Cecil Scott Forester - Hornblower i wdowa McCool

Flota Kana u p yn a wreszcie do miejsca schronienia. Szalone wichury zachodnie powodowa y tak silne ko ysanie wzd

ne, e maszty, agle i takielunek nie mog y im si d

ej opiera . Dziewi tna cie

okr tów liniowych i siedem fregat pod dowództwem admira a lorda Bridporta, którego flaga powiewa a nad okr tem JKM „Victory", odst pi o na pewien czas od blokady Brestu utrzymywanej od sze ciu lat. Okr ty op ywa y Berry Head i stawa y na kotwicach w zaciszu zatoki Tor. Szczur l dowy wystawiony na wycie wiatru móg by mie zastrze enia co do skuteczno ci tego schronienia, lecz dla wyczerpanych i sko atanych pogod za óg, przez tyle czasu p ywaj cych po burzliwych wodach Zatoki Biskajskiej i usi uj cych trzyma si z dala od skalistego wybrze a Bretanii, to bia e od piany kotwicowisko wydawa o si rajem. Mo na by o nawet wys

odzie do Brixham i Torquay po poczt i s odk wod ; na wi kszo ci

okr tów oficerowie i cz onkowie za óg przez trzy miesi ce obywali si bez jednego i drugiego. Mimo ch odu zimowego dnia wielk fizyczn przyjemno

sprawia o otwarcie ust i wlanie do nich yku s odkiej,

czystej wody, tak ró nej od cuchn cej, zielonkawej cieczy, jeszcze wczoraj wydzielanej sk po przy asy cie stra nika. odszy oficer okr tu JKM „Renown", opatulony w ci kie ubranie sztormowe, przechadza si po pok adzie okr tu, który stoj c na kotwicy przewala si

z boku na bok. Oczyma zawi cymi od

przenikliwego wiatru m ody porucznik nieustannie patrzy przez swoj lunet . Jako oficer sygna owy by odpowiedzialny za szybkie odczytywanie i przekazywanie sygna ów, a teraz w

nie nale

o si

spodziewa rozkazów dotycz cych chorych i zaopatrzenia, pogaw dek mi dzy kapitanami i admira ami, wzajemnych zaprosze na obiad, a nawet nowin, jakie nale

o poda do ogólnej wiadomo ci.

Patrzy , jak od francuskiego pryzu, wzi tego ubieg ego dnia przez flot w drodze w gór Kana u, ruszy a ód w kierunku ich okr tu. Z „Renown" pos ano na pryz m odszego oficera Harta, eby obj nad nim dowództwo. Jakim

cudem odby on pomy lnie ryzykown

podró

bezpiecznie pryz mi dzy jednostkami floty, wraca na okr t, eby z

i teraz, zakotwiczywszy

raport. Oficerowi sygna owemu

fakt ten nie wyda si szczególnie interesuj cy, ale Hart wygl da na podnieconego. Zaraz po wej ciu i bardzo zwi

ym zameldowaniu si oficerowi wachtowemu po pieszy pod pok ad z tym, co przywióz . I

oto zaledwie kilka minut pó niej oficer sygna owy mia pe ne r ce roboty. Na pok ad wyszed bowiem w towarzystwie Harta sam kapitan Sawyer, eby dopilnowa przekazania nowiny. — Panie Hornblower! — Sir! — Prosz askawie nada ten sygna . Sygna by od kapitana do samego admira a. Pocz tek by atwy, tylko dwa rzuty flag, by przekaza : „«Renown» do flagowego". Takie terminy jak „pryz", „francuski" czy „bryg" te nie by y trudne do nadania, ale potem sz y nazwiska, które trzeba by o dok adnie literowa . „Pryz to francuski bryg

«Esperance» z Barrym McCoolem na pok adzie". — Panie James! — krzykn midszypmenów zawsze nale

Hornblower. Midszypmen sygna owy czeka u jego boku, ale do

o zwraca si podniesionym g osem, szczególnie gdy robi to wie o

upieczony porucznik. Hornblower poda bez namys u liczby i sygna pow drowa na nok rei. Linki sygna owe wibrowa y mocno wskutek wiatru gwa townie szarpi cego chor giewkami. Kapitan Sawyer czeka na pok adzie na odpowied , sprawa musia a by

wa na. Hornblower ponownie przeczyta wiadomo , któr

dot d

traktowa jako co , co po prostu mia o zosta nadane. Lecz nawet teraz nie umia odgadn , dlaczego przekazana informacja mia aby by wa na. Wróciwszy trzy miesi ce temu z Hiszpanii, gdzie przebywa dwa lata jako jeniec, mia luki w znajomo ci niedawnych wydarze . Nazwisko Barry McCool nic mu nie mówi o. Wygl da o natomiast, e admira owi mówi o bardzo du o, bo gdy tylko up yn

czas niezb dny na

przekazanie wiadomo ci do jego kajuty, na noku rei „Victory" pojawi o si zapytanie: „Flagowy do «Renown». — Hornblower odczytywa chor giewki, w miar jak si rozwija y, tak e od razu móg poda dalszy ci g sygna u: — Czy McCool yje?". — Odpowiedzie potwierdzaj co — poleci kapitan Sawyer. Ledwie wci gni to sygna potwierdzaj cy, a ju na „Victory" zatrzepota nast pny rzut flag. „Sprowadzi go natychmiast na pok ad. Odb dzie si s d wojenny". d wojenny! Kim, u licha, jest ten McCool? Dezerterem? Schwytanie zwyk ego dezertera nie by oby spraw interesuj

