ABC Fotografowania

ABC FotografowaniaNiewiele rzeczy przybliża świat tak, jak czyni to fotografia. Dzięki niej odległe miejsca i ludzie stają się
bliscy, a nasze życie bogatsze. Często tym, co nas najbardziej porusza, jest niepowtarzalny punkt
widzenia, właściwy każdemu autorowi zdjęć. W niniejszym poradniku zamieszczony został zbiór
przykładowych fotografii, których przestudiowanie pozwoli pobudzić wyobraźnię i pomoże każdemu
odkryć własny, wyjątkowy sposób patrzenia na świat.
Wstęp do świata doskonałej fotografii.
Co decyduje o wspaniałości zdjęcia?
Chyba każdy z nas miał kiedyś okazję oglądać w galerii lub czasopiśmie jakieś zdjęcie, zastanawiając
się jednocześnie, co takiego przyciąga w nim naszą uwagę. Bo zdjęcie było po prostu dobre. Miało w
sobie coś, co zostało zrobione wyjątkowo dobrze, jednak w przypadku fotografii różnica pomiędzy
dziełem wystarczająco dobrym a wybitnym jest trudna do zdefiniowania. Tymczasem w dzisiejszych
czasach tak wielu ludzi robi zdjęcia, że sama czynność wydaje się wręcz banalna. Co więcej,
współczesne aparaty fotograficzne są tak łatwe w użyciu, że wykonanie dobrego, prawidłowo
naświetlonego zdjęcia nie jest niczym nadzwyczajnym. W rezultacie widzimy wokół siebie mnóstwo
fotografii, które, choć na ogół poprawne, często nie wyróżniają się niczym szczególnym. Ale przecież
zdarzają się i takie, które przykuwają uwagę swoją wyjątkowością. Niniejszy poradnik jest
przeznaczony dla każdego, kto pragnie zgłębić tajniki fotografii i doskonalić swój warsztat tak, by
wykonywać zdjęcia dorównujące jakością pracom podziwianym przez siebie. W kolejnych rozdziałach
będziemy zamieszczać opisy podstawowych i bardziej zaawansowanych technik, które pomogą
Państwu w zrozumieniu reguł rządzących fotografią. Znajdziecie Państwo przykładowe zdjęcia i
porównania pomiędzy zdjęciami udanymi i nieudanymi. Jeśli poświęci się odrobinę czasu na lekturę
tego poradnika i zastosuje zawartą w nim wiedzę we własnej praktyce fotograficznej, to na efekty nie
trzeba będzie długo czekać.
CZĘŚĆ PIERWSZA - Podstawowe techniki
Dobre zrozumienie trzech podstawowych czynników mających wpływ na jakość zdjęć prowadzi do
znakomitych rezultatów.
Ostrość, ekspozycja i kompozycja
Nowoczesne lustrzanki jednoobiektywowe są bardzo łatwe w użyciu. Najnowsze osiągnięcia
technologiczne, takie jak niezawodny system automatycznej ekspozycji i precyzyjne, automatyczne
ustawianie ostrości, działające nawet przy słabym oświetleniu, sprawiają, że dosłownie każdy może
robić dobre zdjęcia, niezależnie od warunków zewnętrznych. Dostępne na rynku wysokiej klasy
obiektywy o zmiennej ogniskowej także znacznie ułatwiają kompozycję wspaniałych kadrów i to
bezpośrednio w celowniku. Ponieważ trzy podstawowe czynniki warunkujące powstanie udanej
fotografii - ostrość, ekspozycja i kompozycja - są teraz całkowicie pod kontrolą, możemy się
zastanowić, dlaczego niektóre z naszych fotografii nadal nie są doskonałe. Chodzi o to, że nawet
najbardziej zaawansowane technicznie aparaty muszą być umiejętnie obsługiwane.
• Podstawowe techniki 1 - Lustrzanka jednoobiektywowa.
• Podstawowe techniki 2 - Autofocus - system automatycznego ustawiania ostrości.
• Podstawowe techniki 3 - Czasy otwarcia migawki.
• Podstawowe techniki 4 - Przysłona.
