Clavell James - Operacja Whirlwind

James Clavel. OPERACJA WHIRLWIND KSIĘGI 1-2 Przekład Michał Jankowski Wydawnictwo Univ-Comp Tytuł oryginału Whirlwind Mapy: Paul J. Pugliese First Avon International Printing, 1987 Opracowanie: Kazimierz Andruk Aranżacja: Ewa Hunca, Tomasz Rudomino Redakcja Zespól Phantompress International Redakcja techniczna Kazimierz Andruk, Marzenna Kiedrowska Korekta Ewa Borowiecka, Maria Radzimińska Copyright (c) 1986 by James Clavell Copyright (c) for the polish edition by Wydawnictwo Ryton, Warszawa 1994 Copyright (c) for the polish translation by Michał Jankowski, 1994 Wydano przy współpracy UNIV-COMP Sp z o.o. Wydanie pierwsze ISBN 83-863S6-09-6 Bo iż wiatr siali, wicher też żąć będą Ozeasz.8:7 KSIĘCA PIERWSZA W GÓRACH ZAGROS, ZACHÓD SŁOŃCA. Słońce dotknęło horyzontu. Jeździec, zadowolony, że nadszedł czas modlitwy, ściągnął wreszcie cugle wierzchowca. Hosejn Kowissi, silnie zbudowany, trzydziestoczte-roletni Irańczyk, zawinięty był w ciemne, przybrudzone po podróży szaty. Miał jasną skórę, czarne oczy i brodę, na głowie biały turban, a na ramieniu kałasznikowa. Od zimna chroniła go kamizelka z nie wyprawionej koźlej skóry i mocno już sfatygowane buty. Kroczący za nim, obładowany wielbłąd szarpnął niecierpliwie postronkiem; był głodny i chciał odpocząć. Hosejn zaklął odruchowo i zsiadł z konia. Ponieważ turban zasłaniał uszy, Irańczyk nie słyszał odgłosu silnika turbo zbliżającego się helikoptera. 11 Na wysokości dwóch tysięcy czterystu metrów powietrze było przejrzyste i zimne, bardzo zimne; wiatr uformował zaspy śnieżne, droga stała się śliska i zdradliwa. W dole mało uczęszczany szlak wił się w kierunku odległych dolin aż do Isfahanu, skąd przybył jeździec. Z przodu ścieżka wspinała się niebezpiecznie na turnie, a potem biegła ku innym dolinom, obniżającym się w kierunku Zatoki Perskiej i miasta Kowiss, w którym mężczyzna się urodził, w którym teraz mieszkał i od którego wziął swe nazwisko, gdy został mułłą. Nie przejmował się niebezpieczeństwem ani zimnem. Niebezpieczeństwo było dla niego jak powietrze. To tak, jakbym znów był nomadą, pomyślał. W dawnych czasach prowadził nas mój dziad. Wtedy wszystkie nasze szczepy Kaszkajów mogły przenosić się z zimowych pastwisk na letnie. Każdy mężczyzna miał konia i karabin, i stada, których bronił; niezliczone owce, kozy i wielbłądy, kobiety z odsłoniętymi twarzami. Nasze szczepy były wolne, tak jak nasi przodkowie przez dziesiątki stuleci. Nikt nami nie rządził oprócz woli boskiej, myślał coraz

1

bardziej gniewnie. Stare czasy skończyły się zaledwie sześćdziesiąt lat temu przez Rezę Chana, żołnierza parweniusza, który z pomocą nędznych Brytyjczyków uzurpatorsko zajął miejsce na tronie, nazwał się Rezą Szachem, pierwszym z szachów Pahlawich, a następnie ze swym regimentem Kozaków wziął nas w karby i spróbował zrobić z nami koniec. Dzięki Bogu za to, że Reza Szach został upokorzony i wygnany przez swych plugawych brytyjskich panów, aby umrzeć w zapomnieniu. Dzięki Bogu za to, że Mohammad Szach został kilka dni temu zmuszony do ucieczki. Dzięki Bogu za to, że Chomeini powrócił, aby przewodniczyć rewolucji. Z łaski bożej jutro lub pojutrze zostanę męczennikiem; boska burza wymiecie z Iranu zdrajców i nadejdzie dzień rozrachunku z wszystkimi sługusami Szacha i cudzoziemcami. Helikopter był już bliżej, Kowissi jednak nadal go nie słyszał; odgłos silnika ginął w zawodzeniu wichru. Mułła wyjął z juków swój modlitewny dywanik i roz12 postarł na śniegu. Plecy bolały go jeszcze od razów bicza. Nabrał garść śniegu; w rytualnym geście obmył dłonie i twarz, przygotowując się do czwartej modlitwy dnia. Potem zwrócił się na południowy zachód, w kierunku Mekki, która leżała o tysiące kilometrów dalej, w Arabii Saudyjskiej. I skierował swoje myśli ku Bogu. - Allahu Akbar, Allahu Akbar. La ilaha illallah - powtarzał szahadę i bił pokłony, pozwalając, aby te arabskie słowa nim zawładnęły: Bóg jest największy, Bóg jest największy. Zaświadczam, że nie ma innego Boga, a Mahomet jest Jego prorokiem. Bóg jest największy, Bóg jest największy. Zaświadczam, że nie ma innego Boga, a Mahomet jest Jego prorokiem... Zrobiło się jeszcze zimniej, a wiatr spotężniał. Mimo to mułła dosłyszał wreszcie pomruk odrzutowego silnika. Hałas narastał, wdzierał się do czaszki, odpędzał spokój i niszczył skupienie. Hosejn gniewnie otworzył oczy. Helikopter leciał zaledwie sześćdziesiąt metrów nad ziemią. Zbliżał się do niego. Pomyślał zrazu, że to maszyna wojskowa, i przestraszył się, iż szukają jego. Potem rozpoznał brytyjskie kolory: czerwony, biały i niebieski, oraz wyraźne oznaczenie S-G, otaczające czerwonego lwa Szkocji, wymalowanego na kadłubie - znak tej samej spółki helikopterowej, która prowadziła operacje z bazy lotniczej w Kowissie i całym Iranie. Opuścił go strach, ale gniew pozostał. Patrzył na helikopter, nienawidząc wszystkiego, co się z nim wiązało. Maszyna zmierzała prosto na niego, ale nie była niebezpieczna - nie sądził, aby załoga mogła go w ogóle zauważyć. Mimo to sprzeciwiał się całym swym jestestwem wdzieraniu się w jego spokój i zakłócaniu modłów. Gniew wzmagał się wraz z rozdzierającym uszy rykiem silnika. - La ilaha illallah... Usiłował powrócić do modłów, ale podmuch mielonego rotorem powietrza sypnął mu śniegiem w twarz. Koń przeraził się, zarżał i próbował stanąć dęba; pęta sprawiły, że zaczął się ślizgać. Równie przestraszony wielbłąd szarpnął rzemień, obrócił się i zatoczył, par13 skał, skakał kulawo na trzech nogach, potrząsając swym ładunkiem i plącząc postronek. Gniew eksplodował. - Niewierny! - ryknął Hosejn pod adresem helikoptera, który wyłaniał się właśnie zza krawędzi góry. Zerwał się, chwycił karabin, odbezpieczył go i wystrzelił. Potem wycelował staranniej i opróżnił cały magazynek. - Szatan! - wrzasnął w ciszy, która nagle zapadła. Gdy pierwsze pociski uderzyły w śmigłowiec, młody pilot, Scot Gavallan, gapił się przez chwilę jak sparaliżowany na dziury, które się pojawiły w plastikowej szybie. - Boże wszechmogący... - zdołał tylko wykrztusić. Nigdy przedtem do niego nie strzelano. Na szczęście, obok siedział człowiek, którego reakcja była szybka i po wojskowemu precyzyjna. "W dół!" zahuczało w słuchawkach. - W dół!