dla g ównodowodz cego. Zdrajc ? By oby rzecz dziwn , by zdrajc s dzi s d

wojenny floty. Lecz tak w

nie mia o by . Na s ówko rzucone przez kapitana Hart wskoczy do odzi i

ruszy po tajemniczego wi nia, a z „Victory" sz y jeden po drugim sygna y zwo uj ce s d wojenny na „Renown". Hornblower mia pe ne r ce roboty z odczytywaniem sygna ów, tak e móg rzuci tylko przelotne spojrzenie na Harta i wi nia wci ganego po burcie wraz z jego marynarskim kuferkiem. By to czyzna o m odzie czym wygl dzie, wysoki i szczup y, z r kami zwi zanymi na plecach — to dlatego trzeba go by o windowa na pok ad. Nie mia nakrycia g owy i wiatr rozwiewa jego d ugie rude w osy. Ubrany by w granatowy mundur z czerwonymi wy ogami, przypominaj cy mundur francuskie] piechoty. Nazwisko, mundur i rudy kolor w osów — Hornblower zaczyna wreszcie orientowa si w sytuacji. McCool jest na pewno Irlandczykiem. Hornblower wiedzia , e w czasie, gdy on sam siedzia w wi zieniu w Ferrol, w Irlandii mia a miejsce krwawa rebelia. Irlandczycy, którzy uciekli, poszli masowo na s Francji. Wi zie bez w tpienia by takim zbiegiem, lecz to w dalszym ci gu nie wyja nia o, czemu, zamiast w adz cywilnych, mia by go s dzi admira . Hornblower musia czeka godzin na wyja nienie, a o drugiej szklance nast pnej wachty podano

obiad w mesie m odszych oficerów. — Jutro rano b dzie liczna ma a uroczysto

— odezwa si chirurg Clive. Przy

d

do szyi

gestem, który Hornblower uzna za wstr tny. — Mam nadziej , e rezultat b dzie uzdrawiaj cy — zauwa

drugi oficer Roberts. Koniec sto u,

gdzie siedzia Roberts, sta si chwilowo miejscem honorowym, gdy pierwszy oficer Buckland by zaj ty przygotowaniami do s du wojennego. — Ale dlaczego my mieliby my go wiesza ? — spyta Hornblower. Roberts obróci na niego spojrzenie. — Dezerter — rzek! i doda : — Ach, przecie

pan jest tu od niedawna. Ja sam, osobi cie,

zamustrowa em go na ten okr t w dziewi dziesi tym ósmym. Hart od razu go pozna . — S dzi em, e jest rebeliantem. ? — Rebeliantem te

— odrzek Roberts. — W dziewi dziesi tym ósmym najszybsz

drog

wydostania si z Irlandii — faktycznie jedyn — by o wst pienie do si zbrojnych. — Rozumiem — powiedzia Hornblower. — Tamtej jesieni dali nam setk ludzi — dorzuci inny porucznik, Smith. I nie pytano ich o nic, pomy la Hornblower. Jego ojczyzna, walcz ca o

ycie, potrzebowa a

marynarzy jak topielec powietrza i by a gotowa robi ich z ka dego surowego materia u, jaki si nawin . — McCool zdezerterowa której ciemnej nocy, kiedy stali my unieruchomieni cisz opodal Penmarks — wyja nia Roberts. — Wydosta si przez doln furt strzelnicz , zabieraj c ze sob greting, eby mia na czym p yn . My leli my, e si utopi , ale potem z Pary a przysz a wiadomo , e jest tam i e wróci do swoich dawnych sztuczek. Przechwala si , czego to on dokona , i st d dowiedzieli my si , e to nasz O'Shaughnessy — takie poda nazwisko u nas na okr cie. — Wolfe Ton te mia na sobie mundur francuski — doda Smith. — I powiesiliby go, gdyby przedtem nie podci sobie gard a. — Mundur tylko pogarsza spraw w wypadku dezertera — powiedzia Roberts. Hornblower mia nad czym rozmy la . Przede wszystkim ta przyprawiaj ca o md odb dzie si egzekucja. Nast pnie odwieczny problem irlandzki. Im d

ci my l, e rano

ej zastanawia si nad tym, tym

wi kszy zam t mia w g owie. Gdyby bra o si pod uwag tylko nagie fakty, nie by oby w ogóle problemu. W obecnej sytuacji na wiecie Irlandia mog a wybiera jedynie mi dzy zwierzchnictwem Anglii albo Francji. W wiecie uwik anym w wojn inna mo liwo

nie istnia a. Wydawa o si te nie do

pomy lenia, eby kto móg chcie wydosta si spod panowania angielskiego — nie bior c oczywi cie pod uwag w popa

cicieli ziemskich mieszkaj cych za granic i ma o co wartych katolików — po to, aby

w niewol chciwo ci, okrucie stwa i korupcji republiki francuskiej. Ryzykowanie yciem dla

takiej zamiany by oby czym absolutnie nielogicznym, lecz logika, zakonkludowa sm tnie Hornblower,

nie ma wp ywu na patriotyzm, a nagie fakty s czynnikami najmniej branymi pod uwag . A równie dobrze mo na by o podda krytyce metody angielskie. Nie ulega w tpliwo ci, e Irlandczycy uwa aj Wolfe'a Tone'a i Fitzgeralda za m czenników i e w tym samym wietle b

widzie McCoola.