• Podstawowe techniki 5 - Ogniskowa i kąt widzenia.
• Podstawowe techniki 6 - Czas otwarcia migawki, liczba przysłony i czułość filmu.
• Podstawowe techniki 7 - Wprowadzenie kompozycji i kadrowania.
Podstawowe techniki: Lustrzanka jednoobiektywowa
Lustrzanka jednoobiektywowa jest najbardziej wyrafinowanym narzędziem do robienia zdjęć
dostępnym w dzisiejszych czasach.
Ze wszystkich rodzajów aparatów dostępnych obecnie na rynku, lustrzanki jednoobiektywowe na film
o szerokości 35 mm są sprzętem niewątpliwie najbardziej popularnym wśród osób traktujących
sharing >> a u d i o k s i a z k i.org
1
audioksiazki.org
fotografię poważnie. Łącząc wyrafinowane możliwości ze zwartą i lekką konstrukcją. lustrzanki są
doskonałymi aparatami do fotografii reporterskiej, sportowej, turystycznej, a także do robienia zdjęć
niepozowanych. Niewielkie rozmiary i wszechstronność to dwie główne zalety, dzięki którym na
lustrzankach można polegać w każdej sytuacji. Możliwość zmiany obiektywu sprawia, że możemy
robić właśnie takie zdjęcia, o jakie nam chodzi. W obecnych czasach komputerowe "mózgi" lustrzanek
jednoobiektywowych najwyższej klasy, takich jak te z serii EOS, zautomatyzowały proces
fotografowania do tego stopnia, że fotograf może skupić się wyłącznie na treści zdjęcia. Można
dosłownie zaprogramować aparat tak, aby dopasował się do panujących warunków ekspozycji. To
naprawdę duże ułatwienie, bo przecież wysublimowane piękno krajobrazu wymaga innych ustawień
niż szybkość i dynamika sportowych wydarzeń. Co więcej, polegając na nowoczesnej i precyzyjnej
technologii systemu automatycznego ustawienia ostrości, możemy uchwycić na zdjęciu te szczególne,
niepowtarzalne momenty, które najprawdopodobniej umknęłyby przy ręcznym ustawieniu.
Zrozumienie kilku podstawowych zasad fotografii pomoże nam cieszyć się wyrafinowanymi
możliwościami naszego aparatu, a co najważniejsze, robić lepsze zdjęcia.
Lustrzanka jednoobiektywowa a kompaktowy aparat fotograficzny
Wielkim udogodnieniem oferowanym przez lustrzanki jednoobiektywowe
jest ich konstrukcja, oparta o system TTL, dzięki któremu fotografująca
osoba widzi dokładnie to, co będzie utrwalone na klatce filmu. Zastosowanie
konstrukcji tego typu sprawia, że używanie obiektywów o różnych
ogniskowych jest bardzo praktyczne. Kompaktowy aparat fotograficzny ma
osobny wizjer celownika do ustawiania kadru, więc tylko w przybliżeniu
pokazuje obraz obejmowany przez obiektyw. Poza tym, jedynym sposobem
na fotografowanie z innym obiektywem jest dodanie specjalnego celownika.
Podstawowe techniki: Autofocus - system automatycznego ustawiania ostrości
Używanie autofocusu jest łatwe, jednak należy pamiętać o jego właściwej obsłudze.
Po prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na
fotografowany obiekt.
Autofocus jest jednym z wielkich udogodnień
nowoczesnych lustrzanek jednoobiektywowych. Po
prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na ten
element obrazu, który ma być ostry i naciskamy
spust migawki do połowy.
Obiektyw
automatycznie nastawi ostrość wybranego przedmiotu. Autofocus jest prawie zawsze szybszy i
bardziej niezawodny niż ręczne ustawianie ostrości. Ważne jest zrozumienie zasad prawidłowej
obsługi tej funkcji. Po pierwsze należy zdecydować, który element obrazu ma być ostry, a jest to
czasami trudny wybór.Poza tym, poruszenie aparatu może spowodować przesunięcie ramki
autofocusu z wybranego obiektu. Może temu zapobiec włączenie blokady ostrości, jednak ważne jest,
byśmy zawsze pamiętali o obecności ramki.
