18. Literatura popularna

LITERATURA POPULARNA Jerzy Jarzębski, Zmieszane gatunki, zmieszane obiegi [w:] tegoż, Proza: wykroje i wzory Do pierwszej połowy XX wieku wyraźny podział na literaturę wysokoartystyczną i popularną, osobne serie (romans, literatura detektywistyczna, fantastyka naukowa…), określeni czytelnicy – raczej z niższych warstw społecznych. W drugiej połowie postmodernizm, na zachodzie ten podział stał anachroniczny, ale w Polsce wciąż aktualny. Pierwsza połowa lat 90.: przemiany na rynku książki, pojawiły się wydawnictwa prywatne – coraz więcej książek tłumaczonych, głównie gatunki popularne (proza sensacyjna, kryminalna, fantastyka, romans). Mniej polskich debiutów, bo wydawnictwa były nastawione głównie na zysk. Sytuacja poprawiła się po 1995: media oraz niektóre wydawnictwa włączyły się w promocję młodych polskich autorów (np. Wydawnictwo Czarne). Była to teoretycznie kultura wysoka, ale w rzeczywistości raczej mieszana: 

Tokarczuk, Podróż ludzi Księgi – naśladuje popularne utwory oparte o schemat poszukiwania św Graala, korzysta także ze wzorów powieści sensacyjnej i awanturniczej, np. Prowadź swój pług przez kości umarłych (detektywistyczna)



Chwin, Hanemann – powieści kryminalne; autor porusza tematy wysokie, kwestie moralne, religijne, polityczne, ale wykorzystuje model powieści sensacyjnej lub fantastycznej (Esther, Złoty pelikan, Żona prezydenta)



Pilch, Inne rozkosze – farsa i anegdota



Stasiuk, Dziewięć – powieści gangsterskie



Masłowska: osobne zjawisko; Wojna polsko-ruska to mieszanina stylów, zawierająca slang młodzieżowy, różne gatunki dyskursu medialnego, typy mowy używanej w edukacji. Ma proweniencję w literaturze popularnej, ale służyła do celnej charakterystyki świadomości nastolatków, ukształtowanej przez używany na co dzień język.

Do tekstów realistycznych na wielką skalę przenikają w rozmaitej formie elementy fantastyki. Mogą być sygnałem literackiej atrakcji, dodatkowym systemem znaków służących interpretacji świata, poddanego konwencji; dostarczają fabularnych rozwiązań i puent. Światy alternatywne stają się interpretacją rzeczywistości. Niejednokrotnie pojawia się bohater o nadnaturalnych zdolnościach, dzięki którym pokazuje jakąś wspólną prawdę. Może też to działać w odwrotną stronę – fantastyka naukowa, fantasy, reportaż czy powieść kryminalna zostają nobilitowane do literatury wysokoartystycznej, jak np. Lem i Kapuściński, a później także Sapkowski, Dukaj (fantastyka/fantastyka naukowa), Małgorzata Szejnert (reportaż). Sapkowski w powieściach łączy prozę historyczną z fantastyczną fikcją (np. trylogia husycka), ale 1

pisze także teoretyczne prace na temat uprawianego gatunku. Dukaj tworzy światy alternatywne, ale posiada też dojrzały warsztat literacki (Lód: o tym pewnie więcej w innym zagadnieniu). Podsumowując, nurty literatury wysokiej i popularnej przenikają się, w niektórych przypadkach coraz trudniej o jednoznaczną klasyfikację. Może to wynikać ze spłaszczenia struktur socjalnych, ekspansywności kultury medialnej, uwarunkowań ekonomicznych – liczą się tylko te utwory, które sprzedają się w dużej liczbie egzemplarzy.