2

Tom Lochart krzyknął po raz drugi do mikrofonu umieszczonego w hełmie lotniczym, a potem chwycił rękę pilota i pokierował nią tak, że popchnęła drążek, zmniejszając nagle siłę ciągu. Helikopter zatoczył się jak pijany, gwałtownie tracąc wysokość. Wtedy posypała się następna seria pocisków. Z góry i z tyłu rozległy się złowieszcze trzaski, a w innym miejscu pociski zagrzechotały o metal. Silnik zakaszlał. Maszyna zniknęła z nieba. Był to jet ranger 206. Mieścił pilota, czterech pasażerów, w tym jednego z przodu, a trzech z tyłu, i wszystkie miejsca były zajęte. Godzinę Wcześniej Scot odbywał rutynowy lot. Zabierał w Szirazie z lotniska, położonego o jakieś osiemdziesiąt kilometrów na południowy wschód, kolegów wracających z miesięcznego urlopu. Teraz rutyna zmieniła się w koszmar. Przed helikopterem wyrastała góra, którą cudem chyba ominęli, po czym runęli w przepaść, co dawało możliwość uzyskania z powrotem siły ciągu i częściowego opanowania maszyny. 14 - Uważaj, na rany Chrystusa! - krzyknął Lochart. Scot także dostrzegł niebezpieczeństwo, ale nie tak szybko. Dygocący helikopter w ostatniej chwili ominął nawis skalny; lewa płoza podwozia lekko uderzyła o skałę i protestująco zajęczała, a oni jeszcze raz oddalili się od przeszkody, nurkując zaledwie metr nad poszarpanymi skałami i drzewami. - Nisko i szybko - pokrzykiwał Lochart. - Tędy, Scot, nie, tamtędy, środkiem parowu... Dostałeś? - Nie, chyba nie. A ty? - Też nie. Już w porządku, opadaj do wąwozu. Teraz! Szybko! Scot Gavallan posłusznie przechylił maszynę; poleciał zbyt nisko i zbyt szybko; jego umysł nie funkcjonował jeszcze normalnie. Nadal czuł w gardle wielką kulę, a serce waliło jak młotem. Zza ścianki odgradzającej kabinę pasażerów dochodziły krzyki i przekleństwa, przebijające się przez ryk silnika, nie mógł jednak zaryzykować i odwrócić się, rzucił więc niespokojnie do interkomu: - Tom, czy ktoś z tyłu jest ranny? - Zapomnij o nich, skoncentruj się, uważaj na grań. Ja się nimi zajmę! - polecił naglącym tonem Tom Lochart, rozglądając się na wszystkie strony. Miał czterdzieści dwa lata, był Kanadyjczykiem, służył kiedyś w RAF-ie, potem był najemnikiem, a teraz głównym pilotem ich bazy, Zagros Trzy. - Uważaj na grań i bądź gotów do nowego uniku. Trzymaj stałą wysokość, nisko. Uważaj! Grań była nieco nad nimi i zbliżała się zbyt prędko. Dokładnie na drodze maszyny Gavallan ujrzał szczerzącą poszarpane zęby skałę. Ledwie zdążył ją ominąć, gdy gwałtowny podmuch wiatru rzucił ich niebezpiecznie blisko pionowej ściany wąwozu. Przesadził ją, poprawiając kurs, i usłyszał w słuchawkach ordynarny komentarz; odzyskał kontrolę nad maszyną. Potem wyłoniły się drzewa i skały. Wąwóz nagle się skończył, a on wiedział już, że się zgubili. 15 Wszystko zaczęło przebiegać wolniej. - Chryste... - Z lewej... uważaj na skałę! Scot poczuł, że ręce i stopy są mu posłuszne; zobaczył, że helikopter ostrym zakrętem mija skały o centymetry, zawadza o drzewa, przelatuje nad nimi i ucieka ku wolnej przestrzeni. - Siadaj tutaj, najszybciej, jak możesz. Spojrzał nieprzytomnie na Locharta. Nadal był roztrzęsiony. - Co? - Siadaj. Lepiej go obejrzyjmy, sprawdźmy - powiedział niecierpliwie Lochart, wściekły, że to nie on trzyma drążek. - Słyszałem, że coś poszło. - Ja też, ale co z podwoziem? Może być rozwalone!

3

- Po prostu zdejmij z niego ciężar. Wyskoczę i zobaczę. Jeśli jest w porządku, to usiądziemy i szybko wszystko posprawdzam. Lepiej niczego nie zaniedbać; Bóg jeden wie, czy pociski nie przecięły dopływu oleju albo nie trafiły w przewód paliwowy. - Lochart zobaczył, że Scot odwraca się, żeby zerknąć na pasażerów. - Do diabła z nimi, do cholery, ja się tym zajmę - rzucił ostrym tonem. - Skoncentruj się na lądowaniu. Zauważył, że pilot zacisnął wargi, ale posłuchał. Sam, próbując przezwyciężyć mdłości, odwrócił się, oczekując, że ujrzy rozbryzganą krew, wnętrzności, i kogoś krzyczącego - krzyk tonie w hałasie silników - i że nie będzie mógł niczego zrobić, dopóki nie dolecą w bezpieczne miejsce i nie wylądują; zawsze trzeba myśleć przede wszystkim o bezpiecznym lądowaniu. Z niemal bolesną ulgą stwierdził, że trzej mężczyźni zajmujący miejsca z tyłu - dwóch mechaników i jeszcze jeden pilot - są cali i zdrowi, choć skuleni z przerażenia, a Jordon, mechanik, siedzący zaraz za Scotem, ma zbielałą twarz i trzyma się oburącz za głowę. Lochart odwrócił się z powrotem. Byli teraz na wysokości jakichś piętnastu metrów, na dobrym podejściu, i schodzili szybko. Powierzchnia widoczna przez szybę była twarda, biała i płaska, po16 zbawiona kęp roślinności, otoczona zaspami. Nieźle. Jest miejsce na manewr i lądowanie. Jak jednak ocenić głębokość śniegu i konfigurację przykrytego nim gruntu? Lochart wiedział, że mógłby tego dokonać, gdyby to on kierował maszyną. Ale nie kierował. Nie był w tym locie kapitanem, choć był starszy. - Z tymi z tyłu wszystko w porządku, Scot. - Dzięki Bogu - odparł Scot Gavallan. - Jesteś gotów do wyjścia? - Co sądzisz o powierzchni? Scot usłyszał ostrzegawczą nutę brzmiącą w głosie Locharta, błyskawicznie wstrzymał lądowanie, dodał mocy i wzbił się nieco wyżej. Chryste! Pomyślał, prawie wpadając w panikę po odkryciu, jak głupio się zachował. Gdyby Tom mnie nie ostrzegł, usiadłbym tutaj, a cholera wie, jak głęboki jest śnieg i co jest pod spodem! Zawisł na wysokości trzydziestu metrów i badał wzrokiem zbocze. - Dzięki, Tom. A tam? Nowe lądowisko było mniejsze, znajdowało się kilkaset metrów dalej, po drugiej stronie doliny; obniżało się, dając dobrą drogę ucieczki, gdyby jej potrzebowali, i było osłonięte od wiatru. Mało śniegu, grunt nierówny, ale znośny. - Wygląda lepiej. - Lochart zsunął słuchawkę z jednego ucha i obejrzał się do tyłu. - Hej, Jean-Luc - zawołał przekrzykując hałas silnika. - W porządku? - Aha. Słyszałem, jak coś poszło. - My też. Jordon, nic ci nie jest? - Jasne, w porządeczku - odkrzyknął skwaszonym głosem Jordon. Szczupły, twardy Australijczyk potrząsał głową jak pies. - Tylko walnąłem pieprzonym łbem, to nic, prawda? Cholerne, pieprzone pociski! Wydawało mi się, iż Scot powiedział, że wszystkie pieprzone sprawy lepiej się ułożą, gdy ten pieprzony Szach się wyniesie, a Chomeini wpieprzy się tu z powrotem. Lepiej? Teraz ci zasrańcy do nas strzelają! Nigdy przedtem tego nie robili. Co się tu dzieje, do cholery?! 17 - A skąd, do cholery, mam wiedzieć? To chyba jakiś świr, który lubi sobie postrzelać. Siedź spokojnie, a ja się rozejrzę. Jeśli podwozie jest w porządku, usiądziemy, a ty i Rod wszystko posprawdzacie. - Co z pieprzonym ciśnieniem oleju? - krzyknął Jordon.