Potwierdzenie wskaźnikiem ostrości
Przed naciśnięciem spustu migawki dobrze jest upewnić się, czy zdjęcie będzie ostre. Widać to, rzecz
jasna, w celowniku. Czasami jednak, kiedy fotografujemy przy słabym oświetleniu, trudno mieć
pewność co do właściwego ustawienia ostrości. System automatycznego ustawiania ostrości okaże
się pomocny i w tej sytuacji. Warto przyzwyczaić się do sprawdzenia przed każdym zdjęciem, czy
świeci się zielona lampka wskaźnika ostrości widoczna w celowniku. To zajmie tylko chwilę, a może
oszczędzić wielu rozczarowań. Jeśli stwierdzimy, że przydałaby się nam odrobina praktyki w używaniu
systemu autofocusu, możemy poćwiczyć z aparatem bez filmu, dopóki prawidłowa obsługa stanie się
tylko kwestią intuicji.
Użycie blokady ostrości może znacznie poprawić jakość naszych zdjęć.
Blokada ostrości pomaga skomponować ujęcie.
Jeżeli główny obiekt na zdjęciu ma być w samym
centrum kadru, możemy w prosty sposób ustawić
ostrość, używając systemu automatycznego
ustawienia ostrości. Jednak co zrobić, gdy nie
chcemy aby wybrany przez nas motyw był w samym
środku zdjęcia? Na przykład, jeśli na fotografii mają
być dwie stojące obok siebie osoby, ramka
autofocusu najprawdopodobniej znajdzie się
pomiędzy nimi i ostrość zostanie ustawiona
względem tła.
Prosta funkcja zwana "blokadą ostrości" rozwiązuje
ten problem. Po prostu naprowadzamy ramkę
autofocusu na fotografowany obiekt, uruchamiamy
system autofocusu naciskając spust migawki do
połowy i komponujemy ujęcie przesuwając aparat i
trzymając spust migawki. Autofocus będzie pamiętał
prawidłowe ustawienie, dopóki spust migawki nie
zostanie zwolniony.
Funkcja blokady ostrości ułatwia również wyostrzenie obrazu przy fotografowaniu obiektów, takich jak
puste ściany lub błyszczące powierzchnie, które mogą sprawić kłopoty przy automatycznym
ustawianiu ostrości. W takim przypadku wybieramy po prostu jakiś inny przedmiot znajdujący się mniej
więcej w tej samej odległości co fotografowany obiekt, ustawiamy ostrość przy pomocy autofocusu i
trzymając spust migawki wciśnięty do połowy, wracamy do wybranego wcześniej ujęcia.
Tryby pracy One Shot i Al Servo AF
Podczas robienia zdjęć w trybie One Shot AF, migawka nie może być zwolniona dopóki ustawianie
ostrości nie zostanie zakończone. Ten tryb fotografowania stosuje się w połączeniu z blokadą ostrości.
Naciśnięcie spustu migawki do połowy zachowuje parametry ustawienia ostrości odpowiadające
wybranej odległości. Kiedy jednak fotografujemy ruchome obiekty w trybie Al Servo AF, po naciśnięciu
spustu migawki do połowy autofocus śledzi poruszający się obiekt i w sposób ciągły dopasowuje
ostrość do zmieniającej się odległości. Funkcja ta jest funkcją odwrotną do funkcji blokady ostrości.
Podstawowe techniki: Czasy otwarcia migawki
Dysponując różnymi czasami otwarcia migawki możemy kontrolować przedział czasu, w
którym światło wpada do aparatu.
Co to jest czas otwarcia migawki?
Mówiąc w skrócie, czas otwarcia migawki to czas naświetlenia
klatki filmu. Krótki czas otwarcia migawki, 1/2000 s, 1/4000 s itd,.
oznacza, że migawka pozostanie otwarta tylko przez tę krótką
chwilę. I na odwrót - dłuższy czas otwarcia migawki znaczy, że
ekspozycja będzie trwała odpowiednio dłużej. Nie dajmy się zmylić
liczbom umieszczonym na aparacie. Czas otwarcia migawki
opisany symbolem "2000" to w rzeczywistości 1/2000 sekundy -
bardzo krótko. Oznaczenie ułamka 1/ zostało dla uproszczenia
pominięte; mówimy o robieniu zdjęć z migawką "dwa tysiące" mając
na myśli czas otwarcia migawki równy "jednej dwutysięcznej
sekundy".