Nic bardziej skutecznie nie uszlachetnia i nie o ywia sprawy, jak kilku m czenników. Powieszenie McCoola doleje tylko oliwy do ognia, który Anglia stara si ugasi . Dwa narody powodowane najsilniej dzia aj cymi motywami — instynktem samozachowawczym i patriotyzmem — cieraj si w walce, która jeszcze d ugo nie mo e mie zadowalaj cego zako czenia. nie w tej chwili do mesy m odszych oficerów wszed zaabsorbowanym

wyrazem

twarzy,

zwyk ym

odpowiedzialno ci na swoich barkach, przesun czuj c, e gro

u

pierwszych

pierwszy oficer Buckland. Z oficerów

d wigaj cych

ci ar

spojrzeniem po obecnych. Wszyscy m odsi oficerowie,

im jakie przykre obowi zki, starali si mo liwie dyskretnie unikn

napotkania jego

wzroku. Jak mo na by o przewidzie , z ust Bucklanda pad o nazwisko najm odszego oficera. — Panie Hornblower — powiedzia . — Sir! — odpar Hornblower, czyni c wszystko, by nie da pozna rezygnacji po swoim g osie. — Zamierzam uczyni pana odpowiedzialnym za wi nia. — Sir? — rzek Hornblower ze zmienion intonacj g osu. — Hart ma sk ada zeznania na s dzie wojennym — wyja ni Buckland. By a to oznaka wielkiej askawo ci, e w ogóle raczy co wyja nia . — Pan wie, e dowódca andarmerii to t pak. Chc , eby McCool stan

przed s dem wojennym ca y i zdrowy i chc , by ca y i zdrowy pozosta tak e po

rozprawie. Powtarzam, panie Hornblower, w asne s owa kapitana. — Tak jest, sir — odrzek Hornblower, bo nic innego nie móg powiedzie . — adnych sztuczek z McCoolem w rodzaju Wolfe'a Tone'a — doda Smith. Wolfe Tone podci sobie gard o w noc przed powieszeniem i umar w m kach tydzie pó niej. — Gdyby pan czego potrzebowa , panie Hornblower, prosz zwraca si do mnie — dorzuci Buckland. — Tak jest, sir. — Ch opcy burtowi! — rozleg o si nagle wo anie na pok adzie nad ich g owami, i Buckland oddali si spiesznie. Przybycie wysokiego rang oficera oznacza o, e s d wojenny zacz si zbiera . Hornblower zwiesi g ow . ycie jest twarde i bezlitosne, a on jest oficerem w najci szej, najbardziej bezlitosnej s

bie na wiecie, s

bie, w której nie wolno by o odpowiedzie ani „nie mog ", ani „boj

si ". — Masz pecha, Horny — odezwa si Smith z zaskakuj rozleg y si pomruki wspó czucia. — Rób, co ci ka , m odzie cze — rzek spokojnie Roberts.

agodno ci i ze wszystkich stron sto u

Hornblower wsta z krzes a. Ba si odezwa , tote uk oniwszy si tylko, spiesznie opu ci zebranych przy stole. — Panie 'Ornblower, tu on jest, ca y i zdrowy — odezwa si szef

andarmerii, przystaj c w

ciemno ciach mi dzypok adu. Pilnuj cy drzwi latarni

nierz piechoty morskiej usun

wiecow dziurk w zamku i w

si z przej cia. Dowódca andarmerii o wietli

do niej klucz.

— Wsadzi em go do pustego magazynu, sir — ci gn . — Jest tam z nim dwóch moich kaprali. Drzwi otwar y si , ukazuj c wiat o innej latarni wiecowej. W pomieszczeniu cuchn o smrodliwym powietrzem. McCool siedzia na kuferku, a obaj kaprale na deskach pok adu, plecami oparci o grod . Na widok wchodz cego oficera podnie li si , lecz mimo to nie by o prawie miejsca dla dwóch nowo przyby ych. Hornblower obrzuci pomieszczenie bacznym spojrzeniem. Wygl da o, e nie ma tu szansy na ucieczk albo samobójstwo. W ko cu zebra si y, eby napotka wzrok McCoola. — Polecono mi piecz nad panem — rzek . — Bardzo mi mi o, panie... panie... — odpowiedzia McCool wstaj c z kuferka. — Hornblower. — Mi o mi bardzo pozna pana, panie Hornblower. McCool mówi

kulturalnym g osem z lekkim tylko akcentem zdradzaj cym jego irlandzkie

pochodzenie. Rude w osy mia porz dnie zwi zane na plecach w ogon. Nawet w s abym wietle wiec jego niebieskie oczy rzuca y dziwne b yski. — Czy potrzebuje pan czego ? — spyta Hornblower. — Zjad bym co i wypi — odpar McCool. — Nie mia em nic w ustach od czasu zaj cia „Esperance". To by o wczoraj. Ten cz owiek nie jad i nie pi od przesz o dwudziestu czterech godzin. — Dopilnuj tego — odpar Hornblower. — Czy co jeszcze? — Siennik... poduszk ... co , na czym móg bym siedzie — powiedzia McCool. Wskaza r

na

swój marynarski kuferek. — Nosz zaszczytne nazwisko, lecz nie chcia bym, eby si odcisn o na mym siedzeniu. Kuferek by z kosztownego mahoniu, a wieko mia z grubej drewnianej p yty, na której wypuk ymi literami wyryte by o nazwisko: B. I. McCool. — Przy

panu siennik — o wiadczy Hornblower.

W drzwiach stan porucznik w mundurze. — Jestem Payne, ze sztabu admira a — powiedzia do Hornblowera. — Mam rozkaz zrewidowa tego cz owieka. — Prosz bardzo — odpar Hornblower. — Ma pan moje przyzwolenie — dorzuci McCool.