4

- Na zielonym. - Lochart usadowił się przodem do kierunku lotu, zerkając odruchowo na wskaźniki, lądowisko, niebo; w lewo, w prawo, do góry i w dół. Schodzili gładko, mając do pokonania sześćdziesiąt metrów. Usłyszał mruczenie Gavallana. - Świetnie ci poszło, Scot. - Gówno poszło - odparł młodszy mężczyzna, starając się, żeby zabrzmiało to rzeczowo. Wyrżnąłbym w coś. Zbaraniałem, kiedy trafiły nas kule. Gdyby nie ty, nie dałbym rady. - To także moja wina. Popchnąłem ci dźwignię bez ostrzeżenia. Przepraszam. Musiałem szybko zdjąć maszynę z linii strzału tego sukinsyna. Nauczyłem się tego na Malajach. Lochart spędził tam rok w siłach brytyjskich prowadzących walkę z komunistycznymi powstańcami. - Nie miałem czasu, żeby cię ostrzec. Siadaj tak szybko, jak możesz. Popatrzył z aprobatą na Gavallana, który zataczał koła, starannie badając wzrokiem teren. - Czy widziałeś, kto do nas wygarnął, Tom? - Nie, ale wtedy się nie rozglądałem. Gdzie chcesz lądować? - Tam, w pewnej odległości od tego zwalonego drzewa. W porządku? - Dla mnie tak. Zrób to najszybciej, jak możesz. Trzymaj go pół metra nad ziemią. Podejście udało się bezbłędnie. Zawiśli niecały metr nad ziemią. Maszyna była stabilna jak omiatane wiatrem skały pod nimi. I wtedy Lochart otworzył drzwiczki. Zmroziło go nagłe zimno. Zapiął suwak pikowanej kurtki lotniczej i wyśliznął się ostrożnie na zewnątrz, schylając nisko głowę, w bezpiecznej odległości od wirującego śmigła. Przód płozy był paskudnie naderwany i trochę skręcony, ale nity mocujące ją do podwozia trzymały mocno. Sprawdził szybko z drugiej strony, spojrzał jeszcze raz na uszkodzenie płozy i podniósł kciuk do góry. Gavallan przesunął dźwignię dławika, zmniejszył obroty i posadził maszynę tak miękko, jakby była puszkiem dmuchawca. Trzej mężczyźni z tyłu natychmiast wysypali się na zewnątrz. Jean-Luc Sessonne, francuski pilot, odsunął się z drogi, żeby dwaj mechanicy mogli rozpocząć oględziny: jeden z lewej strony, drugi z prawej, od dziobu do ogona. Wiatr wytwarzany przez rotory smagał ich i szarpał ubraniami. Lochart był pod helikopterem; szukał wycieków oleju i paliwa, a gdy nie znalazł, wstał i ruszył za Rodriguesem. Rodrigues był Amerykaninem i bardzo dobrym mechanikiem. Od roku obsługiwał jego helikopter 212. Właśnie odłączył pokrywę i zaglądał do środka; przyprószone siwizną włosy powiewały na wietrze, a ubranie łopotało. Standardy bezpieczeństwa S-G były najwyższe w całym Iranie, tak więc wiązki kabli, rur i przewodów paliwowych, schludne i czyste, rozplanowano racjonalnie. Nagle Rodrigues znieruchomiał. Zauważył, że kar-ter silnika jest wgnieciony w miejscu, w które uderzył pocisk. Ostrożnie zbadali ślad. Mechanik skierował snop światła latarki na gąszcz rur i przewodów. Jeden z przewodów olejowych był uszkodzony. Gdy Rodrigues cofnął rękę, stwierdzili, że cała ocieka olejem. - Cholerne gówno - powiedział. - Wyłączyć go, Rod? - krzyknął Lochart. - Lepiej nie. Może być więcej takich wesołych strzelców i nie bardzo chciałbym tu nocować. - Rodrigues wyciągnął kawał zapasowego przewodu i klucz. - Sprawdź ogon, Tom. Lochart zostawił go i rozejrzał się niespokojnie, poszukując jakiegoś schronienia na wypadek, gdyby musieli jednak przenocować. Po przeciwnej stronie lądowiska Jean-Luc z papierosem w ustach odlewał się na zwalone drzewo. 18 19 - Hej, Jean-Luc, nie odmroź sobie! - zawołał i zobaczył, jak jego kolega zmienił z wrażenia kierunek strumienia. - Hej, Tom. To Jordon dawał mu znaki. Natychmiast zanurkował pod ogon helikoptera, żeby przyłączyć się do mechanika. Serce zabiło mu trochę mocniej. Jordon zdjął również płytę. W kadłubie, o centymetry nad zbiornikiem paliwa, widniały dwie dziury po kulach. Jezu, ułamek sekundy i

5

zbiorniki by eksplodowały, pomyślał. Gdybym nie przesunął dźwigni, już by było po nas. Absolutnie. Bylibyśmy rozmazani na skałach. Ale dlaczego? Jordon trącił go i wskazał miejsce na linii pocisków. Kolumna rotora została trafiona. - Niech mnie szlag, jeśli wiem, dlaczego nie trafił w te pieprzone śmigła - krzyknął. Czerwona, wełniana czapka, którą zawsze nosił, zsunęła mu się na uszy. - Widocznie nie było nam sądzone... - Co? - Już nic. Znalazłeś coś jeszcze? - Na razie niczego pieprzonego. Z tobą w porządku, Tom? - Jasne. Rozległ się trzask. Zamarli, ale to tylko ogromna gałąź pękła pod ciężarem śniegu. - Espece de eon - powiedział Jean-Luc. Spojrzał na niebo, świadom uciekającego światła, potem wzruszył ramionami, zapalił następnego papierosa i odszedł, przytupując dla rozgrzewki. Jordon nie znalazł po swojej stronie już nic niepokojącego. Minuty upływały. Rodrigues nadal pomrukiwał i przeklinał, w niewygodnej pozycji sięgając ręką do wnętrzności helikoptera. Inni stłoczyli się jak najdalej od huku rotorów. Było hałaśliwie i niewygodnie, resztki światła dziennego jeszcze wystarczały, ale już nie na długo. Zostało im do pokonania trzydzieści kilometrów, a nie dysponowali w tych górach żadnym systemem 20 naprowadzania poza małym urządzeniem w bazie, które czasem działało, a czasem nie. - Szybciej, na rany boskie - zamruczał ktoś. Tak, pomyślał Lochart, ukrywając niepokój. W Szirazie spotkali wyjeżdżającą załogę, którą mieli zastąpić. Dwaj piloci i dwaj mechanicy pomachali im w pośpiechu na pożegnanie i ruszyli do należącego do firmy 125 ośmiomiejscowego, dwusilnikowego odrzutowca transportowego, służącego do specjalnych frachtów, tego samego, którym Lochart i jego ludzie przylecieli z międzynarodowego lotniska w Dubaju. Właśnie wrócili z miesięcznego urlopu, który Lochart i Jordon spędzili w Anglii, Jean-Luc we Francji, a Rodrigues na polowaniu w Kenii. - Dlaczego, u diabła, tak się spieszą? - zapytał Lochart, gdy w małym odrzutowcu zamknięto drzwi i rozpoczęto kołowanie. - Lotnisko działa tylko częściowo, wszyscy nadal strajkują, ale nie martw się - powiedział Scot Gavallan. - Muszą wystartować, zanim ten drobny idiota na wieży, który uważa, że jest darem Boga dla Irańskiej Kontroli Lotów, unieważni ich zezwolenia na start. My też lepiej się stąd wynośmy, zanim zacznie się przypier-dalać. Ładujcie swoje klamoty. - A co z celnikami? - Ciągle jeszcze strajkują, staruszku. Razem ze wszystkimi innymi. Banki też są zamknięte. Nie szkodzi, za jakiś tydzień wszystko wróci do normy. - Merde - powiedział Jean-Luc. - We francuskich gazetach piszą, że Iran to une catastrophe; z Chomeinim i jego mułłami, z wojskiem gotowym do zamachu stanu, z komunistami zwijającymi wszystkich, z bezsilnym rządem Bachtiara wojna domowa jest nieunikniona. - Co oni wiedzą tam, we Francji, staruszku? - rzucił lekko Scot Gavallan, gdy ładowali swój ekwipunek. - Frań... - Francuzi wiedzą, mon vieux. We wszystkich gazetach można przeczytać, że Chomeini nigdy nie pójdzie na współpracę z Bachtiarem, gdyż Bachtiara mianował 21 Szach, a każdy, kto się choć otarł o Szacha, jest skończony. Skończony. Stary napaleniec powtórzył pięćdziesiąt razy, że nie będzie współpraować z żadnym człowiekiem Szacha.

