Chemia Rozszerzony ZAMKOR Marzec 2013 klucz

Zam Kor

4

3

2

1

Zadanie

Dokument pobrany przez:

d p

wanadowce

węglowce

(n – 1)d3 ns2

ns2 np2

Cl

Cl    lub  

– za prawidłowe równanie przemiany:  

94 1 U + 10n → 140 57La + 35Br + 2 · 0n

235 92

– za podanie, w którym rozpuszczalniku chlor się lepiej rozpuszcza i odniesienie tej właściwości do budowy cząsteczki Cl2: Chlor lepiej rozpuszcza się w rozpuszczalniku niepolarnym. Cząsteczka Cl2 zawiera wiązanie kowalencyjne (ma budowę niepolarną).

– za poprawny wzór elektronowy:

XO2

X2O5

X2O

Wzór ogólny tlenku

Cl Cl

s

litowce

ns1

– za napisanie wzoru i określenie rodzaju wiązania: wzór: CaCl2        rodzaj wiązania: jonowe

Symbol bloku energetycznego

Nazwa grupy

Zapis ogólny konfiguracji elektronów walencyjnych

– za prawidłowe uzupełnienie tabeli:

Odpowiedzi

Poziom rozszerzony

B B B

B

Uczeń otrzymuje punkt za zapis:

Uwagi

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

1

1

4.1

1

3.1

3.2

1

za poprawne uzupełnienie 3 wierszy – 2 pkt 2 wierszy –1 pkt za 1 wiersz – 0 pkt

2.1

1.1

za czynność

Punktacja

1

2

1

2

za zadanie

1

Dokument pobrany przez:

8

7

6

5

Zam Kor

F P F

1. Spośród powyższych izotopów największą trwałość wykazuje izotop A.

2. Czas połowicznego rozpadu dla izotopu C wynosi dwa lata.

3. Po pięciu latach najwięcej rozpadnie się izotopu B.

– za poprawny zakres temperatur: 45–80ºC    lub    powyżej 44ºC do 80ºC

b) za podanie prawidłowej odpowiedzi: Po zwiększeniu ciśnienia w układzie wydajność procesu wzrośnie.

a) za podanie prawidłowej odpowiedzi i poprawne uzasadnienie: Po podniesieniu temperatury układu wartość K zmaleje. Uzasadnienie: Podwyższenie temperatury układu (dla procesów egzoenergetycznych) zgodnie z regułą przekory powoduje przesunięcie stanu równowagi reakcji w lewo (w stronę tworzenia substratów) – wartość K maleje.

a) za poprawne uzupełnienie zdań: Przedstawione na rysunku I nakładanie się orbitali atomowych 2px / 2py / 2pz atomów tlenu z orbitalami zhybrydyzowanymi atomu węgla prowadzi do powstania wiązań typu σ / π. Na rysunku II przedstawiono sposób tworzenia wiązań typu σ / π, które powstają w wyniku czołowego / bocznego nakładania się orbitali atomowych 2px / 2py / 2pz atomów tlenu z orbitalami atomowymi / zhybrydyzowanymi atomu węgla. b) za poprawne uzupełnienie zdań: Atom węgla w cząsteczce tlenku węgla(IV) wykazuje hybrydyzację sp / sp2 / sp3. Cząsteczka CO2 ma budowę liniową / kątową / płaską / przestrzenną.

P/F

Zdanie

– za prawidłowe wypełnienie całej tabeli:

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

lub inne poprawne uzasadnienie odnoszące się do reguły przekory

1 1

8.1

1

7.1

7.2

1

1

1

6.2

6.1

5.1

1

2

2

1

2

Dokument pobrany przez:

12

11

10

9

Zam Kor

Cp ⋅ d

mol dm 3

mol dm 3

V = 1 dm 3

= 2, 87

x

3,13 mol mol = 1, 57 3 dm 3 2 dm

x = 6 moli

n1 = 2, 87 mola

ZnO, Al(OH)3

+

3+

Probówka 2: 2Al + 6H = 2Al + 3H2

– za prawidłowe równania reakcji: Probówka 1: Cu + 2NO3– + 4H+ = Cu2+ + 2NO2 + 2H2O

– za prawidłowe obserwacje w obydwóch probówkach: Probówka 1: Wydziela się brunatny gaz, powstały roztwór ma barwę niebieską. Probówka 2: W  ydzielają się pęcherzyki bezbarwnego gazu, powstały roztwór jest bezbarwny.

