Dedykacja Dla Chrisa, mojego cudownego męża, bez którego wsparcia ta książka nigdy nie zostałaby napisana. Pamięci mej kochanej babci, Katharine Hillix Kilbourne. Dla mojego ukochanego kota Crystal i jego przecudnych spadkobierców Metty i McCoy’a. Dla Roberta D’Artista, wspaniałego artysty i nauczyciela, o którym pamięć nieustannie nas inspiruje.
Podziękowania Chciałabym podziękować wszystkim osobom, które przyczyniły się do powstania niniejszej pracy: mojemu wydawcy, Rebece Gulik za jej czułość, troskliwość, dobre słowo oraz wsparcie; Lisie Brazieal za nadzór nad produkcją książki; Maureen Forys za profesjonalny skład i oprawę graficzną; Karin Arriogoni za żmudną pracę nad indeksem. Chciałabym również podziękować założycielom wydawnictwa Peachpit Press za ich przejrzystą wizję i wszystkim tym, którzy przez lata ją doskonalili. Specjalne podziękowania składam Stevenowi D. Elliot, który przez ponad piętnaście lat współpracy z firmą Autodesk przyczynił się do powstania wielu wspaniałych książek, podręczników, przewodników i ćwiczeń na temat 3D Studio, 3D Sudio MAX oraz niezliczonej liczby innych produktów firmy Autodesk. Stevenie, dziękuję ci za wszystko, czego mnie nauczyłeś. Na koniec chciałabym podziękować moim przyjaciołom i rodzinie za ich miłość i wsparcie. Chciałabym także podziękować moim czytelnikom za motywowanie i inspirowanie mnie do pracy. Niech wszystkie byty pozostaną w pokoju, szczęściu, wolne od cierpienia.
Michele Matossian 11 maja 2001
1
Wstęp 3ds max jest jednym z najpotężniejszych i najpopularniejszych programów do grafiki trójwymiarowej dostępnych obecnie na rynku. Program ten, znany wcześniej pod nazwą 3D Studio MAX, znajdował i nadal znajduje zastosowanie w najróżniejszych przedsięwzięciach artystycznych i komercyjnych, między innymi w architekturze, grach komputerowych, produkcjach filmowych, publikacjach internetowych, animacjach sądowych, wizualizacjach medycznych i naukowych, projektowaniu rzeczywistości wirtualnej oraz w sztukach pięknych. Niniejsza książka napisana została z myślą o artystach, projektantach, uczniach, nauczycielach, zawodowcach i wszystkich tych, którzy pragną urzeczywistniać swoje marzenia. Aby zręczniej przeprowadzić Cię przez kolejne etapy nauki, tekst książki ubarwiony został ponad 1200 ilustracjami. Na początku każdego rozdziału znajduje się wprowadzenie, które ogólnie naświetla poruszane zagadnienia z praktycznego punktu widzenia. Tytuły rozdziałów i podrozdziałów zwięźle ujmują całą teorię, jakiej potrzebować będziesz do wykonania kolejnego zadania. Zawarte w książce wskazówki dostarczają ważnych informacji o potencjalnych pułapkach, zaawansowanych technikach lub spokrewnionych narzędziach. Poznając zarówno teorię, jak i praktykę, będziesz umiał nie tylko naciskać właściwe przyciski, ale też myśleć twórczo, rozwiązywać problemy i wykazywać się własną inwencją. Podobnie jak inne książki z serii „Po prostu”, ten podręcznik pomyślany został tak, by był przejrzysty i łatwy w czytaniu, bez założenia, że posiadasz doświadczenie w omawianych tematach. Jeżeli stawiasz pierwsze kroki, zacznij od początku i przerabiaj poszczególne rozdziały po kolei. Osoby bardziej zaawansowane mogą dowolnie przemieszczać się pomiędzy interesującymi je rozdziałami. Aby korzystać z tej książki jak z leksykonu, możesz wyszukiwać zadania w spisie treści, odwoływać się do skrótów klawiaturowych zamieszczonych w dodatku na końcu książki lub sprawdzać tematy ujęte w indeksie. Aby w pełni wykorzystać wiedzę zawartą w niniejszej książce, powinieneś umieć poruszać się w środowisku Windows i mieć dostęp do 3ds max 4. Powinieneś także posiadać gruntowną wiedzę na temat programów do obróbki grafiki dwuwymiarowej, jak na przykład Adobe Photoshop lub Corel Painter. Istnieje tyle sposobów pracy w 3ds max, ilu jest twórców używających tego programu. Podczas pisania książki starałam się wybrać najłatwiejsze i najbardziej bezpośrednie metody realizacji zadań, ukazując jednocześnie nieco szerszy aspekt funkcjonowania programu. Moim celem było wyjaśnienie zawiłych pojęć w możliwie najprostszy sposób i usystematyzowanie informacji w taki sposób, abyś mógł bez problemu znaleźć to, czego w danej chwili potrzebujesz. Rozdział 1. przygotuje cię do pracy z 3ds max 4, począwszy od instalacji programu, po poruszanie się w interfejsie i zarządzanie plikami. Rozdziały 2. do 4. nauczą cię, jak tworzyć i zaznaczać obiekty, kontrolować wyświetlanie i nawigować w przestrzeni 3D. Rozdziały 5. do 7. pokażą ci, jak manipulować obiektami i animować za pomocą transformacji, modyfikatorów i kontrolerów animacji.
2
Rozdziały 8. do 10. przybliżą bardziej zaawansowane techniki modelowania z uwzględnieniem modelowania na poziomie struktury obiektu oraz tworzenia obiektów złożonych. Rozdziały 11. i 12. dotyczyć będą sposobów wykorzystywania świateł i kamer do oświetlania scen i generowania obrazów. Rozdziały 13. i 14. poświęcone zostaną materiałom i mapowaniu. Będziesz więc mógł „malować” sceny kolorami i wzorami, a także przypisywać obiektom takie właściwości jak połyskliwość, odbicia i przezroczystość. Rozdział 15 uzupełni książkę wiedzą na temat renderowania, poszerzając tym samym temat generowania obrazów z uwzględnieniem efektów wykorzystywanych do tworzenia wysokiej jakości obrazów nieruchomych i filmów. Po przeczytaniu tej książki będziesz umiał tworzyć, modelować, mapować, animować i renderować obiekty w 3ds max 4. Jeżeli jesteś gotowy do pracy, odwiedź stronę wydawnictwa Peachpit Press poświęconą niniejszej książce pod adresem www.peachpit.com/vqs/3dsmax lub też moją stronę www.lightweaver.com, gdzie znajdziesz galerię oraz przykłady z nowego CD-ROM-u, który zawieraja samouczki i materiały z wykładów.
Powodzenia! Komentarz [PO1]: Umieszczone przez tłumacza poniżej tłumaczenia tekstów z marginesów i nagłówków stron przeniosłem do osobnego pliku: UWAGI DLA SKŁADU
Rozdział 1. Pierwsze kroki Witaj w świecie 3d studio max, w świecie, gdzie możesz tworzyć nieznane planety, niebosiężne ruiny, kreować bohaterów i nikczemników lub urzeczywistniać wymarzone miejsca (rysunek 1.1). Łącząc wyobraźnię z trójwymiarową animacją, możesz sprawić, że zwierzęta zaczną grasować, a szczyty gór osypywać się, podczas gdy gnające stada ludzi będą przemykać przez drżące dżungle. Nie ograniczają Cię żadne prawa ziemskie — tutaj świnie mogą unosić się w przestworzach, a pchły przeraźliwie hałasować. Lecz zanim przystąpisz do tworzenia zamieszania i podboju świata, musisz poznać kilka podstawowych reguł. Niniejszy rozdział przedstawia najbardziej podstawową wiedzę, czyli Informacje o tym, jak zainstalować i skonfigurować program, jak zarządzać plikami i jak poruszać się w interfejsie użytkownika. Kiedy opanujesz już omawiane w tym rozdziale umiejętności, w kolejnych rozdziałach nauczysz się nawigowania oknami widokowymi, kontrolowania trybów wyświetlania, tworzenia i selekcjonowania obiektów oraz transformowania stworzonych obiektów — tworząc w ten sposób
3
swoje pierwsze animacje! Później dowiesz się, jak modelować obiekty z nieco większą precyzją. Pod koniec książki nauczysz się zmienić ogólny wygląd sceny, posługując się odpowiednimi ustawieniami świateł i kamer, przypisując materiały i dodając efekty specjalne. Podobnie jak w przypadku innych książek z serii „Po prostu” polecenia są krótkie lecz treściwe, a każdy krok jest pomyślany tak, aby przeprowadzić Cię od punktu A do punktu B bez niepotrzebnej straty czasu. Pojawiające się wskazówki dostarczają cennych informacji na temat skrótów klawiaturowych, potencjalnych pułapek i „spokrewnionych” narzędzi. Proponuję, abyś zwracał szczególną uwagę na takie miejsca — w tej książce jest dużo więcej informacji niż sugerowałby to pierwszy rzut oka na nią
4
Rysunek 1.1. Poprzez łączenie trójwymiarowych obiektów z dwuwymiarowymi mapami bitowymi możesz stworzyć własny raj, wykorzystując do tego 3ds max 4
5
Instalowanie 3ds max 4 Program 3ds max 4 został zaprojektowany do pracy na komputerach wyposażonych w procesory zgodne z procesorami firmy Intel, z zainstalowanym systemem operacyjnym Windows 98 lub Windows 2000. Może on również działać w systemach operacyjnych Windows NT lub Windows Millennium Edition , ale jego używanie na tych platformach nie jest zalecane. Więcej szczegółów znajdziesz w tabeli Wymagania systemowe. Poniższe kroki pomogą Ci przeprowadzić typową instalację programu 3ds max 4.
Aby zainstalować 3ds max 4: 1.
Zamknij wszystkie otwarte aplikacje. Upewnij się, że na dysku twardym znajduje się wystarczająca ilość wolnego miejsca. Przygotuj numer seryjny oraz numer klucza CD; znajdziesz je na tylnej ściance opakowania zawierającego płytę CD-ROM z programem 3ds max 4.
2.
Umieść płytę w napędzie CD-ROM i zaczekaj na automatyczne uruchomienie się programu instalacyjnego lub dwukrotnie kliknij ikonę napędu CD-ROM i ręcznie uruchom program instalacyjny.
3.
W oknie kreatora instalacji programu 3ds max 4 kliknij ikonę Instal 3ds max 4 and character studio 3.1 (rysunek 1.2).
4.
Wprowadź numer seryjny oraz numer klucza CD (rysunek 1.3), a następnie kliknij przycisk Next.
5.
Postępuj zgodnie z zaleceniami procedury instalacyjnej; wybierz instalację Typical.
6.
Jeżeli nie posiadasz Internet Explorera 5 lub QuickTima 4 , zainstaluj również te składniki.
7.
Kliknij przycisk Finish, aby zakończyć instalację i ponownie uruchomić komputer.
6
Rysunek 1.2. W oknie Choose Setup Program wybierz Instal 3ds max
7
Rysunek 1.3. Wprowadź numer seryjny i numer klucza CD, znajdujące się na tylnej ściance opakowania płyty
8
Wskazówki
Aby zainstalować program umożliwiający sprzedawanie, kupowanie i darmowe ściąganie za pośrednictwem Internetu modeli, tekstur lub innych gadżetów 3D, wybierz opcję Turbo Squid. Więcej informacji znajdziesz pod adresem www.turbosquid.com.
Opcja Direct X instaluje program diagnozujący oraz konfigurujący komponenty i sterowniki Direct X. Dirtect X jest zestawem instrukcji API (application programming interface), który umożliwia wykorzystywanie przez 3ds max wysoko wydajnych urządzeń, takich jak na przykład akceleratory 3D. Jeżeli nie posiadasz takich rządzeń, zainstalowanie Dirtect X może wpłynąć na poprawę wydajności twojego systemu. W takim wypadku usługi hardwarowe emulowane są przez odpowiednie sterowniki softwarowe.
Max-Havoc Pro jest rozszerzeniem służącym do tworzenia symulacji dynamicznych z uwzględnieniem efektów sztywności, faktury tkanin, efektów miękkości oraz dynamicznej płynności. Więcej informacji znajdziesz pod adresem www.havoc.com.
Wymagania systemowe Wymagania softwarowe ♦
Windows 2000.
♦
Windows 98.
♦
Windows Milennium Edition (oficjalnie niewspierany).
♦
Windows NT 4.0 (oficjalnie niewspierany).
Wymagania hardwarowe ♦
Procesor zgodny z procesorem firmy Intel, taktowany zegarem co najmniej 300 MHz (3ds max 4 potrafi w pełni korzystać z systemów wieloprocesorowych, dlatego też zaleca się stosowanie komputerów wyposażonych w dwa procesory typu Pentium III).
♦
128 MB pamięci RAM (zalecane 256 MB).
♦
374 MB wolnej przestrzeni dyskowej (do przeprowadzenia typowej instalacji).
♦
300 MB wolnej przestrzeni dyskowej dla plików wymiany (jest to wartość minimalna).
♦
Karta graficzna zdolna do pracy w rozdzielczości 1024x768 pikseli na cal (ppi) przy 16bitowej głębi kolorów (max wspiera hardwarową akcelerację OpenGL oraz Direct3D; zalecany jest akcelerator graficzny 3D z zainstalowanym Direct X8).
♦
Mysz lub inne urządzenie wskazujące (program jest zoptymalizowany do pracy z myszą Intellimouse firmy Microsoft).
♦
Napęd CD-ROM.
♦
Wyposażenie dodatkowe: karta dźwiękowa, głośniki, osprzęt sieciowy wspierający protokół TCP/IP, hardwarowa akceleracja grafiki trójwymiarowej, wejściowe i wyjściowe urządzenia wideo, drążek sterowniczy, instrumenty midi, mysz z trzema przyciskami.
9
Ustawianie 3ds max 4 Kiedy po raz pierwszy uruchomisz 3ds max, poproszony zostaniesz o wybór sterownika odpowiedzialnego za wyświetlanie obrazu oraz autoryzację programu za pomocą kodu, jaki uzyskałeś od firmy Autodesk. Jeżeli nie wykonasz tej ostatniej operacji, program będzie działać jedynie przez 30 dni.
Aby skonfigurować sterownik odpowiedzialny za wyświetlanie obrazu: 1.
Uruchom 3ds max 4, klikając dwukrotnie ikonę skrótu do programu, którą kreator instalacji automatycznie umieścił na twoim pulpicie. Możesz także wybrać Start > Programy > discreet > 3ds max 4 > 3ds max 4.
2.
W oknie dialogowym 3ds max Driver Setup wybierz właściwy sterownik odpowiedzialny za wyświetlanie obrazu. Jeżeli nie posiadasz karty zbudowanej na procesorze GLINT, obsługującej bibliotekę OpenGL, lub jakiegokolwiek innego akceleratora graficznego pozostaw domyślnie wybrane opcje Heidi oraz Software Z-Buffer. Zawsze możesz dokonać zmian później wybierając polecenie Customize > Preferences > Viewports.
3.
Kliknij przycisk OK.
Aby dokonać autoryzacji: 1.
Uruchom 3ds max 4.
2.
W oknie dialogowym Authorization Code wybierz opcję Authorize 3ds max 4.
3.
Zarejestruj program wypełniając niezbędne pola w formularzu Register Today. Kiedy wpiszesz wszystkie konieczne informacje, zapytany zostaniesz o sposób skontaktowania się z firmą Autodesk (rysunek 1.4).
Rysunek 1.4. Końcowa strona formularza rejestracji 3ds max 4
10
4.
Jeżeli posiadasz dostęp do Internetu, wybierz opcję Connect directly via the Web. Wówczas poproszony zostaniesz o dokonanie połączenia. Program rejestracyjny prześle wprowadzone przez ciebie informacje wraz z numerem seryjnym i kluczem CD, a pobierze kod autoryzujący i automatycznie umieści go w odpowiednim polu.
5.
Jeżeli wybierzesz jedną z pozostałych opcji, uzyskasz odpowiednie wskazówki wraz z informacją, w jaki sposób skontaktować się z firmą Autodesk, aby przedłożyć rejestrację i uzyskać kod autoryzujący. Dla ułatwienia adresy i numery kontaktowe z firmą Autodesk dla Ameryki Północnej i Europy podane zostały w tabelkach obok.
6.
Kliknij przycisk Finish. Program rozpocznie działanie.
Autoryzowanie 3ds max w Ameryce Północnej Web:
https//:register.autodesk.com
email:
[email protected]
fax:
(800) 225-6490 lub (415) 507-4690
tel.:
(800) 551-1490 lub (415) 507-4690
adres:
Product Registrations Autodesk Inc. 111 McInnis Parkway San Rafael, CA 94903
Autoryzowanie 3ds max w Europie Web:
https//:register.autodesk.com
email:
[email protected]
fax:
+41-32-723-9169
adres:
Autodesk Development S.a.r.l. Puits-Godets 6 Case Postale 35 CH-2005 Neuchatel Switzerland
11
Pomoc techniczna Jeżeli napotkasz jakiekolwiek problemy podczas instalacji lub użytkowania programu 3ds max, do dyspozycji masz następujące możliwości uzyskania pomocy: ♦
uwagi instalacyjne zapisane w pliku Readme, znajdującym się w katalogu głównym 3dsmax4;
♦
autoryzowany dealer, u którego nabyłeś produkt. Aby uzyskać numery autoryzowanych dealerów, zadzwoń — (800) 879-4233 (USA);
♦
pliki pomocy 3ds max 4 User Reference, dostępne z poziomu menu Help (rysunek. 1.5);
♦
internetowe strony pomocy firmy Discreet pod adresem http://suport.discreet.com/ — rekomendowane źródło informacji w formie pytań i odpowiedzi;
♦
pliki pomocy Product Support HelpFile, uruchamiane z poziomu 3ds max poleceniem Help > Additional Help. Pliki te uaktualniane są co kwartał i umieszczane w Internecie;
♦
Product Support firmy Discreet pod numerem telefonu (425) 489-7519, od poniedziałku do piątku w godzinach od 6.00 do 17.00 czasu miejscowego. Pomoc dotyczącą instalowania i konfigurowania uzyskać można za darmo przez okres 30 dni. Decydując się na połączenie, przygotuj numer seryjny produktu;
♦
po okresie 30 dni pomoc telefoniczna kosztuje 65 dolarów (za jedną usługę). Telefon w przypadku Stanów Zjednoczonych i Kanady — (800)225-6531;
♦
system 24-godzinnej pomocy FAX Support Information System firmy Autodesk pod numerem telefonu (415) 446-1919. Aby uzyskać faks o dostępnych dokumentach pomocy wraz z numerem katalogowym, wybierz opcję 2, po czym wciśnij 100#.
♦
linia informacyjna Product Infirmation Line firmy Autodesk pod numerem telefonu (800) 964-6432.
W przypadku problemów związanych z wyświetlaniem obrazu, upewnij się, że karta graficzna jest obsługiwana przez najnowszą wersję sterownika oraz BIOS-u. Najszybszym sposobem pozyskania tych informacji jest wizyta na stronie internetowej producenta sprzętu. Jeżeli zaistniały problem nie ustępuje, skontaktuj się bezpośrednio z producentem.
12
Rysunek 1.5. System pomocy jest interaktywną siecią odsyłaczy dostępną w menu głównym. Możesz się do niego dostać z poziomu 3ds max za pośrednictwem menu Help
13
Interfejs programu 3ds max 4 jest niezwykle potężnym programem, który posiada setki tysięcy poleceń. Aby zachować przejrzystość i czytelność interfejsu, większość z nich nie jest początkowo widoczna. Na skutek tego zapoznanie się z rozmieszczeniem potrzebnych funkcji i narzędzi może zająć trochę czasu. Ten podrozdział ma na celu zapoznanie cię z tymi elementami interfejsu, które są najczęściej widoczne podczas wykonywania przez program typowych zadań. Interfejs 3ds max 4 jest podzielony na bloki funkcyjne. Wszelkie operacje wykonywane w programie są realizowane poprzez wykorzystanie menu, pasków narzędziowych, zakładek, modułów i okien dialogowych. Zaletą takiego rozwiązania jest zapewnienie maksymalnie dużej przestrzeni roboczej i utrzymanie przejrzystości interfejsu. Ikony oraz menu podręczne spełniają rolę bardzo wygodnych skrótów do najczęściej stosowanych poleceń. Główny interfejs użytkownika jest podzielony na pięć podstawowych obszarów (rysunek 1.6).
14
Rysunek 1.6. Domyślny interfejs użytkownika programu 3ds max składa się z paska menu, głównego paska narzędziowego, paneli bocznych, okien widokowych oraz kilku listew i grup narzędzi położonych poniżej okien widokowych
15
Elementy interfejsu Interfejs 3ds max jest wyposażony w kilka cech, które czynią narzędzia programu łatwiej dostępnymi i prostszymi w użyciu. Do tych elementów interfejsu zalicza się: ♦
Podpowiedzi (rysunek 1.7) to niewielkie etykiety pojawiające się, kiedy kursor myszy zostanie umieszczony nad ikoną bez naciskania przycisku myszy.
♦
Menu rozwijalne (rysunek 1.8) to elementy oznakowane czarnym symbolem trójkąta zwróconego podstawą do góry, znajdującym się po prawej stronie bieżącej pozycji w menu.
♦
Menu kontekstowe, z uwzględnieniem nowych, podzielonych na bloki menu okien widokowych (rysunek 1.9) to rozbudowany system ukrytych menu, które są dostępne z każdego poziomu 3ds max 4. Aby wywołać menu kontekstowe, należy kliknąć prawym przyciskiem myszy odpowiednie miejsce interfejsu. Ponieważ niektóre elementy interfejsu posiadają kilka menu kontekstowych o różnej zawartości należy, podczas kliknięcia prawym przyciskiem myszy wcisnąć dodatkowo klawisz modyfikujący Shift, Ctrl, Alt lub kombinację klawiszy Ctrl+Alt.
♦
Rolety (rysunek 1.10) to miejsca, w których znajdują się dodatkowe polecenia. Na zwiniętej rolecie widnieje w pasku tytułowym znak plus (+). Kliknięcie paska rozwija roletę i zmienia znak plus na minus (-). Aby zwinąć roletę, wystarczy ponownie kliknąć jej nazwę. Chcąc przewinąć długą roletę po to, by mieć dostęp do wszystkich znajdujących się w niej poleceń, umieść kursor myszy w pustym obszarze, tak aby przyjął kształt rączki, i przeciągnij myszą w górę lub w dół ekranu. Opcjonalnie możesz posłużyć się cieniutkim paskiem przewijania, znajdującym się po prawej stronie rolety.
Rysunek 1.7. Jeżeli umieścisz kursor nad ikoną bez naciskania przycisku myszy, wyświetlona zostanie podpowiedź, pomagająca zorientować się, jakie polecenie reprezentuje dana ikona
16
Rysunek 1.8. Skierowane podstawą do góry symbole trójkątów sygnalizują obecność menu rozwijanych
Rysunek 1.9. Kliknięcie prawym przyciskiem myszy większości elementów interfejsu programu wywołuje menu kontekstowe
17
Rysunek 1.10. Przewijanie rolety Parameters za pomocą rączki. Roleta Keyboard Entry jest zwinięta
18
♦
Pola numeryczne (rysunek 1.11) służą do wprowadzania numerycznych wartości parametrów z klawiatury. Aby zwiększyć parametr o pewną wartość, wpisz do pola numerycznego żądaną liczbę poprzedzoną literą „r”. Następnie wciśnij klawisz Enter (rysunek 1.12). Aby zmniejszyć parametr o pewną wartość, zamiast „r” wpisz „r-” oraz liczbę, jaką chcesz odjąć. Zatwierdź wartość, wciskając klawisz Enter.
♦
Suwaki (rysunek 1.13) umożliwiają szybką zmianę wartości parametrów i symbolizowane są przez parę trójkątów zwróconych do siebie podstawami; usytuowane są po prawej stronie pola numerycznego. Aby zwiększyć lub zmniejszyć wartość parametru kliknij i przytrzymaj lub przeciągnij myszą jeden z trójkątów. Jednoczesne wciśnięcie klawisza Ctrl przyspiesza, natomiast wciśnięcia klawisza Alt spowalnia zmianę parametru. Kliknięcie suwaka prawym przyciskiem myszy powoduje wyzerowanie wartości.
♦
Menu ikonowe (rysunek 1.14) to zestawy powiązanych ze sobą ikon, które rozwijają się po kliknięciu i przytrzymaniu kursora myszy na ikonie opatrzonej symbolem małego czarnego trójkąta w jej prawym dolnym rogu. Wybór narzędzia z menu ikonowego odbywa się poprzez przemieszczenie kursora myszy nad odpowiednią ikonę i zwolnienie przycisku myszy.
♦
Palety pływające (rysunek 1.15) to rodzaj okien dialogowych, które mogą „unosić się” nad interfejsem programu i pozostawać otwarte tak długo, jak długo będziesz ich potrzebować.
Rysunek 1.11. Pola numeryczne określające wymiary prostopadłościanu
Rysunek 1.12. Powiększenie parametru o pewną wartość względną (na górze) i wynik tej operacji (na dole)
Rysunek 1.13. Przemieszczanie suwaka
19
Rysunek 1.14. Menu ikonowe można znaleźć między innymi na głównym pasku narzędziowym, na listwie informacyjnej lub w oknie Material Editor
Rysunek 1.15. Palety pływające to okna dialogowe, które „unoszą się” nad interfejsem. Można je otwierać za pomocą menu Tools
20
♦
Odkotwiczone i zakotwiczone paski narzędziowe (rysunek 1.16) to grupy poleceń, które utrzymują się nad interfejsem lub pozostają przytwierdzone do krawędzi ekranu. Aby odkotwiczyć, przemieścić lub zakotwiczyć pasek narzędziowy — uchwyć i przeciągnij go myszą, przenosząc go na nowe miejsce.
♦
Kursory (rysunek 1.17) w 3ds max zmieniają się, wskazując rodzaj wybranej akcji. Zazwyczaj ich wygląd odpowiada wizerunkowi wybranego narzędzia.
Pasek menu W górnym pasku menu programu znajduje się trzynaście rozwijanych menu (rysunek 1.18 i rysunek 1.19). Polecenia, które nie mogą zostać przypisane do bieżącego zaznaczenia, pozostają wyszarzone. ♦
Menu File zawiera polecenia służące do zarządzania plikami i przeglądania informacji o plikach.
♦
Menu Edit zawiera polecenia służące do zaznaczania i edytowania obiektów. Znajdują się tu również polecenia Undo, Redo, Hold oraz Fetch.
♦
Menu Tools daje dostęp do narzędzi i modułów narzędziowych. Wiele z tych narzędzi (ale nie wszystkie) można również znaleźć w pasku narzędziowym.
♦
Menu Group zawiera polecenia służące do grupowania i rozgrupowywania obiektów.
♦
Menu View zawiera polecenia służące do kontrolowania wyświetlania w oknach widokowych.
♦
Menu Create zawiera polecenia skojarzone z panelem bocznym Create, służące do tworzenia podstawowych obiektów parametrycznych, dodatkowych obiektów parametrycznych, kształtów, świateł i systemów cząsteczek.
♦
Menu Modifiers zawiera polecenia służące do modyfikowania obiektów i zaznaczeń utworzonych na poziomie struktury.
Rysunek 1.16. Niektóre paski narzędziowe 3ds max można swobodnie przemieszczać lub przyłączać do krawędzi wzdłuż okien widokowych
21
Rysunek 1.17. Kursor zmienia kształt w zależności od rodzaju wybranego narzędzia
Rysunek 1.18. Pasek menu 3ds max zawiera trzynaście menu, które działają tak samo jak w innych programach systemu Windows
Rysunek 1.19. W menu Edit można znaleźć polecenia, ich skróty klawiszowe oraz strzałki prowadzące do podmenu
22
♦
Menu Animation zawiera zaawansowane polecenia służące do animowania postaci.
♦
Menu Graph Editors daje dostęp do modułów służących do zarządzania hierarchiami i animacjami.
♦
Menu Rendering daje dostęp do modułów służących do kontrolowania wyglądu renderowanych obiektów i tła.
♦
Menu Customize zawiera polecenia służące do przystosowywania interfejsu do potrzeb użytkownika i definiowania ustawień preferencyjnych.
♦
Menu MAXScript zawiera polecenia służące do pracy z wykorzystaniem MAXScriptu — wbudowanego w program 3ds max wewnętrznego języka programowania.
♦
Menu Help daje dostęp do systemu pomocy 3ds max 4.
Główny pasek narzędziowy Główny pasek narzędziowy zawiera najważniejsze narzędzia wykorzystywane do typowej pracy (rysunek 1.20). Większość z tych narzędzi dostępna jest pod postacią ikon narzędziowych. Aby móc zobaczyć wszystkie ikony narzędziowe, musisz ustawić rozdzielczość ekranu na co najmniej 1280x1024 ppi lub zmienić ustawienia domyślne i wybrać wyświetlanie małych ikon. Jeżeli rozdzielczość wyświetlania jest mniejsza od podanej wartości, niektóre z ikon mogą chować się z jednej lub drugiej strony krawędzi ekranu. Aby zobaczyć ukryte ikony, umieść kursor w pustym obszarze paska narzędziowego i, kiedy przyjmie on kształt rączki, przeciągnij w lewą lub w prawą stronę, dopóki nie wyświetlą się pozostałe ikony.
Rysunek 1.20. Główny pasek narzędziowy zawiera najczęściej wykorzystywane narzędzia
23
Okna widokowe Okna widokowe to cztery główne obszary widokowe, zajmujące centralne miejsce w interfejsie 3ds max 4 (rysunek 1.21). Wielkość okien widokowych można dowolnie zmieniać, przeciągając myszą ramkę pionową, poziomą lub skrzyżowanie ramek oddzielających poszczególne okna. Aby przywrócić stan domyślny okien widokowych, kliknij prawym przyciskiem myszy skrzyżowanie ramek i wybierz polecenie Reset Layout. Więcej szczegółowych informacji na temat pracy w oknach widokowych i kontrolowania samych okien znajdziesz w rozdziale trzecim, Nawigacja i wyświetlanie.
Rysunek 1.21. Okna widokowe umożliwiają wyświetlanie sceny z różnych punktów patrzenia
24
Panele boczne Panele boczne umożliwiają szybki dostęp do większości poleceń związanych z modelowaniem i animowaniem. Znajdują się tu również polecenia służące do zarządzania wyświetlaniem obiektów w scenie oraz zestawy narzędzi pomocniczych. Aby wejść do panelu bocznego, kliknij zakładkę znajdującą się w górnej części każdego z paneli (rysunek 1.22). Dłuższe panele boczne mogą być rozwijane w poziomie, tworząc dwie lub większą liczbę kolumn. Należy w tym celu uchwycić panel za krawędź boczną i przeciągnąć w lewą stronę. Aby zwinąć panel, należy przeciągnąć krawędź w prawą stronę.
25
Rysunek 1.22. 3ds max posiada sześć paneli bocznych zgrupowanych tematycznie narzędzi. Aby wejść do wybranego panelu, kliknij jego zakładkę
26
Tabela 1.1. Symbole oraz znaczenie ikon z panelu bocznego Panel Create
Zawiera polecenia służące do tworzenia obiektów.
Panel Modify
Zawiera polecenia służące do kształtowania obiektów.
Panel Hierarchy
Zawiera polecenia służące do manipulowania hierarchiami.
Panel Motion
Zawiera polecenia służące do kontrolowania ruchu.
Panel Display
Zawiera polecenia służące do kontrolowania wyświetlania obiektów.
Panel Utilities
Zawiera różnorodne zestawy narzędzi pomocniczych (panel podrzędny panelu Create).
27
Listwa informacyjna, przełączniki i obszar kontrolny Obszar znajdujący się w dolnej części interfejsu programu podzielony jest na kilka obszarów, wśród których wyróżnić można linię podpowiedzi, linię właściwości, ustawienia przyciągania i siatki konstrukcyjnej, przełączniki przyciągania i zaznaczania, klawisze animacji i odtwarzania oraz klawisze nawigacji w oknach widokowych (rysunek 1.23). Znajduje się tu również okno MAXScript Mini Listener, służące do wyświetlania i wpisywania poleceń skryptowych oraz przełącznik Degradation Override, przyspieszający wyświetlanie skomplikowanych scen.
Komentarz [PO2]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 1.23. Na listwie informacyjnej znajdują się narzędzia służące do kontrolowania ruchu kursora, wyświetlania w oknach widokowych, animowania i odtwarzania, a także śledzenia i wydawania poleceń skryptowych
28
Rysunek 1.24. Okno dialogowe Light Lister umożliwia porównywanie i dostosowywanie parametrów oświetlenia dla wszystkich świateł w scenie
29
Funkcje specjalne 3ds max posiada bardzo szeroki zestaw narzędzi pomocniczych, modułów i okien dialogowych. Na szczególną uwagę zasługują trzy z nich, ze względu na swoją użyteczność: ♦
Okno dialogowe Light Lister (rysunek 1.24) umożliwia sprawdzanie i dostosowywanie parametrów jednego miejsca ustawień parametrów oświetlenia — w stosunku do wszystkich świateł znajdujących się w obrębie sceny. Okno dialogowe Light Lister wywołać można z poziomu menu Tools lub z zakładki Light & Cameras.
♦
Okno Asset Browser (rysunek 1.25) umożliwia przeglądanie zasobów systemowych w poszukiwaniu plików zawierających obrazy lub sceny 3D. Możliwe jest również przeciąganie plików z okna i upuszczanie ich bezpośrednio w scenie. Asset Browser znajduje się w panelu bocznym Utilities.
♦
Okno dialogowe Object Properties (rysunek 1.26) umożliwia szybki dostęp i zmianę podstawowych parametrów obiektu znajdującego się w scenie. Aby wywołać to okno, kliknij prawym przyciskiem myszy interesujący cię obiekt i z wyświetlonego menu kontekstowego wybierz pozycję Properties.
30
Rysunek 1.25. Korzystaj z okna Asset Browser do przeglądania zewnętrznych plików z obrazami lub scenami i przeciągania ich na scenę
31
Rysunek 1.26. Okno dialogowe Object Properties wyświetla podstawowe parametry zaznaczonych obiektów
32
Zarządzanie plikami Kiedy uruchomisz program po raz pierwszy, wyświetli on automatycznie nową, niezatytułowaną scenę. W tym miejscu możesz rozpocząć tworzenie nowej sceny lub kontynuować rozbudowywanie już istniejącego pliku. Budowanie sceny, ogólnie rzecz ujmując, rozpoczyna się od zdefiniowania ustawień preferencyjnych i utworzenia wymaganych obiektów. Temat ten omówiony zostanie w następnym rozdziale. Jeżeli chciałbyś zapisać swoją scenę lub pracować na uprzednio zapisanym pliku, powinieneś poznać następujące polecenia z menu File: ♦
Open (Ctrl+O) — otwiera zapisaną scenę;
♦
New (Ctrl+N) — otwiera nową scenę;
♦
Save (Ctrl+S) — zapisuje scenę;
♦
Save Selected — zapisuje tylko zaznaczone obiekty;
♦
Reset — resetuje program;
♦
Merge — dołącza do bieżącej sceny obiekty z innych plików;
♦
Replace — zastępuje obiekty w bieżącej scenie obiektami z innych plików;
♦
Hold (Ctrl+Alt+H) (menu Edit) — zatrzymuje scenę w pliku tymczasowym;
♦
Fetch (Ctrl+Alt+F) (menu Edit) — odzyskuje scenę z pliku tymczasowego;
♦
Import — importuje scenę zapisaną w innym formacie;
♦
Export — eksportuje scenę do innego formatu;
♦
View Image File — umożliwia podglądanie plików graficznych;
♦
Configure Paths (menu Customize) — umożliwia definiowanie ścieżek dostępu;
♦
Archive — archiwizuje scenę;
♦
Exit — zamyka program.
Opisane poniżej zadania mogą być wykorzystywane podczas pracy nad sceną w każdej chwili, kiedy tylko będziesz ich potrzebować. Zostały one ułożone w taki sposób, że jeżeli nawet nie używałeś 3ds max do tej pory — możesz wykonywać je krok po kroku. Własny format plików programu 3ds max potocznie nazywany jest plikiem maxa. Nazwa wywodzi się od trzyliterowego rozszerzenia dla plików sceny, jakim jest .max.
33
Aby otworzyć scenę: 1.
Wybierz File > Open. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Open File. Domyślnie w oknie otwiera się katalog 3dsmax4\Scenes (rysunek 1.27).
2.
Odszukaj plik ze sceną programu max, który chcesz otworzyć, i kliknij jego nazwę. W okienku podglądu znajdującym się po prawej stronie okna dialogowego Open File wyświetli się miniaturowy podgląd sceny (rysunek 1.28).
3.
Kliknij przycisk Open (Otwórz). Plik otworzy się. Układ okien widokowych ulegnie zmianie, dostosowując się do układu, jaki został zapisany wraz ze sceną. Obiekty znajdujące się w scenie pojawią się w oknach widokowych (rysunek 1.29). Jeżeli plik, który usiłujesz otworzyć, został zapisany we wcześniejszej wersji programu, poproszony zostaniesz o jego ponowne zapisanie (rysunek 1.30).
Wskazówki
Aby ponownie otworzyć scenę, która była otwierana stosunkowo niedawno, rozwiń menu File i z listy ostatnio otwieranych plików, znajdującej się w dolnej części, wybierz właściwą nazwę pliku.
3ds max 4 jest w stanie jednorazowo otworzyć tylko pojedynczą scenę. Jednak jeżeli używasz systemu Windows 2000 lub Windows NT i posiadasz wystarczającą ilość pamięci RAM, możesz uruchomić program w kilku sesjach naraz.
Rysunek 1.27. W oknie dialogowym Open File domyślnie otwiera się katalog 3dsmax4\Scenes
34
Rysunek 1.28. Miniaturowy podgląd sceny w oknie dialogowym Open File wyświetla zawartość zaznaczonego pliku
Rysunek 1.29. Zawartość pliku sceny 4views.max
35
Rysunek 1.30. Jeżeli otworzyłeś plik zapisany w poprzedniej wersji programu, 3ds max 4 zasugeruje ponowne zapisanie pliku
Komentarz [PO3]: Podkreślenie tłumacza.
36
Polecenie New zachowuje ustawienia ostatnio otwartej sceny i przypisuje je do nowej, nie zatytułowanej sceny. Dodatkowo uzyskujesz możliwość pozostawienia w nowej scenie obiektów wraz z hierarchiami połączeń pochodzących z poprzedniej sceny.
Aby otworzyć nową scenę: 1.
Wybierz File > New. Jeżeli dokonałeś zmian w bieżącej scenie, zostaniesz zapytany, czy chcesz te zmiany zapisać (rysunek 1.31). Jeśli jednak w bieżącej scenie nie było żadnych zmian, zostanie wyświetlone okno dialogowe New Scene (rysunek 1.32) i możesz teraz przejść do punktu 3.
2.
Jeżeli do bieżącej sceny wprowadziłeś jakiekolwiek zmiany, wciśnij przycisk Yes (Tak), aby wywołać okno dialogowe Save File As i zapisać plik. lub Wciśnij przycisk No (Nie), aby nie zapisywać dokonanych zmian. Wyświetli się wówczas okno dialogowe New Scene.
3.
W oknie dialogowym New Scene wybierz elementy, które chcesz zachować. Następnie kliknij przycisk OK. Na ekranie pojawi się nowa, niezatytułowana scena. W scenie tej zachowane zostaną ustawienia okien widokowych, ustawienia interfejsu użytkownika, ustawienia przyciągania, materiały itd.
Rysunek 1.31. Jeżeli klikniesz przycisk Yes (Tak), na ekranie pojawi się okno dialogowe Save File As
37
Rysunek 1.32. Okno dialogowe New Scene pozwala dołączyć obiekty i ich hierarchie ze sceny bieżącej do nowej sceny
38
Aby zapisać scenę: 1.
Wybierz File > Save. Jeżeli dokonujesz ponownego zapisu sceny już wcześniej zapisanej, plik zostanie zapisany bez jakiejkolwiek ingerencji. Jeżeli natomiast scena nie była uprzednio zapisana i nazwana, na ekranie pojawi się okno dialogowe Save File As (rysunek 1.33).
2.
Zlokalizuj katalog, w którym chcesz zapisać scenę.
3.
W polu File name (Nazwa pliku) wpisz nazwę pliku (rysunek 1.34).
4.
Kliknij przycisk Save (Zapisz). Plik zostanie zapisany pod nową nazwą. Dodatkowo do pliku dołączana jest migawka aktywnego okna widokowego (tego z żółtą obwódką), która stanowić będzie miniaturowy podgląd sceny.
Jeżeli chcesz zapisać scenę pod inną nazwą, użyj polecenia Save As.
Aby zapisać scenę pod inną nazwą: 1.
Wybierz File > SaveAs.
2.
Postępuj według opisanych powyżej punktów (od 2. do 4.).
Wskazówki
Aby zapisać scenę, dodając do jej nazwy kolejny numer porządkowy, w oknie dialogowym Save File As, kliknij przycisk plus (+). Scena o nazwie Apple zapisana zostanie na przykład jako Apple01.
Aby program automatycznie dodawał do nazwy pliku kolejny numer porządkowy, wybierz polecenie Customize > Preferences i przejdź do zakładki Files. Następnie w sekcji File Handling włącz funkcję Increment on Save (rysunek 1.35).
Aby zapisać do nowego pliku tylko zaznaczone obiekty, wybierz File > Save Selected.
39
Rysunek 1.33. Sceny zapisuje się za pośrednictwem okna dialogowego Save File As
Rysunek 1.34. Nazwy plików scen zmienia się również za pośrednictwem okna dialogowego Save File As
40
Rysunek 1.35. Włączenie funkcji Increment on Save sprawia, że program podczas każdej próby zapisu automatycznie dodaje do nazwy pliku kolejny numer porządkowy
41
Polecenie Reset przywraca program do ustawień pierwotnych. Wszystkie obiekty, hierarchie, animacje oraz materiały znajdujące się w scenie zostają usunięte. Na ekranie pojawia się nowa scena z domyślnymi ustawieniami parametrów i okien widokowych.
Aby zresetować program: 1.
Wybierz File > Reset. Jeżeli nie zapisałeś dokonanych zmian, zostaniesz poproszony o ich zapisanie. Wówczas na ekranie pojawi się okno dialogowe Reset (rysunek 1.36).
2.
W oknie dialogowym Reset kliknij przycisk Yes. Zostaną przywrócone oryginalne ustawienia 3ds max 4.
Wskazówki
Polecenie Reset nie przywraca zmian dokonanych w interfejsie użytkownika do ustawień pierwotnych. Zamiast tego użyj polecenia Customize > Revert to Startup Layout.
Jeżeli zmienione zostały kolory interfejsu, wybierz Customize > Customize User Interface i przejdź do zakładki Colors (rysunek 1.37). Następnie kliknij przycisk Load i wybierz plik DefaultUI (rysunek 1.38). Kiedy wciśniesz przycisk Open (Otwórz), przywrócone zostaną domyślne ustawienia kolorów interfejsu.
Aby zamknąć program: 1.
Wybierz File > Exit.
2.
Jeżeli to konieczne, zapisz zmiany dokonane w bieżącej scenie. Okno programu zostanie zamknięte i zakończy się praca programu.
Wskazówka
Aby zakończyć pracę aplikacji, wystarczy także, że zamkniesz główne okno programu.
42
Rysunek 1.36. Taką sekwencją okien dialogowych program informuje cię o możliwości utraty pewnych danych, jeżeli scena nie zostanie zapisana
43
Rysunek 1.37. Domyślne kolory interfejsu można zmieniać w zakładce Colors okna dialogowego Customize User Interface
44
Rysunek 1.38. Aby przywrócić domyślne kolory interfejsu, wybierz plik DefaultUI.crl
45
Poprzez dołączanie plików możesz włączać do bieżącej sceny obiekty znajdujące się w innych scenach, wraz z ich mapami i parametrami animacji. Takie rozwiązanie pozwala budować elementy sceny w odrębnych plikach, a następnie połączyć je w jedną całość.
Aby dołączyć obiekty do sceny: 1.
Wybierz File > Reset lub Otwórz plik ze sceną (rysunek 1.39).
2.
Wybierz File > Merge.
3.
Odszukaj i otwórz plik zawierający obiekty, które chcesz dołączyć do bieżącej sceny. Na ekranie zostanie wyświetlone okno dialogowe Merge, zawierające listę obiektów znajdujących się w dołączanej scenie.
4.
Zaznacz nazwy obiektów, które chcesz dołączyć (rysunek 1.40). Następnie kliknij przycisk OK.
5.
Jeżeli w scenach powtarzają się takie same nazwy obiektów, poproszony zostaniesz o scalenie obiektów (Merge), pominięcie obiektu (Skip) lub usunięcie obiektu znajdującego się w bieżącej scenie (Delete Old) (rysunek 1.41).
Rysunek 1.39. Plik Blttest.max przed dołączeniem do niego innego pliku
46
Rysunek 1.40. W oknie dialogowym Merge zaznacz nazwy obiektów, które chcesz dołączyć do swojej sceny
Rysunek 1.41. Jeżeli nazwy obiektów powtarzają się, program sugeruje scalenie obiektów oraz/lub usunięcie obiektu pierwotnego
47
Po zakończeniu zaznaczania nazw wybrane obiekty pojawią się w bieżącej scenie (rysunek 1.42).
Wskazówka
Dołączone obiekty po pojawieniu się w scenie są automatycznie zaznaczone. Wyselekcjonowany obiekt można rozpoznać po tym, że w widokach cieniowanych otacza go obejma, natomiast w widokach szkieletowych jest on koloru białego. Aby zaznaczyć obiekt, kliknij tło okna widokowego.
Rysunek 1.42. Scena po dołączeniu obiektów
48
Polecenie Replace umożliwia zastąpienie obiektu znajdującego się w bieżącej scenie innym obiektem o tej samej nazwie, który został zapisany w innej scenie. Obiekty zastępujące przejmują właściwości oraz parametry animacji obiektów zastępowanych. Takie rozwiązanie pozwala na szybsze animowanie scen, gdzie początkowo wykorzystuje się stosunkowo proste obiekty, a następnie zastępuje się je w dalszej pracy bardziej złożonymi modelami.
Aby zastąpić obiekty w scenie: 1.
Otwórz scenę (rysunek 1.42).
2.
Wybierz File > Replace.
3.
W oknie dialogowym Replace File wybierz scenę zawierającą obiekt zastępujący. Ważne jest, aby obiekt zastępujący posiadał taką samą nazwę jak obiekt zastępowany znajdujący się w twojej bieżącej scenie, w przeciwnym razie wybrana scena będzie niedostępna.
4.
Z listy okna dialogowego Replace wybierz obiekty zastępujące (rysunek 1.43). Na ekranie pojawi się okno dialogowe Replace Materials (rysunek 1.44).
5.
Kliknij przycisk Yes (Tak), aby w scenie pojawił się obiekt zastępujący wraz z przypisanym do niego materiałem lub No (Nie), aby w scenie pojawił się tylko obiekt zastępujący. Obiekt zastępujący umieszczony zostanie w scenie (rysunek 1.45). Wraz z pojawieniem się będzie on automatycznie wyselekcjonowany. Aby go zaznaczyć, kliknij tło okna widokowego.
49
Rysunek 1.43. Okno dialogowe Replace służy do wybierania obiektów zastępujących
Rysunek 1.44. Podczas zastępowania obiektów możesz, wraz z obiektem zastępującym, zaimportować przypisany do niego materiał lub zastąpić samą geometrię
Komentarz [PO4]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 1.45. Scena po zastąpieniu jednego z obiektów. Biała obejma wskazuje, że obiekt zastępujący jest aktualnie zaznaczony
50
Jeżeli chciałbyś wypróbować wprowadzenie do sceny ewentualnych zmian, lecz nie jesteś pewien, czy zmiany te będą dla ciebie zadowalające, możesz zapisać scenę do pliku tymczasowego, posługując się poleceniem Hold. Aby odzyskać zatrzymaną w pliku tymczasowym scenę, należy skorzystać z polecenia Fetch.
Aby zatrzymać i odzyskać plik: 1.
Otwórz scenę (rysunek 1.46).
2.
Wybierz Edit > File.
3.
Wprowadź do sceny jakiekolwiek zmiany (rysunek 1.47).
4.
Wybierz Edit > Fetch.
5.
W oknie dialogowym About to Fetch.OK? kliknij przycisk Yes (Tak), aby odzyskać uprzedni stan sceny, bez konieczności zapisywania stanu bieżącego. Aby zrezygnować z odzyskania sceny, kliknij przycisk No (Nie) (rysunek 1.48). Jeżeli klikniesz na przycisk Yes (Tak), program odzyska zatrzymaną w pliku tymczasowym scenę pozostawiając nazwę bieżącej sceny (rysunek 1.49).
Wskazówka
Tymczasowemu plikowi zawierającemu zatrzymaną scenę 3ds max 4 automatycznie nadaje nazwę maxhold.mx i zapisuje do katalogu autoback. Jeżeli chcesz możesz otworzyć ten plik za pomocą polecenia File > Open. Powinieneś przedtem zmienić filtr w menu rozwijalnym Files of type (Pliki typu) na All files.
Rysunek 1.46. Plik przed wprowadzeniem zmian
51
Rysunek 1.47. Scena po usunięciu twarzy postaci
Rysunek 1.48. Kliknij przycisk Yes (Tak), aby odzyskać zatrzymany plik. Kliknij przycisk No (Nie), aby odwołać polecenie
52
Rysunek 1.49. Scena po odzyskaniu zatrzymanego pliku
53
Polecenia Import oraz Export służą do wymiany geometrii z innymi programami do modelowania trójwymiarowego. Możliwe jest także importowanie plików .AI, pochodzących z programu Adobe Illustrator. Eksportowanie plików wymusza na 3ds max konwersję danych z wewnętrznego formatu .max na inne, bardziej uniwersalne formaty zapisu scen 3D, jak na przykład .3ds lub .dxf. Ponieważ uniwersalne formaty zapisu nie posiadają takich możliwości jak własny format 3ds max, niektóre z informacji zapisanych w scenie mogą ulec zmianie lub zostać pominięte. Ogólnie rzecz ujmując, program ostrzeże cię o takim niebezpieczeństwie i zachowa najbardziej istotne informacje.
Aby zaimportować plik: 1.
Wybierz File > Import. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Select File to Import.
2.
Z menu rozwijanego Files of type (Pliki typu) wybierz rodzaj pliku, jaki chcesz zaimportować (rysunek 1.50).
3.
Kliknij dwukrotnie nazwę pliku, który chcesz zaimportować.
4.
W oknie dialogowym, jakie pojawi się na ekranie, wybierz opcję Completly Replace Current Scene.
5.
Kliknij przycisk OK, aby zaakceptować ustawienia domyślne.
Komentarz [PO5]: ... dwukrotnie ...
Zaimportowany plik pojawi się w scenie (rysunek 1.51).
Aby wyeksportować plik: 1.
Wybierz File > Export. Na ekranie zostanie wyświetlone okno dialogowe Select File to Export.
2.
Z menu rozwijanego Save as Type (Zapisz jako typ) wybierz rodzaj pliku (rysunek 1.52).
3.
Wskaż katalog, w którym chcesz umieścić eksportowany plik.
4.
Nazwij plik i wciśnij przycisk Save (Zapisz).
54
Rysunek 1.50. Importując plik, rozpocznij od wybrania jego formatu
55
Rysunek 1.51. Zaimportowany plik pojawi się w oknach widokowych
56
Rysunek 1.52. Kiedy eksportujesz plik, musisz nadać mu nazwę i wybrać jego odpowiedni format
57
Polecenie View Image File umożliwia szybkie podglądanie plików graficznych z uwzględnieniem zarówno obrazów statycznych, jak i animacji.
Aby podejrzeć plik graficzny: 1.
Wybierz File > View Image File.
2.
Odszukaj grafikę lub animację, którą chcesz podejrzeć (rysunek 1.53).
3.
Kliknij przycisk View (jeżeli chcesz bliżej przyjrzeć się danemu plikowi i kontynuować przeglądanie) lub Kliknij przycisk Open (jeżeli chcesz otworzyć obraz i zamknąć okno dialogowe). Plik graficzny zostanie wyświetlony na ekranie (rysunek 1.54). W przypadku pliku z animacją otworzy się okno Windows Media Player lub QuickTime Player (rysunek 1.55).
Wskazówka
Pliki graficzne można także przeglądać z poziomu innych okien dialogowych, jak chociażby Asset Manager, Select Bitmap Image w oknie Material Editor lub Browse Image for Output, które otwiera się, kiedy klikniesz ikonę Save Bitmap w oknie Virtual Frame Buffer.
58
Rysunek 1.53. Okno dialogowe View Image File wyświetla podgląd plików graficznych
59
Rysunek 1.54. Statyczne pliki graficzne można przeglądać w specjalnym oknie zwanym Virtual Frame Buffer
60
Ścieżki dostępu zmuszają program do poszukiwania plików we wskazanych katalogach i folderach. Zdefiniowanie własnych ścieżek dostępu może sprawić, że twoja praca nad danym projektem będzie bardziej efektywna, zwłaszcza jeżeli systematyzujesz pliki w różnych miejscach. Inaczej niż w przypadku scen, mapy bitowe mogą posiadać wiele ścieżek dostępu, które 3ds max przeszukuje w następującej kolejności: 1.
Ścieżka do katalogu, w którym znajduje się ostatnio załadowany plik mapy bitowej.
2.
Ścieżka do katalogu z bieżącą sceną.
3.
Ścieżki do podkatalogów katalogu z bieżącą sceną.
4.
Ścieżki podane w zakładce Bitmaps okna dialogowego Configure Paths, zaczynając od pozycji położonej na szczycie listy (rysunek 1.56).
Rysunek 1.55. Pliki animowane w zależności od typu można przeglądać w oknie Windows Media Player lub QuickTime Player
61
Rysunek 1.56. Zakładka Bitmaps okna dialogowego Configure Paths umożliwia modyfikowanie i dodawanie ścieżek dostępu do map bitowych. Ścieżki są przeszukiwane w kolejności od góry do dołu listy
62
Aby skonfigurować ścieżkę dostępu do pliku: 1.
Wybierz Customize > Configure Paths. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Configure Paths (rysunek 1.57).
2.
Zaznacz ścieżkę dostępu i kliknij przycisk Modify.
3.
W oknie dialogowym Choose Directory for Scenes odszukaj właściwy katalog lub kliknij ikonę Craete New Folder (Utwórz nowy folder) i wejdź do niego.
4.
Wciśnij przycisk Use Path.
5.
Kliknij przycisk OK.
Komentarz [PO6]: Podkreślenie tłumacza.
Od tej chwili, kiedy podejmiesz próbę otwarcia pliku danego typu, program będzie się odwoływać do nowo wybranego katalogu. Jeżeli zmodyfikowana ścieżka jest ścieżką dostępu do plików zawierających sceny, program zamiast zapisywać sceny w domyślnym katalogu 3dsmax4\Scenes, będzie umieszczać je we wskazanym katalogu.
Rysunek 1.57. Okno dialogowe Configure Paths informuje program, gdzie poszukiwać plików
63
Adresy ścieżek dostępu do plików Adresy ścieżek dostępu do plików przechowywane są w pliku 3dsmax.ini, znajdującym się w głównym katalogu 3dsmax4. Zawartość tego pliku może być zmieniana bezpośrednio przy użyciu dowolnego edytora tekstu, jak chociażby Notepad (Notatnik). Jeżeli usuniesz plik .ini, program stworzy nowy plik podczas następnego uruchomienia, przywracając domyślne adresy ścieżek dostępu i ustawienia preferencyjne.
64
Tworzenie kopii zapasowych Tworzenie kopii zapasowych jest podstawą powodzenia każdego projektu. Oprócz możliwości ręcznego zapisywania plików, program oferuje ustawienia preferencyjne pozwalające na automatyczne tworzenie kopii zapasowych.
Aby tworzyć kopie zapasowe automatycznie: 1.
Wybierz Customize > Preferences.
2.
W oknie dialogowym Preferences, kliknij zakładkę Files.
3.
W sekcji Auto Backup włącz funkcję Enable (rysunek 1.58).
4.
W polu Number of Autobak Files wpisz liczbę plików, które zostaną zapisane, lub pozostaw wartość domyślną.
5.
W polu Backup Interval wpisz odstęp czasu, w jakim będą tworzone kopie zapasowe, lub pozostaw wartość domyślną.
6.
Wciśnij przycisk OK.
Aby odzyskać plik kopii zapasowej: 1.
Wybierz File > Open.
2.
Przejdź do katalogu 3dsmax4\autoback.
3.
Z menu rozwijanego Files of type (Pliki typu) wybierz All Files (*.*).
4.
Kliknij ikonę Details (Szczegóły), znajdującą się w prawej górnej części okna dialogowego. W oknie wyświetlone zostaną daty modyfikacji plików zawierających automatycznie tworzone kopie zapasowe (rysunek 1.59).
5.
Otwórz ostatnio zmodyfikowany plik.
6.
Wybierz polecenie File > Save As. Przejdź do katalogu zawierającego sceny i zapisz plik pod odpowiednią nazwą.
65
Rysunek 1.58. Fragment zakładki Files okna dialogowego Preferences. Powyższe ustawienia kontrolują zapisywanie, tworzenie kopii zapasowych i archiwizowanie plików
Rysunek 1.59. Aby odzyskać plik, posługując się automatycznie utworzoną kopią zapasową, włącz ikonę Details (Szczegóły) oraz wybierz podgląd wszystkich typów plików. Dzięki temu będziesz wiedział, które z plików zostały zmodyfikowane jako ostanie
Nazewnictwo automatycznie tworzonych kopii zapasowych Proces automatycznego tworzenia kopii zapasowych umożliwia zapisanie ustalonej liczby plików w określonych odstępach czasowych. 3ds max samoczynnie nadaje plikom zapasowym odpowiednie nazwy, tj. Autobak1.mx, Autobak2.mx, Autobak3.mx, AutobakN.mx, gdzie N jest maksymalną liczbą plików, które zostaną zapisane po wcześniejszym zdefiniowaniu tego parametru w odpowiednim oknie dialogowym. Jeżeli liczba automatycznie tworzonych kopii zapasowych przekroczy wartość maksymalną, nowe kopie są zapisywane na miejscu plików najstarszych, począwszy od pliku Autobak1.mx.
66
Zapisywanie plików wydaje się być bardzo pożyteczne. Ale nie wówczas, kiedy zostaną zapisane zmiany w pliku, którego nie chciałeś zmieniać. Na szczęście można zmienić ustawienia preferencyjne 3ds max tak, aby podczas każdej następnej próby zapisu była automatycznie tworzona kopia zapasowa. Ten nienumerowany plik jest umieszczany w katalogu 3dsmax4\autobak.
Aby utworzyć kopię zapasową podczas zapisu: 1.
Wybierz Customize > Preferences.
2.
Kliknij zakładkę Files.
3.
W sekcji File Handling włącz funkcję Backup on Save (rysunek 1.60). Od tej pory podczas każdorazowej próby zapisu pliku 3ds max będzie automatycznie tworzyć kopię zapasową, umieszczając ją w katalogu autobak.
Aby odzyskać kopię zapasową utworzoną podczas zapisu: 1.
Wybierz File > Open.
2.
Przejdź do katalogu 3dsmax4\autobak.
3.
Z menu rozwijanego Files of type (Pliki typu) wybierz All Files (*.*) (rysunek 1.61).
4.
Otwórz plik MaxBack.bak.
5.
Wybierz File > Save As. Przejdź do katalogu zawierającego sceny i zapisz plik pod odpowiednią nazwą.
Wskazówki
Włączenie funkcji Compress on Save wymusza kompresowanie plików nawet do 1/5 ich pierwotnej objętości.
Włączenie funkcji Increment on Save wymusza dodawanie do nazw plików kolejnych numerów porządkowych w odstępach co +01, przy każdej próbie odwołania się do polecenia Save.
Możesz również ręcznie dodawać do nazw plików kolejne numery porządkowe. Służy do tego przycisk + znajdujący się w oknie dialogowym Save File As.
67
Rysunek 1.60. W zakładce Files okna dialogowego Preference Settings włącz funkcję Backup on Save
Rysunek 1.61. Aby wyświetlić pliki MaxBack.bak, z rozwijanego menu Pliki typu (Files of type) wybierz All Files (*.*)
68
Rozdział 2. Tworzenie obiektów Wszystko, co znajduje się w przyrodzie, może zostać przedstawione za pomocą różnych form geometrycznych. Zauważył to francuski malarz Paul Cézanne (1839 – 1906), który napisał: „Traktujcie naturę w aspekcie walców, kul lub stożków; wszystko w odpowiedniej perspektywie”. Cézanne’owi przypisuje się również następującą wypowiedź: „Artysta musi przede wszystkim przestudiować podstawowe formy geometryczne, takie jak stożek, sześcian, walec lub kula”. W dzisiejszych czasach twórcy z dziedziny 3D wykorzystują twory geometryczne zwane obiektami (objects) do odzwierciedlania i ożywiania światów drzemiących w ich wyobraźni. Wychodząc od stożka, sześcianu, kuli (rysunek 2.1), możesz łączyć podstawowe obiekty geometryczne i manipulować nimi, tworząc najbardziej złożone, a przy tym niezwykle realistycznie sceny. W niniejszym rozdziale dowiesz się, jak tworzyć obiekty siatkowe i kształty będące podstawowym budulcem każdej sceny 3D. Nauczysz się również tworzyć obiekty pomocnicze, które ułatwiają pozycjonowanie obiektów w scenie. W dalszych rozdziałach poznasz sposoby tworzenia świateł oraz „ustawiania” kamer, a także dowiesz się, jak tworzyć obiekty złożone.
69
Rysunek 2.1. Stożek, sześcian, walec i sfera to podstawowe obiekty geometryczne w 3ds max 4
70
O tworzeniu obiektów Kiedy tworzysz obiekt, 3ds max automatycznie przypisuje mu pewne atrybuty, takie jak nazwa, kolor, położenie, orientacja, punkt centralny, ikona aktywnego układu współrzędnych, właściwości wyświetlania oraz właściwości renderowania. Jeżeli obiekt jest zaznaczony (wyselekcjonowany) otacza go również biała ramka nosząca nazwę obejmy (bounding box), której rozmiary odpowiadają przestrzennym granicom obiektu (rysunek 2.2).
Komentarz [PO7]: Podkreślenie tłumacza.
Po umieszczeniu obiektu w scenie jest on wyświetlany w oknach widokowych w różnych rzutach. Okna widokowe Front, Left oraz Top zawsze przedstawiają rzuty obiektu odpowiednio od przodu, od lewej strony oraz od góry. W oknach tych obiekty wyświetlane są domyślnie w trybie szkieletowym (wireframe) W przeciwieństwie do nich, okno widokowe Perspective może przedstawiać rzuty obiektu pod różnymi kątami. Przedstawia ono domyślnie perspektywiczny rzut obiektu od przodu i lekko z góry, i wyświetla obiekty w trybie cieniowania wygładzonego (rysunek 2.3). Siatki widoczne w oknach widokowych są częścią głównej siatki konstrukcyjnej (Homer grid). Wyznaczają one płaszczyzny konstrukcyjne służące do tworzenia obiektów. Oznacza to, że tworzone obiekty są automatycznie sytuowane na siatce konstrukcyjnej. Ponieważ siatki tworzące główną siatkę konstrukcyjną są zorientowane prostopadle względem siebie, obiekty utworzone w różnych oknach widokowych mogą być zwrócone w różnych kierunkach (rysunek 2.4). Więcej informacji na temat nawigowania i trybów wyświetlania w oknach widokowych znajdziesz w rozdziale trzecim, Nawigacja i wyświetlanie. Metody tworzenia obiektów uzależnione są od ich definicji: Obiekty parametryczne (parametric objects) definiowane są równaniami parametrycznymi, które decydują o ogólnej strukturze obiektu. Definiując zaledwie kilka parametrów, możesz szybko utworzyć kompletny obiekt. W 3ds max mogą być wprowadzane z klawiatury lub określane klikaniem i przeciąganiem myszą w oknach widokowych.
71
Rysunek 2.2. Ikona aktywnego układu współrzędnych oraz obejma wskazują, że obiekt jest zaznaczony (wyselekcjonowany). Początek aktywnego układu współrzędnych umieszczony jest w punkcie centralnym obiektu; obejma odpowiada przestrzennym granicom obiektu
Rysunek 2.3. Widok na scenę z czterech różnych rzutów. W trzech oknach widokowych obiekty wyświetlane są w trybie szkieletowym; widok perspektywiczny jest cieniowany i w tym przypadku punkt patrzenia na scenę został obrócony
72
Rysunek 2.4. Główna siatka konstrukcyjna składa się z trzech przecinających się pod kątem prostym siatek. Tworzenie obiektów na różnych siatkach decyduje o ich orientacji
73
Obiekty nieparametryczne (non-parametric objects) definiowane są dokładnym opisem każdej części obiektu oraz zależnościami zachodzącymi pomiędzy poszczególnymi częściami obiektu. Ponieważ nie posiadają one żadnej predefiniowanej struktury, możesz tworzyć poszczególne części obiektu poprzez klikanie i przeciąganie myszą w oknach widokowych. Możliwe jest również tworzenie obiektów nieparametrycznych poprzez konwersję obiektów parametrycznych (rysunek 2.5). Większość obiektów nieparametrycznych posiada wbudowane polecenia służące do edytowania ich struktury. Obiekty takie nazywa się w 3ds max obiektami edytowalnymi. Wszystkie polecenia do tworzenia obiektów od podstaw zgrupowane są w panelu bocznym Create. Dla wygody użytkowania, 3ds max wyposażony został w pewne udogodnienia prowadzące do niektórych z tych poleceń: ♦
Menu Create w menu głównym. Znajdują się tu polecenia do tworzenia standardowych obiektów podstawowych, dodatkowych obiektów podstawowych, kształtów, świateł i systemów cząsteczek (rysunek 2.6).
♦
Blokowe menu kontekstowe. Wybór obiektów ograniczony jest tutaj do prostokąta, okręgu, linii, sfery, walca i prostopadłościanu. Aby wywołać menu, kliknij wewnątrz dowolnego okna widokowego prawym przyciskiem myszy, z wciśniętym klawiszem Ctrl (rysunek 2.7).
♦
Panel zakładek. Znajdują się tu wszystkie typy obiektów. Panel zakładek jest domyślnie ukryty; aby go wyświetlić, kliknij prawym przyciskiem myszy główny pasek narzędziowy i z wyświetlonego menu wybierz polecenie Tab Panel (rysunek 2.8).
W niniejszej książce nie będziemy posługiwać się skrótami do poleceń tworzenia obiektów, gdyż zazwyczaj bardziej korzystnie jest przejść od razu do panelu bocznego. Ale jeżeli sądzisz, że stosowanie skrótów jest równie wygodne, nic nie stoi na przeszkodzie, abyś mógł z nich korzystać.
74
Rysunek 2.5. Ten dzbanek powstał jako obiekt parametryczny, po czym został przekonwertowany na obiekt nieparametryczny
Rysunek 2.6. W menu Create znaleźć można skróty najczęściej stosowanych poleceń tworzenia obiektów
Rysunek 2.7. W menu blokowym Tools znajdują się skróty tylko do kilku poleceń tworzenia obiektów
Rysunek 2.8. W panelu zakładek znajdują się skróty do wszystkich poleceń tworzenia obiektów
75
Aby utworzyć obiekt poprzez klikanie i przeciąganie: 1.
W panelu bocznym Create kliknij przycisk obiektu, jaki chcesz utworzyć. W tym przykładzie wybrany zostanie obiekt typu Teapot. Poniżej wyświetlają się rolety tworzenia obiektu (rysunek 2.9).
2.
W rolecie Creation Method wybierz metodę tworzenia obiektu lub pozostaw ustawienia domyślne.
3.
Przejdź do okna widoku perspektywicznego i, wciskając lewy przycisk myszy, przeciągnij nią wzdłuż siatki konstrukcyjnej, żeby utworzyć obiekt lub jego podstawę. Kiedy obiekt lub jego podstawa osiągnie wymagane rozmiary, zwolnij przycisk (rysunek 2.10).
4.
Jeżeli obiekt nie jest kompletny, przeciągaj myszą i klikaj, aby zdefiniować pozostałe wymiary.
5.
Dostosuj parametry tworzenia obiektu, wpisując nowe wartości w rolecie Parameters lub przeciągając suwaki znajdujące się obok pól numerycznych (rysunek 2.11). Obiekt wyświetlany w oknach widokowych interaktywnie dostosuje się do zmian (rysunek 2.12).
6.
Kliknij wewnątrz okna widokowego prawym przyciskiem myszy, aby opuścić tryb tworzenia obiektu.
Rysunek 2.9. Roleta Parameters obiektu typu Teapot
76
Rysunek 2.10. Najszybszą metodą tworzenia obiektów siatkowych jest klikanie i przeciąganie w oknie widokowym
Rysunek 2.11. Dostosowywanie parametru poprzez przeciąganie suwaka
Rysunek 2.12. Zmniejszenie wartości parametru Radius pomniejszyło rozmiary dzbanka
77
Aby utworzyć obiekt metodą numeryczną: 1.
Uaktywnij widok Perspective.
2.
W panelu bocznym Create kliknij przycisk obiektu, jaki chcesz utworzyć.
3.
Rozwiń roletę Keyboard Entry i wprowadź wymiary obiektu. Jeżeli nie chcesz umieszczać obiektu w środku układu współrzędnych, wprowadź również współrzędne położenia do pól X, Y, Z.
4.
Kliknij przycisk Create (rysunek 2.13). Wybrany obiekt pojawi się w oknach widokowych (rysunek 2.14).
5.
Dostosuj parametry tworzenia, przechodząc do rolety Parameters w panelu bocznym Create lub Modify (rysunek 2.15).
Wskazówka
Klikając przycisk Create, możesz stworzyć dowolną liczbę obiektów. Z kolei niewielka zmiana parametrów przed każdym kliknięciem pozwala uzyskać wariacje na temat danego obiektu (rysunek 2.16).
Utracone parametry Po wyjściu z trybu tworzenia obiektu, lub w momencie przejścia do tworzenia nowego obiektu, parametry tworzenia wydają się gdzieś przepadać. Krytycznym punktem, który czasami nastręcza sporo problemów jest tworzenie nowego obiektu, gdyż jeżeli przycisk tworzenia obiektu jest wciąż wciśnięty, wystarczy kliknąć w oknie widokowym, aby parametry poprzedniego obiektu znikły. Chcąc ponownie się do nich dostać, należy wybrać z głównego paska narzędziowego narzędzie Select Object i kliknąć żądany obiekt, aby go powtórnie zaznaczyć. Następnie trzeba otworzyć panel Modify poprzez kliknięcie jego zakładki. W panelu wyświetlą się parametry tworzenia obiektu, odpowiadające stanowi z ostatnich ustawień. Teraz możesz dostosować parametry do swoich potrzeb.
Rysunek 2.13. Po wprowadzeniu wymiarów i współrzędnych położenia wciśnij przycisk Create
78
Rysunek 2.14. Obiekt pojawi się w miejscu, które wcześniej określiłeś
Rysunek 2.15. Zwiększenie liczby segmentów sprawia, że powierzchnia dzbanka jest bardziej wygładzona
79
Rysunek 2.16. Zmieniając parametry przed wciśnięciem przycisku Create, możesz utworzyć „wariację na temat”
80
3ds max automatycznie nadaje nazwy obiektom na podstawie rodzaju obiektu i kolejności, w jakiej obiekt pojawił się w scenie. Kolejno utworzone sfery nosić będą na przykład nosić nazwy Sphere01, Sphere02, Sphere03. Po utworzeniu obiektu rozsądniej jest jednak przypisywać mu bardziej opisową nazwę. Dzięki temu będziesz mógł łatwiej lokalizować swoje obiekty, kiedy scena stanie się bardziej skomplikowana. 3ds max oprócz nazwy przypisuje obiektom określone kolory. Przypisywanie kolorów ma domyślnie charakter losowy. Niemniej jednak możesz zmienić kolor obiektu już po utworzeniu albo zmienić ustawienia preferencyjne tak, aby wszystkim nowo tworzonym obiektom przypisywany był ten sam kolor.
Aby przypisać nazwę i kolor do obiektu: 1.
Utwórz nowy obiekt lub wyselekcjonuj obiekt znajdujący się w scenie.
2.
Przejdź do panelu Create i w rolecie Name and Color podświetl nazwę obiektu (rysunek 2.17).
3.
Wprowadź nową nazwę (rysunek 2.18).
4.
Kliknij próbkę koloru znajdującą się po prawej stronie pola z nazwą obiektu. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Object Color (rysunek 2.19).
5.
Kliknij próbkę, aby wybrać kolor, po czym wciśnij przycisk OK. Kolor obiektu znajdującego się w scenie ulegnie zmianie.
Wskazówki
Aby program mógł przypisywać do nowo tworzonych obiektów ten sam kolor, wyłącz funkcje Assign Random Color w oknie dialogowym Object Color.
Aby przypisać ten sam kolor do kilku obiektów już znajdujących się w scenie, najpierw wyselekcjonuj, za pomocą ramki zaznaczenia, wszystkie potrzebne obiekty i dopiero wówczas kliknij próbkę koloru (rysunek 2.20). Zauważ, że do selekcji składającej się z kilku obiektów nie można przypisać nazwy.
Rysunek 2.17. Podświetl nazwę obiektu
Rysunek 2.18. Wprowadź nową nazwę
81
Rysunek 2.19. Wybierz kolor z okna dialogowego Object Color
Rysunek 2.20. Wyselekcjonuj grupę obiektów, wyznaczając ramkę zaznaczenia
82
Tworzenie obiektów siatkowych Obiekty siatkowe to powierzchnie (nie bryły), które zbudowane są z trzech typów komponentów, występujących na poziomie struktury: wierzchołków (vertex), czyli punktów usytuowanych w przestrzeni, krawędzi (edge), czyli prostoliniowych segmentów łączących wierzchołki oraz płaszczyzn elementarnych (face), czyli trójkątnych powierzchni wyznaczonych trzema wierzchołkami połączonymi trzema krawędziami. W geometrycznym środku każdej płaszczyzny elementarnej znajduje się prostopadły do płaszczyzny wektor zwany normalną (normal). Zwrot tego wektora wyznacza stronę płaszczyzny, która będzie cieniowana lub inaczej renderowana (rysunek 2.21). Wygładzanie (smoothing) decyduje o gradacji wartości światła na powierzchni obiektu siatkowego, poprzez uśrednienie natężenia światła przypadającego na każdy wierzchołek, przy uwzględnieniu zwrotu otaczających normalnych (rysunek 2.22). Tak więc, im większa jest liczba wierzchołków przypadających na dany obiekt, tym subtelniejsza jest gradacja i po wyrenderowaniu powierzchnia siatkowa wydaje się być bardziej gładka. Obiekty parametryczne, które tworzą regularne formy geometryczne, określane są także mianem parametrycznych obiektów podstawowych (parametric primitives). Siatkowe obiekty podstawowe podzielić można na dwa rodzaje: standardowe obiekty podstawowe (standard primitives), wśród których znajdują się podstawowe formy geometryczne, oraz dodatkowe obiekty podstawowe (extended primitives), wśród których znajdują się bardziej złożone formy. Najprostszym sposobem tworzenia siatkowych obiektów podstawowych jest metoda klikania i przeciągania.
Rysunek 2.21. Wierzchołek, krawędź oraz płaszczyzna elementarna to podstawowe komponenty siatki. Zwrot normalnej decyduje, która strona powierzchni jest renderowana
83
Rysunek 2.22. Powierzchnia siatkowa po wygładzeniu
84
Tworzenie standardowych obiektów podstawowych 3ds max 4 posiada dziesięć standardowych obiektów podstawowych: Sphere (sfera), GeoSphere (geosfera), Box (prostopadłościan), Pyramid (ostrosłup), Plane (płaszczyzna), Cylinder (walec), Cone (stożek), Tube (rura), Torus (torus) oraz Teapot (dzbanek) (rysunek 2.23). Standardowe obiekty podstawowe znaleźć można w podpanelu Geometry panelu bocznego Create, który po uruchomieniu programu jest standardowo otwarty (rysunek 2.24). Skróty do znajdujących się tu poleceń znajdują się także w menu Create oraz w zakładce Objects. Sferę (lub geosferę) tworzy się poprzez wyznaczenie promienia obiektu.
Aby utworzyć sferę: 1.
W panelu Create wciśnij przycisk Sphere. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia sfery (rysunek 2.25).
2.
W oknie widoku perspektywicznego wyznacz sferę dowolnej wielkości. W miarę przeciągania obiekt będzie rozrastać się na zewnątrz (rysunek 2.26).
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić promień.
85
Rysunek 2.23. Standardowe obiekty podstawowe przyjmują podstawowe formy geometryczne
Rysunek 2.24. Standardowe obiekty podstawowe znaleźć można w podpanelu Geometry panelu bocznego Create przy wybranej pozycji Standard Primitives
Rysunek 2.25. Najważniejszym parametrem sfery jest promień
86
Wskazówki
Aby krzywizna powierzchni była gładsza, zwiększ liczbę podziałów powierzchni, podnosząc wartość parametru Segments. Chcąc pozbyć się wygładzania powierzchni, aby płaszczyzny elementarne mogły być cieniowane bez gradacji, wyłącz funkcję Smooth (rysunek 2.27).
Aby utworzona sfera mogła spocząć jednym biegunem na siatce konstrukcyjnej, włącz funkcję Base to Pivot. Funkcja ta wyrównuje podstawę obiektu do miejsca położenia punktu centralnego.
Komentarz [PO8]: Podkreślenie tłumacza.
Jeżeli przy włączonej funkcji Base to Pivot przeciągniesz w górę lub w dół ekranu suwakiem Hemisphere, sfera będzie się chować lub wyłaniać z siatki konstrukcyjnej.
Aby utworzyć wycinek sfery, przypominający poćwiartowane jabłko, włącz funkcję Slice On i określ wielkość wycinka w stopniach.
Wychodząc od geosfery, możesz szybko stworzyć wielościan typu Tetrahedra, Octahedra lub Icosahedra (rysunek 2.28).
Rysunek 2.26. Przeciągnij myszą, aby wyznaczyć długość promienia
87
Rysunek 2.27. Aby nie wygładzać sfery, wyłącz funkcję Smooth
Rysunek 2.28. Odmiany geosfery niskiej rozdzielczości
88
Tworzenie prostopadłościanu oraz ostrosłupa opiera się na podobnych metodach. Pierwsze kliknięcie z przeciągnięciem myszą wyznacza podstawę, drugie kliknięcie wyznacza wysokość. Utworzenie płaszczyzny jest jeszcze prostsze: wystarczy kliknąć i przeciągnąć myszą, aby wyznaczyć proporcje.
Aby utworzyć prostopadłościan: 1.
W panelu Create wciśnij przycisk Box. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia prostopadłościanu (rysunek 2.29).
2.
W oknie widoku perspektywicznego przeciągnij myszą, aby zdefiniować podstawę prostopadłościanu.
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić długość i szerokość prostopadłościanu (rysunek 2.30).
4.
Nie wciskając przycisku myszy, przesuń kursor w górę okna widokowego.
5.
Kliknij, aby wyznaczyć wysokość (rysunek 2.31.)
Wskazówki
Aby utworzyć prostopadłościan, który będzie „zwisać” z siatki konstrukcyjnej, w punkcie 4. przeciągnij myszą w dół okna widokowego.
Aby utworzyć prostopadłościan lub ostrosłup o podstawie kwadratu, wciśnij klawisz Ctrl podczas wyznaczania podstawy. Przy tej metodzie pierwsze kliknięcie definiuje środek podstawy, a przeciągnięcie myszą sprawia, że podstawa rozszerza się proporcjonalnie we wszystkich kierunkach.
Aby utworzyć sześcian, wybierz opcję Cube w rolecie Creation Method.
Rysunek 2.29. W rolecie prostopadłościanu znajdują się parametry długości, szerokości i wysokości
89
Rysunek 2.30. Przeciągnij, aby określić długość i szerokość prostopadłościanu
Rysunek 2.31. Kliknij, aby zatwierdzić wysokość
90
Walec, stożek oraz rura to wariacje na temat jednego obiektu. Każdy z tych obiektów posiada promień oraz wysokość. Stożek oraz rura posiadają ponadto drugi promień.
Aby utworzyć walec: 1.
W panelu Create wciśnij przycisk Cylinder. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia walca (rysunek 2.32).
2.
W oknie widoku perspektywicznego przeciągnij myszą, aby wyznaczyć podstawę walca.
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić promień podstawy (rysunek 2.33).
4.
Nie wciskając przycisku myszy, przesuń kursor w górę okna widokowego.
5.
Kliknij, aby wyznaczyć wysokość (rysunek 2.34).
Wskazówka
Chcąc utworzyć trójwymiarowy wykres kołowy, włącz funkcję Slice On, po czym dostosuj parametry Slice From oraz Slice To (w stopniach) (rysunek 2.35).
Rysunek 2.32. Parametry tworzenia walca uwzględniają wymiary oraz ustawienia do tworzenia wycinków
91
Rysunek 2.33. Przeciągnij, aby utworzyć podstawę walca
Rysunek 2.34. Następnie wyznacz wysokość
92
Rysunek 2.35. Aby z utworzonego walca wyciąć obszar w kształcie klina, posłuż się parametrami Slice
93
Aby utworzyć stożek: 1.
W panelu Create wciśnij przycisk Cone. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia stożka (rysunek 2.36).
2.
W oknie widoku perspektywicznego wyznacz podstawę stożka.
3.
Kiedy podstawa osiągnie właściwe rozmiary, zwolnij przycisk myszy (rysunek 2.37).
4.
Nie wciskając przycisku myszy, przesuń kursor w górę okna widokowego.
5.
Kliknij, aby wyznaczyć wysokość (rysunek 2.38).
6.
Nie wciskając przycisku myszy, przesuń kursor w dół okna widokowego, aby ustalić górny promień stożka. Jeżeli chcesz zamknąć stożek ostrym zakończeniem, przeciągnij myszą w dół okna widokowego tak, aby ścianki stożka zbiegały się do jednego punktu.
7.
Kliknij, aby określić górny promień (rysunek 2.39).
Wskazówki
Możesz sprawić, że górny promień będzie szerszy od promienia podstawy. W tym celu w punkcie 6. przeciągnij myszą w górę okna widokowego.
Aby utworzyć wycinek stożka, włącz funkcję Slice On, po czym dostosuj wartości parametrów Slice From oraz Slice To.
94
Rysunek 2.36. W rolecie stożka znajdują się parametry wysokości oraz dwóch promieni
Rysunek 2.37. Przeciągnij, aby wyznaczyć podstawę stożka
95
Rysunek 2.38. Przemieść kursor do góry i kliknij, aby wyznaczyć wysokość stożka
Rysunek 2.39. Przemieść kursor do dołu i kliknij, aby zakończyć tworzenie stożka
96
Aby utworzyć rurę: 1.
W panelu Create włącz przycisk Tube. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia rury (rysunek 2.40).
2.
W oknie widoku perspektywicznego wyznacz podstawę rury (rysunek 2.41). Podstawa rury rysowana jest domyślnie od środka, ale w rolecie Creation Method można zmienić ustawienia tak, aby podstawa rury wyznaczana była od krawędzi.
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby określić pierwszy promień.
4.
Przesuń kursor do wewnątrz (lub na zewnątrz) środka rury.
5.
Kliknij, aby wyznaczyć drugi promień (rysunek 2.42).
6.
Przesuń kursor w górę okna widokowego.
7.
Kliknij, aby wyznaczyć wysokość (rysunek 2.43).
Rysunek 2.40. W rolecie rury znajdują się parametry dwóch promieni oraz wysokości
97
Rysunek 2.41. Przeciągnij, aby wyznaczyć podstawę rury
Rysunek 2.42. Przesuń kursor, po czym kliknij, aby wyznaczyć drugi promień
98
Rysunek 2.43. Przesuń kursor i kliknij, aby wyznaczyć wysokość i zakończyć tworzenie rury
99
Dzbanek zbudowany jest z predefiniowanych części składających się na korpus, rączkę, dzióbek oraz wieczko. Aby go utworzyć, wystarczy określić jego promień.
Aby utworzyć dzbanek: 1.
W panelu Create włącz przycisk Teapot. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia dzbanka (rysunek 2.44).
2.
W oknie widoku perspektywicznego wyznacz dzbanek dowolnej wielkości. Kompletny dzbanek zwiększać będzie swoje rozmiary w kierunkach do góry i na zewnątrz względem siatki konstrukcyjnej (rysunek 2.45).
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić promień. Spróbuj poeksperymentować z parametrami znajdującymi się w polu Teapot Parts. Obserwuj wygląd dzbanka podczas wyłączania funkcji Body, Handle, Spout lub Lid (rysunek 2.46).
Wskazówka
Zapewne zauważyłeś, że wnętrze dzbanka jest przezroczyste. Dzieje się tak, ponieważ w celu zaoszczędzenia obliczeń obiekty siatkowe domyślnie renderowane są tylko z jednej strony. Aby obiekt siatkowy był renderowany z dwóch stron, należy włączyć funkcję Force 2-sided w oknie dialogowym Render Scene (w przypadku okien widokowych jest to okno Viewport Configuration) lub przypisać do obiektu materiał dwustronny (zobacz rozdział dwunasty).
Rysunek 2.44. W rolecie dzbanka znajduje się parametr promienia oraz funkcje kontrolujące wyświetlanie korpusu, rączki, dzióbka i wieczka
100
Rysunek 2.45. Przeciągnij myszą, aby wyznaczyć promień dzbanka
Rysunek 2.46. Wariacje na temat dzbanka
101
Tworzenie dodatkowych obiektów podstawowych Dodatkowe obiekty podstawowe to bardziej złożone obiekty, wśród których znajdują się: ChmferBox (prostopadłościan sfazowany), ChamferCyl (walec sfazowany), OilTank (cysterna), Capsule (kapsuła), Spindle (wrzeciono), Gengon (graniastosłup), Prism (pryzmat), L-Ext (kątownik), C-Ext (ceownik), Hedra (wielościan) Torus Knot (pętla), RingWave (falujący pierścień) oraz Hose (wąż) (rysunek 2.47). Dodatkowe obiekty podstawowe znaleźć można w podpanelu Geometry panelu bocznego Create, po uprzednim wybraniu ze znajdującego się tam menu rozwijalnego pozycji Extended Primitives. Skróty do tych poleceń znajdują się również w menu Create oraz w zakładce Objects. Najłatwiejszym sposobem tworzenia dodatkowych obiektów podstawowych jest metoda klikania i przeciągania.
Rysunek 2.47. Dodatkowe obiekty podstawowe to bardziej złożone formy
102
Dzbanek z Utah Może zadajesz sobie pytanie, dlaczego wśród standardowych obiektów podstawowych znajduje się dzbanek? Czy wiele form geometrycznych opiera się na kształcie dzbanka? Aby to wyjaśnić, cofnijmy się do roku 1970, kiedy to na uniwersytecie w Utah Martin Newell stworzył przepiękny szkieletowy model dzbanka. Jego kolega, James Blinn, wykorzystał ów model do eksperymentów nad różnymi sposobami renderowania powierzchni. Wkrótce po tym zdarzeniu wszyscy zaczęli tworzyć lśniące dzbanki. Na skutek tego „dzbanek z Utah” był tak mocno identyfikowany z grafiką 3D, że ostatecznie stał się symbolem tej dziedziny.
103
Aby utworzyć dodatkowy obiekt podstawowy: 1.
Otwórz menu rozwijalne, jakie znajduje się w podpanelu Geometry panelu bocznego Create, po czym kliknij pozycję Extended Primitives. W rolecie Object Type pojawi się zestaw przycisków do tworzenia dodatkowych obiektów podstawowych (rysunek 2.48).
2.
Kliknij przycisk z nazwą obiektu, jaki chcesz utworzyć. W panelu Create wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia odnośnie wybranego obiektu.
3.
W oknie widoku perspektywicznego kliknij i przeciągnij myszą, aby wyznaczyć promień lub podstawę obiektu (rysunek 2.49).
4.
Kontynuuj, przemieszczając kursor i klikając, w celu określenia dodatkowych parametrów takich jak długość, szerokość, wysokość, promień, fazowanie lub wielkość wieczek (rysunek 2.50).
Rysunek 2.48. Dodatkowe obiekty podstawowe znaleźć można w menu rozwijalnym w podpanelu Geometry
104
Rysunek 2.49. Wyznaczanie promienia kapsuły
Rysunek 2.50. Kapsuła po określeniu wysokości
105
Prostopadłościan sfazowany to prostopadłościan o zaokrąglonych lub inaczej spiłowanych krawędziach. Obiekt ten jest bardzo przydatną alternatywą dla zwykłego prostopadłościanu, gdyż w świecie rzeczywistym większość przedmiotów charakteryzuje się zaokrąglonymi krawędziami i narożnikami. Inne obiekty fazowane to walec fazowany, cysterna, kapsuła, wrzeciono oraz wielościan. Obiekty te są odmianami sfer, stożków oraz walców.
Aby utworzyć prostopadłościan sfazowany: 1.
W panelu bocznym Create (uaktywniwszy pozycje Extendet Primitives, włącz przycisk ChamferBox, znajdujący się w rolecie Object Type. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia prostopadłościanu sfazowanego (rysunek 2.51).
2.
W oknie widoku perspektywicznego przeciągnij myszą, aby utworzyć podstawę prostopadłościanu (rysunek 2.52).
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić długość i szerokość podstawy.
4.
Przesuń kursor w górę okna widokowego i kliknij, aby określić wysokość (rysunek 2.53).
5.
Ponownie przesuń kursor w górę okna widokowego, po czym kliknij, aby określić fazowanie (rysunek 2.54).
Wskazówka
Aby lepiej widzieć właściwy kształt utworzonego obiektu, wyłącz funkcję Smooth.
Rysunek 2.51. W rolecie prostopadłościanu sfazowanego znajdują się parametry długości, szerokości, wysokości oraz fazowania
106
Rysunek 2.52. Najpierw utwórz podstawę
Rysunek 2.53. Następnie kliknij, aby zdefiniować wysokość
107
Rysunek 2.54. Kliknij ponownie, aby określić fazowanie
108
Aby utworzyć walec sfazowany: 1.
W panelu Create włącz przycisk ChamferCyl. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia walca sfazowanego (rysunek 2.55).
2.
W oknie widoku perspektywicznego wyznacz podstawę walca (rysunek 2.56).
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić promień podstawy.
4.
Przesuń kursor w górę okna widokowego i kliknij, aby określić wysokość (rysunek 2.57).
5.
Ponownie przesuń kursor w górę okna widokowego, po czym kliknij, aby określić fazowanie (rysunek 2.58).
Wskazówka
Aby lepiej widzieć właściwy kształt utworzonego obiektu, wyłącz funkcję Smooth.
Rysunek 2.55. W rolecie walca sfazowanego znajdują się parametry promienia, wysokości oraz fazowania
109
Rysunek 2.56. Najpierw utwórz podstawę
Rysunek 2.57. Następnie kliknij, aby zdefiniować wysokość
110
Rysunek 2.58. Kliknij ponownie, aby określić fazowanie
111
Pryzmat to trójkąt rzutowany w trzech wymiarach.
Aby utworzyć pryzmat: 1.
W panelu Create włącz przycisk Prism. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia pryzmatu (rysunek 2.59).
2.
W oknie widoku perspektywicznego kliknij i przeciągnij kursorem myszy w linii poziomej.
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby wyznaczyć szerokość podstawy (bok 1) (rysunek 2.60).
4.
Przesuń kursor w górę lub w dół okna widokowego. Następnie kliknij, aby wyznaczyć wierzchołek podstawy (rysunek 2.61).
5.
Przesuń kursor i kliknij, aby określić wysokość (rysunek 2.62).
Wskazówka
Wciśnięcie klawisza Ctrl podczas rysowania podstawy tworzy trójkąt równoboczny.
Rysunek 2.59. W rolecie pryzmatu znajdują się parametry wysokości oraz długości każdego z boków
112
Rysunek 2.60. Przeciągnij myszą, aby określić długość boku 1
Rysunek 2.61. Przesuń kursor i kliknij, aby określić wierzchołek podstawy. Operacja ta wyznacza długości boków 2 i 3
113
Rysunek 2.62. Przesuń kursor i kliknij, aby wyznaczyć wysokość
114
Ceownik przypomina swoim kształtem wytłoczoną literę C. Grubość oraz szerokość ścianek ceownika wyznaczasz po uprzednim określeniu długości oraz wysokości. Po utworzeniu ceownika, spróbuj utworzyć jego „kuzyna”, czyli kątownik.
Aby utworzyć ceownik: 1.
W panelu Create włącz przycisk C-Ext. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia ceownika (rysunek 2.63).
2. 3.
W oknie widoku perspektywicznego przeciągnij myszą, aby zdefiniować podstawę (rysunek 2.64). Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić długości tyłu, boku oraz przodu podstawy. Początkowa szerokość, tj. grubość ścianek ceownika, przyjmuje wartość domyślną.
4.
Przesuń kursor w górę okna widokowego, po czym kliknij, aby określić wysokość (rysunek 2.65).
5.
Ponownie przesuń kursor w górę okna widokowego i kliknij, aby określić szerokość ścianek. Wszystkie ścianki przyjmą tę samą wartość szerokości (rysunek 2.66).
Wskazówka
Aby podstawa ceownika miała ścianki równej długości, przytrzymaj wciśnięty klawisz Ctrl podczas rysowania podstawy.
115
Rysunek 2.63. W rolecie ceownika znajdują się parametry długości i szerokości dla wszystkich trzech boków
116
Rysunek 2.64. Kliknij i przeciągnij, aby wyznaczyć długość przedniej, tylnej i bocznej ścianki. Podczas przeciągania grubość ścianek przyjmuje tymczasowo wartość domyślną
Rysunek 2.65. Przesuń kursor w górę i kliknij, aby określić wysokość
Rysunek 2.66. Ponownie przesuń kursor w górę, po czym kliknij, aby określić szerokość ścianek
117
Pętla wygląda nieco ciekawiej, jeżeli do jej tworzenia przystąpisz w oknie widoku ortogonalnego, jak na przykład okno widoku z przodu.
Aby utworzyć pętlę: 1.
W panelu Create włącz przycisk Torus Knot. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia pętli (rysunek 2.67).
2.
W oknie widoku z przodu umieść kursor w miejscu, gdzie ma się znaleźć środek pętli i przeciągnij na zewnątrz. Podczas przeciągania myszą pojawi się pętla z trzema okami.
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić promień podstawy (rysunek 2.68).
4.
Powoli przesuń kursor w górę lub w dół okna widokowego, aby określić promień przekroju.
5.
Kliknij, aby zatwierdzić wielkość promienia. Wciśnij klawisz F3, aby wyświetlić obiekt w trybie cieniowanym (rysunek 2.69). Jeżeli przyjrzałeś się obiektowi, ponownie wciśnij klawisz F3, aby ponownie przełączyć się do trybu szkieletowego.
Wskazówka
Parametr P, znajdujący się w polu Base Curve, kontroluje liczbę skręceń pętli względem jej środka. Parametr Q natomiast kontroluje liczbę oczek powstałych podczas skręcania pętli. Parametry te wpływają na siebie wzajemnie, działając na zasadzie proporcji. Za ich pomocą nierzadko możemy uzyskać interesujące rezultaty (rysunek 2.70).
Rysunek 2.67. W rolecie pętli znajdują się parametry promienia podstawy i promienia przekroju poprzecznego
118
Rysunek 2.68. Przeciągnij, aby określić pierwszy promień. W oknie widokowym pojawi się domyślna pętla z trzema oczkami
Rysunek 2.69. Następnie określ promień przekroju poprzecznego
119
Rysunek 2.70. Zmiana parametrów P i Q często przynosi zaskakujące rezultaty. Na rysunku obok parametry pętli zostały zmienione w następujący sposób: Segments = 2000, P = 6, Q = 18,5
120
Wielościan jest tak skomplikowaną bryłą, że utworzenie go metodą numeryczną jest niemożliwe. Jednak prawdziwa zabawa rozpoczyna się dopiero podczas eksperymentów z parametrami tworzenia obiektu.
Aby utworzyć wielościan: 1.
W panelu Create włącz przycisk Hedra.
2.
W oknie widoku perspektywicznego narysuj wielościan (rysunek 2.72).
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić wielkość promienia.
4.
W sekcji Family rolety Parameters wybierz „rodzinę”, do której będzie przynależeć utworzony wielościan.
Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia wielościanu (rysunek 2.71).
Kształt wielościanu ulegnie radykalnej zmianie (rysunek 2.73). 5.
Przesuń suwaki w odniesieniu do parametrów P oraz Q (znajdują się one w sekcji Family Parameters). Krawędzie wielościanu zmienią pozycję (rysunek 2.74).
6.
Zmień parametry w sekcji Axis Scaling, aby utworzony wielościan miał wklęsłe lub wypukłe wierzchołki.
Rysunek 2.71. Wielościan nie posiada rolety Keyboard Entry. Rysunek obok przedstawia parametry tworzenia wielościanu
121
Rysunek 2.72. Podstawowym parametrem tworzenia wielościanu jest promień. Powyżej wielościan w momencie tworzenia
Rysunek 2.73. Przykłady różnych „rodzin” wielościanu
122
Rysunek 2.74. Wielościan z „rodziny” Star1, utworzony na podstawie parametrów P = 0,38 i Q = 0,62
123
Wąż oraz falujący pierścień to obiekty radialne, które posiadają wbudowane parametry animacji. Szczegółowy opis wszystkich tych parametrów znajdziesz w plikach pomocy programu.
Aby utworzyć falujący pierścień: 1.
W panelu Create włącz przycisk RingWave. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia falującego pierścienia (rysunek 2.75).
2.
W oknie widoku z przodu umieść kursor w miejscu, w którym ma się znaleźć środek falującego pierścienia, po czym przeciągnij myszą na zewnątrz (rysunek 2.76).
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby wyznaczyć pierwszy promień.
4.
Przesuń kursor, po czym kliknij, aby wyznaczyć drugi promień (rysunek 2.77).
5.
W rolecie Parameters dostosuj, w razie konieczności, liczbę boków pierścienia. Możesz również zadać pierścieniowi wysokość oraz dostosować segmentację wysokości i segmentację radialną.
6.
Wciśnij klawisz Play Animation , znajdujący się wśród klawiszy animacji i odtwarzania, aby odtworzyć domyślną animację. Wewnętrzna krawędź pierścienia zacznie falować w kierunku do wewnątrz i na zewnątrz środka obiektu.
Wskazówka •
Grupa parametrów w sekcji RingWave Timing sprawuje podstawową kontrolę nad animacją falującego pierścienia: Opcja No Growth sprawia, że promień pierścienia utrzymuje stałą wielkość przez cały czas trwania animacji. Opcja Grow and Stay sprawia, że pierścień powiększa swój promień w zakresie od 0 do zdefiniowanej wielkości. Rozrastanie się pierścienia przypada na przedział czasu określony numerami klatek z pól Start Time oraz Grow Time. Przy czym w klatce zdefiniowanej parametrem Start Time pierścień ma wielkość zerową, a w klatce zdefiniowanej parametrem Grow Time osiąga pełną wielkość. Opcja Cyclic Growth sprawia, że pierścień zaczyna się rozrastać od nowa, zaraz gdy osiągnie pełną wielkość, tak jak zostało to opisane powyżej.
124
Rysunek 2.75. Podstawowe parametry falującego pierścienia to promień oraz szerokość
Rysunek 2.76. Kliknij i przeciągnij, aby wyznaczyć promień
125
Rysunek 2.77. Przesuń kursor i kliknij, aby wyznaczyć szerokość pierścienia
126
Tworzenie kształtów Mówiąc o kształtach częstokroć używa się terminu splajn (spline). Początki funkcjonowania tego pojęcia sięgają XVIII wieku, kiedy to konstruktorzy i budowniczowie statków posługiwali się długą, wąską, a zarazem giętką listwą wykonaną z drewna lub metalu, określaną właśnie jako „spline”. Listwa ta wykorzystywana była do tworzenia zakrzywionych powierzchni, takich jak na przykład profile kadłubów w okrętach. W dzisiejszych czasach splajnem określa się raczej obiekty liniowe, których krzywizna kontrolowana jest za pomocą specjalnych punktów leżących na lub w sąsiedztwie owych linii. W 3ds max wyróżnić można dwa typy kształtów. Splajny (splines) to podstawowe kształty ogólnego zastosowania, wykorzystywane do tworzenia animowanych logo dla telewizji, modeli niskiej rozdzielczości do gier, form geometrycznych dla potrzeb architektonicznych i inżynieryjnych oraz ścieżek ruchu dla animacji. Krzywe NURBS (NURBS Curves) (NURBS to skrót od non-uniform rational B-spline) to kształty charakteryzujące się zaawansowaną kontrolą krzywizny, wyśmienicie nadające się do modelowania złożonych form organicznych. Jest to temat tak obszerny, że wykracza poza materiał zawarty w niniejszej książce. Kształty zbudowane są z trzech komponentów: wierzchołków (vertex), czyli punktów usytuowanych w przestrzeni, segmentów (segment), czyli prosto- lub krzywoliniowych odcinków łączących wierzchołki oraz splajnów (spline), czyli sekwencji wierzchołków i łączących je segmentów, tworzących jedną ciągłą linię (rysunek 2.78). Styczne kontrolne (control handle), wychodzące z każdego wierzchołka, określają krzywiznę stykających się w nim segmentów. Segmenty znajdujące się pomiędzy wierzchołkami dzielone są ponadto na tak zwane podziały (steps), które decydują o wygładzaniu krzywizny. Kształty domyślnie nie są renderowane. Oznacza to, że przy renderowaniu scen wszystkie kształty, dopóki nie zostaną określone jako renderowalne, będą ignorowane. 3ds max 4 wyposażone jest w jedenaście kształtów podstawowych: Circle (okrąg), Rectangle (prostokąt), Ellipse (elipsa), Ngon (wielobok), Donut (pierścień), Star (gwiazda), Line (linia), Arc (łuk), Text (tekst), Helix (spirala), Section (przekrój) (rysunek 2.79). Menu z kształtami znajduje się w podpanelu Shapes panelu bocznego Create (rysunek 2.80). Skróty do znajdujących się tam poleceń znaleźć można również w menu Create oraz w zakładce Shapes.
127
Rysunek 2.78. Kształty zbudowane są z wierzchołków, segmentów oraz splajnów. Styczne kontrolne określają krzywiznę każdego segmentu
Rysunek 2.79. Kształty mogą być otwarte oraz zamknięte
128
Rysunek 2.80. W podpanelu Shapes dla pozycji Splines znajduje się jedenaście różnych typów kształtów
129
Podobnie jak w przypadku obiektów siatkowych, kształty można tworzyć ręcznie, czyli poprzez przeciąganie myszą i klikanie w oknach widokowych, lub numerycznie, czyli z zastosowaniem klawiatury. Inaczej jednak niż w przypadku tych pierwszych, możliwe jest tworzenie kształtów złożonych już w chwili tworzenia obiektu, zamiast późniejszego łączenia ich w jedną całość za pomocą serii różnych poleceń. Ponieważ większość kształtów początkowo spoczywa na siatce konstrukcyjnej, zazwyczaj lepiej jest przystępować do ich tworzenia w oknie widoku z góry.
Aby utworzyć kształt: 1.
Otwórz podpanel Shapes panelu bocznego Create i wciśnij przycisk z nazwą kształtu, jaki chcesz utworzyć. W tym przykładzie wybrany zostanie okrąg.
2.
W rolecie Creation Method określ metodę tworzenia lub pozostaw opcję domyślną.
Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia (rysunek 2.81).
W przypadku okręgu domyślnie wybraną opcją jest Center. 3.
W oknie widoku z góry umieść kursor w miejscu, gdzie ma zostać utworzony obiekt. Następnie wciśnij przycisk myszy i przeciągnij, aby wyznaczyć pierwszy parametr obiektu. W przypadku okręgu jest to po prostu promień (rysunek 2.82).
4.
Przesuwaj i klikaj myszą, aby wyznaczyć dodatkowe parametry, jeżeli jest to konieczne.
5.
Dostosuj parametry tworzenia, przechodząc do panelu Create lub Modify.
Wskazówki
Aby kształt mógł być uwzględniany podczas renderowania, rozwiń roletę Rendering i włącz funkcję Renderable. Następnie określ parametry grubości (Thickness), liczby boków przekroju (Sides) oraz kąt (Angle) renderowanego kształtu. (rysunek 2.83).
Aby kształt był lepiej wygładzany, rozwiń roletę Interpolation i zwiększ liczbę podziałów jego segmentów (Steps). Możesz także włączyć funkcje Adaptive, a wtedy program zrobi to za ciebie.
Rysunek 2.81. W rolecie okręgu znajduje się tylko jeden parametr
130
Rysunek 2.82. Przeciągnij myszą, aby wyznaczyć promień okręgu
Rysunek 2.83. Rolety Rendering oraz Interpolation kontrolują renderowanie i wygładzanie kształtów
131
Aby utworzyć kształt złożony: 1.