Anna Martuszewska, Ta trzecia Określenie „ta trzecia” sytuuje literaturę popularną za literaturą wysoką i ludową. Wywodzi się ona z literatury wysokoartystycznej – ma źródło w powieści pozytywistycznej i konwencjach XIXwiecznego realizmu. Dychotomia między literaturą wysokoartystyczną a popularną widoczna jest szczególnie w kwestiach estetycznych – popularna nastawiona jest przede wszystkim na cele pozaliterackie i pozaestetyczne (np. społeczne). Co więcej, wysokoartystyczna wykracza poza stereotypiczne schematy, a popularna je powiela. Mimo że wielu badaczy ma do niej negatywny stosunek (określana jako literatura brukowa, trywialna, tandetna), może stać się drogą do literatury wysokiej, chociaż istnieje spore grono czytelników, którzy zatrzymają się na etapie literatury popularnej. Ale nawet Żeromski zachwycał się Rodziewiczówną, która była epigonką pozytywizmu i pisała sentymentalne powieści. Główne cechy literatury popularnej: 1. powtarzalność w obrębie gatunku 2. uproszczenie struktur zdaniowych 3. więcej dialogów w porównaniu do wysokoartystycznej 4. zmniejszenie liczby i rodzaju punktów widzenia narratora i uproszczenie ich 5. schematyczne postaci protagonistów: Heros, Anioł, Demon zła, Kobieta fatalna Ostatni punkt od donosi się zdegradowanej mitologii, autorka pokazuje bowiem, jak mity przekształciły się w literaturę popularną. Najpierw to baśnie „sprowadziły mit na ziemię” – bóg lub heros został zastąpiony odważnym śmiałkiem, bogini królewną itp. Niezmienny pozostał temat walki dobra ze złem, jednak w baśni zawsze to dobro zwycięża. Z kolei literatura popularna zastąpiła odważnego śmiałka/księcia początkowo np. hrabią, a później milionerem lub innym pożądanym partnerem. Dodatkowo w większości gatunków całkowicie zredukowała baśniowość i wątki fantastyczne, utrzymuje fabułę w ramach prawdopodobieństwa życiowego (przemieszczenie względem baśni) – cechy baśni posiadają fantastyka i fantastyka naukowa. Droga od mitu poprzez baśń do literatury popularnej polega na przekształceniu fantastyki w idealizację, która umożliwia 2

identyfikowanie się czytelnika z bohaterem. Konieczne jest jednak zrównoważenie idealizacji z potrzebą wiarygodności. Polaryzacja świata przedstawionego zostaje zachowana. Społeczne funkcje literatury popularnej: 

kompensacja



dawanie rozrywki



manipulacja społeczna zmierzająca do „dopasowania” czytelnika do sytuacji socjalnej



utrwalanie norm społecznych

Czynniki kształtujące: 

społeczne (rodzaj obiegu, typ oddziaływania)



psychologiczne

(dostępność

intelektualna,

możliwość

identyfikowania

się

odbiorcy

z postaciami) 

literackie (np. rola uproszczonych schematów fabularnych)

Kategoria łącząca te aspekty to wirtualny odbiorca. Poziomy: 1. językowo-stylistyczny – uproszczenie (związane ze stereotypami, kliszami i schematami) i pretensjonalność (kategoria naśladownictwa) 2. świata przedstawionego – prawdopodobieństwo i świat życzeń odbiorcy Cieszy się popularnością, ponieważ: 1. jest promowana przez kulturę popularną, która kreuje obraz świata i jest dostosowana do mas, z których się wywodzi 2. jest ucieczką od szarzyzny codziennych obowiązków 3. nie wymaga używania intelektu

Jak „rozbierać” tę trzecią? Pytanie czy w ogóle jest sens się nią zajmować, skoro jaka jest każdy widzi, ale autorka jest za. Przytacza różnych badaczy niemieckich, którzy zajmowali się np. ustalaniem definicji, problemem rozwarstwienia i wyznacznikami. (Jauss, Schemme, a nie wiem czy te nazwiska będą potrzebne) W ujęciu historycznoliterackim literatura popularna jest ujmowana nieraz jako mniej wartościowa, kicz, przez niektórych nawet jest zupełnie pomijana. Zajmowali się nią strukturaliści, np. Propp, ale jak to strukturaliści, chcieli utworzyć modele. Badała ją także psychoanaliza – zajmowała się 3

miejscem tej literatury w systemie społecznym, określeniem społecznej funkcji teksów. Pojmowana była jako niższa literatura dla niższych warstw. Balcerzan w poetyce odbiorcy podkreśla, że poetyka literatury popularnej jest skierowana na odbiorcę i jego odbiór. Wszystkie te badania autorka uznaje za albo zbyt jednostronne, albo pomijające zjawiska literackie. Dlatego też trzeba je połączyć. Model wzajemnych oddziaływań literackich: popularna i wysoka oddziałują wzajemnie na siebie. Jedna czy wiele poetyk? Hernas: literatura popularna ma odrębną poetykę immanentną Generalnie to się zastanawia jak ją opisywać, czy potrzebne są nowe kategorie, jak to było u Arystotelesa... Uważa że nie można odrzucić wszystkich kategorii (np. czytelnik wirtualny), ale można też dodać wiele nowych.

