biologia 6

Zadania sprawdzające wiedzę i umiejętności z biologii w szkole ponadgimnazjalnej

część VI

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zadanie 1. 1 pkt. Schemat przedstawia nukleotyd DNA.

Podaj nazwy składników nukleotydu oznaczonych na schemacie literami A, B, C. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 2. 1 pkt. Na poniższym rysunku w sposób schematyczny przedstawiono występujące w komórkach kwasy nukleinowe.

Zaznacz RNA i krótko uzasadnij wybór. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zadanie 3. 3 pkt. Poniżej przedstawiono kolejność nukleotydów występujących w krótkim odcinku jednej z nici DNA. A-T-G-C-C-A-C-T-C-G a) Podaj nazwę związku, który powstanie w wyniku procesu: - replikacji na matrycy przedstawionej nici DNA ………………………………………………... - transkrypcji na matrycy przedstawionej nici DNA …………………………………………….. b) Podaj kolejność nukleotydów w obydwu związkach powstałych w wyniki procesu replikacji oraz transkrypcji. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… c) Napisz, ile aminokwasów jest zakodowanych w nici DNA przedstawionej powyżej. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 4. 3 pkt. Na poniższym rysunku przedstawiono trzy pary różnych chromosomów w kariotypie trzech osób. Liczby 15 oraz 21 oznaczają numery par chromosomów homologicznych w kariotypach tych osób.

a) Na podstawie analizy pary 7 i 21 chromosomów homologicznych zapisz literowe oznaczenia: homozygoty dominującej …………………………………………………………………………… heterozygoty………………………………………………………………………………………….. b) Podaj oznaczenie literowe genów, które mogą warunkować daltonizm oraz mukowiscydozę. W obydwu przypadkach odpowiedź uzasadnij. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zadanie 5. 3 pkt. U ludzi gen A - odpowiedzialny za wolny płatek ucha, dominuje nad genem a - odpowiedzialnym za przyrośnięty płatek ucha. Mężczyzna mający wolny płatek ucha, którego ojciec miał również wolny płatek, a matka – przyrośnięty, poślubił kobietę mającą przyrośnięty płatek ucha. Określ, jakie jest prawdopodobieństwo urodzenia się w tym związku dziecka z przyrośniętym płatkiem ucha? Wykonaj odpowiednią krzyżówkę. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 6. 2 pkt. Podaj genotyp mężczyzny, który nie potrafi rozróżnić barwy zielonej od barwy czerwonej i bardzo wcześnie zaczął łysieć. Jego ojciec nie miał problemów z rozróżnianiem barw i nie był łysy. Podaj możliwe genotypy matki tego mężczyzny. Przyjmij, że za łysienie odpowiada dominujący gen B. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 7. 3 pkt. Częstość procesu crossing – over u Drosophila melanogaster między genami a – zredukowane skrzydła i b – purpurowe oczy wynosi 13%. Podaj, jaki procent potomstwa Drosophila melanogaster będzie miało purpurowe oczy i zredukowane skrzydła w wyniku krzyżówki muszek o następujących genotypach :

Wykonaj odpowiednią krzyżówkę. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zadanie 8. 5 pkt. U myszy gen B powoduje czarne zabarwienie sierści, gen b – barwę brunatną. Do wytworzenia barwnika niezbędny jest również gen C, determinujący syntezę melaniny w sierści. Gdy tego genu nie ma synteza melaniny nie następuje: gen c jest genem epistatycznym. a) Podaj genotypy myszy (linie czyste - homozygotyczne) o sierści: - białej ………………………………………………………………………………………………… - czarnej ………………………………………………………………………………………………. b) Podaj genotypy mieszańców pokolenia F1 między tymi myszami. ………………………………………………………………………………………………………… c) Podaj możliwe genotypy gamet wyżej wymienionych mieszańców. ………………………………………………………………………………………………………… d) przedstaw krzyżówkę wyżej wymienionych mieszańców i ustal liczbowy stosunek fenotypów w pokoleniu F2. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 9. 2 pkt. W wyniku podziału mejotycznego pewnej komórki powstały cztery typy gamet o następujących genotypach: BC, Bc, bC, bc. Około 20% komórek potomnych stanowiły gamety: BC i bc. a) Podaj, które geny były sprzężone w chromosomach komórki macierzystej. ………………………………………………………………………………………………………… b) Podaj nazwę procesu zachodzącego podczas mejozy, który umożliwił wytworzenie gamet: AB, ab. …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 10. 1 pkt. U pewnego organizmu crossing – over:

stwierdzono Gen ac ac bv bv

następujące Gen et hi et hi

częstotliwości

występowania

procesu

% crossing - over 2,0 4,7 5,0 2,3

Przedstaw kolejność ułożenia genów w chromosomie tego organizmu. …………………………………………………………………………………………………………

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zadanie 11. 2 pkt. W tabeli przedstawiono ryzyko powstawania zespołu Downa u dzieci w zależności od wieku matki. Wiek matki (lata) 20 25 30 35 40 45 50

Ryzyko wystąpienia zespołu Downa u dziecka 1:1528 1:1351 1:909 1:384 1:112 1:28 1:6

a) Sformułuj wniosek na podstawie powyższych danych. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… b) Jakiej rady możesz udzielić kobietom po przeanalizowaniu danych w tabeli? ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 12. 1 pkt. Poniżej podano cechy wybranych chorób genetycznych człowieka. A. choroba sprzężona z płcią, powstaje w wyniku mutacji jednego genu na chromosomie X, brak zdolności wytwarzania jednego z białek osocza. B. choroba związana z zaburzeniem liczby autosomów - trisomia 21 chromosomu będąca wynikiem nondysjunkcji podczas wytwarzania komórek jajowych. C. choroba powstaje w wyniku mutacji jednego genu na autosomie, polega na wadliwej przemianie pewnych aminokwasów /blok metaboliczny/. D. choroba związana z zaburzeniem liczby chromosomów płciowych. Przyporządkuj odpowiednio cechy chorób spośród A – D do ich nazw. Zespół Downa ……. Hemofilia ……. Fenyloketonuria …….

Zadanie 13. 2 pkt. Przeprowadzono następujący eksperyment: Do badania użyto nasion pewnego gatunku rośliny. Nasiona podzielono na dwie grupy. Pierwszą grupę nasion naświetlano promieniami UV, drugiej grupy nasion nie naświetlano. Następnie obie grupy nasion wysiano na oddzielnych szalkach. Po kilkunastu dniach wykonano preparaty mikroskopowe komórek roślin, które wyrosły z nasion naświetlanych UV i nie naświetlanych UV. Do obserwacji wybrano komórki z widocznymi chromosomami. Stwierdzono różnice w liczbie chromosomów w komórkach roślin, które wyrosły z nasion naświetlanych UV i nie naświetlanych UV.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

a) Określ próbę kontrolną w tym eksperymencie. ................................................................................................................................................................ b) Zaproponuj hipotezę badawczą do przedstawionego eksperymentu. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

Zadanie 14. 1 pkt. Na schemacie przedstawiono cykl życiowy faga λ.

Podaj, który schemat (A, czy B) przedstawia cykl lityczny tego faga. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 15. 2 pkt. Oceń poniższe informacje dotyczące kierunków ewolucji układu szkieletowego owodniowców w kategorii prawda wpisując literę P lub fałsz wpisując literę F. Lp.

Układ szkieletowy owodniowców – kierunki ewolucji:

A.

Wzrost pojemności mózgoczaszki.

B.

Zwiększanie liczby kości.

C.

Podciąganie kończyn pod tułów.

D.

Wydłużanie kończyn.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

P/F