04 Zgromadzenie zenskie z Diun Brian Herbert, Kevin J Anderso

BRIAN HERBERT, KEVIN J, ANDERSON

ZGROMADZENIE ŻEŃSKIE Z DIUNY Książka ta dedykowana jest Wam - legionom miłośników Diuny na całym świecie. Wasze ogromne poparcie umożliwiło stworzenie tego niezwykłego wszechświata. Dzięki entuzjastycznym czytelnikom Diuna Franka Herberta stała się pierwszą powieścią, która otrzymała oba zaszczytne wyróżnienia w dziedzinie literatury science fiction: Nagrodę Hugo i Nagrodę Nebula. Później, kiedy wzrosła liczba wielbicieli, Dzieci Diuny pojawiły się jako pierwsza w historii książka science fiction na liście bestsellerów „New York Timesa”. Po nakręceniu w 1984 roku przez Davida Lyncha jej filmowej wersji Diuna znalazła się na pierwszym miejscu tej listy. Dzisiaj, prawie pięćdziesiąt lat po pierwszym wydaniu Diuny, dzięki rzeszom wielbicieli Franka Herberta, którzy czytają zarówno „Kroniki Diuny” jego autorstwa, jak również nasze powieści, jego wspaniałe dziedzictwo jest nadal żywe. PODZIĘKOWANIA Podobnie jak w przypadku wszystkich naszych książek, mamy ogromny dług wdzięczności wobec naszych żon, Janet Herbert i Rebe-cki Moesty Anderson, za ich miłość i twórcze wsparcie. Chcielibyśmy również wyrazić wdzięczność Tomowi Doherty’emu z wydawnictwa Tor Books, naszym redaktorom Patowi LoBrutto (z Tor Books) i Ma-xine Hitchcock (z Simon & Schuster w Wielkiej Brytanii) oraz naszemu agentowi Johnowi Silbersackowi (z Trident Media Group). Kim Herbert i Byron Merritt pracowali niezmordowanie, szerząc za pomocą działań promocyjnych, uczestnictwa w konferencjach i wpisów w sieci wiedzę o powieściach z cyklu Diuny. Kevin chciałby też podziękować Mary Thomson za wiele godzin przepisywania oraz czytelnikom próbnym Dianę Jones i Louisowi Moeście. Była to epoka geniuszy przesuwających granice swojej wyobraźni i zastanawiających się nad możliwościami rodzaju ludzkiego. - Historia Wielkich Szkół Można by sądzić, że po pokonaniu myślących maszyn i utwo-rzeniu Ligi Landsraadu, która zastąpiła Ligę Szlachetnych, nastaną dla ludzkości czasy pokoju i pomyślności, ale walki dopiero się zaczęły. Nie mając zewnętrznego wroga, zaczęliśmy walczyć między sobą. — Annały Imperium ZGROMADZENIE ŻEŃSKIE Z DIUNY Minęły 83 lata, odkąd ostatnie myślące maszyny zostały zniszczone w bitwie pod Corrinem, po której Faykan Butler przyjął nazwisko Corrino i obwołał się pierwszym Imperatorem nowego Imperium. Wielki bohater wojenny Vorian Atryda odwrócił się od polityki i odleciał w nieznane. Po zabiegu wydłużenia życia, któremu poddał go jego osławiony ojciec, były generał cymeków Agamemnon, starzał się niezauważalnie. Niegdysiejszy adiutant Voriana, Abulurd Harkonnen, został osądzony za tchórzostwo okazane podczas bitwy pod Corrinem i skazany na wygnanie na ponurą planetę Lankiveil, gdzie zmarł dwadzieścia lat później, jego potomkowie nadal obwiniają Voriana Atrydę o nieszczęścia, które stały się ich udziałem, chociaż od osiemdziesięciu lat nikt go nie widział. Na pokrytym dżunglami Rossaku Raquella Berto-Anirul, która pokonała śmiertelną chorobę wywołaną przez złośliwy wirus, dzięki czemu przeobraziła się w pierwszą Matkę Wielebną, przejęła metody niemal wymarłych czarodziejek, by utworzyć własne zgromadzenie żeńskie, szkołę uczącą kobiety, jak wzmacniać swoje ciała i umysły. Gilbertus Albans, niegdyś wychowanek niezależnego robota Erazma, założył na wiejskiej planecie Lampadas innego rodzaju szkołę, w której uczy ludzi porządkowania umysłu na podobieństwo komputera, czyniąc z nich mentatów. Potomkowie Aureliusza Venporta i Normy Cenvy (która nadal żyje, chociaż osiągnęła niezwykle wysokie stadium

ewolucji) zbudowali potężne imperium komercyjne, Venport Holdings. Ich flota kosmiczna używa silników Holtzmana do zaginania przestrzeni i korzysta z usług zmutowanych, przesyconych przyprawą nawigatorów, którzy pilotują statki. Pomimo czasu, jaki upłynął od pokonania myślących maszyn, na planetach zasiedlonych przez ludzi nadal utrzymują się żarliwe antytechnologiczne nastroje, a potężne ugrupowania fanatyków dokonują brutalnych czystek… Po tysiącletnim zniewoleniu pokonaliśmy wreszcie siły komputerowego wszechumysłu, Omniusa, ale nasze zmagania wcale nie ustały. Wprawdzie zakończył się dżihad Sereny Butler, ale musimy kontynuować walkę z jeszcze podstępniejszym i trudniejszym przeciwnikiem — z ludzką słabością do technologii i pokusą powtórzenia błędów przeszłości. — Manford Torondo, Jedyna droga Manford Torondo stracił rachubę swych misji bojowych. O niektórych, takich jak ów straszny dzień, kiedy wybuch rozerwał go i pozbawił dolnych partii ciała, chciał zapomnieć. Jednak obecne zadanie — zlikwidowanie kolejnych pozostałości największego wroga ludzkości — będzie łatwiejsze i przyjemniejsze. Najeżone zimną bronią statki maszyn wisiały za układem słonecznym w takiej odległości, że od ich kadłubów odbijała się tylko ledwie widoczna mgiełka przyćmionego światła gwiazdy. Wskutek unicestwienia rozproszonych wszechumysłów ta grupa bojowa robotów nie dotarła do celu, a ludność pobliskiego układu gwiezdnego Ligi Szlachetnych nie zdawała sobie nawet sprawy z tego, że to ona była owym celem. Teraz zwiadowcy Manforda znowu znaleźli tę flotę. Groźne jednostki wroga, nietknięte, wciąż uzbrojone i zdolne do działania, wisiały martwe w przestrzeni kosmicznej od bitwy pod Corrinem. Statki widma, ale mimo to obrzydlistwa. Trzeba będzie odpowiednio się nimi zająć. Kiedy sześć jego małych jednostek zbliżyło się do mechanicznych monstrów, Manforda przeszedł pierwotny dreszcz. Zagorzali zwolennicy ruchu butlerian przysięgali niszczyć wszelkie pozostałości zakazanej technologii komputerowej. Teraz bez wahania okrążali unieruchomioną flotę robotów niczym mewy ścierwo wyrzuconego na plażę wieloryba. Przez trzaski komlinii dobiegł z pobliskiego statku głos mistrza miecza Ellusa. Mistrz prowadził butleriańskich łowców wprost na skupisko jednostek bojowych podstępnych robotów, które niezauważone, dryfowały od dziesiątków lat w przestrzeni kosmicznej. — To kompletny dywizjon szturmowy składający się z dwudziestu pięciu maszyn, Manford. Znajduje się dokładnie tam, gdzie zgodnie z przewidywaniami mentata powinniśmy go znaleźć. Oparty na fotelu specjalnie przystosowanym do jego pozbawionego nóg ciała, Manford skinął głową. Gilbertus Albans nie przestawał go zadziwiać swymi zdolnościami umysłowymi. —Po raz kolejny jego Szkoła Mentatów dowodzi, że ludzkie mózgi przewyższają myślące maszyny — powiedział. —Umysł człowieka jest święty — rzekł Ellus. —Umysł człowieka jest święty — potwierdził Manford. Usłyszał te słowa w wizji zesłanej przez Boga i były one teraz bardzo popularnym wśród butlerian powiedzeniem. Manford rozłączył się i dalej przyglądał ze swego niewielkiego statku rozwijającej się operacji. Siedząca obok niego w kokpicie mistrzyni miecza Anari Idaho odnotowała na ekranie pozycje statków robotów i przedstawiła swoją ocenę sytuacji. Była w czarno-szarym mundurze z godłem ruchu — stylizowaną, krwistoczerwoną dłonią zaciśniętą na symbolicznej przekładni. — Mamy dość broni, by zniszczyć je z daleka, jeśli mądrze użyjemy pocisków — powiedziała. — Nie ma potrzeby ryzykować i dokonywać abordażu tych statków. Będą strzeżone przez meki i połączone dro-ny bojowe. Spojrzawszy na swą opiekunkę i przyjaciółkę, Manford zachował kamienną twarz, chociaż na widok Idaho zawsze robiło mu się ciepło na sercu. — Nie ma żadnego ryzyka — rzekł. — Wszechumysł już nie istnie je, a ja chcę popatrzeć na te mechaniczne demony, zanim je zlikwi dujemy. Oddana sprawie, dla której walczył Manford, i jemu osobiście Anari pogodziła się z jego decyzją. — Jak sobie życzysz. Zadbam o twoje bezpieczeństwo. Wyraz jej szerokiej, niewinnej twarzy przekonał Manforda, że w jej oczach nie mógł wykonać żadnego złego posunięcia, popełnić żadnych błędów i że dzięki swemu oddaniu będzie go zażarcie broniła. Wydał krótkie rozkazy: — Podziel moich ludzi na grupy. Nie musimy się spieszyć…

wolę dokładność od pośpiechu. Niech mistrz miecza Ellus skoordynuje szarże na statki maszyn. Kiedy skończymy, nie może z nich pozostać nawet strzęp. Z powodu fizycznych ograniczeń przyglądanie się dziełu zniszczenia było jedną z niewielu rzeczy, które sprawiały mu przyjemność. Myślące maszyny napadły na jego ojczystą planetę Moroko, zniewoliły jej ludność i spuściły na nią plagi. Wszystkich wymordowały. Gdyby nie to, że jego prapradziadowie byli wtedy poza domem, prowadząc interesy na Salusie Secundusie, również zostaliby schwytani i zabici, a Manford nigdy by się nie urodził. Chociaż wydarzenia te rozegrały się kilka pokoleń temu, nienawidził maszyn i przysiągł, że będzie kontynuował swoją misję. Butlerianom towarzyszyło pięcioro wyszkolonych mistrzów miecza, rycerzy ludzkości, którzy walczyli wręcz z myślącymi maszynami podczas dżihadu Sereny Butler. W dziesięcioleciach, które upłynęły od wielkiego zwycięstwa na Corrinie, mistrzowie miecza zajmowali się robieniem porządków, tropiąc i niszcząc wszelkie pozostałości imperium robotów rozproszone w układach gwiezdnych. Dzięki ich sukcesom coraz trudniej było znaleźć takie pozostałości. Kiedy statki butlerian pojawiły się wśród jednostek maszyn, Anari śledziła je na ekranie. — Jak sądzisz, Manford, ile jeszcze takich flot znajdziemy? — zapytała cichym głosem, którego używała tylko w rozmowach z nim. Odpowiedź była jasna. — Wszystkie. Te martwe floty robotów były łatwymi celami, a spotkania z nimi — odpowiednio sfilmowane i pokazane — wykorzystywano jako symboliczne zwycięstwa. Ostatnio jednak Manforda zaczęły też martwić rozkład, zepsucie i pokusy, które zauważył w nowym Imperium Corrinów. Jak ludzie mogli tak szybko zapomnieć o zagrożeniach? Być może niebawem będzie musiał skierować zapał swoich zwolenników w inną stronę i kazać im dokonać kolejnej niezbędnej czystki wśród ludności planet… Mistrz miecza Ellus zajął się szczegółami administracyjnymi, na-nosząc pozycje jednostek robotów na siatkę i przydzielając zespołom poszczególne cele. Pięć pozostałych statków rozmieściło się między unieruchomionymi maszynami i przycumowało do poszczególnych kadłubów, a ich załogi wycięły dziury w pancerzach i otworzyły sobie drogę na pokład. Drużyna Manforda przygotowała się do abordażu największej jednostki robotów, a on uparł się, że podąży z nią, by — pomimo wysiłku, jakiego to wymagało — zobaczyć zło na własne oczy. Nigdy nie zadowoliłby się pozostawaniem z tyłu i przyglądaniem się działaniom podkomendnych; przywykł do tego, że Anari zastępuje mu nogi oraz miecz. Zawsze w pobliżu znajdowała się solidna skórzana uprząż, na wypadek gdyby Manford chciał ruszyć w bój. Mistrzyni miecza zarzuciła szelki na ramiona, poprawiła siodełko za karkiem, po czym zapięła pasy na piersi i w talii. Anari była bardzo sprawna i bezwzględnie wierna Manfordowi. Poza tym kochała go; widział to, ilekroć spojrzał jej w oczy. Ale kochali go w s z y s c y jego ludzie; uczucie, którym darzyła go Anari, było tylko bardziej niewinne i czystsze niż większości z nich. Podniosła z łatwością jego beznogie ciało, jak robiła już wielekroć, i umieściła na siedzeniu za głową. Manford, niesiony przez nią na plecach, nie czuł się bynajmniej jak dziecko; miał wrażenie, jakby Anari była częścią jego. Nogi urwała mu bomba podłożona przez zaślepionego miłośnika technologii, ta sama, która zabiła Raynę Butler, świętą przywódczynię ruchu walczącego z maszynami. Na parę chwil przed śmiercią z powodu obrażeń doznanych w tym zamachu udzieliła ona błogosławieństwa Manfordowi. Lekarze Akademii Suka twierdzili, że to, iż przeżył, było cudem. I faktycznie był to cud. Manford miał żyć po tym strasznym dniu. Pomimo utraty kończyn przejął ster ruchu butlerian i prowadził ich z wielkim zapałem. Był połową człowieka, ale d w u k r o t n o ś c i ą przywódcy. Zostało mu kilka fragmentów miednicy, lecz niewiele poniżej bioder; mimo to nadal miał umysł i serce i nie potrzebował niczego więcej. Oprócz zwolenników. Jego zmniejszone ciało zgrabnie wpasowało się w siedzenie w uprzęży i jechał na ramionach Anari jak na wierzchowcu. Niewielkimi ruchami tułowia kierował nią, jakby była jego częścią. — Zabierz mnie do włazu, żebyśmy mogli pierwsi wejść na pokład — powiedział. Mimo wszystko był zdany na jej łaskę. — Nie — odparła. — Poślę przodem trzech ludzi. — Sprzeciw Ana

ri nie oznaczał, że mu się przeciwstawia. — Zaniosę cię na pokład dopiero wtedy, kiedy sprawdzą, czy nie ma tam żadnych zagrożeń. Mam cię chronić. Pójdziemy, gdy zostanę powiadomiona, że jest tam bezpiecznie, nie wcześniej. Manford zacisnął zęby. Wiedział, że mistrzyni miecza ma dobre intencje, ale jej nadopiekuńczość bywała irytująca. — Nie chcę, żeby ktokolwiek podejmował za mnie ryzyko. Anari wykręciła głowę i z ujmującym uśmiechem spojrzała na niego przez ramię. — To oczywiste, że podejmujemy ryzyko zamiast ciebie — powie działa. — Wszyscy oddalibyśmy za ciebie życie. Podczas gdy jego zespół przeszukiwał korytarze nieruchomego statku robotów, wybierając miejsca do umieszczenia ładunków wybuchowych, Manford czekał na pokładzie swojej jednostki i wiercił się w uprzęży. —Co znaleźli? — zapytał z niecierpliwością. Anari nawet nie drgnęła. —Zameldują, kiedy będą mieli coś do zameldowania — odparła. W końcu zespół się odezwał. — Na statku jest tuzin meków bojowych, wszystkie wyłączone. Pa nuje tutaj lodowaty ziąb, ale uruchomiliśmy systemy podtrzymywania życia, żebyś mógł się tam poczuć wygodnie. —Nie interesują mnie wygody. —Ale musisz oddychać. Powiedzą nam, kiedy wszystko będzie gotowe. Chociaż robotom nie były potrzebne systemy podtrzymywania życia, wiele ich statków zostało w nie wyposażonych, żeby nadawały się do przewozu pojmanych ludzi. W ostatnich latach dżihadu Omnius włączył do floty wojennej wszystkie zdatne do użytku jednostki i zbudował ogromne, zautomatyzowane stocznie, które wypuszczały setki nowych statków bojowych. A mimo to wygrali ludzie, poświęciwszy wszystko dla jedynego zwycięstwa, które się liczyło… Pół godziny później atmosfera w statku maszyn osiągnęła takie parametry, że Manford mógł tam przeżyć nawet bez skafandra. — Statek gotowy na pana przyjęcie. Znaleźliśmy kilka dobrych miejsc do założenia ładunków wybuchowych. I szkielety w ładowni, co najmniej pięćdziesięciu jeńców. Manford aż podskoczył na siedzeniu. —Jeńców? —Wszyscy od dawna martwi. —Idziemy. Zadowolona Anari zeszła do luku, a Manford, siedząc na jej grzbiecie, czuł się jak król podbijający nowe terytoria. W dużym statku maszyn było nadal zimno, powietrze ostre jak brzytwa. Manford zadrżał i chwycił się ramion Anari, by zachować równowagę. Obrzuciła go zaniepokojonym spojrzeniem. —Może powinniśmy zaczekać jeszcze piętnaście minut, aż powietrze się ogrzeje? — zapytała. —To nie zimno, Anari — odparł. — To zło unoszące się w powietrzu. Jak mogę zapomnieć o morzu ludzkiej krwi, którą przelały te potwory? Znalazłszy się na pokładzie skąpo oświetlonego, surowego statku, Anari zaniosła go do komory, w której butlerianie wyważyli drzwi i ujrzeli szkielety dziesiątków ludzi, których zostawiono tam, by zmarli z głodu albo się podusili, prawdopodobnie dlatego, że ich los nie obchodził myślących maszyn. Mistrzyni miecza miała zmartwioną i bolesną minę. Mimo iż była zaprawiona w bojach, nigdy nie przestawało jej zdumiewać pospolite okrucieństwo myślących maszyn. Manford podziwiał ją i kochał za tę niewinność. —Musiały wieźć jeńców — powiedziała. —Albo króliki doświadczalne dla okrutnego robota Erazma — rzekł Manford. — Kiedy nadszedł rozkaz zaatakowania tego układu, roboty przestały zwracać uwagę na ludzi w ładowni. Odmówił cichą modlitwę i wymamrotał błogosławieństwo, mając nadzieję, że dzięki temu dusze zmarłych szybciej znajdą się w niebie.

Kiedy Anari wychodziła z nim z ładowni, minęli kanciastego meka bojowego, który stał w korytarzu jak posąg. Z jego rąk wystawały ostrza i lufy, tępa głowa i włókna optyczne były szyderczym naśladow-nictwem ludzkiej twarzy. Patrząc ze wstrętem na maszynę, Manford stłumił następny dreszcz. N i e można p o z w o l i ć , by to się k i e d y kolw iekpow tórzyło. Anari wyciągnęła swój długi miecz pulsacyjny. — I tak wysadzimy te statki… ale czy pozwolisz mi pofolgować so bie? — zapytała. Uśmiechnął się. — Bez wahania. Mistrzyni miecza rzuciła się na nieruchomego robota niczym zwolniona sprężyna. Pierwszy cios zniszczył włókna optyczne meka, następne odrąbały mu kończyny, a ostatnie roztrzaskały tułów. Z wyłączonej przed kilkudziesięciu laty maszyny nie trysnął nawet snop iskier ani płyn smarujący, kiedy ją rozczłonkowywała. Ciężko dysząc, spojrzała na stertę złomu. — W szkole mistrzów miecza na Ginazie zabiłam setki tych rze czy — oznajmiła. — Szkoła wciąż ma stałe zlecenie na funkcjonujące meki bojowe, żeby uczniowie mogli się uczyć ich niszczenia. Sama myśl o tym zważyła Manfordowi humor. — Moim zdaniem Ginaz ma zbyt dużo działających meków… i to mnie niepokoi. Nie powinno się trzymać myślących maszyn jak zwie rząt domowych. Żadna zaawansowana technologicznie maszyna nie służy niczemu pożytecznemu. Anari poczuła się zraniona tym, że Manford skrytykował to, co mile wspominała. —Tak uczymy się z nimi walczyć — powiedziała cicho. —Ludzie powinni ćwiczyć, walcząc z ludźmi. —To nie to samo. Anari wyładowała frustrację na roztrzaskanym już meku bojowym. Walnęła go po raz ostatni, po czym poszła wielkimi krokami na mostek. Po drodze napotkali jeszcze kilka meków; zniszczyła wszystkie z wściekłością, którą i Manford czuł w sercu. W sterowni statku robotów spotkali się z pozostałymi członkami zespołu. Butlerianie przewrócili dwa martwe roboty stojące przy pulpicie. — Wszystkie silniki działają — zameldował tyczkowaty mężczyzna. — Moglibyśmy założyć na dokładkę materiały wybuchowe przy zbiorni kach paliwa, możemy też doprowadzić stąd do przeciążenia reaktorów. Manford skinął głową. — Ładunki muszą być tak silne, by zniszczyć wszystkie statki w po bliżu — powiedział. — Są wciąż sprawne, ale nie chcę wykorzystać nawet złomu z nich. Jest… skażony. Wiedział, że inni nie mają takich skrupułów. Grupy przekupnych ludzi, nad którymi nie mógł zapanować, przeczesywały kosmiczne szlaki, szukając flot nietkniętych statków, takich jak ta, by je pozyskać. Smieciarze bez zasad! Słynęła z tego zwłaszcza flota kosmiczna VenHold; ponad połowę jej jednostek stanowiły odnowione statki myślących maszyn. Manford parę razy starał się to wyperswadować dyrektorowi Josefowi Venportowi, ale chciwy biznesmen nie przyjmował jego argumentów i nie widział powodu, by zarzucić te praktyki. Pewnym pocieszeniem była dla Manforda świadomość, że przynajmniej tych dwadzieścia pięć wrogich statków wojennych nie zostanie już nigdy wykorzystanych. Butlerianie rozumieli, że technologia jest uwodzicielska, ale stanowi ukryte zagrożenie. Od obalenia Omniusa ludzkość rozleniwiła się i stała miękka. Ludzie próbowali czynić wyjątki, szukając wygody i udogodnień, przesuwając dla własnego mniemanego pożytku granice tego, co dozwolone. Kręcili i wymyślali wymówki: tamta maszyna może być zla, ale t a, trochę zmieniona, technologia jest do przyjęcia. Manford odmawiał zgody na wytyczanie sztucznych granic. Była to droga po śliskim zboczu. Jedna mała rzecz mogła doprowadzić do drugiej, ta do trzeciej i wkrótce te ulepszenia zawiodłyby ich na skraj przepaści. Nie można dopuścić, by maszyny ponownie zniewoliły ludzkość! Przekręcił głowę i zwrócił się do trzech butlerian na mostku. — Odejdźcie. Mistrzyni miecza i ja mamy tu jeszcze coś do zrobie nia. Wyślijcie Ellusowi wiadomość, że powinniśmy wrócić za pięt naście minut.

Anari wiedziała, co Manford zamyśla zrobić; prawdę mówiąc, zawczasu przygotowała się na to. Gdy tylko jego ludzie opuścili statek, mistrzyni miecza wyjęła z sakwy przy uprzęży mały, pozłacany obra-zek, jeden z wielu wykonanych na zamówienie Manforda. Wziął go od niej z czcią i spojrzał na dobrotliwą twarz Rayny Butler. Już od siedemnastu lat podążał śladami tej wizjonerki. Pocałował ikonę, a potem zwrócił ją Anari, ta zaś umieściła ją na pulpicie sterowniczym. —Niech Rayna pobłogosławi nasze dzisiejsze dzieło i sprawi, by nasza ważna misja zakończyła się powodzeniem — wyszeptał. — Umysł człowieka jest święty. —Umysł człowieka jest święty — powtórzyła za nim Anari, po czym szybkim truchtem, wydychając w lodowatym powietrzu parę, puściła się na ich statek. Gdy się na nim znaleźli, załoga zamknęła właz i odcumowała od jednostki maszyn. Odlecieli od zaminowanego zgrupowania bojowego. Po godzinie wszystkie jednostki szturmowe butlerian spotkały się ponad ciemnymi statkami robotów. — Za minutę urządzenia zegarowe uruchomią zapalniki — zamel dował przez komlinię mistrz miecza Ellus. Wpatrzony w ekran Manford skinął głową, ale nic nie powiedział. Słowa nie były potrzebne. Jeden ze statków robotów rozbłysnął płomieniem i został rozerwa-ny na kawałki. Pozostałe wybuchały jeden za drugim albo z powodu przeciążenia silników, albo w wyniku detonacji zapalników czasowych przymocowanych do zbiorników paliwa. Fale uderzeniowe połączyły się, tworząc z ich resztek wirującą mieszaninę zamienionego w parę metalu i szybko rozszerzających się gazów. Przez kilka chwil jaśniała na czarnym tle przestrzeni kosmicznej jak nowe słońce, przypominając mu promienny uśmiech Rayny… a potem zaczęła stopniowo gasnąć i niknąć. — Nasze dzieło tutaj dobiegło końca — rzekł do swoich uczniów Manford, przerywając ciszę. Jesteśmy barometrami stanu ludzkości. — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul, uwagi dla trzeciego rocznika absolwentek Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul z konieczności patrzyła na historię dalekowzrocznie. Dzięki bogactwu wyjątkowych wspomnień przodkiń w swym umyśle — spersonifikowanej historii — miała wgląd w przeszłość jak nikt inny… jeszcze. Mogąc czerpać w myślach z wiedzy tak wielu pokoleń, Raquella potrafiła ujrzeć przyszłość rodzaju ludzkiego. Pozostałe siostry z jej szkoły polegały na swej jedynej Matce Wielebnej jako przewodniczce. Musiała nauczyć innych patrzenia z tej perspektywy, przekazać im wiedzę i obiektywizm swego zgromadzenia, zaszczepić fizyczne i psychiczne umiejętności, które odróżniały jego członkinie od przeciętnych kobiet. Stojąc z innymi siostrami na skalnym balkonie Szkoły Rossakańskiej, oficjalnego ośrodka edukacyjnego zgromadzenia, Raquella czuła na twarzy krople deszczu. Odziana w czarną szatę z wysokim kołnierzem, patrzyła poważnym wzrokiem na purpurową dżunglę pod urwiskiem. Chociaż w czasie ponurej ceremonii było parno, pogoda o tej porze roku rzadko była nieprzyjemna, ponieważ zbocza regularnie owiewał wiatr. W powietrzu unosił się lekko gorzki zapach siarki z odległych wulkanów zmieszany z miazmatami substancji chemicznych środowiska. Uczestniczyły tego dnia w pogrzebie kolejnej siostry zmarłej tra-gicznie po zażyciu trucizny… kolejnym niepowodzeniu stworzenia drugiej Matki Wielebnej. Ponad osiemdziesiąt lat wcześniej umierająca i zgorzkniała czarodziejka Ticia Cenva podała Raquelli zabójczą dawkę najpotężniejszej z dostępnych trucizn. Raquella znalazła się o krok od śmierci, ale w głębi umysłu, w komórkach, pokierowała biochemią swego ciała, zmieniając strukturę molekularną trucizny. Cudem przeżyła, ale ta meka spowodowała w jej organizmie fundamentalne zmiany, dając po-czątek wywołanej przez kryzys przemianie aż po najdalsze granice jej śmiertelnej istoty. Wyszła z tego cało, lecz inna, z biblioteką dawnych istot w umyśle, zdolnością postrzegania siebie na poziomie genów i gruntownym zrozumieniem najdrobniejszego włókna w swoim ciele. Kryzys. Przetrwanie. Rozwój. Jednak od tamtego wydarzenia nikomu innemu — mimo licznych prób — nie udało się osiągnąć tego samego. Raquella nie wiedziała, ile jeszcze zgonów będzie mogła usprawiedliwić dążeniem do owego nieosiągalnego celu. Znała tylko jeden sposób przepchnięcia siostry do tej pożądanej sfery: doprowadzenie jej na skraj śmierci, gdzie być może znajdzie w sobie siłę do rozwoju…

Wierząc w nią, jej najlepsze uczennice kontynuowały z optymi-zmem i determinacją próby. I umierały. Raquella patrzyła ze smutkiem, jak siostra w czarnej sukni i trzy odziane na zielono akolitki zajmują miejsca na baldachimie drzew i opuszczają zwłoki w wilgotną głębię srebrzystopurpurowej dżungli. Zostaną tam dla drapieżników jako ogniwo wiecznego koła życia i śmierci, po czym staną się na powrót składnikami gleby. Ta dzielna młoda kobieta miała na imię Tiana, ale teraz, owinięta w białą tkaninę, była ciałem anonimowej osoby. Kiedy gęste poszycie pochłonęło platformę ze zwłokami, wśród żyjących w dżungli stworzeń nastąpiło poruszenie. Raquella miała już ponad 130 lat. Była świadkiem końca dżiha-du Sereny Butler, bitwy pod Corrinem dwie dekady później oraz lat chaosu, które nastąpiły potem. Mimo podeszłego wieku zachowała dziarskość i bystrość umysłu, niwelując najgorsze skutki starzenia się dzięki umiarkowanemu zażywaniu sprowadzanego z Arrakis melanżu i manipulowaniu biochemią swego organizmu. Jej stale rozrastająca się szkoła składała się z kandydatek z zewnątrz, rekrutowanych spośród najlepszych dziewcząt Imperium, w tym ostatnich potomkiń czarodziejek, które przed dżihadem i podczas niego panowały nad tą planetą; pozostało ich zaledwie osiemdziesiąt jeden. Ogółem szkoliło się tutaj tysiąc sto sióstr, z czego dwie trzecie stanowiły uczennice. Niektóre były dziećmi z sierocińców, córkami misjonarek Raquelli, które zaszły w ciążę z odpowiednimi ojcami. Wer-bownicy przysyłali tu dobrze rokujące kandydatki i szkolenie trwało… Od lat głosy w jej głowie nalegały, żeby poddała próbie więcej kobiet i uczyniła z nich podobne do niej Matki Wielebne. Raąuel-la i pomagające jej opiekunki poświęciły życie pokazywaniu tym młodym kobietom, jak mają panować nad swymi myślami, ciałami i przyszłością. Teraz, kiedy nie było już myślących maszyn, troska o los ludzkości wymagała, by ludzie stali się doskonalsi niż kiedykolwiek. Pokaże im drogę. W i e d z i a ł a , że uzdolniona kobieta może przeobrazić się w odpowiednich warunkach w ponadprzeciętną osobę. Kryzys. Przetrwanie. Rozwój. Wiele absolwentek szkoły dowiodło już swej wartości na innych światach, służąc jako doradczynie władcom planet, a nawet na dworze Imperatora. Niektóre wstąpiły do szkoły mentatów na Lampadasie al-bo zostały utalentowanymi lekarkami Akademii Suka. Czuła ich cichy wpływ rozszerzający się na Imperium. Sześć z tych kobiet było teraz w pełni wykształconymi mentatkami. Jedna, Dorotea, była zaufaną doradczynią Imperatora Salvadora Corrino na Salusie Secundusie. Ale Raquella rozpaczliwie pragnęła, by więcej jej uczennic uzyskało takie samo zrozumienie, takie samo postrzeganie zgromadzenia i jego przyszłości oraz takie same moce psychiczne i fizyczne jak ona. Kandydatki nie potrafiły jednak jakoś dokonać tego skoku. I oto zmarła kolejna obiecująca młoda kobieta… Podczas gdy jej podwładne dziwnie rzeczowo pozbywały się szcząt-ków zmarłej siostry, Raquella martwiła się o przyszłość. Pomimo długiego życia nie miała złudzeń, że jest nieśmiertelna, a gdyby odeszła, zanim któraś z kobiet zdołałaby przeżyć przeobrażenie w Matkę Wielebną, jej umiejętności mogłyby przepaść na zawsze. Los zgromadzenia żeńskiego i jego szeroko zakrojonych prac był dużo ważniejszy od jej losu. Daleka przyszłość ludzkości zależała od starannego rozwoju, od doskonalenia się. Zgromadzenie nie mogło sobie pozwolić na czekanie. Musiała przygotować swoje następczynie. Gdy pogrzeb zakończył się opuszczeniem ciała zmarłej do dżungli, reszta kobiet ruszyła do skalnej szkoły, gdzie miały kontynuować naukę. Raquella wybrała nową kandydatkę, młodą kobietę ze skom-promitowanego rodu bez przyszłości, ale zasługującą na tę szansę. Siostrę Valię Harkonnen. Raquella przyglądała się, jak Valia odłącza się od pozostałych sióstr i zmierza ku niej ścieżką biegnącą zboczem urwiska. Siostra Valia była kobietą smukłą jak trzcina, o owalnej twarzy i orzechowych oczach. Matka Wielebna obserwowała jej płynne ruchy, pewnie uniesioną głowę, sylwetkę — małe, lecz znaczące szczegóły, które wiele mówiły o osobie. Raquella nie wątpiła w słuszność swego wyboru; niewiele sióstr było równie oddanych. Siostra Valia wstąpiła do zgromadzenia żeńskiego w wieku szesna-stu lat, wyruszywszy z zabitej deskami planety Lankiveil w poszukiwaniu lepszego życia. Jej pradziadek, Abulurd Harkonnen, został po bitwie pod Corrinem skazany na wygnanie za tchórzostwo. W ciągu pięciu lat spędzonych na Rossaku Valia wyróżniała się w nauce i dowiodła, że jest jedną z najwierniejszych Raquelli i najbardziej utalentowanych sióstr; blisko współpracowała z siostrą Karee Marques, jedną z ostatnich czarodziejek, badając nowe narkotyki i trucizny, które miały być

wykorzystane podczas próby. Kiedy stawiła się przed staruszką, nie sprawiała wrażenia zbyt przygnębionej pogrzebem. —Wezwałaś mnie, Matko Wielebna? — zapytała. —Pójdź ze mną, proszę. Valia była wyraźnie zaciekawiona, ale powstrzymywała się od py-tań, ufając Matce Wielebnej. Przeszły obok jaskiń administracji i labiryntów mieszkalnych. W okresie swojej świetności w minionych stuleciach to skalne miasto było schronieniem dla tysięcy mężczyzn i kobiet, czarodziejek, handlarzy leków i badaczy dżungli. Ale tyle osób zmarło podczas epidemii, że teraz skalne miasto było niemal puste, zamieszkane tylko przez członkinie zgromadzenia żeńskiego. Dawniej jeden z ciągów jaskiń służył w całości jako szpital dla Niewydarzonych, dzieci, które wskutek działania toksyn obecnych w środowisku naturalnym Rossaka urodziły się z wadami. Dzięki starannemu studiowaniu przez czarodziejki katalogów genetycznych takie dzieci rodziły się rzadko, a tymi, które przeżyły, zajmowano się w jednym z miast na północy, za wulkanami. Raquella nie pozwalała, by w jej szkolnej społeczności żyli mężczyźni, ale -od czasu do czasu przychodzili tu, by dostarczyć żywność, naprawić coś lub wykonać inne usługi. Raquella przeprowadziła Valię obok zabarykadowanych wejść, które niegdyś wiodły do dużych fragmentów przypominającego ul jaskiniowego miasta, teraz opuszczonych i odciętych od reszty. Były to złowieszcze miejsca, pozbawione wszelkiego życia. Ciała usunięto z nich już przed wieloma laty i złożono na wieczny spoczynek w dżungli. Wskazała zdradliwą ścieżkę biegnącą stromo ścianą urwiska na szczyt płaskowyżu. — Tam. idziemy — powiedziała. Młoda kobieta zawahała się na ułamek sekundy, po czym ruszyła za Matką Wielebną za zaporę i tablice zabraniające wstępu niepowołanym. Była podekscytowana, ale również zdenerwowana. —Tam są katalogi genetyczne. —Owszem. W czasach, kiedy szalały straszliwe epidemie zesłane przez Omniusa, kiedy umierała ludność całych planet, rossakańskie czarodziejki — zawsze gromadzące dane genetyczne, by móc na ich podstawie określić, które pary wydadzą najlepsze potomstwo — rozpoczęły realizację dużo ambitniejszego planu stworzenia biblioteki ludzkich linii rodowych, obszernego katalogu genetycznego. Teraz opieka nad tym bogactwem informacji przypadła w udziale Raquelli i wybranym przez nią siostrom. Ścieżka wiła się ostrymi serpentynami w górę urwiska. Po jednej stronie miały skalną ścianę, po drugiej przepaść z gęstą dżunglą na dnie. Mżawka ustała, lecz skała pod stopami była wciąż śliska. Dotarły do punktu obserwacyjnego. Ogarnęły je pasma mgły. Raquella spojrzała na dżunglę i tlące się wulkany w oddali; niewiele się zmieniło w tym krajobrazie, odkąd przed kilkoma dziesiątkami lat przybyła tu jako pielęgniarka towarzysząca doktorowi Mohandasowi Sukowi, by leczyć ofiary zarazy Omniusa. — Tylko nieliczne z nas przychodzą tutaj — powiedziała — ale my pójdziemy jeszcze dalej. Raquella nie była skora do pogawędek i trzymała emocje pod kontrolą, ale czuła podniecenie i przypływ optymizmu, że wkrótce jeszcze jednej osobie wyjawi największą tajemnicę zgromadzenia żeńskiego. Nowej sojuszniczce. Tylko w ten sposób zgromadzenie mogło przetrwać. Zatrzymały się przed otworem jaskini usytuowanym między po-tężnymi głazami blisko szczytu płaskowyżu, wysoko ponad żyzną, tęt-niącą życiem dżunglą. Przy wejściu stały na straży dwie czarodziejki. Skinęły głowami Matce Wielebnej i pozwoliły im przejść. — Ta kompilacja danych genetycznych jest chyba największym dziełem zgromadzenia — powiedziała Raquella. — Dysponując tak ogromną bazą danych na temat ludzkiej genetyki, możemy kreślić mapę i ekstrapolować przyszłość naszego rodzaju… a może nawet kierować nią. Valia skinęła poważnie głową. — Słyszałam, jak siostry mówiły, że jest to jedno z największych archiwów danych, jakie kiedykolwiek zgromadzono, ale nigdy nie byłam w stanie zrozumieć, jak można ogarnąć taką masę informacji. W jaki sposób pojmujemy to wszystko i tworzymy na ich bazie pro gnozy? Raquella postanowiła na razie pozostać tajemnicza. — Jesteśmy zgromadzeniem żeńskim — odparła.

Weszły do dwóch olbrzymich, wysokich jaskiń zapełnionych drew-nianymi stołami i biurkami, wokół których krzątały się kobiety, po-rządkując ryzy trwałego papieru, sporządzając i składając ogromne mapy DNA, a potem wkładając do akt dokumenty z tekstami po-mniejszonymi do niemal mikroskopijnych rozmiarów. — Cztery z naszych sióstr ukończyły szkolenie mentackie pod kie runkiem Gilbertusa Albansa — powiedziała Raquella. — Ale mimo zwiększonych zdolności umysłowych ten program przekracza ich możliwości. Valia z trudem starała się zapanować nad nabożnym podziwem, który ją ogarnął. — Taki ogrom danych… — Jej błyszczące oczy chłonęły z fascyna cją nowe informacje. Czuła się zaszczycona i dumna, że dopuszczo no ją do wąskiego kręgu zaufanych Matki Wielebnej. — Wiem, że na Lampadasie szkoli się więcej kobiet z naszego zgromadzenia, ale ten program wymagałby całej armii sióstr mentatek. Dane DNA nieprze branych milionów ludzi z tysięcy planet. Kiedy weszły w głąb tajnych tuneli, z jednego z pomieszczeń archiwum wyłoniła się starsza siostra w białej sukni czarodziejki. Powitała gości. — Czy to ta nowa kandydatka, którą postanowiłaś do mnie przy prowadzić, Matko Wielebna? — spytała. Raquella skinęła głową. —Siostra Valia wyróżniała się w nauce i dowiodła swego oddania, pomagając Karee Marques w badaniach farmaceutycznych. — Popchnęła młodą kobietę naprzód. — Valio, siostra Sabra Hublein była jedną z twórczyń rozszerzonej bazy danych genetycznych podczas epidemii, na długo przed moim przybyciem na Rossaka. —Dane genetyczne muszą być zachowane — powiedziała staruszka. — I strzeżone. —Ale… ja nie jestem mentatką — wydukała Valia. Sabra poprowadziła je do pustego tunelu, oglądając się przez ra-mię, by się upewnić, że nikt ich nie widzi. — Są inne sposoby, by nam pomóc, siostro Valio — rzekła. Zatrzymały się obok zakrętu tunelu i Raquella stanęła naprzeciw gołej kamiennej ściany. Zerknęła na młodszą kobietę. — Boisz się nieznanego? — zapytała. Valia zdobyła się na słaby uśmiech. —Ludzie zawsze boją się nieznanego, jeśli mówią o tym prawdę. Ale ja potrafię stawić czoło strachowi. —To dobrze. A teraz wejdź ze mną na teren, który jest w znacznej części niezbadany. Valia wyglądała na zaniepokojoną. — Chcesz, żebym została następną ochotniczką do wypróbowania nowego środka umożliwiającego przeobrażenie? — zapytała. — Matko Wielebna, nie sądzę, bym była gotowa do… — Nie — przerwała jej Raquella. — Chodzi o coś zupełnie innego, choć nie mniej ważnego. Jestem stara, dziecko. Sprawia to, że jestem też bardziej cyniczna, ale nauczyłam się ufać memu instynktowi. Uważnie cię obserwowałam, widziałam, jak pracujesz z Karee Marques… Chcę wprowadzić cię w ten plan. Valia nie sprawiała wrażenia przestraszonej i zatrzymała pytania dla siebie. „D o b r z e” — pomyślała Raquella. — Weź głęboki oddech i uspokój się, dziewczyno. Za chwilę po znasz najpilniej strzeżony sekret zgromadzenia żeńskiego. Bardzo mało osób widziało to, co ty zobaczysz. Ująwszy młodą kobietę za rękę, Raquella pociągnęła ją w stronę ściany. Sabra ruszyła obok Valii i przeszły przez skałę — hologram — po czym znalazły się w innej komorze. Stały w małym przedsionku. Mrużąc oczy w jaskrawym świetle, Valia starała się ukryć zaskoczenie; wykorzystywała umiejętności nabyte podczas treningu do zachowania spokoju. — Tędy. — Matka Wielebna poprowadziła je do dużej, jasno oświet

lonej groty i oczy Valii rozszerzyły się, kiedy objęła spojrzeniem roz ciągający się przed nią widok. Jaskinia pełna była buczących i klikających maszyn, konstelacji elektronicznych lampek — rzędów zakazanych komputerów ciąg-nących się wzdłuż wygiętych skalnych ścian i wznoszących się na wielu poziomach aż pod sklepienie. Do wszystkich prowadziły kręte schody i drewniane kładki. Krzątała się przy nich niewielka grupa odzianych w biel czarodziejek. W powietrzu pulsowały dźwięki maszyn. —Czy to… czy to…? — wyjąkała Valia. Zdawało się, że nie jest w stanie sformułować pytania, po czym wykrzyknęła: — Myślące maszyny! —Jak sama powiedziałaś — wyjaśniła Raquella — żaden człowiek, nawet wyszkolony mentat, nie może przechować w pamięci wszystkich danych, które rossakańskie kobiety gromadziły przez wiele pokoleń. Czarodziejki korzystały w tajemnicy z tych maszyn całe wieki, a teraz szkolimy niektóre z najbardziej zaufanych sióstr w ich utrzy-maniu i obsłudze. —Ale… dlaczego? — Jedynym sposobem zachowania tak ogromnych ilości danych i sporządzania koniecznych genetycznych prognoz przez kolejne po kolenia naszych następczyń jest korzystanie z pomocy komputerów, co jest ściśle zabronione. Widzisz teraz, dlaczego’ musimy utrzymy wać to w tajemnicy. Raquella bacznie przyglądała się Valii. Zauważyła jej minę, kiedy młoda kobieta omiatała grotę wzrokiem. Valia wydawała się przytłoczona, ale zaintrygowana, nie przerażona. —Musisz się dużo nauczyć — powiedziała Sabra. — Od lat badamy dane genetyczne, ale obawiamy się, że prawdziwe czarodziejki wymrą. Pozostało nas już niewiele, mamy więc mało czasu. Studiowanie danych może być jedynym sposobem zrozumienia tego, co się dzieje. —I znalezienia alternatywy — dodała Raquella. —Takiej jak stworzenie nowych Matek Wielebnych. Starała się, by do jej głosu nie wkradła się rozpacz ani nadzieja. Jedna z czarodziejek pracujących przy komputerach porozmawiała chwilę z siostrą Sabrą o jakiejś kwestii eugenicznej, po czym wróciła do swoich zajęć, obrzuciwszy Valię zaciekawionym spojrzeniem. —Siostra Esther-Cano jest naszą najmłodszą czarodziejką czystej krwi — wyjaśniła Raquella. — Ma zaledwie trzydzieści lat. Następna jest jednak dziesięć lat starsza. Obecnie zdolności telepatyczne bardzo rzadko występują u córek czarodziejek. —Zapiski genetyczne naszej szkoły zawierają informacje o ludziach na tysiącach planet. Nasza baza danych jest ogromna, a celem — jak już wiesz — jest poprawienie kondycji rodzaju ludzkiego przez doskonalenie jednostek i dobór rodziców. Za pomocą komputerów możemy modelować interakcje DNA i prognozować prawdopodobieństwo uzyskania pożądanych potomków niemal nieskończonej liczby par. Krótkie, prawie odruchowe przerażenie Valii ustąpiło miejsca wielkiemu zainteresowaniu. Rozejrzała się po podziemnej sali i powiedziała rzeczowym tonem: —Jeśli butlerianie kiedykolwiek dowiedzą się o tym, zetrą szkołę z powierzchni ziemi i wybiją siostry. —Tak — potwierdziła Raquella. — Widzisz więc teraz, jak wielkim obdarzyłyśmy cię zaufaniem. Wniosłem już do historii większy wkład, niż przypadał mi w udziale. Przez ponad dwa wieki wpływałem na bieg wydarzeń i walczyłem z wrogami, których wyznaczył mi los. W końcu odwróciłem się i odszedłem. Chciałem tylko jednego: osunąć się cicho w zapomnienie, ale historia upomina się o mnie. — Vorian Atryda, Dzienniki dziedzictwa, okres keplerowski Wracając z samotnego polowania wśród Cierniowych Wierchów, Vorian Atryda ujrzał niespodziewanie wznoszące się w niebo słupy tłustego dymu. Gęste kłęby wirowały nad miasteczkiem, w którym mieszkał z rodziną, i otaczającymi je gospodarstwami. Zaczął biec. Spędził pięć dni poza domem, w którym została jego żona i wielo-pokoleniowa rodzina. Lubił polować na gornety, oblane sadłem nielo-ty. Jeden ptak zapewniał wyżywienie na tydzień dla całej rodziny. Gornety żyły wysoko w suchych górach, z dala od żyznej, zasiedlonej przez ludzi doliny, a schronienia szukały w ostrych jak brzytwa cierniach. Bardziej niż samo polowanie Vor lubił samotność, która napełniała go wewnętrznym spokojem. Będąc sam w głuszy, mógł się oddawać wspomnieniom z przeszłości kilkakrotnie dłuższej niż życie zwykłego człowieka, wracać myślami do dawno nawiązanych i dawno zerwanych stosunków z innymi, spraw smutnych i radosnych… przyjaciół,

ukochanych i wrogów, niekiedy — z upływem czasu — znajdujących odzwierciedlenie w jednej osobie. Ze swą obecną żoną, Mariellą, przeżył w szczęściu i zgodzie kilkadziesiąt lat; mieli dużą rodzinę: dzieci, wnuki i prawnuki. Chociaż z pewnym ociąganiem — w czym nie było nic dziwnego, biorąc pod uwagę jego przeszłość — Vor przyzwyczaił się do siei-skiego życia na planecie Kepler jak do starego, wygodnego ubrania. Przed wieloma dziesiątkami lat miał dwóch synów na Kaladanie, ale zawsze odnosili się do niego chłodno, jak do obcego człowieka, i od bitwy pod Corrinem nie miał ani z nimi, ani z ich rodzinami żadnego kontaktu. Dawno temu jego ojciec, niesławnej pamięci generał cymeków Agamemnon, poddał go w tajemnicy zabiegowi wydłużenia życia, nawet nie przypuszczając, że Vorian zdecyduje się na walkę z myślącymi maszynami. Trwające wiele pokoleń rzezie były wyczerpujące fizycznie i położyły się cieniem na jego duszy. Kiedy bohater wojenny Faykan Butler utworzył nowe Imperium, Vor stracił zainteresowanie sprawami ogółu. Wziął statek i sowite wynagrodzenie od nowego Imperatora, porzucił Ligę Szlachetnych i odleciał na pogranicze. Jednak po trwającej całe lata włóczędze poznał Mariellę, znowu się zakochał i osiadł tutaj. Kepler był cichą i przyjemną planetą, więc Vor stworzył tu sobie dom, miejsce, w którym naprawdę chciał zostać. Wychował trzech synów, którzy ożenili się z tutejszymi wieśniaczka-mi, i dwie córki, które również poślubiły miejscowych. Dzieci dały mu jedenaścioro wnucząt, a te z kolei blisko dwa tuziny prawnucząt, które podrosły już na tyle, by założyć własne rodziny. Voriana cieszyły drobne przyjemności, ciche wieczory. Zmienił nazwisko, ale teraz, po półwieczu, nie zawracał już sobie zbytnio głowy trzymaniem swojej tożsamości w tajemnicy. Czy miało to jeszcze jakieś znaczenie? Nie był przecież przestępcą. Chociaż fizycznie postarzał się bardzo mało, po Marielli widać było upływ lat. Nic nie sprawiało jej większej przyjemności niż przebywanie z rodziną, ale pozwalała Vorowi chodzić w góry na polowanie tak często, jak chciał. Po dwustu latach wiedział, jak sobie radzić. Rzadko myślał o Imperium, ale nadal od czasu do czasu z rozbawieniem oglądał stare imperialne monety ze swą podobizną… Teraz jednak, kiedy wracając z polowania, ujrzał dym unoszący się nad zabudowaniami, miał wrażenie, jakby nagle jakaś burza otworzyła na oścież drzwi do jego przeszłości. Wyrzucił z plecaka dwadzieścia kilogramów zapakowanego świeżego mięsa gorneta i pobiegł ścieżką, zabierając jedynie starodawną strzeblę. Przed sobą widział mozaikę pól uprawnych w dolinie pokrytą brązowymi i czarnymi bliznami, które zostawiały pomarańczowe płomienie ogarniające łany zbóż. Na polu — zamiast na przeznaczonym do tego lądowisku — przysiadły trzy duże statki kosmiczne. Nie były to jednostki szturmowe, lecz obło zakończone maszyny o kształcie torpedy, zaprojektowane do przewożenia towarów lub ludzi. Działo się coś bardzo złego. Duży statek wzniósł się ciężko w powietrze, a parę chwil później drugi wzbił kłęby kurzu i chmury spalin, kiedy też podźwignął się z ziemi. Wokół trzeciego krzątały się gorączkowo chmary ludzi, przygotowując się do odlotu. Mimo iż Vor nigdy nie widział na Keplerze statków tego typu, wiedział z doświadczenia, jak wyglądają jednostki łowców niewolników. Zbiegał na łeb na szyję ze wzgórza, myśląc o Marielli, o swoich dzieciach, wnukach, o ich małżonkach, o sąsiadach — to miejsce było jego domem. Kątem oka zobaczył gospodarstwo, w którym mieszkał od wielu lat. Tlił się dach, ale uszkodzenia i tak były niewielkie w porównaniu z tymi, jakich doznały inne budynki. Zabudowania gospodarcze wokół domu jego córki Bondy stały w płomieniach, mały ratusz miejski był jednym morzem ognia. Za późno… za późno! Znał tych wszystkich ludzi, z każdym z nich łączyły go więzi krwi, powi-nowactwa lub przyjaźni. Zbyt ciężko dyszał, by się złożyć do strzału. Chciał ryknąć na łow-ców niewolników, by się wstrzymali, ale był sam, więc by go nie po-słuchali. Nie mieli pojęcia, kim był Vorian Atryda, a zresztą po tak długim czasie może nawet w ogóle by ich to nie obchodziło. Pozostała garstka łowców niewolników ciągnęła swoją zdobycz, bezwładne postacie, na trzeci statek. Nawet z oddali Vorian rozpoznał po kucyku i szkarłatnej koszuli swego syna Clara. Clar był sparaliżowany i najeźdźcy wciągnęli go na pokład. Jeden z łowców został z tyłu, ubezpieczając czterech towarzyszy, którzy nieśli po schodach otwartego luku ostatnie ofiary. Kiedy Vorian znalazł się na odległość strzału, przyklęknął, podniósł do oka strzelbę i wycelował. Chociaż waliło mu serce i nie mógł złapać tchu, uspokoił się na chwilę, starannie skupił na najbardziej wysuniętym do przodu łowcy i pociągnął za spust. Nie śmiał trafić któregoś ze swoich. Był pewien, że nie chybił, ale łowca niewolników tylko drgnął, rozejrzał się, a potem coś krzyknął. Jego kamraci ruszyli biegiem, szukając miejsca, skąd padł strzał.

Vor dokładnie wymierzył i ponownie strzelił,‘ale również drugi strzał nie spowodował żadnych obrażeń, a jedynie wywołał panikę. Wtedy Vorian uświadomił sobie, że ci dwaj mają tarcze osobiste, niemal niewidoczne bariery, które zatrzymują szybko lecące pociski. Skupiwszy się, przeniósł muszkę strzelby na tego, który szedł z tyłu, zamknął lewe oko i jeszcze raz nacisnął spust. Trafił muskularnego łowcę w dół pleców. Tamten poleciał do przodu i upadł na twarz. A więc nie wszyscy mieli tarcze. Gdy tylko rozbrzmiał huk trzeciego strzału, Vor poderwał się i już pędził w stronę statku łowców niewolników. Kompani powalonego widzieli, jak padał, zaczęli więc krzyczeć, rozglądając się na wszystkie strony. Biegnąc, Vorian ponownie podniósł strzelbę i wypalił, tym razem nie mierząc dokładnie. Pocisk odbił się od metalowego kadłuba obok włazu i łowcy wrzasnęli. Vor strzelił znowu i trafił w otwarte drzwi włazu. W swoim długim życiu zabijał ludzi w różnych okolicznościach, zwykle z uzasadnionych powodów. Teraz nie mógłby znaleźć lepszego usprawiedliwienia. Naprawdę bardziej było mu żal gorneta, którego ustrzelił poprzedniego wieczoru. Łowcy niewolników byli w głębi duszy tchórzami. Chronieni tar-czami, wbiegli do statku i zamknęli właz, zostawiając padłego towarzysza. Z silników wielkiego statku buchnęły spaliny i ostatnia jednostka uniosła się powoli w powietrze, zabierając pojmanych. Chociaż Vor biegł najszybciej, jak mógł, nie dotarł do niej w porę. Podniósł strzelbę i strzelił dwa razy bezsilnie w jej spód, ale odleciała ponad płonącymi polami i budynkami. Czuł dym w powietrzu, widział stojące w ogniu domy, widział, że ludność miasteczka została zdziesiątkowana. A może wszyscy zostali uprowadzeni lub zabici? Mariella też? Pragnął biec od domu do domu, znaleźć kogokolwiek… ale musiał też oswobodzić porwanych. Zanim statki odlecą z planety, musiał się dowiedzieć, dokąd zmierzają. Zatrzymał się przy mężczyźnie, którego postrzelił. Łowca niewolników leżał na ziemi, jego ręce konwulsyjnie drgały. Wokół głowy owiniętą miał żółtą chustę, a od lewego ucha do kącika ust biegła mu cienka, czarna, wytatuowana linia. Z jego ust, wraz ze strużką krwi, wydobył się jęk. Jeszcze żyje. To dobrze. Jednak z taką raną nie pociągnie długo. — Powiesz mi, dokąd zabierają tych pojmanych — rzekł Vor. Tamten znowu jęknął i wycharczał coś, co brzmiało jak przekleństwo. Vor nie uznał tego za odpowiedź możliwą do przyjęcia. Podniósł głowę, zobaczył ogień rozprzestrzeniający się na dachy domów. — Nie masz dużo czasu na odpowiedź. Nie doczekawszy się reakcji na te słowa, wiedział, co musi zrobić, i nie był z tego dumny, ale ów łowca niewolników znajdował się na samym dole listy osób, dla których żywił współczucie. Wyciągnął długi nóż do skórowania zwierzyny. — P o w i e s z mi. Kiedy uzyskał potrzebną mu informację, a łowca skonał, Vor ruszył biegiem wzdłuż zabudowań gospodarczych otaczających jego dom, krzycząc, by wyszli wszyscy, którzy jeszcze żyją. Ręce miał pokryte krwią, po części gorneta, którego sprawił, a po części łowcy niewolników, którego przesłuchał. Za zabudowaniami znalazł dwóch mężczyzn, braci Marielli, którzy co roku pomagali mu przy żniwach. Obaj byli otumanieni, dochodzili do siebie. Vor domyślił się, że statki łowców niewolników nadleciały nad osadę i zbombardowały domy i pola promieniami paraliżującymi, żeby pozbawić wszystkich przytomności, a potem po prostu zawlokły do ładowni wszystkich, którzy wyglądali na młodych i silnych. Bracia Marielli nie spełniali tych wymogów. Zdrowszych — jego synów i córki, wnuki, sąsiadów — zabrano z domów i zaciągnięto na statki. Wiele zabudowań stało teraz w płomieniach. Ale najpierw żona. Vor wpadł do głównego budynku, krzycząc: „Mariella!” Ku swej ogromnej uldze usłyszał jej odpowiedź z góry. Była w pokoju gościnnym na piętrze i za pomocą gaśnicy walczyła z ogniem tlącym się na dachu, wychyliwszy się z okna na szczycie do-mu. Wbiegłszy tam, Vor nie posiadał się ze szczęścia, widząc jej postarzałą, ale nadal piękną twarz ze zmarszczkami, które wyżłobiła na niej troska, i włosy jak srebrna przędza. Wziął od niej gaśnicę i przez okno spryskał płomienie. Ogień posuwał się wzdłuż kalenicy, ale nie zajął jeszcze całego domu.

— Bałam się, że wezmą cię z innymi — powiedziała Mariella. — Wyglądasz tak młodo jak twoi wnukowie. Pod prysznicem z gaśnicy płomienie zaczęły gasnąć. Odstawił ją i przyciągnął Mariellę do siebie, trzymając ją tak, jak robił to przez ponad pół wieku. —A ja martwiłem się o ciebie — rzekł. —Jestem za stara, żeby się mną zainteresowali — stwierdziła Mariella. — Zdałbyś sobie z tego sprawę, gdybyś na chwilę zwolnił i pomyślał. —Gdybym na chwilę zwolnił i pomyślał, nie dotarłbym tam, zanim odleciały wszystkie statki. A tak udało mi się zabić jednego z łowców niewolników. —Zabrali prawie wszystkich, którzy nadają się do pracy fizycznej. Parę osób może się ukryło, a parę zostało zabitych, ale jak mamy… — Potrząsnęła głową i spojrzała na swoje dłonie. — To niemożliwe. Wszyscy przepadli. —Sprowadzę ich z powrotem. Mariella odpowiedziała mu smutnym uśmiechem, ale pocałował dobrze mu znane usta, które tak długo były dla niego synonimem domu i rodziny. Była bardzo podobna do jego poprzedniej żony, Leroniki Tergiet, z którą również został na innym świecie, kiedy rodziła mu dzieci, a potem zestarzała się i umarła, podczas gdy on w ogóle się nie zmienił. — Wiem, dokąd lecą — rzekł Vorian. — Na targi niewolników na Poritrinie. Powiedział mi to ten łowca. Z braćmi Marielli sprawdził inne domy, poszukując ocalonych. Znaleźli tych, którzy uciekli, i skierowali ich do tłumienia rozprzestrzeniającego się pożaru, pomagania rannym i sporządzania listy zaginionych. Z kilkuset mieszkańców miasteczka ocalało zaledwie sześćdziesiąt osób, a większość z nich stanowili starcy albo chorzy. Dziesięciu przeciwstawiło się najeźdźcom i zginęło. Vor wysłał wiadomości do innych miast i wiosek na Keplerze, by przestrzec je przed łowcami niewolników. Wieczorem Mariella wyciągnęła zdjęcia ich dzieci wraz z rodzinami oraz wnuków i rozłożyła je na stole i na półkach. Tyle twarzy, tyle osób, które trzeba uratować… Znalazła Voriana na przesiąkniętym zapachem dymu strychu, gdzie wydobył spod przykrycia kufer. Otworzył go i wyjął uprasowany i starannie złożony stary mundur w szkarłacie i zieleni, dobrze znanych barwach Armii Ludzkości, wcześniej zwanej Armią Dżihadu. Mundur spoczywał w kufrze wiele, wiele lat. — Lecę na Poritrina odzyskać naszych ludzi — powiedział. Podniósł koszulę mundurową i przebiegł palcami po gładkiej tkaninie rękawów, rozmyślając o tym, ile razy mundur był łatany, ile usunięto z niego plam krwi. Kiedy go zdjął, miał nadzieję, że już nigdy nie ruszy do bitwy. Ale sytuacja się zmieniła. — A kiedy ich uratuję, muszę dopilnować, by nigdy się to nie po wtórzyło. Znajdę jakiś sposób ochrony tej planety. Corrinowie są mi to winni. Łatwo jest patrzeć wstecz i zrzucać winę na innych, trudniej spoglądać przed siebie i brać odpowiedzialność za swoje decyzje i przyszłość. — Griffin Harkonnen, ostatnia wiadomość z Arrakis Na Lankiveilu była ciężka zima, ale Harkonnenowie musieli sobie radzić. Ten potężny niegdyś ród żył tam od pokoleń, od zesłania na tę planetę Abulurda Harkonnena za jego zachowanie podczas bitwy pod Corrinem; pozostawiony sam sobie miał zapomnieć o minionej świetności na Salusie Secundusie. I większość z nich rzeczywiście o niej zapomniała. Padał nieustający śnieg z deszczem, który każdej nocy zamarzał, tworząc szklistą lodową pokrywę. Miejscowa ludność musiała co ranka wyrąbywać z tego lodu drzwi swoich drewnianych chat na brzegach fiordu, żeby móc wyjść na przeraźliwy ziąb. Czasami rzucali tylko okiem na wzburzone wody i zachmurzone niebo, po czym znowu chowali się w chatach, doszedłszy do wniosku, że wyprawa na morze jest zbyt niebezpieczna. Statki były już od miesiąca uwięzione w porcie i rybacy nie mogli łowić wielorybów futrzastych, jedynego dobra na planecie, które było cenione w reszcie Imperium. Nawet kutrom rybackim operującym w strefie przybrzeżnej rzadko udawało się wypłynąć na głębsze wody i połowy były skromne.

Ludzie często zmuszeni byli jeść resztki solonych ryb z ubiegłego ro-ku i zakonserwowane mięso wielorybie. W porównaniu z chwałą i bogactwem dawnych czasów Harkonnenowie mieli teraz marne widoki na przyszłość. Griffin Harkonnen — starszy syn Vergyla, który był rzekomym władcą Lankiveila z ramienia Ligi Landsraadu — nienawidził tej planety, podobnie jak jego młodsza siostra Valia. Zawarli porozumienie, plan, dzięki któremu mieli nadzieję wydobyć rodzinę z żałosnego v położenia, w jakim znalazła się wskutek błędów ich pradziada Abulurda i zdrady popełnionej przez Voriana Atrydę. Ich rodzice i reszta rodziny nie mieli takich ambicji, ale doceniali ich determinację i pozwalali Griffinowi i Valii, pomimo ich młodego wieku, robić, co uważali za stosowne. Podczas gdy Valia przebywała poza domem, szukając szans wy-bicia się w zgromadzeniu żeńskim (i zwiększenia tym samym potęgi i wpływów rodu Harkonnenów), Griffin pozostał na Lankiveilu i pracował nad powiększeniem kapitału rodziny, rozbudową inwestycji i wydobyciem się z izolacji. Codziennie spędzał długie godziny na lekturze, zdecydowany nauczyć się prowadzenia interesów rodzinnych i poprawić standard życia mieszkańców tej zabitej deskami planety. Nie był to świat obfitujący w wygody, ale Griffin nie dawał się dopaść przygnębieniu i był równie zdeterminowany jak siostra, by przywrócić rodzinie należną jej fortunę i wpływy w Imperium. Zgodnie z porozumieniem z Valią przypadła mu ambitna rola zarządzania majątkiem rodu i pilnowania, by został odpowiednio zainwestowany, oraz opracowania planu, który wykraczał poza zaściankowy cel przetrwania w surowym klimacie. Griffin był szczupłym dwudziestotrzylatkiem o zrównoważonym usposobieniu i pragmatycznym podejściu do życia. Podczas gdy jego siostra była żwawsza i nie mogła już znieść życia na Lankiveilu, on był spokojny jak kapitan prowadzący statek przez lodowate wody i wyglądający słońca, o którym wiedział, że jest za chmurami. Pomimo młodego wieku miał dużą wiedzę z historii, a także matematyki, handlu i rządzenia, ponieważ zamierzał zostać któregoś dnia sprawnym i znającym się na rzeczy przywódcą planety… i utorować w ten sposób następnym pokoleniom Harkonnenów drogę do odzyskania należnej im wysokiej pozycji w Imperium. Wiedział już więcej niż ojciec o zawiłościach handlu futrem wielorybim, o stosunkach zysków do strat i regulacjach obowiązujących w Imperium. Mimo odziedziczonego tytułu Vergyl Harkonnen po prostu nie przejawiał żadnego zainteresowania tymi sprawami i znaczną część ciężkiej pracy i myślenie pozostawiał synowi, zadowalając się władzą porównywalną raczej z uprawnieniami burmistrza niż planetarnego przywódcy zasiadającego w Landsraadzie. Był jednak dobrym ojcem i poświęcał wiele uwagi swym młodszym dzieciom, Danvisowi i Tuli. Griffin i Valia marzyli o czymś znacznie większym dla swego rodu, nawet jeśli byli jedynymi jego członkami mającymi takie marzenia. Kiedyś, podczas szczególnie ostrego sparingu na chwiejnej drewnianej tratwie w porcie, Valia powiedziała, że uważa, iż są jedynymi prawdziwymi Harkonnenami na tej planecie. Valia była o rok młodsza, a ich matka miała ograniczone („realistyczne”, jak to sama nazwała) oczekiwania co do jej przyszłości. Zakładała, że dziewczyna wyjdzie za tubylca, może właściciela jednej lub dwóch łodzi wielorybniczych, urodzi dzieci i będzie żyła jak miejscowi. Jednak po rozmowie z misjonarką zgromadzenia żeńskiego, która odwiedziła Lankiveila przed pięcioma laty, Valia stwierdziła, że nadarza się sposobność do zmiany otoczenia, i odleciała, by szkolić się pod okiem mistrzyń na Rossaku. Jednak zanim opuściła planetę, odbyła kilka długich rozmów z Griffinem, których efektem było porozumienie w sprawie tego, jak oboje mogą poprawić los rodu. Teraz, kiedy Griffin rozszyfrowywał utrzymane w mętnym biurokratycznym stylu akapity zapisków historycznych, z których większość była beznadziejnie nudna, stanął za nim ojciec. Młodzieniec trzymał dokumenty jak uważny chirurg, dokonując ich sekcji, dopóki nie zrozumiał zawiłych niuansów urzędowego języka. Vergyl wydawał się zdumiony, widząc syna tak pochłoniętego lekturą. — Kiedy byłem w twoim wieku, też studiowałem historię, a mój dziadek Abulurd opowiadał mi o swoich przejściach, ale nie mogłem znieść tonu, w jakim w oficjalnych aktach Corrinów pisano o naszej rodzinie, postanowiłem więc po prostu żyć własnym życiem. Lepiej nie wracać do tamtych czasów. Griffin wskazał dokumenty. — Dość już przeczytałem o tej przeszłości, ojcze. Teraz zajmuję się czymś na większą skalę. Polityka Imperium ma ważne znaczenie dla naszej przyszłości. — Potarł brodę. Jasnobrązowe wąsy i takąż kozią bródkę miał tego samego koloru co włosy na głowie. Uważał, że zarost nadaje mu bardziej dystyngowany wygląd i że dzięki niemu wygląda na kogoś, kogo trzeba traktować poważnie. — Studiuję układ Landsraadu, czytam jego statut. Chcę przejść test i uzyskać uprawnienia, by zostać oficjalnym przedstawicielem Lankiveila w Radzie Landsraadu.

Vergyl zachichotał. — Przecież mamy już pełnomocnika. Nie ma potrzeby, żebyś latał taki kawał na Salusę Secundusa tylko po to, by brać udział w posie dzeniach. Griffin zwalczył irytację i powstrzymał się od warknięcia na ojca. —Przestudiowałem umowę handlową zawartą przez naszego rze-komego pełnomocnika — powiedział. — Obejmuje ona dziewięćdziesiąt dwie planety, w tym Lankiveila… Uwierz mi, nie jest dla nas korzystna. Nakłada na Lankiveila i osiemdziesiąt trzy inne planety dodatkowe podatki, natomiast prawdziwe korzyści odniesie osiem planet, którym już teraz dobrze się powodzi. Coś mi się wydaje, że pełnomocnikowi zapłacono za to. —Nie wiesz tego na pewno. Poznałem Nelsona Treblehorna. Wydaje się miłym facetem. —Jest czarujący, owszem. Ale jako twój przedstawiciel jest do niczego. Ojcze, pierwszym krokiem do odzyskania szacunku dla naszego rodu jest ustanowienie bezpośredniego przedstawicielstwa w Landsraadzie. Mam zamiar udać się na Salusę Secundusa, gdzie będę mógł zobaczyć izbę posiedzeń Landsraadu i spojrzeć w oczy mojemu kochanemu kuzynowi Imperatorowi. Kilka pokoleń wstecz Harkonnenowie i Butlerowie/Corrinowie należeli do jednego rodu, ale teraz przywódcy Imperium uważali, że nazwisko Harkonnen przynosi wstyd, i nigdy się do tego nie przyznawali. Griffin wiedział, jak bardzo jego siostra chce zmazać piętno hańby wypalone przez Voriana Atrydę. On też czuł ciężar niesprawiedliwości wyrządzonej rodzinie i każde z nich miało do odegrania rolę w planowanej rehabilitacji. Oprócz realizacji celów biznesowych Griffin pracował też nad zawiązaniem sojuszów politycznych i wierzył, że nadejdzie dzień, kiedy poleci na Salusę Secundusa zażądać przyznania Lankiveilowi należnego miejsca w sali posiedzeń Landsraadu. Zamierzał zdobyć uznanie i zyskać znaczenie. Teraz, kiedy wszystkie światy Ligi i byłe Planety Niezrzeszone znalazły się w tym samym organizmie państwowym, połączone Imperium obejmowało ponad trzynaście tysięcy światów. Ale nie można by było robić żadnych interesów, gdyby przedstawiciele tak wielu planet musieli zajmować się każdą biurokratyczną sprawą przed przystąpieniem do głosowania. Dlatego wyznaczeni przez Imperatora Salvadora pełnomocnicy zbierali pod jedną egidą dziesiątki luźno powiązanych światów i głosowali w imieniu ich mieszkańców. Uważano to za udo-godnienie (dzięki któremu uzyskiwano imperialne subsydia lub inne korzyści), ale zdanie się na pełnomocnika nie było obowiązkowe i dopuszczano wyjątki, kosztem utraty korzyści. Zdaniem Griffina przywileje, które zyskał Lankiveil w zamian za powierzenie prowadzenia swoich interesów pełnomocnikowi, były tak niewielkie, jakby ich w ogóle nie otrzymał. Griffin zamierzał zostać na Salusie Secundusie rzecznikiem swej planety i rodziny i osobiście przemawiać w ich imieniu. Skoro Va-lia została jedną z wykwalifikowanych sióstr w poważanej szkole na Rossaku, a on będzie niebawem oficjalnym przedstawicielem Lankiveila w Lidze Landsraadu, nie rezygnując przy tym z kierowania finansowymi sprawami rodu, perspektywy rodu Harkonnenów zaczynały rysować się lepiej. — Wobec tego jestem pewien, że to słuszna decyzja — oświadczył Vergyl. Wydawał się rozbawiony wielkimi planami syna. Chociaż Griffin przejął dużą część jego obowiązków, ojciec nadal uważał go za naiwnego młokosa. Griffin poprosił stryja Wellera, by w ramach nowego, ambitnego przedsięwzięcia handlowego, które obmyślił z Valią, odwiedził jako przedstawiciel rodziny różne planety i zawarł kontrakty na dostawę futer wielorybich. Chociaż Weller był znakomitym akwizytorem i wszyscy go lubili, nie miał za bardzo głowy do interesów, a jego brat Vergyl miał jeszcze słabsze rozeznanie w sprawach ważnych dla rodu. Jednak stryj Weller rozumiał przynajmniej taktykę i cele prowadzenia handlu, chciał coś robić i gotów był poświęcić na to czas, Vergyl natomiast właściwie się poddał. Jeśli ojciec miał jakiekolwiek ambicje, kiedy był młodszy (a Griffin nie był tego pewien), to teraz z pewnością pozbył się ich. W poprzednim roku, planując poszerzenie rynku i inwestując w to, Griffin doprowadził do wysłania setek dodatkowych statków na największe w historii planety połowy wielorybów futrzastych. Potem zawarł z firmą Niebiański Transport umowę na przewiezienie stryja Wellera wraz z oferowanymi przez niego towarami na inne planety. Dominującą rolę w przewozach odgrywała w Imperium flota kosmiczna VenHold. Cieszyła się nieskazitelną opinią pod względem zapewnienia bezpieczeństwa pasażerom i towarom, ponieważ jej statki pilotowane były przez tajemniczych — niektórzy mówili, że odczłowie-czonych — nawigatorów potrafiących przewidywać zagrożenia i wypadki, zanim do nich doszło. Jednak VenHold pobierała za swoje usługi wyśrubowane opłaty, a ród Harkonnenów zainwestował znaczną część zysków w ekspansję handlową i Griffin nie znalazł uzasadnienia dla dodatkowych wydatków. Wybrał zatem Niebiański Transport, który

— choć był wolniejszy i nie korzystał z nawigatorów — oferował bardzo korzystne warunki. Kiedy uzgodniono szczegóły umowy, stryj Griffina odleciał z ogromnym ładunkiem jedwabistych futer wielorybich, mając nadzieję, że wywoła na nie popyt w Imperium, po czym zawrze lukratywne umowy z innymi planetami. Tymczasem Griffin poświęcił się studiom, by zdać egzamin kwali-fikacyjny i zostać oficjalnym przedstawicielem Lankiveila na Salusie Secundusie. Zerknął na ojca. —Muszę dokończyć naukę — powiedział — i wysłać wypełnione testy najbliższym statkiem odlatującym z Lankiveila. —Poradzisz sobie, synu — rzekł Vergyl Harkonnen, chcąc mu w ten sposób dodać otuchy, i zostawił Griffina z jego lekturami. Jestem hojny, kiedy ktoś zasłuży sobie na to. Widzę jednak różnicę między hojnością wobec tych, którzy na to zasługują, a dobroczynnością wobec tych, którzy chcą wykorzystać moje bogactwo. — directeur Josef Venport, stała odpowiedź na prośby o datki Zmrużywszy niebieskie oczy, Josef Venport przyglądał się zdenerwowanym szefom brygad, którzy czekali, by złożyć sprawozdania w środowiskowo kontrolowanej sali konferencyjnej głównej siedziby VenHold na Arrakis. — Nie dajcie się zwieść — powiedział. — Zrobię wszystko, co ko nieczne, by chronić moje akcje. Directeur chodził w tę i z powrotem, by wyładować rozsadzającą go energię, starając się panować nad złością. Miał zaczesane do tyłu gęste cynamonowe włosy i bujne wąsy nad ustami, na których rzadko gościł uśmiech. Kiedy patrzył na swoich zarządców, ściągał krzaczaste brwi. —Moja prababka, Norma Cenva, poświęciła większość swej floty kosmicznej, nie wspominając o życiu niezliczonych ludzi, by pokonać myślące maszyny. Może się wydawać, że obrona własnych interesów nie jest tak dramatycznym działaniem, ale radzę, byście nie wystawiali mojej determinacji na próbę. —Nigdy nie wątpiliśmy w pańską determinację — odezwał się Lilik Arvo, nadzorca prowadzonych przez VenHold na Arrakis operacji zbierania przyprawy. Glos mu drżał. Skóra Arvo była mocno opalona i pomarszczona jak stara rodzynka. Pozostali dwaj mężczyźni, szefowie brygad wydobywczych pracujących w głębi pustyni, wzdrygnęli się, również bojąc się gniewu Josefa. Tylko pokryta kurzem kobieta siedząca z tyłu nie okazywała strachu. Przyglądała się wszystkiemu z chmurną miną. — Nie chciałem przylatywać tutaj — ciągnął Josef. — Wolę, żeby prace przebiegały bez mojej ingerencji, ale jeśli inna firma kradnie moją przyprawę — moją przyprawę! — muszę ją powstrzymać. Natychmiast. Chcę wiedzieć, kto stoi za tymi bezprawnymi działa niami, kto je finansuje i dokąd idzie ta przeklęta przyprawa. Każdy, kto doszedł do jakiegokolwiek kierowniczego stanowiska w VenHold, wiedział, że jeśli ktoś zawiedzie Josefa, zażąda on wyrównania strat. Jeśli więc zarządcy i nadzorcy nie chcieli się stać obiektem jego gniewu, musieli znaleźć kogoś, kto bardziej zasłużył na karę. — Proszę wydać nam instrukcje, a my się tym zajmiemy — powie działa kobieta, której zakurzone łachmany skrywały dobrze dopaso wany i utrzymany filtrak. — Zrobimy, co będzie trzeba. Była jedyną osobą wśród obecnych, którą uważał za kompetentną. Była też jedyną, która nie lubiła przebywać w chłodnym, przesyconym wilgocią pomieszczeniu. Zmarszczki wokół oczu świadczyły o niemłodym wieku, chociaż suche powietrze pustyni i odmładzające właściwości melanżu sprawiały, że jego dokładniejsze określenie było problematyczne. Oczy miały ów niesamowity kolor błękitu w błękicie, który wskazywał na stałe zażywanie przyprawy, nawet na uzależnienie od niej. Josef przyglądał się jej z zadowoleniem. — Znasz sytuację, Iszanti — rzekł. — Powiedz nam, co zalecasz. Obrzucił miażdżącym spojrzeniem szefów brygad, którzy zamiast przedstawić jakieś propozycje, uciekali się do usprawiedliwień. Wzruszyła ramionami. — Nie powinno być trudno znaleźć nazwisko czy dwa. —Ale jak? — spytał Arvo. — Najpierw musimy nakryć tych prze-mytników. Ich maszyny nie są oznakowane, a

pustynia jest rozległa. —Trzeba po prostu wiedzieć, gdzie szukać. Iszanti uśmiechnęła się, nie pokazując zębów. Miała intensywnie brązowe włosy przewiązane kolorową chustą. Na szyi nosiła dwa na-szyjniki w typowo buddislamskim stylu, co nie było zaskoczeniem, ponieważ większość żyjących w głębi pustyni plemion była zensun-nitami i wywodziła się ze zbiegłych niewolników. Chociaż nie zajmowała żadnego oficjalnego stanowiska w Venport Holdings ani w ich filii, Konsorcjum Agencji Handlowych, Josef dobrze jej płacił za różne cenne usługi. Przybywała z głębi pustyni, przenosząc się z łatwością z odosobnionych jaskiń swego plemienia do portu kosmicznego i otaczających go osiedli. Doglądała zbiorów przyprawy dla Venporta, dokonywała w Arrakis transakcji z kupcami, a potem na powrót znikała, niczym burza pyłowa, wśród diun. Josef nigdy nie próbował jej śledzić, a pozostałym surowo nakazał szanować jej prywatność. — Chcę, żebyście wszyscy rozpuścili wieści, że ich szukamy — zwró cił się do słuchaczy. — Dawajcie łapówki, jeśli będzie trzeba, wyślijcie zwiadowców, by przeszukali pustynię. Konsorcjum Agencji Handlo wych wyznaczy dużą nagrodę dla brygady zbieraczy przyprawy, któ ra ujawni, że prowadzi niedozwoloną działalność. Nie odlecę z tej planety, dopóki nie uzyskam odpowiedzi. — Ściągnął brwi. — A nie chcę pozostawać tutaj długo. Iszanti ponownie uśmiechnęła się do niego i Josef zaczął się zastanawiać, jakie są przyjęte przez tutejszych zensunnitów kanony piękna. Czyżby próbowała z nim flirtować? W jego oczach ta twarda kobieta z pustyni nie była w ogóle atrakcyjna, ale żywił szacunek dla jej umiejętności. Jego żona, inteligentna, wyszkolona przez zgromadzenie żeńskie Cioba, jedyna osoba, której ufał na tyle, by powierzyć jej nadzór nad całością interesów VenHold podczas swojej nieobecności, wróciła na Kolhara. — Dołożymy starań, żeby pański pobyt był jak najkrótszy — rzekł Arvo. — Zaraz się tym zajmę. Prawdę mówiąc, Josef pokładał większą wiarę w Iszanti. — Mój przodek, Aureliusz Venport — pouczył wszystkich — do strzegł możliwości drzemiące w eksploatacji przyprawy i wiele zaryzy kował, wiele zainwestował, żeby działania te zaczęły przynosić zyski. — Pochylił się do przodu. — Moja rodzina od pokoleń nie szczędziła krwi i pieniędzy tej planecie, nie pozwolę więc, by jakiś parweniusz śmiał konkurować ze mną, wykorzystując podwaliny położone przez Venportów. Trzeba się uporać ze złodziejami. Pociągnął łyk zimnej wody ze stojącej przed nim wysokiej szklanki, a pozostali z wdzięcznością zrobili to samo. Wolałby wznieść toast za zwycięstwo, ale byłoby to przedwczesne. Josef zamknął się w swoich prywatnych apartamentach w mieście Arrakis, zjadł przyniesiony mu posiłek, nie zauważając go, i zagłębił się w dokumentach handlowych. Cioba przygotowała już streszczenie najważniejszych spraw związanych z licznymi inwestycjami przedsiębiorstwa i dołączyła do niego osobistą notatkę o postępach ich młodych córek, Sabiny i Candys, które szkolono na Rossaku. W minionych kilku pokoleniach VenHold stało się tak niewiarygodnie bogate i tak się rozrosło, że Josef musiał wydzielić z działu firmy zajmującego się przewozem i rozprowadzaniem towarów odrębną jednostkę, Konsorcjum Agencji Handlowych, którego zadaniem stał się handel melanżem z Arrakis i innymi cennymi dobrami. Założył też wiele dużych instytucji finansowych na ważnych planetach, gdzie mógł inwestować i ukrywać zyski VenHold. Nie chciał, by ktokolwiek—zwłaszcza szaleni fanatycy ruchu antytechnologicznego — miał choćby najmniejsze pojęcie o tym, jaką naprawdę dysponuje potęgą i wpływami. Wśród licznych zagrożeń i wyzwań, którym musiał stawiać czoło, krótkowzroczni butłeriańscy barbarzyńcy plasowali się niezmiennie na szczycie listy. Stale niszczyli nadające się do użytku dryfujące w przestrzeni statki robotów, które można by wcielić do floty kosmicznej VenHold. Jak tylko wróci na Kolhara, będzie miał dużo pracy. Niebawem czekało go też ważne posiedzenie Landsraadu na Salusie Secundu-sie. Ale nie mógł odlecieć z Arrakis, dopóki nie rozwiąże pewnego problemu… Iszanti faktycznie zlokalizowała na pustyni bazę nielegalnych zbieraczy przyprawy założoną przez jakiegoś

konkurenta. (Josef nie potrafił zrozumieć, dlaczego jego lepiej wyposażonym niskolotom zwiadow-czym nie udało się niczego znaleźć.) Zanim Liłik Arvo wysłał grupę interwencyjną, przemytnicy się ulotnili. Niemniej Arvo przechwycił mały statek towarowy przed jego odlotem z Arrakis. Ładownia była pełna szmuglowanej przyprawy. Oczywiście Josef skonfiskował melanż i dodał go do swoich zapasów. Inżynierzy z VenHold przeczesali nieoznakowaną jednostkę, prze-analizowali numery seryjne jej części składowych i znaleźli wskazówki, że należała do Niebiańskiego Transportu. Wiadomość ta nie ucieszyła Josefa. Arjen Gates znowu mieszał się w nie swoje sprawy. Niebiański Transport był jedynym prawdziwym konkurentem Josefa w dziedzinie przewozów kosmicznych i Venport nie patrzył przychylnym okiem na to wtargnięcie na swój teren. Z poufnych informacji, które uzyskał (wielkim kosztem), wynikało, że Niebiański Transport tracił około jednego procenta statków, co było absurdalnie wysokim współczynnikiem awaryjności. Ale sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za wady towaru. Pasażerowie i nadawcy ładunku za niskie ceny i niepewny przewóz dostawali to, na co zasługiwali… Do apartamentów Josefa przyszli Arvo i Iszanti i przyprowadzili związanego i zakneblowanego mężczyznę w kombinezonie lotniczym bez żadnych oznaczeń. Arvo wyglądał na zadowolonego z siebie, jakby przypisywał sobie zasługi za tę operację. — Ten człowiek był jedyną osobą na pokładzie przemytniczego statku — powiedział. — Dotrzemy do sedna tej sprawy, ale na razie nie chce mówić. Josef uniósł krzaczaste brwi. — A zatem trzeba go do tego zachęcić — rzekł. Obrócił się do ka pitana schwytanego statku; mężczyzna mocno się pocił. Ludzie pu styni uznaliby to za marnowanie wody. — Kto kieruje waszym przedsięwzięciem na Arrakis? Chciałbym porozmawiać z tą osobą. Kiedy Iszanti wyjęła knebel z ust jeńca, ten skrzywił się z niesma-kiem. — To wolna planeta — powiedział. — Nie macie większych praw do melanżu niż ktokolwiek inny. Podczas epidemii na Arrakis pro wadzono setki operacji. Przyprawa jest tu dla wszystkich, którzy chcą zbierać ją z ziemi. Poczyniliśmy tu inwestycje. Nasza działalność nie przeszkadza panu w handlu. — To moja przyprawa. — Josef nie podniósł głosu, ale gniew wzbierał w nim jak burza. Machnął lekceważąco ręką. — Iszanti, dowiedz się od niego, czego zdołasz. Wiem, że to potrafisz. Praw dę mówiąc, możesz zatrzymać jego wodę jako nagrodę za swoje usługi. Tym razem Iszanti uśmiechnęła się tak szeroko, że aż pokazała zęby, i wyciągnęła częściowo z pochwy u pasa mlecznobiały sztylet. — Dziękuję panu. Ponownie włożyła pojmanemu knebel, tłumiąc jego protesty, i wyprowadziła go, choć szarpał się i opierał. Nikt oprócz Erazma nie będzie nigdy w stanie pojąć, z jakich działam pobudek. Mimo oczywistych różnic doskonale się rozumiemy. — Gilbertus Albans, prywatne dzienniki Aby ułatwić mentatom koncentrację, dyrektor Gilbertus Albans zbudował swoją szkołę na najrzadziej zaludnionym kontynencie Lampadasa. Chociaż planeta i tak już była jednym wielkim odludziem, Gilbertus potrzebował miejsca, gdzie instruktorzy i uczniowie mogli się skupić na trudnym programie nauczania i gdzie żadne zewnętrzne czynniki nie rozpraszały ich uwagi. Wybierając ten świat na siedzibę Szkoły Mentatów, popełnił jednak błąd, nie docenił bowiem siły ruchu butlerian nadal prężnie rozwijającego się pomimo klęski Omniusa. Zapał przeciwników technologii powinien już dawno osłabnąć, skoro zabrakło celu, który doprowadzał ich do pasji, tymczasem Manford Torondo nigdy jeszcze nie był tak potężny jak teraz. Gilbertus musiał balansować na cienkiej linie. Stał na podium w głównej sali wykładowej, skupiając na sobie uwagę słuchaczy. Otaczały go rzędy stromo wznoszących się siedzeń. Ściany i sufit amfiteatralnej sali wykonane były z ciemnego, bejcowa-nego drewna, by wyglądały na pokryte patyną wieków, co przydawało jej dostojeństwa. Sprytnie ukryte wzmacniacze niosły jego spokojny, pełen rezerwy głos do najdalej siedzących uczniów. — Musicie patrzeć tak, by nie dać się zwieść pozorom.

Wskazał dwa ciała, które leżały na płytach sekcyjnych pośrodku podium. Na jednym ze stołów spoczywały nagie, białe ludzkie zwłoki z zamkniętymi oczami; ręce trupa były rozłożone. Na drugim stole znajdował się wyłączony mek bojowy z podobnie ułożonymi, straszliwie uzbrojonymi ramionami i głową w kształcie pocisku. — Człowiek i myśląca maszyna. Zauważcie podobieństwa. Uważ nie się im przyjrzyjcie. Chłońcie tę wiedzę i zadajcie sobie pytanie: Czy naprawdę tak bardzo się różnią? Giłbertus miał tweedową kamizelkę i spodnie, a na nosie okrągłe okulary, ponieważ wolał je od zabiegów medycznych, które poprawiłyby mu wzrok. Włosy miał przerzedzone, ale nadal, jak w młodości, koloru słomy. Musiał zachowywać pozory i dokładał wszelkich starań, by ukryć fakt, że — dzięki zabiegowi wydłużenia życia, któremu poddał go niezależny robot Erazm — ma już ponad 180 lat. Ani jeden uczeń Szkoły Mentatów nie podejrzewał, jak ważną rolę w jego życiu odegrał ów mechaniczny mentor. Gdyby butlerianie odkryli prawdę o przeszłości Gilbertusa, znalazłby się w niebezpieczeństwie. — Dźihad dowiódł, że ludzie przewyższają myślące maszyny, to prawda — ciągnął. — Ale po dokładniejszym zbadaniu można do strzec podobieństwa. Antytechnologicznie nastawieni butlerianie popierali jego szkołę, ponieważ mentaci byli odpowiedzią ludzi na komputery. Jednak Giłbertus wyniósł całkowicie odmienne doświadczenia z kontaktów z myślącymi maszynami. Dla własnego bezpieczeństwa zachowywał wszakże te opinie dla siebie, zwłaszcza tutaj, na Lampadasie. Giłbertus uniósł gładką głowę robota i odłączył ją od mechanizmu utrzymującego ją na szyi. — Robot, którego tutaj widzicie, jest pozostałością po tamtym konflikcie. Otrzymaliśmy specjalną dyspensę na wykorzystywanie go jako pomocy naukowej. Rząd Imperium nie stwarzał żadnych problemów, ale Manford Torondo nie dał się tak łatwo przekonać. Albans uniósł bladą prawą rękę trupa. — Zwróćcie uwagę na umięśnienie, porównajcie je z mechaniczną anatomią tego robota bojowego. Na oczach milczących uczniów, niektórych zaintrygowanych, innych wyraźnie przerażonych, Giłbertus metodycznie usuwał narządy trupa, a potem, krok po kroku, wyjmował odpowiadające im z grubsza elementy meka bojowego, pokazując podobieństwa. Dokonując równocześnie sekcji obu ciał, wykładał wszystkie ich części na tace obok każdego z nich. W ciągu pół godziny rozebrał bojowego robota, wyjaśniając, jak poszczególne części pasują do siebie i działają oraz jak funkcjonuje broń meka. Rozprawiał o jego możliwościach, a w końcu powiązał każdy element z ludzkim odpowiednikiem maszyny. Jego starszy student Draigo Roget, który pełnił również funkcję asy-stenta, pokazywał publiczności za pomocą prostego projektora szczegóły sekcji. Draigo odziany był od stóp do głów w czerń, która podkreślała jego długie, kruczoczarne włosy, czarne brwi i ciemne oczy. Przygotowując się do wykładu, Gilbertus otworzył czaszkę trupa i wyjął mózg; teraz wydobył procesor robota. Umieścił na tacy żelowy rdzeń sprawiający wrażenie miękkiej metalicznej kuli, która była odpowiednikiem spoczywającego w osobnej misce pofałdowanego ludzkiego mózgu. Szturchnął czubkiem palca rdzeń komputera. — Myślące maszyny mają wydajną pamięć i potrafią bardzo szybko przetwarzać dane, ale ich możliwości są ograniczone wbudowanym, zaprogramowanym przez wytwórcę zakresem zadań — wyjaśnił. Rozciął mózg. — Natomiast w ludzkim mózgu nie ma żadnego znanego zaprogramowanego zakresu zadań. Zwróćcie uwagę na widoczną na tym przekroju złożoną strukturę: mózg, móżdżek, spoidło wielkie mózgu, międzymózgowie, płat skroniowy, śródmózgowie, most, rdzeń przedłużony… wszyscy znacie te terminy. Pomimo dużej masy mózgu człowiek nigdy nie wykorzystuje w pełni jego zdolności myślenia i obliczania. — Spojrzał na nich. — Każdy z was musi się nauczyć korzystać z tego, co wszyscy posiadamy. Być może nasza pamięć jest w stanie zachować nieograniczoną ilość informacji… jeśli je właściwie uporządkujemy i będziemy właściwie przechowywać. W tej szkole uczymy każdego studenta, jak ma naśladować skuteczne metody po-rządkowania i obliczania stosowane przez myślące maszyny, i stwierdziliśmy, że ludzie mogą to robić l e p i e j . Studenci zaczęli mruczeć, niektórzy byli zaniepokojeni. Gilbertus zauważył w szczególności kwaśną minę Alys Car roli, utalentowanej, ale zaściankowo myślącej młodej kobiety, która wychowała się wśród butlerian. Była jedną z grupy studentów skierowanych tutaj przez Manforda Torondo. O dziwo, na poziomie umiejętności umysłowych radziła sobie zupełnie nieźle. Aby móc stworzyć Szkołę Mentatów na Lampadasie, Gilbertus poszedł na pewne ustępstwa. Na mocy

porozumienia z Manfordem, które gwarantowało mu poparcie dla szkoły, musiał co roku przyjmować ściśle określoną liczbę uczniów wybranych przez butlerian. Chociaż butlerianie nie byli kandydatami najlepszymi z możliwych i zajmowali miejsca, które mogłyby przypaść bardziej uzdolnionym i obiektyw-nym jednostkom, Gilbertus musiał przyjąć ich warunek. Odsunął się o krok od stołów sekcyjnych. —Moim celem jest wypuszczenie was z tej szkoły z uporządkowa-nymi myślami i tak spotęgowanymi zdolnościami zapamiętywania, byście nie tylko dorównywali wszelkim komputerom, ale je przewyższali. — Obdarzył ich ojcowskim uśmiechem. — Czy nie jest to cel wart waszych wysiłków? —Tak, panie dyrektorze! — poniosło się po amfiteatrze. Chociaż otoczenie Szkoły Mentatów było nieprzyjazne — rozległe tereny podmokłe, bagniste kanały i groźne drapieżniki — Gilbertus wiedział, że ludzkie zdolności najlepiej rozkwitają w trudnym środowisku. Nauczył go tego Erazm. Kompleks szkolny stanowił duży zespół połączonych platform, które zakotwiczono w ogromnym błotnistym jeziorze otoczonym nieuprawną i niezaludnioną ziemią. System odstraszający dokuczliwe i przenoszące choroby owady bagienne powstrzymywał je przed napływem do pomieszczeń uczelni, tworząc z niej w pewnym sensie oazę dla studentów. Gilbertus przeszedł po kładce wiszącej nad bagnem, niemal nie zauważając ciemnozielonej wody w dole. Minął halę sportową i jedno z wolno stojących audytoriów, po czym wszedł do znajdującego się na skraju kompleksu budynku administracyjnego, w którym mieściły się gabinety dziekanów i zatrudnionych na stałe profesorów. Szkoła miała już ponad dwustu instruktorów i cztery tysiące studentów, co było niezwykłym osiągnięciem na tle wielu ośrodków nauczania, które po klęsce myślących maszyn wyrosły jak grzyby po deszczu. Z powodu trudnego programu odsiew nawet wśród najlepszych kandydatów przyjętych na uczelnię wynosił blisko trzydzieści pięć procent (nie licząc studentów skierowanych przez butlerian) i tylko ci, którzy się najbardziej wyróżniali, zostawali mentatami. Biosenowe lampy w gabinecie Gilbertusa wydzielały lekki, ale nie odstręczający zapach. Duże pomieszczenie miało koagenową podłogę, na której leżały dywany utkane z liści i kory bagiennych wierzb. Słychać było bardzo cichą muzykę klasyczną, kompozycje, które niegdyś uprzyjemniały czas jemu i Erazmowi w ogrodach kontemplacji należących do posiadłości robota na Corrinie. Z nostalgii upodobnił swój gabinet do domu Erazma, wyposażając go w takie same zasłony z purpurowego pluszu i ozdobne meble. Musiał być bardzo ostrożny, ale nikt nie dostrzegłby nigdy tego związku. Gilbertus był jedynym żyjącym człowiekiem, który pamiętał pełne przepychu wnętrza willi robota. Aż po sufit wznosiły się wykonane z polerowanego drewna półki z książkami. Meble te wyglądały jak antyki; podczas ich składania zrobiono celowo zadrapania i wklęśnięcia, by wywołać iluzję starości. Za-kładając szkołę, Gilbertus chciał stworzyć wrażenie, że jest ona szacowną instytucją o długiej tradycji. Wszystko w tym gabinecie, budynku i całym kompleksie szkolnym powstało po głębokich przemyśleniach. „I tak być powinno — rzekł do siebie. — Jesteśmy przecież mentatami”. Dziekani i profesorowie opracowywali i ulepszali innowacyjne programy nauczania, żeby przesunąć granice ludzkiego umysłu, ale sednem programu szkolenia mentatów była wiedza pochodząca ze źródła znanego tylko Gilbertusowi, ze źródła, którego ujawnienie stanowiłoby najwyższe zagrożenie dla szkoły. Upewniwszy się, że jest sam, Gilbertus zaryglował drzwi i opuścił drewniane żaluzje. Wyjął z kieszeni kamizelki klucz i otworzył solidną szafkę wbudowaną między półkami. Włożył do środka rękę i nacisnął w odpowiednim miejscu płytę. Półki zmieniły położenie, obróciły się, po czym otworzyły niczym płatki kwiatu. Wewnątrz spoczywała połyskująca kula pamięci rdzeniowej. Przemówił do niej. — Jestem tutaj, Erazmie. Jesteś gotów kontynuować naszą rozmowę? Przyspieszyło mu tętno, częściowo z powodu emocji, które czuł, częściowo z powodu podjętego ryzyka. Erazm cieszył się najgorszą sła-wą ze wszystkich niezależnych robotów, był myślącą maszyną równie znienawidzoną jak sam Omnius. Gilbertus uśmiechnął się. Przed upadkiem Corrina wyjął pamięć rdzeniową skazanego na unicestwienie robota i przeszmuglował ją, kiedy wmieszał się w nie-przebrany tłum uchodzących z zagłady ludzi. W latach, które minęły od tamtej pory, stworzył sobie całkowicie nowe życie, fałszywą przeszłość. Wykorzystał swój talent, by założyć Szkołę Mentatów — korzystając potajemnie z pomocy Erazma, który stale służył mu radą. Zelowa kula zaczęła pulsować, co świadczyło o przebudzeniu jej aktywności, i z małych wzmacniaczy popłynął

dobrze znany Gilbertusowi głos niezależnego robota. —Dziękuję. Mimo ukrytych patrzydeł, które dla mnie zainstalowałeś, zaczynała mnie już ogarniać klaustrofobia. —Ocaliłeś mnie przed życiem w niewiedzy i biedzie, a ja ocaliłem cię przed zniszczeniem — rzekł Gilbertus. — To uczciwa wymiana. Ale przepraszam, że nie mogę zrobić dla ciebie więcej, w każdym razie jeszcze nie teraz. Musimy być bardzo ostrożni. Przed wieloma laty Erazm wybrał jedno dziecko z ponurych za-gród dla niewolników na świecie maszyn, by w ramach eksperymentu przekonać się, czy można poprzez staranne ćwiczenia ucywilizować którąś z tych dzikich istot. Z upływem czasu niezależny robot stał się dla Gilbertusa postacią ojca i mentorem, który nauczył go porządkować myśli i rozwijać zdolności mózgu tak, by osiągnął sprawność myślenia zastrzeżoną wcześniej dla komputerów. Jakaż to ironia losu, myślał Gilbertus, że korzenie jego szkoły, której celem było zmaksy-malizowanie ludzkich możliwości, sięgały świata myślących maszyn. Erazm był surowym, ale świetnym nauczycielem. Prawdopodobnie osiągnąłby sukces pedagogiczny w pracy z dowolnym młodym człowiekiem, więc Gilbertus był mu głęboko wdzięczny, że zrządzeniem losu wybrał właśnie jego… Rozmawiali cicho, zawsze obawiając się, że mogą zostać odkryci. — Wiem, jakie ryzyko już teraz podejmujesz, ale zaczynam się niecierpliwie — rzekł robot. — Potrzebuję nowej konstrukcji, funkcjo-nalnego ciała, dzięki któremu będę mógł się znowu poruszać. Bez przerwy obmyślam niezliczone testy dla twoich studentów, które przyniosłyby interesujące wyniki. Jestem pewien, -że ludzie nadal robią fascynujące, irracjonalne rzeczy. Jak zwykle Gilbertus pominął sprawę stworzenia nowego ciała, którego robot tak pragnął. —Owszem, ojcze, nie tylko zachowują się nieracjonalnie, ale też nieprzewidywalnie i gwałtownie. Właśnie dlatego muszę trzymać cię w ukryciu. Ze wszystkich tajemnic w Imperium chyba największą jest twoje istnienie. —Tęsknię do kontaktów z ludźmi… ale wiem, że robisz, co możesz. — Maszyna zrobiła pauzę i Gilbertus mógł sobie wyobrazić zmieniający się wyraz dawnej elastometalowej twarzy robota, którego ciało zostało na Corrinie. — Zabierz mnie na spacer po pokoju. Uchyl nieco jedną z żaluzji, żebym mógł zerknąć przez moje sensory na zewnątrz. Potrzebuję nowych informacji. Gilbertus, zawsze czujny, podniósł lekką pamięć rdzeniową i ujął ją troskliwie w dłonie, dokładając starań, by jej nie upuścić albo w jakiś inny sposób nie uszkodzić. Podszedł z nią do okna, które wychodziło na szerokie, płytkie jezioro — a więc skierowane było w stronę, gdzie nie mógł się znajdować żaden obserwator — i podniósł żaluzje. Nie mógł odmówić Erazmowi tej drobnej przysługi; za wiele mu zawdzięczał. Zelowa kula zachichotała, co przypomniało Gilbertusowi spokojne, idylliczne chwile na Corrinie. —Wszechświat bardzo się zmienił — zadumał się Erazm. — Ale ty się przystosowałeś. Zrobiłeś, co było trzeba, żeby przetrwać. —I żeby cię chronić. — Gilbertus przycisnął pamięć rdzeniową do siebie. — To trudne, ale będę kontynuował tę maskaradę. Będziesz bezpieczny, kiedy wyjadę, ojcze. Wkrótce udawał się z Manfordem Torondo na Salusę Secundusa, gdzie obaj mieli przemawiać przed Radą Landsraadu i Imperatorem Salvadorem Corrino. Było to dla Gilbertusa niebezpieczne balanso-wanie na cienkiej linie… forma akrobacji, która zawsze napełniała go niepokojem. Życie jest skomplikowane bez względu na okoliczności, w jakich przyszliśmy na świat. — Haditha Corrino, list do męża, księcia Rodericka Ciągnięty przez cztery złote lwy królewski powóz jechał na czele kawalkady ulicami stołecznego miasta, Zimii. Było to miasto pomników ku czci licznych bohaterów długiego dżihadu. Imperator Salvador Corrino widział wszędzie — na powiewających sztandarach, na fron-tonach budynków, na postumentach, na wystawach sklepowych — podobizny Sereny Butler, jej syna męczennika Maniona i Wielkiego Patriarchy Iblisa Ginjo. Widoczna przed nim ogromna złota kopuła gmachu Parlamentu, który sam był miejscem wielkich historycznych wydarzeń, dodawała samą swoją obecnością otuchy. Pod zachmurzonym niebem kawalkada przetoczyła się obok ogromnego, wystawionego na widok publiczny ciała kroczącego cymeka, powgniatanego i rdzewiejącego pomnika dorównującego najwyższym budynkom. Budzącą trwogę maszyną, wchodzącą w skład oddziałów szturmowych wroga podczas pierwszej bitwy o Zimie, kierował niegdyś ludzki mózg. Teraz potężna postać była martwym reliktem przypominającym o tych ponurych czasach. Po trwającym ponad sto lat dżihadzie Sereny Butler siły myślących maszyn poniosły całkowitą klęskę pod Corrinem i

ludzie nie byli już ich niewolnikami. Podczas dżihadu Zimia została dwukrotnie zniszczona wskutek ataków maszyn i za każdym razem odbudowana, co było świadectwem nieugiętego ducha ludzkości. Po bitwie pod Corrinem ród Butlerów zmienił nazwisko na Corrino i powstał z rzezi i zniszczeń, by władać nowym Imperium. Pierwszym Imperatorem był dziadek Salvadora, Faykan, po nim nastał jego syn Jules. Obaj rządzili łącznie siedemdziesiąt jeden lat, a potem na tron wstąpił Salvador. Siedzący w karocy Salvador był zirytowany tym, że zakłócono jego poranny harmonogram zajęć, ale otrzymał wiadomość o makabrycznym odkryciu, które powinien zobaczyć na własne oczy. Wyjechał więc pospiesznie z pałacu z całym orszakiem straży dworskiej, sekre-tarzy, doradców i pełną ochroną (ponieważ niespokojni mieszkańcy Zimii zawsze znajdowali jakiś powód do protestów). W powozie bezpośrednio za nim jechał lekarz Akademii Suka, na wypadek gdyby stało się coś złego. Salvador martwił się wieloma sprawami i te obawy uwierały go jak niedopasowane ubranie. Imperator nie miał specjalnej ochoty zobaczyć owego przerażającego odkrycia, ku któremu go wieziono, ale był to jego obowiązek. Zaprzęgnięte w lwy powozy posuwały się w stronę centrum, mijając inne zaprzęgi, pojazdy naziemne i ciężarówki, które zjeżdżały na bok, by przepuścić imperatorski orszak. Ozdobna kareta Salvadora zatrzymała się gładko na dużym placu centralnym i zaraz podbiegli służący w liberii, by otworzyć inkrusto-wane emalią drzwi. Kiedy pomagali Imperatorowi wysiąść, poczuł już w powietrzu swąd spalonego ciała. Podszedł do niego wysoki, muskularny mężczyzna w szkarłatnej tunice i złotych spodniach, barwach rodu Corrinów. Roderick był bratem przyrodnim Imperatora, z tego samego ojca, ale innej matki; mieli też sprawiającą problemy przyrodnią siostrę Annę, zrodzoną z jeszcze innej kobiety. (Imperator Jules był bardzo płodny, chociaż nigdy nie doczekał się potomka od oficjalnej żony.) — Tutaj — rzekł Roderick cicho. W odróżnieniu od Salvadora, który — dwa lata od niego starszy— wwieku czterdziestu siedmiu lat zachował tylko kępkę rzadkich włosów na czubku głowy, Roderick miał gęstą, jasną czuprynę. Obaj włączyli tarcze osobiste ukryte w pasach noszonych jako zwykłe elementy ubrania, a te otoczyły ich ledwie dostrzegalnym polem. Prawie nie myśleli o tych wszechobecnych częściach stroju. Roderick wskazał posąg Iblisa Ginjo, charyzmatycznego, lecz kon-trowersyjnego przywódcy religijnego, który natchnął miliardy ludzi pragnieniem walki z mechanicznymi ciemięzcami. Salvadorem wstrząsnął widok spalonego, okaleczonego ciała zwisającego z pomnika. Do spieczonych nie do poznania zwłok przypięty był plakat, który identyfikował ofiarę jako „Toure Bomoko — Zdrajcę Boga i Wiary”. Salvador bardzo dobrze znał to nazwisko. Przed dwudziestu laty, za rządów jego ojca, Kongres Ekumeniczny Federacji wywołał ogromne oburzenie, wydając nową świętą księgę przeznaczoną rzekomo dla wyznawców wszystkich religii — Biblię Protestancko-Katolicką. Toure Bomoko był przewodniczącym delegatów na KEF, którzy spędzili siedem lat w przykrytym kopułą zespole budynków na radioaktywnym pust-kowiu Starej Ziemi, odizolowani od reszty ludzkości. KEF sporządził kompromisową kompilację podstawowych założeń religii, po czym tryumfalnie zaprezentował swoje wielkie dzieło. Sklecony z wielu wierzeń święty tekst miał w intencji autorów rozwiązać spory między różnymi religiami, ale skutek okazał się przeciwny do zamierzonego. Zamiast doprowadzić do ujednolicenia wierzeń i stać się kamieniem węgielnym powszechnego zrozumienia, księga i pycha, która popchnęła autorów do jej napisania, stały się zarzewiem gwałtownej reakcji mieszkańców całego Imperium. Bomoko i pozostali delegaci uciekli przed tłumami, ale i tak wielu z nich zlinczowano, a inni pospiesznie odwołali swoje poglądy. Niektórzy popełnili samobójstwo, często w podejrzanych okolicznościach, inni natomiast, tak jak Bomoko, zaczęli się ukrywać. Później, kiedy dzięki łaskawości Imperatora Julesa udzielono mu schronienia w pałacu imperatorskim, Bomoko publicznie przyznał, że Kongres zbłądził, starając się stworzyć nowe symbole religijne, które jedynie „zasiały wątpliwości co do przyjętej wiary” i „wzbudziły kontrowersje na temat Boga”. Po skandalu w pałacu, który wywołany został przez przewodniczącego i żonę Imperatora, Bomoko zmuszony był uciec po raz drugi. Nigdy go nie odnaleziono. Roderick stał u boku brata, przyglądając się uważnie zwęglonemu, pozbawionemu twarzy trupowi powieszonemu na posągu.

— Myślisz, że tym razem naprawdę go znaleźli? — zapytał. Nieporuszony widokiem okaleczonego ciała Salvador przewrócił oczami. — Wątpię — odparł. — To już siódmy zabity rzekomy „Bomoko”. Ale tak czy inaczej przeprowadź na wszelki wypadek badania genetyczne. — Wszystkim się zajmę. Salvador wiedział, że nie musi się o nic martwić. Roderick zawsze był spokojniejszy i bardziej rzeczowy niż on. Imperator wydał powolne westchnienie. — Gdybym wiedział, gdzie jest Bomoko, udusiłbym go własnymi rękami tylko po to, by uszczęśliwić motłoch. Roderick ściągnął usta w grymasie. Spojrzał poważnie na brata. —Mam nadzieję, że najpierw przedyskutowałbyś to ze mną — rzekł. —Masz rację. Nie zrobiłbym niczego tak ważnego, nie spytawszy cię o zdanie. W ciągu lat protesty to nasilały się, to słabły, chociaż od ponad dekady, odkąd na tronie Corrinów zasiadł Salvador, nie doszło do żadnych poważnych rozruchów. Wkrótce zapowie poprawione (i nieco uładzone) wydanie Biblii Protestancko-Katolickiej, które również na pewno urazi uczucia części ludzi. Nowe wydanie będzie nosiło imię Salvadora i początkowo wydawało mu się, że to dobry pomysł. Poprzez swych teologów Salvador próbował rozwiązać pewne problemy, które stwarzał sporny tekst, ale ekstremiści chcieli, by skom-pilowaną świętą księgę spalono, nie poprawiono. W postępowaniu z religijnymi fanatykami ostrożności nigdy zbyt wiele. Roderick wydał krótkie rozkazy dwóm oficerom straży pałacowej. — Usuńcie ciało i oczyśćcie to miejsce. Kiedy zdejmowano spalone zwłoki, część poczerwieniałego ciała na ramionach i torsie odpadła od kości i strażnicy odskoczyli z okrzykami wstrętu. Jeden z nich przyniósł Salvadorowi zdjęty z trupa plakat i Imperator zmrużył oczy, by odczytać mały druk na odwrocie. Tłuszcza, która dokonała linczu, uznała, że powinna wyjaśnić, iż ciało ofiary zostało okaleczone dokładnie w taki sam sposób, w jaki myślące maszyny okaleczyły Serenę Butler. Salvador przypuszczał, że uznali to za odpowiednią karę. — Można by pomyśleć, że po tysiącu lat zniewolenia przez maszyny i ponad stu latach dżihadu ludzie powinni być już tym zmęczeni — zrzędził Imperator, idąc z powrotem do karocy. Roderick skinął głową ze zrozumieniem. —Wydają się uzależnieni od starć i gorączkowych działań — rzekł. — Nastroje są wciąż nerwowe. —Ludzie są tak cholernie niecierpliwi. — Imperator wsiadł do powozu. — Czy naprawdę oczekiwali, że po upadku Omniusa wszystkie problemy znikną w jednej chwili? Osiemdziesiąt lat po bitwie pod Corrinem wrzenie powinno wreszcie ustać! Chciałbym, żebyś to ukrócił, Roderick. Brat obdarzył go bladym uśmiechem. —Mogę spróbować — powiedział. —Wiem, że to zrobisz. Salvador zatrzasnął drzwi powozu i stangret ponaglił lwy do szyb kiego truchtu, a reszta orszaku ruszyła za nimi. Wieczorem Roderick dostarczył wyniki badań genetycznych do wiejskiej posiadłości brata. Salvador był właśnie w trakcie jednej z licznych głośnych kłótni z Imperatorową Tabriną. Tym razem poszło o pragnienie uzyskania jakiegoś pomniejszego stanowiska w rządzie, które satysfakcjonowałoby ją bardziej niż wypełnianie zwyczajowych ceremonialnych obowiązków. Salvador stanowczo sprzeciwił się temu żądaniu. — To niezgodne z tradycją, a Imperium bardziej niż cokolwiek potrzebna jest stabilność — oświadczył. Imperatorska para była w gabinecie myśliwskim, którego ściany zdobiła zastygła menażeria wypchanych ryb i medalionów dzikich zwierząt. Na szczęście, usłyszawszy w porę kłótnię, książę Roderick wmaszerował do pokoju, nie zwracając uwagi na krzyki.

— Bracie, przyniosłem wyniki — oznajmił. — Pomyślałem, że chciał byś sam je zobaczyć. Salvador wyrwał papier z rąk Rodericka, udając, że jest zirytowany tym najściem, ale rzucił bratu ukradkiem dziękczynny uśmiech. Podczas gdy Tabrina, chociaż wszystko się w niej gotowało, siedziała przy kominku i popijała wino — zbyt dobrze wychowana, by kontynuować kłótnię przy gościu — Salvador przeczytał jednostronicowy raport. Zadowolony, zmiął go w kulę i wrzucił do ognia. —Tak, jak myślałem. To nie był prawdziwy Bomoko — powiedział. — Motłoch wiesza każdego, kto wzbudzi jego podejrzenia. —Chciałabym, żeby powiesili ciebie — mruknęła Imperatorowa pod nosem. Była niezwykle piękną kobietą o ciemnych, migdałowych oczach, wysokich kościach policzkowych i gibkim ciele, które spowijała długa, dopasowana suknia. Kasztanowe włosy miała ułożone w wymyślną koańurę. Salvador zastanawiał się przez chwilę, czy nie odwarknąć, że pozwoliłby tłumowi to zrobić, żeby tylko od niej uciec, ale nie był w nastroju do żartów, nawet złośliwych. Odwrócił się tyłem do żony i nie-spiesznie wyszedł z pokoju. — Chodź, Roderick — powiedział. — Chciałbym cię nauczyć nowej popularnej gry w karty. Pokazak mi ją moja najnowsza konkubina. Na wzmiankę o konkubinie Tabrina prychnęła z irytacją. Salva-dor udał, że nie usłyszał tego. Roderick złożył ukłon. —Wedle rozkazu — rzekł. Salvador uniósł brwi. —Muszę ci rozkazywać? — zapytał. -Nie. Obaj poszli do salonu. Podczas dżihadu broniły Rossaka parapsychiczne moce czarodziejek. Czarodziejki były żywą bronią, która mogła zniszczyć umysł cymeka, choć za cenę własnego życia. Niestety, te czasy minęły! Obecnie pozostała niecała setka czarodziejek czystej krwi, a i one nie mają mocy swoich poprzedniczek. — wstęp do Tajemnic Rossaka, podręcznika zgromadzenia żeńskiego Podczas gdy wiele akolitek i sióstr kontynuowało edukację w jaskiniowym mieście, a opiekunki uczyły dzieci w komorach przed-szkola, Valia schodziła do gęstej dżungli do swej codziennej pracy. Ważnej pracy. Skrzypiący drewniany wagonik zjechał przez gęste korony drzew do mrocznego świata. Kiedy Valia wyłoniła się z windy i stanęła na wilgotnym dnie dżungli, wciągnęła nosem bogatą mieszaninę intensywnych zapachów gleby, roślin i zwierząt. Poszła ścieżką biegnącą przez srebrzystopurpurowy gąszcz. Wokół niej zwijały się i rozwijały olbrzymie paprocie, jakby napinały mięśnie. Wpadające z góry cienkie strużki przefiltrowanego przez korony drzew światła słonecznego zmieniały co chwila położenie, w miarę jak poruszały się gałęzie. Szeleściły liście, a przez podszyt coś przemykało; powietrze przecięła jak trzaskający bicz wić mięsożernego bluszczu, płosząc owłosionego gryzonia, a potem owijając się wokół niego. Valia wiedziała, że na dole zawsze musi być czujna. Dotarła do czarnych metalowych drzwi osadzonych w pniu ogromnego drzewa. Otworzyła je, jak robiła codziennie od wielu miesięcy, prywatnym kluczem i ukazał się ciemny korytarz oświetlony tylko żółtawymi lumisferami. Zeszła po krętych schodach, które biegły aż pod korzenie drzewa i prowadziły do ciągu pomieszczeń wyciosanych w skalnym podłożu. W największym z nich stara czarodziejka Karee Marques przeprowadzała eksperymenty farmaceutyczne z użyciem elektroskopów, słoików proszku, tub płynów i wirówek. Komory te przywodziły Valii na myśl tajemne laboratoria alchemika pustelnika, pełne zlewek z pieniącymi się cieczami i destylatami nieznanych okazów fauny dżungli, grzybów, roślin i korzeni. Siostra Karee była niewiarygodnie stara, miała tyle samo lat, co Matka Wielebna Raquella, ale nie panowała równie dokładnie nad biochemią swego organizmu, wskutek czego wiek kładł się na jej kościstym ciele ciężkim brzemieniem. Jednak zdawał się nie mieć wpływu na blask jej pięknych, dużych, intensywnie zielonych oczu. Miała białe włosy i wysokie kości policzkowe. Staruszka zauważyła Valię, nie odwracając się od przedmiotu swych chemicznych badań. — Rano przyszedł mi do głowy pewien pomysł. Myślę, że to prze łom. — W jej głosie słychać było nutę podniecenia. — Możemy użyć destylatu śluzu wydzielanego przez żyjące w

jamach ślimaki nagie. Działa on paraliżująco i jest zabójczy, ale jeśli uda się nam złagodzić te skutki, możemy otrzymać prawidłowo zrównoważony związek, któ ry doprowadzi siostrę na próg śmierci, porażając układy jej ciała, lecz pozwalając jednocześnie jej umysłowi zachować do ostatniej chwili aktywność i skupienie. Valia widziała już tłuste, wieloczłonowe ślimaki przekopujące się przez zbutwiałą ściółkę — jeszcze jeden gatunek groźnych rossakańskich stworzeń. — To interesująca możliwość. Może to mieć odpowiednie właści wości — powiedziała Valia bez przekonania. „Czyż przez dziesiątki lat nie wypróbowałyśmy wszystkiego innego?” — pomyślała. Nie paliła się do tego, by umrzeć podczas kolejnej beznadziejnej próby. W pojemnikach znajdowały się zebrane liście i grzyby, porosty zeskrobane ze skał, jad pobrany od dużych pajęczaków, rozgniecione poczwarki żyjących w dżungli motyli. — Jak szybko będziemy, twoim zdaniem, gotowe do poddania próbie kolejnej ochotniczki? — zapytała. Siostra Tiana zmarła, i to w męczarniach, zaledwie przed tygodniem. Stara czarodziejka uniosła brwi, błędnie interpretując jej pytanie. —Ty sama się zgłaszasz? Uważasz, że w końcu jesteś gotowa, siostro Valio? Zgadzam się, że jesteś przygotowana lepiej niż większość poprzednich ochotniczek. Jeśli ktoś miałby szanse… —Nie to miałam na myśli — przerwała jej szybko Valia. — Chciałam tylko zwrócić uwagę na to, że powinnyśmy postępować z najwyższą ostrożnością, bo inaczej, w obliczu tylu zgonów i wieloletnich niepowodzeń, siostry mogą stracić nadzieję. —Żadna prawdziwa siostra nigdy nie traci nadziei i wiary w ludzkie możliwości — rzekła Karee, zdejmując zlewkę z płyty podgrzewającej. Valia przechodziła szkolenie na Rossaku już od pięciu lat, widząc w Szkole Rossakańskiej zgromadzenia żeńskiego sposób wydostania się z pułapki swojej wypędzonej rodziny, i podczas tych lat zwróciła na siebie uwagę Matki Wielebnej. Zawsze szukała szans na wznie-sienie się na wyższy szczebel w hierarchii kobiet i teraz, kiedy Matka Wielebna dopuściła ją do wąskiego grona najbardziej zaufanych sióstr, wyjawiając jej wielki i przerażający sekret, jakim było korzystanie z komputerów dla potrzeb programu eugenicznego, wierzyła, że otwiera się przed nią wiele drzwi. Jakże pragnęła móc powiedzieć o tym Griffinowi! W tajemnicy zwracała również baczną uwagę na możliwości pojawiające się w Imperium. Normalnie zatrzaśnięto by przed nią te drzwi na dźwięk nazwiska jej skompromitowanej rodziny, ale być może dzięki zgromadzeniu potraktowano by ją inaczej. Tymczasem skupiała się na nauce i kontynuowała intensywne ćwiczenia umysłowe i fizyczne. Matka Wielebna miała nadzieję, że Valia pozostanie na planecie będącej domem zgromadzenia żeńskiego i poświęci się jego sprawom, ale młoda kobieta nie miała najmniejszego zamiaru ugrząźć tutaj na dobre. Nie pomogłoby to rodowi Harkonnenów. Jedną z możliwości, które rozważała, było zostanie misjonarką, taką jak siostra Arlett, która ją zwerbowała. Być może udałoby się jej znaleźć miejsce w domu jakiegoś szlachcica, a nawet — jak siostrze Dorotei, poprzedniej asy-stentce siostry Karee — na dworze Imperatora na Salusie Secundusie. W laboratorium Valia patrzyła, jak ochotniczka za ochotniczką idą do medycznego łóżka z zaciśniętymi szczękami, determinacją w oczach i pychą, która każe im wierzyć, że osiągną to, co niemożliwe, i zostaną Matkami Wielebnymi jak Raquella, mimo iż nie udało się to ani jednej ich poprzedniczce. Większość umierała podczas ciężkiej próby, a te, które przeżyły, wpadały w śpiączkę, traciły pamięć lub doznawały uszkodzeń mózgu. Nie, ona nie pisała się na to. — Mamy już więcej kandydatek, niż potrzebujemy — powiedziała Karee Marques — ale poczekamy, dopóki nie zyskam pewności, że potencjalny środek daje duże szanse na sukces. Na szczęście rossakańskie czarodziejki zachowały szczegółowe da-ne farmakologiczne zebrane przez Aureliusza Venporta. W czasach przed dżihadem Venport zbił fortunę na sprzedaży unikalnych leków i narkotyków uzyskiwanych z egzotycznej flory i fauny Rossaka. O ile wiedziały, jedynym sposobem, by siostra przekroczyła barierę i stała się Matką Wielebną, była bezpośrednia konfrontacja psychiczna na najdalszych granicach życia, więc Karee Marques zabrała się sumien-nie do testowania najzjadliwszych trucizn w farmakopei.

Valia miała pozbawioną wyrazu, nieprzeniknioną minę. „Nie zamierzam zostać jedną z ochotniczek” — pomyślała. Podeszła do sprzętu laboratoryjnego i stanęła obok Karee. —Wiesz, że zrobię wszystko, żeby ci pomóc — powiedziała, ale nie była to prawda. —Sekret kryje się gdzieś tutaj — rzekła Karee.— Musimy po prostu próbować dalej. Matka Wielebna Raquella nie czuła się już tak zakłopotana jak dawniej, kiedy przybywała z wizytą dyrektorka Akademii Medycznej Suka. Mimo iż doktor Ori Zhoma została niegdyś usunięta ze zgromadzenia żeńskiego za niegodne siostry zachowanie, w ciągu czterdziestu lat, które minęły od tamtej chwili, ta surowa kobieta z pewnością dowiodła swej wartości, kończąc z wyróżnieniem akademię i pnąc się po szczeblach hierarchii tej szkoły. Chociaż Zhoma była świetną lekarką, prawdziwym talentem wykazywała się w sprawach administracyjnych, gdzie trzeba było podejmować trudne decyzje, opierając się na pozbawionych emocji ocenach. Od czasu dziwnego samobójstwa jej poprzednika, co zdarzyło się przed laty, doktor Zhoma kierowała starą, sztandarową szkołą w stołecznym mieście Imperium, a obecnie nadzorowała rozbudowę pierwszego niezależnego kampusu i siedziby jej władz na Parmentierze. Kiedy prom administratorów Akademii Suka wylądował na spo-jonym polimerami baldachimie wierzchołków drzew, Raquella poszła ją powitać. W młodości Zhoma przez dwa lata szkoliła się na Rossaku i Raquella dostrzegła u niej wielki talent i ambicję. Szczególnie interesowały Zhomę właściwości rossakańskich leków, które mogły zwiększać siłę, szybkość, wytrzymałość i bystrość umysłu. Niestety — co odkryto dużo później — Zhoma dostrzegła w nich również możliwości zysków i zaczęła dostarczać działającym na czarnym rynku handlarzom rzadkie ekstrakty i niezwykle silne narkotyki, sprzedając je po wygórowanych cenach… dopóki nie została na tym przyłapana. Stanąwszy przed Matką Wielebną, Zhoma starała się zracjonali-zować swoje nadprogramowe zajęcia, zapewniając ją, że przynoszą one zgromadzeniu żeńskiemu korzyści. Ale głosy w głowie Raquelli odniosły się do tego sceptycznie. Zhoma twierdziła, że wszystkie zyski wkładała do szkatuły szkoły (co istotnie robiła), ale nawet to nie usprawiedliwiało jej grzechu pierwotnego: prowadzenia bez wiedzy Raquelli nielegalnej działalności w imieniu szkoły. Tego nie można było tolerować. Tak więc Matka Wielebna nie miała wyboru i musiała wydalić Zhomę ze zgromadzenia, chociaż przez uprzejmość nie podała do publicznej wiadomości powodów jej usunięcia. Jako że kobieta ta miała takie zdolności, Raquella pozwoliła jej zachować dobrą reputację, dzięki czemu krok ów nie zaważył na przebiegu kariery Zhomy. Dostała się do Akademii Suka, wyróżniła się tam i stała się ważną, wpływową osobą. Jednak nawet po tak wielu latach Zhoma pragnęła akceptacji i przebaczenia Matki Wielebnej, którą tak zawiodła. Otworzyły się drzwi promu i wysiadła z niego krępa kobieta o szorstkim wyglądzie. Ori Zhoma reprezentowała lekarzy Akademii Suka, była więc bardzo rzeczowa i nie przejawiała poczucia humoru. O swoje ciało troszczyła się jak właściciel fabryki, który dba o cenną maszynę. Nigdy nie była próżna i nie widziała sensu w staraniach, by wyglądać atrakcyjnie; Raquella wiedziała, że tej kobiecie trudno jest się z kimś zaprzyjaźnić, i wątpiła, by miała ona jakieś romantyczne zapędy. Gdyby nie brak rozwagi, Zhoma zostałaby utalentowaną siostrą, w dużej mierze dzięki panowaniu nad emocjami. Zhoma regularnie przylatywała na Rossaka, by leczyć (albo — co bardziej prawdopodobne — badać) ochotniczki, które uszły z życiem, ale również z różnymi urazami, z nieudanych prób zostania Matką Wielebną. Raquella nie zgadzała się na odesłanie pogrążonych w śpiączce albo cierpiących na uszkodzenia mózgu kobiet na Parmentiera, gdzie lekarze Akademii Suka mogliby traktować je jak króliki doświadczalne, ale tytułem ustępstwa pozwalała je odwiedzać Zhomie. Lekarka pobierała próbki i przeprowadzała testy, jednak do tej pory nie udało się jej wykurować żadnej z nieudanych kandydatek na Matkę Wielebną. — Witamy ponownie na Rossaku, doktor Zhomo — powiedziała Raquella kordialnym tonem. — Stan sióstr, które doznały urazów, pozostaje bez zmian, ale doceniamy uwagę, którą im poświęcasz. Po zejściu ze schodów promu lekarka zawahała się, jakby uciekły jej wszystkie przećwiczone przed lądowaniem słowa. —Lekarze Akademii Suka i zgromadzenie żeńskie mają ze sobą wiele wspólnego — powiedziała w końcu. Podeszła do Raquelli i w szorstkim, oficjalnym geście wyciągnęła do niej rękę. — Wszyscy działamy na rzecz poprawy rodzaju ludzkiego. —Ten sojusz ma sens. Jestem zawsze otwarta na sugestie w sprawie tego, jak zgromadzenie żeńskie i wasi

lekarze mogą osiągnąć nasze wspólne cele — rzekła Raquella. — Mój związek z doktorem Mohandasem Sukiem sięga czasów sprzed powstania naszych szkół. Poprowadziła lekarkę ścieżką do jaskiniowego miasta. Kiedy znalazły się w specjalnej części jaskiń wykorzystywanej przez zgromadzenie jako szpital, powiodła ją na oddział, gdzie leżały cztery siostry w stanie wegetatywnym. W przyległych pomieszczeniach przebywało jeszcze pięć kobiet z zaburzeniami psychicznymi, które zachowały w różnym stopniu świadomość. Dwie z nich mówiły językami, których nie rozumiał nikt, nawet Raquella, mimo iż miała w umyśle wspomnienia niezliczonych pokoleń. Dwie inne miały straszne koszmary senne. Piąta, siostra Lila, zachowywała przez większość czasu beznamiętne, kamienne milczenie, ale codziennie, nie dłużej niż na dziesięć minut, odzyskiwała pełną świadomość i starała się wtedy z podnieceniem wyjaśnić, co widziała i czego doświadczyła. Jednak gdy tylko jej wspomnienia zaczynały się krystalizować, wracała do poprzedniego stanu. Doktor Zhoma uklękła przy czterech leżących w śpiączce pa-cjentkach, zbadała ich oczy, puls, napięcie skóry. Była kompetentna i sprawna, ale nie miała dobrego podejścia do pacjenta; wegetatywny stan ofiar pozwalał jej pracować bez rozpraszania uwagi. Pobierała próbki krwi i krzątała się, jakby postępowała według z góry ułożonej listy czynności. W tej części jaskiń opiekowano się Niewydarzonymi, dziećmi rossakańskich czarodziejek, które cierpiały na różne wady okołoporodowe powszechne z powodu wszechobecnych na planecie mutagenów i substancji zanieczyszczających środowisko. Myśląc o Niewydarzonych, Raquella poczuła ukłucie bólu na wspomnienie młodego, zniekształconego Jimmaka Tero, syna czarodziejki Ticii Cenvy. Dawno temu, kiedy Raquella zaraziła się wywołującym epidemię wirusem, Jimmak zabrał ją do dżungli, opiekował się nią i cudem utrzymał ją przy życiu. Nie żył już — odeszła większość ludzi, których znała w tamtych czasach, podobnie jak tyle sióstr ochotniczek próbujących odnaleźć tę samą, nieoznaczoną drogę, którą ona przebyła. Tyle zmarłych… i tak niewielka nadzieja na dotarcie do celu. Kiedy patrzyła na te ofiary, zwierzyła się Zhomie ze swoich myśli. — Czy to możliwe, że jestem po prostu anomalią? — zapytała. — A jeśli nikt inny nie może przejść takiej transformacji, jaką ja prze szłam? To taki bolesny proces, tyle zgonów i urazów. — Westchnęła. — Czy to warte ryzyka? Może powinnam to przerwać. Chłodna mina Zhomy stężała. Widać w niej było prawdziwą determinację. — Osiąganie szczytu ludzkich możliwości jest zawsze warte ryzy ka, Matko Wielebna — odparła. — Teraz, kiedy uwolniliśmy się spod panowania maszyn, musimy się doskonalić, zwiększając zdolności umysłu i ciała pod każdym możliwym względem. Tak uważają lekarze Akademii Suka. Tak uważa wasze zgromadzenie, a także mentaci na Lampadasie, a nawet — jeśli dobrze ich zrozumiałam — zmutowani nawigatorzy floty kosmicznej VenHold. Teraz nie możemy się cofnąć. Nie możemy pozwolić, by nasza determinacja osłabła. To nasz wspólny los. Raquelli zrobiło się ciepło na sercu i uśmiechnęła się do przysa-dzistej kobiety. — Ach, Ori, może jednak powinnaś była zostać w zgromadzeniu żeńskim — powiedziała. Jest rzeczą banalną mówić, że zgadzasz się z pewnymi wierze-niami, ale postępować zgodnie z nimi, i to z przekonaniem, to o wiele większe wyzwanie. — Manford Torondo, przemówienie do członków Landsraadu Ilekroć Manford pojawiał się przed tłumem wiernych zwolenników na Lampadasie, omiatały go niczym oczyszczająca burza głośne wiwaty. Jednak kiedy dwóch tragarzy wniosło go na palankinie do izby posiedzeń Landsraadu na Salusie Secundusie, przyjęcie było dużo chłodniejsze. Zapowiedział go gromkim, pretensjonalnie oficjalnym głosem członek straży gmachu posiedzeń, chociaż z pewnością wszyscy rozpoznali przywódcę ruchu butlerian. Szlachta zareagowała uprzejmym, ale bynajmniej nie ogłuszającym czy ekstatycznym aplauzem. Manford wolał tego nie zauważać. Siedząc w palankinie zamiast na barkach swej mistrzyni miecza, wyprostował plecy. Sam miał szerokie barki i — dzięki temu, że kompensował sobie utratę nóg, przemieszczając się za pomocą rąk, oraz dzięki intensywnym ćwiczeniom — dobrze rozwinięte mięśnie ramion. Kiedy tragarze nieśli go ku mównicy, obok szła Anari Idaho, onieśmielając swą posturą i miną, która świadczyła o tym, że będzie go chronić za wszelką cenę.

Manford rozejrzał się po ogromnej sali. Przyprawiające o zawrót głowy rzędy siedzeń wyglądały jak kręgi rozchodzące się po spokoj-nej powierzchni stawu po wrzuceniu kamienia. W ławach siedzieli przedstawiciele ważnych planet i pełnomocnicy grup mniejszych światów oraz niezliczeni obserwatorzy i funkcjonariusze, z których wielu było biurokratami. W obradach brał udział, usadowiony w swej bogato zdobionej loży, Imperator Salvador Corrino, choć wyglądał na znudzonego. Jego brat Roderick zajmował fotel obok niego. Właśnie nachylił się do łysiejącego Salvadora, by mu coś powiedzieć. Obaj zdawali się nie zwracać uwagi na Manforda. Tragarze zatrzymali się, kiedy jego palankin znalazł się w odpowiednim miejscu pola wzmacniającego dźwięk. Oblało go jasne światło. Wzniósł twarz, pławiąc się w nim, jakby otrzymywał błogosławieństwo z niebios. Rozległ się głos przewodniczącego, przywołując go do rzeczywistości. — Manfordzie Torondo, rzeczniku ruchu butlerian, poprosiłeś o możliwość zwrócenia się do Rady Landsraadu. Przedstaw sprawę, z którą przybywasz. Manford zauważył, że w wielkiej sali jest dużo pustych miejsc. — Dlaczego jest tylu nieobecnych? — zapytał. — Czy nie zapowie dziano mojego wystąpienia? Nie wiecie, że moje słowa są najwyższej wagi? Przewodniczący wyglądał na zniecierpliwionego. — Podczas naszych posiedzeń zawsze są jacyś nieobecni. Mimo to mamy kworum. Manford wziął głęboki oddech i wypuścił powietrze, wzdychając. — Z przykrością widzę, że nie wszystkie miejsca są zajęte — powie dział. — Czy mogę dostać listę osób, które są obecne? Bardziej interesowało go to, kto zdecydował się nie przyjść. — To sprawa dla archiwów państwowych. Przedstaw, proszę, spra wę, z którą przybywasz. Opryskliwość tego człowieka zaskoczyła Manforda, ale zaczerpnął sił z najciemniejszych zakamarków swej duszy i postanowił, że na razie będzie się zachowywał rozsądnie. — Dobrze — powiedział, jakby mówił do równych sobie. — Przy byłem tu, żeby poinformować o dobrej robocie, którą wykonują moi zwolennicy, i zażądać demonstracji jedności. Butlerianie nadal od krywają i niszczą placówki i statki robotów. Chociaż jest to część naszych legalnych działań, jednostki te są jedynie symbolami tego, co zrobiły nam myślące maszyny, pozostałościami przeszłości. Praw dziwe zagrożenie jest bardziej podstępne… i sami je sobie stwarzamy. Okręcił się w palankinie i zatoczył ręką łuk, wskazując całą salę posiedzeń Landsraadu. Tragarze pozostawali nieruchomi jak posągi. Anari patrzyła na zebranych. — Głównym powodem, dla którego tu przybyłem, jest potrzeba n a p o m n i e n i a was. Moi ludzie są w całym Imperium i przysyłają mi raporty o tym, jak miękka stała się ludność waszych planet, jak szukacie usprawiedliwień dla jej postępowania i robicie dla niej wy jątki, jak udajecie, że po zaledwie kilkudziesięciu latach można puścić w niepamięć wieki ucisku. Słyszał mruczenie przedstawicieli. Imperator Salvador ożywił się w swojej loży i uważnie go słuchał. Roderick Corrino wyglądał na zatopionego w myślach. —Wpuszczacie maszyny do waszych miast i domów — ciągnął Manford. — Wmawiacie sobie, że te urządzenia są nieszkodliwe, że ten wytwór technologii nie może wyrządzić nikomu krzywdy, że powinno się pozwolić korzystać z t e j wygodnej maszyny albo że ten akurat aparat jest wyjątkiem. Czyżbyście wszyscy zapomnieli? — Podniósł głos i krzyknął: — Czy z a p o m n i e l i ś c i e ? Ile trzeba zrobić małych kroków, by przekroczyć próg? Do zniewolenia ludzkości nie doszło z dnia na dzień, lecz w wyniku łańcucha złych decyzji, wskutek których ludzie darzyli myślące maszyny coraz większym zaufaniem. — Beznogi mężczyzna wciągnął głęboko powietrze. — Pomimo tych błędów pokonaliśmy okrutne maszyny, a teraz mamy szansę, by dumnie kroczyć słuszną drogą. J e d y n ą drogą. Nie ważmy się zmarnować tej szansy, wzywam więc was, byście poszli teraz za nami! Butlerianie znaleźli prawdziwą drogę, która zapewni nam bezpieczeństwo, pozwoli zachować człowieczeństwo!

—Umysł człowieka jest święty — mruknęła Anari na znak błogosławieństwa. Manford wskazał siedzenia dla gości. — Przyleciał tutaj Gilbertus Albans ze Szkoły Mentatów na mo jej planecie — oświadczył. — On i jego studenci udowodnili, że nie potrzebujemy komputerów. Zaprawdę, umysł człowieka jest święty! Wyglądając na zakłopotanego tym wyróżnieniem, mentat w oku-larach wstał z ociąganiem. — Tak, wielce szanowni przedstawiciele — potwierdził. — Dzięki dokładnemu ukierunkowaniu wysiłków, poprzez praktykę i ćwicze nia umysłowe, pewni kandydaci rozwijają zdolność porządkowania umysłu we właściwy sposób. Potrafią dokonywać obliczeń i robić projekcje drugiego i trzeciego rzędu. W pełni wyszkolony i wykwali fikowany mentat jest w stanie wykonywać funkcje komputera. Wielu absolwentów mojej szkoły podjęło już służbę w szlacheckich domach. Manford obrócił się w stronę loży Imperatora. — Siostra Dorotea z Rossaka jest jedną z wielu członkiń zgroma dzenia żeńskiego, które pełnią funkcję doradczyń na dworze imperatorskim. Może potwierdzić, że to prawda — powiedział. Czarno odziana kobieta siedząca obok Salvadora pochyliła głowę, kiedy zebrani zwrócili na nią wzrok. Imperator spojrzał na nią ze zdumieniem; najwyraźniej nie spodziewał się, że znajdzie sym-patyczkę butlerian na swoim dworze. Ta kobieta dobrze wykonała swoje zadanie. Chuda Dorotea wstała i ponownie się skłoniła. —Celem zgromadzenia jest wykorzystanie ludzkich zdolności do maksimum — oświadczyła. — Nasze ciała są najwspanialszymi maszynami, jakie kiedykolwiek stworzono. Korzystając z naszych fizycznych i umysłowych umiejętności, możemy się rozwijać i polegać na naszym c z ł o w i e c z e ń s t w i e . Nie potrzebujemy żadnych maszyn. —A więc pozbędziecie się wszystkiego, barbarzyńcy? — rozległ się szorstki głos, który przetoczył się po sali jak grom. — Cofniecie nas do epoki kamienia? Wszystkie oczy zwróciły się na galerię dla gości, a Manford skrzywił się ze wstrętem. Dzięki włosom barwy cynamonu i sumiastym wąsom directeur Josef Venport wyróżniał się z tłumu. Ambitny biznesmen gotów był przyjąć każdą formę technologii, która mogła mu przynieść zysk. — Chcielibyście, żebyśmy odrzucili cały postęp w medycynie? — prychnął Venport. — Cały transport? Wszelkie oznaki cywilizacji? Przyjrzyj się sobie: stoisz tam i wykorzystujesz pole wzmacniające do przekazania swoich słów! Jesteś niekonsekwentnym hipokrytą, Torondo… nie mówiąc już o tym, że także ignorantem. —Nie posuwajmy się, proszę, do granic absurdu — zawołał inny mężczyzna z trybun dla delegatów. Został przedstawiony jako Ptolemeusz, przedstawiciel planety Zenit. Był niewielkiego wzrostu i wy-glądał na profesora. — Na moim świecie panuje naukowa atmosfera. Opracowaliśmy niezliczone projekty wykorzystania nauki dla dobra ludzkości. Technologia, podobnie jak ludzie, może być dobra albo zła. —Technologia nie jest podobna do ludzi. — Głos Manforda był zimny i twardy. — Znamy szkodliwe skutki panoszenia się nauki, odkrycia, których nikt nigdy nie powinien byl dokonać. Znamy ból i cierpienia, które niczym nieskrępowana nauka sprowadziła na nasz rodzaj. Spójrzcie na radioaktywne zgliszcza Ziemi, pomyślcie o zniszczeniu Corrina, o tysiącletnim zniewoleniu ludzkości przez cymeki i Omniusa. Nie otrzymaliście nauczki? — ciągnął spokojnym już i bardziej ojcowskim, ale również groźniejszym tonem. — Igracie z ogniem. —A ty starasz się, żebyśmy n i e o d k r y l i ognia! — rzucił sarka-stycznie directeur Venport. Sala zareagowała nerwowym śmiechem. Anari Idaho poczuła się dotknięta, ale Manford zapanował nad złością. Zignorował wybuch Venporta i kontynuował: —Wielu z was obiecywało, że będzie unikać technologii, ale jak tylko przestaliśmy was obserwować, niepostrzeżenie wróciliście do udogodnień. Wiedzcie, że butlerianie przyglądają się temu, i strzeżcie się. —To stary spór, przywódco Torondo — powiedział Imperator Salvador poirytowanym tonem przez własny wzmacniacz — i nie zostanie dzisiaj rozstrzygnięty. Landsraad ma do załatwienia pilne sprawy. Czego konkretnie chcesz? —Głosowania — odparł tamten. Gdyby był to-jeden ze zwoływanych przez niego wieców, ludzie już krzyczeliby i płakali. — Prawdę mówiąc, domagam się głosowania. Przedstawiciel każdej planety musi się publicznie, do

protokołu, wypowiedzieć, czy pozostaje wierny zasadom, których nauczała Rayna Butler, czy nie. Czy będziecie postępować zgodnie ze wskazówkami butlerian i odrzucicie na zawsze wszelką zaawansowaną technologię? Spodziewał się aplauzu. Tymczasem pomruki w ławach przedstawicieli przeszły w niespokojny gwar. Manford nie mógł zrozumieć, dlaczego zwlekają albo opierają się temu, co — jak wiedzą — jest słuszne, ale ci bogaci, otyli i przyzwyczajeni do wygód ludzie nie mieli ochoty odrzucać tego, co ułatwiało im życie. W loży imperatorskiej zaniepokojony Roderick Corrino szeptał coś bratu, który również wyglądał na zdenerwowanego. Zebrawszy się w sobie, Salvador oznajmił: —Ta sprawa musi być szczegółowo przedyskutowana. Przedstawiciel czy pełnomocnik każdej planety ma prawo głosu i każdy powinien wcześniej wrócić na nią, by zapoznać się z życzeniami ludności, którą reprezentuje. —Wystarczy jedno moje słowo, a dziesiątki tysięcy mych zwolenników zapełnią ulice Zimii — rzekł Manford. — Mogę rozkazać im, by roztrzaskali każdy wytwór technologii, aż do najmniejszego zegarka kieszonkowego. Radziłbym, byście nie grali na zwłokę. — Przez salę przeszedł bojaźliwy szmer. Członkowie Landsraadu byli oburzeni tą groźbą, ale dobrze wiedzieli, że jest w stanie ją spełnić. — Nie możemy pozwolić, by nadeszła nowa era myślących maszyn. —A ja nie pozwolę się zastraszać jakiemuś neandertalczykowi — ryknął Venport — nawet jeśli grozi, że zbierze tłum głupich nieuków! —Przecież to nonsens! Ten opór jest bałamutny. Możemy dyskutować… — nalegał Ptolemeusz z Zenita, nadal próbując negocjować rozsądnym tonem. Został zakrzyczany. Roderick Corrino wymknął się z imperatorskiej loży. Salvador wyglądał na spanikowanego. —Domagam się głosowania — powtórzył Manford. — Każdy obecny tutaj przedstawiciel musi podać do protokołu, czy jego planeta opowiada się za ludzką wolnością czy za ostatecznym zniewoleniem. —W sprawie formalnej — powiedziała delegatka, która się nie przedstawiła. — Manford Torondo przemawia jako gość. Nie ma prawa stawiać żądań pod adresem Landsraadu i zmieniać porządku obrad. Nie może wzywać do głosowania. Z trybun powstało pięć osób, oficjalnych delegatów planet kontrolowanych przez butlerian, i zaczęło (zgodnie z instrukcjami) krzyczeć, by przeprowadzić formalne głosowanie. Manford miał wielu sojuszników i planował z wyprzedzeniem. — Myślę, że uporaliśmy się z waszym porządkiem obrad — powie dział. — Zostanę tutaj cały dzień, jeśli będzie trzeba. No więc, Impe ratorze? Zarządzisz głosowanie? Łysiejący przywódca Imperium wyraźnie nie lubił być przypiera-ny do muru. Poczerwieniał. Popatrzył na boki, jakby szukał rady, ale nie było przy nim Rodericka. Siostra Dorotea szepnęła mu coś do ucha, ale potrząsnął głową. W sali rozległy się przenikliwe dzwonki alarmowe, wywołując falę paniki. W loży imperatorskiej pojawił się ponownie Roderick, przekazał bratu jakąś pilną wiadomość, po czym wziął jego wzmacniacz. — Panie i panowie — powiedział — otrzymałem właśnie wiarygod ną informację o zagrożeniu bombowym. Izba posiedzeń Landsraadu znalazła się być może w niebezpieczeństwie. Proszę się jak najszybciej ewakuować. Gwar stał się jeszcze głośniejszy. Z ław ruszył strumień delegatów, a kiedy uciekali na ulice, rozpętało się pandemonium. Anari wrzasnęła na tragarzy Manforda, a ci popędzili do wyjścia, wynosząc bez-nogiego mężczyznę w bezpieczne miejsce. — Ale musi się odbyć głosowanie! — krzyknął Torondo. Mistrzyni miecza truchtała obok niego, zawsze czujna. — Jeśli istnieje choćby małe prawdopodobieństwo wybuchu bom by, muszę cię natychmiast zabrać z tego miejsca — powiedziała. Manford zacisnął pięści. Kto mógł zagrozić Landsraadowi podczas jego przemówienia? Przed laty ładunek wybuchowy podłożony przez zamachowca zabił Raynę Butler, a jego pozbawił nóg. Znał swoich wrogów, ale nie wyglądało to na ich taktykę. —Zmienią datę posiedzenia — powiedziała Anari, kiedy wybiegali z budynku. — Możesz się do nich zwrócić innym razem. —Będę na to nalegał. Manford był tak wściekły, że aż się trząsł. Przekonany był, że to „zagrożenie bombowe” pojawiło się w bardzo dogodnej chwili.