Stefan Chwin, Hanemann Stefan Chwin (pseud. Max Lars, ur. 1949 r. w Gdańsku) powieściopisarz, krytyk literacki, eseista, historyk literatury, grafik związany z Gdańskiem, doktor habilitowany, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego na Wydziale Filologicznym. Wykłada na Uniwersytecie Gdańskim. Swoje artykuły publikuje w czasopismach zagranicznych: niemieckich, szwedzkich, anglojęzycznych, a także w prasie polskiej. Jako naukowiec zajmuje się romantyzmem i romantycznymi inspiracjami w literaturze nowoczesnej (m. in. u Witolda Gombrowicza). W swoich powieściach często nawiązuje do myśli Fryderyka Nietzschego. Hanemann (1995), powieść uznana książką roku, opowieść o dziejach Gdańska w okresie Wolnego Miasta, podczas wojny i w czasach powojennych. Jej bohaterem jest Niemiec, reprezentant zanikającej warstwy dawnego gdańskiego mieszczaństwa, profesor anatomii, którego narzeczona Luiza ginie podczas katastrofy statku pasażerskiego w Glettkau-Jelitkowie. To właśnie jej śmierć sprawia, że profesor nie opuszcza swojego miasta, kiedy przechodzi ono w ręce polskiej administracji. To, że pozostaje, budzi zdumienie jego znajomych i służby bezpieczeństwa. Rozmawiającemu z nim oficerowi powiada: „to że mówię po polsku, jest takim samym przypadkiem, jak to, że mówię po niemiecku”. Odtąd Hanemann staje się zamknięty w sobie, żyje w cieniu wspomnień miasta, które kiedyś inaczej wyglądało. Wszystko wokół niego ulega zniszczeniu i zapomnieniu — jednym z wymownych przykładów odchodzenia dawnego świata jest niezwykłe pożegnanie Walmannów z ich domem, z rzeczami, które symbolizują solidność mieszczańską. Obcość bohatera potęguje się, nawiedzają go myśli samobójcze, zastanawia się nad przypadkami głośnych zamachów samobójczych Kleista i Witkacego. Narracja Prowadzona z perspektywy Polaka wspominającego swoje dzieciństwo, zaciekawionego losami tajemniczego Niemca. Odtwarza on historię Hanemanna na podstawie rozmów, jakie przeprowadził z Franzem Zimenrmannem, który opowiada historię Hanemanna w swoim sztokholmskim mieszkaniu. Ta perspektywa narracji nadaje opowieści smaku swego rodzaju śledztwa, podczas którego narrator usiłuje dociec, jakie były motywy postępowania Hanemanna. Przy czym Chwin okazuje się mistrzem opisu, odnajdującym w drobnych detalach smak czasu i ślad emocji. Jest to opowieść o człowieku wrażliwym i delikatnym, wiernym i zarazem kruchym, powalonym nieszczęściem, a zarazem wytrwałym, który próbuje ocalić pamięć.

4

Problematyka: 1) EGZYSTENCJALNA - powieść obrazuje kryzys egzystencji jednostki (zwłaszcza doświadczenie wydziedziczenia, obcości, przemijania) rozgrywający się na tle odtworzonych z pietyzmem realiów życia polsko-niemieckiej społeczności Gdańska z 2. ćwierci XX wieku. 2) POWIEŚĆ O MAŁEJ OJCZYŹNIE – Gdańsk (opisany bardzo szczegółowo) ukazany został jako miasto multietniczne, w którym łączą się krańcowo różne kultury – polska i niemiecka. W utworze widoczny jest podział na polskość i niemieckość. Od początku do rozdziału „Słowo” narrator i bohaterowie operują nazewnictwem niemieckim, od rozdziału „Słowo” pojawiają się już nazwy polskie. Jest Gdańsk - nie Danzig, Tczew - nie Dirschau itp. Przy starym, niemieckim nazewnictwie pozostaje jedynie Hanemann jako jeden z nielicznych łączących stare z nowym. Gdańsk to Heimat dla Hanemanna, tutaj bowiem są jego korzenie, ale staje się on także miejscem urodzenia narratora i innych dzieci przybyszy ze Wschodu. Rodzinne korzenie wprawdzie nie w nim się zaczynają, jednak młode pokolenie tutaj odnalazło swą tożsamość. Gdańsk staje się jego „małą ojczyzną”, domem. Warto dodać, że w Gdańsku urodził się w 1949 roku Stefan Chwin. Jego rodzina przybyła tu, zaakceptowała inność i specyfikę miasta oraz nową przestrzeń i odzyskała spokój wewnętrzny.

