arkusz 7 - Chemia organiczna (podstawa)

ARKUSZ SPRAWDZAJ¥CY VII

CHEMIA ORGANICZNA Zakres podstawowy

Czas rozwi¹zania — 90 minut Maksymalna liczba punktów — 70 punktów Informacje: 1. Przy ka¿dym zadaniu podana jest maksymalna liczba punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie. 2. Nale¿y uwa¿nie przeczytaæ treœæ zadania i wykonaæ wszystkie polecenia w nim zawarte. 3. Równania reakcji powinny byæ pe³ne i uzgodnione. 4. W rozwi¹zaniach zadañ obliczeniowych nale¿y przedstawiæ tok rozumowania prowadz¹cy do koñcowego wyniku oraz pamiêtaæ o jednostkach. 5. Masy molowe substancji nale¿y przyj¹æ z dok³adnoœci¹ do 1 g/mol, z wyj¹tkiem substancji zawieraj¹cych chlor. Masê molow¹ chloru nale¿y przyj¹æ za równ¹ MCl = 35,5 g/mol. 6. Wyniki koñcowe nale¿y podawaæ z dok³adnoœci¹ okreœlon¹ w temacie zadania. 7. Podczas rozwi¹zywania zadañ mo¿na korzystaæ z uk³adu okresowego, tabeli elektroujemnoœci, kalkulatora.

www.wsip.com.pl

1

ZADANIE 1. (4,5 punkta) Podaj wzory i nazwy produktów monochlorowania 2,4-dimetylopentanu.

ZADANIE 2. (5 punktów) Napisz odpowiednie równania reakcji, przedstawiaj¹ce metody otrzymywania nastêpuj¹cych zwi¹zków: l 1,1-dibromoetanu (2 etapy) l 1,2-dichloroetanu (2etapy) l etanalu (1 etap) maj¹c do dyspozycji acetylen i dowolne odczynniki nieorganiczne.

ZADANIE 3. (7 punktów) Dany jest schemat reakcji:

Napisz równania reakcji przedstawionych na powy¿szym schemacie i podaj nazwy zwi¹zków X, Y, Z, T.

2

Równania reakcji: 1.

2.

3.

4.

5.

Nazwy zwi¹zków: X — .................................................................................

Z — ...........................................................................

Y — .................................................................................

T — ...........................................................................

ZADANIE 4. (2 punkty) Który z wymienionych zwi¹zków reaguje z sodem? Napisz równanie odpowiedniej reakcji i podaj nazwê produktu: l heksan l propan-1-ol l toluen l butan-2-on Z sodem reaguje ......................................................................................................................................................... Równanie reakcji:

Nazwa produktu ......................................................................................................................................................... ZADANIE 5. (2 punkty) Poni¿ej podano wzór pewnego zwi¹zku. Podaj jego nazwê systematyczn¹ oraz nazwy oznaczonych grup funkcyjnych.

1. Grupa .................................................................................................................................................................... 2. Grupa .................................................................................................................................................................... 3. Grupa .................................................................................................................................................................... Nazwa zwi¹zku: ......................................................................................................................................................... www.wsip.com.pl

3

ZADANIE 6. (4 punkty) Uzupe³nij poni¿sze schematy reakcji, podaj¹c w miejsce kropek wzory zwi¹zków chemicznych.

ZADANIE 7. (4 punkty) Podaj wzory pó³strukturalne, nazwy oraz rzêdowoœæ alkoholi, z których po ich utlenieniu otrzymano : A. 3-metylopentan-2-on

B. 4-metylopentanal A

B

Wzór

Nazwa

Rzêdowoœæ

ZADANIE 8. (3 punkty) Narysuj wzór pó³strukturalny kwasu 2-amino-3-metylobutanowego (waliny), a nastêpnie napisz równania reakcji tego kwasu z: I. zasad¹ sodow¹ II. kwasem solnym Wzór:

Równania reakcji: I

II

4

ZADANIE 9. (4 punkty) Jakie typy reakcji organicznych przedstawiaj¹ poni¿sze równania?

ZADANIE 10. (3,5 punkta) Narysuj wzór pó³strukturalny metanianu potasu (mrówczanu potasu), a nastêpnie podaj trzy równania reakcji ilustruj¹ce sposoby otrzymywania tej soli. Wzór:

Równania reakcji: 1.

2.

3.

www.wsip.com.pl

5

ZADANIE 11. (5 punktów) Podaj wzory pó³strukturalne alaniny (kwas 2-aminopropanowy) i glicyny (kwas aminoetanowy), a nastêpnie narysuj wzór pó³strukturalny oraz podaj nazwê tripeptydu o nastêpuj¹cej sekwencji aminokwasów: Ala-Gly-Ala. Wzory aminokwasów:

Wzór tripeptydu:

Nazwa tripeptydu: ...................................................................................................................................................... ZADANIE 12. (5 punktów) Aldehydy i ketony maj¹ taki sam wzór ogólny CnH2nO. Oblicz wzór sumaryczny aldehydu i ketonu o masie cz¹steczkowej 58 u. Narysuj ich wzory pó³strukturalne i podaj ich nazwy. Obliczenia:

Wzór sumaryczny: .................................................................................................................................................... Aldehyd

Keton

Wzór

Nazwa

ZADANIE 13. (3 punkty) Który ze zwi¹zków: aldehyd czy keton ulega próbie Tollensa i próbie Trommera? Wiedz¹c, ¿e wzór sumaryczny tego zwi¹zku to C3H6O, napisz jego wzór pó³strukturalny, a nastêpnie napisz równania reakcji zachodz¹cych podczas wy¿ej wymienionych prób. 6

Wzór wybranego zwi¹zku:

Równania reakcji: Próba Trommera:

Próba Tollensa:

ZADANIE 14. (2,5 punkta) Aminy to zwi¹zki organiczne o charakterze zasadowym. Podaj wzór pó³strukturalny etyloaminy oraz wyka¿ jej charakter zasadowy, pisz¹c reakcje etyloaminy z wod¹ i kwasem solnym. Wzór etyloaminy:

Równania reakcji: I

II

ZADANIE 15. (2 punkty) Uzupe³nij schemat poni¿szej reakcji, podaj¹c wzór pó³strukturalny drugiego produktu.

Uzupe³nij zdania: A. Brakuj¹cy produkt reakcji jest g³ównym sk³adnikiem ............................................................................................ B. Podana reakcja nosi nazwê ....................................................................................................................................

www.wsip.com.pl

7

ZADANIE 16. (9 punktów) Kwasy i estry maj¹ ten sam wzór ogólny CnH2nO2. Podaj wzory pó³strukturalne i nazwy dwóch kwasów i czterech estrów o wzorze sumarycznym C4H8O2. WZÓR

NAZWA

Kwasy

Estry

ZADANIE 17. (1 punkt) Napisz sumaryczne równanie procesu fermentacji alkoholowej.

8

ZADANIE 18. (3,5 punkta) Podaj wzór pó³strukturalny oraz sumaryczny 4-aminofenolu i oblicz jego sk³ad procentowy. Wzór pó³strukturalny:

Wzór sumaryczny: ..................................................................................................................................................... Obliczenia:

www.wsip.com.pl

9

BRUDNOPIS

10