To, co zdaniem jednej osoby przyczynia się do upadku ludzkości, zdaniem innej może poprawić jej kondycję. — Norma Cenva, wewnętrzna notatka służbowa w stoczniach na Kolharze Po wrzawie i nonsensach ostatniego posiedzenia Ligi Landsraadu Josef Venport wrócił do głównej siedziby VenHold na Kolharze, ale wciąż zdenerwowany był tym, co zobaczył i usłyszał. Manford Torondo i jego barbarzyńcy chcieli przejąć stery wielkiego statku ludzkiej cywilizacji i roztrzaskać go! Beznogi „PółManford” był cudacznym mówcą, ale tego dziwnego człowieka, podobnie jak Raynę Butler przed nim i poprzedzającą oboje błogosławioną Serenę Butler, otaczała mistyczna aura męczeństwa, która niezdrowo pociągała pewnych ludzi. Zakładając i rozbudowując Venport Holdings, Josef i jego poprzed-nicy starali się stworzyć rentowną sieć handlową, by po pokonaniu Omniusa podnieść Imperium z popiołów. Chciał wprowadzić ludzkość na wielkie wyżyny, do których nie miała dostępu pod panowaniem myślących maszyn. Natomiast butlerianie chcieli ją wciągnąć w mroczne bagno biedy i niewiedzy. Venport niezłomnie, choć być może naiwnie, wierzył, że z czasem ciemny butleriański fanatyzm się wypali, i nie mógł pojąć, w jaki sposób ten ruch nabrał takiego rozmachu. Uważał to za osobisty afront — logika i postęp powinny zwyciężyć zabobony. Mając umysł zaprzątnięty tym wszystkim, był w ponurym nastroju, kiedy leciał do domu, ale w porcie kosmicznym czekali na niego Cioba i sześciu doradców, poczuł więc, że powraca stabilność. Cio-ba, po starannym przeszkoleniu w zgromadzeniu żeńskim, była dla niego idealną partnerką-, pomagała mu kierować licznymi częściami składowymi — zarówno jawnymi, jak i tajnymi — Venport Holdings niczym przygotowanym przez znakomitego choreografa baletem. Była olśniewająco piękną kobietą o ciemnych brwiach, jasnej skórze i bardzo długich czarnych włosach, które w robocze dni nosiła upięte pod praktyczną chustką, ale kiedy wieczorem rozpuszczała je i szczotkowała, opadały jej poniżej pasa. Josef nie był romantykiem i podszedł do małżeństwa z punktu widzenia interesów, wiedząc, że musi zadbać o ciągłość rodu Venportów. Wydanie jednej z absolwentek za właściciela VenHold było dla Szkoły Rossakańskiej oczywistym dobrodziejstwem ze względu na bogactwo i polityczną potęgę Venporta, zgromadzenie zaproponowało mu więc kilka kandydatek. Kiedy Josef ocenił wszystkie, Cioba uzyskała najlepszy wynik. Podczas dwunastu lat małżeństwa była dla niego niezrównaną partnerką w prowadzeniu interesów. Jako wnuczka Karee Marques miała w żyłach nieco krwi czarodziejek. Również ród Josefa, poprzez Normę Cenvę, której matka, Zufa Cenva, była jedną z najpotężniejszych czarodziejek w dziejach, wywodził się z Rossaka. Dwie młode córki Cioby i Josefa miały — według przeprowadzonej przez zgromadzenie żeńskie analizy ich linii rodowodowych — ogromne możliwości, zostały więc wysłane na wychowanie i szkolenie na Rossaka. Venport wyszedł z promu i ruszył przed siebie, przywitawszy się oficjalnie z żoną i doradcami. Nie pocałował jej, a ona tego nie oczekiwała; na to przyjdzie czas później — teraz odgrywali publicznie inne role. Miała już dla niego gotowy raport i błyskawicznie streściła mu pilne sprawy, opowiedziała o kryzysach, które już zażegnała, i o innych niecierpiących zwłoki problemach, które wymagały jego interwencji. Najbardziej cenił to, że Cioba nie marnowała jego czasu; wybierała tylko te punkty, którym rzeczywiście musiał poświęcić uwagę. Mówiła, kiedy kroczył i nie przystając nawet na chwilę, nadawał tempo, a doradcy potakiwali, przedstawiając niezbędne szczegóły i opinie. Chociaż nie tracił z pola widzenia rozbieżnych operacji i inwestycji VenHold, starał się nie zaprzątać sobie głowy drobiazgami. Był w tym podobny do prababki, Normy Cenvy, która pozostawała w umysłowym odosobnieniu, pochłonięta swoimi sprawami i niemal niezdolna do komunikowania się ze zwykłymi ludźmi takimi jak on. Wracając z Salusy Secundusa, czuł się pewnie i bezpiecznie, bo wiedział, że VenHold jest w dobrych rękach, i mógł — na razie — zapomnieć o chaosie panującym poza Kolharem. Na lądowiskach wokół niego trwał ożywiony ruch: lądowały i startowały promy kosmiczne, pojemniki z towarami opadały na wyznaczone miejsca, do stojących jednostek spieszyły cysterny z paliwem. Cylindryczne zespoły budynków administracyjnych wypełniali niczym pszczoły ul pracownicy obsługi technicznej, inżynierowie i pro-jektanci. Zanim dotarł do swojego biurka w ogromnym gmachu, Cioba skończyła podsumowanie. Josef odwrócił się do doradców i odprawił ich, nim zamknął drzwi, by znaleźć się sam na sam z żoną. Usiedli rozluźnieni, ale wciąż skupieni na pracy. —No więc które sprawy są niecierpiące zwłoki? — zapytał. — Co dokładnie potrzebuje mojego podpisu, a co

może poczekać do jutra? —Uważam, że najpilniejsza jest ostatnia sprawa, o której ci wspomniałam — odparła Cioba. — Zgodnie z tym, o czym rozmawialiśmy przed twoim odlotem, nasiliłam wysiłki, by znaleźć jeszcze trzech członków KEF. Jeden z nich został odkryty przez motłoch i zabity. Pozostałych dwóch renegatów gotowych jest zapaść się pod ziemię na zaproponowanych przez nas warunkach. —Nie mam cierpliwości do motłochu. — Twarz Josefa przybrała zacięty wyraz. — Chociaż delegaci na Kongres Ekumeniczny Federacji sami napytali sobie biedy, skłonny jestem pomóc im i ochronić ich przed hordami religijnych głupców. Zamieszki spowodowane wydaniem Biblii Protestancko-Katolickiej miały tylko marginalny związek z ruchem butlerian, ale podobną podstawę w zabobonach i niewiedzy. Chłopi z pochodniami. — Pamiętaj, że sami delegaci byli niemającymi rozeznania głupca mi — powiedziała spokojnie Cioba. — Prawdę mówiąc, okazał się taki cały Kongres Ekumeniczny Federacji. Zaczęli od błędnego założenia, że mogą zaprowadzić racjonalny porządek we wszystkich odmiennych i często sprzecznych wierzeniach religijnych. Nic dziwnego, że ludzie zbuntowali się przeciw nim. Josef zbudował tajne schronienie na niemal zapomnianej planecie Tupile, proponując w nim miejsce każdemu, kto chciał zniknąć, włącznie z napiętnowanym Toure Bomoko, który uciekł tam natychmiast po nieprzyjemnym incydencie z żoną Imperatora Julesa Corrino i rzezi, która była tego konsekwencją. Tylko nawigatorzy floty kosmicznej wiedzieli, jak dotrzeć na tę planetę, a zatem było to całkowicie bezpieczne miejsce. —Dobrze, wyślij ich na Tupile… nikt ich tam nie znajdzie — rzeki. — Zgadzasz się? —Zgadzam się, że tak będzie najlepiej. Josef podpisał upoważnienie, po czym poprosił żonę, by poszła z nim zobaczyć Normę Cenvę w jej zbiorniku. Na szerokim, wybrukowanym polu pod zachmurzonym niebem Kolhara stłoczone były zamknięte zbiorniki. Izolowane plażowe bu-laje zainstalowano raczej po to, by mogli przez nie zaglądać inspek-torzy z zewnątrz niż dla przebywających w środku. Od zbiornika do zbiornika przesuwali się robotnicy z kanistrami na dryfach, pompując świeży gaz przyprawowy. W każdym zbiorniku pływał w brązowopomarańczowych oparach melanżu rodzący się nawigator. Ich ciała były omdlałe, za to myśli pędziły drogami, których próżno by szukać na mapach. Na kopcu, który wzniesiono i ozdobiono jak akropol, spoczywała największa i najstarsza komora — zbiornik z Normą Cenvą. Josef wszedł w towarzystwie Cioby po marmurowych schodach, czując się jak suplikant zbliżający się do bożka. Jego prababka zanurzona była w gazie przyprawowym; od osiemdziesięciu lat nie oddychała świeżym powietrzem ani nawet na chwilę nie opuściła zbiornika, natomiast jej myśli podróżowały przez ezoteryczną przestrzeń matematyki i fizyki. Według większości kryteriów nie była już ludzką istotą. Miała dziwaczną inteligencję, przeobrażone ciało i stale rozszerzający swe granice umysł, a także nienasycony apetyt na przyprawę. Bez niewiarygodnych przełomów, których dokonała w nauce, nie byłoby nawigatorów ani floty kosmicznej VenHold, ba, nie powstałaby cała koncepcja tarcz Holtzmana ani silniki zaginające przestrzeń. —Nikt nie ma pojęcia, o czym ona naprawdę myśli — rzekł Josef do żony — ale przedstawiła mi jasno, że pragnie wzbogacić flotę kosmiczną VenHold o wiele jednostek. Powiedziałem jej, że aby wystarczająco obsłużyć wszystkie planety w Imperium, potrzebne będą dziesiątki tysięcy statków. —Może chce tylko więcej nawigatorów — zauważyła Cioba. — Podobnych do niej. Uśmiechnął się, kiedy dotarł na szczyt wzniesienia. — Tworzy nawigatorów tak szybko, jak może, ale wymaga w tym celu ogromnych ilości przyprawy. Zwróciłem jej uwagę na to, że im więcej będziemy mieli statków, tym więcej będziemy mogli przewozić melanżu… a tym samym tym więcej będzie mogła tworzyć nawigato rów. Każdy na tym skorzysta. Ze wzgórza widzieli ruchliwy port kosmiczny i stocznie. Co godzina odlatywał świeżo wyremontowany statek. Wieże wyrzutni wznosiły się w niebo jak ogromne iglice. Sama kontrola nad wszystkimi zaplanowanymi lotami, które obsługiwały połączenia między tysiącami planet Imperium, była administracyjnym koszmarem, ale Josef miał do tego zadania tysiące ludzi, a wszyscy oni pracowali w jednym zespole budynków. Na szczęście nie wszystkie jego statki wymagały nawigatorów. Do przewozu towarów, które nie musiały być szybko wyekspediowane, wystarczyły wolne transportowce używające starych, przedholtzma-nowskich silników i

kursujące na starych szlakach łączących planety. Chociaż podróż trwała miesiącami, była tańsza i zupełnie bezpieczna. Zaginacze przestrzeni umożliwiały niemal natychmiastowe dotarcie do celu, ale przez całe lata latały na oślep; piloci wytyczali trasy i modlili się, by nie pojawiły się na nich żadne zagrożenia. Obecnie niskobudżetowi przewoźnicy, tacy jak Niebiański Transport, nadal ryzykowali podróż na oślep, zwykle nie informując nieszczęsnych pasażerów o niebezpieczeństwach. Wiele lat temu, podczas dżiha-du Sereny Butler, Aureliusz Venport dostarczył na potrzeby wojny zaginacze przestrzeni, pod warunkiem że po pokonaniu myślących maszyn jego firma będzie miała wyłączność na korzystanie z tej technologii. A jednak zaledwie dwadzieścia lat po bitwie pod Corrinem Imperator Jules wprowadził do tej umowy poprawki, by „umożliwić konkurencję”. Josef nadal nie posiadał się ze złości, że zlekceważono ryzyko, które podjęła jego rodzina, i jej ciężką pracę, ale po wprowadzeniu nowych zasad on też zmienił postępowanie. Sekret tworzenia i szkolenia nawigatorów, którzy potrafili swymi umysłami objąć kosmos i przewidzieć bezpieczne drogi przez zagiętą przestrzeń, znało tylko VenHold. Przesiąknięci gazem przyprawowym, unosząc się w polu dryfowym, kandydaci na nawigatorów zwracali swoje myśli do wewnątrz i przebywali w krajobrazie surrealistycznej fizyki i matematyki. W miarę jak zmieniały się i rozszerzały ich umysły, pragnienie przyprawy stawało się nienasycone. Tak jak nienasycone było pragnienie Josefa, by mieć więcej nawigatorów. Chociaż Ciobie udawało się od czasu do czasu dotrzeć do Normy dzięki wspomnieniu o ich wspólnych związkach z Rossakiem, jedynym człowiekiem, który mógł się z nią regularnie porozumiewać, był Josef. Pierwotnie pośrednikiem między Normą a światem zewnętrznym był przez wiele lat jej syn Adrien, jedna z kluczowych postaci w historii budowy handlowego imperium Venportów. W późniejszych czasach, kiedy zaczęło zawodzić go ciało, Adrien dał się w końcu przekonać matce i zgodził na umieszczenie w komorze z przyprawą, gdzie miał nadzieję przemienić się w podobnie rozwiniętą istotę, ale był już zbyt stary i miał za mało elastyczny organizm, utonął więc w gazie melanżowym. Zrozpaczona i zamknięta w sobie Norma Cenva całymi latami nie utrzymywała kontaktów z innymi ludźmi… dopóki nie dotarł do niej Josef. Stanął teraz przed jej zbiornikiem, zwrócił się do niej przez mikrofon i czekał, wiedząc, że niekiedy musiało minąć kilka minut, zanim przeniosła uwagę i zauważyła go. Kiedy w końcu odpowiedziała mu, jej głos był eteryczny, nieobecny, syntetyczny. Josef nie miał pojęcia, jakie dźwięki wydają obecnie jej struny głosowe ani czy w ogóle są jeszcze sprawne. — Sprowadziłeś nowe statki? — zapytała. Czasami mówiła absolutnie klarownie i zrozumiale, czasami zaś nie sposób było pojąć, o co jej chodzi. —Odnieśliśmy trochę sukcesów i trochę porażek. —Potrzeba więcej statków, więcej nawigatorów, więcej przyprawy. Wszechświat czeka. —Nie mamy dość nawigatorów nawet dla wszystkich jednostek, które są już w użyciu — rzekł. — Potrzebujemy więcej nawigatorów do prowadzenia statków, które przewożą przyprawę dla stworzenia większej liczby nawigatorów. Norma milczała chwilę, zastanawiając się nad tym. —Dostrzegam ten problem — rzekła wreszcie. —I więcej ochotników do poddania się tej przemianie — dodała Cioba. To było prawdziwe wąskie gardło. — Niewielu chce płacić tę cenę. —Nagrodą jest cały wszechświat — powiedziała Norma. —Gdyby to było takie proste — zasępił się Josef. Prababka naprawdę nie rozumiała. W miarę jak flota Venporta wzbogacała się o kolejne statki, największym problemem stało się znalezienie odpowiedniej liczby ochotników do przejścia przemiany w nawigatora — i przetrwanie jej przez dostatecznie wielu — by obsadzić nowe jednostki. Josef miał nadzieję, że pewnego dnia wszyscy kandydaci na nawigatorów będą naprawdę świadomymi ochotnikami; teraz musiał się zadowalać dostępnym materiałem. Szczegółowo omówił ten problem z Ciobą, która nawet przedstawiła ofertę Matce Wielebnej Raquelli, ale na razie nie zgłosiła się żadna siostra chętna do przemiany. Jak nakłonić inteligentną osobę do tego, by dobrowolnie dała się zamknąć w małym więzieniu wypełnionym toksyczną ilością gazu przyprawowego i przeszła radykalną fizyczną i duchową przemianę? Trudno to było sprzedać. —Robię, co mogę — powiedział. — Proszę, bądź cierpliwa. —Jestem cierpliwa — stwierdziła Norma. — Mogę czekać w nieskończoność. — Umilkła i pogrążyła się w

rozmyślaniach, po czym podjęła: — Przeprowadzam tych kandydatów przez ćwiczenia umysłowe. Będą z nich dobrzy nawigatorzy. — Jej spłaszczona twarz z po-większonymi oczami przysunęła się do zamazanego okna. — Mimo całej tej technologii, którą naszpikowane są nasze statki zaginające przestrzeń, flota wciąż zależy od ludzkiego mózgu. — Odbiegła gdzieś myślami i Josef sądził, że przestała zwracać na niego uwagę, ale przemówiła znowu: — Potrzeba więcej statków. Więcej nawigatorów. Więcej przyprawy. Dlatego potrzebujemy więcej statków. Chociaż Norma pojmowała rzeczy pozornie niezrozumiałe, nie zdawała sobie sprawy z rozległości interesów Josefa. Nie było też niczym dziwnym, że nie obchodziły jej niuanse polityki, i właśnie dlatego Josef musiał nad nią czuwać. —Jest wiele statków, byłych statków maszyn, które VenHold mo-głoby przerobić na jednostki pasażerskie i transportowe. W przestrzeni kosmicznej dryfują opuszczone całe floty, ale trwa wyścig o to, czy znajdziemy je przed butlerianami. Niszczą każdy statek robotów, który odkryją. To wandale i terroryści działający w imię swojej sprawy. —A więc powstrzymaj ich — powiedziała Norma. — Nie powinni niszczyć statków, których potrzebujemy. —Nawet Imperator Salvador przymyka oko na niszczenie statków przez fanatyków — wyjaśniła Cioba. — Myślę, że obawia się butlerian. —Imperator powinien ich powstrzymać. — Norma umilkła i dryfowała w komorze. Josef wyczuł, że jest bardzo zmartwiona. W końcu rzekła swym obcym głosem: — Zastanowię się nad tym. Potem odpłynęła w gęstniejącą nową cynamonową mgłę. To, czy widzisz przyszłość ludzkości w jasnych czy w ciemnych barwach, zależy od tego, jak filtrujesz napływające dane. — Norma Cenva Salvador Corrino nie miał dobrego dnia; prawdę mówiąc, nie przypominał sobie, kiedy ostatnio miał dzień, który mógłby uznać za znośny. W dużym stopniu była to jego wina, ponieważ jego fobie były ogromne w porównaniu z lękami przeciętnej osoby, ale też władca rozległego Imperium nie był zwykłą osobą; wszystko, co go dotyczyło, musiało być nadnaturalnych rozmiarów. Cierpiąc z powodu swych trosk, Imperator żałował, że nie jest tak spokojny i zrównoważony jak jego brat Roderick. Tego dnia nękał Salvadora potworny, nieustępujący ani na chwilę ból głowy. Imperator rozpaczliwie potrzebował wiarygodnego lekarza, takiego, który nie wzbudzałby w nim podejrzeń. Nikt nie mógł się równać z troskliwym doktorem Elem Bando, byłym rektorem Akademii Medycznej Suka, który proponował mu wiele skutecznych (choć drogich) kuracji. Gdyby tylko ten przeklęty człowiek nie po-pełnił samobójstwa… Chociaż słynna szkoła przeniosła swą główną siedzibę na Parmentiera, jej stary budynek pozostał w Zimii. Salvador prosił o najlepszych lekarzy, ale ilekroć gdzieś go zakłuło albo wyobraził sobie, że cierpi na nową, poważną chorobę, przysyłali innego specjalistę od danego rodzaju dolegliwości. Lekarz po lekarzu, a każdy stwierdzał, że nie dzieje się nic złego. Dyletanci! Wciąż nie mógł znaleźć lekarza, który by mu się spodobał… a ten obecny — nie pamiętał nawet jego nazwiska — nie wydawał się lepszy niż reszta. Wiedział, że w sali bankietowej będą czekać goście zaproszeni na wieczerzę, ale nie był gotów tam pójść, będą więc musieli uzbroić się w cierpliwość. Nie można było oczekiwać, że weźmie udział w nudnej uczcie z zagłuszającym myśli dudnieniem w głowie. Salvador osunął się na pluszowy fotel w garderobie. Pochylił się nad nim lekarz Akademii Suka, nucąc pod nosem irytującą melodię podczas mocowania na łysiejącej głowie władcy pasków diagnostycz-nych. Długie, rudawe włosy doktora były na wysokości ramion ujęte w srebrny pierścień. Medyk odczytał wskazania na ręcznym monitorze i zmienił ton. —Masz, panie, niezły ból głowy — powiedział. —Świetna diagnoza, doktorze. Nie musisz mi tego mówić! Czy to coś poważnego? —Nie ma jeszcze powodu do niepokoju, chociaż wyglądasz na wycieńczonego, panie. Twoja skóra wydaje się blada. — Jesteś tutaj, żeby zająć się moim bólem głowy, nie cerą. Kiedy ojciec Salvadora miał siedemdziesiąt lat, lekarz Akademii Suka stwierdził u niego guz mózgu, ale Imperator Jules odmówił poddania się zabiegowi z wykorzystaniem nowoczesnej aparatury. Mimo iż Roderick, zawsze będący głosem rozsądku, nalegał, by ojciec skorzystał z najlepszej metody leczenia, Imperator Jules nie zgodził

się na to, gdyż publicznie popierał antytechnologiczny ruch butle-rian i unikał stosujących mechaniczne urządzenia lekarzy. I umarł. Salvador nie chciał popełnić tego błędu. — Zobaczymy, jak to podziała na ciebie, panie. Nadal nucąc pod nosem, lekarz nastawił monitor i Salvador poczuł, że czaszkę przenikają mu masujące wibracje, jakby jego mózg zanurzony został w kojącym ból płynie… niczym mózg cymeka w po-jemniku ochronnym. Od razu zaczął się czuć lepiej. Lekarz uśmiechnął się na widok wyrazu ulgi na twarzy ważnego pacjenta. —Czy jest poprawa? — zapytał. —Na razie musi to wystarczyć — odparł Salvador. — Uczta czeka. Już przez to przechodził. Ból głowy ustąpił, ale ta fala wkrótce wróci. Wstał i wyszedł bez podziękowania. Niedługo lekarz odejdzie, jak cała reszta. Jak podejrzewał, goście siedzieli już wokół stołu i patrzyli w puste talerze, czekając na pierwsze danie. Salvador wymienił spojrzenia z bratem i zauważył, że kasztanowowłosa żona Rodericka, Haditha, siedzi nieco dalej i rozmawia ze szczupłą Imperatorową. Dobrze, zajmie kłopotliwą Tabrinę. Pomimo zapewnienia, że Imperatora otacza szczelna ochrona, niektórzy goście mieli tarcze osobistej które lekko drgały w powietrzu. Miała je też, zgodnie ze swoim zwyczajem, cała rodzina Salvadora, z wyjątkiem jego stroniącej na ogół od ludzi macochy Orenny, która żywiła niechęć do wielu aspektów technologii. Orenna, smukła i wyniosła kobieta o kształtach raczej kanciastych niż posągowych, chociaż swego czasu uważano ją za wielką piękność, siedziała sztywno na drugim końcu stołu. Ludzie wciąż nazywali ją Imperatorową Dziewicą, ponieważ Imperator Jules dał jasno do zrozumienia, że nigdy nie skonsumował małżeństwa z nią. Obok Orenny siedziała gadatliwa Anna, młodsza siostra przyrodnia Salvadora i Rodericka. Z macochą łączyły ją dziwnie bliskie stosunki i często spędzały wspólnie czas, dzieląc się swoimi sekretnymi myślami. Anna Corrino miała krótkie brązowe włosy i wąską twarz, jak Imperator, oczy małe i niebieskie. Chociaż liczyła sobie już dwadzieścia jeden wiosen, wydawała się, zarówno umysłowo, jak i emocjonalnie, dużo młodsza. Jej nastrój zmieniał się tak gwałtownie jak położenie wahadła na miotanej przez sztorm łodzi i od urazu emocjonalnego, którego doznała w dzieciństwie, nie była zupełnie zrównoważona. Była jednak Corrino, siostrą Imperatora, więc ignorowano jej wady. Spiorunowała Salvadora wzrokiem, jak tylko wszedł. Miała zbolałą, oskarżycielską minę. Wiedząc, dlaczego jest urażona, westchnął i poczuł, że już wraca ból głowy. Jako starszy brat i Imperator położył kres jej niestosownemu romansowi z szefem pałacowej kuchni Hirondem Nefem. Już od kilku miesięcy Anna nie pozwalała nikomu oprócz Nefa przygotowywać i przynosić jej jedzenia i szpiedzy Salvadora odkryli, że szef kuchni dostarcza jego siostrze coś więcej niż tylko kolacje. Co sobie myślała ta dziewczyna? Roderick, zupełnie nieporuszony rodzinnym dramatem, który rozgrywał się pod powierzchnią spotkania towarzyskiego, swobodnie gawędził z siostrą Doroteą, chudą kobietą o zmysłowej, lisiej twarzy, jedną z absolwentek szanowanej Szkoły Rossakańskiej, która przybyła na dwór. Przed kilkoma dniami, gdy Manford Torondo zgłaszał swe niepokojące żądania w sali posiedzeń Landsraadu, Roderick odkrył ze zdziwieniem, że — w odróżnieniu od większości sióstr z Rossaka — Dorotea sympatyzuje z butlerianami. Na szczęście udało mu się — jak zwykle, dzięki szybkiemu myśleniu — zainscenizować zagrożenie bombowe i nie dopuścić do głupiego i groźnego głosowania. Salvador nie lubił fanatycznych przeciwników technologii; byli zdeterminowanymi, żarliwymi zelotami i sprawiali mnóstwo kłopotów. Nie mógł jednak ignorować ich stale rosnącej liczby, ich zapału i gotowości do przemocy. Musiał ich przynajmniej tolerować. Może Dorotea mogłaby wystąpić jako pośredniczka, bufor pomiędzy nim a charyzmatycznym przywódcą butlerian… Z pewnością nie mógł zaprzeczyć, że Dorotea i pozostałe dziesięć sióstr przydały się na jego dworze. Kobiety, które skończyły Szkołę Rossakańską, miały niezwykłą zdolność obserwacji i analizy, a Dorotea rzeczywiście zadziwiała go swą spostrzegawczością, odkąd przekroczyła próg pałacu. Może j e j udałoby się przemówić Annie do rozsądku, zanim jego młodsza siostra wpadnie w jeszcze bardziej żenujące tarapaty… Starając się przybrać wygląd tryskającego zdrowiem, Imperator podszedł do szczytu stołu. Goście powstali (nawet Anna, choć z ociąganiem), ale nie jego przesadnie wystrojona macocha, która utrzymywała, że cierpi na ostry ból stawów. Salvador nauczył się ignorować dziwactwa Orenny i jej brak szacunku do niego. W końcu była wdową po jego ojcu i

zasługiwała z tego tytułu na pewne względy, chociaż w sprawach Imperium nie miała nic do powiedzenia. Troje dzieci Julesa pochodziło z nieprawego łoża, każde zaś miało inną matkę, więc Salvador uważał, że można wybaczyć staruszce jej rozdrażnienie. Zajął swoje miejsce i goście posłusznie usiedli. Natychmiast ze skrzydeł budynku, gdzie czekali na jego przybycie, wyskoczyli służący niczym pchane sprężynami pociski. Podali migiem przystawkę, sałat-kę z krewetek blova i pikantnych orzechów hep na mających kształt gwiazdy liściach zielonej sałaty. Lokaj zajął miejsce, by spróbować jedzenia Imperatora, na wypadek gdyby zostało zatrute. Jednak Roderick odprawił go machnięciem ręki i pochylił się, by wziąć odrobinę sałatki z talerza brata. — Ja się tym zajmę — powiedział. Salvador chciał go powstrzymać, ale było za późno. Roderick przeżuł sałatkę i połknął. — Jest bardzo dobra — stwierdził z uśmiechem muskularny blon dyn i wszyscy zabrali się do jedzenia. On tymczasem szepnął do Salvadora: — Postępujesz niemądrze, tak bardzo niepokojąc się swoim jedzeniem. Wyglądasz przez to na słabego i przestraszonego. Wiesz, że nigdy bym nie dopuścił, by stało ci się coś złego. Z westchnieniem irytacji Salvador zaczął jeść. Owszem, wiedział, że Roderick oddałby życie w jego obronie, że zaryzykowałby, że zostanie otruty, albo osłonił go własnym ciałem przed pociskiem zamachowca. Wiedział też, niestety, że sam nigdy by tego nie zrobił, gdyby role się odwróciły. Roderick był niemal pod każdym względem lepszy. Siedząca przy drugim końcu stołu Imperatorowa Tabrina roześmiała się głośno, a Haditha skinęła głową, rozbawiona jakąś dowcipną uwagą. Salvador spojrzał tęsknie na żonę brata, nie dlatego bynajmniej, że jej pożądał, ale że zazdrościł im harmonijnego związku. Małżeństwo Rodericka i Hadithy było trwałe i szczęśliwe, doczekali się czwórki dobrze wychowanych dzieci, gdy tymczasem w jego związku z Tabriną brak było zarówno miłości, jak i dzieci. Imperatorowa była bez wątpienia wielką pięknością, ale pod tą śliczną powloką kryła się kłótliwa, roszczeniowa osobowość. Bogata górnicza rodzina Tabriny była kluczowym dostawcą mocnych i lekkich materiałów budowlanych, które były absolutnie konieczne do realizacji programów rządowych, więc Salvador podpisał umowę grożącą przykrymi konsekwencjami finansowymi, gdyby się z nią rozwiódł; zawierała nawet klauzulę zobowiązującą go do zapłaty ogromnego odszkodowania w przypadku jej przedwczesnej śmierci. Nie miał teraz wyjścia. Był to parszywy kontrakt i parszywe małżeństwo. Na szczęście miał osiem konkubin… niezbyt wiele jak na mężczyznę o takiej pozycji; jego ojciec na pewno miał mnóstwo kochanek. Tabrina mogła się z tym nie godzić, ale zapewnienie władcy innych możliwości poza łóżkiem, w którym nie było miłości, należało do uświęconej tradycji. Pozostali uczestnicy uczty rozmawiali cicho, zerkając w jego stronę. Czekali, aż poda temat konwersacji, co zwyczajowo robił. Wracał już jego ból głowy. Roderick zauważył to i wyręczył brata. Kiedy czekali na zupę, wzniósł kielich białego wina w toaście skierowanym do kobiety z Rossaka. —Siostro Doroteo, wasza szkoła owiana jest tajemnicą, ale naprawdę godna podziwu. Może mogłabyś się podzielić z nami częścią waszej wiedzy? —A może nie. — Zmarszczyła brązowe, lisie brwi. — Gdybyśmy zdradzały wam nasze sekrety, to czy zgromadzenie żeńskie byłoby potrzebne? Wokół stołu rozległy się chichoty. Roderick zrobił kielichem gest w jej stronę, przyznając jej rację, i rozmowa skierowała się na zalety mnóstwa szkół, które powstały po zakończeniu dżihadu. — Żyjemy w bardzo ciekawych czasach renesansu nauki. Tyle szkół specjalizuje się w rozwijaniu możliwości ludzkiego umysłu i ciała — powiedział. Dorotea zgodziła się z nim. — Jest rzeczą konieczną, by ludzie, wyzwoleni spod ucisku myślą cych maszyn, zobaczyli, jakiego mogą dokonać postępu — stwierdziła. Imperator otrzymywał regularnie raporty z różnych miejsc w swych rozległych włościach. W całym Imperium wyrastały jak grzyby po deszczu rozmaite szkoły, każda o konkretnej specjalizacji, skoncen-trowana na jakiejś

umysłowej lub fizycznej dziedzinie. Salvador po-gubił się już w przyświecających im filozofiach, mimo iż wyznaczył funkcjonariuszy do kontrolowania ich działalności. Oprócz sióstr z Rossaka i lekarzy Akademii Suka byli też szkoleni na Lampadasie mentaci, a z Ginaza stale napływali biegli w swej sztuce mistrzowie miecza. Imperator dowiedział się też właśnie o dobrze finansowanej, świeżo powstałej na Irawoku Akademii Fizjologii, której program obejmował studia z kinestezjologii, funkcji anatomicznych i układu nerwowego. Były też dosłownie setki innych dziwacznych dyscyplin. Uważał je za kulty edukacyjne. Salvador wykorzystywał każdą okazję, by okazywać publicznie uznanie dla brata. — W odróżnieniu ode mnie Roderick jest znakomitym okazem tężyzny fizycznej — powiedział. — Być może powinieneś zostać nauczy cielem, albo nawet werbownikiem, tej nowej Akademii Fizjologii. Roderick roześmiał się i zwrócił do Dorotei, a wszyscy zamienili się w słuch. —Mój brat nie mówi tego poważnie. Mam zbyt wiele obowiązków w rządzie. —To prawda — powiedział Salvador z nie tak bardzo udawanym zakłopotaniem. — Zbyt często musi sprzątać po moich pomyłkach. Nerwowy śmiech. Roderick zbył to machnięciem ręki i kontynuował rozmowę z Doroteą. — Twoje rady też były nieocenione, siostro. W końcu służba zaczęła nalewać zupę. —Gdy kobiety kończą szkolenie, Matka Wielebna Raquella wysyła większość absolwentek do pomocy rodom szlacheckim zasiadającym w Landsraadzie. Uważamy, że zgromadzenie żeńskie ma dużo do zaoferowania. Jeśli chodzi o moje umiejętności, to jestem szczególnie biegła w odróżnianiu prawdy od fałszu. — Uśmiechnęła się do obu Corrinów. — Na przykład, kiedy brat czule przekomarza się z bratem. —Stosunki w mojej rodzinie wcale nie są tak żartobliwe ani czułe — wypaliła Anna. Po tych słowach przy stole zapadła cisza. — Prawdę mówiąc, Salvador niewiele wie o miłości. W jego małżeństwie jej nie ma, więc jest zdecydowany odebrać mi szansę na romans. — Pociągnęła nosem, najwyraźniej oczekując wyrazów współczucia od towarzyszek. Lady Orenna poklepała ją litościwie po ramieniu. Imperatorowa Tabrina miała kamienną minę. Anna wyprostowała się na krześle i spojrzała pałającym wzrokiem na Salvadora. — Brat nie powinien mną dyrygować w moim życiu osobistym — rzekła wyzywająco. — Owszem, ale I m p e r a t o r może to robić. — Rzeczowy głos Dorotei wypełnił ciszę przy stole. „Dobra odpowiedź — pomyślał Salvador. — Jak taktownie pozbyć się stąd Anny?” Wymienił spojrzenia z Roderickiem i jego brat wstał. — Lady Orenno, czy byłabyś tak miła i odprowadziła naszą siostrę

do jej pokoi? — zapytał. Anna wciąż była rozdrażniona. Nawet nie spojrzała na macochę ani na Rodericka. Wzrok miała utkwiony w Salvadorze. —Rozdzielenie mnie i Hironda nie przeszkodzi nam się kochać! Dowiem się, dokąd go wysłałeś, i pojadę tam. —Ale nie dzisiaj — rzekł spokojnie Roderick i znowu skinął na swą macochę. Po krótkim wahaniu Orenna wstała z krzesła, pokazując postawą swój status. Salvador zauważył, że kiedy brała Annę pod rękę, nie widać po niej było żadnych oznak bólu stawów. Pod jej dotknięciem młodsza kobieta uległa i obie — z przesadną godnością — opuściły salę jadalną. W niezręcznej ciszy, która zapanowała po ich wyjściu, rozległ się głośny dźwięk — jeden z gości upuścił na tacę srebrny widelec. Salvador zastanawiał się, jak uratować przyjęcie, i miał nadzieję, że Roderick powie coś mądrego, co poprawi nastrój. Anna udowadniała, że swą niesfornością może przynosić mu wstyd. Może trzeba będzie ją dokądś wysłać… Akurat wtedy rozległ się trzask i w części sali, w której od czasu do czasu występowali dworscy muzycy, zmaterializowała się duża pancerna komora. Przez salę przeszedł podmuch wiatru. Goście rozpierzchli się w popłochu, a zaniepokojona straż pałacowa otoczyła pospiesznie Imperatora, by go bronić. On sam machinalnie włączył tarczę osobistą. Przez klarplazowe okno komory Salvador widział pomarańczowy gaz i niewyraźną sylwetkę zmutowanej istoty o za dużej głowie. Od razu rozpoznał tę postać, chociaż rzadko widywano ją publicznie. W ciągu wielu dziesięcioleci Norma Cenva przekształciła się w istotę, która nie wyglądała już jak człowiek. Ignorując poruszenie wśród gości, Salvador wstał i obrócił się twarzą w stronę zbiornika. Przynajmniej nie był to dramat spowodowany niedyskrecją jego siostry. — To bardzo niekonwencjonalna wizyta — powiedział. W sali zapanowało milczenie, kiedy z głośników rozległ się niesamowity głos Normy, który brzmiał, jakby dochodził z drugiego końca przestrzeni kosmicznej. — Nie potrzebuję już statku do przemieszczania się w kosmosie. Mogę zagiąć przestrzeń umysłem. Wydawała się zafascynowana samą myślą o tym. Gaz przyprawowy w komorze zaczął się burzyć i kłębić. Salvador odchrząknął. Podczas dwunastu lat swego panowania tylko dwa razy rozmawiał z tą kobietą. Przejmowała go strachem i nabożnym podziwem, ale — o ile wiedział — nigdy nie wyrządziła nikomu krzywdy swymi niezwykłymi mocami. —Witaj na moim dworze, Normo Cenvo. Twój wkład w nasze zwycięstwo nad myślącymi maszynami jest niezmierny. Ale dlaczego przybyłaś tu dzisiaj? Musi to być sprawa wielkiej wagi. —Nie mam już wspólnego języka z innymi. Okaż mi cierpliwość, kiedy będę się starała wysłowić. — Jej duże, mroczne oczy patrzyły przez szybę komory na Salvadora, przyprawiając go o dreszcz. —Widzę fragmenty przyszłości i jestem zatroskana. — Uniosła się w zbiorniku, a Salvador milczał, czekając w napięciu na to, co powie. — Żeby połączyć Imperium w jedną całość, musimy mieć sieć transportową i handlową. A do tego musimy mieć statki międzygwiezdne. Salvador ponownie odchrząknął. — Tak, oczywiście — przytaknął skwapliwie. — Mamy flotę kos miczną VenHold, Niebiański Transport i niezliczone inne przedsię biorstwa. Wszyscy w sali zachowywali milczenie. Wtedy Norma powiedziała: — W przestrzeni są porzucone tysiące statków maszyn. Są wciąż nietknięte. Te statki można wykorzystać w handlu, dla cywilizacji. Ale inne grupy niszczą je, kiedy tylko zostaną znalezione. Tłumy po wodują wielkie szkody. Bardzo mnie to niepokoi. Salvadorowi zaschło w gardle. —Butlerianie — wykrztusił. Manford Torondo dumny był z tego, że przysyła raporty wyliczające statki maszyn, które jego ludzie splądrowali i zniszczyli. — Działają zgodnie ze swoimi przekonaniami. Niektórzy powiedzieliby, że ich zapał jest godny podziwu. —Niszczą cenne zasoby, których można by użyć do wzmocnienia ludzkiej cywilizacji. Musisz ich powstrzymać. —

Rdzawe kłęby gazu rozwiały się, ukazując Normę ze wszystkimi odrażającymi, zdefor-mowanymi szczegółami jej ciała: skarłowaciałym torsem, drobnymi stopami i dłońmi, rażąco wielką głową, niemal niewidocznymi ustami, nosem i uszami. —Albo twoje Imperium rozpadnie się i zginie. Salvador nie wiedział, co odpowiedzieć. Nie miał pojęcia, jak mógłby stłumić ruch butlerian, nawet gdyby chciał. Jednak zanim zdołał przedstawić jakieś wymówki, Norma Cenva zagięła przestrzeń i jej komora zniknęła. Został po niej tylko t r z a s k wypartego powietrza. Imperator Salvador potrząsnął głową i mruknął z wymuszoną beztroską: — Zadziwiające, co potrafią robić ci nawigatorzy. Cichy obserwator może poznać niezliczone sekrety, ale ja wolę być aktywnym uczestnikiem. — Erazm, tajne notatki laboratoryjne Aby utrzymywać myśli i wspomnienia w precyzyjnym, dającym łatwy dostęp do nich porządku, mentat potrzebował codziennie pewnej dozy medytacji i ćwiczeń umysłowych, nieprzerwanych godzin spokoj-nej kontemplacji. Jako dyrektor szkoły Gilbertus Albans mógł sobie pozwolić na to, by uczynić ze swego gabinetu prywatne, odosobnione schronienie, w którym mógł się zamknąć i skupić na doskonaleniu umysłu. Studenci, koledzy instruktorzy i pracownicy administracji wiedzieli, że nie można mu przeszkadzać, kiedy się tam zamyka. Nikt się nie domyślał, co naprawdę tam robi. Pamięć rdzeniowa Erazma spoczywała odkryta na podstawce, całkowicie pochłonięta rozmową. Kiedy Gilbertus chodził w tę i z powrotem po pokoju, niezależny robot przemówił: — Zdajesz sobie sprawę, że gdy poruszasz się tak, drwisz ze mnie, popisując się swobodą chodzenia? Gilbertus zajął miejsce przy biurku i odgarnął kosmyk włosów z oczu. —Przepraszam. Będę siedział. —Zdajesz sobie sprawę, że to nie przybliża nas ani trochę do rozwiązania problemu — zachichotał Erazm. —Ale trzyma cię przy życiu. Musisz się zgodzić na pewne poświęcenia i ograniczenia, żeby nadal istnieć. Uratowałem cię z Corrina. —I doceniam to, ale mówisz o tym, co się stało przed osiemdziesięciu laty. Gilbertus lubił szermierkę słowną i dyskusje ze swoim starym mentorem. —Czy to nie ty powiedziałeś mi, że maszyny mają nieskończoną cierpliwość? —To prawda, ale nie zrobiono mnie po to, żebym był biernym ob-serwatorem. Mamy do przeprowadzenia zbyt wiele eksperymentów, zbyt wiele muszę się dowiedzieć o intrygujących niekonsekwencjach w ludzkim zachowaniu. —Rozumiem twoje trudne położenie, ojcze, ale będziesz musiał się zadowolić studiowaniem materiałów, które ci dostarczam… dopóki nie znajdziemy innego rozwiązania. Nie mogę zostać tutaj na zawsze. Gilbertus doszedł już do punktu, w którym przypadkowych obserwatorów zaczęło zastanawiać jego doskonałe zdrowie, to, że jak na swoje lata wydaje się całkiem młody, chociaż zmieniał wygląd, żeby sprawiać wrażenie starszego. By utrzymać w tajemnicy fakt, że Erazm poddał go zabiegowi wydłużenia życia, rozpuszczał plotki, że regularnie zażywa melanż i że to odmładzające właściwości przyprawy sprawiają, że jest pełen niezwykłego w jego wieku wigoru. Chociaż kupował przyprawę, nigdy jej nie spożywał. Ostatnią rzeczą, jakiej potrzebował, było coś, co sprawiłoby, że wyglądałby jeszcze młodziej. —Jeśli mam być uczonym — odezwał się znowu robot — to muszę badać ludzkie interakcje. Pomimo tej frustrującej izolacji udało mi się podłączyć do układu zasilania szkoły i systemów wentylacyjnych. Z materiałów, które miałem do dyspozycji, stworzyłem odległe włókna optyczne, malutkie, zdalnie sterowane patrzydła, mogę więc przyglądać się codziennym czynnościom w twojej szkole. To fascynujące. —Jeśli twoje szpiegujące patrzydła zostaną wykryte, butlerianie mogą spalić szkołę — ostrzegł go Gilbertus. —To nielogiczne, ale interesujące — rzekł Erazm. — Po doświadcze-niach z prowokacyjnymi i szokująco nieprzewidywalnymi ludzkimi zachowaniami wierzę, że twój wniosek jest prawidłowy. Gilbertus wyjął z biurka drukowany dokument przekazany bibliotece Szkoły Mentatów. —Dostałem nową historię wydaną przez butlerian, która koncen-truje się na zniszczeniu twojej reputacji — powiedział. —Jeszcze jedną? — Zobacz tytuł: Tyrania demonicznego robota Erazma. — Podniósł

książkę, a włókna optyczne osadzone w ścianach i suficie gabinetu chłonęły okładkę tomu. Erazm ponownie zachichotał. —To nie brzmi obiektywnie — stwierdził. —Myślałem, że podobają ci się propagandowe aspekty opisów historycznych. —Zawsze bawi mnie, jak osoba, która nie ma uzyskanej z pierwszej ręki wiedzy o wydarzeniach historycznych, może z taką zajadłością zniekształcać fakty. Kiedy czytałem pamiętniki Agamemnona, przekonałem się, jak generał cymeków wypaczył historię. Odkrycie, że ludzie nie cenią, a nawet nie chcą prawdy, zajęło mi dużo czasu. Natomiast maszyny znalazłyby się w bardzo niekorzystnej sytuacji, gdyby świadomie wyciągały wnioski z fałszywych danych. Gilbertus roześmiał się serdecznie. — Myślę, że lubisz być tak piętnowany — rzekł. Robot zastanowił się nad tym. —Przez wiele wieków byłem nienawidzony przez brygady moich robotników, przez niewolników pracujących w moim domu. Gardziła mną nawet Serena Butler, a była jedną z moich ulubionych istot ludzkich. Ty, Gilbertusie, jesteś jedynym człowiekiem, który dostrzegł moją wartość. —I nawet ja wciąż się uczę — stwierdził Gilbertus. W istocie rzeczy czytał te historie i na podstawie własnych obserwacji wiedział, że robot faktycznie dopuścił się większości z przypi-sywanych mu okropieństw. — Otwórz tę książkę. — W głosie Erazma słychać było niecierpli wość. — Chcę przeczytać, co butlerianie piszą o mnie. Gilbertus posłusznie przewracał stronę za stroną, żeby Erazm mógł zeskanować i wchłonąć słowa. — A, nie wiedziałem, że butlerianie mieli dostęp do moich nota tek laboratoryjnych — rzekł robot. — Jeden z tomów został odzyskany po bitwie pod Corrinem? Tak się cieszę, że te zapiski się zachowały, chociaż jestem poruszony, że autor — i przypuszczalnie czytelnicy tego tomu — wyciągnęli tak absurdalne wnioski z moich starannie zebranych danych. Wierzę, że bardziej rozumiem ludzkie cierpienie niż ludzie. — Gilbertus wyobraził sobie, jak potrząsa swą gładką i piękną elastometalową głową, którą miał kiedyś. — Gdybyś jednak znalazł jakiś sposób, żeby znowu zapewnić mi wysoko zaawansowane ciało, mógłbym kontynuować moje ważne dzieło. — Wiesz, że teraz nie byłoby to mądre. Chociaż kochał niezależnego robota za te wszystkie wspaniałe szanse, które mu stworzył, był nieufny i pełen troski. Mimo przenikliwości umysłu Erazm nie zdawał sobie w pełni sprawy z niebezpieczeństw, którym musiałby stawić czoło, gdyby wyszedł z ukrycia. Poza tym Gilbertus nie był pewien, co robot mógłby zrobić. — Szkoda, że ludzie narobili takiego bałaganu — rzekł Erazm, naśladując głębokie westchnienie. — Przez tysiąc lat rządów maszyn wszechświat był racjonalnie i sprawnie zorganizowany. Obawiam się, że Galaktyka nigdy już nie będzie taka sama. Gilbertus zamknął Tyranię demonicznego robota Erazma. —Nie powiem, że nie, ale może przeoczyłeś pewne kluczowe spostrzeżenie. —Kluczowe spostrzeżenie? — Sądząc z jego tonu, Erazm był zachwycony. — Podziel się nim ze mną. —To, że krytykujesz ludzi za rebelię, zupełnie nie ma sensu, bo sam byłeś jej katalizatorem. Ty sam stałeś się bezpośrednią przyczyną upadku imperium maszyn. —Naprawdę? — Teraz w głosie Erazma brzmiała uraza. — Może niechcący nieco się do tego przyczyniłem, zrzucając dziecko Sereny z balkonu… —Całkowicie się przyczyniłeś — ripostował Gilbertus. — Bez ciebie w ogóle nie doszłoby do klęski maszyn. To ty rzuciłeś wyzwanie Omniusowi, postanawiając sprawdzić lojalność niewolników, którzy wcześniej nie wykazywali żadnych oznak zorganizowanego oporu. To t y zaproponowałeś, że możesz podstępem skłonić część brygadzistów niewolników do zwrócenia się przeciw maszynom. To ty zasiałeś ziarna buntu. —To był interesujący eksperyment — rzekł Erazm. —I zniszczył Zsynchronizowane Imperium. Bez ciebie Iblis Ginjo nigdy nie założyłby komórek ruchu oporu, nigdy nie pomyślałby nawet o obaleniu maszyn. Kiedy zabiłeś syna Sereny Butler, zrzucając go na oczach tłumu z balkonu,

skrzesałeś iskrę, która pod-paliła zgromadzone przez ciebie drewno. — Niezwykły wniosek. — Erazm najwyraźniej się wahał, ale potem przyznał: — Jeśli spojrzeć na to w tym świetle, to może rzeczywiście ja byłem za to odpowiedzialny. Gilbertus wstał zza biurka. — Pomyśl o tym, ojcze, kiedy będziesz się czuł tutaj odizolowany i zniecierpliwiony. Gdybyś był ostrożniejszy, imperium maszyn by nie upadło. A ponieważ ty jesteś wszystkim, co z niego zostało, i ponieważ martwię się o ciebie, nie zamierzam być nieostrożny. Zamknął pamięć rdzeniową robota w ukrytej szafce i upewnił się, że wszystkie zamki i zasuwy zaskoczyły. Potem wyszedł uczyć studentów, jak mają porządkować swoje umysły na wzór myślących maszyn. Historia może zapamiętać mnie z podziwem, trwogą lub nienawiścią. Nie obchodzi mnie, z którym z tych uczuć, bylebym nie został zapomniany. — generał Agamemnon, Nowe pamiętniki Mistrz miecza Ellus czuł się bardziej jak padlinożerca niż drapieżnik, prowadząc małą grupę butleriańskich łowców. Omnius i jego składające się z robotów siły zostali całkowicie pokonani, a ich wyłączone i nieruchome pozostałości nie stanowiły żadnego zagrożenia. Zmiażdżono również zbuntowane cymeki, po których zostały tylko martwe formy kroczące i nieznane, opustoszałe placówki. Ale trzeba było po nich posprzątać. W skutych lodem ruinach ostatniej twierdzy cymeków na Hessrze ludzie znaleźli bazę danych zgromadzonych przez okrytą złą sławą Tytankę Junonę, a w niej listę tajnych baz cymeków, i Manford rozkazał zniszczyć wszystkie, zanim wpadną w ręce przekupnych osobników, takich jak Josef Venport. Ellus i jego łowcy metodycznie przeszukiwali miejsca o współrzędnych zapisanych w rejestrach na Hessrze i zostawiali po bazach maszyn dymiące zgliszcza. Wykonanie zadania zajmie im pół roku lub więcej i przez ten czas nie będzie miał kontaktu z kwaterą główną butlerian, a jedynie od czasu do czasu wyśle tam raport o postępach. Podczas trwającego wiele lat katorżniczego treningu na Ginazie Ellusa i Anari Idaho — towarzyszy broni, rywali, a od czasu do czasu kochanków — fascynowały legendy o wspaniałym dżihadzie Sereny Butler. Urzeczeni opowieściami o tych heroicznych czasach, żałowali, że nie mogli walczyć z armiami robotów bojowych czy brutalnymi formami kroczącymi cymeków. Niestety, urodzili się sto lat za późno. Teraz pozostały jedynie operacje oczyszczające w celu zniszczenia resztek unieszkodliwionych sił myślących maszyn… ale zadanie to trzeba było wykonać. Jego statek zwiadowczy dotarł do następnego celu — pokrytej kraterami, pozbawionej powietrza skały, która z trudem spełniała definicję planety. Roboty nie potrzebowały atmosfery, a mózgi cymeków, umieszczone w pojemnikach ochronnych, mogły żyć w dowolnym miejscu. Gdyby dane o tym układzie nie znalazły się w tajnych zapiskach cymeków, nikt nie zadałby sobie trudu, by się tam udać. — Lustrujcie teren dokładnie i miejcie oczy otwarte — powiedział Ellus swym butleriańskim towarzyszom. — Wypatrujcie sztucznych struktur. Coś musi tutaj być. Ellus spędził na Ginazie lata, ucząc się walczyć mieczem pulsacyjnym z zachowanymi mekami bojowymi. On i Anari dobrze się spi-sywali, zabijając wielu mechanicznych przeciwników i czując się jak gladiatorzy na starożytnej arenie. Ale to wszystko było tylko na pokaz. Myślące maszyny zostały pokonane dawno temu. Mistrz miecza snuł fantazje o znalezieniu wciąż funkcjonującej bazy pełnej okrutnych myślących maszyn, wreszcie godnych przeciwników dla kogoś o takich umiejętnościach jak on. Byłoby to jak od-wrócenie kamienia i odkrycie rojnej kolonii małych czarnych żuków. Nie śmiał jednak podzielić się z nikim tym intymnym marzeniem. Nawet z drogą Anari. Czuł się niespełniony, ale był spokojny i pewien siebie. Każdy krok przybliżał butlerian do wymazania wszelkich śladów myślących maszyn, ale bynajmniej nie do zapomnienia o nich. Co będą robili, gdy już nic nie zostanie? Kiedy pozostałości po myślących maszynach zostaną całkowicie usunięte, ruch straci cel i sens. „Czy jeśli braknie wroga, po prostu tworzymy sobie nowego?” — pomyślał. Zwolennicy Manforda nie mogą ot tak latać po Imperium i rozbijać wszystkiego, co zawiera elektronikę czy części napędowe. Byłoby to głupie i nieprzemyślane i nieuchronnie zmusiłoby ich w końcu do odrzucenia nawet

mechanizmów własnych statków kosmicznych. Jednostka Ellusa krążyła nad posępnym krajobrazem, w którym nieprzefiltrowane przez atmosferę światło odległego słońca uwydatniało rozpadliny i wąwozy. Członkowie jego oddziału — sześciu butłerian i jeszcze dwóch mistrzów miecza — patrzyli przez okna i lustrowali powierzchnię. Nagle zaczęli krzyczeć jeden przez drugiego: —Jest! Tam! Po lewej stronie tamtego krateru. —Na Boga i Świętą Serenę, wygląda to tak, jakby już przetoczyła się tu wojna — rzekł Alon, jeden z dwóch pozostałych mistrzów miecza. Ellus dostrzegł lśnienie metalicznych kopuł i pomieszczeń mieszkalnych, najwyraźniej zabudowań bazy albo placówki. Kilka kopuł było rozbitych, a skalisty krajobraz usiany kraterami i lejami otoczo-nymi czarnymi zwałami gruzu, skutków bezsprzecznie niedawnych wybuchów, a nie bombardowania przed wiekami. Wokół rozrzucone były pogruchotane formy kroczące cymeków, ich krabowate nogi zmiażdżone lub pogięte. Na dnie krateru leżały rozbite statki szturmowe robotów. —To musiało się zdarzyć podczas wojny domowej cymeków z Omniusem — stwierdził Ellus. — Była tu tajna baza cymeków i roboty bojowe uderzyły na nią. — Patrzył uważnie na widok w dole. — Wy-gląda na to, że obie strony starły się wzajemnie w proch. —Miejmy nadzieję, że zostawiły coś dla nas — powiedział z chichotem mistrz miecza Alon. — W przeciwnym razie na darmo odby-liśmy tę długą podróż. —Jeśli coś tu jeszcze zostało, pozbędziemy się tego. — Ellus od-wrócił się do pilota. — Znajdź miejsce do lądowania, żebyśmy mogli wejść do środka. Okazało się, że główna część budynku laboratoryjnego pozostała nieuszkodzona, i statek zdołał przycumować do włazu wejściowego. Odczyty wskaźników świadczyły, że wewnątrz panuje lodowaty ziąb, ale — o dziwo — jest tam atmosfera, w której da się oddychać. Nadal działało zasilanie i układy podtrzymywania życia. — Wszyscy do środka i przystępujemy razem do operacji — zarzą dził Ellus. Każdy z nich chciał skorzystać z szansy. — Musieli przeprowadzać tutaj eksperymenty na ludziach — zauwa żył Kelian, trzeci mistrz miecza — bo inaczej nie dbaliby o zapewnie nie ogrzewania i powietrza. — Jeśli znajdziemy w środku jakieś zapiski, to może uda nam się odkryć, co robiły te cymeki i co stało się podczas bitwy — powiedział jeden z butlerian. Ellus nie zawracał sobie głowy zapamiętaniem imion ich wszystkich. Podniósł głos i rzekł energicznym, rzeczowym tonem: — Nie interesują nas takie sprawy. Musimy tylko zlikwidować to miejsce, bo z natury rzeczy stanowi zagrożenie. Aż zadrżał na myśl, co mogłoby się zdarzyć, gdyby bazę tę odkrył ktoś ambitny, taki jak Josef Venport, i starał się odtworzyć odrażające prace cymeków. Kiedy cały zespół wkroczył do budynku, butlerianie zaczęli przeczesywać pomieszczenia, siejąc zniszczenie. Nie potrzebowali żadnych rozkazów. Mistrz miecza Alon odkrył rejestry eksperymentów zachowane w zbiorze baz danych nieobdarzonych czuciem komputerów, ale butlerianie rozbili maszyny na drobne kawałki, nie przeczytawszy ich. Półki i szafki pełne były zamrożonych próbek tkanek, wypreparowa-nych mózgów, elementów obwodów żelowych i pojemników z niebieskim elektrofluidem. Zniszczenie całości zajęło wiele godzin. Ellus mógł zbombardować placówkę ze statku łowieckiego, ale uważał, że wszystko trzeba robić dokładnie, co zresztą sprawiało zarówno jemu, jak i jego towarzyszom satysfakcję, którą mogli się podzielić ze swym dowódcą. W raportach przekazywanych Manfordowi zawierał zawsze tyle szczegółów, ile zdążył zapamiętać, żeby przywódca butlerian mógł sobie wyobrażać, że również on uczestniczył w ich akcjach. Kiedy trwało dzieło zniszczenia, Ellus wraz z pozostałymi dwoma mistrzami miecza przesunął się do środka kompleksu, koszmarnej sali pełnej lśniącej, zakazanej maszynerii i wytworów technologii komputerowej. W grubych

drzwiach wewnętrznych, które prowadziły do zamkniętej krypty, znajdowało się okno pokryte szronem sprawiającym wrażenie wyciętego w szkle intaglio. Ellus nachylił się, zastanawiając się, nad jakimi jeszcze okropieństwami mogły pracować cymeki, i zajrzał do pancernej krypty. Czy myślące maszyny przybyły, by zlikwidować tę tajną bazę cymeków z jakiegoś konkretnego powodu? W środku dostrzegł dwie stojące postaci: szczupłe ciała mężczyzny i kobiety. Nie krępowały ich żadne kajdany ani łańcuchy. Oboje byli skamieniali, pokryci cienką warstwą szronu. Zawołał Alona i Keliana i zbadał układ zamykający drzwi, starając się odkryć najbardziej prawdopodobny sposób ich otwierania. Trzej mistrzowie miecza nigdy nie sforsowaliby masywnego włazu, mając do dyspozycji jedynie pałki i łomy. Na szczęście, mimo iż mało wiedział o technice, intuicyjnie otworzył zamki. Poddały mu się, jakby były skłonne do współpracy, jakby w systemie komputerowym sterującym mechanizmem zamka nadal żył jakiś mały demon, który chciał mu wyrządzić krzywdę. Zaledwie po paru minutach właz rozwarł się z sykiem wydobywającego się z komory przesyconego zapachem chemikaliów powietrza. Ellus wstrzymał oddech z obawy, że gaz może być trujący, ale jego obłok szybko się rozproszył. Kryptę wypełniło słabe lśnienie lamp, które włączyły się bez mig-nięcia, oświetlając zakonserwowane ciała mężczyzny i kobiety. Oboje mieli po mniej więcej dwadzieścia lat, szczupłe, idealne ciała, ciemne włosy, delikatne rysy i oszronione brwi i usta. Byli nadzy. Ellus poczuł, że przepełnia go wstręt. —Biedni ludzie — westchnął. — Musieli być ofiarami eksperymentów. —Manford chciałby, żebyśmy sprawili im godny pochówek — rzekł Kelian. —Umysł człowieka jest święty — wyrecytował Alon. Jakby nie godząc się z oceną, że są martwi, młody mężczyzna i kobieta jednocześnie unieśli powieki. Spojrzenie ich szarych oczu, po-czątkowo zmącone, szybko się wyostrzyło i skupiło na Ellusie. Oboje drgnęli, poruszyli ramionami i głośno, niczym tonący, wciągnęli powietrze. Ellus skoczył z krzykiem, by podtrzymać kobietę, zanim się osunie, ale ta odtrąciła go z niespodziewaną siłą i stanęła wyciąg-nięta jak struna. Młodzieniec dał krok do przodu i potrząsnął głową, jakby chciał zrzucić z niej pajęczynę. — To było długie czekanie — powiedział. — Minęły dziesięciole cia… czy stulecia? —Oswobodziliśmy was. Teraz jesteście bezpieczni — rzekł Ellus. — Kim jesteście? —Jestem Hyla, a to mój brat bliźniak Andros — odezwała się kobieta. —Jesteśmy już wolni? — zapytał młodzieniec. Mistrzowie miecza wyprowadzili ich z zimnej komory. —Tak, jesteście wolni… uratowaliśmy was — odparł Ellus. — Nie ma już Omniusa i myślących maszyn — dodał Kelian. — Wszystkie cymeki, co do jednego, zostały zniszczone. Odnieśliśmy zwycięstwo! Jesteście bezpieczni… skończył się wasz długi koszmar. Bliźnięta spojrzały po sobie, przechylając głowy na bok, żeby lepiej słyszeć. Ellus słyszał dobiegające z innych pomieszczeń odgłosy uderzeń, kiedy butlerianie rozbijali maszyny i komputery. — Na szczęście znaleźliśmy was w porę — powiedział. — Niebawem skończymy niszczenie tej bazy. Oczy Androsa zwęziły się, a jego twarz stężała. —Nie powinni tego robić — rzekł. —Latamy do każdej znanej bazy maszyn i usuwamy wszelkie ślady rządów terroru, które zaprowadziły cymeki — wyjaśnił mistrz miecza Alon. — To nasza misja. Kiedy rozdepczemy to wszystko, nigdy już nie będą nas prześladowały te ponure wspomnienia. Przez twarz dziwnego młodzieńca przemknął niczym burza piaskowa skurcz wściekłości. Jego skóra zamigotała, jej blade zabarwie-nie nabrało metalicznego odcienia, jakby tuż pod nią przepłynął strumień rtęci. Andros wyprostował dłoń, która stała się twarda jak stal, i bez widocznego wysiłku zadał cios karate, pozbawiając gładko mistrza miecza głowy.

Jeszcze nim z karku Alona trysnęła krew, do akcji włączyła się kobieta. Wbiła pięść w pierś Keliana, krusząc mu mostek i przeszywając go na wylot. Mistrz miecza Ellus miał zaledwie tyle czasu, by unieść swój oręż, ale Hyla sparowała uderzenie przedramieniem o twardej jak pancerz skórze. Rozległ się metaliczny dźwięk, a niespodziewany wstrząs omal nie przemieścił ramienia Ellusa w stawie barkowym. Na Ginazie mistrz walczył z najwyższej klasy mekami bojowymi. Instruktor sen-sei poddawał go najtrudniejszym sprawdzianom, włączając najwyższe i najszybsze ustawienia w pamięci robota, ale żadne z nich nie przygotowało go do stawienia czoła tym bliźniętom. Kobieta chwyciła obiema rękami miecz Ellusa i złamała go na pół, po czym zadała mu potężny cios w podstawę karku, łamiąc kręgosłup i paraliżując go. Ostatni mistrz miecza, wciąż świadomy, osunął się na posadzkę. W tym momencie do pomieszczenia weszło trzech zarumienionych i beztroskich butlerian. Andros uśmiechnął się, skoczył na nich i zaczął ich rozdzierać na strzępy. Hyla stała nad sparaliżowanym Ellusem i patrzyła na niego. Jej młoda twarz była piękna i nieludzka. Mistrz miecza słyszał wrzaski, kiedy jej brat kończył mordowanie trzech butlerian, a potem popędził korytarzami, by upolować resztę. Żaden z tych ludzi nie miał najmniejszych szans. Hyla pochyliła się nad Ellusem i powiedziała: — Jesteśmy dziećmi Agamemnona. Mój brat i ja przebywaliśmy tutaj dziesiątki lat, w pełni świadomi, nie mając do roboty nic oprócz zastanawiania się i czekania. Teraz, zanim cię zabiję, powiedz mi do kładnie, co się wydarzyło przez te lata. Musimy wiedzieć. Mistrz miecza zacisnął usta. W przyległym segmencie rozległy się krzyki przerażenia, odbijając się echem od metalowych ścian. — Powiedz mi. — Hyla pochyliła się niżej, wyprostowała palec wskazujący i zaczęła się bawić jego okiem. Niewolnictwo może przybierać różne formy. Niektóre są jawne, inne zamaskowane. Wszystkie zaś są naganne. — Vorian Atryda, Dzienniki dziedzictwa, okres keplerowski Targi niewolników na Poritrinie zajmowały rozległy obszar w błotnistej i wilgotnej dolinie rzeki Isany. Widząc mrowie lądujących i startujących statków oraz tłumy kłębiące się na rynkach, Vorian poczuł, że ogarnia go zniechęcenie. Odszukanie w całym tym rozgar-diaszu konkretnej grupy pojmanych będzie prawie niemożliwe, ale przecież kierował trwającą wiele pokoleń walką z Omniusem i — na przekór wszystkiemu — rodzaj ludzki zwyciężył. Tak, odnajdzie swoich ludzi. Ale będzie to wymagało sporo wysiłku. Poritrin od dawna zajmował się kupowaniem i sprzedawaniem niewolników. Podczas krucjaty przeciw myślącym maszynom ludność wielu planet nie chciała przyłączyć się do walki, kryła się i stroniła od wzięcia udziału w najważniejszych zmaganiach, jakie kiedykolwiek prowadziła ludzkość. Z tego powodu inni czuli się usprawiedliwieni, zmuszając tych pacyfistów do pracy na rzecz większego dobra. Jednak dżihad się skończył, a myślące maszyny były pokonane. Chodząc wśród rozpychających się ludzi, Vor nie potrafił wyobrazić sobie żadnego uzasadnienia dla dalszego podtrzymywania niewolnictwa, ale stan ten trwał w najlepsze. W ten interes zainwestowano zbyt wiele pieniędzy i dawał on zbyt dużą władzę, by łatwo było z niego zrezygnować, a poza tym część społeczeństwa Imperium była nadal uzależniona od tego rynku. Było to moralnie naganne, lecz wciąż przynosiło zyski. Wiedział też, że jako niespodziewany skutek uboczny antytechnologicznego szału pojawiło się nowe usprawiedliwienie dla tych praktyk. Skoro w następstwie rośnięcia w siłę ruchu butleriańskiego wiele planet naiwnie wyrzekało się zaawansowanych technologicznie maszyn, zwiększał się popyt na siłę roboczą. Vor przypuszczał, że dla niektórych niewolnicy byli łatwiejsi do przyjęcia niż maszyny… Widział w swoim życiu wiele planet, więcej, niż byłby w stanie wymienić od ręki. W młodości towarzyszył robotowi Seuratowi w po-dróżach statkiem aktualizacyjnym wożącym kopie wszechumysłu wzdłuż i wszerz Zsynchronizowanych Światów. Kiedy przeszedł na stronę światów Ligi Szlachetnych, przez ponad sto lat walczył na planecie za planetą z myślącymi maszynami. Tutaj, na Poritrinie, zrealizował ambitny plan zbudowania olbrzymiej floty imitacji statków wojennych, który wywiódł w pole i odstraszył siły Omniusa. Był to znakomity i bardzo udany fortel. Od wielu, wielu lat nie był na Poritrinie. W trakcie dżihadu Sereny Butler na planecie wybuchło powstanie niewolników, które doprowadziło do ogromnych zniszczeń. Pseudo-jądrowa eksplozja zrównała z ziemią dużą część stolicy, Stardy, i zabiła legendarnego uczonego

Tio Holtzmana, co było wielkim ciosem dla przemysłu obronnego ludzkości. Ale ów wybuch tylko zburzył gęsto zabudowaną dzielnicę i oczyścił teren. Niziny były teraz ponownie wybrukowane, grunt stopiony, roz-lewające się dawniej szeroko wody ujęte w kanały. Na otwartej przestrzeni stłoczone były tymczasowe schronienia. Łowcy niewolników przywozili tam swój ładunek i wystawiali go na sprzedaż, po czym zwijali namioty i odlatywali, a na ich miejsce natychmiast napływali nowi handlarze żywym towarem. Adresowali do nich swoją ofertę pośrednicy oferujący zakwaterowanie, wyżywienie, narkotyki, usługi masażystek, prostytutek i lichwiarzy. Vor pomyślał ze smutkiem, że niewiele się tu zmieniło. Mając otwarte oczy i układając plan poszukiwań, dał się wchłonąć tłumowi i przemieszczał przez Nową Stardę. Otaczały go brud, przykre zapachy i hałas miasta, a idąc ulicami i zaułkami, czuł się tak, jakby przedzierał się przez gąszcz zażartej bitwy z mekami bojowymi. Tęsknił za ciszą i spokojem leżącego na uboczu Keplera, za polo-waniami na gornety na wzgórzach. Teraz musiał odnaleźć rodzinę, przyjaciół i sąsiadów i przywieźć ich do domu. Byli tutaj jeńcami i na pewno jeszcze żyli, ponieważ martwi niewolnicy nie przedstawiali żadnej wartości. Musiał ich szybko znaleźć, zanim zostaną rozdzieleni i sprzedani dziesiątkom różnych nabywców. Uwolni ich za wszelką cenę, zabierze ze sobą… i znajdzie jakiś sposób, by chronić świat, który przed półwieczem uznał za własny. Podczas lotu z Keplera, przypominając sobie wszystkie te zdjęcia, które Mariella rozwiesiła w domu, Vor pedantycznie ułożył listę swoich synów i córek, dorosłych wnuków i ich małżonek i małżon-ków, sąsiadów, innych rolników z doliny, zaginionych przyjaciół, wszystkich, których pamiętał. Musiał mieć pewność, że nikogo nie zostawi. Idąc przez targ niewolników, natknął się na pulchnego handlarza, który rozstawiał swój stragan. Kiedy pokazał mu listę, tamten wydął usta i spojrzał na niego ze zdziwieniem. — Twój pierwszy błąd, panie — rzekł handlarz — polega na tym, że myślisz, iż zapisujemy ich nazwiska. Artykuły oferowane na sprzedaż nie są jednostkami o osobnych tożsamościach. To po prostu narzędzia do wykonywania konkretnych zadań. — Uniósł brwi. — Nadałbyś nazwisko łomowi albo młotkowi? Pamiętając, że Xavier Harkonnen sporządziłby szczegółowy plan bitwy, Vor poszedł następnie do poritrińskiego biura turystyki, gdzie przewodniki oferowały wycieczki do wąwozów w górze rzeki i loty sterowcami nad otwartymi równinami. Spodziewał się, że finansowane przez rząd biuro będzie znało rozkład targów niewolników, może nawet zaproponuje mapę albo przewodnika, ale uśmiechnięty pracownik nie mógł mu w tym względzie służyć żadną pomocą. Pytał więc dalej i wręczał łapówki. W ciągu stuleci zgromadził niezłą fortunę rozmieszczoną teraz na rachunkach w różnych, rozrzuconych po całym Imperium miejscach. Bogactwo niewiele dla niego znaczyło, gdyż miał wszystko, czego potrzebował, i nie prowadził rozrzutnego życia. Na szczęście nowy system bankowy oferowany przez VenHold łączył te wszystkie rachunki, więc miał dostęp do swych funduszy. Mógł stosować hojne zachęty, ale proste pytania rodziły zbyt wiele dalszych pytań. Pomimo rosnącego poczucia upływu czasu, pomimo tego, że prześladowały go twarze ludzi, wśród których żył na Keplerze, ludzi tworzących społeczną tkankę, dzięki której miał wrażenie, że niczego nie brakuje mu do szczęścia, postanowił obrać inną taktykę i myśleć nie jak strona poszkodowana, lecz jak biznesmen. Zwodził całe armie myślących maszyn, na pewno więc uda mu się przechytrzyć paru handlarzy niewolników. Zaczepił jednego z dragonów, którzy patrolowali targ. — Gotów jestem zapłacić za solidne, sprawdzone informacje — po wiedział. — Realizuję dużą budowę w szczególnie gorącym i wilgot nym regionie mojej planety. Na pewno przechowujecie dane o tym, skąd pochodzą niewolnicy. Nie chcę kupować siły roboczej z zimne go albo suchego świata. Zbadałem sprawę i potrzebuję ludzi przywy kłych do mojego klimatu, bo inaczej stracę w tydzień połowę robot ników. Dragon skrzywił usta. — Rozumiem, o co panu chodzi — rzekł. — W Nowej Stardzie trwają prace nad stworzeniem kartoteki, która pomoże w wybieraniu pewnych typów niewolników przystosowanych do życia w różnego rodzaju środowiskach. Niestety, sprawa utknęła teraz w komisji i nie jest łatwo dostać się do tego systemu. — Wzruszył ramionami. Vor odebrał kuszącą sugestię i wahanie jako subtelną wskazówkę, że dragon czeka na łapówkę. Zaproponował

więc pieniądze i stróż prawa podrapał się po policzku, jakby się zastanawiał, chociaż miał już gotowe rozwiązanie. — Znam kobietę w administracji portu kosmicznego, która ma do stęp do rejestrów lądowań i ładunków — powiedział. — Normalnie do takich informacji osoby postronne nie mają wglądu, ale jeśli powoła się pan na mnie, to… za pewną opłatą pozwoli panu przejrzeć rejestr statków łowców niewolników, które ostatnio tu przybyły. Vor zachował kamienną minę, ale puls mu przyspieszył. Widział trzy statki łowców niewolników, którzy polowali na Keplerze; przy odrobinie szczęścia znajdzie ich dane w dokumentacji. Dragon wprawnym ruchem schował pieniądze do kieszeni. — Pewnie będzie to wymagać trochę starań z pańskiej strony, ale może uda się panu dotrzeć do źródła — informacji planetarnych — i znaleźć robotników, którzy przypadną panu do gustu. W porcie kosmicznym Vor musiał dać łapówkę jeszcze trzem osobom, żeby znaleźć kobietę, z którą miał się spotkać, a potem zapłacić dużą sumę, by uzyskać dostęp do rejestrów lądowań. Pieniądze nie grały dla niego roli; zapłaciłby, ile trzeba. Być może w młodości, kiedy był bardziej bezczelny, wymusiłby wspólnie z Xavierem te informacje, walcząc o sprawiedliwość, ale metoda, którą stosował teraz, była — o ironio! — bardziej cywilizowana, chociaż droższa. Nie mógł zmienić całego świata ani przyjętego od pokoleń stylu życia. Kiedy patrzył na długie listy ludzkiego towaru, krwawiło mu serce. Wszystkich tych ludzi wyrwano z domów na setkach słabo bronionych planet. Zostawili tam rodziny, tak samo zrozpaczone jak oni. Ale Vorian Atryda był sam, a poza tym skończył z wojowaniem. Był teraz na osobistej krucjacie, by ocalić ludzi, których kochał. Gdy przeglądał opasłe rejestry, zaskoczyła go sama liczba statków. Wątpił, by nawet w czasach rozkwitu Salusy Secundusa w stołecznym mieście Ligi Szlachetnych panował taki ruch. A zatem niewolnictwo zdecydowanie się nie zmniejszało. Po kilku godzinach znalazł to, czego szukał: zapis o przylocie trzech statków, które jako poprzedni cel podróży podały Keplera. Do tej informacji dołączone były dla potrzeb bezpieczeństwa zdjęcia jednostek. Rozpoznał na nich statki, które po otoczeniu wioski rozległymi polami obezwładniającymi wylądowały pośród upraw. Zacisnął szczęki, by powściągnąć gniew. Żałował, że postrzelony przez niego łowca niewolników nie żył wystarczająco długo, by zdołał wydobyć zeń więcej szczegółów na temat kapitanów i załóg. Opracował więc plan na podstawie informacji, które posiadał. Priorytet: zabrać tych ludzi, wszystkich, bezpiecznie do domu. Drugim, i przyjemniejszym, celem było dobranie się do skóry łow com niewolników. Jeśli dobrze wszystko zaplanuje, może uda mu się dokonać i jednego, i drugiego. Nabył nowy, dopasowany garnitur i przyjął tożsamość bogatego biznesmena z Pirido. Kupił sobie nawet małego, dobrze wyszkolonego pieska w wysadzanej szlachetnymi kamieniami obroży, który radośnie dreptał obok nowego pana, kiedy Vor zmierzał wolnym krokiem w odpowiednie miejsce w sieci ulic. Wynajął tam czterech młodych mężczyzn i kupił im stroje podobne do tego, jaki sam nosił, by mogli mu towarzyszyć jako świta, stosując się wszakże ściśle do polecenia, że mają nic nie mówić. Następnie, kierując się kupioną wcześniej mapą, udał się z nimi w stronę konkretnych stanowisk na lądowisku i zagród, w których załogi statków trzymały swój złożony z ludzi ładunek. Kiedy dostrzegł obok zagród trzy ciężkie jednostki, od razu je rozpoznał, widział bowiem, jak wzbijały się w powietrze z doliny na Keplerze obciążone brańcami. Tak, znalazł właściwe miejsce. Wchodząc w rolę, przybrał wyniosłą minę i spojrzał, marszcząc brwi, na mężczyznę o grubych wargach, ale cienkim głosie, który stanął mu na drodze do zagród dla pojmanych. —Nie możesz się zbliżać do niewolników, panie — rzekł tamten. — To cenny towar. —A zatem nie wiesz, dobry człowieku, jak to się tutaj robi. — Vor parsknął. Wiedział, że są tu jego ludzie, tuż za płotem zagrody, więc sprężył się, gotów zabić tego człowieka, jeśli okaże się to konieczne. Ale wiedział też, że gdyby uwolnił brańców i próbował uciec, nie uszedłby daleko… nie na Poritrinie. Trzymał się więc odgrywanej roli. — Skoro zamierzam przystąpić do licytacji całego waszego ładunku, chcę sprawdzić, czy są zdrowi. Nie kupię słabych, chorych ani brudnych niewolników. Skaziliby całą moją planetę! Skąd mam wiedzieć, czy nie mają

chusukskiego tasiemca? Albo krwawych wybroczyn? Łowca niewolników ściągnął mięsiste wargi w grymasie. —Przejdą pełne badania medyczne i dostaną świadectwa zdrowia, niech się pan nie martwi. Dbamy o nich… podczas lotu z Keplera straciliśmy tylko dwoje. —Tylko dwoje? Hmm. — Vor musiał walczyć ze sobą, by na jego twarzy nie pojawiła się odraza. Jacy dwoje? Czy była wśród nich Bonda? Jego wnuk Brandis? Przez umysł przetaczały mu się imiona i nazwiska. Oznaczało to jeszcze dwoje zmarłych, oprócz tych dziesięciu, którzy zginęli, stawiając opór łowcom niewolników. Ludzie, których znał i kochał. — W moich uszach brzmi to haniebnie. — Jego drwiący ton nie był udawany. — Nie przypominam sobie, żeby flota kosmiczna VenHold albo Niebiański Transport stale tracili pasażerów podczas jakichkolwiek przewozów. Łowca niewolników zmierzył Vora od stóp do głów, przyjrzał się jego starannemu strojowi, milczącej świcie i napuszonemu pieskowi. —W każdym przedsięwzięciu związanym z przewozem ładunku część towaru trzeba spisać na straty — burknął. — Ci ludzie zostaną jutro rano wystawieni na sprzedaż. Do tej pory będą wyszorowani do czysta. —I dobrze odżywieni, jak przypuszczam? —Będą przygotowani do sprzedaży. Było oczywiste, że łowca niewolników nie pozwoli mu podejść bliżej, więc Vor chłonął wzrokiem widoczne systemy bezpieczeństwa statków. Skinął głową na swoją świtę i pociągnął lekko smycz, a pies obrócił się i podreptał wiernie obok niego. — Wrócę rano — rzucił na odchodnym. Wynajął pokój, obiecał czterem asystentom, że otrzymają dodatkową zapłatę, jeśli stawią się nazajutrz, i zabrał się do przygotowywania dalszych planów. Piesek siedział mu na kolanach, absolutnie zadowolony. Chociaż Vor dwukrotnie przyłapał się na tym, że z roztargnieniem go poklepuje, nie nadał mu imienia. To zwierzę też było tylko narzędziem. Po wylądowaniu na targu niewolników na Poritrinie łowcy sto-sowali środki bezpieczeństwa, by chronić swój towar, natomiast puste statki były łatwym celem. W młodości Vor i Xavier Harkonnen przeprowadziliby operację wojskową, powiedli uzbrojonych żołnierzy do ataku na jednostki łowców niewolników. Vor zabiłby bez skrupułów kapitana i załogę i przejął ich brańców, a być może przy okazji wyzwolił też rzesze innych niewolników, rozpętując piekło, działając pod wpływem testosteronu i używając bardziej siły fizycznej niż mózgu. Byłby to jednak głupi pomysł i nie najskuteczniejszy sposób odzyskania ukochanych osób. Vor zastanawiał się, jakim cudem obaj z Xavierem wychodzili z takich akcji z życiem. Teraz nie poważyłby się na tak śmiały czyn — mogłoby ucierpieć zbyt wielu jego ludzi — pomyślał więc o bardziej praktycznym, dojrzałym rozwiązaniu. Dopiero kiedy będzie miał pewność, że uda mu się przywrócić wolność rodzinie i przyjaciołom, spowoduje mały chaos… Następnego ranka pojawił się z wyglądającym na rozpieszczonego pieskiem i czterema poważnymi młodzieńcami w piridyjskich strojach na odpowiedniej aukcji. Przecisnęli się do przodu przez rosnący tłum widzów, inwestorów, a nawet nielicznych krzykaczy, którzy nie mieli nic lepszego do roboty, niż szydzić z nieszczęsnych niewolników, i łazili od jednej licytacji do drugiej. Tego ranka na targu odbywało się wiele podobnych aukcji. Ludzie wokół Voriana nie widzieli niczego szczególnego w tej konkretnej, wystawionej na sprzedaż partii. Licytator przywołał tłum do porządku i krzepcy łowcy niewolników zagonili szturchańcami szeregi brańców na lewitującą dwa metry nad ziemią scenę. Vor przyglądał się ustawiającym się nieszczęśnikom. Wszyscy byli związani i przygnębieni. On sam tak bardzo zmienił wygląd, że nie spodziewał się, by którykolwiek z nich go rozpoznał. Pośród tej wrzawy jego piesek szczeknął, po czym ucichł. W Vorze kotłowały się emocje, kiedy patrzył na tak wiele znajomych twarzy. Z jednej strony był zły, że widzi ich w takim poniżeniu, z drugiej cieszył się, że żyją, i był zdecydowany przywrócić im normalne życie. Rzeczywiście byli czyści, ale wymizerowani. Zauważył parę sińców na bladej skórze, ale poza tym nie było żadnych widocznych oznak brutalnego traktowania. Dostrzegł Deenę, ukochaną siostrze-nicę żony, która sama była już matką, swoich synów Orena i Clara, córkę Bondę, jej męża Tira i dziesiątki innych. Będzie musiał porów-nać imiona obecnych z listą osób, które zaginęły po napaści łowców niewolników na Keplerze, i odszukać brakujących, jeśli tacy będą, ale miał nadzieję, że przybył w porę. — Mamy otwierającą ofertę w wysokości sześciu tysięcy solarisów —

oznajmił licytator, gdy ktoś krzyknął, podając tę sumę. Następny klient podniósł ją do siedmiu tysięcy. Inny wywindował ją pośród pomruków podziwu do dziesięciu tysięcy. Vor się nie odzywał. Czekał. Licytacja stopniowo doszła do piętnastu tysięcy, potem do dwudziestu. Wtedy ktoś zaproponował, by podzielić niewolników na grupy i licytować każdą z nich z osobna. Dodał, że dopłaci, ale tylko za zdrowych mężczyzn. Vor wiedział, że musi przystąpić do działania. — Trzydzieści tysięcy sołarisów za całą partię, z natychmiastową dostawą — rzekł podniesionym głosem, zanim licytator zdążył roz ważyć tę propozycję. Mógł zapłacić mniej, ale chciał postawić na swoim. Widzowie wstrzymali z wrażenia oddech. Czterech młodzieńców ze świty Vora spojrzało na niego ze zdziwieniem; jeden miał szelmow-ski uśmiech, pewien, że to wstęp do jakiegoś przekrętu. —Może pan powtórzyć? — poprosił licytator z szacunkiem. —Trzydzieści tysięcy sołarisów, ale tylko jeśli od razu będę mógł ich wziąć. Wszystkich. — Za tę sumę można by kupić cały kontynent na którejś z mniejszych planet. — Czy chcesz marnować mój czas? Uprowadzeni z Keplera poruszyli się na platformie i zaczęli szeptać między sobą, patrząc na człowieka, który złożył taką ofertę… i który będzie ich panem. Córka Vora, Bonda, rozpoznała go, gdy tylko zabrał głos. Widział to w jej oczach. Licytator zawahał się, chociaż nikt się nie spodziewał, że cena ta zostanie przebita. — Sprzedane panu z pieskiem… cały ładunek niewolników z pla nety Kepler. Kiedy ucichły brawa i Vor zapłacił, postanowił wykonać manife-stacyjny gest. —A teraz uwolnijcie ich… zdejmijcie im więzy. — Łowcy niewolników spojrzeli po sobie niepewnie, ale pozostał stanowczy. — Są moją własnością, mogę więc zrobić z nimi, co mi się podoba. —To może być niebezpieczne, panie. — Licytator podniósł rękę i przywołał dragona. — To świeżo pojmani niewolnicy, jeszcze nie-ujarzmieni i niewyszkołeni. Wręczywszy psa jednemu z młodych mężczyzn ze swej świty, Vor podszedł do brzegu unoszącej się nad ziemią platformy i podciągnął się na scenę. — Sam rozetnę więzy, skoro muszę. Nie przejmował się gniewnymi pomrukami, kiedy własnym sztyletem rozciął pęta dwóch najbliższych więźniów, swoich nieposiada-jących się z radości synów, Orena i Clara. — Muszę to wszystko robić sam? Może zachowam część zapłaty jako rekompensatę za ten kłopot? Krzepcy łowcy niewolników ruszyli się i zabrali szybko do uwal-niania brańców. Vor odwrócił się do widzów i krzyknął: — Myślące maszyny przez wieki niewoliły naszych mężczyzn i ko biety, a połowa ludzkości poświęciła życie, by ich wyzwolić! A mimo to wy, wy wszyscy, kontynuujecie ten proceder. Powinniście bardziej szanować cudzą wolność! Uwolnieni — przyjaciele, członkowie rodziny, sąsiedzi — podbiegli do niego. Niektórzy szlochali ze wzruszenia, inni — niedowierzając swemu szczęściu — trzęśli się. Cała grupa zeszła z wiszącej nad ziemią platformy i stanęła razem z dala od zaniepokojonej widowni. Synowie obejmowali go, sąsiedzi płakali. Vor odprawił czwórkę wynajętych młodzieńców i wręczył Bondzie smycz. — Proszę, kupiłem ci nowego pupilka. Chociaż ludność Poritrina nie zgadzała się z podejściem Vora do niewolnictwa, pieniądze z jego rachunków rozwiązywały wszystkie problemy. Wynajął swoim ludziom pokoje w pensjonacie, żeby mogli wypocząć, wykąpać się i uczcić uwolnienie, sam zaś zajął się studiowaniem rozkładu odlotów z miejscowego portu kosmicznego. Za dwa dni odlatywał zaginacz przestrzeni VenHold. Wykupił dla wszystkich kabiny. Nim minie tydzień, będą w powrotem w domu. Po zaznaczeniu nazwisk dwóch osób, które zmarły podczas transportu — małżeństwa rolników gospodarujących obok Marielli — zlecił Bondzie sprawdzenie pozostałych z listy. Pośród całego tego radosnego obejmowania się i ściskania Vora nadal dręczył niepokój. Kiedy wycofał się z życia publicznego, pragnął tylko ciszy i spokoju. I oto teraz miał kolejną pracę do wykonania. W nocy wyśliznął się cichaczem z pensjonatu, upewniwszy się, że wszyscy jego ludzie są bezpieczni. Odprowadził ich do portu kosmicznego, chcąc zobaczyć na własne oczy, jak wsiadają na statek. Czuł ponurą

satysfakcję. W porcie panowało zamieszanie po wypadku, który zdarzył się w nocy, ale większość pożarów na płytach startowych zdołano już ugasić. Okazało się, że tuż po zachodzie słońca, po wypełnieniu papierów, odleciały trzy statki łowców niewolników, które spustoszyły wioskę na Keplerze. Niestety, wskutek awarii, do których dziwnym trafem doszło na wszystkich tych statkach jednocześnie, oraz niewłaściwej, wybucho-wej mieszanki paliwa eksplodowały one nad Nową Stardą. Straszne wydarzenie. Vor był tam i przyglądał się temu. Kiedy ludzie na ziemi patrzyli z przerażeniem w górę, on jeden się uśmiechał… Bonda wchodziła na pokład zaginacza przestrzeni jako jedna z ostatnich. Tuliła w ramionach pieska; zdążyła go już polubić. Vor odwrócił się do niej, zniżył głos. —Powiedz matce, że postaram się jak najszybciej wrócić — rzekł. Ze zdziwienia zamrugała. —Co? Nie lecisz z nami? Potrzebujemy cię na Keplerze! —A jeśli pojawią się następni łowcy niewolników? — zapytał stojący obok niej mąż, Tir. —Temu właśnie mam nadzieję zapobiec. Muszę jeszcze coś zrobić przed powrotem do domu. Może dzięki temu Kepler będzie bezpieczny. —Ale… dokąd chcesz się udać? — zapytała Bonda. Piesek w jej ramionach okręcił się i polizał ją w policzek. —Na Salusę Secundusa — odparł. — Zamierzam porozmawiać z samym Imperatorem. Dobra maszyna to martwa maszyna. — Manford Torondo, wyimek z mowy wygłoszonej na Lampadasie W Zimii było wiele rzucających się w oczy pomników wykonanych z wraków form bojowych cymeków, ale Imperator musiał wystawić przy nich stałe warty, by uchronić je przed zdewastowaniem przez butlerian. Mimo iż tego rodzaju monumenty wzniesiono dla upamiętnienia zwycięstwa nad myślącymi maszynami, ruch przeciwników technologii chciał usunąć wszelkie ich pozostałości… wszystkie „pokusy”, jak zwali je członkowie ruchu. Roderick Corrino rozumiał, że chociaż od zakończenia dżihadu minął wiek z okładem, w społeczeństwie nadal istnieje potrzeba dawania upustu złości na maszyny, przekonał więc brata, że dobrze byłoby to ująć w formalne ramy. Co miesiąc pozwalano wybranym przez lud „herosom” atakować jakieś przedstawienie złowrogich wytworów technologii. Salvadorowi spodobał się ten pomysł i teraz każde „święto zniszczenia” cieszyło się większą popularnością niż poprzednie. Roderick jechał właśnie z zamkniętą w sobie i nadąsaną siostrą powozem zaprzężonym w dwa dereszowate saluskie ogiery. Najnow-szy spektakl miał się odbyć na obrzeżach Zimii, pomiędzy białymi wieżami stolicy a pofalowanymi wzgórzami, na których wznosiły się rezydencje szlachty i rozciągały należące do niej winnice i sady. Był środek dnia, a zbierający się tłum w nastroju świątecznym. Obywatele zrobili sobie pikniki w szerokim kręgu wokół pozostałości po myślących maszynach, które miały być zdemolowane podczas dzisiejszych uroczystości — małego statku zwiadowczego robotów i skorupy kapsuły z zarazkami epidemii wystrzelonej przez Omniusa. Żaden z tych przedmiotów nie spadł tutaj; były one jednymi z wielu pozbieranych po wojnie i przechowywanych dla potrzeb tych comie-sięcznych obchodów. Biorąc pod uwagę rozmiary Zsynchronizowanych Światów, nietrudno było znaleźć takie resztki; w istocie było ich aż nadto. Wystarczą na wiele lat. Rozradowane dzieci obrzucały już metalowe obiekty kamieniami, a te odbijały się od nich z głośnym brzękiem. Wkrótce przyjdzie kolej na dorosłych, którzy dokonają jeszcze większych zniszczeń. Roderick siedział w powozie, zachowując profesjonalny spokój, jak przystało na przedstawiciela dworu Imperatora, natomiast Anna najwyraźniej nie była w nastroju do świętowania. Podczas całej drogi z pałacu rozpaczała z powodu rozdzielenia z Hirondem Nefem, błagając Rodericka, by pomógł jej go odnaleźć (czego, oczywiście, nigdy by nie zrobił). Była taka delikatna, trzymana pod kloszem, tak łatwo było ją zranić; Roderick był rozdarty między potrzebą zaharto-wania jej przez ból, którego teraz doświadczała, a chęcią chronienia jej przed cierpieniem. — Hirondo nie żyje! — krzyknęła. — Wiem! Salvador kazał go za mordować! Powóz zatrzymał się, a Roderick objął trzęsącą się siostrę ramieniem i pocieszał ją, jak mógł. — Nasz brat nie zrobiłby tego. Uwierz mi, że po prostu przeniósł go w bezpieczne miejsce, gdzie Hirondo będzie mógł zacząć nowe życie… zresztą ty też możesz. Staramy się

chronić cię. Prawdę mówiąc, Roderick powstrzymał Salvadora, który chciał od razu zabić szefa kuchni. Wtrącił się w samą porę i kazał aresztować młodzieńca, przede wszystkim dla jego bezpieczeństwa. Potem, wziąwszy brata na stronę, poradził mu: — Imperator nie może się ustrzec przed tym, by mieć krew na rę kach, ale nie powinieneś nigdy zabijać, jeśli nie musisz. Na szczęście, jak zwykle, Salvador go posłuchał. Nefa zesłano do jednej ze szlacheckich posiadłości za miastem, gdzie nigdy już nie będzie miał okazji, żeby znowu wykorzystać Annę. Siostra podniosła głowę i spojrzała na niego. Jej małe, niebieskie oczy były pełne łez. — Nie chcę, żeby mnie chroniono… chcę mojego Hironda. Roderick nie cierpiał oglądać takiego bólu na twarzy siostry. Wydawało się, że Anna nawet nie pamięta, iż zaledwie przed czterema miesiącami była tak samo zadurzona w młodym strażniku. Odczuwała taką potrzebę akceptacji i miłości, że emocje rozsadzały ją niczym woda pod dużym ciśnieniem powłokę węża. —Przykro mi, że tak cierpisz, Anno — powiedział. —Wiesz, gdzie jest Hirondo? Kocham go… muszę się z nim zobaczyć. —Imperator nie uważa go za odpowiednią dla ciebie partię. Hirondo powinien był wiedzieć, że nie może cię stawiać w takim położeniu. To smutne, ale takie jest życie. Musisz znaleźć kogoś o takiej samej pozycji jak ty. Jesteśmy Corrinami i oczekuje się od nas pewnych rzeczy. Wkrótce będzie musiał porozmawiać z Salvadorem o wydaniu jej za mąż. Znalezienie jakiegoś szlachcica, którego mogłaby pokochać równie namiętnie, nie powinno być trudne. Chyba że Anna będzie się sprzeciwiać dla samego sprzeciwu. Otarła łzy z policzka. —Czy nie mam prawa do miłości? — zapytała. — Ojciec powiedział na łożu śmierci, że chce, byśmy wszyscy mieli udane małżeństwa. —Masz prawo do miłości, droga siostro, jeśli znajdziesz ją we właściwym miejscu. Imperator Jules nie miał na myśli tego, byś poślubiła s z e f a kuchni. — Pocałował ją w czoło. — Salvadorowi nie sprawiło radości to, co zrobił. Wykonywał swój obowiązek… tak samo jak ty musisz wykonać swój. Posłuchaj mnie jako brata: zapomnij o Hirondzie. —Ale oni po prostu oderwali go ode mnie! Nie mogliśmy się nawet pożegnać. Muszę się z nim zobaczyć, ostatni raz. Jak mam spokojnie żyć, jeśli nie wiem, że nic mu się nie stało, jeśli nie mogę tego zobaczyć na własne oczy? Obiecuję, że jeśli powiesz mi, gdzie jest, od tej chwili stawię czoło moim obowiązkom. Roderick pokręcił głową, chociaż wiedział, że Anna nie przestanie go błagać. — Musimy wykonywać nasze obowiązki bez względu na to, czy dostajemy, czego chcemy, czy nie. — Otworzył drzwiczki powozu. — A teraz chodźmy wywiązać się z innego obowiązku. Ludzie czekają. Oni wszyscy cię kochają. Corrinowie weszli na udekorowaną flagami trybunę, którą wzniesiono na tę okazję, i spojrzeli na tłum. Dzieci, które rzucały kamieniami, zabrano na bezpieczną odległość od kopii maszyn, gdzie zajęli się nimi strażnicy i opiekunki, by w uroczystościach mogli wziąć udział ich rodzice. Pobudzona przybyciem brata i siostry Imperatora ciżba zafalowała. Większość ludzi miała pałki, młoty i łomy. —Tym razem pozwolę ci dostąpić zaszczytu otwarcia ceremonii — rzekł Roderick do siostry. — Uwolnij energię ludu. „Zanim sama się uwolni” — pomyślał. Anna przeszła z zaczerwienionymi oczami na przód trybuny i zgromadzeni umilkli, wstrzymując oddech jak sfora psów gończych czekająca, aż puszczają za zającem. Statek robotów i kapsuła po zarazkach, symboliczne pamiątki strasznej tyranii maszyn, którą pamiętało niewielu żyjących, czekały. Ale ci, którzy nie pamiętali, wiedzieli, czego ich nauczono i czego mają nienawidzić. Anna podniosła rękę i tłum zamarł w napięciu. Robiła to już wcześniej, znała odpowiednie słowa, ale Roderick gotów był ją za-stąpić, gdyby znowu poddała się rozpaczy po utracie Hironda. Anna nabrała ze świstem powietrza i spojrzała na niego, a on kiwnął głową, by dodać jej otuchy. —Pokonaliśmy myślące maszyny, ale nigdy nie zapomnimy, co zrobiły ludzkości — powiedziała. Ludzie mruczeli i

gwizdali, wyma chując prymitywną, lecz niszczycielską bronią. — Niech ten dzień będzie dla nas i dla naszych dzieci przypomnieniem o zwycięstwie nad maszynami, które nas niewoliły. — Opuściła rękę takim ruchem, jakby coś rozbijała, i tłum runął naprzód. Kiedy metalowe pręty, pałki i młoty spadły na kapsułę i statek robotów, zrobił się ogłuszający hałas. Powginały się płyty kadłuba statku, prysnął płaz. Ludzie wiwatowali i śmiali się, niektórzy wrzeszczeli ze złości, waląc czym popadło koszmarnego symbolicznego wroga. Gorączka trwała pół godziny, a kiedy tłum się nasycił, z maszyn została bezkształtna kupa złomu. Widząc łzy płynące po policzkach Anny Corrino, ludzie myśleli, że to z powodu zwycięstwa ludzkości, ale Roderick wiedział lepiej. Mimo iż bracia postarali się jak najlepiej ukryć przed nią Hiron-da, zakochany po uszy młodzieniec znalazł sposób, by przesłać księżniczce wiadomość. Udało mu się przemycić informację o tym, gdzie się znajduje, do lady Orenny, a stara macocha Anny współczuła ko-chankom. Imperatorowa Dziewica mogła się innym wydawać zimna i nieczuła, ale miała słabość do dziewczyny, umożliwiła więc Annie wymknięcie się z pałacu i pożegnanie z ukochanym. Tak oto Anna i Hirondo mogli się niespodziewanie ponownie połączyć w pomieszczeniach dla służby w dworze, do którego został zesłany. Anna wiedziała w głębi duszy, że pisane im jest być razem. Głęboko się w nim zakochała i nie potrafiła sobie wyobrazić, że pomimo jego niskiej pozycji społecznej spędzi bez niego życie. Teraz, kiedy znowu byli razem, zaczęli rozmawiać ściszonymi głosami o ucieczce na Harmonthepa, Chusuka albo jakiś inny zabity deskami świat. — Nieważne gdzie, bylebyśmy byli razem — szepnęła, przytulając się do niego na łóżku. Hirondo miał oliwkową skórę, mocną budowę i brązowe oczy, w których zawsze widać było cień smutku. Dotknęła jego piersi, chciała się z nim jeszcze raz kochać, ale on wyglądał na zmartwionego. —Niczego tak nie pragnę, Anno, jak uciec z tobą, ale to się nam nigdy nie uda — powiedział. — Nie mam pieniędzy, żadnych środków ani kontaktów. —Ja mam to wszystko, kochany. Jakoś to będzie. — Nie miała najmniejszych wątpliwości; byli zakochani, więc wszystko się ułoży. — Muszę to zrobić. Potrząsnął głową. — Twoja rodzina wytropi nas i dopadnie. To się nigdy nie uda. Są zbyt potężni. To musi być nasze pożegnanie… ale nigdy cię nie zapomnę. Łypnęła na niego ze złością, że jest takim pesymistą, zastanawiając się, dlaczego wszyscy sprzysięgli się przeciw jej szczęściu. Zawstydziw-szy się nagle swej nagości, ubrała się, niepewna, czy nie popełniła błędu. Tak bardzo tęskniła za Hirondem, a tymczasem wydawało się, że on nie ma kręgosłupa. Dobrze, poczyni stosowne przygotowania bez jego zgody i udowodni Hirondo, że da się to zrobić. Nagle, bez ostrzeżenia, otworzyły się drzwi i wbiegli umundurowani strażnicy dworu Imperatora, wykrzykując rozkazy. Złapali Hironda, kiedy starał się wymknąć. Trochę łagodniej obeszli się z Anną, ale i tak trzymali ją mocno. Za strażnikami wszedł, potrząsając ze smutkiem i rozczarowaniem głową, Roderick. — Anno, bardzo starałem się ci pomóc, ale teraz sprawa wymknęła mi się z rąk — powiedział. Szarpała się i próbowała podbiec do Hironda, ale nie była w stanie się uwolnić. —Skąd wiedziałeś? — zapytała brata. —Moim obowiązkiem jest wiedzieć — odparł. — Poza tym zostawiłaś wyraźne ślady. Odwieźli Annę do pałacu i zaprowadzili ją wprost do prywatnego apartamentu Imperatora. Roderick stanął z ramionami skrzyżowanymi na piersiach. Salvador był w uroczystej złoto-białej szacie i wyglądał, jakby dopiero wrócił z posiedzenia Landsraadu. Z kwaśną miną przyjrzał się siostrze. Anna padła przed nim na kolana i chwyciła go za szatę. — Salvador, proszę! Pozwól mi zrzec się tytułu i uciec z Hirondem. Nie będę prosiła o pieniądze. Zmienię nazwisko. Naszym przezna czeniem jest być razem! Salvador spojrzał w górę, jakby prosił niebiosa o pomoc, a potem skupił wzrok na niej. — Nigdy do tego nie dojdzie — powiedział. — Jesteś i zawsze bę dziesz Corrino. Ojciec kazał nam strzec cię. — Następnie rzekł, jakby ogłaszał wyrok: — Już nigdy nie zobaczysz

Hironda Nefa. — Nie zabijaj go! Proszę, nie czyń mu krzywdy. Salvador zasznurował usta i usiadł wygodniej w fotelu. — To byłoby najłatwiejsze rozwiązanie, ale on nie jest godzien mo jej uwagi. Poza tym znalazłabyś sobie zaraz innego nieodpowiedniego kochanka. Zabicie Hironda Nefa nie rozwiąże głównego problemu, droga siostro, bo to ty jesteś tym problemem. Nasz brat ma dużo rozsądniejszy pomysł. Roderick zmarszczył brwi, jakby nie chciał, żeby przypisywano mu tę zasługę. Albo winę. — Jesteśmy pod wrażeniem Dorotei i pozostałych sióstr na naszym dworze. To wytworne i mądre kobiety, a Szkoła Rossakańska jest jed ną z najlepszych w Imperium. Rozwiązanie jest oczywiste. Salvador wyszarpnął skraj swojej szaty z rąk Anny i odepchnął ją. — Wysyłamy cię do zgromadzenia żeńskiego, gdzie — jak wierzy my — znajdziesz cel w życiu. Może ze swoim wyszkoleniem zrobisz coś wartościowego i ważnego, zamiast tracić czas na złudzenia i bezsen sowną pogoń za miłością. Musisz dorosnąć. Nie możemy już dłużej trzymać cię na dworze. Anna spojrzała na Rodericka, szukając u niego pomocy, ale po-kręcił głową i powiedział: — To dla twojego dobra. Może teraz o tym nie wiesz, ale pewnego dnia podziękujesz Imperatorowi za jego dobroć. Umiejętność przystosowania się jest istotą przetrwania. — z Księgi Azhara — Jeśli nie będziecie postępowały zgodnie z instrukcjami, możecie zginąć podczas dzisiejszych ćwiczeń — powiedziała Matka Wielebna akolitkom zebranym na pofałdowanym baldachimie połączonych polimerami wierzchołków drzew. W jej uśmiechu nie było śladu we-sołości. — To samo można powiedzieć o wielu aspektach życia: jeśli nie będziecie uważać, zginiecie. Młode uczennice ubrane były w jasnozielone stroje, natomiast Matka Wielebna Raquella była w czarnym trykocie, podobnie Va-lia i druga asystentka, siostra Ninke, zwalista i muskularna kobieta o surowej twarzy i z pasemkami siwizny w kasztanowych włosach, mimo iż miała dopiero trzydzieści cztery lata. Ninke trzymała oprawiony egzemplarz Księgi Azhara, sporządzonego niedawno przez zgromadzenie żeńskie podręcznika filozofii i religii. Czasami w trakcie zajęć Matka Wielebna lubiła cytować tę księgę. Chociaż Raquella na pewno znała każde słowo tego tekstu, wierzyła w moc obrzędów i rytuałów, które pomagały jej utrwalić ogromną wagę tych filozoficznych kompilacji. Uczone ze zgromadzenia stworzyły Księgę Azhara podczas spowodowanych przez KEF zamieszek i oburzenia na wprowadzenie przezeń przeorującej tradycyjne schematy wiary Biblii Protestancko— Katolickiej. Księga, kompendium wierzeń i tekstów ezoterycznych, była ich prywatną odpowiedzią na Biblię, chociaż kobiety wypierały się związków z jakąkolwiek religią. Rossak, z istniejącymi od dawna portami kosmicznymi i jaskinio-wymi miastami, które zostały już zajęte przez Raquellę i jej uczennice, był czymś więcej niż szkołą. Do tej pory liczba absolwentek wynosiła już kilkadziesiąt tysięcy. Po ukończeniu szkolenia część sióstr wracała na rodzime planety, by wykorzystywać tam zdobyte umiejętności i tym samym zaświadczać o wartości otrzymywanej u Raquelli edu-kacji. Niektóre podróżowały po Imperium, werbując kandydatki do szkoły, zwracając uwagę na wyróżniające się zdolnościami dziewczęta. Jednak większość sióstr zostawała na Rossaku, powiększając szeregi kobiet o wysokich umiejętnościach w czymś, co przestało już być tylko szkołą, a stało się rosnącym w siłę zgromadzeniem — by nie rzec zakonem — zwolenniczek nowego stylu życia. Kiedy Valia jako szesnastoletnia akolitka wstąpiła do Szkoły Rossakańskiej, wiele słów z leksykonu zgromadzenia żeńskiego miało dla niej mistyczne brzmienie, bo sięgało korzeniami tajemniczych praktyk pierwotnych czarodziejek. Pamiętała, że wszystko było dla niej tajemnicze i ekscytujące… niepodobne do czegokolwiek z nijakiego życia, które wiodła na Lankiveilu. Tkwiąc na owej zabitej deskami planecie jak w pułapce, mając niewielkie nadzieje na rozwój, Valia Harkonnen postanowiła zostać przynajmniej wojowniczką, by móc stawiać czoło zagrożeniom. Wraz z bratem uprawiała tradycyjny boks, zapasy i inne sztuki walki. Grifftn był wyższy i silniejszy, ale Valia nauczyła się szybkości, sztuczek i nieprzewidywalności, dzięki czemu najczęściej to ona wygrywała… co z kolei pomagało mu poprawiać własne umiejętności. Ani ona, ani Griffin nie wyglądali na wyśmienitych

wojowników, ale — wbrew pozorom — byli bardzo sprawni, a „normalność” ich powierzchowności zwodziła przeciwników. Od wstąpienia do zgromadzenia żeńskiego Valia poznała jeszcze więcej technik panowania nad swoim ciałem, mięśniami i odruchami. Wiedziała, że kiedy następnym razem zrobi sparing z Griffinem, brat będzie zaskoczony. Grupa akolitek stała teraz zbita na zespolonych i utwardzonych wierzchołkach drzew. Spoglądały w przepaść przez otwór wycięty w baldachimie jak w wąwóz, którego ściany stanowiły splątane gałęzie i listowie. — Dzisiejszy pokaz uświadomi wam, jak potężne mogą być kobiety — powiedziała siwowłosa Raquella, przyglądając się, jak Karee Marques i trzy inne czarodziejki czystej krwi przygotowują się, by wywrzeć wrażenie na akolitkach. Valia wielokrotnie widziała tę demonstrację siły; jak zawsze będzie czuła podziw i smutek. Tych kilka ostatnich spadkobierczyń potężnych kobiet z Rossa-ka wykazywało zadziwiające umiejętności, pod wieloma względami przewyższające nawet zdolność Matki Raquelli do skupienia się na swoim ciele i kontrolowania jego reakcji aż do poziomu poszczególnych komórek. Valia czuła się zawiedziona i zniechęcona, ponieważ sama nigdy nie uzyska takich mocy, jeśli nie zaryzykuje i nie podda się procesowi przemiany. A na razie wszystkie próby stworzenia nowych Matek Wielebnych prowadziły w ślepy zaułek. — Niegdyś bardzo lękano się czarodziejek z Rossaka, najpotęż niejszych kobiet w dawnej Lidze Szlachetnych — powiedziała Karee Marques. — Bez naszych mocy psychicznych rodzaj ludzki mógłby nie przetrwać starcia z cymekami. Stojące obok niej trzy czarodziejki lekko zacisnęły dłonie w pięści. Ich włosy, naładowane elektrycznością statyczną, zaczęły się unosić i powiewać wokół głów. Srebrzystopurpurowe liście na skraju połączonego polimerami baldachimu drzew poruszały się, jakby były ży-wymi istotami… jakby uciekały. Pod wpływem napięcia Valii zaczęło walić serce. Dwie duże jak ptaki ćmy, zaniepokojone tworzącą się falą energii, odleciały ze skrzekiem, bijąc powietrze mieniącymi się skrzydłami. — Czarodziejki potrafiły zabijać mocą psychiczną cymeki, dopro wadzając ich mózgi do wrzenia, mimo iż były one zamknięte w po jemnikach ochronnych. — Twarz Karee była ściągnięta, z wysiłku nabrzmiały jej żyły na szyi. — Ale każde zwycięstwo nad cymekami kosztowało czarodziejkę życie. Najpotężniejsze z nas dokonały wiel kich zniszczeń, lecz pod koniec dżihadu większość czarodziejek po święciła się dla ludzkości. Nasza linia genetyczna zmarniała, krew się rozrzedziła… i zostałyśmy tylko my. Grupa czarodziejek uniosła się w niesamowitej ciszy nad baldachim drzew jak na dryfach, ale dokonały tego siłą umysłów, z zamkniętymi oczami. Valia milczała i patrzyła z podziwem. Słyszała stłumione okrzyki oszołomionych akolitek. — To zaledwie próbka możliwości drzemiących w każdym człowie ku — powiedziała Matka Wielebna Raquella. — Dzięki dokładnemu przestudiowaniu informacji genetycznych zawartych w naszej bazie danych eugenicznych udało się nam wyeliminować prawdopodobień stwo wystąpienia wielu strasznych wad porodowych. Niegdyś wypę dzano do dżungli całe rzesze Niewydarzonych, genetycznie upośledzo nych, okropnie zdeformowanych. Już się to nie zdarza. — Na ustach staruszki pojawił się grymas. — Ale rzadko rodzą się też czarodziejki. Karee i pozostałe czarodziejki opadły na sklepienie dżungli i od-prężyły się, wychodząc ze stanu intensywnej koncentracji, która doprowadziła do wytworzenia się pulsującej w powietrzu energii te-lepatycznej. Valia poczuła, że ustępuje jej ból głowy. Zauważyła, że wszystkie czarodziejki otworzyły oczy i jednocześnie westchnęły. —Każda z was musi wyzwolić swój potencjał — powiedziała zafa-scynowanym akolitkom Raquella. — Musicie usilnie pracować z nami, by odkryć swoje możliwości. —Bez pomocy maszyn wykorzystujemy tylko to, co jest w naszych sercach i umysłach — rzekła na to nowa akolitka Ingrid, która przybyła z twierdzy butlerian na Lampadasie. Została zarekomendowana przez siostrę Doroteę, która służyła teraz na dworze samego Imperatora Salvadora Corrino. Raquella chodziła w tę i z powrotem wokół zgromadzonych akolitek. Kiedy przenosiła spojrzenie swych niebieskich oczu z twarzy na twarz, pokazały się w nich łzy. —Czym ludzie górują nad maszynami? — zapytała. —Kreatywnością — odparła natychmiast jedna z akolitek. —Zdolnością przystosowania. —Dalekowzrocznością.

—Miłością? — wyrwała się Ingrid. Valia nie była pewna, czy lubi tę nową siostrę. Ingrid była zasad-nicza i zdawała się nie słuchać innych. Przybyła do szkoły ze zbyt wieloma mocno ugruntowanymi poglądami i przejawiała skłonność do wygarniania wszystkiego, co miała na myśli. A teraz, kiedy Matka Wielebna Raquella zaufała jej i powierzyła tajemnicę komputerów z danymi eugenicznymi, Valia stała się podejrzliwa wobec wszystkich sióstr, które miały tak mocne powiązania z butlerianami. Matka Wielebna stanęła przed naiwną nową akolitką. —Uważasz, że m i ł o ś ć jest atutem ludzi? —Tak, Matko Wielebna. — Ingrid wyglądała na zdenerwowaną. Raquella wymierzyła jej bez ostrzeżenia siarczysty policzek. Początkowo Ingrid miała zmienioną, wstrząśniętą i zbolałą minę, jednak po chwili poczerwieniała z wściekłości. W jej oczach był żar, kiedy starała się zapanować nad sobą. Raquella odprężyła się i powiedziała z chichotem: —Miłość może odróżniać nas od myślących maszyn, ale niekoniecznie jest zaletą. Podczas dżihadu nie pokonaliśmy Omniusa m ił o ś c i ą ! Nienawiść, o, to inna sprawa, nieprawdaż? — Pochyliła się bliżej. — Wszystkie widziałyśmy to na twojej twarzy, kiedy cię uderzyłam. N i e n a w i ś ć . To właśnie ta emocja pozwoliła nam pokonać maszyny. Kontrolowana nienawiść. To pojęcie, które warto zrozumieć, ale jest to ryzykowne. —I wiara. — Ingrid nie bała się odezwać. — Z całym należnym szacunkiem, Matko Wielebna, sama nienawiść nie doprowadziła nas do zwycięstwa. Wierzyliśmy w słuszność naszej sprawy, a miłość sprawiła, że wszyscy ci męczennicy gotowi byli oddać życie za swoje rodziny, przyjaciół, nawet za obcych. Wiara, Matko Wielebna, w i a r a . I miłość. Raquella wydawała się rozczarowana młodą kobietą. — Być może tego uczy swoich zwolenników Manford Torondo, ale teraz jesteś w zgromadzeniu żeńskim — powiedziała. — Twój punkt widzenia musi się zmienić. Nie możesz ślepo przyjmować wszystkie go, co mówią butleranie. Ingrid odrzuciła głowę do tyłu, jakby usłyszała bluźnierstwo, ale pytanie o ludzkie zalety było przećwiczonym już przez Raquellę punktem wyjścia do tego, czego chciała uczyć. — Musicie odłożyć na bok przekonania i wierzenia, które miałyście przed przybyciem na Rossaka — zwróciła się do grupy akolitek. — Po zwólcie, by wasze umysły stały się czystymi kartami, na których zapi szemy nowe przekonania, nowe poglądy. Przede wszystkim musicie być siostrami, a dopiero potem kimkolwiek innym. — A nie jesteśmy przede wszystkim ludźmi? — zapytała Ingrid. Valia doszła jednak do wniosku, że nie lubi tej irytującej nowi-cjuszki. — Przede wszystkim s i o s t r a m i . Na skinienie Raquelli siostra Ninke otworzyła Księgę Azhara i przeczytała przygotowany wcześniej ustęp: — „Pierwsze pytanie, które musimy sobie zadawać każdego dnia, kiedy wstajemy z łóżek, i ostatnie, na które musimy szukać odpowie dzi przed udaniem się wieczorem na spoczynek, brzmi: C o to zna czy być człowiekiem? Tych pięć słów tworzy podstawę naszych zachowań i poczynań. Jeśli nie będziemy szukać na nie odpowiedzi, to czemu ma służyć oddychanie, jedzenie czy krzątanie się wokół na szych codziennych zajęć?” Wieczorem przybył na Rossaka statek dostawczy z owiniętą w pretensjonalne opakowanie wiadomością z Salusy Secundusa. Valia usługiwała Matce Wielebnej w jej prywatnej skalnej komorze, kiedy nadszedł cylinder z wiadomością. Kwatera Raquelli znajdowała się w najstarszej części jaskiń, w pomieszczeniu, które niegdyś należało do legendarnej czarodziejki Zufy Cenvy. Valia przysłuchiwała się staruszce, która opisywała, jak pokierowały nią głosy z przeszłości i pomogły ułożyć plan wykorzystania skomplikowanych danych eugenicznych do sprawowania pieczy nad rodzajem ludzkim. — Kobiety zawsze były siłą napędową społeczeństwa, bez względu na to, czy mężczyźni sprawowali władzę czy nie — niósł się po izbie głos Raquelli. — Mamy wrodzoną, genetyczną moc tworzenia i cho ciaż Imperium wciąż jeszcze stawia pierwsze, niepewne kroki, jeśli naszemu zgromadzeniu uda się rozszerzyć wpływy, wysyłając dobrze wyszkolone siostry w charakterze doradczyń, powierniczek czy żon, możemy zapewnić wielkim rodom Ligi Landsraadu stabilniejsze pod stawy. — Westchnęła tęsknie. — Ach, gdybyś sama mogła to zobaczyć, Valio. W mojej pamięci znajdują się niezliczone pokolenia, istnienie za istnieniem,

rozciągające się w poszarpanym krajobrazie ludzkich dziejów. Widok jest… oszałamiający! Valia patrzyła z zaciekawieniem, jak młoda siostra wręcza Matce Wielebnej bogato zdobiony cylinder. Raquella odprawiła dziewczynę, chcąc przestudiować zamkniętą w cylindrze wiadomość. Również Valia podniosła się, by wyjść, ale Matka Wielebna bezceremonialnym gestem dała jej znać, by została. Valia siedziała nieruchomo, milcząc jak zaklęta, podczas gdy Raquella czytała ciasno zwinięty arkusz. —To od siostry Dorotei — wyjaśniła. —Wieści z dworu imperialnego? — Chociaż Valia czuła się teraz bardzo bliska Matce Wielebnej Raquelli, nadal nie mogła się doczekać dnia, kiedy opuści Rossaka. Miała nadzieję, że zostanie wysłana na Salusę Secundusa, gdzie mogłaby nawiązać ważne kontakty z wpływo-wymi szlachcicami i urzędnikami Imperium i pomóc Harkonnenom odzyskać utraconą pozycję. Może nawet weszłaby dzięki małżeństwu do potężnego szlacheckiego rodu. Jeśli nie, to może udałoby się jej uzyskać jakieś stanowisko w Venport Holdings. Zgromadzenie żeńskie stwarzało jej możliwości… Brwi Raquelli zmarszczyły się jak pergamin, kiedy trawiła zaszyfrowaną wiadomość. Zdawało się, że nie wie, czy ma się uśmiechnąć czy skrzywić. — Imperator Salvador chce, by jego siostra Anna Corrino przystała do zgromadzenia — powiedziała. — Ma to jakiś związek ze skandalem na dworze. Polecono naszej szkole przyjąć tę dziewczynę jako akolitkę. — Staruszka spojrzała na Valię i uniosła brwi. — Jest w twoim wieku. Valia zamrugała ze zdziwienia. Miała dwadzieścia jeden lat i sama była właściwie jeszcze dziewczyną. —Siostra Imperatora? — zapytała. — Jeśli dołączy do nas, szkoła zdobędzie prestiż i dobrą reklamę… Ale czy Anna Corrino nadaje się na akolitkę? —To nie prośba. — Matka Wielebna odłożyła list. — Musimy poczynić przygotowania do lotu następnym zaginaczem przestrzeni na Salusę. Sama tam polecę, by jako Matka Wielebna wziąć księżniczkę Corrino pod opiekę. Jej pozycja wymaga, byśmy dołożyły wszelkich starań, aby czuła się tu doceniona i mile widziana. — Spojrzała na Valię, zastanawiając się nad czymś i być może słuchając głosów w swej głowie. — I chcę, żebyś mi towarzyszyła. Można niezwykle dokładnie wyrysować mapy planet i kontynentów, ale na mapie życia są białe plamy. — Abulurd Harkonnen, wspomnienia z Lankiveila Około południa ustały opady śniegu z deszczem i niebo się przetatło, co było drwiącym przypomnieniem, jak przyjemnie mogło być na Lankiveilu. Opatulony w ciepłą kurtkę z wielorybiego futra Grifiin Harkonnen przyglądał się, jak rybacy wyciągają z hangarów swoje łodzie. Wiedział, że przygotowanie ich do połowów potrwa aż do zmierzchu, ale zawsze podziwiał tych ludzi za wytrwałość. Przejrzał budżet, prognozy podatków i zdawał sobie sprawę, jak ciężko surowa zima dotknęła gospodarkę. Trzeba będzie wyremontować kilka doków, a jedną z dróg przez góry zasypała lawina. Miał nadzieję, że dzięki jego wysiłkom skarbiec planety wypełni się pewnego dnia na tyle, by pozwolić ludziom na coś więcej niż wiązanie końca z końcem w trudnych czasach. Niebo rozdarły ryk silników i smuga dymu. Podniósł głowę — z orbity schodził prom, regularnie kursujący statek dostawczy, który przywoził pakunki kosztownego zaopatrzenia, oficjalne dokumenty, pocztę i wiadomości z Salusy Secundusa. Griffin nie spodziewał się jeszcze odpowiedzi z rządowej komisji egzaminacyjnej, ponieważ biurokratyczne młyny mełły wolno. Jednak wkrótce, kiedy otrzyma wyniki sprawdzianów — wiedział, że je zdał — stanie się pełnoprawnym przedstawicielem Lankiveila w Landsraadzie i będzie mógł zakończyć niesmaczną współpracę z pełnomocnikiem. Gdy prom wylądował, Griffin podszedł, by podpisać odbiór dostaw, chociaż niektórzy nowi kapitanowie domagali się podpisu Vergyla Harkonnena. Jednak większość znała już młodzieńca z widzenia. Dołożył starań, by poznać każdego z nich, nie chcąc zlekceważyć możliwych powiązań. Niektóre statki kursujące na położone na uboczu planety, takie jak Lankiveil, należały do floty kosmicznej VenHold, ale w tym sektorze częściej zatrzymywały się jednostki Niebiańskiego Transportu. Kiedy prom usiadł na małym, brukowanym lądowisku, z domów wyłonili się tragarze, gotowi pomóc przy wyładunku i rozprowadzeniu towarów z innych światów. Griffin powitał kapitana promu kordialnie, ale obcoświatowiec, wręczając mu dokumenty przewozowe, powiedział zirytowanym tonem: —Żałosna planeta! Byłem na orbicie już wczoraj, ale chmury bu-rzowe zakrywały ją gęsto jak tarcza. Myślałem, że nigdy nie wyląduję. — Zdawał się obwiniać o to Griffina. — Wasze dostawy nie są tyle warte, bym ryzykował rozbicie statku. —Nie mieszkam na tej opuszczonej przez Boga planecie z własnego wyboru — żachnął się Griffin, ledwie się

powstrzymując od dania upustu zadawnionej urazie. — Cieszmy się, że ci się udało, kapitanie. Satelity pogodowe informują, że jutro znowu przyjdą burze. —O, wtedy już od dawna mnie tu nie będzie… i tak mam opóźnienie z powodu panujących u was warunków. — Szorstkim gestem podał Griffinowi pakiet papierów dyplomatycznych i listów. Podczas gdy załoga i miejscowi tragarze wyładowywali zaopatrze-nie z ładowni promu, Griffin sprawdził poszczególne pozycje listu przewozowego, po czym przelał fundusze ze skarbca, by zapłacić za dostawy municypalne. Zaproponował kapitanowi poczęstunek, ale tamten chciał odlecieć, jak tylko będzie miał pustą ładownię. Po zaledwie godzinie ładnej pogody w górze zaczęły się zbierać szare chmury. Gdy tylko prom wystartował, Griffin dokończył nadzorowanie przewozu skrzyń z towarami do magazynów w porcie i zabrał dokumenty do domu z ciemnego drewna, w którym mieszkał z rodziną. Usiadł w gabinecie przy ciepłym kominku i zaczął przeglądać papiery, spodziewając się, że zajmie mu to resztę dnia. Na Lankiveilu czuł się tak odizolowany od wszechświata, że zawsze z radością witał nowiny z Imperium. Z utęsknieniem oczekiwał listu albo holonagrania od siostry, chociaż nie spodziewał się, że coś takiego dostanie; rzadko pozwalano jej pisać do domu. Szybki przegląd korespondencji skończył się rozczarowaniem — żadnej wieści od niej, żadnego dokumentu, który stwierdzałby, że jest przedstawicielem Lankiveila w Landsraadzie. Nie znalazł też informacji od stryja Wellera o podpisaniu nowych umów na dostawę futer wielorybich. Z rosnącym niezadowoleniem odkrywał, że plik listów zawiera tylko doniesienia rządowe, kilka zapytań handlowych i wyglądający na oficjalny dokument z biur Niebiańskiego Transportu. Do pokoju wszedł ojciec, by się z nim przywitać, rzucił okiem na korespondencję, nie zobaczył niczego, co by go zainteresowało, i wyszedł porozmawiać z szefem kuchni o kolacji. Griffin przekopywał się przez stos listów. Kiedy w końcu otworzył przesyłkę z Niebiańskiego Transportu, poczuł, że ogarnia go chłód, jakby chlusnął na niego strumień lodowatej wody przelewającej się przez dziób łodzi rybackiej. List zaczynał się od pięciu słów, które w historii ludzkości zawsze zapowiadały katastrofę. „Z przykrością zawiadamiamy Pana, że…” W drodze na Parmentiera zaginął handlowy zaginacz przestrzeni z pasażerem Wellerem Harkonnenem i całym ładunkiem futer wielorybich z Lankiveila. Z powodu ryzyka nawigacyjnego wszystkie towary i pasażerowie zniknęli gdzieś w głębi przestrzeni. Uznano, że nie uda się ich odnaleźć. „Podróżowanie na tak ogromne odległości w przestrzeni kosmicznej po niedokładnie wytyczonych szlakach zawsze było i nadal jest ryzykownym przedsięwzięciem, a zatem nieuchronnie dochodzi do wypadków — czytał Griffin. — Niebiański Transport próbuje pokonać tę trudność i doceniamy Pańską cierpliwość w tej sprawie. Proszę przyjąć najszczersze wyrazy współczucia”. Pod listem widniała kopia podpisu Arjena Gatesa, szefa firmy. Griffin wiedział, że musiano wysłać ponad tysiąc podobnych listów do krewnych innych pasażerów. Dołączone do tego było zrzeczenie się roszczeń wobec przewoźnika, które Griffin podpisał przed wysłaniem towarów. Weller przepadł, a z nim ładunek. Początkowo Griffin bardziej myślał o stracie ukochanego stryja, potem jednak, kiedy ponownie przeczytał list, zaczęło do niego docierać, jak potężny był to cios dla skarbca Harkonnenów. Dostanie niewielką rekompensatę, zaledwie minimalną wypłatę, której wysokość określona była małym drukiem u dołu listu przewozowego. Griffin zainwestował w to przedsięwzięcie znaczną część rodowej fortuny i ród Harkonnenów będzie się wygrzebywał z tego dziesiątki lat. Jego starannie obmyślony plan rozszerzenia handlowych wpływów rodziny właśnie runął w próżnię nienaniesionej na żadne mapy przestrzeni kosmicznej. Słyszał jak we śnie ojca radośnie pogwizdującego w kuchni. Vergyl miał taki świetny kontakt z jej szefem. Młodzieniec długo siedział oszołomiony, nie chcąc psuć ojcu humoru. Zanim komukolwiek powie o smutnej wiadomości, poczeka do następnego dnia. Kiedy dowie się o tym Valia, niewątpliwie postara się jakoś obwi-nie o to Voriana Atrydę. Natomiast Griffin zaczął się zastanawiać, czy nad rodem Harkonnenów nie wisi klątwa. Burza na pustyni pozostawia wiele blizn, a wiele innych usuwa. — powiedzenie Fremenów z Arrakis Wydobywszy z pracującego na potrzeby czarnego rynku pilota wszystkie informacje, których mógł jej udzielić,

Iszanti spędziła dwa tygodnie na śledzeniu, co się dzieje na pustyni. Wkrótce odkryła nielegalne operacje zbioru przyprawy. Szef złodziei, Doi Orianto, wygłaszał w barach Arrakis buńczuczne uwagi. Najwyraźniej myślał, że nie ma się czym przejmować. — Na tej planecie wystarczy miejsca dla konkurencji… w czasach gorączki przyprawy prowadzono tu mnóstwo niezależnych operacji. Venport nie ma prawa własności do całego tego świata! — Orianto roześmiał się, a jego robotnicy zachichotali razem z nim. Mała przemysłowa placówka w górach nad Kartagin była widocznym, pozbawionym obrony celem, więc drużyny VenHold przystąpiły do akcji. Atak szybko się skończył i Iszanti odleciała z czterdziestoma ślizgaczami, zostawiając dymiące ruiny budynków mieszkalnych i rozrzucone na skałach zwęglone zwłoki. Silosy z przyprawą pozostały nienaruszone — directeur Venport stwierdził stanowczo, że przeznaczony na przemyt melanż jest zbyt cenny, by go odrzucić W przypływie złości. Początkowo Iszanti zastanawiała się, czy nie zostawić jednego lub dwóch złodziei przy życiu, by mogli przesłać Arjenowi Gatesowi i Niebiańskiemu Transportowi ponurą wiadomość, potem jednak nagrała przebieg ataku, doszedłszy do wniosku, że równie dobrze załatwi tę sprawę przesyłka. Dzięki temu mieli wpływ na treść przekazu. Siedząc w głośnym przedziale pasażerskim ślizgacza, Iszanti zwróciła się do swych towarzyszy — dużą część stanowiły fremeńskie wo-jowniczki — przekrzykując łopot segmentowych skrzydeł: — Kiedy tutaj skończymy, zabierzemy sprzęt i przyprawę jako spe cjalny podarunek. W sekrecie wyśle również natychmiast wiadomość do ukrytej w głębi pustyni wioski, informując naiba Szarnaka i swych pobra-tymców, że jeśli szybko się uwiną, będą mogli zabrać ciała i odzyskać wodę, zanim ktokolwiek się zorientuje. Dołożyła starań, by wziąć Dola Orianto żywcem, tak by przerażony mężczyzna był świadkiem rzezi swej ekipy. Orianto, związany i rzucony jak bagaż na pokład, szarpał się i wywijał, ale z każdym gwałtownym ruchem szigastrunowe więzy zaciskały się coraz mocniej wokół jego nadgarstków, nóg i szyi, wrzynając się krwawymi bruzdami w ciało. — Nie masz nic do powiedzenia, by ocalić życie — rzekła chłodnym głosem Iszanti, kucnąwszy obok niego. —A teraz dobrze się zastanów nad podjęciem jedynej decyzji, która ci została, najważniejszej decyzji. Jak umrzesz: odważnie czy jak tchórz? Nie odpowiedział. Z jego oczu lały się łzy — marnotrawienie wo-dy, pomyślała, ale całe jego ciało było marnowaniem wody. Mimo to należało zostawić pewne przesłanie. Było to konieczne i w ogólnej sytuacji ważniejsze niż parę litrów cennej cieczy. Już wcześniej podała pilotowi kurs i ślizgacz wzbił się wysoko ponad zbierające się tumany piasku. Iszanti przestudiowała odczyty z satelitów pogodowych, by się zorientować, gdzie utworzy się najbliższa kurzawa Coriolisa. Była o niespełna godzinę lotu. Skoro Dol Orianto pozostawił jej pytanie bez odpowiedzi, usiadła i leciała w milczeniu. Szef złodziei jęczał, ale nie błagał o życie; musiała mu to oddać. Pilot, ekspert w sprawach zmian pogody na Arrakis, prowadził ślizgacz nad wirującym kłębowiskiem chmur i kurzu. Pasażerowie mogli patrzeć przez szczelnie zamknięte, porysowane drobinami piasku okna na otwierającą się pod nimi przerażającą paszczę. Wir wyjących wiatrów napełniał wszystkich ludzi pustyni trwogą. Widząc z góry, nawet z bezpiecznej wysokości, potężną burzę, Iszanti stwierdziła, że choć budzi ona strach i podziw, jest w pewnym sensie piękna. Ale nie dla Dola Orianto. Kiedy znaleźli się bezpośrednio nad piaskowym huraganem, pilot zatoczył koło i dał znak z kokpitu. Iszanti podniosła się z metalowej ławki, chwyciła złodzieja za ramiona i dźwignęła go na nogi. Drżał. — Pewne rzeczy trzeba zrobić — powiedziała przepraszającym to nem. Josef Venport wyraźnie przedstawił swoje życzenia. — Inni na zwaliby to chwalebną śmiercią. Iszanti i jej towarzysze przypięli swoją uprząż do wewnętrznej ściany, by nie wyssało ich na zewnątrz po otworzeniu włazu. Orian-to szarpnął się mocniej, próbując się oswobodzić. Zacieśniające się szigastruny przecięły mu mięśnie nadgarstków i z żył chlusnęła krew.

Iszanti zamknęła oczy, odmówiła szybką modlitwę i wypchnęła go przez właz. Orianto poleciał głową w dół, prosto w ziejącą paszczę kurzawy Coriolisa. Zanim pochłonął go wir, jego postać zmalała do drobnej plamki. Tak, niektórzy nazwaliby to chwalebną śmiercią. Zamknęła właz i dała znak pilotowi. — Mamy wszystkie potrzebne nagrania — powiedziała. — Teraz z powrotem do miasta Arrakis. Muszę złożyć raport. Ćwiczenia mogą doprowadzić ucznia tylko dotąd. Aby naprawdę zrobić postępy, musi się zetknąć z rzeczywistością. — Gilbertus Albans, podręcznik mentata Elitarna Szkoła Mentatów przyjmowała tylko najbardziej utalentowanych kandydatów i w ciągu kilkudziesięciu lat istnienia tej kie-rowanej przez Gilbertusa Albansa instytucji pewna liczba studentów wyróżniła się podczas trudnych zajęć, spisując się lepiej niż koledzy. Ich umysły były racjonalne i uporządkowane, rozwinięte, przenikliwe… prawdziwe ludzkie komputery. Erazm był bardzo dumny, widząc swój wpływ. Obecnie najlepszym uczniem, zapewne najlepszym w całej historii szkoły, był Draigo Roget. Umiejętnościami przewyższał nawet większość nauczycieli; fakt ten nie umknął uwagi młodzieńca, który czasami okazywał wybujałe ego. Draigo przybył na Lampadasa zaledwie przed pięcioma laty, przeszedł sprawdziany kwalifikacyjne, zdał egzaminy wstępne i zapłacił pokaźne czesne pieniędzmi, które otrzymał od niewymienionego z nazwiska dobrodzieja. Gilbertus nigdy nie spotkał kogoś tak błyskotliwego, a teraz Draigo nauczył się prawie wszystkiego, co mogła mu zaoferować Szkoła Mentatów. Za miesiąc miał ukończyć studia z następną grupą absolwentów, więc Albans poprosił go, by rozważył propozycję pozostania na Lampadasie w charakterze instruktora, ale Draigo udzielił wymijającej odpowiedzi. Tego ranka spotkali się w owalnej sali, gdzie toczono gry wojenne. Była tak duża, że mogła pomieścić setki studentów, ale teraz byli w niej tylko oni dwaj. Z okien roztaczał się widok na niebieski budynek administracji i zielonkawą, skrzącą się w promieniach słońca wodę jeziora błotnego. Dwóch mentatów było jednak myślami daleko, koncentrując się na wyimaginowanych bitwach toczonych w przestrzeni kosmicznej. Siedzieli na krzesłach z wysokimi oparciami i toczyli wojnę. Każdy wiódł holograficzną flotę przez taktyczny tor przeszkód składający się z asteroid, dziur grawitacyjnych, niespodzianek czyhających po zagięciu przestrzeni i niepewnych celów. Gilbertus i Draigo prowadzili w skupieniu utarczkę, rzucając przeciw sobie symulacje flot i to-cząc z szybkością myśli pozorowaną wojnę. Prawie nie poruszali się na krzesłach, za to wykonywali palcami ruchy interpretowane przez czujniki i przekazywane do systemu. Gilbertus nigdy nie zademonstrowałby tego systemu Manfordowi Torondo, chociaż z formalnego punktu widzenia nie była to zakazana technologia, układ bowiem nie mógł funkcjonować bez kierującego nim człowieka. W powietrzu między nimi rozgrywały się pozorowane walki, statki poruszały się tak szybko, że ich obrazy aż się zamazywały. Jednostki wojenne były czymś w rodzaju elementów układanki umieszczonych w zatłoczonym układzie słonecznym. Skomplikowane potyczki odbywały się wokół księżyców lub olbrzymów gazowych, blisko zamieszkanych planet albo w odległej chmurze komet. Obie strony różniły się kolorami, czerwone statki potykały się z żółtymi. W ciągu godziny Gilbertus i Draigo stoczyli, prawie nie odzywając się do siebie, jedenaście bitew, a teraz tempo wzrosło. Jeśli nie liczyć intensywnych ćwiczeń z Erazmem, nauczyciel mentatów nigdy jeszcze nie stanął wobec takiego wyzwania. Nadal miał znaczną przewagę nad Draigiem, ale jego student zaczynał ją zmniejszać. W skondensowanej skali czasowej symulacji można było w ciągu paru sekund stracić całe układy słoneczne. Każdy mentat potrafił sobie wyobrazić plan bitwy, odkrywając w swym umyśle wszystkie następstwa podjętych działań drugiego, trzeciego i czwartego rzędu. Sam Gilbertus nauczył ich tych technik, ale niewielu jego studentów potrafiło ogarnąć najszersze z możliwych pól widzenia w ujęciu filozofii postaci — przeorganizowania percepcji tak, by można było ogarnąć całość, a nie tylko jej poszczególne części. Na czole Gilbertusa pojawiły się krople potu. Niewidoczna pamięć rdzeniowa Erazma śledziła przez ukryte czujniki przebieg zmagań. Obwody żelowe

zniecierpliwionego robota potrzebowały pewnej dawki swobody. Gilbertus planował skonstruować jakąś formę fizyczną, by niezależny robot miał znowu możliwość poruszania się. Pewnego dnia. Obdarzony wyjątkowym intelektem Erazm wymagał stałego dopływu bodźców. Pamięć rdzeniowa robota zaoferowała Gilbertusowi pomoc w grze wojennej z Draigiem, ale Gilbertus odrzucił propozycję. Nie chciał przekraczać tej granicy moralności. —To oszukiwanie — nazwał rzecz po imieniu. —Zwiększenie twoich szans — sprzeciwił się robot. — Zwiększenie przewagi. —Nie. Będziesz się tylko przyglądał. Jednak obserwując postępy swego wybitnego ucznia, Albans zaczął się zastanawiać, czy dobrze zrobił, rezygnując ze wsparcia Erazma. —Idzie ci coraz lepiej — rzekł do studenta, gdy siedzieli naprzeciw siebie, skupieni na symulacji — ale nigdy nie zapominaj, że podczas bitwy pojawiają się nieprzewidziane elementy. Pozornie drobne i nic nieznaczące, ale być może wielkiej wagi, rzeczy, na które nie można się przygotować. Bądź czujny, szybko oceniaj każdą sytuację i podejmuj odpowiednie do niej działania. —Próbuje mnie pan zdekoncentrować. — Czarne brwi Draiga ściągnęły się w wyrazie skupienia, a spojrzenie jego ciemnych oczu spoczęło na starciu w przestrzeni kosmicznej. W tym momencie otworzyły się drzwi sali i rozgrywkę przerwał gwar rozmów studentów wchodzących na mające odbyć się zgodnie z planem zajęcia. Draigo drgnął i jego flota rozproszyła się po wir-tualnym polu bitwy. Gilbertus mógłby wykorzystać tę okazję, żeby wygrać, ale zamiast tego zatrzymał bitwę. — Nieprzewidziane elementy, na przykład takie jak ten — powie dział. Draigo doszedł do siebie. —Rozumiem — rzekł. — Dokończymy? —Dobrze. Mentat musi nauczyć się koncentrować w każdej sytuacji. Gilbertus podjął symulację, kiedy wokół nich zgromadzili się studenci, by przyglądać się pokazowi, ale sumienie kazało mu skończyć tę prywatną rozgrywkę i poświęcić innym uczniom uwagę, na którą zasługiwali. W wirze walki nagle zaprzestał ataków i czekał, aż przeciwnik ruszy, by go wykończyć. Jednak Draigo, zauważywszy zmianę nastawienia nauczyciela, wyprostował się na krześle ze zdegustowaną miną. Pozwolił, by jego siły osłabły i uległy sparaliżowanej flocie Gilbertusa. Z westchnieniem oderwał się od pulpitu gry wojennej. —Nie chcę wygrać w ten sposób — oświadczył. Gilbertus Albans wstał i przeciągnął się. —Wkrótce nie będziesz musiał — odparł. Młodzieniec wygrał prawie pięćdziesiąt procent potyczek. Z małego nasiona może wyrosnąć potężne drzewo, które oprze się najgwałtowniejszym burzom. Pamiętajcie, Rayna Butler była tylko chorą, wycieńczoną gorączką dziewczynką, kiedy rozpoczęła swoją krucjatę… i patrzcie, co z tego wyszło! Jestem tylko jeszcze jednym drzewem w lesie niezłomnej wiary, który zasadziła Rayna. Moi zwolennicy nie ugną się przed kaprysami niewiernych, którzy z nami walczą. — Manford Torondo, Jedyna droga Chociaż ważna praca zmuszała go do stałego przemierzania Imperium, Manford cieszył się rzadkimi chwilami spokoju we własnym domu, w towarzystwie Anari. Prosty, zdrowy lud Lampadasa założył małe gospodarstwa, w których produkował własną żywność, tkał sobie samodziały i wiódł radosną egzystencję bez sztucznych okropieństw — niezniewolony przez maszyny i nie podpierając się technologią. „Umysł człowieka jest święty”. Dom Manforda zbudowany był z kamienia polnego i zaprawy murarskiej, obramowany ręcznie ciętym drewnem obrobionym ręcznymi narzędziami. Wznieśli go jego zwolennicy; gdyby ich o to poprosił, zbudowaliby mu bardziej okazały pałac, niż miał Imperator, ale sama myśl o tym była tak sprzeczna z jego filozofią i pragnieniami, że ganił każdego, kto ośmielił się to zaproponować. Przytulna chata była idealna, ozdobiona ręcznie tkanymi kilimami i malowidłami wykonanymi przez jego zwolenników. Ochotnicy posadzili kwiaty przed domem, ogrodnicy przystrzygli żywopłoty, architekci krajobrazu zrobili wykładane kamieniem ścieżki. Ludzie piekli i gotowali dla niego, i przynosili taką obfitość jedzenia, że nigdy nie byłby w stanie tego zjeść, dzielił się więc nim z innymi. Na widok żywych dowodów na to, że ludzie mogą być szczęśliwi bez gadżetów, komputerów i zaawansowanej — zlej — technologii, rosło mu serce. Butlerianie pracowali ciężej, jedli zdrowiej i byli generalnie zdrowsi od tych,

którzy stale korzystali z kuracji i lekarstw. W Imperium zbyt mało było takich światów, więc jego ruch miał nadal dużo do zrobienia. Poza rozbijaniem pozostałości po robotach bojowych Manford musiał nieustannie walczyć z n a s t a w i e n i e m na zależność od mechanicznych udogodnień. Ale nie tego wieczoru. Odesłał zwolenników, dziękując im za towarzystwo, ale upierając się, że potrzebuje spokoju, by wypocząć i po-medytować. Jak zawsze, pozostała z nim tylko Anari Idaho. Siedział, wsparty na poduszkach, i przyglądał się, jak Anari wykonuje swoje zadania. Wiedział, że gdyby tylko prztyknął palcami, niezliczone rzesze innych pospieszyłyby, by zaspokoić jego potrzeby. Nieśliby go w palankinie, karmili, zajmowali się domem, usługiwali mu z obsesyjną uwagą. Ale nikt nie mógł dorównać Anari. Bez niej Manford by nie przetrwał. Tak dobrze się nim opiekowała. Mistrzyni miecza dorzuciła do kominka szczapę ze sterty za domem (na której było tyle drewna, że wystarczyłoby do ogrzania przez rok setki ludzi). W chłodne jesienne wieczory Manford lubił mieć okna otwarte, by napływało świeże powietrze, więc Anari podtrzymywała ogień. Wstawała nawet w nocy, by dorzucić drew. Wstawiła już w kuchni na piec kotły z wodą na kąpiel dla Manforda. Nigdy nie uskarżała się, że musi wykonywać prace fizyczne; prawdę mówiąc, czasami podśpiewywała przy nich, tak była zadowolona z życia, z te-go, że zajmuje się Manfordem. Przeszła obok niego z drugim mosiężnym kotłem. Czuł zapach aromatycznych liści, które wrzuciła do wody. —Kąpiel jest prawie gotowa — powiedziała. — Wrócę po ciebie. —Sam potrafię iść do kąpieli — rzekł. —Wiem. Ale lubię ci usługiwać. — Uśmiechnęła się łagodnie i wyszła. Podczas nieobecności Anari stanął na potężnych rękach i używając ich jak nóg, przeszedł przez pokój, po czym chwycił się metalowej poręczy zamontowanej przy ścianie na jego wysokości, by mógł zachować równowagę podczas poruszania się po domu. Chociaż stracił połowę ciała, to, co pozostało, regularnie ćwiczył. Nigdy nie poddałby się bezradności, ale dokładał również starań, by publicznie godnie się prezentować. Pozwalał innym, by pomagali, kiedy było to konieczne, lecz nie był aż tak fizycznie upośledzony, jak uważano. Słyszał, jak Anari wlewa do wanny kolejny kocioł wody. Potem poszła do pomieszczenia, w którym poprzednio siedział wsparty na poduszkach. Zobaczyła, że sam przeszedł przez pokój, spojrzała na niego karcącym wzrokiem, po czym pochyliła się i wysunęła ku niemu rękę. Wśliznął się w jej mocny uścisk, obejmując ją drugą ręką, by siedzieć prosto. Anari podniosła go. Ich biodra dotykały się jak biodra zakochanej pary na ulicy, tyle że szła tylko ona. Przytrzymując go przy sobie, Anari pochyliła się i zanurzyła dłoń w wodzie, by sprawdzić jej temperaturę. Stwierdziwszy, że jest odpowiednia, zdjęła mu koszulę i opaski, po czym umieściła w wannie. Zamknął oczy i westchnął. Anari wzięła postrzępioną szmatkę i zaczęła go myć. Nigdy ani jednym gestem nie dała do zrozumienia, że to uciążliwy obowiązek. Pozwalał jej robić swoje. Nie czuł się poniżony posługą mistrzyni miecza, ponieważ dzięki niej miał poczucie bezpieczeństwa i wiedział, że może jej bezgranicznie ufać. Pozwolił myślom odpłynąć, ale niezmiennie czaiły się tam koszmary… wspomnienia owego strasznego dnia, kiedy wybuch zabił Raynę Butler. Zawsze będzie się zastanawiał, czy nie mógł się poruszać szybciej, czy nie mógł jej jakoś ocalić. Dokonał heroicznego czynu i na nic się to zdało… a kosztowało go nogi. Dla niej gotów był poświęcić wszystko. Nawet po pokonaniu Omniusa Rayna nie ustawała w organizowa-niu ruchu przeciw technologii, który zwano wówczas kultem Sereny. Rozpoczęła swą krucjatę, kiedy była jeszcze dziewczynką cudownie ocalałą z zesłanych przez maszyny epidemii, które pochłonęły całą jej rodzinę, i nigdy nie zboczyła z tej drogi… dopóki nie zabiła jej, w wieku dziewięćdziesięciu siedmiu lat, bomba zamachowca. Zamieszki, które wybuchły z powodu prac Kongresu Ekumenicznego Federacji, stały się dla jej zwolenników następnym punktem krytycznym. Oburzenie na Biblię Protestancko-Katolicką nie było dokładnie tym samym co pragnienie Rayny, by zdusić technologię, ale oba ruchy miały podobne cele. Rayna Butler była już wprawdzie stara, jednak zachowywała przenikliwość umysłu i charyzmę, chociaż nie zawdzięczała tego ani technologii medycznej, ani melanżowi czy lekom. Dożyła sędziwego wieku, ponieważ była c z y s t a . Manford przyłączył się do butlerian jako pełen entuzjazmu, idea-listycznie nastawiony piętnastolatek, po ucieczce z domu. Wiedział, że dawno temu maszyny zlikwidowały ludność jego ojczystej planety i mimo iż Omnius i cymeki zostali pokonani kilkadziesiąt lat przed jego narodzinami, nadal żywił do nich urazę. Był żarliwym młodzieńcem,

który chciał walczyć długo po zakończeniu tych zmagań. Znalazłszy się wśród butlerian, uwielbiał przebywać blisko Rayny, słuchać jej, patrzeć na nią. Adorował ją jak uczeń zadurzony w na-uczycielce, podziwiał błysk w jej oczach, lśnienie jej białej jak kość słoniowa skóry. Chociaż już w dzieciństwie straciła w wyniku wywołanej przez maszyny epidemii wszystkie włosy, Manford nadal widział w niej niezwykłe piękno. Zauważyła go między swymi zwolennikami. Powiedziała mu nawet kiedyś, że spodziewa się po nim wielkich rzeczy. Kiedy odparł z zakłopotaniem, że jest o wiele za młody, by zostać prawdziwym przywódcą, Rayna rzekła: — Miałam zaledwie jedenaście lat, gdy przyjęłam swoje powołanie. Kiedy raczkujące Imperium zaczęło się rozrastać, pojawili się ludzie, którzy nie zgadzali się z celem przyświecającym Raynie — siły protechnologiczne, przedstawiciele biznesu, których interesom zagrażał ruch, ludność planet, która nie chciała się wyrzec wygód. Podczas jednego z wieców na Boujecie, planecie, która starała się stworzyć bazę technologiczną i przemysłową, fanatyczny wielbiciel technologii podłożył bombę, zdecydowany zabić Raynę. Manford w ostatniej chwili odkrył ładunek, rzucił się, by ochronić Raynę, i dosięgnął go wybuch. Stara Rayna umarła w jego ramionach, rozerwana, ale błogo uśmiechnięta. Podniosła zakrwawiony palec i pobłogosławiła Manforda, mówiąc mu ostatkiem tchu, że ma kontynuować zbożne dzieło. Mimo iż siedział w ciepłej kąpieli, zadrżał na wspomnienie tego. Wciąż dręczyły go w snach koszmary, w których patrzył, jak z oczu Rayny znika blask, kiedy trzymając ją w ramionach, wyobraził sobie przez chwilę, że jest młodą dziewczyną. Gdy zmarła, był tak urzeczo-ny i wstrząśnięty, że nawet nie zauważył, w jak strasznym jest stanie, pozbawiony dolnych partii ciała… Po zamachu tłumy butlerian zaatakowały miasta i fabryki Bouje-ta, spaliły większość do cna i zostawiły ludność bez technologii, bez wygód, tylko z popiołami. Teraz naprawdę planeta znalazła się na powrót w epoce kamiennej. Lekarze byli zaskoczeni, że Manford przeżył, on tymczasem potraktował błogosławieństwo Rayny jako swoją zbroję i miecz. Jedną z jego najświętszych relikwii stał się zakrwawiony strzęp ubrania zdjęty z jej ciała w dniu śmierci. Stale nosił oderwany skrawek tkaniny przy sobie; dawał mu on siłę. Anari zaczęła ugniatać palcami jego węźlaste mięśnie, masować barki. Spoglądając na Manforda, który poruszył się w przesyconej zapachem ziół wodzie, odezwała się: —Znowu myślisz o Raynie? Widzę to po twojej minie. —Rayna jest ze mną zawsze — rzekł. — Jak mogę przestać o niej myśleć? Anari wyjęła go z wody, delikatnie wytarła ręcznikiem i ponownie ubrała. Kiedy podniosła go mocnymi rękami, wsparł głowę na jej głowie. —Połóż mnie przy biurku obok łóżka — powiedział. — I zapal świecę. Chciałbym poczytać przed zaśnięciem. —Jak sobie życzysz, Manford. Kiedy zostawiła go samego, usiadł przed kopiami wydrukowanych i oprawionych dzienników i notatników laboratoryjnych ohydnego robota Erazma. Te niebezpieczne zapasowe dokumenty znaleziono w ruinach na Corrinie i zabezpieczono, ale trzymano pod kluczem. Dzienniki były przerażające, dawały wgląd w umysł potwora. Teraz Manford studiował je, czując odrazę do wypaczonego robota, które je napisał. Było to jak zetknięcie się ze słowami demona i im więcej Manford czytał, tym bardziej był wstrząśnięty. Z pedantycznych opisów wyzierała duma myślącej maszyny z popełnianych przez nią zbrodni i zadawanych ludziom cierpień. Komentarze mroziły duszę Manforda. „Maszyny mają cierpliwość, na którą ludzie nigdy nie będą w stanie się zdobyć — pisał Erazm. — Co dla nas znaczy dziesięciolecie, wiek, tysiąc lat? Możemy poczekać. I jeśli myślą, że nas pokonali, ja zachowuję pewność siebie. Nawet jeśli zlikwidują wszystkie komputerowe umysły, wiem, co się stanie. Znam ich. Z czasem ludzie zapomną… i znowu nas stworzą. Tak, możemy poczekać”. Poruszony tym ustępem Manford poczuł piekące łzy w oczach i przysiągł sobie, że już nigdy do tego nie dojdzie. Zamknął tom, ale wiedział, że długo nie będzie mógł zasnąć. Niektóre rzeczy były zbyt przerażające nawet dla niego, by mógł się nimi podzielić ze swoimi zwolennikami. Życie! Gdybyśmy tylko mogli wrócić do przeszłości i dokonać mądrzejszych wyborów.’ — anonimowy lament Podczas tych rzadkich okazji, kiedy Raquella Berto-Anirul odwiedzała Salusę Secundusa, zawsze była wyjątkowa pogoda — jasne, ciepłe dni z łagodnym wietrzykiem poruszającym kolorowymi flagami Ligi Landsraadu i flagą z herbowym złotym lwem Corrinów. Dzięki głosom stłoczonych w jej głowie historycznych postaci mogła przywołać

pamięć o tej planecie, klejnocie wśród wszystkich zasiedlonych przez ludzkość światów, sprzed stuleci. Jednak kiedy przybyła na nią tego popołudnia z delegacją sióstr, niebo było ołowiane, a powietrze nieruchome jak wstrzymany oddech, tak że barwne flagi obwisły na masztach. Zimia zrobiła się ponura, jakby wiedziała, że Raquella przyleciała zabrać Annę Corrino. Matka Wielebna chciała zaimponować Imperatorowi Salvadorowi profesjonalizmem zgromadzenia żeńskiego, wykazać, że jego decyzja o wysłaniu siostry na Rossaka jest słuszna. Zgodnie z ustalonym har-monogramem Raquella i jej towarzyszki powinny były wylądować poprzedniego wieczoru, ale opóźnienie, do którego doszło w ostatniej chwili na zaginaczu przestrzeni VenHold, przeszkodziło w przybyciu na czas. „Niezbyt pomyślny początek” — pomyślała. Wynajęty pojazd naziemny zatrzymał się na ruchliwej pętli dla wysiadających przed najeżonym wieżami pałacem Corrinów, jakby Matka Wielebna Raquella, Valia i dwie inne siostry były gośćmi, którzy przybyli na uroczyste przyjęcie. Dwóch lokajów w liberii otworzyło drzwi pojazdu i pomogło Raquelli wysiąść, jakby była kruchą staruszką. Pozwoliła im na to, by poczuli się użyteczni, chociaż wciąż była zwinna i nie potrzebowała pomocy. Kiedy Valia Harkonnen wyłoniła się z wehikułu, rozejrzała się, będąc wyraźnie pod wrażeniem wspaniałości miasta, ale opamiętała się i zapanowała nad emocjami. Lokaje podeszli szybko do innego pojazdu, by powitać kolejnych przedstawicieli jakiejś planety, nie obejrzawszy się nawet na kobiety z Rossaka. Nikt nie zwrócił uwagi na ich przybycie. Idąc do pałacu, Raquella i jej towarzyszki zgubiły się w tłumie dygnitarzy, biurokratów i przedstawicieli planet, który wlewał się i wylewał z ogromnego pałacu. Promieniując pewnością siebie, przedstawiła się umundurowanemu przewodnikowi, który czekał u podnóża długiego wodospadu schodów prowadzących do wspaniałego głównego wejścia. — Jestem Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul ze szkoły zgroma dzenia żeńskiego na Rossaku. Przybyłam z towarzyszkami na żądanie Imperatora, by zobaczyć się z księżniczką Anną Corrino. Ani trochę nie zdziwiony, jakby oznajmiła dostawę paczki z artykułami spożywczymi, służący poprowadził je niekończącym — zdawało się — ciągiem białych marmurowych stopni. W wejściu pospieszyła, by je przejąć, siostra Dorotea, która wyglądała, jakby bez tchu pędziła na ich spotkanie. Dołączyło do niej pięć innych absolwentek Szkoły Rossakańskiej, które służyły na imperatorskim dworze. Wszystkie skłoniły się z szacunkiem przed Matką Wielebną. Nawet siostra Perianna, którą przydzielono jako osobistą sekretarkę żonie Rodericka Corrino, oderwała się od swych obowiązków, by przywitać gości. Dorotea odprawiła pałacowego przewodnika i powiodła Raquel-lę oraz jej towarzyszki sklepionymi, rozbrzmiewającymi echem ich kroków korytarzami. —Przepraszam, że nie zorganizowałam bardziej oficjalnego przyjęcia, Matko Wielebna — powiedziała. — Nie byłyśmy pewne, kiedy przybędziecie. —Kaprysy podróży kosmicznych — rzekła Raquella, zachowując się tak, jakby nie miało to żadnego znaczenia. — Flota kosmiczna VenHold jest solidnym przewoźnikiem, ale na to opóźnienie nie miałyśmy wpływu. Mam nadzieję, że Imperator Salvador nie jest poirytowany. —Zmieniłam kalendarz jego spotkań — wyjaśniła Dorotea. Wychowała się w zgromadzeniu żeńskim i nie miała pojęcia, że jest wnuczką Raquelli. — Nie zauważy różnicy, a księżniczce Annie na pewno nie spieszy się do odlotu. —Zawsze byłaś jedną z najbardziej kompetentnych sióstr. — Raquella pozwoliła, by w jej głosie dała się słyszeć duma. — Jestem pod wrażeniem tego, czego dokonałaś w tym pałacu. — Zrobiła pauzę. — Przypuszczam, że walnie przyczyniłaś się do wybrania właśnie naszej szkoły dla Anny Corrino? —Mogłam to zasugerować. — Dorotea skłoniła się lekko. — Dziękuję, że przybyłaś osobiście, by przyjąć księżniczkę w poczet akolitek. Ten gest może dużo znaczyć dla jej rodziny. —To wielki zaszczyt, że Imperator powierzył ją nam. W Imperium powstaje tak wiele szkół, że miał inne możliwości. Dorotea zaprowadziła gości w głąb rozległego pałacu. —Moje siostry i ja dowiodłyśmy naszej wartości i dałyśmy dobry przykład. Biorąc pod uwagę skłonność Anny do dokonywania nieprzemyślanych wyborów, Imperator byłby zadowolony, gdybyśmy wyszkoliły ją tak, by postępowała jak my. — Spojrzała na Valię sza-cującym wzrokiem. — Czytałam sprawozdania. To ty przejęłaś po mnie obowiązki asystentki siostry Karee Marques w badaniach farmaceutycznych?

—Tak. Nadal mamy przed sobą dużo pracy. — Valia ukłoniła się, ale z trudem panowała nad podnieceniem. — Jednak teraz wdzięczna jestem za to, że dano mi sposobność zobaczenia stolicy Imperium. Dorotea obdarzyła ją lekkim uśmiechem. —A zatem mamy ze sobą dużo wspólnego. —Pokładam wiarę w siostrze Valii — wtrąciła się Raquella. — Wykazała się pod wieloma względami. Teraz dodałam do jej obowiązków zaprzyjaźnienie się z Anną Corrino. Oczy Valii płonęły z podniecenia wywołanego pobytem na Salusie Secundusie, co skłoniło Raquellę do zastanowienia się nad tym, jakie są priorytety młodej kobiety. Kiedy Valia powiedziała — „Postaram się, by czuła się mile widziana podczas trudnego przejścia do zgromadzenia żeńskiego” — nie uznała jej pokornego tonu za przekonujący. — Jesteście w tym samym wieku, więc może poczuć do ciebie sym patię. — Dorotea również wydawała się nastawiona sceptycznie, gdyż postrzegała Valię jako rywalkę. — Jednak Imperator poprosił mnie, bym dotrzymała towarzystwa jego siostrze, żeby na obcym świecie widziała koło siebie znajomą twarz. Z rozkazu Imperatora zakończy łam pracę na Salusie Secundusie i wracam na Rossaka. Chociaż Raquella wolałaby, żeby Dorotea została na miejscu, nie mogła się sprzeciwić życzeniu Imperatora Salvadora. — Dobrze, możesz wrócić do pracy z siostrą Karee, a siostrze Valii przydzielę inne zadanie. Będzie mi smutno stracić w tobie naszą przedstawicielkę na dworze Imperatora, ale nadal mamy tutaj cztery inne siostry. Głosy w głowie Raquelli zaczęły szeptać z podnieceniem, zwracając uwagę, że niewiele sióstr jest tak wyszkolonych jak Dorotea albo tak gotowych do poddania się próbie przemiany. Może ona będzie następna… „Moja wnuczka!” — pomyślała Raquella. Ale wszystkie siostry musiały być traktowane równo, a więzi rodzinne pozostać ukryte. Tuż po urodzeniu Dorotei córka Raquelli, Arlett, nie zgodziła się na rozdzielenie jej z dzieckiem. Uparła się, że weźmie córeczkę, wystąpi ze zgromadzenia i odnajdzie jej ojca. Widząc taką oznakę słabości u własnej córki, Raquella — zachęcana przez natarczywe i obiektywne głosy z historii — podjęła ważną decyzję. Matka Wielebna poszła do żłobka, gdzie w kołyskach leżały no-worodki. Bez wahania zdjęła kartki z ich imionami, po czym pozamieniała dzieci miejscami, a ich matki, włącznie z Arlett, wysłała, by rozpowszechniały w Imperium wieści o Szkole Rossakańskiej. Od tamtego dnia trzymała się zasady, że dzieci urodzone przez lojalne siostry i wychowywane na Rossaku nie wiedziały nic o swoich rodzicach. Każde zaczynało z czystą kartą, żadne nie było traktowane w uprzywilejowany sposób. Kiedy Dorotea wystarczająco podrosła, Raquella wysłała ją jako misjonarkę na Lampadasa, żeby pracowała bez rozgłosu wśród butlerian, obserwowała ich i analizowała. Matka Wielebna chciała, by stało się to wyjątkowym doświadczeniem edukacyjnym, zanurzeniem w ekstremistycznej organizacji, które miało pokazać jej wnuczce, jak sprawa, której służą, może doprowadzić jej szermierzy do nielogicz-nych zachowań. Działalność na Lampadasie stała się dla Dorotei od-skocznią do kariery na imperatorskim dworze na Salusie Secundusie. Teraz, po latach sukcesów, jej wnuczka wracała do domu. Raquella nie przyznałaby się głośno do tego, ale cieszyła się, że będzie miała Doroteę z powrotem przy sobie. —Matko Wielebna — powiedziała szybko Valia — skoro siostra Dorotea opuszcza dwór Imperatora, to może ja mogłabym zostać na Salusie? Chciałabym skorzystać z okazji… —Nie — ucięła Raquella. Nie musiała się zastanawiać, jaką podjąć decyzję. Nie tylko potrzebowała pomocy Valii przy katalogach genetycznych, ale zdawała sobie również doskonale sprawę z jej ambicji. — Jeśli kiedykolwiek zostaniesz przydzielona na Salusę, to stanie się tak, byś realizowała n a s z e cele, nie swoje. Nie zapominaj, że teraz jesteś w zgromadzeniu i masz obowiązki wobec pozostałych sióstr. Teraz twoją jedyną rodziną jest zgromadzenie żeńskie. Valia skłoniła się ze skruchą. — Tak, Matko Wielebna. Zgromadzenie żeńskie jest rodziną nie podobną do żadnej innej — powiedziała. — Może więc pewnego dnia zostanę misjonarką, jeśli stwierdzisz, że się do tego nadaję? Doce niam awans, który mi dałaś, ale wolałabym nie spędzić reszty życia na Rossaku. —Cierpliwość jest cnotą, siostro. Dorotea skinęła na nie, by poszły za nią. —Chodźcie, poznacie księżniczkę Annę.

Pięć pozostałych sióstr, które służyły na dworze, pożegnało się z nimi krótko i wróciło do swoich zadań w pałacu. Siostra Dorotea poprowadziła Matkę Wielebną i jej świtę cichym krokiem przez labirynt sklepionych korytarzy do mniej zatłoczonego skrzydła, gdzie mieściły się liczne biura, sale obrad i biblioteki. Zatrzymała się przed drzwiami dużej komnaty, po czym wprowadziła siostry do małego pomieszczenia recepcyjnego, gdzie czekała na nie z nadąsaną miną drobna Anna Corrino. W pokoju, tuż przy drzwiach, stała surowa strażniczka, która pilnowała, by księżniczka nie wyszła. Chociaż Raquella nigdy wcześniej nie widziała siostry Imperatora, natychmiast rozpoznała rysy Corrinów. — Skoro nie przyleciałyście wczorajszego wieczoru, miałam nadzie ję, że mój brat zmienił zamiar, ale jednak tu jesteście — powiedziała wyniośle Anna, zabarwiając swój głos pogardą. Raquella wyczuła wszakże również jej niepokój. —Nie miałyśmy zamiaru narażać cię na niepotrzebny stres — powiedziała, starając się, by zabrzmiało to współczująco. — Zaginacz przestrzeni miał opóźnienie. — Ujęła dłoń dziewczyny. — Może będziesz musiała trochę zmienić zwyczaje, ale spodoba ci się w zgromadzeniu żeńskim. —Wątpię — rzekła Anna. —A ja nie. — Valia wysunęła się do przodu z uśmiechem i miną zupełnie inną niż ta, którą miała jeszcze parę chwil temu. — Zostanę twoją przyjaciółką, Anno. S i o s t r o Anno. Będziemy dobrymi przyjaciółkami. Ujrzawszy kogoś w swoim wieku, księżniczka rozchmurzyła się, chociaż wciąż wydawała się niepewna. Jej emocje szybko się zmieniały. — Może tak będzie lepiej — powiedziała. — Bez Hironda nie chcę tu już dłużej przebywać. Patrzenie wstecz może się wydawać prostszym ćwiczeniem niż patrzenie w przyszłość, ale może też być boleśniejsze. — Orenna Corrino, Imperatorowa Dziewica, prywatny dziennik „Dwa dni” — pomyślała księżniczka Anna. Tylko dwa dni dzieliły ją od chwili, kiedy będzie musiała udać się z towarzyszącymi jej kobietami ze zgromadzenia żeńskiego na Rossaka… na zesłanie, ponieważ ośmieliła się pokochać pewnego młodzieńca, ponieważ podejmowała niezależne decyzje, ponieważ nie chciała się stosować do re-guł narzuconych jej przez braci. To, że trzymała się własnych zasad i szła za głosem serca, wydawało się romantyczne… ale teraz wysyłano ją do szkoły, w której były same kobiety. Jakież to niesprawiedliwe! Zegar tykał. Wyobrażała sobie, że ucieka z Hirondem, ale nawet on wzdragał się przed podjęciem takiego ryzyka. Teraz wiedziała, że już nigdy nie zobaczy kochanka. Pomimo zapewnień Rodericka nie była nawet przekonana, czy młodzieniec jeszcze żyje. Może mogłaby uciec sama… Jej serce biło szybko i z trudem łapała oddech. Czy mogła się nie denerwować, że zabierają ją z jedynego domu, jaki kiedykolwiek miała? Salvador traktował ją jak zepsute dziecko. Dlaczego podejmował za nią wszystkie decyzje? I chociaż siostry przyleciały tutaj i niezdarnie starały się ją pokrzepić i oswoić z nową sytuacją, te zaściankowe kobiety wydawały się dziwne i nie z tego świata. Nawet na dworze nie lubiła chudej siostry Dorotei, która zawsze patrzyła na wszystko wścibskim okiem i udzielała szeptem rad jej braciom. Teraz Anna miała się znaleźć w szkole pełnej takich kobiet. Nie miała ochoty dołączyć do nich ani stać się taka jak one… ale nie miała wyboru. Był to rozkaz Imperatora bez serca. Straże nie pozwoliłyby jej opuścić rozległych terenów pałacu, mi-mo to Anna szybko oddalała się od zabudowań, czując rozpaczliwą potrzebę ukrycia się, ucieczki… choćby na krótko. Obrała wyłożoną kamiennymi płytami ścieżkę, która biegła przez ozdobne ogrody otaczające pałac i kładkę przerzuconą nad szemrzącym strumieniem. Zerknąwszy za siebie, by się upewnić, że nikt za nią nie idzie, chociaż ukryte monitory i tak niewątpliwie śledziły każdy jej ruch, przyspieszyła i skręciła w boczną ścieżkę przecinającą wiązowy gaj. Chciała tylko nacieszyć się kilkoma ostatnimi chwilami wolności, zanim zostanie oficjalnie aresztowana i wywieziona na inną planetę. Już czuła się jak więźniarka. Dostrzegła przed sobą jeden z większych domków ogrodowych, teraz zabity deskami i od dawna opuszczony. Rozpierał się on po obu stronach strumienia, tak że woda przepływała pod nim i obracała duże koło. Po plecach Anny przebiegł dreszcz. Rzadko odwiedzała tę część ogrodu z powodu złych wspomnień związanych z tym domem

— miejscem, gdzie dawno temu była świadkiem strasznej krzywdy wyrządzonej jej macosze Orennie, zbrodni, która wywołała u niej głęboki uraz i zapoczątkowała łańcuch krwawych wydarzeń, których nigdy nie zapomni. Była wtedy małą dziewczynką. W latach, które minęły od tamtej pory, zmusiła się kilkakrotnie do przyjścia tutaj, podchodziła do samotnego domu, starając się za każdym razem zbliżyć bardziej niż poprzednio, by stawić czoło strachowi. Chociaż w głowie kłębiły się niczym spłoszone kozy paniczne myśli, usiłowała wmówić sobie, że jeśli postawi stopę wewnątrz, usunie w jakiś sposób dręczące ją koszmary. Nigdy jednak nie udało się jej zebrać dość odwagi. Teraz nie będzie już miała na to szansy. Blizny pozostaną… Zostawiwszy wypielęgnowaną ścieżkę, skierowała się w stronę labiryntu mgielnicowych zarośli, w których bawiła się jako dziecko. Jedyne w swoim rodzaju ekaskie rośliny były niebiesko-zielone w wyniku wyboru, którego dokonała przed laty siłą umysłu. I chociaż od pewnego czasu nie robiła tego, nadal mogła zmieniać ich kolor — i w inny sposób wpływać na wrażliwe rośliny — kiedykolwiek sobie zażyczyła. Wiele gatunków mgielnic reagowało na ludzkie myśli i nastroje, lecz Anna darzyła szczególną sympatią, większą niż inni hodowcy, tę właśnie odmianę. Pałacowi ogrodnicy uważali, że ozdobne krzewy mają jakąś wadę, ponieważ ich myśli nie mogły ich przeniknąć. W rezultacie, kiedy była mała, spędziła tutaj wiele czasu otoczona gęstą plątaniną gałęzi, uwrażliwiając zarośla na wytwory swego umysłu. Był to jej sekret. Anna poczuła sympatię do tych akurat roślin, zanim jeszcze stała się świadkiem brutalnej napaści Toure Bomoko na jej macochę. Gęsty mgielnicowy zagajnik był jej kryjówką, do której nie miał wstępu nikt inny. Sztywne gałęzie musnęły ją, kiedy przecisnęła się przez nie. Rozsunęły się tylko na tyle, by ją przepuścić, po czym zamknęły się za nią. Wzięła głęboki oddech, by się uspokoić, i usiadła na małej ławeczce z gałęzi, które zgięła myślą; przez splątane gałązki nad nią sączyło się światło słońca. We wnękach i koszykach ukształtowanych przez jej umysł z żywych pędów trzymała zapas puszek z jedzeniem, butelek wody, gier i staromodnych książek. Mogłaby się tu ukrywać wiele dni i wyjść dopiero wtedy, kiedy będzie bezpiecznie. Na razie nikt nawet nie zauważył, że zniknęła, ale prom na Rossaka miał wkrótce odlecieć, więc ktoś postara się ją wytropić. Zastanawiała się, ile minie czasu, zanim straże podniosą alarm. Gdyby udało się jej ukryć na wystarczająco długo, może Salvador pomyślałby, że uciekła do jakiegoś odległego układu słonecznego. Kiedy w końcu by się ujawniła, może brat poczułby taką ulgę, widząc, że nic się jej nie stało, iż pozwoliłby jej mimo wszystko zostać. Pół godziny później usłyszała obok kryjówki wołających ją strażników pałacowych. Zignorowała ich i zabrała się do czytania książki historycznej, analizy wydarzeń związanych z gwałtem na Imperatorowej Dziewicy i krwawą karą wymierzoną z rozkazu Imperatora Julesa Toure Bomoko i delegatom na Kongres Ekumeniczny Federacji, którym wcześniej udzielił schronienia w pałacu. Anna nie miała wówczas nawet pięciu lat, nie rozumiała więc nic z polityki — prawdę mówiąc, nadal zupełnie nie orientowała się w tych sprawach — ale obrazy te utrwaliły się w jej umyśle jak wypalone żelazem. Imperator Jules kazał też córce przyglądać się egzeku-cjom, uważając zapewne, że ten straszny widok sprawi, iż poczuje się lepiej. Od tamtej pory stale puszczały jej nerwy. Zdobyła się na odwagę i raz jeszcze próbowała poznać skompli’ kowane tło tych wydarzeń, zrozumieć decyzje i ich wytłumaczenie. Skoro siostry zaciągną ją na Rossaka i poddadzą podczas swojego tajemniczego szkolenia praniu mózgu, może to być dla niej ostatnia szansa uporządkowania myśli. Na wydaną w głowie komendę otworzyła się jedna ze splecionych z gałązek szuflad i Anna wyjęła pudełko czekoladowo-melanżowych biszkoptów. Pogryzając jeden z nich, zagłębiła się w lekturze poważnej książki. Gwałtowna reakcja ludności Imperium po wydaniu Biblii Protestancko-Katolickiej zaskoczyła Imperatora Julesa. Po trzech latach zamieszek, podczas których zamordowano wielu delegatów na kongres, tropiony przez przeciwników przewodniczący KEF Toure Bomoko zbiegł z grupą innych ściganych na Salusę Secundusa i błagał Imperatora o schronienie i ochronę. Doradcy Julesa ostrzegali go, by nie brał strony delegatów, zwracając uwagę, że w niepokojach przeciw

kongresowi straciło już życie osiemdziesiąt milionów osób. Słysząc to, wyniosły Imperator wzruszył tylko ramionami i — jak głosiła fama — powiedział: — Przesadzacie z tym zagrożeniem. To tylko sześć tysięcy na jedną planetę. Więcej tracę na błahostki! Tak więc z rozkazu Imperatora udzielono schronienia trzydziestu pięciu delegatom, włącznie z przewodniczącym Bomoko. Jules nie rozumiał, co tak rozsierdziło ludzi, i zapewnił Bomoko, że uspokoi masy. Kiedy jednak próbował się zwrócić do spragnionego krwi tłu-mu w Zimii, nie wypadło to dobrze i dla własnego bezpieczeństwa musiał się wycofać ze swoimi strażnikami. Napięcie utrzymywało się ponad miesiąc. W tym czasie brat Anny, Salvador, miał trzydzieści jeden, a Roderick dwadzieścia dziewięć lat, podczas gdy ona była jeszcze rozpiesz-czonym, chronionym przed całym tym zamieszaniem dzieckiem. Pewnego dnia, bawiąc się w ogrodzie, zawędrowała do domu z kołem wodnym. W jednym z pomieszczeń natknęła się na Orennę, z której zdarto ubranie, i na również nagiego — napastującego ją — przewodniczącego Bomoko. Była o wiele za młoda, by zrozumieć, co się dzieje, ale krzyknęła. Wstrząśnięta i przerażona, darła się wniebogłosy. Pamiętała, że krzyczała też Orenna, potem zaś rozległo się wiele innych, chaotycznych krzyków. Wpadli strażnicy; Anna pamiętała teraz tylko zamazane obrazy, które próbowała od siebie odpędzić i skupić się na historycz-nym opisie wydarzenia, chłodnych i rzeczowych literach, w których ujęto straszne wydarzenie. Jeden z rozdziałów poświęcony był temu w całości i zatytułowany Zgwałcenie Imperatorowej Dziewicy. Rzekomo Imperator Jules nigdy nie dzielił łoża ze swą prawowitą żoną. Historycy przyznawali jednak, że w rzeczywistości ich małżeństwo mogło zostać skonsumowane, ale Jules i Orenna po prostu się nie lubili. Imperator wolał konkubiny, z którymi miał troje dzieci. Niemniej wściekłość po napaści na Imperatorową i zgwałceniu jej przez człowieka, któremu tak łaskawie udzielił schronienia, doprowadziła władcę do ostateczności. Nakazał strażnikom schwytać i stracić wszystkich członków delegacji. Jeszcze teraz Annie waliło serce, kiedy przypomniała sobie owe koszmarne godziny, gdy straż pałacowa wytropiła i zmasakrowała trzydziestu pięciu delegatów, wylewając w pałacu i okalających go ogrodach morze krwi. Chociaż niektórzy z tych mężczyzn i kobiet próbowali uciekać, zostali pojmani i zaszlachtowani. Ojciec Anny kazał jej na to patrzeć; obok stała Orenna, blada jak kreda, nie odzywając się ani słowem. Delegaci padali, jeden po drugim, pod ciosami ostrzy, błagając o litość, której im nie okazano. A tymczasem w tym zamieszaniu przepadł gdzieś przewodniczący Bomoko. Zniknął z pałacu, co — zdaniem ludu — dowodziło tylko jego diabelskiego geniuszu. Imperator Jules, pewien, że gwałciciel otrzymał pomoc od części pałacowego personelu, kazał przesłuchać czternastu podejrzanych. Chociaż nie ujawnili żadnych informacji, nie przetrzymali śledztwa. Przygnębiony, ale opanowany, Imperator Jules stanął przed wzbierającym tłumem i ponownie zwrócił się do niego. Tym razem potępił delegatów na Kongres Ekumeniczny Federacji i przyznał, że poprzednio był w błędzie. Było to w owym roku, w którym bomba podłożona przez zamachowca zabita Raynę Butler, co tylko rozjuszyło butlerian. Niespokojne czasy… Zszokowana tym wydarzeniem Orenna przez wiele miesięcy stroniła od ludzi i po dziś dzień nie chciała rozmawiać o tych ponurych chwilach. Przez pozostałych pięć lat rządy Imperatora Julesa Corri-no były twarde i bezlitosne, ale mimo niezliczonych doniesień, że go gdzieś widziano, nigdy nie znaleziono Toure Bomoko. Anna zamknęła książkę i zjadła jeszcze jednego biszkopta z melanżem. Wkrótce znajdzie się daleko od rzeczy, które przypominały jej o tym okresie jej przeszłości. Na Rossaku, wśród sióstr, niewiele, a być może nawet nic, nie będzie odświeżało tych wspomnień. Może to i lepiej. Czasami nienawidziła tego, że jest członkinią imperatorskiego rodu. Chociaż straże odeszły w inną część ogrodu, by jej szukać, usłyszała jakiś ruch obok swego mgielnicowego schronienia. Odezwał się kobiecy głos, stanowczy, lecz nie nieprzyjazny. — Anno, wiem, że się tam chowasz. Proszę, odsuń te gałęzie i wpuść mnie. Dziewczyna zastygła jak spłoszona łania; siedziała na ławeczce i wstrzymywała oddech. —Dziecko, nikogo nie oszukasz. To ja, Orenna. Wpuść mnie, żebyśmy mogły porozmawiać. Proszę, chcę ci pomóc. Jestem sama. —Nie jestem dzieckiem — powiedziała Anna, ustępując nieco.

