Listen & Learn Angielski w pracy dla początkujących 1000 słów i zwrotów w pracy za granicą
Spis treści
Strona
Część I SZUKANIE PRACY Lekcja 1 Dane personalne Lekcja 2 Rozmowa kwalifikacyjna Lekcja 3 Doświadczenie i kwalifikacje Lekcja 4 Warunki pracy i płacy Lekcja 5 Zakres obowiązków
2 3 4 5 6
Ścieżka
Grammar Help
♪1 ♪2 ♪3 ♪4 ♪5
Czasownik “to be” Czasownik “to be”/pytania “have got” / “has got” Present Simple Present Simple / pytania
Część II CODZIENNE SYTUACJE W PRACY Lekcja 6 Poznawanie współpracowników 7 ♪6 Lekcja 7 Rozmowy telefoniczne 8 ♪7 Lekcja 8 Umawianie spotkania 9 ♪8 Lekcja 9 Wypadki w pracy 11 ♪9 Lekcja 10 Rozwiązywanie problemów 12 ♪ 10 w pracy Część III SŁOWNICTWO SPECJALISTYCZNE Medycyna i opieka 13 ♪ 11 Hotelarstwo i gastronomia 15 ♪ 12 Na farmie 17 ♪ 13 Na budowie 19 ♪ 14
Rzeczownik – liczba mnoga Present Continuous Simple Past Present Perfect “can” / “would like”
Tryb rozkazujący “There is” / “There are” Zaimki osob. w dopełnieniu Wyrażanie przyszłości „will” / to be going to
DIM Nauka i Multimedia ul. Milskiego 1 80-809 Gdańsk www.audiokursy.pl e-mail:
[email protected] tel. (58) 324 91 51 fax. (58) 324 91 52
1
CZĘŚĆ I
SZUKANIE PRACY
Lekcja 1
DANE PERSONALNE
-
♪1
imię, nazwisko Jak się nazywasz? Nazywam się ... wiek Ile masz lat? Mam 20 lat. obywatelstwo Jakiej jesteś narodowości? Jestem Polakiem. kraj Skąd jesteś? Jestem z Polski. zawód Jaki masz zawód? Jestem bezrobotny. Szukam pracy. Jestem sekretarką. Pracuję jako mechanik. adres Jaki jest twój adres? Ulica Baker 22, Brighton. numer telefonu Jaki jest twój numer telefonu? komórka numer konta numer ubezpieczenia rodzina Czy masz rodzinę? żona mąż Mam żonę. dzieci syn córka zamężna, żonaty Jestem zamężna, żonaty. sam, sama rozwiedziony, rozwiedziona wdowiec wdowa
GRAMMAR HELP
name What’s your name? My name is ... age How old are you? I’m twenty. nationality What nationality are you? I’m Polish. country Where are you from? I’m from Poland. job What’s your job? I’m unemployed. I’m looking for a job. I’m a secretary. I work as a mechanic. address What’s your address? It’s 22 Baker Street, Brighton. telephone number What’s your telephone number? mobile phone account number insurance number family Have you got a family? a wife a husband I’ve got a wife. children a son a daughter married I’m married. single divorced widower widow
Czasownik „to be” / zdania twierdzące i przeczenia
Czasownik „to be”, czyli „być” odmienia się przez osoby. W formie przeczącej do czasownika dodawane jest przeczenie „not”. W rozmowach codziennych najczęściej używane są formy skrócone. I ja You ty He/She/It on/ona/ono We my You wy They oni/one
2
’m (am) jestem ’re (are) jesteś
’m not (am not) nie jestem are’t (are not) nie jesteś
’s (is)
isn’t
(is not)
are’t are’t are’t
(are not) nie jesteśmy (are not) nie jesteście (are not) nie są
jest
’re (are) jesteśmy ’re (are) jesteście ’re (are) są
nie jest
Polish. Pol-ką/-akiem. a secretary. sekretarką. married. zamężn-a/-y. from Poland. z Polski. unemployed. bezrobotni. sociable. towarzyscy.
Lekcja 2 -
-
♪2
ROZMOWA KWALIFIKACYJNA
zadawać pytania Chciałbym zadać kilka pytań. odpowiedzieć Czy mógłbyś odpowiedzieć na kilka pytań? chcieć pracę Dlaczego chcesz tę pracę? zarobić Chcę zarobić na utrzymanie. zostać za granicą Chcę zostać za granicą. studiować Chciałbym tu studiować. być w czymś dobrym. W czym jesteś dobry? uczyć się Szybko się uczę. Jestem ekspertem w … Jestem punktualny. dyspozycyjny pracowity rzetelny odporny na stres towarzyski niekonfliktowy Mam dobry kontakt z ludźmi. Mogę pracować długo. w weekendy w nocy spodziewać się Czego się spodziewasz? Spodziewam się pracy na cały etat. praca na pół etatu praca tymczasowa interesować się Czym się interesujesz? Interesuję się sportem i turystyką.
GRAMMAR HELP
to ask questions I’d like to ask you some questions. to answer Could you answer some questions, please? to want the job Why do you want the job? to earn I want to earn some money to live on. to stay abroad I want to stay abroad. to study I’d like to study here. to be good at… What are you good at? to learn I learn very quickly. I’m an expert in … I’m punctual. I’m available. hard - working reliable resistant to stress sociable easy-going I get on well with people. I can work long hours. at weekends at night to expect What do you expect? I expect a full-time job. a part-time job a temporary job to be interested in What are you interested in? I’m interested in sport and travel.
