Antologia Mroczny bies; almanach rosyjskiej fantastyki, tom 1

Almanach rosyjskiej fantastyki Tom 1 z języka rosyjskiego przełożyli Ewa i Eugeniusz Dębscy

Ilustracje Grzegorz i Krzysztof Domaradzcy

fabryka słów Lublin 2006

Mroczny Bies. Almanach rosyjskiej fantastyki, tom I Copyright © by Fabryka Słów sp. z o.o., Lublin 2006 Черная стена Copyright © by Леонид Викторович Кудрявцев, 2006 Мракобес Copyright © by Елена Хаецкая, 2006 День страха Copyright © by Вера Камша, 2006 Портрет кудесника в юности Copyright © by Евгений Юрьевич Лукин, 2006 Искусственный отбор Copyright © by Владимир Николаевич Васильев, 2006 Чтоб ты сдох! Copyright © by Антон Иванович Первушин, 2006 Copyright © for translation by Ewa i Eugeniusz Dębscy, 2006 Wydanie I

oprawa miękka

ISBN-10: 83-89011-86-7 ISBN-13: 978-83-89011-86-2

oprawa twarda

ISBN-10: 83-89011-89-1 ISBN-13: 978-83-89011-89-3

Wstęp Fantastyka rosyjska, od kiedy pamiętam, zawsze była obecna na polskim rynku książkowym i na półkach miłośników tej literatury. W czasach „od kiedy pamiętam” była to obecność ideologicznie wymuszona i jedynie politycznie poprawna, aczkolwiek fani fantastyki chyba nie psioczyli na jej obecność specjalnie - pomimo mnogości „zaangażowanych słusznie” utworów fantastycznych w ZSRR mizerna ich część docierała na nasz polski rynek. Na szczęście to, że było ich sporo w Związku Radzieckim, nie znaczy, że w fantastyce tamtejszej dominowały. Oczywiście, głodny i mający sporo wolnego czasu do wypełnienia polski czytelnik nie odrzucał żadnej fantastyki, ale przede wszystkim marzył o szerokim dostępie do fantastyki amerykańskiej, której nieliczni w przekładach, a wyśmienici reprezentanci sugerowali, że jest takich znakomitych utworów za oceanem mnóstwo. Przeczytawszy więc jedną powieść Dicka, wiedząc, że jest ich jeszcze co najmniej kilkanaście, marzyło się o kolejnych, ale polityka wydawnicza przypominała malarstwo pointylistów: temu kropkę, temu drugą, nigdy nie drążono jednego autora, tylko sygnalizowano jedną - dwiema książkami jego istnienie, by przejść do innego. W każdym razie opinia o fantastyce amerykańskiej była ugruntowana, i to ugruntowana wysoko na skali od negatywnej do pozytywnej. Cóż, nie taka, jak się okazało, jest rzeczywistość, choć nie jest tragiczna, jednakże już wiemy, że Theodore Sturgeon miał rację, stwierdziwszy ostro, ale celnie: „90 procent wszystkiego to gówno!”. Dotyczy to fantastyki amerykańskiej wprost, chyba zresztą ona właśnie natchnęła go taką złotą myślą. Na szczęście - po odjęciu owych 90 procent z rocznego dorobku Amerykanów zostaje około dwustu pozycji, jakie TS by się spodobały. Generalnie zaś, na dzisiejsze czasy patrząc, możemy tylko stwierdzić, że sytuacja jest jedynie słuszna i zdrowa - czytelnik sam wybiera, co będzie czytał, sam hołubi swoje preferencje, sam płaci i utrzymuje autora, wydawcę, hurtownika i księgarza. Kilkadziesiąt już lat temu, kiedy ta możliwość wyboru istniała w ilości śladowej, kiedy nawet radzieckiej i polskiej fantastyki było za mało, bo 10 do 15-tu pozycji w roku, nawet w tych suchych latach bryndzy i zastoju, mogliśmy poznać tuzów prawdziwych, światowego, nie wschodniego tylko formatu: że wymienię tylko

niepodlegających dyskusji autorów, takich jak „ABS”, czyli braci Strugackich, czy Kira Bułyczowa, którzy trochę równoważyli takich asów, jak Żelazny, Asimov, Clarke, Dick - z ekipy zza Wielkiej Wody. Poznawaliśmy też innych, i młodych, dopiero się rozwijających,

i

uznanych

już

autorów: Bilenkina,

Jefremowa,

Szalimowa,

Gulakowskiego, Warszawskiego, Puchowa i innych... Potem nastąpił nieprzewidywalny zwrot w dziejach naszych i świata i nie ominął on fantastyki: szeroką falą chlusnęła do nas fantastyka anglosaska z amerykańską na czele i szczelnie i samoistnie zamknęły się granice dla fantastyki ze Wschodu. Najpierw jeszcze radzieckiej, potem rosyjskiej. Nikt ideologicznie tym nie sterował, stało się to jakoś samorzutnie, naturalnie. Rynkowo patrząc (a rynek łaknął Ameryki w każdym jej przejawie), a raczej działając rynkowo - wydawcy rzucili się do zaspokajania potrzeb rynku, a fantastyka rosyjska zaginęła. Wydań polskich nie było, a wydania cyryliczne stały się niedostępne - zniknęły księgarnie książki radzieckiej, wyjechała Armia Czerwona - zniknęły tradycyjne źródła zaopatrzenia w literaturę... Minęło dziesięć, może więcej lat, kiedy nieśmiało, a potem odważniej popłynął przez most na Bugu strumyk fantastyki z Rosji. Okazało się, że ma się ona tam dobrze, albo i lepiej, okazało się też, że rynek jest specyficzny nieco: nakłady gigantyczne, ceny książek oszałamiająco (a dla Polaka demoralizująco) niskie. Okazało się, że działają już pełną parą księgarnie wysyłkowe, a autorzy, mimo że wydawani czasem jednocześnie w kilku wydawnictwach, jeszcze „wykładają” swoje utwory na strony sieciowe. Mną przy pierwszych próbach rozeznania się w sytuacji fantastyki w Rosji i rosyjskojęzycznych krajach ościennych wstrząsnęły proporcje wydawanej fantastyki amerykańskiej do rodzimej. W którymś tam roku, około 1997, amerykańskich pozycji wydano 550, rosyjskich - 350. Podczas gdy u nas w Polsce trwała jeszcze fascynacja (już niezdrowa, bo wydawano „jak leci”) fantastyką amerykańską i z wydanych trzystu pozycji około dwunastu miało za autorów Polaków. Rosjanie szybko otrząsnęli się z dominacji USA, choć na początku „ery rynku” też zachłysnęli się możliwościami otwartych granic, szybko zaczęli kierować się zasadą: „Jak mam czytać kiepską fantastykę, to niech to będzie kiepska rosyjska, ale lepiej jest czytać dobrą rosyjską zamiast kiepskiej amerykańskiej”. Takie podejście czytelnika musiało wpłynąć na postawę wydawców. I tak już, przynajmniej na razie, zostało - fantastyka w Rosji to ok. 60 procent fantastyki obcej, reszta - własna. Łatwo to policzyć, bo mimo istnienia Wspólnoty Niepodległych Państw chyba nigdzie na terenie WNP nie wydaje się fantastyki w innym niż rosyjski

języku. Autorzy uznani, markowi, rasowi, nagradzani i popularni, mimo że mieszkają czasem w byłych republikach radzieckich, w których dziś językiem oficjalnym jest inny, piszą po rosyjsku - Henry Lion Oldie w Charkowie, Marina i Siergiej Diaczenkowie w Kijowie i wielu innych. Diaczenkowie na przykład chyba dopiero w ubiegłym roku opublikowali pierwszy utwór po ukraińsku, mam na myśli premierę w tym języku, nie przekład, choć i tych nie było za wiele, a raczej bardzo mało. Jeśli podążymy tropem myśli Sturgeona i uwzględnimy, że od 1980 roku publikowaliśmy bardzo mało fantastyki rosyjskiej, jeśli przyjmiemy ostrożnie, że za wschodnią granicą wydawano, powiedzmy, 150 tytułów w roku, to i tak mamy dobre prawie pół tysiąca woluminów do przeczytania. Pewnie będziemy czytali. Mając więc pod bokiem tak wielką obfitość utworów fantastycznych (zakładam, że dobrych, bo wszak mówimy tylko o owych 10 procent!), nietrudno było wpaść na pomysł czerpania z tego zasobu z dobrym, jak mi się wydaje, skutkiem. Na dodatek fantastyka rosyjska kilka miesięcy temu otrzymała na naszym rynku silne wsparcie w postaci kasowego filmu. Po czytelniczym sukcesie nastąpił kasowy filmowy „Nocnej straży”, a to będzie miało swoje konsekwencje: zaskoczeni sukcesem „Nocnej straży” Rosjanie rzucili się do ekranizacji innych swoich autorów - fantastyka rosyjska powinna wkrótce szerzej objawić się na naszym rynku mediów. Jaki jest więc stan obecny rosyjskiej fantastyki? Powieści, jak odnotuje uważny czytelnik fantastyki, na półkach księgarskich są. Opowiadania - pojawiają się. Gorzej ma się rzecz z nowelami, które to nowele (powiesti), chętnie przez rosyjskich autorów uprawiane, mogą się w Polsce pojawić chyba tylko w numerze specjalnym „Nowej Fantastyki”. Jako więc próba rozszerzenia zasięgu i możliwości wydawniczych zrodził się pomysł na „Almanach rosyjskiej fantastyki”. Tu znajdzie się miejsce dla krótkich i długich opowiadań, dla nowel i - czego również nie mamy w obfitości na rynku publicystyki „Sdiełano w Rossii”. Już wiemy, że na zamówienie napiszą dla nas artykuły rosyjscy autorzy, dziennikarze i publicyści, tak więc poza tekstami beletrystycznymi

będziemy

prezentowali

premierowe

artykuły

o

tematyce

interesującej polskiego miłośnika fantastyki. Nie odżegnujemy się też od powieści, od kolejnych almanachów tematycznych, nie odżegnujemy się od niczego. Od niczego, co - naszym zdaniem - dobre, ciekawe, profesjonalne. Od niczego, co się czyta. Eugeniusz Dębski

Spis treści: Czarna Ściana.................................................................................................................. 9 Mroczny Bies................................................................................................................. 83 I. Sfora Zaginionych .................................................................................................. 86 II. Wiedźma ..............................................................................................................132 III. Droga ................................................................................................................. 186 Dzień strachu .............................................................................................................. 232 Portret wiedźmaga w młodości................................................................................... 248 Wygłuszacz .............................................................................................................. 252 Astralna historia ...................................................................................................... 258 Pierwsze odstręczenie ............................................................................................. 266 Sztuczny dobór............................................................................................................ 275 A niech cię szlag trafi .................................................................................................. 304 Ostatnia esemesowa powieść o miłości .................................................................. 307

Leonid Kudriawcew urodzony w 1960 roku. Pierwsze opowiadania opublikował w 1984, a jego pierwsza książka wydana została w 1990 roku. Od 1994 roku zarabia na życie wyłącznie piórem. Jest laureatem kilku prestiżowych nagród literackich, w tym Nagrody Funduszu W. P. Astafiewa. Członek Związku Literatów Rosji. Ma na koncie kilkadziesiąt publikacji w czasopismach, jego teksty znalazły się w ponad dwudziestu zbiorach opowiadań, wydał około pięćdziesięciu książek. W Polsce ukazały się dwie powieści Kudriawcewa z serii o Essutilu Quacke'u (Polowanie na Quacke'a, Prawo metamorfa), jedna nowela, kilka opowiadań. W czasie wolnym tłumaczy z języka polskiego na rosyjski. Czarna Ściana to jedna z wielu już opowieści o tym świecie.

Leonid Kudriawcew

Czarna Ściana Przekład Ewa i Eugeniusz Dębscy

Ludzie są po prostu głupi - powiedział szczurek, który zwał się Rala. Szczurzy Król skinął głowę i uśmiechnął się nieznacznie. - Tak, to prawda. Są głupi. - Poza tym są chciwi - powiedział Rala. - I to prawda. - Okrutni. A ich okrucieństwo nie ma przyczyny. - Zgoda. - Poza tym... - Oni są ludźmi. - Szczurzy Król majtnął ogonem. - I są zdolni do miłości. - Ha! - zakrzyknął Rala. - Też mi osobliwość! Kochać każdy potrafi! - Ale nie tak, jak ludzie. - Szczurzy Król podrapał się po brzuchu i uważnie przyjrzał wszystkim siedzącym przed nim szczurzątkom. - A dlaczegóż to tak cenna jest ta ludzka miłość? - zapytał Rala. - Dlaczego jesteś gotów z jej powodu wybaczyć ludziom wszystkie ich niezliczone wady? Szczurzy Król westchnął: - Obawiam się, że w kilku słowach nie uda się tego wyjaśnić. - No to może opowiesz nam kolejną historię? - z nadzieją w głosie zapytał Rala. Szczurzy Król zdecydowanie pokiwał głową. - Tak też się stanie. Opowiem wam historię o pewnym moim znajomym człowieku, który kochał. *** Słońce paliło na całego. Na środku ulicy wirowały w tańcu dwie małe powietrzne trąby. Zmęczony woziwoda, opierając się o pusty dzban, wpatrywał się w nie osowiałym spojrzeniem. Erykowi było zimno. Zimno mieszkało na czubku jego głowy i teraz obudzone rozpełzało się po całym ciele, pętając ruchy i wypełniając głowę dziwnym hałasem, z którego czasem wyłaniały się - i wtedy można było je zrozumieć - słowa typu „czarny

kruczek” i „wykonanie wyroku”. Nie chciało mu się nawet myśleć o tym „czarnym kruczku” i przypominać sobie, jak wyglądał ten ptak, czy też zastanawiać się, jak wykonuje się ów „wyrok”, ponieważ jego myśli skuwało zimno, z którym koniecznie musiał coś zrobić, i to możliwie szybko. Szedł ulicą, machinalnie popatrując na jednorożce ciągnące powozy pomalowane na wyblakłe z upału kolory, obok herbaciarni, w których otyli brodacze w pikowanych szlafrokach pili zieloną herbatę, obok psów leżących w kurzu drogi niczym zwłoki i wywieszających z pysków czerwone ścierki języków. Przeszedł obok domu, na którym wisiało ogłoszenie: „Superdentysta. Leczę zęby wampirom, bazyliszkom, smokom do średnich rozmiarów. Koszt leczenia bazyliszków (z powodu ryzyka!) o 20% wyższy”. Minąwszy ten budynek, Eryk skręcił w przecznicę, przeszedł ją całą, obok parki sukkubów stojących w niedbałych pozach koło domu ozdobionego szyldem: „Haza Hussajna. Tu otrzymacie wszystko!”. Zatrzymał się obok niskiego płotu i obejrzawszy na sukkuby obojętnie gapiące się na coś w górze, Eryk rozsunął deski. Prześliznął się przez powstały w ten sposób otwór i znalazł się na bazarze. Zimno nie miało zamiaru opuścić jego ciała. Dlatego powoli wlókł się przez wielobarwny bazarowy tłum, mijał stragany z najprzeróżniejszymi towarami, spoconych, rozpaczliwie wzywających do zakupów sprzedawców, nie mniej rozpaczliwie targujących się kupujących oraz zakurzonych żebraków. Szedł przez tłum krzywo uśmiechnięty, prawą ręką przytrzymując poły starego brezentowego płaszcza i odpychając na bok tych, którzy nie schodzili mu z drogi. Zresztą takich było niewielu. Jego sztywny krok jednoznacznie wskazywał, kim jest. Jakaś babina wypuściła kaczkę, a ta, waląc skrzydłami, usiłowała wzlecieć, ale nie mogła i tylko bezsensownie miotała się po bazarze, kwacząc przenikliwie i rozrzucając po wydeptanej ziemi białe pióra. Mężczyzna w podartym armiaku, odprowadziwszy Eryka uważnym spojrzeniem i zakląwszy półgłosem, wyciągnął z kieszeni kapciuch. Zręcznymi palcami skręcił cygaretkę, zapalił ją i zaciągnął się chciwie. Dwóch wyrostków zatrzymało się za plecami Eryka, a jeden z nich powiedział: - Ty, palancie... Nawet nie odwróciwszy się, zdjął z głowy kapelusz, pomachał nim przed twarzą, jakby mu było gorąco, a chłopakom, kiedy zobaczyli tył jego głowy, zrzedły miny. - Zombie - powiedział siwy dziadziuś sprzedający figi.

Eryk nawet nie poruszył brwią, szedł ciągle przed siebie, miarowo przestawiając nogi, a twarze ludzi, którzy go widzieli, krzywiły się odruchowo, jakby nieoczekiwanie pośród jasnego świątecznego dnia, pełnego kwiatów i życia, usłyszeli posępny dźwięk cmentarnego dzwonu. Słońce wciąż paliło niemiłosiernie, mętne strumyki potu wypłukiwały zmarszczki na twarzach postarzałych wieśniaków i wieśniaczek. - Panie Jezu, zbaw i uchowaj... O wielki byku Moduka i synu jego, władyko podziemnego królestwa... O Odynie potężny w hełmie ojców naszych, ochroń mnie swoim ognistym mieczem... - niemal bezgłośnie szeptała dziewczynka o chabrowych, wystraszonych oczach. A Eryk szedł przez tłum niespiesznie i miarowo, wiedząc, że wystarczy, by zatrzymał się tylko na sekundę, a niewidzialna pajęczyna, która spętała ludzi, pęknie i wtedy rzucą się na niego, by ukarać go za świętokradztwo. (Niech sobie zombie będą w ich mieście, niech nawet z rzadka pojawiają się na ulicach. Ale tego tylko brakowało, żeby szwendali się po bazarach! Nie, no to jest niedopuszczalne!) Czując, jak ustępuje chłód, Eryk szczerze rozkoszował się tą całą sytuacją, niespodzianie dowiedziawszy się, że i takie uczucia są mu dostępne. Przez sekundę nawet wydawało mu się, że i jego serce zaraz, za momencik, zacznie bić. Pewnie coś drgnęło w jego twarzy. Coś się zmieniło, z ludzi opadły niewidzialne pęta, usłyszał, jak wiele osób dokoła niego nagle odetchnęło, jakby budziły się ze snu, i zrozumiał, że teraz zostało mu już tylko kilka sekund przewagi. Zresztą do wyjścia z bazaru też było już blisko. Zaczął biec. Udało mu się przeskoczyć bramę targowiska, obok której stał olbrzymi dewa. Na widok Eryka olbrzym drgnął i mrugając wściekle wielkimi, trochę wyłupiastymi oczyma, chwycił za miecz, ale zombie zdążył przemknąć obok niego, podobny do szarego widma w swoim brezentowym płaszczu, w którego prawej kieszeni pobrzękiwało złoto znalezione w opuszczonym pelikańskim mieście. Bazar eksplodował gniewnymi okrzykami, potem dało się słyszeć tupanie. W sumie właśnie tego Eryk potrzebował. Z całych sił rzucił się do ucieczki. Ktoś z pędzącego jego śladem tłumu cisnął za nim ogromny zardzewiały gwóźdź, który wbił mu się w ramię. Zresztą to akurat była betka, zupełna betka. Wyszarpnąwszy gwóźdź w biegu, rzucił go daleko w bok i przyspieszył. Tłum za nim wył wściekle.

Mimo wszystko miał nad nim przewagę. Mógł biec, ile chciał, nie obawiając się, że płuca nie wydolą albo że serce, nie radząc sobie z szalonym wyścigiem, zmusi go do zatrzymania się. Obejrzawszy się, Eryk stwierdził, że goni go dobra trzydziestka ludzi, i uśmiechnął się zadowolony. No, teraz sobie pobiegamy! Zaraz stracicie swój tłuszczyk, obywatele, szacowni handlarze i nie mniej szanowani kupujący. Wy, którzy uważacie mnie za nie do końca człowieka, spróbujcie mnie dogonić i ukarać za tupet. Zabawimy się na całego! Uśmiechając się złośliwie, biegł ulicą, dobrze wiedząc, jak męczą się w upale ci, którzy go gonią. Słyszał za sobą głośne sapanie spoconego, rozjuszonego tłumu uzbrojonego w rzeźnickie noże. Co prawda przez kwadrans pościgu tłum się zmniejszył, ale i tak zostało tam jeszcze

ze

dwudziestu

najbardziej

wytrwałych

i

wytrzymałych,

widocznie

zdecydowanych dogonić go za wszelką cenę. Skręcając w wąską przecznicę, Eryk nawet pomyślał, że taka wytrwałość zasługuje na szacunek. Chociaż jeśli być szczerym, to ten wyścig już mu się znudził. Czując, jak odstępuje zimno, zdecydował, że czas zakończyć zabawę, a poza tym zrobiło mu się zwyczajnie żal ludzi ścigających go z tak godnym podziwu uporem. Obejrzał się. Najbliżej był młody chłopak w szortach i rozpiętej czerwonej koszuli. Mała ikona Matki Ratującej kiwała się na jego owłosionej piersi. Oddychał głęboko i równo. Nie będzie łatwo się go pozbyć, ale... Ci, co byli dalej, zlewali się w zwarty tłum. A zresztą po co ma ich oglądać? Przebiegłszy jeszcze z pięćdziesiąt kroków, Eryk odwrócił się i gwałtownie zatrzymał. Wysoko unosząc nad głową ręce, wyszczerzył zęby i dziko ryknął. Biegnący za nim młodzieniec z rozpędu niemal wpadł na niego. Straszna mina, jaką zrobił Eryk, i wyciągnięte w górę ręce spełniły zadanie. Chłopak krzyknął ze strachu i odskoczył do tyłu. To wystarczyło. Eryk natychmiast wczepił się w sterczącą ze ściany nad jego głową belkę, na której wisiał but, oznaka kramu szewca, i podciągnął się błyskawicznie. Usiadł na belce, potem stanął na niej, podskoczył i znalazł się na dachu. Odwróciwszy się, zobaczył jeszcze rozgorączkowany tłum, pobladłe oblicze biegnącego z przodu chłopaka, strumyk moczu cieknący spod szortów po jego nodze. Pomachał im wszystkim na pożegnanie ręką i pobiegł dalej.

Ktoś wystrzelił do niego z okna najbliższej mansardy - zerknąwszy w tamtą stronę, zobaczył piękne dziewczęce oblicze obramowane puszystymi jasnymi włosami, a także grubą lufę muszkietu, z której wił się dymek. Przeskakując na sąsiedni dach, pokiwał głową. Muszkiet... Niedobrze, bardzo niedobrze. Pocisk z jakiegoś zwykłego karabinu byłby dla niego niczym śrut dla słonia, ale muszkietowa kula mogła na przykład zmieść mu głowę. Eryk pokonał mniej więcej pięć dachów, potem zeskoczył w dół, w zaułek. Chwała Bogu, nie było tu żywego ducha. Pobiegł nim do końca, wyskoczył na szerszą ulicę, przemknął przez podwóreczko pokryte wątłą, wyżartą upałem trawą. Koza przywiązana do ściany, pijąca w tym momencie wodę z drewnianego koryta, odprowadziła go zamyślonym, melancholijnym spojrzeniem. Potem był jeszcze jeden wąski zaułek zaplątany niczym labirynt. Eryk z rozpędu zanurkował pod markizę w podwórku kolejnego porzuconego domu i zatrzymał się tam, przysłuchując krzykom i odgłosom pościgu, który wyraźnie odbijał gdzieś w lewo. Tak jest, zupełnie niedaleko, na dachu sąsiedniego domu, zatupały czyjeś stopy, potem hałas pogoni zaczął się oddalać. Wtedy rozejrzał się. Pościg już go nie interesował, ponieważ z doświadczenia wiedział, że za chwilę ustanie. Przecież nie będą za nim biegali cały dzień! Trzeba tylko gdzieś przeczekać z godzinkę, żeby wszystko ucichło. Zerknął do tyłu i zobaczył pod markizą drzwi prowadzące do piwniczki, gdzie zapewne kiedyś przechowywany był węgiel. Oto otworzyły się ze skrzypieniem i wyjrzał zza nich staruch z obfitymi, nadżartymi przez mole wąsami. Twarz miał niebieskawą, jak każdy, kto zatruł się gazem. - Bawisz się? - zapytał ponuro. Widać było, że nudzi się okropnie i zadał to pytanie, mając nadzieję, że wciągnie chłopaka do rozmowy. - Yhy! - powiedział Eryk, uśmiechnąwszy się idiotycznie. - No, no... - Staruch z wyrzutem pokiwał głową. - Doigrasz się kiedyś... - Yhy! - zgodził się Eryk i wytrzeszczył oczy. Pokręciwszy głową, starzec zniknął w piwniczce, ale drzwi za sobą nie zamknął, więc Eryk słyszał, jak się tam mości, szukając pewnie najwygodniejszego dla siebie miejsca. Potem coś zaskrzypiało i dał się słyszeć gniewny kobiecy głos: - No i co tam?

- A takie tam bzdury. Wygląda na to, że jakiś chłopak z ludźmi w chowanego się bawi. - Nie ma co robić, szubrawiec jeden. Doigra się, ściągnie na siebie nieszczęście, nie trafi do Walhalli, a będzie tkwił tu wiecznie, i dobrze mu tak. - Milcz, ty stara zarazo - rozległ się niezadowolony głos starucha. - Kiedy żyłem, nie miałem przez ciebie spokoju i po śmierci też. Żeby cię cholera. No dobrze - bawi się chłopak. Jego to sprawa, nie nasza. A ja na miejscu pana-zbawcy do Walhalli to raczej ciebie bym nie wziął. Albo bym wziął, ale jęzor skrócił trzykrotnie co najmniej. - Ty to byś tylko się wyzwierzęcał, stary pierdzielu. Wykończyłeś mnie, a teraz jeszcze coś tam mamroczesz. Kto ci oddał swą młodość i urodę? - Może to ja cię wykończyłem? - zdziwił się starzec. - Przecież ty sama mówiłaś, że tak dalej żyć się nie da. Wtedy, kiedy pozbawiono mnie emerytury i mogliśmy tylko pomrzeć z głodu. Przecież powiedziałaś, że chcesz odejść sama, żeby tym gadom nasza śmierć odbiła się śmiertelną czkawką. - A ty się ze mną zgodziłeś, chociaż jako kochający mąż nie powinieneś był. Gdybyś aż tak bardzo chciał pożegnać się z życiem, to odszedłbyś sam. Po coś mnie ze sobą brał? - Rzeczywiście, po co? - dał się słyszeć pełen zadumy głos starca. - Mam cię dość, ty stara krowo. Teraz wychodzi na to, że tylko ja jestem winien? - A niby kto? Kto odkręcił kurek kuchenki? - Ale przecież to ty powiedziałaś, że to powinienem ja zrobić. - Powiedzieć powiedziałam, ale mało to ja mówię...? A ty, oczywiście, już pogoniłeś. Zawsze tak się starałeś, kiedy... Z piwniczki dobiegł szloch staruchy i Eryk wyobraził sobie, jak starzec, cierpiętniczo krzywiąc twarz, odwraca się od niej. A gruba starucha z siną twarzą ciągle płacze, a właściwie usiłuje płakać, ponieważ łzy jej z oczu nie płyną, i powiada: - Panie, o Panie, pomóż mi dojść do ładu z tym człowiekiem! Po coś nas zabrał jednocześnie? Boże, myślałam, że królestwo twoje - to drzewa i aniołowie... harfy i rozkosz. O, jak marzyłam o tej rozkoszy, Panie. A tu... Dajmy spokój, czy to jest twoje królestwo? Daj mi choć najmniejszy znak, że to jest ono i takie ma być. Wtedy uspokoję się i wszystko ścierpię. Tylko żebym wiedziała, że to z twojej woli, Panie, a nie kuszenie wroga rodu ludzkiego. Eryk nagle zawstydził się, że podsłuchuje, wyszedł spod markizy na słońce. Stojąc chwilę na środku podwórka, machnął ręką, uznawszy, że dłuższe czekanie nie ma

większego sensu. Pewnie ci, co go ścigali, już piją herbatę w herbaciarni i dyskutują o zaletach jakiegoś wojskowego feniksa. W końcu jakby przyszło co do czego, to znowu ucieknie po dachach albo wymyśli inny trick, równie skuteczny. A i Szczurzy Król pewnie już czeka na niego w umówionym miejscu. Szybkim krokiem wyszedł z podwórka na ulicę i na wylocie omal nie zderzył się z dziewczynką w wieku jakichś dziewięciu lub dziesięciu lat. Najzwyklejsza dziewuszka: gąszcz włosów, chude, opalone na ciemny brąz ręce, kapryśnie zadarty nosek, błękitne oczy. Stała przed nim, trzymając gumową piłkę, a potem wystraszona wypuściła ją z rąk i piłka poturlała się do nóg Eryka. Zatrzymał się i pochylił, podniósł piłeczkę, przyjrzał się jej różnokolorowym paskom. Potem podał ją dziewczynce. Ta bez słowa chwyciła zabawkę i przywarła plecami do muru, ustępując mu z drogi. Chciał powiedzieć, że niepotrzebnie się go boi, bo nawet do głowy by mu nie przyszło skrzywdzić ją, że on sam też kiedyś tak jak ona żył, oddychał i serce mu biło... Gdyby nie pocisk, który rozwalił mu tył głowy, to nawet pamiętałby, kim był, ale w końcu znów tylko machnął ręką i poszedł dalej. Gruba kobieta, wychyliwszy się z okna sąsiedniego domu, usiłowała oblać go wrzątkiem z wielkiego garnka, ale odskoczył, z rozpędu przeskoczył przez płotek i znalazł się w podwóreczku identycznym jak poprzednie. Przeskoczywszy przez drugi płot, znalazł się na szerokiej brukowanej ulicy. Szybko ocenił, gdzie się znajduje, pewnym krokiem ruszył w drogę i po półgodzinie, skręciwszy za róg znajomego glinianego domu, zobaczył Szczurzego Króla siedzącego pod murem i zajętego czyszczeniem zębów osobliwą metodą: duży szczur o wypielęgnowanym białym futerku zasiadł na ramieniu Króla i szybko wsuwając głowę do jego szeroko otwartego pyska, wygryzał tkwiące między zębami resztki jedzenia. Widząc Eryka, Szczurzy Król puścił do niego oko, ale pyska nie zamknął, a szczur kontynuował swoje zajęcie. Usiadłszy obok niego, Eryk też oparł się plecami o gliniany mur i zaczął słuchać, jak pazurki szczura skrobią po grubej szyi Szczurzego Króla. To skrobanie w zaskakujący sposób spowodowało, że przypomniał sobie to, co od dawna usiłował sobie przypomnieć, ale w żaden sposób nie potrafił - uśmiech. Tak, to właśnie był ten uśmiech. Pojawił się skądś z głębin jego utraconej pamięci i połączył w

jedną całość ze wszystkim, co udało mu się przypomnieć do tej pory - z oczami, nosem, włosami, czarnymi brwiami. Eryk jęknął głucho, ponieważ miał teraz przed sobą twarz. Tę, którą tak usilnie i bez rezultatu próbował przypomnieć sobie od chwili, kiedy znalazł się tu, w tym dziwnym świecie. Ta twarz znowu pojawiła się przed nim. A winne temu było skrobanie pazurków. Ale dlaczego? Przymknął oczy, odnosząc wrażenie, jakby jego ciało owiane zostało ciepłym, zapomnianym zapachem. Nawet wciągnął kilka razy powietrze. Niepotrzebnie, bo przecież nie zamierzał nic mówić. Cały otaczający go świat odpłynął, a on znowu upadał w ciemność i słyszał czyjś bezwzględny głos: - To nic, zwiążcie mu mocniej ręce! I inny, dziewczęcy głos: - Puśćcie go... po co tak... puśćcie. A potem śmiertelny strach i zimno w całym ciele, zimno lęku... Szum fal i szept wiatru przesłoniły to wszystko, a on był mewą lecącą ku swojej widniejącej na horyzoncie wyspie. Machał zmęczonymi skrzydłami, dobrze rozumiejąc, że nie doleci. Fale usiłowały dosięgnąć go swymi koszmarnymi niebieskimi palcami. Horyzont przekrzywiał się i wyrównywał, a on leciał, wiedząc, że przestanie dopiero, kiedy umrze, a i to nie było pewne, ponieważ tam, na brzegu wyspy, widać było szczuplutką brązową postać kiwającą do niego ręką. Ogarnął go niewyobrażalny smutek, szarpnął duszę... Tęsknota i miłość... Miłość? Tak, nagle zrozumiał, co to jest miłość. Obudziła się w nim, poruszyła i przepełniła ciało dziwną słodyczą, a na dodatek falami kołyszącymi go... Eryk otworzył oczy i zrozumiał, że to koniec... Że nie może dłużej, nie jest zdolny do życia tutaj; ma w nosie to miasto, ten świat i nawet cały łańcuch światów... Nagle zrozumiał, że nie odejdzie z tego miasta, ponieważ gdzieś tu jest ukryta możliwość powrotu do świata, w którym umarł. Możliwość podjęcia jeszcze jednej próby, przeżycia wszystkiego od początku. Właściwie jaki jest sens iść dokądkolwiek, skoro wszystkie miasta podobne były do siebie jak bliźnięta i dokładnie tak samo otoczone niekończącymi się piaskami? Nie, nie odejdzie stąd. Nie potrzebuje Wingaldu, gdzie, powiadają, wszystko jest tak, jak opisuje się w Biblii - Królestwo Boże... Nie, musi wrócić. Ale jak to zrobić? Ktoś potrząsał jego ramieniem. Otworzywszy oczy, zobaczył, że to Szczurzy Król.

- Hej, co z tobą? Ocknij się! - Nie - powiedział Eryk, usiłując strząsnąć z siebie resztki skuwającego go oszołomienia. - W nosie mam chłód i jednocześnie upał, te piaski i ten drugi świat. - No, no... - powiedział Szczurzy Król i zdjął rękę z jego ramienia. - Wygląda na to, żeś znowu myślał. - Taką mam właściwość - powiedział Eryk. - W odróżnieniu od co poniektórych. Obraził się na Szczurzego Króla za to, że ten nie pozwolił mu do końca obejrzeć wizji, nie dał domyśleć. Może wymyśliłby, jak wrócić? Kto wie? - Sam się nie myłeś od trzech dni - obraził się Szczurzy Król. - Co to, filozofem się stałeś? No to, filozof, idziesz dziś na „Latającego Holendra”? „Żeby jakiś deszcz...” - posępnie pomyślał Eryk. - W nosie mam twojego „Latającego Holendra” - odparł. - Tak? Co jeszcze masz w nosie? - spytał Szczurzy Król. - Wszystko, tak ogólnie... - Może i mnie? - Może i ciebie. - Ach tak? A kimże ty jesteś? - wybuchnął Szczurzy Król. - Kim trzeba - burknął Eryk. - Nie, to ja powiem ci, kim jesteś... - No to kim? - Nie, ja ci powiem, kim jesteś naprawdę! - Kim? Kim? Kim? - Ty jesteś parszywy zombie. - Parszywy? - Tak! Na dodatek zimny jak żaba i obrzydliwy jak... Nie dokończył. Podszedł do nich nieogolony typ w sztruksowym płaszczu, z ostrym noskiem i rozbieganymi oczkami. Oczka faceta biegały rytmicznie, jakby były wahadełkami dwóch wbudowanych w jego czerep metronomów. Szczurzy Król prychnął. Po wyrazie jego pyska Eryk domyślił się, że usiłuje oszacować, z jaką częstotliwością na sekundę biegają oczka tego człowieka. Przez pewien czas wszyscy trzej milczeli. Potem człowiek z rozbieganym i oczami przysunął się do Eryka i szepnął: - Prywatna firma.

- No i? - obojętnie rzucił Eryk. Przedstawiciel prywatnej firmy obejrzał się z zaszczutym wyrazem twarzy, po czym oświadczył z naciskiem: - Bardzo prywatna. - To dobrze - odezwał się Eryk, gorączkowo usiłując sobie przypomnieć, co to może znaczyć. Wcześniej jakoś nie słyszał o żadnych prywatnych firmach. - Siedemdziesiąt sześć - odezwał się Szczurzy Król. - Usługi. - Nieznajomy odkaszlnął. - Prywatne usługi. - Jakiego typu? - zainteresował się Szczurzy Król. Typek skrzywił się z niezadowoleniem, jakby ktoś użył w jego obecności nieprzyzwoitego wyrazu. Popatrzył na Eryka, dopraszając się od niego pozwolenia na dalszą prezentację. Ten odruchowo skinął głową i natychmiast nos przedstawiciela prywatnej firmy zaczął wirować, stopniowo zwiększając obroty. - Najprzeróżniejsze... W zależności od gustu klienta... Możemy śledzić pozostawioną tam żonę. Możemy przekazać wiadomość. Bierzemy na siebie wyrównanie rachunków z pozostawionymi tam wrogami, ale to według szczegółowego cennika zawierającego dwieście osiemdziesiąt pozycji. Zrozumiałe jest, że różne nieszczęśliwe przypadki to też nasza domena. Bez wątpienia bierzemy na siebie ochronę skarbców i mogił. Dewizą naszej firmy jest: „Wszystko dla klienta!”. Każde, nawet najdziwaczniejsze wasze życzenie będzie spełnione. - A pieniądze? - zapytał Eryk. - O, pieniądze - spokojnie powiedział agent prywatnej firmy, którego nos wirował już z szybkością wentylatora. - Wiemy, że niedawno byliście w porzuconym pelikańskim mieście i wynieśliście stamtąd tyle złota, że teraz... hm... macie go jak lodu. - Rozumiem - powiedział Eryk. - Nie, to mi nie pasuje. - Proszę się zastanowić - nie ustawał w wysiłkach reprezentant firmy. - Ależ nie chcę niczego przekazywać prócz siebie samego. - To wykluczone. - No to niczego od was nie potrzebuję. - Ale proszę się zastanowić, gwarantujemy całkowitą pewność, gwarantujemy wam... - Nie, nie chcę... - słabo bronił się Eryk.

Ale namolny przedstawiciel nie ustawał w wysiłkach. Złapawszy Eryka chwytliwą ręką za połę płaszcza, wymamrotał: - Niczego nie potrzebujemy. Tylko podpiszemy z wami umowę intencyjną i nic więcej, żebyście tylko z nami... gdyby zaszła potrzeba. - Wiesz co, kochany... - Szczurzy Król położył łapę na ramieniu reprezentanta. Chcesz, żebym cię poznał z Muńką? - Z kim? - nie zrozumiał zapytany. Odwróciwszy się do Szczurzego Króla, przestał kręcić nosem. - A z tym! - powiedział Szczurzy Król i przeraźliwie gwizdnął. Natychmiast, jakby spod ziemi, wynurzyła się duża biała szczurzyca i błyskawicznie wdrapała się na ramię przedstawiciela. Najprawdopodobniej nie spodobał jej się, bo od razu, bez namysłu, capnęła go za nos. - Jezus Maria! - wrzasnął reprezentant prywatnej firmy. Strąciwszy Muńkę na ziemię, dał drapaka. - No, to by było tyle - oświadczył zadowolony Szczurzy Król i pochyliwszy się, pogłaskał bardzo zadowoloną z siebie Muńkę. Szczurzyca jak gdyby nigdy nic obwąchiwała buty Eryka, który zapytał: - Może nie trzeba było aż tak? - Trzeba było - odparł Szczurzy Król i nagle wrzasnął w kierunku uciekającego przedstawiciela: - Huzia na niego, bierzcie go! Słysząc krzyk Szczurzego Króla, reprezentant zamachał rękami tak mocno, jakby to były wirniki śmigłowca, po czym oderwał się od ziemi i odleciał. - Szwendają się tu różni, potem giną osobiste rzeczy - mruknął ukontentowany Szczurzy Król. - No to idziesz dziś na „Latającego Holendra”? - Nie wiem - powiedział Eryk, szczelnie otulając się połami płaszcza. - A zresztą... Tylko jeszcze jest za wcześnie. - Bez wątpienia za wcześnie - zgodził się Szczurzy Król. - Teraz po prostu się przejdziemy. I poszli ulicą. Nie wiadomo dlaczego było im wesoło... Spacerowali po mieście aż do wieczora, do czasu, kiedy zapadł zmrok i na niebie pojawiło się ogromne żółte oko komety. Trzaskały skrzydła zamykających się na noc okiennic. Jakaś obywatelka w pośpiechu wykładała na parapet główki czosnku, zgrzytały od wewnątrz zasuwy. Zapłonęło kilka latarń. W przeciwległym końcu ulicy, podwinąwszy ogon pod siebie, uciekał młodziutki smok, który je właśnie podpalił.

Szczurzy Król pokiwał głową: - No, no, no... Zabawy z ogniem do niczego dobrego nie prowadzą. Kilka trajkotków fikało koziołki w ogniu jednej z latarń - nurkowały w gorących jęzorach płomienia, pojawiały się znowu z błogo rozłożonymi bezpłciowymi rękami i rozdziawionymi w radosnym rechocie zębatymi ustami. - A ty dzisiaj fajnie ich załatwiłeś, tych ludzików - powiedział Szczurzy Król. - Yhy - zgodził się z nim Eryk. - Fajnie! Wtem dopadł ich dewa. - Kto to? - zapytał, wściekle wyszczerzywszy zęby, i straszliwie muskularnymi rękami zrobił ruch, jakby otwierał butelkę szampana. - Co kto? - zdziwił się Eryk. - Podpalił. - Gdzie? - A żeby was - machnął ręką dewa. Uważnie się przyjrzał, zapamiętując ich na wszelki wypadek, i pomknął dalej wzdłuż ulicy, widocznie chcąc schwytać smoczkachuligana. - Gliniarz - rzucił za nim Eryk. Przechodzący obok Tutmos IV, z czerepem rozbitym bojową palicą, niosący na grzbiecie niemal połowę majolikowej, a może tylko glinianej trumny, strasznie się obraził. Ale nie chcąc stracić dostojeństwa i wdawać się w dyskusje z jakimś zwyczajnym, niekoronowanym zombie, rzucił tylko na nich przenikliwe spojrzenie. - Nudy - machnął ręką Szczurzy Król. - Chodźmy do innego świata, może do trzeciego? - Ale przecież wiesz, że z rozkazu Angro-Majneva zombie zabrania się wędrówek po światach. - Betka - powiedział Szczurzy Król z przekonaniem. - Wszystko to zupełne bzdury. - Może, ale nie puści mnie dewa-strażnik. - Nie pójdziemy przez wrota. Istnieje inny sposób. Szczurzy Król gwizdnął. Z norki w pobliskim murze wyskoczyła Muńka. Wlokła za sobą srebrny medalion na łańcuszku. - Oto jest! - krzyknął Szczurzy Król z zadowoleniem i pomachał medalionem w powietrzu. Potem powiesił go sobie na szyi. Eryk dojrzał tylko, że wisior jest okrągły i przedstawia zabawne, uśmiechnięte tłuste oblicze.

- No to jak? - zapytał Szczurzy Król i położył łapę na medalionie. - Do trzeciego świata? Położył drugą łapę na ramieniu Eryka i w tym momencie medalion zadziałał. Erykowi wydawało się przez sekundę, że leci w całkowitym mroku w szybkobieżnej windzie, ale już w następnej chwili zapłonęło światło i znaleźli się w trzecim świecie. - Jak to się dzieje? - zapytał oszołomiony. - To się nazywa amulet transportowy - wyjaśnił z samozadowoleniem Szczurzy Król, rozglądając się. - Każdy dewa ma taki. Ale teraz szybko załóż kapelusz na łeb. Pospiesznie wykonawszy polecenie, Eryk też się rozejrzał. W trzecim świecie był dzień, a był to świat lasu. Dokoła nich pięły się pod niebiosa pnie gigantycznych drzew. Zresztą przyjaciele znajdowali się w prawdziwym mieście, tyle że leśnym. W tym momencie Eryk dojrzał dewę, który uważnie im się przyglądał. Ach, to dlatego miał włożyć kapelusz - żeby dewa po ranie w tyle głowy nie zorientował się, że Eryk jest zombie. Beztrosko uśmiechnąwszy się do dewy, Szczurzy Król chwycił towarzysza pod ramię i para przyjaciół oddaliła się spokojnie i dostojnie, ale tylko do chwili, kiedy zasłonił ich pień ogromnego drzewa. - Omal nie wpadliśmy - powiedział Szczurzy Król i roześmiał się z ulgą. - No, o mały figiel... - zgodził się Eryk. Zdjąwszy kapelusz, zaczął badać palcem otwór wlotowy w swojej głowie. Nie, wszystko w porządku, nie zatkał się brudem. Włożył kapelusz i starannie przesunąwszy go na tył głowy, wesoło puścił oko do Szczurzego Króla: - No to jak, idziemy? - Idziemy. Tylko nie zapomnij, że jesteś żywym człowiekiem. Eryk zmarszczył się, ale Szczurzy Król miał rację, więc zaczął starannie oddychać. Trochę czuł się przy tym dziwnie, bo płuca odwykły od takiej czynności. Szczerze mówiąc, zazwyczaj korzystał z nich tylko przy mówieniu. - Nie tak energicznie - uśmiechnął się Szczurzy Król. Eryk postarał się oddychać ciszej i bardziej rytmicznie. - No, tak lepiej. Szli po ulicy, między pniami olbrzymich drzew. Domy w tym świecie były dziuplami w pniach. Eryk i Szczurzy Król mijali pałace z ogromnymi wejściami z gałęzi, nad którymi zwieszały się zielone sztandary, szli obok malutkich kawiarenek, przytulnych i cichych, których wejścia kryły się w fałdach grubej, odstającej od pnia kory,

przesuwali się obok domów mieszkalnych dziurawiących swoimi drzwiowymi i okiennymi otworami pnie aż do wysokości dziesiątego piętra. Po drogach przemieszczały się samotoczne strączki, obracając ekranami, łapiąc przesączające się przez listowie promyki słońca i z zadowoleniem majtając we wszystkie strony zielonymi pręcikami pędów. Poważni wieśniacy, popalając fajki z pianki morskiej, kierowali strączkami, wolno międląc swoje długie przemyślenia, pewnie o szansach na urodzaj słodkich szyszek, o tym, że ryżowe drzewa w tym roku mogą się pokryć olbrzymimi ćmami, ponieważ deszczu było mało, a gryczane inna sprawa... Co jakiś czas obok Eryka i Szczurzego Króla przemykały nawet zwinne nasiona drzew bambusowych, których dosiadali albo dewy, albo rządowi agenci podatkowi. Raz przegalopował obok nich, widocznie na wezwanie, lekarz drzew - dziwne, do niemożliwości chude, jakby składające się z samych patyków i ogromnych uszu stworzenie trzymające na kolanach klatkę z ptakami przypominającymi dzięcioły. Przechodząc obok kolejnej kawiarenki, Eryk zapytał Szczurzego Króla: - A nie ryzykujemy za bardzo? Przecież w tym świecie z reguły odpoczywają po swoich zmianach dewy. Popatrz, jak często ich tu spotykamy. Dewów było tu rzeczywiście dużo. - A co tam! - machnął ręką Szczurzy Król. - Chcesz, to wstąpimy do jakiejś kawiarenki? - Ja tam, właściwie, nie bardzo... - zaczął niepewnie Eryk. Wydawało mu się, że jak tylko gdzieś wstąpią, natychmiast jakiś dewa połapie się, kim są, i wtedy - kaplica. Mogą na przykład zesłać ich do dziesiątego świata do osuszania bagien. A jak je osuszyć, skoro cały ten świat to jedno wielkie bagno? - Chodźmy - zdecydowanie powiedział Szczurzy Król i pociągnął Eryka za sobą. A jemu nie pozostało nic innego jak pójść w ślad za towarzyszem. Wpakowali się do kawiarni, gdzie siedziało tylko kilku podobnych do wiewiórek miejscowych i paru gości z innych światów. Starając się wyglądać na pewnych siebie, podeszli do lady. Przypominający chomika barman, z takim samym jak u tego zwierzaka wydłużonym pyszczkiem i listkowatymi uszkami, znieruchomiał po drugiej stronie kontuaru, czekając na zamówienie. - Hej, po szklaneczce „Księżycowej Sonaty” - zaordynował Szczurzy Król. Barman, nie patrząc, wyciągnął długą, cienką i poskręcaną jak gałązka rękę i nalał im do wysokich kieliszków żółtej, skrzącej się cieczy. Szczurzy Król chwycił swój

kieliszek i z zadowoleniem z niego pociągnął. Skrzywiwszy się w duchu, Eryk wziął swój. Nie, nie potrzebował żadnej „Księżycowej Sonaty”. Zamiast tego z przyjemnością wypaliłby pałeczkę drzewa flew. Chociaż, gdyby był żywy, tak jak kiedyś, to za nic nie odmówiłby poczęstunku. „Spokojnie, spokojnie” - powiedział sobie. „Ta ciecz ci smakuje i pijesz ją z zadowoleniem”. Zmusił się do przełknięcia i zdziwiło go to zaskakujące, nieco nawet nieprzyjemne odczucie, kiedy ciecz spłynęła do przełyku. Szczurzy Król popatrzył nań pytająco. Eryk wyjął z kieszeni płaszcza malutką, wytartą złotą monetę i położył ją na wilgotnym kontuarze. Zabrali swoje kieliszki i poszli do okna, skąd można było obserwować ulicę. Szczurzy Król był wyraźnie zachwycony. Eryk usiłował udawać, że to, co się dzieje, sprawia mu przyjemność. Usiadłszy obok, zaczął sączyć napój małymi łyczkami, z niezadowoleniem czując, jak płyn lekko pali go w żołądek. Ech, pałeczka flew - to co innego! Nieopodal nich siedział dewa z błogim wyrazem uzębionego pyska. Przy drugim stoliku, bardziej na lewo, zasiadł ktoś w płaszczu z kapturem. Jedyne, co można było o tym gościu powiedzieć z przekonaniem, to to, że choć płaszcz maskował zarysy jego postaci, a kaptur - twarz, prawdopodobnie pod nimi skrywał się człowiek. Po jakichś dwóch minutach dewa z blizną biegnącą przez cały pysk chwycił swój kieliszek i przysiadł się do ich stolika. - Nie macie, chłopy, nic przeciwko? - zapytał, uśmiechając się ze swobodą. Szczurzy Król i Eryk jak na komendę pokiwali głowami. Jasne, z dewą w takiej sytuacji mógłby się sprzeczać tylko szaleniec. - No i dobrze. - Dewa wyjął z kieszeni papierośnicę ze skóry hipopotama i otworzywszy ją, wyciągnął do Eryka. Aż zrobiło mu się słabo, ponieważ papierośnica nabita była pałeczkami flew, ale zapalenie choćby jednej z nich byłoby niewybaczalnym błędem. Powszechnie przecież wiadomo, że pałeczek flew nie palił nikt prócz dewów i zombie. Dewy Eryk nie przypomina, więc... Stop, ale w takim razie dlaczego dewa go nimi częstuje? - Nie - powiedział zdecydowanie Szczurzy Król. - My tego nie używamy. - Dziwne - rzekł dewa. - A mnie się wydawało... Chociaż może się pomyliłem. - Właśnie - uciął Szczurzy Król.

Eryk czuł się fatalnie. Wypita ciecz w jego żołądku burzyła się i wyrywała na zewnątrz. „Do licha, pałeczka flew bardzo by mi pomogła”. Dewa zapalił i z rozkoszą wciągnął zielony dym. Popatrzywszy na nich z zadowoleniem, klepnął Szczurzego Króla po owłosionym ramieniu. - No i jak, podoba wam się tutaj? W myślach żałując już, że zgodził się na wycieczkę do tego świata, Eryk uśmiechnął się możliwie wesoło i postarał oddychać bardziej regularnie. - Och, oczywiście! - zawołał Król i duszkiem osuszył swój kieliszek. - To dobrze - powiedział z ukontentowaniem dewa i przejechał dłonią po szramie na pysku. W tym momencie przyszła mu do głowy nowa myśl: - Wiecie co...? Postawię wam coś. Wstał i skierował się do baru, po drodze przypadkowo zaczepiwszy ręką człowieka w płaszczu, tak że kaptur ześliznął się tamtemu z głowy. Człowiek błyskawicznie naciągnął go na miejsce, ale Eryk zdążył zobaczyć dziwne, podobne do strasznej maski oblicze. Przeprosiwszy półgłosem i nawet nie zerknąwszy na to, co krył kaptur, dewa podreptał do kontuaru. Eryk wymienił spojrzenia ze Szczurzym Królem. - Nie - powiedział tamten. - Jeśli teraz sobie pójdziemy, to zacznie nas podejrzewać. Eryk rozumiał, że Król ma rację, ale jednocześnie czuł, że lepiej by było w tym momencie znajdować się możliwie daleko od tej kawiarni. Czuł, jak po lokalu rozpływają się fale niepokoju. Spojrzał w stronę baru i zobaczył, że dewa, pochyliwszy się nad kontuarem, coś szepnął do barmana. Zresztą mogło mu się tylko wydawać, gdyż pyszczek barmana zachował beznamiętny wyraz. Eryk popatrzył na człowieka w płaszczu i nagle spostrzegł, że tamten opuścił rękę, tak że rękaw płaszcza niemal dotknął podłogi. Potem z rękawa wyśliznęła się szklana kulka i wolno poturlała w stronę Eryka. Zupełnie odruchowo również zwiesił rękę w dół. Na szczęście krzesła były niskie, więc by sięgnąć do podłogi, nie musiał się niemal wcale pochylać. Szybko chwyciwszy kulkę, wsunął ją do kieszeni. Do kawiarni weszło jeszcze dwóch dewów. Jeden pomachał ręką temu, który siedział tu już od jakiegoś czasu. Ten z kolei uśmiechnął się i energicznie pokiwał głową.

W tym momencie człowiek w płaszczu zerwał się z miejsca, odrzucając na bok stolik, i rzucił się do wyjścia. Dewa ze szramą na pysku znalazł się daleko od centrum wydarzeń, więc nic nie mógł przedsięwziąć, ale tych dwóch przy drzwiach działało precyzyjnie i z wprawą. Błyskawicznie wyszarpnęli zza pasów elektryczne pejczarze i wstrząsnąwszy nimi, aby pobudzić je do działania, przygotowali się do odparcia ataku. Biegnący na dewów człowiek był dwa razy mniejszy od nich, więc nie wydawał się groźny. Ale oto płaszcz pofrunął w bok i Eryk aż jęknął, zobaczywszy tego, kto się pod nim ukrywał. Nie było w tej istocie nic ludzkiego. Najbardziej przypominała świerszcza z dziwnymi wieloczłonowymi łapkami, na których końcach połyskiwały sierpokształtne ostrza. Jego korpus błyszczał, jakby był z metalu, a mocne tylne nogi pokrywała twarda czarna szczecina. Dewy mimo tak dziwnego przeciwnika bez emocji przygotowali się do obrony, chwyciwszy pejczarze za same koniuszki ogonów. W tym momencie „świerszcz” ich zaatakował, a w powietrzu rozległ się trzask elektrycznych wyładowań. Potyczka trwała tylko kilka chwil. „Świerszczyk” został odrzucony od drzwi, ale dewom też nie było lekko - obaj otrzymali po kilka głębokich, obficie krwawiących ran. A „świerszcz” znieruchomiał, jakby oceniając, czy warto wyrywać się na ulicę czy nie. I w tym momencie z tyłu powaliło go uderzenie stolikiem. Zadał je dewa z blizną, który w końcu zdecydował się działać. Stolik rozleciał się w drzazgi, a „świerszcz” zwalił się na podłogę. - Niezła robota - pochwalił jeden z blokujących drzwi dewów, podchodząc do leżącego nieruchomo „świerszcza”. - Tylko kto mi wyjaśni, dlaczego on się tak rozpędził do wojaczki? - Zobaczy się później - powiedział dewa z blizną. Podszedł do „świerszcza”, ale ten poderwał się niespodziewanie i wczepiwszy się w sufit łapami, na których w miejscu kling połyskiwały teraz ostre szpony, szybko popędził górą do wyjścia. Stojący jeszcze przy drzwiach dewa zamachnął się pejczarzem, ale „świerszcz” wykonał błyskawiczny unik, wyskoczył z lokalu i tyle go widzieli. - Zwiał! - wrzasnęła cała trójka dewów i rzuciła się na ulicę. Przez jakiś czas w kawiarni panowała cisza. W końcu Szczurzy Król, z zainteresowaniem obserwujący, jak podobne do wiewiórek stworzenia wyłażą spod stolików, pod którymi błyskawicznie się ukryły, gdy tylko zaczęło się zamieszanie w lokalu, położył łapę na ramieniu Eryka.

- Może i na nas czas, co? - Chyba tak - zgodził się Eryk i obaj pospiesznie opuścili kawiarnię. - Do licha - powiedział Szczurzy Król. - Ale mieliśmy szczęście. Ten dewa przysiadł się nie ot tak sobie. Jeszcze trochę i zacząłby sprawdzać, kim jesteśmy, a wtedy... W sam czas ten świerszczopodobny... Eryk nie słuchał go, dobrze rozumiejąc, że na tym skończyła się ich podróż do trzeciego świata, ale starał się na pożegnanie zobaczyć i zapamiętać możliwie dużo. - Idziemy - powiedział Szczurzy Król, ruszyli więc wzdłuż ulicy, szybko oddalając się od feralnej kawiarni. Przyjaciele wiedzieli, że dewy nigdy niczego nie zapominają, więc wcześniej czy później przypomną sobie i o nich, a wtedy na pewno zechcą wyjaśnić, kim są oraz gdzie się podziali. Do tego czasu dobrze by było znajdować się już w swoim rodzimym drugim świecie. A w ogóle - tu zrobiło się już niebezpiecznie. Ale żeby móc skorzystać z transportowego amuletu, należało gdzieś się na chwilę ukryć. Ani Szczurzy Król, ani Eryk nie chcieli, by ktoś widział, jak znikają. Niech lepiej dewy myślą sobie, że są jeszcze tutaj. Należało szybko znaleźć odpowiednią dziuplę. Niestety, wszystkie, obok których przechodzili, były zajęte - a to przez sklepiki z odzieżą, która rosła tuż obok na drzewie i obok której obowiązkowo siedziała ładniutka zielonoskóra driada, w miarę swych możliwości spełniająca również obowiązki sprzedawczyni, a to przez niezliczone kawiarenki i bary albo przez kluby: „Dębowy Liść”, „Pierwszy Kwiatek Pszenicznego Drzewa” czy też „Społeczność Zdobywców Szczytów Najwyższych, Jeszcze Nieokiełznanych Drzew”. Eryk i Szczurzy Król skręcili w pierwszy zaułek, jaki im się trafił. Tu odstępy między drzewami były jakby mniejsze, odpowiednio również drzewa były cieńsze i niższe. Zresztą

to

mało

interesowało

obu

przyjaciół.

Szukali

wolnej

dziupli.

Nieoczekiwanie uliczka wyprowadziła ich do bramy, za którą powinien być łącznik ze światem numer dwa. No tak, ale tędy przejść się nie dało. Przy bramie stało dwóch dewów, choć zazwyczaj wystarczał jeden! Tak się to musiało skończyć - wszak w tym świecie na pewno już uderzono na alarm. Na pewno należało stąd wiać możliwie szybko. Mimo to Eryk nie mógł się powstrzymać, by nie popatrzeć na bramę przynajmniej przez kilka sekund. Ponieważ nie tak znowu często zdarzało mu się je widzieć. Usiłował wyobrazić sobie odczucia, jakie towarzyszyły przejściu przez skrywany za

bramą łącznik o szerokości, jak opowiadano, zaledwie dwudziestu kroków i długości mniej więcej stu, łączący trzeci świat z drugim. Gdzieś nieopodal powinna znajdować się jeszcze jedna brama, do czwartego świata - świata deszczu, za którym na pewno był jeszcze jeden, i tak dalej, i tak dalej. System ten przypominał ogromny łańcuch, w którym każdy ze światów był jednym ogniwem. Eryk nie wiedział, jak długi jest łańcuch, a zresztą nie interesowało go to wcale. Wiedział tylko, że jego drugi świat łączył się z pierwszym. A ten nie łączył się z żadnym innym, ponieważ jego łącznik kończył się na Czarnym Murze. - Idziemy, idziemy! - ponaglił Eryka Szczurzy Król. Pobiegli w bok, a po kilkudziesięciu krokach Szczurzy Król szarpnął go za rękaw płaszcza i wskazał znajdującą się niedaleko dziuplę. Wisiał nad nią przekrzywiony szyld z napisem: „Towarzystwo Miłośników Systemu Korzeniowego”. Rozejrzawszy się na boki, przyjaciele przekonali się, że nikt ich nie śledzi, i błyskawicznie

wskoczyli

do

środka.

Siedzący

przy

wejściu

stróż-pajączek

zaprotestował przeciwko ich wtargnięciu na teren będący pod jego nadzorem, ale gdy tylko Eryk wsunął mu w łapkę złotą monetę, zadowolony oddalił się w głąb dziupli. - Czas na nas - powiedział Szczurzy Król, poprawiając na piersi amulet i śmiesznie strosząc długie białe wąsy. - Szybciej - ponaglił go Eryk, czując, że chłód znowu zaczyna ogarniać jego ciało. Niespecjalnie udana to była wycieczka. - No - zgodził się Szczurzy Król i położył łapę na amulecie. - Gdyby nie ten „świerszczyk”... A „świerszczyk” w tym momencie był bardzo blisko. Uznawszy, że należy odzyskać swoją własność, z całych sił pędził do dziupli, w której zniknęli przyjaciele. I dopiero gdy znalazł się we wnętrzu, zrozumiał, że się spóźnił. Eryka i Szczurzego Króla już w trzecim świecie nie było. *** Angro-Majnev obudził się późno. Poprzedniego dnia długo nie mógł zasnąć, ponieważ w smokowniku ryczały smoki, które akurat zaczynały mieć ruję. Przed zaśnięciem przysiągł sobie, że skończy ze wszystkimi tymi uskrzydlonymi jaszczurkami, ale teraz, kiedy już wstał ze swego wspaniałego łoża i wyszedłszy na balkon, zobaczył parę szybujących ponad pałacem smoków oczekujących jego poleceń, posłuchał łopotu ich

skrzydeł - rozmyślił się oczywiście. Tym bardziej że mimo hałasu wyspał się i miał przewspaniały humor. Wróciwszy z balkonu do sypialni, pozwolił dwóm lizusom trzeciego stopnia pomóc sobie w ubraniu, po czym godnie przemieścił się do sali jadalnej, gdzie czekało nań lekkie śniadanie. Popijając swoją zwyczajową poranną kawę, leniwie zastanawiał się nad tym, że powinien na jakieś dwa dni skoczyć do szóstego świata - świata dżungli i wielkich jaszczurów. Powinny tam już podrosnąć młode smoki i dobrze by było wybrać sobie kilka egzemplarzy zamiast tych, co już zgrzybiały ze starości i które czas już, słowo honoru, wysłać na wieczny odpoczynek. Tak właśnie uczyni. Ale za trzy dni, nie wcześniej. Chociażby dlatego, że teraz nic mu się nie chciało robić poza delektowaniem się ciszą i spokojem. Wczoraj stłumił w dziewiątym świecie powstanie robotów-wilkołaków i teraz chciał należycie wypocząć. Dopijając kawę, Angro-Majnev pomyślał, że pokazał tym upartym robotołakom, kto tu rządzi. Dobrze im tak, zapamiętają, kto w tych światach jest panem! Teraz pewnie siedzą z podkulonymi ogonami! A tak w ogóle, abstrakcyjnie, to jemu akurat przypadły te najbardziej kłopotliwe światy. U innych - proszę bardzo: cisza i spokój. Angro-Majnev wyobraził sobie tę część łańcucha, którą znał. Do niego należał jego początek, ponieważ pierwszy świat, od którego zaczynała się numeracja, otwierał się Czarną Ścianą, a tego, co się za nią dzieje, nie wiedział nikt, nawet sam AngroMajnev. Z jednej strony było to wielką zaletą, ponieważ miał z tego powodu tylko jednego sąsiada. Co prawda jednego, ale wyjątkowo upierdliwego. I przez cały czas facet coś kombinuje. A zwie się ów sąsiad Achumuradza i należy doń piętnaście światów. Nawiasem mówiąc, do Angro-Majneva należy dwadzieścia pięć. A właśnie, może dlatego ten sąsiad przez cały czas jakieś świństwa wymyśla? Zresztą kto mu przeszkadza przysiąść fałdów, opanować lepiej nauki magiczne, zwiększyć swą moc i odebrać Angro-Majnevowi wszystkie jego światy? Ależ nikt! Tylko własne lenistwo. Może marzy mu się, że Angro-Majnev sam mu odda te światy za piękne oczy? Westchnąwszy z ukontentowaniem, Angro-Majnev chwycił kawałek bułki i posmarowawszy ją masłem, usiłował przypomnieć sobie, kto też rządzi za Achumuradza. Idziemy dalej, potem dwadzieścia trzy światy ma pewien spryciarz Jima, kolejnych pięć - Spityuri. A właśnie, Jima z tym Spityurim też nie żyją w zgodzie, mimo że są braćmi. W sumie to przede wszystkim dlatego, że niepohamowany w

języku Spityuri kiedyś po pijaku obiecał, że rozpiłuje Jimę na dwie połowy. Stop. Po co te dygresje? Za tymi braćmi rządzi Wiwachnang, a potem... Kto tam potem jest? Zresztą to już zupełnie nieważne. W ogóle wszystko jest nieważne. Przeżuwając kęs bułki z masłem, Angro-Majnev złośliwie pomyślał, że jego samego na pewno nikt się nie odważy rozpiłować. Nikt nawet nie zaryzykuje myśli o tym. Widocznie ten Spityuri wcale nie jest taki mocny. Dlaczego więc nikt nie odbierze mu tych pięciu nieszczęsnych światów? Oto u Angro-Majneva pretendenci do jego tronu zjawiają się niemal co tydzień, a u tego Spityuriego... Diabli wiedzą, co to jest?! Po śniadaniu Angro-Majnev chciał wyjść na balkon, żeby z godzinkę pofruwać na jednym ze smoków, ale pojawił się z raportem naczelny wazeliniarz. Kłaniając się nisko, niemal dotykając swą zaplecioną w warkoczyk brodą parkietu, zbliżył się i znieruchomiał w pełnym szacunku ukłonie, oczekując, kiedy Angro-Majnev raczy go zauważyć. A ten nie spieszył się. Stojąc przy oknie, przyglądał się wspaniałemu parkowi okalającemu pałac, płynącej za nim niewielkiej rzeczce, polu, zagajnikowi, w którym żyły oswojone wilkołaki, a także górskim szczytom na horyzoncie. W końcu, nasyciwszy się zwyczajnym, ale i tak ciekawym dla niego widokiem, Angro-Majnev zdecydował, że należy zająć się sprawami państwowymi, odwrócił się i popatrzywszy na naczelnego wazeliniarza, zrobił marsową minę. - No, co my tu mamy dobrego? Naczelny wazeliniarz wygiął się tak, że mógł mu trzasnąć za chwilę kręgosłup, a potem, z czcią majtnąwszy ogonem, zaczął meldować: - O wielki władco, niezrównany... - Krótko - przerwał Angro-Majnev. Naczelny wazeliniarz oblizał wargi różowym językiem, tak że błysnęły białe ostre ząbki, po czym kontynuował: - W ciągu ostatniej doby nie wydarzyło się nic szczególnego, jeśli nie liczyć tego, że do twego pałacu przybyło poselstwo z plemienia centaurów z dwudziestego drugiego świata. - Czego chcą? - Skarżą się, że ich przywódca, podpierając się twym rozkazem, zmusza ich do noszenia pantalonów, motywując to tym, że w przeciwnym wypadku będą wyglądali nieprzyzwoicie. A pantalony owe podobno silnie krępują im ruchy.

- Kto tam jest ich przywódcą? - zapytał Angro-Majnev. - A, znam tego łotrzyka! Ale przecież kiedy mówiłem o pantalonach, to żartowałem... Do licha, powiedz centaurom, że nie mam czasu ich przyjąć, a pantalonów mogą nie nosić. Nowa myśl wpadła mu do głowy i Angro-Majnev zachichotał. - Ale, ale...! Zanim wrócą do siebie, niech no jeden mi się pokaże. Nigdy nie widziałem centaura w pantalonach. Z szacunkiem wyszczerzywszy zęby, naczelny wazeliniarz znowu pochylił się w ukłonie. - Czy to już wszystko? - niecierpliwie zapytał Angro-Majnev. - Prawie wszystko. Jeśli nie liczyć tego, że dwóch dewów twierdzi, iż w trzecim świecie zostali zaatakowani przez dziwną istotę rozumną, której nie potrafią określić. Zaistniało podejrzenie, że w żadnym podległym ci świecie taka istota nie żyje, dlatego powstało przypuszczenie, że przybyła tu z któregoś ze światów tobie niepodlegających. Niestety, nie udało się jej schwytać. - No...? - powiedział zaniepokojony Angro-Majnev. - Jak wyglądała ta istota? Właściwie dwadzieścia pięć podległych mu światów zamieszkiwała taka liczba żywych istot, że nie było żadnych szans ich zapamiętać, ale istoty rozumne powinien był znać wszystkie. Naczelny wazeliniarz pstryknął palcami i natychmiast, jak spod ziemi, pojawił się obok niego lizus pierwszego stopnia. Lizus podał władcy magiczną kostkę. Ostrożnie wziąwszy ją do ręki, Angro-Majnev około minuty przyglądał się znajdującemu się wewnątrz trójwymiarowemu wizerunkowi dziwnej istoty przypominającej świerszcza, wykonanemu na podstawie wspomnień dewów, którzy ją widzieli. - Łączniki do świata drugiego i czwartego, mam nadzieję, zamknięte? - upewnił się Angro-Majnev. - O, wasza mądrość nie zna granic - zaświergolił naczelny wazeliniarz. - Tak właśnie się stało. Śmiem zapewnić, że nie minie nawet kilka godzin, gdy nasze bohaterskie dewy... - Dość, dość tego - powstrzymał jego słowotok Angro-Majnev, którego znudziło już to wszystko. - Czy mamy coś naprawdę ważnego? - Nie, wszystko jest w najlepszym porządku. We wszystkich światach panuje pokój, a to dlatego, że rządzi nami najlepszy... - Koniec, koniec... - Angro-Majnev zmarszczył czoło i machnął ręką, przeganiając naczelnego wazeliniarza, który natychmiast wymknął się z komnaty.

Władca wziął do ręki pozostawioną przez niego kostkę, jeszcze raz uważnie przyjrzał się istocie i po chwili odstawił magiczny przedmiot na stół. Gdzieś już coś podobnego widział, albo może o czymś takim słyszał... Nieważne, wszystko to jest nieważne... Nie chciało mu się w tak wspaniały poranek myśleć o ważnych sprawach. Pragnął czegoś innego, prostego i spokojnego. Może na przykład skoczyć do szóstego świata i urządzić mały pikniczek z Cygankami Hankami i jedwabniczym filozofem z szesnastego świata? Nie, to wymagałoby określonych wydatków energii, a dziś nie chciało mu się już nawet patrzeć na centaura w pantalonach. Niech się poselstwo zatrzyma do jutra. Może jutro... Nagle zrozumiał, że tak naprawdę nic mu się nie chce robić. To znaczy w ogóle nic. Leniwie rozwalony w miękkim fotelu Angro-Majnev myślał o tym, że dobrze by było rzucić to wszystko, wybrać sobie jakiś miły świat (na przykład siedemnasty) i pożyć sobie w nim przez kilka lat, nigdzie nie wysuwając nosa. Ale nic z tego nie wyjdzie. Akurat, już. Natychmiast zlecą się cwani wędrowni magowie i porozchwytują wszystkie dwadzieścia pięć światów w mgnieniu oka. A potem trzeba będzie wszystko zaczynać od początku, przy pomocy intryg, pochlebstw, w końcu siły zawojować z powrotem świat po świecie. Nie, już skoro zaprzągł się do tego wozu, to trzeba go ciągnąć do samego końca... A w ogóle to, co się z nim dzieje dzisiaj, jest przelotnym kaprysem. Jedynie reakcją na szalone napięcie, którego doświadczył, tłumiąc bunt robotołaków. Nic to, minie kilka dni i znowu wszystko będzie po staremu. Tylko jaką by tu sobie rozrywkę wymyślić na dziś, na teraz? Lizus drugiego stopnia, wykwintnie stąpając na samych koniuszkach stóp, wtoczył wózek, na którym znajdowała się taca ze świeżym, jeszcze ociekającym krwią mięsem, po czym oddalił się bezszelestnie. No nareszcie! To jest to, co powinien zrobić właśnie teraz. Nakarmić smoki. Słoneczny zajączek prześliznął się przez story i uderzył po oczach. Angro-Majnev zmrużył oczy i zniecierpliwiony szarpnął głową. „Dziwne uczucie” - pomyślał. „Nie chce mi się nawet tego”. Westchnąwszy ze smutkiem, Angro-Majnev wyszedł na balkon. Ponownie pojawił się lizus drugiego stopnia i wytoczył za nim wózek z mięsem. Jeden ze smoków przeleciał bardzo blisko balkonu i Angro-Majnev zapatrzył się na jego ciężką, ogromną głowę, potężne błoniaste skrzydła i lśniącą łuskę.

Odwróciwszy głowę w stronę balkonu, smok otworzył najeżony ostrymi zębami pysk i cieniutko zapiszczał. - Mądry Strike - powiedział Angro-Majnev. Chwyciwszy z tacy kawałek mięsa, cisnął go smokowi. Z położonego z boku smokownika w niebo wzbiło się stadko innych miłośników mięsa. Co prawda zanim tu dolecą, Strike przechwyci lwią część porcji. Pewnie tak powinno być. Najsprytniejsi i najmądrzejsi dostają najwięcej. To prawo życia. Zaczął energicznie rzucać kawałek po kawałku w paszczę Strike'a. A kiedy reszta smoków dotarła do balkonu, na tacy został jeden jedyny i niewielki przy tym kawałeczek mięsa. Angro-Majnev wziął go, zmrużył oczy, potem, obejrzawszy się, zobaczył, że za nim stoi już lizus pierwszego stopnia z ręcznikiem i miednicą, żeby władca mógł po karmieniu smoków umyć ręce. Angro-Majnev znowu popatrzył na przelatującego obok smoka, wpił się wzrokiem w jego żółte oczy o pionowych źrenicach i nagle zdumiał się, widząc, jak są mądre i spokojne, jakby Strike wiedział coś, czego on nawet się nie domyślał. I oto wtedy Angro-Majnev przypomniał sobie, kim jest ten stwór, którego wizerunek kwadrans temu oglądał w magicznej kostce. Władca dwudziestu pięciu światów upuścił ostatni kawałek mięsa, a ten, koziołkując, poleciał w dół. - Strike - powiedział urażony smok i błyskawicznie zapikował po mięso. Ale Angro-Majnev już tego nie widział, ponieważ niczym somnambulik zszedł z balkonu do pokoju. Nie zauważając krzątającego się dokoła lizusa z jego miedniczką i ręcznikiem, Angro-Majnev zwalił się w fotel. Brudząc drogie obicie, odruchowo oparł się na podłokietnikach i natychmiast sięgnął do stolika, gdzie w kryształowej szkatułce leżały papierosy. Wyjął jednego, ale nie zapalił, zapomniawszy o nim natychmiast. W zwierciadlanej ścianie naprzeciwko odbijał się lizus stojący za AngroMajneva. Oto poruszył skonfundowany głową, co było najcięższym pogwałceniem etykiety. Ale Angro-Majnev miał to w nosie. Gorączkowo grzebał w pamięci, usiłując sprawdzić, czy aby na pewno się nie myli. Nie, nie było mowy o pomyłce. Istotą, która zaatakowała dewów był sterch, nikt inny. Upewniwszy się co do tego, Angro-Majnev drgnął i poczuł, że ciarki przerażenia przemknęły mu po plecach... ***

Koła wozu niemiłosiernie skrzypiały. „Nie mógł ich posmarować czy co?” - pomyślał z rozdrażnieniem Haru, zagrzebany w sianie za plecami woźnicy. Czuł, że leży na jakichś butelkach, skrzynkach i pudełkach. Haru wysunął do góry jedno oko na elastycznej łodyżce i wynurzywszy je z siana niczym peryskop, zaczął obracać nim na prawo i lewo. W porządku, na razie wszystko idzie dobrze. W każdym razie nie pomylił się, jeśli chodzi o kierunek - wóz rzeczywiście turla się do łącznika między drugim a trzecim światem. Już widać było wrota i strzegących je dewów. „Oho!” - pomyślał Haru. „To już poważna sprawa!” Wyglądało na to, że władca tego odcinka łańcucha zaniepokoił się nie na żarty. Wynika z tego, że przejście dwóch ostatnich światów będzie trudniejsze niż wszystkich pozostałych. Aż trudno sobie wyobrazić, że przewędrowawszy ich siedemdziesiąt z hakiem, kiedy do końca zostało już naprawdę niewiele, bezmyślnie zawalił wszystko. I nawet nie to było najgorsze. Utracił nasionko Świętego Drzewa... Haru posmutniał. Przejechał łapą po fałdzie skóry na brzuchu, wykorzystywanej przedtem jako kieszeń dla ziarenka, i westchnął. Kto by pomyślał - wpadł jak głupi mały robaczek-furak! Teraz, jakiś czas po starciu w kawiarence, zrozumiał, że popełnił masę błędów. Czy aby na pewno sytuacja rozwijała się tak, jak mu się wtedy wydawało? Może dewa naprawdę potrącił go przypadkowo? Może nawet nie zwrócił uwagi na to, że pod płaszczem ukrywa się zgoła nie człowiek? Wtedy, w kawiarni, Haru był przekonany, że trafił w dobrze przygotowaną pułapkę. Właśnie dlatego pospiesznie pozbył się nasienia Świętego Drzewa. Ale czy tak było naprawdę? Dobrze, teraz można sobie myśleć, co się chce, ale fakt pozostaje faktem: pokonawszy siedemdziesiąt światów, stał się karygodnie beztroski. Za co też zapłacił. A przecież matka Świętego Drzewa ostrzegała go... Chociaż może jeszcze nie wszystko stracone. Pięćdziesiąt światów temu zdarzyło się już coś podobnego. Wtedy, by nie wpaść, ukrył nasionko w stosie suszonych wodorostów. Kiedy niebezpieczeństwo minęło, wrócił po nie... Co prawda teraz ma do czynienia z zupełnie innym przypadkiem. Znacznie poważniejszym. Chociażby

dlatego, że nasienie wpadło w ręce istot rozumnych, które mogły się domyślić, czym ono jest w rzeczywistości. Poza tym na niego samego prowadzono planowe, profesjonalne polowanie. Do licha! Przez ostatnie pięćset lat żadnemu sterchowi nie udało się aż tak daleko przedostać w łańcuchu światów! No tak, ale zawsze po serii sukcesów następuje wielki niefart. W to, że dewy pilnują bramy z jego powodu, Haru nie wątpił. No dobrze, dewy to dewy! W końcu trzeba się przekonać, jacy to z nich gończy. Chociaż teraz Haru chyba miał szczęście - gdyby wpakował się w takie tarapaty na samym początku drogi, w tych światach, w których już przywykli do wyłapywania niosących nasiona Świętego Drzewa sterchów, wszystko wyglądałoby znacznie gorzej. A w tym przypadku było najzupełniej jasne, że dewy od co najmniej pięciuset lat nie miały do czynienia z podobnym do niego przeciwnikiem. Na przykład shurale z sześćdziesiątego piątego świata. O, to co innego! Im nie wymknąłby się tak łatwo. Chociaż, tak szczerze mówiąc, to i tu nie sam miód. Na przykład ci dwaj, którzy zawładnęli nasieniem. Sądząc z tego, jak wymknęli się z trzeciego świata, można się domyślić, że są w posiadaniu amuletu transportowego. Na szczęście dla Haru skoczyli do drugiego świata, a nie na ten przykład do siedemdziesiątego piątego. Może nawet uprościli sprawę. W każdym razie, ponieważ był nosicielem świętego nasionka, miejsce jego pobytu określał z łatwością. Gdyby się teraz okazało, że ci dwaj mieszkają w drugim świecie, to po sprawie. Bo gdyby zaczęli skakać po światach jak pchły po psie, to nigdy ich nie dogoni. No i wychodzi na to, że nie pozostało mu nic innego, jak liczyć na wielkie szczęście. Nawet teraz, żeby przemknąć przez bramę do drugiego świata. A furmanka tymczasem toczyła się, piszcząc i zgrzytając osiami. Gdy do bramy zostało kilka kroków, Haru wciągnął oko i niemal przestał oddychać. Po jakimś czasie usłyszał niskie głosy dewów, które nakazywały woźnicy zatrzymanie się. Z przeciągłym skrzypieniem wóz stanął, a Haru usłyszał ożywioną rozmowę między dewami i woźnicą; toczyła się niemal nad jego głową. - Powiadasz, znaczy, że wieziesz siano? - No tak. A co jeszcze może to być? - Przestań udawać. Już my wiemy, co masz pod spodem. Chcesz powiedzieć, że nic tam nie zostało ukryte?

- Może i ukryte, ale to nie moje, a jak coś z tego ubędzie, to gospodarz ze mnie skórę zdejmie! - No i świetnie! Skoro się upierasz, to nalegamy na wykonanie dokładnego przeglądu ładunku. Wywalaj siano, zaraz się dowiemy, co z tego na wozie może być przewiezione do innego świata, a co nie. Haru ostrożnie wciągnął szpony na przednich łapach i zamiast nich wypuścił długie, ostre klingi. Sprężył się. Wydawało się, że w tej chwili jedynym wyjściem jest gwałtownie wyskoczyć z wozu i uciekać, póki jeszcze dewy się tego nie spodziewają. Ostatecznie można spróbować przejść do drugiego świata inną drogą. Na przykład ukraść amulet transportowy. Chociaż nie, to będzie jeszcze gorsze. Namierzyć amulet to jak splunąć. Ale jeśli w tej chwili nie uda mu się przeniknąć do drugiego świata, nie będzie miał wielkiego wyboru. Nie mógł na długo zostawić nasionka Świętego Drzewa w rękach rozumnych obcych. Ku jego radości woźnica powiedział głosem skazańca: - Dobra, dobra tam... Coście się tak nabzdyczyli? Czy to ja nie jeżdżę tędy codziennie? Ale nie bierzcie za dużo, bo mi właściciel naprawdę niezłe manto spuści. - Dawaj, dawaj - ucieszył się dewa. - Nie dręcz. Haru usłyszał, jak woźnica zaszeleścił sianem, widocznie szukając czegoś, co było w nim ukryte. Nagle dotknął jego łapy i zdumiony skamieniał. Haru błyskawicznie podciągnął łapę i zaczął odmawiać modlitwę do Świętego Drzewa, a woźnica, widocznie zrozumiawszy, jak trudno będzie mu udowodnić, że nie ma nic wspólnego z tym, co znajduje się na jego furmance, nie wydał z siebie ani jednego dźwięku. - No, co tam tak marudzisz? Wyciągaj szybciej - ponaglił go zniecierpliwiony strażnik. Haru usłyszał, jak woźnica przełknął ślinę i zaczął pospiesznie grzebać w sianie, nieco obok miejsca, gdzie znajdował się Haru. Potem szelest siana ucichł, za to dały się słyszeć radosne krzyki dewów: - No, widzisz, jakie to wszystko proste?! Dawaj no tu i wyciągnij korek. Myślisz, że to przyjemność tak sterczeć cały dzień koło bramy i nie móc nawet przepłukać gardła? Dał się słyszeć bulgot, przerywany kilka razy, kiedy jeden dewa przekazywał naczynie drugiemu. Na tle tego bulgotu odezwał się woźnica: - A co to tak dziś we dwóch tu sterczycie? - A łapiemy takiego jednego - chrząknąwszy, odpowiedział jeden z dewów. - Mamy informacje, że spróbuje przedostać się do drugiego świata. Przy okazji, może go

widziałeś? Taki szary, trochę przypomina konika polnego. Diabelnie niebezpieczny, muszę dodać. Widziałeś czy nie? - Nie, chyba nie widziałem. - No tak. Ale jakbyś zobaczył, koniecznie zawiadom. Zresztą jak możesz go zobaczyć, skoro wjeżdżasz do drugiego świata? A twoja gorzała ma kopa, muszę przyznać. Gdzie to kupujesz? - U starego krakena w „Zgniłym Parowie”. - A, wiemy. Po warcie trzeba będzie tam wpaść i jeszcze raz skosztować... Dobra, trzymaj swoją butelkę i dymaj, póki jeszcze skwaru nie ma. Haru odprężył się, rozumiejąc, że woźnica musi teraz trzymać jego stronę. Tylko tak mógł w tej chwili wykaraskać się z tarapatów bez szkody dla samego siebie. Wyglądało na to, że teraz można już było odetchnąć. Usłyszał, jak furman usiadł na koźle. Butelki nie zagrzebywał w sianie, a niedbale cisnął obok siebie. Musiała być już pusta. Potwierdziło się to przypuszczenie chwilę potem, kiedy woźnica, odjechawszy od bramy, mruknął cicho: - Chciwe ryje. „To jego problem” - pomyślał Haru. Jego to nie dotyczyło. On chciał tylko przedostać się do drugiego świata, a woźnica niech sobie jedzie gdzie go oczy poniosą. Właściwie można uznać, że już się przedostał, ponieważ pierwsza brama była już za nim, a na drugiej z reguły w ogóle nie sprawdzają. Wóz znalazł się tymczasem w łączniku między dwoma światami. Osie nadal niemiłosiernie skrzypiały, ale Haru, już przyzwyczajony, przestał zwracać na to uwagę. Nieoczekiwanie wóz zatrzymał się. Haru pomyślał, że to bardzo dziwne, ponieważ łącznik był znacznie dłuższy, a zatrzymali się chyba gdzieś w połowie jego długości. Woźnica zlazł z wozu i udając, że poprawia rozgrzebane siano, zapytał: - Hej, ktoś ty tam? - No ten właśnie - odpowiedział Haru. - Przecież wiadomo. - Wiadomo - odparł woźnica. - Kiedyś ty zdążył wpakować mi się na wóz? - Jak odwiedziłeś karczmę „Zgniły Parów”, żeby kupić gorzałę dla tych tam... Przez kilka sekund woźnica ubijał siano, zastanawiając się widocznie, potem niepewnym głosem powiedział:

- No to słuchaj. Albo się teraz zmyjesz z mojego wozu, albo na drugiej bramie dam znak strażnikom. W odpowiedzi Haru wysunął łapę i zademonstrował woźnicy połyskujące na jej końcu długie sierpowate ostrze. - O wa! - wykrztusił zaskoczony furman. - Zanim mnie złapią, poszlachtuję cię na plasterki i nawet nie zdążysz pisnąć. Rozumiesz? - Rozumiem - powiedział zrezygnowany woźnica. - Dobrze mnie zrozumiałeś? - Dobrze. - No. Haru usłyszał, jak woźnica wgramolił się z powrotem na kozioł. Potem furmanka ruszyła i znowu rozskrzypiały się jej koła. W sumie to wszystko wcale nie wyglądało dobrze. Teraz woźnica wie, że na wozie ma kogoś, kto jest poszukiwany, i będzie się bał. Doświadczony dewa na pewno to zauważy. Co prawda jest nadzieja, że drugą bramę uda się przejść gładko. Ale los bywa złośliwy na tysiące sposobów... Żeby tylko woźnica nie spróbował jakiegoś numeru. Co prawda tym się sterch za bardzo nie przejmował. To, co powiedział furmanowi, nie było czczą pogróżką. W przypadku zdrady... Wóz podjechał do bramy i powtórzyła się historia z flachą. Tu także sterczało dwóch dewów i, tak samo jak poprzednicy, lubili umoczyć pyski. Kiedy wóz ruszył dalej, a dewa krzyknął do woźnicy, by częściej tędy przejeżdżał, Haru odprężył się całkowicie. Furmanka nie zdążyła odjechać nawet na odległość pięciu metrów od bramy, gdy odpadło jej koło. Wóz przechylił się, a Haru wraz z sianem wypadł na drogę. Poderwawszy się na równe nogi, zobaczył, że w drugim świecie jest już wieczór. Do nocy zostało ze dwie godziny, nie więcej. Potem zobaczył dewów rechocących z woźnicy, który z oszołomioną miną siedział obok wywróconego wozu. Rozejrzawszy się szybko, Haru ocenił, że do najbliższych domów, za którymi mógłby się ukryć, ma co najmniej sto kroków, więc runął w ich kierunku z maksymalną prędkością. Teraz liczyła się każda sekunda. Haru dobrze to rozumiał, ponieważ zauważył, że chociaż jeden z dewów uzbrojony jest tylko w elektryczny pejczarz, który odwróciwszy swą pełną wdzięku główkę, ze zdziwieniem przyglądał się

incydentowi na drodze, to drugi ma przypasane do boku gniazdo śmiercionośnych pszczół. Przebywszy połowę dystansu, Haru obejrzał się i zobaczył, że dewa, który miał gniazdo, już wyjmuje z niego szpunt. Teraz tylko należało utrafić w moment... A, już odkorkował. Teraz z otworu gniazda wypadły pszczoły. Oto już skierowały się ku Haru, teraz najważniejsze było tak zaplanować swoje działania, by pszczoły nie zdążyły zmienić trajektorii lotu i przemknęły obok. Haru w wyliczonym co do ułamka sekundy momencie padł na ziemię, przeturlał się w bok i znowu poderwał; zdążył przy tym zauważyć, że ściana domu, do którego biegł, nagle pokryła się dziesiątkami otworów i po chwili wahania runęła. Zabawa tak naprawdę jeszcze się nie skończyła. Znajdował się w połowie drogi do zbawczych domów i należało odgadnąć, kiedy dewa wypuści drugi rój. Co prawda zawsze jeszcze istniała szansa, że uda mu się dopaść zabudowań, nim to się stanie. Haru rozpaczliwie pędził w ich stronę. Woźnica wrzeszczał coś z tyłu, ale co konkretnie, Haru nie słyszał. A dewa zdążył wypuścić drugi rój szybciej, niż to uciekinier wyliczył. Ale i teraz szczęście sprzyjało sterchowi. Do domów zostało mu najwyżej dziesięć kroków, kiedy potknął się o poniewierający się na drodze kawałek deski i z rozpędu gruchnął na ziemię, przeturlał kilka razy, wzbijając w powietrze obłok kurzu. W tym momencie przemknął nad jego głową drugi rój pszczół i runęła druga ściana tego samego pechowego domu, podziurawiona jak sito. Nie zwracając na to uwagi, Haru poderwał się błyskawicznie i rzucił między zabudowania, wpadł w wąski zaułek. Minąwszy go, przebiegł przez na poły zrujnowany pałac i dopiero gdy przeskoczył przez szeroki wyłom w jednej z jego ścian, zrozumiał, że już po wszystkim. Przebił się. Dopiero wtedy zatrzymał się i oparł o zdewastowaną ścianę pałacu. Złapawszy oddech, zaczął się rozglądać i nagle zrozumiał, że miejsce, w którym się znalazł, było bardzo dziwne. Sądząc ze wszystkiego, co tu widział, ten fragment miasta był niezamieszkany. Chociaż... Nieopodal trzasnęła pod czyjąś stopą deska. Haru napiął mięśnie, przygotował się - albo do walki, albo żeby dać drapaka, w zależności od okoliczności. Kroki zbliżały się... Coś zaklekotało niczym potłuczone dachówki, a zza rogu wyłonił się i niespiesznie ruszył w jego kierunku... najprawdziwszy szkielet w

kapeluszu muszkietera. Jakieś pięć metrów od Haru zatrzymał się i szczęknąwszy żuchwą, krzyknął: - Witaj w drugim świecie, o cudzoziemcze! *** Ognie świętego Elma pląsały po szczytach masztów „Latającego Holendra”. Przez dziurawe żagle widoczne było krwawe oko komety i usiane punkcikami gwiazd nocne niebo. Orkiestra grała w składzie: miś panda - na gitarze, garbaty gnomek - starannie dmuchający we flet, dwa trajkotki - grzejące co mocy w stare, rozwalone pianino, oraz wielki żółw morski - bez chwili przerwy walący w pancerze innych żółwi, nieco mniejszych. Szczurzy Król i Eryk stali nieopodal orkiestry. Szczurzy Król sączył koktajl zielonego koloru, do którego dla smaku wrzucono żywą pijawkę, i melancholijnie obserwował, jak dziób okrętu z suchym szelestem tnie diuny, wznosząc w niebo całe chmury piasku. Odwrócony doń bokiem, paląc pałeczkę flew, Eryk obserwował dwa lekkie, wytworne elfy tańczące jakiś stary, aż do bólu piękny taniec. - Słuchaj, jeśli nasz stateczek gwałtownie zahamuje - mruknął nagle Szczurzy Król - to nakryje go ogromna chmura pyłu, która ciągnie się teraz za nim jak tren za modnisią. Szczurzy Król już miał w czubie. - Yhy - odparł Eryk. Pod wpływem pałeczki flew na jego policzkach pojawił się rumieniec jak u żywego człowieka. Nawet oczy trochę zaczęły mu błyszczeć, a ruchy, straciwszy swą kanciastość i powolność, stały się szybkie oraz precyzyjne. - Może skosztujesz? - Szczurzy Król podał mu swój kieliszek. - Czemu nie? - uśmiechnął się Eryk. - Mogę spróbować. Tylko wypalę jeszcze jedną pałeczkę, a wtedy mogę nawet skosztować tego, co ty pijasz... Jakaś dziewucha z poderżniętym gardłem na sekundę przywarła stromym bokiem do ręki Eryka i prowokująco poruszywszy ramionami, rzuciła nań czarujące spojrzenie. Jej oczy błyszczały nienaturalnie. Najwidoczniej sama napaliła się pałeczek flew aż po czubek nosa. - No to jak, koteczku, posiejemy żytko? - A skosisz? - Skoszę.

