Biologia - Arkusz maturalny 3 ze schematem oceniania

1
Arkusze maturalne
Arkuszmaturalny3
M
Arkusz maturalny 3
Zadanie 1. (0–3)
Wykres przedstawia zależność szybkości reakcji enzymatycznej od stężenia substratu.
a) Na podstawie analizy schematu wyjaśnij, czym jest KM, czyli stała Michaelisa.
b) Określ zależność pomiędzy wartością KM a powinowactwem enzymu do substratu.
c) Wyjaśnij, dlaczego szybkość reakcji enzymatycznej nie wzrasta wprost proporcjonalnie do wzrostu
stężenia substratu, tylko wraz ze zwiększaniem stężenia substratu obserwuje się stopniowe spowol­
nienie wzrostu szybkości reakcji.
Zadanie 2. (0–4)
Owoce dzikich gatunków bananów nie nadają się do jedzenia, ponieważ całe są wypełnione dużymi i twar-
dymi nasionami. Z tego względu od tysięcy lat w uprawie bananów jest stosowane rozmnażanie wegeta-
tywne wybranych osobników, których owoce są beznasienne, duże i smaczne. Obecnie większość bananów
uprawianych w monokulturach wywodzi się od jednej odmiany, tzw. Cavendis. Jej owoce odznaczają się
dużymi walorami smakowymi, są także odporne na transport i duże dawki pestycydów oraz dają większe
plony. Światowa Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) ostrzega, że
banany już niedługo mogą zniknąć z powierzchni Ziemi, ponieważ ich plantacje są zagrożone epidemiami
chorób zakaźnych wywoływanych przede wszystkim przez wirusy i grzyby, np. Mycosphaerella fijiensis.
Naukowcy twierdzą, że ratunek dla bananów kryje się w DNA dzikich odmian, który zawiera ok. 36,5 tys.
genów.
2
Arkusze maturalne
Arkuszmaturalny3
Zadanie 3. (0–4)
Schemat przedstawia mechanizm regulacji aktywności enzymu fosforylazy w  metabolizmie glikogenu
(n – liczba reszt glukozy).
a) Podaj przykłady narządów człowieka, w których zachodzi proces przedstawiony na schemacie.
1. 2.
b) Wyjaśnij, jaką funkcję pełni kinaza białkowa w metabolizmie glikogenu.
c) Spośród wymienionych hormonów wybierz i podkreśl te, które pobudzają rozkład glikogenu.
insulina glukagon kalcytonina adrenalina parathormon
a) Określ, czy banany rozmnażane w opisany sposób można nazwać klonami. Odpowiedź uzasadnij.
b) Podaj dwie wady stosowanego sposobu uprawy bananów.
1.
2.
c) Uzasadnij konieczność zachowania dzikich odmian bananów dla ratowania przed wyginięciem
odmian hodowlanych.
3
Arkusze maturalne
Arkuszmaturalny3
Zadanie 4. (0–3)
Na schemacie przedstawiono rodowód dziedziczenia choroby genetycznej w pewnej rodzinie.
a) Na podstawie analizy rodowodu określ, czy jest to choroba uwarunkowana mutacją recesywną
czy mutacją dominującą. Odpowiedź uzasadnij.
b) Na podstawie analizy rodowodu określ, czy jest to choroba sprzężona z płcią czy choroba auto­
somalna. Odpowiedź uzasadnij.
c) Określ prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u kolejnego dziecka rodziców A.
Zadanie 5. (0–4)
Wśród grup krwi wyróżnia się m.in. grupy układu AB0 oraz czynnik Rh.
a) Podaj elementy morfotyczne krwi, na których znajdują się cząsteczki warunkujące grupy układu
AB0 oraz czynnik Rh.
b) Określ, które komórki organizmu kobiety wytwarzają przeciwciała wiążące się z antygenami krwi­
nek płodu w przypadku konfliktu serologicznego.
c) Określ, jakie jest prawdopodobieństwo urodzenia dziecka o grupie krwi A Rh+, jeśli matka ma
grupę krwi AB Rh+, babcia (matka matki) miała grupę A Rh–, a ojciec – grupę 0 Rh–. W tym celu
skonstruuj krzyżówkę genetyczną.
4
Arkusze maturalne
Arkuszmaturalny3
Zadanie 6. (0–4)
Rysunek przedstawia cykl namnażania HIV – wirusa wywołującego AIDS.
a) Wyjaśnij, jakie znaczenie w cyklu infekcyjnym wirusa ma integracja jego materiału genetycznego
z materiałem genetycznym komórki gospodarza.
b) W terapii zakażeń HIV stosuje się m.in. leki będące inhibitorami enzymów wirusowych. Podaj nu­
mery etapów cyklu namnażania HIV, na których działają podane poniżej leki.
Inhibitor odwrotnej transkryptazy:
Inhibitor proteazy:
c) Podaj, który z oznaczonych na schemacie elementów decyduje o wnikaniu wirusów do limfocytów
T pomocniczych (Th). Uzasadnij swój wybór.
d) W przebiegu zakażenia HIV dochodzi do stopniowego spadku liczby limfocytów Th w organizmie,
co w konsekwencji prowadzi do niemal całkowitego zaniku odporności. Określ, jaki mechanizm
immunologiczny jest odpowiedzialny za opisany proces.
5
Arkusze maturalne
Arkuszmaturalny3
Zadanie 7. (0–4)
Na grupie 60 ochotników o różnych odcieniach skóry testowano właściwości ochronne pasty cynkowej.
Fragment skóry na ramieniu pokrywano warstwą pasty, a następnie poddawano naświetlaniu lampami
solaryjnymi o widmie światła podobnym do widma światła słonecznego. Po 5 godz. od zakończenia na-
świetlania obserwowano, czy na skórze w miejscu naświetlania pojawił się rumień słoneczny.
Tabela przedstawia wyniki doświadczenia.
Kolor skóry badanych osób bardzo jasny jasny oliwkowy
Odsetek osób, u których rozwinął się
rumień
90% 40% 10%
a) Sformułuj problem badawczy do przedstawionego doświadczenia.
b) Opisz skład grupy kontrolnej, która powinna zostać uwzględniona w tym doświadczeniu.
c) Podaj nazwy dwóch procesów odpowiedzialnych za ciemnienie skóry podczas opalania s...