31/05/2017
1
Biologia molekularna
Joanna Gdula-Argasińska
Zakład Radioligandów
Zakład Radioligandów
Kierownik Zakładu
Dr hab. Tadeusz Librowski, prof...
4 downloads
0 Views
31/05/2017
1
Biologia molekularna
Joanna Gdula-Argasińska
Zakład Radioligandów
Zakład Radioligandów
Kierownik Zakładu
Dr hab. Tadeusz Librowski, prof. UJ p. 302A tel
534
Adiunkci
• Dr Małgorzata Tyszka-Czochara p. 310 tel. 664
• Dr hab. Joanna Gdula-Argasińska p. 310 tel.
664
• Poznanie teoretycznych podstaw biologii molekularnej
w zakresie:
– organizacji i funkcji materiału genetycznego,
– ekspresji i regulacji genów,
– uszkodzeń i naprawy DNA,
– technologii rekombinacji DNA i
– zastosowania nowoczesnych technik biologii molekularnej
w farmacji
• Poznanie technik laboratoryjnych stosowanych w
biologii molekularnej.
• L.A. Allison. 2007. Podstawy biologii molekularnej. Przekład pod red.
Szweykowska-Kulińska Z. i Jarmołowski A. Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego. Warszawa.
• Bal J. (red.) 2011. Biologia molekularna w medycynie. Elementy
genetyki klinicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa.
• Słomski R. (red.) 2011. Analiza DNA teoria i praktyka. Wydawnictwo
Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Poznań.
• Drewa G., Ferenc T. (red.). 2011. Genetyka medyczna. Podręcznik dla
studentów. Elsevier Urban&Partner. Wrocław.
• Cooper G.M. 2000. The Cell. A Molecular Approach. ASM Press
Washington D.C.
• Węgleński P. 2006. Genetyka molekularna. Wydawnictwo Naukowe
PWN. Warszawa
Kwasy nukleinowe
• DNA, RNA - rodzaje, budowa.
• Replikacja DNA u Prokaryota i Eukaryota.
• Enzymy biorące udział w replikacji genomu.
• Kod genetyczny. Materiał genetyczny.
• Transkrypcja. Mechanizm transkrypcji u
Prokaryotai Eukariota.
• Translacja. Rola RNA. Inicjacja, elongacja,
terminacja translacji.
• Postranslacyjne modyfikacje białek.
• Ekspresja genów
• 1. Ekspresja genów pod wpływem czynników endo- i
egzogennych.
• 2. Regulacja ekspresji genów u Prokaryota i Eukaryota.
• 3. Genom człowieka. Genom mitochondrialny.
Mapowanie genomu
• 4. Cykl komórkowy - regulacja, transdukcja sygnału,
regulacja fazy S i G, mitoza, mejoza.
• 5. Apoptoza. Rola fizjologiczna. Apoptoza w procesach
patologicznych.
31/05/2017
2
• Zmienność i mutacje
• 1. Zmienność i mutacje.
• 2. Systemy naprawy DNA.
• 3. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowanie
nowotworów.
• 4. Komórki macierzyste.
• 5. Molekularna regulacja funkcji układu
immunologicznego.
• Genetyka molekularna
• 1. Terapia genowa.
• 2. Farmakogenetyka.
• 3. Doping genetyczny.
• 4. Genetyka zachowania.
• 5. Genetyczne aspekty starzenia
• Metody biologii molekularnej
• 1. Modele badawcze - in vitro, in vivo.
• 2. Omówienie technik molekularnych.
• 3. Metody izolacji kwasów nukleinowych.
• 4. Metody analizy kwasów nukleinowych - NB,
qPCR.
• 5. Metody analizy białek - immunoblotting, ELISA,
RIA i in.
• 6. Klonowanie - plazmidy, wektory i in.
• W organizmach
informacja
przepływa od DNA
(kwasów
nukleinowych) do
białek, nigdy
odwrotnie.
Kwasy Nukleinowe
Naturalne polimery, służące do przechowywania,
przekazywania i ekspresji informacji genetycznej.
DNA – kwas deoksyrybonukleinowy
zapisana informacja, która determinuje strukturę
białek, zakodowane informacje dotyczące wzrostu i
podziału komórek.
RNA – kwas rybonukleinowy
przenosi informacje z DNA do pozostałych komórek;
jest kilka rodzajów RNA
DNA i RNA
• I- rzędowa struktura bardzo podobna.
