CHEMIA WSIP ODP 2015 CHE_I

PRÓBNA NOWA MATURA z WSiP Chemia dla klasy 3 Poziom rozszerzony

Zasady oceniania zadań

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2015

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

Kartoteka testu Numer zadania

Wymagania ogólne II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

Wymagania szczegółowe Uczeń:

Maksymalna liczba punktów

wymienia zastosowania najważniejszych soli: węglanów, azotanów(V), siarczanów(VI), fosforanów(V) i chlorków (G 7.6) 1

1 podaje przykłady nawozów naturalnych i sztucznych, uzasadnia potrzebę ich stosowania (PP 4.2)

2

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stopień utlenienia […] (6.1) 1 oblicza stopnie utlenienia pierwiastków w […] cząsteczce związku nieorganicznego […] (6.2)

3

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

stosuje pojęcie elektroujemności do określania […] rodzaju wiązania chemicznego […] (3.2)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

[…] dobiera współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utlenienia i redukcji (6.5) opisuje typowe właściwości chemiczne wodorków pierwiastków 17. grupy, w tym ich zachowanie wobec wody i zasad (8.5)

4

1

2

opisuje typowe właściwości chemiczne tlenków […], w tym zachowanie wobec wody […]; zapisuje odpowiednie równania reakcji (8.9) II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

dokonuje interpretacji […] ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym i masowym […] (1.5) prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu (G 5.6)

5

2

wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem […] roztworów, z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe […] (5.2)

6

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości metali wobec […] wody […] (7.2) 1

III. Opanowanie czynności praktycznych

2

2015

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów 7

III. Opanowanie czynności praktycznych

[…] dobiera współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utlenienia i redukcji (6.5) opisuje typowe właściwości kwasów, […] wobec metali […]; ilustruje je równaniami reakcji (8.12)

2

ilustruje, za pomocą odpowiednich równań reakcji, utleniające właściwości rozcieńczonego […] kwasu azotowego(V) (8.13) II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

[…] dobiera współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utlenienia i redukcji (6.5) opisuje typowe właściwości kwasów, […] wobec metali […]; ilustruje je równaniami reakcji (8.12)

8

2

ilustruje, za pomocą odpowiednich równań reakcji, utleniające właściwości stężonego […] kwasu azotowego(V) (8.13)

9

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków […] (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) (2.3) I. Wykorzystanie i tworzenie informacji

10

określa liczbę cząstek elementarnych w atomie oraz skład jądra atomowego na podstawie zapisu ZAE (2.1)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów I. Wykorzystanie i tworzenie informacji

11

stosuje zasady rozmieszczenia elektronów na orbitalach […] (2.2)

definiuje pojęcie izotopu, wymienia dziedziny życia, w których izotopy znalazły zastosowanie […] (G 2.5)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

3

1

1

12

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

określa typ wiązania (σ i π) w prostych cząsteczkach (3.6)

1

13

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

rozpoznaje typ hybrydyzacji […] w prostych cząsteczkach związków […] organicznych (3.5)

1

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

[…] dobiera współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utlenienia i redukcji (6.5)

14

zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków […] (rozkład soli) […] (8.8)

1

opisuje typowe właściwości tlenków […], w tym zachowanie wobec wody […] (8.9)

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

2015

3

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

[…] omawia zastosowanie wskaźników, bada odczyn roztworu (5.9.) opisuje typowe właściwości tlenków […], w tym zachowanie wobec wody i kwasów […] (8.9)

15

1

klasyfikuje tlenki ze względu na ich charakter chemiczny […] (8.10)

16

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami […] wodorotlenki i sole (5.11)

2

III. Opanowanie czynności praktycznych I. Wykorzystanie i tworzenie informacji 17

18

19

20

22

4

2015

3

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów I. Wykorzystanie i tworzenie informacji

dokonuje interpretacji […] ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym i masowym […] (1.5)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków […] (rozkład soli) […] (8.8)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

uzasadnia […] przyczynę kwasowego odczynu roztworu kwasów, […] odczynu roztworu niektórych soli (hydroliza) (5.8)