- Ale z ciebie... - Eryk uśmiechnął się, czule pogłaskawszy ją po straszliwej ranie na szyi. - No dobrze... Zaraz, jeszcze jakieś dziesięć minut i będę gotów jak marcowy kot. Tylko dziesięć minut, nie więcej. Nie odchodź daleko... Czując lekki zawrót głowy, Eryk wyrzucił niedopaloną pałeczkę i szybko wyjąwszy z kieszeni nową, zapalił ją. Roznosiło go. Niczego się w tej chwili nie bał. Żeby tylko napalić się pałeczek, żeby choć na godzinę, na kilka godzin znowu uwierzyć, że jest wśród żywych, że wystarczy tylko zechcieć, a w piersi znowu zacznie płonąć żar - i będzie mógł kochać... Tak, kochać to najważniejsze... Właśnie przez to... - Czekam na ciebie, mój mężczyzno - czule uśmiechnęła się dziewoja i poklepawszy go po policzku, poszła sobie. Zaciągnąwszy się możliwie głęboko pałeczką, Eryk odprowadził przeciągłym spojrzeniem czerwoną suknię dziewczyny. Trącił Szczurzego Króla w bok i pokazał mu ją oczami. Ten obojętnie łyknął ze swojego kieliszka i powiedział w rozmarzeniu: - No. Miałem też ci ja taką jedną szczureczkę, taką, rozumiesz... szara ci ona była, a ogonek - długi, oj, długi... Zaczynał się chyba od uszu. Och, jaki ona miała równy, długi ogonek... Eryk go nie słuchał. Zaciągał się i zaciągał dymem pałeczki flew, aż cały się oddał temu zajęciu, ponieważ powstawało w nim wtedy złudzenie, że oddycha, naprawdę po ludzku oddycha... Że oto zaraz coś się stanie i obudzi się jutro, czując, jak w jego ciele krąży prawdziwa, najprawdziwsza krew. - Ale tak naprawdę to takie rzeczy się kończą - kontynuował Szczurzy Król. Kobiety nie są warte tego, by marnować na nie dużo czasu. Machnij na nie ogonem. W końcu wszystko, co się między nami i nimi dzieje, jest głupie i niczym nieuzasadnione. A potem nadchodzi otrzeźwienie i robi się głupio, i wstrętnie. - Jesteś starym cynikiem. - Eryk uśmiechnął się błogo i nagle, nieoczekiwanie dla siebie samego, rozjuszył się. - Głupie, powiadasz? A co w takim razie nie jest głupie? No powiedz mi, co według ciebie nie jest głupie? Szlajanie się po tym wyżarzonym do cna mieście? Usiłowanie zrozumienia, kim jesteś, co ci się przydarzyło i jak się tu znalazłeś? Pytanie samego siebie, czy to jest to życie pozagrobowe, o którym tak wszyscy marzyli, wszyscy wierzący w Boga? No dobrze, nie wiem, wierzyłem czy nie, ale przecież jest tu masa innych, którzy wierzyli, ale mimo to trafili też tutaj! Nawet jeśli to jest to pozagrobowe, po trzykroć przeklęte życie, to co ja mam z nim zrobić? I po co mi takie szczęście? Kim teraz jestem? Zombie? Człowiekiem? Ja tego nie wiem. Żyję, o ile można to nazwać życiem, myślę, ale czy jestem człowiekiem?

- Przestań - powiedział Szczurzy Król. - Człowiekiem jesteś, człowiekiem. Jasna sprawa. Tylko człowiek może zadawać takie głupie pytania. Złościsz się też dokładnie po ludzku. Wystarczyło, by ładniutka dziewuszka pomrugała w twoim kierunku oczkami, a od razu, jak prawdziwy człowiek, postanowiłeś pokazać, jaki to jesteś mądry albo nieszczęśliwy czy głupi. Przestań, nie jest to wszystko warte nawet wydmuszki. - Może masz rację - powiedział Eryk i pykając pałeczkę flew, powędrował na rufę. Po drodze co i rusz przestępował przez wypełzające z ładowni fragmenty rąk, podobne do wielkich pięcionogich pająków, które chciały się ogrzać przy świetle gwiazd. Za nim pofrunął jakiś trajkotek - to zwijający się w twarz z brodawką na nosie i szczoteczką rudych wąsów pod nim, to znów rozpływający się w niekształtny obłok. Leciał za Erykiem i jęczał, że wcale nie jest gorszy od niego, że przez całe życie pracował i wielu rzeczy dokonał, a pozostawił po sobie taką pamięć, która skazała go na bycie tu trajkotkiem i niczym więcej. I czy nie mógłby Eryk, ponieważ jest materialny, udać się do samego Angro-Majneva i spowodować, żeby jego, trajkotka, imię zostało wprowadzone tam, w życiu, do jakiegoś dokumentu. Wtedy on będzie też zombie, nie gorszy od innych, i odwdzięczy się... będzie mu pięty lizał... będzie jego niewolnikiem... et cetera. Eryk machnął ręką, a urażony trajkotek poleciał do góry, do szczytów masztów, lecz tak pechowo, że dotknął ognika świętego Elma, a ten wypalił mu dziurę w boku. Z przeciągłym jękiem trajkotek wzleciał jeszcze wyżej i zniknął w nocnym niebie. Eryk ciągle zmierzał ku rufie, co i rusz natykając się to na parkę brownie, ponuro sączących szkocką whisky i mamroczących coś o wrzosowiskach i sztuce gry na kobzie, to znów na takiego samego zombie jak on, również obojętnie pykającego pałeczkę flew, albo na kilka wiedźmeczek, z zapałem perorujących o jakichś pi-łańcuchach sprzęgła i niewystarczającym uciągu wznoszenia. Potem omal nie wpadł przez ogromną dziurę do ładowni, ale na szczęście udało mu się wczepić w krawędź i wyleźć z powrotem na pokład w ostatniej chwili. Sekundę później z dziury wypełzła wielka, masywna macka, pomacała dokoła i cofnęła się z powrotem do ładowni. Chwilę potem rozległo się stamtąd rozczarowane pohukiwanie. Dotarł w końcu do rufy. Dźwięki orkiestry ledwo tu dochodziły, a i ludzi było mniej, ponieważ dawało się już odczuć działanie wlokącego się za „Latającym Holendrem” obłoku pyłu. Eryk miał to w nosie. Może i do smaku pałeczki dochodził smak piachu skrzypiącego między zębami, ale postanowił nie zwracać na to uwagi.

Teraz już czuł się dobrze, lekko i wesoło. Łaknął rozrywki. Ukrył się za stojącą na rufie budką telefoniczną i zaczął czekać na kogoś, kto przejdzie obok. Oczywiście musiał to być lilipuci gryf. Eryk wyskoczył zza budki i zastąpiwszy mu drogę, groźnie zapytał: - Tyś kto? - Dziad Pichto - odpowiedział gryf. - Miło mi. A ja stary idiota. - Radym. - Gryf wyciągnął łapę i z szacunkiem uścisnął Erykowi rękę. Potem ukłonił się i podreptał do burty, rozprostował wielkie błoniaste skrzydła. Pomachał nimi trochę w powietrzu, jakby chciał wzlecieć, potem złożył je i mruknąwszy skonfundowany: „Ach, zapomniałem tu jedną rzecz...” pospiesznie pobiegł na dziób statku. Eryk popatrzył w ślad za nim i posępnie pomyślał, że żart się nie udał. Nie był zresztą specjalnie dobry. Ale warto było jeszcze raz spróbować. Ukrył się ponownie za budką i po minucie, wyskoczywszy zza niej, zapytał szukającego go Szczurzego Króla: - Tyś kto? - Kaplica twoja, oto kto - ponuro rzucił Szczurzy Król. - Skończ z tym... Wieczór taki smętny, pić już mi się nie chce, a ty z tymi kretyńskimi dowcipami. Łyknął ze swojego kieliszka, usiadł na pokładzie i oparł się plecami o budkę telefoniczną. Eryk poszedł w jego ślady. Przez jakieś dziesięć minut patrzyli na ginące za rufą wydmy, na porzucone, na poły zasypane przez piach miasta i niemal zniszczone przez czas kurhany pelikańskich królów i herosów. A potem zadzwonił telefon w budce. Eryk, nie patrząc, sięgnął ręką i zdjąwszy słuchawkę z widełek, przyłożył ją do ucha. Ze słuchawki wysunęły się szczypce kraba i uszczypnęły go w małżowinę. Będąc zombie, Eryk bólu nie odczuwał, dlatego trzymając słuchawkę przy uchu, powiedział spokojnie: - Halo, słucham. - Słuchasz? - zapytał ze słuchawki starczy głos. - Jeszcze jak. - No to powiedz mi... Nigdy nie przychodziło ci do głowy, że każdy człowiek jest dwiema istotami rozumnymi w jednym ciele? Przy czym, o ile wyobrażasz sobie życie jako długą linię kolejową, to każda z tych istot jest jakby pociągiem. I te pociągi walą sobie na spotkanie. Tyle że dla jednej istoty czas płynie normalnie, a dla drugiej -

odwrotnie. To znaczy dla każdego, kto posuwa się od końca życia do początku, wszystko odbywa się na odwrót i to jest całkowicie logiczne. - A jeśli się spotkają? - zainteresował się Eryk. - No i o to chodzi. Będzie to chwila spotkania, kiedy na kilka sekund człowiek otrzymuje nadnaturalne zdolności, ponieważ stykają się w nim dwa intelekty. Taką chwilę miewa każdy... Przeżyłeś coś takiego? - Nie pamiętam - powiedział Eryk. - Ja niczego ze swojego poprzedniego życia nie pamiętam za wyjątkiem... No, ale to nieważne. - Szkoda! Jeśli schwytasz taką chwilę, to można obliczyć, ile człowiekowi zostało życia, albowiem te dwie istoty spotykają się dokładnie między urodzinami i śmiercią. Z tego... - Nudzisz - powiedział Eryk i odwiesił słuchawkę. Potem zapytał Szczurzego Króla: - Spadajmy stąd? - Jeszcze za wcześnie - odpowiedział zapytany. - Jeśli nas namierzyli i przeczesują teraz miasto, to tutaj jest najbezpieczniejsze miejsce. Tu do rana żaden dewa nie wetknie nosa. - Racja - zgodził się Eryk. Zdjąwszy słuchawkę, znowu przyłożył ją do ucha. Ze słuchawki ktoś plunął. Nie spodobało się to Erykowi, ale wytarł ucho rękawem płaszcza i znów przyłożył do niego słuchawkę. - Mało ci? - zapytał ten sam starczy głos. - Nie, całkowicie wystarczy - odparł Eryk i poprosił: - Przestań sobie tak żartować, dobra? - Jak żartować? - No, to plucie... - Młody człowieku, za kogo ty mnie masz? Nie jestem stworzony do takich podłych numerów... No, mogę wlać do ucha porcję wrzącej smoły albo jakby już nie było co, kwasu siarkowego, ale pluć!? Brrr...! Wziąłeś mnie za kogoś innego. - Ach, to przepraszam - powiedział znużony sporem Eryk i odwiesił słuchawkę. Do tego czasu Szczurzy Król zdążył już dopić swój koktajl i cisnął kieliszek za burtę. Po chwili nad burtą pojawiła się głowa jednego z duchów pustyni. Obrzuciwszy Szczurzego Króla wyzwiskami, duch pokręcił palcem przy skroni, sugerując, że uważa go za świra, po czym zniknął. - Żebyś mi się tu nie zbliżał! - krzyknął za nim Szczurzy Król. - No nie, co za gamonie zdarzają się wśród duchów, to się w głowie nie mieści.

Eryk przytaknął z roztargnieniem, myślał o tym, że należałoby pójść na dziób dokupić pałeczek flew. Wyciągnął kolejną i zapalił. Już po pierwszym zaciągnięciu poczuł, że w głowie mu się przejaśnia i przejaśnia... To oczywiście znaczyło, że osiągnął pewne określone stadium, które należało mężnie przetrzymać. A właśnie, co tam mówił Szczurzy Król o ich małej przygodzie? Przygodzie... Eryk wyjął z kieszeni kulkę otrzymaną od „świerszcza” i zaczął ją oglądać w niepewnym świetle komety. - Co tam masz? - zapytał Szczurzy Król. Eryk wyjaśnił, jak wszedł w posiadanie kulki, a Szczurzy Król wyraźnie się zaniepokoił. - Pokaż no tę rzecz. Zabrał kulkę Erykowi. - Jak myślisz, co tam jest wewnątrz? - zapytał, napatrzywszy się do woli. - A jakie to ma znaczenie? - Ale jednak? - Według mnie coś podobnego do drzewa. - Drzewo, powiadasz? Hm, rzeczywiście podobne. Ale jakoś nie słyszałem o takich drzewach. Chociaż - kłamię, gdzieś coś słyszałem, ale tak dawno, okropnie dawno... Daj Bóg, przypomnę sobie... - A co to za różnica? I tak to nie nasza rzecz, należałoby ją oddać właścicielowi. - Jak? - zapytał Szczurzy Król i wyszczerzywszy zęby, zaczął znowu oglądać kulkę. - Znajdziesz go akurat teraz w tym trzecim świecie... - Nie wiem, nic nie wiem - rzucił rozdrażniony Eryk. - Ale trzeba oddać i... Może skoczymy do tego trzeciego świata? - Żartujesz! Tylko nas tam jeszcze brakowało! Jestem pewien, że trzeci świat został postawiony na głowie i jest teraz przetrząsany od podszewki. Tak samo zresztą jak i nasz drugi. A może i czwarty, kto wie. - Dlaczego? - Aleś ty głupi! Dlatego! Pierwsza rzecz, jaką zrobili, kiedy tylko zaczęła się zadyma, to zamknęli bramy. Skoro jednak nie mogliśmy się przez nie przemknąć, a w trzecim świecie nas nie wykryto, to już musieli uznać, że udało nam się przeskoczyć do któregoś z sąsiednich światów. Może się nawet domyślają, że mamy amulet transportowy. Rozumiesz, oni nie mogą pozwolić, żeby ktoś poza dewami dysponował

czymś takim. Możesz być pewien - wystarczy, byśmy użyli amuletu, a od razu nas namierzą. - Co więc możemy zrobić? - zapytał w roztargnieniu Eryk. Zapytał tylko po to, żeby coś powiedzieć, gdyż niemal całą jego uwagę pochłaniał fakt, że zimno znowu rozpływało się po całym jego ciele. - Nie wiem... chociaż wiem... Rano, kiedy dewy będą zmęczone poszukiwaniami, musimy przeskoczyć do pierwszego świata i tam przeczekać, póki wszystko się nie skończy. Może rano nas nie namierzą, chociaż ryzyko jest wielkie. Ale co innego możemy zrobić? Czując, jak zdrewniały mu palce, Eryk podniósł rękę i strząsnął z karku szron, mimochodem pomyślawszy, że podobnych ataków mrozu nie miał żaden inny znany mu zombie. Może to się jakoś wiąże z tym, że ma przestrzelony tył głowy? Żeby się jakoś odczepić od nieprzyjemnych myśli, zdjął z widełek słuchawkę, pytając przy tym Szczurzego Króla: - A jak zdobyłeś amulet transportowy? - Jak? - uśmiechnął się Król. - Rąbnąłem już dawno temu, wiadomo jak. Szukali tego wtedy, oj, długo szukali. Ale to, co trafiło do szczurów, nigdy nie wraca. W zasadzie mógłbym teraz ukryć się pod ziemią, ale ty tam się po prostu nie zmieścisz. Są tam tak wąskie szczeliny, że przez niektóre mogę się przecisnąć tylko ja. - Dobra, pierwszy świat to pierwszy świat. Popatrzymy przynajmniej na słynną Czarną Ścianę - powiedział Eryk i przyłożył słuchawkę do ucha. A w niej starczy głos perorował: - A teraz wyobraź sobie świat, do którego trafiają ludzie, którzy zeszli wyłącznie gwałtowną śmiercią. Można to wytłumaczyć tym, że w organizmach tych, co odeszli w nienaturalny sposób, zachodzą określone zmiany. Może w chwili takiej śmierci organizm zabitego produkuje określone substancje czy też jakieś fale energii. I to wystarczy, by trafić do świata, gdzie panują specyficzne warunki. Więcej nawet, trafiwszy do takiego świata, ludzie zachowują swoje ciało zdolne do poruszania się i myślenia, ale nie są żywymi ludźmi. Jak odbierają ten świat, do którego trafili? Może im się wydawać piekłem czy też rajem? Raczej przedsionkiem piekła, z którego można za określone zasługi trafić do raju. Przy okazji, jednym z koniecznych warunków przekształcenia się w zombie jest to, że może nim być tylko ten, po kim na Ziemi pozostała pewna pamięć, choćby w postaci kilku wersów na kwicie, w gazecie, w teczce z jakiegoś archiwum, na zaświadczeniu. A tych, po których z jakiegoś powodu nie pozostała taka pamięć, czeka inna forma życia, na poły materialna. Oni otrzymują

tylko minimum energii, którą powinni odtwarzać kosztem innych żywych istot. W języku tego świata, do którego trafili, takie istoty mogą się nazywać na przykład „trajkotki”. Problem: jakie przejawy transcendentalności... - A żebyś zdechł - powiedział Eryk do słuchawki i odwiesił ją na miejsce. Powiercił się trochę na pokładzie, żeby znaleźć jakieś wygodne miejsce. Zimno błyskawicznie rozprzestrzeniało się po całym jego ciele. Czuł, że może poruszać już tylko rękami. Kropelki wilgoci spływały z niego na pokład. To topniał szron na jego karku. Czując, że jego myśli, jakby zamarzając, stają się powolne i nieruchawe, Eryk pomyślał, że coś z nim jest nie tak. Może przy przeskoku do tego świata coś nie zadziałało prawidłowo? Ale co? A myśli biegły coraz wolniej i wolniej. Natomiast ruchy Szczurzego Króla stawały się odpowiednio coraz szybsze i szybsze. Przez krótką chwilę Erykowi wydawało się, że ogląda dziwny film. To, co mówił Szczurzy Król, stawało się niemal niezrozumiałym, ledwo słyszalnym wizgiem gdzieś na granicy ultradźwięków. I nagle w to wszystko wdarł się dzwonek telefonu. Eryk nie zareagował. Usiłował przypomnieć sobie coś ze swego przeszłego życia, prawdziwego życia, ale nic sensownego z tego nie wyszło. W pamięci migotały tylko jakieś trudne do rozróżnienia urywki. A to zalana krwią twarz, a to przysadzisty samochód z czarną karoserią wolno sunący po brukowanej jezdni, a to czarny gawron z krzykiem krążący po niebie, stopniowo obniżający pułap lotu, niczym ogromny spalony arkusz papieru. Powrócił nagle do swojego teraźniejszego świata i zobaczył własną rękę, która niezależnie od jego chęci sunęła w kierunku słuchawki telefonu, i zdążył zdziwić się na ten widok. A nawet się za to na siebie rozzłościł. A potem ręka tak samo wolno popełzła z powrotem, trzymając słuchawkę. Oto przycisnęła ją do ucha. Jak w sennym koszmarze. Chociaż o jakich tu koszmarach mowa? On, jako nieboszczyk, nie powinien mieć snów. Na sekundę zapomniał o słuchawce w ręku, tak go zainteresowała ta myśl. Zastanawiał się nad tym problemem, myśl krążyła po głowie, obijała się o ścianki czaszki jak oblodzony kamyczek. A potem ze słuchawki dały się słyszeć długie sygnały i Eryk zapomniał o wszystkim, zdążył tylko pomyśleć, zdając sobie sprawę z szaleństwa tego pomysłu, że po to, by usłyszeć te sygnały, musiał widocznie zdjąć słuchawkę akurat w trakcie ataku obłędu. Nagle sygnały ucichły, rozległ się trzask i kobiecy głos powiedział mu do ucha: - Halo. Eryk drgnął jak porażony prądem elektrycznym.

- Halo, kto tam? - powtórnie odezwał się ten sam głos. Eryk jęknął. To był jej głos. I teraz, wsłuchując się w jego brzmienie, Eryk omdlewał z chwytającej za gardło rozkoszy, nie mając siły poruszyć się czy chociażby pomyśleć, że można cokolwiek zrobić. A kobiecy głos niecierpliwie powiedział znowu: - No, halo! Eryk zdołał wydusić z gardła coś na kształt ochrypłego okrzyku, który natychmiast zamarł, ponieważ mężczyzna uprzytomnił sobie, że nie może niczego powiedzieć do tej słuchawki, ponieważ na drugim końcu kabla jest ona, żywa, a on jest martwy. Ona uważa go za martwego, nawet nie podejrzewając, że wraz ze śmiercią nie wszystko się kończy. I jak można... Ale nie, nawet nie uwierzy... A przy okazji mógłby ją nieźle wystraszyć, a tego nie chciał. I dlatego, słysząc ten ciepły i kochany głos, Eryk tylko tracił zmysły, modląc się do Boga, by - jeśli istnieje - przedłużył możliwie długo ten kontakt i aby ona, kierowana kobiecą intuicją, domyśliwszy się, kto do niej dzwoni, powiedziała coś o sobie, jak się czuje i najważniejsze - czy pamięta o nim... Ale nie, to jest po prostu niemożliwe... A potem ta, którą on ciągle kochał, powiedziała: - No, to się robi nudne. Co za głupie żarty. Wstydziłbyś się. I odłożyła słuchawkę, a on, jak umierający z głodu, któremu odebrano ostatni kęs, wsłuchiwał się w niekończący się długi sygnał, cichnący stopniowo, w miarę jak uciekał ziąb z ciała. Nieco później przez sygnał przebił się starczy głos: -... jak również, kiedy w tym świecie nadchodzi czas przypływu i fale grawitacji zalewają nawet antymagnetyczne urwiska, obserwowane są interesujące zjawiska typu powstających statków, które mogą, nie korzystając z żadnych mechanicznych silników, poruszać się po dowolnej powierzchni, niekoniecznie wodnej... Czując, że to, co minutę wcześniej przywróciło go do życia bez pomocy pałeczek flew, ponownie umarło, Eryk odwiesił słuchawkę i wstał. - Coś szybko ci poszło tym razem - powiedział Szczurzy Król. - Ale i tak się cieszę. To oznacza, że będziemy się bawić. Gdybyś wiedział, jak tu jest nudno... - Tu jest nudno - jak echo odezwał się Eryk i popatrzył na szybko wysychającą kałużę wody, która spłynęła z jego ciała, a potem obdarzył Szczurzego Króla spokojnym, zamyślonym spojrzeniem, a ten zaniepokojony nastroszył się i wymamrotał: - Jacy wy jesteście - ludzie...

Pochyliwszy się, Eryk wyjął z jego łap kulkę „świerszcza” i popatrzył tam, gdzie na dziobie wirowały lekkie obłoczki pary. Szczurzy Król błyskawicznie opanował się, zachichotał i szturchnął towarzysza palcem w brzuch. - No to co, idziemy? Patrz, ta blondynka trolliczka uśmiecha się do mnie. Chodźmy, zatańczymy! - Zaraz - odparł zamyślony Eryk i zaczął uważnie oglądać kulkę, znowu usiadłszy na pokładzie. - Zaraz, tylko jeszcze raz się zastanowię, co w niej jest. *** Angro-Majnev, wygodnie siedząc w fotelu, wziął od lizusa drugiego stopnia wysoki kielich, upił z niego łyczek i kolejny raz przyjrzał się magicznej kostce, w której odbywała się projekcja wspomnień dwóch dewów uczestniczących w zamieszaniu w kawiarni. Na pewno istota, z którą tam się starli, była sterchem i nikim innym. Przy tym zupełnie jasne było, że ujawnił się on przypadkowo. Aż strach pomyśleć, że gdyby nie ten przypadek, to już po kilku godzinach sterch byłby w pierwszym świecie, a wtedy starczyłoby, żeby do Czarnej Ściany i... Angro-Majnevowi zadrżały ręce, kiedy pomyślał, do czego mogło dojść. Wyobraził sobie, jak sterch przykłada nasienie Świętego Drzewa do Czarnej Ściany, a ono znika, rozpuszcza się w niej, a po chwili następuje straszliwy wybuch - i ściana znika. A potem chaos uderza w pierwszy świat, potem w drugi i trzeci... I nie powstrzyma tego nikt, póki chaos nie sięgnie Świętego Drzewa, które samo stanie się Czarną Ścianą. Tyle że wszystkie światy, przez które przejdzie chaos, przestaną istnieć, a gdzieś tam, z przodu, gdzieś w siedemdziesiątym świecie (licząc od nowej Czarnej Ściany) pojawi się nowe Święte Drzewo. I znowu, kiedy nadejdzie czas, wyjdą z niego sterchy. Potem rozmnożą się i któryś poniesie do Czarnej Ściany święte nasienie. Ciekawe, czym one właściwie są: Czarna Ściana i Święte Drzewo? Może tak właśnie powinno być, że zawsze po ładzie następuje chaos, żeby stać się ładem? A może ta Czarna Ściana to jakaś dziwna choroba przestrzeni, która nie wygaśnie, póki nie pożre całego łańcucha światów? W takim przypadku wszyscy są skazani, bez względu na to, co uczynią. No dobrze, schwytają teraz tego stercha, ale przecież za jakiś czas w drogę wyruszy kolejny. Wcześniej czy później jego misja powiedzie się i Czarna Ściana pochłonie miliardy istnień. Zresztą można tak

dywagować w nieskończoność. A teraz należy działać. Tylko zanim zacznie się działać, trzeba wszystko dokładnie obmyślić. Angro-Majnev potrącił łokciem kielich, a ten spadł na podłogę i rozbił się z cichym brzękiem. Słońce, odbijając się od jednej z kryształowych ścian, spowodowało, że kupka odłamków rozbłysła niczym sterta brylantów. - To nic - wymamrotał przez zęby Angro-Majnev i splótłszy palce, trzasnął stawami. - To nic, wszystko się jakoś ułoży. Wkrótce. Nie możemy go przegapić. Kiwnął

niedbale

dłonią

i

usłużny

lizus

drugiego

stopnia

natychmiast

zmaterializował się przy nim z tacą, na której stał inny kieliszek. Jednak Angro-Majnev już o nim zapomniał, ponieważ w tym momencie przyglądał się kolejny raz wspomnieniom dewów. Coś w tej projekcji umknęło jego uwadze, był tego pewien. Ale co? Oczywiście! Ta para, która siedziała przy stoliku z dewą. Szczurzy Król i człowiek. Człowiek? Angro-Majnev prychnął z zainteresowaniem. Co się tyczy Szczurzego Króla, wszystko było proste. Jego obecność w tym świecie nie dziwiła, bo szczury żyją wszędzie. Ale człowiek? Coś tu było nie tak. I nagle AngroMajnev zrozumiał, co go niepokoi w tej postaci. Przecież to zombie! Oczywiście! Stop, ale jakim cudem zombie z drugiego świata znalazł się w trzecim? - Licho wie, co to jest... - mruknął Angro-Majnev. - Sterch niemal dotarł do Czarnej Ściany, zombie szlaja się po światach jak po pokojach we własnym domu... Co tu się dzieje?! Niech to diabli! Kierował tymi dwudziestoma pięcioma światami już tysiąc lat, zaprowadzał tu porządki, troszczył się, by panował spokój! Nie, tak być nie może. Jak tylko skończy z tym sterchem, to zaprowadzi tu prawdziwy porządek i zacznie najprawdopodobniej od dewów, to pewne jak w banku. Ciekawe, pojawienie się tej parki - przypadek czy planowe działanie? A może są wspólnikami stercha? Może właśnie dzięki nim dotarł tak daleko? Oczywiście dotychczas nie zdarzało się, by sterch miał wspólników, ale licho nie śpi, kiedy śpi bóg... Wezwawszy do siebie naczelnego dowódcę dewów, Angro-Majnev nakazał mu natychmiast odnaleźć Szczurzego Króla i zombie - tę parę, która znajdowała się w kawiarni podczas starcia dewów ze sterchem. Ten oświadczył, że nie będzie problemu z wykonaniem rozkazu, ponieważ gdy tylko został podniesiony alarm, bramy do

drugiego i czwartego świata zostały zamknięte. Ta dwójka nijak nie mogła uciec, a to oznacza, że są w trzecim świecie. Zwolniwszy naczelnego dowódcę dewów, Angro-Majnev znowu trącił łokciem kieliszek, który dokładnie jak i pierwszy rozbił się w drobny mak. A Angro-Majnev znowu tego nie zauważył. Siedział nieruchomo odchylony na oparcie fotela i czuł, że spokój i cisza obecnego dnia wsączają się w jego duszę. Przez sekundę znowu było jak wcześniej - chciało mu się machnąć na wszystko ręką i odejść, ukryć się w jakimś świecie. Gdyby tylko nie ten sterch! Angro-Majnev potrząsnął głową. „Coś mi nerwy wysiadają” - pomyślał i zdecydował, że teraz musi się koniecznie rozerwać. Wszystko, co można było przedsięwziąć, zostało zrobione. Wkrótce sterch będzie unicestwiony, a ci dwaj, Szczurzy Król i zombie, zostaną dostarczeni przed jego oblicze, na sąd. Ale na to, rzecz jasna, potrzebny jest czas. A na razie dobrze by było jakoś ukoić rozdygotane nerwy. Kazał przygotować swojego smoka wierzchowego i już niebawem, słysząc obok balkonu łopot potężnych skrzydeł, zaczął się przebierać, przy pomocy dwóch lizusów w strój do jazdy. Po wyjściu na balkon zobaczył szybującego smoka, ostrożnie machającego skrzydłami, by nie uszkodzić sztukaterii pałacu. Uspokoiwszy się trochę, AngroMajnev chwycił worek z mięsem, żeby dokarmiać smoka w czasie lotu, po czym wszedł na jego grzbiet. W miejscu, gdzie zaczyna się szyja smoka, klepnął wierzchowca w łuski i rozkazał: - Naprzód! Wydawszy z siebie pisk radości, smok wzbił się w jasnozielone, ciemniejące przy horyzoncie niebo. Angro-Majnev wrócił po jakichś trzech godzinach wyraźnie odświeżony i uspokojony. Lot na smoku spowodował, że wszystko wróciło na swoje miejsce. „W końcu czym się tu przejmować? Złapię tego stercha. Nigdzie mi nie zwieje z trzeciego świata. Co prawda, żeby go schwytać, potrzebny jest czas, sporo czasu, trzeci świat nie jest mały, ale wcześniej czy później dewy go złapią” - myślał Angro-Majnev, zeskoczywszy z grzbietu smoka na balkon i biorąc z tacy trzymanej przez lizusa kieliszek ze swoim ulubionym napojem z porzeczek.

Po pięciu minutach naczelny dowódca dewów zameldował mu, że sterchowi udało się przedrzeć z trzeciego świata do drugiego. *** Ktoś z tyłu położył Haru na ramieniu dłoń, w której zamiast palców sterczały tylko kikuty, i ten ktoś zaczął syczeć mu do ucha: - Wszystko jest bardzo proste. Dowódca wyjeżdża na białym wierzchowcu i rozkazuje: „Szable w dłoń!”. Wtedy my dajemy koniom ostrogę. Szwadron wali na karabiny maszynowe. Teraz sprawa jest taka - kto przeżył, temu chwała, sława i wódeczka, kto nie - zapraszamy tu właśnie. A karabiny polewają ołowiem. Daj Boże, by połowa szwadronu przeżyła, bo i tak może być, że wszystkich poszatkują. I oto ty, nagrodzony trzema Krzyżami Świętego Jerzego, znajdujesz się w tym miejscu, bardziej przypominającym piekło, i nie wiesz, co masz tu właściwie do roboty, bo nie ma z kim wojować. A zresztą po co? No i komu tu jesteś potrzebny, ty, co potrafisz tylko szabelką machać? Musisz jakoś szybko coś dla siebie znaleźć. Naczepiasz te swoje krzyże na zakrwawioną bluzę mundurową i idziesz żebrać. Najważniejsza jest świadomość, że wszystko, co się dzieje, trwać będzie wieki wieków i nigdy się nie skończy. Tam mogłeś przynajmniej umrzeć. A tu? Jak można umrzeć w tym świecie, skoro i tak już jesteś martwy? Szarpnąwszy ramieniem, Haru strącił z niego rękę zombie i szybko ruszył dalej. Od dawna już powinien był znaleźć jakieś schronienie i odpocząć, ale wiedział, że dewy penetrują w tej chwili miasto, którego po prostu nie wolno mu opuścić. Chociażby dlatego, że tu znajduje się brama do pierwszego świata, przez którą będzie musiał jutro jakoś przeskoczyć. Tylko czy mu się uda? To jest problem. Pewnie nie. Czyli trzeba coś wymyślić. W sumie to czas nie pracuje na jego korzyść. Im dłużej pozostaje w tym świecie, tym więcej szans, że go schwytają. Schwytają? Niech spróbują! Jego przewaga polega na tym, że on świetnie wie, kiedy jego prześladowcy są w pobliżu, i może uniknąć kontaktu z nimi. Tak, właśnie tak. Jego ratunek polega na nieustannym manewrowaniu. Wystarczy, by się gdzieś zatrzymał, a groźba schwytania gwałtownie wzrośnie. Chociaż gdyby mu się udało ukryć w jakimś domu tutejszego mieszkańca... Coś rozmytego i z lekka świecącego, podobnego w zarysie do człowieka, wypłynęło ze ściany sąsiedniego, na poły zburzonego budynku i podśpiewując półgłosem „To

były piękne dni...”, zatoczyło koło nad głową Haru. Potem to coś przycumowało za jego plecami i wolno popłynęło za nim. Haru widział tej nocy kilka podobnych stworzeń, dlatego nie zwrócił na nie żadnej uwagi. - To jest trajkotek - wyjaśnił, obciągnąwszy odruchowo krótką kawaleryjską bluzę, pozbawiony palców zombie, który też przyczepił się do stercha. Haru nic nie odpowiedział, tylko skinął głową. Nie zależało mu na wiedzy, jak się ta istota nazywa. Teraz nastrajał się na nasienie Świętego Drzewa. Znajdowało się tu, w tym świecie. Co prawda sądząc z wychwytywanej emisji, za miastem. Właściwie to nawet lepiej. Z tego, co Haru wiedział,

obecni

posiadacze

świętego

nasionka

dysponowali

amuletem

transportowym i w każdej chwili mogli wynieść się z tego świata. Ale raczej tak nie postąpią. Teraz, kiedy drogi świata przeczesywane są przez oddziały dewów, korzystanie z amuletu transportowego było rzeczą ryzykowną - mógł zostać namierzony. A w ogóle, jak się dowiedział, ci dwaj byli teraz na jakimś środku transportowym zwanym „Latającym Holendrem”. Zapewne tam czuli się bezpiecznie, przynajmniej do świtu, ponieważ, jak mu wyjaśniono, „Latający Holender” wracał do miasta dopiero rano. Nie pozostało nic innego, jak urządzić zasadzkę. Zabawne, może ci dwaj nawet nie wiedzą, czego posiadaczami się stali? Ale nie, tak być nie mogło, nie zniknęliby tak szybko z trzeciego świata. Z drugiej strony, gdyby wiedzieli, co im wpadło w ręce, najbardziej logiczne wydawało się oddać święte nasienie tutejszemu władcy światów, Angro-Majnevowi. Zresztą co tu dywagować. Wszystko wyjaśni się rano. Tylko trzeba tak to załatwić, by nie wpaść na dewów. Obejrzawszy się, stwierdził, że lecą za nim już trzy trajkotki, co się Haru nie spodobało. Te stworki wyraźnie czegoś od niego chciały. Tylko czego? Na chwilę wysunął wąsiki i stwierdził, że na jego spotkanie zmierza właśnie formacja dewów, określił również rozmieszczenie innych prześladowców i skręcił w lewo, w wąską uliczkę. Zombie i tutaj nie odczepił się od niego, a trajkotków było już chyba sześć. Haru zaczął się denerwować. Miałby teraz wędrować z taką eskortą? Zatrzymał się i odwrócił do całego tego towarzystwa: - Czego ode mnie chcecie? - To są trajkotki-wampiry. Jeść chcą - melancholijnie zakomunikował zombie.

Teraz, w świetle płonącej na niebie komety, Haru zwrócił uwagę na ostrze wielkiego noża sterczące z jego piersi. Widocznie klinga była tak długa, że przeszyła kawalerzystę na wylot. - Zaraz się do ciebie dobiorą - beznamiętnie oświadczył zombie. - Tak więc można powiedzieć, że ci się udało. Zamilkł i z roztargnieniem zaczął jednym z ocalałych palców wodzić dokoła sterczącego z piersi ostrza. A trajkotków przybywało. Wypływały z murów porzuconych domostw niczym świecące meduzy. Wsłuchawszy się w otoczenie, Haru określił, że oddział dewów, z powodu którego skręcił w tę uliczkę, przemaszerował obok. Inny był jeszcze daleko. Można właściwie zacząć działać. Rozumiejąc, że czas działa na jego niekorzyść, Haru rzucił się na najbliższego trajkotka i wysunąwszy ostrze, chlasnął nim przez słabo świecące ciało. Ostrze przeszło przez trajkotka, nie czyniąc mu najmniejszej krzywdy. W tym samym momencie inny trajkotek, błyskawicznie zwinąwszy się w kulkę wielkości pięści, gwałtownie uderzył go w ramię. Czując mocny ból, Haru odskoczył pod ścianę najbliższego domu i przyłożył łapę do uderzonego miejsca. Poczuł coś ciepłego, a popatrzywszy na łapę, zobaczył, że jest wysmarowana czymś zielonym. To była jego krew. Sterch poczuł nagle, że spada mu z oczu zasłona, zrozumiał, że wpakował się w paskudną sytuację. Rozejrzawszy się, stwierdził, że na pomoc nie ma co liczyć. Najbliższe domostwa nie wyglądały na zamieszkane, tylko w jednym oknie płonęło światło. Widocznie tylko tam ktoś jeszcze nie spał. Oświetlone okno przecinał namalowany białą farbą krzyż, a na szybie widać było dziwne hieroglify, niewykluczone, że magiczne. Nie było sensu krzyczeć. Z dewami sobie nie poradzi, ale z trajkotkami można powalczyć. Czyli nadszedł czas na prezentację jednej ze sztuczek. - Zaraz będzie ich tu więcej, a wtedy rzucą się na ciebie. Jeśli chcesz umrzeć bez mąk, po prostu połóż się na ziemi i postaraj się nie stawiać oporu. One tak w ogóle złe nie są. Jestem pewien, że najpierw przegryzą ci tętnicę szyjną, żebyś się nie męczył powiedział zombie i znowu delikatnie dotknął sterczącego z piersi ostrza. - A nie mogłeś mnie uprzedzić? - spytał z wyrzutem Haru. - Po co? - zdziwił się zombie. Przez ten czas trajkotki, cichutko wyjąc, zdążyły otoczyć stercha i stopniowo zacieśniały pierścień.

Chyba już czas! Błyskawicznie wciągnąwszy ostrza i wypuściwszy w zamian szpony, Haru wczepił się nimi w ścianę najbliższego domu i prędko przebierając łapami, wdrapał się na dach. Trajkotki rzuciły się za nim, ale kilka się spóźniło. Widocznie nie oczekiwały, że ich ofiara będzie działała tak szybko. Para domowych duszków wygrzewających się pod kominem w świetle komety, widząc wściekle pędzącego po dachu Haru, z piskiem rzuciła się do ucieczki. Sterch błyskawicznie przeskoczył na drugi dach, potem na kolejny... Pędził z tak szaloną prędkością, że w jednym miejscu, źle obliczywszy długość skoku, omal nie zwalił się z dachu, a uratował jedynie cudem, zaczepiwszy o krawędź. Stado trajkotków nie zostawało w tyle. Dwa nawet zdołały ukąsić go w biegu, ale Haru nie zwalniał tempa. Przeskoczywszy na dziesiąty dach, pojął, że w taki sposób nie uda mu się ujść pogoni. Trzeba będzie zmylić tropy. Rzucił się w dół po ścianie, po kilku sekundach był już na bruku i tam skoczył w zaułki i przecznice. Ścigające go dotąd ciasnym szykiem trajkotki rozciągnęły się i już to było cenną zdobyczą. Ależ karuzelę im urządził! Skakał z dachu na dach jak szalony, wykreślał po ścianach niewyobrażalne pętle, przemykał przez bramy i podwórka. I to wszystko tak, by nie wpaść w oko szukającym go dewom! Oto najwyższa sztuka pilotażu! Po półgodzinie trajkotki dały sobie spokój. Przekonawszy się o tym, Haru w końcu się zatrzymał. Przez jakiś czas odpoczywał, łapał oddech i rozglądał się. Nie miał złudzeń, wiedział, że oderwał się od trajkotków tylko na jakiś czas, chciał więc wykorzystać tę przerwę maksymalnie. Nie, jeśli nie znajdzie teraz jakiejś kryjówki, to nie dociągnie do rana. Trajkotki po prostu zaszczują go jak stado wilków łosia w zimie. No tak, ale jeśli się gdzieś zatrzyma, to wzrośnie niebezpieczeństwo, że na jego kryjówkę wcześniej czy później natkną się dewy. Ale trajkotki, jak się wydaje, były nie mniej niebezpieczne. Rozejrzawszy się, Haru odkrył nagle, że znajduje się dokładnie w tym miejscu, gdzie pierwszy raz zaatakowały go te latające wampiry. Okno z krzyżem i hieroglifami nadal było oświetlone. „Właściwie dlaczego nie?” - pomyślał Haru. „Dlaczego miałbym nie zaryzykować?” W końcu innego wyjścia raczej nie miał.

Rozejrzawszy się jeszcze raz uważnie, Haru oderwał się od ściany i niczym szary cień rzucił się do okna, zastukał weń szponem. Niemal natychmiast światło w oknie zamigotało, potem do szyby przysunęło się czyjeś oblicze. Uważnie przyjrzawszy się Haru, zniknęło, a potem zaskrzypiały drzwi. Sterch już stał przed nimi. Dobrze rozumiejąc, że pod żadnym pozorem nie wolno mu wystraszyć gospodarza domu, wciągnął szpony. Za progiem, trzymając w jednej ręce zapaloną lampkę naftową, a w drugiej masywny krucyfiks, stał krzepki staruszek z siwą bródką, w ciężkim szlafroku z brokatu, z dziwnym przyrządem na nosie, który Haru już widział, ponieważ miał styczność z ludźmi. To się nazywało binokle. - Skąd jesteś, piękna istoto? - zapytał zdziwiony staruszek. - No więc... - powiedział Haru i niezdecydowanie przestąpił z łapy na łapę. - Czym mogę służyć? - Ukryj mnie. - A kto cię ściga? Haru wciągnął głowę w ramiona, starając się wydawać niższym. - Takie rozmyte... - Z lekka świecące? - Tak. - No tak - powiedział staruszek i uśmiechnął się protekcjonalnie. - To chyba ważny powód. Proszę wejść. Tu nie ośmielą się wtargnąć. Wpuściwszy Haru do domu, starannie zamknął za nim drzwi i powiesił krucyfiks na wbitym w ścianę gwoździku. ... Za oknem wstawał świt. Haru siedział na miękkiej kanapie, popijał wystygłą już herbatę i udawał, że słucha staruszka, który paląc papierosa z długim ustnikiem, perorował: - No dobrze, wszystko, co powiedziałeś - racja, ale uwzględniając moje szczęście i to, że tak wiele podróżowałem po łańcuchu... Muszę powiedzieć, że docierałem nawet do setnego świata... A przy okazji, bywałem też w waszym świecie, dość dobrze go znam, ale mimo wszystko ten tu, drugi świat - jest najdziwniejszy ze wszystkich, w jakich byłem. Właśnie dlatego tu się osiedliłem... - Dlaczego uważasz go za najdziwniejszy? - zapytał Haru i postawił pustą filiżankę na stoliku o cienkich giętych nóżkach.

- No, proszę sobie wyobrazić, że to jest jedyny świat na porządnym kawałku łańcucha, do którego ni stąd, ni zowąd wpadają ludzie wcześniej żyjący w innym świecie. Można co prawda oponować, że to niby o niczym nie świadczy, ale mimo że rozpytywałem nowo przybyłych, wszyscy jak jeden mąż twierdzą, że ich świat nie jest ogniwem w łańcuchu innych. Że istnieje sam z siebie. Oznacza to, że - prócz światów łańcucha - istnieją też inne światy, że tak powiem, niepołączone. Ale jak do tego mogło dojść? Zresztą to dygresja. Najważniejsza w tym myśl jest taka: skoro istnieje jeden niepołączony świat, dlaczego nie miałoby ich być wiele? - No to co? - Jak to co? Przecież wtedy staje się jasne, że mogą również istnieć nie tylko takie płaskie światy jak nasz. Ale też okrągłe, jak świat, z którego przychodzą zombie, albo trójkątne, kwadratowe... Może kształt wpływa na przynależność świata do łańcucha? Tym sposobem teoria o nieskończonym wszechświatowym łańcuchu jest mylna! Ale idźmy dalej. Zauważyłem, że wszyscy przychodzący do naszego świata z tego pojedynczego okrągłego świata, mają jakieś mechaniczne uszkodzenia ciała, które były przyczynami ich zgonów. Najpierw założyłem, że tam wszyscy tak umierają, ale po wielu sondażach ustaliłem, że są tam również inni ludzie, którzy umierają śmiercią, że się tak wyrażę, naturalną. Na przykład ze starości. Dokąd więc oni trafiają, skoro nie do nas? - Rozumiem - powiedział Haru. Tak naprawdę nawet nie za bardzo słuchał staruszka, ponieważ w tym momencie sprawdzał, czy nasienie Świętego Drzewa znajduje się jeszcze w tym świecie. Dobrze, wszystko było w porządku. Zbliżało się nawet do miasta. Widocznie statek, na którym znajdowali się aktualni posiadacze nasienia, wracał. Za kilka godzin można będzie pójść i urządzić na przystani zasadzkę. Niechby tylko spróbowali nie oddać nasienia! A staruszek dywagował dalej: -... staje się zupełnie jasne, że umierający śmiercią gwałtowną trafiają, być może, do jednego z innych światów, gdzie istnieją ku temu warunki. Nawiasem mówiąc, żeby taki świat powstał, musi zostać spełniona kupa warunków, a to jeszcze raz potwierdza moją teorię o niewyobrażalnym mnóstwie rozumnych światów... Haru nalał sobie jeszcze jedną filiżankę herbaty i zaczął ją niespiesznie popijać, myślami powróciwszy do rodzimego świata. Znowu poczuł słony zapach morza, znowu przespacerował się po piasku, zobaczył, jak fale wyrzucają na brzeg brylantowe meduzy, które po półgodzinnym leżeniu na słońcu zmieniają się w prawdziwe

brylanty. Można z nich potem budować wspaniałe zagrody dla bydła. Znowu zobaczył te wieczory, kiedy wydawało się, że fioletowe słońce tonie w wodzie. Wtedy stary latarnik zapalał na brzegu latarnie magiczne, które powinny odstraszyć wypływające z głębin koszmary. A te przypominały mgliste kule wyruszające na poszukiwanie obiektów, do których można będzie przyssać się na noc, by rano ponownie pogrążyć się w morzu. Tam przeleżą dzień w ciszy i milczeniu, przetrawiając ludzkie myśli i ciesząc się na kolejną noc. Haru przypomniał sobie coroczne święto, kiedy na zew strąków wielkiego Świętego Drzewa ze wszystkich wysp zjeżdżają się sterchy. Otwarte strączki trąbią co sił, oznajmiając, że następna noc należy do święta i wszyscy chętni mogą przypłynąć na wyspę Drzewa, by zobaczyć niemal całkowicie dojrzałe nasienie. Mogą także zobaczyć Haru, wielkiego gońca, który winien dostarczyć nasienie do Czarnej Ściany, by runęła i nastąpił wielki dzień, kiedy świat, w którym oni żyją, zostanie zniszczony, ponieważ zbyt wiele nagromadziło się w nim grzechów, by mógł być prawym. Tego dnia zmiatająca wszystko fala chaosu przetoczy się także przez inne światy oddzielające Czarną Ścianę od Świętego Drzewa. Czarna Ściana powstanie znowu, ale oni już będą za nią, w królestwie dobra i sprawiedliwości. I powstaną z prochu tylko pobożni, a w pierwszych rzędach pójdą gońcy i wśród nich on, Haru. Dla tego dnia wybrano go spośród wielu, wielu innych i przez całe jego nie tak znowu długie życie przygotowywano do podróży ku Czarnej Ścianie. Nie, za wszelką cenę musi odzyskać swoje święte nasienie i donieść je tam, gdzie trzeba, chociażby dlatego, że następne dojrzeje dopiero po stu latach. Tak więc przez kolejne sto lat światem rządziłyby grzechy, a wszystko przez to, że on już tak blisko celu przestraszył się. Na dodatek - jak się okazało - niepotrzebnie. Nie. Musi dojść. Za wszelką cenę. -... zatem zupełnie oczywiste jest pytanie: dokąd przenoszą się ci, co umierają w drugim świecie? Może gdzieś tam, w nieskończonym wszechświecie, istnieje taki łańcuch światów, gdzie znalazło się i dla nich miejsce? W ogóle zawsze mnie dręczyło inne, głupsze pytanie: a komu to jest potrzebne? Przecież musi istnieć ktoś, komu to wszystko jest do czegoś potrzebne? Haru wzdrygnął się. Niedopita herbata chlusnęła z filiżanki na dywan, ale staruszek nawet tego nie zauważył. Dalej rozmyślał na głos. A sterch po prostu skamieniał ze strachu. Stało się tak, ponieważ poczuł, jak nasienie Świętego Drzewa zniknęło z tego świata i pojawiło się w pierwszym. To znaczyło, że jego aktualni posiadacze skorzystali z amuletu transportowego.

Do licha, nie zdążył! Zresztą to, że nasienie znalazło się w pierwszym świecie, nie było takie złe. Żeby tylko ci dwaj idioci, którzy je w tej chwili mają, nie zaczęli skakać po światach jak zające. Może życzyć im, by się ich amulet zepsuł? Stop, przecież on teraz też będzie musiał zdobyć taką zabawkę. Gorsze było to, że dewy mogły amulet transportowy namierzyć. A właśnie, na pewno tę parę z nasieniem już namierzyli i lada chwila capną. Musi więc wyprzedzić dewów. I nie ma się co obawiać namierzenia, bo przecież musi skorzystać z amuletu tylko raz... No tak, ale skąd wziąć amulet? Tylko dewy mają amulety. Zerknął za okno, świtało. W nocy byłoby może łatwiej wykonać taki numer, ale nie ma już odwrotu, trzeba działać, i to natychmiast, bo przegra. Do licha z tym wszystkim, takie komplikacje w jego planach! Wysunąwszy czułki, Haru przeskanował otoczenie i wykrył, że jedna z grup dewów zawróciła. Jeśli nic się nie zmieni i będzie nadal podążała w tym kierunku, znajdzie się pod drzwiami staruszka za jakieś pół godziny. Przy tym oddział przeszukiwał wszystkie mijane domostwa i przepytywał gospodarzy. A to oznacza, że za pół godziny zaczną zadawać pytania temu gadatliwemu staruszkowi. W tym momencie Haru powinien być już daleko stąd. Ale ciekawe, czy staruszek powie dewom o swoim niedawnym gościu? Pewnie, że powie. W każdym razie Haru nie może nic zrobić, żeby zamknąć mu usta. Chociaż... Haru upuścił filiżankę, a ta się rozbiła. - Och, przepraszam - powiedział, ze skruszoną miną wskazując skorupy. -... a wtedy staje się zupełnie jasne, że ci, co umierają w naszym świecie... powiedział staruszek i nagle zamilkł, wpatrując się w szczątki naczynia. - O, to nic! Posprzątam potem, kiedy skończę wyjaśnienia. Nie uważasz, że moje wnioski są po prostu porażające? - Och, to nie to słowo. One są genialne - powiedział Haru i wciągnął czułki, wstając z krzesła. - Ale napiłbym się jeszcze herbaty. - O, to chwileczkę. - Staruszek zaczął krzątać się po pokoju. - Zaraz zaparzę nowej herbaty. Koniecznie. Wyszedł do kuchni, a Haru zbliżył się do okna i wyjrzał przez nie. Stwierdził, że na ulicy nic się jeszcze nie dzieje. Nie widać było ani zombie, ani tych - żeby je diabli trajkotków. Tylko dewów można się było spodziewać lada moment. A to oznaczało, że ma mało czasu.

Staruszek wrócił bardzo szybko, postawił nową, pustą filiżankę na stoliku i znowu usiadłszy w fotelu, zaczął coś wyjaśniać. Jednakże teraz siedział plecami do stercha i zaczął się niespokojnie wiercić, usiłując odwrócić twarzą do rozmówcy. - Proszę nie wstawać, naprawdę - powiedział Haru. - Ja już siadam na kanapie, tylko jeszcze momencik powyglądam. -... i tak oto podkrada się myśl zuchwała: a czy nie mamy aby do czynienia we wszechświecie z pewnym wirem myślących istot?! - oznajmił staruszek, znacząco podnosząc palec do góry. W tym momencie Haru, odwróciwszy się, zobaczył czubek jego głowy nad oparciem fotela i zrozumiał, że nadeszła pora działania. Niemal do końca wyczerpał swój limit czasu. Ech, gdyby oddział dewów zmierzał w innym kierunku i gdyby Haru miał pewność, że przynajmniej przez najbliższą godzinę nikt nie zada staruszkowi kilku pytań dotyczących jego osoby... Ale nie, nie mógł postąpić inaczej. Musiał zyskać tę godzinę, żeby spokojnie, bez pośpiechu, zdobyć transportowy amulet. Jeśli dewy przekonają się, że Haru jest gdzieś w pobliżu, zdobycie amuletu stanie się znacznie trudniejsze. Przemyślawszy to wszystko, gość odstąpił od okna, zrobił krok w kierunku fotela staruszka i wysunął z łapy ostrze... *** Jeden po drugim w odstępie kilku sekund wędrowni magowie pojawiali się obok pałacu. Tym razem aż sześciu! Oceniwszy ich magiczną moc, Angro-Majnev westchnął ciężko. Niewątpliwie była słabsza od jego własnej, ale niewiele. Wygłaszając zaklęcia i ustawiając dokoła pałacu obronną barierę, nawet zaczął mieć przelotne wątpliwości, czy nie lepiej by było skoczyć do jakiegoś odległego świata i przeczekać tam przynajmniej kilka dni. Oczywiście ta szóstka idiotów uznałaby, że przegonili go na wieki, i zaraz zaczęliby dzielić łup. Wróciwszy po kilku dniach, Angro-Majnev odkryłby sześciu wojujących ze sobą na śmierć i życie bałwanów, po czym od niechcenia wykończyłby każdego z nich po kolei. Szczerze mówiąc, w innych okolicznościach właśnie tak by postąpił, ale nie dziś. Sterch był już w drugim świecie. Choć brama do pierwszego świata została zamknięta

i strzegł jej mocny odział dewów, Angro-Majnev rozumiał, że stercha należy zneutralizować możliwie szybko. A to oznaczało, że atak wędrownych magów należy prędko odeprzeć - oczywiście dewy dobrze wywiązują się ze swych powszednich obowiązków, ale sterch to zadanie przekraczające ich możliwości. Jasna sprawa, stercha może wykryć tylko on sam, Angro-Majnev. Do tego potrzebna będzie magia, ale w tej chwili może stracić ją całą, a wtedy... Zaprawdę, nie ma wyboru. Przykrywszy pałac potężną kopułą ochronną, Angro-Majnev wycelował i na początek cisnął w nieproszonych gości kilka piorunów. Uchylili się co prawda, ale bardzo niezgrabnie. Westchnąwszy, Angro-Majnev pomyślał, że wszyscy ci wędrowni magowie to durnie. Jeśli ktoś kieruje dwudziestoma pięcioma światami przez tysiąc lat, to nie tak łatwo go obalić. Ale - choć to wydawało się takie oczywiste - co roku pojawiało się w okolicy jego pałacu dwóch, czasem trzech pretendentów chętnych do zmierzenia się mocą z aktualnym władcą. „Musicie się bardziej postarać, gołąbeczki” - cynicznie pomyślał Angro-Majnev. „Szkoda, że nie mam czasu, bo moglibyśmy się nieźle zabawić”. W tym czasie wędrowni magowie, działając najwidoczniej według wcześniej opracowanego planu, podzielili się. Trzech z nich dość energicznie, nawiasem mówiąc, dobierało zaklęcia mające zneutralizować kopułę ochronną, a pozostała trójka zajęła się tworzeniem z piasku jakiejś istoty podobnej do ogromnego kraba. Angro-Majnev uznał, że nie wymyślili nic innego, jak podkop wykonany przez kraba. Uśmiechnął się wrednie. „Dalej, dalej, skunksy! Wydaje się wam, że jesteście pierwsi tacy sprytni?” Z trudem pokonał pokusę wysłania na nich parki smoków, ponieważ te głąby mogłyby uszkodzić któremuś stworowi skrzydło. Za to wysłał do piwnic jaszczuropsa przywiezionego z dwudziestego drugiego świata specjalnie do walki z nieproszonymi gośćmi. A szóstka awanturników nie ustawała w wysiłkach. Nadal połowa usiłowała unicestwić kopułę, co, trzeba przyznać, powodowało, że od czasu do czasu trzeba było umacniać ją zaklęciami. Krab w końcu poruszył się i błyskawicznie zarył w ziemię. Nietrudno było odgadnąć, w którą stronę się kierował. W pierwszym momencie, kiedy sterujący krabem magowie weszli za swoim pupilem do sztolni, Angro-Majnev rozważał ewentualność urządzenia małego zawału, ale potem rozmyślił się, przypomniawszy sobie, że jaszczuropies dawno już nie

ćwiczył ataku na intruzów i dobrze by było dać mu możliwość rozruszania się. Tak zdecydowawszy, Angro-Majnev przeniósł uwagę na pozostałą trójkę magów, która w rosnącym natchnieniu tworzyła zaklęcia jedno po drugim, usiłując zaszkodzić nimi obronnemu ekranowi dokoła pałacu. Szybko sięgnął po wiszący na ścianie ręczny karabin maszynowy i wyszedł na balkon. Zobaczywszy go, magowie niesłychanie się ucieszyli, widocznie uznawszy, że zaraz zobaczą kapitulację wystraszonego gospodarza w obliczu ich tak silnych mocy. Nawet nie dojrzeli, co trzyma w ręku, może też nie wiedzieli, czym to pachnie. Przestali natomiast mamrotać zaklęcia, czekając na interesujący ciąg dalszy, na co AngroMajnev w duchu liczył. Kretyni! Wycelowawszy starannie, ściął całą trójkę jedną serią i kazał lizusowi drugiego stopnia wypuścić smoki, żeby te mogły skosztować świeżego mięsa. Nasyciwszy oko czarującym widokiem zlatujących się pod pałac gadów, Angro-Majnev wrócił do komnaty. Tu odwiesił karabin maszynowy na miejsce, wypił bez pośpiechu szklaneczkę soku, po czym zasiadł w fotelu, przysunąwszy go przedtem bliżej balkonu. Z roztargnieniem oszacował urodzaj na pomarańcze w tym roku i oddał się obserwacji szybujących smoków. Potem jego myśli wróciły do stercha i Angro-Majnev zadumał się tak, że widząc wędrownych magów wybiegających z podkopu w pośpiechu, jakby gonił ich sam diabeł, nie od razu przypomniał sobie, kim oni są. W ślad za magami na powierzchni pojawił się ogromny krab, któremu brakowało połowy szczypiec, jak również połowy odnóży. Krab ociekał białawą cieczą sączącą się z mnóstwa ran. Z jaszczuropsem nie było żartów! Nacieszywszy oczy widokiem jaszczuropsa goniącego magów i upewniwszy się, że nie zamierza wrócić do podziemi, póki nie załatwi tego problemu, Angro-Majnev udał się do drugiego świata, uprzednio poleciwszy naczelnemu wazeliniarzowi, by jaszczuropsa zapędzono do klatki, jak tylko skończy z magami, bo może by jeszcze chciał zmierzyć się ze smokami, a to nie byłoby wskazane. Dolatując do drugiego świata, zmrużonymi oczami, przed którymi migały przelatujące pod magiem lądy, morza, dżungle, góry i łączniki między światami, Angro-Majnev nagle wychwycił ledwo wyczuwalny sygnał transportowego amuletu. Zorientowawszy się, określił, że jest to tylko jeden amulet. Co mógłby robić w tym świecie samotny dewa? Przecież rozkazał im surowo, by poruszali się tylko grupami.

Zainteresowany Angro-Majnev namierzył amulet i zapikował. Piasek drugiego świata runął mu na spotkanie. Potem zobaczył statek z krzywym napisem na burcie: „Latający Holender”. Sygnał amuletu transportowego emanował właśnie stąd. Wylądowawszy na dziobie „Latającego Holendra”, Angro-Majnev pomyślał, że kiedyś już stał na pokładzie tej łajby i od tamtej pory nic się tu nie zmieniło. Sygnał amuletu transportowego dochodził z rufy, więc ostrożnie się tam skierował. Bawiące się na całego towarzystwo, pykający pałeczkami flew zombie i alfy - na razie nikt go nie rozpoznał, co było mu na rękę. Przedzierając się na rufę, AngroMajnev natknął się na pijaną w dym driadę. Niedbale odsunąwszy ją z drogi, ruszył dalej, a urażona driada zamierzała go przekląć, tyle że przekleństwo - jasna sprawa nie zadziałało. Nie zwróciwszy na nią najmniejszej uwagi, Angro-Majnev skradał się ku rufie. Oto zobaczył stojącą tam budkę telefoniczną i zdziwił się, że wciąż jest cała. A przecież tyle czasu minęło! Obok budki siedział jeden zombie, a jego towarzysz był niewątpliwie Szczurzym Królem. Aha, to ci dwaj, którzy byli w kawiarni podczas pamiętnej potyczki dewów ze sterchem! Wspaniale! Na sekundę Angro-Majnev znieruchomiał, usiłując wymyślić jakiś sensowny plan. Nie chciał używać tu magii, ponieważ zostało mu jej mało, a nie miał czasu na jej odtworzenie. Pozostałe zapasy energii powinien wykorzystać do schwytania stercha. Zauważył, że coś błysnęło w ręku zombie i pomyślał, że przyjdzie mu tę parę łapać praktycznie gołymi rękami. Zajmie to mnóstwo czasu, a konsekwencje mogą być... Szczurzego Króla nie będzie łatwo schwytać. Zwinne ścierwo! Ale to właśnie na jego szyi połyskiwał amulet transportowy i tego nie wolno było zignorować. No nie, jeśli każdy, kto chce, będzie się szlajał po światach, to co to będzie za porządek? Zły na siebie, że zamiast chwytać stercha, marnuje czas na takie rzeczy, AngroMajnev zrobił krok, wyciągając w marszu miecz z pochwy. W tym samym momencie Szczurzy Król odwrócił się i zobaczył go. Do licha, co za niefart! Szczurzy Król natychmiast położył łapę na amulecie, chwycił swego towarzysza za rękę i tyle go Angro-Majnev widział. Zakląwszy z rozczarowaniem, wsunął miecz do pochwy. No nic, zajmie się nimi potem, kiedy skończy ze sterchem. Och, ten też tu potrzebny jak drzazga w... bucie!

Ileż rzeczy przez niego poszło dziś nie tak, jak powinno! Ale może dość tego rozpamiętywania, raczej trzeba rozważyć, od czego zacząć poszukiwania. Mag przespacerował się po pokładzie, omal nie wpadając do ładowni, z której gwałtownie wysunęła się macka i równie gwałtownie zniknęła wystraszona. W tym momencie niektórzy z gości już go rozpoznali, muzyka ścichła, muzycy patrzyli na niego, nie wiedząc, co robić, i oczekując na rozwój wypadków. Angro-Majnev niedbale machnął im ręką, żeby grali nadal. Doszedł do wniosku, że powinien być teraz w mieście, odebrać meldunek od dewów i zorganizować poszukiwania stercha, ale nie ruszył się z miejsca. Coś zatrzymywało go na statku. Może myśl o tych dwóch, co chwilę temu zwiali stąd przy pomocy transportowego amuletu? Ale co oni mają wspólnego z tą sprawą? Pogrążony w głębokich rozmyślaniach Angro-Majnev wrócił na rufę, podszedł do budki telefonicznej i niedbale zdjąwszy słuchawkę z uchwytu, przyłożył ją do ucha. Przez szmer przebił się słaby starczy głos: -... i tym sposobem staje się całkowicie jasne, że przy pewnym doświadczeniu i prawidłowo zinterpretowanej naukowej intuicji można mieć nadzieję na sprzyjający wynik, jakim powinna właśnie być świadoma podróż między światami... Starczy głos, nagle przeszedł w chrypienie, a potem umilkł. Angro-Majnev poczuł, że coś ciepłego kapnęło mu do ucha. Szybko opuścił rękę, popatrzył na słuchawkę i wzdrygnął się. Ze słuchawki cienkim strumyczkiem sączyła się krew. - Diabli wiedzą, co to jest... - mruknął Angro-Majnev i wytarł krew z ręki o połę swego wspaniałego, haftowanego złotem kaftana. Ostrożnie odwiesiwszy słuchawkę na miejsce, wrócił na dziób, gdzie już odezwał się flet. Oto dołączyła do niego gitara, żółw uderzył w pancerze, zawirowały w tańcu pary. A Angro-Majnev stał przy burcie, patrzył na diuny i usiłował zrozumieć, co się z nim stało. Ogarnęło go dziwne uczucie, nie wiadomo gdzie zrodzone, ale wyraziste i trudne do pokonania. Natrętna owa myśl powtarzała, że nie powinien odchodzić z tego statku, póki nie przypomni sobie czegoś naprawdę ważnego. Młodziutka wiedźmeczka zatrzymała się przy nim i bezczelnie zaprosiła go do tańca. Nawet na nią nie popatrzywszy, Angro-Majnev pokręcił przecząco głową, usiłując przypomnieć sobie, co też takiego ważnego przegapił. Nie, nic z tego nie wychodziło. I wtedy Angro-Majnev, nieoczekiwanie dla samego siebie, zrobił krok w kierunku wiedźmeczki. Jego mocne dłonie spoczęły na jej kibici. Orkiestra zagrała z nowym

ożywieniem. Grała, grała jak nigdy dotąd, ta dziwna orkiestra z drugiego świata, a Angro-Majnev, potężny władca, który w tym momencie winien był ratować swoje światy, po raz pierwszy od wielu wieków tańczył, trzymając w objęciach bezwstydną, oszałamiająco piękną wiedźmeczkę, i zapomniał o wszystkim. Ale jak miał nie zapomnieć: dziewczyna była śliczna, a muzyka grała tak radośnie! Potem skończył się pierwszy taniec, zaczął się drugi, a potem i trzeci... Niebo jaśniało. Budziło się słońce, ogromna kometa w jego świetle straciła swój blask, ale była jeszcze widoczna. Na horyzoncie pojawiły się wieże miasta, a AngroMajnev ciągle wirował w tańcu, nie mogąc się zatrzymać. I nagle znieruchomiał, mocno przycisnąwszy szelmutkę-wiedźmeczkę, zapomniawszy o niej całkowicie, tak samo zresztą jak o reszcie otaczającego go świata. Nagle poczuł, już drugi raz tej doby, strugę lęku ściekającą mu po plecach, ponieważ zrozumiał, co właściwie błysnęło w ręku zombie, zanim ten zniknął pociągnięty przez swego druha, Szczurzego Króla. Nasienie Świętego Drzewa! Do licha, dokąd oni się udali? Czyżby do pierwszego świata? Czując, że ogarnia go już prawdziwa trwoga, Angro-Majnev pojął, że może już się spóźnił. Odepchnąwszy od siebie wiedźmeczkę, wzbił się w powietrze z pokładu „Latającego Holendra”, który właśnie zaczął przybijać do podziurawionego przez korniki, przekrzywionego molo, i rzucił się do pierwszego świata. Dokładnie pół godziny później oddział dewów natknął się na jednego ze swych kolegów, który z poderżniętym gardłem leżał w wąskiej uliczce. Nie znaleziono przy nim amuletu transportowego. *** - No to teraz wpadliśmy na całego - posępnie powiedział Szczurzy Król i przejechał łapami po swoich długich białych wąsach. Potem usiadł tak, jak zazwyczaj siadają psy. Jego długi, bezwłosy ogon dotknął nogi Eryka. Siedzieli na szczycie niewielkiego, porośniętego lasem wzgórza. Z lewej widać było niekończące się morze takich samych wzgórz, z prawej, zupełnie blisko, falujący krajobraz kończył się. Tam był kres pierwszego świata. - A ja zapomniałem na statku kapelusza - poskarżył się Eryk. W myślach ciągle jeszcze był na „Latającym Holendrze”.

- A tak w ogóle, to dlaczego skoczyliśmy tutaj? Mogliśmy jeszcze potańczyć, w końcu to było bardzo przyjemne. - Przyjemne? - zapytał zdziwiony Szczurzy Król. - Czyś ty nic nie widział? - Nie, a bo co? - Nie widziałeś Angro-Majneva? - Masz na myśli tego w takim wspaniałym ubraniu? Z mieczem w ręku? Więc to był Angro-Majnev? Ten Angro-Majnev? - O Panie, pewnie, że tak. A on nas zauważył. Dobrze, że zdążyłem skoczyć tutaj, bo byłoby z nami źle. - Nie przesadzaj, co on nam może zrobić? Ciebie nie ruszy. Kto chciałby wdawać się w walkę ze szczurami? A co do mnie, to przecież nie zrobi mnie bardziej martwym, niż jestem. Nie, nie sądzę, żeby chciał nas jakoś skrzywdzić. - Jakoś? Może nam zrobić, co zechce, a nie coś - oświadczył Szczurzy Król i klepnął Eryka w kieszeń, gdzie spoczywała przekazana przez „świerszcza” kulka. Teraz sobie przypomniałem, co to jest. Nasienie Świętego Drzewa. Właściwie na własne oczy nigdy go przedtem nie widziałem, opowiadano mi tylko o nim. Ale nie ma wątpliwości, że to jest to. A teraz Angro-Majnev kierował się dokładnie do nas, wiem to. - A co to jest, to nasienie Świętego Drzewa? - zapytał Eryk. - No tak, skąd masz wiedzieć? Rozumiesz, to jest taka rzecz, którą można przyłożyć do Czarnej Ściany i ta runie. Wtedy do pierwszego świata wpłynie chaos, zatopi go i ruszy dalej, do kolejnych światów, wzdłuż łańcucha. Rozumiesz? Taka to rzecz. Angro-Majnev w tej chwili zrobi wszystko, żeby tylko je przejąć. W zasadzie to powinien był ruszyć zaraz za nami, wykorzystując jako punkt orientacyjny mój amulet. A wtedy po prostu starłby nas na proszek za samo posiadanie tej rzeczy. Dlaczego więc nie skoczył za nami od razu...? Hej, a może uda się to jakoś wykorzystać?! Zdjąwszy z szyi amulet transportowy, Szczurzy Król powiesił go na gałęzi najbliższego drzewa. Przywoławszy Eryka machnięciem łapy, rzucił się do ucieczki. Zombie ruszył za nim. W biegu Szczurzy Król wyjaśniał: - Musimy przedostać się możliwie szybko do Czarnej Ściany. To, że po skoku znaleźliśmy się tak blisko niej, nie jest przypadkiem. Pewnie to nasza jedyna szansa

na ratunek. Do diabła, mieliśmy pecha. Wpakowaliśmy się w taką kabałę, że jeśli uda się wyjść z tego cało, to postawię Bogu świeczkę. - A dlaczego nie poczekamy na Angro-Majneva i nie oddamy mu tego nasienia, wyjaśniając, jak weszliśmy w jego posiadanie? - Myślisz, że nam uwierzy? A nawet jeśli uwierzy, to i tak za to, że bez pozwolenia byliśmy w trzecim świecie, musi nas ukarać. I jeszcze to nasienie. Nie, jedyny nasz ratunek to dotarcie do Czarnej Ściany przed nim. - A nie ma innego sposobu? - Żadnego. Co prawda moglibyśmy skakać po światach, ale, uwierz mi, to byłoby głupie. Nie, jedyna szansa wykaraskania się to dotrzeć do Czarnej Ściany przed Angro-Majnevem. Ale historia nam się przydarzyła, niech mnie poszarpią i podepczą! - Czy ty może chcesz rozwalić Czarną Ścianę? - Oczywiście, że nie! - obruszył się zdyszany Szczurzy Król. - Musiałbym być szalony, żeby tego chcieć. Ale będziemy musieli trochę poblefować. Powiemy, że jeśli nas nie puszczą cało, to zniszczymy Czarną Ścianę. Wtedy Angro-Majnev będzie musiał spełnić nasze żądania. Wszystkie! - Może wyrzućmy po prostu to nasienie? - Nawet jeśli to zrobimy, to i tak nie zostawią nas w spokoju, bo za dużo wiemy. A poza tym ten „świerszcz”, sterch, też ugania się za nasieniem jak szalony. Jestem pewien, że wali po naszych śladach. Całe szczęście, że od razu bryknęliśmy na „Latającego Holendra”, bo sterch dawno już popodrzynałby nam gardła. Jeśli zaś wyrzucimy to nasionko, to sterch może dotrzeć do niego przed Angro-Majnevem i wtedy rozwali Czarną Ścianę, nie mrugnąwszy nawet okiem. Bo właśnie po to niósł tu to nasienie. - Zgłupiał? - Nie, tak mu każe religia. Dla niego śmierć wszystkich światów jest szczęściem. Zresztą nieważne. Najważniejsze to dobiec. Więc dodaj gazu. - To ty dodaj gazu - uśmiechnął się Eryk, zerknąwszy na sapiącego Szczurzego Króla. W tym momencie z trzaskiem i łomotem przedzierali się przez maliniak. Biegnąc zakosami między drzewami, przemknęli obok człowieka w ubraniu ze skór, który odprowadził ich zdziwionym spojrzeniem. W biegu Eryk zdążył zauważyć, że człowiek ten przywiązywał do dziwnej wędki ostry haczyk, jakby ze srebra.

Po godzinie Szczurzy Król zaczął błagać o litość, więc przystanęli na pięć minut, żeby złapał oddech. W czasie krótkiego odpoczynku Eryk stał oparty o brzózkę i myślał o tym, że tak naprawdę nie warto nigdzie uciekać. Co dobrego jest w takim dziwnym pseudożyciu, jakie prowadzi? Może jest zupełnie niepotrzebne? Może już nic nie jest potrzebne? Przecież jest jakiś sens w słowach „spoczywaj w pokoju”? I nie powinno się wskrzeszać tych, co umarli. A jeśli to, co się dzieje z nim i z innymi, nie jest czyjąś okrutną drwiną, a zwyczajnym zbiegiem okoliczności, to - być może - lepiej takie istoty usunąć? Nie będzie to trudne - przebiec jeszcze trochę i cisnąć kulką w Czarną Ścianę. A potem już nic nie będzie. I tego świata nie będzie, i strasznego chłodu, który znowu od tyłu głowy rozpływa się po całym ciele, przynosząc ze sobą zapomniane dźwięki i widoki dziwnych, obcych twarzy, nieznane miasta i coś drobnego, padającego z nieba. Czy to się nie nazywało śnieg? Chociaż skąd może mieć pewność? - Idziemy. - Szczurzy Król poderwał się znowu. - To już niedaleko. - Idziemy. - Eryk obojętnie wzruszył ramionami. I w tym momencie dziesięć kroków przed nimi pojawił się sterch. Na jego szyi wisiał transportowy amulet. - Uciekaj! - krzyknął Szczurzy Król do Eryka i ustawił się między nim a sterchem, groźnie wyszczerzywszy swoje długie, zakrzywione zęby. Sterch w mgnieniu oka ocenił sytuację i wyciągnąwszy z łap krzywe ostrza, zaczął skradać się do Szczurzego Króla. - Uciekaj! - jeszcze raz krzyknął Szczurzy Król. - Musisz się dostać do Czarnej Ściany. Tam wymyślisz, co zrobić. I pamiętaj, jeśli do Czarnej Ściany jako pierwszy dotrze Angro-Majnev - blefuj z całych sił. Niech koniecznie da słowo... Teraz musisz dotrzeć do Czarnej Ściany za wszelką cenę. A ja tego gada nauczę rozumu! Nie stój, uciekaj! Eryk zerwał się do dalszego biegu. Obejrzawszy się, zobaczył, że sterch i Szczurzy Król z wściekłością rzucili się na siebie. *** Eryk siedział na skraju łącznika. Po prawej, w odległości zaledwie pół metra, miał Czarną Ścianę, po lewej - krawędź łącznika, za którą otwierała się otchłań. Łączyły się za jego plecami, tak więc wyglądał jak dzieciak, który nabroił i siedzi teraz w kącie za

karę. Wystarczyło wyciągnąć prawą rękę, by dotknąć Czarnej Ściany. Wystarczyło pochylić się w lewo - i mógłby cisnąć nasienie za krawędź świata, skąd nie udałoby się go wydobyć nikomu. Nasienie leżało na jego kolanach. Czarna Ściana poruszała się lekko, jakby próbowała przysunąć się bliżej, ale Eryk był czujny. Siedział i usiłował zgadnąć, kto zwyciężył: Szczurzy Król czy sterch? Mimochodem pomyślał, że światy łańcucha, jak się okazało, były płaskie. Ciekawe, co się znajduje z drugiej strony, od spodu? Zresztą teraz najciekawsze było co innego - to, co się za chwilę wydarzy, a także los Szczurzego Króla. Może sterch zwyciężył? Nie, nie istniała tak beznadziejna sytuacja, żeby Szczurzy Król nie mógł się z niej wykaraskać! Jeszcze raz sprawdziwszy swą pozycję, Eryk uznał, że jest naprawdę idealna. Nikt nie mógłby go zaskoczyć i zbliżyć się niezauważony, ponieważ przestrzeń od miejsca, gdzie siedział, do znajdującej się jakieś pięćdziesiąt metrów dalej bramy z wyłamanymi skrzydłami była całkowicie pusta. Tak, tu można trzymać w szachu każdego, kto się tylko pojawi. Stercha zastraszy tym, że wrzuci nasienie za krawędź świata, Angro-Majneva - że uderzy nim w Czarną Ścianę. W dechę! Ale jak się skończył pojedynek Szczurzego Króla i stercha? Do pełni szczęścia brakowało mu tylko jednej pałeczki flew. A dlaczego nie? Niespodziewanie dla samego siebie znalazł w kieszeni całą pałeczkę i zapalił ją. Od razu cały chłód wzbierający w czubku głowy zaczął ustępować. Eryk poczuł się całkiem znośnie, o tyle, o ile było to możliwe w sytuacji zombie. Ech, żeby tylko nic złego nie stało się Szczurzemu Królowi! „A co będzie, jak nikt nie przyjdzie? Może sterch i Angro-Majnev zrozumieli, że zamierzam ich szantażować? Przecież będę wtedy musiał siedzieć tu wiecznie. Chociaż to akurat nie jest takie straszne, mogę siedzieć, ile chcę” - beznamiętnie pomyślał Eryk i zaciągnął się dymem. „W końcu może dlatego Szczurzy Król chciał, żebym to właśnie ja dotarł do Czarnej Ściany. Bo ja mogę tu siedzieć choćby i sto lat. Ani mi głód niestraszny, ani pragnienie. Może tylko brak pałeczek flew... Ale bez nich też ostatecznie można się obejść”. Zielony dym ulatywał w górę, a on ciągle siedział i siedział, wpatrując się w przegniłą, rozwaloną bramę, którą kończył się łącznik, w widniejące za nią drzewa, po których ganiały się wiewiórki.

Zerknął za krawędź świata i zakręciło mu się w głowie. Nie było tam widać nic sensownego poza ginącymi w nieskończoności kamiennymi ścianami i gęstniejącym w głębinie mroku. Ciekawe, co się kryje po drugiej stronie tego świata? Może identyczny świat, kropka w kropkę taki sam, i teraz po drugiej stronie jakiś Eryk również wpatruje się w to, co mu się wydaje otchłanią bez dna? Jakiś zwierzak biegł w jego kierunku. Wyprostowawszy się, usiłował rozpoznać tę istotę. Przypominała szczura. Tak, to naprawdę był szczur! Teraz poważnie zaniepokoił się o los Szczurzego Króla. Może to jego wysłannik? To by znaczyło, że coś mu się stało. Szczur tymczasem rzucił się błyskawicznie do Eryka, wdrapał mu się na kolano, a potem obejrzał się i pisnął. Natychmiast zza bramy pojawił się strumyczek innych szczurów. Było ich sporo, pewnie ze sto. Eryk z zaciekawieniem patrzył, jak kotłowały się o kilka kroków od niego. Ten, który siedział na jego kolanie, zeskoczył i przyłączył się do swych towarzyszy. Potem nagle w powietrzu zapachniało ozonem, przez ułamek sekundy widać było, jak jakaś nieznana siła sprasowuje wszystkie szczury, formując z nich elastyczną kulę, jakby były namagnesowane. Błysnęło światło i oto przed Erykiem siedział Szczurzy Król, całkiem z siebie zadowolony. - A! - powiedział Eryk. - Jak ty to robisz? - Drobiazg - odpowiedział Szczurzy Król. - Znacznie gorsza była walka ze sterchem. To jest zaraza, muszę powiedzieć. Teraz rozumiem, jakim cudem mógł tak kiwać wszystkich dewów. Kawał drania. - No to jak go pokonałeś? - Akurat, pokonałeś! Ledwo skórę na grzbiecie ocaliłem. On teraz w krzakach siedzi. Ale tu, ścierwo, nie przyjdzie! Mądrala! Wie, że mamy tu idealną pozycję, jak nic możemy mu zrobić koło pióra. Rozejrzawszy się, Szczurzy Król z zadowoleniem prychnął i zaczął wylizywać płytką ranę na boku. - A jeśli jednak się zdecyduje? - zapytał Eryk. Chwyciwszy nasienie w lewą rękę, pomachał nim nad skrajem otchłani. Czując, że nasienie nieco się od niej oddaliło, Czarna Ściana cicho zaryczała. - Raczej wątpię - powiedział Szczurzy Król, z zainteresowaniem wsłuchując się w ten odgłos.