Dowódca andarmerii i jego ludzie musieli opu ci ciasne pomieszczenie, eby Payne móg przyst pi do dzie a, a Hornblower stan

w k cie i przygl da si . Payne pracowa szybko i sprawnie. Kaza

McCoolowi rozebra si do naga i uwa nie obejrza jego odzie — szwy, podszewk i guziki. Ka cz

garderoby zgniata starannie w d oni z uchem przy materiale, widocznie sprawdzaj c, czy nie ma

tam ukrytych papierów. Nast pnie ukl

przy kuferku. Klucz tkwi w zamku, wi c otworzy nim wieko.

Mundury, koszule, bielizna, r kawiczki, ka dy artyku zosta wyj ty, obejrzany i od

ony na bok. W

kuferku by y dwa portreciki dzieci, które Payne zbada szczególnie starannie, nie znajduj c jednak niczego. — Wszystkie rzeczy, których pan szuka — odezwa si McCool — zosta y wyrzucone za burt , nim za oga pryzow dobi a do „Esperance". Nie znajdzie pan niczego, co zdradzi oby moich rodaków, wi c mo e pan spokojnie oszcz dzi sobie trudu. — Mo e si pan ubra — rzuci szorstko Payne do McCoola, skin

g ow Hornblowerowi i spiesznie

odszed . — Cz owiek niezwyk ej wprost uprzejmo ci — odezwa si McCool zapinaj c spodnie. — Dopilnuj , eby spe niono pa skie yczenia — powiedzia Hornblower. Zatrzyma si na moment przy szefie andarmerii, eby jemu i kapralowi zaleci jak najdalej posuni czujno , i poszed nakaza przyniesienie McCoolowi jedzenia i picia. Zaraz potem wróci . McCool wypi chciwie kwaterk wody i zabra si do suchara okr towego i mi sa. — Nie ma no a ani widelca — poskar

si .

— Nie — odpar Hornblower bezbarwnym tonem. — Rozumiem. Dziwnie by o sta tak i patrze , jak cz owiek, który ma jutro umrze , z marnym skutkiem usi uje odgry

k s trzymanego w z bach mi sa.

Grod , o któr opar si Hornblower, zadr

a lekko i pod pok ad dobieg cichy odg os wystrza u

armatniego. By to sygna , e zaraz zacznie si s d wojenny. — Idziemy? — spyta McCool. — Tak. — Mog zatem zostawi to wy mienite jad o bez naruszenia dobrych manier. Ruszyli drabink w azow na pok ad g ówny, w przodzie dwóch

nierzy piechoty morskiej, potem

McCool, a za nim Hornblower i zamykaj cy pochód obaj kaprale okr towi. — Cz sto przechodzi em tymi pok adami — odezwa si McCool patrz c wokó siebie — ale nie z takim ceremonia em. Hornblower uwa

, eby McCool nie wyrwa si i nie skoczy do morza.

d wojenny. Z oto lamowa i krótka, sprawna procedura, a tymczasem „Renown" je dzi na kotwicy

ród j ków rozwibrowanego wichur

takielunku, przenoszonych przez drewno masztów i rei.

Przeprowadzenie dowodu to samo ci. Lakoniczne pytania. — Nic, co mia bym do powiedzenia, nie znajdzie pos uchu po ród tych emblematów tyranii — odpowiedzia McCool na pytanie przewodnicz cego s du. Wystarczy o nie wi cej ni pi tna cie minut, by skaza cz owieka na mier : „Wyrokiem obecnego tu du jest, e ty, Barry Ignacy McCool, masz by powieszony za szyj ..." Magazyn, do którego Hornblower odprowadzi z powrotem McCoola, sta si teraz cel skaza ca. Ledwie doszli na miejsce, a ju nadbieg zdyszany midszypmen pytaj c o Hornblowera. — Pozdrowienia od kapitana, sir. Kapitan chcia by mówi z panem. — W porz dku — odpar Hornblower. — Jest z nim admira , sir — doda midszypmen w przyp ywie zaufania. Kontradmira , wielce czcigodny Sir William Cornwallis, by istotnie w kajucie kapita skiej, z Paynem i kapitanem Sawyerem. Gdy tylko przedstawiono mu Hornblowera, przeszed od razu do sedna sprawy. — Pan jest oficerem, któremu polecono przeprowadzi egzekucj ? — spyta . — Tak, sir. — Niech pan s ucha, m ody cz owieku... Cornwallis by lubianym admira em, wymagaj cym, lecz

yczliwym, o nieugi tej odwadze i

wybitnych kwalifikacjach zawodowych. Pod przezwiskiem „Billy Blue" by bohaterem niezliczonych anegdot i ballad. Lecz zacz wszy to, co mia powiedzie , okaza wahanie obce jego naturze. Hornblower czeka na jego dalsze s owa. — Niech pan s ucha — powtórzy Cornwallis. — Przy wieszaniu ma nie by

adnej przemowy.

— Nie, sir? — zdziwi si Hornblower. — Jedna czwarta za ogi tego okr tu to Irlandczycy — ci gn

Cornwallis. — Przemowa McCoola do

nich równa aby si ogniowi w sk adzie amunicji. — Rozumiem, sir — powiedzia Hornblower. Lecz przecie egzekucje mia y swój ustalony, koszmarny tok. Od niepami tnych czasów skazany mia prawo zwróci si z ostatnim s owem do przygl daj cych si . — Powie cie go — ci gn

Cornwallis — eby zobaczyli, czego mog si spodziewa w wypadku

dezercji. Lecz je li w ogóle pozwoli mu si otworzy usta... Ten typ ze sw swad ... a rezultat — niepokoje w ród za ogi przez nast pne sze

miesi cy.

