BPZ 13

Zaburzenia psychofizyczne cz. II

Szczepan Grzybowski

Zakład Neurobiologii i Neuropsychologii Instytut Psychologii Stosowanej UJ

Układ nagrody

Opiaty

Opiaty • Opium- stężałe mleczko niedojrzałych makówek (jego głównym aktywnym składnikiem – morfina) • Do opiatów zaliczane także wszystkie alkaloidy opium: morfina, kodeina, heroina (półsyntetyk) oraz substancje wykazujące agonistyczne działanie w stosunku do receptorów opioidowych: np. metadon

Opiaty – skutki działania Redukcja bólu, lęku, niepokoj Uczucie ciepła, błogiego odprężenia Euforia Odcięcie od otoczenia, uczucie miłej senności • Przy większej dawce – znaczne uspokojenie i uśpienie; przy jeszcze większej – depresja ośrodka oddechowego (najczęstsza przyczyna śmierci) • Zwężenie źrenic, szkliste oczy. bełkotliwa mowa • • • •

Morfina – zawodowy podszywacz

Ligandy receptorów opioidowych

Opiaty- działanie synaptyczne

Uzależnienie opiatowe • Silne psychiczne i fizyczne • Występuje zespół odstawienny: – ostre bóle (mięśniowo-stawowe) – dysforia, niepokój, – łzawienie, pocenie się, dreszcze – wymioty, biegunki • Wykształca się tolerancja • Wysokie ryzyko przedawkowania (porażenie ośrodka oddechowego-śmierć) • Osłabienie układu odpornościowego (znacznie częstsze choroby, np. gruźlica, próchnica)

Kannabinole • Marihuana, haszysz, olej haszyszowy (z konopi, cannabis sativa, cannabis indica) • Substancją aktywną jest Tetrahydrokannabinol- THC

Kannabinole – wybór skutków działania • Obniżenie się progu percepcji (szczególnie słuchowej) – wzrost wrażliwości zmysłów • Odprężenie i poczucie spokoju • Zmiana poczucia mijającego czasu (rozciągnięty i mijający wolniej) • Wzrost apetytu • Skłonność do ulegania sugestiom • Zagubienie • Irracjonalne myśli • Lęki i urojenia • Apatia

Marihuana - inne minusy • Zmniejszenie koordynacji ruchowej, osłabienie zdolności prawidłowej oceny sytuacji • Pogorszenie pamięci • Substancje rakotwórcze w skrętach • „Wypalenie” (marihuana uzależnienia psychiczne, wytwarza się tolerancja, brak motywacji, inicjatywy)

Endokannabinoidy i podszywacze

Kannabinole – farmakoterapia

Nikotyna

Nikotyna • Aktywny składnik tytoniu (w suchej masie liścia 2-7%) • Różne formy przyjmowania narkotyku: tabaka, prymka, papierosy • Jest agonistą receptora cholinergicznego (nikotynowego), duże ich zagęszczenie w zakończeniach presynaptycznych wydzielających DA w j. półleżącym • Zwiększa wydzielanie DA w podobnych miejscach co kokaina i w sposób podobny do opiatów (Britt i McGehee, 2008)!

Alkohol • Silne uzależnienie fizyczne i psychiczne • Agonista GABAa, zmniejsza aktywność serotoninergiczną, zwiększa dopaminergiczną, blokuje receptory Glu • Uszkodzenia organiczne mózgu • Katastrofalne skutki społeczne