W tym momencie zza drzew wyszedł Angro-Majnev i skierował się do nich. Szedł wolnym krokiem, nie spiesząc się, z poważną miną, jakby uczestniczył w pałacowej audiencji. Zobaczywszy go, Eryk natychmiast przełożył nasienie z lewej ręki do prawej. Teraz, żeby dotknąć nim ściany, wystarczyło lekko poruszyć ręką. Czarna Ściana zamruczała jak zadowolony kot. - Jasne - powiedział Angro-Majnev, zatrzymując się o dziesięć kroków od nich. Jak sądzę, wystarczy, bym zrobił krok i... - Na pewno - potwierdził Eryk. - A co ci to da? - zapytał Angro-Majnev. - Da! Da i niet, haben sie otwiet! - nagle wtrącił się Szczurzy Król. - Co ci? - cicho zapytał Eryk. - Nic. Po prostu im bardziej niezrozumiale przemawiasz, tym bardziej cię szanują - nastroszywszy wąsy, z powagą oznajmił Szczurzy Król. - Wyjaśnij mi coś jednak - spokojnie ciągnął Angro-Majnev. - Dobrze, zniszczysz tę ścianę, a co dalej? Przecież zginiesz razem z nią. - Husaria ma to w nosie - oświadczył Szczurzy Król, dumnie wypiąwszy pierś, i dla podkreślenia wagi słów skrzyżował na niej łapy. - Przestań - szepnął do niego Eryk i głośno powiedział do Angro-Majneva: - Nie mamy nic do stracenia. Tak czy siak, to nie jest życie. - Oczywiście, że nie życie - uśmiechnął się Angro-Majnev. - Co to za życie, skoro tak naprawdę nie żyjesz. - No, no! - poderwał się nagle Szczurzy Król. - Ty mojego przyjaciela nie ruszaj, bo będziesz miał do czynienia osobiście ze mną! Obdarzywszy go pogardliwym spojrzeniem, Angro-Majnev powiedział, zwracając się do Eryka: - Czego więc tak naprawdę chcesz, martwy człowieku? - Jesteśmy razem, ja i Szczurzy Król - poprawił go Eryk urażony okazywanym jego przyjacielowi lekceważeniem. - O, mamy wielkie żądania. - A jeśli ich nie spełnię? - Oddamy nasienie Czarnej Ścianie. - Oddajcie. Jestem przekonany, że blefujecie. - My?! Blefujemy?! - zakrzyknął Szczurzy Król cienkim głosem. - No to patrz!

Wyrwał z ręki Eryka nasienie Świętego Drzewa i zamachnąwszy się, już miał uderzyć nim w Czarną Ścianę, ale w tym momencie Angro-Majnev szybko powiedział: - Wystarczy, wierzę wam. Wyraźnie pobladł. Teraz przed nimi nie stał już groźny władca dwudziestu pięciu światów, a zmęczony, podstarzały, wystraszony człowiek. - Dobrze - powiedział i otarł pot z czoła. - Jesteście górą. Słucham, jakie warunki? - No, tak już lepiej - uśmiechnąwszy się zwycięsko, oświadczył Szczurzy Król i oddał nasienie Erykowi. - Chcemy dużo... dużo... - Ale czego? - Dużo... - Przede wszystkim żądamy gwarancji, że wszystkie obietnice zostaną spełnione zupełnie nieoczekiwanie dla samego siebie powiedział Eryk. Szczurzy Król popatrzył na niego z szacunkiem i odwróciwszy się do AngroMajneva, energicznie pokiwał głową. - Tak, żądamy gwarancji. I nawet nie próbuj powiedzieć choćby jednego, najkrótszego nawet zaklęcia. - Ależ dawno już użyłbym magii. Niestety, w tym miejscu nie działa. Obok Czarnej Ściany magia nie ma mocy. Nawet po to, żeby skoczyć do innego świata, muszę odejść na jakieś pięćset kroków. - Ale i tak nawet nie próbuj - groźnie podkreślił Szczurzy Król. - Dobrze, nie będę - pokornie zgodził się Angro-Majnev. Potem pochylił się, zerwał źdźbło trawy i prychnąwszy, włożył je do ust. Zaczął żuć. - Więc czego chcecie? - Musimy się zastanowić - zakomunikował Eryk. - Poczekam - zgodził się Angro-Majnev. Nastała cisza. Zauważywszy, jak obok bramy poruszyło się coś szarego, Eryk popatrzył w tamtą stronę. Gorączkowo zastanawiał się, czego właściwie mogą zażądać. To nieprawdopodobne, udało im się chwycić za gardło samego Angro-Majneva! Niemożliwe! Ale teraz to nie takie ważne. Najważniejsze - czego zażądać? Zadziwiająca sprawa, ale Eryk nagle zrozumiał, że tak naprawdę to niczego mu nie trzeba. Chyba że darowania tych skoków po światach, nasienia i szantażu? Otworzył usta, by to właśnie powiedzieć, ale nagle znieruchomiał, uświadomiwszy sobie, o co ma poprosić, i aż jęknął w myślach, ponieważ było to nieprawdopodobne, właściwie niewykonalne, ale mimo wszystko...

- Poproś go, by kazał zostawić nas w spokoju, jak również niech dadzą nam po jednym transportowym amulecie i pozwolą na podróże, dokąd chcemy podpowiedział Szczurzy Król. - I to wszystko? - Wszystko - oświadczył Szczurzy Król. - Mnie nic więcej nie trzeba. Czy nie rozumiesz, że całą resztę zdobędziemy sobie wtedy bez trudu sami? Wszystko, czego tylko zechcemy. - Dobrze - powiedział Eryk i odkaszlnął, żeby ściągnąć na siebie uwagę AngroMajneva, który stał w tym momencie tyłem do nich i czujnie nasłuchiwał. - Wydawało mi się - mruknął tamten i odwrócił się do Eryka. - Słucham cię, zuchwały martwy człowieku. - Dobrze, oto nasze warunki. - Eryk starał się mówić spokojnie i beznamiętnie. Chcę, by Szczurzy Król został przeniesiony do swojego trzeciego świata, by wręczono mu transportowy amulet i pozwolono podróżować, gdzie zechce, i żeby nikt go nie prześladował. - Przyjęte - skinął głową Angro-Majnev. - Dla mnie to pestka. Ale co do twoich żądań, mój młody przyjacielu? - A ja... - Eryk stracił na chwilę kontenans, ale zebrawszy wszystkie siły, wypalił nagle: - Prócz tego chcę, by to samo zostało uczynione ze mną, i na dodatek... i na dodatek chcę znowu być żywy. Powiedziawszy to, zamarł, usiłując odgadnąć reakcję Angro-Majneva. Szczurzy Król patrzył na Eryka z otwartym pyskiem. Angro-Majnev uśmiechnął się. - Nie, to niemożliwe. W tym świecie nie możesz być żywym człowiekiem. W tym świecie możesz być tylko zombie. - Rozumiem. - Eryk opuścił głowę. - To znaczy, że jestem skazany na wieczny żywot w takiej postaci, jaką mam teraz? - Tak - powiedział Angro-Majnev i rozłożył ręce. - Niestety! - Nie przejmuj się. - Szczurzy Król klepnął Eryka w łopatkę. - Mając transportowe amulety, będziemy mogli wędrować po całym łańcuchu w tę i z powrotem. Wszystko będzie dobrze. - Tak, będzie dobrze - machinalnie odparł Eryk i nagle poderwał głowę. - Czy dobrze słyszałem: „w tym świecie”? Angro-Majnev skinął głową.

- Czy to znaczy, że w moim świecie mogę znowu być żywy? - Oczywiście - powiedział Angro-Majnev. - Twój ojczysty świat... Mogę cię tam przenieść, i nawet w ten rok, kiedy umarłeś. Tam możesz być żywy. - Co??? - zapytał Eryk. Wydawało mu się, że jego serce uderzyło jeden raz. - Ale muszę cię uprzedzić, że świat, do którego wrócisz, jest okrutny i możesz tam znowu zginąć. - Coś ty, stary? - zapytał zdziwiony Szczurzy Król. - Chcesz zamienić cały łańcuch, wszystkie te światy na ten, z którego tu przybyłeś? Rozmawiałem kiedyś z innym zombie, posłuchaj, przecież tam to jest prawdziwe zadupie! - Tak, ale ja tam muszę. - Ach, masz na uwadze tę kobietę - obraził się Szczurzy Król. - Chcesz zamienić prawdziwego przyjaciela na jakąś samiczkę? - Wybacz - cicho powiedział Eryk. - Muszę odejść. Ona na mnie czeka. - No i tacy są właśnie ludzie! - zawołał jego druh z goryczą. - Wystarczy, by jakaś sympatyczna samiczka skinęła łapką, a oni... Zamilkł nagle, zobaczywszy wyraz twarzy Eryka. Dotknął łapą jego ręki. - Dobra, rozumiem, czego potrzebujesz. Ale jeśli kiedyś przyjdzie ci do głowy umrzeć, to zrób tak, żebyś umarł śmiercią gwałtowną. Pamiętaj, że w tym świecie masz przyjaciela. Zresztą co ja tak... Na pewno wrócisz... - Dlaczego tak uważasz? - Bo cię znam. Taki jak ty na pewno nie umrze w łóżku. - Może byśmy jednak zakończyli nasze sprawy, co? - ponaglił ich Angro-Majnev. Muszę dopilnować smoków. Niedługo zacznie im się wylinka. No i musimy dojść do miejsca, gdzie działa magia. To niedaleko, chodźmy. - Chodźmy. - Eryk, wsunąwszy nasienie do kieszeni, podniósł się z ziemi. - Stop! - krzyknął Szczurzy Król. - A słowo? Gdzie gwarancja, że obietnice będą spełnione? - Ach, słowo - uśmiechnął się Angro-Majnev. - Dobrze, daję słowo. Zrozumcie, jestem coraz starszy, zupełnie pamięć wysiada. Zapomniałem o słowie. No, ale teraz jesteście usatysfakcjonowani? - Całkowicie - poważnie stwierdził Szczurzy Król. - Tylko przyznaj, że nie zapomniałeś o słowie, a chciałeś nas wyrolować.

- Ach, pokierowałbyś dwudziestoma pięcioma światami! To nie takie... Zresztą może dość na ten temat. Idziemy! Angro-Majnev szedł za tymi istotami tak do siebie niepodobnymi i zazdrościł. „Boże mój, przecież ich jest dwóch i mogą się przyjaźnić! A zombie w tym swoim głupim świecie jeszcze ma kogoś, kogo kocha. A ja? Smoki? Ale to nie to samo. Przyjaciela mi trzeba, prawdziwego przyjaciela. Ale z drugiej strony - nie są tak bogaci jak ja. Ale po co im bogactwo? Nie, coś tu jest nie tak. Muszę się tym zająć”. Zdecydował, że tak właśnie zrobi po powrocie do swego pałacu - wyruszy na poszukiwanie przyjaciela. Nie, nie tak. Utworzy na swoim dworze stanowisko przyjaciela i niech mu znajdą najodpowiedniejszego, najwierniejszego, najbardziej przyjacielskiego z możliwych. A on, Angro-Majnev, grosza na to nie poskąpi. Zeszłoroczne liście szeleściły im pod stopami. Mały leśniczak niosący na plecach worek z jabłkami, widząc ich, przestraszył się i zanurkował do najbliższej dziupli. Wiatr ciskał za kołnierz wspaniałego kaftana Angro-Majneva kawałki gałązek. Pajęczyny co i rusz przyklejały się do twarzy i z niemal niesłyszalnym trzaskiem pękały. Ci dwaj szli z przodu, a zombie ściskał w garści nasienie. Oni, ci dwaj, nawet nie rozmawiali ze sobą. Po prostu szli. Angro-Majnev czuł, jakim smutkiem napawa ich myśl o rozstaniu. „Podstawowym kryterium, według którego będę wybierał przyjaciela, będzie jego smutek przy rozstaniu” - zdecydował w duchu Angro-Majnev i zupełnie już uspokojony zaczął w myślach odmierzać pole magiczne dokoła siebie, usiłując określić, czy nie czas już zająć się spełnianiem swoich obietnic. „Diabli by to wzięli... Gdyby nie przypomniał sobie o słowie... Nie, to nie głupcy, przypomnieli sobie. Bo musiałbym się z nimi policzyć. Ale skoro dałem słowo... Może to i lepiej”. Po jakichś stu krokach poczuł, że magia już działa bez zarzutu, więc zatrzymał się. Tamci dwaj również. Zombie podszedł do niego i podał mu nasienie Świętego Drzewa. Czując radosne bicie serca, Angro-Majnev schował je do kieszeni. „No i koniec, teraz jak najszybciej trzeba skończyć z tą sprawą i wracać”. Spieszyło mu się już do wydania dekretu o przyjacielu. A może zaprowadzić sobie od razu dwóch czy trzech? I nadać im klasy jak lizusom? Myśląc o tym, Angro-Majnev z zawiścią patrzył, jak zombie wyciągnął rękę do Szczurzego Króla. Nawet nie powiedzieli sobie ani słowa, po prostu na sekundę ręka

martwego człowieka i łapa Szczurzego Króla złączyły się. Potem zombie odwrócił się do Angro-Majneva, mamroczącego już zaklęcie. To było długie zaklęcie, ale Angro-Majnev rzetelnie wygłosił je do końca, potem wykonał dłońmi zamykające passe i zombie zniknął, wyruszywszy do swego ojczystego świata. Teraz kolej na Szczurzego Króla. Wygłosiwszy zaklęcie, Angro-Majnev stworzył transportowy amulet. Podając go Szczurzemu Królowi, powiedział: - Masz, noś sobie na zdrowie. Myślę, że teraz już nie potrzebujesz mojej magii, żeby wrócić do swojego świata? - Nie, nie potrzebuję. - Szczurzy Król odkrył w uśmiechu długie kły. - Odchodzę. Żegnaj. Pamiętaj o obietnicy. - Słuchaj, a nie chciałbyś zająć na moim dworze pewnego stanowiska... - zaczął Angro-Majnev i od razu zamilkł, ponieważ Szczurzy Król zniknął, nie dosłuchawszy go do końca. - Niestety, ten się pewnie nie zgodzi. Dobra, wrócę do pałacu, wszystko sobie przemyślę i znajdę wyjście. Angro-Majnev oparł się o najbliższe drzewo, zerwał listek i zaczął go żuć. Właściwie powinien już wracać. Tyle tylko, że na wysłanie zombie do jego świata stracił wiele swojej magicznej mocy. Można powiedzieć, że niemal całą. A resztkę zużył na amulet dla Szczurzego Króla. W ogóle - sporo dzisiaj zużył. W tej chwili na sam powrót przyjdzie mu gromadzić ją dobre pół godziny, co najmniej. Wyjął z kieszeni ziarno Świętego Drzewa i zaczął je oglądać, usiłując zrozumieć, co jest w środku. Drzewo nie drzewo, w każdym razie coś do niego podobnego. Nie, koniecznie trzeba będzie się zabrać za tych dewów. Tego typu przypadki nie mogą więcej mieć miejsca. Aż ciarki przechodzą, kiedy się pomyśli, że los siedemdziesięciu światów wisiał na włosku. Gdyby sterch się przedarł - koniec. A właśnie... I trzeba postawić patrol dewów przy Czarnej Ścianie. - Oglądasz sobie? - rozległ się za jego plecami przymilny głos. Odwróciwszy się gwałtownie, Angro-Majnev wsadził nasiono do kieszeni i chwycił rękojeść miecza. To był sterch. - Dogadajmy się, że obejdziemy się bez wszystkich tych magicznych sztuczek. W końcu mogłem bez trudu podciąć ci gardło.

- Dobrze, żadnych magicznych sztuczek jako podzięka za to, że nie poderżnąłeś mi gardła - uśmiechnął się niemal niedostrzegalnie Angro-Majnev. - No to świetnie. - Sterch wysunął z łap ostrza. - Teraz, jak sądzę, natychmiast zdecydujemy w uczciwym pojedynku, do którego z nas należy ów mały przedmiocik. - Zgadzam się. Angro-Majnev wyciągnął z pochwy miecz, mimochodem myśląc, że dzisiejszy dzień jest naprawdę wyjątkowy. Tyle przygód! Zamarli na mgnienie oka przed atakiem. W ostatnim ułamku sekundy przed starciem Angro-Majnev zrozumiał, że będzie to zapewne najważniejszy bój w jego życiu. Walka, której przegrać po prostu mu nie wolno, ponieważ jako władca dwudziestu pięciu światów ma obowiązek być ich obrońcą. Dziwny, oszałamiający bojowy szał ogarnął go, przepędziwszy z głowy wszelkie myśli oprócz chęci zabicia stercha. Haru natarł na niego, ale Angro-Majnev, uchyliwszy się przed jego łapą uzbrojoną w długie sierpokształtne ostrze, zadał z kolei cios, przed którym umknął sterch. Haru chlasnął łapą w miejsce, gdzie dopiero co był Angro-Majnev. A ten, uskoczywszy o krok, już szykował się do kolejnego uderzenia... *** Jakiś zombie, goły do pasa, tak że widać było wyraźnie jego straszliwe rany (wyglądały tak, jakby został rozstrzelany z bliskiej odległości z wielkokalibrowego karabinu maszynowego), grał na harmonijce ustnej. Malutki, smutny trajkotek wisiał mu nad głową i półgłosem ciągnął smętną pieśń. Zobaczywszy pojawiającego się znikąd Szczurzego Króla, zombie wyciągnął kikut dłoni i zaczął jęczeć: - Dajcie poszkodowanemu na polu walki choćby jedną pałeczkę flew. O nieskończenie szczodry panie magiku, wiem, że dla ciebie to zupełny drobiazg. - Poszedł won - brutalnie zgasił go Szczurzy Król. - Myślisz, że nie odróżniam ran postrzałowych od tych, co je sobie sam zrobiłeś dłutem? Nie odpowiadając na przekleństwa, jakimi go obsypał żebrak, Szczurzy Król pomaszerował dalej. Dobrze znał ten rejon miasta. Minąwszy kilka przecznic, skręcił na przejściowe podwórko i zatrzymał się obok nierzucającej się w oczy nory przy śmietniku. Gwizdnął.

Z nory natychmiast wysunął się zaspany pyszczek Muńki. - Trzymaj i strzeż jak źrenicy oka. Wkrótce mi się przyda - powiedział Szczurzy Król. Zdjąwszy z szyi transportowy amulet, położył go na ziemi przed szczurzycą. Muńka pisnęła, chwyciła amulet i wciągnęła go do norki. - No... - powiedział usatysfakcjonowany Szczurzy Król. - Teraz można się przespacerować. Słońce paliło jak wściekłe. Po wyjściu na ulicę Szczurzy Król zatrzymał się i zastanawiał chwilę. Można było, oczywiście, pójść na targ i trochę pokraść. Można było doczekać wieczoru i znowu wyruszyć na „Latającym Holendrze” w rejs. Można było jeszcze wiele. Ale mu się nie chciało. Chciało mu się przejść, po prostu przejść po mieście. Nie wiadomo dlaczego, ale Szczurzemu Królowi wydało się, że miasto, które porzucił kilka godzin temu, zmieniło się, stało się innym miejscem. Nie domyślał się, że w rzeczywistości zmienił się on sam, poczuwszy po rozstaniu z Erykiem, że łączyła ich prawdziwa przyjaźń, taka, jaka zdarza się bardzo rzadko. On, Szczurzy Król, doświadczył takiej tylko raz. Przez całe życie. Uświadomiwszy to sobie, pomyślał, że teraz już takiej przyjaźni nie ma, i zrobiło mu się smutno. Spróbował przemyśleć, czy to pomoże, jeśli zaprzyjaźni się z jakimś innym zombie, ale zaraz doszedł do wniosku, że nic z tego nie będzie. Inna sprawa, że po pięciu minutach uspokoił się, pogodził z myślą, że nic już zrobić nie można i trzeba tylko czekać, mając nadzieję, że ktoś tam, w tym świecie, do którego wrócił Eryk, po raz drugi palnie mu w głowę. Właściwie czemu nie? Sądząc z tego, co o tamtym świecie wie, takie rzeczy dzieją się tam na okrągło. Nie pozostaje nic innego jak czekać, może nawet niedługo? Pomyślawszy tak, Szczurzy Król parsknął z zadowoleniem i pogłaskał swoje długie białe wąsy. Wesoło podśpiewując, ruszył w kierunku targowiska, w marszu szacując, ile przyjdzie mu czekać na Eryka. Może rok... A może pięć lat? Czy więcej? Znacznie więcej? - Do licha, ci ludzie są tacy żywotni - mruknął i pomyślał, że może nie zobaczyć Eryka już nigdy w życiu. No tak, może pożyć sobie ze dwadzieścia, trzydzieści lat w swoim świecie i spokojnie zejść ze starości. To by było bardzo kiepsko. Czując, że znowu ogarnia go smutek, Szczurzy Król wlókł się na targowisko i nawet nie próbował gwizdnąć portmonetki gapiowatemu przechodniowi.

*** Eryk szedł przez zamieć walącą mu w twarz mokrym śniegiem. Poprzez wycie wiatru dał się słyszeć i zaraz umilkł hałas przejeżdżającego obok samochodu. A on wciąż szedł i szedł, póki nie natknął się na jakiś dom. W głowie poczuł żar, jakby ktoś polał mu ją wrzątkiem. Potem to minęło, obmacał głowę i przekonał się, że jest cała - żadnych śladów po pocisku. Nie wyczuwał nawet blizny. Jakiś człowiek zderzył się z nim, zaklął półgłosem i podreptał dalej. Nagle Eryk odkrył, że ma zupełnie inne ubranie. Miał na sobie ciepły szynel, na nogach wysokie buty, i tylko głowę miał gołą. Zresztą jakie to teraz miało dla niego znaczenie? Chociażby dlatego, że czuł, jak najpierw nierówno, a potem już rytmicznie zaczęło bić jego serce. Uświadomiwszy to sobie, wziął nerwowo głęboki wdech i niemal od razu zachłysnął się mokrym śniegiem. Spluwając, poczuł nagle, że jest to bardzo przyjemna czynność. Parł przez zamieć, nawet nie zdając sobie sprawy, dokąd idzie - nie miało to dla niego znaczenia. O wiele ważniejsze było to, że marzły mu ręce, bo to oznaczało, że jest żywy, a pod jego skórą krąży zwykła krew. To było wspaniałe! I marzły mu uszy. Przypomniał sobie, co należy w takim wypadku zrobić, zaczął je energicznie rozcierać i roześmiał się. - Idiota - powiedział jakiś człowiek, wynurzając się znienacka z zamieci i równie gwałtownie ginąc w niej bez śladu. A Eryk nie mógł się powstrzymać. Śmiał się. Nie przypomniał sobie jeszcze, kim jest i ile ma lat, ale wiedział, że to tylko kwestia czasu, że wkrótce sobie przypomni. No bo wszystkie te dane były w jego głowie, tylko jeszcze się nie ujawniły. Ale są i nigdzie zniknąć nie mogą. Może za minutę, może za pięć wszystko sobie przypomni - kim jest, jak się nazywa, ile ma lat, czym się właściwie zajmował w tym życiu i najważniejsze - kim jest ta kobieta, o której marzył tam, w tym drugim świecie? Kim jest dla niego? Gdzie mieszka? Jak ją znaleźć? To były najważniejsze pytania, a Eryk wierzył, że przypomni sobie odpowiedzi. Usiłował odczytać napis, nie wiadomo po co umieszczony na murze budynku, obok którego się znalazł. Napis głosił: „Ulica Dyktatury Proletariatu”. Przeczytawszy

napis, Eryk przez kilka minut zastanawiał się, co to oznacza, ale zaraz o tym zapomniał, ponieważ nieoczekiwanie poczuł, że za sekundę przypomni sobie wszystko...

Jelena Chajeckaja urodzona w 1963 roku. Jest autorką utworów fantastycznych i historycznych.

Ukończyła

studia

na

wydziale

dziennikarskim

Uniwersytetu w Leningradzie. W dziedzinie fantastyki debiutowała powieścią utrzymaną w konwencji fantasy,

Miecz i raduga,

opublikowaną w 1993 roku pod narzuconym przez wydawcę pseudonimem

Madelain

Simons.

Powieść

została

uznana

za

wydarzenie i dała nawet impuls do powstania ruchu fanowskiego. W 1996 roku Chajeckaja, już pod własnym nazwiskiem, opublikowała powieść Zawojewatieli, a w 1997 cykl nowel Mrakobies (Mroczny Bies), który otrzymał nagrodę „Bronzowaja Ulitka” za najlepszy utwór fantastyczny w kategorii „średnia forma”. W tym samym roku na półkach księgarskich pojawiła się powieść Wawiłonskije chroniki. Chajeckaja ma w zanadrzu jeszcze kilka niepublikowanych powieści historycznych i historyczno-fantastycznych, napisanych samodzielnie oraz w duecie z Wiktorem Bieńkowskim. Mieszka w Sankt Petersburgu.

Jelena Chajeckaja

Mroczny Bies Przekład Ewa i Eugeniusz Dębscy

Stwórca wie, dokąd płynie obłok. Obłok - po prostu płynie. Pierce Anthony, „Makroskop”

I. Sfora Zaginionych Umarli z Eisenbach Żelazny Strumień, Eisenbach - tak nazywało się miasteczko. Może z dziesięć domów pokrytych czerwonymi dachówkami, a w sumie cztery dziesiątki budynków pod niepewną osłoną niskiego muru i płytkiej fosy; ludzka osada przyczepiona do zbocza góry pokrytej winnicą. Gęsta zieleń winorośli wznosiła się jeszcze wyżej i wyżej, do samego nieba, z którego sączył się pierwszy jesienny deszcz. Pozostały po tym miasteczku tylko dymiące ruiny. Wątłe białe pasma dymu będą się wzbijały znad zrujnowanych domostw w siąpiące niebo jeszcze przez kilka dni - długo uchodzi życie ze starych miasteczek podobnych do tego. Hieronimus minął cudem ocalałą miejską bramę (widocznie szturm odbył się z innej strony). Przebijając się przez zgliszcza, przemierzył to, co jeszcze niedawno było główną ulicą miasteczka. Na miejscu ratusza znalazł wielką piramidę gruzu, bezsensownie zwieńczoną rozbitym zegarem. Przez cały czas czujnie nadstawiał uszu, wsłuchiwał się w ruiny, wiedząc, że każda przecież rzeź pozostawia po sobie żywych. Ale tu, jak się wydawało, ocalałych nie było. Może zdążyli uciec. Nie odważył się napić wody ze studni - kto wie czy najeźdźcy nie powrzucali do niej trupów. Miał nadzieję, że tu odpocznie, wypyta o drogę do klasztoru znajdującego się gdzieś nieopodal, o piętnaście mil od Breusach. Teraz mógł zapomnieć o tym planie. Eisenbach już nie istniało, niepotrzebni są sobie - człowiek i miasto. Hieronimus wyszedł z miasta i usiadł na wilgotnej trawie plecami do wyłomu w murze. Popatrzył na góry pnące się ku niebu - dobrze by było tak sobie iść i iść, aż trąciłby człowiek nosem kościste kolana świętego Piotra! Metodycznymi ruchami rozłożył na kolanach płócienny woreczek, wyjął kromkę chleba i ćwierć gomółki sera, odpiął od pasa manierkę. W tym miejscu woń spalenizny mniej doskwierała. W powietrzu wisiał mocny zapach świeżo skopanej ziemi, jakby w pobliżu trudził się gorliwy ogrodnik.

Przypatrzywszy się okolicy, Hieronimus odkrył w fosie u podnóża wieży strażniczej jaśniejszy kawałek gruntu i niedbale porozrzucane kawałki darni. Dobrze wiedział, co oznacza taka świeżo skopana ziemia. Bez pośpiechu przekąsił, wypił z manierki kilka łyków czerwonego wina wymieszanego ze źródlaną wodą, starannie schował do woreczka resztki posiłku. I dopiero wtedy ruszył w stronę wieży. Ci, co pogrzebali we wspólnej mogile pomordowanych mieszkańców Eisenbach, pracowali niedbale, obojętnie - po prostu zrzucili ziemię i darń na ciśnięte bezładnie trupy. Hieronimus zatrzymał się nad mogiłą, żeby się pomodlić, lecz nagle zamarł w pół słowa. Z mogiły wyraźnie dobiegały czyjeś głosy. Nie, nie pomylił się. Mogiła nie była spokojna. Dochodziło z niej ledwo słyszalne mamrotanie, westchnienia, pochlipywanie. Potem łamiący się młodzieńczy głos zagłuszył pozostałe. Hieronimus niemal jak na jawie widział człowieka obdarzonego takim głosem: bardzo młodego, hardego, a jednocześnie - co dziwne - zmieszanego. Młodzieniec mówił po łacinie, zająkując się niemal co słowo. - I ześlę na niego zarazę i krew na jego ulice... - wygłosił, spazmatycznie odetchnął, przełknął i kontynuował: -... a zabici będą upadać w jego środku pod razami miecza podniesionego na niego zewsząd... 1 - I poznają, że jestem Jahwe - dokończył Hieronimus, kiedy młodzieniec zamilkł, jakby stracił głos. Hieronimus opadł na kolana, zbliżył twarz do świeżo przekopanej ziemi przykrywającej mogiłę. - Hej? - zawołał cicho. - Zakopali was żywcem, ludzie? Cisza. - Pomogę wam, ale i wy musicie sobie pomóc - odezwał się powtórnie Hieronimus. - Wielu was jest w tej mogile żywych? Głosy zamarły. Potem młodzieniec uznany, jak się wydawało, w tym gronie za przywódcę odezwał się: - Ani jednego. Wszyscy jesteśmy martwi. - Skąd więc przemawiasz do mnie? - Z otchłani - padła cicha odpowiedź. - Gdzie robak ich nie umiera i ogień nie gaśnie.2 - Jesteś kapłanem, synu mój? 1

Księga Ezechiela

2

Ewangelia św. Marka

- Byłem kapelanem - powiedział młodzian. - Kim są pozostali? Głosy z mogiły zaczęły mówić - pospiesznie, gorączkowo, przerywając sobie wzajemnie: - Byliśmy mieszkańcami tego miasta. - Tak, jesteśmy z Eisenbach, z Żelaznego Strumienia, panie. - Hrabia Eitelfritz oddał nas na łaskę swoich rzezimieszków, bo inaczej nie miałby czym zapłacić żołnierzom, którzy walczyli pod jego przewodem pod Breusgau. „Wszystko, co zdobędziecie w Eisenbach, należy do was” - tak im powiedział. - Ale i tak położyliśmy pięciu takich odważnych z oddziału, zanim zdobyli swoje należne pieniądze - mrukliwie rzucił ochrypły męski głos, a zaraz potem rozjazgotały się kobiety: - Zabójcy! Potwory! Bądźcie przeklęci! - Sądź nas teraz wedle czynów naszych - powiedział ten sam ochrypły głos. Hieronimus pokiwał głową. - Niech sądzi was ten, który jest nade mną - powiedział. - Wszystkich nas, nie przebierając, wrzucili do jednej mogiły - poskarżyła się któraś z kobiet. - Ani jednej modlitwy nikt nie odmówił nad nami - dodała druga. - Wszyscy trafimy do piekła - podsumowała trzecia. - A przecież co niedzielę chodziłam do kościoła. A tu wszystko okazało się bez sensu przez tych przeklętych landsknechtów. - Bo ich kapelan też został zabity. - Rzucił się do grabieży, a ja palnąłem mu prosto w pysk z pistoletów - pochwalił się niski męski głos. - Byłem piekarzem, ale potrafiłem się postawić. Powiedz, panie, czy jestem teraz przeklęty jak wszyscy zabójcy? - Żal za grzechy zabija grzech - odparł Hieronimus. - Spowiedź wynosi go z domu, a rozgrzeszenie grzebie. Piekarz westchnął głośno. - Oni wrzucili swojego kapelana do fosy razem z jego Biblią, opłatkami i krucyfiksem.

- Kapelan najemników był takim samym przeklętym przez Boga heretykiem jak oni sami - powiedziała stanowczo ta kobieta, która co niedzielę chodziła do kościoła. Hieronimus usiadł wygodniej na miękkiej ziemi, pochylił na bok głowę. Słońce stało już wysoko nad horyzontem. Dzień był szary, chmury obiecywały niedługo deszcz. - Chcę rozmawiać z kapelanem - powiedział w końcu Hieronimus. Młodzieniec powiedział ze skruchą: - Jestem niegodnym pasterzem. - Robisz teraz dla swoich owieczek wszystko, co w twojej mocy - sprzeciwił się Hieronimus. - Nie byłem taki za życia. - Czasem wystarczy sekunda skruchy - powiedział Hieronimus. - Kim jesteś? - zapytał po chwili milczenia zabity kapelan. - Jestem franciszkaninem - padła odpowiedź. - Nazywam się Hieronimus. Co mogę dla ciebie zrobić? - Jeśli jesteś naprawdę mnichem, to pomóż moim landsknechtom - usłyszał cichy głos młodzieńca. - Zostawiłem ich, by ginęli w błocie i braku wiary. Jeszcze dziś wielu umrze w grzechu. - W którą stronę się skierowali? - W kierunku Strasburga. Dogonisz ich, nawet jeśli pójdziesz pieszo. Mają ciężki wóz i tylko jedną cherlawą klacz. Hieronimus podniósł się na nogi, otrzepał kolana. Słyszał, jak za jego plecami szepcą we wspólnej mogile umarli z Eisenbach. *** Ulewa zamieniła drogi w błotniste cieki, koła wozu grzęzły po same osie. A był dopiero koniec sierpnia. - Patrz, synku, to Pani Jesień dotknęła palcem liścia, a on zżółkł. - Pani Jesień przyjaźni się z drzewami, tak, mamo? - Tak. - A kto jest jej wrogiem? - Nikt. Jak można zatrzymać Panią Jesień, skoro pewnego pięknego dnia ona po prostu przychodzi? Przychodzi i już.

Błoto chwytało za stopy, oklejało podeszwy ołowianym balastem. Ciężkie spódnice oblepiały nogi kobiet, torby i manierki tłukły się o ich biodra. W kompanii były dwie młode baby, ale kogo obchodziły wychylające się z gorsetów piersi, gdy trzeba pomagać biednej klaczy miotającej się w kolejnej kałuży. Na wozie został jedynie Martin - i to tylko dlatego, że umierał. Pozostali ranni wlekli się na piechotę. Martin służył w oddziale od dawna, w Sforze Zaginionych. Kiedy Martin umrze, kapitan Agilbert nie będzie miał już z kim dzielić wspomnień. Oddział słynął z zuchwałości nawet wśród najemniczych band pętających się w wielkiej liczbie po tej nieszczęsnej krainie, którą spustoszyła długotrwała wojna. Mieli krwawy sztandar, Blutfahne - brudną czerwoną szmatę na połamanym drzewcu - i byli z niego dumni. Dziewięć lat temu, kiedy aktualny dowódca oddziału, rudy Agilbert, był jeszcze zwykłym żołnierzem, okrutny Isenbard spalił żeński klasztor. Prześcieradło z krwawymi plamami, na którym gwałcono zakonnice, zrobił swoim sztandarem. A kiedy krew na tkaninie brązowiała, landsknechci odnawiali purpurę, maczając płótno w krwi kolejnych ofiar. Ale Isenbard już nie żył, a od dnia jego śmierci minęło dobre pięć lat. I niemal wszyscy żołnierze pamiętający jego brodate oblicze z groźnie rozdętymi nozdrzami też już leżą w mogiłach. A teraz umiera przedostatni. - Źle, że Martin odchodzi bez komunii - rzekła Erkenbalda do żołnierza napierającego ramieniem na wóz. W deszczu przyjaciółka Martina przypominała potarganą kotkę. Ostry nosek miała siny z zimna, w jej jasnych oczach błyskało szaleństwo, a długie białe włosy ponuro zwisały spod przemoczonego doszczętnie kaptura. Żołnierz miał na imię Remedios. Był wysoki, barczysty i bardzo silny. Ciemnoblond włosy kleiły mu się do czoła, na którym ciągle krwawiła otwarta rana. Ciężki arkebuz niczym garb deformował płaszcz na plecach żołnierza, który obwieszony był ładunkami jak pogańskie drzewo grzesznymi ofiarami: na jego szyi wisiał gruby skórzany worek z kulami, a na wytartym bandolecie patrontasz, 3 który bluźniercy-landsknechci nazywają „jedenastoma apostołami”, przy pasie majtały się inne duperele, ważniejsze nawet od chleba. Bez chleba nie żyje tylko żołnierz, a bez wycioru do czyszczenia lufy, ołowianej buteleczki na smar, pakuł i zapasowych knotów nie żyje arkebuz, a ten jest znacznie od żołnierza ważniejszy. W drugim 3

red.]

patrontasz - (dawn. wojsk.) ładownica; z niemieckiego: Patrone - nabój, Tasche - kieszeń, torba [przyp.

woreczku - pieniądze: cztery guldeny żołdu, oraz para złotych kobiecych kolczyków zdobycz z Eisenbach. Remedios był przekonany, że krucha Erkenbalda na pewno ukrywa przy sobie znacznie większe łupy. Szaleńczo odważne babsko, pcha się w wyłom, kiedy jeszcze wisi w powietrzu dym wystrzałów - szybciej, póki jeszcze całej zdobyczy nie przechwycili inni. „Erkenbalda nie do zajechania” - pomyślał żołnierz z niechęcią, zerkając na długowłosą czarodziejkę z zapadniętymi policzkami. Jej przyjaciel Martin, który właśnie oddawał ducha na wozie, był Doppelsoldnerem, 4 a ona - Doppelfrau. Póki żołnierz brał podwójny żołd, jego podściółka brała podwójne łupy. - Martin umrze, jak żył - powiedział Remedios. - Polegając tylko na sobie. Za życia nie bardzo potrzebny mu był Bóg i słudzy jego. Myślę, że jak umrze, to wcale nie będą mu radzi w raju. - Mam nadzieję, że diabli obedrą ze skóry korzeń naszego kapelana odpowiedziała kobieta i zaklęła szpetnie. - Pchał się do grabieży, bohater się znalazł. Teraz gnije w dole razem z tym przeklętym piekarzem. - Suczy wyrodek - obojętnie zgodził się Remedios. - Czy ktoś wziął Biblię? Kobieta machnęła ręką. Kiedy do dołu wrzucano trupy, ona i kilku innych pobieżnie przeszukali co bardziej bogato odziane ciała. Zabrali kule, zdjęli pierścienie, kolczyki, łańcuchy. Ale księgi nikt nie szukał. Komu potrzebna jest taka księga? W oddziale nie było piśmiennych. A i krzyż na nieboszczyku kapelanie był kiepściutki, żelazny. - Przed wieczorem dotrzemy do wsi! - zawołał kapitan Agilbert, mijając ich energicznym krokiem. Zza kurtyny deszczu przez chlupot nóg i kopyt znowu doniosło się: - Przed wieczorem będziemy we wsi. - Martin nie dociągnie do wieczora - powiedziała Erkenbalda, niewidzącym wzrokiem patrząc w plecy kapitana. Zaczęła iść szybciej, zadarła spódnice i w marszu wdrapała się na wóz. - Suka - rzucił Remedios przez zęby, wytarł kroplę krwi, która spłynęła mu do oka i mocniej naparł ramieniem na wóz. Martin leżał głową do wejścia i wydawało się, że jego wywrócone białkami do góry oczy wpatrywały się w Erkenbaldę. Żył jeszcze. Wargi umierającego poruszyły się, szeroka broda zadrżała. 4

Doppelsoldner - landsknecht walczący w pierwszej linii, ponoszący więc największe ryzyko, jego żołd

wynosił oficjalnie 8 guldenów, niżsi rangą otrzymywali 4 guldeny, [przyp. red.]

- Przyszłaś - wychrypiał i pokręcił głową z lewa na prawo, z prawa na lewo. Kobieta przycupnęła przy nim. - Czego przylazłaś? - zapytał umierający. - Chcesz się napatrzeć, jak zdycham? - Tak - powiedziała Erkenbalda, nie odwracając się. Wóz szarpnął kilka razy i stanął. Wyglądało na to, że ugrzązł ostatecznie. Rozległy się złorzeczenia Remediosa, który często wspominał „przeklętą babę”. Erkenbalda na chwilę wysunęła głowę spod osłony, ryknęła na żołnierza, sypnęła bluzgami, po czym wróciła do Martina. Ciężko dyszał, szeroko otwierając usta i błyskając zębami. - Dusi - wykrztusił w końcu. - To czarci na piersi ci siedzą - odezwała się kobieta, ale nie chciało jej się przeżegnać. - Nie znaleźliście mnicha? - zapytał Martin i ostrożnie westchnął, bał się kaszlnąć. Erkenbalda roześmiała mu się prosto w twarz. - Mnicha ci trza? Mnich cię pobłogosławi, pewnie... prosto do piekła! Martin odetchnął chrapliwie. - Zmęczony jestem - powiedział. Na zewnątrz rozległy się głosy. Potem skórzaną zasłonę odsunięto i ukazała się nieznajoma twarz mężczyzny mniej więcej czterdziestoletniego. Za nim majaczyła fizys Remediosa promieniejąca radością - jakby brylant w błocie znalazł. - A mówią, że modlitwy nie pomagają! - powiedział. - Patrz, co wyłowiłem z kałuży! Mnich! - Tfu! - splunęła szczerze rozeźlona Erkenbalda. Mnich w ciemnym habicie przyjrzał się jej uważnie. - Rzeczywiście wierzysz, że spotkanie ze mną może ci zaszkodzić? - zapytał. Erkenbalda warknęła: - A może nie, nasienie pokrzywy! Uważne jasne oczy mnicha wpatrywały się w nią, jakby usiłowały wyczytać coś ważnego w prostej duszy markietanki. - Niech się stanie wedle wiary twej, kobieto - powiedział mnich i wyciągnąwszy nagle rękę, z zaskakującą zręcznością chwycił kobietę za włosy i wyrzucił z wozu w rzadkie błoto. Wystraszona kobyłka szarpnęła się, ale nie wyrwała wozu z dziury. Biedna klacz zarżała, Remedios chwycił ją za uzdę.

Nie zwracając na nikogo uwagi, mnich wskoczył na wóz i zaciągnął za sobą zasłonę. Martin wpatrywał się w nieoczekiwanego spowiednika bez zainteresowania. Jego oczy zasnute były już mgłą. - Mamy mało czasu - powiedział mnich. - Z jakiego zadka wylazłeś, świętoszku? - zapytał umierający. - Co za różnica? - Też prawda. - Martin przymknął powieki. - Powiedz, czy to prawda, że na mojej piersi siedzą biesy? - Nie - natychmiast odpowiedział cicho mnich. - W każdym razie ja ich nie widzę. - Tak właśnie myślałem... że przeklęta suka łże. - Umierasz - powiedział niezbyt głośno mnich. - Lepiej pogódź się z niebiosami i samym sobą. - Jestem landsknechtem - mruknął Martin. - My wszyscy tu jesteśmy przeklęci. Widziałeś nasz sztandar? - Tak - powiedział mnich. - Sam nurzałem go we krwi. - Martin otworzył szeroko oczy, wściekle błysnął białkami. - Odpuszczę ci grzechy - spokojnie rzekł mnich. - Po to zostałem wezwany. - No to pytaj, tylko wiedz: nie pamiętam żadnej modlitwy. Podpowiedz mi, jakich słów należy użyć na spowiedzi. - Nie trzeba słów, które należy wypowiedzieć. Pamiętasz jeszcze dziesięć przykazań? - Zabijałem - zaczął mówić Martin, przymknąwszy powieki. - Kradłem. Wystawiałem fałszywe świadectwa. Cudzołożyłem... *** - To znaczy, że Pani Jesień przychodzi do drzew, a nie do ludzi, tak, mamo? - Tak, synku. Do ludzi przychodzi tylko Śmierć. Kiedy ciało Martina zawinięte w starą zgrzebninę przykryte zostało wilgotną ziemią, a na kopcu ustawiono dwa związane na kształt krzyża patyki, kapitan gestem przywołał do siebie mnicha. Ten podszedł, prawie nie ślizgając się na mokrej glinie, zatrzymał się dwa kroki przed Agilbertem i odrzucił do tyłu kaptur.

Brzydkie było oblicze tego mnicha. Ponure, z ciężkim podbródkiem, zamaszyście rzeźbionym nosem. Wargi układały się dumnie, wygięte niczym saraceński łuk. Na widok takich sług bożych przesądne babiny pospiesznie żegnają się znakiem krzyża. - Coś mi za bardzo utrafiłeś z przybyciem - powiedział Agilbert zamiast podziękowań. - Moi ludzie wpadliby w smętnicę, jakby się dowiedzieli, że będą umierali bez spowiedzi. - Jezus powiedział: „Spowiadajcie się sobie wzajemnie” - przypomniał mnich, patrząc na kapitana dziwnymi, bardzo jasnymi oczami. - Zawsze jednak lepiej, kiedy robotę wykonują zawodowcy - zaoponował Agilbert. - Moi landsknechci potrafią zabijać. Zapewniam cię, że robią to rzetelnie. A ty umiesz odpuszczać im grzechy. Niech każdy zajmuje się swoją robotą, a na świecie zapanuje Pani Harmonia. Mnich poruszył brwiami, a jego wargi drgnęły ledwo dostrzegalnie, rozchylając się w uśmiechu, który tak naprawdę uśmiechem wcale nie był. - Coś mi chciałeś powiedzieć. - Tak. Zostań z nami - przeszedł od razu do rzeczy Agilbert. - Jesteś włóczęgą, jak my, przywykłeś do życia wędrownego. Rozumu masz więcej niż nasz Walentyn. Nie będziesz się pchał pod kule. - Walentyn? - zapytał mnich. - Tak się zwał wasz kapelan? Agilbert przytaknął ruchem głowy. - Odważny był - dodał kapitan, chcąc pokazać temu nieznajomemu mnichowi, że poniesiona strata jest wielka i że mało jest szans, by ją zrekompensować. - Walentyna zastrzelił piekarz w Eisenbach, kiedy ojczulek polazł grabić powiedział mnich. Agilbert milczał oszołomiony. Ale pauza trwała nie dłużej niż kilka sekund, po czym kapitan roześmiał się. - To ci świętulo! - powiedział. - Już się dowiedział. Nie nadaremno siedziałeś tyle czasu u Martina... To co, zostajesz? Będę ci płacił pięć guldenów miesięcznie. - U Eitelfritza kapelan dostawał trzydzieści pięć - zauważył mnich. - A tobie co do tego? Mnich wzruszył ramionami. - Zostanę z wami tak długo, jak długo będziecie tego potrzebowali. I odwrócił się, żeby odejść. - Poczekaj! - zawołał kapitan. - Jak masz na imię?

Mnich odwrócił się, popatrzył nań z góry, jak z tronu, i rzucił niemal przez zęby: - Hieronimus von Speer. Tym sposobem Sfora Zaginionych znalazła nowego duchowego przewodnika w miejsce ojca Walentyna, który dla większości z nich mógłby być synem. Schalk Ówczesny władca Strasburga, Lothar, był człowiekiem nieżyczliwym. Miastem rządził jak Bóg przykazał, a jakie rozkazy wkładał Stwórca w Lotharową duszę, i bez tego mocno obciążoną, lepiej się było nie zastanawiać. Przed sąsiadami natomiast chętnie Lothar pokazywał swój kłótliwy charakter: nawet jeśli z kimś akurat nie wojował, to na pewno szykował się do nowej wyprawy. Wieczne zapotrzebowanie na żołnierzy zmieniło Lothara w życzliwe bóstwo landsknechtów. Tak więc Sfora Zaginionych podążała do Strasburga po tym, jak zwycięski dotąd Eitelfritz został pobity pod Breusach. I to przez kogo? Przez tego babiarza, ramensburskiego margrabiego, który tylko jedno potrafił - przeczekiwać za grubymi murami. No i przeczekał, ścierwo. Fortuna odwróciła się od Eitelfritza, a ten nie potrafił się z tym pogodzić, wściekał się więc i szukał winnych. Marchia Ramensburga przetrwała napór jego wojaków, tyle tylko, że rozgrabili oni połowę wsi w okolicy. A kiedy pod murami Breusach poległo dwie trzecie jego żołnierzy, szalonych przecież rzezimieszków, niepokonany Eitelfritz wpadł w szał. Kazał ściąć dwóch swoich kapitanów. Połamał kołem Schanzmeistera. 5 Wybudował długi szpaler szubienic dla „dezerterów”, jak nazywał teraz wszystkich żołnierzy ocalałych z rzezi. A na koniec podeptał i zniszczył pawie pióra na swoim berecie... Jednym słowem - okrutnie sobie poczynał hrabia Eitelfritz, dotąd nazywany „Niezwyciężonym”. Agilbertowi wystarczył jeden rzut oka na całe to szaleństwo, by spakować na wóz to, co pozostało z wojennych zdobyczy. Jeszcze tej samej nocy, nie czekając na reakcję

5

Schanzmeister - (niem.) dosłownie majster od szańców, naczelny inżynier wojskowy zajmujący się

wyborem obozowisk wojennych i umocnieniami [przyp. red.]

rozjuszonego dowódcy, ruszyli precz, w stronę Eisenbach - wziąć zapłatę za przelaną pod Breusach krew. W połowie drogi do oddziału dołączył artylerzysta Schalk, a Agilbert chętnie wziął go ze sobą. Może i słynął ów puszkarz ze wstrętnego charakteru, w kartach oszukiwał, za co często był bity okrutnie, ale już to, że ocalał z urządzonej przez Eitelfritza rzezi, dobrze o nim świadczyło. Schalk był mężczyzną w nieokreślonym wieku - można mu było dać około czterdziestu lat. Niewysoki, zwinny, z ostrym, przenikliwym spojrzeniem spod szopy jasnych włosów, nigdy niemytych, więc burych jak stara słoma. Ubierał się zaś tak wyzywająco, że ojcem Walentynem dreszcz wstrząsał. A przecież przyzwyczajony był boży pasterz do landsknechtów, choć powtarzał za świątobliwym Muskulusem, słynącym w Berlinie z walki z nieczystą modą: portki takiego kroju raczej podkreślają to coś, co należałoby ukryć, niż owo coś kryją. Schalk nie zgadzał się, wysuwając kontrtezę: „Jeśli Stwórcy chciało się mnie tak właśnie wyposażyć, to dlaczego miałbym nie sławić szczodrości Jego?”. I nadal obnosił swoje utensylia ku radości obozowych dziewek. Po pogromie pod Breusach Eitelfritz oskarżył Schalka o dezercję i pociągnął go na szubienicę. Jakże inaczej: dlaczego tylko on jeden ocalał z całej obsługi? Zalewając się łzami, wisiał Schalk w uchwycie hrabiowskich drabów, opłakiwał swoje młode życie i wieczną rozłąkę z ukochaną Celną Franca. Nagle jednak wywinął się i zaczął uciekać na podwórze, gdzie już wcześniej zauważył rozbitą armatę. Jak do ukochanej rzucił się Schalk ku ciężkiej lufie. Przypadł do niej, obłapił obiema rękami. Eitelfritz pozieleniał ze złości - omal nie połknął własnego beretu, gryząc go z wściekłości - już przecież zamierzał ogłosić wyrok na bydlaka puszkarza. Ze złością splunął pod nogi. Nawet najgorsi dezerterzy z przeklętego plemienia artylerzystów korzystali z prawa schronienia przy swojej armacie. Zamiast ołtarzy mieli te swoje Celne France i Szalone Margarity. Eitelfritz wszedł na podwórze, wolno obszedł armatę dokoła. Schalk leżał na lufie plackiem, przylgnąwszy do niej całym ciałem. Spod gęstej, opadającej na oczy grzywy gapił się na Eitelfritza - co jeszcze wymyśli szalony dowódca? A Eitelfritz chodził dokoła jak kot wokół pułapki na myszy, co ciągle rozważa wsunąć łapę czy nie? Nie przytrzaśnie mu?

- Wziąłbym cię, gnoju, głodem na tym żelastwie, ale nie mam czasu - brzmiał uniewinniający wyrok Eitelfritza. Schalk uśmiechnął się. Na wszelki wypadek doczekał nocy i dopiero wtedy, rozglądając się czujnie, zszedł z Celnej Francy. Ostrożnie wydostał się z obozu Eitelfritza i co sił pomknął w ciemną noc, ślady kół wozu Agilberta biorąc za przewodnika. Od Eitelfritza Schalk dostawał dziesięć guldenów miesięcznie, o czym od razu pierwszego dnia powiadomił Agilberta. Ten zaproponował cztery. - Sukinsynu - powiedział Schalk do nowego dowódcy - dałbyś choćby osiem. - Chciwość cię zadusi, Schalk - odparł Agilbert. - Prawdę powiadają o artylerzystach, że nie wolno swoich pieniędzy kłaść obok ichnich. - A to niby czemu? - zainteresował się Schalk. - Pożrą - odpowiedział Agilbert. - Chrum, chrum i przepadły żołnierskie pieniążki. Schalk zamyślił się, potem uśmiechnął i pokręcił głową. - Przeginasz - powiedział. - Słyszałem tę opowieść. To wcale nie o artylerzystach, a o tych, co dają pieniądze na lichwę. - Co za różnica? - Agilbert wzruszył ramionami i wstał, dając znak, że rozmowa skończona. - Tak czy owak, więcej niż cztery nie dostaniesz. - A Martinowi, Radulfowi i Gewardowi płacisz osiem! - krzyknął Schalk do jego pleców. Kapitan nawet się nie odwrócił. Puszkarz zaklął i natychmiast zapomniał o niepowodzeniu. Tak zatem pojawił się w oddziale Schalk. Deszcze na długo zapanowały nad światem. Dzień przychodził po dniu, kolejna wieś zastępowała poprzednią. Jak w jarmarcznej szopce przesuwały się przed oczami żołnierzy zalesione zbocza gór, chłopskie chaty, spiczastodache kościoły, zamki drobnych właścicieli ziemskich najeżone wieżami. Na widok żołnierzy chłopstwo porzucało zajęcia i uciekało gdzie oczy poniosą. Ludzie w okolicy byli prości i pracowici, na żołnierzy patrzyli w rozterce, ze strachem, jak patrzyliby na czarty, gdyby te w szyku wyszły z piekła i przemaszerowały po ich polach. Ileż takich oddziałów przeszło przez wsie - Bóg tylko raczy wiedzieć. Raczej nieprędko skończyć się miała ta wojna i grabieże.

Żołnierze nie obciążali swych umysłów rozmyślaniami o przyszłości. Dla nich nie zabraknie chłopskich kur i wystraszonych dziewek. Schalk od razu poczuł niechęć do nowego kapelana. Poza nim szczerze i silnie nienawidziła Hieronimusa Erkenbalda. Kobieta nie cierpiała mnicha za to, że sobie z niej zakpił, artylerzysta - za to, że Hieronimus nie dał z siebie zakpić. Schalk uważał się za bluźniercę, z czego był nadzwyczaj dumny, a nowy kapelan miał to, jak się wydawało, w nosie. Kombinował artylerzysta na wszelkie sposoby, ale Hieronimusa von Speera nie udawało mu się wyprowadzić z równowagi. W końcu przyszedł do niego wieczorem i rozsiewając dokoła kwaśną woń niestrawionego piwa, poprosił o odpuszczenie grzechów, że niby już czas - uzbierało się. Hieronimus bez cienia uśmiechu popatrzył na wojaka, usiadł obok. Ogromny księżyc wisiał nad nimi na czarnym niebie, rzeka pluskała gdzieś w dole. Obóz został rozbity na zboczu, na skraju winnicy. O dzień marszu stąd widać było spóźnione ognie we wsi. - Jestem grzesznikiem... - Schalkowi plątał się język. Żadnej reakcji. Mnich siedział nieruchomo. Przez kwadrans Schalk, plącząc się i żarliwie wzdychając, kajał się za to, że bardziej niż zbawienie własnej duszy kocha swoją zwariowaną Katty. Opisywał jej magiczną dziurkę, cudowną pustkę jej łona. - Czegom ja tam nie wpychał, i rękami macałem, i zaglądałem... - mamrotał Schalk. Hieronimus słuchał, nie przerywał i nie zmieniał wyrazu twarzy. W końcu Schalkowi znudziło się. - Nie można ci dopiec - powiedział ze złością. - Żebyś w piekle spłonął, święty ojcze. I przyznał, że przez cały czas mówił o swojej armacie. - Wiedziałem - spokojnie powiedział Hieronimus. - Innych grzechów nie pamiętasz? - A jakże - przyznał Schalk z chęcią. Mnich patrzył na niego w milczeniu. Czekał. - Babski grzech jeden na sumieniu mam - tajemniczo oświadczył Schalk, ściszając głos. - Zepsowałem dziecię w łonie.

Księżyc przesunął się trochę. Noc panowała nad rzeką i tak nieciekawie było słuchać pijanego wojaka, tak chciało się Hieronimusowi pozostać w samotności, tylko z ciszą i gwiazdami. - Jak to rozumieć, że zepsowałeś dziecię? - w końcu zapytał Hieronimus. Schalk machnął ręką, jakby chciał kogoś dźgnąć nożem. - Sprułem bandzioch brzemiennej babie. Zabiłem i ją, i dziecko. Nawet w ciemnościach widać było, jak zwycięsko błysnęły mu oczy. Mnich poruszył kącikiem ust. - Obgadujesz siebie - powiedział z wysiłkiem. - A to, że tęsknisz za armatą, to nie grzech. Tak samo jak nie jest grzechem obmacywanie wnętrza lufy rękami. Nie zabrania tego ani ludzkie prawo, ani boskie. Idź, synu, i nie grzesz więcej. Czując się jak ostatni dureń, Schalk wściekle zaklął i od tej chwili znienawidził mnicha całą mocą swojego serca. Hildegunda Droga zaprowadziła wojaków do wsi, ale wcale przez to się nie polepszyła, więcej tylko było śmieci pływających w mętnych kałużach. Chude psisko ze sterczącymi żebrami wlokło się chwilę za żołnierzami, aż Erkenbalda zastrzeliła kundla z długiego pistoletu, żeby nie porwał czegoś z zapasów. Porzucili wóz tam, gdzie ugrzązł po same osie; Remedios wyprzągł kobyłkę i pozostawiwszy oddziałowe skarby pod opieką Erkenbaldy, poprowadził zwierzę do wiejskiego zajazdu. Pozostali powlekli się za nim. Przechodząc obok zabitego psa, Schalk obejrzał się ze współczuciem, pociągnął nosem, ale nagle wychwycił uważne spojrzenie mnicha i z całej siły kopnął nieszczęsne zwłoki. Gospodarz zajazdu ponuro patrzył na zbliżającą się bandę rzezimieszków, szczerząc niby to radośnie zęby. Już podliczał straty nauczony wieloletnim doświadczeniem. Jednocześnie wprawnym okiem szukał w tym pstrym tłumie przywódcy - o, ten, rudzielec, lezie z lewej. Och, co za wstrętny pysk... Taki ci nawet w zimie śniegu nie da. Cały jego majątek to dwuręczny miecz niesiony na ramieniu. Pochwa obskurna, ale miecz bogaty - z daleka widać.

Tak, bardzo się nie spodobał kapitan najemników wiejskiemu karczmarzowi. Od rudego i na dodatek siwawego nie ma co oczekiwać dobra. Nos jak hak, usta - prosta szczelina, spod piegów nie widać skóry, oczy szare z żółtymi źrenicami, jak u zwierza. Rudy gestem przywołał karczmarza, wsunął mu do łapy guldena, ale minę miał przy tym za czterdzieści. Remedios odprowadził szkapę do stajni, bez pytania pozbierał siano z innych żłobów i wszystko oddał żołnierskiej chabecie. Gospodarz nawet nie zaglądał do stajni. Remedios miał sążeń w barach, mordę ponurą, tępą - od razu widać, że chłop ze wsi i rozumem w nadmiarze nie obdarzony. Remedios wytarł łapy z gnoju i wszedł do wnętrza karczmy, gdzie pozostali już pałaszowali z zapałem. Gospodyni w kuchni ledwo nadążała z podawaniem; nagle ktoś ją klepnął w obfity zadek. Kobieta zamarła z chochlą w ręku. Grzesznicy, wszak ona ma już pięćdziesiątkę na karku, synów wychowała... Ostrożnie odwróciła się i zobaczyła przed sobą żołnierski pysk - ostronosy, cwany. - Upiecz no nam, mateńko - powiedział, uśmiechając się krzywo, Schalk i podał jej prosiaka. Z różowej tuszki ciężko kapała krew. - O święci pańscy - jęknęła kobiecina i aż się zgięła. - Ze świętymi to do naszego kapelana, mateńko - oświadczył Schalk. - Przecież to świnka pana Schulza - jęknęła kobieta znowu. - Lepiej rób, co ci mówię. - Ale... postny dzień dziś - głupio upierała się gospodyni, obawiając się dotknąć kradzionego. Żołnierz podetkał jej zabitego prosiaka pod nos, więc odruchowo chwyciła tuszkę. - W postne dni też kradnę - oświadczył Schalk i wyszedł, trzasnąwszy drzwiami. Z gwoździa na pobielonej ścianie spadł na ziemię miedziany kociołek do konfitur. Kobieta rozpłakała się i chwyciła nóż. Niska powała z desek. Ławki do blasku wypolerowane tyłkami - karczmę przecież postawił dziad właściciela. A wtedy inaczej się budowało, na wieki. Rozpaczliwie kopciły grube łojowe świece, goście przekrzykiwali się. Miejscowi starali się omijać karczmę bokiem. Wieść o przybyciu oddziału najemników migiem obleciała wioskę, wiedzieli o tym, zanim jeszcze wóz ugrzązł w błocie przed domem czcigodnego Ottona Meinera.

Do prosiaka znakomicie pasowało jasne piwo. O blat stołu zaczęły plaskać przetłuszczone skórzane karty pachnące dymem ognisk. Remedios znowu się spłukał, prostaczek boży, a przecież nawet kapelan widzi, że Schalk i Radulf bezbożnie kantują. Agilbert też to widzi. Ale milczy, tylko szczerzy zęby. Splunąwszy, Remedios oddał ostatniego guldena, duszkiem dopił swoje piwo i poszedł spać do porzuconego na ulicy wozu. Kapitan gestem przywołał do siebie gospodarza, kazał mu usiąść. Ten przycupnął na brzeżku ławy, z rezygnacją wpatrzył się w wilcze oczy Agilberta. - Jak się nazywa ta cholerna dziura? - zapytał kapitan po chwili milczenia, żeby jeszcze mocniej nastraszyć karczmarza. - Untereisesheim... - Daleko stąd do Strasburga? - Będziecie u nas gościć, panie? - bardzo ostrożnie zapytał gospodarz. Kapitan zarechotał, błyskając zębami. - Już się posrałeś ze strachu, że osiądziemy tu na całą zimę, co? Karczmarz uśmiechnął się nieśmiało, ale widać było, że nabrał otuchy. Zaczął szczegółowo opisywać szlak do Strasburga. Wynikało z jego słów, że stąd do miasta Lothara prowadzi prosty trakt, wyjeżdżony i ubity, nawet jesienna słota mu nie zaszkodzi. Kapitan, mimo że wypił sporo, trzeźwości umysłu nie stracił. Słuchał uważnie, kiwał głową. Rozlał na blacie stołu piwo, umoczył w nim palec i zaczął rysować mapę, a karczmarz nanosił poprawki. Obu wciągnęło to zajęcie. W końcu Agilbert rozsmarował mapę dłonią, wytarł ją o koszulę karczmarza i poczęstował go piwem. Ten wypił, głośno beknął i z wyraźną ulgą oddalił się. Pojawiły się kobiety. Przyszły dwie miejscowe, przyszła Erkenbalda - spiczasty nosek, ostre spojrzenie, rozczochrane białe włosy. Rzuciła mnichowi nieprzyjazne spojrzenie. Hieronimus siedział w kącie pochylony nad kuflem piwa, ale Erkenbalda była przekonana, że kto jak kto, ale on nie przepuści ani jednego spojrzenia, ani słowa z tego, co się dzieje dokoła. Bo inaczej po co by tu siedział, jedyny trzeźwy pośród pijanych? A żołnierze już byli nieźle podpici. Chlapiąc pianą, trzaskali kuflami o stoły i przeciągle wyśpiewywali z całej żołnierskiej mocy: Di-i-ich, mein Heimatsta-a-a-al.

Küss ich ta-ausendma-a-al... 6 Przy ostatnim słowie kapitan nagle obiema rękami chwycił siedzącą obok chudą wiejską dziewoję i drapieżnie pocałował ją w usta. Dziewczyna oblizała się i zwycięsko potoczyła wzrokiem po karczmie. Rozległ się głośny rechot. Śmiali się wszyscy, nawet kwaśna twarzyczka Erkenbaldy zmarszczyła się w uśmiechu. Tylko Hildegunda milczała nieporuszona. Długie czarne pasmo włosów wpadło jej do kufla, ale kobieta nie zwracała na to uwagi. Hildegunda była przyjaciółką kapitana. Od dwóch lat szwendała się z oddziałem, przemierzyła pieszo wszystkie drogi między Neckarem i Renem, zaoszczędziła sporo pieniędzy, ale jeszcze więcej przeputała. Urodziła dziecko, lecz odumarło ją, nie przeżywszy nawet sześciu miesięcy. Była to kobieta rosła, mocna w kości, lecz niedożywiona. Rysy twarzy miała proste, kości policzkowe tak mocno zarysowane, że niemal zasłaniały oczy - wąziutkie jak szparki. Od natury otrzymała Hildegunda dwa bogate dary: piękny głos i gęste czarne włosy. Pobożni ludzie powiadają, że piękne włosy są niechybnym znakiem wiedźmy, bo przecież ciesząc się ze swojej urody, kobieta oddaje się myślom płochym i łatwo staje się wtedy zdobyczą diabła. Hildegunda nie miała pewności, czy jest przeklęta na wieki wieków, ale mówić o tym bała się nawet z ojcem Walentynem, chociaż ten łatwo wybaczał kobietom wszystkie grzechy. Natomiast Hieronimus von Speer wzbudzał w niej paniczny lęk, więc nowego kapelana Hildegunda starannie unikała. Teraz jednak siedział niemal naprzeciwko niej; nie odważyła się podnieść na niego spojrzenia. Siedziała nieruchomo, z uchylonymi ustami, patrząc na kapitana. A ten zdjął z ramienia rękę sąsiadki, walnął kuflem o stół i zaśpiewał, zagłuszając gwar biesiady. Smutno, jakby coś opłakiwał: Lasst uns trinken, lasst uns lachen KonigKarl kommt nach Aachen...7

6

Mój ty rodzinny chlewiku, całuję cię po tysiąckroć... [pisownia we wszystkich cytatach w języku

niemieckim zgodna z oryginałem rosyjskim - przyp. wyd.] 7

Pijmy, radujmy się, Król Karol przybywa do Akwizgranu...

Hildegunda uniosła głowę i przyłączyła się do śpiewu. Stopniowo wszystkie głosy zamilkły. Tylko te dwa pozostały. To zlewały się, to rozchodziły: męski - wysoki i mocny, jakby przykurzony, oraz kobiecy - niski, wypływający z głębi duszy. Suknia Hildegundy przesunęła się, odsłaniając ramię - chude, wysunięte do przodu. Śpiewała, nawijając na palce czarny lok, a wąskie oczy spoglądały bezczelnie. Piękna była Hildegunda w takiej chwili, wzroku nie dawało się od niej oderwać. - Lasst uns kampfen, lasst uns sterben...8 - wyrecytowała kobieta. I razem z kapitanem zakończyli: - Konig Karl nennt seine Erben...9 Przez chwilę w karczmie wisiała głęboka cisza. A potem kapitan wziął się pod boki i roześmiał na całe gardło. Do łez, ogłuszająco. I pozostali jakby na komendę ożywili się, poruszyli, zaczęli gadać. Na policzkach dziewki pojawiły się czerwone plamy, usta rozciągnęły się, twarz od razu stała się szpetna. - Zawsze mnie niewolił twój śpiew - powiedział Agilbert. - Nie mogę zrozumieć, jak żołnierski wycirus może mieć tak piękny głos? - A może diabeł włada jej ciałem? - rzuciła Erkenbalda, pochylając się do kapitana przez stół. - Jak się wypędzi biesa, to ścierwo padnie bez życia. Nie dane jest przecież człowiekowi tak słodko śpiewać. - Dane - powiedział Hieronimus ze swojego kąta. Erkenbalda rzuciła mu ostre spojrzenie. - A ty skąd możesz to wiedzieć? Hieronimus wzruszył ramionami. - Wiem i już. - Mogłabyś zarabiać na życie śpiewem - powiedziała Erkenbalda, odwróciwszy się do czarnowłosej. - No to płaćcie! - krzyknęła pijana już Hildegunda. - Płaćcie za mój głos, wy tam...!

8

Walczmy, gińmy...

9

Król Karol wybiera swych spadkobierców...

- Bierz - powiedział kapitan ze śmiechem, w stronę kobiety po stole poturlała się moneta. Przytrzasnęła ją dłonią, wsunęła do ukrytej pod spódnicami sakiewki, błysnęły jasną skórą oślepiająco białe nogi. - Głupiś, Agilbercie - powiedziała beznamiętnie, poprawiając na sobie suknię. Zbiorę dla siebie posag i wyjdę za mąż. Ze wszystkich stron buchnął głośny rechot. Najgłośniej śmiały się kobiety. Jedna z wioskowych zakrztusiła się nawet i kaszlała, póki Schalk nie huknął jej w plecy pięścią. Hildegunda poczerwieniała jeszcze bardziej, uparcie pochyliła głowę. - A co myślicie? - zapytała wyzywająco. - Nie będę się do końca życia szwendała z takimi jak wy. - Kurw za żony się nie bierze! - wrzasnął Schalk. Kobieta odwróciła się do niego. - Nie będę zawsze kurwą. - Kochana - wolno i wyraźnie powiedział kapitan - kurz zapomnienia nie pokrywa wszystkiego. - A właśnie że tak - zapalczywie powiedziała Hildegunda. - Znam sposób. Ciotka mi zdradziła. - Zaszyjesz swoją dziurkę czy co? - zapytał Radulf. - Można przywrócić dziewictwo, jeśli... - zaczęła kobieta i zamilkła, czując, że wszyscy na nią patrzą. Schalk już się nie śmiał - cicho szlochał z radości. - Mów - polecił kapitan. - Trudno mi to powiedzieć... - przyznała Hildegunda purpurowa jak burak. - Robić nie wstyd, a mówić tak? - Mówić to nie czynić... Trzeba... przespać się z mnichem... Powiedziała to i przerażenie zamknęło jej usta. W karczmie zrobiło się cicho. W tej ciszy słychać było, jak chrapie pod stołem któryś z żołnierzy spity w trupa. Rudy kapitan uważnie przyjrzał się kobiecie, wolno rozciągnął usta w niedobrym uśmieszku. - Dobrze, Hildegunda. Oddam ci sakiewkę, jest w niej sześćdziesiąt guldenów, całe moje oszczędności. - Odczepił od pasa ciężki trzos, trzepnął nim o blat. Kilka monet upadło na podłogę, a rudy niedbale trącił je nogą. - Wszystko będzie twoje, możesz już teraz zabrać.

Ciemne oczy kobiety zapłonęły złotym światłem. Wstała, odetchnęła głęboko. Od jej oddechu zakołysał się płomień świecy. Obeszła stół, pochyliła się nad pieniędzmi, dotknęła sakiewki koniuszkami palców. Kapitan nakrył jej dłoń swoją. - Ale najpierw musisz przywrócić sobie dziewictwo. - Obiecujesz? - Podniosła na niego spojrzenie. - Tak. Jeśli naprawdę prześpisz się ze sługą bożym. Kapitan odwrócił się do Hieronimusa, którego do tej chwili umyślnie nie zauważał, ale teraz po raz pierwszy tego wieczoru popatrzył mu w oczy. - Nasz kapelan ci pasuje? Kobieta w końcu odważyła się popatrzeć na mnicha. - Tak... jeśli ma wszystko, co i inni mężczyźni. - Nie odmówisz wszak biednej dziewczynie, święty ojcze? - zapytał kapitan mnicha bardzo uprzejmym tonem. I pochyliwszy się w jego stronę całym swoim wielkim ciałem, dodał z groźbą w głosie: - Przecież ci nie urwali jaj, świętulku? - Nie urwali - powiedział Hieronimus, uśmiechając się leciutko. - No to zrób przyjemność Hildegundzie. Zobacz, jaka jest piękna i miła. I chętna, możesz mi wierzyć. Kapitan chwycił kobietę za ramię i mocno szarpnął za dekolt sukni, odsłaniając małe, spiczaste piersi. Hieronimus wyciągnął rękę i dotknął ich dłonią - ostrożnie, jakby się bał pokłuć. Agilbert patrzył na niego, nieledwie oblizując się. - Co na ciebie popatrzę, święty ojcze, to się dziwuję - powiedział. - Pierwszy raz widzę takiego mnicha. - Podoba mi się twoja przyjaciółka - powiedział mnich. - Jest poczciwa i pobożna. Dlaczego miałbym nie pomóc jej wrócić na drogę cnoty? Wszyscy obecni zarechotali, ale Agilbert odnotował, że mnich mówi zupełnie poważnie, i dlatego nawet się nie uśmiechnął. Mnich wolno zdjął sutannę i stanął nagi jak go matka urodziła. Okazało się, że jest mocno zbudowany, z lekko wypukłym już brzuszkiem. Kapitan zmierzył go wzrokiem, prychnął z aprobatą i zdarł z dziewki spódnicę jednym szybkim ruchem. Kobieta cicho jęknęła, zasłoniła się rękami. - Co... czy tu? - zapytała przerażona.

- A dlaczego nie? Muszę mieć pewność, że świętulek wyjebie cię wedle wszelkich reguł. Nie ma nic prostszego, jak sobie poćwierkać w samotności, a potem powiedzieć, że sprawy się dokonały. Za co w końcu płacę? Za to, żebyś odmówiła Ojcze Nasz w towarzystwie Hieronimusa? O, nie, niech wszystko będzie jak należy. Pozostali poparli go bełkotliwie. - Ale... przecież zobaczą... - wykrztusiła kobieta. Kapitan roześmiał się. - Jak się walisz na słomę ze mną czy z którymś z moich zuchów, Bóg i tak cię widzi, choćbyś się nie wiem jak przykrywała - powiedział pouczającym tonem, jakby głosząc kazanie. - To co ci za różnica, zobaczą cię ludzie czy nie? Z tymi słowy chwycił Hildegundę na ręce i ułożył na stole, nagimi plecami w pokryte pianą piwne kałuże. Kobieta wpiła się spojrzeniem w niską powałę nieruchoma jak deska. Brzuch jej zapadł się tak, że niemal przykleił do krzyża, podbródek i piersi wypięły się w górę. Przez mgnienie oka Hieronimusowi wydawało się, że zaraz ucztujący żołnierze zaczną odgryzać z niej po kawałku, ale Agilbert pchnął go w kierunku kobiety. - W piździe na zęby nie trafisz - powiedział. - Nie bój się, ojcze Hieronimusie. Mnich wszedł na ławę, przelazł na stół. Klęczał chwilę nad rozłożoną na stole kobietą, westchnął i ostrożnie ułożył się na niej. Kobieta była zimna i bardzo koścista. W karczmie rozbrzmiały uderzenia kufli o stoły. Wojacy darli się w ich rytm: Eins, zwei - Plunderei...10 Kiedy po raz piąty doszli do: Sieben, acht - gute Nacht... kobieta głęboko westchnęła i objęła mnicha za szyję. Hieronimus pocałował ją w czoło, wstał jak gdyby nigdy nic. Wytarł się. Piwa odmówił. Spokojnie schylił się po swoje ubranie. - Dobrej nocy - powiedział do towarzyszy od flachy i przekroczył próg odprowadzany rykiem gratulacji. Kobieta usiadła na stole, zgarnęła pod nagie biodro pieniądze, splunęła w stronę Agilberta. - Podarłeś mi suknię - odezwała się. - Kupisz inną - rzucił rudy kapitan. - Jesteś teraz, suczko, bogata. - Porwałeś suknię - powtórzyła uparcie Hildegunda. - Jak stąd teraz wyjdę? 10

Raz, dwa - plądrujemy...

- Tak jak weszłaś - powiedział kapitan. - Zapomniałaś, w jakim rowie cię znalazłem? - Nie zapomniałam - powiedziała Hildegunda z nienawiścią w głosie. Z trudem, ale udało jej się naciągnąć na siebie spódnicę, jakoś zgarnęła na piersiach podarty gorset. - Ja niczego nie zapominam - dodała i starannie pozbierała pieniądze do sakiewki, nie zapomniawszy też o tych monetach, które leżały na podłodze. - Nie podskakuj, bo cię jeszcze wyrucham - zagroził kapitan. - Jeszcze słowo i pójdziesz w koło. Zginie ci wtedy to twoje dziewictwo. Gdzie potem znajdziesz takiego zgodnego mnicha? Kobieta odwróciła się i wyszła w mrok nocy. Stała chwilę, czekając, aż jej wzrok przyzwyczai się do ciemności, przycisnęła spódnicę do biodra, by nie trzepotała na wietrze. Dojrzawszy w pobliżu ciemną postać, przestraszyła się. - To ja - powiedział ktoś niskim męskim głosem, poznała głos Hieronimusa. - Nie bój się. Dużo dał ci pieniędzy? - Nie twój interes. Mnich wzruszył ramionami. - Uważaj, żeby Agilbert rano się nie rozmyślił. - Potrafię się obronić - oświadczyła hardo Hildegunda. - Nie wątpię. Ale lepiej, żebyś stąd odeszła od razu, teraz. Kobieta milczała chwilę, potem powiedziała: - Jak myślisz, naprawdę przywróciłam sobie dziewictwo? - Myślę, że zdobyłaś niezły posag, Hildegundo. Pomilczała jeszcze chwilę, zanim oświadczyła z przekonaniem: - Zgubiłeś swoją duszę. Hieronimus mruknął z rozbawieniem. - Nie sądzę. - Tak, zgubiłeś. A wszystko dla upadłej kobiety. - Wiele zależy od tego, jaki zrobisz użytek z tych swoich pieniędzy, Hildegundo. - Lepiej, żebym została biedna. - Bieda i dobroczynność rzadko chadzają w parze. - Czy w biedzie dusza nie staje się wzniosła? - Dusza staje się wzniosła w dostatku - powiedział Hieronimus. - Bieda jest zbyt ciężką próbą, słabi sobie z nią nie radzą.

Kobieta stała nieruchomo. Wiatr poruszał jej rozpuszczonymi włosami. Nagle zakasała spódnicę i rzuciła się do ucieczki. Hieronimus patrzył w ślad za nią i uśmiechał się. Baltasar Fichtele Szedł sobie pewien człowiek leśną drogą, niósł lutnię na plecach, a prócz niej miał jeszcze nóż. Odziany był w podartą zgrzebninę, twarz miał okrągłą i wesołą, budowę ciała - mocarną. Szedł z Heidelbergu i z dumą mówił o sobie: „literatus sum”. No i wzięła go ze sobą Sfora Zaginionych, jak zbierali z drogi wszystko, co na niej źle leżało. Miło było wieczorem posłuchać, jak Fichtele łże. Nie należało tylko za dużo polewać mu z manierki, bo zaczynał śpiewać, a nic potworniejszego i ohydniejszego niż śpiew studenta nie dawało się wyobrazić. A zatkać mu pysk było strasznie trudno. Dir, mein lieber schatz, Geb ich hanttruvebratz, Damit du dich erinne An minne...11 Sierpniowe noce są ciemne. W lesie było wilgotno i tak cicho, że słychać, jak psy szczekają we wsi, do której było jeszcze z pół dnia drogi. Rozpalano większe ognisko. Dokąd sięga światło, tam są ściany, a dopiero za ścianami noc, wilki, a może i coś gorszego, o czym lepiej nawet nie myśleć. - Opowiedz jeszcze o Heidelbergu - poprosiła Erkenbalda. Teraz robiła w oddziale za damę, sypiała z kapitanem. O Hildegundzie nikt nie mówił ani słowa. - Dziwne - rzekł prostoduszny Remedios Haas. - Przecież byliśmy w Heidelbergu zeszłej wiosny. A jak posłuchać Fichtele, to jakby zupełnie inne miasto. Gdzie ja miałem oczy, że nie widziałem tych wszystkich cudów? Wszyscy zarechotali. Będąc studentem w Heidelbergu, Fichtele odwiedzał pewną zamężną damę, która mieszkała w bogatym domu z niewielkim ogrodem. Ogród znajdował się od zachodu i 11

Tobie, ukochany skarbie, dam złotą sprzączkę, żebyś pamiętała o mnie...

Fichtele nigdy tam nie był. Za bardzo otwarte miejsce, jeszcze by go sąsiedzi zobaczyli. Dlatego gdy zapadała noc, podkradał się do domu swojej kochanki, a ona przyjmowała go w ciemnym pokoju z oknami na wschód i razem cieszyli oczy wschodem księżyca. - Tylko oczy cieszyliście? - spytał Geward. Rosły chłop z tego Gewarda, cały posiekany bliznami. Wydawać się mogło, że cały świat się zmówił, by wykończyć wojaka, ale nijak nie mógł go dobić - życiolubny ten landsknecht. - No nie, nie tylko - odpowiedział śmiało Fichtele. Od razu ze wszystkich stron rozległo się posykiwanie: nie przeszkadzaj w opowieści! - I oto razu pewnego, kiedy rozwiązałem tasiemki na gorsecie swojej damy i dwie wspaniałe więźniarki wyskoczyły na wolność ze swojej ciemnicy... - O co mu chodzi? - szeptem spytał Remedios Gewarda. - Już są dwie baby? Przecież była jedna. - Za cycki ją złapał - wyjaśnił Geward. -... zgrzytnął zamek i do domu wszedł pan, prawowity mąż mojej drogiej przyjaciółki. Erkenbalda cicho westchnęła, odgryzła kęs chleba z trzymanej w ręku kromki. - Widząc nas w objęciach, mocno się rozgniewał i kazał swojej niewiernej małżonce iść na górę, do małżeńskiej sypialni, a do mnie zwrócił się następującymi słowy: „Przyznajesz, że niczym złodziej przeniknąłeś do domu mojego i usiłowałeś zhańbić moje imię i imię mojej żony?”. Przyznałem się od razu i ze łzami skruchy oddałem się w ręce pana męża przyjaciółki mojej. „Albowiem zgrzeszyłem przed waćpanem i teraz możesz mnie sądzić, jak tylko sobie zażyczysz”. Na co on wziął mnie za rękę i wyprowadził do ogrodu. Do tego, co znajdował się na zachód od domu. Tam postawił pod murem i kazał iść przed siebie, odliczywszy dziesięć kroków. „I bliżej niż na tę odległość nie podchodź do mego domu” - dodał. Powiedziałem, że rozumiem, po czym jak zając kicnąłem w bok i rzuciłem się do ucieczki, nie wierząc, że się uratowałem. Takiego stracha mi napędził. Fichtele zamilkł i poruszył gałązką w ognisku. - Nie rozumiem - odezwał się Geward. - Co takiego strasznego było w tej karze? Fichtele odwrócił się do niego, prychnął. - Właśnie że nic. O to chodzi. Tego się przestraszyłem.

- I co, więcej nie bywałeś u tej kobiety? - zapytał Remedios. - Dlaczego nie... Po trzech czy czterech dniach zjawiłem się u niej, nie mogłem jej nie objąć, śliczności mojej. I znowu zaczęła się nasza miłość. W sekrecie przychodziłem do niej wieczorami. I jakoś tak znowu przyłapał nas razem jej mąż. Przyznaję - dusza uciekła mi w pięty, kiedy zobaczyłem go na progu. Twarz blada pod czarnym kapeluszem, na piersi złoty łańcuch w trzy zwoje, lewa ręka w rękawiczce, prawą, bez rękawiczki, całą upierścienioną, wyciąga w moim kierunku. Ja się aż popłakałem ze strachu. On powiada: „Podejdź do mnie”. Podszedłem. „Poprzednim razem mówiłem ci, żebyś nie podchodził do tego domu bliżej niż na dziesięć kroków?” - „Mówiłeś, panie”. - „No to chodźmy”. Odwrócił się, pokiwał na mnie palcem. Poszedłem, a nogi mi się uginały ze strachu. Wszak ma prawo zabić mnie w tym swoim ogrodzie. Nikt nawet nie zapyta, gdzie się podział student Baltasar Fichtele? - Co dalej? Nie marudź - chciwie ponaglił go Radulf, jeszcze jeden stary towarzysz kapitana. Agilbert zerknął na niego z uśmiechem: włosy siwe ma już wojak, a ciągle bajki kocha. - Dalej? Zaprowadził mnie do ogrodu i kazał odejść od domu na dwadzieścia kroków. Odetchnąłem. Wszak łatwo mi przyszło uniknąć pomsty zdradzonego męża, bo tylko zwiększa odległość między mną i swoją żoną... Przebiegłem te dwadzieścia kroków z sercem wyśpiewującym serenady... i przy ostatnim kroku zwaliłem się w dół głęboki na jakieś trzydzieści łokci. Wszystkie gnaty sobie połamałem... - No to jak...? - zapytał Remedios, widząc, że opowieść się skończyła, a to, co najważniejsze, i tak się nie wyjaśniło. - Przecież żyjesz? - A czy to jest życie? - odpowiedział Fichtele pytaniem na pytanie przy akompaniamencie ogólnego rechotu, po czym zaczął w sakwie szukać kart. Po kilku dniach Fichtele otarł sobie stopy i wlókł się bosy. Z zimna cały posiniał i częściej, niżby należało, odwiedzał Erkenbaldę z prośbą o flachę taniego reńskiego. Kobieta nie odmawiała, skąpo uśmiechała się cienkimi wargami i polewała cienkusza. Fichtele był jej już winien pół miesięcznego żołdu, ale nie bardzo się tym przejmował. Kto wie, co przyniesie jutrzejszy poranek? - Chcesz się pokrzepić, święty ojcze? - przyczepił się do Hieronimusa, podając mu angster, manierkę kształtem i wielkością przypominającą cebulę. Hieronimus nie odmówił, łyknął. - Ale chrzci to wino Erkenbalda - powiedział, ocierając usta. - Co za wiedźma. Fichtele odebrał angster i na powrót zakorkował.

- Pies z nią tańcował - powiedział beztrosko. - Nie masz maści na odciski, ojcze Hieronimusie? - Niestety, nie. - Aha, czyli ciała grzesznego nie leczymy? Tylko dusze upadłe podnosimy na odpowiednią wysokość? - Kiedy jest taka możliwość, leczę też ciało - odrzekł Hieronimus, nie ulegając prowokacji na poły pijanego studenta. - Jak to się stało, że obtarłeś sobie stopy? - Buty kradzione - zwyczajnie odparł Fichtele. - Za małe się okazały. - Potrzebujesz rady? - A co mogę innego dostać? - W takim razie albo nie kradnij co podejdzie pod rękę, albo od razu szykuj się na niemiłe następstwa. Fichtele roześmiał się. - Ale dobrego pasterza mają landsknechci. Nie rozumiem, za co tak cię nienawidzą. Hieronimus uważnie popatrzył w oczy rozmówcy. - Nienawidzą? Jesteś pewien? - Jakby kochali, to by nie obgadywali. - A co nazywasz obgadywaniem? - No, na przykład... Ale nie, to głupota. - Fichtele pośmiał się jeszcze, trącił bosą stopą kamyczek. - Schalk wczoraj kłamał na całego. Że niby miałeś jakieś intymne stosunki z obozową nasiębierką. Że niby wydupczyłeś ją, wybacz, Panie, na oczach wszystkich, a potem przegnałeś w zimną noc. Fichtele czekał na odpowiedź, ale Hieronimus milczał. Wtedy student powiedział: - Czyli to... prawda? - Tak - odparł Hieronimus. - To prawda. Tak więc nie obgaduj Schalka. Fichtele poruszył brwiami, burknął. - Dziwny z ciebie pasterz... Wiesz co, ojcze Hieronimusie, dużom czytał tam, w Heidelbergu. Z przyjacielem odwiedzaliśmy pewnego planetariusza, a ten opowiadał nam dzieła uczonych mężów słynących z wiedzy o gwiazdach. Mówił, że te czy inne zmiany konstelacji gwiazdozbiorów wywołują ściśle określone zmiany w naturze człowieka... - W takim razie dlaczego nie modlimy się od razu do gwiazd? - zapytał Hieronimus.