— Tak, sir. — Wi c prosz tego dopilnowa , m ody cz owieku. Mo e mu pan da rumu do woli. Ale gdyby pozwoli mu pan przemówi , b dzie z panem krucho. — Tak jest, sir.

Gdy Hornblower zosta odprawiony z kajuty, Payne wyszed za nim. — Móg by mu pan zatka usta paku ami — poradzi . — Maj c zwi zane r ce nie potrafi by ich wyj . — Tak — powiedzia Hornblower, czuj c e krew w nim stygnie. — Znalaz em dla niego ksi dza — ci gn

Payne — ale on te jest Irlandczykiem. Nie mo emy by

pewni, e nak oni McCoola do milczenia. — Tak — powtórzy Hornblower. — McCool jest diabelnie sprytny. Z pewno ci wyrzuci wszystko za burt przed aresztowaniem. — Co planowa zrobi ? — spyta Hornblower. — Wyl dowa w Irlandii i od nowa wznieci niepokoje. Szcz ciem uj li my go. I szcz ciem, je li ju przy tym jeste my, mo emy go oskar

o dezercj i szybko za atwi si z nim.

— Tak — powiedzia Hornblower. — Niech pan nie liczy na to, e uda si go spi — ci gn Payne — chocia tak radzi Billy Blue. Pijani czy trze wi ci Irlandczycy zawsze potrafi gada . Rada, jak panu da em, jest najlepsza. — Tak — mrukn Hornblower opanowuj c dreszcz. Wróci do celi skazanego, czuj c si jakby sam by skaza cem. McCool siedzia na s omianym sienniku, przyniesionym na polecenie Hornblowera, wci

pod okiem dwóch kaprali.

— Oto nadchodzi Jack Katch — przemówi McCool z prawie naturalnym u miechem. Nie widz c taktownego sposobu za atwienia sprawy, Hornblower od razu przyst pi do rzeczy. — Jutro... — zacz . — Tak, jutro? — Jutro ma pan nie wyst powa z adn mow — rzek . — adn ? adnych po egnalnych s ów do rodaków? — adnych — odrzek Hornblower. — Okrada pan skaza ca z jego ostatniego przywileju. — Taki mam rozkaz — odpowiedzia Hornblower. — I chce pan wymusi jego wykonanie? — Tak. — Mog spyta jak? — Na przyk ad przez zatkanie panu ust paku ami — rzuci Hornblower brutalnie. McCool popatrzy na blad , napi a potem, jakby tkni ty now my

twarz. — Nie wygl da mi pan na idealnego oprawc — zauwa

,

, doda : — Przypu my, e oszcz dzi bym panu k opotu?

— Jak? — Daj c s owo honoru, e nic nie powiem. Hornblower usi owa nie pokaza po sobie, e w tpi, czy mo na zaufa fanatykowi id cemu na mier .

— Och, nie musia by pan zawierzy tylko mojemu s owu — doda z gorycz McCool. — Je li pan chce, mo emy ubi interes. Pan wykona swoj cz

, dopiero gdy ja spe ni moj .

— Interes? — Niech mi pan pozwoli napisa do wdowy po mnie. Przyrzeknie pan, e wy le do niej mój list i ten oto kuferek marynarski — ma sentymentaln warto

— ja za z mojej strony przyrzekam, e nie powiem

ani s owa od chwili wyj cia st d a do... a do... — W tym miejscu nawet McCoolowi zadr

g os. —

Czy to dosy jasne? — No wi c... — zacz Hornblower. — B dzie pan móg przeczyta ten list — doda McCool. — By pan wiadkiem przeszukiwania mojego kuferka przez tego drugiego pana. Wysy aj c moje rzeczy do Dublina, mo e pan by pewien, e nie zawieraj niczego, co nazwa by pan zdrad . — Przeczytam list przed wyra eniem zgody — zdecydowa Hornblower. Wygl da o,

e jest to jakie wyj cie z tej okropnej sytuacji. Nie b dzie wi kszego k opotu ze

znalezieniem kabota owca do Dublina, za kilka szylingów b dzie móg pos

list i kuferek pod podany

adres. — Przy

panu pióro, atrament, i papier — powiedzia Hornblower.

By ju czas na zaj cie si innymi przykrymi przygotowaniami. Trzeba by o przewlec lin przez linoblok na lewym noku fokrei i dopilnowa , eby lina lekko przesuwa a si w bloku. Obci

lin i

zrobi kred kó ko w przej ciu burtowym, gdzie doprowadzony by jej koniec. Sprawdzi , czy p tla zaciska si atwo. Wytypowa razem z Bucklandem dziesi ciu ludzi i pouczy ich, eby poci gn li za lin w odpowiedniej chwili. Hornblower przeszed przez to wszystko jak cz owiek pogr ony w koszmarnym nie. Potem wróci do celi skaza ca. McCool by blady i napi ty, lecz wci

potrafi zmusi si do

miechu. — Jak pan widzi, natchnienie przychodzi o mi z trudem — rzek . Spojrzawszy na dwie kartki papieru le ce u stóp McCoola; Hornblower stwierdzi , e s pokryte jakby próbkami tekstu wierszowanego. By y tam liczne skre lenia i poprawki. — Ale tu mam czystopis. — McCool poda Hornblowerowi inn kartk . List zaczyna si

od s ów: „..Moja droga

ono, trudno znale

s owa na po egnanie mojej

najukocha szej..." Nie by o rzecz

atw dla Hornblowera zmusi si do czytania tego listu. Wydawa o mu si , e

wydobywa s owa jak przez mg . Lecz by y to tylko s owa m czyzny pisz cego do swej ukochanej, której ju nigdy nie zobaczy. To przynajmniej by o jasne. Hornblower z trudem przebrn

przez pe ne

uczucia zdania. List ko czy si tak: „Za czam marny wierszyk, który w latach, jakie nadejd , mo e Ci

mnie przypomina , moje najdro sze kochanie. A teraz egnaj, do czasu, gdy spotkamy si w niebie. Twój , wierny do grobowej deski, Barry Ignacy McCool". Potem nast powa wiersz:

O moce niebieskie! Stójcie przy mnie, gdy b

umiera !