Utwórz kształt.
2.
Wyłącz funkcję znajdującą się obok przycisku Start New Shape (rysunek 2.84).
3.
Utwórz dowolną liczbę dodatkowych kształtów, jakie chciałbyś uwzględnić w swoim kształcie złożonym. Gdy tworzenie każdego z kształtów dobiega końca, jego forma dodawana jest do formy kształtu złożonego.
Prostokąt tworzony jest poprzez wyznaczenie podczas pojedynczego przeciągnięcia myszą długości oraz szerokości jego boków. Podobnie tworzy się elipsy; jedyną różnicą jest to, że krawędzie elipsy są zakrzywione.
Aby utworzyć prostokąt: 1.
W panelu Create włącz przycisk Rectangle. Poniżej wyświetlone zostaną rolety z parametrami tworzenia prostokąta (2.85).
2.
W rolecie Creation Method wybierz opcję Edge jako metodę tworzenia.
3.
W oknie widoku z góry umieść kursor w miejscu, gdzie ma się rozpocząć tworzenie prostokąta, po czym przeciągnij kursorem wzdłuż przekątnej do przeciwległego rogu tworzonego kształtu (rysunek 2.86).
4.
Zwolnij przycisk myszy, kiedy prostokąt osiągnie żądany wymiar.
Wskazówka
Aby zaokrąglić rogi prostokąta, zwiększ wartość parametru Corner Radius (rysunek 2.87).
Rysunek. 2.84. Aby móc rozpocząć tworzenie kształtu złożonego, wyłącz funkcję Start New Shape
Rysunek 2.85. W rolecie prostokąta znajdują się parametry długości oraz szerokości
132
Rysunek 2.86. Przeciągnij kursorem, aby wyznaczyć długość i szerokość prostokąta
Rysunek 2.87. Aby utworzyć prostokąt z zaokrąglonymi rogami, zmień wartość parametru Corner Radius
133
Wieloboki to regularne kształty zamknięte, które mogą posiadać nawet do stu boków. Liczbę boków ustala się po utworzeniu kształtu wyjściowego.
Aby utworzyć wielobok: 1.
W menu Create wciśnij przycisk Ngon. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia wieloboku (rysunek 2.88).
2.
W oknie widoku z góry umieść kursor w miejscu, gdzie ma się znaleźć środek wieloboku, po czym przeciągnij myszą w kierunku na zewnątrz. W oknie widokowym pojawi się regularny sześciobok (rysunek 2.89).
3. 4.
Zwolnij przycisk myszy, aby określić promień. W rolecie Parameters dostosuj liczbę boków. Wartością domyślną jest 6.
Wskazówki
Aby szybko utworzyć trójkąt równoboczny, w polu parametru Sides wpisz liczbę boków równą 3.
Aby utworzyć płatek śniegu, w polach parametrów Radius oraz Corner Radius wpisz maksymalnie wysokie wartości (rysunek 2.90).
Rysunek 2.88. W rolecie wieloboku znajdują się parametry umożliwiające stworzenie regularnego kształtu składającego się nawet ze stu boków
134
Rysunek 2.89. Rysowanie sześcioboku w oknie widoku z góry. Wielobok posiada domyślną liczbę sześciu boków
Rysunek 2.90. Wielobok o parametrach Radius = 60, Sides = 12, Corner Radius = 1152
135
Gwiazda posiada dwa promienie, które umożliwiają stworzenie kształtu posiadającego od trzech do stu ramion. Pierwsze kliknięcie z przeciągnięciem wyznacza promień zewnętrzny, natomiast drugie kliknięcie promień wewnętrzny. Jeżeli będziesz potrafił stworzyć gwiazdę, możesz też z łatwością utworzyć pierścień, który po prostu zbudowany jest z dwóch koncentrycznych okręgów.
Aby utworzyć gwiazdę: 1.
W panelu Create włącz przycisk Star. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia gwiazdy (rysunek 2.91).
2.
W oknie widoku z góry umieść kursor w miejscu, gdzie ma się znaleźć środek gwiazdy, po czym przeciągnij myszą w kierunku na zewnątrz (rysunek 2.92).
3.
Zwolnij przycisk myszy, aby określić pierwszy promień.
4.
Przemieść kursor i kliknij, aby określić drugi promień. Drugi promień może być mniejszy lub większy od promienia pierwszego (rysunek 2.93).
5.
W rolecie Parameters dostosuj liczbę ramion.
Wskazówki
Posługując się parametrami Fillet oraz Distortion możesz sfazować narożniki gwiazdy lub zniekształcić jej ramiona (rysunek 2.94).
Gwiazdę można utworzyć tylko za pomocą przeciągania myszą od środka.
Rysunek 2.91. Najważniejszymi parametrami w rolecie gwiazdy są promienie oraz liczba ramion
136
Rysunek 2.92. Rysowanie gwiazdy
Rysunek 2.93. Wyznaczenie drugiego promienia radykalnie zmienia kształt gwiazdy
Rysunek 2.94. Gwiazda po sfazowaniu, zniekształceniu i zwiększeniu liczby ramion
137
Linie są obiektami nieparametrycznymi. Tworzy się je poprzez definiowanie położenia ich wierzchołków.
Aby utworzyć linię: 1.
W panelu Create włącz przycisk Line. Poniżej pojawią się rolety z parametrami tworzenia linii (rysunek 2.95).
2.
Kliknięcie w oknie widoku z góry wyznacza początkowy wierzchołek linii.
3.
Przesuń kursor w inne miejsce, po czym kliknij ponownie, aby wyznaczyć następny wierzchołek (rysunek 2.69).
4.
Kontynuuj tworzenie wierzchołków, dopóki linia nie osiągnie pożądanego wyglądu (rysunek 2.97).
5.
Kliknij prawym przyciskiem myszy, aby zakończyć tworzenie linii.
Wskazówki
Aby z segmentów linii utworzyć kształt zamknięty, umieść wierzchołek końcowy w miejscu wierzchołka początkowego. Kiedy na ekranie pojawi się okno dialogowe Spline z pytaniem, czy zamknąć splajn, wybierz Yes (Tak).
Aby utworzyć zakrzywioną linię, wybierz opcję Smooth lub Bezier z sekcji Drag Type, znajdującej się w rolecie Creation Method. Następnie, rysując linię, klikaj i jednocześnie przeciągaj myszą, tworząc odpowiednio wierzchołki typu Smooth lub Bezier (rysunek 2.98). Zauważ, że podczas tworzenia linii kontrolowanie wierzchołków typu Bezier jest szczególnie utrudnione. Aby mieć lepszą kontrolę nad krzywizną poszczególnych segmentów, lepiej jest zacząć od wierzchołków typu Corner, po czym przekonwertować je na odpowiedni typ i dostosować ręcznie, co opisują następne dwa przykłady.
Rysunek 2.95. W rolecie linii znajdują się parametryczne opcje umożliwiające wybór typów wierzchołków wykorzystywanych do tworzenia linii
138
Rysunek 2.96. Kliknij, aby wyznaczyć drugi wierzchołek
Rysunek 2.97. Aby utworzyć zygzak, przesuwaj kursor w górę i w dół okna widokowego, wykonując pojedyncze kliknięcia
Rysunek 2.98. Sinusoida utworzona po uprzednim wybraniu opcji Smooth, znajdującej się w polach Initial Type oraz Drag Type
139
Aby nadać linii krzywiznę, należy przekonwertować należące do niej wierzchołki. Wyjście od linii łamanej i poddanie jej zakrzywianiu sprawia, że kontrolowanie krzywizn jest bardzo ułatwione.
Aby przekonwertować wierzchołki: 1.
Wyselekcjonuj linię.
2.
Otwórz panel Modify.
3.
W rolecie Selection włącz ikonę Vertex.
4.
Kliknij wierzchołek, który chcesz przekonwertować.
Komentarz [PO9]: Podkreślenie tłumacza. Tłumacz dołożył ten punkt — nie ma go w oryginale.
Aby przekonwertować większą liczbę wierzchołków, wyznacz wokół nich ramkę selekcji (rysunek 2.99). 5.
Kliknij prawym przyciskiem myszy jeden z zaznaczonych wierzchołków.
6.
W blokowym menu kontekstowym Tools1 wybierz jedną z pozycji —Bézier Corner, Bézier lub Smooth (rysunek 2.100). Wyselekcjonowane wierzchołki zostaną przekonwertowane na nowy typ. Segmenty linii ulegną zakrzywieniu (rysunek 2.101).
Rysunek 2.99. Wyznacz ramkę selekcji wokół wierzchołków, które chcesz przekonwertować
140
Rysunek 2.100. Wybierz wierzchołek typu Bézier
Rysunek 2.101. W rezultacie powstała zakrzywiona linia Béziera
141
Ponieważ linia jest obiektem nieparametrycznym, poszczególne wierzchołki trzeba dostosowywać indywidualnie.
Aby dostosować linię: 1.
Wyselekcjonuj linię.
2.
Otwórz panel Modify.
3.
W rolecie Selection włącz ikonę Vertex.
4.
Wybierz narzędzie Select and Move
Komentarz [PO10]: Podkreślenie tłumacza.
z głównego paska narzędziowego.
5.
Dostosuj położenie wierzchołków, przemieszczając je do nowych miejsc (rysunek 2.102).
6.
Aby dostosować krzywiznę segmentów w wierzchołku typu Bézier, zmień długość lub orientację stycznych kontrolnych (rysunek 2.103).
Rysunek 2.102. Aby dostosować położenie wierzchołków, posłuż się narzędziem Select and Move
Rysunek 2.103. Zmiana orientacji stycznych kontrolnych za pomocą narzędzia Select and Move
142
Łuki tworzy się poprzez zdefiniowanie wierzchołka początkowego i wierzchołka końcowego, a następnie wyznaczenie pomiędzy nimi kształtu krzywizny.
Aby utworzyć łuk: 1.
W panelu Create włącz przycisk Arc. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia łuku (rysunek 2.104).
2.
Upewnij się, że w rolecie Creation Method wybrana jest opcja End-End-Middle.
3.
W oknie widoku z góry umieść kursor w miejscu, gdzie ma się rozpocząć tworzenie łuku.
4.
Przeciągnij myszą od wierzchołka początkowego do wierzchołka końcowego. Pierwsze kliknięcie wyznacza wierzchołek początkowy; zwolnienie przycisku myszy wyznacza wierzchołek końcowy. Na razie łuk wygląda jak linia prosta (rysunek 2.105).
5.
Nie wykonując żadnych kliknięć, przesuń powoli kursor wzdłuż utworzonej linii w kierunku środka łuku.
6.
Następnie przesuń kursor na wybraną stronę linii. Łuk przylgnie do kursora myszy, a jego krzywizna będzie zależeć od wielkości odchylenia kursora (rysunek 2.106).
7.
Kliknij, aby zatwierdzić krzywiznę łuku.
Wskazówki
Aby utworzyć zamkniętą formę, przypominającą swym wyglądem odkrojony kawałek tortu, włącz funkcję Pie Slice w rolecie Parameters (rysunek 2.107).
Metoda tworzenia Center-End-End pozwala wyznaczyć łuk względem jego środka.
Rysunek 2.104. W rolecie łuku znajdują się parametry promienia oraz kąta rozwarcia
143
Rysunek 2.105. Wyznacz położenie wierzchołka końcowego
Rysunek 2.106. Kliknij, aby określić krzywiznę łuku
Rysunek 2.107. Włącz funkcję Pie Slice, aby utworzyć zamknięty kształt przypominający odkrojony kawałek tortu
144
Spirala jest jedynym kształtem, który posiada parametry tworzenia w trzech wymiarach. Zazwyczaj najłatwiej ją utworzyć w oknie widoku perspektywicznego.
Aby utworzyć spiralę: 1.
W panelu Create włącz przycisk Helix. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia spirali (rysunek 2.108).
2.
W oknie widoku perspektywicznego przeciągnij myszą, aby wyznaczyć podstawę. Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić pierwszy promień spirali (rysunek 2.109).
3.
Przesuń kursor w górę okna widokowego i kliknij, aby określić wysokość (rysunek 2.110).
4.
Przesuń kursor w górę lub w dół okna widokowego, po czym kliknij, aby zatwierdzić drugi promień.
5.
Dostosuj liczbę zwojów (Turns) oraz odchylenie odśrodkowe (Bias) spirali, nadając jej wygląd końcowy (rysunek 2.111).
Rysunek 2.108. W rolecie spirali znajdują się parametry dwóch promieni oraz parametr wysokości
Rysunek 2.109. Wyznacz pierwszy promień spirali
145
Rysunek 2.110. Wyznacz wysokość spirali
Rysunek 2.111. Spirala po dostosowaniu drugiego promienia, liczby zwojów oraz odchylenia odśrodkowego
146
Tekst w programach 3D najczęściej wykorzystuje się do modelowania trójwymiarowych logo.
Aby utworzyć tekst: 1.
W panelu Create włącz przycisk Text. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia tekstu (rysunek 2.112).
2.
Kliknij pośrodku okna widoku z przodu. Na ekranie pojawi się zdanie MAX Text (rysunek 2.113). Jest to domyślny tekst, który zastąpisz własnym tekstem.
3.
W polu tekstowym Text podświetl domyślną sentencję. Następnie wpisz własny tekst. Wpisany tekst zastąpi domyślny tekst, który znajduje się w scenie (rysunek 2.114).
4.
Dostosuj wielkość tekstu (Size). Tekst zmniejszy się lub powiększy o określony procent rozmiaru pierwotnego.
5.
Z listy czcionek wybierz czcionkę o odpowiednim kroju. Wygląd tekstu zmieni się w zależności od wybranej czcionki (rysunek 2.115).
6.
Jeżeli wpisany tekst zajmuje kilka wierszy, wybierz rodzaj wyrównania — do lewej, do środka, do prawej lub justowanie.
7.
Jeśli chcesz, by napis został pochylony lub podkreślony, użyj ikon kursywy I lub podkreślenia U.
8.
Dostosuj światło pomiędzy literami (Kerning). Jeżeli potrzebujesz więcej przestrzeni, kliknij klawisz Zoom Extents prawym dolnym rogu interfejsu programu.
9.
, znajdujący się w
Aby zwiększyć lub zmniejszyć odstęp pomiędzy wierszami tekstu, dostosuj parametr Leading.
Wskazówka
Aby wypełnić lub utworzyć trójwymiarowy tekst, zastosuj modyfikator Extrude (rysunek 2.116) (zobacz rozdział szósty, Modyfikowanie obiektów).
147
Rysunek 2.112. W rolecie teksu znajdują się parametry kontrolujące krój czcionek oraz formatowanie akapitów
Rysunek 2.113. Domyślny tekst, który pojawia się w oknie widokowym
Rysunek 2.114. Zmiana tekstu następuje w sposób natychmiastowy
Rysunek 2.115. Tekst po zmianie kroju czcionki
Rysunek 2.116. Przypisanie modyfikatora Extrude wypełnia tekst
148
Przekrój to płaszczyzna tnąca, która tworzy przekroje poprzeczne obiektów z jakimi się przecina.
Aby utworzyć przekrój: 1.
W oknie widoku perspektywicznego utwórz obiekt siatkowy, posługując się metodą numeryczną. Pozostaw wartości parametrów X, Y oraz Z równe 0.
2.
W menu Create uaktywnij podpanel Shapes. Następnie włącz przycisk Section. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia przekroju (rysunek 2.117).
3.
W oknie widoku z przodu narysuj płaszczyznę tnącą dowolnych rozmiarów. Kiedy płaszczyzna tnąca przetnie obiekt, na jego powierzchni pojawi się żółta linia wyznaczająca miejsce przecięcia (rysunek 2.118).
4.
W rolecie Section Parameters kliknij przycisk Create Shape. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Name Section Shape (rysunek 2.119).
5.
Jeżeli akceptujesz nazwę domyślną, wciśnij przycisk OK, w przeciwnym razie wpisz własną nazwę. Utworzony zostanie przekrój poprzeczny obiektu.
Wskazówka
Aby lepiej widzieć powstały przekrój poprzeczny, zaznacz, a następnie usuń lub ukryj obiekt, odnośnie którego tworzony był przekrój (rysunek 2.120).
Rysunek 2.117. Roleta przekroju z wybraną opcją Infinite w sekcji Selection Extent
149
Rysunek 2.118. Utworzona płaszczyzna przenika przez obiekt, wyznaczając na jego powierzchni żółtą linię cięcia
Rysunek 2.119. Okno dialogowe Name Section Shape, które pojawia się na ekranie po wciśnięciu przycisku Create Shape
150
Rysunek 2.120. Uzyskany przekrój poprzeczny
151
Tworzenie precyzyjne Jeżeli zależy ci na precyzyjnym tworzeniu i pozycjonowaniu obiektów, możesz dostosować do potrzeb bieżącego projektu zarówno jednostki miary, jak również odstępy pomiędzy liniami siatki konstrukcyjnej oraz przyciąganie kursora. Możesz także posłużyć się pomocniczymi siatkami konstrukcyjnymi (helper grid), wyznaczającymi alternatywne płaszczyzny tworzenia. W sytuacji, kiedy chciałbyś utworzyć obiekt wyrównany do powierzchni innego obiektu, możesz wykorzystać automatyczną siatką konstrukcyjną (AutoGrid). Właściwość ta pozwala umieścić na powierzchni wybranego obiektu tymczasową płaszczyznę konstrukcyjną, wyrównaną do zwrotu normalnej płaszczyzny elementarnej, znajdującej się w danej chwili pod kursorem myszy.
Aby utworzyć obiekt na automatycznej siatce konstrukcyjnej: 1.
W panelu Create wciśnij przycisk obiektu, który chcesz tworzyć.
2.
W rolecie Object Type włącz funkcję AutoGrid (rysunek 2.121).
3.
Przesuń kursor nad powierzchnię innego obiektu siatkowego. Następnie kliknij i przytrzymaj wciśnięty przycisk myszy, aby sprawdzić orientację siatki (rysunek 2.122).
4.
Jeżeli siatka wyrównana jest odpowiednio, przeciągnij myszą, aby utworzyć obiekt. Obiekt utworzony zostanie na wierzchu automatycznej siatki konstrukcyjnej (rysunek 2.123). Jeżeli pod kursorem nie będzie żadnego obiektu, tworzony obiekt wyrównany zostanie do głównej siatki konstrukcyjnej.
Jeżeli chcesz utworzyć obiekt na innej niż główna siatka konstrukcyjna, posłuż się pomocniczą siatką konstrukcyjną.
Aby utworzyć pomocniczą siatkę konstrukcyjną: 1.
W panelu Create kliknij ikonę
, aby otworzyć podpanel Helpers.
2.
W podpanelu Helpers włącz przycisk Grid. Poniżej wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia pomocniczej siatki konstrukcyjnej (rysunek 2.124).
152
Rysunek 2.121. Roleta Object Type z włączoną funkcją AutoGrid
Komentarz [PO11]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 2.122. Przytrzymaj wciśnięty przycisk myszy, aby sprawdzić orientację siatki
Rysunek 2.123. Przeciągnij myszą, aby utworzyć obiekt spoczywający na automatycznej siatce konstrukcyjnej
153
3.
W dowolnym oknie widokowym przeciągnij myszą, aby utworzyć siatkę konstrukcyjną (rysunek 2.125).
4.
Wybierz narzędzie Select and Rotate
5.
Dostosuj orientację siatki, pociągając za suwaki parametrów X, Y, Z znajdujące się na listwie informacyjnej.
6.
Kliknij prawym przyciskiem myszy pomocniczą siatkę konstrukcyjną i z wyświetlonego blokowego menu kontekstowego wybierz pozycję Activate Grid (rysunek 2.126).
z głównego paska narzędziowego.
Siatka pomocnicza zostanie uaktywniona. Jednocześnie główna siatka konstrukcyjna przestanie być aktywna, a widoczne do tej pory linie siatki konstrukcyjnej znikną. 7.
Utwórz kilka dowolnych obiektów. Obiekty pojawią się na płaszczyźnie konstrukcyjnej, zdefiniowanej przez siatkę pomocniczą (rysunek 2.127).
8.
Po zakończeniu tworzenia obiektów kliknij siatkę pomocniczą, aby ją wyselekcjonować. Następnie wywołaj blokowe menu kontekstowe i wybierz pozycję Activate Home Grid. Pomocnicza siatka konstrukcyjna stanie się nieaktywna. Jednocześnie uaktywni się główna siatka konstrukcyjna.
Wskazówki
Aby pomocnicze siatki konstrukcyjne mogły uaktywniać się automatycznie, wybierz Customize > Grid and Snap Settings i w zakładce User Grids włącz funkcję Activate grids when created.
Innym sposobem utworzenia siatki pomocniczej jest wciśnięcie klawisza Alt podczas tworzenia siatki automatycznej. Korzystaj z tej metody, jeżeli chcesz utworzyć siatkę pomocniczą wyrównaną do powierzchni obiektu.
154
Rysunek 2.124. W sekcji Display rolety siatki pomocniczej znajdują się opcje wyboru aktywnej płaszczyzny
Rysunek 2.125. Siatka pomocnicza XY Plane automatycznie wyrównuje się do głównej siatki konstrukcyjnej okna widokowego, w którym aktualnie pracujesz
155
Rysunek 2.126. Uaktywnij siatkę z poziomu blokowego menu kontekstowego
Rysunek 2.127. Obiekty utworzone na płaszczyźnie konstrukcyjnej zdefiniowanej przez siatkę pomocniczą
156
3ds max dokonuje domyślnie pomiarów przestrzeni posługując się ogólną jednostką miary, której wartość odpowiada jednemu calowi. Jednakże, modelując na przykład budynek lub autostradę, możesz preferować posługiwanie się właściwymi jednostkami miary, takimi jak stopy lub kilometry.
Aby zdefiniować jednostkę miary: 1.
Wybierz Customize > Units Setup. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Units Setup.
2.
Wybierz system miar: Metric, U.S. Standard, Custom lub Generic Units (rysunek 2.128).
3.
Kliknij przycisk OK.
Mając zdefiniowaną jednostkę miary, możesz zmienić odstępy pomiędzy liniami siatki konstrukcyjnej.
Aby zmienić odstępy pomiędzy liniami siatki konstrukcyjnej: 1.
Wybierz Customize > Grid and Snap Settings, po czym kliknij zakładkę Home Grid (rysunek 2.129).
2.
W polu Grid Spacing wpisz wielkość odstępu pomiędzy poszczególnymi liniami siatki konstrukcyjnej, odpowiadającą twojej jednostce miary. Odstępy pomiędzy liniami siatki dostosują się do jednostki miary (rysunek 2.130).
Rysunek 2.128. Zmiana jednostki miary na centymetry
157
Rysunek 2.129. Domyślny odstęp pomiędzy liniami siatki wynoszący 1 cal mierzony jest teraz w centymetrach
Rysunek 2.130. Zmień odstępy pomiędzy liniami siatki dopasowując je do jednostek miary
158
Jeżeli chcesz ręcznie utworzyć obiekt o ściśle określonych wymiarach, użyj przyciągania do siatki konstrukcyjnej.
Aby włączyć przyciąganie do siatki: 1.
Włącz przełącznik 3D Snap Toggle
2.
Utwórz dowolny obiekt metodą przeciągania.
, znajdujący się na listwie informacyjnej.
Podczas wyznaczania podstawy obiektu, kursor jest przyciągany do punktów przecięć linii siatki konstrukcyjnej, a na jego końcu widoczna jest niebieska ikona przyciągania (rysunek 2.131). Podczas wyznaczania wysokości obiektu, kursor przyciągany jest w przedziałach odpowiadających odstępom pomiędzy liniami siatki konstrukcyjnej. 3.
Po utworzeniu obiektu wyłącz przyciąganie, ponownie klikając przełącznik 3D Snap Toggle. Stany przełącznika 3D Snap Toggle mogą być również zmieniane za pomocą skrótu klawiaturowego S.
Oprócz przyciągania do siatki możesz zdefiniować także przyciąganie do innych celów. Właściwość ta okazuje się bardzo przydatna podczas dokładnego pozycjonowania obiektów.
Rysunek 2.131. Przyciąganie granic obiektu do linii siatki konstrukcyjnej w procesie tworzenia
159
Rozdział 3. Nawigacja i wyświetlanie Nawigacja w przestrzeni 3D jest niczym lot w przestworzach. Możesz robić beczki, pikować lub spoglądać w dół z lotu ptaka. Jeżeli kiedykolwiek próbowałeś swoich sił w grach 3D, to na pewno wiesz, jak bardzo pobudzające może być latanie. Aby stać się mistrzem przestworzy 3D, musisz koniecznie zebrać wszystkie swoje siły i nauczyć się obsługiwania odpowiednich narzędzi. Kiedy poznasz prawidła rządzące przestrzenią 3D, będziesz mógł teleportować się z miejsca na miejsce i oglądać obiekty z różnych perspektyw. Nauczysz się również skonfigurować swoją kabinę pilota oraz zmieniać rozdzielczość w oknie dowodzenia. Wtedy możesz złożyć papiery do szkoły pilotażu (rysunek 3.1).
Rysunek 3.1. Nawigowanie w przestrzeni 3D w dużym stopniu przypomina latanie
160
Układ współrzędnych W tym podrozdziale spróbujemy odkurzyć strony leżącego gdzieś w kącie podręcznika do geometrii i nadać zawartym tam informacjom nowy wymiar. W przestrzeni dwuwymiarowej para przecinających się linii zawsze wyznacza powierzchnię płaszczyzny. Aby określić położenie jakiegokolwiek punktu, leżącego na takiej płaszczyźnie, wystarczy wiedzieć, jaką odległość należy przebyć wzdłuż każdej z linii, począwszy od punktu ich przecięcia. Chcąc zdefiniować przestrzeń trójwymiarową, trzeba po prostu wprowadzić trzecią linię, która nie będzie leżeć na płaszczyźnie wyznaczonej przez dwie pierwsze linie. Aby zatem zlokalizować położenie punktu w przestrzeni 3D, należy dokonać pomiaru odległości wzdłuż trzech, a nie, jak poprzednio, wzdłuż dwóch linii. Komentarz [PO12]: ... planimetrii ...
W geometrii planarnej linie definiujące przestrzeń określa się mianem osi X oraz osi Y. Punkt, w którym linie te przecinają się ze sobą, nazywany jest środkiem układu współrzędnych (origin). Współrzędne środka układu współrzędnych wynoszą (0,0) (rysunek 3.2).
Komentarz [PO13]: ... geometrii przestrzennej, stereometrii ...
W geometrii trójwymiarowej trzecia linia nazywana jest osią Z. Przebiega ona prostopadle do osi X i Y, przecinając je w początku układu współrzędnych. Współrzędne początku układu współrzędnych w przestrzeni trójwymiarowej wynoszą (0,0,0) (rysunek 3.3). Kiedy osiom X, Y, Z narzuci się pewne stałe położenie i orientację w przestrzeni, będą one wyznaczać bezwzględny system odniesień, zwany globalnym układem współrzędnych (world coordinate system). System ten rejestruje położenie wszystkich obiektów w przestrzeni globalnej (world space) (rysunek 3.4).
Komentarz [PO14]: ... płaskie ...
Rysunek 3.2. Współrzędne planarne wyznaczają przestrzeń na podstawie dwóch prostopadłych osi przecinających się w środku układu współrzędnych
161
Komentarz [PO15]: ... płaskiego ...
Rysunek 3.3. Dodanie trzeciej osi do planarnego układu współrzędnych pozwala mierzyć głębię
Rysunek 3.4. Globalny układ współrzędnych definiuje przestrzeń globalną, wykorzystując narzucony system odniesień
162
Kiedy osie układu współrzędnych powiąże się z obiektem zamiast z przestrzenią, wyznaczą one lokalny układ współrzędnych (local coordinate system). Ten względny system odniesień rejestruje zmiany w przestrzeni lokalnej (local space), dotyczące pojedynczych obiektów podczas przemieszczania, obracania lub skalowania (rysunek 3.5).
Perspektywa Osie globalnego układu współrzędnych wyznaczają trzy płaszczyzny: płaszczyznę XY, płaszczyznę YZ oraz płaszczyznę ZX. Kiedy płaszczyzny te zostaną podzielone liniami w regularnych odstępach, utworzą one trzy prostopadłe siatki konstrukcyjne, przecinające się w początku układu współrzędnych. Zestaw trzech przecinających się ze sobą siatek konstrukcyjnych składa się na główną siatkę konstrukcyjną. Niemniej, 3ds max wyświetla w oknach widokowych tylko jedną część głównej siatki konstrukcyjnej; siatkę, która stanowi płaszczyznę konstrukcyjną dla danego okna (rysunek 3.6). W celu ułatwienia oglądania przestrzeni 3D i nawigowania w niej, 3ds max wyposażony został w sześć predefiniowanych widoków usytuowanych prostopadle do głównej siatki konstrukcyjnej z sześciu różnych kierunków: od przodu (Front), od tyłu (Back), od strony lewej (Left), od strony prawej (Right), od góry (Top), od dołu (Bottom). Wszystkie wyżej wymienione widoki nazywa się widokami ortogonalnymi (orthogonal views), gdyż skierowane są one prostopadle do odpowiednich płaszczyzn głównej siatki konstrukcyjnej (rysunek 3.7). Widoki te to także rodzaj widoków aksonometrycznych (axonometric view), ponieważ zawsze przedstawiają scenę w rzucie równoległym. Jeżeli obrócisz widok ortogonalny stanie się on widokiem użytkownika (user view). Widok użytkownika to aksonometryczny widok zdefiniowany przez użytkownika, który pokazuje scenę z dowolnego kierunku, innego jednak niż sześć predefiniowanych kierunków zarezerwowanych dla widoków ortogonalnych.
163
Rysunek 3.5. Lokalny układ współrzędnych definiuje przestrzeń obiektu, wykorzystując względny system odniesień
Rysunek 3.6. Główna siatka konstrukcyjna jest zbudowana z trzech siatek konstrukcyjnych, położonych w płaszczyznach XY, YZ oraz ZX globalnego układu współrzędnych
164
Rysunek 3.7. Widoki ortogonalne pokazują scenę z sześciu predefiniowanych kierunków, co ułatwia orientację w przestrzeni 3D
165
Ponieważ system rzutowania równoległego przerysowuje obiekty, nie uwzględniając skrótów perspektywicznych, obiekty w widokach ortogonalnych i widokach użytkownika zawsze mają prawdziwe wymiary, bez względu na to, jak daleko znajdują się one od obserwatora. Dodatkowo linie równoległe zachowują równoległość, obojętnie jaka jest długość ich rzutowania w przestrzeni (rysunek 3.8). Inaczej dzieje się w przypadku widoków takich jak perspektywiczny (Perspective), z kamery (Camera), ze źródła światła (Light) posługują się rzutowaniem perspektywicznym (perspective projection). Obiekty w widoku perspektywicznym wydają się maleć, w miarę oddalania się od obserwatora, a linie równoległe zbiegają się do jednego punktu wraz ze wzrostem odległości (rysunek 3.9).
166
Rysunek 3.8. W widokach aksonometrycznych obydwa sześciany zachowują prawdziwe rozmiary. Linie równoległe zachowują równoległość bez względu na długość rzutowania w przestrzeni
167
Rysunek 3.9. Te same sześciany w widoku perspektywicznym wydają się maleć w miarę oddalania się. Wraz ze wzrostem odległości zbiegają się także linie równoległe
168
Okna widokowe Aby móc określić swoje położenie w przestrzeni 3D, musisz patrzeć na scenę z trzech kierunków. 3ds max umożliwia oglądanie sceny z jednego, dwóch, trzech, a nawet czterech kierunków jednocześnie. Staje się tak w wyniku przypisania do poszczególnych okien widokowych odpowiedniego widoku (rysunek 3.10). Chcąc widzieć szczegóły zawarte w scenie, możesz powiększyć bieżące okno widokowe tak, aby wypełniło cały obszar roboczy. Jeżeli chcesz, możesz także zmienić układ oraz proporcje okien widokowych. Do elementów, które są wspólne dla wszystkich okien widokowych, zaliczyć należy siatkę konstrukcyjną ułatwiającą nawigację, etykietę okna widokowego, ikonę globalnego układu współrzędnych pomagającą określić orientację, ramkę ograniczającą widok oraz tło znajdujące się w tyle sceny (rysunek 3.11.). Możesz wpływać na wymienione wyżej elementy poprzez włączanie i wyłączanie ich wyświetlania lub zmianę ich koloru.
Rysunek 3.10. Okna widokowe mogą pokazywać widok na scenę nawet z czterech kierunków jednocześnie
169
Rysunek 3.11. Elementy okien widokowych mogą być dostosowywane do potrzeb użytkownika
170
Jeżeli chcesz zmienić jakiekolwiek ustawienia w oknie widokowym, musisz najpierw uaktywnić okno. Uaktywnienie okna widokowego informuje program nie tylko o zmianie okna widokowego, ale także wytycza relacje przestrzenne dla tworzenia, manipulowania i renderowania obiektów. Z tego też powodu (i z kilku innych) tylko jedno okno widokowe może być jednocześnie aktywne.
Aby uaktywnić okno widokowe: ♦
Kliknij prawym przyciskiem myszy wewnątrz nieaktywnego okna widokowego, które otacza czarna obwódka (rysunek 3.12). Okno uaktywni się, a obwódka okna widokowego zmieni kolor na żółty (rysunek 3.13).
Wskazówka
Kliknięcie lewym przyciskiem myszy także uaktywnia okno widokowe, ale może spowodować przypadkowe zaznaczenie obiektów lub usunięcie zaznaczenia. Z tego powodu dobrze jest wyrobić w sobie zwyczaj uaktywniania okien widokowych poprzez klikanie prawym przyciskiem myszy.
Aby zmienić widok: 1.
Kliknij prawym przyciskiem myszy etykietę okna widokowego.
2.
Wybierz Views > [nazwa okna widokowego].
Na ekranie wyświetli się menu okna widokowego.
Widok ulegnie zmianie.
Wskazówki
Aby cofnąć zmianę widoku, wciśnij Shift+Z. Aby ponowić zmianę widoku, wciśnij Shift+A.
Dla wygody użytkowania, większość poleceń odnoszących się do zmiany widoku posiada skróty klawiaturowe. Zobacz tabela 3.1.
171
Rysunek 3.12. Nieaktywne okno widokowe otoczone jest czarną obwódką
Rysunek 3.13. Kiedy okno widokowe jest aktywne, obwódka zmienia kolor na żółty Tabela 3.1. Skróty klawiaturowe do zmian widoków Klawisz
Widok
F
widok od przodu (Front)
K
widok od tyłu (Back)
R
widok od strony prawej (Right)
172
L
widok od strony lewej (Left)
T
widok od góry (Top)
B
widok od dołu (Bottom)
P
widok perspektywiczny (Perspective)
U
widok użytkownika (User)
C
widok z kamery (Camera)
$
widok ze źródła światła (Light)
G
wyświetl siatkę konstrukcyjną (Show Grid)
W
pomniejsz/powiększ okno widokowe (Minimalize/Maximalize view)
D
wyłącz/włącz widok (Disable/Enable View)
Shift+Z
cofnij zmianę widoku w oknie widokowym
Shift+A
ponów zmianę widoku w oknie widokowym
173
Aby zmienić układ okien widokowych: 1.
Kliknij prawym przyciskiem myszy etykietę okna widokowego, po czym wybierz pozycję Configure (rysunek 3.14).
2.
W oknie dialogowym Viewport Configuration kliknij zakładkę Layout. Wyświetli się panel Layout (rysunek 3.15).
3.
Wybierz układ okien widokowych widoczny w górnej części panelu. W dolnej części zakładki zostanie wyświetlony podgląd wybranego układu okien widokowych.
4.
Kliknij okno podglądu, aby przypisać widok do okna widokowego (rysunek 3.16).
5.
Kliknij na przycisk OK. Na ekranie zostanie wyświetlony nowy układ okien widokowych (rysunek 3.17).
Rysunek 3.14. Aby wejść do okna dialogowego Viewport Configuration, rozwiń menu okna widokowego
174
Rysunek 3.15. W zakładce Layout okna dialogowego Viewport Configuration znajduje się czternaście predefiniowanych układów do konfigurowania okien widokowych
175
Rysunek 3.16. Kliknij okno podglądu, aby otworzyć menu, z którego wybierzesz widok odnośnie wybranego okna widokowego
Rysunek 3.17. Na ekranie pojawi się nowy układ okien widokowych
176
Aby zmienić proporcje okien widokowych: 1.
Umieść kursor w miejscu stykania się narożników czterech okien widokowych lub pomiędzy dwoma oknami widokowymi.
2.
Uchwyć i przeciągnij ramkę ograniczającą okna widokowe, aby określić nowe proporcje okien. Okna widokowe dopasują się do nowych proporcji (rysunek 3.18).
Przełącznik Min/Max Toggle, znajdujący się w prawym dolnym rogu interfejsu programu, przełącza układ okien widokowych pomiędzy układem bieżącym a pojedynczym oknem, które wypełnia całą przestrzeń roboczą. Korzystaj z tego przełącznika za każdym razem, kiedy zajdzie potrzeba spojrzenia na scenę w większej skali.
Aby powiększyć okno widokowe: ♦
Kliknij przełącznik Min/Max Toggle
.
Aktywne okno widokowe powiększy się, wypełniając całą przestrzeń roboczą (rysunek 3.19). Jeżeli okno widokowe jest powiększone, kliknięcie przełącznika Min/Max Toggle przywraca poprzedni układ okien widokowych.
Aby pomniejszyć okno widokowe: ♦
Kliknij przełącznik Min/Max Toggle
.
Układ okien widokowych powróci do stanu bieżącego (rysunek 3.20).
Wskazówka
Aby powiększyć lub pomniejszyć okno widokowe za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij klawisz W.
177
Rysunek 3.18. Przeciągnięcie ramki ograniczającej okna widokowe wyznacza nowe proporcje okien
178
Rysunek 3.19. Kliknij przycisk Min/Max Toggle, aby okno widokowe wypełniło całą przestrzeń roboczą
179
Rysunek 3.20. Ponowne kliknięcie przełącznika Min/Max Toggle przywraca poprzedni układ okien widokowych
180
Aby ukryć i wyświetlić siatkę konstrukcyjną: 1.
Kliknij prawym przyciskiem myszy etykietę okna widokowego i wyłącz funkcję Show Grid (rysunek 3.21). Siatka konstrukcyjna zostanie ukryta (rysunek 3.22).
2.
Aby ponownie wyświetlić siatkę konstrukcyjną, powtórz czynność z punktu 1.
Wskazówki
Aby ukryć lub wyświetlić siatkę konstrukcyjną za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij klawisz G.
Jeżeli wciśnięcie klawisza G nie przynosi spodziewanych rezultatów, upewnij się, że program korzysta ze skrótów klawiaturowych zapisanych w pliku DefaultUI.kbd. W tym celu wybierz Customize > Customize User Interface, po czym przejdź do zakładki Keyboard. Następnie kliknij przycisk Load i załaduj skróty klawiaturowe zapisane w pliku DefaultUI.kbd.
Aby ukryć lub wyświetlić ikonę globalnego układu współrzędnych: 1.
Wybierz Customize > Preferences.
2.
W oknie dialogowym Preference Settings kliknij zakładkę Viewports.
3.
W sekcji Viewports Parameters wyłącz funkcję Display World Axis (rysunek 3.23).
4.
Zamknij okno dialogowe. Ikona globalnego układu współrzędnych zniknie (rysunek 3.24).
Wskazówka
Aby ponownie wyświetlić ikonę globalnego układu współrzędnych, otwórz okno dialogowe Preference Settings i włącz funkcję Display World Axis.
181
Rysunek 3.21. Ukrywanie siatki konstrukcyjnej
Rysunek 3.22. Okno widokowe z ukrytą siatką konstrukcyjną
182
Rysunek 3.23. Aby ukryć ikonę globalnego układu współrzędnych, wyłącz funkcję Display World Axis w oknie dialogowym Preference Settings
Rysunek 3.24. Ikona globalnego układu współrzędnych nie będzie wyświetlana w żadnym oknie widokowym
183
Aby dostosować kolory okien widokowych: 1.
Wybierz Customize > Customize User Interface. Na ekranie wyświetli się okno dialogowe Customize User Interface.
2.
Kliknij zakładkę Colors.
3.
W menu rozwijalnym Elements wybierz pozycję Viewports.
4.
Na przewijanej liście znajdującej się poniżej zaznacz nazwę elementu okna widokowego, który chcesz zmienić (rysunek 3.25).
5.
Kliknij próbkę koloru znajdującą się po prawej stronie (rysunek 3.26). Na ekranie pojawi się okno dialogowe Color Selector (rysunek 3.27).
6.
Kliknij paletę kolorów, aby dobrać barwę (Hue). Następnie dostosuj jasność za pomocą suwaka Whiteness. Jeżeli wolisz, możesz także skorzystać z palety RGB lub HSV.
7.
Na przewijanej liście zaznacz następny element, który chciałbyś zmienić. Nie musisz w tym celu zamykać okna dialogowego Color Selector.
8.
Kliknij przycisk Apply Colors Now, aby zobaczyć dokonane zmiany. Jeżeli wybrane kolory nie wyglądają najlepiej, kliknij przycisk Reset, znajdujący się pod spodem, i ustaw nowe kolory (rysunek 3.28).
9.
Powtórz czynności opisane w punktach 6 – 8, dopóki nie zmienisz wszystkich żądanych kolorów.
10. Zamknij okna dialogowe Color Selector oraz Customize User Interface.
Wskazówka
Aby zmienić kolor lub natężenie koloru siatki konstrukcyjnej, wybierz pozycję Grids z menu rozwijalnego Elements i powtórz czynności opisane powyżej.
184
Rysunek 3.25. Aby zmienić kolor tła okien widokowych, zaznacz pozycję Viewport Background
Rysunek 3.26. Kliknij próbkę koloru, aby wywołać okno dialogowe Color Selector
Rysunek 3.27. Za pomocą suwaków Hue, Blackness i Whiteness dobierz kolor
185
Rysunek 3.28. Kiedy klikniesz na przycisk Apply Colors Now, kolory w oknach widokowych ulegną zmianie
186
Aby umieścić obraz w tle okna widokowego: 1.
Uaktywnij okno widokowe, w którym chcesz umieścić obraz tła.
2.
Wybierz Views > Viewport Background. lub Wciśnij Alt+B.
3.
W oknie dialogowym Viewport Background kliknij przycisk Files (rysunek 3.29).
4.
W oknie dialogowym Select Bacground Image odszukaj obraz, który chcesz umieścić w tle.
5.
Zaznacz nazwę pliku i wciśnij przycisk Open.
6.
W oknie dialogowym Viewport Background włącz funkcję Display Background.
7.
W sekcji Aspect Ratio określ, czy obraz ma być dopasowany do rozmiarów okna widokowego (Match Viewport), rozmiarów określonych w oknie dialogowym Render Scene (Match Rendering Output), czy ma zachować pierwotne wymiary (Match Bitmap) (rysunek 3.30).
8.
Kliknij przycisk OK. Obraz pojawi się w tle okna widokowego (rysunek 3.31).
Wskazówki
Aby ukryć lub wyświetlić obraz tła, kliknij prawym przyciskiem myszy etykietę okna widokowego, w którym obraz jest wyświetlany, i włącz lub wyłącz funkcję Show Background(rysunek 3.32).
Obrazu tła okna widokowego nie można renderować, chyba że stanowi mapę środowiska. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale piętnastym, Renderowanie.
Rysunek 3.29. Kliknij przycisk Files, aby wywołać okno dialogowe Select Bacground Image
187
Rysunek 3.30. Powyższe opcje decydują o proporcjach obrazu w tle
Rysunek 3.31. Obraz wyświetlany w tle okna widokowego. Zauważ, że siatka konstrukcyjna jest ukryta
188
Rysunek 3.32. Aby ukryć lub wyświetlić obraz tła, wykorzystaj menu okna widokowego
189
Tryby wyświetlania Aby dostosować wyświetlanie w oknach widokowych do potrzeb aktualnie wykonywanej pracy, obiekty mogą być renderowane w różnych trybach. Tryby wyświetlania w podwyższonej rozdzielczości okazują się niezwykle pomocne podczas przypisywania materiałów, gdyż dostarczają znacznie więcej informacji na temat koloru oraz oświetlenia. Z kolei tryby wyświetlania w niskiej rozdzielczości są przydatne podczas modelowania oraz animowania, ponieważ dokładnie ukazują struktury obiektów i szybciej odświeżają obraz podczas odtwarzania. W 3ds max możesz kontrolować wyświetlanie obiektów indywidualnie lub dla całego okna widokowego. W niniejszym podrozdziale poruszymy jedynie kwestię zmiany trybu wyświetlania całych okien widokowych. Kontrolowanie trybu wyświetlania pojedynczych obiektów opisane zostanie w rozdziale czwartym, Selekcjonowanie i wyświetlanie obiektów. ♦
Tryb wyświetlania ActiveShade zapewnia wyświetlanie obrazu w najwyższej rozdzielczości. Tryb ten interaktywnie dostosowuje wyświetlany obraz do zmian oświetlenia i właściwości materiałów. Jest także w stanie pokazywać kolory i tekstury na powierzchni obiektów (rysunek 3.33).
♦
Tryb wyświetlania Smooth zapewnia drugą co do jakości rozdzielczość obrazu. Tryb ten jest w stanie pokazywać tekstury oraz cieniowanie obiektów, jednak nie pokazuje rzucanych cieni (rysunek 3.34).
♦
Tryb wyświetlania Facets gwarantuje przeciętną jakość rozdzielczości obrazu. Tryb ten nie uwzględnia wygładzenia, w związku z tym rozkład światła na powierzchniach elementarnych obiektu siatkowego sprawia, że przypominają one ścianki diamentu (rysunek 3.35).
♦
Tryb wyświetlania Wireframe wyświetla obraz w niskiej rozdzielczości. Tryb ten pomija informacje o płaszczyznach elementarnych, wyświetlając jedynie ich krawędzie (rysunek 3.36).
♦
Tryb wyświetlania typu Bounding-box wyświetla obraz w najniższej rozdzielczości. Tryb ten wyświetla obiekty w postaci obejmy, tj. prostopadłościanu, którego wymiary są tak dostosowane, aby dokładnie obejmowały obiekt właściwy (rysunek 3.37).
190
Rysunek 3.33. Obiekt wyświetlany w trybie ActiveShade
Rysunek 3.34. Obiekt wyświetlany w trybie Smooth
Rysunek 3.35. Obiekt wyświetlany w trybie Facets
191
Rysunek 3.36. Obiekt wyświetlany w trybie Wireframe
Rysunek 3.37. Obiekt wyświetlany w trybie Bounding-box
192
Aby zmienić tryb wyświetlania w oknie widokowym: 1.
Kliknij prawym przyciskiem myszy etykietę okna widokowego.
2.
Z górnej części wyświetlonego menu wybierz właściwy tryb (rysunek 3.38). Wygląd obiektów w oknie widokowym zostanie dostosowany do nowego trybu wyświetlania (rysunek 3.39).
Wskazówki
Jeżeli chcesz przełączać się pomiędzy trybami wyświetlania za pomocą skrótów klawiaturowych, wybierz Customize > Customize User Interface > Keyboard. Szukaj pozycji Wireframe lub Shade Selected Toggle.
Aby odświeżyć interfejs programu, wciśnij klawisz 1 w nienumerycznej części klawiatury.
3ds max domyślnie redukuje automatycznie rozdzielczość wyświetlania w oknach widokowych, kiedy prędkość odtwarzania przekracza możliwości odświeżania twojego systemu. Jeżeli jednak chcesz zachować wysoką rozdzielczość, bez względu na to, jak bardzo obniża ona prędkość odtwarzania, kliknij przełącznik Degradation Override , znajdujący się w listwie informacyjnej, zmieniając go na .
Rysunek 3.38. Wybór trybu Wireframe z menu okna widokowego
193
Rysunek 3.39. Tryb wyświetlania w oknie zmieni się na szkieletowy
194
Pomimo iż tryb ActiveShade ulokowany jest w podmenu Views i spełnia rolę widoku, należy traktować go raczej jako tryb wyświetlania wysokiej rozdzielczości. Jako taki wymaga on nieco więcej czasu na wyrenderowanie obrazu niż zwykłe odświeżanie sceny.
Aby zmienić widok na ActiveShade: 1.
Kliknij prawym przyciskiem myszy etykietę okna widokowego i wskaż pozycję Views.
2.
Wybierz pozycję ActiveShade (rysunek 3.40).
Na ekranie wyświetli się podmenu Views.
Tryb wyświetlania w oknie widokowym zmieni się na AciveShade (rysunek 3.41).
Aby wyświetlić pasek narzędziowy dla widoku ActiveShade: 1.
Kliknij prawym przyciskiem myszy wewnątrz okna widokowego ActiveShade.
2.
Z menu blokowego Tools wybierz pozycję Toggle Toolbar (rysunek 3.42). W oknie widokowym wyświetli się pasek narzędziowy ActiveShade (rysunek 3.43).
3.
Powtórz kroki opisane w punktach 1. i 2., aby ukryć pasek narzędziowy.
Aby zamknąć widok ActiveShade: 1.
Kliknij prawym przyciskiem myszy w oknie widokowym.
2.
Z menu blokowego View wybierz pozycję Close.
Wskazówka
W oknie widoku ActiveShade klawisze nawigacji nie funkcjonują. Możesz natomiast posługiwać się następującymi skrótami klawiaturowymi: Ctrl+lewy przycisk myszy — powiększenie Ctrl+prawy przycisk myszy — pomniejszenie Komentarz [PO16]: Rolka w myszy?
Ctrl+kółko — powiększanie i pomniejszanie Alt+prawy przycisk myszy — kroplomierz.
195
Rysunek 3.40. Z podmenu Views wybierz pozycję ActiveShade
Rysunek 3.41. Okno widokowe po zmianie trybu wyświetlania na ActiveShade
196
Rysunek 3.42. Z menu blokowego Tools wybierz pozycję Toggle Toolbar
Rysunek 3.43. W pasku narzędziowym ActiveShade znajdują się ikony do zapisywania i klonowania obrazu z okna widokowego oraz do przeglądania kanałów koloru
197
Nawigacja Klawisze nawigacji umożliwiają rozglądanie się w scenie poprzez manipulowanie oknami widokowymi. Klawisze te występują w trzech zestawach. Każdy z tych zestawów wyświetlany jest automatycznie, dopasowując się do widoku w aktywnym oknie widokowym. ♦
Zestaw klawiszy Viewport Nawigation Controls umożliwia poruszanie się w oknach z widokiem aksonometrycznym, uwzględniając widok od przodu (Front), od tyłu (Back), od strony lewej (Left), od strony prawej (Right), od góry (Top), od dołu (Bottom) oraz widok użytkownika (User View) (rysunek 3.44). Po przełączeniu się do okna z widokiem perspektywicznym uaktywnia się zestaw Viewport Window Controls niemniej, klawisze nawigacji nie ulegają zmianie, z wyjątkiem Region Zoom, który jest zastępowany przez Fieldof-View (rysunek 3.45).
♦
Zestaw klawiszy Camera Viewport Controls umożliwia manipulowanie kamerami i poruszanie się w oknach z widokiem z kamery. Zestaw ten podobny jest do zestawu wykorzystywanego przy manipulowaniu widokami perspektywicznymi (rysunek 3.46).
♦
Zestaw klawiszy Light Viewport Controls służy do manipulowania źródłami światła stożkowego i kierunkowego, a także umożliwia nawigację w oknach widokowych z widokiem z powyższych źródeł światła. Zestaw ten podobny jest do zestawu wykorzystywanego przy manipulowaniu widokami z kamery (rysunek 3.47).
Rysunek 3.44. Zestaw klawiszy Viewport Navigation Controls służy do poruszania się w oknach z widokiem aksonometrycznym
Rysunek 3.45. Zestaw klawiszy Viewport Window Controls służy do poruszania się w oknach z widokiem perspektywicznym
198
Rysunek 3.46. Zestaw klawiszy Camera Viewport Controls służy do manipulowania kamerami i poruszania się w oknach z widokiem z kamery
Rysunek 3.47. Zestaw klawiszy Light Viewport Controls służy do manipulowania źródłami światła stożkowego lub kierunkowego i poruszania się w ich oknach widokowych
199
Tabela 3.2 przedstawia podstawowe funkcje poszczególnych klawiszy nawigacji (więcej informacji na temat klawiszy nawigacji w oknach z widokiem z kamery i z widokiem ze źródła światła znajdziesz w rozdziale dwunastym, Kamery oraz w rozdziale jedenastym, Światła). Tabela 3.2. Klawisze nawigacji i skróty klawiaturowe Klawisz
Skrót klawiaturowy
Nazwa
Opis
Z
Zoom
Powiększa lub pomniejsza widok w aktywnym oknie widokowym.
nieprzypisany
Zoom All
Powiększa lub pomniejsza widok we wszystkich oknach widokowych.
Alt+Ctrl+Z
Zoom Extents
Powiększa (lub pomniejsza) widok na scenę do granic okna widokowego.
E
Zoom Extents Selected
Powiększa (lub pomniejsza) widok na wyselekcjonowane obiekty do granic okna widokowego.
Shift+Ctrl+Z
Zoom Extents All
Powiększa (lub pomniejsza) do granic widok na scenę we wszystkich oknach widokowych.
Nieprzypisany
Zoom Extents All Selected
Powiększa (lub pomniejsza) do granic widok na wyselekcjonowane obiekty we wszystkich oknach widokowych.
Ctrl+W
Region Zoom
Powiększa wyznaczony obszar do rozmiaru okna widokowego.
nieprzypisany
Field of View
Zmienia kąt widzenia w oknach z widokiem perspektywicznym.
Ctrl+P
Pan
Przesuwa widok równolegle do płaszczyzny okna widokowego.
V, Ctrl+R
Arc Rotate
Obraca widok względem bieżącego środka obrotu.
Arc Rotate Selected
Obraca widok względem wyselekcjonowanego obiektu.
Arc Rotate SubObject
Obraca widok względem komponentu wyselekcjonowanego na poziomie struktury obiektu.
Min/Max Toggle
Powiększa na cały ekran aktywne okno widokowe lub przywraca bieżący układ okien widokowych.
W
[
Powiększa widok względem pozycji kursora.
200
]
Pomniejsza widok względem pozycji kursora.
Shift+„+” z klawiatury numerycznej
Powiększa widok 2×
Shift+„-” z klawiatury numerycznej
Pomniejsza widok 2×
201
Przesuwanie widoków Przesunięcie widoku pozwala zobaczyć zawartość sceny, znajdującą się poza ramką ograniczającą bieżące okno widokowe. Dokonuje się tego poprzez przemieszczenie widoku na scenę, równolegle do płaszczyzny okna widokowego (płaszczyzny ekranu).
Aby przesunąć widok: 1.
Kliknij klawisz Pan
.
2.
Przeciągnij myszą kursor w kształcie rączki wzdłuż okna widokowego. Widok przesunie się prostopadle do płaszczyzny okna widokowego (rysunek 3.48).
Wskazówki
Wciśnięcie klawisza Ctrl przyspiesza przesuwanie widoku. Z kolei wciśnięcie klawisza Alt — spowalnia.
Jeżeli posiadasz mysz IntelliMouse, możesz w trybie przesuwania powiększać lub pomniejszać widok za pomocą kółeczka.
Wciśnięcie klawisza Alt w trybie Pan umożliwia czasowe przełączenie się do trybu Arc Rotate.
Aby uaktywnić tryb przesuwania za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij Ctrl+P.
Komentarz [PO17]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 3.48. Przeciągnięcie kursorem w kształcie rączki przesuwa scenę
202
Powiększanie i pomniejszanie widoków Powiększanie przybliża, a z kolei pomniejszanie oddala okno widokowe od sceny, umożliwiając oglądanie zarówno szczegółów, jak i ogólnego układu sceny. Widoki ortogonalne, jak na przykład widok od przodu, są domyślnie powiększane lub pomniejszane względem pozycji kursora. Natomiast widoki perspektywiczne — względem środka widoku.
Aby powiększyć lub pomniejszyć widok: 1.
Kliknij klawisz Zoom
.
Bieżący kursor zmieni się w lupę. 2.
Powoli przeciągnij myszą w górę lub w dół okna widokowego. Przeciągając myszą w górę powiększasz widok (rysunek 3.49), przeciągając w dół pomniejszasz go (rysunek 3.50).
Wskazówki
Aby cofnąć powiększenie, wybierz Views > Undo View Change lub wciśnij Shift+Z. Aby ponowić powiększenie, wybierz Views > Redo View Change lub wciśnij Shift+A.
Wciśnięcie klawisza Ctrl przyspiesza powiększanie. Z kolei wciśnięcie klawisza Alt — spowalnia.
Aby uaktywnić tryb powiększania za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij Z.
Rysunek 3.49. Przeciągnięcie myszą w górę okna widokowego powiększa widok
203
Rysunek 3.50. Przeciągnięcie myszą w dół okna widokowego pomniejsza widok
204
Klawisz Zoom All powiększa lub pomniejsza widok na scenę, we wszystkich oknach widokowych jednocześnie.
Aby powiększyć lub pomniejszyć widok we wszystkich oknach: 1.
Kliknij klawisz Zoom All
.
Bieżący kursor zmieni się w kursor Zoom All. 2.
Przeciągnij w górę lub w dół dowolnego okna widokowego. Widoki we wszystkich oknach widokowych powiększą się lub pomniejszą (rysunek 3.51).
Wskazówki
Aby powiększyć lub pomniejszyć widok w oknie widokowym względem bieżącej pozycji kursora, posługując się klawiaturą, wciśnij klawisz nawiasu kwadratowego [ lub ]. Jeżeli posługujesz się myszą wyposażoną w kółko przewijania, jak na przykład IntelliMouse, możesz powiększać lub pomniejszać widok za pomocą kółka.
Aby wymusić powiększanie lub pomniejszanie widoków ortogonalnych względem środka widoku, wybierz Customize > Preferences > Viewports i w sekcji Mouse Control wyłącz funkcję Zoom About Mouse Point (Orthographic).
Klawisz Zoom Extents powiększa lub pomniejsza widok na wszystkie obiekty znajdujące się w scenie, do granic aktywnego okna widokowego. Korzystaj z tej możliwości, kiedy chcesz rzucić okiem na całą scenę.
Aby powiększyć lub pomniejszyć widok do granic: 1.
Uaktywnij okno widokowe, w którym znajduje się przesunięty widok (rysunek 3.52).
2.
Kliknij klawisz Zoom Extents
.
Widok dopasuje się do rozmiarów okna widokowego (rysunek 3.53).
Wskazówki
Aby powiększyć lub pomniejszyć widok na wszystkie obiekty znajdujące się w scenie do granic aktywnego okna widokowego, używając skrótu klawiaturowego, wciśnij Ctrl+Alt+Z.
Chcąc pominąć podczas powiększania do granic aktualnie zaznaczony obiekt, jak na przykład jakieś odległe źródło światła, wyłącz funkcję Ignore Extents, znajdującą się w panelu bocznym Display.
205
Rysunek 3.51. Klawisz Zoom All powiększa lub pomniejsza widok we wszystkich oknach widokowych jednocześnie
Rysunek 3.52. Na powyższym ujęciu obiekty znajdujące się w scenie nie mieszczą się w oknie widokowym
206
Rysunek 3.53. Klawisz Zoom Extents dopasowuje scenę do rozmiarów okna widokowego
207
Klawisz Zoom Extents Selected powiększa lub pomniejsza widok na wszystkie aktualnie wyselekcjonowane obiekty znajdujące się w scenie, do granic aktywnego okna widokowego. Używaj go, aby koncentrować się tylko na opracowywanych elementach.
Aby powiększyć lub pomniejszyć do granic widok na wyselekcjonowane obiekty: 1.
Wyselekcjonuj jeden lub większą liczbę obiektów, klikając je za pomocą narzędzia Select Object (rysunek 3.54).
2.
Kliknij klawisz Zoom Extents Selected
, znajdujący się w menu ikonowym Zoom Extents.
Wyselekcjonowany obiekt wypełni widok w oknie widokowym (rysunek 3.55).
Wskazówka
Aby powiększyć lub pomniejszyć do granic okna widok na wyselekcjonowane obiekty za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij E.
Klawisz Zoom Extents All powiększa lub pomniejsza widok na wszystkie obiekty znajdujące się w scenie, do granic wszystkich okien widokowych jednocześnie. Korzystaj z tej możliwości, aby uporządkować widoki.
Aby powiększyć lub pomniejszyć do granic widoki we wszystkich oknach widokowych: ♦
Kliknij klawisz Zoom Extents All
.
Widok na obiekty w scenie wypełni wszystkie okna widokowe jednocześnie (rysunek 3.56).
Wskazówki
Aby wyśrodkować widok na scenę względem pozycji kursora, wciśnij I.
Aby powiększyć lub pomniejszyć widok na wszystkie obiekty znajdujące się w scenie do granic wszystkich okien widokowych jednocześnie, wciśnij Ctrl+Shift+Z.
208
Rysunek 3.54. Wyselekcjonuj obiekt, który chcesz powiększyć do granic okna widokowego
Rysunek 3.55. Po wyselekcjonowaniu jednego lub większej liczby obiektów, kliknij klawisz Zoom Extents Selected, aby powiększyć widok na wyselekcjonowane obiekty do granic okna widokowego
209
Rysunek 3.56. Klawisz Zoom Extents All błyskawicznie umieszcza całą scenę we wszystkich oknach widokowych na raz
210
Klawisz Zoom Extents All Selected powiększa lub pomniejsza widok na wszystkie aktualnie wyselekcjonowane obiekty znajdujące się w scenie, do granic wszystkich okien widokowych jednocześnie. Korzystaj z tej możliwości, aby widzieć opracowywane elementy ze wszystkich stron.
Aby powiększyć lub pomniejszyć do granic widok na wyselekcjonowane obiekty we wszystkich oknach widokowych: 1.
Wyselekcjonuj jeden lub większą liczbę obiektów (rysunek 3.57).
2.
Kliknij klawisz Zoom Extents All Selected Extents All.
, znajdujący się w menu ikonowym Zoom
Widok na wyselekcjonowane obiekty wypełni wszystkie okna widokowe jednocześnie (rysunek 3.58).
Wskazówki
Aby powiększyć lub pomniejszyć do granic okien widokowych większą liczbę obiektów, wyselekcjonuj żądane obiekty, po czym kliknij klawisz Zoom Extents All Selected.
Aby przypisać skrót klawiaturowy do klawisza Zoom Extents All Selected, wybierz Customize > Customize User Interface > Keyboard.
Rysunek 3.57. Wyselekcjonuj obiekty, które chcesz powiększyć do granic we wszystkich oknach widokowych
211
Rysunek 3.58. Po kliknięciu klawisza Zoom Extents All Selected wyselekcjonowane obiekty wypełnią widoki we wszystkich oknach widokowych jednocześnie.
212
Narzędzie izolowania Isolate Tool powiększa widok na wyselekcjonowany obiekt do granic aktywnego okna widokowego i jednocześnie ukrywa wszystkie niewyselekcjonowane obiekty. Korzystaj z tej możliwości, kiedy nie chcesz rozpraszać swojej uwagi.
Aby wyizolować obiekt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Wciśnij klawisz Ctrl i kliknij obiekt prawym przyciskiem myszy. Następnie w menu blokowym Display wybierz pozycję Isolate Tool (rysunek 3.59) lub Wybierz Tools > Isolate. Widok na wyselekcjonowany obiekt powiększy się do granic aktywnego okna widokowego, a wszystkie pozostałe obiekty zostaną ukryte (rysunek 3.60). Jednocześnie na ekranie pojawi się paleta pływająca Isolated.
3.
Kiedy zakończysz prace nad wyizolowanym obiektem, kliknij przycisk Exit Isolation.
Wskazówka
Aby przypisać skrót klawiaturowy do narzędzia Isolate Tool, wybierz Customize > User Interface > Keyboard.
Klawisz Region Zoom powiększa widok na wskazany obszar. Korzystaj z niego podczas pracy nad szczegółami.
Aby powiększyć widok na obszar: 1.
Uaktywnij widok ortogonalny.
2.
Kliknij klawisz Region Zoom
3.
Wyznacz odpowiedni obszar (rysunek 3.61).
.
Kiedy zwolnisz przycisk myszy, zaznaczony obszar wypełni widok w oknie widokowym (rysunek 3.62).
213
Rysunek 3.59. Narzędzie Isolate Tool znajdziesz w kontekstowym menu blokowym; wyselekcjonuj obiekt i kliknij go prawym przyciskiem myszy z wciśniętym klawiszem Ctrl
Rysunek 3.60. Kiedy wyizolujesz obiekt, na ekranie pojawi się paleta pływająca Isolated. Za jej pomocą możesz opuścić tryb izolacji obiektu
214
Rysunek 3.61. Przeciągnij myszą w oknie widoku aksonometrycznego, aby zaznaczyć obszar, który ma być powiększony
215
Wskazówki
Klawisz Region Zoom nie występuje w zestawie klawiszy do nawigacji w widokach perspektywicznych. Aby móc wykorzystać klawisz Region Zoom w widoku perspektywicznym, zamień widok perspektywiczny na widok użytkownika, naciskając U. Kiedy zaznaczony obszar zostanie powiększony, wciśnij P, aby powrócić do widoku perspektywicznego.
Aby powiększyć widok na obszar za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij Ctrl+W. Komentarz [PO18]: Podkreślenie tłumacza.
Klawisz Field-of-View powiększa lub pomniejsza widok na scenę przy jednoczesnym zachowaniu perspektywy. Klawisz ten dostępny jest tylko odnośnie widoków perspektywicznych i z kamery.
Aby zmienić kąt widzenia: 1.
Uaktywnij widok perspektywiczny lub widok z kamery (rysunek 3.63).
2.
Kliknij klawisz Field-of-View
3.
Przeciągnij myszą po wybraniu Field-of-View w górę lub w dół okna widokowego.
. Komentarz [PO19]: Podkreślenie tłumacza.
Kąt widzenia ulegnie zmianie, dając złudzenie powiększenia lub pomniejszenia widoku (rysunek 3.64).
Wskazówki
Aby cofnąć zmianę kąta widzenia, wybierz Views > Undo View Change lub wciśnij Shift+Z. Aby ponowić zmianę kąta widzenia, wybierz Views > Redo View Change lub wciśnij Shift+A.
Aby przypisać skrót klawiaturowy do klawisza Field-of-View, wybierz Customize > Customize User Interface > Keyboard.
216
Rysunek 3.62. Zaznaczony obszar po powiększeniu
Rysunek 3.63. Widok perspektywiczny przed zmianą kąta widzenia
Komentarz [PO20]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 3.64. Zmiana kąta widzenia daje złudzenie powiększenia lub pomniejszenia widoku
217
Obracanie widoków Klawisz Arc Rotate obraca widok w aktywnym oknie widokowym względem własnego środka obrotu, umożliwiając oglądanie obiektów z różnych stron.
Aby obrócić widok: 1.
Kliknij przycisk Arc Rotate
.
W aktywnym oknie widokowym pojawi się żółty okrąg. Na jego obwodzie będą się znajdować cztery równomiernie rozmieszczone uchwyty w kształcie kwadratów (rysunek 3.65). 2.
Przeciągnij myszą wewnątrz okręgu. Widok obróci się względem swojego środka (rysunek 3.66).
3.
Przeciągnij myszą na zewnątrz okręgu. Widok obróci się względem swojego środka równolegle do ekranu, tj. płaszczyzny okna widokowego (rysunek 3.67).
Wskazówki
Aby obrócić widok w poziomie lub w pionie, pociągnij za uchwyty umieszczone na obwodzie okręgu nawigacyjnego.
Aby obrócić widok za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij V lub Ctrl+R.
Jeżeli obrócisz widok ortogonalny, zamieni się on w widok użytkownika.
218
Rysunek 3.65. Po wciśnięciu klawisza Arc Rotate w aktywnym oknie widokowym pojawi się żółty okrąg nawigacji
Rysunek 3.66. Obróć widok, przeciągając kursorem wewnątrz okręgu
Rysunek 3.67. Przeciągnięcie kursorem na zewnątrz okręgu obraca widok równolegle do płaszczyzny okna widokowego
219
Klawisz Arc Rotate Selected obraca widok w aktywnym oknie widokowym względem bieżącej selekcji, umożliwiając swobodne oglądanie aktualnie opracowywanych obiektów z różnych stron.
Aby obrócić widok względem selekcji: 1.
Zaznacz jeden lub większą liczbę obiektów.
2.
Opcjonalnie: kliknij klawisz Zoom Extents Selected
z menu ikonowego Zoom Extents.
Widok na zaznaczone obiekty powiększy się do granic okna widokowego (rysunek 3.68). 3.
Kliknij klawisz Arc Rotate Selected
z menu ikonowego Arc Rotate.
4.
Przeciągnij myszą wewnątrz okręgu nawigacyjnego.
5.
Przeciągnij myszą na zewnątrz okręgu.
Widok obróci się względem wyselekcjonowanego obiektu (rysunek 3.69).
Widok obróci się względem wyselekcjonowanego obiektu, równolegle do płaszczyzny okna widokowego (rysunek 3.70).
Wskazówki
Wciśnięcie klawisza Alt w trybie Pan uaktywnia czasowo tryb Arc Rotate.
Klawisz Arc Rotate Sub-Object działa na podobnej zasadzie, z tym tylko, że obraca widok względem zaznaczenia na poziomie struktury obiektu.
Rysunek 3.68. Zazwyczaj lepiej jest najpierw powiększyć widok na wyselekcjonowany obiekt
220
Rysunek 3.69. Obracanie widoku względem zaznaczenia. Zauważ, że wyselekcjonowany obiekt pozostaje wyśrodkowany względem okna widokowego
Rysunek 3.70. Przeciągnięcie na zewnątrz okręgu obraca widok względem zaznaczenia, równolegle do płaszczyzny okna widokowego
221
Rozdział 4. Selekcjonowanie i wyświetlanie obiektów Aby móc przypisać do obiektu określone polecenie, musisz najpierw wyselekcjonować obiekt (rysunek 4.1). Zaznaczenie informuje program (na podstawie typu obiektu), jakie polecenia mogą być aktualnie wykorzystane. Zależnie od otrzymanej informacji program dokonuje doboru poleceń, udostępniając jedynie te, które mogą by przypisane do obiektu w bieżącym stanie. Polecenia, których nie można użyć, zostają wyszarzone. W rozdziale drugim nauczyłeś się, że pojedynczy obiekt może zostać wyselekcjonowany poprzez kliknięcie go narzędziem Select Object . Dowiedziałeś się także, że aby zaznaczyć kilka obiektów, należy wyznaczyć wokół nich ramkę selekcji. W niniejszym rozdziale dowiesz się więcej na temat selekcjonowania wielu obiektów oraz jak przechowywać selekcje w zestawach i grupach. W dalszej części rozdziału nauczysz się, jak kontrolować wyświetlanie obiektów z uwzględnieniem ukrywania i zamrażania obiektów, chroniąc je tym samym przed przypadkowym wyselekcjonowaniem.
222
Rysunek 4.1. Selekcja umożliwia przypisywanie poleceń do obiektów. W widokach szkieletowych wyselekcjonowane obiekty zmieniają kolor na biały (na górze). W widokach cieniowanych wyselekcjonowane obiekty otacza biała obejma (w środku). Na obrazach renderowanych selekcja nie jest uwzględniana (na dole)
223
Selekcjonowanie obiektów Najbardziej podstawowym sposobem selekcjonowania jest klikanie obiektów. Jeżeli wyselekcjonujesz obiekt poprzez kliknięcie, zaznaczenie innych do tej pory wyselekcjonowanych obiektów zostanie usunięte, chyba że uprzednio wciśniesz klawisz Ctrl.
Aby wyselekcjonować obiekt: 1.
Wybierz narzędzie Select Object , znajdujące się w głównym pasku narzędziowym (jeżeli oczywiście nie jest już uaktywnione).
2.
Przesuń kursor nad obiekt.
3.
Kliknij obiekt. Obiekt zostanie zaznaczony, usuwając automatycznie uprzednią selekcję (rysunek 4.2).
Aby dodać obiekt do selekcji: 1.
Wybierz narzędzie Select Object.
2.
Wciśnij klawisz Ctrl i kliknij inny obiekt. Obiekt zostanie dodany do bieżącej selekcji (rysunek 4.3).
3.
Powtórz czynność opisaną w punkcie 2., aby dodać do selekcji więcej obiektów.
Aby odjąć obiekt od selekcji: 1.
Wybierz narzędzie Select Object.
2.
Wciśnij klawisz Alt i kliknij wyselekcjonowany obiekt.
3.
Powtórz czynność opisaną w punkcie 2., aby odjąć od selekcji inne obiekty.
Obiekt zostanie odjęty od bieżącej selekcji (rysunek 4.4).
224
Rysunek 4.2. Białe narożniki obejmy informują, że w scenie wyselekcjonowana jest geosfera
Rysunek 4.3. Selekcja po dodaniu gwiazdy
225
Rysunek 4.4 Scena po odjęciu geosfery od bieżącej selekcji
226
Usuwanie zaznaczenia obiektów to czynność niezwykle prosta; wystarczy kliknąć tło okna widokowego.
Aby odselekcjonować obiekt: 1.
Wybierz narzędzie Select Object.
2.
Kliknij tło jednego z okien widokowych (rysunek 4.5). Zaznaczenie wszystkich obiektów zostanie usunięte. Zablokowanie selekcji zabezpiecza obiekty przed przypadkowym usunięciem zaznaczenia.
Aby zablokować selekcję: 1.
Zaznacz wybrany obiekt.
2.
Kliknij przełącznik Selection Lock Toggle,
znajdujący się na listwie informacyjnej.
lub Wciśnij spację. Obiekty pozostaną zaznaczone bez względu na to, w którym miejscu okna widokowego klikniesz.
Aby odblokować selekcję: ♦
Ponownie kliknij przełącznik Selection Lock Toggle, informacyjnej.
znajdujący się na listwie
lub Wciśnij spację. Teraz zaznaczenie obiektów może zostać usunięte. Odwrócenie selekcji znosi zaznaczenie aktualnie wyselekcjonowanych obiektów i zaznacza pozostałe obiekty znajdujące się w scenie.
Aby odwrócić selekcję: 1.
Zaznacz wybrany obiekt (rysunek 4.6).
2.
Wybierz Edit > Select Invert. Selekcja zostanie odwrócona, co oznacza, że zaznaczone zostaną wszystkie obiekty, z wyjątkiem obiektów wskazanych w punkcie 1. (rysunek 4.7).
227
Rysunek. 4.5. Aby usunąć zaznaczenie obiektów , kliknij tło okna widokowego
Rysunek 4.6. Zaznacz obiekty, które chcesz wyłączyć z selekcji
228
Rysunek 4.7. Scena po odwróceniu selekcji
229
Zaznaczanie ramką Zaznaczanie ramką jest najszybszym sposobem uaktywnienia wielu obiektów naraz. Polega ono na wyznaczeniu obszaru wokół obiektów, które mają zostać wyselekcjonowane. Ramka zaznaczania pozwala wyselekcjonować wszystkie obiekty, jakie znajdą się w jej wnętrzu, bez względu na ich rzeczywiste położenie w scenie. Istnieją dwie podstawowe metody zaznaczania ramką: selekcjonowanie obiektów wewnątrz ramki (Window) oraz selekcjonowanie obiektów przecinających się z ramką (Crossing). Jeżeli korzystasz z trybu Window, ramka zaznaczania musi całkowicie objąć obiekty, które mają zostać zaznaczone. Jeżeli natomiast posługujesz się trybem Crossing, wystarczy, że ramka selekcji przetnie interesujące cię obiekty.
Aby wyselekcjonować obiekty wewnątrz ramki: 1.
Wybierz narzędzie Select Object.
2.
Kliknij przełącznik Window Selection/Crossing Selection informacyjnej, aby uaktywnić tryb Window.
, znajdujący się na listwie
3.
Wyznacz ramkę selekcji, aby całkowicie otaczała interesujące cię obiekty (rysunek 4.8).
4.
Zwolnij przycisk myszy. Obiekty znajdujące się wewnątrz ramki zostaną wyselekcjonowane (rysunek 4.9).
Rysunek 4.8. Wyznaczanie ramki selekcji otaczającej niektóre obiekty
230
Rysunek 4.9. Utworzone zaznaczenie składa się tylko z tych dwóch obiektów, które ramka selekcji objęła w całości
231
Aby zaznaczyć obiekty przecinające ramkę: 1.
Wybierz narzędzie Select Object.
2.
Kliknij przełącznik Window Selection/Crossing Selection informacyjnej, aby uaktywnić tryb Window.
3.
Wyznacz ramkę selekcji, aby obejmowała lub przecinała interesujące cię obiekty (rysunek 4.10).
, znajdujący się na listwie
Obiekty znajdujące się wewnątrz lub przecięte przez ramkę selekcji zostaną zaznaczone (rysunek 4.11).
Wskazówki
Aby dodać do zaznaczenia kilka obiektów jednocześnie, wciśnij klawisz Ctrl i wyznacz ramkę selekcji wokół obiektów, które chcesz dodać.
Aby odjąć od zaznaczenia kilka obiektów jednocześnie, wciśnij klawisz Alt i wyznacz ramkę selekcji wokół obiektów, które chcesz odjąć.
Rysunek 4.10. Wyznaczanie ramki selekcji otaczającej i przecinającej niektóre obiekty
232
Rysunek 4.11. Utworzone zaznaczenie składa się obiektów objętych i przeciętych ramką selekcji
233
Selekcjonowanie imienne Jednym z powodów, dla którego obiektom nadawane są opisowe nazwy, jest ułatwienie zaznaczania obiektów z listy. Metoda ta okazuje się szczególnie przydatna, kiedy scena zbudowana jest z bardzo dużej liczby obiektów. Możliwe jest selekcjonowanie pojedynczych obiektów na podstawie ich nazwy lub też selekcjonowanie imiennych zestawów obiektów.
Aby imiennie wyselekcjonować obiekt: 1.
Kliknij ikonę Select by Name
.
lub Wciśnij klawisz H. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Select Object, zawierające listę wszystkich znajdujących się w scenie obiektów, które mogą zostać zaznaczone (rysunek 4.12). 2.
Zaznacz nazwy obiektów, które chcesz wyselekcjonować (rysunek 4.13.).
3.
Kliknij przycisk Select. Obiekty zostaną wyselekcjonowane (rysunek 4.14).
Wskazówki
Aby szybko wyselekcjonować obiekt i zamknąć okno dialogowe Select Object , kliknij dwukrotnie nazwę obiektu.
Jeżeli dysponujesz dużą liczbą obiektów, możesz zmienić kolejność sortowania nazw obiektów znajdujących się na liście lub przefiltrować listę (rysunek 4.15).
Aby wywołać imienną listę obiektów, która pozostanie otwarta przez cały czas pracy nad projektem, wybierz Tools > Selection Floater.
234
Rysunek 4.12. Okno dialogowe Select Object domyślnie wyszczególnia wszystkie obiekty znajdujące się w scenie, które nie zostały ukryte. W niniejszym przykładzie scena zawiera dziesięć nieukrytych obiektów
Rysunek 4.13. Zaznacz nazwy obiektów, które chcesz wyselekcjonować
235
Rysunek 4.14. Utworzone zaznaczenie
Rysunek 4.15. Jeżeli wyłączysz którąkolwiek z funkcji znajdujących się w sekcji List Types, z listy znikną nazwy obiektów wybranego typu. Na powyższym rysunku po wyłączeniu funkcji Geometry z listy znikły nazwy wszystkich obiektów siatkowych, a pozostały jedynie nazwy trzech kształtów
236
Jeżeli staniesz przed koniecznością częstego zaznaczania tego samego zestawu obiektów, rozważ możliwość utworzenia imiennego zestawu selekcji.
Aby utworzyć imienny zestaw selekcji: 1.
Zaznacz obiekty, które mają utworzyć imienny zestaw selekcji (rysunek 4.16).
2.
W polu listy rozwijanej Named Selection Sets, znajdującej się w głównym pasku narzędziowym, wpisz nazwę swojego zestawu selekcji (rysunek 4.17).
3.
Wciśnij klawisz Enter, aby zapisać zestaw wyboru.
Zanim przystąpisz do następnego ćwiczenia, kliknij tło okna widokowego, aby odselekcjonować utworzony przed chwilą imienny zestaw selekcji.
Aby uaktywnić imienny zestaw selekcji: ♦
Z listy rozwijalnej Named Selection Sets wybierz nazwę zestawu selekcji (rysunek 4.18). Zostanie on uaktywniony.
Wskazówki
Innym miejscem, z którego możesz uaktywnić imienny zestaw selekcji, jest sekcja Selection Sets w oknie dialogowym Select Object (rysunek 4.19).
Aby dodać lub odjąć obiekty od imiennego zestawu selekcji, wybierz Edit > Edit Named Selections (rysunek 4.20).
Rysunek 4.16. Zaznacz obiekty, które znajdą się w imiennym zestawie selekcji
Rysunek 4.17. Wpisz nazwę do pola listy rozwijanej Named Selection Sets
237
Rysunek 4.18. Z listy rozwijanej Named Selection Sets wybierz nazwę zestawu selekcji
Rysunek 4.19. Imienny zestaw selekcji możesz wybrać również z listy rozwijalnej, znajdującej się w oknie dialogowym Select Object w polu Selection Sets
Rysunek 4.20. W oknie dialogowym Edit Named Selections możesz nie tylko dodawać lub odejmować obiekty od zestawów selekcji, ale również łączyć i przeprowadzać operacje logiczne na poszczególnych zestawach.
238
Grupowanie obiektów Grupowanie łączy zaznaczone obiekty w pojedynczy zestaw zwany grupą. Grupy obiektów mogą być selekcjonowane, transformowane, modyfikowane i animowane, tak jakby stanowiły pojedynczy obiekt. Obiekty znajdujące się w grupie nie mogą być selekcjonowane indywidualnie, dopóki grupa nie zostanie otwarta, rozbita lub rozgrupowana. Jeżeli planujesz jedynie krótkotrwałą pracę nad zestawem obiektów, a jednocześnie spodziewasz się, że zajdzie jeszcze potrzeba indywidualnego selekcjonowania pojedynczych obiektów z danego zestawu, to zamiast grupowania lepiej jest utworzyć imienny zestaw selekcji, tak jak zostało to opisane w poprzednim podrozdziale.
Aby utworzyć grupę: 1.
Zaznacz kilka obiektów (rysunek 4.21).
2.
Wybierz Group > Group. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Group (rysunek 4.22).
3.
Nazwij grupę lub pozostaw nazwę domyślną Group 01.
4.
Kliknij przycisk OK. Nazwa grupy pojawi się w panelu bocznym i wyróżniać ją będzie pogrubiona czcionka. W oknie dialogowym Select Object nazwa grupy podawana jest w kwadratowych nawiasach (rysunek 4.23).
Wskazówki
Aby dodać do grupy nowy obiekt, zaznacz go w scenie, po czym wybierz Group > Attach. Następnie kliknij grupę, do której chcesz przyłączyć nowy obiekt.
Aby zagnieździć w grupie inną grupę, zaznacz obydwie grupy, po czym wybierz Group > Group.
239
Rysunek 4.21. Wyselekcjonuj obiekty, które utworzą grupę
Rysunek 4.22. Okno dialogowe Group umożliwia nadanie nazwy grupie
Rysunek 4.23. W oknie dialogowym Select Object nazwy grup wyróżniane są kwadratowymi nawiasami
240
Aby otworzyć grupę: 1.
Zaznacz grupę.
2.
Wybierz Group > Open. Grupa zostanie otoczona różową obejmą, informującą o tym, że jest ona otwarta (rysunek 4.24).
Aby zamknąć grupę: 1.
Zaznacz otwartą grupę.
2.
Wybierz Group > Close. Różowa obejma zniknie i grupa ulegnie zamknięciu (rysunek 4.25).
Rysunek 4.24. Kiedy grupa jest otwarta, otacza ją różowa obejma. Obiekty znajdujące się w otwartej grupie mogą być selekcjonowane indywidualnie
241
Rysunek 4.25. Kiedy grupa zostaje zamknięta, znika różowa obejma. Obiekty znajdujące się w grupie mogą być selekcjonowane jako jedna całość
242
Aby odłączyć obiekt od grupy: 1.
Otwórz grupę.
2.
Wyselekcjonuj obiekt, który ma zostać odłączony (rysunek 4.26).
3.
Wybierz Group > Detach. Obiekt odłączy się od grupy (rysunek 4.27).
Aby rozgrupować obiekty: 1. 2.
Wyselekcjonuj grupę (rysunek 4.28). Wybierz Group > Ungroup. Obiekty zostaną rozgrupowane (rysunek 4.29).
Wskazówka
Aby za jednym razem rozgrupować także grupy zagnieżdżone, wybierz Group > Explode.
Rysunek 4.26. Wyselekcjonuj obiekty, które chcesz odłączyć od grupy
Rysunek 4.27. W powyższej scenie grupa została zredukowana do pojedynczego obiektu. Odłączone obiekty mogą być teraz selekcjonowane indywidualnie
243
Rysunek 4.28. Kliknij nazwę któregokolwiek z obiektów grupy, aby zaznaczyć ją całą
Rysunek 4.29. Kiedy grupa zostanie rozgrupowana, obiekty mogą być selekcjonowane indywidualnie
244
Wyświetlanie obiektów W 3ds max możliwe jest kontrolowanie wyświetlania obiektów zarówno indywidualnie, jak i dla całego okna widokowego. W tym podrozdziale dowiemy się, jak zmienić wyświetlanie pojedynczego obiektu, manipulując jego właściwościami. Informacje na temat zmiany trybów wyświetlania w oknach widokowych znajdziesz w rozdziale trzecim, Nawigacja i wyświetlanie. Polecenia służące do zmiany nazwy, koloru oraz wyświetlania obiektów lub ich komponentów znaleźć można w panelu bocznym (rysunek 4.30). Znajdują się tam również polecenia do ukrywania oraz zamrażania, kontrolujące możliwość selekcjonowania obiektów. Wszelkie zmiany parametrów wyświetlania, dokonane w panelu bocznym Disply, automatycznie są odzwierciedlane w oknie dialogowym Object Properties i na odwrót (rysunek 4.31). W oknie tym znajdują się takie same polecenia wyświetlania jak w panelu Display, za wyjątkiem poleceń ukrywania i zamrażania. Aby wywołać okno dialogowe Object Properties, wybierz Edit > Object Properties, lub kliknij aktywne zaznaczenie prawym przyciskiem myszy i z menu blokowego Transform wybierz pozycję Properties. Aby wywołać paletę pływającą z poleceniami wyświetlania, wybierz Tools > Display Floater. Opcje znajdujące się w rolecie Display Color umożliwiają z kolei przełączanie się pomiędzy kolorami, przypisanymi do obiektów w rolecie Name and Color a kolorami przypisanych do obiektów materiałów. Takie rozwiązanie jest dodatkowym sposobem ułatwiającym rozróżnianie obiektów w skomplikowanych scenach.
245
Rysunek 4.30. Wyświetlanie obiektów kontrolowane jest z poziomu panelu bocznego Display
246
Rysunek 4.31. Sekcja Display Properties, znajdująca się w oknie dialogowym Object Properties, jest prawie identyczna z roletą Display Properties, znajdują się w panelu bocznym Display
247
Polecenia kontrolujące właściwości wyświetlania obiektów wpływają na sposób renderowania obiektów w oknach widokowych, tak w trybach szkieletowych, jak i w trybach cieniowanych. Do właściwości wyświetlania, które oddziałują wyłącznie na tryby cieniowane, zaliczyć można: ♦
See-Trough — funkcja ta sprawia, że obiekt staje się przezroczysty. Działa jedynie w oknie widokowym i nie wywiera wpływu na wyrenderowany obraz.
Do właściwości wyświetlania, które oddziałują wyłącznie na tryby szkieletowe, zaliczyć można: ♦
Backface Cull — funkcja ta nie wyświetla siatek, których powierzchnie posiadają normalne zwrócone przeciwnie do kamery. Wyłącz tę funkcję, aby widzieć całkowitą strukturę obiektu.
♦
Edges Only — funkcja ta ukrywa wspólne krawędzie pomiędzy parami płaszczyzn elementarnych leżących w jednej płaszczyźnie, tj. pomiędzy przylegającymi do siebie płaszczyznami elementarnymi, które mogą zostać wyselekcjonowane jako wielobok. Wyłącz tę funkcję, aby widzieć faktyczną liczbę płaszczyzn elementarnych składających się na powierzchnię siatkową.
♦
Vertex Ticks — funkcja ta wyświetla wierzchołki jako małe lub duże kropki, w zależności od ustawień preferencyjnych zdefiniowanych w zakładce Viewport okna dialogowego Preference Settings.
Do właściwości wyświetlania, które oddziałują zarówno na tryby szkieletowe, jak i na tryby cieniowane, zaliczyć można: ♦
Display as Box — funkcja ta wyświetla obiekt jako obejmę. Dzieje się tak nawet wówczas, gdy okno widokowe pokazuje obraz w wyższej rozdzielczości.
♦
Trajectory — funkcja ta wyświetla ścieżkę animacji obiektu.
♦
Ignore Extents — funkcja ta sprawia, że polecenie Zoom Extents ignoruje wyselekcjonowany obiekt.
♦
Show Frozen in Grey — funkcja ta sprawia, że zamrożone obiekty wyświetlane są w kolorze szarym.
♦
Vertex Colors — funkcja ta wyświetla kolory przypisane do wierzchołków, w czasie edycji na poziomie struktury (zobacz rozdział ósmy). Dodatkowo może uwzględniać cieniowanie.
Przykładowe tryby wyświetlania obiektów pokazane zostały na rysunku 4.32.
248
Rysunek 4.32. Dzbanek ustawiony na białym tle, wyświetlany za pomocą różnych funkcji
Rysunek 4.33. Wyselekcjonuj obiekt, który ma zostać ukryty
249
Ukrywanie obiektów pomaga w zarządzaniu złożonymi scenami — poprzez uproszczenie widoku i przyspieszenie odświeżania w oknach widokowych. Obiekty ukryte stają się niewidoczne i nie mogą zostać wyselekcjonowane do czasu, aż na nowo pojawią się w scenie.
Aby ukryć obiekt: 1.
Zaznacz obiekt, który chcesz ukryć (rysunek 4.33).
2.
W panelu bocznym Display
3.
W rolecie Hide kliknij przycisk Hide Selected.
rozwiń roletę Hide (rysunek 4.34).
Zaznaczony obiekt zniknie ze sceny (rysunek 4.35).
Wskazówki
Przycisk Hide Unselected ukrywa obiekty niezaznaczone.
Przycisk Hide by Name umożliwia ukrycie obiektów z listy (rysunek 4.36).
Przycisk Hide by Hit umożliwia ukrycie obiektu poprzez jego kliknięcie.
Obiekty zamrożone nie mogą zostać ukryte, dopóki nie zostanie włączona funkcja Hide Frozen Objects.
Rysunek 4.34. W rolecie Hide znajdują się polecenia do ukrywania i ponownego wyświetlania obiektów
250
Rysunek 4.35. Scena po ukryciu zaznaczonego obiektu
Rysunek 4.36. W oknie dialogowym Hide Objects możesz wybrać nazwy obiektów, które mają zostać ukryte. Zwróć uwagę na podobieństwo do okna Select Objects
251
Aby wyświetlić ukryty obiekt: 1.
Kliknij przycisk Unhide by Name. lub Wciśnij 5 na klawiaturze nienumerycznej. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Unhide Objects z listą ukrytych obiektów (rysunek 4.37).
2.
Zaznacz nazwę obiektu, który chcesz wyświetlić.
3.
Kliknij przycisk OK. Ukryty obiekt ponownie pojawi się w scenie (rysunek 4.38).
Aby wyświetlić wszystkie ukryte obiekty: ♦
W rolecie Hide kliknij przycisk Unhide All. Wszystkie ukryte obiekty ponownie pojawią się w scenie.
Roleta Hide by Category umożliwia ukrywanie obiektów według typu. Jeżeli aktualnie nie pracujesz nad światłami lub kamerami, staraj się je ukrywać, a wówczas będziesz mógł powiększać do granic widok na scenę w znacznie większym stopniu. Innym przydatnym zastosowaniem tego zestawu poleceń jest ukrywanie obiektów pomocniczych oraz obiektów wykorzystanych przy tworzeniu obiektów złożonych.
Aby ukryć obiekt według typu: 1.
W panelu Display rozwiń roletę Hide by Category (rysunek 4.39).
2.
Włącz funkcję odpowiadającą za typ obiektu, który chciałbyś ukryć. Obiekty danego typu zostaną ukryte.
Wskazówka
Aby ponownie wyświetlić obiekty ukryte według typu, włącz funkcję odpowiadającą za typ obiektu, który chciałbyś wyświetlić.
Rysunek 4.37. Na liście obiektów okna dialogowego Unhide Objects zaznacz nazwę obiektu, który chcesz wyświetlić
252
Rysunek 4.38. Scena po ponownym wyświetleniu ukrytego obiektu
Rysunek 4.39. Roleta Hide by Category służy do ukrywania obiektów według typu
Rysunek 4.40. Zaznacz obiekt, który ma zostać zamrożony
253
Zamrażanie zabezpiecza obiekty przed przypadkową edycją, dając jednocześnie możliwość oglądania ich w scenie. Zamrożone obiekty zmieniają kolor na ciemnoszary i nie można ich wyselekcjonować, dopóki nie zostaną odmrożone.
Aby zamrozić obiekt: 1.
Zaznacz obiekt (rysunek 4.40).
2.
Otwórz panel boczny Display.
3.
Rozwiń roletę Freeze. Poniżej pojawią się przyciski służące do zamrażania obiektów (rysunek 4.41).
4.
W rolecie Freeze kliknij przycisk Freeze Selected. lub Wciśnij 6 na klawiaturze nienumerycznej. Obiekt zostanie zamrożony (rysunek 4.42).
Wskazówki
Przycisk Freeze Unselected zamraża wszystkie widoczne obiekty, które nie zostały wyselekcjonowane ani zamrożone.
Przycisk Freeze by Name wywołuje okno Freeze Objects z listą nieukrytych i niezamrożonych obiektów, które można zamrozić (rysunek 4.43).
Przycisk Freeze by Hit umożliwia zamrożenie obiektu poprzez jego kliknięcie.
Jeżeli nie chcesz, aby zamrożony obiekt wyświetlany był w kolorze szarym, wyłącz funkcję Show Frozen in Grey , znajdującą się w rolecie Display Properties.
Rysunek 4.41. W rolecie Freeze znajdują się polecenia zabezpieczające obiekty przed wyselekcjonowaniem
254
Rysunek 4.42. Zamrożony obiekt zmienia kolor na ciemnoszary
Rysunek 4.43. Okno dialogowe Freeze Objects daje możliwość zamrażania obiektów z listy
255
Aby odmrozić obiekt: 1.
Kliknij przycisk Unfreeze by Name. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Unfreeze Objects z listą zamrożonych obiektów (rysunek 4.44).
2.
Zaznacz nazwę obiektu, który chcesz odmrozić.
3.
Kliknij przycisk OK. Obiekt zostanie odmrożony (rysunek 4.45).
Aby odmrozić wszystkie zamrożone obiekty: ♦
W rolecie Freeze kliknij przycisk Unfreeze All. lub Wciśnij 7 na klawiaturze nienumerycznej. Wszystkie zamrożone obiekty zostaną odmrożone.
Wskazówki
Przycisk Unfreeze by Hit pozwala na odmrożenie obiektu poprzez jego kliknięcie.
Część poleceń ukrywania i zamrażania znaleźć można także w kontekstowym menu blokowym Display (rysunek 4.46).
Rysunek 4.44. W oknie dialogowym Unfreeze Objects zaznacz nazwę obiektu, który chcesz odmrozić
256
Rysunek 4.45. Odmrożony obiekt powraca do koloru pierwotnego i może zostać ponownie wyselekcjonowany
Rysunek 4.46. W menu blokowym Display znajdują się skróty do niektórych poleceń ukrywania i zamrażania
257
Rozdział 5. Transformacje Transformacje to najbardziej podstawowe polecenia wykorzystywane podczas animowania obiektów. Sprawiają one, że obiekty mogą podskakiwać, kurczyć się, wirować lub latać. Na poziomie struktury obiektu transformacje wykorzystywane są do edytowania modeli. W niniejszym rozdziale, oprócz transformacji podstawowych, omówione zostaną transformacje zaawansowane, służące do tworzenia szyków powielonych obiektów. Transformacje to zbiór funkcji matematycznych określanych fachowo mianem transformacji afinicznych. Funkcje te wpływają na zmianę współrzędnych obiektów geometrycznych w taki sposób, że równoległe boki obiektów przez cały muszą zachowywać swoją równoległość. Podstawowe polecenia transformacji to: ♦
translacja — przemieszczenie wzdłuż linii prostej,
♦
obrót — obrócenie względem środka obrotu,
♦
skalowanie — powiększenie lub pomniejszenie,
♦
odbicie — utworzenie odbicia lustrzanego.
Rysunek 5.1 przedstawia wszystkie z wyżej wymienionych typów transformacji. Translacja, obrót oraz skalowanie określane są w grafice 3D mianem transformacji. W 3ds max nazywa się je odpowiednio: transformacja przemieszczania, transformacja obracania oraz transformacja skalowania. W niniejszym rozdziale, aby lepiej zobrazować rezultaty transformacji, na niektórych rysunkach będą przedstawione dwa wizerunki tego samego obiektu. Wizerunek transparentny będzie pokazywać obiekt przed zastosowaniem transformacji, natomiast wizerunek normalny będzie przedstawiać wynik transformacji.
258
Rysunek 5.1. Na rysunku od góry do dołu: translacja wzdłuż linii ukośnej, obrót względem końcówki dzióbka dzbanka, skalowanie pomniejszające, odbicie lustrzane na prawą stronę
259
Przepływ informacji o obiekcie Chcąc opanować transformacje, a także inne polecenia, dobrze jest zdobyć wiedzę o ich działaniu od podszewki. 3ds max został napisany w obiektowo zorientowanym języku programowania, znanym pod nazwą C++. Oznacza to, że klasyfikacja poleceń na takie, które mogą być przypisane oraz takie, które nie mogą być przypisane do danego obiektu, uzależniona jest od definicji oraz bieżącego statusu obiektu. W miarę jak do obiektu przypisywane są kolejne polecenia, informacja o obiekcie przekazywana jest z jednej procedury wywołanej danym poleceniem do następnej. Kolejność, w jakiej przetwarzane są te polecenia, określana jest za pomocą ciągu zwanego przepływem informacji o obiekcie (rysunek 5.2). Przepływ informacji o obiekcie w 3ds max rozpoczyna się od obiektu bazowego. Obiekt bazowy to podstawowa definicja obiektu. Kiedy przystępujesz do utworzenia nowego modelu, program rozpoczyna procedurę od przypisania do obiektu podstawowego parametrów tworzenia, położenia, orientacji i skali. Następnie zostają przypisane polecenia modyfikatorów. Zazwyczaj modyfikatory deformują strukturę obiektów. Po modyfikatorach zawsze przypisywane są transformacje. Zmieniają one położenie, orientację oraz skalę obiektu. W dalszej kolejności, tj. po modyfikatorach i transformacjach, przypisywane są pola sił. Sprawiają one, że obiekty ulegają deformacjom, jak gdyby oddziaływały na nie określone siły zewnętrzne.
260
Rysunek 5.2. Przepływ informacji o obiekcie. Od góry do dołu: zdefiniowanie obiektu bazowego poprzez utworzenie sześcianu, przypisanie do obiektu bazowego modyfikatora Twist, przypisanie transformacji skalowania, przypisanie pola sił FFD, przypisanie właściwości materiału
261
Na końcu przypisywane są właściwości obiektu. Na właściwości obiektu składają się: nazwa, kolor, przypisany materiał, właściwości wyświetlania, właściwości renderowania z uwzględnieniem zdolności rzucania i przyjmowania cienia. W związku z powyższym należy podkreślić, że kolejność przetwarzania poleceń może różnić się od kolejności ich przypisywania do obiektu. Jeżeli na przykład najpierw przeskalujesz obiekt, a następnie przypiszesz mu modyfikator Bend, transformacja skalowania zostanie przetworzona po modyfikatorze. Może to dać zupełnie inny rezultat niż w przypadku, gdyby najpierw nastąpiło przetworzenie skalowania. Dotyczy to szczególnie skalowania nierównomiernego, jak na przykład zagniatanie lub skalowanie nieproporcjonalne (rysunek 5.3). Aby uniknąć tej niedogodności, doświadczeni animatorzy skalują obiekty posiłkując się modyfikatorem XForm (który pozwala umieścić transformacje na liście modyfikatorów) lub zmieniają parametry rozmiarów wyjściowych (więcej informacji na temat modyfikatora XForm znajdziesz w rozdziale siódmym.)
Rysunek 5.3. Kolejność przetwarzania może wpływać na efekt końcowy. Na górze: przetworzenie zgniatania przed zginaniem. Na dole przetworzenie zginania przed zgniataniem
262
Systemy odniesień Systemy odniesień rejestrują położenie, orientację oraz skalę obiektów w chwili ich transformowania. W rozdziale trzecim miałeś okazję poznać dwa systemy odniesień: lokalny, który opisuje przestrzeń obiektu w zmiennym, lokalnym układzie współrzędnych (rysunek 5.4), oraz globalny, który opisuje przestrzeń globalną w stałym, globalnym układzie współrzędnych (rysunek 5.5). Trzeci system odniesień skojarzony jest z miejscem patrzenia na scenę i wyznacza go płaszczyzna monitora. Ponieważ punktem odniesienia tego systemu jest obserwator, jest bardzo łatwy do zrozumienia: góra i dół osi Y to po prostu góra i dół ekranu, a lewy i prawy koniec osi X to lewa i prawa strona ekranu (rysunek 5.6). Aby umożliwić ci poruszanie się w systemie odniesień dostosowanym do każdego rodzaju pracy, 3ds max posługuje się kombinacją lokalnych, globalnych oraz ekranowych układów współrzędnych. Domyślnym systemem odniesień jest View. System ten wykorzystuje w płaskich widokach ortogonalnych ekranowy układ współrzędnych, a w trójwymiarowych widokach perspektywicznych z perspektywą równoległą lub zbieżną globalny układ współrzędnych. We wszystkich widokach osie X oraz Y oznaczone są czarną poziomą i pionową linią, natomiast oś Z przebiega prostopadle do dwóch poprzednich osi i jest niewidoczna dla obserwatora. O wynikach zastosowania transformacji decyduje wybór systemu odniesień, środka transformacji oraz osi ograniczeń. Zdefiniowany wybór pozostaje skojarzony z transformacją do czasu określenia nowego wyboru. Systemy odniesień wyznaczają początek oraz kierunek transformacji. Aby dowiedzieć się, jak poszczególne układy współrzędnych zorientowane są względem ekranu zobacz tabelę 5.1. Orientacja układów współrzędnych.
Komentarz [PO21]: ... spójrz na tabelę ...
263
Rysunek 5.4. Lokalny układ współrzędnych bazuje na przestrzeniu obiektu
264
Rysunek 5.5. Globalny układ współrzędnych bazuje na przestrzeni globalnej
265
Rysunek 5.6. Bez względu na to, z jakiego systemu odniesień korzystasz, osie X oraz Y spoczywają na siatce konstrukcyjnej
266
Aby wybrać układ współrzędnych: 1.
W głównym pasku narzędziowym rozwiń menu Reference Coordinate System (rysunek 5.8).
2.
Wybierz układ współrzędnych. Układ współrzędnych zostanie skojarzony z bieżącymi transformacjami przemieszczania, obracania lub skalowania. Ikony układów współrzędnych aktywnych selekcji wyrównają się względem układu współrzędnych (rysunek 5.8).
Środki transformacji wyznaczają alternatywny punkt odniesienia dla transformacji obracania oraz skalowania. Nie mają one jednak żadnego wpływu na jakiekolwiek transformacje przemieszczania. W 3ds max wyróżnić można następujące środki transformacji: ♦
Use Pivot Point Center. Jest to punkt centralny wyselekcjonowanego obiektu. Ustawienie domyślne dla selekcji złożonej z pojedynczego obiektu.
♦
Use Selection Center. Jest to geometryczny środek selekcji. Ustawienie domyślne dla selekcji złożonej z wielu obiektów.
♦
Use Transform Coordinate Center. Jest to początek bieżącego układu współrzędnych, jaki wybrany został z menu rozwijanego Reference Coordinate System.
Rysunek 5.7. Menu rozwijalne Reference Coordinate System umożliwia wybór układu współrzędnych do transformowania obiektów
267
Rysunek 5.8. Osie wyselekcjonowanych obiektów wyrównane są względem bieżącego układu współrzędnych Tabela 5.1. Orientacja układów współrzędnych Screen
Osie X oraz Y są równolegle do ekranu monitora; oś Z jest prostopadła do ekranu.
