Chemia ZAMKOR Marzec 2012 klucz

4.

3.

2.

1.

Zadanie

Zam Kor

Odpowiedzi

Każdy niewłaściwie podany związek powoduje utratę 1 pkt. Podanie stosunków molowych jonów nie podlega ocenie.

Ba(OH)2 NH4Cl Ca(NO3)2

Wzór związku o budowie jonowej

Ba2+, OH‒ NH4 , Cl‒ Ca2+, NO3

Wzory jonów (kationów i anionów)

wodorotlenkowy chlorkowy azotanowy(V)

Nazwa anionu

4.1

– za poprawne podanie związku, wzorów tworzących go jonów i nazwę anionu:

S 3.2

C

b) za podkreślenie wzorów wszystkich właściwych substancji: HCl, CCl 4 , NaOH, NaNO3, NaHCO3, CO 2 , CH3COOH, P4

S

3×1

1

1

3.1

a) za poprawne narysowanie wzoru elektronowego kreskowego z uwzględnieniem wolnych par elektronowych:

0 –1, 0, 1

2×1

1

0 1

1.1

za czynność

2.1

2 2

Uwagi

Punktacja

– za napisanie wzoru jonu i pełnej konfiguracji podpowłokowej jonu: Cr3+, 1s22s22p63s23p63d3

2p

3

Wartości liczb kwantowych n l m

– za poprawne uzupełnienie wiersza tabeli:

2s2

Poziom rozszerzony

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

3

2

1

2

za zadanie

1

9.

8.

2a = 8, czyli a = 3

– za napisanie wzorów obu kwasów i podkreślenie właściwego wzoru: CH 3COOH , H2S

Równanie kinetyczne: V = k · [A]3 · [B]

k ⋅ [0, 2]α ⋅[0, 4]β [0, 4]β V3 β = = 2b = 2, czyli b = 1 β =2 α β [ 0 , 2 ] V1 k ⋅ [0, 2] ⋅[0, 2] lub Szybkość reakcji rośnie 8 razy, gdy stężenie substancji A rośnie 2 razy, zatem wykładnik potęgowy w równaniu kinetycznym dla stężenia substancji A wynosi 3. Szybkość reakcji rośnie 2 razy, gdy stężenie substancji B rośnie 2 razy, zatem wykładnik potęgowy w równaniu kinetycznym dla stężenia substancji B wynosi 1.

k ⋅[0, 4]α ⋅ [0, 2]β V2 [0, 4]α α = = α =2 α β [ 0 , 2 ] V1 k ⋅[0, 2] ⋅ [0, 2]

9.1

1

1 1

8.1

– za poprawny tok rozumowania lub obliczenia – za równanie kinetyczne Na przykład:

Uczeń może oznaczyć wykładniki innymi symbolami niż a i b.

1

2×1

7.1

6.1

– za wskazanie poprawnej odpowiedzi: D

Hg + 01 n → 11 p + 198 79 Au

2×1

7.

198 80

5.1

6.

b)

– za poprawny zapis równania reakcji jądrowej: 1 4 197 1 4 197 a) 200 lub 200 80 Hg + 1 p → 2 α+ 79 Au 80 Hg + 1 p → 2 He + 79 Au

– za pozostawienie wszystkich poprawnych określeń w danym punkcie: I. a) rośnie / jest stała / maleje b) rośnie / jest stała / maleje c) rośnie / nie zmienia się / maleje, rośnie / nie zmienia się / maleje II. a) rośnie / nie zmienia się / maleje b) rosną / są stałe / maleją c) rośnie / nie zmienia się / maleje

5.

Zam Kor

Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

1

2

1

2

2

2

(NH3 ∙ H2O) Jeżeli uczeń dopisze jony H+(H3O+) i jony OH‒, przyznajemy punkt. Jeżeli uczeń napisze tylko jony OH‒ lub tylko jony H+(H3O+), nie przyznajemy punktów.

– za poprawne uzupełnienie obu zdań: a) utleniające b) kwasowy

12.