• Każdy składa się z cukru, grup fosforanowych i
zasad azotowych.
• Różnią się rodzajem cukru i użytymi zasadami.
31/05/2017
3
Zasady azotowe Cukry
Nukleozyd Nukleotydy
Struktura Pierwszorzędowa Struktura Pierwszorzędowa
AGCT
31/05/2017
4
• Nośnikiem informacji genetycznej są zasady
zawarte w DNA , podczas gdy reszty
fosforanowe i cukrowe pełnią rolę
strukturalną
• „Cząsteczką dziedziczności” wszystkich
organizmów prokariotycznych i
eukariotycznych jest DNA.
• W przypadku wirusów materiałem
genetycznym jest albo DNA, albo RNA
1953 r – odkrycie przez J.Watsona i F.Cricka
dwuniciowej struktury DNA
• Dwa helikalne łańcuchy polinukleotydowe oplatają
wspólną oś; łańcuchy te biegną w przeciwnych
kierunkach.
• Zasady purynowe i pirymidynowe znajduj ą się
wewnątrz, a grupy fosforanowe i reszty deoksyrybozy na
zewnątrz helisy.
• Płaszczyzny zasad są prostopadłe do osi helisy.
• Średnica helisy 2nm, okres powtarzalności wzdłuż osi
helisy wynosi 3.4nm, co odpowiada 10 nukleotydom w
każdym łańcuchu.
• Dwa łańcuchy łączą się ze sobą wiązaniami wodorowymi
między zasadami tworzącymi komplementarne pary
Adenina –Tymina
Guanina – Cytozyna
• Kolejność zasad w łańcuchu polinukleotydowym nie jest w
żaden sposób ograniczona.
• Ściśle określona sekwencja zasad niesie informacje
genetyczną.
Najważniejszą cechą dwuniciowej helisy DNA jest
specyficzność parowania zasad
Parowanie Zasad – Wiązania Wodorowe
31/05/2017
5
Model Dwuniciowej Helisy DNA
Dwuniciowa Helisa
• Struktura dwuniciowej helisy – model
Watsona–Cricka – jest formą B-DNA
• B-DNA -prawoskrętna helisa, przeważa w
warunkach fizjologicznych (10 zasad na
skręt).
Dwuniciowa Helisa
• A-DNA - tworzy się kiedy B-DNA jest odwodniony;
dwuniciowa prawoskrętna helisa jest szersza i krótsza niż B;
odchylenie par zasad nukleinowych o 19 stopni; zanik
małego rowka; różnice w strukturze A i B wynikają z różnej
konformacji reszt cukrowych).
dwuniciowe rejony RNA
RNA-DNA
• Z-DNA - lewoskrętna helisa, szkielet fosforanowy
przypomina budową literę Z; ma jeden głęboki rowek;
powstaje gdy jednostką powtarzalności jest dinukleotyd;
potrzebne duże stężenie soli aby zminimalizować
oddziaływania elektrostatyczne pomiędzy resztami
fosforanowymi szkieletu.
Dwuniciowe Struktury DNA
Fizyczne i Biologiczne Właściwości DNA
• Topnienie – rozdzielenie helisy na dwa łańcuchy
zerwanie wiązań wodorowych między komplementarnymi
zasadami i pokonanie sił van der Waalsa
a) temperatura (temperatura topnienia Tm )
b) helikazy
• Reasocjacja – splatanie
• Denaturacja
a) temperatura
b) środowisko kwaśne lub zasadowe
c) rozpuszczalniki chemiczne (DMF, mocznik)
Replikacja DNA
Proces, w którym podwójna nić DNA ulega
skopiowaniu.
Replikacja jest semikonserwatywna – w każdej z
dwóch uzyskanych podwójnych nici DNA będzie
jedna nić macierzysta i jedna nowa.