World
Osie X, Y oraz Z są wyrównane do globalnego układu współrzędnych.
View
Połączenie układów Screen oraz World. Osie X oraz Y spoczywają na widocznej siatce konstrukcyjnej aktywnego okna widokowego; oś Z jest prostopadła do siatki.
Parent
Osie X, Y oraz Z są wyrównane do lokalnego układu współrzędnych obiektu, który pełni funkcję rodzica. Jeżeli dany obiekt nie jest przyłączony do rodzica, staje się on dzieckiem globalnego układu współrzędnych i wykorzystuje współrzędne globalnego układu współrzędnych.
Local
Osie X, Y oraz Z są wyrównane do lokalnego układu współrzędnych obiektu.
Grid
Osie X, Y oraz Z są wyrównane do układu współrzędnych aktywnej siatki konstrukcyjnej.
Pick
Osie X, Y oraz Z są wyrównane do lokalnego układu współrzędnych dowolnie wybranego obiektu znajdującego się w obrębie sceny.
268
Aby wybrać środek transformacji: ♦
Z menu ikonowego Use Center, znajdującego się w głównym pasku narzędziowym, wybierz środek transformacji (rysunek 5.9). Środek transformacji zostanie skojarzony z bieżącą transformacją. Ikona układu współrzędnych oraz manipulator — znaczniki i uchwyty wskazujące kierunek transformacji — dostosują się odpowiednio, wskazując położenie i orientację wybranego środka transformacji.
Osie ograniczeń ograniczają kierunek transformacji do określonych osi.
Aby ograniczyć transformację: 1. 2.
W głównym pasku narzędziowym kliknij ikonę symbolizującą transformację, którą chciałbyś ograniczyć . W głównym pasku narzędziowym kliknij jedną z ikon Restrict to
(rysunek 5.10).
Transformacja zostanie ograniczona do dodatnich lub ujemnych wartości wybranej osi. Jeżeli wybierzesz ograniczenie do dwóch osi (XY, YZ, ZX), transformacja zostanie ograniczona do płaszczyzny wyznaczanej przez te osie.
Wskazówki
Osie ograniczeń są kojarzone z daną transformacją tak długo, aż nie zostanie wyznaczona nowa oś ograniczeń.
Osie ograniczeń mają przypisane następujące skróty klawiaturowe: F5 — Restrict to X F6 — Restrict to Y F7 — Restrict to Z F8 — przełącza pomiędzy Restrict to XY, YZ, ZX.
Komentarz [PO22]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 5.9. Menu ikonowe Use Center umożliwia wybór środka transformacji obrotu oraz skalowania
269
Rysunek 5.10. Ikony Restrict to ograniczają kierunek transformacji do linii lub płaszczyzny Rejestrowanie transformacji 3ds max rejestruje wszelkie transformacje w odniesieniu do lokalnego lub globalnego układu współrzędnych, odwołując się do tzw. macierzy transformacji. Ponieważ macierz ta jest nieustannie uaktualniana, program jest w stanie zachować jedynie ostateczny wynik przypisanych kolejno transformacji. Porównaj ten mechanizm z mechanizmem przypisywania modyfikatorów. Modyfikatory bowiem przechowywane są na specjalnej liście, którą można edytować w dowolnej chwili.
270
Transformacja przemieszczania zmienia położenie obiektu w scenie poprzez translację wzdłuż osi bieżącego układu współrzędnych.
Aby przemieścić obiekt: 1.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Select and Move
2.
Wybierz oś ograniczeń
.
.
Bieżące osie transformacji zmienią kolor na żółty, informując o kierunkach, w jakich obiekt może zostać przemieszczony (rysunek 5.11). 3.
Uchwyć i przemieść obiekt w kierunku wyznaczonym przez aktywne osie transformacji. Obiekt podąży za manipulatorem (rysunek 5.12).
4.
Aby zmienić osie ograniczeń w locie, przemieść (przeciągając myszą) oś manipulatora. W przypadku osi wyznaczających płaszczyznę ograniczeń przemieść narożnik manipulatora (rysunek 5.13).
Wskazówki
Jeżeli masz trudności z uchwyceniem obiektu i przeciągnięciem myszą, spróbuj zablokować selekcje przed wybraniem osi ograniczeń. Wówczas przeciągnij myszą w dowolnym miejscu okna widokowego, a obiekt podąży za ruchem myszy.
Skrótem klawiaturowym blokowania i odblokowywania selekcji jest klawisz spacji.
Polecenia transformowania można przypisywać także z poziomu menu blokowego, po uprzednim kliknięciu w oknie widokowym prawym przyciskiem myszy.
Komentarz [PO23]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 5.11. Manipulator z wyselekcjonowaną osią X
271
Rysunek 5.12. Przemieszczenie dzbanka w prawo wzdłuż dodatnich wartości osi X
Rysunek 5.13. Przeciąganie za narożnik manipulatora w celu przemieszczenia obiektu w płaszczyźnie XZ
272
Transformacja obracania zmienia orientację przestrzenną obiektu poprzez obrócenie go wokół określonego punktu obrotu. Punkt obrotu przypada domyślnie na punkt centralny obiektu. Możliwe jest jednak przypisanie punktu obrotu do początku bieżącego układu współrzędnych. W przypadku selekcji złożonej z wielu obiektów domyślnym punktem obrotu jest geometryczny środek zaznaczenia.
Aby obrócić obiekt: 1.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Select and Rotate
2.
Wybierz oś transformacji lub pozostaw domyślnie wybraną oś Z.
3.
Z menu ikonowego Use Selection Center wybierz środek transformacji punkt obrotu lub pozostaw ustawienie domyślne.
4.
Kliknij obiekt i przeciągnij w górę lub w dół ekranu.
.
, wyznaczający
Bieżący kursor zmieni się na kursor obracania, a obiekt obróci się względem wybranego środka transformacji (rysunek 5.14).
Wskazówki
Zmieniając środek transformacji, możesz obrócić zaznaczenie złożone z wielu obiektów wokół: punktów centralnych poszczególnych obiektów (rysunek 5.15), geometrycznego środka selekcji (rysunek 5.16), środka bieżącego układu współrzędnych.
Aby zmienić pozycję lub orientację punktów centralnych obiektów, użyj Adjust Pivot w panelu Hierarchy .
273
Rysunek 5.14. Obrócenie dzbanka wokół osi Y (gdy środek transformacji przypada na punkt centralny obiektu)
Rysunek 5.15. Obrócenie dzbanków wokół ich własnych punktów centralnych
Rysunek 5.16. Obrócenie dzbanków wokół środka zaznaczenia. Jest to ustawienie domyślne
274
Transformacja skalowania powiększa lub pomniejsza obiekty wzdłuż określonych osi, wykorzystując jako punkt odniesienia bieżący środek transformacji. Narzędzia skalowania znajdują się w głównym pasku narzędziowym (rysunek 5.17) i wyróżnić wśród nich można: ♦
Select and Uniform Scale — selekcjonuje i skaluje obiekt proporcjonalnie względem wszystkich trzech osi, bez względu na aktywną oś transformacji (rysunek 5.18).
♦
Select and Non-Uniform Scale — selekcjonuje i skaluje obiekt względem jednej lub dwu osi, wpływając w ten sposób na zmianę proporcji obiektu (rysunek 5.19).
♦
Selsct and Squash — zaznacza i skaluje obiekt względem jednej lub dwu osi przy jednoczesnym skalowaniu obiektu w przeciwnym kierunku względem pozostałych osi, wpływając w ten sposób na zmianę proporcji obiektu przy zachowaniu stałej objętości (rysunek 5.20).
Rysunek 5.17. Wszystkie narzędzia skalowania znajdują się w menu ikonowym na głównym pasku narzędziowym
Rysunek 5.18. Skalowanie proporcjonalne — pomniejszenie obiektu względem wszystkich trzech osi
275
Rysunek 5.19. Skalowanie nieproporcjonalne — pomniejszenie obiektu wzdłuż osi X oraz Y
Rysunek 5.20. Zgniatanie — pomniejszenie obiektu wzdłuż osi X oraz Y zostało zrównoważone w osi Z
276
Aby przeskalować obiekt: 1.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie skalowania
.
Jeżeli wybierzesz narzędzie Non-Uniform Scale lub Squash, na ekranie pojawi się okno ostrzegawcze (rysunek 5.21). Na razie zignoruj zawarte tam ostrzeżenie i kliknij przycisk Yes. 2.
Wybierz oś ograniczeń. Jeżeli w punkcie 1. wybrałeś narzędzie Uniform Scale , automatycznie uaktywnią się wszystkie trzy osie.
3.
Kliknij obiekt i przeciągnij myszą w górę lub w dół ekranu. Obiekt zostanie przeskalowany wzdłuż bieżących osi transformacji (rysunek 5.22).
4.
Aby zmienić oś ograniczeń w locie, „pociągnij” za oś lub narożnik manipulatora.
Rysunek 5.21. Okno dialogowe Non-Uniform Scale Warning ostrzega, że modelowanie obiektów za pomocą skalowania nierównomiernego może odbiegać od przewidywań, jeżeli później do tego samego obiektu przypisane zostaną jakieś modyfikatory
Rysunek 5.22. Zgniecenie obiektu wzdłuż osi Z powoduje automatyczne rozciągnięcie go wzdłuż osi X oraz Y
277
Transformacje precyzyjne Precyzyjne transformowanie obiektów dokonywane jest za pomocą transformacji numerycznych oraz przyciągania. Transformacje numeryczne umożliwiają transformowanie obiektów poprzez przemieszczanie suwaków lub wpisywanie odpowiednich wartości (z wykorzystaniem klawiatury). Wartości transformacji numerycznym mogą być wpisywane do pól X, Y, Z znajdujących się na listwie informacyjnej (rysunek 5.23) lub w paletach pływających Transform Type-In (rysunek 5.24). Przyciąganie ogranicza transformacje do predefiniowanych odstępów lub celów przyciągania. Przełączniki przyciągania, czyli przyciski, które włączają i wyłączają przyciąganie, znajdują się na listwie informacyjnej (rysunek 5.25). Przełączniki 3D, 2.5D, 2D Snap Toggle ograniczają transformacje do celów na siatce konstrukcyjnej, komponentów obiektu lub do względnych odległości. Przełącznik Angle Snap ogranicza obracanie do przedziałów zdefiniowanych w stopniach. Przełącznik Percent Snap ogranicza skalowanie do procentów wielkości obiektu pierwotnego. Przełącznik Spinner Snap ogranicza zasięg suwaków podczas ich klikania do zmniejszania lub zwiększania wartości w określonych przedziałach. Transformacje numeryczne umożliwiają ponadto transformowanie obiektów na dwa sposoby: poprzez dokonywanie transformacji względnych oraz poprzez dokonywanie transformacji bezwzględnych.
Rysunek 5.23. Kiedy wybrane jest narzędzie transformacji, pola wyświetlacza współrzędnych umożliwiają wpisywanie wartości transformowania
Rysunek 5.24. Paleta pływająca Transform Type-In może przybierać różny wygląd w zależności od typu wybranej transformacji
278
Rysunek 5.25. Przełączniki przyciągania ograniczają transformacje do predefiniowanych odstępów lub celów przyciągania
279
Aby dokonać transformacji numerycznej z listwy informacyjnej: 1.
Wybierz narzędzie transformowania
.
2.
Zaznacz obiekt.
3.
Na listwie informacyjnej uaktywnij właściwy tryb transformacji. Jeżeli chcesz transformować obiekty do określonych pozycji w globalnym układzie współrzędnych, wybierz Absolute Mode Transform Type-In . Jeżeli chcesz transformować obiekty poprzez odsunięcie od położenia pierwotnego, wybierz Offset Mode Transform Type-In .
4.
Do pól wyświetlacza współrzędnych, znajdującego się po prawej stronie od przełącznika trybu transformacji, wpisz współrzędne globalne lub wartości odsunięcia albo pociągnij za odpowiedni suwak. (rysunek 5.26). Obiekt poddany zostanie transformacji (rysunek 5.27).
Wskazówka
Transformacje numeryczne mają pierwszeństwo przed przyciąganiem i osiami ograniczeń.
Aby dokonać transformacji numerycznej z palety pływającej Transform Type-In: 1.
Wybierz narzędzie transformowania.
2.
Zaznacz obiekt.
3.
Wybierz Tools > Transform Type-In. lub Kliknij prawym przyciskiem myszy narzędzie transformowania. Na ekranie pojawi się paleta pływająca Transform Type-In właściwa dla bieżącej transformacji.
4.
W oknie dialogowym Transform Type-In określ współrzędne bezwzględne lub wartość odsunięcia, wpisując odpowiednie wartości lub pociągając za suwaki (rysunek 5.28). Zaznaczenie zostanie poddane transformacji (rysunek 5.29).
Wskazówka
Aby wywołać paletę pływającą Transform Type-In za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij F12.
Rysunek 5.26. Wpisywanie bezwzględnych współrzędnych transformacji przemieszczania w listwie informacyjnej
280
Rysunek 5.27. Obiekt przemieścił się dokładnie z wyznaczonymi współrzędnymi, ignorując aktywne osie ograniczeń
Rysunek 5.28. Wprowadzanie wartości przesunięcia względem osi Y
281
Rysunek 5.29. Scena po odsunięciu dzbanka wzdłuż osi X oraz Y względem poprzednio zajmowanej pozycji
282
Konfigurowanie większości parametrów związanych z przyciąganiem odbywa się w oknie dialogowym Grid and Snap Settings. Wyjątek stanowią ustawienia przełącznika Spinner Snap Toggle, które definiuje się w oknie dialogowym Preference Settings.
Aby skonfigurować ustawienia przyciągania dla przełączników 2D, 2.5D, 3D, Angle oraz Percent Snap: 1.
Wybierz Customize > Grid and Snap Settings. lub Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny przełącznik przyciągania, za wyjątkiem Spinner Snap Toggle. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Grid and Snap Settings (rysunek 5.30).
2.
Kliknij zakładkę, w której chcesz zmienić ustawienia.
3.
Włącz wymagane funkcje lub wprowadź odpowiednie wartości (rysunek 5.31).
4.
Zamknij okno dialogowe.
Wskazówka
Definiowanie celów oraz niektórych opcji przyciągania w locie może odbywać się z poziomu menu blokowego, wywoływanego kliknięciem prawym przyciskiem myszy (z wciśniętym klawiszem Shift).
Aby skonfigurować ustawienia przyciągania dla suwaków: 1.
Wybierz Customize > Preferences. lub Kliknij prawym przyciskiem myszy przełącznik Spinner Snap Toggle. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Preference Settigs.
2.
W zakładce General określ nową wartość parametru Precision. Możesz także włączyć funkcję Wrap Cursor Near Spinner, uniemożliwiającą zbytnie oddalenie się kursora od suwaka (rysunek 5.32).
3.
Kliknij przycisk OK, aby zamknąć okno dialogowe.
283
Rysunek 5.30. Właściwości siatki konstrukcyjnej oraz przyciągania można definiować w oknie dialogowym Grid and Snap Settings
Rysunek 5.31. Odstępy pomiędzy liniami siatki konstrukcyjnej ustalić można w zakładce Home Grid
Rysunek 5.32. Właściwości przyciągania dla suwaków można zdefiniować w sekcji Spinners znajdującej się w zakładce General okna dialogowego Preference Settings
284
Przełączniki 2D Snap Toggle oraz 3D Snap Toggle ograniczają transformacje przemieszczania do predefiniowanych celów przyciągania. Na cele te składają się: punkty przecinania się linii siatki konstrukcyjnej, linie siatki konstrukcyjnej, obejmy, prostopadłe, styczne, odstępy pomiędzy komponentami obiektu. Domyślnym celem przyciągania są punkty przecinania się linii siatki konstrukcyjnej.
Aby dokonać transformacji przemieszczania przy włączonym trybie przyciągania: 1.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Select and Move.
2.
Kliknij przełącznik 3D Snap Toggle
3.
Przemieść obiekt.
, znajdujący się na listwie informacyjnej.
W trakcie przemieszczania obiekt będzie przeskakiwać pomiędzy wyznaczonymi celami przyciągania (rysunek 5.33).
Aby określić cele przyciągania: 1.
Wybierz Customize > Grid and Snap Settings. lub Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny przełącznik przyciągania. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Grid and Snap Settings.
2.
Kliknij zakładkę Snaps (rysunek 5.34).
3.
Aby wyłączyć aktualnie włączone funkcje kliknij przycisk Clear All.
Rysunek 5.33. Przemieszczanie z przyciąganiem do punktów przecinania się linii siatki konstrukcyjnej. Zauważ, że kursor zamienił się w ikonę przyciągania
285
Rysunek 5.34. Cele przyciągania można definiować w zakładce Snaps. Po prawej stronie celów przyciągania znajdują się niewielkie wizerunki ikon przyciągania
286
4.
Włącz funkcję odpowiadającą celowi przyciągania, z którego chcesz korzystać (rysunek 5.35).
5.
Zamknij okno dialogowe. Kiedy kursor przylgnie do celu przyciągania, zmieni on swój wygląd stosownie do wybranego celu (rysunek 5.36).
Wskazówki
Siłę przyciągania, tj. odległość, przy której kursor zostaje przyciągnięty do celu przyciągania, zmienia się w zakładce Options okna dialogowego Grid and Snap Settings.
Aby włączać i wyłączać tryby przyciągania 2D, 2.5D, 3D za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij S.
Przełącznik Angle Snap Toggle ogranicza transformacje obracania do skoków mierzonych stopniami. Pojedynczy skok ma domyślnie wartość 5°.
Aby dokonać transformacji obracania przy włączonym trybie przyciągania: 1.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Select and Rotate Tool.
2.
Kliknij przełącznik Angle Snap Toggle, znajdujący się na listwie informacyjnej, aby uaktywnić obracanie skokowe.
3.
Obróć obiekt. Obrót obiektu będzie następować w skokach odpowiadających zdefiniowanemu kątowi (rysunek 5.37).
Rysunek 5.35. Cel przyciągania Pivot sprawia, że kursor przyciągany jest do punktów centralnych obiektów w scenie
287
Rysunek 5.36. Kiedy kursor przylega do celu przyciągania, zmienia on swój wygląd, stosownie do wybranego celu
Rysunek 5.37. Obracanie skokowe względem osi Z o długości skoku 5°
288
Aby zmienić długość skoku: 1.
W oknie dialogowym Grid and Snap Settings otwórz zakładkę Options.
2.
Określ wartość parametru Angle (w stopniach) (rysunek 5.38).
3.
Zamknij okno dialogowe.
Wskazówki
Aby obrócić obiekt względem celu przyciągania w trybie 3D, jakim jest na przykład wierzchołek lub krawędź obiektu, włącz przełącznik 3D Snap Toggle i w zakładce Snaps okna dialogowego Grid and Snap Settings uaktywnij żądany cel przyciągania.
Aby włączać i wyłączać obracanie skokowe za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij A.
Przełącznik Percent Snap ogranicza transformacje skalowania do skoków mierzonych procentami. Pojedynczy skok ma domyślnie wartość 10%.
Aby dokonać transformacji skalowania przy włączonym trybie przyciągania: 1.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Select and Scale Tool.
2.
Kliknij przełącznik Percent Snap, znajdujący się na listwie informacyjnej, aby uaktywnić skalowanie skokowe.
3.
Przeskaluj obiekt. Skalowanie obiektu będzie następować w skokach odpowiadających zdefiniowanemu procentowi (rysunek 5.39).
Aby zmienić wielkość skoku: 1.
W oknie dialogowym Grid and Snap Settings otwórz zakładkę Options.
2.
Określ wartość parametru Percent (rysunek 5.40).
3.
Zamknij okno dialogowe.
Wskazówka
Aby włączać lub wyłączać skalowanie procentowe za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij Ctrl+ Shift+P.
289
Rysunek 5.38. Zmiana długości kąta skoku na 15°
Rysunek 5.39. Proporcjonalne skalowanie skokowe o wielkości skoku 10%
290
Rysunek 5.40. Zmiana wielkości procentowej skoku na 20%
291
Powielanie Powielanie tworzy repliki obiektów (oraz obiektów podrzędnych), które wyglądają identycznie jak oryginał. Obiekty mogą być powielane pojedynczo oraz w grupach i mogą tworzyć różne przestrzenne konfiguracje. Powielanie w połączeniu z transformacjami jest niezwykle potężnym narzędziem. Taki związek umożliwia tworzenie szyków powielonych obiektów, które poddane zostały skokowym transformacjom przemieszczania, obracania lub skalowania. Poprzez powielanie obiektów animowanych możesz tworzyć szyki, które dziedziczyć będą parametry animacji obiektów wyjściowych. Podobnie jest w przypadku ławic ryb lub stad ptaków — tam, gdzie udaje się przywódca, podążają natychmiast pozostali członkowie grupy. W 3ds max wyróżnić można trzy typy obiektów powielonych: ♦
Kopia (copy) — to replika obiektu, która może być modyfikowana niezależnie od obiektu wyjściowego. Posługuj się kopiami, tworząc obiekty, które będą animowane niezależnie.
♦
Klon (instance) — to replika obiektu, która współdzieli z obiektem wyjściowym wszystkie parametry tworzenia i modyfikatory. Jakakolwiek modyfikacja dokonana na jednym z klonów oddziałuje na obiekt wyjściowy oraz wszystkie pozostałe klony. Posługuj się klonami, tworząc obrazy stad ptaków, rojów pszczół lub ławic ryb.
♦
Odnośnik (reference) — to replika obiektu, która dzieli z obiektem wyjściowym wszystkie parametry tworzenia, ale tylko niektóre modyfikatory. Posługuj się odnośnikami, tworząc „wariacje na temat”, np.: ptaki odłączające się od stada, rozdzielające się roje lub grupki rybek, które zatrzymują się, by zerknąć w obiektyw kamery.
Modyfikatory omówione zostaną w rozdziale szóstym. Najogólniej rzecz ujmując, można powiedzieć, że są to polecenia parametryczne, przechowywane na tak zwanej liście modyfikatorów, umożliwiającej ciągły dostęp do znajdujących się tam procedur. Na liście modyfikatorów można umieszczać również transformacje. Służy do tego modyfikator XForm, spełniający w tym przypadku rolę przetwornika. Takie rozwiązanie daje większą kontrolę nad procesem animowania i umożliwia jednolite transformowanie klonów.
292
Najszybszym sposobem powielenia obiektu jest wybranie polecenia Edit > Clone. Przy tej metodzie powielany obiekt jest umieszczany dokładnie w miejscu położenia obiektu wyjściowego.
Aby powielić obiekt: 1.
Zaznacz obiekt (rysunek 5.41).
2.
Wybierz Edit > Clone. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Clone Options (rysunek 5.42).
3.
Wybierz typ powielonego obiektu.
4.
Wpisz nazwę obiektu lub pozostaw domyślnie nadaną nazwę. Nazwa domyślna składa się z nazwy obiektu oraz kolejnej liczby porządkowej.
5.
Kliknij przycisk OK. Nastąpi powielenie obiektu. Powielony obiekt znajdzie się dokładnie w tym samym miejscu co obiekt wyjściowy. Aby zobaczyć obiekt wyjściowy, musisz przesunąć obiekt powielony (rysunek 5.43).
Komentarz [PO24]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 5.41. Zaznacz obiekt, który chcesz powielić
293
Rysunek 5.42. Okno dialogowe Clone Options umożliwia wybór rodzaju powielania i pozwala nadać nazwę powielonemu obiektowi
Rysunek 5.43. Po odsunięciu obiektu powielonego możesz przekonać się, że jest on wierną repliką obiektu oryginalnego
294
Kiedy przed przystąpieniem do transformowania obiektu wciśniesz klawisz Shift, możesz w prosty sposób utworzyć serię powielonych obiektów.
Aby utworzyć serię powielonych obiektów: 1.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie transformowania
2.
Wciśnij i przytrzymaj klawisz Shift.
3.
Dokonaj ręcznej transformacji obiektu.
.
Z obiektu wyjściowego zostanie „wyciągnięty” powielony obiekt (rysunek 5.44), a na ekranie pojawi się okno dialogowe Clone Options. Teraz w oknie tym znajduje się pole Number of copies, gdzie należy wpisać liczbę powielonych obiektów (rysunek 5.45). 4.
W polu Number of copies wpisz liczbę powielonych obiektów.
5.
Wciśnij przycisk OK. Na ekranie pojawi się seria powielonych obiektów. Każdy z obiektów będzie wynikiem transformacji skokowej, wyliczonej względem obiektu pierwotnego (rysunek 5.46).
Wskazówka
Aby obiekt powielony narzędziem transformacji przy wciśniętym klawiszu Shift był umieszczony dokładnie w miejscu obiektu wyjściowego, zamiast przeciągać myszą — kliknij.
Rysunek 5.44. Powielanie obiektu w trakcie transformacji przemieszczania przy wciśniętym klawiszu Shift
295
Rysunek 5.45. W oknie dialogowym Clone Options możesz określić liczbę powielonych obiektów
Rysunek 5.46. Obiekty powielone, utworzone podczas transformacji przemieszczania, są zawsze rozmieszczone w jednakowych odstępach od siebie
296
Transformacje zaawansowane Polecenia Mirror, Array oraz Align oprócz powielania umożliwiają przypisywanie do obiektów i ich replik różnorodnych kombinacji transformacji przemieszczania, obracania i skalowania. Narzędzie Mirror tworzy odbicia lustrzane obiektów względem jednej lub dwóch wybranych osi.
Aby utworzyć odbicie lustrzane obiektu: 1.
Zaznacz obiekt.
2.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Mirror Tool
.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Mirror (rysunek 5.47). 3.
Wybierz oś odbicia lub pozostaw ustawienie domyślne.
4.
Wprowadź wartość parametru Offset, aby określić odległość odsunięcia powielonego obiektu, od obiektu wyjściowego.
5.
Wybierz typ powielanego obiektu. Jeżeli wybierzesz opcję No Clone , odbijesz obiekt oryginalny, nie tworząc repliki. Utworzone zostanie odbicie lustrzane obiektu, odsunięte wzdłuż osi odbicia na zadaną odległość (rysunek 5.48).
Wskazówka
Aby utworzyć symetryczny wzór powtarzających się obiektów, utwórz obiekt i dokonaj na nim odbicia lustrzanego. Następnie wyselekcjonuj obydwa obiekty i znowu dokonaj odbicia lustrzanego (rysunek 5.49).
297
Rysunek 5.47. Okno dialogowe Mirror umożliwia wybór osi odbicia oraz rodzaju powielonego obiektu
Rysunek 5.48. Rezultat dokonania odbicia lustrzanego obiektu, przy jednoczesnym odsunięciu obiektu powielonego wzdłuż osi X
298
Rysunek 5.49. Jeśli wielokrotnie powtórzysz operację tworzenia odbić lustrzanych, otrzymasz w końcu mozaikę obiektów
299
Narzędzie Array tworzy szyki powielonych obiektów poprzez transformowanie ich nawet w trzech wymiarach jednocześnie. Okno dialogowe narzędzia Array podzielone jest na następujące sekcje: ♦
Sekcja Type of Object — umożliwia wybór typu powielonych obiektów tj. kopii, klonów lub odnośników (rysunek 5.50).
♦
Sekcja Array Dimensions — umożliwia wybór liczby wymiarów oraz liczby obiektów przypadających na każdy wymiar szyku. Grupa parametrów Incremetal Row Offsets pozwala dodatkowo określić odległości pomiędzy poszczególnymi rzędami szyku (rysunek 5.51).
♦
Wskaźnik Total in Array — pokazuje całkowitą liczbę obiektów w finalnym szyku. Liczba ta uzyskiwana jest w wyniku wzajemnego przemnożenia liczby obiektów przypadających na każdy z wymiarów (rysunek 5.52).
♦
Sekcja Array Transformation — informuje o bieżącym układzie współrzędnych i umożliwia określenie skoku dla poszczególnych transformacji lub całkowitego zakresu transformacji. Jeżeli chcesz określić wartość skoku transformacji, kliknij strzałkę zwróconą w lewą stronę; jeżeli chcesz określić całkowity zakres transformacji, kliknij strzałkę zwróconą w stronę prawą. Funkcja Re-Orient sprawia, że obiekty powielone zwrócone są zgodnie z kierunkiem obrotu. Natomiast funkcja Uniform uaktywnia skalowanie proporcjonalne, uniemożliwiając skalowanie wzdłuż osi Y oraz Z (rysunek 5.53).
Rysunek 5.50. W sekcji Type of Object wybierasz typ powielonych obiektów
Rysunek 5.51. W sekcji Array Dimensions określasz liczbę wymiarów dla szyku oraz liczbę obiektów przypadających na każdy wymiar
Rysunek 5.52. Wartość parametru Total in Array informuje o liczbie obiektów w finalnym szyku
300
Rysunek 5.53. W sekcji Array Transformations wybierasz typy transformacji i określasz ich parametry
301
Szyk płaski to dwuwymiarowy szyk obiektów ułożonych w rzędy oraz kolumny w jednej płaszczyźnie. Jeżeli do szyku płaskiego dodany zostanie wymiar wysokości, powstanie wówczas szyk przestrzenny.
Aby utworzyć szyk płaski: 1.
Zaznacz obiekt.
2.
Z głównego paska narzędziowego wybierz układ współrzędnych oraz środek transformacji .
3.
Wybierz narzędzie Array
4.
W sekcji Type of Object wybierz typ powielonych obiektów.
5.
W sekcji Array Dimensions wybierz opcję 2D.
6.
W polu Count dla opcji 1D wpisz liczbę replik przypadających na każdą kolumnę.
7.
W polu Cont dla opcji 2D wpisz liczbę replik przypadających na każdą kolumnę.
8.
W sekcji Array Transformation określ wielkość skoku lub całkowity zasięg transformacji, jakich chcesz dokonać na powielonych obiektach. Chcąc utworzyć zwykły szyk płaski, bez obracania lub skalowania, określ jedynie wartość parametru X w celu rozłożenia kolumn (rysunek 5.54).
9.
W polu Y, pod nagłówkiem Incremental Row Offsets, wpisz wielkość odstępu pomiędzy rzędami (rysunek 5.55).
.
10. Kliknij przycisk OK, aby utworzyć szyk. W cenie pojawi się szyk płaski (rysunek 5.56).
Aby utworzyć szyk przestrzenny: 1.
Postępuj według kroków opisujących tworzenie szyku płaskiego.
2.
W sekcji Array Dimensions wybierz opcję 3D.
3.
W polu Count wpisz liczbę replik dla trzeciego wymiaru. Następnie określ wielkość odsunięcia wzdłuż osi Z.
4.
Kliknij przycisk OK, aby utworzyć szyk (rysunek 5.57).
Komentarz [PO25]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 5.54. Powyższe ustawienie rozłoży kolumny w odstępach co 30 jednostek
302
Rysunek 5.55. Wielkość odsunięcia wzdłuż osi Y określa odstępy pomiędzy rzędami. Wartości parametrów dla opcji 3D pozostają wyszarzone
Rysunek 5.56. Wygląd utworzonego szyku płaskiego
Rysunek 5.57. Aby utworzyć szyk przestrzenny, zdefiniuj wartości parametru 3D
303
Szyk radialny to jednowymiarowy szyk obiektów rozłożonych po okręgu.
Aby utworzyć szyk radialny: 1.
W panelu bocznym Create otwórz podpanel Helpers
.
2.
W rolecie Object Type włącz przycisk Point.
3.
W dowolnym oknie widokowym kliknij miejsce, w którym ma się znaleźć środek szyku. Utworzony zostanie obiekt pomocniczy typu Point (rysunek 5.58).
4.
Utwórz i określ położenie pierwszego obiektu w szyku a obiektem pomocniczym wyznaczy promień szyku.
. Odległość pomiędzy tym obiektem
5.
Z menu ikonowego środków transformacji wybierz Use Transform Coordinate Center
6.
Z menu rozwijalnego Reference Coordinate System wybierz układ współrzędnych Pick. Następnie kliknij obiekt pomocniczy.
7.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Array
.
.
8.
W oknie dialogowym Array,w sekcji Object Type wybierz typ powielanych obiektów.
9.
W sekcji Array Dimensiona wybierz opcję 1D. Następnie w polu Count wpisz liczbę obiektów składających się na szyk (rysunek 5.59).
10. W sekcji Array Transformation kliknij strzałkę zwróconą w prawą stronę, która znajduje się obok parametru Rotate. Następnie w polu Z wpisz wartość 360° (rysunek 5.60). 11. Jeżeli jest to konieczne, dodaj inne transformacje. Teraz kliknij przycisk OK, aby utworzyć szyk (rysunek 5.61).
Rysunek 5.58. Utwórz obiekt pomocniczy typu Point, aby służył za środek obrotu
Rysunek 5.59. Definiowanie parametru Count dla opcji 1D w celu utworzenia szyku składającego się z 12 obiektów
304
Rysunek 5.60. Całkowity zakres transformacji wynoszący 360° pozwala utworzyć pełny szyk radialny
Rysunek 5.61. Wygląd utworzonego szyku radialnego. Zauważ, że wszystkie dzbanki zwrócone są zgodnie z kierunkiem obracania
305
Aby utworzyć szyk spiralny: 1.
Postępuj zgodnie z punktami 1. do 10., opisującymi tworzenie szyku radialnego (jeżeli właśnie zakończyłeś punkt 11. i utworzyłeś szyk radialny, przeczytaj wskazówkę znajdującą się poniżej).
2.
Dostosuj liczbę obiektów w szyku, zmieniając wartość parametru 1D Count (rysunek 5.62).
3.
Przemnóż wartość parametru obrotu względem osi Z przez liczbę zwojów w spirali. Następnie zastąp ten parametr uzyskaną liczbą (rysunek 5.63).
4.
Określ wartość parametru Z Move, aby zdefiniować skokowy przyrost wysokości lub całkowitą wysokość szyku (rysunek 5.64).
5.
Kliknij przycisk OK. W scenie pojawi się szyk spiralny, którego początek wyznaczać będzie obiekt wyjściowy (rysunek 5.65).
Wskazówka
Aby dostosować szyk, który właśnie utworzyłeś, kliknij ikonę Undo lub wciśnij Ctrl+Z. Następnie kliknij narzędzie Array. Zauważ, że w oknie Array zachowały się wszystkie ostatnie ustawienia, tak więc możesz szybko nanieść stosowne korekty i utworzyć nowy szyk.
Narzędzie Snapshot tworzy szyki obiektów powielonych poprzez „uchwycenie w migawce” poszczególnych stadiów zmian animowanego obiektu wyjściowego. Powstałe w ten sposób repliki nie dziedziczą jednak parametrów animacji obiektu oryginalnego (więcej informacji na temat animowania znajdziesz w rozdziale siódmym Animacja).
Komentarz [PO26]: Podkreślenie tłumacza.
Utworzenie szyku za pomocą migawek dla obiektu wyjściowego, który nie został poddany animacji, tworzy szyk obiektów powielonych, usytuowanych w miejscu położenia obiektu oryginalnego.
Rysunek 5.62. Dostosuj wartość parametru 1D Count, aby zmienić liczbę obiektów w szyku
Rysunek 5.63. Całkowity zakres transformacji obrotu wynoszący 1080° sprawi, że szyk spiralny będzie miał trzy zwoje
306
Rysunek 5.64. Powyższe ustawienie określa skokowy przyrost wysokości co 25 jednostek
Rysunek 5.65. Wygląd szyku spiralnego w oknie ActiveShade
307
By powiększyć liczbę znanych już typów obiektów powielonych tj. kopii, klonów lub odnośników, narzędzie Snapshot umożliwia tworzenie replik siatkowych. Repliki siatkowe to — inaczej mówiąc — obiekty powielone automatycznie, przekonwertowane na siatkę edytowalną, powstałe na bazie obiektu wyjściowego, który mógł, ale nie musiał, być obiektem siatkowym. Replika siatkowa może więc być utworzona na podstawie kształtu, obiektu złożonego lub systemu cząsteczek.
Aby utworzyć szyk za pomocą migawek: 1.
Wyselekcjonuj animowany obiekt.
2.
Kliknij obiekt prawym przyciskiem myszy i w menu blokowym Transform wybierz pozycję Properties.
3.
W oknie dialogowym Object Properties włącz funkcję Trajectory. W oknie widokowym pojawi się trajektoria ruchu obiektu (rysunek 5.66).
4.
Z menu ikonowego Array wybierz narzędzie Snapshot
.
5.
W oknie dialogowym Snapshot wybierz opcję Range i określ liczbę powielonych obiektów (rysunek 5.67).
6.
W sekcji Clone Method wybierz typ powielonych obiektów lub pozostaw ustawienie domyślne (Mesh).
7.
Kliknij przycisk OK. Wzdłuż trajektorii ruchu obiektu wyjściowego zostanie utworzony szyk obiektów zatrzymanych w migawce (rysunek 5.68).
Wskazówka
Obiekt wyjściowy nie jest wliczany do szyku, utworzonego za pomocą narzędzia Snapshot, jako element składowy. Zamiast tego narzędzie Snapshot tworzy obiekt powielony, którego położenie pokrywa się dokładnie z położeniem obiektu wyjściowego. Porównaj to z działaniem narzędzia Array, które w szykach uwzględnia także obiekty wyjściowe.
Rysunek 5.66. Kiedy włączysz wyświetlanie trajektorii, zobaczysz, jak wygląda ścieżka ruchu animowanego obiektu
308
Rysunek 5.67. Okno dialogowe Snapshot pozwala określić liczbę oraz typ powielonych obiektów wchodzących w skład szyku
Rysunek 5.68. Szyk obiektów zatrzymanych w migawce podąża za trajektorią ruchu obiektu wyjściowego. Odstępy pomiędzy powielonymi obiektami zależą od prędkości poruszania się animowanego obiektu
309
Narzędzie Spacing Tool tworzy szyki poprzez rozmieszczenie obiektów powielonych wzdłuż ściśle określonej ścieżki lub pomiędzy dwoma punktami, inaczej niż w przypadku narzędzia Snapshot (rysunek 5.69). Największą różnicą jest to, że narzędzie Spacing Tool posiada znacznie więcej parametrów umożliwiających rozmieszczanie obiektów powielonych i nie bazuje na ruchu w celu określenia odległości pomiędzy poszczególnymi replikami. Narzędzie Spacing Tool nie daje również możliwości tworzenia obiektów powielonych klasy siatki edytowalnej. Do najważniejszych parametrów narzędzia Spacing Tool zalicza się: ♦
Count — określa liczbę powielonych obiektów.
♦
Spacing — określa odległości pomiędzy powielonymi obiektami.
♦
Start Offset — określa odległość odsunięcia powielanych obiektów od punktu początkowego.
♦
End Offset — określa odległość odsunięcia powielanych obiektów od punktu końcowego.
Podczas włączania i wyłączania wymienionych wyżej funkcji w znajdującym się poniżej menu rozwijanym następuje automatyczna zmiana występujących tam pozycji, stosownie do wybranej kombinacji. W razie konieczności możesz także zablokować parametry odsunięcia. Jeżeli wybierzesz pozycję z menu rozwijalnego, spowoduje to automatyczne uaktywnienie lub zablokowanie odpowiednich parametrów (rysunek 5.70). W sekcji Context określasz, w jaki sposób mają być mierzone odległości pomiędzy poszczególnymi obiektami powielonymi: względem środków czy względem krawędzi. Obiekty powielone znajdujące się w szyku podążają domyślnie za ścieżką, to znaczy, że wyrównane są do kierunku przebiegu ścieżki. Ale jeżeli wyłączysz funkcję Follow, wszystkie obiekty powielone będą zorientowane zgodnie ze zwrotem obiektu wyjściowego (rysunek 5.71). Kiedy używasz narzędzia Spacing Tool do rozmieszczenia obiektów powielonych wzdłuż istniejącego kształtu tworzącego ścieżkę, początkowy wierzchołek kształtu zawsze wyznacza punkt początkowy rozmieszczania (aby dowiedzieć się, jak określić początkowy wierzchołek kształtu, zajrzyj do rozdziału dziewiątego Edytowanie kształtów).
Komentarz [PO27]: Podkreślenie tłumacza.
310
Rysunek 5.69. Narzędzie Spacing Tool tworzy szyki obiektów wzdłuż określonych ścieżek
Rysunek 5.70. Wybór pozycji w menu rozwijalnym znajdującym się w sekcji Parameters automatycznie uaktywnia odpowiednie kombinacje parametrów. Pozycje te stanowią predefiniowany zestaw ustawień ułatwiający rozmieszczanie obiektów
311
Rysunek 5.71. Obiekty powielone podążają domyślnie za ścieżką, ale mogą także być zwrócone w jednym kierunku
312
Aby rozmieścić obiekty wzdłuż ścieżki: 1.
Zaznacz obiekt.
2.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Spacing Tool ikonowym Array.
3.
W sekcji Type of Object wybierz typ obiektów powielonych.
4.
W sekcji Context wybierz opcję rozmieszczania.
5.
Włącz przycisk Pick Path, a następnie kliknij kształt, który posłuży jako ścieżka.
, znajdujące się w menu
lub Włącz przycisk Pick Points, a następnie kliknij dwa różne miejsca okna widokowego, aby wyznaczyć ścieżkę prostoliniową (rysunek 5.72). Na całej długości wyznaczonej ścieżki pojawią się trzy obiekty powielone (rysunek 5.73). 6.
W polu parametru Count określ liczbę replik wchodzących w skład szyku (rysunek 5.74). Podczas zmiany wielkości parametru Count zmienia się liczba replik w oknach widokowych, a wartość parametru Spacing dostosowuje się interaktywnie.
7.
Jeżeli sobie życzysz, możesz wybrać rozmieszczenie predefiniowane z menu rozwijalnego. lub Ręcznie wprowadź wartość odsunięcia początkowego oraz końcowego. Rozmieszczenie obiektów powielonych dostosuje się odpowiednio do wprowadzonych zmian.
8.
Kiedy wygląd szyku będzie cię satysfakcjonować, kliknij przycisk Applay, aby zamknąć okno dialogowe.
Wskazówka
Obiekt wyjściowy nie jest wliczany do szyku utworzonego za pomocą narzędzia Spacing Tool jako element składowy.
313
Rysunek 5.72. Kliknij dwa miejsca okna widokowego, aby wyznaczyć ścieżkę
Rysunek 5.73. Na ścieżce pojawiają się domyślnie trzy obiekty powielone
314
Rysunek 5.74. Zmiana wartości parametru Count automatycznie uaktualnia liczbę obiektów w szyku
315
Narzędzie Align odwołuje się do poleceń transformowania w celu wyrównania położenia, orientacji lub skali jednego lub większej liczby obiektów względem siebie.
Aby wyrównać obiekty: 1.
Zaznacz obiekt, który chcesz wyrównać. Będzie to obiekt wyjściowy (rysunek 5.75).
2.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Align
3.
Kliknij obiekt, do którego chcesz wyrównać wyselekcjonowany obiekt. Będzie to obiekt-cel.
.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Align Selection (rysunek 5.76). 4.
Pozostaw domyślnie wybrane punkty wyrównania — Center (środek każdego z obiektów) — lub wybierz inne punkty. Opcje Minimum oraz Maximum odnoszą się do przeciwnych krawędzi obejmy danego obiektu.
5.
Wybierz osie położenia (Align Position), orientacji (Align Orientation) lub skali (Match Scale) obiektu-celu, względem których zostanie wyrównany obiekt wyjściowy. Podczas włączania odpowiednich funkcji, obiekt wyjściowy będzie wyrównywany do określonych osi obiektu-celu (rysunek 5.77).
6.
Kliknij przycisk Apply, aby przypisać wyrównanie i zresetować parametry.
7.
Kiedy wyrównywanie będzie zakończone, kliknij przycisk OK.
Rysunek 5.75. Wyselekcjonuj obiekt, który chcesz wyrównać
316
Rysunek 5.76. Wyrównywanie położenia, orientacji oraz skali dzbanków
Rysunek 5.77. Dzbanki, które zostały wyrównane przy użyciu wszystkich możliwych ustawień, z wyjątkiem X Position
317
Normalne to wektory wychodzące prostopadle ze środka każdej powierzchni elementarnej, składającej się na obiekt siatkowy. Kiedy wyrównujesz normalną jednej płaszczyzny elementarnej względem normalnej innej płaszczyzny elementarnej, ustawiasz obiekty względem siebie w taki sposób, że wybrane ścianki obu obiektów stykają się ze sobą.
Aby wyrównać obiekty do normalnych: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Z menu ikonowego Align wybierz narzędzie Normal Align
3.
Kursorem wyrównywania do normalnych kliknij powierzchnię obiektu wyjściowego.
.
W miejscu kliknięcia pojawi się niebieski symbol normalnej (rysunek 5.78). 4.
Kliknij powierzchnię obiektu docelowego. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Normal Align. W tym samym czasie obiekt wyjściowy zostanie wyrównany do powierzchni obiektu docelowego (rysunek 5.79).
5.
W oknie dialogowym Normal Align określ odpowiednie wartości parametrów z sekcji Position Offset, jeżeli chcesz odsunąć obiekt wyjściowy od obiektu docelowego. Jeżeli chcesz obrócić obiekt wyjściowy względem wyrównanych normalnych, wprowadź odpowiednią wartość parametru z sekcji Rotation Offset. Aby obrócić obiekt „do góry nogami”, włącz funkcje Flip Normal (rysunek 5.80).
6.
Kliknij przycisk OK, aby zakończyć wyrównywanie (rysunek 5.81).
Wskazówki
Aby wyrównać wybrane źródło światła do określonej normalnej, użyj narzędzia Place Highlight , znajdującego się w menu ikonowym Align. W tym celu zaznacz źródło światła, wybierz narzędzie Place Highlight i kliknij obiekt.
Aby wyrównać wybraną kamerę do określonej normalnej, użyj narzędzia Align Camera , znajdującego się w menu ikonowym Align. W tym celu zaznacz kamerę, wybierz narzędzie Align Camera i kliknij obiekt.
Rysunek 5.78. Kiedy klikniesz obiekt wyjściowy, w miejscu kliknięcia pojawi się niebieski symbol normalnej
318
Rysunek 5.79. Normalna płaszczyzny elementarnej obiektu wyjściowego została wyrównana do normalnej płaszczyzny elementarnej obiektu-celu
Rysunek 5.80. W oknie dialogowym Normal Align możesz podać wartości odsunięcia oraz obrócenia obiektu wyjściowego względem obiektu docelowego
319
Rysunek 5.81. Wyrównane obiekty po odsunięciu i obróceniu względem normalnej
320
Narzędzie Align to View, znajdujące się w menu ikonowym Align, wyrównuje obiekt do płaszczyzny aktywnego okna widokowego, centralnego zastosowaniem punktu centralnego obiektu i jego lokalnego układu współrzędnych.
Aby wyrównać obiekt do okna widokowego: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Z menu ikonowego Align wybierz narzędzie Align to View
.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Align to View (rysunek 5.82). Obiekt zostanie wyrównany do okna widokowego wzdłuż wybranej w oknie Align to View osi (rysunek 5.83). 3.
Jeżeli to konieczne, zmień oś wyrównania (rysunek 5.84).
4.
Aby obrócić obiekt o 180° wzdłuż osi wyrównywania do okna widokowego, włącz funkcję Flip (rysunek 5.85).
5.
Kliknij przycisk OK.
Rysunek 5.82. W oknie dialogowym Align to View możesz określić oś wyrównania obiektu do płaszczyzny okna widokowego
Rysunek 5.83. Obiekt, który został wyrównany do okna widokowego wzdłuż wybranej osi
321
Rysunek 5.84. Kiedy zmienisz oś wyrównania, orientacja obiektu w oknie widokowym także ulegnie zmianie
Rysunek 5.85. Włącz funkcję Flip, aby odwrócić wyrównywanie o 180°
322
Rozdział 6. Modyfikowanie obiektów Modyfikatory zmieniają strukturę oraz wygląd obiektów. Posługując się dziesiątkami modyfikatorów, standardowo znajdujących się w programie 3ds max 4 , możesz zginać obiekty, skręcać je , przewężać, falować, toczyć oraz tłoczyć (rysunek 6.1). Możesz je także zgniatać, ćwiartować, rozciągać, wygładzać, a nawet odwracać „na lewą stronę”. Podobnie jak transformacje, również modyfikatory mogą być przypisywane obiektowi jeden za drugim, w celu uzyskania efektu kumulacyjnego. Kiedy przypisujesz serię modyfikatorów, są one zapisywane na odpowiednio uporządkowanej liście, która jest częścią definicji obiektu. Owa lista (lub inaczej historia modyfikowania) nosi nazwę listy modyfikatorów (rysunek 6.2). Za każdym razem, kiedy do listy zostaje dodany nowy modyfikator, informacje o obiekcie są poddawane odpowiedniej analizie, po czym następuje przekazanie ich dalej, aż na szczyt listy. Ponieważ dostęp do modyfikatorów znajdujących się na liście nie jest niczym ograniczony, możesz zmieniać parametry modyfikatorów tak często, jak sobie życzysz. Co więcej, możesz wyłączać, zmieniać kolejność, a nawet usuwać znajdujące się na liście modyfikatory. Taka elastyczność sprawia, że lista modyfikatorów jest potężnym narzędziem wykorzystywanym zarówno w modelowaniu, jak i w mapowaniu oraz animowaniu obiektów.
323
324
Rysunek 6.1. Na górnym rysunku pokazano prostopadłościan, który został przewężony i skręcony. Rysunek dolny przedstawia widok z góry w trybie szkieletowym na ten sam obiekt
Rysunek 6.2. Lista modyfikatorów pokazuje, że do prostopadłościanu przypisane zostały trzy modyfikatory w następującej kolejności: Taper, Twist i na końcu Bend
325
Wykorzystywanie listy modyfikatorów Polecenia modyfikowania zgromadzone są w panelu bocznym Modify (rysunek 6.3) oraz w zakładce Modifiers (rysunek 6.4). Aby wyświetlić panel zakładek, kliknij prawym przyciskiem myszy, w pustym obszarze głównego paska narzędziowego i z wyświetlonego menu wybierz Tab Panels. W panelu bocznym Modify wyróżnić można następujące obszary: Pole nazwy i próbka koloru obiektu — jest to obszar umożliwiający zmianę nazwy oraz koloru wyselekcjonowanego obiektu. Menu rozwijalne modyfikatorów — jest to menu rozwijalne, zawierające listę wszystkich modyfikatorów, które mogą zostać przypisane do bieżącej selekcji. Lista modyfikatorów — jest to obszar, w którym wyszczególnione są wszystkie modyfikatory przypisane do bieżącej selekcji. Ikona żarówki , znajdująca się po lewej stronie nazwy modyfikatora, informuje o aktywności modyfikatora. Kliknięcie ikony włącza lub wyłącza oddziaływanie modyfikatora. Narzędzia listy modyfikatorów — są to polecenia ukrywające się pod przyciskami w kształcie ikon, które kontrolują listę modyfikatorów. Wśród narzędzi tych wyróżnić można: ♦
Pin Stack — blokuje listę modyfikatorów aktualnie wyselekcjonowanego obiektu. Jeżeli zostanie wyselekcjonowany nowy obiekt, w panelu Modify wciąż będzie wyświetlana lista modyfikatorów obiektu, dla którego zablokowano listę.
♦
Show End Result — włącza lub wyłącza wyświetlanie rezultatu oddziaływania modyfikatorów znajdujących się na liście powyżej aktualnie zaznaczonego modyfikatora, a także tworzy podgląd końcowego rezultatu oddziaływania wszystkich znajdujących się na liście modyfikatorów.
♦
Make Unique — przekształca klony modyfikatora w kopie.
♦
Remove Modifier from the Stack — usuwa bieżący modyfikator z listy modyfikatorów, a także odłącza od pól sił.
♦
Configure Modifier Sets — umożliwia tworzenie i wyświetlanie zestawów przycisków dla modyfikatorów (rysunek 6.5).
326
Rysunek 6.3. Panel boczny Modify podzielony jest na kilka głównych obszarów, wśród których wyróżnić można pole nazwy i próbkę koloru obiektu, menu rozwijalne modyfikatorów, listę modyfikatorów, narzędzia listy modyfikatorów oraz rolety modyfikatorów
Rysunek 6.4. W zakładce Modifiers znajdują się skróty do najczęściej wykorzystywanych modyfikatorów
327
Rysunek 6.5. Modyfikatory mogą być grupowane w zestawy i funkcjonować jako polecenia uruchamiane za pomocą przycisków
328
Aby przypisać modyfikator do obiektu: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.6).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Z menu rozwijalnego modyfikatorów wybierz nazwę modyfikatora (rysunek 6.7).
.
lub Kliknij przycisk modyfikatora znajdującego się w zestawie. lub Kliknij ikonę modyfikatora w zakładce Modifiers. lub Przeciągnij myszą nazwę modyfikatora z menu rozwijalnego modyfikatorów i upuść ją bezpośrednio na obiekcie. Modyfikator zostanie przypisany do obiektu. Na liście modyfikatorów pojawi się nazwa modyfikatora, a poniżej wyświetlą się rolety z parametrami (rysunek 6.8). 4.
Dostosuj parametry modyfikatora, aby wygląd obiektu odpowiadał twoim oczekiwaniom (rysunek 6.9).
5.
Jeżeli jest to konieczne, przypisz do obiektu inne modyfikatory, powtarzając czynności opisane w krokach 3. oraz 4. Za każdym razem, kiedy przypisujesz kolejny modyfikator, jego nazwa umieszczana jest na szczycie listy modyfikatorów. Kiedy dostosowujesz parametry modyfikatora, wygląd obiektu w oknach widokowych jest interaktywnie uaktualniany (rysunek 6.10).
Rysunek 6.6. Zaznacz prostopadłościan, który poddany zostanie modyfikacji
329
Rysunek 6.7. Z menu rozwijalnego modyfikatorów wybierz nazwę modyfikatora
Rysunek 6.8. Kiedy wybierzesz modyfikator, jego nazwa pojawi się na szczycie listy modyfikatorów
Rysunek 6.9. Wygląd obiektu po dostosowaniu parametrów modyfikatora Taper
Rysunek 6.10. Efekt przypisania do przewężonego prostopadłościanu modyfikatora Twist
330
Aby usunąć modyfikator: 1.
Zaznacz modyfikator, który chcesz usunąć, poprzez podświetlenie jego nazwy na liście modyfikatorów.
2.
Kliknij ikonę Remove Modifier from the Stack
.
Modyfikator zostanie usunięty z listy modyfikatorów, a tym samym przestanie oddziaływać na obiekt, do którego był przypisany.
Wskazówki
Aby przypisać modyfikator do wielu obiektów jednocześnie, utwórz selekcję składającą się z kilku obiektów.
Aby cofnąć przypisanie lub usunięcie modyfikatora, kliknij ikonę Undo Ctrl+Z.
lub wciśnij
Efekt końcowy oddziaływania modyfikatorów na obiekt zależy od kolejności, w jakiej są przetwarzane. Przeciągając nazwy modyfikatorów, możesz zmienić kolejność modyfikatorów znajdujących się na liście, tak aby były przetwarzane w innym porządku.
Aby zmienić kolejność modyfikatorów: 1.
Wyselekcjonuj obiekt, któremu przypisano kilka modyfikatorów (rysunek 6.11).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Na liście modyfikatorów zaznacz modyfikator, który chcesz przemieścić, po czym umieść go (przeciągając myszą) w nowym miejscu na liście (rysunek 6.12).
.
Kolejność modyfikatorów na liście ulegnie zmianie. Wygląd obiektu w oknach widokowych dostosuje się do tych zmian, odzwierciedlając nowy porządek przetwarzania informacji (rysunek 6.13).
Rysunek 6.11. Wyselekcjonowany prostopadłościan, który został poddany modyfikacjom
331
Rysunek 6.12. Przeciąganie modyfikatora Bend ze szczytu na początek listy
Rysunek 6.13. Prostopadłościan zmienił wygląd, odzwierciedlając nową kolejność przetwarzania informacji
332
Za pomocą przeciągania możesz kopiować modyfikatory znajdujące się na liście modyfikatorów — z jednego obiektu bezpośrednio do innego obiektu. Jeżeli chciałbyś skopiować całą listę modyfikatorów, zazwyczaj lepiej jest posłużyć się poleceniami Copy oraz Paste.
Aby skopiować listę modyfikatorów z jednego obiektu do innego obiektu: 1.
Wyselekcjonuj zmodyfikowany obiekt (rysunek 6.14).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Na liście modyfikatorów zaznacz nazwę modyfikatora umieszczonego na samym szczycie. Następnie wciśnij klawisz Shift i kliknij
.
nazwę modyfikatora znajdującego się na samym spodzie. Cała lista modyfikatorów zostanie zaznaczona. 4.
Kliknij prawym przyciskiem myszy zaznaczone modyfikatory i z wyświetlonego menu wybierz pozycję Copy (rysunek 6.15).
5.
Wyselekcjonuj obiekt, do którego chcesz wkleić listę modyfikatorów.
6.
Na liście modyfikatorów wyselekcjonowanego obiektu kliknij pozycję, powyżej której mają zostać wklejone nowe modyfikatory. Jeżeli obiekt nie posiada na liście żadnego modyfikatora, automatycznie zaznaczona jest nazwa obiektu bazowego.
7.
Kliknij prawym przyciskiem myszy zaznaczoną pozycję i z wyświetlonego menu wybierz Paste. Modyfikatory zostaną przypisane do obiektu (rysunek 6.16).
Wskazówki
Przeciągnięcie modyfikatora na obiekt, przy wciśniętym klawiszu Shift, wycina go z bieżącej listy modyfikatorów i wkleja na nowy obiekt.
Przeciągnięcie modyfikatora na obiekt, przy wciśniętym klawiszu Ctrl, tworzy klon modyfikatora tak, że jakiekolwiek zmiany parametrów jednego z modyfikatorów odzwierciedlane są automatycznie w drugim modyfikatorze.
Aby zamienić sklonowany modyfikator w kopię, kliknij ikonę Make Unique
Wklejenie modyfikatora na nieodpowiedni typ obiektu nie wywiera na niego żadnego wpływu.
.
333
Rysunek 6.14. Wyselekcjonowany prostopadłościan, który poddany został modyfikowaniu
Rysunek 6.15. Kopiowanie całej listy modyfikatorów
Rysunek 6.16. Rezultat wklejenia modyfikatorów na prostopadłościan z zaokrąglonymi krawędziami. Zwróć uwagę, że obiekt posiada bardzo wysoką gęstość siatki
334
Kiedy będziesz zadowolony z uzyskanego wyniku modyfikowania, możesz zdecydować się na scalenie listy modyfikatorów. Scalenie listy modyfikatorów konwertuje obiekt do klasy siatki edytowalnej i usuwa wszystkie pozycje znajdujące się na liście modyfikatorów. Scalenie listy, podobnie jak wykonanie zdjęcia, rejestruje stan obiektu w danej chwili. Takie rozwiązanie nie tylko stabilizuje wszystkie zmiany, jakim został poddany obiekt, ale również oszczędza zasoby komputera, ponieważ program nie musi już przetwarzać starych informacji. Ponieważ scalenie listy modyfikatorów usuwa także parametry tworzenia, upewnij się, że twój obiekt ma wystarczającą liczbę segmentów, boków i odpowiednio dobrane proporcje, zanim zdecydujesz się kontynuować.
Aby scalić listę modyfikatorów: 1.
Wyselekcjonuj zmodyfikowany obiekt.
2.
Otwórz panel Craete.
3.
W liście modyfikatorów kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny modyfikator. Na ekranie pojawi się menu kontekstowe (rysunek 6.17).
4.
Kliknij pozycję Collapse All. Na ekranie pojawi się ostrzeżenie mówiące o tym, że scalenie listy modyfikatorów usuwa wszystkie parametry (rysunek 6.18).
5.
Kliknij przycisk Yes, aby scalić listę. lub Kliknij przycisk Hold/Yes, jeżeli przed scaleniem listy chcesz zatrzymać scenę.
6.
Kliknij OK. Wszystkie modyfikatory, ich parametry oraz parametry tworzenia obiektu ulegną scaleniu. Obiekt zostanie przekonwertowany do klasy siatki edytowalnej (rysunek 6.19).
335
Rysunek 6.17. W panelu Modify kliknij prawym przyciskiem myszy nazwę modyfikatora (na górze) i z wyświetlonego menu wybierz Collapse All (na dole)
Rysunek 6.18. Okno dialogowe Warning ostrzega o konsekwencjach, jakie niesie ze sobą scalenie listy modyfikatorów, a jednocześnie umożliwia tymczasowe zatrzymanie sceny
Rysunek 6.19. Scalenie listy modyfikatorów wtapia w obiekt wszystkie modyfikatory oraz ich bieżące parametry i konwertuje obiekt do klasy siatki edytowalnej
336
Modyfikatory geometryczne Modyfikatory geometryczne modyfikują obiekty posługując się specjalną obejmą zwaną gizmem modyfikatora. Obiekt ten jest nierozerwalną częścią modyfikatora i służy do wyznaczenia środka oraz osi modyfikacji (rysunek 6.20). Kiedy zmieniasz parametry modyfikatora, zmienia się również kształt gizma. To z kolei wpływa na zmianę kształtu modyfikowanego obiektu (rysunek 6.21). Innym sposobem, w jaki modyfikatory geometryczne mogą oddziaływać na obiekty, do których są przypisane, jest wybranie z listy modyfikatorów komponentu modyfikatora i poddanie go odpowiedniej transformacji. Wywiera to bardzo wyraźny wpływ na modyfikowane obiekty (rysunek 6.22). Deformacja obiektów siatkowych następuje poprzez zginanie krawędzi wychodzących z wierzchołków, podobnie do tego, jak zginane są kości w stawach. Aby obiekt siatkowy mógł być gładko deformowany, zazwyczaj konieczne jest zwiększenie liczby jego komponentów wpływających na stopień zagęszczenia powierzchni. Dzięki temu powierzchnia siatkowa może być zginana w mniejszych odstępach, ale za to na przestrzeni większej liczby wierzchołków. Proces ten określa się mianem zwiększania rozdzielczości lub stopnia złożoności siatki. Modyfikatory geometryczne zazwyczaj przypisywane są do obiektów siatkowych, ale można przypisywać je również do kształtów i powierzchni NURBS. Aby modyfikator geometryczny mógł oddziaływać na kształty, należy upewnić się, że został on przypisany wzdłuż osi płaszczyzny, na której spoczywa dany kształt. Aby usprawnić pracę, rozpoczniesz od wyświetlenia zestawu przycisków, zawierającego wszystkie modyfikatory geometryczne oraz nauczysz się, jak zwiększyć stopień złożoności siatkowego obiektu podstawowego.
Rysunek 6.20. Gizmo modyfikatora to rodzaj obejmy, która przenosi parametry modyfikatora na obiekt. Środek modyfikatora znajduje się wewnątrz gizma
337
Rysunek 6.21. Zmieniając parametry modyfikatora zmieniasz kształt gizma
Rysunek 6.22. Przypisanie transformacji do gizma zmienia efekt oddziaływania modyfikatora na obiekt
338
Zestaw modyfikatorów to zbór przycisków, które pośredniczą w przypisywaniu modyfikatorów do obiektów. 3ds max 4 standardowo wyposażone jest w jedenaście zestawów modyfikatorów. Jeżeli sobie życzysz, możesz wybrać jeden z predefiniowanych zestawów lub zdefiniować własny zestaw. Spośród zestawów predefiniowanych, szczególnie użyteczny podczas modyfikowania obiektów siatkowych, jest zestaw noszący nazwę Parametric Modifiers, gdyż zawiera on wszystkie modyfikatory geometryczne.
Aby wyświetlić zestaw przycisków dla modyfikatorów geometrycznych: 1.
Otwórz panel Modify.
2.
Kliknij ikonę Configure Modifiers Sets
3.
W wyświetlonym menu wybierz pozycję Parametric Modifiers.
4.
Ponownie kliknij ikonę Configure Modifiers Sets, lecz tym razem wybierz pozycję Show Buttons.
.
W panelu bocznym Modify pojawi się zestaw przycisków dla modyfikatorów geometrycznych. Będą one pozostawać wyszarzone do czasu wyselekcjonowania obiektu (rysunek 6.23).
Rysunek 6.23. Zestaw Parametric Modifiers zawiera wiele modyfikatorów geometrycznych
339
Jeżeli obiekt, który chcesz zdeformować, jest siatkowym obiektem parametrycznym, to najprostszym sposobem zwiększenia jego rozdzielczości jest zwiększenie parametrów segmentacji. Jeżeli jednak przekonwertowałeś obiekt parametryczny na siatkę edytowalną, to utraciłeś dostęp do tych parametrów. W takiej sytuacji jedyną możliwością zwiększenia rozdzielczości obiektu jest ręczne nadbudowanie płaszczyzn elementarnych na poziomie struktury obiektu lub przypisanie modyfikatora, który automatycznie dokona podziału powierzchni. Więcej informacji znajdziesz w dalszej części tego rozdziału — w podrozdziale Modyfikatory podziału.
Aby zwiększyć rozdzielczość obiektu parametrycznego: 1.
Wyselekcjonuj parametryczny obiekt siatkowy (rysunek 6.24).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Na liście modyfikatorów zaznacz, znajdującą się na samym dole, nazwę obiektu bazowego.
.
W panelu Modify wyświetlą się rolety z parametrami tworzenia obiektu (rysunek 6.25). 4.
Zwiększ liczbę segmentów lub boków tak, aby deformacja była gładka. Jeżeli nie jesteś pewien, jak wielu podziałów potrzebujesz, podziel powierzchnię jednakowo we wszystkich kierunkach lub zaczekaj do momentu przypisania pierwszego modyfikatora geometrycznego i wtedy ustal liczbę podziałów. Powierzchnia siatki zostanie podzielona (rysunek 6.26).
Komentarz [PO28]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 6.24. Wyselekcjonuj walec parametryczny
340
Rysunek 6.25. Parametry tworzenia dla walca. Chcąc podnieść rozdzielczość walca, należy zwiększyć parametry segmentacji dla wysokości oraz wieczek obiektu i, jeżeli jest to konieczne, zwiększyć liczbę boków
Komentarz [PO29]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 6.26. Walec po zwiększeniu stopnia złożoności
341
Modyfikator Bend zgina wybrany obiekt względem określonej osi.
Aby zgiąć obiekt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.27).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Kliknij przycisk Bend.
.
lub Rozwiń menu modyfikatorów i wybierz pozycję Bend (rysunek 6.28). W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Bend (rysunek 6.29). 4.
W sekcji Bend Axis wybierz oś zginania. Oś zginania odnosi się do orientacji gizma modyfikatora, co nie zawsze pokrywa się z orientacją obiektu.
5.
Wprowadź nową wartość dla parametru Angle lub pociągnij za znajdujący się obok suwak. Gizmo oraz obiekt ulegną wygięciu (rysunek 6.30). Jeżeli zgięcie obiektu nie jest gładkie, zwiększ gęstość siatki.
Wskazówki
Zmiana wartości parametru Direction sprawia, że obiekt ulega zgięciu wzdłuż osi prostopadłej do osi zginania.
Aby ograniczyć oddziaływanie modyfikatora na górną lub na dolną część obiektu, włącz funkcję Limit Effect i dostosuj wartości dla parametrów: Upper Limit lub Lower Limit.
Jeżeli obiekt wydaje się przechylać, wypaczać lub w jakiś inny sposób opierać modyfikowaniu, spróbuj zwiększyć gęstość siatki.
Rysunek 6.27. Wyselekcjonuj prostopadłościan, który zostanie zgięty
342
Rysunek 6.28. Z menu rozwijalnego modyfikatorów wybierz pozycję Bend
Rysunek 6.29. W panelu bocznym pojawi się roleta modyfikatora Bend
Rysunek 6.30. Prostopadłościan zgięty wzdłuż osi Z. Zauważ, że wygięciu ulegają zarówno gizmo modyfikatora, jak i modyfikowany obiekt
343
Modyfikator Twist okręca obiekt wokół wybranej osi.
Aby skręcić obiekt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.31).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przypisz modyfikator Twist.
.
W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Twist (rysunek 6.32). 4.
W sekcji Twist Axis wybierz oś skręcania.
5.
Wprowadź nową wartość dla parametru Angle lub pociągnij za znajdujący się obok suwak. Gizmo oraz obiekt ulegną skręceniu (rysunek 6.33). Jeżeli obiekt nie podąża gładko za gizmem, zwiększ gęstość siatki wzdłuż osi skręcania.
Wskazówka
Parametr Bias sprawia, że skręcenie obiektu jest większe na początku niż na końcu osi lub na odwrót, podobnie jak w przypadku parametru Bias dla spirali.
Aby ograniczyć oddziaływanie modyfikatora na górną lub na dolną część obiektu, włącz funkcję Limit Effect i dostosuj wartości dla parametrów: Upper Limit lub Lower Limit.
Rysunek 6.31. Wyselekcjonuj obiekt, który zostanie skręcony
344
Rysunek 6.32. W panelu bocznym pojawi się roleta modyfikatora Twist
Rysunek 6.33. Prostopadłościan skręcony wzdłuż osi Z
345
Modyfikator Taper przewęża obiekt poprzez przeskalowanie górnej lub dolnej jego części względem wybranej osi przewężania.
Aby przewęzić obiekt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.34).
2.
Przypisz modyfikator Taper. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Taper (rysunek 6.35).
3.
Wybierz główną oś przewężania. Określona zostanie główna oś przewężania dla gizma.
4.
Wybierz oś dla efektu przewężania. Zostaną określone przewężane boki gizma i obiektu. Przewężanie jest zawsze symetryczne względem osi efektu.
5.
Wprowadź wartość dla parametru Amount z przedziału od -10 do 10 lub pociągnij za znajdujący się obok suwak. Gizmo oraz obiekt ulegną przewężeniu (rysunek 6.36).
Rysunek 6.34. Wyselekcjonuj prostopadłościan, który zostanie przewężony
346
Rysunek 6.35. W panelu bocznym pojawi się roleta modyfikatora Taper
Rysunek 6.36. Przewężenie prostopadłościanu wzdłuż osi Z
347
Wskazówki
Aby podczas przewężania wybrzuszyć boki obiektu, zmień wartość parametru Curve (rysunek 6.37).
Aby uzyskać symetryczne przewężenie obiektu względem głównej osi przewężenia, włącz funkcję Symmetry.
Pamiętaj, że w 3ds max możesz animować niemalże wszystkie parametry. Spróbuj więc poddać animacji każdy z opisanych wyżej modyfikatorów geometrycznych — poprzez zmianę w czasie wartości ich parametrów (zobacz rozdział siódmy).
Przypadkowość, jaką znaleźć można w dzianiu modyfikatora Noise, jest niezwykle przydatnym elementem w modelowaniu obiektów, gdyż umożliwia wprowadzanie szumu i imitowanie nieregularnych powierzchni, charakterystycznych dla świata rzeczywistego. W małej skali modyfikator Noise pozwala symulować drobne zniszczenia i niedoskonałości na dziewiczych, perfekcyjnie gładkich powierzchniach, przez co sprawiają one wrażenie bardziej naturalnych. W dużej skali natomiast, tworzy bardzo wyraziste kontury, wyśmienicie nadające się do kształtowania krajobrazów. Jest on szczególnie użyteczny przy modelowaniu obrazów skał, wzgórz, gór, oceanów, księżyców, asteroidów oraz planet.
Aby przypisać szum do powierzchni: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.38).
2.
Przypisz modyfikator Noise. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Noise (rysunek 6.39).
3.
Na początek ustaw wartość parametry Scale na 20.
Rysunek 6.37. Rezultat przewężenia obiektu z jednoczesnym wybrzuszeniem
348
Rysunek 6.38. Wyselekcjonuj płaski obiekt o dużej liczbie segmentów
Rysunek 6.39. W panelu bocznym pojawi się roleta modyfikatora Noise
349
4.
Stopniowo zwiększaj wartości parametrów w sekcji Strength. W przypadku płaskich powierzchni wystarczy zmieniać jedynie wartość parametru dla osi prostopadłej do powierzchni — zazwyczaj jest to oś Z. Wierzchołki siatki będą stopniowo ulegać losowemu przemieszczeniu w przeciwnych do siebie kierunkach (rysunek 6.40). Jeżeli powierzchnia obiektu stanie się zbyt postrzępiona, przejdź na spód listy modyfikatorów i zwiększ gęstość siatki.
5.
Aby uzyskać bardziej chropowatą powierzchnię, włącz funkcję Fractal, a następnie zwiększ wartości parametrów Roughness oraz Iterations (rysunek 6.41).
Wskazówka
Aby animować szum, włącz funkcję Animate Noise i dostosuj wartości parametrów Frequency oraz Phase.
Rysunek 6.40. Płaszczyzna zniekształcona losowo za pomocą modyfikatora Noise
Rysunek 6.41. Funkcja Fractal wzmacnia chropowatość szumu
350
Modyfikatory Ripple oraz Wave tworzą regularne wzory na powierzchni obiektu, które porównać można do fal na powierzchni wody lub fal uderzeniowych w przestrzeni kosmicznej. Ponieważ ich parametry są identyczne, poniżej zostanie opisany tylko modyfikator Ripple.
Aby zafalować obiekt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.42).
2.
Przypisz modyfikator Ripple
3.
Dostosuj wartość parametru Amplitude 1, aby określić amplitudę fali w jednym kierunku. Następnie dostosuj wartość parametru Amplitude 2, aby określić amplitudę fali w drugim kierunku (rysunek 6.44).
4.
W razie konieczności dostosuj długość fali, podając nową wartość dla parametru Wave Length.
5.
Jeżeli chcesz, aby fala zanikała wraz z oddalaniem się od środka modyfikatora, wprowadź odpowiednią wartość dla parametru Decay (rysunek 6.45).
.
W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Ripple (rysunek 6.43).
Wskazówki
Parametr Phase umożliwia animowanie oddziaływania w czasie modyfikatorów Ripple oraz Wave. Możesz także animować oddziaływanie obydwu modyfikatorów, zmieniając w czasie położenie środka lub gizma modyfikatora (zobacz rozdział siódmy).
Istnieją dwa modyfikatory animacji, których efekty deformowania geometrii równie dobrze nadają się do modelowania. Są to: Modyfikator Melt, który spłaszcza obiekt względem wybranej osi imitując efekt roztapiania. Modyfikator PathDeform, który deformuje obiekt poruszający się po ścieżce utworzonej z kształtu.
Rysunek 6.42. Wyselekcjonuj obiekt siatkowy o bardzo gęstej siatce
351
Komentarz [PO30]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 6.43. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Ripple
Rysunek 6.44. Płaszczyzna pofalowana dwoma ustawieniami amplitudy
Rysunek 6.45. Parametr Decay sprawia, że zafalowanie powierzchni zanika wraz z oddalaniem się od środka modyfikatora
352
W czasie normalnego działania 3ds max przetwarza informacje o transformacjach dopiero po modyfikatorach, nawet wówczas, kiedy dana transformacja została przypisana wcześniej. Z tego powodu na szczególną uwagę zasługuje modyfikator XForm. Daje on kontrolę nad kolejnością przetwarzania informacji, umożliwiając umieszczenie transformacji na liście modyfikatorów w dowolnym jej miejscu. Spełniając rolę pojemnika, modyfikator XForm może przechowywać dowolną ilość transformacji lub też zawierać w jednym modyfikatorze tylko jedną transformację. Kiedy usuniesz modyfikator XForm, usuniesz również zawarte w nim transformacje. Modyfikator XForm nie posiada żadnych parametrów. Jedyną formą danych są zastosowane transformacje.
Aby umieścić transformację na liście modyfikatorów: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.46).
2.
Przypisz modyfikator XForm. Modyfikator XForm nie posiada żadnych parametrów.
3.
Przemieść, obróć lub przeskaluj obiekt. Transformacje przeniosą się na obiekt, a parametry transformowania zostaną umieszczone na liście modyfikatorów (rysunek 6.47).
Wskazówki
Przemieszczenie środka modyfikatora przemieszcza także środek obrotu i skalowania.
Przypisanie modyfikatora Linked XForm sprawia, że dany obiekt dziedziczy transformacje od innego obiektu, do którego jest przyłączony.
Typy transformacji mogą być wybierane również z menu blokowego (rysunek 6.48).
Rysunek 6.46. Wyselekcjonuj obiekt
353
Rysunek 6.47. Przemieszczenie dzbanka w płaszczyźnie XY. Transformacja zostanie przechowana na liście modyfikatorów w modyfikatorze XForm
Rysunek 6.48. Kontekstowe menu blokowe umożliwia wybranie typu transformacji
354
Deformacje swobodne Modyfikatory deformacji swobodnych FFD (ang. Free Form Deformations) deformują obiekty wykorzystując zamiast gizma modyfikatora kratownicę wyposażoną w punkty kontrolne. Im więcej punktów kontrolnych znajdzie się na takiej kratownicy, tym lepiej będziesz mógł modelować zamierzoną deformację.
Aby dokonać deformacji swobodnej: 1.
Wyselekcjonuj obiekt siatkowy.
2.
Przypisz obiektowi jeden z modyfikatorów FFD. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora FFD (rysunek 6.49). Obiekt zostanie otoczony kratownicą z punktami kontrolnymi (rysunek 6.50).
3.
Kliknij przycisk Conform to Shape.
4.
Na liście modyfikatorów rozwiń drzewo komponentów modyfikatora, klikając symbol plus (+), znajdujący się po lewej stronie nazwy modyfikatora. Następnie w drzewie komponentów zaznacz pozycję Control Points (rysunek 6.51).
5.
Wyselekcjonuj wybrane punkty kontrolne i poddaj je transformacji
.
Transformowane punkty kontrolne będą deformować powierzchnię w zasięgu swojego oddziaływania (rysunek 6.52).
Wskazówki
Zablokowanie punktów kontrolnych ułatwia poddawanie ich różnym transformacjom oraz zabezpiecza przed przypadkowym usunięciem zaznaczenia. Pamiętaj, aby odblokować je przed wyselekcjonowaniem innego zestawu punktów kontrolnych.
Jeżeli chcesz mieć większą kontrolę nad deformacją, wybierz jeden z modyfikatorów FFD (cyl) lub FFD(box), po czym kliknij przycisk Set Number of Points i zwiększ liczbę punktów kontrolnych kratownicy.
355
Rysunek 6.49. Górna część rolety modyfikatora FFD
Rysunek 6.50. Kratownica deformacji swobodnych dopasowana do kształtu sfery
356
Rysunek 6.51. Drzewo komponentów modyfikatora FFD z wybranym trybem edycji na poziomie punktów kontrolnych
Rysunek 6.52. Efekt przemieszczenia pojedynczego punktu kontrolnego na drugą stronę geosfery
357
Modyfikatory podziału Stopień złożoności powierzchni siatkowego obiektu podstawowego kontroluje się poprzez odpowiedni dobór liczby boków i parametrów segmentacji. Kiedy jednak obiekt parametryczny zostanie przekonwertowany do klasy siatki edytowalnej, jego parametry tworzenia są usuwane. Modyfikator Tessellate zwiększa stopień złożoności obiektu siatkowego poprzez podział krawędzi lub płaszczyzn elementarnych.
Aby dokonać mozaikowania powierzchni siatkowej: 1.
Wyselekcjonuj obiekt siatkowy (rysunek 6.53).
2.
Przypisz modyfikator Tessellate. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Tessellate (rysunek 6.54). Stopień złożoności obiektu zostanie automatycznie zwiększony (rysunek 6.55).
3.
Wypróbuj, która z opcji: Edge czy też Face Center przynosi lepsze rezultaty.
4.
Podnieś wartość parametru Iteration, aby zwiększyć stopień złożoności siatki (rysunek 6.56).
Wskazówki
Opcja Face Center zwykle lepiej sprawdza się na obiektach zbudowanych z powierzchni planarnych, jak na przykład prostopadłościan.
Komentarz [PO31]: ... płaskich ...
Aby dokonać mozaikowania tylko na wybranym obszarze powierzchni obiektu, przed przypisaniem modyfikatora Tesselate wyselekcjonuj odpowiednie płaszczyzny elementarne.
Rysunek 6.53. Wyselekcjonuj prostopadłościan
358
Rysunek 6.54. Modyfikator Tesselate umożliwia zwiększenie gęstości siatki dwoma różnymi sposobami
Rysunek 6.55. Prostopadłościan po jednokrotnym powtórzeniu operacji mozaikowania
359
Rysunek 6.56. Prostopadłościan po dwukrotnym powtórzeniu operacji mozaikowania
360
Modyfikator Optimize inteligentnie redukuje gęstość siatki poprzez usunięcie współpłaszczyznowych płaszczyzn elementarnych, które okazują się zbędne z punktu widzenia definicji szczegółów strukturalnych, a jedynie spowalniają pracę.
Aby zoptymalizować powierzchnię siatkową: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.57).
2.
Przypisz modyfikator Opimize. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Optimize (rysunek 6.58).
3.
Stopniowo zwiększaj wartość parametru Face Threshold, jednocześnie kontrolując wygląd obiektu w oknach widokowych. Zatrzymaj się, kiedy zauważysz, że zakrzywione krawędzie zaczynają tracić na gładkości. Liczba płaszczyzn elementarnych zostanie zredukowana, przez co zmniejszy się stopień złożoności siatki (rysunek 6.59).
Wskazówki
W polu Level of Detail można określić poziom uproszczenia obiektu oddzielnie dla wyświetlania w oknach widokowych i dla renderera.
Aby sprawdzić liczbę wyeliminowanych wierzchołków oraz płaszczyzn elementarnych, porównaj wartości Before/After, znajdujące się w polu Last Optimize Status (rysunek 6.60).
Więcej szczegółów na temat parametrów modyfikatora Optimize znajdziesz w plikach pomocy.
Rysunek 6.57. Wyselekcjonuj obiekt siatkowy, któremu przypiszesz modyfikator Optimize
361
Rysunek 6.58. Roleta modyfikatora Optimize posiada odrębne ustawienia wyświetlania obiektu siatkowego dla okien widokowych i dla renderera
Rysunek 6.59. Obiekt po przypisaniu modyfikatora Optimize
Rysunek 6.60. W polu Last Optimize Status wyświetlane są ilości wierzchołków oraz płaszczyzn elementarnych, z przed oraz po przypisaniu modyfikatora Optimize
362
Modyfikator MeshSmooth wygładza siatkę wprowadzając dodatkową płaszczyznę elementarną dla każdego wierzchołka i każdej krawędzi obiektu siatkowego.
Aby wygładzić powierzchnię siatkową: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.61).
2.
Przypisz obiektowi modyfikator MeshSmooth. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora MeshSmooth (rysunek 6.62). Obiekt zostanie automatycznie wygładzony przy wykorzystaniu ustawień domyślnych (rysunek 6.63).
3.
Dostosuj parametry znajdujące się w rolecie Subdivision Amount. Aby zwiększyć ogólną liczbę podziałów siatki, podnoś stopniowo wartość parametru Iteration.
4.
Obniż wartość parametru Smooth, aby zmniejszyć liczbę płaszczyzn elementarnych.
Wskazówki
Domyślnie wybranym typem wygładzania modyfikatora MeshSmooth jest NURMS. Skrót ten oznacza Non-Uniform Rational MeshSmooth i jest to żartobliwe odniesienie do terminu NURBS. Dokładny opis kontrolowania wygładzenia wagą wierzchołków oraz objaśnienie innych typów wygładzania znajdziesz w plikach pomocy.
Aby uniknąć nadmiernego zdeformowania obiektów zbudowanych z powierzchni planarnych, upewnij się, że siatka obiektu posiada odpowiednią liczbę podziałów, zanim przypiszesz modyfikator MeshSmooth.
Modyfikator MeshSmooth z powodzeniem może być wykorzystywany jako narzędzie modelowania, gdyż jednocześnie zaokrągla krawędzie i narożniki obiektów. Dzięki temu rozpoczynając modelowanie od prostych form blokowych możesz szybko tworzyć obrazy ptaków, ryb, potworów lub statków kosmicznych. Spróbuj połączyć działanie modyfikatora MeshSmooth z modyfikatorem Extrude, aby tworzyć zaokrąglone formy na podstawie kształtów.
Komentarz [PO32]: ... płaskich ...
363
Rysunek 6.61. Wyselekcjonuj rurę
Rysunek 6.62. Roleta modyfikatora Mesh Smooth. Podobnie jak w przypadku modyfikatorów Tesselate oraz Optimize, efekt oddziaływania modyfikatora jest wzmacniany poprzez podwyższenie wartości parametru Iterations
Rysunek 6.63. Rura po przypisaniu modyfikatora Mesh Smooth. Zwróć uwagę na zaokrąglone krawędzie
364
Modyfikatory renderowania Renderowanie to proces, w którym program 3D przerysowuje trójwymiarową scenę na ekran monitora. Proces ten jest niezwykle skomplikowany i uwzględnia szereg różnorodnych zmiennych, jak na przykład punkt widzenia, system rzutowania, położenie obiektów, oświetlenie, właściwości obiektu, takie jak kolor oraz widzialność, tryb wyświetlania, itd. Aby przyspieszyć renderowanie, 3ds max cieniuje tylko zewnętrzną powierzchnię obiektów, chyba że zostało to zdefiniowane inaczej. Oznacza to, że każda płaszczyzna elementarna jest widoczna tylko od jednej strony — od strony, z której wychodzi normalna do powierzchni. Poprzez porównanie kąta pomiędzy normalną, a źródłem światła program oblicza intensywność, tj. jasność światła na powierzchni każdej renderowanej płaszczyzny elementarnej (rysunek 6.64). W trybach cieniowania typu Facets można wyraźnie rozróżnić wszystkie płaszczyzny elementarne składające się na pozornie gładkie obiekty, ponieważ poszczególne płaszczyzny renderowane są z różną intensywnością. Inaczej jest w trybach cieniowania typu Smooth, gdzie płaszczyzny elementarne zlewają się w gładki gradient, ponieważ program uśrednia wartości natężenia światła na powierzchni pomiędzy poszczególnymi normalnymi. Posługując się modyfikatorem Smooth, możesz określić wygładzanie dla całego obiektu lub tylko dla wybranych płaszczyzn elementarnych (rysunek 6.65).
365
Rysunek 6.64. Im mniejszy jest kąt pomiędzy normalną płaszczyzny elementarnej a źródłem światła, tym jaśniejsze jest cieniowanie jej powierzchni
366
Rysunek 6.65. Powierzchnia tego dzbanka posiada dwie grupy cieniowania. Jedna grupa wygładza powierzchnię, a druga nie
367
Modyfikator Normal umożliwia odwrócenie normalnej płaszczyzny elementarnej przeciwnie do bieżącego zwrotu, tak że płaszczyzna cieniowana jest od wewnątrz, a nie z zewnątrz
Aby odwrócić normalne obiektu: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 6.66).
2.
Przypisz obiektowi modyfikator Normal. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Normal (rysunek 6.67).
3.
Włącz funkcję Flip Normal. Normalne płaszczyzn elementarnych lub — uogólniając — płaszczyzny elementarne, zostaną odwrócone. Program renderować będzie przeciwne strony płaszczyzn elementarnych (rysunek 6.68).
Istnieją dwa sposoby na odwracanie normalnych pojedynczych płaszczyzn elementarnych: poprzez przypisanie modyfikatora Normal do wyselekcjonowanych płaszczyzn elementarnych lub poprzez klikanie wybranych płaszczyzn elementarnych w trybie Flip Normal. Zaletą tego drugiego sposobu jest fakt, że możesz obserwować na bieżąco, jak dokonywane zmiany są uaktualniane w oknach widokowych.
Aby odwrócić normalne pojedynczych płaszczyzn elementarnych: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Przypisz obiektowi modyfikator Edit Mesh, aby sprowadzić obiekt do klasy siatki edytowalnej.
3.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie płaszczyzn elementarnych (Face) (Polygon) .
4.
Rozwiń roletę Surface Properties i włącz przycisk Flip Normal Mode (rysunek 6.69).
5.
Kliknij płaszczyznę elementarną, którą chcesz odwrócić.
lub wieloboków
Płaszczyzna odwróci się interaktywnie (rysunek 6.70).
368
Rysunek 6.66. Wyselekcjonuj obiekt, który chcesz odwrócić „na lewą stronę”
Rysunek 6.67. W rolecie modyfikatora Normal znajdują się tylko dwie funkcje
Rysunek 6.68. Prostopadłościan po odwróceniu normalnych
369
Rysunek 6.69. W rolecie Surface Properties znajduje się przycisk umożliwiający interaktywne odwracanie normalnych
Rysunek 6.70. Wynik odwrócenia wyselekcjonowanych pojedynczo płaszczyzn elementarnych prostopadłościanu
370
Czasami zdarza się, że normalne ulegną przypadkowemu odwróceniu. Ma to najczęściej miejsce podczas importowania obiektów do 3ds max. Odwrócone normalne możesz rozpoznać po tym, że w obiekcie występują trójkątne dziury.
Aby ujednolicić normalne: 1.
Wyselekcjonuj obiekt, w którym dostrzegłeś odwrócone normalne.
2.
Przypisz modyfikator Normal.
3.
Włącz funkcję Unify Normals. Zostanie przywrócona prawidłowa orientacja wszystkich normalnych, zwróconych w niewłaściwym kierunku (rysunek 6.71).
Modyfikatory STL-Check oraz Cap Holes są wykorzystywane do odnajdywania i łatania dziur w siatce.
Aby załatać dziurę w siatce: 1.
Wyselekcjonuj obiekt, który ma dziurę w siatce. Do celów tego ćwiczenia, spróbuj utworzyć dzbanek bez wieczka, wyłączając funkcję Lid (rysunek 6.72).
2.
Przypisz modyfikator STL-Check. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora STL-Check (rysunek 6.73).
3.
W sekcji Errors wybierz opcję Open Edge. Następnie wybierz opcję Select Edges.
Rysunek 6.71. Prostopadłościan po ujednoliceniu normalnych
371
Rysunek 6.72. Dzbanek bez wieczka jest dobrym obiektem do ćwiczeń
Rysunek 6.73. W rolecie modyfikatora STL-Check znajdują się różne opcje umożliwiające sprawdzanie struktury siatki
372
4.
Włącz funkcję Check. Wszystkie otwarte krawędzie siatki zostaną wyselekcjonowane i zaznaczone kolorem czerwonym, który informuje, że sąsiadują one z obszarem otwartym (rysunek 6.74).
5.
Przypisz modyfikator Cap Holes. Dziury załatane zostaną nowymi płaszczyznami elementarnymi (rysunek 6.75).
Uwaga! Nowe płaszczyzny elementarne mogą być niewidoczne. Aby upewnić się, że potencjalne dziury w siatce zostały faktycznie załatane, porównaj ilość płaszczyzn elementarnych przed i po zastosowaniu modyfikatora Cap Holes. Informacje te znajdziesz w oknie dialogowym Object Properties.
Wskazówka
Kombinacja tych dwóch modyfikatorów jest wykorzystywana podczas przygotowywania obiektów do przeprowadzenia na nich operacji logicznych (więcej informacji na temat operacji logicznych znajdziesz w rozdziale dziesiątym, Obiekty złożone).
Rysunek 6.74. Modyfikator STL-Check odnajduje i zaznacza czerwonym kolorem wszystkie otwarte krawędzie obiektu. Na powyższym rysunku widzimy, że dzbanek posiada otwarte krawędzie wokół krawędzi, na której spoczywa wieczko, wokół dzióbka oraz na końcach uchwytu
373
Rysunek 6.75. Przypisanie modyfikatora Cap Holes automatycznie nadbudowuje zamknięcia na otworach znajdujących się w dzbanku
374
Posługując się modyfikatorem Smooth, możesz wygładzać obiekty w całości lub też wygładzać tylko wybrane zestawy płaszczyzn elementarnych. W przypadku parametrycznych podstawowych obiektów siatkowych całościowe wygładzanie obiektu kontrolowane jest za pomocą funkcji Smooth, znajdującej się wśród parametrów tworzenia obiektu. Obiekty edytowalne nie posiadają jednak takich możliwości i wygładzanie obiektu odbywa się za pośrednictwem modyfikatora Smooth.
Aby wygładzić obiekt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt siatkowy.
2.
Przypisz modyfikator Smooth. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Smooth (rysunek 6.76). Z obiektu usunięte zostaną wszystkie grupy wygładzania (rysunek 6.77).
3.
Włącz funkcję Auto Smooth. Płaszczyzny elementarne obiektu, które stykają się pod kątem mniejszym od parametru Threshold, zostaną wygładzone (rysunek 6.78).
Rysunek 6.76. Roleta modyfikatora Smooth umożliwia wygładzanie całych obiektów lub wybranych zestawów płaszczyzn elementarnych tworzących numerowane grupy wygładzania
375
Rysunek 6.77. Parametry znajdujące się w rolecie modyfikatora Smooth dają możliwość wygładzenia całego obiektu lub wygładzenia płaszczyzn elementarnych zgrupowanych w ponumerowane zestawy
Rysunek 6.78. Po włączeniu funkcji Auto Smooth każda płaszczyzna elementarna, która styka się z sąsiadującą płaszczyzną elementarną pod kątem mniejszym niż próg wygładzania, ulega wygładzeniu
376
4.
Zwiększ wartość parametru Threshold tak, aby wygładzone zostały także płaszczyzny elementarne stykające się pod największym kątem. lub Wyłącz funkcję Auto Smooth i wciśnij przycisk z numerem 1, znajdujący się w sekcji Smoothing Groups. Wszystkie płaszczyzny elementarne obiektu przypisane zostaną do tej samej grupy wygładzania. Cały obiekt ulegnie wygładzeniu (rysunek 6.79).
Tworzenie załamań Innym bardzo pożytecznym zastosowaniem modyfikatora Smooth jest tworzenie załamań. Poprzez przypisanie przylegających do siebie zestawów płaszczyzn elementarnych do różnych grup wygładzania możesz wymusić na programie niewygładzanie krawędzi pomiędzy takimi zestawami. Aby wygodniej selekcjonować i wygładzać płaszczyzny elementarne z jednego miejsca, przypisz do obiektu modyfikator Edit Mesh lub sprowadź obiekt do klasy siatki edytowalnej. Następnie uaktywnij tryb edycji płaszczyzn elementarnych lub wieloboków i rozwiń roletę Surface Properties, aby dostać się do poleceń wygładzania (rysunek 6.80).
Rysunek 6.79. Wygląd obiektu po zwiększeniu progu wygładzania do 180°
377
Rysunek 6.80. Roleta Surface Properties umożliwia wygładzanie zestawów płaszczyzn elementarnych oraz selekcjonowanie płaszczyzn elementarnych — na podstawie grup wygładzania
378
Generowanie geometrii Za pomocą modyfikatorów możesz tworzyć własne obiekty trójwymiarowe poprzez wytłaczanie, wytłaczanie z fazowaniem lub obracanie kształtów. Złożoność geometrii finalnej uzależniona jest od liczby wierzchołków, z których zbudowany jest kształt oraz od ustawień parametrów modyfikatora. Modyfikator Extrude tworzy obiekty siatkowe poprzez wytłaczanie kształtów w linii prostej, wzdłuż ich własnej osi Z.
Aby wytłoczyć kształt: 1.
Wyselekcjonuj kształt (rysunek 6.81).
2.
Przypisz modyfikator Extrude. W panelu bocznym wyświetli się roleta modyfikatora Extrude (rysunek 6.82).
3.
Określ głębokość wytłoczenia, zmieniając wartość parametru Amount. Kształt zostanie wytłoczony. Jeżeli wytłaczany kształt jest kształtem zamkniętym, modyfikator domyślnie utworzy wieczko oraz denko, na początku i na końcu wytłoczenia (rysunek 6.83).
Wskazówki
Aby podnieść stopień złożoności obiektu finalnego, zwiększ wartość parametru Segments.
Aby zmienić klasę obiektu finalnego na łatę lub powierzchnię NURBS, w sekcji Output wybierz odpowiednio opcję Patch lub NURBS.
Aby wytłoczyć kształt wzdłuż ścieżki zbudowanej z innego kształtu, skorzystaj ze wskazówek zawartych w podrozdziale Obiekty wytłaczane (rozdział dziesiąty, Obiekty złożone).
Rysunek 6.81. Wyselekcjonuj gwiazdę, którą poddasz wytłaczaniu
379
Rysunek 6.82. W rolecie modyfikatora Extrude znajdują się parametry głębokości oraz segmentacji wytłaczania
Rysunek 6.83. Wytłoczona gwiazda
380
Modyfikator Lathe tworzy obiekty siatkowe poprzez obrócenie kształtu wokół wybranej osi.
Aby utworzyć bryłę obrotową: 1. 2.
Wyselekcjonuj kształt (rysunek 6.84). Przypisz modyfikator Lathe. W panelu bocznym pojawi się roleta modyfikatora Lathe (rysunek 6.85). Kształt zostanie obrócony wokół domyślnej osi Y (rysunek 6.86).
3.
W razie konieczności dostosuj oś obrotu. Aby zmienić oś obrotu, kliknij przycisk X lub Y , lub też Z w sekcji Direction. Aby wyrównać oś obrotu do wierzchołka początkowego, środka lub wierzchołka końcowego modyfikowanego kształtu, kliknij jeden z przycisków Min, Center lub Max w sekcji Align (rysunek 6.87). Aby swobodnie określić położenie osi obrotu, rozwiń drzewo struktury modyfikatora i zaznacz pozycję Axis. Następnie dokonaj transformacji osi obrotu.
Rysunek 6.84. Wyselekcjonuj kształt, który posłuży do utworzenia bryły obrotowej
381
Rysunek 6.85. W rolecie modyfikatora Lathe możesz określić różne osie obrotu
Rysunek 6.86. Bryła obrotowa utworzona na podstawie kształtu
382
Wskazówki
Aby obrysować kształt tak, jak zostało pokazane na początku tego ćwiczenia, zobacz podrozdział Aby obrysować kształt w rozdziale dziewiątym.
Aby utworzyć bryłę obrotową, o kącie obrotu mniejszym niż 360°, zmniejsz wartość parametru Degrees.
Jeżeli obiekt wydaje się być odwrócony na lewą stronę, włącz funkcję Flip Normals.
Aby podwyższyć stopień złożoności bryły obrotowej, zwiększ wartość parametru Segments.
Włączenie funkcji Weld Core sprawia, że wierzchołki, które nagromadziły się wokół osi obrotu zostają złączone. Wyłącz tę funkcję, jeżeli tworzysz cele morfowania, co ułatwi ci kontrolowanie liczby wygenerowanych wierzchołków (więcej informacji na temat morfowania znajdziesz w rozdziale dziesiątym).
Rysunek 6.87. Po kliknięciu na przycisk Max oś obrotu uległa wyrównaniu do prawej strony kształtu
383
Modyfikator Bevel wytłacza kształty, jednocześnie fazując krawędzie obiektu.
Aby wytłoczyć i sfazować tekst: 1. 2.
Wyselekcjonuj tekst (rysunek 6.88). Przypisz modyfikator Bevel. W panelu bocznym wyświetlą się rolety modyfikatora Bevel (rysunek 6.89). Tekst zostanie zamknięty wieczkiem oraz denkiem.
3.
W rolecie Bevel Values wprowadź nową wartość dla parametru Start Outline lub pozostaw wartość 0. Określona zostanie początkowa szerokość obrysu.
4.
Ustal wartości dla parametrów Height oraz Outline — odnośnie pierwszego poziomu wytłoczenia Level 1. Parametr Height definiuje początkową głębokość wytłoczenia, a parametr Outline określa wartość fazowania (rysunek 6.90).
5.
Ustal wartości dla parametrów Height oraz Outline (odnośnie drugiego poziomu wytłoczenia Level 2) oraz — jeżeli to konieczne — odnośnie trzeciego poziomu wytłoczenia Level 3. Uaktywnianie poszczególnych poziomów wytłaczania zwiększa ogólną głębokość wytłoczenia i dodaje kolejne krawędzie do fazowania (rysunek 6.91).
Wskazówki
Aby wygładzić fazowane krawędzie pomiędzy poszczególnymi poziomami wytłaczania, włącz funkcję Smooth Across Levels.
Modyfikator Bevel Profile jest spokrewnionym rodzajem modyfikatora, który umożliwia profilowanie krawędzi wytłoczonego obiektu poprzez wytłoczenie jednego kształtu wzdłuż innego kształtu.
Rysunek 6.88. Tekst, który zostanie poddany wytłoczeniu i sfazowaniu
384
Rysunek 6.89. Dolna cześć rolety modyfikatora Bevel
Rysunek 6.90. Tekst po zdefiniowaniu początkowego wytłoczenia oraz wielkości fazowania
Rysunek 6.91. Wyrenderowany wynik dwupoziomowego wytłoczenia z fazowaniem
385
Rozdział 7. Animacja Mówiąc o animacji, należy wprowadzić pojęcie czasu. Dostrzegamy przemijający czas, obserwując zmiany zachodzące w otaczającym nas świecie: widzimy, jak pomiędzy obłokami na niebie ,,przesuwa się” tarcza słońca, odczuwamy bicie serca, słyszymy tykanie zegara, wyginamy ciała do dźwięków muzyki, drżymy w rytmie pracujących maszyn, widzimy wody rzek spływające do mórz, obserwujemy powtarzający się cykl obracających się ciał niebieskich. Porównując wspomnienia z doświadczeniami, jesteśmy w stanie formułować wnioski dotyczące przemijania czasu. Dostrzegamy szron na włosach, zmarszczone lico, opróżnioną szklankę, opuszczony dom. Czas powoduje, że otaczający nas świat staje się zaludniony lub opustoszały, mały lub rozległy, promienny lub przytłaczający, hałaśliwy lub kojący, odległy lub bliski, stary lub młody. Słowo animacja pochodzi od łacińskiego czasownika animare, co znaczy „ożywiać”. W tym rozdziale dowiesz się zatem, jak ożywiać obiekty poprzez transformowanie i zmianę w czasie ich parametrów tworzenia (rysunek 7.1). Opierając się na tradycyjnych zasadach animacji, takich jak na przykład przenoszenie ruchu, zgniatanie i rozciąganie, nakładanie akcji, podkreślanie ruchu lub podążanie za czymś, możesz tchnąć życie w stworzone przez siebie obiekty, a zarazem dodać szczyptę humoru lub tragizmu do swoich scen. Wspaniałym źródłem informacji na temat technik animowania jest poprawiona edycja książki Illusion of Life: Disney Animation autorstwa Franka Thomasa i Ollie Johanson, wydana przez Hyperion w 1995 roku.
386
Rysunek 7.1. Animacja nadaje życie scenom
387
Kluczowanie Animowanie jest możliwe dzięki istnieniu zjawiska fizjologicznego zwanego bezwładnością wzroku. Właściwie jest to wada wzroku, uniemożliwiająca dokładne interpretowanie bodźców docierających do umysłu. Kiedy patrzysz na ciąg obrazów zmieniających się z dużą prędkością, umysł nie odbiera pojedynczych obrazów, lecz łączy je w jedną całość, co daje wrażenie płynnego ruchu. Dzieje się tak, ponieważ każdy pojedynczy obraz jest podtrzymywany w umyśle do czasu pojawienia się kolejnego obrazu. W animacji następujące po sobie obrazy odtwarzane w kolejności sekwencyjnej określa się mianem klatek. Im szybciej są odtwarzane poszczególne klatki, tym płynniejsze wydaje się wrażenie ruchu. Typowe tempo odtwarzania animacji to 15, 24 i 30 klatek na sekundę, lub inaczej fps (ang. frames per second). Daje to odpowiednio 900, 1440 lub 1800 klatek na jedną minutę animacji! Animacja 3D zaakceptowała wiele terminów oraz technik wywodzących się z tradycyjnych technik animowania, jak chociażby te, które opracowane zostały w studiach Walta Disneya. W tradycyjnej animacji celuloidowej główny animator rozrysowuje najważniejsze sceny, nazywane kluczami (keyframe), wskazując na szczytowe punkty akcji. Wówczas jego asystenci domalowują brakujące klatki lub inaczej klatki pośrednie (tweens), dzięki czemu akcja nabiera płynnego przebiegu. W animacji 3D klatki kluczowe tworzone są poprzez transformowanie lub zmianę parametrów obiektów w czasie. Kontrolery animacji (animation controllers) przechowują wszystkie te ustawienia w kluczach animacji (animation keys), które działają niczym wymarzony zespół asystentów głównego animatora, błyskawicznie interpolując wartości wszystkich ujęć pośrednich. Ścieżka animacji (animation track) to sekwencja wydarzeń rządzona kontrolerami animacji. Ścieżki animacji zazwyczaj zawierają serie kluczy animacji, chociaż niektóre ścieżki są przedstawiane w formie graficznej, jak na przykład takty metronomu lub fale pliku dźwiękowego. W 3ds max 4 narzędzia animowania znajdują się między innymi na listwie informacyjnej (rysunek 7.2), w panelu bocznym Motion (rysunek 7.3) oraz w oknie Track View (rysunek 7.4). Kiedy te same narzędzia animowania występować będą w różnych obszarach, preferowane są te miejsca, w których dostęp do narzędzi oraz wygoda obsługi będą największe.