13.

msoli wykrystalizowanej = 87 g – 39 g = 48 g

62 g soli – 100 g H2O yg 63g y = 39 g

mH2O = 150 g – 87 g = 63 g

138 g soli – 100 g H2O – 238 g roztworu xg 150 g x = 87 g

Rozpuszczalność KNO3 w temperaturze 40°C wynosi: 62 g. Rozpuszczalność KNO3 w temperaturze 70°C wynosi: 138 g. W razie innego odczytu niż w odpowiedzi należy przeliczyć zadanie zgodnie z wartościami odczytanymi przez ucznia.

NH3, H2O

b) – za metodę – za obliczenie i wynik z jednostką

NH4 ,

Dopuszczalny błąd odczytu wartości rozpuszczalności ± 1 g.

CH3COO‒,

Jeżeli uczeń pominie amoniak, nie przyznajemy punktu.

a) za poprawny odczyt wartości rozpuszczalności wraz z jednostką:

CH3COOH,

– za podanie wzorów wszystkich cząsteczek i jonów:

– za właściwe przypisanie tlenków wraz z poprawnymi wzorami: A.  Mn2O7 B.  MnO C.  MnO2

11.

10.

Zam Kor

Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

13.1

12.1

11.2

11.1

10.1

1

1

1 1

1

1

1

1

3

1

3

16.

15.

14.

Zam Kor

NaNO3

AgNO3

II.

NaCl

AgNO3

Lub inna poprawna odpowiedź odnosząca się do wartości potencjałów standardowych.

W równaniu mogą być uwzględnione elektrony.

B. TAK MnO4 + 8H+ + 5Fe2+  Mn2+ + 5Fe3+ + 4H2O

Brak uwzględnienia barwy osadu nie powoduje utraty punktów.

– za poprawną ocenę, czy proces zachodzi, oraz jej uzasadnienie: A. NIE, ponieważ wartości potencjałów standardowych wskazują, że jony Cr3+ nie są w stanie zredukować jonów Fe3+. lub Tylko jony Cr2+ mogłyby zredukować jony Fe3+.

– za napisanie równania reakcji w formie jonowej skróconej: 2Al + 6H+ → 2Al3+ + 3H2 2Al + 2OH‒ + 6H2O → 2[Al(OH)4]‒ + 3H2

Obserwacje: W probówce zawierającej roztwór chlorku sodu wytrąca się (biały, serowaty, ciemniejący na świetle) osad.

I.

16.1

15.1

14.2

b) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia wraz z podaniem obserwacji: Opis rysunku może być odwrotny: W probówkach: azotan(V) srebra(I), a dodawane są badane sole. Wystarczy wskazać, w której probówce powstaje osad.

14.1

a) za podanie wzorów i barw zidentyfikowanych substancji: KMnO4 – barwa fioletowa K2CrO4 – barwa żółta

Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

2×1

2×1

1

1

2

2

2 pkt

4

21.

20.

19.

18.

17.

Zam Kor

Elektrolizer 3

NaOH

Zapisy: 3Fe2+ ‒3e → 3Fe3+ oraz Fe2+ → Fe3+ + e są również punktowane.

20.3 21.1

– za wskazanie wzorów obu związków: 1. II 2. IV

20.2

b) za napisanie równania reakcji w formie jonowej: Fe2+ + NO + 5H2O = [Fe(H2O)5(NO)]2+

 3

3Fe2+ + 4H+ + NO → NO + 3Fe3+ + 2H2O

– za dobranie współczynników stechiometrycznych:

20.1

NaCl

HCl

Wzór substancji

O2

a) – za napisanie równania odpowiedniego procesu: Równanie procesu utleniania: 3Fe2+ → 3Fe3+ + 3e‒ Równanie procesu redukcji: NO3 + 4H+ + 3e‒ → NO + 2H2O

Cl2

Cl2

Produkt procesu anodowego

H2

19.1

H2

H2

Produkt procesu katodowego

– za napisanie równania reakcji: 2Na2CO3 + 2CuSO4 + H2O → [Cu(OH)]2CO3 + 2Na2SO4 + CO2

Elektrolizer 2

Elektrolizer 1

18.1

Fe(OH)3

– za poprawne uzupełnienie kolumny tabeli:

FeCl3(aq)

17.1

17.2

Cu(OH)2

KOH(aq)

b) za napisanie równania reakcji: Równanie reakcji I: CuSO4 + 2KOH → Cu(OH)2 + K2SO4 Równanie reakcji II: FeCl3 + 3KOH → Fe(OH)3 + 3KCl

CuSO4(aq)

KOH(aq)

a) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia:

Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

1

1

1

2×1

1

3×1

2×1

1

1

4

1

3

3

5

24.