Polimeraza DNA (synteza DNA od końca 5’ do 3’) ;
dNTP
31/05/2017
6
Widełki Replikacyjne
Wielkość genomowego DNA niektórych organizmów
Trzeciorzędowa Struktura DNA
Koliste cząsteczki DNA –powstają w rezultacie
kowalencyjnego połączenia dwóch końców liniowej
dwuniciowej helisy (ligaza DNA)
a) zrelaksowany DNA
b) superhelikalny DNA
Trzeciorzędowa Struktura DNA
Superhelikalny DNA
• Kształt bardziej zwarty niż formy zrelaksowanej
• Mniej stabilny niż zrelaksowany DNA
• Superhelizacja DNA jest koniecznym warunkiem jego
upakowania wewnątrz komórki
• Powszechnie występuje w przyrodzie ujemnie
superhelikalny DNA
• Ujemna superhelikalność przygotowuje DNA do procesów
wymagających rozdzielenie nici: replikacji, rekombinacji i
transkrypcji
• Topoizomerazy – katalizują zmiany w topologii DNA
Chromosomy eukariotyczne
• Zawierają pojedynczą liniową cząsteczkę
dwuniciowego DNA
• W chromosomach eukariotycznych DNA jest silnie
związany z białkami zasadowymi nazywanymi
histonami
• Eukariotyczny DNA jest replikowany dwukierunkowo,
proces rozpoczyna się w wielu miejscach (6 000
widełek replikacyjnych na cząsteczkę DNA)
• Duża część DNA nie koduje białek (sekwencje
intronowe)
• Introny składają się z sekwencji wielokrotnie
powtórzonych (więcej niż 30% DNA człowieka to
sekwencje powtórzone przynajmniej 20 razy)
31/05/2017
7
Schemat nukleosomu
Chromatyna – względne upakowanie DNA
Replikacja
• Rozdzielenie dwóch
nici podwójnej
helisy DNA, po
którym dochodzi do
polimeryzacji
nowych nici,
komplementarnych
do rozdzielonych
jednoniciowych
matryc
rodzicielskich.
Replikacja
• W replikacji DNA eukariotów uczestniczy 30-40 białek.
• Jeden z pierwszychetapów – uzyskanie przez system
replikacyjny dostepu do DNA związanego z histonami.
• Dodatkowo w trakcie rozwoju komórki eukariotów
muszą skoordynować swoje podziały komórkowe i
procesy różnicowania się.
• Ważna jest decyzja k-ki o tym, kiedy, gdzie i jak
rozpocząć replikację DNA, by zanim dojdzie do
podziału, powstałą tylko jedna, pełna i dokładna kopia
genomu.
• Replikacja telomerów (końców chromosomów) to
szczególny problem w przypadku liniowych cząsteczek
DNA.
31/05/2017
8
Replikacja
• Podczas semikonserwatywnej replikacji nowa nić
DNA jest syntetyzowana w kierunku 5’ do 3’
• Nukleotydy są dołączane po jednym do gr.
hydroksylowej końca 3’ łańcucha DNA, tworząc
kolejne wiązania fosfodiestrowe.
• Budulcem są 5’-trifosforany deoksynukleozydów
(dNTP), które w reakcjitracą końcowy
pirofosforan, co sprawia, że reakcja staje się w
zasadzie nieodwracalna.
• Wybór nukleotydu dołączanego do
syntetyzowanego łańcucha jest określany przez
komplementarną zasadę nici DNA – matrycy.
Polimerazy DNA
• To enzymy, które polimeryzują nukleotydy w
rosnący łańcuch DNA
• Bakterie – 5 różnych polimeraz DNA
• Komórki ssaków przynajmniej 14
• W replikacji chromosomowegoDNA eukariotów
uczestniczą
– Polimeraza DNA α, polimeraza DNA δ i polimeraza
DNA ε
– Polimeraza γ służy wyłącznie do replikacji
mitochondrialnegoDNA (mtDNA)
– Powyższepolimerazy – replikacyjne
– Polimerazy naprawcze.
Polimerazy DNA
• Wszystkieznane polimerazy mogą dołączać nukletydy
tylko w kierunku 5’→3’.
• Nie mogą zaczynać syntezy DNA de novo.
• Z wyjątkiem polimerazy α, wszystkiepozostałe wymagają
obecności startera.
• Starterto zazwyczaj krótki łańcuch RNA , który musi być
zsyntetyzowany na matrycy DNA, zanim polimeraza DNA
rozpocznie elongację nowegołańcucha DNA
• PolimerazyDNA rozpoznają i wiążą wolną grupę 3’-
hydroksylową na końcu startera.
• Od tego momentu polimerazy szybko i z dużą
dokładnością wydłużają zapoczątkowany łańcuch.
• Polimerazy DNA bakterii i ssaków mogą dołączać odp. ok.