Fichtele wzruszył ramionami. - Nie mówię, że podzielam jego zdanie. Opowiadał, jakoby znał wyznawców Zoroastra i od nich otrzymał sporą wiedzę... - Zoroaster urodził się śmiejący. Wincenty z Beauvais w „Wielkim zwierciadle” uważa go za syna Chama i wnuka Noego, powiada też, że swoją wiedzę otrzymał od diabła. - Wierzysz w bajdy, ojcze Hieronimusie? - Wierzę w to, co mi proponuje moja religia i mój kościół - powiedział Hieronimus. Fichtele pokręcił głową. - Z ciebie to prawdziwy oportunista. Mroczny Bies,12 jak mawia lud... Hieronimus wcale się nie zmieszał. - Może - powiedział. - A co w tym złego? - Nie wiem. Dla ciebie pewnie nic. Ale, tak szczerze, naprawdę wierzysz w to, że dzięki diabłu Zoroaster śmiał się przy swoich narodzinach? - A ty wierzysz w te historie, które opowiadasz przy ognisku? - I tak, i nie... Hieronimus uśmiechnął się. - No i widzisz. - Jeśli nie doniesiesz na mnie do Świętej Inkwizycji, to opowiem jeszcze o tym planetariuszu. - Nie doniosę. - Dobra. Oto o co się sprzeczaliśmy. Pod jakim zodiakalnym znakiem należałoby rozpatrywać Boga i diabła? Czy Bóg jest Rakiem, a diabeł Koziorożcem? Wiele danych to potwierdza. Albowiem diabeł może być utożsamiany z Saturnem, panem Koziorożca, planetą niedobrą, odbierającą, zamykającą. Bóg natomiast - ze szlachetnym Jupiterem, imperatorem, rozdającym dobro i szczodrze rozlewającym światło, a wiadomo, że Jupiter jest panem Raka. Hieronimus słuchał, nie przerywając. Student zapalił się, perorował, zachłystując się niemal słowami. - Ale z drugiej strony można powiedzieć na to: syn Boży urodził się, jak wiadomo, dwudziestego piątego grudnia, czyli pod znakiem Koziorożca. Czyli Bóg też może być 12

Mrakobies - polskie określenie, Mroczny Bies, nie oddaje właściwości tytułu oryginału, ale tłumacz nie

odważył się użyć w utworze fantasy kompletnie nieprzystającego słowa „wstecznik" [przyp. tłum.]

związany z Koziorożcem, z dążeniem ku górze, w niebiańskie przestworza. Jednocześnie to coś, co jest sekretne, nikczemne, oddane zostało we władzę Raka diabła, potwora miotającego się na dnie studni... Popatrzył zwycięsko na Hieronimusa. Mnich powiedział: - Bóg jest nieskończony i dlatego łączy w sobie właściwości Koziorożca i właściwości Raka. Diabeł natomiast z natury swojej jest ograniczony i dlatego może przejawiać się w jednej lub drugiej z nazwanych postaci. Gdzie tu jest sprzeczność? - Dlaczego poniżasz diabła i jego rolę? - zapytał podekscytowany Fichtele. - Czy mogłoby istnieć dobro w całym jego blasku, gdyby nie było na ziemi zła, które musi być dobrem przesłaniane? - Bóg urządził to tak, że i zło służy Jemu - powiedział Hieronimus. - To jak by istniało owo dobro, gdyby nie było zła? Jak zobaczylibyśmy światło, gdyby obok nie było cienia? - Gdyby istniało tylko dobro, nie byłoby potrzeby pokazywać go i określać przy pomocy cienia - odezwał się Hieronimus. - Dobro może istnieć bez zła, ale zło nigdy nie może istnieć bez dobra. Nie bądź heretykiem, Fichtele. Od twoich sądów do czczenia czarta tylko krok. Od tej pory przezwisko, jakim chciał dopiec Hieronimusowi rozeźlony student, przyczepiło się do mnicha. I wkrótce wszyscy landsknechci nie nazywali między sobą Hieronimusa inaczej jak tylko Mrocznym Biesem. Ołtarz Dereka Niewielki klasztor ukazał się oczom żołnierzy zaraz za zakrętem drogi. Było to kilka starych budowli za wzniesionymi dawno temu murami z szarego kamienia. Nieprzychylna, surowa sylwetka klasztoru w dolinie Eltzu, o tydzień marszu od Strasburga; sami mnisi również upodobnili się do klasztoru. Landsknechci zatrzymali się przed kutymi wrotami zamkniętymi na głucho. Minęło trochę czasu, zanim na murze, do połowy kryjąc się za krenelażem, pojawił się mnich. Przysadzisty, zwarty, z kwadratowym obliczem, wziąwszy się pod boki, stał i chmurnie przyglądał się żołnierzom Agilberta. Nie podobali mu się. Bardzo. Wóz był kryty płótnem i skórą, z krzywymi kołami. Widać było, że jeśli wkrótce nie naprawi się tej kolasy, gruchnie w jakąś kałużę i przyjdzie porzucić władowany do

niej dobytek. Spomiędzy skórzanych zasłon jak ogon sterczał sztandar oddziału. Obrzydliwego czerwonego, bandyckiego koloru. Ciągnęła ten wóz niewesoła gniada szkapa. Duży chłopak, z wyglądu bardziej chłopski niźli żołnierski syn, troszczył się o biedne zwierzę jak mógł. Wyprzągł, napoił, puścił na wypas na klasztorną łąkę. Kiedy chłopak odszedł od wozu, żeby się odlać, klaczka potrząsnęła głową i poszła za nim jak piesek. Podeszła z tyłu, trąciła pyskiem w plecy. Chłopak omal nie huknął nosem w ziemię. Zamachnął się nawet na klacz, ale zaraz się rozmyślił. Rozczochrana jasnowłosa dziewka kręciła się przy ognisku, widać zamierzała nagotować strawy dla całego stada. A chętnych do żarcia - mnich na murze przeliczył ich szybko - było jedenastu, łącznie z dziewką. Aksamitna kamizelka na kobiecie miała haft w ciemnoczerwone róże - od razu widać, że kradziona. Spódnica płócienna, błyskały spod niej gołe chude nogi w skórzanych trepach. Oto jeden z żołnierzy zbyt blisko przeszedł obok worka dziewki położonego na suchym kawałku ziemi przy kole wozu - och, jak popatrzyła na niego, jak ryknęła! Czterej landsknechci już chwycili w łapy talię kart, ledwie tylko usadzili dupy na trawie. Kompanii tej przewodził jakiś żołnierz małego wzrostu. Tak przypominał oszusta, że niechybnie nim był. Ale ten rosły, z rudymi włosami, podniósł wzrok, przechwycił spojrzenie mnicha stojącego na murze. Wstał, otrzepał portki, rękę położył na rękojeści krótkiego miecza, nazwanego przez landsknechtów katzbalgerem, czyli „kotozdziercą”, uniósł podbródek. Mnich wyprzedził go, odezwał się pierwszy. - Bezbożnicy, grabieżcy, synowie diabła, podrzutki latawic! - zagrzmiał z muru, czujnie patrząc, czy któryś z landsknechtów nie chwyta za arkebuz. - Jak śmiecie zakłócać spokój świętego miejsca? - Nasienie pokrzywy, obżartuchy, kłamcy, świętoszki! - wypalił jednym tchem Agilbert. - Nie podobamy wam się? - Nie! - ryknął mnich. - No to spróbujcie nas stąd przepędzić! I hardo odchylił się do tyłu, wzruszył ramionami, dumnie wypiął pierś. Mnich splunął. - Skąd idziecie? - Z piekła!

- Coście tam robili? - Czyściliśmy patelnie na wasze zadki! Mnich prychnął z zadowoleniem. - Czego od nas chcecie? - Jedzenia, trochę leków i dach na nocleg. Mnich zniknął, widać poszedł z kimś uzgodnić decyzję. Minęła co najmniej godzina, zanim brama otworzyła się ze zgrzytem. - Wchodźcie, wchodźcie, Pan z wami, dzieci moje - powiedział furtian. Sądząc jednak z ponurego wyrazu twarzy, chętniej wysłałby landsknechtów do piekła. Erkenbalda wstąpiła na teren klasztoru z tak dumną miną, jakby wchodziła do podbitego miasta. Mnich za jej plecami splunął i szczelnie zawarł wrota. Klasztor był rzeczywiście stary, istniał co najmniej od trzystu lat, jak obliczali klasztorni kronikarze. Zresztą ostatni piśmienny mnich zszedł był zeszłej jesieni, tak więc nie miał kto czytać licznych ksiąg w drewnianych okładkach, w skórzanych i płóciennych oprawach. Korzystając z pozostawionej mu swobody, Hieronimus wszedł do klasztornego kościoła, zanim zaczęła się msza, usiadł na ławie w pierwszym rzędzie. Wewnątrz kościółek wydawał się mniejszy niż z zewnątrz. Grube kamienne mury obejmowały wąską nawę, jakby z zewnątrz napierała na nie jakaś zła moc. Wieczorne słońce sączyło się przez okna wąskie jak strzelnice, a pasma światła niczym miecze krzyżowały się dokładnie nad ołtarzem. Wydawało się, że postacie na rzeźbionym drewnianym ołtarzu za chwilę ożyją w półmroku, żeby po raz setny czy tysięczny odegrać tę samą historię utrwaloną przez mistrza rzeźbiarskiego: z lewej - „Ogrójec”, w centrum - „Ukrzyżowanie”, z prawej „Zmartwychwstanie”. Dzieło, z jednej strony dość prymitywne, z drugiej jednak - niesamowicie wyraziste, wprawiało w zachwyt i drżenie. Bez końca można było wpatrywać się w chłopskie twarze zasmuconych apostołów, na wykrzywione przerażeniem fizjonomie rzymskich legionistów patrzących na pękające skały. Rozległy się kroki. Hieronimus odwrócił się. Furtian, ojciec Gerwazy, zbliżył się ciężkim krokiem, zwalił na ławę i głośno odetchnął. - Rozbuchane stado dostało ci się, ojcze Hieronimusie.

- Nie narzekam - krótko odparł Hieronimus. - No tak... - westchnął Gerwazy. - Charakter masz mocny, od razu widać. Wiecie, jak was przezywają, jak nie słyszycie? - Mroczny Bies - powiedział Hieronimus i uśmiechnął się. - Nie tak znowuż mocno się mylą, ojcze Gerwazy. Jeden z nich ma nogi otarte do krwi i, obawiam się, odmrożone. - Śpiewak? - furtian skrzywił się. - Święci pańscy, jak wy z nim wytrzymujecie... - Hej, hej... - powiedział Hieronimus. - Chłopak potrzebuje leków, ojcze Gerwazy. - Jest pijany - ponuro oświadczył mnich. - Tym lepiej, nie będzie się szarpał, jeśli leki okażą się piekące. - Jadłeś już? - Ojciec Gerwazy pospiesznie zmienił temat rozmowy. - Dziękuję - odrzekł Hieronimus. - Łakniesz samotności? - zauważył ojciec Gerwazy, zdradzając umiejętność czytania myśli. - Nie dziwię się, ciężko jest całymi dniami nie widzieć nic innego poza żołnierskimi gębami i obozowymi dziwkami... - A właśnie... - przypomniał sobie Hieronimus. - Jeszcze jedna prośba, ojcze Gerwazy. Niech ta kobieta, Erkenbalda, spędzi noc w murach klasztoru. - Reguła tego wzbrania. - Ojciec Gerwazy sposępniał. - Lepiej złamać regułę, niż mieć na sumieniu trupa - powiedział Hieronimus. Nadrenia słynie z band podobnych do naszej. - Wiecie co, ojcze Hieronimusie, wam to lepiej nie wkładać palca do ust, bo... - No to nie wkładajcie - poradził Hieronimus. I zmienili temat rozmowy. - Wspaniały ołtarz. - Podoba wam się? - zdziwił się furtian. Hieronimus skinął głową. - To dzieło miejscowego mistrza, nieprawdaż? - Derek, tak się zwał. - Znacie jego imię? Ojciec Gerwazy zaczął opowiadać jak komuś zaufanemu: - To historia, którą nie tak łatwo jest zapomnieć... Długo tu się sprzeczano, czy zostawić w świątyni ołtarz zbezczeszczony pamięcią o grzeszniku. Dlatego że ów Derek zgrzeszył śmiertelnie. Najsurowsi z braci proponowali spalić ołtarz, a na jego miejscu postawić nowy, nieobciążony ludzkimi słabościami.

- Spalić? - Hieronimus aż podskoczył. - Nieważne, czyje ręce go dotykały, ważne, że istnieje na chwałę bożą. Furtian wstał. - Powiem ojcu Pandolfowi, że pytałeś o ołtarz. Widzisz... Dziesięć lat temu znowu wybuchł spór co do losu Derekowego ołtarza i nasz poprzedni przeor chciał go zniszczyć. Bardzo pobożny i surowy był nasz poprzedni przeor. Ojciec Pandolf... Widzieliście go na murze, pertraktował z waszym kapitanem. Tak więc ojciec Pandolf, zaciekły w swojej pobożności, przykuł się łańcuchami do krzyża w „Ukrzyżowaniu” na tym ołtarzu, tak że spalić rzeźbę można było tylko razem z ojcem Pandolfem. Sądzę, że nasz poprzedni przeor tak by nawet postąpił, ale dostał udaru i skonał na miejscu. Uznaliśmy, że był to znak Boży, więc wybraliśmy ojca Pandolfa na nowego przeora. Uech... I prostoduszny furtian oddalił się. Hieronimus siedział samotnie w ciemnościach, póki nie wszedł chudy, rozczochrany mnich i nie zapalił świec. Podreptał w półmroku po drewnianych schodach na chór i stamtąd zawołał, przechylając się przez poręcz: - Ojcze Pandolfie! Z mroku, z zimnej podłogi, rozległo się: - Tu jestem. - Mnich, ten, co przyszedł, czeka na was - zawołał nowicjusz. - Siedzi tam, przed samym ołtarzem. - A... no to idę, idę - zahuczał ojciec Pandolf i głośno zatupał w przejściu między ławkami. Rozsiewał dokoła siebie mocną woń czosnku. Hieronimus uśmiechnął się. Ojciec Pandolf, mrużąc oczy od światła świecy, rzucił gospodarskim okiem na „swój” ołtarz - jakby się bał, że obcy skradnie którąś z wyrzeźbionych w drzewie postaci - usiadł za plecami Hieronimusa i powiedział mu prosto do ucha: - Ojciec Gerwazy przekazał mi wasze słowa. Radym, że myślicie jako i ja. - Kim był Derek? - zapytał Hieronimus, wpół obracając się do Pandolfa. - Czym tak zgrzeszył? Ojciec Pandolf nachmurzył się, jego gęste brwi złączyły się nad nosem. - Wszystko, co teraz usłyszycie, ojcze, nie powinno iść dalej poza te mury, albowiem myśmy o tym nie powiadamiali wyższych instancyj.

Hieronimus powiedział: - Dobrze. - Przysięgnijcie! - zażądał z mocą ojciec Pandolf. - Co? Hieronimus popatrzył mu w oczy. Mięsiste oblicze ojca przeora spurpurowiało, nawet mrok nie krył tego. Zmarszczywszy brwi jeszcze bardziej ponuro, ojciec Pandolf powtórzył: - Złóżcie przysięgę, ojcze Hieronimusie. - Nikomu nie powiem. - Przysięga, wasza mać! - wściekle syknął ojciec przeor. - Przysięgam na krew Chrystusa - wypalił Hieronimus. - Trafimy obaj do piekła, ojcze Pandolfie. - A co mi tam! - oświadczył przeor. - Możemy obaj spłonąć w piekle, byle to dzieło sztuki pozostało. A kiedyś Bóg zajrzy do tego kościółka i zobaczy wyrzeźbiony w drewnie ołtarz Dereka. I zapyta Stwórca jakiegoś sprytnego anioła: „Opowiedz mi o tym”. I anioł powie: „Dzięki Pandolfowi z Turyngii zachował się ołtarz ten na chwałę Twoją, Panie”. - „A gdzie ten Pandolf z Turyngii?” - zapyta Pan, ponieważ będzie chciał mnie zobaczyć. - „W piekle, gdzie jego miejsce” - powie anioł. I wyliczy wszystkie grzechy moje. - „Zabierzcie go z piekła, albowiem to, co zachował dla mnie, przeważa grzechy jego” - tak powie Pan. I będę mógł przypaść do stóp Jego... Derek był niewolnikiem pewnego rycerza. Imię tego rycerza, zamek, gdzie żył, jego rodzinna kaplica - wszystko w proch się obróciło i zostało zapomniane. Zręczny był Derek w rzeźbieniu drewna. Upiększał obficie krosna kobietom, kołyski dzieciom i tak zasłynął wśród czeladzi, że w końcu wezwał go do siebie jego pan. - Ludzie gadają, że pięknie w drewnie rzeźbisz - powiedział rycerz. Derek odparł, że to prawda. - Chcę złożyć kościołowi bogaty dar - oznajmił rycerz. - Poradzisz sobie z wyrzeźbieniem pięknego ołtarza, takiego, żeby na środku było „Ukrzyżowanie”, a na skrzydłach „Ogrójec” i „Zmartwychwstanie”? Derek tylko skinął głową. I zaczął od tej chwili pracować dla kościoła. Cztery lata tak siedział - zgięty - i rzeźbił. Kiedy nadszedł czas, przed jasnym świętem Paschy rycerz obdarował nasz kościółek.

Ołtarz został tu postawiony, gdzie i wy go widzicie. I imię tego rycerza stało się sławne, jak tego chciał, nawet sto lat po śmierci, zanim wyrzucili go mnisi z pamięci. A nienadaremno myślał o śmierci ów rycerz, ponieważ był już dość stary i mógł umrzeć w każdej chwili. Jeden dobry uczynek wykonał przed śmiercią, obdarował kościół. Zdecydował też, że zrobi i drugi - podaruje wolność mistrzowi. Napisał glejt, że niby tak i tak, za pobożność i wierną służbę niech będzie wolnym od dziś niewolnik mój, Derek... Zapieczętował pismo, napisał adres - do przeora - i wezwał do siebie Dereka. - Zdrowie moje jest takie - tak zaczął rycerz - że wkrótce przejdę do innego świata. Myślę więc o twoim losie, w czyje ręce przejdziesz, mistrzu rzeźby. Derek pochylił głowę, słuchał. - Najpewniej dostaniesz się w ręce mojego brata - powiedział rycerz, chcąc wybadać Dereka. - Brat mój jest człekiem niestarym jeszcze, ciągle czegoś szuka, w winie zakochany. Jak się napije, będzie tłukł cię po palcach i żądał, byś mu baby gołe rysował. I zauważył, jak drgnął Derek, człek poczciwy. Uśmiechnął się w duchu rycerz, zaczął o siostrze: - Siostra ma jest damą czcigodną, lata całe spędza nad krosnami, potrzebuje kartonów z wzorami. Podziękowałaby mi za taki dar. Tylko u niej też długo nie pożyjesz, charakter ma podły, jakby co - na chleb i wodę skazuje. Pewnie nudne to, malować pieski i kwiatki dla kapryśnej baby? - Nudne - przyznał Derek. - Najlepiej by było oddać cię mojemu synowi... - powiedział rycerz i ściszył głos. Syn rycerza nie będzie wsadzał mistrza do karceru o chlebie i wodzie. Nie zmusi do rysowania rozpustnych obrazków. - Masz wielki talent - powiedział stary rycerz - ale nie każdy go doceni. Kto potrzebuje rzeczy, które da się sprzedać dopiero po stu latach, dwustu? Wszyscy chcą tego, co można dziś wymienić na ziarno, na odzież, naczynia, nie czekając, aż nadejdzie dogodna do tego chwila. U mojego syna zmądrzejesz, nie będziesz więcej robił apostołów z twarzami chłopów z pobliskiej wsi... Nie będziesz sobą, nie będziesz wycinał z drewna tego, czego łaknie twoja dusza. Będziesz mu przynosił złoto, złoto, złoto! - Nie będę - oświadczył Derek.

- A jak ci się podoba taki interes: żebyś sam zapracował na swój wykup? - zapytał pan. - Postaraj się, by twoje twory były kupowane. Popracujesz z dziesięć lat i kto wie, może nazbiera ci się odpowiednia kwota. Jasne, że będziesz przynosił złoto powiedział twardo rycerz. - Dobrze to wymyśliłem, dobrze. Będziesz patrzył, jak umiera w tobie dusza, i nie będziesz mógł nic z tym zrobić. Derek zbladł jak płótno. - Dobra - powiedział po chwili rycerz i roześmiał się. - Masz, bierz ten list, oddasz przeorowi. Niech ci przeczyta. Derek posłusznie zaniósł list do ojca przeora, nie poczekał jednak, aż ten mu go przeczyta, poszedł do lasu i tam powiesił się na wysokiej sośnie. - Pod sosną też został pogrzebany - ponuro zakończył ojciec Pandolf. - Teraz to nawet nie wiadomo, w którym miejscu. Hieronimus milczał zapatrzony w ołtarz. W migotliwym świetle świec drewniane postacie wydawały się żyć. - Chciałbym się z nim spotkać, z tym Derekiem - powiedział w końcu. - A tam ci on. - Ojciec Pandolf machnął ręką w stronę ołtarza. - Rzymski legionista przy grobie Chrystusa. Drugi z lewej, ten bez hełmu. Lothar ze Strasburga Już trzeci dzień lało okrutnie. Bez końca, z małymi tylko przerwami. Droga rozmiękła i sflaczała jak ostatni pijanica. Erkenbalda kasłała dudniąco, siedząc na wozie. - Przed nami przeciera się! - krzyknął Geward, odwracając się do pozostałych. Dziś on prowadził drużynę. Remedios Haas naparł na wóz ramieniem i wyszeptał, zwracając się do klaczki: - No, kochana... Klaczka jakby zrozumiała - szarpnęła. Trzask! Wóz z głośnym łomotem zwalił się do tyłu. Złamała się oś. Coś głucho walnęło o ściankę, ani chybi Erkenbalda zadkiem. Kobieta zaczęła się miotać, przeplatając jęki wściekłymi przekleństwami, poczęła gramolić się na zewnątrz. Remedios ani myślał jej pomagać. Wyprzągł klacz, dogonił Agilberta. - Wóz... tego... - zakomunikował.

Pół godziny zmarnowali na wyładunek maneli, ulokowanie ich w worach i plecakach. Potem ruszyli dalej, porzuciwszy w środku lasu wóz z resztkami barachła szczerze mówiąc, kompletnie do niczego - ku radości jakichś włóczęgów. Las kończył się na świeżo skoszonej łące. Łąka pochylała się ku rzeczce. Za strugą widać było jakąś wiochę, a nad całą okolicą panował niewielki zamek. Jakby podskoczył i rozsiadł się na wzgórku, żeby wygodniej było przypatrywać się okolicy. Niedobrze działo się w wiosce. Agilbert zatrzymał się, powęszył. Erkenbalda, rozepchnąwszy pozostałych, z zatroskaną miną stanęła obok kapitana. Gospodyni co się zowie. Stała tak, marszczyła jasne brwi, dopóki Agilbert nie odepchnął jej na bok. - Pobrzękujesz jak kram z garami... Erkenbalda zabrała ze swojego skarbu wszystko, co mogła, i teraz rzeczywiście była gęsto obwieszona workami, w których coś ciągle brzęczało. Dwa domy na obrzeżu wsi płonęły. Na jej skraju stał wóz pomalowany na czarno. Dwa koniki niespiesznie szczypały trawę na wiejskiej łące. Dobre koniki, zadbane, wykarmione. - Idziemy - zdecydował Agilbert. Jedenastu ludzi wyszło z lasu, zeszło łąką w dół, przeszło w bród rzeczułkę, spłyciałą przez lato, mętną po deszczu. Weszli do wsi, przeszli kilka kroków... Zaryczana baba wylazła zza szopy, we włosach miała słomę. Spuchniętymi wargami wymamrotała: „A koszulę to po co podarli?”. Otrzepała spódnicę, splunęła, zaplatając w trakcie włosy, poszła do obory. Wkrótce dało się słyszeć dzwonienie mlecznej strugi o metalowe dno skopka. Rozległ się ponury jęk, którego jakby nikt nie słyszał. Potężnego chłopa przybito do wrót dziesiątką długich bełtów, ale dobić go nikomu się nie chciało. Wisiał, bełkocąc, z rozbitych ust po brodzie ciekła mu krew, głowa się majtała, tłukąc o skrzydło wrót, ręce i nogi podrygiwały, aż długie strzały drgały w ledwo żywym ciele. Dym pożaru zasnuwał skraj wsi. Dochodziły stamtąd wrzaski, kaszel, przekleństwa... Potem gęste kłęby rozstąpiły się jakby, a z ognia i dymu wyłonił się ogromny mężczyzna. Brodę miał niczym widły, w kilku pasmach; na czarnym kirysie migotały krwawe błyski, a na kapeluszu poruszały się, zupełnie jak żywe, wielkie czerwone pióra. W ręku wojak trzymał olbrzymi dwuręczny miecz, w poprzek jego obszernego brzuszyska na pasie tkwił katzbalger. Otaczała go dziesiątka zuchów,

wszyscy jak malowanie, każdy wielki jak słoń, nijak nie mniejszy. Dwaj mieli ogromne łuki wielkości człowieka. Pozostali - dwuręczne miecze. Czarny olbrzym rozejrzał się po gospodarsku, przyjrzał przybyszom, nachmurzył groźnie. Agilbert wyszedł przed szereg. Gigant popatrzył na niego, szacując coś i oceniając. Potem zapytał, a raczej ryknął: - Kim jesteście?! - Może nie widzisz? - odgryzł się Agilbert. Landsknechci zbliżyli się do swojego dowódcy. - Widzieć to widzę. Wędrowni włóczędzy, co z pola walki zwiali. - Wielkolud prychnął zwycięsko, szeroko rozwierając nozdrza. - Nigdy jeszcze Sfora Zaginionych nie uciekała z pola bitwy - hardo oświadczył Agilbert. Wystrzępiony czerwony sztandar poruszył się w ręku Schalka. - Zaginiona...? To nie was wyjebał ten babi chwost, margrabia z Ramensburga? Agilbert nie miał bardzo ochoty odpowiadać na tak postawione pytanie. Dlatego milczał. Ale naiwny Remedios Haas wypalił: - Nas. Kładąc obie dłonie na rękojeści katzbalgera, olbrzym zarechotał serdecznie - aż dziw, że kirys nie pękł na olbrzymim bandziochu. Agilbert z nienawiścią patrzył, jak trzęsie się czarna, podzielona na pasma broda. - A kto mógł wiedzieć, że Eitelfritz okaże się taką kurwą - ugodowo powiedział w końcu olbrzym w czerni. - Witajcie, zasrańcy, w Hagenau. Dziś ja tu wojuję. Przyłączcie się, jeśli chcecie, a jak nie, to całujcie mnie w dupę. - Hrabia Lothar? - zapytał kapitan, czując, jak gęba rozciąga mu się w głupim uśmiechu. - A kto ma być? - Lothar ze Strasburga zarechotał serdecznie. - Hagenau od dawna już należy do mojego rodu. Muszę się przecież troszczyć o rodzinny majątek. - Szliśmy do was - powiedział Agilbert. - Ojcze Landsknechtów, wszyscy wiedzą, że zawsze potrzebujesz żołnierzy. Lothar klepnął Agilberta w ramię, objął go familiarnie i zadyszał prosto w ucho: - Widzisz tam zamek na wzgórzu, sterczy jak chuj wisielca? Agilbert skinął głową.

- Trzęsidupek - gniewnie powiedział Lothar, wskazując brodą budowlę. - Zasiadł, paskuda, i gapi się z wieży, jak z jego chłopów gówno wyciskam. - Ale kto zasiadł? Lothar zdziwił się szczerze: - A ciul go wie! Jakiś tutejszy magnat... Lothar i Agilbert odeszli od pozostałych i wdali się w pertraktacje. Do uszu Gewarda, który służył w oddziale już siódmy rok, więc dobrze wiedział, jak ważne są pieniężne uzgodnienia, docierały mocne przysięgi i wściekłe porykiwania Lothara. Co do wysokości żołdu Geward był spokojny: rudy kapitan targował się zawsze zawzięcie. Zapewnił o tym Schalka, bo artylerzysta denerwował się, czy aby żołd nie będzie za niski. - Spokojnie - uciszył puszkarza Geward. - Skąpstwo naszego kapitana wywołuje łzy nawet u Żydów. Stary najemnik miał rację. Po rozmowie z rudym Agilbertem hrabia Lothar wrócił do swych ludzi czerwony, spocony, jakby wylazł z beczki z warem, i od razu nawrzeszczał na jednego z żołnierzy w czarnym kirysie: czego tu stoi z gębą rozdziawioną!? - Drewno na taran kto będzie ciął? Święty Ginefor? Żołnierz burknął pod nosem coś niezrozumiałego i z kolei natarł na wiejską babę: gdzie mężowa siekiera, suko? Do nocy ścinali drzewa, ostrzyli pnie. Była w obozie mortira,13 ale okazało się, że Lothar, człowiek bezmyślny, nie zatroszczył się, by zostawić do niej wystarczającą ilość prochu. Póki landsknechci męczyli się z taranem, Schalk stał obok bezsilnej małej armaty, a po chytrym ostrym pyszczku puszkarza płynęły najprawdziwsze łzy. Lothar tymczasem opowiadał Agilbertowi o tym, co należało zrobić. Podstawową część swoich sił - dwa pułki, około trzech i pół tysiąca ludzi - hrabia wysłał na południowy zachód, do Neckaru, pod dowództwem bardzo doświadczonego starego Eberharda Brodatego - to nie Eitelfritz, nie nawali w gacie przed czasem. Sam zaś Lothar zatrzymał się tu na kilka dni, żeby armia nie miała z tyłu czort wie kogo. „Zamek to betka, możesz mi wierzyć. Cztery dni marszu i dogonimy Brodatego, a potem, jak się uda, Hagenau padnie nam do stóp...” Agilbert słuchał i kiwał głową. A potem obaj się spili. 13

mortira - (wojsk. ) moździerz, działo o krótkiej lufie, strzelające po bardzo stromym torze [przyp. red.]

Winna piwniczka Właściciela zamku zastrzelono, nie zapytawszy nawet o imię, jego dwie córki zostały przekazane żołnierzom, a pozostałych, co mieli nadzieję przeczekać za murami, z zamku wyrzucono - jednych martwych, innych niedobitych. Zdobywcy zostawili tylko kucharkę i chłopca kuchcika, jej syna, a może wnuka, żeby gotowali. Miło jest przekąsić po robocie. Na stole pojawiło się wszystko, co najlepsze było w zamku. Wino podano w remerach na grubych skręconych stopkach, najbardziej wyszukanym szkle o zielonej, leśnej barwie - wino do nich nalane wydawało się być fioletowe. Smażone mięsa wyłożone zostały na ogromny fajansowy półmisek. W miarę znikania kawałków mięsiwa pojawiało się coraz więcej fragmentów obrazka na naczyniu - zieloną i niebieską farbą namalował artysta bardzo udanie tutejszy zamek. Po brodzie Lothara ściekał tłusty sos. Geward przebierał łapami w kawałkach mięsa na wspólnym półmisku, wybierając największy. Schalk jadł szybko, starannie, jak mały drapieżnik. Erkenbalda krztusiła się w pośpiechu - nie dziwota, nagłodowało się babsko, aż żal jej - skóra i kości. Fichtele zębami rwał mięso z zajęczej nóżki. Remedios nabijał brzuch metodycznie, po chłopsku. Hieronimus wsuwał mięso z fasolą nie gorzej niż landsknechci. Kapitan Agilbert był blady, wlewał w siebie czerwone wino kielich za kielichem, ale jakoś nie mógł się upić. Rudy kapitan znowu sięgnął po dzban. Śmieszny ten dzban - na pękaty brzuch nasadzona brodata głowa z wargami ułożonymi w długi ryjek. Z tych warg wypływa wino, jeśli jest w dzbanie, a wygląda, że teraz nie ma - bo tylko jedna kropla wypłynęła i zwisa na glinianej brodzie. Och, Hieronimusowi nagle zrobiło się niedobrze, kiedy to zobaczył - przypomniał mu się wczorajszy chłop na wrotach. Zawołali chłopca kuchcika, każą przynieść wina. Chłopak kiwnął głową, wziął dzban, pędzi do piwnicy. Kręcone schody, szesnaście stopni. W jednej ręce chłopiec trzyma „brodatą gębę”, nienasycony winny bandzioch. W drugiej - palącą się świeczkę. Beczka z czerwonym winem stoi o tam, w kącie. Wczoraj była pełniusieńka, dziś już do połowy wypita... Chłopak postawił świeczkę przy progu, podbiegł, odkręca kurek... Ani jedna kropla nie wypłynęła z kranu. Chłopiec poczuł ciarki na karku: przecież ten rudy na kawałki go poszlachtuje, jeśli nie przyniesie mu wina.

- Panie, zmiłuj się - szepnął chłopiec. - Przecież tu było więcej niż pół beczki! Wtedy nad jego głową rozległ się piskliwy śmiech. Chłopiec podskoczył, cofnął się. Na beczce siedział jakiś człowiek. Chłopiec nie śmiał podnieść oczu, więc widział tylko spiczaste kolana obciągnięte ciemnymi pończochami oraz mocne skórzane buty. Twarz nieznajomego kryła się w mroku. - Wybacz, panie... - Dieter Pfeffernuss - wyjaśnił obcy wysokim, zachrypniętym głosem. - Dieter Pieprzony Orzeszek, tak mnie zwą. - Ja po prostu nie wiedziałem, że tu jesteś, panie - powiedział cicho chłopiec. Popatrzył na swoją pozostawioną na stopniu świeczkę i cofnął się kawałek do progu. - A skąd niby miałeś wiedzieć, kim jestem i co tu robię? - rzucił niezadowolonym tonem Dieter Pfeffernuss. - Nie wiem, panie. Mnie tu nie wolno rozgniewać nikogo. Mnie tu posłano po wino, dlatego jestem. - Czy jest tu Agilbert z Hagenau? - Wybacz, panie, ale kto? - No, taki rudy... - Pan kapitan? - Ach, to on już jest kapitanem? - Dieter pociągnął nosem, jakby się wzruszył, słysząc o awansie Agilberta. - Stary Bert... Ucieszy się na mój widok. - Nie wątpię, panie - cicho rzekł chłopiec, cofając się ciągle. - Ty tam! - ryknął Dieter. - Stój. Możesz się mnie nie bać. Jestem dobry wujek Pieprzony Orzeszek. Wypiłem całe wino i chcę rozmawiać z moim starym, dobrym druhem, którego zwą Agilbert Rude Ciemię. Tak mu powiedz. Że niby tam, w piwniczce, czeka na niego stary znajomy. Bardzo stary. Tak mu przekaż. - Dobrze, panie. Chłopiec ciągle stał nieruchomo, aż Dieter musiał na niego wrzasnąć: - Ruszaj! Chłopiec z całych sił zerwał się do biegu, po drodze wywracając świeczkę. Myślał, że rudy kapitan zastrzeli go na miejscu, widząc pusty dzban, ale nic takiego się nie stało. - Kto? Dieter Pfeffernuss? - beznamiętnie powtórzył Agilbert.

Potarmosił oszołomionego chłopca za policzek i ruszył do piwniczki, powłócząc nogami. Hieronimus patrzył za nim z ciekawością, ale nic nie powiedział. Pozostali biesiadnicy niczego nie zauważyli. Piwnicę zalewało purpurowe światło, jakby gdzieś nieopodal ktoś rozpalił ogromne ognisko. I śmierdziało. Wczoraj tak właśnie cuchnęło na skraju wsi, obok spalonych domostw, w których żywcem spłonęły dwie kozy i stara babka w panice porzucona przez domowników na zapiecku. - Witaj, Agilbercie - usłyszał kapitan piskliwy głos i pan Pieprzony Orzeszek umościł się wygodniej na beczce. - Witaj, Dieter - uprzejmie powiedział Agilbert. - Siadaj przyjacielu, siadaj. - Dziękuję. Agilbert przycupnął na stopniu, położył ręce na kolanach, wypisz, wymaluj grzesznik na spowiedzi. Dieter pisnął radośnie. - Chyba zaczniemy. Tak więc, powiedz mi, Bercie, czy masz mi może coś do zarzucenia? - Nie, Dieter. Nie mogę ci nic zarzucić. - Czy przez te siedem lat byłeś ranny choć raz? Czy choć raz nie powiodło ci się po tym, jak wyciągnąłem cię z tej rzezi pod... przekleństwo, jak się nazywało to miejsce? - Hagenweide. - Łąka pana Hagena, tak. Dziękuję. - Nie, Dieter. Od tamtej chwili ani kula, ani zimne żelazo, ani gorący ogień nie dotknęły mojego ciała. - Czyż nie zuch ze mnie? - Zuch - zgodził się Agilbert. - I zostałeś kapitanem, proszę, proszę... Bercie, byłeś wspaniałym dowódcą tych swoich rzezimieszków. Zawsze dostawałeś dobre pieniądze za ich krew. Zawsze udawało ci się zwiać, kiedy zaczynało śmierdzieć spalenizną. Dieter poruszył długim nosem, jakby wąchał otaczający ich fetor i zachichotał. - Jestem dumny z ciebie, Bercie. - Przyszedłeś po mnie? - ostrożnie zapytał Agilbert. - A co myślałeś? - szybko odpowiedział Dieter. - Może wypijemy za spotkanie starych przyjaciół?

Z tymi słowy podniósł dzban porzucony przez chłopca, przytknął do ust, a spomiędzy jego warg popłynęło czerwone wino, zabulgotało, zapieniło się. - Uff... - Dieter otarł cienkie wargi, podał dzban Agilbertowi. Kapitan pokręcił głową odmownie. - No, jak chcesz - powiedział urażony Dieter. - Wygląda, że nie cieszy cię mój widok? - Nie cieszy - przyznał Agilbert. Dieter odstawił dzban, drapieżnie zmrużył oczy. - Pewnie kombinujesz, jak by się wykpić z układu, co? - Nie, coś ty. Po prostu zastanawiam się, jaki mógłbym ci zaproponować interes. - Inte-res? - Dieter poruszył nosem. Od pana Pieprzonego Orzeszka popłynęła fala straszliwego smrodu. - Ależ tu cuchnie - zauważył Dieter i chrząknął. - Nie chcę z tobą odchodzić - powiedział Agilbert, krzywiąc się od smrodu. Dieter wzruszył ramionami. - Chcesz czy nie, ale siedem lat minęło, Bercie. - Mógłbym wymienić siebie na kogoś innego. - Chyba nie masz mnie za durnia, Bertelein. Kto pójdzie dobrowolnie do... słowem, ze mną? - Ten człowiek jest głupi jak but. Okłamię go. - Głupi jak but? Prostaczek? - Dieter oblizał się tak otwarcie, że kapitana ogarnęła fala mdłości. - Ach, przyprowadź go zatem szybciutko... Remedios Haas był pijany i mało co rozumiał. Kapitan wylał mu za kołnierz wodę z szaflika, potrząsnął nim i pociągnął za sobą do piwniczki. - Czym to tak od ciebie śmierdzi, Agilbercie? - zawołał Schalk, kiedy kapitan przechodził obok niego, ale nie otrzymał odpowiedzi. Na schodach prowadzących do piwniczki Agilbert zatrzymał się, położył ciężką łapę na ramieniu Remediosa. - Pamiętasz, jak wstępowałeś w szeregi Sfory Zaginionych, Remediosie Haas? - Jeszcze jak! - Remedios czknął, kiwnął się, ale kapitan zdążył go przytrzymać, zanim spadł ze schodów. - Taki piękny oficer przyszedł do naszej wsi... Miał czerwony płaszcz i białe pióra na berecie... Pojechałem z nim do Dietenhausen... Długo mnie potem nazywano „Dwa Remediosy”, bo podczas przyjmowania skarbnik zapisał mnie

dwa razy. Potem mi mówiono, że żołd za Remediosa dostaję ja, a za Haasa skarbnik... Agilbert słuchał cierpliwie. Zazwyczaj Remedios był raczej milczący, ale w tej chwili jakby coś w żołnierzu pękło, wspominał i wspominał. - Jesteś mi wierny? - zapytał bez owijania w bawełnę Agilbert. - Jesteś? Oczy Remediosa wypełniły pijackie łzy, skinął tylko głową w odpowiedzi - spazm wzruszenia zdławił mu gardło. - Duszą i ciałem? - drążył Agilbert. - Tak - tchnął Remedios. - I poszedłbyś za mną wszędzie? - Tak. - I do piekła? - I do piekła - szepnął Remedios. - No to idziemy - zdecydowanie powiedział kapitan i pociągnął go za rękaw do piwnicy. Pomieszczenie było straszliwie zadymione. Purpurowy płomień płonął jeszcze mocniej. - Przyprowadziłem go, Dieter - powiedział Agilbert, wypychając Remediosa przed siebie. - Słyszałem, słyszałem - rozległ się skrzypiący głos. - Zręcznieś go podszedł, zręcznie... Ach, prostaczku... Gotowy za swojego kapitana do piekła, i to zupełnie dobrowolnie... Chodź tu, chłopcze mój, podejdź... Remedios gapił się wytrzeszczonymi oczami na dosiadającego beczki człowieka i powoli trzeźwiał. Pijacki zachwyt ulotnił się. Dotknął ręką piersi, gdzie powinien był wisieć krzyż, ale ręka trafiła w pustkę. - Przegrałeś go w karty, grzeszniku - przypomniał mu Dieter i zatrząsł się ze śmiechu. - Dobra, Bercie, baw się jeszcze siedem lat. A ty, chłopcze, jesteś teraz mój... - Nie! - wrzasnął Remedios. Przerażone spojrzenie przeniósł na kapitana. - Coś ty ze mną zrobił, Agilbercie? Agilbert milczał. - Powiem Mrocznemu Biesowi! - zagroził Remedios, nie bardzo już wiedząc, co gada ze strachu.

- Komu? - zapytał Dieter. - Mrocznemu Biesowi? Waszemu kapelanowi? Brudnemu mnichowi, co się włóczy z żołnierzami? No, no! Niech przyjdzie, pogadam sobie z nim. I zarechotał urągliwie, machając długimi nogami po obu stronach beczki, aż zdawało się, że ostre kolana zaraz podrą czerwone pończochy. Po ścianie piwniczki skakał ostronosy cień o rozczochranych włosach. - Idź, zawołaj Mrocznego Biesa! - Jestem tu - odezwał się Hieronimus. Zszedł z ostatniego stopnia, usiadł, rozejrzał się na boki. - Po wińsko przylazłeś, świętulku? - zapytał Dieter, krzywiąc się. - Domyśliłem się, że tu jesteś - spokojnie odparł Hieronimus. Dieter zmierzył mnicha dumnym spojrzeniem. - Dobra. Zobaczymy, do czego jesteś zdolny. - A do czego w ogóle zdolny jest człowiek? - Hieronimus wzruszył ramionami. - Człowiek to worek nabity gównem - warknął Dieter. - Worek z gównem to akurat to, co poradzi sobie z diabłem. Podejdź do mnie, Remediosie. Żołnierz ostrożnie zbliżył się do Hieronimusa. Zatrzymał się, opuścił głowę. Dieter uniósł się na beczce. - Jakim prawem rozkazujesz moim niewolnikom, Mroczny Biesie? Mnich popatrzył prosto w szalone oczy diabła. - A kto ci powiedział, że to twoi niewolnicy? Kim ty jesteś, żeby rozkazywać ukochanym tworom Pana? - Pana? - wściekle syknął diabeł. - A gdzie był ten twój Pan, kiedy Bert w rozpaczy wzywał go, modlił się o cud? - Bóg nie dokonuje cudów dla każdego. - Ten twój Bóg to kupiec. Ciągle coś waży: ten dla niego za mało świątobliwy, tamten - nie do końca bezbronny... - Większość ludzi może się uratować sama. Większość ludzi może tworzyć cuda, nie sięgając po pomoc sił nadnaturalnych - powiedział Hieronimus, a Remedios poczuł nagle, że mnich bardzo dobrze wie, o czym mówi. Dieter łyknął z dzbana.

- A ja oto dokonuję cudów dla każdego, nie pusząc się i nie targując - oświadczył. To ja uratowałem Berta pod Hagenweide, kiedy zginął kwiat Sfory Zaginionych. Ja i nikt więcej! - Wziął się dumnie pod boki. - Ty jesteś po prostu zwykłym draństwem - obojętnie rzucił Hieronimus i ziewnął. - Udowodnij! Udowodnij! - podskoczył Dieter. - Zmęczony dziś jestem - powiedział Hieronimus, przeciągając się. - No, czarcie, zdejmij mi buty... Remedios otworzył usta ze zdziwienia. Ale oto Dieter zaczął krzywić się i kręcić na beczce, oto zsunął się z niej... Dzban wypadł z ręki diabła na udeptane klepisko, a z szyjki leje się, leje, leje, bez końca leje się czerwone wino... Podszedł do Hieronimusa, zbliżając się jak mysz do pułapki z kuszącą przynętą. Wiercił się i wypatrywał, za co by się tu złapać, sycząc z bezsilnej złości. Opadł wreszcie na kolana, a mnich wepchnął mu pod nos brudny żołnierski bucior, unosząc sutannę. Kościste łapy diabła chwyciły za but, ciągną... - Teraz drugi. - Bądź przeklęty, Mroczny Biesie - syknął diabeł. - Ludzie będą cię nienawidzić. Ludzie, w których tak wierzysz... I zdjął Hieronimusowi drugi but. Wstał. Na jego czerwonych pończochach pozostały dwie brudne plamy, w rękach trzymał po bucie. - Ty... buty zostaw, złodziejaszku - leniwie rzucił Hieronimus. Remedios przylgnął do mnicha, a Mroczny Bies zwrócił się do niego: - Widzisz? Żeby pokonać diabła, nie potrzeba niczego szczególnego. Wystarczy być po prostu człowiekiem, Remediosie Haas. Czego więc się boisz? *** Obudziwszy się w nieznanym zamku wśród nieznajomych żołnierzy o prawdziwie łotrzykowskim wyglądzie, hrabia Lothar długo się namyślał. Potem włożył głowę do balii z wodą i od razu w pamięci wypłynęło imię kapitana, z którym wczoraj szturmował niepokorną twierdzę. - Agilbert! - ryknął hrabia Lothar.

Rudego kapitana znaleziono w piwniczce z winem. Widocznie zszedł był po trunek i dostał udaru. Wino z otwartego kranu wyciekło. Agilbert leżał twarzą do dołu w purpurowej kałuży, a kiedy trupa odwrócono, wydał się on Lotharowi bardzo stary.

II. Wiedźma Czerwiec 1552 roku, św. Kevina

Latem 1552 roku, w ulewie, na miejskim cmentarzu Ramensburga chowano dziewczynkę lat około dwunastu, jak głosiła plotka, zmarłą straszliwą śmiercią - od trucizny. Sierotka, przygarnięta z litości dwa lata temu, nikogo nie obchodziła, póki nie umarła, ale na pogrzeb przyszło niemal całe miasto - popatrzeć, czy to prawda, że mała Weide ma sczerniałe oblicze, a język tak spuchnięty, że nie mieści się w ustach. Wykopano grób, rozgrzebano biedamogiłę, żeby ulokować jeszcze jednego lokatora. Dziewczynka leżała na noszach - czekała, aż ją pogrzebią. Biała sukienczyna, zaledwie kilka razy noszona, zakrywała ciało. Chudziutkie ręce złożone na piersi ciągle usiłowały zsunąć się w ciekłe błocko. Do sukienki dwoma ściegami przyfastrygowano modlitwę za spokój duszy, w pośpiechu nabazgraną na strzępku tkaniny przez ojca Jacoba, proboszcza górniczej mieściny. Krzywe litery kompletnie rozpłynęły się na słocie. Deszcz zalewał też chudą twarzyczkę martwego dziecka. Schowawszy Biblię, żeby się nie zamoczyła, ojciec Jacob odbębnił, na ile pozwalała mu pamięć, obietnicę żywota wiecznego. Nie za bardzo przekonująco to zabrzmiało, jakby kapłan sam słabo wierzył w to, co mówił. A i łacinę, której nie rozumiał, przekręcał niemożliwie. Pod nosem ojca Jacoba, bryzgając na jego sutannę rzadką gliną, Kramer Grabarz dźgał łopatą miękką ziemię, odwracał jej tłuste płaty, póki nie trącił wieka czyjejś trumny. Na Kramera zazwyczaj nie zwracano uwagi. Kaleka, jednooki, niemowa, czego można od takiego chcieć? Nawet o sobie nie potrafił niczego opowiedzieć - tylko mamrotał czasem i wymachiwał rękami. Przyszedł do miasta nie wiadomo skąd pewnej jesieni - z gębą zakrwawioną, z ledwie gojącą się raną w oczodole. Dokoła wypalonego oka rozlewała się straszliwa purpurowa oparzelina - pochodnią ktoś go walnął czy jak...? Usiadł na stopniach kościoła, przesiedział tak cały dzień, a kiedy

obok przetruchtał ojciec Jacob - zamamrotał, chwycił go za sutannę, wykrzywił twarz w grymasie. I ojciec Jacob, choć słynął ze skąpstwa i obojętności, pożałował żebraka, zostawił przy cmentarzu. W tłumie wiernych zalewała się szczerymi łzami Dorotea Hilgers, gruba trzydziestoletnia kobieta z twarzą przypominającą poduszkę. Piętnaście lat temu Egbert Hilgers wziął ją za żonę. Ojciec Jacob związał ich węzłem małżeńskim w ładnym górniczym kościele Ramensburga. Od tej pory Dorotea usilnie wydawała na świat dzieci, na zmianę chłopców i dziewczynki, ale ani jedno z potomstwa nie zatrzymało się na tym świecie, każde umierało. Teraz znowu oczekiwała dziecka. Za każdym razem, kiedy spojrzenie Dorotei padało na martwą dziewczynkę, łzy z nową mocą zalewały jej prostą, dobrą twarz, a pulchne białe policzki kobiety drżały. Za jej plecami stał nachmurzony, odwracający spojrzenie Egbert. Co i rusz dotykał jej ramienia ciężką dłonią, ale żona jakby tego nie zauważała - ciągle rozpaczała po sierocie, jakby sama ją urodziła. Hilgers był starszy od żony o dziesięć lat. Barczysty, mocnej kości, dawno już obrósłby tłuszczem, gdyby nie pracował w kopalni. W Ramensburgu niemal wszyscy pracowali w kopalni rudy. Miasto zostało zbudowane właśnie dzięki niej. Ramensburg-ob-der-Otterbach, czyli „Ramensburg na Żmijowym Strumieniu”. Ładne, strojne miasto o ośmiu czerwonych wieżach, dobrze umocnione. Łakomy kąsek. Żmijowa Skórka - nazywali je zawistnicy. Oto już kilkadziesiąt lat oblizywali się na nie kurfirści14 - i w Hagenau, i w Klosterfelde. Ale margrabia ramensburski Dagarich trzyma je żelazną ręką. Są tu i miedź, i srebro - najważniejsze bogactwa niewielkiego hrabstwa zagubionego w górach. Obok Egberta stał jego przyjaciel, Konrad Harsch. Wiele lat pracowali razem, tylu niebezpieczeństw uniknęli, zjeżdżając do Subterranium, do podziemnego świata, żeby wyrwać jego trzewiom to, czego potrzebuje człowiek. „Subterranium” - takie uczone słóweczko rzucone przez Baltasara Fichtele, ciotecznego brata Dorotei. Baltasar Fichtele słynął w mieście jako cudak. Gdyby nie był krewniakiem Hilgersów, rodziny czcigodnej i zamożnej, kiepsko by mu się wiodło w Ramensburgu. Ale czego można oczekiwać od człowieka, który mając lat szesnaście uciekł z domu, włóczył się, pobierał nauki (według jego opowieści) w Heidelbergu przez rok 14

kurfirst - (hist.) elektor, książę dawnej Rzeszy Niemieckiej [przyp. red.]

czy dwa, potem znowu się włóczył - nosiło Baltasara nie wiadomo gdzie. I oto po iluś tam latach wrócił do rodzinnego miasta - bez grosza w kieszeni, nie uznając ani praw cesarskich, ani boskich. Zgłosił się do kopalni jako strzałowy. Egbert po znajomości wziął go do siebie, ale szwagier był źródłem ciągłych niemal kłopotów. Za bardzo kochał ten swój proch. W czasie niedzielnych rodzinnych obiadów Egbert często mruczał: urwie sobie Baltasar jaja, jeśli się nie uspokoi. Dorotea purpurowiała wtedy i machała na męża pulchną dłonią. Wysoki Baltasar wystawał ponad tłum. W kogo się wdał taki dyszel? Nos miał jak kosa, na twarzy czarne kropki - ślady po wybuchu prochu. Zerkając na Weide, taką spokojną w pogrzebowym stroju, krzywił się - żal mu jej było. Zakończywszy modlitwę, ojciec Jacob odsunął się na bok i zacisnął usta: on swoje zrobił, teraz kolej grabarza. Kramer zrozumiał - łopatę cisnął w kałużę, pochylił się nad zmarłą. - Hej, poczekaj! - poderwała się nagle jedna z wiernych, ukołysana mamrotaniem ojca Jacoba. Baltasar skrzywił się. Lisa, żona karczmarza Gottespfenninga, chude babsko stare, gadatliwe, przesądne. Zawsze zajeżdżało od niej czosnkiem i nadpsutą słoniną. - Masz tu... - poleciła Lisa, przecisnąwszy się do Kramera. - Włóż jej to w usta, tym przyciśnij podbródek. Kramer wyprostował się, tępo patrząc na kobietę. Ta natrętnie wpychała mu w dłoń zaśniedziałą miedzianą monetę i okrągły kamyczek, znaleziony najwidoczniej po drodze na cmentarz. - Monetę włóż jej do ust - powtórzyła kobieta pouczającym tonem. - Kamień podłóż pod szczękę. A tym obwiąż wargi. I wyjęła szmatkę - starą, wyszmelcowaną. Brudne naczynia tą szmatą wycierała czy co...? Kramer zamamrotał, zaczął kręcić głową. Lisa wyzywająco patrzyła na zebranych, pokazując, że nie zamierza ustępować. - A co - rzuciła z uporem. - Ja sama na własne uszy słyszałam, że niektórzy martwi niespokojni są w swoich mogiłach. I płaczą, i na wolność się rwą, żywych straszą. Trafiają się i tacy, co zjadają wszystko, czego tylko dosięgną. Płótno z całunu i własne ciało, i włosy. A chrumkają niczym świnie. - Głupia - mruknął Baltasar, jak mu się wydawało, cicho.

- A ty się nie wymądrzaj - rzuciła się na niego Lisa. - Nie zaszkodziłoby ci, jakbyś posłuchał mądrzejszych! Za młodyś, żeby pouczać innych! Ludzie nie gadają, jak nie trzeba. Dzieweczka zmarła dziwną śmiercią, nie ma co. Tak więc jeżeli możemy oczekiwać chrumkania czy czegoś takiego innego, to właśnie od niej. - Może to i prawda - odezwała się w tłumie jedna z kobiet. Kramer znowu zamamrotał, ale na niego nikt nie zwracał uwagi. Kilku ludzi wszczęło zaciekły spór. A co będzie, jak zachrumka sierotka w mogile? Lisa ciągle wpychała Kramerowi w dłoń kamień i szmatę. Po policzkach martwego dziecka spływały krople deszczu, jakby dziewczynka płakała. - Przestańcie - odezwał się czyjś głos za plecami wiernych. Dźwięczny, młody. Wszyscy zamilkli, jak na rozkaz odwrócili się w stronę, z której głos się rozlegał. Stał tam barczysty, wysoki mężczyzna w mnisim płaszczu. Miał proste, chłopskie rysy twarzy, jego czoło i prawy policzek na skos przecinała blizna po uderzeniu mieczem. Mężczyzna podszedł bliżej do wykopanej mogiły, pozostawiając na wilgotnej ziemi ślady bosych stóp. Jasne włosy, szeroko rozstawione jasne oczy. Gdyby nie szrama, można by nazwać tego młodzieńca urodziwym. Wszyscy nań patrzyli - jedni ze strachem, inni z nienawiścią. Remedios Haas, inkwizytor. Remedios odepchnął Lisę, pochylił się nad zmarłą, zawinął ją w całun, jakby owijał niemowlę w pieluszki. Pocałował w wilgotne czoło, wciągnął w płuca zapach ledwie dotkniętego rozkładem ciała - taki znajomy. I opuścił w rozwartą paszczę wilgotnej ziemi. Zasępiony ojciec Jacob przyglądał mu się w milczeniu. Lisa przygryzła wargę. Gdyby mogła - zabiłaby przeklętego mnicha spojrzeniem. Ale nie mogła. Nawet nie odważyła się syczeć za jego plecami. - Ojciec inkwizytor ma maniery landsknechta - odezwał się Baltasar półgłosem, ni to z zachwytem, ni to z wyrzutem. Egbert, do którego się zwracał, aż jęknął: dobrze by było odciąć krewniakowi język, jak Kramerowi, mniej by było kłopotów w rodzinie. Ale Remedios Haas nie usłyszał. Albo nie chciał słyszeć. Kramer zasypał grób ziemią, ustawił na nim zwyczajny drewniany krzyż. I po tym się rozeszli.

4 czerwca 1552 roku, św. Klotyldy Dorotea Hilgers obudziła się jak zwykle wcześnie, jeszcze w ciemnościach. Przyzwyczaiła się do tego przez piętnaście lat życia z górnikiem. Podniosła się na łokciu, sennie spojrzała na śpiącego jeszcze Egberta. Leżał na plecach, zadarłszy nos do niskiej powały, i miarowo chrapał. Ciężko westchnęła, aż zakołysało się jej obfite ciało. Podtrzymując obiema rękami brzuch, usiadła na łóżku. Zaszeleściło rozrzucone na podłodze świeże siano. Jakby w odpowiedzi, za zamkniętymi okiennicami rozległy się pierwsze poranne odgłosy budzącego się miasta. Klapiąc drewniakami po wylanych przez noc pomyjach i zawartości nocników, pastuchy wyganiały wielkie stado świń, by paść je za miejskimi murami. Dorotea cicho wyszła z sypialni, zeszła do kuchni. Na obszernej nocnej koszuli zawiązała fartuch, cały w tłustych plamach. W kuchni było jeszcze ciemno. Po omacku wyszukała świecę, zapaliła, wstawiła w garść ołowianego rudokopa - ślubnego prezentu od Marty Fichtele, ukochanej ciotki, matki Baltasara. Marta była niska, pulchna. Na dłoniach miała dołeczki. Dorotea dobrze pamiętała siebie jako dziewczynkę: stoi w kuchni, z miłością wpatruje się w te białe ręce zręcznie wyrabiające ciasto. Kiedy Baltasar odszedł z rodzinnego domu, Marta ledwie sięgała mu czubkiem głowy do ramienia. A powrotu syna nie doczekała. Przez pamięć o Marcie Baltasar ma otwarte drzwi do domu Dorotei. Chociaż jak tak sobie człowiek pomyśli, to, chce się czy nie, przychodzi mu do głowy prosta myśl: przepędzić należy chłopaka, zanim sprowadzi na dom nieszczęście. Dorotea rzuciła spojrzenie przez okno. Za pół godziny do kuchni wpadnie promień słońca. Rozbłysną na białych ścianach miedziane garnki i patelnie, duma Dorotei. Przed świętami czyści je do blasku, a w dni powszednie nie dotyka. Całe jedzenie jest gotowane w wielkim trójnogim garnku, który dostał się Dorotei po babci. Kobieta sięgnęła po nóż, podzieliła na kawałki kiełbasę, innym nożem pokroiła chleb z wczorajszego wypieku. Roznieciła w piecu ogień, odgrzała fasolę ugotowaną już wczoraj.

Stała i patrzyła, jak gotuje się w garnku zupa, jak migają w niej fasolki. „Wiedźmie głowy” - tak nazywał je Baltasar, kiedy oboje byli dziećmi, przypomniała sobie Dorotea. Pewnego dnia brat wystraszył ją nie na żarty - opowiedział o „wiedźmiej głowie”, a potem, kiedy ciotka zawołała dzieci na obiad, przez cały czas puszczał do niej oko i robił miny, tak że Dorotea zakrztusiła się w końcu. „Wrąbałaś cały tłum wiedźm” szepnął jej z chytrą miną, wyczekawszy na odpowiednią chwilę. Po tym wypadku dziewczynka męczyła się niemal cały tydzień, bała się - a może naprawdę połknęła złe duchy? I teraz będzie opętana, jak ta nieszczęsna babka Aulula, służka w karczmie, która co i rusz rzucała się na ziemię i wrzeszczała różnymi głosami... Na pogrzebie swojego drugiego dziecka Dorotea pomyślała nagle: może rzeczywiście ktoś rzucił na nią urok? Jakby zgadł wtedy Baltasar... Dorotea odrzuciła za plecy dwa grube żółte warkocze. Tak się zamyśliła, że drgnęła, kiedy z tyłu podszedł Egbert. - Znowu spóźniłaś się ze śniadaniem? - mruknął niezadowolony, siadając przy stole. Dorotea postawiła przed nim talerz, stała ze złożonymi na brzuchu rękami. W milczeniu stała, czekała, aż mąż się posili, żeby móc po nim sprzątnąć. - Zmęczony jestem twoim bratem, Doroteo - powiedział Egbert takim tonem, jakby to żona zrzuciła mu strzałowego na barki. - Wszystkie te nowości nie doprowadzą do niczego dobrego. Dorotea podała chleb, kiełbasę, nalała kwasu chlebowego. - Kiedyś wydobywano rudę bez żadnego prochu - ciągnął Egbert, świetnie wiedząc, że żona go nie słucha. - Zaczynałem jeszcze wtedy, gdy ziemię zmiękczano ogniem, a nie prochem. Rozpalaliśmy wtedy przed płaszczyzną sztolni ognisko, wyższe niż te, na których ojcowie Hieronimus i Remedios przypiekają wiedźmy z Otterbachu. Niebezpieczna to była robota, drobne uchybienie przy przewietrzaniu nieszczęście, wszyscy się dusili. Dorotea pomyślała o wiedźmach. I o dzieweczce, którą pogrzebali wczoraj. Ciężko westchnęła, całą piersią. Egbert marudził dalej: - Gorący kamień należało polać wodą, wszystko dokoła syczało, trzeszczało. Wbijało się w szczelinę drewniany klin, a ten pęczniał i kruszył kamień... Tak właśnie pracowaliśmy, może i niebezpieczne to były sposoby, ale sprawdzone. A twój Baltasar,

jak tylko się dorwie do czego, od razu wtyka swój długi nochal: wysadzajmy i wysadzajmy. Przez jego upierdliwe wysadzanie Hannes Sefcer ogłuchł i trzęsie głową, a był mocnym chłopem przecie... Odsunął talerz, wstał, podszedł do drzwi. - Egbercie... - powiedziała do jego pleców kobieta. Egbert spojrzał przez ramię. - Co? - Dwa dni temu zaszła do mnie Rehilda Müller - zaczęła Dorotea. - Zaoferowała pomoc przy porodzie. - To wasza babska sprawa - odparł Egbert. - No to mam do niej iść? - nieśmiało zapytała Dorotea. - Zapraszała. - Idź, skoro trzeba. - Ale... ta dziewczynka, cośmy ją wczoraj grzebali, przecież u Rehildy służyła. - Co ma do tego dziewczynka? - Jak szliśmy z cmentarza, Lisa mówiła... że niby sama Rehilda dziewczynkę zabiła. - Nie zawracaj mi głowy, głupia - rozzłościł się Egbert. - No to mam do niej iść? - powtórzyła Dorotea. - Jak się boisz, to nie idź - powiedział Egbert. - Co to, mało porządnych bab dokoła? Poproś Katerinę Harsch, pomoże ci. I wyszedł, trzasnąwszy drzwiami. Dorotea zmarszczyła jasne brwi, niemal niewidoczne na bladej twarzy. Wolno płynęły myśli w jej głowie. Martwa dziewczynka. Piękna Rehilda Müller - taka dobra, życzliwa. Dzieci Dorotei. Egbert młodszy - umarł na szkarlatynę, mając ledwie półtora roku. Marta, trzy lata - na dusznicę. Dwuletni Nicolas utonął w Otterbachu. Jak to się stało, że go nie dopilnowali...? Anna, pół roku... Dorotea potrząsnęła głową, przejechała ręką po brzuchu. I znowu popłynęły znajome, wiele razy przeżuwane myśli. Pójść na targ, kupić mięsa... Zaprosić Baltasara na świąteczny obiad...?

Zajrzeć do Kateriny Harsch, żony Konrada... Niespiesznie przesuwały się myśli kobiety. Jak krowy na łące. Bo i po co mają się spieszyć? Wczoraj tu były i będą jutro. Jak wschód i zachód słońca. *** Po wczorajszym deszczu ziemia rozmiękła, klejąc się do stóp. Jeszcze tydzień takich deszczy i - nie daj Bóg! - nie wytrzyma tama wzniesiona dokoła kopalni, żeby chronić ją przed zalaniem. Zbudowano ją sześć lat temu, jeszcze za poprzedniego burmistrza. Wody gruntowe z kopalnianych sztolni wypompowywane były przy pomocy kieratu konnego. Stary Tenebrius, znany w mieście żebrak, który wiedział wszystko, odnosił się do tego z niemaskowaną niechęcią: do takiej pracy konie są za drogie, głosił. I zaczynał marudne wspomnienia: za jego czasów kręcili tym niewolnicy. „Jacy znowu niewolnicy, Tenebriusie?” - wściekał się Baltasar Fichtele, miejscowy mądrala, napierając na starca ze swoimi głupimi pytaniami. Ten wymachiwał rękami, spluwał nie chciał na darmo tracić słów na dysputy z młokosem. Tenebrius był dziwnym człowiekiem. Na oko można mu było dać nawet sześćdziesiąt lat. Albo i sto. Można i dwieście, ale lepiej o tym nie myśleć. Miał brudny kudłaty łeb, szare włosy, duży, ostro zakończony nos i wielką bezzębną gębę. Na opalonej do czerwoności pomarszczonej twarzy płonęły malutkie czarne oczka - aż człowieka ciarki przechodziły, jak niechcący trafił w nie spojrzeniem. Żebrak mieszkał w budzie skleconej ze wszelakich śmieci na samym brzegu Otterbachu, przy starym, dawno zawalonym przodku. Ludziska omijali to miejsce dużym łukiem. Wśród górników uporczywie krążyły słuchy o widmach gnieżdżących się pod ziemią, w zatopionych lub zasypanych sztolniach. Na te zabobony nic nie mógł poradzić nawet Kościół katolicki. Od czasu do czasu ojciec Jacob, natchniony tą czy inną bullą, gdy dotarła już z Rzymu do dzikiej górniczej parafii zagubionej wśród gór, odważnie rozpoczynał samotną krucjatę przeciwko górniczemu pogaństwu. Ale jego płomienne kazania ludzie szybko zapominali, a strachy... o, nie, one codziennie były obok i zapomnieć o sobie nie dawały. Znacznie więcej powodzenia miały opowiadania brata Dorotei, Baltasara. Czego jak czego, ale składnie łgać, dolewać oliwy do ognia, straszyć durne baby i

przesądnych robotników nauczono go na ichnim uniwersytecie. I trzeba oddać hołd Baltasarowi - opowieści plótł wyśmienicie, aż ciarki po plecach przechodziły. Chciałoby się odejść, a ciekawość nie pozwalała, zmuszała do słuchania. Chociaż niby wszyscy wiedzieli, że strzałowy Fichtele jest wariatem, ale chcieli tego czy nie wierzyli mu. Po prostu dlatego, że nader przekonująco łgał. Sztolnia, jaką wybrał sobie na towarzystwo Tenebrius, w ogóle cieszyła się kiepską sławą, całkowicie zasłużoną. Nazywano ją „Żarłokiem”, ponieważ ciągle ginęli w niej ludzie - a to za sprawą tąpnięcia, a to szyb wentylacyjny się zawalił. Ale tyle wydobywano srebra z nienasyconego brzucha „Żarłoka”, że górnicy, kolejny raz machając ręką na niebezpieczeństwa, zabierali się do grzebania w tym miejscu. A „Żarłok” łykał ich jednego po drugim. Tak się toczyło rok po roku, póki pewnego razu nie zawaliła się cała sztolnia, grzebiąc pod rumowiskiem srebro, pięciu ludzi i cały sprzęt. Stało się to niemal dwadzieścia lat temu, takiego samego cichego letniego wieczoru, jak i w czasie wczorajszego pogrzebu. Ojciec Jacob odprawiał mszę w kościele, kiedy do świątyni wpadli ludzie - brudni, z zakrwawionymi rękami, a zaraz za nimi wpadło do kościoła nieszczęście. I oznajmiło swoje przybycie na całe gardło. Egbert, wtedy jeszcze pacholę, rozdarł się wysokim głosem: - „Żarłok” się zawalił! W jednej chwili „Żarłok” pochłonął wszystko - i cichy wieczór, i mszę, i ludzki spokój. Zapach pyłu i potu pochłonął woń płonących świec i kadzidła. Wierni poderwali się z ławek, runęli do wyjścia. W pośpiechu powalili ojca Jacoba na podłogę, wypadli na zewnątrz. Do nocy rozkopywali szyb, potem zrobiło się ciemno, ludzie rozeszli się do domów. Tylko Egbert i jeszcze dwaj - dziś obaj już nie żyją - pracowali tam przez całą noc, wyciągając głazy. Egbertowi zasypało starszego brata, utrzymującego całą rodzinę. Rano nikt nie wyszedł do pracy. Roztrząsali: kto pierwszy wpadł na pomysł, żeby złamać cechowy zakaz i pracować po zachodzie słońca, kiedy należało zaniechać wszelkiej działalności wydobywczej? Dyskurs nic nie dał - wszyscy winni zginęli wraz ze swoją winą. Sprzeczano się zaciekle: czy przekopywać się przez zawalisko i wydobywać ciała czy też nie? Jedni żądali wydobycia ciał, urządzenia im chrześcijańskiego pochówku.

Wszak to nie psy, a dobrzy katolicy. Czy zasłużyli, żeby porzucić ich w trzewiach „Żarłoka” jak niepotrzebny chłam? Drudzy oponowali: dość śmierci, czyżby za mało ludzi zginęło z powodu swojej pazerności? Sztolnia jest stara, źle obudowana, gdzieniegdzie podpory przegniły - nie daj Bóg, zasypie i żywych, i martwych, wszystkich pogrzebie w jednej mogile. W końcu zwyciężył zupełnie sensowny pomysł - poświęcić ziemię dokoła sztolni i postawić na niej krzyż. Długo przekonywali górnicy ojca Jacoba, który nie omieszkał wytargować dla kościoła srebrnych wotów. Przybili interes ramensburscy górnicy ze świętym katolickim Kościołem. „Żarłoka” od tego czasu wszyscy omijali z dala. Nawet zatrzymanie się pod czarnym krzyżem uważano za zły omen. Właśnie tam Tenebrius wybudował swoją chałupinę. Czasem przychodził przed pracą, pętał się dokoła szybów, zagadywał ludzi. Wysłuchiwali go uprzejmie, częstowali - nikt nie chciał, by się Tenebrius na niego pogniewał. Uważano go, w górniczym mniemaniu, za kogoś na kształt ducha chroniącego kopalnię nad Otterbachem. Co do ludzi, to nie był im wrogi, choć i nie przyjazny jakoś szczególnie, ale co do złóż - po gospodarsku troszczył się o nie. Dlatego lepiej go było nie złościć. Czasem Tenebrius udzielał rad. Wysłuchiwano ich uważnie - stary wiedział, co mówi. Znali go wszyscy. Tuzin złych psów strzegących kopalni po zmroku jadł mu z ręki. I nie było w Ramensburgu człowieka, który nie pamiętałby Tenebriusa w takiej jak dziś postaci: leciwego starca, mądrego jakąś niedobrą, jakąś niechrześcijańską mądrością, paskudnego i strasznego. *** Baltasar Fichtele szedł w kierunku kopalni. Maszerował zamaszyście, jakby wybierał się na wielomilową wędrówkę - ot, włóczęga. Gdzie cię nosiło, Baltasarze Fichtele, kiedy matka czekała w domu?

Gęba od ucha do ucha, przy pasie kilof i trzy ząbkowane majzle, 15 worki z przeklętym prochem, zapalniki, krzesiwo, wszystko to majta się, kiwa, brzęczy. Naprzeciw szła kobieta, Rehilda Müller, młoda żona starego Nicolausa Müllera. Miała jakieś dwadzieścia trzy lata, nie więcej. Kopa pszenicznych, wijących się włosów, wielkie jasne oczy, duże usta. Krągłe białe ramiona pod cienkim płótnem koszuli, zielony gorset, czerwona pasiasta spódnica. Uśmiechnęła się, zahaczyła górnika fałdą spódnicy. Baltasar zatrzymał się, otworzył usta - patrzył za nią, póki nie zniknęła mu z oczu. - Czego stoisz? To Egbert. Baltasar drgnął, jakby ocknął się ze snu. - Zamyśliłem się. - Myśleć będziesz, kiedy już na nic innego nie stanie ci sił. Idziemy - niezbyt przyjaźnie rzucił krewniak. Poszli razem dalej. *** Czym jest kopalnia? Wejściem do podziemnego królestwa. Szyb zieje rozwartą paszczęką i codziennie wchłania ludzi. Wąskim przejściem, po drabinie, a czasem nawet po zwyczajnym pniu drzewa z odrąbanymi gałęziami, schodzą do łona ziemi. Kryją się w nim niezliczone skarby wśród niekończących się niebezpieczeństw. Czym jest kopalnia, jeśli nie mikrokosmosem, każdą swą małą częścią powtarzającym wielkie składowe Wszechświata? Czyż nie ma tu nieboskłonu drewnianych rozpór, ziemskiej osnowy - wilgotnego gruntu urobku, gwiazd samorodków, burz - wybuchów, czyż nie kryją szyby własnych dobrodziejstw i własnych niebezpieczeństw? Tu wydobywa się rudę o ciemnosrebrzystej barwie, z zimnym, drapieżnym połyskiem - ołowiu i srebra. I złocistą - miedzi. I bardzo niewiele, ale wydobywa się też złoto. Rudę kruszy się pyrlikami - ciężkimi młotami, przemywa w drewnianych korytach. Ciężka to praca i kiepsko opłacana. Górnicy z dziada pradziada tym się nie przejmują. Codziennie - rok po roku - schodzą do kopalni. 15

majzel - (gwar.) z niem. Meissel, dłuto, przecinak

Czym jest człowiek, jeśli nie mikrokosmosem powtarzającym każdym swoim organem Wszechświat? Czyż nie ma swojego słońca - serca, i swojego księżyca żołądka, swoich wód i swojego gruntu, czyż nie z gliny jest ulepiony, czyż nie Duchem Świętym oświecony? Rok po roku mikrokosmos schodzi do mikrokosmosu, a nieogarnięty Wszechświat obejmuje ich swoimi dobrymi rękami. *** W 968 roku trzej poszukiwacze przekroczyli Zniszczone Góry i od strony północnego wschodu zeszli do Otterbachu. Nadeszli od strony Enzersdorfu, dużej wsi, dziś już nieistniejącej. Jeden nazywał się Klappian, drugi - Noike, imienia trzeciego zapomniano. Kilka miesięcy wcześniej zeszli się, postanowiwszy skorzystać z prawa górniczej swobody. Ówczesny władca Ramensburga, Gozius Długonosy, pozwalał wydobywać rudy i drogocenne kamienie każdemu, kto tylko zechciał - byle dziesięcinę płacił. Trudny pokonali szlak, wielu niewygód zażyli w drodze, dwukrotnie bili się z rozbójnikami, omal nie zostali zwerbowani do armii. Ale ten, którego imię zostało zapomniane, był człowiekiem stalowej woli. „Znajdziemy swoje szczęście - powtarzał słabnącym towarzyszom - nie wycofamy się”. Zjedli ostatnią kromkę chleba. Rozpacz ogarnęła ich dusze. I oto, kiedy zanocowali na brzegu Otterbachu, całej trójce przyśnił się ten sam sen. Najpierw na niebie pojawiła się jasna plama. Coraz jaśniej płonął nieboskłon, wpierw rozsunęły się obłoki, a potem cała kopuła nieba, i pojawiło się takie lśnienie, że zakłuło w oczy. Jakby złoto wrzało za niebieską kurtyną. Aż wylało się na ziemię w postaci deszczu. Ale nie spadały krople tego złotego strumienia, a zastygały w powietrzu, tworząc schody. Złote były te schody od nieba do ziemi. A potem zeszła po nich sama Matka Boska. Cała trójka poszukiwaczy ustawiła się u podnóża schodów i pochyliła głowy. Wolno stąpała Święta Panna po cudownych schodach. Błękitna szata spływała z jej ramion, a oblicze naznaczone cierpieniem było tak piękne, że patrzenie na nią sprawiało większy ból niż patrzenie w słońce. Ogromne oczy miała, granatowe. Czule patrzyła na trzech poszukiwaczy i uśmiechała się. A potem powiedziała:

- Jakkolwiek było wam trudno, nigdy nie zapominaliście pomodlić się do mnie przed snem czy o świcie, dlatego wam sprzyjam. Tam, gdzie o ziemię oparły się schody, zacznijcie kopać. Tu ziemia kryje swoje bogactwa - srebro, miedź, ołów, złoto. Ale pracujcie pilnie, bądźcie czyści i niech wam nie czerstwieją serca... I zniknęło widzenie. Obudziwszy się rano, poszukiwacze pomodlili się gorąco do Świętej Dziewicy i chwycili za łopaty. Tak powstała kopalnia nad Otterbachem, jedna z najbogatszych w kraju.

6 czerwca 1552 roku, św. Norberta Zegar na miejskiej wieży wybił południe. Otworzyły się drzwiczki, przez pozostały czas zapieczętowane złotem słońca i srebrem księżyca. Wolno przemaszerował nad Ramensburgiem korowód drewnianych figur prowadzony przez szkielet z kosą. Wszystko się pomieszało z tej strony życia. Rycerz w zbroi prowadził za rękę chłopkę, kupiec taszczył za sobą niewiernego Saracena, mnich obejmował nierządnicę, święty pustelnik podawał rękę złodziejowi, starzec pospieszał za dziecięciem, król szedł za żebrakiem. A wszystkich prowadziła w otchłań Śmierć. Ni to martwym pokazała na pożegnanie świat żywych. Ni to żywym pokazała swoje bogate łupy. Z lekkim stukotem zatrzasnęły się drzwiczki. Na myśli o wieczności - pięć minut po południu, reszta czasu - na pracę. *** - Ach, Weide - powiedziała Rehilda Müller i kwiaty na tkanym przez nią gobelinie wolno zwiędły pod jej wprawnymi palcami. - Biedna moja Weide. *** W imię Pana. Amen. W roku 1522 od narodzin Chrystusa, 6 dnia miesiąca czerwca, w mojej obecności, a także w obecności członka trybunału inkwizycyjnego Remediosa Haasa i pisarza Johanna Stappera, niżej podpisanego, pojawiła się

Elizabeth Gars, żona Hugo Garsa noszącego przezwisko Boży Grosz, karczmarza z miasta Ramensburg, i została doprowadzona, by złożyć przysięgę na cztery Ewangelie. Wspomnianej Elizabeth Gars uświadomiono, że podnosząc prawą rękę z wyprostowanymi trzema palcami i zgiętymi dwoma, wzywa na świadka swojej prawdomówności Trójcę Święte i przywołuje przekleństwo na swoją duszę i ciało swoje, o ile powie nieprawdę. Będąc zapytana, skąd wie o złoczynieniu, świadek powiedziała, że dawno przyglądała się podejrzanej, Rehildzie Müller, żonie czcigodnego Nicolausa Müllera, i wiele widziała na własne oczy. Wspomniana Elizabeth Gars przysięgła, że opowie wszystko po kolei, zapewniając o tym, że świadectwa jej są wiarygodne i potwierdzają je inne fakty. Na pytanie, jak dawno świadek zna podejrzaną, wspomniana Gars odpowiedziała, że od urodzenia tej ostatniej, albowiem żyły nieopodal siebie. O podejrzanej dobrze się mówiło, jak wyjaśnił świadek, dlatego że zręcznie udawała ona serdeczność i często pomagała ludziom, mając na celu knucie intryg, czego mało kto się domyślał. Co zaś się tyczy moralności podejrzanej, to najbardziej przenikliwi uważają, że zajmuje się ona czarami. - Kto tak uważa? - cicho zapytał człowiek w grubej brązowej sutannie. Donosicielka drgnęła, słysząc ten głos. Pytał nie młody, nie Remedios Haas, lecz ten drugi - Hieronimus von Speer. Pisarz - chudy, mały, z brodawką na wystającym podbródku - odłożył pióro, pochylił głowę na bok i podłubał w uchu. - W karczmie mojego męża ludzie mówili. Pisarz zapisał. - Dokładniej - jeszcze ciszej polecił Hieronimus von Speer. - Choćby Katerina Harsch, żona Konrada Harscha, mistrza z szybu „Rozchełstana Dziewka” - wypaliła Elizabeth. Będąc przepytana o fakty pozwalające jej wysuwać tego typu przypuszczenia, świadek odpowiedziała, że kiedy jej sąsiadkę, czcigodną i bogobojną damę Katerinę Harsch, rozbolała głowa, i to tak, że nieszczęsna nie mogła się poruszyć i omal nie oddała Bogu ducha, rzeczona Rehilda Müller nieoczekiwanie weszła do domu i zapytała, czy nie cierpi tu ktoś. Katerina Harsch powiedziała, że jest chora. Wtedy Rehilda Müller dotknęła jej głowy dłonią i od razu ją odsunęła, powiedziawszy, że się oparzyła, chociaż gorączki Katerina Harsch nie miała w ogóle. Następnie

Rehilda usiadła obok chorej i zaczęła mamrotać. Na pytanie Kateriny Harsch, co tam mruczy, Rehilda nie odpowiedziała, a potem rzekła, że niby się modli. Następnie wyszła i wkrótce wróciła, trzymając w ręku pewien drogocenny kamień. - Jaki kamień? - przerwał Hieronimus. - Nie wiem - powiedziała Lisa, przysuwając się bliżej i zionąc w jego stronę mocną czosnkową wonią. - Nie chcę kłamać. Katerina go nie widziała. Jakoby w chustkę był zawinięty. - Więc nie byłaś przy tym? - Nie. Ale Katerina opowiedziała mi wszystko wiarygodnie, słowo w słowo, możecie mi wierzyć. - Czy Katerina Harsch zachowała ten kamień? - Nie, diablica zabrała go ze sobą, panie - przepraszającym tonem powiedziała Lisa. - Mów dalej - powiedział Hieronimus von Speer. O tym, jak odbywało się nieczyste działanie w domu Kateriny Harsch, świadek dała następujące wyjaśnienie: wspomniana Rehilda Müller wzięła zawinięty w chusteczkę kamień i przywiązała go skórzanym paskiem do głowy Kateriny Harsch, głośno mówiąc przy tym: „Jak Pan strącił w otchłań pierwszego swojego anioła, tak niech będzie strącona mózgowa gorączka do tego kamienia i niech wróci do cię jasny rozsądek!”. Oznaczony kamień pozostawał na głowie Kateriny Harsch całą godzinę, w tym czasie Rehilda Müller nie odstępowała chorej. Ból głowy opuścił Katerinę i więcej, jak powiedziała ta ostatnia, już jej nie nawiedzał. Kamień zaś rozsypał się w pył, co dało się zobaczyć nawet przez chusteczkę. I według słów świadka Rehilda Müller wyniosła ból Kateriny Harsch ze sobą, zakląwszy go w piasek, który został po kamieniu, żeby potem mogła dosypać go tej osobie, na którą zechce zesłać urok. - Czy to się potwierdziło? - zapytał Hieronimus von Speer. - Tak, panie - pospiesznie powiedziała Lisa i zatrajkotała: - Jeszcze jak się potwierdziło. Choćby weźmy ten przypadek, kiedyśmy się posprzeczały z tą Rehilda. Jak było? Stała, diablica, pod kopalnią, cycki bezwstydne wywaliła tak, że z koszuli omal nie wypadły, oczami strzelała. No i ten opętany Baltasar Fichtele od razu do niej popędził, jak pies widzący sukę. A ja tak powiedziałam: „Wstydziłabyś się, Hildo, tak się pokazywać”. Ona tylko oczami strzeliła, a mnie od razu jak nie złapie i brzuch, i głowa, i krzyże, wszystko razem, ledwiem do domu doszła...

Wspomniana Elizabeth Gars, będąc zaczarowana przez podejrzaną siłą jej skrajnej złości i rozpusty wielkiej, walcząc z ogromnymi cierpieniami, starannie wymiotła cały kurz ze swojego domu i gdy tylko zamiotła sprzed progu wysypany tam brud, ból w mgnieniu oka puścił. W konsekwencji można więc przypuścić, że podejrzana Rehilda Müller wysypała piasek zawierający w sobie chorobę Kateriny Harsch pod próg Elizabeth Gars, do której zawsze żywiła niechęć. Będąc zapytana o powody tej niechęci, Elizabeth Gars odpowiadała: Krnąbrna dziewka i rozpustna, zawsze ją za to osądzałam. Kiedy była mała, usiłowałam ją uczyć, ale czy taka posłucha starszych? A teraz to już za późno na naukę. - Wróćmy do sprawy - teraz odezwał się drugi inkwizytor, Remedios, którego Lisa się nie bała. - Do zabójstwa. - Dobrze - z gotowością zgodziła się Lisa. - Właśnie mówię. Tę dziewczynkę, Weide, to ona zabiła, Rehilda. Już ja to wiem. Czarem swoim przeklętym zabiła. Nie trzeba być specjalnie mądrym, żeby to zrozumieć. - Z czego to wynika? - zapytał inkwizytor. - Z wszystkiego! - wyszczerzyła zęby Lisa. - Rehilda Müller jest wiedźmą, tak twierdzę, nie boję się żadnej klątwy, ponieważ moje słowa są najczystszą prawdą. Zapytana o to, czy nie zataja czegoś ze strachu przed podejrzaną, świadek odpowiadała przecząco. Świadkowi nakazano trzymać swoje zeznanie w tajemnicy; świadek przysięgła ponownie na cztery Ewangelie w obecności mojej, a także Remediosa Haasa i pisarza Johanna Stappera, co poświadczone jest ich podpisami.

7 czerwca 1552 roku, św. Gilberta Górniczy kościół w Ramensburgu nie jest duży. Stary budynek z płaskim drewnianym sufitem, jedenastoma rzędami prostych ławek z jasnego drewna, ołtarz zdobi to, co podarowała tutejsza ziemia - rudy chalkopiryt, siwy markasyt, burzowy chalkozyn, śnieżny baryt. Obraz na ołtarzu przedstawia ukazanie się Marii Dziewicy trzem poszukiwaczom. Dawno temu skończyła się msza. Gruba kobieta siedziała w ławce, usiłując wzrokiem złapać spojrzenie Matki Boskiej na obrazie, ale Święta Panna, jak na złość, odwracała się. Gdy obok ktoś usiadł, kobieta drgnęła zaskoczona. - Baltasarze! - powiedziała z wyrzutem. - Znowu mnie wystraszyłeś.

W półmroku Baltasar uśmiechnął się do niej smutno. Kiedyś Dorotea była milutką pulchniutką dziewuszką z rumianymi policzkami i niemal białymi włosami. Była skora do śmiechu, pełna życia i bardzo uczuciowa. Od kiedy znał Doroteę, zawsze miała na podorędziu i śmiech, i strach, urazę, ale też wybaczenie. Baltasar, bardziej pomysłowy i ciekawski niż inne dzieci, czasem nękał ją strasznymi opowieściami, za które bardzo się na niego gniewała. Ale i tak ciągle byli przyjaciółmi, bratem i siostrą. Teraźniejsza Dorotea już się nie śmiała. - Przyjdziesz do nas w niedzielę na obiad? - zapytała. - Dziękuję - odpowiedział Baltasar. - Oczywiście, że przyjdę. Dorotea zaczęła mówić o swojej ciąży, o położnej, o propozycji Kateriny Harsch i o propozycji Rehildy Müller, o swoim lęku, o umarłych dzieciach, a pod koniec zwyczajnie się rozpłakała. - Egbert nie chce o tym słuchać - dodała, przepraszając. - A ja nie mam kogo się poradzić. Baltasar milczał, czując, jak współczucie ściska mu serce. W końcu rzekł: - Nie idź do Rehildy. Dorotea szybko odwróciła się do niego. - Dlaczego? Baltasar nie odpowiedział. Dorotea chwyciła go za rękę, ścisnęła. - Znowu chcesz mnie przestraszyć? Baltasar patrzył na obraz i starał się zapomnieć to, co usłyszał od Tenebriusa. Od tego wszystko się zaczyna, myślał. Najpierw wątpliwości. Potem zaczyna się zatajanie czegoś na spowiedzi. I oto już czerwieni się, patrząc na obraz Matki Boskiej. - Doroteo - wykrztusił Baltasar. - Prosiłaś mnie o radę. Ja ci odpowiedziałem: nie idź do Rehildy. - Dlaczego? - prawie niesłyszalnym szeptem powtórzyła Dorotea, a on całym niemal ciałem poczuł jej strach. - Myślę, że Rehilda jest wiedźmą - powiedział Baltasar. Dłoń Dorotei zamarła w jego dłoni. - Skąd wiesz? - Spałem z nią - powiedział Baltasar.

