11.Histologia oddechowego

Histologia, układ oddechowy

Krtań
Przewód dwubocznie symetryczny
Ściana zawiera:
Błonę śluzową (z gruczołami śluzowo-surowiczymi)
Górna powierzchnia krtani – NABŁONEK WIELOWARSTWOWY PŁASKI
Dolna powierzchnia – NABŁONEK WIELORZĘDOWY MIGAWKOWY
Błonę podśluzową
Chrząstki
3 NIEPARZYSTE – nagłośniowa, tarczowata, promieniowa
3 PARZYSTE – nalewkowate, różowate, klinowate
We wczesnym dzieciństwie WSZYSTKIE są typu SZKLISTEGO. Potem NAGŁOŚNIOWA, KLINOWATE i RÓŻKOWATE stają się SPRĘŻYSTE (reszta zostaje szklista)
Mięśnie szkieletowe (umożliwiają wydawanie dźwięków, połykanie)
W górnej części znajduje się NAGŁOŚNIA – poniżej nagłośni BŁONA ŚLUZOWA wytwarza 2 pary fałd głosowych:
Fałdy przedsionkowe – pokryte NABŁONKIEM WIELORZĘDOWYM MIGAWKOWYM
Fałdy głosowe – pokryte NABŁONKIEM WIELOWARSTWOWYM PŁASKIM
Ich wolne brzegi tworzą STRUNY GŁOSOWE
W blaszce właściwej błony śluzowej są liczne włókna sprężyste o przebiegu równoległym – to są WIĘZADŁA GŁOSOWE
Tchawica
Rusztowanie to 15-20 pierścieni chrzęstnych (z CHRZĄSTKI SZKLISTEJ, niepełne pierścienie w formie litery C)
Budowa ściany trójwarstwowa
Błona śluzowa – nabłonek dróg oddech., blaszka właściwa błony śluzowej
Błona podśluzowa – włóknisto-chrzęstna, ma GRUCZOŁY tchawiczne śluzowo-surowicze
Przydanka – tkanka łączna + nacz. krwionośne+ nerwy
Oskrzela
Budowa podobna do tchawicy (zamiast pierścieni chrzęstnych – PŁYTKI CHRZĄSTKI SZKLISTEJ O NIEREGULARNYM KSZTAŁCIE)
W błonie podśluzowej obecne są gruczoły śluzowo-surowicze
W nabłonku – wiele komórek, w rozgałęzieniach oskrzeli grupują się tworząc dobrze unerwione CIAŁKA NERWOWO- NABŁONKOWE (chemoreceptory)
Przy zmniejszaniu się średnicy zmienia się budowa
Nabłonek z wielorzędowego przechodzi w jednowarstwowy walcowaty
Blaszka właściwa staje się cieńsza
Zmniejsza się liczba płytek chrzęstnych i gruczołów




Oskrzeliki
Ściana bez płytek chrzęstnych
Tworzą je nabłonek, blaszka właściwa, błona mięśniowa, przydanka
Nabłonek – początkowo jednowarstwowy walcowaty z migawkami, potem SZEŚCIENNY
Obecne są KOMÓRKI CLARY ( najwięcej jest ich w nabłonku sześciennym oskrzelików końcowych – 80%
Ich szczytowe części uwypuklają się do światła oskrzelików
Pełnią funkcje ochronne
Nabłonek dróg oddechowych
NABŁONEK WIELORZĘDOWY WALCOWATY Z MIGAWKAMI
Osadzony na błonie podstawnej
Tworzy go 5 typów komórek
Komórki urzęsione/migawkowe – ok. 30 %
Komórki kubkowe/śluzowe – 30% ,wytwarzają ochronny śluz
Komórki podstawne/niezróżnicowane – 30%, nie sięgają do światła narządu, są na błonie podstawnej, uważane za komórki macierzyste
Komórki dokrewne/ziarniste – 8%, wchodzą w układ APUD (system rozsianych komórek endokrynnych), mają dużo ziarnistości w cytopl, WYDZIELAJĄ hormony, które regulują funkcje wydzielnicze komórek śluzowych, gruczołów błony śluzowej, napięcie mięśni
Komórki szczoteczkowate – liczne mikrokosmki na wolnej powierzchni, komórki czuciowe
Blaszka właściwa błony śluzowej – tkanka łączna luźna, zawiera WŁÓKNA SPRĘŻYSTE, dużo rozproszonych limfocytów – MALT (część układu immunologicznego, tkanka limfatyczna związana z błonami śluzowymi)
Nabłonek oddechowy
JEDNOWARSTWOWY SZEŚCIENNY
Pneumocyty I rzędu
komórki płaskie, ściśle połączone ze sobą (połączenia zamykające)
spłaszczona cytoplazma
główna funkcja – szybki transport przez cienką cytoplazmę
Pneumocyty II rzędu – ZIARNISTE
Komórki zaokrąglone, kuliste jądra, cytoplazma bogata w mitochondria, RER, AG +swoiste ciałka blaszkowate (mają KONCENTRYCZNIE UŁOŻONE BLASZKI FOSFOLIPIDOWO-BIAŁKOWE, wydzielają surfaktant płucny – niedobór surfaktantu to niedodma, czyli zapadanie się pęcherzyków, upośledzenie wymiany gazowej)
Pełnią rolę komórek macierzystych
Pneumocyty III rzędu- komórki szczoteczkowate, rzadkie, rodzaj chemoreceptorów
Makrofagi płucne- fagocytują ciała obce, nadmiar surfaktantu, często wędrująco oskrzelików
Fagocyty pęcherzykowe
Pochodzą ze szpiku kostnego
Są w przegrodach międzypęcherzykowych (makrofagi śródmiąższowe); wewnątrz i na powierzchni nabłonka płucnego (makrofagi pęcherzykowe)



Histologiczne podłoża rozedmy
Spowodowana jest długotrwałym wdychaniem substancji toksycznych – do pęcherzyków płucnych migrują makrofagi ---> chemokiny---> neutrofile w procesie zapalenia, wydzielają ELASTAZĘ, która rozkłada włókna elastyczne ścian pęcherzyków płucnych, powoduje ich wiotczenie, trudności w oddychaniu, rozdęcie
Histologiczne podłoże mukowiscydozy
Brak, dysfunkcja kanałów dla jonów chloru
Istotna rola w patogenezie – komórki Clary
Polega na zaleganiu śluzowej wydzieliny, czopowaniu świateł oskrzeli
Choroba genetyczna