Czasownik „to be” / pytania
Pytania „Czy ...? tworzymy przestawiając na początek zdania odpowiednią formę czasownika „to be”. Na tak postawione pytania najczęściej udzielamy krótkiej odpowiedzi. Is
Are
he she it you we they
American? (Amerykan-ką/-inem) punctual? (punktualn-y/-a/-i) interested in sport? (zainteresowan-y/-a/-i sportem)
Yes, he is. Yes, she is. Yes, it is. Yes, I am. Yes, we are. Yes, they are.
No, he isn’t. No, she isn’t. No, it isn’t. No, I’m not. No, we aren’t. No, they aren’t.
Pytania szczegółowe zaczynamy od odpowiedniego pytajnika. What co,jaki Where gdzie/skąd How old ile lat Why dlaczego
3
is your/ his/her name? are you/they good at? is he/she from? are you/they from? is he/she? are you/they? is he/she here? are you/they busy?
Jakie jest twoje/jego/jej imię? W czym ty jesteś / oni są dobrzy? Skąd on/ona pochodzi? Skąd ty pochodzisz / oni pochodzą? Ile on/ona ma lat? Ile ty masz /oni mają lat? Dlaczego on/ona jest tutaj? Dlaczego jesteś / jesteście / oni są zajęci?
Lekcja 3 -
♪3
DOŚWIADCZENIE I KWALIFIKACJE
kwalifikacje qualifications Jakie są twoje kwalifikacje? What are your qualifications? dyplom diploma Mam dyplom z …. I have a diploma in … szkoła średnia secondary school Skończyłem szkołę średnią. I’ve finished secondary school. liceum grammar school technikum technical school szkoła zawodowa vocational school matura school-leaving examination Zdałem maturę. I’ve passed the school-leaving examination. Uniwersytet university Skończyłem uniwersytet. I’ve graduated from the University. Politechnika Polytechnic/Technical University Akademia Medyczna Medical Academy licencjat a Bachelor’s Degree/ a B.A. Mam tytuł licencjata z ekonomii. I’ve got a B.A. in Economics. magister a Master of Arts/an M.A. Mam tytuł magistra marketingu. I’ve got an M.A. in Marketing. tytuł inżyniera engineer kurs a course Ukończyłem kurs …. I’ve finished a course in …. prawo jazdy a driving licence Mam prawo jazdy. I’ve got a driving licence. świadectwo certificate Mam świadectwo ukończenia …. I’ve got a certificate in …. języki obce foreign languages Jakie znasz języki? What languages do you speak? mówić to speak Mówię płynnie po niemiecku. I speak German fluently. Mówię trochę po rosyjsku. I speak a little Russian. Znam podstawy angielskiego. I know basic English. doświadczenie experience Czy masz jakieś doświadczenie? Do you have any experience? Mam mnóstwo doświadczenia. I have a lot of experience. pracować wcześniej to work before Pracowałem wcześniej jako kierowca. I’ve worked as a driver before. stanowisko position Pracowałem na tym stanowisku przez dwa lata. I worked in this position for two years.
GRAMMAR HELP
“have got” / “has got”
Mówiąc o posiadaniu stosujemy zwrot „have got”, czyli „mieć”. W zdaniach przeczących do „have” dodawane jest przeczenie „not”, a w pytaniach czasownik „have” lub „has” w 3-ciej osobie liczby pojedynczej przestawiany jest na początek zdania. np. I’ve got a Bachelor’s Degree. Mam tytuł licencjata. He has got a driving licence. On ma prawo jazdy. Have you got any children? Czy masz dzieci? I/You We/They He She you Have we they he Has she
4
have got (’ve got) haven’t got has got (’s got) hasn’t got got any insurance? got any experience? got any children?
a Bachelor’s Degree. a driving licence. a family n Britain. Yes, I have. Yes, we have. Yes, they have. Yes, he has. Yes, she has.
No, I haven’t. No, we haven’t. No, they haven’t No, he hasn’t. No, she hasn’t.
Lekcja 4 -
♪4
WARUNKI PRACY I PŁACY
warunki pracy Pracujesz 40 godzin tygodniowo. godziny pracy Jakie są godziny pracy? Pracujesz od … do … nadgodziny Czy są nadgodziny? zaczynać O której zaczynam? kończyć O której kończę? urlop Ile urlopu mi przysługuje? płatne Czy to jest płatny urlop? ubezpieczenie Czy mam ubezpieczenie? ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczenie emerytalne pozwolenie na pracę Czy potrzebuję pozwolenie na pracę? Gdzie dostanę pozwolenie na pracę? umowa Na jak długo jest umowa? podpisać Kiedy podpiszemy umowę? przedłużyć umowę Czy przedłużymy umowę? rozwiązać umowę Chciałbym rozwiązać umowę. praca “na czarno” warunki płacowe Stawka na godzinę Jaka jest stawka na godzinę? pensja miesięczna Jaka jest pensja miesięczna? pensja podstawowa premia Czy jest premia? dostawać pieniądze Kiedy dostaję pieniądze? rachunek bankowy Czy potrzebuję rachunek w banku? przelew bankowy Czy pieniądze są przelewane do banku?