6

- Trzy dni temu widziałem się w Aberdeen z Andym - odezwał się Lochart. - Wygadywał, że teraz, gdy Chomeini wrócił, a Szach wyjechał, w Iranie się uspokoi. Scot się uśmiechnął. - Sam widzisz. Jeśli ktoś wie, to Staruszek. Co u niego słychać, Tom? Lochart odwzajemnił uśmiech. - Jak zwykle, jest w dobrej formie. - Andy, czyli Andrew Gavallan, ojciec Scota, był przewodniczącym i dyrektorem zarządzającym S-G. - Andy powiedział, że Bachtiar ma armię, marynarkę, lotnictwo, policję i SA-VAK, więc Chomeini musi się z nim jakoś dogadać. To, albo wojna domowa. - Jezu! - wtrącił się Rodrigues. - Co my tu jeszcze robimy? - Chodzi o szmal. - Pieprzone merdel Wszyscy się roześmiali, bardziej z powodu wrodzonego pesymizmu Jean-Luca niż z tego wyrażenia, a potem Scot powiedział: - Co cię to obchodzi, Jean-Luc? Nikt nam tu dotąd nie zawracał głowy, prawda? Wszystkie te kłopoty nas nie dotyczą. Mamy umowy z IranOil, który należy do rządu. A czyjego? Bachtiara, Chomeiniego czy czort wie kogo! Niezależnie od tego, kto zdobędzie władzę, będzie musiał szybko przywrócić normalność. Każdy rząd desperacko potrzebuje petrodolców, to znaczy nas. Przecież, do cholery, oni nie są głupcami! - Nie, ale Chomeini to fanatyk. Nie obchodzi go nic poza islamem, a ropa to nie islam. - A co z Saudyjczykami? Z Emiratami, OPEC? Wyznają islam, ale znają cenę baryłki. Zresztą do diabła z tym! Posłuchajcie - rozpromienił się Scot. - Guerney Aviation wycofała się z gór Zagros i redukuje swoje wszystkie operacje irańskie do zera. Do zera! 22 To przyciągnęło uwagę wszystkich. Guerney Avia-tion był wielkim amerykańskim przedsiębiorstwem helikopterowym i ich głównym konkurentem. Bez Guer-neya będzie dwa razy więcej pracy, a cały personel cudzoziemski w Iranie otrzymywał premie zależne od zysków. - Jesteś pewien, Scot? - Całkowicie, Tom. Jest o to wielka draka z IranOil. Skończyło się na tym, że IranOil powiedział: "Chcecie odejść, to wolna droga, ale wszystkie maszyny są przez nas wynajęte i muszą zostać. I części zamienne". Więc^ Guerney odrzekł, żeby się wypchali, posypał maszyny naftaliną, zamknął bazę w Gaszu i się wyniósł. Nie mogę w to uwierzyć - powiedział Jean-Luc. - Guerney musiał tu mieć z pięćdziesiąt helikopterów na kontrakcie; gdyby nawet chcieli, nie stać ich na spisanie tego na straty. - Jeśli nawet, to już załatwiliśmy w zeszłym tygodniu trzy loty, na które Guerney miał wyłączność. Jean Luc uciszył wiwaty. - Dlaczego Guerney się wycofał, Scot? - Nasz Nieustraszony Przywódca w Teheranie uważa, że dostali cykora, i nie mogli, albo nie chcieli, wytrzymać nacisku. Stawmy temu czoło. Chomeini chce wypalać kwasem siarkowym przede wszystkim Amerykanów i amerykańskie spółki. McIver uważa, że próbują zmniejszyć swoje straty, i że my na tym wygramy. - Santa Madonna. Jeśli nie mogą zabrać swoich maszyn i serwisu, to naprawdę mają kłopoty. - Nie jesteśmy od myślenia, staruszku, tylko od roboty i latania. Jak długo trzymamy się tutaj, mamy ich kontrakty i przynajmniej podwójne zarobki tylko w tym roku. - Tu en parles mon cul, ma tete est malade! Wszyscy wybuchnęli śmiechem. Nawet Jordon wiedział, co to znaczy: boli mnie głowa, mów do mojego tyłka.

7

- Nie ma się czym przejmować, chłopie - powiedział Scot. 23 Lochart oderwał się od tych myśli; chłód panujący na zboczu jeszcze go nie przeniknął. Andy i Scot mieli rację, wszystko wróci do normy, bo musi, stwierdził. Angielskie gazety były zgodne co do tego, że sytuacja w Iranie szybko się unormuje. Pod warunkiem, że Sowieci nie zrobią jakiegoś jawnego ruchu. A ostrzeżono ich. Ręce precz, Amerykanie i Sowieci, żeby Iran mógł teraz sam zajmować się swoimi sprawami. To prawda, że każda władza potrzebuje spokoju; i dochodów - a to oznacza ropę. Tak. Wszystko będzie w porządku. Jego Szahrazad wierzy w to, i wierzy, że po obaleniu Szacha i powrocie Chomeiniego wszystko będzie wspaniałe. Dlaczego ja miałbym nie wierzyć? Och, Szahrazad, jak za tobą tęsknię. Nie można było zatelefonować do niej z Anglii. W Iranie telefony nigdy nie działały dobrze; były przeciążone z powodu zbyt szybkiej industrializacji. Ale podczas ostatnich ośmiu miesięcy, od kiedy zaczęły się kłopoty, niemal ciągłe strajki pracowników telekomunikacji coraz bardziej pogarszały sytuację, a teraz łączność telefoniczna właściwie już nie istniała. Lochart, przebywając w Kwaterze Głównej w Aberdeen na obowiązujących co pół roku badaniach lekarskich, wysłał do Szahrazad teleks, co zajęło mu osiem godzin. Wysłał go pod adresem Duncana McIvera w Teheranie, gdzie teraz przebywała. W teleksie nie można powiedzieć za dużo; tylko: spotkamy się niebawem, tęsknię, kocham. Już niedługo, kochanie, i... - Tom? - O, Jean-Luc? Co takiego? - Zaraz zacznie padać śnieg. - Tak. Jean-Luc miał pociągłą twarz, duży, galijski nos i brązowe oczy. Był szczupły jak wszyscy piloci, którzy przechodzili co sześć miesięcy poważne badania lekarskie, podczas których nie było żadnego wytłumaczenia dla nadwagi. - Kto do nas strzelał, Tom? 24 Lochart wzruszył ramionami. - Nikogo nie widziałem. A ty? - Ja też nie. Mam nadzieję, że to był jakiś czubek. - Jean-Luc świdrował go wzrokiem. Przez chwilę wydawało mi się, że znowu jestem w Algierii, te góry tak bardzo się nie różnią, i że znów jestem w lotnictwie i walczę z fellahami i FLN, niech Bóg przeklnie ich na wieki. Zgasił papierosa o podeszwę. - Brałem już udział w jednej wojnie domowej i nie znosiłem tego, choć wtedy miałem przynajmniej bomby i karabiny maszynowe. Nie chciałbym być wplątany w następną i polegać tylko na tym, jak szybko mogę uciec. - To był tylko jakiś samotny maniak. - Chyba będziemy mieli do czynienia z całym tłumem maniaków, Tom. Już gdy opuszczałem Francję, miałem jakieś złe przeczucia, a teraz jest jeszcze gorzej. Byliśmy na wojnie, ty i ja, a większość pozostałych nie. Mamy nosa, ty i ja, i czujemy, że pakujemy się w duże kłopoty. - Nie. Po prostu jesteś zmęczony. - To prawda. Czy Andy istotnie uważa, że to wszystko dobrze się skończy? - Tak. Przesyła pozdrowienia i mówi, żeby tak trzymać. Jean-Luc zaśmiał się i stłumił ziewnięcie. - Santa Madonna, umieram z głodu. Co Scot zaplanował na nasz przyjazd? - Wywiesił nad hangarem transparent z napisem: "Witajcie". - Na kolację, mon vieux. Na kolację. - Scot powiedział, że on i paru ludzi ze wsi urządzili polowanie. Mają udziec z dziczyzny i kilka zajęcy. Upieką to wszystko tak, żeby było kruche.