Pszczo a wznosi si przed mym obracaj cym si okiem. ycie wci

p ynie dalej w mie cie bez serca.

Ciemne moce

daj mojej duszy. Wi c uderzcie im.

Morze si wzniesie, morze opadnie. Wi c zatoczcie Pe ny kr g. Obró cie znów. A potem zap on Migotliwe p omienie gdy piek o podniesie sw g ow . Módl si wi c za mnie, gdy wejd w poczet zmar ych

Hornblower przeczyta

bombastyczne linijki wiersza i poczu si

zaintrygowany ich mglist

obrazowo ci . Pomy la jednak, czy on sam by by w stanie napisa z sensem cho by linijk , gdyby wiedzia , e za kilka godzin ma umrze . — Adres jest na odwrocie — powiedzia McCool. Hornblower odwróci kartk . List by zaadresowany do Wdowy McCool przy jakiej ulicy w Dublinie. — Czy teraz przyjmie pan moje s owo? — spyta McCool. — Tak — odpar Hornblower. Ponura egzekucja odbywa a si o szarej godzinie poranka. — Za oga do asystowania przy karze! Za wiergota y gwizdki, i marynarze ustawili si na ródokr ciu, twarzami w stron dziobu. W poprzek pok adu stan li szeregami

nierze piechoty morskiej. Hornblower zobaczy bia e plamy twarzy,

przyprowadzaj c McCoola spod pok adu. Pojawienie si skaza ca zosta o przywitane pomrukiem. Wokó okr tu ustawi y si

odzie ze wszystkich pozosta ych jednostek floty, wype nione marynarzami

przys anymi tu, eby byli wiadkami kary, lecz gotowymi do szturmu na okr t w wypadku jakiego poruszenia w ród jego za ogi. McCool stan

w kó ku zaznaczonym kred w przej ciu burtowym. Na

sygna z dzia a rozleg si tupot nóg dziesi ciu marynarzy wybieraj cych lin szubienicy. McCool umar , jak przyrzek , nie powiedziawszy ani s owa. Cia o wisia o na noku rei, ko ysz c si i ta cz c w rytm bocznych przechy ów okr tu na martwej fali op ywaj cej Berry Head, i mia o tam pozosta a do zapadni cia nocy. A Hornblower, blady i zgn biony, zacz szuka kabota owca z Brixham planuj cego zawini cie do Dublina, chcia bowiem wype ni swoj cz

umowy. Nie móg jednak zrobi tego od razu, a i trup McCoola nie pozosta na noku rei przez

przewidziany czas. Wiatr skr ca na pó noc i jakby si wzmaga . Wichura od zachodu nie da aby francuskiej flocie wysadzi nosa z Brestu, ale silny wiatr pó nocny móg pomóc jej wyp yn

w morze,

tote flota Kana u musia a spiesznie wróci na swoje pozycje. Z okr tów flagowych pop yn y sygna y. — Za oga do kabestanu! — wo ali m odsi bosmani na dwudziestu czterech jednostkach. — Za oga do stawiania agli. Z postawionymi, podwójnie zrefowanymi marslami okr ty Floty Kana u uformowa y szyk i przy sprzyjaj cym wietrze ruszy y w d ug drog w dó Kana u. Na „Renown" Hornblower dosta rozkaz: „Dopilnowa , aby to zosta o usuni te". Z pomoc obracaj cych kabestan marynarzy cia o powieszonego opuszczono z noku rei, zaszyto w p ótno aglowe, obci ono i za Berry Head wyrzucono za burt bez adnej ceremonii czy modlitwy. McCool umar mierci zbrodniarza i taki w

nie musia mie pogrzeb.

Ostrym bejdewindem wraca y wielkie okr ty na swoje pozycje w ród ska i pr dów wybrze a Bretanii. A na pok adzie „Renown" p yn nieszcz liwy porucznik, prze ladowany makabrycznymi wspomnieniami. W ciasnej kajucie, któr Hornblower dzieli ze Smi- them, znajdowa o si co , co nieustannie przypomina o mu tamten poranek: mahoniowy kuferek z nazwiskiem „B.I. McCool" wyrytym na wieku wypuk ym pismem. A w teczce na korespondencj

Hornblower trzyma

bezsensowny, jakby pisany w gor czce, wiersz. Nie móg odes wróci do portu angielskiego. To przed kuferka pod koj dzia

list po egnalny i ten

tych rzeczy wdowie, póki „Renown" nie

anie si wype nienia jego cz ci umowy irytowa o go. Widok

mu na nerwy, a Smith z

ci si , e zabiera miejsce w ich ciasnej kajucie.