Rysunek 7.2. Narzędzia animowania znajdujące się na listwie informacyjnej
388
Rysunek 7.3. Panel boczny Motion, za pomocą którego przypisuje się kontrolery animacji oraz manipuluje się trajektoriami
Rysunek 7.4. Okno Track View, które umożliwia przypisywanie kontrolerów animacji oraz przeprowadzanie operacji zarówno na kontrolerach, jak i na kluczach
389
3ds max domyślnie odmierza czas za pomocą klatek. Kiedy animujesz obiekt, program wstawia na linię animacji klucz (key), odpowiadający bieżącej klatce. Klucz taki informuje o tym, że dana klatka jest klatką kluczową, a ponadto umożliwia dostosowanie parametrów animacji.
Aby utworzyć animację transformowania: 1.
Przesuń suwak klatek do samego końca lewej strony ekranu (rysunek 7.5).
2.
Włącz przycisk Animate
.
Przycisk animacji, suwak klatek oraz obwódka aktywnego okna widokowego zmienią kolor na czerwony. 3.
Wyselekcjonuj obiekt.
4.
Przemieść, obróć lub przeskaluj obiekt do stanu, w jakim ma się on znaleźć na początku animacji.
5.
W oknie dialogowym Object Properties lub w panelu bocznym Motion włącz wyświetlanie trajektorii ruchu obiektu (Trajectory) (rysunek 7.6).
6.
Przesuń suwak klatek w prawą stronę tak, aby numer bieżącej klatki na wyświetlaczu klatek uległ zwiększeniu. Nastąpi zmiana czasu dla sceny.
7.
Dokonaj dowolnej transformacji obiektu. W linii animacji odnośnie klatki 0 oraz bieżącej klatki pojawią się znaczniki kluczy animacji. Jeżeli dokonałeś transformacji przemieszczenia, za obiektem podąży biało-czerwona linia trajektorii ruchu (rysunek 7.7).
8.
Przeciągnij suwak klatek do tyłu i do przodu, aby zobaczyć ogólny podgląd animacji. Czynność tę określa się mianem przeciągania (scrubbing) suwakiem klatek.
9.
Jeżeli jest to konieczne, utwórz dodatkowe klatki kluczowe, przesuwając suwak klatek i dokonując kolejnych zmian (rysunek 7.8).
10. Kliknij klawisz Play Animation
.
Odtworzone zostaną kolejno wszystkie klatki animacji, poczynając od klatki 0, a kończąc na klatce, w której zakończono animowanie. Jeżeli obiekt posiada trajektorię ruchu, będzie się on poruszać po wyznaczonej ścieżce. 11. Wyłącz przycisk Animate . W przeciwnym razie — niczym uczeń czarnoksiężnika — stworzysz coś, nad czym nie będziesz mógł zapanować.
Rysunek 7.5. Wyświetlacz na suwaku klatek pokazuje wartość 0/100, co oznacza, że znajdujesz się w klatce 0 animacji trwającej 100 klatek
390
Rysunek 7.6. W oknie dialogowym Object Properties lub w panelu bocznym Motion włącz wyświetlanie trajektorii ruchu obiektu
Rysunek 7.7. Dokonanie zmian w klatce 10 wstawia klucze w klatce 0 oraz 10. Trajektoria ruchu pokazuje drogę przemieszczania się obiektu w przestrzeni
Rysunek 7.8. Wstawienie klucza w klatce 5. Zauważ, jak trajektoria ruchu uległa zakrzywieniu, podążając za obiektem
391
W 3ds max możesz animować niemalże wszystkie dostępne parametry. Dotyczy to między innymi takich parametrów sceny jak kolor tła, animacja tła, światło otaczające lub efekty renderowania. W przypadku wyselekcjonowanych obiektów możesz animować parametry tworzenia, a także parametry poleceń przypisanych do obiektów, uwzględniając modyfikatory, pola sił oraz właściwości materiałów.
Aby utworzyć animację parametryczną: 1.
Przesuń suwak klatek do samego końca lewej strony ekranu.
2.
Włącz przycisk Animate
.
Przycisk animacji, suwak klatek oraz obwódka aktywnego okna widokowego zmienią kolor na czerwony. 3.
Ustaw parametry sceny lub obiektu do stanu, w jakim mają się one znajdować na początku animacji (rysunek 7.9).
4.
Przesuń suwak klatek w prawo. Nastąpi zmiana czasu dla sceny.
5.
Zmień wartości parametrów do stanu, w jakim mają się znajdować w bieżącym punkcie animacji (rysunek 7.10). W linii animacji dla klatki 0 oraz dla bieżącej klatki pojawią się znaczniki kluczy animacji.
6.
Przeciągnij suwak klatek do tyłu i do przodu, aby zobaczyć ogólny podgląd animacji.
7.
Jeżeli jest to konieczne, utwórz dodatkowe klatki kluczowe, przesuwając suwak klatek i dokonując kolejnych zmian.
8.
Kliknij klawisz Play Animation
.
Podczas odtwarzania animacji następować będzie zmiana wartości parametrów w czasie (rysunek 7.11). 9.
Wyłącz przycisk Animate
.
Wskazówka
Aby włączać i wyłączać odtwarzanie animacji za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij klawisz ukośnika (/).
392
Rysunek 7.9. Określanie początkowych ustawień obiektu poprzez przypisanie modyfikatora geometrycznego
Rysunek 7.10. Zmiana parametrów modyfikatora Melt
Rysunek 7.11. W trakcie odtwarzania animacji obiekt ulega stopniowemu „topnieniu”
393
Dostosowywanie klatek kluczowych odbywa się poprzez zmianę wartości parametrów animacji przechowywanych w kluczach.
Aby dostosować klatkę kluczową: 1.
Wyselekcjonuj animowany obiekt. W linii animacji ukażą się klucze animacji (rysunek 7.12).
2.
Włącz przycisk Animate
.
3.
Kliknij przełącznik Key Mode Toggle
4.
Kliknij klawisz Next Key dostosować.
5.
Dokonaj transformacji obiektu lub zmień parametry w panelu bocznym Modify.
.
lub Previous Key
, aby przejść do klatki, którą chcesz
Wartości przechowane w kluczach animacji zostaną dostosowane. Dostosowana zostanie także trajektoria ruchu obiektu, jeżeli animacja dotyczy przemieszczania się obiektu (rysunek 7.13). 6.
Kliknij klawisz Play
7.
Powtórz czynności opisane w punktach 4 – 6, aby dokonać zmian w innych klatkach kluczowych.
.
Animacja zostanie odtworzona, odzwierciedlając wszystkie dokonane zmiany.
Wskazówki
Chcąc przesunąć suwak klatek do ściśle określonej klatki, wpisz jej numer w polu klatek (rysunek 7.14).
Innym sposobem dostosowania wartości klucza jest zmiana parametrów XYZ Value, znajdujących się w oknie dialogowym informacji o kluczu. Aby wywołać to okno , kliknij prawym przyciskiem myszy wybrany klucz i w wyświetlonym menu wybierz najwyżej znajdującą się pozycję (rysunek 7.15).
Rysunek 7.12. Po wyselekcjonowaniu obiektu w linii animacji pojawią się klucze animacji
394
Rysunek 7.13. Dostosowanie klucza, w którym przechowywana jest informacja o ruchu, zmienia trajektorię obiektu
Rysunek 7.14. Wpisanie numeru klatki przemieszcza suwak klatek do żądanego punktu animacji
Rysunek 7.15. Okno dialogowe informacji o kluczu umożliwia precyzyjne dostosowanie wartości klucza
395
Operowanie kluczami Klucze animacji to wartości poddanych animacji parametrów lub transformacji w danej klatce kluczowej. Poprzez manipulowanie kluczami możesz dostosowywać rozkład czasu, długość oraz powtarzanie animacji. W 3ds max wyróżnić można trzy sposoby pracy z kluczami: w linii animacji, w panelu bocznym Motion oraz w oknie Track View. Najłatwiejszym z wyżej wymienionych sposobów jest manipulowanie kluczami w linii animacji.
Aby wyselekcjonować klucz: 1.
W linii animacji kliknij klucz, który chcesz wyselekcjonować. Klucz oraz linia animacji zmienią kolor na biały (rysunek 7.16).
2.
Aby dodać klucz do selekcji, wciśnij klawisz Ctrl i kliknij inny klucz lub wyznacz ramkę selekcji (rysunek 7.17).
Wskazówki
Aby odjąć klucz od selekcji, kliknij go (z wciśniętym klawiszem Alt).
Aby wyświetlić zakres wyselekcjonowanych kluczy, kliknij linię animacji prawym przyciskiem myszy i z wyświetlonego menu wybierz Configure > Show Selection Range (rysunek 7.18). W dolnej części linii animacji pojawi się czarny pasek, informujący o zakresie animacji pomiędzy pierwszym i ostatnim kluczem w selekcji (rysunek 7.19).
Aby przefiltrować klucze znajdujące się w linii animacji tak, aby widoczne były tylko klucze animacji parametrycznej, kliknij linię prawym przyciskiem myszy i z wyświetlonego menu wybierz Filter > Object.
Aby przefiltrować klucze znajdujące się w linii animacji tak, aby widoczne były tylko klucze animacji transformowania, kliknij linię prawym przyciskiem myszy i z wyświetlonego menu wybierz Filter > All Transform Keys.
Rysunek 7.16. Selekcjonowanie klucza w linii animacji
Rysunek 7.17. Wyznaczanie ramki selekcji wokół kilku kluczy
396
Rysunek 7.18. W podmenu Configure znajdują się różne opcje wyświetlania linii animacji
Rysunek 7.19. Zakres selekcji rozciąga się pomiędzy pierwszym i ostatnim wyselekcjonowanym kluczem
397
Przemieszczanie kluczy w linii animacji wpływa na zmianę rozkładu czasu w animacji. Przybliżanie kluczy przyspiesza animację, natomiast oddalanie ją spowalnia.
Aby przemieścić klucz: 1.
Wyselekcjonuj klucz poprzez kliknięcie jego ikony.
2.
Przesuń klucz odpowiednio w lewą lub w prawą stronę. Podczas przemieszczania klucza (do czasu zwolnienia klawisza myszy) na linii animacji jest wyświetlana niewielka linia, wskazująca pierwotną pozycję klucza. W linii podpowiedzi natomiast pojawia się informacja o uprzednim numerze klatki, bieżącym numerze klatki oraz o liczbie przemieszczonych klatek (rysunek 7.20). Jeżeli obiekt ma wyświetloną trajektorię ruchu, to podczas przemieszczania klucza położenia ulegnie ona deformacji (rysunek 7.21).
Wskazówki
Aby przemieścić wiele kluczy jednocześnie, wyselekcjonuj wszystkie potrzebne klucze i umieść jeden z nich na nowym miejscu, przeciągając myszą. Jeżeli w linii animacji wyświetlane są zakresy selekcji, możesz przemieścić swoje zaznaczenie, przeciągając myszą do nowego miejsca pasek zakresu (rysunek 7.22).
Innym sposobem przemieszczania kluczy jest zmiana parametru Time w oknie dialogowym informacji o kluczu. Aby wywołać to okno, kliknij prawym przyciskiem myszy wybrany klucz i w wyświetlonym menu, wybierz najwyżej znajdującą się pozycję (rysunek 7.23).
Rysunek 7.20 Przesuwanie klucza w linii animacji
398
Rysunek 7.21. Przemieszczenie klucza położenia deformuje trajektorię ruch obiektu
Rysunek 7.22. Przeciągnięcie za pasek zakresu selekcji przemieszcza klucze znajdujące się w danej selekcji
Rysunek 7.23. Możesz zmienić położenie klucza w czasie, posługując się oknem dialogowym informacji o kluczu
399
Powielanie kluczy animacji pozwala tworzyć repliki wybranych fragmentów animacji i przemieszczać je w czasie, do przodu lub do tyłu. Jeżeli powielisz klucz animacji i umieścisz go w pobliżu klucza pierwotnego, animacja pomiędzy tymi kluczami zostanie zatrzymana. Jeżeli wyselekcjonujesz i powielisz grupę kluczy, animacja przypadająca na te klucze zostanie powtórzona.
Aby powielić klucz: 1. 2.
Wyselekcjonuj klucz znajdujący się w linii animacji. Wciśnij klawisz Shift i przenieś klucz do nowego miejsca. W wyznaczonym miejscu zostanie umieszczony powielony klucz (rysunek 7.24). Jeżeli włączone jest wyświetlanie trajektorii, ulegnie ona zdeformowaniu, dopasowując się do wprowadzonych zmian (rysunek 7.25).
3.
Aby powielić wiele kluczy jednocześnie, utwórz selekcję składającą się z kilku kluczy i przeciągnij ją do nowego miejsca, z wciśniętym klawiszem Shift.
Wskazówka
Klucze można także powielać z poziomu okna dialogowego Create Key, wywoływanego poprzez kliknięcie prawym przyciskiem myszy suwaka klatek. W oknie tym określasz położenie klucza powielanego (Source Time) oraz miejsce, w którym na zostać umieszczony klucz powielony (Destination Time) (rysunek 7.26).
Rysunek 7.24. Wyciąganie repliki (po prawej) z klucza pierwotnego
400
Rysunek 7.25. W odpowiedzi na powielenie klucza zmianie ulega trajektoria ruchu
Rysunek 7.26. Okno dialogowe Create Key umożliwia powielanie kluczy i umieszczanie ich w ściśle określonych klatkach
401
Usunięcie kluczy usuwa parametry animacji obiektu.
Aby usunąć klucz: 1. 2.
Wyselekcjonuj klucz znajdujący się w linii animacji (rysunek 7.27). Wciśnij klawisz Delete. Wszystkie parametry animacji zapisane w danej klatce kluczowej zostaną usunięte (rysunek 7.28).
3.
Usunięcie wszystkich kluczy jest równoznaczne z usunięciem wszelkich parametrów animacji danego obiektu. Oznacza to, że obiekt przestaje być obiektem animowanym.
Aby usunąć wszystkie klucze: 1.
Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny klucz w linii animacji.
2.
Z wyświetlonego menu wybierz Delete Key > All (rysunek 7.29). Z obiektu usunięte zostaną wszystkie parametry animacji.
Wskazówka
Dodawanie, przemieszczanie, powielanie i usuwanie kluczy może być przeprowadzane także z poziomu okna dialogowego Track View , kiedy uaktywniony jest tryb Edit Keys (rysunek 7.30).
Rysunek 7.27. Obiekt oraz jego trajektoria ruchu
402
Rysunek 7.28. Wygląd trajektorii ruchu po usunięciu klucza
Rysunek 7.29. Posługując się menu podręcznym linii animacji, możesz usunąć z obiektu wszystkie klucze animacji
Rysunek 7.30. Okno Track View
403
Możesz interaktywnie dostosować trajektorię ruch obiektu poprzez przemieszczanie kluczy bezpośrednio w oknach widokowych.
Aby dostosować trajektorię ruchu: 1.
Wyselekcjonuj obiekt, który posiada trajektorię ruchu.
2.
Otwórz panel boczny Motion
3.
Włącz przycisk Trajectories.
.
W panelu bocznym wyświetli się roleta Trajectories (rysunek 7.31). Jeżeli trajektoria ruchu obiektu nie była wyświetlana automatycznie, pojawi się w oknach widokowych (rysunek 7.32). 4.
Włącz przycisk Sub-Object, aby uaktywnić tryb edycji kluczy.
5.
Wyselekcjonuj i przemieść
6.
Odtwórz animację
klucz należący do trajektorii.
Trajektoria ulegnie zniekształceniu, podążając za przemieszczanym kluczem (rysunek 7.33). , aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
Animacja zostanie odtworzona w oknie widokowym, ukazując nowy kształt trajektorii ruchu.
Wskazówka
Pracując bezpośrednio nad trajektorią ruchu, możesz selekcjonować, powielać, dodawać i usuwać klucze, tak samo jak w przypadku linii animacji.
Rysunek 7.31. Roleta Trajectories w panelu bocznym Motion umożliwia pracę z kluczami na poziomie struktury trajektorii
404
Rysunek 7.32. Wygląd trajektorii przed wprowadzeniem zmian
Rysunek 7.33. Wygląd trajektorii po dostosowaniu kluczy
405
Kontrolery animacji Kontrolery animacji przechowują wartości kluczy i dokonują interpolacji klatek pośrednich w oparciu o pewne funkcje matematyczne. W przypadku animacji transformowania kontrolery animacji mogą być przypisywane z poziomu panelu bocznego Motion (rysunek 7.34) oraz z poziomu okna Track View (rysunek 7.35). Okno Track View umożliwia także przypisywanie kontrolerów do animacji parametrycznych, a dodatkowo pozwala na: ♦
dodawanie ścieżek dźwiękowych;
♦
tworzenie ścieżek zanikania;
♦
tworzenie cykli;
♦
wycinanie, kopiowanie i wklejanie kontrolerów pomiędzy ścieżkami;
♦
edytowanie kluczy;
♦
edytowanie czasu;
♦
edytowanie i umieszczanie zakresów;
♦
edytowanie krzywych funkcyjnych;
♦
filtrowanie ścieżek;
W poniższych ćwiczeniach preferowane jest wykorzystanie okna Track View — ze względu na stosunkowo łatwą obsługę oraz fakt, że w książce o takich rozmiarach trudno byłoby odrębnie opisać wszystkie możliwości tego narzędzia. Temat ten jest bowiem tak obszerny, że mógłby stanowić materiał na osobną książkę. Niemniej, aby przygotować cię do pracy z tym narzędziem, wszelkie odnośniki do okna Track View podajemy we wskazówkach oraz w opisach alternatywnych metod pracy. Pojawiać się będą także bardziej szczegółowe opisy, które obejmować będą zadania niemożliwe do wykonania z poziomu panelu bocznego Motion lub z poziomu linii animacji. Dotyczy to w szczególności edytowania krzywych funkcyjnych, dodawania ścieżek dźwiękowych i tworzenia cykli. Więcej informacji na temat okna Track View znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem Track View.
406
Rysunek 7.34. W panelu bocznym Motion , przy włączonym trybie Parameters, znaleźć można cztery ścieżki animacji: położenia (Position), obracania (Rotation), skalowania (Scale) oraz ogólną ścieżkę wszystkich transformacji (Transform)
407
Rysunek 7.35. Okno Track View to bardzo złożony moduł, w którym znajdują się ścieżki wszystkich poddanych animacji parametrów i transformacji. Po zaznaczeniu nazwy ścieżki w lewej części okna możesz manipulować kluczami, rozkładem czasu, zakresami oraz krzywymi funkcyjnymi (w części edycyjnej po prawej stronie okna)
408
Spośród wszystkich kontrolerów animacji, znajdujących się na wyposażeniu 3ds max, wyróżnić można pięć szczególnie użytecznych kontrolerów, mających zastosowanie zarówno w animacji transformowania, jak i animacji parametrycznej: Kontroler Bézier — dokonuje interpolacji pomiędzy wartościami kluczy, bazując na edytowalnej krzywej funkcyjnej, która — przebiegając przez poszczególne klucze — ulega gładkim zakrzywieniom. Z tego powodu wszystkie trajektorie ruchu są początkowo zakrzywione. Jest to domyślny kontroler kluczy położenia oraz skalowania. Kontroler TCB — dokonuje interpolacji pomiędzy wartościami kluczy, bazując na wygładzonej krzywej funkcyjnej, która kontrolowana jest parametrami napięcia (Tension), ciągłości (Continuity) oraz odchylenia (Bias). Jest to domyślny kontroler kluczy obracania. Kontroler Linear — dokonuje interpolacji pomiędzy wartościami kluczy, bazując na prostoliniowej krzywej funkcyjnej, co sprawia, że zmiany pomiędzy kluczami następują równomiernie. Kontroler ten może być wykorzystywany do animowania ruchów mechanicznych lub jakichkolwiek innych zmian o stałym tempie przebiegu. Kontroler Noise — przypisuje losowe wartości, bazując na fraktalnych krzywych funkcyjnych, które tworzone są nie na kluczach, lecz na ustawieniach parametrów. Kontroler ten może być wykorzystywany do animowania przypadkowości zmian. Kontroler Audio — konwertuje amplitudę fali dźwiękowej, pliku .avi lub .wav na wartości skalowania w osiach X, Y, Z. Kontroler ten może być wykorzystywany do animowania obiektów drgających w rytm muzyki lub synchronizacji ruchu warg postaci z mową. W oknie Track View krzywe funkcyjne wyświetlane są jako wykresy wartości X, Y, Z wygenerowane przez poszczególne kontrolery animacji. Podobnie jak trajektorie ruchu, krzywe te dostarczają bardzo wyraźnych, obrazowych informacji zwrotnych, o charakterze animacji (rysunek 7.36).
409
Rysunek 7.36. Krzywe funkcyjne odbijającej się piłki dla różnych kontrolerów animacji
410
Każda ścieżka animacji posiada domyślnie przypisany kontroler animacji. Za pomocą panelu bocznego Motion możesz zmienić przypisany kontroler, wybierając odpowiednią ścieżkę animacji i wskazując nowy kontroler. Parametry kontrolerów różnią się w zależności od ich typu. I tak na przykład kontroler Linear (wykorzystany w poniższym przykładzie) nie posiada żadnych parametrów.
Aby przypisać kontroler: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 7.37).
2.
Otwórz panel boczny Motion
.
3.
Włącz przycisk Parameters i rozwiń roletę Assign Controller.
4.
Zaznacz jedną ze ścieżek animacji. Ikona Assign Controller zostanie uaktywniona (rysunek 7.38).
5.
Kliknij ikonę Assign Controller
.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Assign Controller, stosowne do wybranej ścieżki animacji (rysunek 7.39). 6.
Wybierz nazwę kontrolera i kliknij przycisk OK. Kontroler zostanie przypisany do ścieżki animacji. Trajektoria ruchu obiektu ulegnie uaktualnieniu, odzwierciedlając efekt oddziaływania nowego kontrolera (rysunek 7.40).
7.
Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
Wskazówka
Aby przypisać kontroler z poziomu okna Track View, kliknij prawym przyciskiem myszy pozycję Object, w lewej części okna, i z wyświetlonego menu wybierz Expand All. Następnie zaznacz ścieżkę animacji, dla której chcesz zmienić kontroler, i kliknij ikonę Assign Controller .
Rysunek 7.37. Obiekt i jego trajektoria ruchu z przypisanym kontrolerem Bézier
411
Rysunek 7.38. Kiedy zaznaczysz ścieżkę animacji, uaktywni się ikona Assign Controller (znajdująca się w lewym górnym rogu rolety)
Rysunek 7.39. W oknie dialogowym Assign Controller wyszczególnione są wszystkie kontrolery, które mogą być przypisane do zaznaczonej ścieżki animacji
Rysunek 7.40. Obiekt i jego trajektoria ruchu po przypisaniu kontrolera Linear
412
Kontrolery Bézier oraz TCB umożliwiają dostosowywanie interpolowania klatek pośrednich, znajdujących się pomiędzy klatkami kluczowymi. Wpływa to na przyspieszenie lub spowolnienie ruchu animowanych obiektów. Poruszające się obiekty zazwyczaj łagodnie przyspieszają lub spowalniają podczas ruszania z miejsca, zatrzymywania się lub zmiany kierunku. Nagłe przyspieszanie lub spowalnianie jest kojarzone ze wzburzeniem, kolizją lub ruchami mechanicznymi.
Aby dostosować kontroler Bézier: 1.
Przypisz kontroler Bézier do ścieżki animacji transformowania.
2.
W panelu bocznym Motion
3.
Za pomocą strzałek nawigacji, znajdujących się w lewym górnym rogu rolety, przejdź do klatki, którą chcesz dostosować (rysunek 7.41).
włącz przycisk Parameters i rozwiń roletę Key Info (Basic).
Suwak klatek automatycznie przeskoczy do następnej klatki kluczowej. W tym samym czasie obiekt przemieści się do następnego klucza na trajektorii ruchu. 4.
Kliknij ikonę In i z rozwiniętego menu ikonowego wybierz typ stycznej wejścia do klucza (rysunek 7.42). W przypadku kontrolerów położenia zmianie ulegnie kształt trajektorii ruchu przed wejściem do klucza (rysunek 7.43).
5.
Kliknij ikonę Out i z rozwiniętego menu ikonowego wybierz typ stycznej wyjścia z klucza. W przypadku kontrolerów położenia zmianie ulegnie kształt trajektorii ruchu, po wejściu z klucza (rysunek 7.44).
6.
Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
Rysunek 7.41. Przemieszczanie się do następnej klatki kluczowej. W rolecie Key Info (Basic) znajdują się: parametr czasu, wartości X, Y, Z położenia obiektu oraz typy stycznych klucza
413
Rysunek 7.42. Typy stycznych klucza
Rysunek 7.43. Wygląd trajektorii ruchu, po przypisaniu stycznej typu Linear do parametru wejścia do klucza
414
Wskazówki
Styczne klucza mogą być dostosowywane także w oknie Track View oraz w linii animacji. W tym celu należy kliknąć klucz prawym przyciskiem myszy. W przypadku linii animacji trzeba jeszcze wybrać z wyświetlanego menu pozycję znajdującą się na samym jego szczycie.
Klawisze kopiowania stycznych , znajdujące się obok wizerunków typów stycznych klucza, umożliwiają kopiowanie stycznych pomiędzy poprzednim a następnym kluczem.
Styczna typu Bézier jest jedyną styczną, którą można dostosowywać za pomocą stycznych kierunkowych Béziera. Dostosowywanie stycznych typu Bézier odbywa się w oknie Track View przy aktywnym trybie Function Curves.
Aby dostosować styczną typu Bézier: 1.
Przypisz kontroler Bézier do ścieżki animacji transformowania.
2.
Zmień typ stycznej dla klucza, który ma zostać poddany edycji na Custom.
3.
Otwórz okno Track View
4.
W pasku narzędziowym okna Track View kliknij ikonę Function Curves
5.
W lewej części okna Track View przewiń listę hierarchii, „ciągnąc” za biały obszar tła. Zatrzymaj się, kiedy pozycja Objects znajdzie się przy górnej krawędzi okna.
6.
Kliknij prawym przyciskiem myszy pozycję Object i z wyświetlonego menu wybierz Expand All (rysunek 7.45).
7.
Zaznacz ścieżkę animacji, do której przypisałeś kontroler Bézier.
. .
W prawej części okna Track View wyświetlą się krzywe funkcyjne wskazanej ścieżki animacji (rysunek 7.46). W oknie edycji krzywych funkcyjnych krzywa X oznaczona jest kolorem czerwonym, krzywa Y kolorem zielonym, a krzywa Z kolorem niebieskim.
Rysunek 7.44. Wygląd trajektorii ruchu po przypisaniu stycznej typu Step do parametru wyjścia z klucza
415
Rysunek 7.45. Rozwiń drzewo hierarchii, posługując się menu kontekstowym okna Track View
Rysunek 7.46. W przypadku animacji odbijającej się piłki krzywa funkcyjna Y łagodnie wznosi się i opada, krzywa funkcyjna X równomiernie podnosi się, natomiast krzywa funkcyjna Z pozostaje nienaruszona
416
8.
W dolnej części okna Track View kliknij ikonę Zoom Horizontal Extents , aby dopasować krzywe funkcyjne do szerokości okna edycyjnego. Możesz też rozwinąć menu ikonowe i wybrać ikonę Zoom Horizontal Extents Keys , aby w oknie edycyjnym zmieścić krzywe funkcyjne pomiędzy pierwszym i ostatnim kluczem animacji.
9.
Kliknij ikonę Zoom Value Extents edycyjnego.
, aby dopasować krzywe funkcyjne do wysokości okna
10. W oknie edycyjnym dostosuj klucze, zmieniając ich położenie lub manipulując stycznymi kierunkowymi. Kształt krzywej edycyjnej ulegnie zmianie (rysunek 7.47). Jeżeli obiekt posiada trajektorię ruchu, jej kształt również ulegnie zmianie (rysunek 7.48). 11. Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
Za pomocą kontrolera TCB możesz definiować przyspieszenie przy wejściu i wyjściu z klucza, posługując się parametrami Ease To oraz Ease From. Dodatkowo parametry Tension, Continuity oraz Bias wpływają na kształt krzywej funkcyjnej i kształt trajektorii ruchu, jeżeli obiekt posiada takową.
Aby dostosować kontroler TCB: 1.
Przypisz kontroler TCB do ścieżki animacji np. położenia.
2.
W panelu bocznym Motion
3.
Za pomocą strzałek nawigacji, znajdujących się w lewym górnym rogu rolety, przejdź do klucza, który chcesz dostosować (rysunek 7.49).
włącz przycisk Parameters i rozwiń roletę Key Info.
Suwak klatek automatycznie przeskoczy do następnej klatki kluczowej. W tym samym czasie obiekt przemieści się do następnego klucza na trajektorii ruchu. 4.
Dostosuj wartości parametrów Ease To oraz Ease From, aby określić przyspieszenie przy wejściu i wyjściu z klucza. Większe wartości zmniejszają przyspieszenie, mniejsze wartości — zwiększają (rysunek 7.50).
5.
Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
Rysunek 7.47. Manipulowanie styczną kontrolną Béziera, należącą do drugiego klucza
417
Rysunek 7.48. W odpowiedzi na zmianę kształtu krzywej funkcyjnej ścieżki położenia, zmienia się również trajektoria ruchu
Rysunek 7.49. Kliknij strzałkę nawigacji, aby przejść do klucza, który chcesz dostosować
Rysunek 7.50. Zwiększenie wartości parametrów Ease To oraz Ease From do wartości maksymalnych sprawia, że animowany obiekt zwalnia podczas zbliżania się do klucza i przyspiesza podczas oddalania się od klucza
418
6.
Dostosuj wartości parametrów Tension, Continuity oraz Bias, aby określić kształt krzywej funkcyjnej: Parametr Tension określa wielkość krzywizny. Podwyższona wartość tego parametru wyprostowuje krzywą funkcyjną i lekko zwiększa swobodę ruchu. Parametr Continuity określa ciągłość krzywizny i daje efekt podobny do manipulowania stycznymi kierunkowymi Béziera. Parametr ten nie wpływa na swobodę ruchu. Parametr Bias określa odchylenie wartości szczytowych krzywej funkcyjnej w stosunku do położenia klucza. Wysokie wartości tego parametru wysuwają szczyt krzywej daleko ponad klucz. Schematyczny wykres krzywej animacji, znajdujący się w rolecie Key Info, zmieni kształt (rysunek 7.51). W przypadku kontrolerów położenia zmieni się również kształt trajektorii ruchu obiektu (rysunek 7.52).
7.
Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
Dostosowywanie kontrolera Noise odbywa się poprzez zmianę parametrów prawdopodobieństwa, częstotliwości, chropowatości, siły oraz wytłumiania początkowego i końcowego.
Aby dostosować kontroler Noise: 1.
Przypisz kontroler Noise do ścieżki animacji np. skalowania. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Noise Controller (rysunek 7.53).
2.
Odtwórz animację
, aby zobaczyć efekt działania kontrolera.
3.
W oknie dialogowym Noise Controller dostosuj wygląd krzywej szumu, zmieniając wartości parametrów Seed, Frequency, Roughness, Strength oraz Ramping in i Ramping out. Aby wygładzić krzywą szumu, wyłącz funkcję Fractal Niose. Aby szum oddziaływał tylko w jednym kierunku, przypisz dwóm z parametrów X, Y, Z Strength wartości 0. Aby wytłumić szum na początku i na końcu animacji, zwiększ wartości parametrów Ramp in oraz Ramp out (rysunek 7.54).
4.
Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
419
Rysunek 7.51. Dostosowanie parametrów Tension, Continuity oraz Bias zmienia kształt krzywej animacji
Rysunek 7.52. W odpowiedzi na nowe ustawienia parametrów klucza, zmienia się także trajektoria kontrolera TCB
Rysunek 7.53. Okno dialogowe Noise Controller umożliwia wprowadzanie losowych zmian do ścieżki animacji
420
Rysunek 7.54. Powyższe ustawienia sprawią, że szum będzie stopniowo narastał wzdłuż osi Z, po czym łagodnie zaniknie
421
Dostosowywanie kontrolera Audio odbywa się poprzez zaimportowanie i manipulację plikiem dźwiękowym oraz poprzez konfigurowanie zachowań obiektu, w odpowiedzi na zmianę amplitudy (głośności) ścieżki dźwiękowej. Aby dowiedzieć się, jak utworzyć ścieżkę dźwiękową, zobacz podrozdział Dodawanie dźwięku w dalszej części tego rozdziału.
Aby dostosować kontroler Audio: 1.
Przypisz kontroler Audio do ścieżki animacji. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Audio Controller (rysunek 7.55).
2.
W oknie dialogowym Audio Controller kliknij przycisk Choose Sound.
3.
W oknie dialogowym Open Sound odszukaj, znajdujący się na dysku twardym lub w sieci, plik .wav lub .avi. Następnie kliknij przycisk OK (rysunek 7.56).
4.
Dostosuj wartości parametrów Base lub pozostaw ustawienia domyślne. Parametry te odpowiedzialne są za stan obiektu przy amplitudzie równej zero (kiedy nie ma dźwięku). Ustawienia domyślne sprawiają, że obiekt powraca do położenia pierwotnego w momentach, gdy nie ma dźwięku.
5.
Dostosuj wartości parametrów Target. Parametry te odpowiedzialne są za stan obiektu przy maksymalnej amplitudzie (kiedy dźwięk jest najmocniejszy) (rysunek 7.57).
Rysunek 7.55. Okno dialogowe Audio Controller umożliwia kontrolowanie ścieżki animacji za pomocą zewnętrznego pliku dźwiękowego
422
Rysunek 7.56. Okno dialogowe Open Sound umożliwia zaimportowanie pliku .wav lub .avi (z dołączoną ścieżką dźwiękową) z dowolnego miejsca sieci
Rysunek 7.57. Przypisanie parametrowi Target Z wartości 500 sprawi, że przy szczytowej wartości dźwięku, obiekt zostanie przeskalowany wzdłuż osi Z do 500%
423
6.
Zamknij okno dialogowe Audio Controller. W oknie TrakView, na ścieżce animacji, do której przypisałeś kontroler Audio, pojawi się wykres fali dźwiękowej (rysunek 7.58).
7.
Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
Wskazówki
Aby wymusić silniejszą reakcję na dźwięk, włącz funkcję Absolute Value. Funkcja ta daje gwarancję, że przy maksymalnej amplitudzie zawsze osiągane są wartości szczytowe, a nie potencjalne maksimum amplitudy fali dźwiękowej.
Aby odciąć dolne zakresy amplitudy, zwiększ wartość parametru Threshold.
Aby zmiękczyć wykres fali dźwiękowej oraz reakcję obiektu, zwiększ wartość parametru Oversampling.
Rysunek 7.58. Wykres fali dźwiękowej w ścieżce animacji skalowania
424
Ograniczniki animacji Ograniczniki animacji to specjalne kontrolery animacji, które ograniczają animacje transformowania względem jednego lub większej liczby obiektów docelowych. Dwa najważniejsze kontrolery tego rodzaju, o których warto wiedzieć, to Path Constraint oraz LookAt Constraint. Kontroler Path Constraint ogranicza animację obiektu do poruszania się wzdłuż wyznaczonej ścieżki ruchu.
Aby ograniczyć animację do ścieżki ruchu: 1.
W panelu bocznym Motion włącz przycisk Parameters, po czym przypisz do ścieżki animacji położenia kontroler Path Constraint.
2.
W rolecie Path Constraint włącz przycisk Add Path. Następnie kliknij otwarty lub zamknięty kształt znajdujący się w scenie. Nazwa kształtu pojawi się na liście obiektów-celów (rysunek 7.59). Obiekt „przeskoczy” do miejsca położenia wierzchołka początkowego kształtu (rysunek 7.60).
3.
Aby obiekt zwrócony był zgodnie z przebiegiem ścieżki, włącz funkcję Follow (rysunek 7.61).
4. Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian (rysunek 7.62).
Wskazówki
Jeżeli chcesz, aby obiekt poruszający się po ścieżce ruchu wychylał się na zakrętach jak odrzutowiec, włącz funkcję Bank.
Aby zmienić punkt początkowy oraz punkt końcowy animacji po ścieżce, włącz przycisk Animate i dostosuj wartość parametru %Along Path.
Jeżeli na ścieżkę ruchu wyznaczysz kilka kształtów, obiekt zostanie ograniczony do uśrednionej odległości pomiędzy wszystkimi kształtami. Aby wymusić zbliżanie lub oddalanie się obiektu od któregoś z kształtów, zaznacz jego nazwę na liście obiektów-celów i dostosuj parametr Weight.
Jeżeli chcesz, aby animowany obiekt wydłużał się, podążając za ścieżką, użyj zamiast kontrolera Path modyfikatora PathDeform.
425
Rysunek 7.59. Wyznaczenie kształtu Line01 na ścieżkę ruchu
Rysunek 7.60. Wyznaczenie ścieżki ruchu sprawia, że obiekt automatycznie przeskakuje do miejsca położenia wierzchołka początkowego kształtu. Informacje o zmianie kolejności wierzchołków znajdziesz w rozdziale dziewiątym
Komentarz [PO33]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 7.61. Włącz funkcję Follow, aby obiekt zwrócony był zgodnie z przebiegiem ścieżki ruchu
Rysunek 7.62. Podczas odtwarzania animacji obiekt podąża wzdłuż ścieżki ruchu
426
Kontroler LookAt Constrain ogranicza animację obiektu w taki sposób, że jest on zawsze zwrócony w kierunku obiektu-celu, bez względu na to, jaki jest kierunek ruchu obiektów względem siebie. Kontroler ten może być przypisywany nie tylko do obiektów geometrycznych, ale także do kamer lub świateł śledzących ruch obiektu w scenie.
Aby ograniczyć animację do zwrotu w kierunku obiektu docelowego: 1. 2.
W panelu bocznym Motion włącz przycisk Parameters, po czym przypisz do ścieżki animacji położenia kontroler LookAt Constraint. W rolecie LookAt Constraint włącz przycisk Add LookAt Target. Następnie kliknij obiekt-cel. Nazwa obiektu pojawi się na liście obiektów-celów (rysunek 7.63). Animowany obiekt automatycznie obróci się w kierunku obiektu-celu.
3.
Odtwórz animację
.
Animowany obiekt zawsze zwrócony jest w kierunku obiektu-celu, bez względu na ich położenie względem siebie (rysunek 7.64).
Wskazówka
Aby zmienić oś orientacji obiektu, wybierz właściwą opcję w sekcji Select LookAt Axis.
Rysunek 7.63. Ostrosłup noszący nazwę Pyramid01, który został wyznaczony jako obiekt-cel
Rysunek 7.64. Dzbanek zawsze zwrócony jest w kierunku ostrosłupa, bez względu na to, jaki jest jego ruch po ścieżce
427
Dodawanie dźwięku Aby zaimportować plik dźwiękowy po to, aby mógł być odtwarzany wraz z animacją, należy posłużyć się oknem Track View.
Aby zaimportować plik dźwiękowy: 1.
Otwórz okno Track View
.
2.
Zaznacz pozycję Sound, znajdującą się u szczytu listy hierarchii sceny.
3.
Kliknij zaznaczoną pozycję prawym przyciskiem myszy i z wyświetlonego menu wybierz Properties (rysunek 7.65).
4.
W oknie dialogowym Sound Options kliknij przycisk Choose Sound (rysunek 7.66). Następnie odszukaj plik dźwiękowy. W oknie Track View, w drzewie hierarchii Sound pojawi się pozycja Waveform. Aby zobaczyć wykres fali dźwiękowej, kliknij symbol plus (+), znajdujący się obok wyrazu Sound (rysunek 7.67).
5.
Odtwórz animację
, aby usłyszeć dźwięk.
Wskazówki
Łącząc ścieżkę dźwiękową z kontrolerem Audio możesz sprawić, że obiekty znajdujące się w scenie będą tańczyć w rytm muzyki.
Aby wyświetlić wykres fali dźwiękowej w linii animacji, kliknij prawym przyciskiem myszy w obszarze linii animacji i z wyświetlonego menu wybierz Configure > Show Sound Track (rysunek 7.68).
Rysunek 7.65. Z menu kontekstowego okna Track View wybierz pozycję Properties
428
Rysunek 7.66. W oknie dialogowym Sound Options wybierz plik dźwiękowy
Rysunek 7.67. Ścieżka dźwiękowa Wavefrom wyświetla wykres fali dźwiękowej
Rysunek 7.68. Linia animacji z włączonym wyświetlaniem wykresu fali dźwiękowej
429
Cykle animacji Jeżeli chciałbyś zapętlić animację tak, aby jej cykl powtarzał się nieustannie poza zakresem zdefiniowanych kluczy, możesz przypisać do animacji predefiniowany typ krzywej parametrycznej z grupy Parameter Curve Out-of-Range Type. W grupie tej wśród dostępnych wzorów krzywych znajdują się: ♦
Cycle — powtarza sekwencję animacji.
♦
Loop — powtarza sekwencję animacji, dokonując gładkiej interpolacji pomiędzy kolejnymi cyklami.
♦
Ping Pong — powtarza sekwencję animacji od początku do końca i od końca do początku.
♦
Relative Repeat — powtarza sekwencję animacji, przy jednoczesnym odsunięciu każdego cyklu o wartość, odpowiadającą wartości klucza wyjściowego.
Aby zapętlić animację: 1.
Utwórz krótką i prostą animację, na przykład jedno odbicie piłki, trwające około 10 klatek (rysunek 7.69).
2.
W głównym pasku narzędziowym kliknij ikonę Open Track View
3.
W lewej części okna Track View przewiń listę hierarchii, przeciągając za białe tło. Zatrzymaj się, kiedy pozycja Object znajdzie się przy górnej krawędzi okna.
4.
Kliknij prawym przyciskiem myszy pozycję Object i z wyświetlonego menu wybierz Expand All (rysunek 7.70).
5.
Znajdź nazwę obiektu, który został poddany animacji. Pod nazwą obiektu będą się znajdować ścieżki animacji transformowania. Kliknij pozycję Position.
.
Ścieżka animacji położenia zostanie podświetlona. 6.
W pasku narzędziowym okna Track View kliknij ikonę Function Curves
.
W oknie wyświetli się krzywa funkcyjna położenia. 7.
W pasku narzędziowym okna Track View kliknij ikonę Parameter Curve Out-of-Range Type .
8.
W oknie dialogowym Param Curve Out-of-Range Type wybierz wzór cyklu, klikając jego wykres (rysunek 7.71). Następnie kliknij przycisk OK. Wybrany wzór zostanie dodany do krzywej funkcyjnej położenia (rysunek 7.72).
9.
Odtwórz animację
, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian.
430
Rysunek 7.69. Obiekt podczas jednego cyklu animacji
Rysunek 7.70. Rozwijanie hierarchii animacji w celu wyświetlenia wszystkich ścieżek
Rysunek 7.71. Wybieranie wzoru zapętlenia animacji
Rysunek 7.72. Pętle lub też cykle krzywej funkcyjnej uzależnione są od wybranego wzoru
431
Łączenie hierarchiczne Aby zwielokrotnić możliwości animacji transformowania, możesz tworzyć jednokierunkowe połączenia pomiędzy obiektami, dzięki którym transformacje dokonane na jednym obiekcie będą przenoszone na inny obiekt. Obiekt dziecko (child), który dziedziczy transformacje będzie mógł być przemieszczany, obracany lub skalowany w taki sam sposób jak obiekt rodzic (parent). Łącząc ze sobą serie obiektów możesz utworzyć rozgałęziającą się strukturę, zwaną hierarchią łączeń. Taka właściwość umożliwia tworzenie bardzo wyrafinowanych animacji, z uwzględnieniem wielu obiektów i złożonych ruchów. Obiektom łączonym w hierarchie nadaje się nazwy, jak gdyby były one członkami jednej rodziny lub częścią drzewa genealogicznego: ♦
Child (dziecko) — obiekt, który został przyłączony do innego obiektu.
♦
Parent (rodzic) — obiekt, do którego przyłączone jest dziecko. Każde dziecko może mieć tylko jednego rodzica, lecz rodzic może mieć dowolną liczbę dzieci.
♦
Grandparent (dziadek) — rodzic rodzica.
♦
Ancestor (przodek) — rodzic oraz wszyscy rodzice poszczególnych rodziców.
♦
Grandchild (wnuk) — dziecko dziecka.
♦
Descendant (potomek) — dziecko oraz wszystkie dzieci poszczególnych dzieci.
♦
Root (korzeń) — obiekt znajdujący się na szczycie hierarchii.
♦
Scene (scena) — korzeń dla obiektu, który nie jest przyłączony do żadnego rodzica.
♦
Leaf (liść) — obiekt znajdujący się na końcu hierarchii.
♦
Branch (gałąź) — część hierarchii od przodka aż do liścia.
to moduł, który umożliwia podgląd drzewa hierarchii oraz manipulowanie Okno Shematic View połączeniami hierarchicznymi (rysunek 7.73). Okno to wywołać można z poziomu głównego paska narzędziowego lub z poziomu menu Graph Editors.
432
Rysunek 7.73. Hierarchia połączeń w oknie Schematic View. Przedstawiona hierarchia składa się z dziadka, dwóch rodziców oraz czterech dzieci
433
Narzędzie Select and Link przyłącza punkt centralny obiektu-dziecka, do punktu centralnego obiektu- rodzica. Po przyłączeniu dziecko dziedziczy transformacje rodzica. Nie można jednak przyłączyć rodzica do jego dziecka.
Aby przyłączyć obiekt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt. Obiekt ten będzie dzieckiem.
2.
Z głównego paska narzędziowego wybierz narzędzie Select and Link
3.
Przeciągnij myszą od obiektu wyjściowego (dziecka), do obiektu-celu (rodzica). Kiedy górny sześcian znajdujący się w kursorze zmieni kolor na biały, zwolnij przycisk myszy (rysunek 7.74).
.
Obiekt-cel (rodzic) zostanie na krótką chwilę uaktywniony, co oznacza, że obiekty zostały połączone. 4.
Wypróbuj połączenie, transformując rodzica w dowolny sposób. Dziecko podąży za rodzicem (rysunek 7.75).
5.
Opuścić tryb łączenia hierarchicznego, wybierając narzędzie Select Object
.
Wskazówki
Aby wybrać rodzica z listy, zamiast wskazywać go kursorem wciśnij H (rysunek 7.76).
Jeżeli chcesz wykorzystać w swojej animacji dodatkowy punkt centralny, utwórz obiekt pozorny (dummy). Obiekty tego typu znajdziesz w panelu bocznym Helpers . Obiekty pozorne, to nierenderowalne obiekty pomocnicze w formie obejmy, które często wykorzystywane są do animowania świateł oraz kamer. Służą one także jako obiekty zastępcze dla bardziej złożonych obiektów, które później zamienia się na obiekty właściwe (rysunek 7.77).
Rysunek 7.74. Kiedy kursor przyłączania zmieni kolor na biały, zwolnij przycisk myszy
434
Rysunek 7.75. Podczas obracania rodzica obraca się również dziecko
Rysunek 7.76. Okno dialogowe Select Parent umożliwia imienny wybór rodzica. Pozostała część okna dialogowego wygląda tak samo jak okno Select Object, za wyjątkiem przycisku, na którym zamiast Select widnieje napis Link
Rysunek 7.77. Obiekt pozorny może służyć jako dodatkowy punkt centralny lub jako obiekt zastępczy dla bardziej złożonego obiektu
435
Narzędzie Unlink Selection Tool zatrzymuje przepływ danych transformowania pomiędzy rodzicem a dzieckiem.
Aby rozłączyć obiekty: 1.
Wyselekcjonuj obiekt-dziecko.
2.
W głównym pasku narzędziowym kliknij ikonę Unlink Selection
3.
Kliknij obiekt-dziecko. Obiekt zostanie odłączony od swojego rodzica.
Posługując się kontrolerem Link Constraint możesz sprawić, że obiekt-dziecko będzie przyłączać się do różnych rodziców wraz z upływem czasu. Dzięki temu będzie sekwencyjnie dziedziczyć transformacje każdego z rodziców po kolei.
Aby poddać animacji dziedzictwo połączeń: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel boczny Motion.
3.
Rozwiń roletę Assign Controller i zaznacz pozycję Transform.
4.
Kliknij ikonę Assign Controller 7.78).
. Następnie wybierz kontroler Link Constrain (rysunek
5.
Przesuń suwak klatek do klatki 0.
6.
W rolecie Link Parameters kliknij przycisk Link to World. Następnie zmień wartość parametru Start Time na -1. Pozwoli to przytrzymać obiekt w bezruchu podczas dokonywania pierwszego połączenia (rysunek 7.79).
Rysunek 7.78. Do ścieżki transformacji przypisz kontroler Link Constraint
436
Rysunek 7.79. Po przyłączeniu obiektu do globalnego układu współrzędnych ustaw wartość parametru Start Time na -1
437
7.
Upewnij się, że suwak klatek znajduje się w klatce 0.
8.
Włącz przycisk Add Link i wskaż obiekt-cel, aby przenieść na niego dziedzictwo połączenia.
9.
Przesuń suwak klatek do klatki, w której ma nastąpić zmiana połączenia.
10. Powtórz czynności opisane w punktach 8. i 9., dodając kolejne obiekty-cele (rysunek 7.80). 11. Odtwórz animację. W trakcie odtwarzania animacji obiekt będzie zmieniać połączenia. Obiekty-rodzice będą po kolei przekazywać animację transformowania do obiektu-dziecka (rysunek 7.81).
Wskazówki
Aby dostosować rozkład czasu przenoszenia połączeń, przesuń suwak klatek do żądanej klatki. Następnie zaznacz nazwę obiektu docelowego i dostosuj suwak parametru Start Time.
Aby usunąć połączenie, zaznacz nazwę obiektu docelowego i kliknij przycisk Delete Link.
Rysunek 7.80. Przyłączenie obiektu do czterech prostopadłościanów w klatkach 0, 25, 50 i 75.
Rysunek 7.81. Obiekt przekazywany jest kolejno pomiędzy poszczególnymi prostopadłościanami wprawionymi w ruch wahadłowy
438
Konfigurowanie czasu Wbrew pozorom czas jest zaskakująco elastyczny. Może umykać, ciągnąć się, przyspieszać, zwalniać, a nawet zatrzymywać się. Jeżeli pochłonięty jesteś pracą, która sprawia ci przyjemność, czas upływa w mgnieniu oka. Innymi razy, kiedy ogarnia cię niechęć, czas ciągnie się jak makaron. W umyśle dziecka rok wydaje się wiecznością, natomiast w umyśle osoby dorosłej lata są niczym chwile wspomnień, niczym krople rosy zawieszone o poranku na sieci pajęczej. 3ds max daje ci władzę manipulowania czasem i dokonywania tajemniczych rytuałów rządzących względnością. Posługując się maxem możesz przyspieszać lub zwalniać odtwarzanie animacji nawet do kilu klatek na sekundę. Możesz sprawiać, że animacja będzie trwać dłużej lub krócej. Możesz nawet skalować animację zmieniając prędkość akcji i rozkład czasu wydarzeń. Okno dialogowe Time Configuration umożliwia określenie parametrów animacji, takich jak: długość, tempo odtwarzania oraz jednostki pomiaru czasu. Umożliwia także skalowanie czasu i kontrolowanie upływu czasu podczas odtwarzania animacji w oknach widokowych. Aby wywołać okno dialogowe Time Configuration, kliknij lewym przyciskiem myszy klawisz Time Configuration lub prawym przyciskiem myszy dowolny klawisz odtwarzania. Długość animacji określana jest w klatkach lub w jednostkach czasu. Zazwyczaj łatwiej jest podczas pracy odmierzać czas w klatkach.
Aby określić długość animacji: 1.
Kliknij klawisz Time Configuration
.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Time Configuration (rysunek 7.82). 2.
W sekcji Animation zmień wartość parametru Length (rysunek 7.83). Długość animacji zostanie zmieniona. Odległości pomiędzy kluczami w linii animacji zwiększą się lub zmaleją.
439
Rysunek 7.82. Okno dialogowe Time Configuration umożliwia definiowanie parametrów czasu
Rysunek 7.83. Zwiększenie parametru długości animacji do 1800 klatek nadaje jednej minucie animacji 30 klatek na sekundę
440
Z technicznego punktu widzenia, w 3ds max definiujesz raczej długość aktywnego segmentu animacji, aniżeli długość całej animacji. Aktywny segment animacji to przedział czasu, który wskazywany jest na listwie animacji i odtwarzany w oknach widokowych. Aktywny segment animacji przypada na przedział od początku do końca animacji. Zmiana parametrów Start Time oraz End Time aktywnego segmentu animacji przewija akcję w oknie widokowym do miejsca w czasie lub przestrzeni, nad którym chcesz pracować. Pozostała część animacji utrzymywana jest poza widokiem i nie zostaje naruszona.
Aby zdefiniować aktywny segment animacji: 1. 2.
Otwórz okno dialogowe Time Configuration
.
W sekcji Animation określ nową wartość dla parametru Start Time (rysunek 7.84). Określona wartość stanie się pierwszą klatką w aktywnym segmencie animacji.
3.
W sekcji Animation określ nową wartość dla parametru End Time (rysunek 7.85). Określona wartość stanie się ostatnią klatką w aktywnym segmencie animacji.
4.
Kliknij przycisk OK. Zakres aktywnego segmentu animacji zostanie zmieniony. Zmiana będzie widoczna na suwaku klatek, gdzie zmieni się numer klatki bieżącej i długość aktywnego segmentu animacji (rysunek 7.86).
Rysunek 7.84. Zdefiniowanie parametru Start Time wyznacza początek aktywnego segmentu animacji
Rysunek 7.85. Zdefiniowanie parametru End Time wyznacza koniec aktywnego segmentu animacji
Rysunek 7.86. Wskazania czasu na suwaku klatek uaktualniane są za każdym razem, kiedy zmieniasz ustawienia czasu
441
Skalowanie czasu pozwala przybliżyć lub oddalić od siebie klucze w aktywnym segmencie animacji. Rozciągnięcie czasu wpływa na spowolnienie przebiegu animacji. Z kolei skurczenie czasu wpływa na przyspieszenie przebiegu animacji.
Aby przeskalować czas: 1.
Otwórz lub utwórz animowaną scenę.
2.
Kliknij klawisz Time Configuration
3.
, aby wywołać okno dialogowe Time Configuration.
W sekcji Animation kliknij przycisk Re-scale Time. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Re-scale Time (rysunek 7.87).
4.
Podaj nową wartość parametru Length. Aktywny segment animacji zostanie odpowiednio przeskalowany (rysunek 7.88).
5.
Kliknij przycisk OK, aby zamknąć okno dialogowe Re-scale Time.
6.
Kliknij przycisk OK, aby zamknąć okno dialogowe Time Configuration.
7.
Kliknij klawisz Play Animation
.
Animacja zostanie odtworzona w innym tempie.
Rysunek 7.87. Okno dialogowe Re-scale Time umożliwia proporcjonalne dodawanie lub odejmowanie klatek pośrednich i dzięki temu zmianę prędkości odtwarzania animacji
442
Rysunek 7.88. Zmiana parametru Length w oknie dialogowym Re-scale Time skaluje aktywny segment animacji
443
Tempo odtwarzania (frame rate) określa prędkość wymieniania klatek podczas odtwarzania animacji wyrenderowanej do pliku lub serii plików. Wysokie tempo odtwarzania gwarantuje płynną animację, ale powoduje powstawanie większych plików. Z kolei niskie tempo odtwarzania produkuje mniejsze pliki, ale nie gwarantuje płynnej animacji. Tempo odtwarzania powinno być dobierane odpowiednio do przeznaczenia animacji. Typowe tempa odtwarzania to: ♦
NTSC (National Television Standards Committee) — jest to standard nadawania sygnału telewizyjnego przyjęty w obydwu Amerykach oraz w Japonii. Cechuje się on prędkością przesyłu obrazów wynoszącą 30 fps.
♦
PAL (Phase Alternation Line) — jest to standard nadawania sygnału telewizyjnego przyjęty w Europie. Cechuje się on prędkością przesyłu obrazów wynoszącą 25 fps.
♦
Film — jest to standard przyjęty w przemyśle filmowym wielkoekranowym. Cechuje się on prędkością przesyłu obrazów w tempie 24 fps.
W przypadku filmów odtwarzanych z dysku twardego domyślne ustawienie wynoszące 30 fps sprawuje się bez zarzutów. Jeżeli jednak chciałbyś uzyskać mniejszy plik, możesz wyrenderować animację w tempie 15 fps — bardzo popularnym na płytach multimedialnych. Do zastosowań internetowych zaleca się tempo 12 lub nawet 8 fps, dzięki czemu skróceniu ulega czas ładowania animacji. Omówienie najbardziej odpowiednich formatów plików oraz typów kompresji i dekompresji znajdziesz w rozdziale piętnastym, Renderowanie.
Aby określić tempo animacji: 1.
Kliknij klawisz Time Configuration
.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Time Configuration. 2.
W sekcji Frame Rate wybierz jedną z dostępnych opcji (rysunek 7.89).
3.
Jeżeli wybierzesz opcję Custom, wprowadź odpowiednie tempo (liczbę klatek na sekundę) do pola FPS. Typowe tempo odtwarzania animacji na komputerze to 12, 15 oraz 30 fps.
4.
Kliknij przycisk OK. Długość animacji ulegnie zmianie tak, aby utrzymać tempo odtwarzania.
Rysunek 7.89. Wybierz tempo odtwarzania
444
Kod czasowy (time code) to system pomiaru i wyświetlania czasu. W 3ds max 4 możesz posługiwać się jednym z czterech niżej wymienionych kodów czasowych: ♦
Frame — odmierza czas, wykorzystując numery klatek. Jest to domyślny kod czasowy.
♦
SMPTE — odmierza czas, wykorzystując minuty, sekundy oraz numery klatek. Jest to skrót od Society of Motion Picture Technical Engineers.
♦
FRAME:TICKS — odmierza czas, wykorzystując numery klatek oraz takty. Jeden takt to 1/4800 sekundy.
♦
MM:SS:TICKS — odmierza czas, wykorzystując minuty, sekundy oraz takty.
Aby określić kod czasowy: 1.
Kliknij klawisz Time Configuration
, aby wyświetlić okno dialogowe Time Configuration.
2.
W sekcji Time Display wybierz jeden z dostępnych kodów czasowych (rysunek 7.90). Dokonana zmiana zostanie odzwierciedlona w sekcji Animation okna dialogowego Time Configuration, w polu pod przyciskami odtwarzania i przewijania animacji oraz na suwaku klatek (rysunek 7.91).
3.
Kliknij przycisk OK.
Okno dialogowe Time Configuration pozwala także na kontrolowanie tempa odtwarzania animacji w oknach widokowych, dzięki czemu animacja może być odtwarzana szybciej, wolniej, a nawet „do tyłu”. Jedną z bardziej pożytecznych właściwości jest odtwarzanie animacji we wszystkich oknach widokowych jednocześnie.
Aby odtworzyć animację we wszystkich oknach widokowych jednocześnie: 1.
Otwórz lub utwórz animowaną scenę.
2.
Kliknij klawisz Time Configuration
.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Time Configuration.
Rysunek 7.90. Wybieranie kodu czasowego
445
Rysunek 7.91. Zmiana kodu czasowego uwidoczni się na suwaku klatek oraz w polu pod przyciskami odtwarzania i przewijania animacji
446
3.
W sekcji Playback wyłącz funkcję Active Viewport Only (rysunek 7.92).
4.
Zamknij okno dialogowe.
5.
Kliknij klawisz Play Animation
.
Animacja zostanie odtworzona we wszystkich oknach widokowych jednocześnie, chyba że okno jest nieaktywne.
Wskazówki
Aby odtworzyć animację z prędkością 1/4x, 1/2x, 1x, 2x. 4x, wybierz odpowiednią opcję dla parametru Speed w polu Playback (rysunek 7.93).
Aby odtworzyć animację od końca, wyłącz funkcję Real Time i wybierz opcję Reverse.
Aby odtworzyć animację naprzemiennie, od początku do końca i od końca do początku, wyłącz funkcję Real Time i wybierz opcję Ping Pong (rysunek 7.94).
Degradacja adaptacyjna to właściwość, która pozwala zredukować rozdzielczość wyświetlania w oknach widokowych, w celu podtrzymania prędkości odtwarzania. Uaktywnianie się degradacji adaptacyjnej można zauważyć, np. podczas odtwarzania animacji scen zbudowanych z tak dużej liczby płaszczyzn elementarnych, że przekroczona zostaje zdolność karty graficznej do obliczeń w czasie rzeczywistym. Jeżeli jednak życzysz sobie, aby animacja była odtwarzana w pełnej rozdzielczości i spadek prędkości odtwarzania nie ma dla ciebie znaczenia, możesz zwiększyć poziom degradacji w zakładce Adaptive Degradation okna dialogowego Viewport Configuration (rysunek 7.95) lub uaktywnić przełącznik Degradation Override , znajdujący się na listwie informacyjnej.
Rysunek 7.92. Wyłączenie funkcji Active Viewport Only pozwala odtworzyć animację we wszystkich oknach widokowych jednocześnie
Rysunek 7.93. Zmiana prędkości odtwarzania w oknach widokowych nie wpływa na prędkość odtwarzania wyrenderowanej animacji
447
Rysunek 7.94. Opcja Ping Pong pozwala odtworzyć animację naprzemiennie, od początku do końca i od końca do początku, ale jedynie w oknach widokowych
Rysunek 7.95. Degradacja adaptacyjna redukuje rozdzielczość wyświetlania w oknach widokowych, w celu podtrzymania prędkości odtwarzania i nie wywiera żadnego wpływu na wygląd animacji po wyrenderowaniu
448
Rozdział 8. Edycja siatek Edytowanie siatek to podstawa modelowania postaci, trójwymiarowych wizualizacji medycznych (rysunek 8.1) oraz wszystkich innych prac, gdzie wymagana jest duża precyzja oraz wierne odwzorowanie detali. Mając na względzie powyższą uwagę, twórcy 3ds max wyposażyli go w szeroki zestaw narzędzi umożliwiających wiernie oddające szczegóły modelowanie obiektów siatkowych. Zanim jednak przystąpisz do modelowania, warto poświęcić chwilę na oszacowanie poziomu szczegółowości, jaki będzie wymagana w twojej pracy. Dobrze jest wówczas rozważyć kilka ważnych kwestii. Po pierwsze, czy wysiłek włożony w wymodelowanie najdrobniejszych szczegółów będzie widoczny po odtworzeniu zrenderowanej animacji? Po drugie, czy efekt twojej pracy nie zginie gdzieś w cieniu? Po trzecie, czy szczegóły nie ulegną zatraceniu przy określonej odległości od kamery? Jeżeli odpowiedzi na powyższe pytania zdają się przeczyć przydatności modelowania szczegółów, rozsądniejszym rozwiązaniem będzie skoncentrowanie się na innych aspektach kompozycji sceny, jak choćby odpowiednim dobraniu map i materiałów, właściwej grze świateł, prawidłowym rozkładzie czasu w animacji lub edycji detali szczególnie wyróżnionych obiektów.
449
Rysunek 8.1. Trójwymiarowa wizualizacja medyczna wymaga bardzo dokładnej edycji
450
Selekcjonowanie na poziomie struktury Komponenty występujące na poziomie struktury to podzbiory geometrii obiektu. Aby móc manipulować komponentami obiektu siatkowego, należy najpierw dokonać ich wyselekcjonowania. 3ds max 4 oferuje pięć poziomów selekcjonowania komponentów na poziomie struktury (rysunek 8.2): ♦
Vertex (wierzchołek).
♦
Edge (krawędź).
♦
Face (płaszczyzna elementarna).
♦
Polygon (wielobok).
♦
Element (element).
Wierzchołki to punkty usytuowane w przestrzeni, opisywane współrzędnymi X, Y, Z. Krawędzie to prostoliniowe odcinki o dwóch końcach. Końce krawędzi wyznaczane są przez wierzchołki. Płaszczyzny elementarne to trójkątne płaszczyzny, ograniczone trzema wierzchołkami i trzema krawędziami łączącymi te wierzchołki. Wieloboki to prostokątne pary współpłaszczyznowych płaszczyzn elementarnych, które dzielą między sobą krawędź, oraz leżące na niej dwa wierzchołki. Elementy to wyodrębnione zestawy połączonych ze sobą płaszczyzn elementarnych, które dzielą wierzchołki ze wszystkimi sąsiadującymi płaszczyznami. Selekcjonowanie komponentów na poziomie struktury odbywa się poprzez: ♦
kliknięcie,
♦
wyznaczenie ramki selekcji,
♦
wskazanie imiennego zestawu wyboru.
Dodatkowo istnieje możliwość: ♦
dodawania komponentów do selekcji na poziomie struktury, poprzez wciśnięcie klawisza Ctrl;
♦
odejmowania komponentów od selekcji na poziomie struktury, poprzez wciśnięcie klawisza Alt;
♦
blokowania selekcji na poziomie struktury;
♦
odwracania selekcji na poziomie struktury.
451
Rysunek 8.2. Szczegółowy opis pierwszych pięciu wierzchołków i płaszczyzn elementarnych składających się na dzbanek. Zwróć uwagę na współrzędne położenia wierzchołków i sekwencje grupowania płaszczyzn elementarnych
452
Selekcjonowanie komponentów na poziomie struktury może być dokonywane jedynie wówczas, gdy panel boczny Modify jest otwarty, a tryb edycji na poziomie struktury obiektu został włączony. Kiedy znajdujesz się w trybie edycji na poziomie struktury, możliwość selekcjonowania obiektów w oknach widokowych zostaje wyłączona. Aby poddać obiekt siatkowy edycji na poziomie struktury, należy przypisać do niego modyfikator edycji na poziomie struktury lub sprowadzić go do klasy siatki edytowalnej (editable mesh). Przekonwertowanie obiektu do klasy siatki edytowalnej zachowuje bieżący wygląd obiektu zamieniając go, z matematycznie definiowanego obiektu parametrycznego, w szczegółowy opis wszystkich komponentów, występujących na poziomie jego struktury (rysunek 8.3). Parametry tworzenia oraz wszystkie przypisane modyfikatory zostają wtopione w obiekt.
Aby sprowadzić obiekt siatkowy do klasy siatki edytowalnej: 1.
Wyselekcjonuj obiekt siatkowy.
2.
Kliknij obiekt prawym przyciskiem myszy.
3.
W menu blokowym Transform przejdź do pozycji Convert To i z wyświetlonego podmenu wybierz Convert to Editable Mesh (rysunek 8.4). Obiekt zostanie sprowadzony do klasy siatki edytowalnej (rysunek 8.5).
Wskazówka
Innym sposobem przekonwertowania obiektu do klasy siatki edytowalnej jest kliknięcie nazwy obiektu bazowego, umieszczonej na liście modyfikatorów, i wybranie z wyświetlonego menu pozycji Convert To: Editable Mesh.
Rysunek 8.3. Sprowadzenie obiektu do klasy siatki edytowalnej (z poziomu menu blokowego)
453
Rysunek 8.4. W panelu bocznym Modify, na liście modyfikatorów, pojawi się pozycja Editable Mesh, która zastąpi pierwotny typ obiektu. Poniżej wyświetlą się rolety dla nowego typu obiektu
Rysunek 8.5. Z menu rozwijalnego modyfikatorów wybierz modyfikator Mesh Select lub Edit Mesh
Komentarz [PO34]: Podkreślenie tłumacza.
454
Modyfikatory Mesh Select, Volume Select oraz Edit Mesh umożliwiają edytowanie obiektów na poziomie struktury, zachowując jednocześnie wszystkie parametry tworzenia.
Aby przypisać modyfikator edycji na poziomie struktury: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel boczny Modify
3.
Przypisz jeden z modyfikatorów Mesh Select, Volume Select lub Edit Mesh (rysunek 8.6).
.
Modyfikator edycji na poziomie struktury zostanie przypisany do obiektu (rysunek 8.7). W dolnej części panelu wyświetlą się parametry selekcjonowania i edytowania siatki.
Rysunek 8.6. Na liście modyfikatorów, nad obiektem bazowym, umieszczony zostanie wybrany modyfikator. Jego parametry wyświetlą się w dolnej części panelu
Komentarz [PO35]: Podkreślenie tłumacza.
455
Komentarz [PO36]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 8.7. Pięć poziomów edycji struktury obiektu
456
Obiekty klasy siatki edytowalnej oraz modyfikator Edit Mesh przygotowują obiekty do edycji na poziomie struktury, przy wykorzystaniu konwencjonalnych narzędzi transformowania lub przy wykorzystaniu własnych narzędzi edycyjnych.
Aby dokonać selekcji na poziomie struktury przy wykorzystaniu modyfikatora Edit Mesh lub obiektu klasy siatki edytowalnej: 1.
Wyselekcjonuj obiekt klasy siatki edytowalnej lub obiekt z przypisanym modyfikatorem Edit Mesh.
2.
Otwórz panel boczny Modify
3.
Na liście modyfikatorów kliknij znak plus (+), znajdujący się obok pozycji Edit Mesh lub Editable Mesh. Następnie z drzewa struktury obiektu wybierz poziom edycji (rysunek 8.8).
.
Udostępnione zostaną komponenty występujące na wybranym poziomie struktury. W dolnej części panelu uaktywnią się polecenia, które mogą zostać przypisane na tym poziomie. 4.
Wskaż, klikając myszą, dany element lub wyznacz ramkę selekcji wokół komponentów, które chcesz wyselekcjonować (rysunek 8.9). Komponenty zmienią kolor na czerwony, wskazując, że zostały wyselekcjonowane (rysunek 8.10).
Wskazówki
Aby zabezpieczyć się przed wyselekcjonowaniem komponentów znajdujących się po przeciwnej stronie obiektu, włącz funkcję Ignore Backfacing.
Aby podczas selekcjonowania wierzchołków automatycznie selekcjonować przylegające do nich krawędzie i płaszczyzny elementarne, włącz funkcję By Vertex.
Aby uaktywnić tryb edycji na poziomie struktury za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij Ctrl+B.
Aby przełączać się pomiędzy poziomami struktury obiektu za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij Insert.
457
Rysunek 8.8. Aby uaktywnić edycję na poziomie struktury, wybierz odpowiednią pozycję w drzewie struktury obiektu
Rysunek 8.9. Selekcjonowanie wierzchołków za pomocą ramki selekcji
Rysunek 8.10. Wyselekcjonowane wierzchołki zmieniły kolor na czerwony
458
Modyfikator Mesh Select przygotowuje obiekt do modyfikowania na poziomie struktury. Jego podstawową rolą jest przekazanie informacji o selekcji na poziomie struktury w górę listy modyfikatorów, do następnego w kolejności modyfikatora.
Aby dokonać selekcji na poziomie struktury przy wykorzystaniu modyfikatora Mesh Select: 1.
Wyselekcjonuj obiekt z przypisanym modyfikatorem Mesh Select.
2.
Otwórz panel boczny Modify
3.
Na liście modyfikatorów kliknij znak plus (+), znajdujący się obok pozycji Mesh Select. Następnie z drzewa struktury obiektu wybierz poziom edycji (rysunek 8.11).
.
W dolnej części panelu uaktywnią się polecenia, które mogą zostać przypisane na tym poziomie. 4.
Wskaż, klikając myszą, dany element lub wyznacz ramkę selekcji wokół komponentów, które chcesz wyselekcjonować (rysunek 8.12). Komponenty zmienią kolor na czerwony wskazując, że zostały wyselekcjonowane (rysunek 8.13).
Wskazówki
Aby zabezpieczyć się przed wyselekcjonowaniem komponentów znajdujących się po przeciwnej stronie obiektu, włącz funkcję Ignore Backfacing.
Na różnych poziomach struktury mogą znajdować się jednocześnie różne zestawy selekcji. Za pomocą modyfikatora Mesh Select możesz importować selekcje pomiędzy poszczególnymi poziomami. W tym celu należy kliknąć odpowiedni przycisk, znajdujący się w sekcji Get from Other Levels.
Aby sprawdzić ciągłość powierzchni siatkowej przed przeprowadzeniem operacji logicznej, uaktywnij tryb edycji na poziomie krawędzi i kliknij przycisk Select Open Edges.
Tryby edycji na poziomie struktury obiektu można uaktywniać również z menu blokowego Tools1 (rysunek 8.14).
Rysunek 8.11. Uaktywniony tryb edycji na poziomie płaszczyzn elementarnych
459
Rysunek 8.12. Selekcjonowanie płaszczyzn elementarnych dzbanka za pomocą ramki selekcji
Rysunek 8.13. Wyselekcjonowane płaszczyzny elementarne zmieniły kolor na czerwony
Rysunek 8.14. Wybór trybu edycji na poziomie struktury poprzez kliknięcie obiektu prawym przyciskiem myszy
460
Selekcjonowanie nieregularne jest jednym z typów selekcjonowania ramką, które wyśmienicie nadaje się do tworzenia selekcji na poziomie struktury. Poprzez wyznaczenie nieregularnej ramki o dowolnym kształcie możesz selekcjonować komponenty z bardzo dużą precyzją.
Aby utworzyć selekcję na poziomie struktury za pomocą nieregularnej ramki selekcji: 1.
Wyselekcjonuj obiekt klasy siatki edytowalnej lub obiekt z przypisanym modyfikatorem Mesh Select lub Edit Mesh.
2.
Z menu ikonowego Selection Region wybierz Fence Selection Region
3.
Otwórz panel Modify
4.
Wybierz poziom edycji, wciskając jedną z ikon w rolecie Selection.
5.
Umieść kursor w okolicy komponentu, od którego chcesz rozpocząć selekcjonowanie. Następnie przeciągnij myszą, aby utworzyć pierwszy bok ramki selekcji (rysunek 8.16).
6.
Przesuń kursor do innego miejsca i kliknij, aby wyznaczyć drugi bok ramki.
7.
Przesuwaj i klikaj kursorem myszy, aż ramka selekcji otoczy wszystkie komponenty, które mają zostać wyselekcjonowane (rysunek 8.17).
8.
Kliknij dwukrotnie lewym przyciskiem myszy.
(rysunek 8.15).
.
Komponenty znajdujące się wewnątrz ramki zmienią kolor na czerwony wskazując, że zostały wyselekcjonowane (rysunek 8.18).
Rysunek 8.15. Wybierz narzędzie Fence Selection Region, aby dokonać selekcji za pomocą nieregularnej ramki
461
Rysunek 8.16. Przeciągnij myszą i zwolnij jej przycisk, aby utworzyć pierwszy bok ramki selekcji
Rysunek 8.17. Przesuwaj i klikaj kursorem myszy, aby wyznaczyć pozostałe boki ramki
Rysunek 8.18. Dwukrotnym kliknięciem zamknij ramkę selekcji. Komponenty znajdujące się wewnątrz ramki zostaną wyselekcjonowane
462
Selekcjonowanie koliste jest często wykorzystywane podczas edytowania obiektów radialnych, takich jak sfery, walce lub stożki.
Aby utworzyć selekcję na poziomie struktury za pomocą kolistej ramki selekcji: 1.
Wyselekcjonuj obiekt klasy siatki edytowalnej lub obiekt z przypisanym modyfikatorem Mesh Select lub Edit Mesh.
2.
Z menu ikonowego Selection Region wybierz Circle Selection Region
(rysunek 8.19).
3.
Wybierz poziom edycji, wciskając jedną z ikon w rolecie Selection.
4.
Umieść kursor w miejscu, gdzie ma się znaleźć środek selekcji. Następnie przeciągnij myszą, aby otoczyć wszystkie komponenty, które mają zostać wyselekcjonowane (rysunek 8.20).
5.
Zwolnij przycisk myszy. Komponenty znajdujące się wewnątrz ramki zmienią kolor na czerwony wskazując, że zostały wyselekcjonowane (rysunek 8.21).
Rysunek 8.19. Wybierz narzędzie Circle Selection Region, aby dokonać selekcji za pomocą kolistej ramki
Rysunek 8.20. Wyznaczanie kolistej ramki selekcji
463
Rysunek 8.21. Komponenty znajdujące się wewnątrz kolistej ramki selekcji zostały wyselekcjonowane
464
Modyfikator Volume Select daje możliwość objętościowego selekcjonowania obiektów, wierzchołków lub płaszczyzn elementarnych, poprzez określenie trójwymiarowego obszaru selekcji.
Aby utworzyć selekcję na poziomie struktury za pomocą modyfikatora Volume Select: 1.
Wyselekcjonuj obiekt siatkowy.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Z menu rozwijalnego modyfikatorów wybierz modyfikator Vol. Select.
.
Modyfikator zostanie przypisany do obiektu (rysunek 8.22). W tym samym czasie obiekt zostanie otoczony złotą obejmą zwaną gizmem. 4.
W sekcji Stack Selection Level wybierz jedną z opcji Object, Vertex lub Face.
5.
Wybierz metodę oraz typ selekcjonowania lub pozostaw ustawienia domyślne.
6.
W sekcji Select By wybierz typ objętości. Kształt obejmy dostosuje się do wybranego typu objętości. Jeżeli wybrałeś opcję Mesh Object, kliknij przycisk z napisem None i wskaż obiekt, który wyznaczać będzie obszar selekcji objętościowej.
7.
Na liście modyfikatorów kliknij znak plus (+), znajdujący się obok pozycji Vol. Select. Następnie w drzewie komponentów zaznacz pozycję Gizmo (rysunek 8.23).
8.
Usytuuj gizmo tak, aby obejmowało tylko te wierzchołki lub płaszczyzny elementarne, które mają zostać wyselekcjonowane. Chcąc przemieścić obejmę, użyj narzędzia Select and Move lub określ nowe wartości parametrów X, Y, Z, znajdujących się na listwie informacyjnej. Komponenty obiektu, zamknięte w obszarze gizma, zmienią kolor na czerwony wskazując, że zostały wyselekcjonowane (rysunek 8.24).
Wskazówki
Aby dopasować, wycentrować lub zresetować gizmo, kliknij odpowiednio przycisk Fit, Center lub Reset w sekcji Alignment.
Jeżeli modyfikator Volume Select zostanie przypisany do kształtu, automatycznie zamieni kształt w obiekt siatkowy.
465
Rysunek 8.22. Roleta Parameters modyfikatora Volume Select
Rysunek 8.23. Aby wyświetlić dostępne poziomy modyfikatora, kliknij znak plus, znajdujący się obok jego nazwy. Poziomy struktury modyfikatora Vol. Select to Gizmo oraz Center
Rysunek 8.24. Komponenty znajdujące się wewnątrz gizma zostają wyselekcjonowane
466
Miękka selekcja łagodzi efekt działania poleceń przypisanych do selekcji poza zakresem wyselekcjonowanych komponentów.
Aby dokonać miękkiej selekcji: 1.
Posługując się dowolną metodą, utwórz selekcję na poziomie wierzchołków 8.25).
(rysunek
2.
Rozwiń roletę Soft Selection.
3.
Włącz funkcję Use Soft Selection. Następnie pociągnij za suwak Falloff, aby dostosować stopień wygasania selekcji (rysunek 8.26). Wraz ze zwiększaniem wartości parametru Falloff komponenty znajdujące się w obszarze miękkiej selekcji będą zmieniać kolor – od czerwonego poprzez żółty, następnie zielony, aż do niebieskiego. Kolor czerwony wskazuje na najbardziej aktywny obszar, gdzie polecenia będą oddziaływać z pełną mocą; kolor niebieski wskazuje na najmniej aktywny obszar, gdzie efekt działania poleceń będzie całkowicie zanikać (rysunek 8.27).
Wskazówki
Parametry Pinch oraz Bubble intensyfikują działanie miękkiej selekcji zgodnie z przebiegiem wykresu selekcji. Przykład oddziaływania tych parametrów na transformowanie komponentów na poziomie struktury obiektu znajdziesz w podrozdziale Aby przemieścić wierzchołek w dalszej części tego rozdziału.
Wygasanie miękkiej selekcji jest widoczne tylko na poziomie edycji wierzchołków. Aby uniknąć tej niedogodności, możesz posłużyć się poleceniem Get Vertex Selection, aby zaimportować selekcję do innego poziomu struktury obiektu. Możesz także postąpić odwrotnie, czyli utworzyć miękką selekcję na poziomie edycji krawędzi lub płaszczyzn elementarnych, a następnie zaimportować ją do poziomu edycji wierzchołków.
Rysunek 8.25. Sfera z wyselekcjonowanym okręgiem wierzchołków
467
Rysunek 8.26. Włącz funkcję Use Soft Selection i dostosuj wartość parametru Falloff
Rysunek 8.27. Kolory miękkiej selekcji zmieniają się od ciepłych do zimnych, wskazując na stopień zanikania selekcji
468
Transformowanie na poziomie struktury Transformowanie obiektów siatkowych na poziomie struktury służy do modelowania szczegółów. Ponieważ obiekty siatkowe definiowane są przede wszystkim wierzchołkami, transformowanie komponentów obywa się głównie na poziomie wierzchołków. Podobnie jak w przypadku selekcjonowania, również transformowanie na poziomie struktury może być przeprowadzane jedynie w panelu bocznym Modify. Wyróżnić można trzy sposoby transformowania komponentów obiektu (rysunek 8.28): ♦
Utworzenie selekcji na poziomie struktury, a następnie przypisanie do selekcji modyfikatora XForm. Kiedy dokonasz jakiejkolwiek transformacji, modyfikator XForm przeniesie ją na selekcję utworzoną na poziomie struktury. Korzystaj z tego rozwiązania podczas animowania komponentów za pomocą transformacji.
♦
Utworzenie selekcji na poziomie struktury obiektu klasy siatki edytowalnej i dokonanie bezpośredniej transformacji. Korzystaj z tego rozwiązania podczas modelowania detali strukturalnych.
♦
Utworzenie selekcji na poziomie struktury za pomocą modyfikatora edycji i dokonanie odpowiedniej transformacji. Korzystaj z tego rozwiązania podczas modelowania szczegółów z jednoczesnym zachowaniem możliwości cofania się w historii obiektu. Takie podejście wymaga stosunkowo dużych ilości pamięci RAM.
Rysunek 8.28. Możesz unieść pokrywkę dzbanka za pomocą transformacji przemieszczania, jeżeli uprzednio wyselekcjonujesz ją na poziomie edycji elementów
469
Podstawowym narzędziem służącym do edytowania i animowania wierzchołków jest narzędzie Select and Move.
Aby przemieścić wierzchołek: 1.
Wyselekcjonuj wierzchołek.
2.
Opcjonalnie: uaktywnij miękką selekcję.
3.
Jeżeli wykorzystałeś wcześniej któryś z modyfikatorów selekcjonowania, przypisz do obiektu modyfikator XForm.
4.
Wybierz układ współrzędnych oraz oś ograniczeń. Uwaga: korzystnym wyborem może być lokalny układ współrzędnych oraz oś Z.
5.
Opcjonalnie: zablokuj selekcję
6.
Przemieść selekcję
.
(rysunek 8.29).
Jeżeli wykorzystałeś miękką selekcję, powierzchnia obiektu w obrębie jej oddziaływania ulegnie gładkiej deformacji (rysunek 8.30).
Wskazówki
Zmiana wartości parametrów Pinch oraz Bubble oddziałuje na intensywność rozkładu miękkiej selekcji. To z kolei wpływa na sposób interpretowania zastosowanych poleceń (rysunek 8.31).
Aby dokonać transformacji wierzchołków w lokalnym układzie współrzędnych obiektu, a nie wzdłuż lokalnej osi wyselekcjonowanych komponentów, utwórz selekcję i zmień układ współrzędnych na Pick. Następnie wskaż obiekt, nad którym pracujesz. Takie rozwiązanie pozwala obejść problem posiadania kilku aktywnych ikon układów współrzędnych, przysłaniających widok na edytowany obiekt.
Rysunek 8.29. Wyselekcjonuj wierzchołek znajdujący się na szczycie sfery
470
Rysunek 8.30. Przypisanie transformacji przemieszczania do selekcji na poziomie struktury
Rysunek 8.31. Parametry Pinch oraz Bubble zmieniają dystrybucje miękkiej selekcji
471
Obrócenie wierzchołka zmienia układ przylegających do niego krawędzi oraz płaszczyzn elementarnych, przy czym struktura powierzchni siatkowej nie ulega deformacji (chyba że uaktywniona została miękka selekcja).
Aby obrócić wierzchołek: 1.
Wyselekcjonuj wierzchołek (rysunek 8.32).
2.
Włącz tryb miękkiej selekcji.
3.
Jeżeli wykorzystałeś wcześniej jeden z modyfikatorów selekcjonowania, przypisz do obiektu modyfikator XForm.
4.
Wybierz układ współrzędnych i oś ograniczeń.
5.
Opcjonalnie: zablokuj selekcję
6.
Obróć selekcję
.
.
Powierzchnia obiektu wokół obracanego wierzchołka ulegnie gładkiej deformacji (rysunek 8.33).
Rysunek 8.32. Wyselekcjonowany wierzchołek leżący na szczycie sfery przy włączonym trybie miękkiej selekcji
472
Rysunek 8.33. Po obróceniu pojedynczego wierzchołka obiekt uległ deformacji
473
Skalowanie wierzchołków to popularna praktyka zwiększania lub zmniejszania odległości pomiędzy wyselekcjonowanymi wierzchołkami.
Aby przeskalować wierzchołki: 1.
Wyselekcjonuj jeden lub większą liczbę wierzchołków.
2.
Opcjonalnie: uaktywnij miękką selekcję.
3.
Jeżeli wykorzystałeś wcześniej jeden z modyfikatorów selekcjonowania, przypisz do obiektu modyfikator XForm.
4.
Jeżeli zamierzasz dokonać transformacji nierównomiernej, wybierz układ współrzędnych i oś ograniczeń.
5.
Opcjonalnie: Zablokuj selekcję
6.
Przeskaluj selekcję
.
.
Wyselekcjonowane wierzchołki zbliżą się lub oddalą od siebie (rysunek 8.34). Jeżeli korzystałeś z miękkiej selekcji, boki obiektu siatkowego ulegną zakrzywieniu do wewnątrz lub na zewnątrz (rysunek 8.35).
Wskazówka
Aby zmienić gęstość występowania wierzchołków na powierzchni obiektu siatkowego, przeskaluj pojedynczy wierzchołek (gdy tryb miękkiej selekcji jest włączony) (rysunek 8.36)
Rysunek 8.34. Przeskalowanie wierzchołków zbliża je do siebie, dając efekt podobny do przewężenia
474
Rysunek 8.35. Przeskalowanie górnych wierzchołków prostopadłościanu, z zastosowaniem miękkiej selekcji i zwiększonej liczby segmentów wprowadza zakrzywienia do przewężonych boków
Rysunek 8.36. Przeskalowanie narożnego wierzchołka prostopadłościanu, gdy jest włączony tryb miękkiej selekcji, odsuwa pozostałe wierzchołki
475
Modyfikowanie na poziomie struktury Selekcje zdefiniowane na poziomie struktury obiektu siatkowego przechowywane są na liście modyfikatorów. Kiedy uaktywniony zostaje tryb edycji na poziomie struktury obiektu, selekcja zdefiniowana na tymże poziomie przekazywana jest w górę listy modyfikatorów. Niemniej, jeżeli zmienisz poziom struktury, to w górę listy modyfikatorów przekazywana będzie selekcja z tego właśnie poziomu. Jeżeli chciałbyś utworzyć nową selekcję na dowolnym poziomie struktury obiektu, zachowując wcześniej zdefiniowaną selekcję, wystarczy, że przypiszesz do obiektu kolejny modyfikator selekcjonowania.
Aby dokonać modyfikacji na poziomie struktury: 1.
Utwórz selekcję na poziomie struktury, posługując się jednym z modyfikatorów Mesh Select lub Volume Select.
2.
Przypisz modyfikator. Modyfikator zostanie przypisany selekcji zdefiniowanej na poziomie struktury obiektu. Jeżeli przypisany modyfikator będzie posiadać gizmo lub kratownicę, otoczą one tylko zaznaczone komponenty (rysunek 8.37).
3.
Dostosuj parametry modyfikatora. Modyfikator zmodyfikuje tylko selekcję zdefiniowaną na poziomie struktury obiektu (rysunek 8.38). Jeżeli użyłeś miękkiej selekcji, zostanie utworzone łagodne przejście pomiędzy wyselekcjonowaną a niewyselekcjonowaną częścią obiektu (rysunek 8.39).
Wskazówka
Posługiwanie się miękką selekcją daje dodatkowe możliwości kontrolowania krzywizn modyfikatora Taper (rysunek 8.40).
476
Rysunek 8.37. Gizmo modyfikatora Bend otacza tylko selekcję zdefiniowaną na poziomie struktury obiektu
Rysunek 8.38. Efekt oddziaływania modyfikatora Bend na wyselekcjonowane płaszczyzny elementarne
477
Rysunek 8.39. Miękka selekcja wyraźnie zmienia deformowanie siatki
Rysunek 8.40. Użycie miękkiej selekcji pozwala kontrolować krzywizny modyfikatora Taper
478
Edytowanie siatek Aby obiekt siatkowy mógł zostać poddany edycji, należy najpierw przypisać do niego modyfikator Edit Mesh lub sprowadzić go do obiektu klasy siatki edytowalnej. Zaletą posługiwania się modyfikatorami edycji jest ich duża elastyczność oraz nieniszczące działanie. Wykorzystując modyfikatory edycji, możesz przypisać do obiektu dowolną liczbę poleceń, utworzyć replikę bieżącego stanu obiektu, a następnie odwrócić działanie modyfikatora usuwając go z listy. Wadą modyfikatorów edycji jest to, że „pożerają” pamięć komputera oraz przysparzają dodatkowych obliczeń. Dzieje się tak, ponieważ muszą one przechowywać i przetwarzać informacje o wszystkich zastosowanych poleceniach. Dla porównania, obiekty klasy siatki edytowalnej charakteryzują się większą stabilnością. Nie wymagają dużych mocy obliczeniowych, gdyż nie przetwarzają informacji zgromadzonych na liście modyfikatorów. W przypadku bardzo złożonych obiektów może to znacznie przyspieszyć proces edytowania (rysunek 8.41). Wadą obiektów siatkowych jest to, że po zamknięciu pliku nie można cofnąć ich konwersji. Jako osoba początkująca zapewne stwierdzisz, że bardziej tolerancyjne na wszelkie pomyłki są modyfikatory edycji. Niemniej, kiedy rozwiniesz swoje umiejętności i zaczniesz tworzyć bardziej skomplikowane modele, prawdopodobnie wybierzesz pracę z obiektami klasy siatki edytowalnej.
479
Rysunek 8.41. Wysoka gęstość siatki jest nieodzowna przy modelowaniu szczegółów
480
Obiekty siatkowe mogą być edytowane na poziomie wierzchołków, krawędzi, płaszczyzn elementarnych oraz obiektów. Kiedy wybierasz poziom selekcji, w panelu Modify uaktywniają się wszystkie te polecenia, które mogą być zastosowane na danym poziomie (rysunek 8.42). Polecenia te są także dostępne w menu blokowym Tools1 oraz Tools2 – wówczas, kiedy otwarty jest panel Modify (rysunek 8.43). Polecenia edytowania obiektów oddziałują na całą siatkę. Wykorzystywane są one przede wszystkim do dołączania obiektów i kontrolowania podziału powierzchni podczas mapowania przemieszczeń (tylko dla obiektów klasy siatki edytowalnej). Poziom obiektu jest jedynym poziomem edycji, który umożliwia dołączanie wielu obiektów jednocześnie z listy imiennej. Polecenia Attach, Delete, Remove Isolated Vertices, View Align, Grid Align, Make Planar oraz Collapse mogą być wykorzystywane na każdym poziomie. Pozostałe polecenia są właściwe tylko dla poszczególnych poziomów: ♦
Polecenia edycji na poziomie wierzchołków kontrolują najmniejszymi szczegółami struktury obiektu. Polecenia właściwe dla tego poziomu to Create, Detach, Break, Weld, Remove oraz Vertex Colors.
♦
Polecenia edycji na poziomie krawędzi oddziałują na spojenia siatek. Polecenia właściwe dla tego poziomu to Divide, Turn, Extrude, Chamfer, Slice, Cut, Split oraz Visibility.
♦
Polecenia edycji na poziomie płaszczyzn elementarnych zmieniają właściwości renderowania siatek z uwzględnieniem cieniowania, wygładzania, widzialności, przypisywania materiałów oraz struktury. Polecenia właściwe dla tego poziomu to Create, Detach, Divide, Extrude, Bevel, Slice, Cut, Split, Tesselate, Explode, Flip, Unify, Smooth, Material ID oraz Vertex Colors.
♦
Polecenia edycji na poziomie wieloboków oddziałują na współpłaszczyznowe pary płaszczyzn elementarnych. Polecenia właściwe dla tego poziomu są takie same, jak w przypadku poleceń edytowania na poziomie płaszczyzn elementarnych.
♦
Polecenia edycji na poziomie elementów oddziałują na wyodrębnione zestawy płaszczyzn elementarnych. Polecenia właściwe dla tego poziomu są takie same, jak w przypadku poleceń edytowania na poziomie płaszczyzn elementarnych oraz wieloboków.
481
Rysunek 8.42. Roleta Edit Geometry dla modyfikatora Edit Mesh oraz obiektu klasy siatki edytowalnej. Aktywne są tylko polecenia dla wybranego poziomu edycji
482
Rysunek 8.43. Kontekstowe menu blokowe dla obiektu klasy siatki edytowalnej posiada dwa bloki zawierające polecenia do edytowania siatek
483
Tabela 8.1 pokazuje polecenia edycji dostępne na poszczególnych poziomach struktury obiektu: Tabela 8.1. Polecenia edytowania obiektów siatkowych i poziomy struktury ich występowania Polecenie
Wierzchołek
Krawędź
Płaszczyzna elementarna
Elementy
Obiekt
Create Delete Attach Detach Break Divide Turn Extrude Chamfer Bevel Slice Cut Split Weld Tessellate Explode Remove Isolated Vertices Select Open Edges Create Shape From Open Edges View Align Grid Align Make Planar Collapse Flip Unify Smooth
484
Material ID Vertex Colors Visibility
485
Polecenie Attach dołącza do edytowanego obiektu inny obiekt scalając je w jeden obiekt o wspólnej nazwie i z jednym zestawem właściwości. Polecenie Attach dostępne jest na każdym poziomie edycji uwzględniając także poziom obiektu.
Aby dołączyć obiekt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt (rysunek 8.44).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie struktury lub pozostań na poziomie obiektu (wybór domyślny).
5.
W rolecie Edit Geometry włącz przycisk Attach (rysunek 8.45).
6.
Kliknij obiekt, który chcesz dołączyć.
.
Wskazany obiekt zostanie dołączony do aktualnie wyselekcjonowanego obiektu. Będzie to teraz jeden z elementów obiektu. Jeżeli obiekty różniły się kolorami, obiekt dołączany otrzyma kolor obiektu pierwotnego (rysunek 8.46). Jeżeli obiekt dołączany oraz obiekt pierwotny różniły się przypisanymi do nich materiałami, zapytany zostaniesz o sposób połączenia materiałów (rysunek 8.47). 7.
Kliknij inne obiekty, które chcesz dołączyć.
8.
Wyłącz przycisk Attach, aby opuścić tryb dołączania.
Wskazówki
Przycisk Attach List wyświetla imienną listę obiektów, które można dołączyć.
Aby wygładzić szwy pomiędzy dołączonymi elementami użyj polecenia Weld (zobacz następne ćwiczenie).
Rysunek 8.44. Wyselekcjonuj obiekt siatkowy, do którego chcesz przyłączyć inny obiekt
486
Rysunek 8.45. Przed dołączeniem obiektu włącz przycisk Attach
Rysunek 8.46. Kiedy dołączysz obiekt, przejmie on kolor obiektu pierwotnego
Rysunek 8.47. Okno dialogowe Attach Options umożliwia wybranie sposobu połączenia materiałów
487
Polecenie Weld spaja wierzchołki leżące w określonej odległości od siebie tak, że przyległe elementy zlewają się w jedną całość.
Aby spoić wierzchołki: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie wierzchołków
5.
Wyselekcjonuj zestaw przylegających do siebie wierzchołków wyznaczając wokół nich ramkę selekcji (rysunek 8.48).
6.
W sekcji Weld rolety Edit Geometry kliknij przycisk Selected (rysunek 8.49).
.
.
Wierzchołki, których odległość nie przekracza wartości progowej, określonej w polu numerycznym znajdującym się po prawej stronie przycisku, zostaną spojone. Elementy połączą się w jedną całość, a znajdujący się na połączeniu szew zostanie wygładzony (rysunek 8.50). 7.
Jeżeli w zasięgu wartości progowej nie znajdzie się żaden wyselekcjonowany wierzchołek, na ekranie pojawi się okno dialogowe Weld (rysunek 8.51). W takiej sytuacji zwiększ wielkość wartości progowej i ponownie kliknij przycisk Selected. lub Przeskaluj wyselekcjonowane wierzchołki, aby zbliżyły się do siebie. Następnie kliknij przycisk Selected.
Rysunek 8.48. Selekcjonowanie grupy wierzchołków, które zostaną spojone
Rysunek 8.49. Aby spoić wyselekcjonowane wierzchołki, kliknij przycisk Selected
488
Rysunek 8.50. Wygładzony szew
Rysunek 8.51. Jeżeli spajane wierzchołki znajdują się zbyt daleko od siebie, na ekranie pojawia się okno dialogowe Weld
489
Wskazówki
Polecenie Remove Isolated Vertices usuwa wszystkie wierzchołki, które nie są połączone z płaszczyznami elementarnymi za pomocą krawędzi.
Polecenia View Align oraz Grid Align wyrównują zaznaczone komponenty odpowiednio do płaszczyzny okna widokowego lub płaszczyzny siatki konstrukcyjnej.
Polecenie Make Planar wyrównuje zaznaczone komponenty do płaszczyzny, której normalna jest wypadkową normalnych wszystkich płaszczyzn elementarnych znajdujących się w selekcji.
Polecenie Collapse jest niczym wzmocnione stapianie, które powoduje zapadnięcie się wszystkich wyselekcjonowanych wierzchołków w jeden wierzchołek, umiejscowiony w geometrycznym środku selekcji (rysunek 8.52).
Polecenie Break jest przeciwieństwem polecenia Weld. Dokonuje ono rozbicia wyselekcjonowanego wierzchołka poprzez powielenie go i przypisanie otrzymanych replik do przyległych płaszczyzn elementarnych. Dzięki temu możliwe jest odciągnięcie płaszczyzn elementarnych od narożnika, w którym były one pierwotnie złączone.
Aby rozbić wierzchołek: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji wierzchołków
5.
Wyselekcjonuj wierzchołek (rysunek 8.53).
6.
W rolecie Edit Geometry kliknij przycisk Break (rysunek 8.54).
.
.
Wierzchołek zostanie rozbity. Możesz teraz odciągnąć przylegające do siebie płaszczyzny elementarne (rysunek 8.55).
Wskazówka
Aby oderwać selekcję i uczynić z niej oddzielny element, użyj polecenia Detach.
490
Rysunek 8.52. Wynik zapadnięcia się wierzchołków szwu w jeden wierzchołek na skutek użycia polecenia Collapse
Rysunek 8.53. Wyselekcjonowany narożny wierzchołek prostopadłościanu
Rysunek 8.54 Kliknij przycisk Break, aby powielić wierzchołki
Rysunek 8.55. Obiekt po odciągnięciu płaszczyzn elementarnych poprzez przemieszczenie wierzchołków. Widoczne wnętrze obiektu jest wynikiem wyłączenia funkcji Backface Cull
491
Polecenie Detach odłącza komponenty wyselekcjonowane na poziomie struktury obiektu i zamienia je albo w odrębne elementy, albo w oddzielne obiekty, albo w obiekty będące replikami bieżącej selekcji.
Aby odłączyć część siatki: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij poziom edycji.
5.
Wyselekcjonuj komponenty, które chcesz odłączyć (rysunek 8.56)
6.
W rolecie Edit Geometry kliknij przycisk Detach (rysunek 8.57).
.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Detach (rysunek 8.58). 7.
8.
W oknie dialogowym Detach wybierz, czy chcesz odłączyć selekcję jako element, czy niezależny obiekt tj. replikę (funkcja Clone powiela selekcję, tworząc nowy obiekt. Dzięki temu geometria obiektu pierwotnego pozostaje nienaruszona.) Nazwij odłączaną selekcję lub pozostaw nazwę domyślną. Selekcja zostanie odłączona. Możesz teraz selekcjonować i transformować ją niezależnie od reszty obiektu (rysunek 8.59).
Rysunek 8.56. Wyselekcjonowana prawa połowa torusa
492
Rysunek 8.57. Kliknij przycisk Detach, aby utworzyć nowy obiekt lub element
Rysunek 8.58. Odłączanie części siatki
Rysunek 8.59. Po opuszczeniu trybu edycji na poziomie struktury możesz niezależnie selekcjonować i transformować nowy obiekt
493
Polecenie Chamfer ścina krawędzie oraz narożniki, dając efekt podobny do piłowania bez zaokrąglania. Ścięcie pojedynczej krawędzi dokonuje rozszczepienia tej krawędzi na dwie inne krawędzie, pomiędzy którymi zostają automatycznie nadbudowane dwie nowe płaszczyzny elementarne. Przylegające płaszczyzny elementarne ulegają stosownemu podziałowi.
Aby ściąć krawędź: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji krawędzi
5.
Wyselekcjonuj krawędź (rysunek 8.60).
6.
W rolecie Edit Geometry włącz przycisk Chamfer (rysunek 8.61).
7.
.
.
Pociągnij za suwak lub wprowadź odpowiednią wartość do pola Chamfer. Krawędź ulegnie rozszczepieniu, tworząc efekt ścięcia (rysunek 8.62).
Ścięcie pojedynczego wierzchołka dokonuje rozszczepienia tegoż wierzchołka na kilka innych wierzchołków, które zostają odepchnięte od miejsca pierwotnego położenia wzdłuż przyłączonych do nich krawędzi. Nowe krawędzie oraz płaszczyzny elementarne tworzone są automatycznie.
Aby ściąć wierzchołek: 1.
Wyselekcjonuj obiekt siatkowy.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji wierzchołków
5.
Wyselekcjonuj wierzchołek.
6.
Włącz przycisk Chamfer.
.
.
7.
Pociągnij za suwak lub wprowadź odpowiednią wartość do pola Chamfer.
8.
Wierzchołek ulegnie rozszczepieniu, ścinając narożnik obiektu (rysunek 8.63).
494
Rysunek 8.60. Wyselekcjonuj krawędź
Rysunek 8.61. Włącz przycisk Chamfer, aby rozpocząć operację ścinania
Rysunek 8.62. Ścięta krawędź
495
Rysunek 8.63. Ścięty wierzchołek
496
Polecenie Extrude umożliwia szybkie tworzenie obiektów geometrycznych. Za jego pomocą możesz wytłaczać krawędzie, płaszczyzny elementarne, wieloboki lub elementy. Używaj tego polecenia podczas dodawania szczegółów do już istniejącego modelu lub podczas tworzenia od podstaw modeli o niskiej rozdzielczości.
Aby wytłoczyć wielobok: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji wieloboków
.
.
5.
Kliknij wielobok, aby go wyselekcjonować.
6.
W rolecie Edit Geometry włącz przycisk Extrude. (rysunek 8.64).
7.
Pociągnij za wielobok. lub Pociągnij za suwak Extrude. lub Wprowadź nową wartość do pola Extrude. Wielobok zostanie wytłoczony z powierzchni siatki (rysunek 8.65). Wartość wytłoczenia zostanie wyzerowana. Wytłoczony wielobok pozostanie wyselekcjonowany na wypadek, gdybyś chciał kontynuować wytłaczanie.
Wskazówki
Jeżeli użyjesz polecenia Extrude na poziomie edycji krawędzi, utworzysz wytłoczenie planarne; na poziomie edycji płaszczyzn elementarnych utworzysz wytłoczenie w kształcie trójkąta; na poziomie elementów utworzysz ścianę wytłoczenia pomiędzy przylegającymi do siebie elementami (rysunek 8.66).
Łączenie wytłaczania z transformacjami jest dobrym sposobem modelowania modeli o niskiej rozdzielczości (rysunek 8.67).
497
Rysunek 8.64. Włącz przycisk Extrude, aby utworzyć nowe płaszczyzny elementarne
Rysunek 8.65. Wytłaczanie przedniego wieloboku prostopadłościanu poprzez przeciąganie
Rysunek 8.66. Dzbanek po wytłoczeniu elementów uchwytu, wieczka oraz dzióbka
498
Rysunek 8.67. Ten model samolotu o niskiej rozdzielczości został utworzony z prostopadłościanu przy użyciu serii poleceń wytłaczania
499
Polecenie Slice dokonuje przecięcia powierzchni siatkowej na dwie części. Polecenie to dostępne jest z każdego poziomu struktury obiektu.
Aby przeciąć siatkę: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie struktury obiektu.
5.
Wyselekcjonuj komponent, który chciałbyś przeciąć (rysunek 8.68).
6.
W rolecie Edit Geometry włącz przycisk Slice Plane (rysunek 8.69).
.
Pośrodku obiektu pojawi się płaszczyzna tnąca. Podobnie jak w przypadku kształtu Section, jej wymiary w oknie widokowym są ograniczone, lecz tak naprawdę rozciąga się ona w nieskończoność. 7.