- Przecież ona jest mężatką - wyszeptała Dorotea, lodowaciejąc. - Coś ty narobił, Baltasarze?! Pokręcił głową. - Gdybyś wiedziała, siostro, co ja robiłem, gdy byłem żołnierzem, nie bałabyś się tak tego. Dorotea wypuściła jego dłoń i rozryczała się jak krowa. Stara, rozlazła, tłusta krowa. *** Gdy Nicolaus Müller poprosił o jej rękę, Rehilda Dorn skończyła dziewiętnaście lat, a on miał czterdzieści siedem. Rehilda żyła z ciotką, Margaritą Dorn. Ciotka Margarita zarabiała na życie tkactwem. Dziewczynkę wcześnie przyuczyła do zawodu. Ciotka nie miała lekkiej ręki, karmiła kiepsko, a dobrego słowa w ogóle nie dało się od niej usłyszeć. Rehildzie było obojętne jak i dokąd, byleby tylko wyrwać się z nieczułego i biednego domu. Miedziownik Müller był człowiekiem bogatym. Niewysoki, kulawy, z siwymi włosami i jasnobłękitnymi oczami. Był cierpliwy i dobry dla młodej żony. Ubierał ją pięknie, nie łajał, zatrudnił w domu służkę, by uwolnić małżonkę od ciężkiej pracy. I kobieta stopniowo rozkwitała. A gdy rozkwitła, zaczęła się nudzić. Wróciwszy do rodzinnego miasta, Baltasar nie zapomniał zajrzeć do starego Tenebriusa, zanieść mu miodowych placuszków i owoców czarnej porzeczki. Dorotea trochę burczała, ale drogę do starego pokazała. Baltasar szedł i dziwił się, że ten stary dziad straszący ich, gdy byli dziećmi, jeszcze ciągle żyje. Przy czarnym krzyżu wzniesionym na zawalonym „Żarłoku” Baltasar zwolnił, zaczął odmawiać krótką modlitwę, ale jej nie skończył - skądś z kupy śmieci wyskoczył obrzydliwy dziadyga w łachmanach, rozdarł się, zatupał, zaczął piskliwie przeklinać. - To ja, Tenebriusie - powiedział młody człowiek i ukłonił się lekko. - Przyszedłem cię odwiedzić. Staruch zamilkł w pół przekleństwa, zmrużył oczy, wykrzywił usta w uśmiechu. - Czyżby sam Baltasar Fichtele pojawił się w naszych progach? - Ano ja.

- Wchodź, zasrańcu. Podreptał w bok, wskazał wejście do ziemianki wykopanej w ziemnym wale. Pochyliwszy się, Baltasar wszedł. Nora starucha była tak samo obrzydliwa, dziwaczna i brudna jak on sam. Pluton landsknechtów wraz z ich końmi i dziewkami nie zdołałby tak zaświnić pomieszczenia, jak zrobił to jeden cherlawy starzec. Baltasar ostrożnie usadził chudy zadek na beczce służącej za krzesło, ale staruch przegonił go: - Poszedł won, szczeniaku. To moje miejsce. Baltasar usiadł na podłodze. - Coś przyniósł? - chciwie zapytał Tenebrius. - Placki. - Dawaj. I wpił się w nie bezzębnymi dziąsłami. - Dorotea upiekła? - zapytał z pełną gębą. Baltasar skinął głową. Tenebrius zachichotał. - Pewnie kłóciła się z tobą, kiedy się tu zacząłeś wybierać. Mówiła pewnie, po co się tu pchasz, co? Tchórzliwa, bogobojna Dorotea. Pamiętam, jak znęcałeś się nad nią w dzieciństwie. Łagodnego charakteru była nieboszczka Marta Fichtele, rżnąć ci tyłek, sierocie, powinna była, byłby może z ciebie człowiek, a nie gówno. Po coś przylazł? - Zobaczyć ciebie - powiedział Baltasar. - Mało dziwów widziałeś, łażąc po ziemi? - Mało - uczciwie przyznał Fichtele. - Ty pozostałeś największym dziwem, Tenebriusie. Tenebrius zachichotał. Zatrząsł się całym ciałem. Rozczochrane włosy starca, skołtunione jak wełna barana, zatrzęsły się również. Wyśmiawszy się do woli, polecił: - Poszukaj no na półce, nad drzwiami. Weź stamtąd kubek z winem. Baltasar podniósł się. Staruch wrzasnął: - Łeb pochyl, długasie. Powałę mi zawalisz! Baltasar wymacał wśród najprzeróżniejszego chłamu lepki gliniany kubek. Wziął go do ręki, podniósł do nosa, skrzywił się. Stary przyglądał mu się z ciekawością, a gdy Baltasar popatrzył na niego, rozkazał: - Wypij.

- A jesteś pewien, że nie nasrałeś do tego naczynia? - zapytał Baltasar. - Pewien. - A ja nie. - Póki nie wypijesz, nie będziemy rozmawiali. W duszy przeżegnawszy usta krzyżem, Baltasar przełknął zawartość kubka. Okazało się, że było to kiepskie winko, mocno zalatujące kurzem i pleśnią. Otarł usta, odwrócił się do starego. Ten wpatrywał się w swojego gościa, przekrzywiwszy głowę na bok. - Może byś przynajmniej zapytał, co ci podsunąłem. Może postanowiłem cię otruć? - Coś mi podsunął, Tenebriusie? Stary odchylił głowę do tyłu i zarechotał; grdyka na czerwonej pomarszczonej szyi zadrżała. - Wiele widziałeś, żołnierzu, a rozumu nie posiadłeś. Dobra, powiem ci. To, co wypiłeś, to najlepszy środek na wzmocnienie rozumu. Wielokrotnie wypróbowany na najbardziej beznadziejnych baranach. - Co to za środek? - Wino wyleżakowane na szafirach. - Skąd u ciebie szafiry, Tenebriusie? - Jeszcze nie jesteś sędzią, Baltasarze Fichtele. Mam wiele rzeczy, a ty nie musisz o nich wiedzieć. Zamiast o głupoty pytać, zapytaj lepiej, jak działa ten środek? - Działa wymiotnie - powiedział Baltasar. - Zaraz rzygnę w tej twojej chałupie. - Chałupie to nie zaszkodzi - machnął ręką Tenebrius. - Rzygaj, jeśli ma to pomóc. Ale lepiej, żebyś utrzymał napój w sobie. Albowiem powiedziane jest o tym kamieniu: „Kto zaś jest tak głupi, że brakuje mu wszelkiego zrozumienia i wyobrażenia, ale chce być mądrym i nie może rozumu posiąść, niech z pokorą liże szafir, a ukryty w kamieniu żar połączony z ciepłą wilgocią śliny wyciągnie soki dławiące rozsądek i tak posiądzie człek jasny umysł”. Cytatem wypalił staruch jednym ciągiem, zwycięsko. - Kto tak powiedział? - Pewna głupia baba. Święta Hildegarda von Bingen.16 - Jak możesz tak o niej mówić, skoro jest świętą? 16

Św. Hildegarda von Bingen (1098 - 1179) - mniszka, mistyczka i uzdrowicielka, kompozytorka pieśni

liturgicznych, reformatorka Kościoła katolickiego [przyp. red.]

Tenebrius lekceważąco machnął ręką. - To dla takich jak ty jest świętą. A dla mnie wszyscy wy jesteście chłamem i śmieciami. I cała ta ziemia jest chłamem i śmieciem. Baltasarem wstrząsnął dreszcz. - Nie wiem, co ci na to odpowiedzieć, Tenebriusie. W czasie, kiedy byłem żołnierzem, kilka razy zdarzyło się tak, że Kostucha podchodziła do mnie zbyt blisko. Teraz, kiedy udało mi się to przeżyć, świat nie wydaje mi się już taką gnojówką. - To dlatego, że jesteś tu niedługo - powiedział Tenebrius. - Pożyjesz tyle co ja... Poruszył wargami, jakby coś przeżuwając, pogmerał w sakiewce, którą przyniósł mu Baltasar, wyjął garstkę owoców i włożył do ust. Po ostrym podbródku starucha pociekła ciemna ślina zabarwiona sokiem z porzeczek. - Wiesz, jak powstała ta kopalnia? - zapytał w końcu Tenebrius. - Kto tego nie wie w dolinie Otterbachu? - No właśnie... - Tenebrius westchnął. - Chcesz, to ci opowiem, jak to było naprawdę. Baltasar odpowiedział „tak” i od razu pojął, że wcale mu do tego nie spieszno. A Tenebrius żuł i mówił, mówił i żuł, i pod koniec już zaczęło się wydawać, że przeżuwa swoją opowieść, obficie doprawiając ją śliną i jadem. - Klappian i Noike - mamrotał staruch. - Bogobojni poszukiwacze, sukinsyny, żeby ich mać...! „Imienia trzeciego zapomniano”. Zapomniano, tak. Ponieważ to jest

MOJE

imię, i zostało rzeczywiście zapomniane. Więc wziąłem sobie inne, Tenebrius, i to już przy mnie zostanie. Zeszliśmy ze Zniszczonych Gór, głód i wilki deptały nam po piętach. Wtedy ziemie te również niszczyła wojna, inna wojna, i broń mieli żołnierze inną, ale twarze - takie same... Wielu widziałem takich żołnierzy i zawsze mieli takie same twarze. Szliśmy po brzegu Otterbachu, wiatr charkał nam w twarze ziąbem, jagody w lesie jeszcze nie dojrzały, żarliśmy młode szyszki, korę z drzew, wykopywaliśmy jadalne korzonki. Mieliśmy biegunkę od słodkich korzonków tataraku, a śmierdzieliśmy jak trzy sracze, możesz mi wierzyć. Cowieczorne modlitwy do Świętej Dziewicy? Sranie w banie, a nie modlitwy. Cowieczorne przekleństwa adresowane do niej i wszystkich świętych, i do Pana Boga, który stworzył ludzi nienasyconymi, a ziemię bezpłodną. Tego wieczoru spotkaliśmy dezertera. On był sam, a nas trzech. On miał chleb. Zabiliśmy go młotkami, którymi rozbijaliśmy kamienie. Rozbiliśmy mu głowę i

porzucili trupa na piasku. Otterbach wysychał szybko i woda odpłynęła od nieboszczyka, jakby bała się pobrudzić, jak brzydząca się dziewka od brudnego chłopa. Zdjęliśmy z trupa worek, wyciągnęliśmy jadło i od razu, przy trupie, rozdarliśmy chleb zębami. Niby trzy głodne psy. Klappian stał w kałuży krwi, ale nawet tego nie zauważył, a kiedy zauważył, to zaklął i poszedł umyć nogi w rzece. A ja poszedłem się wysrać. Zauważyłeś, Baltasarze, że najpiękniejsze myśli przychodzą człowiekowi do głowy właśnie wtedy, kiedy kucasz gdzieś w krzakach i wyduszasz z siebie gówno? Bo ja srałem i myślałem o tym, że leży mi kamieniem na żołądku cudzy chleb i że wkrótce przyjdzie mi zarżnąć Noike i pożreć jego ciało, jeśli nie znajdziemy dla siebie jedzenia. Oto o czym myślałem. I nagle moje spojrzenie przyciągnął jakiś błyszczący przedmiot. Wyciągnąłem rękę i chwyciłem go. Miedziany samorodek. Najpierw wziąłem go za złoty i wrzasnąłem jak szalony. Moi towarzysze przybiegli natychmiast na ten krzyk. A ja poderwałem się, zapomniawszy nawet podetrzeć tyłek, zacisnąłem palce na samorodku i ryczałem, że zabiję każdego, kto podejdzie do mnie i spróbuje odebrać mi mój skarb. A tamci niemal od razu zjeżyli się, chwycili za młotki. A potem Klappian powiedział: - Poszukajmy innych. I zaczęliśmy szukać. - I znaleźliście - powiedział Baltasar. Stary roześmiał się. - I znaleźliśmy. A potem obaj moi towarzysze umarli - powiedział. - I to nie ja ich zabiłem. Umarli w swoich łóżkach, po spowiedzi i ostatnim namaszczeniu, jak należy. A ja - żyję i żyję. Już siedemset lat żyję. I ciągle tu, na złożu. Baltasar wstał. - Już odchodzisz? - zapytał starzec i zachichotał. - Tak - odpowiedział Baltasar. Czuł się jak ktoś otruty. A kiedy zamknął za sobą drzwi plugawego schronienia, zrozumiał, że staruch wyrządził mu znacznie większą krzywdę, niż on, Baltasar, mógł oszacować.

8 czerwca 1552 roku, św. Medarda

Inkwizycyjny trybunał ulokował się za grubymi murami Komandorskiego Domu Zakonu Joannitów, jednego z największych budynków w Ramensburgu. W dużej izbie, pod niską powałą, wciągnąwszy głowę w ramiona, stała Rehilda Müller - jakże przygniatała ją ta niska powała! W izbie niemal nie było mebli, tylko pod półokrągłym okienkiem ulokowano grubonogi stół. Przy stole siedział mnich i pisał. Jego ciężkie, przygarbione ramiona nakryte były brązowym płaszczem. Rehilda patrzyła nań, milczała. - Opowiedz mi o leczeniu - rzekł w końcu mnich, nie podnosząc wzroku. - Co wykorzystywałaś, Rehildo Müller? Jaki cichy ma głos. Aż ciarki przechodzą. - Tylko to, co dała mi przyroda - wyrzuciła z siebie z wysiłkiem kobieta. - Nie jest ważne mieć, ważne jest umieć wykorzystać. Mnich szukał w swoich zapiskach, ledwie słuchając jej słów. Potem zadał nowe pytanie: - Świadkowie twierdzą, że potrafiłaś zakląć cudzy ból w kamieniu. To prawda? - Tak, panie. Szybkie spojrzenie sponad papierów. - W jaki sposób? - W kamieniach zawarta jest boska moc. Uczy tego Hildegarda von Bingen. - Prace Hildegardy von Bingen są mało znane, a co za tym idzie, nie były przedmiotem analizy ojców Kościoła, tak więc nie należy się na nie powoływać nudnym, skrzypiącym głosem powiedział mnich. - Ale pozwala ci się częściowo wyłożyć naukę, którą się kierowałaś, nawet jeśli była heretycką. Rehilda

pochyliła

się

lekko

do

przodu,

zaczęła

mówić

z

przejęciem,

zdenerwowana: - Kiedy Bóg stworzył swojego pierwszego anioła i nazwał go Aniołem Światła, Lucyferem, ozdobił go drogocennymi kamieniami. Hildegarda powiada, że kamienie i światło mają podobne źródło powstania, i powołuje się w tym na słowa Ezechiela: „Jako wielkiego cheruba opiekunem ustanowiłem cię na świętej górze Bożej, chadzałeś wśród błyszczących kamieni”.17 Kiedy natomiast Lucyfer z powodu swojej

17

Księga Ezechiela, rozdz. 28, wers. 14 [przyp. tłum.]

dumy został wtrącony do piekła, całe poprzednie światło i cała mądrość pierwszego anioła przeszła na kamienie i została rozsiana po ziemi. Hieronimus von Speer słuchał. Jakie dumne oblicze. Nie da się odgadnąć, o czym myśli. - Czcisz Lucyfera ponad Pana swojego? Ten jego straszliwy głos, skrzypiący, niemal niesłyszalny. Rehilda zbladła. Zdołała jedynie pokręcić głową przecząco. A on czekał. Wtedy ona powiedziała: - Nie. Chciałam tylko jednego - uwolnić ludzi od cierpień i chorób. Czy na tym polega moja wina? - Zakłócałaś naturalny bieg rzeczy - powiedział Hieronimus von Speer. Pomilczawszy kilka sekund, Rehilda odważyła się: - Co to takiego „naturalny bieg rzeczy”, panie? - Zbiór wtórnych przyczyn, kierowanych siłą trafu na osiągnięcie tego, co wyznaczone przez Boga - odpowiedział Hieronimus jeszcze bardziej smętnym głosem i Rehilda straciła ochotę na zadawanie mu pytań. Spróbowała wyjaśnić inaczej: - No to po co istnieją lekarze? Po co ludzie pozwalają im leczyć chorych, łagodzić cierpienia umierających? Niechby umierali bez żadnej nadziei, bez pomocy. - Ludzkie przypadłości leczone są naturalnymi środkami - odparł Hieronimus. Naturalny bieg rzeczy przypomina spokojną wodę w stawie. Sięgając po magię, rzucasz kamień do tego stawu. Skąd możesz z góry wiedzieć, kogo i jak dotkną fale rozchodzące się we wszystkie strony? - To, co ja robiłam, nie było magią - sprzeciwiła się Rehilda. - Ja tylko wykorzystałam moc zamkniętą w kamieniach. Ona już tam była. Moje działania tylko ją uwolniły. Gdybym potrafiła czynić to wcześniej, to uratowałabym córkę Dorotei, która zmarła na dusznicę, i biedna kobieta znalazłaby w niej pociechę. - Dorotea była wśród tych, którzy donieśli na ciebie - powiedział Hieronimus. Rehilda znieruchomiała. Po chwili powiedziała: - Po co mi to mówicie? Hieronimus wstał od stołu, odłożył pióro. - Żeby pozbawić cię odwagi. - Nie obawiacie się, że moje czary mogą jej zaszkodzić? - Nie - odparł inkwizytor.

- Czy mogę usiąść? - zapytała kobieta, czując, że słabnie. - Nie - spokojnie odparł Hieronimus von Speer, kobieta stała więc nadal. Inkwizytor przespacerował się po izbie, zastanawiając się nad czymś. Potem gwałtownie odwrócił się do niej i zapytał: - Powiedz, jak się z nim spotykałaś. - Z kim? - wyszeptała kobieta. - Wiesz, o kim mówię - powiedział Hieronimus. - I nie łżyj. Ja też się z nim spotykałem. - Nie rozumiem... Hieronimus odwrócił się, podszedł do stołu, wziął do ręki jakiś dokument. - Umiesz czytać? - Trochę. Podsunął jej pod nos arkusz papieru, ale nie wypuścił go z rąk. Rehilda pochyliła głowę, poruszyła wargami, sylabizując wyraźne pismo: ... poplątane i niewiarygodne zeznania obok bezpośrednich i pośrednich poszlak, wskazujących na niewątpliwe korzystanie z magii i prostego zabobonu, prowadzą do wniosku o konieczności zastosowania tortur podczas przesłuchania. Z tej przyczyny oznajmiamy i decydujemy, że oskarżona Rehilda Müller, żona miedziownika Nicolausa Müllera, z miasta Ramensburg, winna być poddana torturom dziś... o siódmej po południu. Wyrok wygłoszony... Hieronimus cofnął papier, starannie położył go na stole, przycisnął róg świecznikiem. Kobieta poczuła, jak zdrętwiały jej palce. Hieronimus wziął ją za rękę. - Idziemy - powiedział. Bezwolna poszła za nim, zeszła do piwnicy, żeby zobaczyć to, o czym wcześniej tylko słyszała: zaostrzone kozły, na których sadza się ofiarę, przywiązawszy do nóg ciężar, na trzydzieści sześć godzin; fotel naszpikowany ostrymi igłami; imadła, w których miażdży się palce rąk i nóg, koło i dyby. Zemdliło ją, chwyciła się za gardło, zachwiała i żeby utrzymać się na nogach, wczepiła w sutannę Hieronimusa. Podtrzymał ją, ale nie pozwolił ani odejść, ani odwrócić się, a kiedy przymknęła powieki, poklepał ją po policzku. - Patrz - powiedział tak cicho, że niemal tego nie usłyszała. - Nie odwracaj się, Rehildo. Kobieta szarpnęła się słabo, usiłowała się wyrwać. Ale stąd nie było wyjścia. Dokoła tylko grube ściany, obok straszny mnich w grubym brązowym płaszczu.

Zimno i samotność zawładnęły nią, w gardle zrodziło się zwierzęce wycie i wyrwało się na zewnątrz rozpaczliwym wezwaniem porzuconego dziecka. - Agelarre!... *** Niemal dwa lata temu, w takie samo upalne lato, Nicolaus Müller wybrał się do sąsiedniego Herbertingen, niewielkiego miasteczka na północny zachód od Ramensburga, w którym zamieszkała po ślubie jego młodsza siostra. Rehilda pojechała z mężem. Był to jej pierwszy wyjazd z domu w ciągu niespełna dwudziestu lat jej życia. Siedziała w zadaszonym wozie i słuchała, jak mamrocze pod nosem woźnica: O reiserei, du harte speis, wie tust du mir so we im bauch! Im stro so beissen mich die leus, Die leilach sind mir viel zu rau... 18 Rehilda z ożywieniem kręciła głową, patrzyła, jak pola zastępuje las, gęste zarośla przesieki i wyręby. Tysięczny raz błogosławiła Nicolausa, który wyrwał ją z nudnego, pozbawionego perspektyw żywota u ciotki Margarity, pokazał wszystkie te cuda. I tyle jeszcze jest ich do poznania. Żeby tylko żył długo ten jej dobry mąż. „Duszę diabłu bym oddała, żeby tylko nic mu się nie przytrafiło” - pomyślała Rehilda i natychmiast, młoda i lekkomyślna, zapomniała o tej myśli. - Za trzy wiorsty wieś Steinpendel, Kamienne Wahadło - powiedział woźnica, przerywając monotonne mruczenie przypominające buczenie grubego trzmiela. Odwrócił się do Nicolausa, wychwycił aprobatę w oczach pana i sam pokiwał głową. Lepiej tam zanocować, panie Müller. Dalej jest pusta droga, aż do samego Lindenburga... Zresztą, po co opowiadam, przecież pan sam wie. - Dobrze - zgodził się Nicolaus.

18

O podróżowanie, ciężki chlebie, jak bardzo mi doskwierasz! W słomie gryzą pchły, posłanie zaś zbyt

szorstkie...

Rehilda ścisnęła jego rękę, uśmiechnęła się. Cieszyło ją wszystko - i ta wyprawa, i długa podróż, i przewidywany nocleg w cudzej wsi, noszącej taką dziwną nazwę Kamienne Wahadło. Woźnica cmoknął wargami, koń przyspieszył. Wóz podskakiwał i trząsł się na leśnej drodze. - Dymem pachnie - powiedział nagle woźnica. Nicolaus zaniepokoił się, wypuścił dłoń żony, wysunął się na zewnątrz, a potem przelazł na kozioł do woźnicy. A Rehilda nadal patrzyła na drogę i uśmiechała się. Nicolaus wrócił do niej tylko na sekundę - by wziąć długolufy pistolet, bez którego nigdy nie wypuszczał się w drogę. Wojna wędrowała po tych ziemiach przez długie lata, przyzwyczaiwszy nawet spokojnych ludzi do broni. Odległą burzą co i rusz grzmiała na dalekich rubieżach Marchii Ramensburskiej. Samo miasto nie widziało obcych żołnierzy już od czterdziestu lat. Co prawda rok przed wyjściem Rehildy za mąż szalony hrabia Eitelfritz usiłował wejść na te ziemie, ale został haniebnie rozbity pod Breusach i dalej już się nie pchał. Do samego Steinpendel nie spotkali nikogo. Nie było też ludzi we wsi. No i właściwie nie było też wsi. Oczom podróżnych ukazały się tylko dymiące ruiny. Woźnica pogwizdywał i klął przez zęby, Nicolaus milczał jak kamień. Póki mężczyźni oglądali ruiny domostw, Rehilda czekała na nich na wozie. Potem zeszła na ziemię i pogłaskawszy spokojnego konika po łbie, zaczęła przechadzać się między ruinami domów. Jacyś żołnierze z rozbitej armii Eitelfritza ciągle jeszcze szwendali się po tej okolicy. Takie bandy maruderów są najgorsze, tworzą je ludzie doświadczeni, bezlitośni, niemający ani przeszłości, ani przyszłości, gotowi nawet na piekło. Co im za różnica, myślą sobie, czyż tu, na ziemi, nie żyją w najprawdziwszym piekle? - Będzie się tak tliło z tydzień - usłyszała Rehilda głos męża. Woźnica potwierdził to z mądrą miną, szczegółowo przytaczając przykłady z innych wiosek. „Gdzie są ludzie?” - myślała Rehilda. „Jeśli ich pomordowali, to gdzie są ciała?” Jakby słysząc jej nieme pytanie, woźnica odezwał się do Nicolausa: - Tutejszych, jak sądzę, wszystkich do jednego domu zapędzili i spalili.

Mężczyźni wybrali szopę ocalałą z pożogi, tam zaplanowali nocleg. Rehildzie posłali na słomie, nakryła się ciepłym podróżnym płaszczem. Ale i tak długo leżała, nie mogąc zasnąć. Świat okazał się ogromny. Można jechać przez całe życie i nigdy człowiek nie zobaczy końca ziemi. Ta myśl powodowała, że w brzuchu robiło jej się zimno. Nicolaus i woźnica zasnęli. Jeden bezdźwięcznie, drugi spokojnie pochrapywał, otworzywszy usta, w których brakowało połowy zębów. Ostrożnie, żeby nie zbudzić mężczyzn, Rehilda podniosła się, opatuliła płaszczem, wyszła z szopy. Gwiezdne niebo rozpostarło się nad nią, a woń dymu uderzyła w nozdrza. Ale wisiał w powietrzu jeszcze jeden zapach i ten kusił, wzywał. To był zapach lasu, taki władczy w nocy. Kobieta jakby usłyszała wezwanie, skierowała się w gęstwinę. I od razu wszystko w niej się otworzyło: i słuch, i węch. Właśnie zaczęło się jej miesięczne krwawienie, ale nawet tego nie zauważyła. Wychwytywała dźwięki, które nigdy wcześniej nie docierały do jej uszu. Słyszała teraz, jak kilka mil od tego miejsca trzasnęła gałązka, jak o dziesięć kroków od niej na mrowisko upadł z drzewa liść. Jej czułe nozdrza chwytały setki aromatów: opadłych igieł, paproci i mchu, jałowca i dzikich porzeczek. I zapach ciepłej krwi - jakiś duży zwierz przechodził nieopodal, pewnie jeleń. Rehilda szła, nie wierząc samej sobie, i tonęła w nowych odczuciach. Wydawało jej się, że wróciła do domu. Do domu, jakiego nigdy nie poznała. W końcu wyrwała się z niewoli ciasnych murów i ciągłych obowiązków wobec ludzi niemal dla niej obcych ciotki Margarity, męża. Tylko las i ona, Rehilda Dorn. Hilda Cierń. A potem i ona zniknęła. Został tylko las. Rehilda przestała odczuwać siebie, jakby rozpuściła się we wszystkim, co czuła, czego doświadczała, co słyszała. I stała się cząstką nocnego mroku. Potem z tego mroku wyszedł drugi ciemny cień. To był mężczyzna - wysoki, blady. Miał duże usta z cienkimi wargami, ostro zarysowany nos. Uważnie wpatrywały się w Rehildę jasne oczy. Pasmo wijących się włosów wysunęło się spod kaptura, opadło na czoło, dzieląc oblicze na kształt ciemnej blizny. - Witaj, Hildo Cierń - powiedział mężczyzna.

- Witaj, panie - odpowiedziała Rehilda i dygnęła. Podał jej rękę, a ona poczuła jej dotyk - dotyk zimnej, suchej wąskiej dłoni. Poszli razem ścieżką, zagłębiając się coraz bardziej w las. - Możesz mówić do mnie Agelarre - powiedział nieznajomy. Imię brzmiało obco, ale Rehildy to nie zdziwiło. Znowu pochyliła głowę w lekkim ukłonie. - Dobrze, panie Agelarre. Agelarre roześmiał się cichym, lekko chrapliwym śmiechem. - Mądrala, moja dziewczynka. Uśmiechnęła się w ciemnościach. Dobrze się czuła w obecności tego mężczyzny. Podobał jej się. Przypomniała sobie o spalonej wsi i pomyślała: należy go uprzedzić, że w tej okolicy nie jest bezpiecznie. - W pobliżu włóczy się banda maruderów, panie Agelarre - powiedziała. - Niech pan będzie ostrożny, bardzo proszę. - Dziękuję, myszko. Zdziwiona podniosła na niego wzrok - co to za dziwny zwrot. Ale duże usta uśmiechały się do niej, oczy się uśmiechnęły i kobieta mocniej chwyciła kościsty łokieć mężczyzny. - Boska łaskawość za daleko czasem zachodzi - powiedział Agelarre i skrzywił usta - skoro pozwala każdemu bydlakowi zabijać niewinnych ludzi, palić ich domy i zasiewy. - Nie sądzę, by ci żołnierze, którzy tego dokonali, byli szczęśliwi - nieśmiało sprzeciwiła się Rehilda. - Ich grzech to najcięższa z kar. Tak mówi nasz kapłan, ojciec Jacob, i mój mąż też tak uważa. - Tak, ale oni żyją, ci żołnierze, a ich ofiary są martwe. Czy życie nie jest największym szczęściem dostępnym człowiekowi? - Zbójcy trafią do piekła - powiedziała z przekonaniem Rehilda. - Do piekła - powtórzył zamyślony Agelarre. - Ale kiedy? Czyż nie lepiej byłoby zatroszczyć się o żywych, zamiast opłakiwać martwych? Widzę, dziewczyno, twoje czułe serce. Powiedz, co byś oddała za dar pomocy ludziom? - O - bez namysłu odparła Rehilda - wszystko, co trzeba. I oczy jej wypełniły łzy.

Pan Agelarre pogłaskał jej włosy, zręcznym i niezauważalnym ruchem rozpuścił je, aż fala jasnych, rudawych włosów opadła na ramiona kobiety, okrywając ją niemal do pasa. - Jakie piękne warkocze - powiedział Agelarre. - Chcesz je wziąć, panie? - zapytała Rehilda. - Nie. - Milczał chwilę. - Nie opowiesz nikomu o naszym spotkaniu, dziewczynko Cierniu? - Nie, panie. Oczywiście, że nie. Rehildzie nawet do głowy nie przyszło, że coś innego jest w ogóle możliwe. - Tak myślisz teraz, póki trwa noc i jesteśmy w lesie. A gdy nastanie ranek? Rehilda zatrzymała się zdziwiona i popatrzyła na niego. - A gdy pójdziesz do kościoła? - zapytał Agelarre. - Nie powiem nikomu - powtórzyła Rehilda. Pocałował ją w czoło zimnymi wargami. - Mądrala. - Uśmiechnął się. - Na złożu nad Otterbachem żyje pewien szkaradny starzec, Tenebrius. Znasz go? - Tak, panie. Kto w Ramensburgu nie zna Tenebriusa? - Ma brzydką powierzchowność, ale przechowuje w umyśle niezliczone bogactwa wiedzy. Odwiedź go, myszko. Możesz mu podać moje imię. Ale tylko jemu, rozumiesz? Chwycił ją pod brodę, odwrócił do siebie piękną twarz. Kobieta patrzyła na niego, nie mrugając, wiernie, z miłością. Potem puścił ją, a ona przywarła do jego ramienia. - Słuchaj - powiedział Agelarre. - Słuchaj mroku. Rehilda znowu otworzyła się na otaczający ją nocny las, a wtedy nagle usłyszała: gdzieś płakał cieniutki głosik. - Kto to? - zapytała. Agelarre chwycił ją za ramię i delikatnie odsunął od siebie. - Idź, Rehildo Müller. Pod stertą upadłych liści znajdziesz iskierkę życia gotową już, by zgasnąć. Rehilda ufnie patrzyła w nocny mrok. Skierowała się w stronę dźwięku. Nawet nie zauważyła, jak Agelarre zniknął. Nieoczekiwanie potknęła się o coś miękkiego i ciepłego. Płacz zastąpił zduszony pisk. Jakaś istota zaczęła szamotać się pod dotknięciem Rehildy, uderzała rękami, kopała. Ostre zęby usiłowały ją ukąsić.

Rehilda krzyknęła. Istota wyrwała się i rzuciła do ucieczki. I nagle zatrzymała się, wolno odwróciła, pochyliła głowę. - Nie bój się mnie - powiedziała Rehilda Müller. - Gdzie żołnierze? - zapytała istota. To było dziecko. Dziewczynka, może dziesięcioletnia. - Nie wiem. Odeszli. - Wieś się spaliła? - Tak. Doszczętnie. - A ludzie? - We wsi nie ma nikogo - powiedziała Rehilda. - Może ktoś jeszcze pozostał przy życiu, może uciekli do lasu jak ty. - Mnie się wcale nie udało uciec - powiedziała dziewczynka. - Ci dwaj żołnierze zaciągnęli mnie do lasu, żeby im nikt nie przeszkodził... A potem porzucili tutaj. Rehilda ostrożnie podeszła bliżej. - Jak cię zwą, dziecko moje? - Weide - powiedziała dziewczynka. I ośmielona zapytała: - A ciebie, pani? - Rehilda Müller. Wyciągnęła do Weide rękę i mocno ścisnęła dziecinne palce. Poszły po ścieżce, ku tlącym się ruinom wsi. Gdy kobieta i dziewczynka wychodziły z lasu, odzież obu była zabrudzona krwią. Zrujnowana osada zachowała jeszcze ciepło ludzkiej obecności. Jak nieostygła kołdra, pod którą jeszcze chwilę temu ktoś spał. *** - Czyli nazywa się „Agelarre”? - zapytał Hieronimus, uśmiechając się kącikami ust. - Jak wyglądał? - Wysoki. Blady. Chudy. Ma duże usta. I oczy, które zaglądają w duszę człowieka. - Jest urodziwy? Kobieta zmieszała się. Nigdy nie zastanawiała się, czy pan Agelarre jest urodziwy. - Nie wiem... Z nim czuję się spokojnie. Jest dobry. - „Dobry Bóg dla ludzi”, czyż nie tak?

- Jeśli tak uważasz. - Rehilda zbladła, uświadomiwszy sobie, że właśnie przyznała się do bluźnierstwa. - Nie zapisałeś tego, panie? Wcale nie to chciałam powiedzieć. - Przesłuchuję cię bez notariusza - przypomniał jej Hieronimus von Speer. - Tylko my dwoje tu jesteśmy, ty i ja. Żeby twoje słowa osądziły ciebie, potrzeba co najmniej dwóch świadków. Widział, że te proste słowa uspokoiły kobietę. Zaczęła mówić znowu spokojnym głosem: - Chciałam powiedzieć, że on... on jest jak ojciec. - Jest twoim kochankiem? Rehilda znowu się zmieszała. - Powiem ci prawdę, panie. Hieronimus von Speer odwrócił się do niej. Rehilda już przywykła do tego wyrazu twarzy - zamkniętego, dumnego. Zawsze stawała się taka, gdy Hieronimus von Speer słuchał szczególnie uważnie. - Uwierzysz mi, panie? - Tak - odparł Mroczny Bies. - Nie wiem. *** Następnym razem Agelarre przyszedł do Rehildy Müller w nocy. Spała w domu Nicolausa Müllera i nagle obudziła się. A kiedy otworzyła oczy, zobaczyła go obok siebie i wcale się nie zdziwiła. Siedział na skraju łoża i patrzył na nią. W ciemnościach od jego twarzy biło słabe światło. - Idziemy - powiedział do niej Agelarre. - Dokąd? - zapytała. - Tam, gdzie są czyste łąki, jasne pola, wysokie stogi, czarna ziemia... - powiedział Agelarre. - Tam wschodzi słońce i księżyc, tam nie będziesz sama... Potem wstał i wyszedł. A ona poszła za nim, krok za krokiem - wyszła z izby, z domu, z miasta - nie wiedząc nawet, czy śpi, czy wszystko dzieje się na jawie. Dopiero gdy mocna woń ciepłej krwi promieniująca od ludzi pozostała za nimi, zatrzymali się na środku pola, na którym rósł len, pośród cieniutkiej pajęczyny obsypanej drobniutkimi, delikatnymi błękitnymi gwiazdkami. I len, ten cud niebiańskiej koronczarki, nie uginał się pod ich stopami.

Agelarre patrzył na nią i uśmiechał się. A ona nigdy nie mogła zrozumieć - był czy nie był jej kochankiem. To, co zachodziło między nimi w dziwnym półśnie, bez wątpienia było zdradą. Ale czy była to małżeńska zdrada w stosunku do Nicolausa? Agelarre dał jej drogocenne kamienie, wyjaśnił, jak należy się nimi posługiwać, by leczyć ludzki ból. Niczego w nią nie „wkładał” - po prostu otworzył te źródła, które zawsze kryły się pod śmiertelną powłoką, i pozwolił im, by wyszły na wolność. Potem zmienił temat: - Już od kilkudziesięciu lat odczuwam kruchość równowagi ustalonej w tym świecie. - Równowagi? - Kobieta była szczęśliwa, wcale nie miała ochoty wnikać w myśli mężczyzny. - Między tym, co kapłani nazywają „złem” i „dobrem”, a ja nazywam „sztuką” i „wstecznictwem” - ciągnął Agelarre. Dotknął jej ramienia. Rehilda zrozumiała, że to jest dla niego ważne, więc zmusiła się do słuchania. - Świat zatrzymał się na skrzyżowaniu dwóch dróg. Zamarł, nie wiedząc, na co się zdecydować. Kościół katolicki ciągnie w jedną stronę, wiedza Starożytnych - w drugą. Kapłani chcą, by człowiek korzystał tylko z tych narzędzi, jakie można wykonać z drewna lub metalu, z kamienia czy konopi. Kapłani zabraniają korzystania z magii, siły czarownej, która spływa z naszych rąk. Ale to jest dokładnie to samo, co powiedzieć widzącemu: „Oślepnij!”, skrzydlatemu: „Chodź po ziemi!”, zdrowemu nakazać okaleczenie... Jak można zapomnieć coś, co już się wie? Jak można zostawić to, co już się osiągnęło? A ty jesteś jedną z tych, która może zwrócić ludzkość do Wiedzy, do Sztuki. - Nie rozumiem - powiedziała kobieta. - Co złego kryje się w Sztuce? Nauczyłeś mnie pomagać ludziom, uwalniać od cierpień. Ukazałeś mi piękno i bogactwo świata. Nie ma nic złego w tym, co robisz ty czy ja. Za co więc tak chcą nas zniszczyć? - Ze strachu - powiedział Agelarre. - Nienawidzą wszystkiego, czego nie rozumieją. Taka jest tłuszcza. A kapłani jej przewodzą. Wszyscy, którzy ośmielili się myśleć, kochać, śmiać, odróżniać dobro od zła - wszyscy Są HERETYKAMI. Kobieta drgnęła, ale ciężka dłoń Agelarre, leżąca na jej ramieniu niczym ołowiany ciężar, uspokoiła ją.

- Nie powinnaś pozwolić im zabić siebie. Obiecaj, że będziesz ostrożna, Hildo Cierń. - Tak - tchnęła ledwo słyszalnie. - Teraz w waszym mieście szaleje Hieronimus von Speer. Straszliwą kosą wykasza każdego, kto choć o włos wystaje ponad tłum, kto góruje urodą, talentem czy wiedzą. Nie będzie ci łatwo ukryć się przed nim. Gorszy od dżumy jest Mroczny Bies, niech będzie przeklęty. Odwrócił się, zamierzając odejść, zostawić ją samą na środku pola. - Zaczekaj! - zawołała do jego pleców, wąskich, prostych. - Idź do domu, kobieto - powiedział Agelarre, nie odwracając się. - Chroń moje dary. Tenebrius powie ci to, czego nie zdążyłem opowiedzieć. - Kiedy znowu się zobaczymy? - Przyjdę. Idź do domu, Hildo. Rehilda zamknęła oczy, żeby powstrzymać łzy, a kiedy znowu je otworzyła, zobaczyła, że leży u siebie w sypialni, a Weide stoi nad nią, trzymając w ręku dużą miskę do mycia. *** Cichy szelest kamieni pod stopami. Na podobieństwo gór piętrzą się stromizny, zakrywają czarne niebo. Księżyc to zanurza się w chmurze, to znowu ukazuje. Czarny krzyż wbity w gardziel „Żarłoka” rozpostarł ramiona, jakby chciał pochwycić nocnego wędrowca. Postać owinięta czarnym płaszczem z kapturem pokonywała osypiska. Kolejny kamień potrącony butem sturlał się w dół. Człowiek znieruchomiał - czarny cień na czarnym tle osypiska. Siedemset lat temu przyszli na tę ziemię ludzie z kilofami, zryli brzeg Otterbachu, rozgrzebali zbocza Zniszczonych Gór, wykopali głębokie szyby, zbudowali schody w otchłań. Od tej pory ziemia jęczała z powodu ludzkiej brutalności. Co i rusz zamykała się nad szalonymi ludzkimi głowami. Ale ludzie nie ustępowali, ciągle kąsając złoża swymi narzędziami. Żołnierze w pełnym rynsztunku gwałcący niewinne mniszki nie są tak brutalni jak górnicy.

Nawet przez podeszwy butów czuło się żar cierpiącej ziemi, jej niekończącą się gorączkę. Ta ziemia była chora, dlaczego nikt nie słyszał jej jęku? Człowiek w płaszczu miał drogocenny kamień. Nie kupiony, a podarowany, przekazany z rąk do rąk. Nie był oklejony błockiem kupna i sprzedaży - każdy wie, że co przejdzie przez kupieckie ręce, tego nie domyje się przez wiek. Obracał w palcach kamień, który w bladym księżycowym świetle migotał jasnozieloną barwą. Były to dwa kryształy-bliźniaki, zrośnięte ze sobą jak dwa maleńkie białe grzyby o słabo zarysowanych krawędziach. „Oblizane”, mawiali o takich kamieniach znawcy rud. To słowo wykrzywia usta o dużych, pełnych wargach, widoczne spod kaptura. Jasne pasmo włosów wysunęło się spod czarnej tkaniny. Kobieta. Stała na osypisku obok mogilnego krzyża, nad martwymi górnikami. Kaptur opadł jej na plecy, a włosy wyglądały jak siwe, oświetlone nierzeczywistym księżycowym światłem. W ręku trzymała kamień. Szmer za plecami - to jeden z psów ochraniających w nocy kopalnię. W otwartym pysku ogromnego psiska błyszczą kły. Nie uczono psa szczekać, lecz zabijać. Kobieta wyciągnęła rękę. Nie musiała się bać, skoro znała zaklęcie na psie ujadanie i psi gniew. - Przepuść mnie, suczy synu - powiedziała dźwięcznym głosem. - Przyszłam na rozpustę, nie na kradzież. Pies znieruchomiał, ciężko dysząc. Dusiła go złość. Obca wola, silniejsza od psiej, nie pozwalała mu zrobić nawet kroku. A kobieta śmiała się cicho, drażniła, odwracając się plecami. Żeby tak można było wpić się kłami w ten kark... Pies nie rozumiał, co przykuwało go do miejsca. Płonące psie oczy odprowadziły wiedźmę długim spojrzeniem. Po omacku odnalazła wejście do znajomego schronienia Tenebriusa, poskrobała drzwi. Skrzypiący głos spytał w ciemności: - To ty, Kunno? Prawdziwe imię kobiety brzmi Rehilda Müller - piękna, mądra zielarka. Ale co Tenebriusa obchodzą imiona? - Przyniosłam - odpowiedziała kobieta cicho. Drzwi otworzyły się bezszelestnie, a na progu pojawił się kanciasty cień.

- A... No, wchodź. Co tak sterczysz na progu? Komarów mi nawpuszczasz. Same kłopoty z wami, babami. Kobieta pospiesznie weszła do środka, stary zatrzasnął za nią drzwi. Nie zdążyła jeszcze złapać oddechu i rozejrzeć się, a już wyciągnął łapę po jej skarb. - No, pokaż. Odsunęła rękę, w której trzymała kamień. - Nie chowaj tego jak małolata piczki - warknął staruch. - Nie jesteś dziewczynką. Kobieta niechętnie rozwarła palce. W jasnym świetle świecy kamień wydawał się być mniejszy, mętniejszy, bielszy. - Ładny - z niemaskowaną zawiścią wymamrotał stary. - Kto ci go dał, co? - Agelarre. Imię diabła samo wymknęło się z jej ust, ładnie brzmiące, jak odgłos grzmotu w czerwcową noc. - Czyżby on sam? - Tenebrius potrząsnął kudłami. - Ładny kamyczek. Jego oczy - dwa błyszczące czarne punkty na starym obliczu - wpatrywały się w kobietę z niezrozumiałym, przerażającym wyrazem. Widząc te oczy, Rehilda za każdym razem wpadała w przerażenie i za każdym razem musiała na nowo przyzwyczajać się do pustelnika. - Zagrzej wody, Kunno - rzucił staruch. Kobieta zdjęła płaszcz, zawiązała rozpuszczone włosy w węzeł na karku. Jak prosta wiejska baba pochyliła się nad dużym trójnogim saganem, w którym po chwili woda zawrzała bez ognia. Dzbanem nalała ją do drewnianego cebrzyka. Z wody waliła para, zasnuwając żałosną izdebkę. W półmroku i mgle zatonęła sterta szmat w kącie pościel starego, antałek - jego fotel, zatłuszczony kosz z czerstwym chlebem - jego kolacja, krzywa półeczka nad drzwiami, gdzie znajdują się jego skarby - kupa glinianych naczyń. A co flaszka, to tajemnica albo cud; tu pod pleśnią konfitury, tam lecznicze korzenie, kość wielbłąda z Aleppo, wielka i bezsensowna, na poły spalona ręka heretyka, dwie grudki surowej ambry, trzy kawałki żółtej siarki - wszystko przesiąkło zgnilizną, wszystko pokrył tłusty kurz... Chrząkając i jęcząc, ale nie wypuszczając kamienia z ręki, stary zadarł podołek swojego okrycia, wsunął chude nogi do cebrzyka, stękając z rozkoszy. - Jak ci się udało wydostać z domu bez kłopotów? Mąż cię nie przyłapał? - Śpi - odpowiedziała niechętnie Rehilda. - Niczego się nie domyśla.

Nieubłagany czas pokonywał Nicolausa. Coraz częściej bolała go okaleczona kiedyś noga. Rehilda długo wysiadywała przy jego łóżku. Dotknięcie jej ciepłej, silnej dłoni przynosiło ulgę, ból jakby spływał, odchodził gdzieś daleko. Ten niemłody, nieładny, milkliwy człowiek, zawsze był dobry dla swojej żony. Rehilda ku wiedźmactwu zwróciła się tylko dlatego, że chciała pomóc swojemu mężowi, uwolnić go od bólu. A potem zaczęła pomagać również innym. Ludzie przychodzili do niej chorzy, bez sił i chęci do życia, a wychodzili uleczeni, uwolnieni od brzemienia choroby. Rehilda uczyła się chciwie. Bała się, że nie zdąży poznać wszystkiego, co jej potrzebne. Nicolaus starzał się, choroba doskwierała mu coraz silniej. Jeśli Rehilda nauczy się, jak mu pomóc, kiedyś nastanie taki dzień, gdy odpłaci mu za jego cierpliwość i troskę, wyrwie go z łap śmierci, jak niegdyś on wyrwał ją z ubóstwa i głodu. Stała niezdecydowana obok szalonego starucha. Ten nieoczekiwanie podniósł na nią wzrok i skrzywił twarz w grymasie. - Patrzysz jak pies na pana, kiedy prosi o kęs. Szkoda, że nie machasz ogonem, Kunna. - Powiedz, Tenebriusie, dlaczego nazywasz mnie „Kunna”? Co oznacza to imię? zapytała. - Imię pochodzi z łaciny, oznacza istotę kobiecą, inaczej „kurwę” - chętnie wyjaśnił staruch. - Wszystkie wy, baby, jednakie... Nie chce mi się zapamiętywać, jak się wabicie. W moich czasach kobiety w ogóle nie miały imion. Tenebrius był tak stary, że nie dało się zrozumieć, czy chce kogo obrazić, czy po prostu gada, co mu ślina na język przyniesie. - A nazywano wasze srocze plemię albo po ojcu, albo po mężu. I jeśli miałbym żonę, imię jej byłoby - Tenebria, i to wszystko. Przestawił w cebrzyku stopy, chlusnął wodą przez brzeg. Nie mówił już, tylko mamrotał sobie tak cicho pod nosem, że kobieta musiała pochylić się nisko, by cokolwiek usłyszeć. - Ciepły jest beryl z natury, mocą wypełnia się o trzeciej po południu. Piana wody pojawia się o tej godzinie, kiedy słońce wchodzi w swój rozkwit, dlatego beryl taki mocny jest. I moc jego od powietrza i wody bardziej... Zwrócił do kobiety szpetny pysk. Otwarte bezzębne usta znalazły się przed samymi oczami Rehildy. Razem ze zgniłym zapachem wyleciało z nich pytanie:

- Rozumiesz, kurwo? - Tak. Wyprostowała się, strząsnęła z sukni krople wody. Rehilda była piękną kobietą, rosłą, postawną, z gęstymi jasnymi włosami, w szczycie kobiecej dojrzałości. Starcze oczy przyjrzały jej się z niezadowoleniem. - Za dużo o sobie myślisz!! - ryknął Tenebrius. - A za mało o naturze rzeczy! Wy, baby, wszystkieście takie... Pogroził jej kościstym palcem. - Moździerz weźmiesz z jaspisu, tłuczek też jaspisowy, ale innego koloru. Moździerz najlepiej jakby był zielony, tłuczek czarny - rzekł pouczająco. Kobieta wytężyła uwagę i słuch: w księgach tego, co opowiada stary Tenebrius, nie ma. Z jakiego piekła przybył ten straszny staruch? - Zetrzesz kamień na proszek. Rehilda mocno zacisnęła palce na kamieniu, wyczuwając jego ciepłe krawędzie. Jakże szkoda jej kruszyć tę naturalną doskonałość... - Zetrzesz - powtórzył dziad, jakby czytając w jej myślach - na drobniutki pył. A włożywszy do jaspisowego naczynia, przechowuj, durna babo, starannie przechowuj. To dobra odtrutka. Nasyp proszku do wody źródlanej... Macie w mieście wodę źródlaną? Rehilda skinęła głową twierdząco. - I daj cierpiącemu do wypicia. Niech na pusty żołądek pije, nie ma co brzucha wypasać. A wtedy wysra razem z gównem całą truciznę. Wcześniej ten środek zawsze pomagał, kiedy się chciało, żeby pomógł. A że nie zawsze się chciało, to inna sprawa. Ty, ździro, wszystkich żałujesz - dobra, twoja sprawa. Jakbyś tylko jednego żałowała, pożyłabyś długo, jak ja, a tak to nie dociągniesz nawet do czterdziestki. Kobieta drgnęła. Stary zauważył to, zarechotał, zaczął zadowolony pluskać nogami w balii. - Wystraszyłaś się? Dobrze ci tak! - Skąd wiesz, co będzie? - Czas - odparł stary zagadkowo. I zamilkł. Rehilda czekała cierpliwie, stojąc z dzbanem w ręku. Potem Tenebrius zaskrzypiał jakoś szczególnie nieprzyjemnie:

- Czas ma początek i ma koniec, jak wszystko, co zostało stworzone. I ten koniec już istnieje. Co ci przeszkadza chodzić tam i z powrotem po wydeptanej już drodze? Wielu tak czyni. A ty dlaczego nie możesz? Tak długo wpatrywał się w Rehildę, że ta się zmieszała. - Nie wiem. - A ja wiem - rozzłościł się staruch, machnął chudą ręką. - Bo jesteś durną babą. Dolej lepiej wrzątku. Woda wystygła przy tej gadaninie. Kobieta posłuchała. - Jak umrę? - odważyła się zapytać. - Głupią śmiercią - wypalił Tenebrius. Zamknąwszy oczy, zaczął mówić o czymś innym, i to tak szybko, że Rehilda musiała porzucić wszystkie inne myśli - tylko słuchać i zapamiętywać, ponieważ pisać nie umiała. *** Każda choroba waląca się na człowieka przypomina wygnanie upadłego anioła z raju. Albowiem dlaczego choruje człowiek? Bo brakuje mu pewnej cnoty, a mianowicie tej, której brak wywołuje odpowiednią chorobę. Leczenie jest możliwe tylko w tym przypadku, kiedy chory uświadamia sobie ten brak i tym sposobem pobiera ową potrzebną cnotę. Tak więc rozpasanie leczy się dyscypliną, bezwstyd wstydem, okrucieństwo - miłosierdziem, tchórzostwo - odwagą, gniew cierpliwością, rozpustę - umiarkowaniem, złośliwość - wielkodusznością, kłamstwo - prawdą, pobudliwość - spokojem, nieposłuszeństwo - podporządkowaniem, bezwolność - siłą woli... Człowiek, z pomocą Bożą, obdarzony jest pięcioma organami odczuć. Kolor i symbol przeznaczony jest dla oczu. Dźwięk - dla ucha. Zapach - dla nosa. Smak i mowa - dla języka. Dotyk - dla skóry. Tchórzostwo jest chorobą skóry, powoduje, że ta ostatnia pokrywa się ciarkami, i dlatego należy choroby skóry leczyć przy pomocy kamieni, przeznaczonych także do wypędzania tchórzostwa. Najlepiej działa fioletowy ametyst... (Z nauk Hildegardy von Bingen)

13 czerwca 1552 roku, św. Antoniego Padewskiego

- Kiedy spotkałaś Agelarre, byłaś samotna i znudzona - powiedział Hieronimus. Rehilda milczała, patrząc w kamienną twarz inkwizytora. Dusiła ją atmosfera tej piwnicy, gdzie panowała woń strachu. Ale on nie ponaglał jej, chcąc widać, by przemyślała odpowiedź. W tej chwili po prostu rozmawiali sobie jak dwoje ludzi, którzy przypadkowo spotkali się w mrocznym lesie lęków i cierpień, gdzie miast drzew były narzędzia tortur, zamiast rzek - wyżłobienia do odpływu krwi, zamiast nieba - okopcone sklepienie, zamiast słońca - palenisko do tortur, zamiast gwiazd - migotliwe świece. W końcu Rehilda powiedziała: - Kiedy tak wymawiasz jego imię, panie, strach odstępuje ode mnie i powraca nadzieja. - Tak mocno go kochasz? - Chyba tak. On pokazał mi, jak cudowną moc posiadam, i do mojego życia weszła radość. Zadawał mi pytania, których wcześniej nikt mi nie zadawał, interesowało go wszystko, co interesowało mnie. Myślę, że on naprawdę mnie pokochał, ponieważ potrzebował mojej duszy, a nie mojego ciała. - Prawdziwa miłość często omija ciało, zwracając się prosto ku duszy - zgodził się Hieronimus. - Wcześniej moje życie płynęło jak we śnie, a potem jakby mnie obudzono powiedziała Rehilda. - Oto czym dla mnie jest pan Agelarre. Z jego pomocą zaczęłam zwyciężać choroby i cierpienie i dowiedziałam się, co to znaczy być szczęśliwą. - Do czego dążyłaś, Rehildo? Zamilkła oszołomiona. Potem powiedziała: - Czasem zadajesz mi, panie, takie same pytania, jak pan Agelarre. - Dlatego, że mnie też interesuje twoja dusza - powiedział Hieronimus. *** - Do czego dążysz? - zapytał ją pewnego razu Agelarre. Zdziwiła się. Przecież to widoczne? - Chcę, by ludzie byli szczęśliwsi. - Czy to jest możliwe? - zapytał Agelarre.

- Oczywiście. Kiedy coś boli, a potem przestaje boleć, czy człowiek nie jest w tym momencie szczęśliwy? - Możliwe. Póki jeszcze pamięta ból. Ale czy nie oznacza to też, Rehildo, że aby człowiek osiągnął swoje mizerne, przelotne szczęście, należy go najpierw postraszyć? Pokazać, że może stracić nawet to nikczemne coś, co posiada, a potem - nie odebrać mu tego? Widząc, że kobieta nie rozumie, Agelarre dodał: - Zesławszy chorobę, potem ją wyleczyć.

14 czerwca 1552 roku, św. Elizeusza Miała dreszcze i nogi jak z waty. Kiedy rano Hieronimus von Speer wszedł do celi, w której zamknięta była Rehilda, kobieta nie mogła wstać. Podniosła się i od razu zwaliła jak wór na podłogę. Remedios Haas chwycił ją i zdziwił się, jak gorące było jej ciało. Nawet przez grubą koszulę skóra Rehildy parzyła dłonie. Jej głowa pochyliła się, oczy zapadały jak we śnie. Ledwie poruszała językiem. Powlekli ją gdzieś, zmusili, by siadła i odpowiadała na pytania, więc mamrotała, mamrotała, byle tylko im usłużyć, byle najedli się jej odpowiedziami i zostawili samą by mogła płonąć w tym ogniu. Wiedźmy poddaje się lżejszym lub cięższym torturom, w zależności od wagi przestępstwa. W czasie tortur zadaje się im pytania dotyczące tych postępków, za które są torturowane. Przesłuchanie zapisuje notariusz, jeśli umiarkowanie torturowany zapiera się, to rozkłada się przed nim nowe narzędzia tortur i ostrzega się, że zostaną użyte w stosunku do jego osoby, jeśli nie powie prawdy. Jeśli nadal się zapiera, to w jego obecności odczytuje się wyrok o dalszym przesłuchaniu z torturami na drugi lub trzeci dzień. Sędzia musi się zatroszczyć, by więzień przez cały czas między torturami był pod okiem straży. Przecież diabeł odwiedzi go i będzie kusił, by skończył ze sobą... („Maleus Maleficarum”)

15 czerwca 1552 roku

Zmęczenie przemogło wszystko - i strach, i ból. Kobieta co chwilę zapadała w niekończący się sen jak w watę. Ale po chwili nowy ból wyrywał ją ze snu, wywołując majaczenia i męki. Najpierw myślała o matce, niemal całkowicie, wydawałoby się, zapomnianej. Matka była chudą kobietą o nieprzyjemnym oddechu. Matka pochylała się nad małą dziewczynką i beształa ją tymi śmierdzącymi ustami za jakieś przewinienia - dziecko nie rozumiało za jakie. Pewnego dnia matka położyła się na ławie - ciężka, jak drewniana. Dziewczynka dotknęła jej ręki i przestraszyła się: ręka była niczym polano. Dziecko zostało brutalnie odepchnięte - nie widziała, kto to był, zobaczyła tylko zatłuszczoną spódnicę. Wczepiła się w tę spódnicę jak wesz, była bardzo przerażona. Potem nastał czas ciotki Margarity. Jej twarz niemal niczym nie różniła się od matczynej. Ale bicie Margarity Rehilda zapamiętała lepiej. I ciągły głód. Margarita Dorn zmarła na udar pół roku temu... - Zabiłam ją - uroczyście powiedziała Rehilda Müller. - Jej spróchniałe gardło ustępowało pod moimi palcami jak mokra glina. To był najlepszy dzień w jej życiu. Pamiętała go dokładnie, niemal minutę po minucie. Był ranek, siedziała przy krosnach obok jasnego okna. W piersi, głęboko ukryte przed wszystkimi, zrodziło się i rosło przeczucie ogromnego szczęścia. Bała się poruszyć, żeby nie przestraszyć tego uczucia, strachliwego jak leśne zwierzątko. Wiedziała: w nocy przyjdzie do niej Agelarre. Oto jak to było. *** Pojawił się, gdy tylko rogaty księżyc wzniósł się nad wodami Otterbachu. Miał piękną lśniącą twarz. Pokochałam te duże usta i ostry nos. Może wciągnęłam do swojego łoża Baltasara Fichtele tylko dlatego, że trochę przypomina mi Agelarre. Ale nie chcę teraz mówić o Baltasarze Fichtele. Chcę mówić o Agelarre. Świeciły mu dłonie. Ostrożnie mnie rozebrał. Po raz pierwszy w życiu stałam naga przed mężczyzną. W ogóle po raz pierwszy zdjęłam z siebie całe ubranie i nie spieszyłam się, by nałożyć je z powrotem. I nie bałam się ani nie wstydziłam. Z nim niczego się nie boję i niczego nie wstydzę.

Przejechał dłonią po moim ciele, a ono zaczęło świecić tak jak jego palce. Dotknął moich łokci i ramion, i pach, nakrył dłonią moje łono. Więcej nic nie robił, tylko dotykał. Ale od tych dotknięć całe moje ciało zapłonęło i przeniknęła mnie rozkosz, jakiej nigdy nie zaznałam. Ani w te dni, kiedy Nicolaus Müller był jeszcze zdrowy. Ani potem, kiedy zległam w objęciach Baltasara Fichtele. Baltasar to chłopię w porównaniu z Agelarre. Jedno dotknięcie ręki mojego pana znaczy dla mnie więcej niż cała miłość Baltasara. Ale mój pan nie zajmował się ze mną miłością. Nieoczekiwanie wystraszyłam się, bo już nastał dzień. Zauważył mój strach, roześmiał się i powiedział, że jestem głuptasem. Noc dopiero się zaczęła. Po prostu nauczyłam się widzieć w ciemnościach. Zrozumiałam, że ma rację; on nigdy się nie myli. Każdy może się pomylić, każdy, ale nie Agelarre. Wziął mnie za rękę i wyprowadził z domu. Przeszliśmy przez ogród, nikt nas nie widział, chociaż spotkaliśmy kilku ludzi na ulicach - nocną straż i krzywego Kramera Grabarza. Wydawało mi się, że akurat ten nas zauważył, ale potem przypomniałam sobie, że jest niemową i nawet jeśli nas widział, to opowiedzieć nikomu nie może, więc się roześmiałam. Śmiałam się i śmiałam, a moje ciało stawało się coraz lżejsze i lżejsze, jakby ziemię radowało noszenie na sobie takiego lekkiego ciężaru. Zrozumiałam, że mogę wzlecieć, jeśli zechcę. Ale nie chciałam, ponieważ Agelarre szedł po ziemi. I oto byliśmy już za miastem, na zboczu wzgórza. Czarny Otterbach płynął przed nami, czarny krzyż koło „Żarłoka” rysował się na tle nieba, na którym nie do końca jeszcze zgasła zorza. Zawsze czułam się nieswojo obok złowieszczego krzyża, ale dziś aż przeszedł mnie dreszcz, kiedy go zobaczyłam, od razu więc się odwróciłam. Poza tym wiedziałam, że tam, pod krzyżem, pochowany jest zmarły. Lepiej, żeby pozostał martwym, pomyślałam, bo mógłby wstać z grobu i zemścić się na mnie. Ale potem przypomniałam sobie, że przecież obok mnie jest pan Agelarre, więc nie powinnam się niczego bać. I znowu ogarnął mnie śmiech. A on złamał gałązkę starej wierzby i przejechał po niej ręką, tak że zaświeciła się i zalśniła, jakby tam, wewnątrz niej, płonęła świeczka. Od tej gałązki biła taka wszechogarniająca rozkosz, że aż zachciało mi się płakać. Pan Agelarre puścił mnie i zawołał: - Leć!

I wzleciałam. Ziemia rozpostarła się pode mną. Była zalana światłem, jakby nastał jasny dzień. Tyle że jaśniejszy, niż to bywa nawet w słoneczny dzień. Widziałam nasze miasto i nasze ulice, i łąki, na które pastuchy wyganiają miejskie stada, dalej pola zaorane pod żyto; widziałam kopalnię i rzekę, i Zniszczone Góry, skąd wiele wieków temu zeszli trzej poszukiwacze. Im wyżej wzlatywałam, tym piękniejsze wydawało mi się to wszystko, co widziałam na dole. Cudowny lot odsłaniał przede mną piękno ziemi, na której żyję. Zmienił wszystko dokoła, oświetlił cudownym światłem od dawna znane miejsca. Jakże pożądane było to piękno! Najpierw ogarnęła mnie chęć przeniesienia go na gobelin i pokazania innym. Pragnęłam stworzyć dzieło, którym zachwyciłby się cały świat. A potem zrozumiałam, że wcale nie tego tak mocno pragnęłam. Łaknęłam posiadania tego piękna dla siebie samej. Marzyłam o władzy nad nim. Zobaczyłam Agelarre, wyciągał do mnie ręce, wpadłam prosto w jego objęcia, zaśmiewając się i szlochając, a on przycisnął mnie do swojej piersi. - Nigdy nie zapomnisz tego, co widziałaś - powiedział i wiedziałam, że tak będzie. Powiedział mi, że mogę teraz robić wszystko, co tylko zechcę. - Widziałaś doskonałość, Rehildo Müller - powiedział. - Najlepsze z tego, co istnieje. Cały świat leży u twych stóp. Taki był dar Agelarre. Zgadzałam się z nim całą duszą. Wtedy powiedział mi o tych, którzy brudzą piękną ziemię. O złych, pokancerowanych duszach. O chciwych, o bezwstydnych. I po tym, co zobaczyłam, ludzie wydali mi się nikczemniejsi od wszy. Dał mi prawo sądzenia ich. Czyż nie pozbywamy się ze swego odzienia owadów? I pomyślałam o ciotce Margaricie, o jej brudnej, ubogiej norze, o fetorze bijącym z jej łachmanów, o jej ubogim żarciu, o jej ciężkiej ręce, a jej serce zobaczyłam jako skórkę spleśniałego chleba. Agelarre chciwie wpatrywał się we mnie. Wydawać by się mogło, że widzi wszystkie moje myśli. A kiedy pomyślałam o ciotce Margaricie, zawołał: - Zabij ją, Hildo!

Wyciągnęłam ręce. A one stały się nieskończenie długie, przeniknęły przez miejskie mury, przez ściany domów, dosięgły gardła ciotki Margarity i zacisnęły na nim palce. Widziałam, jak miota się i tłucze nogami o łóżko, a potem flaczeje i nieruchomieje, i było mi wesoło, bardzo wesoło. Agelarre stał obok, a ja myślałam o tym, że teraz oboje władamy tym wspaniałym światem.

22 czerwca 1552 roku, św. Albana Naga kobieta leżała na ławce. Na jej spierzchniętych ustach zapieczona była krew. Wargi poruszały się, wypychając wciąż nowe słowa. Hieronimus von Speer stał w nogach ławy i obojętnie patrzył na to wstrząsane dreszczem ciało. Kiedy zamilkła, dał znak katu, żylastemu kurduplowi w skórzanym fartuchu, a ten chlusnął na kobietę wiadrem zimnej wody, któryś już raz wyrywając ją z omdlenia. Johann Stapper, pisarz, starannie notował pochylony nad małym stolikiem. Oskarżona Rehilda Müller, będąc poddana przesłuchaniu z torturami, przyznała się do tego, że wstąpiła w zbrodnicze stosunki z diabłem, który nauczył ją wielu obrzydlistw. Powodowana diabłem i z boskim zaniechaniem wspomniana Rehilda Müller dokonywała swoich ciemnych czynów, takich jak zabójstwo swojej krewnej Margarity Dorn, zabójstwo żebraka znanego w mieście pod imieniem Tenebrius, zabójstwo swojej służącej, Anny Sang, znanej także pod przezwiskiem Weide... Biorąc pod uwagę ciężar przestępstw dokonanych przez Rehildę Müller... *** Przyzywała swojego pana. Tego, który pokazał jej piękno świata i nauczył radości panowania. A on przybył i był tak urodziwy, że patrzenie na niego bolało. Przesunął palcami po jej cierpiącym ciele, a ono przestało odczuwać ból. Ale pojawił się ktoś inny - szpetny, z czarnymi włosami i ciężkim spojrzeniem. I jasny pan się cofnął, jego delikatne rysy twarzy zniekształciły się, a kobieta z przerażeniem zobaczyła w nich ten sam strach, jaki szarpał i ją. Przez kilka chwil Hieronimus patrzył na diabła, potem wycedził przez zęby: - Poszedł won!

Agelarre zjeżył się i odpełzł gdzieś w ciemną szparę. Rehilda patrzyła, jak migoce iskierka diabła - w odległym kącie, tam gdzie opierała się rynna do odprowadzania krwi. A potem ta iskierka zgasła. I powrócił ból. *** W nocy Rehilda znowu przyszła do Tenebriusa, swojego nauczyciela. Przyszła, drżąc z gniewu, przepełniona goryczą. Stary usłyszał, jak drapie w drzwi, otworzył. Rehilda weszła i od progu powiedziała: - Weide zmarła. - Nie zawracaj mi głowy - rozzłościł się Tenebrius. - Też mi nowina. - Jesteś winien jej śmierci - powiedziała Rehilda, ledwo powstrzymując wybuch wściekłości. - Na oczy jej nie widziałem, tej twojej Weide - przypomniał kobiecie staruch. - Ty... - z nienawiścią w głosie powtórzyła Rehilda. - Jak zmarła dziewczynka? - zapytał rzeczowo stary. - Od trucizny. - No to sama ją otrułaś, może nie? Rehilda poddała się - łzy trysnęły jej z oczu. - Nie chciałam jej zabić. - Czego się przejmujesz jakimś dziewuszyskiem? - ugodowo rzucił staruch. Warta była dwa grosze w dzień targowy. Dzięki tobie dodatkowe dwa lata poobijała się na tym świecie. Bez ciebie zdechłaby o wiele wcześniej. O tym myśl, a nie o durnotach, jakie nawyprawiałaś z powodu swojej babskiej głupoty. - Nie poszłam na jej pogrzeb - powiedziała Rehilda. - Oporządziłam swoją dziewczynkę i oddałam w ręce sąsiadów. - No i głupiaś, żeś nie poszła. Teraz będą gadali, że ją zmarnowałaś i że bałaś się stanąć obok, aby z dziewczyny trucizna nie trysnęła. Wiesz przecież, że w obecności zabójcy z otrutego zaczyna wyciekać trucizna. Z uszu, z nosa, z ust... - Przestań - jęknęła Rehilda. - Nie przestanę! - rozeźlił się staruch. - Za młodaś, żeby mnie pouczać. Skoro chodzisz do mnie, to słuchaj, kiedy mówię.

- Mało mówisz. - Na więcej nie starczy ci rozumu. - Nie chcę, by z powodu mojej niewiedzy umierali ludzie. - Im więcej będziesz wiedzieć, tym więcej ludzi będzie umierało przez ciebie, Rehildo Müller. Taka jest reguła. Wyrządzane przez człowieka szkody stają się straszliwsze w miarę wzrostu jego możliwości. - Powinieneś mnie uczyć - powtórzyła Rehilda z niezrozumiałą pogróżką w głosie. - Nie mam czasu. Jestem zmęczony. Bardzo zmęczony. Tenebrius milczał, poruszając brudnymi palcami u nóg. - Zmęczony. Znudzony. Kurwa. Odejdź. - To ja jestem zmęczona chodzeniem do ciebie jak nędzarka. Zmęczona tym wydrapywaniem mizernych okruchów wiedzy! - krzyknęła Rehilda Müller. - Stary, śmierdzący cap! - Wynocha. - Daj mi w takim razie księgi - krzyknęła rozjuszona kobieta. - Daj mi księgi, a ja je przeczytam. - Najpierw naucz się czytać! - Nicolaus mnie uczył, znam już litery - rzuciła w zapamiętaniu Rehilda. - Z powodu mojej ignorancji mogą ginąć ludzie. A ja chcę im przynosić tylko dobro. - Od bab idzie tylko zło. Uczyłbym chłopa, gdyby przyszedł. Ale mężczyzna jakoś nie przychodzi. Rehilda wyprostowała się, skrzyżowała ręce na piersi. - Ale ja muszę wiedzieć - powiedziała. - Wiedzieć to, co ty ukrywasz. Gdzie ukrywasz swoją wiedzę, Tenebriusie? - W głowie! - ryknął stary i roześmiał się głośno. Kobieta odwróciła się, poszukała czegoś obok pieca. I nieoczekiwanie w jej ręku pojawił się pogrzebacz. - W głowie? - zapytała dziwnym, drewnianym głosem. - Dobrze, to ja otworzę tę skrytkę. Staruch podniósł rękę, zasłonił nią twarz. Uderzenie pogrzebacza trafiło w kopę jego rozczochranych kudłów. Rozległ się chrzęst. Tenebrius upadł. Kobieta zamachnęła się i uderzyła powtórnie. Trafiła w rękę, złamała kość. Starzec poturlał się na bok.

Trzecim uderzeniem połamała mu żebra. Oszalała z przerażenia, wyszarpnęła koniec pogrzebacza ze zmasakrowanego ciała i ostatecznie rozwaliła staremu głowę. Zamiast krwi i mózgu ze straszliwej rany popłynęły trociny i pył. Odrzuciwszy pogrzebacz, Rehilda opadła na kolana, wsunęła rękę w otwór w czerepie. Wyjęła zwitek pergaminu, potem drugi, trzeci. Było ich razem dziewięć. Ale każdy, pojawiwszy się na powietrzu - mimo że było to śmierdzące powietrze nory - czerniał i rozsypywał się w pył. *** - Zabiłam go za to, że nie chciał mnie uczyć. Dał mi niepełną wiedzę, co jest gorsze niż nic. Chciałam zdobyć jego księgi. A on zakpił sobie ze mnie, zakpił z Agelarre, i już choćby za to zasługiwał na śmierć. - Opowiedz, jak zabiłaś Weide. *** Weide. Na dźwięk tego imienia serce Rehildy ścisnęło się boleśnie. Taka delikatna, taka bezbronna dziewuszka z wystraszonym spojrzeniem... Weide była po psiemu przywiązana do swojej pani, jadła jej z ręki, gotowa była spać przy jej łożu. Kiedy Rehilda zajęła się przygotowaniem nowej odtrutki, dziewczynka siedziała u jej stóp i przyglądała się. Nie chciała niczego więcej, tylko żeby mogła znajdować się obok, przydać się, chwytać każde słowo Rehildy. Pięknej, dobrej pani. Zakończywszy pracę, Rehilda wytarła ręce. A potem coś ją napadło. Wzięła z półki pudełko, gdzie przechowywała trutki. Kazała Weide przynieść wina. Ta usłuchała, wróciła szybciej niż piorun. Rehilda wsypała do kielicha szczyptę trucizny. Wstała - w jednym ręku trzymała kielich z trucizną, w drugiej - z odtrutką, cudownym darem Tenebriusa i Agelarre. Dzieweczka odwróciła się do swojej pani, podniosła twarzyczkę, uśmiechając się ufnie. Rehilda podała jej naczynie z trucizną i powiedziała: - Wypij.

Weide wzięła, potrzymała chwilkę w ręku i nie zastanawiając się, wypiła. Miłosnym spojrzeniem patrzyła na nią Rehilda, święcie wierząc w cudowne właściwości swojej odtrutki. Podała dziewczynce drugi kielich. I znowu powiedziała: - Wypij. Weide wypiła zawartość drugiego kielicha. A potem zbladła i ugięły się pod nią nogi. Umarła niemal natychmiast. Jakby zasnęła u stóp swojej pani. Cierpiącemu z powodu gorączki można poradzić użycie topazu, przezroczystego drogocennego kamienia, i niech w chlebie czy mięsie lub innym jedzeniu wykonane będą trzy nacięcia. Niech naleje do nich wina i zobaczy w tym winie swoje odbicie. I niech powie: „Oglądam siebie w winie tym jak cherubin w zwierciadle Bożym, aby gorączka ta zostawiła mnie i zeszła ze mnie do odbicia mojego”. Niech czyni tak trzy razy na dzień, a uleczy się. Jeśli natomiast w chlebie czy mięsie i w innym jedzeniu, w wodzie, winie czy innym napoju znajduje się trucizna i topaz leży w pobliżu tego jedzenia lub picia, to podniesie się hałas wielki, jakby obok pluskało się morze, jakby nieopodal fale przyboju z mocą rzucały śmiecie po katastrofie morskiej... (Z nauk Hildegardy von Bingen) Fale z mocą uderzały w skały, rozbijając o ich strome boki śmieci pozostałe po katastrofie morskiej, a imię skały było Rehilda Müller. Traciła oddech. Fale sprawiały jej nieznośny ból, połamane maszty raniły jej ciało, mokre żagle zaklejały usta i oczy. - Jeszcze się nie ocknęła - dotarł do niej głos Hieronimusa. Druga fala. Trzecia. Rehilda jęknęła, poruszyła się. Hieronimus podniósł rękę, powstrzymując kata z przygotowanym już wiadrem. - Nie chciałam zabijać Weide - wyszeptała Rehilda Müller. - To się stało przypadkiem. Hieronimus von Speer długo wpatrywał się w nią swoim niepojętym ciężkim wzrokiem. Potem powiedział: - Złe czyny dokonują się dobrowolnie.

26 czerwca 1552 roku, św. Anzelma

Przyszedł. Rosły, we wspaniałym połyskującym odzieniu, z płonącymi oczyma, ustami wykrzywionymi i drżącymi. W jego ręku wił się pejcz. Urodziwa Rehilda Müller w grubej koszuli, wychudzona, z zabandażowanymi rękoma, kuliła się na twardej ławie, usiłując zasnąć. Agelarre stanął nad kobietą, przyglądając się jej. Nie zauważyła go, ciągle wierciła się, jęczała, mamrotała coś pod nosem. Wtedy smagnął ją biczem, tak że krzyknęła i podskoczyła. Zobaczyła nad sobą piękne, rozjuszone oblicze diabła. - Zdradziłaś mnie - powiedział Agelarre. - Wypaplałaś o naszej miłości. - Agelarre - powiedziała Rehilda i wyciągnęła do niego ręce. A diabeł jeszcze raz chlasnął ją pejczem. - Sprzedałaś się Hieronimusowi. Jutro umrzesz. Kobieta usiadła na ławce, złożyła na kolanach ręce w grubych szarych bandażach, pochyliła głowę. Agelarre roześmiał się i piwniczną celę zalało srebrzyste księżycowe światło. - Głupia - powiedział i roześmiał się jeszcze głośniej. - Kunna. Kobieta drgnęła. Agelarre pisnął z zadowolenia. - Umrzesz - powtórzył. - I twój Bóg cię nie przyjmie. - Dlaczego muszę umrzeć? - spytała tępo. - Jeśli Hieronimus von Speer obiecał ci życie - nie wierz. Oni zawsze obiecują, a kończy się jednakowo. Jeden sędzia przysięga, że nie tknie włosa na twojej głowie, a potem drugi, tak samo obłudny, z czystym sumieniem pośle cię na stos. - Hieronimus von Speer? - powtórzyła Rehilda Müller. Pomyślała chwilę. Potem skinęła głową, kołysząc sklejonymi potem włosami. - Nie, Agelarre. Hieronimus von Speer nic mi nie obiecał. Agelarre zgrzytnął zębami. Rehilda podniosła głowę. - Odchodzisz? - Bądź przeklęta, Rehildo Müller - powiedział Agelarre. Hieronimusa obudziło potrząsanie. To Remedios tarmosił go za ramię. Odtrącił jego rękę, potarł twarz. - Co się stało? - Wiedźma krzyczy - powiadomił Remedios.

Hieronimus nadstawił ucha, ale niczego nie usłyszał. Jednakże zaufał słuchowi byłego żołnierza, dlatego wstał, odruchowo chwycił ze stołu łacińską Biblię i ruszył korytarzem ku schodom prowadzącym do piwnicy. Remedios szedł za nim, trzymając zapaloną świecę w wysoko uniesionej ręce. Po drodze inkwizytor zapytał: - Wołała mnie konkretnie? - Nikogo nie wzywała - odparł Remedios. - Po prostu krzyczała. Ze strachu albo bólu. Pomyślałem, że potrzebuje pociechy. - Pewnie tak - zgodził się Hieronimus. - A dlaczego sam nie poszedłeś do niej? Remedios chwilę milczał, zanim uczciwie odpowiedział: - Przestraszyłem się. O nic więcej Hieronimus von Speer nie pytał. *** W celi było pusto. - Uciekła - szepnął Remedios. Hieronimus wziął od niego świecę i pchnął w kierunku wyjścia. - Nigdzie nie mogła uciec - powiedział. - Nie przeszła przecież przez ścianę. Idź spać, Remediosie. Remedios przestąpił z nogi na nogę na progu, a potem odszedł pospiesznie. Hieronimus uważnie rozejrzał się po celi, postawił świecę na ławce. - Rehildo! - zawołał. Kobieta wyłoniła się ze sterty słomy. Miała pod oczami sińce, z włosów sterczały jej suche źdźbła, a przez twarz biegły trzy czerwone pręgi po bacie. Hieronimus zacisnął wargi, pochylił nieco głowę, uważnie przypatrując się Rehildzie. - Kim jesteś? - zapytała kobieta ochryple. - Hieronimus von Speer, inkwizytor. Przyglądała się szeroko otwartymi oczami, jak mnich zdejmuje gruby brązowy płaszcz, zostając w białej koszuli. Lata nie dodały Hieronimusowi urody, ale nie przejmował się tym. Rozesłał płaszcz u stóp kobiety, poruszając się pewnie, bez pośpiechu. Wyprostował się, usiadł na ławce. W oczach Rehildy Müller było dzikie przerażenie.

- Przyszedłem zabrać twoje lęki - powiedział mnich. - Kładź je tu, na płaszczu. - A co ty z nimi będziesz robił? - zapytała. Wzruszył ramionami. - Spalę w piecu - odparł. - A co ze mną? Nie odpowiedział. - To samo - powiedziała Rehilda. - Spalisz. - Czy on przyszedł do ciebie? Kobieta milczała. Zaczęła dygotać. Hieronimus krzyknął: - Uspokój się, ty szmato! Z jej oczu trysnęły łzy. Mnich skrzywił się z obrzydzeniem - nie znosił kobiecego płaczu. - Przyszedł, ale nie chciał mnie uwolnić - wymamrotała Rehilda Müller. - Zbił mnie za to, że go zdradziłam. To ty zmusiłeś mnie do mówienia, ty siłą wyrwałeś ze mnie przyznanie. - Czyż nie mówiłaś tego, co myślałaś? - zdziwił się Hieronimus. - On kpił sobie ze mnie. Odszedł, nie pożegnawszy się. - Niech się pocałuje w dupę, ten twój Agelarre - powiedział inkwizytor. - Co cię tak przestraszyło? - Przeklął mnie. Hieronimus poruszył nogą swój płaszcz leżący na podłodze. - Rzygaj - powiedział. - No, wyrzygaj wszystkie swoje strachy, wszystko, co cię dręczy i męczy. Wszystko tu, a ja to wyrzucę. Kobieta patrzyła na mnicha jak na szaleńca. Poczuła, że naprawdę do gardła podchodzi

twarda

kula.

Hieronimus

przyglądał

się

jej

bez

specjalnego

zainteresowania. - Przecież cię mdli, prawda? - rzucił beznamiętnie. I nie zdążył dokończyć tych słów, jak zaczęła wymiotować. Prosto na mnisi płaszcz. Skąpą więzienną polewką, niestrawioną rybą, którą zjadła wraz z ościami. Potem po prostu wodą. Rehilda dławiła się i szlochała, a potem, zmęczona płaczem, stopniowo uspokoiła się. Wytarła twarz. Hieronimus von Speer siedział na ławce wciąż w tej samej pozycji. - Już w porządku? - zapytał jak gdyby nigdy nic. - Zawiń to, nie będzie tak śmierdziało.

Usłuchała go. Była prawie spokojna. I dopiero gdy śmierdzący pakunek zniknął w stercie słomy, wróciła jej pamięć i wraz z nią zawładnęło Rehilda poprzednie przerażenie: jutro umrze. Ale Hieronimus wyprzedził ją. - Siądź - polecił. Rozejrzała się na boki i usiadła na podłodze, u jego stóp. - Źle słuchałaś ojca Jacoba, Rehildo Müller - powiedział Hieronimus. - Trudno jednak o to, co się stało, obwiniać ciebie. Ojciec Jacob niezdarnie się wysławia, choć duszę ma czystą i niewątpliwie jest godnym pasterzem kopalni nad Otterbachem. - Zwolnij mnie od kazań, świętoszku - wyszeptała Rehilda Müller. - Zawsze byłem przeciwnikiem kazań - beznamiętnie powiedział Hieronimus von Speer. - Wypowiedziane zostało Słowo, nie ma sensu przekazywać go swoimi słowy, które zawsze będą gorsze od tych raz wypowiedzianych. I otworzył Biblię. Zaczął czytać. Nie po łacinie - w swoim ojczystym języku. W pierwszej chwili Rehilda nawet nie zrozumiała, co też on czyta. Potem powiedziała - a jej przerażenie wzrosło stukrotnie: - Przecież to zabronione! - Sram na wszystko, co zabronione! - przerwał jej Hieronimus. - Chcę, byś zrozumiała. Jeśli powiedziane po łacinie nie rusza cię, przekażę ci to w języku, w jakim będzie to zrozumiałe. - To herezja - powiedziała Rehilda, nie wierząc własnym uszom. Lecz iskierka nadziei zapulsowała w jej duszy. - Nawet herezja może posłużyć dobrej sprawie - odparł inkwizytor. - Inaczej po co Bóg dopuszczałby jej istnienie? I nadal przekazywał Pismo Święte, od razu tłumacząc je na swój język. Oboje wkrótce zapomnieli, gdzie się znajdują, zaczarowani księgą. Hieronimus ochrypł, ale nawet nie zauważył tego, na nowo odkrywając dla siebie każde słowo. Zrozumiał, że mylił się, sądząc hardo, iż zna wszystkie cztery Ewangelie na pamięć. W więziennej celi, gdzie śmierdziało stęchłą słomą i rzygowinami, na ławce z nieheblowanych desek, przy świetle małej świeczki na nowo rodziły się wielkie słowa. Mnich czytał, a wiedźma słuchała. Potem zniknął mnich, zniknęła wiedźma.

Seligsind, die ihre Kleider waschen, dass sie teilhaben an dem Baum des Lebens und zu den Toren hineingehen in die Stadt. Draussen sind die Hunde und die Zauberer und die Unzuchtigen und die Morder und die Gotzendiener und alle, die die Luge lieben und tun.19 Słowo „Zauberer” rozbiło ten dziwny stan półsnu, pół jawy, przypomniawszy o tym, co dzieje się tak naprawdę. Cela. Wiedźma. Inkwizytor. Biblia czytana po niemiecku. Zniekształcona. Agelarre pewnie właśnie zdychał ze śmiechu. Hieronimus von Speer odłożył księgę, odkaszlnął i zrozumiał, że zdarł sobie głos. Pierwszy słoneczny promień już przeniknął do miasta, spacerował po wyczyszczonych miedzianych patelniach Dorotei Hilgers, złocił słomę w rozczochranych włosach Rehildy Müller. Rehilda spała u stóp Hieronimusa. Kiedy zobaczył jej piękną, spokojną twarz, rozpłakał się. Aby oskarżona Rehilda Müller z Ramensburga uratowała swoją duszę i aby ominęło ją piekło dla duszy, usiłowaliśmy nawrócić ją na drogę zbawienia wszelkimi

dostępnymi

sposobami.

Jednakże,

opętana

niskimi

myślami

i

beznadziejnie skuszona przez złego ducha, wspomniana Rehilda Müller wolała raczej być torturowana straszliwymi mękami w piekle i być cieleśnie spalona tu, na ziemi, przejściowym ogniem, niż idąc za światłą radą, wyrzec się godnych przekleństwa i przynoszących zarazę fałszywych nauk i podążyć na łono i miłosierdzie świętego Kościoła. Ponieważ Kościół Pana nie wie, co jeszcze mógłby dla oskarżonej uczynić, ponieważ już wypróbował wszystko, co możliwe, skazujemy oskarżoną Rehildę Müller na przekazanie władzy świeckiej, którą usilnie prosimy o złagodzenie wyroku i uniknięcie przelewu krwi.

19

Błogosławieni ci, którzy płuczą swe szaty [we krwi baranka]. Ci będą mieli władzę nad Drzewem Życia i

poprzez bramy wejdą do Miasta. Na zewnątrz zaś pozostaną psy, czarownicy, rozpustnicy, mordercy, bałwochwalcy oraz wszyscy, którzy znajdują upodobanie w kłamstwie i nim żyją. (Apokalipsa św. Jana) [przyp. red.]