Hornblower nie potrafi wyrzuci McCoola z pami ci. Na okr cie halsuj cym w nudnej s

bie

blokadowej nie by o nic, co by mog o oderwa jego my li od tej obsesji. Nadchodzi a wiosna i pogoda poprawia a si . Kiedy wi c otworzy skórzan teczk na korespondencj i jego wzrok pad na ten list, poczu tak sam jak zawsze nag

zmian nastroju. Odwróci kartk i w pó mroku ma ej kajuty z trudem

odczytywa czu e s owa po egnania. Zna ju prawie na pami

dziwny wiersz, lecz ponownie przyjrza

mu si bacznie, mimo e analizowanie my li dzielnego, chocia przera onego cz owieka, który pisa te owa w m ce ducha tu przed mierci , wydawa o si

wi tokradztwem. „Pszczo a wznosi si przed

mym obracaj cym si okiem". Jakie uczucie zainspirowa o ten dziwny obraz? „Zatoczcie pe ny kr g. Obró cie znów". Po có niebia skie moce mia yby to robi ? Nagle w g owie Hornblowera za wita a niesamowita my l. List pe en czu ych s ów zosta napisany bez poprawek. Natomiast wiersz — Hornblower przypomnia sobie odrzucone, pokryte gryzmo ami kartki — wiersz pisany by starannie i z uwag . Szaleniec, cz owiek dotkni ty nieszcz ciem, móg by, tak d ugo si trudz c, napisa bezsensowny wiersz, lecz potem ten sam cz owiek nie napisa by takiego listu. Mo e... Hornblower dot d na pó le cy na koi usiad prosto. „Wi c uderzcie i-m". Nie by o wyra nego powodu, dla którego McCool mia by pisa „i-m" zamiast „je". Hornblower wypowiedzia te s owa na os. U ycie „je" nie zepsu oby ani eufonii, ani rytmu. Wi c mo e to szyfr. Ale wówczas dlaczego

kuferek? Czemu McCool prosi , eby go odes

razem z nieciekaw zawarto ci ? By y tam dwa

portreciki dzieci, z nich atwo mo na by zrobi paczuszk . Kuferek z solidnym wiekiem z mahoniu i nazwiskiem wyrze bionym wystaj cymi literami by pi knym okazem mebla, lecz wszystko to razem by o bardzo zagadkowe. Wci

z listem w r ku Hornblower wsta z koi i wyci g n

Ignacy McCool. Payne przepatrzy starannie zawarto

spod niej kuferek. B.I. McCool. Barry

kuferka. Hornblower otworzy go i zajrza

ponownie do rodka. Nie widz c nic, co by zas ugiwa o na szczególn uwag , zamkn wieko i przekr ci klucz. B.I. McCool. Sekretna skrytka! Rozgor czkowany ponownie otworzy kuferek, wyrzuci z niego wszystko i obejrza cianki i dno. Wystarczy y pobie ne ogl dziny, eby si przekona , e w kuferku nie ma miejsca na nic wi cej ni na jak

mikroskopijn skrytk . Wieko by o grube i ci kie, ale to nie

wzbudzi o w nim adnych podejrze . Zamkn

je, spróbowa poruszy wystaj cymi literami, ale bez

rezultatu. Ju mia wk ada z powrotem zawarto , gdy przysz a mu do g owy nowa my l. „Pszczo a wznosi si !" Gor czkowo uj palcami „B" na wieku. To naciska liter , to próbowa j obraca . „Pszczo a wznosi si "! W

kciuk i palec wskazuj cy w wydr enia „B", chwyci mocno liter i zacz

ci gn

j do

góry. Ju mia da spokój, gdy litera troch si podda a i wysun a z wieka o pó cala. Hornblower znów zajrza do kuferka, ale nic si tam nie zmieni o. Co za dure z niego. „Przed mym obracaj cym si okiem". Z kciukiem i palcem wskazuj cym na „I" spróbowa obróci liter najpierw w jedn , potem w drug stron — i litera obróci a si ! Lecz dalej nie by o wida rezultatu. Hornblower znowu popatrzy na wiersz. „ ycie wci w mie cie bez serca". Nic z tego nie rozumia . „Ciemne moce „Wi c uderzcie i-m". To „i-m". Hornblower po

d

p ynie dalej

daj mojej duszy". Nie. Oczywi cie!

na literze „M" w „McCool" i mocno j

przydusi . Litera zapad a si w wieko. „Morze si wzniesie, morze opadnie". Pod silnym naciskiem pierwsze „C" wyskoczy o w gór , drugie opad o w dó . „Zatoczcie pe ny kr g. Obró cie znów". Hornblower obróci pierwsze „O", a potem drugie, w przeciwnym kierunku. Zosta o ju tylko „L". Jeszcze raz przeniós wzrok na wiersz. „Piek o podniesie g ow ". Od razu si domy li . Uj za górn cz

„L" i

poci gn . Litera wysun a si cz ciowo z wieka, jakby by a od do u przytrzymywana zawiasem, a jednocze nie wewn trz wieka rozleg si g troch niepewnie uj

za wieko i poci gn

pozosta a na swoim miejscu, le

y w pod

ny, wyra ny trzask. Nic si nie pokaza o, i Hornblower je w gór . Podnios a si jedna po owa, a w dolnej, która nym zag bieniu papiery porz dnie popakowane w paczki.

Pierwszy pakiet okaza si niespodziank . Zajrzawszy do niego Hornblower stwierdzi , e jest to gruby plik pi ciofuntowych banknotów — bardzo du a suma pieni dzy. Druga paczka mia a podobn zawarto . Razem dosy pieni dzy na sfinansowanie pocz tkowych posuni rzecz , jak zauwa

w nowej rebelii. Pierwsz

w nast pnym pakiecie, by a lista nazwisk z krótkimi uwagami przy ka dym.