III. Opanowanie czynności praktycznych

pisze równania reakcji […] wytrącania osadów (5.10)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

uzasadnia […] przyczynę odczynu roztworu niektórych soli (hydroliza) (5.8)

III. Opanowanie czynności praktycznych 21

pisze równania reakcji […] wytrącania osadów (5.10)

pisze równania reakcji […] hydrolizy soli […] (5.10)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

stosuje termin stopień dysocjacji do ilościowego opisu zjawiska dysocjacji elektrolitycznej (5.6)

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji

interpretuje wartości stałej dysocjacji (4.9)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

porównuje moc elektrolitów na podstawie wartości ich stałych dysocjacji (4.10)

2

2

2

2

1

stosuje termin stopień dysocjacji do ilościowego opisu zjawiska dysocjacji elektrolitycznej (5.6)

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

23

24

25

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec […] wody […] i kwasów […] (7.2)

III. Opanowanie czynności praktycznych

opisuje typowe właściwości kwasów, w tym zachowanie wobec […] soli (8.12)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec […] wody […] i kwasów […] (7.2)

III. Opanowanie czynności praktycznych

opisuje typowe właściwości kwasów, w tym zachowanie wobec […] soli (8.12)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

przewiduje odczyn roztworu po reakcji […] substancji zmieszanych w ilościach stechiometrycznych (5.7)

III. Opanowanie czynności praktycznych

uzasadnia (ilustrując równaniami reakcji) przyczynę […] odczynu niektórych roztworów soli (hydroliza) (5.8)

1

1

1

pisze równania reakcji […] hydrolizy soli (5.10)

26

27

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

planuje […] doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać, że tlenek […] glinu wykazuje charakter amfoteryczny (7.4)

III. Opanowanie czynności praktycznych

opisuje typowe właściwości tlenków pierwiastków […], w tym zachowanie się wobec […] kwasów i zasad (zapisuje odpowiednie równania reakcji) (8.9)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

dokonuje interpretacji […] ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym […] (1.5) pisze równania reakcji zobojętnienia […] (5.10)

1

2

III. Opanowanie czynności praktycznych

28

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów III. Opanowanie czynności praktycznych I. Wykorzystanie i tworzenie informacji

29

wykonuje obliczenia […] dotyczące […] objętości gazów w warunkach normalnych (1.6) opisuje typowe właściwości kwasów, w tym zachowanie wobec […] soli (8.12)

2

opisuje typowe właściwości kwasów, w tym zachowanie wobec […] soli (8.12)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

2

III. Opanowanie czynności praktycznych

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

2015

5

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów 30

stosuje regułę przekory do jakościowego określania wpływu zmian temperatury, stężenia reagentów i ciśnienia na układ pozostający w stanie równowagi dynamicznej (4.7)

1

interpretuje zapis ΔΗ < 0 i ΔH > 0 do określenia efektu energetycznego reakcji (4.4)

31

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji

dokonuje interpretacji […] ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym […] (1.5)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

przewiduje wpływ stężenia substratów […] na szybkość reakcji (4.5)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

dokonuje interpretacji […] ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym […] (1.5) wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stan równowagi dynamicznej i stała równowagi; zapisuje wyrażenie na stałą równowagi podanej reakcji (4.6)

32

33

34

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

2

2

rysuje wzory […] półstrukturalne węglowodorów […] (9.2) opisuje właściwości chemiczne alkanów na przykładzie […] reakcji […] substytucji atomu […] chloru przy udziale światła […] (9.7)

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji

rysuje wzory […] półstrukturalne węglowodorów […] (9.2)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

opisuje właściwości chemiczne alkenów na przykładzie […] reakcji addycji […] HCl […] (9.8)

1

1

[…] wskazuje alkohole pierwszo-, drugoi trzeciorzędowe (10.1)

35

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

oblicz stopnie utlenienia pierwiastków w cząsteczce związku […] organicznego (6.2) 2 […] dobiera współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utlenienia i redukcji(6.5)