S T R E S Z C Z E N I E: (bardziej szczegółowe tutaj: http://blueday.interiowo.pl/stefan_chwin_hanemann_streszczenie.html) Historia rozpoczyna się 14 sierpnia w Gdańsku. Hanemann jest pracownikiem Instytutu Anatomii; jego asystent to Martin Retz. 14 sierpnia zatonął mały statek „Stern”. Podczas wydobywania zwłok okazało się, że jedna z ofiar zginęła nieco wcześniej przed zatonięciem statku. Miał to zbadać Hanemann. Kiedy zobaczył twarz ofiary, okazało się że była to Luiza Berger. Miała różową pręgę na szyi. Retz zgodnie z poleceniem H przystąpił do sekcji. W tym momencie H bez słowa wyszedł i wrócił do swego mieszkania. Luiza była jego kochanką, wkrótce mieli wyjechać do Königsbergu. Przedtem Luzia chciała odwiedzić siostrę w Zoppot i wsiadła na feralny statek. Kilka dni później H odwiedziła Anna, siostrzenica;H nie skorzystał jej zaproszenia, by odwiedzić rodzinny dom. Nie wrócił także do Instytutu. Jak wiele lat później w Sztokholmie opowiadał narratorowi Franz Zimmermann: Wyrzucono go stamtąd za kąśliwe uwagi na temat pochodów NSDAP, poza tym nie H bywał w „niedobrym domu na Długim Pobrzeżu”, gdzie spotykali się ludzie nieprzychylni dyktaturze hitlerowskiej. Zmiana dekoracji: Gdańsk pod rosyjskim oblężeniem. Sąsiadka H pani Walmann razem z mężem i córkami chciała się dostać na transportowiec „Friedrich Bernhoff”, który miał ich wywieźć ich z Gdańska. H poszedł razem z nimi do portu, ale kiedy podpływał holownik okazało się, że H upuścił neseser. Gdy po niego wracał, obok wybuchł rosyjski pocisk (miasto pod ostrzałem). Kiedy H oprzytomniał, Walmannowie byli już na statku. Porucznik Remetz odwiózł go do domu i obiecał, że następnego dnia zabierze go na statek ze sobą, jednak się nie pojawił. H wszedł do mieszkania sąsiadów Schultzów – wszystko było zniszczone, Erich Schultz zniszczył meble, pościele, naczynia itp. żeby nie dostały się w ręce Polaków, którzy tu przyjdą. Pojawiają się nowi bohaterowie: Ojciec i Matka – rodzice narratora (Piotra), który w tym czasie był u matki w brzuchu. Wybierają sobie dom, w którym mieszka H. Kiedy wchodzą do domu, widzą ludzi znęcających się nad H. Ojciec każe im się wynosić. Rodzice zajmują mieszkanie Walmannów. Gdańsk staje się polski. Zmieniają się nazwy ulic. Ojciec narratora wskutek odmowy podpisania kwitu potwierdzającego przejście firmy na własność państwa stracił pracę. Instytut Anatomii wznowił działalność, ale Haneman nie chciał tam wrócić. Podobnie jak inni Niemcy wyprzedawał swój majątek na Podwalu Grodzkim, później zaczął utrzymywać się z dawania lekcji niemieckiego. W połowie grudnia Hanemann otrzymał list od asystenta Retza (który przebywał w Hanowerze). Retz pisał, że zamierza otworzyć praktykę w Bremie; opisywał jak zatonął „Bernhoff”, na którym spotkał Walmannów. H zwlekał z odpowiedzią. Kiedy ją wysłał, otrzymał list informujący, że Retz zmarł na raka płuc. Wkrótce Hanemann otrzymał wezwanie do gmachu UB pod pretekstem listu z Zachodu. Ubek pytał go jednak, głównie o to, dlaczego nie wyjechał. H nie miał dokąd. Ubek powiedział, że gdyby zmienił zdanie, to chętnie mu pomogą. H miał uczyć niemieckiego młodego narratora. Czasem podczas tych ćwiczeń znużony H zapraszał go do Lasu Gutenberga – szafy zawierającej przedwojenne książki niemieckie. Czytał mu Rewolucję nihilizmu Rauschninga. Któregoś razu dał mu listy von Kleista do Adolfiny Henrietty Vogel – kochanki poety, z którą popełnił samobójstwo 21 listopada 1811 roku. Kleist z Vogel wieczorem przybyli do Wansee, zamówili tam pokój, mieli czekać na dwóch towarzyszy. Rankiem wyszli nad jezioro, gdzie pili kawę. Zapłacili służącej za kawę i kazali jej umyć i przynieść z powrotem filiżankę, kiedy wróciła, zastała ich martwych. Kleist wpierw strzelił kochance w pierś, a potem sobie w usta. Przybyło dwóch towarzyszy – jednym z nich był mąż Vogel. Kazał pochować żonę nad jeziorem. Czasem H. odwiedzał pan J. – Polak, znali się jeszcze z Wolnego Miasta Gdańsk, był wtedy nauczycielem w Gimnazjum Polskim; były więzień Stutthofu. Do „nowych” Polaków w Gdańsku odnosił się z