Umieść płaszczyznę tnącą w miejscu, gdzie ma nastąpić przecięcie obiektu.
8.
Kliknij przycisk Slice. Wszystkie płaszczyzny elementarne, które przecinały się z płaszczyzną tnącą, zostaną przedzielone (rysunek 8.70).
Wskazówki
Funkcja Split, dostępna dla polecenia Slice, pozwala podzielić obiekt na dwa niezależne elementy, poprzez powielenie wierzchołków leżących w każdym punkcie przecięcia.
Polecenie Create Shape form Edges selekcjonuje wszystkie otwarte krawędzie obiektu siatkowego i powiela je do nowego kształtu. W połączeniu z poleceniem Slice umożliwia tworzenie przekrojów poprzecznych.
Polecenie Divide dzieli krawędzie poprzez indywidualne selekcjonowanie. (rysunek 8.71).
Polecenie Cut rozcina naraz wszystkie krawędzie, przez które przeprowadzisz linię cięcia.
Polecenie Turn obraca krawędź dzielącą dwie płaszczyzny elementarne i przyłącza ją do innych wierzchołków tychże płaszczyzn.
500
Rysunek 8.68. Selekcjonowanie wszystkich krawędzi obiektu w celu ich przecięcia. Zauważ, że wyłączona jest funkcja Edges Only
Rysunek 8.69. Aby dokonać przecięcia obiektu wzdłuż płaszczyzny tnącej, włącz przycisk Slice
Rysunek 8.70. Po kliknięciu przycisku Slice do obiektu dodane zostają nowe krawędzie biegnące wzdłuż płaszczyzny tnącej
501
Rysunek 8.71. Prostopadłościan po podzieleniu krawędzi przedniej lewej płaszczyzny elementarnej
502
Polecenie Delete usuwa komponenty wyselekcjonowane na dowolnym poziomie struktury obiektu.
Aby usunąć część siatki: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji właściwy dla komponentów, które chcesz usunąć.
5.
Wyselekcjonuj obszar siatki, który ma zostać usunięty (rysunek 8.72).
6.
Kliknij przycisk Delete lub wciśnij klawisz Delete.
.
Jeżeli dokonujesz edycji na poziomie krawędzi, płaszczyzn elementarnych, wieloboków lub elementów, na ekranie pojawi się okno dialogowe Delete [PoziomStrukturyObiektu], na przykład Delete Face (rysunek 8.73). 7.
Kliknij przycisk Yes. Wyselekcjonowana część siatki zostanie usunięta (rysunek 8.74).
Wskazówki
Odizolowane wierzchołki są w większości przypadków zbędnymi komponentami obiektu. Nie są one renderowalne, a przy tym przysparzają dodatkowych obliczeń i niepotrzebnie komplikują model. Pozostawia się je tylko wtedy, gdy będą na nich budowane nowe płaszczyzny elementarne.
Jeżeli dokonałeś takiego dołączenia obiektów, że ich powierzchnie przecinają się wzajemnie, usunięcie płaszczyzn elementarnych leżących w obszarze przecięcia, zwiększy szybkość renderowania obiektu.
Polecenie Create umożliwia odbudowanie wierzchołków oraz płaszczyzn elementarnych, które przez przypadek zostały usunięte.
Rysunek 8.72. Wyselekcjonowany korpus dzbanka
503
Rysunek 8.73. Okno dialogowe Delete Face z pytaniem, czy chcesz usunąć odizolowane wierzchołki
Rysunek 8.74. Dzbanek po usunięciu korpusu
504
Polecenie Create umożliwia tworzenie nowych geometrii od podstaw. Za pomocą tego polecenia możesz tworzyć wierzchołki, łączyć je z krawędziami oraz definiować płaszczyzny elementarne i powierzchnie.
Aby utworzyć płaszczyznę elementarną: 1.
Wyselekcjonuj obiekt siatkowy, w którym brakuje kilku płaszczyzn elementarnych.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź obiekt do klasy siatki edytowalnej lub przypisz do niego modyfikator Edit Mesh.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie płaszczyzn elementarnych
5.
W rolecie Edit Geometry włącz przycisk Create (rysunek 8.75).
.
.
Na powierzchni obiektu pojawią się znaczniki wierzchołków. 6.
Kliknij pierwszy z wierzchołków, który posłuży do rozpięcia powierzchni.
7.
Przesuń kursor do następnego wierzchołka, poruszając się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Pomiędzy zaznaczonym wierzchołkiem a kursorem myszy rozciągnie się przerywana linia (rysunek 8.76).
8.
Kliknij wierzchołek, aby zdefiniować położenie drugiego wierzchołka płaszczyzny elementarnej.
9.
Przesuń kursor do ostatniego wierzchołka, po czym kliknij go, aby zakotwiczyć trzeci wierzchołek płaszczyzny elementarnej. Nowa płaszczyzna elementarna wypełni dziurę w siatce (rysunek 8.77).
Wskazówki
Aby wygładzić płaszczyznę, kliknij przycisk Auto Smooth, znajdujący się w rolecie Surface Properties.
Wskazywanie poszczególnych wierzchołków, w kolejności zgodnej z ruchem wskazówek zegara, buduje płaszczyznę elementarną, której normalna jest zwrócona przeciwnie do okna widokowego.
Jeżeli utworzona płaszczyzna elementarna jest niewidoczna, kliknij przycisk Unify, znajdujący się w rolecie Surface Properties, aby odwrócić normalną.
Rysunek 8.75. Włącz przycisk Create, aby rozpocząć tworzenie nowej geometrii
505
Rysunek 8.76. Kliknij wierzchołek i przemieść go (przeciągając myszą) w kierunku następnego wierzchołka, poruszając się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara
Rysunek 8.77. W przedniej części obiektu pojawiła się nowa płaszczyzna elementarna
506
Rozdział 9. Edycja kształtów Kształty wykorzystywane są głównie jako obiekty wyjściowe służące do tworzenia trójwymiarowej geometrii. Często stanowią one podstawę pokazywanych w telewizji ruchomych znaków firmowych, modeli niskiej rozdzielczości w trójwymiarowych grach komputerowych, modeli architektonicznych i mechanicznych oraz celów morfowania. Kształty używane są również jako ścieżki ruchu oraz ścieżki do rozmieszczania obiektów w scenie (rysunek 9.1). Dostosowywanie kształtów odbywa się poprzez przypisywanie modyfikatorów lub poleceń edycji do selekcji zdefiniowanych na poziomie struktury. Transformacje są wykorzystywane głównie do poprawiania krzywizn kształtu, chociaż są one przydatne także podczas manipulowania komponentami wewnątrz kształtu. Modyfikatory raczej rzadko przypisywane są na poziomie struktury kształtów; znacznie częściej są one przypisywane na poziomie obiektów, już po edycji kształtów.
Rysunek 9.1. Profile jabłka, ogonka, nasion oraz owocni utworzone zostały na podstawie kształtów
507
Selekcjonowanie na poziomie struktury Kształty posiadają trzy poziomy struktury, na których można dokonywać selekcji (rysunek 9.2): ♦
Vertex (wierzchołek),
♦
Segment (segment),
♦
Spline (splajn).
Wierzchołki to punkty usytuowane w przestrzeni, definiowane współrzędnymi X, Y, Z. Segmenty to prosto- lub krzywoliniowe odcinki, łączące dwa wierzchołki. Splajny to zestawy wierzchołków oraz łączących je segmentów. Selekcjonowanie komponentów na poziomie struktury odbywa się poprzez: ♦
kliknięcie;
♦
wyznaczenie ramki selekcji;
♦
wskazanie imiennego zestawu wyboru.
Dodatkowo istnieje możliwość: ♦
dodawania komponentów do selekcji na poziomie struktury, poprzez wciśnięcie klawisza Ctrl;
♦
odejmowania komponentów od selekcji na poziomie struktury, poprzez wciśnięcie klawisza Alt;
♦
blokowania selekcji na poziomie struktury;
♦
odwracania selekcji na poziomie struktury.
Selekcjonowanie komponentów na poziomie struktury może być dokonywane jedynie w przypadku, gdy otwartym jest panel boczny Modify i włączony tryb edycji na poziomie struktury obiektu. Kiedy znajdujesz się w trybie edycji na poziomie struktury, możliwość selekcjonowania obiektów w oknach widokowych zostaje wyłączona.
508
Rysunek 9.2. Komponenty kształtu. Wierzchołek oznaczony kwadratem jest wierzchołkiem początkowym kształtu
509
Aby utworzyć selekcję na poziomie struktury kształtu, musisz przypisać do niego modyfikator selekcji na poziomie struktury, lub sprowadzić go do klasy splajnu edytowalnego. Uwaga: splajny edytowalne to tak naprawdę kształty edytowalne, a nie typ jakiegoś splajnu geometrycznego. To samo odnosi się do modyfikatora Edit Spline, który jest w zasadzie modyfikatorem kształtów i nie może być przypisywany do żadnego innego typu obiektów. Sprowadzenie kształtu do klasy splajnu edytowalnego zachowuje bieżący wygląd obiektu, zamieniając go z matematycznie definiowanego obiektu parametrycznego w szczegółowy opis wszystkich komponentów występujących na poziomie jego struktury (rysunek 9.3). Parametry tworzenia oraz wszystkie przypisane modyfikatory zostają wtopione w obiekt.
Aby sprowadzić kształt do klasy splajnu edytowalnego: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Kliknij go prawym przyciskiem myszy.
3.
W menu blokowym Transform wybierz pozycję Convert To. Następnie z wyświetlonego podmenu wybierz Convert to Editable Spline (rysunek 9.4). Obiekt zostanie przekonwertowany do klasy splajnu edytowalnego (rysunek 9.5).
Wskazówka
Innym sposobem sprowadzenia kształtu do klasy splajnu edytowalnego jest kliknięcie nazwy obiektu bazowego, umieszczonej na liście modyfikatorów i wybranie z wyświetlonego menu pozycji Convert To: Editable Spline (rysunek 9.6).
Rysunek 9.3. Kliknij obiekt prawym przyciskiem myszy i wybierz podmenu Convert To
Rysunek 9.4. Konwertowanie obiektu do klasy splajnu edytowalnego
510
Rysunek 9.5. Po przekonwertowaniu kształtu do splajnu edytowalnego nazwa pierwotnego typu obiektu zastępowana jest przez pozycję Editable Spline na liście modyfikatorów. Poniżej wyświetlają się rolety splajnu edytowalnego
Rysunek 9.6. Konwersję kształtu możesz przeprowadzić także z listy modyfikatorów
511
Modyfikatory Spline Select oraz Edit Spline umożliwiają tworzenie selekcji na poziomie struktury kształtu, z jednoczesnym zachowaniem parametrów tworzenia obiektu. Przypisanie do kształtu modyfikatora Volume Select automatycznie konwertuje kształt do klasy siatki edytowalnej. W związku z powyższym, modyfikator ten nie może być wykorzystywany do edytowania kształtów.
Aby przypisać modyfikator edycji na poziomie struktury: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przypisz modyfikator Spline Select lub Edit Spline (rysunek 9.7).
.
Modyfikator edycji na poziomie struktury zostanie przypisany do kształtu (rysunek 9.8). W dolnej części panelu bocznego wyświetlą się parametry edycji i selekcjonowania. Modyfikator Edit Spline oraz obiekt klasy splajnu edytowalnego przygotowują kształty do edycji na poziomie struktury, z zastosowaniem konwencjonalnych narzędzi transformowania lub przy wykorzystaniu własnych narzędzi edycyjnych.
Aby dokonać selekcji na poziomie struktury przy wykorzystaniu modyfikatora Edit Spline lub obiektu klasy splajnu edytowalnego: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Na liście modyfikatorów kliknij symbol plus (+), znajdujący się obok pozycji Edit Spline lub Editable Spline. Następnie z rozwiniętego drzewa struktury wybierz poziom edycji (rysunek 9.9).
.
Udostępnione zostaną komponenty występujące na wybranym poziomie struktury. W dolnej części panelu uaktywnią się polecenia, które mogą zostać przypisane na tym poziomie. 5.
Wskaż obiekt, klikając myszą lub wyznacz ramkę selekcji wokół komponentów, które chcesz wyselekcjonować (rysunek 9.10). Komponenty zmienią kolor na czerwony wskazując, że zostały wyselekcjonowane. Jeżeli wyselekcjonowałeś wierzchołki typu Bézier, wyświetlone zostaną także styczne kierunkowe Béziera (rysunek 9.11).
Rysunek 9.7. Z menu rozwijalnego modyfikatorów wybierz Select Spline lub Edit Spline
512
Rysunek 9.8. Na liście modyfikatorów nazwa modyfikatora pojawi się nad nazwą obiektu bazowego. W dolnej części panelu wyświetlą się parametry modyfikatora
Rysunek 9.9. Wybór poziomu struktury kształtu z listy modyfikatorów
Rysunek 9.10. Wyznaczanie ramki selekcji wokół wierzchołków pierścienia
513
Rysunek 9.11. Wyselekcjonowane wierzchołki zmienią kolor na czerwony i wyrosną z nich styczne kierunkowe Béziera
514
Wskazówki
Aby uaktywnić tryb edycji na poziomie struktury za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij Ctrl+B.
Aby przełączać się pomiędzy poszczególnymi poziomami struktury za pomocą skrótu klawiaturowego, wciśnij Insert.
Aby dokonać selekcji na poziomie struktury za pomocą modyfikatora Spline Select: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przypisz do kształtu modyfikator Spline Select.
4.
Na liście modyfikatorów kliknij symbol plus (+), znajdujący się obok pozycji Spline Select. Następnie z rozwiniętego drzewa struktury modyfikatora wybierz poziom edycji (rysunek 9.12).
.
Udostępnione zostaną komponenty, występujące na wybranym poziomie struktury. W dolnej części panelu uaktywnią się polecenia, które mogą zostać przypisane na tym poziomie. 5.
Wskaż element przez kliknięcie myszą lub wyznacz ramkę selekcji wokół komponentów, które chcesz wyselekcjonować (rysunek 9.13).
Komponenty zmienią kolor na czerwony, wskazując, że zostały wyselekcjonowane (rysunek 9.14).
Wskazówki
Przyciski Get Vertex Selection, Get Segment Selection oraz Get Spline Selection umożliwiają tworzenie selekcji na podstawie przylegających komponentów, które wyselekcjonowane zostały na innym poziomie struktury.
Kształty nie posiadają właściwości, która umożliwia tworzenie miękkiej selekcji.
Tryby edycji na poziomie struktury obiektu można uaktywniać również z menu blokowego Tools1 (rysunek 9.15).
Rysunek 9.12. Uaktywnianie poziomu edycji segmentów dla modyfikatora Spline Select z listy modyfikatorów
515
Rysunek 9.13. Wyznaczanie ramki selekcji wokół segmentów pierścienia
Rysunek 9.14. Wyselekcjonowane segmenty zmieniają kolor na czerwony
Rysunek 9.15. Wybór trybu edycji na poziomie struktury poprzez kliknięcie obiektu prawym przyciskiem myszy
516
Chcąc mieć większą kontrolę nad poleceniami edytowania, możesz utworzyć miękką selekcję na poziomie struktury kształtu, posługując się modyfikatorem Edit Spline lub dokonując konwersji do klasy splajnu edytowalnego. Miękka selekcja nie może być przekazywana w górę listy modyfikatorów i jest niedostępna dla modyfikatora Spline Select.
Aby utworzyć miękką selekcję: 1.
Utwórz selekcję na poziomie wierzchołków , posługując się modyfikatorem Edit Spline lub konwertując kształt do klasy splajnu edytowalnego (rysunek 9.16).
2.
Rozwiń roletę Soft Selection.
3.
Włącz funkcję Soft Selection. Następnie pociągnij za suwak Falloff, aby dostosować zasięg miękkiej selekcji (rysunek 9.17). Wraz ze zwiększaniem wartości parametru Falloff komponenty znajdujące się w obszarze miękkiej selekcji będą zmieniać kolor – od czerwonego poprzez żółty, następnie zielony, aż do niebieskiego. Kolor czerwony wskazuje na najbardziej aktywny obszar, gdzie polecenia będą oddziaływać z pełną mocą; kolor niebieski wskazuje na najmniej aktywny obszar, gdzie efekt działania poleceń będzie całkowicie zanikać (rysunek 9.18).
4.
Jeżeli chciałbyś zmienić intensywność wygasania, dostosuj wartości parametrów Pinch oraz Bubble. Aby zobaczyć praktyczne działanie miękkiej selekcji, zajrzyj do podrozdziału Aby dostosować krzywiznę kształtu w dalszej części tego rozdziału.
Rysunek 9.16. Wyselekcjonowany pojedynczy wierzchołek pierścienia
517
Rysunek 9.17. Przypisywanie miękkiej selekcji do przyległych wierzchołków
Rysunek 9.18. Kolory wierzchołków zmieniają barwę, wskazując na intensywność miękkiej selekcji
518
Dostosowywanie krzywizn Wszelka manipulacja kształtami sprowadza się do kwestii kontrolowania krzywizn. Kontrola krzywizny to właściwość wierzchołków, które sprawują nadzór nad krzywizną sąsiadujących z nimi segmentów. Ponieważ segmenty nie mogą być zakrzywiane o więcej niż 2° pomiędzy poszczególnymi podziałami, to o gładkości krzywizny decyduje liczba podziałów przypadających na każdy segment. Dostosowywanie krzywizn segmentów odbywa się poprzez przemieszczanie wierzchołków, przemieszczanie stycznych kierunkowych lub zmianę typu wierzchołka. Dostępne typy wierzchołków to: ♦
Wierzchołek typu Corner — tworzy prostoliniowe segmenty, rozchodzące się pod dowolnym kątem, po obydwu stronach wierzchołka.
♦
Wierzchołek typu Smooth — tworzy łagodnie zakrzywiające się segmenty, ale nie posiada stycznych kierunkowych, umożliwiających dostosowywanie krzywizn.
♦
Wierzchołek typu Bézier — posiada dwie styczne kierunkowe, którymi można dowolnie manipulować i oddziaływać na krzywiznę przyległych segmentów. Wyjątek stanowią wierzchołek początkowy oraz wierzchołek końcowy, które wyposażone są w jedną styczną kierunkową.
♦
Wierzchołek typu Bézier Corner — posiada dwie styczne kierunkowe, którymi można manipulować niezależnie od siebie. W przypadku wierzchołka początkowego oraz końcowego jest to tylko jedna styczna. Używaj wierzchołków tego typu do tworzenia ostrych narożników oraz nagle zmieniających się krzywizn.
Komentarz [PO37]: W oryginale zastosowano wytłuszczenie czcionki, ale w tym przypadku czytelniejsze jest wypunktowanie.
Rysunek 9.19 pokazuje każdy z wymienionych wyżej typów wierzchołków. Najłatwiejszym sposobem dostosowywania stycznych kierunkowych Béziera jest ciągnięcie za uchwyty znajdujące się na ich końcach, posługując się narzędziem Select and Move. Możliwe jest także obracanie i skalowanie stycznych kierunkowych. Niemniej jednak ten sam rezultat, i to umożliwiający sprawowanie znacznie lepszej kontroli, osiągnąć można poprzez zwykłe przemieszczanie. Obracanie i skalowanie wierzchołków typu Smooth oraz Corner nie daje żadnych rezultatów.
519
Rysunek 9.19. Cztery typy wierzchołków umożliwiających kontrolowanie krzywizn
520
Przekonwertowanie wierzchołka powoduje zmianę jego typu. Dzięki temu uzyskuje się różne opcje zakrzywiania lub wyprostowywania segmentów.
Aby przekonwertować wierzchołek: 1.
Wyselekcjonuj linię.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Kliknij wierzchołek, który chcesz przekonwertować. Aby przekonwertować wiele wierzchołków jednocześnie, wyznacz wokół nich ramkę selekcji (rysunek 9.20).
4.
Kliknij prawym przyciskiem myszy jeden z wyselekcjonowanych wierzchołków.
5.
Z menu blokowego Tools1 wybierz typ wierzchołka spośród Corner, Smooth, Bézier, Bézier Corner.
.
Aby uzyskać najbardziej wyrównane krzywizny, wybierz Smooth (rysunek 9.21). Wierzchołki zostaną sprowadzone do nowego typu, a krzywizny przylegających do nich segmentów ulegną zmianie (rysunek 9.22).
Wskazówka
Aby uzyskać krzywą o równomiernych krzywiznach, z możliwością łatwego dostosowywania krzywizn, sprowadź wierzchołki krzywej najpierw do typu Smooth, a następnie do typu Bézier (rysunek 9.23).
Rysunek 9.20. Selekcjonowanie wszystkich wierzchołków należących do linii łamanej
Rysunek 9.21. Z menu blokowego Tools1 wybierz typ wierzchołka
521
Rysunek 9.22. Krzywa po zmianie typu wierzchołków na Smooth
Rysunek 9.23. Styczne kierunkowe Béziera umożliwiają swobodną edycję krzywizn
522
Dostosowywanie krzywizn kształtów odbywa się poprzez manipulowanie należącymi do nich wierzchołkami.
Aby dostosować krzywiznę kształtu: 1.
Wyselekcjonuj kształt, posługując się narzędziem Select and Move.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Uaktywnij tryb edycji wierzchołków.
4.
Wyselekcjonuj wierzchołek przylegający do segmentów, które chcesz dostosować (rysunek 9.24).
5.
Opcjonalnie: włącz miękką selekcję i dostosuj wartość parametru Falloff.
6.
Przemieść wierzchołek.
.
Wraz z przemieszczaniem wierzchołka przylegające segmenty będą wyginać się i zmieniać długość (rysunek 9.25). Jeżeli korzystasz z miękkiej selekcji i obejmuje ona także sąsiednie wierzchołki, one także ulegną edycji (rysunek 9.26). 7.
Aby móc dostosowywać krzywizny z większą precyzją, przekonwertuj wierzchołek do typu Bézier lub Bézier Corner. Następnie przemieść lub obróć styczne kierunkowe względem wierzchołka. Krzywizna segmentów przyległych do wierzchołka ulegnie zmianie (rysunek 9.27).
Rysunek 9.24. Wyselekcjonowany wierzchołek
523
Rysunek 9.25. Przemieszczenie wierzchołka oddziałuje na przyległe segmenty
Rysunek 9.26. Miękka selekcja zwiększa zasięg deformowania
Rysunek 9.27. Przeciąganie stycznych kierunkowych umożliwia precyzyjną kontrolę nad krzywiznami
524
Wygładzanie krzywych odbywa się na poziomie kształtu, poprzez zwiększenie liczby podziałów pomiędzy wierzchołkami. Włączenie funkcji Adaptive automatycznie dostosowuje liczbę podziałów do potrzeb krzywizny.
Aby wygładzić kształt: 1.
Wyselekcjonuj kształt (rysunek 9.28).
2.
W panelu bocznym Modify rozwiń roletę General.
3.
Zwiększ wartość parametru Steps. lub Włącz funkcję Adaptive (rysunek 9.29). Kształt zostanie wygładzony (rysunek 9.30).
Wskazówka
Włączenie funkcji Adaptive dezaktywuje funkcję Optimize oraz parametr Steps, wprowadzając stosunkowo dużą liczbę podziałów. Jeżeli zamierzasz wytłaczać lub tworzyć bryły obrotowe na podstawie kształtów, lepiej nie używaj funkcji Adaptive, gdyż uzyskana siatka będzie bardziej złożona, niż tego w rzeczywistości potrzebujesz (wytłaczanie wzdłuż ścieżki posiada własne parametry optymalizacji oraz adaptacji, tak więc złożoność uzyskanej geometrii nie zależy do złożoności kształtu, użytego do wytłaczania).
Rysunek 9.28. Wyselekcjonowany kształt, który posiada tylko jeden podział pomiędzy tworzącymi go wierzchołkami
Rysunek 9.29. Po włączeniu funkcji Adaptive parametr Step oraz funkcja Optimize stają się niedostępne
525
Rysunek 9.30. Linia została wygładzona na skutek zwiększenia liczby podziałów pomiędzy wierzchołkami
526
Edytowanie kształtów Edycja kształtów może odbywać się na poziomie wierzchołków, segmentów, splajnów lub obiektu. Kiedy wybierasz poziom edycji, w panelu bocznym Modify udostępniane są wszystkie polecenia, które mogą być użyte na danym poziomie (rysunek 9.31). Polecenia te dostępne są także w menu blokowym Tools1 oraz Tools2 (rysunek 9.32). Polecenia dostępne na poziomie edycji obiektu oddziałują na cały edytowany kształt. Polecenia te umożliwiają dołączanie kształtów, tworzenie linii oraz wstawianie wierzchołków. Jest to jedyny poziom, na którym możliwe jest dołączenie z listy wielu kształtów jednocześnie. Polecenia Attach, Create Line, Insert, Hide, Unhide All oraz Delete mogą być wykorzystywane na każdym poziomie edycji . Dodatkowo istnieje szereg poleceń, które mogą być wykorzystywane na poszczególnych poziomach struktury: ♦
Polecenia edycji na poziomie wierzchołków są najbardziej liczne. Wyróżnić tu można następujące polecenia: Break, Refine, Weld, Connect, Make First, Fuse, Cycle, Cross Insert, Fillet, Chamfer, Bind oraz Unbind.
♦
Polecenia edycji na poziomie segmentów są najmniej liczne. Wyróżnić tu można polecenia: Break, Refine, Divide oraz Detach.
♦
Polecenia edycji na poziomie splajnów są podobne do poleceń edycji na poziomie elementów pod względem oddziaływania na wyodrębnione splajny, znajdujące się wewnątrz kształtów. Wyróżnić tu można następujące polecenia Reverse, Outline, Boolean, Mirror, Trim, Extend, Close, Detach oraz Explode.
527
Rysunek 9.31. Roleta Geometry dla modyfikatora Edit Spline oraz obiektów klasy splajnu edytowalnego
528
Rysunek 9.32. Blokowe menu kontekstowe obiektu klasy splajnu edytowalnego zawiera dwa zestawy poleceń do edycji kształtów
529
Tabela 9.1 pokazuje polecenia edycji dostępne na poszczególnych poziomach struktury kształtu: Tabela 9.1. Polecenia edytowania kształtów i poziomy struktury ich występowania Polecenie
Wierzchołek
Segment
Splajn
Create Line Break Attach Attach Mult. Refine Weld Connect Insert Make First Fuse Reverse Cycle Cross Insert Fillet Chamfer Outline Boolean Mirror Trim Extend Hide Unhide All Bind Unbind Delete Close Divide Detach
530
Explode
531
Polecenie Attach dołącza do edytowanego kształtu inne kształty, tworząc w ten sposób kształty złożone. Polecenie to może być wykorzystywane na każdym poziomie edycji.
Aby dołączyć kształt: 1.
Wyselekcjonuj kształt (rysunek 9.33).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
W rolecie Geometry włącz przycisk Attach (rysunek 9.34).
5.
Kliknij kształt, który chcesz dołączyć (rysunek 9.35).
.
Wskazany kształt zostanie dodany do edytowanego kształtu. 6.
Kontynuuj wskazywanie kształtów, które mają zostać dołączone lub wyłącz przycisk Attach, aby opuścić tryb dołączania.
Wskazówki
Kliknięcie przycisku Attach Mult. przywołuje imienną listę kształtów, która umożliwia dołączenie wielu kształtów jednocześnie.
Aby w takcie tworzenia kształtu powstał kształt złożony, wyłącz funkcję Start New Shape, znajdującą się w podpanelu kształtów (rysunek 9.36).
Rysunek 9.33. Wyselekcjonuj kształt
532
Rysunek 9.34. Aby dodać do wyselekcjonowanego kształtu nowy kształt, włącz przycisk Attach
Rysunek 9.35. Kliknij nowy kształt, aby dołączyć go do edytowanego kształtu
Rysunek 9.36. Wyłączenie funkcji Start New Shape umożliwia dołączanie kształtów w trakcie tworzenia
533
Polecenie Weld spaja wierzchołki kształtów, zlewając je w jeden wierzchołek. Używaj tego polecenia podczas modelowania, łączenia ścieżek ruchu oraz porządkowania dwuwymiarowych rysunków zaimportowanych z programów CAD.
Aby spoić wierzchołki: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie wierzchołków
5.
Przemieść wierzchołek końcowy na wierzchołek początkowy, aby ich położenia zbiegły się ze sobą.
.
.
Kiedy zwolnisz przycisk myszy, na ekranie pojawi się okno dialogowe Edit Spline (rysunek 9.37). 6.
Kliknij przycisk Yes (Tak). Wierzchołki zostaną spojone w jeden wierzchołek (rysunek 9.38).
Wskazówki
Aby spoić wyselekcjonowane wierzchołki, znajdujące się w określonej odległości od siebie, użyj polecenia Weld, które umożliwia zdefiniowanie wartości progowej scalania (rysunek 9.39).
Aby szybko sprawdzić, czy wierzchołki leżące na zbiegających się końcach kształtu są złączone, włącz funkcję numerowania wierzchołków Show Vertex Numbers w rolecie Selection, a następnie upewnij się, czy w punkcie złączenia widnieje tylko jedna cyfra.
Polecenie Fuse ściąga zaznaczone wierzchołki do jednego punktu, ale ich nie spaja.
Rysunek 9.37. Aby spoić wierzchołki, przemieść końce kształtu tak, aby ich położenia zbiegły się ze sobą
534
Rysunek 9.38. Wygląd kształtu po spojeniu wierzchołków
Rysunek 9.39. Użyj polecenia Weld, aby spoić wyselekcjonowane wierzchołki, znajdujące się w określonej odległości od siebie
535
Polecenie Break przerywa kształt w wyselekcjonowanych wierzchołkach.
Aby przerwać kształt: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie wierzchołków
5.
Wyselekcjonuj wierzchołek, w którym chcesz przerwać kształt (rysunek 9.40).
6.
.
.
W rolecie Geometry kliknij przycisk Break. Wyselekcjonowany wierzchołek zostanie powielony i przekonwertowany na wierzchołek początkowy. Możesz teraz odsunąć wierzchołki od siebie (rysunek 9.41).
Polecenie Detach jest odwrotnością polecenia Attach. Służy ono od odłączania od edytowanego kształtu segmentów lub splajnów i tworzenia z nich odrębnych kształtów.
Aby odłączyć splajn: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie splajnów
5.
Wyselekcjonuj splajn, który chcesz odłączyć (rysunek 9.42).
6.
W rolecie Geometry kliknij przycisk Detach (rysunek 9.43).
7.
Kliknij przycisk OK, aby zaakceptować domyślną nazwę nowego kształtu.
.
.
Splajn zostanie odłączony i utworzy nowy kształt.
Wskazówki
W podobny sposób odłącza się również segmenty wyselekcjonowane na poziomie edycji segmentów.
Polecenie Explode umożliwia szybie rozbicie wszystkich segmentów edytowanego kształtu, na pojedyncze dołączone lub odłączone kształty. Polecenie to działa jedynie na poziomie edycji splajnów.
536
Rysunek 9.40. Wyselekcjonuj wierzchołek
Rysunek 9.41. Po przerwaniu kształtu możesz odsunąć od siebie powielone wierzchołki
Rysunek 9.42. Wyselekcjonuj splajn
Rysunek 9.43. Kliknij przycisk Detach, aby odłączyć selekcję utworzoną na poziomie struktury
537
Polecenie Connect łączy ze sobą wierzchołki końcowe kształtu, nadbudowując pomiędzy nimi nowy prostoliniowy segment, ignorując wartości stycznych w łączonych wierzchołkach.
Aby połączyć wierzchołki: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie wierzchołków
5.
Wyselekcjonuj wierzchołek końcowy (rysunek 9.44).
6.
W rolecie Geometry włącz przycisk Connect (rysunek 9.45).
7.
Przeciągnij kursorem od wyselekcjonowanego wierzchołka do innego wierzchołka końcowego (rysunek 9.46).
.
.
Wierzchołki zostaną połączone nowym, prostoliniowym segmentem ( rysunek 9.47).
Rysunek 9.44. Wyselekcjonuj wierzchołek końcowy, który zostanie połączony
Rysunek 9.45. Włącz przycisk Connect
538
Rysunek 9.46. Wyznacz połączenie pomiędzy wierzchołkami końcowymi
Rysunek 9.47. Po wyznaczeniu połączenia pomiędzy wierzchołkami nadbudowany zostaje nowy, prostoliniowy segment
539
Każdy kształt posiada wierzchołek początkowy, który z reguły znajduje się na jednym z końców kształtu, jeżeli jest to kształt otwarty, lub gdzieś wewnątrz kształtu, jeżeli jest to kształt zamknięty. Wierzchołek początkowy odgrywa niezwykle istotną rolę przy wyznaczaniu początków ścieżek ruchu lub ścieżek wytłaczania. Polecenie Make First umożliwia zdefiniowanie, który z wierzchołków będzie pełnić rolę wierzchołka początkowego.
Aby zdefiniować wierzchołek początkowy: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie wierzchołków
5.
W rolecie Selection włącz funkcję Show Vertex Numbers.
.
Przy każdym z wierzchołków pojawi się numer porządkowy, określający kolejność następujących po sobie wierzchołków, w następującym porządku: do wierzchołka początkowego do wierzchołka końcowego. Wierzchołek początkowy dodatkowo będzie oznakowany kwadratową ramką (rysunek 9.48). 6. 7.
Wyselekcjonuj jeden z wierzchołków końcowych, który należy do kształtu otwartego, lub dowolny wierzchołek należący do kształtu zamkniętego. W rolecie Geometry kliknij przycisk Make First (rysunek 9.49). Zaznaczony wierzchołek stanie się początkowym wierzchołkiem splajnu. Znacznik wierzchołka zostanie otoczony kwadratową ramką, a jego numer porządkowy przyjmie wartość 1 (rysunek 9.50).
Wskazówki
Przycisk Cycle umożliwia przełączanie się pomiędzy następującymi po sobie wierzchołkami edytowanego splajnu. Jeżeli kształt będzie zbudowany z większej liczby splajnów, to przełączając się pomiędzy wierzchołkami, będziesz przechodzić z jednego splajnu na inny, aż wrócisz do punktu wyjścia.
Przycisk Reverse odwraca kierunek występowania wierzchołków. Polecenie to jest dostępne tylko dla edycji na poziomie splajnów (rysunek 9.51).
540
Rysunek 9.48. Początkowy wierzchołek tego wieloboku znajduje się po prawej stronie
Rysunek 9.49. Aby zmienić kolejność występowania wierzchołków, wciśnij przycisk Make First
Rysunek 9.50. Teraz wierzchołek początkowy znajduje się po lewej stronie. Zauważ, że numerowanie wierzchołków wciąż przebiega w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara
541
Rysunek 9.51. Po użyciu polecenia Reverse kolejność występowania wierzchołków przebiega w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara
542
Polecenie Chamfer ścina wierzchołek poprzez rozszczepienie go na dwa wierzchołki i odsunięcie od siebie w równej odległości. Jeżeli ścinany wierzchołek znajdzie się w narożniku wyznaczającym kąt prosty, to narożnik ten zostanie ścięty pod kątem 45°.
Aby ściąć wierzchołek: 1.
Wyselekcjonuj kształt, w którym znajduje się co najmniej jeden wyraźnie ukształtowany narożnik (rysunek 9.52).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie wierzchołków
5.
Wyselekcjonuj wierzchołek.
6.
W rolecie Geometry włącz przycisk Chamfer (rysunek 9.53). Następnie pociągnij za suwak lub wpisz nową wartość do pola Chamfer.
.
.
Wierzchołek zostanie rozszczepiony na dwa wierzchołki, które odsuną się do siebie wzdłuż segmentów kształtu. Jeżeli był to wierzchołek narożny, to narożnik kształtu ulegnie ścięciu (rysunek 9.54).
Wskazówka
Podobnie jak polecenie Chamfer działa również polecenie Fillet. Jedyną różnicą jest to, że wierzchołek ulega spiłowaniu, tj. ścięciu z zaokrągleniem (rysunek 9.55).
Rysunek 9.52. Prostokąt wydaje się odpowiednim kształtem do eksperymentowania z poleceniami Chamfer oraz Fillet
543
Rysunek 9.53. Aby określić wielkość ścięcia, pociągnij za suwak parametru Chamfer
Rysunek 9.54. Prostokąt po ścięciu narożnika
Rysunek 9.55. Polecenie Fillet spiłowuje narożnik
544
Polecenie Refine udelikatnia (rafinuje) kształt poprzez dodanie nowych wierzchołków. Dzięki temu, kształty posiadające krzywizny, mogą być łatwiej zginane. Jeżeli poddany działaniu tego polecenia kształt zostanie wytłoczony lub wykorzystany do utworzenia bryły obrotowej, uzyskany obiekt będzie cechować się większą liczbą płaszczyzn elementarnych.
Aby poddać kształt działaniu tego polecenia: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie wierzchołków
5.
W rolecie Geometry włącz przycisk Refine (rysunek 9.56).
6.
Umieść kursor nad segmentem kształtu.
.
.
Wskaźnik zmieni się w kursor Refine (rysunek 9.57). 7.
Kliknij kształt w miejscu, w którym chcesz dodać nowy wierzchołek. Do kształtu zostanie dodany nowy wierzchołek, dzieląc segment na dwie części, dokładnie w miejscu kliknięcia. Jeżeli włączona jest numeracja wierzchołków, numer porządkowy nowego wierzchołka dopasuje się do numerów pozostałych wierzchołków (rysunek 9.58).
Wskazówki
Nowe wierzchołki można dodawać tak długo, jak długo przycisk Refine pozostaje włączony.
Utworzenie wierzchołka poza kształtem jest niemożliwe. Dodawane wierzchołki muszą być przyłączone do co najmniej jednego z segmentów kształtu.
Polecenie Insert umożliwia wstawianie wierzchołków, tj. dodawanie wierzchołków z możliwością ich przemieszczania (rysunek 9.59).
Polecenie CrossInsert umożliwia wstawienie do dwóch przecinających się splajnów nowych wierzchołków, ulokowanych w miejscu przecięcia. Polecenie to nie łączy, nie spaja ani nie ściąga wierzchołków.
Polecenie Divide umożliwia podzielenie segmentu na równe części poprzez dodanie do niego określonej liczby wierzchołków rozmieszczonych w jednakowej odległości od siebie. Polecenie to dostępne jest na poziomie edycji segmentów.
Rysunek 9.56. Włącz przycisk Refine, aby dodać do kształtu nowe wierzchołki
545
Rysunek 9.57. Kursor Refine informuje cię, że w miejscu kliknięcia zostanie dodany nowy wierzchołek
Rysunek 9.58. Numer porządkowy nowego wierzchołka automatycznie dopasowuje się do przyjętej numeracji
Rysunek 9.59. Użyj polecenia Insert, aby mieć możliwość dodawania wierzchołków z jednoczesnym przemieszczaniem
546
Polecenie Delete usuwa komponenty wyselekcjonowane na poziomie struktury kształtu. Jego odpowiednikiem jest klawisz Delete znajdujący się na klawiaturze.
Aby usunąć część kształtu: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie struktury
5.
Wyselekcjonuj część kształtu, którą chcesz usunąć (rysunek 9.60).
6.
Wciśnij klawisz Delete lub kliknij przycisk Delete, znajdujący się w rolecie Geometry.
.
.
Bieżąca selekcja zostanie usunięta (rysunek 9.61).
Rysunek 9.60. Wyselekcjonuj część kształtu, którą chcesz usunąć
Rysunek 9.61. Wygląd kształtu po usunięciu segmentu
547
Rysunek 9.62. Zmiana wartości parametru Outline. Wartości dodatnie odsuwają obrys do wewnątrz splajnu, podczas gdy wartości ujemne odsuwają obrys na zewnątrz splajnu
548
Polecenie Outline tworzy obrys splajnu i odsuwa go od splajnu pierwotnego na określoną odległość. Polecenie to często wykorzystywane jest w modelowaniu architektonicznym w celu nadawania grubości przygotowanym wcześniej profilom, jak i podczas tworzenia brył obrotowych o określonych grubościach ścianek.
Aby obrysować splajn: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Przekonwertuj kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie splajnów
5.
Wyselekcjonuj splajn.
6.
Włącz przycisk Outline. Następnie pociągnij za suwak lub wprowadź nową wartość do pola Outline, celem określenia wielkości odsunięcia pomiędzy splajnem pierwotnym a obrysem (rysunek 9.62).
.
.
Utworzony zostanie obrys wyselekcjonowanego splajnu. Splajn obrysu stanowi część edytowanego kształtu (rysunek 9.63).
Wskazówki
Aby utworzyć obrys, odsuwając od siebie na jednakową odległość jednocześnie splajn obrysu oraz splajn pierwotny, włącz funkcję Center.
Aby nadać grubość ściankom wazy, obrysuj jej profil (rysunek 9.64).
Polecenie Mirror tworzy horyzontalne, wertykalne oraz diagonalne odbicia lustrzane splajnów. Dodatkowo funkcja Copy umożliwia kopiowanie odbijanych splajnów (rysunek 9.65).
549
Rysunek 9.63. Splajn, do którego dodano obrys
Rysunek 9.64. Utworzenie bryły obrotowej z obrysowanego profilu nada grubość ściankom wazy
Rysunek 9.65. Aby utworzyć odbicie lustrzane lub skopiować splajn, wykorzystaj przycisk Mirror oraz funkcję Copy
550
Polecenie Boolean służy do przeprowadzania operacji logicznych na splajnach. Za jego pomocą można dodawać, odejmować lub wyznaczać części wspólne zachodzących na siebie splajnów. Aby operacje logiczne przyniosły żądany skutek, należy spełnić dwa warunki, a mianowicie: splajny muszą być częściami tego samego kształtu, muszą zachodzić na siebie i być zamknięte. Komponenty splajnu, na których przeprowadzane są operacje logiczne, określa się mianem składników. ♦
Union (dodawanie) — łączy ze sobą splajny poprzez usunięcie części wspólnej zachodzących na siebie splajnów.
♦
Subtraction (odejmowanie) — łączy ze sobą splajny poprzez usunięcie z pierwszego splajnu zachodzącej części drugiego i usunięcie z drugiego splajnu części niezachodzącej na pierwszy.
♦
Intersection (część wspólna) — łączy ze sobą splajny poprzez pozostawienie części wspólnej zachodzących na siebie splajnów.
Aby przeprowadzić operację logiczną na kształcie: 1.
Wyselekcjonuj kształt zbudowany z kilku zachodzących na siebie splajnów.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie splajnów
5.
Wyselekcjonuj splajn, który będzie pierwszym składnikiem operacji logicznej (rysunek 9.66).
6.
W rolecie Geometry włącz przycisk Boolean (rysunek 9.67).
7.
Kliknij ikonę typu operacji logicznej
8.
Kliknij splajn, który będzie drugim składnikiem operacji logicznej (rysunek 9.68).
.
.
.
Na wskazanych składnikach przeprowadzona ostanie operacja logiczna (rysunek 9.69). 9.
Kontynuuj wybieranie składników do momentu uzyskania żądanego kształtu (rysunek 9.70).
Rysunek 9.66. Wyselekcjonuj prostokąt jako pierwszy składnik operacji logicznej. Pozostałe komponenty powyższego kształtu złożonego to dwa okręgi oraz dwa wieloboki
551
Rysunek 9.67. Włącz przycisk Boolean i wybierz typ operacji logicznej. W powyższym przykładzie wybrana została operacja dodawania
Rysunek 9.68. Wybór drugiego składnika operacji logicznej
Rysunek 9.69. Po przeprowadzeniu operacji dodawania na prostokącie oraz pierwszym z okręgów część wspólna obydwu składników została usunięta
Rysunek 9.70. Po dodaniu drugiego okręgu i odjęciu obydwu wieloboków uzyskany kształt przypomina zarys klucza. Teraz można już wytłoczyć kształt
552
Polecenie Trim przycina, tj. usuwa, zachodzące na siebie części splajnów. Aby użycie polecenia przyniosło oczekiwany skutek, konieczne jest spełnienie dwu warunków: po pierwsze, splajny muszą być częściami tego samego kształtu, po drugie, muszą zachodzić na siebie.
Aby przyciąć kształt: 1.
Wyselekcjonuj kształt zbudowany z zachodzących na siebie splajnów (rysunek 9.71).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Sprowadź kształt do klasy splajnu edytowalnego lub przypisz do niego modyfikator Edit Spline.
4.
Uaktywnij tryb edycji na poziomie splajnów
5.
Włącz przycisk Trim (rysunek 9.72).
6.
Wskaż fragmenty splajnu, które mają zostać przycięte (rysunek 9.73).
.
.
Wskazane fragmenty splajnu zostaną przycięte do miejsc, w którym przecinają się one z innym splajnem.
Wskazówki
Sprawdź, co się stanie z właśnie przyciętym splajnem, jeżeli klikniesz go, włączywszy przycisk Extend (rysunek 9.74).
Zauważ, że aby posłużyć się poleceniem Trim lub Extend, nie musisz selekcjonować żadnego splajnu. Wszystko, co należy zrobić, to wcisnąć odpowiedni przycisk i kliknąć splajn.
Rysunek 9.71. Ten pojedynczy kształt jest zbudowany z dwóch prostokątów oraz okręgu
553
Rysunek 9.72. Włączony przycisk Trim zmienia kolor na żółty
Rysunek 9.73. Linie, które znajdowały się wewnątrz środkowego splajnu, zostały przycięte
554
Rysunek 9.74. Splajny, które wydłużono za pomocą polecenia Extend
555
Rozdział 10. Obiekty złożone Obiekty złożone powstają na skutek połączenia ze sobą dwóch lub większej liczby obiektów niezależnych. Znajdują one zastosowanie w zaawansowanych technikach modelowania oraz przy animowaniu pewnych efektów specjalnych, jak na przykład morfing. 3ds max 4 standardowo jest wyposażone w dziewięć typów obiektów złożonych: Bollean (obiekty Boole’a), Connect (obiekty łączone), Scatter (obiekty rozproszone), ShapeMerge (obiekty zagnieżdżone), Terrain (obiekty tektoniczne), Conform (obiekty owijane), Loft (obiekty wytłaczane), Morph (obiekty morfowane) oraz Mesher (obiekty bliźniacze). Obiekty złożone łączą w sobie najlepsze cechy modyfikatorów oraz narzędzi do tworzenia szyków, za ich pomocą można bowiem deformować, przycinać, łączyć, usuwać, a nawet wytłaczać obiekty. Co więcej, można także tworzyć uporządkowane lub chaotyczne szyki obiektów powielonych, a także obiekty tektoniczne bazujące na liniach konturów (rysunek 10.1). Przypisując do niezależnego obiektu polecenie służące do utworzenia obiektu złożonego, zamieniasz go w składnik (operand) obiektu złożonego. Oznacza to, że obiekt staje się komponentem obiektu złożonego, na którym przeprowadzana jest określona operacja. Ponieważ za pośrednictwem narzędzi do tworzenia obiektów złożonych nie można dokonywać selekcji, konieczne jest uprzednie wskazanie obiektu, który stanie się pierwszym składnikiem operacji. Polecenia do tworzenia obiektów złożonych są dostępne po wybraniu pozycji Compound Object z menu rozwijanego umieszczonego w podpanelu Geometry (w panelu bocznym Create). Skróty do niektórych z tych poleceń można znaleźć także w zakładce Compounds.
556
Rysunek 10.1. Ten tektoniczny model wulkanu powstał na bazie serii przekrojów poprzecznych
557
Obiekty Boole’a Algebra Boole’a jest działem matematyki, którego twórcą był brytyjski profesor matematyki i logiki, George Boole, żyjący w latach 1815-1864. Pierwotnie algebra Boole’a była wykorzystywana do analizy zadań logicznych na zbiorach złożonych z dwóch elementów. W grafice 3D operacje Boole’a odnoszą się do zbiorów złożonych z płaszczyzn elementarnych lub splajnów. W niniejszym rozdziale opisane zostaną sposoby przeprowadzania operacji Boole’a na obiektach siatkowych. Przeprowadzanie podobnych operacji na splajnach opisane zostało w rozdziale dziewiątym. Modelowanie obiektów za pomocą podstawowych operacji Boole’a, określanych także mianem operacji logicznych, może przypominać tradycyjne techniki rzeźbiarskie. Rzeźbiarz kształtuje formę poprzez dodawanie lub wykrawanie masy rzeźbiarskiej. Operacje Boole’a z kolei kształtują formę poprzez dodawanie lub odejmowanie objętości, oddziałujących na siebie obiektów. Operacje Boole’a działają tylko i wyłącznie na dwóch obiektach. Pierwszy wyselekcjonowany obiekt pełni rolę składnika A (operand A). Natomiast drugi wyselekcjonowany obiekt staje się składnikiem B (operand B). Wynik końcowy operacji logicznej uzależniony jest od typu operacji oraz od usytuowania obiektów względem siebie (rysunek 10.2): ♦
Union (dodawanie) — dodaje do składnika A składnik B i jednocześnie usuwa część wspólną dla obydwu składników.
♦
Subtraction A-B (odejmowanie A-B) — odejmuje od składnika A składnik B. Operacja ta dobudowuje do składnika A zachodzące na niego płaszczyzny elementarne składnika B. Jednocześnie w jej wyniku zostają usunięte płaszczyzny elementarne składnika B, które nie nachodziły na składnik A.
♦
Subtraction B-A (odejmowanie B-A) — odejmuje od składnika B składnik A. Operacja ta dobudowuje do składnika B zachodzące na niego płaszczyzny elementarne składnika A. Jednocześnie w jej wyniku usunięte zostają płaszczyzny elementarne składnika A, które nie nachodziły na składnik B.
♦
Intersection (część wspólna) — pozostawia część wspólną zachodzących na siebie składników A oraz B. W wyniku tej operacji do składnika A zostają dobudowane zachodzące na niego płaszczyzny elementarne składnika B, a do składnika B — zachodzące na niego płaszczyzny elementarne składnika A. Jednocześnie usunięciu ulegają płaszczyzny elementarne składnika A oraz składnika B, które nie nachodziły na siebie.
♦
Cut (wycinanie) — wycina w składniku A zachodzący na niego obszar składnika B. Operacja ta nie dobudowuje do składnika A żadnych płaszczyzn elementarnych, natomiast usuwa wszystkie płaszczyzny elementarne składnika B. W wyniku tej operacji zostają usunięte lub odłączone płaszczyzny elementarne składnika A, wzdłuż krawędzi przecięcia go przez składnik B.
558
Rysunek 10.2. Typy operacji Boole’a przeprowadzone na prostopadłościanie i sferze
559
Odejmowanie jest najczęściej wykorzystywaną operacją Boole’a.
Aby przeprowadzić operację odejmowania: 1.
Umieść dwa obiekty siatkowe
tak, aby zachodziły na siebie.
2.
Wyselekcjonuj obiekt, na którym zostanie przeprowadzona operacja logiczna (rysunek 10.3).
3.
W panelu bocznym Create otwórz podpanel Geometry i z menu rozwijalnego typów obiektów geometrycznych, wybierz pozycje Compound Objects. Następnie w rolecie Object Type włącz przycisk Boolean. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektów Boole’a. Wyselekcjonowany obiekt zostanie mianowany składnikiem A (rysunek 10.4).
4.
W rolecie Parameters wybierz opcję Subtraction (A-B) (rysunek 10.5).
5.
Włącz przycisk Pick Operand B i wskaż na drugi obiekt. Objętość drugiego obiektu zostanie odjęta od objętości pierwszego obiektu (rysunek 10.6).
6.
Aby od objętości drugiego obiektu odjąć objętość obiektu pierwszego, wybierz opcję Subtraction (B-A).
Wskazówka
Pomimo iż od czasu pierwszego wydania programu operacje Boole’a zostały znacznie poprawione, dochodzi jednak do sytuacji, kiedy wykazują one pewną niestabilność. Dobrym zwyczajem jest więc wyrobienie w sobie nawyku zatrzymywania sceny (Edit > Hold) przed przeprowadzeniem jakiejkolwiek operacji logicznej. W ten sposób, jeżeli operacja nie powiedzie się, będziesz mógł odzyskać scenę wybierając polecenie Edit > Fetch. Więcej informacji na temat prawidłowego przeprowadzania operacji logicznych znajdziesz w dalszej części tego rozdziału w tabeli Zasady prawidłowego przeprowadzania operacji logicznych.
Komentarz [PO38]: ... ramce ...
560
Rysunek 10.3. Wyselekcjonuj pierwszy składnik operacji logicznej
Rysunek 10.4. Informacja zawarta w panelu Create mówi, że wskazany obiekt jest składnikiem A
Rysunek 10.5. Subtraction (A-B) jest domyślnie wybranym typem operacji logicznej
561
Rysunek 10.6. Prostopadłościan, od którego została odjęta sfera
562
Produkt operacji część wspólna (Intersection) wygląda jak skrawek, który został odjęty od jednego z obiektów podczas operacji odejmowania. Jeżeli składniki operacji nie będą zachodzić na siebie, to w wyniku przeprowadzonej operacji znikną ze sceny.
Aby przeprowadzić operację części wspólnej: 1.
Umieść dwa obiekty siatkowe
tak, aby zachodziły na siebie.
2.
Wyselekcjonuj jeden z obiektów (rysunek 10.7).
3.
Zainicjalizuj operację logiczną.
4.
W rolecie Parameters wybierz opcję Intersection (rysunek 10.8).
5.
Włącz przycisk Pick Operand B i wskaż na drugi obiekt. Usunięte zostaną niezachodzące na siebie obszary obydwu obiektów, pozostawiając w scenie jedynie część wspólną (rysunek 10.9).
Wskazówki
Aby interaktywnie przełączać się pomiędzy różnymi typami operacji logicznych, w celu porównywania uzyskanych rezultatów, po przeprowadzeniu wybranej operacji wybierz inną opcję z rolety Parameters.
Rysunek 10.7. Wyselekcjonuj składnik operacji logicznej. W tym przypadku nie ma znaczenia kolejność wskazywania obiektów
563
Rysunek 10.8. Wybierz opcję Intersection
Rysunek 10.9. Niezachodzące na siebie obszary obydwu obiektów zostają usunięte
564
Operacja logiczna wycinania występuje w czterech różnych odmianach: ♦
Refine — dodaje do składnika A zestaw nowych płaszczyzn elementarnych, które zostają rozmieszczone wzdłuż krawędzi przecięcia składnika A, przez składnik B.
♦
Split — dzieli składnik A na dwa odrębne zestawy płaszczyzn elementarnych. Podział następuje wzdłuż krawędzi przecięcia się składnika A, ze składnikiem B. Każdy z wyżej wymienionych zestawów płaszczyzn elementarnych staje się oddzielnym komponentem siatki, występującym na poziomie struktury elementów. Umożliwia to łatwe podzielenie siatki na dwa niezależne obiekty.
♦
Remove Inside — usuwa wszystkie płaszczyzny elementarne składnika A, wzdłuż krawędzi przecięcia go przez składnik B, w obszarze zachodzenia na siebie obydwu składników. Opcja ta działa podobnie jak odejmowanie, różnica polega jednak na tym, że Remove Inside nie dobudowuje do składnika A żadnych dodatkowych płaszczyzn elementarnych.
♦
Remove Outside — usuwa wszystkie płaszczyzny elementarne składnika A, wzdłuż krawędzi przecięcia go przez składnik B, w obszarze, w którym obydwa składniki nie zachodzą na siebie. Opcja ta działa podobnie jak część wspólna, z tym że Remove Outside nie dobudowuje do składnika A żadnych dodatkowych płaszczyzn elementarnych.
Aby przeprowadzić operację wycinania: 1.
Utwórz
dwa zachodzące na siebie obiekty.
2.
Wyselekcjonuj obiekt, na którym chcesz przeprowadzić operację wycinania (rysunek 10.10).
3.
Zainicjalizuj operację logiczną.
4.
W rolecie Parameters wybierz opcję Cut (rysunek 10.11).
5.
Włącz przycisk Pick Operand B i wskaż drugi obiekt. Drugi obiekt wytnie otwór w pierwszym obiekcie (rysunek 10.12).
565
Rysunek 10.10. Umieść obiekty tak, aby zachodziły na siebie, po czym wyselekcjonuj obiekt, na którym chcesz przeprowadzić operację wycinania
Rysunek 10.11. Wybierz typ operacji Cut/Remove Inside
Rysunek 10.12. Sfera wycięła otwór w prostopadłościanie. Jednocześnie usunięte zostały wszystkie płaszczyzny elementarne leżące w obszarze wycinania
566
Po przeprowadzeniu operacji logicznej możesz bez większych przeszkód animować składniki powstałego w ten sposób obiektu złożonego. Omawiana technika znajduje wiele praktycznych zastosowań, a animacje uzyskane tą metodą bywają zwykle bardzo szykowne i zarazem tajemnicze.
Aby animować obiekt Boole’a: 1.
Wyselekcjonuj obiekt Boole’a. W niniejszym przykładzie został użyty obiekt powstały w wyniku operacji odejmowania.
2.
Otwórz panel Modify
3.
W sekcji Display rolety Display/Update wybierz opcję Result+Hidden Ops (rysunek 10.13).
.
W oknach widokowych pojawią się składniki operacji, wyświetlane w trybie szkieletowym (rysunek 10.14). 4.
Na liście modyfikatorów kliknij symbol plus (+), znajdujący się obok pozycji Boolean. Następnie w rozwiniętym drzewie struktury obiektu zaznacz pozycje Operands (rysunek 10.15).
5.
Włącz przycisk Animate
6.
Przesuń suwak klatek do nowej pozycji.
7.
Przemieść szkieletowy „zarys” składnika B, przez całą długość powierzchni składnika A (rysunek 10.16).
8.
Wyłącz wyświetlanie ukrytych składników, wybierając opcję Result.
9.
Wciśnij klawisz Play Animation
.
.
Obszar wycięty ukrytym składnikiem będzie się przemieszczać po powierzchni widocznego składnika.
Rysunek 10.13. W panelu Modify wybierz opcję Result+Hidden Ops
567
Rysunek 10.14. Teraz możesz zobaczyć szkielet sfery, która została odjęta od prostopadłościanu
Rysunek 10.15. Uaktywnienie edycji na poziomie struktury, umożliwia manipulowanie i animowanie składników operacji Boole’a
Rysunek 10.16. Obszar, który został wycięty poprzez odjęcie jednego ze składników, wydaje się przemieszczać po powierzchni drugiego składnika
568
569
Zasady prawidłowego przeprowadzania operacji logicznych Obiekty złożone, powstałe w wyniku operacji Boole’a, mogą w niektórych okolicznościach wykazywać pewną niestabilność lub nieprawidłowości budowy, co powoduje znikanie obiektów lub niektórych płaszczyzn elementarnych. W takim wypadku odwołaj przeprowadzoną operację, po czym spróbuj zastosować się do poniższych wskazówek: ♦
Zwiększ liczbę płaszczyzn elementarnych składnika o niższej gęstości siatki. Operacje Boole’a przynoszą najlepsze wyniki, kiedy siatki obydwu składników mają zbliżoną gęstość.
♦
Zmień położenie składników.
♦
Scal listy modyfikatorów obydwu składników.
♦
Upewnij się, że składniki operacji nie są zbyt złożone. Bardzo wysokie rozdzielczości siatek mogą przyczyniać się do wielogodzinnych obliczeń, które i tak kończą się błędnymi wynikami. Spróbuj więc zmniejszyć liczbę segmentów obydwu składników lub zastosuj modyfikator Optimize. Po przypisaniu modyfikatora nie zapomnij o scaleniu listy modyfikatorów.
♦
Użyj klawisza Esc, jeżeli chcesz przerwać trwające obliczenia i opuścić tryb operacji logicznej.
♦
Prawidłowy składnik operacji logicznej powinien być zbudowany z jednej ciągłej i zamkniętej powierzchni, która nie przecina się sama ze sobą. Aby sprawdzić, czy obiekt ukrywa w sobie otwarte lub podwójne krawędzie, podwójne płaszczyzny elementarne oraz niezłączone wierzchołki, użyj modyfikatora STL-Check (zobacz podrozdział Aby załatać dziurę w siatce w rozdziale szóstym.)
♦
Innym sposobem na sprawdzenie, czy w siatce nie znajdują się dziury, jest wykorzystanie modyfikatora Mesh Select, a następnie użycie przycisku Select Open Edges, który jest dostępny dla edycji na poziomie krawędzi. Krawędzie, które nie będą posiadać płaszczyzn elementarnych po obydwu ich stronach, zostaną zaznaczone kolorem czerwonym.
♦
Obiekty takie jak dzbanek czy wielościan nie są najlepszymi składnikami operacji logicznych, ponieważ ich powierzchnie są zbudowane z przecinających się ze sobą wewnętrznych płaszczyzn elementarnych. Aby obejść tę niedogodność, spróbuj przeprowadzić operację dodawania pomiędzy dwiema replikami tego samego obiektu.
♦
Unikaj używania składników, których powierzchnia składa się z długich i wąskich płaszczyzn elementarnych. Najlepszym sposobem skrócenia takich płaszczyzn jest, w przypadku większości obiektów, podwyższenie odpowiedniego parametru, który zwiększy liczbę segmentów.
♦
Dokonując serii operacji logicznych, staraj się usuwać zaznaczenie obiektów pomiędzy poszczególnymi operacjami.
♦
Jeżeli dokonujesz wielokrotnych operacji logicznych na tym samym obiekcie, staraj się za każdym razem scalać listę modyfikatorów i sprowadzać model do klasy siatki edytowalnej. W wyniku konwersji obiekt przestanie być parametryczny i stanie się wyraźnie zdefiniowaną jednolitą siatką. W ten sposób zagwarantujesz sobie większą stabilność obiektu.
♦
Jeżeli obiekt złożony, otrzymany w wyniku operacji Boole’a, jest niestabilny do tego stopnia, że podczas konwersji znika ze sceny, spróbuj wyeksportować go do formatu .3ds, po czym z
570
powrotem zaimportować do sceny. ♦
Innym sposobem ustabilizowania wyników operacji Boole’a jest użycie polecenia Snapshot z wybraną opcją Mesh. Uzyskasz w ten sposób replikę obiektu, którą możesz zastąpić obiekt właściwy.
♦
Czasami pomocne okazuje się także przypisanie modyfikatora Optimize z bardzo niską (0,1) wartością progu Face Tresh.
♦
Jeżeli nie zamierzasz animować wyników operacji Boole’a, spróbuj przeprowadzić operację logiczną z poziomu polecenia Collapse, znajdującego się w panelu bocznym Utility. Polecenie to sprowadza jednocześnie wyniki operacji do klasy siatki edytowalnej. Za pomocą omawianego polecenia jest możliwe także przeprowadzenie wybranego typu operacji logicznej na więcej niż dwóch składnikach na raz.
571
Komentarz [PO39]: Podkreślenie tłumacza.
Inne obiekty złożone Obiekty łączone umożliwiają połączenie dwu lub większej liczby obiektów siatkowych, poprzez rozpięcie powierzchni pomiędzy krawędziami otworów znajdujących się w tych obiektach. Używaj obiektów łączonych do tworzenia struktur architektonicznych, mebli, uchwytów, narzędzi oraz wielu innych obiektów wytwarzanych ręcznie. Obiekty łączone znajdują także zastosowanie w modelowaniu postaci, a szczególnie na etapach dołączania kończyn do korpusu lub palców do dłoni.
Aby utworzyć obiekt łączony: 1.
Utwórz
dwa obiekty siatkowe.
2.
Wytnij otwór w powierzchni każdego z obiektów, poprzez usunięcie wyselekcjonowanych komponentów lub przeprowadzenie operacji logicznej wycinania. Aby uzyskać symetryczne łączenie dwóch obiektów, utwórz obiekt z otworem, po czym utwórz odbicie lustrzane.
3.
Umieść obiekty tak, aby były zwrócone do siebie otworami pod kątem nieprzekraczającym 90° (rysunek 10.17).
4.
Wyselekcjonuj jeden z obiektów.
5.
Otwórz panel Create i wybierz Geometry > Compound Objects > Connect. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektu łączonego. Wyselekcjonowany obiekt zostanie mianowany składnikiem 0 (rysunek 10.18).
6. 7.
Przed wskazaniem drugiego składnika wybierz metodę powielania, podobnie jak miało to miejsce w przypadku tworzenia obiektu Boole’a. Włącz przycisk Pick Operand i kliknij drugi obiekt. Pomiędzy krawędziami otworów obydwu składników zostanie rozpięta nowa powierzchnia (rysunek 10.19).
8.
Wygładź łączenie na całej długości rozpiętej powierzchni oraz wokół krawędzi łączenia, włączając funkcje Bridge oraz Ends.
9.
Zwiększ wartość parametru Segments, a następnie dostosuj parametr Tension, aby wybrzuszyć lub przewęzić łączenie (rysunek 10.20).
572
Rysunek 10.17. Umieść obiekty tak, aby były zwrócone do siebie otworami
Rysunek 10.18. Wyselekcjonowany obiekt staje się składnikiem 0 przeprowadzanej operacji
573
Rysunek 10.19. Wynik łączenia dwóch sfer
Rysunek 10.20. Wynik zwiększenia liczby segmentów i dostosowania parametru Tension
574
Obiekty rozproszone umożliwiają rozproszenie replik obiektu wyjściowego na powierzchni lub wewnątrz obszaru obiektu dystrybuującego.
Aby utworzyć obiekt rozproszony: 1.
Wybierz lub utwórz obiekt siatkowy, który zostanie rozproszony.
2.
Otwórz panel Create i wybierz Geometry > Coumpound Objects > Scatter. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektu rozproszonego. Wyselekcjonowany obiekt zostanie mianowany składnikiem wyjściowym (Source) (rysunek 10.21).
3.
Wybierz metodę powielania.
4.
Włącz przycisk Pick Distribution Object. Następnie wskaż obiekt dystrybuujący. Obiekt wyjściowy zostanie umieszczony na powierzchni obiektu dystrybuującego.
5.
W sekcji Source Object Parameters zwiększ wartość parametru Duplicates. Repliki składnika wyjściowego rozproszą się po powierzchni składnika dystrybuującego (rysunek 10.22).
6.
Wypróbuj różne typy rozproszenia, wybierając odpowiednie opcje znajdujące się w sekcji Distribution Object Parameters (rysunek 10.23). Opcje All Vertices, All Edge Midpoints oraz All Face Centers ignorują wartość parametru Duplicates i tworzą regularne szyki rozproszonych obiektów (rysunek 10.24).
Wskazówka
Aby chaotycznie rozproszyć repliki składnika wyjściowego wewnątrz składnika dystrybuującego, utwórz obiekt dystrybuujący o takich rozmiarach, aby zamykał on w sobie obiekt wyjściowy. Następnie w polu Distribution Object Parameters wybierz opcję Volume.
575
Rysunek 10.21. Informacja zawarta w rolecie obiektu rozproszonego mówi, że wyselekcjonowany obiekt jest składnikiem wyjściowym (Source)
Rysunek 10.22. Wynik rozproszenia dzbanków po powierzchni płaszczyzny
576
Rysunek 10.23. Sekcja Distribution Object Parameters z wybraną opcją All Edge Midpoints
Rysunek 10.24. Wynik rozproszenia dzbanków po powierzchni płaszczyzny z wybraną opcją All Edge Midpoints
577
Obiekty zagnieżdżone umożliwiają zagnieżdżanie kształtów na powierzchni siatki oraz wycinanie zagnieżdżonych kształtów w tej powierzchni. Dodane do obiektu wierzchołki, krawędzie oraz płaszczyzny elementarne — po zagnieżdżeniu na jego powierzchni wybranego kształtu — automatycznie tworzą aktywne selekcje na odpowiednich poziomach struktury obiektu. Tak zdefiniowane zestawy wyboru ułatwiają z kolei wytłaczanie, fazowanie oraz przypisywanie materiałów.
Aby utworzyć obiekt zagnieżdżony: 1.
Umieść
kształt naprzeciw powierzchni obiektu siatkowego (rysunek 10.25).
2.
Wyselekcjonuj obiekt siatkowy.
3.
Otwórz panel Create i wybierz Geometry > Compound Objects > Shape Merge. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektu zagnieżdżonego. Wyselekcjonowany obiekt zostanie mianowany składnikiem siatkowym (Mesh) (rysunek 10.26).
4.
Wybierz metodę powielania i włącz przycisk Pick Shape. Następnie wskaż kształt. Kształt zostanie zagnieżdżony na powierzchni siatki (rysunek 10.27).
5.
Aby wyciąć w powierzchni siatkowej obszar zdefiniowany zagnieżdżonym na niej kształtem, wybierz opcję Cookie Cutter. Aby z kolei usunąć całą powierzchnię za wyjątkiem obszaru zdefiniowanego zagnieżdżonym na niej kształtem, włącz funkcję Invert (rysunek 10.28).
Wskazówka
Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób przypisać zagnieżdżonemu kształtowi materiał różny od materiału obiektu, zajrzyj do podrozdziału Aby utworzyć materiał typu Multi/SubObject w rozdziale trzynastym.
578
Rysunek 10.25. Gwiazda przygotowana do zagnieżdżenia na powierzchni prostopadłościanu z zaokrąglonymi krawędziami
Rysunek 10.26. Informacja zawarta w rolecie Parameters obiektu zagnieżdżonego mówi, że wskazany obiekt jest składnikiem siatkowym (Mesh)
Rysunek 10.27. Gwiazda, która została zagnieżdżona na powierzchni prostopadłościanu o ściętych krawędziach
579
Rysunek 10.28. Opcja Cookie Cutter wycina w obiekcie siatkowym otwory odpowiadające zagnieżdżonym kształtom
580
Obiekty tektoniczne to trójwymiarowe modele brył tworzone z serii przekrojów poprzecznych. Obiektów tego typu używa się przy tworzeniu krajobrazów, planów kartograficznych, przy wykonywaniu studium cienia oraz w grach komputerowych. Jeżeli w swojej bibliotece obiektów nie posiadasz żadnej mapy ukształtowania terenu zawierającej poziomice, możesz bez większego wysiłku stworzyć swoją własną mapę. W tym celu utwórz serię zamkniętych kształtów, z których każdy następny wyżej położony kształt będzie nieco mniejszy od poprzedniego.
Aby utworzyć obiekt tektoniczny: 1.
Zaimportuj model zbudowany z przekrojów poprzecznych lub utwórz własny szyk kształtów (rysunek 10.29).
2.
Upewnij się, że kształty są przyłączone i stanowią jeden obiekt. W przeciwnym wypadku wskaż jeden z kształtów i sprowadź go do klasy splajnu edytowalnego. Następnie wciśnij przycisk Attach Mult i przyłącz pozostałe kształty.
3.
Otwórz panel Create i wybierz Geometry > Compound Objects > Terrain. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektu tektonicznego (rysunek 10.30). Linie konturów zostaną powleczone powierzchnią i zamienione na obiekt tektoniczny (rysunek 10.31). Zauważ, że powleczenie powierzchnią dużej liczby skomplikowanych przekrojów poprzecznych może wymagać dłuższej chwili.
4.
Jeżeli któryś z przekrojów został pominięty, wciśnij przycisk Pick Operand i wskaż pominięty kontur.
5.
W rolecie Color by Elevation możesz przypisać kolor do poszczególnych poziomów obiektu tektonicznego (rysunek 10.32).
Wskazówka
Aby zredukować złożoność siatki, rozwiń roletę Simplification i wybierz jedną z opcji Use 1/2 of Lines lub Use 1/4 of Lines dla redukcji w pionie lub Use 1/2 of Points lub Use 1/4 of Points dla redukcji w poziomie.
581
Rysunek 10.29. Seria kształtów, która zostanie wykorzystana do utworzenia obiektu tektonicznego
582
Rysunek 10.30. Roleta Parameters obiektu tektonicznego informuje, że wskazany kształt został mianowany składnikiem Op 0
583
Rysunek 10.31. Obiekt tektoniczny w kształcie wulkanu, utworzony na podstawie serii kształtów
584
Rysunek 10.32. Te realistycznie wyglądające odcienie na powierzchni wulkanu uzyskano z wykorzystaniem poleceń znajdujących się w rolecie Color by Elevation
585
Obiekty owijane to rodzaj obiektów złożonych, które powstają w wyniku owinięcia wierzchołków jednego obiektu wokół wierzchołków innego obiektu. W wyniku tej operacji powierzchnia pierwszego z obiektów, zwanego obiektem owijającym (Wrapper), dopasowuje się do powierzchni drugiego obiektu, zwanego obiektem owijanym (Wrap-To). Obiekty owijane umożliwiają tworzenie przybliżonych replik innych obiektów.
Aby utworzyć obiekt owijany: 1.
Utwórz
obiekt, który będzie obiektem owijanym.
2.
Utwórz geosferę, która będzie nieco większa od obiektu owijanego, i umieść ją tak, aby zamknąć w niej pierwszy obiekt. Geosfera będzie obiektem owijającym (rysunek10.33).
3.
Otwórz panel Create i wybierz Geometry > Compound Objects > Conform. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektu owijanego. Wyselekcjonowany obiekt o większych gabarytach zostanie mianowany obiektem owijającym (rysunek 10.34).
4.
W sekcji Vertex Projection Direction wybierz opcję Along Vertex Normals (rysunek 10.35).
5.
W sekcji Updade (znajdującej się w dolnej części rolety Parameters) włącz funkcję Hide Wrap-To Object.
6.
Włącz przycisk Pick Wrap-To Object i wybierz metodę powielania.
7.
Przejdź do okna widokowego z włączonym trybem wyświetlania Wireframe i kliknij obiekt o mniejszych gabarytach. Obiekt owijany zostanie owinięty powierzchnią obiektu owijającego (rysunek 10.36).
Wskazówka
Używaj obiektów owijanych do układania tekstu na powierzchni obiektów siatkowych.
586
Rysunek 10.33. Przygotowanie obiektów do utworzenia obiektu owijanego. Sfera zamyka w sobie obiekt owijany
Rysunek 10.34. Informacja zawarta w rolecie Parameters obiektu owijanego wskazuje, że obiektem owijającym jest geosfera
Rysunek 10.35. Opcja Along Vertex Normals sprawia, że wierzchołki obiektu owijającego przemieszczone zostaną do wewnątrz, w kierunku prostopadłym do jego powierzchni
587
Rysunek 10.36. Geosfera nawinięta na obiekt owijany dopasowała się do kształtu jego powierzchni
588
Obiekty wytłaczane Tworzenie obiektów wytłaczanych jest uniwersalną techniką modelowania i animowania obiektów trójwymiarowych. Termin określający proces tworzenia obiektów wytłaczanych (lofting) został zapożyczony z nomenklatury wczesnego budownictwa okrętowego i określa metodę konstruowania okrętów. Najogólniej rzecz ujmując, metoda ta umożliwiała szybkie wzniesienie szkieletu kadłuba statku poprzez rozmieszczenie na długości stępki wręgów mocowanych ze sobą za pomocą denników i wzmacnianych kilsonami. Aby podczas mocowania kolejnych wręgów tak wznoszona konstrukcja zachowywała stabilność, ustawiano ją na wspornikach połączonych klamrami, noszących nazwę bloków stępkowych. To właśnie proces umieszczania wręgów na blokach stępkowych dał początek terminowi określającemu wytłaczanie obiektów wzdłuż ścieżki. Dzisiaj, tak jak i w zamierzchłych czasach okrętownictwa, obiekty wytłaczane powstają w wyniku rozmieszczania przekrojów poprzecznych wzdłuż określonej linii. Różnica polega na tym, że mocowanie wręgów do stępki zostało zastąpione rozmieszczaniem na długości ścieżki wytłaczania kształtów, które samoistnie są powlekane automatycznie dopasowującą się do nich powierzchnią (rysunek 10.37). Ścieżki wytłaczania mogą być zbudowane zarówno z prostoliniowych, jak i krzywoliniowych segmentów; mogą być otwarte lub zamknięte, płaskie lub trójwymiarowe. Najważniejszym warunkiem, jaki musi spełniać ścieżka wytłaczania, jest fakt, aby był to pojedynczy ciągły splajn. Kształty zbudowane z większej liczby splajnów, jak na przykład pierścień, nie mogą być wykorzystywane do wytłaczania obiektów. W przeciwieństwie do ścieżek wytłaczania, kształty, które określają przekroje poprzeczne obiektu wytłaczanego, mogą być kształtami złożonymi. Jeżeli wewnątrz danego splajnu będą zagnieżdżone inne splajny, wówczas wszystkie poziomy zagnieżdżenia zostaną wytłoczone jako jedna całość (rysunek 10.38). Tworzenie obiektów wytłaczanych możesz rozpocząć zarówno od wskazania ścieżki wytłaczania, jak też od wskazania kształtu będącego przekrojem poprzecznym obiektu wytłaczanego. Jeżeli wybierzesz pierwsze z powyższych rozwiązań, kształty tworzące przekroje poprzeczne zostaną rozmieszczone prostopadle do ścieżki wytłaczania. Jeżeli natomiast wybierzesz drugie rozwiązanie, ścieżka wytłaczania zostanie umieszczona równolegle do lokalnej osi Z wybranego kształtu. Z tego też powodu częściej wybieraną techniką tworzenia obiektów wytłaczanych jest wskazywanie ścieżki wytłaczania, gdyż pozwala ona łatwiej przewidzieć miejsce utworzenia obiektu wytłaczanego.
589
Rysunek 10.37. Ten intrygujący obiekt powstał na skutek wytłoczenia wzdłuż ścieżki czterech różnych kształtów
590
Rysunek 10.38. Używając splajnów zagnieżdżonych, możesz wytłaczać obiekty z otworami
591
Aby utworzyć obiekt wytłaczany metodą Get Shape: 1.
Wyselekcjonuj odpowiedni kształt, który posłuży jako ścieżka wytłaczania (rysunek 10.39).
2.
Otwórz panel Create i wybierz Geometry > Compound Objects > Loft. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektu wytłaczanego. Jeżeli wyselekcjonowany kształt nie spełnia warunków właściwych dla ścieżki wytłaczania, przycisk Get Shape będzie wyszarzony.
3. 4.
Włącz przycisk Get Shape oraz wybierz metodę powielania. Jeżeli zamierzasz edytować lub animować obiekt wytłaczany, pozostaw domyślnie wybraną opcję Instance (rysunek 10.40). Umieść kursor nad kształtem, który zostanie wytłoczony wzdłuż ścieżki. Jeżeli wskazany kształt spełnia odpowiednie warunki, wskaźnik myszy zmieni się w kursor wytłaczania wzdłuż ścieżki (rysunek 10.41). Jeżeli wskazany kształt jest nieodpowiedni, w linii podpowiedzi pojawi się wyjaśnienie zaistniałego problemu.
5.
Kliknij kształt. Zostanie utworzony obiekt wytłaczany. Kształt (lub jego replika) zostanie przemieszczony do miejsca położenia początkowego wierzchołka ścieżki wytłaczania, a następnie ulegnie wytłoczeniu wzdłuż całej jej długości (rysunek 10.42).
Wskazówki
Jeżeli zechcesz wymienić właśnie wytłoczony kształt na inny, po zakończeniu czynności opisanej w punkcie 5. wskaż nowy przekrój poprzeczny. W wyniku tej operacji dotychczasowy kształt zostanie zastąpiony nowym kształtem.
Aby utworzyć wstążkę, wytłocz krótką linię prostą wzdłuż linii zakrzywionej. Przypisanie do tak utworzonego obiektu materiału dwustronnego umożliwi cieniowanie wstążki z dwóch stron.
Jeżeli zamierzasz utworzyć obiekt wytłaczany na podstawie kształtów złożonych, pamiętaj, aby każdy kształt zawierał jednakową liczbę splajnów oraz posiadał jednakową liczbę poziomów zagnieżdżenia.
592
Rysunek 10.39. Wskaż kształt, który zostanie użyty jako ścieżka wytłaczania
Rysunek 10.40. W panelu obiektu wytłaczanego znajdują się polecenia umożliwiające pobieranie ze sceny zarówno ścieżek, jak i przekrojów
Rysunek 10.41. Kursor myszy umieszczony nad kształtem odpowiednim do wytłaczania
Rysunek 10.42. Wskazany kształt jest wytłaczany na całej długości ścieżki wytłaczania
593
Aby utworzyć obiekt wytłaczany metodą Get Path: 1.
Wyselekcjonuj odpowiedni kształt, który posłuży jako przekrój poprzeczny (rysunek 10.43).
2.
Otwórz panel Create i wybierz Geometry > Compound Objects > Loft. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektu wytłaczanego. Jeżeli wyselekcjonowany kształt nie spełnia warunków właściwych dla przekroju poprzecznego, przycisk Get Path będzie wyszarzony.
3.
Włącz przycisk Get Path oraz wybierz metodę powielania (rysunek 10.44).
4.
Umieść kursor nad kształtem, który posłuży jako ścieżka wytłaczania. Jeżeli zamierzasz edytować lub animować obiekt wytłaczany, pozostaw domyślnie wybraną metodę powielania Instance. Jeśli wskazany kształt spełnia odpowiednie warunki, wskaźnik myszy zamieni się w kursor wytłaczania wzdłuż ścieżki.
5.
Kliknij kształt. Zostanie utworzony obiekt wytłaczany, wyrównany do lokalnej osi Z wybranego na wstępie przekroju poprzecznego. Początkowy wierzchołek ścieżki wytłaczania zostanie umieszczony w punkcie centralnym kształtu (rysunek 10.45).
Wskazówki
Jeżeli chcesz zmienić ścieżkę wytłaczania, wciśnij przycisk Get Path i wskaż nowy kształt. Nowa ścieżka zastąpi ścieżkę dotychczasową.
Aby odwrócić orientację ścieżki wytłaczania tak, aby przebiegała wzdłuż ujemnej osi Z wybranego przekroju, włącz przycisk Get Path i wciśnij klawisz Ctrl.
Ścieżki wytłaczania utworzone na podstawie kształtów zakończonych wierzchołkami typu Bézier generują obiekty wytłaczane charakteryzujące się nierównomierną segmentacją, tj. nieregularnym podziałem (rysunek 10.46). Aby skorygować tę usterkę, zmień typ wierzchołków końcowych i powtórz wytłaczanie.
Rysunek 10.43. Wskaż kształt, który zostanie użyty jako przekrój poprzeczny
Rysunek 10.44. Uaktywniony przycisk Get Path ( z metodą powielania Instance)
594
Rysunek 10.45. Obiekt wytłaczany utworzony za pomocą polecenia Get Path. Wytłaczanie rozpoczyna się od punktu centralnego pierwszego kształtu na ścieżce
Rysunek 10.46. Obiekt wytłaczany powstały w wyniku wytłoczenia kształtu wzdłuż ścieżki, na której końcach znajdowały się wierzchołki typu Bézier, cechuje się nierównomiernym podziałem (góra). Zamiana typu wierzchołków na Corner usuwa usterkę (dół)
595
Dostosowywanie przekrojów poprzecznych, ścieżek wytłaczania, powlekania oraz renderowanie powierzchni obiektów wytłaczanych odbywa się z poziomu panelu bocznego Modify.
Aby dodać do wytłoczenia nowy kształt: 1.
Wyselekcjonuj obiekt wytłaczany.
2.
Otwórz panel Modify
3.
W rolecie Skin Parameters w sekcji Display wyłącz funkcję Skin.
.
Powierzchnia obiektu wytłaczanego zostanie ukryta, dzięki czemu ścieżka wytaczania oraz przekroje poprzeczne staną się lepiej widoczne (rysunek 10.47). 4.
W rolecie Path Parameters zmień wartość parametru Path. Zależnie od tego, czy chcesz, aby odległości na ścieżce podawane były w procentach, czy też w bieżących jednostkach, wybierz jedną z opcji: Percentage lub Distance. Jeżeli chcesz uaktywnić skokową zmianę odległości, włącz funkcję On dla parametru Snap. Zmiana wartości parametru Path przemieszcza znajdujący się na ścieżce żółty znacznik w kształcie litery X, zaczynając od miejsca położenia pierwszego przekroju do nowo wyznaczonego miejsca. Znacznik ten określa poziom ścieżki, na którym pojawi się dodawany kształt (rysunek 10.48).
5.
Włącz przycisk Get Shape i wybierz metodę powielania.
6.
Kliknij kształt, który ma być dodany. Kształt lub jego replika umieszczony zostanie na ścieżce wytłaczania na wyznaczonym poziomie.
7.
Powtórz czynności opisane w punktach 4 – 6 do momentu, aż do obiektu wytłaczanego zostaną dodane wszystkie potrzebne kształty (rysunek 10.49).
8.
Ponownie włącz funkcję Skin, aby przyjrzeć się otrzymanemu obiektowi (rysunek 10.50).
Rysunek 10.47. Wyłącz funkcję Skin, aby lepiej widzieć ścieżkę wytłaczania oraz przekroje poprzeczne
596
Rysunek 10.48. Żółty znacznik w kształcie litery X wyznacza poziom ścieżki, na którym dodany zostanie nowy kształt
Rysunek 10.49. Wytłaczanie wzdłuż ścieżki po dodaniu okręgu, wieloboku oraz kwadratu
597
Rysunek 10.50. Powierzchnia obiektu wytłaczanego podąża za konturami wykorzystanych przekrojów
598
Aby wymienić przekrój: 1.
Wyselekcjonuj obiekt wytłaczany (rysunek 10.51).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Rozwiń roletę Skin Parameters i wyłącz opcję Skin.
.
Powierzchnia obiektu wytłaczanego zostanie ukryta. 4. ♦
Rozwiń roletę Path Parameters i przemieść się do poziomu ścieżki, na którym znajduje się kształt, który chcesz wymienić. W tym celu posłuż się poniższymi klawiszami: Next Shape — pomaga przemieścić się do następnego poziomu na ścieżce wytłaczania.
♦
Previous Shape — pomaga przemieścić się do poprzedniego poziomu na ścieżce wytłaczania.
♦
Pick Shape — pomaga wyselekcjonować przekrój poprzeczny poprzez jego kliknięcie w obiekcie wytłaczanym.
5.
Włącz przycisk Get Shape i wskaż kształt, który zostanie umieszczony na bieżącym poziomie. Nowy kształt zastąpi kształt, który dotychczas znajdował się w obiekcie wytłaczanym (rysunek 10.52).
6.
Powtórz czynności opisane w punktach 4. oraz 5., dopóki nie wymienisz wszystkich wymaganych kształtów (rysunek 10.53).
7.
Ponownie włącz funkcję Skin, aby przyjrzeć się otrzymanemu obiektowi (rysunek 10.54). Aby ujrzeć obiekt cieniowany, włącz tryb Smooth+Highlights.
Wskazówka
Korzystając z polecenia Get Path, możesz wymienić także ścieżkę wytłaczania.
Rysunek 10.51. Przed wyminą przekroju poprzecznego wyselekcjonuj obiekt wytłaczany
599
Rysunek 10.52. Prostokąt, który występował na końcu obiektu wytłaczanego, został wymieniony na gwiazdę
Rysunek 10.53. Teraz gwiazda, która występowała na początku obiektu wytłaczanego, została wymieniona na prostokąt
600
Rysunek 10.54. Obiekt wytłaczany wyświetlany w trybie cieniowanym
601
Dostosowywanie gęstości powleczonej powierzchni: Gęstość siatki obiektu wytłaczanego zależy od dwóch czynników: ♦
Shape Steps (liczby podziałów kształtu) — czyli ilości podziałów powleczonej powierzchni, pomiędzy wierzchołkami każdego przekroju poprzecznego. Parametr ten określa radialną gęstość siatki.
♦
Path Steps (liczby podziałów ścieżki) — czyli ilości podziałów powleczonej powierzchni, pomiędzy poszczególnymi poziomami ścieżki. Parametr ten określa wzdłużną gęstość siatki.
Aby dostosować gęstość powleczonej powierzchni: 1.
Wyselekcjonuj obiekt wytłaczany i zmień w aktywnym oknie widokowym tryb wyświetlania na szkieletowy (rysunek 10.55).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Rozwiń roletę Skin Parameters (rysunek 10.56). Parametry Shape Steps oraz Path Steps mają domyślnie przypisaną wartość 5.
4.
Powiększ lub pomniejsz wartości parametrów Shape Steps oraz Path Steps, aby zagęścić lub przerzedzić siatkę obiektu wytłaczanego (rysunek 10.57).
.
Wskazówki
Aby automatycznie dobrać optymalną liczbę podziałów ścieżki, włącz funkcję Optimize Path. Funkcja ta jest dostępna tylko wówczas, gdy w rolecie Path Parameters została wybrana opcja Path Steps.
Aby automatycznie wygenerować dobrze wyglądającą siatkę, włącz funkcję Adaptive Path Steps. Funkcja ta jest dostępna tylko wówczas, gdy w rolecie Path Parameters wybrano opcję Percentage lub Distance.
Funkcje Contour oraz Banking wpływają na wychylanie się kształtów (wraz z krzywizną ścieżki wytłaczania) w płaszczyźnie oraz w przestrzeni 3D. Funkcja Constant Cross-Section pozwala skorygować wygląd wytłoczonego obiektu w ostrych narożnikach ścieżki. Wszystkie opisane wyżej opcje są na tyle przydatne, że dobrze jest pozostawić je włączone (ustawienia domyślne).
602
Rysunek 10.55. Zanim rozpoczniesz dostosowywanie gęstości powleczonej powierzchni, zmień tryb wyświetlania na szkieletowy
Rysunek 10.56. Roleta Skin Parameters umożliwia dostosowanie gęstości powleczonej powierzchni
603
Rysunek 10.57. Zwiększenie wartości parametrów Shape Steps oraz Path Steps wpłynęło na poprawę wyglądu i zagęszczenie siatki obiektu wytłaczanego
604
Edytowanie obiektów wytłaczanych Na poziomie struktury obiektu wytłaczanego są dostępne dwa typy komponentów: ścieżka wytłaczania oraz kształty przekrojów poprzecznych. Edytowanie obiektu wytłaczanego może odbywać się poprzez manipulowanie ścieżkami lub kształtami przekrojów na poziomie struktury obiektu, a także poprzez manipulowanie oryginalnymi kształtami, na podstawie których powstały repliki komponentów obiektu wytłaczanego. Manipulowanie oryginalnymi kształtami jest najprostszym rozwiązaniem. Wystarczy wyselekcjonować właściwy kształt, przejść do panelu Modify i dokonać odpowiedniej edycji, modyfikacji lub zmiany parametrów tworzenia takiego kształtu. Niestety, przekazywanie transformacji pomiędzy kształtem oryginalnym a jego repliką występującą na poziomie struktury obiektu jest niemożliwe. Można jednak obejść tę niedogodność, wykorzystując w tym celu modyfikator XForm. Edytowanie obiektów wytłaczanych na poziomie struktury ograniczone jest do wyrównywania oraz powielania komponentów, ale za to możliwe jest swobodne przemieszczanie, obracanie oraz skalowanie przekrojów poprzecznych. Co więcej, możliwe jest także obracanie ścieżek wytłaczania wzdłuż osi Z ich lokalnego układu współrzędnych. Ponieważ selekcje zdefiniowane na poziomie struktury obiektu wytłaczanego nie są przekazywane w górę listy modyfikatorów, wszystkie modyfikatory przypisane komponentom obiektu często wywierają trudny do przewidzenia wpływ na cały obiekt wytłaczany. Poniższe ćwiczenia wyjaśnią, jak dokonywać edycji przekrojów poprzecznych na poziomie struktury obiektu. Edycja ścieżek wytłaczania przebiega w podobny sposób, z tą tylko różnicą, że możliwe jest tylko ich obracanie oraz powielanie. Usunięcie ścieżki wytłaczania usuwa cały obiekt wytłaczany.
Aby wyselekcjonować kształt na poziomie struktury: 1.
Wyselekcjonuj obiekt wytłaczany i wyłącz wyświetlanie powleczonej powierzchni.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Na liście modyfikatorów kliknij symbol plus (+), znajdujący się obok pozycji Loft. Następnie z rozwiniętego drzewa struktury wybierz pozycję Shape (rysunek 10.58).
4.
W oknie widokowym kliknij przekrój poprzeczny.
.
Kształt zostanie wyselekcjonowany (rysunek 10.59).
605
Rysunek 10.58. Na poziomie edycji kształtów możesz interaktywnie manipulować przekrojami poprzecznymi obiektu wytłaczanego
Rysunek 10.59. Selekcjonowanie przekroju poprzecznego obiektu wytłaczanego w oknie widokowym
606
Aby usunąć kształt na poziomie struktury: 1.
Wyselekcjonuj kształt na poziomie struktury.
2.
Kliknij przycisk Delete lub wciśnij klawisz Delete. Kształt zostanie usunięty z obiektu wytłaczanego.
Aby dokonać transformacji kształtu na poziomie struktury: 1.
Wyselekcjonuj kształt na poziomie struktury.
2.
Przemieść
, obróć
lub przeskaluj
kształt.
Kształt ulegnie transformacji w swoim lokalnym układzie współrzędnych. Siatka obiektu wytłaczanego zostanie uaktualniona, dopasowując się do nowego położenia, orientacji lub skali edytowanego kształtu (rysunek 10.60).
Aby powielić kształt na poziomie struktury: 1.
Wyselekcjonuj kształt na poziomie struktury.
2.
W rolecie Shapes Command kliknij przycisk Put.
3.
Wprowadź nazwę nowego kształtu, po czym kliknij przycisk OK.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Put To Scene (rysunek 10.61).
Kopia lub klon wyselekcjonowanego kształtu zostanie dodana do sceny i umieszczona w środku układu współrzędnych.
Aby wyrównać kształty do ścieżki: 1.
Wyselekcjonuj obiekt wytłaczany.
2.
Otwórz panel Modify
3.
Wyselekcjonuj
.
komponent na poziomie edycji kształtów.
W panelu bocznym pojawi się roleta Shape Commands (rysunek 10.62).
607
Rysunek 10.60. Zmiana średnicy okręgu wpłynęła na zmianę średnicy obiektu wytłaczanego
Rysunek 10.61. Okno dialogowe Put To Scene umożliwia nadanie nazwy powielanemu kształtowi
Rysunek 10.62. Roleta Shape Commands zawiera przycisk Compare, dający możliwość porównywania kształtów rozmieszczonych wzdłuż ścieżki wytłaczania
608
4.
Włącz przycisk Compare. Na ekranie pojawi się okno Compare. Krzyżyk pośrodku okna wyznacza położenie ścieżki wytłaczania względem poszczególnych przekrojów poprzecznych. Wciśnij ikonę Pick Shape
i wskaż kształt, który ma zostać wyświetlony w oknie Compare.
Aby wyczyścić okno, kliknij ikonę Reset
.
Wierzchołek początkowy każdego z kształtów oznakowany jest niewielkim kwadracikiem (rysunek 10.63). 5.
W oknie widokowym wyselekcjonuj kształt lub kształty, które chcesz wyrównać.
6.
W rolecie Shape Commands kliknij przycisk wyrównywania, którego efekt działania jest najbliższy twoim oczekiwaniom. Aby powrócić do pierwotnego wyrównania, kliknij przycisk Default. Wyselekcjonowane kształty zmienią wyrównywanie względem ścieżki wytłaczania. Wybrany rodzaj wyrównywania zostanie natychmiast odzwierciedlony w oknie Compare (rysunek 10.64). Wygląd obiektu wytłaczanego ulegnie uaktualnieniu (rysunek 10.65).
Wskazówki
Wytłaczane kształty zazwyczaj są wyrównywane względem swoich wierzchołków początkowych. Zdarza się jednak, że kiedy forma oraz złożoność przekrojów poprzecznych zaczynają się bardzo różnić, ich wierzchołki początkowe wymykają się wyrównywaniu. W rezultacie wytłoczony obiekt zostaje nieprzewidywalnie skręcony lub rozciągnięty. Skorzystaj wówczas z okna Compare, aby sprawdzić i na nowo wyrównać wszystkie początkowe wierzchołki kształtów.
Aby skorygować wyrównanie kształtów, użyj narzędzi przemieszczania i obracania, dokonując odpowiednich transformacji na poziomie struktury obiektu.
609
Rysunek 10.63. Okno Compare pokazuje wyrównywanie kształtów względem ścieżki wytłaczania
Rysunek 10.64. Zmienione wyrównywanie dla okręgu
610
Rysunek 10.65. Obiekt wytłaczany uniósł się ponad ścieżkę wytłaczania, podążając za położeniem okręgu
611
Animowanie obiektów wytłaczanych może odbywać się zarówno na poziomie obiektu, jak i na poziomie struktury. W pierwszym przypadku proces animowania obiektów wytłaczanych nie różni się niczym od animowania obiektów siatkowych. Natomiast w drugim przypadku animowanie obiektów wytłaczanych polega na animowaniu replik lub oryginalnych kształtów ścieżek wytłaczania oraz przekrojów poprzecznych. Przypisywanie transformacji oraz modyfikatorów bezpośrednio do komponentów występujących na poziomie struktury obiektu wytłaczanego nie generuje kluczy animacji i nie wpływa na zmiany obiektu w czasie.
Aby zanimować obiekt wytłaczany: 1.
Wyselekcjonuj replikę lub oryginalny kształt ścieżki wytłaczania lub przekroju poprzecznego (rysunek 10.66).
2.
Otwórz panel Modify
3.
Włącz przycisk Animate
4.
Przesuń suwak klatek do nowej pozycji.
5.
Zmodyfikuj kształt lub ścieżkę wytłaczania poprzez zmianę parametrów tworzenia lub przypisanie modyfikatorów. By natomiast animować transformacje, wykorzystaj modyfikator XForm (rysunek 10.67).
6.
Odtwórz animację
. .
.
Obiekt wytłaczany będzie zmieniać się w czasie.
Rysunek 10.66. Aby animować obiekt wytłaczany, możesz poddać animacji kształty, które wykorzystane zostały jako przekroje poprzeczne
612
Rysunek 10.67. Obiekt wytłaczany — animowany jako gwiazda — zmienia kształt
613
Obiekty morfowane Morfowanie jest metodą animowania, w której obiekt wyjściowy zmienia swój kształt tak, aby dopasować się do serii obiektów docelowych. Obiekty morfowane wykorzystuje się najczęściej w animowaniu postaci, a szczególnie w animowaniu mimiki oraz synchronizacji mowy (rysunek 10.68). 3ds max 4 umożliwia morfowanie obiektów siatkowych, łat oraz obiektów NURBS. W przypadku obiektów siatkowych warunkiem, który musi być spełniony już na wstępie, jest jednakowa liczba wierzchołków obiektu wyjściowego i wszystkich obiektów-celów. Dzieje się tak, ponieważ morfowanie przemieszcza wierzchołki obiektu wyjściowego i dopasowuje ich położenie do położenia odpowiadających im wierzchołków obiektu docelowego. Jeżeli liczba wierzchołków będzie różna, obiekt morfowany nie zostanie utworzony. Lecz w jaki sposób wymodelować obiekty o różnych kształtach, ale zarazem o jednakowej liczbie wierzchołków? Są na to trzy sposoby: ♦
Modyfikowanie replik obiektów parametrycznych.
♦
Tworzenie obiektów siatkowych, takich jak bryły obrotowe lub obiekty wytłaczane z kształtów o jednakowej liczbie wierzchołków kontrolnych.
♦
Komentarz [PO40]: Podkreślenie tłumacza.
Tworzenie obiektów owijanych, na podstawie istniejących już obiektów siatkowych o różnej liczbie wierzchołków. Możesz w tym celu wykorzystać na przykład repliki geosfery o wysokim stopniu złożoności siatki, z których następnie utworzysz obiekty owijane dla obiektu wyjściowego i obiektów docelowych.
Kiedy już opanujesz podstawy tworzenia obiektów morfowanych, spróbuj zapoznać się z modyfikatorem Morpher, aby w przyszłości móc podołać nieco bardziej wyrafinowanym zadaniom. Niewątpliwą zaletą tego modyfikatora jest to, że posiada on ponad sto kanałów dla obiektów-celów i może być nieustannie dodawany do listy modyfikatorów. Dodatkową zaletą modyfikatora Morpher jest współpraca z materiałem typu Morpher. Materiał ten pozwala przypisać poszczególnym kanałom modyfikatora odrębne materiały, w związku z czym wraz z morfowaniem obiektów możliwe staje się również morfowanie materiałów. Więcej informacji na temat modyfikatora Morpher oraz materiału typu Morpher znajdziesz w plikach pomocy.
614
615
Rysunek 10.68. Głowa tej postaci, pochodząca z samouczka 3ds max 4 (Commander_Lake_Tut_1.max), poddawana jest kolejnym procesom morfingu, by można było uzyskać różne wyrazy twarzy
616
Komentarz [PO41]: Podkreślenie tłumacza.
Aby określić liczbę wierzchołków kontrolnych kształtu: 1.
Utwórz
kształt, na przykład linię.
2.
Rozwiń roletę General dla utworzonego kształtu (rysunek 10.69).
3.
Wyłącz funkcje Optimize oraz Adaptive.
4.
Określ liczbę podziałów. Liczba wierzchołków kontrolnych zostanie określona.
Aby utworzyć obiekt wyjściowy oraz obiekt-cel poprzez wytłaczanie lub tworzenie brył obrotowych: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Przypisz do kształtu modyfikator Extrude lub Lathe. W panelu bocznym wyświetlą się odpowiednie rolety (rysunek 10.70).
3.
Określ liczbę segmentów.
4.
Jeżeli wykorzystałeś modyfikator Lathe, upewnij się, że funkcja Weld Core jest wyłączona.
5.
W sekcji Capping wybierz opcję Morph. Opcja ta uszereguje płaszczyzny elementarne wieczka oraz denka, tworząc optymalny wzór do morfowania.
6.
Powtórz czynności opisane w punktach 1 – 5, przez cały czas wykorzystując kształty o jednakowej liczbie wierzchołków. Upewnij się, że liczba segmentów tworzonych obiektów nie uległa zmianie.
Aby utworzyć wyjściowy i docelowy obiekt wytłaczany: 1.
Wyselekcjonuj kształt.
2.
Wytłocz kształt wzdłuż ścieżki.
3.
W rolecie Skin Parameters wyłącz funkcje Optimize Shapes i Adaptive Path Steps oraz wybierz opcję Morph w sekcji Capping (rysunek 10.71).
4.
Powtórz czynności opisane w punktach 1 – 3, wykorzystując kształty oraz ścieżki wytłaczania zbudowane z jednakowej liczby wierzchołków.
617
Komentarz [PO42]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 10.69. Aby określić liczbę wierzchołków kontrolnych kształtu, posłuż się roletą General
Komentarz [PO43]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 10.70. Rolety modyfikatorów Lathe (strona lewa) oraz Extrude (strona prawa), za pomocą których zostały utworzone obiekty wykorzystane do morfowania
Komentarz [PO44]: Podkreślenie tłumacza.
618
Rysunek 10.71. Tworząc obiekty wytłaczane, w celu poddania ich morfowaniu wykorzystaj powyższe ustawienia opcji i funkcji
619
Aby utworzyć animację morfowania: 1.
Utwórz
obiekt wyjściowy oraz kilka obiektów-celów.
2.
Wyselekcjonuj obiekt wyjściowy (rysunek 10.72).
3.
Otwórz panel Create i wybierz Geometry > Compound Objects > Morph. W dolnej części panelu wyświetlą się rolety obiektu morfowanego. W rolecie Current Targets obiekt wyjściowy zostanie umieszczony na szczycie listy Morph Targets (rysunek 10.73).
4.
Włącz przycisk Pick Target i wybierz metodę powielania obiektów.
5.
Przejdź do okna widokowego i wskaż poszczególne obiekty docelowe. Wskazane obiekty zostaną dodane do listy Morph Targets (rysunek 10.74).
6.
Na liście Morph Targets podświetl nazwę obiektu, do którego będzie morfowany obiekt wyjściowy.
7.
Przesuń suwak klatek do klatki, w której zostanie umieszczony pierwszy klucz morfowania. Zauważ, że włączenie przycisku Animate nie jest w tym wypadku konieczne.
8.
Kliknij przycisk Create Morph Key. Na linii animacji pojawi się klucz dla bieżącej klatki.
9.
Aby obejrzeć podgląd animacji, przeciągnij suwakiem klatek w prawo lub w lewo. Obiekt wyjściowy samoczynnie przekształci się we wskazany obiekt docelowy (rysunek 10.75).