—Wiem, że nie jesteś, i przepraszam. Widziałam już wcześniej, jak naginasz mgielnice do swej woli, ale nikomu nie powiedziałam o twojej kryjówce ani o tej szczególnej zdolności. — Głos był uspokajający. — No dalej, pozwól mi się z tobą pożegnać. Annę łączyła z macochą szczególna więź. Często rozmawiały o roślinach i ptakach albo po prostu spacerowały razem, podziwiając w milczeniu piękno wokół siebie. Orenna wyznała jej kiedyś, że uważa, iż mają na siebie dobroczynny, terapeutyczny wpływ. Mimo upływu tylu lat nigdy nie rozmawiały o gwałcie, którego świadkiem stała się Anna, ale zawsze wisiało to między nimi jak obecność trzeciej osoby. Z westchnieniem rezygnacji księżniczka wysłała myśl, która rozsu-nęła gałęzie mgielnie. Orenna weszła i rozejrzała się. —Zawsze zastanawiałam się, jak ta kryjówka wygląda od we-wnątrz. — Staruszka była w białej, jedwabistej sukni z wyhaftowanym na piersi złotym lwem, herbem Corrinów. — Bardzo tu przyjemnie. —Spokojnie. — Anna zgięła myślą gałąź, by macocha mogła na niej przysiąść. Zebrawszy suknię, Imperatorowa Dziewica usiadła. Mrugnąwszy załzawionym niebieskim okiem, powiedziała: —Nie usuniesz jej spode mnie, co? —To zależy od tego, co powiesz — zachichotała Anna. — Zamierzasz próbować mnie przekonać, że na Rossaku będę szczęśliwa? Orenna przyjrzała się jej uważnie. — Jest między nami zrozumienie, więź przyjaźni — odparła. — Ufasz mi, Anno? Księżniczka potrzebowała dużo czasu, by odpowiedzieć, ale rzekła: -Tak. Macocha odgarnęła z oczu srebrzyste włosy. —Musisz mieć świadomość, że nie masz dokąd się udać. Poza tym małym schronieniem nie znajdziesz na Salusie Secundusie żadnego miejsca, w którym mogłabyś się ukryć, a nie uda ci się opuścić planety bez zaalarmowania Imperatora. —Wobec tego zostanę tutaj. Możesz mi przynosić jedzenie i picie. —Już w chwili, gdy to mówiła, wiedziała, że to nierealny pomysł. —Wcześniej czy później zostałabym zauważona, a ty odkryta. —Więc umrę tutaj. Wolę to od zesłania na Rossaka! Moje życie i tak się skończyło, kiedy odebrano mi Hironda. —Ale czy musi się skończyć również życie innych? —Co masz na myśli? —Jeśli wkrótce się nie pokażesz, Salvador każe zgładzić Hironda i cały personel kuchni za to, że pomagał mu utrzymać wasz romans w tajemnicy. Po twarzy Anny popłynęły łzy. —Nienawidzę brata! — krzyknęła. — To potwór! —Jest bardzo przywiązany do tradycji i wie, czego lud oczekuje od monarszego rodu. Chce tylko tego, co najlepsze dla ciebie i dla Corrinów. — Bierzesz jego stronę, jak Roderick. Lady Orenna pokręciła głową. — Przeciwnie, biorę twoją stronę, dziecko, i chcę, żebyś rozkwit ła i dożyła późnej starości. Chcę, żebyś była jak najszczęśliwsza, tak szczęśliwa, jak możesz być bez mężczyzny, którego kochasz. Tak jak ja starałam się być. Słowa te odebrały na chwilę Annie mowę. — Ty też kogoś kochałaś? — zapytała w końcu. — Kogoś, kogo nie mogłaś mieć? Orenna wydawała się smutna, ale uśmiechnęła się nieprzekonująco i strzepnęła z roztargnieniem dłonią pyłek z rękawa. — Och, to było dawno temu i nie ma teraz żadnego znaczenia — odparła. — Musiałam żyć dalej, a ty musisz zrobić to samo. Anna otarła łzy z policzków i spojrzała zaczerwienionymi oczami na staruszkę. W kim się naprawdę kochała? —Teraz twoje miejsce jest na Rossaku. On będzie twoim schronieniem, tak jak ta mała kryjówka. Leć z siostrami, poznaj ich nauki, a kiedy wrócisz, będziesz silna jak nigdy dotąd. Obiecuję ci to. Bądź

najlepsza, jak potrafisz bez Hironda, a z upływem czasu ukoisz swój smutek. Pozwól ukochanemu lecieć gdzie indziej i znaleźć nowe życie. —Ale siostry nie wierzą w miłość. Jak możesz myśleć, że mi to pomoże? —Musisz znaleźć w sobie innego rodzaju wewnętrzną siłę, taką, która nie zależy od związku z żadnym mężczyzną. Musiałam to robić przez lata i teraz jestem silniejszą, lepszą osobą. Anna siedziała w milczeniu kilka długich chwil, słuchając dobiegających z zewnątrz dźwięków, głosów czekających na nią poszukiwaczy. Podeszła do liściastej ściany kryjówki i zrobiwszy myślą otwór, wyjrzała przez niego. Ale w ogrodach panowały cisza i spokój. — Dobrze, spróbuję… dla ciebie. Objęła macochę, po czym odsunęła gałęzie i poszła przodem. Każda szlachecka rodzina ma ponure sekrety. — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul, zapiski zgromadzenia żeńskiego Valia Harkonnen upajała się każdym dniem, który wraz z pozostałymi siostrami spędzała na dworze Imperatora. Tu, nie na Lankiveilu, było miejsce jej i jej brata. Chociaż była tylko członkinią świty Matki Wielebnej, znajdowała się w imperatorskim pałacu w Zimii. Dawało jej to lepsze pojęcie o tym, na co zasługiwał jej ród. W przeszłości Harkonnenowie tworzyli, wraz z innymi rodami, jądro starej Ligi Szlachetnych. Jednak przez Voriana Atrydę, który tyle lat temu pozbawił czci Abulurda, byli teraz odcięci od kręgów władzy. Wspomnienie tego gryzło ją, ale używając technik zgromadzenia żeńskiego, uspokoiła się i skoncentrowała. Niemniej, kiedy rozglądała się po dworze, widziała możliwości. Dla wszystkich tutaj, nawet dla Anny Corrino, była po prostu siostrą Valią. Nigdy nie wymieniono nazwiska jej rodziny. Jednak pewnego dnia… Teraz towarzyszyły Matce Wielebnej podczas audiencji, której Imperator udzielił najbogatszym przywódcom Landsraadu. Nie mogła przestać myśleć o tym, że Harkonnenowie również są szlachtą, chociaż ich gałąź odcięto od pnia rodów Imperium. Kiedy Matka Wielebna przedstawiła pierwszego wieczoru Imperatorowi siebie i swoją świtę, Salvador powitał je zdawkowo. —Mam nadzieję, że wasza szkoła może pomóc mojej drogiej siostrze — powiedział. — Potrzebuje rady i nauki. —Będziemy o nią dbały, panie — oznajmiła Raquella, kłaniając się. — I dopilnujemy, żeby rozwinęła swoje możliwości. Podczas posiłku Imperator otarł nagle usta połyskliwą chusteczką, po czym skrzywił się na widok resztek na swoim talerzu, jakby stracił apetyt. Wydawało się, że cierpi na niestrawność. — Bardzo mi zależy na tym, żebyście zabrały stąd Annę, i ufam, że zrobicie to dyskretnie, zwracając na siebie jak najmniej uwagi. Nie ma potrzeby podsycać zainteresowania tym skandalem. Valia wyczytała na jego twarzy zakłopotanie tak wyraźnie, jakby była to proklamacja. Jednak następny zaginacz przestrzeni udawał się z Salusy na Rossaka dopiero za dwa dni, pozostały więc jako goście w pałacu. Valii ani trochę to nie przeszkadzało. Chłonęła szczegóły otoczenia, wiedząc, że jej przodkowie przemierzali te same korytarze i spali w tych samych komnatach. Gdyby jej rodu nie pozbawiono dziedzictwa, ojciec mógłby zasiadać w Landsraadzie jako książę czy baron. Takie myśli zawsze napełniały ją złością, więc uspokajała się, myśląc o bracie i o tym, jak zawzięcie studiował, by zostać oficjalnym przedstawicielem Lankiveila na Salusie Secundusie. Była pewna, że zda niezbędne egzaminy. Tymczasem starała się zbliżyć do Anny Corrino, ale siostra Imperatora nie przejawiała żadnego zainteresowania życiem towarzyskim i wolała siedzieć nadąsana w swoich apartamentach. Jednak kiedy znajdą się na Rossaku, w warunkach, na które księżniczka nie będzie miała wpływu, nie zabraknie okazji, by się z nią zaprzyjaźnić. Teraz, w stolicy Imperium, Valia nie zamierzała tracić czasu. Czując się jak uczennica albo turystka, zapytała Matkę Wielebną, czy mogłyby pójść na spotkanie Imperatora z biznesmenami. Chciała poobserwować i pomarzyć o tym, co mogłoby być. Kiedy Raquella poprosiła o to Doroteę, ta łatwo uzyskała dla nich zaproszenie. Audiencja odbywała się w przedpokoju skrzydła jesiennego pałacu, pod kopułą pokrytą barwnymi freskami przedstawiającymi heroiczne walki Butlerów z myślącymi maszynami. Imperator siedział przed publicznością na wysokim, złotym, umieszczonym na podium krześle.

Podrzędna sala była zapełniona w połowie; niezajęte miejsca wpusz-czono pod kamienną posadzkę, zostawiając tylko w pobliżu tronu odpowiednią liczbę ław dla pięćdziesięciu uczestników posłuchania. — Postanowiłem, że dzisiejsza sesja będzie bardziej kameralna — rozległy się z głośników słowa Salvadora. Wzmacniacz był ustawiony na zbyt duże jak na tak małą publiczność natężenie dźwięku. Imperator poczekał, aż technik zmieni ustawienia, po czym podjął: — Mamy do przedyskutowania pewne kwestie ekonomiczne, obszary interesów, na których przywódcy planet mogą być bardziej skłonni do współpracy niż w przeszłości… oczywiście z pożytkiem dla wszystkich stron. Mając to na względzie, sprowadziłem ekspertów, którzy tego dowiodą. Na platformę u podnóża podium weszło dwóch mężczyzn w strojach typowych dla ludzi interesu. Jeden wspiął się na podwyższenie i włączył holoprompter. Przez parę minut ględzil o taryfach celnych nakładanych na materiały importowane przez różne układy gwiezdne, opłatach narzucanych za transport przez Venport Holdings i znacznie podwyższonym ryzyku związanym z kontraktowaniem usług oferujących niższe ceny firm przewozowych, które nie korzystały z tajemniczych nawigatorów. Mimo podniecenia wywołanego możliwością udziału w tym specjalnym spotkaniu Valia uznała, że ten wykład jest nudny, i ledwie mogła na nim wysiedzieć… dopóki nie otworzyły się złocone drzwi w głównym wejściu. Do sali wszedł sprężystym krokiem wysoki mężczyzna o jastrzębich rysach ubrany w staromodny wojskowy strój. Przyjrzawszy mu się bliżej, Valia doszła do wniosku, że może to być autentyczny mundur Armii Ludzkości sprzed kilkudziesięciu lat, z szamerunkiem i ozna-kami rangi. Pozostali uczestnicy spotkania odwrócili się, by spojrzeć na intruza, narzekając na zakłócenie posiedzenia, chociaż wydawało się, że niektórzy powitali z ulgą przerwę w drętwym przemówieniu. Valia pomyślała, że gość wygląda jak aktor z dramatu, którego akcja rozgrywa się w czasach dżihadu. Coś w nim wydawało się jej dziwnie znajome. Mężczyzna był zbyt skupiony, by jego uwagę rozproszył gwar rozmów zaskoczonych biznesmenów. Pomaszerował prosto do podium jak generał zajmujący wzgórze i zepchnął zaskoczonego ekonomistę z drogi. — Minęło ponad osiemdziesiąt lat od mojego ostatniego pobytu na Salusie, więc niektórzy z was mogą nie wiedzieć, kim jestem — powiedział i zmierzył wzrokiem od stóp do głów siedzącego na tronie Imperatora Salvadora. — “Widzę w tobie Butlera, panie, chociaż masz trochę więcej z Quentina niż z Faykana. Salvador obruszył się. — Nie przypominam sobie pana — rzekł. — Proszę się wytłu maczyć. Valia nagle zorientowała się, kim jest albo musi być ten mężczyzna. J e s z c z e żył? Po plecach przebiegł jej dreszcz, a odraza odebrała jej mowę. Spędziła wiele czasu, patrząc na jego zdjęcie i pałając nienawiścią z powodu tego, co zrobił jej rodzinie, jak zaważył na jej przyszłości. Ale jeszcze żył? Wydawało się jej to niepojęte. Od chwili przybycia widziała w Zimii posągi Voriana Atrydy, studiowała też opis jego przygód z Xavierem Harkonnenem. Nauczyła się na pamięć wygłoszonej przez niego na procesie Abulurda oskarżycielskiej mowy, która spowodowała upadek całej jej rodziny. O dziwo, jego wygląd w ogóle się nie zmienił podczas dżihadu… ale tego można się było spodziewać. Zabieg wydłużenia życia, któremu poddał go generał Agamemnon, był tajemnicą poliszynela. Valia przez całe życie wiedziała, że jej ród okrył się niesławą za sprawą Voriana Atrydy, ale zdarzyło się to w odległej przeszłości. Atryda zniknął parę pokoleń temu. Zakładając, że musi już nie żyć, miała nadzieję, że umarł w męczarniach. A teraz był tutaj. Jej puls przyspieszył, a skóra zrobiła się gorąca ze złości. — Jestem Vorian Atryda — powiedział takim tonem, jakby ocze kiwał aplauzu. Pozostali wymieniali szeptem jego nazwisko. Matka Wielebna Raquella wyglądała na oszołomioną, chociaż miała w oczach osobliwy błysk. Salvador wyprostował się na tronie. Był jednym z ostatnich w sali, którzy pojęli, z kim mają do czynienia. — Przybyłem tutaj żądać ochrony dla mojego świata i położenia kresu niesprawiedliwości. Niedawno na moją planetę, Keplera, ude rzyli najeźdźcy i pojmali moich ludzi. Przyleciałem prosto z targów niewolników na Poritrinie, gdzie ich wyzwoliłem. Imperator pochylił się do przodu na tronie i z megafonów rozległ się jego głos, znowu zbyt głośny. —Kepler? Nigdy nie słyszałem o tej planecie. — Rozejrzał się, ale w pobliżu nie było żadnego z jego doradców. — To tam przebywałeś przez te wszystkie lata?

—Miałem nadzieję, że zacznę tam wszystko od nowa. Po tym, ile wniosłem do dżihadu, nie proszę chyba o zbyt wiele, prawda, Imperatorze? —Nie, oczywiście, że nie. Jeśli naprawdę jesteś tym, kim mówisz, zasługujesz na to. Odszedłeś jako bohater. Vorian stał prosto, nie chyląc czoła przed majestatem władcy. —Przybyłem tutaj żądać ochrony dla mojej planety i moich ludzi — powtórzył. — Chociaż wolałbym, żebyś zamknął rynek handlu żywym towarem i zniósł niewolnictwo, wiem, że nigdy do tego nie dojdzie. Zbyt wiele osób ma interes w jego utrzymywaniu, by było to realistyczne oczekiwanie. — Spojrzał na zmieszanego specjalistę z zakresu ekonomii, który nadal sprawiał wrażenie, jakby chciał do-kończyć prelekcję. — Przyjmę jednak, panie, twoją gwarancję ochrony Keplera, żeby już nigdy nie niepokoili nas łowcy niewolników. — Nadal patrzył na Salvadora, jakby reszta słuchaczy nie istniała… jakby nie istniała Valia. — Wiem, że tyle Corrinowie mogą zagwarantować. —Jeśli potrafisz dowieść, kim jesteś. — Salvador podniósł się z tronu i zszedł z podestu. Początkowe zmieszanie zastępowały stopniowo podziw i szacunek. — Przypuszczam, że to możliwe, naczelny baszarze. Nadal masz ten stopień? —Naczelny baszarze… — rzekł Vor. — Jestem także bohaterem dżihadu, a przedtem byłem primero. Nie znam obecnych stopni wojskowych. Dzięki moim zasługom otrzymałem pozwolenie na dożywotnie używanie tych tytułów, a w moim przypadku oznacza to bardzo długi okres. Przedstawię genetyczny dowód mojej tożsamości, jeśli o to ci chodzi. Salvador zamrugał, wyraźnie nie mając pewności, jak postępować z tak legendarną postacią. Przez tłum przeszła fala szeptów podziwu. — Musimy o tym porozmawiać szerzej, ale na razie gorąco witamy pana z powrotem na Salusie — powiedział Imperator. — Ród Corrinów pamięta o pańskich wybitnych zasługach podczas dżihadu i o wspaniałych zwycięstwach, które odniósł pan w naszym imieniu. Gdyby nie pańskie bohaterstwo, naczelny baszarze Atrydo, nie byłoby tu dzisiaj nikogo z nas. — Podszedł do Voriana i uścisnął mu dłoń. Pełna szacunku postawa władcy sprawiła, że Valia aż skręcała się ze złości. Pomyślała, że chyba zwymiotuje. Sala rozbrzmiała wiwatami i okrzykami aprobaty, ale Valia musiała się hamować, by nie wrzasnąć. Po tym, co ten sukinsyn zrobił, jak Imperator mógł w ogóle pomyśleć o oddaniu mu honorów? Ten człowiek zniszczył ród Harkonnenów i wyrzucił go na śmietnik historii. Powinien zostać wtrącony do najgłębszych lochów na Salusie. Chciała rzucić się na niego i zaatakować z użyciem wszelkich technik, jakie znała… ale nie teraz, jeszcze nie teraz. Podczas lat spędzonych w zgromadzeniu żeńskim nauczyła się cierpliwości i planowania. Teraz była tu po to, by pomóc Matce Wielebnej i stać się towarzyszką siostry Imperatora. Nie chciała zaprzepaścić szansy na przywrócenie swojej rodzinie tego, co się jej zasadnie należało. Resztą mógł się zająć jej brat. Ufała Griffinowi i wiedziała, że zrobi to dla niej. Teraz, kiedy wiedziała, że Vorian Atryda żyje i którą planetę nazywa domem, Griffin mógł go wytropić i pomścić honor rodziny. Muszę ze smutkiem przyznać, że jestem szczytowym osiąg-nięciem mojej linii krwi. Pomimo przewagi, jaką dawało im pochodzenie i wychowanie, wszyscy moi potomkowie sprawili mi zawód. — generał Agamemnon, Nowe pamiętniki Bliźnięta przez ponad wiek pozostawały uwięzione w ochronnej krypcie, nieruchome i w pełni świadome. Przez cały ten czas Andros i Hyla nie mieli nic do roboty oprócz myślenia, niecierpliwienia się i planowania. Nigdy nie wyszli poza laboratorium, mieli więc niewielkie pojęcie o dżihadzie i ludziach z Ligi, którzy toczyli wojnę ze Zsynchronizowanymi Światami. Cisza w zamkniętym obiekcie była teraz tak ciężka i nienaturalna, jakby od ścian nadal odbijały się krzyki. — Za szybko ich zabiliśmy. — Andros stał w module laboratoryj nym, przyglądając się interesującym czerwonym wzorom, utworzonym przez krew rozbryzganą na ścianach i porozrzucanym częściom ciał mistrzów miecza i butlerian, którzy niechcący ich uwolnili. — Mogli dostarczyć więcej informacji. Mistrz miecza Ellus nie kwapił się do zdradzania tajemnic, ale w końcu ustąpił, gdy Hyla wyrwała mu palcami kilka zębów. — Można nam wybaczyć niecierpliwość. — Hyla złączyła dłonie czubkami palców i poczuła lepkość schnącej krwi. — Byłam nie spokojna, a Junona nigdy nie dawała nam dużo czasu na ćwiczenie umiejętności, w które nas wyposażyła. Dzięki temu, co wyjaśnił Ellus między wrzaskami bólu, Andros i Hyla poznali w głównych zarysach historię wojny ludzi z Omniusem, dowiedzieli się o ich ostatecznym zwycięstwie pod Corrinem oraz o stłumieniu rebelii cymeków.

Bitwa, w której zniszczonych zostało na tej placówce laboratoryjnej tak wiele neocymeków i statków bojowych robotów, była zaledwie drobną utarczką podczas ogromnych zmagań wojennych. Mimo to w jej wyniku bliźnięta, choć chronione przez ściany krypty, zostały na wiele lat pozostawione samemu sobie. Coś takiego mogłoby doprowadzić słabszą osobę do szaleństwa, pomyślała Hyla. —Powinniśmy opuścić to miejsce — rzekł Andros. — Weźmiemy ich statek, przestudiujemy zapiski i znajdziemy wszystko, o czym jeszcze powinniśmy wiedzieć. —Junona stworzyła nas, byśmy byli ponadprzeciętnymi okazami. — Hyla rozejrzała się po pobojowisku. — Właśnie dowiedliśmy, że nimi jesteśmy, ale musimy jeszcze wiele się dowiedzieć, zobaczyć i zrobić. —Po ataku Omniusa Junona już nigdy tu nie wróciła i przygotowanie nas nie zostało dokończone — zauważył Andros. — Resztę będziemy musieli zrobić sami. Tytanka Junona — przez ponad tysiąc lat partnerka generała Agamemnona — była jednym z najstarszych cymeków. Agamemnon i pozostałych dwadzieścioro Tytanów przejęli władzę nad zadowoloną z siebie, zgnuśniałą ludzkością i sprawowali tyrańskie rządy, po czym chirurgicznie pozbyli się swoich biologicznych ciał i umieścili mózgi w pojemnikach ochronnych, by móc żyć setki lat w ciałach mechanicznych. Przedtem jednak Agamemnon zachował trochę swych plemników, by móc stworzyć potomstwo, kiedy uzna to za stosowne, ale pozostali jego synowie zawiedli go, więc ich zniszczył. Tymczasem Junona w tajemnicy przed nim realizowała ten próbny program, w którego ramach wyhodowała Hylę i Androsa z plemników Agamemnona i jajeczka niewolnicy. Wzmocniła dzieci, impregnując ich skórę elastometalem, przyspieszając ich odruchy bezwarunkowe i nasączając umysły wysoko rozwiniętymi umiejętnościami walki i wiedzą taktyczną. Wdrukowała w ich mózgi wszelkie informacje, które były potrzebne, by uczynić z nich niezwyciężoną broń. Dzieci godne ojca, Agamemnona. Miała nadzieję, że kiedy bliźnięta dowiodą, że ta praca była warta zachodu, wdroży program hodowlany na większą skalę. Chodząc w swej potężnej formie bojowej w tę i z powrotem przed komorą indoktrynacji, mówiła z wielkim podnieceniem o tym, jak przedstawi bliźnięta ich legendarnemu ojcu. Kiedy opowiadała, jak Vorian Atryda, trzynasty syn Agamemnona i jego największa nadzieja, zdradził ich wszystkich, w słowach dobiegających z jej przystawki głosowej pobrzmiewały autentyczne smutek i złość. Bliźnięta chłonęły każde słowo, przyswajając sobie całe to pragnienie zemsty i złość. Atak robotów na placówkę zniszczył ich opiekunów neocymeków, asystentów laboratoryjnych. Hyla była rozgoryczona, że królowa cymeków tak szybko spisała ich na straty. Według wycharczanych przez mistrza miecza Ellusa ostatnich rewelacji Junona nie żyła, podobnie Agamemnon. Oboje zginęli wskutek zdrady V o r i a n a Atrydy. —Weźmiemy ze sobą coś z laboratorium? — zapytał Andros. —Nie ma tu niczego, co jest nam potrzebne — odparła Hyla. — Mam powyżej uszu tego miejsca. Ty i ja jesteśmy samowystarczalni. Pozwolimy, by tę placówkę odzyskała próżnia kosmosu. Poszli na przycumowany do obiektu statek butlerian i szybko za-poznali się ze sterami w kokpicie. Pilot umieścił na prowizorycznym ołtarzyku trzy religijne obrazki. Jeden przedstawiał piękną kobietę, drugi małe dziecko, trzeci androgyniczną, pozbawioną włosów kobietę wznoszącą ręce w kaznodziejskim geście. Hyla wyrzuciła je. W układzie nawigacyjnym jednostki znajdowały się mapy znaczących światów powstającego Imperium. Hyla znalazła też historyczne opisy dźihadu, uroczystości na cześć wielkiego bohatera Voriana Atrydy… ich brata. —Mamy zadanie do wykonania — rzekł Andros — i długą podróż przed sobą. —Mamy czas. Czekaliśmy cały wiek. Teraz lećmy odnaleźć naszego brata. Andros uruchomił silniki i jednostka uniosła się z usianej kraterami powierzchni asteroidy, zostawiając za sobą placówkę widmo. Historia współpracy Akademii Suka i sióstr z Rossaka nie dziwi, ponieważ doktor Mohandas Suk i Raquella BertoAnirul działali w tym samym zespole medycznym walczącym z epidemią podczas dżihadu. Obecnie obie grupy współfinansują fora edukacyjne, ale podejrzewamy, że ich wzajemne powiązania są znacznie głębsze. — raport wywiadu dostarczony księciu Roderickowi Corrino Im więcej Imperator myślał o tym, tym bardziej niepokoiło go ponowne pojawienie się Voriana Atrydy, nie

wspominając już o po-stawionych przez niego żądaniach. Legendarny bohater wojenny uwielbiany przez pokolenia dzieci, wódz, który przyczynił się do ocalenia rodzaju ludzkiego podczas największego w dziejach konfliktu zbrojnego… powraca niby przypadkiem po osiemdziesięciu latach nieobecności? Czego ten człowiek naprawdę chce? Garstki statków patrolowych do strzeżenia planety, która nikogo nie obchodzi? Wydawało się to bardzo podejrzane. Salvador obawiał się, że niepotrzebnie obiecał potomkowi Atrydów pomoc przed potwierdzeniem jego tożsamości. Owszem, długo-wieczność Voriana Atrydy była dobrze znanym i udokumentowanym faktem, ale każdy człowiek o podobnych rysach mógł — wykorzystując posągi i przedstawienia w książkach historycznych — podawać się za od dawna niewidzianego bohatera dżihadu. Nikt z żyjących nie pamiętał dokładnie, jak wygląda Vorian z krwi i kości, nie znał jego zachowań, nawyków ani brzmienia głosu. Poza tym łatwowierne pospólstwo nadal widziało za każdym rogiem Toure Bomoko, więc pojawienie się takiej czy innej osoby nie było w pełni wiarygodne. Jako Imperator powinien był być ostrożniejszy. Ale być może mógłby wykorzystać tę sytuację i wywindować się jeszcze wyżej na plecach Voriana, zakładając, że naprawdę jest on tym, za kogo się podaje. By zyskać czas na przemyślenie tej sprawy, Salvador odprawił ekspertów z dziedziny ekonomii biorących udział w spotkaniu członków Landsraadu i siostry z Rossaka, surowo zakazawszy im mówić komukolwiek o dziwnym gościu, którego widzieli na dworze, chociaż wiedział, że i tak wkrótce pogłoski o nim wyciekną — jakaż rozlegnie się wtedy wrzawa! — jeśli uda się genetycznie potwierdzić jego tożsa-mość. Vorian Atryda przyjął spokojnie tego rodzaju pytania i wątpliwości — wydawał się nawet na to przygotowany — i nie sprzeciwiał się, kiedy Imperator zażądał próbek biologicznych do zbadania. Od tej pory Salvador mógł tylko odwlekać to, co prawdopodobnie było nieuniknione. Legendarny weteran poddał się pospiesznym badaniom medycznym przeprowadzonym przez samą doktor Ori Zhomę, rektorkę Akademii Suka, która powróciła niedawno do Zimii w sprawach związanych ze starą siedzibą akademii. Właśnie analizowano próbki jego krwi. Czekając na wyniki, Salvador nie wiedział, czy ma się czuć zaszczycony, czy się denerwować. Musiał porozmawiać z Roderickiem. Tymczasem, wymawiając się pilnymi sprawami Imperium, zaproponował Vorianowi Atrydzie gościnę w pałacu. Człowiek z przeszłości najwyraźniej rozumiał przyczyny małomówności Salvadora i czuł niezręczność sytuacji, więc zabrał się do wyjścia. — Będę czekał na twoje wezwanie, panie — powiedział na od chodnym. Jednak zamiast zająć się innymi sprawami, Salvador siedział samotnie, wyobrażając sobie możliwe scenariusze dalszych wydarzeń, i spędził popołudnie, czekając na sprawozdanie doktor Zhomy. W końcu kompetentna i rzeczowa lekarka weszła do sali tronowej. Złożyła zdawkowy ukłon, wyprostowała się i suchym, profesjonalnym tonem poinformowała o wynikach badań. — Przeprowadziliśmy, panie, analizę i porównaliśmy nowe próbki z DNA uzyskanym z historycznych artefaktów dżihadu. Człowiek ten rzeczywiście jest tym, za kogo się podaje. To Vorian Atryda. Imperator skinął głową, chociaż nie był całkowicie zadowolony z tej wiadomości. Pojawienie się bohatera było w stanie zdestabilizować Imperium w czasie, kiedy najmniej mogło sobie na to pozwolić. Salvador musiał zdecydować wraz z bratem, co zrobić. Kiedy rozeszły się wieści o powrocie Vora, ludność Zimii poderwała się spontanicznie, niczym przywiędłe kwiaty budzące się po deszczu, do uczczenia tego wydarzenia. Największy bohater dżihadu! Legendarny primero, który przez ponad dwa normalne żywoty, od początku konfliktu po jego krwawe zakończenie, walczył z myślącymi maszynami. Sama myśl o tym rozpalała wyobraźnię ludzi, podniecała ich, odwracała ich umysły od trudnej, przyziemnej egzystencji. Zupełnie jakby wyszedł z tomu historii, jakimś magicznym sposobem został przywrócony do życia. Wymachując sztandarami i odgrywając wielkie pochody z czasów sprzed bitwy pod Corrinem, maszerowali butlerianie z pieśnią o trojgu męczenników — Serenie Butler, jej synku Manionie i Wielkim Patriarsze Iblisie Ginjo — na ustach. Wśród okrzyków aplauzu i braw towarzyszył Vorowi z szerokim uśmiechem Imperator, witając go jak dawno utraconego kamrata. Kiedy tłumy przybyły na plac przed pałacem, Salvador przyjął ich wiwaty, jakby częściowo sam na nie zasłużył. Vor uczestniczył w tym spekta-klu z miną człowieka poddającego się nieprzyjemnemu zabiegowi.

Ludzie traktowali go jak zbawcę, prosili, żeby dotknął ich dzieci, pobłogosławił ich ukochanych. Butlerianie przyjęli go jak swego, mimo braku zachęty z jego strony. Ich ruch wydał mu się jeszcze bardziej skrajny niż krucjata Rayny Butler przeciwko wszelkim formom maszyn i technologii prowadzona w najbardziej ponurych dniach dżihadu. Zwolennicy Rayny dokonali wielu zniszczeń, szczególnie na Parmentierze, gdzie jego wnuczka Raquella opiekowała się osobami, których dosięgła epidemia wywołana przez Omniusa. Zwolennicy Rayny Butler zwrócili się przeciwko niej. Ci butlerianie niepokoili go. Odkąd ostatni raz postawił nogę w mieście stołecznym, minęły dziesiątki lat i gdy się teraz rozejrzał, zobaczył ślady zniszczeń. Poziom rozwoju technologicznego, zamiast wzrosnąć, obniżył się. Świadczyły o tym ledwie zauważalne oznaki: pojazdy, instrumenty, nawet oświetlenie i nagłośnienie zorganizowanej na jego cześć wielkiej parady — wszystko wydawało się nieco bardziej prymitywne. Ale przyglądał się uprzejmie, kiedy barwny pochód defilował przed trybuną Imperatora. Salvador siedział uśmiechnięty obok niego, natomiast jego brat, Roderick, pozostał za kulisami, sprawując pieczę nad tym wydarzeniem. W miarę jak tłum pęczniał, brawa i okrzyki stawały się coraz bardziej ogłuszające. Ludzie krzyczeli do Vora, skandowali jego imię i domagali się, by wygłosił mowę. Imperator uniósł ręce i starał się narzucić porządek, ale z miernym skutkiem. Za to gdy podniósł się Vor, tłum umilkł, wstrzymując oddech z takim świstem jak powietrze uciekające z otwartej śluzy powietrznej. —Dziękuję wam za wspaniałe powitanie. Minęło tyle czasu. Pod czas dżihadu Sereny Butler stoczyłem wiele bitew i teraz widzę zwy cięstwo, które naprawdę odniosłem: wolne Imperium, tryskającą energią cywilizację nieskrępowaną zagrożeniem ze strony myślących maszyn. — Uśmiechnął się z fałszywą skromnością. — I jestem wzru szony, że mnie nie zapomnieliście. W ciszy, która zapadła po jego słowach, ktoś z tłumu krzyknął: —Przybyłeś objąć tron? Jesteś tu, by nam przewodzić? —Jesteś następnym Imperatorem? — zawołał ktoś inny. Głosy wzbiły się w górę w ogłuszającym ryku. —Vorian! Vorian! — skandowano. Zaskoczony, Vor roześmiał się. — Nie, nie. Przybyłem tu, żeby uzyskać ochronę dla mojego ludu na Keplerze, po nic więcej. Tron Imperium należy do Corrinów — odparł. Odwrócił się do Imperatora i lekko skłonił, okazując swój szacunek, co wzbudziło kolejny aplauz tłumu. Ale słyszał, że nadal skan-dują jego imię, nie Salvadora. I widział, że Imperator nie jest z tego zadowolony. Przesadne obawy są infantylne, są miarą niewiedzy i naiw-ności. Czasami jednak nie są bezpodstawne. — zapiski Akademii Medycznej Suka, Analiza wpływu stresu na ludzką psychikę —Nauczyłem cię wykraczać myślą poza siebie — powiedziała żelowa kula Erazma. — Teraz możesz, niczym najlepsza myśląca maszyna, sięgać w daleką przyszłość, opracowywać plany i sporządzać wylicze-nia. Siedemdziesiąt lat tworzyłeś tutaj pod moim kierunkiem szkołę. Nauczyliśmy wielu ludzi porządkować umysły jak komputery. Udo-skonaliliśmy ich, uczyniliśmy mniej nieprzewidywalnymi. —Ja też jestem zadowolony z siedemdziesięciu lat sukcesów, które zaczęliśmy odnosić dziesięć lat po upadku Zsynchronizowanego Imperium — rzekł Gilbertus. —Ale nie możemy rezygnować z utopii. — W symulowanym głosie Erazma słychać było nutę łajania. „Utopia”. Gilbertus wziął głęboki oddech. Nie powiedział, czym ma zaprzątnięty umysł, nawet się nie zająknął, że nie uważa już, jak w czasach młodości, iż utopia myślących maszyn jest najbardziej idealnym stanem społeczeństwa, lepszym od wszystkiego, co mógłby stworzyć człowiek. Była to jedna z często powtarzanych przez Erazma opinii i tak mocno wryła się w psychikę Albansa, że nie wątpił w ani jedno słowo niezależnego robota.

W latach, które minęły od zakończenia dżihadu i bitwy pod Corrinem, Gilbertus prowadził własne badania, w sekrecie nawet przed Erazmem. Żyjąc wśród wyzwolonych ludzi, obserwując wzrost nowego Imperium, studiował aspekty społeczeństwa, których nigdy nie pokazał mu niezależny robot. Na Corrinie Erazm przeprowadzał wiele brutalnych eksperymentów na niewolnikach i z tego jedynego zbioru danych wyciągał wnioski, ale kiedy Gilbertus przeczytał liczne relacje z dawnej Ligi Szlachetnych, zobaczył sprawy w innym świetle i zrozumiał prawdziwe męstwo, którym wykazali się ludzie podczas dżihadu Sereny Butler, ryzykując zagładę całego swego rodzaju, by zrzucić jarzmo myślących maszyn. Owe nieprzefiltrowane opowieści różniły się od tych, które przekazywał mu Erazm, i Gilbertus zaczął sobie wypracowywać bardziej zrównoważony punkt widzenia. Nie dawała mu spokoju myśl, że jego wielki mentor mógł się w pewnych kwestiach mylić albo nie podchodzić do nich całkowicie obiektywnie. Ale nie mógł o tym powiedzieć Erazmowi. —W tym stanie jestem bezradny i bezbronny, Gilbertusie, i coraz bardziej się niepokoję — przerwał jego myśli głos robota. — Czy znalezienie dla mnie innego ciała musi naprawdę tak długo trwać.7 Daj mi któregoś z tych rozbrojonych robotów bojowych, jeśli nie ma innej możliwości. Wtedy będziemy mogli znaleźć jakiś sposób, żebym wrócił do pełnej funkcjonalności. — Wydał symulowane westchnienie. — Ach, jakie wspaniałe miałem dawniej ciało! —Nie jest mądrze się spieszyć, ojcze. Jeden błąd może wszystko zepsuć, a nie chcę cię stracić. Nie chciał też przyznać, że obawia się tego, co Erazm mógłby zrobić, gdyby odzyskał pełnię możliwości, zniszczeń, których mógłby dokonać w całej zamieszkanej galaktyce. Nie znaczyło to bynajmniej, że Gilbertus odnosił się z mniejszą czułością do niezależnego robota, który zawsze pozostanie dla niego ojcem, ale sprawiało, że ich związek stawał się bardziej złożony, i dyktowało decyzje o tym, na co pozwoli umysłowemu rdzeniowi Erazma, a gdzie będzie musiał wytyczyć granice. —Ale gdyby coś ci się stało… — Robot zawiesił głos i zrobił wymowną pauzę. —Poddałeś mnie zabiegowi wydłużenia życia, pamiętasz? Przypuszczam jednak, że mógłbym zginąć w wypadku. Zastanawiam się nad dopuszczeniem do naszej tajemnicy mojego studenta Draiga. To obiektywny człowiek, najlepszy ze wszystkich uczniów z kręgu butlerian, do których przyjęcia zmusił mnie Manford. — Dużo mówiłeś o Draigo Rogecie. — W głosie Erazma brzmiało podniecenie. — Jeśli jesteś pewien, że może nam pomóc, to jak naj bardziej powinniśmy poddać go indoktrynacji. — Ale nie jestem jeszcze pewien jego bezwarunkowej lojalności. Początki szkoły były skromne. Gilbertus wydostał się z Corrina z resztą uciekinierów, a po paru chudych latach trafił na tajne schowki, które rozpoznał Erazm, i zgromadził zalążek fortuny, którą wykorzystał do stworzenia swego ośrodka szkoleniowego. Używał swego prawdziwego nazwiska, ponieważ nie znał go nikt z Corrina. Wybrali Lampadasa ze względu na jego peryferyjne położenie. W tym miejscu nic nie przeszkadzało jego uczniom w porządkowaniu procesów myślowych. Początkowo planeta była dla nich nieprzyjazna, jej bagna niegościnne, a szkolenie trudne. Ale z sekretną pomocą niezależnego robota udało się Albansowi odnieść sukces. W systemie, który obydwaj stworzyli, niektórzy absolwenci Szkoły Mentatów zostawali w niej jako nauczyciele, a szczególnie wyróżniający się studenci pełnili funkcje ich asystentów. Inni absolwenci werbowali kandydatów z całego Imperium, którzy z kolei przybywali na Lampadasa i po paru latach odlatywali już jako mentaci… W całej historii szkoły Draigo był najlepszym studentem (i asystentem) i wkrótce miał ją ukończyć z najwyższym wyróżnieniem, jakie kiedykolwiek przyznano absolwentowi. — Zastanowię się nad tym dokładniej, ojcze — powiedział Gilber tus, a potem starannie zamknął pamięć rdzeniową w skrytce. Kiedy Gilbertus poprosił swoją studentkę Alys Carroll, by pomogła mu zinwentaryzować przechowywane komponenty robotów, zareagowała, jakby proponował jej wejście z nim do czeluści piekła. P r z e w i d y w a l n i e . I właśnie dlatego ją wybrał. —To praca fizyczna, dyrektorze. — Cofnęła się nieznacznie i od-wróciła wzrok. — Na pewno lepiej się do tego nada któryś z młodszych studentów. —Ale ja nie prosiłem któregoś z młodszych studentów. Poprosiłem ciebie. — Zwęził oczy. — Jestem twórcą i

dyrektorem tej szkoły, ale chcę sam wykonać to zadanie, bo widzę taką potrzebę. Przyjąłem cię do szkoły, wyświadczając osobistą przysługę Manfordowi Torondo i obiecując, że nauczę cię wszystkiego, co sam wiem. Jestem pewien, że arogancja nie jest jednym z przedmiotów ujętych w programie nauczania. Młoda kobieta wciąż była spięta i blada. —Przepraszam pana. Nie miałam zamiaru… — wybąkała. —Kiedy udasz się do Imperium, żeby służyć na szlacheckim dworze, w dużym przedsiębiorstwie albo w banku, będziesz przebierała wśród zadań, które zleci ci twój pan czy szef? Odpowiedź Alys nie była na temat. —Będę pracowała na rzecz ruchu butlerian, nie dla jakiejś jednostki komercyjnej, panie dyrektorze. Prawdę mówiąc, zastanawiam się, czy nie zostać tutaj nauczycielką. Dostarczanie studentom właściwej wiedzy jest sprawą najwyższej wagi. —Dostarcza się im właściwej wiedzy — rzekł Gilbertus zirytowanym tonem. — Bez względu na to, czy jesteś butlerianką, czy nie, mentat musi być obiektywny i skrupulatny. Rzeczywistość nie zmienia się tylko dlatego, że nie podobają ci się dane. —Ale odpowiednie przedstawienie danych może zmienić postrzeganie tej rzeczywistości. —Może to być zaczątek fascynującej dyskusji, młoda damo, ale teraz mamy do wykonania pewne zadanie. Chodź ze mną. Z widocznym ociąganiem poszła z nim do surowego magazynu. Otworzył drzwi kluczem, który miał na łańcuszku, w kieszonce kamizelki. Reagujące na ruch lumisfery zapaliły się jak promieniujące ostrym światłem białe gwiazdy, a zgromadzone wewnątrz przedmioty rzuciły długie cienie. Było tam kilka częściowo rozebranych robotów, które Albans skonfiskował na potrzeby szkoły — odkręcone głowy o wypolerowa-nych twarzach, ciemne konstelacje włókien optycznych, krzepkie, poruszane tłokami i przewodami ramiona meków bojowych, rozca-pierzone szpony odłączone od cylindrycznych korpusów. Trzy meki bojowe były w nienaruszonym stanie, usunięto jedynie ze względów bezpieczeństwa ich uzbrojenie. Alys zawahała się w progu, gapiąc na maszyny, ale zmusiła się do przekroczenia go. — Większość tych urządzeń ma nadal podstawowe źródła zasila nia—wyjaśnił Gilbertus. — Musimy wiedzieć, ile mamy egzemplarzy każdego modelu, które części mogą być jeszcze aktywne, a które są już tylko kawałkami złomu i do niczego się nie nadają. Chcę mieć inwentarz sporządzony pod kątem ich funkcjonowania. Często bywał w magazynie i zastanawiał się nad potencjalnym zastosowaniem tych wszystkich części, znał więc już dobrze stan posiadania. Każdy robot, każdy zdemontowany komponent został zdobyty za wysoką cenę i po długich sporach. Butlerianie chcieli unicestwić wszelkie pozostałości myślących maszyn, ale Gilbertus, podobnie jak nauczyciele ze szkoły mistrzów miecza na Ginazie, uporczywie twierdził, że resztki robotów są niezbędne w procesie nauczania. —Musimy ryzykować ich włączanie? — zapytała Alys. —Ryzykować? — rzekł Gilbertus. — Dlaczego mówisz „ryzykować”? —To myślące maszyny! —Pokonane myślące maszyny. Powinnaś być bardziej dumna z naszych osiągnięć. Nie dopuszczając do dalszych sporów, podszedł do metalowej półki, na której leżały cztery głowy robotów. Wiedział, że obserwuje ich Erazm. W rogach magazynu, podobnie jak w salach wykładowych, w jadalni, w halach sportowych i niektórych wieżach na obrzeżach szkoły, były sprytnie ukryte patrzydła. Z rozgałęzionej płechy rozchodziły się niczym rosnące włókna niewiarygodnie cienkie, o przekroju zaledwie kilku molekuł, zrobione z elastometalu obwody, które przekazywały obrazy do odizolowanej od świata pamięci rdzeniowej robota. Patrząc na meki bojowe i ich żałosne kończyny, Albans pogładził bródkę i zaczął rozmyślać o niesamowicie zorganizowanej cywilizacji Zsynchronizowanych Światów, która legła w gruzach pod wpływem niszczycielskiej siły ludzkiego strachu i nienawiści. A teraz ruch, który obawiał się wszelkich postaci technologii, z podstawowymi maszynami przemysłowymi włącznie, zagrażał istnieniu wszelkiej cywilizacji. Chociaż budziło to w Gilbertusie odrazę, musiał akceptować butlerian i ich poparcie dla szkoły… na razie. Włókna optyczne dwóch głów robotów przed nim rozjarzyły się, mrugając jak gwiazdy. Leżąca obok nich ręka mekabojowego drgnęła i zgięła się, wieloczłonowe palce wyprostowały się, po czym ponownie zacisnęły. Po drugiej stronie pomieszczenia nieuszkodzony mek zaczął się kiwać z boku na bok. ‘ Alys Carroll wrzasnęła.

Inne odłączone komponenty przebudziły się i zaczęły drżeć i podskakiwać. Ożywiła się głowa innego meka bojowego i podniosła pozbawione broni ramię. — One są opętane! — krzyczała Alys. — Trzeba je zniszczyć. Musi« my zabarykadować drzwi magazynu. Cofała się do wyjścia z twarzą białą jak kreda. Gilbertus zachował spokój. — To tylko przypadkowe przepięcie, łatwo da się naprawić — po wiedział. Podszedł do najbliższego meka bojowego, pogrzebał w jego kadłubie i wyjął baterię. Robot osunął się, znowu ciemny i martwy. — Nie ma powodu do obaw. Był pewien, że Alys mu nie wierzy; może nawet nie słyszała jego wyjaśnień. Wyłączył drugiego meka bojowego, po czym metodycznie obszedł pomieszczenie. Miał spokojną minę, mimo iż w nim też gotowały się emocje. Nie miał najmniejszych wątpliwości, kto to zrobił. Erazm był coraz bardziej zniecierpliwiony. Gilbertus będzie musiał wkrótce coś przedsięwziąć, żeby usadzić robota. Unieruchomił oddzielone kończyny i powyłączał głowy maszyn, cały czas mając pewność, że Erazm przygląda się temu z niewąt-pliwym rozbawieniem. Czy był to psikus, który miał przestraszyć albo sprowokować jego studentkę? Sposób, w jaki chciał zmusić Gilbertusa do działania? Ostatnia ożywiona ręka robota prztyknęła palcami, jakby drwiąc z niego. Wyłączył ją, usuwając niewielką baterię. Podniósł wzrok na Alys i uśmiechnął się. — Widzisz, to błahostka, chociaż musi być dla nas nauczką — po wiedział. — Umieścimy dodatkowe zabezpieczenia. Wyprowadził ją z magazynu, zatrzasnął drzwi i ponownie wyjąwszy klucz z kieszonki, starannie zamknął. Znalazłszy się na korytarzu, Alys puściła się biegiem jak wystrze-lona z procy. Gilbertus wiedział, że opowie o tym pozostałym butleriańskim studentom, może nawet wyśle raport do Manforda. Szedł miarowym, niespiesznym krokiem do gabinetu, udając, że nic go nie goni. Po przesunięciu paneli skrywających pamięć rdzeniową Gilbertus wyrzucił z siebie: —To było niebezpieczne i głupie! — Chociaż drzwi były zamknięte, usilnie starał się mówić ściszonym głosem, żeby nikt nie podsłuchał, że z kimś rozmawia, kiedy rzekomo jest sam w gabinecie. — Co osiąg-nąłeś dzięki tej sztuczce? Tylko wzmogłeś zabobonny strach jednej z moich studentek. —Twoja studentka i tak już wystarczająco wyraźnie pokazała, co czuje. Może jej umysł jest uporządkowany według mentackich zasad, których ją nauczyłeś, ale nie jest otwarty na nowe przekonania. —Po tym, co zrobiłeś, na pewno nie stała się bardziej otwarta i wolna od uprzedzeń. Teraz jest jeszcze bardziej przerażona. Robot sprokurował brzękliwy śmiech. —Przeanalizowałem wiele obrazów jej twarzy. Było to całkiem zabawne. —Było głupie! — warknął Gilbertus. — I mogą być tego reperkusje. Ludzie będą chcieli wyjaśnień. Manford może przysłać tutaj butleriańskich inspektorów. —A niech przyjdą. Niczego nie znajdą. Chciałem po prostu wypróbować moje nowe wypustki i dzięki reakcji tej kobiety udało mi się zweryfikować moją teorię. Sympatycy butlerian są tak przewidywalni. Gilbertus był wzburzony. Nadal nic nie docierało do niezależnego robota. —Musisz zrozumieć, że Manford i jego zwolennicy są groźni! Jeśli cię znajdą, zniszczą i ciebie, i mnie, i całą tę szkołę. —Nudzę się — rzekł Erazm. — Powinniśmy stąd wyjechać i znaleźć jakieś miejsce, gdzie obaj będziemy mogli pracować w spokoju. Możemy zbudować własne miasto maszyn i stworzyć dla mnie odpowiednie ciało. Może znowu być tak jak dawniej. — Nigdy już nie będzie tak jak dawniej — powiedział Gilbertus. —

Daję ci aktualizacje i dostarczam wiadomości, ale ty nie widzisz tych wszystkich drobnych działań, którymi kipi Imperium. Nie czujesz nastroju ludzi. Zaufaj mi. Będziesz musiał po prostu poczekać na właściwy moment. Robot umilkł na dłuższą chwilę, po czym rzekł: —Przypomina mi to czas, kiedy zostałem uwięziony w tej rozpadlinie na Corrinie, unieruchomiony na całe lata. Teraz jestem tak samo uwięziony, ale jest mi gorzej niż wtedy, bo widzę trochę z tego, co się dzieje. Synu, tak bardzo chcę się w to włączyć. Pomyśl, ile moglibyśmy się nauczyć, ile moglibyśmy osiągnąć! —Dzięki temu, że spędziłeś tyle lat w rozpadlinie, nie mając do roboty nic oprócz myślenia i poszerzania swego umysłu, stałeś się tą niezwykłą istotą, którą teraz jesteś. Wykorzystaj ten czas na dalszy rozwój i doskonalenie się. —Oczywiście… ale jest to niewiarygodnie nudne. Tak lubiłem swoje ciało! Gilbertus wepchnął metaliczny rdzeń do ukrytej wnęki i zasunął zachodzące na siebie segmenty boazerii. Otarł pot z czoła i zdał sobie sprawę, że wali mu serce. Nawet altruizm ma biznesowe implikacje. — Josef Venport, wewnętrzna notatka VenHold Jako główna administratorka Akademii Suka doktor Zhoma nie mogła kryć się w cieniu. Jej zadaniem było poszukiwanie darczyńców, podkreślanie zasług i osiągnięć absolwentów szkoły i uratowanie jej z opałów, w jakich się znalazła. Wziąwszy na siebie obowiązek nawoływania do rozwoju zaawansowanej technologii medycznej, zwłaszcza w zachowawczych społecznościach, które podejrzliwie odnosiły się do nauki, wygłaszała często mowy do przywódców planet Ligi, mając nadzieję, że zainspiruje ich do działania. Chociaż nie była skora do ulegania panice ani przesadnego reagowania, dokładała wszelkich starań, by ukryć, jak kruche i niestabilne są finanse szkoły po latach złego zarządzania i korupcji za kadencji jej poprzednika. Fundusze Akademii Suka ucierpiały również pod wpływem naporu zaskakującej i stale rosnącej fali butlerian, którzy odrzucali rozsądne kuracje i badania medyczne na rzecz modlitwy. Akademia musiała przetrwać to wszystko, a doktor Zhoma była zdecydowana ją ocalić bez względu na to, jakie zasady czy konwencje będzie musiała nagiąć lub złamać. O ich rozpaczliwej sytuacji bu-dżetowej nie wiedziała nawet Matka Wielebna Raquella, ponieważ Zhoma wstydziła się do tego przyznać. Odkąd objęła przed laty stanowisko po szarlatanie i malwersancie Elo Bando, niewiele czasu poświęcała na praktykę lekarską. Zamiast leczyć, stale szukała nowych źródeł finansowania szkoły i działała na jej rzecz. W rezultacie stała się bardziej osobą pozyskującą datki i wsparcie niż lekarką, ale było to konieczne dla przetrwania instytucji, którą już uważano za świadczącą najlepsze usługi, jakie ludzkość miała do zaoferowania. Akurat oprowadzała inwestorów po starej siedzibie głównej Akademii Suka w Zimii, kiedy wezwał ją Imperator Salvador, by zweryfikowała tożsamość człowieka, który podawał się za naczelnego baszara Voriana Atrydę. Widziała się już wielokrotnie z Salvadorem, gdyż co rusz domagał się nowych lekarzy, a ona mu ich przydzielała. Miał ich już wielu i większość źle traktował; od czasu Ela Bando (co samo w sobie niezbyt dobrze świadczyło o inteligencji Imperatora, gdyż Bando był łotrem i idiotą) nie spodobał mu się żaden absolwent Akademii Suka. Niemniej jednak Zhoma chętnie zademonstrowała Imperatorowi osobiste umiejętności, dowodząc swej kompetencji. Gdyby Corrinowie zostali mecenasami lekarzy Suka, skończyłyby się finansowe kłopoty szkoły. Niestety było to nieprawdopodobne. A teraz była w kolejnej misji na rzecz szkoły, jednak mającej dużo bardziej prywatny charakter. Czasami doktor Zhoma musiała z konieczności działać w szarej strefie, jak to często robiła podczas swego krótkiego pobytu w zgromadzeniu żeńskim. Matka Wielebna zbeształa ją niegdyś za łatwe racjonalizowanie i etykę zależną od sytuacji, ale Zhoma wiedziała, że gdyby gra toczyła się o istnienie zgromadzenia żeńskiego, Raquella dokonywałaby takich samych wyborów. Tym razem, zamiast przemawiać na bankiecie lub na spotkaniu z przedstawicielami skarbu, doktor Zhoma musiała postępować skrycie, by nikt jej nie wyśledził. W drodze do odległego układu gwiezdnego już trzykrotnie zmieniła tożsamość — wsiadła na statek VenHold pod jednym, a wysiadła pod drugim nazwiskiem, pod jeszcze innym zaś weszła na pokład kolejnego — skacząc z planety na planetę, by dotrzeć na miejsce ważnego spotkania. W końcu, znalazłszy się w odpowiednim terminie na odpowiedniej jednostce, spotkała się z samym dyrektorem Josefem Venportem. Na każdym jego statku był szczególnie silnie chroniony pokład, na którym przebywał tajemniczy nawigator, oraz obszar o ograniczonym dostępie i sale do prowadzenia negocjacji handlowych. Zhoma nie była w charakterystycznym stroju lekarki Akademii Suka; zdjęła tradycyjny srebrny pierścień, który obejmował jej ciemnobrązowe włosy.

Tutaj była kobietą interesu szukającą wsparcia finansowego. Venport był krzepkim mężczyzną z sumiastymi wąsami, krzacza-stymi brwiami i gęstymi, zaczesanymi do tyłu włosami. Spotykali się już wcześniej, zarówno otwarcie, w Landsraadzie, jak i potajemnie, tak jak dzisiaj. Miał zasoby, dzięki którym szkoła mogłaby wyjść z kłopotów bez szwanku. Siedział za biurkiem, które unosiło się na właściwej wysokości podtrzymywane przez pole dryfowe. Blat zrobiony był z niezwykle cienkiego płatu krwiodrzewa z Ekaza, a zachowane szkarłatne słoje wciąż pulsowały jak zraniony układ krążenia. Venport był twardym, nieustępliwym człowiekiem, ale w jego oczach widać było iskierkę rozbawienia. — Czy pani rozumie, doktor Zhoma, że pani usilne starania ukry cia swoich ruchów to daremna praca? — powiedział. — Wszyscy pasa żerowie są monitorowani i śledzeni od chwili, kiedy wejdą na statek. Doktor Zhomę ścisnęło w dołku. Zawsze szczyciła się swoją sprawnością. — Siedzicie wszystkich na waszych statkach? Wszystkich? Biorąc pod uwagę liczbę pasażerów, którzy przemieszczali się między tysiącami światów Imperium, aż wzdrygnęła się na myśl o pojem-ności rejestrów, których wymagałaby taka praca. — Flota kosmiczna VenHold ma — oprócz mentatów i wykwalifi kowanych obserwatorów, którzy szkoleni są dla naszych celów — wy starczającą moc obliczeniową. Przyznanie się do używania komputerów — chociaż, oczywiście, nieobdarzonych czuciem — było ze strony Venporta prowokacyjnym oświadczeniem. Być może chciał w ten sposób pokazać, jakim ją darzy zaufaniem, a może po prostu chełpił się, że jest niezwyciężony. —Mam nadzieję, że nie dzieli się pan z innymi informacjami, które pan zdobywa — powiedziała. —Oczywiście, że nie. Jako lekarka pani również ma wiele poufnych, medycznych danych. My też nie chcielibyśmy, żeby wyciekły. Hmmm, pani i ja jesteśmy powiernikami pewnych informacji. Wyprostowała się. — Akademia Suka opiera się na zaufaniu i wiarygodności. Uważa my, że zaufanie, jakim darzą nas pacjenci, jest rzeczą świętą. Venport rozpogodził się. — Widzi pani? Racjonalni ludzie rozumieją racjonalne potrzeby. Ale nazbyt często mamy do czynienia z osobami myślącymi irracjo nalnie, a w takich czasach jak te, kiedy nieustępliwi barbarzyńcy chcą nas na powrót wtrącić w mroczną epokę, muszę być pewien swoich sojuszników. Właśnie dlatego chcę pomagać waszej szkole. — Złożył dłonie na krwiodrzewiowym blacie biurka. Wokół falowały niespo kojnie ciemnoczerwone wzory. Doktor Zhoma zdobyła się na uśmiech, ale był on wątły. Venport bardzo hojnie wspomógł Akademię Suka w finansowych tarapatach, ale nadal naliczał sobie za to procenty, które mogły zrujnować jej i tak już świecący pustkami skarbiec. Musiała ponownie sprawdzić jego szczodrobliwość. — Przybyłam prosić pana, dyrektorze Venport, o nieco więcej po błażliwości i wyrozumiałości — powiedziała. Jego twarz zasępiła się na chwilę, a zachowanie nieco się zmieniło. Nie lubił, gdy rzeczy nie układały się po jego myśli. —Proszę to bliżej wyjaśnić. —Potrzebuję więcej czasu albo bardziej elastycznych terminów, że-by dokonać kilku kolejnych spłat. Z powodu budowy nowych obiektów na Parmentierze Akademia Suka jest w trudnym okresie przejściowym. —To znaczy w chaosie budżetowym — rzekł Venport. —To spadek po moim poprzedniku, doktorze Bando… jak pan dobrze wie. — Zhoma z trudem przełknęła ślinę, starając się ukryć rumieniec wstydu. —Na szczęście nie ma go już wśród nas. — Venport uśmiechnął się do niej znacząco, co jeszcze bardziej pogłębiło wstyd, który odczuwała dlatego, że przyczyniła się do śmierci poprzednika. Ela Bando znaleziono martwego w jego urządzonym z przepychem gabinecie w nowej siedzibie szkoły, ukończonym w połowie zespole budynków akademii na Parmentierze. Bando postanowił przenieść główne wydziały szkoły z Zimii na ojczystą planetę jej założyciela, Mohandasa Suka, na której ten wielki człowiek opiekował się przez lata śmiertelnie chorymi.

Śmierć Ela Bando zaklasyfikowano jako samobójstwo po śmiertelnej dawce, którą sobie wstrzyknął. Dla każdego, kto zajrzał do akt śledztwa, był to absurdalny wniosek — Bando zrobiono ponad pięćdziesiąt zastrzyków z różnych trucizn, środków pobudzających i halu-cynogennych, więc umierał długo i w męczarniach. Doktor Zhoma, która była wówczas drugorzędną administratorką w szkole, uparła się, że sama przeprowadzi sekcję zwłok, ale znała jej wynik, zanim zapisała go w dokumentach. Nie było żadnego usprawiedliwienia dla nieprzyzwoitego zachowania tego człowieka. Godny najwyższej pogardy Bando omal nie doprowadził do upadku świetnej akademickiej instytucji, którą przed kilkudziesięcioma laty założył Mohandas Suk. Obrabowałby studentów i ludzkość ze spadku, jakim była rozwinięta medycyna. Ale przez tego rozrzutnego, a jednocześnie wyrachowanego człowieka i budowę licznych, wciąż nieukończonych klinik na Parmentierze akademia i tak znalazła się na progu bankructwa. Wkradłszy się w łaski Salvadora Corrino, pozyskawszy zaufanie Imperatora poprzez żerowanie na jego fobiach i proponowanie mnóstwa zmyślonych, za to kosztownych kuracji — „terapii chroniącej przed tru-ciznami” i fikcyjnych zabiegów wydłużających życie — Bando zdobył wysoką pozycję. Za usługi dla Imperatora zainkasował ogromne sumy, które następnie zainwestował w dźwignie finansowe, by rozbudować obiekty Akademii Suka znacznie ponad jej możliwości finansowe, ale za to stwarzając pozory, że jest bujnie rozwijającą się uczelnią. Zhoma przyłapała Ela Bando na tych szachrajstwach. Kiedy odkryła, że zachomikował fortunę i przygotowuje się do ucieczki, zabiła niegodziwca, a potem zatuszowała tę sprawę. Było to konieczne, więc zrobiła to bez wahania, bojąc się, że korupcyjny skandal obnaży niepewny stan finansowy szkoły. Ale Bando sprytnie dokonywał oszustw i udało mu się zwieść wszystkich, zwłaszcza Imperatora Salvadora. Chcąc utrzymać wypłacalność szkoły, Zhoma nie śmiała wyjawić Imperatorowi, jak oszukał go Bando, i była zmuszona poszukać al-ternatywnego wyjścia. Na pierwsze miejsce wśród ewentualnych pożyczkodawców wybijało się Venport Holdings, które miało ogromne sumy ulokowane w licznych przedsiębiorstwach i przedsięwzięciach, w tym w międzyplanetarnej bankowości. Jego właściciel, magnat finansowy, miał własne źródła informacji i po dokładnym przestudiowaniu protokołu z sekcji zwłok Ela Bando łatwo domyślił się, co zrobiła doktor Zhoma. I nie ukrywał przed nią tego, co wiedział. O dziwo, sposób, w jaki uporała się z szarlatanem Bando, zaskarbił jej szacunek Venporta. Powiedział jej, że podziwia to, jak rozwiązała śliski problem, nie wspominając już o tym, że zrobiła to tak, że się jej upiekło. Będąc pod wrażeniem, zgodził się pożyczyć jej dużą sumę. — Prawdę mówiąc, bardzo dobrze panią rozumiem, pani doktor — powiedział. Początkowo Zhoma obawiała się, że wykorzysta tę wiedzę, by ją szantażować, ale Venport był człowiekiem, który gromadził interesujące informacje nawet wtedy, kiedy niekoniecznie musiał robić z nich użytek. Chociaż, oczywiście, mógł je wykorzystać w każdej chwili. Mimo iż morderstwo było niezgodne z zasadami Suka, Zhoma wiedziała, że postąpiła słusznie, że — zabijając tego szarlatana dla dobra szkoły — zrobiła to, co należało zrobić. Pragnęła powiedzieć o tym któregoś dnia Matce Wielebnej, pewna, że staruszka to zrozumie. Chociaż minęło już tyle lat, odkąd odeszła ze zgromadzenia, nadal potrzebowała akceptacji, jeśli nie wybaczenia, Raquelli. Siedziała nieruchomo jak kamień, nie umykając wzrokiem przed badawczym spojrzeniem Venporta. — Nie chodzi tylko o finansowe nieprawidłowości, których dopuś cił się mój poprzednik — powiedziała. — Nasza szkoła wciąż cierpi z powodu butlerian, ich głupiego oporu przed podstawową techno logią medyczną. Zamknęli, a nawet splądrowali, część naszych nowo czesnych ośrodków na innych planetach. Wiele osób straciło życie dlatego, że roztrzaskano skanery i instrumenty chirurgiczne. Twarz Venporta pociemniała. —Nie musi mnie pani o tym przekonywać, pani doktor. —Wierzę, że zwycięży oświecenie. —Chciałbym podzielać pani wiarę, doktor Zhoma, ale fanatyczna wiara jest teraz największym problemem, przed którym stoi ludzkość, a w tym klimacie magicznych wierzeń i zabobonnego strachu nieprędko nadejdzie kolejna epoka rozumu. — A więc musimy kontynuować walkę. Dyrektorze Venport, rzucił pan naszej szkole koło ratunkowe, ale obawiam się, że lina, na której jest to koło, musi być trochę dłuższa.

Josef odchrząknął. — Zdaję sobie sprawę z kłopotów, z którymi się borykacie — rzekł — ale porozmawiajmy o sprawach praktycznych. Jak ludzie interesu. Przełknęła z trudem ślinę, obawiając się warunków, które postawi. —Oto proponowane przeze mnie rozwiązanie — powiedział. — Jak rozumiem, dostała pani niedawno i zbadała, na polecenie Imperatora Salvadora, biologiczne próbki Voriana Atrydy? Wszyscy myśleli, że od dawna nie żyje, a tu nagle wraca i nie postarzał się nawet o dzień… a ma ponad dwieście lat! —Dzięki zabiegowi wydłużenia życia, któremu poddał go generał Agamemnon — odparła Zhoma. — Tak jest zapisane w annałach dżihadu, ale znajomość tej techniki zaginęła. Tylko cymeki wiedziały, jak przeprowadzić ten zabieg. —A nie byłby to triumf, gdyby to ponownie odkryto? Tak czy inaczej, chcę mieć te próbki, doktor Zhoma. Na pewno nie zostały wyrzucone. Proszę zdobyć je dla mnie, a przyjmę je w zamian za trzy następne raty spłacone przez szkołę. Zhoma zmarszczyła brwi. —To próbki dla potrzeb prywatnych, wyłącznie do potwierdzenia tożsamości Voriana Atrydy. Wcześniej mówił pan o odpowiedzialności powierników, więc rozumie pan, że wykorzystanie ich w jakikolwiek nielegalny sposób byłoby wysoce nieetyczne. — Po minie Venporta wiedziała, że nie zaprząta sobie głowy dylematami moral-nymi. Kiedy nadal patrzył na nią w milczeniu, zapytała: — A co ma pan zamiar z nimi zrobić? —To nie pani zmartwienie. Niech pani tylko dopilnuje, żeby mi je dostarczono. Historię najlepiej pozostawić przeszłości, żeby legendy nie robiły zamieszania w naszym codziennym życiu. — Roderick Corrino, prywatna notatka przekazana Imperatorowi Włożywszy stary mundur sił zbrojnych, które już nie istniały, Vorian Atryda udał się na prywatne spotkanie z Imperatorem i Roderickiem Corrino. Mimo przepychu otoczenia pałacowego wolał dom, w którym mieszkał z Mariellą na cichym Keplerze. Obawiał się jednak, że teraz, kiedy z tak wielką pompą ponownie pojawił się publicznie, ludzie nie zostawią go w spokoju. Entuzjastycz-na reakcja tłumów podczas niedawnej parady zaniepokoiła go tak samo jak Imperatora. Kiedy wszedł do osobistego gabinetu Imperatora, zauważył złocone biurko i stoły, bezcenne obrazy na ścianach, ozdobnie tkane zasłony ujęte w złote sznury. Pamiętał, ile lat walczył w obronie starej Ligi Szlachetnych. Dla ludu był bohaterem i po bitwie pod Corri-nem łatwo mógł się koronować na pierwszego Imperatora. Faykan Butler obawiał się wtedy jego popularności, nie rozumiejąc, że Vor nigdy nie miał imperatorskich ambicji. Zapłacono mu i odwołano go… czego dokładnie chciał. Wezwany teraz przez Rodericka i Salvadora Corrinów, domyślał się, że pragną tego samego. Ale znowu drogo za to zapłacą. Usiedli w trójkę przy stole z drewna elakka o poskręcanych słojach i Vor otworzył dyskusję opowieścią o ponurej praktyce, niewol-nictwie, które wciąż utrzymywało się na kresowych światach, oraz o okrutnych ludziach, którzy niedawno napadli na Keplera. — Może nadszedł czas, żebym poprowadził inną krucjatę. — Postarał się, by w jego głosie kipiała złość. Dawało mu to pewność, że Corrinowie będą wiedzieli, iż może im narobić mnóstwo kłopotów. — Czy dżihad nie nauczył nas, że nie powinno się traktować ludzi w taki sposób? —Niewolnictwo wciąż stanowi ważną część gospodarki na obrzeżach Imperium — zauważył Roderick. —Wobec tego trzeba chronić kresowe planety przed łowcami niewolników — rzekł Vor. Siedzący u szczytu stołu Salvador wyglądał na zdenerwowanego. — Jest tak wiele planet — powiedział. — Jak możemy strzec wszyst kich? Vor zwęził oczy. — Możecie zacząć od Keplera. Chrońcie m ó j świat. — Pochylił się do przodu, zmuszając się do zachowania spokoju, i opowiedział o dniu, w którym uprowadzono wielu jego ludzi, przedstawił pełną listę nazwisk oraz rachunek, by udowodnić, że wykupił ich z Poritrina. — Tym razem uwolniłem ich, ale to nie rozwiązuje problemu. Przylecą następni łowcy niewolników i nawet jeśli nie napadną po nownie na moją dolinę, uderzą na inny zasiedlony

rejon. Nie możesz do tego dopuścić, panie. Roderick miał twardą minę. —Słyszymy żar, z jakim przemawiasz, Vorianie Atrydo, ale w nękanym kryzysami Imperium garstka niesfornych łowców niewolników na słabo zaludnionych planetach nie jest naszym największym zmartwieniem. —Jeśli zdecyduję się zwołać lud, mogę sprawić, że stanie się to waszym największym zmartwieniem — rzekł na to Vor. Salvador uniósł się złością, ale Roderick zachował spokój. —Mógłbyś pewnie wykorzystać swoją sławę i dokonać tego… ale może doszlibyśmy do jakiegoś rozsądnego kompromisu — powiedział. — Czego dokładnie chciałbyś od nas w tej sytuacji? —Nie możesz prosić o zdelegalizowanie niewolnictwa! — wybuch-nął Salvador. —Mógłbym, ale nie byłoby to praktyczne rozwiązanie. — Wzrok Vora przesunął się na księcia. — To znaczy, co możecie zrobić w zamian za to, że będę siedział cicho? — Zrobił pauzę, po czym podsunął odpowiedź. — To proste. Wydajcie dekret, że Kepler jest zakazaną planetą dla łowców niewolników, i przekażcie mi dziesięć statków, albo coś koło tego, by zniechęcić każdego, kto go nie posłucha. Salvador odchylił się do tyłu, jakby dostał w twarz. — Do Imperatora nie mówi się w taki sposób — rzekł z oburze niem. — Składa się prośby, nie żądania. Rozbawiło to Vora. — Znałem twojego prapradziadka. Walczyłem u jego boku, a po tem u boku jego syna i wnuka na długo przedtem, zanim nazwali ście się Corrinami i zanim powstało Imperium. — Pochylił się nad stołem. — Biorąc pod uwagę fakt, że moja rodzina została porwana i sprzedana w niewolę, wybacz mi, że pomijam pewne konwenanse. Przybyłem tutaj prosić cię o pomoc, ale równie dobrze mogę się zwró cić do twojego ludu. Widziałeś jego reakcję podczas parady. Zbiorą się wokół żywej legendy. Widzą posągi z moją twarzą i monety z mo ją podobizną… jak z podobizną Imperatora. Ale jestem pewien, że wiwatowaliby raczej na moją cześć niż twoją. Sałvador poczerwieniał, ale Roderick zrobił w stronę brata uspokajający gest i powiedział: —Nasze Imperium i tak jest już słabe: zamieszki wywołane przez Kongres Ekumeniczny Federacji, butlerianie, wiele rozbieżnych interesów politycznych ciągnących nas w różne strony. — Mówił, jakby słowa te były zapisane na pergaminie. — Nie będziemy tolerować kolejnego niepotrzebnego zamieszania. Ludzie muszą myśleć o przyszłości, nie o krwawej przeszłości. —Przybyłeś tu, żeby zostać następnym Imperatorem? — Głos Salvadora był bardziej ponury niż jego brata. — Tak jak wykrzykuje lud? Vorian roześmiał się chłodno. — Wyzbyłem się takich aspiracji dawno temu i nie zamierzam do nich wracać. Przeszedłem na emeryturę i chciałem, żeby zostawiono mnie w spokoju. Składam ci przysięgę wierności, panie, i zarzekam się, że zupełnie mnie nie interesuje objęcie jakiegokolwiek stanowiska w rządzie ani wystąpienie przed pełnym składem Landsraadu. — Spoj rzenie jego szarych oczu stwardniało. — Ale chcę, żeby moja rodzina i planeta miały ochronę. Dopilnuj, by moi ludzie byli bezpieczni, a nie będziesz musiał się niczym martwić. Już nigdy mnie nie zobaczysz. — Odwrócił wzrok. — Szczerze mówiąc, ja też wolałbym, żeby tak się stało. Chcę tylko wrócić do domu i mieć święty spokój. —Niestety — rzekł Roderick — ludzie już wiedzą, że żyjesz. Przylecą do ciebie na Keplera i będą błagać, dręczyć cię, prosić, żebyś — okryty legendą — przybył Imperium z pomocą. Jak długo będziesz mógł się opierać ich żądaniom powrotu do życia publicznego? —Tak długo, jak to będzie konieczne. Vor zdawał sobie sprawę, że dopóki będzie obecny, Salvador będzie się czuł zagrożony i nigdy nie znajdzie się w centrum uwagi. Dynastia i tak już była osłabiona, ponieważ obecny Imperator nie był nawet prawowitym dzieckiem Julesa Corrino. Gdyby zechciał, mógłby przejąć władzę w Imperium. Ale nie chciał. — Daję ci słowo, że zostanę z rodziną na Keplerze. Już nigdy nie będziesz mnie musiał oglądać na Salusie. Salvador milczał, rozważając tę propozycję. — Rozwiązanie nie jest takie proste, naczelny baszarze — odezwał się Roderick. — Znowu stanąłeś w światłach rampy. Ludzie wiedzą, że wbrew temu, co przypuszczali, wciąż żyjesz. Nie możesz pozostać na Keplerze. Musisz znowu zniknąć. — I tak wolę unikać rozgłosu. Zmienię nazwisko, jeśli będę musiał.

Roderick pokręcił głową. — Na Keplerze nie uda ci się pozostać w ukryciu. Za dobrze cię tam znają. — Miał twardą minę. — Udzielimy ci pomocy pod jednym warunkiem. Opuść planetę, a Kepler nie będzie już musiał się mar twić zagrożeniem ze strony łowców niewolników. Wydamy dekret, na mocy którego planeta znajdzie się pod ochroną Imperium, i — zgodnie z twoim żądaniem — wyślemy na orbitę parę statków, żeby odstraszały łowców. Początkowo statki będą miały załogi imperialne, ale potem zostaną przekazane wam. Dzięki temu porozumieniu twoi ludzie, rodzina i przyjaciele będą bezpieczni… ale ty musisz opuścić Keplera, udać się na jakąś inną planetę. — Zniknąć w historii, gdzie jest twoje miejsce! —wtrącił Salvador. Vor przełknął ślinę, ale miał wrażenie, że łyka kurz. Opuścić Kep lera? Zostawić Mariellę, dzieci i wnuki? Przez kilkadziesiąt lat był tam szczęśliwy, przyglądał się, jak dorastają niemowlęta i same zostają ro-dzicami… podczas gdy on sam nie postarzał się ani o dzień. Ale pamiętał też ociężałe statki łowców niewolników, pamiętał, jak łatwo sparaliżowały całą ludność wioski, unibsły tylu brańców, ilu chciały ich załogi, i zabiły tuzin innych osób. Przyrzekł, że znajdzie jakiś sposób, by zapewnić im bezpieczeństwo… — Dzięki temu rozwiązaniu Corrinowie spłacą dług honorowy, ochronią twoich ludzi i ocalą cały świat — ciągnął Roderick. — Mu sisz tylko usunąć się stamtąd i zniknąć na resztę życia, bez względu na to, ile jeszcze będzie ono trwało. Zanim Vor zdążył odpowiedzieć, ponownie wtrącił się Imperator. — To nasza oferta. Albo ją przyjmiesz, albo nie. Nie mogąc zapomnieć o płonących polach na Keplerze ani o za-błoconych, śmierdzących targach niewolników na Poritrinie, Vor pogodził się z rzeczywistością. Nadszedł czas, by przewrócić kartkę i zacząć nowy rozdział długiego życia. Kiedy przyjął propozycję, zobaczył, że Imperator odetchnął z niekłamaną ulgą. Na mojej planecie ja ustanawiam zasady. A mam wiele planet. — Josef Venport, wewnętrzna notatka VenHold Mając do dyspozycji prywatną flotę i oddanych nawigatorów, którzy mogli przeprowadzić go bezpiecznie przez zagiętą przestrzeń, Josef Venport mógł podróżować dokąd chciał i kiedy chciał. Niektórych miejsc nie znał nikt inny z Ligi Landsraadu, a ich współrzędne przechowywane były tylko w bardzo rozszerzonych umysłach nawigatorów. Galaktyka była tak ogromna, że łatwo można było przeoczyć nawet coś tak dużego jak układ słoneczny. Podczas tysiącletnich rządów myślących maszyn założono wiele odosobnionych kolonii i placówek; Imperator Salvador, a zwłaszcza fanatyczni barbarzyńcy, nie musieli o nich wiedzieć. Jednym z takich światów była planeta Tupile, która stała się schronieniem dla części najbardziej poszukiwanych zbiegów z Imperium (po zapłaceniu przez nich niebotycznych sum). Josefa niezbyt obchodzili ludzie, którzy się na niej ukrywali; był to po prostu opłacalny interes. Doktor Zhoma poszła z nim na układ; z góry wiedział, że to zrobi. Akademia Suka nie miała wyboru, a drobny występek Zhomy nie był w końcu czymś aż tak bardzo wartym zachodu. W tej chwili interesy wymagały, by wylądował na nieprzyjemnej planecie Denali, małym, gorącym świecie o gęstej i trującej atmosferze, gdzie ludzie mogli przeżyć tylko w mocnych modułach kolonii. Josef postanowił założyć prywatną placówkę w układzie słonecznym, którego nie zauważyłby żaden zwiadowca, na świecie, na którym butlerianie nigdy nie odkryliby finansowanych przez VenHold ośrodków badawczych. Osobisty nawigator zawiózł go małym zaginaczem przestrzeni do układu Denali, potem zaś Josef sam poprowadził prom przez pomarańczowoszare chmury, które świadczyły o obecności siarki i chloru. Wylądował na płycie obok jaskrawo oświetlonych metalowych kopuł, modułów laboratoryjnych i mieszkań dla naukowców. Kiedy śluza powietrzna połączyła jego prom z modułem doku-jącym, Josef spojrzał przez okno na zjadliwe ciemne wyziewy. Na zewnątrz zobaczył parę porzuconych form kroczących cymeków, po-tężne mechaniczne ciała, w których niegdyś znajdowały się mózgi niemal nieśmiertelnych mężczyzn i kobiet. Dawno temu ta surowa planeta była placówką cymeków i teraz ich metalowe powłoki były kupą złomu, z której czerpano części zamienne. M a t e r i a ł e m do badań. W ramach jednego z wielu projektów realizowanych na Denali. Chociaż rzadko odwiedzał ten tajny obiekt, przesłał polecenie, by zespoły badaczy nie przerywały pracy, żeby go

powitać z niepotrzebną pompą. Nie chciał przeszkadzać naukowcom; zbyt dużo było do stracenia. Kiedy wszedł do zespołu budynków, wciągnął powietrze i wychwy-cił ostrą woń siarki i chloru, śladowych ilości substancji skażających, które dostały się z nim z zewnątrz i których nie usunęły urządzenia oczyszczające. Przypuszczał, że pracujący tu ludzie nie czują już tego zapachu. Powitał go administrator Noffe stojący ze splecionymi przed sobą małymi dłońmi. Noffe był łysym tlulaxańskim naukowcem; na jego policzku widniały trzy niezwykle białe plamy. Nigdy nie wyjaśnił, skąd się wzięły, ale Josef wyobrażał sobie, że są skutkiem jakiegoś eksperymentu laboratoryjnego, że trysnął na niego jakiś wybielający związek chemiczny, który spowodował trwałe uszkodzenia. VenHold nie zatrudniło jednak Noffego dla jego urody, lecz dlatego, że był świetnym naukowcem. Szef pionu badań zawsze mówił tak, jakby brakowało mu tchu. — Nawet gdybyśmy mieli dziesięć razy więcej obiektów i sto razy więcej badaczy, dyrektorze, na odtworzenie tych osiągnięć, które przepadły wraz z zakończeniem dżihadu, nie wystarczyłoby jednego życia — powiedział. Było to otrzeźwiające stwierdzenie. Chociaż Josef był zwolennikiem postępu, nie był tak zaślepiony, by nie zdawać sobie sprawy, że niektóre prowadzone tutaj badania są niebezpieczne. Był to jeszcze jeden powód, dla którego wybrał tak samotną planetę. W każdym module laboratoryjnym obowiązywała ścisła kwarantanna, każdy miał ochronne ściany i niezależne, bezpieczne w razie uszkodzenia obwody, by — gdyby miały się stamtąd wymknąć zjadliwe zarazki albo standardowy podprogram komputerowy uzyskał agresywną świadomość — można było odizolować i, jeśli okazałoby się to konieczne, zniszczyć cały moduł. Noffe był dobrze znanym naukowcem w układzie Thalimy, gdzie poświęcił się klonowaniu i badaniom genetycznym, zdecydowany usunąć piętno hańby, którą okryła się jego rasa. Ale nie podobało się to butleriańskiemu motłochowi. Podbili Tlulaxa, zdemolowali laboratoria, gdzie prowadzono eksperymenty genetyczne i badania nad klonowaniem (których nie rozumieli), i nałożyli ścisłe restrykcje na wszystkich tlulaxańskich naukowców. Pod nowymi, drakońskimi rządami powołano komisję religijną, bez której aprobaty nie można było przeprowadzać nawet najbardziej podstawowych testów laboratoryjnych. Noffe wystąpił przeciw tej niesprawiedliwości, narzekając, że zeloci ci nie zdają sobie sprawy, jak bardzo szkodzą ludzkości. A zatem aresztowano go i skazano. Ale Josef Venport poznał się na jego możliwościach i zorganizował Noffemu ucieczkę. Przemycił go na Denali i zrobił administratorem. Noffemu bardzo to odpowiadało i już od kilku lat odpłacał się dużą wydajnością. Czerpał wielką przyjemność z kierowania badaniami, które przyprawiłyby barbarzyńców o płacz i zgrzytanie zębów. Idąc za małym mężczyzną do przyległego modułu, Josef niósł małą kasetkę z próbkami biologicznymi. —Mam dla ciebie nowy projekt badawczy, administratorze — powiedział. — Coś bliskiego mojemu sercu. —Zawsze jestem otwarty na nowe pomysły. Ale pozwól, że najpierw pokażę, co osiągnęliśmy od czasu mojego ostatniego sprawozdania. — Noffe przeszedł się z nim po budynkach, dając pobieżny przegląd licznych programów, nad którymi pracowano na Denali. Z dumą wprowadził Josefa do pomieszczenia zapełnionego zbiórnikami, w których znajdowały się ludzkie mózgi, jedne spęczniałe i zmutowane, inne skurczone. — Szczególnie interesujące i wrażliwe są mózgi nieudanych nawigatorów — powiedział. — Z niektórymi na-wiązaliśmy nawet wstępny kontakt. Josef pokiwał głową. —Znakomita robota — pochwalił administratora. —Jestem pewien, że są dumni, iż mogą wyświadczyć taką przysługę, skoro nie udało się im zostać nawigatorami. —Uczymy się nie tylko na sukcesach, ale również na porażkach, dyrektorze. Na Kolharze Norma Cenva przebierała wśród ochotników na nawigatorów, rozszerzała i wzmacniała ich umysły, ale wielu z nich nie przetrwało tej przemiany; ich ciała zawiodły, czaszki nie były wstanie pomieścić rozrośniętej istoty szarej. Skoro tych zmutowanych nie-udaczników i tak czekała śmierć, Josef wysyłał ich na Denali, żeby naukowcy Noffego mogli przeprowadzać na nich eksperymenty. Był to pierwszy krok do zrozumienia niezwykłych zmian, które przechodził nawigator. Być może pewnego dnia możliwe będzie odtwarzanie tych umysłowych zdolności bez potrzeby tak wielkiej deformacji ciała. Kiedy wrócili do gabinetu Noffego, Tlulaxanin nie mógł już dłużej powstrzymać ciekawości, patrząc znacząco na kasetkę, którą trzymał Josef. — Co pan przywiózł? — zapytał. Venport położył kasetkę na biurku administratora i otworzył. —To próbki biologiczne uzyskane od Voriana Atrydy — powiedział i zrobił pauzę, patrząc na Tlulaxanina i czekając

na jego reakcję. —Największego bohatera dżihadu? Czy te próbki były przez tyle lat utrzymywane w stanie hipostazy? —Są świeże. Pobrane od Voriana zaledwie parę tygodni temu. — Widząc zdumienie badacza, Josef ciągnął: — Ten stary wiarus ma już ponad dwieście lat, a wygląda tak młodo jak ja. Jego ojciec, generał Agamemnon, poddał go zwyczajowemu dla cymeków zabiegowi wy-dłużenia życia. —Nie sądzę, by ktokolwiek wiedział jeszcze, jak się to robi — rzekł Noffe. — Właśnie. Chcę, byś wykorzystał komórkową historię tych próbek do odtworzenia tego procesu. Dowiedz się, co zrobiły cymeki, by powstrzymać starzenie się Voriana Atrydy… i jak możemy to wykorzystać dla siebie. — Administrator Denali wziął z nabożnym szacunkiem kasetkę z próbkami, a Josef mówił dalej: — Czeka nas tyle pracy, że będziemy potrzebowali tej procedury. Jeśli mamy ocalić ludzkość, musimy przeżyć. Zemstę równie trudno zdefiniować, jak się jej wyrzec. — Griffin Harkonnen, list do jego siostry Valii Po stracie stryja Wellera i całego ładunku futer wielorybich Griffin Harkonnen nie oczekiwał już z utęsknieniem przybycia regularnie przylatującego na Lankiveila statku Niebiańskiego Transportu. Statki handlowe stanowiły jego jedyną łączność z resztą Imperium, przywoziły z Salusy Secundusa i zabierały tam wiadomości i listy, dokumenty, dzięki którym Lankiveil i on sam byli częścią rządowego krajobrazu. Teraz jednak czuł się tak, jakby zatrzaśnięto mu drzwi przed nosem. Jego siostra doskonale zdawała sobie sprawę z tego, jak ważna jest wyprawa ich stryja, i Griffin nie wiedział, jak ma jej o tym donieść… —To porażka, nie całkowita klęska — rzekł do ojca, chociaż sam w to nie wierzył. —Oczywiście, masz rację — powiedział ojciec, który stał obok niego w salonie. — Wyjdziemy z tego. Mój brat nie powinien był opuszczać planety, powinien był zostać tutaj, w domu… W ostatnio dostarczonej korespondencji Griffin znalazł między listami i paczkami wystawiony przez Niebiański Transport czek na śmiesznie małą sumę, która miała być rekompensatą za utratę „uko-chanej osoby” (w formularzu nie było nawet nazwiska zmarłego), oraz zapłatę za ubezpieczoną ilość towaru, który został bardzo niedoszacowany. Wskutek ograniczonej dystrybucji Griffin nie był nawet w stanie udowodnić, jaką wartość miały futra wielorybie poza Lankiveilem. Gdyby misja stryja się powiodła i popyt wzrósł, mieliby mnóstwo danych finansowych, ale w obecnej sytuacji nie mógł dowieść słuszności swoich roszczeń. „Proszę przyjąć wyrazy najgłębszego współczucia i nasze starania wyrównania pańskich strat — czytał. — Proszę zauważyć, że przyjęcie tego odszkodowania równoznaczne jest z zawarciem porozumienia, zgodnie z którym Niebiański Transport nie ponosi już żadnej winy za doznane przez pana straty, pan zaś wyrzeka się jakichkolwiek dalszych roszczeń wobec firmy i jej filii. Umowa jest ważna z prawnego punktu widzenia i wiąże pana oraz pańskich spadkobierców po wsze czasy”. Griffina zirytował bezduszny ton listu, a sumę na czeku uznał za zniewagę. — To zaledwie ułamek wartości ładunku! Jak ma to zrekompenso wać nasze straty? Przestudiowałem precedensy w saluskim kodeksie. Mamy dwa lata na wniesienie sprawy. Jednak Vergyl Harkonnen nie miał ani serca, ani ochoty do walki. — Pogoń za bogactwem kosztowała Wellera życie — powiedział. Trzymając czek, usiadł i potrząsnął głową. — Dlaczego mamy pozwo lić, by chciwość i chęć zemsty pogłębiły naszą ranę? Musimy przyjąć tę zapłatę i robić, co możemy, by odbudować nasze życie. Griffin wydał gorzkie westchnienie rezygnacji. Chociaż wiedział, że Niebiański Transport oszukuje ich, toczenie batalii sądowej o tak wielką sumę byłoby niczym brodzenie po pierś w błocie przez bagno na wzgórzach Lankiveila. Aby oskarżyć ich o niekompetencję, musiałby sięgnąć głębiej do i tak już spustoszonego skarbca i poświęcić tej sprawie całą uwagę, przepuszczając inne okazje do robienia interesów. Proces ciągnąłby się latami… i nawet gdyby Harkonnenowie go wygrali, w ogólnym bilansie straciliby na tym. Gdyby uzyskał potwierdzenie, że zdał wymagane egzaminy, mógłby polecieć na Salusę Secundusa jako oficjalny przedstawiciel Lankiveila i wystąpić przed Landsraadem. Mógłby się wówczas domagać ściślejszych regulacji prawnych, nadzoru nad transportem towarów przez zagiętą przestrzeń. A gdyby został wybrany do ważnych komisji, zamierzał zażądać zbadania praktyk biznesowych Niebiańskiego Transportu.

Nie mógł jednak zostawić na łasce losu rodzinnych interesów na Lankiveilu. Ich zasoby finansowe znacznie się skurczyły, rodzice zaś nie mogli opanować, a nawet pojąć, kryzysu, w obliczu którego stanęli. Utrzymanie wypłacalności rodu Harkonnenów wymagało od Griffina wielkiej finezji. Mógł tylko mieć nadzieję, że pewnego dnia przywróci honor splamionemu nazwisku. Czuł, że wraz ze stratą stryja i upadkiem przedsięwzięcia handlu futrami wielorybów kończą się jego marzenia i nie pozostaje mu wiele poza niedopuszczeniem do ruiny finansowej rodziny. „To porażka — podkreślał, mówiąc sam do siebie — nie całkowita klęska”. Wiedział, że siostra pałałaby słusznym oburzeniem, posługiwała się nim jak bronią i zamiast pokoju domagała się od Niebiańskiego Transportu zadośćuczynienia. Z Valią zawsze łączyła go bliska więź, natomiast duża różnica wieku oddzielała go od reszty rodzeństwa, Danvisa i Tuli. Ale Valia już od lat przebywała na Rossaku i miał nadzieję, że intensywne studia w zgromadzeniu żeńskim i medytacje skierowały jej energię w produktywną stronę. Liczyła na niego, lecz obawiał się, że już ją zawiódł… Przed dziesięcioma laty, kiedy on i Valia mieli, odpowiednio, trzynaście i dwanaście lat, ojciec i stryj zabrali ich łodzią na zimne wody północne w poszukiwaniu stada wielorybów futrzastych. Płynąc przez wzburzone morze, Grifftn i Valia bardzo cieszyli się z tej przygody. Nie wyobrażali sobie grożącego im niebezpieczeństwa, a ojciec — wbrew radom załogi — zlekceważył potrzebę ubrania ich w kamizelki ratunkowe. Stojąc na dziobie i śmiejąc się z pryskającej wody, Griffin nie zauważył fali, która nadeszła od sterburty. Zmyła go z pokładu. Był oszołomiony — znalazł się w arktycznej wodzie, której ziąb ścisnął go nagle jak imadło. Po zaledwie paru sekundach prawie nie był w stanie się ruszać i utrzymać głowy nad powierzchnią. Pamiętał, że kiedy walczył z żywiołem, podniósł wzrok i zobaczył ojca patrzącego na niego z przerażeniem zza burty i stryja Wellera krzyczącego, by przyniesiono liny i koło ratunkowe. A potem Griffin poszedł pod wodę. Ale Valia… Va 1 i a skoczyła za nim. Nie myśląc o sobie, dała nurka do wody. Nie zważając na paraliżujące zimno, podpłynęła do niego, chwyciła za ramiona i uniosła jego głowę nad powierzchnię. A potem, kiedy wyczerpała się jej adrenalina, ona też zaczęła się zanurzać. Na wodę spadło z pluskiem koło ratunkowe na linie. Ledwie miał siłę złapać się go. Z trudem chwytając powietrze, trzęsąc się i klnąc, Valia pomagała mu utrzymać się na powierzchni wystarczająco długo, by łódź zawróciła… ale sama zaczęła się ześlizgiwać z koła. Upewniła się, że Griffin zacisnął ręce na kole, po czym zszarzała na twarzy i zwiotczała, chociaż stryj Weller krzyczał na marynarzy, by wciągnęli linę. Griffin kurczowo trzymał siostrę, nie pozwalając jej utonąć. Wpił zesztywniałe z zimna palce w jej mokrą bluzę. Stracił przytomność, ale nie poluźnił uścisku. Potem, kiedy oboje byli już osuszeni, owinięci grubymi kocami i otoczeni grzejnikami w kajucie łodzi wielorybniczej, która wracała do macierzystego fiordu, spojrzał z niedowierzaniem na siostrę. — To było głupie — powiedział. — Nie powinnaś była za mną ska kać. —Zrobiłbyś to samo dla mnie — odparła. A Griffin wiedział, że ma rację. —Mogliśmy oboje zginąć. —Ale nie zginęliśmy… bo możemy na siebie wzajemnie liczyć. I była to prawda. Odpłacił się jej za tę przysługę rok później, kiedy w pobliżu nabrzeży napadło na nią trzech pijanych marynarzy. Zawsze była atrakcyjna, a nazwisko Harkonnen niewiele znaczyło dla tych brutali. Z jednym, dzięki swej szybkości i zadziwiającej sile, mogłaby sobie poradzić, ale trzech to już było za dużo. Mimo to jej twardy opór dał jej cenny czas i pozwolił, by Griffin wyczuł zagrożenie i przybiegł z pomocą. Szybko uporali się z pijaną trójką, a później sprawą zajął się ojciec. Zamknął oczy, przywołując te wspomnienia. Z młodszą siostrą zawsze łączyła go niemal paranormalna więź. Kiedy jedno z nich było przybite albo miało kłopoty, drugie zdawało się to wyczuwać, nawet gdy było w innym miejscu. Teraz bardzo mu jej brakowało… Nie będąc ciekawi, co zawiera reszta listów, paczek i oficjalnych dokumentów, Vergyl i Sonia Harkonnenowie wzięli młodsze dzieci, Danvisa i Tulę, i poszli z nimi przeczesać kamienistą plażę nad głównym kanałem. Mieli nadzieję, że nazbierają skorupiaków. Zostawili Griffina, by zajął się sprawami administracyjnymi Lankiveila, co ro-bił, odkąd skończył dwadzieścia lat. Poszedł do swojego miejskiego biura i spędził tam cały dzień, nad’

zorując rozprowadzanie świeżo dostarczonych przesyłek oraz towarów przeznaczonych dla miejskich magazynów. Potem wziął udział w ze braniu, na którym grupy rybaków spierały się o prawo do połowów w pewnych głębokich zatokach. Kolejny dzień na Lankiveilu… chociaż Griffin nie był pewien, czy po ostatnich stratach jeszcze kiedykolwiek będzie czuł się normalnie. Kiedy późnym popołudniem wrócił do domu, wewnątrz pachniało aromatycznymi ziołami oraz solą morską i utrzymywał się intensywny zapach ryb. Kucharz przygotował kociołek specjalnej zupy rybnej i świeżo upieczone bułki. Woń zupy pobudziła apetyt Griffina, ale postanowił wstrzymać się z jedzeniem do powrotu rodziny. W domowym gabinecie przejrzał korespondencję, którą przywiózł statek Niebiańskiego Transportu, i ku swemu zadowoleniu znalazł w niej paczuszkę od Valii. Miał wrażenie, że zgromadzenie żeńskie wywiera presję na swoje członkinie, by unikały nostalgii i tęsknoty za domem i nie pielęgnowały więzi rodzinnych, listy od Valii przychodziły bowiem rzadko i zawsze były szczególnym wydarzeniem. Otworzywszy paczuszkę, stwierdził, że zawiera mały, staromodny kryształ pamięciowy używany tylko w antycznych czytnikach hologramów. Valia wiedziała, że brat ma taki model. Urządzenie przywiózł na Lankiveila jeszcze Abulurd Harkonnen, kiedy udawał się na wygnanie. Chcąc jak najszybciej dowiedzieć się, co siostra ma do powiedzenia, Griffin przetrząsnął półki i szuflady i w końcu znalazł czytnik. Wsunął do niego kryształ i odtworzył. Pojawił się mały, drgający obraz siostry — ciemnowłosej, o skupio-nych oczach i pełnych ustach, atrakcyjnym wyglądzie, który uczyniłby z niej prawdziwą piękność, gdyby z wiekiem złagodniała. Kiedy usłyszał jej głos, miał wrażenie, jakby nadal była na Lankiveilu. — Widziałam Voriana Atrydę! — powiedziała bez wstępów. — Ten nikczemnik powrócił! W końcu mamy szansę sprawić, by sprawiedliwości stało się zadość. — Wyprostowała się w ramionach, jakby wyobrażała sobie, że brat zatoczył się ze zdumienia. — Nie jest martwy, jak myśleliśmy. Ukrywał się, a teraz wrócił. Niech go szlag, wygląda tak młodo i zdrowo, jakby czas stanął w miejscu! Imperator Salvador przymilał się do niego i świętował jego wizytę… Voriana Atrydy! — Jej słowa były pełne odrazy. — Powinieneś był widzieć jego twarz, je-go zachowanie. Zupełnie jakby Imperium należało do niego… Musi myśleć, że Harkonnenowie zapomnieli, co im zrobił. Griffin poczuł, jak wzbiera w nim gniew. Ścisnął poręcze fotela, kiedy tego słuchał. — Bracie, rozmawialiśmy o tym latami, m a r z y l i ś m y o tym, a teraz mamy szansę. Atryda zapłaci za doprowadzenie naszego rodu do upadku, za to, że zamiast Imperatorów i Imperatorowych zrobił z nas wieśniaków. Chłonąc to, Griffin wrócił myślami do rozmów z Valią o niesprawiedliwościach wyrządzonych ich rodowi przez Voriana Atrydę. Prze-studiowali razem znane materiały o zhańbieniu ich rodziny, włącznie z oficjalną wersją zamieszczoną w annałach dżihadu i prywatnymi pamiętnikami Abulurda, w których wyrażał swój ból. W dawnych czasach, zarówno przed dżihadem Sereny Butler, jak i w jego trakcie, Harkonnenowie byli bardzo ważnym rodem. Ze smutkiem i tęsknotą Griffin i Valia patrzyli na zdjęcia dawnej posiadłości rodowej na Salusie Secundusie, na wspaniałe budynki, winnice, gaje oliwne i tereny łowieckie. Podczas jednej z takich rozmów, kiedy byli jeszcze nastolatkami, Valia powiedziała bratu, jakby przemawiała przed dużą, kłótliwą publicznością: — Mamy przyrodzoną wielkość, ale za pomocą propagandy i ce lowych zniekształceń niesprawiedliwie ją nam odebrano. Zrobił to sam Vorian Atryda. Ta niesprawiedliwość zszargała nazwisko Harkonnenów na wiele pokoleń! Valia zawsze wybuchała złością, kiedy pojawiał się ten temat, a uczucia Griffina były bliskie jej uczuciom. Oboje widzieli, jak na tej zimnej i niebezpiecznej planecie, na którą ich zesłano, umierają ich przyjaciele i bliscy. Valia już od dawna wyobrażała sobie, jak odmiennie mogłyby się potoczyć dzieje ich rodu, i obmyślała zemstę na człowieku, który zniknął przed osiemdziesięcioma laty… — Wiem, gdzie on teraz jest, Griffin — mówiła z holoobrazu. — Spotkał się z Imperatorem i niebawem znowu odleci. Mieszka na pla necie Kepler. Do nagrania dołączyłam jej współrzędne. Ma tam dom, szczęśliwą rodzinę. — Zrobiła pauzę. — Chcę, żebyś mu to w s z y s t k o odebrał. Griffin poczuł wewnętrzny chłód. Zawsze żywił nadzieję, że zemsta nie będzie konieczna, że Vorian Atryda zmarł bez rozgłosu na jakiejś odległej planecie. Ale fakt, że wciąż żył, że znane było miejsce, gdzie przebywa, wszystko zmieniał. — Między honorem a sprawiedliwością jest różnica — ciągnęła Valia. — Najpierw musimy przywrócić sprawiedliwość, a potem zacząć odzyskiwać honor. Ta ropiejąca rana musi zostać przecięta i trzeba z niej usunąć

truciznę, żebyśmy mogli zacząć wracać do zdrowia. Wellera nie ma, a nasz ojciec, jak wiesz, nie ma dość hartu ducha, by to załatwić. Sama bym się tym zajęła, ale nie pozwalają mi na to zobowiązania wobec zgromadzenia żeńskiego. A zatem… pomszczenie honoru naszej rodziny spada na ciebie. Zmarszczył czoło, kiedy tego słuchał. Żałował, że nie może jej dotknąć, porozmawiać z nią, ale obraz siostry kontynuował z coraz większą zaciętością i poruszał jego emocje. — To dość proste. Vorian Atryda wróci na swoją planetę, gdzie bę dzie łatwym celem dla zabójcy. Niczego nie będzie podejrzewał. Nigdy o nic cię nie prosiłam, nigdy nie było takiej potrzeby, ale wiesz, jak ważne jest to dla naszej rodziny, dla nas… dla mnie. Zemsta to dług honorowy: trzeba go spłacić. Wyczyść tę kartę, bracie, a wtedy nic nie zdoła nas powstrzymać. Jesteśmy prawdziwymi Harkonnenami… możemy osiągnąć wszystko. „Sprawiedliwość… honor… zemsta”. Griffin wiedział, że potem jego życie nie będzie już takie same. Twarz Valii rozpromienił szczery uśmiech. — Pomścij honor naszej rodziny, Griffin. Wiem, że mogę na cie bie liczyć. Hologram zgasł. Griffin siedział i czuł się tak, jakby znowu fala zmyła go do lodo-watego północnego morza. Ale wtedy Valia skoczyła za nim. „Zrobiłbyś to samo dla mnie” — powiedziała. Siedząc w samotności, długo rozmyślał. Zastanawiał się nad wszystkimi swymi zobowiązaniami handlowymi, nad rodzinnymi interesami, których nie mógł przekazać ojcu, nad szczegółami administracyjnymi, nad wydatkami z bardzo uszczuplonego skarbca. Musiał pomóc rodowi Harkonnenów podźwignąć się finansowo po stracie dużej partii towaru, współpracować z ludnością miasta, by doszła do siebie po niezwykle ostrej zimie. Ale Valia pomogła mu utrzymać się przez kilka cennych minut na wzburzonej powierzchni arktycznych wód. A kiedy wyciągano ich na bezpieczny pokład łodzi, nie puścił jej, mimo iż stracił przytomność… „Zrobiłbyś to samo dla mnie”. Kiedy rodzice i rodzeństwo wrócili do domu, przemoknięci po niespodziewanej ulewie, odkrył ze zdumieniem, jak wiele minęło godzin. Logika logiką, ale od pierwszej chwili było dla niego jasne, jakie ma zobowiązanie. Wkrótce odleci. —Jadłeś już kolację, Griffin? — zawołała matka. — Zaraz opróżni-my kociołek. —Za chwilę przyjdę. — Schował kryształ z hologramem do kieszeni i wyłonił się z gabinetu z wymuszonym uśmiechem. Danvis i Tuła trajkotali o przygodach, które ich spotkały tego dnia, natomiast on pogrążony był w myślach. Zaledwie spróbował smacznej zupy; zjadł tylko pół miseczki i oświadczył: — Muszę polecieć w ważną podróż w interesach. Może mnie nie być przez pewien czas. Młodszy brat i siostra zasypali go pytaniami, natomiast ojciec, chociaż zaskoczony, nie przejawiał nadmiernej ciekawości. — Co cię wzywa? — zapytał tylko. —Coś, o zrobienie czego poprosiła mnie Valia. Vergyl Harkonnen kiwnął głową. —Ach tak! Nigdy nie mogłeś jej niczego odmówić. Stojąc razem, pozostałe jeszcze potomkinie pierwotnych rossakańskich czarodziejek nadal przejawiają paranormalne moce, chociaż nie w takim stopniu, by móc wysyłać fale telekinetycz-nej energii, którymi pokonały niegdyś potężne cymeki. Mimo to czarodziejki często ćwiczą akcje obronne, głównie po to, by chronić Matkę Wielebną i dane eugeniczne zgromadzenia. — wstęp do Tajemnic Rossaka, podręcznika zgromadzenia żeńskiego Matka Wielebna stała przy poręczy platformy na ścianie urwiska, patrząc, jak setki sióstr idą gęsiego biegnącą niżej ścieżką w stronę jednego z większych otworów prowadzących do jaskiń. Nadeszła już prawie pora wieczornego posiłku, słońce zaczynało zachodzić za horyzont srebrzystopurpurowej dżungli. W oddali widziała światła niskolotu nad dużą przesieką wybieraną jako miejsce lądowania przez ludzi, którzy przybywali na Rossaka zbierać surowce do wyrobu leków. Raquella miała cały dzień ściśnięty żołądek, co pozbawiało ją łaknienia. Czuła napięcie niczym materialny ciężar

spoczywający na barkach. Jej wewnętrzne istnienia były poruszone, ogarnęła je ka-kofonia niepokoju, którego przyczyn nie znała. Mimo dokładnego zrozumienia swego ciała i umysłu nie potrafiła znaleźć źródła tego podniecenia. Nie było żadnych konkretnych zagrożeń, żadnych ważkich decyzji do podjęcia… Jej myśli krążyły wokół zaskakującego powrotu Voriana Atrydy. Zastanawiała się, jak potoczy się dalej ta historia. Był dziadkiem Raquelli, ojcem jej matki, Helminy Berto-Anirul. W porównaniu z Raquella wyglądał młodo, chociaż był od niej starszy prawie o dziewięćdziesiąt lat; przewagę tę dawał mu zabieg wydłużenia życia. Ale teraz nie to ją niepokoiło. Vorian nie kontaktował się z nią, odkąd zniknął po bitwie pod Corrinem, i zawsze uważała, że tak jest lepiej. Związki rodzinne wywoływały pochłaniające energię emocje i były dużą stratą czasu. Nie miała głowy do takich rzeczy. Mimo to, siedząc na widowni, ucieszyła się, że go widzi. Nigdy nie wypierała się swoich uczuć, musiała tylko trzymać je pod kontrolą, by kierować niezwykle ważną pracą zgromadzenia żeńskiego. Być może to przybycie Anny Corrino sprawiało, że była spięta. Siostra Imperatora nie była zwykłą akolitką. I chociaż Raquella nie potrafiłaby wyłuskać dziewczyny z tłumu nowicjuszek, była pewna, że Valia będzie jej pilnowała. Mimo iż przyjęcie niekonwencjonalnej uczennicy do zgromadzenia było polityczną koniecznością, Raquella nie miała najmniejszego pojęcia, czy Anna posiada jakieś podstawowe zdolności, a co do jej oddania sprawom zgromadzenia nie żywiła żadnych złudzeń. — Zacznie jako akolitką, jak każda nowicjuszka, ale jest bardzo mało prawdopodobne, by zaszła daleko w nauce — powiedziała w za ufaniu Valii podczas powrotnego lotu na Rossaka. — Mimo to trzeba za wszelką cenę chronić siostrę Imperatora. Sama wiesz, że niektóre surowe ćwiczenia zagrażają zdrowiu i życiu. —Będę ją miała na oku — zapewniła Valia Matkę Wielebną. Młoda kobieta wydawała się zaabsorbowana własnymi myślami, do głębi poruszona tym, że widziała na Salusie Secundusie Voriana Atrydę, a Raquelli nietrudno było odgadnąć tego przyczyny, zważywszy na rolę, jaką odegrał Vorian w upokorzeniu Abulurda Harkonnena. Valia ani słowem nie napomknęła Matce Wielebnej o swoich uczuciach, Raquella zaś nie naciskała na nią w tej sprawie, ale była to kolejna wskazówka, że Valia, która powinna być całkowicie oddana zgromadzeniu żeńskiemu, za dużo myśli o rodzie Harkonnenów, Mimo to Raquella była pod wrażeniem inteligencji, siły i niezłomnej determinacji Valii. Wierzyła, że młoda kobieta dokona w końcu wielkich rzeczy, i zgadzały się z tym wewnętrzne głosy, ale trzeba ją było powściągnąć i kontrolować jej skłonność do lekkomyślnych działań. Matka Wielebna miała nadzieję, że związek z Anną Corrino pozwoli jej się skupić na właściwych sprawach i da ujście przepełniającym ją uczuciom. Tego ranka rozmawiała z siostrą Imperatora podczas jej pierwszego szkolenia. Anna była zła i nadąsana, że zabrano ją z pełnego przepychu domu, i ani program zajęć, ani żadna z sióstr jej nie zainteresowały. Raquella spodziewała się, że Valia udowodni, iż dorosła do zadania zaprzyjaźnienia się z księżniczką. Była niemal pora kolacji. Siostry jadały posiłki wspólnie, w głębi jaskini, która wchodziła niegdyś w skład rozległego, rojnego miasta, teraz w przeważającej części pustego. „Przepadło tak wiele z tego, co tu było” — pomyślała Raquella. Nie potrzebowała zachodzących na siebie Innych Wspomnień — widziała Rossaka na własne oczy w dniach jego chwały. Teraz jednak nadszedł czas na odbudowę, na rozpoczęcie wszystkiego od początku bez zapominania o naukach z przeszłości. Szkoła Rossakańska musiała wykorzystać talenty żyjących jeszcze potomkiń czarodziejek, zanim będzie na to za późno. Pozostało już niewiele obdarzonych telepatycznymi zdolnościami kobiet, co widać było choćby po nielicznych białych sukniach przemykających poniżej w tłumie odzianych w jasną zieleń akolitek i ubranych na czarno pełnopraw-nych sióstr. Dostrzegła na ścieżce Karee Marques, najstarszą z pozostałych w zgromadzeniu czarodziejek, która jako młoda kobieta była jej podopieczną podczas zmagań ze skutkami epidemii wywołanej przez Omniusa. Wyczuwszy stojącą na górze Matkę Wielebną, Karee nie weszła do jadalni, lecz wspięła się po metalowych schodach na wyższy poziom. Zamiast tradycyjnej szaty miała na sobie biały kombinezon, który często przywdziewała, gdy ruszała zbierać próbki flory dżungli. U jej pasa wisiały torebki wypchane grzybami, różnymi liśćmi i żółtymi kwiatami. Karee przywitała się oficjalnie, nawet szorstko, a ton jej głosu świadczył, że również ją coś zaniepokoiło. Stara

czarodziejka przyjrzała się Raquelli przenikliwymi zielonymi oczami i powiedziała bez żadnych wstępów: — Ty też to wyczuwasz, prawda? Raquella skinęła sztywno głową. —Czuć napięcie w atmosferze — rzekła. —Zbierałam próbki w dżungli, dumając o ważnych sprawach zgromadzenia, kiedy nagle myśli przejęły władzę nad moim ciałem. Zatrzymałam się jak skamieniała i weszłam w mentacki trans. Pozwoliłam, by mój umysł rozważył kaskadę następstw, jak nauczyłam się robić w Szkole Mentatów na Lampadasie, ale nie byłam w stanie nic przewidzieć! Tak mnie to zaniepokoiło, że szybko poszłam spotkać się z pozostałymi siostrami mentatkami, by nakreślić — jak to często robimy — naszą przyszłość, i wszystkie poczułyśmy, że coś wisi w powietrzu. Matka Wielebna ponownie skinęła głową. — Przeczucie nieuchronnie zbliżających się kłopotów — powiedzia ła. — Jest tak, odkąd wróciłyśmy z Salusy Secundusa. Raquella nie potrafiła wyśledzić źródła tych odczuć. —Moje zdolności psychiczne czarodziejki sprawiają, że jestem bardziej wrażliwa na wszelkie zwiastuny zagrożenia, ale to groźne napięcie odczuwa także pozostałych pięć sióstr mentatek, z których żadna nie jest czarodziejką. Na ciebie też to oddziałuje. — Karee spojrzała na przydymiony zachód słońca, które zalewało tęczą barw połączone polimerami wierzchołki drzew. — My, mentatki, już od pewnego czasu zbieramy dane i układamy prognozy. Uważamy, że zgromadzeniu żeńskiemu grozi straszny rozłam, który nastawi siostrę przeciw siostrze. —Rozłam? Z jakiego powodu? —To samo pęknięcie, które podzieliło ludzkość: spór o wykorzystanie technologii. Obawiam się, że niektóre siostry mogą podejrzewać, jaki charakter ma nasza baza danych… Krążą plotki, że w zgromadzeniu są komputery. Raquella przełknęła z trudem ślinę. Głosy w jej głowie były bardzo zatroskane i dawały jej sprzeczne rady, ale po tak wielu latach nauczyła się panować nad nimi i usuwać je w tło, kiedy musiała się skoncentrować. — Moją sprawą jest ulepszenie bazy reprodukcyjnej rodzaju ludz kiego, wyeliminowanie niepożądanych cech, uczynienie nas silniejszymi — powiedziała. — Można na przykład usunąć chęć wyrządzania krzywdy innym, co doprowadzi do powstania bardziej harmonijnych społeczeństw. — Inżynieria społeczna w najczystszej postaci. Jako czarodziejka i mentatka, która wie o komputerach używanych do przechowywa nia danych genetycznych, jestem jedną nogą po tej drugiej stronie. Mówisz o kształtowaniu ludzkich cech, ale kto ma decydować o tym, które są pożądane, a które nie? Trąci to tym, co robiły maszyny. Mie szanie się w sprawy ludzkiej rozrodczości jest niebezpieczne. Jednak Raquella zbyt dużo zainwestowała w realizację swej dalekosiężnej wizji, nalegały też na nią głosy z Innych Wspomnień. —Nie, jeśli robimy to prawidłowo. Ale w jednym masz rację: mentat nie może niczego precyzyjnie przewidzieć na podstawie niepełnych danych. Będziemy musiały dopuścić do tego sekretu pozostałe siostry mentatki. —Bądź ostrożna — przestrzegła ją Karee. — Jeśli chociaż jedna z nich sympatyzuje z butlerianami… —Owszem, musimy być ostrożne, ale jeśli nie możemy zaufać stojącym najwyżej w hierarchii członkiniom zgromadzenia, to jaka jest przyszłość naszego programu? Karee wydęła pomarszczone wargi. — Sytuacja jest skomplikowana. Jest wiele możliwych wersji przy szłości… z których wiele może się skończyć katastrofą. Program eugeniczny to istota zgromadzenia żeńskiego, szlachetna sprawa, która nadaje sens naszemu istnieniu. Nie możemy go zarzucić. W gęstniejącym mroku napięcie stało się jeszcze silniejsze, wgryzało się w umysł Raquelli. Zacisnęła sękate dłonie na poręczy i przyrzekła sobie w duchu, że nie pozwoli zaprzepaścić tego, czego stworzenie kosztowało ją tak wiele trudu. W głębi labiryntu jaskiń dwie siostry spożywały prywatny posiłek złożony z chleba, wina, sera i owoców z dżungli. Siostra Dorotea nie widziała swej odzianej na zielono przyjaciółki Ingrid od ponad roku, obie więc chciały nadrobić zaległości. Po przylocie na Rossa-ka Dorotea wróciła do pracy u boku siostry Karee w laboratorium w dżungli, natomiast Valia wprowadzała Annę Corrino w codzienne zajęcia akolitek. Przy pierwszych kielichach aromatycznego czerwonego wina Dorotea opowiedziała Ingrid wszystko o dworze Imperatora na Salu-sie Secundusie i o tym, jak doradzała Roderickowi i Salvadorowi Corrinom. Mimo splendoru i ożywienia panującego na stołecznym świecie cieszyła się z powrotu do domu, z tego, że znalazła się z dala od

małostkowości imperialnej polityki i intryg. Siostra Ingrid siedziała zasłuchana, niewiele mówiąc. Przełknęła kęs sera bez chleba i popiła winem importowanym, podobnie jak ser, z Lampadasa. —Tutaj nie dzieje się dobrze — powiedziała. — Chociaż uważam, że siostry nie zdają sobie z tego sprawy, zaczynają się tworzyć frakcje. Zaczęło się to od intelektualnej dyskusji podczas obiadu, ale przerodziło w prawdziwe spory wokół wykorzystywania zakazanej technologii. Wiele sióstr myśli tak jak my: nienawidzą wszystkiego, co przypomina im o myślących maszynach. Inne twierdzą, że powinnyśmy zachować pewne aspekty technologii komputerowej, by ułatwić sobie życie. —Przykro mi to słyszeć. — Twarz Dorotei stężała. — W Zimii jest to przedmiotem gorącej debaty, ale spodziewałabym się, że nasze siostry doszły do oczywistego i poprawnego wniosku, że taka technologia jest niebezpieczna i niepotrzebna. — Gapiła się w pusty kieliszek. — Ludzie potrafią zrobić wszystko, co robią maszyny. —Dowodziłam zagrożeń stwarzanych przez technologię, ale niektóre siostry nie chcą tego słuchać. Na przykład siostry Hietta i Parga przytaczają starożytne powiedzenie o tym, że nie powinnyśmy wylewać dziecka z kąpielą. Twierdzą, że powinnyśmy zachować pewne myślące maszyny, by pomóc ludzkości, by dać ludziom więcej czasu na ważne sprawy. Oczywiście to nonsens. —Przez tych parę dni, odkąd ponownie jestem tutaj, nic o tym nie słyszałam. — Dorotea odstawiła kieliszek. — Jak powszechne są te spory? —Hietta i Parga mają za sobą może dwadzieścia pięć kobiet, nie jest to więc duża grupa. Mniej więcej tyle samo popiera nasz punkt widzenia. Większość sióstr woli się trzymać z daleka od tego sporu, ale nie mogą po wsze czasy unikać opowiedzenia się po którejś ze stron. — Niektórzy ludzie mają krótką pamięć, a niewłaściwe myślenie prowadzi do złych decyzji — rzekła Dorotea. — Ale zgromadzenie żeńskie nie używa myślących maszyn, więc ten spór jest nieistotny. Ingrid zrobiła zachmurzoną minę. Rozejrzała się i zniżyła głos. , — Krążą plotki, że tutaj, na Rossaku, są komputery! Dorotea omal się nie zakrztusiła jagodami, które włożyła do ust. Co? —Jest ogrom informacji genetycznych zbieranych przez zgromadzenie. Żaden ludzki umysł ani połączone umysły, nawet naszych mentatek, nie mogą pomieścić tego wszystkiego. Niektóre siostry doszły zatem do wniosku, że są do tego wykorzystywane komputery. —Jeśli to prawda, mamy problem, i to bardzo poważny. —Na Lampadasie słyszałam doniesienia o poszukiwawczych misjach butlerian — rzekła Ingrid. — Byłby wstyd, gdyby miało się to zdarzyć tutaj… Dorotea straciła apetyt. — A zatem musimy dołożyć starań, by do tego nie doszło — po wiedziała. — Jeśli na Rossaku są komputery, same musimy je znaleźć i zniszczyć. Miłość trwa, ciało nie. Każdy musi się cieszyć wszelkim możliwym szczęściem, które przypadło mu w udziale w tym życiu. - Vorian Atryda, prywatne dzienniki Vorian Atryda wrócił na Keplera w towarzystwie dziewięciu statków wojennych oddanych do jego dyspozycji przez Imperatora Salvadora Corrino. Miał poczucie zwycięstwa, ale był zmartwiony. Marielli nie spodobają się warunki, na które przystał, ale musiał je przyjąć. Poza tym po tylu latach spędzonych w jednym miejscu być może nadszedł czas, by ruszyć dalej. Biorąc pod uwagę entuzjastyczne i pełne nadziei okrzyki, którymi powitał go tłum na Salusie Secundusie, Vor wiedział, że Imperator ma powód, by się niepokoić. Vorian użył wszelkich argumentów, by porozumienie było dla niego możliwie jak najkorzystniejsze, i w końcu doszli do ugody, z której warunków obie strony były nieco niezadowolone, ale mimo to chętnie ją zawarły. Przynajmniej Kepler będzie bezpieczny. Jego ukochanym nic już nie będzie zagrażać. Te statki, pozostałość po Armii Ludzkości, będą pełniły straż na orbicie i pozostaną tam przez nieokreślony czas, by odstraszać łowców niewolników. Po dwunastu miesiącach ich załogi zostaną odwołane na Salusę Secundusa, ale jednostki nie odlecą. Do tego czasu zostaną przeszkoleni ludzie Vora, by sami mogli się obronić. Już nigdy nikt nie weźmie ich z zaskoczenia i już nigdy drapieżcy nie będą postrzegali tego leżącego na uboczu

świata jako miejsca łatwej zdobyczy. Wolałby jednak nie opuszczać Keplera. Miał nadzieję, że przynajmniej Mariella z nim poleci, chociaż sam nie bardzo wierzył, że tak się stanie. Była już stara, tutaj mieszkały jej dzieci i wnuki, z tym miejscem wiązały się wspomnienia z całego jej życia, nie byłoby więc jej łatwo zostawić to wszystko. Kiedy Vor posadził swój statek pośrodku rżyska w dolinie, przybie-gli, wiwatując, jej mieszkańcy. Zrobili transparenty powitalne, a ich aplauz sprawił, że jego pierś wezbrała dumą. Wieśniacy najwyraźniej uważali, że uwolnienie porwanych może się równać ze zwycięstwem nad myślącymi maszynami. Patrzył na uśmiechnięte twarze ludzi, których ostatnio widział na poritrińskim targu niewolników, kiedy płacił za ich powrót do ojczyzny. Była wśród nich jego córka Bonda z małym pieskiem, którego kupił w Nowej Stardzie jako element swego przebrania. Widział ekipy budowlane, sprzęt, rusztowania. Odbudowywano lub naprawiano budynki uszkodzone podczas napaści handlarzy niewolników, gdyż wieśniacy starali się umocnić swoją społeczność. I wszyscy wznosili na jego cześć gromkie okrzyki. Znaczyło to dla niego więcej niż wszystkie parady w Zimii. Oczy zaszły mu łzami. Kochał ten świat i jego lud i nie cierpiał myśli, że będzie musiał się stąd wynieść. Ale zgodził się na takie warunki, by zapewnić Keplerowi bezpieczeństwo. Uczciwa wymiana. Ani Salvador, ani Roderick nawet się nie zająknęli, że mogliby się zająć szerszym problemem, jakim było szerzące się niewolnictwo, ale na razie bliższy sercu Vora był dom… dom, który niebawem będzie musiał opuścić. Na przedzie tłumu dojrzał twarz, za którą tęsknił najbardziej: pobrużdżoną i pomarszczoną ze starości, okoloną siwymi włosami, ale o promiennych oczach, twarz Marielli. A kiedy spojrzał na nią sercem, nie oczami, zobaczył nadal piękną kobietę, z którą nawiązał romans kilkadziesiąt lat temu. W ciągu stuleci los obdarzył Voriana Atrydę głęboką miłością do kilku kobiet. W młodości kochał się, chociaż niewinnie, w legendar nej Serenie Butler… następna była Leronica Tergiet z Kaladanu. Dwaj synowie, których mu urodziła, porzucili Kaladan i założyli rodziny daleko od niego. Potem centrum jego życia stała się Mariella i trwało to już pięćdziesiąt lat. Pamiętał je wszystkie, wszystkie wciąż kochał i w krótkich przebłyskach pamięci widział ich twarze, ale czas i mnóstwo ludzkich istnień przepływały obok niego jak wartko toczący się strumień, podczas gdy on trwał w miejscu niczym skała w rwącym nurcie. Niekiedy ukochane osoby, takie jak Leronica czy Mariella, wzbijały wokół niego snop kropel, ale w końcu i one przemijały. I widział, jak stara jest Mariella. W młodych latach Vorian żył pod kloszem, rozwożąc ze swym najbliższym przyjacielem, niezależnym robotem Seuratem, po Zsynchronizowanych Światach aktualizacje Omniusa. Lektura pamiętników Agamemnona napełniła go wiarą, że rozumie zdziczałych ludzi i ich nędzną egzystencję. Pozostając w błogiej nieświadomości, chciał sprawić ojcu radość. Pozostałych dwunastu synów Agamemnona zostało wychowanych, wyszkolonych i ostatecznie uśmierconych przez generała cymeków. Od wczesnego wieku Vor marzył o tym, by pewnego dnia również zostać cymekiem, usunąć swój mózg ze słabego biologicznego ciała, by móc bez końca żyć obok Tytanów, takich jak Agamemnon, Junona, Kserkses i Ajaks. Ale nigdy do tego nie doszło. Zamiast tego, po tym, jak Vor odniósł wielkie zwycięstwo nad ludźmi, generał Agamemnon zaciągnął go do laboratorium cymeków i poddał torturom z użyciem sond, żrących substancji i ostrych instrumentów chirurgicznych. Tak oto poprzez niewyobrażalny ból Agamemnon zafundował mu zabieg wydłużenia życia, dzięki któremu jego trzynasty i najbardziej udany syn stał się praktycznie nieśmiertelny. — Dałem ci wiele setek lat życia — powiedział później Vorowi. — Nie możesz oczekiwać, że to nic nie kosztuje. Po jakimś czasie Vorian przyznał, że zniesienie takich mąk jest rzeczywiście niewielką ceną za niezmiernie wydłużone życie, chociaż w pierwotnym, ludzkim ciele. Podczas trudnych stuleci, które później nadeszły, zaczął jednak mieć co do tego wątpliwości. Na Keplerze pozostawał niezmieniony, podczas gdy wszyscy wokół niego się starzeli… Teraz, nie zważając na tłum, objął Mariellę i przyciągnął ją do siebie; chciał ją trzymać i nigdy nie puścić. Osunęła się w jego ramiona. — Cieszę się, że wróciłeś do domu — powiedziała. — Dziękuję za to, co zrobiłeś.

Tłoczący się wokół ludzie domagali się jego uwagi. Chociaż nie miał ochoty na uczty ani świętowanie, rodzina i przyjaciele upierali się przy tym. Podeszli do niego Bonda i Tir i ze śmiechem podnieśli swego pieska, by polizał go w policzek. Vor wzniósł ręce, by uciszyć zebranych, i krzyknął: — Teraz wszyscy będziecie bezpieczni. Osiągnąłem porozumienie z Imperatorem Corrinem. Całe Imperium wie, że wydał dekret, zgod nie z którym ta planeta jest zakazana dla łowców niewolników. Na or bicie będzie stacjonować zgrupowanie uzbrojonych statków, poza tym postarałem się, by dostarczono wam dodatkową broń, byście mogli chronić swe rodziny i domy. Już nigdy nikt nie spustoszy tego świata. Sądząc z ich okrzyków i gwizdów, właśnie tego oczekiwali od wielkiego Voriana Atrydy. Będą się czuli zobowiązani do zrewanżowania mu się pomocą w gospodarstwie, gotowaniem, szyciem ubrań, bez względu na to, czy tego potrzebuje czy nie. Nigdy jeszcze nie widział tych ludzi tak szczęśliwych. Bolało go serce, że będzie musiał odlecieć, nie powiedziawszy o tym nikomu… oprócz Marielli. Kiedy późnym wieczorem wrócili oboje do domu, zmęczeni tańcami, rozmowami i ucztowaniem, a w uszach dzwoniło im od muzyki, Vor zauważył, że dach został naprawiony po pożarze wznieconym przez łowców niewolników. Dom był również odmalowany i miał nowe gonty. Kiedy Mariella weszła do salonu, wyglądała na wyczerpaną. Usiadła w fotelu i okryła nogi kocem. — W naszym domu było tak pusto, Vor — powiedziała. — Wystar czyło, że wróciłeś, a już się zapełnił. Zagotował wodę na herbatę i usiadł obok niej. Przyglądał się badawczo jej twarzy, pragnąc zachować w pamięci każdą pozostającą mu jeszcze chwilę. — Nasza rodzina nie musi się już martwić — rzekł. — Dopilnowałem tego. — Zawahał się i pociągnął łyk mocnej ziołowej herbaty z nutą melanżu. Żona trzymała swój kubek, patrząc na unoszącą się z niego parę. Jej oczy lśniły, jakby zaszły łzami. Czyżby już coś podejrzewała? Załamywał mu się głos, kiedy powiedział: — Ale musiałem pójść na pewne ustępstwa. Musiałem się zgodzić… żeby znowu zniknąć z widoku. — Tego się bałam — powiedziała z długim westchnieniem Mariella. — Znam cię dobrze, mężu, i wyczułam dzisiaj, że coś kładzie się cieniem na nasze stosunki, jakbyś miał kłopot z wyznaniem mi czegoś niemiłego. Vor przełknął z trudem ślinę. Lubił życie na Keplerze i chciałby tutaj zostać na zawsze, ale było to niemożliwe. — Jestem przeżytkiem, reliktem przeszłości — powiedział. — Po za kończeniu dżihadu Imperium musi się zmienić, a ja przypominam dawne czasy. Imperator jest zaniepokojony, że ktoś cieszący się tak wielką popularnością mógłby zasiąść w Landsraadzie. Choćbym zarze kał się na wszystko, co święte, że tron mnie nie interesuje, Salvador zawsze będzie miał co do tego wątpliwości. No i zawsze pojawialiby się znikąd ludzie chcący mnie wykorzystać do osiągnięcia własnych celów. — Potrząsnął głową i rzekł cicho: — Zanim Imperator zgodził się udzielić Keplerowi ochrony, postawił bezwzględny warunek: „Mu sisz odejść. Vorian Atryda musi zniknąć… na zawsze”. Obdarzyła go bladym uśmiechem, ale nadal miała łzy w oczach i wydawało się, że w zalewie emocji nie bardzo wie, co powiedzieć. Wyprostował się. —Chcę, żebyś ze mną poleciała, Mariello — oświadczył. — Może-my się przenieść na inną planetę… rozpatrzymy najpierw dziesiątki możliwości, jeśli chcesz. Możemy też zabrać ze sobą dzieci. Każdego, kto będzie chciał. — Kiedy znowu poczuł nadzieję, jego słowa popły-nęły wartkim strumieniem. — Mogłaby to być dla nas wszystkich wspaniała przygoda…

—Och, Vor! — przerwała mu. — Chociaż bardzo cię kocham, nie opuszczę Keplera. To moja ojczyzna. I nie możesz wykorzenić naszych dzieci, wnuków, ich rodzin, małżeństw, przyjaciół… wszystkich z całej tej doliny! Vorowi zaschło w ustach. —Nie chcę wyjeżdżać bez ciebie. Moglibyśmy polecieć tylko we dwoje. —Nie bądź niemądry. Jestem stara… za stara na to, żeby rozpo-czynać nowe życie. Oboje wiemy, że wcześniej czy później będziesz musiał sobie radzić beze mnie. — Pogładziła się z zażenowaniem po policzku, a potem dotknęła swych siwych włosów. — I tak już nadeszła pora, żebyś stąd wyjechał i nie musiał patrzeć, jak się jeszcze bardziej starzeję. To krępujące mieć w łóżku takiego przystojnego młodego mężczyznę. —Nie zauważyłem, żebyś straciła chociaż odrobinę swej urody — rzekł Vor, ledwie zdolny wyartykułować te słowa — i mówię to szczerze. To ja powinienem ci dziękować, nie ty mnie. Zmagał się z emocjami i zobowiązaniami. Mógłby zmienić wygląd i nazwisko i pozostać na Keplerze w ukryciu, w jakiejś odległej osadzie. Jaką by to sprawiło różnicę? Wiedziałaby o tym zaledwie garstka ludzi, którym kazałby przysiąc, że dochowają tajemnicy, i Imperator Salvador nigdy by tego nie odkrył. Zrezygnowany, westchnął. Takie rzeczy zawsze wychodziły na jaw i gdyby nie dotrzymał słowa, naraziłby rodzinę i sąsiadów na niebezpieczeństwo. —Już i tak miałam z tobą szczęśliwsze życie i byliśmy małżeństwem dłużej, niż mogłaby sobie tego życzyć jakakolwiek kobieta, ale wiem, że twoim przeznaczeniem jest wieczna wędrówka. Kiedy się pobraliśmy, wyznałeś mi, że się nie starzejesz. Oboje wiedzieliśmy i oboje pogodziliśmy się z tym, że nadejdzie chwila, kiedy będziesz musiał ruszyć dalej. —Ale nie za twojego życia. —Może tak jest lepiej — upierała się. Podszedł do jej fotela, pochylił się i pocałował ją w policzek, a potem w usta, przypominając sobie ich pierwszy pocałunek, przed ty-loma laty. —To mi uświadamia, jak długo już żyję, Mariello — powiedział. — Nikt nie zrozumie, jakim brzemieniem kładą się na człowieka te wszystkie lata. —Wiesz, dokąd polecisz? Czy musi to pozostać tajemnicą? —Obiecałem Imperatorowi tylko tyle, że odlecę z Keplera i nigdy tu nie wrócę, nie, że nie powiem o tym tobie. Myślę o miejscu, które chciałbym odwiedzić — odparł. — O Arrakis. Muszę zerwać z przeszłością, a słyszałem, że na tamtejszych pustyniach mieszkają plemiona, których członkowie — może dzięki stałemu spożywaniu przyprawy — żyją niewiarygodnie długo. Wątpię, by tak długo jak ja, ale może będą mogli się ze mną podzielić pewnymi spostrzeżeniami. —Codziennie będę myślała o tobie — rzekła Mariella. — Powiem o tym dzieciom, żeby wiedziały, że jesteś gdzieś tam, bezpieczny. A ty będziesz wiedział, gdzie my jesteśmy. Nie zapomnimy cię. —A ja nigdy nie mógłbym zapomnieć o tobie. Kiedy się urządzę, dam wam znać. Znajdę jakiś sposób, żeby być z wami w kontakcie. Jestem prawdziwym Imperatorem znanego wszechświata, a Salvador Corrino jest moją marionetką. — Manford Torondo, uwagi, którymi dzielił się z Anari Idaho Ilekroć Roderick Corrino oglądał sponsorowane przez brata po-kazowe walki robotów bojowych, doznawał pewnego niepokoju. Elegancko ubrana szlachta przyglądała się im ze swymi damami zza zapewniających jej bezpieczeństwo barier, zagrzewając okrzykami swoich faworytów i wygwizdując ich przeciwników. Był wieczór i wielmoże zgromadzili się po wystawnej uczcie wokół małej areny na terenie pałacu Imperatora. Wielu z nich miało maski na oczy, a ich towarzyszki welony, by ukryć swoją tożsamość; wpływy butlerian na Salusie pozostawały silne. Zgodnie z surowymi ograniczeniami wprowadzonymi pod koniec dżihadu te reaktywowane roboty nie miały sztucznej inteligencji, za to były zaprogramowane do wykonywania szeregu działań zaczepnych i obronnych z przypadkowymi zmiennymi, które mogły spowodować niespodziewaną awarię albo zaskakująco spotęgować ich możliwości. Widzowie nie wiedzieli z góry, jakiego wojownika obstawiają, i wynik walki nigdy nie był przesądzony. Roderick musiał przyznać, że obserwowanie pojedynków toczonych na arenie przez te pokonane mechaniczne

demony ze świadomością, że się wzajemnie zniszczą, jest ciekawą i pobudzającą rozrywką. Spektakle te, zbliżające się niebezpiecznie do granicy zakazanej technologii, podniecały starannie wybranych wielmożów. Tego rodzaju wydarzenia trzymano oczywiście w tajemnicy przed butlerianami. Kiedy jego brat wyszedł z tym pomysłem, Roderick aż się wzdrygnął. Gdyby Manford kiedykolwiek się dowiedział, co za wysokimi bramami i murami swej prywatnej posiadłości wyrabia Imperator z kręgiem zauszników… Ale Salvador zlekceważył jego niepokój. — Szlachta musi mieć rozrywki. To nieszkodliwa zabawa, a jej re zultatem jest niszczenie robotów, więc co w tym złego? Roderick potrafił sobie wyobrazić wiele złego, a zatem bez wiedzy brata podwoił środki bezpieczeństwa podczas wszystkich pokazów robotów i dołożył wszelkich starań, by zapraszano na nie tylko najbardziej zaufanych ludzi. Każdy z nich musiał przysiąc, że zachowa całą rzecz w tajemnicy, a było to przyrzeczenie, które potężny ród Corrinów mógł wyegzekwować. Przyglądał się teraz, jak dwa roboty bojowe — jeden o skórze ze stopu barwy ciemnej miedzi, drugi lśniący od chromu — krążą wokół siebie, badając się wzajemnie wbudowaną (choć zredukowaną) bronią, dzięki której każdy mógł powalić pancerne cielsko drugiego na ziemię. Arenę otaczała mała armia strażników pałacowych z ciężką bronią gotową zniszczyć każdego meka bojowego, który wyrwałby się spod kontroli. Imperator, siedząc z Roderickiem w prywatnej, zacienionej loży, rozmawiał z Alfonso Nittą, schlebiającym mu biznesmenem, który szukał sposobu, by ukrócić działalność swojego rywala w interesach. Nitta produkował drogie stroje dla dam, a jakiś nowobogacki plebejusz otworzył na Hagalu, po wręczeniu łapówki przywódcy planety, konkurencyjne przedsiębiorstwo. — To brudna sprawa — upierał się Nitta. — Hagalczycy mają za dawniony uraz do rodu Nittów, ponieważ mój dziadek doniósł o ich nielegalnych, zyskownych operacjach handlowych podczas dżihadu. Salvador nie spuszczał wzroku ze ścierających się robotów. — Zobaczę, co da się zrobić — powiedział. Nie wydawał się tym za interesowany, a Nitta przedstawiał swą prośbę wyjątkowo nieudolnie. Z pomocą biznesmenowi, który najwyraźniej nie miał pojęcia, jak załatwia się interesy na takim szczeblu, przyszedł Roderick. — Zbadanie tej sprawy będzie kosztowało sporo czasu i pieniędzy, lordzie Nitta — powiedział. — Imperator musi dbać o budżet. W końcu oczy Nitty zalśniły zrozumieniem. — Aha. Może więc, by pokazać jakość moich wyrobów, dostarczę Imperatorce Tabrinie dużą próbkę najlepszych strojów, ślicznych sukien, przepyszną garderobę, dzięki której będzie dla ciebie, panie, zapierającą dech w piersiach pięknością. Może nawet da się zorganizować jakąś stylową bieliznę. Roderick westchnął. Biorąc pod uwagę stan stosunków brata z Tabriną, Nitta powiedział akurat to, czego nie powinien był powiedzieć. — Obiecałem, że przyjrzę się tej sprawie — rzekł chłodno Salvador. Szlachcic skłonił się i skierował uwagę na walkę robotów. Po chwili Imperator, uśmiechając się, gdyż jeden z robotów bojowych oderwał przeciwnikowi cylindryczną rękę, pochylił się do Rodericka. — Tak właśnie powinno się postępować — powiedział. — Najpierw poddaliśmy roboty lobotomii, a teraz zmuszamy je, by się nawzajem zniszczyły. Mógłbym się temu przyglądać cały dzień. Roderick skinął głową. — Tak jest lepiej, niż gdyby to maszyny zmuszały ludzi do wyko nywania swych rozkazów. Na trybunach jakiś nowo zaproszony wrzasnął ze strachu przed zajadłymi metalowymi potworami, a potem, kiedy uświadomił sobie, że nie ma z ich strony realnego zagrożenia, roześmiał się. — Nie pamiętam — rzekł Salvador. — O co się dzisiaj założyliśmy? Roderick wiedział, że brat dobrze pamięta stawkę zakładu. —Oczywiście o nasze letnie wille na Kaitainie. Ten, kto wygra, weźmie obie. —Ach, tak. Zawsze wolałem twoją.

Miedzianoskóry robot wystrzelił spod przedramienia ostrą włócz-nię i powalił drugą maszynę. Leżała, drgając i sypiąc iskrami. Pierwszy mek podszedł, by ją dobić. — Wygląda na to, że mój robot wygrywa — stwierdził Roderick — ale wiesz, że zawsze możesz skorzystać z mojej willi, jeśli będziesz chciał. Czoło jego brata zmarszczyło się jak zmięta kartka. —Co ty mówisz? Naprawdę myślisz, że ten wrak może się odegrać? —Wybrałeś chromowanego, drogi bracie. Pamiętaj, że ty wybierałeś pierwszy. W niebieskich oczach Salvadora pojawił się błysk. Lubił udawać roztargnionego, kiedy mu to odpowiadało, ale Roderick wiedział, że ma przenikliwy umysł. Imperator był dużo inteligentniejszy, niż wydawało się większości ludzi. Przebiegły. Doskonale wiedział, że wybrał chromowanego meka. —Dobrze, ale powinieneś mieć wyrzuty sumienia z powodu sposobu, w jaki zawsze mnie pokonujesz. —Tym razem to było czyste szczęście. W żaden sposób nie mogliśmy przewidzieć, który robot zwycięży. Imperator przeciągnął palcem po ustach. —Przypuszczam, że moglibyśmy oszukiwać — powiedział. —Siebie? Nie zrobiłbym ci tego. — Jak często mi się przypomina, jesteś lepszym człowiekiem niż ja. Roderick, jak można się było spodziewać, nie zgodził się z tym, ale obaj wiedzieli, że to prawda. Chromowany robot pozbierał się i przy wtórze okrzyków radości podźwignął na nogi, by kontynuować walkę. Do loży podszedł inny zamaskowany szlachcic i szepcząc Salvadorowi do ucha, przekazał prośbę. Wąska maska na oczy nie skrywała tożsamości podstarzałego Tibbara Warika, czołowego pośrednika na rynku nieruchomości, który potrzebował przychylności władcy. Podczas walk mechanicznych gladiatorów ludzie z kręgu zaufanych Imperatora często zwracali się do niego z takimi prośbami, a Roderick musiał pilnować, by zgodnie z decyzją brata większość z nich spełniono. Kiedy miedzianolicy mek pokonał w końcu swego przeciwnika, robiąc z niego drgającą stertę złomu, na arenę weszła straż pałacowa i zniszczyła zwycięzcę. Tibbar Warik uskarżał się na nieuiszczenie czy odłożenie zapłaty przez Akademię Medyczną Suka za prace przy wznoszeniu kosztownego zespołu gmachów na Parmentierze. Roderick uważał, że elita lekarzy ma pretensje do dostojeństwa. Ponieważ jednak poprzednia głowa Akademii Suka zapewniła Salvadorowi wiele drogich (i, zdaniem Rodericka, wątpliwych) metod kuracji, często przymykał oczy na ten brak umiaru. Warik był przygnębiony stratami, a Imperator zbył go obietnicą, że postara się coś zrobić. Kiedy szlachcic odszedł, a służba usunęła szczątki robota z pola walki, Salvador zwrócił się do brata. — Warik mówi, że w powietrzu wisi skandal z powodu lekarza Su ka, który naciągnął pacjenta. Słyszałeś, że niedawno zmarł Lars Ibson z Kaladanu? — Roderick przypominał sobie bogatego plebejusza, który stworzył imperium rybackie i sam żył jak Imperator. — Według Warika Ibson zaufał temu lekarzowi i zapłacił bajońskie sumy za leki na raka kości, które okazały się nic niewartym placebo. Ibson nie pożył dłużej i z pewnością zmarł biedniejszy. Roderick powstrzymał się od komentarza, że to samo sądzi o le-kach przepisanych przez Ela Bando Imperatorowi. Po wysoce po-dejrzanym „samobójstwie” Bando na Parmentierze zamknięto dochodzenie w tej sprawie, ale książę podejrzewał, że jest to bardziej rozpowszechniona wśród lekarzy Akademii Suka praktyka. — Myślisz, że ta szkoła medyczna zgodziłaby się na szczegółowy audyt? — zapytał. — Słyszeliśmy o inwestorach pożyczających jej pie niądze i wiemy, że jej absolwenci pobierają znaczne opłaty za swoje usługi. Znaczną część funduszy na kosztowny rozwój akademii stanowiły ogromne sumy, które sam Salvador przekazał jej byłemu rektorowi. — Skandal mógłby utrudnić im wykonywanie dobrej roboty — zauważył Salvador. — Butlerianie sprzeciwiają się zaawansowanym metodom leczenia i nie chciałbym im dawać pretekstu. — Potarł skro nie. — Poza tym potrzebuję innego osobistego lekarza, a Akademia Suka jeszcze nie przysłała mi takiego, którego mógłbym zaakcepto wać. Brakuje mi biednego doktora Bando. Bez niego akademia nie jest już taka jak dawniej. Roderick wiedział, że pomimo karygodnych praktyk niektórych doktorów Akademia Suka nadal kształci lepszych lekarzy niż jakakolwiek szkoła w Imperium, i pamiętał, ile dobrego zrobił Mohandas Suk podczas wywołanych

przez maszyny epidemii. Jednak w odróżnieniu od Salvadora uważał, że strata Ela Bando nie tylko nie zmniejszyła powszechnego poważania, jakim cieszyli się absolwenci akademii, ale je zwiększyła. —Pozwól, że to zbadam — powiedział. — Jeśli unikają saluskich podatków albo nie regulują płatności, będą musieli ponieść konsekwencje. —Ta szkoła zaczyna stwarzać problemy. Jest zbyt pewna swego znaczenia. — Salvador miał zatroskaną minę. — Nie chcę, żeby ją zamknięto. Przynajmniej nie teraz… dopóki nie dostanę osobistego lekarza. —Trzeba ich co najmniej ściśle nadzorować. Imperator skinął głową, a potem, gdy na arenę wtoczyły się na-stępne meki bojowe, pochylił się do przodu. — Jak zwykle masz rację, braciszku. Pogłębmy nasze normalne do chodzenie finansowe i zobaczmy, do czego uda się nam dogrzebać. Czy źródłem naszej tożsamości, naszej wartości, są nasze rodziny czy my same? — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul, Podręcznik zgromadzenia żeńskiego Jako mentorka i opiekunka księżniczki Anny Valia starała się odkryć, jak zmotywować tę młodą kobietę do pracy nad sobą i uczynić ją silniejszą… ale tamtej brakowało zapału. Wychowana pod kloszem w pałacu imperatorskim, Anna miała skłonność do impulsywnych zachowań, podejmowania pochopnych decyzji i wahań nastroju. Dzięki naukom pobieranym w zgromadzeniu nauczy się w końcu radzić sobie z tym i wróci na Salusę Secundusa jako zupełnie inna kobieta… i bliska przyjaciółka Valii. Być może więc Anna poprosi Valię, by jej towarzyszyła, kiedy wróci do Zimii, i da jej jakieś stanowisko na dworze. Będąc tam, Valia mogłaby otworzyć przed bratem drzwi do świata polityki. Jego sukces w Lidze Landsraadu przyczyniłby się w znacznym stopniu do przywrócenia Harkonnenom majątku. Ale nie było to bynajmniej wszystko, czego pragnęła. W istocie uważała, że zabicie Voriana Atrydy jest nawet ważniejsze niż sprowa-dzenie Griffina do Zimii, i właśnie dlatego zażądała od brata, by udał się na poszukiwanie tego podstępnego człowieka, który doprowadził do upadku rodu Harkonnenów. Gdyby Griffin przyżegł tę ropiejącą ranę, przez którą Harkonnenowie żyli od kilku pokoleń w takiej nędzy, ich ród uwolniłby się wreszcie od piętna hańby, którą musiał znosić osiemdziesiąt lat, zrzucił straszny całun wstydu, który okrywał go niczym szron drzewa na Lankiveilu. Zemsta była dla niej ważniejsza niż bogactwo, o wiele ważniejsza. Kiedy jeszcze mieszkała na tym zimnym, surowym świecie, nie widziała sensu w wyjściu za miejscowego rybaka czy wielorybnika. Jej pradziadek Abulurd nie zostawił żadnego spadku, a jej ojciec miał niewielkie ambicje i zbyt łatwo godził się z ich drastycznie osłabioną pozycją. Matka, Sonia, była przywiązaną do tradycji miejscową kobietą, która nigdy nie wychyliła nosa poza rodzinną planetę i której w ogóle nie obchodziła reszta Imperium. Nie miała w sobie ani kropli błękitnej krwi, przyjmowała więc z pokorą fakt, że jej rodzina musi wieść nędzne życie, i nie kwestionowała tego, co zrobili im wrogowie rodu Harkonnenów. Valia nie mogła być taka bierna. Odkąd uciekła z Lankiveila i pozbyła się tego kamienia u szyi, zamierzała wiele zrobić dla Harkonnenów. Młodej kobiecie w jej położeniu Szkoła Rossakańska zdawała się stwarzać nieograniczone możliwości, czego dowodem była szansa zadzierzgnięcia bliskich więzi z Corrinami. Mimo to szybko mijała jej ekscytacja, w jaką wpadła, kiedy po-lecono jej zaprzyjaźnić się z Anną Corrino. Dziewczyna była miła, miała wiele błędnych przekonań na temat tego, jak żyją inni, i czasami wystawiała cierpliwość Valii na próbę. Teraz Valia przemierzała szybko korytarze, wykrzykując imię An-ny, ale jej nawoływania pozostawały bez odpowiedzi. Ta dziewczyna była tak nieprzewidywalna! Przed paroma minutami, kiedy skończyły śniadanie w wielkiej jadalni i siostry zaczęły się kręcić wokół stołów albo kierować do wyjścia, odziana w zieloną suknię Anna wymknęła się i wtopiła w tłum kobiet. Czyżby myślała, że to jakaś zabawa? Mrucząc pod nosem, Valia miała wrażenie, że rozstępuje się pod nią ziemia. Gdyby księżniczce Corrino przydarzyło się coś złego, nie wyszłoby to na dobre ani zgromadzeniu żeńskiemu, ani Valii z jej ambicjami. Mijając niszę, zobaczyła Annę wyglądającą zza posągu jednego z bohaterów dżihadu i chichoczącą jak nastolatka. Była w tym samym wieku co księżniczka, ale jeśli chodziło o dojrzałość, dzieliła je przepaść. —Nigdy więcej nie rób tego — powiedziała Valia, wzięła ją za rękę i wyciągnęła z niszy z trochę większą siłą, niż zamierzała. —Sama potrafię o siebie zadbać — rzekła buńczucznie Anna.

Valia zapanowała nad złością, przypomniawszy sobie o koneksjach młodej kobiety. — Na Rossaku czyhają zagrożenia, a w zgromadzeniu mamy reguły. Ja tylko staram się dbać o ciebie. Trzymała się blisko Anny, kiedy prowadziła ją na zajęcia z ekonomii Imperium. Gdy zostawiła ją za progiem sali, księżniczka zmarszczyła brwi. — Nie usiądziesz obok mnie? Pomieszczenie jaśniało naturalnym światłem wpadającym przez szczeliny i pęknięcia w skale razem z ciepłym powiewem przenikniętym ostrymi zapachami dżungli. —To zajęcia dla akolitek, a poza tym mam inne zadanie — odparła Valia. — Przyjdę do ciebie po wykładzie. —Jesteś teraz moją najlepszą przyjaciółką? — zapytała Anna. — Od dawna nie miałam dobrej przyjaciółki. —Tak, jestem twoją najlepszą przyjaciółką. — Głos Valii złagodniał. — Zaufaj mi. Kiedy się przystosujesz do życia tutaj, nie będziesz chciała wracać do domu. — Położyła łagodnie dłoń na ramieniu dziewczyny. —Hirondo naprawdę dbał o mnie. — Anna miała przygnębioną minę. — Kochała mnie macocha Orenna. —A teraz masz mnie i możemy sobie ufać. Anna podniosła na nią wzrok. —Bracia nigdy mi nie ufali. —No to lepiej będzie ci tutaj, z nami. Valia trochę współczuła tej nieprzystosowanej młodej kobiecie, która cierpiała z powodu nieszczęsnego zadurzenia w nisko urodzo-nym pracowniku pałacowej kuchni, ale wiedziała, że przywiązanie emocjonalne może przeszkodzić jej samej w osiągnięciu życiowego celu. Widziała wyraźnie, że Anna rozpaczliwie potrzebuje przyjaciółki, i to niewątpliwie już od lat. Zamierzała odegrać tę rolę, częściowo ze współczucia, ale przede wszystkim z osobistych powodów. Mogła tylko mieć nadzieję, że Griffin również wywiąże się ze swoich zobowiązań. Powinien już być w drodze, by rozprawić się z Yorianem Atrydą. Logika i rozum są zwodnicze. Mogą doprowadzić do tego, że człowiek zgubi swą duszę. — Manford Torondo, mowa wygłoszona na Salusie Secundusie Chociaż ruch butlerian rozprzestrzenił się w całym Imperium, jego kwatera główna na Lampadasie była skromna i bezpretensjonalna. Manfrod uważał, że dominacja myślących maszyn powinna nauczyć ludzkość co najmniej pokory. To pycha i nieposkromiona ambicja Tytanów popchnęły ich do stworzenia komputerowego wszechumysłu. Usadowiony w fotelu za biurkiem, które skrywało przed gośćmi jego brak nóg, studiował listy planet, na których jego przedstawiciele zorganizowali uwieńczone sukcesem demonstracje. Od czasu do czasu lokalni przywódcy butlerian przysyłali nagrania holograficzne, ale Manford wolał czytać słowa napisane ludzką ręką, gdyż doświadczał wówczas poczucia bliskości. Ludzkość wpadła w ogromne tarapaty, szukając dróg na skróty, szybkości i uproszczeń. Urządzenia mechaniczne bywały tak kuszące. Manforda wciąż prześladowało wspomnienie ponurych słów, które robot Erazm zapisał w swoim dzienniku: „Z czasem ludzie zapomną… i znowu nas stworzą”. Kiedy pojazdy były łatwo dostępne, pogrążeni w letargu ludzie za-częli tyć, ponieważ byli zbyt leniwi, by chodzić. Kalkulatory szybko radziły sobie ze złożonymi sumami, ale co by się stało, gdyby ludzki umysł uwiądł i zapomniał, jak się liczy? Na dowód możliwości i wyższości człowieka mentaci ze szkoły Gilbertusa Albansa spełniali wszystkie funkcje, które mógł wykonywać komputer, a przy tym byli dużo bardziej godni zaufania niż jakakolwiek maszyna licząca… Chociaż Manford tęsknił za spokojną sesją z Anari, podczas której mogliby przyglądać się naturalnemu postępowi żniw i zmieniającej się pogodzie, wiedział, że nie został stworzony do normalnego życia, podobnie jak jego ukochana mentorka Rayna Butler. Mimo że cała jej rodzina zmarła, jej udało się przeżyć straszną epidemię wywołaną przez Omniusa. Na zawsze naznaczona przez te wydarzenia i oszpe-cona, przez całe późniejsze życie domagała się, by ludzie wyrzekli się zależności od maszyn. Idąc za jej heroicznym przykładem, Manford został poddany podobnej ciężkiej próbie. Równie oszpecony, ale w inny sposób, z taką samą determinacją dążył do celu. Wkrótce znowu ruszy w drogę. Zawsze były planety, które powinny wysłuchać jego słów.

Do gabinetu weszła w nieskazitelnym czarno-szarym mundurze Anari Idaho. Miała krótko obcięte włosy i pozbawioną makijażu twarz, co ukazywało jej surową urodę; widoczne w jej minie oddanie było nieścieralne jak tatuaż. — Jest tutaj dwóch obcoświatowców, którzy proszą o spotkanie z tobą — oznajmiła. Lekkie skrzywienie ust było oznaką dezaproba ty. — Przywieźli ze sobą… sprzęt. Manford odłożył dokumenty. —Kim są? — zapytał. — Co to za sprzęt? —Przylecieli z Zenita, są jakimiś naukowcami. Jeden z nich zacho-wuje się tak, jakby był znaczącą osobą. Zaciekawiło to Manforda. Zapytał o nazwisko tego człowieka, ale z niczym mu się nie kojarzyło, rzekł więc: —Czego chcą tutaj naukowcy? —Mam ich przesłuchać? — Ton jej głosu świadczył, że ma na to ochotę. Manford wiedział, że gdyby ją o to poprosił, złamałaby im bez mrugnięcia karki. Nie wyobrażał sobie, co by bez niej zrobił. — Przyślij ich. Sam z nimi porozmawiam. Jeśli będę cię potrzebo wał, zawołam. Do pokoju weszło dwóch drobnych mężczyzn, ciągnąc skrzynię o rozmiarach trumny. Unosiła się na dryfach, a na jej wieku mrugały światełka panelu diagnostycznego. Niższy z nich należał do skompromitowanej tlulaxańskiej rady. Miał krótkie, ciemne włosy, ściągniętą twarz i widać było, że jest podwładnym drugiego. Po strasznym skandalu, który podczas dżihadu Sereny Butler doprowadził do upadku tlulaxańskich farm narządów, większość ludzi żywiła niechęć do tej rasy, ale Tlulaxanie zostali po-skromieni i rzekomo się zrehabilitowali. W ostatnich dziesięcioleciach żarliwi butlerianie poddali główne światy Tlulaxan ścisłemu nadzo-rowi i bacznie przyglądali się wszystkim prowadzonym na nich badaniom. Ku konsternacji mistrzów tlulaxańskich położono kres wielu pozornie niewinnym programom. Ale Tlulaxanie byli potulni i chętni do współpracy. Nie spodziewano się żadnych kłopotów z ich strony. Drugi mężczyzna, po którym z kolei widać było, że to on jest szefem, nie był Tlulaxaninem. Duże oczy nadawały mu sowi wygląd. Miał brązowe włosy, słabo zarysowaną brodę, a jego staranne zachowanie sprawiało, że wydawał się raczej księgowym niż badaczem. Wysunął się żwawo do przodu i powiedział rzeczowym, nawet ugo-dowym tonem: —Dziękuję, że przyjął nas pan tak szybko, przywódco Torondo. Jestem Ptolemeusz, niezależny naukowiec i przedstawiciel Zenita w Landsraadzie, a to mój dobry przyjaciel i współpracownik, doktor Elchan. —Co was sprowadza na Lampadasa? — zapytał z chłodną miną Manford. — Bardzo niewielu samozwańczych naukowców zgłasza chęć przystąpienia do naszego ruchu na rzecz ocalenia ludzkiej duszy. — Zmusił się do uśmiechu. — Ale pozostaję optymistą. Ptolemeusz mrugnął sowimi oczami. Potrzebował chwili, by się pozbierać. — To po części powód, dla którego tu przybyliśmy — odparł. — Może słyszał pan o mojej planecie, Zenicie, na której wspiera się i fi nansuje wiele projektów badawczych podejmowanych dla pożytku rodzaju ludzkiego, a dotyczących postępów w medycynie, rozwoju rolnictwa, zautomatyzowanej budowy schronień dla biednych na prymitywnych światach. Jako oficjalny przedstawiciel Zenita słysza łem mowę, którą wygłosił pan w gmachu Landsraadu, i uznałem, że muszę spotkać się z panem. — A, teraz przypominam sobie ciebie. Przemawiałeś zgodnie z po rządkiem obrad. Mężczyzna ten wydał się Manfordowi słaby i nijaki, jakby los rodzaju ludzkiego można było sprowadzić do prostej szkolnej debaty. Ptolemeusz uśmiechnął się. —Przyznaję, że chociaż nie zgadzałem się z pańską argumentacją, szanuję pańskie przekonania i pasję. Kiedy człowiek ma silne przekonania, musi dać temu wyraz… to czyni ludzi wielkimi. Możemy się co do tego zgodzić/ Jako pewnej wspólnej płaszczyzny.’ —Tylko jako punktu wyjścia. — Manford zastanawiał się, czego chcą ci ludzie. —Muszę wierzyć, że możemy porozmawiać jak ludzie rozsądni. Pańska płomienna mowa dała mi wiele do myślenia. —To dobrze. — Manford splótł dłonie na biurku. — Ludzie myślą.