5

rezerwą. J znał historię podobną do von Kliesta: polski malarz, którego poznał przed wojną, popełnił z kochanką samobójstwo kilka dni po wybuchu wojny. Podczas ucieczki do Rumunii malarz zatruł się nieświeżą wodą. Wiedział, że umrze, więc powiedział dziewczynie, że lepiej zrobią jak umrą razem niż gdyby ona sama miała czekać na przyjście rosyjskiej dziczy. Sami dali sobie ślub, a potem podcięli sobie żyły. Dziewczyna jednak się obudziła, a on leżał martwy – podciął sobie tętnicę szyjną. Hanemann i pan J. bardzo często rozmawiali o tych dwóch samobójstwach. Innym razem J opowiedział H historię z 14 sierpnia. Tego dnia był na molo, z którego odpływał „Stern” z Luizą. Umówił się ze znajomą, która przyjechała z Krakowa. Widział też Luizę. Nagle jego znajoma źle się poczuła i zeszli ze statku tuż przed odpłynięciem. O tym, co się stało później, dowiedział się od Stelli, która czekała na Luizę na molo w Glettkau. „Stern” zawadził o słup mola, lecz nic się nie stało. Gdy statek przybył i pasażerowie zaczęli wysiadać, nagle dziób statku znikł pod wodą. Ludzie wpadli do wody. Luiza wypłynęła, ale linki statku po chwili wciągnęły ją pod wodę. Pewnego razu narrator natknął się w kuchni na młodą kobietę, Hankę. Mówili o niej, że przyjechała z Przemyśla i jest Ukrainką. Rodzice postanowili ją przyjąć pod swój dach. Zajmowała się domem, była zawsze bardzo wesoła i serdeczna. Któregoś razu jednak bohater widział, jak płakała, a później była jakaś nieswoja. Następnego dnia, kiedy narrator wracał ze szkoły, sąsiadka kazała mu iść się pobawić, ale kolega Andrzej powiedział, że Hanka się zabiła. Nie była to prawda. Uratował ją Hanemann – kiedy przechodził obok ich mieszkania, poczuł gaz. Wywarzył drzwi i uratował Hankę. Sprawiło to, że H zaczął wspominać młodość. Na medycynę zdecydował się po lekturze starych traktatów medycznych, które jego ojciec – lekarz – trzymał w swej bibliotece. Zresztą rodzina miała długą tradycję medyczną – jego przodek uratował życie płk. Ferensa pod Lipskiem w 1815r. Przed kursem anatomii kolega August powiedział mu, że w tym miejscu straci wiarę w Boga. Zupełnie innego zdania był prof. Ansen, który kazał im widzieć w człowieku duszę. I nawet, kiedy ma się do czynienia z samobójcą, to należy pamiętać, że śmierć jest dziełem duszy. Kiedy Hanka wróciła ze szpitala, chciała odejść – bała się tego, jak ludzie teraz będą na nią patrzeć. Cała rodzina próbowała ją przekonać do pozostania, Hanka była jednak nieugięta. Kiedy wyszła pożegnać się z Hanemannem, usłyszeli krzyk. Hanka rzuciła się na H, gdyż była wściekła za to, że ją uratował. Z