III. Droga Baltasar Fichtele długo krążył dokoła grubych murów dominikańskiego klasztoru, gdzie, jak mu powiedziano, mieścił się trybunał inkwizycyjny. Mieszkańcy Herbertingen popatrywali na Baltasara z obawą: niemal do pasa zachlapany błockiem, uzbrojony w długolufy pistolet, nieskładny, długaśny chłop - nie mógł wzbudzać zaufania. I na dodatek szukał trybunału inkwizycyjnego. Nowina o przybyciu obcego błyskawicznie obleciała wszystkie dzielnice przylegające do klasztoru, więc kiedy Baltasar tam się skierował, odprowadzały go już dziesiątki oczu - ciekawych i zaniepokojonych. Między ludźmi niósł się szepcik. Posłaniec z Rzymu? Ważna persona przybyła z wieściami? Może wykryto nowy potworny postępek zwolenników czarta? Baltasar, naturalnie, niczego nie zauważył. Szedł tym swoim nieskładnym krokiem, kołysząc się i wymachując rękami, pogrążony we własnych myślach, póki nie trafił nosem na gruby klasztorny mur. Podniósł wzrok. O wyczynach Hieronimusa von Speera w Herbertingen już słyszał. Miejscowe kumoszki straszliwym szeptem wyliczały mu imiona spalonych wiedźm. Mroczny Bies z nieskrywaną uciechą posłał na stos dwie akuszerki zajmujące się spędzaniem płodów z łon rozpustnych dziewek. Postraszył jednocześnie i same dziewuchy. Poza tym na koncie Mrocznego Biesa i jego towarzysza, Haasa, była też cała sekta opętanych bab handlujących, zajmujących się grupowym onanizmem i szkodzeniem okolicznym mieszkańcom. Przywódczynię sekty, Naczelną Kapłankę - wedle opowieści - kazał zgwałcić, co zostało wykonane przez żołnierzy miejscowego garnizonu. Zresztą ploty to wszystko... Nieźle znając Hieronimusa, Baltasar Fichtele ani przez sekundę nie wątpił, że ojciec inkwizytor rzeczywiście uczynił wszystko to, co mu przypisywano. Pewnie nie tylko to. Student bał się trochę. Ale nie miał odwrotu - został wysłany po Mrocznego Biesa.

Długo chodził dookoła, jakby się przymierzał. Dwa piętra, piwnica - taki sobie budynek widać ponad murami. Grube mury, jak w twierdzy. Ciężkie drzwi okute żelazem - jakby bluszcz wyrósł na deskach, wpił się i w powierzchnię, rozpostarł liście-palce. Po jakimś czasie Baltasar pogodził się z myślą, że innego wyjścia nie ma, musi w końcu zastukać. I zapukał. Raz, drugi... W okienku kazamaty mignął ognik, poruszył się cień. Baltasar zamarł. Szczęknęły rygle i ciężkie drzwi - takie niedostępne - otworzyły się bez marudzenia. Znajomy głos powiedział z mroku wewnętrznego ogrodu: - Wchodź, Fichtele. Były student wtulił głowę w ramiona i wszedł. Cytadela obskurantyzmu, tak chętnie przyjmująca go w swe progi, nie była ani mroczna, ani zimna - w każdym razie nie na pierwszy rzut oka. A i Remedios Haas, z którym stanął oko w oko, mało czym różnił się od tego poprzedniego. Szeroka chłopska twarz, jasne, szczere oczy. W ręku świeca, wosk ściekał mu na palce - albo nie znalazł świecznika, albo wcale go nie miał. Remediosa zupełnie nie zdziwiło nieoczekiwane pojawienie się Baltasara. I chyba nie ucieszyło. Baltasar niespodziewanie poczuł się dotknięty. W końcu nie pierwszy rok się znali... Remedios odwrócił się, ruszył pierwszy przez sad. Fichtele wlókł się za nim. Weszli do domu, gdzie Remedios zanurkował od razu w wąskie jak szczelina drzwi i raźnie pogalopował schodami do góry, wskazując drogę. Baltasar poszedł za nim. Potknął się od razu na pierwszym stopniu i omal nie runął na twarz. Remedios zaprowadził go do wielkiego pokoju z niskim sufitem i wąskimi oknami wychodzącymi na sad. Baltasar bezwiednie pomyślał o tym, jak stary jest ten klasztor. Od niego na dobrą sprawę zaczęło się miasto Herbertingen. Na wielkim obiadowym stole Baltasar zobaczył rozłożony arkebuz, kilka zaoliwionych szmat i wycior. Ogromna pajda chleba z kawałkiem smażonego mięsa niedbale wylegiwała się obok broni. Stał tu też ogromny kubek do połowy wypełniony miejscowym czerwonym winem. A obok pęknięty róg na proch - pusty. - Siadaj - powiedział Remedios do swojego gościa. Włożył świecę do kandelabra, w którym stały już cztery inne, zapalił je również. Poszukał czegoś w półmroku, coś wywalił z hukiem. Zabulgotała ciecz, jak w tyglu

alchemika. W końcu przed Baltasarem wylądował drugi kubek, z takim samym czerwonym winem. Baltasar łyknął i jak wiejski głupek zachichotał w kułak. Jakby rozstali się wczoraj, do licha. Jakby nie leżał między nimi Ramensburg i wszystko, co się tam wydarzyło. - Niech to diabli, Remediosie... - zaczął Fichtele i od razu ugryzł się w język. Nic mądrzejszego nie wymyślił, jak wspomnieć czarta w obecności inkwizytora. Remedios wsunął do ust resztkę mięsa, łyknął z kubka i ciągle żując, sięgnął po arkebuz. - Nie wiedziałem, że jesteś też mechanikiem - zauważył Baltasar jeszcze bardziej niezręcznie. Remedios, nic nie odpowiadając, manipulował przy zamku. Czując się jeszcze większym durniem, Fichtele spróbował wina. - Po coś przyszedł? - nagle zapytał Remedios. Baltasar zakrztusił się. - Tak sobie, w odwiedziny - wyjąkał w końcu. - A wcześniej czemuś nie przychodził? Tam, w Ramensburgu? Haas nie podnosił oczu znad swojego zajęcia, pytając jakby od niechcenia. Dokładnie, starannie poruszały się duże ręce Remediosa - ręce wieśniaka i żołnierza. Mnisi habit wyglądał na nim jak jedno wielkie nieporozumienie. - Ciągle nie mogę uwierzyć, Remediosie, że to ty - wypalił nagle Baltasar. - Możesz zapytać - spokojnie odpowiedział Remedios. Baltasar mruknął coś niezrozumiale. Świece cicho skwierczały w zaległej ciszy. Też mi spotkanie dwóch byłych landsknechtów, towarzyszy broni. Jeden sra na wszystko, drugi marzy o tym, żeby zwiać gdzie pieprz rośnie. - Przekleństwo, Remediosie, boję się ciebie - powiedział załamany Fichtele. Remedios oparł brodę na dłoni, wpił się w niego oczami. Gdyby Fichtele, kiedy mełł ozorem przy żołnierskim ognisku, częściej patrzył w stronę Haasa, poznałby to spojrzenie - prostoduszne i pytające. Jak każdy wieśniak, Remedios nie wierzył nikomu. Ale też, jak każdy wieśniak, i tak ciągle trafiał na hak. Ale w tamtych dniach Fichtele na Remediosa zwracał mało uwagi. Dobrze mu było w towarzystwie Schalka, który zaraził byłego heidelberskiego studenta tym, co Egbert nazywał „prochową gorączką”. - Pamiętasz tę kobietę, Rehildę Müller? - nieoczekiwanie zapytał Baltasar. Remedios skinął głową.

- Ładna - powiedział po prostu. Baltasar ssał przez chwilę wargę. - Ona, ta kobieta... Hilda... była moją kochanką - powiedział Baltasar. - Tego... niedługo, ale jednak... - Wiemy - powiedział Remedios. Baltasar osłupiał. - To dlaczego mnie nie aresztowaliście? - Nie było sensu. - Nigdy nie rozumiałem naszego kapelana - powiedział Fichtele i pokręcił głową. Remedios wzruszył ramionami. - A kto ci każe go rozumieć? - Widziałem, jak Rehilda leczyła - powiedział Baltasar. - Za to ją zabiliście? - Dar leczenia jest darem władzy nad ludźmi - powiedział Remedios Haas, najwyraźniej powtarzając czyjeś słowa. Sam nigdy by czegoś takiego nie wymyślił. Baltasar wytrzeszczał oczy na swojego byłego towarzysza z oddziału. Zadarłszy sutannę powyżej kolan, Remedios oparł arkebuz o podłogę i zaczął czyścić lufę wyciorem. - A władza nad ludźmi to pycha - podsumował Remedios. - Śmiertelny grzech. Baltasarowi drgnął kącik ust. - Mam coś przekazać Hieronimusowi - powiedział. - A... - odezwał się Remedios. - Rozumiem. Baltasar wahał się jeszcze chwilę, potem zapytał: - Możesz go zawołać? Remedios wstał bez słowa, zniknął w trzewiach wielkiego budynku. Baltasar został sam w pustej, ciemnawej jadalni. Świece, arkebuz, wino w kielichu... Pokiwał głową. Nie widział Hieronimusa od półtora roku - od chwili, kiedy ten opuścił Ramensburg, pozostawiając po sobie złe wspomnienie, strach i martwą Rehildę Müller. A nie rozmawiał z nim nawet dłużej. Ze cztery lata. Od czasu, kiedy obaj szwendali się ze Sforą Zaginionych pod sztandarem szalonego Lothara. Baltasar Fichtele tak głęboko pogrążył się w rozmyślaniach, że nie zauważył, jak Hieronimus wszedł do izby. Drgnął, widząc przed sobą tego, o kim dopiero co myślał. - Można pomyśleć, że pojawiłeś się spod ziemi, ojcze Hieronimusie - palnął Fichtele. I znowu ugryzł się w język. Hieronimus chrząknął.

- A ty ciągle jesteś takim samym heretykiem, Fichtele, jak widzę - zauważył. Ciągle się dualizmem zabawiasz, co? Fichtele zbladł. - Wybacz - natychmiast powiedział Hieronimus. - Nie powinienem tak żartować. - Żarciki się pana trzymają, ojcze kapelanie - wymamrotał Fichtele. Sam poczuł, że trochę od rzeczy to powiedział. Hieronimus czekał, aż Fichtele się opanuje. I jakkolwiek dziwne to było, Baltasar rzeczywiście stopniowo się uspokajał. Dopił wino, potarł palcami twarz. Mroczny Bies odezwał się pierwszy: - Jak ci się żyje, Fichtele? Po śmierci Rehildy Müller Baltasar długo nie posiedział w Ramensburgu. Bał się. Doczekał tylko do porodu Dorotei. Bardzo był przywiązany do swojej ciotecznej siostry i nie krył tego. Egbert szalał ze strachu o żonę i nienarodzone dziecko. A Baltasar za bardzo był zrozpaczony śmiercią swojej kochanki, która wcale go nie kochała. Kiedy Dorotea poczuła skurcze, obaj mężczyźni poszli do karczmy Gottespfenninga. Pod wieczór pojawiła się tam Katerina Harsch, pomagająca przy porodzie. Mężczyźni w tym momencie byli już beznadziejnie pijani. Kobieta surowo popatrzyła na nich i oznajmiła, ucinając dyskusje: „Chłopczyk”. - Jak Dorotea, zdrowa? - zapytał Hieronimus. Baltasar skinął głową. Wtedy Hieronimus wymówił imię, którego Baltasar bał się usłyszeć: - A Nicolaus Müller? - Nicolaus zmarł. Po publicznym spaleniu Rehildy Nicolaus zamknął się w domu, nikogo nie chcąc widzieć. Czekał, aż po niego przyjdą, aresztują, zaczną przesłuchiwać, ale nikt nie przyszedł. Jakby o nim zapomniano. Müller przestał chodzić do kościoła. Ojciec Jacob kilka razy usiłował się doń dopukać, ale Nicolaus nie otwierał. Służba miała zakaz wdawania się w rozmowy z kimkolwiek. Skończyło się tym, że ojciec Jacob, człowiek prosty i zdecydowany, zawezwał do siebie kilku górników i z ich pomocą wyłamał drzwi w domu czcigodnego obywatela Müllera. Nicolaus został publicznie nazwany człowiekiem opętanym. Oszalałego z rozpaczy staruszka siłą wywleczono z domu, a ojciec Jacob zaczął go pielęgnować.

Leczenie polegało na tym, że duchowny traktował chorego niewymyślnymi wyzwiskami, zmuszał go do jedzenia mięsa nawet w dni postu, ciągnął ze sobą na msze, a wieczorami opowiadał o wszystkim, co działo się w mieście. - Szczerze mówiąc, myślałem, że przy takiej kuracji Nicolaus Müller umrze w ciągu tygodnia - opowiadał Baltasar Fichtele. - Ale zaczął odżywać. Wtedy ojciec Jacob ogłosił w całym mieście, że biesy zostały przegnane i Nicolaus Müller wraca do życia. Przekleństwo, ale tak się stało. Nigdy nie pomyślałbym, że ojciec Jacob zdolny jest dokonać cudu. - Jak więc zmarł Nicolaus Müller? - zapytał Hieronimus, bardzo uważnie słuchający Baltasara. - Miał udar - powiedział Fichtele. Służąca Nicolausa odszukała Baltasara pewnego niedzielnego wieczoru w karczmie, pijanego. Uczepiła się jego rękawa, błagając go, by poszedł za nią. Po pijaku Baltasar wziął ją za nasiębierkę i z radością się zgodził. „Ale nie mam teraz pieniędzy. Dasz na kredę?” - zapytał, z góry wiedząc, że i tak nie zapłaci. Dziewczyna zapewniła go, że nie chce pieniędzy. To jeszcze bardziej podniosło na duchu strzałowego. Dziewczyna pociągnęła go do domu. - Tak pędziła, jakby diabli deptali jej po piętach - opowiadał Fichtele. Pomyślałem nawet, że dziewczynę bardzo sparło, i cieszyłem się, już smakując przyjemność. Jakież było moje oburzenie, kiedy w łóżku odkryłem powalonego udarem starca! Pokręcił głową. - Byłem tak pijany, że uznałem, iż to rywal, i usiłowałem wyrzucić go z łóżka. Poznałem go dopiero, kiedy się odezwał. A on ciągle wołał Rehildę. Wtedy zacząłem trzeźwieć. - Co powiedział? - zapytał cicho Mroczny Bies. - Co? - Baltasar podniósł wzrok, napotkał uważne spojrzenie mnicha i poczerwieniał. - Jakieś tam głupstwa, jak to każdy chory starzec. Przypomniał mi, że kochałem jego żonę. Że niby uczucie zbliża nas - jego i mnie. Wypowiedział twoje imię. I w tym momencie ugięły się pode mną kolana. - Baltasar wzruszył ramionami. Napędziłeś mi wtedy stracha... Müller zauważył to, chociaż był bardzo chory, i zaproponował mi, żebym usiadł przy nim na łóżku. A ja niemal runąłem na nie. On

powiedział, że umiera. Chciał się ze mną pożegnać. Jakoś, kurwa, to wszystko głupio wyszło... - Więc pożegnałeś się z nim? - zapytał Hieronimus. Baltasar pokiwał głową. - Powiedziałem do niego: „Do widzenia, panie Müller” - oznajmił posępnie. Fichtele przywiózł list od Lothara Strasburskiego, u którego na służbie aktualnie się znajdował. Hrabia Lothar usilnie prosił Hieronimusa von Speera, by przybył niezwłocznie do Strasburga. Zaufanie moje do Pana doświadczenia, dawna nasza znajomość i pewność, co do kompetencji szanownego korespondenta... - Hieronimus na chwilę oderwał się od listu, przeniósł wzrok na Fichtele. Ten siedział w fotelu naprzeciwko, czujny, jakby w każdej chwili był gotów poderwać się, wyskoczyć przez okno i dać drapaka. - Ty to pewnie pisałeś? - zapytał go Hieronimus. - Ja. Hieronimus cisnął list do kąta. - To co właściwie prosił przekazać hrabia Lothar? - „Przekaż to Mrocznemu Biesowi, gówniarzu: wszystkich niewydupczonych durnych bab i tak w życiu nie wydupczy. Niech przyjeżdża do Strasburga. Potrzebuję go” - wypalił jednym ciągiem i popatrzył na Mrocznego Biesa, czy ten się nie złości. Hieronimus powiedział tylko: - Jutro wyjeżdżamy. *** Do Strasburga droga niedaleka, a Hieronimus był nudnym kompanem; albo spał na wozie zagrzebany w słomie, albo w milczeniu patrzył na drogę. Powozili na zmianę, Baltasar albo Remedios. Obaj uzbrojeni; poza tym w wozie leżał arkebuz. Część drogi do Klosterle minęła bez przeszkód; dwukrotnie nocowali we wsiach, pod dachem, a trzy razy na wozie. Dobrze, że w sierpniu noce jeszcze nie były zbyt zimne. Szóstego dnia drogi Baltasar Fichtele gwałtownie ściągnął lejce i przez zęby rzucił: - Doczekaliśmy się! Wielkie drzewo wyciągało konar nad leśną drogą. Na gałęzi kołysał się wisielec.

Kiedy wóz się zatrzymał, bose stopy trupa z niebieskimi półksiężycami paznokci zawisły tuż przed twarzą Baltasara. Zmarły był bogato odziany - czerwony kaftan z rozciętymi rękawami, spodnie w żółtym kolorze. Na czole miał czarną plamę - przed powieszeniem został ogłuszony pałką. Z zabitego zdjęto tylko buty. Widocznie bardzo były komuś potrzebne. Na wozie poruszył się Hieronimus. Wychylił się, rozejrzał. Remedios zeskoczył na ziemię, przyjrzał się z jednej strony, z drugiej, po czym wlazł na drzewo, żeby przeciąć sznur i zdjąć wisielca. Baltasar denerwował się, potrząsnął lejcami, rozglądał się na boki. Nie wierzył, że zbóje odeszli daleko. -

Bardzo

to

przypomina

zasadzkę

-

powiedział,

złowiwszy

spojrzenie

Hieronimusa. - Bo to i jest zasadzka - odezwał się mnich. Wylazł z wozu akurat na czas, by podchwycić ciało powieszonego, zanim upadło na ziemię. Remedios, siedząc na gałęzi, wsunął nóż do pochwy i zaczął złazić z drzewa. Trup już zesztywniał. Hieronimus miał wrażenie, jakby trzymał polano. Zza krzaka wyleciała włócznia, przeryła ostrzem miękki grunt i upadła u stóp Hieronimusa. Ten cofnął się o krok, popatrzył, poruszył brwią. - Wyłazić, ścierwa - rzucił ojciec inkwizytor. Krzaki poruszyły się, na drogę wyszło sześciu chłopa. Wszyscy równo zarośnięci brodami po oczy, odziani w straszliwe łachmany, na szyjach mieli grube żelazne krzyże - z mogił wydłubane czy jak? Uzbrojeni dziwacznie i różnorodnie: od katzbalgerów, ulubionej broni landsknechtów, po halabardy. Maruderzy jak malowanie. Tylko jeden miał broń palną. Ten właśnie wystąpił przed towarzyszy, zmierzył podróżnych spojrzeniem. Zaczął mówić, zwracając się do Hieronimusa - widać uznał go za przywódcę: - Zostaw to, co nie należy do ciebie. Hieronimus popatrzył na zbója ponad głową trupa. - Do człowieka na tym świecie nic nie należy. Zbój głośno pociągnął nosem. - Puść umarlaka. Hieronimus posłuchał. Tymczasem Remedios znalazł się na ziemi. Mrużąc oczy, szacował siły zbójów, oceniał, jak mógłby dorwać się do arkebuza. O tym samym, sądząc z niespokojnych spojrzeń rzucanych na boki i na wóz, rozmyślał Fichtele.

Wykazawszy się zaskakującą zręcznością, jeden z łupieżców nieoczekiwanym uderzeniem ogłuszył Remediosa - niebezpieczniejszego niż chudy Fichtele. Drugi obszukał go szybko, odebrał nóż, zerwał z pasa rożek z prochem, po czym odsunął się. Pysk miał postny: spokojny i bogobojny. Remedios nadal leżał na ziemi w niewygodnej pozycji. Po sekundzie poruszył się, jęknął, oparł na łokciach. Chwilę potem stanął na czworakach. - Pomóżcie mu! - powiedział Hieronimus tak władczo, że jeden z kudłatych brodaczy wsunął długi miecz do pochwy na plecach i pochylił się nad Remediosem, objął go, pomógł wstać na nogi. Dwaj inni byli zajęci - wyprzęgali konia i patroszyli wóz. Baltasar Fichtele przyglądał się temu posępnie. - Kim jesteście? - zapytał z ciekawością w głosie Hieronimus. - Czytać umiesz? - odpowiedział pytaniem przywódca szajki. - Tak. Zbój podsunął pod nos Hieronimusa kawałek kiepsko wyprawionej cielęcej skóry. Wyraźnie nie znał się na piśmie, ponieważ zademonstrował dokument - właściwie to, co uważał za dokument, do góry nogami. Hieronimus chwycił go ostrożnie, odwrócił jak należy i przeczytał: Zapewnia się tym sposobem, że legat Zakonu Żebrzących Pątników i Cierpiących w Chrystusie upełnomocniony jest działać ku sławie wiary Chrystusowej i dla dobra sprawy zakonnej wedle swego zamysłu, przeciwko nadużyciu, złości i rozpusty bogaczy, a także w celu skierowania ciemnego ludu na właściwą drogę poprzez świadectwo osobistego przykładu i przykładu za pomocą innych. Bartolomeus Lichtenburski, namiestnik. Dokument spisany był atramentem kiepskiej jakości, więc litery gdzieniegdzie rozpłynęły się od zjadliwego zbójeckiego potu. Uważnie przeczytawszy odezwę kilka razy, Hieronimus zwrócił ją zbójowi, który przeżegnał się z godnością, po czym schował swój skarb pod sukienną koszulą. - Rozumiesz? - zapytał uroczyście. Hieronimus skinął głową. - Opowiedz mi o tym Bartolomeusie. Zbój natychmiast spoważniał. - Święty człowiek, założyciel naszego Zakonu - zaczął uroczystym tonem. Pochodzi z bogatej rodziny i sam był bardzo bogaty, zajmował się handlem i na tym

się wzbogacił, zapomniawszy o przykazaniu Jana Złotoustego, mówiącego: „Rzemiosło kupca niemiłe jest Bogu”. I oto pewnego razu wraz z innymi bogaczami, kupcami, Bartolomeus wsiadł na statek i wyruszył w długą podróż, a mianowicie do Konstantynopola, gdzie zamierzał sprzedać swoje towary i kupić inne, żeby tu je sprzedać i zarobić jeszcze więcej pieniędzy. Tak płynęli dzień i drugi, a trzeciego rozpętała się burza. Gdyby statek nie był tak załadowany towarami, to przetrzymałby żywioł. Ale chciwość kupców zgubiła ich. Wszyscy poszli na dno, uratował się tylko Bartolomeus, a kiedy walczył o życie, usłyszał, jak jedna fala krzyczy do drugiej: „W otchłań kupców, w otchłań!”. I gwiazdy na niebie gadały do siebie: „Do piekła pójdą, do piekła!”. I morskie węże rechotały w głębinie: „Do Gehenny z nimi, do Gehenny!” I zrozumiał wtedy on próżność bogactwa, osądził wszystko, do czego dążył wcześniej. Z wielkim trudem i ofiarami dotarłszy do domu, Bartolomeus rozdał majątek ubogim i założył swój zakon. Teraz ratujemy innych od straszliwej zguby posiadania majątku, a tych, co nie chcą ratować swych dusz, poddajemy śmierci męczeńskiej, żeby przynajmniej tym sposobem mogli odkupić swoją winę przed Panem i uniknąć cierpień piekła... Hieronimus wysłuchał opowieści spokojnie, tylko po zakończeniu zapytał: - Jak cię zwą? - Witwemacher - padła odpowiedź. - Sprawca wdów. Wóz spalono, arkebuz zabrano, konia wyprzężono i wypuszczono na wolność - nie może jedna istota władać inną. Remedios posępnie patrzył na to wszystko, ale nie wtrącał się. Całą trójkę poprowadzono tajnymi leśnymi ścieżkami do ubogiej chatynki, gdzie mieściła się rezydencja namiestnika Bartolomeusa. Niegdyś na tej polanie znajdowała się niewielka wieś. Pozostała po niej porośnięta trawą niecka. Na miejscu studni niedawno zgniła cembrowina. Gdzieniegdzie leżały sterty kamieni, znacząc miejsca, gdzie niegdyś stały piece. Niczym ognista miotła przemykała po okolicy niekończąca się wojna. Wieś została spalona kilka lat temu, popioły zmyły deszcze, a pozostałe drewno poszło na opał. Bartolomeusem okazał się zgrabny młody człowiek o delikatnych rysach twarzy, jasnych wijących się włosach i szalonych oczach. Jak i jego naśladowcy, odziany był w zgrzebną koszulę, na szyi nosił taki sam żelazny, ciężki krzyż, a ponadto - kajdany i łańcuchy na rękach. Przy każdym ruchu dzwoniły ogłuszająco.

Czekał na skrzywionym stopniu ganka. Lekki wiaterek poruszał jego włosy. Bartolomeus wpił się w jeńców spojrzeniem. Jasne oczy otworzyły się szeroko, źrenice zwęziły, zmieniając w dwa punkty. Witwemacher dał znak swoim ludziom. Hieronimusa i dwóch jego towarzyszy wywleczono na czoło grupy, mimo że żaden z nich nie stawiał oporu, i brutalnie ciśnięto na kolana przed młodym człowiekiem w brudnych łachmanach. Bartolomeus patrzył na nich swoimi szalonymi oczyma, nie mrugając. - Kim jesteście? - zapytał porywczo wysokim, łamiącym się głosem, co zabrzmiało, jakby zaszczekał. - Podróżni - odpowiedział Hieronimus. - Kim jesteście?! - wrzasnął namiestnik. - Kim?! - Dwaj mnisi i żołnierz. Baltasar widział, że Mroczny Bies się nie bał. Był zaciekawiony i jednocześnie rozbawiony. Były heidelberski student zgrzytnął zębami. Pod kościste kolano Baltasara trafił ostry kamyczek, więc Fichtele marzył o zmianie miejsca, ale bydlakizbóje mocno go trzymali, nie pozwalając się poruszyć. Kiedy namiestnik skrzyżował ręce na piersi, rozdzwoniły się łańcuchy. - Nie handlarze? - Nie. Bartolomeus popatrzył na Witwemachera. Ten cofnął się, przepuszczając innego zbójcę, widocznie potrafiącego gadać składniej. - Niech błogosławiony Werekundius opowie. - Oto jak było - zaczął błogosławiony Werekundius. - Uratowaliśmy kilka dusz, będąc przymuszonymi przy tym przeciw swej woli zgubić ich grzeszne ciała. Nie podjęliśmy tej ciężkiej decyzji pospiesznie. Ojcze, dobrze znasz naszą dobroć. Nie, długo namawialiśmy ich, najpierw słowem, potem torturami. Wszystko to czyniliśmy dla ich zbawienia. Albowiem powiedziane jest, że bogaci płonąć będą w piekle. Tak postąpiliśmy i oddawaliśmy się modlitwom i pokucie, kiedy pojawili się ci nierozumni grzesznicy... - A! - ryknął Bartolomeus. - Grzesznicy! Grzesznicy! Wpił się spojrzeniem w oczy Hieronimusa, jakby chciał wyssać z niego duszę. - Wy grzesznicy? - Tak - powiedział Hieronimus.

Bartolomeus opuścił rzęsy - puszyste jak u dziecka, przygryzł wargę, milczał chwilę. Nie podnosząc powiek, zapytał bardzo cicho: - Kajacie się? - Tak - odparł Hieronimus poważnie, bez cienia uśmiechu. - Szczerze się kajacie? - Tak - powtórzył Hieronimus. - Jestem gotów wysłuchać twej spowiedzi - wymamrotał Bartolomeus jakby we śnie. Hieronimus milczał chwilę, zanim się odezwał. - Zabijałem - powiedział. - Cudzołożyłem... Bartolomeus otworzył oczy. Płonęły w nich żółte ogniki zachwytu. Zawołał na całe gardło: - Czymże więc różnisz się ode mnie?! Niczym! Ty - to ja! - Wszyscyśmy dzieci Pana - zgodził się Hieronimus i popatrzył na namiestnika z dołu do góry. Nieoczekiwanie Bartolomeus rozszlochał się. Jego chude ramiona drżały, łańcuchy dzwoniły, krzyż na piersi falował, wznosząc się i opadając. Przez zgrzebninę widać było, jak poruszają się jego wystające żebra. Hieronimus wstał z kolan i objął namiestnika. Wstrząsany szlochem Bartolomeus przylgnął do jego piersi. Mroczny Bies pogłaskał go po jasnych włosach. - Wstąpicie do Zakonu? - zapytał Bartolomeus przez łzy. - Już jestem w zakonie - powiedział łagodnie Hieronimus. - Prawdziwy, najprawdziwszy sługa Kościoła - chlipał Bartolomeus - w moim Zakonie. Jestem błogosławiony! Jesteśmy błogosławieni! Remedios i Baltasar ciągle jeszcze nie ruszali się. Remedios klęczał, otwarłszy w zdumieniu usta. Wyswobodziwszy się w końcu z objęć Hieronimusa, Bartolomeus rzucił spojrzenie w stronę jego towarzyszy. W oczach namiestnika błyszczały łzy. - Jesteście głodni, bracia moi - powiedział serdecznie Bartolomeus. - Ale mam czym was nakarmić. Na obiad u namiestnika podano zupę z lebiody, źle wypieczony, mokry chleb z grubo zmielonej mąki i rybę gotowaną wraz z łuską. - Gdybyśmy wiedzieli, że oni tak kiepsko się żywią, położylibyśmy ich gołymi rękami - szepnął Remedios na ucho Baltasarowi. - Głodny to żaden żołnierz.

Baltasar zaklął przez zęby. Najbardziej rozwścieczało go beznamiętne spojrzenie inkwizytora. Wieczorem, zanim urządzili się na nocleg, Fichtele znalazł chwilę czasu i zapytał Hieronimusa: - Po co, ojcze, grasz tę głupią komedię? Mnich popatrzył na niego z góry. - Jaką komedię? - Z kajaniem się... Na co Hieronimus odparł: - Zawsze byłeś złym chrześcijaninem, Fichtele. I niemal od razu zasnął, nie mając zamiaru kontynuować rozmowy. Rano namiestnik Bartolomeus oznajmił, że zamierza wyruszyć do Strasburga wraz z Hieronimusem, by rozpowszechniać światło prawdy w owym mieście. Słusznie uważał, że opierając się na autorytecie kapłana cieszącego się bliską znajomością z hrabią Lotharem, będzie mu łatwiej zmusić mieszczan do wysłuchania swoich racji. Fichtele marzył o tym, by wydarzył się jakiś kataklizm i uwolnił ich od obecności namiestnika Bartolomeusa i jego błogosławionych rzezimieszków. Sapał i pomstował tak długo, aż Witwemacher, przyjaźnie uśmiechając się, oddał mu pistolet. Otrzymawszy broń, Baltasar trochę się uspokoił. Remedios miał do nieoczekiwanych zmian stosunek dość obojętny. W jego niedługim życiu nie zdarzyło się jeszcze tak, by musiał samodzielnie podejmować jakieś ważne decyzje. Zawsze znajdował się ktoś, kto o wszystkim za Remediosa Haasa decydował, a on musiał się tylko podporządkować. Przez półtora dnia pętali się po lesie - namiestnik Bartolomeus głęboko zaszył się w kniei. W południe drugiego dnia wyszli na szeroką drogę, która zgodnie z zapewnieniami Bartolomeusa powinna była doprowadzić ich prosto do Strasburga. Będąc kupcem (wspomniawszy to, namiestnik namiętnie żegnał się i spluwał), nieraz wędrował tymi szlakami w obie strony, więc z takim przewodnikiem wędrowcy mieli osiągnąć Strasburg szybciej, niż się tego spodziewali. Powołując się na swoje doświadczenie, Bartolomeus zapewniał, że dzisiejszą noc spędzą pod dachem. Ucieszyłoby to wszystkich - bliskość jesieni dawała już o sobie znać. W nocy zdarzały się przymrozki przy gruncie. Dlatego gdy ich oczom ukazała się karczma - jak przepowiedział to Bartolomeus, któremu Fichtele nie za bardzo ufał - wszyscy odetchnęli z ulgą.

Ale wejście pod dach karczmy nie było takie łatwe, jakie wydawało się w pierwszej chwili. Widząc tłum włóczęgów, w drzwiach ustawiła się właścicielka karczmy, niewzruszona jak skała. Chuda, żylasta, z włosami nieokreślonej barwy włożonymi pod czepiec, ostronosa i wrzaskliwa. - Dobra kobieto - zwrócił się do niej namiestnik Bartolomeus po ojcowsku i patetycznie potrząsnął skutymi rękami. - Jesteśmy spokojnymi pątnikami, wpuść nas po dobremu dla miłosierdzia... Kobieta przerwała mu. - Zmykajcie, włóczęgi - powiedziała, wycierając nos fartuchem. - Hej, nie pozwalaj swojemu językowi, diablico - obruszył się Witwemacher i pokazał jej arkebuz. - Bo wpakuję w ciebie kulę, poznasz jej smak. Bogaczka. - Sukinsyn! - z pasją wysyczała kobieta. - Sram na twój arkebuz. Wsunęła rękę pod fartuch, poruszyła ukrytym tam pistoletem. W tym momencie Remedios rozpoznał ją. - Mój ty Boże! - jęknął były żołnierz. - Przecież to Erkenbalda! Od razu spochmurniał. Przypomniał sobie byłą towarzyszkę niedoli. Dziewka była z tych, co to nawet śniegu w zimie nie dadzą, a z kapitanem Agilbertem tworzyli niesłychanie dobraną parę. On też tylko w razach po pysku był szczodry, a co do pieniędzy, gotów był się udławić za guldena. Remedios pociągnął namiestnika Bartolomeusa za rękaw. Ten obrócił się, jego szare, surowe oczy wpiły się w Haasa. Namiestnik był zniecierpliwiony. - Czego chcesz, synu niemądry? - Chodźmy stąd - powiedział Remedios. - Ona nas nie wpuści. - Trzęsie się o swoje bogactwo? - drapieżnie zapytał Bartolomeus. Poruszył ustami, zadrżały mu nozdrza. Erkenbalda mrużyła oczy, przyglądając się tłumowi oberwańców. W tym momencie za jej plecami pojawił się sługa, duży parobek z wiadrem w ręku. W wiadrze coś parowało, przelewało się - coś jadalnego, sądząc z zapachu. Przez tłum przebiegło drżenie. Zapach był wyraźnie mięsny. - Co tam - powiedział prostoduszny młodzian. - Możemy puścić na nocleg do szopy, co, gospodyni? A dobry uczynek będzie zaliczony. Co do jedzenia, to można i to dać. „To” było gotowanymi wnętrznościami, którymi Erkenbalda kazała karmić świnie, zanim pójdą pod nóż na kiełbasy.

Gospodyni prychnęła. Jej też nie pasowała potyczka z dziesiątką uzbrojonych mężczyzn, nawet jeśli byli obdarci i głodni. - Dobra, niech tam - mruknęła. - Ale do domu ani na krok. I naczyń nie dam. Niech z wiadra chłepcą. Tej nocy do syta najedli się gorących flaków i zasnęli pokotem na słomie. Obudził ich ten sam parobek, sługa z karczmy. Wczesnym rankiem wsunął kudłaty łeb przez uchylone drzwi, wpuścił do dusznego, zakurzonego pomieszczenia światło chłodnego jesiennego poranka. - Gospodyni kazała powiedzieć, żebyście się wynosili. Noc minęła. W półmroku poruszyły się ciała, zagrzechotały łańcuchy. Parobek chrząknął. - Cudownie - powiedział. - Jak aresztancki obóz. No, włóczędzy, szybciej, wynocha. Powiedziała tak: jeśli jeszcze choćby kwadrans będziecie pierdzieli w jej słomę, to ona sama pierdnie do was z arkebuza. I zamknął za sobą drzwi, zachichotawszy. Bartolomeus usiadł, przetarł oczy. - Co za cholernie niedobre babsko - rzucił. - Trzęsie się o swoje dobro, widać to na pierwszy rzut oka. Może zatrzymajmy się tu, by ta zbłąkana dusza... - Spieszymy się - powiedział Hieronimus. Na opadłych liściach i trawie połyskiwał szron. Za godzinę roztopi go słońce, zrobi się cieplej. Tylko to pocieszało Baltasara Fichtele. Byłego studenta rozpierało oburzenie. Patrzcie ją, jaka dumna dama! Ze starymi towarzyszami jak z bydłem się obeszła. Naprawdę warto by ją pouczyć, żeby w przyszłości znała mores. Nie zdążyli wędrowcy wyjść z szopy i przetrzeć oczu, gdy na progu domu pojawiła się sama gospodyni. - Jeszcze się nie wynieśliście? - ryknęła. Zrobiła krok, waląc w ganek drewnianymi sabotami. - Może poprosisz ją o gorącą wodę? - szepnął niepewnie Baltasarowi na ucho Remedios. Remedios patrzył na gospodynię ze smutną złością. Kto jak kto, ale on dobrze znał to ścierwo. Pokręcił tylko głową. - Przecież ona nas nie poznała - ciągnął Baltasar z cichą nadzieją. - A gdybyśmy się do niej przyznali, przypomnieli jej o tych czasach, kiedy błądziliśmy razem, wojowali ramię w ramię, znosili udręki... Przecież kiedyś myśmy...

Nie dosłuchawszy, Remedios z rezygnacją machnął ręką. - Akurat nas nie poznała, uważaj! Ta suka ma oczy jak orzeł, a węch lepszy od psiego. Idziemy, nie poniżaj się. Bo cię jeszcze tak obcyndoli... Pod uważnym spojrzeniem Erkenbaldy, trzymającej w ręku arkebuz, zbóje jeden po drugim opuszczali podwórze. Ostatni szedł Fichtele - z opuszczoną głową, szurając nogami. Umyślnie przeszedł obok ganku i nie podnosząc oczu, żeby nie pękło ze złości serce, wymamrotał: - Żegnaj, Erkenbaldo. - Bądź zdrów, Fichtele - obojętnie rzuciła kobieta. Drogą szedł mężczyzna i płakał. Średniego wzrostu, miał jasne włosy, usta duże - o takich mówiło się „kaczy pysk”. Ubrany był bogato, ale szedł pieszo i nie miał przy sobie żadnego tobołka. Zbóje dogonili go, otoczyli ze wszystkich stron. Ale i w tym tłumie nieznajomy nie przestawał zalewać się łzami, nie patrząc ani w prawo, ani w lewo. Nie dawał się pocieszyć, jak dusza wtrącona w męczarnie czyśćca. Wtedy Hieronimus von Speer zapytał go: - Jak cię zwą? Mężczyzna odpowiedział: - Michael Klosterle, ojcze. - Dokąd idziesz? - zapytał Hieronimus. - Dokąd oczy poniosą - padła żałosna odpowiedź. - Albowiem jestem biedny jak mysz kościelna, nie mam grosza przy duszy ani dachu nad głową. - Jakże się stało, że straciłeś i grosz, i dach? Zbóje obstąpili rozmówców ciaśniej ciekawi odpowiedzi. - Miałem pewien majątek - zaczął opowiadać Michael. - Zajmowałem się handlem i mój interes początkowo kwitł. Ale potem najlepszy mój przyjaciel, mój wspólnik, któremu ufałem, i moja narzeczona, którą kochałem, zmówili się za moimi plecami i razem mnie zdradzili. Straciłem wszystko, co miałem; straciłem ukochaną kobietę, straciłem wiarę w ludzi. I oto idę tą drogą samotnie. Historia ta bardzo spodobała się Bartolomeusowi. Przepchnął się bliżej Michaela i wpił weń chciwym spojrzeniem. Ale Hieronimus nie pozwolił namiestnikowi nawet otworzyć ust, odezwał się pierwszy: - Do czego zatem dążysz?

- Do duchowej doskonałości - powiedział Michael. - O ojcze, gdybyś wiedział, jak moja dusza łaknie doskonałości! - Dlaczego więc płaczesz? Czyżbyś nie określił jeszcze swojego celu? Michael popatrzył ze zdziwieniem na mnicha, przygryzł grube wargi. - Określiłem, ale... - No to wymień go - powiedział Hieronimus. - Ubierz w szaty słów. Michael zastanawiał się chwilę. - Najpierw chcę się wzbogacić. Zarobić choćby kilka tysięcy guldenów. Być może na handlu. Tak, najpewniej właśnie na handlu. A potem ze wszystkiego zrezygnować i złożyć śluby ubóstwa... Oczy Bartolomeusa płonęły. Podskakiwał przy każdym kroku, usiłując wtrącić się do rozmowy. Klosterle bardzo mu przypadł do gustu. Tak się spodobał, że aż słów brak. Ale między Bartolomeusem i Klosterle ciągle tkwił Hieronimus von Speer, który ciągnął swoje nikomu niepotrzebne przesłuchanie, przeszkadzał w przeprowadzeniu prawdziwej rozmowy ratującej duszę, nie pozwalał zwerbować do zakonu nowego współpielgrzyma. Hieronimus powiedział cicho, tak cicho, że Michael musiał pochylić się do niego, by zrozumieć: - Ci, co byli bogaci, a potem zrezygnowali z wygód i ślubowali ubóstwo, nie mieli pierwotnie takich zamiarów. Jak można się wzbogacić, nie dążąc do tego całym sercem i duszą? Jeśli twoim celem jest wzbogacenie się o tysiąc guldenów, to znaczy, że musisz się modlić do tysiąca guldenów, nie pozwalając sobie na myślenie o czymś innym. Nikomu jeszcze nie udało się wypełnić skrzyń złotem, marząc o pozbyciu się go. Michael rozchylił usta, gorączkowo zastanawiając się nad odpowiedzią. Bartolomeus świdrował Hieronimusa gniewnym spojrzeniem: co za głupoty głosi ten mnich! - Jak mam więc osiągnąć doskonałość? - zapytał skonfundowany Michael. Hieronimus odpowiedział: - Uwolnij się od obłudy. Bartolomeusowi udało się w końcu odepchnąć Mrocznego Biesa i wtrącić do rozmowy: - Pójdź w nasze objęcia, synu mój! - krzyknął.

Rozłożył ręce tak szeroko, jak pozwalały mu kajdany. Droga wiodła dnem doliny. Z prawej i lewej wznosiły się zalesione góry, gęsta zieleń lasów tknięta już była jesienną siwizną. - Wydaje mi się, że szliśmy kiedyś tędy z Agilbertem - mruknął Remedios rankiem trzeciego dnia, rozglądając się po okolicy. Baltasar, do którego się zwracał, wzruszył ramionami. Remedios nie ustawał: - O, tam, widzisz małe miasteczko? Nie pamiętasz? To Eisenbach, rozgrabiliśmy je, kiedy uchodziliśmy od Eitelfritza... - Mnie tam z wami wtedy nie było - powiedział Fichtele. Zmrużył oczy, żeby lepiej zobaczyć miasteczko. - Co prawda, to prawda - zgodził się Remedios. - Zapomniałem. Później cię przygarnęliśmy. Do Eisenbach dotarli o pierwszej po południu. Przez te siedem lat, które minęły od pogromu, miasteczko odbudowało się, odtworzyło mury, pogłębiło fosę, najeżyło się kratami. Po zbiorowej mogile, w której landsknechci pogrzebali - nie dzieląc - i mieszczan, i swoich, nie został nawet ślad. Równa zieleń trawy, czerwone dachówki, góry zarośnięte winoroślą, wciąż wyższe i wyższe, do samego nieba. Zbójcy spoglądali na Eisenbach, jak głodny na kawał pieroga za duży, by przełknąć go za jednym zamachem. Bartolomeusowi niemal ślina ciekła, kiedy przekraczał most, zapłaciwszy straży miejskiej myto za wejście - skądś spod łachmanów wyjął kilka wytartych monet. W poszukiwaniu jadłodajni wyszli na plac - niewielki nawet jak na tak małe miasteczko jak Eisenbach - i trafili na spektakl wędrownych komediantów. Wóz zatarasował podejście do małej fontanny, pośrodku której wznosił się nowiutki drewniany posąg świętego Georga, pomalowany niebieską, złotą i czerwoną farbą. Na wozie, żeby wszyscy mogli dojrzeć, wznosił się mechaniczny teatr. Żebrzący pokutnicy zmieszali się z tłumem gapiów i z zainteresowaniem oddali się oglądaniu spektaklu, zadarłszy głowy. Remedios szarpnął Baltasara za rękaw, zapytał szeptem: - Dzisiaj co jest, niedziela? Baltasar wzruszył ramionami. - Chyba... Remedios coś policzył w głowie, zginając palce. Jęknął. - Trzy dni temu, znaczy, piątek był...

- Ty co, Remediosie Haas, zgłupiałeś kompletnie? - zapytał z rozdrażnieniem Baltasar. Remedios skinął głową, szczerze zmartwiony. - Mięso jadłem - powiedział. - W post. - Jakie mięso? - Flaki Erkenbaldy - wyjaśnił Remedios i splunął serdecznie. - Przeklęte babsko, zagoni mnie do piekła... Baltasarowi nawet nie chciało się odpowiadać. Co tam z durniem gadać. Wolał popatrzeć na przedstawienie. Otworzyły się drewniane drzwiczki, odsłaniając ukrytą w ciężkim rzeźbionym korpusie szopkę, gdzie swym tajemniczym życiem żyły dwa drewniane błazny i wielkie koło od wozu. I błazen w czerwonym kołpaku objął koło, usiłując wdrapać się na górę, a błazen w błękitnym kołpaku uczepił się koła z drugiej strony, starając się odwrócić je do siebie. Przez kilka sekund koło zachowywało równowagę, a potem zaczęło się obracać, unosząc czerwonego błazna i przygniatając błękitnego. - Co na górze, to na dole - z ważną miną rzekł Michael Klosterle, obserwując mechaniczne postacie. Przedstawienie w małej szopce kończyło się. Niebieski błazen leżał przygnieciony pod kołem, na jego kurtce pojawiła się purpurowa plama, z wyrysowanych ust wyciekła strużka narysowanej krwi. Czerwony jego rywal leżał brzuchem na górze i zwycięsko machał rękami i nogami. - Co było na górze, to będzie na dole - powiedział Michael. - W takim razie jaki jest sens zwycięstwa, skoro ono trwa tylko chwilę? - zapytał namiestnik Bartolomeus, który w tych dniach lubił sobie pofilozofować z neofitami. - Jeśli koło obróci się jeszcze raz, żeby zrzucić zwycięzcę, to wyniesie na górę zmiażdżonego trupa - wolno i znacząco powiedział Klosterle. - Pomyśl sam, czy jest sens znajdować się na górze jako pierwszy? Bartolomeus opuścił powieki, pokiwał głową zadowolony z mądrości rozmówcy. - Problem w tym, od czego zależy to twoje wyniesienie? Hieronimus, stojący przed nimi, nagle odwrócił do namiestnika głowę, przez sekundę patrzył mu prosto w oczy. - Od koła - rzucił. Bartolomeus od razu stracił ochotę na kontynuację rozmowy. Nie lubił sprzeczać się z Hieronimusem.

Drewniane drzwiczki, cicho skrzypnąwszy, zamknęły się. Sowizdrzały zniknęły za nimi. Komedianci zaczęli obchodzić tłum, zbierając pieniądze. Tymczasem Bartolomeus przepchnął się do przodu, wdrapał na wóz, wzniósł ręce nad głową, ogłuszająco zadzwonił łańcuchami. Tłum ucichł, spodziewając się ciągu dalszego przedstawienia. - Dzieci moje! - ryknął namiestnik. - Pokajajcie się! Pomyślcie, jakiemu grzesznemu zajęciu oddajecie się dziś, nieszczęśni! Albowiem tak było urządzone, że na podobieństwo dziesięciu chórów anielskich stworzonych jest dziesięć chórów wśród ludzi. Pierwsze trzy są do kierowania, a są to - kapłani, mnisi i sędziowie pokoju. Pozostali zaś przeznaczeni są do podporządkowania i wśród nich nazwę tych, co wykonują odzież i obuwie, tych, co pracują z metalem, tych, co budują domy, którzy karmią głodnych i chcących zaspokoić głód, tych, co sieją ziarno i zbierają urodzaj, a także tych, co leczą. I podobnie jak dziesiąty anielski chór oddał się diabłu, dziesiąty chór odsunął się od świętości. Wchodzą doń aktorzy i komedianci. Całe ich życie to jeden wielki grzech, a dusze ich na śmierć są skazane... Długo jeszcze krzyczał ku całkowitemu zaskoczeniu tłumu. Zaczęły nawet rozlegać się gwizdy. Dwaj komedianci, duże chwaty, zaczęli spychać kaznodzieję ze swojego wozu. Bartolomeus bronił się rozpaczliwie i wywrzaskiwał najprzeróżniejsze przekleństwa, przyzywał karę niebieską na głowy grzeszników, niewątpliwie działających za poduszczeniem diabła. Mimo swojej dość wątłej budowy był niezwykle zwinny i czepiał się wozu jak pijawka. Wystarczyło oderwać mu palce od skraju deski, to natychmiast wpijał się w dyszel. W rezultacie cała trójka runęła z wozu do fontanny. Tłum radował się z całego serca, gwiżdżąc i wrzeszcząc przez całą bitwę. Pierwszy z fontanny wylazł, prychając i spluwając, komediant w błękitnym stroju, purpurowy z wściekłości. Za nim pojawił się drugi, w czerwieni. Klął na czym świat stoi, wyciągając z wody namiestnika Bartolomeusa, który omal nie utonął, zaplątawszy się w swoich łańcuchach. Bartolomeusa ułożono na tymże wozie, z którego go przed chwilą zrzucono, wlano do jego otwartych ust wina z manierki. Komediant w czerwieni uklęknął przy nim, a błękitny zawołał, że zaraz piękna Klotylda wykona miłosną balladę ku uciesze publiki. Z wnętrza wozu wyfrunęła śliczna Klotylda - rosłe dziewczę we wspaniałej czerwonej sukni z haftem w złote róże. W ręku trzymała lutnię. Lekko zachrypnięty, ale silny głos Klotyldy rozległ się nad placem, zabawiając publiczność opowieścią o ciężkich duchowych cierpieniach hrabiego Lary, którego

synowie zostali okrutnie wymordowani przez zdrajców. Ballada szczegółowo wyliczała tortury, jakim poddani byli młodzi hrabiowie Lara. - Miłosną, idiotko - syknął komediant w błękicie, przechodząc obok niej z kubkiem do zbierania pieniędzy. Klotylda, nie mrugnąwszy nawet okiem, przeszła od wyliczeń inwentarza katowni do wychwalania dziewicy Millfleur, której przysparzała cierpień rozłąka z ukochanym. O dno blaszanego kubka z brzękiem uderzały monety - mieszczanie płacili szczodrze, ponad miarę zadowoleni ze spektaklu. Ledwie wyzbywszy się wody z krtani i płuc i złapawszy oddech, bezsilnie leżący dotąd na wozie Bartolomeus zamierzał zacząć znowu przeklinać swojego wybawiciela. Ale ten nie dał mu powiedzieć ani słowa. Wystarczyło, że namiestnik otworzył usta, a już komediant, chichocząc, wlewał mu do nich wino ze swojej manierki. Spicie Bartolomeusa do nieprzytomności okazało się łatwe; asceta był tak wygłodzony starannym postem, że jedna manierka wystarczyła. Wkrótce bełkotał już bez sensu. Leżał wyciągnięty na całą długość i przewracał oczami. Klotylda zakończyła pieśń, posłała tłumowi całusa i podeszła do wozu. Rzuciła okiem na Bartolomeusa. - Jaki ładny - powiedziała dziewka. Za nią wrócił komediant w błękicie, w marszu wysypując pieniądze z kubka do sporej sakiewki na trokach. - Co to za zbiegły katorżnik? - zapytał. Zwali go Balatro. Drugi, znany pod imieniem Ardelio, odpowiedział: - Jakiś nawiedzony. Balatro gwizdnął. - I co mamy z nim zrobić? - Wywalimy na drodze - zaproponował Ardelio. - Wywieziemy za miasto i wyrzucimy. - Może tu jest jakiś przytułek dla ubogich? - odezwała się Klotylda. Delikatne rysy ascety chwyciły ją za serce, zawsze otwarte na miłość i cierpienie. - Jakim cudem w takiej dziurze może być przytułek dla ubogich? - powiedział Ardelio. - Wrzućcie go z powrotem do fontanny i po kłopocie. - To grzech - burknął Balatro. Ardelio wzruszył ramionami.

- O tym trzeba było wcześniej myśleć. Poszedłeś w komedianty, to nie udawaj świętego... Nie zdążył skończyć, kiedy nad burtą wozu pojawił się zwierzęcy pysk Witwemachera. - Oj! - pisnęła dziewczyna. - Jeszcze jeden taki sam! - Niegodziwcy! - ryknął Witwemacher i sięgnął do miecza. Gigant Balatro popatrzył na żebraka z góry, wyprostował szerokie ramiona. Ten nie zmieszał się wcale. - Wiesz, kogo zamierzałeś zabić? - ciągnął zbój, wymachując mieczem. Tymczasem pozostali święci bracia zbliżyli się do wozu. Chcąc nie chcąc, trzej komedianci musieli wysłuchać historii upadku, skruchy i nawrócenia Bartolomeusa. Natomiast sam święty braciszek ciągle leżał niczym wór na wozie, pijany i bezwolny. Ku wielkiemu oburzeniu zbójców ani jeden ze słuchaczy nie wykazywał chęci pozbycia się swojego majątku i przyłączenia do Zakonu. Balatro, pełniący rolę przywódcy, gorączkowo poszukiwał w otaczającej wóz bandzie choćby jednego rozumnego oblicza, ale wkrótce zrozumiał: jeśli on i jego kompania chcą zachować majątek, nie unikną potyczki. Albowiem na wszystkich twarzach widniał ten sam stygmat szaleństwa. Balatro wpadł w rozpacz. I nagle poczuł na sobie uważne spojrzenie. Obejrzał się, drgnął całym ciałem; patrzył na niego Hieronimus von Speer. Tego tylko jeszcze brakowało: mnich w tłumie nawiedzonych i fanatyków. A ciężkie, dumne oblicze mnicha nie zapowiadało niczego dobrego. Hieronimus skinął na komedianta. Ten wymamrotał pod nosem przekleństwo, ale zeskoczył z wozu. - Czego? - zapytał, zbliżając się. I pomyślał, że nic dobrego go nie spotka. - Nawiedzonych się nie bójcie - powiedział Hieronimus. - Może i są wściekli, ale was nie ruszą. Idziemy do Strasburga. - Potrzebujecie naszego konia? - zapytał wprost Balatro. - Tak. - Za durni nas macie?! - wybuchnął komediant. Jego twarz pokryły czerwone plamy gniewu. Hieronimus pokręcił głową.

Ale nie zdążyli się dogadać. Od wozu doszedł ich pisk Klotyldy. Odepchnąwszy od siebie Hieronimusa, Balatro dwoma skokami dopadł wozu. Rozległ się głośny trzask, chlupnęła woda - kogoś (potem okazało się, że nawiedzonego Werekundiusa) wrzucono do fontanny. Bójka, ku ogromnej przyjemności gapiów, trwała jeszcze z dziesięć minut, póki walczące strony nie zmęczyły się i nie ruszyły czegoś się napić. Wojownicze zdolności, zademonstrowane tak przez jedną, jak i drugą stronę, zjednoczyły niedawnych wrogów. Rozgadali się. Nie było wśród nich tylko Bartolomeusa, śpiącego na wozie snem sprawiedliwego. Hieronimus siedział w kącie, jak to miał w zwyczaju, sączył wino i zerkał na swoich towarzyszy. Ardelio, niski chudzielec ze sterczącymi we wszystkie strony czarnymi włosami, wychylał szklanicę po szklanicy, ale nie upijał się - pochmurniał tylko, wypełniał się ciężkim smętkiem. Drugi komediant, Balatro, jasnowłosy olbrzym o bezbarwnych rzęsach i dziobatej po ospie twarzy, z zapałem opowiadał coś nawiedzonemu Werekundiusowi. Ten siedział mokry po kąpieli w fontannie, w cieple jego ubranie i włosy parowały. Dziewoja Klotylda wyjęła spod gorsetu talię zatłuszczonych skórzanych kart, doświadczonym okiem wychwyciła z tłumu prostaczka Remediosa. Przysiadła się do niego i zaczęła mu tłumaczyć reguły nowej gry. Do Hieronimusa co i rusz przez gwar głosów docierał lekko ochrypły głos Klotyldy. - To jest „Diana”, czyli Księżyc - powiedziała Klotylda, pokazując Remediosowi kartę. - Jest starsza od „Łodzi”, czyli „Łódź” bije. Oto „Diana Inferna”, czyli „Piekielna Diana”, albo inaczej „Hekate”. Bije zarówno „Łódź” jak i „Dianę”. To jest czarny tromf... Baltasar kręcił się obok, niemal dziurawił swoim spiczastym nosem karty furkocące w zręcznych palcach aktorki. Ktoś przysiadł się do Hieronimusa. Ostrożnie, na samym brzeżku ławy. Hieronimus obrócił się. Balatro - blady, z drżącymi ustami. - Proszę wybaczyć, wasza... - wymamrotał komediant, patrząc w podłogę. Hieronimus spoglądał na niego w milczeniu. - Nie wiedziałem, że wy... - dodał Balatro i zakrztusił się niesłychanie żałosny. - Co się stało? - zapytał w końcu Hieronimus. Odsunął się trochę, żeby lepiej widzieć twarz komedianta. Balatro spuścił głowę.

- Wybaczcie - powtórzył. - Nie wiedziałem. - Czego nie wiedziałeś? Balatro nagle poderwał głowę i wypalił: - Ty jesteś Mroczny Bies? Przecież to ty paliłeś heretyków w Ramensburgu i Herbertingen? - Tak - przyznał Hieronimus. - To co, przyłączycie się do nas w drodze do Strasburga? *** Do Strasburga podążał teraz barwny tłumek. Na wozie razem z mechaniczną szopką, lutnią i niewielkimi zapasami żywności trzęsła się na wybojach dziewoja Klotylda. Ardelio powoził ciężkim niskim konikiem, dobrze nadającym się do prac gospodarskich, wytrzymałym i spokojnym. Za wozem szli pątnicy uzbrojeni w co tam kto miał. Fichtele

był

bardzo

rozczarowany

dziwnym

zachowaniem

Hieronimusa,

niegodnym tak twardego człowieka - czasem kapelan wyczyniał takie rzeczy, że krzyż należałoby schować. Remedios, jak zwykle, nie wdawał się w dysputy. Żyje - i chwała Bogu. Namiestnik Bartolomeus i Michael wdali się w mętne rozważania o naturze wieczności i ratowaniu dusz. Nie rozumieli ani słowa z tego, co do siebie mówili. Tyle że podstawowa idea była jasna: całkowicie zgadzali się ze sobą. O milę od Eisenbach do karawany dołączył jeszcze jeden człowiek. Zwiesiwszy się z kozła, Ardelio w biegu pogadał chwilę z nowym, wysłuchał wyjaśnień, skinął głową i o nic więcej nie pytał. Z tego, co mówił mężczyzna, spieszył do Strasburga, ale bał się samotnie wędrować, a na wynajęcie ochrony nie miał pieniędzy. Był to młody mężczyzna z wielkimi, szeroko rozstawionymi oczyma. Dość urodziwy, jeśli pominąć ponurawy wyraz twarzy. Ta ładna i jednocześnie smutna fizjonomia miała w sobie coś, czemu nie mogła się oprzeć uczuciowa Klotylda. Dziewoja natychmiast wysunęła się z wozu i zaczęła stroić do młodzieńca miny. Co zaś się tyczy młodziana, raz tylko rzucił na nią okiem i zaczął rozglądać się dokoła, jakby szukając kogoś w tłumie. Jeśli ktoś go w tym towarzystwie interesował, to na pewno nie dziewczyna.

Klotylda nie obraziła się jednak. Schowała się pod dachem wozu, chwyciła lutnię. Nie ten, to inny. Jutro też będzie nowy dzień i tyle. Tej nocy zatrzymali się na nocleg w lesie, odjechawszy ćwierć mili od traktu. Ustawili wóz tak, by nie było go widać z drogi, rozpalili wielkie ognisko. Ardelio, jak doświadczony kłusownik, ustrzelił dwie kaczki. Klotylda zręcznie oskubała ptaki i ugotowała je, a potem wszyscy siedzieli przy ogniu i żuli ciemne, twardawe mięso. Remedios zagrzał się, rozmarzył. Czasem wydawało mu się, że nie było tych wszystkich lat spędzonych obok Hieronimusa. Że ciągle jeszcze służy pod dowództwem rudego Agilberta, który zaprzedał duszę diabłu. Co prawda twarze dokoła były inne - nie te otaczające go w Sforze Zagubionych - ale podobne. A zresztą... o, Fichtele siedzi obok, przecież służył u Agilberta, chociaż dołączył do Sfory później. A oto jeszcze jedno znajome oblicze - też z tych lat... Remedios drgnął. Rozmarzenie zniknęło, natychmiast zastąpione przez niepokój. Naprzeciwko niego, w cieniu, na mgnienie oka naprawdę pojawił się ktoś znajomy. Remedios zmrużył oczy, usiłując przyjrzeć się temu człowiekowi. Dawno zapomnianemu. Jak zapomina się twarze zmarłych - bo niepotrzebne. Ten poruszył się, zaczął wiercić, opuścił głowę - widać nie w smak mu było, że Remedios go dojrzał. Nikt nie lubi, jak mu się tak przyglądają. Tak więc Remedios wyrzucił nieznajomego z głowy. Wielu ludzi jest podobnych do wielu innych. Klotylda pociągnęła go za rękaw, pokazała ukradkiem talię. - Hej, Mnisiu! - zawołała. Śmiesznie brzmiało w jej ustach przezwisko „Mönchen”, jeśli uwzględnić, że Remedios mógłby jej złamać krzyż jednym uderzeniem. Remedios uśmiechnął się. Kiedy jeszcze był landsknechtem, takie dziewoje nazywały go „żołnierzykiem”. - Zagramy? - Ja kiepsko gram - powiedział. Klotylda roześmiała się. - Tego właśnie mi trzeba. Pograj ze mną, Mnisiu. Chrząknął w odpowiedzi i przesiadł się bliżej. Karty zafurkotały w palcach Klotyldy - niebieskie, czerwone, złote, białe, grzechy, dobroczyńcy, słabostki ludzkie i silne strony, miłość i śmierć, życie i modlitewna ekstaza, piekło i raj - szorstkie palce tasowały je tak i siak. Remedios brał z jej ręki to jedną kartę, to drugą, przyglądał się.

Dłużej niż inne trzymał przed oczami jedną, straszną dość, na której szkielet z kosą prowadził za rękę mnicha, w jego sutannę wczepiła się dziewczyna, a w dziewczynę - handlarz. Żywy łańcuch ginął gdzieś za horyzontem. Klotylda sięgnęła po kartę, niezadowolona z tego, że przeszkadza grać. - Droga długa, jeszcze się napatrzysz, znudzi ci się - powiedziała. Ale Remedios nie od razu wypuścił kartę. - Jak się nazywa? - „Śmierć”, rzecz jasna. Widziałeś kiedyś Taniec Śmierci? Remedios skinął głową. - Widziałem śmierć - rzekł po prostu. Klotylda mruknęła. - A kto jej nie widział, przyjacielu... - A jaka karta bije „Śmierć”? Aktorka wybrała z talii kart inną - nagą kobiecą postać otoczoną wieńcem. - „Życie Wieczne”, oczywiście. Remedios pokręcił przed oczami „Życiem Wiecznym”. Dziewczyna na karcie była bardzo ładna. Przypominała Rehildę Müller. Od myśli o Rehildzie Remedios przeszedł do innej: - Dziwną masz tę talię. Czy tymi kartami tylko się gra? - Nie tylko - rzuciła zniecierpliwiona Klotylda. - Czasem się wróży. Ale bardzo rzadko. Remedios patrzył na nią, poruszył ustami - myślał. Klotylda przekrzywiła głowę. - To zawodowa ciekawość? - Co? - Remedios śmiesznie zatrzepotał jasnymi rzęsami. - No, gadają, że podobno wyście z Hieronimusem spalili za wiedźmactwo cały tłum kobiet - wyjaśniła Klotylda. Przyglądała mu się uważnie. - Czy to prawda, Mnisiu? - Tak - odpowiedział Remedios. - Dlaczego się wystraszyłaś? - Wcale się nie przestraszyłam - ze złością odrzekła kobieta. - Wróżenie kartami to herezja i czary. A ja się tym zajmuję. Czasem. Remedios powiedział: - Do osądzenia ciebie potrzebnych jest dwóch świadków. - Dobra... - Kobieta machnęła ręką, jakby wyzbywając się wszelkich wątpliwości. Wróżę bardzo rzadko. Nie lubię tego.

- Dlaczego? - Bo się spełnia. - Jeśli wypada „Śmierć”, to znaczy, że człowiek wkrótce umrze? - Nic podobnego. Mnich, a nie znasz się. Śmierć nie istnieje. Wiesz, jaki wers jest dopisany do tej karty? - Ponownie wyciągnęła z talii „Śmierć” i przeczytała, wodząc palcem po kulawych literach na wstędze otaczającej obrazek - „Ich bin Auferstehung und Leben”.20 Remedios zmarszczył czoło. - To z Pisma. A dlaczego nie po łacinie? - Nie mam pojęcia - beztrosko rzuciła Klotylda. I ponagliła go: - Grajmy lepiej. Patrz.

Mam

na

ręku

młodszy

grzech

-

„Nieposłuszeństwo”.

Masz

„Podporządkowanie”? Zerknęła do jego kart. - Nie, „Podporządkowania” nie masz. Spróbuj zabrać mój grzech innym dobrym uczynkiem. Remedios sięgnął po „Nadzieję”. - Zwariowałeś! - Trzepnęła go po ręku. - Powiedz mi, na miłość Boską, czym będziesz bił „Rozpacz”, jeśli wyrzucisz „Nadzieję” na jakieś tam „Nieposłuszeństwo”? Przecież masz „Wstydliwość”, patrz... Wyszarpnęła kartę z jego palców, położyła na „Nieposłuszeństwo” i odłożyła na bok. Wkrótce gra pochłonęła oboje. Minęło niemało czasu, zanim Remedios przypomniał sobie o nowym, którego usiłował rozpoznać. Poszukał go wzrokiem. Teraz obok nieznajomego siedział Hieronimus. Obu pochłaniała cicha rozmowa. Remedios uspokoił się. *** Mroczny Bies podniósł głowę. Nieznajomy młodzieniec stał obok niego, patrzył na siedzącego z góry jasnymi, smutnymi oczami. - Czy to ty jesteś Hieronimus von Speer? Hieronimus przesunął się, pozwolił mu usiąść obok. Ten przycupnął, objął rękami kolana. Od jego brudnych włosów zalatywało zapachem ziemi. 20

Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem, [przyp. red.]

- Nazywam się Walentyn Weber - powiedział cicho nieznajomy. - Spotkaliśmy się już. Raz. Od tamtej pory ciągle czekałem na ciebie. Mnich milczał, czekając, co będzie dalej. - Pomogłeś mi - dodał Walentyn. Wtedy Hieronimus odwrócił głowę, chcąc lepiej przyjrzeć się młodzianowi. - Nie przypominam sobie ciebie - powiedział wreszcie. Walentyn wyszeptał niemal: - Rozmawiałem z tobą z mogiły. Jestem martwy, ojcze Hieronimusie. Od siedmiu już lat martwy. Jedno tylko we mnie żyje - moja wdzięczność. Mnich uniósł rękę, przejechał palcami po policzku młodzieńca. Policzek był zimny i ustępował pod dotykiem jak nasączony wodą mech. Walentyn uśmiechnął się smutno. - Widzicie? Jestem martwy. Wtedy Hieronimus zapytał: - A ja? - Nie wiem - odpowiedział Walentyn. Inkwizytor widział, że młodzian nie kłamie. - Dlaczego więc spotkaliśmy się, skoro jesteś martwy, Walentynie? - Może umierasz, ojcze? - spokojnie zapytał Walentyn. - Możliwe - zgodził się Hieronimus. A Walentyn powiedział: - Przez wszystkie te lata miałem tylko jedno pragnienie: zobaczyć ciebie. Wtedy, w Eisenbach, usłyszałem tylko głos. Niczego o tobie nie wiem. Niczego poza głosem nie znam... Mnich poruszył się. Nagle poczuł swój wiek, swój brzuch, wory pod oczami. Walentyn patrzył na niego z bezgraniczną miłością. - Pamiętam każde wasze słowo. - A ja nie - przyznał się Hieronimus. - Byłem wtedy razem z innymi trupami. Wszystkich nas ogarnęła rozpacz. Ja miałem Biblię, żołnierze cisnęli mi ją do dołu. Otworzyłem księgę i zacząłem czytać. Czytałem proroka Ezechiela. - Walentyn kąsał chwilę blade wargi, przypominając sobie tekst. - „Ześlę na niego zarazę...”. A oni słuchali i do ich serc wracała nadzieja, choć bardzo się wszyscy bali. I kiedy zaciąłem się na środku wersu, czyjś głos z

Zewnątrz powiedział: „I poznają, że ja jestem Jahwe”. W tym momencie wydawało mi się, że sam Stwórca przemawia do mnie. - A był to tylko mnich włóczęga - powiedział Hieronimus. - Który przykucnął na zbiorowej mogile, żeby coś przekąsić. I znał Biblię na tyle dobrze, żeby dokończyć cytat. Tylko tyle. - Przez mgnienie oka byłeś dla mnie Bogiem - powiedział z całą powagą Walentyn. - To wystarczy, bym zapamiętał to do końca wieczności. Pochylił

głowę

ku

kolanom

mnicha.

A

Hieronimus

położył

dłoń

na

rozczochranych jasnych włosach i siedział tak, wdychając ostry zapach mogilnej gleby. Następnego dnia Balatro oznajmił, że zna krótszą drogę do Strasburga niż ta, którą proponuje Bartolomeus. Namiestnik, dowiedziawszy się o tym, podskoczył do komedianta i wdał się z nim w zajadły spór. Obaj rysowali mapy na ziemi, ozdabiali rysunki patyczkami i liśćmi, wściekle zamazywali kolejną mapę stopami, żeby narysować ją od nowa, dokładniej. Baltasar Fichtele słuchał, usiłował zrozumieć, ale nie potrafił. Splunął. Pozostali, widząc, że spór potrwa długo, rozpalili ognisko i zaczęli grać w karty. Minęła co najmniej godzina, zanim namiestnik - purpurowy i spocony, jakby kamienie dźwigał - dał znak do wyruszenia. Nie ogłoszono zwycięzcy w sporze. Podejrzewano jednak, że był nim Balatro. Wybrano drogę przez przesiekę odgałęziającą się od głównego traktu. Ardelio krzyknął na konia, zmuszając go, by opuścił wygodną gruntówkę na rzecz znacznie gorszej leśnej drogi. Wóz, kiwając się i podskakując, dygotał w koleinach, do których jesienny wiatr nawrzucał gałęzi. Słychać było, jak w wozie przeklina Klotylda. Remedios nie dowiedział się, kim jest dziewoja dla obu komediantów - siostrą, a może kochanką? Wyczekawszy na dogodny moment, zapytał ją o to. W odpowiedzi wzruszyła ramionami. - I jedno, i drugie - padła dziwna odpowiedź. - Dla kogo? - zdziwił się Remedios. - Dla obu - odparła Klotylda bez drgnienia powieki. Widząc zdziwienie na obliczu Remediosa, roześmiała się serdecznie. Następnego dnia o świcie odkryli, że zniknął Witwemacher. Wrócił po godzinie, a na twarzy miał wypisaną tajemnicę. O czymś szeptał z Bartolomeusem, obudziwszy go. Ten słuchał, kiwał głową. Potem obudził resztę nawiedzonego bractwa. Komedianci nadal spali snem sprawiedliwych. Bartolomeus głośnym szeptem

uroczyście oznajmił, że po drodze przemieszcza się kupiecka karawana i że należy uratować dziesięć zbłąkanych duszyczek. Kupcy pojawili się gdzieś po półgodzinie. Na oko towar kiepski, ochrona ubożuchna - pięciu żołnierzy, a i kupcy nie błyszczeli złotem. Ale jakże rozbłysły szalone oczy Bartolomeusa, gdy machnął rękami i ochryple wrzasnął: - W imię zbawienia...! Prowadzący koń zarżał, cofnął się - tuż przed jego pyskiem nieoczekiwanie wyrosła ostra włócznia. Nad ostrzem płonęły wściekłe oczy nawiedzonego Werekundiusa. Ochroniarz chwycił nawet za broń, ale nie zdążył wystrzelić - grot przeszył jego skórzaną kurtę, wbił się w pierś pod żebrami. Krew buchnęła mu z ust, umarł natychmiast. Trzech kupców stłoczyło się w grupkę, rozglądało się na boki, nie wiedząc, skąd nadejdzie śmierć. Ochrona ruszyła do boju. Mimo swojego dzikiego wyglądu święci bracia byli wyśmienitymi wojownikami, o czym mogli się przekonać nieszczęśni żołnierze. Zaskoczeni, otoczeni pierścieniem napastników kupieccy strażnicy bronili się jak mogli, i jeszcze dwóch z nich zginęło. Ostatni dwaj, ogłuszeni, ociekający krwią, zostali rzuceni na ziemię twarzami w dół. Remedios obudził się i usiadł. Potyczka rozegrała się o ćwierć mili od obozu wędrowców, ale znajome dźwięki - szczęk mieczy, pojedynczy huk wystrzału poderwały go na równe nogi. Chwyciwszy arkebuz, ostrożnie ruszył w tamtą stronę, kierując się słuchem. Zdążył akurat na czas, żeby zobaczyć, jak drgają nogi powieszonych kupców dogorywali, tańcząc w pętlach. Pod szubienicą klęczał Bartolomeus zalany łzami, modlił się za dusze tych grzeszników, co nie zdążyli się pokajać. Co i rusz ćwiczył się ciężkimi łańcuchami, aż krew wystąpiła na jego ramionach i ściekała po piersi. W trawie leżeli dwaj ranni. Witwemacher stał nad nimi, szeroko rozstawiwszy nogi, trzymając pikę w pogotowiu. Gdyby którykolwiek z nich się poruszył - wbiłby mu ostrze w kark. Remedios podszedł, uklęknął obok Bartolomeusa i pomodlił się. W międzyczasie umierający ucichli - przestali się męczyć. W gęstwinie trzeszczały gałęzie pod kopytami koni. Jeden z jeńców, nieduży i cherlawy, głucho bąknął w ziemię: - Daj choć głowę podnieść, piździelcu.

Witwemacher lekko dotknął jego szyi zimnym ostrzem. Jeniec zaklął i ucichł. Wszyscy cierpliwie czekali, aż Bartolomeus skończy się modlić. Wreszcie namiestnik wstał, otarł łzy z twarzy i zwrócił się do swoich towarzyszy broni: - Podnieście jeńców. Dwaj żywi żołnierze zostali brutalnie podniesieni. Jeden, ciężko ranny, zwisł na ręku Werekundiusa. Remedios otworzył usta, wytrzeszczając oczy na jeńca. Chytra twarzyczka, jak mordka małego drapieżnika, ostry nos, cwane oczka - ranny powiedział ochryple: - Sukinsyn z ciebie, Haas... To był Schalk. Bartolomeus obejrzał go szybko, oszacował rozmiar ran i zarządził: - Dobić. - Nie! - pospiesznie wtrącił się Haas. Namiestnik Bartolomeus wytrzeszczył na niego oczy. Aż biło z nich szaleństwo. - Zostawcie go, niech żyje - powtórzył Remedios. - Bronił nieczystej sprawy! - gniewnie rzucił Bartolomeus. Każde słowo wybijał niczym monetę i ciskał w twarz Remediosa jak denar za denarem. - On się pokaja - stwierdził Remedios z uporem. - I tak umrze - wtrącił się Witwemacher, starając się pogodzić spierających. - Zbyt ciężkie rany. - Niech umrze własną śmiercią - cicho powiedział Remedios. - Znasz go czy co? Remedios przytaknął ruchem głowy. - Oszukiwał mnie w karty... To znaczy chcę powiedzieć, że jest moim starym towarzyszem i wyśmienitym artylerzystą. Bartolomeus nadal świdrował Remediosa wzrokiem. - A drugi? Tego też znasz? Remedios odwrócił się do drugiego jeńca. Ten podniósł się już na nogi bez niczyjej pomocy, oparł się o drzewo - stał, odrzuciwszy głowę, uśmiechnął się. Patrzył nie na Remediosa, a na wschodzące słońce. Potężne chłopisko, broda jak łopata. Remedios zbladł i ledwo wykrztusił: - Mam nadzieję, że nie. Ale znał tego człowieka. Przecież sam zakopywał go w mogile.

Martin, Doppelsoldner, przyjaciel tej francy Erkenbaldy. Ten, który zmarł z ran kilka mil od Eisenbach dokładnie siedem lat temu. - Może po prostu jest podobny? - zapytała wieczorem Klotylda, z którą Remedios podzielił się swoim odkryciem. Ale ten pokręcił głową. - Nie, nie mylę się. Nie czujesz tego? Klotylda znieruchomiała, uchyliwszy usta, wsłuchała się w wieczorną ciszę. Potem pokręciła głową. - Nie-e. Nic takiego nie czuję... Szeptem Remedios zapytał: - Klotyldo... Dokąd idziemy? - Balatro zna drogę - odparła beztrosko. *** - Idiotka! Wychodź z „Nieszczęścia”, z „Nieszczęścia”! Przecież on ma „Łódź”, żeby, skurwiel, zatonął... - Masz swoją „Powściągliwość”. Żryj. Udław się. - Mało. - Czego mało? - „Powściągliwości” mało. Mój grzech jest starszy od twojej „Dobroczynności”. - Zatem...”Marzenia o Wieczności”. - Przebite - z żalem powiedziała Klotylda. Remedios przysunął się do niej, delikatnie włożył rękę za jej kołnierz. - „Marność” - powiedział, wykładając kartę na kolano dziewczyny. Klotylda przygryzła wargę. - Na twoją „Marność” - „Diana”. - Szachrujesz! - wrzasnął Schalk, uważnie przyglądający się grze. Schalka przynieśli do obozu jak wór z mąką i zwalili na wóz. Widząc artylerzystę a zbóje nieźle go zmłócili - Klotylda poderwała się, zakrzątnęła. Bo chociaż Schalk aparycji nie miał okazałej, jak tylko się ocknął, zaczął tak gracko mleć ozorem, że całkowicie podbił czułe serduszko dziewczyny.

Klotylda do pomocy wezwała Hieronimusa, zgadując, że musi być człowiekiem w takich sprawach obeznanym. Na widok Mrocznego Biesa Schalk zajęczał głośno i odwrócił się. - Czy to mi się wydaje? - zapytał. Hieronimus dotknął pulsu na jego szyi. - Nie wydaje - powiedział po chwili. Schalk zaklął bez skrępowania. - Mogę cię pocieszyć - ciągnął Hieronimus jak gdyby nigdy nic. - Twój przyjaciel Fichtele też tu jest. Schalk podskoczył, ale Hieronimus zmusił go do leżenia. - Zawołam go. I odszedł. Teraz Schalk leżał na wozie zabandażowany aż po oczy, patrzył, jak Klotylda zawraca w głowie Remediosowi Haasowi. Chłop niedługo trzydziestkę skończy, a głupi jak był, tak został. Nie wytrzymawszy, Schalk wrzasnął: - „Diana” jest młodsza od „Marności”! Ale cielę z ciebie, Remediosie... Remedios poczerwieniał, potasował trzymane karty. Zapytał od rzeczy: - Klotyldo... A czym się przebija „Miłość Ziemską”? - „Miłością Niebiańską” przecież. - A dlaczego „Miłość Ziemska” jest grzechem? - Mniej się zastanawiaj, Mnisiu - powiedziała Klotylda. - Silna karta, o co te żale? - O nic - odezwał się Remedios i pocałował ją. Rano z nieba posypały się śnieżne płatki. Kiedy właściwie nadeszła zima? Dopiero co lśniła królewskim blaskiem jesień - a tu masz... - Nie za wcześnie w tym roku? - powiedział Remedios, zwracając się do mokrego płótna wozu. Spod dachu rozległ się ochrypły głos Klotyldy: - Diabli wiedzą. A jaki dziś dzień? Pod nogami mlaskało błocko. Śnieg nieprzyjemnie sypał się za kołnierze. Remedios kręcił głową, koń ponuro ciągnął wóz grzęznący w błocie niemal po osie. I ugrzązł. - Daj, pomogę - powiedział ktoś nad uchem Haasa.

Obok Remediosa drugi mężczyzna naparł na wóz ramieniem, wypychając go z dziury. Duży chłop, silny - od razu lżej się zrobiło. - A... - warknął Remedios zamiast podziękowania. Podniósł wzrok. Martin. Razem wypchnęli komediancki wóz wraz z szopką, zapasami, dziewuchą i rannym artylerzystą, ustawili na suchszym miejscu, koń znowu pociągnął sam. A Martin z Remediosem szli ramię w ramię. Najpierw milczeli. Potem Remedios zapytał ostrożnie: - Naprawdę jesteś Martinem? W odpowiedzi rozległ się basowy rechot. - Ciągle ten sam prostaczek boży Remedios Haas - powiedział w końcu Martin, odsapnąwszy. Remedios wzruszył ramionami. - A po co miałem się zmieniać? - Erkenbaldę dawno widziałeś? - Nie zapomniałeś jeszcze tego ścierwa? - szczerze zdziwił się Remedios. - Nie da się zapomnieć... Nie miałeś jej, inaczej byś zrozumiał, że takiej lisicy zapomnieć nie można. Z kim się dupczyła, jak mnie zakopaliście? - Z Agilbertem... Martin splunął. - Wiedziałem, że pod kapitana przelezie, suka. A ta czarnogrzywa, jak jej tam... - Hildegunda. - Gdzie się podziała? - Uciekła. Wyciągnęła pieniądze na posag i tyle ją widzieliśmy. Martin zaklął. I jeszcze raz zaklął. - Sucze plemię. Żadnej wierzyć nie można. - Martinie - znowu odezwał się Remedios. - Przecież jesteś martwy. Sam cię grzebałem, pamiętasz? Martin roześmiał się, pokazał białe zęby w czarnej brodzie, objął Remediosa za ramiona. - Jakże miałbym zapomnieć, Haasie! Takich rzeczy się nie zapomina... Szli chwilę obok siebie, potem Remedios znowu się odezwał: - Martinie... Widziałeś naszego kapelana? - Mrocznego Biesa? - Martin wykrzywił usta. - Widziałem...

- Nie, nie tego, innego. Walentyna. Tego, co go w Eisenbach zabili... Martin podskoczył. Remedios nie oczekiwał, że wiadomość o Walentynie tak podziała na starego bluźniercę. - Walentyn też tu jest? Ach, kurwa jego mać... Co się tu dzieje, Haas? - Nie wiem - ponuro jęknął Remedios. - Zapytaj Mrocznego Biesa. Ja już od dawna nic nie rozumiem. Tak sobie wędrowała po jesiennej drodze karawana - komedianci i zmarli, zbóje i święci, szaleni i prostoduszni. Szli do Strasburga i droga jakby była im znana, ale ciągle nie mogli dotrzeć do celu. Ciągle coś przeszkadzało. A to tu przeszkoda, a to tam. A potem w ogóle cel został utracony i kto był temu winien, nie udało się wyjaśnić. Klotylda siedziała na wozie, płachta była odsunięta. W ręku dziewczyny brzęczała strunami lutnia. Kiedy wóz podskakiwał na wyboju, brzęczały bez sensu, ale poza tym - całkiem ładnie. Obok maszerował Baltasar Fichtele. Razem układali piosenkę, umyślnie plącząc języki - wiersz w jednym, następny w drugim. Weisst du, Kind, was Fimbullwetter ist, Der Sommer kommt nach dem Winter nicht.21 - No i przydała się twoja uczoność, Fichtele - powiedział Remedios. Nienadaremnie wycierałeś zadek na studenckiej ławie. Baltasar prychnął, a Klotylda wykonała na lutni skomplikowany pasaż i pod koniec roześmiała się. Potem oboje chórem dokończyli: Und weisst du, wer nach dem Winter kommt? Und er hat den Namen: Der Angel Tod.22 Remedios pokręcił głową. Jak można się było spodziewać, uciekła mu dokładnie połowa sensu pieśni. - Ty masz w uchu zdechłą mysz, Fichtele - burknął zły na własną ignorancję. - Gdzie? - zapytał Baltasar. - Gdzie u mnie znalazłeś zdechłą mysz, Haas? 21

Wiesz, dziecino, to przeklęta pogoda, lato nie przyjdzie po zimie.

22

A wiesz, kto przyjdzie po zimie? Ten, co nazywa się Aniołem Śmierci.

Klotylda, dławiąc się ze śmiechu, spadła na podłogę wozu. Remedios powtórzył ze złością: - W uchu! - A, uchu... gdzie to ucho? - Na głowie. - A głowa? - Na tyłku. - A tyłek? - Do nóg przyczepiony. - A nogi? - Ziemię depczą. - A Ziemia gdzie? - We Wszechświecie. - Remedios złościł się już nie na żarty. Wydawało mu się, że nie będzie w stanie długo odpowiadać na pytania Baltasara Fichtele. A pytania wylatywały jedno po drugim jak osy z gniazda. - A Wszechświat? Gdzie jest Wszechświat? Remedios milczał. Nie podobała mu się ta rozmowa. Ale pytanie czepiało się pytania, a Baltasar, ścierwo, ciągle się czepiał: gdzie szukać zdechłej myszy? I Remedios wypalił: - Wszechświat jest sam z siebie. I sam się zdziwił z takiej odpowiedzi. A Baltasar przekrzywił głowę i jak gdyby nigdy nic dobijał mnicha: - A gdzie jest ten Wszechświat, co to sam z siebie? - W Bogu. - A gdzie Bóg? - Wszędzie - powiedział Remedios. W tym momencie Ardelio gwałtownie ściągnął lejce i koń się zatrzymał. - Co tam się dzieje?! - wrzasnął Baltasar, podnosząc głowę. - Ktoś stoi na drodze - odpowiedział Ardelio. Przed nimi stał mnich. Wysoki, chudy mnich w brązowym płaszczu. Stał z opuszczoną głową, zwieszonymi rękami, spokojniuteńki. Ale nie wiadomo dlaczego nikt nie chciał z nim rozmawiać. Ani Balatro, starszy z komediantów, właściciel konia. Ani Bartolomeus, który każdego chciał zbawić i nawrócić.

Ani Witwemacher, który nigdy nie opuszczał okazji, żeby pomachać mieczem. Ani Klotylda z Schalkiem - oboje wielcy miłośnicy pogawędek. Tym bardziej nie chciał gadać z nim Remedios, milczek. A jak już się odzywał, to często ni do rymu, ni do taktu. Martin i Walentyn po prostu ukryli się, chociaż jeśli ktoś nie ma nic do stracenia, to właśnie umarlacy. Potem Bartolomeus powiedział do Hieronimusa: - Z twojego zakonu, ty z nim rozmawiaj. Mnich wystąpił przed karawanę. Nie miał wyboru. - Witaj, Agelarre - powiedział. Diabeł uniósł głowę. Wyglądał na zmęczonego i starego, jego wąska twarz porośnięta była szczeciną, oczy patrzyły ponuro. I nie były już żółte, lecz bezbarwne. - Po prostu Dieter - poprawił Hieronimusa. - Jak chcesz. Płaszcz na ramionach diabła był dziwnie znajomy. Za szeroki na Dietera - zwisał na nim jak na kiju; za krótki, zakrywał nogi tylko do połowy łydek. Płaszcz pokrywały szare plamy pleśni. Gdzieniegdzie przykleiły się i nie doprały rybie ości, gluty żółci. Dostał się diabłu mnisi płaszcz Hieronimusa, a wraz z nim wszystkie wiedźmie lęki, które w nim żyły, i stare plamy wymiocin. Dlatego właśnie było strasznie. Inkwizytor stał naprzeciwko diabła. Był niższy, starszy, ramiona miał opuszczone. - Przestań w końcu pętać mi się pod nogami, Dieter - powiedział. - Znudziło mi się już to. Dieter rozciągnął usta w nieprzyjemnym uśmiechu. - Nie ty mi będziesz rozkazywał, Mroczny Biesie. - Zejdź z drogi - cicho powiedział Hieronimus. Dieter mruknął. Kiwnął głową w stronę towarzyszy mnicha. - A ta banda to co? Z tobą? - Kto? Hieronimus obejrzał się. I zobaczył twarze. Ze dwie dziesiątki zaniepokojonych twarzy. Wszystkie wpatrzone w niego. Mnich odwrócił się do diabła plecami, popatrzył na wędrowców - zdziwiony, jakby ich pierwszy raz zobaczył. - Ci? Nie, oni są sami dla siebie - powiedział do Dietera.

