b - Obraz 2 - 4 + 10 zasad

4 podstawowe zasady Zasada świadomej zgody Zasada poufności Zasada anonimowości Zasada prywatności
10 zasad postępowania psychologa wobec uczestników badania naukowego (wg APA, 1982)
Zasada A. Badacz przed przystąpieniem do przeprowadzenia badania musi dokonać jego całościowej oceny z etycznego punktu widzenia.
Zasada B. Badacz przed przystąpieniem do planowania i przeprowadzenia badania musi rozważyć czy udział w nim stanowi minimalne czy znaczące zagrożenie dla uczestników badań i stosownie do dokonanego rozpoznania postępować.
Zasada C. Badacz ponosi pełną odpowiedzialność za etyczność całego badania, w tym także za postępowanie jego współpracowników, asystentów, studentów itp.; ich też obowiązują te same zasady etycznego postępowania wobec uczestników badania.
Zasada D. Udział uczestników badania musi opierać się na jasno określonym porozumieniu. Niedopuszczalne są różnorodne formy nacisku wywieranego na nich przez badacza. Badacz zobowiązany jest do udzielenia pełnej i szczegółowej informacji uczestnikom badania o wszystkich aspektach badania, w którym biorą oni udział oraz udzielenia odpowiedzi na wszystkie ich pytania dotyczące badania. Badacza obowiązuje honorowanie wszystkich podjętych wobec uczestników badania zobowiązań. Szczególnej troski wymagają dzieci i osoby niepełnosprawne biorące udział w badaniu.
Zasada E. Jeżeli ze względów metodologicznych badacz musi przeprowadzić badanie z utajnieniem jakichś elementów jego procedury, to powinien, przed przystąpieniem do jego realizacji, rozważyć alternatywne sposoby postępowania. Badacz powinien unikać utajnienia (deception) przed uczestnikami badania prawdziwego celu i posługiwać się tą procedurą tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach; badacz powinien zadbać o to, aby wyjaśnione zostały powody, dla których wprowadzono w błąd.
Zasada F. Badacz powinien respektować prawo uczestników badania do odmowy udziału w nim, albo wycofania się w jego trakcie. Zasada ta nabiera szczególnego znaczenia wówczas, gdy uczestnicy badania pozostają w jakiejś zależności od badacza, np. wykładowca – studenci, nauczyciel – uczniowie.
Zasada G. Badacz musi chronić uczestników badania przed różnorakimi formami psychicznego i fizycznego dyskomfortu; nie może ich narażać na doznawanie lęku, wstydu, bólu itp.
Zasada H. Po zakończeniu badania i opracowaniu jego rezultatów badacz musi wyjaśnić uczestnikom badania jego naturę oraz odpowiedzieć na wszystkie pytania i wątpliwości, jakie nasunęły się w trakcie badania.
Zasada I. Jeżeli udział w badaniu może za sobą pociągnąć wystąpienie niepożądanych dla uczestników badania skutków, to badacz jest zobowiązany do zrobienia wszystkiego, co w efekcie zniosłoby (albo wręcz zablokowało możliwość ich wystąpienia) owe przykre skutki udziału w badaniu.
Zasada J. Wszystkie informacje o uczestnikach badania, które badacz uzyskał w trakcie badania, nie mogą być przez niego udostępnione osobom trzecim; musi być zachowana pełna dyskrecja, a uczestników badania należy zapewnić o pełnej ochronie wszystkich informacji ich dotyczących, a zebranych w trakcie prowadzenia badania.
ã Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii .... Blok 6
PAGE 1