trudem udało się ją od niego oderwać. Hanka pozostała ostatecznie z nimi. Dochodziła do siebie; kiedy rodzice wychodzili, Hankę odwiedzały koleżanki-sąsiadki. Parodiowały H, wołając Ha!Ne!Man! i parodiując jego sposób chodzenia. Poza tym Hanka starała się jednak go unikać. Hanemann czuł, że traci spokój, gdyż przez Hankę wracały wspomnienia. Pewnego razu żołnierze znaleźli małego chłopca w opuszczonym forcie. Chłopak nie mówił i uciekł żołnierzom. Innym razem Hanka widziała tego chłopaka na dworcu, gdzie popisywał się jako mim. Postanowiła zabrać go ze sobą. Tak Adam zamieszkał z narratorem. Hanemann podczas studiów uczęszczał na seminarium z języka migowego. Wykorzystano to by nawiązać kontakt z chłopcem, który rozumiał trochę migowy, a także potrafił czytać z ruchu warg. Hanka też nauczyła się migowego. Adam sprawiał kłopoty – często parodiował ludzi z okolicy. Raz pobili go za to bracia Stremscy. Którejś nocy narrator chciał spytać Adama o rodziców. Ale chłopakiem tylko wstrząsnął spazm – śmiechu albo płaczu. Pewnego dnia pan J. pojechał do Warszawy – otrzymał w spadku rzeczy po malarzu, który popełnił samobójstwo. H pytał o tę dziewczynę, która miała się z nim zabić. Przeżyła wojnę, choć trafiła do obozu. W obozie chciała się zabić, lecz uratowała ją siostra. Przeklinała malarza za to, że zostawił ją do życia, samą. Przez całe życie twierdziła, że nie żyje. Mówiła zawsze o sobie w liczbie mnogiej, gdyż uważała się za żonę malarza. Ubierała się dziwnie. Ściągała na siebie uwagę i kpiny innych ludzi. Któregoś wrześniowego dnia chłopcy siedzieli na lekcji religii u księdza Romana. Piotr-narrator nie mógł się jednak skupić, gdyż wiedział, że jacyś się chłopcy się zmówili, by pobić Adama. Piotr chciał ich uprzedzić, rzucił się więc na nich ale dorwał go ksiądz Roman. Adam starał się na migi tłumaczyć, ale ksiądz zrozumiał, że narrator chciał pobić też Adama i Piotr wylądował w kozie. Miał przemyśleć swój postępek. Do okna ktoś zastukał – był to Adam. Chłopcy razem uciekli. Jednej nocy Piotra obudziły odgłosy z kuchni. Rodzice rozmawiali z panem J. Przyszedł też Hanemann. J. dowiedział się nieoficjalnie, że niedługo przyjdą po H. Ruszyła nowa antyniemiecka fala. Radził mu by znikł. Była jeszcze jedna sprawa: Chcą zabrać Adama Hance i przenieść, go do ośrodka w Szczecinku, podobno coś na nią mieli. Gdy Hanka to usłyszała pobiegła z krzykiem po Adama i stwierdziła, że nigdy go nie odda. Postanowili, że Hanka, Adam i Hanemann wyjadą z Gdańska na jakiś czas. Piotr przed rozstaniem wcisnął Adamowi kartkę z adresem, ale żaden list nigdy nie przyszedł.