- A dlaczego idą za tobą? - Nie idą za mną. Po prostu idą. - A dokąd? - chciwie zapytał Dieter. - Dokąd idziecie, wy tam, sami dla siebie? Hieronimus widział, że diabeł umyślnie wciąga go w długą rozmowę, więc powiedział, żeby tamten się odczepił: - Nudny jesteś. - Tak? - Diabeł chyba naprawdę się zdziwił. - No, tego tom się nie spodziewał usłyszeć. Ile razy rozmawiałem z ludźmi, zawsze słyszałem: z tobą, Dieter, nigdy człowiek się nie znudzi! Z tobą, Dieter, można się uśmiać! Mnich ziewnął ukradkiem. Dieter zauważył to i obraził się. - Dokąd idziesz, pytam?! - ryknął. - Do swojego Boga. Dokąd jeszcze może iść mnich? - Przecież jesteś chrześcijaninem, Speer - chytrze zagadnął Dieter. - Czego cię nauczyła ta twoja głupia religia? Chcesz mieć - oddaj. Chcesz wiedzieć - zapomnij. Chcesz zabić wroga - pokochaj go. - Nie można się z tobą sprzeczać, Dieter. - Jestem świetnym teologiem - pochwalił się Dieter. - Diabeł musi nim być. Szukaj Boga, a znajdziesz mnie. - Znowu masz rację, Dieter. - No to czego się spodziewałeś? - Niczego się nie spodziewałem - odezwał się Hieronimus. Odwrócił się do Ardelio, machnął doń ręką, że niby wszystko w porządku, można jechać dalej. Ardelio cmoknął na konia, potrząsnął lejcami. Dieter odsunął się, przepuszczając obok siebie karawanę. Turkotał wóz, Ardelio z kamiennym obliczem przejechał obok. Przemaszerował Remedios i obok niego Martin, obaj bladzi. Opuściwszy głowę, przetruchtał obok Walentyn. Pogrążeni w niekończącej się rozmowie minęli mnicha i diabła Bartolomeus z Michaelem. Wojowniczo podreptali nawiedzeni bracia Werekundius i Witwemacher. Opierając się o rękę Fichtele, przekuśtykał Schalk, ciągle jeszcze słaby po zranieniu. - Chciałem tylko pogadać - burknął Dieter. Naprawdę się obraził. Hieronimus podszedł do niego i powiedział: - Won. Migiem.

Jak zbity pies ruszył Dieter z górki w dół. Nikt się za nim nie oglądał. Wyszli na Zniszczone Góry. Stare góry, porośnięte lasem. Jak się patrzy od Ramensburga, od płaskiego brzegu Otterbachu - wydają się niezbyt wysokie. Ale do przełęczy idzie się ciężko, szczególnie w mokre dni. Co dzień było wyraźnie zimniej. Zbyt szybko nadchodziła w tym roku zima. Pewnego razu Balatro obudził Hieronimusa jeszcze przed świtem. Mnich od razu usiadł. Komediant, ledwo widoczny w porannym mroku, przyłożył palec do ust, przywołał go do siebie. Odeszli od obozowiska. Szron chrzęścił na opadłych liściach pod stopami. Przez miesiąc wędrówki Mroczny Bies wyraźnie się posunął. Balatro nie wiedział, ile ma lat. Czterdzieści, pięćdziesiąt? Pytać nie chciał, a domyślić się nie potrafił. Hieronimus wyglądał na zmęczonego. O pół mili od obozu stał komediancki wóz gotów do drogi. Koń zaprzężony, Ardelio trzymał w ręku lejce. Nie patrzył na mnicha, odwracał się. - Odchodzimy - powiedział Balatro. - Ardelio, Klotylda i ja. Hieronimus milczał. - Przekleństwo, świętulku - powiedział Balatro już bez szacunku. - Zaciągnąłeś nas w te przeklęte góry. Tam, na dole, baliśmy się ciebie. Tu - czego mamy się bać? Wszystko już za nami, przed nami tylko śmierć. Nie dotrzemy do Strasburga, póki jesteś z nami. Hieronimus zdziwił się i nie krył tego. - Dlaczego? Czyż nie ty wybierałeś drogę? - Drogę wybierałem ja - wolno powiedział Balatro. - Ale, jak mi się wydaje, nie skręciła ona tam, gdzie chcieliśmy. Jutro nam wszystkim poderżną gardła. Tobie to betka, ty i Bartolomeusowi zbóje - wszyscy traficie do raju. A komedianci nie mają na co liczyć. Całe nasze życie jest tu, na ziemi. Tak więc odchodzimy. - Poderżną gardła? Kto? - Czy ty, ojcze święty, naprawdę jesteś nawiedzony? - rozeźlił się Balatro. Obojętność Hieronimusa wyprowadzała go z równowagi. - Tam, na górze, jest zamek. I pokazał ręką. Jeszcze wczoraj nikt z nich nie widział tam nic, żadnego zamku. Ale teraz, zmrużywszy oczy, Hieronimus dojrzał na szczycie mury i wysokie wieże. Mnich pokiwał głową.

- Nie wiadomo, od kiedy mieszkam w tej okolicy, ale nigdy nie słyszałem o czymś takim. Balatro zmarszczył brwi. - Ja też. Och, jak mi się to nie podoba. Dziś schodzimy z gór. Ardelio już zauważył czujki. Nie wiem, kto zasiadł w tym kruczym gnieździe, ale nie oczekuję od nich niczego dobrego. Koszmar jakiś tu się rozgrywa. A my - prości aktorzy. Po co żyjemy? Czynimy niepotrzebne sprawy dla radości innych. A tutejsze koszmary - nie dla nas. Hieronimus milczał jeszcze chwilę. Potem cicho zapytał: - Po coś mnie zawołał? - Masz pieniądze - nie owijał w bawełnę Balatro. - Tak - od razu odpowiedział Hieronimus. - Dużo? - Siedemdziesiąt guldenów czy coś koło tego. - Oddaj. Inkwizytor odwiązał sakiewkę od pasa, podał komediantowi. Balatro wziął do ręki, rozwiązał, wsunął rękę, poruszył monetami. - Dobra - mruknął tylko. I zesztywniał, patrząc gdzieś ponad ramieniem Hieronimusa. Mroczny Bies odwrócił się. Cień dużego mężczyzny. Remedios z arkebuzem w ręku. Balatro odepchnął mnicha, zrobił krok na spotkanie Remediosa. Klotylda, wyskoczywszy z cienia, rzuciła się do niego, objęła obiema rękami, zawisła na szyi jak kamień młyński. Straciwszy kontenans, Remedios patrzył w jej szalone oczy. A kobieta szeptała mu do ucha: - „Miłość” można przebić tylko „Miłością”, Mnisiu. Balatro popatrzył na Hieronimusa. - Puść go z nami. - Ja nikogo nie trzymam - powiedział inkwizytor. - Puść go, twoja mać! - ryknął Balatro. Bladą, ospowatą twarz komedianta pokryły czerwone plamy. Więc Hieronimus powiedział: - Remediosie, idź z nimi.

Balatro wlazł na wóz, usiadł obok Ardelio. Klotylda zdjęła ręce z szyi Remediosa, ruszyła za swoimi towarzyszami. Szła dumnie, tanecznym krokiem, jakby zamierzała zacząć śpiewać przed tłumem. Wóz zaskrzypiał, szarpnął się, ruszył z miejsca. Hieronimus skinął na Remediosa. - Idź, doganiaj ich. Teraz dotrą do Strasburga. Remedios ciągle jeszcze się wahał. - Iść za nimi? Hieronimus von Speer milczał. Słońce wstawało nad górami, zaczął topnieć szron na opadłych liściach. Remedios zbladł, rzucił spojrzenie w stronę oddalającego się wozu. Jeszcze było go widać między drzewami. A Hieronimus milczał. Remedios przestąpił z nogi na nogę. - No to co ja... za nimi? - zapytał znowu. - Czy iść gdzieś to według ciebie koniecznie za kimś? - zapytał go mnich. Bardzo cicho zapytał. Plącząc się w odzieży, Remedios ruszył w dół leśną drogą. Kilka razy potknął się, odwracał, ale Hieronimus już na niego nie patrzył. I tak żołnierz odszedł. Czujka dała o sobie znać około południa. Nieprzyjemne to było spotkanie. Zza drzew bezszelestnie wyszli żołnierze. Sztuka w sztukę chwaty, rośli, z ładnymi mrocznymi twarzami. Choć niby nie było ich dużo, a wydawało się, że cały las jest nimi wypełniony. Żaden nie wypowiedział ani słowa. Po prostu wyszli z lasu. Niemi, groźni. Ich ciemne oczy patrzyły na wędrowców nieruchomym, nic niewyrażającym wzrokiem. Bartolomeus pod tym spojrzeniem nagle zjeżył się, skulił i rozwrzeszczał bez słów. Jego blade, delikatne oblicze zalał rumieniec. Michael Klosterle głośno szlochał - na cały głos, nie wstydząc się. A Witwemacher zbladł i padł na kolana. Stojący obok Walentyn powiedział: - Można było przeliczyć wszystkie moje kości, a oni stoją i robią sobie ze mnie widowisko... Przy tych słowach błogosławiony Werekundius szarpnął na chudej piersi odzienie, wystawiwszy na pokaz gnaty.

A wartownicy stali i patrzyli. Hieronimus podniósł oczy i spotkał się wzrokiem z jednym z żołnierzy. I nagle zobaczył, że w tych bezgranicznych oczach nie kryje się wcale obojętność, lecz ciekawość. I smutek. - Niech będzie wola Twoja - powiedział Hieronimus. Ponaglając jeńców tępymi końcami włóczni, strażnicy pędzili ich przez las. Zamek, wczoraj niewidoczny i ledwie rozróżnialny, dziś o świcie nagle zbliżył się, urósł w oczach. Była to całkiem spora twierdza zbudowana na podstawie czworoboku, z sześciokątnymi wieżami na rogach. Jej mury były wysokie, stare, wznoszone ze starych głazów. Wieże groźnie zasępiły się nad przybyszami. - Dobra twierdza - mruknął ciągle beztroski Schalk i zmrużył oczy, szacując, ilu armat potrzebowałby, żeby dokonać wyłomu w tych potężnych murach. Fichtele pokiwał głową, zaczął roztrząsać problem ze starym przyjacielem. Ale mocne uderzenie między łopatki spowodowało, że były student rozkaszlał się, zadławił własnymi słowami. Żołnierz o okrągłej twarzy, uzbrojony w arabski miecz, dał znak pozostałym. Zatrzymali się, a on wyszedł na czoło, machnął ręką do kogoś niewidzialnego na murach. Dobiegły ich stamtąd przekleństwa - takie, że byli landsknechci mimo sytuacji nie do pozazdroszczenia zaczęli się uśmiechać, wymieniając spojrzenia. Potem brama otworzyła się. Zaczęto przeganiać jeńców przez bramę, pojedynczo i w parach. Hieronimus zwlekał trochę i od razu został skarcony - oberwał drzewcem w szyję. Nie było złości w tym uderzeniu, nie chcieli go okaleczyć. Tak pastuch pogania oddzielającą się od stada krowę. Mnich przygryzł wargę, opuścił głowę. Jak bydło stłoczono jeńców w wąskim przejściu między dwoma zamkowymi murami, zewnętrznym i wewnętrznym. Obrzucali niespokojnym spojrzeniem otoczenie, przestępowali z nogi na nogę. Strażnicy patrzyli na nich obojętnie pilnowali tylko, żeby nikt się nie awanturował, nic więcej. Potem rozstąpili się, przepuszczając kogoś. Pojawił się wysoki, gruby mężczyzna z prostacką czerwoną twarzą. Zarządca albo seneszal. Obrzucił złym spojrzeniem gości, nie kryjąc, że uważa ich za złodziei, zabójców i kanciarzy - to ostatnie w najlepszym wypadku.

Wśród jeńców zaczęło się poruszenie. Wykazując się wielką sprawnością, strażnicy zaczęli dzielić towarzyszy Hieronimusa. Działali bez specjalnej złości czy okrucieństwa, jakby mieli do czynienia z bezrozumnymi zwierzętami. Jednych odprowadzano do kazamat pod zewnętrznym murem, innym kazano klęczeć na środku podwórza pod dozorem trzech posępnych strażników o kamiennych obliczach. - Saraceni czy co? - szeptem zapytał Werekundius Bartolomeusa w dogodnej chwili. - Niepodobni - tak samo szeptem odpowiedział Bartolomeus. - Widywałem Saracenów. Handlowałem z nimi. Zarządca wychwycił wzrokiem w tłumie jeńców mnicha. Jego szerokie, kudłate brwi nachmurzyły się, wskazał grubym palcem miejsce przed swoimi nogami. - Tu, do mnie. Hieronimus posłuchał. Jeden z miejscowych żołnierzy natychmiast zbliżył się czujnie wpatrzony w jeńca żeby ten nie wywinął jakiegoś łajdactwa. - Jak cię zwą? Mroczny Bies podniósł wzrok. - Hieronimus von Speer. Zarządca o zalanych tłuszczem oczkach i nosie jak kartofel patrzył na niego z wyraźną ironią. - A! - powiedział, jakby imię było mu znane. - Von Speer... Zjawił się. Gówno jak się patrzy. I od wewnątrz, i z zewnątrz. Hieronimus milczał. A zarządca aż dygotał z radości, że może dopiec mnichowi: - Świętym siebie widział! Pychą to pewnie nawet srasz. Mnich zarumienił się. Zaoponował: - Ani jeden święty świętym by nie został, gdyby najpierw tego nie zechciał. - Prawdę gadają: zaczniesz myśleć - spłodzisz herezje - mruknął grubas. - Nie mnie o tym sądzić - odparł Hieronimus. Zarządca zawisł nad nim swoim pokaźnym cielskiem. Zapytał wprost: - Czegoś oczekiwał? Że cię tu przyjmą z otwartymi ramionami? Mnich pokręcił głową. - Nigdy o tym nie myślałem.

Zarządca roześmiał się. Zakołysał obszernym bandziochem, zaczerwieniły mu się tłuste policzki. - Uważasz siebie za bohatera. Hieronimus przemilczał to. - Dieter Pfeffernuss uciekł od niego jak od dżumy, też mi wyczyn. Nieoczekiwanie zarządca przestał się śmiać i stał się groźny. Jego promienne oczka nagle ściemniały, policzki straciły dobroduszną krągłość. Rzucił okiem na strażnika, skinął. Żołnierz położył ciężkie łapsko na ramię mnicha i poprowadził go za bramę wewnętrznych murów. Kiedy Hieronimus potknął się, żołnierz uderzył go w plecy i siarczyście sklął. Wszyscy pozostali, i żołnierze, i jeńcy, stali na dziedzińcu, jedni wyprostowani, inni na kolanach, patrząc w ślad za nim. Potem zarządca przelotnym spojrzeniem obdarzył resztę, szybko wymienił z żołnierzami kilka uwag i oddalił się ciężkim krokiem. Jeńców zaczęto dzielić na dwie grupy. Większą pozostawiono na dziedzińcu, a dwóch czy trzech wyrzucono. Zrzucono z murów. Słychać było, jak na zewnątrz gruchnęły o ziemię ich ciała. Michael Klosterle był w liczbie tych, których powleczono do muru. Z przerażenia zachrypiał, szeroko otwarłszy zaślinione usta. Żołnierz wykrzywił pogardliwie wąskie wargi. Smagłe szczupłe ręce w rękawach z kolczugi mocno trzymały jeńca. Strażnik podniósł Michaela jak kukłę i bez trudu cisnął w dół. Odwrócił się, ruszył z powrotem do jeńców. Szeroko otwartymi oczami wpatrywał się weń Baltasar Fichtele. Wiedział, że żołnierz kieruje się do niego. Wczepił się w rękę Schalka, zadygotał. Piękny i straszny był młody żołnierz. Ciemna cera, toczone rysy, czarne oczy w otoczce puszystych rzęs, kształtne łuki brwi - takich twarzy nie spotka się nigdzie w Niemczech. Żołnierz zbliżył się, chwycił Baltasara Fichtele, oderwał od Schalka. Były student szamotał się w rękach strażnika. Schalk, klęcząc, wrzeszczał i wyciągał ręce do druha, ale nikt nie słuchał jego błagania. Dźgnięto go tylko raz ostrzem włóczni w pierś, kiedy rzucił się za Baltasarem. Tak więc został artylerzysta na miejscu - zalany łzami,

brudne bandaże na jego niezagojonych jeszcze ranach rozwinęły się, a na koszuli pojawiła się czerwona plama. Już na murze Baltasar zwisł bezwładnie w żelaznym uścisku strażnika - pogodził się z losem. Podniósł oczy, by ostatni raz popatrzeć na swojego kata. I nagle zrozumiał, że przepełnia go nie przerażenie, a zachwyt tym człowiekiem. I nie chciał Baltasar Fichtele rozstawać się z nim, jakby lepszego przyjaciela niż ten nieustraszony smagły żołnierz nigdy nie miał i mieć już nie będzie. Wiek mógłby stać tak w oczekiwaniu śmierci, byle czuć na ramionach te gorące, silne dłonie. Nagle krata w wewnętrznej bramie otworzyła się ponownie. Na przepełniony ludźmi wewnętrzny dziedziniec szybkim krokiem weszła kobieta. Nie weszła - wpadła. Niska, grubiutka, stareńka. Włosy miała rozczochrane, jej wdowia peleryna skotłowała się i przesunęła na plecy. Szybko przejrzała jeńców. Porozpychała ludzi, odepchnęła surowych strażników, rzuciła się w kierunku Baltasara Fichtele. Baltasar zobaczył ją i zachwiał się jak uderzony. - Mama - powiedział szeptem. Strażnik puścił go. A Marta Fichtele, wspiąwszy się na czubki palców, otoczyła rękami szyję swojego lekkomyślnego dziecka. - No to witaj w domu, synku - powiedziała.

Wiera Kamsza urodzona we Lwowie, mieszka w Sankt Petersburgu. Ukończyła Politechnikę Lwowską, zdobyła dyplom z wyróżnieniem, jednak nie pracuje w wyuczonym zawodzie inżyniera o specjalności wydobycia ropy naftowej. Od 1994 roku za namową przyjaciół zajmuje się zawodowo dziennikarstwem. Do pisania beletrystyki skłonił ją Nik Pierumow, z którym robiła kiedyś wywiad, a ich znajomość zamieniła się w trwałą przyjaźń. Jednakże mimo licznych już publikacji nie uważa się za pisarkę. Jest autorką trylogii Chroniki Arcii oraz cyklu Otbleski Eterny (Odblaski Eterny) - jak na razie liczącego trzy powieści i trzy nowele. Już wkrótce pierwszą z nich zaprezentujemy polskim czytelnikom. Napisała również kilka innych nowel i opowiadań. Koncentruje się, jak widać, na formach dłuższych. W Polsce dotąd nie była znana.

Wiera Kamsza

Dzień strachu Przekład Ewa Dębska

Dla J. Niersierowa

Młodziutki

wróbelek

niezbyt

zręcznie

wylądował

na

pozieleniałym ze starości gargulcu i tym samym podpisał na siebie wyrok. Siedząca na strasznym kamiennym pysku ptaszyna była znakomitym celem, więc Pista Sukan nie zmarnował okazji do wykorzystania swojej nowej procy. Strzał był celny - żałosna kupka pierza, słabo trzepocąc skrzydłami, spadła w dół, ale strzelec nie zdołał nacieszyć się powodzeniem. Balas Sukan, dożywotni kapitan zamku na Rissie (stanowisko to otrzymał od młodziutkiego księcia Balinta po burasskiej bitwie, w której stracił lewą rękę), domyślił się, gdzie może pałętać się jego potomek i pracowicie wspiął się za nim na dach. Pochwycony za ucho Pista upuścił broń i ponuro maszerował za rodzicem do piwnicy, gdzie zebrali się już niemal wszyscy mieszkańcy zamku. Stojący przy obitych żelazem drzwiach Balint Rissai posępnie popatrzył na wchodzących, ale nie odezwał się. Pista nigdy wcześniej nie widział swojego pana z tak bliska. Wuj młodego Beli Trzeciego i regent, Balint - młodszy brat króla Lukasa, zabitego w bitwie z zamańskimi hordami, rzadko bywał na swoich włościach, ale Dzień Strachu to Dzień Strachu. Władca spędza go ze swoimi ludźmi. Pista siedział na swoim ulubionym dachu, kiedy książę i jego starszy syn zeskoczyli z koni przy bramie zamku, a zaraz potem na spiczastej dzwonnicy zabrzmiał dzwon alarmowy, powiadamiając o nadchodzącym nieszczęściu. W Dniu Strachu ludzie zaganiają zwierzynę pod dach, nie zostawiając pod gołym niebem nawet kurczaka. Powiadają, że dziki zwierz chowa się sam, wyczuwając, że przeleci nad nim On. Życie zamiera - nie szczebiocą ptaki, nie grzeją się na słoneczku leniwe koty, nie brzęczą pszczoły, tylko rośliny, którym sądzone jest umierać tam, gdzie się urodziły, widzą, jak wolno nad nimi przelatuje Pradawny, kontynuując swoje trwające wieki poszukiwania. Każde stworzenie, na które padnie wzrok Pradawnego, stanie się jego własnością. Tak mówią legendy, a czy tak jest naprawdę, nikt nie sprawdzał. Pista i wierzył, i nie wierzył w Pradawnego. Jeśli obudziwszy się w nocy, przypominał sobie opowieści o jego bezwzględnym spojrzeniu, nakrywał się z głową, wyobrażając sobie, że Pradawny jest tuż obok i tylko czeka, żeby on, Pista Sukan,

wyłonił się spod zbawczej kołdry. W ciągu dnia te strachy wyglądały głupio. No bo na co by Mu się zdały muchy czy żaby? Dlaczego On pojawia się tylko w środku lata, dlaczego nie szkodzi drzewom i kto może o Nim coś wiedzieć, skoro nikt Go nie widział? Ostatni Dzień Strachu odbył się niemal trzy wieki temu, o ile w ogóle miał miejsce, bo może wszystko to czcze gadanie? Prawdę mówiąc, Pista polazł rano na dach nie po to, by polować na wróble. Chciał utrzeć nosa wszystkim zamkowym chłopakom, a jednocześnie popatrzeć na Pradawnego, jeśli ten naprawdę przeleci nad Rissą. Sukan młodszy był przekonany, że Pradawny go nie zauważy. Tak najpewniej by i było, ale nie udało mu się ukryć przed ojcem, więc teraz będzie musiał siedzieć w dusznej piwnicy i słuchać, jak modli się mnich Janos. Dobrze przynajmniej, że można dokładnie przyjrzeć się księciu. Gdyby się nie spóźnili, musieliby sterczeć w najgłębszej piwnicy; może to i wygodniejsze, ale nad wyraz nudne. Młody Sukan zaczął nieznacznie przyglądać się Balintowi, o którego odwadze i brawurze już za jego życia układano pieśni. Wojownik poczuł na sobie jego spojrzenie i przywołał Pistę do siebie. - Twój syn, Sukanie? - Tak, panie. - Ile ma lat? - Dziesięć. Łobuz, jakich mało, dlatego tak długo to trwało. - Wlazł na dach? - zapytał ze współczuciem Balint. Pista oblał się rumieńcem i skinął głową. - Słusznie - nieoczekiwanie zaaprobował jego czyn książę. - Gdybym ja w Dniu Strachu miał dziesięć lat, też bym polazł popatrzeć na Pradawnego. Imre - Rissai zwrócił się do wchodzącego właśnie do piwnicy ciemnowłosego młodzieńca, mniej więcej piętnastoletniego - co tam? - Objechałem dokoła zamek i sprawdziłem dziedzińce. Wszystko w porządku, ale On się zbliża. To pewne. - Ach tak? - Mocna dłoń zacisnęła się na ramieniu Pisty. - No, wojowniku, chodźmy, popatrzymy razem. - Ojcze, idę z tobą - poderwał się Imre. - Oczywiście. - Książę odwrócił się do Sukana. - Zaraz wrócimy. Nikogo nie wypuszczaj. Słyszysz? Czasu powinno nam wystarczyć, ale nigdy nie wiadomo...

Kapitan zamku dał znak pięciu halabardzistom i sam stanął przy wyjściu, chociaż nikt z obecnych w piwnicach nie wykazywał najmniejszej chęci do wychodzenia na zewnątrz. Kiedy Pista usłyszał, jak syn księcia powiedział „On się zbliża”, też nabrał ochoty, by ukryć się gdzieś w kąciku, ale Rissai trzymał go mocno. We trzech pokonali kręte, strome schody i znaleźli się na zalanym słońcem dziedzińcu. Czegoś takiego Pista Sukan jeszcze nie widział i nie chciał widzieć. Co innego słuchać o tym, jak w Dniu Strachu wszystko, co żyje i może się poruszać, kryje się i rozbiega, a co innego znaleźć się na wymarłym dziedzińcu. Było tu bardzo cicho, bardzo duszno i bardzo strasznie. Potężne kasztany, od wieków strzegące zamku, beznamiętnie kierowały ku niebu zielone korony, ale Pista gotów był przysiąc, że boją się tak samo jak dmuchawce i barszcz - te pierwsze zwinięte jak przed deszczem, drugie najeżone, choć zazwyczaj bezczelnie rozpościerały swoje mięsiste liście. Niebo trwało martwe - nie było na nim ani obłoku, ani ptaka, ani choćby motylka czy muchy. Pista popatrzył pod nogi - tu w pobliżu przebiegała mrówcza ścieżka, ale owady zniknęły. Bajka okazała się prawdą - wszystko, co mogło się ukryć, ukryło się. - Nie myślałem, że to prawda - odezwał się książę, jakby podsłuchał jego myśli nawet gdy zaczęli przybywać gońcy, a alijska kula zaczęła się jarzyć... O kuli alijskiej Pista słyszał od ojca. Była to dziwna rzecz, przysłana przez zamańskiego sułtana jednemu ze starożytnych monarchów w zamian za prawo pogrzebania brata zabitego w bitwie. Zazwyczaj była mlecznobiała i zimna, jednak w miarę zbliżania się Dnia Strachu wypełniała się niespokojnym purpurowym światłem, stawała się najpierw ciepła, potem nawet gorąca. Kto i kiedy stworzył ten przedmiot, nie wiedział nikt... - Stój tu. - Balint puścił ramię Pisty, a chłopiec drgnął, jakby budząc się ze snu. Gdyby co, pędź na dół i każ ojcu zamknąć drzwi. Na nas się nie oglądaj. Syn kapitana, któremu serce łomotało jak szalone, patrzył, jak wielki Rissai wyszedł zamaszystym krokiem na środek dziedzińca i stanął twarzą na wschód, skąd, jak głosiły opowieści, przybywał Pradawny. Pista na całe życie zapamiętał straszliwą, przygniatającą ciszę, nieruchome korony kasztanów i wysokiego, ciemnowłosego mężczyznę zalanego bezlitosnym słonecznym światłem. Balint stał i wpatrywał się w lśniącą dal, położywszy dłoń na rękojeści swojego słynnego miecza. Serce chłopca oblało się żarem i złamawszy polecenie, rzucił się do księcia, stając obok, tylko o mgnienie oka później niż Imre. Tak dla Istvana Sukana zaczęła się służba trwająca całe życie.

Niebo na wschodzie spurpurowiało, jakby tam zamierzało wzejść jeszcze jedno słońce, w twarze uderzył zapach żaru. Cała trójka na dziedzińcu stała i czekała, sama nie wiedząc na co. Gorący wicher nasilał się, rozbudzone drzewa zakołysały się i zaszumiały głucho i groźnie, powietrze wypełniło się drobnym, skrzypiącym między zębami pyłem. - Teraz już czas - gwałtownie powiedział książę. - Wracamy. - Ojcze - podniósł głowę pobladły nagle Imre - ja się nie boję... - Ale ja się boję - uciął wojownik słynący ze swej odwagi na całą Egerię. - Na dół. I to migiem! Pista nie pamiętał, jak i kiedy zbiegli po schodach na dół ani jak znalazł się w najodleglejszym kącie piwnicy obok matki i sióstr. *** Wiecznością też można się zmęczyć i tak właśnie się czuł - zmęczony. Ci Co Byli Wcześniej widzieli narodziny i rozkwit tego świata, a jemu przypadł wieczór, chłodny, niekończący się wieczór. Pragnął tylko jednego - spokoju, ale na spokój trzeba sobie zasłużyć. Trzeba znaleźć żywą istotę, która zdolna jest wchłonąć Moc i Wiedzę, odsłonić przed nim cenę Krwi, Władzy i Złota, a dopiero potem można znaleźć spokój. Jakże jest zmęczony, raz po raz przelatując pradawnym szlakiem i nie znajdując nikogo. Ich ród jest przeklęty, są skazani na niesienie swojej potęgi w samotności, nie mając prawa nawet do śmierci. Ich czas, czas złota i ognia, minął, na ziemi rozpanoszyły się żałosne istoty - mógłby zabijać je całymi tysiącami, ale po co mu to? Chce jednego - wolności i spokoju. Jego poprzednicy rozstali się z życiem na stertach złota w ildariańskich pieczarach, a on ciągle jeszcze żyje. Nikczemni mieszkańcy niegdyś groźnego świata nie chcą zamienić swojego żałosnego istnienia na wielkość, uciekają przed nim, a on nie może zejść na ziemię, nie może żadnego schwytać i zmusić do przyjęcia przeklętej potęgi. Wolno mu tylko latać raz i na zawsze wyznaczonym szlakiem, patrząc w dół w szalonej nadziei na odszukanie strzępka życia gotowego do przyjęcia jego ciężaru. Za każdym razem, wzbijając się w powietrze nad Czarnymi Górami, miał nadzieję, że znajdzie, ale śmiertelne stwory w panice uciekały, a on pędził, póki na dole nie pojawiały się fale Wściekłego Morza. Dalej droga była zakazana, wracał więc do pieczar, by oglądać sny o na wieki straconym, a w Dniu Goryczy obudzić się i wzlecieć

nad skałami, oczekując zbawienia. I nie było nikogo, kto by mógł mu pomóc, ale co to...? Co?! Na jego wezwanie przyszła odpowiedź. Czyżby poszukiwania zakończyły się? Jaka śmieszna istota. Malutka, nikczemna. Przepełniona dumą i złością. Ileż w niej zaciekłości! Czy to rozumne, oddać jej Moc? Ale odrzuciwszy tę istotę, skaże siebie ponownie na życie, a on już dłużej nie może! Jest tak zmęczony, a ten świat dawno już przeżył swój rozkwit, co może więc być gorsze od dożywania? Po co ta krzątanina pod stygnącym słońcem? Komu potrzebne są te żałosne twory, które zajęły miejsce gigantów? Jeśli jego wybór spowoduje wyginięcie tego, co teraz widzi, czy będzie to złem?! Nie, to będzie uwolnieniem! Pradawny przerwał lot, skierował się w stronę wykrytej przez siebie istoty. - Jesteś mój. Uwolnisz mnie, a ja wzniosę ciebie! Jesteś mój i niczyj więcej... Jesteś żywą istotą nieprzykutą do ziemi i będziesz mną, gdy odejdę. *** Trzydzieści lat minęło, a wszystko jest tak wyraźne, jakby wydarzyło się wczoraj. Tutaj on, dziesięciolatek, stał obok Balinta Rissai, a Imre - wtedy jeszcze żywy, młody, odważny - namawiał ojca, by spojrzeć w oczy Pradawnemu. W końcu dokonał tego i zginął. Kapitan Istvan Sukan dotknął siwiejących wąsów, westchnął, zbierając siły, żeby udać się do królowej. Już lepiej, by ten przeklęty smok spalił go wraz z Imre, ale ten, jakby przeczuwając swój los, odesłał żonę i dzieci do rodowego zamku, zmusiwszy Sukana, aby przysiągł na klingę, że upilnuje siedmioletniego Dyerdy ego, który jeszcze nie wie, że jest królem. Margit też nie wie. W duchu Sukan nazywał królową właśnie tak. Margit była młodsza od niego, a on i Imre, mimo że ten był królem, a Istvan Sukan tylko jednym z jego kapitanów, byli niemal braćmi, gdyż złączył ich Dzień Strachu. Sukan odruchowo uśmiechnął się, wspominając, jak ustrzelił siedzącego na gargulcu wróbla, a ojciec ściągnął go z dachu. Wczoraj Dyerdy namówił Sukana, by mu zrobił procę, chociaż Margit to się nie spodobało. Margit w ogóle jest bardzo wrażliwą kobietą. Kiedy Imre cisnął do stóp narzeczonej upolowaną sarnę, biedaczka przepłakała cały wieczór, co spowodowało, że król na zawsze zrezygnował z polowania, chociaż swoim zuchom nie przeszkadza ganiać do woli za dzikami i jeleniami w królewskich lasach.

Nie przeszkadza? Nie przeszkadzał... Teraz wszyscy będą musieli żyć bez Imrego, choć wydaje się to niemożliwe. Cóż, ludzie przyzwyczajają się do wszystkiego. Istvan nie sądził, że będzie mógł żyć bez ojca, bez księcia Balinta, Wicuszki, ale żyje - je, pije, śpi, macha szablą... Ale co może szabla przeciwko skrzydlatemu, ziejącemu płomieniem potworowi? Goniec, który dostarczył wiadomość o śmierci króla, opowiadał, że skrzydła potwora przesłoniły słońce. Z dwunastotysięcznej armii została może jedna trzecia, a Pradawny nawet nie został zraniony. Czy nie ma na niego sposobu? Czym on w ogóle jest? Dni Strachu były zawsze, ale ani Zamańczycy, ani Mgrowie, ani słynący ze swej uczoności Ursyjczycy i Charyńczycy nie pamiętali, by Pradawny palił wioski i miasta. Jego pojawienie się dzikie zwierzęta wyczuwały z wyprzedzeniem, potem magowie wykonali kule powiadamiające o przebudzeniu strachu. W określonym czasie Pradawny wznosił się nad Ildariańskimi Górami i leciał w stronę Wściekłego Morza, gdzie znikał na setki lat. Tak było wcześniej, dlaczego więc tym razem zaczął zabijać? *** Wielki

Cziczirr-wen-Czirrak-wen-Cziwwarrak

miarowo

machał

potężnymi

skrzydłami, rozkoszując się poczuciem własnej mocy. Daleko w dole przepływały pod nim lasy, pola, błękitne wstęgi rzek i złote taśmy dróg, na które los nanizał objęte paniką miasteczka i wsie. Ich mieszkańcy w przerażeniu rozbiegali się, padali na kolana, wpełzali w niepewne drewniane skrzynie, które tak ładnie płoną, ale Cziczirr był syty. Wielkiego poganiał nie głód, a zemsta i pamięć. Chciał wrócić tam, skąd zaczęła się jego droga i zemścić się. Jakże dawno nie był w rodzinnych stronach, jakże długo tlił się w jego duszy płomyk zemsty i oto w końcu płomień wyrwał się na zewnątrz! Zniszczy nawet wspomnienie o schronieniu tych, którzy ongiś podnieśli nań rękę. Nie ujdzie z życiem nikt. Głupcy, usiłowali go powstrzymać! Bardzo, bardzo wielu dwunogich i czteronogich... Kiedyś naprawdę mogliby go skrzywdzić. Kiedyś, gdy ratowały go tylko ostrożność i skrzydła, ale czasy te dawno minęły. Zmienił się, a jego wrogowie sądzili, że jest taki, jakim był dawniej. Jakże oni uciekali, kiedy walił ich na ziemię wicher wzbudzany skrzydłami wielkiego Cziczirra, jak palił ich wydychany przez niego płomień! Tam, na polu między dwiema spalonymi wsiami zostało wiele mięsa i mnóstwo popiołu. Wielki

zaspokoił głód, ale nie na tyle, by wracać do Ildaranu i zasnąć. Najpierw pomsta, potem powrót i długi sen pomiędzy Tymi Którzy Byli Wcześniej i zebranymi przez nich skarbami. Przyjdzie czas, kiedy CziczirrwenCzirrak przyniesie do pieczar Ildaranu również swoją zdobycz, ale pierwszy lot - to lot krwi, a nie złota. Dwa cienie Cziczirra towarzyszyły swojemu władcy, dwa cienie i stada wrońców, niemających odwagi zbliżyć się do Wielkiego, ale podążających za nim od zgliszcza do zgliszcza. Ohydne, hałaśliwe i okrutne stworzenia, zawsze ich nienawidził... Kiedy był słaby, były jego wrogami, potem palił je całymi setkami, ale za dużo było z tym roboty, poza tym nie zbliżały się zbytnio. Dziś wrońce będą miały dużo pożywienia, ale potem On wróci i spali je również. Nie pozostawi niczego! To, co nie spłonie, rozpadnie się pod uderzeniami łap i skrzydeł. Zostawi za sobą tylko stertę dymiących ruin i uwolni się od przeszłości. Wróci do Ildaranu, zaśnie i będzie spał, póki nie nadejdzie jego dzień. Wtedy Wielki rozprostuje skrzydła i poleci na zachód, a poprzedzać go będzie pradawny strach. Tak będzie, póki zmęczony wiecznością nie przestanie przelewać krwi i gromadzić złota, dopóki nie zacznie szukać następcy, by przekazać mu Strach i Moc, a potem odejść w Uspokojenie, zostawszy Tym Który Był Wcześniej. Uspokojenie... Teraz Wielki Cziczirr nie chce jeszcze Uspokojenia. To jest jego pierwszy lot, pierwsze zwycięstwo, pierwsza pieśń! Ogniste ślepia giganta przeczesywały okolicę, rozpoznając znajome miejsca. Oto jest kasztanowy gaj, w którym się niegdyś ukrywał. Cziczirr nie podpalił wiekowych drzew, kiedyś były mu życzliwe - nie tak jak mieszkańcy zamku, którego wieże już widniały na horyzoncie. Dziwne, kiedyś były znacznie wyższe... Wielki Cziczirr-wen-Czirrak-wen-Cziwwarrak zatoczył koło nad zakolem Rissy i zaczął obniżać lot. Wybraniec Pradawnego przeszedł już próbę płomienia i krwi, wiedział, czym jest złoto i władza, została mu tylko próba pamięci, a wtedy Wybrany stanie się Jedynym. *** Siedmioletni Dyerdy Rissai, nachmurzywszy się, patrzył na wschód. Tak samo kiedyś witał Pradawnego jego wielki dziadek - o tym młodemu księciu opowiadał Istvan Sukan. Miał wtedy ledwie trzy lata więcej niż Dyerdy, ale już stał obok jego dziadka i ojca, czekając na palący wiatr.

- Dyerdy! Dyerdy, gdzie jesteś? Wujek Sukan! Szuka go. Chłopiec błyskawicznie zniknął za pokiereszowanym gargulcem. Jak cicho... Książę ostrożnie wysunął głowę zza kamiennego potwora. Dziedziniec był pusty, co go nie dziwiło - już rano wydano rozkaz, by wszyscy zeszli do piwnic; on z mamą też zeszli do podziemnej sypialni, gdzie Dyerdy udał śpiącego, a potem uciekł. Musi zobaczyć Pradawnego, o ile ten przyleci, ma się rozumieć, ale to było raczej wątpliwe. Ojciec i jego wojownicy strącą potwora strzałami z łuków, a potem porąbią mieczami. Gdy alijska kula stała się zgęstkiem płomieni, do którego nie można było podejść bliżej niż o krok, ojciec wysłał ich z mamą, siostrami i malutkim Balintem do zamku Rissa, a sam zaczął gromadzić armię. Dyerdy emu nikt niczego nie wyjaśniał, ale on dawno już opanował sztukę udawania śpiącego w oczekiwaniu, aż opiekunowie odejdą i zostawią go samego. Co może potem być prostszego niż zwinięcie pod kołdrą ubrania i wyjście przez okno czy kucnięcie pod drzwiami i słuchanie tego, o czym bajdurzą niańka i strażnicy? Syn i następca króla Imre wiedział wszystko. I to, że zamański sułtan nie dał rady powstrzymać ziejącego ogniem potwora, który zmienił ujście Wahaydy w wypaloną pustynię; i to, że Pradawny przeciął granice Egerii, a ojciec wystąpił mu na spotkanie. Dyerdy pamiętał, jak maszerowali woje. Nie było to pierwsze pożegnanie w jego życiu, ale tym razem bohaterowie nie śmiali się, nie śpiewali i żegnało ich wielu mnichów. Ojciec po raz pierwszy nie wziął ze sobą kapitana Sukana, lecz kazał mu troszczyć się o nich z mamą. Ten przysiągł na klingę, a mama się rozpłakała... Teraz też płacze, cały czas, a to jest bardzo, ale to bardzo niedobre. - Dyerdy! Chyba go szuka cały garnizon. Nie, nie pokaże się. Ojej, co to? Zorza?! Nie, Pradawny! Trzydzieści lat temu wszystko było dokładnie takie samo - płonący nieboskłon, gorący wicher, kłęby pyłu. Nic więcej Pista Sukan nie widział, dziadek i ojciec zabrali go, czyli on, Dyerdy Rissai będzie pierwszym, który zobaczy potwora. Przylgnąwszy do zimnego gargulca, syn króla Imre z zamierającym sercem patrzył, jak rozpala się nieboskłon. Oto w rozżarzonym palenisku mignęło coś czarnego i dusza chłopca została pochwycona w bezlitosne żelazne palce. Czarny punkt rósł, powoli stając się skrzydlatym stworzeniem. Pradawny najbardziej przypominał ptaka - ogromnego ptaka z płomiennymi skrzydłami i czarną piersią.

Pradawny zbliżał się. Zaprawdę, był przerażający, tak przerażający, że Dyerdy zapragnął być daleko od risskiego zamku, ale był też synem swojego ojca i wnukiem swojego dziadka. A poza tym - nie było już dokąd uciekać - potwór zawisł nad zamkiem, jego bure skrzydła przesłaniały słońce, płonące purpurą ślepia wpiły się spojrzeniem w dach, w tego właśnie gargulca, za którym ukrywał się Dyerdy! Oto spojrzenie, przed którym nic się nie ukryje! Dlaczego nie posłuchał mamy i Sukana...? Nie bardzo rozumiejąc, co czyni, Dyerdy Rissai wyłonił się zza gargulca, wyprostował i chwycił za jedyną posiadaną broń - wykonaną przez Istvana Sukana procę. *** Pozostała tylko próba pamięci i Wybrany stanie się Jedynym. Pamięć... Pierwsza rzecz, jaką pamięta: głód, głód i głód! Jedzenie w dziobie, dobre jedzenie, ale bracia... Pięciu braci, oni dostają więcej. Oni zabierają to, co przeznaczone jest dla niego, CziCzirra! Dlaczego inni dostają wszystko, a on - nic...? Nawet nie nic, a razy i poszturchiwania... On tak nie chce! Bzdura, że wykluł się z nieprawidłowego jaja! Było prawidłowe! Dropiaste, a nie błękitne. I on sam był też prawidłowy, nie gorszy od innych. Może ma na piersi plamę mniejszą niż CzirCzirr, ale kształt - lepszy. I wcale nie jest tchórzem, po prostu nie lubi być bity! A co mógł uczynić, kiedy mamę schwytał kot? Nic! CzurCzirrik usiłował działać, omal sam nie zginął, a mama i tak została zjedzona. On nie chce, żeby go ktoś zjadł. Nie chce, żeby go bolało! Dlaczego na jego biedną głowę spadają wszystkie te nieszczęścia? Ryży kot... Straszny kot! Żółte ślepia, cztery łapy ze straszliwymi szponami, wyszczerzony pysk! Ledwie się wyrwał, straciwszy połowę ogona... Pióra nie odrastały, CziwaCzirra szydziła z niego! Wszyscy się z niego naigrawali. CzirCzirra i CziwRika nikt nie rusza, nawet koty i chłopaki... Oni to mają dobrze, a CzurCzirrik odebrał mu kawałek chleba i jeszcze o mało oka mu nie wydziobał... Dobry był ten kawałek, duży... Rzucili go gołębiom,

ale

to

on

go

pochwycił.

Jego

zdobycz,

nie

CzurCzirrika!

To

niesprawiedliwe! Wstrętne! Podłe! Chłopiec na dachu, czy CziCzirr mu coś zrobił?! Tylko przycupnął, żeby odpocząć, i nagle... Uderzenie cisnęło nim na kamienie dziedzińca. Straszliwe uderzenie w pierś. Te proce, jeszcze gorsze niż koty! Umierał... Trzeba by było polecieć, ratować się przed

Straszliwym. Zamierzały się na niego wszystkie koty, wszystkie wrońce, wszyscy chłopcy tego świata, a on nie mógł się podnieść... CzurCzirrik wrzeszczał, żeby leciał. Dureń! Przecież wszystko miał potłuczone! Połamane... A Straszliwy zbliża się. To spojrzenie... Niemal umarł, ale Ten Który Był Wcześniej docenił go. - Jesteś wielki, Cziczirr - powiedział On. - Będziesz silny, niezwyciężony, wieczny! Wszyscy będą drżeli na twój widok! Wybrano właśnie jego. Jego, CziCzirra. Nie Cziw-Rika, nie CzirCzirra, ani CzurCzirrika. Pradawny zrozumiał, kogo ma przed sobą! Zrozumiał! Zrozumiał! Zrozumiał!!! Niby wszystko było źle, a nagle zrobiło się dobrze i prawidłowo. To było piękne - ten smak krwi, narodziny ognia, posmakowanie złota... Nazywa się teraz Cziczirr, Potężny Cziczirr, Niezwyciężony Cziczirr, Niepokonany Cziczirr. Nie, to za krótko. Inaczej - wielki CziczirrwenCzirrakwenCziwwarrak. Dziwny posmak w gardle, wyrywające się z gardzieli języki ognia... Najpierw bolało, ale jak wspaniale jest palić! Jego pierwszą zdobyczą był wróbel przypominający CzurCzirrika. Jakże trzepotał skrzydłami, gdy zapłonął mu ogon! Żałosny, mizerny, śmieszny! Jak śmiał się wielki Cziczirr, gdy bezczelna ptaszyna usiłowała wzlecieć! Chciała oszukać los? Nie zgadzała się z Wielkim? Przed Cziczirrem nikt się nie ukryje! Nikt! Ani wrońce, ani koty, ani chłopcy! Smak kociej krwi... Jeszcze go prześladuje. Nie ma nic piękniejszego niż rozrywanie na strzępy tego paskudztwa. Rozrywać i palić! Palić i rozrywać! Ale trudno je znaleźć, kiedy się szybuje po niebie. Ludzi łatwiej. Ludzie też są winni. Wszyscy są mu coś winni! Wszyscy! Wszyscy! A najbardziej ci, którzy zamieszkują zamek. Jak pięknie pachną płonące domy! Jak miło jest, kiedy wszyscy drżą. W końcu pojęli, że jest Wielki. Szkoda, że koty nie latają, łatwiej byłoby je palić. Ale latają wrońce! Stadami. To dobrze, można za jednym zamachem spalić dużo. Spali wszystkie. A może i nie? Jeśli wszystkie spali, to kto się będzie go bał? Trzeba zostawić na potem. Nie odda nikomu swojej Mocy, nie będzie jednym z Tych Którzy Byli Wcześniej. Będzie Tym Który Jest Zawsze. On - Wielki CziczirrwenCzirrakwenCziwwarrak, ostatni i jedyny! Następca Tych Którzy Byli Wcześniej... Ich złoto należy do niego. Ich moc należy do niego. Ich kości też należą do niego. Ten świat należy do niego! Ale... Chłopiec na dachu, jest silniejszy... Wrócił i znowu go zabije... Ból, strach... Dlaczego tak mu się nie wiedzie?!

Przeszłość wróciła jednym skokiem. Wróciła, choć obiecywano mu, że tak nie będzie! Oto jest - ostry szpic dzwonnicy, postacie szarych potworów na dachach i zabójca! Zabójca ze swoją przeklętą bronią wycelowaną prosto w jego serce! Nie, wtedy został zaskoczony, ale dziś uniknie ciosu. Uniknie! Wielki Cziczirr skręcił, byle dalej od przeklętego dachu. Przeżyty w dzieciństwie koszmar powrócił, przyjął postać chłopaka z procą. Wielki zapomniał o swojej wielkości, o zemście - olbrzymie cielsko rzuciło się w bok i w dół. Byle zdążyć, odsunąć się, ukryć przed nadlatującą śmiercią! Kiedyś CziCzirr szukał ratunku na karniszu zamkowej dzwonnicy, a teraz ta stała się jego zgubą. Ona i pamięć, która zmieniła Potężnego i Niepokonanego w śmiertelnie przestraszonego wróbla, jakim kiedyś był. Straciwszy w panice głowę, Wielki Cziczirr... nie, żałosny, malutki CziCzirr rzucił się ku zbawczemu karniszowi i... Chłopiec z procą i trzy dziesiątki szukających go zbrojnych w przerażeniu i zdumieniu patrzyło, jak czarny, ziejący ogniem potwór, spazmatycznie machając skrzydłami, niezręcznie rzucił się w kierunku dzwonnicy i sam nadział się na ostry, okuty miedzią szpic. Najeżony kłami gigantyczny dziób otworzył się, wyrwała się z niego struga płomienia, ale szczęśliwie uderzyła w ślepy mur. Niczym pochodnia zapłonęła wiekowa topola, w której dziupli od lat gnieździły się wróble. Pradawny szamotał się niczym nasadzony na szpilkę żuk, opadając pod własnym ciężarem coraz niżej i niżej - tam gdzie miedź szpica przechodziła w szary kamień. Teraz strumienie ognia wyrywały się już nie z paszczy, a z potwornych ran na brzuchu i grzbiecie smoka. Ogień mściwie lizał olbrzymie cielsko, radując się ze wzbitego skrzydłami gorącego wiatru. Nad zamkiem unosił się duszący smród palonego pierza, szpony

potwora

rozrywały

stare

mury.

Płomień

pochłaniał

rozpaczliwie

wrzeszczącego Pradawnego, ku niebu płynął czarny dym, belki dzwonnicy trzeszczały, z potężnych murów wypadały i leciały w dół kamienie. Budowla, choć sprawiała wrażenie niezniszczalnej, drżała i kruszyła się, rozhuśtane dzwony samoczynnie wywodziły jakąś chaotyczną pieśń, a na ozdobionym szarymi gargulcami dachu siwiejący wojownik przyciskał do siebie zachłystującego się płaczem ciemnowłosego chłopca, ciągle jeszcze trzymającego w ręku procę. Później świadkowie śmierci Pradawnego nieraz budzili się zlani zimnym potem, przypominając sobie urywane koszmarne ryki, strumienie purpurowego płomienia, nadpalone mury, spazmatyczne bicie skrzydeł i ogniste ślepia potwora, mieszczące, jak się zdawało, całą złość tego świata.

*** Minęło osiemset dwadzieścia lat, ale stary zamek nad wartką Rissą stoi do dziś. Turyści uwielbiają fotografować się na tle potężnych wież i podniesionego mostu. Ale starego kasztanowego zagajnika już nie ma, na jego miejscu zbudowano kilka całkiem niezłych hoteli. Co zrobić, czasy się zmieniają i wszystko się zmienia wraz z nimi. Stare ustępuje miejsca nowemu - ludzie lubią spać w cieple, jeździć dobrymi drogami, w ciągu kilku godzin dostać się z Kariany do Bornu, jeść w zimie poziomki, a latem pić zimne piwo. Zamek nad Rissą ocalał tylko dzięki temu, że właśnie pod jego murami został zabity ostatni garyjski smok. Co prawda są tacy mądrale, którzy wymachując jakimś dziwnym gnatem, twierdzą, że nie był to smok, a olbrzymi ptak kopalny. Inni przeciwnie, są przekonani, że pod zamkiem rozbił się Niezidentyfikowany Obiekt Latający, ale turyści wolą smoka. W okolicy znajdzie się niewiele takich miejsc, gdzie nie są sprzedawane wizerunki samego smoka, jego zwycięzcy i wielkiej bitwy. Z torebek, koszulek, plakatów, kalendarzy, spodków, dywaników zieje ogniem ogromny czarny potwór, skrzydlaty i pokryty łuską, któremu dzielnie w pysk wsadza kopię piękny rycerz na białym koniu książę Dyerdy Smokobójca. Istnieją też powtarzające ten motyw rzeźby, a najbardziej znana stoi na dziedzińcu zamku. Bardzo lubią siedzieć na niej wróble.

Jewgienij Łukin urodzony w 1950 roku. Mieszka w Wołgogradzie. Autor wielu książek fantastycznych, niektóre pisane we współpracy z żoną Lubow Łukiną, w tym: Kagda otstupajut angieły, Sokruszytiel, Pietlistyje wriemiena, Nie

buditie

gienieticzeskuju

pamiat',

Tam,

za

Achieronom,

Razbonicz'ja złaja łuna, Szcziołk!, Trużenniki zazerkalja, Cziusz sobacz'ja, Partriet kudesnika w mołodosti (Portret wiedźmaga w młodości) i innych. Autor kilku zbiorów poetyckich, tłumacz z języka angielskiego. Za szczególnie ważne uważa przekłady takich autorów jak Barbara Hambly, Pierce Antony i Ann Parry. Jego utwory tłumaczone były na kilka języków, między innymi na hiszpański i bułgarski. Znajdują się w stutomowym wydaniu „Biblioteka

rodzimej

klasycznej

literatury

beletrystycznej”,

przeznaczonym dla szkół Federacji Rosyjskiej. Jest członkiem Związku Pisarzy Rosji (od 1992 r. ). Laureat nagród literackich: „ABS Priemija”, nagrody im. I. Jefremowa, nagrody państwowej PMR, nagrody imienia Teodora Hercla; otrzymał też wiele nagród branżowych, na przykład „Wielikoje Koko”, „Bronzowaja Ulitka”, „Interpresskon”,

„Strannik”,

„Sigma-F”,

„Zwiozdnyj

Most”,

„Sieriebrianyj Roskon”, „Aelita” i inne. Prezentowane tu trzy opowiastki to zaledwie jedna dziesiąta opowieści z miasteczka Bakłużyno.

Jewgienij Łukin

Portret wiedźmaga w młodości Opowieści z Bakłużyna Przekład Eugeniusz Dębski

A wy na tej ziemi żyjecie, Jak czerwie w spróchniałym pniu drzewa: Ani rymu nikt o was nie ułoży, Ani piosenki o was nie zaśpiewa! Maksym Gorki

I nagle włączyłem swoje urządzenie! A ci się przestraszyli, przerazili wręcz, jak zwyczajne owce! Ray Bradbury

Wygłuszacz A to takie z ciebie ścierwo... - marudnym tonem uczynił zarzut klientowi stary czarodziej Jefrem Niechoroszew, wysłuchawszy do końca jego opowieści. - Nie lubisz, rozumiem, jak naród odpoczywa duchowo? Po trzydniówce zawsze był dość obcesowy w stosunkach z ludźmi, ale nawet jeśli był co nieco chamowaty, to w sposób specyficznie dobroduszny i prawie nikt się na niego z tego powodu nie gniewał. A tu trafił się klient eksplozywny co się zowie. Podrygiwał, ręce fruwały mu z miejsca na miejsce, ostra grdyka wysunęła się do przodu ofiarnie i wyzywająco zarazem, jak u hugenota w wigilię Nocy Świętego Bartłomieja: macie, rżnijcie! - Ja też jestem naród! - klient od razu wskoczył na wysokie obroty. - I wcale nie wiadomo, jakich ludzi jest więcej: takich jak ja, czy... Czarodziej zarechotał. - Więcej, mniej... - wycedził leniwie. - Kto jest głośniejszy, ten jest naród, rozumiesz? Gość zacisnął zęby. Jego zapadnięte blade policzki pokryły się plamami. Przez chwilę wydawało się nawet, że wstanie i trzaśnie drzwiami. Nie wstał. Wytrzymał. - Dobra! - rzucił. - Twoje na wierzchu. Ścierwo ze mnie... Ale teoretycznie, można ich wyciszyć? - Ależ można... - posępnie odparł wieszcz, czując, że klient się nie odczepi. Oj, nie. Ale też Niechoroszew nie lubił wdawać się w zaklinanie na kacu, bardzo nie lubił. Wszystko można... Dlaczego nie? Rzucę na ciebie zaklęcie... - Na mnie?! - Przecież nie na siebie, nie? Trzaskprask i po krzyku. Nie będziesz ich więcej słyszał. Przez kilka sekund klient trwał w osłupieniu.

- No, to są jaja - powiedział w końcu. - To po licho ja sobie daczę kupowałem? Żeby siedzieć w martwej ciszy...? A szpaki? A żaby...? Przecież muszę się przywitać, jak sąsiad się odezwie... - Nie ogłuszę cię całkowicie... - Czarodziej skrzywił się. - Żaby będziesz słyszał, szpaki... sąsiadów też, jeśli się do ciebie odezwą... Klient rzucił szybkie, pełne niedowierzania spojrzenie na czarodzieja i pogrążył się w niespokojnym namyśle. - Hm... Myślałem, że wy na innych rzucicie zaklęcie... - mruknął niepewnie. - Albo na cały teren... - Na cały teren będzie troszki drogo - zauważył stary cudodziej. Milczeli chwilę pogrążeni w rozmyślaniach. Na obudowie monitora, zwieszając senny pysk na zakurzony, ślepy (aż chciałoby się rzec: zasnuty pajęczyną) ekran, rozwalił się kudłaty kocur, ale nie czarny, jak należałoby się spodziewać, tylko biały z szarymi plamami. Zwierz, co było widoczne, tracił sierść, ponieważ dywan w zachłamionym pokoju czarodzieja wyglądał jak źle uprzątnięte pole bawełniane. - Nie rozumiem tylko, po co oni ze sobą głośniki ciągną na łono natury? poskarżył się klient. - Nie mogą w mieście się nasłuchać? Mam pecha do sąsiadów... Z prawej Dmitro Karabastrow, z lewej Walerka Prokopiew, a działki wąskie jak wstążki makaronu, żeby każdy miał dostęp do jeziora... Gospodarz udawał, że słucha, nawet czasem kiwał głową ze współczuciem, sam natomiast kombinował, jak by tu się wycwanić i użyć jakiegoś tańszego zaklęcia, i może prostszego, żeby za bardzo mózgu nie fatygować. Mdliło Jefrema, kiwało. Ale wyrzucić klienta za próg to zły omen. - No i jak hukną z obu stron... - marudził klient. Kot na monitorze ziewnął z nudów, prezentując różowy pysk. Przeciągnął się i zwinął w precel, łącząc pysk z ogonem. Kot widywał tu klientów naprawdę różnistych. - Dobra, nie możesz, facet, bez ryku w uszach - namiętnie perorował gość - kup sobie debilnik ze słuchawkami! Dlaczego, pytam, cały powiat zagłuszasz swoją muzyką? Przy słowie „zagłuszasz” stary wiedźmag poderwał się, jego mętne oczka zapłonęły. Olśniło go raptem. - Mam! - zawołał. - Dokładnie to! Idź kup sobie debilnik na cedeki... taki prosty... bez bajerów... - Czy wy sobie kpicie?! - Klient w końcu nie wytrzymał i zerwał się na równe nogi.

- Nie rzucaj się, tylko słuchaj! Księżyc jest w pierwszej ćwiartce, tak? Wyjdziesz z domu dokładnie o północy, debilnik trzymaj za pazuchą. I pilnuj, żeby księżyc był cały czas za twoim lewym ramieniem. Potem spluń na wszystkie strony świata i druciki od słuchaweczek - słuchasz mnie? - oderwij... U nasady, bez oszczędzania. Tylko uważaj, nie wyrzuć - a ja potem na debilniku z nich zrobię nawęzy, rozumiesz? - Co zrobicie? - Nawęzy. Węzły z żarnową... Co sprawi, że debilnik będzie działał jako wygłuszacz. Tanie i silne, nie? Hektar pokryje lekko, z nawiązką nawet, a ty przecież więcej nie chcesz, tak? Jaką masz działkę? Sześć arów...? *** Wysiadłszy z brzęczącego i zgrzytającego całym sobą mikrobusu na pętli „Chuliwy Chutora”, Jegor Nadtoczij ominął osadę i ruszył dąbrową w kierunku osiedla podmiejskich dacz. Kończył się kwiecień. Z gałęzi zwisały w wielkiej ilości jasnozielone robaczki na połyskujących, cienkich, jedwabistych niteczkach; Jegor co i rusz musiał między nimi lawirować. Szedł, nie kryjąc zjadliwego uśmieszku, i od czasu do czasu głaskał głęboką kieszeń szortów, w której leżał zaczarowany debilnik z nawęzami z drucików. Czyli wygłuszacz. Emiter zakłóceń. Jak na razie nie musiał go używać: ani radia nie było w najbliższej okolicy, ani telewizora. Tylko niewidoczny zły dzięcioł odkuwał suche gałązki - widać nie trafił mu się jeszcze smaczny larwi kąsek. Z prawej strony w lukach między pniami machał szarym listowiem osikowy zagajnik, z lewej widniało niebo i wypinała się w kierunku ziemi zwarta białocielna chmura. „Och, doczekacie wy się, panowie...” - smakował triumf Jegor, przemykając pod kolejnym jasnozielonym robaczkiem. „Och, doczekacie się...” Na wprost na kursie pojawiły się zalewowe łęgi i od razu, odbijając się od tafli wody, jasny kobiecy głos z odległego głośnika oznajmił z radością: „A teraz w wykonaniu chóru kozackiego wysłuchacie pieśni z tekstem Guillaume'a Apollinaire'a „Pod mostem Mirabeau cicho płynie Sekwana...” Kilka sekund później chór dał do wiwatu - z pohukiwaniem, modulacją i świstem. Jegorem wstrząsnął dreszcz. Wkrótce pojawiły się pierwsze dacze. Audiopojedynek Karabastrowa i Prokopiewa słychać było z daleka. Eksplozja ciężkiego rocka rozbiła w puch srebrnogłosy chór

chłopięcy złożony z dzieci z rodzin patologicznych, a na przeciwnym końcu osiedla ktoś ogłuszająco śpiewał „Oczi czornyje”, przy tym kantował i fałszował tak, jak nie kantuje nawet Cygan na końskim targu. Chyba już czas... Jegor wyjął debilnik i rozwinął go z papieru, na którym natchnionymi fantazyjnie literami stary czarodziej Jefrem Niechoroszew wypisał był tekst startowej żarnowy. Starannie przeczytawszy wszystko, co do słóweczka - z wyrazem maksymalnej złośliwości na ostrej jak szydło twarzyczce - Jegor wdusił oznaczony magicznym krzyżykiem przycisk. Nie zawiedź mnie, magu, proszę... I nie zawiódł. Już w następnej sekundzie wszystkie głośniki w okolicy rozdarły się magicznie wywołanym obrzydliwym falującym wyciem. Gdyby Jegor Nadtoczij był starszy o jakieś tam pięćdziesiąt lat, to by rozpoznał ów bezlitosny tępy ryk, przez który - ze zmiennym powodzeniem - usiłował kiedyś przedrzeć się „Głos Ameryki”, „Swoboda” i inne wraże radiostacje, których misją było wywoływanie wątpliwości w uczciwych i prostych sercach obywateli radzieckich. - No i teraz zobaczymy, jak długo wytrzymacie... - szyderczo rzucił w przestrzeń Jegor, pakując wygłuszacz do kieszeni szortów. Śmiertelnie przerażony koszmarnym rykiem, od którego, jak się wydawało, wibrowało już całe osiedle, przeraźliwie kracząc i machając skrzydłami, rzucił się do ucieczki rozczochrany gawron. Ale właściciele dacz - ludzie uparci - ciągle nie mogli uwierzyć, że to, co słyszą, to na serio. I na długo. To nic. Jeszcze pięć, góra dziesięć minut - i rzucą się, kochaneczki, do miasta - do serwisu aparatury. A w mieście usłyszą, że nie ma problema! Wszystko jest okejowo, wszystko działa... Za płotem ze sztachet, opierając się spracowanymi rękami o stylisko szpadla, sterczał Dmitro Karabastrow i z ciężkim niedowierzaniem na twarzy wsłuchiwał się w wycie płynące z wnętrza radioodbiornika stojącego przed nim na taborecie. - Czołem, sąsiedzie! - ostrożnie odezwał się Jegor. Dmitro zerknął na niego zezem spod zasępionych brwi. - Czołem, czołem... - odpowiedział ponuro, po czym zatroskany znowu wgapił się w szalejący odbiornik. - No i popatrz: co chcą, to z nami robią! Słyszałeś kiedy coś takiego? Myśląc tylko o tym, żeby się jakoś niechcący nie zdradzić, Jegor Nadtoczij uniósł ramiona i udając przerażenie, potrząsnął głową.

- Nie, no za cholerę nie rozumiem współczesnej muzyki - przyznał załamany Dmitro. - Bo co to jest?! No co? A jakie kiedyś puszczali melodie, jakie piosenki! Radosne i wzruszające... A to co jest? Ani słów, ani melodii - ryk i tyle... Powzdychał,

powzdychał...

potencjometr na maksa.

i

machnąwszy

z

rezygnacją

ręką,

podkręcił

Mental, sastral i... zapomniałem. Boris Zawgorodnij

Astralna historia Poranki w każdą ostatnią sobotę miesiąca stary czarodziej Jefrem Niechoroszew witał niezmiennie kiepskim humorem, a po obiedzie niezmiennie dawał sobie w gaz. Wytłumaczenie było proste: magowie nie znoszą pracy za „dziękuję”, choć wcale nie dlatego, że są tacy pazerni. Po prostu zaklęcia za darmo nie działają, musi być zapłacony choćby grosik. Jednakże z władzą się nie da dyskutować: zgodnie z ustawą o działaniach charytatywnych, każdy musi cztery godziny w miesiącu odpalić ku pożytkowi nieposiadających. Za friko. - Wielu ich tam? - nieprzychylnie zapytał Jefrem, siadając na wyturlany na środek pokoju omszały pień katowski. Wystarczyłby zwyczajny taboret, ale pień wywierał na petentach silne wrażenie. Wedle legendy poćwiartowano na nim kiedyś znanego bakłużyńskiego gwiazdopisa i plotkotwora Rafia, strzelającego z piszczeli do cudotwórczego obrazu. - Idź no, zerknij... Ten, do kogo zwrócił się czarownik, był rosłym, barczystym młodzianem z twarzą promieniującą surową kryminalną urodą. Młodzian uchylił drzwi i zajrzał do poczekalni. - Jak zwykle - oświadczył oschle. - Nabite. Młodzian zwał się Gleb Portniagin. Miesiąc temu stary mag przyuważył go na prospekcie, gdzie sprzedawał astralne miecze, a dokładniej mówiąc - rękojeści do nich, ponieważ samej klingi za wała nie zobaczysz i za wała nie wymacasz. Zamiast certyfikatu młody kiwmajster bezczelnie okazał zaświadczenie o przedterminowym zwolnieniu z zakładu karnego, ale dowiedziawszy się, że ma przed sobą samego Jefrema Niechoroszewa, zmieszał się, wypełnił szacunkiem, a po kilku dniach przyszedł i poprosił, by wziąć go do terminu. - Nabite, to niedobrze... - westchnął czarodziej. - Dobra, wpuszczaj pojedynczo. Pierwszy petent wcale nie wyglądał na takiego, co nic nie ma. - Mnie chcieli wcisnąć coś na kształt akcji - zaczął. - Umiesz czytać? - lodowatym tonem przerwał Jefrem. - Nie rozu-um...

- No to wyjdź i popatrz, co jest na drzwiach napisane... Petent zamrugał oczami, ale posłuchał. - „Zadawanie pytań dotyczących interesów, polityki i drobnych życiowych spraw wzbronione...” - zameldował po chwili, lekko się zacinając. - No to jakie można zadawać? - Dotyczące tematów wysokich... Wieczność i takie tam... Myśl o wieczności wywołała taki stupor w petencie, że wały nadbrwiowe zjechały mu na oczy, a dolna warga zwisła w sposób zgoła kretyński. Mogło się wydawać, że jego oblicze runęło w głąb wieków: neandertalczyk - pitekantrop - australopitek... Nadludzkim wysiłkiem zmusił się do otrząśnięcia, odzyskując ponownie mniej lub więcej współczesne rysy. - A tego... zastanowić się można? - Trochę. Ale za drzwiami. Następny! Następny był chyba naprawdę nieposiadający: dziko rosnąca broda, sandały na brudnych bosych stopach, zmiętolone porcięta, niewyprasowana koszula wyrzucona na wierzch spodni. Żona odeszła, z pracy pogonili, poborów nie może się doprosić... Zestaw „Mały Gentleman”. - Czy będzie rozwiązana tajemnica pisma Etrusków? - zapytał drżącym głosem. - Nie. Przybity kategoryczną odpowiedzią petent zadarł rozczochraną brodę i zadziwiony wgapił się w maga. - Oni nie mieli pisma - mag zmuszony był rozwinąć odpowiedź. - Ale wstydzili się tego, mieli kompleksy... Dokoła ludy kulturalne, piśmienne! No to zaczęli smarować ci twoi Etruskowie różne duperele greckimi literami, że niby sroce spod ogona nie wypadli... Masz jeszcze jakieś pytania? No to dawaj następnego, Glebie... Gdy rosły terminator czarodzieja wyprowadzał oszołomionego miłośnika kryptografii, popychając go za ramiona, mag tęsknie zerknął w róg, gdzie pod wiązkami suszących się odurzających ziół stała napoczęta skrzynka wódki. - Ja w sprawie tunguskiego meteorytu... - drżącym ze strachu głosem zameldował rumiany, łysiejący blondyn. - Rozumiem - skinął głową Jefrem. - To jest tak... Na południowoamerykańskiej pustyni Nasca znajdują się wyryte w skale rysunki... Tak wielkie, że należy na nie patrzeć z samolotu... lub, powiedzmy, z orbity... - Przepraszam, a co tu ma...

- Nie przerywaj, a słuchaj... Te rysunki to są w rzeczywistości tarcze. Cele, kapujesz? Strzelnica. A meteoryt tunguski to było pudło. Ale już odbywa się ładowanie następnego strzału... Dalej, kto tam? Tym razem w poczekalni powstało jakieś zamieszanie, przepychanka, ścisk - i drzwi otworzyły się, ukazując w progu tego właśnie petenta, któremu ktoś chciał wcisnąć coś na kształt akcji. Czyli wymyślił... - Na czym polega sens życia? - wypalił od progu. - Czyjego? - Mojego. - Brak takowego. Następny... *** Nie udało się, oczywiście, załatwić wszystkich w określonych prawnie czterech godzinach. U ubogiej ludności przez miesiąc nazbierało się aż nadto mądrych pytań. - Koniec czy jak? - zapytał wreszcie wyzuty z sił Jefrem. - Luknij, jest tam jeszcze ktoś? W otwarty na całą szerokość lufcik walił gorącym powietrzem upalny bakłużyński lipiec.

Łopatki

stojącego

wentylatora

mieliły

powietrze,

wydając

odgłos

przypominający świst szabli. Silnik wentylatora spalił się dwa lata temu, przewód został urwany przy obudowie, tak więc teraz urządzenie działało napędzane przez zapętlonego barabaszkę - albo, jak się czasem przyjęło to nazywać, „wiecznym silnikiem pierwszego rodzaju”. Słysząc, że petenci się skończyli, stary wiedźmag ze stęknięciem podniósł się z pniaka i przesiadł na stojący przy stole taboret. - Daj se siana! - rzucił do Gleba, który od razu zaczął turlać historyczny pniak na miejsce. - Lepiej nalej wódki... Udając, że nie usłyszał, młodzian dostarczył pniak do najdalszego kąta, gdzie zaczął ustawiać go ponownie w pionie. - Głuchy? - mag podniósł głos. - Może nie trzeba, co, Jefrem? - odważył się terminator. Stary czarodziej Jefrem Niechoroszew nastroszył się, zasępił, zasapał.

- „Nie trzeba...” - powtórzył z kpiną. - A jak mam żyć inaczej? Myślisz, że łatwo jest wszystko wiedzieć? Poczekaj, dowiesz się tego, co ja wiem, to też zaczniesz chlać... Mamrocząc coś cicho, zdenerwowany młodzieniec strącił pęczki ziół na podłogę i przestawił napoczętą skrzynkę pod nogi nauczyciela. Czarodziej wyjął butelkę, podrzucił na dłoni, dźwięcznie ją, kochaneczkę, ucałował i stuknąwszy, postawił przed sobą na stole. - Ktoś mi dzisiaj obiecywał, że zabierze do astralu... - cichutko przypomniał Gleb. - Tak cię to interesuje? - znudzonym głosem zapytał czarodziej. - Wiadomo! - Zawsze tak jest z neofitami - pocieszył go mag, sięgając do butelki. - Jeszcze ci się znudzi... Coś trzeba było przedsięwziąć. Jeśli skręci pierwszą zakrętkę - nie da się zatrzymać. - Jefrem - powiedział z wahaniem Gleb. - Obiecałeś, a przecież nikt ci nie kazał... Gotowa do zaciśnięcia się na zakrętce dłoń zamarła i wolno opadła na stół. Zaskoczony wiedźmag odwrócił się do swojego „przedterminowo zwolnionego” czeladnika, ale napotkawszy zdecydowane, przepełnione wiarą w słuszność swoich racji spojrzenie, zmieszał się i wymiękł. - Ale niezłe z ciebie ścierwo, co? - zapytał płaczliwie. - Nie - twardo rzucił Gleb Portniagin. - Nie ścierwo. Podjąłeś się kształcenia, to kształć. *** Porzucenie materialnej powłoki dla starego czarodzieja Jefrema Niechoroszewa było pestką. Dawała o sobie znać wieloletnia praktyka - ciało astralne wyskakiwało z fizycznego jak nasmarowane oliwką. Zawisnąwszy nad stołem, z wielką tęsknicą rzuciło kosę spojrzenie na zamkniętą butelkę wódki i z niecierpliwą miną zaczęło czekać na Gleba, który nie mając praktyki, męczył się trochę. Przeszkadzał mu strach, pojawiły się efekty zapadania i skręcania, a także zwyczajny w takich przypadkach silny tremor. W końcu znudziło to czarodzieja i po prostu wyjął terminatora z ciała, pociągnąwszy go za rękę. Astralny pierwiastek, rzecz jasna, pociągnął za sobą mentalny i energetyczny, trzeba więc było je odczepiać i wypychać z powrotem. Gdyby

Jefrem Niechoroszew był instruktorem pływania, to po prostu spychałby dzieciarnię z brzegu do basenu. Oszołomiony gwałtownym przejściem do innej realności, Gleb rozpłynął się jako srebrzysty obłoczek, ale udało mu się siłą woli skomasować siebie w jedną całość, po czym wytrzeszczył astralne gały na własne ciało leżące pod nim na chodniczku. Zachłamiona izdebka czarownika zmieniła się nie do poznania: porozrzucane jak popadło przedmioty zajęły przeznaczone im miejsce, niektóre zniknęły całkowicie, a na skrzydłach wentylatora stał się widoczny aż migocący z zapału barabaszka, namiętnie usiłujący złapać się za piętę. Nad historycznym pniakiem, pochłaniając kolejną porcję energii, ślicznie wyroiły się ugłańczyki. Spod pryczy posępnie wyzierała tresowana chyka, mająca duże doświadczenie w postępowaniu z nieproszonymi gośćmi. Uwagę Gleba przyciągnął przyczajony przy mysiej norce kudłaty i na poły przezroczysty kocur. Zdziwiony czeladnik odwrócił się i zobaczył, że sam kot (imieniem Cagliostro) spokojnie kima na zakurzonym monitorze. Czyli polował tylko jego astralny pierwiastek, mając widocznie nadzieję, że dusza jakiejś kimającej myszki też zaryzykuje i wyjdzie na spacer. - No i jak ci się podoba? - rozległ się w świadomości Gleba dźwięczny, z lekka jakby znajomy głos. Dopiero teraz wpadł na pomysł, żeby popatrzeć na mentora, a wtedy zobaczył, że za rękę trzyma go zgoła nie starzec, a niemal rówieśnik - młodzieniec mniej więcej dwudziestopięcioletni, o ironicznym, całkiem przyjemnym obliczu. Oczywiście Gleb wiedział, że silne dusze nie starzeją się, ale wiedzieć to jedno, a przekonać się naocznie - co innego. Dalej sprawy potoczyły się dziwnie, i to bardzo. Dwie przerażających rozmiarów ameby (a może meduzy) pojawiły się za plecami odmłodzonego Jefrema, błyskawicznie przyjęły ludzkie postacie i też chwyciły się za ręce. Czarodziej obejrzał się. - Won! - rzucił i widma zniknęły. - Widzisz je? Astralopiteki... - Kto... kto? - Straszki - niedbale wyjaśnił nauczyciel. - Szwendają się tu, pajacują... No to jak? Idziemy na spacer? Trzymając się za ręce, wypłynęli na ulicę, wprost przez ścianę. Gleb poczuł zawroty głowy. Wszystko się rozdwajało: ludzie, budynki. Przyjrzawszy się, zrozumiał,

o co chodzi: materialny świat nie był zsynchronizowany z duchowym. Na zarysy potwornego

pudła

kina

nakładały

się

wyrafinowane

zarysy

pierwotnego

architektonicznego projektu, wypaczonego potem przez budowniczych. Astralne ciała przechodniów nie pasowały do fizycznych, a te do mentalnych. Dokoła niektórych osobników coś się kłębiło, ale nie ugłańczyki - coś mniejszego, zwinnego. - Wirusy - wyjaśnił Jefrem. - W astralu też jest ich pełno. Lepiej się do nich nie zbliżaj. Możesz podłapać jakieś świństwo... - Jakie znowu świństwo? - zaniepokoił się Gleb. - Jakie, jakie! Duchowe! Depresję, schizofrenię... W kosmos cię nie ciągnie? - A można? Zamiast odpowiedzi Jefrem uśmiechnął się i śmignął w górę, ciągnąc za sobą osłupiałego ucznia. Na przekór krążącej o nim opinii, kosmos był raczej tęczowy niż czarny. Wirtualne cząsteczki, których - jak wiadomo - w wakuum jest od cholery i ciutciut, jednocześnie wyskoczyły z niebytu. Wszechświat jarzył się i mienił. Poza tym wydawał dźwięki potężne, organowe - wypełniające młodą duszę Gleba Portniagina przerażeniem i zachwytem. Niepokój poczuł tylko raz, kiedy śmignął obok nich najeżony rakietowymi i laserowymi urządzeniami szary fotonowy krążownik. „Bij Ziemian - ratuj Galaktykę!” - widniał na jego boku napis wykonany ogromnymi koślawymi literami. - A to skąd? - Z przyszłości, jak mniemam - uchylił się od odpowiedzi wprost nauczyciel i dodał, jakby przepraszając: - Nie takie rzeczy tu można zobaczyć... Ciągle trzymając się za ręce, wolno płynęli niezwykłym tunelem, a przed nimi niczym polarna zorza kołysała się Membrana oddzielająca astral od Królestwa Bożego. - A tu dawno już nie byłem... - powiedział w zamyśleniu Jefrem. - Nawet mi się odechciało dać sobie w gaz... Chytrus z ciebie, Gleb! Oj, chytrus... Wiedziałeś, czym mnie skusić! Bardzo pochlebny wyrzut nie wywarł na Glebie wrażenia - był zbyt szczęśliwy, żeby w pełni ogarnąć te słowa. Ale wszystko, co dobre, wcześniej czy później musi się skończyć. - Sądzę, że na pierwszy raz już dość - orzekł wiedźmag. Chrząknął, unikając spojrzenia Gleba. - Słuchaj... - powiedział, wyraźnie czując się skrępowany. - Jak wrócimy, to weź tę skrzynkę gdzieś ukryj... Żeby nie wodziła na pokuszenie...

Powrotna droga zajęła mgnienie oka. Przeniknęli znowu przez ścianę do znajomego

pokoiku,

gdzie

zawiśli

nieruchomo

pod

sufitem

oszołomieni

niespodzianym widokiem. Cielesna powłoka Gleba wciąż spokojnie leżała na chodniku. Co zaś się tyczy fizycznego ciała starego czarodzieja, to beztrosko pozostawione bez nadzoru siedziało przy stole na taborecie - i tępo dopijało wódkę.

Łubudubu! Nie stój z głupią miną, Nie będziesz więcej chodził z cudzą dziewczyną! Aleksander Błok

Pierwsze odstręczenie Gleb Portniagin był od dziecka anielsko niezłośliwy. Jednakże znamionujące upór łuki brwiowe i głęboko wcięte siodełko nosa w połączeniu z architektonicznym zawijasem podbródka nadawały mu wyzywający wygląd. Nie miał wyboru i musiał wyrosnąć na miłośnika bójek. Nic więc dziwnego, że gdy stary mag Jefrem Niechoroszew po raz pierwszy zobaczył młodego obiboka, handlującego prymitywnie ciosanymi rękojeściami astralnych mieczy, od razu pomyślał, że dobrze by było mieć takiego na podorędziu. Nawet gdyby okazał się słaby w magii - to słabej płci podobają się takie harde barczyste zadziory. A kobieca klientela, trzeba przyznać, przez całe życie była bolesną zadrą starego znachora. Gleb Portniagin stał się czeladnikiem czarodzieja i w stu procentach spełnił pokładane w nim nadzieje. Damy w jego obecności milkły i cokolwiek głupiego by powiedział, wysłuchiwały jego gadania z drżeniem serca. Młodość maga nie tylko nie wywoływała w nich wątpliwości - przeciwnie, mamił je nią, czemu mocno sprzyjało ubóstwo mimiki Gleba, jakie sobie przyswoił już w areszcie. - Przemalować aurę? - pytał na przykład z lekkim zmieszaniem. - Po co? - Żeby pasowała do koloru oczu - paplała klientka. - Przecież i tak pasuje do koloru oczu... Z kąta dochodziło aprobujące pochrząkiwanie starego wiedźmaga. Sam Jefrem w życiu by nie wpadł na taką odpowiedź. W najlepszym razie zaleciłby kontaktowe soczewki koloru aury. Dama otwierała szeroko oczka: - Tak? A mnie mówiono... - Kto? - ciągle bez emocji pytał Gleb. - No... - Damulka kokieteryjnie wzruszała jednym ramionkiem. - Jeden taki znajomy... - Mag? - Niezupełnie... Ludowy medyk. Wschodnia stomatologia.

- Flamenko może? Ten, co „z czółka” usuwa zęby? - N-no tak... - Ba, my też to potrafimy... - rzucał Gleb ze znudzona miną. - Krótko mówiąc, głupoty gada ten pani znajomy. Aura jest pierwsza klasa! „Marengo”. Najnowszy pisk mody. Co mu się w niej nie podoba? Klientka robiła baranią minę i zapomniawszy o pierwotnym celu wizyty, zaczynała gadać o miłosnych ziołach. Jeśli jednak sytuacja wymagała interwencji specjalisty, Jefrem Niechoroszew wyłaził ze swojego kąta i zaczynał działać sam, a uczeń wycofywał się za plecy mistrza, gdzie potrafił stać godzinami, konsumując podstawy rzemiosła. - Ciężko mi na duszy - łzawo skarżyła się na przykład czterdziestoletnia matrona. - A kiedy się pani, mateńko, ostatni raz ważyła? - z właściwą sobie dość brutalną bezpośredniością pytał Jefrem. - Co rano staję na wadze... Na pomarszczonym obliczu znachora odmalowało się lekkie zniecierpliwienie. - Przecież nie rozmawiamy o ciele... - odzywał się i nie obracając się, dawał znak uczniowi. Razem sadzali wygodnie klientkę, pogrążali w hipnotycznym śnie, wyjmowali z niej dość wstydliwie chichocącą duszę, po czym kładli na szali wagi wykonanej z astralnego pierwiastka cerkiewnych naczyń i ukośnej poprzeczki prawosławnego cmentarnego krzyża. - Coś nie tak? - z niepokojem pytała matrona, budząc się z hipnozy. - Jest pewna nadwaga, mateńko... - informował ją stary mag. - Ale mogłaś się tego spodziewać! Dusza powinna być cienka, dźwięczna, przezroczysta. Płaski brzuch i takie tam inne... Powinnaś stosować dietę... - I widząc przerażenie na pucołowatym obliczu, ostrzegawczo unosił pomarszczoną dłoń. - Wiem, to trudne! Ale nie ma wyboru! Oddaj koleżance dług, rozpustę zmniejsz do połowy, fałszywych świadectw zaniechaj... Tak to ma być! - A poza dietą? - jęczała nieszczęsna. - No, możesz jeszcze rano popróbować duchowej gimnastyki. Powiedzmy, wrogowi swojemu odpuszczać... Najpierw może z siedem razy, nie więcej, bo wiesz, z braku nawyku możesz duszę przeciążyć... Ja ci wszystkie ćwiczenia na kartce zapiszę... Tekst, oczywiście, można by wydrukować na drukarce, ale wiedźmagiczny image wymagał pisania odręcznego. Przebałaganiwszy z klientką jeszcze z dziesięć minut,

Jefrem wręczał jej coś przypominającego strzępek brudnopisu Puszkina, po czym przekazywał ster swemu pupilowi i oddalał się na prostokątny balkonik, nieco większy od skrzynki na listy. W rogu żelaznej poręczy ustawiony był zegar słoneczny starożytne ustrojstwo, wykonane przez bezimiennego kapłana krótko przed Chrztem Rusi. Kłamał zegar bezczelnie. Niezadowolony mag prychał, paznokciem przesuwał cień o pół podziałki i wracał do pokoju, gdzie czekał go nieuchronny spór z Portniaginem. - Czego zatem mnie uczysz? - podniecał się Gleb, który pozbył się tymczasem klientki. - Czarować czy kitować panieny? Bo to ja bez ciebie umiem! Czy ja całe życie mam w asekuracji siedzieć? „Uparty, skubany...” - dziwił się w duchu Jefrem. „Jeszcze trochę i w ucho mnie wyrżnie! Może naprawdę coś z niego będzie...” Niemniej jednak odważył się powierzyć wychowankowi pierwszy kobiecy los dopiero na początku sierpnia. *** Weszła bez pukania i tak gwałtownie, że Gleb ledwo zdążył złapać za skórę tresowaną chykę podążającą już agresywnie z podłóżkowych otchłani w stronę nieproszonego gościa. - Jefrem Niechoroszew... - rzuciła zdyszana kobieta -... tu mieszka? Ze stołu z pewnym opóźnieniem spadł widelec. - Czyli tak... - z podłym uśmieszkiem na ustach rzekł stary mag, przenosząc szczere kuloodporne oczęta z klientki na ucznia i z powrotem. - Niechoroszew to ja, tyle że kobiety, mateńko, to nie... tego... moja domena. Oto specjalista, proszę mieć przyjemność... Gleb poczuł lód w żołądku, rozluźnił pięść - i chyka, warcząc z urazą, zwiała pod łóżko. Pochylił się, podniósł widelec, odłożył na stół. Właśnie na ten dzień czekał od dwóch miesięcy. - O nie, przepraszam... - zaczęła oburzona kobieta i umilkła. Stał przed nią rosły młodzieniec z nieruchomą surową twarzą i zagadkowymi beznamiętnymi oczyma. To ją załamało. - A ja sobie pójdę, pospaceruję... - cichutko powiedział Jefrem.

