biologia-laboratorium-glony-i-porosty

Object 3 2

GLONY: Są to proste rośliny wodne lub żyjące w środowisku wilgotnym. Stawy, jeziora, strumienie, morza i oceany to miejsca, gdzie można je napotkać. Żyją one praktycznie we wszystkich środowiskach, gdzie tylko dociera światło. Występują w gorących źródłach, jak i na lodowcach; w wodach słodkich, jak i o różnych stopniach zasolenia; są na powierzchniach skał, korze drzew, w kałużach. Ciało glonów stanowi plecha, nie wyróżnia się w niej ani liści, ani łodyg, ani korzeni. Nie wykształciły też tkanek. Komórki, które budują glony, zawierają wszystkie charakterystyczne dla roślinnych komórek elementy, czyli jądro komórkowe (jedno lub wiele), ścianę komórkową, plastydy z barwnikami, materiały zapasowe (skrobia, tłuszcz). Barwniki nadają ciele glonów barwę, względem której są one usystematyzowane. Każda z grup glonów ma swój charakterystyczny zestaw barwników, a także określoną ich ilość. Glony żyją na różnych głębokościach wód, gdzie dociera różne pod względem ilości i jakości światło. Wyróżniamy między innymi następujące gromady wśród glonów, jak krasnorosty (żyjące w najgłębszych partiach wód, wykorzystują niebieskozielone światło do celów fotosyntetycznych), brunatnice (powyżej), zielenice (górne partie wód), a także chryzofity (złocienice), dinofity i eugleniny (klejnotki). Biorąc pod uwagę sposób odżywiania się to prawie wszystkie glony są autotrofami, czyli potrafią wytwarzać pokarm drogą fotosyntezy, z udziałem światła słonecznego oraz chlorofilu. Zdarzają się też saprofity, pasożyty, a nawet niektóre mogą być heterotrofami. Jeśli chodzi o inne podstawowe czyści życiowe, to oddychanie glonów jest tlenowe (wykorzystują tlen, który jest rozpuszczony w wodzie), natomiast rozmnażanie może odbywać się na trzech drogach: • płciowo- udział komórek rozrodczych (gamet); • bezpłciowo- udział ruchliwych lub nie zarodników; • wegetatywnie- np. podział podłużny, czy fragmentacja plechy. Pod względem stopnia organizacji komórkowej glony mogą być: • jednokomórkowe- np. zawłotnia, euglena, chlorella; • wielokomórkowe- np. morszczyn, sałata morska (ulwa), gałęzatka; • tworzące kolonie- np. toczek, skrętnica. Istnieją również takie gatunki glonów, które stoją na pograniczu świata roślinnego i zwierzęcego. Przykładowo osobniki, które należą do gromady Euglenophyta (eugleniny) charakteryzują się pewnymi cechami zwierzęcymi- wyposażone są w wić (za pomocą niej poruszają się), posiadają stigmę, która jest wrażliwa na światło (służy do znajdywania najlepszego do przeprowadzania procesu fotosyntezy miejsca). Przedstawicielem tejże gromady jest występująca w słodkich wodach euglena zielona. Jest to organizm jednokomórkowy, rozmnażający się przez podział podłużny komórki. Czasem zdarza się, że eugleny poprzez swoje masowe występowanie zabarwiają zamieszkiwaną przez nie wodę na zielono. Euglena i pokrewne jej rodzaje posiadają dość ciekawy sposób, w jaki się odżywiają. Mianowicie w ich komórki zawierają liczne chloroplasty. Dzięki tym strukturom mogą one, jak wszystkie rośliny, same wytwarzać sobie pokarm (autotrofia). Jednak w momencie, gdy brak potrzebnego do procesu fotosyntezy światła, przechodzą one na cudzożywny, typowy dla zwierząt sposób odżywiania się (heterotrofia), a mianowicie wyłapują bakterie oraz różne cząstki pokarmowe z otoczenia. Rola glonów w przyrodzie: • • • •

są ważnym ogniwem w łańcuchu pokarmowym stanowiąc pokarm dla roślinożerców; wzbogacają w tlen wodne zbiorniki oraz atmosferę; mają znaczenie w samooczyszczaniu się wód; są pionierami świata roślinnego;

• obumierając wzbogacają wodę i glebę w mineralne i organiczne związki; • dzięki nim zachowana jest ciągłość obiegu pierwiastków. Rola glonów w życiu człowieka: • • • •

glony jako pokarm; stanowią paszę dla ludzi; używane jako nawóz; wykorzystywane w medycynie (m.in. do otrzymywania substancji żelującej zwanej agarem, antybiotyków, witamin, substancji bakteriobójczych), przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym, spożywczym.