2. Reaguje z mocnym kwasem oraz mocną zasadą.

1. Po wprowadzeniu do wody obniża wartość pH. NO2, Mn2O7, (NH4)2SO4, C6H5OH

Warunki

– za każdy poprawnie uzupełniony wiersz tabeli:

C2 =

n2 = 6 moli – 2, 87 mola = 3,13 mola

3 dm 3 −

czyli

V = 0,04 dm 3

0,02 dm 3 – 0,04 mole HCl

M ⋅ 100% mol C1 = 2, 87 dm 3

C1 =

Cm = 1

Wzory związków

mol dm 3 mol nZ = 1 ⋅ 0,04 dm 3 = 0,04 mola dm 3 nk = 0,04 mola

– za obliczenia i wynik z jednostką: 1, 57

– za poprawną metodę

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

Uczeń otrzymuje punkt gdy napisze, że w probówce 1 powstał roztwór o barwie zielononiebieskiej lub zielonej.

lub inna poprawna metoda

12.1

11.1

10.1

9.1

2x1

2x1

2x1

1 1

2

2

2

2

3

Dokument pobrany przez:

15

14

13

Zam Kor

nCl– = nH +

V = 1 dm 3

mol pH = 2 =>  H +  = 10 –2 dm 3

czyli

czyli

0,0001 mol mol = 10 –4 3 1 dm dm 3

I r = Ag +  ⋅ Cl – 

Ag +  =  

Vk =

1,6 ⋅ 10 –6 dm 3 = 1,6 ⋅ 10 –4 dm 3 = 0,16 cm 3 10 –2

Ir mol 1,6 ⋅ 10 –10 Cl–  = = = 1,6 ⋅ 10 –6 –4   Ag +  dm 3 10   = 1,6 ⋅ 10 –6 mola

– za poprawną metodę – za obliczenia i wynik z jednostką: 0,16 cm3

c) z a prawidłowe obserwacje: Wytrącił się (brunatny) osad, który (w temperaturze Lub inne poprawne określenie barwy. pokojowej) po dodaniu nadmiaru odczynnika nie rozpuszcza się.

15.1

14.3

14.2

b) za określenie barwy wskaźnika i prawidłowe równanie reakcji: Barwa wskaźnika: niebieska Uzasadnienie: BaH2 + 2H2O = Ba2+ + 2OH– + 2H2             lub Ba(OH)2 → Ba2+ + 2OH–

13.2

13.1

14.1

Uczeń otrzymuje punkt jesli napisze, że osad po dodaniu nadmiaru odczynnika rozpuszcza się, tworząc roztwór (o barwie żółtej). lub inna poprawna metoda

lub inny poprawny zapis

a) za prawidłowe równanie w formie cząsteczkowej: NaHCO3 + HCl = NaCl + CO2 + H2O

lub: 3I2 + 6KOH = 5KI + (1)KIO3 + 3H2O

b) za prawidłowy dobór współczynników stechiometrycznych: 6I2 + 12KOH = 10KI + 2KIO3 + 6H2O

Równanie procesu utleniania: I2 + 12OH– → 2IO3– + 6H2O + 10e–

a) za prawidłowe równania procesów redukcji i utleniania: Równanie procesu redukcji: I2 + 2e– → 2I–   / (x 5)

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

1 1

1

1

1

1

2x1

2

3

3

4

Dokument pobrany przez:

18

17

16

Zam Kor

1

K2Cr2O7(aq)

KOH(aq)

2

K2Cr2O7(aq) 3

H2SO4 NaNO2(aq)

mol dm 3 ⋅ s

b) za wybór właściwej substancji: NaNO3

Obliczenie łącznej objętości gazów: 18 g H2O – 33,6 dm3 (H2 i O2) 80 g – x               x = 149,33 dm3

a) – za poprawną metodę – za obliczenia i wynik z jednostką: 149,33 dm3 30 ⋅ 100 mr = = 150 g 20 mwody = 230 g – 150 g = 80 g

0,375 – 0,094 = 0,281 mola – pozostaje N2O5 po 2 sekundzie

V2 = 0,25 · 0,375 = 0,094

0,5 – 0,125 = 0,375 mola – pozostaje N2O5 po 1 sekundzie

Po pierwszej sekundzie ubywa 0,125 mola N2O5 z przestrzeni reakcyjnej o objętości 1 dm3.

– za poprawną metodę – za obliczenia i wynik z jednostką: 0,281 mola mol V1 = 0,25 · 0,5 = 0,125 dm 3 ⋅ s

KMnO4(aq)

NaNO2(aq)

– za prawidłowe uzupełnienie schematów:

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

lub inna poprawna metoda

Uczeń nie traci punktów za brak zapisu (aq).

Jeżeli uczeń w probówce nr 3 wśród odczynników nie uwzględni H2SO4, to otrzymuje punkt.

18.2

18.1

17.1

16.1

1

1 1

1 1

3x1

3

2

3

5

Dokument pobrany przez:

21

20

19

Zam Kor

C1Ag +

Ag

klucz elektrolityczny

CH3

Nazwa: 1,2,3-trimetylocyklopropan

H3C

– za poprawny wzór i nazwę izomeru: Wzór: CH3

(+)

katoda

Kierunek przepływu elektronów

– za prawidłowo uzupełniony rysunek:

SEM = +0,80 V – 0,741 V = 0,059 V

C2Ag +

Ag

( –)

anoda

– za poprawną metodę – za obliczenia i wynik z jednostką: 0,059 V 0, 059 log C1 = + 0, 80 V E Ag|Ag+C = E° + 1 1 0, 059 E Ag|Ag+C = E° + log C2 = + 0, 80 V − 0, 059 = + 0, 741 V 2 1

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

lub inna poprawna metoda

21.1

20.1

19.1

1

1

1 1

1

1

2

6

Dokument pobrany przez:

24

23

22

Zam Kor

OH

CH

CH3 + HCl(stęż.)