10. Powtórz czynności opisane w punktach 6 – 9, aby poddać animacji kolejne etapy morfowania.
Rysunek 10.72. Obiektem wyjściowym jest prostopadłościan o zaokrąglonych krawędziach, dlatego też występuje pierwszy w animacji morfowania
620
Rysunek 10.73. Lista Morph Targets wskazuje, że pierwszym obiektem-celem jest prostopadłościan o zaokrąglonych krawędziach
Rysunek 10.74. Po wskazaniu wszystkich obiektów docelowych zostaną one umieszczone na liście porządku zgodnym z kolejnością ich wskazywania. Porządek ten nie determinuje kolejności morfowania obiektu wyjściowego do obiektów-celów
Rysunek 10.75. Prostopadłościan o zaokrąglonych krawędziach jest morfowany po kolei do uzyskania każdego ze znajdujących się w scenie obiektów, przyjmując na końcu kształt przewężonego i skręconego prostopadłościanu
621
Rozdział 11. Światła W przyrodzie oświetlenie jest niczym przypływ, który wzbiera i odstępuje w niekończącym się cyklu, odsłaniając i przysłaniając kształty form otaczającego nas świata. Światło emanuje, odbija się, rozszczepia, oddziałuje, aż w końcu ulega rozproszeniu. Światło może być ciepłe lub zimne, wysoko lub nisko, blisko albo daleko, może być jaskrawe lub przyćmione, ostre lub miękkie. Wszystkie te cechy wpływają na nastrój sceny, sprawiają, że jest on radosny, ponury, szorstki, miły, romantyczny, posępny, przyziemny lub tajemniczy (rysunek 11.1). W świecie cyfrowym natomiast oświetlenie to bardziej wykalkulowane zjawisko. Właściwości świateł oraz cieni są uzależnione od algorytmów renderujących, wyrównywania normalnych, buforów Z, buforów G i wielu innych mniej lub bardziej znanych czynników. Jednakże wszędzie tam, gdzie mozolne obliczenia zawodzą, z powstałym problemem radzi sobie wprawne oko artysty. Najlepsze efekty gry świateł i cieni uzyskują osoby, które z wyboru zajęły się studiowaniem natury. Dało im to wiedzę, wrażliwość oraz wprawne oko. Zazwyczaj są to ludzie poświęcające się malarstwu, fotografice czy filmowi. Rozdział ten opisuje źródła światła dostępne w programie 3ds max 4 oraz sposoby ich kontrolowania.
622
Rysunek 11.1. Światło podkreśla tajemniczość i magię
623
Oświetlanie scen Praca nad oświetleniem służy nie tylko ubarwianiu scen, ma także bardzo praktyczne zastosowania. Załóżmy na przykład, że pracując dla przyszłego klienta, wymodelowałeś budynek biurowca. Jednak klient chce wiedzieć, jak budynek ten będzie wyglądać w różnych warunkach oświetleniowych. Jak będą wyglądać cienie rzucane przez budynek? Jak będą wyglądać cienie padające na budynek? Pod jakim kątem światło słoneczne będzie wpadać do pomieszczeń budynku w różnych porach dnia oraz roku? Kolor oraz kąt padania światła sytuują scenę w czasie i przestrzeni. Tworząc sceny poranne lub wieczorne, staraj się przypisywać słońcu raczej ciepłe kolory, jak żółty, pomarańczowy lub czerwony, a źródło światła umieszczaj tak, by oświetlało scenę pod niskim kątem (rysunek 11.2). Natomiast tworząc sceny rozgrywające się w południe, umieszczaj źródła światła wysoko nad sceną i używaj zimniejszych, bielszych kolorów światła. Jeżeli chcesz, aby twoje sceny wyglądały bardziej intrygująco, dodaj niebo oraz chmury rzucające cienie (rysunek 11.3). Światła dopełniające, usytuowane ponad powierzchnią ziemi, powinny być błękitne lub szare, aby ich kolor zgadzał się z kolorem nieba. Z kolei światła dopełniające położone przy gruncie powinny przyjmować barwy zielone lub brązowe, tak aby harmonizowały z kolorem ziemi. W scenach nocnych staraj się wykorzystywać błękitnobiałe odcienie świateł, które będą imitować światło księżycowe oraz blask gwiazd (rysunek 11.4). Jeżeli w scenie pojawi się mgła, latarnie uliczne powinny rzucać zamglone snopy świateł. Natomiast jeśli w scenie znajdzie się duży lub jaskrawy obiekt, spróbuj dopasować kolor najbliższego źródła światła do koloru obiektu, aby uzyskać w ten sposób złudzenie emitowania światła z powierzchni obiektu. Światła wewnętrzne również cechują się zróżnicowaną kolorystyką. Źródła światła żarowego lub halogenowego mają ciepłe, żółte kolory. Natomiast źródła światła fluorescencyjnego charakteryzują się zimnymi, żółtozielonymi kolorami. Tutaj także nie zapominaj o światłach dopełniających, których kolor musi zgadzać się z kolorem ścian lub dywanów.
624
Rysunek 11.2. Góry o poranku: światło padające pod ostrym kątem oraz wydłużone cienie
625
Rysunek 11.3. Wzgórza w południe: cienie rzucane przez chmury wzbogacają scenę
626
Rysunek 11.4. Pustynia w świetle księżyca: gwiazdy dają poczucie głębi
627
Tworzenie świateł Podobnie jak w przyrodzie, oświetlenie w 3ds max jest efektem złożonych korelacji pomiędzy źródłami światła a obiektami w scenie. Aby korelacje te mogły zaistnieć, światła i obiekty powinny być dla siebie widoczne, przy czym obiekty muszą być renderowalne. W celu imitowania oświetlenia świata rzeczywistego 3ds max został wyposażony w pięć typów źródeł światła oraz system nasłonecznienia (rysunek 11.5): ♦
Światło punktowe (Omni) — emituje promienie światła we wszystkich kierunkach z pojedynczego punktu umieszczonego w przestrzeni. Może być przemieszczane w scenie bez jakichkolwiek ograniczeń.
♦
Światło stożkowe (Spotlight) —swobodne (free) oraz z celem (target) — emituje promienie światła z pojedynczego punktu w obszarze stożka projekcji, podobnie jak reflektor estradowy. Źródło światła stożkowego z celem jest zawsze zwrócone w kierunku celu. Źródło swobodnego światła stożkowego nie posiada celu, w związku z tym można nim manipulować z większą swobodą.
♦
Światło kierunkowe (Directional) — swobodne (free) oraz z celem (target) — emituje promienie światła w obszarze stożka projekcji o równoległych bokach. Źródło światła kierunkowego nie oświetla sceny z pojedynczego punktu, lecz za pomocą wiązki równoległych promieni świetlnych.
♦
System nasłonecznienia (Sunlight System) — jest to hybrydowe źródło światła, które łączy w sobie źródło światła kierunkowego oraz statyczny obiekt-busolę (Compass). Odległość orbitalna, czas oraz współrzędne geograficzne pozycjonują źródło światła, czyli Słońce w odpowiednim punkcie na nieboskłonie, stosownie do pory roku, godziny oraz położenia geograficznego.
Kiedy uruchamiasz program, 3ds max oświetla sceny za pomocą domyślnego, dynamicznie pozycjonowanego źródła światła punktowego. Niemniej w momencie, gdy utworzysz własne źródło światła, światło domyślne zostaje automatycznie wyłączone i scena oświetlana jest tylko i wyłącznie przez nowe źródło światła.
Komentarz [PO45]: Podkreślenie tłumacza.
Wszystkie źródła światła za wyjątkiem systemu nasłonecznienia mają wyłączoną właściwość rzucania cienia. Światło otaczające, tj. światło rozproszone tła sceny, które wypełnia zacienione obszary sceny, jest także domyślnie wyłączone. Polecenia tworzenia źródeł światła znajdują się w panelu bocznym Create, w podpanelu Lights, za wyjątkiem systemu nasłonecznienia znajdującego się w podpanelu Systems (rysunek 11.6).
628
Rysunek 11.5. Podstawowe typy źródeł światła. Swobodne źródło światła punktowego oraz swobodne źródło światła kierunkowego wyglądają tak samo jak ich odpowiedniki z celem, z tą tylko różnicą, że nie posiadają znacznika celu
Rysunek 11.6. Podpanel Lights panelu bocznego Create
629
Właściwe oświetlenie sceny wymaga pewnego wyczucia. Aby ułatwić sobie proces komponowania oświetlenia rozpocznij od utworzenia przykładowej sceny, po czym wprowadzaj kolejne źródła światła, aż scena zostanie w pełni oświetlona. Sceny tej użyjesz ponownie do ćwiczeń nad bardziej zaawansowanymi metodami oświetlania, a także do ustawiania kamer, tworzenia materiałów oraz renderowania.
Aby utworzyć scenę przykładową: 1.
W oknie widoku perspektywicznego utwórz kilka obiektów o jasnoszarym odcieniu i umieść je w pobliżu środka układu współrzędnych. Następnie umieść pod obiektami białą płaszczyznę podłoża (rysunek 11.7).
2.
Kliknij prawym przyciskiem myszy etykietę okna perspektywicznego i zmień widok na ActiveShade.
3.
Pomniejsz i przesuń widok z przodu, aby mieć wystarczającą ilość miejsca do pozycjonowania źródeł światła wokół sceny (rysunek 11.9).
Neutralne barwy sceny ułatwią obserwację efektów oraz kolorów oświetlenia.
Tryb ActiveShade będzie renderować scenę w wyższej rozdzielczości (rysunek 11.8).
4.
Wybierz File > Save i zapisz swoją scenę pod nazwą ScenaPrzykładowa.max.
5.
Zamknij widok ActiveShade poprzez kliknięcie w oknie widokowym prawym przyciskiem myszy i wybranie z menu blokowego View pozycji Close.
6.
Wybierz File > Save As i utwórz kopię zapasową sceny na wypadek, gdybyś przypadkowo zapisał zmiany w scenie pierwotnej. Zapisz kopię pod nazwą ScenaPrzykładowa00.max.
Rysunek 11.7. Przykładowa scena zawiera obiekty w kolorze szarym i białym
630
Rysunek 11.8. Tryb ActiveShade renderuje scenę w wyższej rozdzielczości
Rysunek 11.9. Zadbaj o wystarczającą ilość miejsca do pracy
631
Najwyższą jakość obrazów finalnych zapewnia renderer skanujący. Korzystaj z tego modułu liczącego, jeżeli chcesz uzyskać najbardziej wiarygodnie odwzorowanie świateł oraz cieni.
Aby wyrenderować scenę: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa.max.
2.
Kliknij prawym przyciskiem myszy w oknie widokowym, z którego widok chcesz wyrenderować. W przypadku widoku ActiveShade kliknij w nim lewym przyciskiem myszy (kliknięcie prawym przyciskiem myszy w oknie ActiveShade wywołuje blokowe menu kontekstowe tego okna).
3.
W głównym pasku narzędziowym kliknij ikonę Qick Render
.
Widok z aktywnego okna widokowego zostanie wyrenderowany z najwyższą jakością do osobnego okna, zwanego Virtual Frame Buffer (VFB) (rysunek 11.10). W tym samym czasie okno dialogowe Rendering wyświetlać będzie postęp procesu renderowania oraz kilka innych informacji dotyczących ustawień renderowania (rysunek 11.11). 4.
Rzuć okiem na wyrenderowany obraz (rysunek 11.12). Następnie zamknij okno VFB.
Wskazówki
Aby zapisać wyrenderowany obraz, kliknij ikonę Save Bitmap , znajdującą się w lewym górnym rogu okna VFB. Zostaniesz poproszony o podanie nazwy i wybranie typu pliku.
umożliwia fragmentaryczne wyrenderowanie Menu rozwijalne Render Type widoku. Korzystaj z dostępnych na liście pozycji, kiedy będziesz chciał szybko wyrenderować jedynie wybrane obiekty lub wybrany obszar sceny.
Render Last renderuje widok z okna widokowego, z którego wykonano ostatnie renderowanie, nawet jeżeli okno to nie jest już aktywne. Korzystaj z tego polecenia, jeżeli chcesz dostosować położenie źródeł światła w innych oknach widokowych, ale wyrenderować widok z jeszcze innego okna.
Aby wyrenderować widok z bieżącego okna widokowego do osobnego okna ActiveShade, kliknij ikonę ActiveShade Floater , znajdującą się na końcu głównego paska narzędziowego po jego prawej stronie.
632
Rysunek 11.10. W oknie VFB następuje skanowanie obrazu linia po linii
633
Rysunek 11.11. Okno dialogowe Rendering śledzi postęp renderowania
634
Rysunek 11.12. Obraz finalny o wysokiej rozdzielczości może zostać zapisany do pliku graficznego
635
Źródła światła punktowego są chyba najłatwiejsze do utworzenia i usytuowania w scenie.
Aby utworzyć źródło światła punktowego: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa.max.
2.
W panelu bocznym Create otwórz podpanel Lights
3.
W rolecie Object Type włącz przycisk Omni.
(rysunek 11.13).
W dolnej części panelu wyświetlą się rolety z parametrami źródła światła punktowego (rysunek 11.14). 4.
Kliknij w oknie widoku z przodu. W scenie pojawi się nowe źródło światła, a domyślne oświetlenie zostanie wyłączone (rysunek 11.15). Widok ActiveShade zostanie uaktualniony, uwzględniając nowe źródło światła (rysunek 11.16).
5.
W rolecie General Parameters zwiększ wartość parametru Multiplier do około 0,5.
6.
W oknie widoku z przodu, przemieść źródło światła punktowego do prawego dolnego rogu okna.
Oświetlenie przygaśnie.
Obiekty znajdujące się w scenie zostaną oświetlone od dołu. Płaszczyzna podłoża nie blokuje światła, gdyż jej normalne zwrócone są przeciwnie do źródła. 7.
W oknie widoku z góry lub lewej strony, przemieść źródło światła lekko przed scenę. Fasady obiektów zostaną oświetlone światłem wypełniającym.
Rysunek 11.13. Polecenia tworzenia świateł znajdują się w podpanelu Lights w panelu bocznym Create
636
Rysunek 11.14. W rolecie światła punktowego znaleźć można między innymi parametr Multiplier, będący mnożnikiem natężenia światła
Rysunek 11.15. Scena po utworzeniu źródła światła punktowego w oknie widoku z przodu
637
8.
Kliknij w oknie widoku ActiveShade, aby je uaktywnić. Następnie kliknij ikonę Quick Render (rysunek 11.17).
9.
Zamknij okno VFB.
10. Zapisz scenę jako ScenaPrzykładowa01.max. Aby dodać do nazwy sceny numer porządkowy, kliknij w oknie dialogowym Save Scene As symbol plus (+), znajdujący się obok przycisku Save. Źródła światła z celem zbudowane są z dwóch komponentów: źródła światła oraz celu, w kierunku którego źródło jest zwrócone. Zastosowanie celu ułatwia nakierowywanie źródeł światła. Źródła światła z celem, zarówno punktowe jak i kierunkowe, tworzy się poprzez kliknięcie i przeciągnięcie myszą. Kliknięcie pozycjonuje w scenie źródło światła. Przeciągnięcie myszą nakierowuje światło. Natomiast zwolnienie przycisku myszy pozycjonuje cel.
Aby utworzyć źródło światła stożkowego z celem: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa01.max.
2.
W panelu bocznym Create otwórz podpanel Lights
3.
W rolecie Object Type włącz przycisk Target Spot.
.
W dolnej części panelu wyświetlą się rolety z parametrami źródła światła stożkowego (rysunek 11.18).
Rysunek 11.16. Scena jest teraz oświetlana przez źródło światła punktowego
638
Rysunek 11.17. Wyrenderowana scena po przemieszczeniu źródła światła i zmniejszeniu wartości jego natężenia
Rysunek 11.18. Podstawowe parametry źródła światła stożkowego są takie same jak w przypadku światła punktowego
639
4.
W oknie widoku z przodu kliknij w lewym górnym rogu i przeciągnij myszą w kierunku środka sceny. Zwolnij przycisk myszy, aby określić położenie celu. Źródło światła stożkowego z celem pojawi się w scenie (rysunek 11.19). Natężenie światła stożkowego jest niskie, ponieważ posiada wartość parametru Multiplier identyczną jak ta, którą zdefiniowałeś dla światła punktowego. Ponadto światło stożkowe jest najbardziej oddalonym źródłem światła w scenie (rysunek 11.20).
5.
W rolecie General Parameters zwiększ wartość parametru Multiplier do 1,25. Następnie włącz funkcję Cast Shadows. Scena zostanie rozjaśniona.
6.
W oknie widoku z góry lub lewej strony przemieść źródło światła lekko przed scenę. Źródło światła ulegnie przemieszeniu, ale cel pozostanie na miejscu.
7.
Kliknij w oknie widoku ActiveShade, aby je uaktywnić. Następnie kliknij ikonę Qick Render . Źródło światła stożkowego oświetli wszystkie obiekty znajdujące się w obszarze stożka projekcji. Oświetlone obiekty będą rzucać cienie. Efekt działania światła wypełniającego nie jest jeszcze zauważalny (rysunek 11.21).
8.
Zapisz scenę jako ScenaPrzykładowa02.max.
Rysunek 11.19. Umieszczanie źródła światła stożkowego w scenie
640
Rysunek 11.20. Światło stożkowe jest przyciemnione, ponieważ jest bardziej oddalone od sceny
Rysunek 11.21. Scena po zwiększeniu natężenia źródła światła
641
Nakierowywanie swobodnych źródeł światła odbywa się bez użycia celu. Dzięki temu źródła takie można łatwiej transformować i animować. Swobodne źródła światła stożkowego i kierunkowego tworzy się poprzez pojedyncze kliknięcie. Tworzone źródło światła zostaje wówczas automatycznie nakierowane na siatkę konstrukcyjną aktywnego okna widokowego.
Aby utworzyć swobodne źródło światła kierunkowego: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa02.max.
2.
W panelu bocznym Create otwórz podpanel Lights
3.
W rolecie Object Type włącz przycisk Free Direct.
.
W dolnej części panelu wyświetlą się rolety z parametrami źródła światła kierunkowego (rysunek 11.22). 4.
W oknie widoku z góry kliknij nad obiektem, który chciałbyś podkreślić światłem. W scenie, bezpośrednio nad wybranym obiektem, pojawi się źródło światła kierunkowego (rysunek 11.23).
5.
W oknie widoku z przodu lub lewej strony umieść źródło światła kierunkowego nad wybranym obiektem. Obiekt zostanie oświetlony silnym światłem (rysunek 11.24).
6.
W rolecie General Parameters zmniejsz wartość parametru Multiply do 0,4. Następnie włącz funkcję Cast Shadow.
7.
Usytuuj źródło światła punktowego poniżej płaszczyzny podłoża, bezpośrednio pod obiektem, nad którym znajduje się źródło światła kierunkowego. W ten sposób zasymulujesz efekt odbijania się promieni światła od podłoża.
8.
Kliknij w oknie widoku ActiveShade, aby je uaktywnić. Następnie kliknij ikonę Quick Render .
9.
Zapisz scenę jako ScenaPrzykładowa03.max.
642
Rysunek 11.22. Podstawowe parametry źródła światła kierunkowego są takie same jak w przypadku światła punktowego i stożkowego
Rysunek 11.23. Umieść źródło światła kierunkowego bezpośrednio nad obiektem
643
Rysunek 11.24. Kiedy utworzysz źródło światła kierunkowego może okazać się, że jest ono zbyt jasne
644
System nasłonecznienia to połączenie źródła światła kierunkowego oraz busoli wyznaczającej kierunki geograficzne. Ten rodzaj oświetlenia ma domyślnie włączone rzucanie cieni. Korzystaj z systemów nasłonecznienia, kiedy chcesz znać rozkład cieni w różnych porach dnia.
Komentarz [PO46]: ... dnia i roku ...
Aby utworzyć system nasłonecznienia: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa.max.
2.
W panelu Create otwórz podpanel Systems
3.
.
W rolecie Object Type włącz przycisk Sunlight. W dolnej części panelu wyświetli się roleta z parametrami systemu nasłonecznienia. Parametry czasu będą zgadzać się z bieżącymi ustawieniami w twoim komputerze. Natomiast domyślnie wybrana lokalizacja będzie odpowiadać strefie czasowej, w której znajduje się San Francisco (rysunek 11.25).
4.
W oknie widoku z góry przeciągnij myszą, aby utworzyć busolę. Zwolnij przycisk myszy, aby zatwierdzić rozmiary busoli.
5.
Przemieść kursor w górę lub w dół okna widokowego, aby określić odległość orbitalną Słońca od Ziemi. Następnie pojedynczym kliknięciem utwórz źródło światła (rysunek 11.26).
6.
W rolecie systemu nasłonecznienia określ czas, datę oraz strefę czasową. Spowoduje to umiejscowienie Słońca na nieboskłonie. Aby umiejscowić je geograficznie, kliknij przycisk Get Location. Na ekranie wyświetli się okno dialogowe Geographic Location, w którym możesz określić położenie geograficzne, zaznaczając odpowiednie miejsce na mapie lub wybierając odpowiednie miasto z listy (rysunek 11.27).
7.
W panelu Modify rozwiń roletę Direcional Parameters i wyłącz funkcję Overshot. Następnie zwiększ wartość parametru Hotspot tak, aby stożek projekcji objął całą scenę, co pozwoli w pełni ukazać wszystkie cienie.
645
Rysunek 11.25. Aby usytuować źródło światła w scenie, system nasłonecznienia wykorzystuje bieżące ustawienia czasu oraz daty komputerze twoim komputerze
Rysunek 11.26. Busola wyznacza kierunki geograficzne; źródło światła oświetla scenę
646
Rysunek 11.27. Określ nową lokalizację, wybierając nazwę miasta lub zaznaczając odpowiednie miejsce na mapie
647
8.
Uaktywnij okno widoku ActiveShade i kliknij ikonę Quick Render
.
System nasłonecznienia oświetli scenę. Rzucane cienie będą ostre i dokładne (rysunek 11.28}.
Wskazówka
Po utworzeniu systemu nasłonecznienia zmiany parametrów dokonuje się z poziomu panelu bocznego Motion. Aby zmienić orientację systemu, obróć busolę względem jej lokalnej osi Z.
Gdy rozpoczynasz pracę w 3ds max, scenę oświetla źródło światła domyślnego. Światło to nie ma stałego zwrotu i miejsca położenia. Bez względu na to, z którego okna widokowego obserwujesz scenę, światło domyślne zawsze oświetla najjaśniej tę stronę obiektu, która zwrócona jest do ciebie frontem. Istnieje jednak druga konfiguracja świateł domyślnych, która oświetla scenę za pomocą dwóch źródeł światła punktowego. Światła te usytuowane są po przekątnej, biegnącej przez środek układu współrzędnych od przedniej lewej górnej do tylnej prawej dolnej części sceny. Ten rodzaj oświetlenia jest bardziej interesujący i realistyczny. Kiedy wybierzesz oświetlanie sceny za pomocą drugiej konfiguracji, zwanej 2 Lights, możesz wówczas dodać do sceny źródła światła domyślnego. Dzięki temu będziesz mógł selekcjonować i dostosowywać parametry tych świateł, tak samo jak w przypadku innych świateł.
Aby dodać do sceny źródła światła domyślnego: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa00.max.
2.
Kliknij ikonę Quick Render
.
Scenę oświetla źródło światła znajdujące się u góry z przodu, bez względu na wyrenderowany widok (rysunek 11.29). 3.
Otwórz okno dialogowe Viewport Configuration. W tym celu kliknij prawym przyciskiem myszy etykietę okna widokowego lub dowolny klawisz nawigacji.
648
Rysunek 11.28. System nasłonecznienia domyślnie posiada ostre cienie
Rysunek 12.29. Źródło światła domyślnego oświetla scenę od przodu
649
4.
W zakładce Rendering Method włącz funkcję Default Lighting i wybierz opcję 2 Lights (rysunek 11.30). Następnie kliknij przycisk OK. Kierunek oświetlania sceny zostanie zmieniony (rysunek 11.31).
5.
Wybierz Views > Add Default Lights to Scene. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Add Default Lights to Scene (rysunek 11.32).
6.
Wybierz źródło światła, które ma zostać dodane do sceny. Posługując się parametrem Distance Scaling, możesz przybliżyć lub oddalić źródła światła od początku układu współrzędnych.
7.
Kliknij przycisk OK i zapisz scenę. Domyślne źródła światła zostaną dodane do sceny i zapisane. Jaśniejsze źródło światła, zwane Default Key Light, znajdzie się ponad i powyżej początku układu współrzędnych. Ciemniejsze źródło światła, określane mianem Default Fill Light, umieszczone zostanie poniżej i na prawo od początku układu współrzędnych.
Rysunek 11.30. Zmiana oświetlenia domyślnego na dwa diagonalnie usytuowane źródła światła
650
Rysunek 11.31. Widok ActiveShade wyrenderowany z dwustronnym oświetleniem domyślnym
Rysunek 11.32. Okno dialogowe Add Default Lights to Scene umożliwia dodanie do sceny dwóch lub tylko jednego źródła światła domyślnego oraz odsunięcie ich od początku układu współrzędnych
651
Wygaszanie i kolor 3ds max posiada bardzo bogaty zestaw parametrów kontrolujących zarówno kolor i gradację światła, jak i określających właściwości oświetlanych powierzchni. Pośród najczęściej powtarzających się parametrów występujących w roletach różnych źródeł światła wyróżnić należy (rysunek 11.33): ♦
Type — określa typ źródła światła.
♦
On — włącza lub wyłącza wybrane źródło światła. Funkcja ta jest domyślnie włączona.
♦
Cast Shadows — włącza lub wyłącza renderowanie cieni. Funkcja ta jest domyślnie wyłączona.
♦
Color — określa barwę (Hue), czyli spektrum, nasycenie (Saturation), tj. czystości oraz wartości (Value), tj. jasności koloru. Właściwość ta może być definiowana paletami barwy i jasności, RGB lub HSV.
♦
Exclude — uwzględniania lub wyklucza obiekty spod działania źródła światła.
♦
Multiplier — kontroluje natężenie, tj. jasność światła.
♦
Contrast — określa kontrast pomiędzy obszarami światła otaczającego i rozproszonego.
♦
Soften Diff. Edge — zmiękcza granicę pomiędzy obszarami światła otaczającego i rozproszonego.
♦
Diffuse — włącza lub wyłącza oddziaływanie źródła światła na właściwość rozpraszania światła przez oświetlaną powierzchnię. Funkcja ta jest domyślnie włączona.
♦
Specular — włącza lub wyłącza oddziaływanie źródła światła na właściwość odbijania światła przez oświetlaną powierzchnię. Funkcja ta jest domyślnie włączona.
♦
Ambient Only — włącza lub wyłącza oddziaływanie źródła światła bez względu na jego zwrot na składnik światła otaczającego. Funkcja ta jest domyślnie wyłączona.
♦
Hotspot oraz Falloff — określają wewnętrzną oraz zewnętrzną granicę wygasania w obszarze stożka projekcji.
♦
Attenuation — określa wygaszanie światła na obu końcach wiązki w zdefiniowanym obszarze.
652
Rysunek 11.33. Niektóre parametry źródła światła stożkowego powtarzają się także w przypadku źródła światła punktowego i kierunkowego
653
♦
Decay — określa stopniowe zanikanie światła na całej długości wiązki.
♦
Projector Map — rzutuje na scenę obraz lub animację za pośrednictwem źródła światła. Zamienia źródło światła w rzutnik lub projektor.
Cienie posiadają odrębne parametry, które omówione zostaną w następnym podrozdziale, zatytułowanym Rzucanie cieni. Za pomocą panelu bocznego Modify możliwe jest dokonanie zmiany bieżącego typu źródła światła na inny typ źródła światła. Kiedy zmienisz typ źródła światła, oświetlenie sceny nowym źródłem światła zastąpi oświetlenie z dotychczasowego źródła.
Aby zmienić typ źródła światła: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa03.max.
2.
Wyselekcjonuj źródło światła (rysunek 11.34).
3.
Otwórz panel Modify.
4.
W rolecie General Parameters rozwiń menu rozwijalne Type i wybierz inny typ źródła światła. Wybrany rodzaj źródła światła zastąpi bieżące źródło, przejmując wszystkie dotychczasowe ustawienia (rysunek 11.35). Niemniej, nazwa źródła światła nie ulegnie zmianie. Jeżeli uprzednie źródło światła nosiło nazwę Omni01 i zostało zmienione na źródło światła stożkowego z celem, warto od razu zmienić jego nazwę.
5.
Uaktywnij widok ActiveShade i wyrenderuj scenę. Scena zostanie oświetlona nowym źródłem światła (rysunek 11.36).
Wskazówka
Jeżeli dokonasz zmiany typu źródła światła punktowego na dowolny inny typ źródła światła, będzie ono zwrócone w kierunku siatki konstrukcyjnej okna widokowego, w którym doszło do jego utworzenia.
654
Rysunek 11.34. Wyselekcjonuj źródło światła, które chcesz zmienić na inny typ
Rysunek 11.35. Wybranie źródła światła z celem przyczyni się do utworzenia celu na końcu stożka projekcji
655
Rysunek 11.36. Wiązka światła kierunkowego na końcu stożka projekcji jest węższa niż w przypadku źródła światła stożkowego
656
Źródła światła domyślnie oświetlają wszystkie obiekty znajdujące się w ich zasięgu. Wyłączenie źródła światła powoduje zakończenie oświetlania sceny przez dane źródło.
Aby wyłączyć źródło światła: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa02.max (rysunek 11.37).
2.
Wyselekcjonuj źródło światła punktowego.
3.
Otwórz panel Modify.
4.
W rolecie General Parameters wyłącz funkcję On (rysunek 11.38). Światło zostanie wyłączone (rysunek 11.39).
5.
Aby ponownie uaktywnić źródło światła, włącz funkcję On.
Rysunek 11.37. Scena przykładowa przed wyłączeniem źródła światła stożkowego
Rysunek 11.38. Wyłącz funkcję On
657
Rysunek 11.39. Po wyłączeniu źródła światła stożkowego scena oświetlana jest tylko przez źródło światła punktowego
658
Polecenie Exclude umożliwia wykluczenie wybranych obiektów spod działania źródła światła. Polecenie to umożliwia także wyłączanie rzucania cieni przez wybrane obiekty.
Aby wykluczyć obiekt z oświetlenia i rzucania cienia: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa02.max.
2.
Wyselekcjonuj źródło światła stożkowego.
3.
Otwórz panel Modify.
4.
W rolecie General Parameters kliknij przycisk Exclude (rysunek 11.40). Na ekranie pojawi się okno dialogowe Exclude/Include.
5.
Upewnij się, że w prawym górnym rogu okna dialogowego są wybrane opcje Exclude oraz Both.
6.
Wybierz z listy nazwę jednego lub grupy obiektów, które nie mają być oświetlone ani nie mają rzucać cienia.
7.
Kliknij przycisk >>. Wybrane nazwy obiektów zostaną przeniesione na znajdującą się po prawej stronie listę obiektów wykluczonych (rysunek 11.41).
8.
Kliknij przycisk OK.
9.
Wyrenderuj scenę. Po wyrenderowaniu wskazane wcześniej obiekty nie będą oświetlone i nie będą rzucać cieni (rysunek 11.42).
Wskazówka
Wykluczenie obiektów spod działania źródła światła stożkowego sprawia, że stają się one bardziej tajemnicze (rysunek 11.43).
Rysunek 11.40. Kliknij przycisk Exclude
659
Rysunek 11.41. Wykluczenie wielościanu, dzbanka oraz walca z oświetlania i rzucania cieni
Rysunek 11.42. Wykluczone obiekty są czarne i wydają się unosić w powietrzu
660
Rysunek 11.43. Scena po wykluczeniu kilku obiektów spod działania źródła światła stożkowego
661
Kolor światła określa się za pomocą składowych barwy, nasycenia oraz wartości. Parametr wartości pośrednio wpływa także na natężenie światła. Jasne kolory dają światło jaśniejsze. Ciemne kolory dają światło ciemniejsze.
Aby określić kolor światła: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa02.max.
2.
Wyselekcjonuj źródło światła stożkowego.
3.
W rolecie General Parameters kliknij próbkę koloru, znajdującą się pomiędzy funkcją On a przyciskiem Exclude (rysunek 11.14).
4.
W oknie dialogowym Color Selector określ kolor światła. Istnieją dwa podstawowe sposoby określania koloru. Najbardziej intuicyjnym sposobem jest wybranie koloru w palecie Hue i dostosowanie jasności za pomocą znajdującej się obok palety Whiteness (rysunek 11.45). Kiedy wymagana jest duża precyzja, możesz określić numeryczne wartości koloru składowych RGB lub HSV, wykorzystując w tym celu albo suwaki koloru, albo pola numeryczne, albo suwaki parametrów (rysunek 11.46). Podczas zmiany koloru światła, w cieniowanych oknach widokowych następuje interaktywne uaktualnienie oświetlenia sceny.
5.
Kiedy wybierzesz odpowiedni kolor, zamknij okno dialogowe Color Selector.
6.
Wyrenderuj
scenę, aby lepiej przyjrzeć się dokonanym zmianom (rysunek 11.47).
Wskazówka
Źródła światła oraz kolor światła mogą być swobodnie animowane.
Rysunek 11.44. Kliknij próbkę koloru
662
Rysunek 11.45. Określanie koloru światła za pomocą palet barwy i jasności
Rysunek 11.46. Wybór tego samego koloru metodą numeryczną
663
Rysunek 11.47. Światło koloru niebieskiego nadaje scenie posępny nastrój
664
Oświetlenie globalne pozwala przesunąć barwę wszystkich źródeł światła, znajdujących się w scenie (z uwzględnieniem źródeł świata domyślnego) oraz określić minimalny poziom oświetlenia całej sceny. Pierwotnie zabarwienie ustawione jest na kolor biały, a wartość natężenia oświetlenia globalnego wynosi 1,0. Światło otaczające, które określa minimalny poziom oświetlenia, jest koloru czarnego, co jest równoznaczne z brakiem światła otaczającego. Ponieważ światło otaczające rozjaśnia ciemne obszary sceny, zmniejszeniu ulega kontrast na powierzchniach obiektów. Z tego też powodu staraj się oszczędnie dysponować światłem otaczającym, aby nie odbarwić sceny.
Aby określić oświetlenie globalne: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa03.max (rysunek 11.48).
2.
Wybierz Rendering > Environment.
3.
W sekcji Global Lighting określ natężenie światła poprzez zmianę parametru Level (rysunek 11.49). Scena ulegnie przyciemnieniu lub rozjaśnieniu (rysunek 11.50).
4.
Kliknij próbkę koloru Tint.
5.
W oknie Color Selector wybierz kolor zabarwienia.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Color Selector: Global Light Tint.
Kolor światła wyświetlany w widokach cieniowanych zostanie uaktualniony. 6.
Kliknij próbkę koloru Ambient.
7.
Przeciągnij za suwak Whiteness, aby określić minimalny poziom oświetlenia.
Okno Color Selector zmieni się na Color Selector: Ambient Light.
Gradacja wartości ulegnie rozjaśnieniu w całej scenie. 8.
Jeżeli jesteś zadowolony z uzyskanego rezultatu, zamknij okna dialogowe Color Selector: Ambient Light oraz Environment.
9.
Wyrenderuj scenę
, aby przyjrzeć się dokonanym zmianom (rysunek 11.51).
665
Rysunek 11.48. Wygląd sceny przed zmianą oświetlenia globalnego
Rysunek 11.49. Redukowanie oświetlenia globalnego
666
Rysunek 11.50. Wszystkie światła w scenie zostały przyciemnione
667
Rysunek 11.51. Wygląd sceny po zmniejszeniu natężenia światła globalnego i zwiększeniu natężenia światła otaczającego
668
Stożek projekcji źródła światła w zasadzie zbudowany jest z dwóch koncentrycznych stożków. Stożek wewnętrzny to stożek maksymalnej jasności (Hotspot), który wyznacza rdzeń wiązki światła emitowanej przez dane źródło. Stożek zewnętrzny natomiast to stożek wygasania (Falloff), który wyznacza krawędź plamy światła. Pomiędzy stożkiem maksymalnej jasności i stożkiem wygasania następuje stopniowy zanik światła do wartości zerowej.
Aby określić stożek maksymalnej jasności oraz stożek wygasania świtała: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa03.max.
2.
Wyselekcjonuj źródło światła stożkowego i otwórz panel Modify.
3.
W rolecie Spotlight Parameters zwiększ wartość parametru Hotspot (rysunek 11.52). Oznakowany kolorem niebieskim stożek maksymalnej jasności ulegnie zwężeniu (rysunek 11.53). W widoku ActiveShade krawędź plamy światła ulegnie zmiękczeniu (rysunek 11.54).
4.
Wyselekcjonuj źródło światła kierunkowego.
5.
Zwiększ natężenie światła, aby zrównoważyć osłabienie światła emitowanego przez źródło stożkowe. Prawdopodobnie będziesz musiał trzykrotnie zwiększyć bieżącą wartość natężenia.
6.
W rolecie Directional Parameters zmniejsz wartość parametru Falloff. Dzięki temu zwężeniu ulegną zarówno stożek maksymalnej jasności, jak i stożek wygasania.
7.
Wyrenderuj widok z okna ActiveShade. Plama światła emitowanego przez źródło kierunkowe ulegnie zmniejszeniu, ale jej krawędzie pozostaną ostre (rysunek 11.55).
8.
Zapisz scenę jako ScenaPrzykładowa04.max.
Wskazówki
Włączenie funkcji Overshoot sprawia, że źródło światła ignoruje granice wyznaczone przez stożek projekcji i emituje światło we wszystkich kierunkach. Niemniej, cienie rzucane są tylko w obszarze stożka projekcji.
Jeżeli chcesz, aby plama światła miała kształt kwadratu lub prostokąta, wybierz opcję Rectangle. Proporcje prostokąta możesz określić za pomocą parametru Aspect. Jeżeli zamierzasz rzutować obraz poprzez źródło światła, przycisk Bitmap Fit umożliwia dopasowanie proporcji plamy światła do rozmiarów zewnętrznej mapy bitowej.
669
Rysunek 11.52. W rolecie Spotlight Parameters dostosuj wielkość stożka maksymalnej jasności i stożka wygasania
Rysunek 11.53. Stożek maksymalnej jasności i stożek wygasania zostaną odsunięte od siebie
670
Rysunek 11.54. Krawędź plamy światła ulegnie zmiękczeniu
671
Rysunek 11.55. Zmniejszony stożek projekcji światła kierunkowego
672
Rzutowanie obrazów na scenę pozwala zwiększyć dramatyzm sceny, tworząc złudzenie szerszego kontekstu wydarzeń, aniżeli ma to miejsce w rzeczywistości.
Aby zrzutować obraz: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa04.max.
2.
Wyselekcjonuj źródło światła stożkowego i otwórz panel Modify.
3.
W rolecie Spotlight Parameters kliknij przycisk z napisem None, ulokowany w sekcji Projector Map (rysunek 11.56). Na ekranie pojawi się okno dialogowe Material/Map Browser.
4.
Kliknij dwukrotnie pozycję Bitmap (rysunek 11.57).
5.
W oknie dialogowym Select Bitmap Image File odszukaj mapę bitową, którą chcesz wykorzystać. W niniejszym przykładzie użyta została mapa bitowa Scatr4, znajdująca się w katalogu 3dsmax4\Maps\Lights.
Komentarz [PO47]: ... dwukrotnie ...
Kiedy klikniesz na przycisk Open (Otwórz), wybrana mapa bitowa zostanie odwzorowana ze źródła światła stożkowego na scenę. 6.
Dostosuj natężenie światła. Prawdopodobnie będziesz musiał zwiększyć wartość parametru Multiplier do około 1,5.
7.
Wyrenderuj scenę, aby obejrzeć uzyskany wynik (rysunek 11.58).
Wskazówki
Czarno-biała mapa zaprojektowana specjalnie do rzutowania przez źródło światła nosi nazwę mapy gobo.
Wypróbuj rzutowanie na scenę innych typów map z okna Material/Map Browser, jak na przykład Brick, Cellular, Checker, Dent, Gradient Ramp, Perlin Marble lub Smoke (rysunek 11.59).
Rysunek 11.56. Kliknij przycisk w sekcji Projector Map
673
Rysunek 11.57. W oknie dialogowym Material/Map Browser kliknij pozycję Bitmap
Rysunek 11.58. Rzutowanie mapy Scatr4 tworzy w scenie plamy świata oraz cienia
674
Rysunek 11.59. Rzutowanie na scenę mapy typu Checker, powtórzonej uprzednio w oknie Material Editor.
675
Wygaszanie światła wpływa na zmniejszanie jasności wiązki emitowanego światła tylko w początkowym oraz końcowym jej obszarze.
Aby wprowadzić wygaszanie światła: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa02.max.
2.
Wyselekcjonuj źródło światła stożkowego.
3.
W oknie widoku z przodu przemieść źródło światła w kierunku lewego dolnego rogu tak, aby spoczęło pod kątem około 30° powyżej osi X. Scena zostanie oświetlona z boku (rysunek 11.60).
4. 5.
Otwórz panel Modify i rozwiń roletę Attenuation Parameters. W sekcji Far Attenuation włącz funkcje Use oraz Show (rysunek 11.61). Wewnątrz stożka projekcji pojawią się okręgi dalszego zakresu wygaszania. Jeżeli obiekty w scenie znajdą się poza bieżącym zakresem wygaszania, widok ActiveShade ukaże nieoświetloną scenę.
6.
Dostosuj wartości parametrów Start oraz End tak, aby zakresy wygaszania lekko objęły obiekty w scenie (rysunek 11.62).
7.
Jeżeli jest to konieczne, zwiększ wartość natężenia światła.
8.
Wyrenderuj scenę, aby zobaczyć efekt końcowy (rysunek 11.63).
Wskazówki
Ponieważ źródło światła jest w stanie emitować promienie, które w sprzyjających warunkach mogą biec na bardzo dalekie odległości, dobrze jest na wszelki wypadek dobrać odpowiednią wartość parametru Far Attenuation. Dzięki temu program nie będzie tracić czasu na niepotrzebne obliczenia.
Grupa parametrów zgromadzonych w sekcji Decay wpływa na zanikanie światła na całej długości wiązki, wraz ze wzrostem odległości od źródła.
676
Rysunek 11.60. Przemieszczenie źródła światła stożkowego spowodowało oświetlenie sceny silnym światłem bocznym
Rysunek 11.61. Włącz funkcje Use oraz Show dla dalszego zakresu wygaszania
Rysunek 11.62. Określanie położenia znaczników zakresów wygaszania
677
Rysunek 11.63. Po wygaszeniu wiązki światła walec uległ zaciemnieniu
678
Światło wolumetryczne to efekt atmosferyczny, który naśladuje rzeczywiste zjawisko współoddziaływania na siebie światła oraz materii cząsteczkowej unoszącej się w powietrzu, jak mgła, para, kurz lub dym. W takich warunkach tworzy się mleczna poświata, otaczająca mglistymi wieczorami rzędy ulicznych lamp, snop światła morskiej latarni przeszywający poranne powietrze, wąskie wiązki światła wnikające do zakurzonej szopy przez szczeliny w deskach. Efekt wolumetryczny może być stosowany ze wszystkimi rodzajami źródeł światła, jednakże najczęściej wykorzystuje się go w połączeniu ze źródłami światła stożkowego. Ponieważ światło wolumetryczne jest typowym efektem 3D, może być renderowane jedynie z okien widokowych korzystających z rzutowania perspektywicznego.
Aby utworzyć światło wolumetryczne: 1.
Wyselekcjonuj źródło światła oświetlające scenę.
2.
Otwórz panel Modify.
3.
Rozwiń roletę Atmospheres & Effects (uwaga: roleta ta nie pojawia się w panelu Create).
4.
Kliknij przycisk Add (rysunek 11.64).
5.
W oknie dialogowym Add Atmosphere or Effect wybierz pozycję Volume Light (rysunek 11.65). Następnie kliknij przycisk OK.
6.
Wyrenderuj scenę z okna widoku perspektywicznego, kamery lub źródła światła. Scena zostanie oświetlona światłem wolumetrycznym (rysunek 11.66).
Wskazówki
Zmniejszenie rozmiarów stożka maksymalnej jasności zwiększa kontrolę nad światłem wolumetrycznym.
Animując zakresy wygaszania możesz tworzyć efekty symulujące strumienie gazów emitowane podczas lądowania lub startowania.
Łącząc ze sobą światła wolumetryczne oraz rzutowanie obrazów, możesz osiągać wiele intrygujących efektów (rysunek 11.67).
Rysunek 11.64. W rolecie Atmospheres & Effects kliknij przycisk Add
Rysunek 11.65. Dodaj do źródła światła efekt Volume Light
679
Rysunek 11.66. Światło wolumetryczne renderowane jest w trzech wymiarach
680
Rysunek 11.67. Po dodaniu do światła wolumetrycznego mapy typu Cellular jest ona rzutowana na scenę w trzech wymiarach.
681
Rzucanie cieni 3ds max 4 umożliwia generowanie cieni dwoma sposobami: metodą mapowania cienia (Shadow Map) oraz metodą śledzenia promieni (Ray Traced Shadows). Metoda mapowania cienia polega na wykorzystaniu przez moduł renderujący mapy bitowej, rzutowanej na scenę przez źródło światła. Mapa ta jest tworzona przez renderer skanujący podczas wstępnego przebiegu renderującego i dołączana do obrazu w trakcie renderowania. Cienie generowane metodą Shadow Map charakteryzują się miękkimi krawędziami, tak jakby następowało ich rozproszenie w atmosferze (rysunek 11.68). Cienie generowane metodą śledzenia promieni są znacznie bardziej precyzyjne od cieni uzyskiwanych metodą mapowania cienia i mają bardziej ostre krawędzie. Generowanie cieni metodą raytracingu polega na prześledzeniu przez moduł renderujący drogi każdego pojedynczego promienia światła, od kamery do źródła, z którego został on wyemitowany, z uwzględnieniem możliwych odbić oraz załamań. Korzystaj z tej metody, kiedy zależy ci na precyzyjnym odwzorowaniu cieni, na przykład w studiach cienia na potrzeby wizualizacji architektonicznych (rysunek 11.69). Ustawienia znajdujące się w rolecie Shadow Parameters dotyczą cieni generowanych zarówno metodą mapowania cienia, jak i metodą śledzenia promieni (rysunek 11.70). Za pomocą znajdujących się tam parametrów można zmieniać kolor i gęstość cieni oraz przypisywać do cieni obrazy graficzne. Ponadto istnieje możliwość mieszania koloru światła z kolorem cienia, co w praktyce skutkuje bardziej realistycznie wyglądającymi cieniami.
Rysunek 11.68. Cienie generowane metodą mapowania cienia mają miękkie krawędzie
682
Rysunek 11.69. Cienie generowane metodą raytracingu mają ostre krawędzie
Rysunek 11.70. Roleta Shadow Parameters umożliwia dostosowywanie wyglądu cieni
683
Cienie generowane metodą mapowania cienia, wyróżniają się miękkimi krawędziami. Ten typ cienia jest domyślnym ustawieniem dla wszystkich źródeł światła, za wyjątkiem systemu nasłonecznienia. Cienie generowane metodą śledzenia promieni natomiast renderują się znacznie wolniej i posiadają ostre krawędzie. Dzięki temu metoda ta wyśmienicie nadaje się do studiów cienia. Za pomocą menu rozwijalnego, znajdującego się w sekcji Object Shadow, możesz przypisać do każdego źródła światła dowolnie wybraną metodę generowania cieni.
Aby wybrać metodę generowania cienia: 1.
Otwórz scenę, w której obiekty oświetlone przez źródło światła rzucają cienie (rysunek 11.71).
2.
Wyselekcjonuj źródło światła rzucające cienie.
3.
Otwórz panel Modify.
4.
Rozwiń roletę Shadow Parameters.
5.
Z menu rozwijalnego znajdującego się w sekcji Object Shadows wybierz nowy typ cienia (rysunek 11.72).
6.
Wyrenderuj scenę (rysunek 11.73).
Wskazówka
Przypisanie do źródła światła punktowego cienia, generowanego metodą śledzenia promieni, może wydłużyć czas renderowania sceny. Dlatego też, jeżeli jest to możliwe, staraj się przypisywać cienie generowane metodą śledzenia promieni do źródeł światła stożkowego lub kierunkowego.
W pewnych okolicznościach cienie generowane metodą mapowania cienia mogą wyglądać na rozmazane, wyblakłe lub nawet oderwane od obiektu rzucającego cień. Problemy te można skorygować za pomocą parametrów znajdujących się w rolecie Shadow Map Params: ♦
Bias — określa odległość pomiędzy obiektem a początkiem rzucanego cienia. Niskie wartości tego parametru przybliżają cień do obiektu. Wysokie wartości tego parametru oddalają cień od obiektu.
♦
Size — kontroluje jakość rzucanego cienia. Parametr ten określa wielkość mapy bitowej, która wykorzystywana jest przez renderer w celu generowania cieni. Kiedy krawędzie cieni wydają się nierówne lub poszarpane, to prawdopodobnie wartość tego parametru jest zbyt niska. Wyższe wartości tego parametru dają bardziej wyraziste krawędzie, ale wymagają dłuższego renderowania.
684
Rysunek 11.71. Scena przykładowa, wyrenderowana z cieniami generowanymi metodą mapowania cienia
Rysunek 11.72. Z menu rozwijalnego wybierz typ cienia
685
Rysunek 11.73. Scena wyrenderowana z cieniami generowanymi metodą raytracingu
686
♦
Sample Range — kontroluje miękkość krawędzi cienia poprzez określenie wielkości obszaru mapy cienia, z którego są pobierane próbki i uśrednienie zebranych próbek. Jeżeli cień wydaje się być rozmazany, pojawiają się smugi lub efekt mory, prawdopodobnie parametr ten ma zbyt wysoką wartość. Kiedy wartość tego parametru jest zbyt niska, renderer generuje cienie o postrzępionych krawędziach. Zalecane wielkości powinny mieścić się w przedziale 2 – 5. Duże wartości tego parametru powinny być równoważone odpowiednio dobranymi, wartościami parametrów Size oraz Bias.
♦
Absolute Map Bias — decyduje, w jaki sposób renderer oblicza wartość parametru Bias w odniesieniu do całej sceny. Jeżeli na przykład będziesz odtwarzać wyrenderowaną animację i zauważysz, że cienie rzucane przez obiekty zaczynają migotać, włączenie tej funkcji pomaga wyeliminować niepożądany efekt.
Po każdorazowym dostosowaniu parametrów cieni generowanych metodą mapowania cienia, staraj się wyrenderować scenę, aby sprawdzić uzyskany rezultat.
Aby dostosować mapę cienia: 1.
Otwórz scenę zawierającą wadliwą mapę cienia (rysunek 11.74).
2.
Wyselekcjonuj źródło światła rzucające cień i otwórz panel Modify.
3.
Rozwiń roletę Shadow Map Params (rysunek 11.75).
4.
Dostosuj wartości parametrów Size oraz Sample Range, aby zwiększyć rozdzielczość mapy cienia (rysunek 11.76).
5.
Dostosuj wartość parametru Bias, aby przybliżyć cień do obiektu (rysunek 11.77).
Rysunek 11.74. Rzucany cień jest rozmazany i odłączony od obiektu
687
Rysunek 11.75. W rolecie Shadow Map Params znajdują się wszystkie środki potrzebne do skorygowania mapy cienia
Rysunek 11.76. Zwiększenie wartości parametrów Size oraz Sample Range wyostrza cień
688
Rysunek 11.77. Dopasowanie wartości parametru Bias wyrównuje mapę cienia z położeniem obiektu
689
Cienie generowane metodą śledzenia promieni zawsze posiadają ostre krawędzie i rzadko wymagają osobnej korekcji. Posiadają one dwa parametry: ♦
Bias — określa odległość pomiędzy obiektem a początkiem rzucanego cienia. Niskie wartości tego parametru przybliżają cień do obiektu. Wysokie wartości tego parametru oddalają cień od obiektu.
♦
Max Quadtree Depth — kontroluje prędkość generowania cieni metodą śledzenia promieni poprzez określenie maksymalnego rozmiaru struktury danych, koniecznych do wyliczenia cienia. Niskie wartości tego parametru wymagają dłuższego czasu renderowania, lecz zużywają mniejszą ilość pamięci RAM. Wysokie wartości tego parametru skracają czas renderowania, lecz zużywają większą ilość pamięci RAM.
Aby przyspieszyć renderowanie cieni metodą śledzenia promieni: 1.
Wyselekcjonuj generujące cienie źródło światła metodą śledzenia promieni (rysunek 11.78).
2.
Otwórz panel Modify.
3.
Rozwiń roletę Ray Traced Shadow Params.
4.
Zwiększ wartość parametru Max Quadtree Depth (rysunek 11.79).
5.
Wyrenderuj scenę. Czas renderowania sceny ulegnie skróceniu.
690
Rysunek 11.78. Obiekty znajdujące się w tej oświetlonej światłem tylnym scenie rzucają cienie generowane metodą śledzenia promieni
Rysunek 11.79. Jeżeli posiadasz wystarczającą ilość pamięci RAM, zwiększ wartość parametru Max Quadtree Depth
691
Kolor rzucanego cienia może być określany niezależnie od koloru emitowanego światła. Korzystaj z tej właściwości, jeżeli chcesz zaakcentować występowanie w cieniu koloru odbitego od sąsiadujących ze sobą obiektów lub koloru pochodzącego z drugorzędnych źródeł światła, jak na przykład niebo.
Aby określić kolor cienia: 1.
Wyselekcjonuj źródło światła rzucające cień na scenę (rysunek 11.80).
2.
Otwórz panel Modify.
3.
Rozwiń roletę Shadow Parameters.
4.
Kliknij próbkę koloru Color (rysunek 11.81).
5.
W oknie dialogowym Color Selector: Shadow Color określ kolor cienia (rysunek 11.82).
6.
Wyrenderuj scenę. Kolor cienia ulegnie zmianie (rysunek 11.83).
Rysunek 11.80. Obiekt rzucający cień koloru czarnego
692
Rysunek 11.81. Kliknij próbkę koloru
Rysunek 11.82. Wybierz jasnoniebieski kolor
693
Rysunek 11.83. Teraz obiekt rzuca cień koloru jasnoniebieskiego
694
Parametr Density kontroluje gęstość (tj. wartość lub inaczej zaciemnienie cienia) i nie ma wpływu ani na jego barwę, ani na jego nasycenie. Korzystaj z tej właściwości, kiedy będziesz chciał zwiększyć wyrazistość cienia lub uczynić go bardziej przezroczystym.
Aby określić gęstość cienia: 1.
Otwórz scenę zawierającą cienie (rysunek 11.84).
2.
Wyselekcjonuj rzucające cień źródło światła i otwórz panel Modify.
3.
Rozwiń roletę Shadow Parameters.
4.
Zmień wartość parametru Density (rysunek 11.85).
5.
Wyrenderuj scenę. Cień ulegnie przyciemnieniu lub rozjaśnieniu (rysunek 11. 86).
Wskazówki
Aby wymieszać kolor światła z kolorem cienia, włącz funkcję Light Affects Shadow Color znajdującą się w rolecie Shadow Parameters.
Aby zrzutować obraz na wygenerowany cień, włącz funkcję Map, po czym kliknij przycisk None.
Rysunek 11.84. Obiekt rzucający cień o gęstości równej 1
695
Rysunek 11.85. Zwiększanie gęstości cienia
Rysunek 11.86. Zagęszczony cień
696
Źródło światła oświetlające scenę może generować cienie dla oświetlanych obiektów, ale może też wykluczać obiekty z rzucania cieni. Jednakże rzucanie cieni to kompromis pomiędzy dwiema stronami. A zatem, aby cienie mogły być renderowane, zarówno źródło światła, jak i oświetlany obiekt muszą mieć włączoną funkcję rzucania cieni. Wynika z tego, że rzucanie cieni przez obiekty jest domyślnie włączone, skoro do tej pory byłeś w stanie włączać i wyłączać rzucanie cieni, zmieniając jedynie parametry źródeł światła. Z tego samego powodu rzucanie cieni przez obiekty odnosi się także do wszystkich źródeł światła w scenie, jako że obiekty renderowalne zawsze rzucają cienie, kiedy tylko zostaną oświetlone. Jeżeli wyłączysz funkcję kontrolującą rzucanie cienia przez obiekt, to żadne znajdujące się w scenie źródło światła nie wygeneruje cienia dla danego obiektu.
Aby wyłączyć rzucanie cienia przez obiekt: 1.
Otwórz scenę zawierającą oświetlone obiekty (rysunek 11.87).
2.
Wyselekcjonuj obiekt rzucający cień.
3.
Kliknij prawym przyciskiem myszy obiekt i z menu blokowego Transform wybierz pozycję Properties.
4.
W oknie dialogowym Object Properties wyłącz funkcję Cast Shadows (rysunek 11.88).
5.
Kliknij przycisk OK.
6.
Wyrenderuj scenę, aby obejrzeć wynik wprowadzonych zmian (rysunek 11.89).
Wskazówka
Jeżeli chcesz, aby obiekt nie przyjmował cieni rzucanych przez inne obiekty w scenie, wyłącz funkcję Receive Shadows, znajdującą się w oknie dialogowym Object Properties (rysunek 11.90).
697
Rysunek 11.87. W tej scenie piramida znajduje się w cieniu dzbanka
Rysunek 11.88. Wyłącz funkcję Cast Shadows
698
Rysunek 11.89. Scena po wyłączeniu rzucania cienia przez dzbanek
Rysunek 11.90. Scena po wyłączeniu przyjmowania cienia przez ostrosłup
699
Nawigowanie źródłem światła Kiedy uaktywnisz widok ze źródła światła, klawisze nawigacji w oknie widokowym zastępowane są nowym zestawem klawiszy, zwanym klawiszami nawigacji źródłem światła (rysunek 11.91). Manipulując źródłem za pomocą klawiszy nawigacji, możesz nie tylko dostosowywać położenie, ale także animować źródło światła w czasie. Nazwy klawiszy nawigacji źródłem światła zaczerpnięte zostały z terminologii tradycyjnej techniki filmowania. Pełny opis klawiszy nawigacji źródłem światła znajdziesz w tabeli 11.1. Tabela 11.1. Klawisze nawigacji źródłem światła Ikona
Nazwa
Opis
Dolly Light
Przemieszcza źródło światła wzdłuż lokalnej osi Z, tj. wzdłuż osi stożka projekcji.
Dolly Spotlight + Target
Przemieszcza źródło światła oraz jego cel wzdłuż osi stożka projekcji.
Dolly Target
Przemieszcza cel w kierunku do lub od źródła światła, wzdłuż osi stożka projekcji.
Light Hotspot
Zmienia średnicę stożka maksymalnej jasności.
Roll Light
Obraca źródło światła wokół osi stożka projekcji.
Zoom Extents All
Wyśrodkowuje wszystkie obiekty we wszystkich oknach widokowych, za wyjątkiem okien z widokami stałymi.
Zoom Extents All Selected
Wyśrodkowuje wyselekcjonowane obiekty we wszystkich oknach widokowych, za wyjątkiem okien z widokami stałymi.
Light Falloff
Zmienia średnicę stożka wygasania.
Truck Light
Przemieszcza źródło światła oraz jego cel równolegle do płaszczyzny okna widokowego.
Orbit Light
Obraca źródło światła wokół celu.
Pan Light
Obraca źródło światła wokół miejsca jego zaczepienia.
Min/Max Toggle
Powiększa aktywne okno widokowe na cały ekran lub przywraca bieżący układ okien.
Uwaga: W przypadku źródeł światła swobodnego polecenia Dolly, Truck, Pan oraz Orbit odwołują się do tak zwanego celu wirtualnego.
700
Rysunek 11.91. Klawisze nawigacji źródłem światła służą do sterowania widokiem ze źródła światła
701
Obok różnego rodzaju dostępnych w 3ds max widoków istnieje także możliwość oglądania sceny z punktu widzenia źródła światła stożkowego lub kierunkowego.
Aby zmienić widok w aktywnym oknie widokowym na widok ze źródła światła: 1.
Otwórz scenę zawierającą źródło światła stożkowego lub kierunkowego.
2.
Uaktywnij okno widokowe, w którym chcesz zmienić widok.
3.
Wciśnij klawisz $ (Shift+4). Jeżeli w scenie znajduje się większa liczba źródeł światła i żadne z nich nie jest wyselekcjonowane, na ekranie pojawi się okno dialogowe Select Light (rysunek 11.92).
4.
Zaznacz nazwę źródła światła i kliknij przycisk OK. Widok w aktywnym oknie widokowym zmieni się na widok ze źródła światła (rysunek 11.93).
Rysunek 11.92. Okno dialogowe Select Light umożliwia wybór źródła światła
702
Rysunek 11.93. Okno widokowe źródła światła pokazuje widok na scenę z perspektywy wybranego źródła światła
703
Klawisz Dolly Light służy do wykonywania najazdów źródłem światła. Czynność ta polega na przemieszczeniu źródła światła lub jego celu wzdłuż osi stożka projekcji.
Aby wykonać najazd źródłem światła: 1.
Zmień widok w oknie widokowym na widok ze źródła światła (rysunek 11.94).
2.
Włącz klawisz Dolly Light
3.
Przeciągnij myszą w górę lub w dół okna widokowego.
, znajdujący się w grupie klawiszy nawigacji źródłem światła.
Źródło światła przemieści się do przodu lub do tyłu, wzdłuż lokalnej osi Z, tj. wzdłuż osi stożka projekcji (rysunek 11.95). Plama światła ulegnie rozszerzeniu lub skurczeniu (rysunek 11.96).
Wskazówki
Aby wykonać najazd celem źródła światła, wybierz klawisz Dolly Target menu ikonowym Dolly Light.
Aby wykonać najazd źródłem światła oraz jego celem jednocześnie, wybierz klawisz Dolly Spotlight + Target , znajdujący się w tym samym menu ikonowym.
, znajdujący się w
Rysunek 11.94. Otwórz widok ze źródła światła stożkowego
704
Rysunek 11.95. Po najechaniu źródłem światła w kierunku sceny widok w oknie widokowym uległ powiększeniu
Rysunek 11.96. W rezultacie plama światła uległa skurczeniu
705
Klawisz Truck Light służy do przetaczania źródła światła. Czynność ta polega na przemieszczeniu źródła światła oraz jego celu wzdłuż sceny, równolegle do płaszczyzny okna widokowego.
Aby przetoczyć źródło światła: 1.
Otwórz scenę zawierającą źródło światła (rysunek 11.97).
2.
Zmień widok w oknie widokowym na widok ze źródła światła (rysunek 11.98).
3.
Włącz klawisz Truck Light
4.
Przeciągnij kursorem rączki wzdłuż okna widokowego.
.
Widok w oknie źródła światła przemieści się równolegle do płaszczyzny okna widokowego (rysunek 11.99). Stożek projekcji również ulegnie przemieszczeniu (rysunek 11.100).
Rysunek 11.97. Scena przed przetoczeniem źródła światła
706
Rysunek 11.98. Widok ze źródła światła pokazuje obszar oświetlania z poprzedniego rysunku
Rysunek 11.99. Przetocz źródło światła, posługując się kursorem rączki
707
Rysunek 11.100. Porównaj wyrenderowaną scenę z widokiem ze źródła światła
708
Klawisz Roll Light służy do przechylania źródła światła. Czynność ta polega na obróceniu źródła światła wokół osi stożka projekcji. Operacja ta znajduje uzasadnienie jedynie wówczas, kiedy źródło tworzy prostokątną plamę światła lub gdy wykorzystywane jest jako projektor.
Aby przechylić źródło światła: 1.
Otwórz scenę oświetloną źródłem tworzącym prostokątną plamę światła (rysunek 11.101).
2.
Zmień widok w oknie widokowym na widok ze źródła światła (rysunek 11.102).
3.
Włącz klawisz Roll Light
4.
Przeciągnij myszą wzdłuż okna widokowego.
.
Źródło światła przechyli się wokół osi stożka projekcji (rysunek 11.103). Rzutowana mapa oraz plama światła przechylą się wraz ze źródłem światła (rysunek 11.104).
Rysunek 11.101. Źródło światła rzutuje na scenę mapę typu Brick i tworzy prostokątną plamę światła
709
Rysunek 11.102. Widok na scenę przed przechyleniem źródła światła
Rysunek 11.103. Widok na scenę po przechyleniu źródła światła o około 50°
710
Rysunek 11.104. Rzutowana mapa obraca się wraz z projektorem
711
Klawisz Orbit Light służy do wykonywania okrążeń źródłem światła. Czynność ta polega na obróceniu źródła światła stożkowego lub kierunkowego wokół celu. Jeżeli źródło światła nie posiada celu, obrót jest dokonywany względem punktu leżącego na końcu stożka projekcji.
Aby wykonać okrążenie źródłem światła: 1.
Otwórz scenę (rysunek 11.105).
2.
Zmień widok w oknie widokowym na widok ze źródła światła (rysunek 11.106).
3.
Włącz klawisz Orbit Light
4.
Przeciągnij myszą w oknie widokowym.
.
Widok ze źródła światła obróci się wokół celu (rysunek 11.107). Źródło światła okrąży scenę (rysunek 11.108).
Wskazówka
Aby wyrównać źródło światła do normalnej płaszczyzny elementarnej, wyselekcjonuj źródło i z menu ikonowego Align, znajdującego się w głównym pasku narzędziowym, wybierz Place Highlight . Następnie kliknij obiekt. Źródło światła zostanie wyrównane do normalnej i utworzy rozbłysk na powierzchni obiektu. Odległość źródła światła od obiektu nie ulegnie zmianie. Więcej informacji na temat kontrolowania rozbłysków znajdziesz w rozdziale trzynastym, Tworzenie materiałów.
712
Rysunek 11.105. Powyższa scena oświetlana jest głównie z góry od lewej strony
Rysunek 11.106. Widok ze źródła światła stożkowego, będącego głównym oświetleniem sceny
713
Rysunek 11.107. Okrążanie źródłem światła wokół celu
Rysunek 11.108. Teraz scena oświetlana jest z góry od prawej strony
714
Klawisz Pan Light służy do wodzenia źródłem światła. Czynność ta polega na obróceniu wokół źródła światła jego celu. Jeżeli źródło światła nie posiada celu, wokół źródła obracany jest cel wirtualny, znajdujący się na końcu stożka projekcji.
Aby wykonać wodzenie źródłem światła: 1.
Otwórz scenę oświetloną źródłem światła stożkowego lub kierunkowego (rysunek 11.109).
2.
Zmień widok w oknie widokowym na widok ze źródła światła (rysunek 11.110).
3.
Włącz klawisz Pan Light
4.
Przeciągnij myszą wzdłuż okna widokowego.
, znajdujący się w menu ikonowym Orbit Light.
Źródło światła będzie wodzić za celem po całej scenie (rysunek 11.111). Widok ze źródła światła obejmie inny obszar sceny (rysunek 11.112).
Rysunek 11.109. Źródło światła oświetla lewy przedni róg sceny
715
Rysunek 11.110. Widok ze źródła światła ukazuje oświetlony obszar
Rysunek 11.111. Wodzenie źródłem światła po scenie
716
Rysunek 11.112. Wiązka światła uległa przemieszczeniu w scenie
717
Animowanie świateł Animowanie świateł może być dokonywane poprzez kluczowanie, przyłączanie lub przypisywanie kontrolerów. Animowanie metodą kluczowania odnosi się przede wszystkim do zmian właściwości źródła światła w czasie. Dotyczy to między innymi takich parametrów jak natężenie światła, kolor, kontrast, stożek maksymalnej jasności, stożek wygasania, zanikanie lub gęstość cienia. Możliwe jest także kluczowanie zmian położenia i orientacji źródła światła przeprowadzanych za pomocą transformacji przemieszczania i obracania lub za pomocą klawiszy nawigacji źródłem światła. Jednak ani funkcje, ani opcje źródła światła nie mogą być animowane. Animowanie metodą przyłączania polega na związaniu źródła światła z poruszającym się obiektem. Dzięki temu zyskuje się gwarancję, że źródło światła będzie przez cały czas oświetlać dany obiekt lub obiekty znajdujące się w jego otoczeniu. Dobrym przykładem mogą być tutaj reflektory pojazdu. Jeżeli źródło światła zostanie przyłączone do kamery, emitowane światło zawsze będzie oświetlać obiekty znajdujące się w kadrze kamery. Animowanie za pomocą kontrolera Look At zamienia źródło światła w szperacz, który zawsze pozostaje zwrócony w kierunku docelowego obiektu. Zmienianie położenia w czasie tak zdefiniowanego obiektu-celu jest jednym z łatwiejszych sposobów animowania świateł (jeżeli nie chcesz, aby obiekt docelowy był widoczny, użyj nierenderowalnego obiektu punktowego). Źródła światła stożkowego oraz kierunkowego posiadają domyślnie przypisany kontroler Look At, tak więc wszystko, co należy zrobić, to poinformować źródło światła, w kierunku którego obiektu ma być zwrócone.
718
Aby źródło światła podążało za obiektem: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa04.max i zamknij okno widokowe ActiveShade (uwaga: po zamknięciu okna scena może ulec lekkiemu przesunięciu).
2.
Przyłącz źródło światła punktowego do znajdującego się nad nim obiektu (rysunek 11.113).
3.
Wyłącz źródło światła stożkowego. Następnie zwiększ natężenie światła kierunkowego do 1,5 (rysunek 11.114).
4.
W panelu Modify zmień źródło światła kierunkowego na źródło światła kierunkowego z celem.
5.
Otwórz panel Motion.
6.
W rolecie Look At Parameters włącz przycisk Pick Target (rysunek 11.115). Następnie kliknij oświetlony obiekt.
7.
Przemieść obiekt. Obydwa źródła światła podążą za obiektem (rysunek 11.116).
Rysunek 11.113. Przyłączanie źródła światła punktowego do wielościanu
719
Rysunek 11.114. Wielościan oświetlany jest od góry i od dołu
Rysunek 11.115. Wybierz wielościan jako cel kontrolera Look At
720
Rysunek 11.116. Kiedy przemieścisz wielościan, źródła światła punktowego oraz kierunkowego podążą za obiektem
721
Animując wartość natężenia światła, możesz rozjaśniać i przyciemniać światło w czasie.
Aby zanimować natężenie światła: 1.
Otwórz plik ScenaPrzykładowa04.max.
2.
Zamknij okno widokowe ActiveShade. Następnie przesuń widok perspektywiczny tak, aby centralne miejsce w scenie zajmował wielościan.
3.
Wybierz Tools > Light Lister.
4.
W oknie Light Lister wyłącz źródło światła stożkowego i zmniejsz wartość natężenia światła punktowego do 0 (rysunek 11.117). Scena ulegnie przyciemnieniu (rysunek 11.118).
5.
Włącz przycisk Animate i przesuń suwak klatek do klatki 50.
6.
W oknie Light Lister zwiększ parametr natężenia światła kierunkowego do 1,5. Następnie zwiększ parametr natężenia światła punktowego do 0,5 (rysunek 11.119).
7.
Przesuń suwak klatek do klatki 100.
8.
Zmniejsz natężenie światła kierunkowego oraz punktowego do 0.
9.
Odtwórz animację. Oświetlenie sceny wzrośnie po czym ulegnie wygaszeniu.
Wskazówki
Aby zanimować włączanie i wyłączanie źródła światła, zmień typ krzywej w kluczu dla parametru natężenia światła na Step lub przypisz do ścieżki animacji natężenia światła kontroler On/Off.
Poprzez powielenie źródła światła kierunkowego i przypisanie do niego efektu wolumetrycznego oraz mapy rzutowania możesz utworzyć świetlisty teleport (rysunek 11.120).
722
Rysunek 11.117. Dostosuj ustawienia źródła światła, posługując się oknem Light Lister
Rysunek 11.118. Rozpocznij od słabo oświetlonej sceny
723
Rysunek 11.119. Wraz ze wzrostem natężenia światła górnego wzrasta też natężenie światła wypełniającego
724
Rysunek 11.120. Teleportacja w toku
725
Rozdział 12. Kamery W poprzednich rozdziałach dowiedziałeś się, jak modelować i animować obiekty. Za pomocą kamer będziesz decydować o sposobach przekazywania obrazu widzom. Kamera czyni cię reżyserem własnego filmu. Opowiadając wymyśloną przez siebie historię, zazwyczaj aranżujesz ujęcia tak, aby ukazać te miejsca sceny, w których rozgrywa się jakaś akcja. Lecz kiedy pozyskasz niezbędną wiedzę i doświadczenie, będziesz mógł nie tylko pokazywać akcję, lecz także wyrażać nastroje. Zaczniesz tworzyć ujęcia z bardziej wymownych, działających na emocje, niezwykłych, a nawet zaskakujących punktów widzenia (rysunek 12.1). W niniejszym rozdziale zostaną omówione typy kamer, sposoby ich dostosowywania oraz pozycjonowania. Dowiesz się również, jak animować kamery za pomocą kluczowania, a także z zastosowaniem ścieżek animacji.
726
Rysunek 12.1. Widok od spodu na wielościan z rysunku 11.1
727
Oglądanie scen Kompozycja ujęcia w dużym stopniu zależy od usytuowania kamery. To właśnie położenie kamery określa hierarchię ważności obiektów znajdujących się w scenie i wpływa na psychologiczne zaangażowanie się widza w przebieg wydarzeń. Umiejętne usytuowanie kamery może przemienić nawet mizernej wartości scenę w obraz, który na długo pozostanie w pamięci widza. Umieszczenie kamery na poziomie oczu sprawia, że widz staje się uczestnikiem akcji. Jeżeli na przykład tworzysz wizualizację architektoniczną, kamera usytuowana na poziomie oczu budzi w widzu odczucie, jak gdyby on sam przechadzał się korytarzami budynku (rysunek 12.2). Z kolei umieszczenie kamery tuż przy ziemi wywołuje uczucie bezradności. Ujęcie z nisko położonej kamery, przedstawiające groźnie wypiętrzające się obiekty, sprawia, że otaczający widza świat staje się monumentalny i przytłaczający w swym ogromie (rysunek 12.3). Możliwe, że przyjdzie ci kiedyś zrekonstruować wypadek samochodowy i będziesz musiał przedstawić jego przyczynę. Możesz wówczas umieścić kamerę tak, aby widz poczuł się obserwatorem wydarzeń, siedzącym na pokładzie śmigłowca, który podąża za pojazdami uczestniczącymi w wypadku. Ujęcie z kamery usytuowanej wysoko ponad sceną daje wrażenie wszechwiedzy i wszechobecności, spełniając rolę narratora (adwokata) relacjonującego przebieg wydarzeń (rysunek 12.4). Wprowadzenie do sceny drugiej kamery, tym razem usytuowanej na poziomie oczu, może przedstawiać wydarzenia z punktu widzenia świadka (rysunek 12.5). Zbliżenia, czyli takie ujęcia, które często ogląda się na przykład w operach mydlanych, oddają intymność sytuacji. Natomiast ujęcia panoramiczne, jak chociażby znane z westernów sceny pozwalające objąć wzrokiem rozległe obszary prerii, mają charakter bezosobowy lub neutralny. Jeżeli przyjdzie ci wykonać animację, która zostanie wkomponowana w autentyczny materiał filmowy, będziesz musiał zacząć od dopasowania kamery wirtualnej do rzeczywistej kamery filmowej.
728
Rysunek 12.2. Umiejętne usytuowanie kamery pozwala widzowi poczuć się częścią prezentowanej sceny
729
Rysunek 12.3. Ukazywanie sceny z dołu podkreśla bezradność widza wobec otaczającej go scenerii
730
Rysunek 12.4. Aby uzyskać efekt narracji, umieść kamerę wysoko ponad sceną
731
Tworzenie kamer Kamera to nierenderowalny obiekt, który służy do ukazywania widoków na scenie. Usytuowanie oraz kierunek takiego widoku uzależniony jest od położenia oraz zwrotu kamery. Podobnie jak oświetlenie sceny uważa się za efekt działania źródła światła, tak samo wyświetlanie widoku może być uważane za efekt działania kamery. Aby mieć możliwość ograniczania widoków, kamera wyposażona jest w stożek widzenia, który przypomina nieco stożek projekcji źródła światła, z tym tylko wyjątkiem, że jest to raczej ostrosłup aniżeli stożek. Kąt widzenia kamery może przyjmować wartości z przedziału od 0° do 175°. Domyślna wartość kąta widzenia to 45°. Podobnie jak w przypadku źródeł światła, masz do dyspozycji kamery swobodne oraz kamery z celem (rysunek 12.6): ♦
Kamera z celem (Target Camera) — składa się z dwóch komponentów: kamery oraz celu, w kierunku którego jest ona zwrócona. Każdy z komponentów kamery jest od siebie niezależny i może być swobodnie przemieszczany, jednakże obiektyw kamery zawsze będzie zwrócony w kierunku celu. Dzięki temu można z dużą łatwością nakierowywać kamery.
♦
Kamera swobodna (Free Camera) — jest zbudowana z jednego komponentu, czyli kamery, która wykorzystuje cel wirtualny. Zaletą tego typu kamery jest możliwość swobodnego przemieszczania i obracania, dzięki czemu wyśmienicie nadaje się ona do tworzenia bardzo złożonych animacji.
Podobnie jak w przypadku innych obiektów programu 3ds max, kamery są tworzone z poziomu panelu bocznego Create (rysunek 12.7).
732
Rysunek 12.5. Wprowadzenie dwóch punktów obserwacyjnych pomaga w dokładniejszym zrelacjonowaniu przedstawianego wydarzenia
733
Rysunek 12.6. Stożek widzenia ma kształt ostrosłupa, na którego szczycie zaczepiona jest kamera. Kamera z celem (na górze) wyposażona jest w cel, który leży w punkcie skupienia kamery
Rysunek 12.7. W 3ds max możesz tworzyć kamery swobodne oraz kamery z celem.
734
Kamery z celem są bardzo łatwe w nakierowywaniu. Tworzenie oraz nakierowanie kamery odbywa się poprzez kliknięcie i przeciągnięcie kursorem myszy.
Aby utworzyć kamerę z celem: 1.
Otwórz scenę.
2.
W panelu bocznym Create otwórz podpanel Cameras.
3.
Włącz przycisk Target.
4.
W oknie widoku z góry umieść kursor w miejscu, w którym chcesz utworzyć kamerę. Włącz przyciąganie do siatki konstrukcyjnej , jeżeli zależy Ci na precyzyjnym usytuowaniu kamery.
5.
Kliknij, aby utworzyć kamerę, po czym przeciągnij, aby ją nakierować. Zwolnij przycisk myszy, aby wyznaczyć cel kamery (rysunek 12.8).
6.
Uaktywnij dowolne okno widokowe i wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery. W aktywnym oknie widokowym ukaże się widok z kamery (rysunek 12.9).
7.
Dostosuj położenie i orientację kamery.
8.
Nakieruj kamerę poprzez przemieszczenie celu. Aby szybko wyselekcjonować cel kamery, kliknij ją prawym przyciskiem myszy i z menu blokowego Tools1 wybierz Select Target.
Wskazówki
Zmiana widoku w aktywnym oknie widokowym na widok z kamery może być dokonana także z poziomu menu okna widokowego.
Aby dopasować kamerę do widoku perspektywicznego, uaktywnij okno widoku perspektywicznego i wciśnij Ctrl+C (rysunek 12.10).
Aby dowiedzieć się, jak skorygować położenie kamery, zobacz podrozdział Nawigacja kamerą w dalszej części tego rozdziału.
735
Rysunek 12.8. Aby kamera oraz jej cel spoczywały w poziomie, utwórz kamerę z oknie widoku z góry
Rysunek 12.9. Początkowy widok z kamery z celem
736
Rysunek 12.10. Widok na scenę po dopasowaniu kamery do widoku perspektywicznego. Uwaga: płaszczyzna podłoża posiada przypisaną mapę typu Checker. Więcej informacji na temat mapowania obiektów znajdziesz w rozdziale czternastym
737
Kamery swobodne są bardzo łatwe w transformowaniu. Tworzenie kamery odbywa się poprzez pojedyncze kliknięcie.
Aby utworzyć kamerę swobodną: 1.
Otwórz scenę.
2.
W panelu bocznym Create otwórz podpanel Cameras.
3.
Włącz przycisk Free.
4.
Kliknij miejsce, w którym chcesz utworzyć kamerę. W oknie widokowym pojawi się kamera, która będzie skierowana prostopadle do siatki konstrukcyjnej aktywnego okna (rysunek 12.11).
5.
Uaktywnij dowolne okno widokowe i wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery (rysunek 12.12).
6.
Przemieść i obróć kamerę, aby określić jej położenie oraz zwrot. lub Dopasuj kamerę do widoku perspektywicznego tak, jak zostało to objaśnione we wskazówce do tworzenia kamery z celem.
Wskazówka
Jeżeli w scenie znajduje się kilka kamer, a żadna z nich nie jest wyselekcjonowana, wciśnięcie klawisza C wywołuje okno dialogowe Select Camera. W oknie tym możesz wybrać nazwę kamery, z której chcesz skorzystać (rysunek 12.13).
Rysunek 12.11. Aby nakierować kamerę swobodną na scenę, utwórz ją w oknie widoku z przodu
738
Rysunek 12.12. Początkowy widok z kamery swobodnej
Rysunek 12.13. Okno dialogowe Select Camera umożliwia wybór kamery, która ma zostać wykorzystana
739
Polecenie Align Camera umożliwia wyrównanie kamery do normalnej wybranej płaszczyzny elementarnej danego obiektu.
Aby wyrównać kamerę do normalnej: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Z menu ikonowego Align znajdującego się w głównym pasku narzędziowym wybierz Align Camera .
3.
Umieść kursor nad powierzchnią obiektu.
4.
Wciśnij i przytrzymaj przycisk myszy. Na powierzchni obiektu wyświetli się niebieski wektor normalnej, wskazując kierunek wyrównywania (rysunek 12.14).
5.
Przeciągaj myszą po powierzchni obiektu, dopóki nie znajdziesz normalnej, do której ma zostać wyrównana kamera. Następnie zwolnij przycisk myszy. Kamera zostanie wyrównana do normalnej płaszczyzny elementarnej, która została wskazana (rysunek 12.15).
Wskazówki
Aby szybko wyselekcjonować kamerę lub jej cel, możesz wykorzystać menu okna widokowego, z widokiem z widoku z kamery.
Aby cofnąć ruch kamerą, wciśnij Ctrl+Z.
Aby wyrównać kamerę swobodną do powierzchni obiektu w trakcie jej tworzenia, użyj funkcji AutoGrid (rysunek 12.16). W przypadku kamer z celem funkcja AutoGrid jest niedostępna. Istnieje jednak możliwość przekonwertowania kamery swobodnej na kamerę z celem lub na odwrót, już po jej utworzeniu.
Aby zmienić typ kamery: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Otwórz panel Modify.
3.
W rolecie Parameters rozwiń menu rozwijane Type i wybierz nowy typ kamery (rysunek 12.17).
740
Rysunek 12.14. Przeciągnij kursorem w kształcie kamery, aby odnaleźć normalną wyrównywania. Następnie zwolnij przycisk myszy
Rysunek 12.15. Kamera zwrócona jest teraz w kierunku dzbanka zgodnie z orientacją wybranej normalnej
741
Rysunek 12.16. Użyj funkcji AutoGrid, aby wyrównać kamerę swobodną do powierzchni obiektu w trakcie jej tworzenia
Rysunek 12.17. Menu rozwijane Type umożliwia zmianę typu kamery
742
Dostosowywanie kamer Dostosowywanie ustawień kamer swobodnych oraz kamer z celem przebiega w taki sam sposób. Najważniejszymi parametrami są tutaj długość ogniskowej, płaszczyzny tnące, zakresy środowiska, głębia ostrości oraz rozmycie ruchu (rysunek 12.18). W 3dsmax dostosowywanie długości ogniskowej polega na zmianie długości obiektywu kamery, podobnie jak ma to miejsce w przypadku zwykłego aparatu fotograficznego lub zwykłej kamery. Kiedy zmienisz długość obiektywu, wpływasz na zwiększenie lub zmniejszenie długości ogniskowej, przez co pośrednio zmniejszasz lub zwiększasz kąt widzenia. Obszar przestrzeni, jaki dana kamera jest w stanie ukazać, uzależniony jest od tak zwanych płaszczyzn tnących. Każda kamera posiada dwie płaszczyzny tnące: jedną usytuowaną zaraz w pobliżu kamery i drugą w nieco większej odległości, obie ułożone równolegle do płaszczyzny widokowej kamery. Obiekty leżące poza obszarem wyznaczonym przez płaszczyzny tnące są przez kamerę ignorowane (rysunek 12.19). Kiedy do sceny dodasz efekt zwany mgłą standardową, obszar jej występowania wyznaczać będą zakresy środowiska. Każda kamera posiada dwa takie zakresy: zakres bliższy oraz zakres dalszy. Zakresy te umożliwiają zdefiniowanie obszaru, w którym mgła standardowa może przysłaniać scenę (rysunek 12.20). Głębia ostrości oraz rozmycie ruchu imitują efekty uzyskiwane za pomocą prawdziwych kamer lub aparatów. Symulacja tych efektów polega na rozmyciu obiektów znajdujących się poza określonym obszarem. Promień tego obszaru wyznacza zazwyczaj położenie celu kamery lub długość ogniskowej, dobrana specjalnie na potrzeby efektu.
743
Rysunek 12.18. Roleta parametrów dla kamer swobodnych oraz kamer z celem jest taka sama
Rysunek 12.19. Płaszczyzny tnące wyznaczają obszar, jaki może być widziany przez kamerę
744
Rysunek 12.20. Płaszczyzny zakresów środowiska wyznaczają obszar występowania mgły standardowej
745
Długość ogniskowej kamery kontroluje parametr Lens. Wartość tego parametru może przybierać wielkości z zakresu od 9,857 mm do 100 000 mm. Dla wygody użytkowania, każda kamera wyposażona jest w dziewięć predefiniowanych obiektywów o długości od 15 mm do 200 mm. Zmiana długości ogniskowej wywiera odwrotnie proporcjonalny wpływ na wartość kąta widzenia.
Aby określić długość ogniskowej: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery (rysunek 12.21).
3.
Otwórz panel Modify.
4.
Przeciągnij suwak parametru Lens (rysunek 12.22).
W dolnej części panelu wyświetlą się parametry kamery.
Wraz ze wzrostem długości ogniskowej zmaleje kąt widzenia kamery. Obiekty znajdujące się w oknie widoku z kamery pozornie przybliżą się do kamery, a perspektywa ulegnie spłaszczeniu (rysunek 12.23). Zmniejszenie długości ogniskowej zwiększa kąt widzenia i wydłuża perspektywę.
Wskazówki
Wypróbuj zestawy obiektywów znajdujące się w sekcji Stock Lenses. Obiektyw o ogniskowej 15 mm to obiektyw szerokokątny, który umożliwia stworzenie efektu nazywanego „rybim okiem”. Jego przeciwieństwem jest obiektyw o ogniskowej 200 mm, czyli teleobiektyw, który umożliwia oglądanie w znacznym zbliżeniu wąskiego wycinka sceny (o bardzo spłaszczonej perspektywie).
Aby okno widoku z kamery przedstawiało scenę w rzucie ortogonalnym, podobnie jak ma to miejsce w przypadku widoków User, włącz funkcję Orthographic Projection.
746
Rysunek 12.21. Przygotowywanie sceny do eksperymentowania z długością ogniskowej
Rysunek 12.22. Zwiększanie długości ogniskowej
747
Rysunek 12.23. Zbliżenie na scenę powstałe w wyniku zwiększenia długości ogniskowej
748
Parametr FOV (Field of View) określa wielkość obszaru sceny, jaki może zostać ujęty w kadrze kamery. Wielkość ta mierzona jest w stopniach i może mieścić się w granicach od 0° do 175°. Kąt widzenia jest parametrem odwrotnie proporcjonalnym do długości ogniskowej.
Aby dostosować kąt widzenia: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery (rysunek 12.24).
3.
Otwórz panel Modify, aby mieć dostęp do parametrów kamery.
4.
Przeciągnij suwak parametru FOV (rysunek 12.25). Wraz ze wzrostem kąta widzenia zmniejszy się długość ogniskowej. Obiekty znajdujące się w oknie widoku z kamery pozornie oddalą się do kamery, a perspektywa ulegnie wydłużeniu (rysunek 12.26).
Komentarz [PO48]: Podkreślenie tłumacza. Komentarz [PO49]: Podkreślenie tłumacza.
Zmniejszenie kąta widzenia zwiększa długość ogniskowej spłaszcza perspektywę i pozornie przybliża obiekty.
Wskazówki
Menu ikonowe FOV Direction definicji kąta widzenia.
Aby stożek widzenia kamery był widoczny nawet wówczas, gdy kamera nie jest wyselekcjonowana, włącz funkcję Show Cone.
Aby dopasować widok z kamery do obrazu tła, włącz funkcję Show Horizon. Następnie wyrównaj linię horyzontu kamery do linii horyzontu obrazu tła.
Kąt widzenia można dostosować także za pomocą klawisza nawigacji kamerą Field-of-View.
Animując zmianę kąta widzenia, możesz zasymulować efekt przybliżania i oddalania obiektów w kadrze.
Aby zmienić widok z kamery na widok aksonometryczny, włącz funkcję Orthographic Projection (rysunek 12.27).
, znajdujące się obok parametru FOV, umożliwia zmianę
749
Rysunek 12.24. Widok na scenę przed zmianą kąta widzenia
Rysunek 12.25. Zwiększanie kąta widzenia
750
Rysunek 12.26. Pomniejszenie widoku odsłania większa liczbę obiektów w scenie
751
Rysunek 12.27. Po włączeniu funkcji Orthographic Projection widok z kamery będzie przypominać widok użytkownika
752
Parametry znajdujące się w sekcji Clipping Planes kontrolują tak zwane płaszczyzny tnące. Płaszczyzny te wyznaczają obszar widziany przez kamerę w obrębie stożka widzenia kamery, tj. wzdłuż osi obiektywu. Obiekty leżące poza obszarem zdefiniowanym płaszczyznami tnącymi są ignorowane przez kamerę. Jeżeli płaszczyzna tnąca przetnie obiekt, zostanie utworzony przekrój poprzeczny obiektu.
Aby dostosować płaszczyzny tnące: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Otwórz panel Modify.
3.
W sekcji Clipping Planes włącz funkcję Clip Manually (rysunek 12.28). Poniżej uaktywnią się parametry Near Clip oraz Far Clip. W stożku widzenia kamery pojawi się dalsza płaszczyzna tnąca, symbolizowana czerwonym prostokątem z dwiema przekątnymi. Bliższa płaszczyzna tnąca nie jest widoczna, ponieważ jej odległość od kamery wynosi 0.
4.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery.
5.
Dostosuj położenie płaszczyzn tnących, przeciągając suwaki parametrów Near Clip oraz Far Clip. Podczas przeciągania suwaków płaszczyzny tnące będą przemieszczać się wzdłuż stożka projekcji w kierunku do lub od kamery (rysunek 12.29). W oknie widoku z kamery zniknie przednia lub tylna część sceny (rysunek 12.30).
Wskazówka
Możesz zanimować płaszczyzny tnące, tworząc tym samym animowane obcinanie widoku.
Rysunek 12.28. Włącz funkcję Clip Manually, aby móc samemu zdefiniować położenie płaszczyzn tnących
753
Rysunek 12.29. Płaszczyzny tnące przedstawionej kamery obetną przednią oraz tylną część sceny
Komentarz [PO50]: ... figur geometrycznych położonych ...
Rysunek 12.30. W wyrenderowanej scenie brakuje geometrii położonej z przodu oraz tyłu sceny
754
Mgła standardowa jest efektem atmosferycznym, który, oddziałując na całą scenę, wpływa na zanikanie znajdujących się w niej obiektów wraz ze wzrostem ich odległości od kamery. Parametry znajdujące się w sekcji Environment Ranges kontrolują występowanie mgły standardowej w obszarze tak zwanych zakresów środowiska. Zakres bliższy decyduje, w jakiej odległości od kamery obiekty zaczną zanikać we mgle, natomiast zakres dalszy decyduje, w jakiej odległości mgła całkowicie przysłoni obiekty znajdujące się w scenie.
Aby określić zakresy środowiska: 1.
Otwórz scenę, w której znajduje się kamera.
2.
Wprowadź do sceny mgłę standardową. Temat ten zostanie rozwinięty w rozdziale piętnastym, w podrozdziale Efekty renderingu. W skrócie: wybierz Rendering > Environment. W rolecie Atmosphere kliknij przycisk Add. Następnie wybierz pozycję Fog i kliknij przycisk OK.
3.
Wyselekcjonuj kamerę.
4.
Otwórz panel Modify.
5.
W sekcji Environment Ranges włącz funkcję Show (rysunek 12.31). W stożku widzenia kamery pojawi się płaszczyzna dalszego zakresu. Płaszczyzna bliższego zakresu jest niewidoczna, ponieważ jej odległość od kamery wynosi 0.
6.
Pociągnij suwak parametru Near Range, aby określić początek występowania mgły. Beżowy prostokąt, symbolizujący płaszczyznę bliższego zakresu, przemieści się wzdłuż stożka widzenia.
7.
Pociągnij suwak parametru Far Range, aby określić miejsce, w którym mgła całkowicie przysłoni obiekty znajdujące się w scenie (rysunek 12.32). Brązowy prostokąt, symbolizujący płaszczyznę dalszego zakresu, przemieści się wzdłuż stożka widzenia.
8.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery.
9.
Wyrenderuj scenę, aby obejrzeć uzyskany efekt. Mgła zostanie wyrenderowana pomiędzy bliższym i dalszym zakresem środowiska (rysunek 12.33).
Rysunek 12.31. Aby wyświetlić zakresy środowiska, włącz funkcję Show w sekcji Environment Ranges
755
Rysunek 12.32. Zakresy środowiska obejmujące scenę. Linia znajdująca się w środku to linia odległości do celu
Rysunek 12.33. Mgła została wyrenderowana tylko pomiędzy zakresami środowiska
756
Głębia ostrości (Depth of Field) to wieloprzebiegowy efekt renderowania, który dokonuje rozmycia pierwszego oraz dalszego planu sceny względem wyznaczonego punktu skupienia.
Aby przypisać głębię ostrości: 1.
Wyselekcjonuj kamerę z widokiem na scenę.
2.
Uaktywnij widok z kamery.
3.
Otwórz panel Modify.
4.
W sekcji Multi-Pass Effect włącz funkcję Enable (rysunek 12.34).
5.
Kliknij przycisk Preview. Widok z kamery zadrży na krótką chwilę, po czym ustabilizuje się. Okno widokowe pokaże widok z niewielkim rozmyciem sceny, przed oraz za punktem skupienia.
6.
Zwiększ nieznacznie wartość parametru Sample Radius (rysunek 12.35). Następnie ponownie kliknij przycisk Preview. Widok z kamery znowu zadrży. Głębia ostrości ulegnie większemu rozmyciu (rysunek 12.36).
7.
Zmieniaj wartości parametru Sample Radius i twórz podglądy sceny, dopóki nie uzyskasz właściwego rozmycia.
8.
Wyrenderuj scenę, aby obejrzeć rezultat końcowy. Widok w oknie VFB zostanie uaktualniony dwanaście razy. Za każdym razem obraz będzie stawać się coraz jaśniejszy. Kiedy proces renderowania dobiegnie końca, wyrenderowany obraz będzie rozmyty przed oraz za punktem skupienia (rysunek 12.37).
Wskazówki
Aby zwiększyć odsunięcie pomiędzy poszczególnymi przebiegami renderowania głębi ostrości, zwiększ wartość parametru Sample Bias.
Aby dostosować położenie punktu skupienia, zmień położenie celu kamery lub wyłącz funkcję Use Target Distance i wprowadź odpowiednią wartość do pola Focal Depth.
Aby zwiększyć ziarnistość renderowanego obrazu, wyłącz funkcję Normalize Weights lub zwiększ wartość parametru Dither Strength.
Szczegółowy opis parametrów głębi ostrości znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem Muli Pass Depth of Field.
757
Rysunek 12.34. Uaktywnione renderowanie wieloprzebiegowe dla efektu głębi ostrości
Rysunek 12.35. Zwiększ wartość parametru Sample Radius, aby wzmocnić rozmycie
Rysunek 12.36. Podgląd sceny w oknie widoku z kamery
758
Rysunek 12.37. Obraz renderowany jest w kilku przebiegach, które po uśrednieniu tworzą efekt rozmycia
759
Rozmycie ruchu (Motion Blur) to wieloprzebiegowy efekt renderowania, który dokonuje rozmycia poruszającego się obiektu.
Aby przypisać rozmycie ruchu: 1.
Wyselekcjonuj kamerę z widokiem na scenę. W scenie powinien znajdować się animowany obiekt, którego ruch widoczny jest w kadrze kamery.
2.
Uaktywnij widok z kamery.
3.
Przesuń suwak klatek tak, aby obiekt znalazł się w kadrze kamery.
4.
Otwórz panel Modify.
5.
W sekcji Multi-Pass Effect włącz funkcję Enable. Następnie ze znajdującego się tam menu rozwijanego wybierz pozycję Motion Blur (rysunek 12.38).
6.
Kliknij przycisk Preview. Obiekt przemieści się na dystansie jednej klatki. Widok zostanie wyrenderowany z niewielką ilością rozmycia przed i za poruszającym się obiektem.
7.
Zwiększ wartość parametru Duration (frames), aby wzmocnić rozmycie.
8.
Dostosuj wartość parametru Bias, aby odsunąć rozmycie na wcześniejsze lub późniejsze klatki (rysunek 12.39).
9.
Kliknij przycisk Preview, aby utworzyć podgląd widoku w oknie kamery (rysunek 12.40).
10. Dopracuj ustawienia, po czym wyrenderuj scenę, aby obejrzeć rezultat końcowy (rysunek 12.41).
Wskazówki
Jeżeli widok z kamery nie jest uaktywniony, kliknięcie przycisku Preview nie przynosi żadnych rezultatów.
Szczegółowy opis parametrów rozmycia ruchu znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem Muli Pass Motion Blur.
Rysunek 12.38. Uaktywnianie renderowania wieloprzebiegowego dla efektu rozmycia ruchu
760
Rysunek 12.39. Zwiększ wartości parametrów Duration oraz Bias
Rysunek 12.40. Podgląd sceny w oknie widoku z kamery
761
Rysunek 12.41. Po kilku przebiegach powstaje obraz sceny z rozmyciem ruchu
762
Nawigowanie kamerą Kiedy uaktywnisz widok z kamery, klawisze nawigacji w oknie widokowym zastępowane są nowym zestawem klawiszy, zwanymi klawiszami nawigacji kamerą (rysunek 12.42). Manipulując kamerą za pomocą klawiszy nawigacji, możesz nie tylko dostosowywać położenie, ale także animować kamerę w czasie. Nazwy klawiszy nawigacji kamerą zaczerpnięte zostały z terminologii tradycyjnej techniki filmowania. Pełny opis klawiszy nawigacji kamerą znajdziesz w tabeli 12.1. Tabela 12.1. Klawisze nawigacji kamerą Ikona
Nazwa
Opis
Dolly Camera
Przemieszcza kamerę wzdłuż lokalnej osi Z, tj. wzdłuż osi stożka widzenia.
Dolly Camera + Target
Przemieszcza kamerę oraz jej cel, wzdłuż osi stożka widzenia.
Dolly Target
Przemieszcza cel w kierunku do lub od kamery, wzdłuż osi stożka projekcji.
Perspective
Przemieszcza kamerę wzdłuż osi stożka widzenia i jednocześnie zmienia szerokość kąta widzenia.
Roll camera
Obraca kamerą wokół osi stożka widzenia.
Zoom Extents All
Wyśrodkowuje wszystkie obiekty we wszystkich oknach widokowych, za wyjątkiem okien z widokami stałymi.
Zoom Extents All Selected
Wyśrodkowuje wyselekcjonowane obiekty we wszystkich oknach widokowych, za wyjątkiem okien z widokami stałymi.
Field-of-View
Zmienia szerokość kąta widzenia kamery.
Truck Camera
Przemieszcza kamerę oraz jej cel równolegle do płaszczyzny okna widokowego.
Orbit Camera
Obraca kamerę wokół celu.
Pan Camera
Obraca kamerę wokół miejsca jej zaczepienia.
Min/Max Toggle
Powiększa aktywne okno widokowe na cały ekran lub przywraca bieżący układ okien.
Uwaga: W przypadku kamer swobodnych polecenia Dolly, Truck, Pan oraz Orbit odwołują się do tak zwanego celu wirtualnego.
763
Klawisz Dolly Light służy do wykonywania najazdów kamerą. Czynność ta polega na przemieszczeniu kamery lub jej celu wzdłuż osi stożka projekcji.
Rysunek 12.42. Klawisze nawigacji kamerą służą do sterowania widokiem z kamery
764
Aby wykonać najazd kamerą: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery (rysunek 12.43).
3.
Włącz klawisz Dolly Camera
4.
.
Przeciągnij myszą w górę lub w dół okna widokowego (rysunek 12.44). Kamera przemieści się wzdłuż lokalnej osi Z, tj. osi stożka widzenia, przybliżając się lub oddalając od obiektów w kadrze. Na skutek tego obiekty w kadrze ulegną odpowiednio powiększeniu lub pomniejszeniu (rysunek 12.45).
Wskazówki
W menu ikonowym Dolly Camera znajdują się jeszcze dwa dodatkowe klawisze: Dolly Target
, który wzdłuż osi stożka widzenia przemieszcza tylko cel kamery.
Dolly Camera + Target oraz jej cel.
, który wzdłuż osi głębi kamery przemieszcza jednocześnie kamerę
Animując najazd kamerą, uzyskasz efekt stopniowego przybliżania lub oddalania się od punktu skupienia, zawężając lub odsłaniając scenę.
Rysunek 12.43. Widok na scenę przed wykonaniem najazdu kamerą
765
Rysunek 12.44. Najeżdżanie kamerą na scenę
Rysunek 12.45. Po najechaniu kamerą obiekty w oknie widokowym uległy powiększeniu, ale cel kamery pozostał w tym samym miejscu
766
Klawisz Truck Camera służy do przetaczania kamery. Czynność ta polega na przemieszczeniu kamery oraz jej celu wzdłuż sceny, równolegle do płaszczyzny okna widokowego.
Aby przetoczyć kamerę: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery (rysunek 12.46).
3.
Włącz klawisz Truck Camera
4.
Przeciągnij kursorem rączki wzdłuż okna widokowego (rysunek 12.47).
.
Widok w oknie z kamery przemieści się równolegle do płaszczyzny okna widokowego (rysunek 12.48).
Wskazówka
Animując przetaczanie kamery, uzyskasz efekt oglądania sceny z okna pociągu lub bocznego okna samochodu.
Rysunek 12.46. Widok na scenę przed przetoczeniem kamery
767
Rysunek 12.47. Przetoczenie kamery wzdłuż sceny przemieszcza nie tylko kamerę, ale także jej cel
Rysunek 12.48. W rezultacie, w kadrze kamery znajdzie się inna część sceny
768
Klawisz Roll Light służy do przechylania kamery. Czynność ta polega na obróceniu kamery wokół osi stożka widzenia.
Aby przechylić kamerę: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery (rysunek 12.49).
3.
Włącz klawisz Roll Camera
4.
Przeciągnij kursorem w lewą lub prawą stronę okna widokowego (rysunek 12.50).
.
Kamera przechyli się wokół osi stożka widzenia. Widok w oknie kamery ulegnie obróceniu (rysunek 12.51).
Wskazówka
Animując przechylenie kamery, uzyskasz efekt dachowania samochodem. Łącząc ze sobą najazd oraz przechylenie, możesz zasymulować widok z kabiny samolotu wpadającego w korkociąg.
Rysunek 12.49. Widok na scenę przed przechyleniem kamery
769
Rysunek 12.50. Przechylając kamerę obracasz widok wokół osi stożka widzenia
Rysunek 12.51. Po przechyleniu kamery widok na scenę ulega przekrzywieniu
770
Klawisz Orbit Camera służy do wykonywania okrążeń kamerą. Czynność ta polega na obróceniu kamery wokół jej celu. Jeżeli kamera nie posiada celu, obrót jest dokonywany względem punktu leżącego na końcu stożka widzenia.
Aby wykonać okrążenie kamerą: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery (rysunek 12.52).
3.
Włącz klawisz Orbit Camera
4.
Przeciągnij myszą wzdłuż okna widokowego (rysunek 12.53).
.
Widok z kamery obróci się wokół celu. Kamera okrąży scenę (rysunek 12.54).
Wskazówka
Animując okrążanie kamerą, uzyskasz efekt prostego przelotu nad sceną.
Rysunek 12.52. Widok na scenę przed okrążeniem kamerą
Rysunek 12.53. Okrążanie kamerą pod scenę
771
Rysunek 12.54. Po okrążeniu kamerą pod scenę płaszczyzna podstawy nie jest renderowana, ponieważ jej normalne zwrócone są w przeciwnym kierunku
772
Klawisz Pan Camera służy do wodzenia kamerą. Czynność ta polega na obróceniu wokół kamery jej celu. Jeżeli kamera nie posiada celu wokół kamery, obracany jest cel wirtualny znajdujący się na końcu stożka widzenia.
Aby wykonać wodzenie kamerą: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery (rysunek 12.55).
3.
Włącz klawisz Pan Camera
4.
Przeciągnij myszą wzdłuż okna widokowego (rysunek 12.56).
.
Kamera będzie wodzić za celem, obejmując w swym widoku inne obszary sceny (rysunek 12.57).
Wskazówki
Przeciągnięcie kursorem Pan Camera w górę lub w dół okna widoku z kamery pochyla ją do góry i do dołu, tak jakbyś patrzył w górę i w dół wysokiego budynku.
Animując wodzenie kamery, uzyskasz efekt rozglądania się po scenie. Taki sposób zaakcentowania animacji daje widzowi punkt odniesienia.