GRAMMAR HELP
employment conditions You work 40 hours a week. working hours What are the working hours? You work from …. till … overtime Is there any overtime? to start What time do I start? to finish What time do I finish? holiday How much holiday do I have? paid Are they paid holidays? insurance Do I have any insurance? health insurance pension scheme work permit Do I need a work permit? Where do I get a work permit? contract How long is the contract for? to sign When do we sign the contract? to extend the contract Will we extend the contract? to terminate the contract I’d like to terminate the contract. illegal work payment conditions hourly rate What is the hourly rate? salary What’s the salary? basic salary bonus Are there any bonuses? to get money When do I get the money? bank account Do I need a bank account? bank transfer Do you transfer the money to the bank?
Czas teraźniejszy prosty – Present Simple
Czynności zwyczajowe oraz stale trwające w naszym życiu wyrażamy w czasie teraźniejszym prostym. W zdaniu twierdzącym używamy czasownika w formie podstawowej a w 3-ciej osobie liczby pojedynczej do czasownika dodajemy końcówkę „-s” lub „-es”. W zdaniach przeczących czasownik poprzedzamy przeczeniem „don’t” lub „doesn’t” w 3-ciej osobie liczby pojedynczej. basic English. German. I / You know don’t know We a diploma. a certificate. have don’t have They music. jazz. like don’t like French well. English. knows doesn’t know He She a driving licence. doesn’t have any experience. has
5
Lekcja 5 -
-
♪5
ZAKRES OBOWIĄZKÓW
obowiązki Jakie są moje obowiązki? robić Co powinienem robić? Czy powinienem…? podpisywać listę obecności Czy powinienem podpisywać listę? pracować samodzielnie Czy pracuję samodzielnie? pracować w zespole przełożony Kto jest moim przełożonym? składać raport Czy składam raport dyrektorowi? zaczynać od Od czego zaczynam? ważne Co jest najważniejsze? odpowiedzialny Za co jestem odpowiedzialny? Jesteś odpowiedzialny za… jakość Kto sprawdza jakość? norma na godzinę Jaka jest norma na godzinę? limit czasowy Czy jest limit czasowy? miejsce pracy Gdzie jest moje miejsce pracy? przerwa na lunch Czy mam przerwę na lunch? Ile trwa? O której jest przerwa? dzień wolny Czy mogę dostać dzień wolny? strój roboczy Czy dostanę strój roboczy?
GRAMMAR HELP
responsibilities /duties What are my responsibilities? to do What should I do? Should I…? to sign the attendance list Should I sign the list? to work alone Do I work alone? to work in a group supervisor Who is my supervisor? to report Do I report to the manager? to start with What do I start with? important What’s the most important? responsible What am I responsible for? You are responsible for … quality Who checks the quality? hourly workload What is the hourly workload? time limit Is there a time limit? place of work Where is my place of work? lunch break Do I have a lunch break? How long is it? What time is the lunch break? a day off Can I have a day off? working clothes Do I get any working clothes?
Pytania w czasie teraźniejszym prostym
Pytania „Czy...?” w czasie teraźniejszym prostym tworzymy zaczynając zdanie od słowa „do” lub „does” w 3-ciej osobie liczby pojedynczej. Na tak postawione pytania najczęściej udzielamy krótkiej odpowiedzi. you Yes, I do. No, I don’t. have any insurance? Do we Yes, we do. No, we don’t. need a work permit? they Yes, they do. No, they don’t transfer the money to the Yes, he does. he No, he doesn’t. bank? Does she Yes, she does. No, she doesn’t. it Yes, it does. No, it doesn’t. Pytania szczegółowe zaczynamy od odpowiedniego pytajnika. What time start / finish? you O której godzinie do we How much holiday they have? Ile (dni) urlopu Where Gdzie get a work permit? he does she sign the contract? When Kiedy it
6
CZĘŚĆ II CODZIENNE SYTUACJE W PRACY Lekcja 6 -
POZNAWANIE WSPÓŁPRACOWNIKÓW
Dzień dobry /przed południem/. Dzień dobry /po południu/. Dobry wieczór. przedstawiać Chciałbym przedstawić .... To jest pan Brown. poznać Poznaj panią Brown. współpracownicy To są twoi współpracownicy. Bardzo miło mi panią / pana poznać. Miło mi panią / pana poznać. Jak się miewasz? W porządku. A ty? Bardzo dobrze. Nie najgorzej. Witamy w firmie. Dziękuję. To bardzo miło z pani/pana strony. oddział To jest twój oddział. Administracja Wydział finansowy Sekretariat Do widzenia. Dobranoc. Do zobaczenia. Do zobaczenia wkrótce. Cześć. /żegnając się/
GRAMMAR HELP
♪6
Good morning. Good afternoon. Good evening. to introduce I’d like to introduce .... This is Mr Brown. to meet Meet Mrs Brown. colleagues These are your colleagues. I’m pleased to meet you. Nice to meet you. How are you? I’m fine, thanks. And you? I’m very well. Not too bad. Welcome to our company. Thank you. It’s very kind of you. department This is your department. Administration Financial Department Secretarial Office Good bye. Good night. See you. See you soon. Bye.