8

Oczy Jean-Luca błysnęły. - Dobra. Posłuchaj, kupiłem brie, czosnek, cały kilogram, wędzoną szynkę, anchois, cebulę, parę kilo makaronu, puszki przecieru pomidorowego, a żona dała mi nowy przepis na amatriciana od Gianniego z St. Jean, podobno świetny. I wino. 25 Lochart poczuł głód. Gotowanie było prawdziwą pasją Jean-Luca, a gdy naprawdę tego chciał, spływało na niego natchnienie. - Mam ze sobą puszki ze wszystkim, o czym pomyślałem, z Fortnums; i trochę whisky. Hej, stęskniłem się za twoim gotowaniem. I towarzystwem, pomyślał. Gdy spotkali się w Du-baju, wymienili uścisk dłoni, a on zapytał: - Jak urlop? - Byłem we Francji - oświadczył Jean-Luc uroczyście. Lochart zazdrościł mu. W Anglii nie było dobrze. Pogoda, jedzenie, urlop, dzieci, ona, Boże Narodzenie - po dziurki w nosie. Nic nie szkodzi. Wróciłem i wkrótce będę w Teheranie. - Ugotujesz coś dzisiaj, Jean-Luc? - Oczywiście. Jak mógłbym przeżyć bez prawidłowego odżywiania? Lochart zaśmiał się. - Tak, jak cała reszta świata. Patrzyli na Rodriguesa, który nadal ciężko pracował, smagany wiatrem wytworzonym przez rotory. Dźwięk silnika zmieniał barwę. Lochart uniósł kciuk w kierunku Scota Gavallana, czekającego cierpliwie w kokpicie. Scot powtórzył ten znak i wskazał niebo. Lochart skinął głową, wzruszył ramionami i spojrzał z powrotem na Rodriguesa, wiedząc, że nie może pomóc i musi czekać ze stoickim spokojem. - Kiedy lecisz do Teheranu? - zapytał Jean-Luc. Lochartowi mocniej zabiło serce. - W niedzielę, jeśli nie będzie padał śnieg. Mam raport dla McIvera i pocztę. Wezmę 206; jutro trzeba będzie wszystko sprawdzić. Scot powiedział, że musimy trochę poczekać z rozpoczęciem pełnych operacji. Jean-Luc wlepił w niego wzrok. - Czy Nasiri powiedział, że będą pełne operacje? - Tak. - Nasiri był ich irańskim łącznikiem i szefem bazy, pracownikiem IranOil - monopolu rządowego, będącego właścicielem całej wydobytej i nie wydobytej ropy - który planował wszystkie loty i dawał na nie 26 zezwolenia. S-G pracowała na mocy umowy z jego firmą; prowadziła badania, dowoziła personel, dostawy i wyposażenie do punktów wierceń rozrzuconych po całych górach i zajmowała się nieuniknionymi działaniami CASEVAC - ewakuacjami w razie wypadków - i innymi nagłymi akcjami. - Wątpię, czy w przyszłym tygodniu będziemy dużo latać. Chodzi o pogodę. Chyba jednak będę mógł jakoś się wydostać na 206. - Aha. Będziesz potrzebował przewodnika. Polecę z tobą. Lochart się zaśmiał. - Nie ma mowy, przyjacielu. Przez najbliższe dwa tygodnie masz dyżur i dowodzisz. - Ale nie będę potrzebny. Na trzy dni, co? Spójrz na niebo, Tom. Muszę sprawdzić, czy z mieszkaniem jest wszystko w porządku. - W normalnych, spokojnych czasach wszyscy piloci mieszkaliby z rodzinami w Teheranie; dwa tygodnie lotów, tydzień wypoczynku. Wielu pilotów wolało dwa miesiące latania i jeden w domu, zwłaszcza Anglicy. - To dla mnie bardzo ważne. Muszę się dostać do Teheranu. - Jeśli chcesz, sprawdzę twoje mieszkanie, a jeśli obiecasz, że będziesz gotować trzy razy w tygodniu, dam ci po cichu dwa dni wolnego, gdy wrócę. Właśnie przyjechałeś z miesięcznego urlopu.

9

- Ale byłem w domu. Teraz muszę pomyśleć o mon amie. Beze mnie jest w Teheranie samotna; nie widziała mnie przez cały miesiąc. Oczywiście... - Jean-Luc obserwował Rodriguesa. Potem spojrzał w niebo. - Możemy poczekać jeszcze dziesięć minut, Tom, a potem musimy przygotować biwak, póki jest jeszcze widno. - Tak. - Ale wracając do ważniejszych spraw, Tom, co... - Nie. - Madonna, bądź Francuzem, a nie Anglosasem. Weź to pod uwagę: cały miesiąc bez uczuć! Rodrigues umocował pokrywę i wytarł ręce. - Wynosimy się stąd - zawołał i wsiadł do helikoptera. Za nim szybko wskoczyli pozostali. Zapinał jeszcze 27 pas, bolały go plecy i kark, gdy byli już w powietrzu i pędzili w stronę bazy. Potem zobaczył, że Jordon wpatruje się w niego. - Co z tobą, Effer? - Jak przyczepiłeś tę pieprzoną rurkę? Była całkiem do dupy! - Gumą. - Co? - Gumą do żucia. Jasne, do cholery. Działała, skubana, w Wietnamie, to będzie, skubana, działać i tutaj. Może. Bo to był cholernie mały kawałek, ale większego nie miałem, i możesz już zacząć te swoje pieprzone modlitwy, żebyśmy nie spadli. Czy mógłbyś, na Boga, przestać kląć?! Gdy wylądowali w bazie, zaczął padać śnieg. Personel naziemny włączył na wszelki wypadek światła lądowiska. Baza składała się z czterech kontenerów, kuchni, hangaru dla 212 - czternastomiejscowego helikoptera pasażerskiego lub frachtowego, zależnie od potrzeb - dwóch 206 i lądowisk. Były jeszcze szopy mieszczące części zamienne do urządzeń wiertniczych, worki cementu, pompy, generatory i wszelką aparaturę do wierceń, włącznie z rozmontowanym wiertłem. Wszystko to leżało na małym wzniesieniu na wysokości dwóch tysięcy metrów, zalesionym i bardzo malowniczym. Wzniesienie otaczały pokryte śniegiem szczyty, które wyrastały na wysokość ponad trzech tysięcy metrów i więcej. Pół kilometra dalej leżała wioska Jazdek. Wieśniacy należeli do małego wędrownego szczepu Kaszkajów, który osiedlił się sto lat temu wokół skrzyżowania dwóch szlaków karawan, dzielących Iran na trzy części chyba od tysiąca lat. S-G miała tu bazę od siedmiu lat, na podstawie umowy z IranOil, na początku po to, by dokonywać pomiarów przy budowie rurociągu i sporządzać topograficzne mapy terenu, a następnie po to, by pomagać we wznoszeniu i utrzymywaniu wież wiertniczych na bogatych polach naftowych położonych w okolicy. Było 28 to samotne, dzikie i urocze miejsce, a loty ciekawe i dobre; wylatywanie godzin było łatwe, gdyż przepisy obowiązujące w całym Iranie nie zezwalały na latanie w nocy. Latem panowały upały. Przez większą część zimy tonęli w śniegu. W pobliżu znajdowały się krystalicznie czyste rybne jeziora i lasy pełne zwierzyny. Stosunki z mieszkańcami wioski Jazdek układały się znakomicie. Zwykle nie potrzebowali niczego poza przesyłkami pocztowymi, które dochodziły regularnie. Nadto, co było ważne dla nich wszystkich, od Kwatery Głównej w Teheranie dzielił ich kawał drogi; poza kontaktowaniem się za pomocą radia pozostawieni byli samym sobie, co było wszystkim, czego potrzebowali do szczęścia. Gdy tylko rotory zatrzymały się i silnik przestał pracować, Rodrigues i Jordon znowu zdjęli pokrywę. Byli przerażeni. Podłoga przedziału maszynowego tonęła w oleju. Towarzyszył temu ciężki odór benzyny. Rodrigues przez chwilę grzebał w przewodach trzęsącymi się rękami, a potem zapalił latarkę. Na jednym ze spojeń baku ukazało się maleńkie pęknięcie,