500 i 50 nt/s
Replikacja
• Główny sposób replikacji, który zachodzi w
przypadku jądrowego DNA (eukariotów),
niektórych wirusów i bakterii przebiega na
jednej nici w sposób ciągły, a na drugiej w
sposób nieciągły.
• Podstawowe zasady tego procesu są takie
same u E.coli i u człowieka
• Różnice tkwią w szczegółach, zależnych od
wykorzystywanych enzymów replikujących i
innych białek uczestniczących w tym procesie
31/05/2017
9
Replikacja
• Syntezanici wiodącej - w sposób ciągły, na nici
matrycowejDNA zorientowanej w kierunku
3’→5’.
• Synteza nici wiodącej przebiega w kierunku
zgodnym z kierunkiem przesuwania się widełek
replikacyjnych
• Polimeraza DNA syntetyzująca nić wiodącą
charakteryzujesię dużą procesywnością: raz
przyłączonanie odłącza się od matrycy, aż do
spotkania widełek replikacyjnych podążających
w przeciwnym kierunku, albo do zakończenia
syntezy nici DNA
Replikacja
• Syntezanici opóźnionejprzebiega w sposób
nieciągły.
• Ta nić DNA jest kopiowana w formie krótkich
odcinków (1000-2000 nt u prokariotów i 100-200
nt u eukariotów), a jej synteza przebiega w
kierunku przeciwnym do kierunku ruchu widełek
replikacyjnych.
• Te krótkie odcinki – fragmenty Okazaki
• Replikacja nici opóźnionej przebiega
jednocześnie, nukleotydy są dołączanedo
obydwu syntetyzowanychnici w takim samym
tempie, przez dwie polimerazy DNA, po jednej na
każdej nici.
Replikacja
• Widełki replikacyjne komórek ssaków są
zgrupowane w jądrze kom. W nielicznych
skupiskach –”fabryki replikacyjne”.
• Zawierają w dużych ilościach czynniki
replikacyjne, od 40 do kilkuset aktywnych
widełek replikacyjnych.
• Modyfikacje histonów (acetylacja) i czynniki
remodelujące mogą rozluźniać chromatynę,
doprowadzając do rozpadu nukleosomów i
udostępnienia DNA
• Replikacja u bakterii – jeśli tylko białka
inicjujące zwiążą się z miejscem początku
replikacji, natychmiast są przyłączane helikazy
DNA i dochodzi do inicjacji replikacji
• Komórki eukariotyczne oddzielają wybór
miejsca początku replikacji od procesu
inicjacji replikacji.
• Dzieje się to przez utworzenie kompleksu
prereplikacyjnego.
• Oddzielenie tych procesów chroni komórkę
przed nadmierną replikacją genomu.
• Kiedy chromatyna jądrowa zostanie
rozluźniona, określone białka inicjatorowe
rozpoznają i wiążą sekwencje początku
replikacji DNA, tworząc kompleks
rozpoznający początek replikacji (ORC).
• ORC jest kompleksem wiążącym DNA.
• W inicjacji replikacji biorą udział białka
pomocnicze SSB u E.coli i białka raplikacyjne
A (RPA) u ssaków
31/05/2017
10
• Miejsce początku replikacji jest fragmentem
chromosomowego DNA, w którym powstaje
para widełek replikacyjnych, mogących się
przesuwać w przeciwnych kierunkach.
• Dwukierunkowa replikacja u eukariotów nie
rozpoczyna się na końcach liniowych
chromosomów, lecz jednocześnie w kilku
miejscach, przeciętnie co 50kpz
• Sekwencje miejsc początku replikacji zwykle
zawierają liczne pary A-T
• Organizmy muszą replikować DNA przed każdym
podziałem komórkowym
• Synteza DNA zachodzi tylko w określonej fazie cyklu
komórkowego S.
• Po mitozie k-ki przechodzą od fazy G1 do S, a
następnie do G2.
• Eukariotyczny system zezwalający na replikację – tylko
jedna replikacja w każdym cyklu komórkowym.
• Regulacja – zmiany poziomu kinaz zależnych od cykliny
(CDK)
• CDK są najważniejszymi aktywatorami przejść do
kolejnych faz cyklu kom.
•
31/05/2017
11
• Helikazy DNA to enzymy, które wykorzystują
hydrolizę ATP do rozdzielenia dwóch łańcuchów
dwuniciowej helisy.