Hornblower nie musia ich d ugo studiowa , eby zda sobie spraw , e zawarte tu informacje s dostateczne dla wywo ania nowego powstania. W ostatniej paczce by gotowy do druku projekt proklamacji zaczynaj cy si od: „Irlandczycy". Hornblower usiad na koi i ko ysz c si w rytm ruchów okr tu próbowa zebra my li. Znalezione pieni dze uczyni yby go bogatym do ko ca ycia. A informacje, je liby si je przekaza o rz dowi, zape ni yby wszystkie szubienice w Irlandii. Tkni ty nag my

w

wszystko z powrotem do kuferka

i zamkn wieko. Badanie oryginalnego mechanizmu skrytki w przyjemny sposób odwiod o go na chwil od powa nych rozmy la . Je li poszczególne czynno ci nie zosta y wykonane w swojej kolejno ci, mechanizm nie reagowa . „I" nie da o si obróci , póki „B" nie zosta o wyci gni te w gór , a poci gni cie tej litery z wystarczaj

si

przez kogo pobie nie sprawdzaj cego kuferek, by o absolutnie nieprawdopodobne.

Nie by o te do pomy lenia, eby bez odpowiednich wskazówek ktokolwiek doszed , jak otwiera si wieko, a zawiasy w drewnie by y wietnie ukryte. Hornblower pomy la , e gdy doniesie o swoim odkryciu, Payne, któremu powierzono przeszukanie rzeczy McCo- ola, znajdzie si w tarapatach. Stanie si po miewiskiem floty, cz owiekiem zas uguj cym i na pot pienie, i na kar . Wsun

kuferek pod koj i spokojny teraz, e wchodz cy Smith nie zaskoczy go, dalej rozmy la nad

swoim odkryciem. List McCoola mówi prawd . „Wierny do grobowej deski". Ostatni my by a sprawa, za któr odda

McCoola

ycie. Gdyby zachodni wiatr utrzyma si w zatoce Tor jeszcze przez kilka

godzin, kuferek móg by ju by w drodze do Dublina. Natomiast obecnie jego czeka pochwa a i nagroda, oficjalna wzmianka o jego osi gni ciu — rzeczy bardzo potrzebne m odszemu oficerowi nie maj cemu za sob nikogo zainteresowanego uzyskaniem dla niego awansu na kapitana. A kat b dzie mia w Irlandii jeszcze wi cej roboty. Hornblower przypomnia sobie, jak umiera McCool i znowu poczu md

ci. W

Irlandii panuje teraz spokój. A zwyci stwa pod St Vincent, nad Nilem i pod Camperdown za egna y niebezpiecze stwo wisz ce nad Angli . Sta j wi c na mi osierdzie. I jego te . A pieni dze? Gdy pó niej w yciu rozpami tywa to wydarzenie, uzna z cynizmem, e opar si pokusie, bo z jednej strony banknoty, numerowane i atwe do wy ledzenia, to by a sprawa ryzykowna, a z drugiej — mog y by fa szywe, wyprodukowane przez rz d francuski. Lecz Hornblower mylnie interpretowa swoje motywy, mo e w odruchu samoobrony, gdy by y tak niejasne i zawi e, e si ich wstydzi . Pragn zapomnie o McCoolu. Chcia móc my le o ca ym tym incydencie jako o zamkni tym raz na zawsze. Decyzj podj

po wielu godzinach chodzenia po pok adzie i po kilku bezsennych nocach. Gdy ju

jednak zdecydowa , jak post pi, poczyni staranne przygotowania, a kiedy nadszed w dzia

ciwy moment,

zdecydowanie. By spokojny wieczór, gdy obejmowa pierwsz wacht . Nad Zatok Biskajsk

zapad a ciemno

i „Renown", pod zmniejszon liczb

agli, kr

po czarnej wodzie, maj c inne

jednostki floty ledwo w polu widzenia. Smith gra w karty z intendentem, a chirurg by w mesie

podoficerskiej. Na rozkaz Hornblowera dwaj najmniej rozgarni ci marynarze z wachty udali si do jego kajuty po kuferek, który obci gn

starannie p ótnem w trakcie przygotowa do tej nocy. Kuferek by

ci ki, bo mi dzy odzienie Hornblower w

dwa dwudziestoczterofuntowe pociski. Na rozkaz

Hornblowera ustawili kuferek przy otworze burtowym. A potem, gdy o czwartej szklance „Renown" mia zmienia hals, Hornblower silnym pchni ciem wyrzuci kuferek za burt . Plusk uszed nie zauwa ony ród odg osów towarzysz cych przechodzeniu na inny hals. Ale zosta jeszcze ten list. Le

w teczce Hornblowera na korespondencj i budzi w nim niepokój,

ilekro wpada mu w oczy. Te czu e zdania, to gor ce po egnanie — by oby ha

, gdyby wdowie po

McCoolu nie by o dane ich przeczyta i zachowa w pami ci. Ale... ale... Pewnego dnia, gdy „Renown" sta w Hamoaze, kompletuj c zaopatrzenie na podró do Indii Zachodnich, Hornblower znalaz si przy obiedzie obok Payne'a. Potrzebowa kilku chwil, eby sprowadzi rozmow na interesuj cy go temat. — Przy okazji — odezwa si dobrze wy wiczonym lekkim tonem — czy McCool zostawi po sobie wdow ? — Wdow ? Nie. Przed opuszczeniem Pary a by wpl tany w g

ny skandal z tancerk , La Gitanit .

Ale nie zostawi adnej wdowy po sobie. — Aha — mrukn Hornblower. List by wi c tak sam sztuczk literack co wiersz. Hornblower zda sobie spraw , e nadej cie kuferka i listu adresowanego do Wdowy McCool w okre lonym domu w Dublinie zwróci oby nale yt uwag ludzi tam mieszkaj cych. By troch z y, e tyle rozmy la o wdowie, lecz teraz list móg w lad za kuferkiem pow drowa za burt . A Payne nie stanie si po miewiskiem floty.

*****