23.

22.

Zam Kor

CH

CH2

CH

CH2 + 2Br2

CH Br

CH2 Br

CH

CH

Cl

CH2

C

CH

CH2

CH2 Br

CH Br

CH2

b) za poprawnie sformułowane obserwacje: Barwa roztworu zmienia się z pomarańczowej na zieloną lub niebieskozieloną lub niebieskofioletową lub szarozieloną.

K2Cr2O7 + H2SO4

etanol

a) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia:

CH2

CH3

c) za poprawny wzór półstrukturalny monomeru:

CH3

b) za poprawny wzór półstrukturalny produktu:

CH2

a) za napisanie równania reakcji addycji:

Wniosek II: Im wyższa rzędowość atomu węgla, tym trwalszy rodnik. lub Trwałość wolnych rodników rośnie w szeregu: ∙ CH3 < 1° < 2° < 3°.

– za poprawne sformułowanie wniosku: Wniosek I: Im wyższa rzędowość atomów węgla, tym łatwiej tworzy się rodnik. lub Łatwość tworzenia się wolnych rodników rośnie w szeregu: ∙ CH3 < 1° < 2° < 3°.

Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Lub inne poprawne sformułowanie barwy roztworu przed i po reakcji.

Lub każda inna poprawna odpowiedź odnosząca się do rzędowości atomów węgla.

24.2

24.1

23.3

23.2

23.1

22.1

1

1

1

1

1

2×1

2

3

2

6

27.

26.

25.

Zam Kor

5 1

hydroksylowa (wodorotlenowa) aldehydowa (formylowa)

A

OH

O2N

+ CO2 + H2O → 2

+ 3HNO3 →

ONa

+ CO2 + H2O →

NO2

OH NO2 + 3H2O

+ Na2CO3

+ NaHCO3

OH

OH

OH

COOH

i

CH3

COOH

b) za narysowanie wzorów półstrukturalnych (grupowych) obu związków:

a) za podanie obu nazw związków: szczawian potasu i alkohol metylowy (etanodionian potasu) (metanol)

2

lub

ONa

– za napisanie równania reakcji:

B

Liczba grup funkcyjnych

Nazwa grupy funkcyjnej

Reakcja

– za poprawnie uzupełniony wiersz tabeli:

Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Jeśli uczeń poda nazwę: szczawian dipotasu, etanodionian dipotasu, również otrzymuje punkt.

27.2

27.1

26.1

25.1

1

1

2×1

2×1

2

2

2

7

Typ hybrydyzacji atomów węgla

Barwa uniwersalnego papierka wskaźnikowego żółta zielononiebieska pomarańczowoczerwona

– za metodę – za obliczenia i wynik 1 mol – 6,02 ∙ 1023 jonów x moli – 6,02 ∙ 1017 jonów x = 10‒6 mola mol [H+] = 10‒6 dm3 pH = – log[H+] = – log 10‒6 = 6

– za podanie wzoru jednego spośród poniższych tlenków oraz określenie wpływu na odczyn: wzór tlenku: NO2, SO2, SO3 wpływ na odczyn gleby: zakwaszenie

31.

32.

sp2

C6H6 płaska

Numery probówek

I, III II, VI IV, V

sp

sp3

Budowa cząsteczki

– za uzupełnienie całej tabeli:

C2H2 liniowa

C2H6 przestrzenna

– za uzupełnienie całej tabeli:

– za metodę – za obliczenia i wynik z jednostką 1 mol kwasu – 60 g 0,5015 mola – x g x = 30,09 g 30. 3 g – 100 g roztworu 30,09 g – y g y = 1003 g 1003 g g  d  1, 003 3 3 1000 cm cm

29.

28.

Zam Kor

Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

1

1 1

31.1

32.1

1 1

1

1

30.1

29.1

28.1

1

2

2

1

1

8