6

2015

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

[…] wskazuje alkohole pierwszo-, drugoi trzeciorzędowe (10.1) rysuje wzory […] półstrukturalne izomerów alkoholi monohydroksylowych o podanym wzorze sumarycznym […] (10.2) opisuje właściwości chemiczne alkoholi, […] w oparciu o reakcje […] utlenienia do związków karbonylowych (10.3)

36

2

opisuje działanie CuO […] na alkohole […] drugorzędowe (10.5) pisze równania reakcji utlenienia alkoholu […] drugorzędowego np. tlenkiem miedzi(II) (11. 3)

37

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji

oblicza stopnie utlenienia pierwiastków w cząsteczce związku […] organicznego (6.2)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

[…] dobiera współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utlenienia i redukcji (6.5)

1

rysuje wzory […] półstrukturalne […] ketonów o podanym wzorze sumarycznym […] (11.2) I. Wykorzystanie i tworzenie informacji II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów

rysuje wzory […] półstrukturalne izomerów alkoholi monohydroksylowych o podanym wzorze sumarycznym […] (10.2) wskazuje na różnice w strukturze aldehydów i ketonów […] (11.1) 1

38 rysuje wzory […] półstrukturalne […] ketonów o podanym wzorze sumarycznym […] (11.2) określa rodzaj związku karbonylowego (aldehyd czy keton) na podstawie wyników próby (z odczynnikiem Tollensa i Trommera) (11.4. ) II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów 39

zapisuje równania reakcji z udziałem kwasów karboksylowych (których produktami są sole […]) (12.5) opisuje strukturę estrów i wiązania estrowego (13.1)

2

[…] rysuje wzory […] półstrukturalne estrów (13.3)

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

2015

7

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

Schemat oceniania zadań Numer zadania

Odpowiedź / Wzorcowe rozwiązanie a – 2, b – 3, c – 4, d – 1, e – 5

1

–I (w KH), –II (w K2O), –I (w K2O2), −

1 (w KO2) 2

2

KH – wiązanie jonowe K2O2 – wiązanie jonowe i kowalencyjne (atomowe) 3

a) KH + H2O → KOH + H2

Punktacja

Poprawne przyporządkowanie – pięciu elementów – 1 punkt. – mniej niż pięciu elementów – 0 punktów.

0–1

Poprawne określenie stopni utlenienia wodoru lub tlenu – w czterech związkach – 1 punkt. – w mniej niż czterech związkach – 0 punktów.

0–1

Poprawne podanie rodzajów wiązań – w dwóch związkach – 1 punkt. – w mniej niż dwóch związkach – 0 punktów.

0–1

Poprawne zapisanie równania reakcji – 1 punkt.

4

b) K2O2 + 2 H2O → 2 KOH + H2O2 (lub K2O2 + 2 H2O → 2 KOH + H2O + O)

5

Stężenie procentowe powstałego roztworu wynosi 13,2%. Rozwiązanie: 1 mol K – 1 mol KOH – ½ mola H2 39,1 g K – 56 g KOH – 1 g H2 4,6 g K – x g KOH – y g H2 x = ms = 6,6 g KOH y = mH2 = 0,1 g mr = 4,6 g + 45,4 g – 0,1 g = 49,9 g cp = 6,6 · 100% / 49,9 = 13,2%

Poprawna metoda rozwiązania, uwzględniająca ubytek masy roztworu ze względu na wydzielający się wodór – 1 punkt.

Reakcja zajdzie w probówkach I i IV.

Zapisanie poprawnej odpowiedzi – 1 punkt.

a) Reakcja zajdzie w probówkach I, II i IV.

Zapisanie poprawnej odpowiedzi – 1 punkt.

b) 3 Sr + 8 H+ + 2 NO3– → 3 Sr2+ + 2 NO + 4 H2O

Poprawne zapisanie równania reakcji – 1 punkt.

4 Mg + 10 HNO3 → 4 Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3 H2O

Poprawne zapisanie równania reakcji – 1 punkt.

Utlenianie: Mg → Mg2+ + 2 e–

Poprawne zapisanie dwóch równań reakcji połówkowych: utleniania i redukcji – 1 punkt.