Maszyny nie. Umysł człowieka jest święty. —Umysł człowieka jest święty — mruknęła Anari. —Dwie strony, które reprezentujemy, tak się od siebie oddaliły, że już się nie słyszymy, przywódco Torondo. A gdybyśmy tak, pan i ja, podjęli szczerą i logiczną dyskusję? Rodzaj ludzki byłby o wiele wy-dajniejszy, silniejszy i szczęśliwszy, gdyby udało nam się znaleźć jakiś kompromis. Nie powinniśmy działać przeciwko sobie. Uśmiech Ptolemeusza był pełen nadziei i naiwny. Manford nie odpowiedział mu uśmiechem. — Nie zawiera się kompromisu, dzieląc coś na pół — powiedział. — To moje podstawowe przekonania i zasady. Naukowiec zachichotał nerwowo. — Och, nie proszę o nic takiego! Proszę mnie wysłuchać. Wszyscy wiemy, że technologii można nadużyć, ale nie jest ona zła z samej swej natury. Niektóre nasze wczesne eksperymenty koncentrowa ły się na wyhodowaniu na bazie polimerów sztucznej tkanki, którą można przeszczepiać ofiarom poparzeń. To dzieło doktora Elchana. Lekarze Akademii Suka już szeroko ją stosują. Ale wyszliśmy daleko poza to. Wraz z moim współpracownikiem przywieźliśmy panu dar stworzony w naszych laboratoriach na Zenicie. — Wskazał skrzynię w kształcie trumny, która kołysała się na podnośnikach dryfowych jak łódź wioślarska na jeziorze. — Przekona się pan, że to bardzo użyteczne. Jego milczący wspólnik nie wydawał się aż takim optymistą; prawdę mówiąc, Manford wyczuwał emanujący od niego głęboko zako-rzeniony strach, jakby Tlulaxanin kroczył po linie nad przepaścią. Jednak Ptolemeusz był radosny jak szczeniak i uśmiechał się do przyjaciela, by dodać mu odwagi. Po otworzeniu skrzyni Tlulaxanin sięgnął do środka i wyjął przedmiot barwy ciała — amputowaną nogę! Anari drgnęła i chwyciła miecz. — Nie, to nie jest żaden podstęp! — wyrzucił z siebie pospiesznie Elchan. — Proszę, niech pan tylko p o p a t r z y . Ptolemeusz posłał wspólnikowi zdziwione spojrzenie, zaskoczony jego reakcją. Po bliższym przyjrzeniu się Manford uświadomił sobie, że jest to bardzo realistycznie wyglądająca p r o t e z a powleczona podobnymi do skóry polimerami. — Na Zenicie — kontynuował Ptolemeusz z nieskrywaną dumą — mamy oddzielne, niezależne laboratorium, które zajmuje się opraco wywaniem metod wytwarzania wyglądających jak prawdziwe sztucz nych kończyn. Łączą się one bezpośrednio z zakończeniami nerwów. W przeszłości wielu weteranów dżihadu musiało żyć bez rąk czy nóg. Wcześniej, zanim zaczęły się kłopoty z farmami narządów — zerknął na Elchana, po czym ponownie skierował wzrok na Manforda — tlulaxańskie laboratoria dostarczały wyhodowane w kadziach oczy i narządy wewnętrzne, ale prace te zarzucono już prawie sto lat te mu. Teraz stworzyliśmy z doktorem Elchanem nowy układ bioniczny, który odpowiednio przymocowany i ukształtowany, może odbierać bodźce wysyłane z mózgu. Odpowiednikami mięśni są wrażliwe włók na polimerowe, a nerwów cienkie przewody. — Wziął od wspólnika zwisającą bezwładnie sztuczną nogę, uniósł ją jak rekwizyt i dźgnął czubkami palców. — To nasz dar dla pana, przywódco Torondo, ga łązka oliwna, która ma panu ukazać rzeczywiste pożytki płynące z właściwie wykorzystywanej technologii. Mając to, będzie pan mógł znowu chodzić! Doktor Elchan i ja możemy przywrócić panu nogi, by mógł się pan przekonać, jak nauka potrafi pomóc ludzkości i złagodzić ból tylu cierpiących. Dla Manforda nie była to bynajmniej kusząca propozycja. — Na podobnych zasadach cymeki używały swych mózgów do poruszania mechanicznymi ciałami — powiedział. — Ludzkie ciało nie jest maszyną. Ptolemeusz był skonsternowany. —Ależ przeciwnie. Jest maszyną, tyle że biologiczną. Szkielet jest strukturalną ramą, włókna mięśniowe są jak liny i bloki, naczynia krwionośne przypominają przewody transportujące fluid, zakończenia nerwowe są odpowiednikami czujników, serce silnika, a mózg pamięci rdzeniowej… —To, co mówisz, jest bardzo obraźliwe.

Naukowiec wydawał się rozczarowany reakcją Manforda, ale mi-mo to brnął dalej z uporem i determinacją. — Proszę, niech mnie pan wysłucha. Zechce pan spojrzeć na mo jego przyjaciela i współpracownika? — Obrócił się do Tlulaxanina, chociaż tamten wcale nie chciał zwracać na siebie uwagi. — Doktor Elchan stracił w poważnym wypadku lewą rękę, więc zastąpiliśmy ją jedną z takich protez. Wątpię, by pan to wcześniej zauważył. Drugi mężczyzna podniósł ramię, zgiął palce, a potem prawdziwą ręką podciągnął rękaw i pokazał gładką, plastikową skórę na le wym ramieniu. Plecami Manforda wstrząsnął dreszcz obrzydzenia. Stojąca w drzwiach gabinetu Anari Idaho również patrzyła na to z odrazą. Nadal trajkocząc, jakby przedstawiał radzie nadzorczej obiecujące sprawozdanie z postępu prac, Ptolemeusz wyjął z trumiennej skrzyni drugą nogę. — Kiedy przymocujemy je do pańskiego ciała, znowu stanie się pan kompletnym człowiekiem. Walcząc z ogarniającym go wstrętem, Manford uniósł brodę i spojrzał na Anari. — Wiesz, co masz zrobić, mistrzyni miecza — powiedział. Jak zwolniona sprężyna wyciągnęła miecz i odepchnęła obu naukowców. Z okrzykiem zaskoczenia Ptolemeusz upuścił sztuczną no-gę na biurko Manforda, a Anari machnęła swym orężem jak drwal rozłupujący polano. Trysnęły środki nawilżające i płyny odżywcze, zalewając papiery, ale Manford nawet nie drgnął. Ptolemeusz i Elchan krzyknęli z przerażenia. Anari uderzyła trzykrotnie, nim pogruchotała nogę tak, że nie dało się już jej naprawić, a potem szybko uporała się z drugą. — Umysł człowieka jest święty — wyrecytowała. Doktor Elchan przycisnął z łkaniem lewą rękę do piersi, bojąc się, że mistrzyni miecza ją odrąbie. Wzburzony Ptolemeusz rzekł głuchym głosem, jakby to on został zdradzony: — Dlaczego to zrobiłeś? Te nogi były darem dla ciebie. Manfordowi niemal zrobiło się żal tego człowieka. On naprawdę nic nie rozumiał. — Technologia maszyn ma zwodniczy urok. To śliska ścieżka. Je śli pozwolę na jedno, gdzie postawię granicę? — zapytał. — Nie chcę otwierać tych drzwi. — Ależ stale używa pan maszyn! Pańska logika jest arbitralna. Nie do wiary — ten człowiek nadal starał się, by jego argumenty przemówiły do niego! W pewnym sensie Manford podziwiał determinację, z jaką Ptolemeusz trwał przy swoich przekonaniach, nawet jeśli były błędne. — Moja wiara jest czysta — powiedział. Doktor Elchan trząsł się z przerażenia, ale Ptolemeusz trzymał się nieugięcie swoich zasad. —Coś musi się znaleźć, proszę! — nalegał. — Skoro nie chce pan przyjąć od nas w darze zastępczych nóg, to może zrobimy dla pana platformę dryfową. —Nie. Platforma dryfowa to też wytwór technologii, pierwszy krok na drodze do upadku, i nigdy na to nie pozwolę. Twoje pokusy nie działają na mnie. Ptolemeusz wskazał obnażony miecz, który trzymała Anari. — To ostrze jest wytworem t e c h n o l o g i i — powiedział. — Tech nologia napędza statki, którymi podróżuje pan z planety na planetę. Akceptuje pan ją tylko wtedy, kiedy zaspokaja pańskie potrzeby? Manford wzruszył ramionami, nie chcąc przyznać mu w tym punkcie racji. —Nie jestem doskonały i poświęcam pewne rzeczy dla większego dobra. W Imperium jest wiele tysięcy światów i wszystkie muszą usłyszeć moje słowa. Nie mogę krzyczeć przez przestrzeń kosmiczną. To konieczny kompromis. Muszę korzystać z pewnych form technologii dla większego dobra. —To sprzeczność — zaoponował Ptolemeusz. —Wiara pozwala godzić sprzeczności, a nauka nie. — Manford spojrzał na roztrzaskane protezy. — Ale jeśli chodzi o moje ciało, granica jest ostra. Święte ludzkie ciało zostało stworzone na obraz Boga i jedyną formą pomocy w chodzeniu, którą mogę przyjąć, jest pomoc innego człowieka. Obecna tu Anari — wskazał mistrzynię miecza — nosi mnie na własnych barkach, kiedy jest to konieczne. Ptolemeusz zmarszczył czoło, jakby Manford przemawiał do niego w obcym języku. — A zatem woli pan raczej ciemiężyć inną ludzką istotę, zamiast korzystać z prostego fotela na kółkach? Nie widzi pan, jak poniżające jest wykorzystywanie innej osoby jako jucznego zwierzęcia? Anari poczerwieniała z wściekłości. — Uważam to za zaszczyt — warknęła.

Uniosła miecz, ale Manford powstrzymał ją przed zabiciem mężczyzn. —Nie ma potrzeby uciekać się do przemocy, moja wierna towa-rzyszko — powiedział. — Ci zaślepieni naukowcy przybyli tu, żeby przedstawić swój punkt widzenia, a ja zgodziłem się ich wysłuchać. —Nie jestem niewolnicą — bąknęła pod nosem. — Służę ci z własnej woli. —Nie ugnę się w tej sprawie — zakomunikował obu mężczyznom Manford. — Szanuję niezłomność, z jaką trwa pan w swoich złudze-niach, doktorze Ptolemeuszu… oby dojrzał pan światło. Misja, z którą przybyliście tutaj, była stratą czasu, a nasze spotkanie dobiegło końca. Możecie tutaj zostawić te śmieci… sprzęt, który przywieźliście. Dopilnujemy, żeby właściwie się tego pozbyto. Kiedy naukowcy opuszczali w niełasce gabinet Manforda, Ptolemeusz obejrzał się z wyraźnym rozczarowaniem, załamany widokiem sponiewieranych protez. Wyglądał na zagubionego i zdezorientowa-nego; nie mógł po prostu zrozumieć człowieka, którego przekonania tak bardzo różniły się od jego własnych. Manfordowi było go żal i przykro mu było z powodu tego, co na-stępnie musiało się wydarzyć. Uważaj na wiedzę, której szukasz, i na cenę, którą będziesz musiała za nią zapłacić. — aksjomat zgromadzenia żeńskiego Kiedy Josef Venport wrócił z Denali na Kolhara, w głównej siedzibie firmy czekała na niego nieprzyjemna niespodzianka, o wiele poważniejsza od zwykłych kłopotów administracyjnych, przed którymi stawał. Na spotkanie wyszła mu żona w towarzystwie szefa ochrony, Ekbi-ra. Nic nie powiedziała, ale z jej poważnej miny wyczytał, że mają zmartwienie. Jakie, wyjaśnił Ekbir. — Szpieg, proszę pana. Josef zesztywniał i zaczęła w nim wzbierać złość, ale nic po sobie nie pokazał. Wydawało się to niedorzeczne, jednak można się było tego spodziewać. Ze swoją flotą kosmiczną, międzyplanetarną bankowością i działalnością handlową Venport Holdings było zbyt po-tężną i wpływową organizacją, by nie przyciągnąć uwagi zawistników. —Zneutralizowaliśmy go — odezwała się wreszcie Cioba. — Ogra-niczyliśmy przekazywanie informacji. Wiem, jak postępować ze szpie-gami, ale pomyślałam, że najpierw uzgodnię to z tobą. —Gdzie go znaleźliście? — zapytał Josef. Ekbir zebrał się w sobie i spojrzał dyrektorowi prosto w oczy. — Obok strefy nawigatorów — powiedział. — Udawał jednego z na szych techników. Miał właściwy mundur, plakietkę identyfikacyjną, kody dostępu. —Dowiedzcie się, skąd to wziął. Ekbir kiwnął wolno głową. —Już nad tym pracujemy, proszę pana. Josef ściągnął krzaczaste brwi. — Wszyscy technicy VenHold są dokładnie prześwietlani i prze chodzą specjalne przeszkolenie psychologiczne. Tworzą zgrany zespół. Jak udało mu się do nich przeniknąć? Cioba skinęła głową. — Właśnie dlatego został złapany. Chociaż miał dokumenty bez zarzutu, nasi ludzie wyczuli, że coś jest z nim nie tak. Doniesiono na niego w ciągu niespełna godziny. Twarz Josefa pojaśniała, kiedy wyobraził sobie równinę z zamkniętymi zbiornikami, a w każdym z nich nawigatora w stanie embrio-nalnym zanurzonego w mutagennym stężeniu gazu przyprawowego. —Przypuszczam, że odkrył, co tam robimy? —Tak, proszę pana. — Ekbir nie mógł temu zaprzeczyć. Josef wiedział, że ten sekret i tak wcześniej czy później wycieknie. Pierwszą osobą, która doświadczyła biologicznej przemiany spowo-dowanej długotrwałym przebywaniem w gazie przyprawowym, była Norma Cenva, ale jego prababka zawsze miała wyjątkowy umysł. Dopiero po wielu eksperymentach udało się doprowadzić do tego, że następny kandydat przeżył. Nawet teraz względnie mały procent prób kończył się sukcesem. —Niewiele nam wyjawił, ale też dopiero zaczęliśmy przesłuchanie — rzekła Cioba. — Sama to nadzoruję, a pracuje nad tym Skalpel. —Dobrze. — Specjalnie wyszkoleni oprawcy ze Skalpela, wydziału Akademii Suka, nie mieli sobie równych w

zadawaniu długotrwałego bólu bez powodowania widocznych obrażeń. Josef spojrzał na żonę. Podziwiał jej białą skórę, porcelanową urodę; w rysach Cioby widać było, że jest potomkinią czarodziejek, ale — niestety — nie przejawiała telepatycznych zdolności. — Szkoda, że nie możesz się dostać bezpośrednio do jego umysłu i wydobyć stamtąd informacji. Pogładziła go po ramieniu. Dotknięcie jej ręki było elektryzujące. — Tak, szkoda. Ale tymczasem będziemy musieli użyć innych środ ków. Może ich dwie córki wykażą się większą mocą psychiczną, kiedy dorosną i odbędą szkolenie w zgromadzeniu żeńskim. — Przypuszczamy, że został przysłany przez którąś z firm transpor towych, które chcą się dowiedzieć czegoś więcej o naszych nawigatorach… — Ekbir urwał, jakby uświadomił sobie, że stwierdza to, co jest oczywiste. — Arjen Gates już się wmieszał w nasze operacje zbierania przypra wy na Arrakis — rzekł Josef. — Położyłem temu kres, ale nie wierzę, by wyciągnął wnioski z tej nauczki. Venport z wielką przyjemnością obejrzał przysłane przez Iszanti nagranie zniszczenia bazy kłusowników koło Kartagin i zrzucenia ich szefa w środek kurzawy Coriolisa. Żaden z jego konkurentów nie opracował niczego podobnego do nawigatorów. Mieli tylko bardzo mgliste pojęcie, dlaczego statki VenHold nigdy nie ulegają nieszczęśliwym wypadkom, podczas gdy w ich latających na oślep flotach procent katastrof jest duży. Po przeprowadzeniu dokładnej analizy Cioba wysnuła przypuszczenie, że część przedsiębiorstw może używać skomputeryzowanych systemów nawigacyjnych, które były surowo zabronione. Venport też miał szpiegów, którzy to badali. Osobiście Josef nie miał żadnych skrupułów dotyczących posługi-wania się mechanicznymi urządzeniami nawigacyjnymi, które uważał za użyteczne i niezawodne — gdyby nie miał nawigatorów Cenvy, sam by z nich korzystał — a zakaz ich stosowania był po prostu głupi. Niemniej jednak, gdyby udało mu się udowodnić, że któryś z rywali używa wyklętych komputerów, nie wahałby się na niego donieść, co skończyłoby się konfiskatą i prawdopodobnie zniszczeniem całej floty konkurenta. W końcu były to tylko interesy. —Pokażcie mi tego szpiega — powiedział. —Trzymaliśmy go w sali przesłuchań, proszę pana, czekając na pańskie rozkazy — rzekł Ekbir. Josef pogładził sumiasty wąs i zerknął na żonę. — Wiecie, jakie będą moje rozkazy. Cioba ruszyła pierwsza i kroczyła tuż obok niego. — Nie podejmuj żadnych pochopnych działań — poradziła mu. Szef ochrony zaprowadził ich do podziemi wieży, w której mieściła się centrala firmy. Spotkali się tam z chudym mężczyzną, który miał cały czas pochyloną głowę i wyglądał jak przedsiębiorca pogrzebowy. Doktor Wantori ukończył specjalistyczne szkolenie w Akademii Suka, ale jego dyplom nie został odnotowany w archiwach państwowych. Podczas studiów w szkole medycznej niektórzy adepci odkrywali u siebie skłonność raczej do zadawania niż uśmierzania bólu. Wan-tori był najlepszym z dyskretnie kształconych w Skalpelu śledczych i oprawców, jakiego udało się Josefowi znaleźć. — Proszę tędy — powiedział Wantori ponurym głosem. — Zaczy namy robić postępy. Zatrzymali się pod matowym oknem. —Tutaj go trzymacie.7 — zapytał Josef. — Dlaczego jest tu tak ciemno? —W tej chwili nie ma na co patrzeć. Doktor zaczął manipulować przy ekranie, przechodząc przez całe spektrum. Obraz się zamazał, a potem, kiedy czujniki nastawiły go na odpowiednią odległość i matematycznie przeniosły w widzialną część widma, nabrał ostrości. Pośrodku pomieszczenia wisiał pod kątem, głową w dół, mężczyzna z rozpostartymi rękami i nogami. Wyglądał jak

dusza ze starej opowieści o czyśćcu. —Co mu zrobiliście? — zapytał Venport. —Jest cały i zdrowy, proszę pana. W pomieszczeniu nie ma światła ani żadnych dźwięków. Superczujniki znoszą siłę ciężkości. Temperatura jest dokładnie taka sama jak temperatura jego ciała. Zgodnie z tym, co postrzega, nie jest n i g d z i e . — Wantori podniósł głowę i przymknął swe duże oczy, jakby nie chciał wyjawić swej metody. — Często wystarcza to, by złamać przesłuchiwanego, ale ten nie puścił na razie pary z ust. —I nie spodziewałbym się, że to zrobi. Ktoś, komu udało się przeniknąć do strefy nawigatorów, nie jest zwykłym szpiegiem. Albo jest bardzo oddany, albo bardzo dobrze opłacany — zastanawiał się Josef. — Mam nadzieję, że to ta druga możliwość, bo najemnika można kupić, natomiast człowieka o silnych przekonaniach politycznych czy religijnych trudniej jest złamać. —Fizycznie nic mu nie jest, oprócz złamanego palca i paru po-wierzchownych obrażeń, których doznał podczas pojmania, bo stawiał opór — zauważył Ekbir. —Już to wyleczyłem — rzekł Wantori. — Może nie powinieneś był się tym przejmować — powiedział Josef. Śledczy potrząsnął lekko głową. — Ból złamanego palca albo otarcia zmniejszają skuteczność de-prywacji sensorycznej — wyjaśnił. — Dzięki temu przesłuchiwany ma coś, na czym może się skupić. Teraz nie ma niczego, nawet bólu. Musi mu się wydawać, jakby minęło tysiąc lat. A to się dopiero zaczyna. —Pozwól, że z nim porozmawiam — rzekł Josef. Wantori zaniepokoił się. —To zatrzyma proces dezorientacji, proszę pana. —Pozwól, że z nim porozmawiam! — Josef ledwie panował nad złością. Fakt, że ktoś wkradł się tutaj jak gwałciciel do klasztoru, był dla niego obrazą. Venportowie przez kilka pokoleń budowali swoje imperium, finansowali badania naukowe, konstruowali statki, zdo-bywali majątek i siłę. To, że ktokolwiek próbował odebrać mu to, co o s i ą g n ą ł , ubodło go do żywego. Cioba skinęła głową do śledczego. —Rób, co mój mąż każe. Może to dać ciekawe wyniki. Wantori włączył zespół pokręteł i wskazał mikrofon. Kiedy Josef przemówił, jego słowa zabrzmiały w pozbawionym światła pomieszczeniu jak grom. — Nazywam się Josef Venport. — Po całych dniach absolutnej ci szy, pozbawiony jakichkolwiek doznań czuciowych, więzień musiał pomyśleć, że słyszy głos bóstwa. — Widzę, że jesteś zawodowcem, nie będę więc cię obrażał zadawaniem szczegółowych pytań. Wyświad czysz mi przynajmniej tę uprzejmość, że powiesz, jak się nazywasz i dlaczego tu przybyłeś? Szpieg obrócił się w powietrzu, ale nie sprawiał wrażenia, że czuje się nieswojo albo że jest zdezorientowany. Nie próbował znaleźć źródła głosu. —Czekałem, aż ktoś o to zapyta — rzekł. — Nazywam się Royce Fayed i myślę, że powód, dla którego tu przybyłem, jest oczywisty. —Kto cię przysłał? Czyżby na twarzy szpiega pojawił się uśmiech? — Myślałem, że nie będziesz mi zadawał szczegółowych pytań — powiedział. —Wybacz mi ciekawość. — Nozdrza Josefa rozdęły się. —Przykro mi, dyrektorze Venport, ale będzie pan musiał popra-cować trochę ciężej. Josef wiedział, że nie powinien się wdawać w tę grę, wyłączył więc przekaźnik, a potem odwrócił się do Wantoriego. — Wydobądź z niego, co się da. Wydobądź wszystko. Kiedy dwa tygodnie później przyprowadzono Royce’a Fayeda do gabinetu Josefa Venporta, szpieg był

wymizerowany i wyglądał zupełnie inaczej niż poprzednio. Miał komicznie rozstawione ręce i palce, stawy zmiażdżone, a potem kiepsko nastawione, ogoloną głowę pokrytą bliznami. Doktor Wantori przeprowadził bardzo drobiazgowe śledztwo. Fayed stał w ponurym milczeniu, kiedy szef ochrony odczytywał jego zeznania. — Pracuje dla Niebiańskiego Transportu. Wynajął go osobiście Arjen Gates. Po ostatniej serii wypadków i nagłej niemożności uzy skania za nie odszkodowania firma znalazła się w rozpaczliwej sytu acji. Sprytnie pan to rozegrał. Josef pozwolił sobie na uśmiech i zerknął na żonę. Jeszcze jeden plan, który opracował z Ciobą. Trwało to parę lat, ale jego holding zakupił pakiet kontrolny akcji towarzystw ubezpieczeniowych, które sprzedawały polisy przedsiębiorstwom zajmującym się transportem w przestrzeni kosmicznej. Dzięki temu VenHold miało teraz dokładne dane o tym, jakich strat doznał w wyniku nieszczęśliwych wypadków w zagiętej przestrzeni Niebiański Transport, a poza tym, mając decydujący głos w firmach ubezpieczeniowych, Josef mógł kategorycznie odmówić Niebiańskiemu Transportowi wypłaty odszkodowań. Mógłby zażądać szokująco wysokich składek, ale pieniądze nie liczyły się dla niego tak bardzo jak wyrugowanie głównego konkurenta z rynku. —Arjen Gates chce się dowiedzieć, jak nawigujecie w zagiętej przestrzeni — powiedział Fayed bez cienia humoru. — A ja płacę za jego ciekawość. Nie narzekam, przyjąłem tę robotę. —Nawet nie odeślemy mu twojego ciała jako ostrzeżenia, że jego starania na nic się zdały. Pozwolę, żeby nadal był ciekawy. Złamany szpieg wciąż miał błysk w oku. —Nie chcesz wiedzieć, dlaczego tak pilnie Gates potrzebuje nawigatorów? —Odpowiedzią na to pytanie jest procent jego-strat — zauważyła Cioba. —Och, ale teraz jest jeszcze bardziej zdesperowany. — Royce Fayed starał się, jak mógł, wyprostować, ale jego ciało nie funkcjonowało już prawidłowo. —Próbujesz zawrzeć układ? — zapytał Josef. — Skoro już wiem, że masz więcej informacji, mogę po prostu kazać doktorowi Wantorie-mu kontynuować przesłuchanie. Fayed nawet nie drgnął. —To nie będzie konieczne. Czerpię satysfakcję z tego, że kiedy ci to powiem, będziesz jeszcze bardziej poirytowany. —Jego posiniaczone usta ułożyły się jakimś cudem w uśmiech. —Niby co? — warknął Josef. —Zwiadowcy Niebiańskiego Transportu odkryli setki statków robotów, które są zupełnie nietknięte, w idealnym stanie. Kiedy się je odświeży i wyposaży w silniki Holtzmana, flota Niebiańskiego Transportu powiększy się czterokrotnie, może nawet będzie większa od twojej. Zwiadowcy znaleźli też obiekty robotów przeznaczone do produkcji tych statków, duże obiekty. Arjen Gates ma teraz wszystko… oprócz nawigatorów. Josef aż się zachłysnął powietrzem, a w jego oczach pojawiło się pożądanie. — Gdzie są te statki? Jak mogę je znaleźć? Jego zwiadowcy przeczesywali znane planety maszyn, szukając takich właśnie nienaruszonych obiektów. Mieli nadzieję, że znajdą jakąś ważną stocznię. Nie spodziewał się, że poszukiwacze Niebiańskiego Transportu okażą się skuteczniejsi od jego ludzi. Fayed roześmiał się chrapliwie. — I na tym właśnie polega dowcip, directeur Venport. Wynajęto mnie, żebym zdobył informacje o twoich nawigatorach, ale nie mam pojęcia, gdzie jest ten obiekt. Nie znam współrzędnych, nie wiem nawet, w jakim układzie leży. To ostatni figiel, jakiego ci spłatałem. Twój doktor jest całkiem dobrym specjalistą od przesłuchiwania, ale ja autentycznie nie wiem nic więcej. Ta rewelacja zupełnie zaskoczyła szefa ochrony. — Przepraszam pana, że przede wszystkim nie wydobyłem z niego tych dodatkowych informacji — powiedział Ekbir. — Naprawdę mu wierzę, kiedy mówi, że tego nie wie. Cioba siedziała z chłodną miną w fotelu. Kiwnęła głową na znak, że się z nim zgadza. Niestety, Josef też mu wierzył. W jego głowie już kotłowały się wyobrażenia o tym, czego mogłaby dokonać flota kosmiczna VenHold, gdyby dostała cały skład nietkniętych, całkowicie sprawnych statków robotów. Aż się wzdrygnął na myśl o tym, że w tej właśnie chwili Arjen Gates nadzoruje pracę swoich inżynierów przygotowujących te jednostki do włączenia do jego floty. —Teraz możesz mnie zabić — rzekł z westchnieniem Fayed. — Skoń-

czyłem. —Och, nie mam takiego zamiaru. — Josef podniósł się zza biurka. — Zabieram cię do mojej prababki. Josef i Cioba zaprowadzili obolałego i osłabionego szpiega do zbiornika Normy Cenvy, która w strefie nawigatorów nadzorowała proces przygotowywania kandydatów do tej funkcji. Czasami Josef musiał się nieźle napracować, by przyciągnąć jej uwagę, jednak dzisiaj Norma od razu zainteresowała się ich przybyciem. —Wiele osób chciałoby poznać tajemnicę tworzenia nawigatorów — rozległ się z megafonów jej niesamowity głos, kiedy Josef opowiedział jej o złapaniu szpiega. —To n a s z a tajemnica — rzekł. — Tajemnica Venportów. Schwy-taliśmy go, zanim zdążył przekazać jakiekolwiek informacje. Zapadła długa cisza. Fayed patrzył przez klarplazowe okno na rdzawopomarańczowe kłęby gazu, które spowijały kobietę o zniekształconym ciele. —Dlaczego tak zachłannie się temu przyglądasz, Fayed? — zapytała Cioba. — Nie widziałeś wcześniej tego, co chciałeś wyszpiegować? —Nie z tak bliska. —Po co go do mnie przyprowadziłeś? — zapytała Norma. —Ma bardzo interesujący umysł — odparł Josef. — Dla naszych śledczych był twardym orzechem do zgryzienia. Cioba uważa, że ma ogromne możliwości, a ja się z nią zgadzam. Nie był w stanie stwierdzić, czy wzbudził zainteresowanie Normy. — Potrzebujemy ludzi o ogromnych możliwościach — powiedzia ła. — Potrzebujemy więcej nawigatorów. Josef mógłby kazać zgładzić tego człowieka i zakończyć całą sprawę — Ekbir zająłby się tym bez wahania — ale miał osobistą urazę do tego, który chciał wykraść sekret będący podstawą utrzymania jego rodziny, by stworzyć tanie namiastki nawigatorów i rozmienić na drobne epokowe osiągnięcie Venportów. — Przyleciałeś tutaj, by odkryć, jak tworzy się nawigatorów, Fayed, a więc pokażemy ci, jak się to robi — zwrócił się do sponiewieranego szpiega. — Pokażemy ci wszystko, damy możliwość zrozumienia tego, jakiej się w ogóle nie spodziewałeś. Norma przycisnęła odległą już od ludzkiej twarz do plażowej szyby i patrzyła ogromnymi oczami. Przyglądała się, jak Josef każe swoim strażnikom umieścić Royce’a Fayeda w jednym z pustych zbiorników. Zamknęli go i napełnili komorę gazem przyprawowym. Jestem myślicielem. Tym właśnie szczegółowo i dogłębnie się zajmuję w każdej chwili, odkąd się obudzę. Lubię myśleć, że to jest coś warte. A mimo to stale przypominam sobie coś, co powiedział mi Erazm, kiedy byłem młody, a on był mo-im mistrzem: „Wszystkie te rzeczy, którymi zaprzątamy sobie głowę, niewiele znaczą w kosmicznej skali, nieprawdaż? Bez względu na to, jak wiele rozmyślamy nad jakimś konkretnym tematem, bardzo mało tam znajdujemy”. — Gilbertus Albans, Refleksje w zwierciadle umysłu Biura administracyjne Szkoły Mentatów były labiryntem modułowych pomieszczeń i segmentów. W tle rozbrzmiewała muzyka, tak cicho, że Gilbertus często nie zwracał nawet na to uwagi. Jednak tego popołudnia melodia dotarła do niego, ponieważ usłyszał potężne tony Błękitnej rapsodii, jednego z ulubionych utworów Erazma ze Starej Ziemi. Niezależnemu robotowi udało się podłączyć swą pamięć rdzeniową do systemów nagłośnienia szkoły, niewątpliwie więc to sam Erazm wybrał tę muzykę, przypominając subtelnie o swojej ukrytej obecności. Żaden z profesorów ani studentów nie odgadłby, jakie myśli i emocje budziły takie melodie w Gilbertusie czy w sztucznym umyśle Erazma z jego programami symulacji. Albans wyszedł z zebrania kadry uczelni i skierował się do bocz-nego skrzydła kompleksu. Wszedł do gabinetu bardziej odpowiedniego dla zatrudnionego na stałe wykładowcy niż dla studenta, ale Draigo Roget nie był zwykłym asystentem. Tuż przed ukończeniem szkoły osiągnął wszystko, czego mógł go nauczyć Gilbertus i każdy inny instruktor, i niebawem miał opuścić ją jako w pełni ukształtowany mentat. Gilbertus wielokrotnie proponował mu profesurę. — Część najlepszych absolwentów decyduje się zostać tutaj — mó wił. — Ty masz lepsze wyniki niż jakikolwiek student w historii szkoły i prawdopodobnie byłbyś lepszym nauczycielem niż większość naszych instruktorów.

Draigo pozostawał nieugięty. — Jako mentat mogę też służyć gdziekolwiek w Imperium. Po to mnie wyszkolono — odpowiadał. Gilbertus nie mógł zaprzeczyć, że jest to logiczne, ale nie przestawał kusić go obietnicą większego gabinetu i innych dodatkowych świadczeń w nadziei, że w końcu Draigo rozważy tę ofertę. Jeszcze raz zastanowił się, czy nie powiedzieć mu o Erazmie — miałby wtedy wreszcie sojusznika, który pomógłby mu chronić i studiować pamięć rdzeniową robota. Erazm też byłby szczęśliwy, że ma nowego wychowanka, którego być może łatwiej zdołałby przekonać do zbudowania mu nowej mechanicznej formy. Jednak Gilbertus zdecydował, że jeszcze — jeśli w ogóle kiedykolwiek — nie podejmie tego ryzyka. Draigo nawet nie podniósł głowy, kiedy wszedł rektor. Ze ściągniętymi ciemnymi brwiami przekopywał się przez sterty drukowanych dokumentów piętrzące się na biurku oraz leżące na podłodze i na stojących z boku krzesłach — pisemnych wzmianek o pojawieniu się i ruchach statków Omniusa podczas ponad stu lat dżihadu, niezliczonych danych. Zerknąwszy w końcu z ukosa na Albansa, jakby został przyłapany na jakimś bezprawnym działaniu, powiedział: —Takie drobne ćwiczenie umysłowe przed ukończeniem szkoły. Zbierając wszystkie dane o znanych atakach i odnotowanych obser-wacjach, staram się cofnąć w czasie i sporządzić mentacką projekcję wpływów drugiego rzędu. Może uda mi się odkryć ukryte namiary innych porzuconych flot lub placówek robotów. Znając wyniki końcowe, może zdołam dotrzeć do początków. —To interesujące i bardzo ambitne. Chciałbyś odrobinę pomocy? — Gilbertus zdawał sobie sprawę z głębi problemu; nie była to po prostu projekcja wsteczna, ponieważ nie wiedzieli, ile różnych stoczni wypuszczało te statki ani które z tych jednostek zostały zniszczone czy zestrzelone podczas dżihadu. Jednak przy dostatecznej liczbie danych i skupieniu umysłu może udałoby się im uzyskać nieco wiedzy. Jeśli ktokolwiek mógłby to zrobić, to z pewnością tym kimś był

Draigo. — Powinniśmy podzielić te informacje, a potem porównać wyniki naszych obliczeń. Młodzieniec uśmiechnął się. — To wspaniały pomysł i byłbym niezmiernie wdzięczny za pańską pomoc — powiedział. — Ostatnie wspólne zadanie mistrza i ucznia? Te stanowcze słowa zniechęciły Gilbertusa do ponowienia propozycji pracy. Usiadł za sąsiednim biurkiem i zaczął przeglądać dokument za dokumentem, czytając i w mgnieniu oka chłonąc informacje. Kiedy zestawił w umyśle wszystkie dane, zaczął się z nich wyłaniać pewien wzór, a po kilku godzinach, gdy porównali to, co każdy odkrył, Draigo dał głośno wyraz temu, co sądził Gilbertus. —Wyekstrapolowałem kilka miejsc, gdzie maszyny mogły budować duże liczby statków — powiedział. — Ogromne stocznie. —Ja też do tego doszedłem — rzekł Gilbertus. — Najważniejszy punkt, w którym zbiegają się te wszystkie ścieżki, znajduje się w układzie gwiezdnym Thonarisa. Tak, dowody świadczą o tym, że mógłby się tam znajdować ważny ośrodek przemysłowy myślących maszyn. Chociaż nie przypominał sobie, by kiedykolwiek słyszał jakąś wzmiankę o takich stoczniach, zawsze mógł zapytać o to Erazma. Draigo stuknął koniuszkiem palca w dokumenty, które ułożył w porządny stos po zapamiętaniu zawartych w nich danych. — Wydaje się, że to użyteczne informacje — powiedział. — Dzię kuję panu za pomoc. Obaj milczeli jakiś czas, zastanawiając się nad konsekwencjami tego odkrycia. Gilbertus wiedział, że gdyby ujawnił — czego od niego oczekiwano — te dane butlerianom, Manford Torondo zniszczyłby tę placówkę… jeśli rzeczywiście istniała. Natomiast firmy komercyjne zaraz przejęłyby i opróżniły ten skarbiec. Nie podobał mu się żaden z członów tej alternatywy. — Może najlepiej byłoby skonsultować się z Imperatorem — zasu gerował. — Rozważę to dokładniej, ale chyba powinienem mu oso biście przedstawić tę prognozę podczas następnej wizyty na Salusie Secundusie. Draigo wzruszył ramionami, jakby w ogóle przestało go to obchodzić, odkąd problem został rozwiązany. —Mamy czas — powiedział. — Ta placówka maszyn czeka nietknięta od czasów poprzedzających bitwę pod Corrinem… Jeśli nasze wnioski są trafne. —Miło mi było pracować z tobą, Draigo Roget — rzekł Gilbertus. — Będzie mi brakowało naszych przyjacielskich potyczek i współpracy. Mężczyzna pochylił głowę w ukłonie. — A ja z przyjemnością uczyłem się od pana, ale nie mogę się do czekać ukończenia studiów. Dołożę wszelkich starań, by się nadal uczyć, nawet poza tą planetą. Później, w zaciszu swego gabinetu, Gilbertus wyjął ze skrytki pa-mięć rdzeniową i powiedział robotowi o zdobytych informacjach. —A tak, pamiętam stocznie w układzie Thonarisa — rzekł Erazm głosem erudyty. — Jedna z naszych największych inwestycji przemysłowych. —Teraz, kiedy zdobyłem te informacje, jak powinienem je wyjawić? — Gilbertus nadal był zatroskany. — I komu? Manfordowi Torondo, żeby umocnić go w życzliwości wobec szkoły? Imperatorowi? —Nie ma pośpiechu. Nie przekazuje się tak po prostu niezmiernie ważnych informacji, nawet Imperatorowi. Ujawnij je dopiero wtedy, kiedy będziesz musiał, kiedy będzie to w twoim interesie. Nigdy nie wiadomo, kiedy takie „odkrycie” stanie się przydatne. —To chyba dobra rada. —A czy kiedykolwiek udzieliłem ci innej? Gilbertus uśmiechnął się szeroko. —Bez komentarza — rzekł. Jesteśmy jak łososie — płyniemy w górę rzeki, pod prąd życia. Każdy z nas bardzo chce się dowiedzieć, skąd się wziął — kim byli jego przodkowie i jak żyli — jakby przeszłość mogła dostarczyć nam wskazówek dotyczących naszej przyszłości. — Abulurd Harkonnen, notatki z Lankiveila

Valia otrzymała zadanie przeprowadzenia intensywnych prywatnych ćwiczeń z Anną Corrino i dwiema córkami Josefa Yenporta. Różnicę wieku dało się dostrzec gołym okiem, ale poziom umiejętności akolitek był mniej więcej jednakowy. Jeśli już, to młode Sabina i Candys, mające — odpowiednio — dziewięć i dziesięć lat, były bardziej utalentowane i skupione niż płocha siostra Imperatora. Kiedy Matka Wielebna poprosiła ją, by oderwała się od studiowania skomputeryzowanych danych genetycznych, Valia najpierw się zirytowała, ponieważ sporządzenie prognoz na podstawie różnych linii krwi wydawało się dużo ważniejsze dla celów zgromadzenia żeńskiego i jej własnych- Dostrzegła jednak w porę, że nawiązanie bliskich stosunków z Anną Corrino i dwiema córkami Venporta może okazać się korzystne. — Zrobię wszystko, co będę mogła, Matko Wielebna — powiedziała. Raquella nie sporządziła programu tych zajęć, pozostawiając to do uznania Valii, a ta zastanawiała się, czy nie jest to również jakiś sprawdzian dla niej… — Nazywamy to ścianą labiryntu — wyjaśniła, wprowadzając trzy uczennice do małego, ciemnego pomieszczenia. Całą ścianę stanowi ła tam cienka płyta płazu, za którą znajdowała się drobno przesiana ziemia z kolonią owadów. Gromada opancerzonych kopaczy — uzbrojonych w szpony nicieni okrytych chitynowymi skorupami — wyryła labirynt tuneli. Wydrążyły w środku gniazdo, z którego ich królowa kierowała pracą robotnic. Valia nazywała ją w myślach „Matką Wielebną”. — Byłyśmy już tutaj — powiedziała dziesięcioletnia Sabina tonem wyższości. Valia spojrzała na nią ze zmarszczonymi brwiami. — Nie widziałyście tego, co zamierzam wam pokazać. Candys była zafascynowana niektórymi owadami, które nadal kopały i zmieniały architekturę swojej kolonii. Anna wyglądała na poirytowaną. —Chcę, żebyście dokładnie przestudiowały ruchy tych stworzeń, przeanalizowały ich zachowania i zinterpretowały intrygujący porządek drążonych przez nie korytarzy. Ta kolonia jest jak wszechświat w mikrokosmosie, pełen ścieżek, z których część się przecina, część odgałęzia, a niektóre kończą się ślepo. To jest jak mapa czyjegoś życia. Wygląda sensownie tylko wtedy, kiedy się ją uważnie przestudiuje. —Bracia nie przysłali mnie na Rossaka, żebym gapiła się cały dzień na kolonię owadów. — W głosie Anny brzmiały zniecierpliwienie i irytacja. —Godzina to nie cały dzień — powiedziała Sabina Venport. —Twoi bracia wykonują podobne ćwiczenia — rzekła Valia. — Czy Imperator Salvador nie musi myśleć o połączeniach między planetami Imperium, o związkach między szlacheckimi rodami, o liniach krwi, małżeństwach, waśniach? —Nasi rodzice kierują Venport Holdings — powiedziała Candys. — To jest prawie tak samo ważne jak bycie Imperatorem. —Nie ma żadnego porównania — zakpiła Anna. —Jesteście teraz akolitkami i waszą rodziną jest zgromadzenie żeńskie. — Valia zdusiła kłótnię w zarodku. — Corrinowie i Venportowie nic tutaj nie znaczą. Mówiła z wielkim przekonaniem, chociaż myślała inaczej. Nie chciała, żeby zapytały ją o Harkonnenów… Jeśli będzie pociągała za odpowiednie sznurki i nawiąże właściwe stosunki, dzięki potędze i wpływom Corrinów i Venportów zdoła odmienić sytuację swego rodu. Stanęła obok Anny Corrino, kiedy jej trzy podopieczne przyglądały się w skupieniu pracowitym owadom. —Studiujcie ich ruchy, dopóki nie zobaczycie w nich pewnej prawidłowości. Wtedy uzyskacie wgląd w to, w jakim celu to robią. Królowa musi mieć jakąś strategię, którą możemy rozwikłać. —Lubię na nie patrzeć — powiedziała Candys. —Niektóre czarodziejki traktowały to jako ćwiczenie umysłowe — szepnęła Valia do Anny, jakby tylko jej powierzała ten sekret. — Po latach ćwiczeń w ukierunkowywaniu swoich myśli kilka nauczyło się zmieniać układ tych tuneli. Mogą napisać od nowa tę strategię. —Ja też mogłabym to zrobić? — zapytała Anna.

Valia nie roześmiała się; nie chciała jej zniechęcać. —Nie wiem. Możesz? To wymaga wielkiej koncentracji. Anna podniosła wzrok na Valię, a ta dostrzegła w jej oczach przestraszoną dziewczynkę. —W pałacu miałam taką specjalną mgielnicę, w której gałęziach zrobiłam sobie kryjówkę. Mogłam wyginać je myślami, jak tylko chciałam. Kiedy dowiedziała się o tym siostra Dorotea, była zaintrygowana, ale nie pokazałam jej tego. Nie wierzyła, że mogę mieć takie moce psychiczne, ale nie popisałam się nimi przed nią, bo niby po co? — prychnęła. —Ja ci wierzę — rzekła Valia, ponieważ przywołało to uśmiech na twarz Anny. —A my możemy to zrobić? — zapytała Sabina. — Jesteśmy młode, ale uczymy się w zgromadzeniu już od dwóch lat. Valia zastanowiła się, co mogłaby na to odpowiedzieć Matka Wielebna, i rzekła: — Niektórzy twierdzą, że można zrobić wszystko, jeśli się tego bardzo chce i dobrze do tego przyłoży, ale to pusty frazes. Tak na prawdę nie można osiągnąć „wszystkiego”, ale jeśli się przyłożycie, odkryjecie w sobie moce, których nie mają inni. Zaskoczycie tych, którzy się tego po was nie spodziewają. — Zniżyła głos. — I tak staniecie się potężne. Cała trójka spędziła resztę godziny w milczeniu, przyglądając się bacznie owadom. Valia została z nimi, ale myślami była daleko, dumając o powiązaniach i możliwościach własnej przyszłości. Gdy została znowu sama, Valia wykonywała swoje obowiązki w tajnych, wysoko sklepionych jaskiniach, gdzie przechowywano dane eugeniczne, dotykając ekranów stojących przed nią komputerów i wyszukując informacje, do których starała się dostać. Przeczesywała historyczne kartoteki rodów, żeglując po odpływach głównej rzeki słynnych wydarzeń dżihadu. Korzystania z tych systemów nauczyła ją wiekowa siostra Sabra Hublein, ale Valia przekonała się, że jest to w dużej mierze intuicyjne. Uwielbiała przekopywać się przez elektroniczne warstwy informacji genetycznych oraz dziejów rodzin i poszczególnych osób. Ilekroć przechodziła przez ukryte holograficzne drzwi do tych pomieszczeń z komputerami, myślała z wdzięcznością o wielkim przy-wileju, jaki otrzymała od Raquelli. Zawsze starała się udowodnić, że zasługuje na ten zaszczyt. Chociaż dzieliła je przepaść wieku, łączyło ją z Matką Wielebną coś, czego nie dało się wyrazić słowami. Valia widziała to w opiekuńczym spojrzeniu staruszki, w zmarszczkach uśmiechu wokół jej blado-niebieskich oczu, dobrotliwym ułożeniu ust, kiedy z nią rozmawiała. W n a d z i e i , z jaką na nią spoglądała, niczym matka pragnąca sukcesu dziecka. Teraz, co z uporem podkreślała Matka Wielebna, jej rodziną było zgromadzenie żeńskie, ale największą tajemnicą Valii było to, że nie mogła zapomnieć o swoim innym dziedzictwie. Ukrywała tę podwój-ną lojalność najlepiej, jak umiała. Po niespodziewanym powrocie Voriana Atrydy drzemiący w niej gniew zaczął się domagać, by usunęła ten cierń z boku swego rodu. Przekazała ów szlachetny obowiązek bratu i wiedziała, że Griffin jej nie zawiedzie. Zastanawiała się, gdzie teraz jest… Obok niej siedziały przy ekranach albo wchodziły lub wychodziły inne siostry, ale nie poświęcała im zbytniej uwagi. Skupiona była na wydobywaniu informacji, odkopywaniu historycznych archiwów, które pokazywały skomplikowane stosunki między Vorianem Atrydą i rodem Harkonnenów. W głębi tych archiwów, pod zmienionymi (być może celowo) na-zwami, żeby nikt ich nie znalazł, znajdowała się korespondencja Abulurda Harkonnena i Voriana Atrydy z lat poprzedzających bitwę pod Corrinem. Oczy Valii rozszerzyły się ze zdumienia, kiedy poskładała te informacje w całość: Vorian Atryda pisał, że chce przywrócić honor Xavierowi Harkonnenowi i zapewnić mu należne miejsce w historii, utrzymywał, że nie jest on zdrajcą ludzkości, lecz bohaterem, ale Liga nie chciała o tym słyszeć. Znalazła dwa listy Abulurda do Voriana, wysłane, kiedy jeszcze byli przyjaciółmi. Pierwszy, napisany w apogeum dżihadu, zawierał następujący fragment: „Niektórzy twierdzą, że płynąca w moich żyłach krew Harkonnenów jest powodem do hańby, ale ja nie zgadzam się z kłamstwami, które słyszałem, z próbami oczernienia mojego dziadka. Obaj wiemy, dlaczego zrobił to, co zrobił.

Dla mnie czyny Xavie-ra Harkonnena dowodzą raczej jego poczucia honoru niż tchórzostwa”. W innym liście Vorian obiecywał Abulurdowi, że po pokonaniu Omniusa dołoży wszelkich starań, by przywrócić Harkonnenom godność. Jednak po tym, co się wydarzyło na moście hrethgirów, od-wrócił się od rodu Harkonnenów i dopilnował, by Abulurda skazano na wygnanie. Ostatni znajdujący się w archiwach list Abulurda, napisany w ponurych czasach niesławy po bitwie pod Corrinem, był jeszcze bardziej wymowny i oskarżycielski: „Vor, to mój drugi list do ciebie, druga pilna prośba. Wiem, że chcesz zniszczyć mnie i moje imię, ale czy zwalnia cię to z obietnicy naprawienia historii? Przywróć przynajmniej cześć Xavierowi Harkonnenowi, który dzielnie skierował swój statek w słońce, by zniszczyć niegodziwego Iblisa Ginjo. A może usuniesz na bok Xaviera i wszystkich Harkonnenów z powodu rozczarowania mną? Jak to świadczy o honorze Atrydów?” Valia odwróciła wzrok od ekranu i zdała sobie sprawę, że płacze. Otarła łzy. Wierzyła, że Griffin zrobi to, co trzeba. Ten wstrętny człowiek zasługiwał na śmierć! Ruchem ręki uruchomiła ponownie komputery i zaczęła przeglądać kartoteki oraz odtwarzać swoje drzewo rodowe. Rozpoznawała wiele imion, od Abulurda do Xaviera i Ulfa, a nawet wiele pokoleń wstecz. Tak dużo bohaterskich czynów… ale gdy Xavier zabił siebie i Wielkiego Patriarchę Ginjo, opinia publiczna zwróciła się przeciwko niemu tak bardzo, że jego potomkowie zmienili nazwisko. Wnuk Xaviera, Abułurd, starał się odzyskać dziedzictwo, ale jego późniejsze skazanie na banicję dokończyło tylko dzieła zniszczenia. Następny ekran pokazał zdjęcia Abulurda w różnym wieku. Bolało ją serce, gdy patrzyła, jak zmieniało się jego oblicze — od młodzieńczej nadziei po smutne pogodzenie się z porażką pod koniec życia na wygnaniu. Wzdrygnęła się, kiedy poczuła na twarzy ciepły powiew powietrza, jakby ktoś nagle na nią chuchnął i odskoczył. Usłyszała obok szelest, który zniknął w cieniu. Rozejrzała się z czujnie wyostrzonymi zmysłami, ale nikogo nie dostrzegła. W pomieszczeniu pracowały przy stanowiskach komputerowych inne zaufane siostry, lecz były daleko. Przeszły jej mrówki po skórze, jednak wrażenie, że dzieje się coś nie-samowitego, szybko minęło. Mimo to czekała w napięciu. Nie pojawiło się ponownie. Słyszała tylko szum wiatraków i układów chłodzenia, poddźwiękowe dumania myślących maszyn. Wszystko wydawało się normalne… Wytrącona z równowagi, próbowała się uspokoić, wspominając, jak przystała do sióstr z Rossaka, kiedy na Lankiveila przybyła statkiem handlowym odziana w czerń kobieta. Siostra Arlett, absolwentka zgromadzenia żeńskiego, która zatrzymywała się na leżących na uboczu planetach, by głosić nowinę o Szkole Rossakańskiej. Misjonarka dostrzegła w oczach Valii pragnienie i potencjał i dała jej szansę, której młoda kobieta nie miała na Lankiveilu. — Zgromadzenie żeńskie postawiło sobie za cel udoskonalenie ludzkości, kobietę po kobiecie — powiedziała Arlett. — Na Rossaku możesz się nauczyć, jak stać się sobą, a nawet kimś więcej. Zafascynowało to Valię. Szkoła Rossakańska otwierała przed nią nowe perspektywy. Chociaż Griffm posmutniał, kiedy o tym usłyszał, a matka śmiała się z jej aspiracji, Valia szybko podjęła decyzję. Odleciała z siostrą Arlett bez żadnych wyrzutów sumienia… Skończywszy pracę na ukrytych komputerach, Valia wróciła do głównych pomieszczeń, gdzie akolitki kończyły właśnie sesję medytacji. Zobaczyła, że spieszy do niej Anna Corrino, za którą podąża z wyrazem zniecierpliwienia na twarzy siostra Dorotea. Niewątpliwie Anna sprawiała jakieś kłopoty podczas tych zajęć. — Nie potrzebuję zajęć z medytacji — oznajmiła księżniczka. — Chcę pracować z tobą nad programem eugenicznym. Valia zwolniła kroku w drodze do głównego kompleksu szkoły. —Nad programem eugenicznym? —Wszyscy wiedzą, że tam, na górze, są dane eugeniczne. —Oprócz kształcenia się każda siostra ma jakieś obowiązki — rzekła Annie znacząco siostra Dorotea. — Siostra Valia ma swoje, a ja pomagam Karee Marques w dżungli. Do Valii dotarły plotki o tym, że pewnego dnia Dorotea może nawet zostać głową zgromadzenia. Ale jeśli tak, to zastanawiała się, dlaczego Matka Wielebna nie dopuściła jej do tajemnicy i nie powiedziała o komputerach z danymi eugenicznymi. Czyżby dlatego, że Dorotea studiowała kilka lat u butlerian na Lampadasie? Anna wzięła Valię pod rękę, z radością deklarując swą przyjaźń. — Chcę zobaczyć zapiski eugeniczne — powiedziała. — Muszą być bardzo ważne. W głowie Valii rozpętała się burza myśli. Być może Anna Corrino nie przywykła do tego, że odmawia się jej

czegokolwiek. — Może kiedy zostaniesz pełnoprawną siostrą i zdasz wszystkie egzaminy, uda mi się skorzystać z moich wpływów i zorganizować ci krótką wycieczkę poglądową, ale generalnie nie ma dostępu do drzew genealogicznych. Anna uśmiechnęła się szeroko. — I tak wiesz już wszystko o rodzie Corrinów. Valię zastanawiało, czy Annie powiedziano cokolwiek o harkon-neńskim odgałęzieniu drzewa genealogicznego Butlerów i Corrinów. „Czy byłabyś zdziwiona, gdybyś się dowiedziała, że jesteśmy ku-zynkami?” — pomyślała. Zamiast odpowiedzieć wprost, sparafrazowała słowa Matki Wielebnej. — Być może, ale pamiętaj, że teraz wszystkie jesteśmy siostrami, a zgromadzenie żeńskie jest naszą rodziną. Nie wszystkie wypadki są tym, czym się wydają. Ofiary nie wiedzą nawet, dlaczego zostały wybrane. — generał Agamemnon, prawdziwe pamiętniki Po swoim uwolnieniu Hyla i Andros polecieli skradzionym statkiem do serca ludzkiego Imperium. Na S a l u s ę S e c u n d u s a . Podczas lotu mieli czas przyswoić sobie informacje znajdujące się na butleriańskiej jednostce. Nie podobały się im przedstawione fakty, kwestiono-wali je więc, zwłaszcza to, jak w bibliotekach historycznych sportre-towano ich ojca, generała Agamemnona, i epokę cymeków Tytanów. Bliźnięta dowiedziały się też, że ich marnotrawny brat Vorian zwrócił się całym sercem przeciw Zsynchronizowanemu Imperium i że był czczony jako bohater przez zdziczałych ludzi, których myślące maszyny nazywały szyderczo hrethgirami. —Widocznie szanują zdrajców — rzekł Andros. — Hrethgirzy nie pojmują wielkości swoich przodków, a nasz brat nie jest godnym synem Agamemnona. —Być może da się to naprawić — powiedziała Hyla. — Skoro Vorian raz już się odwrócił, to może zdołamy znowu go zawrócić… do korzeni. I wtedy cała nasza trójka będzie mogła osiągnąć to, do czego mamy potencjał. —Za to, co zrobił, zasługuje na śmierć — stwierdził Andros. Hyla obdarzyła go chłodnym i cierpkim uśmiechem. —Po prostu chcesz być jedynym synem Agamemnona. —Jestem jedynym prawdziwym synem Agamemnona. Dotarłszy do stołecznego świata, nastawili odbiorniki na pasmo wiadomości, by zebrać dane, dbając, by ich statek pozostał niezauważony, nie dlatego, że obawiali się wykrycia, lecz dlatego, że jakiekolwiek zamieszanie przeszkodziłoby im w wykonaniu zadania. Chociaż wydawało się, że od czasu dżihadu sieć technologiczna Salusy Secundusa uległa pogorszeniu, bliźnięta weszły do kanałów komunikacyjnych, a stamtąd przeniknęły do bibliotek historycznych, gdzie przejrzały całe tomy tendencyjnie opisanych wydarzeń. Kroniki dżihadu wynosiły pod niebiosa liczne bohaterskie czyny Voriana, akcje przeciw myślącym maszynom, a nawet ataki na cymeki, które go wychowały i zapewniły mu cudowną kurację wydłużenia życia zarezerwowaną tylko dla najlepszych. Były tam również pochwalne opisy tego, jak przechytrzył i zabił własnego ojca. Po dżihadzie Vorian mógł łatwo zostać pierwszym Imperatorem, i zgodnie z prawem należało mu się to, ale pozwolił, by godność ta przypadła dużo słabszym Corrinom. Sam się wycofał, mając za nic sławę i władzę. Przed osiemdziesięcioma laty zniknął gdzieś na pery-feriach Imperium. Hyla nie potrafiła pojąć, dlaczego jej brat przyrodni, mając takie możliwości, zrobił to. Mimo iż od tamtej pory minęło osiem dziesięcioleci, Vorian — podobnie jak ona i Andros — gdzieś tam na pewno żył. Pewnie przeżyje jeszcze wiele wieków. Odnalezienie go nie zajęło Androsowi wiele czasu. Vor rzeczywiście powrócił niedawno na scenę publiczną, rzekomo występując w imieniu mało ważnego świata, który określał mianem swego domu. Miejsca, gdzie miał rodzinę. Po wywołaniu poruszenia wśród ludności Salusy Secundusa, ukłonach i uśmiechach do wiwatujących na jego cześć, obejrzeniu zorganizowanych dla niego parad odleciał, myśląc pewnie, że znowu popadnie w zapomnienie… —Musimy tam polecieć — rzekł Andros. Hyla z łatwością zdobyła współrzędne Keplera. —Oczywiście — zgodziła się z bratem. Zatankowali paliwo potrzebne do podróży międzygwiezdnej, zamordowali dwie osoby, które weszły im w drogę, i udali się na poszukiwania nieudanego syna Agamemnona, który zdradził ojca.

Chociaż bliźnięta wychowały się w odosobnieniu w laboratorium eksperymentalno-szkoleniowym, Junona wpompowała w nie mnóstwo danych, nauczyła też walki i infiltracji. Wprawdzie niektóre szczegóły były już przestarzałe, ale same metody ponadczasowe. Andros i Hyla czekali w kolczastych zaroślach wśród wzgórz na skraju wioski, w której — jak wiedzieli — Vorian Atryda ma dom. Gdy zapadła całkowita ciemność, przebiegli przez pola do wioski, której rozkład zapamiętali z zapisów. Wiedzieli, który dom należy do ich brata, znali imię jego żony, imiona jego dorosłych dzieci i najbliższych współpracowników. Chociaż w żyłach potomków Voriana płynęła krew generała Agamemnona, Androsa i Hyli nie interesowali gorsi kuzyni. Chcieli tylko swego brata… i mieli po temu własne powody. O tej porze światło paliło się tylko w jednym oknie dużego domu. Noc była cicha, słychać było jedynie szelesty wydawane przez moszczący się do snu inwentarz. Kiedy bliźnięta przemykały pod rozgwieżdżonym niebem, umilkło cykanie nocnych owadów. Okrążyli ostrożnie budynek i podeszli do oświetlonego okna. W środku Hyla zobaczyła tylko starą kobietę siedzącą w fotelu z książką, ale chyba drzemiącą. Z aparatu koncertowego na stole sączyła się kojąca, cicha muzyka. Poznała żonę Voriana, Mariellę, ale nie dostrzegła ani śladu brata. Andros chciał wpaść do środka, zabić kobietę i splądrować dom, ale Hyla go powstrzymała. — Junona nauczyła nas, na czym polega różnica między sukcesem odniesionym dzięki inteligencji a sukcesem odniesionym dzięki użyciu siły — powiedziała. — Jeśli Voriana tutaj nie ma, postarajmy się naj pierw czegoś dowiedzieć… szybko i skutecznie. Jeśli to nie podziała, możemy się uciec do przemocy, ale nie odwrotnie. Andros zgodził się i podeszli do drzwi frontowych. Szybkim ruchem nadgarstka Hyla urwała klamkę, a potem wyłamała zamek. Wpadli do środka tak błyskawicznie, że Marielła ledwie zdołała się unieść z fotela. —Kim jesteście? Co tu robicie? — zapytała oburzona staruszka, ale Hyla czuła strach emanujący z porów jej skóry. —Szukamy twojego męża — odparł Andros. — Drogiego Voriana. Bardzo go nam brakuje. Gdzie możemy go znaleźć? Nozdrza Marielli zadrgały. — Znam męża od siedemdziesięciu lat, a was nigdy nie widziałam. — Jesteśmy jego rodzeństwem — powiedziała Hyla — i dopiero niedawno dowiedzieliśmy się, gdzie się przez cały ten czas ukrywał. Oczy staruszki zwęziły się. — Tak… widzę podobieństwo, ale nigdy nie wspomniał, że ma brata czy siostrę. Starając się zrobić to dyskretnie, co jej się nie udało, Mariella rozejrzała się po pokoju, niewątpliwie w poszukiwaniu broni. — On o nas nie wie, ale przylecieliśmy na Keplera na szczęśliwe spotkanie rodzinne — powiedział Andros. Nawet Hyla widziała, że jego rozbrajający uśmiech nie wypadł przekonująco. — Nie ma go już na Keplerze — oznajmiła Mariella. — Minęliście się. Odleciał na zawsze. I myślę, że lepiej będzie, jeśli wy też stąd odlecicie. Hyla zmarszczyła czoło, zirytowana, że nie pójdzie to tak łatwo, jak myślała. —Dokąd poleciał? — zapytała. — Przybyliśmy tutaj z daleka. Mariella utwierdziła się w podejrzeniach. Skrzyżowała ramiona na piersi. —Raczej wam nie powiem. Pożegnał się i z powodów, które uznał za dobre i wystarczające, odleciał z Keplera. Gdyby chciał, żebyście wiedzieli, gdzie jest, powiedziałby wam. —To trwa za długo. — Andros skoczył, złapał Mariellę za ramię i cisnął z powrotem na fotel z taką siłą, że mógłby jej złamać kręgosłup. Staruszka krzyknęła z bólu. — Czas, żebyśmy spróbowali innych metod. Wcześniej przesłuchali zahartowanego mistrza miecza, który był uodporniony na ból. Hyla wątpiła, by staruszka stanowiła dla nich wyzwanie. — Dobrze — powiedziała do brata — ale potem musimy zatrzeć ślady. Nie możemy pozwolić, by którykolwiek z tych ludzi ostrzegł

Voriana, że go tropimy. Dwie godziny przed świtem, zanim we wsi zaczął się ruch przy porannych pracach gospodarskich, ktoś zauważył wznoszące się płomienie i wszczął alarm. Nadal czujni po nalocie łowców niewolników, mimo chroniących ich statków imperialnych na orbicie, wieśniacy rzucili się na pomoc. Przybiegła Bonda z mężem i synami i zobaczyła, że dom Marielli stoi w ogniu. Płomienie strawiły już parter i teraz ogarnęły dach. Nigdy jeszcze nie widziała, by pożar rozprzestrzeniał się tak szybko i tak doszczętnie niszczył zabudowania. — Matko! — krzyknęła i próbowała podejść bliżej, ale Tir złapał ją za ramię. — Czy się wydostała? Czy moja matka się wydostała? — wrzeszczała. Ochotnicza straż pożarna starała się podciągnąć węże do źródła za domem i ugasić ogień. Niektórzy strażacy, o zaczerwienionych i ponurych twarzach, zerkali na nią, kontynuując walkę z żywiołem. Bonda wyrywała się mężowi, ale Tir jej nie puszczał. Waliło jej serce, w gardle zaschło. W morze ognia zawaliła się weranda. Po twarzy Bondy ciekły łzy. W gorących podmuchach iskry latały jak świetliki. Wychowała się w tym domu z braćmi i siostrami, ale po odlocie ojca i tak już wydawał się pusty. Bez męża jej matka była tylko cieniem siebie, lecz nie chciała się przeprowadzić do żadnego z dzieci. — Może się wydostała — powiedziała Bonda, chociaż nic nie mo gło przetrwać tego piekła. Tir osunął się na ziemię obok niej, trzymając ją mocno w objęciach. Płomienie wzbiły się wyżej w niebo. W myślach jesteśmy dużo odważniejsi niż w rzeczywistości. — Faykan Butler, bohater dżihadu i pierwszy Imperator Corrino Zanim Valia przysłała mu wiadomość, Griffin Harkonnen nigdy nie słyszał o planecie, na której ukrywał się Vorian Atryda. Kepler był jednym z setek niewyróżniających się niczym światów, które leżały na kresach Imperium. Nawet podczas setek lat panowania myślących maszyn Omnius nigdy nie zaprzątał sobie uwagi Keplerem. Nic dziwnego, że Vorian po prostu zniknął tutaj na kilkadziesiąt lat. Oczywiście Lankiveil też nie był wielką planetą, akurat odpowiednim miejscem na zesłanie okrytego hańbą człowieka, takiego jak Abulurd Harkonnen, i niczym więcej. Trudno było go nazwać „domem” w krzepiącym sensie tego słowa. Jednak mimo trudności i niezadowolenia Griffin starał się widzieć drzemiący w tym świecie potencjał, możliwości handlu wielorybimi futrami, miejsce dla inwestycji innych szlachetnych rodów, które mógłby przyciągnąć, gdyby miał okazję porozmawiać z nimi. A kiedy zostanie przedstawicielem Lankiveila w Landsraadzie, poleci na Salusę Secundusa, zyska sojuszników, będzie prowadził interesy i w końcu ludzie dowiedzą się, że ma tych samych przodków, co ród Butlerów, który po dżihadzie przemianował się na Corrinów. To była część długofalowej strategii jego i Valii. Chociaż być może nie zdoła za życia zobaczyć owoców swoich starań, skorzystają z tego jego dzieci i wnuki. Ale ponowne pojawienie się Voriana Atrydy obarczyło go najpierw innymi obowiązkami. Po stracie Wellera i ładunku futer wielorybich Griffin zrozumiał, jak ważne jest, by został na Lankiveilu i przeprowadził rodzinę przez wzburzone, groźne wody. Nie mógł zrobić tego osobiście, więc zostawił dokładne instrukcje i najlepiej jak potrafił przygotował do tego Vergyla Harkonnena. Miał nadzieję, że dobrze pokierują interesami, dopóki nie wróci. „Pomścij honor naszego rodu, Griffin. Wiem, że mogę na ciebie liczyć”. Chociaż szukanie zemsty na tak wiekowym człowieku skłaniało go do zastanowienia się, honor Harkonnenów był ważniejszy od wszystkiego, włącznie z księgami rachunkowymi i pięcioletnimi planami, nad którymi tak długo ślęczał. Uwzględniając powagę tego, co musiał teraz zrobić — zabić najsłynniejszego bohatera dżihadu — Griffin miał pewne obawy. Ale nie uchylał się od obowiązku. Musiał się zmierzyć z ponurym, ale koniecznym zadaniem i wykonać je. Po odłożeniu pieniędzy na niezbędne wydatki na Lankiveilu i zo-stawieniu dyspozycji zapłaty za przewóz ważnych dla planety towarów dokładnie przeliczył odszkodowanie, które dostał od Niebiańskiego Transportu, i wykupił najtańszy przelot na Keplera. Większość funduszy, które ze sobą zabrał, pochodziła z oszczędności

przeznaczonych na opłacenie właściwych zaświadczeń rządowych na Salusie Secundusie i założenie biura w mieście stołecznym. Na razie musiał odłożyć te marzenia na później. Okrężna podróż wymagała kilku przesiadek, a poza tym Griffin zmuszony był lecieć starego typu statkiem towarowym Niebiańskiego Transportu. Po strasznym wypadku, który kosztował jego stryja życie, odczuwał niechęć do kontaktów z tym przewoźnikiem, ale podróż na Keplera następnym statkiem zajęłaby mu sześć dodatkowych tygodni. Nie chciał przebywać tak długo poza domem. Po dotarciu do celu zobaczył zgrupowanie dużych, dobrze uzbrojonych statków, które krążyły wokół planety, pełniąc wartę jak srodzy strażnicy. Według doniesień Vorian Atryda uzyskał od Imperatora Salvadora wojskową ochronę. Griffin zwęził oczy i poczuł przypływ złości. Nie znał szczegółów, ale przypuszczał, że przy zawieraniu tej umowy nie obyło się bez łapówek i powoływania się na szczególne zasługi. Atrydzki patriarcha z taką łatwością manipulował ludźmi. Imperator Corrino nigdy nie zawracał sobie głowy skierowaniem jakichkolwiek statków do ochrony Lankiveila… Mały port kosmiczny na Keplerze składał się z lądowiska dla promów i stacji przesiadkowej, z której można było polecieć do jednej z czternastu zamieszkanych dolin na kontynencie. „Jedynym sposobem uzyskania odpowiedzi jest zadawanie pytań” — powiedział kiedyś stryj Weller. Wszyscy, od podrzędnego technika uzupełniającego zapasy paliwa na statkach, po pełniącego służbę administratora portu, z przyjemnością rozmawiali o Vorianie Atrydzie, którego tożsamość była teraz znana. Najwidoczniej wiódł tam przez lata spokojne życie, udając zwykłego człowieka, i cieszył się sympatią rodziny i sąsiadów. Po tym, co zrobił dla zapewnienia Keplerowi ochrony, uważano go za bohatera i wysławiano jego osiągnięcia oraz wszystko, co uczynił dla planety i jej ludu. Najwięcej do powiedzenia miał pewien tragarz. —Kiedy na dolinę Voriana napadli łowcy niewolników i pojmali jego przyjaciół i rodzinę, wziął statek i poleciał ich ratować! Reszta się poddała. Co można zrobić po napaści łowców niewolników? Ale on znalazł sposób! — Opowiadając o tym, gadatliwy mężczyzna obsługiwał pulpit sterowniczy i przenosił spoczywające na podnośnikach dryfowych skrzynie z towarami z promu dostawczego na duże ciężarówki. — Tak, proszę pana. Vorian poleciał za łowcami niewolników na Poritrina i za własne pieniądze wykupił porwanych… nie tylko członków swojej rodziny, ale wszystkich. Potem udał się na Salusę i wymógł na Imperatorze gwarancję naszego bezpieczeństwa. I tak był już legendą dzięki swoim przewagom podczas dżihadu, a to tylko wzbogaca niewiarygodną spuściznę bezinteresownych czynów. — Tragarz wskazał palcem niebo. — Mamy tam te statki wojenne, bo Vorian Atryda zażądał ich od Imperatora. Nie mógłby tego zrobić nikt oprócz naczelnego baszara Armii Ludzkości. Ale Vorian… ach, jest człowiekiem, z którym nadal trzeba się liczyć. —Na to wygląda — rzekł Griffin, marszcząc czoło. Czy mógł to być ten sam człowiek, o którym słyszał przez całe życie, potwór, który zadał swemu najlepszemu przyjacielowi, Xavierowi Harkonnenowi, cios w plecy? Valia nie wspomniała w przesłanej mu wiadomości o powodzie przybycia Voriana Atrydy na dwór Imperatora, o tym, że pojawił się tam kierowany współczuciem, by chronić swą przybraną ojczyznę. A musiała o tym wiedzieć. — Chciałbym się z nim spotkać — powiedział Griffin, zaczynając mieć wątpliwości co do charakteru swego wroga. Widocznie człowiek ten nie był całkowicie zły ani całkowicie dobry, chociaż nie zmieniało to faktu, że dopuścił się zdrady wobec rodu Harkonnenów. — Praw dę mówiąc, mam z nim pewne koneksje z dawnych czasów. Gdzie mieszka? Chyba nie powrócił do ukrywania się, co? — Wszyscy znają wieś, w której mieszkał przez te wszystkie lata. Tragarz umilkł, kiedy obok niego przesuwały się skrzynie. Otarł grubą ręką spocone czoło, a potem podał nazwę doliny i udzielił Griffinowi niejasnych wskazówek, jak tam dotrzeć. Na początek to wystarczyło. Z tego, co powiedziała mu Valia i co sam znalazł w historycznych zapiskach, jego ofiara nie unikała zwracania na siebie uwagi, jeśli nadarzyła się ku temu okazja. Kobieta w biurze administracji portu dała mu bardziej szczegółowe wskazówki i załatwił sobie transport do doliny. Serce biło mu żywiej. Kiedy Valia powierzyła mu to zadanie, najwyraźniej uważała, że nie będzie to zbyt trudne. Ale czy naprawdę oczekiwała, że podejdzie do niego i po prostu go zabije? Nie byłoby to bardziej honorowe od

tego, co Atryda zrobił Abulurdowi Harkonnenowi. Wyobrażał sobie, jak może przebiec ich spotkanie. Czy po tylu latach przyczajenia Atryda mógłby się spodziewać, że skontaktują się z nim potomkowie młodego baszara, któremu dawno temu zniszczył karierę i reputację? Zaskoczenie powinno być całkowite, a zadanie wykonane tak, by ów człowiek doskonale wiedział, kto go pokonał. Harkonnen musi mu uzmysłowić, ile wycierpiała z jego powodu cała ich rodzina, a potem zabić go w uczciwej walce. Dorastając razem, Griffin i Valia toczyli pojedynki, wzmacniali się i sprawdzali. Byli do siebie idealnie dopasowani, zupełnie jakby łączyła ich telepatyczna więź. Opracowywali własne techniki walki, wyostrzali odruchy, uczyli się reagować na najmniejszy ruch. Bez wahania. Potrafili toczyć sparingi na śliskich od mgły kłodach, wy-skakiwać w powietrze, kopać i lądować w nieruchomej postawie na wąskich, chybotliwych czółnach w porcie. Griffin zastanawiał się teraz, czy Valia cały czas planowała takie spotkanie. Gdyby musiał walczyć z Vorianem Atrydą, te umiejętności mogły zupełnie zaskoczyć wroga. Jego siostra uważała, że tylko oni dwoje są prawdziwymi, wiernymi swemu dziedzictwu Harkonnenami. Pomiędzy ćwiczebnymi walkami studiowali dzieje przodków: Abulurda, Xaviera… Quentina i Faykana Butlerów, wielkich bohaterów dżihadu. — Jesteśmy z imperatorskiego rodu — mówiła. — Powinniśmy miesz kać n a S a l u s i e S e c u n d u s i e , a nie żyć w zapomnieniu na Lankiveilu. Zostaliśmy stworzeni do wyższych celów. Zabójstwo dla pomszczenia honoru rodu. Dotarłszy do osłoniętej doliny, w której Vorian Atryda i jego rodzina mieli domy, Griffin trafił na ponurą procesję — nie na świętowanie odwagi i umiejętności naczelnego baszara, lecz na pogrzeb. Domy we wsi przybrano krepą, a ludzie idący ulicami pogrążeni byli w żałobie. Kilkaset zebranych tam osób stanowiło prawdopodobnie całą ludność tej miejscowości. Jadąc tam, Griffin miał nadzieję, że uda mu się dyskretnie wypytać, gdzie mieszka poszukiwany przez niego człowiek. Wprawdzie każdy zorientowałby się, że jest obcoświatowcem, ale nie rozpoznaliby go. Odkąd Vorian po raz ostatni widział żyjącego Harkonnena, minęło osiemdziesiąt lat, a Griffina dzieliły od Abulurda trzy pokolenia. Starał się wmieszać niepostrzeżenie w kondukt pogrzebowy, ale czuł się niezręcznie. Podeszła do niego kobieta w średnim wieku z zaczerwienionymi oczami. —Nasze zakłady są dzisiaj zamknięte, proszę pana — powiedziała. — W takich chwilach społeczność łączy się w bólu. —Kim jest zmarły? — zapytał. —Nasza matka. Otoczona była wielką miłością. Mariella Atryda. — Kobieta potrząsnęła głową. — Jestem Bonda, jej córka. Griffin ukrył wstrząs. — Atryda? A zatem zna pani Voriana Atrydę? Czy to pani kuzyn? — dodał szybko, nim zdążyła zadać mu jakieś pytanie. — Dawno temu, podczas dżihadu, służyli z nim członkowie mojej rodziny. Z powodu smutnej ceremonii Bonda nie zachowała czujności. Uśmiechnęła się blado i zdawało się, że uwaga Griffina nie dała jej do myślenia. —Vorian był moim ojcem i kochano go tutaj — odparła. — Zrobił wiele dobrego dla Keplera. Wszystkim nam go brakuje. — Pokręciła głową. — Wybuchł pożar… dom się spalił. Nie znamy dokładnie przyczyny. — Spojrzała na niego zaszklonymi od łez oczami. — Moi rodzice byli małżeństwem przez blisko pięćdziesiąt lat. Myślę, że nie jest dla nikogo wielkim zaskoczeniem, że matka nie pożyła długo po jego odejściu. —Po odejściu? — W głowie Griffina włączył się dzwonek alarmowy. — A zatem Vorian… nie żyje? Nie wiedział, czy ma odczuwać zawód czy ulgę. Skoro sprawca ich nieszczęść nie żył, Harkonnenowie nie musieli już szukać zemsty. Być może Valia nie będzie całkowicie usatysfakcjonowana, ale Griffin będzie mógł przynajmniej wrócić do domu, pracować nad umocnie-niem finansów Lankiveila i przygotowywać się do wylotu do stolicy

Imperium, jak tylko wrócą wyniki jego egzaminów… Oczy Bondy na chwilę się rozszerzyły. — Och, nie. Ojciec żyje, tylko że nie było go na Keplerze, kiedy wybuchł ten straszny pożar. Po powrocie ze spotkania z Imperato rem na Salusie Secundusie odleciał z Keplera na zawsze. Zawarł jakiś układ z władcą, by zapewnić tej planecie bezpieczeństwo. Griffin zadrżał. —A ma pani pojęcie, dokąd się udał? Odbyłem tak daleką podróż tylko po to, by się z nim spotkać, by… przywieźć mu coś od mojej rodziny. —To świadczy o poświęceniu! Na Keplera nie tak łatwo się dostać. — Bonda potrząsnęła głową. W środku wsi zbierali się żałobnicy. — Przypuszczam, że ojciec udał się na poszukiwanie nowych przygód. Matka nalegała, żeby poleciał bez niej, a ja próbuję się z tym pogodzić. —Zna pani nazwę planety, na którą poleciał? —Nie robił z tego tajemnicy. Poleciał tam, gdzie nigdy nie był, na pustynny świat Arrakis. Obawiam się, że już nigdy nie wróci. — Arrakis? Dlaczego akurat tam? Bonda wzruszyła ramionami. — A kto to wie? Ojciec żyje tak długo, może był już we wszystkich innych miejscach, które go interesują. Zostanie pan na pogrzebie jako nasz gość? Opowie nam pan, co o nim wie? Jestem pewna, że sam z chęcią by posłuchał. Griffin przełknął ślinę przez zaschnięte gardło. Nie spodobałaby się im żadna ze znanych mu opowieści o Vorianie Atrydzie. Chociaż nie chciał tutaj zostać, bo wyraźnie nie było to jego miejsce, wiedział z rozkładu lotów, że minie jeszcze parę dni, zanim na Keplera przyleci następny statek. —Zostanę na pogrzebie — powiedział. — Chciałbym usłyszeć więcej o pani ojcu, ale moje opowieści o Vorianie Atrydzie muszę zachować dla siebie. —Jak pan sobie życzy — rzekła Bonda. — A teraz przepraszam, muszę wygłosić mowę pogrzebową. Griffin nie wiedział, co jeszcze mógłby dodać, a nie chciał opowiadać dalszych kłamstw, więc czekał, starając się jak najmniej rzucać w oczy i przyglądając się pożegnaniu Marielli Atrydy. Galaktyka pełna jest niezliczonych dziwów — zarówno pięknych, jak i surowych światów. Nikt nie jest w stanie zobaczyć ich wszystkich podczas jednego życia, nawet ja, choć dano mi tyle lat. — Vorian Atryda, prywatne dzienniki, okres keplerowski Zbieracze przyprawy z zadowoleniem przyjęli Vora w swoje szeregi. Ci twardzi ludzie mieli otwarte umysły i zaakceptowali obcoświatowca, który nie znalazł dla siebie lepszych możliwości niż praca w głębi pustyni. Nie byli nieżyczliwi, ale przestrzegali surowej dyscypliny i nie mieli krzty pobłażliwości wobec tych, którzy dopuszczali się jakichkolwiek uchybień. Na pustyni nie tolerowano nieodpowiedzialności, ponieważ najdrobniejszy błąd mógł kosztować życie wiele osób. Nowo zwerbowani musieli się szybko uczyć, a oprócz tej wymagającej dużego wysiłku fizycznego pracy Vor musiał sprostać wyzwaniu psychicznemu — bardzo tęsknił za Mariellą oraz całą rodziną i przyjaciółmi, którzy zostali na Keplerze. Wziął go pod swoje skrzydła Calbir, szorstki szef brygady o ogorzałej cerze, i traktował jak niedoświadczonego młokosa, chociaż sam mógłby być jego praprawnukiem. Wydawało się, że nie zna nazwiska Vora, mimo iż ten nie ukrywał swojej tożsamości i w umowie zawartej z Konsorcjum Agencji Handlowych podał je w pełnym brzmieniu. Towarzyszom pracy nie powiedział, kim rzeczywiście jest, a ludziom na tym szczeblu jego nazwisko z niczym się nie kojarzyło. Dla nich był po prostu Vorem. Zauważywszy, że nowy nabytek firmy nosi pas z tarczą osobistą, Calbir zachmurzył się. — Po tym można poznać, że jesteś obcoświatowcem, chłopcze — powiedział. — Wiem, dlaczego to nosisz — dla ochrony w mieście Arrakis — ale nie włączaj tego tutaj, bo będzie to nasz koniec. Pole Holtzmana przyciąga ogromne czerwie. Pozwól, że na wszelki wpadek do powrotu do bazy umieszczę go w twojej szafce. Vor zdjął pas i podał mu go. Ze względu na wieloletnie doświadczenie w kierowaniu statkami powietrznymi i kosmicznymi Vor zasugerował, że

byłby dobrym kan-dydatem na pilota jednoosobowego szperacza patrolującego rozległą pustynię i wypatrującego charakterystycznego piasku zabarwionego melanżem, ale Calbir wykpił jego propozycję. — Lata doświadczenia? — Zmierzył wzrokiem od stóp do głów stojącego przed nim młodo wyglądającego mężczyznę. — Na Arrakis nieoczekiwanie zrywa się silny wiatr. Musisz się wykazać prawdziwym mistrzostwem, zanim powierzę ci statek zwiadowczy. Nie obchodzi mnie, skąd jesteś ani gdzie latałeś, ale do lotów tutaj nie jesteś przygotowany. Uwierz moim słowom. Vor wiedział, że stary brygadzista się myli, ale by przekonać go, że jest w błędzie, musiałby powiedzieć mu o sobie więcej, niż chciał. Poszedł więc z innymi do pracy na dużej koparce przyprawy, samojezdnej maszynie wielkości sporego budynku. Niczym sztuczny przeżuwacz wygryzała rowy w przesyconych przyprawą piaskach. Poruszając się na ogromnych bieżnikach, przebywała diuny w zadziwiająco dobrym tempie od jednej skalnej wychodni do drugiej, podczas gdy niskolot trzymał nad nią straż, by ostrzec załogę przed zbliżającym się czerwiem. Przemierzając pustynię, jakby grała w klasy, koparka wydobywała ogromne ilości melanżu i starała się wyprzedzić monstrualne stwory, które buszowały w piaskach przyprawowych. Zbieracze przerzucali urobek z wirówki do wirówki niczym przez kolejne żołądki kopytnych, by odsiać drobiny piasku. Pozostawał tylko gęsty, miękki proszek, który miał zapach cynamonu, ale był niezwykle silnym narkotykiem. W młodości Vora melanż był ciekawym towarem, rzadką substancją rozprowadzaną wśród szlachty przez kupca Aureliusza Venporta. Jednak podczas wywołanych przez Omniusa epidemii przyprawa okazała się skutecznym środkiem uśmierzającym ból, wzmacniającym układ odpornościowy i pomagającym wielu chorym odzyskać zdrowie. Odkrycie to i desperacja ludzi spowodowały gwałtowny wzrost zapotrzebowania na melanż i ożywienie koniunktury na surowej pustynnej planecie, na którą wcześniej mało która cywilizowana osoba miała ochotę się wybrać. Podczas gorączki przyprawy na Arrakis po-dążały przez przestrzeń kosmiczną hordy ambitnych łowców fortuny (zarówno optymistów, jak i szarlatanów). Wielu zmarło, wzbogacili się nieliczni. Napływ obcoświatowców na zawsze zmienił życie pragnących samotności mieszkańców planety i przekształcił małe górnicze osady, takie jak miasto Arrakis, w ruchliwe ośrodki handlowe. Jednym z nieprzewidzianych skutków tej metody walki z epidemia-mi było to, że duża część mieszkańców Imperium była teraz uzależniona od przyprawy, chociaż Vor nie przypominał sobie, by widział zażywające ją osoby na Keplerze. Rynek międzyplanetarny domagał się zwiększenia jej pozyskiwania. Podczas zarazy tolerowano kon-kurujące ze sobą firmy zajmujące się jej wydobyciem, by zaspokoić potrzeby chorujących populacji. Teraz jednak Konsorcjum Agencji Handlowych, część kupieckiego imperium Venporta, bezwzględnie eliminowało wszelką konkurencję, wypychając z rynku — przekupstwem, szantażem, sabotażem albo bardziej radykalnymi sposobami — jednego rywala po drugim. Wiele zbudowanych przez nich osad było obecnie wymarłymi wioskami pośród pustynnych skał. Calbir i jego brygada, włącznie z Vorianem, pracowali dla Konsorcjum Agencji Handlowych. Kiedy Vor przybył do miasta Arrakis i pytał o możliwość znalezienia miejsca w jakiejś ekipie w głębi pustyni, co rusz słyszał, że jeśli ceni swoje życie, powinien się trzymać z dala od wszelkich firm poza tą, która należy do Venporta. — Ale z drugiej strony — powiedziała pewna wysuszona kobieta o smutnej twarzy — gdybyś cenił swoje życie, w ogóle byś się tam nie wybierał. Zbył ją śmiechem. —Miałem w życiu dosyć wygód. Wzywają mnie diuny. W ich głębi żyją ludzie, których chciałbym poznać. —Skoro tak mówisz. Ale nie bądź taki pewien, że oni chcą poznać c i e b i e . Vor pracował w brygadzie zbieraczy przyprawy już od kilku tygodni. Była to praca w upale i kurzu, ale jemu to nie przeszkadzało. Uważał, że go psychicznie odmładza, ponieważ dzięki niej mógł się zrelaksować i pozwolić sobie na to, żeby wykonywać swoje obowiązki i nie wybiegać myślami w przyszłość dalej niż poza koniec następnej wyczerpującej zmiany. Zresztą sama praca była ekscytująca, bo czyż mogło być nudne zajęcie, podczas którego w każdej chwili mógł się wyłonić spod piasku potwór i pochłonąć wszystko? Koparka codziennie pędziła przez otwartą pustynię, spiesząc do następnej wychodni skalnej. Od chwili, gdy szperacz odkrył złoże przyprawy, do momentu, kiedy zgarniarka przeniosła żniwiarkę na otwarte diuny, Vor wraz z

całą brygadą ścigali się z czasem. Ogromna maszyna przesuwała się po piasku, zbierając tyle rdzawo zabarwionego melanżu, ile się dało. Gdyby kiedykolwiek znaleźli się zbyt daleko od bezpiecznego miejsca i nie byli w stanie wyprzedzić czerwia, mogli się katapultować w kapsule ratunkowej, a pojemniki z melanżem zostałyby wystrzelone w górę i przeniesione przez powolne silniki do strefy, skąd Konsorcjum Agencji Handlowych mogłoby zabrać ludzi i przyprawę. Na razie do niczego takiego nie doszło. Jednominutowe opóźnienie spowodowane błędnymi obliczeniami i byłoby po nich. Vor nie chciał skończyć życia jako ochłap powoli wchłaniany przez przełyk czerwia. Zamiast wracać codziennie do miasta Arrakis, odległego o setki — czasami o tysiące — kilometrów, koparka zostawała na noc na samot-nych wychodniach skalnych, twardych wyspach wśród miękkiego piachu, gdzie nie mogły jej zaatakować czerwie. Kiedy w nieprzenik-nionej czerni pustynnej nocy świeciły gwiazdy, Vor chodził nerwowo po skałach, rozmyślając o Keplerze, o Marielli, i zastanawiając się, ile lat będzie musiał czekać, nim zaryzykuje wymknięcie się tam tylko po to, by znowu spotkać się z rodziną. I czy jeszcze będzie tam Mariella. Włócząc się samotnie, zauważył stare schronienie zbudowane z głazów. Zaintrygowało go to, więc zawołał Calbira. — Wygląda na to, że nie my pierwsi obozujemy tutaj — powiedział. — Inna brygada zbieraczy przyprawy? Posiwiały brygadzista zrobił zdegustowaną minę. —Ludzie pustyni — odparł. — Prawdopodobnie zensunnici, potomkowie zbiegłych niewolników. Przybyli na Arrakis, bo uważali, że nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie chciał się osiedlić w takim miejscu. Podczas gorączki przyprawy spakowali się i wycofali w naj-dziksze rejony, by nie stykać się z obcoświatowcami. Słyszałem, że nazywają siebie Fremenami, wolnymi ludźmi, ale nędzną egzystencję bez śladu cywilizacji trudno uznać za wolność. —Poznałeś kiedyś któregoś? — zapytał Vorian. — Chciałbym z ni-mi porozmawiać. —A po co ci to? Wybij sobie te marzenia z głowy! Jeśli popracu-jesz tutaj dostatecznie długo, to pewnie zobaczysz jakiegoś człowieka pustyni, ale nie mamy z nimi wiele wspólnego. Zmęczona brygada spała pod gołym niebem, ciesząc się, że nie przebywa w pełnej kurzu maszynie. Calbir wystawił wartę. Jego ludzie zrzędzili, iż jest to absurdalny i zalatujący paranoją środek bezpieczeństwa, dopóki nie pokazał im resztek starego obozowiska. — Wolałbym, żebyście stracili trochę snu, niż żebyśmy wszyscy stracili życie — powiedział. — A jeśli nie boicie się paru nomadów, to pamiętajcie, że Josef Venport narobił sobie sporo wrogów. Mężczyźni dłużej się nie spierali. Piasek i skały wchłaniały za dnia energię cieplną i oddawały ją przez kilka pierwszych godzin nocy, ale pustynne powietrze było tak pozbawione wilgoci, że zatrzymywało niewiele ciepła. Niebawem zrobiło się chłodno. Mężczyźni siedzieli kręgiem w obozie, zasłaniając chustami usta i nosy przed kurzem. Odprężali się, opowiadając o potężnych burzach pustynnych, które przeżyli, o uniknięciu o włos pożarcia przez czerwia, o członkach brygady, którzy zginęli, i o miłościach, które zostawili na innych światach. Vorian słuchał, ale swoje opowieści trzymał dla siebie. Mógłby przez wszystkie noce opowiadać o strasznych eskapadach, które podejmował podczas dżihadu. Walczył w większej liczbie bitew i zwie-dził więcej planet niż wszyscy ci ludzie razem wzięci. Ale nie starał się wyrobić sobie pozycji wśród tych zbieraczy przyprawy chełpieniem się. Tutaj, w brygadzie, każdy miał przywilej ochrony swojej prywatności, a jego przeszłość była jego własnością i wybór, czy podzieli się wspomnieniami z innymi czy nie, należał do niego. Zresztą i tak ulu-bionymi chwilami Vora nie były jego przygody, lecz spokojne lata, codzienne życie z kobietą, z którą od lat dzielił łoże, przyglądając się, jak jego dzieci dorastają i zakładają własne rodziny. Woląc samotnie wspominać to, co zostawił, położył się z głową na zaokrąglonym kamieniu i patrzył w spokojne pustynne niebo, a rozmowy wokół niego powoli cichły. Miał dużo do przemyślenia, ale w swoim długim życiu nie musiał już niczego udowadniać. Linie przeszłości mogą nas łatwo opleść i obezwładnić. Bez względu na to, czy je widzimy czy nie, te nici historii krępują nas wszystkich. — Norma Cenva, Rozprawa o strukturze rzeczywistości, referat przedstawiony na Poritrinie Tio Holtzmanowi Zmarł kolejny kandydat na nawigatora i Cioba nadzorowała usunięcie ciała z hermetycznego zbiornika. Dwaj robotnicy VenHold spośród tych, których — po wykryciu, że na Kolhara udało się przeniknąć szpiegowi Royce’owi Fayedowi —

poddano dodatkowemu prześwietleniu, podłączyli do zbiornika węże i wypompowali cenny gaz przyprawowy. Kiedy zapaliły się zielone lampki kontrolne, milczący mężczyźni włożyli maski i otworzyli właz. Sięgnęli do środka i z trudem zaczęli wydobywać bezwładne, na wpół rozpuszczone zwłoki. Cioba przyglądała się temu ciemnymi, błyszczącymi oczami, ale nic nie mówiła, bo już wiele razy brała udział w takich rutynowych czynnościach. Jednak mimo tych porażek wielu kandydatom na nawigatorów udawało się przejść proces przemiany, czego nie można było powiedzieć o dawnych towarzyszkach Cioby, siostrach z Rossaka, które nadal bezskutecznie usiłowały dokonać psychicznego przełomu i stać się Matkami Wielebnymi. W ostatnim roku z trzystu kandydatów na nawigatorów siedemdziesięciu ośmiu zawiodło, ale zmarło tylko dwunastu. Zwykle monitory medyczne wykrywały, kiedy układy biologiczne ochotnika zaczynają szwankować, można więc było częściowo uratować zmutowaną osobę, zanim nastąpił zgon. W połowie ukształtowany nawigator już nigdy nie mógł stać się normalnym człowiekiem, ale mimo to mógł posłużyć do prowadzonych w VenHold badań naukowych. Jego nadal żywy mózg był wprawdzie pod pewnymi względami upośledzony, lecz pod innymi doskonalszy i naukowcy z ośrodka badawczego Josefa na Denali wiele się dowiadywali, studiując mózgi niedoszłych nawigatorów. Wydając z wysiłku stęknięcia tłumione przez maski zakrywające ich twarze, robotnicy wyciągnęli w końcu bezwładnego trupa i położyli go na ziemi. Jego skóra była blada i zwiotczała, a głowa wy-dłużona i zniekształcona, jakby ktoś uformował ją z gliny, a później zrzucił z wysoka. Ciało wyglądało, jakby było częściowo ugotowane. Te szczątki zostaną poddane sekcji. Cioba i Josef Venportowie tworzyli zgrany zespół. On był człowiekiem oddanym swej pracy, ale patrzył na osiągnięcia i porażki jak na liczby w zestawieniu bilansowym, nie zaprzątając sobie głowy tajemną wiedzą o umyśle, natomiast Cioba, dzięki szkoleniu zgromadzenia żeńskiego, wiedziała, że niektóre odpowiedzi dotyczące rozwoju ludzkiego umysłu nie są jednoznaczne. Podczas gdy robotnicy odciągnęli ciało, by je zapakować i przesłać następnym statkiem do denalskich laboratoriów, Cioba poszła na szczyt wzniesienia i stanęła przed komorą, w której znajdowała się zatopiona w myślach Norma Cenva. Chociaż była ona prababką Josefa, również Cioba czuła z tą dziwną kobietą silny związek, które-go źródłem były więzi ich obu z Rossakiem. Norma zaczęła swoją niezwykłą przemianę jeszcze przed narodzinami Karee Marques, przodkini Cioby, i łączyły ją genetyczne więzi z mającymi moce psychiczne kobietami z Rossaka; jej matka, Zufa Cenva, była jedną z najpotężniejszych czarodziejek. Kiedy Norma zauważyła ją, Cioba od razu przedstawiła to, z czym przyszła. Kobieta w zbiorniku nie rozumiała już, czemu mają służyć uprzejmości i pogadanki. — Zmieniłaś się w nadludzką istotę, Normo. Ufam, że wiesz, iż rossakańskie siostry, w tym kilka ostatnich czarodziejek, również starają się zwiększyć swoje zdolności poprzez spowodowane trucizną cierpienia, które zbliżają je do granicy śmierci. Myślisz, że są między tym a przemianą w nawigatora jakieś podobieństwa? Norma długą chwilę milczała. — Droga do wszelkiego rozwoju wiedzie przez kryzys — odparła w końcu. — Bez stresu i krańcowych wyzwań nikt nie osiągnie szczy tu swoich możliwości. Sama przeszła ten cykl. Początkowo była błyskotliwą, ale zdeformowaną kobietą z Rossaka i cierpiała wskutek dezaprobaty otwarcie okazywanej jej przez matkę, potem zaś została schwytana i prawie zamęczona na śmierć przez jednego z cymeków. Właśnie te tortury wyzwoliły w niej niewiarygodną moc psychiczną. Podobnie było z Raquellą, której dopiero na progu śmierci udało się przywołać ukryte zdolności; stała się o wiele potężniejszą kobietą. —Straciłam rachubę czasu — ciągnęła Norma. — Zwróciłaś moje myśli ku Rossakowi. —Są tam obie moje córki — powiedziała Cioba. — Twoje prapra-wnuczki. — Praprawnuczki… — rzekła Norma. — Miło byłoby je zobaczyć. Nim Cioba zdążyła zareagować, zbiornik Normy Cenvy zaczął drgać i otoczył je powietrzny wir, tak zniekształcając wszystko, co widziała, że doznała zawrotu głowy. Cioba chwytała wielkie hausty powietrza, usiłując nie stracić równowagi, a potem walcząc ze zmienioną, nieco silniejszą grawitacją. Podniosła wzrok i poznała dobrze znane skalne miasto, rozległe, srebrzystopurpurowe dżungle rozciągające się w żyznych dolinach oraz dymiące wulkany, które nadawały horyzontowi złowieszczy wygląd. Starała się zapanować nad zdumieniem. Pojawiły się na balkonie widokowym, jednym z miejsc zebrań, gdzie Matka Wielebna

zwoływała akolitki… gdzie Cioba uczestniczyła w pogrzebach ponad tuzina młodych kobiet, które nie przeżyły próby trucizny. „Jestem z powrotem na Rossaku!” — pomyślała. Jej serce wezbrało radością. Pragnęła zobaczyć Sabinę i Candys, nawet Karee Marques, swoją babkę, która odegrała zasadniczą rolę w wychowaniu i szkoleniu Cioby podczas lat spędzonych w zgromadzeniu żeńskim. Przed wieloma akolitkami i siostrami ukrywano ich pochodzenie, by skupiały się na nauce, nie na sprawach rodzinnych. Jednak Ciobę, dzięki temu, że była potomkinią czarodziejek, potraktowano inaczej. Norma wyrwała ją z Kolhara tak bezceremonialnie, że Cioba była w oficjalnym stroju, który nosiła w pracy, ale kiedy się rozejrzała, zdjęła chustkę i rozwiązała włosy; długie, czarne loki opadły jej luźno na ramiona. Wyglądała zupełnie tak jak potężne kobiety o telepatycznych zdolnościach, których umysły zniszczyły niezliczone rzesze cymeków. Szybko zauważono przybycie Normy w dużym zbiorniku i wkrótce taras wypełnił tłum sióstr. Tym, które nie poznały jej od razu, Cioba powiedziała, kim jest. Wydawało się, że Norma nie zauważa zamieszania. Cioba podniosła głos. — Przybyłyśmy tutaj, ponieważ Norma Cenva zaproponowała, że udzieli rad w sprawie przemiany sióstr w Matki Wielebne. Może uda jej się nakreślić podobieństwa z nawigatorami, których pomaga kształtować na Kolharze. Nadeszła pospiesznie Matka Wielebna Raquella, której towarzyszyła Karee Marques. Babka Cioby była w białym stroju roboczym upstrzonym fioletowymi, czerwonymi i niebieskimi plamami po soku jagód, liści i grzybów, które zbierała na niższych piętrach dżungli. — Rossak i bardzo… i niewiele się zmienił — powiedziała Norma przez głośniki w zbiorniku. Karee nie mogła przestać uśmiechać się do Cioby. — Spełniłaś wszelkie oczekiwania, wnuczko — powiedziała. — Wie le sióstr absolwentek znalazło miejsce w szlacheckich domach jako żony lub doradczynie, ale ty utrwaliłaś pozycję zgromadzenia w naj większym konglomeracie w Imperium. — Tak, to było świetne posunięcie biznesowe — rzekła Cioba. Istotnie, jej małżeństwo było wynikiem chłodno wykalkulowane-go porozumienia między Matką Wielebną Raquella i Josefem Venportem, ale Cioba odczuwała autentyczną dumę ze swej rodziny oraz potęgi i wpływów Venport Holdings. Na taras weszły szybkim krokiem jej córki, promieniując podnieceniem, ale starając się zachować stateczną postawę, której ich nauczono. Cioba nie potrafiła ukryć radości. Otworzyła ramiona i przygarnęła do siebie Sabinę i Candys. — Wiem, że dobrze się spisujecie — powiedziała. — Przyniesiecie zaszczyt Matce Wielebnej i całemu zgromadzeniu. Dzięki genom czarodziejek odziedziczonym zarówno po Marques, jak i po Normie, nie wspominając już o politycznych wpływach rodziny Venportów, dziewczęta miały wspaniałą przyszłość. Matka Wielebna przyglądała się temu z chłodną miną. Cioba zauważyła, że gdy na miejsce zebrań weszła siostra Dorotea, Raquella ostentacyjnie odwróciła się od niej. — Staramy się nie przypominać akolitkom o ich więzach rodzin nych i nie zachęcać do ich podtrzymywania — powiedziała staruszka. Cioba stawiła jej czoło. — W wielu przypadkach jest to właściwe, Matko Wielebna — stwierdziła — ale one są córkami, a w przyszłości spadkobierczyniami josefa Venporta i wnuczkami czarodziejek. Muszą wiedzieć, kim są i czego się od nich oczekuje. Ku ich zaskoczeniu przemówiła przez głośniki Norma Cenva, przypominając im o wyniosłej czarodziejce Zufie Cenvie, która nigdy nie omieszkała okazać swej karłowatej córce, jak bardzo się na niej zawiodła. — Czasami lepiej jest nie z n a ć swojej matki. Większa część historii Imperium jest dopiero przed nami, poza naszym polem widzenia. Ale pamięć o mnie nie zaginie. — Imperator Salvador Corrino, mowa koronacyjna Chociaż Roderick był o dwa lata młodszy od brata, często czuł się tak, jakby to on był bardziej odpowiedzialny.

Gryzł się w język, kiedy słuchał, jak Salvador duka, ćwicząc mowę w jednej z pałacowych oranżerii. Pryzmatyczne drzwi były zamknięte i całą publiczność stanowił Roderick. Siedział na sztywnej sofie naprzeciw brata, mając nadzieję, że będzie mógł mu coś doradzić. Po wystąpieniu Manforda Torondo przed Radą Landsraadu i ciągłych tumultach wywoływanych przez żarliwych butlerian Roderick odkurzył antykomputerowe przemówienie, które Imperator Jules wy-głosił niejeden raz. Kwiecisty język, którego lubił używać ich ojciec, zastąpił dla wygody Salvadora prostszymi zwrotami. Był zadowolony z tego, jak zaktualizował tę mowę, ale kiedy słuchał brata, zauważył skłonność Salvadora do rozwlekania słów i zacinania się, brak właściwego rytmu i modulacji głosu. —Opieranie się pokusie kończy się, to znaczy zaczyna się w do-mu… — Salvador spojrzał ponownie na tekst i potrząsnął głową. — Nigdy nie będę wielkim mówcą, bracie, więc lepiej postawmy sobie prostszy cel, żeby nie powodować dalszych szkód. —To było całkiem do przyjęcia — skłamał Roderick — ale słyszałem już lepsze twoje wystąpienia. Mimo to ludzie zrozumieją twoje przesłanie. I powinno to na razie ukrócić błazeństwa butlerian. Wydawało się, że Salvador przejrzał zamiar podniesienia go na duchu. Pokręcił tylko głową i ponownie zabrał się do studiowania słów na holoprompterze. Po wsparciu brata w przygotowaniach do wygłoszenia mowy Rodericka czekało dużo innej pracy, nie miał więc czasu porozmawiać z Hadithą, mimo iż słała do niego przez służących prośby, by się z nią skontaktował. Dopiero teraz spieszył do zajmowanej przez nich części pałacu, by się przebrać do publicznego wystąpienia. Dopóki nie wszedł do ich apartamentów, nie miał pojęcia, w jakiej to pilnej sprawie chciała się z nim widzieć Haditha. Żona już wyszła, ale przygnębiony ochmistrz opowiedział mu o starciu, do którego doszło między nią i jej osobistą sekretarką, siostrą Perianną, wścibską i pozbawioną poczucia humoru kobietą, która również została wyszkolona na Rossaku (chociaż zdaniem Ro-dericka nie umywała się nawet do siostry Dorotei). Wynikało z tego, że Perianna została nagle zwolniona ze stanowiska i była odtąd niemile widziana w pałacu. Jednak na razie Roderick nie zawracał sobie głowy domową sprzeczką. Haditha potrafiła sama utrzymać służbę w ryzach. Miał zaledwie tyle czasu, by się przebrać i szybko zjeść talerz mięsa na zimno z chlebem przed udaniem się do Parlamentu. Liczył na to, że Salvador przećwiczył przemówienie jeszcze parę razy. Haditha czekała na niego w prywatnej loży, którą mieli z boku centralnej sceny w olbrzymiej sali. Z długich, kręconych, kasztanowych włosów i patrycjuszowskich rysów podobna była do swojego nieżyjącego już stryjecznego dziadka, ważnego wojskowego w czasach dżihadu, którego portrety kiedyś widział, z tym, że miała ciemniejsze oczy i delikatniejszą twarz. Była w czarnej, koronkowej sukni, na szyi miała naszyjnik z pereł, a włosy ujęte wysadzaną rubinami spinką. Roderick usiadł, nachylił się do niej i pocałował ją w policzek. — Przepraszam za spóźnienie — powiedział. — Miałem dzisiaj urwa-nie głowy. Był odziany w smoking, gdyż po mowie Imperatora zaplanowano przyjęcie. Po spożytym w pośpiechu posiłku żołądek podchodził mu do gardła. Na widok płonących oczu żony zorientował się od razu, że jest zdenerwowana. — To, co się dzisiaj stało, to katastrofa — powiedziała bez wstę pów. — Perianna odeszła… i krzyż na drogę. Z jej głęboko zranionej miny wywnioskował, że nie była to zwykła sprzeczka z osobistą sekretarką. —Co się stało? — zapytał. —Już od kilku tygodni zauważałam pewne drobiazgi: niektóre moje rzeczy leżały nie tam, gdzie je zostawiłam, szuflady były nie-domknięte, dokumenty staranniej ułożone, pisaki na moim — i na twoim — biurku nie na swoim miejscu. —Na moim biurku? Coś zginęło? —Tego nie mogę powiedzieć. Perianna była jedyną osobą, która miała tam dostęp, ale indagowana o to, wszystkiego się wyparła. Jednak dzisiaj zobaczyłam, jak wymyka się z mojego gabinetu. Schowałam się, nie wiedziała więc, że ją przyłapałam, a kiedy później zapytałam ją, co tam robiła, twierdziła, że w ogóle nie wchodziła do mojego gabinetu, co — jak w i e d z i a ł a m — było kłamstwem. Powiedziałam więc, że ją widziałam. Zareagowała demonstracyjnym oburzeniem i nalegała, żebym przeszukała jej pokój i rzeczy, skoro uważam, że jest

złodziejką. Roderick zmrużył oczy, jego niepokój wzrósł. —I zrobiłaś to? —Musiałam, skoro mnie do tego popchnęła. Oczywiście niczego nie znaleźliśmy, o czym doskonale wiedziała. — W oczach Hadithy błysnął gniew. — Oznajmiła, że skoro jej nie ufam, nie może mi już dłużej odpowiednio służyć i złożyła rezygnację. Pozwoliłam jej odejść. Roderick poczuł, że robi mu się zimno. Ta kobieta została wyszkolona w zgromadzeniu żeńskim i wnioskując z umiejętności otwarcie demonstrowanych przez Doroteę, przypuszczał, że Perianna mogła równie dobrze zapamiętać wszystko, co widziała, bez potrzeby zabie-rania jakichkolwiek materialnych dowodów. —Może powinniśmy byli zatrzymać ją i przesłuchać — rzekł. —Ja też uświadomiłam to sobie… niestety za późno, kiedy już jej nie było. Odleciała z Salusy. Roderick zacisnął szczęki. Wiedział, że jego żona nie trzyma w prywatnych komnatach żadnych niebezpiecznych sekretów, więc Perianna nie mogła znaleźć nic istotnego. Nawet gdyby zerknęła do jego prywatnego dziennika, nie natrafiłaby tam na nic oprócz osobistych uwag o rodzinie, ponieważ nie zamieszczał w nim niczego, co miałoby jakiekolwiek polityczne znaczenie. Nie było też żadnych dowodów na to, że szpiegowała, ale mimo to poczuł skurcz w i tak już burzącym się żołądku. Na scenie pojawił się Imperator Salvador i podszedł do mównicy. Bracia mieli wszczepione aparaty nadawczo-odbiorcze, by Roderick mógł w razie potrzeby dzielić się z Salvadorem uwagami. Roderick wyłączył aparat, żeby spokojnie przemyśleć to, o czym dowiedział się od żony, więc Salvador zerknął na niego z niepokojem. — To prawdopodobnie nic wielkiego — rzekł Roderick i skupił uwagę na mowie Salvadora. Nacisnął płatek ucha, włączając aparat, i zobaczył na twarzy Salvadora wyraz wielkiej ulgi. Teorie się zmieniają, kiedy pojawiają się nowe dane. Jednak f a k t y są niezmienne… tak jak moje zasady. Właśnie dlatego odnoszę się podejrzliwie do wszelkiego rodzaju teorii. — Manford Torondo, mowa wygłoszona do butlerian na Lampadasie Środowisko intelektualne na Zenicie sprzyjało innowacyjności i twórczości naukowej, a planeta szczyciła się tym, że jest oazą odkryć i postępu. Badacze, tacy jak Ptolemeusz i jego współpracownik, doktor Elchan, otrzymywali fundusze z puli pochodzących z dotacji pieniędzy, dostępnych dla każdego, kto przedstawił ciekawy pomysł i konkretny plan jego realizacji. Ptolemeusz wywodził się z dużej rodziny, miał dwóch braci i trzy siostry, którzy bez wyjątku byli odnoszącymi sukcesy badaczami z różnych dziedzin, mającymi niezależne laboratoria i zespoły techników. Życzliwie ze sobą współzawodniczyli, by się przekonać, kto będzie mógł się pochwalić przynoszącymi największe pożytki odkryciami, i choć Ptolemeuszowi ledwie wystarczało czasu, by śledzić wszystkie publikacje z własnej dyscypliny, starał się czytać każdy artykuł napisany przez któreś z rodzeństwa. Zenickie zespoły naukowe pracowały z pełnym zrozumieniem tego, że kiedy odkrycie okaże się praktyczne i przyniesie spore zyski, znaczna ich część trafi z powrotem do puli i będzie je można przekazać następnej grupie badaczy z interesującymi pomysłami. Ich osiągnięcia udostępniano innym światom Imperium, by mogły się rozwijać. Mimo tej otwartości i hojności gospodarka Zenita rozkwitała. Ptolemeusz był zadowolony i dumny z tego, co wspólnie z doktorem Elchanem udało mu się dokonać w ciągu dziesięciu lat pracy w jego znajdującym się w wiejskim majątku laboratorium. Jak dotąd dwa ich odkrycia przyniosły duże, trzy inne zaś umiarkowane zyski. Rezydencję i budynek laboratorium otaczało dziesięć hektarów po-fałdowanych obszarów trawiastych przetykanych kępami drzew. Ptolemeusz miał pod swoją wodzą dwunastoosobowy zespół techników, asystentów laboratoryjnych i służących. Było to środowisko sprzyjające kreatywności i rozwojowi umysłowemu. Tak bardzo lubił panującą na Zenicie kolegialną atmosferę, że zgłosił się do pełnienia przez jedną kadencję funkcji przedstawiciela planety w Landsraadzie. Wykonywanie powinności obywatelskich było w jego rodzinie tradycją. Nigdy ani przez chwilę nie wątpił, że wraz ze swym oddanym współpracownikiem wykonują dobrą robotę. A zatem zaskoczył go, rozsądnego człowieka o otwartym umyśle, żar, z jakim butlerianie występowali przeciw technologii. Nie widział w tym sensu.

Oczywiście nikt nie mógł zaprzeczyć, że myślące maszyny dopuściły się przerażających zbrodni przeciw ludzkości, ale absurdem było winić samą naukę za chore ambicje i wady człowieka. Tylko osoba ograniczona umysłowo mogła negować to, że na przykład diagnostyka medyczna i zaawansowane metody chirurgiczne stosowane przez absolwentów Akademii Suka uratowały życie niezliczonym ludziom albo że maszyny rolnicze zwiększyły produkcję rolną o rzędy wielkości w porównaniu z tym, co mogli wypracować niewolnicy, wybawia-jąc w ten sposób wiele osób od śmierci głodowej. Prawdę mówiąc, jedna z jego sióstr stworzyła genetycznie zmodyfikowaną odmianę pszenicy dającą plon trzykrotnie wyższy od naturalnej. Jak ktokolwiek mógł się z tym spierać? A mimo to potężny ruch butlerian rozprzestrzenił się na wiele planet. Zdumiewała go cała ta ideologia. Jak można myśleć z nostalgią o powrocie do prymitywnego życia? Przemówienie Manforda Torondo wygłoszone w gmachu Landsraadu przekonało go, że istotna część odpowiedzi na to pytanie musiała umknąć jego uwagi, ponieważ nie mógł po prostu zrozumieć takiego myślenia. Zirytowany, że nie pojmuje butlerian, Ptolemeusz widział jednak, jacy są wpływowi, uznał więc, że trzeba pilnie znaleźć z nimi jakąś wspólną płaszczyznę. Zbadał, gdzie i jak narodził się ten ruch. Jego założycielką była Rayna Butler, która w dzieciństwie cudem przeżyła straszną gorączkę. Chociaż nie chciał myśleć źle o powszechnie czczonej męczennicy, podejrzewał, że wskutek choroby mogła doznać uszkodzenia mózgu i przejść biochemiczną zmianę osobowości, która sprawiła, że stała się niezrównoważona psychicznie. Dzięki swej charyzmie, na fali nie-zaprzeczalnego strachu przed Omniusem, zyskała wpływ na masy. Jej następca, Manford, również doznał poważnego fizycznego i psychicznego urazu z powodu utraty nóg. Na płaszczyźnie osobistej Ptolemeusz współczuł biedakowi, ale na społecznej miał mu za złe, że prowadzi swych zwolenników na manowce ze szkodą dla całej ludzkości. Ptolemeusz był pewien, że jeśli ofiaruje Manfordowi w pełni sprawne protezy, jeśli sprawi, że ów pozbawiony nóg mężczyzna stanie się ponownie kompletną osobą, przyzna, że niektóre technologie służą dobru ludzkości. Byłby to pierwszy krok na drodze do oświecenia tych antynaukowo nastawionych fanatyków. Ale reakcja Manforda na ten dar była przerażająca i niepojęta. Ptolemeusz poczuł się tak, jakby ziemia usunęła mu się spod stóp. Spędziwszy całe dotychczasowe życie na Zenicie, gdzie otwarcie i bez uprzedzeń dyskutowano na każdy temat, porażony był ślepym uporem butlerian. Doktor Elchan, którego rasa, częściowo słusznie, częściowo niesłusznie, była długo prześladowana, nie posiadał się z przerażenia. Przestrzegał zresztą Ptolemeusza, że Manford może zareagować w taki sposób, a po wizycie u przywódcy butlerian twierdził, że mieli szczęście, iż udało się im ujść z życiem… co wydawało się absurdalne, ale mogło być prawdą. Ptolemeusz i Elchan wrócili przestraszeni do swojego wiejskiego laboratorium na Zenicie i z pewną konsternacją pogrążyli się w pracy. — Nie powinniśmy się zniechęcać, przyjacielu — rzekł Ptolemeusz do Elchana, siląc się na optymizm. — Postaraliśmy się najlepiej, jak mogliśmy, przedstawiliśmy nasze argumenty. Nie traćmy więcej czasu na butlerian. Powtarzał te słowa, ponieważ musiał przekonać sam siebie. Natomiast tlulaxański badacz był cichy i skupiony. Od wielu lat był przyjacielem i współpracownikiem Ptolemeusza. Pracowali syner-gicznie, co nie tylko dawało dobre efekty, ale również tworzyło milą i inspirującą atmosferę. Dzięki swym humanitarnym działaniom doktor Elchan przełamał wiele uprzedzeń do Tlulaxan. —Cieszę się, że wróciłem tu bezpiecznie. — Elchan podniósł lewą rękę, wyprostował sztuczne palce. — Wiemy, że dzięki myślowodo-wym połączeniom sztucznych nerwów z zakończeniami naturalnych zastępcze kończyny funkcjonują prawidłowo. Odzyskałem rękę i mogę się nią posługiwać, mimo że jej nie czuję. —Zakończenia nerwów czuciowych to zupełnie inny problem — rzekł Ptolemeusz. — Ale rozwiążemy go. *· —Najlepszym sposobem na odniesienie sukcesu jest kontynuowa-nie pracy dla dobra ludzkości — zgodził się z nim Elchan. — W końcu przezwyciężymy butleriańskie postawy. Nauka pozostanie wierna swym zasadom, bez względu na to, czy w nią wierzą czy nie. Ptolemeusz wiedział, że to, nad czym obecnie pracują, zawładnie wyobraźnią całego społeczeństwa Imperium i wywoła podniecenie. W

zbiornikach i kadziach z substancjami odżywczymi rosły organiczne receptory podobne do tych, których cymeki używały, by kierować swymi mechanicznymi formami kroczącymi. Ptolemeusz i jego współpracownik otrzymali od Rady Zenita znaczne wsparcie finansowe, ale Elchan nagiął też pewne przepisy, by po cichu zdobyć szczątki form kroczących cymeków w celu ich zbadania. Butlerianie rozbijali w drobny mak wszelkie tego typu wytwory technologii, a ponieważ wskutek tego większość pozostałości została zniszczona, naukowcy mieli dostęp do bardzo nielicznych opisów działania myślowodów i pojemników chroniących mózgi oraz ich próbek. Nietknięte formy kroczące były na wagę złota. Ptolemeusz nie pytał Elchana, z jakich bierze to źródeł. — Chciałbym któregoś dnia móc dokonać sekcji ptasiego móżdżku Manforda Torondo, by zobaczyć, czy jest między nim a normalnym ludzkim mózgiem jakaś zauważalna różnica — rzekł Elchan marzy cielskim tonem z nutą szyderstwa. Ptolemeusz nie chciał drwić z przywódcy butlerian. — To nieuprzejme — stwierdził. Nadal był zasmucony i rozczarowany tym, że nie zawarli kompromisu, z którego wszyscy odnieśliby pożytek. Tydzień po powrocie z fatalnie zakończonej podróży na Lampadasa życie zaczęło wracać do normalności. I wtedy przyleciały statki butlerian. Czterdzieści jednostek zawisło nad wiejskim zespołem laboratoriów. Małe statki opadały z rykiem i zawodzeniem przeciążonych silników dryfowych jak wrony na świeże ścierwo. Wielu pracowników laboratorium poszło już do domów, a ostatnich kilku wybiegło, gdy tylko wszczął się tumult. Widząc statki lądujące na trawiastych wzgórzach, rzucili się do ucieczki i zostawili Ptolemeusza oraz doktora Elchana, by sami stawili czoło butlerianom. Kiedy otworzyły się włazy i wysunęły z nich schody, rozległ się ogłuszający huk. Z jednostek wypadła grupa mistrzów miecza i setki cywili wymachujących pałkami. Dwaj niewielkiego wzrostu naukowcy gapili się z rozwartymi ustami, jakby nie dowierzali własnym oczom, na ten zbyteczny pokaz siły. — Nie możemy uciec — jęknął z przerażeniem Elchan. Stali sami przed głównym budynkiem laboratorium. — To nie ma sensu! — rzekł z naciskiem Ptolemeusz. — Po co mie liby tu przylatywać? Pojawił się beznogi mężczyzna, jadąc wśród głośnych wiwatów w siodełku na grzbiecie swej mistrzyni miecza. Kiedy Ptolemeusz zobaczył go siedzącego za małym biurkiem na Lampadasie, mężczyzna ten nie zrobił na nim przerażającego wrażenia, teraz jednak na widok przywódcy motłochu przeszły mu ciarki po plecach. — Ptolemeuszu z Zenita — rzekł Manford — przybyliśmy, żeby ci pomóc. Uwiodła cię pokusa. Ambicja sprowadziła cię na manowce. Postawiłem sobie za cel sprowadzić cię na właściwą drogę. Podczas gdy ich przywódca mówił te słowa, rozentuzjazmowani butlerianie rzucili się w pościg za technikami laboratoryjnymi, którzy nie zdołali jeszcze uciec z posiadłości. Manford nie zrobił nic, by ich przywołać. — Po co tu przyleciałeś? — Ptolemeusz patrzył z przerażeniem, jak fanatycy przewracają na ziemię jedną z jego pracownic i zaczynają okładać ją pałkami. Nie widział jej już, gdyż zasłaniał ją kłębiący się wokół niej tłum, ale słyszał jej krzyki. — Powiedz im, żeby przestali! Anari Idaho doniosła Manforda do dwóch kulących się ze strachu naukowców. Spojrzawszy na nich z góry, powiedział: — Oni mają swoją misję, a ja swoją. Krzyki laborantki ucichły. Ze statków wyłoniło się więcej butlerian. Elchan był przerażony. Ptolemeusz chciał pocieszyć przyjaciela, ale jego słowa były puste. —Zawiadomię radę. To… to prywatne laboratorium. —Tak, twoje laboratorium — rzekł Manford tonem towarzyskiej pogawędki. — Wejdźmy do środka i zobaczmy, co tam robiłeś. Ptolemeusz nie chciał ich wpuścić do budynku badawczego, ale butlerianie ruszyli naprzód jak tsunami, unosząc jego i Elchana. Roz-biegli się po pomieszczeniach, rozbijając sprzęt i prototypy, wyrywając instalacje i rzucając kamieniami w okna. Ptolemeusz oddychał z trudem. Było to okropne i surrealistyczne jak wywołany przez środki halucynogenne koszmar, przed którym nie mógł uciec. — Nie rozumiem! — Po jego twarzy płynęły łzy. — Nie wyrządziłem ci żadnej krzywdy. Chciałem tylko pomóc.

Manford potrząsnął głową, okazując głęboki smutek. — Obraża mnie twoje przypuszczenie, że potrzebowałem pomo cy okropnej technologii, że w twoim mniemaniu jestem taki słaby. Również w budynku Anari Idaho nosiła Manforda, żeby mógł patrzeć z ponurym potępieniem na kadzie, w których hodowano sztuczne kończyny i zakończenia nerwów, na aparaturę pomiarową i — co było najgorsze — na trzy rozebrane formy kroczące cymeków. Manford schylił się, podniósł sztywną plastikową rękę, po czym rzucił ją z obrzydzeniem na podłogę. — Dlaczego myślałeś, że rodzaj ludzki potrzebuje takich wzmoc nień? — zapytał. — Potrzebna nam wi ara… a ja pokładam wiarę w tobie, Ptolemeuszu z Zenita. Dlatego daję ci jeszcze jedną szansę. Zdezorientowany, Ptolemeusz wstrzymał oddech. Nadal słyszał dobiegające z różnych pomieszczeń i z zewnątrz, z całego zespołu laboratoryjnego, odgłosy niszczenia. Zbierało mu się na wymioty. Obok niego stał w milczeniu, trzęsąc się ze strachu, Elchan. Wydawało się, że zrozumiał podstawowy fakt, którego Ptolemeusz wciąż nie mógł pojąć. Manford zmarszczył brwi. — Obawiam się jednak, że twój tlulaxański współpracownik wpadł zbyt głęboko w otchłań potępienia — powiedział. — Nie możemy go ocalić, możemy natomiast pozwolić, by jego los stał się dla ciebie na uczką. Może w końcu dostąpisz oświecenia. Elchan jęknął i podjął próbę ucieczki, ale dwóch zelotów chwyciło go i z powrotem popchnęło w stronę Manforda i Anari. Mistrzyni miecza wyciągnęła swój oręż i jednym ciosem odcięła mu tuż pod barkiem, w miejscu, gdzie jego ciało łączyło się ze sztucznymi zakończeniami nerwowymi, protezę lewej ręki. Ofiara wrzasnęła, patrząc na kończynę, z której wyciekał odżywczy, pompowany przez aparaturę hydrauliczną, płyn. Z kikuta ręki tryskała krew. Ptolemeusz chciał przyjść mu z pomocą, ale powstrzymały go silne ramiona. Serce waliło mu jak oszalałe, nie mógł złapać tchu. Napotkał wzrok przyjaciela, ale tylko na chwilę, bo Elchan osunął się na podłogę i zdawało się, że gaśnie. —Teraz przynajmniej może umrzeć jak człowiek — rzekł Manford. — Umysł człowieka jest święty. —Umysł człowieka jest święty — wymruczeli pozostali i Torondo gestem nakazał im wyjść. Jeden z mistrzów miecza wyciągnął Ptolemeusza na zewnątrz, ale Elchana zostawili w laboratorium, by wy-krwawił się na śmierć. To nie działo się naprawdę, nie miało sensu. Ptolemeusz nie chciał uwierzyć, że to rzeczywiście się rozgrywa. Kiedy wycofali się na porośnięty trawą teren za zespołem budynków badawczych, ludzie Manforda wrzucili przez rozbite wcześniej okna bomby zapalające i wzniecili pożar. —Przestańcie! — wrzasnął Ptolemeusz. — Wypuśćcie Elchana! Nie możecie tego robić ludzkiej istocie! To mój przyjaciel i… —Nie jest wart ocalenia — przerwał mu Manford, a potem ignorował coraz bardziej rozpaczliwe błagania Ptolemeusza. Płomienie wzniosły się wyżej. Ptolemeusz zobaczył, że jego towarzysz pojawił się w jednym z okien i próbował się wydostać, ale butlerianie rzucili się naprzód i tłukli go pałkami, dopóki nie cofnął się i nie zniknął. Ogień sięgnął dachu, pełzał po ścianach, a potem dotarł do łatwo-palnych płynów odżywczych. W laboratoriach rozległy się wybuchy. Ptolemeusz słyszał wrzask przyjaciela. — Przestańcie! — Załkał i osunął się na kolana. Z oczu płynęły mu łzy. Trzęsąc się, objął rękami głowę. — Proszę, przestańcie… Manford uśmiechał się z zadowoleniem, natomiast twarz Anari Idaho była bez wyrazu. Chwyciła Ptolemeusza za włosy, poderwała jego głowę i zmusiła, by przyglądał się, jak laboratorium płonie. — Otrzymałeś od nas dar — rzekł Torondo do Ptolemeusza — i wie rzę, że wyciągniesz z tego wnioski. Pozwól, że zacytuję ci coś z jednego z dzienników Erazma, które przestudiowałem. Dla większości ludzi te opisy są zbyt przerażające, ale musisz to usłyszeć. „Ludzie kontynuują walkę z nami jak dzieci, które dostały napadu złości — pisze Erazm — ale nasza technologia jest lepsza. Dzięki naszym osiągnięciom, zdolno ści przystosowania i wytrwałości zawsze będziemy wygrywać. Ludzie są nieistotni… chociaż, muszę przyznać, interesujący”. — Zamknął

oczy, jakby chciał się pozbyć niesmaku, który wywołał u niego ten cytat. — Mam nadzieję, że zdałeś sobie sprawę, że twoje podejście było błędne, Ptolemeuszu z Zenita. Będziemy się za ciebie modlić. Ogień wypalił się po paru godzinach, kiedy statki butlerian już dawno odleciały, zostawiając Ptolemeusza, by gapił się na dymiące zgliszcza, słuchał syku płomieni i rozdzierającej serce ciszy. Manford Torondo i jego ludzie zostali, dopóki doktor Elchan nie przestał krzyczeć… a krzyczał długo. Patrząc na pogorzelisko, Ptolemeusz czuł, że stracił wszystko — oprócz wiedzy i ciekawości uczonego. A zatem ci barbarzyńcy nie wszystko mu odebrali. Siedział na trawiastym wzgórzu tak głęboko zatopiony w myślach, jakby był w transie, i zastanawiał się nad tym, co ma teraz zrobić. Opracował plan, szczegółowy plan. Wstał, przetarł zaczerwienione oczy i starał się wrócić do rzeczywistości. Było tak, jakby wokół niego zmieniły się prawa fizyki i musiał uporządkować na nowo swe podstawowe przekonania. Nie śmiał zwrócić się do braci i sióstr, by otwarcie wystąpili przeciw butlerianom — nie narazi ich na takie niebezpieczeństwo, bo te dzikusy wtargnęłyby również do ich laboratoriów, zamknęły jego rodzeństwo w środku i żywcem spaliły. Nie, ale miał mózg… swoje najwspanialsze narzędzie, najpotężniejszą broń. Butlerianie zgnietli go i odrzucili jak świstek papieru, zamordowali jego najlepszego przyjaciela i zostawili go pokonanego, ale nie był to jeszcze koniec. Manford nie miał pojęcia, jakiego stworzył sobie wroga. Zważmy na to, czym jest ludzkie życie — jesteśmy zwierzętami, ale oczekuje się od nas, że wzniesiemy się ponad nie. Mimo iż honor wymaga od nas altruistycznych zachowań, nawet działanie dla dobra innych nieuchronnie sprowadza się do dbałości o własny interes, choćbyśmy nie wiadomo jak bardzo starali się to ukryć. — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul, O kondycji rodzaju ludzkiego Na swoje nieszczęście siostra Ingrid miała dociekliwy umysł. Wcześniej, kiedy przechodziła szkolenie wśród butlerian na Lampadasie, nauczyciele chwalili ją za to — dopóki nie zadawała niewłaściwych pytań. Dociekliwość pozwalała jej wyróżniać się w przedmio-tach, które ją interesowały, takich jak chemia i fizjologia człowieka, ale jeden z nauczycieli zbeształ ją za to, że jej uwagę pochłaniają zu-pełnie nieistotne rzeczy. Ingrid zdawała sobie sprawę, że tak często poświęca czas na roztrząsanie drugorzędnych spraw, że zaniedbuje program podstawowy. Dzięki rekomendacji siostry Dorotei została przyjęta do zgromadzenia żeńskiego na Rossaku i uciekła z lampadaskiej szkoły, którą uważała za coraz nudniejszą. Według Dorotei zgromadzenie miało dostarczyć nowych bodźców jej aktywnemu umysłowi. Ostatnio myśl o komputerach ukrytych przez nieprawe siostry gdzieś na Rossaku nie dawała jej spać. Z tego podejrzenia zwierzyła się jej szeptem jedna z akolitek. Wiele pozostałych dostało bzika na tym punkcie i nie posiadało się z podniecenia, ale Ingrid pozostała sceptyczna. Owa plotkarka nie miała żadnego dowodu ani nawet przekonującego argumentu, a Ingrid uważała, że nie jest ona zbyt spostrzegawcza; było nieprawdopodobne, by zauważyła coś, co umknęłoby bystremu oku Ingrid. Mimo to taką przerażającą możliwość należało potraktować po-ważnie. Tyle nauczyła się od Manforda Torondo. Dla bezpieczeństwa założyła więc, że ta plotka jest prawdziwa, dopóki się nie przekona, że jest inaczej. Gdyby udało się jej znaleźć dowód, siostra Dorotea pomogłaby jej wyplenić myślące maszyny i oczyścić zgromadzenie żeńskie. Kiedy wspomniała o tych pogłoskach, Dorotea tak samo się zatroskała. — Pozwól, że popytam — powiedziała. — Wiele się tutaj zmieniło od czasu, kiedy wysłano mnie na Salusę, ale mam nadzieję, że Matka Wielebna aż tak bardzo nie zbłądziła. Jednak Ingrid nie chciała porzucić swego zamysłu i czekać, aż ktoś inny dostarczy odpowiedzi na dręczące ją pytanie. Miała świadomość, że jeśli Dorotea zacznie zadawać zbyt wiele pytań, zgromadzenie może jeszcze głębiej ukryć swoje sekrety. Myślące maszyny miały uwodzicielski urok, i jedna czy dwie siostry mogły mu ulec, i wymyślić jakieś nierozsądne uzasadnienie dla używania komputerów. „Apologetki maszyn”, jak zwano takie osoby w Imperium. Ale dla Ingrid nie było w tej sprawie żadnych subtelnych rozróżnień ani obszarów szarości między czernią a bielą: myślące maszyny pod wszelkimi postaciami powinny zostać wyeliminowane. Jaskiniowe miasto było rozległe, pełne zawiłych, rozgałęziających się tuneli i w przeważającej części puste. Ingrid

prowadziła poszukiwania w rejonach, które wydawały się zamknięte i zabarykadowane, gdzie wisiały znaki zakazujące wstępu. Od siostry oczekiwano, że będzie przestrzegać reguł, ale oczekiwano również myślenia i wątpienia. A Ingrid miała wątpliwości. Najbardziej prawdopodobnym miejscem wydawały się pomieszczenia, gdzie trzymano wszystkie rejestry eugeniczne, do których dostęp był ograniczony. W panujących przed świtem ciemnościach prześlizgnęła się obok barykady strzegącej ścieżki, która prowadziła w górę wzdłuż ściany urwiska do jaskiń o ograniczonym dostępie. Jej wzrok przystosował się do światła gwiazd, kiedy podążała ścieżką, widząc znaki, które świadczyły o tym, że często się nią chodzi. Kiedy znalazła się wysoko ponad szlakami uczęszczanymi przez instruktorki i uczennice szkoły, zauważyła przed sobą błysk światła — ktoś schodził, przyświecając sobie ukradkowo latarką. Wcisnęła się w rozpadlinę między dwoma dużymi głazami i czekała, wstrzymując oddech. Przeszła obok niej szybkim, ale uważnym krokiem staruszka w białej sukni czarodziejki, w której Ingrid rozpoznała Karee Marques. W jej laboratorium na dolnym piętrze dżungli zaczęła już pracować przy badaniach chemicznych siostra Dorotea. Ingrid zastanawiała się, co staruszka robiła w środku nocy tu, na górze. Biorąc pod uwagę fakt, że właśnie tutaj znajdowały się jaskinie, do których dostęp był ograniczony, miało to prawdopodobnie związek z rejestrami eugenicznymi. Kiedy Karee zeszła do zamieszkanej części jaskiniowego miasta, Ingrid, czując nowy przypływ energii, wbiegła na najwyższy punkt stromej ścieżki. Poniżej nadal rozbrzmiewała różnymi odgłosami dżungla, w górze woalka chmur przesłoniła gwiazdy. Ingrid powoli się odwróciła i dokładnie obejrzała ścieżkę, głazy i rumowisko skalne, wytężając wyobraźnię, by odgadnąć, co mogła tutaj robić Karee. Gdy dotarła na szczyt urwiska, nie dostrzegła ani śladu pełniących straż sióstr, które widywała tam w godzinach dziennych; jak miała nadzieję, na noc zeszły z posterunku. Wejście do zakazanych tuneli było ciemne i złowrogie. Ingrid wahała się kilka minut, co robić. Za godzinę świt rozjaśni niebo, a ona wciąż nie miała odpowiedzi. Niedługo w zamieszkanej części miasta zacznie się ruch, na niższych ścieżkach i tarasach oraz w tunelach zaczną się kręcić siostry. Właśnie wtedy usłyszała wyraźnie dobiegające z dołu głosy i ujrzała w ciemnościach oświetlone jasnym blaskiem latarek postaci dwóch wspinających się jedna za drugą sióstr. Jeśli zostanie za skałami, nie zobaczą jej. Ich głosy rozbrzmiewały coraz wyraźniej, a one same to pokazywały się, to znikały z cienia skalnych przewieszek. Serce Ingrid zabiło mocnej; nie potrafiła wymyślić żadnego sensownego wyjaśnie nia swojej obecności w tym miejscu, gdyby ją przyłapały. Ale dlaczego miałyby podejrzewać, że jest tutaj ktoś niepowołany? Ukryła się w najciemniejszym cieniu, obok sękatego rossakańskiego cedru, kiedy siostry — otoczone jaskrawym światłem — pojawiły się w wejściu do jaskiń z rejestrami. Jedną z nich była Valia. Poza ich rozmową Ingrid słyszała tylko dobiegający z dołu szmer dżungli prze-rywany wołaniem nocnych ptaków siedzących na skalnych półkach. Niczego nie podejrzewając, siostry weszły do ciemnej jaskini. Po niekończącej się chwili wahania Ingrid wśliznęła się za nimi i trzymała poza kręgiem światła. Poruszała się cicho, tak blisko nich, jak tylko się odważyła. Na Lampadasie często wyprawiała się na nocne eskapady jedynie ze świeczką w ręku albo bez żadnego światła. Valia i jej towarzyszka szły wykutymi w skale korytarzami. W pewnym momencie skręciły za róg i całe przejście na powrót pogrążyło się w ciemności. Ingrid przyspieszyła kroku, żeby nie stracić ich z oczu, i znowu zobaczyła światło dwóch latarek, ale tylko na chwilę, bo skręciły w lewo i zniknęły, jakby przeszły przez ścianę. Czarny jak smoła tunel działał na nerwy, ale Ingrid bardziej bała się tego, że zostanie przyłapana, niż ciemności. W tych ukrytych przejściach było rzeczywiście coś tajemniczego i złowrogiego. Kiedy dotarła do miejsca, gdzie obie siostry zniknęły, rozejrzała się, wypatrując choćby słabego promyka światła czy jakiegoś otworu, ale wszędzie widziała tylko litą skałę. Ale przecież siostry gdzieś poszły. Ingrid chodziła spiesznie w tę i z powrotem, pewna, że to właśnie tutaj, lecz nie mogła znaleźć żadnego otworu. Przycisnęła twarz i dłonie do skalnej ściany, starając się wymacać ukryte drzwi. Słyszała lekkie brzęczenie, jakby gdzieś w pobliżu znajdowało się gniazdo owadów… albo pracujące maszyny. Posuwała się dalej, badając dotykiem ścianę. Nagle jej dłoń weszła w skałę. Iluzja. Nieprzezroczysty obraz rzutowany na otwór, by go ukryć! Wstrzymała oddech. Oszołomiona, cofnęła się, a potem ostrożnie ruszyła naprzód i wsunęła w skałę całą rękę. Tak, to ukryte wejście.

Zebrawszy odwagę, przeszła przez ścianę i znalazła się w dużej, jasnej, pulsującej dźwiękiem grocie. Jej twarz owionął powiew wentylacji. Kiedy jej wzrok dostosował się do światła, zobaczyła coś, co wydawało się nieprawdopodobne. Rzędy komputerów, złożonych urządzeń do przechowywania danych, oraz ścianę monitorów i metalowe platformy, na których kilka sióstr obsługiwało maszyny. Siostra Valia zatrzymała się przed zestawem monitorów i zawahała, jakby coś wyczuła, po czym zaczęła się obracać w stronę ukrytego wejścia. Przerażona Ingrid cofnęła się i przeszła przez hologram ściany. Miała nadzieję, że zrobiła to, zanim Valia zdążyła ją zauważyć. Niezdolna pojąć ogromu zbrodni, której sekretu strzegły jej własne siostry, rzuciła się do ucieczki, nie zważając na to, że nic nie widzi w ciemnym korytarzu. Wydawało się jej, że usłyszała za plecami jakiś hałas, ale biegła dalej, aż w końcu wypadła na zewnątrz, w mrok chłodnej, rozświetlonej tylko lśnieniem gwiazd nocy. Serce omal nie wyskoczyło jej z piersi. Ciężko dysząc i próbując się uspokoić, zaczęła schodzić stromą ścieżką. Musiała pomyśleć. Musiała znaleźć kogoś, komu mogłaby o tym powiedzieć. Zgromadzenie żeńskie wydało się jej nagle ponurą, potworną, pełną tajemnic organizacją. Pomieszczenie z komputerami nie było miejscem przeznaczonym dla jej oczu. Szła oszołomiona. Ile jeszcze ze szkolenia oferowanego przez Matkę Wielebną było łgarstwem? Siostry twierdziły, że polegają tylko na ludzkich zdolnościach, a mimo to używały komputerów! A jeśli zawiodła ją również Dorotea? Ingrid nie wierzyła, by tak było… ale skąd mogła mieć pewność? Doszła do wniosku, że jedynym sposobem będzie ujawnienie komputerów bezpośrednio Manfordowi Torondo. Wraz ze swoimi zwolennikami zniszczy okropne maszyny, nie słuchając żadnych ra-cjonalizacji. Przygotowując się do cichej pracy na komputerach, zanim jeszcze wstała większość sióstr, Valia zauważyła intruza. W mgnieniu oka — jak ją nauczono — rozpoznała w nim nową akolitkę z Lampadasa, siostrę Ingrid, która ze swymi butleriańskimi przekonaniami obnosiła się jak z pięknym tatuażem. Valia nie powiedziała nic innym wstającym przed świtem pracow-nicom, ale po prostu wypadła jak strzała — choć cicho — do przedpokoju i śmignęła przez hologram do ciemnego tunelu. Nie włączyła latarki, poruszała się ukradkiem. Słyszała, jak przestraszona akolitka ucieka. Usiłując stąpać bezszelestnie, zatrzymała się tuż przed wylotem jaskini, zobaczyła w górze ścieżki zatrzymującą się Ingrid, po czym zaczęła się ku niej skradać. Znając ścieżkę z częstych wędrówek w środku nocy, szła pewnie. Nie miała wątpliwości, że dziewczyna wszystko widziała. Słyszała, jak Ingrid się potyka, jak dyszy. Potrąciwszy przypadkiem kamyk, narobiła hałasu i Ingrid zastygła, po czym obróciła się, ale nie była w stanie nic dojrzeć. Valia w jednej chwili znalazła się przy niej. — Niedobrze wyglądasz, siostro Ingrid — powiedziała bez waha nia, chcąc zaskoczyć akolitkę. — Mogę pomóc? — Zręcznym ruchem przesunęła się obok niej i zagrodziła jej drogę na dół. — Wiesz, że to ścieżka, którą nie mogą chodzić osoby niepowołane. Nie powinno cię tutaj być. Akolitka spojrzała na nią jak zwierzę, które znalazło się w po-trzasku. — Nie masz prawa mnie pouczać — oznajmiła. Valia była pewna, że po wszystkich zaciętych pojedynkach z bratem może lepiej walczyć niż Ingrid. — Musimy uciąć sobie pogawędkę. Pierś Ingrid falowała ze wzburzenia. —Nie ufam ci — powiedziała. — Jesteś zdemoralizowana przez komputery. —Komputery? — Valia starała się jak mogła wyglądać na zdziwioną. — O co ci chodzi? Ingrid wskazała w górę ścieżki i ten moment wahania wystarczył Valii. Zepchnęła dziewczynę z urwiska tak szybko, że tamta nie zdążyła nawet krzyknąć. Spadając, Ingrid uderzyła o twardą skalną ścianę, a potem roztrzaskała się na baldachimie drzew i runęła na dno dżungli. Nie było wyboru, więc Valia nie żałowała swej decyzji. W komputerach zawarta była niezastąpiona, gromadzona przez pokolenia wiedza, a ona przysięgła Raquelli, że będzie strzec tajemnicy danych eugenicznych. Skoro był to priorytet, a ją wiązała przysięga, zabójstwo przyszło jej z łatwością. Teraz jednak będzie musiała opowiedzieć Raquelli o tym, co zrobiła. Zanim dotarła do prywatnej kwatery Matki Wielebnej, uspokoiła się na tyle, by pokazać, że nie ma nawet cienia wątpliwości, iż postą-

piła słusznie. Świtało już i siostry wstawały do porannych zajęć. Raquella też krzątała się, kiedy powitała Valię w swym pokoju. Upewniwszy się, że drzwi są zamknięte, Valia wyznała bez szczególnych emocji, że zabiła akolitkę. Staruszka nie pokazała nic po sobie, tylko przyglądała się Valii jak chirurg szczególnie groźnym powikłaniom u pacjenta leżącego na stole operacyjnym. W końcu wyciągnęła rękę i owinęła w żelaznym uścisku palce wokół nadgarstka Valii. —Nie miałaś wyboru? — Ścisnęła jeszcze mocniej, badając puls dużo młodszej kobiety. —Jestem przekonana, że był to najlepszy sposób, by ochronić dane eugeniczne — powiedziała Valia zgodnie z prawdą, pewna, że Raąuella potrafiłaby wykryć każde kłamstwo. — Wybranie innej możliwości groziłoby katastrofą. Znając ją i widząc jej reakcję, jestem pewna, że była zdecydowana wpędzić nas w kłopoty. —I nie miałaś żadnych innych motywów? — Nie. — Valia patrzyła Matce Wielebnej prosto w oczy. Raquella dłuższą chwilę trzymała ją za nadgarstek, wyczuwając tętno i wilgotność jej skóry. — Nie akceptuję tego, co zrobiłaś, ale działałaś z czystych pobu dek. Pokaż mi, gdzie jest ciało. Musimy zadbać o to, by nie pojawi ły się dalsze pytania, bo inaczej twoja niebezpieczna gra obróci się przeciwko nam. Jaskinie tętniły życiem, siostry zajęte były porannymi czynnościami. Załatwiwszy sobie zastępstwo w szkole, Matka Wielebna zjechała z Valią windą na dolne piętro dżungli. Przedarły się przez dziki busz, idąc wzdłuż podnóża urwiska do miejsca, gdzie powinna była spaść Ingrid. Po godzinnych poszukiwaniach znalazły pogruchotane ciało leżące w kałuży krwi na skale. Już wcześniej odkryły je dwa pokryte łuską padlinożerne ptaki, ale odleciały, spłoszone nadejściem kobiet. Valia patrzyła na martwą akolitkę, ale nadal nie miała najmniejszego poczucia winy. „Twoją jedyną rodziną jest teraz zgromadzenie żeńskie” — brzmiało jej w głowie. — Nie podoba mi się to, co zrobiłam, Matko Wielebna — powie działa. — Jeśli trzeba, gotowa jestem ponieść konsekwencje. Raquella jakiś czas patrzyła na smutny widok. — Obie wiemy, że Ingrid ściągnęłaby na Rossaka fanatyków, a kom putery z danymi eugenicznymi musimy za wszelką cenę chronić — powiedziała. — To owoc wielu wieków pracy czarodziejek, prowadzo nych od pokoleń szczegółowych wykresów linii genetycznych, klucz do przyszłej ewolucji rodzaju ludzkiego. Przykro mi to przyznać, że są rzeczy, dla których warto zabić. Poleciła Valii, by pomogła jej przenieść ciało Ingrid głębiej w dżun-glę, żeby było niewidoczne z biegnącej wysoko po ścianie urwiska ścieżki. Zostawiły je w miejscu, z którego drapieżniki wkrótce usuną szczątki. Po odprawieniu Valii Matka Wielebna wróciła do swojego prywatnego pomieszczenia, usiadła wśród cennych tomów i pogrążyła się w rozmyślaniach. Na stole obok krzesła leżał egzemplarz Księgi Azhara. Lubiła czasami przewracać jej strony w poszukiwaniu przydat-nych ustępów. Dzisiaj jednak jej problemy wykraczały poza wszelkie doświadczenia, które przyczyniły się do napisana tego dzieła. Miała świadomość rosnących napięć między siostrami, a niedawna mentacka projekcja Karee, zgodnie z którą zgromadzeniu żeńskiemu groził straszny rozłam, wisiała nad nią jak burza. Może to wydarzenie było sygnałem ostrzegawczym. Słyszała wrzawę krzyczących do niej Innych Wspomnień, bijących na alarm i oferujących sprzeczne rady. Te doświadczenia przodkiń nie przypominały książek stojących na bibliotecznych półkach, skąd mogłaby je brać, kiedy by chciała. Napływały i odpływały z własnej woli, z sobie tylko znanych powodów, według własnego harmonogramu. Czasami milkły i nie odpowiadały na jej pytania, zostawiając ją bez pomocy i wskazówek. Nie ma we wszechświecie większego optymisty niż osoba świeżo po ukończeniu studiów, która gotowa jest zrealizować swoje dalekosiężne plany i marzenia. — z raportu o szkołach w Imperium Dwunastu studentów Szkoły Mentatów zakończyło naukę. Prze-egzaminowała ich komisja złożona z surowych instruktorów, po czym odesłała do Gilbertusa Albansa w celu ostatecznego zatwierdzenia ich wyników. Byli wśród nich utalentowany Draigo Roget, dwie siostry z Rossaka i inni, których dobrze poznał podczas lat nauki. Przepuścił wszystkich. Nie miał żadnych wątpliwości… Niektórym mogłoby się wydawać dziwne, że w instytucji uczącej logiki i precyzyjnego porządkowania myśli ceremonia rozdania dyplomów miała pompatyczny charakter utrzymany w duchu sfabrykowanej tradycji. Zakładając szkołę, Gilbertus dołożył wszelkich starań, by otoczyć ją aurą czci należnej mającej długą historię

uczelni. Wszystkie budynki były majestatyczne i wyglądały na stare, regulamin skomplikowany, formularze gęste od głębokich treści, by sprawiać wrażenie wyniosłej biurokracji. Dyplomy ukończenia studiów wypisane były ozdobnymi literami na prawdziwym, ręcznie iluminowanym pergaminie. Absolwenci ubrani byli w obszerne, haftowane togi i wyglądające jak nadmuchane, niepraktyczne birety. Wszystko to miało czysto symboliczny charakter i nie służyło żadnemu rzeczywistemu celowi, ale studenci — zwłaszcza rekrutujący się spośród butlerian — i nauczyciele uwielbiali ten teatr. Osoby z ze-wnątrz nie kryły podziwu dla rytuału wręczania dyplomów i przysiąg składanych w starożytnych, prawie zapomnianych językach, które musiał opanować każdy student. Niektórzy powiedzieliby może, że uczenie się martwych języków jest bezużytecznym ćwiczeniem, ale Gilbertus przewidywał, iż tych dialektów, rozumianych przez nielicznych już ludzi, można będzie używać jako prywatnych języków do wydawania rozkazów na polu walki albo w szpiegostwie przemysłowym. Dobrze to przećwiczywszy, dwunastu absolwentów stanęło rzędem przed podium w głównym amfiteatrze, na którym zajął miejsce Gilbertus. Ględził, recytując z pamięci raz za razem słowa tego samego oświadczenia, w którym uznawał każdego z nich za prawdziwego mentata i obdarzał błogosławieństwem lampadaskiej szkoły. — Niniejszym wysyłam cię, byś propagował jasność myślenia i roz wój ludzkich zdolności umysłowych. — Po każdym oświadczeniu publiczność intonowała: „Umysł człowieka jest święty”, co było ustęp stwem wobec butlerian. Po zakończeniu ceremonii Draigo Roget przyszedł porozmawiać z Gilbertusem. Zdjął już odświętną togę, powiesił biret w pokoju i znowu był w swoim schludnym, czarnym, jednoczęściowym kombinezonie. Ukłonił się oficjalnie. —Przyszedłem podziękować za naukę, panie rektorze — powiedział. — Dał mi pan szansę, o czym nigdy nie zapomnę. —Chciałbym, żebyś u nas został, Draigo. Nie mógłbym sobie życzyć lepszego nauczyciela. Zdobyłbyś wysoką pozycję w naszej szkole, może nawet zostałbyś moim następcą. Wiesz, że nie będę wiecznie piastował tego stanowiska. Prawdę mówiąc, Gilbertus sądził, że może jeszcze przez wieki zachowywać sprawność fizyczną, ale był pod presją czasu. Niedługo będzie musiał zostawić szkołę i przyjąć inną tożsamość. Upłynęło już zbyt wiele dziesięcioleci i nawet mimo znanych dobroczynnych, znacznie przesuwających granice starości skutków melanżu — który w powszechnej opinii spożywał — nie mógł za długo symulować star-czego zniedołężnienia. — Mógłbym zostać, panie rektorze, ale czeka całe Imperium — od parł Roget. — Myślę, że tam jest moja przyszłość. Gilbertus kiwnął z ociąganiem głową. — Wobec tego życzę ci wszystkiego najlepszego i mam nadzieję, że jeszcze się spotkamy. Gilbertus stał na pływającej płycie startowej zręką wzniesioną w pożegnalnym geście, kiedy prom z Draigo Rogetem i innymi pa-sażerami na pokładzie przygotowywał się do odlotu. Czarnowłosy Draigo stał przy oknie, pozornie nie widząc go. Biały statek szybko wzniósł się z łagodnym i zadziwiająco cichym wzrostem ciągu dryfowych silników i niebawem był już tylko plamką na niebie, która zaraz zniknęła. Przyglądając się temu, Gilbertus czuł smutek zmieszany z radością i dumą ze swego najlepszego studenta. Z długim listem polecającym, który wystawił Rogetowi, młodzieniec powinien bez trudu znaleźć bezpieczną posadę w jednym ze szlacheckich domów, może nawet na dworze Imperatora. Biorąc pod uwagę jego kwalifikacje i ambicje, świeżo upieczony mentat będzie na pewno wiódł ciekawe życie. Z pewnością miał potencjał. Wokół płyty startowej barki wrzucały za pomocą dźwigów głazy do płytkiej części bagnistego jeziora, budując falochron wokół rozszerzającego się portu kosmicznego. Huk statków kosmicznych niepokoił niektóre większe stworzenia bagienne i prowokował je do ta-ranowania pływającego kosmodromu, co wyrządzało znaczne szkody. Wskutek tego Gilbertus polecił, by lądowisko przesunięto na płytszą wodę i dodatkowo zabezpieczono je przed tymi atakami. Dzikie tereny wokół szkoły wciąż kryły wiele tajemnic; biolodzy zbadali niewiele spośród stworzeń żyjących w mętnej wodzie i na otaczającym ją obszarze. Gilbertus wolał, by tak pozostało, gdyż nieznane zagrożenia wymagały ciągłej gotowości, uwagi i umiejętności przystosowania się oraz wyższych stanów inteligencji, by przetrwać. Erazm wielokrotnie wykazał, że podejmowanie ryzyka poszerza zdolności umysłowe…

Wróciwszy do swego gabinetu, Gilbertus zamknął drzwi na klucz i zaciągnął purpurowe kotary, po czym podjął rozmowę z połyskującą pamięcią rdzeniową. Po tak długim czasie rozpoznawał subtelne oznaki nastrojów niezależnego robota, a dzisiaj żelowa kula wyglądała dziwnie, lśniła jaśniejszym odcieniem. Zinterpretował to jako oznakę zniecierpliwienia. —Teraz, kiedy absolwenci odlecieli, masz sposobność stworzyć dla mnie tymczasowe ciało — rzekł Erazm. — Pomogę ci w każdy sposób, jakiego sobie życzysz. Zaplanowałem już liczne nowe próby i eksperymenty, które powiększą wiedzę o ludzkim zachowaniu. —Z korzyścią dla kogo? —Wiedza jest korzyścią sama w sobie. Gilbertus wiedział, że wyczerpały mu się możliwe do przyjęcia wy-mówki, ale spełnienie życzenia jego mentora było w obecnej chwili niemożliwe. — Mam ograniczoną ilość materiałów. —Wierzę w twoją przedsiębiorczość. Gilbertus westchnął. —Zrobię, co będę mógł, ale to trudne i niebezpieczne. —I boleśnie powolne. Rektor odchylił się na oparcie fotela zatroskany i smutny. Pomimo zastrzeżeń do tego, co robot wyczyniał z ludźmi, na których dokonywał eksperymentów, zdawał sobie sprawę, że bez swojego mentora on też jest samotny. A w ostatnich chwilach bitwy pod Corrinem, kiedy wyglądało na to, że myślące maszyny pokonają Armię Ludzkości, Erazm powstrzymał atak robotów, by go ocalić. Gilbertus potrząsnął głową. —Dzisiaj odleciał Draigo Roget — oznajmił. — Przez te lata zbliży-liśmy się do siebie, ale nie chciał zostać. —Rozumiem — rzekł Erazm. — Był twoim ulubionym uczniem, tak jak ty moim. —Być jego mentorem to była wielka radość. Jest najlepszym z nowych mentatów. —W pełni to rozumiem, aczkolwiek nie jestem pewien, czy nasi mentaci służą właściwej stronie w tym konflikcie. W pewnym sensie pomagamy butlerianom dowieść twierdzenia, że myślące maszyny są niepotrzebne. — Robot uwielbiał rozpowszechniać tajemnicze informacje. — Butlerianie przypominają ludytów ze starożytności, zaściankowych myślicieli, którzy żyli na Starej Ziemi w dziewiętna-stym wieku, według starego kalendarza. Ludyci byli ograniczonymi umysłowo ludźmi, którzy wszczynali bunty w Anglii, obarczając winą za swoje kłopoty finansowe wydajne maszyny wprowadzone do tamtejszych fabryk. Szalejące tłumy niszczyły maszyny w nadziei, że dzięki temu powrócą dawne, dobre czasy. Nic z tego nie wyszło. — Kula pamięci rdzeniowej jeszcze bardziej się rozjarzyła. — Uważam, że przesądy i strach trzymają ludzkość w jeszcze gorszej niewoli, niż trzymał ją Omnius. Jarzmo myślących maszyn zastąpiła brutalna siła nic m y ś l ą c y c h ludzi. Postępu technologicznego nie da się odwlekać w nieskończoność. — Niemniej butlerianie mogą zniszczyć tę szkołę, jeśli nie będziemy przynajmniej udawać, że służymy ich celom — zauważył Gilbertus. Zdał sobie sprawę z tego, że w miarę jak monolog robota stawał się coraz żarliwszy, kula z pamięcią rdzeniową zmieniała barwy: na jasno-pomarańczową, a potem intensywnej miedzi. — Co z sobą zrobiłeś? Kula, jakby przyłapana na gorącym uczynku, powróciła do pierwotnego złotego koloru, a potem przeszła przez całe widzialne spektrum. — Nudziłem się w mojej szafce, zmieniłem więc część wewnętrzne go oprogramowania — odparł Erazm. — Być może jest to sposób na zachowanie „zdrowia psychicznego” w mojej syntetycznej postaci. Zro zum, proszę, że mam zaledwie kilka możliwości rozwoju osobowości. Gilbertus zastanawiał się, czy nie powinno go to zaniepokoić. —Dołożę wszelkich starań, by znaleźć dla ciebie odpowiedni mo-bilny aparat, ale przynajmniej na pewien czas będziemy musieli poddać twoje korzystanie z niego ścisłej kontroli, żeby cię nie odkryto. —Może mógłbym zostać łowcą dzikich stworzeń, które żyją wokół tego miejsca — zasugerował Erazm. — Wypuść mnie na ląd przy tym bagnie. Zajmę się badaniem dzikich zwierząt, a zebrane dzięki temu dane uzupełnią i wzbogacą te, które zebrałem podczas badania istot ludzkich. —To interesujący pomysł, ale na razie nie jesteśmy gotowi gdziekolwiek cię wypuścić — rzekł Gilbertus. — Przede wszystkim, skąd mam wiedzieć, że znowu nie będziesz próbował stworzyć imperium myślących maszyn? Robot odpowiedział symulacją śmiechu. —A niby dlaczego miałbym chcieć stworzyć kolejny wszechumysł?