Dlaczego czasy otwarcia migawki są takie ważne?
Kiedy fotografujemy obiekty w ruchu przy długim czasie otwarcia
migawki, zdjęcie najprawdopodobniej wyjdzie nieostre. Nie można
jednak fotografować wszystkiego przy krótkim czasie otwarcia
migawki, gdyż wówczas ekspozycja musiałaby trwać krócej, co nie
zawsze jest możliwe ze względu na czułość filmu. Jeśli czas
otwarcia migawki jest za krótki w danych warunkach, zbyt mało
światła dotrze do filmu i zdjęcie będzie niedoświetlone. Robiąc
zdjęcia należy zawsze pamiętać o zrównoważeniu trzech
następujących czynników: czasu otwarcia migawki (jak długo światło pada na klatkę filmu), liczby
przysłony (ile światła pada na klatkę filmu) i czułość filmu (ile światła potrzebuje dany film do
prawidłowej ekspozycji).
Zrozumienie zasad postępowanie z tymi trzema
parametrami jest najważniejszym krokiem ku
udanym fotografiom.
Można by sądzić, że wiedza dotycząca
wspomnianych parametrów okaże się zbędna, jeśli
tylko będziemy unikać fotografowania obiektów w
ruchu. Ale nawet ograniczenie się do robienia zdjęć
nieruchomych przedmiotów nie zwalnia nas z
konieczności pamiętania o czasie otwarcia migawki.
Wszystko dlatego, że aparat może się poruszyć,
jeśli nie jest zamocowany na statywie. Jeżeli w
momencie ekspozycji aparat ulegnie jakimkolwiek
wstrząsom, to obraz na zdjęciu będzie rozmazany.
Mówimy wtedy o "poruszeniu" aparatu. Jednak jeśli
dobierze się wystarczająco krótki czas otwarcia migawki, to w większości przypadków zdjęcie wyjdzie
doskonale, nawet jeśli robiła je osoba niedoświadczona.
Mechanizm migawki w aparatach EOS
Aparaty EOS posiadają pionową migawkę szczelinową z
elektromagnetycznym mechanizmem wyzwalania. Czas migawki
kontrolowany jest elektronicznie. W konstrukcji migawki wykorzystano
mechanizm z dwiema kurtynami. W stanie spoczynku (przed naciśnięciem
spustu), pierwsza kurtyna zasłania klatkę filmu, a druga jest otwarta. W
momencie naciśnięcia spustu pierwsza kurtyna otwiera się tworząc
szczelinę, przez którą światło pada na klatkę filmu. W czasie ekspozycji
druga kurtyna zaczyna podążać za pierwszą, przez co szczelina przesuwa
się naświetlając resztę klatki. Następnie pierwsza kurtyna zatrzymuje się, a
druga kurtyna zamyka się zaraz za nią kończąc ekspozycję.
Problemy wynikające z poruszenia aparatem są powszechne wśród początkujących - łatwo
jednak można temu zaradzić.
Skąd wiadomo, przy jakich czasach otwarcia migawki możemy fotografować "z ręki"?
Fotografowie zazwyczaj starają się mieć na uwadze czasy otwarcia migawki, przy których można robić
zdjęcia bez statywu. Ogólna zasada mówi, że używając obiektywu o ogniskowej 50 mm większość
ludzi może fotografować z ręki przy czasie otwarcia migawki równym 1/60 sekundy i krótszym. Jak
widać, istotna jest tu ogniskowa obiektywu. O parametrze tym należy pamiętać, gdyż przy dłuższych
obiektywach - teleobiektywach - konsekwencje poruszenia aparatu są bardziej widoczne. Dlatego też
osoby zajmujące się fotografią zawodowo zawsze używają solidnych, wytrzymałych statywów, kiedy
fotografują przez olbrzymie teleobiektywy. Jednym ze sposobów określenia najkrótszego czasu
otwarcia migawki przy którym możemy zrobić zdjęcia z ręki, jest wyznaczenia odwrotności ogniskowej
aparatu. Oznacza to, że obiektywem o ogniskowej 50 mm możemy bezpiecznie fotografować bez
statywu ustawiając czas otwarcia migawki na 1/60 s (ponieważ w aparatach nie istnieje wartość 1/50
s), ale już 1/30 s może być czasem za długim.
