c - Obraz 3 - definicja zmiennej

Zmienna – każda właściwość przysługująca elementom jakiegoś zbioru, o ile spełnia ona określone kryteria. Aby jakąś właściwość można było uznać za zmienną musi ona przyjmować dla tych obiektów różne wartości.
Zmienna powinna spełniać te same dwa warunki co klasyfikacja w sensie logicznym, która musi być rozłączna i adekwatna; drugi warunek oznacza, iż musi być ona wyczerpująca i wyłączna. Spełnienie tych warunków oznacza, iż: zmienna musi dla jednego obiektu z danego zbioru przyjmować tylko jedną wartość (warunek rozłączności), musi obejmować swoim zasięgiem wszystkie obiekty z tego zbioru (warunek wyczerpywalności) oraz nie może swoim zasięgiem obejmować elementów spoza danego zbioru (warunek wyłączności).
„wykształcenie” o wartościach: {brak, podstawowe, średnie, wyższe} jest tedy zmienną dla zbioru ludzi, gdyż: dla jednej osoby może przyjmować tylko jedną wartość, dotyczy każdej osoby, i nie dotyczy elementów spoza zbioru ludzi. Nie będzie natomiast zmienną dla zbioru ludzi właściwość: „kolor włosów” przyjmująca wartości z następującego zbioru: {czarne, blond, szatyn} gdyż nie uwzględnia ona osób z włosami rudymi.
Poza spełnianiem kryteriów formalnych, zmienna, aby ją można było uznać na gruncie psychologii musi też spełniać kryterium trafności – rozumiane jako zgodność ze sprawdzoną empirycznie teorią psychologiczną. Jerzy Brzeziński, Wykłady z metodologii ... BLOK 1