Omnius przysporzył mi tyle samo problemów co ludzie. Jak myślisz, dlaczego nauczyłem cię, jak być mentatem? Aby udowodnić, że ludzie mogą być kimś więcej, niż byli przedtem. To samo odnosi się do myślących maszyn. W przyszłości będziemy musiały koegzystować z ludźmi, stworzyć partnerstwo maszyny i człowieka. —Partnerstwo c z ł o w i e k a i maszyny, w takiej właśnie kolejności, jest bardziej odpowiednie — rzekł Gilbertus. — Kierować powinni ludzie. Erazm milczał chwilę. —To kwestia punktu widzenia — powiedział. - Nie zapominaj jednak, że beze mnie byłbyś nikim. —Musimy się wzajemnie wspierać — podsumował Gilbertus z łagodnym uśmiechem. Nie boję się użyć żadnej broni z mego arsenału… a informacja może być najgroźniejszą z nich. — Josef Venport, wewnętrzna notatka VenHold Kiedy Draigo Roget, świeżo po ukończeniu długich i kosztownych studiów na Lampadasie, przybył na Kolhara, Josef Venport powitał go jak wracającego ze zwycięskiej wyprawy bohatera. Początkujący mentat odziany był w czarną tunikę i obszerne spodnie. Właśnie wyszedł z promu i stanął, mrużąc oczy w blasku słońca. Rozejrzał się, spoglądając na wieże kosmodromu, centrum administracyjne lotów kosmicznych i masywne budynki zakładów produ-kujących silniki. Pospieszył ku niemu cicho szumiącym pojazdem naziemnym Josef wraz z małym komitetem powitalnym. Kiedy wy-siedli z wehikułu, Draigo podszedł do swego dobroczyńcy i szorstko się skłonił. — Pański plan powiódł się idealnie — powiedział. Josef energicznie uścisnął jego dłoń, po czym cofnął się i przyjrzał mu się uważnie. — Zmieniłeś się — powiedział. — Wyglądasz o wiele… poważniej. — Uważał, że to komplement. Draigo skinął lekko głową. — I jestem bardziej skupiony. Proces stawania się mentatem był długi i trudny, ale nie będzie pan żałował tej inwestycji. Josef nie mógł powstrzymać uśmiechu. — Jesteś jednym z pierwszych kandydatów, których umieściliśmy w tej szkole, i spodziewam się, że pozostali wkrótce do nas dołączą. VenHold potrzebuje wykwalifikowanych mentatów. Planował wykorzystać ich do śledzenia swoich operacji bankowych na różnych planetach, a filia VenHold, Konsorcjum Agencji Handlowych, również potrzebowała ludzi do nadzorowania rozbu-dowanej księgowości. Josef sprawdził wielu kandydatów do mentackiego szkolenia; szczegółowe wywiady z nimi przeprowadziła w jego imieniu Cioba. Po wy-braniu najlepszych szef ochrony Ekbir sporządził dla każdego z nich całkowicie nową tożsamość i historię życia, by ukryć przed wścibskimi butlerianami, komu w istocie dochowują wierności. Szkoła Mentatów miała zbyt bliskie związki z Manfordem Torondo i jego barbarzyńcami, więc Josef wcale by się nie zdziwił, gdyby ci drażliwi fanatycy odmówili jego kandydatom dostępu do specjalistycznego szkolenia. A zatem VenHold potajemnie finansowało ich naukę, przy czym — ze względów bezpieczeństwa — wysłani przez firmę studenci nie znali się. —A zatem jestem jednym z pierwszych? — rzekł Draigo. — Miło mi to słyszeć. —Wielu innych pójdzie w twoje ślady — powiedział Josef. — Jutro Cioba i ja zaczniemy cię zaznajamiać z zadaniami, które będziesz dla nas wykonywał. Dwaj mężczyźni stali na polu skąpanym w blasku słońca, którego światło odbijało się od ścian zbiorników napełnionych gazem przyprawowym. Draigo przyglądał się z wielkim zainteresowaniem przechodzącym mutację kandydatom na nawigatorów. Wcześniej Josef trzymał te operacje w sekrecie nawet przed nim. — Dziękuję, że mi pan to wszystko pokazał, dyrektorze Venport

— powiedział Roget. Josef wzruszył ramionami. — Mentat z niekompletnymi danymi jest bezużyteczny — stwierdził. Dołączyła do nich jego żona. Była w klasycznej sukience, długie włosy upięła i przykryła chustką. Wróciła z podróży na Rossaka, w którą niespodziewanie zabrała ją Norma Cenva. Josef nie był zachwycony, kiedy się dowiedział, że przekazały zgromadzeniu żeńskiemu poufne informacje VenHold, ale zarówno Normę, jak i Ciobę, nie wspominając już o córkach Josefa, łączyły z tymi kobietami nie-rozerwalne więzi i wiedział, że próby zmuszenia ich do większej lojalności wobec niego na nic by się nie zdały. Kiedy szli alejkami między zbiornikami, kierując się w stronę tego, który szczególnie go interesował, Cioba podążała za nim. Josef zajrzał przez wypukłe okno do środka i rzekł półgębkiem do ubranego w ciemny strój mentata: —To, przez co przeszedłeś, Draigo, było trudne, ale przemiana w nawigatora wymaga jeszcze więcej. Ten oto człowiek to bardzo ciekawy przypadek: nie ochotnik, lecz szpieg przyłapany na działaniu. —Szpieg? — zdziwił się Draigo. — Czego szukał? —Wszystkiego, co robimy z nawigatorami… ale zatrzymaliśmy go, zanim zdążył przekazać nasze tajemnice temu, kto go wynajął, czyli Niebiańskiemu Transportowi. Umieściłem go w tej komorze, zamierzając po prostu zgładzić, ale zadziwił mnie swoją zdolnością przystosowania. — Josef stuknął knykciami w klarplazowe okno. Znajdująca się w środku patykowata postać odwróciła się jakby za pociągnięciem niewidzialnego suwaka. — Podobno nazywa się Royce Fayed, chociaż nie sądzę, by pamiętał coś tak banalnego, kiedy za-kończy się jego przemiana. Kieruje nim moja prababka. Zdaje mi się, że jednak przeżyje i zostanie nawigatorem. Twarz Fayeda była zniekształcona i opuchnięta, miał powiększone oczy i zaokrąglone policzki, a jego broda zdawała się topnieć, jakby był postacią z wosku wystawioną na zbyt duże ciepło. Mrugnął, ale jego usta się nie poruszyły. Nawet nie podjął próby, by coś powiedzieć. —Jeśli był szpiegiem, to jest pańskim wrogiem. — Draigo starał się przeniknąć wzrokiem kłęby gazu w komorze. — Logicznie rzecz biorąc, nie będzie mu można ufać, kiedy zostanie nawigatorem. Jak mógłby nie nienawidzić Venport Holdings, skoro poddało go takiej mutacji? Jeśli umieści go pan na jednym ze swoich zaginaczy przestrzeni, co go powstrzyma przed roztrzaskaniem statku z całym ładunkiem czy ze wszystkimi pasażerami na pokładzie albo zabraniem go do Niebiańskiego Transportu? Wydaje się, że to spore ryzyko. —Norma zapewnia, że nie ma żadnego ryzyka — rzekła Cioba. — Teraz, kiedy doszło już do wstępnej mutacji i jego umysł się poszerza, chce zostać nawigatorem. Chce tego bardzo. —Ciekawe — powiedział wymijająco Draigo. —Skoro Norma mówi mi, żebym mu zaufał, to czy mogę się z nią spierać? — zapytał Josef nieco bardziej obrażonym tonem, niż zamierzał. — Ona jest sercem całego naszego handlowego imperium. —Zgadzam się z pańskim wnioskiem. W świetle odkrycia, którego niedawno dokonałem, będzie pan potrzebował tylu nawigatorów, ilu uda się panu stworzyć. — Świeżo upieczony mentat obrócił się do niego. — To mój prezent dla pana. Bardzo ciekawa projekcja. Josef uniósł brwi. —Słucham z całą uwagą — rzekł. —Zanim skończyłem mentackie szkolenie, studiowałem z Gilbertusem Albansem ponadstuletnie zapiski, śledziłem znane trasy lotów i przemieszczeń myślących maszyn. Po złożeniu w całość milionów wskazówek sporządziliśmy mentacką projekcję i obaj doszliśmy do tego samego wniosku. — Draigo uśmiechnął się, przeciągając chwilę pełnego oczekiwania napięcia. — Ustaliłem bardzo prawdopodobne położenie bardzo dużej stoczni maszyn i współpracujących z nią za-kładów przemysłowych. Nie ma o niej — jeśli istnieje — żadnych pisanych wzmianek, więc nasuwa się oczywisty wniosek, że prawie na pewno nie została odkryta i jest nietknięta. Josef pokraśniał. —I możemy ją mieć. — Zerknął na poskręcaną postać unoszącą się na dryfach w napełnionym gazem przyprawowym zbiorniku. — Ten szpieg napomknął, że Niebiański Transport namierzył taki obiekt, ale nie mam pojęcia, gdzie on jest. —Może ja go znajdę — powiedział Draigo.

Wszystkie dżungle są unikalnymi ekosystemami, a tropikalne lasy na Rossaku, ze względu na ich biochemiczne zasoby, są szczególnie ważne. W naszym interesie jest sprawowanie jak najściślejszej kontroli nad zasobami tej planety. — Konsorcjum Agencji Handlowych, poufny raport Raquella wezwała Valię i Doroteę do swego gabinetu, który był również jej prywatną biblioteką, ale nim zdążyła powiedzieć, jaką ma do nich sprawę, odezwała się wyraźnie pobudzona Dorotea. — Matko Wielebna, martwię się. Od wczorajszych zajęć nie poja wiła się jedna z nowych akolitek, siostra Ingrid. Nie ma jej w pokoju. Nikt jej nie widział. Valia stężała, ale Matka Wielebna starannie unikała patrzenia w jej stronę. —To chwalebne, siostro Doroteo, że się o nią martwisz — powiedziała. — Poproszę opiekunki, by się tym zajęły. — Zmrużyła oczy i usiadła za biurkiem naprzeciw dwóch kobiet. — Ale mam na Rossaku tysiąc sto uczennic i poprosiłam was tutaj, żeby porozmawiać o jednej z nich: Annie Corrino. Stawka jest wysoka, musimy więc dołożyć starań, by była odpowiednio traktowana. Siostro Doroteo, przebywałaś rok u Corrinów. Chciałabym usłyszeć twoją opinię o księżniczce. —Ale siostra Ingrid… —W tej chwili rozmawiamy o Annie Corrino. P r o s z ę o t w o j ą o c e n ę — rzekła zaskakująco silnym głosem, przywołując do porząd-ku Valię i Doroteę. Dorotea zamrugała i wzięła szybki oddech. — Przepraszam, Matko Wielebna — powiedziała. W odróżnieniu od Valii, która siedziała naprzeciw Raquelli, przemierzała pokój w tę i z powrotem. — Owszem, dobrze znam Corrinów i osobowość Anny. Nie cackajcie się z nią. Zachowuje się jak zepsute dziecko, stale na coś narzeka albo stosuje techniki biernego oporu. Nigdy nie pozwolono jej poczuć za cokolwiek odpowiedzialności, nie nauczyła się też, że trzeba ponosić konsekwencje swoich działań. — Nigdy nie miała na to szansy — dodała Valia. — Przez całe życie wszystkimi jej problemami zajmowali się bracia i chronili ją przed nią samą. Realizuje się w tym, co może, jak choćby w owym nieod powiedzialnym romansie z szefem pałacowej kuchni, ale wtedy bra cia podejmują zdecydowane kroki, takie jak zesłanie jej na Rossaka, umieszczenie gdzieś, gdzie nie będzie sprawiać kłopotów. Raquella skinęła głową. —Byłoby lepiej, gdyby nauczyła się być silna i odpowiedzialna za siebie. Nie wierzę, że Imperator ma w tej sprawie jakieś szczególne oczekiwania wobec naszej szkoły poza tym, żebyśmy pilnowały, by znowu nie wpakowała się w jakieś kłopoty. Ale przegapiłybyśmy ważną okazję, gdybyśmy nie postarały się uczynić jej jedną z nas. Któregoś dnia Anna Corrino powróci do rodziny, powinnyśmy więc zadbać o to, żeby była oddana zgromadzeniu żeńskiemu. —Nie wykazuje zainteresowania zajęciami ani ćwiczeniami psychicznymi. — Valia pozwoliła, by w jej głosie zabrzmiała frustracja. Dorotea spojrzała na nią ze zmarszczoną miną. —Jesteś praktycznie jej aniołem stróżem, dbasz o to, żeby nie stała się jej żadna krzywda… ale jaki ona ma z tego pożytek? Chuchanie i dmuchanie na nią nic nie da. Nie stanie się silniejsza. Musi przejść takie same surowe szkolenie jak każda akolitka. —Jest siostrą Imperatora — zauważyła Valia. — Nie możemy pozwolić, żeby coś się jej stało. Matka Wielebna kiwnęła głową na znak zgody. — A zatem musicie zadbać, żeby do tego nie doszło. Zawiedziemy Annę, jeśli jej nie wyszkolimy. Powinnyśmy ją dopingować, a nie rozpieszczać. Naszym celem jest doskonalenie każdej siostry. Musi my podejmować wyzwania, nie chuchać na zimne. Wystawienie na trudy hartuje ciało i

ducha… przy odpowiednich zabezpieczeniach. — Kiwnęła głową, powziąwszy decyzję. — Postawimy ją w trudnej sy tuacji, wyślemy na parę dni na szkołę przeżycia. Chcę, żebyście jej towarzyszyły, czuwały nad nią. Udajcie się w głąb dżungli, z dala od jaskiniowego miasta. Valia szybko wyraziła zgodę, pojąwszy drugi cel Matki Wielebnej. Skoro Dorotea zaczęła zadawać niewygodne pytania o Ingrid, Raquella chciała się jej pozbyć na jakiś czas z miasta. Valia Harkonnen nie lubiła być do niczego zmuszana. Czuła się wtedy usidlona, pozbawiona kontroli nad swoim postępowaniem — właśnie przed tym uciekła z Lankiveila. Ale widziała też pewne korzyści ze spędzenia z siostrą Imperatora paru dni z dala od innych osób. Dorotea, Valia i Anna wspinały się na skaliste wulkaniczne zbocze w niczym niepodobne do srebrzystopurpurowej dżungli za nimi. Były w lekkich kurtkach i paru warstwach odzieży, nie miały namiotów, sprzętu turystycznego ani żywności. Matka Wielebna chciała, by Anna — w ramach swego pierwszego szkolenia — żyła z tego, co znajdzie na ziemi: piła wodę z kałuż, jadła jagody, grzyby i bogate w białka owady. Już od trzech długich dni przebywały poza jaskiniami, ale przynajmniej udało się im utrzymać księżniczkę przy życiu. Dla Anny było to doświadczenie zupełnie inne niż wyjścia do pałacowych ogrodów. Jak można się było spodziewać, Anna protestowała przeciw tej wyprawie, kurczowo trzymając się tych nielicznych wygód, jakie oferowało jaskiniowe miasto, ale Dorotea napomniała ją surowo, że każda akolitka musi postępować zgodnie z regułami zgromadzenia żeńskiego. —Nie jesteś w Zimii — stwierdziła. — Tutaj wszystkie akolitki są równe, a Matka Wielebna dała ci zadanie do wykonania. —To ważna część procesu stawania się siostrą, dzięki temu będziesz silniejsza. — Valia starała się okazać jej większe współczucie. — Pamiętaj, że Imperator oznajmił jasno, że dopóki nie ukończysz szkolenia, nie będziesz mogła wrócić do domu. Dziewczyna uśmiechnęła się do Valii, usiłując podołać próbie… ale jej zapał szybko minął. Wyruszyły o świcie, a Anna już zdążyła się poskarżyć na ból w stopie, na splątane runo leśne, na gryzące owady. Nie lubiła smaku wody ze strumieni, którą uzdatniały tabletkami antybakteryjnymi, narzekała, że umiera z głodu, ale nie chciała jeść jagód ani grzybów, a już owady zbierane z rozkładającego się pnia przyprawiały ją o mdłości. Nie mogła w nocy spać na ziemi i wzdry-gała się na każdy dźwięk. Była pewna, że się zgubiły, co rusz przysta-wała i chciała odpocząć albo zawrócić, ale towarzyszki nie pozwalały jej na to. Trzy długie dni. Valia i Dorotea często wymieniały porozumie-wawcze spojrzenia albo kręciły głowami. Dla Valii była to lekcja przetrwania innego rodzaju… Nie mogła przestać myśleć o tym, gdzie teraz jest Griffin, czy udało mu się wytropić i zabić Voriana Atrydę. Biorąc pod uwagę inteligencję brata i jego umiejętności walki, wydawało jej się pewne, że miał łatwiejsze zadanie niż ona. Siostra Dorotea miała nawyk pouczania towarzyszek, co jest ja-dalne, a co nie, ale mówiła to tonem wyższości, co sprawiało, że było to irytujące. Po latach przebywania na tej planecie i wielomiesięcznej pracy z Karee Marques Valia sama dobrze wiedziała, co w dżungli nadaje się do jedzenia. Była to jej dziesiąta wyprawa w ramach ćwiczeń z przetrwania, natomiast Dorotea spędziła lata poza Rossakiem. Ich celem były źródła termalne, do których miały nadzieję dotrzeć przed południem. Przez wierzchołki drzew prześwitywało ołowiane, szare niebo zwiastujące deszcz, było też tutaj goręcej niż na owiewa-nym przez bryzę zboczu urwiska. Kiedy wspięły się powyżej zasięgu drzew, grunt stał się nierówny, stanowiła go czarna, porowata, zastygła lawa. Ciemna skała sięgała daleko długimi jęzorami, pomiędzy które wdzierała się bujna dżungla, tworząc purpurowe fiordy. Gdy dotarły już niemal do celu wyprawy, Valia zobaczyła, że po-włoka chmur gęstnieje i staje się ciemniejsza, zaczął też padać deszcz. Przyspieszyła kroku i wysforowała się przed Doroteę, obejmując prowadzenie. Nawet Anna zaczęła iść szybciej, bo nie chciała zostać sama. —Chcę dotrzeć do gorących źródeł — powiedziała Valia. — Tam znajdziemy schronienie. —Znałaś siostrę Ingrid? — zapytała Dorotea, przeciskając się przez podszyt i odsuwając pokrytą śluzem paproć.

— Spotkałam ją na Lampadasie i zarekomendowałam na Rossaku. Martwię się o nią. Zdaje się, że po prostu zniknęła. —To brzmi melodramatycznie. — Valia powiedziała szczerą prawdę, żeby w jej tonie nie pojawiły się oznaki świadczące o tym, że kręci; po służbie na dworze Imperatora Dorotea potrafiła wykryć kłamstwo. — Pewnie już się odnalazła. —Cieszę się, że nie poszła z nami — rzekła Anna, po czym zboczyła ze ścieżki, by przyjrzeć się pokrytym kolcami grzybom. Usłyszawszy łamanie gałęzi i kwik, Valia zobaczyła, że biegnie na nie jakieś zwierzę. Anna krzyknęła. Zaledwie spojrzawszy na siebie, Valia i Dorotea ustawiły się w postawie obronnej między stworzeniem a Anną. Włochaty zwierz o potężnych kłach przedarł się przez podszyt między blokami lawy i skoczył na nie na nogach jak tłoki. W ostatniej chwili Valia odsunęła się i kopnęła stworzenie, oszałamiając je. Po latach ćwiczeń z Griffinem walczyła instynktownie, wszystkie odruchy przychodziły jej naturalnie. Kiedy Dorotea odepchnęła Annę w bezpieczne miejsce, Valia wyskoczyła w górę i trzasnęła zwierzę piętą w kark z taką siłą, że zmiażdżyła mu kręgi. Z jego pyska i nozdrzy trysnęła krew, ale choć poważnie ranny, dzik próbo-wał wstać. W końcu jednak jego nogi ugięły się i runął na ziemię. Tylko trochę zdyszana Valia odwróciła się i spojrzała na Annę, która miała oczy rozszerzone z przerażenia. — Jeśli wiesz, jak się bronić, zawsze będziesz bezpieczna — powie działa. — Czy dla siostry Imperatora nie byłaby to pożyteczna umie jętność? Młoda kobieta skinęła głową, wciąż nie mogąc wydobyć z siebie słowa. Dorotea również patrzyła na Valię z podziwem. —Gdzie się nauczyłaś tak walczyć? — zapytała. — Widziałam ruchy, których nie uczymy się w zgromadzeniu żeńskim. —Uczyłam się tego z bratem. — Valia otrzepała się i przybrała bardziej rzeczowy ton. — Może być tutaj więcej tych bestii, a kolor nieba nie wróży nic dobrego. Chyba powinnyśmy zrezygnować z dotarcia do gorących źródeł. Wracajmy prosto do szkoły. Jak gdyby na dane hasło rozległo się dudnienie i ziemia rozstąpiła się, a z wąskiej rozpadliny między blokami czarnej lawy trysnął słup pary i strumień szkarłatnej magmy, od której zapaliły się rośliny. — Zgadzam się — rzekła Dorotea. — Możemy się skierować do pod nóża urwiska i pójść wzdłuż niego. Anna Corrino nie zgłosiła sprzeciwu. Dorotea poszła przodem, przebijając się przez coraz gęstszą dżunglę i torując drogę w dół. Valia czuła, że ziemia pod ich stopami staje się niestabilna. Otworzyła się z sykiem pary fumarola, ponagliła więc Annę do szybszego marszu, przedzierając się przez gąszcz i potykając na nierównej lawie. Wydostały się z aktywnej strefy wulkanicznej i znalazły ledwie widoczną ścieżkę, najprawdopodobniej wydeptaną przez zwierzęta. Dzięki lukom w gąszczu Valia i Dorotea orientowały się w swoim położeniu i doszły do wniosku, że uda im się wrócić do jaskiniowego miasta przed nocą. Dotarły do podnóża skalnej ściany i dalej szły wzdłuż niej, przeciskając się przez zarośla. Deszcz wisiał w powietrzu zaskakująco długo i w końcu lunął. Anna zgarbiła się i patrzyła z nieszczęśliwą miną na ziemię, natomiast Valii pogoda ta przypominała miły szkwał na Lankiveilu. Idąca przodem Dorotea krzyknęła ze strachu i Valia popędziła An-nę, by zobaczyć co się stało. Starsza siostra gapiła się na makabryczne szczątki: ciało, kości i czaszkę, która była bezsprzecznie ludzka; z krza-ków zwisały jasnozielone strzępy sukni akolitki. Valii zamarło serce. — To Ingrid — powiedziała, łkając, Dorotea. — Wiedziałam, że coś jej się stało. — Wydobyła spośród zakrwawionych kości cienki złoty łańcuszek. Valia rozpoznała mały talizman ze znakiem butlerian, pięścią zaciśniętą na stylizowanej przekładni. Podniósłszy wzrok, zobaczyła przez strugi deszczu, że są blisko zamieszkanych tuneli. Porzuciła z Raquellą ciało akolitki głębiej w dżungli, ale musiały je wyciągnąć stamtąd drapieżniki. Na szczęście bliska mdłości Anna powiedziała właściwą rzecz. — Biedna Ingrid musiała spaść z urwiska. Zwierzęta przyciągnęły ją tutaj… i zjadły! Dorotea miała surową minę, jakby wyostrzoną osełką.

—Ale jak to możliwe, że spadła? To zupełnie do niej niepodobne. Zawsze była zwinna. — Otarła twarz mokrą od deszczu i łez i spojrzała na wysoką skalną ścianę. —Weźmiemy ciało czy zostawimy je tutaj? — zapytała Anna. Nie sprawiała wrażenia, że ma ochotę dotknąć zwłok. Valia zachowała kamienny spokój. Wiedziała, co ma powiedzieć. — Zgodnie ze zwyczajem zgromadzenia żeńskiego zostawimy jej tutaj, by zajęła się nim natura. Ścisnąwszy brodę ręką, Dorotea odeszła powoli od makabrycznego znaleziska, jakby mięśnie odmawiały jej posłuszeństwa. Myśląc o zapobieżeniu szkodom, Valia przysunęła się do niej i objęła ją ramieniem. — Wiem, że była twoją przyjaciółką — powiedziała. Kiedy pocieszała starszą siostrę, zobaczyła na twarzy Anny wyraz zazdrości, ale musiała się też trzymać blisko Dorotei i dołożyć starań, by nie zadawała ona zbyt wielu niewygodnych pytań. Człowiek może uciekać szybko i daleko, ale nigdy nie ucieknie przed samym sobą. — aforyzm zensunnicki Niebo nad Arrakis było suchym pustkowiem oliwkowozielonej barwy zasnutym tu i ówdzie zasłoną wszechobecnego kurzu. Wiatr był słaby, a stacje pogodowe nie zapowiadały burz w tej okolicy, więc brygadzista pozwolił Vorianowi Atrydzie polatać jednym z samolotów zwiadowczych, podczas gdy w dolinie kontynuowano zbiór przyprawy. Chociaż stary, siwy Calbir sprawdził już kilkakrotnie biegłość Vora w prowadzeniu szperaczy, nadal traktował go jak świeżo upieczonego pilota. Pouczył go o sprawdzeniu po kolei wszystkich pozycji z listy kontrolnej niezbędnych czynności i ostrzegł, by uważał na gwałtowne prądy wstępujące oraz tworzące się niespodziewanie lokalne cyklony. — Nigdy nie lekceważ Arrakis, młodzieńcze, bo ta planeta jest bardzo kapryśna. Vor obiecał, że będzie ostrożny, i odleciał, wypatrując choćby najdrobniejszych fal na piasku zwiastujących zbliżanie się czerwia. Był to jego trzeci lot zwiadowczy w tym tygodniu. Vor znał swoje umiejętności. O świcie poszukiwacze przyprawy dostrzegli rdzawe plamy na wydmach w otoczonej skałami dolinie. To osłonięte miejsce było zbyt małe, żeby mogło się stać wyłącznym terenem łowieckim ogromnego czerwia, ale silne drgania spowodowane pracą ciężkiego sprzętu żniwnego przyciągną w końcu jedno z tych stworzeń. Na szczęście jedynym połączeniem z otwartą pustynią było wąskie gardło w łańcuchu skał, wiedzieli więc dokładnie, skąd mogą się spodziewać potwora. Podczas gdy koparka przemierzała dolinę, zbliżając się czasami do bezpiecznego bastionu skał, Vor zatoczył szperaczem szeroki łuk od horyzontu do horyzontu, szukając oznak grasującego czerwia. Miał oczy szeroko otwarte, ale spodziewał się, że brygada będzie miała więcej czasu niż zwykle, by zebrać plon. Wysokie ściany doliny tworzyły z niej naturalną fortecę. Nabrał wysokości i krążył nad bezmiarem pustynnego basenu. Na razie piaszczyste, pofalowane pustkowie wyglądało spokojnie i hipnotyzująco… Vor odprężył się i odetchnął głęboko. Jak czysta była ta pustka, ostre granice i głębokie cienie, bezkresna przestrzeń, która dawała poczucie swobody i była wytchnieniem dla umysłu. Owszem, tęsknił za Mariellą, resztą rodziny i przyjaciółmi, których zostawił na Keplerze, ale pokrzepiał się myślą, że nic już im nie grozi ze strony łowców niewolników. Po latach ból w sercu minie… jak już raz minął. Sięgając pamięcią jeszcze głębiej, pomyślał o Leronice, pierwszej kobiecie, której poświęcił normalne ludzkie życie, i o ich synach, Estesie i Kaginie. Zastanawiał się też nad wzlotem i upadkiem swego najlepszego przyjaciela, Xaviera Harkonnena, podczas strasznego dżihadu… nad tragicznym losem pięknej Sereny Butler. Tyle wspomnień, z tak wielu lat. Pomyślał również o swoim protegowanym, Abulurdzie Harkonnenie, z którym wiązał tak wielkie nadzieje, a który— w najlepszych intencjach, lecz wybrawszy najgorszą taktykę — nie posłuchał jego wyraźnych rozkazów, kiedy ważyły się losy ludzkości. Abulurd zdradził jego i cały rodzaj ludzki podczas ostatniego starcia z myślącymi maszynami i Vor dopilnował, by został za to osądzony i skazany na banicję. Tak, to, że był tak samotny, pomogło mu skrystalizować wspomnienia i odłożyć je na osobną półkę w umyśle jak eksponaty w muzeum. Pozwoliło mu to też pogodzić się z rzeczywistością, z tym, że życie biegnie — i jeszcze długo będzie biec — dalej. Znowu zerknął w dół, lustrując pustynię, kiedy kończył zataczać pełne koło. Nadal nie było widać znaku czerwia,

jedynie na szczycie jednej z diun kręcił piruety wir pyłowy. Nagle rozległy się trzaski i zniekształcone głosy na komlinii. Zawsze były zakłócenia transmisji z powodu kurzu i elektryczności statycznej w atmosferze, ale teraz słyszał krzyki, zgiełk przerażonych głosów, głośny wybuch. —Bogowie podziemi, co do… —Zaatakowano nas! Później rozległ się wrzask, fala trzasków i zapadła cisza. Palce Vora zatrzymały się tuż nad guzikiem nadajnika. Zrobił zwrot i skierował szperacz z powrotem ku dolinie. Chciał zapytać o szczegóły, zażądać wyjaśnień, ale ostrożność nakazała mu zachować milczenie, ponieważ coś mówiło mu, że może to nie być atak czerwia. Jeśli to byli ludzie, wolał, by nie wiedzieli, że nadlatuje. Do doliny miał kilkadziesiąt kilometrów, ale wyciskał całą moc z silników. Jednak kiedy zbliżył się do niecki, wyłączył ryczące silniki ssące szperacza i przeszedł na dużo cichsze moduły dryfowe, chociaż na pustyni rzadko ich używano. Już z daleka zobaczył rzednące kłęby kurzu wydobywające się nadal z komina koparki. Zszedł lotem nurkowym i ujrzał trzy płonące walce wydmowe oraz rozrzucone na piasku ciała. Silniki koparki zostały wyłączone pośrodku doliny i ogromny kadłub osiadł na gąsienicach. W słońcu lśniło kilka pasm gołego metalu. Ktoś inny na jego miejscu mógłby spanikować i pospiesznie odlecieć do miasta Arrakis, by złożyć raport o tym, co się stało, i wezwać posiłki, ale Vor nie był osobą, która w kryzysowej sytuacji unikałaby interwencji. Chociaż w szperaczu było prawdopodobnie dość paliwa, by mógł dotrzeć do innej osady, kiedy złożyłby raport i sprowadził pomoc, byłoby już za późno. Do tego czasu czerwie mogłyby usunąć wszelkie dowody. Musiał znaleźć odpowiedź na pytanie, kto napadł na brygadę zbieraczy przyprawy, i pomóc tym, którzy mogli jeszcze żyć. To wszystko zdarzyło się tak szybko, a nie widział żadnego wyjaśnienia! Odkąd otrzymał sygnał alarmowy, nie minęło nawet piętnaście minut. Jeśli koparkę zaatakował paramilitarny oddział konkurencyjnej firmy wydobywającej przyprawę, Vor nie miał żadnej broni oprócz sprytu i umiejętności walki. Nawet jego tarcza osobista znajdowała się w szafce na koparce. Wylądował na pociętym koleinami piasku i zostawił silniki szperacza włączone, ale na jałowym biegu. Ktokolwiek zniszczył maszyny i zabił ich załogę, musiał widzieć jego lądowanie… jeśli był tam jeszcze. Każdy obeznany z procedurą zbierania przyprawy wiedział, że nad miejscem jej wydobycia musi krążyć co najmniej jeden szperacz. Vor wyskoczył z kokpitu na miękką diunę i puścił się biegiem do potężnej, górującej nad otoczeniem maszyny. Obok przewróconego walca wydmowego leżały trzy ciała — ciała ludzi, których znał. Nie myślał o ich imionach. Jeszcze nie teraz. Na polach bitewnych widział mnóstwo zwłok… ale to miejsce nie miało być polem bitwy. Czuł się podobnie jak na Keplerze, kiedy usiłował powstrzymać łowców niewolników, kiedy przybył za późno, by zapobiec uprowa-dzeniu rodziny i sąsiadów, wzniesieniu się statków z żywym towarem w niebo. Wypełnione przyprawą zbiorniki były nienaruszone, nikt nie po-ciągnął wystrzeliwującej je dźwigni. Również kapsuła ewakuacyjna nadal była przymocowana pod górnym mostkiem. Rampa była otwarta i widać było ogromne, ciemne wnętrze koparki, ale instynkt powstrzymał Vora przed wejściem przez nią. Zamiast tego obiegł maszynę, by dostać się do niej od przodu. Podczas pracy kombajnu szeroka łyżka zbierała górną warstwę piasku, który taśmociąg przenosił do kubłów i wirówek, gdzie poddawano go ob-róbce i przesiewaniu. Pochyliwszy się, Vor wdrapał się na taśmociąg i wszedł do maszyny przez zsyp, przechodząc przez lej samozaładowczy. Pył i silny cynamonowy zapach melanżu unoszący się w powietrzu podrażniły mu gardło, ale powstrzymał się od kaszlnięcia i poczołgał naprzód. Na poplamionym metalowym pokładzie leżały ciała trzech kolejnych pracowników. Zbiornik z przyprawą był rozbity i rdzawy proszek wysypywał się na podłogę. Vor popatrzył najpierw w jedną, potem w drugą stronę, starając się przeniknąć wzrokiem panujący tam mrok, ale nie dostrzegł żadnego ruchu, nie usłyszał też żadnego dźwięku. Operacja musiała zostać przeprowadzona z chirurgiczną precyzją — potężny atak i odwrót, zanim napadnięci zdołali zastosować jakiekolwiek środki zaradcze. Pamiętał, jak członkowie brygady mówili o wrogach, których narobił sobie Josef Venport, kiedy usuwał bez skrupułów konkurentów z branży przyprawowej. To, co się tutaj stało, wyglądało na odwet. Mimo iż silniki nie pracowały, koparka skrzypiała i brzęczała. Był to skutek żaru słońca i stygnięcia metalu. Skoro nikt nie wypatrywał

oznak nadciągania czerwia, Vor wiedział, że w każdej chwili do doliny może się dostać przez gardło w skalnym łańcuchu któreś z tych stworzeń. Teraz jednak bardziej niepokoił go inny wróg — ktoś, kto zamordował jego towarzyszy pracy, jego znajomych. Honor nakazy-wał mu odkryć, kim jest ten ktoś. Cicho stąpając po metalowych schodach, zakradł się na pogrążony w cieniu pokład dla załogi, który powinien być pusty, gdyż podczas operacji zbierania przyprawy wymagano, by wszyscy pracownicy byli na służbie. Mimo to Vor i tam znalazł mężczyznę leżącego na podłodze ze złamanym karkiem. Poruszając się prawie bezszelestnie, wyjął ze swojej szafki i założył pas z tarczą osobistą, ale na razie jej nie włączył. Wziął również rakietnicę z szafki ze sprzętem przeznaczonym do użycia w nagłych wypadkach i ciężki łom ze skrzynki z narzędziami, po czym trzymając prowizoryczną broń w pogotowiu, wspiął się wyżej, na pokład operacyjny. Chociaż się niepokoił, emocje pchały go naprzód. Czy zginęła cała brygada? Musiał sprawdzić, czy ktoś nie potrzebuje pomocy. Był sam, ale przywykł do działania w pojedynkę. Podczas dżihadu zapewnił ludzkości wiele zwycięstw, dzięki męstwu i sprytnym pomysłom doprowadzał do upadku całe planety znajdujące się we władaniu maszyn. Był gotów stawić teraz czoło mordercom i sabotażystom, którzy dokonali tej masakry i zniszczeń, chociaż zdawał sobie sprawę, że nie zdołałby pokonać całego oddziału sił paramilitarnych. Pomyślał, że za bardzo się w to zaangażował, poza tym cały czas musiał się mieć na baczności przed czerwiem. Wspiąwszy się po metalowych schodach do włazu wejściowego, zastygł. Tuż zza drzwi patrzył na niego szeroko otwartymi oczami, z lekko rozchylonymi ustami stary Calbir… ale była to tylko jego głowa położona na panelu komunikacyjnym. Reszta ciała brygadzisty leżała jak wór na fotelu dwa metry dalej. Sądząc z poszarpanego kikuta karku, głowa została oderwana od tułowia. W otwartym luku kapsuły ratunkowej rozciągnięte były twarzą do dołu zwłoki innego mężczyzny; w jego plecach ziała krwawa rana. Przy głównym panelu sterowniczym stali z ramionami skrzyżowanymi na piersiach młodzi ludzie — mężczyzna i kobieta — wyglądający na mniej więcej dwadzieścia lat. Umięśnieni i groźni jak pantery, byli od stóp do głów zbryzgani krwią. — Ty musisz być Vorian Atryda — powiedział mężczyzna. — Wie dzieliśmy, że nie uciekniesz. Usta kobiety rozchyliły się w uśmiechu. — Wygląda zupełnie jak ty, Andros — stwierdziła. — Podobieństwo jest uderzające. Biorąc pod uwagę zniszczenia, Vor spodziewał się ujrzeć całą armię, tymczasem najwyraźniej było tam tylko tych dwoje. W ich rysach, szarych oczach, ciemnych włosach dostrzegł coś dziwnie znajomego. Ręce wyprostowały się jak kobry gotujące się do uderzenia, a pod ich skórą zadrgała i zalśniła metaliczna wyściółka. Jednocześnie ruszyli w jego stronę, podchodząc płynnym, sprężystym jak u drapieżników krokiem. — Tylko go sparaliżuj, Hyla — rzekł mężczyzna. Kobieta wyciągnęła krótką broń ręczną. — Chcemy z tobą porozmawiać, Vorian… i może trochę się zaba wić, dopóki nie uzyskamy odpowiedzi na parę pytań — oznajmiła. — Pewnie o tym nie wiesz, ale mamy ze sobą wiele wspólnego i przed naszą trójką otwierają się ogromne możliwości. Nie zastanawiając się, co mają na myśli, Vor włączył tarczę osobistą i na ułamek sekundy przed tym, jak kobieta strzeliła z paralizatora, otoczyła go ona drgającą bańką. Strumień energii uderzył bezskutecznie w tarczę. — Powiedziałeś, że przy pustynnych operacjach nikt nie używa tarczy osobistej! — zwróciła się Hyla z wyrzutem do Androsa. Przed dziesiątkami lat Vor widział broń tego typu, kiedy cymeki tłumiły niepokoje wśród zniewolonych ludzi. Wiedział, że ma ona też znacznie groźniejsze ustawienia. Kiedy okazało się, że paralizator nie obezwładnił Vora, Andros rzucił się na niego. Vor machnął łomem i gdy metalowy pręt łupnął mężczyznę w żebra, wiedział już, że przeciwnik nie ma tarczy. Widząc wokół siebie tyle śmierci i zniszczeń, nie zawahał się włożyć w cios całej siły. Uderzenie było tak potężne, że Andros skrzywił się, ale mimo to chwycił łom i wyrwał go z ręki Vora.

Vor zatoczył się do tyłu. Cios powinien był zmiażdżyć klatkę pier-siową młodzieńca, a tymczasem nie zostawił nawet siniaka! Teraz skoczyła na niego Hyla i Vor wypalił w jej pierś z rakietnicy. Wybuchając, pocisk odrzucił kobietę na Androsa i oboje stanęli w ogniu. Mimo że ich ubrania płonęły, nadal nacierali. Vor przeskoczył przez poręcz i opadł na niższy pokład. Skoro tych dwoje — dwoje! — wymordowało całą załogę, stanąć do walki z nimi byłoby głupotą. Mając nad nimi zaledwie parę sekund przewagi, wbiegł do pomieszczeń mieszkalnych załogi, zatrzasnął za sobą ciężkie drzwi w przegrodzie i ruszył na drugi koniec pokładu. Niesamowita para zabójców zaczęła walić w metalowe drzwi, a potem zamek roztrzaskała eksplozja. Vor miał nadzieję, że zyska więcej czasu, ale pędzili za nim w dymiących ubraniach, z poczerniałą skórą, zachowując się tak, jakby nie odnieśli żadnych obrażeń. Nie lekceważył ich, chociaż nie miał pojęcia, kim są ani jak zdo-byli taką moc. Musiał szybko wymyślić jakiś sposób, by ich obezwład-nić albo przynajmniej zdobyć taką przewagę czasową, by dotrzeć do szperacza. W jego głowie kłębiły się pytania. Kim są ci ludzie? Nie wydawali się sabotażystami nasłanymi przez konkurencyjną firmę. Andros i Hyla — te imiona nic mu nie mówiły, ale oni byli pewni, że nie będzie o nich nic wiedział. Czego chcą? I te ich dziwnie znajome twarze oraz fizyczne podobieństwo Androsa do Vora, co zauważyła Hyla. Przypadek czy też oznacza to coś więcej? Vor przebiegł przez całą długość koparki, zeskoczył na jeszcze niższy pokład i skierował się do wypełnionych przyprawą zbiorników, skąd mógł się wydostać na zewnątrz przez luk ratunkowy. Złapał klamkę zamkniętych metalowych drzwi, otworzył je i wyszedł na kładkę biegnącą na zewnątrz wzdłuż ściany maszyny. Zbiornik towarowy z ładunkiem melanżu owiewał ze świstem gorący wiatr; znajdował się piętnaście metrów nad ziemią. W normalnych warunkach mechanizm wystrzeliwujący awaryjnie zbiorniki towarowe uruchamiano z mostka koparki, ale tutaj znajdowało się obsługiwane ręcznie zapasowe urządzenie spustowe. Vor wątpił, by znalazło się wielu robotników, którzy stojąc w obliczu nadciągającego czerwia i utraty gigantycznego pojazdu, mieliby dość przytomności umysłu, by ratować ładunek przyprawy, ale teraz cieszył się, że zamontowano ten system awaryjny. Uruchomił go. Miał niecałą minutę. Z luku ratunkowego wyłonili się Andros i Hyla i ruszyli biegiem przez kładkę. — Chcemy tylko porozmawiać z tobą — krzyknęła Hyla bezbar-wnym, pozbawionym emocji głosem. — Jeśli okażesz się użyteczny, może cię nie zabijemy. Vor chwycił się drążka wąskiej drabiny, która biegła w dół, i zaczął się ześlizgiwać ku ziemi, ale przeszkadzały mu i spowalniały ucieczkę jej szczeble. Kiedy znalazł się trzy metry nad piaskiem, puścił drążek i zeskoczył. Akurat wtedy Andros i Hyla zatrzymali się nad drabiną. Młodzieniec wypalił ze swojej broni i uderzenie promienia, który trysnął z jej lufy, stopiło i zamieniło w szkło kolisty skrawek piasku pół metra na lewo od Vora. W tym momencie mechanizm wystrzeliwujący zwolnił bolce przytrzymujące pojemnik towarowy i wyrzucił go w górę, pociągając z nim jego prześladowców. Vor padł na ziemię, poderwał się i pobiegł co sił ku szperaczowi. Obejrzał się na wzbijający się w powietrze zbiornik. Andros i Hyla dyndali, trzymając się kładki, ale jakieś pięćdziesiąt metrów nad gruntem puścili się, jakby wspólnie podjęli tę decyzję. Wciągając się do kokpitu, Vor przyglądał się, jak spadają. Mimo iż runęli z tak nieprawdopodobnej wysokości, oboje wylądowali jednocześnie w pozycji kucznej i bez śladu obrażeń, bez wahania puścili się biegiem w stronę maszyny powietrznej. Vor wcisnął guzik zmiany biegu silników dryfowych. Szperacz wzniósł się pionowo w górę, zanim jeszcze zamknęła się osłona kokpitu. Pilotowanie tego typu jednostki było jego drugą naturą; zrobił zwrot i skierował się ku otaczającym dolinę wychodniom skalnym. Jeśli uda mu się wydostać nad otwartą pustynię, poleci prosto do miasta Arrakis… Zanim nabrał wysokości, podwoziem maszyny wstrząsnął lekki wybuch i jeden z silników kaszlnął, zakrztusił się i zgasł. To Andros wystrzelił z antycznej broni cymeków. Szperacz wpadł w korkociąg, ale Vor mocował się ze sterami, próbując utrzymać wysokość. Nie był pewien, czy lepiej roztrzaskać się na otwartych piaskach za gardłem łączącym dolinę z pustynią, czy na skałach, gdzie mógłby się przynajmniej ukryć. Z obu silników wydobywał się dym. Andros strzelił ponownie, ale tym razem chybił. Vor był już blisko ziemi, lecz

dzięki silnikowi pomocniczemu udało mu się powstrzymać maszynę przed runięciem. Starał się jak najbardziej oddalić od pościgu. Jego umysł gorączkowo pracował. Na wydmach nie było gdzie się schować, ale w łańcuchu skał mógłby znaleźć kryjówkę, a może nawet urządzić zasadzkę, chociaż Andros i Hyla nie byliby łatwym celem. W obrazie z kamery wstecznej zobaczył dwie drobne postacie biegnące przez dolinę, dosłownie g o n i ą c e uszkodzony szperacz. Zwalniająca maszyna otarła się brzuchem o wysoką diunę, wzbijając tuman piasku i pyłu. Uderzenie szarpnęło Vorem; mimo to starał się lecieć dalej. Niestety szperacz znowu zahaczył o ziemię i orał piach. Udało mu się poderwać go ostatni raz. Zbliżał się do linii skał. W końcu uderzył w miękki piasek i zatrzymał się nagle, z silnym wstrząsem, tuż przed pierwszymi głazami. Tarcza osobista uchroniła go przed ciężkim potłuczeniem. Otworzył osłonę kabiny, wyskoczył i popędził przez zwietrzałe bryły, pomagając sobie przy wspinaczce w miarę potrzeby rękami.

Zerknął przez ramię — dwie postacie niepowstrzymanie biegły za nim, zostawiając na miękkim piachu ślady stóp. Nagrzane słońcem skały parzyły go w palce, ale nie ustawał. Kiedy dotarł do punktu, z którego miał dobry widok, ujrzał, że groźna para zatrzymała się, by obejrzeć rozbity szperacz, ale po paru sekundach zaczęła się wspinać na skały. Vor cały czas nie przestawał wypatrywać charakterystycznego falowania piasku będącego oznaką zbliżania się czerwia. Wcześniej czy później jedna z tych bestii, zwabiona hałasem, znajdzie gardło prowadzące z pustyni do doliny, ale na razie powierzchnia pozostawała nieruchoma. Vorowi waliło serce, kiedy wdrapał się na szczyt łańcucha, gdzie zaskoczył go widok najwyraźniej czekającej na niego kobiety. Była w pustynnym stroju, który stanowił znakomity kamuflaż wśród skał, i miała plecak z przywiązanymi do niego narzędziami. Stała tak blisko, że Vor nie mógł uwierzyć, iż udało się jej niepostrzeżenie podkraść. Była w nieokreślonym wieku i miała ogorzałą skórę, ale bystre spojrzenie. Spod kaptura wymykały się jej pasma brązowych włosów. —Musisz być z brygady wydobywającej przyprawę tam, na dole — powiedziała tak beztrosko, jakby pytała, jaki jest jego ulubiony kolor. W nosie miała wtyki, nic więc dziwnego, że jej głos miał nosowe brzmienie. —Tylko ja ocalałem. — Vor wskazał dwie postacie, które wchodziły na skały. — Tych dwoje napadło znienacka na żniwiarkę i wszystkich wymordowało. Nie wiem, kim są, ale są silni jak meki bojowe. — Od-wrócił się do niej. — A kim ty, do diabła, jesteś? —Jestem Iszanti. Pracuję dla Josefa Venporta, czuwając nad niektórymi operacjami wydobycia przyprawy. Ale tego nigdy się nie spodziewałam. Musimy stąd uciec i złożyć raport. Nadal ciężko oddychając, Vor spojrzał na bezmiar pustyni za skałami. — Masz szperacz? Jak zdołamy uciec? —Nie mam żadnego pojazdu. Vor zamrugał. —No tak jak się tutaj dostałaś? — zapytał. — Skorzystałam z tego, co oferuje pustynia, i ponownie z tego skorzystamy. Chodź za mną. Mam pewien pomysł. Iszanti pomknęła przez skały, pochylona i ukryta dzięki maskującemu strojowi, ale Vorowi powiedziała, żeby dał się zauważyć. Przeszli przez przesmyk wypełniony żwirem. W górze przed nimi, na szczycie skalnej rynny, leżało kilka głazów w niepewnej równowadze na krawędzi żlebu. Widząc sylwetkę Vora, Andros i Hyla wdrapywali się jak pająki. Iszanti spojrzała na nich i uśmiechnęła się. — Wystarczy trochę popchnąć — powiedziała. Wspólnie z Vorianem nacisnęła na głazy. Obluzowali dwa największe. Ciężkie kamienne bryły potoczyły się w dół, podskakując i odbijając się od ścian żlebu. Uruchomiły małą lawinę. Andros i Hyla utknęli w przesmyku i chociaż starali się wspiąć na jego ściany, lawina ich porwała. Vor spodziewał się, że głazy zrobią z nich miazgę, ale jakimś cudem, przebierając szybko nogami, przez pewien czas utrzymywali się na osuwających się kamieniach. W końcu ulegli i strumień głazów poniósł ich w dół. Vor nie pozwolił sobie jednak na westchnienie ulgi. Zobaczył ich ponownie u podnóża urwiska, jak odrzucają skalne odłamki i wygrzebują się. —Musimy zejść na drugą stronę łańcucha i ruszyć na otwartą pustynię — powiedziała Iszanti. — A może wolisz zostać i walczyć? —Już tego próbowałem. A co jest na otwartej pustyni? —Bezpieczeństwo. Ale najpierw wyłącz swoją tarczę… chyba że chcesz zginąć. —Na razie dzięki niej zachowałem życie. —Na diunach nie zachowasz. Jej pole przyciągnie czerwia i wprawi go w furię. I bez tego trudno jest zapanować nad tymi potworami. „Zapanować?” Vor nie wiedział, co Iszanti ma na myśli, ale posłusznie wyłączył tarczę. Kobieta ruszyła wielkimi susami po stromym zboczu, skacząc jak kozica, aż dotarli na dół. Nie zatrzymując się ani na chwilę, biegła dalej w bezmiar piasku. — Dokąd biegniemy? — zapytał, dysząc. Iszanti odwróciła się i spojrzała na niego błękitnymi w błękicie oczami, które nauczył się rozpoznawać jako oznakę

długotrwałego uzależnienia od przyprawy. —Zaufaj mi — odparła — i mojej wiedzy o pustyni. Nie wahał się. —W porządku, ufam ci. Używając niewielu słów, Iszanti wyjaśniła, gdy kierowali się między wydmy: —Musimy mieć nadzieję, że przyjdzie po nas przed tą dwójką. —Brzmi to tak, jakbyśmy nie mieli dużego wyboru. Na grzbiecie diuny ocieniła oczy ręką i zlustrowała linię skał, z których niedawno zbiegli. Andros i Hyla opuszczali się już ku pustyni. Vor zaczął się zastanawiać, czy nie są androidami o pancernej skórze i zwiększonych umiejętnościach bojowych. — Normalnie odradzałabym poruszanie się regularnym albo cięż kim krokiem — rzekła Iszanti — ale teraz chcemy przyciągnąć jego uwagę. Po prostu biegnij. — Jej plecak był wypchany narzędziami i dziwnymi instrumentami, wystawały z niego kije i haki, zwisał zwój liny. Nie zwalniając, wyjęła rzeczy, których potrzebowała. — Wypa truj znaku czerwia. Będzie on znaczył, że namierzył nas Szej-hulud, a wtedy nie będziemy mieli dużo czasu. Za nimi Andros i Hyla dotarli do piasku i popędzili naprzód, najwyraźniej w ogóle nie zmęczywszy się. Vor widział, że jego przewaga szybko się kurczy. Potem odwrócił się do przodu i zobaczył drgania podobne do fali uderzeniowej. Towarzyszyły im wibracje piasku pod nogami. — Czerw! — Wskazał ręką. Iszanti kiwnęła głową. — Dobrze. Zbliża się z właściwego kierunku. Może nam się uda. — Uklękła i wyjęła z plecaka jeszcze parę rzeczy. — Stań obok mnie i rób to, co ja. Jest bardzo prawdopodobne, że oboje zaraz zginiemy, ale jest też szansa, że zdołamy uciec. Vor nie miał czasu na zadawanie pytań, bo fala wzburzonego piasku sunęła na nich jak spieniony bałwan podczas sztormu. Iszanti wyjęła coś, co wyglądało na mały granat hukowy. Odbezpieczyła go i wrzuciła do zagłębienia między diunami niedaleko od nich. Przy-kucnęła na grzbiecie wydmy. —Czekaj, patrz i bądź gotowy. —Jestem gotowy — odparł, ale na razie nie wiedział na co. Granat wybuchł, wysyłając głośną pulsację, która niemal ogłuszyła Vora. Zbliżający się czerw wynurzył się spod powierzchni pustyni, unosząc paszczę tak ogromną, że mógłby połknąć nawet największą żniwiarkę. Chociaż Vor żył już ponad dwieście lat i widział wiele niewiarygodnych rzeczy, z wrażenia zaparło mu dech w piersiach. Stał na grzbiecie diuny i patrzył ze strachem i podziwem. Czerw obrócił się w stronę źródła pulsacji, przesuwając pomarszczony grzbiet tak blisko, że Vor mógłby rzucić w niego kamieniem. Tymczasem Iszanti biegła już w s t r o n ę czerwia, ruszył więc za nią. — Szybciej, mamy tylko parę sekund! — Sadziła wielkimi susami i jak szalona skoczyła na dolny fałd czerwia, używając zakończonej hakiem tyczki jak bosaka. Kiedy odzyskała równowagę, wyciągnęła za siebie prawą rękę. — Złap się mnie! Zdumiony tym, co robi ta kobieta, Vor chwycił jej dłoń, a ona wciągnęła go na grzbiet stworzenia i dała mu drugi hak. Nie myślał, tylko szedł za jej przykładem. Wspinali się po pierścieniach czerwia, który rzucił się w miejsce, gdzie rozerwał się granat, nie zauważając drobnych wobec jego rozmiarów postaci, które jechały na jego grzbiecie. Iszanti wepchnęła rozwieracz w szczelinę między pierścieniami czerwia. Pchnęła go z ciężkim sapnięciem, rozsuwając pierścienie i obnażając miękką, różową skórę pod nimi. Czerw drgnął, a kobieta dźgnęła delikatne ciało. W końcu czerw odwrócił się, by uniknąć bólu, i zaczął z łoskotem uchodzić w głąb pustyni. — Przywiąż się. — Rzuciła Vorowi koniec liny. — Musimy się tu utrzymać, dopóki dostatecznie się nie oddalimy. Zrobił, co powiedziała. Zostawiając za sobą wzruszony piasek, stworzenie pędziło ze zdumiewającą szybkością. Vor odwrócił smaganą włosami twarz i zobaczył, że Andros i Hyla stanęli, pokonani. Iszanti kierowała czerwiem i uchodzili w głąb pustyni. Udane poszukiwania zależą od wytrwałości i sprzyjającego losu, natomiast udana m i s j a od charakteru osoby, której ją powierzono.

— Xavier Harkonnen, Pamiętniki z dżihadu Sereny Butler Biorąc pod uwagę ilość bogactw płynących z Arrakis, Griffin Harkonnen był zdumiony, kiedy zobaczył, że główne miasto i port kosmiczny tej planety są niewiele okazalsze od zatłoczonych slumsów. Spodziewał się utuczonej na handlu przyprawą nowoczesnej metro-polii, tymczasem ujrzał ludzi żyjących w ruderach ze spojonych polimerami cegieł. Arrakis cieszyło się reputacją miejsca wysysającego majątek i nadzieję szybciej, niż poszukiwacze fortuny byli w stanie je odzyskać na pustyni. Kiedy zobaczył tych wszystkich nieszczęśników, którzy nie mieli żadnych szans na wyrwanie się z tego świata, stracił ducha i zatęsknił za wiejskim Lankiveilem, chociaż życie tam było pełne trudów. Mimo to nie chciał zarzucić poszukiwań, odmówić spełnienia swego obowiązku. „Pomścij honor rodziny, Griffin — powiedziała siostra. — Wiem, że mogę na ciebie liczyć”. Zawsze zdawał sobie sprawę, że przeszukiwanie całej planety w celu znalezienia jednego człowieka — nawet tak ekstrawaganckiej, zwracającej na siebie uwagę osoby jak Vorian Atryda — będzie trudne, ale kiedy patrzył na nagie skały i bezkresną pustynię za nimi, nie mógł zrozumieć, dlaczego ktokolwiek postanowił z własnego wyboru przybyć t u t a j . Jeśli informacje, które zebrał, były dokładne, Vorian Atryda był całkiem zamożny i ukrył na różnych planetach pokaźną fortunę. Na Keplerze Griffin sam się przekonał, że człowiek ten był lubiany, nawet wielbiony. Skoro Imperator zażądał, by Atryda wyniósł się z Keplera, to dlaczego nie zdecydował się on zbudować posiadłości na jakiejś przyjemniejszej planecie i żyć tam wygodnie? Atryda powiedział rodzinie, dokąd zamierza się udać po opusz-czeniu Keplera. Nie czynił z tego żadnej tajemnicy. Griffin nie sądził, by człowiek ten uciekał lub ukrywał się przed kimś, nie miał więc powodu myśleć, że jego przyszła ofiara podjęła jakieś kroki, by zmienić nazwisko lub tożsamość. Atryda nie miał pojęcia, że Griffin go tropi, dlaczego więc miałby uciekać? Dlaczego miałby się ukrywać? Mimo to Griffin wątpił, by łatwo było go znaleźć. Wprost przeciwnie, ten ogromny, opustoszały świat wydawał się miejscem, w którym łatwo jest zniknąć. Valia nienawidziła tego potomka Atrydów od tak dawna, że widziała w nim tylko potwora, którego trzeba ukarać za to, co zrobił rodowi Harkonnenów. Natomiast Griffin chciał zrozumieć człowieka, którego zamierzał zabić, zebrał więc możliwie najwięcej informacji o długim życiu Voriana, o jego młodych latach spędzonych w imperium maszyn, zanim zmienił stronę i przyłączył się do dżihadu Sereny Butler… oraz o przyjaźni łączącej go z jego przodkiem, Xavierem Harkonnenem, o wielkiej jądrowej czystce, która unicestwiła wszystkie Zsynchronizowane Światy, a na koniec o mającej doniosłe znaczenie bitwie pod Corrinem, po której Vorian Atryda oczernił po wsze czasy nazwisko Harkonnenów. Ale dlaczego taki człowiek miałby z własnej woli przybyć na Arrakis? Po jeszcze więcej bogactw, przypuszczał Griffin, po przyprawę, która czyniła z niektórych ludzi krezusów. Przez pewien czas stał samotny pośród zgiełku obojętnych tłumów, a potem ruszył do miasta. Jego skóra była miękka i wilgotna i doznał już oparzeń od palących promieni słońca. Z tyłu nadleciał wypełniony wodą zbiornikowiec wielkości sterowca wysłany z jakiegoś świata, na którym można było czerpać wo-dę z oceanu, następnie zaś odsalać i przewozić tutaj. Znając koszty transportu towarów z własnego doświadczenia, które zdobył w handlu futrami wielorybimi, Griffin pomyślał, jak rozpaczliwie ta planeta musi potrzebować wody, skoro opłacało się wysłać tu statek z innej. Zrozumiał też, dlaczego wydobywana tutaj przyprawa jest tak droga. Prosta ekonomia. Ostrożnie postępował ze swoimi ograniczonymi funduszami. Schował gotówkę w różnych kieszeniach i woreczkach na ciele. Starannie obliczał koszt każdego posunięcia, by mieć pewność, że wystarczy mu na opłacenie podróży powrotnej na Lankiveila. Wiedział, że będzie musiał wynająć miejscowych detektywów i oferować hojne łapówki w nadziei zdobycia strzępów informacji. Widział unoszące się na dryfach palety pełne zbiorników ze skoncentrowaną przyprawą, które bez wyjątku miały logo Konsorcjum Agencji Handlowych. Stale podchodzili do niego żebracy; chciałby im pomóc, ale jeśli miał wykonać swoją misję, nie mógł sobie pozwolić na żadne uszczuplenie funduszy. Wielu tych nędzarzy było, tak jak on, obcoświatowcami. Pokryci kurzem i otoczeni aurą niedoli, kulili się w łachmanach pod ścianami budynków.

Równie natarczywi przekupnie nagabywali Griffina, próbując wcisnąć mu zatrzymujące wilgoć maski, osłony oczu, urządzenia do przewidywania pogody, kompasy magnetyczne (które najwyraźniej nigdy dwa razy pod rząd nie wskazywały tego samego kierunku), a nawet magiczne talizmany z gwarancją, że „powstrzymają Szej-huluda”. Widać było, że jest z innej planety, a zatem pozornie łatwo będzie go nabrać. Odrzucał wszystkie oferty. Pozostali byli bezsprzecznie tuziemcami; wystarczył rzut oka na ich ciemną i wysuszoną skórę, na sposób, w jaki się poruszali, trzymając się cienia, jak zakrywali nosy i usta. Były w nich jakaś twardość i nieskrywana pogarda dla naiwnych obcoświatowców, ale uważał, że mogą być najlepszym źródłem potrzebnych mu informacji. Jednak kiedy zatrzymał starego człowieka pustyni, tamten zrobił dwoma roz-capierzonymi palcami znak odpędzający zło, powiedział coś w niezna-nym Griffinowi języku i czmychnął w boczną uliczkę. Zniechęcony, Griffin znalazł kwaterę i pokazał właścicielowi zdjęcie Voriana Atrydy. Otyły mężczyzna pokręcił głową. — Staramy się nie zauważać ludzi wokół — powiedział. — A nawet jeśli ten człowiek przyszedł do mojego hotelu, miał najprawdopodobniej zawój na głowie, wtyki nosowe i maskę na twarzy. Nikt nigdy nie widział tutaj tak ubranego człowieka. — Kiwnął głową w stronę zdjęcia. Nie ujawniając swojego nazwiska, żeby ktoś nie ostrzegł jego przyszłej ofiary, Griffin wypytywał ulicznych sprzedawców, płacąc symboliczną kwotę każdemu, kto wykazał zainteresowanie. Ci, którzy udzielali mu obszernych informacji, wyraźnie łgali w nadziei na większy zarobek. Skontaktował się też z miejscowym detektywem, ale oświadczył, że zapłaci mu tylko wtedy, jeśli jego praca przyniesie efekty. Detektyw nie odniósł się z entuzjazmem do tej propozycji, ale obiecał, że przyjrzy się tej sprawie, pod warunkiem że nie zajmie mu to dużo czasu. Zdeterminowany, Griffin uświadomił sobie, że większość pracy będzie musiał wykonać sam. Przebył taki szmat drogi, złożył przyrzeczenie siostrze i wiedział, że — przynajmniej w sensie fizycznym — jest bliższy odnalezienia Voriana Atrydy niż kiedykolwiek. Pewnego wieczoru, po zachodzie słońca, wszedł przez drzwi za-bezpieczone przed utratą wilgoci do pijalni, w której siedzieli przy piwie przyprawowym brudni, ponurzy mężczyźni, przepuszczając całe swoje zarobki, ponieważ już dawno przestali liczyć na to, że uda im się zapłacić za lot z Arrakis na rodzinne planety. Po ciężkiej pracy, którą wykonał na Lankiveilu, widok ludzi, którzy dali sobie spokój z próbami odzyskania poczucia własnej wartości, był dla Griffina przygnębiający. Przysiągł sobie, że nigdy nie dopuści do tego, by sam znalazł się w podobnej sytuacji… Po precyzyjnym ustaleniu sumy, jaką skłonny jest w to zainwestować, zapłacił za napitki i poprosił o informacje o konkretnej osobie, której nazwisko nie zawsze podawał, albo o sugestie, jak mógłby ją znaleźć. Niektórzy mężczyźni próbowali wyłudzić od niego więcej pieniędzy, zanim jeszcze spojrzeli na zdjęcie Voriana, albo prosili o zapłatę, ledwie zerknąwszy na podobiznę Voriana, nawet jeśli nie mieli żadnych informacji. Po dwóch godzinach i wydaniu minimum gotówki Griffina zirytowało to targowanie się. Przeniósł się do stolika w kącie i popijał z kufla silne piwo przyprawowe, ale narkotyk o gorzkim, cynamonowym smaku uderzał mu do głowy, zamówił więc zamiast niego szklankę wody, która kosztowała dwa razy tyle co piwo. Kiedy się poddał i wychodził z baru, mężczyźni zaczęli się z niego śmiać. — Wróć jutro. Pomyślimy o tym, sprawdzimy, czy nie mamy więcej informacji — powiedział ich gburowaty przywódca, którego dręczył uporczywy kaszel. Żałując pieniędzy, które stracił tego wieczoru, Griffin otworzył drzwi pijalni i wrócił na pogrążone w mroku ulice. Zupełnie nie podobało mu się to miejsce. W chłodniejszym nocnym powietrzu starał się zorientować, gdzie jest, po czym ruszył w kierunku, w którym — jak myślał — znajduje się jego kwatera. Szedł wąską boczną uliczką. Na tej obrzydliwej planecie zaczął tęsknić za Lankiveilem. Pewnego dnia powróci z Rossaka Valia. Zimne, ciemne oceany Lankiveila, flotylle rybackie i lodowate zimowe sztormy były wprawdzie nieprzyjemne, ale to wszystko stało się dla nich czymś w rodzaju ojczyzny. Przyznał sam przed sobą, choć niechętnie, że te surowe warunki zahartowały Harkonnenów, lepiej przygotowały ich do stawiania czoła wyzwaniom, a przy tym były niczym w porównaniu z piekłem, jakie stworzyła natura na tej pustynnej planecie. Usłyszawszy za sobą odgłos kroków, odwrócił się i zobaczył zbliża-jącą się niewyraźną postać. Napiął mięśnie i umieścił lewą dłoń na włączniku tarczy, a prawą na rękojeści noża bojowego. Dzięki Valii miał spore doświadczenie w walce wręcz.

Zorientowawszy się, że został odkryty, nieznajomy zatrzymał się, po czym błysnął latarką w twarz Griffina i oślepił go. — Kim jesteś? Czego chcesz? — zapytał Griffin, starając się, by w je go głosie nie słychać było strachu. Tamten podszedł bliżej, zmniejszył intensywność światła latarki i Griffin rozpoznał jednego z małomównych klientów baru, rumianego mężczyznę z szopą srebrnych włosów. — Masz pieniądze, żeby zapłacić za informacje. — Mężczyzna pod szedł jeszcze bliżej. — Za całą sumę dam ci coś, czego się nie spodzie wasz. — Niby co? Widząc ostry błysk w oczach nieznajomego, Griffin nieznacznym ruchem włączył tarczę. W cichej bocznej uliczce jej szum zabrzmiał głośno, a w powietrzu pojawiło się lekkie zniekształcenie. Przez parę chwil przyglądał się przeciwnikowi, gotowy na jakąś sztuczkę czy fintę. Żałował, że nie ma z nim Valii. Tamten nie sko-mentował włączenia tarczy i Griffinowi przyszło do głowy, że może nie wiedzieć, co to jest. W Lidze Landsraadu tarcze były sprzętem codziennego użytku, ale dopiero teraz uświadomił sobie, że na tej pustynnej planecie nie widział nikogo, kto by ją nosił. Mężczyzna znowu podszedł i wyciągnął długi nóż. — Pokażę ci, jakie to uczucie umierać. Roześmiał się i zadał cios jak żądlący skorpion, widocznie spodziewając się, że ostrze łatwo wejdzie w miękkie ciało. Griffin obrócił się i drgające pole Holtzmana zmieniło kierunek pchnięcia. Jego puls przyspieszył, wzrósł poziom adrenaliny, przygotowując go do zaciętej walki… ale ten człowiek najwyraźniej nie dorównywał jego umiejęt-nościom. Napastnik próbował otrząsnąć się z zaskoczenia i niezdarnie znowu machnął nożem, ale nie był przyzwyczajony do walki z osobą chronioną tarczą. Griffin ciął go w grzbiet dłoni. Z żył trysnęła gęsta, ciemna krew, a z gardła zranionego wydobył się skowyt. Griffin wyrzucił rękę po łuku, omijając częściową tarczę, i dźgnął go w dół lewego boku. Ostrze weszło głęboko, a napastnik stęknął i zakasłał. Osuwając się na kolana, omal nie pociągnął Griffina za sobą. — Zamordowałeś mnie! — krzyknął z osłupieniem. — Zamordo wałeś mnie! Ale Griffin zadał cios uważnie. Chociaż podczas wielu sparingów z Valią nigdy jej nie zranił ani ona jego, oboje bardzo dobrze znali słabe punkty ludzkiego ciała. —To nie jest śmiertelna rana. — Klęknął przy jęczącym mężczyźnie. — Ale mogę to zmienić. — Zbliżył zakrwawiony sztych do twarzy tamtego. — Kto cię na mnie nasłał? —Nikt! Chciałem tylko twoich pieniędzy. — No to kiepsko to sobie zaplanowałeś. Wszyscy tutaj są tacy nie zdarni? Mężczyzna wył z bólu. — Wykrwawię się na śmierć! Griffin rozejrzał się, pewien, że za parę sekund ten rwetes kogoś tu przyciągnie. Przyłożył sztylet do gardła napastnika. —Szybko położę kres twoim cierpieniom, jeśli nie odpowiesz na moje pytanie. —W porządku! Chciałem czegoś więcej niż pieniądze! Chciałem też wziąć twoją wodę. —Moją wodę? Mam niedużo wody. —Wodę twojego ciała! Ludzie pustyni potrafią ją wydestylować… sprzedać. Jesteś teraz usatysfakcjonowany? — spytał drwiąco. Griffin nacisnął mocniej sztychem gardło bandyty. — A gdzie powinienem szukać Voriana Atrydy? O tym też masz informacje? Tamten jęknął i przycisnął dłoń do rany w boku. — Skąd mam wiedzieć, gdzie on jest? Większość ludzi, którzy przy latują tutaj z innych planet, idzie do pracy w brygadach wydobywają cych przyprawę. Sprawdź w biurze Konsorcjum Agencji Handlowych, zobacz, kogo zatrudnili. Z bram wyłoniły się niewyraźne postacie i skradały się ulicą. Zbir zwinął się i znowu wrzasnął. Doszedłszy do wniosku, że nie wydobędzie z niego więcej informacji, Griffin wstał. — Potrzebna jest pomoc medyczna! — krzyknął.

Ludzie stłoczyli się wokół jęczącego rzezimieszka, który patrzył na nich. Machał rękami i usiłował się odczołgać. Griffina zdumiał błysk noża w ręku jakiejś kobiety. Szybko do-skoczyła do rannego i wbiła mu nóż pod brodę, aż po mózg. Ofiara konwulsyjnie drgnęła, po czym zastygła, martwa. Wyciekło z niej już niewiele krwi. — To był złodziej — powiedziała zabójczyni, pochylając się, by wy trzeć ostrze w jego ubranie. — Teraz weźmiemy jego wodę. — Spoj rzała na zdumioną minę Griffina, jakby spodziewała się, że się temu sprzeciwi. — Chyba że ty się jej domagasz. — Nie… nie — wyjąkał Griffin. Odwrócił się i uciekł boczną uliczką do swej kwatery, chcąc tylko wydostać się stamtąd, ale mając się na baczności i trzymając nóż w pogotowiu, na wypadek gdyby zaatakował go ktoś inny. Za nim milczący, zakurzeni ludzie zawinęli ciało rzezimieszka i ponieśli je szybko inną uliczką. Griffin usłyszał szczęk drzwi, ale kiedy zerknął za siebie, nie było po nich śladu. Cóż za barbarzyńskie miejsce! I Vorian Atryda wybrał Arrakis? Nie powinniśmy być zbyt dumni z naszych zwycięstw. To, co postrzegamy jako tryumf, może być mylącym manewrem wroga. — Manford Torondo, Jedyna droga Nie zostało mu nic. I nie miał nic do stracenia. Otwarta rana w jego wspomnieniach zmusiła Ptolemeusza do opuszczenia domu. Nawet się nie obejrzał, by ostatni raz rzucić okiem na dymiące zgliszcza, które były pomnikiem niewiedzy, nietolerancji i brutalnej przemocy butlerian. Po długim namyśle postanowił pozwolić, by jego rodzina sądziła, że również on został zamordowany przez tych barbarzyńców. W pewnym sensie rzeczywiście był martwy. Zniszczono jego wiarę w racjonalną naturę ludzkiej społeczności, wyrwano ją i odrzucono jak krwawy ochłap. Teraz mógł się poddać i potulnie wrócić do prostych badań albo coś z r o b i ć . Problem został zdefiniowany z bolesną ostrością. W przeszłości przyglądał się antytechnologicznym błazeństwom ze smutkiem i rozczarowaniem, ale przy tym z lekkim rozbawieniem. Jak ktokolwiek mógł wierzyć w takie bzdury? Podchodził do nich lekceważąco i był to błąd — należało je traktować poważnie. Były to niewykształcone masy, które łatwo dawały się porwać płomiennemu mówcy, chętnie szukały kozłów ofiarnych i nie miały wprawy w rozu-mowaniu. Wcześniej Ptolemeusz był przekonany, że wiedza jest po-tężniejsza od zabobonu, a racjonalne myślenie silniejsze od paranoi. Było to naiwne założenie. Teraz wiedział, że za pomocą prostej logiki nie da się wygrać sporu z dzikusami. Motłoch spalił jego laboratorium, zniszczył sprzęt i no tatki, zamordował jego przyjaciela i współpracownika. Ptolemeusz nie miał zwierzęcego żaru ani skłonności do bezmyślnego niszczenia, nie odczuwał też zabobonnego strachu. Miał coś po-tężniejszego — umysł. Ale nie będzie go już dłużej używał w chłodny, analityczny sposób. W reakcji na przemoc, której dopuścili się fanatycy, czuł taką pasję i zapał jak nigdy dotąd. Nie było to ćwiczenie umysłowe ani książkowy problem, lecz bitwa z barbarzyństwem w obronie cywilizacji. Zamiast wykorzystywać swą wiedzę do tworzenia nowych teorii, prowadzenia układnych badań naukowych czy szerzenia idei, Ptolemeusz przysiągł zemstę, przysiągł, że zniszczy butlerian. Wyskrobawszy resztkę pieniędzy z kont laboratorium i pożyczyw-szy — niektórzy mogliby powiedzieć „ukradłszy” — pozostałość funduszy przyznanych mu na badania przez Radę Zenita, Ptolemeusz wykupił przelot do miejsca, gdzie — jak był pewien — jego umiejętności zostaną docenione. Będzie tam miał ochronę i będzie mógł zaoferować swe usługi człowiekowi o podobnych zapatrywaniach. Leciał na Kolhara. Planetę, na której mieściła się główna siedziba Venport Holdings. Po tym, co się stało na Zenicie, nie chciał — i bał się — ujawnić swoją tożsamość, ale jeśli jakiekolwiek miejsce w Imperium oparło się wpływowi ruchu przeciw technologii, to miejscem tym była ta planeta. Ptolemeusz pamiętał, jak directeur Josef Venport przeciwstawił się Manfordowi na zebraniu Landsraadu. Ten człowiek go zrozumie. Jednak po przybyciu na Kolhara uzyskanie zgody na spotkanie z administratorem VenHold zajęło Ptolemeuszowi pięć dni. Flota kosmiczna była wulkanem aktywności. Zbierano i wyposażano statki, wycofywano je z tras, po których regularnie kursowały, i kierowano gdzieś w nieudokumentowanych misjach. Ptolemeusz wiedział, że nie powinien zadawać żadnych pytań, ale był uparty i nieugięty jak nigdy dotąd. Nie podda się. W holu budynku administracyjnego pokazał dokumenty całemu szeregowi urzędników i w końcu pozwolono mu porozmawiać z Ciobą Venport, która była najważniejszą przeszkodą na drodze do uzyskania audiencji u samego dyrektora. Jego dotychczasowe dokonania, a może płonące, nawiedzone spojrzenie, przekonały ją. Wprowadziła go wprost do gabinetu męża.

Chociaż Ptolemeusz chciał trzymać się dzielnie, drżał mu głos, a w oczach czuł piekące łzy, kiedy opowiadał o swoim spotkaniu z Manfordem Torondo na Lampadasie, o spotkaniu, z którym wiązał tak wielkie nadzieje. Mówił, jak zaoferował mu protezy nóg, cud techniki, dzięki któremu przywódca butlerian mógł odzyskać zdolność chodzenia. Kiedy opisywał, co się stało z jego laboratorium i z jego współpracownikiem, nie mógł zapanować nad emocjami. Chciał mówić jak zaangażowany, ale racjonalnie myślący człowiek, pokonać przerażenie i żal, ale stwierdził, że nie jest do tego zdolny. Mimo to directeur Venport najwyraźniej nie myślał o nim gorzej. — Próbowałem wręczyć butlerianom gałązkę oliwną, lecz oni za mordowali mi przyjaciela i zniszczyli moje życie. — Ptolemeusz zaczerp nął głęboko powietrza, starając się wymazać z pamięci płomienie i straszne wrzaski przyjaciela. Dojrzał w oczach Venporta błysk zain teresowania, powiedział więc z naciskiem: — Nie zostałem pokona ny, proszę pana. Nie spocznę, dopóki te bestie nie przestaną szaleć. Przybyłem tu zaoferować swe usługi na dowolnym stanowisku, na którym będę mógł bronić ludzkiej cywilizacji. Pewnego dnia Manford Torondo zrozumie, że kiedy na mnie napadł, uruchomił proces, który doprowadzi do jego upadku. Venport zerknął na żonę, milcząco się z nią konsultując, a ona ledwie dostrzegalnie skinęła głową. Uśmiech dyrektora był tak szeroki, że jego sumiaste wąsy przesunęły się do góry. — VenHold przyjmie pana z prawdziwą przyjemnością, doktorze Ptolemeusz — powiedział. — Tak się składa, że mamy dostęp do taj nego ośrodka badawczego na planecie, która nie figuruje na żadnych mapach. Tam naukowcy tacy jak pan mogą swobodnie pracować nad innowacyjnymi programami bez obawy o represje ze strony butlerian. Ptolemeusz wstrzymał oddech. — To cudownie, niesamowicie cudownie — rzekł. Venport postukał palcami w blat biurka. — Jest to miejsce, gdzie będzie pan mógł popuścić wodze wyob raźni i przystąpić z całą energią, mając do dyspozycji praktycznie nieograniczone zasoby i fundusze, do opracowywania nowoczesnych technologii, które umocnią nas w starciu z ciemnotą i niewiedzą. Za mierzam rozdeptać tych bezmyślnych fanatyków. Ulga Ptolemeusza była tak wielka, że musiał usiąść. Oczy mu błyszczały, a w końcu po policzkach pociekły łzy. — To jest miejsce dla mnie — powiedział. Każde osiągnięcie trzeba traktować jako zaledwie pierwszy krok. Powszechnym błędem jest powstrzymywanie się przed pójściem dalej. — Manford Torondo, przemówienie na Salusie Secundusie Po udanym oczyszczeniu Zenita z ośrodka badawczego Manford czuł zarówno radość, jak i niepokój. Grzechy Ptolemeusza i jego tlulaxańskiego towarzysza były tak oczywiste, a ich urojenia tak głęboko zakorzenione! Minęło dopiero kilkadziesiąt lat od klęski Omniusa, więc jeśli największe umysły ludzkości zeszły już z drogi prawdy i zbłądziły na manowce, przyszłość rysowała się tak ponuro, że Manfordowi chciało się płakać z rozpaczy. Nadal prześladowały go i skłaniały do działania gładkie słowa proroctwa, które Erazm zapisał w swym dzienniku: „Z czasem zapomną… i znowu nas stworzą”. Musiał udowodnić, że ta przepowiednia jest fałszywa! Nie był to odpowiedni moment do świętowania zwycięstwa i pławienia się w je-go blasku. Me można było dać się unieść pysze ani zwolnić. Kiedy jego zwolennicy opuścili dymiące zgliszcza laboratorium, Manford nie powrócił na spokojnego Lampadasa, choć pragnął odpoczynku w ciszy, z Anari u boku. Rozkazał swoim ludziom obrać kurs na Sa-lusę Secundusa. Nadszedł czas, by stanąć przed Imperatorem Salva-dorem Corrino i zmusić go, żeby przejrzał na oczy. Kiedy jego siły ekspedycyjne wylądowały w porcie kosmicznym w Zimii, nie poprosił o pozwolenie na opuszczenie pokładu. Jego ludzie wysypali się tłumnie ze statków i ruszyli ku centrum miasta i pałacowi Imperatora, podczas gdy sałuscy urzędnicy zastanawiali się, jak zareagować. Niespodziewane przybycie tak wielu demonstrantów, którzy zatrzymali ruch na ulicach i zakłócili funkcjonowanie miasta, wprawiło w osłupienie służbę bezpieczeństwa. Manford był zadowolony, że ściągnęli na siebie taką uwagę; dawało mu to pewność, że zostanie potraktowany poważnie, i podniosło go na duchu. Skoro nie ruszał do bitwy, lecz oficjalnie pojawiał się publicznie, siedział w palankinie niesionym przez dwóch swoich zwolenników. Obok kroczyła Anari Idaho, gotowa uśmiercić każdego, kto ośmieliłby się sprawić im choćby najdrobniejszy kłopot. Kiedy maszerowali przez miasto, Manford przyjrzał się potężnym gmachom starej siedziby Akademii Medycznej Suka. Jej pracownicy założyli niedawno dużo rozleglejszą bazę na Parmentierze, ale jej pierwotna, kamienna

siedziba wciąż była tutaj charakterystycznym obiektem. Za miasteczkiem akademickim świeżo umieszczony transparent oznajmiał o setnej rocznicy istnienia szkoły, chociaż lekarze Suka oficjalnie przyjęli tę nazwę dopiero jakiś czas po bitwie pod Corrinem. Manford patrzył na dawną siedzibę akademii z irytacją, bo przypomniał sobie fałszywą dumę postępowych lekarzy, którzy — podobnie jak Ptolemeusz — naiwnie przypuszczali, że technologia może naprawić każdą ułomność ludzkiego ciała. Sama myśl o tym, że mógłby mieć maszyny przyczepione do ciała jak pasożyty, napełniała go wstrętem. Trzęsąc się, odwrócił wzrok od budynków. Człowiek nie powinien uważać, że jest równy Bogu. Przed sobą ujrzał wieże jarmarcznego pałacu Imperatora. Domo-stwo Manforda na Lampadasie nie było ani trochę tak pretensjonalne — jego bogactwem były dusza, przekonania i oddanie zwolenników. —Mam posłać przodem gońców, by zażądali od Imperatora audiencji? — zapytała Anari. —Już wie, że nadchodzimy. Kiedy moi ludzie pojawią się na schodach pałacu, będzie to jedyne zaproszenie, jakiego potrzebuję. Nie bój się, Imperator znajdzie dla mnie miejsce w swoim kalendarzu. Chwycił się boków palankinu, kiedy tragarze zaczęli się piąć po kamiennych stopniach. Przed zwieńczonymi łukami wejściami trzymali straż umundurowani fagasi. Przyglądali się podejrzliwie Manfordowi. Podniósł rękę w pokojowym geście. —Przybyłem odwiedzić Imperatora — oznajmił. — Moi ludzie, którzy są wiernymi poddanymi Salvadora, mają ważną wiadomość. Na pewno będzie chciał ją usłyszeć. —Imperator został powiadomiony o waszym przybyciu — powiedział stojący z przodu strażnik. Chociaż widać było, że czuje się nieswojo, nie ustąpił ani o krok. — Poinformujemy was, jak tylko będzie mógł was przyjąć. Manford obdarzył go mdłym uśmiechem i podniósł głos: — Moi ludzie są głodni i spragnieni. Być może część miejscowych kupców zapewni nam jakieś napoje, kiedy będziemy czekali! Butlerianie rozproszyli się bez zaproszenia po znajdujących się wo-kół placu kawiarniach, restauracjach i stoiskach targowych, które ob-sługiwały turystów i dygnitarzy. Chociaż właściciele niektórych lokali zaczęli narzekać, dobrze wiedzieli, że będzie dla nich lepiej, jeśli nie zażądają zapłaty za dania i napitki. Aby im „podziękować”, Manford obiecał, że będzie się za nich modlił. Po godzinie bez odzewu z pałacu jego ludzie zaczęli się denerwować, a gwar pełnych niezadowolenia rozmów narastał. Anari chciała wedrzeć się do siedziby Imperatora, lecz Manford uspokoił ją uśmiechem i gestem. W końcu kapitan straży pałacowej dotknął ucha, skinął głową i rzekł z zapraszającym uśmiechem: — Przywódco Torondo, Imperator Salvador wyznaczył miejsce, gdzie będzie pan mógł porozmawiać z nim prywatnie. Manford lekko skłonił głowę. — Tylko o to prosiłem — powiedział. Anari szła u jego boku, kiedy tragarze wnosili palankin do ogromnego holu. Reszta butlerian pozostała na zewnątrz, ale Manford nie martwił się, że został od nich oddzielony. Gdyby ich potrzebował, mógł ich wezwać w każdej chwili. Salvador Corrino czekał na niego w małej, pustej salce konferencyjnej. Wyglądał na niezadowolonego z tego, że został zmuszony do przyjęcia nieoczekiwanego gościa, ale Manford zauważył w jego oczach również błysk niepokoju. Był zdziwiony, że nie ma tam Rodericka Corrino, ponieważ Imperator rzadko podejmował ważne decyzje bez zasięgnięcia rady brata. Być może Salvador uważał, że ta sprawa nie wymaga ważnej decyzji. Manford będzie go zatem musiał przekonać, że jest inaczej. —Z pewnym trudem udało mi się zmienić harmonogram zajęć, przywódco Torondo. Mogę panu poświęcić nie więcej niż piętnaście minut — rzekł Imperator. —Jestem bardzo zajętym człowiekiem, który ma na głowie wiele ważnych spraw. —A ja przybyłem z jedną z najważniejszych, którymi musisz się zająć, panie — powiedział Manford. — Dziękuję, że zgodziłeś się mnie przyjąć. Salvador jeszcze nie skończył. —Wasze przybycie wprowadziło wiele zamętu. Na tak duże zgromadzenie trzeba mieć pozwolenie. Proszę się bardziej z tym liczyć następnym razem. —Nie będę powstrzymywał moich zwolenników pozwoleniami.

Musisz mnie wysłuchać. — Nozdrza Salvadora rozdęły się z oburzenia, ale Manford nie zważał na zranione uczucia tego małostkowego człowieka. — Uciekam się do ekstremalnych środków, ponieważ czas nagli, a zagrożenie zwiększa się z dnia na dzień. Módlmy się, żebym nie musiał poczynić jeszcze r a d y k a l n i e j s z y c h kroków. Oczy Imperatora zwęziły się. —Grozisz mi? —Wy j a ś n i a m — odparł Manford. — Kiedy poprzednim razem stanąłem przed Landsraadem, mój wniosek o głosowanie nie został rozpatrzony z powodu akcji terrorystów. Czy schwytano i ukarano winnych? — Śledztwo w tej sprawie wciąż trwa. Manford splótł palce. —Wobec tego podaj jeszcze jeden termin głosowania i zaznacz wyraźnie, że obecność wszystkich przedstawicieli planet jest obowiązkowa. To, jakie zajmują stanowisko w sprawie przyszłości cywilizacji, musi zostać odnotowane w sprawozdaniach z działalności Landsraadu. —Uwzględnię twoje życzenia najlepiej, jak będę mógł. — Salvador starał się, by jego głos brzmiał twardo, ale nie zdołał ukryć, że szybko przełknął ślinę. — Na pewien czas kalendarz Landsraadu jest zapełniony. —To niedobrze. Moi zwolennicy wciąż odkrywają pozostałości myślących maszyn, które można łatwo obrócić przeciw ludzkości, ale to tylko wierzchołek przysłowiowej góry lodowej. Większym niebezpieczeństwem, w którego obliczu stoimy, jest ludzka słabość i skłon-ność do ulegania pokusom. Naukowcy i przemysłowcy wydają się zdecydowani zapoczątkować nową erę maszyn, na nowo uzależnić nas od technologii. Moi zwolennicy właśnie widzieli to na Zenicie, ale możesz być spokojny: zajęliśmy się tym problemem. Nadal jednak znajdujemy się w bardzo niebezpiecznym momencie, w którym ważą się losy ludzkości. Nie wolno nam zapominać o tym, co powiedziała wszystkim Rayna Butler. Odwołuję się do twojego serca, Imperatorze Salvadorze Corrino: zrób to, co słuszne i sprawiedliwe. Stań obok nas i otwarcie oświadcz, że jesteś przeciwny zaawansowanej technologii. —Muszę rozważyć interesy tysięcy planet. Ale obiecuję, że wezmę pod uwagę to, o czym mówisz. A teraz, jeśli to wszystko… —Jeśli nie opowiesz się po słusznej stronie, zrobią to za ciebie i dla ciebie butlerianie. Widzisz ten tłum swoich wiernych poddanych, których tu sprowadziłem. W całym Imperium mam miliony równie oddanych zwolenników. Przysięgam, że wszyscy jesteśmy przygotowani, by stanąć u twego boku i walczyć. Jeśli postąpisz właściwie. — Manford uniósł brwi i czekał. Imperator był wyraźnie przestraszony, chociaż usiłował nie pokazywać tego po sobie. —I zadowoli cię głosowanie Landsraadu? — zapytał. —Głosowanie w Landsraadzie przechodzi bez dwóch zdań. Nie, moi ludzie domagają się wyrazistszego gestu z twojej strony, spekta-kularnego pokazu twojego poparcia. — Manford udał, że właśnie przyszedł mu do głowy pewien pomysł, chociaż zaplanował to do-kładnie podczas podróży z Zenita. — Weźmy, na przykład, historyczną siedzibę Akademii Suka, tutaj, w Zimii. Ci aroganccy lekarze, ze swoimi ekstremalnymi eksperymentami medycznymi, próbują zmienić kształt ludzkości. Człowiek powinien dbać o swoje ciało i modlić się o zdrowie, a nie liczyć na to, że maszyny utrzymają go przy życiu. Musimy poszerzać umysły i wzmacniać ciała aspiracjami i ciężką pracą, nie sztucznymi środkami. Gdybyś zamknął tutejszą siedzibę Akademii Suka, byłby to szlachetny pierwszy krok, bardzo wyraźny gest o oczywistej wymowie. Salvador spojrzał w lewo, a potem w prawo, jakby żałował, że nie ma tam Rodericka. — Rozpatrzę to… w duchu podtrzymania dobrych stosunków z to bą i twoimi zwolennikami — rzekł. — To, o co prosisz, zajmie trochę czasu, ale myślę, że mogę ci pozwolić zrobić ze starą siedzibą Akademii Suka, co chcesz… jeśli nie będziesz sprawiał więcej kłopotów tutaj. Manford rozłożył ręce w bezradnym geście, nie pokazując, że rozsadza go poczucie tryumfu, iż Imperator tak łatwo ustąpił. — Butlerianie mają wiele energii i zapału, panie — powiedział. — Muszę dać jakieś ujście ich namiętnościom… ale Imperium jest roz ległe i mamy przed sobą ogrom pracy. Możemy polecieć na inne planety albo zostać w Zimii. Może gdybyś dał nam flotę — powiedz my, dwieście zakurzonych statków Armii Ludzkości? — moglibyśmy udać się gdzie indziej i kontynuować nasze dzieło z dala od Salusy Secundusa. Na razie. Manford widział pot na czole Imperatora, gdy ten zastanawiał się, jaką dać mu odpowiedź.

— Skoro o tym wspominasz, to przypomniałem sobie, że istotnie mamy nieużywane już statki wojenne. Być może udałoby mi się ze brać kilkaset wycofanych ze służby. Będziecie musieli sami je obsadzić i znaleźć pilotów, ale możecie je całkowicie wykorzystać dla swoich celów… jeśli odlecicie daleko stąd. Manford uśmiechnął się i spojrzał na Anari, która miała zadowoloną minę. — Byłem pewien, że uda się nam dojść do porozumienia, panie — powiedział. — Mogę skompletować obsadę floty z moich ludzi, a we właściwym czasie wrócimy, żeby zająć się Akademią Suka. Dał znak tragarzom, by wzięli palankin i wynieśli go. Opuszcza jąc salkę konferencyjną, udał, że nie zauważył, iż Imperator Salvador westchnął z ulgą. Wszystkie siostry mają takie same wykształcenie, taką samą garderobę i prawdopodobnie taki sam sposób myślenia, ale pod tą jednakową powierzchnią są tak różne jak korzenie jednego drzewa. — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul, Podręcznik zgromadzenia żeńskiego Do Valii podbiegła, podniecona i zafascynowana, siostra Candys Venport. — Ta siostra Anna! — krzyknęła. — Powinnaś to sama zobaczyć. Valia poderwała się na równe nogi, by pobiec za dziewczyną w głąb tuneli. — Coś jej się stało? Siostra Imperatora miała bardzo mało rozsądku i łatwo mogła napytać sobie biedy. Z drugiej strony, od powrotu z nauki przetrwania i znalezienia ciała Ingrid Anna podchodziła do zajęć poważniej i wykazywała się większą obowiązkowością. — Nic się jej nie stało. — Candys pociągnęła Valię za rękaw. — Po szło jej dużo lepiej niż kiedykolwiek mnie albo Sabinie. Anna siedziała ze skrzyżowanymi nogami na podłodze małego pomieszczenia, wpatrując się intensywnie w plażowy panel otaczający kolonię żyjących w ziemi owadów. Wyrwana ze skupienia, zamrugała i odwróciła się. Zrobiła zaskoczoną minę, ujrzawszy Valię. — Linie proste… —Jej głos świadczył o tym, że jest wyczerpana. — Kto by pomyślał, że tak trudno jest zrobić zwykłe linie proste. Początkowo Valia nie rozumiała, o czym mówi ta młoda kobieta, ale Candys wybiegła do przodu i wskazała tunele wykopane przez pierścienice. Większość chodników wiła się przypadkowo, jak to było w naturze, ale w jednym z rogów wszystkie były idealnie proste, leżały dokładnie w płaszczyźnie pionowej lub poziomej i krzyżowały się pod kątami prostymi. —To coś w rodzaju tego, co robiłam z mgielnicami w pałacowym ogrodzie — rzekła Anna. — Te owady reagują na moje polecenia. Mu-szą być wrażliwe na przekazy telepatyczne, jak mgielnice. — Spojrzała na oszołomioną Valię i przygasła. — Rozczarowałam cię? Nie to miałaś na myśli, kiedy powiedziałaś mi, żebym medytowała nad ich ruchami? —Nie… to znaczy tak, bardzo dobrze. Jestem po prostu… zaskoczona. — Będzie musiała dokładnie to zbadać. — Jestem pod dużym wrażeniem. Zastanawiam się, czy potrafią to jakieś inne siostry. —Mam do tego dryg — stwierdziła Anna. Księżniczka mogła być zepsuta, niedojrzała i niezrównoważona emocjonalnie, ale teraz Valia zrewidowała swą opinię. Gdyby nimi właściwie pokierować, te moce psychiczne mogłyby być użyteczne, chociaż wątpiła, by Anna Corrino miała wystarczający zapal czy mo-tywację, by osiągnąć coś znaczącego. Nim zdążyła ją zabrać do Matki Wielebnej, w drzwiach pomieszczenia stanęła siostra Dorotea. Miała surową, twardą minę. —Szukałam cię, siostro Valio — oświadczyła. — Chciałabym za-prosić cię na ważne prywatne spotkanie z kilkoma specjalnie wybra-nymi siostrami. —Ja też mogę przyjść? — Anna wstała. — Mogłabym podzielić się z wami paroma pomysłami. — To nie jest spotkanie dla akolitek. Valia należy do nas. Anna zrobiła urażoną minę, przez jej twarz przemknął grymas zazdrości. — Wrócę do ciebie jak najszybciej — powiedziała Valia, starając się uspokoić księżniczkę. — Siostro Candys, odprowadzisz Annę do jej pokoju? Mamy z Doroteą pewne sprawy do omówienia. — Zasta nawiała się, o co

chodzi tej kobiecie. Pomimo stale rosnącej liczby sióstr szkolonych na Rossaku nietrudno było znaleźć miejsce zapewniające prawdziwą prywatność. W wielkim jaskiniowym mieście żyło niegdyś prawie sto tysięcy sióstr, ich partnerów i dzieci oraz zwykłych mieszkańców planety i obcoświatowców, którzy przybywali tu po bogactwa dżungli. Jednak wy-wołane przez Omniusa epidemie pochłonęły życie tak dużej części ludności, że obecnie całe partie tuneli były puste. Dorotea zaprowadziła Valię do pomieszczenia bez okien. Valia szybko rozejrzała się po zebranych i rozpoznała siostrę Periannę, która niedawno powróciła z Salusy, siostrę Esther-Cano, siostrę Ninke i siostrę Woodrę. Pięciu pozostałych nie znała. —Powiedziałam im, że możemy ci zaufać… mam nadzieję, że się nie mylę co do ciebie — wyjaśniła jej Dorotea. — Wydaje się, że jesteś ulubienicą Matki Wielebnej, ale wiem, że pracowałaś też z Karee Marques. Wierzę, że jesteś oddana naszej sprawie. Spotykamy się tutaj, by porozmawiać o przyszłości zgromadzenia żeńskiego. —Możecie mi zaufać — rzekła automatycznie Valia i zaczęła oceniać te kobiety, by odkryć ich wspólny mianownik. —Zebrałyśmy się tutaj, bo obawiamy się, że Matka Wielebna zbłądziła — oświadczyła wszystkim Dorotea. Valia zmarszczyła brwi. —W czym zbłądziła? — zapytała. — To ona stworzyła zgromadzenie. Czy Matka Wielebna nie określa jego zasad i celów? —Zgromadzenie ma własną tożsamość — odparła Dorotea. —A my mamy dużo do zaoferowania — dodała Perianna. — Przekonał się o tym sam Imperator. Również wiele rodów szlacheckich i przedsiębiorstw dostrzega wartość naszego szkolenia. Ale jeśli Matka Wielebna będzie wspierać apologetów maszyn, zniszczy naszą reputację. —Nie tylko reputację — odezwała się siostra Woodra — ale także dusze. Podstawowym celem zgromadzenia żeńskiego jest pomaganie kobietom w doskonaleniu ciał i umysłów, by zyskały przewagę nad innymi i nie ulegały zwodniczemu powabowi maszyn. Valia ukryła zaskoczenie i usiadła. Wiedziała już, że będzie musiała donieść Raquelli o tej dyskusji. —A jak, waszym zdaniem, Matka Wielebna zeszła z tej drogi? — zapytała. — Ma Inne Wspomnienia i słyszy głosy, których nie słyszy reszta. Skłonna jestem zaufać jej osądowi. —Żadna z nas nie wie, k i m jest Matka Wielebna — zauważyła Dorotea. —Jeszcze nie wie — sprostowała Ninke. —Raquella zmieniła się — ciągnęła Dorotea. — Obserwuję ją. Czy nie jest możliwe, że te głosy i wspomnienia w jej głowie nie tylko jej doradzają, ale również ją zwodzą? Valia udała, że się nad tym zastanawia. —Nigdy nie będziemy tego wiedziały na pewno, dopóki nie od-kryjemy, jak stworzyć inne Matki Wielebne, byśmy mogły je porów-nać — powiedziała po chwili. —Nie zrobiła prawie nic, żeby rozpatrzyć sprawę zamordowania siostry Ingrid! — stwierdziła z oburzeniem Dorotea. —Zamordowania? Czy nie jest bardziej prawdopodobne, że pośli-znęła się na ścieżce i spadła z urwiska? — Valia zachowywała swobodny ton. — Musi być jakiś powód, dla którego wstęp na tę ścieżkę jest ograniczony. Prawdopodobnie poszła tam, gdzie nie powinna była iść. —To nie wszystko. Słyszałyśmy pogłoski, że tutaj, na Rossaku, mogą być nawet ukryte zakazane myślące maszyny! — powiedziała siostra Esther-Cano, zniżając głos do nerwowego szeptu. W pokoju rozległy się stłumione okrzyki przerażenia, a Valia nie musiała udawać zaskoczenia. Skąd mogły, wiedzieć o komputerach używanych w programie eugenicznym? Powstrzymała Ingrid, zanim ta zdążyła komukolwiek o tym powiedzieć. Prychnęła z niedowierzaniem. — Brzmi to jak butleriańskie polowanie na czarownice. Dorotea zacisnęła usta i wolno skinęła głową. — Kiedy Matka Wielebna przydzieliła mi pierwsze zadanie poza Rossakiem, wysyłając na Lampadasa, chciała, żebym przyjrzała się uważnie Manfordowi Torondo i jego zwolennikom i przeanalizowa ła ich rzekomo irracjonalne działania. Nie sądzę, by oczekiwała, że będę uważnie słuchać jego nauk. A jednak zorientowałam się tam, że Manford ma rację i mówi prawdę. Słuchałam nagranych przemó wień Rayny Butler. I chociaż sama tego nie przeżyłam, dowiedziałam się, jak naprawdę straszne były myślące maszyny.

Valia usiadła wygodniej i przysłuchiwała się, jak zebrane rozmawiają o zasłyszanych plotkach, o swoich obawach. Nie miała najmniejszego zamiaru udzielić im poparcia. Kiwała głową w odpowiednich momentach, reagowała zatroskaną miną albo wyrazem zamyślenia. Wydawało się, że przeniknęła do ich kręgu. Kiedy doniosła o tym Matce Wielebnej, staruszka przyjęła tę wiadomość z poważną miną i poleciła Valii, by zaprzyjaźniła się z tą grupą. — Wydaje się, że masz naturalny talent do oszukiwania. Nie zabrzmiało to jak potępienie, ale mimo to Valia poczuła się, jakby stała przed nią goła, z obnażoną duszą i wszystkimi myślami i motywami wydobytymi na wierzch w celu obserwacji i przeanalizowania. Celowo spuściła wzrok, by wzbudzić w Raquelli współczucie. —Przykro mi, jeśli uważasz, że nie jestem godna zaufania, Matko Wielebna — powiedziała. —Zdolność przekonującego kłamania może być pożyteczna, jeśli zostanie wykorzystana we właściwym celu. Kiedy zrozumiesz, czym jest kłamstwo, możesz przejść do prawdy… n a s z e j prawdy. Valia odwróciła wzrok, gdy Matka Wielebna kontynuowała: — Siostro Valio, wiem, że dręczy cię palące pragnienie, by zreha bilitować ród Harkonnenów, i godzę się z tym, że nigdy nie zdołam odwieść cię całkowicie od tego celu. Ale zajrzałam w głąb twojej duszy i jestem przekonana, że dla dobra zgromadzenia żeńskiego znalazłaś się we właściwym czasie we właściwym miejscu. — Oczy staruszki się zwęziły. — Nie postrzegam cię na skali dobra ani zla. Widzę w tobie raczej środek, za którego pomocą nasze zgromadzenie może osiągnąć prawdziwą wielkość. Te dwa cele niekoniecznie są sprzeczne. Valia wyczuła już, że Raquella przygotowuje do czegoś zarówno ją, jak i siostrę Doroteę, a nawet wystawia je przeciw sobie. Żeby przekonać się, która jest lepsza. — Osiągniesz to, co chcesz osiągnąć — rzekła z łagodnym uśmie chem Matka Wielebna. — Uważam, że jesteś jedną z najzdolniejszych młodych kobiet, jakie kiedykolwiek spotkałam, i właśnie dlatego tak wiele ci zawierzyłam. Valia uśmiechnęła się z dumą, ale czuła się dziwnie, jakby została sprytnie i przebiegle sprowadzona z drogi, którą sobie wytyczyła. — A jeśli zostaniesz Matką Wielebną, tak jak ja, będziesz napraw dę potężna. Łowy zawsze będą udane, jeśli jest się gotowym w miarę potrzeby zmieniać cele. — Vorian Atryda, prywatne dzienniki, okres keplerowski Jazda na ogromnym czerwiu zrobiła na Vorianie wielkie wrażenie. W trakcie podróży przez pustynię Iszanti cały czas miała się na baczności. Mimo to zachowywała spokój, jakby kierowanie takim stworzeniem było zwykłą, codzienną czynnością. Kiedy potwór sunął przez piaski z szybkością kurzawy Coriolisa, Iszanti wydawała się zmartwiona, że Vor jest nieprzygotowany do przebywania w głębi pustyni. — Gdzie twoja maska, wtyki nosowe? — zapytała. — Ile masz ze sobą wody? Jedzenia? Nie przetrwasz w tym miejscu. Trzymając wciąż liny, Vor zakasłał z powodu wzbijanego przez czerwia kurzu i drażniącego nos i gardło intensywnego zapachu cynamonu, który go otaczał. — Byłem w szperaczu i wracałem do kombajnu przyprawowego — rzekł. — Nie spodziewałem się, że zastanę całą brygadę wymordowa ną, i nie planowałem zestrzelenia. Jej grymas świadczył o tym, że przyjęła to wyjaśnienie. —Gdyby można było przewidzieć każdy wypadek, wszyscy bylibyśmy przygotowani — powiedziała. — Przetrwają tylko ci, którzy nauczą się godzić z tym, co nieprzewidywalne. —Tw o j e g o przybycia z pewnością nie można było przewidzieć. Nie znam cię, tak samo jak tej dwójki zabójców. — Posłał jej najszer-szy uśmiech, na jaki był w stanie się zdobyć. — Szczerze mówiąc, wolę twoje towarzystwo niż ich. —Naib Szarnak zdecyduje, co z tobą zrobić. — Popędziła czerwia jednym z narzędzi i zwierzę ruszyło żwawiej przed siebie. Żołądek ściskał się Vorowi z głodu, a pył i krańcowo suche powietrze sprawiały, że gardło miał jak wygarbowane. Jakby chcąc dać mu nauczkę, Iszanti nie zaproponowała mu ani kropli wody, chociaż sama pociągała od czasu do czasu łyk z rurek w kołnierzu. Vor jeszcze nigdy w życiu nie był spragniony — naprawdę spragniony, jak teraz. Chociaż przebywał na Arrakis już

od miesiąca, jego metabolizm nie przystosował się jeszcze do radykalnych zmian. Mimo skąpych racji, jakie wydzielano członkom brygady, jego ciało zachowało mnóstwo wody, ale w gardle paliło go, jakby miał w nim gorący popiół. Skórę miał suchą jak pieprz, piekły go oczy. Niemal namacalnie czuł, jak pustynny świat okrada go z wilgoci, pochłaniając każdą kroplę potu, każdą drobinę pary z wydychanego powietrza. Mimo iż był w opłakanym stanie, wiedział, że Iszanti nie da mu zginąć, skoro zadała sobie tyle trudu, by go uratować. Z drugiej strony nie miała obowiązku cackać się z nim, a on jej o to nie prosił. Próbował odpędzić myśli o pragnieniu. Kilka godzin później, kiedy zbliżyli się do linii szarych gór, Iszanti wyjaśniła mu szczegółowo i cierpliwie, jakby mówiła do dziecka, jak zsiąść z wyczerpanego czerwia. Vor słuchał uważnie i gdy nadeszła pora, starał się ją naśladować — zeskoczył na miękki piasek i zastygł w bezruchu, kiedy skołowana bestia pędziła dalej jak śliz-gacz, machając z rozdrażnieniem na boki gorącym ogonem. Gdy znalazła się już dostatecznie daleko, Iszanti skinęła w milczeniu na Vora i zaczęli odskakiwać od szlaku uciekającego stworzenia. Oboje znowu znieruchomieli, kiedy olbrzymi czerw się zatrzymał i obrócił w ich stronę, ale po chwili skierował się na powrót ku bezmiarowi pustyni. Iszanti wydała westchnienie ulgi i gestem zachęciła Vora do pośpiechu. — Na szczęście szybko się uczysz — stwierdziła. Cisnęły mu się na usta pytania, co dalej, lecz wyczuł, że jego do-ciekliwość budzi w niej zniecierpliwienie, więc po prostu podążył za nią. Przyglądał się badawczo gruntowi, by znaleźć jakieś wskazówki, które powiedziałyby mu, dokąd go zabiera, i odkrył, że Iszanti kieruje się znakami, umieszczonymi w pewnych miejscach kamieniami, które wyglądały tak, jakby znalazły się tam z przyczyn naturalnych. Po tych skałach stąpało zbyt mało stóp, by wydeptać ścieżkę… albo po każdym przejściu ktoś zacierał ślady. Przypomniał sobie opuszczone obozowisko, które znalazł z brygadą wśród skał, i był teraz zaintrygowany. Pomyślał, że może spotka w końcu owych tajemniczych „Fremenów” z Arrakis. To przede wszystkim z ich powodu wybrał tę leżącą na uboczu planetę. Zauważył jaskinię dopiero wtedy, kiedy przed nią stanęli. Wylot był zamaskowany skałą, za którą należało skręcić ostro w lewo, inny głaz zasłaniał wejście. Iszanti zatrzymała się, by otworzyć drzwi za-opatrzone w uszczelki, które zapobiegały wydostawaniu się wilgoci, i znaleźli się naprzeciw trzech odzianych w pustynne ubiory mężczyzn z nożami do połowy wyciągniętymi z pochew. Kiedy Iszanti podniosła rękę i pokazała im znak, pozwolili jej przejść, ale Vora zatrzymali. — Jeszcze nie mogę za niego zaręczyć — powiedziała Iszanti. — Musi najpierw przejść nasze próby. Vor przyjrzał się im uważnie, zobaczył ich twardą postawę, pewność siebie i gotowość do walki, zauważył niezwykły, mlecznobiały kolor ich sztyletów. Postanowił nie zadawać pytań, nie błagać o życie, ale i nie poddawać się — patrzył im prosto w oczy, pozwalając, by na podstawie tego, co widzą, sami wydali osąd. Strażnicy najwyraźniej to doceniali. — Tylko on ocalał z brygady zbieraczy przyprawy — ciągnęła Iszan ti. — Pozwólcie mu wejść. Musimy porozmawiać z naczelnikiem. Trzej strażnicy odsunęli się, ale pozostali czujni. W chłodnej, ciemnej grocie oświetlonej pojedynczą lumisferą Iszanti przedstawiła Voriana starszemu mężczyźnie, który nosił długie, splecione w gruby warkocz, przetykane siwizną czarne włosy, miał wysokie czoło, spokojną minę i twarde spojrzenie. Zaprosił gestem Vora, by usiadł na jednym z wzorzystych dywaników rozścielonych na kamiennej podłodze, po czym zajął miejsce tuż obok niego. Vor zachowywał pełne szacunku milczenie, kiedy Iszanti mówiła, co się stało z załogą kombajnu przyprawowego, opisywała dwoje nieznisz-czalnych — jak się wydawało — łowców oraz opowiadała, jak pomogła Yorianowi uciec przed nimi. Mężczyzna, naib Szarnak, przyjrzał się Vorowi chłodno, jak lekarz dokonujący sekcji, po czym uniósł brodę. —Dwoje ludzi zmasakrowało całą brygadę zbieraczy przyprawy, zestrzeliło twój statek powietrzny i zdenerwowało Iszanti? I mówisz, że szukali ciebie? —To oni tak powiedzieli — rzekł Vor. — Nigdy wcześniej ich nie widziałem ani o nich nie słyszałem. Jeden z ludzi naiba wniósł misternie wykonany serwis z kawą przyprawową, która była tak mocna, że Vor — mimo pragnienia — ledwie mógł ją pić. Nie zaproponowali mu wody, choć jej łaknął. —Sama mam wiele pytań do tego młodego mężczyzny i kobiety, którzy wyrządzili takie szkody — powiedziała Iszanti, zwężając ciemno-niebieskie oczy. —Jestem tutaj przedstawicielką Konsorcjum Agencji Handlowych. Jeśli

któryś z naszych konkurentów odkrył jakąś tajną broń albo wysłał najemnych morderców, muszę złożyć o tym raport. To nie byli normalni ludzie. Być może są to nawet istoty, które nie są w całości ludźmi. Niełatwo będzie ich zabić. —Fremenów też niełatwo zabić — zauważył naib Szarnak. Vor zmagał się z tymi samymi pytaniami od chwili ucieczki, rozważając różne możliwości, ale żadna z odpowiedzi, które mu przychodziły do głowy, nie miała sensu. Napastnicy zwrócili się do niego p o i m i e n i u . Tymczasem przez kilkadziesiąt lat wiódł spokojne życie na Keplerze, a na Arrakis przybył bez rozgłosu. Nikt nie powinien nawet wiedzieć, że tu jest. Kto mógł na niego polować? — Jeśli jest zagrożenie dla pustyni, to i dla nas — powiedział naib. — Wyślę zwiadowców, żeby zbadali wrak żniwiarki… jeśli coś z niej po zostało. Ty zostaniesz u nas. —Jako twój więzień? — zapytał Vorian. Szarnak uniósł brwi. —Jesteś na tyle głupi, żeby próbować ucieczki? — odparł pytaniem. — A dokąd miałbym się udać? Prawdę mówiąc, miałem nadzieję, że was spotkam. Głównie dlatego przybyłem na Arrakis. Dwa dni później wrócili pustynni zwiadowcy naiba Szarnaka, młodzi Inulto i Szeur. Vor usiadł z naczelnikiem w małej siczowej jaskini, a młodzieńcy opisali w dokładnych słowach, co zobaczyli. Widać było, że zadanie to było dla nich przygodą. Weszła Iszanti, by również posłuchać ich raportu. —Pojechaliśmy najszybciej, jak się dało, naibie — zaczął Szeur. — Wieczorna burza piaskowa zmusiła nas wcześnie do schronienia się, ale przed następnym świtem wyruszyliśmy w dalszą drogę. —I co znaleźliście? —Nic. — Inulto spuścił głowę. — Przed nami był tam czerw. Cała maszyneria, szperacz, walce piaskowe, ciała… wszystko zniknęło. Nie zostało nic. —Wiem, co widziałem — rzekł Vor. — Jestem pewien, że zabójcy wciąż żyją. Iszanti była zła i zdenerwowana. — Muszę wrócić do miasta Arrakis i złożyć meldunek w centrali — powiedziała. — Dyrektor Venport będzie chciał o tym wiedzieć. — Spojrzała na Voriana. — Przypuszczam, że chcesz wrócić do cywiliza cji? Mamy szybki szperacz. Mogę cię tam zabrać. Vor zdumiał oboje, mówiąc: —Nie, wolałbym zostać tutaj trochę i porozmawiać z tymi ludźmi. Intrygują mnie. Według pogłosek żyją bardzo długo, ponad sto lat. —To skutek melanżu — rzekł Szarnak. — Tak żyjemy. Nie uda ci się wykraść nam żadnej tajemnicy nieśmiertelności. Vor roześmiał się. — Och, ja już jestem nieśmiertelny, ale interesowałaby mnie roz mowa o tym z innymi osobami. Naczelnik przyjrzał się rysom gościa, chyba po raz pierwszy zauważając w jego włosach odrobinę siwizny, i powiedział drwiąco: —A cóż ty możesz wiedzieć o nieśmiertelności! —Tylko to, czego dowiedziałem się podczas 218 lat życia. Szarnak roześmiał się jeszcze głośniej. — Masz urojenia! Obcoświatowcy wierzą w niestworzone rzeczy, naprawdę niestworzone rzeczy. Vor uśmiechnął się z zadowoleniem. — Przysięgam wam, że urodziłem się przed dżihadem Sereny But ler, ponad dwieście lat temu. — Wyjaśnił, kim jest, chociaż ci żyjący w izolacji ludzie pustyni niewiele wiedzieli o polityce i historii wojny z myślącymi maszynami, o zakończonym przed wiekiem konflikcie, który ogarnął całą galaktykę. — Walczyłem w wielu z tych heroicznych bitew, dużo podróżowałem, widziałem śmierć niezliczonych przyjaciół, z których wielu zginęło bohatersko. Patrzyłem, jak dwie żony rodzą mi dzieci. Założyłem dwukrotnie rodzinę, ale ich członkowie też się zestarzeli… podczas gdy ja się nie zmieniłem. Cymeki poddały mnie zabiegowi

wydłużenia życia, wy natomiast macie ten swój melanż z jego przedłużającymi życie właściwościami, ale i ty, i ja mamy za sobą długie życie… długie, trudne życie. Naib wydawał się poruszony jego twierdzeniami, ale Vor patrzył na niego tak długo, aż ten w końcu odwrócił wzrok. Iszanti wyciągnęła rękę i dotknęła boku twarzy Vora. — Nie mamy takiej miękkiej skóry jak ty — powiedziała, po czym zreflektowała się i dodała z prychnięciem: — O takich sprawach rozwodzą się starcy. Martwi mnie bieżący problem i zastanawiam się, czy ta dwójka zabójców nie zaatakuje innych brygad wydobywających przyprawę. O wschodzie słońca odleciała szperaczem. Nagroda nie jest nic warta dla człowieka, który nie potrafi jej zatrzymać. — Josef Venport, wewnętrzna notatka VenHold Statki floty kosmicznej VenHold wykorzystywano głównie do przewozu pasażerów i towarów niemających żadnych związków z woj-skiem, unikając angażowania się w konflikty międzyplanetarne, ale teraz Josef Venport przeprowadzał jawny atak. Wątpił, by pracownicy Niebiańskiego Transportu stawili silny opór, zamierzał jednak przejąć to, co powinno od początku należeć do niego. Przestudiowawszy szczegółowe mapy gwiezdne, Draigo Roget doszedł do wniosku, że wielka baza myślących maszyn, która dotąd nie została odkryta, znajduje się prawdopodobnie w układzie słonecznym Thonarisa. Jakimś cudem — prawdopodobnie przez ślepy przypadek — natknęli się na nią zwiadowcy Arjena Gatesa, natomiast Draigo obliczył jej położenie dzięki intelektowi i umiejętnościom. A teraz Josef, dysponując prywatną flotą jednostek VenHold wyposażonych w kupioną na czarnym rynku broń, zamierzał odebrać tę placówkę rywalowi. Opierając się na przekazanych im informacjach, obrazach gwiazd i niezgłębionych międzyprzestrzennych obliczeniach zagięcia przestrzeni, grupa nawigatorów doprowadziła flotę VenHold do obrzeża układu Thonarisa, niczym niewyróżniającej się pomarańczowej gwiazdy, wokół której krążył prawie niewidzialny brązowy karzeł. Urządzenia o wysokiej rozdzielczości zaczęły przeczesywać przestrzeń kosmiczną w poszukiwaniu jakichkolwiek oznak osiedli czy działających zakładów przemysłowych. Draigo stał na mostku starej wojskowej balisty obok Josefa, który kupił ją z demobilu Armii Ludzkości. Po modyfikacjach, którym poddano statek w kolharskich stoczniach, dysponował on jeszcze większą siłą ognia niż pierwotnie. — Jestem pewien, że to ten układ gwiezdny, proszę pana — rzekł mentat. — Ale musimy przeszukać duży obszar, żeby znaleźć tę bazę. Josef zmarszczył brwi i podrapał się po gęstym wąsie barwy cynamonu. —Nie może to być zbyt trudne, bo inaczej Arjen Gates nigdy nie znalazłby tego — powiedział. —Przypadki się zdarzają… statystycznie rzecz biorąc. Po dwóch godzinach poszukiwań aparatura namierzyła sześć planet: dwie skute lodem bryły nie większe od komet, jedną, która była zbyt blisko słońca i zbyt gorąca, dwa gazowe olbrzymy z księżycami i skupisko skalnych planetoid. — Z tych planetoid promieniuje za dużo energii — oświadczył Draigo. — Świadczy to o tym, że zachodzą tam sztuczne procesy, prawdo podobnie działa przemysł. To przekonało Josefa. — A zatem to jest nasz cel — powiedział. — Przygotujcie się do na tarcia. Zrobimy to szybko i skutecznie. Roget wyświetlił obraz rozmieszczenia statków VenHold, które znajdowały się w punktach przecięcia gąszczu linii. —Najlepiej będzie zadać nagły, paraliżujący cios — wyjaśnił. — Sporządziłem najskuteczniejszy, jak sądzę, plan. W Szkole Mentatów zdobyłem spore doświadczenie w symulacjach skomplikowanych działań zbrojnych. —Chciałem, żebyś nauczył się właśnie tego, Draigo. Poprowadzisz to uderzenie. — Venport przekazał do wszystkich statków: — Dowodzenie przejmuje mój mentat. Słuchajcie jego rozkazcw. — Potem usiadł wygodniej w fotelu, by obserwować przebieg wydarzeń. W absolutnej ciszy w eterze wszystkie jednostki włączyły silniki umożliwiające im poruszanie się z prędkością większą od światła i we-szły do układu gwiezdnego. Draigo już wcześniej wydał im szczegóło-we instrukcje,

nakreślając każdy ruch, jakby było po bitwie. Aktywo-wano całą broń, ale Josef podkreślił, że mają się starać spowodować jak najmniej zniszczeń. — Odejmę wartość każdego nadającego się do użytku statku, który zniszczyłeś, od twojej premii — przestrzegł każdego kapitana z osob na. Powinno to być dla nich wystarczającą zachętą. Nagle w polu widzenia pojawiły się stocznie, co dowiodło, że mentat się nie mylił. Usianą kraterami powierzchnię jednej z planetoid pokrywała maszyneria do wydobycia i obróbki metali, ale sercem stoczni były znajdujące się na niskiej orbicie zakłady wytwórcze i montażowe. Jasne oświetlenie i wskaźniki temperatury świadczyły, że trwa tam intensywna praca. W przestrzeni kosmicznej wisiało co najmniej pół setki dużych jednostek robotów w różnych stadiach budowy. Stwarzające wrażenie brutalnej siły statki byłyby ciemne, gdyby nie cętki światła i postacie poruszające się przy silnikach. Josef dostrzegł przynajmniej pół tuzina mniejszych jednostek Niebiańskiego Transportu i namierzył centrum administracyjne całej sieci. Oprócz pięćdziesięciu jednostek, które unowocześniano, wyposażając je w zaginające przestrzeń silniki, składano dziesiątki innych. Kompleks w układzie Thonarisa zawierał również wiele zautomatyzowanych fabryk, które wykorzystywały surowce wydobywane na asteroidach do produkcji wręg, blach poszycia i wewnętrznych urządzeń. Ale pracownicy Niebiańskiego Transportu nie zawracali sobie głowy ich uruchomieniem. Woleli raczej wykorzystywać stare, prawie ukończone statki. Josef chłonął to wzrokiem, rozważając różne możliwości. —Przeszedłeś już moje oczekiwania, mentacie — rzekł. — Kiedy będzie po wszystkim, możesz powiedzieć, jakiej chcesz nagrody. —Nagrody? — Draigo zmarszczył brwi. — Czy nie dla tego zadania pan mnie wynajął? —No i była to dobra inwestycja. — Venport pochylił się do przodu, patrząc na ekran. Jednostki szturmowe VenHold rzuciły się na placówkę w układzie Thonarisa niczym rój rozwścieczonych szerszeni, otaczając zakłady zgodnie z planem mentata. Jak można się było spodziewać, ogarnięci paniką pracownicy Niebiańskiego Transportu zaczęli przesyłać sobie nawzajem ostrzeżenia. Kilka statków próbowało się ewakuować, ale nie miały dokąd. Flota VenHold miała niezaprzeczalną przewagę i gotowa była do szybkiej, rozstrzygającej bitwy. Wydawało się, że Niebiański Transport dopiero przystąpił do działania i reaktywował zaledwie kilka zakładów wytwórczych. „Dobrze” — pomyślał Josef. Nie mogli sobie pozwolić na wyrządzenie nieodwracalnych szkód. Również robotnicy byli najwyraźniej tak pewni tego, że nikt nie wie, gdzie są ani co robią, iż nie wystawili straży i nie zorganizowali silnej strefy obrony. Tym gorzej dla nich. Mentat przejrzał obrazy planetoid, odnowionych statków robotów i jednostek Niebiańskiego Transportu na orbicie, obliczając prawdopodobieństwo różnych wariantów rozwoju wydarzeń. —Nie mają z nami żadnych szans, proszę pana — oznajmił. — Logicznie rzecz biorąc, powinni się poddać bez jednego wystrzału. —To byłoby dla nas dogodne, ale na wszelki wypadek bądźcie gotowi. Stosując się do rozkazu Josefa, jego statki nie odpowiadały na pytania ogarniętych paniką pracowników NT. Zresztą odpowiedź nie była potrzebna, bo jego zamiary były aż nadto oczywiste. Pozostawało tylko ustalić szczegóły. Zerknął na Draiga, który nie wykazywał żadnych oznak radości. — Znalazłem wszystkie ich słabe punkty — zameldował mentat spokojnym głosem. — Uważam, że możemy zająć cały ten zespół w ciągu godziny. Ku zaskoczeniu Josefa, na ekranie pojawił się Arjen Gates. Szef Niebiańskiego Transportu miał krótko przystrzyżone brązowe włosy, szpiczastą brodę i za często mrugał. Mówił cienkim głosem o tak wysokim tonie, że zawsze wydawał się przestraszony, a teraz miał z pewnością powody się bać. — Kimkolwiek jesteście, wkroczyliście na niezależne terytorium. Na mocy prawa do znalezisk ten niezajęty wcześniej układ należy do mnie! Natomiast wy nie możecie tu przebywać.

Josef odchylił się do tyłu i zachichotał. Znienawidzony rywal byl niespodziewaną nagrodą, która dawała mu satysfakcję zupełnie innego rodzaju! Kiedy nikt nie odpowiedział na jego żądanie, Arjen Gates — sądząc z jego głosu — wystraszył się jeszcze bardziej. — Jeśli jesteście członkami ruchu butlerian i chcecie zniszczyć te statki robotów, oznajmiam, że już je zająłem i są moją własnością. Nie macie prawa! To cenne pozostałości, które zostaną użyte do rozsze rzenia handlu! Domagam się rozmowy z waszym przedstawicielem! Josef pozwolił mu poczekać jeszcze kilka sekund, po czym włączył nadajnik. — Nie jesteśmy butlerianami, drogi Arjenie — powiedział. — Jeśli będzie to dla ciebie jakąś pociechą, nie zamierzam zniszczyć żadnego z tych statków. Gdy Arjen Gates zaczął wrzeszczeć, Josef ściszył głos. — Daj rozkaz przejęcia, mentacie. Nie ma sensu marnować czasu. Mamy tu mnóstwo roboty. Logika i oświecenie zawsze zwyciężą emocje i niewiedzę, chociaż ta bitwa niekoniecznie musi być łatwa. — deklaracja misji, Ośrodek Badawczy Denali Ptolemeusza ostrzeżono, że nawet łyk atmosfery Denali zniszczy mu płuca i spowoduje śmierć w męczarniach. Niebezpieczne programy badawcze prowadzono z zachowaniem ostrych środków bezpieczeństwa — odpowiednie mechanizmy wysterylizowałyby lub zniszczyły cały moduł laboratoryjny, gdyby coś poszło nie tak. Mimo to Ptolemeusz czuł się tam tak bezpiecznie jak nigdy dotąd. Bez konkretnych wskazówek nawigatora Ventiold miejsca tego nie odnalazłby żaden statek. Nigdy nie mogli się tam pojawić but-lerianie, a poza tym miał całkowitą swobodę wyboru przedmiotu badań. Czuł się, jakby był pociskiem lecącym po ustalonej trajektorii. Wiedział teraz, jakie jest jego właściwe powołanie, znał najważniejszy powód, dla którego warto było prowadzić badania. Nie kierowała nim chęć zysku ani wygoda, lecz pragnienie powstrzymania dzikusów przed zniszczeniem cywilizacji. Był to problem umysłowy, który musiał rozwiązać, i zażarta walka, którą musiał stoczyć. Śmierć jego przyjaciela Elchana nie będzie daremna. Leciał z planową dostawą kontenerów z substancjami chemicznymi, sprężonych gazów i żywności. Powitał go z szerokim uśmiechem tlulaxański szef placówki, Noffe. Z łysą głową i wyraźnymi białymi plamami na twarzy Noffe niezbyt przypominał zamordowanego towarzysza Ptolemeusza, ale niektóre cechy Tlulaxan miał podobne. Zobaczywszy go, Ptolemeusz poczuł ukłucie w piersi; brakowało mu Elchana. Noffe wyciągnął rękę do nowego naukowca. — Witam na Denali, w miejscu nieograniczonych odkryć. Zare komendował pana osobiście dyrektor Venport, więc spodziewam się po panu wielkich rzeczy. Głos administratora miał podobny tembr jak głos Elchana i Ptolemeusz usłyszał w głowie echo wrzasków umierającego przyjaciela. Wziął głęboki wdech i usiłował się nie skrzywić. — Jestem zaszczycony, że mogę tu zostać. Właśnie tego mi potrze ba. Właśnie tego potrzebuje rodzaj ludzki… i mam plan stawienia oporu butlerianom. Wydawało się, że Noffe też słyszy jakieś zapamiętane wrzaski. —Wszyscy tutaj mamy wspólny cel, przyjacielu — rzekł. — Te potwory spustoszyły moje laboratoria na Tlulaxie, zniszczyły moje dzieło. Oni nie chcą, żebyśmy dokonali jakichkolwiek odkryć. — Zamrugał i wrócił do teraźniejszości. — Tutaj, na Denali, jest inaczej. Naszą pracę subsydiuje Venport Holdings, a opłacalne odkrycia przyniosą zysk firmie. Ale również ludzkiej cywilizacji. —Nie dbam o to, czy Josef Venport będzie miał jakieś zyski z moich wynalazków — rzekł Ptolemeusz. Palił się do tego, by zacząć. — Wolę dać moc racjonalnie myślącym wizjonerom niż stosującym przemoc barbarzyńcom. Po przejściu drzwi w trzech przegrodach dotarli do znajdującego się w sercu ośrodka badawczego gabinetu administracyjnego Noffego. — Współczuję panu z całego serca… przeczytałem raport o tym, co się stało na Zenicie. Proszę przyjąć moje zapewnienie, że tutaj nie musi się pan niczego obawiać. — Administrator odchylił się do tyłu, jakby przytłaczał go ciężar większy od siły grawitacji planety. — Daw niej myślałem, że strach jest wadą. Czy ktoś nieśmiały i bojaźliwy

mógłby wiele dokonać? Ale butlerianie zamieniają strach w prze moc, a panikę w broń. Tworząc wyimaginowane problemy i strasząc widmem nieistniejących wrogów, zamieniają zwykłych ludzi w dziką hordę, która niszczy wszystko, czego nie rozumie. — Potrząsnął ze smutkiem głową. — A nie rozumieją mnóstwa rzeczy. Ptolemeusz przełknął z trudem ślinę i skinął głową. — Musimy wygrać tę bitwę o umysły i przyszłość ludzkości — powie dział. — Sądziłem, że butlerianie mają po prostu inny punkt widzenia, że moglibyśmy racjonalnie przedyskutować tę sprawę. — Nigdy nie zapomni tego plądrowania, rozbijania, bezsensownego zabijania. — Teraz widzę, że oni są najzwyczajniej złymi ludźmi. Będę jednym z waszych najwspanialszych żołnierzy w nadciągającej wojnie. Noffe zachichotał. — Och, oczekuję, że będzie pan kimś więcej niż tylko żołnierzem. Chcę, żeby został pan jednym z moich generałów. Tlulaxanin poprowadził go przez połączone moduły. Z dumą pokazał laboratorium pełne szczelnie zamkniętych zbiorników ze zmu-towanymi, powiększonymi mózgami nieudanych nawigatorów. Wy-dobyte z ciał, przypominały Ptolemeuszowi legendarnych kogitorów z czasów przed dżihadem. — W porównaniu z naszymi te mózgi są tak zaawansowane w roz woju jak my w stosunku do dziecka, które uczy się stawiać pierwsze kroki. — Noffe stuknął knykciami w jedną z wypukłych, przezroczy stych ścianek. — Ale mimo to są uzależnione od nas. Bez nas nie przeżyłyby ani nie mogły się komunikować ze światem zewnętrznym. Ci ludzie nie okazali się wystarczająco dobrymi kandydatami na na wigatorów, ale dzięki temu możemy badać ich mózgi i używać ich jako części składowych nowych maszyn. Ptolemeusz skinął głową. — Dziełem mojego życia, wspólnie z doktorem Elchanem, było stworzenie połączenia ludzkich części ze sztucznymi. Chcę uwolnić kruchych ludzi z biologicznego więzienia ich śmiertelności. — Zni żył głos. — Mówienie o tym w Lidze jest tabu, ale wierzę, że cymeki pokazały nam drogę do wielu potencjalnych udoskonaleń… szkoda tylko, że Agamemnon i pozostali Tytani byli tacy źli. — Potrząsnął głową. Noffe zareagował entuzjastycznie. —Całkowicie się zgadzam. Jeśli szaleniec użyje młotka do zabicia kogoś, to czy znaczy to, że powinniśmy zupełnie zakazać młotków? Przecież to absurd. —Wszystkie moje notatki i dane zostały zniszczone przez motłoch, ale jestem pewien, że uda mi się odtworzyć większość badań — mówił dalej Ptolemeusz o tym, co robił z Elchanem na Zenicie. — Niestety, po czystkach przeprowadzonych przez butlerian bardzo trudno było znaleźć nienaruszoną formę kroczącą cymeka. Oczy Noffego rozbłysły. — No to mam coś, co może pana zainteresować — oznajmił. Zaprowadził Ptolemeusza do dużego, zwieńczonego kopułą, jasno oświetlonego lumisferami hangaru z białych plastalowych płyt. Wewnątrz stała groźnie wyglądająca maszyna — budzące przerażenie bojowe cielsko na wieloczłonowych mocnych nogach i z pancernym rdzeniem, które wyglądało jak mechaniczna tarantula. Ptolemeusz aż sapnął z wrażenia. — Bojowa forma cymeka, i to cała! Do tej pory widziałem tylko kawałki. Noffe wspaniałomyślnie uniósł zasłonę jednego z okien hangaru, by mogli spojrzeć na otaczający ich krajobraz. W śmiertelnie trujących obłokach chloru Ptolemeusz dostrzegł inne pająkopodobne maszyny, a także formy latające i budowlane. —W pobliżu laboratoriów jest ich co najmniej dwadzieścia — wy-jaśnił Noffe. — Po zabiciu przez Voriana Atrydę Agamemnona i ostatnich Tytanów zginęły wszystkie mózgi neocymeków w tej bazie. Te mechaniczne ciała są pańskie, jeśli uda się panu wykorzystać je do jakichś produktywnych celów. —Produktywnych — zadumał się Ptolemeusz. — I obronnych. Stworzę nam możliwość przeciwstawienia się szaleństwu ogarniającemu Imperium. — Wyciągnął ponownie rękę do Noffego i energicznie potrząsnął jego dłonią. — Połączymy nasze siły i będziemy pracowali dla dobra ludzkości. Może się wydawać, że wyposażenie waszej armii w najnowszą technologię i broń wystarczy do zapewnienia jej miażdżącej przewagi nad wrogiem, ale jeśli nie wniesiecie do walki siły umysłów, na nic się to nie zda.

— generał ze Starej Ziemi We wspomnieniach Gilbertusa Albansa z kilkudziesięciu lat prowadzenia Szkoły Mentatów na pierwszy plan wysuwało się kilkanaścioro absolwentów. Oprócz Draiga Rogeta, który na pewno znalazł już sobie potężnego dobroczyńcę spośród zasiadającej w Landsraa-dzie szlachty, zapamiętał Koreya Niva, Herminę Castro, Sheaffera Parksa, Farleya Dentona i kilka wyjątkowych sióstr ze Szkoły Rossa-kańskiej. Wszystkie te twarze przepływały przez jego dobrze uporządkowaną pamięć, a wraz z nimi anegdoty z czasów ich szkolnych doświadczeń. A teraz powróciła Karee Marques, jedna z ostatnich czarodziejek czystej krwi. Dzięki szkoleniu, które przeszła w zgromadzeniu żeńskim, miała już od początku uporządkowany umysł i precyzyjnie kontrolowała swe ciało. Była doskonałą kandydatką na mentata i wyróżniała się w nauce. Z ośmiu sióstr, z których uczynił mentatki, Karee była zdecydowanie najlepsza. Gilbertus dużo rozmawiał o niej z Erazmem. Bardzo się ucieszył, że znowu ją zobaczy. Po wylądowaniu na Lampadasie Karee przysłała mu wiadomość, iż niebawem się zjawi. Staruszka wyszła z szybkiej łodzi bagiennej na jeden z pływających wokół szkoły pomostów. Miała ponad sto lat i jej siwe włosy przerzedziły się; Albans miał nadzieję, że nie zauważy niczego dziwnego w jego wyglądzie, który nie zmieniał się od lat. Siostry były nadzwyczaj spostrzegawcze… Wyszedł jej na spotkanie i ciepło powitał. Od ukończenia szkoły odwiedziła go dwukrotnie, ale nigdy nie przywiozła mu żadnego prezentu. Teraz zauważył, że niesie jakąś paczuszkę. Zapytawszy o dwie ostatnie absolwentki ze zgromadzenia żeńskiego, które wróciły już na Rossaka, Gilbertus zaprowadził ją do prze-stronnych, tak dobrze znanych jej budynków. Kiedy weszli do jego gabinetu, wręczyła mu z uśmiechem paczuszkę. Uniósł brwi, przyglądając się badawczo szczegółom i szukając jakichś wskazówek dotyczących jej zawartości. — Powinienem dać to do prześwietlenia ochronie? — zapytał. Siostra Karee roześmiała się szczerze. — Może to mieć wybuchowe konsekwencje dla mentatów, ale za pewniam cię, że nie stwarza bezpośredniego zagrożenia — odparła. Od momentu założenia szkoły Gilbertus wprowadził surowe środki bezpieczeństwa. Głównym celem była ochrona pamięci rdzeniowej Erazma, ale jego obawy okazały się uzasadnione, kiedy przed ośmioma laty konkurencyjny instytut technik umysłowych wytoczył Szkole Mentatów sprawę sądową i zmniejszył jej zdolność pozyskiwania wsparcia finansowego. Gilbertus nigdy wcześniej nie słyszał o tym instytucie. Kiedy sąd odrzucił pozew jako bezpodstawny, urażony szef konkurencyjnego instytutu przysłał na Lampadasa sabo-tażystów, by podłożyli bomby pod szkołę. Ich akcja zakończyła się zniszczeniem dwóch budynków i uszkodzeniem innych. W odpowiedzi Imperator Sałvador rozwiązał instytut, a jego szefów wtrącił do więzienia. Ale Karee Marques Gilbertus ufał. Starał się rozsupłać węzły, lecz paczuszka była ciasno obwiązana. — Wygląda na to, że rzuciłaś mi nie lada wyzwanie — powiedział. Niepokoił się też o pozostałości technologii, które trzymał w szkole — zdezaktywowane meki bojowe i rozmontowane umysły komputerowe służące mu jako cenne narzędzia instruktażowe — zwłaszcza po figlu, który spłatał Erazm statecznej Alys Carroll, śmiertelnie ją przerażając. Manford Torondo właśnie wrócił na Lampadasa z jeszcze większą niż kiedykolwiek grupą entuzjastycznych butlerian i zażądał nazajutrz prywatnego spotkania z Gilbertusem. Tak, szkoła mentatów potrzebowała środków bezpieczeństwa. W końcu usunął oporny sznurek i rozerwał opakowanie. Ukazało się kilka szklanych fiolek wypełnionych rubinowoczerwonym płynem. Karee pochyliła się do przodu. — Nazywa się safo i jest silnym destylatem, który uzyskałyśmy w wyniku moich badań chemicznych na Rossaku. To wyciąg z kłączy rośliny z Ekaza. — Gilbertus uniósł brwi, a Karee ciągnęła: — Przetestowałam go na paru siostrach i wszystkie zauważyły jego skutki, ale najsilniej działał na nasze mentatki. Gilbertus podniósł fiolkę do światła i gęsty płyn zalśnił w jego blasku.

—A jakie to działanie? — zapytał. —Wzmagające koncentrację. Wyciąg porządkuje myśli, wyostrza percepcję. Sama go wypróbowałam. Po wypiciu małej dawki jedna z kobiet, moich techników laboratoryjnych, opracowała kierunki badań, których wcześniej nie brałyśmy pod uwagę. Postanowił wypróbować tę substancję i zasięgnąć opinii Erazma. — Jakieś skutki uboczne.7 Otworzyła usta i pokazała mu intensywną czerwień na ich we-wnętrznej stronie. —Zostawia plamy na skórze, musisz więc uważać, żeby nie kapnął ci na wargi. Nie ma żadnych innych znanych skutków ubocznych. Jeśli się przekonasz, że safo ma dobroczynne działanie, i pozwolisz swoim studentom go zażywać, mogę cię zapoznać z procesem desty-lacji. To mój dar dla tej wspaniałej szkoły. Jestem pewna, że bez trudu uzyskasz od ekaskich kupców surowiec do sporządzania wyciągu. —Dziękuję. — Odstawił fiolkę bez otwierania. — Wypróbuję to później, po dalszych badaniach. Musimy korzystać z każdej możliwości doskonalenia ludzkiego umysłu. Następnego ranka Gilbertus przygotował się do spotkania z Manfordem Torondo, kłopotliwym sprzymierzeńcem Szkoły Mentatów. Jego studentka, Alys Carroll, wprowadziła sprężystym krokiem przywódcę butlerian do gabinetu. Gilbertus wstał, by go powitać. Milczący tragarze wnieśli Manforda na palankinie. Nawet nie uda wał, że to towarzyska wizyta. ; —Możemy się wszyscy radować, dyrektorze, bo teraz rozszerzymy nasze działania i zdobędziemy pełną uwagę Imperium — rzekł krótko. — Imperator Salvador podarował naszemu ruchowi ponad dwieście statków byłej Armii Ludzkości, byśmy mogli kontynuować nasze dzieło. —Szczytny cel — powiedział Gilbertus, bo tego od niego oczekiwano. —W dalszym ciągu znajdujemy przypadki pogwałcenia zakazów i napotykamy uparty, głupi opór. Dlatego postanowiłem przesunąć granicę tego, co dozwolone, wstecz. Musimy dać przykład. Moi sprzymierzeńcy muszą mi w tym pomóc. Oczy Manforda zwęziły się, kiedy rozejrzał się po gabinecie, jakby szukał jakichś wytworów złej technologii. Gilbertus poczuł na plecach chłód, świadomy tego, że w skrytce spoczywa pamięć rdzeniowa robota. Wiedział, że Erazm podsłuchuje ich i podgląda przez swoje ukryte patrzydła. — Chcę, żeby pomogła mi w tym twoja szkoła, Gilbertusie Al-bansie. Gilbertus zapanował nad swoją mimiką; jego twarz była spokojna i bez wyrazu, jak maska. —O co mnie prosisz? —Potrzebuję mentatów wyszkolonych na taktyków militarnych. Mając dwieście trzydzieści statków wojennych, potrzebuję mentatów, którzy będą tworzyli scenariusze bitew. W całkowicie dosłownym sensie będzie to wojna o serca ludzi. Gilbertus wiedział, że jego studenci mają już takie umiejętności, ponieważ wielokrotnie prowadził z Draigiem teoretyczne gry wojenne, ale się zawahał. —Myślę, że to się da zrobić — rzekł. —No to się zrobi. Wezmę tylu, ilu będziesz mógł mi dać, zwłaszcza studentów spośród butlerian. —Zgłaszam się na ochotnika — powiedziała szybko Alys. — Mogę dopasować do tego moje szkolenie. — Spojrzała na Manforda, a potem na Gilbertusa. — I znam wielu innych studentów, którzy mają zapatrywania podobne do moich. — Nie wątpię — rzekł Manford. Gilbertus poczuł się niepewnie. Uśmiechnął się i skinął głową. — Z twoją pomocą — ciągnął Manford — zlokalizujemy pozbawione nadzoru światy, oczyścimy je i ocalimy wbrew im samym. Miłośnicy maszyn mają te swoje technologie, ale ja będę miał moich mentatów. — Umysł człowieka jest święty — zaintonowała Alys. Gilbertus zmusił się, by nie spojrzeć na niewinnie wyglądającą szafkę, w której trzymał Erazma. —Odpowiednie przygotowanie ich może zająć parę miesięcy, ale od jutra wprowadzę nowy program zajęć —

powiedział. —Zrób to dzisiaj — rzekł Manford. Alys otworzyła drzwi, a tragarze podnieśli palankin i wynieśli Manforda z gabinetu. Droga do postępu ludzkości prowadzi przez odkrycia, a wielkie odkrycia stwarzają często wielkie ryzyko. — Księga Azhara Czując się nieswojo w nowej sytuacji, na obcym świecie, otoczona przez osoby, których nie znała, Anna Corrino zaczęła lgnąć do Valii. Wyczuwając, że księżniczka jest zazdrosna z powodu chwil, w których z konieczności przebywała z Doroteą, Valia starała się poświęcać siostrze Imperatora jak najwięcej uwagi. Spędzały razem całe dni i Valia zachęcała młodą kobietę, by traktowała ją jak powiernicę, zwłaszcza w sprawie romansu z Hirondem Nefem, który Valii wydawał się głupim, młodzieńczym zauroczeniem. Nie mówiła jednak o tym głośno, tylko okazywała towarzyszce współczucie i pocieszała ją, próbując złagodzić jej dojmujące poczucie osamotnienia. Podczas rozmów często się do niej uśmiechała, by przekonać Annę, że jest jej bliską przyjaciółką. Pewnego ranka zabrała dziewczynę na najniższy poziom jaskiń, chociaż wyjścia prowadzące do mrocznej dżungli były na stałe zamknięte. Anna patrzyła rozszerzonymi z fascynacji oczami. — Możemy tutaj wejść? Jej szept świadczył o tym, że gotowa jest zrobić coś, co było ściśle zabronione. — Na tym poziomie znajdują się pomieszczenia gospodarcze, ma gazyny i warsztaty — wyjaśniła Valia. — Tutaj wykonuje się większość prac fizycznych. Dawniej, kiedy było tu jeszcze duże miasto, prace te wykonywali mężczyźni, ale Matka Wielebna zrobiła z tej szkoły przy bytek utalentowanych kobiet… co znaczy, że same musimy się tym teraz zajmować. Wszystkie akolitki są zobowiązane pracować tu na swoich zmianach, nawet siostra Imperatora. Valia wolałaby, co prawda, pracować przy komputerach w ramach programu eugenicznego, ale w tej chwili skupiła się na zobowiązaniach wobec Anny, które Raquella uważała za priorytetowe. Annie zrzedła mina. Była wyraźnie zniechęcona przydzieleniem jej tak przyziemnego zadania. — Och — rzekła tylko. Valia poklepała ją przyjaźnie po ramieniu. — Dołączę do ciebie w szwalni — powiedziała. — Popracujemy tro chę razem przy cerowaniu sukni. Dodało to Annie otuchy. Minęły pralnie, gdzie odziane na zielono akolitki prały odzież ręcznie na tarach, w wodzie z podziemnych źródeł. W szwalni stały długie stoły, na których rozłożone były suknie i bielizna. Do stołów przymocowano cztery maszyny do szycia, ale większość akolitek używała zwykłych igieł i nici. Valia wyjęła z dużego kosza białą suknię, usiadła na najbliższym krześle i rozłożyła strój na stole, pokazując rozpruty szew. —To suknia czarodziejki — powiedziała. — Te kobiety są trochę grymaśne, postaraj się więc zrobić to dobrze. —Lubię szyć — oświadczyła Anna. — Niektóre damy dworu nauczyły mnie starej sztuki haftowania. Na początku wydawało mi się to bezsensowne, ale w końcu stwierdziłam, że to zajęcie mnie uspokaja, a moje myśli mogą swobodnie błądzić. Valia przypomniała sobie, co powiedziała jej przed laty, podczas jej pierwszej zmiany w szwalni, opiekunka, i powtórzyła to Annie. —Jeden z wielkich religijnych przywódców na Starej Ziemi, Ma-hatma Gandhi, sam naprawiał swoje szaty. Był prostym człowiekiem, ale wielkim myślicielem. —Nigdy o nim nie słyszałam. — Wykazując małe zainteresowanie tym, co ma robić, Anna wzięła suknię i zaczęła nawlekać nitkę. Valia znalazła czarną suknię z oberwaną kieszenią i usiadła obok księżniczki. Anna uwielbiała gadać i teraz też zapytała ni z tego, ni z owego: — Czy Matka Wielebna Raquella naprawdę ma w głowie głosy wszystkich swoich przodkiń? —Osiągnęła szczyt możliwości, o którym reszta z nas może tylko marzyć. Oczy Anny rozbłysły. —Mówi, że każda z nas może stać się Matką Wielebną, jeśli tylko zdoła skupić myśli i będzie wystarczająco silna, by przetrwać ten proces — powiedziała podekscytowanym głosem. —To bardzo niebezpieczne — przestrzegła ją Valia. — Nikt prócz Raquelli nie przeżył tej przemiany. Prawdę mówiąc, większość zmarła z powodu zatrucia.

—A więc sama tego nie próbowałaś? —Nie! — Dopóki nie zostanie dowiedzione, że może się to udać, Valia nigdy nie zaryzykowałaby przyszłości rodu w grze o tak niepewną stawkę. — Pomagałam siostrze Karee stworzyć kolejny użyteczny środek dla kandydatek, ale inne moje zobowiązania wobec zgromadzenia są zbyt ważne, żebym podjęła takie ryzyko. —Myślę, że zażycie trucizny i usłyszenie tych innych głosów byłoby fascynujące. — Anna wbiła igłę, przeciągnęła nitkę i zaciągnęła ścieg. — Moja matka była tylko konkubiną i nigdy jej nie poznałam… ale mieć w głowie całe jej życie! O linii Corrinów zawsze mogę przeczytać w podręcznikach historii, ale niewiele wiem o mojej rodzinie ze strony matki. Te głosy powiedziałyby mi! „Jesteśmy spokrewnione” — pomyślała Valia. Dopilnuje, żeby An-na dowiedziała się o tym, ale w odpowiedniej chwili. Starała się bronić przed fiksacją na jednym celu — pomszczeniu krzywd wyrządzonych Harkonnenom — ale tkwiło to w jej psychice jak zadra. Griffin nie poinformował jej dotąd o swoich postępach, ale lada dzień spodziewała się tryumfalnego doniesienia, że zajął się Vorianem Atrydą, najlepiej zadając mu powolną i bolesną śmierć. Anna zachichotała. — Pamiętam błazna na dworze Imperatora, który słyszał głosy — powiedziała. — Stwierdzili, że oszalał, i zabrali go. Nozdrza Valii rozdęły się. —Matka Wielebna nie jest psychicznie chora. Jak tylko Karee Marques odkryje odpowiedni związek chemiczny umożliwiający przemianę, inne potwierdzą to, co mówi. —Może to my, ty i ja, powinnyśmy to zrobić! — rzekła Anna kon-spiracyjnym tonem. — Mogłybyśmy być pierwsze po Raquelli! Zaniepokojona Valia podniosła głowę. — Cicho, nie mów tak… nie jesteś jeszcze gotowa. Nawet j a nie jestem. Rozejrzała się, by się przekonać, czy inne akolitki słyszały opinię Anny. Wszystkie poprzednie ochotniczki przeszły surowe i trudne testy psychologiczne, a mimo to nie przetrzymały próby. Anna Corrino była zbyt niedojrzała i roztargniona. Nieświadoma zaniepokojenia towarzyszki, dziewczyna skończyła reperować suknię, złożyła ją i umieściła na stole. Podśpiewywała pod nosem i w końcu powiedziała nonszalancko: — Byłam tylko ciekawa. Zastanawiałam się, jak by to było. Chcia łabym któregoś dnia posiąść takie zdolności, to wszystko. Valia sama wielokrotnie się nad tym zastanawiała i myślała, że z dodatkowymi umiejętnościami Matki Wielebnej, precyzyjną kontrolą nad swoim ciałem i biblioteką wspomnień historycznych, miałaby ogromną moc, której mogłaby użyć do przywrócenia chwały rodowi Harkonnenów. Ale gdyby umarła podczas przemiany, jej rodzina poniosłaby wielką stratę i cały ciężar wymazania hańby spadłby na barki Griffina. Nigdy nie zrobiłaby tego bratu. Anna nadal szczebiotała, kontynuując reperowanie ubrań, ale Valia nic już nie powiedziała. Tego wieczoru, leżąc w swojej małej izdebce i nie mogąc zasnąć, Valia zmagała się z niepokojem. Wiele młodszych sióstr miało wspól-ne sypialnie, ale ponieważ tak duża część jaskiniowego miasta była pusta, zaawansowanym stażem siostrom, takim jak ona, przydzielono osobne pokoje. Teraz jednak pomyślała, że powinna była zasugerować umieszczenie jej w jednym pokoju z siostrą Imperatora, co scementowałoby ich przyjaźń… i pozwoliło jej mieć na nią większe baczenie. Przy kolacji, kiedy Anna opowiadała innym akolitkom dykteryjki z dworu Imperatora, z Valią u boku, przyłączyła się do nich siostra Dorotea. Nieustanne dzielenie się wątpliwościami co do przyczyn śmierci Ingrid i powtarzające się stale nawiązywanie do pogłosek o komputerach w zgromadzeniu żeńskim sprawiały, że nie była miłą towarzyszką podczas posiłków. Valia udawała serdeczność, żeby nie budzić jej podejrzeń, ale biorąc pod uwagę to, co wiedziała, przychodziło jej to z trudem. Na razie Dorotea uważała ją za sprzymierzeńca i Valia nie chciała wyprowadzać jej z błędu… Teraz, kiedy bezskutecznie starała się zasnąć, w jej głowie kotłowały się myśli. Niepokoiły ją nie tylko podejrzenia Dorotei, ale również brak wiadomości od Griffina i odpowiedzialność za to, co robi Anna, a także uparcie powracające pytanie, które starała się odgonić, czy powinna spróbować stać się Matką Wielebną. Gdyby była pierwszą po Raquelli, której udało się to osiągnąć,

miałaby prawo oczekiwać, że pewnego dnia przypadnie jej władza nad zgromadzeniem żeńskim. Z pracy z Karee Marques wiedziała, że w laboratorium jest mnóstwo niewypróbowanych jeszcze środków, które czekają tylko, aż zażyją je kolejne ochotniczki. Ale niewiele kobiet miało odwagę zrobić ten przeskok, a te, które wydawały się aż nazbyt chętne — takie jak Anna Corrino — były do tego bezsprzecznie nieprzygotowane. Na razie Karee Marques poleciała na Lampadasa spotkać się ze swoim dawnym nauczycielem ze Szkoły Mentatów, Gilbertusem Albansem. Leśne laboratorium farmaceutyczne stało puste, nie bywała tam nawet Dorotea. Valia nadal miała klucze do niego, ale rzadko ich używała. Anna wielokrotnie prosiła ją, by poszły tam potajemnie, i w końcu wczoraj Vałia się zgodziła, tylko po to, by dziewczyna dała jej spokój. Ale tego wieczoru zdarzyło się coś, co spotęgowało niepokój Valii. Księżniczka co rusz wypytywała ją o trucizny, które czekają na prze-testowanie, i o następną kandydatkę do próby przemiany w Matkę Wielebną. Kiedy Valia ją zbeształa, Anna umilkła — ale zbyt szybko i zbyt posłusznie, jak się jej teraz wydawało. Kierując się dziwnym przeczuciem, wstała i przeszukała swoje rzeczy oraz kieszenie sukni. Ze strachem stwierdziła, że klucz do laboratorium zniknął. Pospiesznie się ubrała, chwyciła lumisferę i z bijącym sercem pobiegła do sypialni Anny w oddziale dla akolitek. Nie była zaskoczona, kiedy odkryła, że łóżko dziewczyny jest puste, chociaż dwie jej towarzyszki mocno spały. Wiedziała, dokąd poszła Anna, ale nie śmiała podnosić alarmu ani budzić innych sióstr. To był jej problem, jej porażka, i musiała sobie natychmiast z tym poradzić. Z sercem walącym bardziej ze strachu niż z wysiłku przebiegła po połączonych polimerami wierzchołkach drzew i zjechała windą do dżungli. Po zapadnięciu zmroku było tam bardziej niebezpiecznie niż za dnia, ale obawiała się, że siostra Imperatora zamierzała pod’ jąć większe ryzyko, niż stwarzały naturalne zagrożenia. Wyskoczyła z windy zroszona zimnym potem. Gdyby Annie coś się stało, polityczne reperkusje zniszczyłyby wszystkie jej nadzieje. Oświetlając sobie drogę lumisferą, Valia pobiegła ścieżką prowadzącą przez chaszcze do potężnego, pustego wewnątrz drzewa i zobaczyła, że metalowe drzwi są otwarte na oścież. Wpadła do głównego pomieszczenia laboratorium. Wszystkie stanowiska pracy były puste, bo na czas nieobecności Karee, ściśle nadzorującej badania, przerwano wszelkie eksperymenty. Usłyszała hałas i zobaczyła w cieniu Annę. Młoda kobieta nie wydawała się zaskoczona jej widokiem. — Mam tutaj próbkę narkotyku — powiedziała podekscytowanym szeptem, chociaż były same. Podniosła ceramiczny dzbanek i zdjęła pokrywkę. — Szukałam takiego, który ma najprzyjemniejszy zapach. — Wyjęła małą, niebieskawą kapsułkę. Valia skoczyła i wyrwała jej kapsułkę z dłoni. Dzbanek upadł na podłogę i roztrzaskał się, a tabletki się rozsypały. Anna spiorunowała ją wzrokiem. — Właśnie brałam jedną dla ciebie — powiedziała. — Możemy ra zem zażyć truciznę i zostać pierwszymi Matkami Wielebnymi. Wszyst kim pokażemy! Uklękła, by zebrać rozsypane kapsułki, ale Valia poderwała ją na nogi. — Nie powinnaś była tu wchodzić bez pozwolenia! Wiesz, ile sióstr już umarło? W oczach Anny, zranionej łajaniem przyjaciółki, zalśniły łzy. — Zamierzałam zabrać tabletki i podzielić się nimi z tobą. Próbowała się wyrwać, ale Valia mocno trzymała ją za ramię. Do laboratorium wbiegła bez tchu Dorotea. Spojrzała podejrzliwie na Valię. —Poszłam za tobą — powiedziała. — Co tu robicie? Valię ogarnęła fala irytacji. Dorotea ją szpiegowała? — Nie martw się, już się tym zajęłam. — Mówiła twardym głosem, starając się rozproszyć podejrzenia starszej kobiety. — Nie ma powodu do niepokoju. Matka Wielebna poleciła mi

pilnować siostry Anny. Czasami działa ona… impulsywnie, ale w porę ją złapałam. Nie stało się nic złego. — Nadal trzymając Annę za ramię, skierowała ją w stro nę drzwi. Rzuciła groźne spojrzenie drugiej siostrze, przenosząc na nią winę. — Kiedy nie ma siostry Karee, ty jesteś odpowiedzialna za laboratorium. Nie powinnaś ani na chwilę, nawet w nocy, zostawiać go bez opieki. Mogło dojść do katastrofy. Dorotea dalej była zaniepokojona. —Muszę donieść o tym Matce Wielebnej. —Tak — zgodziła się Valia. — Obie to zrobimy. Anna usiłowała powstrzymać łzy, kiedy Valia ją wyprowadzała, szepcząc jej do ucha: — Nie ma powodu do zmartwienia. Zajmę się tym… ale już nigdy nie próbuj się wyślizgnąć. Mimo pozorów niezawodności projekcje komputerowe nie są przepowiedniami. — Ticia Cenva, była przywódczyni rossakańskich czarodziejek Następnego dnia Raquella przeczytała pełny raport siostry Perianny opisujący szczegółowo usługi, które świadczyła żonie Rodericka Corrino na dworze Imperatora. Przyłapana na nieudolnym szpiegowaniu Perianna uciekła, zanim zdołano zadać jej zbyt wiele pytań, i powróciła na Rossaka w podłym nastroju. Rozczarowana Raquella odłożyła raport. Perianna straciła ważną pozycję w pałacu, a jej wysiłki nie przyniosły niczego poza banalnymi szczegółami stosunków między Salvadorem, Roderickiem i ich żonami. Informacje o niewielkiej wartości. Z gorzkim smakiem w ustach wyszła z gabinetu i ruszyła przyjrzeć się zajęciom. Lubiła zmieniać trasy i pory wizyt, by mieć dokładniejszy obraz tego, co się dzieje. Kiedy w jednym z korytarzy siostra Dorotea wykrzyknęła jej imię, Raquella poczuła, że po plecach prze-biegają jej mrówki, ale zmusiła się do zachowania spokoju, mimo iż głosy w jej głowie wysyłały ostrzeżenia. Dorotea stała się ostatnio tak kłopotliwa, że prawie wyparowało ciepłe uczucie, którym Raquella darzyła skrycie wnuczkę. Poprzedniego wieczoru Dorotea wmaszerowała do jej prywatnych pomieszczeń z siostrą Valią i Anną Corrino i doniosła, że księżniczka weszła bez pozwolenia do laboratorium w dżungli. Chociaż zaalarmo-wana była tą informacją, Raquella odpowiedziała jej surowo: — Odpowiada za nią siostra Valia. Nie chcę, żeby mi zawracano głowę wiadomościami o każdym psikusie czy uchybieniu akolitki. Dorotei nie spodobała się ta reakcja i wyszła, mrucząc coś pod nosem. Teraz podbiegła do niej i wzięła kilka głębokich wdechów, by się uspokoić. — Matko Wielebna, przeczytałam raport o śmierci siostry Ingrid i nie jestem zadowolona z wniosków — powiedziała. — Uważam, że ta sprawa wymaga dalszego dochodzenia. Splótłszy dłonie, Raquella odparła: — Ingrid była impulsywną dziewczyną o wielkich możliwościach. Jej śmierć to strata dla zgromadzenia, ale sprawa jest już zamknięta. Dorotea była wyraźnie zła. —Jesteś zbyt zajęta, by zająć się morderstwem, Matko Wielebna? —Morderstwem? — Raquella zmrużyła oczy. — Ta dziewczyna spadła z urwiska. To niebezpieczna ścieżka, a Ingrid nie powinna była w ogóle na nią wchodzić. To wszystko. Wypadki się zdarzają. —A jeśli ktoś ją zepchnął? —Sugerujesz, że któraś z sióstr popełniła poważne przestępstwo? Masz na to dowody? — Raquella oparła dłonie na biodrach. — Jakiekolwiek dowody? Dorotea spuściła wzrok. — Nie, Matko Wielebna.