Z kolei 1/30 s może w zupełności wystarczyć przy szerokokątnym obiektywie o ogniskowej 28 mm,
trzeba jednak pamiętać o tym, że jest to prawdopodobnie najdłuższy czas przy jakim można robić
zdjęcia z ręki, nawet jeśli używa się superszerokokątnego obiektywu o ogniskowej 15 mm. Z drugiej
zaś strony, teleobiektywy o ogniskowej 300 mm raczej nie powinien być używany bez statywu przy
czasie otwarcia migawki krótszym niż 1/500 s jeśli nie chcemy, by zdjęcie było nieostre. Natomiast
użycie czasu 1/250 s powinno wystarczyć dla obiektywów o ogniskowej 135 mm lub 200 mm.
Początkowo może się to wydawać skomplikowane, ale pamiętając o zależności pomiędzy ogniskową
obiektywu a czasem otwarcia migawki osiągniemy efekty w postaci większej liczby ostrych zdjęć.
Krótki czas otwarcia migawki pomoże zarejestrować niedostrzegalne dotąd aspekty
fotografowanych tematów.
Zrozumienie zasad doboru czasu migawki przyniesie owoce w postaci lepszych zdjęć. To jednak nie
wszystko. Aparaty z serii EOS umożliwiają zmiany czasu otwarcia migawki w niezmiernie szerokim
czasie, co w bardziej zaawansowanych modelach oznacza czas rzędu 1/4000 a nawet 1/8000
sekundy. Przy tak krótkich czasach aparaty serii EOS mogą sfotografować rzeczy niedostrzegalne
gołym okiem. Czasy te pozwalają na uchwycenie strzały lecącej do tarczy lub na zatrzymanie kolibra
w locie.
Przy tak krótkim czasie naświetlania wyczucie właściwego momentu wymaga dobrego refleksu i
odrobiny praktyki. Aparaty serii EOS oferują również możliwość ustawienia bardzo długich czasów
naświetlania, włącznie z ustawieniem "B" ("bulb", zwanym także "na czas"), które umożliwia
fotografowanie z dowolnie długim czasem naświetlania. Również i w tym przypadku możliwe jest
całkiem nowe spojrzenie na otaczający nas świat. Nocne światła wielkiego miasta, autostrada jako
smuga pędzących samochodów, rozgwieżdżone niebo - to wspaniałe tematy na zdjęcia wymagające
długiego czasu ekspozycji.
Podstawowe techniki: Przysłona
Regulacja przysłony to zmiana natężenia światła wpadającego
do aparatu podczas ekspozycji.
Znaczenie liczby przysłony
Parametr czasu otwarcia migawki informuje o długości padania
światła na klatkę filmu. Z kolei liczba przysłony jest miarą wielkości
otworu, przez który przechodzi światło, wpadając do aparatu. Jeśli
ekspozycja ma pozostać niezmienna, to im dłuższy będzie czas
otwarcia migawki, tym mniejszy powinien być otwór przysłony. Jeśli
czas ekspozycji musi być krótszy, wówczas przysłona powinna być
otwarta szerzej, aby ta sama ilość światła została wpuszczona do aparatu. Wielkość otworu przesłony
wyrażamy jednostkami zwanymi liczbami przysłony. Mały otwór to duża liczba (lub wartość) przysłony,
na przykład f/22 oznacza otwór o średnicy niewiele większej od średnicy szpilki. Duże otwory, np.
f.1.4, oznacza się małą liczbą. Liczby umieszczone na pierścieniu przysłony każdego obiektywu to
właśnie liczby przysłony. Każda z nich opisuje otwór, którego wielkość jest dwa razy większa lub dwa
razy mniejsza od otworu odpowiadającego sąsiedniej liczbie przysłony. I tak, przysłona o liczbie f/5.6
wpuszcza dwa razy więcej światła niż przysłona oznaczona liczbą f/8 i o połowę mniej, niż przysłona o
liczbie f/4. Różnica pomiędzy dwiema liczbami przysłony, sąsiadującymi ze sobą w tak powstałym
szeregu, to stopień przysłony. "Otwieranie" przysłony oznacza powiększenie otworu przysłony,
"przymykanie" zaś - jego zmniejszanie.