Klientka była szczupła, energiczna w ruchach i twarda. W każdym razie łokieć, za który z galanterią Gleb ją podtrzymał, podprowadzając do fotela, twardością przypominał żeliwo. Miało się takie uczucie, że Bóg stworzył tę damę z żeberka kaloryfera. Zapaliła i zaczęła opowiadać, od czasu do czasu wściekle wyrzucając dym z nozdrzy. Ona - bizneswoman. A on - cap. Ma kogoś na boku. Nawet wiadomo kogo. Należy odczepić tę drugą, a kiedy już on przyczołga się z powrotem, ona się z nim, capem, rozwiedzie. Z miną myśliciela Gleb wysłuchał opowieści do końca, potem zapytał o imię z chrztu klientki i podszedłszy do ikony Mikoły Spolegliwego, zapalił świecę za zdrowie służebnicy pańskiej Domny. Przekonawszy się, że nie występują: sadza, trzask i obfite woskowe łzy, zdmuchnął ogień, wrócił do stołu. - Tak... - rzekł. - Problem to nie pani. Problem to on. - Problem to ona! - Służebnica pańska Domna błysnęła oczyma, zamaszyście gasząc niedopałek w podsuniętej popielniczce. - Ma pani jego fotografię? - Tak. Na dyskietce. - Popatrzmy... Na starym wielkogabarytowym monitorze oczywiście wylegiwał się szarobiały Cagliostro, w danej chwili bardzo przypominający kudłatą, wyliniałą czapkę-uszankę. Zresztą co w tym dziwnego: sen jego był głęboki, a w spokojnym stanie astralny pierwiastek kota, jak wiadomo, ma postać czapki. Nikt nie przeganiał zwierza. Włączono komputer, przejrzano zdjęcia. Cap był istotą zahukaną i spuchniętą. Natomiast lafiryndą okazała się, co bez trudu rozpoznał Gleb, Taniucha Pienskaja, kobitka, której pociąg do facetów dawno już obrósł legendą wśród męskiej części ludności Łysej Góry. Jeśli osoba ta chciała moralnie zniszczyć faceta, to na przykład spokojnie rzucała mu w twarz, że nie wszędzie jest zapięty - i naprawdę nie trzeba było wyjaśniać, o jakie guziki chodzi. - Jas-sne... - wycedził Gleb. - Kropla krwi miesiączkowej do wina i facet załatwiony. Był to stały chwyt Taniuchy, za co nieraz obrywała od ofiar, gdy już miały świadomość zastosowania uroku.

Zaszczepiwszy klientce nadzieję i odprowadziwszy Żelazną Lady do drzwi, Gleb, nie mogąc opanować podniecenia, wyszedł na balkonik. Z grymasem bólu pocierając przedramię stłuczone niechcący o twardy biust damy wyjrzał na podwórko. Wkrótce z bramy wyszła służebnica pańska Domna i wydając obcasami dźwięk identyczny jak kostki domina w grze, skierowała się do czarnego jak antracyt dżipa. Oddaliła się. Wróciwszy przed monitor, Gleb ponownie skoncentrował się na opuchniętych rysach rozwiązłego męża, potem przepełniony różnymi uczuciami pogłaskał po łbie śpiącego Cagliostro - i jego czuła dłoń natychmiast została pochlastana kocimi uszami. *** Kończył się pierwszy tydzień sierpnia, temperatura wody w jeziorze wyraźnie spadła. Oficjalna cerkiewna wykładnia była taka: od dnia Ilji Proroka zaczynają bić źródła, dlatego woda staje się zimniejsza, lud zaś powiada, że Ilja Prorok kiedyś po prostu do jeziora odcedził kartofelki. Zaś w milicyjnych protokołach taki czyn chuligański jest ozdabiany określeniem „ze szczególnym cynizmem”. Tak więc Ilja Prorok już wykonał ze szczególnym cynizmem swój antyspołeczny postępek i woda w jeziorach wyraźnie się ochłodziła. Przedarłszy się przez zarośla bluźnierzycy, Gleb zdjął obuwie, podciągnął wyżej portki i stojąc po kolana w wodzie, przystąpił do zbioru świeżych ingrediencji. Wczorajsza próba odstręczenia capa od Taniuchy skończyła się fiaskiem. Walnąwszy w restauracji „Martwa Kotwica” setę wódy z zielem odstręczającym (dobrze, że w tym lokalu pracowała jako kelnerka kumpela Gleba, Alka Zelcer!), niegodziwiec nie ruszył wcale do domu, ale znowu do wiadomej osoby, u której spędził noc. Jedno z dwojga: albo przygotowany przez Portniagina wywar wyróżniał się spowolnionym działaniem, albo wyjęty z lodówki wyschnięty i zmarszczony korzonek odstręczany stracił już swoje odpychające właściwości. Albo jedno, albo drugie, bo przecież tekstu studzącego zamawiania („... jako kot z psem, jak Kozacy z Moskitami...”) nie mógł przecież Gleb pomylić! Tydzień temu zaczął działania od tego, że spróbował wywarcia presji na umysł rozpustnika za pośrednictwem fotografii. Młodzi ludzie często przeceniają swoje możliwości. Wiadomo, że nic z tego nie mogło wyjść, i nie wyszło. Po prostu takie działania wymagały wyższych kwalifikacji, a tych Glebowi nie starczyło.

Wcale niezałamany niepowodzeniem, Gleb postanowił przejść do środków prostszych i pewniejszych: naszepcił na niedźwiedzie sadło, którym służebnica pańska Domna ukradkiem posmarowała występny organ niewiernego małżonka - i znowu nici. Po takiej wpadce kurs akcji Gleba Portniagina wyraźnie spadł. Żelazna Lady zaczęła popatrywać nań nieco pytająco, a Jefrem z nieukrywanym szyderstwem. Widać czekał, aż czeladnik spanikuje, rzuci się do nauczyciela po radę, albo i po pomoc. No to sobie poczekasz... Portniagin wyszedł na śliski stromy brzeg i zamyślił się. W odróżnieniu od artystów cyrkowych, powtarzających na oczach publiczności ten sam numer tak długo, aż się uda, kierował się kompletnie inną zasadą: w przypadku porażki należy próbować czego innego. Nieszczęście jednak polegało na tym, że jego magiczny arsenał był jak na razie dość ubogi. Chociaż... O ile nie udało się odstręczyć capa od Taniuchy, to może... Może należy go zakochać w służebnicy pańskiej Domnie? To jest jakiś pomysł... Portniagin rzucił reklamówkę z wodną roślinnością pod wierzbę i otarłszy na chybcika stopy, zaczął się obuwać. *** - No i jak tam? - zapytał stary czarodziej Jefrem Niechoroszew, widząc w progu zatroskane oblicze Gleba. - Idzie według planu - zapewnił go uczeń, po czym wyjąwszy z szafki malutki flakonik z ciemnego szkła, skierował się do wyjścia. Odnalazł swego podopiecznego przy stoliku letniej kawiarenki, gdzie cap zamierzał wychylić kilka browarów. Plan został zrealizowany błyskawicznie i z szaleńczą odwagą: odwróciwszy na kilka sekund uwagę ofiary, Gleb zręcznie chlusnął zawartością flakonika do wysokiej plastykowej szklanki. Podopieczny pokiwał łysiną, otrząsając się z dziwnej chwilowej słabości, pomrugał i podniósł plastykowe szklanisko do ust. Łyk... drugi... i trzeci... Po czym zakrztusiwszy się, runął do lady, drąc mordę, że mu trutkę wlali zamiast piwa. Póki skandalista ciął się z barmanem, obok stolika zmaterializował się miejscowy menel z ziemistym, pokancerowanym ryjem i nie tracąc ani chwili, wyżłopał resztkę zapaskudzonego piwa.

Ciąg dalszy był zadziwiający. Sądząc z zachowania capa, napój miłosny, podobnie jak poprzednio wykonane działania, kompletnie go nie ruszył. Natomiast ukontentowany piwem menel już po upływie pół godziny szwendał się dokoła willi Żelaznej Lady, ochryple wykonując coś na kształt serenady, i nawet narysował na bramie przeszyte strzałą serce, za co został bezlitośnie poszczuty bulterierem. Co zatem robić, na jaki wariant się nastawić? Albo służebnica boża Domna tak dopiekła małżonkowi, że teraz nie było już czym go zahaczyć, albo cap był mądrzejszy, niż się wydawało, i podjął środki ostrożności. Powiedzmy - opasał się łykiem na gołe ciało. Poza tym, mówią ludzie, na magowe sztuczki dobrze działa pokrzywa, krwawnica i radioaktywna trawa czarnobylnica. Ale łyko najpewniejsze. Najgorsze, że w zapasie Gleb miał już tylko jeden jedyny czar, na dodatek niemający bezpośredniego przełożenia na problem miłości i wierności, mianowicie mógł jeszcze zamówić próg. Gleb złapał taryfę i kazał się wieźć na Łysą Górę. *** Latarnie na ulicy, wiadomo, nie świeciły. Blady, posiniaczony księżyc bezsensownie gapił się na gęste krzewy po obu stronach bramy do domu Taniuchy i na powykręcane konstrukcje będące kiedyś placem zabaw dla dzieci. Pewnie, Gleb Portniagin wcale nie musiał sterczeć w tej okolicy po zachodzie słońca, ale o to właśnie szło, że potrzeba już dawno stała się bardzo wyraźna. Diabli z dumą - ale stawką była kariera maga w ogóle. Trzy stopnie płaskiego nadproża Gleb zaklął z całą możliwą starannością. Pułapka była czymś w rodzaju energetycznych wnyków: kto w nie wstąpił, poddawany był natychmiastowemu przebiciu pozytywu do gleby, a konsekwencją było przerażenie nie do pokonania. Rozum podpowiadał, że nie może istnieć idiota, który raz tak koszmarnie przestraszony zaryzykuje tego typu przeżycie powtórnie! Od czasu do czasu z księżycowego półmroku do bramy pomykał obcy szary cień, mieszkaniec budynku, i za każdym razem podskakiwał, dotknąwszy podeszwą pierwszego stopnia. Wnyki były ukierunkowane imiennie, na konkretnego człowieka, niemniej negatem waliło od nich mocno. Nie bez związku z pułapką były dzisiejsze przenosiny podchmielonych wyrostków spod tej stałej dla blokersów bramy na przeciwległy koniec podwórza!

Około wpół do dwunastej pojawił się właściwy człek. Szedł, podlec, i - o ile dobrze Gleb widział - uśmiechał się. Nie doszedłszy do bramy, jakieś pięć kroków od niej, stanął nagle, jakby przyspawany do asfaltu, a w przypuchniętych rysach odmalował się niepokój. Znaczy się poczuł. Wahał się minutę, ostrożnie przysunął bliżej. Podniósł stopę - i znowu opuścił. Czyżby wpadł na pomysł, jak to ominąć? Jest! Wkroczył! Zduszony wrzask - hulaka został odtrącony od bramy. Zaraz ucieknie... Nie. Wrócił i... Gleb własnym oczom nie wierzył: z szaleństwem na twarzy, pojękując ze strachu, cap jednakże pokonywał już trzeci stopień. Czy to Taniuchowe czary były silniejsze, czy może naprawdę się gnojek łykiem opasał... Pokonał. I wtedy z nieprzeniknionego mroku bramy wysunął mu się na spotkanie ogromny Portniagin. A był naprawdę straszny w tej chwili. - Ścierrrwo...! - rzekł z mocą, szeroko, niczym lew, otworzywszy paszcze. - Ja cię tu zaraz... do grobu! Rogala z ciebie...! Tak mi Święta Trójca...! Jak jeszcze raz spotkam, kanalio, pod domem Taniuchy... Ach, jakże cap wiał! Jak ta gnida wyrywała! Posiniaczona facjata księżyca świeciła wystarczająco jasno, by Gleb mógł w pełni rozkoszować się tym wspaniałym widokiem. - Nogi powyrywam...! - poganiał okrzykami wiejącego. - Zapałki wstawię! Gały wykroję! Stracił oddech. Umilkł. I w tym właśnie momencie miękkie kobiece dłonie objęły go z tyłu za szyję. Portniagin skamieniał... - Glebuś... - usłyszał lekko zachrypnięty, kuszący głos Taniuchy Pienskiej. Głuptas... Jaki zazdrosny! Przecież mnie z nim nic nie łączy... Gleb wyrwał się i dał w długą śladem capa.

Władimir Wasiliew urodzony w 1960 roku w Nikołajewie. Wcześnie zainteresował się fantastyką, pisał już jako uczeń szkoły średniej. Pierwszy tekst udało mu się opublikować w lokalnej gazecie w 1987 roku, a w 1991 wydano jego pierwszą książkę. Do tej chwili wydał ponad czterdzieści własnych powieści i kilka napisanych wspólnie z innymi znanymi autorami z Rosji i Ukrainy - Siergiejem Łukianienką, Aleksandrem Gromowem, Anną Li. Uważany za jednego z najbardziej znanych i popularnych fantastów Rosji i Ukrainy. Mieszka na zmianę w Moskwie i Nikołajewie. Jego drugą pasją po literaturze jest jachting. W Polsce znany z opowiadań, w których - za zgodą Andrzeja Sapkowskiego występuje

wiedźmin

Geralt,

(Wiedźmin z Wielkiego Kijowa).

poskramiacz

oszalałych

maszyn

Władimir Wasiliew

Sztuczny dobór Przekład Eugeniusz Dębski

- Hej, wiedźminie! Wstawaj, ktoś do ciebie! „Niech to Życie!” - pomyślał Geralt, błyskawicznie otrząsając się ze snu. „Poprzednim razem po tych słowach usiłowali mnie wywalić z pokoju!” I wywalili, tyle tylko, że zapłatę wniesioną poprzedniego dnia wyrwał z łap recepcjonisty. Ale tym razem nikt nie zamierzał wysiedlać Geralta z opłaconego półluksu hotelu „Jużnyj Bug”. - Hop, hop, wiedźminie! - W szparze drzwi pojawiła się twarz korytarzowego. Masz gościa! - Powiedz mu, żeby przyszedł za godzinę! - burknął Geralt spod kołdry, szczerze mówiąc, nie wierząc w powodzenie. - A najlepiej za dwie. Przez kilka sekund korytarzowy naradzał się z kimś za drzwiami. - Dobra, za dwie godziny - zgodził się korytarzowy i zatrzasnął drzwi. „Co za szczęście!” - Geralt wyciągnął się na czystym prześcieradle. Ciało stęknęło z rozkoszy i zachwytu. „Jeszcze dwie godziny!” W ciągu ostatnich dwóch tygodni względnie komfortowo spędził tylko jedną noc, a i tę na tylnej kanapie starutkiego dżipa drzemiącego na dzikim parkingu. Takie stare wozy zazwyczaj są potulne, jeśli traktuje się je przyjaźnie, więc spokojnie można zafundować sobie w nich nocleg. Tej nocy akurat kropił wstrętny październikowy deszczyk, sięgał zimną mokrą łapą za kołnierz i nocleg bez dachu nad głową byłby i nieprzytulny, i smutny. Geralt zaryzykował, wlazł na dziki parking i nie pożałował. O pozostałych nocach nawet nie chciało się myśleć, zwłaszcza teraz, w czystej i ciepłej pościeli. Jedno tylko rzucało cień na miłe doznania: Geralt wydał na hotel ostatnie pieniądze, przy tym zapłacił tylko za dobę, czyli już w południe, akurat za dwie godziny, zaczną go stąd wypychać. Zostanie bez ciepłej pościeli, gorącego prysznica i ciepłego kibelka. Pewnie, przeżyje, ale w końcu nudzi się i męczy spanie pod mostami w towarzystwie wykolejonych orków czy ludzi... Zresztą wizyta korytarzowego i kogoś niewidocznego za drzwiami tchnęła pewnym optymizmem oraz nadzieją. Najprawdopodobniej ten ktoś był potencjalnym

klientem. Niekoniecznie poważnym, inaczej nie zgodziłby się na dwugodzinną zwłokę. Ale jednak jakiś jest. Gdyby klient był poważny, Geralt wyskoczyłby z pościeli jak z katapulty. A skoro nie - można sobie pozwolić na komfort dwugodzinnego wylegiwania się i nic nierobienia. Co najwyżej myślenia. Na przykład o tym, że w istocie życie wiedźmina składa się z dwóch powtarzających się bloków, tyle że kompletnie dowolnie wymieszanych. Na przykład dzisiejsze przebudzenie i to: „Hej, wiedźminie! Wstawaj, ktoś do ciebie!”. Ileż razy już to słyszał i ile jeszcze usłyszy? Ile razy Geralt i jego koledzy - Lambert, Eskel, Coyon będą musieli wykonywać wciąż te same, powtarzające się czynności? Zaliczka, działania wokół jakiejś niebezpiecznej maszyny, poszukiwania kolejnego zadania... „Pewnie” - myślał Geralt. „Żywot dowolnego obywatela-żyjącego też składa się z powtarzających się bloków. Takich jak robocze cykle fabrycznych robotów zapisanych na CD. Różnica polega tylko na sposobie zapisu i zawartości cyklu. Czym takim zwyczajnym zajmują się zwyczajni żyjący, mieszkańcy zwyczajnych dzielnic Wielkiego Kijowa czy Wielkiej Moskwy? Albo dowolnego megapolis Eurazji?” Przez jakiś czas Geralt natężał wyobraźnię. Potem aż usiadł podrzucony falą zdziwienia. Nie potrafił sobie wyobrazić - czym zajmują się dzień po dniu żyjący kijowianie czy moskwianie? Albo mieszkańcy dowolnego megapolis Eurazji? Wiadomo, żona, dzieci... Ale jak zdobywają żywność? Jak się komunikują ze sobą, z rodziną? Z żonami w końcu? Świat dokoła wiedźmina składał się wyłącznie ze ślepej nienawiści wrogich mechanizmów, skąpstwa zleceniodawców i tępej niechęci otoczenia - owych właśnie żyjących, których życie nagle wydało się Geraltowi niewyobrażalne. Po raz pierwszy w życiu Geralt uświadomił sobie, jak bardzo różni się od innych, od tych, do obrony życia i spokoju których został powołany. Ale czy można było powiedzieć, że wiedźminowi coś w zamian odebrano? Żeby to stwierdzić, należałoby co najmniej z czymś to porównać. A co Geralt wie o rodzinie? Jego rodzina to tacy sami jak on posępni ponuracy, likwidatorzy mechanicznych potworów. To stary Wesemir i kulawy Władzież. To smarkateria w Arzamasie, jeszcze przed inicjacją farmaceutyczną, i dorastający farciarze, którzy ją przeżyli. Mutanci. Nieżyjący.

Rodzina wiedźmina - wierny notebook i globalna Sieć, skarbnica wiedzy i kiepsko uporządkowanej informacji. Nieraz wyręczający go w najbardziej niewyobrażalnych sytuacjach pompowiec i prościutki nóż za pasem. A co nazywają rodziną inni? Sen jak ręką odjęło. Geralt pokręcił się w łóżku jeszcze z dziesięć minut, nie znalazł odpowiedzi na swoje pytania i powlókł się pod prysznic. Skoro zapłacił resztą pieniędzy za te światowe wygody, musi je wykorzystać na całego. Pod strumieniami gorącej wody niespodziewanie zaprzątające mu umysł pytania wycofały się, ustąpiwszy miejsca zwykłej fizjologicznej przyjemności. „Dobrze, że jestem mutantem” - pomyślał, pławiąc się pod prysznicem. „Nie sądzę, by zwyczajny obywatel tak wyraziście i jaskrawie, każdą komórką skóry, każdym sensorem, odczuwał, jaka to frajda: być czystym!” Minutę przed południem, kiedy Geralt, już ubrany i spakowany, znowu wylegiwał się na łóżku, ktoś zastukał do drzwi. - Proszę! Wszedł korytarzowy. - Eee... - Korytarzowy strzelił dokoła wprawnym spojrzeniem. - Widzę, że nie zamierzasz przedłużać rezerwacji? - Nie. Geralt podniósł się, zarzucił na ramię wypłowiały plecak i przytroczył do boku pompowiec. - Twoja sprawa - powiedział korytarzowy. - Tam za drzwiami czeka pewien żyjący. Od samego rana. Do dziesiątej w ogóle go nie puszczałem. - I słusznie, że nie puszczałeś. Dziękuję. Przepraszam, ale napiwku nie będzie. Skończyły się pieniądze. Korytarzowy westchnął ze smutkiem. Geralt po kilku sekundach znalazł się za progiem. Pod drzwiami, nerwowo przestępując z nogi na nogę, warował szczupły i dość żałośnie wyglądający typ. Był mniej więcej wzrostu wiedźmina i niemal takiej samej budowy. Ale o ile wiedźmin sprawiał wrażenie żyjącego silnego, zdecydowanego i pewnego siebie, to potencjalny klient był smętny i obszargany. Wydawał się nawet niższy z powodu opuszczonych ramion, jego spojrzenie miotało się niespokojnie, wargi drżały... Klasyczny pechowiec i niedojda.

- A... Dzień dobry... Geralt, nie odzywając się, zmierzył go wzrokiem. - Ja... Przepraszam, że niepokoję... Mam sprawę... - W barze - rzucił oschle Geralt. Nawet bardziej oschle niż zazwyczaj. - Pogadamy przy jajecznicy ze skwarkami i kuflu piwa. Oczy nieznajomego wykonały jeszcze większą woltę. - Ja... nie mogę... Nie mam pieniędzy... Zupełnie. - W takim przypadku nie mogę niczym służyć - sucho rzucił Geralt. „Przekleństwo” - pomyślał. „Ani zarobku, ani śniadania. A Wesemir dzwonił wczoraj, sugerował, że Arzamas16 pilnie potrzebuje przelewów na konto...” Coś tam się nie ułożyło w tej ważnej jak życie maszynerii. Na razie zamówienie poszło na kredyt, u Halkdaaffa na Wystawie. Ale za zakupy przyjdzie wkrótce zapłacić. I to im wcześniej, tym lepiej. A tu, jak na złość, żaden czynny wiedźmin nie ma ani jednego zlecenia! - To jest korzystny interes - mamrotał niedojda, drobnymi kroczkami truchtając za Geraltem po korytarzu. Wiedźmin stąpał pewnie i bezgłośnie, a pod niedojda nawet pokryta wykładziną dywanową podłoga wstrętnie skrzypiała i jęczała. - Bez zaliczki nie pracuję - nie odwracając się, rzucił wiedźmin i zamilkł tym razem na długo. Przez całą drogę do schodów, na samych schodach i w hallu hotelu lebiega wlókł się za nim i mędził, mędził, mędził... Na miejscu wiedźmina inny żyjący już by nie wytrzymał i eksplodował. Nawrzeszczałby, albo i przyłożył upierdliwemu niedojdzie. Dobrze, jeśli nie pięścią, a tylko dłonią. Ale Geralt po prostu przestał go zauważać. Jakby wyłączył słuch i zapomniał o nerwach. Wiedźmini nie dają się tak łatwo wyprowadzić z równowagi. Szczerze mówiąc, chyba w ogóle było to niemożliwe. Na ulicy wiedźmin na chwilę przystanął, rozglądając się i zastanawiając - dokąd by tu pójść? Lebiega niemal wpadł mu na plecy - w ostatniej chwili Geralt zwinnym ruchem zszedł mu z drogi, ledwie zauważalnie poruszył nogami i wykonał pół zwrotu. Lebiega przeleciał obok, a wiedźmin zaczął schodzić po schodach. Dziesięć stopni. Cztery sekundy, w wariancie bez pośpiechu. „Ależ się przyczepił” - pomyślał Geralt, nawet niezbyt rozdrażniony. Nie miał zamiaru złościć się z byle powodu. Niby czemu?

W dołku odezwało się ohydne ssanie - południe minęło, organizm taktownie przypominał o powszednich potrzebach. W zasadzie wiedźmin bez trudu mógł się obejść bez jedzenia przez dzień czy dwa, a nawet dłużej - jeśli zaistniałaby taka potrzeba. Ale kto powiedział, że sprawi mu to jakąkolwiek przyjemność? Skierował się w stronę dworca autobusowego. Zwyczajne odgłosy miasta wytłumiłyby ciągle gaworzącego bidula, gdyby Geralt sam nie odciął się od wszystkich postronnych dźwięków. Do placyku przed hotelem przylegał zadbany skwer ze skromnym pomnikiem na środku. Dokoła pomnika, pod niedawno strzyżonymi krzewami, rozmieszczono kilka ławeczek. „O! - pomyślał ucieszony Geralt - akurat miejsce i czas, żeby zastanowić się nad przyszłością!” Wkrótce już siedział wygodnie na ławce, obok swojego plecaka. Westchnął pełną piersią... i odkrył obok siebie marudę. -... to naprawdę zyskowna sprawa! Pieniędzy wystarczy na wszystko: żeby zapłacić za kompleks i na honorarium, i dla mnie, żeby się wykupić. Nawet jeszcze zostanie! Prawie trzysta dwadzieścia tysięcy! Wypowiedziana na głos liczba dźwięcznym echem odezwała się w umyśle Geralta. I zainteresowała go. - Trzysta dwadzieścia tysięcy czego? - sprecyzował spokojnie. - Hrywien! Trzysta dwadzieścia tysięcy hrywien! Cały majątek, prawda? - ożywił się niedojda. Został zauważony! Słuchają go! - Trzeba tylko dotrzeć do kompleksu i otrzymać pieniądze! Zapewniam, że to pewna sprawa! - Stop. - Geralt pstryknął palcami. Wesemir wczoraj wspomniał o sumie stu dziesięciu tysięcy hrywien, dlatego Geralt zainteresował się. - Od początku. Ale krótko. Jak się nazywasz? - Limon... Locha Limon - wymamrotał facet i niezręcznie poderwał się z ławki. Do usług! „Akurat!” - pomyślał kpiąco Geralt, nie pozwalając, by ta myśl ujawniła się w jego wyrazie twarzy. „Po twoich usługach trzeba się będzie miesiąc wygrzebywać”. - Zajmowałem się udomowieniem tego kompleksu... - Jakiego kompleksu? - ciągle spokojnym i beznamiętnym tonem zapytał Geralt.

- Kompleksu automatycznego dozoru obiektów ruchomych, nazywa się to „Ochrona 2”, rośnie na BugMaszu. To niedaleko stąd. Eee... No więc ja pierwszy poznałem inicjujące kody sterujące i zrozumiałem znaczenie tego kompleksu... - Jesteś technikiem? - przerwał mu Geralt. - No... W jakimś tam stopniu. - Limon wykrzesał z siebie uśmiech. - No więc kiedy poznałem te kody, pojawiła się możliwość udomowienia tego kompleksu i skierowania do służby żyjącym. W dowolnym obiekcie chronionym za taką propozycję całowaliby po rękach, ponieważ system tego typu oszczędza masę sił i może zastąpić do dwudziestu żyjących ochroniarzy... „No, nie wiem, żyjących nie da się zastąpić żadnymi kompleksami” - pomyślał z niezachwianą pewnością Geralt. „Każdą, nawet najmądrzejszą maszynę aż za łatwo można uszkodzić albo banalnie oszukać”. - Ale brakowało mi udomowionego sprzętu i zapożyczyłem się u „Hansa i braci”, tylko pięć tysięcy - ciągnął opowieść o swoich peregrynacjach Limon. Takim płaczliwym tonem można było snuć tylko opowieści o nieszczęściach. - Jeszcze tydzień, góra dwa, a doprowadziłbym wykaz kodów sterujących do ideału i sprzedałbym kompleks - a on jest wart duże pieniądze, naprawdę! Ale termin spłaty pożyczki upłynął, pojawili się łebasy Hansa i zaczęli żądać spłaty długu. Pracowałem dniem i nocą... a potem zakazano mi wejścia na BugMasz! Po prostu pewnego dnia nie zostałem wpuszczony i koniec! Powiedzieli, że nie wolno! A cały zakupiony sprzęt został tam - i nie mogę go nawet za pół ceny sprzedać, żeby przynajmniej częściowo oddać dług Hansowi... Hans zaś włączył licznik i teraz jestem im już winien dwadzieścia dwa tysiące... A na BugMasz ciągle mnie nie wpuszczają... - No i co teraz? - zapytał bez specjalnego zainteresowania Geralt. - Zabiją mnie - oświadczył Limon pozbawionym nadziei tonem. - Powiedzieli, że jeśli do końca tygodnia nie będzie forsy albo kompleksu - zabiją. - No to szukaj pieniędzy albo bierz swój kompleks - poradził Geralt nie bez krzty cynizmu. - Właśnie to proponuję: wybierzmy się w nocy do fabryki i wynieśmy kompleks. Jest wystarczająco mały. Podstawowy moduł ma wielkość walizki, do tego komplet czujników mniej więcej takich samych wymiarów. - Teraz ty posłuchaj mnie - oświadczył Geralt, przywdziawszy na oblicze maskę wytrwałej cierpliwości. - Jestem wiedźminem. Wiedźmini pracują tylko opłaceni z góry. Wiesz o tym?

- Wiem - przyznał Limon. - Dlatego proponuję: wyniesiemy kompleks, sprzedamy, na przykład Szakirowi. Jest zainteresowany, nawet podał swoją cenę: trzysta dwadzieścia tysięcy minus prowizja dla agenta, a to są tylko dwa procenty! I od razu będę mógł się rozliczyć! - Forsa z góry - wzruszył ramionami Geralt. - Inaczej nie ruszę się z miejsca. - A skąd mam ją wziąć? - płaczliwie zapytał Limon. - Pożycz. - Nie mogę! Przecież jestem na czarnej liście! Nikt mi nie da, już Hans się o to postarał... Ani pojechać nigdzie nie mogę, bo ludzie Hansa cały czas mnie pilnują. O, ci tam... Na skrzyżowaniu rzeczywiście od pewnego czasu wycierały asfalt podeszwami dwa mało przyjemne typki - człowiek i ork. Na oko - typowi bandyci. - Proszę zrozumieć - wyszeptał Limon ekstremalnie tragicznym szeptem. Naprawdę mnie zabiją... - Masz rodzinę, żonę? - zapytał nagle Geralt. - Dzieci? Rozmówca wytrzeszczył na wiedźmina oczy. - Jakie to ma znaczenie...? - Rozumiem - skinął głową wiedźmin. - Nie masz. Rzeczywiście, jaka dziewczyna weźmie takiego mękołę i pechowca. Limon najpierw się zasępił, ale zaraz wrócił do wyglądu człeka zaniepokojonego i wystraszonego. Chyba nawet jego kompleksy pierdoły i frajera dawały nogę przed groźbą śmierci. - Wpakowałeś się, chłopie - podsumował Geralt. - I dobrze ci tak. Kto jest takim idiotą, żeby się wiązać z bandziorami... - Przecież możesz mi pomóc! - wypalił Limon. - Mogę. Jeśli mi zapłacisz. - Nie mogę zapłacić teraz. - Limon już prawie płakał. - Przysięgam, że oddam potem, każdą sumę, dowolną! - A jeśli zażądam miliona? - prychnął Geralt. - No... Mam na myśli, że musimy się trzymać sumy, jaką otrzymamy za kompleks, minus zwrot długu Hansowi... Całą resztę mogę oddać. Geralt uśmiechnął się z przymusem. - Nie pracuję na kredyt. - Niech to Życie...! A mój los nikogo nie rusza?

- A dlaczego ma mnie ruszać? - zdziwił się Geralt. - Brakuje mi jeszcze, żebym się zapisał do klubu nianiek dla takich lebieg zaślinionych jak ty! - Ale przecież... Przecież wiedźmini są po to, by bronić żyjących! - Przed potworami - sprecyzował Geralt z naciskiem. - W tym potworami zrodzonymi przez technikę i mechanikę. A różne takie Hansy i ich dupowłazy mnie nie obchodzą. - Macie chronić miasto - niemal bezgłośnie szepnął Limon. - Czy ja nie jestem godzien nazywać się częścią miasta? - Tacy jak ty nie są godni. - Geralt potrafił być okrutny. - Tak naprawdę, jeśli bandyci uwolnią miasto od lebieg i oferm, wyjdzie mu to tylko na dobre. Zresztą bandyci nie są nawet za bardzo potrzebni. Dzieci nie masz? Czyli swojego niezgulstwa nikomu nie przekażesz. Wymrzesz, jak wymarły kiedyś katapulty. - No to w czym wiedźmini są lepsi od bandytów? - Limon nie tracił nadziei na przekonanie Geralta. - W tym, że wiedźmini nikogo nie ruszają bez powodu. Jeśli takich jak ty będzie za dużo, bandyci zaczną obrastać w tłuszcz. A jeśli zamiast jęczeć będzie się im strzelało w pyski, to zamkną gęby najwięksi niegodziwcy. Nie wysilaj się więc: jestem zainteresowany tym, żeby tacy jak ty i tobie podobni zostali jak najszybciej pochłonięci. Takie życie... Geralt nie dokończył. Z zaparkowanego obok skweru wozu wylazł otyły wirg i zdecydowanym krokiem skierował się do ławki, na której zasiadał wiedźmin. Niemal przez minutę wirg nie odrywał oczu od wytatuowanej wiedźmińskiej łysiny. - Wiedźmin? - zapytał basem, zbliżywszy się w końcu. - Wiedźmin - obojętnym tonem odpowiedział Geralt. - Mój syn utknął w windzie. Jedziemy. - Tysiąc. - Geralt nawet nie drgnął. Wirg natychmiast wyłowił z kieszeni portfel, pogrzebał w nim chwilę i podał wiedźminowi dwa banknoty po pięćset hrywien. - Patrz i ucz się, jak należy postępować z wiedźminami. - Geralt puścił oko do milczącego Limona. Wziął pieniądze i wstał, chwytając jednocześnie za plecak. - Jestem gotów. Jedziemy. ***

Z maluchem w windzie nie było żadnych problemów. Wirg miał łeb nie od parady: sam pojechał po pomoc - nie wiadomo skąd wiedział, że w hotelu „Jużnyj Bug” zatrzymał się wiedźmin - a żonę z pokojówką zostawił pod windą, żeby z synalkiem rozmawiały, nie pozwalając mu wpaść w panikę, bo windy nie lubią wrzasków i mogą bryknąć. Kiedy przyjechał Geralt, mamunia akurat zaczęła kolejną bajkę o przygodach Bysia Czerwonego Dżipa. Wiedźmin, nie tracąc ani chwili, odszukał tablicę z przełącznikiem awaryjnego otwierania drzwi, wyciągnął ze szczeliny pod sufitem rozczochranego malca-wirga, po czym surowo nakazał tatusiowi, żeby w żadnym wypadku nie pakował się sam do obsługi tablicy, nawet jeśli, nie daj Życie, coś takiego się powtórzy. Kiedy pokojówka migiem nakryła w kuchni, żeby gość i zbawca mógł zjeść i wypić, szeptem przekazał papciowi wymyśloną z marszu tragiczną historię, jak to ktoś - gdzieś - kiedyś chciał samodzielnie uwolnić zakładników windy, co spowodowało, że zostali śmiertelni poparzeni przez zerwany kabel zasilania. Wypili, zakąsili; potem Geralt uścisnął dłoń sprowadzonemu do parteru wirgowi, potarmosił malca za kędziory i wielce z siebie zadowolony oddalił się. Teraz można było zjeść coś naprawdę porządnego, a i na hotel wystarczy. Zresztą na razie Geralt nie skierował się do samego hotelu, ale do hotelowego baru. Locha Limon dopadł go przy wyjściu. - Proszę posłuchać... - Znowu ty? - Geralt zatrzymał się i popatrzył z żalem na mękołę. - Jeszcze cię nie zaszlachtowali? Limon skamieniał. Wyglądało, że w czasie nieobecności Geralta bandyci odbyli z nim rozmowę objaśniającą, o czym świadczył wymownie świeży siniec na skroni niedojdy oraz błoto na rękawie i spodniach. - Jeśli mi nie pomożesz, to ze mną koniec - szepnął Limon. - Amen - rzucił Geralt. - Niech ci ziemia lekką będzie. Limon runął na kolana i usiłował ucałować buty Geralta. - Zwariowałeś do cna? - Geralt chwycił Limona za kołnierz i oderwał od siebie. Spadaj stąd, ale już! Jeszcze raz cię zobaczę, to dam w ucho! Albo odstrzelę i zaoszczędzę chłopcom Hansa fatygi. Dał Limonowi lekkiego kopa, a sam ruszył w kierunku dworca autobusowego.

Mękoła, przebiegłszy kilka metrów, zatrzymał się. Ramiona mu opadły do ziemi, a wyraz twarzy skruszyłby nawet twarde serce Geralta. Gdyby Geralt odwrócił się i popatrzył. Ale nie zrobił tego. Podszedł do krawężnika i stał jakiś czas, łapiąc okazję. Zatrzymał się pierwszy taksiarz w żółtej Czerkasy. Geralt wpakował się do wozu i trzasnął drzwiami. - Do BugMaszu. Portiernia. - Piątal. - Pasuje - zgodził się Geralt. - Zapinać się? Taksiarz, żylasty młodzian z haczykowatym, ptasim nosem i oszałamiającymi bokobrodami, melancholijnie włączył się do ruchu. - Zapinaj, jeśli chcesz - powiedział po chwili. - Ale ja jeszcze ani razu się nie stuknąłem. Prawda, Masia? Pogłaskał dłonią deskę. Wyglądało, że kochał swoją maszynę. To nie rzadkość wśród kierowców. Jechali dobre dwadzieścia minut. Przed budynkiem, z daleka już wyglądającym jak lokal zarządu zakładu, taksiarz wyhamował. - Powiedz mi, ojczulku - rzucił Geralt, szukając pieniędzy w kieszeni. - Na BugMaszu jakiś klan rządzi czy jak? - Pewnie, że rządzi. - Taksiarz wzruszył ramionami. - Fabryka duża, bez klanu ni chuchu! Szakir tu rządzi. Z orków on jest. - Aha - skinął głową Geralt, podając mu piątkę. - Rozumiem. Dzięki. Powodzenia. - I tobie, człeku. Czerkasy pyknęła wydechem i odjechała, wiedźmin został sam na pustym zakurzonym placu przed głównym budynkiem ze szkła i betonu. W rzeczywistości plac nie był aż tak pusty: drzemało na nim kilka wozów. Beżowy mikrobus z upstrzonymi reklamą bokami i lekko poobijany dżip stylizowany na wojskowy. To ostatnie Geraltowi się nie spodobało. Wojskowe wozy słynęły z niestabilnego charakteru i fatalnie się udomawiały. A wojskowe poligony i miejsca koncentracji sprzętu militarnego od dawna cieszyły się w Wielkim Kijowie i okolicznych megapolis kiepską reputacją. Nie odważali się tam pakować nawet wiedźmini. Choć tak naprawdę właśnie wiedźmini czasem się pakowali w takie ponure okolice. Ale na krótko, z olbrzymią ostrożnością i tylko wtedy, kiedy zawód tego bardzo wymagał. A takie wizyty utrzymywane były w ścisłej tajemnicy.

Dżip był potłuczony w kilku miejscach: miał wygięty zderzak oraz nadkole i drzwi od strony kierowcy. Poza tym drzwi były w co najmniej trzech miejscach przestrzelone, najprawdopodobniej z pistoletu. Niemniej jednak dżip był wyraźnie udomowiony. Od frontu Geralt zobaczył na grillu logo Halkdaaffa i pokręcił głową. No tak, jeśli ktoś mógł udomowić to wojskowe monstrum, to właśnie ten magister. Powiadają, że kiedyś miał do czynienia z niesterowalnymi czarnomorskimi pancernikami. Ale kto by jeździł takim wozem? Raczej nie cywilizowany i szacowny żyjący. Pasował natomiast do jakichś byków z fabrycznego klanu. Należało to uwzględnić. Przed wejściem Geralt wyjął z kieszeni kurtki lustrzanki i włożył je. Wszedł do przestronnego westybulu i od razu skierował się do szklanego kufla, w którym nudził się ochroniarz. Jego obecność tutaj wcale Geralta nie zdziwiła - skoro mękoła Limon nie mógł wejść na teren fabryki, klan chronił swoje terytorium wystarczająco czujnie i skutecznie. W bramie zawsze można komuś powiedzieć: „Nie wolno”. Jakiś nowicjusz pewnie by rozglądał się jakiś czas, zastanawiał, a w takich wypadkach ochroniarze robią się bezczelni i pewni siebie aż do chamstwa. Ale wiedźmin w ciągu swojego życia setki razy przechodził przez tego typu wejścia. I znakomicie wiedział, jak należy się zachowywać w kontaktach z gatunkiem ochroniarzy. Z kamiennym obliczem bez słowa walił do przejścia przegrodzonego efemeryczną sztabką karuzeli. Ochroniarz powinien nacisnąć pedał, żeby bęben się obrócił, sztaba powędrowała w dół, a za plecami gościa znowu ustawiła się na swoim miejscu. Ale ochroniarz tylko tępo się uśmiechał i na razie również się nie odzywał. Na pewno nie zamierzał w najbliższej przyszłości naciskać pedału. Geralt zwolnił i zatrzymał się przed sztabą. Odczekał pięć sekund. Potem obrócił wytatuowaną głowę w kierunku ochroniarza. W dwóch zwierciadlanych szkłach odbiła się zadowolona morda absurdalnie wielkiego półorka. - No i...? - warknął Geralt. - Naciśniesz ten swój pedał czy mam tu rozwalić wszystko na strzępy? Czegoś takiego ochroniarz się nie spodziewał. - Cooo...? - Pysk mu się wydłużył.

Geralt dobrze wiedział, że szyba portierni jest wzmocniona, pewnie nawet kuloodporna. Dlatego wsunął lufę pompowca w okienko i jednym strzałem rozwalił stojący na stole budzik. Kiedy huk i kurz opadły, ochroniarz wykrztusił coś mało zrozumiałego: - C-coś ty... świr? To jest teren klanu... - A ja mam to w nosie. Jestem wiedźminem. Dlatego chodzę, gdzie mi się podoba. - Wiedźmin...? - W oczach ochroniarza pojawiło się coś na kształt zrozumienia. A, no tak... Tatuaż... Geralt wycelował lufę w ochroniarza. - Już, już! - Tamten kiwnął się wyraźnie, sięgając stopą pedału. Czerwoną iskrę na bramie zastąpiło zielone światełko i sztaba posłusznie ustąpiła pod naciskiem biodra Geralta. Krok, drugi - i wiedźmin znalazł się na terenie fabryki. Nie musiał się nawet odwracać, żeby wiedzieć, co aktualnie robił ochroniarz. Po pierwsze, wyciągał z kabury pistolet, a po drugie, trzymając słuchawkę między ramieniem i policzkiem, wciskał przycisk wywołania, chcąc powiadomić kierownictwo klanu o wizycie wiedźmina. Geralt wiedział to częściowo dzięki wyostrzonym wiedźminim zmysłom, a częściowo dzięki bogatemu doświadczeniu. W końcu nie od parady wykonał takie efektowne wejście - strzelanie, huk, zdemolowany budzik. Gdyby wszedł na teren fabryki w tajemnicy, ryzykowałby, że klan najpierw próbowałby go odstrzelić w sekrecie, a dopiero potem zastanawiałby się, kto i po co przyszedł w gości. Natomiast wiedźmina tak od razu klan nie ruszy, na dodatek po takim wejściu? Będą woleli poczekać, aż się wyjaśni, o co tak naprawdę chodzi gościowi z Arzamasu16? Czasu, jak obliczał Geralt, powinno mu wystarczyć z nadwyżką. Dobrze by było teraz capnąć kogoś z niższej grzędy klanu, a najlepiej z poziomu szeregowych fabrykantów, albo i jakiegoś dzikusa. Przecież nie będzie ochroniarza pytał, gdzie właściwie w fabryce pracowała taka mizerna istota jak Locha Limon? W jakiej hali? Ale podpowiedz szybko sama wpadła mu w ręce, ledwo wyszedł z budynku na teren zakładu. Była to drewniana strzałka na drewnianym słupku. Strzałkę pokrywała łuszcząca się biała niegdyś farba; na niej ktoś wykaligrafował napis: „Pracownie”. Strzałka wskazywała widniejący nieopodal dwupiętrowy budynek, do którego prowadziła rzadka topolowa aleja.

„No... Dziewięćdziesiąt na sto, że to właśnie tu” - pomyślał wiedźmin. Wejścia do budynku strzegł inny ochroniarz, ale już nie tak wielki i groźny. Leciwy grubasek, człowiek, szpanujący mundurowym kaszkietem i okularami w złoconej oprawie. Grubasek wyglądał dobrodusznie, pozwalał sobie na takie zachowanie, sądząc najwyraźniej, że na terenie fabryki nie ma ludzi nieupoważnionych do przebywania tutaj. Prawdę powiedziawszy, miał prawo - w pewnym stopniu - do takiego rozumowania. - Dzień dobry - Geralt przyprawił głos sporą dawką znudzenia. - Praca jakoś leci? - Dobrego zdrowia. - Grubasek przyjaźnie skinął głową. - Jakoś leci. - Limon pracował tutaj, prawda? - Limon? Taki wypierdek? - Yhy. - Tu, na drugim piętrze, w trzysta siedemnaście. A bo co? - A nic... Ma mały dług, maluśki. Grubasek ochoczo pokiwał głową. - Słyszałem, słyszałem... Dla Hansa pracujesz? - Nie. Winda tam jest? Zamknięte drzwi windy i przycisk dojrzał już dawno. - Tam. Ale muszę cię do księgi wpisać. Chwileczkę... Grubasek wyciągnął spod stołu zeszyt w zatłuszczonej okładce, polizał palec i zaczął przewracać strony. - Jak cię zwą? - zapytał, znalazłszy ostatnie wpisy. - Timur Gorczew, kompania „Tulczyńskie Przyrządy Pomiarowe”. Pomagając sobie poruszaniem warg, grubasek zapisał wszystko. - Stanowisko? - Kalibrator. - Yhy, zapisałem. Odfajkujesz się przy wyjściu. - Rozumiem. - Wiedźmin kiwnął głową i niedbałym krokiem skierował się do windy. W środku wyjął z plecaka wełnianą czapeczkę i naciągnął ją na łysinę - po co świecić w oczy tatuażem wiedźmina? Zdjął okulary i schował do kieszeni na piersi. Na drugim piętrze spotkał ponurego połświeczka wycierającego kurz z parapetów. Zerknął z ukosa, ale się nie odezwał, nawet nie przywitał, chociaż Geralt, zrównawszy się z nim, skinął głową.

Pokój trzysta osiemnaście był zamknięty, ale na to wiedźmin był przygotowany. Już wcześniej wymacał w kieszeni pudełko z wytrychami. Zamek był tak dziecinnie prosty, że niektórym specjalistom niepotrzebny byłby wytrych. Wystarczyłby paznokieć. Ale Geralt nigdy nie hodował paznokci, wolał wytrychy. Limon pewnie własnym kluczem dłużej otwierał te drzwi. Laboratorium było dość obszerne; sądząc ze stopnia zakurzenia stołów i parapetów, spotkany połświeczek tu nie wchodził. Zbadawszy stopień zakurzenia, Geralt z łatwością odnalazł obiekt westchnień Limona - kompleks „Ochrona 2” rzeczywiście przypominał średniej wielkości walizkę. Obok znajdowała się nieco mniejsza walizka z zewnętrznymi czujnikami. Odłączywszy jedyny podłączony do systemu, Geralt zwinął kabel, spakował czujnik do futerału i włożył do jedynej niezajętej niszy w drugiej walizce. Tak samo szybko i zręcznie doprowadził do stanu mobilności podstawowy moduł. „Teraz kody” - pomyślał i rozejrzał się. Osiągnięcia Lochy Limona kompletnie go nie interesowały. Z góry niejako można było przypuszczać, jaki z niego technik, skoro do systemu wyhodowanego na terenie tego zakładu dobierał kody sterujące po omacku. Gołym okiem widać było, że jedyną półkę z papierami ktoś niedawno mocno przetrząsnął. Dwa bruliony z notatkami jeszcze tam stały, ale co najmniej jednego już brakowało. Pozostawione zeszyty nie zainteresowały Geralta. Świetnie wiedział, czego powinien szukać. Właśnie za tę wiedzę pobierał od kijowian zapłatę, z reguły bardzo wysoką. Po pierwsze, zbadał tabliczkę na wewnętrznej stronie pokrywy walizki z kompleksem. „Wyrób O-II model 730245-prim” - głosił napis. Poniżej kopiowym ołówkiem ktoś dopisał: „Nr inw. 001”. - Siedemset trzydzieści dwieście czterdzieści pięć. Prim - mruknął pod nosem Geralt. Przesunął nogą drzwiczki zabudowanego stołu. Dopiero potem przykucnął. Wewnątrz szafki też zalegał kurz, aż kręciło w nosie. Leżał wszędzie - na ciemnozielonych pudełkach z napisami, na półkach, na stertach grubych broszur. Geralt szukał, a nie znalazłszy - otworzył drzwiczki kolejnego stołu. Potem następnego.

Na poszukiwania stracił co najmniej dziesięć minut. W końcu znalazł: zielona drewniana skrzyneczka z czarnym napisem: „Wyrób O-II model 730245-prim. Części zapasowe i akcesoria”. I obok znów dopisek wykonany kopiowym ołówkiem: „Nr inw. 001”. Geralt prychnął z zadowoleniem, potem zdjął pokrywkę. Wewnątrz, zawinięte w natłuszczony papier, znajdowało się kilka mało interesujących go w tym momencie metalowych przedmiotów, a także parę szczelnie zafoliowanych broszur. Zdarcie folii trwało sekundę. W środku były trzy broszury: opis techniczny i schematy wyrobu O-II model 730245-prim, wykaz części zapasowych do niego i zestaw tablic z kodami sterującymi. Ot i wszystko. Po sprawie. Zamknąwszy na powrót skrzynkę z CZiA, Geralt włożył ją z powrotem na miejsce, pozamykał wszystkie drzwiczki, a broszury ukrył w plecaku. Bardzo dobrze utrafił z czasem: podszedł do okna, zobaczył może z dziesięciu żywych pospieszających alejką między mizernymi topolami od bramy zakładu do budynku laboratorium. „No, mamy i komitet powitalny” - pomyślał. Zerknął na kompleks i czujniki. „Z tym nie bardzo da się biegać...” Po sekundzie wykrystalizowała się inna myśl: „A po co niby mam biegać? Przecież to, co najcenniejsze, mam w bagu...” Myśl miała ręce i nogi. Postępując odpowiednio, miało się szansę na pomyślne załatwienie sprawy. Resztę czasu do przyjścia fabrycznych Geralt przesiedział na skraju stołu, majtając nogą w ciężkim krasnoludzkim bucie i pogwizdując „Z daleka i bliska”. Potężne uderzenie otworzyło z hukiem drzwi, które walnęły o ścianę, aż posypał się tynk. Geralt nie zmienił pozycji, tylko przestał gwizdać. Oczywiście pojawił się klan, a raczej jego siłowy odłam - gdzie jeszcze mogłyby się wyżywić takie bysie? O, jest i brygadzista... A może i nie brygadzista, tylko zaufany człowiek szefa. Geralt przyjrzał mu się i stwierdził, że niewysoki, chudy ork może być nawet samym szefem... W każdym razie ubrany był w drogie rzeczy, a na szyi wisiał mu złoty łańcuch - ale nie z tych, co to musiał być i najgrubszy, i najmasywniejszy, a taki, co to ma być artystyczny i drogi, z pretensjami do smaku. Ostatecznie BugMasz to nie taka

znowuż wielka fabryka, kierować nią mógł nawet i taki ork, nie z samych intelektualnych szczytów. Chociaż i tak pewnie prowadzi go ktoś z miejscowych władz - ktoś w poważnym garniturze, krawacie, z sekretarzami u boku i złotą odznaką w klapie marynarki. - Ten? - zapytał oschle ork ochroniarza z ochrony zewnętrznej. - Ten - potwierdził zapytany. - Tyle że czapkę naciągnął i okulary zdjął. Geralt demonstracyjnie został wzięty na cel przez kilka luf. Bysie miały przekonujące armaty, czterdziestki piątki gibsy. Najmniejszy z bysiów podał szefowi krzesło. Ten usiadł, założył nogę na nogę. - No - zaproponował. - Poznajmy się. - Poznajmy - beztrosko skinął głową Geralt. - Ja jestem Geralt. - No proszę, zapisał się jako Timur Gorczew, a okazuje się, że Geralt. Skąd żeś się wziął taki sprytny, Geralcie? Założę się, że nie z Tulczyna. - Szef perorował spokojnie i cicho. Ale wiedźmin wiedział, że pod tym złudnym spokojem kryje się zwyczajny bandyta, zwierz bez litości i współczucia, zdolny dla zysku wpakować do cementu rodzoną matkę. - Jak na razie nie usłyszałem twojego imienia - powiedział spokojnie Geralt. Chyba się zgodzisz, że to nieuprzejme: ty znasz moje imię, a ja twojego nie. Boss uśmiechnął się i dał niemal niewidoczny znak najbliżej stojącemu bysiowi. Zwyczajny żyjący pewnie by nawet tego nie zauważył. Ale wiedźminowi nie wolno było dopuścić do takiego kiksu. Byczek gwałtownie, bez zamachu, wyrzucił do przodu rękę. Ale zamiast rąbnąć Geralta w słoneczny splot, trafił w pustkę. A po ułamku sekundy eksplodowały bólem jego stawy i ścięgna, ręka została bezlitośnie wykręcona, byś stęknął, przewrócił się w powietrzu i z potwornym hukiem walnął plecami w sąsiedni stół. Posypały się kawałki szkła ze strzaskanego blatu. A wiedźmin już siedział na poprzednim miejscu, tyle że miał w ręku strzelbę, a jej ogromne oko patrzyło prosto w oblicze szefa. - Każ swoim szczylom schować pukawki - wycedził Geralt. - I przedstaw się. Nie lubię gadania z anonimami. - Znasz nawet słowo „anonim”! - szczerze zdziwił się szef. - Dobrze. Chowamy broń, chłopcy. Nazywam się Szakir. Chłopcy migiem schowali gibsy. Geralt przestał celować Szakirowi w twarz, przypiął pompowca do boku. W końcu w razie konieczności i tak wystrzeliłby szybciej niż którykolwiek z bysiów Szakira.

- Znam wiele różnych słów - powiedział spokojnie. - Moim zdaniem rzeczywiście jesteś wiedźminem. - Wiedźminem, owszem, nie miej złudzeń. - Co cię sprowadza do BugMaszu? - To, co zwykle - uśmiechnął się Geralt. - Żądza pieniądza. - To jest cicha i spokojna fabryka. Nie ma tu potworów. Maszyny rosną przeważnie mądre i przemądrzałe. Co tu ma do roboty wiedźmin? Geralt postanowił zagrać bezczelnie: - Na przykład może sprzedać Szakirowi kompleks ochronny. Szakir udał, że się uprzejmie uśmiecha. - Sprzedać mi kompleks ochronny, który wyrósł w mojej fabryce? Prawdziwy z ciebie bezczelniak, brachu! - Nie jestem twoim brachem - obojętnie rzucił Geralt. - A co do kompleksu, jakbyś potrafił się nim posłużyć, to już dawno zostałby zamontowany tam, gdzie trzeba. Nie macie kodów sterujących. Schemat montażu czujników zewnętrznych też nie każdy rozpracuje w realnym terenie. Potrzebny jest spec. Szakir przez kilka sekund wpatrywał się w Geralta. - Czy ciebie wynajął Locha Limon? - Usiłował. - Wiedźmin nie próbował kłamać. - Ale nie miał czym zapłacić. - No tak, rzeczywiście. Podobno ma spore długi u Hansa? - Nie interesuje mnie, komu i ile jest winien - w głosie Geralta nadal brzmiała obojętność. - Mnie interesuje co innego. - Co? - Pieniądze. Słyszałem, że chciałeś kupić ten kompleks... a raczej kody sterujące do niego. Mogę ci je sprzedać. Kody, schematy, cały pakiet dokumentacji, a mając to wszystko, zmontować i uruchomić kompleks da radę nawet taki lebiega jak Locha Limon. - Czyli wiedziałeś, gdzie jest przechowywana dokumentacja... Czyżby tu? W tej pracowni, gdzie Limon bez specjalnych wyników pocił się półtora roku? Co za banał. Wiedźmin przemilczał jego słowa. Jakiś czas Szakir siedział w milczeniu. - Ale przecież dwóm dziesiątkom uzbrojonych żyjących nie oprzesz się nawet ty, wiedźminie. Co mi przeszkadza poszczuć ich na ciebie? Zabić, przeszukać. A jeśli nie znajdziemy - przewrócimy do góry nogami całą pracownię.

- Spróbuj. - Geralt wzruszył ramionami. - Jeśli ci się życie znudziło. Psy Szakira miny miały dość mizerne. Ich kolega ciągle leżał przy stole posypany odłamkami rozbitego szkła i białym, mało przyjemnie wyglądającym proszkiem ze stojącej niegdyś na stole kuwety. Koleś nie dawał od dobrych kilku minut żadnych oznak życia. - Wyraźnie zobaczyłeś nas wcześniej i czekałeś na nas - zaczął Szakir. Na jego twarzy malowało się lekkie zamyślenie. - Czyli się przygotowałeś. Założę się, że ukryłeś dokumentację tak, że niełatwo będzie ją znaleźć. Zresztą sama dokumentacja jeszcze nie rozwiązuje problemu, potrzebny jest technik, który się na niej wyzna. Technik albo wiedźmin. Wygląda na to, że lepiej zapłacić tobie i otrzymać gotowy roboczy kompleks, niż najpierw szukać dokumentacji, a potem speca do niej. I jeszcze nie mając pewności, że kompleks zacznie działać. Geralt wysłuchał tego ćwiczenia z logiki z uprzejmym zainteresowaniem. - Dobra! - Szakir klepnął się dłonią w kolano. - Dziesięć tysięcy. Wiedźmin roześmiał się z nonszalancją. - Całe dziesięć? Ha! - A co? - Szakir zaprezentował mu wyćwiczone uniesienie brwi. - To niezła kasa. - Słabo niezła - nie zgodził się z nim Geralt. - Szczególnie jeśli porównuję ją z kwotą obiecaną Limonowi. Szakir popatrzył na wiedźmina i rozłożył ręce. - Dajmy spokój. Temu bałwanowi rzuciłem po prostu cyfrę z sufitu. Ten parszywy kompleks nie może tyle kosztować! - Oczywiście, że może. I mnie się ta cena, te trzysta dwadzieścia tysięcy hrywien, bardzo podoba. Zwłaszcza że nie została wzięta z sufitu, a z twoich słów. - Słów Limona - sprecyzował oschle Szakir. - Moich słów nie słyszałeś. - Zgoda. - Geralt nie sprzeczał się. - Ze słów Limona. Moje słowa też słyszałeś. Szakir pokręcił głową. - Niech to... Niezłe z was gagatki. Zdzieracie ze mnie portki w biegu. - Taka praca. Szakir zrobił pauzę, potem westchnął z wyrzutem: - No cóż... Nie zostawiasz mi wyboru. Zgadzam się. - No to świetnie. Pieniądze przyniesiesz do hotelu „Jużnyj Bug” za trzy godziny. Numeru pokoju jeszcze nie znam, zapytasz recepcjonistę, w którym pokoju mieszka wiedźmin. Dokumentację otrzymasz tam. Nie radzę robić zadymy.

Geralt zgarnął ze stołu swój plecak, przekroczył wciąż nieprzytomnego bysia, odsunął z drogi drugiego i zrobił Szakirowi „papa” ręką. - Do zobaczenia. I wyszedł. Jego krokom na korytarzu towarzyszyło echo - wiedźmin umyślnie szedł tak, żeby było go słychać. - Kapron! Surik! - cicho rzucił Szakir. - Przypilnujcie go. Ale spokojnie. Szakir nie pomyślał, że wiedźmin, znajdujący się już na drugim końcu korytarza, koło windy, usłyszał jego słowa nawet poprzez huk własnych butów. Ale Szakirowi nie mogło przyjść do głowy, że ten mutant, kryjący pod czapeczką wytatuowaną łysinę, ma ekstremalnie czuły słuch. Słowa Szakira wywołały u Geralta tylko uśmiech. Grubasek przy wejściu do budynku na widok wiedźmina omal nie wypuścił z rąk rogalika. Dość słusznie uznał, że dochodzący z drugiego piętra łoskot jednoznacznie świadczy o końcu „Timura Gorczewa” z wymyślonych „Tulczyńskich Przyrządów Pomiarowych”. Ale nie, przybysz był żywy i kompletnie cały... - Na razie, papciu. - Geralt puścił oko do grubasa. Już będąc na alejce przed budynkiem, pomyślał, że zapomniał wypisać się z dziennika - grubas może za to oberwać. Ale nie odczuł niczego takiego jak wyrzuty sumienia. *** W „Jużnym Bugu” Geralt wynajął dodatkowo drugi pokój na innym piętrze. Wsunąwszy w łapę recepcjonisty dwudziestkę, wytłumaczył, o jakim pokoju z którym z gości należy rozmawiać. Po czym przez jakiś czas działał w pokoju, który wybrał do pertraktacji i przekazania pieniędzy. Następnie wykonał kilka telefonów, czasem zerkając do grubego informatora wylegującego się na szafce nocnej. Potem napisał kilka wersów na papierze z logo hotelu. Na samym końcu zadzwonił do Wesemira - oczywiście z komórki. I otrzymał od niego pozytywną opinię. Po półgodzinie był gotów. Do decydującej scenki zostało półtorej godziny. Ten czas spędził, leniuchując na pościelonym łóżku.

Pierwsi pojawili się inkasatorzy z „Gnomish Kreditinvest” - czwórka sześciennych krasnoludów w hełmach i kamizelkach kuloodpornych, z szybkostrzelnymi automatami o niezwykle krótkich lufach, plus jeden krasnolud z pancerną walizką przypiętą do przegubu, z zaledwie jednym pistoletem przy pasie. Para ochroniarzykrasnoludów została na korytarzu, Geralt ich słyszał. Jednego nawet zauważył w szparze drzwi, kiedy już się zamykały. - Geralt? - zwrócił się do niego z pytaniem ten z walizką. - Tak, to ja. Płatnicy na razie nie przybyli, więc rozgośćcie się, proszę. Zaraz powinni się zjawić. Kasjer przyjął zaproszenie, usiadł. Pozostali, trzymając automaty w ręku, ustawili się tak, by w razie czego wziąć pomieszczenie w krzyżowy ogień. Byli to poważni chłopcy, konsekwentni we wszystkim, czym się zajmowali. - Jeśli mam być szczery, suma, jaką zamierzasz przelać, jest za mała dla takiej eskorty - oświadczył kasjer. - Ale uwzględniając, że jesteś naszym starym i sprawdzonym klientem, kierownictwo banku postanowiło pójść ci na rękę. - Dziękuję. Jestem szczerze zobowiązany! - podziękował Geralt. Naprawdę cieszyły go dobre stosunki z jednym z najbardziej stabilnych banków Wielkiego Kijowa. Mimo że podejrzewał: chodzi nie o niego, a o to, że podczas rozmowy telefonicznej padło imię Wesemira i nazwa „Arzamas16”. Potem pojawili się orkowie z otoczenia Hansa Bershteuga, miejscowego bossa o reputacji podrzynacza gardeł. Na widok sześciennych krasnoludów w pełnym bojowym rynsztunku zbledli i zrobili się ugodowi, szczególnie gdy jeden z inkasentów poradził im, by „nie dotykali swoich pukawek”. Orkowie grzecznie usiedli na łóżku i ucichli. Potem, gdzieś po trzech minutach, Geralt wypatrzył na balkonie Coyona z karabinem biodrowym. Jego przyjaciel wiedźmin zdołał wleźć na balkon tak, że nawet Geralt tego nie zauważył! Wyższa szkoła jazdy. Rzecz jasna, Geralt nie zdradzał swojej osłony ogniowej, tylko ucieszył się z grubych zasłon na oknach. No a potem pojawił się Szakir ze swoimi chłopakami. Za nimi wpakowali się do pokoju krasnoludy z korytarza i okazało się, że byki Szakira, mimo że wyższe od krasnoludów, wyglądają przy nich jakoś mizernie. Ale wiedzieli z kim mają do czynienia - łapki trzymali na widoku i poruszali nimi płynnie i wolno. W pokoju zrobiło się ciasno. Geralt, jako gospodarz, zaproponował Szakirowi krzesło.

- Tak więc - zaczął, zacierając dłonie - po pierwsze, chciałbym zobaczyć pieniążki. - A ja bym najpierw chciał zobaczyć dokumentację - warknął nieprzyjaźnie Szakir. Wyraźnie nie spodziewał się obecności tak licznego towarzystwa. Ten obrót sprawy krzyżował jego plany. - Panie Szakir, proszę grać zgodnie z regułami. Wiedźmini nigdy i nikogo nie oszukali. - A co mnie obchodzą wiedź... - Proszę pokazać pieniądze! - ryknął Geralt metalicznym głosem. Jednocześnie cała szóstka krasnoludów kiwnęła się do przodu. Niby żadnego zagrożenia ten ruch nie zwiastował, ale wszyscy obecni poczuli ciarki na skórze. Co by nie mówić - bankierzy potrafili wybierać ludzi do ochrony zewnętrznej... Szakir burknął coś niezrozumiale, jednak zrobił znak i jeden z jego ludzi umyślnie wolno podszedł do stołu i postawił na jego politurowanej powierzchni skórzaną teczkę. Następnie wciąż tak samo powoli otworzył ją i wysypał na stół pieniądze. Ze trzydzieści grubych paczek w bankowych banderolach. Ironia losu sprawiła, że na banderolach widniało znajome logo „Gnomish Kreditinvest”. - Szanowny kolego...! - Geralt odwrócił się do krasnoludakasjera. Ten wstał i również zbliżył się do stołu. Żyjący Szakira z pustą teczką w ręku cofnął się odruchowo. - Trzysta dwadzieścia tysięcy hrywien - oznajmił krasnolud po trzydziestu sekundach. - Banknoty prawdziwe. Jeśli trzeba, mogę sprawdzić każdy, ale według mnie to bez sensu: oryginalne opakowanie naszego banku jest nienaruszone. - Świetnie! - ucieszył się Geralt. - Nie trzeba sprawdzać. I odwrócił się do Szakira: - Niech ktoś z twoich ludzi zajrzy do tej szafki. - Kapron! - niechętnie mruknął ork i jeden z pakerów (nawiasem mówiąc, był to jeden z tych, co w towarzystwie kumpla szedł za Geraltem od fabryki do hotelu), kołysząc się, podszedł do szafki i otworzył ją. - Pusto - powiedział, a Szakir zmarszczył się ze złością. - Zajrzyj pod półeczkę, od dołu. Kapron, stękając, przyklęknął i zajrzał do szafki, pochylając głowę niemal do samego dywanu. Na jego obliczu odmalowało się pewne zrozumienie. Potem po omacku oderwał dwa pasma taśmy klejącej i wyjął z zaimprowizowanej skrytki plastykową teczkę z dokumentacją kompleksu. Co do tego typu skrytki wiedźmin nie

miał złudzeń, na pewno zostałaby odkryta podczas porządnego przeszukania, ale dałaby też kilka minut forów, gdyby coś poszło nie tak. - Proszę się zapoznać - zaproponował Geralt nie tyle Szakirowi, co dostrzeżonemu w ekipie technikowi. Technik nie był mały, ale na tle pozostałych basiorów robił wrażenie mniejszego niż w rzeczywistości. Ten otworzył paczkę, przejrzał wszystkie trzy broszury, szczególną uwagę poświęcając trzeciej - tej z tablicami kodów. Potem drżącym z podniecenia głosem zapewnił szefa: - To jest to, co jest nam potrzebne. - Teraz poproszę o pokwitowanie! - raźnie zaproponował Geralt, kładąc obok pieniędzy kartkę papieru. - Ja już postawiłem swój autograf, teraz twoja kolej... Jak należy: „Ja, kupujący, w zamian za umówioną kwotę pieniędzy w hrywnach otrzymałem z rąk sprzedającego interesujący mnie towar w odpowiednim stanie, żadnych pretensji nie roszczę i nie będę rościć, co potwierdzam własnoręcznym podpisem...”. O, tu. Szakir posępnie zerknął na krasnoludów. Fabryczny klan wyraźnie nie zamierzał rozstawać się z pieniędzmi ot, tak sobie, ale przerażająca eskorta z „Gnomish Kreditinvest” była w stanie każdego przekonać do zmiany planów. Z kamienną twarzą Szakir złożył podpis na dokumencie. - Znakomicie! Interes się dokonał! Teraz, panowie fabrykanci, proszę was o opuszczenie moich skromnych penatów. Mam jeszcze kilka spraw typu raczej konfidencjonalnego. Trzech krasnoludów starannie odprowadziło mało sympatyczne towarzystwo Szakira do wyjścia i starannie zamknęło drzwi od strony korytarza. Czwarty zatrzymał się przy drzwiach od wewnątrz. - Teraz wy. - Geralt pstryknął palcami w stronę ludzi Hansa. - Ile wam jest winien Locha Limon? - Dwadzieścia trzy patole - ochrypłym głosem oświadczył jeden z nich. - Niedawno było dwadzieścia dwa! - zdziwił się Geralt. - Ale dzień, nie da się ukryć, minął - wzruszył ramionami bandzior. - Licznik bije. - Dobra, kij z wami. - Geralt otworzył jedną z paczek, odliczył odpowiednią ilość banknotów. - Dawaj, maluj tu podpis. Na stole pojawiło się kolejne pokwitowanie. - I niech was Życie broni - nie próbujcie z niego cokolwiek ponad to wytrząsnąć...

- A na cholerę nam ten twój Limon...? - mruknął bandzior ponuro, stawiając na papierze niewyraźną parafę. Drugi w tym czasie schował pieniądze do kieszeni. - Poproszę wekselek! Ork znowu poszperał w kieszeniach i w końcu wyjął złożony we czworo arkusik papieru. Geralt szybko przeleciał tekst wzrokiem, mruknął i urządził dokumentowi należną kremację w popielniczce. - Jesteście wolni! - Machnął ręką, wypędzając totumfackich Hansa. Krasnolud przy drzwiach otworzył je przed wychodzącymi. Gdy bandyci znikli, Geralt w końcu odetchnął z ulgą. - Tfu! Co za towarzystwo, shahnush todd! Aż się spociłem. Coyon, dość tego chowania się, wchodź. Wiedźmin przekręcił klamki w drzwiach balkonowych, do pokoju wśliznął się Coyon z karabinem w ręku. - Nerwową macie profesję, panowie wiedźmini! - skonstatował kasjer. - Dobra, czas to pieniądz. Dalsze polecenia? - Według umowy. Sto dziesięć tysięcy na konto koncernu Halkdaaffa. Sto - na bieżące konto Arzamasu16. My z Coyonem bierzemy po paczce na bieżące wydatki. A pozostałe, minus wasz procent, oczywiście, na moje operacyjne konto i konto Coyona. Po połowie. Tak? - Mnie wystarczy ćwiartka - powiedział spokojnie Coyon. - Sprawa załatwiona w całości przez ciebie. - Jak chcesz. - Geralt nie zamierzał się sprzeczać. Krasnolud rzeczowo wystukał polecenie na kieszonkowym kalkulatorze, po czym ogłosił wynik, uwzględniając prowizję banku. Geralt, nie patrząc, podparafował kwity. Potem inkasatorzy spakowali pieniądze i pożegnawszy się, zniknęli. Dwaj wiedźmini odczekali, aż pasiasty pancernik inkasentów, zaparkowany przez cały czas pod wejściem do hotelu, zniknie za zakrętem, potem Coyon oszczędnym ruchem zaciągnął szczelnie zasłony, za którymi nie tak dawno się ukrywał. - To co? Do restauracji? Żreć mi się chce. - Nie mam nic przeciwko. - Geralt w końcu się wyluzował. - Tylko muszę wpaść do drugiego pokoju zabrać rzeczy. Pojadę z tobą, jeśli się zgodzisz. - Pewnie. - A właśnie... - Geralt zatrzymał się i położył przyjacielowi rękę na ramieniu. Dziękuję, że zdążyłeś. Musiałeś nieźle pędzić?

- Musiałem - potwierdził Coyon. Drugi pokój Geralta znajdował się dwa piętra wyżej. Już otwierając zamek, Geralt wyczuł, że ktoś jest w środku. Dał znak Coyonowi, sam odczepił pompowca od pasa, pchnął drzwi i ukrył się za framugą. - Geralcie...? - rozległo się z wnętrza. - Niech cię! - splunął wiedźmin. - Limon! Sam jesteś? - Cicho. - Niedojda przeszedł na szept. - Sam. Niemniej jednak Geralt wszedł do pokoju, zachowując maksymalne środki bezpieczeństwa. Limon był tu jednak sam - ani w łazience, ani w szafie, ani na balkonie poza nim nikogo nie było. - Jak tu wlazłeś, shahnush todd!? - zaklął rozeźlony wiedźmin. - To jest, zdaje się, mój pokój! - Korytarzowy mnie wpuścił - szepnął Limon. - Ledwie go ubłagałem. I mówcie ciszej, widziałem na schodach żyjących Hansa. Coyon zabezpieczył pistolet i usiadł w fotelu. Broni z rąk nie wypuszczał. - Geralt! - Limon nadal szeptał. Mały, niefartowny, zaszczuty człowiek. - Oni mnie lada moment zabiją! Widziałem, że nawet już ogona za mną nie ma, czyli Hans wysłał killera! A ponieważ nie zapłaciłem, będą mnie przed śmiercią torturować. Geralcie, błagam, proszę mi pomóc! Wejdziemy w nocy na teren fabryki, nie mam innych szans na uratowanie życia. Hans niedawno powiedział, że znudziło mu się czekanie... Wargi Limona drżały, zresztą cała jego postać wyglądała żałośnie, tak żałośnie, że wzbudziła w Geralcie obrzydzenie. - Co za mięczak - mruknął Coyon z fotela. - Gdzie ty znajdujesz takie typy, Geralcie? - Ja? Znajduję? - zapytał Geralt z lekkim oburzeniem. - To on się za mną włóczy od samego rana! Słuchaj, Limon, spadaj stąd! Twoje problemy, ty je rozwiązuj. Jesteś mężczyzną czy szmatą do podłogi? - Na Życie zaklinam! - zawył Limon i runął na kolana. - Czy kompletnie jesteście pozbawieni litości? Odpracuję, odsłużę, tylko ratujcie! - Według mnie należy go zastrzelić. - Coyon pokręcił głową. - Inaczej się nie odczepi. - A może pan weźmie sprawę w swoje szanowne ręce? - Uwaga Limona przełączyła się na Coyona. - Widzę, że pan też jest wiedźminem. Pieniądze będą, obiecuję, ale trzeba tylko zdobyć kompleks i zadzwonić do Szakira...

- Szakir odbierze ci kompleks i nie da ani grosza - ponuro i bez triumfu w głosie powiedział Geralt. - Głupi nie jest. Trzysta dwadzieścia kawałków wyrzucać w błoto? Limon obrzucił Geralta wściekłym spojrzeniem i znowu zajął się błaganiem Coyona. Ten po chwili powstrzymał go władczym ruchem ręki. - Dość, żyjącyl Skoro ci odmówił Geralt, to niby dlaczego ja miałbym się na coś zgadzać? Odejdź. Nie możemy pomóc. - Dokąd mam pójść... - Limon kompletnie się załamał. - Nie mam dokąd. Wszędzie mnie znajdą... Chyba tylko... skoczyć z balkonu... - Nie wystarczy ci odwagi. - Geralt wykrzywił z obrzydzeniem wargi. - Mięczak. Idziemy, Coyon. Wszystko, co zostało w pokoju, Geralt wpakował do plecaka. Przypiął strzelbę do pasa i wyszedł na korytarz. Coyon maszerował dwa kroki za nim. Pistolet biodrowy to rzecz dość spora i rzadko spotykana w hotelach, dlatego też wiedźmini wzbudzili nielichą sensację na korytarzach. Na dole Geralt oddał klucze recepcjoniście, nie mówiąc, że w pokoju pozostał potencjalny samobójca. O ile, oczywiście, Limon znajdował się jeszcze w pokoju, a nie w środku krwawej kałuży przed wejściem do hotelu. Ani Geralt, ani Coyon nie popatrzyli w prawo, kiedy wyszli z hotelu. Ich to po prostu nie interesowało. Dżip Coyona czekał na pana w zupełnie innym miejscu, a los mięczaków z Winnicy kompletnie nie wiązał się z bezpieczeństwem miasta. Już siedząc za kierownicą, Coyon cicho, z pewną taką niepewnością w głosie, zapytał: - Może jednak trzeba było powiedzieć Limonowi, że już nic nikomu nie jest winien? Geralt przerzucił plecak na tylne siedzenie dżipa i zdziwiony popatrzył na przyjaciela. - Po co? Coyon zmarszczył czoło - widać było, że ta wymiana zdań nie sprawia mu przyjemności. - No wiesz... jeszcze weźmie i skoczy, jak głupi... - Jak skoczy, to znaczy, że tak miało być - odparł Geralt. - Życie lubi silnych. I samo wybiera, komu pozwoli żyć, komu nie. A ty zawsze miałeś jakieś względy dla mięczaków.

Coyon westchnął znacząco, ale i tajemniczo, po czym uruchomił silnik samochodu. - Zadzwoń do Wesemira - powiedział, zanim ruszył. - Powiedz, że z Halkdaaffem jesteśmy rozliczeni. Bo inaczej Wesemir ściągnie z Mariupola Lamberta, a on tam ma dość skomplikowaną sprawę do załatwienia. - Dobrze. - Geralt skinął głową i wyjął komórkę. - Pomożemy Lambertowi! Ja na ten przykład kompletnie nie mam nic do roboty! Tylko coś przekąsimy po drodze do Mariupola. Może być? - Może.

Anton Pierwuszyn urodzony w 1970 roku. Jest absolwentem Politechniki w Sankt Petersburgu. Pisarz, dziennikarz, starosta Literackiego Seminarium Borysa Strugackiego. Publikuje od 1990 roku. Jest autorem powieści: Batljon Iks, Wojna da paniedielnika, Mirotworcy, Achota na Gierostrata, Piraty XI wieka (tetralogia), Sabiratieli askołkow (w spółce z Nikołajem Bolszakowem) i Cziużak w Pielliusidarie, jak również książek dokumentalnohistorycznych: Astronawty Gitlera, Bitwa za zwiozdy, Zwiozdnyje wojny, Kosmonawty Stalina, Okkultnyje tajny NKWD i SS oraz Okkultnyje wojny NKWD i SS. Jego opowiadania i szkice publikowane były również w języku polskim i angielskim. Jest laureatem pięciu literackich nagród: „Zwiozdnyj Most 99” (Charków, Ukraina), „Eurocon Encouragement Award” (Eurocon 2000, Gdańsk, Polska), „Priemija imieni Aleksandra Bielajewa” (Interpresskon - 2002 i Interpresskon - 2004, Sankt Petersburg, Rosja), „Dwieri w Leto - 2005” (Sankt Petersburg, Rosja).

Anton Pierwuszyn

A niech cię szlag trafi Przekład Eugeniusz Dębski

Z doniesień prasowych, 2004 rok „Pierwszą esemesową powieść napisał Chińczyk Kann Puczan. Powieść składa się z 60 SMSów i opowiada o miłości”.

Ostatnia esemesowa powieść o miłości

Cześć, kochany! Gdzie jesteś? Nie mogę się do ciebie dodzwonić. Smutno mi. M. Hi kochanie przepr nie zdążyłem zadzwonić z boczarowem ekspedycji wybraliśmy pośpiechu nie dzwoń do mnie zasięg kiepski roaming wariacki lepiej sms ok? Kocham całuję twój. K Cześć, kochany! Tak się nie robi. Obdzwoniłam już wszystkich. Myślałam, że coś się stało. Znowu z Boczarowem coś kombinujesz. Gdzie was teraz poniosło? M. Hi kochanie nie wyobrażasz sobie jaka to będzie sensacja tym razem bez pudła widziałem foty na własne oczy kocham całuję twój. K Cześć, kochany! Co się znowu stało? Ten twój Boczarow to cię kiedyś urządzi. Niedługo sesja, pamiętasz o tym? Kiedy wracasz? M. Hi kochanie wszystko to betka przed sesją wracam potapow sam da sobie radę ok? Teraz nie myślę w ogóle o tym sensacja będzie ogromna na cały świat całuję twój. K Cześć, kochany! Napisz, gdzie jesteś, co się dzieje. Naprawdę się denerwuję. I tęsknię. M. Hi kochanie jesteśmy w pamirze przedgórze zdjęcia ufo ze sputnika boczarow zrobił widoczne szczegóły zdążymy będzie sensacja kocham całuję twój. K Cześć, kochany! Boże, gdzie was znowu poniosło? Jakie UFO? Boczarow już cię ciągał po polach z kręgami, i na zdobywanie mumii karłowatego przybysza, i na poszukiwania zakonspirowanej władzy - facet jest pomylony. M.

Cześć, kochany! Dobra. Jestem cierpliwa. Najważniejsze, żebyś się pilnował, dużo nie pij, na żmije uważaj. Wracaj szybko, kochanie. M. Hi kochanie jesteśmy tuż obok współrzędne na razie nie widzę ok? Ufo serio prawda prawda foty wyraźne to nie mistyka wszystko wkrótce na sieciowej stronie kocham całuję twój. K Cześć, kochany! Nie wiem, coście tam znaleźli, ale Boczarow to kanciarz. Pewnie, jest sympatyczny, wykształcony. Ale traci poczucie rzeczywistości, napala się. M. Cześć, kochany! Jeszcze raz cię proszę: BĄDŹ OSTROŻNY! Potapow cię pozdrawia. M. Hi kochanie potapow niech spada poczeka powiedz mu ok? Zrobiliśmy dziś foty rdzenia szał taka energia wygląda boczarow nie łże kocham całuję. K Cześć, kochany! Proszę, pisz do mnie częściej. BARDZO TĘSKNIĘ!!! I bardziej szczegółowo - coście tam znaleźli? Naprawdę jestem ciekawa. M. Hi kochanie opowiadam 14 boczarow dostał maila o katastrofie ufo uzgodniliśmy na zamkniętym kanale od razu się zebraliśmy póki nie uciekło kocham całuję twój. K Hi kochanie boczarow zapewnił że rozum sponsor się znalazł nowobogacki był przy szmalu pojechaliśmy kocham całuję twój. K Cześć, kochany! Jeśli mam być szczera, to nic nie rozumiem. Czyli nie macie zdjęć ze sputnika? Tam jest UFO? Ale: DLACZEGO? Kiedy cię zobaczę, kochany? M. Hi kochanie tak od razu wyszło nie będę usprawiedliwiał ok? To sensacja sama zawyłabyś wkrótce zobaczymy się szkoda nie mamy kamery wysłałbym kocham całuję twój. K Hi kochanie! Pisz, co tam jest. M.

Hi kochanie przepraszam teraz nie mogę zajęci na zboczu została doba wytrzymaj kocham całuję twój. K Hi kochanie! Czekam! CZEKAM! M. Hi kochanie to szał dokonaliśmy tego dziś się stało znaleźliśmy ufo znaleźliśmy je my pierwsi na ziemi to kosmos wielki napiszę kocham całuję twój. K Cześć, kochany! Coście znaleźli? Czekam. M. Cześć, kochany! M. Cześć, kochany! M. Cześć, kochany! Gdzie jesteś? Co się dzieje? Odpowiedz, proszę. Denerwuję się. Odpowiedz. Czekam. Tęsknię. M. Hi poisiol r tuubfrewoiulk norew a koexxvdllkjłljlkjlkjlkj K Cześć, kochany! Dostałam od ciebie niezrozumiały SMS. Usiłowałam się dodzwonić, ale przez cały czas mam komunikat, że „Abonent jest poza zasięgiem”. Co się dzieje? Zepsuła się komórka? M. Cześć, kochany! Wyślij telegram. Zadzwoń z komórki ufologów. Proszę cię, zadzwoń. Bardzo się denerwuję. BARDZO SIĘ DENERWUJĘ. Zadzwoń. BŁAGAM! M. Hi kochanie kocham całuję twój. K Hi kochanie ko I 2abcć deęf3 4ghij 5klłm nńoó6 7prsśt 8uwyz źż90* #cham całuję twój. K Cześć, kochany! Wygląda, że padła ci komórka. Nie mogę się doczytać. Przechodzimy na cyfrowanie. 1-tak. 2-nie. Zrozumiałeś? M.

Hi 1121 ko 1121 eh 1121 anie ko 1121 eh 1121 całuję 1121 t 1121 t 1121 t 1121 t 1121 ipoadkroasdwejde 1121 twój. K Cześć, kochany! Twoja komórka padła. Otrzymuję: „tak-tak-nie-tak”. Czekam na powtórzenie. M. Hi ok? KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK Cześć, kochany! Jeśli możesz mnie czytać! Twoja komórka nie działa! Spróbuj z innej! M. Cześć, kochany! KOCHAM! CAŁUJĘ! CZEKAM! DENERWUJĘ SIĘ! Bardzo się denerwuję, serio!!! Napisz albo zadzwoń! Błagam. Czekam. Całuję. Czekam. M. Hi kochanie ok? MY WIELKI ZE WSZECH STRON KOSMICZNY ROZUM OŚWIADCZAMY WIELKIM ZAKONSPIROWANYM WŁADZOM PLANETY ZIEMIA ŻE PRZYBYLIŚMY DO WAS ok? Kocham całuję twój. K Hi kochanie ok? WYKORZYSTUJEMY JEDEN KANAŁ CHCIELIŚMY WIELKI WIELKI KANAŁ PRAWDA PRAWDA ok? Kocham całuję twój. K Cześć, kochany! To nie jest ŚMIESZNE. Oczekuję wyjaśnień!!! M. Hi kochanie ok? MY WIELKI ZE WSZECH STRON KOSMICZNY ROZUM OŚWIADCZAMY WIELKIM ZAKONSPIROWANYM WŁADZOM PLANETY ZIEMIA ok? Kocham całuję twój. K Hi kochanie ok? MY TU UPRZEDZAMY O ZŁAMANIU PRAWA HISTORYCZNEJ KONSEKWENCJI NA PLANECIE ZIEMIA ok? Kocham całuję twój. K Hi kochanie ok? MY KOMUNIKUJEMY O ZŁAMANIU PRAWA HISTORYCZNEJ KONSEKWENCJI PROWADZI ZNISZCZENIE PLANETY ZIEMIA ok? Kocham całuję twój. K

Hi kochanie ok? MY KOMUNIKUJEMY WIELKIE ZAKONSPIROWANE WŁADZE PLANETY

ZIEMIA

WSTĄPIENIE

W

KONTAKT

PROWADZI

PRAWA

HISTORYCZNEJ KONSEKWENCJI ok? Kocham całuję twój. K Kostia! Przestań natychmiast! Twój żart jest kretyński. Wcale mnie nie śmieszy. Kostia, odezwij się, proszę cię. Proszę. Wariuję z nerwów. Odezwij się, dobrze? I bez jaj. Kocham cię. Odezwij się. Masza. Hi kochanie ok? MY WIELKI ZE WSZECH STRON KOSMICZNY ROZUM KOMUNIKUJEMY WIELKIM ZAKONSPIROWANYM WŁADZOM ZIEMI ok? Kocham całuję twój. K Hi kochanie ok? MY KOMUNIKUJEMY ZŁAMANIE PRAW PROWADZI DO ZNISZCZENIA PLANETY ZIEMIA WYZNACZONA DOBA ok? Kocham całuję twój. K Hi kochanie ok? MY KOMUNIKUJEMY WSTĄPIENIE KONTAKT PROWADZI PRAWA ok? Kocham całuję twój. K Kostia! Długo się zastanawiałam. Wiesz co, zrozumiałam już: jestem głupia. Serio. Kompletna idiotka, że ci uwierzyłam. Jesteś pajac. Kretyn. Dla ciebie ważniejszy jest twój Boczarow, twoje UFO, twoje fantazje. Wszystko jest ważniejsze od... Dobra. Zdarza się. Jeśli masz w sobie jeszcze coś, co pamięta, to napiszesz. A te swoje wygłupy - zaniechaj, Kostia, daj sobie siana. ODPUŚĆ!!! Hi kochanie ok? Hi kochanie ok? MY WIELKI ZE WSZECH STRON KOSMICZNY ROZUM KOMUNIKUJEMY WIELKIM ZAKONSPIROWANYM WŁADZOM ZIEMI ok? Kocham całuję twój. K Hi kochanie ok? Hi kochanie ok? MY KOMUNIKUJEMY NIEUCHRONNOŚĆ ZNISZCZENIA ZIEMI ok? Kocham całuję twój. K Hi kochanie ok? PRZEPRASZAM ok? Kocham całuję twój. K

Przy okazji, Kostia, jesteś winien podobno Prochorowowi pieniądze. Półtora tysiąca dolarów. Prosił, żebym ci przypomniała. Pamiętasz o tym? Hi kochanie ok? MY WIELKI ZE WSZECH STRON KOSMICZNY ROZUM KOMUNIKUJEMY WIELKIM ZAKONSPIROWANYM WŁADZOM ZIEMI ok? Kocham całuję twój. K

Hi kochanie ok? ODPOWIEDŹ ODRZUCONA ok? Kocham całuję twój. K Hi kochanie ok? ODPOWIEDŹ ODRZUCONA ok? Kocham całuję twój. K Kostia, jesteś idiota. Byłeś idiota i umrzesz jako idiota. Hi woshoshohsoshoshoshoklłuiro K