6

7

8

Redukcja: NO3– + 10 H+ + 8 e– → NH4+ + 3 H2O

8

Zasady przyznawania punktów

2015

Poprawne zapisanie równania reakcji – 1 punkt.

0–2

0–2

Poprawne obliczenia i podanie wyniku z jednostką – 1 punkt. 0–1

0–2

0–2

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

a) [24Cr] 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d5

b) 4s ↑ 3d ↑ ↑ ↑ ↑ ↑ lub ↑ 4s

Poprawne zapisanie pełnej konfiguracji atomu chromu – 1 punkt. ↑ ↑ ↑ ↑ ↑ 3d

Poprawne zapisanie konfiguracji atomu chromu w formie klatkowej – 1 punkt.

c) Liczba kwantowa

9

Elektron opisany orbitalem 4s

Pierwszy elektron opisany orbitalem 3d

Drugi elektron opisany orbitalem 3d

n

4

3

3

l

ml

ms

0

0

1 2

2

np. –2 lub inna liczba

1 2 (taka sama liczba jak wyżej)

2

np. –1 lub inna różna liczba

1 2 (taka sama liczba jak wyżej)

−

b) K

Poprawne uzupełnienie wszystkich komórek tabeli – 1 punkt.

−

a) 40 20Ca 40 19

0–3

1 (lub − ) 2

+

10

Zapisanie – dwóch poprawnych odpowiedzi – 1 punkt. – mniej niż dwóch poprawnych odpowiedzi – 0 punktów.

0–1

W próbce pozostanie 150 µg (lub 150 mikrogramów) izotopu kobaltu 60Co. Rozwiązanie: Czas półtrwania izotopu 60Co wynosi t1/2 = 5,27 roku. Oznacza to, że po upływie 5,27 roku z próbki izotopu

11

kobaltu o masie 1,2 mg =1200 µg pozostanie Poprawne rozwiązanie 1 · 1200 µg = 600 µg izotopu 60Co. i podanie wyniku z jednostką 2 – 1 punkt. Po upływie kolejnego okresu 5,27 roku pozostanie 1 w próbce · 600 µg = 300 µg izotopu 60Co. 2 Zatem po upływie kolejnego okresu 5,27 roku (a więc

0–1

w sumie po upływie 15,81 roku) pozostanie w próbce 1 · 300 g = 150 µg izotopu 60Co. 2

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

2015

9

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

12

N2

NH3

HNO2

Liczba wiązań chemicznych typu σ

1

3

3

Liczba wiązań chemicznych typu π

2

0

1

Poprawne uzupełnienie wszystkich komórek tabeli – 1 punkt.

0–1

Poprawne uzupełnienie wszystkich komórek tabeli – 1 punkt.

0–1

a) N2O5 b) N2O c) NO2

Poprawne uzupełnienie – trzech luk – 1 punkt. – mniej niż trzech luk – 0 punktów.

0–1

a) SiO2, Al2O3, CO b) K2O, CaO c) Al2O3 d) SO2, P4O10, N2O5, Cl2O7

Poprawne uzupełnienie – czterech luk – 1 punkt. – mniej niż czterech luk – 0 punktów.

0–1

Substraty: (NH4)2SO4, NaOH/KOH Obserwacje: Wydziela się gaz (bezbarwny, duszący, rozpuszczalny w wodzie)

Zapisanie poprawnych wzorów substratów i poprawnych obserwacji – 1 punkt.

sp2 – 1, 3, 4; sp3 – 2, 5, 6 13

14

15

16

10

Wnioski: Wydzielającym się gazem był amoniak, zatem w roztworze były obecne kationy amonowe. Równanie reakcji: NH4+ + OH– → NH3 + H2O

17

Cu(NO3)2 + 2 NaOH → Cu(OH)2 + 2 NaNO3 Cu(OH)2 + 4 NH3 → [Cu(NH3)4](OH)2 Cu(OH)2 + 2 NaOH → Na2[Cu(OH)4]

18

Podczas termicznego rozkładu węglanu amonu wydzieli się 3,6 dm3 produktów gazowych. Rozwiązanie: NH4HCO3 → NH3↑ + CO2↑ + H2O↑ MNH4HCO3 = 79 g/mol 79 g NH4HCO3 ______ 3 mole gazów 2,7 g ______ n gazów n gazów = 0,1 mola pV = nRT → V = nRT / p V = 0,1 · 83,1 · 433 / 1000 V = 3,6 dm3 produktów gazowych.