ZnCl2

CH3 Cl

CH CH3 + H2O

∆Ho = 6 ∙ ∆H1o + 3 ∙ ∆H2o + (–1) ∙ ∆H3o ∆Ho = 6 ∙ (–393,50) + 3 ∙ (–285,84) + (–1) ∙ (–3054) = –164,52 kJ

– za poprawną metodę – za obliczenia i wynik z jednostką: –164,52 kJ/mol   lub   –164,52 kJ

– za napisanie równania reakcji: 1 6Cgrafit + 3H 2(g) + O2(g) = C 6 H 5OH (s) 2

b) za prawidłową obserwację: Zmętnienie pojawia się po kilku minutach.

CH3

a) za poprawnie zapisane równanie reakcji:

2. Reakcja metylobenzenu z chlorem w obecności chlorku glinu przebiega zgodnie z mechanizmem nukleofilowym / elektrofilowym / wolnorodnikowym. Pod wpływem katalizatora z cząsteczek chloru powstają wolne rodniki / czynniki nuklofilowe / czynniki elektrofilowe, które atakują fragment alifatyczny / aromatyczny metylobenzenu. Wśród głównych organicznych produktów tej reakcji znajdzie się chlorofenylometan / 1-chloro-2-metylobenzen / 1-chloro-3-metylobenzen.

1. Reakcja metylobenzenu z chlorem pod wpływem światła przebiega zgodnie z mechanizmem nukleofilowym / elektrofilowym / wolnorodnikowym. Pod wpływem światła z cząsteczek chloru powstają wolne rodniki / czynniki nuklofilowe / czynniki elektrofilowe, które atakują fragment alifatyczny / aromatyczny metylobenzenu. Wśród organicznych produktów tej reakcji znajdzie się chlorofenylometan / 1-chloro-2-metylobenzen / 1-chloro-3-metylobenzen.

– za prawidłowe uzupełnienie zdań:

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

Jeśli uczeń nie uwzględni stanu skupienia reagentów, otrzymuje punkt.

24.2

24.1

23.2

23.1

22.1

1 1

1

1

1

2x1

3

2

2

7

Dokument pobrany przez:

27

26

25

Zam Kor

C

+ HBr = OMgBr

O

MgBr + CO2 =

C

OH

+ MgBr2

27.1 27.2

a) za wybór odpowiedniego kwasu i poprawne uzasadnienie: CCl3COOH, ponieważ ma największą wartość stałej dysocjacji.

b) za poprawną odpowiedź wraz z uzasadnieniem: Im więcej atomów chloru w cząsteczce kwasu etanowego, tym moc wiązania O–H w grupie karboksylowej maleje.

1

26.3

1

1

za 5 poprawnych uzupełnień – 2 pkt 4 i 3 poprawne uzupełnienia –1 pkt 2, 1 lub brak poprawnych uzupełnień – 0 pkt

1

26.2

26.4

lub inne poprawne określenie barwy

1

2x1

25.2

26.1

1

25.1

d) za poprawnie uzupełnione wnioski z doświadczenia: Cukrem, który nie wykazywał właściwości redukujących, jest sacharoza. W probówce, która zawierała fruktozę, powstał ceglastoczerwony osad tlenku miedzi(I), a w probówce, w której była sacharoza, otrzymano czarny osad tlenku miedzi(II).

c) za poprawnie sformułowane obserwacje: W probówce 3 nie widać zamian, natomiast w probówce 4 pojawia się fioletowe zabarwienie.

C

O

OMgBr

O

b) za wskazanie numeru probówki o szafirowym zabarwieniu: 2

a) za wybór odpowiedniej probówki: 4

Równanie 2 etapu:

Równanie 1 etapu:

b) za poprawnie zapisane równania dwóch etapów:

a) za poprawną nazwę systematyczną oraz wzór sumaryczny odczynnika: Nazwa ketonu: propanon      Wzór odczynnika Grignarda: CH3MgBr

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

2

5

3

8

Dokument pobrany przez:

30

29

28

Zam Kor

H

CH2OH

C

–

+ OH –

H2N

O

O

H2C

O

HC

H2C

O

C

OH

P

OH

C

O

C17H35

O

C17H35

– za prawidłowy wzór fosfolipidu:

H3N

+

COO H + H 2O

CH2OH

C

–

P

3. Pod wpływem wodnego roztworu chlorku żelaza(III) przyjmuje granatowofioletowe zabarwienie.

COO

F

2. Pod względem budowy cząsteczka dopy jest β-aminokwasem.

– za poprawne uzupełnienie równania:

P

P/F

1. Cząsteczka dopy wykazuje czynność optyczną.

Zdanie

– za prawidłowe uzupełnienie tabeli:

Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013

30.1

29.1

28.1

1

1

1

1

1

1

9