Podeszła do niej szybko stara czarodziejka Sabra Hublein, jakby zmierzała jej z odsieczą. Raquella dostrzegła zaniepokojenie na jej twarzy. Rąbek jej białej sukni był brudny, co nasuwało przypuszczenie, że mogła się potknąć, schodząc w pośpiechu z jaskiń, w których prowadzono badania eugeniczne. — Przepraszam, że przeszkadzam, Matko Wielebna — powiedziała, ledwie rzuciwszy okiem na Doroteę — ale muszę z tobą porozmawiać w cztery oczy. — Zniżyła głos. — Opracowałyśmy ważną projekcję. Rada, że ma pretekst, by zakończyć z nią rozmowę, Raquella odprawiła Doroteę. Mimo iż jej wnuczka nie kryła niezadowolenia z takiego obrotu spraw, Matka Wielebna wzięła Sabrę pod rękę i poprowadziła ją przez tunele, obok sal wykładowych, do swego biura, gdzie mogły swobodnie porozmawiać bez obawy, że ktoś je podsłucha. — Nasze komputery przeglądają projekcję za projekcją, uwzględ niając różne zmienne i opracowując całą tę górę danych… i mam za-trważającą wiadomość na temat pewnej linii krwi. — Mówiła ostrym tonem, który brzmiał jak odgłos rozdzieranego papieru. — Wykorzystując całą naszą moc obliczeniową i dostępne próbki DNA z naszej biblioteki eugenicznej, zestawiłyśmy dane dotyczące linii rodowych i sporządziłyśmy projekcje potomków z prawdopodobieństwem pierwszego, drugiego, trzeciego, a nawet dalszych rzędów. Może doszłyśmy do kresu możliwości naszych komputerów, ale jestem pewna, że ta projekcja jest rzetelna. —Czyja linia krwi? — zapytała Raquella, starając się zachować spokój. — Czyi potomkowie? —Imperatora Salvadora Corrino! Sporządziłyśmy modele jego możliwego potomstwa z Imperatorową Tabriną, obecnymi konku-binami i wszystkimi kobietami ze szlacheckich rodów. Wspólnym czynnikiem są jego specyficzne geny. Raquella widziała, że to wartościowe badania. —I co stwierdziłyście? Dlaczego jesteś tak zaniepokojona? Oczy Sabry rozbłysły. —Prognozy są zadziwiająco zbieżne i nawet siostry mentatki potwierdziły płynący z nich ogólny wniosek, że jeśli dopuści się do tego, by Imperator Salvador spłodził — z jakąkolwiek kobietą — potomstwo, jego ród wyda na świat, za pięć do dziesięciu pokoleń, najstraszniejszego w dziejach tyrana. Jeśli nasze modele zostały poprawnie skonstruowane, będzie to kosztowało życie miliardów ludzi, a więc doprowadzi do rozlewu krwi porównywalnego z tym, który nastąpił podczas dżihadu. —Możecie to przewidzieć? —O tak, Matko Wielebna, i to dość dokładnie. Jeśli ta linia krwi będzie trwała, tyran, który się z niej wywiedzie, wywoła w całym Imperium chaos i doprowadzi do rzezi. Naturalnie przy tworzeniu takiego modelu należy uwzględnić wiele czynników, a na komputerach nie można całkowicie polegać, ale prawdopodobieństwo jest niepokojąco wysokie. Usilnie sugeruję, byśmy znalazły jakiś sposób, by nie dopuścić do spłodzenia dzieci przez Imperatora. —A jego brat Roderick? On już ma dzieci. Musimy całkowicie przerwać linię krwi Corrinów? Sabra westchnęła z ulgą. — Nie. Roderick Corrino ma inną matkę i inny zestaw genów. Prawdę mówiąc, ani w jego przypadku, ani w przypadku czworga jego dzieci nie pojawiają się te niebezpieczne czynniki. Już od pew nego czasu mamy na nich oko. Nasze obawy wzbudza tylko Salvador. Według zapisków matka Salvadora była emocjonalnie niezrównoważona i usiłowała zabić Imperatora Julesa, kiedy ten postanowił zrezygnować z jej usług jako konkubiny. Natomiast matka Rodericka była nie tylko urocza, ale również bardzo inteligentna. Także matka Anny była zupełnie normalna i miała dobrą pulę genów. A zatem skaza miała źródło w linii matczynej Salvadora. Raquella nie była odosobniona w przekonaniu, że Roderick byłby lepszym Imperatorem niż jego brat. Zgadzał się z tym też chór głosów w jej głowie. —Pozwól mi przejrzeć dane, a potem zdecydujemy, co robić — powiedziała. — Mimo potrzeby zapewnienia

ciągłości dynastii jest mało prawdopodobne, by Imperatorowa zaszła w ciążę z Salvadorem. We-dług doniesień sióstr Dorotei i Perianny ledwie się tolerują. Będziemy jednak być może musiały śledzić jego konkubiny… —To tak poważne zagrożenie, Matko Wielebna, że nie możemy zdać się na ślepy los. Jeśli zdusimy problem w zarodku, będzie dość łatwo skorygować drogę rodzaju ludzkiego. —I możemy to zrobić — przyznała Raquella. — Nikt inny nawet nie dostrzeże tego zagrożenia. — Uśmiechnęła się w duchu. Było to dokładnie takie wyzwanie, dla którego podjęcia stworzyła zgromadzenie żeńskie. Głosy Innych Wspomnień nadal szeptały ostrzeżenia, potwierdzając wybór Raquelli. — Rzadko zostawiam cokolwiek przypadkowi, Sabro — powiedzia ła. — Wolę wysterylizować Salvadora, zamiast go zabić, ale trzeba to zrobić. Będzie to nasz wkład w dobro Imperium. Przysięga wierności jest jak przyrzeczenie złożone Bogu. — Anari Idaho, mistrzyni miecza na służbie Manforda Torondo Skoro Manford radował się ustępstwami, które poczynił na jego rzecz Imperator Salvador, radowała się również Anari. Dostał dwieście trzydzieści statków po Armii Ludzkości, dzięki czemu butlerianie będą mogli rozszerzyć swoje działania przeciw uwodzicielskiej technologii. Wkrótce Manford będzie też miał więcej mentatów po przeszkoleniu taktycznym. Największą chlubą Anari była zawsze pomoc, której udzielała Manfordowi, żeby osiągnął to, co poleciły mu zrobić święta Se-rena i Rayna Butler, ale teraz była szczególnie szczęśliwa, że leci z nim na Ginaza, do siedziby szkoły mistrzów miecza. Podczas tej podróży zaspokajała wszystkie jego potrzeby, ale jej uwagę rozpraszały pełne nostalgii myśli. Wiele lat spędziła na treningach na tej usianej wyspami planecie, nim została dyplomowaną mistrzynią miecza. Usadowiony w fotelu Manford wyglądał przez okno schodzącego do lądowania promu. Pochyliła się z twarzą przy jego twarzy i patrzyli na oświetlony promieniami słońca ocean, na archipelag, na którym znajdowały się obozy szkoleniowe mistrzów miecza. Manford uśmiechnął się do niej ciepło. — Skoro będziesz przemawiała w moim imieniu, Anari, pozyska my aż nadto mistrzów miecza, którzy powiodą na krucjatę ludzi na wszystkich naszych statkach — powiedział. Jej serce wezbrało dumą, kiedy usłyszała ten komplement. — Mam z tym niewiele wspólnego, Manford — stwierdziła skrom nie. — Moralność i oddanie to cechy każdego mistrza miecza. Są szermierzami ludzkości i przyłączą się do naszej sprawy z twojego powodu, a także dlatego, że jest ona słuszna. Poklepał ją po ramieniu. — Nie zmienia to faktu, że cieszę się, iż jesteś tutaj ze mną. Prom wylądował na małej wyspie, na której od śmierci Joola Noreta wytrenowano niezliczonych mistrzów miecza. Anari założyła uprząż, zapięła ciasno pasy na piersiach i w talii, by się upewnić, że Manford będzie w niej bezpieczny. Chwycił ją za ramiona i wciągnął się na siodełko dopasowane do jego bioder. Anari stanęła na musku-larnych nogach, niemal nie odczuwając dodatkowego ciężaru, i zeszła dumnie po rampie. Podeszła ich powitać grupa opalonych na brąz mężczyzn bez koszul. Chociaż wszyscy, z którymi Anari ćwiczyła za studenckich czasów, rozpierzchli się w prywatnych misjach po Imperium, rozpoznała w komitecie powitalnym dwóch swoich dawnych nauczycieli. Jednak zamiast zawołać do nich, udawała, że jest niewidzialna. Nie chciała przekraczać granic. W tej sytuacji była całkowicie do dyspozycji ukochanego Manforda — by go nosić, usługiwać mu i pomagać, nie po to, by się szczycić swą wysoką pozycją. Nie odezwie się, dopóki on jej o to nie poprosi. Kiedy stała w jasnym świetle słońca, Manford przyjrzał się komite-towi powitalnemu. Nic nie mówił, czekał. W końcu jeden z instruktorów ukłonił się po krótkim wahaniu, a za jego przykładem poszła reszta. Była to wystarczająca oznaka szacunku. Manford pozdrowił ich gestem i uśmiechnął się dobrotliwie. — Przybyłem, by dać wam wspaniałą szansę — powiedział. — Cho ciaż krucjata przeciw maszynom się zakończyła i pokonaliśmy Omniusa, rodzaj ludzki nadal potrzebuje mistrzów miecza. Czeka nas nowa bitwa, nie tylko w celu walki z ciemięzcami, ale o naszą przyszłość.

Pamiętacie jeszcze, jak walczyć? Zebrani zareagowali gromkim aplauzem: Tak! Na lądowisko przyszli nowi muskularni mężczyźni i kobiety, by zobaczyć Manforda. Mistrzowie miecza nie mieli rang ani zwierzchników. Trenowali razem, jeden starał się pokonać drugiego. Każdy obserwator mógł łatwo wyróżnić najlepszych szermierzy, chociaż nie nosili żadnych insygniów poza mieczami. Jako ich rzecznik przemówił mistrz Fleur, jeden z najbardziej wymagających instruktorów Anari. — Powitamy z ochotą nowe wyzwanie. Mistrzowie miecza z Ginaza od dawna czekają na godnego przeciwnika. Stosujemy się do nauk wielkiego Joola Noreta, ale wielu z nas pracuje w charakterze zwykłych ochroniarzy albo podróżuje po nowym Imperium, proponując swoje usługi uciskanym. Zawsze jednak mieliśmy nadzieję na coś więcej. Anari niemal słyszała uśmiech w głosie Manforda, kiedy rzekł: — Wobec tego bardzo się cieszę, że przyleciałem tutaj. Na trawiastych wzgórzach nad pokrytą czarnym piaskiem plażą mistrzowie miecza trenowali do walki. Mistrz Fleur zorganizował specjalny pokaz dla Manforda i Anari przyglądała się temu z przejęciem. Część jej rwała się do boju, wspominając dni, kiedy sama była studentką. Wiedziała, że gdyby poprosiła o to Manforda, pozwoliłby jej przyłączyć się do ćwiczących, ale miała teraz wyższy cel. Chociaż mile wspominała lata nauki, jej obecne obowiązki były dużo ważniejsze. Mistrz Fleur zawołał, by na środku otwartej, porośniętej trawą przestrzeni umieścić demonicznie wyglądającego czarnego, metalowego robota. Ogromny, wieloramienny mek bojowy mierzył cztery metry; mechanicznego Goliata wydobyto z jednego z opuszczonych statków maszyn i stał teraz na nogach potężnych jak kolumny, a na łokciach, barkach i w pasie miał kolczaste obronne wyrostki. Broń miotająca wbudowana w jego cztery ramiona była zdezaktywowana, ale mek dysponował brutalnymi technikami i wyposażony był w silnik, dzięki któremu mógł zrównywać z ziemią budynki. Otoczyli go kołem wyglądający przy nim na drobnych mistrzowie miecza, gotowi zademonstrować biegłość w posługiwaniu się prymi-tywnymi, ale skutecznymi mieczami pulsacyjnymi. — Stale doskonalimy nasze umiejętności, na wypadek gdyby kie dykolwiek powróciły myślące maszyny — powiedział mistrz Fleur do Manforda. Anari wiedziała, że Manford czuje się nieswojo, znajdując się tak blisko ogromnego, jakby wyjętego z koszmarów sennych, meka, ale obroniłaby go w razie czego. Manfordowi nie podobało się, że mistrzowie miecza, podobnie jak Szkoła Mentatów, czują potrzebę zachowania nienawistnych pamiątek przeszłości, ale rozumiał to i, choć niechętnie, zgadzał się. Jeszcze jeden kompromis, konieczne zło. Jeden ze studentów włączył układy zasilania meka i na jego wy-polerowanej czarnej twarzy rozbłysły, niczym konstelacja gwiazd, włókna optyczne, kiedy oceniał otoczenie. Maszyna bojowa obróciła się w pasie, wyprostowała ogromne pancerne ramiona. Tępa głowa zatoczyła pełne koło, lustrując otaczających ją przeciwników. Mistrzowie miecza rzucili się na nią z wrzaskiem. Manford przyglądał się z zainteresowaniem. Oczy Anari zalśniły, kiedy przypomniała sobie wiele takich ćwiczeń. Dorastając jako sie-rota, zmuszona była pokonywać wielkie trudności: walczyła z niezli-czonymi przeciwnikami, by udowodnić, że jest wystarczająco dobra. W młodości udała się na Ginaza i zażądała, by poddano ją szkoleniu. Szybko pokonała pięć osób, które próbowały odmówić jej przyjęcia do szkoły, i w końcu mistrzowie się zgodzili. Studiowała tam wszelkiego rodzaju techniki walki wręcz oraz taktykę, walkę z ludźmi i z maszynami. Mnóstwo razy była poobijana i posiniaczona, ale zawsze dochodziła do siebie, a jej ducha nigdy nie złamano. Jednym z jej ówczesnych towarzyszy był Ellus, jedyny uczeń, który regularnie potrafił doprowadzać pojedynki z nią do remisu. W końcu zostali kochankami, ale większe zadowolenie fizyczne dawały im pot i euforia, której doznawali podczas walki, niż seks. Z tego względu Anari potrafiła odsunąć na bok uczucie, jakim darzyła tego mężczyznę, kiedy przyłączyli się do butlerian. Od spotkania z Manfordem postawiła sobie ważniejsze cele i pogodziła się z misją, która wykraczała poza hormonalne popędy zwykłego człowieka. Jej lojalność i oddanie osiągnęły wyższy stan. Pamiętała, jak wspólnie z Ellusem walczyła przeciwko podobnemu mekowi bojowemu i jak we dwoje zniszczyli

ogromnego przeciwnika. Pozostając bliskim towarzyszem Manforda, Ellus poleciał z dwoma innymi mistrzami miecza i oddanymi butlerianami lokalizować i unicestwiać dziesiątki zagubionych w Galaktyce baz cymeków. Miało go nie być kilka miesięcy, ale wiedziała, że wróci na Lampadasa i poinformuje o całkowitym sukcesie. Kiedyś mogłoby go jej brakować, gdyby nie było go tak długo, ale teraz miała Manforda… bardziej, niż kiedykolwiek będzie go miał ktokolwiek inny. Ta miłość była czysta i nieskalana jak hagalski diament. Stała teraz niespokojna i zafascynowana, kiedy adepci szkoły mistrzów miecza okładali meka bojowego jak śmiertelnie groźna tłuszcza, ale nie tak łatwo było pokonać potężną maszynę. Uczniowie walczyli jak wilki starające się powalić rozwścieczonego mamuta. Ogromny mek machał czterema segmentowymi ramionami i kle-kotał szczypcami. Chwycił jeden z mieczy pulsacyjnych i szarpnął nim tak mocno, że wyrwał ze stawu rękę, która go dzierżyła. Rozbrojony mężczyzna krzyknął z bólu i potykając się, usunął się z drogi, a dwaj inni uczniowie wskoczyli w lukę po nim, by zapewnić mu osłonę. Mek odtrącił ich na bok. Potem nagle się cofnął i machnął szponia-stym ramieniem tak gwałtownie, że wypatroszył jednego z atakujących. Ofiara potknęła się i zakasłała, bryzgając krwią. W końcu mężczyznę odciągnął inny wojownik, ale widać było, że rana jest śmiertelna. Widok krwi rozgorączkował pozostałych uczniów szkoły mistrzów miecza, którzy rzucili się hurmem na maszynę i obsiedli ją jak pszczoły. Ich miecze pulsacyjne unieruchomiły jedno z jej ramion. Mek dźwignął się w górę i szarpnął w bok, zrzucając trzech z nich. Pode-rwali się na nogi i odskoczyli. Mek okręcił się i wprawił pozostałe trzy ramiona w ruch wirowy, wyprowadzając serię cięć i pchnięć. Próbował też wystrzelić z bezużytecznej broni miotającej, ale zawahał się, kiedy się zorientował, że zintegrowane systemy nie działają. Anari ciężko oddychała, wpatrując się w maszynę. Spoconą dłoń tak mocno zacisnęła na rękojeści miecza, że myślała, iż ją skruszy. Zerknęła na Manforda i zobaczyła, że zamiast walce, przygląda się jej. W jego oczach pojawił błysk zrozumienia. — Idź — szepnął. Anari skoczyła jak kamień wystrzelony z katapulty i z dzikim, za-dowolonym uśmiechem włączyła się do walki. Pierwszy cios zadany mieczem pulsacyjnym targnął jej ręką, omal jej nie paraliżując, ale zostawił poważne wgniecenie w pancerzu maszyny. Przerzuciła miecz do drugiej ręki i kontynuowała bój. Dobrze wy-mierzone cięcie w gładką metalową twarz meka pozbawiło go wiązki włókien optycznych. Działając wspólnie, trójka uczniów unieruchomiła jedno z nadal sprawnych ramion robota. Reszta wojowników rzuciła się na niego, nie dbając o własne bezpieczeństwo; zadawali pchnięcia i uderzenia. Cios, którym Anari usunęła włókna optyczne, sprawił, że w kręgu widzenia meka powstało martwe pole, dzięki czemu jednemu z uczniów udało się sięgnąć do płytki dostępu pod mechaniczną głową. Oderwał ją i zagłębił miecz we wnętrzu robota. Słaniający się, uszkodzony mek nie mógł już walczyć. Anari chwyciła się jednego z jego bezużytecznych ramion i wciągnęła na barki maszyny w dziwnej parodii pozycji, jaką zajmował Manford, kiedy jechał na jej grzbiecie. Za pomocą miecza odłączyła głowę meka od gniazda w korpusie, w którym była osadzona. Potężna maszyna straciła równowagę i z jękiem się przewróciła. W parę chwil uczniowie roztrzaskali ją na niezliczone kawałki, niszcząc wszystko, co wyglądało na części obwodu sterującego jej działaniami. Podniecona, zadowolona i dumna z siebie Anari wróciła do Manforda. Otarła pot z czoła i złożyła wyrażający podziękowanie ukłon. — To było piękne — powiedział — widzieć cię w twoim żywiole. Poza polem walki zacharczał i wyzionął ducha wypatroszony niedoszły mistrz miecza. Jedna z lekarek polowych starała się powstrzymać krwawienie i wepchnąć mu wnętrzności do brzucha. Teraz tylko potrząsnęła głową, podniosła zakrwawione ręce i skłoniła się z szacunkiem przed poległym wojownikiem w uznaniu męstwa, którym się wykazał, mimo że był dopiero uczniem. Fleur zerknął ze smutkiem na trupa, po czym przeniósł uwagę na resztę tych, którzy wzięli udział w walce. — Mistrzowie miecza walczą i umierają. Po to jesteśmy.

—Umysł człowieka jest święty — rzekła Anari. —Ludzie tak łatwo dają się zwieść, więc ktoś musi dbać o to, by nie zbaczali z drogi. Ktoś z jasną wizją — przemówił głośno Manford do mistrza Fleura. — Niektórym może się to nie podobać, ale my, butlerianie, jesteśmy powołani do wyższych celów. —Wasze powołanie jest naszym powołaniem. — Fleur uniósł brodę. — Patrz, już prawie skończyli. Pozostała dwunastka uczniów nadal okładała robota bojowego, nawet kiedy się przewrócił. Jeden z nich oderwał parę połączonych ramion i uniósł ją jak trofeum. Reszta metodycznie niszczyła meka i w końcu zostawiła jego szczątki rozsiane na trawie. Inny uniósł jego odłączoną jajowatą głowę. — Jeszcze jeden przeciwnik pokonany, mistrzu! Uczniowie wyglądali na poturbowanych i wyczerpanych, ale ich oczy płonęły dzikim podnieceniem. —Potrzebujemy setek takich jak wy — powiedział Manford. — Mając nową flotę, musimy wystąpić przeciw niezliczonym światom, mieć je na oku i upewnić się, że już nigdy nie będzie się szerzyć niebezpieczna technologia. —Będziesz miał tylu mistrzów miecza, ilu potrzebujesz — oznajmił Fleur. —To dobrze. Bardzo dobrze — rzekł Manford i dodał ciszej: — Jednak nie wszyscy nasi wrogowie są tak oczywiści jak mek bojowy. Każda próba poprawienia świętych tekstów, bez względu na to, jak są niedoskonałe, jest z natury rzeczy niebezpieczna. — fragment poufnego raportu przeznaczonego tylko dla Imperatora — Muszę mieć przekonujący argument, że trzeba zburzyć starą sie dzibę Akademii Suka, by wysłać ludziom wyraźny sygnał — powie dział Salvador z jękiem. — Butlerianie zmusili mnie, żebym się na to zgodził — i tak ją zniszczą w ten czy inny sposób — ale musisz dać mi do ręki jakieś zasadnie brzmiące usprawiedliwienie. Bracia spotkali się w pełnej bujnej roślinności pałacowej oranżerii. —To bardzo smutne, a Manford Torondo nie ma powodu, by ich tak nie cierpieć — rzekł postawiony wobec przykrej konieczności Roderick. — Obaj wiemy, że lekarze Akademii Suka świadczą cenne usługi tym, których na to stać. Uważają, żeby nie stosować podejrza-nej technologii. —Podejrzanej technologii? Dla tego motłochu wszelka technologia jest podejrzana. —Gdyby nasz ojciec w porę poszukał pomocy medycznej, nie zmarłby na guza mózgu. —A wtedy nie zostałbym najwyższym władcą tak szybko, jak zostałem, nie ma więc tego złego, co by na dobre nie wyszło — prychnął Salvador. Roderick wolno skinął głową. Musiał znaleźć dobry pretekst do zburzenia starego gmachu akademii. Gdyby dowiódł, że poprzedni administrator szkoły, Elo Bando, wyłudził od Salvadora fortunę za niepotrzebne zabiegi, wywołałoby to wystarczająco duży skandal, ale przy okazji jego brat wyszedłby na głupca. Wątpił zresztą, czy zdołałby przekonać Salvadora, że został oszukany. —Może powinniśmy nagłośnić sprawę nieprawidłowości finansowych — zasugerował. — Wiesz, że krążyły takie pogłoski. —Albo rozpuścić plotkę, że mają gdzieś na zapleczu działający komputer. — Salvador westchnął niecierpliwie. — Ludzie Manfor-da nie zadadzą sobie trudu sprawdzenia faktów. Zrównają budynek z ziemią, a to, czy coś znajdą czy nie, nie będzie miało dla nich żadnego znaczenia. —To by z pewnością podziałało, ale takie kłamstwo nastawiłoby do nas wrogo Akademię Suka — powiedział z rosnącym niepokojem Roderick. —Jakoś nie widzieliśmy tysięcy lekarzy Akademii Suka napływających do stolicy i grożących użyciem przemocy. To butlerianie są dla nas powodem do zmartwienia. Muszę rzucić im coś na pożarcie, a Manford Torondo dał mi wyraźnie do zrozumienia, czego chce. — Salvador potrząsnął głową, jego wzrok zaś wydawał się udręczony. — Ale musimy jakoś załagodzić sytuację z lekarzami Suka. Na znak naszego poparcia zwróćmy się do akademii na Parmentierze z prośbą, by przysłali riam oddanego osobistego lekarza. A kiedy pozbędziemy się Manforda i jego bezmyślnych pachołków, wynagrodzę akademii straty. Kiedy przechadzali się między egzotycznymi roślinami w ustawio-nych w oranżerii żardynierach, Roderick ponownie starał się nakłonić brata do rozwagi, ale Salvador odparł: —Doradzałeś mi stale, żebym kierował się logiką, nie emocjami, lecz mam do czynienia z bardzo pobudliwymi

ludźmi. Nie cierpię, kiedy pozbawia się mnie swobody ruchów, ale muszę ugłaskać butlerian. Jeśli kiedykolwiek zwrócą się przeciwko mnie, wyciągną na ulice całą rodzinę Corrinów i osadzą na tronie kogoś innego. —Nie martw się, bracie — rzekł Roderick. — Nigdy do tego nie dopuszczę. Następnego ranka Salvador obudził się z nagłym postanowieniem, że da pierwszemu synowi na imię Salvador II (ewentualnie Roderick). Kłopot polegał na tym, że nie miał syna ani nawet córki, zarówno z prawego, jak i z nieprawego łoża. Jako Imperator Salvador powinien wcześniej czy później posta-rać się o następcę — najlepiej prawowitego — a Imperatorowa znała swoje obowiązki w tym względzie. Zostało to zastrzeżone w umowie ślubnej. Poprzedniego wieczoru wyjątkowo nie pokłócił się z Tabriną, co dawało — słabą wprawdzie — nadzieję. Po południu Tabrina rozmawiała z owdowiałą Orenną o jej nieudanym związku z Imperatorem Julesem, co pewnie dało jej do myślenia. Salvador zjadł z nią kolację z doskonałym winem i przeprowadził miłą, długą rozmowę, która przeciągnęła się do późnej nocy. Rozmawiali jak ambasadorowie krajów, które przez wiele lat toczyły wojnę, ostrożnie sondując, w jaki sposób mogliby doprowadzić do poprawy wzajemnych stosunków w przyszłości. Niestety ich zbliżenie nie obejmowało łoża, w każdym razie jeszcze nie teraz. Ale i tak postanowił, że nie spędzi tej nocy z żadną ze swych nałożnic. Wczesnym rankiem, odziany w elegancki szlafrok kąpielowy i równie wytworną bieliznę (jego doradcy stwierdzili, że jest uwodzicielska), podreptał korytarzem na piętrze w stronę prywatnych apartamentów Tabriny. Pachniał drogą wodą kolońską, a kępka brązowych włosów na jego głowie lśniła od aromatycznej pianki do układania. Zapukał do ozdobnych drzwi i powitała go pokojówka o owalnej twarzy i dobrej figurze. Nie tak atrakcyjna jak jego konkubiny, ale mimo to pociągająca. W tej chwili jednak jego uwagę zaprzątała żona. Pokojówka sprawiała wrażenie bardzo zdziwionej jego widokiem, lecz odsunął ją na bok. — Przyszedłem do Imperatorowej — powiedział. Tabrina odwróciła się, zaskoczona i zirytowana. Spojrzenie jej ciemnych, migdałowych oczu przesunęło się po jego włosach i szlaf-roku i zrobiła speszoną minę, ale odezwała się opryskliwie: — Czego chcesz? Życzliwość, którą przepojona była ich rozmowa przy kolacji, ulotniła się bez śladu. Zaskoczony Salvador zająknął się, a potem powiedział: — Myślałem, że moglibyśmy dokończyć to, co zaczęliśmy wczoraj wieczorem. Przypieczętować nową fazę naszego związku. —Jaką nową fazę? —Tak dobrze nam się rozmawiało… —A zatem przyszedłeś tutaj, żeby mi powiedzieć o zwiększeniu mojej roli w rządzie? Jestem mianowana na nowe stanowisko? Doradcy handlowego, dyplomaty, prawodawcy? —Jeszcze… eee… nie spotkałem się z doradcami. —A więc nie masz powodu, żeby przebywać w mojej sypialni, prawda? —Ale… jestem Imperatorem. Mogę ci rozkazać pójść ze mną do łóżka! Uniesione brwi Tabriny i lodowate spojrzenie były wymowniejsze niż słowa. — Przestań marnować mój cenny czas i idź do którejś z nałożnic, skoro nie możesz poskromić swojej chuci — powiedziała w końcu. Zdenerwowany i zażenowany, cofnął się i pospiesznie ruszył z powrotem, wcale nie czując się jak władca tysięcy światów. Zjadł samotnie obfite śniadanie przy długim stole, który powinien dzielić z Imperatorową. Żałował, że posłuchał doradców, którzy upierali się, że związanie się przez małżeństwo z rodem Pele jest doskonałym politycznym posunięciem. Jak na kobietę pochodzącą z prostej, choć zamożnej rodziny Tabrina zachowywała się nazbyt pretensjonalnie. Akurat kiedy Salvador pił pierwszą filiżankę kawy przyprawionej melanżem, wszedł Roderick. Od razu zorientował się, że brat jest w posępnym nastroju. — Co się stało, Salvador? — zapytał. Roderick, który miał gęste, jasne włosy i rzeźbione rysy twarzy, wyglądał zupełnie inaczej. Najgorsze było to, że miał szczęśliwą rodzinę i czwórkę udanych dzieci. Mimo to Salvador usiłował nie wyładowywać na nim frustracji. Westchnął i powiedział: — Jestem po prostu przybity stanem moich stosunków z Impera torową… a raczej ich brakiem. — Zamrugał, spoglądając na stojący przed nim talerz. — Zapomniałem nawet polecić, by sprawdzono, czy w moim posiłku nie

ma trucizny. — Potarł skronie. — Trzęsie mi się głos? Widać coś w moich oczach? —Nie, wyglądasz zupełnie normalnie, chociaż jesteś bardziej przygnębiony niż zwykle. Co tydzień bada cię inny lekarz. Powinniśmy ci zapewnić stałą opiekę medyka. — Przybrał rzeczową minę. — Pozwól mi przeprowadzić z nimi rozmowy, żebyś dostał najlepszego, jakiego może zaproponować Akademia Suka. —Jesteś dla mnie taki dobry, Roderick, ale brakuje mi Ela Bando. On tak dbał o moje potrzeby zdrowotne, naprawdę wiedział, co mi dolega. Przez twarz brata przemknął grymas niezadowolenia. — Tak, ale doktor Bando nie żyje — powiedział. — Musimy znaleźć odpowiedniego następcę. Roderick wziął srebrny dzbanek z kawą i ponownie napełnił filiżankę Salvadora. Nalał też sobie. — Chcę tylko najlepszego — zaznaczył Salvador. Jako władca rozległego Imperium musiał bardzo dbać o swoje zdrowie, ale dokuczało mu wiele dolegliwości, przeważnie spowodowanych stresem związanym z jego pozycją. Tak, potrzebował lekarza, który stale byłby u jego boku, kogoś, kto znałby całą historię jego chorób i byłby gotowy w każdej chwili służyć mu pomocą. — Zawsze istnieje zagrożenie zamachem, potrzebny jest więc nam lekarz, któremu będziemy mogli w pełni zaufać — rzekł Roderick. Imperator spojrzał na swoją kawę. — Ty jesteś jedyną osobą, której mogę powierzyć moje życie, Ro derick. Wyślij, proszę, wiadomość do głównej siedziby szkoły na Parmentierze i rozpocznij proces selekcji kandydatów. Roderick zastanowił się. —Hmm, już raz twoim osobistym lekarzem był rektor akademii — powiedział. —Tak i podobał mi się. Odkąd się zabił, nigdy nie czułem się całkowicie zdrów. — Salvador przeciągle westchnął. —A może byś zażądał, żeby twoim prywatnym lekarzem został no-wy rektor Akademii Suka? — zasugerował Roderick. — Doktor Zhoma jest pewnie najbardziej kompetentną lekarką, jaką mają. Porozmawiam z nią. Dobrze się spisała, kiedy poprosiłeś ją o potwierdzenie autentyczności genetycznych próbek Voriana Atrydy. Zhoma nie wzbudziła wielkiego podziwu Salvadora. —Niezbyt imponująca osobowość i nie ma dobrego podejścia do pacjenta — stwierdził. — Jest szorstka, niesympatyczna… —1 kompetentna — wszedł mu w słowo brat. — Przestudiowałem jej kartotekę, Salvador. Jest rzeczowa i można na niej polegać, a przy tym ma gruntowną wiedzę medyczną. —To brzmi jak propaganda. — Imperator łyknął kawy. — Ale masz rację, nie poszczęściło mi się przy wyborze lekarza, a rektor Akademii Suka to odpowiednia osoba, żeby zadbać o moje zdrowie. Postąpię zgodnie z twoją radą. Roderick skinął głową. —Za twoim pozwoleniem skontaktuję się prywatnie z doktor Zhomą i poproszę ją o usługi. To nowe stanowisko podniesie jej osobistą i polityczną rangę i z nawiązką zrekompensuje utratę starej siedziby szkoły w Zimii. Możemy zapewnić panią doktor, że — mimo realiów politycznych stwarzanych przez butlerian — nadal będziemy prywatnie wspierali akademię i jej starania niesienia pomocy ludzkości. Trochę niezbędnych wzajemnych ustępstw. —Dobrze, podoba mi się to. Nie da się całkowicie zadowolić obu stron, ale w ten sposób może zdołamy ją trochę ugłaskać. — Tak, Roderick byłby dużo lepszym Imperatorem… a Salvador dużo słabszym władcą, gdyby nie mógł się wspierać na jego ramieniu. — Obiecaj doktor Zhomie, że jeśli zostanie moją osobistą lekarką i będzie się wywiązywać z tego zadania tak, jak oczekuję, zrobię, co będę mógł, żeby chronić Akademię Suka na Parmentierze, i zagwarantuję jej autonomię, czy co tam. Na czas swojej nieobecności może przekazać obowiązki temu swojemu koledze, doktorowi Wad-dizowi. —Zajmę się tym. Później tego ranka, podczas pierwszego oficjalnego posłuchania, Salvador przyjął w Imperialnej Sali Audiencyjnej małą delegację, której wszyscy członkowie trzymali księgi i gotowi byli je zaprezentować. Odziani w jasnoniebieskie stroje Królewskiej Gildii Drukarzy skłonili się przed Imperatorem i jego bratem. Najstarsza w tej grupie Nablik Odessa była ciemnoskórą kobietą o wydatnej szczęce i inteligentnych oczach. —Panie, miło jest nam przedstawić ci nowe wydanie Biblii Protestancko-Katolickiej, świeżo spod prasy —

powiedziała. — Jak tylko otrzymamy twoją zgodę, będziemy mogli przystąpić do druku pierwszych stu milionów egzemplarzy przeznaczonych do rozprowadzenia wśród ludności. —Wyciągnęła ku niemu rękę z grubym, oprawionym w pomarańczową skórę tomem. —Prezentujemy ci wydanie Imperatora Salvadora — dodał jeden z drukarzy, niski mężczyzna z siwymi wąsami. Rozpromienił się. — Podoba ci się, panie? Chciałbyś w niej coś zmienić? —Chcesz, żebym zadiustował całą książkę, zaledwie rzuciwszy na nią okiem? — Salvador zachichotał. —Nie, panie. Wybacz, ale jestem podekscytowany. Drobny mężczyzna nie mógł spokojnie ustać, patrząc, jak Imperator studiuje stronę tytułową z wydrukowanym na niej swoim imieniem, po czym przerzuca kartki. —Ładne wydanie. Godne umieszczenia mojego nazwiska. — Salvador spojrzał na Odessę. — Sprawdziliście dzieło pod kątem ewentualnych błędów? —Sprawdzały to całe zespoły, panie. Każde słowo. Zaręczam, że podjęliśmy nadzwyczajne środki kontroli jakości. Salvador zerknął na Rodericka, a potem z powrotem na drukarzy. — Nasi teolodzy spierali się pięć lat o zakwestionowane ustępy po przedniego wydania, a my staraliśmy się usunąć wszystkie wzbudza jące kontrowersje aspekty. Nie chcę tym razem żadnych zamieszek. Odessa popatrzyła na kolegów. — Ta część procesu tworzenia dzieła jest poza naszą kontrolą, panie — powiedziała. — My nadajemy tylko fizyczny kształt książce. Salvador zamknął tom. —A zatem nie chcę słyszeć o choćby jednym wydrukowanym z błędem słowie, ponieważ stawiałoby mnie to w złym świetle. To ja ponoszę główny ciężar kosztów wydania. —Książka jest wydrukowana bezbłędnie, panie. Masz moje słowo. —Wobec tego w porządku. Uruchomcie prasy. —Egzemplarz, który trzymasz, pochodzi z pierwszego nakładu, limitowanego wydania specjalnego. Wszystkie egzemplarze są nu-merowane. —Tak, widzę. Mój ma numer jeden. —Przynieśliśmy dodatkowe egzemplarze. — Odessa wskazała te, które trzymali jej towarzysze, i dodatkowe, ułożone na stołach z tyłu Sali Audiencyjnej. Roderick odchrząknął i pochylił się ku bratu. — Ja o nie poprosiłem — wyjaśnił. — Gdybyś mógł wpisać dedykacje dla różnych dygnitarzy, rozprowadzilibyśmy je w pierwszym rzędzie, według sporządzonej przeze mnie listy. — Zrobił pauzę, starając się ukryć grymas niesmaku. — I osobistą dla Manforda Torondo. Salvador zirytował się, ale rozumiał tę konieczność. —Myślisz, że będzie się czuł zaszczycony, kiedy to dostanie? — zapytał. —Pewnie nie, ale jeśli nie prześlesz mu egzemplarza, obrazi się — odparł Roderick. —Tak, tak, rozumiem, co masz na myśli. Roderick podał mu pióro i Salvador wpisał osobistą dedykację dla Manforda, zanim oddał książkę. —Wielu szlachciców prosiło o twój podpis, panie — powiedziała z uśmiechem Odessa. —Połowa z nich wolałaby zobaczyć go na mojej rezygnacji — rzekł Imperator — albo na przekazie na dużą sumę pieniędzy. Potem podpisał dwadzieścia egzemplarzy, które trzymali członkowie delegacji, dodając według notatek wręczonych mu przez brata osobiste dedykacje dla różnych dygnitarzy. Podstawę naszej egzystencji tworzą drobne doświadczenia. To się da obliczyć. — Dialogi Erazma Karee Marques odleciała, a od Draiga Rogeta Gilbertus nie miał żadnych wiadomości. Dyrektor czuł się bardzo samotny w Szkole Mentatów, ale za to mógł się w spokoju oddać pracy. Postanowił jeszcze zaryzykować dla Erazma. —Kosztowało mnie to wiele wysiłku, ojcze, ale mam dla ciebie niespodziankę — przemówił do połyskującej pamięci rdzeniowej niezależnego robota. — Obszedłem nawet twoje patrzydła, żeby utrzymać to w tajemnicy.

—Niespodzianki wiele mnie nauczyły — rzekł Erazm uszczęśliwio-nym głosem. —W tym celu muszę cię wziąć ze sobą.

Włożył kulistą pamięć rdzeniową do nesesera i wyniósł z budynku, idąc pewnym krokiem do małej przystani nad rozległym, błotnistym jeziorem. Dyrektora nikt nie pytał, dokąd się udaje. Gilbertus wsiadł do małej łódki motorowej, wsunął neseser pod ławkę i wypłynął na zalaną słońcem zielonkawą taflę jeziora. Kiedy sunął po wodzie, wokół jego głowy, mimo elektronicznego systemu odstraszającego na dziobie, bzyczały owady. Zbliżył się do małej wyspy porośniętej wysoką trzciną i sękatymi drzewami, opłynął ją i znalazł się po jej drugiej, niewidocznej ze szkoły stronie. Skierował łódkę w wąski kanał zasłonięty zwieszającymi się gałęziami i pnączami, które sięgały powierzchni wody. Łódka roztrącała listowie, sunąc wzdłuż błotnistego brzegu. Po odlocie Draiga Gilbertus przypływał tu wielokrotnie, przywożąc części z magazynu szkoły, dopóki nie złożył z nich niespodzianki dla Erazma. Ze zwartej ściany roślinności wychynął wąski pomost. Przycumował do niego, wysiadł i otworzył neseser, żeby włókna optyczne pamięci rdzeniowej mogły chłonąć smakowite szczegóły otoczenia. — Nowe środowisko! — dobiegły z małych głośników słowa robo ta. — To cel naszej wyprawy? Niosąc pamięć rdzeniową, Albans przedzierał się przez gęste, nisko zwisające gałęzie. Podążał ledwie widoczną, ale dobrze mu znaną ścieżką, aż dotarł do małej drewnianej chatki, którą sam wybudował. Personel szkoły wiedział o tym ustronnym miejscu, w którym dyrektor oddawał się rozmyślaniom, ale nie wiedział o tym, co tam trzymał. Okna były zasłonięte, a domek dobrze zamknięty. Gilbertus wyłowił klucz z kieszonki kamizelki, otworzył drzwi i wszedł do jednoizbowego wnętrza. Pośrodku stał poobijany wyłączony robot bojowy. —Zrobiłem to dla ciebie — powiedział. — Nowe ciało. Jest prowi-zoryczne, ale na jakiś czas zapewni ci możliwość poruszania się. —To bardzo niebezpieczne… ale miłe — rozległ się po długiej chwili głos robota. Brzmiał tak, jakby Erazm był oszołomiony. — Dziękuję. Gilbertus włożył pamięć rdzeniową do portu w ciele robota bojowego i umocował wtyczki. Już wcześniej usunął oryginalny mózg meka, więc Erazm mógł ustanowić własne połączenia dające mu kontrolę nad całym ciałem. Nie mogło się ono równać z elastometalową formą, którą miał niegdyś, którą odziewał w eleganckie szaty i która umożliwiała mu naśladowanie ludzkich min. To pierwotne ciało zostało zniszczone na Corrinie, będzie zatem musiał zadowolić się tym, które miał teraz. Gilbertusa ogarnęło podniecenie, kiedy robot zaczął się poruszać. Mek został zbudowany z myślą o sile, nie gracji, więc pierwszych kilka kroków Erazm zrobił powoli i ostrożnie. Uaktywniły się sensory wzrokowe, włączyła przystawka mowy, z której popłynął głos o bez-barwnym, obcym brzmieniu. —To jest… cudowne, synu. —Dziękuję. Przepraszam, że nie spisałem się lepiej. —Jeszcze nie, ale wierzę w ciebie. Erazm zaczął się przechadzać w swoim nowym ciele po małej izbie, krocząc coraz śmielej po podłodze z twardego drewna. — Niektóre układy wymagają dostrojenia, ale mogę to sam zrobić, od wewnątrz. Zabrawszy niezgrabnego meka na zewnątrz, Gilbertus poprowadził go ukrytymi ścieżkami przez mszarne trawy. — Nie umywa się to do naszych swobodnych przechadzek po two ich ogrodach kontemplacji na Corrinie, ale od dawna nie mieliśmy nawet tego. — A nasze rozmowy mogą być równie inspirujące — rzekł Erazm. Na ich widok poderwała się z bagiennej wody i wzbiła w niebo ogromna czapla o czerwonych skrzydłach. — Dzięki temu możesz rozprostować nogi i przypomnieć sobie, jak byłeś niezależnym robotem, ale musimy być ostrożni. Gdyby butlerianie to odkryli, zniszczyliby cię na zawsze. — Słowa uwięzły mu w gardle i poczuł piekące łzy w oczach. — Nie chciałbym tego. W kręgu światła tuż przy brzegu wyłoniły się z wody dwa duże zielono-czarne garby. Mając się na baczności przed

stworzeniami, które zamieszkiwały jezioro, Gilbertus cofnął się o krok, ale Erazm spojrzał na nie przez sensory meka bojowego. — To tylko żółwie błotne. Przeczytałem o nich w szkolnej bibliote ce, ale informacje są bardzo skąpe. Ludzie, biolodzy, powinni poświę cić więcej uwagi zróżnicowanym formom życia na tym kontynencie. — Sprawdzę to po powrocie do szkoły. Mek bojowy obrócił się w jego stronę. — Nie ma potrzeby — powiedział. — Złapię jednego do zbadania… będziemy mogli wspólnie przeprowadzić sekcję. Podekscytowany świeżo odzyskaną swobodą Erazm wszedł do wo-dy i ruszył w stronę żółwi. Ugrzązł w mule, brązowa woda sięgnęła mu do piersi. — To nie jest konieczne! — krzyknął Gilbertus. — Te moczary są zdradliwe. Nie mogę zagwarantować, że twojemu ciału nic się nie stanie. Prawdę mówiąc, na wszelki wypadek zadbał o to, by mek nie był zbyt wytrzymały. Sporządził też mentacką projekcję reakcji niezależnego robota. Dodatkowym zabezpieczeniem były trzęsawiska otaczające chatę kontemplacyjną. Robot brodził ciężko w błotnistej mazi, skoncentrowany na tępych żółwiach, które drzemały w błyszczącej w promieniach słońca wodzie dziesięć metrów od brzegu. Uniosły obłe łby i przyglądały się potężnej maszynie, która brnęła z pluskiem przez ich terytorium. Erazm podniósł jedno ze zbrojnych ramion meka. —Obwód paraliżujący nie działa — stwierdził. —Został celowo zablokowany — przyznał Gilbertus. — Pamiętaj o wymogach butlerian. —Wobec tego złapię jeden okaz ręcznie — powiedział robot. —Nie rób tego, proszę. Zadowól się możliwością poruszania się tutaj, po wyspie. Jeśli zapadniesz się głębiej w bagno, może nie udać mi się odzyskać twojej pamięci rdzeniowej. Mimo że go ostrzegł, nie spodziewał się, że Erazm się pohamuje. Żółwie chrząknęły i odpłynęły w gąszcz bagiennych traw. Erazm rzucił się w pościg za nimi, ale utknął w grzęzawisku. Mek przechylił się i runął, a jego włókna optyczne zamigotały. Miotał się, rozprysku-jąc błoto na wszystkie strony. — To ciało straciło spójność! — krzyknął. Tkwiąc po szyję w szlamie, usiłował się wydostać, ale do czułych obwodów dostało się jeszcze więcej wody, powodując spięcia w układach ruchu. Gilbertus przyniósł z chaty wąskie czółno dryfowe i rozglądając się, czy szamotanina nie zwabiła wodnych drapieżników, podpłynął do tonącego zwalistego meka. —Zdaje się, że się przeliczyłem — rzekł Erazm. —Widziałem, jak się cieszysz z tego, że możesz się samodzielnie poruszać, ale najwyraźniej nie jesteś jeszcze gotowy na nowe ciało — powiedział Gilbertus. Z rosnącym niepokojem widział, że mek pogrąża się coraz bardziej. Zanurzył ręce w wodzie i zaczął manipulować przy pokrywie dostępu do gniazda pamięci. Zobaczył sunące ku niemu od brzegu dwa czarne, wijące się jak powrozy stworzenia. Wieloczłonowe pi-jawki. Wreszcie, kiedy barki robota zniknęły już pod powierzchnią, udało mu się wyjąć ociekającą wodą pamięć rdzeniową. Szybkim pchnięciem wiosła skierował czółno w bok, usuwając się z drogi pi-jawkom, które zaczęły krążyć wokół zatopionego meka, niezadowolone z łupu. Wrócił na brzeg i zaniósł żelową kulę do chaty. — Przesadziłeś — powiedział. — Minie dużo czasu, zanim będę mógł przemycić ze szkoły inne ciało. Za duże ryzyko. Chociaż niezależny robot był zawiedziony, dał wyraz swej ekscy-tacji. — Wprawdzie krótko to trwało, ale było bardzo przyjemne. Przy pomniało mi o rzeczach, które będę mógł robić, kiedy odzyskam swobodę poruszania się. Sterylizacja całego rodzaju ludzkiego byłaby interesująca, choćby dlatego, by móc obserwować, jak zareaguje na ten kryzys.

— z dzienników Erazma Kiedy jej prom dotarł do głównego portu kosmicznego na Parmentierze, Raquella ujrzała rozciągający się na północ od niego ogromny plac budowy, zespół dużych gmachów szkolnych i gospodarczych piętrzących się wokół centralnego obszaru, który być może zostanie pewnego dnia ozdobiony ogrodami i fontannami. Teraz jednak cały ten teren pełen był dźwigów, spychaczy, baraków i stert materiałów budowlanych. W powietrzu wisiały chmury kurzu. Bardzo ambitne przedsięwzięcie. Doktor Zhoma kontynuowała przesadne dzieło swego poprzednika, chociaż wstrzymano prace nad częścią nazbyt okazałych fasad i budynków rekreacyjnych. Ale nadzorowanie rozwoju szkoły nie było sprawą Raquelli. Zhoma będzie zaskoczona jej widokiem, chociaż Matka Wielebna miała aż nadto powodów, by złożyć wizytę na Parmentierze. Dawno temu Raquella mieszkała na tej planecie. Pamiętała, jak pracowała z Mohandasem Sukiem w Szpitalu Chorób Nieuleczalnych, starając się uratować jak najwięcej pacjentów i podając im melanż jako środek łagodzący cierpienia. Kiedy mimo jej wysiłków ofiary zarazy wciąż padały jak zboże pod kosą, do szpitala wdarł się wzburzony motłoch, rozbijając i paląc wszystko, co w nim znalazł. Przewodziła mu dziewczynka, która przeżyła gorączkę i utrzymywała, że widzi świętą Serenę i słyszy głosy. Raquella i Mohandas zostali zmuszeni do ucieczki. Ruch zapoczątkowany przez Raynę nie tylko nie wygasł, ale stale rósł w siłę i głosił wciąż te same hasła. Na szczęście akademia założona przez Mohandasa Suka również najwyraźniej rozkwitała, a świadectwem tego był ów ogromny zespół budynków. Wyglądało na to, że Zhoma dobrze wykonuje swoje zadanie… biorąc zaś pod uwagę fakt, że niedawno poproszono ją, by została osobistą lekarką Imperatora, mogłaby być może pomóc zgromadzeniu żeńskiemu. Na Parmentierze było ciepłe, suche lato, więc Matka Wielebna przywdziała lekką czarną suknię z kieszeniami wentylacyjnymi. Siedziała w milczeniu w wynajętym pojeździe naziemnym, który mijał na wpół ukończone domy studenckie, budynki z salami wykładowymi i operacyjnymi oraz szkolne laboratoria. Zauważyła też prywatnych ochroniarzy, oddziały paramilitarne i sprzęt. Przed wejściem do kompleksu szkolnego powitał ją wysoki, brązowoskóry mężczyzna z długimi włosami ujętymi srebrnym pierścieniem w koński ogon. — Doktor Waddiz — przedstawił się. — Jestem zastępcą dyrektora administracyjnego i właścicielem czterdziestu dwóch procent udzia łów w akademii. „Cóż za dziwne powitanie” — pomyślała. Dlaczego uważał, że zainteresuje ją procent posiadanych przez niego udziałów? — Przybyłam tu spotkać się z doktor Zhomą przed jej odlotem na Salusę Secundusa — powiedziała. — Mamy do omówienia pewne sprawy. Waddiz aż drgnął ze zdumienia. —Informacji o jej awansie nie podano do publicznej wiadomości. Raquella nie czuła potrzeby wyjaśniania mu szczegółów. —Zgromadzenie żeńskie ma wiele oczu i uszu — rzekła. Waddiz skinął ze zrozumieniem głową i poprowadził ją szerokimi schodami do wzniesionego w greckim stylu budynku z kolumnami korynckimi i rzeźbionymi fryzami. Uznała to za zbędną pretensjo-nalność, która odwracała uwagę od humanitarnych celów akademii. Ostentacja zawsze była obca Mohandasowi. Zatrzymawszy się u szczytu schodów, zastępca dyrektora administracyjnego wskazał spowity w obłokach kurzu plac centralny. — Kiedy te budynki zostaną ukończone, zrobimy tam ośrodek sportowy z basenami, bieżniami, a nawet torem wodnym do wyści-gów łodzi wiosłowych — powiedział. — W tym pyle trudno sobie wyobrazić ogólny plan ośrodka. Wokół zwijali się jak w ukropie robotnicy, głośno dudniły maszyny. Raquella była zdumiona, że na to wszystko stać jest szkołę, nawet cieszącą się ogromnym powodzeniem. —Czy takie rzeczy są potrzebne do kształcenia nowych lekarzy? — zapytała. —Ćwiczenia fizyczne i rywalizacja sportowa są bardzo dobre dla ludzkiego ciała. Już piętnaście tysięcy lat temu rozumieli to Grecy i Rzymianie na Starej Ziemi i twierdzenie to nadal pozostaje w mocy. — Waddiz otworzył przed nią drzwi ozdobione metalowymi wzorami w kształcie roślin leczniczych. — Proszę tędy. Doktor Zhoma poddawana jest właśnie eksperymentalnemu zabiegowi. Może chcia-

łaby się pani temu przyjrzeć? —Oczywiście. Sama pracowałam wiele lat w tutejszym szpitalu. —To było prawie sto lat temu — rzekł Waddiz z wyraźnym podziwem. — Od tamtej pory przebyliśmy długą drogę. Na wyższym poziomie w powietrzu unosiły się zapachy rozpusz-czalników, farby, zaprawy murarskiej i kleju. Weszli przez śluzę powietrzną do dużego, czystego pomieszczenia, w którym znajdowała się aparatura medyczna obsługiwana przez mężczyzn i kobiety w białych kitlach. Waddiz zatrzymał się przed białą kapsułą wielkości dużej trumny z klarplazowym okienkiem u góry. W środku Raquella zobaczyła kobietę przywiązaną do platformy; obracała się powoli jak mięso na rożnie, skąpana w igłach kolorowego światła. — Doktor Zhoma korzysta z tych zabiegów codziennie — powie dział Waddiz, ale nie wyjaśnił, na czym one polegają ani jaki jest ich cel. — Niestety, nie będzie mogła ich kontynuować, kiedy zamieszka w pałacu Imperatora. Salusa Secundus pozostał nieco w tyle za naszą technologią. — Zerknął na ręczny chronometr i przeprosił Raquellę. Kiedy maszyna się zatrzymała, z jej wnętrza wyłoniła się Zhoma. Wyglądała na odświeżoną. Uśmiechnęła się z zaskoczeniem, rozpo-znawszy gościa. — Cieszę się, że cię tu widzę, Matko Wielebna — powiedziała — ale zupełnie się tego nie spodziewałam. —Mamy do omówienia pewne sprawy. Zhoma kiwnęła głową. —Proszę bardzo. Możemy porozmawiać przy obiedzie. Usiadły w jednym z kilku spokojnych pokoików znajdujących się na skraju dużej stołówki i spożyły małe porcje prostej, zdrowej strawy, do której przywykła Raquella na Rossaku. Chociaż Zhoma zachowywała profesjonalną powściągliwość, nie potrafiła ukryć tego, że stara się ponownie wkupić w łaski Matki Wielebnej. —Gratuluję ci wyboru na prywatną lekarkę Imperatora — rzekła Raquella. — To wielki zaszczyt. —A także wyraz uznania dla poziomu akademii. Poprosił mnie o to osobiście Roderick Corrino ze względu na moje usługi w przeszłości. Wprawdzie mam ważną pracę tutaj, na Parmentierze, ale widome świadectwo poparcia Corrinów bardzo wzmocni pozycję szkoły… no i oczywiście nie bez znaczenia jest też wynagrodzenie. Podczas mojej nieobecności godnie zastąpi mnie doktor Waddiz. Przypatrując się bacznie Zhomie, Raquella zauważyła w jej oczach desperację, a ponieważ słyszała doniesienia o kłopotach finansowych Akademii Suka, zaczęła się zastanawiać, jak bardzo potrzebny był tej instytucji taki gest Imperatora. Albo taka zapłata. Dostrzegła w tym możliwość, której szukała. — Posłuchaj mojego ostrzeżenia: Imperator Salvador niekoniecznie jest przyjacielem Akademii Suka. Przyjrzyj się motywom jego postę powania i przygotuj się. Nazbyt często chodzi na pasku butlerian. Nerwowy chichot, zaskoczona mina. —A jednak był tak zachwycony moim poprzednikiem, że płacił ogromne sumy za stosowane przez niego zabiegi. Jak może nie wspierać naszej szkoły? —Och, może szanuje lekarzy, zwłaszcza gdy dokuczają mu dolegliwości, ale b o i się butlerian. Manford Torondo ma go w garści i wykorzysta to do ograniczenia możliwości korzystania przez was z technologii. Pamiętaj, że nadal mamy parę sióstr na dworze. Pomogą ci w miarę swoich możliwości. Po krótkim wahaniu Zhoma powiedziała z nutą determinacji: — Kiedy zdobędę zaufanie Imperatora, przekonam go, by wspierał Akademię Suka. Jego ojciec zmarł na guza mózgu, a teraz on uważa, że cierpi na to samo. Myślę, że we własnym interesie będzie trzymał naszą stronę. Raquella wyciągnęła rękę ponad stołem i chwyciła Zhomę za ra-mię, by uświadomić jej, że sytuacja jest krytyczna.

— W i e m, że Imperator już zgodził się zrobić pewien gest waszym kosztem, by zadowolić Manforda — powiedziała. Zhoma miała zatroskaną minę. —Czego jeszcze chcą? Staramy się uśmierzać niepokój butlerian. Poddajemy kontroli całą technologię, usuwamy najdrobniejsze ślady ingerencji komputerów, ale oni stale przesuwają granicę tego, co dozwolone, i co rusz wynajdują coś nowego, czemu się sprzeciwiają. Analiza medyczna jest skomplikowana i wymaga czułych instrumentów. Chcieliby, żebyśmy wrócili do puszczania krwi, pijawek i zakli-nania? Czy Imperator Salvador chce, żebym tak go leczyła? —To, czego Salvador chce dla siebie, i to, na co pozwala butlerianom, to różne rzeczy. Ma więcej wad, niż sobie wyobrażasz. — Raquella pochyliła się do przodu i powiedziała z przejęciem: — Powodem mojego przylotu jest twoje nowe stanowisko. Mam do ciebie prośbę, bardzo wielką prośbę. Musiała zdobyć uwagę tej kobiety, skłonić ją, by zobaczyła, że ich problemy — i przyszłość — są ze sobą powiązane. Zhoma zamrugała i szybko, aż nazbyt skwapliwie odparła: — Oczywiście, Matko Wielebna! Proś, o co chcesz. Przez chwilę znowu wyglądała jak młoda, zawstydzona akolitka. — Miałaś możliwość studiować nasze rejestry eugeniczne na Rossaku — rzekła Raquella. Lekarka skinęła głową. —Podziwiam ten projekt bardziej, niż jestem w stanie to wyrazić. Jak mogę wam pomóc? —Wiem, że jest jedną z największych baz danych w dziejach ludzkości, a mając takie mnóstwo informacji i poddając je starannej ana-lizie, można opracować pewne projekcje. — Matka Wielebna zrobiła pauzę. — Odkryłyśmy poważną skazę w drzewie rodowym Corrinów, konkretnie w odnodze, która prowadzi do Salvadora. Uwaga ta zupełnie zaskoczyła Zhomę. — Skąd o tym wiecie? — zapytała. — Kto mógłby oszacować takie morze danych? Wasze mentatki? Raquella uchyliła się od bezpośredniej odpowiedzi. — Mamy sposoby zaglądania w przyszłość i przewidywania cech potomstwa na podstawie informacji o przodkach. — Zniżyła głos i rozejrzała się. Były zupełnie same. — Zgromadzenie ustaliło, że nie można dopuścić, by Salvador Corrino doczekał się dzieci. Przekazał by im potworną wadę. Dla dobra ludzkości jego gałąź rodową trzeba przyciąć. Zhoma spojrzała na resztkę jedzenia na talerzu, ale wydawało się, że straciła apetyt. Po jej minie widać było, że ma wiele pytań, jednak powstrzymała się przed ich zadaniem. —Pacjent powinien ufać diagnozie postawionej przez wykwalifikowanego lekarza — powiedziała. — Czy mogę wątpić w prawdziwość tej konkluzji, skoro słyszę ją z ust jednej z kobiet, które najbardziej szanuję? — Z trudem przełknęła ślinę, myśląc o implikacjach tego, co mówiła Matka Wielebna. — Co trzeba zrobić? —Nie wszystko jest stracone dla Corrinów. — Raquella starała się, by brzmiało to rozsądnie. — Jeśli sukcesja przejdzie na linię jego brata, wszystko będzie dobrze. — Ale… jak możemy to zapewnić? Matka Wielebna wydęła wargi. — Skoro masz być osobistą lekarką Salvadora, będziesz się nim sta le opiekowała. Po prostu dopilnuj, żeby nie mógł spłodzić dziecka… jest wiele niewykrywalnych środków, które powodują bezpłodność. Nikt nie musi o tym wiedzieć. Ciemnobrązowe oczy Zhomy rozszerzyły się, otworzyła usta. — To, o co prosisz, to zdrada. Nawet przy całym moim szacunku dla zgromadzenia żeńskiego i dla ciebie… Raquella przez lata przyglądała się bacznie tej kobiecie i znała jej słabe strony. — Jeśli to zrobisz, wybaczę ci minione uchybienia. Na mój rozkaz zgromadzenie przyjmie cię z powrotem jako jedną z najbardziej po ważanych sióstr. Zhoma aż sapnęła z wrażenia, ale opanowała się i próbowała odzyskać chłodną minę. —Matko Wielebna, naprawdę nie wiem… nie wiem, co powiedzieć. —Zgromadzenie jest bardzo bogate — uatrakcyjniła propozycję Raquella. —Jeśli pomożesz nam w tej sprawie, skłonna jestem przekazać skarbowi Parmentiera znaczną sumę, która pozwoli wam ukończyć budowę nowej

siedziby akademii i przypieczętuje nasz sojusz. Sądząc po reakcji Zhomy, którą wyczytała w jej oczach, szkoła medyczna była rzeczywiście w tarapatach finansowych. Lekarka z trudem przełknęła ślinę. —Te fundusze zostaną dobrze wykorzystane — powiedziała. —Pomyśl, że twoim pacjentem jest l u d z k o ś ć , nie Imperator — ciągnęła Raquella, przybrawszy właściwy ton, z całą umiejętnością perswazji, jaką była w stanie przywołać. — Według naszych bardzo dokładnych projekcji, jeden z jego potomków dokona takich spustoszeń, że w porównaniu z nim wszyscy poprzedni tyrani będą się wydawać rzucającymi kamieniami łobuziakami. Nasz rodzaj, cała nasza cywilizacja, jest na skraju zagłady, a ja pokazuję ci, jak można odciągnąć nas od tego skraju. Oczy Zhomy zamgliły się. Skinęła głową. — Tak, moim pacjentem jest ludzkość. — Zebrała się w sobie. — Zrobię to, ponieważ pokładam w tobie wiarę, Matko Wielebna. Jako ludzie, istoty śmiertelne, i tak wszyscy żyjemy z wyro-kiem śmierci, jaką zatem różnicę sprawia trucizna? Dlaczego nie masz skorzystać z szansy, że przeżyjesz tę ciężką próbę i uczynisz ze swego życia coś ważnego? Dlaczego nie miałabyś spróbować stać się Matką Wielebną.7 Jestem żywym dowodem na to, że można dokonać tego skoku w ludzkiej świadomości. — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul, mowa inspirująca akolitki — Muszę porozmawiać z tobą o czymś bardzo ważnym, siostro Valio — powiedziała Dorotea przejętym, ale chociaż znajdowały się na otwartym powietrzu, z dala od innych sióstr, cichym głosem. Wcześniej podeszły do skraju szerokiej lawendowej płaszczyzny, którą tworzyły spojone polimerami wierzchołki drzew, i usiadły. Z te-go miejsca Valia widziała ścianę urwiska i stromą ścieżkę, z której zepchnęła Ingrid na pewną śmierć. Po przyłapaniu Anny Corrino na próbie wykradzenia z laboratorium siostry Karee jednej z eksperymentalnych trucizn, które miały dopomóc w przemianie w Matkę Wielebną, Dorotea miała się na baczności przed Valią. Nie mając pewności, czego może się spodziewać, Valia była gotowa stawić czoło atakowi. Ile Dorotea odkryła? Z drugiej strony kobieta ta zdawała się żywić urazę nie do niej, lecz do Matki Wielebnej Ra-quelli z powodu jej reakcji. Dowodził tego fakt, że Valię nadal zapraszano na potajemne spotkania grupy, którą utworzyła Dorotea, rozpuszczając plotki o wykorzystywaniu przez zgromadzenie żeńskie zakazanych technologii. — Zawsze jestem do twojej dyspozycji, jeśli musisz ze mną poroz mawiać — powiedziała. — Jesteśmy przyjaciółkami, prawda? Już od jakiegoś czasu trzymała się blisko Dorotei, by móc mieć na nią oko, sprytnie udając, że podobnie jak tamtą, niepokoi ją przyczyna śmierci Ingrid. Miało to niedobry skutek uboczny, ponieważ nawet najmniejsza oznaka sympatii okazana przez Valię Dorotei budziła zazdrość Anny Corrino, która nie przywykła dzielić się czymkolwiek z innymi. Ale najpilniejszym problemem była Dorotea. Valia miała jasno określony priorytet: jeśli dla utrzymania w tajemnicy wykorzystywania komputerów w badaniach eugenicznych będzie znowu musiała zabić, zrobi to bez chwili wahania. — Czasami jesteśmy przyjaciółkami — odparła Dorotea — ale cza sami wydajemy się rywalkami. Mimo to szanuję cię, siostro Valio. Wiem, że jesteśmy sobie równe i że każdej z nas Matka Wielebna przydzieliła ważne zadania. Ty i ja jesteśmy największą nadzieją zgro madzenia na pozyskanie następnych Matek Wielebnych, musimy więc okazać się tego godne. Zależy to od nas. Valia z trudem przełknęła ślinę i zadała pytanie, choć odpowiedź wyczuwała, jeszcze zanim ona padła. — A jak, twoim zdaniem, powinnyśmy to zrobić? Dorotea sięgnęła do kieszeni sukni i wyjęła dwie małe kapsułki, z których jedna była nieco ciemniejsza niż druga. —To pochodne rossakańskiego środka, które ostatnio sporządziłam z siostrą Karee, dokonując niewielkiej, ale istotnej zmiany. Tę substancję chce ona podać następnej ochotniczce. —Rossakański środek! Ten, który omal nie zabił Matki Wielebnej Raquelli. Wszyscy inni, którzy go zażyli, zmarli. —Ale niesporządzony według tej formuły — rzekła Dorotea. Wy-ciągnęła ku niej dłoń z kapsułkami. — To największa szansa, przed jaką kiedykolwiek staniemy. Przeszedłszy tę straszną próbę, będziemy równie potężne jak Matka Wielebna Raquella.

„Najpierw Anna, teraz Dorotea…” — pomyślała Valia. Starsza kobieta podała jej jedną z kapsułek, ale Valia nawet nie ruszyła się, by ją wziąć. W świetle wszystkiego, co się wcześniej zdarzyło, byłoby to samobójstwo. Nie chciała jednak wyjść na tchórza wobec osoby tak wpływowej jak Dorotea… nie chciała powielać wstydu, jakim okrył się jej przodek, Abulurd Harkonnen. — Pragnę mieć cechy Matki Wielebnej, taką kontrolę i mądrość jak Raquella, ale droga, która do tego prowadzi, jest zbyt niepewna. Valia miała za dużo do stracenia — co zrobiłby bez niej Griffin? Musiała żyć, by pomóc mu wykorzystać sytuację po zabiciu Voriana Atrydy. Musiała też ukończyć szkolenie w zgromadzeniu żeńskim i wrócić do rodziny, by ta mogła się upomnieć o swoje dziedzictwo. Nie chciała skończyć jako porzucony w dżungli gnijący, do połowy pożarty przez drapieżniki trup, jak inne siostry, które zmarły. — Ktoś musi być pierwszy. Miałam nadzieję, że do mnie dołą czysz. — W głosie Dorotei pobrzmiewał ton prośby. — Kiedy obie staniemy się Matkami Wielebnymi, będziemy mogły porozmawiać z innymi siostrami i dzięki naszym wyostrzonym zmysłom odkryć, która kłamie i co naprawdę zdarzyło się Ingrid. Grając na czas, Valia patrzyła na zalany słońcem spolimeryzowany baldachim wierzchołków drzew. Oczywiście nie miała najmniejszego zamiaru pomóc tej kobiecie odkryć prawdy. —Może ci się nie spodobać odpowiedź, którą znajdziesz — powiedziała. — A jeśli naprawdę był to wypadek? —No to się z tym pogodzimy. Ale przynajmniej będziemy wiedziały, co się wydarzyło. Valia prowadziła bardzo poważną grę, starając się dla dobra zgromadzenia żeńskiego mieć na oku Doroteę i odwracać jej uwagę. Teraz, kiedy Raquella przebywała z wizytą w Akademii Suka, czuła, że ta kobieta jest bardzo niebezpieczna. — Nie możemy zażyć trucizny tutaj, na otwartej przestrzeni — po wiedziała. Spojrzała na pełne sterczących gałęzi szczeliny między srebr nymi wierzchołkami drzew, które sięgały aż do dna dżungli. — Powin nyśmy się znaleźć w pomieszczeniach medycznych, pod starannym nadzorem lekarek, i dopiero wtedy spróbować tego środka… Dorotea zmarszczyła brwi. — To walka wewnętrzna, wyzwanie, któremu my same musimy stawić czoło. Nie pomoże nam nawet najlepsza opieka medyczna. — Znalazła miejsce, gdzie baldachim był wyjątkowo solidny. — Będziemy tutaj tak samo bezpieczne jak gdziekolwiek w jaskiniach… jeśli prze żyjemy. To zależy tylko od nas, Valio, nie od jakichkolwiek lekarek. Valia spojrzała na pigułkę z trucizną i poczuła, że przyspiesza jej tętno. Mogła ją chwycić i szybko połknąć… albo odtrącić. — Wiesz, że tego chce Matka Wielebna — powiedziała Dorotea. Valia widziała tyle ochotniczek — najlepszych kandydatek w swoim czasie — umierających podczas próby przemiany albo wychodzących wprawdzie z tego z życiem, lecz z rozległymi uszkodzeniami mózgu, że dziwiła ją determinacja Dorotei. — Dlaczego sama miałabyś podjąć takie ryzyko? — zapytała. —Głównym celem, który zgromadzenie stawia przed nami, jest osiągnięcie szczytu ludzkich możliwości, ale podejrzewam, że szerzy się wśród nas zepsucie, może nawet zyskały tu podstępnie wpływy myślące maszyny. Jeśli stanę się Matką Wielebną, będę równa Raquelli. Zostanę jej niekwestionowaną następczynią i będę mogła skierować zgromadzenie na właściwą drogę. Możemy się podzielić tą władzą, jeśli się do mnie przyłączysz. — Dorotea cofnęła rękę. — A może b o i s z się przyłączyć? —Tego nie powiedziałam, ale szanse na sukces są znikome. Jeśli naprawdę jesteśmy wszystkim, na co stać teraz zgromadzenie, to czy szkoła nie poniosłaby wielkiej szkody, gdybyśmy obie umarły? —Gdyby ludzie nie mieli pozornie nierealnych nadziei, nigdy nie pokonalibyśmy Omniusa. Jeśli każda z nas połknie tę pigułkę, Valio, jedna może przeżyć i zostać naturalną następczynią Matki Wielebnej Raquelli. A jeśli przeżyjemy obie, podzielimy się przywództwem. Do tej pory zbaczałyśmy z kursu i jest to jedyny sposób, żeby skierować zgromadzenie w inną stronę. — Ponownie wyciągnęła ku niej dłoń z drugą kapsułką. — Proszę, Valio. Chcę, żebyś była ze mną. Valia wzięła z ociąganiem pigułkę. Wydawało się, że Dorotea przyjęła ten gest z wielką ulgą. — Zróbmy to teraz! — zaproponowała. — Już i tak za długo czeka

łyśmy. W jej oczach widać było ogromne przejęcie. Po chwili, jakby bojąc się, że straci odwagę, jeśli będzie zwlekała, połknęła kapsułkę. Zdjęta niepokojem Valia wykonała taki sam gest, udając, że wkła-da pigułkę do ust, ale zatrzymała ją w dłoni i czekała, by zobaczyć, co się będzie działo z Doroteą. Połknąwszy truciznę, Dorotea wydała westchnienie, zamknęła oczy… i zaczęła się wić i skręcać na szorstkiej powierzchni utworzonej ze stopionych liści, najpierw wolno, a potem w coraz większych mękach. Valia przyglądała się chwilę jej konwulsjom, nie śmiąc jej pomóc ani podnieść alarmu. W końcu Dorotea zastygła z twarzą wykrzywioną bólem, z jej zaciśniętych ust zaś ciekła ślina. Valia dotknęła jej ramienia i poczuła gwałtowne drżenie, a potem wszelki ruch ustał. Nachyliła się niżej, nie będąc w stanie stwierdzić, czy tamta jeszcze oddycha. Pozbyła się swojej kapsułki, zrzucając ją przez lukę w gałęziach na poszycie dżungli daleko w dole. Usłyszała z tyłu tupot nóg biegnących ku nim sióstr i ich głosy wzywające pomocy. Udała, że się przewraca, i zaczęła się rzucać, jakby dostała drgawek. Miała nadzieję, że ten pokaz był przekonujący. Pustynia nie zawsze jest najbezpieczniejszą kryjówką. — powiedzenie zensunnickie Detektyw poinformował Griffina, że nie udało mu się znaleźć żadnych informacji o Vorianie Atrydzie, ale mimo to domagał się zapłaty. Griffin odmówił, powołując się na ustną umowę, którą zawarli. Tamten jednak nadal nalegał i w końcu zagroził mu pistoletem, ale Griffin złamał mu szybkim ciosem nadgarstek i zabrał broń. — Sam się tym zajmę — powiedział. — Mam parę tropów. Zostawiwszy jęczącego detektywa, poszedł do arrakańskiej siedziby prowadzącego wydobycie przyprawy oddziału Konsorcjum Agencji Handlowych. Zajmujący dwa kwartały ulic budynek wyglądał jak forteca. I pewnie, biorąc pod uwagę waśnie między firmami rywa-lizującymi o dostęp do źródeł melanżu na pustynnej planecie, faktycznie był fortecą. Będąc wciąż pod wrażeniem przemocy panującej na tym niegościnnym świecie, z której przejawami spotkał się już dwukrotnie, Griffin kontynuował poszukiwania, ale cały czas miał się na baczności. Nie chciał nawet tknąć funduszu na pokrycie kosztów powrotu do domu, ale był zdecydowany wydać resztę pieniędzy na próby odnalezienia Voriana Atrydy i zakończenia tej sprawy tak, jak wymagał honor. „Zemsta to dług honorowy — trzeba go spłacić” — powiedziała jego siostra. A kiedy w końcu wróci na Lankiveila, będzie mógł się skupić na uporządkowaniu spraw domowych, rozszerzeniu działalności han-dlowej i naprowadzenie rodziny na stały kurs. Poprzedniego dnia nagrał długą wiadomość dla Valii, opisał poczynione postępy i dał wyraz nadziei na rychłe zakończenie poszukiwań. Chciał ją zapewnić, że bardzo się stara. Nagranie wiadomości pozwoliło mu skupić myśli i zmotywowało do działania, choć był tak daleko od domu. Z powodów sentymentalnych nagrał też krótki list do rodziny na Lankiveilu, ale powiadomił ich tylko, że jest zdrów i cały i że bardzo za nimi tęskni. Był pewien, że kiedy wróci do domu, będzie tam na niego czekało pismo zatwierdzające go jako przedstawiciela planety w Landsraadzie. Pod koniec listu poprosił ojca o załatwienie paru spraw — wysłanie na Salusę zapytania o możliwość wynajęcia pomieszczeń biurowych nieopodal gmachu Landsraadu, wynegocjowanie krótko-trwałych umów budowlanych z robotnikami z głębi lądu, którzy każdej wiosny przybywali w poszukiwaniu pracy na wybrzeże, i zainwestowanie pewnej sumy w transakcje terminowe konkretnej floty wielorybniczej — chociaż nie wiedział, czy Vergył zajmie się którąkolwiek z nich. Zapłacił za dostarczenie listów na Rossaka i Lankiveila, zdając sobie sprawę, że mogą dotrzeć do adresatów dopiero za kilka miesięcy. Wszedł do głównej siedziby firmy wydobywającej przyprawę i poprosił kilku urzędników o informacje o niejakim Atrydzie, który mógł się tam zatrudnić. Odpowiedzieli mu niedbałym wzruszeniem ramion, a kobieta o znudzonej minie powiedziała: — Ludzie, którzy przybywają na Arrakis, nie chcą, żeby ich znaleziono. Zdenerwowany Griffin zapłacił za możliwość przejrzenia danych personalnych członków wielu ekip poszukiwaczy przyprawy, które pracowały na pustyni dla Konsorcjum Agencji Handlowych, i urzędniczka dała mu zniechęcająco duży zestaw chaotycznie prowadzonych ksiąg. Większą część dnia spędził na przedzieraniu się przez listy pracowników. Rejestry były niekompletne, zapisy w

części ksiąg uporządkowane według daty zatrudnienia, w innych według miejsc działania ekip. Tylko w trzech tomach nazwiska były podane w kolejności alfa-betycznej. Załogom płacono gotówką lub wodą, a wzmianki o innych transakcjach finansowych były bardzo skąpe. Jeśli Atryda używał fałszywego nazwiska, Griffin mógł go nigdy nie odnaleźć, ale ten zadufany w sobie człowiek nie należał do osób, które ukrywałyby swoją tożsamość. Czy miał ku temu jakiś powód? Chociaż Griffin zadręczał ich pytaniami, urzędnicy Konsorcjum Agencji Handlowych zaabsorbowani byli niepokojącym doniesieniem, że jedna z załóg została napadnięta na pustyni, wszyscy jej członkowie zabici, a sprzęt zniszczony. W zwykłych okolicznościach utratę załogi i maszyn zrzucono by na karb złej pogody albo ataku czerwia, ale naoczny świadek zeznał, że żniwiarka została zaatakowana przez uzbrojonych ludzi. Konsorcjum Agencji Handlowych natychmiast ogłosiło stan podwyższonego pogotowia i podwoiło zbrojną ochronę operacji wydobycia przyprawy. Być może ofiarami byli członkowie ekipy Voriana, pomyślał z nadzieją Griffin. Valia nie byłaby usatysfakcjonowana, gdyby ten człowiek zginął, nie musząc wpierw stawić czoła Harkonnenowi i nie płacąc cierpieniem za wyrządzone im krzywdy, ale on sam nie był pewien, co ma o tym sądzić. Jeszcze nigdy nikogo nie zabił. Zauważył zmierzającą do wyjścia z siedziby głównej pustynną kobietę i pospiesznie ruszył ku niej, by ją zapytać. Wyglądała na twardą, była ogorzała i zakurzona. Kiedy ją zatrzymał, spojrzała na niego przenikliwie błękitnymi w błękicie oczami. — Informacje nie są towarem, który się kupuje lub sprzedaje, ale czymś, czym mogę się według swego uznania podzielić albo zatrzy mać dla siebie — powiedziała drwiąco, kiedy zaoferował jej zapłatę. Przeszła szybko obok niego, ale się nie poddał. — Szukam mężczyzny nazwiskiem Vorian Atryda — wyjaśnił. — Jest gdzieś na Arrakis, ale nie wiem, gdzie go szukać. Ściągnęła brwi i założyła na usta filtr. Wydawało się, że pragnie jak najszybciej odejść. —Czego od niego chcesz? —Muszę z nim porozmawiać o sprawach osobistych. Dawno temu znał moją rodzinę. Wydawało się, że mu nie wierzy. Miała dziwnie wzburzoną minę. — Nigdy nie słyszałam o człowieku, którego szukasz — powiedzia ła. — Tracisz tylko czas. Podziękował jej, a ona pospiesznie wyszła na ulicę, nie przejawiając już żadnego zainteresowania nim. Cichy bezmiar pustyni napełniał Voriana spokojem, zwłaszcza w nocy. Brakowało mu wprawdzie łoża, w którym przywykł spać z Mariellą, ale czuł się dobrze wśród tych Fremenów, mimo iż pozostawali wobec niego podejrzliwi; wątpił, by kiedykolwiek zaakceptowali przybysza z zewnątrz, nawet gdyby spędził z nimi resztę życia. Słyszał opowieści pustynnego ludu o jego udrękach, o życiu przez wiele pokoleń w niewoli, o tym, jak jego przodkowie podnieśli bunt na Poritrinie, ukradli eksperymentalny statek zaginający przestrzeń i ruszyli w exodus ze światów Ligi, który zakończył się rozbiciem na Arrakis. Tutaj połączyli się z potomkami legendarnego banity, Selima Ujeżdżacza Czerwi. Ta niespisana nigdzie historia zafascynowała Vora; reszta Imperium nie miała o niej pojęcia. Lubił przesiadywać na zewnątrz, pod rozgwieżdżonym niebem. Teraz też tam siedział. Podniósł głowę, kiedy zbliżyły się do siebie dwa księżyce; krążący niżej i szybciej satelita doganiał kuzyna. Pośród skał znajdowały się nowatorskie kolektory rosy zbierające śladowe odrobiny wilgoci, która powstawała po ochłodzeniu się powietrza. Większość ludzi Szarnaka spała, a ci, którzy pełnili straż, nie zwracali na niego uwagi. Kiedy rozmyślał o tych rzeczach, dostrzegł lekki ruch w znajdujących się niżej, pogrążonych w cieniu skałach. Światło księżyców wydobyło na moment z mroku dwie postaci, które zaraz zniknęły na powrót w ciemnościach. Postawiony w stan gotowości, próbował wmówić sobie, że zobaczył parę zwiadowców wysłanych wieczorem przez naiba Szarnaka. Czy mógł tam być ktoś inny? Jak przetrwaliby na pustyni? Siedząc bez ruchu, długą chwilę przyglądał się badawczo skałom i uchwycił wzrokiem inny poruszający się cień. Wpełznął z powrotem do jaskini, zamknął grodź wilgoci i rozejrzał się za strażnikami wioski. Zdążył już przywyknąć do bogactwa niezwykłych zapachów i dźwięków wydawanych przez ludzi stłoczonych w zamknięciu bez żadnych prawie wygód i poczucia prywatności. Tunele

były ciemne i ciche, ale znalazł jednego z wartowników, mężczyznę o zawsze skwaszonej minie, i nierówno przystrzyżonej brodzie. Wartownik sprawiał wrażenie zirytowanego tym, że przerwano mu obchód. —Widziałem coś na zewnątrz — oznajmił Vor. — Powinieneś sprawdzić, co to jest. —Nie ma tam nic oprócz skał i piasku… i Szej-huluda, jeśli masz pecha i zobaczysz go. —Widziałem dwie postacie. —Duchy albo cienie. Całe życie spędziłem na pustyni, o b c oświatowcu. Vor zjeżył się i rzekł głośno: — Dowodziłem kiedyś całą Armią Ludzkości i stoczyłem więcej bitew, niż jesteś sobie w stanie wyobrazić. Powinieneś przynajmniej zerknąć. Usłyszawszy głosy, przyszedł drugi wartownik, jeden z młodzieńców, których naib wysłał, aby sprawdzili teren zbioru przyprawy, gdzie doszło do masakry. Inulto od wielu dni przysłuchiwał się opowieściom Vora o mieście Arrakis, Keplerze i Salusie Secundusie, które były dla niego egzotycznymi miejscami. Wydawało się, że jest skłonny uwierzyć Vorianowi. —Chodź, obudzimy naiba Szarnaka, niech on zdecyduje — powiedział. —Nie zrobisz tego — rzekł wartownik o zgorzkniałej twarzy. — Za-braniam. —Niczego nie możesz mi zabronić, Elgar — stwierdził drwiąco Inulto, nie okazując tamtemu żadnego szacunku. Zignorował go i poprowadził Vora do groty Szarnaka, mrucząc sarkastycznym tonem: — Elgar myśli, że któregoś dnia zostanie naibem, ale nie potrafi przewodzić plemieniu nawet wtedy, kiedy tylko pięciu z nas nie śpi. Zatrzymali się przed zasłoną i zawołali Szarnaka. Naib wyszedł, mrugając i zrzędząc. Jego ciemne, przetykane siwizną włosy, zazwyczaj splecione w warkocz, były rozpuszczone i zmierzwione. Zanim jednak Vor zdołał powiedzieć naczelnikowi, co widział, ze skalnego korytarza dobiegły krzyki i przeszywający wrzask. Szarnak w jednej chwili się ocknął i ryknął, by poderwać swych ludzi. Mężczyźni i kobiety wyskoczyli z komór sypialnych, wzywając innych do broni. Mimo iż od pokoleń żyli we względnym spokoju, nie zapomnieli, jak polowali na nich łowcy niewolników. — Dajcie mi jakąś broń! — krzyknął Vor. Inulto miał tylko jeden nóż, ale Szarnak posiadał dwa mlecznobiałe sztylety. Z ociąganiem wręczył jeden z nich Vorowi i cała trójka pobiegła korytarzem. Gródź wilgoci została wyłamana, a na kamiennej podłodze leżały dwa ciała. Vor rzucił się w głąb tunelu, skąd dochodziły odgłosy walki, akurat w porę, by zobaczyć ogarniętego paniką Elgara. Jeden z intruzów chwycił go od tyłu za włosy, pociągnął, naciskając kolanem jego plecy, i złamał mu kark. Potem rzucił ciało na podłogę. Vor gapił się na Androsa i Hylę. Zobaczyli go i uśmiechnęli się. —Och, jesteś — powiedział młodzieniec. —Kim jesteście? — Vora zalała fala wściekłości. Wyciągnął przed siebie nóż, chociaż pamiętał, jak mało skuteczna była broń wobec tej pary. — Skąd mnie znacie? Andros i Hyla nie przejmowali się tuzinem fremeńskich wojowników, którzy nadbiegli, by stawić im czoło. Młoda kobieta zrobiła krok do przodu i niedbale postawiła stopę na przetrąconym karku Elgara. —Jesteś Vorian, syn Agamemnona… nie poznajesz nas? — zapytała. —Wiemy, co zrobiłeś z naszym ojcem i resztą Tytanów… jak nas zdradziłeś — dodał Andros. Hyla podeszła jeszcze bliżej. — Ale bliższa ciału koszula, a ty jesteś naszym bratem. Może zdo będziemy się na to, by ci wybaczyć. „Bratem?” Vor poczuł się tak, jakby uderzenie asteroidy wstrząsnęło całym jego światem. Wiedział, że generał Agamemnon zachował próbki swoich plemników sprzed stuleci, z czasów, kiedy miał jeszcze ludzkie ciało. Mając nadzieję dochować się godnego następcy, zapładniał zastępcze matki, by rodziły mu synów, ale wszystkich uznał za nieodpowiednich. Vorian był jego największą nadzieją, a później stał się źródłem jego największego rozczarowania. Vor nie mógł zaprzeczyć, że ta dwójka rzeczywiście wygląda tak, jakby miała atrydzkie geny, ale jedno z bliźniąt było córką. — Chodź z nami — powiedziała Hyla. — Zdecydujemy, ile jesteś

wart. — A może najpierw powinniśmy zabić wszystkich pozostałych? — dodał Andros. Inulto rzucił się na niego z krzykiem i ciął sztyletem. Postąpił mężnie, ale głupio. W chwili, kiedy się poruszył,’ Hyla lekceważąco wyciągnęła rękę i chwyciła go za gardło. Inulto machnął sztyletem, starając się zadać pchnięcie, ale zmiażdżyła mu krtań i cisnęła go na podłogę jak zepsutą lalkę. Jej skóra i skóra jej brata mieniły się jak rtęć. Ostrze noża przecięło tylko zewnętrzną warstwę, upuszczając jej zaledwie odrobinę krwi. Gdy tylko Hyla zabiła Inulta, skoczyło do przodu z wyciem pięciu pustynnych mężczyzn. Bliźnięta walczyły z nimi jak dwie trąby powietrzne, łamiąc kości, rozbijając czaszki i roztrzaskując przeciwników o ściany. — Przestańcie! — wrzasnął Vor, po czym zwrócił się do Szarnaka: — Każ się cofnąć swoim wojownikom. Pójdę z nimi. Nie chciałem, by któremuś z twoich ludzi stała się krzywda. Ale naib nie posiadał się z wściekłości. — Złapcie Voriana Atrydę! — krzyknął do dwóch wojowników. — Trzymajcie go z dala od tej pary. Kiedy Fremeni chwycili go za ramiona, Vor próbował się im wyszarpnąć, ale byli bardzo silni. —Pozwólcie mi walczyć w mojej sprawie, niech was szlag! —Nie, ponieważ oni tego właśnie chcą — rzekł Szarnak. — Nie dostaną cię. A jeśli jesteś z nimi w zmowie… Teraz fremeńscy wojownicy natarli na bliźnięta gromadą i okazali się o wiele trudniejszymi przeciwnikami niż zmęczona brygada zbieraczy przyprawy. Samą zawziętością ataku wyparli Androsa i Hylę, siekąc ich po wzmocnionej elastometalem skórze. Jednemu z nich udało się trafić Androsa tuż pod lewym okiem i niemal je wyłupać. Impet natarcia zepchnął bliźnięta tuż pod wyłamaną grodź wilgoci. Miały wściekłe miny, były nadal zdecydowane pojmać Vora i wyraźnie zirytowane niepowodzeniem. — Rozlejemy waszą krew na piasku i wyrzucimy wasze ciała. Nawet Szej-hulud was wypluje! — krzyknął do nich naib. — Nie jesteście godnymi nas przeciwnikami — rzekł drwiąco Andros. Vor nie chciał, by ci ludzie walczyli w jego obronie, ale nie mógł się oswobodzić. Na podłodze jaskini leżało co najmniej ośmiu prawdopodobnie martwych pustynnych wojowników, lecz reszta nie wykazywała najmniejszej ochoty do wycofania się, a z głębi tuneli nadbiegali następni. Brat i siostra zawahali się, jakby obliczali swoje szanse, po czym w tej samej chwili zareagowali i dokonali tego samego wyboru. Ich ostatnie spojrzenia na Vora miotały pogróżki i obietnice. Ignorując Fremenów, którzy je powstrzymali, krwawe bliźnięta czmychnęły przez gródź wilgoci i zniknęły jak obłoczek pary nad gorącą skałą. — Znajdźcie ich! Zabijcie! — krzyknął naib Szarnak, ale Vor wie dział, że nic z tego nie wyjdzie. Nie miał pojęcia, czy bliźnięta dyspo nują jakimś pojazdem lub szperaczem, czy też w jakiś sposób udało im się przejść przez pustynię na własnych nogach, jednak nie lekce ważyłby ich. Naib ciężko oddychał, a w oczach miał żądzę mordu. — Wyjaśnisz mi wszystko, Vorianie Atrydo, albo wezmę twoją wodę — powiedział. Kiedy wojownicy puścili go, Vor stanął spokojnie przed przywódcą plemienia. Dawno temu zwiódł generała cymeków, udając, że staje po jego stronie, by go zdradzić i ocalić ludzkość. Wziął pojemnik z mózgiem ojca i zrzucił go z wysokiej wieży. Pojemnik roztrzaskał się w dole, na pokrytych lodem skałach. Po tym zwycięstwie Vor myślał, że w końcu nastanie pokój, ale najwyraźniej skaza Tytanów nie została całkowicie usunięta. Ludzie pustyni byli wstrząśnięci tym, że zaledwie dwójka przeciwników mogła spowodować takie szkody, i Vor zdał sobie sprawę, że musi im powiedzieć wszystko, co wie. — Udzielę wam wszelkich wyjaśnień o tym, kim jestem i co robi łem w przeszłości, ale wątpię, by były one wystarczające — powiedział. Wyruszasz w ciągu życia w wiele podróży, ale tylko nieliczne z nich mogą cię zaprowadzić na próg śmierci i z powrotem. Po takich niesamowitych zmaganiach znajdujesz się nagle na poziomie o wiele wyższym niż ten, na

którym byłaś poprzednio. — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul tuż po przemianie Trucizna wirowała wokół jej umysłu jak burza; mentalne chmury i wichry rozproszyły jej skupienie i próbowały skraść jej życie. Nagle ciało Dorotei drgnęło, a jej oczy szeroko się otworzyły. Małym punkcikiem świadomości odkryła, że leży w sali szpital-nej… w izbie chorych zgromadzenia żeńskiego… na łóżku otoczonym aparaturą medyczną. Rozpoznała to pomieszczenie — to tutaj utrzymywano przy życiu pogrążone w śpiączce siostry, którym nie udało się zostać Matkami Wielebnymi, ale które przetrwały próbę trucizny. Nieopodal dwie kobiety rozmawiały o jej stanie. Dorotea stwierdziła, że nie może się ruszyć; jej ciało było zbyt słabe. Uniosła palec, potem drugi, ale było to wszystko, co mogła zrobić. Pamiętała jak przez mgłę starannie odmierzoną dawkę trucizny, a potem utratę kontroli nad ciałem, które ją zdradziło, padając na baldachim drzew. Valia… czy ona też tu jest? Dorotea nie mogła obrócić głowy. Ostatnią rzeczą, którą pamiętała, był widok drugiej młodej kobiety również zażywającej truciznę. A potem Dorotea zapadła się w siebie i odbyła długą podróż. Siostry szpitalne wciąż jej nie zauważały. Znowu zamrugała i stwierdziła, że jej świadomość jest rozszczepiona, jakby otwarto jej mózg i wtłoczono do niego nową jaźń, która zdobywała przewagę nad poprzednią. Zamknąwszy oczy, słyszała w głowie szepczące głosy… wszystkie kobiece, jakby od środka patrzył na nią tłum widzów. Początkowo głosy były słabe, ale potem stały się tak silne, że nie mogła ich zignorować. Miała poczucie, że te słowa docierają do niej sprzed wieków, że krzyczą do niej przez dzielący je bezmiar czasu starożytne kobiety. Kiedy się na nich skupiła, usiłując je zrozumieć, zalała ją fala wspomnień, przeżyć, które pojawiały się jak żywe… ale nie były częścią jej doświadczeń. Przemawiały do niej dawno zmarłe kobiety, niekiedy jednocześnie, mimo to jednak była w stanie zrozumieć wszystko, co mówiły. Wspomnienia te były rzeczywiste i zdumiewające; zaczęła je porządkować, uświadamiając sobie, że stanowią łańcuch istnień ciąg-nący się przez kolejne pokolenia w głąb ludzkich dziejów. Widziała poszczególne ogniwa tego łańcucha: kobietę sprzed wieków, Karidę Julan z Hagala, która wzięła sobie za kochanka dziar-skiego młodego oficera i powiła córkę, Helminę Berto-Anirul… która też urodziła córkę — Raquellę Berto-Anirul, Matkę Wielebną. A j e j córką była Arlett… matka Dorotei! Wychowywana od urodzenia na Rossaku, Dorotea nie znała matki i ujrzała teraz w rykoszetujących, wypartych wspomnieniach, że po jej urodzeniu Arlett została wygnana, wysłana na wędrówkę po rozproszonych światach w celu werbowania akolitek do zgromadzenia żeńskiego. Przez te wszystkie lata nie pozwolono jej ani razu na powrót do Szkoły Rossakańskiej, do własnej córki. Gdzie teraz jest? Tego Dorotea nie wiedziała. Ale tutaj, w szkole, pozostała Raquella… jej babka! Matka Wielebna nie wspomniała o tym nigdy ani słowem, nigdy się do tego nie przyznała. I zaraz potem Dorotea zobaczyła więcej zdarzeń z przeszłości i poznała sprawy, o których wolałaby nic nie wiedzieć. Przyglądała się jak obrazowi w krzywym lustrze oddzielaniu dziecka — siebie — od matki z dwóch różnych stron. Z punktu widzenia zrozpaczonej Arlett, błagającej, by pozwolono jej wychować ukochaną córeczkę, i z punktu widzenia surowej Raquelli, upierającej się przy tym, że nie można pozwolić na takie związki. Wszystkie siostry powinny być — jej zdaniem — traktowane równo, jako członkinie większej społeczności, bez odciągających ich uwagę od nauki więzi rodzinnych. Arlett musiała pozostawić dziecko, Raquella ją odsunąć, a Dorotea żyć w kompletnej niewiedzy o prawdzie. Tak, zobaczyła to w swej nowej bibliotece wspomnień. Rozdzieliła je Matka Wielebna. Dzięki nagłemu napływowi informacji Dorotea uświadomiła sobie dalekosiężne skutki tego postępku, ujrzała cały rozmiar tego, co zrobiła Raquella. Z powodu jej konfliktu z Arlett pozamieniano miejscami w s z y s t k i e niemowlęta w żłobku i usunięto kartki z ich imionami, by dziewczynki były tylko „córkami zgromadzenia”. Ale dotarło do niej jeszcze więcej. Odległy szept Innych Wspomnień znowu wzrósł do ryku. Spotykała pokolenie za pokoleniem kobiet, które żyły w okresie tysiącletniego panowania myślących maszyn, ataków przeprowadzanych przez niezależne roboty i meki bojowe, zniewolenia całych populacji. Przez wiele lat mieszkała na Lampadasie, skierowana na tę planetę w celu obserwowania butlerian i dokonania chłodnej analizy ich ruchu. Poznała tam prawdę i pasję i zaczęła wierzyć w zagrożenia powodowane przez niekontrolowany postęp technologiczny. W miarę jak doskonaliła się w technikach stosowanych przez zgromadzenie żeńskie, nabierała coraz większego przekonania, że ludzie nie p o t r z e b u j ą podpory w postaci komputerów i zaawansowanej technologii, ponieważ

każdy ma wrodzone zdolności, których potrzebuje. W jej umyśle zgromadziło się teraz tyle istnień, tyle cierpienia jej przodkiń, że umocniło ją to tylko w jej przekonaniach. Głosy wszystkich tych kobiet krzyczały do niej, powodując zgiełk, który stopniowo cichł, aż w końcu pozostał tylko jeden, Raauelli Berto-Anirul, młodszej o osiemdziesiąt lat, z czasów tuż przed bitwą pod Corrinem. Dorotea ujrzała przerażające wspomnienia epidemii, która szalała na Parmentierze. Widziała Raquellę i Mohandasa Suka walczących o uratowanie jak największej liczby osób… Raquellę przybywającą na Rossaka, by pomóc czarodziejkom w zmaganiach z szerzącą się zarazą. Mignęły zwłoki w białych i czarnych sukniach ułożone w stosy w jaskiniowych miastach. Dorotea widziała to, co widziała Raquella idąca ścieżką wijącą się po zboczu do położonych na górze jaskiń, w których czarodziejki trzymały rejestry eugeniczne. Wspomnienia Raauelli były teraz wspomnieniami Dorotei. Patrzyła oczami babki, która studiowała obszerne katalogi miliardów drzew genealogicznych tworzonych przez pokolenia czarodziejek, informacji czerpanych z przekroju ludzkości. „I przechowywanych w bankach danych zakazanych komputerów!” — pomyślała. Komputerów zbierających i opracowujących te dane, sporządzających projekcje i sprawozdania dla tych kobiet. Chciała krzyczeć, protestować, ale mogła tylko przyglądać się temu z przerażeniem. Przez te wszystkie lata, kiedy służyła na Lampadasie, towarzysząc Manfordowi Torondo podczas wygłaszanych przez niego płomiennych mów, wyczuwała prawdę, którą głosił ów prowadzący swą krucjatę człowiek. Była dumna ze zgromadzenia żeńskiego, z te-go, jak jego członkinie wykorzystywały w ł a s n e z d o l n o ś c i do osiągnięcia fizycznej i psychicznej wyższości. A teraz wiedziała, że siostry opierały się jednak na myślących maszynach, że uległy owej podstępnej pokusie, przed którą tak żarliwie ostrzegał Manfrod. Zgromadzenie szczyciło się, że jest orędownikiem rozwijania ludzkich zdolności, i Dorotea wierzyła w to, dopóki nie zobaczyła teraz prawdy oczami swej babki. Jej ideał legł w gruzach. Gdzieś w jaskiniowym mieście rzeczywiście ukryte były zabronione komputery. W pełni już przytomna Dorotea wstrzymała oddech, zasypana lawiną rewelacji. Leżąc na plecach i powracając do siebie, patrzyła w biały sufit izby chorych i oswajała się z konsekwencjami tych odkryć. Zgromadzenie miało zakazane komputery. Matka Wielebna Raquella była jej babką. „I ja jestem teraz Matką Wielebną!” — dotarło do niej. Przetrwała meki, które zabiły tak wiele jej sióstr. To była najważniejsza rewelacja. A przy tym była dużo młodsza i silniejsza od babki. Postanowiła, że musi coś zrobić, by dokonać gruntownej zmiany w zgromadzeniu. Mogła rzucić Raquelli wyzwanie i zmusić ją do ujawnienia komputerów, ale dopiero wtedy, kiedy zbierze dosyć sojuszniczek. Wiedząc, że gdzieś w jaskiniach, do których dostęp jest ograniczony, ukryte są komputery oraz że siostra Ingrid spadła ze stromej ścieżki, mogła się domyślić, co się stało. Ta nowa wiedza była niebezpieczna, a ona czuła się słaba i bez-bronna. Skoro jednak Matka Wielebna Raquella poleciała do Akademii Suka, Dorotea miała trochę czasu, by zaplanować dalsze posunięcia. Skoncentrowała się na cichym szpitalnym pomieszczeniu, wsłuchując się w otaczające ją słabe dźwięki i dostrajając do nowej świadomości. Pomogło jej to udać się w podróż po mikroskopijnych ko-mórkowych bloczkach budowlanych własnego ciała. Skupiła się na pompującym krew sercu, na wymianie gazowej zachodzącej w płucach, na procesach chemicznych w narządach, na przepływie impulsów nerwowych w mózgu. Żyła we wszechświecie swego organizmu. Nic dziwnego, że Matka Wielebna chciała, by doświadczyły tego inne siostry. Oceniając komórki, włókna mięśniowe i przemianę materii, Dorotea studiowała swe ciało jak pilot statku międzygwiezdnego dokonujący dokładnej analizy swego położenia i wprowadzający w miarę potrzeby poprawki. Gdy zakończyła to zadanie, stwierdzając, że jest cała i zdrowa, otworzyła oczy i usiadła. Mrugając, rozejrzała się po izbie chorych. Co się stało z Valią? Nie widziała jej w pobliżu, a przecież ona też zażyła kapsułkę. Tak wiele ochotniczek zmarło podczas tej chemicznej próby przejścia — czyżby Valii się nie udało? Miała nadzieję, że się myli. Dwie siostry lekarki siedzące po drugiej stronie sali zauważyły jej ruch i patrzyły na nią ze zdumieniem. Podbiegły do Dorotei, wzywając pomocy. Dorotea siedziała i tylko się uśmiechała, pozwalając im skakać kolo siebie i zadawać niezliczone pytania. Na razie czuła się znakomicie. Aby dobrze rozegrać grę, jaką jest życie, porównaj je do szachów i rozważ konsekwencje drugiego i trzeciego

rzędu, które wynikają z każdego posunięcia. — Gilbertus Albans, Odbicia w lustrze umysłu Sala Dyskusji była jednym z największych pomieszczeń wykładowych w Szkole Mentatów, audytorium o pociemniałych ścianach, na których wisiały dostojne portrety najwybitniejszych polemistów w historii ludzkości, poczynając od słynnych starożytnych oratorów ze Starej Ziemi, takich jak Cyceron i Abraham Lincoln, przez Tla-loca, który rozpoczął Erę Tytanów, po mówców z ostatnich stuleci, takich jak Renata Thew i niezrównany Novan al-Jones. Edukując Gilbertusa na Corrinie, Erazm zadbał, by jego protegowany znał śmietankę retorów. Albans przejrzał w przedsionku notatki do ryzykownej dyskusji, którą zamierzał poprowadzić, po czym ruszył w stronę podium. Skoro piętnaścioro jego najlepszych studentów przechodziło już — zgodnie z życzeniem Manforda Torondo — kurs taktyki polowej, Gilbertus czuł się zobowiązany przynajmniej trochę ich zmitygować, skłonić, by słuchali głosu rozsądku. Chciał, by zastanawiali się nad konsekwencjami swych działań… ale czy go posłuchają? Kiedy stanął na katedrze, w sali zapadła cisza będąca wyrazem szacunku dla dyrektora. — Dzisiejsze zajęcia będą miały inną formę niż zwykle — zaczął. — Obierzemy odmienne podejście, zmienimy tempo. Miał przed sobą najlepszych z ostatniego rocznika, których sam wybrał ze względu na ich biegłość w analitycznym myśleniu. Manford żądał ich usług dla potrzeb prowadzonej przez siebie krucjaty. Gilbertus nigdy nie wyraził niezadowolenia z tego, że zmusza się go, by poświęcił tak utalentowanych uczniów dla sprawy, która budzi jego zasadniczy, choć ukryty sprzeciw. — Decydującym składnikiem skutecznej strategii — ciągnął — jest nauczenie się myślenia w taki sam sposób jak wróg. Nie jest to coś, co przychodzi w sposób naturalny. Trzeba to wytrwale ćwiczyć i nie którzy z was stwierdzą być może, że jest to trudne i bardzo przykre zadanie. Dlatego będziemy omawiali zalety obu stron konfliktu, ich podejście do kluczowej sprawy, co pozwoli wam zbadać sposób my ślenia przeciwnika. Będziemy dyskutować o z a l e t a c h myślących maszyn. — Dobiegło go kilka stłumionych okrzyków przerażenia, po czym na powrót zapadła cisza. Wydawało się, że studenci stłumili oddechy. — Zastanówcie się nad założeniem, zgodnie z którym my ślące maszyny, w jakichś stosownie ograniczonych postaciach, mogą odgrywać pożyteczną rolę w ludzkim społeczeństwie i nie stanowić dla niego zagrożenia. Wywołało to pomruki zdziwienia i gniewne spojrzenia studentów wysłanych do szkoły przez Manforda Torondo. Gilbertus uśmiechnął się lekko. — Skoro tak wielu z was ma dołączyć do załóg butleriańskich stat ków, wypada, żebyście pomyśleli, o co walczycie i przeciwko czemu. Zetrzecie się z apologetami maszyn, przywódcami planet, którzy są szczerze przekonani, że potrafią zaprząc maszyny do pożytecznej pracy i trzymać je pod kontrolą. Wszyscy studenci przejawiali zainteresowanie tą sprawą, chociaż ich niepokój był wyczuwalny. Gilbertus wybrał siedzącą w środku rudowłosą młodą kobietę. Zaplanował tę debatę z myślą o niej. — Alys Carroll, będziesz moją oponentką — powiedział. — Ocze kuję otwartej, żywej dyskusji. Podniosła się i sztywno wyprostowana, zdecydowana, podeszła do katedry. — Ja będę przedstawiał argumenty jednej strony, a Alys Carroll będzie się opowiadała za przeciwnym stanowiskiem — rzekł do całej grupy. Wyjął z kieszeni złotą imperialną monetę. Na awersie był wi zerunek Sereny Butler, na rewersie otwarta dłoń, godło Ligi Landsraadu. —Jeśli wypadnie orzeł, Alys będzie jako apologetka myślących maszyn występowała na ich rzecz. Jeśli reszka, ja będę reprezentował ich stronę. Rozeźlona młoda kobieta miała niepewną minę, ale nim zdążyła cokolwiek powiedzieć, rzucił monetę w górę, złapał ją i otworzył dłoń. Zerknął na monetę i zakrył ją, nie pokazując studentom, którą stroną padła. Chociaż Erazmowi kłamanie przychodziło z trudem, mentat nie miał z tym takich problemów, zwłaszcza w tego rodzaju sytuacjach. Ćwiczenie powinno być owocne, a ta tendencyjna butle-rianka musiała się przemóc i skłonić do obiektywizmu. — Orzeł — powiedział. — Alys, będziesz przytaczała argumenty na rzecz myślących maszyn.

Oczy studentki rozszerzyły się. Gilbertus zdumiał się, ujrzawszy, jak szybko odpłynęła jej krew z twarzy. — Otwieram debatę — ciągnął z uśmiechem. — Twoim zadaniem będzie podkreślanie korzyści, jakie komputery i roboty mogą przy nieść ludzkości. Przekonaj nas, że twój punkt widzenia jest słuszny. Alys zawahała się. — Błagam, niech pan nie prosi mnie, żebym to zrobiła. Gilbertus, przewidziawszy, że może na początku spotkać się z opo rem, dał jej zawczasu przygotowaną odpowiedź. — Mentat musi zbadać problem ze wszystkich stron, nie tylko z punktu widzenia, który zgadza się z jego przekonaniami. Jako twój nauczyciel dałem ci pewne zadanie. Ty, jako studentka, masz je wy konać. Znasz fakty, Alys, i chcę, żebyś na ich podstawie przedstawiła projekcję. Powiedz mi, czego dobrego mogłyby dokonać myślące maszyny. Alys zwróciła się twarzą do widowni, szukając właściwych słów. —Maszyny mogą być wykorzystywane w szkoleniu mistrzów miecza do skuteczniejszej walki z maszynami — powiedziała w końcu. — Czasem jest z nich pożytek, ale niebezpieczeństwo… — Otworzyła i zamknęła usta, a oburzenie zastąpiło dotychczasowe wahanie. — Nie. Z myślących maszyn nie może być żadnego pożytku. Są wyklęte. —Alys Carroll, nie prosiłem cię, żebyś stanęła po stronie, którą ja reprezentuję w tej dyskusji. Wykonaj, proszę, swoje zadanie. —Zaawansowana technologia jest destrukcyjna — obruszyła się Alys. — Dlatego rezygnuję z tej debaty. Tego stanowiska nie można obronić! —Można. — Mając nadzieję, że uda mu się uratować tę cenną lekcję, Gilbertus powiedział: — Dobrze. Wobec tego ja przyjmę punkt widzenia apologetów maszyn, a ty możesz przedstawiać argumenty butlerian. Bardziej ci to odpowiada? Skinęła głową i Albans zdał sobie sprawę, że właściwie na taką okazję czekał. Widownia wydawała się zaintrygowana obrotem wydarzeń. — To niepoważne ćwiczenie, panie dyrektorze — rzuciła nagle Alys. — Wszyscy znają historię okrucieństwa maszyn i trwającego stu lecia zniewolenia ludzi, najpierw przez cymeki, Tytanów, potem przez wszechumysl, Omniusa. Miliardy zabitych, duch ludzi złamany. — Była czerwona z oburzenia, ale potem starała się uspokoić. — Już nigdy nie można do tego dopuścić. Nie ma żadnych kontrargumentów. Kilku zwolenników butlerian mruknęło na znak zgody. Gilbertus westchnął. —Dla dobra debaty nie mogę się z tym zgodzić. Apologeci maszyn utrzymują, że możemy poskromić myślące maszyny i zmusić je do służenia ludziom. Twierdzą, że nie powinniśmy odrzucać wszelkich maszyn z powodu ekscesów Omniusa. A co z maszynami rolniczymi, pytają, i maszynami używanymi przy wznoszeniu schronisk dla bezdomnych? Albo z wykorzystywaną do leczenia chorych aparaturą medyczną? Z powodów humanitarnych, twierdzą owi apologeci, uzasadnione jest używanie zautomatyzowanego sprzętu i systemów komputerowych. —Wątpię, czy zgodziłyby się z tym uciskane rzesze ludzi, którzy cierpieli i umierali na Zsynchronizowanych Światach! — prychnęła Alys. — Ale te ofiary maszyn nie mogą przemówić. Gilbertus przyjrzał się jej z łagodną miną. — Mogłoby się to wydawać uzasadnioną podstawą do wprowadze nia zakazu korzystania z myślących maszyn, gdyby nie fakt, że to lu dzie dokonali jądrowego spustoszenia Zsynchronizowanych Światów. To l u d z i e , nie myślące maszyny, zabili miliardy czy biliony jeńców na tych planetach. — To było konieczne. Chociaż te zniewolone populacje nie żyją, i tak mają się lepiej. W tym Gilbertus dostrzegł sposobność do ciętej riposty. —A skąd mamy mieć pewność, że ludzie ci zgodziliby się na to? Nie da się utrzymać założenia, że woleliby wybrać śmierć niż życie pod rządami Omniusa. Mentat nie jest w stanie sporządzić trafnej projekcji bez dokładnych danych. — Obrócił się i spojrzał na nią. — Rozmawiałaś kiedykolwiek z jakimś człowiekiem, który żył na Zsynchronizowanych Światach pod panowaniem maszyn? Jak sama zauważyłaś, wszyscy ci ludzie nie żyją.

—To absurd! Wiemy, jak naprawdę wyglądało życie pod panowaniem maszyn… opublikowano wiele opisów z pierwszej ręki. —Ach tak, te potępiające maszyny historie pióra Iblisa Ginjo, Sereny Butler i Voriana Atrydy. Ale zostały one napisane właśnie po to, by budzić nienawiść do maszyn i podżegać ludzi z Ligi do przemocy. Nawet opowieści niewolników uratowanych z mostu hrethgirów wy-paczono i wykorzystano jako materiały propagandowe. — Zdał sobie sprawę, że podnosi głos, i natychmiast się uspokoił. Erazm na pewno słuchał tego z zainteresowaniem przez ukryte patrzydła i Gilbertus miał nadzieję, że jego mentor jest z niego dumny. — Ale cofnijmy się o krok i rozważmy ogólne zasady, według których właściwie ułożona technologia powinna służyć ludzkości — ciągnął. — Roboty mogą wykonywać powtarzalne, czasochłonne i złożone zadania, takie jak gromadzenie danych, zbieranie płodów rolnych czy wytyczanie bezpiecznych tras w przestrzeni kosmicznej. Zaakceptowanie ograniczonej pomocy maszyn dałoby ludziom możliwość dalszego rozwoju. —Odkąd Omnius zniewolił ludzkość, nie mieliśmy czasu na rozwój czy doskonalenie się — zauważyła ku zadowoleniu swych zwolenników Alys. —Ale zabraniając używania zaawansowanych technologicznie maszyn — maszyn, które sami stworzyliśmy na pożytek ludzkości — wy-pieramy się postępu, którego dokonała ludzkość w ciągu tysiącleci, i skazujemy na powrót do niecnej praktyki niewolnictwa. Dlatego, że odwracamy się od maszyn, które mogą wykonywać istotne dla nas zadania, wyciąga się i s t o t y l u d z k i e z domów, odłącza od rodzin, zakuwa w kajdany, bije i zmusza do wykonywania prac fizycznych, które mogłyby wykonywać maszyny. Wiele osób umiera podczas żmudnej i niebezpiecznej pracy tylko dlatego, że nie chcemy korzystać z myślących maszyn. Czy to moralne, mądre? Można by dowodzić, że powstania buddislamskich niewolników przeciw ich panom na Poritrinie były równie usprawiedliwione i konieczne jak dżihad przeciw myślącym maszynom. Alys potrząsnęła energicznie głową. — O nie, to zupełnie inna sprawa. Ci buddislamiści odmówili przystąpienia do walki po naszej stronie. Gilbertus ugryzł się w język, bo już chciał rzucić nierozsądną ripostę, i wziął głęboki oddech. — Różnica w filozofii nie usprawiedliwia zniewolenia — powiedział. Zapadła niezręczna cisza, ponieważ wielu studentów pochodziło ze światów, które nadal zależały od pracy niewolników. Kiedy Alys starała się skontrować jego słowa, Gilbertus zauważył, że ta zwykle pewna siebie kobieta plącze się i powtarza tezy, które już postawiła. Oznaczało to, że kończą się jej pomysły. Dawało mu to nadzieję. Gdyby zdołał subtelnie przekonać butleriańskich kandydatów na mentatów, być może mógłby przywrócić więcej ludzi do normalności. Ale nagle kilku studentów zaczęło krzyczeć, wyrażając swój sprzeciw, nie słuchając już i próbując go uciszyć. — Proszę o spokój! — Gilbertus podniósł ręce. Być może posunął się za daleko. — To tylko ćwiczenie, nic więcej. Uśmiechnął się, ale nie spotkał się z przyjazną reakcją, na którą liczył. Zamiast tego znalazł się naprzeciw garstki wrogo usposobio-nych studentów, którzy dyskutowali z nim tak zawzięcie, że nawet Alys ledwie udało się wtrącić jakieś słowo. Zwyciężył w tej dyskusji, ale — paradoksalnie — stracił nad nią, i nad publicznością, kontrolę. Kiedy nadal trwała wrzawa, rozejrzał się po sali i ku swemu rozczarowaniu zobaczył, że większość jego studentów jest zaniepokojona. Nawet ci, którzy wcześniej zgadzali się z logiką jego wywodów, bali się teraz — w obliczu gwałtownego zachowania butlerian — okazać to. Kilku studentów wstało i wyszło. Jeden z nich odwrócił się w górnych drzwiach sali i krzyknął: — Apologeta maszyn! Zajęcia zakończyły się skandalem. Bardzo zdenerwowany, Gilbertus poszedł pospiesznie do swojego gabinetu, zamknął drzwi na klucz i wyjął ze schowka rdzeń Erazma, ale nie odczuł żadnej ulgi, kiedy trzymał pulsującą kulę w trzęsących się dłoniach. —Myślę, że popełniłem błąd — powiedział. —Było to fascynujące i bardzo pouczające wystąpienie — rzekł Erazm. — Jestem jednak ciekaw, co z tego wyniknie. Wiedziałeś, że wśród słuchaczy są sympatycy butlerian. Nie chcieli słuchać debaty, tylko uzyskać potwierdzenie swoich przekonań. Jako mentat musiałeś przecież przewidzieć możliwą reakcję słuchaczy tak nietolerancyjnych wobec innych poglądów. Gilbertus zwiesił głowę.

— Okazałem się niewybaczalnie naiwny. Przedstawiłem po prostu logiczne argumenty, dokładnie tak, jak zawsze robiłem w naszych dyskusjach. — Ba, ale inni nie myślą tak racjonalnie jak my. Gilbertus położył pamięć rdzeniową na stole. —A zatem poniosłem sromotną porażkę? Utworzyłem tę szkołę, by uczyć logicznego analizowania i przewidywania. —Może butlerianie zareagowali tak gwałtownie, gdyż wyczuli, co naprawdę sądzisz. Odwieczna ludzka walka emocji z intelektem, pra-wej półkuli mózgu z lewą o władzę. Ludzkie życie jest ciągłą walką, podczas gdy doskonalsze od ludzi maszyny nie muszą się przejmować takimi bzdurami. —Proszę cię, nie wykorzystuj tego jako pretekstu do twierdzenia o wyższości maszyn! Pomóż mi znaleźć rozwiązanie, jakieś wyjście. Muszę załagodzić sytuację przed powrotem Manforda. Zabrał statki na światy Tlulaxan, ale na pewno dostanie raport o tym, jak tylko wróci. —To fascynujące, jak szybko sprawy mogą się potoczyć w złym kierunku — rzekł Erazm. — Naprawdę fascynujące. Droga ludzkiego przeznaczenia nie jest płaska, lecz usiana wysokimi szczytami i głębokimi przepaściami. — Księga Azhara Flota statków wojennych butlerian zmierzała ku planetom Tlulaxan. Chociaż Manford narzucił im już surowe ograniczenia, chciał naprężyć mięśnie i znaleźć kozły ofiarne. Miejsce to idealnie nadawało się do zrobienia pierwszego ruchu. Kiedy przed piętnastoma laty przybył po raz pierwszy do tego ukła-du gwiezdnego, to, co tam znalazł, napełniło go wstrętem. Wyznawcy Rayny Butler pokazali wówczas obmierzłym Tlulaxanom trudną, lecz jedyną drogę, którą musi podążać ludzkość. Ogłoszono, że odrażające programy biologiczne są niezgodne z prawami boskimi i ludzkimi, i od razu zniszczono wszystkie obiekty, w których były realizowane. Tlulaxańskim uczonym narzucono ścisłe reguły i ostrzeżono ich, że za nieprzestrzeganie tych zasad poniosą poważne konsekwencje. Ale minęły lata, a Tlulax znajdował się daleko od serca nowego Imperium. Manford był pewien, że ci ludzie już zbłądzili, i zdecydowany był przyłapać ich na tym. Gdy flota butlerian okrążała główne miasto, Bandalong, Manford i Anari przyglądali się uważnie obcej architekturze stworzonej przez rasę, która przedkładała badania genetyczne nad zbawienie duszy. —Nie ufam im, Anari — rzeki Manford. — Wiem, że złamali prawo, ale to przebiegła rasa. Być może trudno nam będzie znaleźć dowody. —Ja je znajdę — powiedziała spokojnie. Manford uśmiechnął się — prędzej gwiazdy przestaną świecić, niż Anari Idaho straci wiarę w niego. Nikt, nawet Josef Venport, nie wznieci wrzawy w obronie Tlulaxan, którzy nigdy nie cieszyli się w Imperium sympatią, zwłaszcza po skandalu z farmami narządów, który wybuchł podczas dżihadu, kiedy to przyłapano ich na popełnianiu bez skrupułów okropnych czynów. Manford miał dwieście statków i wielu nowych mistrzów miecza, a niebawem miała do nich dołączyć, jak przyrzekł Gilbertus Albans, grupa specjalnie przeszkolonych mentatów. Był to obiecujący początek. Statki butlerian zajęły port kosmiczny w Bandalongu, a ludzie Manforda rozproszyli się licznymi grupami po mieście. Wybrani przez niego mistrzowie miecza zaczęli walić w drzwi laboratoriów, przecho-walni danych i dziwnych świątyń. (Wolał sobie nie wyobrażać, jaką religię mogą wyznawać ci niegodziwi ludzie.) Kiedy posuwali się naprzód, Anari ostrzegła ich po cichu, że tlulaxańscy naukowcy mogli gdzieś tutaj ukryć broń, zmyślne systemy obronne, które skierują sprzeciw butlerianom, ale Manford nie wierzył, by byli na tyle głupi, żeby sprowokować konfrontację na dużą skalę. Był to mizdrzący się, pobity lud. Niosąc go w uprzęży na ramionach, Anari wmaszerowała do jednego z ich głównych ośrodków badawczych. W laboratorium śmier-działo chemikaliami i psującymi się odpadkami, fermentującym materiałem komórkowym i organicznymi roztworami bulgoczącymi w wielkich kadziach. Szefem ośrodka był przysadzisty, niedźwiedzio-waty mężczyzna, większy od Tlulaxan, a nawet nieco od nich przystojniejszy. Miał oczy okrągłe jak spodki i był odpowiednio przerażony. — Zapewniam cię, panie, że ani my, ani żadni inni badacze nigdy nie odeszliśmy od ustalonych przez was ścisłych wytycznych — powie dział. — Przestrzegamy ograniczeń, a więc nie znajdziesz tu niczego niedopuszczalnego. — Starał się uśmiechnąć, ale efekt tych wysiłków był żałosny.

Manford rozejrzał się po laboratorium i skrzywił. — Widzę tu wiele niedopuszczalnych rzeczy — oświadczył. Usłyszawszy to, przysadzisty mężczyzna podbiegł do przezroczy stych kadzi, chcąc udowodnić, że mówi prawdę. — Nienawidzimy myślących maszyn tak samo jak wszyscy. Spójrz, w naszej pracy wykorzystujemy tylko biologię, nie ma tu żadnych zakazanych maszyn ani komputerów. Niczego, co jest zabronione. Badamy naturalne komórki i rozmnażanie. Nasza praca wzmacnia ludzki umysł i potęguje ludzkie możliwości. To część boskiego planu. —Nie wam decydować o tym, co jest boskim planem — zareagował ostro Manford. —Ale proszę tutaj spojrzeć! — nalegał szef ośrodka. Wskazał przezroczystą kadź, w której pływały małe kulki. — Możemy tworzyć nowe oczy dla niewidomych. W odróżnieniu od naszych wcześniejszych farm narządów, w których pobierano części zamienne od nieszczęsnych ofiar, te programy nie wyrządzają nikomu krzywdy, tylko pomagają potrzebującym. Manford poczuł, że Anari tężeje. Wiedział, że, podobnie jak jego, ogarnia ją coraz większa złość. — Jeśli człowiek jest niewidomy, to znaczy, że taka jest wola boża. Nie mam nóg i to również jest zgodne z bożą wolą. Jestem upośledzo ny fizycznie i taki los był mi pisany. Nie macie prawa przeciwstawiać się boskim postanowieniom. Przysadzisty mężczyzna uniósł obie ręce. —To nie jest… —Dlaczego przypuszczasz, że człowiek musi majstrować przy swoim ciele, poprawiać swoje życie? — przerwał mu Manford. — Dlaczego uważasz, że trzeba żyć wśród wygód? Szef ośrodka poszedł po rozum do głowy i nic nie powiedział, ale Manford podjął już decyzję. Prawdę mówiąc, wiedział, co zrobi, zanim jeszcze jego statki dotarły na Tlulaxa. Znajdując ujście dla energii zwolenników, podtrzymywał płomień wiary. Dzięki temu, że obierał za cel badania Tlulaxan, zwłaszcza takie programy jak ten, które na pierwszy rzut wydawały się przerażające i łatwo budziły nienawiść — ludzkie gałki oczne pływające w kadziach! — butlerianie byli nadal potężni i bano się ich, a on sam rósł w siłę, którą mógł wykorzystać w walce z bardziej podstępnymi przeciwnikami. Wielu jego zwolenników nie rozumiało takich niuansów, ale i tak podążą za nim, jeśli regularnie będzie stosował wzmocnienie. — Ale moi ludzie przestrzegali wszystkich imperialnych ograni czeń! — pisnął szef ośrodka cienkim głosem. Manford nie wątpił, że ten człowiek mówi prawdę, łecz nie służyło to jego celom. Zatoczył ręką krąg, wskazując całe wnętrze laboratorium. — Prowadząc ten program badawczy, posunęliście się za daleko i wkroczyliście na terytorium, na które nie może wkraczać żaden człowiek — oświadczył. Przysadzisty mężczyzna zbladł z przerażenia. Butlerianie, którzy stłoczyli się w ośrodku badawczym, zaczęli niespokojnie mruczeć, niczym drapieżniki, które zwęszyły krew. — Trzeba zamknąć to laboratorium, przerwać cały program i wszystko zniszczyć — powiedział Manford. — To rozkaz. Jego zwolennicy rzucili się do rozbijania wyposażenia i roztrzaskali przezroczyste kadzie. Trysnęły strumienie płynu odżywczego, a gałki oczne zaczęły podskakiwać na czystej białej posadzce jak piłeczki. —Przestańcie! — jęknął szef ośrodka. — Domagam się, żebyście przestali! —Manford Torondo tak orzekł. — Anari wydobyła miecz i jednym cięciem rozpłatała go od ramienia po mostek. Jakiś wrażliwy laborant głośno zwymiotował i jęknął ze strachu. Manford wskazał na niego. — Hej, ty! Mianuję cię nowym szefem tego ośrodka i modlę się, byście skoncentrowali wasze wysiłki na stosowniejszej pracy i z więk szą pokorą podchodzili do boskiego dzieła. Laborant otarł dłonią usta i zatoczył się, jakby miał za chwilę ze-mdleć. Skinął słabo głową, ale nie ośmielił się nic powiedzieć. — Dokończę tę czystkę — rzekł Manford ze swego siodełka do Anari. — Potem polecimy na Salusę Secundusa i pomożemy Impera torowi dotrzymać danych nam obietnic. Anari wytarła ostrze miecza w płaszcz martwego szefa ośrodka, po czym spojrzała na trzęsącego się laboranta. — Będziemy się uważnie przyglądali waszej pracy —

powiedziała. Pamięć rdzeniowa komputera może trwale przechowywać ogromne ilości danych. Chociaż jestem tylko człowiekiem, nigdy nie zapomnę, co butlerianie zrobili ze mną, z moim współpracownikiem i z moim domem. Nie zapomnę ani jednego szczegółu. — Ptolemeusz, zapis badań prowadzonych na Denali Ptolemeusz próbował zrekonstruować w denalskim ośrodku badawczym dzieło, które zniszczyły na Zenicie butleriańskie dzikusy. Sporządzał notatki, pisał obszerne dzienniki i usilnie starał się odtworzyć mieszaniny substancji i polimerów, które uprzednio dawały bardzo obiecujące rezultaty. Skład wielu tych mieszanek był dziełem doktora Elchana. Czasami wydawało mu się, że nie będzie w stanie zrobić tego sam… ale był sam i postanowił, że musi to zrobić, zajmował się więc tym problemem z zapałem, który mógł się równać nawet z fanatyzmem butlerian. Dzięki temu, czego się dowiedział, rozcinając i rozbierając myślo-wody i neuromechaniczne łącza form kroczących cymeków, dokonał już wielkiego postępu. Z pustych wewnątrz, wykonanych ze stopu odpowiedników kości zrobił dziesięć prototypów ramion i dłoni, na których osadził wiązki działających jak mięśnie włókien osłoniętych proteinowym żelem i pokrytych mocną sztuczną skórą. Żaden z tych prototypów nie dorównywał jeszcze temu, co wcześniej stworzył z Elchanem, ale łącza były lepsze. Na końcu każdej sztucznej ręki znajdował się zespół receptorów, które Ptolemeusz dostosował do reagowania na wydawane w myślach polecenia. Jeśli skoncentrował się na konkretnym ruchu, nerwy i sztuczne mięśnie wykonywały polecenie, ale wymagało to świadomego wysiłku. Jego celem było opracowanie łącza tak wrażliwego, by sztuczne kończyny reagowały na impulsy wysyłane podświadomie. Nikt nie mógłby dobrze funkcjonować, gdyby każdy, najdrobniejszy nawet ruch wymagał skupienia, planowania i wysiłku. Programy badawcze, w których uczestniczył w całej swej dotychcza-sowej karierze, realizowane były kolegialnie i bez żadnych uprzedzeń, z myślą o tym, by wszyscy mieli z nich pożytek. W młodości zabawiał się z braćmi i siostrami, wyobrażając sobie części społeczeństwa, którym mogą pomóc, marząc o intelektualnej i twórczej utopii po pokonaniu myślących maszyn. Teraz miał świadomość, że przyjmując taką postawę, nie brali pod uwagę istnienia złych, destrukcyjnych, wywodzących się z niewiedzy sił. Mało spał, przez resztę czasu zaś pracował. Nie interesowało go nic innego. Poprzednio zawsze współpracował z jakimś badaczem, więc na Denali doskwierała mu samotność. Współpraca z Elcha-nem stała się katalizatorem wielu przełomowych odkryć, tymczasem teraz towarzyszyły mu jedynie szum przewodów recyrkulacji powietrza, buczenie układów podtrzymywania życia i bulgotanie płynów odżywczych w kadziach, w których hodował syntetyczne kończyny. Ulotniła się gdzieś radość, która niegdyś przepełniała go podczas prób laboratoryjnych, uczucie szczęścia po każdym małym sukcesie. Zawsze chciał pomagać ludziom, dostarczając protez tym, którzy stracili kończyny, albo nowej skóry osobom oszpeconym strasznymi bliznami. Mógł zostać humanitarystą, bohaterem wychwalanym w całym Imperium, ale dobre uczynki i wielkoduszność naraziły go tylko na nienawiść, a doktora Elchana kosztowały życie. Zamknął oczy i wspominał, jaki był dumny i zadowolony z tego, że mógł sprezentować Manfordowi Torondo nowe nogi. Miał nadzieję, że odmieni tym życie przywódcy butlerian, że sprawi, iż tamten zacznie się uśmiechać i opowie się za rozwojem technologii. Z drżeniem zacisnął jeszcze mocniej powieki, ale nie mógł odegnać uporczywie powracającego obrazu mistrzyni miecza siekającej na kawałki z kamienną miną sztuczne kończyny, niszczącej wszystko… a był to zaledwie początek. Spocił się. Musiał wykorzystać swój dar wiedzy i znaleźć jakiś sposób przysporzenia sił wizjonerowi, jakim był Josef Venport, by mógł on powstrzymać nastawiony antytechnologicznie motłoch, który zamierzał cofnąć ludzkość do średniowiecza. W panującej w laboratorium ciszy wydało mu się, że słyszy echo wrzasków Elchana. Kiedy otworzył oczy, zobaczył, że wszystkie sztuczne kończyny w kadziach poruszają się jak podniesione w wyzywającym geście ręce całej armii. A każda pięść była mocno zaciśnięta. W zwieńczonym kopułą hangarze stały przed nim trzy monstrualne mechaniczne ciała — nieruchome, a mimo to budzące strach i podziw. Wieloczłonowe nogi, chwytne ręce, najeżone bronią wieżyczki, czujniki i obwody przewodzące impulsy biegnące od

pojemnika ochronnego, w którym znajdował się kiedyś sterujący tym wszystkim mózg tyrana. Chodził w milczeniu wokół mechanicznych ciał, które ściągnięto tu z surowego środowiska naturalnego Denali. Pancerne formy kroczące wyszorowano, wypiaskowano i sprawdzono pod kątem uszkodzeń. Ptolemeusz był pod wrażeniem — mimo kilkudziesięcioletniego wystawienia na żrącą atmosferę układy pozostały nienaruszone. Każda forma krocząca była inna, zbudowana w konkretnym celu i zmodyfi-kowana zgodnie z upodobaniami jej użytkownika. Przenosząc pojemniki ze swymi mózgami z jednego ciała do drugiego, cymeki mogły do woli zmieniać fizyczne postaci, jakby to były egzotyczne ubrania. Chociaż formy kroczące były urządzeniami mechanicznymi, zostały zbudowane i były kierowane przez ludzi. Nieruchome formy cymeków stanowiły ucieleśnienie koszmarów butlerian, ale Ptolemeusz w ogóle się ich nie bał. Wyobrażał sobie, jak odmiennie potoczyłoby się jego życie, gdyby mógł w jednej z tych machin bojowych stanąć na Zenicie przeciwko barbarzyńcom… Obiekty badawcze, które udostępnił mu tutaj directeur Venport, przewyższały jakością i wyposażeniem najlepsze nawet laboratoria, z jakich korzystał wcześniej. Miał na zawołanie każdy instrument, narzędzie i środek chemiczny, jakiego sobie zażyczył. W minionym miesiącu poznał innych pracujących tu badaczy. Każdy z nich miał jakąś obsesję i pasję… i zupełnie możliwe, że jakieś rany, tak jak on. Skupionych tu naukowców łączył zapał, wspólny cel, którym była obrona i ocalenie cywilizacji. Kierowało nimi coś więcej niż tylko pragnienie odkryć i poszukiwanie tajemnej prawdy. Nie znaczyło to, że nie mieli żadnych kłopotów. Chociaż Ven-port zgromadził na tym naukowym boisku największe umysły, badaczom doskwierał brak personelu pomocniczego. Ptolemeusz poprosił 0 ludzi, którzy — ubrani w stroje ochronne — wnieśliby do środka nienaruszone formy kroczące cymeków, by mógł je zbadać, ale mi nął tydzień, zanim w końcu przybyli. Kiedy poskarżył się grzecznie Noffemu na to opóźnienie, Tlulaxanin pokiwał ze zrozumieniem głową. — Znalezienie spełniającego kryteria, wykwalifikowanego persone lu jest nie lada wyzwaniem — powiedział. — Wywiadowcy directeur Venporta stale obserwują poritrińskie targi niewolników, by pozyskać brańców z jakimikolwiek kwalifikacjami. Ptolemeusza zaskoczyła wiadomość, że pracownicy techniczni są w istocie niewolnikami, ale jakie w gruncie rzeczy miało to znaczenie? I tak nikomu tutaj nie płacono, więc w praktyce wszyscy byli równi. Noffe zabębnił palcami po blacie biurka. — No i wyciągamy wnioski z historii — dodał. — Nawet wielki Tio Holtzman nie zwracał uwagi na kwalifikacje i postawy swoich pracowników. Powierzył wszystkie zadania w domu i w laboratorium niechętnym niewolnikom, buddislamistom, którzy w końcu zburzyli Stardę. — Potrząsnął głową. — To jeszcze jeden przykład niszczenia przez ciemny motłoch najlepszych części społeczeństwa. — Wyjął tekst wydrukowany na arkuszu papieru filmowego i podał go Ptolemeuszo wi. — Właśnie otrzymaliśmy wiadomość o grabieży i zniszczeniach, których Manford Torondo dopuścił się w Bandalongu. Kiedy Ptolemeusz przeczytał doniesienie, poczuł złość, ale nie był zaskoczony. — A więc znowu wszystko zdewastowali — rzekł. — Ile wiedzy bezpowrotnie przepadło? Ile z ich odkryć moglibyśmy wykorzystać tutaj, w mojej pracy? —To bezspornie tragedia. — Administrator podrapał się po policzku, jakby chciał usunąć z niego białe plamy, po czym zniżył głos, by powierzyć mu sekret. — Ale powiem ci na pocieszenie, że w rzeczywistości przepadło bardzo mało kluczowych danych. Nawet przebywając tu, na wygnaniu, utrzymuję kontakt z Tlulaxem, regularnie dostaję sprawozdania i archiwizuję kopie zapasowe wielu ważnych programów realizowanych przez moich krajanów. Pamiętaj, że pięt-naście lat temu butlerianie chcieli mnie zlinczować na Tlulaxie, więc bynajmniej ich nie lekceważę. — Uśmiechnął się wyzywająco. — Mogą sobie myśleć, że tym razem wygrali, ale będziemy kontynuować te prace tutaj, gdzie te dzikusy nie będą nas niepokoić. Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. Ocaliliśmy badania naukowe. —Ale nie tych ludzi — rzekł gorzko Ptolemeusz. — Ale nie ludzi. Jeszcze nie zwyciężyliśmy. — Wziął głęboki oddech. — Jednak zapamiętaj moje słowa: zwyciężymy.

Myślącą maszyną, którą najbardziej podziwiam, jest ludzki mózg. — Norma Cenva, wczesny artykuł do pisma technicznego przekazany Tio Holtzmanowi Josef Venport wolał uważać swój zaskakujący atak na dawne stocz-‘ nie maszyn w układzie Thonarisa za k o n s o l i d a c j ę przemysłu niż za podbój. Był w końcu biznesmenem, nie dowódcą wojskowym. Dysponował siedemdziesięcioma uzbrojonymi statkami, więc przejęcie stoczni było proste i skuteczne. Zdobyte i przemianowane jednostki Niebiańskiego Transportu latały teraz w barwach Venporta. Pracowników NT naprawiających statki robotów wcielono do VenHold, przy czym większość przeszła tam dobrowolnie. Niektórzy zażądali wyższych płac, wobec nielicznych trzeba było użyć przymusu fizycznego. Josef stał ze swoim mentatem w ciepłym i dobrze oświetlonym centrum administracyjnym połączonym z głównymi sieciami montażowymi. — Jestem bardzo zadowolony z wyników tej operacji, Draigo. Zwró ciłeś z nawiązką wydatki na swoją — i swoich kolegów — edukację w lampadaskiej szkole. — Podkręcił sumiastego wąsa. — Zawiesiłeś sobie wysoko poprzeczkę. Będę teraz wiele oczekiwał od ciebie. Draigo kiwnął z zadowoleniem głową. — Postaram się spełnić pańskie oczekiwania — rzekł. W przeszłości, ilekroć Josef zlokalizował nienaruszone ugrupowa-nie bojowe albo bazę robotów, jedynie zagarniał i remontował statki. Ale Thonaris oferował dużo więcej. Oprócz dziesiątek gotowych lub częściowo zbudowanych statków bojowych robotów, które czekały tylko, by je wziąć, w stoczniach znajdowały się w pełni zautomatyzowane zakłady produkcyjne, na które składały się urządzenia wydobywające rudę, piece hutnicze, wytwórnie i linie montażowe. Mógł nie tylko przerobić gotowe już jednostki robotów, lecz także przeprogramować zautomatyzowane wytwórnie tak, by budowały statki ściśle dostoso-wane do jego potrzeb. Natychmiast polecił ekipom swoich inżynierów, by zbadały systemy sterowania procesami produkcyjnymi i uruchomiły linie montażowe, usunąwszy wszelkie istniejące tam obwody sztucznej inteligencji i obdarzone czuciem moduły kontrolne. Otwierało to przed nim perspektywy, na myśl o których kręciło mu się w głowie. W miarę jak inżynierowie badali zimne, unieruchomione obiekty, przesyłali Josefowi raporty o ich stanie. Arjen Gates i jego Niebiański Transport zadowalali się łatwymi zdobyczami. Josef wątpił, czy ośmie-liliby się wznowić produkcję. Arjen Gates nie był człowiekiem z wizją. Josef przekazywał mentatowi do przestudiowania i zapamiętania szczegóły raportów i obrazów cennych zakładów. —Podczas studiów na Lampadasie zmuszano nas do wysłuchiwania przemówień potępiających wszystkie myślące maszyny — zadumał się Draigo. — Nawet ja dziwię się, że znalazłem się w takim miejscu. —Mam nadzieję, że barbarzyńcy nie wyprali ci mózgu. Potrzebuję twojego intelektu, nie przesądów. —Służę panu, ale chcę wyrazić obawę, że bardzo źle by się to dla nas skończyło, gdyby butlerianie odkryli te działania. —To wymachujące pałkami i wyjące do księżyca dzikusy — rzekł szyderczo Josef. — Nie mogę brać ich poważnie. Draigo przeciągnął dłonią po swym czarnym, jednoczęściowym stroju. — Mimo to niech pan nie zapomina, że położenie tych stoczni pomógł mi obliczyć mój były nauczyciel, dyrektor Szkoły Mentatów. Josef ściągnął krzaczaste brwi. —Jest sympatykiem butlerian? — zapytał. —Trudno powiedzieć. To inteligentny, racjonalnie myślący człowiek. Mówi, co musi mówić. Nie jestem jednak w stanie stwierdzić, czy w to wierzy czy nie. Chcąc dowieść, że nie dba o to, Josef kazał swoim brygadom podwoić wysiłki. Z każdym dniem uruchamiano coraz więcej części kompleksu przemysłowego w układzie Thonarisa… Po ośmiu dniach na planetę przyleciał nieoczekiwany statek VenHold, mała jednostka z dwójką jedynie pasażerów — obojgiem zamkniętych w zbiornikach. Statek zarekwirowała Norma Cenva i sama, dzięki swej umiejętności nawigacji, przyprowadziła go tu wprost z Kolhara. Josef wątpił, by jego prababka wyjaśniła komukolwiek w wieżach portu kosmicznego, co zamierza zrobić, więc personel musiał

wpaść w popłoch. Ufał, że zajmie się tym Cioba. Z drugiej strony jego pracownicy zdążyli już przywyknąć do dziwactw Normy. Kiedy pojawiła się w byłej stoczni robotów, Josef zawołał Draiga, by mu towarzyszył, i małym statkiem podleciał z centrum administracyjnego do jej statku. Norma sprawiała wrażenie zadowolonej z widocznej wokół krzątaniny. — Będzie więcej statków dla większej liczby nawigatorów — sko mentowała przez komlinię. Zainstalowała swój zbiornik na pokładzie nawigacyjnym, w otwartym od góry, otoczonym płazem sektorze, z którego zamknięty w swej kapsule nawigator mógł oglądać przez wirujące obłoczki gazu melanżowego wszechświat, gdy wokół statku zaginała się przestrzeń. Tytułem ustępstwa wobec pragnień prababki Josef polecił, by zmo-dyfikowano wszystkie statki VenHold, nadbudowując odpowiednie pokłady obserwacyjne dla nawigatorów. Kiedy wszedł z mentatem na pokład, zdziwił się, ujrzawszy w drugim zbiorniku schwytanego szpiega, Royce’a Fayeda, który wciąż przechodził przeistoczenie. O dziwo, okazało się, że szpieg jest nie tylko inteligentny, ale ma też niesamowitą zdolność przystosowywania się, dzięki czemu przechodził przemianę szybciej i lepiej niż specjalnie wyselekcjonowani w tym celu kandydaci. —Zabrałam swojego protegowanego w jego pierwszy lot — dobiegł z megafonu komory wibrujący, pozbawiony emocji głos Normy. —jest do tego gotowy? — zapytał Josef. —Będzie. Prowadzę go. Jego umysł jest… interesujący. — Podpły-nęła bliżej okienka zbiornika, skąd mogła spojrzeć na Fayeda, który unosił się w swojej komorze z zamkniętymi, opuchniętymi oczami, jakby medytował. — On porusza się po drogach wyższej fizyki, podążając szlakiem wytyczonym przez dziesięciowymiarową matematykę. —Łatwo się skupić na tym, co w górze… zatopić się w rozmyślaniach — przemówił Fayed takim głosem, jakby formułowanie zdań było dla niego wielkim wyzwaniem, ale jego oczy się nie otworzyły, a wyraz twarzy nie zmienił. Wciągnął do płuc wirujący obłoczek świeżo wpuszczonego gazu melanżowego, a potem wypuścił go, jakby palił fajkę wodną. — Ale… tak trudno skoncentrować się na tym, co jest na dole. —Odkrywanie siebie i poszerzanie umysłu to ważne i oczywiste elementy procesu stawania się nawigatorem — powiedziała Norma. — Ale mój syn Adrien nauczył mnie, że równie ważna jest dla nawigatora pamięć o jego człowieczeństwie. Jeśli ta więź zostanie zerwana, nie będziemy lepsi od zwykłych śmiertelników. Będziemy straceni. Josef uśmiechnął się na taki obrót spraw. Umieszczając szpiega w komorze przemiany, zamierzał po prostu zgładzić go w twórczy sposób; absolutnie nie spodziewał się, że Fayed przeżyje i rozkwitnie. Chociaż nie ufał nikomu, kto zaprzedał się największemu rywalowi VenHold, darzył całkowitym zaufaniem Normę Cenvę. Wykorzystując zdolność prekognicji, przeprowadziła nowego nawigatora przez złożony proces, którego nikt nie rozumiał. Wielokrotnie udowodniła, że jej intuicyjne przewidywania są dokładniejsze niż najbardziej finezyjne mentackie projekcje Draiga. Potrafiła zajrzeć w przyszłość i prześledzić zbieżne linie czasowe, skoro więc zaręczała, że Fayed ma talent i jest wiarygodny, przyjął to bez zastrzeżeń. Niemniej miał się na baczności. — Skonsolidowaliśmy działania tutaj z niezwykłą szybkością. Mi mo to zachowuję czujność na wypadek jakichś kroków odwetowych Niebiańskiego Transportu — powiedział Normie. Nie zamierzał popełnić takich samych głupich błędów jak naiwny Arjen Gates. A zatem nie zostawił układu Thonarisa bez ochrony; zatrzymał dwadzieścia uzbrojonych statków, by patrolowały przestrzeń, natomiast resztę floty kosmicznej VenHold skierował z powrotem na trasy, po których regularnie kursowała. Nie mógł sobie pozwolić na utratę zysków z tak wielu komercyjnych lotów. — Do tej pory Niebiański Transport musiał już dojść do wniosku, że coś tutaj poszło nie tak, jak miało pójść — dodał Draigo. — Przylecą zbadać, co się stało, i być może przystąpią do wałki. Norma długą chwilę milczała, pływając w swej komorze, po czym oświadczyła z wielką pewnością siebie: — Nie musicie się przejmować Niebiańskim Transportem. Josef przyjął, że to prorocza wizja, ale prababka zanurzyła się na powrót w gazie przyprawowym i nie powiedziała nic więcej. Kiedy jej milczenie się przedłużało, zdał sobie sprawę, że jej uwagę pochłonęło coś innego, jakaś

głęboka i intrygująca myśl. Nie próbował jednak wyrwać jej z tego stanu, ponieważ olśnienia, jakich doznawała, przynosiły często niezwykle duże zyski. Była więcej niż geniuszem. Była sumą wszystkich geniuszy, którzy kiedykolwiek żyli i będą żyć, połączonych w jedno w jej zadziwiającym umyśle. — Teraz wrócimy na Kolhara — rzekł Fayed. — Ja nas poprowadzę. —Masz do tego kwalifikacje? — Josef nie zdołał ukryć zaniepokojenia w głosie. Nie wyobrażał sobie, że wskutek błędu w nawigacji mógłby utracić niezwykle utalentowaną prababkę. —Norma Cenva wyjaśniła mi teorię, pokazała przykłady i prawidłową technikę. Jestem gotów. — Silniki statku zaczęły buczeć, a obwody dowodzenia podłączone do komór nawigatorów błysnęły, kiedy znalazły się w nich nowe dane. — Powinniście obaj odejść — dodał przemieniony szpieg. —Chodź, Draigo. Szybko! Josef wiedział, że gdy nawigator zaczyna myśleć o jakimś proble-mie, może zupełnie zapomnieć o zwykłych ludziach. Siadł za sterami promu, odcumował od statku VenHold i skierował się z powrotem do centrum administracyjnego w układzie Thonarisa. Nie zdążył za-kończyć manewru lądowania, kiedy zobaczył, że jednostka z Normą i Fayedem znika, zaginając przestrzeń w drodze na Kolhara… Ucieszył się z milczącej aprobaty Normy dla działań na tej planecie; w każdym razie przypuszczał, że jest z niego zadowolona. Spodziewał się też, że Thonaris stanie się potężnym, tętniącym życiem ośrodkiem przemysłowym i przyniesie Venport Holdings znaczne zyski. Wokół niego włączały się zautomatyzowane linie montażowe, które przerabiały surowce pozyskiwane przez maszyny wydobywcze na planetoidach. W dokach budowano nowe statki, które wzbogacą rozległą sieć połączeń floty kosmicznej VenHold, kleju, którym Josef spajał tysiące planet w Imperium. Teraz, kiedy dzięki zdolności prekognicji Normy wiedział, że Niebiański Transport już mu nie zagraża, pozwolił sobie na chwilę odprężenia. Thonaris był zespołem przemysłowym, który mógł rywalizować z założonymi przez Normę Cenvę i Aureliusza Venporta stoczniami na Kolharze, a w przyszłości być może nawet je zastąpić. Tak, to był udany dzień. Wyjrzał przez szerokie okno centrum administracyjnego i podziwiał swą zdobycz — ciało samego Arjena Gatesa schwytanego podczas ataku na stocznie. Jedynego człowieka spośród pracowników i pilotów Niebiańskiego Transportu, któremu nie mógł wybaczyć. Ze studiów nad historią ludzkości Josef wiedział, że dzioby starożytnych żaglowców ozdabiane były starannie wybieranymi rzeźbami. Teraz taką ozdobą stał się dla niego Arjen Gates. Makabryczny po-sąg… trofeum. Żałosnego, zrozpaczonego, błagającego o darowanie mu życia Gatesa przywiązano ze skrępowanymi rękami i nogami do stalowej belki, unieruchamiając mu kark, by trzymał głowę do góry. Wokół zebrali się pracownicy VenHold. Uśmiechając się przez wizjer, Josef przyłączył się do nich i przyglądał, jak wije się bezbronny i kruchy Gates. Kiedy nieśli go do śluzy, rzucał przekleństwa. — Jesteś utrapieniem — powiedział Josef przez głośnik w skafan-drze. — Nie chciałeś się nauczyć, gdzie jest twoje miejsce, i cały czas podbierałeś mi to, co należy do mnie. Moja cierpliwość ma granice. Śluza powietrzna otworzyła się i dekompresja szybko zabiła jego rywala. Przywiązany do stalowej konstrukcji, wyprężony na wprost kosmicznej pustki, Gates natychmiast zamarzł z twarzą ściągniętą przerażeniem i grozą i ze zmiażdżonymi gałkami ocznymi. Tak, wzniesione przed centrum administracyjnym stoczni robotów skute lodem zwłoki były odpowiednią rzeźbą. Josef nie upajał się jednak tryumfem. Wrócił do przeglądu działań w układzie Thonarisa i pracy, którą musiał wykonać. Oceń to, czego się najbardziej boisz. Chcesz, żeby stało się to punktem odniesienia dla twojego życia? — pytania do akolitek, z rossakańsskich tekstów Kiedy Dorotea znowu zobaczyła siostrę Valię, poczuła ulgę. — Ty też przeżyłaś przemianę? Cieszę się! — powiedziała. Valia będzie jej pierwszą sojuszniczką, zwiastunką napływu nowych Matek Wielebnych, bratnią duszą, która również widziała utrzymujące się przez pokolenia okropności i zniewolenie, która uświadomi sobie, że nawet

najmniejsze ryzyko jest zbyt wielkie… i że Raquella trzyma wiele spraw w tajemnicy przed zgromadzeniem. Wspólnie wprowadzą radykalne zmiany w zgromadzeniu. Valia uciekła wzrokiem. — Nie, dawka trucizny była dla mnie nieodpowiednia — odpar ła. — Po połknięciu pigułki zrobiło mi się tak niedobrze, że ją zwy miotowałam, nim zdążyła na mnie podziałać. Kiedy Dorotea chłonęła to, co widzi, w jej głowie trwała galopada myśli. Stała się jeszcze bardziej niż poprzednio wyczulona na drobne, lecz wymowne oznaki, wyraz oczu Valii, lekkie drgnięcie jej ust, rumieniec na policzkach, ledwie zauważalną zmianę tonu. Ta siostra kłamała — zręcznie, lecz nie dość zręcznie. „W ogóle nie wzięła pigułki!” — pomyślała, ale powiedziała: —Cieszę się, że nic ci nie jest. —Dopilnowałam, żeby zabrano cię do izby chorych. Bałyśmy się, że umrzesz albo doznasz uszkodzenia mózgu, jak wszystkie poprzednie ochotniczki. Dzięki wyostrzonym zmysłom Dorotea zauważyła oznaki, których wcześniej nie chciała dojrzeć. Do tej pory uważała Valię za przyjaciółkę, ale teraz odkryła, że ta nie była z nią szczera. Tyle kłamstw! Było to rozczarowanie, ale nie aż tak wielkie, żeby nie mogła tego przeboleć. Miała inne, prawdziwe sojuszniczki. Odtąd to ona będzie miała kontrolę nad tą grą. Kiedy Raquella wróciła z nowej siedziby Akademii Suka na Parmentierze, stwierdziła, że w zgromadzeniu żeńskim zaszły zmiany. Radykalne zmiany. Po wielu latach prób, podczas których tak dużo ochotniczek zmarło albo doznało nieodwracalnych uszkodzeń mózgu, jednej z sióstr udało się w końcu przejść chemiczną i psychiczną przemianę. Stało się to podczas jej nieobecności, a ochotniczka zrobiła to bez opieki medycznej. Niezwykłe, naprawdę niezwykłe, tak jak osoba, która tego dokonała. Siostra Dorotea… Jej wnuczka. Odtąd Matka Wielebna Do-rotea. Potwierdziły to Inne Wspomnienia w jej głowie. Dorotea nie powinna była podejmować takiego ryzyka bez odpowiedniego upoważnienia i przygotowania, ale mimo to jej sukces niepomiernie ucieszył Raquellę. Wreszcie przestała być jedyną Matką Wielebną! Miała w końcu następczynię i chociaż niepokoiło ją antytechnologiczne nastawienie Dorotei, dostęp do całej mądrości tak wielu minionych żywotów z pewnością ją oświeci. Ale Dorotea, zamiast radować się wspólnie z Raquella, wycofała się i zamknęła w sobie, zmagając się z wewnętrznymi zmianami. Późnym rankiem, pod zasnutym dymem niebem, stara Matka Wielebna znalazła ją przy pobliskich gorących źródłach, parujących, wy-pełnionych wodą wydobywającą się z bulgotem z podziemnej strefy wulkanicznej w skalnych nieckach. Nowa Matka Wielebna siedziała na kamieniu w stroju kąpielo-wym, z nogami zanurzonymi w wodzie. Jej czarna suknia leżała obok na skale. Dorotea wydała się teraz Raquelli inna, starsza, jakby uzyskała wspomnienia z tysięcy lat. Nic dziwnego — przemiana dała się jej we znaki, ale przynajmniej ją przeżyła. Wnuczka podniosła na nią wzrok, ale nic nie powiedziała, chociaż z jej spojrzenia emanowały setki pytań. ;· Zaskoczona Raquella wspięła się do sadzawki, usiadła, podwinęła skraj sukni i zdjęła buty, by zanurzyć stopy w cieplej wodzie obok Dorotei. Zaległa ciężka cisza. — Gratuluję ci sukcesu — powiedziała wreszcie, przerywając mil czenie. — Mam nadzieję, że jesteś pierwszą z nich. Jest mi bardzo przykro, że nie było mnie tutaj, by cię wspomóc. Inne żywoty w jej umyśle były podekscytowane otwierającymi się możliwościami. Skoro Dorotea ustaliła prawidłową pochodną rossakańskiego środka, Raquella widziała już oczami wyobraźni stały strumień kolejnych przemian. Teraz wiedziała już, że to, co stało się z nią przed laty, nie było bynajmniej czystym trafem… Dorotea dowiodła, że można to zrobić. Karee Marques powinna zbadać dokładnie taką samą próbkę, jaką zażyła Dorotea, i dzięki nowym informacjom zgromadzenie będzie miało trzecią, potem czwartą Matkę Wielebną, a po nich wiele innych… „Kryzys. Przetrwanie. Postęp” — pomyślała Raquella. W końcu poczuła wielką nadzieję, że zgromadzenie żeńskie, które stworzyła, czeka wspaniała przyszłość. Kiedy Dorotea nadal nie odpowiadała, Raquella zaczęła się niepokoić i próbowała jakoś dotrzeć do tej zamkniętej w sobie kobiety.

— Przemiana w Matkę Wielebną może być przytłaczającym prze życiem — powiedziała. — Musisz się jeszcze wiele nauczyć o panowa niu nad ciałem, reakcjami i głosami w swojej głowie. Mogą ci dawać mnóstwo sprzecznych rad i zagubisz się, jeśli dasz się wciągnąć w te wszystkie minione żywoty. Trudno się do tego przystosować, ale masz mnie do pomocy. Będę ci doradzała, będziemy się dzielić wrażenia mi… jedna Matka Wielebna z drugą. Mamy teraz ze sobą tak wiele wspólnego jak żadne inne dwie kobiety w dziejach ludzkości. Dorotea skupiła wreszcie na niej uwagę. — Zawsze miałyśmy wiele wspólnego… babciu. Wiem, kim jesteś i co zrobiłaś mojej biologicznej matce, siostrze Arlett. Raquelli zrobiło się zimno, chociaż powinna się była spodziewać tej rewelacji. — Skoro mnie znasz, nie potrzebuję wyjaśniać moich działań. Masz już wiele moich wspomnień. Dorotea odwróciła wzrok i spojrzała na parę unoszącą się nad gorącym źródłem, by ukryć swe prawdziwe myśli. —Gdzie jest teraz moja matka? — zapytała. —Wykonuje ważne zadanie werbowania kolejnych młodych kobiet do naszej szkoły. —Kiedy zasłuży na to, żeby tu wrócić? Kiedy się z nią spotkam? —Poznanie biologicznej matki powinno znajdować się nisko na liście twoich priorytetów. — Raquella chciała wzbudzić w Do-rotei prawdziwą ekscytację tym, co będą mogły teraz zrobić. — Ty i ja jesteśmy Matkami Wielebnymi. Zupełnie jakbym miała bardzo szczególnego rodzaju siostrę, której inne nie potrafią zrozumieć. Ale my mamy wszelkie dane, by się wzajemnie zrozumieć. Nagle otworzyło się przed nią tak wiele możliwości. Świeżo upieczona Matka Wielebna pozostała chłodna, nawet zgorzkniała. —A zatem cieszysz się, że masz nową siostrę, ale nigdy nie chciałaś mieć córki ani wnuczki? — powiedziała. —Nie mam żadnych przyziemnych pragnień — stwierdziła Raquella. — Wszystkie moje cele wiążą się ze zgromadzeniem. Teraz wskazałaś drogę, Doroteo… przetarłaś szlak dla następnych Matek Wielebnych. Moja przemiana dokonała się przypadkowo, ale ty zrobiłaś to celowo. Pierwsza w dziejach! Zaczynałam się zastanawiać, czy to się kiedykolwiek stanie. Teraz, z twoją pomocą, możemy mieć wiele takich jak my. Chciała, by Dorotea ujrzała szerszy obraz, skoro ma tę samą wiedzę i te same wspomnienia. Będą miały te same cele. — Mam już pewną liczbę kandydatek — powiedziała Dorotea po nurym, zamiast podekscytowanego, głosem. Dorotea siedziała w pokoju oddzielonym od reszty podziemnego miasta, gdzie — jak miała nadzieję — przez pewien czas nikt nie będzie jej niepokoił, i prowadziła ożywioną dyskusję z pięcioma siostrami, które zgłosiły się już jako ochotniczki do Karee Marques. Wybrała te, które były dla niej do przyjęcia, ponieważ miały poglądy podobne do jej poglądów. Żeby przeprowadzić to, co zamierzała, potrzebowała sojuszniczek. Nie potrzebowała jednak ani pomocy, ani pozwolenia Karee, ponieważ przewyższyła już starą czarodziejkę swym osiągnięciem. Nie skonsultowała się też z Matką Wielebną Raquellą. Zebrała tutaj swoje zwolenniczki potajemnie, mając nadzieję, że wszystkie przetrwają próbę i zostaną Matkami Wielebnymi. Już od blisko dwóch godzin przygotowywała je do tego, uśmierzając ich obawy i radząc, co mają robić w różnych przypadkach. Każdej pomogła wyobrazić sobie, co będzie się działo w jej umyśle i ciele po zażyciu trucizny. Nie było wśród nich Valii. Teraz Dorotea znała prawdę o niej. Ochotniczki spoczywały w pozycji półleżącej w medycznych fo-telach, do których Dorotea przywiązała je pasami. Wyglądały na lekko zdenerwowane. Każda trzymała kapsułkę najnowszej formuły rossakańskiego środka, którą Dorotea sama przygotowała w laboratorium siostry Karee. — Jak tylko trucizna zacznie otwierać w waszych wnętrzach drzwi — powiedziała Dorotea — musicie ruszyć naprzód i zagłębić się w labi-ryncie swojego czucia. Wiele waszych poprzedniczek zagubiło się… i zmarło. Będziecie same w tej podróży i uda się wam z niej wrócić tylko dzięki własnej sile psychicznej. Ale mogę wam pomóc wzmocnić się. Chcę, żeby każda z was została moją towarzyszką, Matką Wielebną. Zmrużyła oczy i popatrzyła na twarze tych kobiet. Pamiętała, że wyrażały zaniepokojenie z powodu śmierci siostry Ingrid, że podzielały jej wstręt do myślących maszyn. Wkrótce, kiedy również one dowiedzą się o ukrytych komputerach, zgromadzenie żeńskie znacznie się zmieni. Nie było czasu do stracenia. Pięć kandydatek wymruczało prywatne modlitwy, po czym połknęło pigułki. Wydawszy westchnienia oczekiwania, ułożyły się wygodnie i zamknęły oczy. Dorotea chodziła od

jednej do drugiej, sprawdzając przytrzymujące je pasy, by się upewnić, że nie wyrządzą sobie krzywdy. Ich głowy opadły. Dorotea stała przed nimi, wsłuchując się w cichy szmer podeks-cytowanych głosów w swej głowie. Tym razem musi się udać. Patrzyła, jak zaczynają się wić w krępujących je więzach, słyszała ich pełne bólu krzyki… Każda toczyła przez wiele godzin wewnętrzną bitwę, rozkładając truciznę na nieszkodliwe związki i wyłamując się z klatki swego umysłu. Wiedziała, co się z nimi dzieje. Trzy z nich otworzyły w końcu oczy i próbowały wchłonąć burzę istnień, które natarły na nie z przeszłości. Dorotea podniosła oparcia ich foteli i dała im czas, by się zorientowały, gdzie są. Kilka minut wsłuchiwały się w głosy Innych Wspomnień jak w transmisję radiową. Pozostałe dwie siostry leżały bezwładnie jak worki, z ich uszu ciekła krew, ale Dorotea nie myślała o zmarłych, tylko o trzech nowych Matkach Wielebnych, które do niej dołączyły… o sojuszniczkach, które wyszkolą inne. — Dla zgromadzenia żeńskiego zaświtał nowy dzień — oznajmiła. Rossakańskie kobiety świętowały zaskakujący sukces, j a ki m była przemiana trzech kolejnych sióstr w Matki Wielebne. Czuwając nad tym wszystkim, Raquella wydawała się bardzo dumna i wyglądała, jakby zdjęto z niej wielki ciężar. Kiedy witała nowe Matki Wielebne, dołączyła do niej Valia, mimo iż czuła się niepewnie. Gdyby zdobyła się na odwagę i połknęła kapsułkę razem z Dorotea, mogłaby być jedną z nich. Nie była tchórzem, ale nie była również na tyle głupia, żeby podjąć próbę obarczoną tak wielkim ryzykiem. Jednak gdyby… Podeszła do niej Dorotea i szepnęła oskarżycielskim tonem: — Wiem, że w ogóle nie wzięłaś kapsułki, którą ci dałam. Bałaś się. — Valia odwróciła wzrok, gorączkowo szukając odpowiedzi, ale Dorotea ciągnęła: — Jako twoja przyjaciółka w pełni cię rozumiem. Ale teraz mogę ci pomóc przejść ten proces i postanowiłam dać ci drugą szansę. — Wyciągnęła dłoń z ciemnoniebieską kapsułką, taką samą jak ta, którą ofiarowała jej przedtem. — Miej ją przy so bie, żeby przypominała ci o możliwościach. Weź ją, kiedy będziesz gotowa. Valia przyjęła kapsułkę i włożyła ją do kieszeni sukni. Dorotea położyła dłoń na jej ramieniu z bardzo szczerą i zachęcającą miną. —Pomogę ci przez to przejść. Bardzo chciałabym, żebyś została jedną z moich Matek Wielebnych. —Chciałaś powiedzieć: „Jedną z Matek Wielebnych zgromad z e n i a”. Dorotea popatrzyła na swoje nowe towarzyszki i uśmiechnęła się. — Wszystkie służymy zgromadzeniu. Do zmiękczenia najtwardszego serca trzeba rozżarzonego do białości tygla. — Księga Azhara Chociaż tajne zadanie zlecone jej przez Matkę Wielebną Raquellę było dla niej brzemieniem, doktor Zhoma czekała z niecierpliwością na spotkanie z wysłannikiem Imperatora, który miał ją do niego zabrać. Do jej jedynego odtąd pacjenta. Stanowisko osobistego lekarza Imperatora pomoże jej dodać szkole prestiżu. Gdyby Akademii Suka udało się wybrnąć z tarapatów finansowych, wzrosłaby w siłę. Ale Raquella ostrzegła ją, że linia rodowa Salvadora Corrino jest skażona, nawet groźna. Zhoma przyjęła wniosek zgromadzenia żeńskiego bez pytania i przyrzekła sobie, że będzie czujna, by osobiście odkryć oznaki tej wady. Wzięła ze sobą lek powodujący bezpłodność, substancję, którą z łatwością ukryła w witaminowym uzupełnieniu diety. Po poddaniu całej rodziny Corrino podstawowym badaniom przepisze ten suplement Imperatorowi. Niedługo spłaci dług wobec zgromadzenia… otrzyma przebaczenie i wreszcie pozbędzie się tego długotrwałego, piekącego uczucia wstydu. Potem będzie mogła wykorzystać swą umiejętność perswazji, by uczynić z Imperatora sojusznika, autentycznego patrona Akademii Suka. Już od dawna nie była nastawiona tak optymistycznie. Czekała w ogromnej hali stołecznego portu kosmicznego. Wokół roiło się od ludzi zajętych swymi sprawami, niez wracających na nią uwagi. Siedziała tam już ponad pół godziny i nikt się nie pojawił. Było to przykre, bardzo przykre. Zhoma nie cierpiała niekompetencji, a ktoś w biurze układającym terminarz zajęć Imperatora nie zaplanował tego właściwie. Wyglądało to na lekceważenie; może sama będzie musiała zorganizować sobie przejazd do pałacu. Nie takie chciała wywrzeć pierwsze wrażenie. A jeśli Salvador też już na nią czekał i myślał, że to ona się spóźnia?