Animując nagłe ruchy wodzenia kamerą, zyskasz efekt jazdy samochodem, który wymknął się spod kontroli.
Rysunek 12.55. Widok na scenę przed wykonaniem wodzenia kamerą
773
Rysunek 12.56. Wodzenie kamerą obraca wokół punktu zaczepienia kamery jej cel
Rysunek 12.57. W rezultacie widok z kamery obejmie inny obszar sceny
774
Klawisz Field-of-Viewsłuży do zmiany kąta widzenia. W miarę jak zwiększa się kąt widzenia, widok na scenę ulega zniekształceniu, przypominając efekt „rybiego oka”. Natomiast, w miarę jak zmniejsza się kąt widzenia, perspektywa ulga spłaszczeniu i widok na scenę zatraca głębię.
Aby zmienić kąt widzenia: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery.
3.
Wyrenderuj widok (rysunek 12.58).
4.
Włącz klawisz Field-of-View
5.
Przeciągnij myszą w górę lub dół okna widokowego (rysunek 12.59).
.
Kąt widzenia ulegnie zwiększeniu lub zmniejszeniu (rysunek 12.60).
Rysunek 12.58. Widok na scenę przed zmianą kąta widzenia
Rysunek 12.59. Przeciągnięcie kursorem w dół okna widokowego zwiększa kąt widzenia
775
Rysunek 12.60. W rezultacie, pomimo iż kamera wciąż pozostaje w tym samym miejscu, możesz zmieścić w kadrze większy obszar sceny
776
Klawisz Perspective służy do wykonywania najazdów kamerą, z jednoczesną zmianą kąta widzenia. Czynność ta umożliwia zachowanie podstawowego układu sceny, podczas gdy zmianie ulega sama perspektywa.
Aby zmienić perspektywę: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery.
3.
Wyrenderuj widok (rysunek 12.61).
4.
Włącz klawisz Perspective.
5.
Przeciągnij kursorem w górę lub dół okna widokowego. Widok zmieni perspektywę, ulegając jednocześnie lekkiemu powiększeniu lub pomniejszeniu (rysunek 12.62).
6.
Wyrenderuj scenę (rysunek 12.63).
Wskazówka
Aby przyspieszyć zmienianie perspektywy, wciśnij klawisz Ctrl podczas przeciągania myszą.
Rysunek 12.61. Widok na scenę z typową perspektywą
777
Rysunek 12.62. Zwiększanie perspektywy w oknie widoku z kamery
Rysunek 12.63. Uwypuklona perspektywa nadaje scenie dramatyzm
778
Animowanie kamer Kamery posiadają szeroki zestaw parametrów kontrolnych, które można animować. Tak więc animowanie kamer może odbywać się poprzez animowanie klawiszy nawigacji lub parametrów długości ogniskowej, położenia płaszczyzn tnących, głębi ostrości itd. Możliwe jest także animowanie kamer poprzez kluczowanie lub przypisywanie do ścieżek ruchu.
Aby animować kamerę metodą kluczowania: 1.
Wyselekcjonuj kamerę.
2.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery.
3.
Nakieruj kamerę i dostosuj parametry do ujęcia otwierającego (rysunek 12.64).
4.
Włącz klawisz Animate.
5.
Przesuń suwak klatek w prawą stronę.
6.
Dostosuj kamerę do ujęcia, posługując się klawiszami nawigacji, przemieszczając lub obracając kamerę i jej cel, lub zmień parametry kamery (rysunek 12.65).
7.
Wstaw dodatkowe klucze. W tym celu przesuń suwak klatek i ponownie dostosuj kamerę (rysunek 12.66).
8.
Odtwórz animację , aby ocenić rozkład czasu oraz łagodność ruchu kamery. W naszej animacji kamera będzie prawdopodobnie poruszać się zbyt szybko, a jej ruch będzie nieciągły.
9.
Dostosuj prędkość poruszania się kamery poprzez zwiększenie odległości pomiędzy poszczególnymi kluczami. Aby zwolnić przebieg całej animacji, przeskaluj czas za pomocą okna Time Configuration.
10. Kontynuuj odtwarzanie i dostosowywanie kamery, dopóki nie uzyskasz zadowalających rezultatów.
Wskazówka
Przyłączenie kamery oraz jej celu do obiektu pozornego ułatwia pozycjonowanie kamery.
779
Rysunek 12.64. Mgła, która zaczynie postępować wraz ze zmianą położenia zakresów środowiska
780
Rysunek 12.65. Teraz zakres środowiska obejmuje dzbanek
781
Rysunek 12.66. W miarę jak bliższy i dalszy zakres środowiska zbliżają się do kamery, mgła zaczyna obejmować obiekty z pierwszego planu
782
Animacja typu fly-by ukazuje widzowi obiekt lub stały obszar sceny z różnych kątów patrzenia. Domyślnym kontrolerem ruchu każdej kamery z celem jest kontroler Look At. Kontroler ten ogranicza obrót kamery do osi stożka widzenia tak, że kamera przez cały czas zwrócona jest w kierunku swojego celu. Łącząc ze sobą kontrolery Look At oraz Path Constraint, możesz szybko i bez wysiłku utworzyć animację typu fly-by.
Aby utworzyć animację typu fly-by: 1.
Utwórz kształt, na przykład linię, łuk, okrąg lub elipsę, który posłuży za ścieżkę ruchu kamery.
2.
Umieść kształt ponad obiektami w scenie.
3.
Utwórz kamerę z celem.
4.
W panelu Motion rozwiń roletę Look At Parameters i włącz przycisk Pick Target (rysunek 12.67). Następnie wskaż obiekt, w kierunku którego ma być zwrócona kamera. Kamera zwróci się w kierunku celu.
5.
Rozwiń roletę Assign Controller i do ścieżki animacji położenia kamery przypisz kontroler Path Constraint.
6.
W rolecie Path Parameters włącz przycisk Add Path i wskaż utworzony wcześniej kształt. Kamera „przeskoczy” do miejsca położenia początkowego wierzchołka kształtu, ale wciąż zwrócona będzie w kierunku obiektu-celu (rysunek 12.68).
7.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery.
8.
Przeciągnij suwakiem klatek. Kamera okrąży obiekt-cel (rysunek 12.69).
9.
Jeżeli jest to konieczne, przejdź do panelu Modify i dostosuj parametry kamery.
10. Odtwórz animację, aby przyjrzeć się rozkładowi czasu oraz kompozycji sceny w kadrze. Aby zmienić położenie punktu początkowego oraz końcowego animacji, włącz przycisk Animate i dostosuj wartość parametru % Along Path.
Rysunek 12.67. Wybierz obiekt, który zastąpi domyślny cel kamery
783
Rysunek 12.68. Pomimo iż kamera wskoczyła na ścieżkę, wciąż zwrócona jest w kierunku dzbanka
Rysunek 12.69. Podczas okrążania obiektu kamera wciąż zwrócona jest w kierunku dzbanka
784
Animacja typu walk-through często wykorzystywana jest w wizualizacjach architektonicznych. Zazwyczaj ukazuje ona widzowi wygląd wnętrza budynku z poziomu oczu. Jednak animacje typu walk-through można z powodzeniem wykorzystywać także do ukazywania krajobrazów lub innego typu widoków.
Aby utworzyć animację typu walk-through: 1.
Utwórz linię wijącą się korytarzami budynku lub w inny sposób kluczącą po scenie. Linia ta posłuży za ścieżkę ruchu kamery. Dostosuj liczbę podziałów kształtu, aby wygładzić linię. Jako że jest to pierwsze podejście do tego typu animacji, postaraj się, aby utworzona linia była równoległa do płaszczyzny podłoża i nie posiadała nagłych krzywizn. Następnie umieść linię na poziomie oczu.
2.
Utwórz kamerę swobodną.
3.
W panelu Motion przypisz do ścieżki animacji położenia kontroler Path Constraint. W dalszej kolejności, wciśnij klawisz Add Patdh i wskaż utworzony kształt. Kamera przeskoczy do miejsca położenia wierzchołka początkowego kształtu.
4.
Włącz funkcję Follow i wybierz właściwą oś zwrotu tak, aby kamera „patrzyła” wzdłuż ścieżki ruchu. Możliwe, że będziesz zmuszony włączyć także funkcję Flip, aby odwrócić kamerę we właściwym kierunku (rysunek 12.70). Kamera zostanie zwrócona wzdłuż ścieżki ruchu (rysunek 12.71).
5.
Wciśnij klawisz C, aby wyświetlić widok z kamery. Następnie przechyl kamerę celem wypoziomowania widoku.
6.
Przeciągnij suwakiem klatek, aby obejrzeć, co znajduje się w kadrze kamery podczas jej ruchu wzdłuż ścieżki.
7.
Obróć kamerę, aby dostosować widok w kadrze. Nie korzystaj z klawiszy nawigacji, gdyż resetują one wartość parametru % Along Path w bieżącej klatce do 100% (aby skorygować ten problem, włącz klawisz Animate i zresetuj do 100% wartość w ostatnim kluczu).
8.
Dostosuj wysokość położenia kamery, przemieszczając ścieżkę ruchu w górę lub w dół względem sceny.
785
Rysunek 12.70. Włącz funkcję Follow i wybierz oś zwrotu kamery
Rysunek 12.71. Kamera zwrócona wzdłuż ścieżki ruchu
786
Rysunek 12.72. Kamera „oprowadza” widza po scenie
787
9.
Odtwórz animację. Kamera „oprowadzi” widza po scenie (rysunek 12.72).
10. Dostosuj prędkość odtwarzania oraz rozkład czasu w animacji, zmieniając położenie kluczy. Aby animować widok z samochodu rajdowego, samolotu myśliwskiego lub statku kosmicznego, utwórz animację typu fly-through. Animacja ta ukazuje widzowi widok z kamery swobodnej poruszającej się wzdłuż ścieżki ruchu, która dodatkowo podlega wychyleniom na zakrętach. Przypisanie do kamery kontrolera Look At pozwala umieścić w kadrze dodatkowy obiekt-cel, jak na przykład towarzyszący samolot lub uciekający statek kosmiczny.
Aby utworzyć animację typu fly-through: 1.
Utwórz kamerę swobodną i przypisz ją do ścieżki ruchu, zgodnie z instrukcją podaną przy tworzeniu animacji typu walk-through.
2.
W rolecie Path Parameters włącz funkcję Bank (rysunek 12.73). Kamera ulegnie przechyleniu (rysunek 12.74).
3.
Uaktywnij widok z kamery i odtwórz animację. Kamera, przechodząc przez zakręty, będzie ulegać przechyleniom (rysunek 12.75). Aby wzmocnić przechylanie się kamery, zwiększ wartość parametru Bank Amount.
4.
Dostosuj rozkład czasu, ruch, kompozycję sceny oraz gładkość animacji. Pamiętaj, aby włączyć przycisk Animate, kiedy będziesz chciał dostosować wartości w kluczu.
5.
Aby kamera poruszała się bardziej łagodnie, ignorując pomniejsze nieregularności ścieżki ruchu, zwiększ wartość parametru Smoothness. Jeżeli zależy ci na bardziej chaotycznym ruchu kamery dobierz wartość z przedziału 0 – 3.
6.
Kontynuuj odtwarzanie i dostosowywanie kamery, dopóki nie uzyskasz zadowalających rezultatów.
Rysunek 12 73. Włącz funkcję bank i dostosuj wartość parametru Bank Amount
788
Rysunek 12.74. Funkcja Bank sprawia, że kamera ulega przechyleniom w trakcie poruszania się wzdłuż ścieżki
Rysunek 12.75. Widok w kadrze ulega przekrzywieniu w momencie, kiedy kamera przechodzi przez zakręt
789
Rozdział 13. Tworzenie materiałów Materiały decydują o tym, jak powierzchnie obiektów odbijają i rozprowadzają światło. W szerszej perspektywie ubarwiają sceny, wprowadzając kolor, świetlistość, przezroczystość czy też przepuszczalność. W węższej perspektywie nadają powierzchniom obiektów ostateczny wygląd, który pozwala stwierdzić, czy dany obiekt jest gładki czy chropowaty, połyskliwy czy matowy, solidny czy kruchy, kanciasty czy gładki (rysunek 13.1). Posługując się edytorem materiałów możesz łączyć ze sobą różne materiały lub przypisywać atrybutom materiałów różne mapy. W miarę jak rozrasta się tworzony przez ciebie materiał, edytor materiałów rozbudowuje hierarchiczną strukturę parametrów zwaną drzewem struktury materiału. Kiedy zapisujesz scenę, drzewa struktury materiałów przechowywane są w pliku z rozszerzeniem .max. Istnieje jednak możliwość eksportowania materiałów do stworzonych przez użytkownika bibliotek materiałów. Biblioteki te umożliwiają przeglądanie zawartych w nich materiałów i importowanie materiałów do innych scen.
790
Rysunek 13.1. Każdy z obiektów w tej scenie posiada inny materiał
791
Praca w edytorze materiałów Okno Material Editor podzielone jest na dwie odrębne części. Część górna zawiera paletę kolorowych próbek materiału oraz dwa zestawy ikon (rysunek 13.2). Natomiast część dolna zawiera rolety parametrów materiału (rysunek 13.3). Paleta próbek materiałów to obszar wysokiej rozdzielczości, który służy do podglądu projektowanych materiałów. Ikony rozmieszczone wzdłuż krawędzi palety próbek umożliwiają przeglądanie, ładowanie, nazywanie, kopiowanie, zapisywanie i przypisywanie materiałów. Rolety parametrów służą zaś do dostosowywania i rozbudowywania drzewa struktury materiału. Tabela 13.1. Ikony edytora materiałów Ikona
Nazwa
Opis
Sample Type
Umożliwia wybór kształtu próbki.
Backlight
Włącza w okienku próbki światło tylne.
Background
Włącza w okienku próbki obraz tła.
Sample UV Tiling
Tworzy poglądowe kafelkowanie.
Video Color Check
Umożliwia sprawdzenie zgodności kolorów materiału z paletą PAL lub NTSC.
Save Preview
Umożliwia zapisanie podglądu animowanego materiału.
Play Preview
Umożliwia odtworzenie podglądu animowanego materiału.
Make a Preview
Umożliwia utworzenie podglądu animowanego materiału.
Select by Material
Umożliwia wyselekcjonowanie obiektu w scenie, na podstawie materiału aktywnej próbki.
Options
Wyświetla opcje okna Material Editor.
Material Map Navigator
Wyświetla okno Material Map Navigator.
Get Material
Umożliwia wybór typu materiału lub mapy.
Put Material to Scene
Uaktualnia materiał przypisany do obiektu w scenie.
Assign Material to Selection
Przypisuje materiał do aktywnej selekcji.
Reset Map/Material to Default Settings
Resetuje ustawienia materiału aktywnej próbki.
Make Material Copy
Wygasza materiał z aktywnej poprzez powielenie materiału na siebie.
792
Make Unique
Zamienia klon materiału na materiał niezależny.
Put to Library
Dodaje materiał aktywnej próbki do bieżącej biblioteki.
Material Effects Chanel
Przypisuje materiałowi kanał efektu.
Show Map in Viewport
Wyświetla mapę w oknie widokowym.
Show End Resutl
Pokazuje końcowy wygląd materiału.
Go to Parent
Przemieszcza o jeden poziom w górę w drzewie struktury materiału.
Go Forward to Sibling
Pozwala przejść do następnej mapy lub materiału na tym samym poziomie drzewa struktury materiału.
Rysunek 13.2. Paleta próbek materiałów oraz zestawy ikon
793
Rysunek 13.3. Rolety do definiowania właściwości materiałów i rozbudowywania drzewa struktury materiału. Liczba oraz rodzaje rolet uzależnione są od typu materiału
794
W palecie próbek widocznych jest domyślnie sześć okienek z próbkami, ale w rzeczywistości jest ich tam aż 24. Stają się one widoczne po przewinięciu widoku w palecie lub po zmianie ustawień wyświetlania.
Aby zmienić widok w palecie próbek: 1.
Kliknij ikonę Material Editor , która znajduje się w głównym pasku narzędziowym, lub wciśnij klawisz M na klawiaturze, aby wywołać okno edytora materiałów.
2.
Przemieść suwakami przewijania znajdujące się po bokach palety próbek, aby wyświetlić pozostałe próbki materiału.
3.
Kliknij w obrębie okienka próbki materiału, aby je uaktywnić. Następnie kliknij w okienku próbki prawym przyciskiem myszy. Na ekranie wyświetli się menu kontekstowe okienka próbki.
4.
Wybierz pozycję 6 x 4 Sample Windows (rysunek 13.4). W palecie próbek wyświetlą się dwadzieścia cztery okienka z próbkami (rysunek 13.5). Ponieważ jest to całkowita liczba próbek możliwych do wyświetlenia w palecie, suwaki przewijania staną się nieaktywne.
5.
Kliknij prawym przyciskiem myszy w aktywnym okienku próbki i wybierz pozycję 5 x 3 Sample Windows. Widok w palecie próbek ulegnie uaktualnieniu, ukazując piętnaście okienek z próbkami. Suwaki przewijania ponownie zostaną uaktywnione.
Wskazówki
Aby powiększyć aktywne okienko próbki materiału, wybierz polecenie Magnify z menu kontekstowego dostępnego pod prawym przyciskiem myszy lub kliknij dwukrotnie w okienku próbki. Przemieszczając narożnik okienka z powiększoną próbką materiału, zmieniasz skalę powiększenia.
Aby zmienić kształt obiektu próbki, wybierz odpowiednią pozycję z menu ikonowego Sample . Dzięki temu możesz sprawdzić, jak opracowywany materiał przedstawia się na Type obiekcie, którego kształt jest najbardziej zbliżony do kształtu obiektu w scenie. Edytor materiałów umożliwia także tworzenie próbek w oparciu o obiekty znajdujące się w scenie. Więcej informacji znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem Creating a Custom Sample Object.
Polecenie Drag/Rotate, znajdujące się w menu kontekstowym okienka próbki, umożliwia obracanie próbki poprzez przeciąganie (rysunek 13.6).
795
Rysunek 13.4. Z menu kontekstowego okienka próbki wybierz pozycję 6 x 4 Sample Window
Rysunek 13.5. Widok w palecie próbek odświeży się, ukazując dwadzieścia cztery okienka
Rysunek 13.6. Obracanie próbki materiału poprzez przeciąganie myszą w okienku próbki
796
Okno Material/Map Browser umożliwia wyszukiwanie materiałów zgromadzonych w bibliotekach materiałów, edytorze materiałów oraz w bieżącej scenie. Okno to służy także do ładowania materiałów oraz wybierania nowych typów materiałów.
Aby wyszukać materiał: 1.
Otwórz scenę, w której znajdują się jakieś mapy i materiały, na przykład Earth.max.
2.
Otwórz okno Material Editor.
3.
Kliknij ikonę Get Material
.
Na ekranie wyświetli się okno Material/Map Browser. Nazwy materiałów oznakowane są symbolem niebieskiej kuli. Nazwy map natomiast oznakowane są symbolem zielonego trapezu (rysunek 13.7). 4.
Wyłącz funkcję Maps znajdującą się w sekcji Show, aby ukryć wszystkie mapy.
5.
Wybierz tryb wyświetlania poprzez wciśnięcie jednej z ikon znajdujących się w górnej części okna: View List + Icons View Small Icons View Large Icons
6.
(tryb ten ma bardzo wolne odświeżanie).
W sekcji Browse From wybierz źródło, które chcesz przeglądać. Podczas wybierania kolejnych opcji materiały znajdujące się w poszczególnych lokalizacjach będą wyświetlane w oknie przeglądarki.
7.
Przewiń listę i zaznacz nazwę interesującego cię materiału. W lewym górnym rogu okna pojawi się podgląd materiału (rysunek 13.8).
797
Rysunek 13.7. Okno Material/Map Browser wyświetla wszystkie dostępne mapy i materiały
798
Rysunek 13.8. Kliknij materiał, aby wyświetlić go w okienku podglądu
799
Aby móc dostosować właściwości materiału, musisz najpierw załadować go do edytora materiałów.
Aby załadować materiał: 1.
Otwórz okno Material Editor.
2.
Kliknij ikonę Get Material
.
Na ekranie wyświetli się okno Material/Map Browser. 3.
Przeszukaj biblioteki materiałów w poszukiwaniu właściwego materiału.
4.
Przemieść interesujący cię materiał z okna Material/Map Browser do okienka próbki w oknie Material Editor (rysunek 13.9). Materiał zostanie załadowany do edytora materiałów (rysunek 13.10).
5.
Zamknij okno Material/Map Browser.
Wskazówka
Innym sposobem załadowania materiału do okienka próbki jest dwukrotne kliknięcie jego nazwy lub ikony.
Komentarz [PO51]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 13.9. Przemieść materiał z listy lub z okienka podglądu
800
Rysunek 13.10. Materiał zostanie skopiowany do okienka próbki
801
Okno Material/Map Navigator umożliwia wyświetlenie drzewa struktury materiału, ukazując jego budowę oraz ułatwiając dostęp do ustawień na wszystkich poziomach struktury materiału.
Aby przemieścić się w obrębie drzewa struktury materiału: 1.
Załaduj materiał do okienka próbki.
2.
Kliknij ikonę Material/Map Navigator
.
Na ekranie wyświetli się okno Material/Map Navigator. W oknie tym widoczna będzie struktura materiału, przedstawiona w formie drzewa hierarchii (rysunek 13.11). 3.
Aby wyświetlić strukturę materiału w postaci graficznej, wybierz odpowiedni tryb wyświetlania, klikając jedną z ikon znajdujących się w górnej części okna.
4.
Zaznacz gałąź drzewa struktury materiału (rysunek 13.12). Edytor materiałów automatycznie przełączy się do poziomu materiału odpowiadającego wybranej gałęzi drzewa struktury (rysunek 13.13).
5.
Poruszanie się w drzewie struktury materiału może odbywać się także w ramach okna Material Editor. Aby przemieścić się od bieżącego poziomu w górę struktury pomiędzy najważniejszymi rozgałęzieniami drzewa, wybierz odpowiednią pozycję ze znajdującego się pod paletą próbek menu rozwijalnego. Aby przemieścić się o jedną gałąź w górę struktury drzewa, kliknij ikonę Go to Parent
Komentarz [PO52]: Podkreślenie tłumacza.
.
Aby przemieścić się pomiędzy sąsiednimi gałęziami „wyrastającymi z tego samego pnia”, kliknij ikonę Go Forward to Sibling .
Wskazówka
Czerwony trapez znajdujący się obok nazwy mapy informuje, że mapa znajdująca się na danym poziomie struktury materiału ma włączone wyświetlanie w oknach widokowych.
802
Rysunek 13.11. Okno Material/Map Navigator wyświetla materiały w formie drzewa hierarchii
Rysunek 13.12. Zaznacz gałąź drzewa struktury materiału, aby zmienić poziom edycji w edytorze materiałów
Rysunek 13.13. Edytor materiałów automatycznie przełączy się do poziomu odpowiadającego wybranej gałęzi drzewa struktury
803
Nadawanie nazw materiałom pozwala wyróżnić materiały jako zamkniętą całość, która może być selekcjonowana i poddawana modyfikacjom.
Aby zmienić nazwę materiału: 1.
Uaktywnij okienko próbki materiału. Bieżąca nazwa materiału zostanie wyświetlona na pasku tytułowym okna Material Editor oraz w polu menu rozwijalnego, znajdującego się pod paletą próbek (rysunek 13.14).
2.
Podświetl nazwę materiału, która jest wyświetlana w menu rozwijanym. Następnie wprowadź nową nazwę (rysunek 13.15). Nazwa materiału zostanie zmieniona.
3.
Wykorzystując okno Material/Map Nawigator, przejdź do gałęzi drzewa struktury, której nazwa wymaga zmiany.
4.
W polu menu rozwijalnego wpisz nową nazwę. Gałąź drzewa odpowiadająca materiałowi lub mapie zmieni nazwę. Nowa nazwa wyświetli się w oknie Material/Map Nawigator (rysunek 13.16).
Wskazówka
Kiedy będziesz rozbudowywać strukturę materiału, pamiętaj, aby nadawać poszczególnym gałęziom opisowe nazwy. Dzięki temu będziesz mógł sprawniej poruszać się w drzewie struktury materiału.
804
Rysunek 13.14. Kiedy uaktywnisz okienko próbki, nazwa znajdującego się w nim materiału wyświetli się w pasku tytułowym edytora materiałów oraz w polu menu rozwijalnego, znajdującego się pod paletą próbek
Rysunek 13.15. Zmiana nazwy materiału
Rysunek 13.16. Nowa nazwa pojawi się w oknie Material/Map Navigator
805
Przypisywanie materiałów do obiektów może odbywać się na dwa sposoby: poprzez klikanie lub poprzez przeciąganie myszą. W ten sposób możesz szybko przypisać materiały do wszystkich obiektów znajdujących się w scenie. Komentarz [PO53]: Tłumacz stosuje tu (i słusznie) i na następnych stronach, pojęcie materiału gorącego, ciepłego i zimnego, podczas gdy w oryginale jest mowa o materiale gorącym i ciepłym.
Kiedy przypiszesz materiał do wyselekcjonowanego obiektu, materiał taki staje się gorący. Oznacza to, że materiał jest wykorzystywany w bieżącej scenie i przynależy do aktualnie wyselekcjonowanego obiektu. Jeżeli przypiszesz materiał do niewyselekcjonowanego obiektu lub usuniesz zaznaczenie obiektu tuż po przypisaniu do niego materiału, materiał taki staje się ciepły. Oznacza to, że materiał jest wykorzystywany w bieżącej scenie i przynależy do któregoś z niewyselekcjonowanych obiektów. Wszelkie zmiany dokonane na gorącym lub ciepłym materiale błyskawicznie odzwierciedlane są na powierzchni obiektu, do którego materiał ten jest przypisany.
Aby przypisać materiał do obiektu poprzez przeciąganie: 1.
Wyselekcjonuj materiał w oknie Material Editor lub Material/Map Browser.
2.
Przeciągając myszą, umieść materiał na obiekcie w scenie. Materiał zostanie przypisany do obiektu (rysunek 13.17). Jeżeli materiał został przypisany z okna edytora materiałów, w narożnikach okienka próbki pojawią się szare trójkąciki informujące o tym, że materiał jest ciepły (rysunek 13.18).
Komentarz [PO54]: Podkreślenie tłumacza.
Aby przypisać materiał poprzez klikanie: 1.
Wyselekcjonuj jeden lub większą liczbę obiektów.
2.
W oknie edytora materiałów wyselekcjonuj próbkę materiału.
3.
Kliknij ikonę Assign Material to Selection
.
Materiał zostanie przypisany do obiektu. W narożnikach aktywnego okienka próbki pojawią się białe trójkąciki informujące o tym, że materiał jest gorący, a zatem obiekt, do którego materiał został przypisany, jest aktualnie wyselekcjonowany (rysunek 13.19).
Wskazówka
Podczas przypisywania do niektórych typów obiektów materiałów zawierających mapy możesz zostać poproszony o zdefiniowanie współrzędnych mapowania potrzebnych do prawidłowego renderowania map. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale czternastym, Mapy i mapowanie.
806
Rysunek 13.17. Przeciągnij materiał na obiekt
Rysunek 13.18. Materiał pojawi się na powierzchni obiektu. W aktywnym okienku próbki wyświetlą się szare trójkąciki informujące o tym, że materiał jest ciepły
Komentarz [PO55]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 13.19. Kiedy obiekt, do którego przypisałeś materiał, jest aktualnie wyselekcjonowany w scenie, trójkąciki znajdujące się w narożnikach okienka próbki przyjmują biały kolor
807
Bardzo często najlepszym sposobem na utworzenie nowego materiału jest powielenie okienka z próbką danego materiału i dostosowanie właściwości materiału powielonego. Korzeń oraz wszystkie gałęzie tak powielonego materiału będą miały identyczne nazwy jak materiał powielany. Jeżeli dokonasz powielenia materiału gorącego lub ciepłego, automatycznie zamienisz go na materiał zimny. Oznacza to, że materiał nie jest wykorzystywany w scenie i nie przynależy do żadnego z obiektów. Materiał pozostaje zimny, dopóki nie zostanie przypisany do obiektu lub nie zostanie uaktualniony w scenie.
Aby powielić okienko próbki materiału: 1.
Przemieść okienko próbki zawierające materiał, który chcesz powielić, i upuść na inne okienko (rysunek 13.20). Materiał zostanie powielony do nowego okienka próbki, zastępując dotychczas znajdującą się tam zawartość (rysunek 13.21).
Ikona Reset umożliwia wyczyszczenie zawartości okienka próbki. Korzystaj z tego polecenia, kiedy chcesz zrobić miejsce dla nowo tworzonych materiałów lub usunąć mapy i materiały ze sceny.
Aby zresetować okienko próbki: 1.
Zaznacz okienko próbki.
2.
Kliknij ikonę Reset Map/Mtl to Default Settings
.
Jeżeli mapa lub materiał są zimne, na ekranie pojawi się okno dialogowe Material Editor (rysunek 13.22). Jeżeli mapa lub materiał są gorące albo ciepłe, na ekranie pojawi się okno dialogowe Reset Mlt/Map Params (rysunek 13.23). 3.
W oknie dialogowym Material Editor kliknij przycisk Yes (Tak). lub W oknie dialogowym Reset Mlt/Map Params wybierz odpowiednią opcję i kliknij przycisk OK. Okienko próbki zostanie wyczyszczone. Jeżeli wybrałeś opcję Affect mtl/map in both the scene and the editor slot?, wówczas usunięty zostanie także materiał znajdujący się w scenie.
Wskazówka
Aby usunąć materiał z wyselekcjonowanych obiektów, wykorzystaj narzędzie pomocnicze UVW Remove, znajdujące się w panelu bocznym Utilities.
808
Rysunek 13.20. Przeciągnij okienko próbki na sąsiednie okienko, aby powielić znajdujący się w nim materiał
Rysunek 13.21. Materiał powielany pozostaje gorący, natomiast materiał powielony staje się zimny
Komentarz [PO56]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 13.22. Kliknij przycisk Yes (Tak), aby zresetować zimny materiał
Rysunek 13.23. Jeżeli resetujesz gorący lub ciepły materiał, możesz wybrać, czy usunąć go także z obiektu, do którego jest przypisany
809
Ikona Put to Scene umożliwia uaktualnienie materiału gorącego lub ciepłego zimną repliką o takiej samej nazwie. Prawdziwą zaletą tego polecenia jest to, że możesz wielokrotnie powielać materiał wyjściowy, wprowadzać zmiany do otrzymanych replik, po czym zastępować nimi materiał znajdujący się w scenie. Dzięki temu zyskujesz nieograniczoną swobodę eksperymentowania z materiałem w poszukiwaniu najlepszych efektów.
Aby uaktualnić materiał: 1.
Uaktywnij okienko próbki z zimną repliką materiału znajdującego się w scenie (rysunek 13.24).
2.
Kliknij ikonę Put Material To Scene
. Komentarz [PO57]: Podkreślenie tłumacza.
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Assign Material. 3.
W oknie dialogowym Assign Material wybierz opcję Replace it? (rysunek 13.25).
Komentarz [PO58]: Podkreślenie tłumacza.
Zimny materiał stanie się materiałem gorącym lub ciepłym (rysunek 13.26) Wszystkie obiekty, które posiadły przypisany materiał wyjściowy, przyjmą materiał gorący lub ciepły. 4.
Jeżeli chciałbyś poddać edycji materiał, który nie występuje w edytorze materiałów, ale znajduje się w scenie, możesz pobrać go ze sceny, posługując się kroplomierzem.
Aby pobrać materiał ze sceny: 1.
Uaktywnij niewykorzystywane okienko próbki.
2.
Kliknij ikonę kroplomierza
3.
Kliknij obiekt znajdujący się w scenie (rysunek 13.27).
.
Materiał przypisany do obiektu pojawi się w aktywnym okienku próbki.
Wskazówka
Aby odłączyć gorący lub ciepły materiał od obiektu, do którego jest przypisany, i tym samym zamienić go w materiał zimny, kliknij ikonę Make Material Copy .
Rysunek 13.24. Uaktywnione okienko próbki z zimnym materiałem (po prawej)
810
Rysunek 13.25. Jeżeli nie zmienisz nazwy materiału, zastąpi on wszystkie inne materiały znajdujące się w scenie i noszące tę samą nazwę
Komentarz [PO59]: Podkreślenie tłumacza.
Rysunek 13.26. Po uaktualnieniu materiału w scenie gorący lub ciepły materiał staje się zimny, a zimny materiał staje się gorący lub ciepły
Rysunek 13.27. Pobieranie materiału z obiektu
811
Biblioteki materiałów 3ds max standardowo posiada piętnaście różnych bibliotek zawierających mapy i materiały. Biblioteki te zostały sklasyfikowane tematycznie według zawartości i noszą charakterystyczne nazwy, jak na przykład Wood (drewno), Bricks (cegły), Stones (kamienie), Sky (niebo), Ground (podłoża), Metal (metale), Space (kosmos) lub Backgrounds (tła). Domyślnie wybraną biblioteką, jaka otwiera się podczas pierwszego wywołania okna Material/Map Browser, jest biblioteka nosząca nazwę 3dsmax.mat. Rozszerzenie .mat charakterystyczne jest dla wszystkich plików zawierających biblioteki materiałów.
Aby otworzyć bibliotekę materiałów: 1.
Otwórz okno Material/Map Browser
.
2.
W sekcji Browse From wybierz opcję Mtl Library. Na liście znajdującej się w prawej części okna Material/Map Browser zostaną wyświetlone nazwy materiałów umieszczonych w bieżącej bibliotece. Jednocześnie w lewej części okna pojawi się pole File z przyciskami, służącymi do otwierania, importowania i zapisywania bibliotek (rysunek 13.28).
3.
W sekcji File kliknij przycisk Open. Na ekranie wyświetli się okno dialogowe Open Material Library. W oknie tym udostępnione zostaną wszystkie biblioteki materiałów, jakie znajdują się w katalogu 3dsmax4\matlibs (rysunek 13.29).
4.
Zaznacz nazwę biblioteki i kliknij przycisk Open. Wybrana biblioteka zostanie otwarta (rysunek 13.30).
Wskazówki
Przycisk Merge umożliwia dołączenie do aktualnie otwartej biblioteki materiałów znajdujących się w innej bibliotece.
Przycisk Save umożliwia zapisanie aktualnie otwartej biblioteki z uwzględnieniem wszystkich wprowadzonych do niej map i materiałów.
Przycisk Save As umożliwia zapisanie pod nową nazwą map i materiałów znajdujących się na liście okna Material/Map Browser.
812
Rysunek 13.28. Przeglądanie biblioteki materiałów. Polecenia operacji na plikach znajdują się z lewej strony okna
813
Rysunek 13.29. Biblioteki materiałów przechowywane są domyślnie w katalogu 3dsmax4\matlibs
Rysunek 13.30. Otwarta biblioteka Metal.mat
814
Tworzenie bibliotek użytkownika pozwala na przechowywanie własnych lub też ulubionych materiałów w jednym dowolnie wybranym miejscu. Jest to także sposób na zabezpieczenie głównej biblioteki przed nadmiernym rozrastaniem się. Dobrym zwyczajem jest tworzenie bibliotek podzielonych na kategorie tematyczne lub bibliotek oddzielnych dla każdego projektu.
Aby utworzyć bibliotekę dla materiałów w scenie: 1.
Otwórz scenę zawierającą obiekty z przypisanymi materiałami. Może być to na przykład dowolna scena dostarczana wraz z programem.
2.
Otwórz okno Material Editor.
3.
Otwórz okno Material/Map Browser
4.
W sekcji Browse From wybierz opcję Scene.
.
W prawej części okna pojawi się lista wszystkich materiałów, wykorzystanych w aktualnie otwartej scenie (rysunek 13.31). 5.
Kliknij przycisk Save As. Na ekranie pokaże się okno dialogowe Save Material Library (rysunek 13.32).
6.
Wpisz nazwę biblioteki i kliknij przycisk Save (Zapisz). Nowo utworzona biblioteka będzie zawierać wszystkie wykorzystane w scenie materiały.
Wskazówki
Jeżeli chcesz, możesz utworzyć bibliotekę materiałów na bazie już istniejącej biblioteki. W tym celu załaduj wybraną bibliotekę, po czym, korzystając z ikony Delete from Library, usuń niepotrzebne materiały, a następnie zapisz tak utworzony zestaw pod nową nazwą.
Kliknięcie ikony Clear Material Library usuwa z bieżącej biblioteki materiałów wszystkie znajdujące się tam materiały. Polecenie to nie zmienia zawartości pliku z biblioteką, chyba że zostanie wciśnięty przycisk Save.
815
Rysunek 13.31. Przeglądanie materiałów wykorzystywanych w scenie z rysunku 13.1
816
Rysunek 13.32. Zapisywanie materiałów z bieżącej sceny do biblioteki o nazwie Grayscale.mat
817
Tworzenie realistycznie wyglądających materiałów to żmudna i czasochłonna praca. Jeżeli więc opracujesz materiał, który będzie cię zadowalał, możesz zapisać go w bibliotece materiałów.
Aby umieścić materiał w bibliotece: 1.
Uaktywnij okienko próbki zawierające materiał, który chcesz zapisać.
2.
Otwórz okno Material/Map Browser
3.
Załaduj bibliotekę, w której chcesz umieścić opracowany materiał.
4.
Kliknij ikonę Put to Library
.
.
Potwierdź nazwę materiału (rysunek 13.33). Materiał zostanie zapisany.
Wskazówka
Jeżeli chcesz usunąć z biblioteki materiałów pojedynczy materiał, zaznacz go na liście okna Material/Map Browser i kliknij ikonę Delete from Library .
Rysunek 13.33. Umieszczanie materiału w bieżącej bibliotece
818
Materiały podstawowe Domyślnie wybranym materiałem w programie 3ds max jest materiał typu Standard. Ale nie oceniaj tego materiału jedynie po jego nazwie. Materiał typu Standard odzwierciedla lata rozwoju sięgając swymi początkami do najwcześniejszych DOS-owych jeszcze wersji poprzednika 3ds max. W rezultacie materiał ten charakteryzuje się bardzo szerokim zestawem opcji i parametrów kontrolnych, umożliwiających tworzenie wyjątkowo pięknych i skomplikowanych materiałów. Materiał typu Standard domyślnie jest w całości szary i matowy. Ale zmieniając podstawowe parametry, możesz nadać mu kolor, przezroczystość oraz połyskliwość (rysunek 13.34). Kolor materiału typu Standard w zasadzie składa się z trzech kolorów, które ulegają wzajemnemu mieszaniu się (rysunek 13.35). Kolor rozpraszający (Diffuse) — jest to główny kolor materiału, widoczny w oświetlonych obszarach obiektu. Kolor ten dominuje, kiedy powierzchnia oświetlona jest światłem bezpośrednim. Kolor otaczający (Ambient) — jest to kolor materiału widoczny w zacienionych obszarach obiektu. Na kolor ten w dużym stopniu oddziałuje kolor środowiska. Kolor rozbłysku (Specular) — jest to kolor materiału widoczny w obszarach rozbłysków. Kolor ten pojawia się jedynie w miejscach najsilniejszego oświetlenia. Utwórz prostą scenę zawierającą dzbanek, płaszczyznę podstawy oraz źródło światła stożkowego, do której będziesz się odwoływać w kilku następnych ćwiczeniach.
819
820
Rysunek 13.34. W przypadku każdej z tych próbek zmieniony został tylko jeden parametr
Rysunek 13.35. Kolor materiału typu Standard określany jest na podstawie trzech mieszających się ze sobą kolorów
821
Pracę nad materiałem zazwyczaj rozpoczyna się od określenia koloru rozpraszającego, jako że jest to dominujący kolor materiału.
Aby określić kolor materiału: 1.
Otwórz scenę przykładową (rysunek 13.36).
2.
Wyselekcjonuj próbkę materiału. W tym celu uaktywnij okienko próbki.
3.
W rolecie Basic Parameters kliknij próbkę koloru Diffuse (rysunek 13.37). Na ekranie pojawi się okno dialogowe Color Selector.
4.
Dobierz kolor. Możesz posłużyć się modelem RGB, gdzie kolor jest definiowany poprzez zmianę wartości składowych trzech kolorów podstawowych: czerwonego (Red), zielonego (Green) oraz niebieskiego (Blue); modelem HSV, gdzie kolor jest definiowany poprzez zmianę wartości składowych barwy (Hue), nasycenia (Saturation) oraz wartości (Value); lub po prostu wybrać kolor z palety barw (Hue) i dostosować zawartość czerni (Blackness) oraz bieli (Whiteness). Próbka koloru zmienni barwę, odzwierciedlając bieżące ustawienia koloru. Ponieważ kolor rozpraszający oraz kolor otaczający są domyślnie ze sobą sprzężone, zmienia się także kolor dla próbki Ambient. Kolor materiału w okienku próbki także ulegnie zmianie (rysunek 13.38).
5.
Nie zamykając okna Color Selector, kliknij próbkę koloru Specular i przypisz jej nowy kolor.
6.
Zamknij okno dialogowe Color Selector.
7.
Przypisz materiał do obiektu.
8.
Wyrenderuj scenę. Obiekt w scenie przyjmie kolor przypisanego mu materiału (rysunek 13.39).
Wskazówki
Aby rozprząc kolor otaczający i kolor rozpraszający, kliknij ikonę sprzężenia, znajdującą się po lewej stronie nazw kolorów.
Aby powielić kolor, przemieść (przeciągając myszą) próbkę koloru, który chcesz powielić, i upuść na inną próbkę.
Aby szybko utworzyć kolor rozbłysku, powiel kolor rozpraszający i rozjaśnij go nieco za pomocą suwaka Whiteness.
822
Rysunek 13.36. Dzbanek jest wyśmienitym obiektem do ćwiczeń
Rysunek 13.37. Kliknij ikonę próbki koloru Diffuse
Rysunek 13.38. Wygląd materiału w aktywnym okienku próbki po zmianie koloru rozpraszającego na czerwony
823
Rysunek 13.39. Po przypisaniu materiału do dzbanka jego kolor zmienił się na czerwony
824
Parametr Opacity służy do kontrolowania nieprzezroczystości lub inaczej krycia materiału. Jego wartości mogą zmieniać się w zakresie od pełnej nieprzezroczystości do pełnej przezroczystości.
Aby określić krycie materiału: 1.
Wyselekcjonuj materiał.
2.
Kliknij ikonę Background
.
W tle okienka próbki pojawi się wielokolorowy obraz tła. 3.
Pociągnij w dół suwak parametru Opacity (rysunek 13.40). W trakcie przemieszczania suwaka materiał będzie stawał się coraz bardziej przezroczysty, a obraz tła będzie coraz mocniej prześwitywał przez materiał (rysunek 13.41).
4.
Przypisz materiał do obiektu.
5.
Wyrenderuj scenę (rysunek 13.42). Obiekt stanie się częściowo lub całkowicie przezroczysty. Jeżeli włączone jest rzucanie cieni, wygenerowane cienie będą nieproporcjonalnie ciemne i ciężkie.
6.
Aby móc wyrenderować cienie, które będą dostosowane do przezroczystości materiału, zmień typ generowania cieni dla źródła światła kluczowego na raytracing (rysunek 13.43).
Wskazówki
Innymi sposobem dostosowania wyglądu cienia jest zmiana jego koloru lub gęstości. Możesz także zwiększyć samoświecenie powierzchni, na którą pada cień.
Jeżeli chciałbyś ograniczyć efekt oddziaływania źródła światła tylko do przezroczystych obiektów, powiel bieżące źródło światła i uwzględnij w nim tylko te obiekty, które rzucają i przyjmują przezroczyste cienie.
Materiały przezroczyste staną się łatwiej identyfikowalne, jeżeli przypiszesz im trochę połysku.
Aby przypisać własną mapę bitową do tła okienka próbki, kliknij ikonę Options
.
Rysunek 13.40. Aby zmniejszyć krycie materiału, obniż wartość parametru Opacity
825
Rysunek 13.41. Włączenie obrazu tła dla okienka próbki ułatwia interpretowanie przezroczystości
Rysunek 13.42. Scena po przypisaniu do dzbanka częściowo przezroczystego materiału
826
Rysunek 13.43. Cienie generowane metodą śledzenia promieni są automatycznie dostosowane do przezroczystości materiału
827
Parametr Self-illumination służy do kontrolowania samoświecenia materiału. Eliminuje on cieniowanie pomiędzy oświetlonymi i nieoświetlonymi partiami materiału, co oznacza, że wygląd obiektu przestaje być uzależniony od warunków oświetleniowych w scenie. Obiekty, do których przypisany jest materiał samoświecący, nie emitują światła ani też nie przyczyniają się do rzucania cieni przez inne obiekty.
Aby określić samoświecenie materiału: 1. 2.
Wyselekcjonuj materiał. Zwiększ wartość parametru Self-illumination (rysunek 13.44). Próbka materiału ulegnie rozjaśnieniu (rysunek 13.45).
3.
Przypisz materiał do obiektu.
4.
Wyrenderuj scenę (rysunek 13.46).
Wskazówki
Aby zabarwić samoświecenie materiału, włącz funkcję Color i dobierz kolor samoświecenia.
Samoświecenie rozjaśnia powierzchnie obiektów poprzez zredukowanie kontrastu pomiędzy oświetlonymi i nieoświetlonymi partiami materiału. Jeżeli kolory obiektów z przypisanym samoświeceniem zaczynają się rozmywać, zmniejsz jego wartość.
Samoświecące materiały pomagają zaoszczędzić sporo czasu, ponieważ nie potrzebują tak dużej mocy obliczeniowej jak źródła światła. Dlatego też, jeżeli jest to możliwe, staraj się zastępować światła dekoracyjne, jak na przykład światła pozycyjne samolotu lub okrętu, obiektami samoświecącymi.
Rysunek 13.44. Zwiększ wartość parametru Self-illumination
Rysunek 13.45. Nieoświetlone partie materiału uległy rozjaśnieniu, zmniejszając ogólny kontrast
828
Rysunek 13.46. Wygląd sceny po przypisaniu do dzbanka samoświecącego materiału
829
Lśnienie materiału kontrolowane jest za pomocą dwóch parametrów: Specular Level oraz Glossiness. Parametr Specular Level kontroluje natężenie rozbłysku. Im wyższa jest wartość tego parametru, tym jaśniejszy jest rozbłysk i tym bardziej lśniący staje się materiał. Parametr Glossiness kontroluje połyskliwość materiału. Decyduje on o wielkości rozbłysku. Im wyższa jest wartość tego parametru, tym mniejszy jest obszar rozbłysku i tym bardziej połyskliwy staje się materiał.
Aby określić natężenie rozbłysku materiału: 1.
Wyselekcjonuj materiał.
2.
Zwiększ natężenie rozbłysku, podnosząc wartość parametru Specular Level (rysunek 13.47). Rozbłyski na próbce materiału ulegną rozjaśnieniu (rysunek 13.48).
3.
Przypisz materiał do obiektu.
4.
Wyrenderuj scenę. Obiekt wyrenderuje się z jasnymi rozbłyskami (rysunek 13.49).
Rysunek 13.47. Zwiększenie natężenia rozbłysku podnosi krzywą rozbłysku
Rysunek 13.48. Błyszczący materiał posiada szerokie rozbłyski
830
Rysunek 13.49. Wygląd sceny po przypisaniu do dzbanka błyszczącego materiału
831
Aby określić połyskliwość materiału: 1.
Wyselekcjonuj materiał.
2.
Zwiększ wartość parametru Specular Level. Następnie zwiększ wartość parametru Glossiness (rysunek 13.50). Rozbłyski na próbce materiału zmniejszą się, imitując materiał o wysokim połysku (rysunek 13.51).
3.
Przypisz materiał do obiektu.
4.
Wyrenderuj scenę. Obiekt wyrenderuje się z wysokim połyskiem (rysunek 13.52).
Wskazówki
Aby materiał mógł charakteryzować się połyskliwością, musisz najpierw przypisać parametrowi Specular Level wartość większą od 0.
Aby wyłączyć w okienku próbki tylne oświetlenie, kliknij ikonę Backlight
.
Rysunek 13.50. Zwiększenie wartości parametru Glossiness zawęża krzywą rozbłysku
Rysunek 13.51. Zwiększanie połyskliwości zawęża krzywą rozbłysku
832
Rysunek 13.52. Wygląd sceny po przypisaniu do dzbanka połyskliwego materiału
833
Roleta Shader Basic Parameters oferuje cztery funkcje, za pomocą których kontroluje się renderowanie materiałów: Wire, 2-Sided, Face Map oraz Faceted. Funkcja Wire sprawia, że materiał na powierzchni obiektu renderowany jest jako siatka.
Aby wyrenderować materiał jako siatkę: 1.
Wyselekcjonuj materiał.
2.
Rozwiń roletę Shader Basic Parameters.
3.
Włącz funkcję Wire (rysunek 13.53). Materiał zostanie wyświetlony jako siatka (rysunek 13.54).
4.
Rozwiń roletę Extended Parameters (rysunek 13.55).
5.
Określ jednostkę miary grubości linii siatki, wybierając jedną z opcji: Pixels lub Units. Opcja Pixels odmierza grubość w pikselach ekranowych; opcja Units odmierza grubość w bieżących jednostkach miary.
6.
Określ grubość linii siatki za pomocą parametru Size.
7.
Przypisz materiał do obiektu.
8.
Wyrenderuj scenę.
Wraz ze zmianą grubości linie siatki będą ulegać odpowiednio poszerzeniu lub zwężeniu.
Powierzchnia obiektu zostanie wyrenderowana jako siatka. Jeżeli włączone jest rzucanie cienia, cień również będzie wyglądać jak siatka. Wszystkie pozostałe parametry, takie jak na przykład kolor lub lśnienie pozostaną nienaruszone (rysunek 13.56).
Wskazówki
Jeżeli zanimujesz parametr Size, uzyskasz efekt wypełniania się lub usychania obiektu w czasie.
Materiały siatkowe zazwyczaj wyglądają lepiej, kiedy renderowane są dwustronnie.
Rysunek 13.53. W rolecie Shader Basic Parameters włącz funkcję Wire
Rysunek 13.54. Próbka materiału renderowana jest jako siatka
834
Rysunek 13.55. Dobierz jednostkę miary oraz grubość linii siatki, odwołując się do rolety Extended Parameters
Rysunek 13.56. Wygląd sceny po przypisaniu do dzbanka siatkowego materiału
835
Funkcja Faceted sprawia, że materiał na powierzchni obiektu renderowany jest jako seria ścianek, czyli współpłaszczyznowych płaszczyzn elementarnych o stałej wartości natężenia światła dla każdej płaszczyzny elementarnej. Komentarz [PO60]: ... „ściankowe” ...
Ponieważ gradacja natężenia światła nie jest w tym wypadku obliczana, materiały ściankowe renderowane są znacznie szybciej niż materiały wygładzone.
Komentarz [PO61]: ... „ściankowy” ...
Aby wyrenderować materiał ściankowy: 1.
Wyselekcjonuj materiał.
2.
Rozwiń roletę Shader Basic Parameters.
3.
Włącz funkcję Faceted (rysunek 13.57). Materiał wyświetlony zostanie jako ścianki (rysunek 13.58).
4.
Przypisz materiał do obiektu.
5.
Wyrenderuj scenę. Powierzchnia obiektu zostanie wyrenderowana jako ścianki (rysunek 13.59).
Rysunek 13.57. W rolecie Shader Basic Parameters włącz funkcję Faceted
Rysunek 13.58. Próbka materiału renderowana jest jako ścianki
836
Komentarz [PO62]: ... „ściankowego” ...
Rysunek 13.59. Wygląd sceny po przypisaniu do dzbanka materiału ściankowego
837
Funkcja 2-Sided sprawia, że materiał na powierzchni obiektu renderowany jest z dwóch stron, tj. z zewnątrz i od wewnątrz. Ponieważ cieniowane są dwie strony wszystkich płaszczyzn elementarnych, materiał dwustronny wymaga dłuższego czasu na wyrenderowanie.
Aby wyrenderować materiał dwustronny: 1.
Wyrenderuj obiekt, w którym widoczne jest wnętrze, jak na przykład dzbanek bez wieczka (rysunek 13.60).
2.
Wyselekcjonuj materiał.
3.
Rozwiń roletę Shader Basic Parameters.
4.
Włącz funkcję 2-Sided (rysunek 13.61).
5.
Przypisz materiał do obiektu.
6.
Wyrenderuj scenę. Powierzchnia obiektu zostanie wyrenderowana z dwóch stron (rysunek 13.62).
Wskazówka
Aby przypisać materiał do każdej pojedynczej płaszczyzny elementarnej, włącz funkcję Face Map. W połączeniu z materiałami mapowanymi zastosowanie tej funkcji, w zależności od struktury powierzchni siatkowej, do której przypisany jest dany materiał, przynosi nierzadko bardzo zaskakujące rezultaty (rysunek 13.63). Obiekt nie musi w tym wypadku posiadać przypisanych współrzędnych mapowania, ponieważ mapowanie ściankowe wykorzystuje współrzędne XYZ każdej płaszczyzny elementarnej.
Komentarz [PO63]: ... „ściankowe” ...
838
Rysunek 13.60. Po usunięciu pokrywki ukazało się wnętrze dzbanka
Rysunek 13.61. W rolecie Basic Shader Parameters włącz funkcję 2-Sided
839
Rysunek 13.62. Po przypisaniu materiału dwustronnego dzbanek wyrenderowany został także od środka
Rysunek 13.63. Wygląd sceny po przypisaniu do każdej współpłaszczyznowej pary płaszczyzn elementarnych materiału, na który rzutowana była mapa typu Swirl
840
Tryby cieniowania decydują o renderowaniu powierzchni. Domyślny tryb cieniowania typu Blinn jest trybem cieniowania ogólnego zastosowania. Za jego pomocą utworzysz większość potrzebnych ci efektów. Do bardziej konkretnych zastosowań, jak na przykład rozkład oświetlenia na szklanych lub metalicznych powierzchniach, spróbuj wykorzystać inne typy trybów cieniowania, które dają większą kontrolę, takie jak Anisotropic, Multi-Layer lub Metal. Wśród trybów cieniowania dla materiału typu Standard wyróżnić należy (rysunek 13.64): ♦
Anisotropic — oblicza rozbłyski, bazując na dwóch różnych kątach propagacji światła, co w rezultacie generuje rozbłyski w kształcie elips. Tryb ten nadaje się do tworzenia włosów, szkła lub polerowanego metalu.
♦
Multi-Layer — jest podobny do trybu Anisotropic, lecz umożliwia zdefiniowanie dwóch poziomów rozbłysków. Tryb ten nadaje się do tworzenia bardziej skomplikowanych efektów.
♦
Phong — generuje realistycznie wyglądające rozbłyski poprzez uśrednienie wartości pomiędzy normalnymi płaszczyzn elementarnych dla każdego pojedynczego piksela. Tryb ten nadaje się do tworzenia wyrazistych, radialnych rozbłysków.
♦
Blinn — zmodyfikowana odmiana trybu Phong, która domyślnie generuje bardziej miękkie rozbłyski. Tryb ten nadaje się do renderowania nierówności, przezroczystości, lśnienia, rozbłysków oraz refrakcji.
♦
Oren-Nayer-Blinn — odmiana trybu Blinn z dodatkowymi parametrami umożliwiającymi tworzenie matowych materiałów o stłumionych i surowych rozbłyskach.
♦
Metal — tworzy wysoko kontrastujące rozbłyski o dwóch progach intensywności. Tryb ten nadaje się do tworzenia materiałów metalicznych.
♦
Strauss — tworzy wysoko kontrastujące rozbłyski, podobnie jak tryb Metal, ale o jednym progu intensywności.
841
Rysunek 13.64. Różne typy trybów cieniowania tworzą różne rozbłyski światła na powierzchni
842
Aby zmienić właściwości rozbłysków materiału: 1.
Uaktywnij okienko próbki.
2.
W rolecie Shader Basic Parameters rozwiń znajdujące się tam menu rozwijalne i z dostępnej listy wybierz typ trybu cieniowania (rysunek 13.65). Do materiału zostanie przypisany nowy tryb cieniowania.
3.
Dostosuj kolor, przezroczystość oraz samoświecenie materiału.
4.
Dostosuj parametry lśnienia materiału. Określ wartości parametrów Specular Level oraz Glossiness (tryb cieniowania typu Strauss posiada pojedynczy parametr Glossiness, który jednocześnie odpowiada za natężenie rozbłysku). W przypadku trybów cieniowania Blinn, Oren-Nayer-Blinn oraz Phong dopasuj zmiękczenie rozbłysku poprzez zmianę wartość parametru Soften. W przypadku trybów cieniowania typu Anisotropic oraz Multi-Layer dopasuj szerokość oraz orientację rozbłysku poprzez zmianę wartości parametrów Anisotropy oraz Orientaion. W przypadku trybu cieniowania Strauss dopasuj kontrast rozbłysków poprzez zmianę wartości parametru Metalness.
5.
Dostosuj poziom rozpraszania oraz porowatość cieniowania w trybach Anisotropic oraz Multilayer, zmieniając wartości parametrów Diffuse Level oraz Roughness.
6.
Wyrenderuj scenę (rysunek 13.66).
Rysunek 13.65. Z menu rozwijalnego wybierz typ trybu cieniowania
843
Rysunek 13.66. Tryb cieniowania typu Multi-Layer tworzy anizotropowe rozbłyski o dowolnej orientacji
844
Materiały złożone Materiały złożone powstają w wyniku połączenia ze sobą na różny sposób dwóch lub większej liczby materiałów składowych. Służą one przede wszystkim do łączenia materiałów mapowanych, ale równie dobrze mogą być wykorzystywane także do łączenia materiałów podstawowych (rysunek 13.67): ♦
Blend — umożliwia połączenie ze sobą dwóch niezależnych materiałów. Łączenie materiałów może być kontrolowane procentowo lub przy użyciu maski przezroczystości. Zobacz podrozdział Aby utworzyć mapę typu Mix w rozdziale czternastym.
♦
Composite — umożliwia dodanie, odjęcie lub wymieszanie ze sobą do dziesięciu niezależnych materiałów. Wygląd materiału wyjściowego zależy od współczynnika krycia lub przenikania.
♦
Double-Sided — umożliwia połączenie dwóch materiałów poprzez przypisanie ich do przeciwnych stron tej samej powierzchni. Materiał ten przypomina nieco materiał dwustronny, z tą tylko różnicą, że przeciwne strony powierzchni mogą mieć przypisane różne materiały.
♦
Morpher — umożliwia morfowanie materiałów między sobą. Materiał ten używany jest najczęściej z modyfikatorem Morph.
♦
Multi/Sub Object — umożliwia zgrupowanie w jednym materiale do tysiąca innych materiałów składowych. Materiał ten jest przypisywany do obiektu na poziomie płaszczyzn elementarnych w oparciu o numer identyfikacyjny ID płaszczyzny lub grupy płaszczyzn elementarnych.
♦
Shellac — umożliwia „lakierowanie” materiałów. Składa się on z dwóch części składowych: materiału wyjściowego oraz szelaku, połączonych ze sobą parametrem przenikania. Zmiany wartości tego parametru wpływają na zabarwienie materiału wyjściowego warstwą szelaku.
♦
Top/Bottom — umożliwia przypisanie dwóch różnych materiałów do górnej i dolnej części obiektu w oparciu o orientację normalnych.
Ponieważ bardzo efektowne przenikanie oraz nakładanie wzorów można uzyskać za pomocą materiałów typu Mix oraz Composite, materiały typu Blend, Composite i Shellac nie są tak często wykorzystywane jak pozostałe typy materiałów.
845
Rysunek 13.67. Materiały złożone łączą w sobie różne typy materiałów. Powyższe materiały złożone powstały w wyniku połączenia ze sobą materiału zawierającego mapę typu Checker oraz materiału zawierającego mapę typu Cellular
846
Materiał typu Double Sided umożliwia przypisanie do różnych stron tego samego obiektu, dwóch odrębnych materiałów. Materiały składowe to — domyślnie — materiały typu Standard, ale w każdej chwili można zastąpić je innymi typami materiałów.
Aby utworzyć materiał typu Double Sided: 1.
Wyselekcjonuj próbkę materiału.
2.
Kliknij przycisk typu materiału, znajdujący się pod paletą próbek (domyślnie widnieje na nim napis Standard) i z listy materiałów w oknie Material/Map Browser wybierz pozycję Double Sided (rysunek 13.68). Na ekranie pojawi się okno dialogowe Replace Material.
3.
Zdecyduj, czy chcesz odrzucić materiał znajdujący się w aktywnym okienku próbki, czy też wykorzystać go jako materiał składowy. Następnie kliknij przycisk OK. Edytor materiałów utworzy w drzewie struktury materiału dwie nowe gałęzie dla materiałów składowych (rysunek 13.69). W edytorze materiałów wyświetli się roleta dla szczytowej pozycji drzewa struktury materiału typu Double Sided (rysunek 13.70).
4.
Nadaj nazwę materiałowi Double Sided. W naszym przypadku odpowiednią nazwą będzie DoubleSided.
5.
Kliknij przycisk Facing Material. Edytor materiałów zmieni poziom edycji, przechodząc do gałęzi Facing.
6.
Utwórz materiał dla płaszczyzn elementarnych, których normalne zwrócone są na zewnątrz lub w kierunku kamery. Możesz dobrać odpowiednie parametry, wybrać tryb cieniowania lub wykorzystać mapy, tak jak w przypadku każdego innego materiału typu Standard.
7.
Kliknij ikonę Go Forward to Sibling
.
Edytor materiałów zmieni poziom edycji, przechodząc do gałęzi Back. 8.
Utwórz materiał dla płaszczyzn elementarnych, których normalne zwrócone są do wewnątrz lub w kierunku od kamery. Następnie kliknij ikonę Go to Parent .
9.
Przypisz materiał do obiektu i wyrenderuj scenę (rysunek 13.71).
Wskazówka
Aby uzyskać efekt prześwitywania materiałów, dobierz procentową wartość parametru Translucency z zakresu od 0 do 100.
847
Rysunek 13.68. Okno Material/Map Browser wyświetla listę materiałów
Rysunek 13.69. Materiał typu Double Sided zbudowany jest z dwóch materiałów składowych
Rysunek 13.70. Aby wejść do ustawień materiału, kliknij odpowiedni przycisk
848
Rysunek 13.71. Materiał zewnętrzny jest czarny, lśniący oraz lekko transparentny. Materiał wewnętrzny jest jasnoszary i nieznacznie samoświecący
849
Materiał typu Top/Bottom umożliwia przypisanie dwóch różnych materiałów do górnej i dolnej części obiektu.
Aby utworzyć materiał typu Top/Bottom: 1.
Wyselekcjonuj próbkę materiału.
2.
Kliknij przycisk typu materiału i z wyświetlonej listy wybierz materiał typu Top/Bottom. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Replace Material.
3.
Zdecyduj, czy chcesz odrzucić materiał znajdujący się w aktywnym okienku próbki, czy też wykorzystać go jako materiał składowy. Następnie kliknij przycisk OK. Edytor materiałów utworzy w drzewie struktury materiału dwie nowe gałęzie dla materiałów składowych (rysunek 13.72). W edytorze materiałów wyświetli się roleta dla szczytowej pozycji drzewa struktury materiału typu Top/Bottom (rysunek 13.73).
4. 5.
Nadaj nazwę materiałowi Top/Bottom. W naszym przypadku odpowiednią nazwą będzie TopBottom. Kliknij przycisk Top Material. Edytor materiałów zmieni poziom edycji, przechodząc do gałęzi Top.
6.
Utwórz materiał dla górnych płaszczyzn elementarnych. Możesz dobrać odpowiednie parametry, wybrać tryb cieniowania lub wykorzystać mapy, tak jak w przypadku każdego innego materiału typu Standard.
7.
Kliknij ikonę Go Forward to Sibling
.
Edytor materiałów zmieni poziom edycji, przechodząc do gałęzi Bottom. 8.
Utwórz materiał dla dolnych płaszczyzn elementarnych. Następnie kliknij ikonę Go to Parent .
9.
Zwiększ wartość parametru Blend, aby uzyskać gładkie przejście na granicy łączenia się dwóch materiałów.
10. Wybierz układ współrzędnych . Opcja World wyrównuje położenie materiału do globalnego układu współrzędnych, tak że materiał zachowuje stałą orientacje nawet wówczas, gdy obiekt jest obracany 11. Przypisz materiał do obiektu i wyrenderuj scenę (rysunek 13.74).
850
Rysunek 13.72. Materiał typu Top/Bottom zbudowany jest z dwóch materiałów składowych
Rysunek 13.73. Po opracowaniu materiałów wybierz układ współrzędnych, określ współczynnik przenikania oraz dostosuj położenie materiałów składowych
Rysunek 13.74. Materiał typu Top/Bottom został usytuowany lekko powyżej połowy dzbanka. Miejsce łączenia się obydwu materiałów poddano niewielkiemu rozmyciu
851
Materiał typu Multi/Sub-Object umożliwia przypisanie różnych materiałów do różnych obszarów tego samego obiektu, na podstawie numerów identyfikacyjnych ID materiału, odpowiadających takim samym numerom identyfikacyjnym ID płaszczyzn elementarnych. Istnieją dwa sposoby utworzenia materiału typu Multi/Sub-Object: poprzez przypisanie różnych materiałów do różnych płaszczyzn elementarnych i następnie pobranie materiału do nowego okienka próbki lub poprzez utworzenie materiału od podstaw. Z obydwu tych metod łatwiejsza wydaje się metoda pierwsza, ponieważ wraz z przypisywaniem materiałów do płaszczyzn elementarnych automatycznie przypisywane są numery identyfikacyjne.
Aby utworzyć materiał typu Multi/Sub Object: 1.
Utwórz trzy lub cztery różniące się materiały (rysunek 13.75).
2.
Wyselekcjonuj kilka płaszczyzn elementarnych, posługując się modyfikatorem Edit Mesh lub sprowadzając obiekt do klasy siatki edytowalnej.
3.
Przemieść (przeciągając myszą) materiał z okienka próbki i upuść go na wyselekcjonowanych płaszczyznach elementarnych.
4.
Kontynuuj selekcjonowanie płaszczyzn elementarnych i przypisywanie do nich różnych materiałów. Następnie, wyrenderuj scenę (rysunek 13.76).
Rysunek 13.75. Powyższe cztery materiały zostaną połączone w jeden materiał
852
Rysunek 13.76. Wygląd sceny po przypisaniu do każdego z elementów dzbanka innego materiału
853
5.
Dostosuj położenie materiałów, tworząc nowe selekcje i przeciągając na nie materiały.
6.
Opuść tryb edycji na poziomie struktury.
7.
Uaktywnij niewykorzystywane okienko próbki.
8.
Kliknij ikonę kroplomierza Następnie kliknij obiekt.
, znajdującą się obok menu rozwijanego (z nazwą materiału).
Materiał typu Multi/Sub-Object zostanie załadowany do aktywnego okienka próbki. W dolnej części edytora materiałów wyświetli się roleta materiału Multi/Sub-Object. Każdy materiał, który tworzy odrębną gałąź w drzewie struktury materiału, będzie posiadać właściwy sobie numer identyfikacyjny ID (rysunek 13.77). 9.
Aby zmienić numer identyfikacyjny materiału, wpisz nowy numer w kolumnie ID, w edytorze materiałów. Program nie pozwala jednak na powtarzanie tych samych numerów identyfikacyjnych.
Wskazówka
Aby przypisać materiał typu Multi/Sub-Object do innego obiektu, musisz zdefiniować dla poszczególnych płaszczyzn elementarnych tego obiektu takie same numery identyfikacyjne.
Rysunek 13.77. Powstały materiał typu Multi/Sub-Object posiada cztery materiały składowe
854
Rozdział 14. Mapy i mapowanie Mapy nadają scenom rzeczywisty wygląd. Poprzez wprowadzanie tekstur oraz różnorodnych wzorów, mapy pozwalają imitować słoje drewna, rdzę, smugi farby, a także szron na szybach. Dzięki mapom możesz malować rumieńce na twarzach lub pęknięcia na betonowych chodnikach. Mapy tworzą także klimat i kompozycję sceny jak gwieździste niebo, odbicia księżyca w lustrze wody lub też sytuują scenę w konkretnym otoczeniu jak na przykład Hiszpania czy też Indie (rysunek 14.1). Graficy 3D często celowo zabrudzają powierzchnie swoich obiektów, aby nadać im jak najbardziej realistyczny wygląd. Aby wiekowa szalupa sprawiała wrażenie naruszonej czasem, wykorzystuje się mapy i materiały symulujące spłowiałą i złuszczoną farbę czy też spękane i wyszczerbione krawędzie. Z kolei statek kosmiczny, który przetrzymuje naprężenia hiperprędkości, powinien się cechować przebarwieniami charakterystycznymi dla wyżarzonej stali, oznakami fali uderzeniowej, niewielką ilością wgnieceń od meteorytów oraz wyblakłymi napisami na swej powierzchni. Skanery, aparaty cyfrowe oraz dyski foto CD są nieodzownymi źródłami pozyskiwania map dla każdego profesjonalnego grafika 3D. Chcąc natomiast tworzyć własne mapy, powinieneś znać przynajmniej jeden program do tworzenia i edycji grafiki rastrowej, jak na przykład Adobe Photoshop lub Corel Painter.
855
Rysunek 14.1. Fotografia świątyni Taj Mahal, na której odwzorowano (zamapowano) zeskanowane fotografie
856
O mapach Mapą w grafice 3D określa się kolorowy wzór, zamknięty w obszarze prostokąta lub kwadratu, opisany za pomocą bitów (jak w przypadku mapy bitowej) lub za pomocą specjalnej procedury matematycznej (jak w przypadku mapy proceduralnej). Mapy mogą być dodawane nie tylko do materiałów, ale także do źródeł światła, mgły, tła oraz innych map. Nie ma jednak możliwości przypisywania map bezpośrednio do obiektów. Jeżeli dodasz mapę do innej mapy, przyczynisz się w ten sposób do powstania drzewa struktury mapy. Drzewa struktury mapy mogą być tworami niezależnymi, ale mogą też stanowić część drzewa struktury materiału. Kiedy zapisujesz scenę, drzewa struktury mapy przechowywane są w pliku .max, aczkolwiek mapy, które są przyłączone do sceny pozostają na zewnątrz pliku. Na zewnątrz sceny pozostają także mapy, których drzewa struktury przechowywane są w bibliotece materiałów.
857
O mapowaniu Mapowanie to proces matematyczny, w którym następuje rzutowanie mapy na obiekty, efekty lub tła. W zależności od uzyskiwanych rezultatów, mapowanie podzielić można na różne typy (rysunek 14.2): Mapowanie tekstur, które przenosi wzór mapy bitowej lub mapy proceduralnej na powierzchnię trójwymiarowego obiektu. Mapowanie proceduralne, które generuje wzory i wariacje wzorów w dwóch lub trzech wymiarach, w oparciu o współrzędne powierzchni. Mapowanie nierówności, które tworzy złudzenie nierówności na powierzchni, poprzez zaburzenie porządku wyrównywania normalnych, w oparciu o wartości intensywności wykorzystanej mapy. Mapowanie przemieszczeń, które tworzy faktyczne nierówności na powierzchni, poprzez przemieszczenie płaszczyzn elementarnych, w oparciu o wartości intensywności wykorzystanej mapy. Mapowanie środowiska, które otacza mapę wokół obiektów w celu szybkiego wygenerowania odbić na powierzchni. W przypadku map tła środowiska należy mówić o mapowaniu plakatowym, pozwalającym na utworzenie tła, które jest na stałe przytwierdzone do okna widokowego. Raytracing, który tworzy bardzo dokładne obicia i załamania światła, poprzez śledzenie drogi promieni światła odbijających się od różnych powierzchni, na podstawie symulacji zachowania się fotonów.
858
Rysunek 14.2. Różne typy mapowania tworzą inne efekty powierzchniowe
859
Przeglądanie map Okno Material/Map Browser umożliwia przeglądanie i ładowanie map znajdujących się w bibliotekach materiałów, w edytorze materiałów i w bieżącej scenie. Pozwala także wybrać nowy typ mapy.
Aby wyszukać mapę: 8.
Otwórz scenę, w której znajdują się jakieś mapy i materiały, na przykład Earth.max.
9.
Otwórz okno Material Editor.
10. Kliknij ikonę Get Material
.
Na ekranie wyświetli się okno Material/Map Browser. 11. Wyłącz funkcję Materials, znajdującą się w sekcji Show, aby wyświetlić wszystkie mapy. 12. Wybierz tryb wyświetlania poprzez wciśnięcie jednej z ikon znajdujących się w górnej części okna. 13. W sekcji Browse From wybierz źródło do przeglądania (rysunek 14.3). 14. Przewiń listę i zaznacz interesującą cię mapę (rysunek 14.4).
860
Rysunek 14.3. Podczas wybierania kolejnych opcji mapy znajdujące się w poszczególnych lokalizacjach będą wyświetlane w oknie przeglądarki
861
Rysunek 14.4. W lewym górnym rogu okna Material/Map Browser wyświetli się podgląd wybranej mapy
862
Aby móc tworzyć i dostosować właściwości mapy, musisz najpierw załadować ją do edytora materiałów.
Aby załadować mapę: 6.
Otwórz okno Material Editor.
7.
Kliknij ikonę Get Material
.
Na ekranie wyświetli się okno Material/Map Browser. 8.
Wybierz mapę z dowolnego źródła.
9.
Przemieść interesującą cię mapę z okna Material/Map Browser do okienka próbki w oknie Material Editor (rysunek 14.5). Mapa zostanie załadowana do edytora materiałów (rysunek 14.6).
10. Zamknij okno Material/Map Browser.
Wskazówki
Innym sposobem załadowania materiału do okienka próbki jest dwukrotne kliknięcie jego nazwy lub ikony.
Mapy mogą być także ładowane bezpośrednio do materiałów. Zobacz podrozdział Mapowanie materiałów w dalszej części tego rozdziału.
Bardzo wygodnym narzędziem do przeszukiwania oraz ładowania map bitowych z systemu, sieci oraz Internetu jest okno Asset Browser. Przeglądarkę tę znajdziesz w panelu bocznym Utilities pod przyciskiem Asset Browser. Aby wyświetlić podgląd wszystkich map bitowych znajdujących się w przeglądanym folderze, wybierz Filter > All files (*.*) (rysunek 14.7). Chcąc załadować mapę bitową, przemieść miniaturowy podgląd do okienka próbki, które znajduje się w edytorze materiałów. Miniaturowe podglądy wszystkich obrazów, które zostały otwarte w oknie Asset Browser, przechowywane są w katalogu 3dsmax4\abcache. Aby wyczyścić cache lub zmniejszyć jego rozmiar, wybierz z menu File okna Asset Browser pozycję Preferences.
863
Rysunek 14.5. Przemieść mapę z listy lub z okienka podglądu
Rysunek 14.6. Mapa wypełni okienko próbki
864
Rysunek 14.7. Okno Asset Browser umożliwia przeglądanie i ładowanie map bitowych
865
Okno Material/Map Navigator umożliwia wyświetlenie drzewa struktury mapy, ukazując jej budowę oraz ułatwiając dostęp do ustawień, na wszystkich poziomach struktury mapy.
Aby przemieścić się w drzewie struktury mapy: 1.
Załaduj mapę lub materiał zawierający drzewo struktury mapy do okienka próbki.
2.
Kliknij ikonę Material/Map Navigator
.
Na ekranie wyświetli się okno Material/Map Navigator. W oknie tym widoczna będzie struktura materiału, przedstawiona w formie drzewa hierarchii (rysunek 14.8). 3.
Aby wyświetlić strukturę materiału w postaci graficznej, wybierz odpowiedni tryb wyświetlania, klikając jedną z ikon znajdujących się w górnej części okna.
4.
Zaznacz gałąź drzewa struktury mapy. Edytor materiałów automatycznie przełączy się do poziomu mapy odpowiadającego wybranej gałęzi drzewa struktury (rysunek 14.9).
5.
Poruszanie się w drzewie struktury materiału może odbywać się także w ramach okna Material Editor. Aby przejść od bieżącego poziomu w górę struktury, pomiędzy najważniejszymi rozgałęzieniami drzewa, wybierz odpowiednią pozycję ze znajdującego się pod paletą próbek menu rozwijanego. Aby przemieścić się o jedną gałąź w górę struktury drzewa, kliknij ikonę Go to Parent
Komentarz [PO64]: Podkreślenie tłumacza.
.
Aby przemieścić się pomiędzy sąsiednimi gałęziami „wyrastającymi z tego samego pnia”, kliknij ikonę Go Forward to Sibling .
Wskazówki
Czerwony trapez umieszczony obok nazwy mapy informuje, że mapa znajdująca się na danym poziomie struktury materiału ma włączone wyświetlanie w oknach widokowych.
Rozbudowując drzewo struktury mapy, nie zapomnij o nadawaniu poszczególnym gałęziom opisowych nazw (rysunek 14.10).
Aby zapisać mapę w aktualnie otwartej bibliotece materiałów, kliknij ikonę Put to Library
.
866
Rysunek 14.8. Okno Material/Map Navigator wyświetla komponenty mapy w formie drzewa hierarchii
Rysunek 14.9. Wyselekcjonuj gałąź drzewa struktury, aby wyświetlić roletę parametrów dla tej gałęzi
Rysunek 14.10. Nadawanie poszczególnym gałęziom opisowych nazw pomaga w łatwiejszym poruszaniu się w drzewie struktury mapy
867
Tworzenie map Program 3ds max 4 standardowo jest wyposażony w trzydzieści pięć typów map, z których można korzystać z poziomu okna Material/Map Browser. Okno to dokonuje podziału map na następujące kategorie (rysunek 14.11): ♦
2D maps (mapy 2D) — to dwuwymiarowe mapy bitowe, mapy proceduralne lub filtry służące do mapowania tekstur i efektów specjalnych. Do tej kategorii należą między innymi mapy typu Bitmap, Bricks oraz Checker.
♦
3D maps (mapy 3D) — to podkategoria map proceduralnych rzutowanych w trzech wymiarach, które mogą być przypisywane do powierzchni i efektów specjalnych. Do tej kategorii należą między innymi mapy typu Cellular, Dent, Noise, Perlin Marble, Planet oraz Smoke.
♦
Compositors (mapy złożone) — to mapy umożliwiające połączenie w jedną mapę złożoną kilka pojedynczych map składowych. Do tej kategorii należą mapy typu Composite, Mask, Mix oraz RGB Multiply.
♦
Color Mods (mapy modyfikujące kolor) — to mapy zmieniające kolor materiału lub mapy. Do tej kategorii należą mapy typu Output, RGB Tint oraz Vertex Color.
♦
Other (inne mapy) — to mapy wspomagające generowanie odbić oraz załamań światła na powierzchni. Do tej kategorii należą mapy typu Flat Mirror, Raytrace, Reflect/Refract oraz Thin Wall Refraction.
868
869
Rysunek 14.11. Mapy tworzą przeróżne rodzaje wzorów
870
Większość typów map wyposażona jest w przyciski umożliwiające dodawanie do nich innych typów map. Można także kliknąć przycisk typu mapy (jest to ten sam przycisk, który w przypadku opracowywania materiałów umożliwiał wybór typu materiału), aby automatycznie zamienić bieżącą mapę na mapę składową, odgałęziającą się od nowej mapy. Mapa każdego typu posiada właściwą sobie roletę, zawierającą zestaw parametrów kontrolujących właściwości mapy oraz kilka rolet standardowych, takich jak Noise lub Output. Dodatkowo mapy 2D oraz 3D wyposażone są w roletę Coordinates, umożliwiającą pozycjonowanie, obracanie, skalowanie i umieszczanie map na powierzchni obiektu. Mapy 2D oraz 3D przypisywane są do powierzchni w odmienny sposób. W przypadku mapy 3D proces ten jest stosunkowo prosty. Wystarczy, że program pobierze współrzędne X, Y, Z z powierzchni obiektu i podda je odpowiedniemu przetworzeniu. Procedura przetwarzająca zwraca następnie pobrane dane jako zestaw wartości RGB i przypisuje je do współrzędnych X, Y, Z, na podstawie których doszło do ich wygenerowania, tworząc w rezultacie określony wzór. Kiedy na przykład odetniesz fragment obiektu w operacji Boole’a, zauważysz, że wzór mapy 3D rozciąga się w trzech wymiarach (rysunek 14.12). Z tego też powodu trójwymiarowe mapy proceduralne określa się także mianem litych tekstur. Przypisanie do powierzchni obiektu, mapy 2D nie jest już tak bezpośrednie. Spowodowane jest to tym, że mapa, podobnie jak papier owinięty wokół jakiegoś przedmiotu, nie zawsze pasuje do trójwymiarowej powierzchni. Aby ułatwić proces nakładania takich map, współrzędne powierzchni oraz współrzędne mapy konwertowane są na współrzędne UV, gdzie U oraz V odpowiadają szerokości i wysokości zarówno powierzchni, jak i mapy. Prócz tego, aby umożliwić obracanie mapy na powierzchni, wykorzystuje się trzecią oś zwaną W, która przebiega prostopadle do płaszczyzny UV (rysunek 14.13).
871
Rysunek 14.12. Odjęcie fragmentu prostopadłościanu uwidacznia, dlaczego mapy 3D określa się mianem litych tekstur
872
Rysunek 14.13. W układzie współrzędnych UVW, oś U odpowiada długości, oś V odpowiada wysokości, natomiast oś W przebiega prostopadle do płaszczyzny UV
873
Dostosowywanie map 2D w układzie współrzędnych UVW oraz 3D w układzie współrzędnych XYZ odbywa się poprzez zmianę następujących właściwości (rysunek 14.14): ♦
Texture lub Environ (dla map 2D) — określa typ mapowania, jaki zostanie wykorzystany.
♦
Mapping (dla map 2D) lub Source (dla map 3D) — określa układ współrzędnych mapowania. Explicite Map Chanel odwołuje się do współrzędnych bieżącego kanału map.
♦
Show Map on Back (dla map 2D) — umożliwia wyświetlenie mapy na tylnej stronie obiektu, podczas rzutowania planarnego.
♦
Map Channel — określa, który zestaw współrzędnych mapowania zostanie wykorzystany przez obiekt.
♦
Osie UVW (dla map 2D) lub XYZ (dla map 3D) — określają kierunek, w którym nastąpi odsunięcie, powtórzenie, odbicie lub obrócenie mapy.
♦
Offset — określa odległość odsunięcia mapy od jej pierwotnego położenia.
♦
Tiling — skaluje mapę. Wartości większe niż 1 lub mniejsze niż -1 pomniejszają mapę sprawiając, że zaczyna się ona powtarzać. Wartości z przedziału 1 i –1 powiększają mapę.
♦
Tile (dla map 2D) — włącza powtarzanie mapy.
♦
Mirror (dla map 2D) — tworzy odbicie lustrzane mapy. Jeżeli włączona jest funkcja powtarzania, mapa utworzy symetryczny wzór.
♦
Angle — obraca mapę wokół wybranej osi.
♦
Blur — rozmywa mapę w układzie globalnym, na podstawie odległości mapy od płaszczyzny widokowej. Wygładza postrzępione krawędzie.
♦
Blur Offset — rozmywa mapę w układzie lokalnym obiektu, bez względu na jej odległość od płaszczyzny widokowej.
Komentarz [PO65]: ... na płaszczyznę ...
874
875
Rysunek 14.14. Dostosowanie współrzędnych mapy zmienia jej położenie
876
Mapa typu Bitmap to dwuwymiarowa mapa, która służy do importowania informacji o kolorze oraz kanale alfa z zewnętrznych map bitowych lub plików filmowych. Dodatkowo umożliwia ona dołączanie filtrów kompatybilnych z programami Adobe Photoshop oraz Adobe Premiere.
Aby utworzyć mapę typu Bitmap: 1.
Otwórz okno Material/Map Browser i w sekcji Show wybierz opcję 2D Maps.
2.
Przeciągnij mapę typu Bitmap do wolnego okienka próbki.
3.
W oknie dialogowym Select Bitmap Image File odszukaj i otwórz mapę, którą chcesz wykorzystać (rysunek 14.15). Mapa pojawi się w okienku próbki. Poniżej palety próbek wyświetlą się rolety mapy typu Bitmap (rysunek 14.16).
4.
W rolecie Bitmap Parameters kliknij przycisk View Image. Pociągnij za uchwyty znajdujące się na bokach i w narożnikach okna podglądu, aby przyciąć obraz. Następnie zamknij okno i włącz funkcję Apply.
5.
W rolecie Coordinates dostosuj położenie mapy bitowej (rysunek 14.17). Zobacz rysunek 14.14, aby porównać wyniki.
♦
Aby odsunąć mapę w poziomie lub w pionie, dostosuj wartości parametrów U lub V Offset.
♦
Aby obrócić mapę, dostosuj wartość parametru W Angle.
♦
Aby powtórzyć mapę w poziomie lub w pionie, zwiększ wartości parametrów U lub V Tiling.
♦
Aby odbić mapę w poziomie lub w pionie, włącz funkcje U lub V Mirror.
♦
Aby tworzyć etykietę, wyłącz funkcje Tile oraz Mirror i dostosuj wartości parametrów U oraz V Tiling.
♦
Aby zmiękczyć mapę bitową, zwiększ wartości parametrów Blur oraz Blur Offset.
Wskazówki
Aby przeładować mapę po jej uaktualnieniu, kliknij przycisk Reload. Przycisk ten okazuje się bardzo przydatny, kiedy wykorzystywana mapa bitowa jest jednocześnie poddawana edycji w innym programie lub na bieżąco renderowana.
Aby wyeliminować morę powstającą na powtarzanych mapach, wybierz filtrowanie Summoned Area.
877
Rysunek 14.15. Wybierz dowolną mapę z katalogu 3dsmax4\Maps, z biblioteki materiałów lub z innego miejsca, gdzie przechowujesz pliki graficzne
Rysunek 14.16. Roleta Bitmap Parameters kontroluje właściwości mapy bitowej
878
Rysunek 14.17. Położenie mapy bitowej dostosowuje się z poziomu rolety Coordinates dla map 2D
879
Mapa typu Checker to dwuwymiarowa mapa proceduralna, która służy do tworzenia wzajemnie przeplatających się wzorów przypominających szachownicę.
Aby utworzyć mapę typu Checker: 1.
Otwórz okno Material/Map Browser i w sekcji Show wybierz opcję 2D Maps.
2.
Przeciągnij mapę typu Checker do wolnego okienka próbki.
3.
W rolecie Checker Parameters określ kolor poszczególnych łat szachownicy (rysunek 14.18). lub Kliknij przyciski mapowania, znajdujące się obok próbek koloru, i zastąp jednolity kolor dowolnie wybraną mapą.
4.
Dostosuj wartość parametru Soften, jeżeli chcesz zmiękczyć brzegi szachownicy.
5.
W rolecie Coordinates dostosuj położenie mapy:
6.
♦
Aby zwiększyć liczbę łat szachownicy, zwiększ wartości parametrów U lub V Tiling.
♦
Aby odsunąć lub obrócić szachownicę, dostosuj wartości parametrów Offset oraz Angle.
Aby zniekształcić łaty szachownicy, rozwiń roletę Noise i włącz funkcję On. Następnie dopasuj wartości parametrów Amount, Levels oraz Size (rysunek 14.19). Brzegi łat szachownicy ulegną zniekształceniu (rysunek 14.20).
Rysunek 14.18. Roleta Checker Parameters umożliwia wybór koloru lub wzoru szachownicy
Rysunek 14.19. Aby zniekształcić łaty szachownicy, użyj rolety Noise
880
Rysunek 14.20. Po lewej stronie widoczne są powtórzone i obrócone łaty szachownicy. Po prawej — zniekształcone łaty szachownicy
881
Wskazówki
Wszystkie mapy należące do kategorii map 2D wyposażone są roletę Noise. Większość innych map również posiada wbudowane parametry szumu.
Mapa typu Bricks umożliwia tworzenie wzorów przypominających cegły spojone zaprawą. Schematy nakładania cegieł opierają się na tradycyjnych metodach murarskich.
Mapa typu Swirl umożliwia tworzenie wzorów przypominających zawirowania. Wzory te mogą być dowolnie skręcane, rozmywane, mapowane i mogą posiadać ostre lub miękkie krawędzie.
Mapa typu Gradient umożliwia tworzenie trójkolorowych gradientów. Ponadto każdy kolor może zostać odrębnie mapowany.
Mapa typu Gradient Ramp umożliwia utworzenie przejścia tonalnego przez dowolne spektrum kolorów, przy użyciu szerokiego zestawu wzorów i licznych ustawień kontrolnych.
882
Mapa typu Noise to trójwymiarowa mapa proceduralna, która służy do tworzenia przypadkowych wzorów. Używaj tej mapy do przytłumiania kolorów materiałów i zniekształcania wzorów innych map.
Aby utworzyć mapę typu Noise: 1.
Otwórz okno Material/Map Browser i w sekcji Show wybierz opcję 3D Maps.
2.
Przeciągnij mapę typu Noise do wolnego okienka próbki.
3.
W rolecie Noise Parameters określ wielkość szumu oraz wybierz jego typ (rysunek 14.21). Szum typu Fractal tworzy bardziej obfitą ziarnistość. Natomiast szum typu Turbulence to odmiana szumu fraktalnego o bardziej ostrym wyglądzie (rysunek 14.22).
4.
Dobierz kolor szumu lub poddaj mapowaniu parametry koloru, klikając przyciski znajdujące się obok próbek koloru.
5.
Dostosuj niski i wysoki próg szumu, dobierając odpowiednie wartości parametrów High oraz Low. Poprzez zbliżenie do siebie wartości tych parametrów możesz zasymulować gwieździste niebo (rysunek 14.23).
6.
Aby zwiększyć rozdzielczość szumu fraktalnego lub turbulentnego, zwiększ wartość parametru Level. Parametr ten zwiększa liczbę powtórzeń szumu (rysunek 14.23).
7.
Aby zmienić wzór szumu, zmień wartość parametru Phase. Poddanie tego parametru animacji umożliwia zmianę wzoru szumu w czasie.
8.
Aby zmiękczyć szum, zwiększ wartość parametru Blur.
Wskazówki
Mapa typu Falloff posiada zaawansowane parametry kontrolne umożliwiające utworzenie trójwymiarowego gradientu.
Mapy trójwymiarowe, w zależności od procedury, na której są zbudowane, umożliwiają tworzenie albo wzorów, albo losowo rozmieszczonych plam. Mapy typu Dent, Smoke, Speckle, Splat oraz Stucco należą do tych, co generują plamy. Mapy typu Cellular, Marble, Perlin Marble, Planet, Water oraz Wood należą do tych, co generują wzory.
883
Rysunek 14.21. Roleta Noise Parameters pozwala określić rozmiar, typ, kolor oraz wartości progowe szumu
Rysunek 14.22. Opcje Fractal oraz Turbulence wpływają na cieniowanie szumu
Rysunek 14.23. Za pomocą mapy typu Niose możesz utworzyć gwieździste niebo oraz kłęby dymu
884
Mapa typu Mix to mapa złożona, która umożliwia wymieszanie ze sobą dwóch niezależnych map w różnych proporcjach.
Aby utworzyć mapę typu Mix: 1.
Otwórz okno Material/Map Browser i w sekcji Show wybierz opcję Compositors.
2.
Umieść mapę typu Mix w wolnym okienku próbki, przeciągając myszą.
3.
W rolecie Mix Parameters określ kolor każdej próbki lub utwórz mapę złożoną, umieszczając dowolnie wybrane mapy na klawiszach znajdujących się obok próbek koloru (rysunek 14.24).
4.
Dostosuj wielkość parametru Mix Amount, zmieniając wartości w zakresie od 0 do 100%, celem wymieszania kolorów lub map (rysunek 14.24). Kolory lub mapy ulegną wzajemnemu wymieszaniu w proporcjach, jakie określisz (rysunek 14.25).
5.
Aby ograniczyć górny i dolny próg miksowania, włącz funkcję Use Curve. Następnie dostosuj kształt krzywej miksowania.
Wskazówki
Poprzez mapowanie parametru Mix Amount za pomocą czarno-białej mapy możesz odfiltrować od siebie wybrane obszary obydwu map (rysunek 12.26).
Mapa typu RGB Multiply umożliwia połączenie dwóch map poprzez wzajemne wymnożenie kanałów koloru. Korzystaj z tego rozwiązania, aby połączyć ze sobą dwie mapy nierówności i jednocześnie zachować siłę ich oddziaływania, bądź by zabarwić mapę określonym kolorem.
Mapa typu Composite umożliwia połączenie ze sobą do tysiąca różnych map, wykorzystując do maskowania kanały alfa dołączone do tychże map.
Mapa typu RGB Tint to mapa należąca do kategorii Color Mods, która umożliwia zabarwienie mapy poprzez zmianę wartości składowych RGB.
Mapa typu Vertex Color to także mapa należąca do kategorii Color Mods, która umożliwia wyświetlenie kolorów przypisanych do wierzchołków. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w opisach modyfikatora VertexPaint oraz narzędzia pomocniczego Assign Vertex Colors.
885
Rysunek 14.24. Roleta mapy typu Mix umożliwia wymieszanie ze sobą kolorów lub map
Rysunek 14.25. Mapa typu Bitmap, która wymieszana została z mapą typu Checker (po lewej) oraz z inną mapą typu Bitmap (po prawej)
886
Rysunek 12.26. Zamaskowanie parametru Mix Amount umożliwia skomponowanie obrazu przedstawiającego wyspę, z obrazem ukazującym chmury, bez konieczności miksowania
887
Mapa typu Output to mapa modyfikująca kolor, która umożliwia dostosowanie wartości parametrów barwy, nasycenia, wartości oraz kanału alfa wykorzystywanej mapy.
Aby utworzyć mapę typu Output: 1.
Wyselekcjonuj mapę, którą chcesz dostosować. Mapy typu Bitmap, Cellular, Falloff, Gradient, Gradient Ramp, Mix, oraz Noise mają standardowo wbudowaną roletę Output. Aby dostosować parametry wyjściowe tych map, przejdź do punktu 5.
2.
Kliknij przycisk typu mapy.
3.
Otwórz okno Material/Map Browser i w sekcji Show wybierz opcję Color Mods. Następnie wybierz pozycję Output.
4.
W oknie Replace Map wybierz opcję Keep old map as a sub-map? (rysunek 14.27).
5.
Aby zmienić typ mapy, kliknij przycisk mapowania znajdujący się w rolecie Output Parameters lub przemieść mapę bezpośrednio na przycisk.
6.
Komentarz [PO66]: Podkreślenie tłumacza.
Włącz funkcje, które chcesz zastosować do mapy (rysunek 14.28): Invert — odwraca kolory mapy podobnie jak kolorowy negatyw zdjęcia (rysunek 14.29). Clamp — ogranicza wartości koloru, kiedy parametr GRB Level przybiera wielkości większe od 1. Alpha form RGB Intensity — generuje kanał alfa na podstawie natężenia kolorów w kanałach RGB wybranej mapy. Enable Color Map — uaktywnia wykres kolorów znajdujący się w dolnej części rolety, który pozwala dostosować natężenie koloru za pomocą krzywych.
7.
Dostosuj wartości parametrów. Output Amount — kontroluje siłę oddziaływania mapy Output na mapę składową. RGB Offset — rozjaśnia lub przyciemnia mapę. RGB Level — zmienia nasycenie mapy. Bump Amount — kontroluje nierówności mapy. Parametr ten znajduje zastosowanie tylko wówczas, kiedy mapa wykorzystywana jest jako mapa nierówności. Okazuje się on przydatny podczas miksowania map w kanale nierówności.
888
Rysunek 14.27. Wybranie opcji Keep old mapa as a sub-map? dodaje nowy poziom do drzewa struktury materiału
Rysunek 14.28. W rolecie Output znajdują się funkcje umożliwiające zmianę właściwości koloru wykorzystywanej mapy
Rysunek 14.29. Włączenie funkcji Invert odwraca informacje o kolorze mapy
889
Mapowanie materiałów Mapy nie mogą być przypisywane bezpośrednio do obiektów. Istnieje natomiast możliwość wprowadzania map do materiałów i przypisywania do obiektów materiałów mapowanych. Materiały mapowane mogą wykorzystywać wszystkie informacje dotyczące koloru mapy lub tylko informację o natężeniu mapy (w skali szarości). Kiedy do materiału wprowadzisz mapę, jej nazwa pojawia się na przycisku kanału mapowania w rolecie Maps. Siła oddziaływania mapy na materiał uzależniona jest od wartości parametru Amount, znajdującego się przy każdym kanale mapowania. Ponieważ mapy w skali szarości zajmują około trzy razy mniej pamięci RAM niż mapy kolorowe, staraj się wszędzie tam gdzie nie jest wymagana informacja o kolorze, wykorzystywać repliki map w skali szarości. Patrząc na mapę w skali szarości, łatwiej jest także przewidzieć efekt jej oddziaływania na materiał. Istnieją dwa sposoby wprowadzania map do materiałów: poprzez klikanie i poprzez przeciąganie myszą.
Aby mapować materiał przez klikanie: 1.
Wyselekcjonuj materiał poprzez uaktywnienie okienka próbki.
2.
Rozwiń roletę Maps.
3.
Kliknij przycisk kanału mapowania (rysunek 14.30). Na ekranie pojawi się okno Material/Map Browser.
4.
W oknie Material/Map Browser kliknij dwukrotnie wybrany typ mapy. Mapa zostanie dodana do drzewa struktury materiału (rysunek 14.31). Edytor materiałów przemieści się w dół drzewa struktury materiału, wyświetlając rolety właściwe dla wybranego typu mapy.
5.
Nazwij mapę i dostosuj jej parametry, jeżeli jest to konieczne.
6.
Aby przemieścić się w górę struktury materiału, kliknij ikonę Go to Parent lub wybierz nazwę gałęzi z menu rozwijanego, znajdującego się pod paletą próbek (rysunek 14.32). W edytorze materiałów wyświetlą się rolety materiału, a na klawiszu kanału mapowania, na którym wcześniej kliknąłeś, wyświetli się nazwa mapy (rysunek 14.33).
7.
Aby wyłączyć oddziaływanie mapy na materiał, wyłącz funkcję znajdującą się obok nazwy kanału mapowania.
890
Rysunek 14.30. Kliknij przycisk kanału mapowania, aby załadować mapę
Rysunek 14. 31. Wprowadzenie mapy do kanału mapowania tworzy nową gałąź w drzewie struktury materiału
Rysunek 14.32. Aby przemieścić się w górę drzewa struktury materiału, posłuż się menu rozwijanym
Rysunek 14.33. Nazwa mapy pojawi się na przycisku kanału mapowania
891
Niewielkie szare przyciski, znajdujące się obok parametrów w rolecie Basic Parameters danego materiału, to skróty do kanałów mapowania, ułatwiające mapowanie wybranych parametrów.
Aby mapować materiał przez przeciąganie: 1.
Wyselekcjonuj materiał poprzez uaktywnienie okienka próbki.
2.
Rozwiń roletę Maps.
3.
Przeciągnij mapę z okienka próbki lub okna Material/Map Browser i upuść ją na przycisk kanału mapowania w rolecie Maps lub w rolecie Basic Parameters (rysunek 14.34). Na przycisku mapowania, znajdującym się obok rzutowanego parametru, pojawi się litera M , która informuje o tym, że do kanału mapowania tego parametru została wprowadzona mapa (rysunek 14.35).
4.
Dostosuj parametry mapy. Aby szybko przejść do poziomu, na którym znajduje się wprowadzona mapa, kliknij przycisk mapowania, znajdujący się obok rzutowanego parametru.
Wskazówki
Istnieje możliwość przeciągania map pomiędzy kanałami mapowania w celu kopiowania, klonowania lub zamieniania wprowadzonych do nich map (rysunek 14.36). Klonowanie map pozwala sprzęgnąć parametry map znajdujących się w różnych kanałach mapowania tak, że zamiana parametrów jednej mapy odzwierciedlana jest także w drugiej mapie.
Kiedy wyłączysz oddziaływanie mapy znajdującej się w kanale mapowania, widniejąca na przycisku mapowania litera M zamieni się w literę m (rysunek 14.37).
Aby wyczyścić kanał mapowania, przeciągnij na niego przycisk nie wykorzystywanego kanału lub kliknij przycisk typu mapy i w oknie Material/Map Browser wybierz pozycję NONE.
Jeżeli przeciągniesz mapę z okna Asset Browser i upuścisz ją bezpośrednio na próbce materiału zamiast na próbce mapy lub kanału mapowania, mapa taka automatycznie umieszczona zostanie w kanale mapowania koloru rozpraszającego.
892
Rysunek 14.34. Przeciąganie mapy typu Checker na przycisk mapowania koloru rozpraszającego
Rysunek 14.35. Litera M informuje, że w kanale mapowania koloru rozpraszającego znajduje się mapa
Rysunek 14.36. Powyższe okno dialogowe umożliwia kopiowanie, klonowanie i zamienianie map
893
Rysunek 14.37. Mała litera m informuje, że wykorzystywana mapa jest nieaktywna
894
Mapowanie koloru rozpraszającego zastępuje ogólny kolor materiału kolorem mapy. Mapy koloru rozpraszającego często określane są mianem map tekstury.
Aby mapować kolor rozpraszający: 1.
Wyselekcjonuj próbkę materiału.
2.
W rolecie Basic Parameters kliknij przycisk mapowania, znajdujący się obok próbki koloru Diffuse. Następnie w oknie Material/Map Browser wybierz typ mapy. lub Przenieś mapę na przycisk mapowania. Mapa zastąpi kolor rozpraszający materiału (rysunek 14.38).
3.
Dostosuj parametry mapy. Mapa widniejąca na próbce materiału zostanie uaktualniona.
4.
Kliknij ikonę Go to Parent . W rolecie Maps przeciągnij suwak parametru Amount dla kanału mapowania Diffuse Color, aby dostosować siłę oddziaływania mapy na kolor rozpraszający materiału.
5.
Przewiń zawartość okna, przeciągając rączką w dół ekranu, aby wyświetlić roletę Basic Parameters. Możesz wykorzystać do tego celu także cieniutki pasek przewijania.
6.
Dostosuj podstawowe parametry materiału. Aby zwiększyć jasność mapy, podnieś wartość parametru Self-illumination. Aby przypisać mapę do każdej płaszczyzny elementarnej, włącz funkcję Face Map.
7.
Przypisz materiał do podstawowego obiektu siatkowego lub jakiegokolwiek innego obiektu, który posiada zdefiniowane współrzędne mapowania (aby dowiedzieć się, jak przypisać do obiektu współrzędne mapowania, zobacz następny podrozdział).
8.
Kliknij ikonę Show Map in Viewport . Jeżeli mapa wydaje się być zniekształcona, wciśnij Ctrl+T, aby skorygować mapę i odświeżyć wyświetlanie.
9.
Wyrenderuj scenę (rysunek 14.40).
Mapa pojawi się na powierzchni obiektu (rysunek 14.39).
895
Rysunek 14.38. Wprowadzenie mapy do kanału mapowania Diffuse zastępuje kolor rozpraszający kolorem mapy
Rysunek 14.39. Kliknij ikonę Show Map in Viewport, aby wyświetlić mapę w oknie widokowym
896
Rysunek 14.40 Mapa koloru rozpraszającego pojawi się na powierzchni obiektu
897
Mapowanie przezroczystości bazuje na wartościach natężenia wykorzystywanej mapy. Jaśniejsze obszary mapy odpowiadają mniejszej przezroczystości, a ciemniejsze obszary odpowiadają większej przezroczystości. Korzystaj z mapowania przezroczystości, kiedy chcesz usunąć wybrane obszary powierzchni obiektu bez zwiększania złożoności siatki.
Aby mapować przezroczystość: 1.
Wyselekcjonuj próbkę materiału.
2.
W rolecie Basic Parameters kliknij przycisk mapowania, znajdujący się obok suwaka parametru Opacity. Następnie w oknie Material/Map Browser wybierz żądany typ mapy. lub Przesuń mapę bezpośrednio na przycisk kanału mapowania. Zazwyczaj w celu mapowania przezroczystości wybiera się mapę bitową, która została wcześniej przygotowana w programie malarskim. My jednak na potrzeby ćwiczenia spróbujemy wykorzystać mapę typu Checker (rysunek 14.41).
3.
Dostosuj podstawowe parametry materiału. Spróbuj na przykład zdefiniować materiał dwustronny poprzez włączenie funkcji 2-Sided.
4.
Przypisz mapę do obiektu. Następnie kliknij ikonę Show Map in Viewport
.
Mapa przezroczystości pojawi się jako nieprzezroczysty wzór na powierzchni obiektu. 5.
Kliknij ikonę Go to Parent , po czym ponownie kliknij ikonę Show Map in Viewport, lecz tym razem odnośnie poziomu korzenia struktury materiału. Obiekt stanie się przezroczysty w miejscach, na które przypadły ciemne obszary wykorzystanej mapy (rysunek 14.42).
6.
Wyrenderuj scenę. Jeżeli włączysz funkcję 2-Sided, będziesz mógł dostrzec wnętrze obiektu przez przezroczyste obszary jego powierzchni (rysunek 14.43).