Rzeczownik – liczba mnoga
Rzeczownik nieokreślony w liczbie pojedynczej poprzedzany jest przedimkiem “a” przed spółgłoską lub “an” przed samogłoską rozpoczynającą słowo. Gdy mówimy o rzeczach konkretnych lub nam znanych przed rzeczownikiem w liczbie pojedynczej i mnogiej występuje przedimek “the”. Do rzeczownika w l. mn. dodajemy: “-s” “-es”, gdy kończy się na –s, -ss, -sh, -ch “-ies”, gdy kończy się na -y “-ves”, gdy kończy się na –f , -fe Rzeczowniki nieregularne
7
Liczba pojedyncza a day off an account number a bonus an address a duty a responsibility a wife a life a man a woman a child
Liczba mnoga days off account numbers bonuses addresses duties responsibilities wives lives men women children
Lekcja 7 -
-
♪7
ROZMOWY TELEFONICZNE
Halo Z tej strony pani Brown. rozmawiać Czy mogę prosić John’a? Przy telefonie. Cześć, John. Proszę czekać. Łączę. numer wewnętrzny Jaki jest numer wewnętrzny? być nieobecnym Nie ma go w tej chwili. zapisać wiadomość Czy mam coś przekazać? zostawić wiadomość Czy mogę zostawić wiadomość? oddzwonić Oddzwonię później. zadzwonić do kogoś Zadzwonię jutro. pomóc Jak mogę pomóc? Poczekaj chwilę. poprosić kogoś do telefonu. Poproszę go. Czy mogę rozmawiać z dyrektorem? Kto dzwoni? zajęta Linia jest zajęta. Słuchaj.
GRAMMAR HELP
Hello. This is Mrs Brown. to speak to Can I speak to John? Speaking. Hi, John. Hold on, please. Putting you through. extension What’s the extension? to be out He is out at the moment. to take a message Can I take a message? to leave a message Can I leave a message? to ring back I’ll ring back later. to call somebody I’ll call him tomorrow. to help How can I help you? Wait a moment. to get somebody I’ll get him. Can I speak to the manager? Who’s calling, please? engaged The line’s engaged. Listen.
Czas teraźniejszy ciągły - Present Continuous
Czynności, które odbywają się w chwili, gdy o nich mówimy wyrażamy w czasie teraźniejszym ciągłym – Present Continuous. Czas ten używamy również mówiąc o czynnościach zaplanowanych w najbliższej przyszłości. Zdanie tworzymy dodając do odpowiedniej formy czasownika „to be” czasownik wyrażający czynność z końcówką „ing”, natomiast w zdaniach przeczących stosujemy formę przeczącą czasownika „to be”. looking for a job. I am ‘m not calling at the moment. He speaking on the phone. She is isn’t It going home soon. We working now. are aren’t You They Pytania „Czy...?” w czasie teraźniejszym ciągłym tworzymy przestawiając na początek zdania odpowiednią formę czasownika „to be”. Na tak postawione pytania najczęściej udzielamy krótkiej odpowiedzi. you Yes, I am. No, I’m not. Are we Yes, we are. No, we aren’t. working today? they Yes, they are. No, they aren’t. using the computer? he Yes, he is. No, he isn’t. seeing the manager? Is she Yes, she is. No, she isn’t. it Yes, it is. No, it isn’t. Pytania szczegółowe zaczynamy od odpowiedniego pytajnika. you What Co doing? are we feeling? How Jak they going? he Where Gdzie is she visiting us? When Kiedy it
8
Lekcja 8
-
9
♪8
UMAWIANIE SPOTKANIA
zorganizować zorganizować spotkanie umówione spotkanie umówić się na spotkanie Chciałbym umówić się na spotkanie. pasować Jaki dzień by pani/panu pasował? Może wtorek? zajęty Jestem zajęty we wtorek. O tej porze. ustalić inny termin Czy możemy ustalić inny termin? Oczywiście. A może o 11:00? To mi pasuje. Nie dam rady o 11:00. później Czy możemy spotkać się później? wcześniej w tym samym dniu w następnym dniu o tej samej porze Spotkajmy się w czwartek. zjeść lunch razem Zjedzmy razem lunch. iść do restauracji Czy pójdziemy do restauracji hotelowej? Gdzie się spotkamy? W recepcji. W pobliżu wejścia. Przed kawiarnią. W sali konferencyjnej.
to arrange to arrange a meeting appointment to make an appointment I’d like to make an appointment. to suit What day would suit you? How about Tuesday? busy I’m busy on Tuesday. At that time. to fix another time Can we fix another time? Certainly. How about 11 a.m.? That’ll be fine. I can’t make it at 11. later Can we meet later? earlier on the same day next day at the same time Let’s meet on Thursday. to have lunch together Why don’t we have lunch together? to go to the restaurant Shall we go to the hotel restaurant? Where shall we meet? At reception. Near the entrance. In front of the cafe. In the meeting room.
GRAMMAR HELP
Czas przeszły - Simple Past
Gdy czynność lub stan miały miejsce w przeszłości (często określonej) stosujemy czas przeszły Simple Past. W czasie przeszłym czasownik „to be” odmienia się przez osoby i samodzielnie tworzy przeczenia i pytania. I/ He/She We/You/ They he Was she we Were you they
was (był/-a/-em/-am) wasn’t (was not) were (byli/-śmy/-ście) weren’t (were not) abroad last year? (za granicą w zeszłym roku?) in the office last week? (w biurze w zeszłym tygodniu?)
at home at 7:00. (w domu o 7:00) at work yesterday. (w pracy wczoraj) Yes, I was. Yes, he was. Yes, she was.