Po prawie godzinie podszedł do niej pospiesznie mężczyzna w szarym garniturze. — Przepraszam, doktor Zhoma? Stanęła sztywno, z chłodną miną. —A d m i n i s t r a t o r k a Akademii Suka. Mam się spotkać z Imperatorem. Czyżby zaszło jakieś nieporozumienie.7 Przesłał mi wiadomość, że chce mnie widzieć zaraz po przylocie. —Trzeba było dokonać wielu niezbędnych przygotowań w starym gmachu Akademii Suka w Zimii. Jestem Vilhelm Chang, pani oficer łącznikowy. Zaraz tam panią zawiozę. Chang wyprowadził ją z sali do eleganckiego prywatnego niskolotu, na którego kadłubie widniał herbowy złoty lew Corrinów. Kiedy wsiadali, pilot włączył silniki. —Zrozumiałam, że udamy się prosto do pałacu. —Nie. W starym gmachu szkoły odbywa się ważne wydarzenie i Imperator tam na panią czeka. On sam wszystko pani wyjaśni. Niskolot zabrał ją do centrum stolicy, gdzie zobaczyła ogromne tłumy zgromadzone wokół pierwotnej siedziby Akademii Suka. Ludzie tłoczyli się na trawiastych terenach parku na obrzeżach szkoły i wypełniali szczelnie przyległe ulice. A zatem czekało ją jednak przyjęcie. Był to dobry znak, chociaż nie spodziewała się tego. Mimo rozbudowy nowego kompleksu na Parmentierze Zhoma i pozostały personel utrzymywali biura w wytwornej starej siedzibie. Być może podczas zatrudnienia na dworze mogłaby przekształcić historyczny ceglany budynek w szpital chorób nieuleczalnych, jaki prowadzili Raquella Berto-Anirul i Mohandas Suk przed zarazami wywołanymi przez Omniusa. Wysiadła z niskolotu i ruszyła w stronę miejsca, gdzie stała pewna liczba dygnitarzy, a także Salvador Corrino z bratem Roderickiem. Zastygła, kiedy zobaczyła tam również Manforda Torondo, jego charakterystyczną postać na ramionach wysokiej mistrzyni miecza. Salvador kiwnął głową na powitanie. —Ach, doktor Zhoma… proszę tu podejść. Wszyscy na panią cze kają. Pani obecność jest niezbędna do pełnego efektu. Przepraszam za to wszystko. Porozmawiamy o tym później. Roderick Corrino wydawał się zakłopotany i odwrócił wzrok. —To nie jest to, czego pani oczekiwała, ale powody wyjaśnimy w prywatnej rozmowie — powiedział cicho. — Proszę się nie niepo koić. Imperator znajdzie sposoby, by to pani wynagrodzić. Nie wiedząc, co się dzieje, Zhoma spojrzała na pozbawionego nóg przywódcę butlcrian, który popatrzył na nią z widoczną pogardą, jak na psią kupę na chodniku. Zadowolony, że przygląda się temu lekarka Akademii Suka, nie czekając na pozwolenie Imperatora, Manford krzyknął do swoich zwolenników: —Naprzód, do starego budynku administracji! Machnął dobrze umięśnioną ręką i jego mistrzyni miecza ruszyła. Tłumy na ulicach i w parku zafalowały, podniosły się dziwnie tryumfalne okrzyki. Skonsternowana doktor Zhoma obróciła się do braci Corrinów. —Przepraszam za to — rzekł cicho Roderick. —Co… co oni zamierzają zrobić? — Widziała wyraźnie, że nie jest to pokaz na jej cześć. Manford nie zawahał się wydać rozkazu Imperatorowi i jego towarzyszom. — Zaczekaj tutaj, panie. Resztę zrobią moi zwolennicy. Roderick i Salvador patrzyli przed siebie. — To tylko symboliczna akcja, pani doktor — mruknął do niej Imperator. — Nie dało się tego uniknąć. Będzie pani musiała zebrać dzisiaj cięgi, ale znajdę sposób, żeby to naprawić. Kiedy mistrzyni miecza z Manfordem na grzbiecie weszła na schody prowadzące do starego gmachu, napłynęły tłumy butlerian i otoczyły budynek. W biegu zapalano pochodnie. —Nie możesz im pozwolić spalić naszej wspaniałej szkoły, panie! — Głos Zhomy zabrzmiał słabiej, niż chciała. —Pozwólić? — Salvador obrócił się do niej. Był zdenerwowany i wyładował złość na niej. — To się dzieje z mojego rozkazu. Jako Imperator muszę dbać o to, by moi poddani byli szczęśliwi, a czasami wymaga to trudnych decyzji. Przeboleje to pani… proszę tylko pamiętać, że mogło być dużo gorzej. Zhomę zaczęły piec oczy, kiedy poczuła w powietrzu smród paliwa i ostrych wyziewów. Walczyła ze sobą, by zachować profesjonalny spokój.

Manford, siedząc na ramionach mistrzyni miecza, która stała na szczycie schodów wejściowych, dał sygnał podniesieniem rąk. Jego ludzie śmiali się i krzyczeli, kiedy wrzucali do środka płonące pochodnie i wzniecali pożary w kluczowych punktach. Ogień pędził jak żywe stworzenie, co było dowodem na to, że z góry wszystko zaplanowali i rozmieścili w budynku substancje łatwopalne. Jej szkoła! Niszczyli historyczną Akademię Suka! Kilka wybuchów we wspaniałej starej budowli sprawiło, że wydawało się, iż zadrżało samo niebo. Zhoma przyglądała się z przerażeniem, jak historyczny budynek administracji pochłaniają płomienie, jak zawalają się do środka jego mury. Nienaruszony pozostał tylko łuk frontowego wejścia, gdzie czekał Manford. Mistrzyni miecza, z buchającymi za nią płomieniami, zeszła spokojnie ze schodów i zaniosła go tam, gdzie stał Imperator ze swą świtą. Salvador wyraził uprzejme uznanie, natomiast Roderick milczał. Zhoma zdała sobie sprawę, że po policzkach ciekną jej łzy. Otarła je. Jak Imperator Salvador mógł na to pozwolić? Naprawdę był marionetką w rękach antytechnologicznie nastawionych fanatyków… tak jak mówiła Raquella. Zhoma początkowo nie wzięła ostrzeżenia Matki Wielebnej zbyt poważnie. Przywódca butlerian ominął wzrokiem Imperatora i zwrócił mistrzynię miecza, jak konia, w stronę Zhomy. — Chcieliśmy pani pokazać, pani doktor, jak silni mogą być ludzie bez technologii — powiedział. — Niech pani popatrzy, co zrobiliśmy, napinając po prostu mięśnie. — Obrócił się i spojrzał na wznoszące się płomienie. — Imperator Salvador zgodził się przestrzegać podstawowych zasad. Nie będzie potrzebował waszych medycznych sztuczek. Z obrzydzenia wywracał się jej żołądek. — Jestem wybitną lekarką z dużym doświadczeniem — powiedzia ła. — Twoi ludzie zniszczyli właśnie obiekt, w którym tysiące pacjentów mogłyby otrzymać pomoc. Nic to dla ciebie nie znaczy? — Wiedziała, że powinna zachować oburzenie dla siebie, ale nie mogła się pohamo wać. — Przez ciebie i twoich zwolenników umrą teraz niezliczone rzesze ludzi cierpiących na uleczalne choroby. — Obróciła się do Imperatora, usiłując pozbyć zagniewanej, oskarżycielskiej miny. — Panie, napraw dę chcesz, żeby twoi poddani cierpieli przez ten bezmyślny motłoch? Salvador wyglądał zdecydowanie niewyraźnie. — Wyrażano… zaniepokojenie z powodu niektórych urządzeń uży wanych w Akademii Suka. Chciałem się po prostu upewnić, że nie mamy się czym martwić. Tłumy zaczęły wiwatować i gwizdać, kiedy zapadł się dach jednego ze skrzydeł budynku. —Wystarczyło się tylko skonsultować ze mną! Zapewniam cię, że Akademia Suka ani nie tworzy, ani nie używa żadnej technologii, która łamie zasady. —Ale wasza postawa jest zła, pani doktor — powiedział Man-ford, jakby tłumaczył coś dziecku. — Czytałem o torturach zadawanych przez robota Erazma w imię badań naukowych. I wyślemy inspektorów na Parmentiera, żeby mieć pewność. —To nie będzie konieczne, przywódco Torondo — przerwał mu Roderick twardym głosem. — Zgodziliśmy się na dzisiejszą demonstrację, i to wystarczy. Zhoma spojrzała na niego wdzięczna za słabe, ale jednak poparcie. Natomiast Salvador wcale nie wydawał się jej sympatyczny. Nie zgodził się stanąć w obronie akademii i jej lekarzy, a mimo to chciał, by dbała o jego zdrowie i leczyła wszelkie jego dolegliwości? Waliło jej serce. Kiedy patrzyła na Salvadora, w pełni uwierzyła w twierdzenie Matki Wielebnej Raquelli, że za parę pokoleń z nasienia tego człowieka zrodzi się potworny tyran. Tak, trzeba go wysterylizować… co najmniej. Ale ile jeszcze zniszczeń wyrządzi przez resztę swego panowania? Przyglądała się z przerażeniem, jak saperzy podkładają ładunki wybuchowe pod budynek laboratorium badawczego, najstarszą część zespołu akademickiego. Czuła dym nawiewany od innych budynków i nie mogła już na to patrzeć. Zakryła oczy, ale Roderick dotknął jej ramienia i szepnął: — Nie możesz odwracać wzroku, bo spowoduje to dalsze kłopoty. Ta bitwa nie jest jeszcze przegrana. Salvador przyglądał się nadal. Wydawało się, że widok zniszczeń w ogóle mu nie przeszkadza. Trzęsąc się i mając tego dosyć, doktor Zhoma spuściła wzrok, by ukryć ból. Zostawiwszy za sobą zniszczone, dymiące budynki, Manford Torondo jechał na ramionach kamiennołicej mistrzyni

miecza w stronę mównicy. Podbiegł pomocnik i podał mu oprawiony tom, a wtedy Manford powiedział: — Są tu ustępy dzienników okrutnego robota Erazma, opisy prze rażających, chorych eksperymentów, które przeprowadzał na pojma nych ludziach. Zhoma zamrugała, wstrząśnięta, ale i zafascynowana. Zapisy tych eksperymentów trzymano pod kluczem, chociaż wiedziała, że zawierają cenne dane medyczne. Jak butlerianom udało się je uzyskać? Manford zaczął głośno czytać, a jego słowa, wzmocnione przez niewidoczną aparaturę nagłaśniającą, niosły się ponad tłumem. Ten zawodził i mruczał, kiedy jego przywódca przytaczał niezliczone opisy tortur, jakim Erazm poddawał rzesze jeńców — jak żywym ludziom odcinał kończyny i przeszczepiał dziwaczne członki zastępcze, jak dokonywał wiwisekcji tysięcy ofiar po to tylko, by zrozumieć, jak funkcjonuje ludzki organizm. Kiedy skończył, zamknął książkę i machnięciem ręki wskazał pło-nący budynek administracyjny. — Badania medyczne Akademii Suka są takie same jak te, które prowadził robot Erazm, a teraz zapobiegliśmy powtórzeniu takich okropieństw tutaj — mówił. — Wykorzystywanie technologii do utrzy mania się przy życiu jest n i e n a t u r a l n e , podobnie jak to, co ro biły ze sobą cymeki. Dbanie o siebie i modlitwa to wszystko, czego potrzeba każdemu do zachowania zdrowia. Jeśli to nie wystarcza, jeśli ktoś potrzebuje niezwykłych maszyn, by pozostać żywym, znaczy to, że czas mu umierać. Powinien być zadowolony. Przestraszona jego zapałem Zhoma żałowała, że nie może usunąć tego fanatyka, tak jak kiedyś pozbyła się szarlatana, doktora Bando. Bez pomocy „niezwykłych maszyn” ów pozbawiony nóg mężczyzna nie przeżyłby po wybuchu, który zniszczył połowę jego ciała. A Imperator Salvador pozwalał na to staczanie się w otchłań barbarzyństwa! Czy całe społeczeństwo uległo zbiorowemu szaleństwu? Pochyliwszy się ku niej ponownie, Roderick powiedział: — Proszę mi wierzyć, pani doktor, postaramy się zrekompensować to Akademii Suka. Imperator Salvador podszedł do Zhomy, uśmiechając się z ulgą. — No, wreszcie koniec tego i butlerianie mogą wracać na Lampadasa. Proszę ze mną do pałacu, pani doktor. Będzie wspaniała uczta, a potem zacznę pani opowiadać o moich dolegliwościach. Niektórzy ludzie uważają, że fakty są niebezpieczne, a zatem powinny być trzymane pod kluczem i pilnie strzeżone. Ja jednak uważam, że o wiele większym zagrożeniem są tajemnice. Powinniśmy szukać odpowiedzi wszędzie, gdzie to możli-we, bez względu na konsekwencje. — Gilbertus Albans, tajne dialogi z Erazmem Szperacz powrócił do siczy tuż po świcie. Strażnicy naiba Szarnaka, wciąż w najwyższym pogotowiu po odparciu nocnej napaści, otoczyli jednostkę z wydobytą bronią, gotowi do walki. Byli poobijani i posiniaczeni, nadal w szoku i w żałobie po poległych towarzyszach. Ze szperacza wysiadła Iszanti, zdumiona ich zachowaniem. — Właśnie wróciłam z miasta Arrakis, gdzie złożyłam raport Kon sorcjum Agencji Handlowych. — Spojrzała na nich gniewnie. — Wie cie, kim jestem. Zachowujecie się jak przestraszone pustynne myszy. Na jej spotkanie wyszedł sam Szarnak. —Uderzyli na nas w nocy, zadali wielkie straty, sześciu zabili — powiedział. — Udało się nam ich odeprzeć, ale nadal tu są. — Potrząsnął głową. — Myśleliśmy, że mogły przybyć ich posiłki. —Kto uderzył? Kolejna grupa poszukiwaczy przyprawy? Oddział wojska? — Jej oczy rozszerzyły się. — Tych dwoje, którzy ścigali mnie i Voriana? —Tak, tylko dwoje — przyznał Szarnak. Wydawał się zażenowany. —To demony, których nie można było zabić — wyrzucił z siebie jeden z młodych wojowników. — Cięliśmy i

dźgaliśmy ich nożami, okładaliśmy pięściami, a oni zbijali wszystkie ciosy. Szarnak kiwnął głową z miną mędrca. — Obawiam się, że wrócą. —Naib nie powinien okazywać najmniejszego strachu — powiedziała Iszanti strofującym tonem. —Ale wiem, jak potworni są ci dwoje. —Napastnicy szukali Voriana Atrydy — rzekł ponuro Szarnak. — Sprowadził na nas nieszczęście, więc o jego losie zdecyduje sicz. —Jego życie jest w moich rękach — powiedziała Iszanti. — To ja go ocaliłam. —Teraz ma dług wobec naszego plemienia: sześciu Fremenów nie żyje, pięciu jest rannych, a może być więcej ofiar, jeśli napastnicy wrócą. Iszanti zirytowała się. — Zabierz mnie do jaskiń. Mam niepokojące wiadomości, o któ rych musi się dowiedzieć Vorian Atryda. Vor kręcił się niespokojnie po swojej skalnej komorze. Przed wejściem czekało dwóch młodych, zatroskanych Fremenów z dłońmi na rękojeściach sztyletów. Uważał, że strażnicy są zbyteczni. Dokąd miałby odejść? Chciał być sam, by spokojnie zastanowić się nad im-plikacjami tego, co powiedzieli Andros i Hyla. Twierdzili, że są potomkami generała Agamemnona? To oświadczenie było tak niespodziewane, że doznał wstrząsu, który go sparaliżował, i teraz wstydził się tego. Nadal miał tarczę osobistą. Może gdyby walczył bardziej zawzięcie, uwolnił się z uchwytu ludzi naiba i rzucił na swoje „rodzeństwo”, nie zostaliby zabici niewinni członkowie plemienia. Ci ludzie pustyni mieli prawo uważać, że jest za to odpowiedzialny. Jego długie, burzliwe życie mogło się zakończyć tutaj, w odosobnionej pustynnej osadzie, i nikt w Imperium nigdy by się nie dowiedział, co się z nim stało. Jakże mu brakowało zostawionej na Keplerze Marielli, reszty rodziny i przyjaciół, mimo iż pogodził się z tym, że może ich już nigdy nie zobaczyć. Ludzie z tego okresu jego życia dołączyli do stale wy-dłużającej się listy sprawiających mu ból strat, która zaczynała się od Leroniki, a obejmowała nawet Xaviera Harkonnena i młodego Abulurda. Historia szczególnie źle obeszła się z Xavierem, Vor zaś był jedyną osobą, która znała prawdę, która wiedziała, że przyjaciel zginął śmiercią bohatera… Dawno temu, kiedy jeszcze tworzyli zgrany zespół, Vor i Abulurd planowali, że gdy tylko myślące maszyny zostaną pokonane, naprawią tę niesprawiedliwość. Jednak kiedy Abulurd go zdradził i omal nie przegrali przez jego tchórzostwo bitwy pod Corrinem, Vor wycofał się z tych planów i w oficjalnych tekstach nadal przedstawiano Xaviera jako potwora. Vorian czuł się temu winny. Abulurd zasłużył na karę, która go spotkała, ale Xavier był tylko kozłem ofiarnym w politycznych rozgrywkach wokół dżihadu… Tak, Vor wiedział, że po długim życiu przyjdzie mu odpokutować za wiele rzeczy, więc nie wynajdywał sobie wymówek i usprawiedliwień ani nie ignorował swojej odpowiedzialności. Starał się robić to, co s ł u s z n e i k o n i e c z n e , i miał nadzieję, że najczęściej były to sprawy tożsame. Bliźnięta polowały na niego. Chciały go przeciągnąć na swoją stronę czy zabić? Zgładził ich ojca, ale generał cymeków zasłużył na to i Vor ani przez chwilę nie miał choćby krzty poczucia winy, nawet jeśli dziwne dzieci Agamemnona domagały się zemsty. Usłyszał, że ktoś nadchodzi. Młodzi strażnicy przy drzwiach stanęli na baczność i pozdrowili Iszanti oraz naiba Szarnaka. Kiedy weszli, Vor zwrócił się do nich twarzą. Pustynna kobieta skrzyżowała ramiona na piersi i nie zdała się na przywódcę plemienia. —Wygląda na to, że byłeś zajęty podczas mojej nieobecności, Vorianie Atrydo — powiedziała. —Nie chciałem tego, ale zabójcy przyszli tutaj za nami. —Pewnego dnia wrócą — rzekł naib — ale moglibyśmy się lepiej przygotować na ich przyjęcie, gdybyśmy wiedzieli, kim są. —Powiedziałem wam już wszystko, co wiem. — Fremeni byli jednak tak długo odseparowani od Ligi, że nie rozumieli, jak potężny był generał Agamemnon i jaki budził strach. Nie rozumieli, jak trwałe piętno wycisnął on na ludzkich dziejach. Vor zniżył głos. — Raz jeszcze mówię, że nie zamierzałem sprowadzać na twój lud żadnego nieszczęścia. —Twoje intencje nie przywrócą życia zabitym. — Naib zerknął ostro na Iszanti. — A ty przywiozłaś go tutaj bez zaproszenia. Niektórzy szemrają, że powinno się wyrzucić cię na pustynię razem z tym człowiekiem.

—Niech spróbują — prychnęła Iszanti. — Niech mnie otwarcie oskarżą, a ja im odpowiem w swojej obronie. A jeśli za bardzo się boją to zrobić, to ich szemrania są tyle warte, co mruczenie samotnego wędrowca na piaskach. Stoję przy Vorianie Atrydzie. Wierzę, że jest człowiekiem honoru. Vor był jej wdzięczny za wsparcie. Iszanti była nieokrzesana, a pustynia pozbawiła ją urody. Niezamężna i niezależna, była anomalią wśród Fremenów i zastanawiał się, czy z nim nie flirtuje. Co go obchodził jej wiek? Przeżył już całe normalne życie z każdą ze swych dwóch żon i kochał je nawet wtedy, kiedy się zestarzały i stały niedołężne. Ale tak krótko po rozstaniu z Mariellą nie miał ochoty na romans i nie był nawet pewien, czy jeszcze kiedykolwiek będzie miał. — My, Fremeni, potrafimy się bronić, ale to nie jest nasza walka — ciągnął Szarnak. — Nigdy nie była nasza i nie chcę, żeby moi ludzie tracili krew, bijąc się z twoimi wrogami. Dla twojego bezpieczeństwa postanowiłem cię wyrzucić na pustynię. Iszanti była oburzona. — Daj mu prowiant, żeby miał jakąś szansę — powiedziała. Naibowi było wszystko jedno. —Jeśli za to zapłacisz, Iszanti — rzekł. — Nie zależy mi na tym, żeby zginął, tylko żeby o p u ś c i ł sicz. —Najpierw powinieneś posłuchać, co odkryłam w Arrakis. — Iszanti spojrzała na Vora. — Przekopałam się przez dokumenty Konsorcjum Agencji Handlowych i stwierdziłam, że żadna konkurencyjna firma nie ponosi odpowiedzialności za napaść na twoją brygadę. —Mówiłem ci — powiedział Vor. — Jeśli tych dwoje jest dziećmi Agamemnona, to polują na mnie. Nie przejmują się polityką ani zbieraniem przyprawy. —To prawda… ale w mieście podszedł do mnie inny mężczyzna i również wypytywał o Voriana Atrydę. Naib Szarnak prychnął z odrazą. —To ilu ludzi chce cię dopaść? —I dlaczego? Co zrobiłeś? — dodała Iszanti. —Dużo zrobiłem, ale nadal nie mam pojęcia. — Czyżby Agamemnon wysłał jeszcze jednego potomka, by go wytropił? — Opowiedz mi o tym człowieku, który próbuje mnie znaleźć. —Był młody i spuchnięty od wody, miał najwyżej dwadzieścia pięć lat. Blondyn z kozią brodą, jaką nosi szlachta. Zapytał o ciebie bez żadnych ceregieli. Jeśli był szpiegiem, to nieudolnym. Vor nie znał nikogo tak młodego, a opis nie pasował do nikogo z Keplera. — Jeśli na Voriana Atrydę polują niebezpieczni ludzie, to zanim wypędzimy go na pustynię, powinniśmy się dowiedzieć, kim są — zwróciła się Iszanti do naiba. — A jeśli zjawią się tutaj? Naib zastanawiał się nad tym chwilę, po czym skinął głową. —Musimy być przygotowani do obrony — powiedział. —Zajmę się tym — rzekła szybko Iszanti. W ciągu paru tygodni spędzonych w mieście Arrakis Griffin wydał większość funduszy, a jego poszukiwania nic nie dały. Pieniędzy miał jeszcze na dwie doby w pensjonacie i ledwie, ledwie na jedzenie i wodę. Chociaż starał się oszczędnie gospodarować swymi zasobami, za dużo wydał na łapówki, dzięki którym i tak nie zdobył żadnych informacji. Widmo Voriana Atrydy unosiło się od pokoleń nad rodem Harkonnenów, był więc zdumiony, że nazwisko tego człowieka nie wy-wołuje tutaj żadnej reakcji. Ludzie na Arrakis byli tak pochłonięci codziennym mozołem, że w ogóle nie obchodziła ich postać z czasów wojny, która zaczęła się przed prawie dwoma wiekami. Griffin nie chciał tknąć ostatniej kupki kredytów, które odłożył na odlot z tej planety. Co do tego nie zmieni zdania; nie zamierzał utknąć na zawsze na Arrakis, bez względu na to, czy znajdzie Voriana Atrydę czy nie. Jeszcze dwa dni… i wraca do domu. Tęsknił za Lankiveilem. Zrobił to, o co prosiła go Valia, starał się, jak mógł, ale nie poszło to dobrze i ród Harkonnenów będzie musiał odłożyć albo zarzucić plan zemsty. Nie czując potrzeby towarzystwa, jadał w pokoju. Uważał również, by nie znaleźć się na ulicach po zachodzie słońca. Zaskoczyło go dyskretne pukanie do drzwi. Zastanawiał się, kto może chcieć z nim porozmawiać, zwłaszcza o tak później porze. Pa-miętał jednak, że szeroko rozgłosił, płacąc skromnie, ale obiecując zapłacić więcej, choć miał niewiele pieniędzy, że czeka na informacje o Atrydzie. Miał nadzieję, że jest to ktoś, kto mu ich dostarczy.

Otworzył drzwi i ujrzał troje ludzi w pustynnych strojach, z twa-rzami zasłoniętymi ciemnymi chustami i w naciągniętych na głowy kapturach. — Mamy do ciebie parę pytań — powiedziała osoba stojąca na przedzie, kobieta. Głos dochodzący zza chusty był ochrypły i ostry. Wepchnęli się do pokoju. — Zadajesz zbyt wiele pytań. Chcemy się dowiedzieć dlaczego. Towarzyszący jej młodzi mężczyźni skoczyli na niego. Jeden chwycił go za ramiona, a drugi zarzucił mu na głowę ciemny kaptur. Zareagował z siłą i szybkością, które ich zaskoczyły, nabijając jednemu sińca, drugiego powalając na podłogę — lecz wtedy ktoś przytknął mu do szyi wtryskiwacz igłowy i postanowienie samoobrony rozpłynęło się w ciemności. Życie jest pełne prób i jeśli ich nie rozpoznasz, na pewno nie przejdziesz najważniejszych z nich. — pouczenie dla akolitek, Szkoła Rossakańska Na zalanym światłem porannego słońca dachu najwyższego budynku Szkoły Mentatów stał samotny człowiek, patrząc na błotniste jezioro. Miał na głowie kapelusz z szerokim rondem. Zdjął go i otarł pot z czoła. Spoglądając na zielonkawą wodę, widział tylko patrolujące zbiornik łodzie ochrony szkoły. Panował tam zwodniczy spokój, który kontrastował z burzliwą atmosferą wytworzoną na zajęciach przez rozzłoszczonych twardogłowych butleriańskich studentów. Gilbertus musiał wciąż zmagać się z reperkusjami debaty, w której dał wyraz sympatii do myślących maszyn, chociaż teoretycznie zrobił to w celach szkoleniowych. Był głupi, uważając, że zajadli przeciwnicy technologii mogą przynajmniej udawać, że podchodzą do tego logicznie i obiektywnie. No i naraził się na ryzyko. Teraz, kiedy na Lampadasa wrócił Manford ze wszystkimi swoimi zwolennikami i oddaną flotą, sytuacja jeszcze się pogorszyła. Ze szkoły wyciekły wieści o tym, czego dopuścił się Gilbertus, zaczęto szeptać za jego plecami. Manford zareagował na to — ze stolicy leżącej na głównym kontynencie Lampadasa wezwał publicznie Gilbertusa, by się wytłumaczył i wyrzekł sympatii do znienawidzonych myślących maszyn. Albans przeszedł wzdłuż krawędzi dachu połączonych ze sobą pływających budynków na drugą stronę, skąd spojrzał na zespół szkolny. Niektóre obiekty zostały w nocy zdewastowane; przez okna wrzucono ciężkie przedmioty, a na drzwiach jego gabinetu pojawił się napis: „Miłośnik maszyn!” Szokująco wulgarny i prymitywny ry-sunek przedstawiał go kopulującego z myślącą maszyną. I to byli ci starannie wybrani, najbystrzejsi i najbardziej utalentowani studenci? Na jego polecenie pracownicy techniczni zamalowywali teraz graf-fiti i naprawiali uszkodzenia. Uświadomił sobie, że powinien wykazać się podczas debaty większą zręcznością i przezornością. Wybuch niezadowolenia nastąpił wprawdzie z jego winy, ale nadal nie pojmował, jak jego studenci mogli się dopuścić takiego barbarzyństwa wobec szacownej szkoły. Wielu jego uczniów zachowało obiektywizm i udzieliło mu cichego wsparcia, ale bali się otwarcie krytykować zdeklarowanych butlerian. Jeden ze studentów rzekł szeptem, mijając go: — Jesteśmy z panem. Wiemy, że to, co mówił pan podczas tej de baty, nie było wyrazem pańskich poglądów. Włożył z powrotem kapelusz i wziął głęboki oddech. Pomimo chłodnego ranka obficie się pocił. Wierzył w fakty, dane i naukę i na tym solidnym fundamencie zbudował Szkołę Mentatów. W ciągu do-tychczasowego życia sporządził wiele mentackich projekcji. Był mate-matycznym wróżbiarzem, przewidywał pewne wydarzenia nie dzięki zdolnościom paranormalnym, lecz na podstawie statystyki. Chociaż zindoktrynowani przez butlerian studenci stanowili mniejszość, nie wziął pod uwagę tego, że są głośniejsi niż umiarkowani oraz skłonni do przesady i zastraszania. Powinien był przewidzieć, jak szybko przekonają pozostałych studentów, by zwrócili się przeciw niemu albo przynajmniej milczeli, zamiast stawać w obronie dyrektora szkoły. Schodząc na dół, Gilbertus wiedział, że musi wymyślić jakiś sposób na uspokojenie tego poruszenia. W przeciwieństwie do słonecznego dachu jego gabinet był ciemny i ponury. Gilbertus zaciągnął wszystkie zasłony, by móc porozmawiać z małą, złocistą kulą, która mieściła Erazma. — Wszystko będzie stracone, jeśli motłoch Manforda znajdzie moją pamięć rdzeniową — stwierdził stanowczo niezależny robot. — Popeł niłeś błąd, pozwalając studentom zajrzeć w nasze prawdziwe myśli.

To było tylko ćwiczenie czy próbowałeś przeciągnąć ich za pomocą logiki na naszą stronę? —Chciałem, żeby zaczęli myśleć! —Jeśli Manford Torondo napuści na nas swoich ludzi, będziemy być może zmuszeni porzucić tę szkołę. Musisz ich przekonać. Pokajaj się i przeproś, skłam, jeśli to konieczne. Zrób wszystko, co będziesz musiał. Jeśli przyjdą cię zlinczować, będę bezradny. Nie obronię ani ciebie, ani siebie. —Rozumiem, ojcze. Nie dopuszczę do tego, obiecuję ci. —A jeśli zginiesz, a ja zostanę tutaj, w ukryciu, zupełnie bezradny? Jak zdołam przetrwać? Poświęciłem dla ciebie wszystko. Sparaliżowałem systemy obronne maszyn na Corrinie i spowodowałem upadek Omniusa tylko po to, by ocalić ci życie! Gilbertus zwiesił głowę. — Wiem i obiecuję, że ci pomogę, ale najpierw muszę przekonać Manforda Torondo, że nie stanowię żadnego zagrożenia. A zatem, by uspokoić butlerian, dyrektor wygłosił w szkolnym audytorium mowę tak przekonującym tonem, na jaki był w stanie się zdobyć. — Musimy przestać racjonalizować stopień, w jakim technologia jest do przyjęcia. Nie powinniśmy jej mierzyć, ale z całą siłą wystąpić przeciwko niej. Rozwodził się nad tym prawie godzinę, usiłując zapewnić niewielką, lecz głośną mniejszość, że mówi szczerze. To wycofywanie się i tłumaczenie udobruchało nieco Alys Carroll i pozostałych gniewnych studentów, ale wiedział, że to nie koniec problemów. Otrzymał wiadomość, że Manford Torondo chce osobiście przeprowadzić dochodzenie. Kiedy przywódca butlerian przybył ocenić sytuację w Szkole Mentatów, Gilbertus uświadomił sobie, że może to być najbardziej niebezpieczna debata, w jakiej kiedykolwiek przyszło mu brać udział. Manforda przywieziono na połączone pływające platformy, na których wznosiła się szkoła, łodzią motorową. Pojawił się, jadąc na ramionach swej mistrzyni miecza, co samo w sobie było złym znakiem. Gilbertus wiedział, że ten pozbawiony nóg mężczyzna pozwala się nieść w palankinie, kiedy zamierza tylko spotkać się z kimś, ale ilekroć rusza do walki, jedzie na ramionach Anari Idaho. Witając go, Albans okazał skruchę i gotowość do współpracy. —Przepraszam, przywódco Torondo, że to nieporozumienie od-ciągnęło pana od ważniejszych obowiązków. —To jest jeden z moich ważnych obowiązków. — Manfrod rozejrzał się po budynkach. — Pańska Szkoła Mentatów powinna jed-noznacznie opowiadać się po stronie prawości. Ucząc ludzi myśleć tak wydajnie jak komputery, wykazuje pan naszą przyrodzoną wyższość nad myślącymi maszynami. Ale z tego, co mi powiedziała moja przyjaciółka Alys Carroll, wynika, że pozwolił pan sobie… ulec pokusie. Gilbertus miał nadal spuszczony wzrok. —Zapewniam pana, że była to tylko szkolna debata, ćwiczenie, które miało rzucić wyzwanie uprzedzeniom studentów, i nic więcej. —Dyskutowałeś trochę za dobrze, dyrektorze, i muszę podkreślić, że wybrałeś temat nieodpowiedni dla jakiejkolwiek szkolnej debaty, ponieważ kwestia myślących maszyn nie p o d l e g a d y s k u s j i . — Manford trącił prawą dłonią Anari, a ta ruszyła naprzód, zaganiając Gilbertusa do szkoły. — I jeszcze jedno. Zawsze byłem niechętny wobec przyjętej przez pana praktyki wykorzystywania robotów bojowych i mózgów komputerowych jako pomocy naukowych. To zbyt niebezpieczne. —Rozumiem — rzekł pokornie Gilbertus. — Po długim zastano-wieniu zrozumiałem też, że ostatnie zajęcia zostały niewłaściwie ode-brane, i pragnę naprawić mój błąd w ocenie. W oczach Manforda pojawił się wyraz aprobaty.

— Bardzo dobrze. Na początek chcę, żeby pokazał mi pan maga zyn, w którym trzyma zakazane maszyny. Alys Carroll powiedziała mi, że pańskie okazy nie są bynajmniej tak zdezaktywowane, jak pan utrzymuje. Gilbertus roześmiał się, usiłując zbagatelizować tę sprawę. —To tylko eksponaty muzealne, części z rozbiórki — powiedział. —Manford chce zobaczyć to miejsce! — warknęła mistrzyni miecza. Gilbertus powiódł ich korytarzami i mostami łączącymi pływające platformy. Szło za nimi pięciu milczących, ale skoncentrowanych butlerian gotowych na każde skinienie przywódcy. Wyłowiwszy klucz z kieszeni kamizelki, Gilbertus otworzył na oścież drzwi dużego, jaskrawo oświetlonego przez lumisfery magazynu. Anari i Manford pozostali na korytarzu, zaglądając podejrzliwie do środka, a ich pięciu towarzyszy przestępowało z tyłu z nogi na nogę. Manford łypnął gniewnie na meki bojowe, odłączone ramiona i głowy robotów. — Chcę przyjąć pana zapewnienia o lojalności, dyrektorze, ale to, co tutaj widzę, bardzo mnie niepokoi. W pańskim nauczaniu nie powinno być miejsca na te złe przedmioty. Gilbertus zapanował nad emocjami, jak nauczył go Erazm. — Umysł człowieka jest święty — powiedział, podjąwszy decyzję. — W Szkole Mentatów nie powinno być nawet pozorów nieprzyzwoi-tości. Pozwól, że sam się tym zajmę. — Znalazł metalowy pręt, który nadawał się na pałkę, podniósł go i zważył w dłoni. — Dziękuję panu za tę szansę… i za to, że mi pan wierzy. — Wziął głęboki oddech, by się przygotować, podszedł do półki pełnej głów robotów, podniósł pręt i opuścił go z całą siłą. Jak powiedział Erazm, musiał przekonać butlerian. Roztrzaskał pierwszą głowę, wgniatając płytkę twarzową i rozbijając podobne do diamentów włókna optyczne. Machnął pałką i strącił z półki dwie inne głowy, po czym odwrócił się i zaczął wściekle okładać nienaru-szonego meka bojowego. Po chwili rozentuzjazmowani butlerianie chwycili swoje maczugi i przyłączyli się do dzieła zniszczenia. Do szkoły napłynął podekscytowany tłum zwolenników Manfor-da Torondo. Zaglądali do kwater studentów, przetrząsali ich rzeczy, żądali, by otwierali zamknięte kufry (albo rozbijali zamki, jeśli studenci odmawiali spełnienia tych żądań). W odpowiedzi na okrzyki oburzenia mówili: — Apologeta maszyn nie ma prawa do prywatności, a jeśli jesteście niewinni, nie macie nic do ukrycia. Gilbertus wiedział, że wkrótce przeszukają jego pomieszczenia. Kiedy szedł korytarzami, gwałtownie przyspieszył mu puls. Siedzący na ramionach mistrzyni miecza Manford musiał pochylić w drzwiach głowę, kiedy wchodziła do gabinetu dyrektora. Za nimi wkroczyli dwaj butlerianie. —Osobiście przeszukam pański gabinet, dyrektorze Albans — oznajmił Manford. — Ze względów czysto formalnych. —Ależ oczywiście — rzekł Gilbertus, bo nie mógł powiedzieć nic innego. Przyglądał się badawczo twarzy przywódcy butlerian, starając się wykryć jakiekolwiek oznaki, które świadczyłyby, że Manford autentycznie podejrzewa go o sprzyjanie maszynom. Czy miał jakiś powód, by wziąć na cel jego gabinet, czy tylko był dokładny.7 Anari Idaho popatrzyła na książki na jego biurku, przyjrzała się sceptycznie tytułom. —Dlaczego trzyma pan tyle książek o demonicznym robocie Erazmie? — zapytała. —Bo trzeba znać swego wroga. Żadna z nich nie przedstawiała Erazma w pozytywnym świetle; jedne pełne były absurdalnie przejaskrawionych opisów, inne niesamowicie trafne. Gilbertus sam był na Corrinie, widział krwawe eksperymenty w ramach badania przez robota „reakcji paniki”, wiwi-sekcje bliźniąt, nawet niektóre z rzekomych „dzieł sztuki” tworzonych przez niego z ludzkich wnętrzności. — Erazma nie jest w stanie zrozumieć nikt, kto ma duszę — rzekł Manford. — Wiem to na pewno. Sam przestudiowałem jego orygi nalne dzienniki laboratoryjne. Gilbertus poczuł, że jeszcze bardziej przyspiesza mu puls. —Ma pan te dzienniki? Będę mógł je przejrzeć? — zapytał. —Nie, dyrektorze. Niektóre opisy są tak obrzydliwe, że nie powinny ich ujrzeć niczyje oczy. Kiedy skończę czytać, zamierzam je spalić.

Butlerianie wyciągali szuflady z biurek, otwierali szafki, podnosili rogi dywanu w poszukiwaniu skrytek pod podłogą. Zdjęli drążki zasłon, rozkręcili je i zajrzeli do środka. Pomimo rosnącego strachu Gilbertus zachowywał zewnętrzny spokój. Jeśli znajdą mikroskopijne patrzydła robota, jeśli odkryją przewody prowadzące do jego bezpiecznej kryjówki, pamięć rdzeniowa Erazma zostanie zniszczona, Gilbertus zgładzony, a cała Szkoła Mentatów zrównana z ziemią. Zdjęli z półek książki i bibeloty, opukali ściany, szukając schowków. Gilbertus starał się nie patrzeć na nich. W jego głowie trwała gonitwa myśli, kiedy zastanawiał się, czy nieopatrznie nie zostawił gdzieś jakichś śladów. Nie spodziewał się, że przeszukanie będzie tak drobiazgowe. Przeszli do następnej sekcji półek, za którymi znajdowała się skryt-ka z pamięcią rdzeniową robota. Zdjęli książki z górnej półki i zabrali się do tych, które stały na niższych. — Proszę, róbcie to ostrożnie — wyrwało mu się. — Niektóre z tych rzeczy są bardzo cenne. Manford skinął głową do swoich ludzi. — Nie ma potrzeby zachowywać się niegrzecznie — powiedział. — Dyrektor w pełni z nami współpracuje. Jak już mówiłem, nie wątpię w jego lojalność. Gilbertus wpadł na pomysł, jak odwrócić ich uwagę. Sam Erazm zasugerował mu, żeby zatrzymał tę wiedzę jako kartę przetargową. — Chcę panu wyjawić coś ważnego — powiedział. — To wynik skomplikowanej mentackiej projekcji. — Manford nakazał gestem swoim ludziom, by się wstrzymali. Gilbertus pochylił się do przodu i zniżył głos. — Ale lepiej porozmawiać o tym w cztery oczy. Gdyby ta informacja wyciekła, zanim będziemy gotowi… Manford zastanawiał się chwilę, po czym odesłał butlerian. —Anari zostaje — powiedział. —Zgoda. Kiedy reszta butlerian opuściła gabinet, Manford rzekł: —Dobrze. Mam nadzieję, że to naprawdę ważne. Proszę mówić. —Jestem przekonany, że zlokalizowałem dużą, porzuconą placów-kę robotów, stocznię albo stację zaopatrzeniową… być może najwięk-szą ze wszystkich — mówił gorączkowo Gilbertus. — Według moich przewidywań jest nienaruszona… i czeka na pana. —Świetnie! — Manford miał bardzo zadowoloną minę. — Postawimy to jako przykład. Dobra robota, dyrektorze. — Mogę panu podać wszystkie szczegóły tej projekcji. Mam na dzieję, że kiedy okaże się, iż się nie myliłem, potraktuje to pan jako dowód mojej lojalności. Manford zachichotał. —Dość już było zamieszania w tej szkole, dyrektorze, a te zamieszki, może nawet potencjalna schizma, nie służą moim celom. Potrzebuję biegłych w taktyce mentatów, by dalej prowadzić dzieło tropienia zakazanej technologii i bezprawnych działań, dlatego muszą oni kontynuować studia. — Usiadł wygodniej w siodełku na ramionach Anari Idaho. — Wydam oświadczenie, że nie mam żadnych zastrzeżeń do czystości Szkoły Mentatów. Położę kres tym narzekaniom i wrócimy do normalności. —I zniszczymy te stocznie — dodała Anari Idaho. Pierwsza osoba, która przejdzie niebezpieczną drogą, jest albo najdzielniejsza, albo ma największe szczęście. — powiedzenie zgromadzenia żeńskiego Najpierw zgromadzenie zyskało trzy nowe Matki Wielebne, których przewodniczką była Dorotea, a w następnym tygodniu przemiany potoczyły się wartkim strumieniem — przybyło jeszcze jedenaście… natomiast dziesięciu siostrom nie powiodło się i zginęły w cierpie-niach. Matka Wielebna Raquella dała rossakański środek czterem ochotniczkom i, tak jak robiła wcześniej, poprowadziła je przez proces przeistoczenia. Trzy z tej czwórki zmarły. Ogółem szesnaście kobiet przekroczyło psychiczną barierę i osiąg-nęło szczyt swoich możliwości, stając się ponadprzeciętnymi osobami. Nie było wśród nich Valii. Trzymała kapsułkę z rossakańskim środkiem, którą dała jej Dorotea, ale zmagała się ze sobą, nie mogąc się zdecydować, czy ją zażyć. Chociaż bardzo ją kusiło, nie była w stanie znaleźć w sobie tyle determinacji, by poddać się tej próbie. Mimo

iż szczerze wierzyła, że nauczyła się wszystkiego, co mogło jej zaoferować zgromadzenie żeńskie, i wiedziała, że jest do tego przygotowana lepiej niż większość ochotniczek, które podjęły to ryzyko, nadal uważała, że szanse na sukces są za małe, by usprawiedliwić taki krok. Prawie połowa z tych, które wzięły truciznę, zmarła podczas próby. A ona wciąż miała po co żyć, miała dużo do zrobienia. Od dawna nie dostała żadnych wieści od Griffina. Pragnęła być u jego boku, kiedy pokona Voriana Atrydę, ale była tutaj i stała w obliczu jeszcze groźniejszego przeciwnika. Czuła się tak, jakby tkwiła na brzegu głębokiej i wąskiej przepaści i wiedziała, że może ją przeskoczyć — jak zrobiły to inne siostry — ale gdyby jej się nie udało, zginęłaby. Nie była jeszcze gotowa do tego skoku i mówiła sobie, że utrzymywanie się przy życiu to nie tchórzostwo, lecz konieczność. Wpadła w arktyczne wody własnych wątpliwości… a nie było przy niej brata, który wskoczyłby za nią i uratował ją. A zatem zamiast obrać tę drogę rozwoju i awansu, wróciła pewnego popołudnia na inną ścieżkę. Z uśmiechem odprowadziła siostrę Imperatora do sypialni w sekcji akolitek, starając się zrekompensować jej to, że poprzednio poświęcała więcej uwagi Dorotei. — A może byśmy postudiowały razem Księgę Azharal — zapropono wała. — Mogę pomóc ci w lekcjach. Albo możemy tylko porozmawiać. Może mogłabyś mi wyjaśnić, jak udawało ci się kierować mgielnicami w Zimii i owadami w ich tunelach. Anna pojaśniała. — Mam lepszy pomysł. — Valia wyczuła jej ekscytację. Tunele wo kół nich były puste i ciche. Anna rozejrzała się, jakby chciała spraw dzić, czy nikt nie podsłuchuje. Pochyliła się ku Valii i powiedziała z przejęciem: — Już czas, żebym przeszła przemianę i stała się Matką Wielebną! Wyobraź sobie, jaką pomocą mogłabym służyć na dworze Imperatora… a moi bracia nie mogliby już mówić mi, co mam robić. Valia wiedziała, że dziewczyna nawet nie zbliżyła się do przygotowania do takiej ciężkiej próby; była zbyt chimeryczna i płocha, by zostać kandydatką. —Anno, nawet ja n i e j e s t e m gotowa — powiedziała. — Może po paru latach nauki… —Przeżyję, Valio… wiem o tym. — Anna chwyciła ją za ramię. — Zostań ze mną i pomóż mi przejść przez to. Valia zareagowała niepokojem. Gdyby Anna Corrino zmarła po zażyciu trucizny, Imperator nie miałby wyboru — musiałby wziąć odwet. A obwiniano by właśnie ją! —Nie, Anno, nie mów takich rzeczy. Tyle kobiet zmarło podczas tej próby. Imperator Salvador kategorycznie by ci tego zabronił. —Jestem sobą, nie tylko siostrą Imperatora… nie tylko Corrino. — W oczach Anny pojawiły się łzy. — Nie wiesz, jak to jest. „Och, wiem aż nazbyt dobrze” — pomyślała Valia. Uśmiechnęła się, próbując dodać jej otuchy. — Jestem twoją przyjaciółką, Anno — powiedziała. — Nie chcę, żebyś znalazła się w niebezpieczeństwie, więc nie pozwolę ci tego spróbować… jeszcze nie. Ale jeśli będziesz przykładała się do nauki i najpierw rozwiniesz swoje zdolności… Wiedziała jednak, że nigdy do tego nie dojdzie; księżniczce po prostu brakowało umiejętności skupienia się i determinacji, jeśli nie brać pod uwagę uporu, którym czasami się wykazywała. Naburmuszona Anna odwróciła się do niej tyłem. — Sama podejmuję decyzje w swoich sprawach. Nie masz nade mną władzy… jestem siostrą Imperatora. — Sięgnęła do kieszeni suk ni i wyjęła małą, ciemnoniebieską pigułkę. — Jeśli boisz się zostać Matką Wielebną, zrobię to sama, bez ciebie. Valia stwierdziła z zaskoczeniem, że pigułka wygląda jak druga kapsułka, którą data jej Dorotea. —Skąd to masz? —Z twojego pokoju. Znalazłam ją tam w taki sam sposób, w jaki ukradłam klucz do laboratorium siostry Karee. Spędzałaś tyle czasu z Doroteą, że nawet tego nie zauważyłaś! —Przestań — powiedziała Valia. — Nie wiesz, co robisz! —Mam już powyżej uszu łudzi, którzy mi to mówią! — Szarpnęła się, włożyła kapsułkę do ust i połknęła ją. Valia patrzyła z przerażeniem. Anna dała krok do tyłu i z zadowoleniem skrzyżowała ramiona na piersi. — Teraz nie możesz już nic zrobić.

Valii było zimno z wrażenia. Wiedziała, jak szybko działa rossakański środek. Siostra Imperatora uśmiechnęła się… po czym runęła w konwulsjach na kamienną podłogę. Jej twarz wykrzywiła się w krzyku, który nie wydobył się z jej zaciśniętych ust. Valia padła na kolana, chwyciła Annę za ramiona i zaczęła nią potrząsać, starając się przywrócić ją do przytomności, ale młoda kobieta pogrążyła się już w czeluściach cierpienia. Reakcja była tak gwałtowna, że Valię zmroziła inna myśl. A jeśli Dorotea dała jej celowo śmiertelną dawkę, która miała ją zabić, zanim doszłoby do przemiany? Serce waliło Valii jak oszalałe. Wiedziała, że powinna wezwać którąś z sanitariuszek i zabrać Annę od izby chorych. Rozejrzała się błędnym wzrokiem, szukając pomocy, ale z drugiej strony wolałaby, żeby jej tu nie widziano. Była przecież odpowiedzialna za Annę Corrino! Dorotea dobrze wiedziałaby, skąd się wzięła trucizna, wiedziałaby też, że Valia uchyliła się od zażycia jej. Mogłaby się też domyślić, że Valia zbyt się bała, by sama zdecydować się na próbę przemiany. A jeśli to Dorotea namówiła Annę, by wzięła truciznę zamiast Valii? Anna nadal skręcała się i jęczała, młócąc rękami powietrze w niewyobrażalnych mękach. Jej oczy wywróciły się białkami do góry. Rozwiały się wszystkie nadzieje Valii na to, że zbliży się do Corrinów i przywróci rodzinie należną jej pozycję. Jak Anna mogła jej to zrobić? Ale przyszło jej do głowy wyjście z tej sytuacji: Anna wślizgnęła się już raz do laboratorium Karee, może więc udałoby się jej przekonać pozostałe, że dziewczyna zrobiła to ponownie, ukradła kapsułkę z rossakańskim środkiem i przez głupotę ją połknęła. Musiała jednak zdobyć jeszcze jedną i trzymać ją w kieszeni, by móc pokazać Dorotei, że nadal ją ma. Wtedy byłaby czysta. Spojrzała na Annę Corrino, która leżała, wstrząsana drgawkami, na podłodze. Prawdę mówiąc, nie mogła już nic dla niej zrobić — kości zostały rzucone. A niebawem na pewno znajdzie ją jakaś akolitka. Nasłuchując, czy w korytarzach nie ma jakiegoś ruchu, wymknęła się szybko z pomieszczeń akolitek i pobiegła do laboratorium Karee Marques, by spreparować potrzebne jej dowody. Ci, którzy żywią się nienawiścią, rzadko uświadamiają sobie, że głodują. — zensunnicka przestroga Chociaż przez większą część podróży Griffin był oszołomiony i miał zasłonięte oczy, wiedział, że ci, którzy go uprowadzili, nie zabierają go do jakiejś kryjówki w slumsach miasta Arrakis. Ocknął się na pokładzie głośnego, trzęsącego się statku powietrznego, który to wznosił się, to opadał pod wpływem prądów termalnych. Rozpoznał trzy głosy, zwłaszcza ochrypły głos kobiecy, ale porywacze rozmawiali w języku, którego nie rozumiał. Po paru minutach od odzyskania przytomności, poobijany i wytrzęsiony, krzyknął przez kaptur: —Dokąd mnie zabieracie? Kim jesteście.7 Miał skrępowane ręce, nie mógł więc walczyć. —Żadnych pytań — powiedziała kobieta. Znowu poczuł igłę przy szyi i ponownie ogarnęła go ciemność… Kiedy doszedł do siebie, stwierdził, że siedzi na krześle ze związanymi z tyłu rękami. Ktoś ściągnął mu kaptur z głowy i światło oraz świeże powietrze chlusnęły mu w twarz jak kubeł lodowatej wody. „Na Arrakis nikt nie marnuje wody” — pomyślał i zdał sobie sprawę, że nadal jest zamroczony, może nawet majaczy. Wziął głęboki oddech i zapachy, które uderzyły go w nos, przywróciły mu przytomność niczym stosowane w starożytności sole trzeźwiące. W powietrzu unosiły się wyziewy surowej przyprawy i odór zastarzałego potu oraz niemytych ciał i włosów. Otaczały go skalne ściany. — Nigdy w życiu nie widziałem tego człowieka — rozległ się skon sternowany męski głos bez śladu fremeńskiego akcentu. Griffin obrócił się w stronę, skąd dobiegł ów głos, skupił wzrok na twarzy… i spróbował się zerwać z krzesła. — Vorian Atryda! Tamten cofnął się ze zdumienia. Dwóch porywaczy pchnęło Griffina z powrotem na krzesło. Przed nim stał szorstki mężczyzna ze splecionymi w gruby warkocz siwiejącymi czarnymi włosami i skrzyżowanymi na piersiach ramionami. —Dlaczego szukałeś tego człowieka? — zapytał, wskazawszy głową Atrydę. —Bo zniszczył moją rodzinę — odparł Griffin. Miał ochotę splu-nąć. Jego samego zaskoczyła ta instynktowna

reakcja. Vorian wydał tylko przeciągłe westchnienie i potrząsnął głową. —Musisz być bardziej konkretny. Żyję już długo i nie wiem, ilu jeszcze pozostało moich wrogów — powiedział. — Ciebie na pewno nie poznaję. Jak się nazywasz? —Harkonnen. — Zebrał całą odwagę i złość, wyobrażając sobie, co zrobiłaby Valia na jego miejscu. — Griffin Harkonnen. Warto było tyle czekać, by zobaczyć wyraz oszołomienia, który pojawił się na twarzy Atrydy. Kiedy w oczach Voriana błysnęło zrozumienie, dla Griffina stało się jasne, że człowiek ten nie zapomniał, co zrobił. —Jesteś… wnukiem Abulurda? —Prawnukiem. Przez ciebie Harkonnenów pozbawiono dziedzictwa i zostawiono jako pariasów na Lankiveilu! Vorian Atryda kiwnął głową z nieobecną miną. — Lankiveil… tak, zapomniałem, że tam właśnie udał się Abulurd. To już osiemdziesiąt lat? Powinienem był sprawdzić, co się z nim dzieje. Griffin jeszcze nie skończył. — A przedtem był Xavier Harkonnen, bohater dżihadu i jeden z największych pogromców myślących maszyn! Umarł w niesławie, bo zniszczyłeś mu karierę! Spojrzenie szarych oczu Voriana stało się ciężkie. — Kochałem Xaviera Harkonnena jak brata, szanowałem go i za mierzałem przywrócić cześć jego imieniu. Kochałem też Abulurda. Był mi bliższy niż moi synowie… aż do bitwy pod Corrinem. —Opuściłeś go! —Nie mogłem nic zrobić. —Mogłeś mu wybaczyć! Vorian wyprostował się. —Nie. Nie mogłem. Ledwie udało mi się ocalić go od egzekucji. Wysłałem go tam, gdzie mógł spokojnie przeżyć życie… Zrobiłem, co byłem w stanie. —Co byłeś w stanie zrobić! Mogłeś powiedzieć prawdę. Mogłeś poprosić o łaskę dla niego. Ty, wielki Vorian Atryda, naczelny baszar dżihadu, mogłeś go ocalić. —Chciałbym, żeby tak było, ale ludzie nigdy by do tego nie dopuścili. Nawet jego brat Faykan nigdy mu nie wybaczył. Smuci mnie, że sprawy twojej rodziny przybrały taki obrót… zwłaszcza sprawa Xaviera, który był dobrym człowiekiem. Ale zostałem wy-goniony ze sceny, a Corrinowie aż nazbyt jasno dali mi do zrozumienia, że moja obecność w życiu publicznym jest niepożądana. Właśnie dlatego przyleciałem na Arrakis: żeby o mnie zapomniano. — Obwisły mu ramiona. — A mimo to przybyłeś tu, żeby mnie dopaść. Valia przypisywała temu człowiekowi wiele zbrodni i Griffin czuł, jak myśli o nich gromadzą się w jego głowie niczym gnijące ryby wyrzucone przez fale na brzeg. „Pomścij honor rodziny” — słowa Valii rozbrzmiewały w jego uszach jak żywe. —Harkonnenowie pamiętają wszystko, co zrobiłeś naszemu rodowi, Atrydo — powiedział. — Nie ukryjesz się przed przeszłością. —Twoja przeszłość nie tylko cię prześladuje, Vorianie Atrydo, ale wydała ci wojnę — stwierdziła kobieta o ochrypłym głosie. —Ale przecież mój konflikt z Abulurdem był dawno temu — rzekł Vor do Griffina. — Co tobie do tego? Przez cztery pokolenia mieliście czas, żeby ułożyć sobie życie na Lankiveilu. Dlaczego mnie teraz ścigasz? — Zmarszczył brwi z konsternacją. — Czy można tak długo żywić starą urazę? —A czy można o niej kiedyś zapomnieć? — Griffm poczuł przypływ złości, którą napełniła go siostra. Żeby rana się zagoiła, trzeba z niej najpierw usunąć truciznę. — O naszej hańbie wiedzą moi bracia i siostry. Dowiedzą się o niej moje dzieci. —Wątpię, byś znał całą tę historię. —Wystarczy mi to, co wiem. —Przykro mi słyszeć, że twoja rodzina ucierpiała, i wiem, że mnie o to obwiniasz, ale głupotą jest pielęgnować nienawiść tak długo, że przesłania ci przyszłość. Gdybym już nie żył, mściłbyś się na moich dzieciach i wnukach? Na moich potomkach za kilkaset lat, wszystkich, którzy noszą i będą nosić nazwisko Atryda? Jak długo? —Dopóki ród Harkonnenów nie uzyska satysfakcji.

—Ale nie mogę tego w żaden sposób naprawić. Na próżno mnie szukałeś. Naib postanowił już wygonić mnie na pustynię. — Roześmiał się niewesoło. — Gdybyś jeszcze tylko trochę poczekał, zemsta sama by się dopełniła. —Zemsta nigdy nie dopełnia się sama. Griffin uczepił się obrazu Valii w swym umyśle i próbował odgadnąć, co ona zrobiłaby w tej sytuacji. Nie chciał jej rozczarować. Naib rozzłościł się na nich obu. — To krwawa waśń, z którą Fremeni nie mają nic wspólnego, Vorianie Atrydo, a ty ściągnąłeś ją pod nasze drzwi. — Skinął na jed nego ze swych ludzi, by rozcięli więzy Griffina. Kiedy go uwolniono, młodzieniec wyciągnął przed siebie ręce i zaczął je rozcierać, zginać i prostować palce. Vorian potrząsnął głową. —I znowu to samo. Bez względu na to, jak bardzo się staram, żeby wszechświat zostawił mnie w spokoju, i tak zawsze znajdą mnie moi wrogowie. Do tego rozgniewałem wasze plemię. Jest oczywiste, że nadużyłem waszej gościnności. —Rozdzielcie ich i zabierzcie do pustych komór — polecił naib swoim ludziom. — Jutro ich obu pochłonie pustynia, a ich woda niech przepadnie razem z nimi. Kiedy odprowadzano go w głąb tuneli, Griffin skupił spojrzenie na Vorianie Atrydzie. Imperator nie może się uskarżać na brak spisków przeciwko sobie. — Imperator Faykan Corrino, pierwszy władca Imperium Doktor Zhoma czekała na Rodericka Corrino przed siedzibą jego urzędu. Zazwyczaj nie czuła się tak poruszona, zastosowała więc technikę relaksacyjną, której nauczono ją przed laty na Rossaku. Odmówiła prośbie, żeby usiadła, i chodziła w tę i z powrotem przed starszą sekretarką, która siedziała za złoconym biurkiem tak przepysznym, że mógłby go używać każdy szlachcic w Imperium. Ale Zhoma wiedziała, że Roderick — w odróżnieniu od brata — przykłada mniejszą wagę do ostentacji i dogadzania swoim kaprysom niż do mądrego rządzenia tysiącami światów Imperium. Książę Roderick spóźniał się na umówione spotkanie i Zhoma zaczęła się zastanawiać, czy Corrinowie kiedykolwiek są punktualni. On przynajmniej przysłał uprzejmego gońca, żeby przeprosić za spóźnienie. Salvadorem nie była już jednak tak zachwycona. Skoro pozwolił butleriańskim fanatykom zburzyć historyczny gmach szkoły, obawiała się o przyszłość całej ludzkiej cywilizacji. Matka Wielebna Raquella ostrzegała przed jakimś nieokreślonym potomkiem w łańcuchu jego zstępnych, tymczasem Zhoma czuła, że niebezpieczeństwo jest tuż— tuż, a nie że pojawi się dopiero za ileś pokoleń. Wysłuchawszy litanii schorzeń Imperatora, nalegała, by — oprócz Salvadora i Tabriny — kompleksowym badaniom poddali się też Roderick, jego żona i czwórka dzieci. Nawykły do wątpliwych, stosowanych przez doktora Bando metod, Salvador chciał, by zaaplikowała mu jakąś magiczną kurację. W tych okolicznościach, biorąc pod uwagę zaufanie, jakim bezpodstawnie darzył Bando, a teraz ją, powinna bez problemu przekonać go do przyjmowania naszpikowanych powodującym bezpłodność środkiem suplementów witamin. Patrząc na ozdobne ogrody i tryskające fontanny na terenach pałacowych, Zhoma nadal nie mogła dojść do siebie po barbarzyńskim pokazie, którym przywitano ją po przybyciu na Salusę Secundusa. Zniszczenie starej siedziby Akademii Suka było wielką stratą, poradziła więc doktorowi Waddizowi, by zatrudnił dodatkową ochronę na Parmentierze dla strzeżenia głównego zespołu budynków akademii. Nie miała pojęcia, jak szkoła za to zapłaci, nawet kiedy dostanie obiecane pieniądze od Imperatora i zgromadzenia żeńskiego. Niemniej czuła się już tu jak uwięziona. Na szczęście Roderick wydawał się dużo rozsądniejszy niż brat i sprawiał wrażenie człowieka, który nie myśli tylko o własnych interesach. Zdaniem administratorki, byłby dużo lepszym Imperatorem… Roderick Corrino wszedł do biura dziarskim krokiem z rzeczową miną. Skinął na Zhomę i wprowadził ją do swego gabinetu. — Przepraszam za spóźnienie, pani doktor — powiedział. — Oma wiałem z bratem tę świeżą sprawę starej siedziby Akademii Suka.

Przede wszystkim proszę przyjąć moje osobiste przeprosiny. Znisz czenie tego historycznego budynku było farsą, ale był to jedyny spo sób, byśmy mogli na jakiś czas zapanować nad Manfordem Torondo i jego fanatykami. Proszę nam pozwolić pomóc waszej szkole i wy nagrodzić straty. Zhoma z trudem przełknęła ślinę, starając się ukryć radość z powodu możliwości zdobycia pokaźnej gotówki na potrzeby szkoły. — Dziękuję ci za to, panie — powiedziała. — Pieniądze nie zastąpią bezcennego skarbu, który zniszczył motłoch, nawet gdyby obliczyć odszkodowanie według wysokiej ceny rynkowej. Mimo to fundusze te można przeznaczyć na inne pilne cele. Lekarze Akademii Suka robią dużo dobrego, pomagają tak wielu osobom… gdyby tylko nie krępowały nas narzucone przez butlerian ograniczenia. Nie wolno nam używać naszego najlepszego sprzętu, wskutek czego wiele cho rób jest błędnie diagnozowanych. Ludzie umierają z braku zabiegów, które powinny być szeroko dostępne. Roderick obdarzył ją smutnym uśmiechem. — Nalegam, żeby używała pani wszelkich dostępnych środków, by zapewnić zdrowie naszej rodzinie… bez względu na to, co mówią butlerianie. Pozwoli pani, że ja sam to z nimi załatwię. Wiedząc, że powinna poruszać się ostrożnie, Zhoma zaryzykowała. — Miałam nadzieję, panie, że możesz być naszym orędownikiem, i to nie tylko wobec butlerian, ale również wobec brata. Moim zda niem — a mówię to jako lekarka — rak nie zabiłby waszego ojca, gdyby zgodził się na leczenie nowoczesnymi metodami. Roderick skinął wolno głową. —Nasz ojciec… zmienił się pod koniec życia. Po skandalu z Toure Bomoko, zgwałceniu Imperatorowej Dziewicy i zgładzeniu wszystkich delegatów KEF stał się reakcjonistą. — Znowu na nią spojrzał. — Ale my nie musimy nimi być. Będę waszym orędownikiem, chociaż nie mogę zapewnić, że Imperator będzie mnie zawsze słuchał. —Jesteś bratem Imperatora, panie. — A pani lekarką Imperatora i administratorką Akademii Suka. Była zadowolona, że uważa ją za tak ważną osobę. — W odróżnieniu od innych administratorów, którzy wypłacają sobie sowite wynagrodzenia i nade wszystko cenią pieniądze, całą pensję, którą będę dostawać jako lekarka twego brata, panie, prze znaczę na budowę naszej rozległej siedziby na Parmentierze. Będzie ona szła bezpośrednio na konto akademii. Zhoma zachowywała obojętną minę, żeby Roderick nie zorientował się, jak bardzo pogardzała doktorem Bando. Nagle otworzyły się drzwi gabinetu i wpadła z płaczem mała, jas-nowłosa dziewczynka. —Sammy zniknął! Nigdzie nie mogę go znaleźć — łkała. —Mam teraz spotkanie, Nanto. — Roderick pochylił się i otarł łzy z twarzy sześciolatki. — Poczekaj przed gabinetem, skarbie. Wyślę kogoś, by poszukał twojego pieska. Nie mógł odbiec daleko. Znajdziemy go. Dziewczynka skinęła główką. Roderick pocałował ją w policzek i wybiegła, nie zamykając dokładnie drzwi. — Moja najmłodsza córka — wyjaśnił. — Przepraszam za to najście. — Przygotowując się do przeprowadzenia badań kontrolnych… kiedy będzie to odpowiadało tobie i twojej rodzinie, panie… prze czytałam wasze kartoteki medyczne. Teraz, kiedy mogła się naocznie przekonać, jak rozsądny i uprzejmy jest Roderick Corrino, Zhoma nabrała przekonania, że musi zrobić coś więcej, niż tylko zapobiec temu, by Salvador spłodził potomstwo — musi powstrzymać go przed wyrządzeniem dalszych szkód. Natychmiast. A jako jego osobista lekarka, z łatwym dostępem do niego, miała mnóstwo możliwości… Wybór był wprawdzie ograniczony, ale oczywisty. Jako absolwentka Akademii Suka przysięgła chronić życie, gdyby jednak otworzyła Roderickowi drogę do władzy, o c a l i ł a b y — jak racjonalizowała swoją decyzję — wiele istnień. Już raz pogodziła się z tym, że jedynym wyjściem jest morderstwo. Zachowała profesjonalne podejście, kiedy spotkała się z Roderickiem, Hadithą i czwórką ich dzieci w pałacowej klinice. Po dokładnych badaniach wystawiła całej rodzinie księcia świadectwa dobrego zdrowia i wprowadziła

wyniki do ich kartotek. Kiedy Haditha wyszła z dziećmi z gabinetu, Zhoma popatrzyła za nimi. — Twoje dzieci są nadzieją Corrinów, książę Rodericku, następną linią imperatorską — powiedziała. Roderick uśmiechnął się. — Jestem nadal pewien, że mój brat spłodzi dziedzica. Zna swoje obowiązki wobec linii rodowej, tak samo Imperatorowa Tabrina. A jeśli nie uda mu się w małżeństwie, ma jeszcze konkubiny, tak jak miał je nasz ojciec. Będę go zadręczał, żeby się bardziej do tego przy łożył. Gdy wchodzili do ambulatorium, Zhoma spojrzała na niego twardo i zamknęła drzwi zabezpieczające. — Jestem pewna, że gdyby nic z tego nie wyszło, mógłbyś dobrze wypełniać obowiązki Imperatora, panie. Natychmiast przybrał chłodną minę. — Mój brat jest prawowitym Imperatorem, a ja nie pragnę tronu. Moim zadaniem jest chronić i wspierać Salvadora. — Przyjrzał się jej tak badawczo, że poczuła się, jakby poddawał ją wiwisekcji. — Dlaczego pani o tym mówi? Znalazła pani coś w jego wynikach? —Nie, nic. Jest zdrowy, ale przepisałam mu suplement witamin, żeby nabrał więcej energii. —W takim razie może ja i moja rodzina też powinniśmy to brać. Nie ukryła dostatecznie szybko swej reakcji i dostrzegł coś dziwnego w wyrazie jej twarzy. — To nie będzie konieczne, panie — stwierdziła. — Ten suplement ma specjalny skład, przygotowany tylko dla Salvadora. Jeśli chcesz, mogę dostarczyć podobny suplement tobie i twojej rodzinie. Nie naciskał na nią, by uzyskać więcej informacji, ale w jego głowie coś zaskoczyło. Bojąc się, że wzbudziła jego podejrzenia, Zhoma ukłoniła się i wyszła najszybciej, jak mogła. Nie potrafiąc pozbyć się niepokojących podejrzeń, Roderick po-szperał głębiej w przeszłości doktor Zhomy. Wykorzystując pełnomoc-nictwo, które dał mu Imperator, ściągnął zapisy podróży tej kobiety. Były niezwykle mętne, wiele lotów odbyła w dziwnych okolicznościach, do miejsc, które budziły jego zdziwienie. Podejrzewał, że Zhoma prowadzi skrycie jakieś niekonwencjonalne działania, co jeszcze bardziej go zaniepokoiło. Odkrył, że administratorka Akademii Suka jest nie tylko utalentowaną lekarką, która uzyskała dyplom ze znakomitym wynikiem (aczkolwiek w swojej praktyce miała niewielu pacjentów), ale również byłą uczennicą szkoły zgromadzenia żeńskiego na Rossaku, którą nagle porzuciła przed czterdziestoma laty. Przypomniał sobie podejrzane zachowanie siostry Perianny i jej tajemnicze odejście ze służby u jego żony. A obaj z bratem wysłali Annę jako nową akolitkę pod opiekę zgromadzenia. Czyżby, zamiast wyszkolić, poddały ją indoktrynacji? Będzie musiał być czujny. Wieczorem zasiadł z bratem do prywatnej kolacji, wiedząc, że Salvador woli rozmowę z nim w cztery oczy niż wystawne i nużące uczty. Zjedli prosty, lecz wytworny posiłek złożony z pieczonego ptactwa, ryżu i warzyw. Zgodnie z życzeniem Salvadora wcześniej sprawdzono, czy cokolwiek nie zawiera trucizny. Kiedy Imperator wyjął małą ampułkę wypełnioną przezroczystym płynem koloru miodu, Roderick powstrzymał go przed zażyciem jej. —Co to jest? — zapytał. —Suplement witamin, który dała mi doktor Zhoma. Powiedziała, że poczuję się po nim jak nowy i będę miał więcej energii. Ach, minęło dużo czasu, odkąd czułem się normalnie. Zmarszczywszy czoło, Roderick wyciągnął rękę. — Mogę? Salvador podał mu fiolkę, a Roderick uniósł ją pod światło i przyglądał się jej z namysłem. —Chciałbym, żeby to sprawdzono, zanim to weźmiesz — powiedział. —Sprawdzono? Przepisała mi to osobista lekarka. Sam ją wybrałeś. —Wolałbym mieć pewność. Ufamy personelowi kuchni, a mimo to poddajemy całe jedzenie testom na obecność trucizny. Powinniśmy podchodzić mniej skrupulatnie do twoich leków? Salvador zmarszczył brwi. —Przypuszczam, że nie — odparł.

Roderick schował fiolkę do kieszeni. —Wiesz, że zawsze troszczę się o ciebie, Salvador. — Czasami myślę, że jesteś jedyną osobą, która to robi, bez wzglę du na to, czy zasługuję czy nie. Rodericka ogarnęło współczucie dla brata, kiedy zobaczył ból na jego twarzy. — Oczywiście, że zasługujesz. Obecność Tabriny irytowała Salvadora, więc Imperatorowa spędzała dużo czasu w biurze Rodericka, zasypując go pytaniami o przedstawicieli Imperatora, ministrów i ambasadorów. Roderick wiedział, że Tabrina studiuje ich obowiązki, by znaleźć dla siebie odpowiednie stanowisko, bez względu na to, czy Salvador mianuje ją na nie czy nie. Im usilniej prosiła o to Imperatora, tym bardziej stawał się uparty. Roderick rozumiał brata lepiej niż Imperatorową. Nie chodziło o to, że Salvador uważał, iż jego żona nie nadaje się do pełnienia takich funkcji, ale o to, że uważał stanowiska w rządzie, gabinecie i ambasadach za nagrody za służbę, towary, które mógł sprzedawać odpowiednio wpływowym osobom. Powierzenie takiego stanowiska żonie byłoby zmarnowaniem okazji. Tabrina nachyliła się do Rodericka, studiując robocze wersje dwóch nowych dekretów napisanych w imieniu Salvadora. Drzwi były zamknięte — „dla zachowania tajemnicy”, według Imperatoro-wej. Roderick starał się zachować cierpliwość, mimo iż przysunęła się za blisko i zbyt mocno skropiła przesyconymi feromonami perfu-mami — z pewnością nie z myślą o Salvadorze. Odsunęła dekrety na bok, chociaż nie skończył ich czytać. —Tyle się mówi o tym, że powinnam urodzić następcę tronu — powiedziała. —Bo powinnaś. Syn Salvadora będzie pierwszy w kolejce do tronu, a ludzie mają już dość czekania. — Podniósł głowę i spojrzał na nią. — Masz obowiązki wobec Imperium, Tabrino. —Mogłabym urodzić dziedzica Corrinów… ale oboje wiemy, że ty byłbyś lepszym Imperatorem. Jesteś sprytniejszy i przystojniejszy. Dlaczego Salvador urodził się przed tobą? — Mówiła żartobliwym tonem. — To jest jak genetyczna ruletka i ty przegrałeś. —On jest Imperatorem — zjeżył się Roderick. —Mogłabym urodzić twojego syna — powiedziała szybko chro-pawym głosem. — Nikt by się nigdy nie dowiedział, że zaszłam w ciążę z tobą, a nie z Salvadorem. Nawet testy DNA pokazałyby to samo. Nikt by tego nie zakwestionował. —Ja bym to zakwestionował. A skoro nie dzielisz z moim bratem łoża, o n też by to zakwestionował. — Roderick wstał i obszedł biurko, by znaleźć się dalej od Tabriny. Jego twarz spochmurniała. — Jesteś Imperatorową. Ciesz się tym. Ja mam już żonę, rodzinę. Nie potrzebuję być kimś, kim nie jestem. —Ale jesteś kimś! — rzekła Tabrina, a Roderick podniósł dłoń, by uciąć dyskusję. Nagle otworzyły się drzwi i weszła jego sekretar-ka. — Prosiliśmy, żeby nam nie przeszkadzano — Tabrina naskoczyła na starszą kobietę. — Przerwałaś nam. Sekretarka ominęła wzrokiem Tabrinę i, okazując jej w ten sposób lekceważenie, skupiła się na Rodericku. Zastanawiał się, czy ich podsłuchiwała. — Książę, wydał mi pan ścisłe polecenie, bym powiadomiła go, jak tylko nadejdą wyniki analizy chemicznej. Roderick podziękował jej. — Tak. Imperatorowo Tabrino, sądzę, że skończyliśmy to, co tu robiliśmy. To ważna, prywatna sprawa. Patrzył na nią twardo, a ona w końcu ugięła się i wyszła z gabinetu, próbując zrobić to z godnością. Po przeczytaniu wyników badań suplementu witamin, który Zhoma przepisała Salvadorowi, natychmiast poszedł zobaczyć się z bratem. Popełnili poważny błąd i musieli go jak najszybciej naprawić. Parę minut później Roderick zjawił się w prywatnym gabinecie Imperatora, przepędził strażników sprzed drzwi i odprawił garstkę doradców i skrybów, którzy otaczali władcę. Salvador zamrugał jak sowa. —Co tym razem, Roderick? — zapytał. Zamknąwszy drzwi, Roderick powiedział: —Bracie, odkryłem spisek przeciw tobie.

Ludzki mózg jest kruchym instrumentem, łatwo go uszkodzić, łatwo wypaczyć. — ostrzeżenie Akademii Medycznej Suka Anna Corrino przeżyła, ale od wielu dni pozostawała w śpiączce. Nie reagowała na żadne zabiegi, ani na chwilę nie odzyskiwała przytomności. Nie umarła, ale zgromadzenie żeńskie było poruszone i bało się o swą przyszłość. Siostra Imperatora była impulsywna i niemądra, dlatego przede wszystkim przysłano ją na Rossaka. Chociaż Matka Wielebna Raquella była zrozpaczona, wiedziała doskonale, że nic nie zyska, obwiniając Valię, która nie upilnowała Anny i przez to przyczyniła się niechcący do zrobienia przez dziewczynę czegoś tak niewyobrażalnie głupiego. Zgromadzenie nie szukało kozłów ofiarnych, szukało rozwiązań. Nieszczęsna księżniczka leżała na łóżku w głównej klinice, blisko pomieszczeń, w których utrzymywano przy życiu znajdujące się w stanie wegetatywnym pechowe kandydatki na Matki Wielebne. Kobiety te, z różnorodnymi uszkodzeniami mózgu, były pod ścisłą obserwacją. Raquella chciała natychmiast wezwać doktor Zhomę, odrywając ją na pewien okres od jej obowiązków na Salusie Secundusie, by zobaczyła, czy może w jakikolwiek sposób pomóc Annie… ale nie była jeszcze gotowa poinformować Imperatora o tym, co się stało. Może wciąż miała czas. Musiała być bardzo ostrożna. Dorotea też leżała kilka dni nieprzytomna podczas przemiany, więc Raquella nie traciła tak łatwo nadziei. Jednak Dorotea była silna, dobrze wyszkolona i zaangażowana… natomiast Annie Corrino brakowało tego wszystkiego. Stanu Anny nie dało się porównać ze stanem Dorotei; była to katastrofa i nawet wszystkie głosy w głowie Raquelli nie potrafiły jej poradzić, jak ma uniknąć przykrych konsekwencji ze strony Imperatora. Siostra Valia osobiście przeżywała tę tragedię. Przesiadywała godzinami przy łóżku Anny, mówiła do niej, dotykała jej ręki, usiłowała przywołać ją do przytomności. Kiedy Raquella weszła tego popołudnia do sali, w której leżała Anna, Valia była blada i wyglądała na przerażoną. —Czy Imperator Salvador został już poinformowany? — zapytała. — Jak twoim zdaniem zareaguje? —Powierzył siostrę naszej opiece. Kiedy się dowie, co się wydarzyło, zgromadzenie może się znaleźć w poważnym niebezpieczeństwie. Chyba że Anna wyjdzie ze śpiączki. Oczy Valii zwęziły się, z trudem przełknęła ślinę. —A gdyby nigdy się nie dowiedział, co się dokładnie stało? — zasugerowała. — Mogłybyśmy powiedzieć, że to był tragiczny wypadek, że podczas ćwiczeń w dżungli została zaatakowana przez drapieżnika albo że spadła ze śliskiej ścieżki na urwisku, jak siostra Ingrid. —Ale ona nie umarła, moje dziecko, a nawet gdyby, to nie jest usprawiedliwienie. Ponosimy za nią odpowiedzialność. W przytłaczającej ciszy spojrzały na dziewczynę. Żadna z nich nie powiedziała już ani słowa. Nagle Anna usiadła, ciężko dysząc. Otworzyła oczy i rozejrzała się. Wydawało się, że nie poznaje otoczenia. Jej usta poruszyły się i wydobyły się z nich niezrozumiałe dźwięki, najpierw ciche, potem coraz głośniejsze, aż w końcu Raquella zdała sobie sprawę, że brzmią jak głosy Innych Wspomnień, które pojawiały się również w jej głowie. Zdawały się prowadzić bezsensowne, nakładające się na siebie rozmowy, tyle że głosem Anny. Wołając sanitariuszki, Raquella zadrżała na myśl o tym, że podjęta przez Annę próba przemiany mogła się zakończyć uszkodzeniem móz-gu, jak stało się z innymi ochotniczkami, którym się to nie powiodło. Może byłoby dla niej lepiej, gdyby umarła. Przez następny tydzień zachowania Anny śledziła mentatka Karee Marques i kilka innych czarodziejek. Opiekowały się nią, nie odstępowały jej na krok. Chociaż Anna odzyskała przytomność, mogła już nigdy nie powrócić do normalnego stanu i Raquella wiedziała, że nie może zbyt długo zwlekać z powiadomieniem Imperatora. Przed przekazaniem mu wiadomości chciała jednak lepiej zrozumieć, co się dzieje z Anną. Wezwała Valię i Doroteę — Matkę Wielebną Doroteę — by wysłuchały sprawozdania czarodziejek. Karee Marques wyglądała na bardzo poruszoną. —Pomieszane głosy Anny w większości ucichły, chociaż nadal pojawiają się i znikają strzępy ich wypowiedzi — oznajmiła. — Nie zawsze są to echa Innych Wspomnień. Czasami cytuje fakty, przypadkowe fragmenty wiedzy, takie jak listy wydarzeń historycznych, jakby wylewały się z niej spontanicznie informacje. Zachowuje się jak osoby, które niegdyś nazywano mądrymi głupkami. Ma niewiarygodną zdolność zapamiętywania pewnych szczegółów.

Może się okazać przydatna, jeśli nauczy się panować nad tym niesamowitym strumieniem informacji. —Nie mamy pojęcia, skąd się to wzięło, ale siostra Anna stała się ekspertem w sprawach technologii podróży przez zagiętą przestrzeń — odezwała się siostra Esther-Cano, najmłodsza z czarodziejek czystej krwi. — Cytuje mnóstwo informacji o wszystkich aspektach budowy i eksploatacji statków, włącznie z zawiłościami matematyki Holtzma-na i komór nawigacyjnych. Karee potwierdziła to skinieniem głowy. — Sprawdziłyśmy szczegóły w takim stopniu, w jakim zdołałyśmy, i nie znalazłyśmy żadnych błędów. Anna najwyraźniej wie więcej, niż podają opublikowane artykuły… zupełnie możliwe, że są to tajne informacje, które ma tylko Venport Holdings. Trudno ją oderwać od takich rzeczy, choćby po to, by ją nakarmić. Raquella położyła dłonie na stojącym przed nią biurku. — Czy rozprawia w miarę rozsądnie o innych rzeczach? — zapytała. Karee pokręciła głową. — Nie wydaje się zainteresowana czymkolwiek poza podróżami przez zagiętą przestrzeń, przynajmniej na razie. Mówi, że zbuduje so bie statek i zostanie nawigatorem, żeby na zawsze uciec z tego miejsca. —Nie robi żadnej tajemnicy z tego, że nienawidzi swego obecnego miejsca pobytu — dodała siostra Esther-Cano. — Przede wszystkim nigdy nie chciała przylecieć na Rossaka. Została do tego zmuszona. —Przedtem była niezrównoważona emocjonalnie — zauważyła Valia zdenerwowanym głosem — ale wydaje się, że to, z czym mamy teraz do czynienia, to coś zupełnie innego. Donosiłam już wcześniej o oznakach jej dziwactw umysłowych, takich jak zdolność manipulo-wania zachowaniami kolonii owadów. Mówiła mi też, że potrafi kierować za pomocą myśli gąszczem mgielnic w pałacowych ogrodach. Może ma jakiś dziwny mechanizm obronny, którego nie udało się nam rozpoznać. —Znam Imperatora i wiem, że nie puści tego płazem — ostrzegła zebrane Dorotea. — Atakuje pochopnie i łatwo obwinia. Musimy niezwykle ostrożnie przedstawić mu ten problem. Czując się jak męczennica, Raquella zwiesiła głowę. — Jestem Matką Wielebną zgromadzenia żeńskiego. Przyjęłam An nę Corrino pod moją opiekę i obiecałam ją chronić. Dlatego sama polecę na Salusę Secundusa i przekażę tę straszną wiadomość. Zabiorę Annę do pałacu i wezmę winę na siebie. Powiem całą prawdę i będę prosiła o wyrozumiałość. Może w ten sposób ocalę zgromadzenie, nawet jeśli będzie mnie to kosztowało życie. Dorotea wyprostowała się i Raquella wyczuła zmianę w jej zachowaniu, jakby to ona zamierzała wziąć tę sprawę w swoje ręce. —Nie, babko. Corrinowie już mnie znają i poważają — powiedziała. — Może uda mi się przemówić im do rozsądku. Cenili moje usługi… a zatem to j a powinnam się tam udać. —Nie mogę ci na to pozwolić — rzekła Raquella. —Teraz jestem Matką Wielebną. — Dorotea mówiła spokojnym głosem, ale wyraźnie słychać w nim było ton sprzeciwu. — Nie musisz mi na nic pozwalać. Zrobię to, co muszę. Mimo iż się temu sprzeciwiała, Raquella zdawała sobie sprawę, że młodsza kobieta ma rację. Poruszyła ją niesubordynacja, ale Dorotea faktycznie przeprowadziła wiele sióstr przez proces przemiany w Matki Wielebne… co jej samej nigdy się nie udało. A wybierając starannie kandydatki, Dorotea umocniła swoją pozycję we wspólnocie. Była ambitna i widać było wyraźnie, że ma aspiracje do przewo-dzenia zgromadzeniu. Podróż na Salusę Secundusa dobrze wyglądałaby w jej życiorysie. Czyżby podjęła walkę o władzę? Jeśli tak, była to ryzykowna gra. W końcu Raquella łaskawie się zgodziła, bo nie pozostało jej nic innego. — Dobrze. Leć i weź ze sobą Annę. Być może twoja znajomość z Corrinami jest naszą największą nadzieją. Valia wraz z dwiema z nowych Matek Wielebnych odprowadziła Annę Corrino i Doroteę na lądowisko dla promów kosmicznych na połączonych polimerami wierzchołkach drzew. Anna była uległa i chętna do współpracy, chociaż nadal mamrotała niezrozumiałe zdania. Jej wzrok był pusty, twarz bez wyrazu. Prom był gotowy do startu. Kiedy Valia pożegnała nerwowo Annę bez żadnej reakcji z jej strony, dwie Matki Wielebne pomogły księżniczce wejść na pokład. Zanim sama stanęła na schodkach statku, Dorotea odwróciła się do Valii.

— Czas, żebyś dokonała wyboru — powiedziała. — Będziesz po mojej stronie, kiedy wrócę? Raquella nie jest jedyną, która słyszy in ne głosy. Teraz wiele z nas zna prawdę… nie przedstawiono nam do kładnej wersji wydarzeń. Matka Wielebna Raquella podjęła straszne ryzyko, naraziła nasze dusze — l u d z k i e dusze! — dla zaspokojenia własnych ambicji. Nie wierzę w to, co ona, i nie podjęłabym takich samych decyzji, zwłaszcza w sprawie jej programów eugenicznych! — Skrzywiła się z odrazą. — Wiem o wszystkim, ponieważ pośród wspo mnień wielu istnień mam w głowie również niektóre wspomnienia Raquelli. Kiedy powiadomię o tym butlerian, a oni przybędą tutaj z wielką potęgą, żeby znaleźć komputery, które — jak obie wiemy — ukryte są gdzieś w tych jaskiniach, będziesz moją sojuszniczką czy wrogiem? Starannie to przemyśl. Valia zamarła, czując, że dostała gęsiej skórki. — Złożyłaś przysięgę wierności zgromadzeniu żeńskiemu — powie działa. — Nie możesz jej, ot tak, złamać. Na skroni Dorotei zaczęła pulsować żyła. —Jako ludzkie istoty obie jesteśmy powołane do wyższego celu: niszczenia myślących maszyn. Teraz znam prawdę i słyszę krzyki tych wszystkich pokoleń uciskanych przez Omniusa. Wzięło się to z pychy, ponieważ ludzie uważali, że potrafią zapanować nad technologią, którą sami wyzwolili. Nie możemy pozwolić, żeby się to powtórzyło! „Nie będziesz czynił machin na obraz i podobieństwo umysłu ludzkiego”. —Umysł człowieka jest święty — wyrecytowała Valia. Parę chwil później Dorotea wsiadła na prom i zamknęła za sobą właz. Niektóre rzeczy są za duże, żeby je ukryć. — autor anonimowy Krajobraz koło kwatery głównej butlerian — zielone wzgórza, rozrzucone wśród nich gospodarstwa, pastwiska z pasącymi się na nich owcami, kozami i krowami — przypominał Gilbertusowi oglądane kiedyś obrazy Starej Ziemi w starożytności. Nawet te zwierzęta wywodziły się od hodowanych na Ziemi. Cała ta scena miała klimat cenionego przez Erazma malowidła van Gogha Chaty kryte słomą w Cordeville. Gilbertus zasiadł z Manfordem Torondo do wystawnego śniadania na powietrzu składającego się ze świeżych produktów rolnych i mleczarskich. Z powodu wielkiej wyprawy, którą miał wkrótce poprowadzić na stocznie w układzie Thonarisa, Manford był zaskakująco rozmowny. — Jeśli pańskie przewidywania są prawidłowe, dyrektorze, odnie siemy wspaniałe zwycięstwo. Tego właśnie mi trzeba, by podtrzymać zapał moich zwolenników. Zrobimy dobrą rzecz dla ludzkości. Cieszę się, że będzie pan tam i wszystko zobaczy. Starając się zachować pozory, mentat jadł, chociaż nie był głodny. — Miło mi, że uznał pan wyniki moich przewidywań za wartoś ciowe — powiedział. — Wolałbym jednak nie towarzyszyć flocie. Nie jestem wojskowym i nie mogę zostawić szkoły. Muszę koordynować ważne programy nauczania. Jak zwykle ukrył pamięć rdzeniową w gabinecie, pożegnał się z robotem i wyszedł z niepokojem. Nie lubił zostawiać Erazma samego, ale nie miał wyboru. Wezwał go Manford. Gilbertus uświadomił sobie, że w pewnym sensie pracuje dla dwóch panów, a obaj są inwa-lidami. Przywódca butlerian zmarszczył czoło. — Nie chcesz być z nami i patrzeć, czy twoje mentackie przewidy wania się sprawdzają? — zapytał. Albans zachował spokój. —Wiem, że mam rację. —Wobec tego chcę, żebyś tam był, z moich powodów — rzekł Manford. — Na wypadek gdyby trzeba było dokonać korekty obliczeń. Wiedząc, że właśnie to doradziłby mu Erazm, mentat zgodził się bez dalszej dyskusji. Czując się zupełnie nie na miejscu, Gilbertus stał na platformie obok Manforda Torondo. Przed nimi, obok statków gotowych do wzniesienia się na orbitę, na rozległej, porośniętej trawą równinie zebrał się tłum wiwatujących butlerian. Pozbawiony nóg mężczyzna siedział w palankinie zawieszonym na drążkach spoczywających na ramionach dwóch ludzi, mistrzyni miecza stała u jego boku jak posąg strażniczki.

Manford promieniał, spoglądając na ciżbę. Zerknął na Gilbertusa. — A teraz, jak obiecałem, nadszedł czas, by usunąć plamę z pańskie go nazwiska, dyrektorze Albans, i pokazać tym wszystkim ludziom, że panu wybaczono, że jest pan godnym wyznawcą, w którego lojal ność nie można wątpić — powiedział. Tłum zaczął wiwatować. Gilbertus nie poczuł po tej pochwale wewnętrznego ciepła, które ogarniało go, ilekroć usłyszał komplement od Erazma. Ale udawał, że się cieszy, zadowolony, że Szkoła Mentatów odzyskała reputację. Manford uniósł ręce, by uciszyć zebranych, i krzyknął bez sztucznych wzmacniaczy: — Za pomocą mentackiej analizy Gilbertus Albans odkrył poło żenie największych być może stoczni, jakie kiedykolwiek zbudował okrutny Omnius. Z naszą powiększoną flotą usuniemy jeszcze jedną skazę pozostawioną przez myślące maszyny. Stań przede mną, Gilbertusie. Niech ludzie zobaczą mentata, który wskazał nam następny cel. Słysząc gromki aplauz, Albans pomyślał, że człowiek ten mógłby powiedzieć cokolwiek, a ludzie by to przyjęli. Chociaż czuł się nieswojo, znalazłszy się w centrum uwagi, dał krok do przodu i pokazał się wszystkim, podczas gdy Manford dalej zwracał się do tłumu. — Ostatnio, wskutek niefortunnego nieporozumienia, niektórzy zaczęli kwestionować oddanie dyrektora dla naszej sprawy. Odrzuć cie te wątpliwości. Czasami naukowcy wikłają się w teorii, natomiast prawdziwi bojownicy skupiają się na praktyce. Ten człowiek osiągnął oba cele. Przysiągł nam wierność, a jego wspaniała Szkoła Mentatów jest dowodem na to, że chce, byśmy na zawsze pozostali niezależni od myślących maszyn. Gilbertus nie miał wyboru — musiał tam stać i przyjmować wyrazy uznania. Anari Idaho wręczyła mu nawet swój miecz, żeby mógł nim pomachać przed tłumem, co jeszcze bardziej podekscytowało ciżbę. Rozumiejąc, czego się od niego oczekuje, i pamiętając napomnienie Erazma, by zrobił wszystko, co konieczne, żeby odwrócić od siebie podejrzenia, Gilbertus krzyknął wśród ogólnego zgiełku: — Na układ gwiezdny Thonarisa! Jako mentat nawykły do głębokich przemyśleń i długich rozważań przed przystąpieniem do działania czuł się wytrącony z równowagi, stojąc obok podżegacza, który tak wiele decyzji podejmował pod wpływem emocji. Zniszczenie opuszczonych stoczni nie będzie prawdziwą utarczką, która wymagałaby mentackich przewidywań przebiegu bitwy, ale wiedział, że kiedy zakłady w układzie Thonarisa zostaną zniszczone, siatka celownicza przemieści się i butlerianie zaczną szukać innego obiektu do zaatakowania. Tak, zawsze znajdą jakiś cel, a nie chciał, żeby stał się nim on. Złość, desperacja, zemsta, żal, przebaczenie. Trudno jest podsumować czyjeś życie jednym słowem. — Vorian Atryda, prywatne dzienniki, okres arrakański Ci ludzie pustyni zamierzali go zabić — Griffin nie miał co do tego żadnych wątpliwości. Mógł walczyć wręcz z przeciwnikiem, potrafił się obronić… ale nie mógł pokonać całego plemienia. Minęło dziesięć lat, odkąd Valia skoczyła do arktycznego morza, by go uratować, i prawie tyle samo, odkąd on ocalił ją przed pijanymi rybakami. Tworzyli z siostrą silny zespół, zespół, który p o t r a f i ł p r z e t r w a ć , ale teraz nie byli razem i nie mogli sobie wzajemnie pomóc. Dziwne, ale bardziej martwił się o nią niż o siebie i miał nadzieję, że Valia przeżyje stratę, jeśli on zginie na tym smaganym przez piasek świecie. Fremeni zabrali go wbrew jego woli do swojej kryjówki, lecz obecnie, kiedy uzyskali odpowiedzi na swoje pytania, nie odstawią go po prostu z powrotem do Arrakis z uśmiechami i przeprosinami. Mimo iż naib rozkazał swoim wyjętym spod prawa ludziom zostawić jego i Voriana Atrydę na pustyni, Griffin przypuszczał, że mogą się rozmyślić i podciąć mu gardło, wytoczyć jego krew i wziąć jego wodę na użytek plemienia. Tyle się nauczył podczas krótkiego pobytu na Arrakis. Przypomniał sobie, jak sprawnie ludzie na ulicy zabili rabusia i zabrali jego ciało. Ludzie pustyni uważali obcoświatowców za chodzące worki wody. Wiedział, że bez względu na to, jak to zrobią, nie poniosą żadnych konsekwencji za zabicie i że nikt nie zauważy zniknięcia przybysza z Lankiveila z jego pokoju w pensjonacie. Właściciel prawdopodobnie pomyśli, że zwiał, nie płacąc rachunku. Miał już powrócić na swoją zimną ojczystą planetę, wydając resztkę pieniędzy na lot z Arrakis… ale dziwnym zrządzeniem losu znalazł

w ostatniej chwili Voriana Atrydę i stanął z nim twarzą w twarz. Było to przynajmniej częściowe zwycięstwo, którego tak chciała Valia, ale nie wróci do domu i nikt się o tym nie dowie. Chyba że uda mu się uciec. Griffin nie był w stanie znieść myśli, że już nigdy nie będzie mógł porozmawiać z rodziną. To ostatecznie przekonało go, że musi działać. Musiał im opowiedzieć o tym, co znalazł, zwłaszcza Valii. Ale by to zrobić, musiał p r z e ż y ć . Pustynni ludzie wiedli ciężkie życie i brali to, czego potrzebowali… odtąd zatem Griffin będzie postępował tak samo i wykuwał swój los. Skoro naib i tak zamierzał go zabić, wydostanie się na pustynię, gdzie będzie miał — chociaż niewielką — szansę przeżycia. Fremeni postawili przed jego celą byle jaką straż, pewni, że otaczające sicz bezkresne piaski są jak mury więzienia, z którego nie można uciec. Pochlipując i udając słabość, Griffin zaczął błagać strażnika, by wszedł do środka. — Skorpion! Ukłuł mnie! Kiedy tamten wkroczył do celi z niecierpliwą i poirytowaną miną, Griffin okręcił się, z całej siły walnął go w podstawę czaszki i oszoło-mił. Fremen zareagował w porę i odchylił się do tyłu, ale nie udało mu się uniknąć ciosu; nie spodziewał się takiej umiejętności walki po słabym — jak mu się wydawało — obcoświatowcu. Osunął się na podłogę. Dysząc i pocąc się, Griffin skrępował go swoim paskiem i zatkał mu usta kawałkiem materiału oderwanym z posłania. Potem wypełzł po ciemku z celi i zaczął się skradać wydrążonym w skale korytarzem. Nieopodal przeszło kilku Fremenów, ale trzymał się w cieniu. Poczekał, aż w tunelach znowu zrobi się spokojnie. Wiedział, że siostra chciałaby, żeby odnalazł celę Voriana i zabił go podczas snu, ale nie miał pojęcia, gdzie trzymają jego wroga. Na razie mógł tylko mieć nadzieję, że uda mu się uciec i przetrwać na pustyni… żeby mógł wrócić do rodziny. Znalazł cysternę, w której Fremeni trzymali wodę plemienia. Starannie ją wydzielano, lecz nie pilnowano zbiornika. W ich kulturze złodzieje wody byli bardziej znienawidzeni niż mordercy, ale że por-wali go i być może chcieli ukraść wodę jego ciała, czuł się usprawiedli-wiony, biorąc pełny literjon. Znalazł też na skalnej półce przy zamkniętym grodzią wilgoci wyjściu fremsak z filtrem na twarz i kompasem. Ruszył przed siebie, mając nadzieję, że trafi w tej suchej dziczy na jakąś małą osadę albo obóz poszukiwaczy przyprawy. Wiedział, że ma niewielkie szanse. Na pustyni można było zginąć na różne sposoby. Vor leżał, nie mogąc zasnąć, i gapił się na nierówny kamienny sufit, ale nie widział go, bo zaglądał w swoją przeszłość i sumienie. Kiedy strażnicy podnieśli alarm, zerwał się z pryczy i odsunął wiszącą w wejściu zasłonę, pewien, że wrócili Andros i Hyla. Będzie z nimi walczył — lepiej zginąć w boju, niż zostać wygnanym przez Fremenów. Zanim zdążył ruszyć ciemnym korytarzem, przybiegła Iszanti i wydawało się, że ulżyło jej, kiedy się na niego natknęła. —No, przynajmniej nie byłeś na tyle głupi, żeby uciec z tamtym — powiedziała. —Uciec? Kto uciekł? —Ten Harkonnen ukradł wodę i uciekł na pustynię… chociaż nie mam pojęcia, co ten dureń zamierza tam zrobić. W umyśle Vora wszystko się zazębiło jak trybiki mechanizmu zegarowego. —A co ma do stracenia? I tak planowaliście go zabić. —Teraz, kiedy ukradł nam wodę, to właśnie zrobimy. Vor był już w ruchu. — Powstrzymamy go. Nie mógł odejść daleko. Jeśli naib wyśle lu dzi na poszukiwania, możemy go jeszcze uratować… i odzyskać waszą ceną wodę. Nie żeby oczekiwał, że będą za to wdzięczni. Zanim zdołała odpowiedzieć, wyrósł przed nim Szarnak. W słabym świetle jego twarz wyglądała jak zaciśnięta pięść. — Teraz widzimy, jak obcoświatowcy odpłacają nam za uprzej mość — wycedził. Vor odpowiedział cierpkim uśmiechem. — Uprzejmość? Zarzuciliście mu kaptur na głowę, oszołomiliście narkotykiem i uprowadziliście z jego kwatery. Zagroziliście, że zgła-dzicie nas obu. Macie osobliwą definicję uprzejmości. Iszanti roześmiała się. —Ten mężczyzna poprzysiągł ci krwawą zemstę, a ty bierzesz go w obronę? Jesteś dziwnym człowiekiem,

Vorianie Atrydo. —W życiu nic nie jest proste. Od czasu twardej rozmowy z młodym Harkonnenem Vor wiele rozmyślał o tym, co zrobił potomkom Abułurda. Obwinianie i karanie całej rodziny za grzechy pradziada nie było sprawiedliwe. Jego własny ojciec, Agamemnon, był jednym z największych zbrodniarzy w dziejach ludzkości, ale Vor nie poczuwał się do winy za jego zbrodnie. Griffin Harkonnen też nie zasługiwał na to, by cierpieć za winy przodka. Vor wiedział, że powinien był przynajmniej dotrzymać obietnicy zrehabilitowania Xaviera Harkonnena. Może powinien był też polecieć na Lankiveila i sprawdzić, jak się wiedzie potomkom Abułurda. Nie żywił do nich żadnej urazy. — Jeśli żyjesz setki lat, masz mnóstwo czasu na zrobienie tego, cze go potem żałujesz — powiedział do siebie cicho. Teraz, kiedy naiwny Griffin uciekł na pustynię, Vor autentycznie niepokoił się o niego. —Musimy go znaleźć i sprowadzić — powiedział. — Potem zdecy-dujecie, co z nami zrobić. Weźcie moją wodę, jeśli musicie, ale nie jego. Nie chcę, żeby płacił za to, co ja zrobiłem. —Jest głupim obcoświatowcem i powinniśmy pozwolić, by pożarły go czerwie — rzekł naib Szarnak. Iszanti potrząsnęła głową. — Ukradł Fremenom wodę i zapasy. Przynajmniej je odzyskamy. Jeśli temu głupcowi tak spieszno umierać, może to zrobić bez mar nowania naszej wody. Polecę z Vorem. Wzięli szperacz Iszanti, ale Vor uparł się, że on go poprowadzi. Kobieta pustyni uniosła brwi. —Jesteś pewien, że potrafisz? —Latałem takimi jednostkami parę razy dłużej, niż ty żyjesz — odparł. Unieśli się ze skał i wzbili w rozświetlone przez księżyce niebo. Vor wpatrywał się w piaszczyste pustkowie. — Nie będzie zawracał sobie głowy zacieraniem śladów. Nie wie, jak to robić. Będzie tylko starał się uciec. Dosyć szybko zauważyli na piasku sznur odcisków stóp znaczący jego szlak. Opuściwszy łańcuch skał, puścił się przez wydmy wypełniające dużą nieckę. Na zachodnim horyzoncie, może dwadzieścia kilometrów dalej, Vor dostrzegł linię gór. Griffin biegł prosto ku nim, mając pewnie nadzieję, że przed świtem znajdzie tam schronienie. Pokonał może trzy kilometry, zostawiając za sobą ślady jak stonoga. — Twój wróg jest głupi, Vorianie Atrydo — powiedziała Iszanti. — Ma szczęście, że nie przywołał jeszcze czerwia tym hałaśliwym brnięciem przez piach. Podczas pracy w brygadzie poszukiwaczy przyprawy stary Calbir nauczył Vora, czego dokładnie ma wyglądać. W świetle księżyca zalewającym pofałdowany bezmiar piasków ujrzał drgające zmarszczki na powierzchni, cienie rozchodzące się pulsującymi, koncentrycznymi falami. —Przywołał. — Vor dodał gazu. — Musimy go uratować. —Wiedziałam, że to powiesz. — Iszanti wskazała na zachód. — Jest teraz na linii stromych, miękkich diun. Nie możemy tam wylądować. Widzisz tę dolinę na wschodzie? Zrzuć mnie na skraju tych wydm. —I co tam zrobisz? —Zwrócę uwagę czerwia. Zatocz nisko koło, a ja wyskoczę. Potem możesz odlecieć i uratować tego idiotę, zanim przybędzie Szej— hulud. — Chwyciła plecak, który był przypięty do ścianki kabiny, i przytrzymała się drzwi. Vor zanurkował w stronę, którą wskazała. — Nic ci się nie stanie? — zapytał. Prychnęła. — Widziałeś już, jak przywołałam czerwia. Nic mi nie będzie. — Pchnęła drzwi i uśmiechnęła się do niego. — Pospiesz się, nie masz dużo czasu. Jeśli go nie uratujemy, stracimy wodę i naib Szarnak się zdenerwuje. Roześmiała się ze swego okrutnego żartu. Kiedy zdławił silnik, wyskoczyła i wylądowała w przysiadzie na miękkim piasku. Zataczając koło, Vor zobaczył, że grzebie w plecaku, by wyjąć potrzebne jej rzeczy.

Młody Harkonnen słyszał warkot zbliżającego się szperacza, a teraz dostrzegł też płynącą ku niemu suchą falę piasku, przez który przeorywał się czerw. Potwór wysunął już do połowy ogromny łeb i otworzył paszczę, którą odgarniał wydmy. Vor przyspieszył, ale skoro nie mógł posadzić szperacza na stromych wydmach, nie wiedział, jak może uratować Griffina. Nagle czerw zmienił kierunek i zaszarżował jak byk w stronę, gdzie czekała Iszanti. Musiała użyć jednego z synkopujących mechanizmów fremeńskich, które emitowały dźwięki wprawiające piasek w drgania. Vor znalazł miejsce do przyziemienia w łęku między diunami. Po chwili wahania Griffin zsunął się ze zbocza wydmy ku szperaczowi. Może i chciał umrzeć na pustyni, ale na widok potwornego czerwia zmienił zdanie. Szarpnął i otworzył drzwi niskolotu, by wdrapać się do środka, ale zatrzymał się, zobaczywszy Vora. —To ty! Dlaczego przyleciałeś za mną? —Żeby cię uratować. Niewielu było do tego chętnych. Griffin wciągnął się do kabiny w strugach piachu i kurzu, po czym zamknął drzwi. — Powinienem był ukraść taki szperacz — powiedział, patrząc na stery; takie same montowano w pojazdach powietrznych na innych planetach. — Wtedy nie musiałbym zadawać się z tobą. — Usiadł w fotelu drugiego pilota. Vor uśmiechnął się smutno. —Myślisz, że to znaczy, iż ci wybaczam? — zapytał Griffin, ścierając piasek z wąsów i koziej bródki. —Nie wybiegałem myślą aż tak daleko do przodu. A teraz siedź cicho. Muszę się skupić, żeby uratować przyjaciółkę. Zaryzykowała życie, by odwrócić od ciebie uwagę czerwia. Bojąc się, że hałas silnika może zwabić bestię, leciał wysoko, po czym zanurkował, gdy tylko zobaczył Iszanti brnącą grzbietem przypominającej wieloryba diuny i oddalającą się od miejsca, gdzie osadziła pulsujące rytmicznie urządzenie. Kobieta pustyni biegła przery-wanym krokiem, niczym pląsająca i przystająca co chwilę baletnica, równolegle do płaskiej niecki między wydmami, która nie dałaby jej lepszego schronienia niż same wydmy. Vor stwierdził, że może ją łatwo zabrać, podczas gdy czerw będzie zajęty dudniącym przyrządem. Kiedy zataczał koło, by siąść na stabilnym gruncie w niecce, Iszanti zbiegła z diuny pod kątem do niego. Nagle utknęła w spłachetku białego piasku, który wyglądał jak białe znamię na wydmach. Piasek zaczął falować i zapadać się pod nią. Vor przypomniał sobie jeden z wykładów o zagrożeniach czających się na Arrakis, które cierpliwie dawał mu Calbir. Powiedział mu wtedy o grającym piasku. Iszanti powinna była go zauważyć, lecz uciekała, patrząc na szperacz. Piasek ten wydawał serię grzmotów, kiedy pod naciskiem stóp jego ciasno zbite ziarna przesuwały się i tworzyły akustyczne konfiguracje. Podobny do odgłosów uderzeń w bęben łoskot piasku był dużo głośniejszy od dźwięków emitowanych przez dudnik i Vor zauważył, że czerw ponownie zmienił kierunek i szybko się zbliżał. Iszanti też go zobaczyła, ale zapadła się po pas w piasek, który wsysał ją jak bagno. Vor nie śmiał wylądować w pobliżu, bo ruchome piaski mogłyby wchłonąć również szperacz. Przez zbocze diuny przebiła się niczym taran głowa czerwia, którego przyciągały cichnące dopiero teraz drgania grającego piasku. Iszanti krzyczała. Widział panikę na jej twarzy. Griffin miał oczy rozszerzone z przerażenia. — Nie da rady! Vor skierował szperacz w dół. — Chyba uda mi się zbliżyć. Rzuć mi tę linę z przybornika. — Szpe racz podleciał bliżej Iszanti. — Teraz przywiąż ją do tamtego słupka. Kiedy jego statek schodził lotem nurkowym, Vor obserwował nadciągającą bestię. Widział, że nie zdąży, ale nie chciał w to uwierzyć. Iszanti starała się wydostać ze zdradliwego piasku. —Co chcesz zrobić? — zapytał Griffin. — To niemożliwe. Czerw… —Przejmij te cholerne stery! — wrzasnął Vor i gdy tylko Griffin chwycił drążek sterowy, szarpnął i odsunął pokrywę włazu. Gwałtowny powiew, który wtargnął do kabiny, omal nie wyrwał go z fotela, ale Vor przytrzymał się przymocowanej liny. Szperacz mknął nad diunami na kolizyjnym kursie z szarżującym czerwiem.

Owinąwszy się pod pachami liną, Vor wychylił się z włazu i zawisł w suchym powietrzu. Ryczały silniki, ale on krzyknął jeszcze głośniej. — Iszanti! Chwyć mnie za rękę! Griffin opuścił się niżej. Vor dyndał z wyciągniętą ręką, pokładając ufność w linie. Czerw wystrzelił wysoko, przeorując się przez piasek. Iszanti chciała złapać dłoń Vora, ale zobaczył, że zrzedła jej mina, kiedy zdała sobie sprawę, że ten nie zdoła podlecieć dostatecznie blisko. Czerw pochłonie i ją, i szperacz, ale Vor nie chciał się poddać. Podjęła decyzję za niego. W ostatniej chwili opuściła ramię, wydobyła się z piasku i potoczyła ze zbocza diuny, oddalając się od szperacza. — Nie! — krzyknął Vor, ale Iszanti zrobiła to celowo, poświęciła się dla nich. Osypujący się piasek i koziołkująca Iszanti przyciągnęły nieco uwagę czerwia. Podniósłszy się z trudem na luźnym piasku, dzielna kobieta odwróciła się i stanęła twarzą do potwora, nie zważając na Vora i statek, godząc się ze swym losem. Wzniosła obie ręce, ale Vor nie był w stanie powiedzieć, czy zrobiła to w geście sprzeciwu, czy w modlitwie. Zwisając z włazu, niezdolny powstrzymać potwora, Vor krzyknął do Iszanti, ale słowa uwięzły mu w gardle. Przy grzmocie spadającej lawiny piasku czerw uniósł się wprost przed nią, a Grimnowi ledwie udało się zboczyć i uniknąć zderzenia z czubkiem wydmy. Czerw pochłonął Iszanti i zniknął z nią pod powierzchnią. Oddalał się, drążąc tunel i zostawiając po sobie tylko fale na piasku. Chory z wrażenia Vor wisiał na linie, dopóki Griffin nie wciągnął go do środka. Wtedy chwycił stery i nabrał wysokości. Po chwili zauważył, że okrążają ich cztery fremeńskie szperacze. A zatem naib Szarnak wysłał też innych, ale za późno. Wszystko widzieli. Griffin nic nie mówił. Był zawstydzony i przybity. Pustynna eskadra przeleciała obok nich. Vor nie próbował ucieczki. Zawrócił i udał się za nią z powrotem do jaskiniowego osiedla. — Oddała życie, by nas ocalić — powiedział. — Wracamy do Fremenów. Czasami nie trzeba wielu gwoździ, żeby zabić trumnę. — Imperator Jules Corrino Imperator Salvador Corrino nie lubił być świadkiem tortur, nawet gdy stosowano je w jego imieniu. Rozumiał, że są niezbędnym narzędziem władzy, ale wolał nie widzieć i nie słyszeć ich szczegółów. Wy n i k i. Chciał tylko wyników. Jednak czasami nie mógł się uchylić od swych obowiązków. Doktor Zhoma zwijała się w męczarniach na wielofunkcyjnej ławie katowskiej, podczas gdy jeden z zakapturzonych „wydobywców prawdy” czynił swą ponurą powinność. Było ironią losu, że ów wysoki i chudy mężczyzna, Reeg Lemonis, posiadł fachowe umiejętności i znakomitą wiedzę o ośrodkach bólu w ludzkim ciele podczas kilkuletnich studiów na uczącym tej specjalności oddziale Akademii Suka zwanym Skalpel. Salvador był pewien, że w tej chwili administratorka akademii żałuje, iż jej szkoła wypuszcza tak dobrze przygo-towanych absolwentów. Butlerianie patrzyli krzywym okiem na skomplikowaną technologię, więc Lemonis musiał polegać na starych, wypróbowanych narzędziach. Za pomocą imadła do kruszenia kończyn zmiażdżył już Zhomie dwa palce. Teraz, przystawiając jej do głowy aparat do elektrowstrząsów, zerknął na Imperatora Salvadora i pozdrowił go. Obok władcy stał Roderick, również wyraźnie poruszony. Zhoma jęczała i wydawała niezrozumiałe dźwięki, z których tylko w nielicznych można było rozpoznać słowa. Zniosła wiele bólu, zanim Lemo-nisowi udało się wydobyć z niej jakieś ciekawe informacje. Widok jej cierpień zarazem odpychał i fascynował Rodericka, ale „wydobywca prawdy” nie wyrządził jej właściwie żadnej poważniejszej krzywdy fizycznej, dopóki się nie przyznała do spisku. Po tym nawet on nie miał dla niej współczucia. Lemonis skończył mocować elektrody, sprawdził urządzenie i podniósł głowę. — Te zeznania są szokujące, panie — powiedział. — Poczciwa pa ni doktor wyjawiła przerażające tajemnice, nieprawidłowości fi nansowe, poważne oszustwo… i przyznała się do popełnienia mor derstwa. Salvador zerknął szybko na Rodericka. — Do morderstwa? — zapytał. — Kto był ofiarą? Oprawca nagrał jej słowa, ale streścił je własnymi. — Zabiła swego poprzednika na stanowisku administratora aka demii, doktora Ela Bando. Wstrzyknęła mu w jego

gabinecie dzie siątki trucizn, a potem wykorzystała swoją pozycję, by zatuszować tę zbrodnię i przedstawić ją jako samobójstwo. Zaskoczony Salvador zamrugał. —Biedny doktor Bando! Tak bardzo chciała zająć jego stanowisko, że posunęła się do morderstwa? — Prychnął z odrazą. —Niezupełnie, panie. Przesłuchiwana twierdzi, że zdefraudował wielkie sumy przekazane przez ciebie Akademii Suka, czym o mało nie doprowadził jej do bankructwa. Utrzymuje też, że wymyślał dla ciebie bezwartościowe metody kuracji, za które pobierał skandalicznie wysokie honoraria. Salvadorowi zrobiło się gorąco, gwałtownie przyspieszył mu puls. — To kłamstwo. Musisz wziąć się do niej energiczniej, żeby dotrzeć do sedna. Najwyraźniej stara się mi teraz przypochlebić i będzie plot ła różne bzdury, by uniknąć bólu. Roderick miał nieprzeniknioną minę. —W takim przypadku, bracie, dalsze przesłuchanie będzie bez-owocne — stwierdził. — Lemonis jest bardzo kompetentnym śledczym z dyplomem Skalpela. —Och, ona mówi prawdę — rzekł oprawca. Nie zauważył zakłopo-tania Imperatora. — Ma jeszcze dużo do powiedzenia o spisku przeciw tobie, panie. Wydobycie z niej, kto ją do tego namówił, nie powinno już potrwać długo. Kiedy Lemonis przeszedł do następnej fazy tortur, Roderick spojrzał na Salvadora i powiedział: —Ona jest lekarką Suka, administratorką szkoły… osobą, którą sam wybrałem na twojego osobistego lekarza. Bardzo mi przykro, że cię zawiodłem. —To nie twoja wina. Jest sprytna i zwiodła nas wszystkich — rzekł Salvador. — A poza tym to ty ją przyłapałeś. — Doktor Zhoma wrzasnęła. Salvador wzdrygnął się i poczekał, aż ucichnie, po czym dodał: — Całkowicie ci ufam. Niespełna godzinę później oprawca doszedł do wniosku, że uzyskał wszystkie informacje, których mogła mu dostarczyć ofiara. Doktor Zhoma leżała połamana, ale jeszcze żyła, kiedy Lemonis przedstawił wyniki przesłuchania Imperatorowi. — Ta lekarka ma wysoką odporność na ból — stwierdził. — Zosta wiłem ją przytomną, żeby mogła ci odpowiedzieć na wszelkie dodat kowe pytania, panie. Salvadorowi zebrało się na mdłości, kiedy spojrzał na zakrwawioną Zhomę. Wiedział, że nie przetrzymałby połowy tego, co ona. Wolno oddychając, pochylił się nad nią i postarawszy się nadać swemu głosowi możliwie najgroźniejszy ton, zapytał: —No i co dla mnie zaplanowałaś? Jesteś zabójczynią? —Zgromadzenie żeńskie… —wykrztusiła. Imperator nie mógł patrzeć na jej posiniaczone usta i powybijane zęby. — Kartoteki eugeniczne… Nie można dopuścić, żebyś… spłodził dzieci. Skażona krew… Przysłano mnie, żebym cię… wysterylizowała. Salvadora ogarnęła wściekłość. —W y s t e r y l i z o w a ł a mnie? Chcą zniszczyć linię Corrinów? —Nie… tylko twoją. Imperatorami powinni być potomkowie Rodericka. Książę Roderick zmarszczył z wielkim niepokojem brwi. — Zgromadzenie żeńskie spiskuje przeciw władzy Imperatora? — Zerknął na Salvador. — Musimy zabrać od nich Annę. Wysłaliśmy ją tam dla jej bezpieczeństwa! Ale Zhoma jeszcze nie skończyła. Wybuchnęła śmiechem, który przerodził się w kaszel. Wydawało się, że poczuła przypływ sił. — Kiedy zobaczyłam, że chodzisz na pasku butlerian — powiedziała wyzywająco — doszłam do wniosku, że sterylizacja nie wystarczy. Po winieneś zostać zabity. — Osunęła się bezwładnie na ławę. — I tak każesz mnie zgładzić, powiem ci więc, co wszyscy mówią za twoimi plecami: Roderick byłby o wiele lepszym władcą. Kiedy bracia wrócili do pałacu, by zmienić poplamione potem i krwią Zhomy ubrania, natknęli się ku swemu

zdziwieniu na oficjalną delegację z Rossaka. W jej skład wchodziły siostra Dorotea, dwie inne siostry… i Anna. — No proszę — rzekł Salvador, spoglądając na brata, kiedy wcho dzili na podwyższenie, na którym stał tron — nie mogły wybrać lep szego momentu. Teraz znamy ich zamiary. Jednak Roderick zmrużył oczy i przyglądał się delegacji z niepokojem. Anna sprawiała wrażenie zakłopotanej i zdezorientowanej. Nie widać było, by coś jej dolegało, ale… była jakaś odmieniona, coś z nią było nie tak. Dorotea wzięła ją za rękę, wystąpiła do przodu i złożyła ukłon. — Wasza Wysokość, wydarzyła się straszna tragedia — powiedziała. Roderick podszedł szybko do siostry i złapał ją za ramiona, chcąc sprawdzić, co się z nią dzieje, ale ona nawet nie spojrzała na niego. Jej rozbiegane oczy zerkały to tu, to tam w rytm niesłyszalnej melodii. —Wyjaśnij to — rzekł — i pamiętaj, że od tego, co powiesz, zależy twoje życie i los całej Szkoły Rossakańskiej. —Powiem prawdę, bez względu na groźby. — Nie spuszczała wzroku z Salvadora. — Dawno temu nasza Matka Wielebna Raquella wyszła zwycięsko z walki z trucizną podaną jej przez zabójczynię, zmieniając biochemię swego ciała. Ta przemiana dała jej kontrolę nad wszystkimi aspektami funkcjonowania jej organizmu i otworzyła przed nią skarbnicę wspomnień poprzednich pokoleń. Stała się naszą pierwszą Matką Wielebną. Salvador zaczynał się już niecierpliwić. — Chcę się dowiedzieć, co zrobiłyście mojej siostrze, a nie wysłu chiwać wykładu o historii waszego zgromadzenia. Dorotea nie spieszyła się z wyjaśnieniami. — Zgromadzenie żeńskie starało się od lat posiąść sekret tej prze miany — ciągnęła — podając ochotniczkom niebezpieczne związki chemiczne w nadziei, że znajdzie do niej klucz. Niestety, wszystkie zmarły, ale mnie udało się niedawno zostać nową Matką Wielebną. Po udowodnieniu skuteczności tej metody wypróbowały ją też inne siostry, dzięki czemu mamy teraz więcej Matek Wielebnych. Nagle z ust Anny popłynął wartki strumień słów. Salvador uświadomił sobie, że są to nazwy planet wchodzących w skład Imperium. —Anna wmówiła sobie, że jest gotowa do przemiany, chociaż żad-na z nas tak nie uważała. Jest impulsywna. Ukradła i zażyła truciznę, zanim ktokolwiek zdołał ją powstrzymać. Leżała wiele dni w śpiączce, ale nie umarła. Kiedy się przebudziła, była odmieniona… jak widzicie. — Głos Dorotei pozostawał zaskakująco spokojny. —Ale nie sądzę, by została Matką Wielebną. Wydaje się, że utknęła gdzieś po drodze. —Skoro tak wiele kobiet umarło po zażyciu tego środka, dlaczego nie pilnowałyście go lepiej, żeby uniemożliwić naszej siostrze sięgnięcie po niego? — zapytał Roderick. — Wiedziałyście, że ma problemy emocjonalne! Dlatego wysłaliśmy ją do zgromadzenia żeńskiego: że-byście zapewniły jej bezpieczeństwo. —Anna jest niezwykle uparta i samowolna — powiedziała Dorotea. — I bystra. —Teraz jestem bystrzejsza — wtrąciła Anna bełkotliwym głosem. — W mojej głowie są ludzie, specjalne nauczycielki. Posłuchajcie ich. Zaczęła wyrzucać z siebie splątane zdania, słowa i pozbawione sensu nieartykułowane dźwięki, jakby wylewała je z misy, w której je wymieszano. Wzrok miała szklisty, minę nieobecną. Dorotea wyglądała na zmartwioną. — Podczas procesu stawania się Matką Wielebną siostra uzyskuje wgląd w ogromny zbiornik minionych istnień, wspomnień kobiet, które żyły przed laty — wyjaśniła. — Wydaje się, że Annie… częściowo udało się przejść przemianę. Księżniczka powstrzymała potok niepowiązanych słów równie nagle, jak zaczęła, i powiedziała swoim dobrze znanym tonem: — Głosy mówią mi, żebym teraz odeszła. Nie podoba się im, że się do nich wtrącam, ale jest już za późno. Już tam jestem. — Anno — rzekł Roderick — może usiadłabyś ze mną i porozma wiała jak dawniej? Jesteś w domu, bezpieczna. Nie odpowiedziała, ani jednym gestem nie dała znać, że go usłyszała. Po jej oczach widać było, że zagląda do innego, ukrytego w jej wnętrzu świata.

Otworzyły się z impetem główne drzwi i do holu weszła w biało— złotej szacie lady Orenna. — Dowiedziałam się, że wróciła do nas Anna. — Podeszła szybko do otumanionej księżniczki. — Och, dziecko, jak się czujesz? Wydawało się, że Anna usłyszała macochę. Spojrzała na nią z twarzą ściągniętą smutkiem. —Ranią mnie — powiedziała. —Kto cię rani? — zapytał Salvador, wstając z tronu. —Te głosy. Ranią mnie, ilekroć się odzywają… są jak wbijające mi się w mózg igiełki bólu. Imperatorowa Dziewica otoczyła ją ramieniem i przytuliła. — Może zostaniesz u mnie na noc, kochanie? — rzekła. — Zaopie kuję się tobą. A jutro pójdziemy do mgielnicowego gaju, który tak bardzo lubisz. — Chciałabym — powiedziała Anna. — Jestem teraz w domu. Imperator Salvador zmierzył złym wzrokiem Doroteę i jej dwie towarzyszki. — Zgromadzenie żeńskie powtórnie mnie zawiodło — powiedział. — Dwukrotnie jednego dnia! Zamknę tę waszą szkołę i rozgonię was! Roderick dotknął dyskretnie ramienia brata. —Ale musimy się więcej dowiedzieć — rzekł. — Może powinniśmy jeszcze porozmawiać o właściwej reakcji na ten problem. Pochopne działanie miałoby reperkusje w Imperium. —Imperatorze — odezwała się ku ich zaskoczeniu siostra Doro-tea — rozumiem twój gniew. Duża część zgromadzenia żeńskiego uległa zepsuciu i trzeba to usunąć, ale resztę możemy uratować. Część sióstr, jak ja i moje towarzyszki, Matki Wielebne, wierzy w inne zgromadzenie, które będzie dążyć do szlachetnych celów Imperium. Nadeszła pora położyć kres ekscesom, zaleczyć rany i podążać właściwą drogą. — Wiem wszystko o knowaniach waszego zgromadzenia — prychnął Salvador — o waszych kartotekach eugenicznych, o spisku, któ ry miał nie dopuścić do tego, bym spłodził potomka! Na szczęście pojmaliśmy waszą marionetkę, doktor Zhomę, nim zdążyła mnie wysterylizować. Dorotea zrobiła zaskoczoną minę. —Nic nie wiedziałam o tym planie — powiedziała — ale doktor Zhoma była protegowaną Matki Wielebnej. Nie znam jej dobrze. Zgadzam się jednak całym sercem, panie, że źródłem zepsucia jest program eugeniczny zgromadzenia żeńskiego. Rossakańskie siostry mają mroczne sekrety, lecz błagam cię, byś raczył zauważyć, że są wśród nas osoby rozsądne, które pragną współpracować z tobą… i d 1 a ciebie, panie. Część z nas jest lojalna wobec Imperium i wyznaje filozofię butlerian. —Ile osób liczy wasza frakcja? — zapytał Roderick. —Jesteśmy w mniejszości, ale wiele nowych Matek Wielebnych podziela moje głębokie obawy. —Nie będziesz czynił machin na obraz i podobieństwo ludzkiego umysłu — powiedziała jedna z towarzyszek Dorotei, niska kobieta z perkatym nosem i pieprzykiem na lewym policzku. Zaambarasowało to Salvadora. —Wiele razy słyszałem, jak mówi to Manford Torondo, ale o co jej teraz chodzi? — zapytał. — Co to ma wspólnego z tym, co się stało Annie? — Miał świeżo w pamięci spisek Zhomy. —Siostra Gessie mówi o najstraszniejszym uczynku zgromadzenia żeńskiego — oznajmiła Dorotea. — W ukrytych jaskiniach siostry trzymają zakazane komputery z odrażającymi kartotekami eugenicznymi. Nawet ja nie mam do nich dostępu, ale widziałam te komputery w Innych Wspomnieniach. Roderick zesztywniał. —Myślące maszyny ukryte w jaskiniach na Rossaku? —Co?! — Krzyk Salvadora odbił się echem w sklepionej sali. —W zgromadzeniu żeńskim zalęgła się zgnilizna, ale część nas nie może się z tym pogodzić. Dlatego chciałam osobiście przywieźć An-nę. Musiałam porozmawiać z tobą, panie, i poinformować cię o tej niegodziwości. Zamiast niszczyć zgromadzenie żeńskie, trzeba dokonać w nim czystki, skierować je na właściwą drogę. Błagam, nie karz całego zgromadzenia za działania zepsutej garstki. Większość sióstr nic nie wie o tych strasznych przestępstwach

i jeśli dostaną szansę, przyłączą się do nas. —A te zabronione komputery — powiedział Roderick — masz na to dowody? Możesz je znaleźć? —Jestem tego pewna. Możemy poprosić o pomoc Manforda Torondo… —Nie ma potrzeby angażować w to butlerian — rzekł z zaniepokojoną miną Salvador. — To j a ponoszę odpowiedzialność za Imperium. Wyślę oddział wojska, by się tym zajął. — Spojrzał na brata, po raz pierwszy czując zadowolenie. — To już postanowione. Czarodziejki wyganiały Niewydarzonych, ale ci z nich, którzy przeżyli, znali dżunglę od podszewki. Dzięki moim dawnym związkom z nimi pokazali nam ukryte miejsca. - Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul, poranna mowa do wiernych Zgromadzenie żeńskie musiało być przygotowane. Nie tylko we-wnętrzne głosy ostrzegały Raquellę przed nadciągającym kryzysem, również siostra Valia podała jej konkretny powód zagrożenia. Stawszy się Matką Wielebną, Dorotea dowiedziała się ze starych wspomnień Raquelli o ukrytych komputerach. I zamierzała wyjawić tę tajemnicę butlerianom. Raquella musiała coś zrobić, by ochronić zgromadzenie, zanim tłumy fanatyków przybędą zniszczyć technologię, której nie rozumiały. Dorotea miała sojuszniczki wśród sióstr, zwłaszcza nowych Matek Wielebnych. Wiele tych kobiet, przerażonych nagłą sytuacją, nawoływało do położenia kresu sekretom. Dziewięć najżarliwszych Matek Wielebnych Dorotei domagało się przeszukania położonych na górze jaskiń z kartotekami eugenicznymi; były pewne, że znajdą tam dowody korzystania z nielegalnej technologii. W jaskiniach znajdowały się półki pełne dokumentów wydrukowanych na niewiarygodnie cienkich arkuszach papieru. Rossakańskie kobiety gromadziły od wieków te góry informacji. Do ich przejrzenia i przeanalizowania potrzebna by była cała armia mentatów. O holograficznej ścianie, za którą ukryte było drugie pomieszczenie, z zakazanymi komputerami, wiedziała tylko niewielka grupa spośród sióstr zajmujących się papierowymi kartotekami genetycznymi, ale gdyby tunele zostały splądrowane przez tłumy butlerian albo żołnierzy Imperium, ktoś na pewno natknąłby się na zakamuflowane pomieszczenie. Raquella dobrze wiedziała, że Dorotea nie ma żadnych konkretnych dowodów — nawet nowe Matki Wielebne opierały się na niewiarygodnych i niespójnych wspomnieniach głosów z przeszłości, do których miały teraz dostęp. Jej wnuczka mogła pamiętać niektóre działania Raquelli sprzed urodzenia Arlett, ale nie mogła wiedzieć na pewno, co stara Matka Wielebna myśli i robi t e r a z . Jednak już sama wzmianka o widmie komputerów była równo-znaczna z zarzutem, a emocje sióstr rozpaliły się jeszcze bardziej, kiedy Raquella kategorycznie odmówiła im dostępu do kartotek, wystawiła na wiodącej tam ścieżce dodatkowe strażniczki spośród czarodziejek i oskarżyła Doroteę o niesubordynację. Czuła się bezradna, widząc, jak opowiadają się po różnych stronach sporu. Karee Marques i pozostałe siostry mentatki już dawno przewidziały rozdarcie w zgromadzeniu żeńskim. Raquella wiedziała, że jeśli nie odniesie się otwarcie do tej sprawy, unikanie tematu zostanie potraktowane jako przyznanie się do winy. Musiała dotrzymać im pola i pozostać wierna celom, które ustanowiła, ważnym celom wymagającym zdecydowanej reakcji. Nara-dziła się z Karee, Valią, Sabrą Hublein i piętnastoma innymi siostrami z kręgu swoich najbardziej zaufanych, które znały najgłębsze sekrety… i dała im instrukcje. Potem śmiałym posunięciem zwołała wszystkie siostry na nadzwyczajne zebranie o świcie. Kiedy wschód słońca zaróżowił mgliste niebo, w największej jaskini spotkało się ponad tysiąc sióstr. W tak ogromnym tłumie nikt nie zauważył nieobecności siostry Valii i garstki jej starannie wybranych pomocniczek. Będą miały tylko jedną szansę. Stanąwszy przed zgromadzonymi, Matka Wielebna Raquella wzniosła ręce i czekała, aż zapadnie cisza. Patrzyła starymi oczami na morze twarzy. — Wiele z was chciało otwartej dyskusji — powiedziała. — Macie pytania i obawy. Czas, byście wszystkie powiedziały, co was dręczy. Wysłucham was i odpowiem. — Skinęła na dwie strażniczki wybrane spośród czarodziejek, a te zamknęły drzwi, zatrzymując je w wielkiej sali. — Zostaniemy tu, dopóki nie powiecie mi, co myślicie, nawet jeśli zajmie to cały dzień. Była gotowa na wszystkie komentarze i pytania. Ale miało to odwrócić ich uwagę. Musiała zyskać na czasie.

Kiedy reszta zgromadzenia żeńskiego uczestniczyła w zebraniu, Valia ruszyła z tuzinem lojalnych sióstr demontować zakazane komputery. Za holograficzną barierą rozłożyły je na części, usunęły gęsto upa-kowane żelowe moduły pamięci i dźwigami dryfowymi znajdującymi się w starych kanałach wentylacyjnych i szybach dostępu zwiozły do podnóża urwiska. Matka Wielebna Raquella pokazała im kryjówkę, gdzie komputery były chronione przed zagrożeniami czającymi się w podszyciu dżungli i gdzie na pewno nie znajdą ich butleriańscy łupieżcy, żołnierze Imperium ani podejrzliwe siostry. Kiedy Raquella omal nie umarła na zarazę zesłaną przez Omniu-sa, jeden z wypędzonych przez czarodziejki z jaskiniowego miasta Niewydarzonych zabrał ją do ukrytej w dżungli siedziby tych zdeformowanych istot. W jaskiniach pod lejem krasowym Niewydarzony opiekował się nią i przywrócił jej zdrowie. Nikt inny nie odnalazł tego miejsca, a Niewydarzeni wymarli w ciągu kilkudziesięciu lat, które minęły od tamtej pory. Matka Wielebna sama nie była tam od lat, ale pamiętała to miejsce. Valia poprowadziła towarzyszki do dżungli w zapierającym dech pośpiechu, ale sprawnie jak oddział wojska. Lej krasowy będzie idealną kryjówką dla komputerów i przechowywanych w nich bezcen-nych informacji. Jak nauczył nas dżihad Sereny Butler, przeciw wrogom ludzkości musimy używać każdej broni, jaką można sobie wyobrazić. Ale co zrobić, jeśli ci wrogowie sami są błądzącymi ludźmi? — Ptolemeusz, dzienniki badawcze z Denali Kiedy Ptolemeusz skończył reperować pierwszą z doskonałych form kroczących cymeków, poczuł powrót podniecenia, nawet optymizmu. Pochłonięty studiowaniem mechanicznych układów, prawie zapomniał o bólu i rozczarowaniu, jakimi napełniała go samotna praca. Bez doktora Elchana stała się dla niego obsesyjnym wręcz dążeniem do przywrócenia porządku i naprawy tego, co zostało zepsute. Musiał to zrobić dla dobra ludzkości. Myślowodowe styki łączące nerwy z pancernymi kończynami były niezwykle złożone i Ptolemeusz musiał się jeszcze wiele nauczyć, zanim będzie mógł sterować mechanicznym wojownikiem za pomocą impulsów nerwowych. Z drugiej strony pancerne formy kroczące były stosunkowo prostymi maszynami, poruszanymi przez silniki, tłoki i przewody, i można było nimi kierować bardziej tradycyjnymi środkami. Ptolemeusz skonstruował małą kabinę, którą podwiesił pod jednym z krabopodobnych ciał. Hermetycznie zamknięta, wyposażona była w systemy podtrzymywania życia, które pozwalały mu siedzieć w środku i badać mroczny krajobraz Denali. Po przetestowaniu tych systemów wszedł przez właz do kabiny, zamknął ją, otworzył zawory zbiorników powietrza i włączył układy. Ogromna maszyna zahuczała i podniosła się na masywne nogi. Wyobrażając sobie, że jest jednym z neocymeków, zdawał sobie jednak sprawę, że Elchan zganiłby go za taką pychę. Ptolemeusz poświęcił całe życie postępowi i polepszaniu cywilizacji, nigdy zaś nie myślał o osobistej chwale. Teraz jednak wiedział, że jeśli uda mu się zrealizować plany, czekają go wielka sława i powszechny podziw. Oczywiście, jeśli przeżyje, a ludzie to zrozumieją. Przesunął jedną z sześciu nóg do przodu, potem kolejną i następną. Chodzenie w takim aparacie było skomplikowanym zadaniem, bynajmniej nie intuicyjną czynnością, zdumiewało go więc, że cymeki tak płynnie poruszały się w swych mechanicznych ciałach, posługując się tak szerokim zestawem nóg, chwytnych rąk, kół, a nawet skrzydeł. Paląc się do tego, by wypróbować zmodyfikowaną maszynę, a także zobaczyć, co da się odkryć we wrogim otoczeniu i uratować, zamknął drzwi łączące hangar z laboratorium, rozhermetyzował pomieszczenie i zdalnie otworzył wrota. Do modułu napłynęły zielonkawe opary. Patrząc przez plażowe okna kabiny, wprawił w ruch segmentowe nogi. Najpierw ostrożnie, a potem z coraz większą pewnością kroczył przez usłane głazami pustkowie między modułami badawczymi. Za-słona toksycznych chmur nadawała otoczeniu wygląd niczym z koszmarnego snu. Mgła rozmazywała światło z modułów. Dostosowując się do zsynchronizowanych ruchów trzech par nóg, Ptolemeusz przeciął płaskie lądowisko, na które promy zrzucały za-opatrzenie, i zapuścił się poza ośrodek naukowy. Przed laty technicy budujący tę tajną placówkę w starej bazie cymeków przeczesali w skafandrach ochronnych teren w promieniu kilometra od niej, ale więcej nie penetrowali okolicy. W ośrodku miano prowadzić ważne badania z dala od wścibskich oczu butlerian; niewielu uczonych interesowało sporządzenie mapy tego niegościn-nego świata. Z pewnością o scenerię Denali nie dbał Josef Venport.

Jednak Ptolemeusz skupił się na poszukiwaniu szczątków dawnych cymeków, technologii, którą mógł wykorzystać. Kiedy jego mechaniczne ciało oddalało się od niknących w mroku świateł kopuł laboratoryjnych, włączył reflektory. Jaskrawe oczy wyci-nały stożki światła w wirujących oparach chloru. Na szczycie niskiego wzniesienia natknął się na złomowisko cielsk cymeków, ogromnych mechanicznych form rozrzuconych jak trupy na pobojowisku. Padły, jak stały, i leżały niczym kości prehistorycznych bestii, które przyszły tam, by umrzeć. Dla Ptolemeusza był to skarb. Wstrzymał niezdarne kroki swojej maszyny i patrzył z podziwem i radością, wyobrażając sobie, że wszystkie te formy bojowe znowu funkcjonują, że jest ich cała armia. Taka siła mogłaby stanąć naprze-ciwko każdego butleriańskiego motłochu! Ptolemeusz uświadomił sobie, że się uśmiecha — jeśli Manford Torondo przybędzie zniszczyć ośrodek na Denali, przekona się, że bronią go jego największe koszmary. Nawet rozrzucone na skałach i zdezaktywowane formy kroczące wyglądały przerażająco. Ptolemeusz przypomniał sobie opowieści o Tytanie Ajaksie, który w swym mechanicznym cielsku dokonywał rzezi zbuntowanych przeciw niemu populacji całych planet. Widział oczami wyobraźni maszyny cymeków chwytające zabobonnych butlerian, mistrzów miecza, wszystkich żądnych bezmyślnych zniszczeń. Za pomocą przycisków w kabinie podniósł niezgrabnie przednią, wieloczłonową nogę swej formy kroczącej i zacisnął uzbrojoną w pa-zury stopę. Przedstawiał sobie w umyśle, że oto ściska i miażdży tułów Anari Idaho. Wyobrażał sobie, że fanatycy Manforda będą się rzucali na formy kroczące i obłazili je jak wszy, waląc pałkami. Ale nie wyjdzie to im na dobre. Te formy kroczące są zbyt potężne. Gdyby wcześniej miał dostęp do takiego mechanicznego ciała, zabiłby wszystkich butlerian, którzy zaatakowali jego ośrodek badawczy na Zenicie… i nawet gdyby nie udało mu się znaleźć w tej formie bojowej w porę, by ocalić życie Elchanowi, zmusiłby pozbawionego nóg Manforda Torondo do przyglądania się rzezi butlerian, tak jak tamten uczynił z niego bezradnego świadka strasznej śmierci najbliższego przyjaciela. Kierując z kabiny mechanizmem, zdał sobie jednak sprawę, że ruchy jego nóg i chwytnych rąk są zbyt niezdarne na potrzeby szybkiego i płynnego prowadzenia walki. Będzie musiał stworzyć bezpośrednie połączenie nerwowe, by — wespół z innymi obrońcami cywilizacji — móc operować tymi maszynami z odpowiednią finezją. Minął cmentarzysko cymeków i przeszedł grzbietem wzgórza w miejsce, gdzie ciemne gazy się przerzedzały. Znalazł tam chylące się ku upadkowi budynki oraz jeszcze setkę pancernych form kroczących. Zamierzał zrobić wspaniały użytek z tego rumowiska — stworzyć nową siłę obronną, która umożliwi racjonalnie myślącym ludziom przeciwstawienie się szaleńcom pragnącym wtrącić cywilizację w mroczną otchłań. Uniósł wyżej swą formę kroczącą i wyciągnął przednią parę kończyn jak człowiek wygrażający pięściami bogom i przeklinający ich. Ten, kto gotów jest użyć złego narzędzia, sam jest zły. Nie ma od tego żadnych wyjątków. — Manford Torondo, Jedyna droga Pokładając całkowitą wiarę w mentackiej projekcji, Manford skierował swe statki do układu gwiezdnego Thonarisa. Był pod ogromnym wrażeniem, i trochę się bał, sposobu, w jaki Gilbertus Albans potrafił gromadzić góry faktów i na podstawie jedynie ledwie zauważalnych wskazówek odkrywać w nich prawidłowości. Mentackie procesy myślowe przypominały mu czary albo finezyjne procesy komputerowe; i jedne, i drugie budziły taki sam niepokój. Dyrektor szkoły zapewniał go, że tylko demonstruje, że ludzki umysł jest równy do-wolnemu komputerowi. Chociaż Gilbertus wykazywał niedopuszczalny podziw dla myślących maszyn, czego świadectwem stały się niepokojące uwagi, które wygłosił podczas zajęć w szkole, Manford doszedł do wniosku, że mentaci i butlerianie są naturalnymi sprzymierzeńcami i walczą po tej samej stronie. W prywatnej kabinie na jednostce dowodzenia klasy balista Manford kontynuował lekturę przerażających dzienników Erazma. Okrutne opisy tortur i eksperymentów, którym niezależny robot poddawał niezliczonych ludzi, wraz z jego dziwacznymi i odrażającymi rozmyśla-niami nad zebranymi w ich trakcie danymi jeszcze bardziej zwiększały strach i wstręt Manforda. Ludzie nie pojmowali już, jak niewypo-wiedzianie złe były myślące maszyny, z których Erazm był najgorszą. Mimo iż przywódca butlerian odmówił wcześniej Gilbertusowi Ałbansowi wglądu w dzienniki robota, teraz, uznawszy mentata za ważnego sojusznika, pokazał mu je. Zwrócił jego uwagę na niektóre z najbezczelniejszych

twierdzeń. — Sam widzisz, jakie to podstępne — powiedział. — Każde słowo jest świadectwem tego, z czym walczymy. „Z czasem zapomną… i zno wu nas stworzą”. Gilbertus pobladł, czytając gęsto zadrukowane strony. Dzięki mentackim zdolnościom natychmiast zapamiętał tekst. — Czytanie tego przeraża mnie — przyznał. Był cichym człowiekiem, skoncentrowanym na prowadzeniu szkoły i uczeniu studentów. Mimo odświętnego nastroju panującego na statkach nadal sprawiał wrażenie, że nie czuje się dobrze, biorąc udział w tej ekspedycji. Wymówiwszy się potrzebą skupienia przed zbliżającą się bitwą, poprosił Manforda o pozwolenie na odejście do swej kabiny. Statki były w drodze już ponad pół tygodnia. Placówka w układzie Thonarisa była od dawna nieczynnym ośrodkiem przemysłowym, więc butlerianie nie czuli potrzeby skorzystania z nieprzewidywalnych silników zaginających przestrzeń. Podczas podróży do odległego układu wśród butlerian rosły niczym para buchająca z gorącej kąpieli oczekiwanie i podniecenie. Manford uważał jednak od pewnego czasu, że rozbicie kolejnej sterty niefunkcjonujących już maszyn jest niewiele wartym zwycięstwem i znaczy dużo mniej, niż sądzą jego zwolennicy. Mimo to im częściej pozwalał im na niszczenie namiastek wrogów, tym chętniej pójdą za nim do podobnych akcji przeciw mniej oczywistym nieprzy-jaciołom, takim jak apologeci maszyn, którzy starali się racjonalizować korzystanie z niektórych ich form. Jego zwolennicy byli bronią, z której mógł wymierzyć i wypalić. Pozwoli, by zniszczenie stoczni w układzie Thonarisa stało się wentylem bezpieczeństwa i działaniem jednoczącym. „Umysł człowieka jest święty” — rzekł do siebie. Kiedy statki dotarły do celu, okazało się, że baza myślących maszyn jest dokładnie tam, gdzie przewidział mentat. Manford zobaczył jednak ze zdumieniem, że to nie cicha, skuta lodem placówka, lecz tętniący życiem ośrodek w pełni zautomatyzowanych linii produkcyj-nych, z których schodziły metalowe płyty poszycia kadłubów i elementy statków. Nad planetoidami unosiły się ogromne doki, w których budowano niezliczone jednostki. Ci, którzy stali z nim na pokładzie obserwacyjnym, włącznie z Gilbertusem Albansem, zaniemówili z wrażenia. Obiektów strzegło trzydzieści uzbrojonych statków patrolowych; Anari Idaho pierwsza dostrzegła na ich kadłubach godło floty kosmicznej VenHold. W zespole przemysłowym widać było co najmniej piętnaście innych statków VenHold. Chociaż butlerianie mieli nad nimi znaczną przewagę liczebną, jednostki patrolowe VenHold ustawiły się w szeregu, by dać odpór flocie Manforda. —Uwaga, intruzi: ten ośrodek jest własnością Venport Holdings — dobiegł przez linię pompatyczny głos. — Nie jesteście tu mile widziani. —Ten ośrodek jest schronieniem dla nielegalnej technologii myślących maszyn — rzekł Manford zirytowany pewną siebie postawą tego człowieka. — Wszystkie te statki, fabryki i materiały ulegają kon-fiskacie. Zamierzamy je zniszczyć. — Dotknął dolnej wargi i dodał: — Możesz ewakuować swój personel lub nie. Wybór należy do ciebie. Parę chwil później na ekranie pojawił się sam directeur Venport. — Jak śmiecie wtrącać się do moich legalnych działań? Nie uznaję waszej władzy. Naruszacie własność Venporta. Tymczasem Anari Idaho przejrzała serię obrazów. Kiedy Manford i Venport mierzyli się na ekranie gniewnymi spojrzeniami, powiedziała: — Reaktywował czternaście zakładów wytwórczych robotów. Wy gląda na to, że pracują dla niego maszyny. Jeśli będzie miał szansę, prawdopodobnie obudzi do życia pozostałe. Przywódca butlerian spojrzał na niego z odrazą. —Josefie Venport, nie wiem, czy jesteś przerażająco głupi czy po prostu zły. —Zawróć swoich barbarzyńców i natychmiast się stąd wynieś albo złożę w Lidze Landsraadu oficjalną skargę i przestanę świadczyć usługi dla wszystkich planet, które cię nie potępią — rzekł Venport z twardą miną. — Zażądam również reparacji, co do jednego kredyta, plus odsetki karne. To aż nadto, żeby doprowadzić do twojego bankructwa i położyć kres twoim durnym działaniom. Anari miała minę, jakby chciała rozpłatać ekran swym mieczem, ale Manford próbował zachować zewnętrzny

spokój. — Moje statki otrzymały rozkazy, jak tylko wylecieliśmy z Lampadasa. Składaj, jakie chcesz skargi, ale dzisiaj z n i s z c z y m y te zakłady. Wyłączył komlinię, po czym rozkazał pierwszemu szeregowi uzbrojonych statków wziąć na cel trzy z reaktywowanych fabryk. Gilbertus Albans zbladł. —Czy nie powinien pan dać mu czasu na ewakuację personelu? — zapytał. —Nie zniszczę ich centrum administracyjnego ani statków VenHold, ale to są zakłady robotów. Każdy, kto decyduje się na odtworzenie działań myślących maszyn, jest już potępiony przez Boga. Jeśli się nie podda, zniszczymy też resztę. Kiedy butleriańska flota oddala pierwszą salwę do trzech zautomatyzowanych zakładów maszyn, skutki jej siły rażenia były spektakular-ne. Eksplodowały zbiorniki paliwa i sprężonych gazów, a ich fruwające szczątki odbijały się od innych kopuł i roztrzaskiwały inne zbiorniki. Komlinia ponownie się zaświeciła i Anari doniosła: — Josef Venport znowu chce z tobą rozmawiać. — Tak myślałem. — Manford dał znak, by przyjąć połączenie. Venport wyglądał, jakby miał za chwilę doznać apopleksji. —Co zrobiłeś, potworze?! — krzyknął. — Miałem tam l u d z i ! Mam też w pozostałych obiektach. —Dałem ci szansę ewakuacji. Już przegrałeś. Mamy ponad dwieście statków. Chcesz im przeciwstawić tę garstkę jednostek patrolowych? Odpowiem na każdy akt agresji, niszcząc również je. —Jesteś ignorantem, Torondo — rzekł Venport. —Wprost przeciwnie, uważam się za inteligentnego i wielkodusz-nego, zwłaszcza teraz. Ci, którzy wybrali pracę w tych stoczniach, zostali sprowadzeni na manowce, ale niektórych można jeszcze ocalić. Jak powiedziałem wcześniej, pozwolę ci ewakuować personel. Czy pomieści się na trzech statkach? Masz godzinę. Zbierz wszystkich, których chcesz uratować, wsadź ich na te statki, a my przyjmiemy ich jako więźniów, zanim przystąpimy ponownie do oczyszczania tego miejsca. Twoimi zbrodniami, dyrektorze Venport, zajmiemy się później, po usunięciu tej plamy. Czy nóż może ranić tak głęboko jak sumienie? — Vorian Atryda, dzienniki arrakańkie Fremeni stali luźnym kręgiem w skalnej grocie; postanowiono już o losie dwóch obcych. Naib Szarnak patrzył na nich gniewnie, ale widać było, że uważa Griffina Harkonnena za nieważną osobę i winą obarcza przede wszystkim Voriana Atrydę. A Vor się z tym godził. Nie mógł się pozbyć wspomnienia wyrazu twarzy Iszanti, kiedy doszła do nieuniknionego wniosku, że nie zdoła jej uratować… ale nie zaniecha prób. Rzuciła się czerwiowi na pożarcie, bojąc się, że w przeciwnym razie wszyscy stracą życie. — Nie wiem, co wartościowego widziała w twoim towarzystwie Iszanti, ale myliła się. — Szarnak potrząsnął głową. — Przez ciebie straciła życie dobra kobieta. Stojący obok Vora młody Harkonnen wyglądał na zdruzgotanego tym, co przeżył. Cały jego trud poszedł na marne; porwał go wir wydarzeń, których najwyraźniej nie rozumiał i na które nie był przygotowany. — Powinieneś był zostawić mnie tam i pozwolić mi umrzeć — mruknął. — Nie prosiłem o ratunek… zwłaszcza ciebie. Vor nie mógł winić młodzieńca za próbę ucieczki, chociaż miała ona tak fatalne konsekwencje. —To nie była twoja decyzja, lecz moja i Iszanti — stwierdził. —Pozostawienie cię tam, żebyś zginął, oszczędziłoby nam wielu kłopotów i nie kosztowało życia tej kobiety — rzekł naib. Vor podrzuciłby go szperaczem do jakiejś odległej osady, skąd Griffin mógłby znaleźć drogę powrotną do miasta Arrakis, ale ponieważ otoczyły go maszyny fremeńskie, musiał wrócić do siczy. Była to sprawa honoru. — Moja rodzina pragnęła zemsty, by wyrównać rachunki — po wiedział Griffin — ale żałuję, że w ogóle podjąłem się zadania dopadnięcia ciebie. Naczelnik plemienia przyglądał się im ze ściągniętą miną, jakby byli irytującymi dziećmi. — Żaden z was nie powinien się tutaj dostać! To nie wasze miej sce. — Łypnął ze złością na Vora. — Nie znamy

cię, Vorianie Atrydo, i nie chcieliśmy cię poznać, a twoi wrogowie wyrządzili mnóstwo szkód naszym ludziom. Co do ciebie zaś, Griffinie Harkonnen, byłeś tak zaślepiony waszą krwawą waśnią, że nie zwracałeś uwagi na to, co tratujesz, goniąc za tym człowiekiem. — Wyciągnął długi, mlecznobiały sztylet zza pasa, a potem wyszarpnął drugi stojącemu za nim mężczyźnie i rzucił oba na zapiaszczoną podłogę. — Skończcie z tym. Sami rozstrzygnijcie wasz spór. Z a r a z . Nie chcemy się do tego mie szać, ale potem weźmiemy waszą wodę. Vor poczuł zimną pustkę w piersi. — Nie chcę z nim walczyć — powiedział. — Ta waśń zaszła za daleko. Naib był nieustępliwy. — Wobec tego każę was natychmiast zgładzić. Nie byłoby dla was lepiej, żebyście się bronili? Wstrząśnięty i szary na twarzy Griffin podniósł nóż. Spojrzał na jego ostrze, a następnie na Vora. — Moja siostra i ja czekaliśmy na tę chwilę całe życie — powiedział. Vor nawet się nie ruszył, żeby wziąć drugi nóż. Nie miał serca do tej walki. Szarnak popatrzył na niego z pogardą. —Wy, obcoświatowcy, jesteście głupcami. Zamierzasz tak stać i pozwolić mu, żeby cię powalił? —Wyrzućcie nas na pustynię i pozwólcie, żebyśmy poszli swoją drogą — zażądał Vor. — Zostawimy was w spokoju. — Stał sztywno, z opuszczonymi rękami. —Wystawiasz moją cierpliwość na próbę — warknął zdegustowany naib. — Nic z tego. Już powiedziałem. Zabijcie ich, jeśli nie podejmą walki — rzucił do swoich ludzi. Fremeni wydobyli sztylety i podeszli bliżej. Jednak Vor nadal próbował się targować. —A co ze zwycięzcą? I tak go zabijecie? —Może tak, może nie. —Zagwarantuj, że ten, kto wygra, zachowa życie. Obiecaj, że wróci bezpiecznie do cywilizacji. — Vor zwęził swe szare oczy i nawet nie drgnął, gdy przez twarz Szarnaka przemknęła burza złości. — Inaczej pozwolę, żeby mnie zabił… lepiej on niż pustynni złodzieje. Wśród zebranych Fremenów rozległ się szmer oburzenia, ale ich wódz roześmiał się. — Dobrze, przysięgam na swój honor, że odstawię zwycięzcę w bez pieczne miejsce i z zadowoleniem pozbędę się was obu. Vor pochylił się i z wielką niechęcią sięgnął po sztylet, następnie zaś stanął naprzeciw Griffina. Tamten uniósł broń o mlecznobiałym ostrzu i machnął nią w prawo i w lewo, by ocenić jej ciężar i ułożenie. Wyglądał na gotowego do pojedynku, ale był ostrożny. — Mam tarczę osobistą — rzekł Griffin — i widzę, że ty też. Będzie my walczyć jak kulturalni ludzie? — Kulturalni? — spytał Vor. — Uważasz, że to jest kulturalne? Naib Szarnak zmarszczył brwi. —Tarcze? — powiedział. — Nie będzie tutaj żadnych tarcz. Tylko nóż przeciwko nożowi. —Tego się spodziewałem — rzekł Griffin. Wziął głęboki oddech, a potem, zaskakując Vora, wyrzucił rękę do przodu i zadał ukośne cięcie. Ruch był tak szybki, że broń tylko mignęła. Nie spodziewając się takiej finezji, Vor ledwie zdążył odskoczyć i o włos uniknął ostrego jak brzytwa ostrza. Ktoś zadziwiająco dobrze nauczył tego Harkonnena technik walki. W odpowiedzi dźgnął bez przekonania swoim sztyletem, ale reakcja Griffina była szybka. Przerzucił nóż do drugiej ręki i znowu zaatakował. Vor odparował cios, a kiedy ostrza się zetknęły, usłyszał brzęk przypominający odgłos stuknięcia się kielichami. Fremeńskie sztylety nie miały rękojeści z prawdziwego zdarzenia, żadnego jelca, kiedy więc brzeszczot ześlizgiwał się po brzeszczocie, musiał wygiąć nadgarstek, by uniknąć rozcięcia knykci. Lewą ręką uderzył Griffina tak silnie w pierś, że tamten się zachwiał. Kiedy próbował odzyskać równowagę, Vor szybko ciął go w lewy biceps, upuszczając mu krwi, ale nie naruszając tętnicy. — Poddajesz się? — Vor nie chciał go zabić. Młodzieniec skrzywił się, odskoczył do tyłu i machnął sztyletem, by się osłonić.

— Nie mogę… w imię honoru Harkonnenów. Muszę walczyć do ostatka. Vor aż nazbyt dobrze wiedział, jakim brzemieniem jest honor rodu. Harkonnenowie kilka pokoleń przechowywali tę zastarzałą urazę do niego, a ich poczucie honoru sprawiało, że wątpił, by Griffin poczuł się usatysfakcjonowany, gdyby Atryda po prostu się poddał i pozwolił młodzieńcowi zwyciężyć… ale mimo to Fremeni odstawiliby go w bezpieczne miejsce. Fremeni rzucali zarówno słowa zachęty, jak i wyzwiska. Vor uważał, że nie obchodzi ich, który z nich wygra — chcieli tylko zobaczyć krew wytoczoną za śmierć Iszanti. Naib Szarnak przyglądał się poje-dynkowi w ponurym milczeniu. Vor mocno natarł. W swym długim życiu nabrał sporego doświadczenia w walce wręcz, ale od kilkudziesięciu lat żył w pokoju i unikał zwad. Brakowało mu praktyki. Mimo to starał się zadać ponowny, ale nie śmiertelny cios. Natomiast Griffin nie miał takich oporów i walczył z wprawą, której nikt się po nim nie spodziewał. Jego technika nie przypominała żadnej z tych, z którymi Vor się wcześniej zetknął, a widoczne początkowo w jego oczach powątpiewanie przerodziło się w pewność siebie, jakby usłyszał w głowie dodający mu otuchy głos. — Mówiłem ci, że byłem na Keplerze? — zapytał Griffin, nawet nie zdyszany. — Rozmawiałem z twoją rodziną. Vor poczuł nagle chłód. Podniósł nóż w samą porę, by odparować cios. — Twoja żona, Mariella. — Słowa Griffina płynęły szybko, stacca to. — Staruszka. Wiesz, że nie żyje? Precyzyjnie wybrał chwilę przekazania Vorowi tej wstrząsającej wiadomości — jego sztylet przedarł się przez zastawę Atrydy i wbił w pierś tuż pod prawym ramieniem. Nie była to śmiertelna rana, ale Vora przeszył ostry ból. „Mariella!” Natychmiast stracił chęć do walki, ale pozostał instynkt przetrwania. Odsunął się, kiedy Griffin skoczył na niego, po czym uniósł rękę, by zablokować następne cięcie, i machnąwszy nogą, kopnął przeciwnika w udo. Obaj się przewrócili. Krwawiąc z rany, Vor ledwie mógł poruszyć prawą ręką. Przepełniała go wściekłość. Leżąc na ziemi obok Vora, Griffin zadał kolejny cios, energiczne pchnięcie, które tamten odparował swym sztyletem. Miał jednak zbyt słaby chwyt i broń wypadła mu z dłoni. W ostatnim geście obrony złapał lewą ręką nadgarstek przeciwnika, by powstrzymać zbliżające się ostrze. — Co jej zrobiłeś? — wycharczał. Griffin zagłębił dwa wyprostowane palce w ranę Vora. Eksplozja bólu oszołomiła Atrydę, a chwilę potem miał już przytknięte do gardła mlecznobiałe ostrze. — Nic jej nie zrobiłem. Przyleciałem na Keplera w czasie jej po grzebu — odparł młodzieniec z lekką nutą smutku w głosie. — Nigdy nie chciałem skrzywdzić całej twej rodziny, tak jak ty skrzywdzi łeś moją. Chciałem tylko… chciałem, żebyś wiedział, że Harkonnenowie nie zasługują na piętno hańby, które wypaliłeś na ich na zwisku. Vor nie błagał o życie. Leżał nieruchomo, czując ostry sztylet na szyi i czekając na ostateczne cięcie. Do tego doprowadziły po latach jego długotrwałe związki z Xavierem i Abulurdem. — 1 odebranie mi życia przywróci honor twemu rodowi? — wy szeptał. Griffin siedział na nim okrakiem z przygarbionymi ramionami. Ostrze przytknięte do tętnicy szyjnej Vora drżało. W oczach młodzieńca wezbrały łzy, a wyraz jego twarzy przeszedł ze złości w niepewność, potem zaś w konsternację. W końcu odsunął sztylet od gardła Vora, podniósł się i odrzucił broń. —P o s t a n o w i ł e m, że cię nie zabiję, Atrydo — powiedział. — To dla mnie sprawa honoru. Jesteś odpowiedzialny za to, co zrobiłeś rodowi Harkonnenów, ale ja odpowiadam za swoje czyny. — Odrzucił kopnięciem lewej nogi oba noże i stanął twarzą do naiba i szemrających Fremenów. — Waśń dobiegła końca. —Jesteś słaby — rzekł Szarnak. — Przemierzyłeś w poszukiwaniu zemsty całą Galaktykę, a teraz, kiedy możesz zabić śmiertelnego wroga, obleciał cię tchórz? Griffin zmarszczył brwi.