wymień 4 formy organizacji plechy glonów i podaj przykładyjednokomórkowe,monadowy,ryzopodialny,kokalny. przykładów nie znam. SINICE, Cyanophyceae, organizmy jednokomórkowe, kolonijne lub tworzące prymitywne, nitkowate plechy. W cytoplazmie sinic występują rozproszone barwniki fotosyntetyzujące — chlorofil a, b-karoten i fykobilina, nadające im barwę od niebieskiej do czerwonej, zwykle niebieskozieloną. Rozmnażają się tylko wegetatywne — przez podział komórek lub plech, spory bądź przetrwalniki. Żyją w wodach (zwł. słodkich), glebie i in. wilgotnych siedliskach. Są przeważnie fotoautotrofami, przy niedostatku światła mogą pobierać związki org., a niektóre gat. (bezbarwne, dawniej uważane za bakterie siarkowe) są chemoautotrofami. GLONY, Wszystkie glony zawierają chlorofil a oraz β-karoten; oprócz tych barwników u różnych klas glonów występują inne chlorofile, karoteny, ksantofile i fikobiliny; skład barwników decyduje o produktach zapasowych (skrobia lub inne węglowodany, oleje, białka) oraz o barwie glonów — od niebieskozielonej do czerwonej. rozmnażają się wegetatywnie — przez bezpośredni podział komórek lub fragmentację (rozpad) plech, bezpłciowo — przez zarodniki (nieruchome aplanospory, ruchome pływki, albo rozpoczynające rozwój już w komórkach macierzystych autospory), oraz płciowo — przez koniugację komórek wegetatywnych albo gametogamię; u niektórych glonów występuje przemiana pokoleń. Glony żyją we wszelkich siedliskach wodnych i wilgotnych lądowych przy dostępie światła, gdzie są ważnymi producentami materii org. i decydują o biol. produkcji ekosystemów. Zielenice- podstawową cechą która je łączy jest czysto zielna barwa chloroplastów. Najprymitywniej zbudowane są zielenice jednokomórkowe, opatrzone wiciamizawłotnia, toczek- ma postać kuli, ściany tworzą liczne komórki opatrzone wiciami, w przedniej części znajdują się tylko komórki wegetatywne, w tylnej zaś tworzą się organy płciowe oraz formują się kule potomne, powstające w drodze wegetatywnej. Prosto zbudowaną zielenicą, ale o kom nieruchliwych, pozbawionych wici jest chlorella, podobnie zbudowany jest pierwotek. Zielenice nitkowate: gałęzatka- ma komórki wielojądrowe, skrętnica- zawiera w swych kom wstęgowate, spiralnie zwinięte chloroplasty. Ulwa sałatowa (zwana sałatą morską), tworzy duże wielokomórkowe, płatowate plechy. Pełzatka plecha zbudowana z jednego ogromnego komórczaka. Rozmnażają się wegetatywnie, bezpłciowo i płciowo. U niektórych zielenic zachodzi zjawisko regularnego następowania po sobie pokoleń różniących się zasadniczo sposobem rozmnażania się. Z przemianą pokoleń związana jest przemiana faz jądrowych. Roślina rozmnażająca się tylko płciowo, będąca pokoleniem płciowym, czyli gametofitem, i mająca w swych komórkach jądra haploidalne, o pojedynczej liczbie chromosomów, tworzy gamety. Gamety łącząc się dają diploidalną zygotę. Z zygoty wyrasta roślina diploidalna, rozmnażająca się za pomocą zarodników i będąca pokoleniem bezpłciowym, czyli saprofitem. Podczas powstawania zarodników następuje mejoza, w skutek czego są one haploidalne, a wyrastające z nich rośliny również są haploidalne i rozmnażają się płciowo – stanowią znowu pokolenie płciowe, czyli gametofit. Brunatnice- w komórkach znajdują się brunatne chromatofory, nadajace odpowiednie zabarwienie plechom. Są to glony osiadłe, duże, wykazują bardzo wysoką organizację plech. Najwyżej uorganizowane brunatnice mają plechy zróżnicowane na część przytwierdzającą roślinę do podłoża, część łodygokształtną oraz osadzoną na niej część liściokształtną. Część zewnętrzna plechy zbudowana