No, I wasn’t. No, he wasn’t. No, she wasn’t
Yes, we were. No, we weren’t. Yes, they were. No, they weren’t
Zdanie twierdzące z innymi czasownikami w czasie przeszłym tworzymy dodając do czasownika regularnego końcówkę „-ed” lub „-d”, a w przypadku czasownika nieregularnego stosujemy jego drugą formę. Czasownik ma tę samą postać we wszystkich osobach. W zdaniach przeczących wstawiamy przeczenie „didn’t” przed czasownikiem w formie podstawowej. Pytania „Czy...?” tworzymy przestawiając na początek zdania słowo „did” i stosując czasownik wyrażający czynność w formie podstawowej. I He/She/It We/You/ They Did
worked finished
in this position last year. university in 1995.
didn’t work didn’t finish
there two years ago. medical college.
went I/he/she/it we/you/ they
to work in the morning. work here? finish school? go to work?
didn’t go Yes, I did. Yes, he did. Yes, they did.
to work yesterday. No, I didn’t. No, she didn’t. No, we didn’t.
Pytania szczegółowe zaczynamy od odpowiedniego pytajnika. Where When When What Where
10
was were did
he/she we/you/they I/he/she/it we/you/ they
yesterday? at work? work in this position? finish in 1995? go in the morning?
Lekcja 9 -
♪9
WYPADKI W PRACY
Czy możesz wezwać lekarza? zranić się Zraniłem się. skaleczyć się Skaleczyłem się w ramię. czuć się Czuję się źle. Nie czuję się dobrze. Niedobrze mi. Jest mi słabo. Zaraz zemdleję. wypadek Był wypadek. pogotowie Dzwońcie po pogotowie. ranni Są ranni. przytomni nieprzytomni Pali się. Dzwońcie po straż pożarną. poparzyć się Poparzyłem się. oddychać Nie mogę oddychać.
GRAMMAR HELP
Can you call the doctor? to hurt yourself I’ve hurt myself. to cut yourself I’ve cut my arm. to feel I feel bad. I don’t feel very well. I feel sick. I feel faint. I’m going to faint. accident There was an accident. ambulance Call the ambulance. injured There are some injured people. conscious unconscious There is a fire. Call the fire brigade. to burn yourself I’ve burnt myself. to breathe I can’t breathe.
Present Perfect
Aby wyrazić czynność, która właśnie się zakończyła lub odbyła się w przeszłości, ale ma wyraźne skutki w teraźniejszości stosujemy czas Present Perfect. Zdanie tworzymy dodając do odpowiedniej formy czasownika „to have” czasownik regularny z końcówką „-ed” lub „-d” a w przypadku czasownika nieregularnego jego trzecią formę (Past Participle). W zdaniach przeczących używamy formy przeczącej „haven’t” oraz „hasn’t” a w pytaniach czasownik „to have” przestawiany jest na początek zdania. I/You We/They He She you Have we they he Has she
11
finished worked lost cut Yes, I have. graduated from the Yes, we have. University? Yes, they have. passed the exam? Yes, he has. burnt the hand? Yes, she has. have (’ve) haven’t has (’s) hasn’t
secondary school. as a driver before. the documents. my finger. No, I haven’t. No, we haven’t. No, they haven’t No, he hasn’t. No, she hasn’t.
Lekcja 10 -
ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW W PRACY
problem problem Mam problem. I have a problem. zepsuć to break To jest zepsute. It’s broken. działać to work To nie działa. It doesn’t work. naprawić to mend or repair Czy możesz to naprawić? Can you mend it? Ja to naprawię. I’ll repair it. zgubić to lose Zgubiłam dokumenty. I’ve lost my documents. znaleźć to find Nie mogę znaleźć moich narzędzi. I can’t find my tools. zapomnieć to forget Zapomniałem kombinezonu. I’ve forgotten my working clothes. rozumieć to understand Nie rozumiem instrukcji.
GRAMMAR HELP
-
♪10
I don’t understand the instructions. wyjaśnić to explain Czy możesz mi to wyjaśnić? Can you explain it to me? Tak, oczywiście. Yes, of course. pokazać to show używać to use Jak to używać? How do you use it? pomoc help Czy potrzebujesz pomocy? Do you need help? Tak, proszę. Yes, please. Nie, dziękuję. No, thanks. konieczne necessary To nie jest konieczne. It’s not necessary. dać radę to manage Dam sobie radę. I can manage. wypełnić to fill in Wypełnij formularz. Fill in the form.
Czasownik “can” / umiejętności, prośby i propozycje
Aby wyrazić możliwość lub umiejętność zrobienia czegoś, stosowany jest czasownik „can”, czyli „móc, potrafić”. „Can” we wszystkich osobach ma taką samą formę, a występujący po nim czasownik używany jest w formie podstawowej. W przeczeniach występuje forma „can’t”, a w zdaniach pytających czasownik „can” przestawiany jest na początek zdania. I / he / she manage. I / he / she help? can Can we / you /they we / you /they mend it? repair it. can’t I go home? I / he / she When Yes can. can we / you /they you do? What No cant. Czasownik “can” stosowany jest również w pytaniach wyrażających prośby i propozycje. Aby nasza wypowiedź brzmiała bardziej uprzejmie, możemy również zastosować czasownik „could” lub „may”, czyli mógł/-byś, -abyś. explain it to me? Yes, of course. Tak, oczywiście. Can help me? Certainly. Oczywiście. you Could call the doctor? I’m sorry, but... Przepraszam ,ale... Yes, thank you. Tak, dziękuję. help you? Can Tak, proszę. Yes, please. I / we do it for you? May suggest something? Nie, dziękuję No, thank you.