10

którego nie wykryli na zboczu góry. Wyciekał z niego cienki strumyczek benzyny i mieszał się z olejem na dole. - Jezu! Spójrz na to! To jest pieprzona bomba zegarowa - zaskrzeczał Rodrigues nieswoim głosem. Stojący za nim Jordon mało nie zemdlał. - Jedna iskra i... Effer, daj mi wąż. Spuszczę benzynę teraz, zanim znowu polecimy... - No, no - powiedział Scot, a potem dodał z namysłem: - Tym razem się udało. - Widocznie jesteś w czepku urodzony, kapitanie - stwierdził Rodrigues, czując się bardzo niedobrze. - W czepku urodzony. Ten helikopterek... Urwał nagle i zaczął nasłuchiwać. Nasłuchiwali wszyscy - Lochart i Jean-Luc, Nasiri i pół tuzina Irańczyków z obsługi naziemnej, kucharzy i robotników. Było bardzo cicho. Potem, od strony wioski, doszedł ich klekot karabinu maszynowego. - Cholera! - mruknął Rodrigues. - Po kiego czorta wracaliśmy do tej parszywej dziury? 29 ABERDEEN, SZKOCJA - LOTNISKO HELIKOPTEROWE McCLOUD, 17:15. Ogromny helikopter wyłonił się z mroku, młócąc śmigłem powietrze, i wylądował obok rollsa zaparkowanego przy spłukanych deszczem stanowiskach latających maszyn. Na lądowisku panował duży ruch; inne helikoptery przylatywały lub odlatywały, unosząc brygady monterów, personelu i ładunki. Na wszystkich maszynach i hangarach pysznił się znak S-G. Drzwi kabiny otworzyły się; dwaj mężczyźni ubrani w lotnicze kombinezony i maewestki zeszli po składanych stopniach, pochylając się, aby zrównoważyć siłę siekącego deszczem wiatru. Gdy podeszli do samochodu, szofer w uniformie otworzył przed nimi drzwiczki. - Dobrze nas wytrzęsło, co? powiedział z zadowoleniem Adrew Gavallan, wysoki silny mężczyzna, świetnie się trzymający jak na swoje sześćdziesiąt cztery lata. Zrzucił zręcznie kamizelkę, strząsnął wilgoć z kołnierza i usiadł w samochodzie obok swego kolegi. - Jest wspaniały, ma wszystko, czego trzeba. Czy mówiłem ci już, że jesteśmy pierwszymi ludźmi z zewnątrz, którzy odbyli nim próbny lot? 30 - Pierwszymi czy ostatnimi, to nie ma dla mnie znaczenia. Rzucało jak cholera i było cholernie głośno - odparł zirytowany Linbar Struan, uwalniając się od kamizelki. Miał pięćdziesiąt lat, włosy koloru piasku, niebieskie oczy; był szefem Struana, ogromnego koncernu z bazą w Hongkongu, zwanego też Noble House. Koncern ten był cichym, ale ważnym udziałowcem S-G Helicopters i miał kontrolny pakiet akcji. - Nadal uważam, że to zbyt kosztowna inwestycja. Cena jednej maszyny jest dużo za duża. - X63 jest tak ekonomiczny, jak tylko może być; będzie idealny na Morzu Północnym, w Iranie i wszędzie tam, gdzie mamy do przewożenia ciężkie ładunki. Zwłaszcza w Iranie. Gavallan udzielał cierpliwie wyjaśnień, nie chcąc, aby jego niechęć do Linbara zepsuła miłe wspomnienia doskonałego lotu próbnego. - Zamówiłem sześć. - Jeszcze nie zatwierdziłem tego zakupu - wybuchnął Linbar. - To nie jest konieczne - odparł Gavallan z twardym wyrazem brązowych oczu. - Jestem członkiem Wewnętrznego Zarządu Struana; ty i zarząd zatwierdziliście w zeszłym roku ten zakup pod warunkiem, że próbny lot wypadnie dobrze, i że ja to zalecę... - Jeszcze tego nie zrobiłeś! - Więc robię teraz i to zamyka sprawę! - Gavallan uśmiechnął się miło i opadł głębiej w siedzenie. - Za trzy tygodnie, na zebraniu zarządu, będziecie mieli umowy. - To się nigdy nie kończy, Adrew. Ty i twoja cholerna ambicja, prawda? - Nie stanowię dla ciebie zagrożenia, Linbar. Nie...

11

- Zgadzam się! - Linbar ze złością złapał słuchawkę interkomu, żeby wydać polecenie kierowcy, odgrodzonemu od nich dźwiękoszczelną szybą. - John, podrzuć pana Gavallana do biura, a potem pojedziemy do Castle Avisyard. Samochód natychmiast ruszył w kierunku trzypiętrowego biurowca za hangarami. 31 - Co słychać w Avisyard? - zapytał Gavallan dziwnym głosem. - Lepiej niż za twoich czasów. Przykro mi, że ty i Maureen nie zostaliście zaproszeni na święta. Może w przyszłym roku... - Linbar wydął usta. - Tak, znacznie lepiej. - Wyjrzał przez okienko i wycelował palcem w ogromny helikopter. - Nie nawal z tym. Albo z czymś innym. Gavallan zesztywniał; przytyk pod adresem żony nie uszedł jego uwagi. - Jeśli już mowa o nawalaniu, to co z twoimi katastrofalnymi inwestycjami w Ameryce Południowej, z twoimi głupimi awanturami z Toda Shipping o ich tankowce; co z utratą kontraktu na tunel w Hongkongu na rzecz Par-Con/Toda, co ze zdradzaniem naszych starych przyjaciół w Hongkongu przy twoich manipulacjach na gieł... - Zdradzanie! Gówno! "Starzy przyjaciele"! Gówno! Są już dorośli. I co dla nas zrobili? Szanghajczycy mają być od nas sprytniejsi? A Kantończycy, ci z kontynentu i wszyscy inni? Sam powtarzałeś to miliony razy! To nie moja wina, że panuje kryzys naftowy, że na świecie jest zamieszanie, że w Iranie wszystko się chrzani albo że Arabowie chcą nas ukrzyżować, razem z Japońcami, Koreańczykami i Tajwańczykami. .- Linbar aż dławił się gniewem. Zapominasz, że żyjemy już w innym świecie! Hongkong jest inny, cały świat jest inny! Jestem tajpanem Struana, muszę dbać o Noble House, a każdy tajpan miał swoje kłopoty, nawet ten twój cholerny, wyklęty przez Boga sir łan Dunross, a będzie miał jeszcze więcej ze swoimi przywidzeniami o bogactwie naftowym Chin... - łan miał rac... - Nawet Hag Struan miał gorsze okresy, nawet nasz cholerny założyciel, sam wielki Dirk, niech zgnije w piekle! To nie moja wina, że na świecie się gotuje. Myślisz, że poradziłbyś sobie lepiej?! - Linbar już krzyczał. - Dwadzieścia razy! - odgryzł się Gavallan. Teraz Linbar trząsł się z wściekłości. 32 - Wywaliłbym cię, gdybym mógł! Ale nie mogę! Muszę mieć ciebie i całą twoją zdradzieckość, ty zużyty, staromodny idioto. Wżeniłeś się do rodziny, nie jesteś naprawdę jej członkiem, ale jeśli jest Bóg w niebie, to sam się zniszczysz! Jestem tajpanem, a ty, klnę się na Boga, nigdy nie będziesz! Gavallan załomotał w szklaną przegrodę, a gdy samochód stanął w miejscu, gwałtownie otworzył drzwiczki i wysiadł. - Dew neh loh moh, Linbar! - wycedził przez zęby i ruszył w deszcz. Ich wzajemna nienawiść zrodziła się w końcu lat pięćdziesiątych i początku sześćdziesiątych, gdy Gaval-lan pracował w Hongkongu dla Struana, zanim przybył tutaj na sekretne polecenie przyszłego tajpana, lana Dunrossa, brata zmarłej żony Gavallana, Kathy. Linbar był o niego wściekle zazdrosny, gdyż Andrew cieszył się zaufaniem Dunrossa, a Linbar nie, ale przede wszystkim dlatego, że Gavallana uważano zawsze za następcę tajpana, podczas gdy Linbar, w opinii innych, nie miał na to szans. Starym obyczajem spółki Struana było to, że tajpan miał całkowitą i niepodważalną władzę oraz nie pogwałcone nigdy prawo do wyboru chwili swego wycofania'się z interesów i ustanowienia następcy - który musiał być członkiem Wewnętrznego Zarządu, a zatem rodziny. Z chwilą podjęcia takiej decyzji pozbywał się całej władzy, łan Dunross rządził mądrze przez dziesięć lat, a potem wybrał sukcesorem kuzyna, Davida MacStrua-na. Cztery lata temu David, zapalony himalaista, zginął w kwiecie wieku w wypadku w górach. Na krótko przed śmiercią, w obecności dwóch świadków, ku zdziwieniu wszystkich, mianował