• Katalizują postępujące przekształcenia
dwuniciowego DNA w jednoniciowy tuż przed
poruszającymisię widełkami replikacyjnymi
• Przesuwanie się widełek replikacyjnych wzdłuż
cząsteczkiDNA wywołuje powstawanie
dodatnich superskrętów w DNA przed widełkami,
podczas gdy właśnie zreplikowane nici pozostają
superskręcone ujemnie.
• Topoizomerazy I i II są zdolne do relaksacji
dodatnich superskrętów przed widełkami.
• Zaproponowano dwa mechanizmy replikacji
DNA mitochondrialnego.
• Mechanizm wypieranej nici zakłada ciągłą
replikację DNA
• Mechanizm sprzężonych nici – replikację
jednej nici w sposób ciągły, a drugiej nieciągły.
31/05/2017
12
• Po zakończeniu syntezynici opóźnionej i usunięciu startera z liniowego
chromosomu pozostaje krótszy koniec 5’ i wystająca na ok. 12-16 nt nić
3’
• Telomerazaznosi postępujące skracanie końców chromosomów w
trakcie klasycznej syntezy DNA przez wydłużanie końców 3’
chromosomów (telomerów)
• Telomeraza to rybonukleinoproteinowy kompleks zbudowany z
odwrotnej transkryptazy i RNA, będącego matryca dla powtarzającej się
syntezy jednostek telomerowych.
• Kiedy telomery są za długie, białka POT1, TRF1 i TRF2 i zwinięta
struktura chromatyny (pętla t) hamują dalszą aktywność telomerazy,
blokując jej dostęp do telomerów
• Większość somatycznych komórek człowieka nie wytwarza takiej ilości
telomerazy, by wystarczyła do utrzymania stałej długości telomerów w
kolejnych cyklach replikacji DNA
• Skracanie się telomerów – starzenie
• W większości kom. nowotworowych dochodzi do ponownej aktywacji
telomerazy
Transkrypcja u prokariotów
• W bakteriach proces transkrypcji jest sprzężony z translacją.
• Ekspresja wielu genów jest regulowana na poziomie inicjacji
transkrypcji
• Polimeraza RNA wiąże się z sekwencją DNA działającą w systemie cis,
zwaną promotorem
• Większość promotorów genów E. coli zawiera sekwencje zgodne
przy ok. 35 i 10 nukleotydzie w stosunku do startu transkrypcji.
• W pełni funkcjonalna bakteryjna polimeraza RNA (holoenzym)
zawiera rdzeń enzymu plus białko regulacyjne (czynnik sigma)
• K-ki bakteryjne stosują do ekspresji niektórych genów alternatywne
czynniki .
• Czynnik jest niezbędny do specyficznego wiązania się polimerazy.
• Budowa polimerazy RNA przypomina szczypce kraba, wiązanie
czynnika powoduje zamknięcie szczypiec i powstanie centrum
aktywnego enzymu
Transkrypcja u prokariotów
• Proces transkrypcji składa się z trzech etapów
– Inicjacji
– Elongacji
– terminacji
• Inicjacja:
– Utworzenie kompleksu zamkniętegopromotora, w
którym DNA jest ciągle dwuniciowy
– Utworzenie kompleksu otwartego,w którym nici DNA
rozdzielają się eksponującnić matrycowąDNA
– Opuszczeniepromotora
31/05/2017
13
• W miarę jak polimeraza wędruje od końca 5’ do 3’
rozplata nici DNA z przodu i zwija je z tyłu, tworząc
„bąbel” transkrypcyjny
• Transkrypcja postępuje naprzód, w miarę jak
nukleotydy są dodawane do rosnącego łańcuch RNA.
• Czasem polimeraza popełnia błąd, enzym cofa się i
usuwa ostatnio dodane nukleotydy.
• Kiedy zostajeosiągnięta sekwencja terminacyjna o
strukturze spinki do włosów (zarówno zależnego, jak
i niezależnego od czynnika Rho), polimeraza RNA
przystajei powstały transkrypt jest uwalniany.
• Transkrypcja większości genów E. coli jest
skoordynowana z kierunkiem replikacji.
• Niektóre operony lub geny ulegają transkrypcji
zgodnie, a niektóre przeciwnie do ruchu wskazówek
zegara wokół kolistego chromosomuE. coli.