GRAMMAR HELP
Zwrot “would like”
Zwracając się z prośbą lub składając propozycję używamy również zwrotu “would like”, czyli “chciałbym” z rzeczownikiem lub czasownikiem w formie podstawowej ze słowem „to”. a magazine, please. I’d like a cup of coffee, please. We’d like ’d = would an appointment. He’d like to make some tea? Would you like Yes, please. later? Would you like to meet No, thank you. What would you like to do?
12
CZĘŚĆ III SŁOWNICTWO SPECJALISTYCZNE ♪11
MEDYCYNA I OPIEKA 13
szpital oddział Pracuję na oddziale chirurgicznym. przychodnia, gabinet oddział intensywnej terapii laboratorium Izba Przyjęć Szpitalny Oddział Ratunkowy rentgen blok operacyjny sala operacyjna gabinet zabiegowy mieć operację mieć zabieg przyjść na badania badania profilaktyczne Proszę wejść. Usiądź. Wstań. Obróć się. Połóż się. Otwórz usta. Zegnij kolana. Podwiń rękaw. Zdejmij koszulę. Ubierz się. Zamknij oczy. Weź głęboki wdech. objawy Jakie są objawy? ból Czuję ból w piersiach. boleć Czy tu boli? Boli mnie szyja. Bolą mnie plecy. mieć opuchliznę na nodze skręcić kostkę złamać rękę mieć ból głowy mieć biegunkę mieć wysypkę mieć wysokie / niskie ciśnienie mieć gorączkę badać pacjenta wypisać receptę wypisać skierowanie do szpitala zebrać wywiad z pacjentem
hospital ward I work in the surgical ward. surgery Intensive Care Unit Laboratory Emergency Department Hospital Casualty Department X-ray Department operating suite operating theatre treatment room to have an operation to have a minor operation to come for tests preventive tests Come in, please. Sit down. Stand up. Turn round. Lie down. Open your mouth. Bend your knees. Roll up your sleeve. Take off your shirt. Get dressed. Close your eyes. Take a deep breath. symptoms What are the symptoms? pain I’ve got a pain in my chest. to hurt Does it hurt here? My neck hurts. I’ve got a backache. to have a swelling on my leg to sprain an ankle to break an arm to have a headache to have diarrhoea to have a rash to have high / low blood pressure to have a temperature to examine a patient to write a prescription to write a note to the hospital to interview a patient
-
opiekować się pacjentem zrobić zastrzyk zabrać na rentgen zmierzyć ciśnienie zmierzyć temperaturę podłączyć kroplówkę pobrać krew na badania zrobić opatrunek zmienić opatrunek założyć gips podać lekarstwa antybiotyk środek przeciwbólowy umyć pacjenta podać basen zmienić ubrania prześcielić łóżko nakarmić dać pić zmienić pieluszkę ubrać rozebrać zabrać dziecko na spacer bawić się zabawkami iść na plac zabaw czytać bajki oglądać bajki w telewizji rysować grać na komputerze. wykąpać dziecko położyć spać robić ćwiczenia pościelić łóżko
GRAMMAR HELP
to nurse a patient to give an injection to take to the X-ray department to check the blood pressure to take the temperature to attach the drip infusion to collect blood for tests to dress a wound to change the dressing to put something in plaster to give the medicine the antibiotic a painkiller to wash a patient to give a bedpan to change the clothes to change the bedclothes to feed to give something to drink to change the nappy to dress to undress to take the baby for a walk to play with toys to go to the playground to read fairy tales to watch cartoons on TV to draw to play computer games to bathe the baby to put to bed to do exercises to make the bed
Tryb rozkazujący
W zdaniu w trybie rozkazującym stosowany jest czasownik w formie podstawowej. W celu uzyskania formy bardziej uprzejmej, dodawany jest wyraz „please”, czyli proszę. W formie przeczącej zdanie rozpoczynamy od przeczenia „don’t”. Sit down. Stand up. Come in, please.
14
Don’t close Usiądź. Don’t open Wstań. Wejdź, proszę. Don’t be
your eyes. the window. shy, please.
Nie zamykaj oczu. Nie otwieraj okna. Nie wstydź się, proszę.