12

Linbara swoim następcą. Policja - brytyjska i nepalska - prowadziła dochodzenie w sprawie jego śmierci. Okazało się, że ktoś majstrował przy linach i innych częściach jego ekwipunku. Dochodzenie zakończyło się orzeczeniem: "wypadek". Góra, na którą David się wspinał, była odległa, upadek nagły i nikt - ani wspinający się, ani przewod33 nicy - nie widział, co się naprawdę wydarzyło. Warunki były znośne, tak, sahib był w dobrej formie i był rozsądny, nie podejmował niepotrzebnego ryzyka. "Ale, sahib, nasze góry różnią się od innych. Nasze góry mają swoje duchy i gniewają się od czasu do czasu, sahib, kto może przewidzieć, co zrobią duchy?" Nikt nie wskazał na nikogo, przy sprzęcie mógł nikt nie manipulować, po prostu musiał być źle utrzymany. Karma. Poza przewodnikami Nepalczykami całą dwunastkę uczestników wyprawy stanowili ludzie z Hongkongu, przyjaciele i znajomi, Brytyjczycy, Chińczycy, jeden Amerykanin i dwóch Japończyków, Hiro Toda, szef Toda Shipping Industries - wieloletni osobisty przyjaciel Davida MacStruana - i jeden z jego znajomych, Nobunaga Mori. Linbara wśród nich nie było. Ogromnie ryzykując, dwaj mężczyźni i przewodnik zeszli do miejsca wypadku i dotarli do Davida MacStruana, zanim zmarł. Dokonali tego Paul Choy, bogaty dyrektor Struana, i Mori. Obaj zeznali, że przed śmiercią David MacStruan mianował formalnie Linbara Struana swym sukcesorem. Po powrocie wstrząśniętych członków wyprawy sekretarka wykonawcza MacStruana znalazła w jego biurku zwykłą kartkę maszynopisu podpisaną przez szefa i datowaną kilka miesięcy wcześniej oraz parafowaną przez Paula Choya, która potwierdzała słowa świadków śmierci Davida. Gavallan pamiętał, jaki wstrząs wtedy przeżył, podobnie zresztą jak wszyscy inni, włącznie z Claudią Chen, której rodzina od pokoleń pełniła funkcję sekretarzy wykonawczych tajpanów, kuzynką jego własnej sekretarki, Liz Chen. - To nie jest podobne do tajpana, panie Andrews - oświadczyła. Była już starsza, ale nadal ostra jak igła. - Tąjpan nigdy by nie zostawił tutaj tak ważnego dokumentu; schowałby go w sejfie w Wielkim Domu razem z... wszystkimi innymi prywatnymi dokumentami. David MacStruan jednak tak nie postąpił. Słowa umierającego i wspierający je dokument wystarczyły, by Linbar Struan został tajpanem Noble House, i to kończyło sprawę. Ale... dew neh loh moh z Linbarem, jego ohydną żoną, jego diabelską chińską kochanką i jego podejrzanymi przyjaciółmi. Mogę postawić własne życie w zakład, że jeśli nawet David nie został zamordowany, to jego śmierć i tak jest podejrzana. Ale dlaczego Paul Choy miałby kłamać albo Mori, dlaczego... Niczego by na tym nie zyskali. Uderzył go nagły szkwał, tak że na chwilę stracił oddech i został wyrwany z zamyślenia. Serce nadal biło mu szybciej niż zwykle; przeklinał się za to, że stracił panowanie nad sobą i pozwolił, aby Linbar powiedział to, co nie powinno zostać wypowiedziane. Jesteś cholernym głupcem, mogłeś nie dopuścić do tego wybuchu, musisz pracować jeszcze przez wiele lat; to także twoja wina! - powiedział na głos, a potem mruknął: Sukinsyn nie powinien zrobić tej uwagi o Maureen... Byli małżeństwem od trzech lat i mieli dwuletnią córkę. Jego pierwsza żona, Kathy, zmarła dziewięć lat temu na stwardnienie rozsiane. Biedna, stara Kathy, pomyślał ze smutkiem. Nie miałaś szczęścia. Przebijając wzrokiem ścianę deszczu, zobaczył, że rolls wyjeżdża przez bramę lotniska i znika. Cholerna szkoda z tym Avisyard. Kocham to miejsce, myślał, wspominając dobre i złe chwile, gdy mieszkał tam z Kathy i dwójką dzieci, Scotem i Melindą. Castle Avisyard było starą posiadłością Dirka Struana, pozostawioną przez niego dla kolejnych tajpanów. Domostwo było szeroko rozrzucone i piękne, otoczone ponad tysiącem hektarów gruntu w Ayrshire. Szkoda, że nigdy tam nie pojedziemy, Maureen, ja i mała Electra, przynajmniej tak długo, jak długo Linbar jest tajpanem. Żal, ale takie jest życie.

13

- Nieszczęścia nie trwają wiecznie - powiedział do wiatru i poczuł się lepiej, słysząc te słowa. Potem wszedł do budynku i do swego biura. - Cześć, Liz - powiedział. Liz Chen była przystojną, pięćdziesięcioparoletnią Eurazjatką, która przyleciała 34 35 z nim w 1963 roku z Hongkongu i znała wszystkie sekrety Gavallan Holdings, jego początkowej działalności maskującej, S-G i firmy Struan. - Co nowego? - Pokłóciłeś się z tajpanem, ale to nic. Podała mu filiżankę herbaty; miała dźwięczny, melodyjny głos. - Cholera, rzeczywiście. Skąd, u diabła, o tym wiesz? - Gdy, zamiast odpowiedzi, zaśmiała się, roześmiał się także. - Szlag go trafił. Dodzwoniłaś się do Maca? Chodziło o Duncana McIvera, szefa S-G w Iranie i jego najdawniejszego przyjaciela. - Chłopak próbował od świtu do zmroku, ale linie w Iranie są ciągle zajęte. Teleks również nie odpowiada. Duncan na pewno też chciałby się z tobą porozumieć. - Wzięła jego płaszcz i powiesiła na wieszaku w biurze. - Dzwoniła twoja żona. Zabiera Electrę ze żłobka i chciałaby wiedzieć, czy wrócisz do domu na kolację. Powiedziałam jej, że chyba tak, ale że możesz wrócić późno; za pół godziny masz konferencję telefoniczną z ExTex. - Tak. - Gavallan usiadł za biurkiem i upewnił się, że akta są przygotowane. - Sprawdź, czy teleks do Macą jeszcze działa, dobrze, Liz? Zaczęła od razu wykręcać numer. Biuro było duże i schludne, z widokiem na lotnisko. Na wysprzątanym biurku stała fotografia Kathy z Melindą i Scotem, gdy dzieci były jeszcze bardzo małe, i ogromnym Castle Avisyard w tle oraz inna, z Maureen trzymającą niemowlę. Miłe twarze, uśmiechnięte twarze. Na ścianie wisiał tylko jeden obraz olejny, autorstwa Aristotle'a Quan-ce'a, przedstawiający korpulentnego chińskiego mandaryna - podarunek od lana Dunrossa upamiętniający ich pierwsze udane lądowanie na platformie wiertniczej na Morzu Północnym, dokonane przez McIvera, oraz początek nowej ery. - Andy - powiedział wtedy Dunross, rozpoczynając to wszystko. - Chciałbym, żebyś zabrał Kathy i dzieciaki, opuścił Hongkong i wrócił do Szkocji. Chciałbym, 36 żebyś udawał, iż rezygnujesz ze Struana. Oczywiście, będziesz nadal członkiem Zarządu Wewnętrznego, ale to na razie pozostanie tajemnicą. Chciałbym, żebyś pojechał do Aberdeen i kupił po cichu jak najlepszą posiadłość, przystań, tereny fabryczne, małe lotnisko, coś, co może być lądowiskiem dla helikopterów. Aberdeen jeszcze leży na uboczu, więc będziesz mógł kupić tanio to, co najlepsze. To tajna operacja; wszystko pozostanie między nami. Kilka dni temu widziałem się z dziwnym facetem, sejsmologiem imieniem Kirk, który przekonał mnie, że Morze Północne jest ogromnym złożem naftowym. Chciałbym, żeby Noble House było gotowe do dostaw sprzętu wiertniczego, kiedy tylko wszystko się zacznie. - Mój Boże, łan, jak możemy to zrobić? Morze Północne? Nawet jeśli jest tam ropa, co wydaje się niemożliwe, to chodzi o najbardziej złośliwe wody, przynajmniej przez większą część roku. Nie da się tam wydobywać ropy przez cały rok, a w każdym razie uniemożliwią to koszty! Jak damy radę? - To twój problem, chłopcze. Gavallan pamiętał, jak się wtedy roześmiali i, jak zwykle, rozbroiło go pokładane w nim zaufanie. Opuścił więc Hongkong, czym sprawił przyjemność Kathy, i zrobił wszystko, o co go poproszono. Niemal od razu, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, wydobycie ropy z dna Morza Północnego zaczęło rozkwitać, a największe firmy amerykańskie, z Ex-Tex, ogromnym koncernem naftowym z Teksasu, na czele, a także BP, British. Petroleum, rzuciły się w wir