2015

0–2 Zapisanie poprawnych wniosków i równania reakcji – 1 punkt.

Zapisanie jednego poprawnego równania reakcji – 1 punkt.

0–3

Poprawna metoda rozwiązania – 1 punkt.

0–2 Poprawne obliczenia i podanie wyniku z jednostką – 1 punkt.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

a) kationy srebra(I) i aniony chlorkowe +

b) Na , SO

19

20

21

24

Zapisanie – dwóch poprawnych odpowiedzi – 1 punkt. – mniej niż dwóch poprawnych odpowiedzi – 0 punktów.

a) pH < 7 – III, pH = 7 – II, pH > 7 – I

Zapisanie – trzech poprawnych odpowiedzi – 1 punkt. – mniej niż trzech poprawnych odpowiedzi – 0 punktów.

b) Cząsteczki: NH3, H2O Jony: NH4+ , Cl–, H3O+ (lub H+)

Zapisanie – dwóch poprawnych odpowiedzi – 1 punkt. – mniej niż dwóch poprawnych odpowiedzi – 0 punktów.

Stopień dysocjacji kwasu azotowego(III) wynosi 10%. Rozwiązanie: pH = 2 ⇒ cH+ = 1 · 10–2 mol/dm3 α = cH+ /c = 1 · 10–2 / 0,1 = 0,1 ⇒ α = 10%

Poprawna metoda rozwiązania – 1 punkt.

1 – P, 2 – F, 3 – F, 4 – F

Poprawna ocena prawdziwości – czterech zdań – 1 punkt. – mniej niż czterech zdań – 0 punktów.

0–1

Zapisanie poprawnej odpowiedzi – 1 punkt.

0–1

Zapisanie – trzech poprawnych nazw – 1 punkt. – mniej niż trzech poprawnych nazw – 0 punktów.

0–1

Zapisanie – dwóch poprawnych odpowiedzi – 1 punkt. – mniej niż dwóch poprawnych odpowiedzi – 0 punktów.

0–1

I, II, IV, V a) wodór b) amoniak c) tlenek siarki(IV)

24

25

0–2

c) Probówka II – odczyn obojętny Probówka III – odczyn kwasowy

22

23

Zapisanie – dwóch poprawnych odpowiedzi – 1 punkt. – mniej niż dwóch poprawnych odpowiedzi – 0 punktów.

a) odczyn kwasowy + b) NH4+ + H2O ← → NH3 + H3O ← + lub NH4 + H2O → NH3 + H2O + H+

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Poprawne obliczenia i podanie wyniku z jednostką 1 punkt.

0–2

0–2

2015

11

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

Al2O3 + 6 NaOH + 3 H2O → 2 Na3[Al(OH)6]

Zapisanie poprawnego równania reakcji – 1 punkt. Poprawna metoda rozwiązania – 1 punkt.

27

Wartość pH roztworu wynosi 12,4. Rozwiązanie: n = cm · V n H2SO4 = 0,05 mol/dm3 · 0,1 dm3 = 0,005 mola n KOH = 0,15 mol/dm3 · 0,1 dm3 = 0,015 mola nadmiar: 0,005 mola KOH V = 0,1 dm3 + 0,1 dm3 = 0,2 dm3 cKOH = 0,005 / 0,2 = 0,025 mol/dm3 pOH = 1,6 ; pH = 12,4

28

Przereagowało 16,3 g kalcytu. Rozwiązanie: CaCO3 + 2 HBr → CaBr2 + CO2↑ + H2O MCaCO3 = 100 g/mol 100 g CaCO3 ______ 22,4 dm3 CO2 mCaCO3 ______ 3,36 dm3 CO2 mCaCO3 = 15 g (czysty CaCO3) 15 g CaCO3 ______ 92% kalcytu mkalcytu ______ 100% kalcytu mkalcytu = 16,3 g kalcytu