HOTELARSTWO I GASTRONOMIA -
15
♪12
recepcja hotelowa reception recepcjonista receptionist informować klientów to give information to the guests Can I help you? Czy mogę pomóc? Co mogę dla pani/pana zrobić? What can I do for you? rezerwować pokój to book a room wolne pokoje vacant rooms Czy są wolne pokoje? Are there any vacant rooms? I’m afraid there aren’t any left. Obawiam się, że nie mamy żadnych. Hotel jest pełen. The hotel is full. Ile pokoi? How many rooms? Jakimi pokojami jest pani/pan zainteresowany? What rooms are you interested in? pokój jednoosobowy a single room pokój dwuosobowy a double room pokój z dwoma łóżkami a twin room apartament a suite z wanną with a bath z prysznicem with a shower Cena wynosi… The price is … including breakfast ze śniadaniem Na jak długo? For how long? Kto przy telefonie? Who’s calling? Czy mogę prosić o pani/pana nazwisko? Can I have your name? nr karty kredytowej credit card number Czy mogę prosić o paszport? May I have your passport? Proszę podpisać się w książce meldunkowej. Please sign the visitors’ book. Proszę, oto pańskie klucze. Here are your keys. Hotel jest w centrum. The hotel’s in the centre. W hotelu jest sauna. There is a sauna. siłownia a fitness centre basen a swimming pool bar kawowy a coffee shop parking a car park Damskie toalety są tam. The women’s toilets are over there. męskie toalety men’s toilets windy lifts zamówić taksówkę to order a taxi przekazać wiadomość to give a message wskazać drogę to tell the way skarga a complaint rozwiązywać problemy/załatwiać skargi to deal with complaints wysłać obsługę hotelową to send room service naprawić klimatyzację to fix the air conditioning wymienić zamek to change the lock zająć się ... to take care of .... sprzątaczka a cleaner pokojówka a maid sprzątać pokoje to clean the rooms łazienki bathrooms ścielić lóżka to make the beds odkurzać korytarz to vacuum clean the corridor prasować ubrania to iron the clothes portier a porter
-
pomóc przy bagażu to help with the luggage zanieść bagaż to take the luggage kelner a waiter barman a barman kucharz a cook szef kuchni a chef otwierać restaurację to open the restaurant O której otwieracie? What time do you open? to close zamykać serwować posiłki to serve meals śniadanie breakfast obiad/kolacja dinner O której podawany jest lunch? What time do you serve lunch? Lunch podajemy od 12:00 do 14:00. We serve lunch from 12:00 to 14:00. zarezerwować stolik to book a table Dla ilu osób? For how many people? Stolik dla 4 osób. A table for four. Przepraszam, ale nic nie mamy. I’m sorry, we have nothing left. polecać to recommend Mogę polecić dobrą restaurację. I can recommend a good restaurant. Come this way. Proszę tędy. zaprowadzić do stolika to show to the table Zaprowadzę państwa do stolika. I’ll show you to your table. Co mogę podać? What can I get you? Proszę kartę dań. Here’s the menu. karta win the wine list zamawiać to order Czy jesteście państwo gotowi złożyć zamówienie? Are you ready to order? Co sobie państwo życzą? What would you like? for the starter na początek na główne danie for the main course na deser for the dessert Czy coś do picia? Anything to drink? Czy życzy pan sobie lód? Would you like ice? Czy mogę prosić o sól i pieprz? Can I have some salt and pepper? Zaraz przyniosę. I’ll bring some right away. popielniczka an ashtray serwetka a napkin czysty kieliszek a clean wine glass rachunek a bill doliczyć (dopisać do rachunku) charge it to the bill Czy mam dopisać to do rachunku (hotelowego)? Shall I charge this to your room?
GRAMMAR HELP
“There is” / “There are”
Mówiąc, że wdanym miejscu, czasie lub sytuacji znajduje się czy występuje określona rzecz lub zjawisko, używana jest konstrukcja „there is” w liczbie pojedynczej oraz „there are” w liczbie mnogiej. W przeczeniach stosowana jest forma przecząca czasownika „to be”, a w zdaniach pytających czasownik ten przestawiany jest na początek zdania. a sauna. a swimming is Yes, there is. There Is there a toilet here. pool? isn’t No, there isn’t. some hotels in the centre. any vacant are Are Yes, there are. There rooms? there aren’t any restaurants here. No, there aren’t.
16
♪13
NA FARMIE 17
rolnik gospodarstwo Szukam pracy na farmie. maszyny rolnicze obsługiwać maszyny traktor Potrafię jeździć na traktorze. przyczepa kombajn pole pracować na polu szklarnia grządka grządka kwiatowa plewić rośliny nasiona sadzonka przebrać sadzonki opryskiwać rośliny środki ochronne środki grzybobójcze środki odżywcze nawozy rozrzucić nawozy zbierać owoce warzywa zioła sortować odrzucać zepsute sztuki pakować przechowywać w chłodni przygotować transport zboże uprawiać zboże pszenica owies jęczmień żyto siano zbierać siano słoma zagroda stajnia kurnik obora chlew zajmować się zwierzętami nakarmić
a farmer a farm I’m looking for a job on the farm. farm machinery to look after the machines a tractor I can operate a tractor. a trailer a combine harvester field work in the field a greenhouse a patch a flower-bed to weed plants seeds a seedling to sort out seedlings to spray plants protective agents fungicides nutriments fertilisers to spread fertilisers to pick fruit vegetables herbs to sort out to discard bad ones to pack to keep in the refrigerating room to prepare transport corn to grow corn wheat oats barley rye hay to gather hay straw a farmstead a stable a hen-house a cow-shed a pig-sty to work with animals to feed
-