jest z gęsto obok siebie ustawionych komórek z chromatoforami, pełni wówczas rolę tkanki asymilacyjnej. Natomiast część wewnętrzna złożona z komórek bezbarwnych wydłużonych o ścianach zgrubiałych spełniają funkcje mechaniczna (wzmacniającą). Rozmnażają się w różny sposób. Wegetatywnie przez fragmentację plech, glony te rozmnażają się rzadko. Rozmnażanie bezpłciowe odbywa się za pomocą zarodników i ma postać izogamii, anizogamii lub oogamii. Również pospolita jest przemiana pokoleń, przy czym obydwa pokolenia mogą być do siebie podobne lub różnią się i to niekiedy znacznie. Krasnorosty- w komórkach znajdują się liczne, zwykle czerwone chromatofory, ściany komórkowe często śluzowacieją. Ogromna większość krasnorostów ma plechy dość duże, wykazujące niekiedy bardzo złożoną budowę. Są one nitkowate, walcowate, płatowate , listkowate, a w przypadku silnego zwapnienia mają postać bułowatą. Rozmnażają się bezpłciowo za pomocą nieruchliwych zarodników(spor) oraz w drodze oogamii. Istnieje przemiana pokoleń, czasem bardzo skomplikowana. Okrzemki- są glonami jednokomórkowymi, tworzącymi nierzadko kolonie. Ściana komórkowa jest pektynowa, bardzo silnie skrzemieniała, tworząca pancerzyk o charakterystycznej rzeźbie. Pancerzyk zbudowany jest z dwóch pasujących do siebie części większego- wieczka i mniejszego – denka. Przy podziale komórki każda komórek potomnych dobudowuje sobie część mniejszą – denko, wytwarzanie specjalnych zarodników wzrostowych, które poprzedzone jest procesem płciowym hamuje proces stopniowego zmniejszania się komórek. Dinofity – głównie jednokomórkowe, mające postać pływek, okryte są celulozową ścianą komórkową, mającą postać sztywnego pancerzyka, złożonego z różnej liczby połączonych ze sobą tarczek. Na pancerzyku znajdują się dwie bruzdy- okrężna i podłużna- a w nich dwie wici. Rozmnażają się przez podział podłużny komórki, u nielicznych odkryto proces płciowy. Chryzofity glony o różnym stopniu organizacji, z chromatoforami o barwie od zielonej po złocistą i brązową,. Formy pływakowe opatrzone są dwiema nierównej wielkości wiciami i czerwoną plamką. Ściana komórkowa często wykazuje strukturę dwudzielną. Rozmnażanie odbywa się przez podział komórki i (rzadziej) płciowo, często bywają tworzone formy przetrwalnikowe. Chryzofity to w ogromnej większości organizmy fotoautotroficzne.

POROSTY, Lichenes, plechowate organizmy symbiotyczne, zbud. z komórek glonów (sinic lub zielenic) i grzybów; plecha krzaczkowata, listkowata lub skorupiasta, u większości porostów składa się z warstw, a gdy ma budowę niewarstwową, wówczas strzępki grzyba oplatają bezładnie rozrzucone komórki glonów; rozmnażają się płciowo (poprzez zarodniki grzyba) i wegetatywnie (zwykle przez fragmenty, zw. urwiskami i wyrostkami); Porosty są b. wytrzymałe na skrajne temperatury, a także na suszę; często odgrywają rolę roślin pionierskich, rosną na jałowych piaskach, nagich skałach, dachach; przyrost mają b. powolny; wytwarzają tzw. kwasy porostowe, które powodują niekiedy jaskrawe zabarwienie plech i owocników. PAPROTNIKI (POLYPODIOPHYTA) - rośliny wieloletnie, dominuje sporofit (zróżn na łodygę, kłącze i liście ), liście na trofofile, sporofile. Gametofit samożywny, krótkotrwały, zarodniki mogą być zróżn na makro i mikrospory.- skrzypy - paprocie - widłaki - psylofity Kłącze - podziemy pęd rośliny wiloletnich, gromadzi substancje zapasowe, wegetatywne rozmnażanie roślin, Liście sporofile (zarodnionośne ) trofofile ( asymilacyjne )W cyklu rozwojowym paprotnika jednozarodnikowego dominuje sporofit (łodyga liści [ tofo i sporo ] korzeń )Na spodniej stronie sporofili tworzą się kupki zarodni , w nich znajdują się sporangia , w których po redukcji powstają haplo zarodnie. Z hapl zarodników w wyniku podziałów mitotycznych powstaje przedrośle [ sercowate]. Są na nim plemnie i rodnie. W obecności H2O plemniki zapładniają kom. Jajowe. W rodni powstaje diploidalna zygota, która po wielu Podziałach rozwinie się w samodzielną roślinę odżywiany przez tk gametofitu. Szybko rozwija się w samodzielną roślinę- sporofit uniezależnia się od gametofitu który obumiera. Paprotniki różnozarodnikowe. Makro mikrospory powstają w wyniku mejozy kom archespoidalny ch znajdujących się w mikro i makrosporangiach. One powstają na sporoficie. Z haploidalnej Mikrospory różnicuje się przedrośle męskie z makrospory

żeńskie. Są to przedrośla rozdzielnopłciowe. W obecności wody plemniki łączą się z komórką jajową. Tworzy się diploidalna zygota, zktórej powstaje zarodek, a z niego sporofit.