26

0–2

Poprawna metoda rozwiązania – 1 punkt. 0–2 Poprawne obliczenia i podanie wyniku z jednostką – 1 punkt.

a) Probówka I – przed i po – żółta Probówka II – przed – żółta, po – pomarańczowa

Zapisanie poprawnej odpowiedzi – 1 punkt.

b) 2 K2CrO4 + H2SO4 → K2Cr2O7 + K2SO4 + H2O

Zapisanie poprawnego równania reakcji – 1 punkt.

a) – w prawo b) – w lewo c) – w prawo

Poprawne uzupełnienie – trzech komórek tabeli – 1 punkt. – mniej niż trzech komórek tabeli – 0 punktów. Poprawna metoda rozwiązania – 1 punkt.

31

Szybkość reakcji zmalała 8,1 razy. Rozwiązanie: Przereagowało 1,5 · 0,4 = 0,6 mola tlenu. Przereagowało 4 · 0,6 = 2,4 mola HCl. v1 = k · 4,42 · 1,5 = 29k v2 = k · 22 · 0,9 = 3,6k v1 / v2 = 8,1

Poprawna metoda rozwiązania – 1 punkt.

32

Do zbiornika należy wprowadzić 5,3 mola tlenu. Rozwiązanie: Przereagowało 10 · 0,6 = 6 moli NO. Powstało 6 moli NO2. [NO2 ]2 K= 1 ( x − 3 ) ·[NO]2 2 32 2= 1 22 × ( x - 3) 2 x = 5,25 mola O2 CH3–CH(CH3)–CH2–CH3

Zapisanie poprawnego wzoru półstrukturalnego – 1 punkt.

0–1

CH2=C(CH3)–CH2–CH3

Zapisanie poprawnego wzoru półstrukturalnego – 1 punkt.

0–1

29

30

33 34

12

Poprawne obliczenia i podanie wyniku z jednostką – 1 punkt.

0–1

2015

Poprawne obliczenia i podanie wyniku z jednostką – 1 punkt.

Poprawne obliczenia i podanie wyniku z jednostką – 1 punkt.

0–2

0–1

0–2

0–2

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Chemia dla klasy 3 • Poziom rozszerzony

Równanie procesu utleniania: C6H5-CH3 + 2 H2O → C6H5-COOH + 6 e– + 6 H+ 35

Równanie procesu redukcji: MnO4– + 8 H+ + 5 e– → Mn2+ + 4 H2O 5 C6H5-CH3 + 6 KMnO4 + 9 H2SO4 → 5 C6H5-COOH + 6 MnSO4 + 3 K2SO4 + 14 H2O a) CH3–CH2–CH2–CH2–OH CH3–CH(OH)– CH2–CH3 CH3 CH3–C(OH)–CH3

36 b) CH3–CH(OH)– CH2–CH3 + CuO → CH3–C– CH2–CH3 + Cu + H2O || O

37

CH3–C– CH2–CH3 + 3 I2 + 4 NaOH → || O

Zapisanie poprawnego równania reakcji utleniania – 1 punkt. Zapisanie poprawnego równania reakcji redukcji i sumarycznego równania reakcji – 1 punkt. Zapisanie – trzech poprawnych wzorów półstrukturalnych – 1 punkt. – mniej niż trzech poprawnych wzorów półstrukturalnych – 0 punktów.

0–2

0–2

Zapisanie poprawnego równania reakcji – 1 punkt.

Zapisanie poprawnego równania reakcji – 1 punkt.

0–1

Zapisanie poprawnego wzoru półstrukturalnego – 1 punkt.

0–1

Zapisanie jednego poprawnego równania reakcji – 1 punkt.

0–2

CHI3↓ + 3 NaI + CH3-CH2-COONa + 3 H2O 38

39

CH2–CH–OH | | CH2–CH2 CH3–CH(CH3)–COOH + NaHCO3 → CH3–CH(CH3)–COONa + CO2 + H2O HCOOCH2–CH2–CH3 + NaOH → HCOONa + CH3–CH2–CH2–OH

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

2015

13