13. K. Goldstein

Kurt Goldstein PSYCHOLOGIA ORGANICYSTYCZNA :: ORGANIZMICZNA dr Kinga Tucholska

2016/2017

Kurt Goldstein :: 1878-1965

2

K. Goldstein :: publikacje

3

Kontekst :: holizm holos :: gr. kompletny, cały, całkowity holizm

:: pojęcie wprowadzone przez J.CH. Smutsa, autora książki Holism and Evolution (1926), rzecznika teorii organicystycznej na gruncie filozofii.

4

Kontekst :: psychologia postaci

5

Stanowisko organicystyczne 1. Nacisk na jedność, integralność, spójność i zwartość normalnej osobowości. Naturalny stan to organizacja, dezorganizacja jest patologią. 2. Punkt wyjścia: organizm jako zorganizowany system. Można analizować jego części składowe, ale nie oddzielając ich od całości, do której należą. Nie można badać wyizolowanych części, gdyż działają według praw całości. 3. Osoba jest motywowana przez jeden najwyższy motyw: samourzeczywistnienie / samorealizację. Ludzie ciągle dążą do zrealizowania swych potencjalnych zdolności wszelkimi sposobami, jakie są im dostępne. Ten pojedynczy cel nadaje kierunek i jedność życiu. 4. Jednostka nie jest systemem zamkniętym, wchodzi w konwergentny kontakt ze środowiskiem. Organizm znajduje środowisko najodpowiedniejsze do samorealizacji. Zaburzone funkcjonowanie jest najczęściej spowodowane szkodliwym wpływem środowiska. 5. Należy badać wszechstronnie jedną osobę a nie skupiać się na izolowanych funkcjach, wyabstrahowanych z badania wielu osób. 6

Osobowość = Organizm

figura :: tło Co powoduje, że jakaś figura (proces) wyłania się z tła, które stanowi cały organizm? „Pierwszy plan jest określony przez zadanie, które organizm musi wykonać w danej chwili, to jest przez sytuację, w której organizmowi zdarzyło się znaleźć, oraz przez wymagania, którym musi sprostać” Goldstein, 1939, s. 111

7

Interakcjonizm

figura :: tło organizm :: otoczenie otoczenie preferowane z a c h o w a n i e preferowane zachowanie konkretne zachowanie abstrakcyjne i wolitywne 8

figury naturalne :: figury nienaturalne funkcjonalnie „osadzone” w tle obejmują całość organizmu reprezentują preferencje danej osoby wywołane zachowanie jest zorganizowane, elastyczne i stosowne do sytuacji

wyizolowane z całego organizmu: ich tło jest również izolowaną częścią organizmu wytwór traumatycznych zdarzeń u wielokrotnego ćwiczenia w warunkach, które są pozbawione znaczenia dla danej osoby wywołane zachowanie jest sztywne, mechaniczne i często niedostosowane do sytuacji, bo odpowiedzią na zadanie narzucone danej osobie (np. wyobcowane, izolowane zachowania automatyczne, bezrefleksyjne, będące wynikiem indukcji)

9

Studium przypadku >>> Opis funkcjonowania mężczyzny z uszkodzeniem mózgu, obserwowanego przez Goldsteina i jego współpracowników przez wiele lat w trakcie pobytu w szpitalu (Hanfmann, Rickers-Ovsiankina i Goldstein, 1944).

WNIOSEK: Upośledzenie postawy abstrakcyjnej powoduje zmiany w całej osobowości i odbija się na wszystkich formach zachowania. Postawa abstrakcyjna nie jest syntezą niższych funkcji psychicznych, lecz reprezentuje całkowicie nowe nastawienie psychiczne, którego jedną z najistotniejszych cech stanowi czynnik świadomej woli. Osoba, której brak tej postawy, różni się jakościowo od osób zdrowych. 10

Dynamika osobowości PODSTAWOWE POJĘCIA

wyrównywanie samorealizacja „dochodzenie do porozumienia” ze środowiskiem

11

Wyrównywanie napieć organizmu CENTRYZACJA PROCES WYRÓWNYWANIA W organizmie zachodzi tendencja do równego rozdziału dopływającej energii → utrzymywania „przeciętnego” poziomu napięcia w organizmie. Do tego stanu organizm zawsze stara się powrócić, gdy na skutek zadziałania bodźca napięcie zostanie zmienione. Zmiany w dystrybucji energii i nierównowaga systemu wynikają z zakłóceń środowiskowych lub z konfliktów wewnętrznych.