6

Dorota Masłowska, Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną Dorota Masłowska – ur. 1983 roku w Wejherowie. Rozpoczynała studia na wydziale psychologii Uniwersytetu Gdańskiego, a następnie na kulturoznawstwie na Uniwersytecie Warszawskim. Sporadycznie drukowano jej wiersze, regularnie natomiast pojawiały się w swoim czasi ejej felietony w "Przekroju" w rubryce "Z krainy pazłotka" oraz recenzje książek w "Wysokich Obcasach". Masłowska debiutowała w organizowanym przez miesięcznik "Twój Styl" konkursie "Dzienniki Polek" (2000), w którym została nagrodzona. Jej faktyczna kariera literacka rozpoczęła się jednak od powieści Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną, wydanej w 2002. Dla autorki zaowocowało to Paszportem Polityki, nagrodą Złote Pióro Sopotu oraz nominacją do Nike. Wydawcy - którym była Lampa i Iskra Boża, jednoosobowo kierowana przez Pawła Dunin-Wąsowicza, popularność książki pozwoliła wygenerować zyski wystarczające do uruchomienia miesięcznika "Lampa", ukazującego się po dziś dzień. Sama Dorota dostała zaś nagrodę Nike w roku 2006, za powieść Paw królowej.

Wojna polsko-ruska Kampania reklamowa przedstawiała ją jako "pierwszą powieść dresiarską". Slogan ten sugeruje, jakobyśmy mieli do czynienia z książką realistyczną, zawierającą ważkie obserwacje socjologiczne na temat tej agresywnej subkultury. Błędem jest jednak odczytywanie sloganu w ten sposób. Po pierwsze, sama autorka określała Silnego, narratora i głównego bohatera swojej książki, słowami "dresiarz mentalny", nazywając go też "wyposażonym w pamięć masową odbiornikiem szumu medialnego" (cytat z wywiadu udzielonego pismu "Ha!Art"). Książka jest więc raczej groteską - stworzoną przez świadome wypaczenie obiegowych przekonań i przez pokazywanie w krzywym zwierciadle popkulturowej papki niż realistycznym opisem czegokolwiek. Po drugie, bohaterowie Wojny... są karykaturalnymi reprezentantami różnych subkultur, a słowo "dresiarz" funkcjonuje jako znak degeneracji świata przedstawionego, niekoniecznie zaś jako proste odniesienie do rzeczywistości. Z dosłownymi odczytaniami Wojny... należy zaś uważać. W powieści pojawiają się bowiem takie byty językowe, jak "Dzień bez Ruska" (niepoprawny politycznie festyn z wyborami miss, na którym następuje kulminacja sercowych przygód Silnego), fabryka piasku, której właścicielem jest niejaki Zdzisław Sztorm, "niebieskie auto marki policja" czy wreszcie "Dorota Masłoska" przesłuchująca na komisariacie swojego bohatera (i przy okazji robiąca mu wykład na temat koncepcji symulakrów Baudrillarda). Powieść w głównej warstwie narracyjnej opowiada o przygodach Silnego z pięcioma kolejnymi dziewczętami. Jednocześnie stanowi nadrealistyczną alegorię polskiej tożsamości narodowej w rzeczywistości małego miasta w województwie pomorskim. Wątki kryminalne przeplatają się w niej z nadzwyczaj dojrzałą egzystencjalną refleksją. Jest to utwór dość brutalny, uświadamiający jak wielkim zagrożeniem jest dla człowieka narkotyk (w tym wypadku amfetamina), niszczący osobowość i generujący niebezpieczne urojenia. Uwagę zwraca zwłaszcza doskonale stylizowany język podkultury marginesu społecznego. Książka ukazuje się z rekomendację Marcina Świetlickiego, który podsumował ją następująco: „Podejrzewam, że Masłowska jest ruskim szpiegiem. Książkę tę napisała po to, by bezkarnie poruszać się w naszej polskiej rzeczywistości i zamydlić nam, Polakom, oczy. Nigdy w życiu nie chciałbym się z nią osobiście spotkać, albowiem obawiam się, że wyssie ze mnie wszystko co najcenniejsze i na swój szpiegowsko-rosyjski sposób przetworzy to dla siebie. Z drugiej jednak strony, jeżeli chodzi o tę książkę, to jestem bardzo zadowolony. Tutaj nie nasuwa się pytanie, czy jest to proza kobieca, czy męska. Jest to kawał lekko nadpsutego literackiego mięsa i, zdaje się, warto było żyć 40 lat, aby wreszcie coś tak interesującego przeczytać.” 7