31/05/2017
14
Operon
• Model operonu Jacoba-Monoda pozwolił na
wprowadzenie nowej koncepcji genów
regulatorowych, które kodują produkty kontrolujące
ekspresję innych genów.
• Model ten doprowadził do odkrycia mRNA i
scharakteryzowania pierwszego białka
represorowego
• Geny bakteryjne zorganizowane są w operony
• Operon jest jednostką bakteryjnej ekspresji i
regulacji, obejmującą geny strukturalne oraz
elementy kontrolne, rozpoznawane przez produkty
genów regulatorów.
Operon laktozowy
• Operon laktozowy lac koduje enzymy biorące udział w regulacji
metabolizmu laktozy.
• Przy braku laktozy operon lac ulega represji.
• Represor Lac wiąze się z DNA miejsca operatorowego, blokując w ten
sposób polimerazę RNA przed związaniem się z promotorem.
• W obecności laktozy operon lac ulega indukcji.
• Podczas związania właściwego induktora (allolaktozy) represor ulega
zmianie konformacyjnej, która zmienia jego domenę wiążącą
operator, co znosi represję operonu lac.
• CAP wiąże się wtedy z jego miejscem w DNA i ściga polimerazę RNA
do promotora
• Kiedy nie zachodzi kooperatywne wiązanie się z CAP – podst. poziom
transkrypcji
• Gdy w komórkach występuje głód aminokwasowy, terminator zależny
od czynnika Rho zatrzymuje syntezę mRNA.
• Regulatory transkrypcji – białka modularne,
zawierające domeny spełniające odrębne
funkcje, tj. wiązanie DNA i oddziaływanie
białko-białko
Transkrypcja u eukariotów
• Liczba genów u różnych przedstawicieli organizmów
eukariotycznych jest szacowana na 20 do 20 tys.
• Niektóre z nich ulegają ekspresji przez ca ły czas
życia k-ki, a niektóre tylko wtedy, gdy komórka
wchodzi w określony szlak różnicowania, lub gdy
warunki środowiska otaczającego k-kę się zmieniają.
• Najważniejsza i najpowszechniejsza strategia
regulacji genów – zmiana szybkości transkrypcji
danego genu.
• Kontrola ekspresji genu może być przeprowadzona
na wielu poziomach
Trzy etapy transkrypcji
31/05/2017
15
•The sense strand is the coding strand (5’ to 3’)
•The template strand is the non-coding strand (3’ to 5’)
•RNA polymerase slides along the DNA template strand
in a 3’ to 5’ direction
• Nucleotide triphosphates are added to the
growing mRNA strand at the 3’ end
• Phosphodiester bonds are made by RNA
polymerases
• Note the antiparallel, complementary
strands
• Nic matrycowa DNA:
T-A-C-C-T-T-A-A-C-C-G-G-T-T-A
• transkrybowane mRNA:
A-U-G-G-A-A-U-U-G-G-C-C-A-A-U
Transkrypcja
• Regulacja transkrypcji genów kodujących białka –
prowadzona przez polimerazę II
• Polimeraza II znajduje się w nukleoplazmie i jest
odpowiedzialna za transkrypcję zdecydowanej
większości genów w tym genów kodujacych mRNA,
małe jąderkowe RNA (snoRNA), większość małych
jąderkowych RNA (snRNA) i mikroRNA
• W trakcie transkrypcji polimeraza II asocjuje
przejściowo nie tylko z matrycą DNA, ale również z
wieloma białkami, w tym z czynnikami
transkrypcyjnymi
• Etap inicjacji transkrypcji wymaga współdziałania
dziesiątków czynników – kompleks preinicjacyjny
• W transkrypcji pośredniczą czynniki
transkrypcyjne, wiążące się z DNA w sposób
zależny od sekwencji nukleotydowej DNA
• Czynniki transkrypcyjne „interpretują” informację
zakodowanąw sekwwencji nukleotydowej
promotorówi obecnych elementów
promotorowychgenów, a następnie przekazują
odpowiedź maszynerii transkrypcyjnej polimerazy
RNA II.
• Syntezę dziesiątków tysięcy różnych mRNA u
eukariotów katalizuje polimeraza RNA II (pol RNA II)
• W czasie transkrypcji asocjuje z DNA matrycowymi
wieloma różnymi białkami –czynnikami
transkrypcyjnymi
• Czynniki transkrypcyjne – bi...