— Nie muszę się tłumaczyć przed tobą ze swoich decyzji. Vor pozbierał się na nogi. Rwała go krwawiąca rana, ale zapanował nad bólem. Ludzie pustyni patrzyli na nich gniewnie i przysuwali się coraz bliżej. Szarnalc zacisnął pięści. —Griffinie Harkonnen — powiedział — ukradłeś wodę plemienia, a karą za tę zbrodnię jest śmierć. Vorianie Atrydo, jesteś wspólnikiem przestępstwa. Może zakończyliście waszą krwawą waśń, ale musicie spłacić dług wody wobec mego ludu. Weźmiemy wodę waszych ciał i niech wszechświat zapomni o was obu. —Zaczekaj. — Vor zaczął przeszukiwać lewą ręką kieszenie swego obcisłego pustynnego stroju. Ubranie było przesiąknięte krwią, ale wchłaniająca wilgoć tkanina, z której było wykonane, odzyska ją… jeśli pożyje tak długo. Wymacał woreczek, którego szukał, wyciągnął go i rzucił na ziemię, na której widać było ślady ich walki. — Cenicie wodę bardziej niż ludzi. Myślę, że jest mi żal Iszanti bardziej niż wam. Naib spojrzał na sakiewkę, jakby była pełna skorpionów. —Co to jest? — zapytał. —Jeśli naszą zbrodnią jest kradzież wody, spłacam nasz dług bo-nami na wodę, które dostałem za pracę w brygadzie zbieraczy przyprawy. To wszystko, co zarobiłem. Wymień je w mieście Arrakis na wodę. Dostaniesz pięć razy więcej, niż ukradł Griffin. Fremeni patrzyli na woreczek. Wielu z nich nigdy nie wytknęło nosa za pustynię, ale inni bywali w mieście i wiedzieli, jak spożytkować bony. Naib sprawiał wrażenie, jakby nie był pewny, czy ma przyjąć ofertę. — Weźmiecie moje kredyty, a i tak nas zabijecie? — naciskał Vor. — Macie honor czy jednak jesteście tylko złodziejami? Fremenów nie zadowalała jego propozycja. —Jest nam winien więcej wody — zauważył jeden z wojowników. —Weź ich wodę — rzekł inny. Ale naib wyprostował się. — Nie jesteśmy złodziejami ani mordercami — powiedział. — Żad na liczba bonów na wodę nie zrekompensuje cierpień, które na nas sprowadziliście, ale dla Iszanti wasze życie było coś warte. Nie chcę, by pozostał z nami jej zagniewany duch, robię to więc dla niej, nie dla was. — Ściągnął surowo brwi, lecz potem schylił się i podniósł woreczek. — Musicie jednak odejść z siczy. Spojrzał na swych ludzi, czekając, aż któryś z nich wyrazi sprzeciw wobec jego postanowienia, ale w końcu był ich naczelnikiem. Usza-nowali jego słowo i nikt nie przemówił przeciwko niemu. — A zatem niech się tak stanie — rzekł. — Jeden z moich ludzi za bierze was szperaczem Iszanti. Znamy stację meteorologiczną, która leży wiele kilometrów stąd. Tam was zostawi. Skorzystajcie z urządzeń telekomunikacyjnych stacji, ale nigdy tu nie wracajcie. Odwrócił się chłodno tyłem do Voriana i Griffina, nawet nie spojrzawszy na nich, co przypomniało temu pierwszemu, niczym w deja vu, jak sam odwrócił się plecami do Abulurda po skazaniu go na wygnanie za tchórzostwo. — Nie chcemy mieć już nic wspólnego z żadnym z was. Komputery są kusicielami i wykorzystają wszystkie swoje sztuczki, by doprowadzić nas do upadku. — Manford Torondo, Jedyna droga Dla Raquelli było to niczym koszmarny sen. Stała z Valią i tuzinem czarodziejek na szczycie urwiska i patrzyła na niebo pełne imperialnych statków wojennych o złotych kadłubach, które wylatywały z ogromnego zaginacza przestrzeni na orbicie i opadały na Rossaka niczym szarańcza. Było popołudnie i poza flotyllą szturmową nic nie przesłaniało czystego, błękitnego nieba. Panował zwodniczy spokój, odległe wulkany drzemały. Gdy tylko rozpoznała emblemat, lwa Corrinów, zdała sobie sprawę, że nie jest to napaść zbieraniny fanatyków, ale nie przyniosło jej to ulgi. Wcześniej mogłaby przypuszczać, że oficjalna reakcja Imperatora będzie bardziej przemyślana i powściągliwa, ale po tragedii Anny miał on powody do gniewu. Raquella wiedziała, że jej życie i istnienie zgromadzenia żeńskiego zawisły na włosku. — Przynajmniej nie wziął ze sobą butlerian — powiedziała, zerkając na Valię, która stała obok niej blada i spięta.

Na pełniącym funkcję lądowiska rozległym baldachimie wierzchołków drzew lądował statek za statkiem. — Może jest to promyczek nadziei. W jaskiniowym mieście poniżej punktu obserwacyjnego widziała biegające zdezorientowane siostry. Słyszała ich podniecone głosy, krzyki zdenerwowania. Nawet członkinie frakcji Dorotei miały powody do obaw. Zdawały sobie sprawę, że być może uwolniły smoka. Pomimo całego wyszkolenia i skupienia na zdolnościach umysłowych, pomimo medytacji i panowania nad mięśniami siostry nie były armią. Nawet garstka obdarzonych mocami parapsychicznymi potomkiń czarodziejek nie mogłaby wiele osiągnąć w walce. Natomiast Imperator Salvador Corrino przybył ze zbrojną potęgą. Opór tylko jeszcze bardziej by go zraził i sprowadził zagładę na zgromadzenie żeńskie. Raquella zdecydowała, że nie mogą stanąć do walki. Weźmie na siebie winę za to, co stało się Annie Corrino, i zginie, jeśli zdoła w ten sposób ocalić wspólnotę. Dzięki wytężonej pracy siostry Valii imperialni poszukiwacze nie znajdą żadnych dowodów na to, że zgromadzenie korzystało z zabronionych komputerów. Wszelkie inne oskarżenia, które Dorotea kierowała pod jej adresem, upadną. Kiedy żołnierze wysiadali z jednostek transportowych, Matkę Wielebną uderzyło, jak bardzo są młodzi; podobnie oficerowie, którzy wyszli za nimi. Słychać było buczenie maszyn, panowała atmosfera strasznej sprawności, w powietrzu wyczuwało się nieuchronnie zbliżającą się przemoc. Mniejsze jednostki bojowe opuściły się niżej i zawisły z bronią skierowaną w wyloty jaskiń. Bombardowanie spowodowałoby osunięcie się skał, zasypanie tuneli i śmierć wszystkich sióstr. Na razie jednak nie padł ani jeden strzał. Karee Marques zgromadziła wokół Raquelli tuzin groźnie wyglądających czarodziejek. Dawno temu ich legendarne moce parapsychiczne budziły trwogę, ale teraz pozostało po tym tylko wpółzatarte wspomnienie. —Pomożemy w obronie zgromadzenia, Matko Wielebna — powiedziała Karee. — Imperator nigdy nie poważyłby się na inwazję, gdybyśmy miały więcej czarodziejek. —Nie możesz nic zrobić, Karee. Zabiją nas, jeśli spróbujemy walczyć. — Raquella zaczęła schodzić ku żołnierzom. — Musimy znaleźć jakiś sposób, żeby ich ugłaskać. Na i tak już zatłoczonym lądowisku siadał duży, bogato zdobiony statek dryfowy i oficerowie pospieszyli wypełniać swoje obowiązki. Żołnierze utworzyli kordon na połączonych polimerami wierzchołkach drzew, przygotowując się do przyjęcia Imperatora. Z boku fla-gowej jednostki wysunęły się schody z poręczami i zbiegli po nich umundurowani mężczyźni z bronią jarzącą się od włączonych światełek, które pokazywały, że jest gotowa do strzału. Elitarne oddziały… osobista straż Imperatora. Za nimi wyłonili się dwaj wyżsi oficerowie, a potem ukazał się sam Imperator Salvador Corrino z idącym dwa kroki za nim bratem, Roderickiem, i władczo wyglądającą Doroteą. —Tak jak myślałam: Dorotea nas zdradziła — dała otwarcie wyraz swej odrazie Valia. —Coś zrobiła, to pewne — rzekła Raquella. — Porozmawiam bezpośrednio z nimi. Valia przywołała całą swą odwagę i wyprostowała się. —Jeśli Imperator przybył tu, żeby dokonać zemsty za to, co się stało Annie, powinnam ci towarzyszyć — powiedziała. —To ja jestem Matką Wielebną. Ja ponoszę odpowiedzialność. — Uśmiech Raauelli nie dodawał im otuchy. — Ale chcę, żebyś ze mną poszła. Może uda się nam uratować sytuację, pokazać im to, co chcą zobaczyć. — Odwróciła się do starej czarodziejki. — Karee, zbierz siostry mentatki w jaskiniach z rejestrami genetycznymi. Pozwolimy Imperatorowi szukać, gdzie będzie chciał, i miejmy nadzieję, że zdołamy go przekonać, iż zgromadzenie używa tylko ludzkich komputerów. Przed imperialnym flagowcem krzątała się służba, ustawiając mały pawilon i solidny tron dla Imperatora, skąd będzie mógł obserwować przebieg operacji. Salvador był w mundurze wojskowym, z pistoletem Chandlera u pasa. Kolekcja medali, baretek i złotych lwów na piersi sprawiała, że jego czerwona kurtka bardziej przypominała kostium niż strój prawdziwego dowódcy. — Do zakończenia śledztwa w sprawie zarzutów o poważne zbrod nie przeciw ludzkości na Rossaku obowiązuje stan wyjątkowy — za grzmiał jego głos wzmocniony przez aparaturę na stojących statkach, kiedy zobaczył zbliżającą się Matkę Wielebną. Raquella kroczyła z wysoko podniesioną głową. Tuż za nią szła jej świta, ale nie obejrzała się na nią.

— Twoja potęga wojskowa robi wrażenie, panie, a siostry uznają twoją władzę — powiedziała. Zbliżyła się, nie okazując strachu, a Salvador wdrapał się na tym-czasowy tron. Po obu jego stronach zajęli miejsca Roderick i Dorotea. — Reprezentuję tę szkołę — ciągnęła Raquella — i mówię w imie niu tych kobiet. Wysłałam Matkę Wielebną Doroteę z twoją siostrą Anną i moimi najszczerszymi przeprosinami za krzywdę, która jej się stała. — Wskazała żołnierzy, którzy stali na baczność wokół Impe ratora. — Najwyraźniej to nie wystarczyło. Czego jeszcze wymagasz ode mnie, żebym odpokutowała za ten straszny wypadek? Salvador wiercił się na tronie. — W ogóle nie dlatego przybyliśmy tutaj. — Spojrzał z irytacją na Rodericka, po czym podniósł brodę i odchrząknął. — Oprócz wiadomości o tragedii, która przydarzyła się naszej drogiej siostrze, otrzymaliśmy doniesienie, że wasza szkoła używa zakazanych maszyn do prowadzenia obszernych rejestrów eugenicznych. — Prychnął wą skim nosem. — Wiem też, że sporządzacie projekcje, którym rodom i jednostkom można pozwolić się rozmnażać… i że ja nie przeszed łem tego testu. Raquella poczuła, że w jej żyłach płynie lodowata woda. Tego się nie spodziewała. Jako Matka Wielebna Dorotea miała dostęp do Innych Wspomnień i z nich mogła się dowiedzieć o komputerach, ale w żaden sposób o wynikającej z projekcji skazie w genetycznym wyposażeniu Salvadora. Siostry mentatki na pewno nie powiedziałyby jej o tym, a zatem mogła to wyjawić tylko doktor Zhoma. Albo lekarka Akademii Suka po prostu zdradziła Raquellę, albo przyłapano ją i wy-muszono od niej to zeznanie torturami. Szept Innych Wspomnień stał się nagle tak głośny i niespokojny, że Raquella ledwie mogła myśleć. Salvador zniżył głos do pomruku, tak że słyszała go tylko Raquella i stojące obok siostry. — Wasze kartoteki eugeniczne są obarczone fatalnym błędem, jeśli wynika z nich, że waszemu władcy nie można pozwolić na spło dzenie dziedzica. Jego nozdrza rozdęły się. Wydawał się zakłopotany dodawaniem tego zarzutu do listy przestępstw zgromadzenia, gdyż nie chciał budzić zainteresowania poglądem, że może mieć wadliwe geny. Raquella postanowiła przystąpić do zuchwałego kontrataku. — Takie rzeczy opowiada siostra Dorotea? — Potrząsnęła głową, udając smutek. — Można się było tego spodziewać. Niedawno zażyła truciznę, niemal śmiertelną dawkę, by przejść przemianę w Matkę Wielebną. Tak wielka ilość zmieniających umysł środków prowadzi często do omamów i uszkodzeń psychiki. Widziałeś fatalne skutki uboczne, które wywołała u twojej drogiej siostry podobna dawka. — Widziała rosnącą złość na twarzy Dorotei, ale nadal patrzyła beznamiętnie na Imperatora. — Czy moja wnuczka wyjawiła ci, że sama leżała wiele dni w śpiączce, zanim się ocknęła, wprawdzie żywa, lecz odmieniona? —Twoja wnuczka? — Imperator obrzucił oskarżycielskim spojrzeniem Doroteę, po czym ponownie skierował wzrok na Raquellę. — Mówisz, że to wszystko mogło być halucynacją? Jeśli ta kobieta jest niezrównoważona, dlaczego wysłałaś ją na mój dwór?

—Rozpaczliwa sytuacja Anny wymagała podjęcia natychmia-stowych działań, wybrałyśmy więc na naszą przedstawicielkę moją wnuczkę Doroteę ze względu na jej wcześniejszą służbę na dworze. Wierzyłam, że doszła do siebie po ciężkiej próbie, ale teraz obawiam się, że cierpi na omamy. —Matka Wielebna może podawać w wątpliwość, co chce, panie — zabrzmiał ostry głos Dorotei. — Ale zgromadzenie żeńskie ma pomieszczenie pełne komputerów. To jedyny dowód, jakiego potrzebujemy. —Ludzie przewyższają maszyny pod każdym względem — rzekła Raquella, jakby intonowała słowa modlitwy. —Nie cytuj mi Biblii Protestancko-Katolickiej! — warknął Salvador. — Właśnie opublikowałem nowe wydanie pod swoim imieniem. —Podczas dżihadu pracowałam z Mohandasem Sukiem, niosąc pomoc ofiarom zarazy zesłanej przez maszyny, widziałam więc na własne oczy zło, do którego są zdolne — odparła Raquella, tym razem ostrożniej. — Patrzyłam, jak ginie ludność całych planet, nigdy więc nie próbowałabym ich odtworzyć. Kiedy stało się oczywiste, że Imperator nie wie, co na to powiedzieć, do przodu wysunął się Roderick Corrino. —Mamy dość powodów, by nakazać przeszukanie Rossaka i oczysz-czenie go, jeśli będzie to konieczne — rzekł. —Tutaj s ą komputery — upierała się Dorotea. —A gdzie dokładnie się znajdują, wnuczko? — Łagodny ton, jakim zadała to pytanie, jasno świadczył o tym, że Matka Wielebna współczuje tej kobiecie. — Widziałaś je na jawie czy tylko w snach? —Widziałam je w Innych Wspomnieniach. Powiedziały mi o nich te głosy… twoje wspomnienia. —Rozumiem — rzekła ze znaczącym skinieniem głowy Raquella do Imperatora. — Słyszy głosy. — Nie potrzebowała mówić nic więcej. —Pokaż mi, gdzie trzymacie te katalogi genetyczne bez względu na to, w jakiej są one postaci — zażądał Salvador, podnosząc się z tronu. — Chcę zobaczyć te, które dotyczą mojej linii rodowej i mojego potomstwa. —Pozwól, panie, że zaprowadzę cię do archiwum w jaskiniach, do których dostęp jest ograniczony — powiedziała z uśmiechem Raquella. Wszystko zostało zawczasu przygotowane. Katalogi genetyczne i drzewa genealogiczne sporządzono pismem ręcznym i przechowywano w tej nieudolnej, ale trwałej formie. Rejestry, wprawdzie niekompletne, zostaną wręczone Imperatorowi. Siostry mentatki zgromadziły odpowiednie tomy. Kiedy Raquella poszła przodem, w jej głowie trwała gonitwa myśli. Co wiedział Imperator? Czy przesłuchał doktor Zhomę? Czy le-karce Akademii Suka udało się już dodać do jego pożywienia środek sterylizujący, czy też jej misja zakończyła się całkowitym niepowodzeniem? — Jak dobrze wiesz, panie, stworzenie ogromnej bazy danych gene tycznych jest od stuleci ważnym programem realizowanym na Rossaku — powiedziała. — Mamy informacje o Butlerach i Corrinach oraz innych ważnych rodach. Czarodziejki, a teraz moje siostry, nigdy nie robiły z tego tajemnicy. Podczas gdy żołnierze zostali na stanowiskach, Raquella poprowadziła Imperatora i jego świtę biegnącą zboczem ścieżką do tajnych jaskiń. Po przybyciu na miejsce pokazała im dawną salę komputerową, w której obecnie znajdowały się tylko stoły, biurka i szafy z oprawio-nymi katalogami. Przy stołach siedziało siedem odzianych w czerń sióstr mentatek, które pod nadzorem czarodziejki mentatki Karee Marques przyswajały sobie informacje. Karee wzięła z półki tom i pokazała go Imperatorowi Salvadorowi. — Panie, mamy osiem mentatek, których jedynym zadaniem jest zapamiętywanie zbieranych setki lat informacji i dodawanie ich do tego, co już wiemy — powiedziała. — Kiedy zgromadzimy dostatecznie dużo danych, będziemy mogły przystąpić do ich przeanalizowania i sporządzenia projekcji. Te kobiety to komputery w ludzkiej skórze wykształcone na Lampadasie, w szkole wspieranej przez butlerian. W przypływie wściekłości Dorotea podbiegła do stojących na półkach tomów, otworzyła kilka i rzuciła na podłogę. Jej głos stał się ostry. — Były tutaj myślące maszyny! Komputerowe bazy gromadzonych przez setki lat danych, które sporządzały projekcje na temat przy szłych pokoleń!

Roderick i Imperator patrzyli na inne tomy, podobnie nieporu-szeni oficerowie. Czerwony na twarzy Salvador łypnął ze złością na Doroteę, która sprawiała wrażenie zdesperowanej. Odłączywszy się od grupy, biegała z jednego pomieszczenia do drugiego, ale niczego nie znalazła. W końcu stanęła w drzwiach ze skonsternowaną i gniewną miną. —Panie, musiały gdzieś ukryć te komputery! —Zapraszamy do przeszukania całego podziemnego miasta, panie — powiedziała Raquella najbardziej rozsądnym tonem, na jaki mogła się zdobyć. — Jedynymi „myślącymi maszynami” w zgromadzeniu są nasze ludzkie komputery. Mając mentatki, nie potrzebujemy zakazanej technologii. —Wybacz mi, Wasza Wysokość — odezwała się Valia nieco zdenerwowanym tonem, lecz Raquella wiedziała, że celowo nadała swemu głosowi drżące brzmienie — ale możliwe, że siostra Dorotea ma poczucie winy z powodu tego, co się stało twojej siostrze. Dorotea pracuje w laboratorium farmaceutycznym zgromadzenia i to ona opracowała dawkę trucizny, którą zażyła Anna. Kiedy Dorotea to usłyszała, jej oczy się rozszerzyły. —Dałam kapsułkę tobie, Valio, nie Annie Corrino. —Mylisz się. Nadal mam tę, którą mi dałaś. — Na dowód wyjęła z kieszeni sukni małą, ciemną pigułkę. Stara Karee Marques spojrzała z potępieniem na Doroteę, po czym obróciła się do Imperatora. — Siostra Valia ma rację, panie. Dorotea asystuje mi przy pracy w laboratorium farmaceutycznym. Te środki należy podawać pod najściślejszą kontrolą, a ona popełniła błąd, pozwalając, by z labora torium wydostała się bez nadzoru bardzo niebezpieczna dawka. Po mimo ostrzeżeń twoja biedna siostra zażyła tę truciznę. Dorotea zaczęła protestować, ale Salvador robił się wyraźnie coraz bardziej zły na nią. — Na razie dość już od ciebie usłyszeliśmy — powiedział. — Widzę, że to śledztwo będzie musiało sięgnąć głębiej, niż się spodziewałem. Mimo iż Raquella wystrychnęła Doroteę na dutka, nie czuła się bezpieczna. Imperator nie miał dowodów, ale miał podejrzenia. Zachowując spokój, spojrzała mu w oczy i powiedziała: — Możesz liczyć na naszą pełną współpracę, panie. Godny przeciwnik daje większą satysfakcję niż jakakolwiek nagroda finansowa. — Gilbertus Albans, Podręcznik taktyki, Szkoła Mentatów na Lainpadasie Wybuchy, które rozerwały trzy spośród zautomatyzowanych zakła-dów przemysłowych w układzie Thonarisa, usunęły wszelkie wątpliwości Josefa Venporta. Nawet on nie spodziewał się, że ci barbarzyńcy są tak żądni krwi — owszem, wiedział, że są ciemni, ale nie sądził, że tak bezwzględni. — Niech szlag trafi was i wasz zabobonny strach przed tym, czego nie rozumiecie — szepnął. Tylko tyle mógł zrobić, by powstrzymać wzbierający mu w gardle krzyk. Żałował, że nie ma przy nim Cioby, ale z drugiej strony czuł ulgę, że jest bezpieczna na Kolharze. Kiedy nie tak dawno naukowiec Ptolemeusz przybył na Kolhara i opowiedział o zbrodniczej napaści PółManforda na swoje laboratorium, Josef przypuszczał, że przesadza w opisie okrucieństwa. Ale teraz widział na własne oczy, że butlerianie są jak wściekle psy. Jeszcze nie przystąpili do ostrzału centrum administracyjnego, lecz Josef nie oczekiwał od pozbawionego nóg dziwoląga ani odrobiny współczucia. Obrócił się do stojącego obok mentata. — Zabił dziesiątki ludzi, którzy obsługiwali maszyny, zniszczył te obiekty. Nie przestanie, wiesz o tym. Draigo Roget przyglądał się dziełu zniszczenia, strzelając oczami to tu, to tam, a w jego głowie trwała gonitwa myśli. — To działanie miało zmusić pana do poddania się. Mają nad na mi znaczną przewagę. Na komlinii odezwał się Manford. — Jeśli nie skapitulujecie w ciągu pięciu minut, zniszczymy pozo stałe fabryki robotów — postawił ultimatum głosem, który brzmiał, jakby ktoś przeciągał metalowym kolcem po szkle. Venport wyłączył dźwięk i okręcił się do Draiga. —Przedstaw mi jakieś wyjście, mentacie! Przysięgam ci, że nie poddam tych stoczni bez walki. Użyj swojej wiedzy taktycznej. Wykorzystaj wszystko, co dostępne, i znajdź mi sposób na pokonanie Manforda Torondo.

—To będzie trudne, proszę pana. Będziemy mieli szczęście, jeśli ujdziemy stąd z życiem. Josef nabrał powietrza i wypuścił je. Wpatrywał się intensywnie w kompleks przemysłowy w układzie Thonarisa i wiszącą nad nim jak widmo zagłady flotę barbarzyńców. — Wobec tego znajdź przynajmniej jakiś sposób, żebym mógł mu zaszkodzić. Gilbertus Albans zanotował w pamięci pozycje różnych planeto-id, głównych zakładów, trzydziestu uzbrojonych statków patrolowych VenHold, piętnastu nieskategoryzowanych jednostek holdingu i grupy innych, w różnych stadiach budowy. Wykorzystawszy techniki, których dawno temu nauczył go Erazm, stworzył w umyśle trójwymiarowy plan całego kompleksu przemysłowego, a potem zajrzał do środka, starając się znaleźć słabe punkty i wyobrażając sobie różne sposoby, w jakie zdesperowany, być może skłonny do samobójczych posunięć przeciwnik mógłby użyć tych elementów układanki do obrony przed przeważającymi siłami butlerian. Nie spodziewał się, by Josef Venport łatwo pogodził się z przegraną. W Szkole Mentatów Gilbertus rozgrywał ze swoim najlepszym studentem, Draigo Rogetem, wiele takich taktycznych partii; były to eksperymenty myślowe i ćwiczenia bardzo podobne do gier wojennych, które prowadził z Erazmem na Corrinie. Teraz, kiedy Manford Torondo zmusił go do towarzyszenia flocie butlerian, ćwiczenia te wydały mu się dużo realniejsze. Osobiste uczestnictwo pozwalało mu uzyskać dane, których poprzednio nie posiadał. Zniszczenie tych zautomatyzowanych fabryk i doków ze znajdującymi się w nich w połowie zbudowanymi statkami nie było tym samym co zbieranie punktów w akademickich rozgrywkach. Chociaż nigdy nie powiedziałby tego głośno, zwłaszcza w obecności butlerian, z przyjemnością wspominał chłodną wydajność fabryk robotów, przewidywalność nieprzerwanej produkcji na stałym poziomie. Jeśli o niego chodziło, spędzał z Erazmem czas w spokoju i wy-godzie, zupełnie inaczej niż w dzikim kłębowisku emocji butlerian. W tych eksplozjach zginęli przecież prawdziwi ludzie. To wszystko bardzo go niepokoiło. Manford nie zadał sobie nawet trudu, żeby zbadać to, co zamierzał zniszczyć. Kiedy minął czas, który Manford dał im na opuszczenie reszty zautomatyzowanych zakładów przed ich zburzeniem, rozwścieczony Josef Venport przekazał wiadomość, że ustępuje, ale Torondo pozostał sceptyczny. Zerknął na Gilbertusa. —Jak to oceniasz, mentacie? — zapytał. — Próbuje nas oszukać czy naprawdę uznał swą klęskę? —Nie czytam w jego myślach, ale według mojej oceny ich obiektów przemysłowych, statków i możliwości obrony directeur Venport nie ma żadnej szansy wygrania tej bitwy. Jest inteligentny, muszę więc założyć, że dojdzie do tego samego wniosku, a zatem uważam, że jego poddanie się jest szczere. „Chyba że jest człowiekiem skłonnym do irracjonalnych zachowań — pomyślał — albo ma informacje, których my nie mamy”. Ale nie powiedział tego głośno. Manford Torondo wiedział już o zachowaniach irracjonalnych więcej, niż kiedykolwiek dowie się jakikolwiek mentat. Draigo udało się w zadziwiająco krótkim czasie wykonać polecenie Josefa i opracować pomysłowy plan, przy którego realizacji wykorzystano by do ostatniego kawałka wszelkie materiały, jakie miały do zaoferowania stocznie w układzie Thonarisa. Josef przestudiował plan i natychmiast go zatwierdził. — Dobrze. Jeśli to wszystko i tak ma zostać zniszczone, wolę to stracić, walcząc z tymi łotrami, niż poddać się i bezradnie patrzeć, jak rozbierają moją własność. — Wziął głęboki oddech, pogładził wąsa. — Chcę, żebyś oznajmił na otwartym kanale, że przystępujemy do całkowitej ewakuacji. Postaraj się, żeby brzmiało to przekonująco. Potem przygotuj te trzy statki. Tymczasem prawdziwe instrukcje zaszyfrowano i przesłano prywatnym kanałem awaryjnym do wszystkich lojalnych pracowników floty kosmicznej VenHold. Chociaż Josef gardził butleriańskim tyranem, znowu włączył komlinię. —W porządku, ty rzeźniku! — powiedział. — Zbieram resztę personelu w celu natychmiastowej ewakuacji. To dobrzy ludzie. Dasz słowo, że nie stanie im się krzywda? —Jeśli popełnili przestępstwa przeciw ludzkiej duszy, karę wymierzy im sędzia straszniejszy ode mnie — odparł Manford z tak nieludzką miną, że podobnej Josef nie widział nawet u zmutowanego nawigatora. Venport wywrócił oczyma, ale przypomniał sobie, że ma się zachowywać jak osoba pokonana.

— Nie o to pytałem. Czy b ę d ą b e z p i e c z n i ? Na podstawie obrazu na ekranie nie mógł stwierdzić, na którym z wielu statków wojennych znajduje się Manford. — Tak, z naszej strony nic im nie grozi. Ale ten kompleks prze mysłowy z o s t a n i e z n i s z c z o n y . Przyślij te trzy statki z ewakuo wanymi, a moi ludzie dokończą dzieła bez niepotrzebnego rozlewu krwi. Josef zachował twarz bez wyrazu. Zamierzał doprowadzić do bardzo potrzebnego rozlewu krwi. Rozłączył się, żeby jego ludzie mogli w spokoju kontynuować pracę. Trzy ogromne statki ewakuacyjne wyleciały piętnaście minut przed upływem ultimatum i skierowały się ociężale ku flocie butlerian. Były to potężne, odnowione jednostki robotów, co prawdopodobnie było zamierzoną zniewagą ze strony Josefa Venporta. Gilbertus rozpoznał ten model, wiedział więc, ilu mogą pomieścić pasażerów, choć nie ujawnił źródła swoich informacji. — Jestem zaskoczony, że directeur Venport tak szybko je załado wał, skoro personel był rozproszony na terenie stoczni — powiedział, chociaż obawiał się, czy Manford nie zinterpretuje tego jako wyrazu podziwu. — Prowadzi tę operację bardzo sprawnie. Przywódca butlerian uśmiechnął się. — Jego pracownicy muszą być przerażeni — rzekł. — Strach przed śmiercią zmusza człowieka, by się szybko ruszał. Gilbertus zmarszczył czoło, przyglądając się badawczo statkom i dokonując w głowie obliczeń. — Nie… nie sądzę, żeby to było właściwe wytłumaczenie. — Jego niepokój wzrastał. — Zapytaj, proszę, dyrektora Venporta o ogólną liczbę ewakuowanych. Manford zdziwił się, ale powiedział z roztargnieniem: —Jakie to ma znaczenie? Zatrzymamy ich jako jeńców na ich statkach. Możemy to ustalić później. —Muszę znać ich liczbę. To ważne. Manford wzruszył ramionami i skinął głową na Anari Idaho, która ponownie włączyła komlinię. Po paru chwilach na ekranie pojawił się wyglądający na podenerwowanego Josef. —Czego jeszcze chcesz? Te trzy statki są już w drodze. —Mój mentat chce znać dokładną liczbę ewakuowanych. —Dlaczego? Statki są w drodze. Policzycie głowy, kiedy do was dotrą. Są tam wszyscy, których jeszcze nie zabiliście. —On nalega. Gilbertus pokazał się obok Manforda. — Dlaczego uchyla się pan od odpowiedzi na to pytanie, dyrek torze Venport? Tamten mruknął coś pogardliwie o mentatach, po czym rzeki: — Sześć tysięcy dwustu osiemdziesięciu trzech, ale może to być nieprecyzyjny rachunek. Nie wiem dokładnie, ilu zamordowałeś, kiedy zburzyłeś te trzy fabryki. Nagle przerwał połączenie. Gilbertus przeprowadzał w myślach błyskawiczne obliczenia. Zaniepokojony obrócił się do Manforda. — To nie może być prawidłowa liczba — powiedział. — Venport nie mógł w tak krótkim czasie przemieścić tylu ludzi. Coś tutaj nie gra. Josef przyglądał się z centrum administracyjnego w układzie Thonarisa — którego, wbrew temu, co powiedział, nie ewakuował — jak trzy duże statki wlatują w środek barbarzyńskiej floty. Jednostki te zostały zbudowane przez myślące maszyny jako statki wojenne, którymi miały kierować roboty. Zautomatyzowane systemy nie potrzebowały personelu, tylko wyznaczonego kursu. Wielu ogarniętych paniką pracowników domagało się miejsca na jednostkach ewakuacyjnych. Słysząc ich biadolenie, Josef zastanawiał się, czy jednak nie wpuścić ich na pokład, ale pozostał stanowczy i wyprawił statki. Puste. — PółManford uważa, że zasadniczo wszyscy myślimy tak jak on. To jego słaby punkt. Czas, żeby ktoś nim brutalnie potrząsnął i obu dził go. Draigo zachowywał milczenie, patrząc, jak trzy statki zbliżają się do jednostek butlerian. Kiedy się w końcu odezwał, jego głos był cichy. — Teraz, gdy wiem, że wśród naszych przeciwników jest Gilbertus Albans, straciłem pewność siebie. Josef posłał mu zniecierpliwione spojrzenie.

—Twój nauczyciel nawet nie wie, że tu jesteś — powiedział. —Być może to nasz jedyny atut. Pozostałe składniki planu są gotowe. Za parę chwil będę mógł sporządzić precyzyjniejszą projekcję i doradzić coś jeszcze, jak tylko… W tym momencie fałszywe statki ewakuacyjne eksplodowały pośród jednostek butlerian i Josef wydał przenikliwy gwizd. Starannie zsynchronizowany ciąg elementów samozniszczenia robił wrażenie. Wtłoczone między wrogie statki jednostki robotów przemieniły się w obłoki płonących gazów i oparów paliwa oraz odłamków. Fala uderzeniowa rozerwała dziesięć statków Manforda, a stopione kawały poszycia uszkodziły co najmniej sześć innych. — Szkoda, że nie wiemy, którego Manford używa jako statku fla gowego, ale to zdecydowanie dobry początek. — Josef uśmiechnął się od ucha do ucha. — Przystąp do pozostałych etapów operacji, nim zdążą zareagować. Nie zawsze wybieramy sobie wrogów lub sojuszników. Niekiedy dokonuje tego za nas los. — Griffin Harkonnen, list na Lankiveila Wyznaczony przez naiba pilot odleciał z nimi daleko od siczy, niewiele mówiąc. Vor czuł się psychicznie wyczerpany i był smutny. Chociaż nigdy się nie poddawał, nie widział wielu powodów do optymizmu. Jeden z Fremenów opatrzył ranę od noża pod jego obojczykiem, ale niezbyt się przy tym spisał, jakby nie spodziewał się, że Vor pożyje wystarczająco długo, by się zagoiła. Również rozcięte ramię Griffina zostało zabandażowane. Pilot wysadził ich na stacji meteorologicznej i dał im literjon wody. — Naib Szarnak powiedział, że zapłaciliście z nadwyżką, która wy starczyła akurat na tyle. Nie zmarnujcie jej. Odleciał w trzęsącym się szperaczu, zostawiając ich własnemu losowi. Sami na pustyni, w zagubionej wśród piasków zautomatyzowanej stacji meteorologicznej, musieli w milczeniu, patrząc z odmiennej perspektywy wspomnień, spojrzeć sobie w oczy. Stację założono w małym skalnym bastionie. Wokół jak okiem sięgnąć ciągnęły się pofałdowane wydmy tylko w paru miejscach upstrzone skałami. Myśląc o przetrwaniu, Vor wyłamał drzwi stacji, by mogli się tam schronić. Griffin czekał obok z przejętą miną. —Może będą tu też jakieś awaryjne zapasy wody — powiedział z nadzieją. —Nie. Nie tutaj. Znaleźli za to twarde ciasteczka, dzięki którym mogli utrzymać się przy życiu, jeśli w ciągu kilku dni uda im się wezwać pomoc. Vor przestawił parametry wyposażenia stacji, żeby wysłać szerokopasmową sekwencję sygnałów, ale zasilaną energią słoneczną stację założono — celowo — w głębi pustyni. W zależności od poziomu elektryczności statycznej, ilości wzbijanego pyłu i siły burz transmisja często zanikała. Griffin nalegał, by wysyłali sygnały co godzinę. Właśnie wyłonił się z baraku, wycierając ręce. —Znowu wysłałem sygnał i na pewno ktoś się wkrótce pojawi — powiedział. —Jeśli ktokolwiek słucha. Kto wie, jak często monitorowane są te placówki. —Ktoś musi słuchać. Vor nie sprzeczał się. Przebywał na Arrakis dłużej niż młody Harkonnen i więcej widział. Wiedział, jak ciężkie są tu warunki życia, jaka panuje bieda. Griffin zakładał, że ktoś zorganizuje wyprawę, która pospieszy im na ratunek, z czysto altruistycznych powodów, ponieważ ludzie powinni sobie pomagać. Kiedyś uważał tak samo i gdyby byli na Keplerze, nie miałby co do tego wątpliwości. Ale byli na Arrakis. Początkowo Vor myślał, że będzie miał niewiele do powiedzenia Griffinowi Harkonnenowi, ale tamten nalegał, prosząc o informacje o Xavierze i Abulurdzie. Siedzieli w popołudniowym cieniu budynku stacji. —Minęło dużo czasu — rzekł Vor. — Prawdę mówiąc, całe życie. Przeniosłem się na inną planetę, stałem inną osobą. Odrzuciłem te wszystkie wspomnienia. —Więc przywołaj je. W pulsującym upale Vor widział na twarzy młodzieńca wyraz oczekiwania. Zagłębił się we wspomnieniach, usiłując pokonać przeszkodę, jaką była zdrada Abulurda na moście hrethgirów… i odkrył, że nadal ma miłe wspomnienia o pradziadku Griffina z odleglejszej przeszłości. Mógł okłamać młodzieńca i nakarmić go zmyślonymi opowieściami o przodku, by przedstawić go w różowym

świetle, ale nie chciał tego robić. Zbyt wiele widział, by pójść na taki kompromis; teraz wzniósł się ponad łgarstwa. Opowiedział jednak Griffinowi, jak razem z Abulurdem walczyli z mechanicznymi piraniami, które Omnius nasłał na Salusę Secundusa, jak Abulurd postanowił zachować nazwisko Harkonnen, kiedy reszta rodziny przechrzciła się na Butlerów, jak on sam obiecał, że pomoże oczyścić pamięć o Xavierze Harkonnenie z niesławy, którą niesprawiedliwie okryła go historia. —A Xavier? — zapytał Griffin. — Co o nim pamiętasz? Na twarzy Vora pojawił się słaby uśmiech. —Kiedy spotkaliśmy się po raz pierwszy, byliśmy wrogami. —Jak my. —Mam wiele wspomnień o Xavierze, dobrych wspomnień… Następnego popołudnia Vor zerknął na wskazania barometru i wykresy układów wiatrów zebrane przez czujniki, ale dane meteorologiczne nie poprawiły mu humoru. Oprócz paru zestawów narzędzi i skrzynek zapasów znalazł mechaniczną broń miotającą — pistolet maula z naciągiem sprężynowym — ale nie był pewien, po co ją tam zostawiono. Może do odpędzania bandytów? Jego chroniła przed pociskami tarcza osobista, ale używało ich niewielu ludzi pustyni. Zatrzymał pistolet, nie mówiąc Griffinowi o tym znalezisku. Griffin krzyknął do niego, żeby wyszedł na zewnątrz. — Przybywa statek ratowniczy! Ktoś odebrał nasz sygnał! Vor wysunął się z porażającego duchotą pomieszczenia na żar otwartej przestrzeni i zobaczył młodzieńca wskazującego na białawe niebo. Niskolot z głośnymi silnikami zatoczył nisko koło, zmienił kurs i podszedł do lądowania. — Wkrótce będziemy bezpieczni. — Griffin zaczął machać rękami i krzyknął przez ramię: — Musisz się zgłosić z tym obojczykiem do lekarza. Jeśli wda się zakażenie, stracisz część władzy w ręku. Ironiczny wydźwięk tego stwierdzenia rozbawił Vora. — Wczoraj próbowałeś mnie zabić, a dzisiaj nagle zaczynasz się martwić o moją sprawność! — odparł. Griffin odwrócił się do niego z ponurym uśmiechem. — No i kto teraz chowa urazę? Wysłuchawszy opowieści młodzieńca o Lankiveilu, o jego planach rozszerzenia handlu futrami wielorybów i o niedawnej katastrofalnej stracie stryja i całego ładunku futer, Vor postanowił odwiedzić które-goś dnia tę planetę, jeśli otrzyma na to pozwolenie. Zastanawiał się nawet nad zainwestowaniem części swych funduszy w przedsięwzięcie Harkonnenów na zasadzie cichego wspólnictwa. Na razie jednak nie wspomniał o tym. Nie był to odpowiedni czas. Największym zmartwieniem Griffina było to, jak ma powiedzieć Valii, że potrzeba zemsty została zaspokojona, ale nie w taki sposób, jakiego od niego żądała. Miał nadzieję, że siostra pogodzi się z tym, co się stało, i zastanawiał się, jak jej to przekazać. Jednostka ratownicza wylądowała z rykiem silników w obłoku spalin. W osłoniętej skałami niecce Griffin puścił się biegiem w jej stronę, machając rękami, choć pilot na pewno ich zauważył. Vor zastanawiał się, kto odebrał sygnał i ile będzie kosztował ratunek. Griffin prawdopodobnie zakładał, że to darmowa usługa. Atryda przypuszczał, że młodzieniec nie ma pieniędzy, ale sam mógł pobrać gotówkę z banku VenHold na Arrakis. Silniki szperacza ratunkowego ucichły. Otworzył się właz, a jego drzwi przesunęły się w bok. Kiedy Griffin wbiegał na schodki, Vor zobaczył w środku dwie postaci. Pierwsza wyłoniła się Hyla. Chociaż Vor krzyknął ostrzegawczo, Griffin nie miał szans. Młodzieniec jej nie znał. Wyciągnęła rękę i chwyciła go za szyję tak mocno, że oczy wyszły mu na wierzch. Uniosła go z ziemi; szarpał się, bezskutecznie próbując się uwolnić. Za siostrą wyszedł Andros. Spojrzał lekceważąco na Griffina, a potem na Vora. —To dla ciebie ktoś szczególny? — zapytał. —Nie, ale… Nie spuszczając wzroku z Vora, Hyla przekręciła dłoń w nadgarstku i złamała Griffinowi kark, po czym odrzuciła go

na bok jak starą lalkę. Leżał rozciągnięty na piasku, wstrząsany drgawkami. — Nie musieliście tego robić! — krzyknął Vor. Hyla roześmiała się głosem, który brzmiał jak skrzypienie niena-oliwionych zawiasów. — Jakie to ma znaczenie? Przylecieliśmy po ciebie, b r a c i e . —Musimy wybrać — rzekł Andros. — Albo pozwolimy ci przyłączyć się do nas i odtworzymy w trójkę wielkie dzieło Tytanów, albo… —Albo po prostu zabijemy cię, karząc za zamordowanie naszego ojca — dokończyła Hyla. Vor spojrzał na Griffina Harkonnena, który leżał nieruchomo, najwyraźniej martwy: na zastygłej twarzy młodzieńca nie widać było bólu, a jedynie konsternację. Obróciwszy się do bliźniąt, Vorian powiedział: — Nie podoba mi się żadna z tych możliwości. I puścił się biegiem. Mimo zdolności przeprowadzania skomplikowanych obliczeń mentaci mają pewne słabe punkty. — dyrektor Gilbertus Albans, przestroga dla nowego rocznika studentów Żołnierze Imperatora od trzech dni przeszukiwali dokładnie i metodycznie jaskiniowe miasto, usiłując znaleźć jakiekolwiek ślady komputerów, które — jak upierała się Dorotea — znajdowały się tam. I nic nie znaleźli. Co gorsza, przed odlotem z Salusy Secundusa Imperator Salvador zuchwale oświadczył wiwatującym tłumom, że udaje się na Rossaka, żeby „zniszczyć złe komputery”. Jego upokorzenie stawało się z każdą chwilą wyraźniejsze. Mimo kolejnych niepowodzeń Matka Wielebna Dorotea coraz bardziej obstawała przy swoim. Imperator stal z nią przed wejściem do skalnych pomieszczeń, gotując się ze złości. Nad ich głowami nisko wisiały złowieszczo szare chmury. — Opierając się na twoich zapewnieniach, zrobiłem z siebie widowi-sko i sprowadziłem tu siły Imperium! — warknął. — To ty nakłoniłaś mnie do tego żenującego wysiłku, który nic mi nie dał. Nawet podejrzliwe siostry z jej frakcji nie były w stanie podsunąć żadnych wskazówek. Zdesperowany Imperator kazał swym oddziałom po raz drugi przeczesać wszystkie tunele i izby i zbadać skanerami ściany, czy nie ma w nich ukrytych wejść. Operacją tą dowodził osobiście Rode-rick. Matka Wielebna Raquella cały czas zachowywała spokój i poleciła siostrom, by pod każdym względem współpracowały z tropicielami komputerów. —Kiedy przyznasz, że nie ma tu niczego do znalezienia, panie? — zapytała. —Kiedy będę o tym przekonany — odparł i odprawił ją. Po południu na wciąż zasnutym chmurami niebie pojawił się prom z dostawami z innych planet. Byty to niewinne towary, ale Imperator kazał otworzyć i przeszukać każdy kontener, by sprawdzić, czy nie ma tam czegoś, co usprawiedliwiłoby operację wojskową na Rossaku. Żołnierze zaczynali się niecierpliwić, a siostry — nawet sojuszniczki Dorotei — wykazywały coraz wyraźniejszą złość z powodu tej niesprawiedliwości. Salvador chodził w tę i z powrotem przed swoim statkiem flago-wym, zerkając z przygnębieniem na jaskiniowe miasto. —Jak mam wyjść z twarzą z tego bezsensownego pomysłu? — syknął półgębkiem do Rodericka. — Nie możemy przemycić tu paru komputerów ze złomowisk w Zimii? Mamy ich tam mnóstwo, przy-gotowanych na następne święto zniszczenia. —Byłoby to trudne, bracie. Nikt by nam nie uwierzył, gdyby statki miały polecieć na Salusę i znowu tu wrócić. Zawsze był głosem rozsądku. — Wyszedłem na durnia — mruknął Salvador. — Powinienem był jednak pozwolić zająć się tym Manfordowi Torondo. Niech to on traci czas na poszukiwanie czegoś, czego nie ma. Roderick zmarszczył brwi. —Nawet jeśli nie znajdziemy nielegalnego sprzętu, i tak mamy tutaj poważny problem — rzekł cicho. — Przez zaniedbanie sióstr Anna doznała uszkodzenia mózgu i obaj słyszeliśmy, jak doktor Zhoma zeznała, że zgromadzenie chce, by twoja linia zakończyła się na tobie. Chociaż wydaje się, że siostra Dorotea została zdyskredytowana, ja tak nie sądzę. Na dworze dowiodła, że jest użyteczna, i skłonny jestem uwierzyć w jej oskarżenia pod adresem wspólnoty, mimo iż nie mamy żadnych potwierdzających je dowodów. —Zgadzam się z tobą i myślę o publicznym oskarżeniu zgromadzenia żeńskiego o spiskowanie przeciwko mnie. O

ujawnieniu ich podstępnych knowań w celu uczynienia mnie bezpłodnym! Roderick zmarszczył czoło. — Nie, Salvadorze, nie powinniśmy tego robić. Nie chcemy, by taka rzecz znalazła się w archiwach publicznych. Imperator wydał przeciągłe westchnienie i wolno skinął głową. — To cholernie kłopotliwa sprawa. Ale potrzebuję jakiegoś prak tycznego rozwiązania. Przysiągłem, że przylecę tutaj i rozbiję ich komputery. Popatrzył na statki na lądowisku, na stłoczone oddziały, na do-wódców, którzy zaczęli poddawać żołnierzy rutynowej musztrze, bo po prostu nie mieli nic innego do roboty. Strata czasu! Musiał za-kończyć tę sprawę. — Wezwij siostrę Doroteę i Matkę Wielebną Raquellę. Powiedz im, żeby przyprowadziły siostry mentatki i ustawiły je przede mną w rzędzie. — Salvador skrzyżował ramiona na piersi, podjąwszy decy zję. — Potem powiadom dowódców, żeby przed zapadnięciem zmroku przygotowali żołnierzy do odlotu. Słońce zniżyło się nad rdzawym dymem unoszącym się z wulkanów. Matka Wielebna, odpowiadając na szorstkie wezwanie Imperatora, poprowadziła sędziwą Karee Marques i pozostałe siostry mentatki w kierunku statku flagowego. Po obu stronach tymczasowego tronu, który obrócono tak, by nisko wiszące słońce nie raziło oczu Salvadora, stała uzbrojona elitarna gwardia. Czekała już tam, zdenerwowana i zła, Dorotea. Od pobytu na misji na Lampadasie sympatyzowała z butlerianami, ale Raquella zastanawiała się, czy rzeczywistym powodem buntowniczego nastawienia jej wnuczki nie jest poczucie porzucenia przez osoby z nią spokrewnione i niezrozumienie jednej z podstawowych zasad wspólnoty, że jedyną rodziną, jaką mają jej członkinie, jest zgromadzenie żeńskie. Imperator pochylił się na tronie i oparł łokcie na kolanach. Zmierzył chłodnym wzrokiem osiem sióstr mentatek, po czym skupił gniewne spojrzenie na Raquelli. — Matko Wielebna — powiedział — gardzę waszymi bardzo wątpli wymi projekcjami eugenicznymi i wiem, że starałyście się nie dopuś cić do tego, bym spłodził dzieci. Doktor Zhoma wszystko wyznała. Roderick stał obok brata, patrząc na nią kamiennym wzrokiem. Raquelli tak zaschło w gardle, że nie mogła nawet przełknąć śliny. Głosy w jej głowie milczały jak grób. — Kiedy odlatywaliśmy ze stolicy, przyrzekłem publicznie, że znisz czę komputery, których używa zgromadzenie żeńskie. Nie mogę wró cić na Salusę z pustymi rękami. Raquella wzdrygnęła się. Wydawała się śmiertelnie obrażona i niezdolna do publicznego wyjawienia prawdziwych powodów. Imperator zmusił torturami doktor Zhomę do zeznań, ale ona miała pełną kontrolę nad biochemią swego ciała i była pewna, że prędzej by umarła, niż pozwoliła cokolwiek z siebie wydobyć. —Ale przecież przetrząsnęliście całe nasze miasto, szukając komputerów, panie — powiedziała. — Nie można znaleźć tego, co nie istnieje. Mamy tutaj jedynie ludzi-komputery. —To tylko sprawa semantyki — prychnął Salvador. — Tak czy inaczej, są komputerami. Szybki ruch głowy do kapitana elitarnej gwardii i wszystkie kara-biny zostały wycelowane w osiem mentatek. Raquella cofnęła się, w jej gardle uwiązł krzyk przerażenia. Stojąca obok niej Karee Marques, najstarsza z żyjących jeszcze rossakańskich czarodziejek, podniosła w ostatniej chwili ręce. Raquella poczuła w głowie trzask i dudnienie, uderzenie wyzwolonej w desperackiej próbie obrony fali energii psychicznej, pozostałości niezwykłej mocy, dzięki której potężne czarodziejki unicestwiały niegdyś cymeki. Niestety, pozostałe mentatki nie były czarodziejkami. Zdolności Karee Marques nie wystarczyły i kiedy Imperator wrzasnął, najwyraźniej poczuwszy psychiczne uderzenie, jego elitarna gwardia otworzyła ogień. Salwa ostrych pocisków skosiła osiem mentatek. Padły na spojony polimerami baldachim drzew jak ścięte białe łodygi. Zdumiona, że sama jeszcze żyje, Raquella oderwała się od grupy i podbiegła do bezwładnych ciał. Uklękła przy Karee Marques, która leżała w zbryzganej krwią białej sukni niczym makabryczna sterta skłębionych łachmanów. Od strony osłupiałych pozostałych sióstr, które przyglądały się temu ze skraju urwiska, dobiegł stłumiony zbiorowy krzyk. Część zaczęła wyć z wściekłości, część zawodzić z żalu. Pięć innych czarodziejek wydało przerażający ryk, który poniósł się gromkim echem po szczytach drzew i wypełnił umysły wszystkich zgromadzonych wokół szkoły. Ku zdumieniu grupy otaczającej tron Salvadora wyskoczyły w powietrze i runęły do samobójczego ataku na złoty statek flagowy.

Kiedy opadały, ich białe suknie trzepotały wokół nich, tak że przypominały walkirie pikujące nad polem bitwy. Za pomocą telekinetycznych zdolności spowolniły opadanie. Z żądzą mordu w oczach runęły na Imperatora, wyzwalając następną falę pa-rapsychicznej energii. Raquella miała wrażenie, że rozsadza jej ona czaszkę. Osunęła się na kolana. Salvador wrzasnął z bólu, przycisnął dłonie do skroni i zamknął oczy. Z nosa pociekła mu krew. Ryzykując własne życie, Roderick zła-pał brata za ramię i usiłował pomóc mu zwlec się z tronu. Salvador padł i jęczał, więc Roderick wykrztusił rozkaz dla gwardii. — Powstrzymać je! Podniósłszy się z trudem, Raquella krzyknęła do nacierających czarodziejek: — Nie! Nie atakujcie! Żołnierze skierowali broń do góry i zestrzelili je. Spadły i roztrzaskały się pomiędzy martwymi mentatkami. Leżały tam niczym krwawe ochłapy. Raquella załkała. Salvador wstał, ale zataczał się jak pijany. Jego twarz wykrzywiał ból. Kiedy próbował wymamrotać rozkaz kontynuowania masakry, Roderick złapał go za ramiona i powiedział: — Przestań, zanim posuniesz się za daleko! Dość już zabijania. Dorotea uklękła przed Imperatorem. — Twój brat ma rację, panie. Nie zabijaj, proszę, wszystkich sióstr. Salvador dyszał i ciężko łapał powietrze. W końcu uspokoił oddech i odzyskał kontrolę nad sobą. Wytarł krew cieknącą mu z nosa i spojrzał z odrazą na szkarłatną plamę na grzbiecie dłoni. Przytrzymał się poręczy tronu, by zachować równowagę, po czym nacisnął guzik przystawki przy szyi. — Zarządzam niniejszym, że na mocy wydanego przeze mnie de kretu rossakańskie zgromadzenie żeńskie zostaje rozwiązane! — Jego głos zagrzmiał z systemu zainstalowanych na statkach wzmacniaczy. — Tutejsza szkoła będzie zamknięta. Na zawsze. Wszystkie uczennice wrócą do swoich domów. Raquella zgarbiła się. Nie mogła oderwać wzroku od zamordowa-nych mentatek i poległych czarodziejek, które próbowały tylko bronić zgromadzenia. Kiedy spojrzała na Imperatora, drgnął na widok jej przybitej, pełnej nienawiści miny. Szybko stanął między nimi Roderick Corrino. — W dorobku sióstr jest wiele wartościowych rzeczy — powie dział. — Proponuję, żeby Matka Wielebna Dorotea i pewne godne zaufania siostry wróciły z nami na Salusę Secundusa, gdzie mogą dobrze służyć Imperium swymi umiejętnościami. Reszta… Salvador wydawał się zadowolony, że jego brat wykazał się siłą. — Reszta — podjął — ma opuścić Rossaka. Katalogi genetyczne zostaną zniszczone, by znowu ich niewłaściwie nie wykorzystano. — Wydał rozkaz żołnierzom, którzy pobrali ze zbrojowni flotylli mio tacze ognia i pomaszerowali do znajdujących się wysoko jaskiń. Po tem obrócił się i spojrzał na setki oszołomionych kobiet stojących na balkonach na zboczu urwiska. — Reszta zostanie rozpędzona na cztery wiatry. Wasze zgromadzenie jest zdelegalizowane! — Spojrzał na zrozpaczoną Matkę Wielebną i z zadowoleniem stwierdził, że wy gląda na pokonaną. — No i jak — spytał — nadal uważasz, że mam słabe i gorsze geny? Najwięksi dowódcy mogą układać najbardziej skomplikowane plany bitew, ale w ostatecznym rozrachunku to Bóg decyduje, kto wygrywa. — Manford Torondo, Jedyna droga Manford, przyglądając się wszystkiemu z mostka swego statku, zbladł, kiedy zobaczył, że statki ewakuacyjne wybuchają. Na szczęście były na tyle daleko, że jego jednostka nie ucierpiała. Kilka statków butlerian zbliżyło się wcześniej do nich, by im pomóc, i teraz rozerwała je fala uderzeniowa. — Czy ten szaleniec Venport zabił własnych ludzi? Gilbertusowi przychodziły na myśl różne możliwości. —Pragnę zauważyć, że również butlerianie podejmują często podobne, fanatyczne działania — powiedział. Pozbawiony nóg mężczyzna przyjął to ze zgrozą i oburzeniem, więc Gilbertus szybko dodał: — Myślę jednak, że jest bardzo prawdopodobne, iż te statki były puste, kierowane przez zautomatyzowane układy, i zostały zdalnie wysadzo-ne. Venport i jego, personel pewnie nadal się ukrywają w obiektach przemysłowych. —Więc ich znajdziemy i wyślemy do piekła. Zlitowałem się nad nimi, ale Venport pokazał, jakim naprawdę jest

człowiekiem. Gilbertus skinął głową, kontynuując chłodne obliczenia. Bardziej pouczające, pomyślał, jest to, że Josef Venport udowodnił, iż jest nieprzewidywalny. Ta brawurowa akcja była niepodobna do niczego, co robił wcześniej. Co chciał przez to osiągnąć? Owszem, dzięki temu fortelowi zniszczył część floty butlerian, ale nie tyle, by wygrać bitwę. Jak zamierzał ocalić siebie i swoich ludzi przed nieuniknionym odwetem Manforda? To było samobójstwo. Teraz butlerianie nie przyjmą jego kapitulacji. Nie miało to sensu. —Powiedz coś, mentacie! — zażądał Manford. —Najpierw muszę to wszystko ponownie obliczyć — rzekł Gilbertus. Och, jak bardzo brakowało mu teraz pomocy Erazma… Trzydzieści statków patrolowych VenHold i co najmniej dziesięć spośród innych znajdujących się w kompleksie przemysłowym otworzyło bez ostrzeżenia ogień. Już sama dysproporcja sił — trzydzieści czy czterdzieści przeciw ponad dwustu jednostkom — powinna wykluczać wszelkie agresywne posunięcia, a mimo to zaczęli walić w statki butlerian. Gilbertus ponownie oceniał sytuację, a tymczasem w pobliżu statku flagowego pojawiły się wybuchy. Znajdująca się obok jednostka została rozdarta na strzępy, kiedy pocisk trafił w jej zbiorniki paliwa. — Odpowiedzieć ogniem! Do wszystkich jednostek: Odpowiedzieć ogniem! — wrzasnęła mistrzyni miecza Anari Idaho przez otwarty ka nał, nie czekając na polecenia Manforda. — Zniszczyć ich wszystkich! Trzydzieści statków VenHold ostrzeliwało butleriańską flotę, zbliża-jąc się szybciej, niż można się było spodziewać, a ich uzbrojenie znacznie przewyższało standardowe systemy bojowe jednostek podobnej wielkości; Josef Venport zastosował ulepszenia. Gilbertus zaczął wprowadzać do swoich równań nowe zmienne. Być może położenie Manforda nie było wcale tak korzystne, jak się pierwotnie wydawało. Statki przeciwnika rzeczywiście stanowiły zagrożenie. Butlerianie nadal mieli przewagę liczebną, ale ich statki były przestarzałe — miały ponad osiemdziesiąt lat — i pochodziły z rezerw Armii Ludzkości. Manford Torondo nigdy nie wyobrażał sobie, że może się spotkać z oporem. Spodziewał się, że przeciwnicy poddadzą się ze strachu na sam widok jego siły. Ale bezwzględny biznesmen Josef Venport nie należał do ludzi, których można było zastraszyć; Gilbertus zaczynał go lepiej rozumieć. Wtedy ujawnił się kolejny element realizowanego przez Venporta planu obrony. Ze stoczni wysunęły się dziesiątki dodatkowych statków — w połowie ukończonych jednostek, gołych kadłubów z ledwie funkcjonującymi silnikami, szkieletów międzygwiezdnych transportowców, które przyspieszyły i utworzyły szyk bojowy. Kiedy flota butlerian przybyła do układu Thonarisa, Gilbertus założył, że nie nadają się one jeszcze do użytku, ale gdy ruszyły do boju, ocenił na nowo ich taktyczny potencjał. Przykra niespodzianka! Venport mógł rzucić do walki dwukrotnie więcej jednostek, niż się wcześniej zdawało. Część systemów uzbrojenia tych niedokończonych statków działała, ale były one głównie „mięsem armatnim” — wpadały na flotę Manforda, siejąc w niej spustoszenie, mimo że buderianie zasypywali je gradem pocisków. Chociaż uszkodzone, wciąż parły naprzód i rozbijały ciasny szyk przeciwnika. Jeden ze statków patrolowych Venporta eksplodował, ale reszta kontynuowała ostrzał. Gilbertus ocenił, że wskutek niespodziewanych zderzeń i wybuchów uległo zniszczeniu co najmniej czterdzieści jednostek Manforda. Kiedy rozpraszające się statki butlerian podeszły bliżej do głównych doków i fabryk na asteroidach, znowu otworzyły ogień. Zniszczyły jeszcze pięć zakładów, roztrzaskując ich kopuły; buchnęły z nich płomienie i strugi wyciekającej w przestrzeń kosmiczną atmosfery. Nawet mentatowi trudno było zachować rachubę wszystkich zniszczonych obiektów. Zgodnie ze swymi obowiązkami przedstawił Manfordowi poprawioną ocenę sytuacji. — To statki w pełni zautomatyzowane, Venport może je więc po święcić bez wyrzutów sumienia. Anari Idaho aż zaparło dech w piersi z wrażenia.

—Pilotowane przez myślące maszyny? — zapytała. —Zautomatyzowane — powtórzył Gilbertus bez dalszych wyjaśnień. Przywódca butlerian łypnął na niego ze złością. —Dlaczego nie przewidziałeś tego, mentacie? —Ponieważ nie miałem pełnych danych. —Wprowadź nowe parametry. Ja też gotów jestem poświęcić moje statki. Przyjmij, że godzę się ze stratą wszystkich moich zwolenników i wszystkich jednostek, którymi dysponuję, jeśli dzięki temu wygramy tę bitwę. Umysł człowieka jest święty. —Umysł człowieka jest święty — powtórzyła Anari jak echo. —Wszystko można poświęcić? Była to kolejna sprzeczność, ale Gilbertus powstrzymał się od wytknięcia Manfordowi, jak bardzo był on zbulwersowany, gdy podobną decyzję podjęli ludzie Venporta. —Oprócz życia Manforda — stwierdziła mistrzyni miecza. — To nie wchodzi w rachubę. —Dzięki straceńczym atakom pokonaliśmy w dżihadzie Sereny Butler Omniusa i jego myślące maszyny — wyjaśnił Manford ze śmier-telnym spokojem. — Nie możemy być gorsi w tej bitwie o ludzkie dusze. Gilbertus studiował schemat ruchów statków, śledził ich drogi i przecięcia kursów, aż wszystkie możliwości ułożyły się w jego umyśle w skomplikowaną sieć… sieć, która wyglądała dziwnie znajomo. Tak, teraz bardzo przydałaby mu się pomoc Erazma. Na flotę butlerian wpadło jeszcze kilka wpółukończonych jednostek, taranując jedne statki, niszcząc sensory innych, siejąc ogień niczym kamienie wrzucone do gniazda szerszeni. Gilbertus uświadomił sobie, że taki był cel przeciwnika. Te jednostki nie miały przetrwać. Kiedy Albans pogrążył się w mentackim transie i zaczął szybko tworzyć własne schematy sytuacji, korygując przewidywane ruchy statków, by zminimalizować potencjalne szkody, czas zwolnił i wlókł się w żółwim tempie. Skupiwszy całą uwagę, mógł teraz rozwikłać za-wiły splot poczynań przeciwnika. Podziwiał opracowany przez niego plan. Szkoda, że będzie musiał go pokrzyżować. Ogarnięci paniką i niezdyscyplinowani butlerianie marnowali amunicję. Po kilka statków wybierało ten sam cel, ignorując inne. —Żeby wygrać, musimy być zorganizowani, przywódco Torondo — powiedział Gilbertus. — Mam pewien plan, ale musisz pozwolić mi kierować ogniem. Poleć dowódcom, by słuchali moich rozkazów. —Gwarantujesz, że dzięki temu ich pokonamy? — zapytał Manford. —To nasza największa szansa. —Rozumiem. — Wydawał się rozczarowany tą odpowiedzią. — W porządku, mentacie, poprowadź nas do zwycięstwa. Kiedy plan wprowadzono w życie, a jego elementy zaczęły działać niczym mechaniczne żołnierzyki, nakręcone i puszczone w ruch, Josef mógł podziwiać, co wymyślił jego mentat. — Mamy szansę, Draigo — powiedział. — Spójrz na te zniszczenia! Patrzył z fascynacją na mknące statki, przecinające przestworza pociski, na łańcuchową reakcję wybuchów, kiedy ściśnięte statki butlerian zajmowały się ogniem jeden od drugiego. Wokół całego kompleksu przemysłowego w układzie Thonarisa pojawiało się jak rozbłyski rodzących się gwiazd tyle kul ognia i fruwało tyle szcząt-ków, że nie potrafił nawet zgadnąć, ile barbarzyńskich statków zostało zniszczonych. Bolało go serce, że traci tak wielki potencjał przemysłowy — tyle jednostek, które mogłyby zostać włączone do floty kosmicznej VenHold, rozbitych w pył! Chociaż trudno mu było się z tym pogodzić, usiłował spisać to na straty. Nie mógł uratować tych obiektów ani zainwestowanych w nie pieniędzy, ale gdyby udało mu się sparaliżo-wać butlerian, byłyby to uzasadnione koszty. Chociaż nie zauważył żadnych zmian w chaosie, który ich otaczał, jego mentat, bacznie przyglądający się ruchom statków, stwierdził: — Dowodzenie przejął Gilbertus Albans. Rozpoznaję jego taktykę. Jednak w oczach Josefa ogień artyleryjski i zderzające się statki tworzyły nieprzenikniony zamęt. Wzrok Draiga przesuwał się to tu, to tam; przeprowadzał skomplikowane obliczenia. — Mamy w centrum administracyjnym mały statek umożliwiają cy przeżycie. Proponuję, żebyśmy opuścili to

stanowisko dowodze nia — rzekł. — Gilbertus wkrótce weźmie je na cel. Za parę minut nas namierzy. Josef nie mógł uwierzyć w to, co powiedział mentat. —Przecież wygrywamy! Zobacz, ile statków stracili! —Ale dalej mają wiele do stracenia. Tymczasem teraz działają bez żadnych ograniczeń, a w takiej sytuacji zmieniają się zasady i szanse. — Spojrzał Josefowi prosto w oczy; na jego twarzy widać było prawdziwe emocje i zatroskanie. — Nie jesteśmy w stanie wygrać. Niech pan mi uwierzy. Przez chwilę Josef nie chciał słuchać… ale miał do Draiga i jego planów takie same zaufanie jak do Normy Cenvy. Zawsze polegał na opiniach swoich utalentowanych ekspertów, wiedział więc, że byłby głupcem, gdyby go nie posłuchał. —Jeśli jesteś o tym przekonany, wynośmy się stąd — powiedział. —Mam dać tym z naszych łudzi, którzy jeszcze pozostali, sygnał do ewakuacji? — zapytał Draigo. —Możesz spróbować. Miejmy nadzieję, że ci barbarzyńcy darują części z nich życie, ale obaj wiemy, że Manford chce dostać mnie. Puścili się biegiem w stronę małej jednostki ewakuacyjnej, zamknęli się w niej i wystartowali. Kiedy się oddalali, Josef zerknął na centrum administracyjne, zobaczył zamarznięte ciało Arjena Ga-tesa tkwiące na słupie jak ozdoba trawnika i opanowało go uczucie wielkiej finansowej straty. 1 straty ludzi. Cóż za marnotrawstwo! Statek ewakuacyjny nie był wyposażony w silniki Holtzmana i nie miał nawigatora. Josef nie wiedział, jak daleko od układu Thonarisa mają w ogóle odlecieć, ale Draigo zapewni mu przetrwanie jeszcze jednej godziny… nawet gdyby podczas niej miał się przyglądać, jak wszystko wokół niego ulega zniszczeniu. Statek ewakuacyjny odleciał od centrum administracyjnego, wokół którego śmigały niezliczone jednostki i pociski. — Jak przewidujesz, mentacie, uda się nam wyjść z tego cało? — zapytał. Mentat wahał się przez nieprzyjemnie długą chwilę. — Obecnie nie jestem w stanie tego określić — rzekł w końcu. Josef poczuł ciężki ucisk w piersi. Nigdy nie przyszło mu do głowy, że Draigo może nie mieć na coś odpowiedzi. Parę minut później grad pocisków rozbił centrum administracyjne. Widząc dowód poprawności wniosków swojego mentata, Josef poczuł się zagubiony, a nawet zniechęcony, i w końcu dostrzegł zasadniczą zmianę, którą Draigo zauważył wcześniej: barbarzyńcy nie zważali na nic, nie dbali o to, że muszą poświęcić pięć statków z załogami, by zniszczyć jeden statek przeciwnika. Straty w ludziach były porażające, ale fanatycy Manforda stale osłabiali siły i obiekty VenHold. Doki wraz z większością zautomatyzowanych fabryk zostały zniszczone. —Nie uda nam się uciec, prawda, mentacie? Jest tylko kwestią czasu, kiedy nas namierzą. —Skoro nie mamy sposobu na zagięcie przestrzeni, nie ucieknie-my. — Draigo nastawił system komunikacji. — Zakłóciłem ich trans-misje, żeby odwlec chwilę, kiedy nas znajdą. Pozwoli mi pan skontaktować się z ich mentatem? Josef zmarszczył brwi. — Będzie negocjował w imieniu tych barbarzyńców? —Nie sądzę. Ale chciałbym… pożegnać się z nim. Venport skinął z westchnieniem głową. —Nie mam już nic do stracenia — powiedział. Kiedy ich mała, nieoznakowana łódź ratunkowa lawirowała pośród dryfujących szczątków fabryk i statków, Draigo włączył ekran i przedstawił się butlerianom. — Tu mentat na służbie Venport Holdings. Chciałbym mówić z Gilbertusem Albansem. Po chwili pojawił się nauczyciel mentata. Wcale nie wyglądał na zaskoczonego. —Rozpoznałem twoją taktykę, Draigo. Przykro mi, że znaleźliśmy się po przeciwnych stronach w rzeczywistym świecie, nie w grze wojennej — powiedział. —Mentat musi dochować wierności swemu pracodawcy — stwierdził Draigo. — Zrobiłem, co mogłem, by obronić Josefa Venporta i te stocznie, tak jak pan, by je zniszczyć. — Na rozkaz Manforda Torondo — rzekł Gilbertus. Draigo uśmiechnął się smutnie.

—Kiedy zorientowałem się, że przejął pan dowództwo, projekcje pokazały, że nawet maksymalnie wykorzystując swoje umiejętności, nie mogę wygrać. Miał pan więcej atutów. —Mimo to jestem z ciebie dumny. Dobrze walczyłeś. Ale rozumiesz, że to pożegnanie, Draigo, prawda? Manford Torondo nie pozwoli cię pojmać i traktować jak jeńca. —Niech twojego PółManforda pochłonie piekło! — rzekł Josef. Do rozmowy wtrącił się Torondo. — Robot Erazm napisał, że bez ludzi można się obyć, ale w rze czywistości to ludzie mogą się obyć bez maszyn. A ich sojusznicy… Draigo przerwał połączenie. Josef spojrzał na niego ciężko. —Masz jeszcze jakieś propozycje, mentacie? —Niestety, nie. Ponownie przeanalizowałem wszystkie znane mi dane. I wtedy, tak nagle, że nawet Draigo krzyknął ze strachu, pojawił się znikąd duży statek. Miał emblemat VenHold. Przed jednostką ewakuacyjną otworzyły się niczym ziejąca ogromna paszcza wrota ładowni. Josef od razu rozpoznał dochodzący z układu łączności kobiecy głos. To była jego żona Cioba! — Przybyłam z Normą Cenvą, by cię stąd zabrać, Josef. Weźmie my cię na pokład! Nie pytając, skąd wiedziały, że muszą tu przylecieć, Draigo szybko wprowadził jednostkę ewakuacyjną do ładowni statku. Znajdujący się za nimi i pod nimi butlerianie zauważyli przybysza i skierowali na niego ogień. Pierwsze pociski rozerwały się w pobliżu, nie trafiając w cel. —Skąd wiedziałaś, żeby tu przylecieć? — zapytał Josef przez komlinię. —Mogą mieć mentatów, ale góruję nad nimi p r e k o g n i c j ą — usłyszał w odpowiedzi drżący, nieziemski głos Normy. W stoczniach nadal błyskały ognie eksplozji i Josef uświadomił sobie, że naprawdę stracił to wszystko. Statek Normy Cenvy zamknął wrota ładowni, jakby brał ich w objęcia, i kiedy przybiegła Cioba, by przywitać się z mężem, zniknął w bezpiecznej zagiętej przestrzeni. Wytrwałość jest zaletą, ale obsesja grzechem. — Biblia Protestancko-Katolicka Dwoje potomków Agamemnona popędziło za nim, zostawiwszy zwłoki Griffina na rozgrzanym piasku. Vor wiedział, że nawet gdyby zabarykadował się w stacji meteorologicznej, Andros i Hyla po paru minutach wdarliby się do niej. A więc zamiast szukać tam schronienia, zaczął się wdrapywać na skały, czepiając się rękami i nogami luźnych kamieni i pnąc się przez goło-borze na niewysoki skalny grzbiet. Rozciągająca się za nim otwarta przestrzeń była być może dobra dla pomiarów meteorologicznych, ale dawała Vorowi niewielkie możliwości ucieczki. — Dokąd biegniesz, bracie? — krzyknęła Hyla. — Przekonaj nas, że warto zachować cię przy życiu! Nie odpowiedział. Andros i jego siostra cierpliwie wspinali się za nim, pokonując kolejne skały niczym ciecz płynąca wbrew sile ciężkości do góry. Kiedy Vor dotarł na szczyt, przyjrzał się stromemu zboczu po drugiej stronie skalnego grzbietu, które schodziło na piaszczyste pustkowie. Może mógłby zatoczyć koło i spróbować dotrzeć do szperacza, którym przyleciały bliźnięta, ale wyłączyły silniki i wiedział, że ich uruchomienie i start zajęłyby kilka minut. Andros i Hyla nie pozwoliliby mu aż tak wysforować się przed siebie. Nadal miał tarczę osobistą i pistolet maula; broń ze sprężynowym naciągiem była sprawna, ale wątpił, by okazała się skuteczna przeciw bliźniętom. Mimo to pociski mogły opóźnić pościg. Odbezpieczył pistolet, odwrócił się i uspokoił oddech. Andros i Hyla przedzierali się przez rząd chwiejących się głazów, które ześlizgiwały się na dół. Chociaż z punktu widzenia genetyki byli jego rodzeństwem, nie miał żadnych skrupułów. Przed kilkudziesięcioma laty zabił Agamemnona, więc trochę więcej krwi członków rodziny na rękach nie robiło mu różnicy. Widział, jak tych dwoje zamordowało Griffina Harkonnena, szlachetnego młodzieńca, który nie zasłużył na taką śmierć. Nadal się wspinając, Andros podniósł głowę, spojrzał na niego i krzyknął: — Przynajmniej twoja żona nie uciekała, kiedy chcieliśmy jej zadać parę pytań. No, ale była starą kobietą. Vora zalała fala złości. Wymierzył w czoło Androsa i nacisnął spust. Huk wystrzału z pistoletu maula zabrzmiał jak wybuch w zamkniętym pomieszczeniu, ale — czy to dlatego,

że cel się przesunął, czy też że Vor nieprecyzyjnie wycelował — Atryda chybił. Głaz obok głowy młodzieńca rozpadł się na kawałki, które rozprysnęły się na wszystkie strony. Andros uchylił się. Hyla wyprostowała się i Vor strzelił ponownie, celując dokładnie w środek jej piersi. Tym razem trafił i zobaczył, jak w jej kombinezonie pojawia się krater, a w nim czerwona, rozerwana pociskiem tkanka. Uderzenie odrzuciło ją do tyłu, ale Andros zwolnił pościg i złapał ją za rękę. Krzyknęła, lecz szybko odzyskała siły. Vor znowu wymierzył i nacisnął spust. Pistolet wydał tylko suchy trzask. Spróbował jeszcze dwa razy, ale zamek się zaciął. Odrzucił broń. Bliźnięta ponownie zaczęły wspinać się ku niemu, teraz nawet szybciej. Szukając wyjścia z opałów, Vor spojrzał na jasną, rozpaloną piaszczystą równinę, na której tu i ówdzie sterczały niczym resztki zębów drobne punkciki skał. Najbliższa znajdowała się prawie kilometr od niego. Nawet biegnąc na złamanie karku, potrzebowałby co najmniej piętnastu minut, by do niej dotrzeć, a i tak nic tam na niego nie czekało. Mimo to miał plan. Skacząc z jednego niestabilnego głazu na drugi, zbiegł na łeb na szyję ze stromego zbocza na skraj skal i popędził wprost przed siebie, potykając się w miękkim piachu. Iszanti nauczyła go maskować kroki, poruszać się nierytmicznie, by nie zwabić czerwia. Teraz jednak biegł swym naturalnym rytmem, dysząc już. Nie miał wo-dy, żywność została w stacji meteorologicznej. Bliźnięta były coraz bliżej. Zabiły Griffina. A t a k ż e Mariellę. Andros i Hyla zaczęli zbiegać ze zbocza, zmniejszając dzielący ich dystans. — Nawet jeśli dotrzesz do tych skał, to dokąd uciekniesz? — Głos Hyli brzmiał silnie. — Nie ma tam nic oprócz piachu! Vor nie tracił oddechu, by jej odkrzyknąć. Wysforował się przed nich, jak tylko mógł, ale to nie wystarczyło — dystans między nimi stale się zmniejszał. W połowie drogi do najbliższych wystających z piasku skał zdecydował, że czas podjąć najwyższe ryzyko. Miał jedynie nadzieję, że w porę dobiegnie do skalnej przystani. Włączył tarczę osobistą, która wydała lekki, wibrujący trzask. Odpiął pas z generatorem pola tarczy i rzucił go na piasek, po czym pobiegł jeszcze szybciej, czerpiąc siłę z zasobów energii, o których nawet nie wiedział. Był pewien, że rytmiczne uderzenia jego stóp stały się już dla jakiegoś czerwia wezwaniem, któremu to stworzenie nie mogło się oprzeć. Teraz, kiedy został za nim pulsujący pas, nie powinno być żadnych wątpliwości… Bliźnięta nie przerywały pościgu, podążając — jak miał nadzieję — jego śladem przez diuny. — I co tak zmykasz jak tchórz? — krzyknął przeszywającym głosem Andros. — Przynosisz wstyd Agamemnonowi! Vora paliło w gardle i piekły go oczy, ale kiedy wbiegł na grzbiet kolejnej wydmy, zobaczył, że jest niemal przy skalnej wychodni. Większa część tych tworów geologicznych znajdowała się, podobnie jak góry lodowe, pod powierzchnią. Jeszcze kilka kroków i poczuł pod stopami twarde podłoże. Dysząc, wspiął się wyżej i odwrócił, by popatrzeć. Andros i Hyla dobiegli do zrzuconego przez niego pasa. Andros podniósł go z krzywą miną. Wiedzieli, że już prawie jest ich i że nie ma dokąd uciec. Byli tak skupieni na tym, by go pojmać, że najwyraźniej nie zauważali nagłych drgań piasku ani sunącej ku nim fałdy. Jednak Hyla zawahała się, jakby coś wyczuła, natomiast Andros podniósł pas z generatorem tarczy i zarzucił go na ramię akurat w chwili, kiedy spod diun wyrósł czerw z rozdziawioną paszczą. Po-chłaniając setki metrów sześciennych piasku, uniósł tułów tak wysoko, że dzieci Agamemnona wyglądały przy nim jak drobiny na brzegu trąby powietrznej. Pochłonął ich. Vor kucnął i parzył na czerwia krążącego w poszukiwaniu kolejnego łupu. Chociaż był sam, bez żywności i wody, pośród pustyni, po raz pierwszy od dawna czuł się bezpieczny… Miał w końcu czas zastanowić się nad tym, jakich kłopotów narobił na Arrakis, chociaż chciał tylko żyć tam w spokoju. Myślał o tych, których niedawno stracił: o Iszanti, która dobrze go traktowała, i o Griffinie Harkonnenie, niezamierzonym wrogu, który mógłby go zrozumieć, a nawet mu wybaczyć. I o Marielli. W ciągu wieków opłakiwał wiele strat, ale teraz smucił się z powodu śmierci tych trzech osób. Harkonnenowie

nienawidzili go od pokoleń, od zesłania na wygnanie Abulurda, i już zaczął mieć nadzieję, że dojdzie między nimi do jakiejś zgody, ale wątpił, by ta przepaść została zakopana, gdy rodzina Griffina dowie się, co się z nim stało. Siedząc na samotnej skale, Vor czuł się jak kilkusetletni starzec i pragnął tylko jednego: znaleźć miejsce, gdzie nie będzie co rusz musiał oglądać się za siebie. Czerw zakopał się w końcu w piasku, ale Vorian postanowił trochę odpocząć przed powrotem do stacji meteorologicznej i szperacza, którym wreszcie będzie mógł stąd na zawsze odlecieć. Większość finansowanych przez rządy imprez dla publiczności organizuje się na pokaz. Rozgarnięci przywódcy zdają sobie sprawę, że wizerunek jest podstawą ich władzy. — imperialne studium działań rządu Edykt Imperatora Salvadora Corrino dawał członkiniom rozwiązanego rossakańskiego zgromadzenia zaledwie kilka dni na opuszczenie planety i szkoły, którą Matka Wielebna Raquella tworzyła osiemdziesiąt lat. Imperator zostawił tam wojsko, by dopilnowało wykonania jego rozkazu, sam zaś wrócił z Doroteą i setką sióstr z jej frakcji na Salusę Secundusa. Raquelli nie dano możliwości pożeg-nania się z wnuczką, siostrą Valią ani nikim innym. Wszystkie siostry, zarówno młode, jak i stare, miały się rozproszyć. Tylko garstka, która miała ważne koneksje, mogła zdecydować, dokąd chce się udać. Pozostałe musiały wrócić tam, gdzie mieszkały przed przybyciem na Rossaka. Bycie bratem Imperatora nie dawało Roderickowi Corrino tytułu do luksusu lenistwa. Po powrocie sił imperialnych z Rossaka pragnął pospać do późna, powylegiwać się w łóżku z Hadithą, a później zjeść bez pośpiechu śniadanie z nią i z dziećmi. Ale Imperium wzywało. Nie spał dobrze; prześladowały go wspomnienia nakazanej w złości przez Salvadora egzekucji sióstr mentatek i rozwiązania Szkoły Rossakańskiej. Teraz musiał naprawić tę wielką szkodę. Miał nadzieję, że siostra Dorotea będzie chciała z nim współpracować i przedstawi wnikliwą ocenę sytuacji. Nadal uważał, że wyszkolone siostry są cenne, i cieszył się, że udało mu się przekonać brata, by oszczędził przynajmniej frakcję Dorotei. Lepiej ocalić część niż nic… Zrobił, co mógł, by jakoś wybrnąć z tej przykrej sytuacji. Dzięki funduszom z zajętych przez Imperatora kont zgromadzenia żeńskiego siostra Dorotea z setką wybranych przez nią zwolenniczek zakładały na Salusie Secundusie nowy ośrodek szkoleniowy swojej wspólnoty. Nie będą w nim jednak realizowały żadnego programu eugenicznego ani przygotowywały kolejnego wydania Księgi Azhara czy jakichkolwiek dzieł niezatwierdzonych uprzednio przez przedstawicieli rządu. Siostrze Dorotei trzeba będzie patrzeć na ręce, ale Roderick zawsze uważał, że jest wartościową osobą. Musiała jednak oddzielić swoje ambicje od otwarcie wyrażanej lojalności wobec Imperatora, a Roderick określić, gdzie jedno i drugie się pokrywa, a gdzie dochodzi do konfliktu między nimi… Dokonując codziennych porannych ablucji, Roderick starał się mimo zaabsorbowania sprawami państwa zachowywać jak najciszej. Zastanawiał się, jak uspokoić atmosferę powstałą po licznych ważnych wydarzeniach. Chociaż tytułem Imperatora i płynącym zeń splendo-rem władzy cieszył się jego brat, to on dbał o sprawne funkcjonowanie rządu mimo pochopnych i nieprzemyślanych decyzji Salvadora. Zdaniem Rodericka zrobiono za dużo, by ugłaskać Manforda Torondo i jego wichrzycielskich zwolenników, i to bynajmniej nie dlatego, że Salvador podzielał ich skrajne poglądy, lecz dlatego, że byli tak mocni, iż mogli zastraszyć Imperatora. Zuchwałe działania Salvadora przeciw zgromadzeniu żeńskiemu wynikały najwyraźniej z chęci przejęcia inicjatywy od Torondo, ale nie wyszło to dobrze. Roderick nie zaprzeczał, że antytechnologicznie nastawieni ekstremiści mogli wywołać poważne zamieszki, ale niepokoiło go, że brat wydał wiele oświadczeń bez konsultacji z nim. Przez większość życia Salvador prosił go o pomoc przed podjęciem ważnych decyzji. Roderick zastanawiał się, co się teraz zmieniło. Widział, że brat zamknął się w sobie, że jest zdesperowany i że chce za wszelką cenę przetrwać. Może czuł, że traci kontrolę nad Imperium. Ale Salvador był jego bratem i prawowitym Imperatorem, a on miał własne obowiązki. Musiał odzyskać wpływ na Imperatora i być głosem rozsądku, zanim brat stanie się tyranem. Podczas zamieszek po Kongresie Eku-menicznym Federacji i krwawej łaźni zgotowanej przez Imperatora Julesa szukającym

schronienia w pałacu delegatom wszyscy wiedzieli, jaką cenę trzeba zapłacić za dopuszczenie do tego, by emocje i para-noja wzięły górę nad trzeźwym myśleniem, ale Salvador nigdy nie był pilnym badaczem historii… Gotowy do codziennych zajęć, chociaż nad Zimią nie wstał jeszcze świt, Roderick wyłonił się z prywatnego skrzydła pałacu i poszedł do biura Imperatora. Jakież było jego zaskoczenie, gdy zobaczył, że Salvador czeka już tam na niego. — Pospiesz się — powiedział Imperator, uśmiechnięty od ucha do ucha. — Muszę ci coś pokazać. To dobra nowina! Roderick zrównał krok z bratem. — Obaj takiej potrzebujemy — rzekł. Salvador, niczym podekscytowany chłopak, który stara się utrzymać coś w tajemnicy, chociaż świerzbi go język, nie chciał mu powiedzieć, o co chodzi, kiedy jechali pojazdem na centralny plac stolicy. Krzątała się już tam gwardia, odcinając kordonem tłum wcześnie wstających gapiów, którzy próbowali podejść bliżej. Strażnicy w złotych mundurach utorowali dwóm Corrinom drogę przez ciżbę. Roderick poczuł drażniący swąd spalenizny. Z żołądkiem wywracającym się jak w koszmarnym deja vu zatrzymał się przed zwisającym z latarni zwęglonym i strasznie okaleczonym ciałem. Miało odcięte kończyny, a twarz tak zmasakrowaną, że nie można było rozpoznać rysów. Salvador, ani trochę niestropiony, pociągnął brata za ramię. — Chodź, chodź! Nie będziesz się posiadał z radości. — Zniżył głos do scenicznego szeptu: — Rozwiązuje to nam kilka problemów naraz. Chociaż Roderickowi nie podobało się to, co widział, ruszył ostrożnie naprzód, usiłując nie wciągać smrodu spalonego ciała. Na plakacie umieszczonym obok zbezczeszczonych zwłok widniał wykonany niezdarnym dziecięcym pismem napis: „Zdrajca Bomoko”. — No nie, jeszcze jeden — jęknął Roderick. — Zastanawiam się, jaki nieszczęśnik został tym razem zlinczowany przez tłuszczę. Jego brat starał się bez powodzenia ukryć uśmiech. — Skąd wiesz, że to naprawdę nie jest Bomoko? — zapytał. — Po tylu latach i tylu błędnie zidentyfikowanych ofiarach? Bar dzo w to wątpię. Salvador nachylił się mu do ucha, chociaż harmider, który wywoływali strażnicy i gapie, zagłuszał rozmowę. — Tym razem to nie jest niewinna ofiara, bracie. Nie przyznałbyś, że to wygodny sposób pozbycia się doktor Zhomy? Dwie pieczenie przy jednym ogniu. Roderick odrzucił głowę do tyłu, ale powstrzymał się przed wy-rażeniem swej opinii. Paradując jak paw przed rosnącym tłumem, Salvador podniósł głos, by słyszeli go ci, którzy znajdowali się w pobliżu. — Musimy potraktować to poważnie, bracie! — rzekł władczym tonem. — Przeprowadzić badanie DNA i stwierdzić, czy w końcu zna leziono prawdziwego zdrajcę, Toure Bomoko! Byłoby dobrze, gdyby wreszcie skończył się ten tak długo prześladujący nas koszmar. Chcę, żebyś osobiście tego dopilnował! — Gniewny wyraz twarzy Salvadora był zupełnie przekonujący, kiedy szepnął półgębkiem: — I myślę, że wiesz, jakich oczekuję wyników. Roderick świadomie zachował ponurą minę, chociaż czuł coraz większy niepokój. — Nikt w to nie uwierzy, Salvador — rzekł. — Tu nie chodzi na wet o badanie DNA… najniezdarniej przeprowadzona sekcja zwłok wykaże, że to nie mężczyzna, lecz kobieta. W żadnym razie nie może to być Bomoko. Imperatorowi nawet nie drgnęła powieka. — Och, potrafisz się tym zająć. Polegam na tobie. Sporządź spra wiający wrażenie wnikliwego raport, a ja go zaaprobuję. Skremuj ciało i usuń wszelkie inne dowody. Problem rozwiązany! Zhoma dostała to, na co zasłużyła, a motłoch będzie mógł przestać szukać złoczyńcy. Roderick przypuszczał, że niesławnej pamięci przewodniczący Kongresu Ekumenicznego Federacji prawdopodobnie zmarł na jakiejś odległej planecie albo przynajmniej ukrywa się przed skutkami egoistycznie małostkowej polityki Imperium. Wolałby trzymać się od tego z daleka, ale nie mógł się uchylić przed ciążącą na nim odpowiedzialnością. Corrinowie się nie chowali.

—Nie martw się — powiedział. — Zajmę się tym bałaganem. Salvador był tak zadowolony, że poklepał brata po plecach. —Zawsze mogę na ciebie liczyć. Tworzymy taki zgrany zespół. Zadanie okazało się całkiem proste. Dużo trudniejsze było dla Rodericka spotkanie z siostrą i podjęcie decyzji, co z nią począć. Znalazł ją brodzącą z lady Orenną w płytkiej sadzawce w pałacowych ogrodach. Zbierała unoszące się na powierzchni kolorowe kwiaty i wkładała je do koszyka. Stojąc razem w wodzie, kobiety wyglądały jak dzieci i Roderick uśmiechnął się do nich. Był to przyjemny kontrast z makabrycznym spektaklem, który oglądał wcześniej. Srebrnowłosa Orenna, zazwyczaj elegancka, była teraz w prostej sukni, której skraj nasiąknął wodą; Anna miała szorty i poplamioną ziemią bluzkę. Wydawała się szczęśliwa. Przyglądając się im z brzegu, Roderick powiedział: — Dzisiaj wyglądasz lepiej, Anno. Chyba dobrze się wyspałaś? —Kwiaty dla mojego umysłu. — Podniosła ze słodkim uśmiechem piękny żółty kwiat o delikatnych, ząbkowanych płatkach. — Limnan-themum nymphoides, potocznie zwany pływającym sercem. To serce dla mojego umysłu. — Wskazała biało-czarny kwiat o zielonkawoszkarłatnych liściach, który miała w koszyku. — A. distachyus. Pachnie jak wanilia i jest jadalny. Chciałbyś spróbować? —Nie, dziękuję. Żołądek nadal wywracał mu się po pozbyciu się straszliwie okaleczonego ciała doktor Zhomy. — Potrafię rozpoznać każdy kwiat w tym stawie, każdy kwiat w ogrodzie — trajkotała siostra. — Znam się też na innych rzeczach. Na składzie chemicznym gleby, pochodzeniu skał, znam naukowe nazwy wszystkich ptaków i owadów. W tym ogrodzie jest wiele eko systemów… nigdy dotąd nie dostrzegałam tych wszystkich cudownych związków między nimi. Nie przerywając nawet dla nabrania powietrza, Anna zaczęła wy-kład o ogrodzie, ale przerwała, kiedy jej uwagę odwrócił wodny ptak o lśniącym, szmaragdowym upierzeniu. Jego widok dał jej asumpt do szczegółowej opowieści o rejonie Salusy Secundusa, w którym gniazduje, i o szlakach jego migracji. Potem przeszła do opisu planet i układów gwiezdnych, na których można znaleźć podobne ptaki, ale wkrótce porzuciła ten temat i zaczęła się rozwodzić o składzie chemicznym cementu, zaprawy murarskiej i cegieł, co z kolei skierowało jakoś jej myśli ku matematyce muzyki. Lady Orenna wyszła z sadzawki, wytarła stopy ręcznikiem i powiedziała cicho: — Bardzo się o nią niepokoję. Anna wciąż trajkotała, kiedy Roderick zapytał: — Nadal słyszy te dziwne głosy? Orenna skinęła głową. —Tuż przed przyjściem tutaj zemdlała — powiedziała. — Po prostu przytłoczyły ją. Ale te kwiaty chyba ją uspokajają. — Usiadła na ławeczce i włożyła buty. — Być może ma uszkodzony mózg… wydaje się pełen nieuporządkowanych informacji, którymi Anna sypie ni z tego, ni z owego. Gdyby udało się jej nad tym zapanować, może powróciłaby jej świadomość. —Zawsze była bystrzejsza, niż się nam wydawało — rzekł Roderick. — Teraz musimy zrobić wszystko, by zapewnić jej pomoc, której potrzebuje. —W Akademii Suka panuje chaos. Nie możemy powierzyć jej delikatnego umysłu tamtejszym psychologom. Skinął głową na znak zgody. — Tak, myślę, że jedyną instytucją, która może zrozumieć jej stan, jest Szkoła Mentatów na Lampadasie. Nikt tak jak oni nie zna się na ludzkim umyśle. Zasugeruję to Salvadorowi i sądzę, że się zgodzi. Nie zdjąwszy butów ani nie podwinąwszy nogawek, Roderick wszedł do wody i objął siostrę, jakby chciał ją osłonić przed nękającymi jej wrażliwy umysł demonami. Zadrżała, a potem spojrzała mu w oczy i powiedziała: — Kocham cię. Większość ludzi marzy o szlachetnych uczynkach, ale tylko w teorii. Kiedy znajdą się w sytuacji, w której mogliby się zachować zgodnie z przekonaniami, opada ich strach i zamiast realizować swoje ideały, zaczynają postępować pragma-tycznie. — Josef Venport, wewnętrzna notatka VenHold

Po tym, jak Norma uratowała go z układu Thonarisa, Josef nie pogrążył się w rozpaczy po stracie ludzi i statków, ale razem z Cio-bą postawił całą firmę, wszystkie jej filie i gałęzie, w stan najwyższej gotowości. Manford Torondo i jego szaleni zwolennicy nie byli już utrapieniem, lecz dążącymi do destrukcji ekstremistami, których trzeba było za wszelką cenę powstrzymać. A Venport Holdings było jedną z nielicznych sił w Imperium, które mogły się im przeciwstawić. Siedząc w swoim gabinecie na Kolharze, Josef usiłował sporządzić bilans strat. Zginęło prawie sześć tysięcy pracowników, w tym kilkuset z przejętego Niebiańskiego Transportu. Możliwe nawet, że niektórzy zostali pojmani przez tych barbarzyńców. Poddani przesłuchaniom szefowie wysokiego szczebla mogli przekazać ważne informacje o słabych punktach VenHold. Josef zżymał się. Zniszczono trzynaście jego najlepiej uzbrojonych statków patrolowych. Siedemdziesiąt odzyskanych, kompletnych i częściowo zbudowanych jednostek maszyn rozbito w pył, a z nim ładownie pełne najwyższej klasy sprzętu, który wart był całego skarbca Imperium. Totalna katastrofa. Do gabinetu weszła Cioba. Podniósł na nią wzrok. Zdawała sobie sprawę z jego wielkiej wdzięczności za to, że pomagała mu zachować nietknięte rodzinne imperium handlowe. Małżeństwo z nią było jednym z najlepszych interesów, jakie kiedykolwiek zrobił. Dzisiaj, zamiast zwykłego służbowego stroju i włosów zakrytych chustką, miała je rozpuszczone do pasa… i czystą białą suknię, która podkreślała bladą doskonałość jej skóry. Zaskoczył go jej widok. Przywodził na myśl obraz strasznej czarodziejki, która ma stanąć do bitwy z cymekiem. — Mamy następny kryzys — powiedziała, nim zdążył skomento wać jej wejście. Słowa te sprawiły, że poczuł się, jakby włożono mu na plecy ogromny ciężar. —Nie potrzebuję następnego kryzysu. Cioba podeszła do jego biurka. —Ten możemy rozwiązać… i zyskać potężnego sojusznika. Oparł się wygodniej i postukał czubkami palców w blat z krwiodrzewa. — Dobrze, opowiedz mi o tym. Przekazała mu wiadomość o zajściach na Rossaku, o tym, że Imperator kazał zgładzić siostry mentatki, włącznie z babką Cioby, Karee Marques, oraz o rozwiązaniu zgromadzenia żeńskiego. —Do Imperatora dotarły plotki o korzystaniu na Rossaku z nielegalnej technologii i chociaż nie znalazł żadnych dowodów na to, zaatakował. —Nielegalna technologia? Czyżby wszyscy oszaleli? —Wszystkim siostrom nakazano opuszczenie Rossaka. Niektóre wróciły do swoich rodzin, inne rozpierzchły się nie wiadomo gdzie. Venport wstał. —A nasze córki? —Są bezpieczne. Wysłałam po nie jeden z naszych statków. Ale wiele innych kobiet potrzebuje naszej pomocy. — Jej ciemne oczy błyszczały, jakby rzucała mu wyzwanie, na wypadek gdyby się z nią nie zgodził. —W jakim sensie? —Część sióstr — tych, które nastawione są antytechnologicznie — pozostaje w łaskach Imperatora. Zabrał je na Salusę Secundusa. Jednak inne, w tym Matka Wielebna Raquella, nie mają się dokąd udać. Proponuję, żebyś udzielił im schronienia. Wyślij je na Tupile, gdzie są już wygnańcy, albo znajdź dla nich jakieś inne miejsce. Zgromadzenie żeńskie przetrwa… a umiejętności tych kobiet mogą się okazać niezwykle cenne dla VenHold, tak jak — mam nadzieję — moje. —Oczywiście. — Odgarnął do tyłu włosy, zastanawiając się już nad korzyściami, które mógł odnieść z tej sytuacji. — Dobrze, poleć naszej flocie kosmicznej, by zapewniła schronienie Raquelli i wszelkim innym siostrom, które go potrzebują. Będą naszymi dłużniczkami. —Zgromadzenie żeńskie nigdy nie zapomina o swoich długach — oznajmiła Cioba i zaskoczyła go ponownie, pochylając się i całując go w usta. Zanim przyleciał statek Floty Kosmicznej VenHold, z zaprosze-niem od Cioby, większość sióstr już się ewakuowała z Rossaka. Ulegając żonie, Josef Venport pozwolił jej udzielić schronienia Raąuelłi i siostrom, które otwarcie jej sprzyjały. Matka Wielebna skorzystała z propozycji. Kobietom opuszczającym Rossaka pozwolono zabrać tylko trochę ubrań i przedmiotów osobistych, które

dokładnie kontrolowano. Chociaż wszystkie dostępne egzemplarze Księgi Azhara zostały zniszczone, Raquella wiedziała, że wiele jej rozproszonych po Imperium misjonarek ma własne kopie, a poza tym dziesięć sióstr mentatek odbywało szkolenie na Lampadasie, gdzie zapamiętywały cały tekst. Imperator Salvador rozgonił zgromadzenie żeńskie i zdelegalizował wiele jego podstawowych celów, ale Raquella wciąż wierzyła, że najważniejsze nauki i zadania organizacji przetrwają. Dopilnuje tego. Znalazłszy się na zaginającym przestrzeń statku pilotowanym przez tajemniczego nawigatora, Raquella myślała z bólem o niektórych najbardziej lojalnych siostrach, zniechęconych i pozostawionych samym sobie. Były przekonane, że zdelegalizowane zgromadzenie nigdy się nie odrodzi. Wiele powróciło już na ojczyste planety, jeśli miały taką możliwość, albo udało się w inne miejsca, by rozpocząć nowe życie. Raquella planowała, że gdy tylko odtworzy szkołę z dala od czujnych oczu Imperatora, zacznie ponownie nawiązywać z nimi kontakty. Ciała zabitych mentatek i czarodziejek zrzucono do dżungli, by na powrót stały się elementami rossakańskiego ekosystemu. Były wśród nich zwłoki biednej Karee Marques, która była taka młoda i pomocna w czasie zesłanej przez Omniusa zarazy. Wydawało się, że od tamtej pory minęło znacznie więcej niż kilkadziesiąt lat. Katalogi eugeniczne i rozmontowane komputery pozostały ukryte w leju krasowym w głębi dżungli. Były bezpieczne… chociaż siostry udały się na wygnanie. Kiedy — dzięki pomocy Cioby i Josefa Venportów — Matka Wielebna stworzy nowy dom dla tych kobiet, sprowadzi tam te komputery i rejestry. Najpierw jednak musiała znaleźć miejsce na odtworzenie szkoły. Josef i jego mentat poszli na plac, gdzie znajdowały się zbiorniki z nawigatorami. Draigo Roget nadal nie mógł dojść do siebie po cu-downym ocaleniu. —Niedawna bitwa nauczyła mnie jednego — powiedział, wpatrując się jak zahipnotyzowany w gaz przyprawowy kłębiący się w głównym zbiorniku. — Nauczyła mnie, że nawet najbardziej szczegółowe pro jekcje mentackie są zawodne. Chociaż myślałem, że mam wszystkie dane, nigdy nie przyszłoby mi do głowy, że przyleci po nas Norma Cenva. Powiększona twarz Normy zbliżyła się do jednego z okien komory. Zamrugała. —Prekognicja jest zmienną, która nigdy nie może zostać uwzględ niona w mentackich obliczeniach — powiedziała. — Nawet ona sama składa się z wielu zmiennych. Nawigator używa przyprawy, by wyob razić sobie niezliczone drogi we wszechświecie, a potem musi wybrać tę, która jest bezpieczna. Rzadko jest tylko jedna możliwość. Josef, wciąż wściekły, uciął dyskusję. —Zwykle cierpliwie słucham twoich ezoterycznych wywodów, Normo, ale teraz stoimy w obliczu kryzysu. — Spojrzał na odległy port kosmiczny, gdzie przylatywały i skąd wylatywały statki towaro we, pasażerskie i uzbrojone jednostki, których użył do zajęcia stoczni w układzie Thonarisa. Powinien był je wszystkie tam zostawić, by zapewnić zakładom silną obronę… — Teraz celem stanie się Kolhar. Musimy obronić to miejsce i zamontować tarcze planetarne, takie jak te, które chroniły Salusę Secundusa przed atakami myślących maszyn. Trzeba też wyposażyć w tarcze, a także w zaawansowaną technologicznie broń, nasze statki handlowe. Mentat układał w milczeniu listę zadań. —We flocie kosmicznej VenHold mamy tysiące jednostek — powiedział. — Taka operacja będzie niezwykle kosztowna i ryzykowna. —A zatem wydamy na nią pieniądze i podejmiemy ryzyko! Nie miej złudzeń: to wojna, więc planety Imperium będą musiały się opowiedzieć po którejś stronie i albo na tym skorzystać, albo ponieść konsekwencje. Nasze statki przestaną świadczyć usługi wszystkim tym planetom, które sprzymierzą się z barbarzyńcami. Mentat ściągnął brwi. —W rezultacie Venport Holdings poniesie wielkie straty. Jeśli przegra pan tę wojnę, straci pan dużo więcej… być może wszystko. —Nie pomożemy żadnemu światu, który odwraca się od rozsądku i cywilizacji. Gdzie ci barbarzyńcy wytyczą granicę? Odrzucą całą technologię medyczną, mimo iż będą umierali? Spustoszyli już i zniszczyli pierwotną siedzibę Akademii Suka w Zimii. — Potrząsnął głową. — Zrezygnują z sieci energetycznych? Wyrzekną się ogrzewania i wodociągów? Wyłączą światła i będą spędzali wieczory przy świe-cach? Zdelegalizują ogień, bo jest zbyt niebezpieczny? Będą jeść surowe mięso? — Josef roześmiał się gorzko. — Zobaczymy, na jaki entuzjazm zdobędą się zwolennicy PółManforda, kiedy już uzyskają wszystko, czego chcą. Niech trochę pożyją jak prawdziwi ludzie pierwotni, niebędący w stanie skontaktować się z innymi światami, a zobaczymy, jak szybko zmienią zdanie.

Josef długo starał się zbudować potęgę rodu, zgromadzić majątek i przejąć jak najwięcej rynków. Jednak teraz, kiedy rzucił rękawicę i rozpoczął wojnę, jakiej nigdy sobie nie wyobrażał, miał świadomość, że jest to zderzenie cywilizacji, konflikt między rozumem i za-bobonem, postępem i barbarzyństwem. I nie zamierzał uchylić się przed walką. Racjonalnie myśląca ludzkość potrzebowała przywódcy. Czerpał siłę z tej nowej pasji. — Stawimy czoło tym oprychom i pokażemy, jacy są. Pozbawimy Manforda nóg. — Przerwał, nie chcąc silić się na humor. — To znaczy, mówiąc metaforycznie. —Taki konflikt może trwać lata… albo dziesiątki lat — ostrzegł go Draigo. —Trudno. Mamy zasoby VenHold, wiedzę i oddanych, myślących ludzi. Panicznemu strachowi przeciwstawimy inteligencję. Czy możemy przegrać? Czy wasze zasady są naprawdę podstawami waszego postępowania, czy tylko dekoracjami? Jeśli nie chcecie ich ogłosić tak, żeby wszyscy usłyszeli to i ujrzeli, nie są to prawdziwe przekonania, lecz pozory. — Manford Torondo, przemówienie do Ligi Landsraadu Po zniszczeniu stoczni w układzie Thonarisa resztki floty Manforda powróciły wprost na Salusę Secundusa. Mimo że w bitwie z Venportem i jego miłośnikami technologii butlerianie stracili ponad sześćdziesiąt statków, a pozostałe nosiły ślady walki, podchodząc do lądowania w porcie kosmicznym w Zimii, flota wyglądała imponująco. Po bitwie Manfordowi nadal krew żywiej krążyła. — Zapobiegliśmy katastrofie, odrodzeniu się myślących maszyn, i pokonaliśmy grupę zdrajców ludzkości — oznajmił na wszystkich kanałach, by mieć pewność, że każdy na Salusie usłyszy tę wiadomość. — Teraz wracamy do stolicy Imperium, żeby uzyskać poparcie i wyrazy uznania Ligi Landsraadu i wszystkich członków rządu. Wyświetlił starannie zmontowane wideo, które pokazywało straszne rozmiary przebudzonych fabryk robotów i lekceważenie przez Josefa Venporta zasad rozsądku i przyzwoitości. Tuż po zwycięstwie butlerianie pozostali większą część dnia w układzie Thonarisa i rozbili w pył placówki oraz stocznie. Jednak sam Venport najwyraźniej uciekł. Kiedy jeszcze znajdowali się w stoczniach, Manford, doświadczywszy zdrady magnata przemysłowego, oznajmił, że nie będą jednak brać jeńców. Każdy kolaborujący z myślącymi maszynami był winien odrażającej zbrodni i zasługiwał na karę śmierci. Po zmasowanym bombardowaniu z kompleksu w układzie Thonarisa zostało gorące, rozsypujące się gruzowisko. Manford był z tego dumny. Gdyby Imperator Salvador był mądrym człowiekiem, też czułby z tego powodu dumę. Torondo postanowił, że zostanie na Salusie kilka tygodni, a nawet miesięcy, jeśli będzie to konieczne, by dostać szansę wygłoszenia mowy w Landsraadzie. Natychmiast po przybyciu do stolicy wystosował obywatelskie wezwanie do rady, by wznowiła posiedzenie przerwane przez alarm bombowy. Tym razem nie przyjmie żadnych wymówek. Miał ponad sto czterdzieści pełnych zwolenników statków wojennych, nic więc dziwnego, że prośbę szybko przyjęto i wyznaczono głosowanie za dwa tygodnie. Sam Imperator Salvador usilnie nakłaniał wszystkich przedstawicieli i pełnomocników planet, by wzięli w nim udział. Zanim nadszedł wyznaczony termin, butlerianie Manforda okopali się w porcie kosmicznym i prężyli mięśnie w całej Zimii, zdobywając nowych zwolenników i zbierając petycje. Bardzo niewiele osób uchylało się od złożenia pod nimi podpisu. Rankiem w dniu głosowania Manford zastanawiał się, jak pojawić się w izbie posiedzeń Landsraadu, by wywrzeć na jego członkach największe wrażenie. Postanowił, że trzech jego zwolenników wniesie sztandary z przedstawieniami trójcy męczenników za wolność ludzkości: bladej Rayny Butler, ślicznej Sereny i jej syna

Maniona, zamordowanego przez obłąkanego robota Erazma. Włożył luźną koszulę bez ozdób i medali, jedynie z wizerunkiem czarnej dłoni zaciśniętej na przekładni maszyny. Mimo że przewodził potężnemu ruchowi butlerian, uważał się za prostego człowieka, któremu nie są potrzebne żadne błyskotki. Tym razem, zamiast zostać wniesionym, jak podczas poprzedniej sesji Landsraadu, w palanki-nie, zdecydował się wjechać na ramionach Anari Idaho. Przemówienie do szlachty było w końcu równie ważne jak niedawna bitwa o Thonarisa. O wyznaczonym czasie, wspierany przez ponad pięćdziesiąt tysięcy zwolenników tłoczących się na ulicach i na placu przed Landsraadem, pojawił się przed wielkimi drzwiami i rozkazał, by je otworzono. Anari wniosła go dumnie do ogromnej sali; obok kroczył Gilber-tus Albans, a tuż za nimi postępowali ludzie ze sztandarami. Kiedy jechał naprzód uskrzydlony błogosławieństwem Rayny, czuł lekki zawrót głowy. Tego dnia nastąpi przełom w trwającej od tysiąca lat wojnie. Stracił jednak entuzjazm, gdy zobaczył, że prawie połowa miejsc jest pusta. „Znowu” — pomyślał, a głośno rzekł do Anari: — Jak to możliwe? Poczuł jej złość i napięcie, kiedy mięśnie jej ramion stwardniały, ale zachowała stoicką minę. —Nie zniechęcaj się — powiedziała. — Wiemy, że jesteśmy po właściwej stronie. —Mentacie, zanotuj, kogo nie ma — zwrócił się Torondo do Gilbertusa Albansa. — Chcę mieć później kompletną listę. —Już nad tym pracuję. Nie okazując konsternacji, Manford szturchnął Anari, jakby była koniem, ona zaś zaniosła go na miejsce dla mówców. Przez tłum przedstawicieli przeszedł pomruk niezadowolenia, ale podniósł głos, lekceważąc rzucone mu przez nich wyzwanie. — Dość ukrywania się za biurokratycznymi procedurami. Dzisiaj znajdzie się w protokołach to, w co wierzycie. Dzisiaj musicie podjąć decyzję i zadeklarować się albo po stronie ludzkości, albo jej wroga. Kiedy jednak popatrzył na puste miejsca, uświadomił sobie, że wielu przedstawicieli planet zbojkotowało posiedzenie w trosce o swoje dobro, nie chcąc się opowiedzieć po żadnej stronie. Powinien był wiedzieć, że mimo przerażających zdjęć zrobionych przez jego zwolenników w układzie Thonarisa trudno będzie zjednoczyć Lands-raad przeciw Venport Holdings. Zbyt wielka część handlu i podróży w Imperium zależała od statków VenHold i ich nawigatorów. Wielu nieobecnych tego dnia członków Landsraadu być może udało już się na swoje planety, żeby przygotować się do obrony albo przystąpić do czynnego oporu przeciw niemu. Ale ludzie Manforda stanowili potęgę i odpowiedzą na to z jeszcze większą energią. Wiedział, że w nadchodzącej walce zginie wielu jego zwolenników, lecz zadba o to, by ich nazwiska znalazły się w kolejno wydawanych tomach Księgi męczenników. Zwrócił się ku loży Imperatora. Usilnie namawiał go do wyrażenia oficjalnego poparcia dla ruchu. Salvador podniósł się z ociąganiem i przemówił do pustej w połowie sali. — Wszyscy znamy zagrożenia płynące z niekontrolowanej technolo gii. Nie mogę powitać inaczej niż z radością szansy powrotu Imperium do dawnych, spokojnych czasów, kiedy ludzie żyli naturalnie, tak jak powinni żyć. — Przerwał, jakby zbierał odwagę, po czym rzekł: — Na mawiam do głosowania za rezolucją Manforda Torondo. — Usiadł, jakby chciał jak najszybciej usunąć się z widoku. Manford czekał, ale wiedział, jak zakończy się głosowanie. Zapędzeni w ślepy róg, pamiętając o konsekwencjach swego oporu, członkowie Landsraadu przyjęli miażdżącą większością głosów uchwałę, że trzeba stanowczo występować przeciw wszelkiej technologii, którą można uznać za „zbyt zaawansowaną, zbyt kuszącą i zbyt niebezpieczną”. Kiedy rezolucja przeszła, poczuł, jak Anari się rozluźnia; napięcie zeszło z jej mięśni jak rozlana woda. Ale on jeszcze nie skończył. Wyprostował się najwyżej, jak mógł. — Musimy być konkretni, żeby nikt nie miał żadnych wątpliwo ści — powiedział. — Imperatorze, proszę, żebyś natychmiast ustano wił Komisję Ortodoksji, która będzie sprawowała nadzór nad całym przemysłem i badaniami naukowymi i gasiła wszystkie problemy w zarodku, nim pojawi się zagrożenie. Każdy obywatel Imperium musi otrzymać pełną listę możliwych i niemożliwych do przyjęcia technologii, a rząd będzie potrzebował zbrojnego

ramienia czuwają cego nad przestrzeganiem jej postanowień. Zgłaszam w tej sprawie pomoc moich ludzi. Opór Salvadora został już złamany. Nic dziwnego, że zgodził się bez dyskusji. Skończywszy na ten dzień, Manford wezwał do zamknięcia posiedzenia. Anari odwróciła się i ruszyła za trzema chorążymi do wyjścia z budynku Landsraadu. Stanęli przed ogromnym tłumem zwolenników. Manford wzniósł ręce w geście zwycięstwa i przetoczył się nad nim gromki aplauz. — Teraz nasz ruch stanie się silniejszy. — Anari uśmiechnęła się do niego z uwielbieniem. Patrzył na tłum i wysokie budynki. — Być może dzisiaj wygraliśmy, ale walka dopiero się zaczyna. Lu dzie są słabi i nie lubią żyć bez wygód. Musimy pokazać im za pomo cą wszelkich dostępnych środków, że słuszność jest dużo ważniejsza niż komfort. Historycy i naukowcy patrzą w przeciwne strony: jedni w przeszłość, drudzy w przyszłość. Jednak mądry naukowiec słucha historyków i zastanawia się nad przeszłością, by stworzyć najłatwiejszą do przyjęcia przyszłość. — Ptolemeusz, notatniki z Denali Kiedy Ptolemeusz dowiedział się o masakrze w układzie Thonarisa, nasiliło to tylko dręczące go koszmary, u których podstawy leżały wspomnienia o zniszczeniu jego laboratorium, zamordowaniu wspólnika i fanatycznym Manfordzie odrzucającym dar, jakim były sztuczne nogi. Przez butlerian normą w społeczeństwie stawały się zabobon, niewiedza i przemoc. Rozsądnie myślący ludzie już się ukrywali, postęp zamierał, a ludzkość zaczynała się pogrążać w otchłani nowego średniowiecza. Ptolemeusz nienawidził za to wszystko Manforda Torondo bardziej niż jakąkolwiek ze znanych mu osób. Przez większość życia był spokojnym, niewinnym człowiekiem, który zajmował się tym, co go interesowało, i niewiele uwagi poświęcał politycznym kłótniom. Krucjata Sereny Butler przeciw myślącym maszynom zakończyła się kilkadziesiąt lat przed jego urodzeniem, ale podsycanie paranoi butlerian służyło celom Manforda. Technologia była wydumanym przez niego wrogiem, dzięki któremu gromadził zwolenników i budował swą potęgę. Niedawna czystka w tlulaxańskich ośrodkach badań biologicznych była wyrazem nieskrywanej chęci butlerian, by zlikwidować całą na-ukę, napaść na stocznie w układzie Thonarisa eskalacją ich bezsen-sownej przemocy, a ostatnie głosowanie w Landsraadzie — otwartym wyzwaniem rzuconym cywilizowanym ludziom. Zamiast pozostawić butleriańskich radykałów na marginesie, poza strukturami legalnej władzy, uchwała Landsraadu dawała Manfordowi Torondo prawne umocowanie i jawne wsparcie Imperium. Jego ekstremizm znalazł się w głównym nurcie polityki. Ptolemeuszowi robiło się niedobrze, kiedy widział ten upadek cywilizacji. Tego nie można było tolerować. Racjonalnie myślący ludzie musieli przejść do kontrataku! W błagalnym przesłaniu directeur Venport zachęcał badaczy na Denali do zwiększenia wysiłków w celu obrony przed zdradziecką napaścią Manforda. Zelektryzowało ono wszystkich wygnanych naukowców. Ptolemeusz doszedł do wniosku, że już czas na następny krok. Poprosił o specjalne spotkanie z administratorem Noffem. Czekał na niego w laboratorium z podtrzymywanymi przy życiu mózgami. Rozrośnięte mózgi niedoszłych nawigatorów unosiły się w wypełniającym kadzie roztworze składników odżywczych, odcięte od bodźców zmysłowych. Ptolemeusz często przyglądał się im godzinami, zastanawiając się, jakie myśli mogą się rodzić w ich istocie szarej. Odwrócił się do administratora, który udręczony był wywieranym na niego naciskiem, i powiedział: —Mamy szansę, administratorze. W obliczu niezwykłego zagrożenia musimy podjąć niezwykłe działania. —Zawsze chętnie słucham twoich pomysłów, Ptolemeuszu. Noffe często wydawał się roztargniony albo przeciążony obowiązkami, co pozwoliło Ptolemeuszowi zrealizować ważne zadanie bez jego wiedzy. — Nie możemy się ograniczać tylko do pomysłów. Wiem, że niena widzisz butlerian równie mocno jak ja. Skrzywdzili wszystkich badaczy pracujących na Denali i nie wątpię, że Josef Venport zezwoli na to, co proponuję, a nawet przyjmie to z aplauzem. To wszystko zmieni. Noffe przyglądał mu się badawczo.

Rzuciwszy po raz ostatni okiem na rzędy powiększonych mózgów, Ptolemeusz odwrócił się. — Chodź za mną. Zaprowadził Tlulaxanina do hermetycznego hangaru, w którym jasne lumipanele oświetlały trzy odnowione i w pełni sprawne formy kroczące cymeków. Samo spojrzenie na te imponujące maszyny nadal wzbudzało w Ptolemeuszu instynktowny strach. Mina Noffego była czymś pośrednim między przerażeniem a podziwem. —Trzy kompletne formy kroczące! — wykrzyknął. Podszedł bliżej, z respektem i zdenerwowany. — Wiedziałem, że pracujesz nad starymi artefaktami, ale… —Znalazłem ich s e t k i . Zbadałem i zrozumiałem zasady działania. Nie musimy być tylko zbieraczami wytworów starej technologii. Możemy budować nowe formy kroczące, bardziej zaawansowane, o mocniejszym pancerzu i potężniejszym uzbrojeniu. Myślisz, że stare cymeki były przerażające? Poczekaj, aż zobaczysz nowe, które ja zbudowałem. Noffe nadal patrzył na maszyny. W końcu zapytał cicho, wyraźnie obawiając się odpowiedzi: —W jakim celu? —Przestudiowałem zapisy z Ery Tytanów, oryginalne materiały źródłowe, pamiętniki generała Agamemnona, a wcześniej manifest Tlaloca. Ludzkość popadła wówczas w stagnację, stała się słaba. Tytani byli ambitni, ale w pewnym sensie kierowali się altruistyczny-mi pobudkami, chociaż agresywne osobowości doprowadziły ich do upadku. — Odwrócił się od potężnych form kroczących i uśmiechnął do Noffego. — Nam może pójść lepiej. Dzięki powiększonym mózgom z laboratorium i lepszej technologii możemy stworzyć nową kategorię cymeków: potężniejszych, silniejszych i łatwiej przystosowujących się niż stare. I ktoś będzie musiał je poprowadzić… może Josef Ven-port, jeśli zechce się poddać radykalnej operacji. Jeśli nie, pierwszymi z nowej generacji cymeków możemy się stać ty i ja, administratorze. Mając nowych Tytanów, będziemy mogli oddalić widmo kolejnego średniowiecza. Zaczęli rozmawiać o strasznych szkodach spowodowanych przez Manforda i jego zwolenników. — Tak, możemy odnieść wspaniałe zwycięstwo — zadumał się Noffe. — Zapoczątkować nową Erę Tytanów. Jednym z największych błogosławieństw, jakie mogą nas spotkać w życiu, jest odkrycie w młodym wieku swego talentu i spożytkowanie go. — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul Gilbertus Albans jechał otwartym, zaprzężonym w konie powozem, prowadząc wolno błotnistymi ulicami stolicy Lampadasa inne powozy w paradzie zwycięstwa. Obok niego tkwił na specjalnie przystosowanym siedzeniu Manford Torondo, machając do widzów. Przywódca butlerian i jego zwolennicy byli uszczęśliwieni tryumfem odniesionym w stoczniach w układzie Thonarisa i głosowaniem w Landsraadzie. Dla Gilbertusa były to pyrrusowe zwycięstwa. Odzyskał zaufanie Manforda, udowadniając butlerianom, że nie jest sympatykiem maszyn, ale musiał panować nad okazywanymi emocjami. Chociaż to pamięć rdzeniowa robota poradziła mu, żeby poświęcił stocznie dla zachowania reputacji, czuł, że jakoś zawiódł Erazma. I było mu przykro, że został zmuszony do pokonania Draiga Rogeta w prawdziwej, do tego rozstrzygającej, bitwie. Pragnął powrotu dawnych czasów, kiedy toczył ambitne intelektualne debaty i symulowane potyczki ze swoim wzorowym studentem. W przypominającej średniowieczne miasto stolicy Lampadasa widział wzmożoną polityczną i handlową aktywność, ludzki tygiel na chodnikach i brukowanych jezdniach. Tłumy wiwatowały, ludzie trzymali transparenty z jego bohaterskim wizerunkiem obok podobizny Manforda. Jak szybko i łatwo zmieniali zdanie. Na budynkach wisiały, trzepocząc na chłodnym porannym wietrze, czerwono-czarne flagi butlerian. Zatrząsłszy się pod wpływem zimnego podmuchu, Gilbertus postawił kołnierz kurtki. Miasto, bezładny układ budynków, wzniesiono w strefie zbiegu frontów atmosferycznych, wskutek czego często nadciągały tu burze z obfitymi opadami, błyskawicami, grzmotami i do-kuczliwym wiatrem, ale miejscowi przywódcy byli odporni na kaprysy pogody i najwyraźniej lubili jego położenie. Pomogłyby satelity meteorologiczne, ale Manford nigdy nie zaakceptowałby tej technologii. Przez otwarte okna powozu wpadał smród ścieków, ostro kontra-stując z barwnymi obchodami. Odór ten nie byłby aż tak wyczuwalny w mieście korzystającym z nowoczesnej technologii, a już z pewnością na Corrinie pod zarządem myślących maszyn. Gilbertus patrzył na ciżbę z mieszanymi uczuciami. Chciał udos k o n a l a ć cywilizację, propagować postęp. Mimo zapału butle-rian nie można było tego dokonać, jeśli odrzucało się lub niszczyło każde urządzenie czy metodę,

która miała choćby odległy związek z zaawansowaną technologią. Nie mógł się doczekać spotkania z Erazmem, który pozostawał w ukryciu, zamknięty, i prawdopodobnie czuł się samotny, a na pewno znudzony. Gilbertus martwił się, że musiał go zostawić na tak długo. Podczas ataku na układ Thonarisa zginęło wielu butlerian; co stałoby się z Erazmem, gdyby jemu przydarzyło się coś złego? Chociaż Albans przeżył już wiele lat, nadal był śmiertelny. Musiał znaleźć jakiś sposób zapewnienia niezależnemu robotowi bezpieczeństwa, i to wkrótce. Ale czy jakiś człowiek, a nawet grupa ludzi, potrafiłby upilnować tak silną osobowość? Manford odwrócił się do niego z poważną miną. — Sprawiasz wrażenie zatroskanego w tym wielkim dniu, mentacie. Gilbertus zmusił się do uśmiechu i pomachał tłumowi. —Ciebie też kochają — ciągnął Manford. — Mają szacunek dla ciebie i dla wielkiej przysługi, którą oddałeś naszemu ruchowi. Po winieneś tutaj zostać i pracować ze mną nad rozszerzeniem naszych starań. Powierz szkołę komuś innemu. Albans nie miał w ogóle ochoty być tutaj, ale Manford upierał się, że ludzie muszą oglądać i podziwiać swoich bohaterów. —Dziękuję za zaproszenie, ale mam inne obowiązki. Dzisiejszego popołudnia przybędzie nowa, ważna studentka. — Ach, tak, Anna Corrino. Bardzo dobrze, że będzie ją uczył ktoś twojego moralnego formatu. I cieszę się, że mam siostrę Imperatora pod ręką, na Lampadasie, dzięki czemu mogę… zapewnić jej bezpie czeństwo. Gilbertus starał się ukryć zaniepokojenie. Czyżby Torondo uważał Annę za zakładniczkę? — Zdaję sobie sprawę, że ma umysł uszkodzony przez truciznę — powiedział. — Ale zrobię, co będę mógł, by pomóc jej pokonać te kłopoty. Może mentackie techniki okażą się zbawienne. Kiedy parada dobiegła końca, Gilbertus wysiadł z powozu, a Anari Idaho wyjęła z siedzenia Manforda. Dyrektora Szkoły Mentatów zmuszono do dalszego zacieśnienia więzi z przywódcą ruchu. Jeszcze ponad godzinę ściskał dłonie rozentuzjazmowanych prostych ludzi, którzy rozpływali się nad nim, chwalili go, poklepywali po plecach. Pozował z nimi do zdjęć, gratulował im udanych dzieci i czuł się jak polityk, którym nie chciał być. Z dużo mniejszą pompą pojechał do portu kosmicznego powitać siostrę Imperatora. Anna Corrino miała oszołomioną minę. Towarzyszyło jej dwóch umundurowanych członków straży pałacowej, rumianych mężczyzn, którzy wyglądali na bliźniaków i wydawali się zakłopotani przybyciem na Lampadasa. Odziana w spódnicę i bluzkę, w których wyglądała raczej na kilkanaście niż na dwadzieścia jeden lat, Anna ruszyła naprzód, skacząc wzrokiem to tu, to tam. Nie zwracała uwagi na Gilbertusa, tylko mówiła coś do siebie, wygłaszając nieprzerwany monolog. Kiedy Albans oficjalnie się jej przedstawił, nie wywołując u niej żadnej reakcji, jeden ze strażników skinął do niego głową. — Książę Roderick Corrino przysyła do pana siostrę — powie dział. — Ma pan zapewnić wszelkie dostępne leki na jej dolegliwości. Gilbertus przyjrzał się badawczo młodej kobiecie, wysłuchał pły-nących z jej ust różnorodnych informacji i — choć początkowo jej nie rozumiał — zdał sobie sprawę, że wymienia ona nazwiska przedstawicieli i pełnomocników tysięcy planet Imperium zasiadających w Landsraadzie. —Jestem pod wrażeniem twoich zdolności zapamiętywania, Anno — rzekł. — Jest to zbieżne z tym, czym się tutaj zajmujemy. Mentat zapamiętuje ogromne ilości informacji i może je cytować wedle woli. Już potrafisz to robić? Jesteś w stanie przedstawić w każdej chwili dowolne dane? — Kiedy nie odpowiedziała, zwrócił się do strażni-ków: — Może być nie lada wyzwaniem, ale jest szansa, że przy swych wyjątkowych zdolnościach odniesie ogromny sukces. —Za pozwoleniem, dyrektorze, odprowadzimy księżniczkę do szkoły. Jest bardzo pobudzona… i b a r d z o sprytna. Musi pan dołożyć wszelkich starań, żeby nie uciekła. —Tak, oczywiście. Nie chcielibyśmy tego.

Gilbertus stanął obok Anny i przysłuchiwał się, jak recytuje długie ciągi liczb, przytacza zbiory faktów i daty urodzin wszystkich osób z drzewa genealogicznego Corrinów-Butlerów. „Erazm uzna, że jest fascynująca” — pomyślał. Czasami najatrakcyjniejsze pakiety są najniebezpieczniejsze. — Matka Wielebna Dorotea, pierwsze uwagi poczynione w pałacu Imperatora Salvador Corrino siedział rozwalony na tronie z zielonego kryształu w dużej Sali Audiencyjnej, patrząc, jak tańczy i śpiewa dla niego nowa nałożnica, śliczna młoda kobieta, którą poleciła siostra Dorotea. Miała na imię Angelina i chociaż początkowo Imperator nie chciał wchodzić w bliskie stosunki z żadną kobietą wyszkoloną na Rossa-ku, Dorotea zaintrygowała go, napomykając o specjalnym treningu cielesnym, który przeszły pewne siostry. Podczas pierwszych dwóch nocy posługi w charakterze konkubiny Angelina go nie rozczarowała. Absolutnie nie. Chociaż była w długiej, zakrywającej ją od stóp po szyję sukni, pokazywała, że jest niezwykle giętka, a jej taniec wydawał się Salvadorowi bardzo prowokacyjny. Każdy ruch przypominał mu o innych ruchach, które zademonstrowała w zaciszu sypialni, dzięki czemu szybko zapomniał o Imperatorowej Tabrinie. Zaprosił grzecznościowo Tabrinę na pokaz ślicznej dziewczyny, ale nie przyjęła zaproszenia. W ostatnich tygodniach ich stosunki były nijakie, bez kłótni, namiętności ani czegokolwiek innego, skoro już o tym mowa. Zupełnie jakby nie byli małżeństwem i żyli na innych planetach. Zaczął zastanawiać się nad tym, czy nie pójść drogą, którą obrał jego ojciec, i nie pozwolić konkubinom, by urodziły mu dzieci, a potem wyznaczyć następcę tronu. Dopóki nie dowiedział się o podstępnych knowaniach Matki Wielebnej Raquelli, która chciała, by jego linia zakończyła się na nim, Salvador Corrino niewiele myślał o spłodzeniu potomstwa, o dochowaniu się synów i córek… ale teraz była to dla niego kwestia honoru. Każda z jego innych kobiet doskonale by się spisała, skoro Imperatorowa nie dopełniała swoich obowiązków. Odchylił się do tyłu na tronie. Nie rozumiał słów piosenki An-geliny, ale nie dbał o to. Miała gardłowy głos, który przypominał dawno minione czasy i miejsca widziane w księgofilmach. Chociaż sam ją poprosił, żeby zatańczyła i podniosła go na duchu, odprawił ją szybkim ruchem ręki. Dostarczyła mu miłej rozrywki, ale miał wiele zmartwień, którymi musiał się zająć. Odpowiedziawszy mu uśmiechem, złożyła poddańczy ukłon i szybko wyszła. Przynajmniej była posłuszna. Być może wieczorem ponownie złoży jej wizytę… a może nie. Chociaż był z niej całkowicie zadowolony, miał osiem innych nałożnic, nie chciał zaś, żeby siostra Dorotea poczuła się zbyt ważna. Stała obok jego tronu z bardzo poważną i lojalną mi-ną, lecz dostrzegł też na jej twarzy dumę. Niewątpliwie cieszyła się, że Imperatorowi podoba się wybrana przez nią konkubina. Wojsko Salvadora dokończyło dzieła wygnania wszystkich człon-kiń starego zgromadzenia żeńskiego z Rossaka. Matka Wielebna Raquella i pozostałe siostry — oprócz przyjętych przez Doroteę — opuściły tropikalny świat z dobytkiem niewiele większym od tego, co każda z nich miała na grzbiecie. Imperator żywił nadzieję, że rada Rodericka, by zachować część niesamowicie wyszkolonych sióstr na pożytek Imperium, nie była błędna, i pragnął się przekonać, jak Dorotea i wybrane przez nią zwolenniczki będą mu służyć. Trzeba będzie dokładnie się im przyglądać. Po drugiej stronie tronu stał książę Roderick, gotów wykonać każdy rozkaz brata. Przez otwarte drzwi Imperator widział kłębiący się tłum oczekujących na audiencję. Z sufitu zwisały ogromne żyran-dole, a ściany pokrywały przedstawiające bohaterskie czyny freski najlepszych artystów w Imperium. W tej chwili nie interesowały go jednak te krzykliwe ozdoby. Przez cały dzień cierpiał na potworny ból głowy, który teraz, gdy nie miał osobistego lekarza, bardzo go martwił. Imperatorowi Julesowi dokuczała chroniczna migrena, zanim stwierdzono u niego guza mózgu… Kiedy atrakcyjna konkubina wymknęła się z Sali Audiencyjnej, Roderick przeszedł do rzeczy. —Na posłuchanie czeka osiem osób, panie, w tym doktor Wad-diz z Akademii Suka, przedstawiciel Venport Holdings i atrakcyjna kobieta, która chce przeprowadzić z tobą rozmowę na temat… —Najpierw przyślij Waddiza. Chcę porozmawiać z nim o moich bólach głowy. — Bez dostępu do biegłych lekarzy czuł się jak w pułapce; potrzebował ich, chociaż nie w pełni im ufał. W pałacu dyżurowało trzech innych absolwentów Akademii

Suka, ale nakazał, by do otrzymania dalszych instrukcji nie opuszczali swoich pokoi. Nie byl pewien, czy odważy się ich wezwać. Doktor Waddiz był wysokim mężczyzną o ciemnej, opalonej skórze i dystyngowanym wyglądzie. Nowy naczelny administrator Akademii Suka dobrze wiedział, że Zhoma skompromitowała się i usunięto ją ze służby, ale na razie był wystarczająco mądry, by za wiele nie pytać o to, co się z nią stało. Skłonił się przed tronem. —Panie, przyjmij, proszę, moje serdeczne przeprosiny za to, że usłu-gi doktor Zhomy były niezadowalające. Była bardzo skryta i w wielu obszarach działała niezależnie. Teraz, kiedy zaczęliśmy analizować jej prywatne zapiski, odkrywamy również nieprawidłowości finansowe. Pragnę cię zapewnić, że dokładnie to wszystko zbadamy — rzekł Waddiz z nerwowym pośpiechem. Dzięki publicznym oświadczeniom wiedział, jak Salvador postąpił z rossakańskimi siostrami; mógł też wiedzieć, że doktor Zhoma została przyłapana na knuciu podobnego spisku. — Nie pozwól, by ten niefortunny incydent postawił naszą instytucję akademicką w złym świetle. —Tak, tak. — Salvador potarł skronie. — Reputacja waszej szkoły została zszargana. Stale łupało go w głowie i był pewien, że musi w niej rosnąć guz, który uciska go za oczami i rozsadza mu czaszkę… Jak zdoła przeżyć bez kompetentnego lekarza? Waddiz podniósł się z pochyloną głową. — Pod moim kierunkiem zrobimy wszystko, żeby odzyskać dawną pozycję, a nasza nowa siedziba na Parmentierze będzie ściśle współ pracować z ustanowioną niedawno Komisją Ortodoksji. Przyrzekamy Waszej Wysokości, że będziemy się stosować do wszelkich otrzymy-wanych wytycznych. Salvador przyjrzał mu się z kwaśną i sceptyczną miną. — Najlepszym sposobem na odzyskanie waszej dawnej pozycji by łoby zapewnienie mi wierności lekarza, który będzie dotykał mojej królewskiej osoby — odparł. — Doktor Zhoma była lekarką piastują cą najwyższe stanowisko w Akademii Suka. Jeśli j ą przyłapano na próbie wyrządzenia mi krzywdy, to jak mogę zaufać jakiemuś innemu lekarzowi, którego mi przyślecie? Skąd mogę mieć pewność, że i on nie będzie chciał mi zaszkodzić? Waddiz złożył dłonie i ponownie się skłonił. —Badamy już tę sprawę, panie, i uświadomiliśmy sobie, że nie jest to problem, który pojawia się tylko w odniesieniu do Imperatora. Wiele ważnych osób obawia się spisków i zabójców, a pacjent jest często bezbronny podczas zabiegu. Nasz wydział psychologii opracowuje pewien rodzaj warunkowania, dzięki któremu lekarz nie b ę d z i e z d o l n y wyrządzić krzywdy konkretnej osobie. —Warunkowania? — wtrącił się Roderick. — Masz na myśli opro-gramowanie… takie jak stosowane w maszynie? Cymeki wprowadziły ograniczenia do oprogramowania Omniusa, żeby zapobiec próbom wyrządzenia im przez niego krzywdy. Porównanie to przestraszyło Waddiza. —Nie… nie takie. Specjalne warunkowanie psychiczne, kosztowne i intensywne, którego celem jest ochrona ważnego pacjenta, takiego jak ty, panie. —Nie jestem po prostu ważnym pacjentem… jestem Imperatorem. —Tobie, panie, zapewnimy maksymalny poziom bezpieczeństwa. Najwyższe uwarunkowanie lekarza. Niezawodny program weryfikacji lojalności, który sięga głęboko w podświadomość i odciska się w niej tak mocno, że tego, co wpojono, nie da się w żadnej sytuacji usunąć. Jesteśmy dopiero w fazie prób, ale rezultaty są bardzo obiecujące. Roderick szepnął Salvadorowi coś do ucha, a Imperator zwrócił się do Matki Wielebnej, która czekała obok tronu. — Siostro Doroteo, wykazałaś się godną zaufania intuicją w kwe stii odróżniania prawdy od fałszu. Czy plan doktora wydaje ci się wiarygodny? Jak sądzisz, mówi prawdę? Zdenerwowany Waddiz zaczął się wiercić pod badawczym spojrzeniem Dorotei. W końcu oderwała od niego wzrok i powiedziała: — Jestem przekonana, że takie warunkowanie jest możliwe, i nie wyczuwam niczego, co by świadczyło, że kłamie. Roderick ponownie udzielił szeptem rady bratu, tym razem zale-cając, żeby wprowadzono dodatkowe etapy sprawdzania lekarzy na Salusie Secundusie, dzięki czemu Corrinowie mogliby być całkowicie pewni, że są oni wobec nich lojalni.

W końcu Imperator skinął głową. — Dobrze, Waddiz — rzekł. — Możecie kontynuować ten program. Potrzebuję jak najszybciej w pełni uwarunkowanego lekarza. Doktor zaczerpnął skądś odwagę. —Dziękuję, panie, ale w tej chwili program jest bardzo ograniczony. Będziemy potrzebowali dodatkowych funduszy… —Spotkaj się ze skarbnikiem Imperium — zamknął sprawę Imperator. — Roderick, sporządź odpowiednie polecenie wypłaty. —Dziękuję, panie. — Waddiz ukłonił się i szybko wyszedł. Jak na ironię, gdy tylko lekarz Akademii Suka się oddalił, Salvador poczuł, że ból głowy minął. — Wasza Wysokość — powiedziała Dorotea — moje siostry i ja jesteśmy ci wdzięczne za zaproszenie tutaj. Jako osoba biegła w wy krywaniu kłamstw chciałabym częściej świadczyć ci te usługi. Jeśli pozwolisz mi, panie, stać podczas audiencji obok twego tronu, udo wodnię, że mogę być bardzo użyteczna. — Ale czy mogę ufać t o b i e ? Czy to nie jest podstawowe pytanie, Doroteo? Chcę ci ufać, tak jak chcę ufać moim lekarzom, ale wy darzyły się złe rzeczy, rzeczy, które skłaniają mnie do zastanowienia. Nawet nie drgnęła jej powieka, kiedy na niego spojrzała. —Pozwól mi zademonstrować moje talenty, panie, a obiecuję, że nie będziesz zawiedziony. —Może Imperator wezwie cię do konkretnych zadań — wtrącił Roderick. — Zostaniesz powiadomiona, kiedy będziesz potrzebna. Dorotea złożyła z zawiedzioną miną oficjalny ukłon, a Salvador poprawił się na tronie. Miał przed sobą długi dzień — musiał podjąć wiele decyzji, powitać wielu gości. Ale spoczywały na nim również inne obowiązki i rozmarzył się, myśląc, że wieczorem, zamiast nałożnicom, może odwiedzić Imperatorową w jej sypialni, i to w konkretnym celu. Tak, zdecydował Salvador, pora pomyśleć o dzieciach. Choćby na złość Raquelli i jej potwornym przewidywaniom co do jego linii rodowej. Wieczorem, kiedy jak zwykle znosił z trudem ucztę obok Imperatorowej Tabriny, poczuł, że jego życie wraca do normalności… co jednak wcale nie znaczyło, że jest dobrze. Obserwował siedzących po drugiej stronie stołu Rodericka, jego żonę i dobrze zachowujące się dzieci, przyglądał się, jak się dzielą de-serem. Haditha wzięła małe ciastko, skosztowała i podała je córce. Roderick roześmiał się z jakiegoś dowcipu, który zrobił ich chłopiec, po czym nachylił się do żony i pocałował ją w policzek. Salvador głęboko pragnął tego, co ma młodszy brat. A przecież był władcą Imperium! Tysięcy światów! Dlaczego nie mógł mieć udanego życia rodzinnego? Dlaczego było to takie trudne? Wyciągnął z nadzieją rękę do Tabriny i dotknął jej dłoni. Spojrzała na niego, jakby rozsmarował jej na nadgarstku kał. — Nie dotykaj mnie! — syknęła. Zraniony, cofnął rękę. —Jesteś Imperatorową, moją żoną! — zaprotestował cicho. — Dlaczego mnie tak traktujesz? —Przerabialiśmy to już sto razy! Żywiłabym do ciebie cieplejsze uczucia, gdybyś dał mi stanowisko w rządzie. Wiele lat przyglądałam się, jak mój ojciec prowadzi swoje firmy, siedziałam w jego gabinecie i uczyłam się od niego. Mam odpowiednie umiejętności i na pewno byłabym lepszym ministrem handlu niż ten idiota, którego trzymasz na tym stanowisku już cztery lata. —Śmiesz mnie szantażować? —Jaki szantaż? — Tabrina uniosła brwi. — Robię tylko to, co robią kobiety od niepamiętnych czasów. Oczekujesz, że wpadnę na twój widok w uniesienie, kiedy traktujesz mnie jak zabawkę? Proszę, żebyś przydzielił mi jakieś sensowne obowiązki, a ty mówisz: „Nie”. To ja jestem stroną pokrzywdzoną, nie ty. —Ale potrzebuję prawowitego dziedzica. I m p e r i u m potrzebuje dziedzica. —A ja chcę być ministrem handlu. — Przycisnęła ramiona do piersi. — Rozwiązanie wydaje się dość oczywiste. —A więc… jeśli dam ci ten tytuł, urodzisz mi dziecko? —Daj mi tytuł oraz obowiązki. Wtedy, owszem, zaproszę cię do swojej sypialni… w konkretnym terminie. Poza tym nie ode mnie zależy, czy zajdę w ciążę czy nie. Salvador zmrużył oczy.

—Ale nie zrobisz niczego, żeby temu zapobiec? —Nie zrobię niczego, żeby temu zapobiec. — Przybrała nieco ła-godniejszą minę. — I myślę, że będziesz bardziej zadowolony z takiego układu, bo mając nową pozycję, będę szczęśliwsza. Tylko nie oczekuj, że cię pokocham. —Nie, tego nigdy bym nie oczekiwał — rzekł SaWador, spogląda-jąc ponownie na szczęśliwą parę, którą tworzyli Roderick i Haditha. Dorotea wsunęła fiolkę w miękką, nawilżoną dłoń nowej konkubiny. — To krem, łatwy do nałożenia — powiedziała. — Imperator Salvador niczego nie zauważy, jeśli go czymś zajmiesz. Angelina uśmiechnęła się chłodno. —Ale jesteś pewna, Matko Wielebna, że on tego nie poczuje? Nie zorientuje się? —Bardzo starannie stworzyłyśmy formułę kremu. Wystarczy jed-norazowy kontakt z tym specyfikiem, żeby stał się bezpłodny. Nie zorientuje się, że cokolwiek się zmieniło, długo nie będzie nawet podejrzewał, że ma jakieś problemy. Ty też nie ucierpisz z tego powodu. Uderzająco piękna dziewczyna skłoniła się. — Nie martwię się o siebie, lecz o zgromadzenie. — Jeśli zrobisz tę jedną rzecz, będzie nas czekała lepsza przyszłość. Po tych słowach Dorotea pomknęła jak strzała ciemnym korytarzem obok pomieszczeń zajmowanych przez konkubiny. Pomimo sporu z Matką Wielebną Raquellą przestudiowała projekcję dotyczącą potomków Salvadora. Chociaż komputery były z natury złe, nie mogła zaprzeczyć ich precyzji. Czuła, że musi zapobiec pojawieniu się najstraszniejszego w całych dziejach ludzkości tyrana. Każdy na swój sposób opłakuje stratę towarzysza. Ale bez względu na to, jak kwiecista jest mowa pogrzebowa, zmarły pozostaje zmarłym. — powiedzenie zensunnickie Kiedy Vor wrócił do samotnej stacji meteorologicznej i ścigacza, który zostawiły tam bliźnięta, klęczał długą chwilę na gorącym piasku obok ciała Griffina Harkonnena. Śmierć młodzieńca była równie bezsensowna i smutna jak śmierć Iszanti. Griffin mógł być największą nadzieją rodu Harkonnenów na odzyskanie szacunku i odmianę losu. Miał rzetelne umiejętności i możliwe do zrealizowania plany… ale wszystko się rozwiało. Wrogowie Vora stale go ścigali i sprawiali mu ból, zawsze chybiając celu, za co zapłaciło życiem tyle niewinnych osób. Nawet Mariella… Zawinął zwłoki Griffina w cienką polimerową płachtę, którą znalazł wśród zapasów stacji. Mógł po prostu zostawić tam młodzieńca— w panujących na planecie warunkach atmosferycznych szybko by zniknął — ale byłoby to niehonorowe. Griffin Harkonnen pokonał go w pojedynku, przyłożył mu do gardła ostry nóż, po czym darował życie. Vor miał więc wobec niego dług, a nawet więcej — musiał spłacić dług rodowi Harkonnenów… nie po to, by przepraszać czy wyjaśniać, lecz by przyznać się przed sobą, że przyczynił się do oczernienia Xaviera oraz okrycia niesławą Abulurda i przysporzył cierpień niewinnym potomkom tego ostatniego. Tak, musiał stawić czoło konsekwencjom tamtych wydarzeń. Wziął głęboki oddech i ponownie się nad nimi zastanowił. Xavier, Abu-lurd i Griffin sami odpowiadali za swoje czyny — nie miał co do tego żadnych wątpliwości — ale on też ponosił za to pewną winę i teraz się z tym pogodził. Owinąwszy ciało płachtą, zarzucił je na ramię, wdrapał się do ścigacza i złożył makabryczny ładunek za siedzeniami w kabinie. Do-kładnie wykonał wszystkie czynności przedstartowe, uruchomił silniki i wzbił się nad skalną nieckę. Niskolot był powszechnie używanym na Arrakis modelem; kompas, łączność z satelitą pogodowym i mapy doprowadziły Vora do stolicy. Wczesnym popołudniem wylądował na skraju głównego portu kosmicznego i ruszył na poszukiwanie przewoźnika, który przetrans-portowałby zwłoki Griffina, razem z listem do jego rodziny, który Vor miał jeszcze napisać, na Lankiveila. Przedstawicieli linii towarowych zdumiało jego życzenie. —Zdaje pan sobie sprawę z kosztów? — zapytał jeden z nich. — Przewóz ludzkich zwłok przez przestrzeń kosmiczną nie jest opłacalny.

—Nie dbam o koszty. Jego miejsce jest na ojczystej planecie, gdzie mieszka jego rodzina. Muszę go tam odesłać. Będzie też musiał załatwić przelew z któregoś z kont na innych planetach, lecz sam wydatek nie był dla niego wielką sprawą. Mógł zrzec się odpowiedzialności, machnąć ręką na Harkonnenów i zbagatelizować swoją winę… ale takie myślenie spowodowało już zbyt wiele problemów. Przedstawiciel przewoźnika potrząsnął głową. — Widziałem głupców w różny sposób tracących pieniądze. Odra dzam to panu, ale wiem, że jeśli ja tego nie wezmę, zrobi to ktoś inny. Vor nie musiał go zatem długo przekonywać, by przyjął zlecenie. Czuł się też zobligowany do przekazania rodzinie Griffina pewnego — niezbyt szczegółowego — wyjaśnienia. Kiedy pracownicy linii towarowych wzięli ciało i przygotowywali je do wysyłki, napisał list. „Griffin Harkonnen poniósł zaszczytną śmierć, bo pozostał wierny swym zasadom. Był dzielnym człowiekiem, przemierzył w poszukiwaniu mnie Imperium, ani przez chwilę nie uchylając się od spełnienia swego szlachetnego obowiązku. Znalazł mnie, jak żądała jego rodzina, i wyjaśniliśmy sobie pewne sprawy, kończąc spór. Z czasem moglibyśmy się nawet zaprzyjaźnić, gdyby nie jego niespodziewana; tragiczna śmierć. Teraz, przez pamięć o nim, mogę tylko żywić nadzieję, że jego rodzina zrozumie mnie i wybaczy”. Przerwał i chwilę się zastanawiał. W końcu postanowił nie wyjawiać rodzinie Griffina, że Agamemnon zostawił po sobie jeszcze dwoje dzieci. Ta sprawa była zakończona, bliźnięta nikogo już nie skrzywdzą. Z drugiej strony była to walka, do której nigdy nie powinni zostać wciągnięci Harkonnenowie. „Został zabity przez pustynnych bandytów — podjął. — A ja zabiłem za to ich. Wasz dzielny Griffin został pomszczony i przyłączam się do was w smutku i żalu. Krótko go znałem, ale zacząłem go podziwiać i zapewniam was, że przywrócił trwały szacunek dla swego rodu”. Napisał, co miał do powiedzenia, a kiedy pracownicy zakładu po-grzebowego z miasta Arrakis zabalsamowali i zamknęli ciało w her-metycznym kontenerze, umieścił list w przegródce na wiadomość i patrzył, jak ładują pojemnik na szykujący się do startu statek towarowy. W końcu dostarczą go na Lankiveila. Po odlocie transportowca pozostał jeszcze trzy dni w mieście Arrakis, ale wkrótce zdał sobie sprawę, że nie ma tam już nic do roboty. A skoro Mariella nie żyła, nie wyobrażał sobie powrotu na Keplera. Naraziłby tylko resztę rodziny na duże ryzyko. W Imperium było trzynaście tysięcy planet. Na pewno znajdzie dla siebie jakieś inne miejsce. Przedstawił w biurze portu kosmicznego dokument potwierdzający tożsamość, zapłacił znaczną sumę za bilet i został wciągnięty na krótką listę pasażerów statku towarowego VenHold, który miał niebawem odlecieć z ładunkiem melanżu. Mając nadal mnóstwo solarisów na rachunkach bankowych, będzie przez pewien czas podróżował kosmicznymi szlakami albo wysiądzie na jakimś świecie, który go zainteresuje. Przyszłość Voriana Atrydy — bez względu na to, jak długo jeszcze będzie żył — była pustym płótnem. Wsiadł na statek, nie mając pojęcia, dokąd leci, i nawet nie obejrzał się za siebie na pustynną planetę. Groźby to tylko słowa i mają ten negatywny skutek, że ostrze-gają przeciwnika, co pozwala mu przygotować się do obrony lub ataku. Nie wierzę w groźby. Wierzę w twarde, zdecydowane działanie. — Valia Harkonnen Po zdelegalizowaniu rossakańskiego zgromadzenia żeńskiego Va-lię odesłano wbrew jej woli na Lankiveila. Wyrwano ją z pokrytej dżunglą planety i zapędzono z wieloma innymi siostrami na statek transportowy. Nie mogła zapytać Matki Wielebnej Raquelli, co ma robić albo jak może pomóc zachować jądro zgromadzenia. Wszystko było stracone. Na małej, ponurej planecie powitali ją rodzice. Przypuszczała, że jest to definicja domu: miejsce, gdzie zawsze przyjmie cię rodzina, bez względu na to, jakim okrywasz ją wstydem albo jakie zagrożenie sprowadzasz. Griffin jeszcze nie wrócił z poszukiwań Voriana Atrydy, ale jej młodszy brat i siostra byli podekscytowani tym, że znowu ją widzą. Matka i ojciec zatrzymali dla niej jej dawny pokój i zadręczali ją pytaniami o zgromadzenie żeńskie. Właściwie nie interesowało ich to, lecz cieszyli się, że wróciła. Matka nigdy nie wierzyła, że szczególne szkolenie przyda się Valii

na cokolwiek. Jednak z punktu widzenia Valii wyglądało to inaczej — uważała, że za dużo się nauczyła, żeby po prostu zrezygnować z ambicji i pogodzić się z cichym, spokojnym życiem. Niecierpliwie oczekiwała powrotu Griffina; wtedy będą mogli oboje snuć plany i obierać nowe drogi prowadzące do przywrócenia Harkonnenom wysokiej pozycji. Jej nadzieje na awans społeczny dzięki zgromadzeniu żeńskiemu albo przyjaźni z Anną Corrino runęły. Pamiętała słowa Matki Wielebnej: „Teraz twoją jedyną rodziną jest zgromadzenie”. Ale zgromadzenie zostało rozpędzone, a jej bio-logiczna rodzina zapomniała — jak się wydawało — co to znaczy być Harkonnenem. Podjęli złe decyzje, które doprowadziły do zesłania ich na ten wietrzny świat zimnych mórz i poszarpanych fiordów. Nie pojmowali znaczenia wydarzeń politycznych rozgrywających się poza ich zabitą deskami planetą. Nadal ją rozczarowywali. Ale Griffin nigdy jej nie zawiódł i z upływem dni coraz bardziej się o niego niepokoiła. Gdyby znowu musiała wskoczyć do arktycz-nych wód, by go uratować, zrobiłaby to bez wahania. Pewnego ranka, dwa tygodnie po powrocie, Valia weszła do salonu w rodzinnym domu. Na kominku płonął ogień, a w powietrzu czuła dochodzący z kuchni zapach duszonego z miejscowymi aromatycznymi ziołami i warzywami mięsa wielorybiego, potrawy przyrządzanej według rodzinnej receptury. Nigdy nie lubiła lankiveilskiego jedzenia. Ojciec długo rozmawiał z nią o wprowadzeniu w domu przeróbek: wymianie pokrycia dachu i położeniu lepszej izolacji. W ogóle jej to nie interesowało. Jako przywódca planety Vergyl Harkonnen nie podjął żadnych starań zmierzających do podniesienia pozycji rodu, a kiedy otrzymał wiadomość, że pełnomocnik Lankiveila w Landsraadzie podpisał się pod petycją Manforda Torondo i publicznie poparł butlerian, tylko wzruszył ramionami. Westchnęła z konsternacją, kiedy spojrzała na ojca siedzącego w masywnym drewnianym fotelu przed kominkiem i pogrążonego w lekturze książki. Kiedy była poza domem, bardzo się skurczył. Jeśli ród Harkonnenów miał kiedykolwiek odzyskać sławę i znaczenie, to na pewno nie dzięki niemu. Zadanie to przypadnie jej i bratu. „Griffin, gdzie jesteś?” — pomyślała, wyczuwając, że stało się coś złego, coś bardzo złego. Sonia Harkonnen siedziała przy małym stoliku, szyjąc z kawałków futra wielorybiego nową kurtkę dla młodszego brata Valii, Danvisa. Chłopiec miał już czternaście lat i był na tyle duży, że mógł wyruszyć na połów wielorybów. Rysami twarzy i zachowaniem przypominał jej Griffina z czasów, kiedy tamten był w tym samym wieku. Valia stanęła przy kominku, żeby się rozgrzać. Od powrotu na tę lodowatą planetę, przyzwyczajona do ciepłego i przyjemnego rossakańskiego klimatu, codziennie marzła na kość. Ojciec podniósł wzrok znad książki i przywitał ją uśmiechem. — Dzień dobry, Valio. Matka powiedziała z bezmyślnym uśmiechem to samo. Valia nie mogła się doczekać, kiedy wreszcie znowu opuści to miejsce. Gdy w wietrzny dzień, przy nabrzeżu, zwerbowała ją siostra Arlett, opisała jej barwnie, jak ukończenie Szkoły Rossakańskiej może się stać dla niej przepustką do władzy i kariery. Ale teraz zgromadzenie było niczym ranne zwierzę, które szuka miejsca, by wyzdrowieć… lub umrzeć. — Nie zeszłaś na śniadanie, więc zostawiliśmy dla ciebie omlet. — Matka wskazała gestem przykryte, grzejące się na kominku na czynie. Valia postanowiła zabrać jedzenie na górę, do swojego pokoju, gdzie będzie mogła spokojnie pomyśleć, co robić dalej. Wzięła na-czynie i ruszyła ku drewnianym schodom, kiedy usłyszała natarczywe pukanie. Nie był to dobry znak; jej zmysły natychmiast się wyostrzyły. Ojciec odprawił ją machnięciem ręki i poszedł sprawdzić, kto i z czym przychodzi. Kiedy otworzył ciężkie drzwi, zobaczył dwóch miejscowych rybaków z podłużnym, długim na prawie dwa metry pakunkiem oklejonym etykietami przewozowymi floty kosmicznej VenHold. Vergyl, zaintrygowany dużą paczką, podziękował im. Valia pomogła mu wciągnąć ją do środka, ale rozmiary i kształt pojemnika przyprawiały ją o dreszcz. Nie zważając na to, ojciec wygładzał naklejki, by zobaczyć nazwisko nadawcy, ale Valia zignorowała przegródkę na list i zaczęła rozdzierać warstwy polimerów. Pierwsza zobaczyła martwą twarz brata, jego zamknięte oczy, policzki pokryte szczeciną zarostu. Jego kozia bródka była zmierzwiona, na czole i w brązowych włosach widać było drobiny piasku. Głowę miał przechyloną pod

dziwnym kątem. Ojciec zatoczył się, wstrząśnięty, i wpadł na ścianę, a potem zaczął łkać. Matka podbiegła do nich i patrzyła z przerażeniem na ciało syna. Rodzice nigdy nie powinni oglądać takiego widoku. Valia przywołała wszystkie wyćwiczone w zgromadzeniu żeńskim umiejętności. Nauczono ją patrzeć na każdą sytuację ze stu różnych punktów widzenia, studiować ją jak serię robionych szybko po sobie ujęć kamery. Zastygła i przyglądała się, po czym rzuciła się na prowizoryczną trumnę. Wymówiła cicho imię brata, wiedząc, że już nigdy jej nie odpowie. — Griffin! Dwaj rybacy, którzy dostarczyli pakunek, pochylili z szacunkiem głowy. Jeden z nich otworzył przegródkę na list i podał Vergylowi kopertę. — To przyszło z tą przesyłką, proszę pana — rzekł. — Bardzo nam przykro. Jego towarzysz wręczył pozostałą korespondencję, po czym obaj się cofnęli. Zrozpaczony Vergyl rozerwał kopertę, ale ponieważ trzęsły mu się ręce, rozerwał też znajdujący się w niej list. Udało mu się jednak złożyć kawałki i przeczytać. Wydawało się, że nie rozumie treści, tak jak nie był w stanie pojąć śmierci syna. —To… od Voriana Atrydy. Valia wyrwała mu list. —Co? Od tego sukinsyna?! Przeczytała wiadomość, z góry wiedząc, że będzie to albo chełpienie się, albo kłamstwo. Napisany pewną ręką list zapewniał, że jej brat zginął bohaterską śmiercią, starając się obronić Voriana przed napastnikami. Bzdura! Griffin poleciał, by go zabić, nie ocalić. Ten Atryda sugerował, że byli przyjaciółmi. Musiało to być kłamstwo, wierutne kłamstwo! Znowu wpychał palce w oczy Harkonnenów. — Zabił mojego brata. Chociaż Valia nie znała okoliczności śmierci Griffina, wiedziała, kto jest za nią odpowiedzialny. Wydawało jej się to teraz jeszcze bardziej osobistą sprawą, a pragnienie zgładzenia Atrydy było bardziej usprawiedliwione. W poczcie dostarczonej przez statek towarowy znajdował się również pretensjonalny oficjalny dokument, podpisany, opatrzony pieczęcią i zalakowany — oświadczenie, że Griffin Harkonnen wniósł niezbędne opłaty i zdał wszystkie wymagane egzaminy, w związku z czym został uznany za oficjalnego przedstawiciela Lankiveila w Landsraadzie. Valia przerwała go na pół. — Ta wendeta nigdy się nie skończy — szepnęła do ciała brata. — Znajdę Voriana Atrydę. Wycofała się do swojego pokoju i zamknęła drzwi na klucz. Rodzice przypuszczali, że poszła opłakiwać Griffina. Ona jednak sięg-nęła do kieszeni i wyjęła małą saszetkę z kapsułką rossakańskiego środka, precyzyjnie odmierzoną porcją, którą wzięła z laboratorium siostry Karee. Była identyczna z tą, którą ukradła i połknęła Anna Corrino; taka sama dawka jak ta, która omal nie zabiła księżniczki. Trzymała pigułkę między kciukiem a palcem wskazującym, patrząc na nią i starając się zebrać na odwagę, by zażyć truciznę, która albo ją zabije, albo przemieni. Wcześniej wahała się, bojąc się, że jej śmierć wyrządziłaby ambicjom Harkonnenów nieodwracalną szkodę, ale teraz czuła się dokładnie odwrotnie. Jeśli zostanie Matką Wielebną, która w pełni panuje nad procesami chemicznymi zachodzącymi w jej komórkach i ma dostęp do wspomnień wszystkich swych przodkiń od zarania dziejów, nic jej nie powstrzyma. Będzie mogła wyobrazić sobie rozmaite sposoby wytropienia i zniszczenia Voriana Atrydy. Poprowadzą ją głosy Innych Wspomnień. Zamknęła oczy i połknęła pigułkę. Niepowodzenia mogą zepchnąć was z kursu albo uczynić silniejszymi. — Matka Wielebna Raquella Berto-Anirul, mowa do zgromadzenia żeńskiego Prom VenHold schodził po czystym niebie na chłodną, ale mimo to przyjazną dla życia planetę. Nowe schronienie, gdzie — jak zapewniała Cioba — nikt nie będzie ich szukał. Jeszcze przed otrzymaniem pomocy od Venporta Raquella opracowała z Karee Marques tajny plan awaryjny. Ulokowane w bankach na innych planetach fundusze zgromadzenia zostały wchłonięte przez system bankowy

VenHold. Był to ścisły sojusz, o którego zawarciu Raquella nigdy wcześniej nawet nie myślała, ale teraz widziała jego zalety. Wiązała z tą misją zwiadowczą ogromne nadzieje. Towarzyszyło jej dwadzieścia osiem zebranych naprędce sióstr, ale — na wypadek gdyby ten świat okazał się odpowiedni do zamieszkania — przygotowała się już do spotkania z innymi, które pozostały wobec niej lojalne. Przy odrobinie szczęścia przywiezie je tu wszystkie flota kosmiczna VenHold. Staruszka uważała, że ma wobec każdej z nich zobowiązania. Te kobiety złożyły jej przysięgę wierności. Musiała jak najszybciej wybrać nową bazę, a potem zacząć kontaktować się z nimi i odbudowywać swoją szkołę. Wallach IX był jednym z kontrolowanych niegdyś przez Omniu-sa Zsynchronizowanych Światów, a władzę sprawował na nim zdrajca ludzkości Yorek Thurr. Przed stu laty planeta została zniszczona w wyniku ataku jądrowego Armii Dżihadu. Promieniowanie radioaktywne w większości zanikło i teraz nadawała się ona do zamieszkania. Venport zapewnił Matkę Wielebną, że nigdy nie zawijają tam statki handlowe. Prom siadł na starym lądowisku myślących maszyn, które przetrwało zagładę. Otaczały je kamienne magazyny, z których część się zapadła. W oddali Raquella widziała rzadkie lasy i łańcuch pokrytych śniegiem szczytów. W mdłym świetle niebieskawobiałego słońca, Laodżin, lśnił lód na pobliskich wzgórzach. Chociaż prognozy sugerowały, że panuje tutaj typowo chłodny, deszczowy klimat, tego dnia Wallach IX najwyraźniej pokazywał ze wspaniałym skutkiem swą naturalną urodę. Raquella owinęła się grubą kurtką i zeszła po schodach promu na popękany bruk. Kiedy pozostałe siostry wysiadły i ruszyły w stronę najbliższego budynku, poczuła podmuch ostrego, zimnego wiatru, który zdawał się przenikać ją do kości. Było to zupełnie inne środowisko niż wilgotne dżungle Rossaka. Szybko zebrały się ciemne chmury i spadł ulewny, niesiony wiatrem deszcz, który przemoczył kobiety do suchej nitki, nim zdążyły znaleźć się pod dachem. — Directeur Venport zapewnił nas, że to bezpieczne miejsce. Myślę, że znalazłyśmy sobie nowy dom. Zgromadzi tutaj, na tej odległej, surowej planecie, tyle sióstr, ile się da, i w tajemnicy będą nadal prowadziły szkolenie. Na razie uczennice miały inny cel — po prostu przetrwać — ale niebawem zgromadzenie osiągnie dużo więcej. Table of Contents Rozpocznij