pasza fodder oporządzić zwierzęta to groom the animals pastwisko pasture wyprowadzić zwierzęta na pastwisko to put animals out to pasture sprzątać zagrodę to clean the farmstead bydło cattle trzoda chlewna pigs drób poultry owce i barany sheep and rams konie horses truskawki strawberries maliny raspberries czarne porzeczki blackberries jabłka apples gruszki pears śliwki plums brzoskwinie peaches ananas y pineapples cytryny lemons winogrona grapes morele apricots arbuzy water-melons ziemniaki potatoes
GRAMMAR HELP
-
pomidory ogórki pieczarki szparagi marchewki kapusta sałata kalafior brokuły seler por pietruszka brukselka burak cebula czosnek papryka bakłażan
-
kabaczek cukinia rzodkiew szczypior koper
tomatoes cucumbers mushrooms asparagus carrots cabbage lettuce cauliflower broccoli celery leek parsley brussels beetroot onion garlic paprika egg-plant / aubergine pumpkin courgette radish chives dill leaves
szpinak
spinach
-
Zaimki osobowe w dopełnieniu
Zaimki osobowe w formie dopełnienia stosujemy, gdy zaimek występuje jako dopełnienie czasownika (odpowiadające na pytania kogo? co? komu? czemu?), np.: I know Peter. / I know him. I gave Ann a magazine. / I gave her a magazine. I can operate a tractor. / I can operate it. I work with animals. / I work with them. Zaimki w podmiocie ja I ty, wy you on he ona she ono it my we they oni, one
18
Zaimki w dopełnieniu me you him her it us them
mnie, mi, mną ciebie, tobą, was, wam, wami jego, go, jemu, mu, nim jej, niej, ją, nią je, jego, go, jemu, mu, nim nam, nas, nami ich, im, nimi, nich
♪14
NA BUDOWIE -
19
pracować na budowie kierownik budowy majster brygadzista inspektor nadzoru odebranie pracy kontrolować wykonanie zgodnie z projektem obsługiwać maszyny dźwig wykopy koparka stawiać fundamenty wylewać beton zbrojenie zalać zbrojenie zbrojarz konstrukcja filar nośny konstrukcja szkieletowa budynku ściana nośna ściana działowa cegła gazobeton strop betonowy pustak płyta stropowa murarz zaprawa murarska tynkować murować schody wylewać schody montować przewód kominowy przewód wentylacyjny klimatyzacja instalacja przeciwpożarowa szafka przeciwpożarowa wnęka windowa montować windy konstrukcja dachowa montować krokiew kłaść dachówkę blacha falista papa blachodachówka ocieplanie budynków styropian wełna mineralna elewacja zewnętrzna stolarka okienna
to work on a building site site supervisor master foreman inspector acceptance of work to supervise the execution in accordance with the design to look after the machines crane excavations excavator/digger to lay the foundations to pour concrete reinforcement to cover the reinforcement steel fixer construction load-bearing pillar skeleton construction of a building load-bearing wall partition wall brick aerated concrete concrete floor/ceiling breeze block floor slab bricklayer masonry mortar to plaster to lay bricks stairs to lay the stairs to assemble/erect chimney duct ventilation duct air-conditioning fire protection system fire protection cabinet lift shaft to assemble the lifts roof construction to erect the rafters to lay roof-tiles corrugated sheet roofing felt roofing sheets insulation of buildings polystyrene mineral wool external facade window joinery
-
20
drewniana aluminiowa plastikowa stolarka drzwiowa ościeżnica instalacja deszczowa rynna piorunochron malarz wygładzać ściany malować pistoletem wałkiem pędzlem farba zaprawa tapetować klej hydraulik wykonywać instalacje instalacja wodociągowa rura stalowa ocynkowana miedziana z tworzywa armatura kolanka trójnik zawór kulowy bateria podłączyć wodę wodomierz instalacja gazowa instalacja grzewcza rurociąg piec grzewczy grzejnik żeliwny stalowy rurowy konwektor ogrzewanie podłogowe gazowe elektryczne nadmuchowe instalacja elektryczna elektryk podłączyć prąd przewody gniazda wyłącznik punkt świetlny licznik poboru prądu bezpiecznik
wooden aluminium plastic door joinery frame rain-water installation gutter lightning conductor painter to smooth the walls to paint with a paint-gun with a roller with a brush paint primer to hang wallpaper glue plumber to install water supply system steel pipe galvanised copper plastic fixtures and fittings elbows, knees T-pipe, three-way pipe ball valve, ball cock mixer tap to connect the water supply water meter gas installation heating installation pipeline heater cast-iron heater steel tubular convector (under-)floor heating gas electric blowing electrical installation electrician to connect the power supply cables sockets switch lighting point electricity meter fuse
GRAMMAR HELP
Wyrażanie przyszłości – “will” / “to be going to”
Czynności w czasie przyszłym wyrażamy w różnych formach w zależności od sytuacji. Gdy podejmujemy nagłą decyzję w czasie rozmowy, czynność przyszłą wyrażamy za pomocą „will” i czasownika w formie podstawowej, np.: ‘The walls are dirty. I’ll paint them.’ ‘Ściany są brudne. Pomaluję je.’ Aby utworzyć przeczenie używamy formy przeczącej „won’t” (will not), a w pytaniach słowo „will” przestawiane jest na początek zdania. Zadając pytanie „Will you...?” zwracamy się z uprzejmą prośbą. I/he/she/it we/you/they Will
take the room. ’ll (will) repair it. won’t (will not) ring back later. you help me?
will =’ll
Mówiąc o czynnościach już zaplanowanych na najbliższą przyszłość zdanie tworzymy stosując zwrot „to be going to” z czasownikiem w formie podstawowej. Na język polski zwrot ten tłumaczony jest „zamierzam ...”. W zdaniu czasownik „to be” występuje w odpowiedniej dla danej osoby formie, tworzy przeczenia, a w pytaniach przestawiany jest na początek zdania. am ’m not He is She isn’t We/You are They aren’t he Is she we you Are they I
21
going to
work in the field. (pracować na polu) send a letter. (wysłać list) pick fruit. (zbierać owoce)
going to work?
Yes, he is. Yes, she is. Yes, I am. Yes, we are. Yes, they are.
No, he isn’t. No, she isn’t No, I ‘m not. No, we aren’t. No, they aren’t.