Celem zdrowej osoby jest wyrównanie napięcia (równowaga organizmu) a nie redukowanie go. 12

Organizm a środowisko Obiektywny świat, środowisko, ma dla organizmu doniosłe znaczenie jako: 

źródło zakłóceń i zagrożeń, zmian napięcia, z którymi musi się borykać;



źródło środków, za pomocą których zachodzi samoaktualizacja organizmu.

Normalnym, zdrowym organizmem jest taki organizm, „w którym tendencja do samorealizacji działa od wewnątrz, i który zakłócenia wywołane zderzeniem ze światem przezwycięża nie z lęku, lecz dla radości, jaką daje zwycięstwo” 13 Goldstein, 1939, s. 305

Koncepcja samorealizacji – kierunki jej rozwoju Naturalna dyspozycja organizmu do: 

nawiązywania, podtrzymywania i poszerzania zakresu preferowanego otoczenia;



organizowania nowych sposobów działania, otwartość na nowe doświadczenia;



równowagi między działaniem zachowawczym a spontanicznym, twórczym;



zachowania równowagi pomiędzy dążeniami do spełnienia własnych potrzeb i

interesów a zdolnością do samo-ograniczenia; dążenie do wzajemnego rozwoju; 

postawy proaktywnej, zadaniowej; realność spojrzenia na warunki, możliwości,

trudności i wyzwania konkretnej sytuacji; 

zdolność do zachowania integralności własnych preferencji i sposobów działania w

niepreferowanym otoczeniu.

14

Koncepcja patologii Jeśli warunki środowiskowe są zbyt trudne, zbyt lękotwórcze dla osoby – będą się u niej rozwijać reakcje niezgodne z zasadą samorealizacji. Pewien proces może zostać odizolowany od wzorca życia danej osoby i to jest podstawą do tworzenia stanów patologicznych.

Przykład: Ludzie nie są agresywni, ani ulegli z natury, lecz aby zrealizować swą naturę, muszą niekiedy być agresywni a kiedy indziej ulegli, zależnie od okoliczności. Jeśli jednak ukształtuje się silny, zafiksowany nawyk agresji lub uległości, to będzie on miał zwykle destrukcyjny wpływ na osobowość, przejawiając się w niewłaściwych momentach i w sposób sprzeczny z interesami danej osoby jako całości.

15

Zalecenia dla badaczy organicystów ❶ Badaj całą osobę. ❷ Przeprowadzaj intensywne badania indywidualnych przypadków przy zastosowaniu różnych metod (testów, wywiadów i obserwacji w warunkach naturalnych). ❸ Stosuj jakościowe i ilościowe metody zbierania oraz analizy danych. ❹ Nie stosuj eksperymentalnych środków kontroli ani standaryzowanych warunków, które niszczą integralność organizmu oraz czynią zachowanie nienaturalnym i sztucznym. ❺ Staraj się zrozumieć zachowanie osoby w kategoriach takich systemowych zasad jak: samorealizacja, dochodzenie do porozumienia ze środowiskiem, zajmowanie postawy konkretnej/abstrakcyjnej, zamiast w kategoriach specyficznych reakcji na specyficzne bodźce. ❻ Pamiętaj, że organizm jest złożoną strukturą, a jego zachowanie jest wypadkową ogromnej sieci czynników determinujących. 16

Zasługi Goldsteina

Twórca podejścia organizmicznego w psychologii.

Twórca koncepcji samoaktualizacji.

Pionier neuropsychologii, rehabilitacji neurologicznej i psychosomatyki.

17

Sprawdź czy potrafisz...

� Podać podstawowe założenia psychologii organicystycznej i jej związki z psychologią postaci. � Wyjaśnić, co oznaczają i w jakim kontekście były przez Goldsteina używane pojęcia: >>> organizm, >>> zachowanie preferowane, konkretne, abstrakcyjne, >>> otoczenie preferowane, >>> centryzacja, >>> „dochodzenie do porozumienia” ze środowiskiem, >>> samoaktualizacja.

18

dziękuję

za

uwagę!

19