Wskazówki
Jeżeli chcesz uzyskać cienie ukazujące przezroczyste obszary obiektu, wybierz generowanie cieni metodą raytracingu.
Jeżeli przygotowana mapa bitowa posiada kanał alfa, możesz wykorzystać zawarte w nim informacje do mapowania przezroczystości. W tym celu z rolety Bitmap Parameters wybierz opcję Alpha, znajdującą się w sekcji Mono Channel Output.
898
Rysunek 14.41. Mapa przezroczystości definiuje przezroczyste obszary materiału
Rysunek 14.42. Jeżeli włączysz wyświetlanie mapy przezroczystości w oknie widokowym, uzyskasz stosunkowo wierny obraz wyglądu obiektu po wyrenderowaniu
899
Rysunek 14.43. Włączenie funkcji 2-Sided sprawia, że przez przezroczyste obszary powierzchni widoczne jest wnętrze obiektu. Aby wygląd wnętrza obiektu był bardziej czytelny, funkcja Receive Shadows została wyłączona
900
Mapowanie nierówności umożliwia symulowanie wgłębień oraz wypukłości na materiałach poprzez zmianę cieniowania powierzchni. Wprawni graficy w celu uzyskania jak najbardziej przekonującego wyglądu materiału często łączą mapowanie koloru rozpraszającego z uzupełniającym mapowaniem nierówności. Aby powierzchnia miała na przykład bardziej porowaty wygląd, możesz mapować nierówności, wykorzystując do tego mapę typu Noise, zaś aby wzory wgłębień oraz wypukłości zgadzały się ze wzorem mapy koloru rozpraszającego, możesz mapować nierówności, wykorzystując do tego replikę tej samej mapy w skali szarości. Mapy nierówności możesz łatwo uzyskać poprzez skanowanie i obróbkę różnorodnych tekstur w programach malarskich, jak na przykład Photoshop lub Painter, albo poprzez renderowanie obrazów w 3ds max.
Aby zamapować nierówności: 1.
Wyselekcjonuj próbkę materiału.
2.
Rozwiń roletę Maps.
3.
Wprowadź mapę do kanału Bump (rysunek 14.44).
4.
Kliknij ikonę Go to Parent
5.
Zwiększ wartość parametru Amount dla kanału mapowania Bump tak, aby nierówności stały się widoczne na próbce materiału (rysunek 14.45).
6.
Przypisz materiał do obiektu.
.
Nierówności nie są wyświetlane w oknach widokowych nawet wówczas, gdy włączona jest ikona Show Map in Viewport. 7.
Wyrenderuj scenę (rysunek 14.46). Na powierzchni obiektu pojawią się nierówności.
Wskazówki
Ujemne wartości parametru Bump Amount odwracają kierunek wytłaczania. Oznacza to, że wypukłości tworzone są przez ciemniejsze obszary mapy, a wgłębienia przez jaśniejsze.
Najszybszy sposób wprowadzenia mapy nierówności to przemieszczenie mapy koloru rozpraszającego do kanału mapowania nierówności.
Mapy typu Noise oraz Dent wyśmienicie nadają się do tworzenia nierówności imitujących zabrudzoną lub chropowatą powierzchnię.
Aby mapa mogła fizycznie zniekształcić geometrię, należy wprowadzić ją do kanału mapowania Displacement. Należy jednak mieć na uwadze, że mapowanie przemieszczeń przynosi dobre rezultaty jedynie w przypadku bardzo gęstych geometrii.
Rysunek 14.44. Mapę nierówności Brkwea_b.gif znajdziesz w katalogu 3dsmax4\Maps\Bricks
901
Rysunek 14.45. Zwiększenie parametru Bump Amount wzmacnia efekt oddziaływania mapy nierówności
Rysunek 14.46. Na powierzchni dzbanka widoczne są nierówności, ale struktura obiektu pozostaje nienaruszona
902
Przypisywanie współrzędnych mapowania Współrzędne mapowania umożliwiają dopasowanie mapy do powierzchni obiektu. Aby przypisać odwzorowany materiał do powierzchni obiektu, zarówno obiekt jak i mapa muszą posiadać współrzędne mapowania. Współrzędne te są niezbędne do prawidłowego wyrenderowania mapy. Wszystkie parametryczne obiekty podstawowe oraz obiekty złożone posiadają współrzędne mapowania, które są generowane automatycznie w procesie tworzenia. Pozostałe typy obiektów muszą mieć odrębnie przypisywane współrzędne mapowania. Istnieją dwa sposoby przypisywania współrzędnych mapowania do obiektów: poprzez włączenie funkcji Generate Mapping Coords lub poprzez przypisanie modyfikatora UVW Map. Podczas gdy pierwszy z wyżej wymienionych sposobów jest niezwykle wygodny w użyciu, drugi oferuje kilka zalet. Po pierwsze, umożliwia przypisanie współrzędnych mapowania do obiektów, które nie mogą samodzielnie generować takich informacji. Po drugie, umożliwia dostosowywanie współrzędnych mapowania, co pośrednio wpływa na pozycjonowanie map. Po trzecie, umożliwia wybór kanału mapowania, co pozwala dopasować do siebie różne zestawy współrzędnych mapowania. I po czwarte, umożliwia wybór typu rzutowania wykorzystując do tego gizmo modyfikatora, zwane też gizmem mapowania. Kształt gizma mapowania uzależniony jest od typu rzutowania — na przykład planarnego, cylindrycznego, sferycznego, prostopadłościennego itd. (rysunek 14.47). Dodatkowo na usytuowanie mapy na powierzchni obiektu wpływa także położenie, orientacja oraz skala gizma mapowania. Gizmo planarne rzutuje na przykład mapę z jednego kierunku, podobnie jak rzutnik slajdów (lub projektor filmowy, jeżeli mapa jest animowana). Jeżeli powierzchnia obiektu nie jest równoległa do płaszczyzny gizma, mapa ulga rozciągnięciu w miejscach odchyleń.
903
Rysunek 14.47. Kształt gizma mapowania decyduje o tym, w jaki sposób mapowany materiał przypisywany jest do obiektu. Domyślnym typem rzutowania jest rzutowanie planarne
904
Jeżeli chcesz uniknąć rozciągania map, wybierz gizmo, którego kształt jest najbardziej zbliżony do powierzchni twojego obiektu. Modyfikator UVW Map posiada trzy grupy parametrów kontrolujących dopasowywanie map (rysunek 14.48): ♦
Mapping — kontroluje kształt oraz proporcje gizma mapowania. Umożliwia powtarzanie i odwracanie map.
♦
Channel — umożliwia utworzenie do dziewięćdziesięciu dziewięciu różnych współrzędnych mapowania. Aby dana mapa korzystała z określonego kanału współrzędnych mapowania, musi ona posiadać taki sam numer kanału jak współrzędne mapowania.
♦
Alignment — kontroluje wyrównywanie położenia, orientacji oraz skali gizma mapowania do mapy, obiektu lub globalnego układu współrzędnych.
Wśród poleceń wyrównywania znajdują się: ♦
X, Y, Z — opcje te umożliwiają wyrównanie gizma mapowania do osi globalnego układu współrzędnych.
♦
Fit — zmienia skalę gizma mapowania, dopasowując jego rozmiary do rozmiarów obejmy obiektu. W niektórych wypadkach przeskalowanie gizma może doprowadzić do zmiany proporcji mapy.
♦
Center — wyrównuje gizmo mapowania względem geometrycznego środka obiektu.
♦
Bitmap Fit — zmienia skalę gizma mapowana, dopasowując jego rozmiary do rozmiarów wykorzystanej mapy bitowej. W ten sposób można zapobiec zniekształceniom mapy bitowej powiązanej z przypisywanym materiałem.
♦
Normal Align — umożliwia wyrównanie gizma mapowania do wektora normalnej płaszczyzny elementarnej, wskazanej poprzez kliknięcie lub przeciągnięcie kursorem myszy po powierzchni obiektu.
905
Rysunek 14.48. Parametry znajdujące się w rolecie modyfikatora UVW Map umożliwiają dopasowanie mapy do powierzchni modyfikowanego obiektu. Modyfikator ten nie dostosowuje położenia map w materiale
906
♦
View Align — wyrównuje gizmo mapowania do widoku z aktywnego okna widokowego.
♦
Region Fit — umożliwia ręczne wyznaczenie rozmiarów gizma mapowania.
♦
Reset — przywraca domyślne wyrównywanie gizma mapowania.
♦
Acquire — umożliwia pobranie współrzędnych mapowania od innego znajdującego się w scenie obiektu.
Ponadto istnieje możliwość dopasowania położenia, orientacji oraz skali gizma mapowania, poprzez wyselekcjonowanie gizma i poddanie go odpowiedniej transformacji. Generate Mapping Coords jest jedną z głównych funkcji, jaką znaleźć można wśród parametrów tworzenia podstawowych obiektów siatkowych, podstawowych kształtów, splajnów edytowalnych, obiektów obrotowych i obiektów wytłaczanych.
Aby wygenerować współrzędne mapowania: 1.
Wyselekcjonuj obiekt parametryczny.
2.
Otwórz panel Modify i odszukaj funkcję Generate Mapping Coords. W przypadku obiektów siatkowych funkcja ta znajduje się na spodzie rolety Parameters (rysunek 14.49). Domyślnie funkcja ta jest wyłączona, ale włącza się samoczynnie wraz z przypisaniem materiału.
Komentarz [PO67]: Podkreślenie tłumacza.
W przypadku obiektów obrotowych lub wytłaczanych, funkcja ta znajduje się na spodzie rolety Parameters modyfikatora Lathe lub Extrude. W przypadku kształtów funkcja ta znajduje się w rolecie Rendering. 3.
Włącz funkcję. Współrzędne mapowania zostaną wygenerowane. Jeżeli obiekt posiada przypisany materiał mapowany, wykorzystana mapa będzie teraz renderowana prawidłowo.
907
Rysunek 14.49. Usytuowanie funkcji Generate Mapping Coords dla siatkowego obiektu parametrycznego (na górze), dla obiektu obrotowego (w środku) oraz dla kształtu (na dole)
908
Aby przypisać współrzędne mapowania: 1.
Wyselekcjonuj obiekt.
2.
Przypisz modyfikator UVW Map. Modyfikator przypisze do obiektu gizmo mapowania. Modyfikator domyślnie przypisuje współrzędne mapowania planarnego (rysunek 14.50).
3.
Wybierz typ rzutowania. Do wyboru masz następujące opcje: Cylindrical, Spherical, Shrink Warp, Box, Face, oraz XYZ to UVW (rysunek 14.51).
4.
Dostosuj gizmo za pomocą parametrów mapowania lub poleceń wyrównywania albo wyselekcjonuj gizmo i poddaj je transformacji.
Wskazówka
Współrzędne mapowania przypisane są domyślnie do kanału 1. Zmieniając numery kanałów z poziomu modyfikatora UVW Map, możesz przypisać do każdego kanału inne współrzędne mapowania.
Rysunek 14.50. Mapowanie planarne rzutuje mapę wzdłuż osi Z obiektu, przez co mapa ulega rozciągnięciu na bokach obiektu
909
Rysunek 14.51. Mapowanie sferyczne owija mapę wokół obiektu, ściągając ją w miejscach biegunów gizma sferycznego
910
Mapy środowiska Mapy środowiska nadają kontekst scenom, sprawiając, że stają się one bardziej interesujące. Korzystaj z tej właściwości, jeżeli chcesz dodać tło do renderowanych obrazów lub wygenerować odbicia na powierzchni obiektów. Mapy środowiska, pełniące rolę tła sceny, dostarczają widzowi dodatkowych informacji wizualnych i zwalniają cię od tworzenia od podstaw wszystkich obiektów widocznych w scenie. Z kolei mapy środowiska, wykorzystywane do generowania odbić na powierzchniach obiektów, nadają scenom ostateczny wygląd. Odbicia zostaną szerzej pisane w następnym podrozdziale.
Aby utworzyć mapę środowiska: 1.
Załaduj mapę do okienka próbki. Możesz wybrać mapę 2D lub 3D, lub też utworzyć mapę złożoną poprzez miksowanie, maskowanie lub mapowanie kolorów (rysunek 14.52).
2.
Dostosuj parametry mapy do swoich zamierzeń. Aby rozjaśnić mapę, kliknij przycisk typu mapy i wybierz mapę typu Output. Pozostaw wykorzystywaną wcześniej mapę jako mapę składową. Następnie, zwiększ wartość parametru RGB Level (rysunek 14.53).
3.
Dostosuj współrzędne mapy. Zwróć szczególną uwagę na rozmiar oraz położenie. W przypadku map 2D nie zapomnij zmienić współrzędnych mapowania z Texture na Environ. Domyślnym ustawieniem jest mapowanie typu Screen, które dopasowuje mapę do płaszczyzny widokowej kamery (rysunek 14.54). Podpowiedź: aby przemieścić się w tym samym poziomie struktury mapy, użyj ikony Go Forward to Sibling .
Wskazówka
Jeżeli planujesz wykorzystać mapę jako tło w scenie, użyj mapowania typu Screen. Jeżeli zamierzasz generować odbicia na powierzchni obiektów, użyj mapowania typu Spherical Environment, Cylindrical Environment lub Shrink-warp Environment.
911
Rysunek 14.52. Mapę środowiska może stanowić każdy rodzaj mapy
Rysunek 14.53. Często zachodzi konieczność rozjaśnienia mapy, zanim wykorzysta się ją jako mapę środowiska
Rysunek 14.54. Aby przekształcić mapę 2D w mapę środowiska, wybierz opcję Environ
912
Aby umieścić mapę środowiska w tle sceny: 1.
Wybierz Rendering > Environment. Na ekranie pojawi się okno Environment. Parametry kontrolujące właściwości tła sceny znajdują się w sekcji Background.
2.
Przeciągnij mapę środowiska na przycisk znajdujący się pod nagłówkiem Environment Map. lub Kliknij przycisk Environment Map i z okna Material/Map Browser wybierz właściwy typ mapy (rysunek 14.55). Załadowanie mapy z tego poziomu automatycznie generuje współrzędne mapowania środowiska.
3.
Wciśnij Alt+B. W oknie dialogowym Viewport Background włącz funkcje Use Environment Background oraz Display Background. Następnie kliknij przycisk OK.
4.
Dopasuj położenie obiektów do obrazu tła, posługując się linią horyzontu kamery (rysunek 14.56).
5.
Wyrenderuj scenę.
6.
Aby dostosować tło, dostosuj mapę w edytorze materiałów. Jeżeli mapa nie została załadowana do edytora materiałów, przeciągnij klon mapy do okienka próbki.
Mapa środowiska pojawi się w tle sceny za wszystkimi obiektami (rysunek 14.57).
Rysunek 14.55. Okno Environment po wprowadzeniu mapy do kanału mapowania środowiska
913
Rysunek 14.56. Linia horyzontu pomaga dopasować położenie obiektów do obrazu tła
Rysunek 14.57. Mapa środowiska wyrenderowana została w tle sceny
914
Wskazówki
Aby skrócić czas renderowania skomplikowanej sceny, wyrenderuj obiekty znajdujące się w głębi sceny jako obraz o wysokiej rozdzielczości, a następnie wykorzystaj tak uzyskany obraz jako mapę tła.
Ponieważ mapa tła jest na stałe sprzężona z płaszczyzną widokową kamery, utrzymuje ona swoje rozmiary i perspektywę bez względu ruch kamery. Jeżeli zależy ci na tle, które będzie miało stałą pozycję w przestrzeni sceny, utwórz płaszczyznę i umieść ją w odległym planie, starając się, aby płaszczyzna i oś stożka widzenia kamery przebiegały pod kątem prostym. Następnie dopasuj proporcje płaszczyzny tła do płaszczyzny widokowej kamery. Na koniec przypisz do płaszczyzny matowy materiał i ustaw maksymalną wartość samoświecenia (rysunek 14.58).
Materiał typu Matte/Shadow umożliwia przypisanie do obiektu znajdującego się w scenie odpowiedniego fragmentu mapy tła. Dzięki temu możliwe jest rzucanie cieni, tworzenie odbić lub pozorowanie zachodzenia obiektów sceny poza wybrane elementy obrazu tła. Materiał typu Matte/Shadow pełni więc rolę parawanu, który zakrywa obiekty znajdujące się w scenie wybranymi obszarami obrazu tła. Obiekt, któremu przypisano taki materiał, określa się mianem obiektu-maty. Obiekt-mata może rzucać i przyjmować cienie, a także generować odbicia, mimo iż jest on pozornie niewidoczny, kiedy usytuuje się go przed mapą tła.
Rysunek 14.58. Utwórz płaszczyznę z obrazem tła i dopasuj ją do stożka widzenia kamery
915
Rysunek 14.59. Materiał typu Matte/Shadow umożliwia przypisanie obiektowi wybranego obszaru mapy tła
916
Sytuując za obiektem-matą dowolny obiekt sceny, możesz uzyskać złudzenie, że obiekt ten stanowi część przestrzeni obrazu tła.
Aby umieścić obiekt w przestrzeni obrazu tła: 1.
Otwórz scenę zawierającą obraz tła.
2.
Wyselekcjonuj próbkę materiału.
3.
Kliknij przycisk typu materiału i z okna Material/Map Browser wybierz materiał typu Matte/Shadow. W edytorze materiałów wyświetlą się rolety materiału typu Matte/Shadow (rysunek 14.59).
4.
Przypisz materiał do obiektu. Wybrany obiekt stanie się obiektem-matą. Jeżeli wyrenderujesz scenę, wtopi się on w obraz tła.
5.
Usytuuj obiekt-matę tak, aby jego krawędź dopasowała się do jakiegoś obiektu z obrazu tła.
6.
Umieść nowy obiekt za obiektem-matą tak, aby wyłaniał się zza dopasowanej krawędzi (rysunek 14.60).
7.
Wyrenderuj scenę (rysunek 14.61).
8.
Aby obiekt-mata mógł przyjmować cienie, włącz funkcję Receive Shadow, znajdującą się w rolecie Matte/Shadow Basic Parameters. Możesz także określić kolor oraz jasność cienia, aby lepiej dopasować go do mapy tła (rysunek 14.62).
Rysunek 14.60. Ukryj obiekt za obiektem-matą
917
Rysunek 14.61. Kiedy wyrenderujesz scenę, obiekt będzie wydawać się częścią tła
918
Rysunek 14.62. Po włączeniu funkcji Receive Shadow obiekt wydaje się rzucać cień na obraz tła
919
Odbicia i załamania Wszystko, co postrzegasz, jest jedynie grą światła. Ziemia oraz słońce, niebo oraz chmury, księżyc oraz gwiazdy, każda osoba, każde miejsce, wszystko to jest widoczne dzięki wyemitowanemu lub odbitemu światłu. Kiedy promień światła pada na powierzchnię obiektu, odbiciu ulega część spektrum światła, która nie jest pochłaniana przez pigment pokrywający powierzchnię. Im więcej światła oświetla dany obiekt, tym więcej promieni ulega odbiciu, rozprzestrzeniając się pomiędzy różnymi obiektami. Z odbiciami mamy do czynienia wówczas, gdy odbita wiązka światła natrafia na połyskliwą powierzchnię i, odbita po raz kolejny, wpada do oka widza. Można więc powiedzieć, że odbicie jest historią wiązki światła, zapisaną w formie obrazu (rysunek 14.63). Programy 3D generują odbicia poprzez symulowanie interakcji zachodzących pomiędzy światłem i obiektami w świecie rzeczywistym. Aby tworzyć odbicia w 3ds max, musisz spełnić trzy warunki: ♦
przypisać do obiektu połyskliwy materiał,
♦
otoczyć obiekt innymi obiektami lub mapą środowiska,
♦
oświetlić scenę tak, aby promienie światła odbijały się od powierzchni obiektu i trafiały na płaszczyznę widokową.
Materiały połyskliwe mogą być tworzone poprzez wprowadzenie do materiału typu Standard, mapy typu Rreflect/Refract lub Flat Mirror, lub poprzez zdefiniowanie materiału typu Raytrace. Mapy odbić sprzęgnięte są z globalnym układem współrzędnych. Jeżeli więc dany obiekt będzie poruszać się w scenie, mapa odbić pozostanie w miejscu. Pozorne przemieszczanie się takiej mapy po powierzchni obiektu można uzyskać tylko poprzez zmianę płożenia kamery. Ponieważ odbicia nie są powiązane z obiektami, nie ma potrzeby przypisywania do powierzchni obiektów współrzędnych mapowania celem wygenerowania odbić. Z załamaniami mamy do czynienie wówczas, gdy wiązka światła, przechodząc przez przezroczystą powierzchnię, rozszczepia się lub zbacza z pierwotnego toru. Refrakcje można tworzyć za pomocą mapy typu Reflect/Refract lub materiału typu Raytrace, przy czym generowanie odbić przy wykorzystaniu materiału typu Raytrace daje bardziej satysfakcjonujące wyniki i jest łatwiejsze do kontrolowania (rysunek 14.64).
920
Rysunek 14.63. Świątynia Taj Mahal odbita w mapie typu Flat Mirror
921
922
Rysunek 14.64. W powyższej wizualizacji chemicznej posłużono się mapowaniem załamań dla wody oraz szkła
923
Najlepszym sposobem utworzenia odbić na płaskiej powierzchni jest użycie mapy typu Flat Mirror.
Aby utworzyć odbicia na płaskiej powierzchni: 1.
Wyselekcjonuj płaszczyznę, na której spoczywa kilka obiektów.
2.
Otwórz okno Material Editor.
3.
Uaktywnij okienko próbki.
4.
Kliknij ikonę Reset, aby zmienić kolor materiału na odcień szarości.
5.
Rozwiń roletę Maps.
6.
Kliknij przycisk kanału mapowania Reflection. Na ekranie pojawi się okno Material/Map Browser.
7.
Wybierz mapę typu Flat Mirror. W edytorze materiałów wyświetli się roleta parametrów mapy typu Flat Mirror (rysunek 14.65).
8.
Przypisz materiał do obiektu.
9.
Wyrenderuj scenę. Na powierzchni płaszczyzny pojawią się odbicia otaczającej scenerii (rysunek 14.66).
10. Aby odbicia pojawiły się na innej stronie płaszczyzny, włącz funkcję Apply to Faces with ID i zmień numer identyfikacyjny w znajdującym się obok polu. Numer ten odpowiada numerowi identyfikacyjnemu Material ID, zestawu współpłaszczyznowych płaszczyzn elementarnych danego obiektu i może zostać zmieniony na poziomie struktury obiektu.
Wskazówki
Mapa typu Flat Mirror generuje odbicia tylko z jednej strony obiektu, zbudowanego z kilku płaskich powierzchni. Zazwyczaj jest to górna powierzchnia obiektu. Aby utworzyć odbicia na kilku ścianach obiektu, posłuż się materiałem typu Multi/Sub-Object i przypisz każdej mapie typu Flat Mirror inny numer ID.
Wytłoczony kształt także nadaje się do utworzenia powierzchni odbijającej.
Dodanie niewielkiej ilości szumu do mapy typu Flat Mirror z powodzeniem imituje zniekształcenia na powierzchni wody (rysunek 14.67).
924
Rysunek 14.65. Roleta mapy typu Flat Mirror umożliwia uwzględnienie w odbiciach mapy środowiska oraz wprowadzenie nieregularności do odbić, za pomocą wbudowanego parametru szumu lub mapy nierówności
925
Rysunek 14.66. Mapa typu Flat Mirror sprawia, że płaszczyzna odbija scenerię
926
Rysunek 14.67. Dodanie szumu imituje zniekształcenia na powierzchni wody
927
Najszybszym sposobem utworzenia odbić na zakrzywionych lub nieregularnych powierzchnia jest wykorzystanie mapy typu Reflect/Refract. Mapa typu Reflect/Refract dokonuje utrwalenia scenerii, otaczającej dany obiekt z sześciu różnych kierunków, po czym mapuje pozyskane obrazy na powierzchnię obiektu, wykorzystując sześcienną mapę środowiska.
Aby utworzyć odbicia na zakrzywionej powierzchni: 1.
Wyselekcjonuj materiał, do którego chcesz wprowadzić odbicia. Aby uzyskać mocne odbicia, użyj połyskliwego materiału koloru czarnego, z białymi rozbłyskami.
2.
Rozwiń roletę Maps.
3.
Umieść w kanale mapowania Reflection mapę typu Reflect/Refract.
4.
W rolecie Reflect/Refract Parameters, sprawdź, czy parametr Source ma wybraną opcję Automatic i czy włączona jest funkcja Use Environment Map (rysunek 14.68).
5.
Jeżeli chcesz rozmyć odbicia, włącz funkcję Apply i dostosuj wartości parametrów Blur Offset oraz Blur.
6.
Przypisz materiał do obiektu, który posiada zakrzywioną lub nieregularną powierzchnię.
7.
Przypisz mapę tła do środowiska sceny.
Rysunek 14.68. Mapa typu Reflect/Refract umożliwia automatyczne wygenerowanie odbić
928
8.
Uaktywnij okno widoku perspektywicznego lub z kamery. Następnie wyrenderuj scenę. Odbicia otaczającej scenerii pojawią się na powierzchni obiektu. Odbicia miksowane są z podstawowym kolorem obiektu, ale nie wchodzą w interakcję z rozbłyskami.
9.
Jeżeli chcesz uzyskać powierzchnię lustrzaną, nadaj odbiciom więcej kontrastu, to znaczy przypisz parametrom Ambient oraz Diffuse kolor czarny, a parametrowi Specular kolor biały (rysunek 14.69).
10. Aby zmiksować odbicia z kolorem rozpraszającym, zredukuj wartość parametru Amount dla kanału mapowania Reflection w rolecie Maps (rysunek 14.70).
Wskazówka
Jeżeli na obiekt, który ma wygenerować odbicia, zachodzi inny obiekt, może on nie zostać uwzględniony w odbiciach. Aby zapobiec ewentualnym nieprawidłowościom, odsuń od siebie przecinające się obiekty.
929
Rysunek 14.69. Zwiększenie kontrastu koloru materiału wzmacnia odbicia
Rysunek 14.70. Zazwyczaj kolor rozpraszający jest nadrzędny względem odbić
930
Mapy typu Raytrace umożliwiają wyeliminowanie szwów, widocznych czasami po wygenerowaniu odbić wykorzystujących mapy środowiska, poprzez prześledzenie drogi promieni światła pomiędzy źródłem światła, obiektami w scenie i płaszczyzną widokową. W miarę jak promienie światła odbijają się pomiędzy obiektami, kumulują one informacje o kolorze i oświetleniu, które następnie przenoszone są na powierzchnie obiektów, tworząc zabarwienia i odbicia. Ponieważ generowanie odbić metodą raytracingu wymaga przeprowadzenia większej ilości obliczeń aniżeli sześcienne mapowanie środowiska, proces renderowania sceny przebiega znacznie dłużej.
Aby utworzyć realistyczne odbicia na zakrzywionych powierzchniach: 1.
Wyselekcjonuj materiał i rozwiń roletę Maps.
2.
Do kanału mapowania Reflection wprowadź mapę typu Raytrace.
3.
W rolecie Raytrace Parameters kliknij przycisk kanału mapowania, aby przypisać mapę tła do środowiska otaczającego obiekt (rysunek 14.71). Mapa środowiska automatycznie odwołuje się do współrzędnych mapowania sferycznego.
4.
Przypisz materiał do obiektu.
5.
Uaktywnij okno widoku perspektywicznego lub z kamery. Następnie wyrenderuj scenę. Odbicia otaczającej scenerii pojawią się na powierzchni obiektu. Tym razem odbicia nie będą posiadać widocznych łączeń.
6.
Dostosuj jasność, kontrast oraz zabarwienie odbić poprzez zmianę koloru materiału, zmianę parametru Amount dla kanału mapowania Reflection lub poprzez zmianę parametrów wyjścia wykorzystywanej mapy. Aby wygładzić odbicia, kliknij przycisk Options i włącz funkcję Global Antialiasing (rysunek 14.73). Aby przytłumić odbicia, zmniejsz wartość parametru Amount dla kanału mapowania Reflection.
Wskazówka
Wprowadzenie mapy typu Reflect/Refract lub mapy typu Raytrace do kanału mapowania Refraction, automatycznie generuje załamania zamiast odbić (rysunek 14.73).
931
Rysunek 14.71. Roleta mapy typu Raytrace umożliwia wprowadzenie mapy tła środowiska, która otacza powierzchnię obiektu tworzącego odbicia
932
Rysunek 14.72. Te bardzo wyraziste odbicia uzyskano poprzez dostosowanie kontrastu zarówno materiału, jak i mapy
Rysunek 14.73. Mapa załamań odwraca scenerię otaczającą obiekt załamujący promienie światła
933
Materiał typu Raytrace tworzy załamania na powierzchni obiektów, wykorzystując ten sam algorytm śledzenia biegu promieni co mapa typu Raytrace. Materiał ten posiada jednak kilka dodatkowych parametrów kontrolnych, umożliwiających tworzenie załamań, przezroczystości, przepuszczalności oraz mgły.
Aby utworzyć załamania: 1.
Uaktywnij okienko próbki.
2.
Kliknij przycisk typu materiału i z okna Material/Map Browser wybierz materiał typu Raytrace.
3.
W rolecie Raytrace Basic Parameters ustaw parametr Transparency na biały kolor lub wartość 100% (rysunek 14.74).
4.
Ustaw parametr Index of Refraction na wartość z przedziału od 1,5 – 2, w zależności od tego, czy twój obiekt wykonany jest ze szkła, kwarcu czy diamentu. Wyższe wartości wzmacniają krzywiznę załamywanych obrazów.
5.
Ustaw wartość parametru Specular Level na 100 i Glossiness na 90.
6.
Aby twój obiekt oprócz załamań tworzył także odbicia, wyłącz funkcję Reflect i dobierz wartość z zakresu od 5 – 15%. Wyższe wartości przysłaniają załamywany obraz. Jeżeli wykorzystujesz mapę środowiska, może okazać się konieczne odsunięcie mapy wzdłuż osi U celem wyeliminowania widocznego szwu.
7.
Kliknij przycisk kanału mapowania Environment i wybierz mapę, która ma zostać załamana. Możesz także przeciągnąć na ten klawisz kopię mapy tła środowiska sceny (rysunek 14.75).
8.
Przypisz materiał do sfery i wyrenderuj scenę (rysunek 14.76).
Wskazówka
Więcej informacji na temat materiału typu Raytrace oraz sposobów dostosowywania jego właściwości znajdziesz w plikach pomocy.
934
Rysunek 14.74. Biały kolor parametru Transparency odpowiada 100% przezroczystości
Rysunek 14.75. Roleta Raytrace Basic Parameters ze zdefiniowanymi parametrami złamującego materiału
935
Rysunek 14.76. Kryształowa kula załamuje otaczającą scenerię
936
Rozdział 15. Renderowanie Od tysięcy lat artyści pragnący wyrazić swoje emocje w formie graficznej zmuszeni byli malować obrazy. Rozpoczynając od zwykłej kreski, odkrywali arkana cieniowania brył i barwienia świateł. Po wielu wiekach odkryli i nauczyli się malować perspektywę: równoległą — na Wschodzie i zbieżną — na Zachodzie. Aż w końcu, w XXI wieku, zaczęli tworzyć obrazy drzemiące w ich umysłach za pomocą narzędzi oraz środków, których nikt wcześniej nie zdołał przewidzieć. Twórcy, którzy dzisiaj wykorzystują program 3ds max 4 mają pełną swobodę rysowania, malowania, rzeźbienia oraz animowania, a prace związane z cieniowaniem i perspektywą mogą pozostawić komputerowi. Po raz pierwszy artyści mają możliwość pracy nad tak niezwykłym tworzywem, jakim jest światło. Poprzez przesyłanie bitów informacji o kolorze, przezroczystości lub głębi pomiędzy różnymi kanałami danych są oni w stanie tworzyć obrazy na ekranach monitorów. Od małej poligrafii do książek, od telewizji do filmu i Internetu (nie wspominając o innych formach produkcji multimedialnych, które trudno jest sobie dzisiaj wyobrazić) grafika komputerowa na stałe zadomowiła się w naszym otoczeniu. Niniejszy rozdział opisuje, w jaki sposób zaprezentować sceny, które stworzysz w swoim komputerze, przyszłej widowni. Podstawy renderowania obrazów statycznych opisane zostały w rozdziale jedenastym, Światła. Niniejszy rozdział będzie kontynuacją rozpoczętego już tematu i zostanie rozszerzony o takie zagadnienia, jak określanie rozmiarów renderowanych obrazów, zapisywanie tych obrazów w różnych formatach zapisu, renderowanie animacji oraz efekty postprodukcyjne (rysunek 15.1).
937
Rysunek 15.1. Flara na powierzchni tej kryształowej kuli to efekt specjalny procesu renderowania
938
Renderowanie scen Renderowanie to proces generowania dwuwymiarowych obrazów na trójwymiarową scenę w oparciu o określony widok. Wszystkie narzędzia potrzebne do renderowania statycznych obrazów lub animacji oraz zapisywania wygenerowanego materiału w plikach wyjściowych, zawarte zostały w oknie dialogowym Render Scene. Zanim jednak przystąpisz do renderowania pełnych animacji staraj się zawsze przeprowadzić kilka prób, które pomogą ci upewnić się, że uzyskany efekt odpowiada twoim oczekiwaniom. Menu rozwijalne Render Type, znajdujące się w głównym pasku narzędziowym, umożliwia wybranie określonej części sceny, która ma zostać poddana renderowaniu próbnemu (rysunek 14.2): ♦
View — renderuje cały widok na scenę.
♦
Selected — renderuje tylko wyselekcjonowane obiekty. Jeżeli w oknie VFB znajduje się już jakiś obraz, wybrane obiekty (poddane renderowaniu) zostaną umieszczone na znajdującym się tam obrazie. Kliknięcie ikony Clear oczyszcza okno VFB.
♦
Region — renderuje prostokątny obszar, który stanowi fragment okna widokowego. Kiedy po wybraniu pozycji Region klikniesz ikonę Quick Render, w oknie widokowym pojawi się, oznaczony przerywaną linią, prostokąt z rozmieszczonymi na jego obwodzie uchwytami, umożliwiającymi dostosowanie obszaru renderowania. Wszystkie obiekty znajdujące się w zdefiniowanym obszarze, renderowane są z uwzględnieniem ostatnio używanych parametrów renderowania. Po zdefiniowaniu obszaru renderowania kliknij przycisk OK, znajdujący się w prawym dolnym rogu okna widokowego.
♦
Crop — renderuje prostokątny obszar, stanowiący fragment okna widokowego i jednocześnie kadruje obraz w oknie VFB do rozmiarów zdefiniowanego obszaru.
♦
Blowup — renderuje prostokątny obszar, która stanowi fragment okna widokowego, i jednocześnie powiększa obraz w oknie VFB do rozmiarów zdefiniowanych globalnymi ustawieniami rozdzielczości renderowania.
♦
Box Selected — renderuje obszar zdefiniowany obejmą bieżącej selekcji, dając jednocześnie możliwość określenia niezależnej od globalnych ustawień rozdzielczości renderowanego obrazu.
939
Rysunek 14.2. W menu rozwijanym Render Type znaleźć można sześć rodzajów renderowania sceny
Komentarz [PO68]: Podkreślenie tłumacza.
940
♦
Region Selected — renderuje obszar zdefiniowany obejmą bieżącej selekcji.
♦
Crop Selected — renderuje obszar zdefiniowany obejmą bieżącej selekcji i jednocześnie kadruje obraz w oknie VFB do rozmiarów zdefiniowanego obszaru.
Kiedy renderujesz scenę na ekranie, wyświetla się okno dialogowe Rendering. Okno to informuje o postępie procesu renderowania całej animacji oraz bieżącego zadania, podając jednocześnie czas renderowania poprzedniej klatki. W oparciu o uzyskany czas program oblicza przypuszczalny czas renderowania pozostałej części animacji (rysunek 15.3). W oknie dialogowym Rendering wyświetlane są także podstawowe informacje o ustawieniach renderowania finalnego. Ustawienia te definiuje się z poziomu okna dialogowego Render Scene (rysunek 15.4). Aby wywołać okno Render Scene, kliknij ikonę Render Scene , znajdującą się w głównym pasku narzędziowym, lub wybierz Renderig > Render. Aktualne skróty klawiaturowe to Shift+R oraz F10.
941
Rysunek 15.3. Okno dialogowe Rendering ukazuje postęp procesu renderowania, wyświetla ustawienia renderowania oraz informuje o zawartości renderowanej sceny
Komentarz [PO69]: Podkreślenie tłumacza.
942
943
Rysunek 15.4. W oknie dialogowym Render Scene znajdują się cztery rolety. Dostępne opcje umożliwiają renderowanie obiektów, map, cieni, cieniowania oraz efektów, a także umożliwiają dostosowanie kolorów wyjściowych do palet wideo
Komentarz [PO70]: Podkreślenie tłumacza.
944
Okno dialogowe Render Scene zawiera szereg opcji, które można włączać i wyłączać w celu dostosowania ustawień i skrócenia czasu renderowań próbnych: ♦
Video Color Check — sprawdza zgodność koloru pikseli z paletami PAL lub NTSC i dokonuje odpowiednich korekcji.
♦
Force 2-Sided — wymusza renderowanie dwustronne bez względu na właściwości przypisanego materiału.
♦
Atmospherics — renderuje efekty atmosferyczne.
♦
Effests — renderuje efekty procesu renderowania.
♦
Super Black — ogranicza zawartość czerni wyrenderowanych pikseli na potrzeby kompozycji wideo.
♦
Displacement — renderuje mapy przemieszczeń.
♦
Render Hidden — renderuje wszystkie obiekty znajdujące się w scenie, nawet jeżeli są one ukryte.
♦
Render to Fields — renderuje półpola uzupełniających się linii obrazu, a nie klatki. Zabieg ten umożliwia wygładzenie ruchu animacji tworzonych na potrzeby wideo.
♦
Save File — renderuje obraz lub animację do pliku.
♦
Virtual Frame Buffer — renderuje obraz do okna VFB.
♦
Net Render — umożliwia renderowanie w sieci lub Internecie.
♦
Skip Existing Images — pomija renderowanie obrazów stanowiących część sekwencji, które zostały już wcześniej wyrenderowane.
♦
Mapping — umożliwia renderowanie map.
♦
Shadows — umożliwia renderowanie cieni.
♦
Auto Reflect/Refract and Mirrors — umożliwia renderowanie automatycznych map odbić i załamań.
♦
Force Wireframe — wymusza renderowanie obiektów jako siatek, bez względu na właściwości materiału.
♦
Wire Thickness — określa grubość linii renderowanej siatki, kiedy włączona jest funkcja Force Wireframe.
♦
Anti-Aliasing — umożliwia wygładzanie krawędzi.
♦
Filter Maps — umożliwia filtrowanie mapowanych materiałów.
945
Polecenia znajdujące się w sekcji Output Size okna dialogowego Render Scene kontrolują rozdzielczość renderowanych obrazów. Rozdzielczość mierzona jest liczbą pikseli dla szerokości i wysokości obrazu. Domyślnie wybraną rozdzielczością jest 640 x 480 pikseli.
Aby określić rozdzielczość renderowania: 1.
Kliknij ikonę Render Scene
.
2.
W sekcji Output Size określ rozdzielczość renderowania. W tym celu kliknij jeden z przycisków z proponowaną rozdzielczością renderowania lub podaj odpowiednie wartości parametrów Width oraz Height (rysunek 15.5). Zdefiniowana zostanie rozdzielczość renderowanego obrazu.
Wskazówki
Domyślnie proces renderowania ogranicza się jedynie do bieżącej klatki. W procesach próbnych wykorzystuj raczej niskie rozdzielczości obrazu, jak na przykład 320 x240 pikseli.
Wciśnięcie ikony blokady, znajdującej się obok parametru Image Aspect, blokuje proporcje obrazu.
Kliknięcie prawym przyciskiem myszy przycisku rozdzielczości wywołuje okno dialogowe Configure Preset, które umożliwia zdefiniowanie ustawień użytkownika (rysunek 15.6). Menu rozwijane znajdujące się w lewym górnym rogu sekcji Output Size zawiera listę formatów wyjściowych, w których zostały zawarte charakterystyki najbardziej popularnych urządzeń służących do rejestracji obrazów (rysunek 15.7).
Określanie nazw, formatu oraz położenia plików wyjściowych odbywa się w sekcji Render Output okna dialogowego Render Scene. Dostępne formaty zapisu plików graficznych to: BMP, Kodak Cineon, EPS, JPEG, PNG, SGI, RLA, RPF, Targa oraz TIFF. BMP to nieskompresowany format zapisu plików graficznych, powszechnie wykorzystywany w systemach operacyjnych Windows. Format ten umożliwia zapisywanie obrazów w 8-bitowej (256 kolorów) lub 24-bitowej (pełny kolor) palecie kolorów.
Rysunek 15.5. W sekcji Output Size znaleźć można nie tylko ustawienia predefiniowane, ale także szereg parametrów kontrolnych umożliwiających definiowanie ustawień użytkownika
946
Rysunek 15.6. Okno dialogowe Configure Preset służy do konfigurowania własnych ustawień rozdzielczości renderowania
Rysunek 15.7. Jeżeli renderujesz obraz na potrzeby filmu albo telewizji, wybierz odpowiednie urządzenie ze znajdującego się w sekcji Output Size menu rozwijalnego
947
Targa oraz TIFF to 32-bitowe nieskompresowane formaty zapisu plików graficznych, które obok kanałów RGB mogą zawierać dodatkowy kanał informacji o przezroczystości. Formaty te wykorzystywane są zapisu obrazów wysokiej rozdzielczości na potrzeby wideo oraz poligrafii. JPEG oraz PNG to formaty zapisu plików graficznych o ciągłych przejściach tonalnych, powszechnie wykorzystywane w Internecie. Format JPEG umożliwia zapis 24-bitowych plików o bardzo wysokim stopniu kompresji oraz minimalnych stratach jakości. Format PNG natomiast umożliwia zapis 8-, 24-, 32- oraz 48-bitowych (281 trylionów kolorów) plików, a także 8- i 16bitowych plików w skali szarości. Dodatkowo posiada on funkcję dołączania kanału informacji o przezroczystości.
Aby określić nazwę i format pliku: 1.
Kliknij ikonę Render Scene
.
2.
W polu Render Output wciśnij przycisk Files.
3.
Z menu rozwijanego Save as Type (Zapisz jako typ) wybierz format zapisu pliku (rysunek 15.9).
Na ekranie pojawi się okno dialogowe Render Output File (rysunek 15.8).
4.
Wprowadź nazwę pliku.
5.
Kliknij przycisk Save (Zapisz). Niektóre formaty zapisu plików wymagają właściwych sobie ustawień, w związku z czym powinieneś wziąć pod uwagę możliwość pojawienia się na ekranie dodatkowego okna dialogowego (rysunek 15.10). W oknie Render Scene zostanie uaktywniona funkcja Save File, która informuje o tym, że kolejne wywołanie polecenia wyrenderowania sceny spowoduje jednoczesne zapisanie wygenerowanego obrazu do pliku (rysunek 15.11).
Wskazówka
Aby podczas renderowania do pliku formatu Targa utworzyć osobny plik zawierający jedynie informacje o kanale alfa, włącz funkcję Split Alpha, znajdującą się w oknie dialogowym Targa Image Control. Pliki zawierające kanały alfa będą nosić nazwę A_nazwapliku.tga; nazwapliku to nazwa, jaką przypisałeś do pliku Targa.
948
Rysunek 15.8. Okno dialogowe Render Output File jest bardzo podobne do okna Save
Rysunek 15.9. Z menu rozwijalnego Save as Type (Zapisz jako typ) wybierz wymagany format zapisu pliku
949
Rysunek 15.10. Okno dialogowe Targa Image Control jest przykładem okna konfiguracyjnego, które wymaga wprowadzenia dodatkowych ustawień specyficznych tylko dla wybranego formatu zapisu pliku
Rysunek 15.11. Wykorzystując funkcję Save File, możesz włączać i wyłączać zapisywanie plików
950
W rozdziale jedenastym miałeś okazję dowiedzieć się, jak zapisać do pliku wyrenderowany obraz z poziomu okna VFB. Posługując się oknem Render Scene, możesz automatycznie zapisać do pliku jeden lub większą liczbę obrazów renderowanych w oknie VFB.
Aby wyrenderować obraz do pliku: 1.
Kliknij ikonę Render Scene
.
2.
W sekcji Output Size określ rozdzielczość renderowania.
3.
Kliknij przycisk Files, a następnie określ nazwę oraz format zapisu pliku.
4.
Upewnij się, że w sekcji Time Output jest wybrana opcja Single (rysunek 15.12).
5.
Kliknij przycisk Render. Scena z bieżącej klatki zostanie wyrenderowana do okna VFB, po czym nastąpi zapis obrazu do określonego wcześniej pliku (rysunek15.13).
Wskazówki
Aby wyrenderować serię sekwencyjnie numerowanych obrazów statycznych, wybierz dowolny format zapisu plików graficznych i w polu Time Output uaktywnij opcję Active Time Segment, Range lub Frames. Jeżeli wybierzesz opcję Range, określ przedział animacji, podając zakres klatek do wyrenderowania. Jeżeli wybierzesz opcję Frames, oddziel numery poszczególnych klatek przecinkami lub zdefiniuj podzakresy, wstawiając myślniki pomiędzy numery klatek.
Sekwencje numerowanych plików są dobrym materiałem na tworzenie, w edytorze materiałów, animowanych map. Więcej szczegółów na ten temat znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem IFL files.
Pamiętaj, żeby zawsze wyłączyć opcję Save File, jeżeli nie chcesz, aby kolejny wyrenderowany obraz został zapisany w miejscu istniejącego pliku. Jeżeli do tego dojdzie, na ekranie pojawi się okno dialogowe File Exists z pytaniem o potwierdzenie zastąpienia istniejącego pliku (rysunek 15.14).
Rysunek 15.12. Aby zapisać pojedynczy statyczny obraz, wybierz opcję Single
951
Rysunek 15.13. Obraz sceny wyrenderowany do okna FVB
Rysunek 15.14. Okno dialogowe File Exists domaga się potwierdzenia zastąpienia istniejącego pliku
952
Opcje i parametry zgrupowane w polu Time Output pozwalają na wyznaczanie zakresów renderowania, w obszarze aktywnego segmentu animacji. Zakresy renderowania są definiowane wartościami właściwymi dla kodu czasowego, wytypowanego na poziomie okna dialogowego Time Configuration (wyczerpujący opis definiowania kodów czasowych znajdziesz w rozdziale siódmym, Animacja). Domyślnie obraz renderowany jest jako pojedyncza klatka. W zależności od bieżących potrzeb, możesz wyrenderować cały aktywny segment animacji lub tylko dowolnie zdefiniowany jej zakres. Dobrze jest jednak wyrobić w sobie nawyk generowania podglądów wybranych fragmentów animacji jeszcze przed przystąpieniem do finalnego renderowania.
Aby wyrenderować podgląd animacji: 1.
Wybierz Rendering > Make Preview. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Make Preview (rysunek 15.15).
2.
Określ zakres podglądu, tempo animacji oraz rozdzielczość obrazu lub pozostaw ustawienia domyślne.
3.
Kliknij przycisk Create. Jeżeli jest to konieczne, określ stopień kompresji. Okna widokowe zostaną zastąpione oknem podglądu, wewnątrz którego nastąpi wyrenderowanie podglądu animacji (rysunek 15.16).
4.
Kiedy renderowanie podglądu animacji zakończy się, na ekranie pojawi się okno Windows Media Player, w którym automatycznie zostanie odtworzony wygenerowany wcześniej podgląd (rysunek 15.17).
Wskazówka
Podgląd animacji domyślnie zapisywany jest do katalogu 3dsmax4/previews pod nazwą _scene.avi. Jeżeli chcesz zapisać podgląd pod inną nazwą, tak aby nie został on zastąpiony nowym podglądem, wybierz polecenie Rendering > Rename Preview.
953
Rysunek 15.15. Aby szybko utworzyć podgląd animacji, wykorzystaj możliwości okna dialogowego Make Preview
Rysunek 15.16. W oknie podglądu możesz zaobserwować, jak klatka po klatce jest generowany podgląd animacji
954
Rysunek 15.17. 3ds max odtwarza podgląd animacji, korzystając ze standardowego odtwarzacza systemowego Windows Media Player
955
Dostępne w 3ds max formaty zapisu plików animacyjnych to AVI, FLIC oraz MOV. AVI to format zapisu plików animacyjnych rozpowszechniony na platformach Windows. MOV to format zapisu plików animacyjnych w standardzie Apple QickTime. Format ten jest często wykorzystywany w Internecie. FLIC to 8-bitowy format zapisu plików animacyjnych, stworzony przez firmę Autodesk na potrzeby programu AutoCAD. Różne formaty zapisu plików animacyjnych charakteryzują się różnymi metodami kompresji. Metody te pozwalają na uzyskanie jak najlepszego kompromisu pomiędzy jakością a rozmiarem pliku. Na potrzeby naszych ćwiczeń wybierz format AVI z kompresją Cinepak.
Aby wyrenderować animację: 1.
Kliknij ikonę Render Scene
.
2.
Określ rozdzielczość renderowania.
3.
W polu Time Output wybierz opcję Active Time Segment lub Range (rysunek 15.18). Jeżeli wybrałeś opcję Range, zdefiniuj zakres animacji.
4.
Kliknij przycisk Files, aby określić nazwę oraz format zapisu pliku. Kiedy klikniesz przycisk Save (Zapisz), zostaniesz zapytany o wybór metody kompresji, względnie o paletę kolorów (rysunek 15.19).
5.
Kliknij przycisk Render. Aktywny segment lub wybrany zakres animacji zostanie wyrenderowany do pliku animowanego. Aby odtworzyć animację, wybierz File/View File, po czym wskaż położenie utworzonego właśnie pliku.
Rysunek 15.18. Aby wyrenderować animację, wybierz opcję Active Time Segment lub Range
956
Rysunek 15.19. Kodek Cinepack daje stosunkowo dobre rezultaty kompresji plików AVI
957
Wskazówki
Jeżeli zamierzasz poddawać wyrenderowane pliki dalszej edycji w innych programach, renderuj animacje do nieskompresowanych plików AVI lub serii plików Targa.
Jednym z lepszych kodeków (to jest algorytmów kompresji i dekompresji) plików w formacie MOV jest Sorensen Video.
Aby przyspieszyć renderowanie próbne, zwiększ wartość parametru Every Nth Frame. Jeżeli ustalisz wartość tego parametru na 2, program wyrenderuje co drugą klatkę (rysunek 15.20).
Aby wyeliminować nieciągłość przejść tonalnych, wybierz Customize > Preferences > Rendering. Następnie w sekcji Output Dithering wyłącz funkcje True Color oraz Paletted.
Kiedy przysłona w prawdziwym aparacie fotograficznym pozostaje otwarta przez dłuższy okres czasu, każdy ruch aparatem lub każdy ruch obiektu w kadrze przyczynia się do powstania rozmycia. W 3ds max efekt ten można zasymulować między innymi poprzez dwuwymiarowe rozmycie ruchu. Aby efekt rozmycia mógł być widoczny, obiekt albo kamera muszą znajdować się w ruchu. Dwuwymiarowe rozmycie ruchu może zostać wygenerowane jako efekt renderowania lub jako wieloprzebiegowy efekt kamery.
Aby wyrenderować dwuwymiarowe rozmycie ruchu: 1.
Wyselekcjonuj obiekt, który ma zostać rozmyty. Następnie kliknij obiekt prawym przyciskiem myszy i z menu blokowego Transform wybierz pozycję Properties.
2.
W oknie dialogowym Object Properties, w sekcji Motion Blur, włącz funkcję Enable i wybierz opcję Image (rysunek 15.21).
3.
Zamknij okno Object Properties i wywołaj okno Render Scene.
Rysunek 15.20. Aby wykonać renderowanie próbne animacji o podwyższonej jakości, wyrenderuj co drugą klatkę
Rysunek 15.21. Aby uaktywnić dwuwymiarowe rozmycie ruchu, musisz uaktywnić odpowiednie funkcje i opcje z okna Object Properties, które są odpowiedzialne za generowanie tego efektu
958
4.
W rolecie MAX Default Scanline A-Buffer dostosuj wartość parametru Duration, aby określić liczbę klatek, na podstawie których wyliczone zostanie rozmycie ruchu. Wyższe wartości wzmacniają rozmycie.
5.
Aby rozmycie uwzględniało także mapy środowiska wykorzystywane do tworzenia odbić i załamań, włącz funkcję Apply to Environment Map (rysunek 15.22).
6.
Wyrenderuj scenę. Poruszające się obiekty, które posiadają włączoną funkcję rozmycia dwuwymiarowego, zostaną rozmyte wzdłuż własnych ścieżek ruchu (rysunek 15.23). Jeżeli porusza się kamera, rozmyciu ulegnie cała scena, za wyjątkiem obiektów poruszających się wraz z kamerą.
Wskazówka
Aby nie wydłużać czasu renderowania, pozostaw funkcję Work with Transparency wyłączoną, chyba że nie możesz poradzić sobie z rozmyciem obiektów przezroczystych lub obiektów zachodzących za przezroczyste elementy sceny.
Rysunek 15.22. Określanie parametrów rozmycia dwuwymiarowego w oknie dialogowym Render Scene
959
Rysunek 15.23. Przemieszczający się dzbanek, który uległ rozmyciu. Wielkość rozmycia jest proporcjonalna do liczby klatek, na podstawie których program wylicza rozmycie
960
Trójwymiarowe rozmycie ruchu wygładza wygląd poruszających się w scenie obiektów poprzez wyrenderowanie wielu półprzezroczystych replik przypadających na uśredniane klatki. Efekt ten nie uwzględnia jednak ruchu kamery. Przeznaczeniem rozmycia trójwymiarowego jest raczej wygładzenie ruchu w animacjach odtwarzanych na komputerze aniżeli rozmywanie poruszających się obiektów.
Aby wyrenderować trójwymiarowe rozmycie ruchu: 1.
Wyselekcjonuj obiekt, który chcesz rozmyć. Następnie kliknij obiekt prawym przyciskiem myszy i z menu blokowego Transform wybierz pozycję Properties.
2.
W oknie dialogowym Object Properties, w sekcji Motion Blur, włącz funkcję Enable i wybierz opcję Object (rysunek 15.24).
3.
Zamknij okno Object Properties i wywołaj okno Render Scene.
4.
W rolecie MAX Default Scanline A-Buffer dostosuj wartość parametru Duration, aby określić liczbę klatek, na podstawie których wyliczone zostanie rozmycie ruchu. Wyższe wartości wzmacniają rozmycie (rysunek 15.25).
5.
Dostosuj wartość parametru Duration Subdivisions, aby określić liczbę przezroczystych replik przypadających na pojedynczą klatkę (uwaga: wartość ta musi być większa od wartości parametru Samples). Następnie, zwiększ parametr Samples, aby określić stopień roztrząsania przezroczystości pomiędzy poszczególnymi replikami. Wyższe wartości dają lepsze wygładzanie, ale wymagają więcej czasu na renderowanie.
6.
Jeżeli przygotowujesz swoją animację na potrzeby cyfrowego nagrania wideo, jak na przykład plik AVI odtwarzany na komputerze, wyłącz funkcję Dithering, znajdującą się w zakładce Rendering okna dialogowego Preference Settings. Pozwoli to zachować ciągłość przejść tonalnych.
7.
Wyrenderuj scenę. Poruszające się obiekty, które posiadają włączoną funkcję rozmycia trójwymiarowego, zostaną rozmyte wzdłuż własnych ścieżek ruchu (rysunek 15.26).
Wskazówka
Aby zapewnić gładkość ruch animacji stworzonej na potrzeby wideo, wyrenderuj ją w półpolach. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem Fields.
Rysunek 15.24. Aby uaktywnić trójwymiarowe rozmycie ruchu musisz włączyć odpowiednie funkcje i opcje z okna Object Properties, które odpowiedzialne są za generowanie tego efektu
961
Rysunek 15.25. Fragment okna dialogowego Render Scene po określeniu parametrów rozmycia trójwymiarowego
Rysunek 15.26. Poruszający się dzbanek uległ rozmyciu. Liczba rozmytych replik jest równa liczbie podziałów zakresu rozmycia
962
Renderowanie efektów Efekty procesu renderowania mogą być generowane na początku procesu (w czasie wstępnego przebiegu) lub też dodawane postprodukcyjnie, w serii stosownych przebiegów dodatkowych i uaktualnień obrazu. Atmosferyczne efekty procesu renderowania obliczane są zawsze podczas wstępnego przebiegu. Natomiast efekty zgrupowane w oknie dialogowym Rendering Effects obliczane są jako postprodukcja (tj. po wygenerowaniu obrazu wyjściowego).
Efekty atmosferyczne Efekty atmosferyczne to efekty wizualne, które mogą imitować zjawiska atmosferyczne, takie jak mgła, ogień, dym lub chmury. Zjawiska te po wprowadzeniu do sceny stają się widoczne dopiero w procesie renderowania. Korzystając z możliwości okna Environment, możesz utworzyć następujące rodzaje efektów atmosferycznych (rysunek 15.27): ♦
Fog (mgła) — umożliwia tworzenie mgieł oraz dymów. Rozróżnić można dwa rodzaje mgły: Standard Fog (mgła standardowa) wpływa na zanikanie obiektów w kierunkach od przodu lub od tyłu sceny, względem aktywnego widoku. Layered Fog (mgła warstwowa) wpływa na zanikanie obiektów w kierunkach od góry lub od dołu sceny, względem aktywnego widoku. Możliwe jest także zdefiniowanie mgły stałej, która będzie miała jednakowe nasilenie w całej scenie.
♦
Volume Fog (mgła wolumetryczna) — umożliwia tworzenie kłębiących się chmur, mgieł oraz dymów.
♦
Volume Light (światło wolumetryczne) — imituje zjawisko wychwytywania przez wiązkę światła unoszącej się w powietrzu materii cząstkowej, takiej jak kurz, mgła lub dym. Efekt ten pozwala symulować światła we mgle lub reflektory w zadymionych pomieszczeniach.
♦
Fire effect (efekty ogniowe) — umożliwia tworzenie efektów ognia, dymu oraz eksplozji. Efekt ten pozwala imitować płomyki, ogniska, meteory, mgławice oraz chmury. Domyślnie jest on animowany.
963
Rysunek 15.27. Wolumetryczne światło oraz wolumetryczna mgła nadają magii scenie
964
Obszary występowania poszczególnych efektów atmosferycznych mogą być definiowane na różne sposoby: ♦
Mgła standardowa definiowana jest zakresami środowiska kamery.
♦
Mgła warstwowa definiowana jest linią horyzontu kamery oraz ustawieniami parametrów właściwych dla tego efektu.
♦
Światło wolumetryczne definiowane jest stożkiem projekcji źródła światła.
Aby ograniczyć obszar występowania mgły wolumetrycznej oraz efektów ogniowych, wykorzystuje się specjalny obiekt, zwany gizmem efektu atmosferycznego. Obiekt ten przypisywany jest następnie do efektu atmosferycznego. Gizmo efektu atmosferycznego może mieć kształt prostopadłościanu, sfery lub walca.
Aby utworzyć gizmo efektu atmosferycznego: 1.
Uaktywnij okno widoku perspektywicznego lub z kamery.
2.
Otwórz panel Create i kliknij zakładkę podpanelu Helpers.
3.
Z menu rozwijanego wybierz pozycję Atmospheric Apparatus (rysunek 15.28).
4.
Kliknij przycisk gizma. Poniżej wyświetlą się parametry gizma (rysunek 15.29).
5.
W oknie widokowym wyznacz gizmo. W przypadku gizma sferycznego możesz włączyć funkcję Hemisphere, aby utworzyć półkulę (rysunek 15.30).
6.
Dopasuj rozmiary gizma zmieniając jego parametry.
7.
Umieść gizmo w odpowiednim miejscu.
Rysunek 15.28. W podpanelu Helpers wybierz pozycję Atmospheric Apparatus
965
Rysunek 15.29. Wciśnięty przycisk gizma sferycznego
Rysunek 15.30. Po włączeniu funkcji Hemisphere gizmo sferyczne przybiera kształt półkuli
966
Aby dodać efekt atmosferyczny: 1.
Wybierz Rendering > Environment. Na ekranie pojawi się okno Environment (rysunek 15.31).
2.
Kliknij przycisk Add. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Add Atmospheric Effect (rysunek 15.32).
3.
Kliknij dwukrotnie nazwę efektu. Wybrany efekt atmosferyczny zostanie dodany do sceny. Nazwa efektu pojawi się na liście Effects (rysunek 15.33). W tym samym czasie uaktywni się funkcja Active, a poniżej listy Effects rozwinie się roleta z parametrami właściwymi dla wybranego efektu atmosferycznego.
4.
Jeżeli do sceny dodałeś efekty ogniowe lub mgłę atmosferyczną, włącz przycisk Pick Gizmo. Następnie wskaż gizmo, aby wyznaczyć obszar występowania efektu atmosferycznego.
Wskazówki
Aby usunąć wybrany efekt atmosferyczny, zaznacz jego nazwę na liście Effects, po czym kliknij znajdujący się obok przycisk Delete.
Aby czasowo wyłączyć działanie wybranego efektu atmosferycznego, zaznacz jego nazwę na liście Effects, po czym wyłącz funkcję Active.
Rysunek 15.31. Roleta Atmosphre jest częścią okna Environment
967
Rysunek 15.32. Wybierz jeden z efektów atmosferycznych, jakie znajdują się na liście okna dialogowego Add Atmospheric Effect
Rysunek 15.33. Lista Effects umożliwia włączanie i wyłączanie poszczególnych efektów atmosferycznych
968
W 3ds max wyróżnić można dwa rodzaje mgły: mgłę standardową oraz mgłę warstwową. Podstawowa różnica pomiędzy obydwoma rodzajami mgły polega na tym, że pierwszy rodzaj mgły pokrywa scenę równomiernie wzdłuż linii patrzenia, natomiast drugi rodzaj mgły pokrywa scenę warstwą pomiędzy podłożem a sklepieniem.
Aby utworzyć mgłę standardową: 1.
Wyselekcjonuj lub utwórz kamerę z celem.
2.
Określ obszar występowania mgły, odpowiednio modyfikując zakresy środowiska kamery.
3.
Uaktywnij widok z kamery.
4.
Otwórz okno Environment i dodaj efekt atmosferyczny Fog. W oknie Environment wyświetli się roleta Fog Parameters (rysunek 15.34).
5.
Wybierz mgłę typu Standard.
6.
Wyrenderuj scenę, aby przyjrzeć się efektowi działania ustawień domyślnych (rysunek 15.35).
7.
Dostosuj parametry mgły. Aby określić gęstość mgły odpowiednio dla bliższego lub dalszego zakresu środowiska kamery, dostosuj parametry Near % oraz Far %. Jeśli chcesz dodatkowo wzmocnić tempo narastania gęstości mgły, zaznacz opcję Exponential.
8.
Komentarz [PO71]: ... zaznacz opcję ...
Wyrenderuj scenę, aby ponownie przyjrzeć się wynikom ustawień.
Wskazówki
Aby zmienić kolor mgły, kliknij próbkę koloru znajdującą się w rolecie Fog Parmeters.
Jeżeli nie chcesz, aby mgła przysłaniała tło sceny, wyłącz funkcję Fog Background (rysunek 15.36).
Rysunek 15.34. Posługując się roletą mgły możesz dopasować kolor oraz inne parametry
969
Rysunek 15.35. Powyższa scena wyrenderowana została z domyślnymi ustawieniami mgły standardowej
970
Rysunek 15.36. Jeżeli wyłączysz funkcję Fog Background uzyskasz nienaturalny efekt, w którym mgła będzie przysłaniać obiekty w scenie, ale nie będzie oddziaływać na tło
971
Mgła warstwowa zawsze rozprzestrzenia się równolegle do płaszczyzny XY globalnego układu współrzędnych. Ograniczenie rozprzestrzeniania się mgły następuje poprzez zdefiniowanie odpowiednich parametrów kontrolnych oraz usytuowanie linii horyzontu kamery. Mgła warstwowa może być renderowana tylko z widoków perspektywicznych. Nie można natomiast renderować mgły warstwowej z widoków aksonometrycznych.
Aby utworzyć mgłę warstwową: 1.
Uaktywnij widok perspektywiczny lub z kamery.
2.
Otwórz okno Environment i dodaj efekt atmosferyczny Fog. W oknie Environment wyświetli się roleta Fog Parameters.
3.
Wybierz mgłę typu Layered. W rolecie Fog Parameters uaktywni się sekcja Layered (rysunek 15.37).
4.
Wyrenderuj scenę, aby przyjrzeć się efektowi działania ustawień domyślnych.
5.
Ustaw wartość parametru Top równą 0, a parametru Bottom równą 10. Przypisz parametrowi Density wartość 65.
6.
Włącz funkcję Horizon Noise i przypisz parametrowi Size wartość 18, przez co krawędzie mgły staną się postrzępione. Następnie określ wartość parametru Angle na 10° poniżej linii horyzontu kamery.
7.
Wyrenderuj scenę (rysunek 15.38).
Wskazówki
Ustawienia parametrów Top oraz Bottom mogą czasami przynosić nieprzewidywalne rezultaty. Wyszczególnione w punktach 5. oraz 6. wielkości tych parametrów mogą stanowić dobry punkt wyjściowy.
Aby określić kierunek zanikania mgły, wybierz opcję Top lub Bottom względem parametru Falloff.
Aby przypisać mapę tekstury do mgły, poddaj mapowaniu kanał Environment Color Map. Jeżeli ta sama mapa tekstury zostanie wykorzystana w tle, uzyskasz efekt zatapiania się obiektów sceny w środowisku (rysunek 15.39).
Mapowanie kanału Environment Opacity Map wpływa na zróżnicowanie przezroczystości mgły.
972
Rysunek 15.37. Podstawowe parametry mgły warstwowej to Top, Bottom oraz Horizon Noise. Za ich pomocą kontrolujesz położenie oraz wygląd krawędzi mgły
Rysunek 15.38. Mgła warstwowa, która zdefiniowana została parametrami przedstawionymi na poprzednim rysunku, przysłania tylko podłoże, pozostawiając sklepienie nienaruszone
973
Rysunek 15.39. Przypisanie mapy tła do mgły pozwala uzyskać intrygujące efekty
974
Mgła wolumetryczna to rodzaj mgły, która rozprzestrzenia się w scenie w sposób nierównomierny.
Aby utworzyć mgłę wolumetryczną: 1.
Utwórz gizmo efektu wolumetrycznego i umieść je w miejscu, gdzie ma pojawić się mgła.
2.
Otwórz okno Environment i dodaj efekt atmosferyczny Volume Fog. W oknie Environment wyświetli się roleta Volume Fog Parameters (rysunek 15.40).
3.
Włącz przycisk Pick Gizmo. Następnie wskaż gizmo efektu atmosferycznego.
4.
Wyrenderuj scenę, aby przyjrzeć się efektowi działania ustawień domyślnych.
5.
Dostosuj przezroczystość mgły, zwiększając lub zmniejszając wartość parametru Density. Aby wzmocnić przyrost gęstości mgły wraz z odległością, włącz funkcję Exponential.
6.
Dostosuj wielkość oraz granulację mgły, zmieniając wartości parametrów Size oraz Step Size.
7.
Aby zmniejszyć jasność oraz kontrast mgły, zwiększ wartość parametru Uniformity. Aby zwiększyć jasność i kontrast mgły, wybierz szum typu Fractal lub Turbulence. Aby dostosować kłębiastość mgły, zwiększ wartość Low i zmniejsz wartość High parametru Noise Threshold.
8.
Wyrenderuj scenę (rysunek 15.41).
Wskazówki
Parametry Phase oraz Wind skłębiają i rozdmuchują mgłę w czasie. Opcje znajdujące się pod nagłówkiem Wind From umożliwiają wybór kierunku wiatru. Prędkość wiatru kontroluje się parametrem Wind Strength. Jeżeli nie określisz wiatru, mgła będzie pozostawać w miejscu.
Mgła wolumetryczna może zostać przypisana do kilku gizm jednocześnie. Istnieje także możliwość przypisania do każdego gizma innego efektu atmosferycznego (rysunek 15.42).
975
Rysunek 15.40. Roleta mgły wolumetrycznej pozwala na wybór gizma i umożliwia kontrolowanie przezroczystości oraz szumu mgły
976
Rysunek 15.41. Mgła warstwowa, która zdefiniowana została parametrami przedstawionymi na poprzednim rysunku, przykrywa podłoże kłębiącą się warstwą
977
Rysunek 15.42. Dwa gizma i dwa efekty mgły wolumetrycznej posłużyły do utworzenia pary wydobywającej się z dzbanka
978
W rozdziale jedenastym dowiedziałeś się, jak tworzyć światła wolumetryczne. Teraz dowiesz się, jak dostosować parametry takiego światła.
Aby dostosować światło wolumetryczne: 1.
Wyselekcjonuj źródło światła wolumetrycznego i w rolecie Atmospheres & Effects kliknij przycisk Setup. lub Otwórz oko Environment i dodaj efekt atmosferyczny Volume Light. Następnie wskaż źródło światła. W oknie Environment wyświetli się roleta Volume Light Parameters (rysunek 15.43).
2.
Wyrenderuj scenę, aby przyjrzeć się efektowi działania ustawień domyślnych.
3.
Dostosuj kolor oraz gęstość materii cząstkowej. Określ maksymalne i minimalne natężenie światła lub pozostaw wartości domyślne.
4.
Aby wygasić światło na całej długości wiązki, włącz funkcję Use Attenuation Color i wybierz kolor wygaszania. Następnie dostosuj natężenie wygaszania oraz zakresy wygaszania.
5.
Aby wprowadzić szum do materii cząstkowej, tak aby przypominała ona mgłę, włącz funkcję Noise On i dostosuj wartość parametru Noise. Dokładny opis działania tych parametrów znajdziesz w podrozdziale Aby utworzyć mgłę wolumetryczną.
6.
Wyrenderuj scenę (rysunek 15.44).
Wskazówki
Aby utworzyć wolumetryczne cienie, nie generuj ich metodą raytracingu, lecz metodą mapy cienia.
Używaj światła wolumetrycznego, aby rozszerzyć kontekst sceny (rysunek 15.45).
Wykorzystując światło wolumetryczne, możesz utworzyć poświatę wokół źródła światła punktowego. Jednak bardziej przekonujący efekt uzyskasz, stosując efekty soczewkowe, które zostaną opisane w następnym podrozdziale.
979
Rysunek 15.43. Roleta światła wolumetrycznego zawiera ustawienia podobne jak roleta mgły wolumetrycznej. Dodatkowo znajdują się tu parametry kontrolujące wygaszanie
980
Rysunek 15.44. W połączeniu z mapami cienia, światło wolumetryczne może rzucać trójwymiarowe cienie
Rysunek 15.45. Za pomocą światła wolumetrycznego uzyskano efekt oświetlenia pomieszczenia promieniami światła wpadającymi przez otwór w dachu
981
Efekty ogniowe umożliwiają tworzenie automatycznie animowanych płomieni, kul ognia, eksplozji oraz dymu. Efekty ogniowe renderowane są jedynie z widoków typu perspektywicznego.
Aby utworzyć efekt ogniowy: 1.
Utwórz gizmo efektu atmosferycznego.
2.
Otwórz okno dialogowe Environment i dodaj efekt atmosferyczny Fire Effect. W oknie Environment wyświetli się roleta Fire Effect Parameters (rysunek 15.46).
3.
Włącz przycisk Pick Gizmo i wskaż gizmo.
4.
Wyrenderuj scenę, aby przyjrzeć się efektowi działania ustawień domyślnych.
5.
Dostosuj kolor oraz kształt efektu ogniowego. Aby utworzyć płomienie przypominające ognisko, wybierz opcję Tendril. Aby utworzyć kule ognia, wybierz opcję Fireball. Zwiększ wartość parametru Stretch, aby rozciągnąć i zwiększyć płomienie. Zwiększ wartość parametru Regularity, aby ujednolicić płomienie.
6.
Dostosuj charakterystykę efektu ogniowego. Zwiększ wartości parametrów Flame Size oraz Density, aby powiększyć i rozjaśnić płomienie. Zwiększ wartości parametrów Flame Detail oraz Samples, aby zwiększyć wyrazistość płomieni.
7.
Wyrenderuj scenę (rysunek 15.47).
Komentarz [PO72]: ... wyrazistość ...
Wskazówka
Wykorzystując parametry Motion oraz Explosion, możesz kontrolować dodatkowe właściwości efektów ogniowych, takie jak spalanie, intensywność spalania, eksplozje, rozkład czasu eksplozji, dodawanie dymów, jakie jej towarzyszą, i wiele innych. Pełny opis parametrów efektu ogniowego znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem Fire.
982
Rysunek 15.46. Roleta efektów ogniowych służy do kontrolowania wyglądu płomieni, kul ognia, eksplozji oraz dymów
983
Rysunek 15.47. Do utworzenia tej płonącej czary wykorzystano dwa odrębne efekty ogniowe
984
Efekty postprodukcyjne Okno Rendering Effects umożliwia wprowadzenie do obrazu sceny efektów specjalnych, które są generowane w oknie VFB bezpośrednio po zakończeniu procesu renderowania. Do efektów tych zalicza się (rysunek 15.48): ♦
Blur (rozmycie) — dokonuje jednolitego rozmycia obrazu, wzdłuż jednej lub dwóch osi, względem punktu centralnego. Charakteryzuje się szeregiem zaawansowanych ustawień umożliwiających określenie obszaru, który ma zostać rozmyty.
♦
Depth of Field (głębia ostrości) — dokonuje rozmycia planów, znajdujących się przed oraz za punktem skupienia kamery, wzdłuż osi stożka widzenia.
♦
Motion Blur (rozmycie ruchu) — dokonuje kierunkowego rozmycia obiektów w celu utworzenia złudzenia ruchu w kadrze kamery.
♦
Film Grain (ziarnistość filmu) — wprowadza do wyrenderowanego obrazu sceny szum, który umożliwia imitowanie ziarnistości starych taśm filmowych.
♦
Brightness and Contrast (jasność i kontrast) — zmienia jasność i/lub kontrast wyrenderowanego obrazu sceny.
♦
Color Balance (balans kolorów) — zmienia proporcje składowych koloru dla wyrenderowanego obrazu sceny w oparciu o model CMY lub RGB.
♦
Lens Effects (efekty soczewkowe) — imituje efekty powstałe w wyniku silnego oświetlenia soczewek obiektywu bezpośrednimi promieniami światła. Efekt ten może być również wykorzystywany do tworzenia poświaty, fal uderzeniowych, prążków światła lub tęczy.
♦
File Output (wyjście pliku) — dokonuje przechwycenia bieżącego stanu obrazu sceny i jednocześnie zapisuje do pliku wyrenderowany obraz sceny lub przekazuje go z powrotem na listę efektów w celu dalszej obróbki.
Większość z wyżej wymienionych efektów renderingu daje jednocześnie możliwość uwzględniania lub pomijania przez dany efekt znajdującego się w scenie obrazu tła. Ponieważ wykorzystywane efekty procesu renderowania obliczane są według kolejności ich wprowadzania, lista Effects znajdująca się w oknie Rendering Effects określana jest także mianem listy efektów.
985
Rysunek 15.48. Kryształowa kula, do której zostały przypisane efekty soczewkowe w celu wytworzenia wrażenia promienistości
986
Aby dodać efekt procesu renderowania: 1.
Wybierz Rendering > Effects. Na ekranie pojawi się okno Rendering Effects (rysunek 15.49).
2.
Kliknij przycisk Add. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Add Effect (rysunek 15.50).
3.
Zaznacz nazwę efektu, który chcesz dodać, po czym kliknij przycisk OK. Komentarz [PO73]: Podkreślenie tłumacza.
Wybrany efekt zostanie dodany do procesu renderowania. Nazwa efektu pojawi się na liście efektów (rysunek 15.51). W tym samym czasie uaktywni się funkcja Add, a poniżej rozwinie się roleta z parametrami dla wybranego efektu. 4.
Kliknij przycisk Update Scene. Scena zostanie wyrenderowana do okna podglądu. Po krótkiej chwili do wyrenderowanego obrazu zostanie przypisany wybrany efekt.
5.
Dostosuj parametry efektu. Następnie kliknij przycisk Update Effect. Efekt zostanie uaktualniony.
Wskazówki
Czas uaktualnienia zależy od typu efektu. Jeżeli zależy ci na interaktywnym uaktualnianiu obrazu, włącz funkcję Interactive. Funkcja ta umożliwia automatyczne uaktualnianie efektów wraz z każdą wprowadzoną zmianą ustawień.
Efekty obliczane są w kolejności od góry do dołu listy efektów. Aby zmienić kolejność występowania efektów na liście, zaznacz nazwę efektu i kliknij przycisk Move Up lub Move Down.
Aby usunąć efekt, zaznacz jego nazwę i kliknij przycisk Delete.
Aby czasowo zatrzymać działanie efektu, zaznacz jego nazwę i wyłącz funkcję Active.
987
Rysunek 15.49. Aby dodać nowy efekt, kliknij przycisk Add
Rysunek 15.50. Wybierz efekt procesu renderowania
988
Rysunek 15.51. Efekt, który został wprowadzony na listę efektów
989
Efekt typu Blur dokonuje rozmycia obrazu po zakończeniu procesu renderowania. Możesz dokonać równomiernego rozmycia obrazu wzdłuż osi UV oraz wokół punktu centralnego.
Aby dodać rozmycie: 1.
Otwórz okno Rendering Effects i dodaj efekt typu Blur. Efekt zostanie wprowadzony na listę efektów. Poniżej wyświetli się roleta z parametrami rozmycia (rysunek 15.52).
2.
Kliknij przycisk Update Scene. Widok na scenę z aktywnego okna ulegnie wyrenderowaniu. Po krótkiej chwili do obrazu zostanie przypisane rozmycie. Początkowo efekt jest stosunkowo silny.
3.
Zmniejsz wartość parametru Pixel Radius, aby zredukować wielkość rozmycia. Następnie kliknij przycisk Update Effect (rysunek 15.53).
4.
Wybierz opcję Directional. Następnie dostosuj wartości rozmycia wzdłuż osi U oraz V, aby rozmyć obraz w jednym lub dwu kierunkach.
5.
Kliknij przycisk Update Effect, aby przyjrzeć się dokonanym zmianom.
6.
Wybierz opcję Radial i odśwież wyrenderowany obraz. Następnie dostosuj wartość parametru Pixel Radius, aby określić wielkość rozmycia radialnego. Za pomocą parametrów X Origin oraz Y Origin zdefiniuj środek rozmycia lub włącz przycisk z napisem None i wskaż obiekt znajdujący się w scenie, który będzie wyznaczać punkt skupienia. Aby punkt skupienia efektu przypadł na punkt centralny obiektu, włącz funkcję Use Object Center.
7.
Kliknij przycisk Update Effect (rysunek 15.54).
990
Rysunek 15.52. Roleta Blur Parameters umożliwia wybór jednego z trzech sposobów rozmycia
991
Rysunek 15.53. Wyrenderowana scena po przypisaniu rozmycia typu Directional wzdłuż osi U z parametrem U Trail równym 100%
992
Rysunek 15.54. Wyrenderowana scena po przypisaniu rozmycia typu Radial z parametrem Trail równym 100%
993
Wskazówki
Parametry Trail nadają kierunek rozmycia poprzez wzmocnienie efektu od wskazanej strony.
Funkcja Affect Aplha umożliwia rozmycie krawędzi kanału alfa. Aby przyjrzeć się działaniu tej funkcji, kliknij ikonę Display Alpha Channel , która znajduje się w oknie VFB.
Aby dokonać bardziej selektywnego rozmycia obrazu, wykorzystaj parametry znajdujące się w zakładce Pixel Selections. Więcej informacji na temat działania zgromadzonych tam parametrów znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem Blur.
Efekt typu Depth of Field dokonuje rozmycia planów znajdujących się przed oraz za punktem skupienia. Obszar, który pozostaje w centrum skupienia, nosi nazwę głębi ostrości.
Aby dodać głębię ostrości: 1.
Otwórz okno Rendering Effects i dodaj efekt Depth of Field.
2.
Wciśnij przycisk Pick Node i wskaż obiekt w scenie, który stanowić będzie punkt skupienia (podpowiedź: aby wywołać okno Pick Object, wciśnij H). Następnie kliknij przycisk Update Efffect.
W dolnej części okna wyświetli się roleta parametrów głębi ostrości (rysunek 15.55).
994
Rysunek 15.55. Roleta głębi ostrości kontroluje położenie punktu skupienia oraz wielkość rozmycia na zewnątrz tego punktu
995
3.
W sekcji Focal Parameters wybierz opcję Custom. Dostosuj siłę rozmycia, zmieniając wartości parametrów Horiz Focal Loss oraz Vert Focal Loss. Aby określić zasięg głębi ostrości przed i za punktem skupienia, dostosuj wartość parametru Focal Range. Obiekty znajdujące się poza tym zasięgiem ulegną rozmyciu. Aby określić odległość od punktu skupienia do miejsca, w którym rozmycie osiąga maksymalną wartość, dostosuj parametr Focal Limit.
4.
Kliknij przycisk Update Effect. Obszar sceny, który znajduje się na zewnątrz punktu skupienia, zostanie rozmyty (rysunek 15.56).
5.
Jeżeli chcesz, aby punktem skupienia był cel kamery, włącz przycisk Pick Cam i wskaż kamerę znajdującą się w scenie. Następnie w sekcji Focal Parameters wybierz opcję Use Camera oraz dostosuj wartości parametrów Horiz Focal Loss oraz Vert Focal Loss. Uwaga: wykorzystanie celu kamery do wyznaczenia głębi ostrości sprawia, że parametry Focal Range oraz Focal Limit stają się niedostępne i zastępowane są wartościami zależnymi od wielkości obiektywu kamery.
6.
Kliknij ikonę Update Effect. Scena ulegnie rozmyciu na zewnątrz obszaru głębi ostrości wyznaczonego celem kamery (rysunek 15.57). Aby przybliżyć lub oddalić głębię ostrości, posłuż się klawiszem nawigacji w oknie widoku z kamery Dolly Target .
996
Rysunek 15.56. Wykorzystując dzbanek jako punkt skupienia, utworzono głębię ostrości w obszarze wokół dzbanka
997
Rysunek 15.57. Po przemieszczeniu celu kamery do planu pierwszego rozmyciu uległ plan dalszy oraz tło sceny
998
Efekt typu Motion Blur dokonuje rozmycia ruchu. Rozmycie ruchu może być także przypisane z poziomu okna dialogowego Render Scene oraz z poziomu kamery, jako wieloprzebiegowy efekt kamery.
Aby dodać rozmycie ruchu: 1.
Wyselekcjonuj obiekty, które chcesz rozmyć. Następnie kliknij ikonę selekcji prawym przyciskiem myszy i z menu blokowego Transform wybierz pozycję Properties.
2.
W oknie dialogowym Object Properties włącz funkcję Enable, znajdującą się w sekcji Motion Blur. Następnie wybierz opcję Image (rysunek 15.58).
3.
Zamknij okno Object Properties i otwórz okno Rendering Effects. Później dodaj efekt Motion Blur.
4.
Określ wielkość rozmycia zmieniając wartość parametru Duration.
5.
Kliknij przycisk Update Effect.
W dolnej części okna wyświetli się roleta parametrów rozmycia ruchu (rysunek 15.59)
Obiekty z włączonym rozmyciem ruchu, które zmieniają swoje położenie względem kamery, w bieżącej klatce zostaną rozmyte wzdłuż ścieżki ruchu (rysunek 15.60).
Wskazówki
Aby nie wydłużać czasu renderowania, pozostaw funkcję Work with Transparency wyłączoną, chyba że nie możesz poradzić sobie z rozmyciem obiektów przezroczystych lub obiektów zachodzących za przezroczyste elementy sceny.
Jeżeli przypiszesz rozmycie ruchu z kilku różnych poziomów, efekty nie będą się zastępować, lecz sumować.
Nieznaczne rozmycie ruchu domyślnie jest przypisywane także z poziomu okna dialogowego Render Scene. Aby usunąć ten efekt, wyłącz funkcję Apply w sekcji Image Motion Blur, usytuowanej w rolecie MAX Default Scanline A-Buffer.
Rysunek 15.58. W oknie dialogowym Object Properties uaktywnij rozmycie dwuwymiarowe
Rysunek 15.59. Dostosuj wielkość rozmycia, zmieniając wartość parametru Duration
999
Rysunek 15.60. Rozmycie ruchu sprawiło, że obiekty znajdujące się w scenie zaczęły podskakiwać z radości
1000
Efekt typu Film Grain pozwala imitować sfatygowane i zwietrzałe nośniki filmowe poprzez wprowadzenie często spotykanej na starych filmach ziarnistości.
Aby uzyskać efekt ziarnistości filmu: 1.
Otwórz okno Rendering Effects i dodaj efekt Film Grain. W dolnej części okna wyświetli się roleta parametrów ziarnistości filmu (rysunek 15.61).
2.
Włącz funkcje Interactive. Scena zostanie wyrenderowana do okna podglądu. Do obrazu sceny zostanie wprowadzona niewielka ziarnistość.
3.
Zwiększ wartość parametru Grain. Obraz otrzyma większą ziarnistość (rysunek 15.62).
Wskazówka
Jeżeli nie chcesz, aby ziarnistość filmu oddziaływała na obraz tła, włącz funkcję Ignore Background (rysunek 15.63).
Rysunek 15.61. Roleta ziarnistości filmu kontroluje kontrast ziarnistości oraz możliwość oddziaływania efektu na tło sceny
1001
Rysunek 15.62. Na powierzchni całego obrazu pojawia się delikatne ziarno
1002
Rysunek 15.63. Po włączeniu funkcji Ignore Background ziarnistość filmu nie oddziałuje na obraz tła
1003
Efekt typu Brightness and Contrast umożliwia zmianę jasności oraz kontrastu wyrenderowanego obrazu.
Aby zmienić jasność i kontrast: 1.
Otwórz okno Rendering Effects i dodaj efekt Brightness and Contrast. W dolnej części okna wyświetli się roleta parametrów jasności i kontrastu (rysunek 15.64).
2.
Włącz funkcję Interactive.
3.
Określ wartości parametrów Brightness oraz Contrast. Aby dokonywane zmiany nie oddziaływały na obraz tła, włącz funkcję Ignore Background (rysunek 15.65).
4.
Spróbuj odwrócić wartości parametrów Brightness oraz Contrast, aby sprawdzić, co się stanie z obrazem (rysunek 15.66).
Rysunek 15.64. Roleta Brightness and Contrast umożliwia dostosowanie jasności oraz kontrastu wyrenderowanego obrazu
1004
Rysunek 15.65. Wyrenderowany obraz po rozjaśnieniu do 0,75 i zwiększeniu kontrastu do 0,25 przy włączonej funkcji Ignore Background
1005
Rysunek 15.66. Wyrenderowany obraz po rozjaśnieniu do 0,25 i zwiększeniu kontrastu do 0,75 (z włączoną funkcją Ignore Background )
1006
Efekt typu Color Balance umożliwia zmianę balansu kolorów wyrenderowanego obrazu w paletach CMY lub RGB.
Aby zmienić balans kolorów: 1.
Otwórz okno Rendering Effects i dodaj efekt Color Balance. W dolnej części okna wyświetli się roleta parametrów balansu kolorów (rysunek 15.67).
2.
Włącz funkcję Interactive.
3.
Dostosuj balans kolorów, przemieszczając suwaki koloru (rysunek 15.68).
Wskazówki
Włączenie funkcji Preserve Luminosity zachowuje świetlistość obrazu w określonym zakresie, ale nie zachowuje dystrybucji świetlistości w tym zakresie (rysunek 15.69).
Ikony kanałów koloru, znajdujące się w górnej części okna podglądu, umożliwiają obserwację zmiany kolorów w pojedynczych kanałach.
Rysunek 15.67. Roleta balansu kolorów umożliwia dostosowanie zawartości koloru czerwonego, zielonego i niebieskiego w wyrenderowanym obrazie
1007
Rysunek 15.68. Zmiana balansu kolorów wpływa również na świetlistość obrazu
1008
Rysunek 15.69. Włączenie funkcji Preserve Luminosity oraz Ignore Bakcground dokonuje pozornego balansu kolorów przy zachowaniu świetlistości oraz tła obrazu
1009
Efekt typu File Output umożliwia przechwycenie i zapisanie bieżącego stanu obrazu w trakcie obliczeń dokonywanych przez listę efektów. Do przechwyconego obrazu wprowadzane są tylko te efekty, które na liście efektów znajdują się nad pozycją File Output. Ponadto istnieje możliwość zapisania do odrębnego pliku informacji dotyczących kanału alfa, świetlistości lub głębi bez wywierania wpływu na końcowy rezultat procesu renderowania. Alpha (alfa) — dokonuje zrzucenia informacji o przezroczystości w postaci obrazu w skali szarości. Mapy tła środowiska przyjmują kolor czarny. Luminance (świetlistość) — dokonuje zrzucenia informacji o stosunku kolorów jasnych do kolorów ciemnych w postaci obrazu w skali szarości. Depth (głębia) — dokonuje zrzucenia informacji o odległości geometrii od kamery w obszarze płaszczyzn tnących lub pomiędzy wyznaczonymi zakresami głębi w postaci obrazu w skali szarości. Obiekty znajdujące się bliżej kamery przyjmują odcień jaśniejszy, natomiast obiekty oddalone od kamery przyjmują odcień ciemniejszy.
Aby wyrenderować kanał: 1.
Otwórz okno Rendering Effects i dodaj efekt File Output. W dolnej części okna wyświetli się roleta parametrów wyjścia pliku.
2.
Kliknij przycisk Files. Następnie wybierz położenie, nazwę oraz format, do którego zostanie wyrenderowany obraz.
3.
Rozwiń menu rozwijalne Channel i wybierz odpowiedni kanał (rysunek 15.70).
4.
Kliknij przycisk Update Scene. Wybrany kanał zostanie wyrenderowany do pliku wyjścia, który wcześniej określiłeś (rysunek 15.71).
5.
Zmień kanał oraz nazwę pliku wyjścia. Następnie kliknij przycisk Update Scene (rysunek 15.72).
Wskazówka
Opcja Affect Source Bitmap umieszcza rezultat efektu Output File na liście efektów i poddaje go dalszej obróbce, zgodnie z kolejnością występowania niżej położonych efektów. Ostateczny wynik działania tej funkcji uwidacznia się oknie FVB, jednak nie ma ona wpływu na informacje zapisane w pliku wyjścia.
Komentarz [PO74]: Podkreślenie tłumacza.
1010
Rysunek 15.70. Roleta pliku wyjścia umożliwia zapisanie informacji pochodzących z różnych kanałów w postaci obrazu w skali szarości
1011
Rysunek 15.71. Informacja zapisana w kanale alfa pokazuje, że wszystkie obiekty w scenie są nieprzezroczyste, za wyjątkiem mgły, która jest półprzezroczysta
1012
Rysunek 15.72. Informacja zapisana w kanale głębi wyświetla obiekty oddalone od kamery w coraz ciemniejszych odcieniach szarości
1013
Efekt typu Lens Effect umożliwia imitowanie efektów soczewkowych, powstałych w wyniku bezpośredniego oświetlenia obiektywu kamery jasnym źródłem światła. Do efektów tych zaliczyć można poświatę, efekty gwiezdne, prążki światła oraz tęczę.
Aby dodać efekt soczewkowy: 1.
Otwórz okno Rendering Effects i dodaj efekt Lens Effect.
2.
Wprowadź efekt, który chcesz wykorzystać, poprzez zaznaczenie jego nazwy na liście po lewej stronie i kliknięcie strzałki skierowanej w prawą stronę.
W dolnej części okna wyświetli się roleta parametrów efektu soczewkowego.
Wybrany efekt zostanie przeniesiony na listę po prawej stronie (rysunek 15.73).
1014
1015
Rysunek 15.73. Roleta parametrów efektów soczewkowych umożliwia wybór spośród siedmiu różnych efektów
1016
3.
W rolecie Lens Effect Global włącz przycisk Pick Light i wskaż źródło światła.
4.
Kliknij przycisk Update Effect, aby przyjrzeć się efektowi działania ustawień domyślnych.
5.
Dostosuj wartości globalne parametrów Size oraz Intensity efektów soczewkowych.
6.
Dostosuj rozmiar, natężenie oraz kolor każdego efektu z osobna. Aby wywołać parametry efektu, kliknij jego nazwę, znajdującą się na liście po prawej stronie rolety Lens Effects Parameters.
7.
Kliknij przycisk Update Effect (rysunek 15.74).
Wskazówka
Rozsądne łączenie efektów soczewkowych oraz ostrożne dopasowywanie ich parametrów pozwala uzyskiwać bardzo tajemnicze, emanujące mistycyzmem efekty (rysunek 15.75). Więcej informacji na temat właściwości każdej odmiany efektu soczewkowego znajdziesz w plikach pomocy pod hasłem Lens Effects.
1017
Rysunek 15.74. Wygląd sceny po przypisaniu do źródła światła punktowego efektów soczewkowych typu Glow, Ray oraz Star
1018
Rysunek 15.75. Świetlisty krzyż jest przykładem mistycznego zjawiska uzyskanego jedynie za pomocą efektów soczewkowych
1019
Dodatek A. Ikony 3ds max wypełniony jest ogromną ilością ikon oraz przycisków. Aby dopomóc ci w sprawniejszym poruszaniu się w interfejsie programu, poniżej zamieszczono opis ikon, które wykorzystane zostały w niniejszej książce. Tabela A.1. Główny pasek narzędziowy Undo
Restrict to XY
Redo
Restrict to YZ
Select and Link
Restrict to ZX
Unlink Selection
Mirror
Bind to Space Warp
Array
Select Object
Snapshot
Rectangular Selection Region
Spacing Tool
Circular Selection Region
Align
Fence Selection Region
Normal Align
Selection Filter
Place Highlight
Select by Name
Align Camera
1020
Select and Move
Align to View
Select and Rotate
Named Selection Set
Select and Uniform Scale
Open Track View
Select and Non-Uniform Scale
New Schematic View
Select and Squash
Material Editor
Select and Manipulate
Render Scene
Reference Coordinate System
Quick Render (Production)
Use Pivot Point Center
Quick Render (Draft)
Use Selection Center
Quick Render (Active Shade)
Use Transform Coordinate Center
Render Type
Restrict to X
Render Last
Restrict to Y
Active Shade Floater
Restrict to Z
1021
Tabela A.2. Panele boczne Create Modify Hierarchy Motion Display Komentarz [PO75]: Podkreślenie tłumacza; pozycja ta jest przeniesiona z tabeli A.3 oryginału.
Utilities Tabela A.3. Panel Create Geometry Shapes Lights Cameras Helpers Space Warps Systems Tabela A.4. Panel Modify Pin Stack (wł.) Pin Stack (wył.) Active/Inactive Modifier Toggle (wł.) Active/Inactive Modifier Toggle (wył.) Active/Inactive in Viewport (wł.) Active/Inactive in Viewport (wył.) Show End Result (wł.) Show End Result (wył.)
1022
Make Unique Make Uniqie (aktywny) Remove Modifier From Stack Configure Button Sets Tabela A.5. Listwa informacyjna Selection Lock Toggle Absolute Mode Transform Type-In Offset Mode Transform Type-In Plug-in Keyboard Shortcut Toggle Crossing Selection Wundow Selection Degradation Override (włączona) Degradation Override (wyłączona) 3 D Snap 2.5 D Snap 2 D Snap Angle Snap Percent Snap Spinner Snap Animate Key Mode Toggle Go to start Previous Frame Previous Key
1023
Play Animation Play Selected Stop Animation Next Frame Next Key Go to End Time Configuration
1024
Tabela A.6. Klawisze nawigacji oknem widokowym Zoom Zoom All Zoom Extents Zoom Extents Selected Zoom Extents All Zoom Extents All Selected Region Zoom Field of View Pan Arc Rogate Arc Rotate Selected Arc Rotate Sub-object Min/Max Toggle Tabela A.7. Klawisze nawigacji kamerą Dolly Kamera Dolly Camera + Target Dolly Target Perspective Roll Kamera Zoom Extents All Zoom Extents All Selected Field-of-View Truck Kamera
1025
Orbit Kamera Pan Kamera Min/Max Toggle Tabela A.8. Klawisze nawigacji źródłem światła Dolly Light Dolly Light + Target Dolly Target Light Hotspot Roll Light Zoom Extents All Zoom Extents All Selected Light Falloff Truck Light Orbit Light Pan Light Min/Max Toggle Tabela A.9. Okno VFB Save Bitmap Clone Virtual Frame Buffer Display Red Channel Display Green Channel Display Blue Channel Display Alpha Channel Monochromie
1026
Clear RGB Alpha Color Selektor
1027
Tabela A.10. Edytor materiałów Get Material Put Material to Scene Assign Material to Selection Reset Map/Material to Default Setting Make Material Copy Make Unique Put to Library Material Effects Channel Show Map in Viewport Show End Result (włączona) Show End Result (wyłączona) Go to Parent Go Forward to Sibling Pick Material from Object Material Map Nawigator Select by Material Options Make a Preview Play Preview Save Preview Video Color Check Sample UV Tiling Sample UV Tiling
1028
Sample UV Tiling Sample UV Tiling Background Backlight Sample Type Sample Type Sample Type View List View List + Icons View Small Icons View Large Icons Update Scene Materials from Library Delete from Library Komentarz [PO76]: Podkreślenie tłumacza; pozycja ta jest przeniesiona z tabeli A.11 oryginału.
Clear Material Library Tabela A.11. Okno Shematic View Filters Hierarchy Mode Reference Mode Tabela A.12. Poziomy struktury Verte Edge Face Poligon Element
1029
Verte Segment Spline Select Sub-Object Tabela A.13. Okno Track View i panel Motion Function Curves Parameter Out-of-Range Types Assign Controller Zoom Horizontal Extents Zoom Horizontal Extents Keys Zoom Value Extents Tabela A.14. Operacje Boole’a na splajnach Union Subtraction Intersection
1030
Tabela A.15. Wytłaczanie swobodne Next Shape Previous Shape Pick Shape Pick Shape Reset Tabela A.16. Światła i kamery Target Camera Free Camera Target Spotlight Free Spotlight Komentarz [PO77]: Podkreślenie tłumacza; pozycja zamieniona miejscem z poz. 12 na poz. 10.
Omni Light Free Directional Light
Komentarz [PO78]: Podkreślenie tłumacza; pozycja zamieniona miejscem z poz. 10 na poz. 11.
Target Directional Light
Komentarz [PO79]: Podkreślenie tłumacza; pozycja zamieniona miejscem z poz. 11 na poz. 12.
Sunlight System Light Include/Exclude Tool Light Lister Tool Field of View Direction Tabela A.17. Typy stycznych Previous Key Next Key Copy to Previous Key
1031
Copy to Next Key Smooth Linear Step Slow Fast Bzie
1032
Dodatek B. Skróty klawiaturowe Właściwe wykorzystanie skrótów klawiaturowych pozwala zaoszczędzić sporo czasu. Warto jest więc poświęcić trochę wysiłku na ich zapamiętanie. Poniżej znajduje się zestawienie skrótów klawiaturowych, sklasyfikowanych według zastosowania. Wyszczególnione są tam prawie wszystkie domyślne skróty klawiaturowe, jakie znaleźć można w głównym interfejsie użytkownika. Ponadto zasugerowano kilka poleceń, do których warto przypisać własne skróty. Aby wyświetlić pełny, alfabetyczny spis skrótów klawiaturowych, zdefiniować własne skróty klawiaturowe i zapisać ustawienia do pliku, wybierz Customize > Customize User Interface. Tabela B.1. Operacje na plikach Ctrl+Z
Undo Scene Change
Ctrl+A
Redo Scene Change
Ctrl+S
Save Scene
Ctrl+N
New Scene
Ctrl+O
Open Scene
Alt+Ctrl+H
Hold Scene
Alt+Ctrl+F
Fetch Scene
F1
Display Help Files
Tabela B.2. Wyświetlanie elementów interfejsu 2, Y
Tab Panel Toggle
3
Command Panel Toggle
Alt+6
Main Toolbar Toggle
Ctrl+X
Expert Mode Toggle
Tabela B.3. Wyświetlanie w oknach widokowych
1033
F
Front View
K
Back View
R
Right View
L
Left View
T
Top View
B
Bottom View
P
Perspective View
U
User View
C
Camera View
$
Light View
G
Grid Display Toggle
W
Maximize/Minimize View
D
Disable/Enable Vie
Shift+Z
Undo View Change
Shift+A
Redo View Change
Alt+B
Viewport Background Dialog Box
Alt+Shift+Ctrl+ Update Viewport Background Image B 1
Redraw All Views
Ctrl+T
Redraw Maps (Texture Correction)
Tabela B.4. Nawigacja w oknie widokowym Z
Zoom
nieprzypisany
Zoom All
Alt+Ctrl+Z
Zoom Extents
E
Zoom Extents Selected
Shift+Ctrl+Z
Zoom Extents All
nieprzypisany
Zoom Extents All Selected
Ctrl+W
Region Zoom
nieprzypisany
Field-of-View
Ctrl+P
Pan
V, Ctrl+R
Arc Rotate
1034
W
Min/max Toggle
[
Zoom in around cursor
]
Zoom out around cursor
Shift + znak plus Zoom in 2x (+)* Shift + znak minus (-)*
Zoom out 2x
*Znak plus (+) oraz znak minus (-) tylko na klawiaturze numerycznej Tabela B.5. Selekcjonowanie i wyświetlanie obiektów H
Select Object Dialog Box
Spacja
Selection Lock Toggle
Page Up
Select Patent
Page Down
Select Child
Ctrl+F
Cycle Region Selection Method
Insert
Cycle Sub-Object Selection Level
F2
Shade Selected Faces Toggle
F3
Wireframe/Smooth Shaded Toggle
F4
Edged Faces Toggle
Shift+B
Box Mode Toggle
Shift+F
Show Safe Frames Toggle
Shift+C
Hide Cameras Toggle
Shift+L
Hide Lights Toggle
Shift+H
Hide Helpers Toggle
Shift+P
Hide Particles Toggle
Shift+O
Hide Geometry Toggle
Shift+W
Hide Space Warps Toggle
nieprzypisany
Hide Selected
nieprzypisany
Hide Unselected
nieprzypisany
Hide Frozen Objects
5
Unhide by Name
6
Freeze Selected
1035
7
Unfreeze All
Alt+X
See-Through Display Toggle
Q
Togle Polygon Counter
1036
Tabela B.6. Transformacje X
Transform Gizmo Toggle
znak plus (+)*
Transform Gizmo Size Up
znak minus (-)*
Transform Gizmo Size Down
F5
Restrict to X
F6
Restrict to Y
F7
Restrict to Z
F8
Restrict to Plane
F12
Display Transform Type-In Dialog Box
Shift+I
Display Spacing Tool
S
2D, 2.5D i 3D Snap Toggle
A
Angle Snap Toggle
Shift+Ctrl+P
Percent Snap Toggle
Alt+A
Align
Alt+N
Normal Align
Ctrl+C
Match Camera to View
Ctrl+H
Place Highlight
Komentarz [PO80]: Podkreślenie tłumacza; w oryginale: ...Page Up ... Komentarz [PO81]: Podkreślenie tłumacza; w oryginale: ...Page Down ...
*Znak plus (+) oraz znak minus (-) tylko na klawiaturze alfabetycznej Tabela B.7. Animacja Home
Go to Start Frame
End
Go to End Frame
/
Play Back Animation
\
Sound Toggle
Tabela B.8. Renderowanie M
Display Material Editor
Ctrl+T
Texture Correction (Redraw Maps)
F9, Shift+E
Render Last
F10, Shift+R
Render Scene
Ctrl+I
Show Last Rendering
1037
„3ds max 4. Bible”
Uwagi techniczne: 1. Odsyłacze do innych rozdziałów zgodne z numeracją naszego spisu treści. 2. Numery rysunków i tabel zgodne z oryginałem, dla łatwiejszej identyfikacji wyróżniono je stylem PodpisRysunku lub Tabeli. 3. Dla łatwiejszej identyfikacji nazwy plików i katalogów wyróżniono stylem Nazwa pliku lub katalogu. 4. Wstawiono, usunięto lub zmieniono względem oryginału wiele akapitów, zdań, podpisów i komentarzy — w celu zachowania spójności książki i ew. uzupełnienia brakujących wiadomości. 5. W oryginale bardzo duża liczba błędów, szczególnie jeśli chodzi o ćwiczenia i odwołania do plików znajdujących się CD. Rozbieżności z oryginałem w podrozdziałach pt. „Ćwiczenie. ...” są w większości wynikiem tego i nie należy ich prostować. 6. W kilku miejscach wstawione nowe wersje rysunków – załączam także pliki TIF.
W razie wszelkich uwag i pytań proszę o kontakt (
[email protected] lub tel. 279-41-83)
Wojciech Pazdur
1038