Liczby przysłony i czasy otwarcia migawki
Zarówno przysłona jak i migawka regulują ilość światła padającego na klatkę filmu. W zakresach
regulacji obu tych parametrów znajdują się ustawienia odległe o jeden stopień. Mając na uwadze ilość
światła wpadającego do aparatu, można powiedzieć, że przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza dwa razy
więcej światła niż przysłona f/8. Podobnie migawka 1/60s wpuszcza dwa razy więcej światła niż
migawka 1/125 s.
Ustawienie czasu otwarcia migawki i wielkości przysłony zawsze musi być wzajemnie skorelowane.
Załóżmy przykład, że parametry prawidłowej ekspozycji przy danym ujęciu wynoszą odpowiednio 1/60
s i f/6.6. Chcąc w tych samych warunkach oświetlenia sfotografować poruszający się obiekt, skracamy
czas otwarcia migawki do 1/125 s. Wówczas, aby zachować optymalne zrównoważenie parametrów
ekspozycji, musimy dopasować przysłonę, zmieniając jej wartość dokładnie o tyle samo, o ile zmienił
się czas otwarcia migawki. Dlatego też w tym przypadku należy dwukrotnie zwiększyć otwór
przysłony, zmniejszając jej liczbę na f/4, o jeden stopień. Ponieważ przysłona o liczbie f/4 wpuszcza
dwukrotnie więcej światła niż przysłona o liczbie f/5.6, optymalne parametry ekspozycji zostaną
zachowane.
Głębia ostrości jest jednym z podstawowych pojęć w fotografii. Terminem tym określa się
strefę, w której obiekty uwidocznione na zdjęciu są ostre.
Głębia ostrości
Pojęcie głębi ostrości odnosi się do strefy ostrego
odwzorowania, która rozciąga się przed i za
punktem, względem którego ustawiona jest ostrość.
Głębia ostrości zmienia się odwrotnie
proporcjonalnie do wielkości otworu przysłony.
Znaczy to, że przy szeroko otwartej przysłonie, np. o
liczbie f/1.8, głębia ostrości jest niewielka. Natomiast
przy mocno przymkniętej przysłonie, np. f/16, prawie
wszystkie obiekty, widoczne czy to na pierwszym,
czy na dalszych planach, będą ostro odwzorowane.
Tak jak przy wyborze czasu otwarcia migawki
bierzemy pod uwagę prędkość poruszających się
obiektów, tak przy ustawianiu przysłony kierujemy
się głębią ostrości, którą chcemy uzyskać. Rzecz
jasna, warunki ujęcia nie zawsze umożliwiają duży
wybór ustawień. Fotografując mecz koszykówki
musimy ustawić krótki czas otwarcia migawki - i
zadowolić się niewielką głębią ostrości. Ale przy
fotografowaniu ogrodu pełnego kwiatów duża głębia
ostrości na pewno będzie ważniejsza. Należy
pamiętać, że strefa głębi ostrości nie jest
równomiernie rozłożona wokół punktu, na który
ustawiamy ostrość aparatu. Mniej więcej jedna
trzecia obszaru głębi ostrości przypada na
przestrzeń przed tym punktem, a pozostałe dwie
trzecie na strefę znajdującą się za nim. Może się
zdarzyć, że nie wszystkie elementy kadru zmieszczą
się w strefie objętej głębią ostrości. Można wtedy ustawić ostrość na odległość trochę większą, niż ta,
w której znajduje się fotografowany obiekt. Wówczas prawdopodobnie głębia ostrości obejmie
wszystko.
Podstawowe ...