14

ogromnych inwestycji. On sam był w świetnej sytuacji i mógł wykorzystać to nowe Eldorado. Pierwszy zorientował się, że na tych burzliwych wodach jedynym sposobem obsłużenia powstających konstrukcji wiertniczych było użycie helikopterów. Pierwszy dysponował dzięki wpływom Dunrossa - ogromnymi funduszami potrzebnymi do wynajmowania helikopterów. Pierwszy skłonił dużych producentów helikopterów do produkcji maszyn odpowiedniej wielkości, bezpiecznych, dobrze 37 wyposażonych i osiągających parametry, o jakich przedtem nawet się nie śniło. Pierwszy dowiódł, że latanie nad tymi burzliwymi wodami jest możliwe przy każdej pogodzie. A właściwie zrobił to za niego Duncan McIver, latając i rozwijając zupełnie nowe techniki lotów. Morze Północne zaprowadziło ich do Zatoki Perskiej, Iranu, Malezji, Nigerii, Urugwaju i Południowej Afryki. Perłą w koronie był Iran, dysponujący ogromnym, bardzo zyskownym potencjałem, z dojściami do ośrodka władzy, Dworu, co do którego partnerzy irańscy zapewniali, że pozostanie dostatecznie silny nawet po detronizacji Szacha. "Andy", powiedział wczoraj generał Dżawadah, starszy wspólnik urzędujący w Londynie. "Nie ma powodu do zmartwień. Jeden z naszych wspólników jest spokrewniony z Bachtiarem, a na wszelki wypadek utrzymujemy na wysokim szczeblu kontakty z bliskim otoczeniem Chomeiniego. Oczywiście, w tej nowej epoce wszystko będzie droższe niż dawniej"... Gavallan się uśmiechnął. Nie szkodzi. Pomimo dodatkowych wydatków i tego, że co rok wspólnicy będą coraz bardziej chciwi, zostanie jeszcze tyle, żeby Iran pozostał naszym okrętem flagowym, na pewno do czasu powrotu do normalności. Hazard lana opłacił się Noble House tysiąckrotnie. Szkoda, że zrezygnował, ale prowadził wtedy Struana już od dziesięciu lat. To by było dość dla każdego, nawet dla mnie. Linbar nie myli się; rzeczywiście chcę to prowadzić. Jeśli Bóg sprawi, że tego nie dostanę, dostanie Scot. A na razie naprzód i w górę? Maszyny X63 sprawią, że wyprzedzimy Imperial and Guerney, i uczynią nas największą firmą helikopterową na świecie. - Za parę lat, Liz, będziemy najwięksi - oświadczył z przekonaniem. - Uderzenie X63! Mac pęknie, gdy mu to powiem. - Tak - przyznała i odłożyła słuchawkę. - Przykro mi, Andy, linia jest ciągle zajęta. Zawiadomią nas, gdy będzie wolna. Czy przekazałeś tajpanowi inne dobre wieści? 38 - To nie był najwłaściwszy moment, ale nic nie szkodzi. - Oboje wybuchnęli śmiechem. Zostawiam to na zebranie zarządu. Stary zegar okrętowy na biurku zaczął wydzwaniać szóstą. Gavallan sięgnął i włączył wielozakresowy odbiornik radiowy stojący za nim, we wbudowanej w ścianę szafce. Rozległ się dźwięk Big Bena wybijającego godzinę... TEHERAN, MIESZKANIE McIVERA. Ucichł dźwięk ostatniego uderzenia zegara. Odbiór był słaby, zakłócany trzaskami: "Tu Serwis Światowy BBC, 17:00 czasu Greenwich". Odpowiadało to 20:30 czasu lokalnego w Iranie. Dwaj mężczyźni odruchowo spojrzeli na zegarki. Kobieta pociągnęła łyk martini z wódką. Cała trójka otaczała duże, akumulatorowe radio odbierające program na falach krótkich. Sygnał odbioru był bardzo słaby, automatyczne strojenie nie radziło sobie z uciekającą falą. Na zewnątrz panowały nocne ciemności. Z oddali dochodziły odgłosy strzałów; nie zwracali na to uwagi. Kobieta pociągnęła drugi łyk, czekała. W mieszkaniu było zimno; centralne ogrzewanie nie działało już od tygodni. Jedyne źródło ciepła stanowił mały, elektryczny kominek; podobnie jak przyćmione światła, pracował na pół mocy. "...o 19:30 czasu Greenwich nadamy raport z Iranu "Od naszego specjalnego korespondenta"..." - Dobrze - mruknęła kobieta, i wszyscy pokiwali głowami.

15

Miała pięćdziesiąt jeden lat, wyglądała młodo jak na swój wiek i atrakcyjnie; miała niebieskie oczy i jasne włosy; była zadbana i nosiła okulary w ciemnej oprawie. Nazywała się Genevere McIver, zdrobniale Genny. "... ale najpierw wiadomości w skrócie: w Wielkiej Brytanii dziewiętnaście tysięcy robotników znów strajkowało o wyższe płace w zakładach British Leyland, największego producenta pojazdów w kraju. Negocjato39 rzy związkowi reprezentujący pracowników sektora publicznego osiągnęli porozumienie w sprawie szes-nastoprocentowego wzrostu płac, choć labourzystow-ski rząd premiera Callaghana chciał utrzymać osiem i osiem dziesiątych procenta. Królowa Elżbieta poleci w poniedziałek do Kuwejtu, rozpoczynając trzytygodniową wizytę w krajach Zatoki Perskiej. W Waszyngtonie prezy..." Głos zanikł. Wyższy z mężczyzn zaklął. - Cierpliwości, Charlie - powiedziała Genny łagodnie. - Zaraz będzie coś słychać. - Tak, masz rację - odparł Charlie Pettikin. W oddali rozległy się salwy z broni palnej. - Wysyłanie teraz królowej do Kuwejtu jest trochę ryzykowne, nieprawdaż? - odezwała się Genny. Kuwejt był nieprawdopodobnie bogatym szejkanatem naftowym po przeciwnej stronie Zatoki Perskiej, graniczącym z Arabią Saudyjską i Irakiem. - Trochę głupie w dzisiejszych czasach, prawda? - Cholernie głupie. Ten cholerny rząd chce przez cały czas trzymać podniesioną głowę wtrącił jej mąż, Duncan McIver. - Przez całą cholerną drogę do Aber-deen. Zaśmiała się. - To całkiem długa droga, Duncan. - Nie za daleka dla mnie, Gen! - McIver, krępy, pięćdziesięcioośmioletni mężczyzna, był zbudowany jak bokser i miał siwe włosy. - Cholerna głupota Callaghana i... Przerwał, nasłuchując słabego dudnienia ciężkiego pojazdu przejeżdżającego ulicą. Mieszkanie położone było na ostatnim, czwartym piętrze nowoczesnego domu mieszkalnego na północnych przedmieściach Teheranu. Przejechał następny pojazd. - Dudnią jak czołgi - zauważyła Genny. - Bo są czołgami - wyjaśnił Charlie Pettikin. Miał pięćdziesiąt sześć lat, był dawnym pilotem RAF-u, pochodził z Południowej Afryki; pasma siwizny przeplatały jego ciemne włosy. Był w Iranie starszym 40 pilotem i szefem programu helikopterowego szkolenia bojowego armii irańskiej, prowadzonego przez S-G. - Może znowu szykuje się coś niedobrego - powiedziała. Już od tygodni żaden dzień nie był dobry. Najpierw ogłoszono stan wojenny we wrześniu, z zakazem zgromadzeń i godziną policyjną od 21:00 do 5:00, co tylko podsyciło nienawiść do Szacha. Zwłaszcza w stolicy, Teheranie, w porcie naftowym Abadan i w świętych miastach Kom i Meszhed. Było dużo zabójstw. Potem przemoc jeszcze wzrosła. Szach nagle zniósł stan wojenny w końcu grudnia. Mianował premierem umiarkowanego, ustępliwego Bachtiara, a następnie, w co trudno było uwierzyć, wyjechał z Iranu "na wakacje". Bachtiar utworzył rząd, a Chomeini - wtedy jeszcze na wygnaniu we Francji - potępił ten rząd i każdego, kto go popierał. Rozruchy wzmagały się; śmierć zbierała coraz obfitsze żniwo. Bachtiar próbował negocjować z Chomeinim, który odmówił rozmów i spotkania. Ludzie się burzyli, armia się buntowała, zamknięto wszystkie lotniska przed Chomeinim, a następnie otwarto je dla niego. Potem, w co było równie trudno uwierzyć, Chomeini powrócił pierwszego lutego, to znaczy osiem dni temu. Od tego czasu było już bardzo źle, pomyślała Genny.

16

Wtedy, o świcie, ona, jej mąż i Pettikin znajdowali się na lotnisku międzynarodowym w Teheranie. Był czwartek, bardzo zimny, ale przyjemnie rześki, z rozrzuconymi tu i ówdzie plamami śniegu i lekkim wiatrem. Wschodzące słońce krwawo barwiło pokryte śniegiem wierzchołki gór Elburs. Cała trójka stała koło 212 przed hangarem, daleko od dworca lotniczego. Inny 212 znajdował się po drugiej stronie lotniska; był także gotów do startu i także wynajęty przez zwolenników Chomei-niego. Ta strona lotniska była wyludniona, jeśli nie liczyć około dwudziestu pracowników, z których większość nosiła półautomatyczne karabinki; czekali obok dużego, czarnego mercedesa i radiowozu z odbiornikiem na41 stawionym na częstotliwość wieży. Było tu cicho, w przeciwieństwie do hałasu panującego wewnątrz dworca lotniczego i na obrzeżach ogrodzonego terenu. W hali przylotów oczekiwał komitet powitalny, składający się z tysiąca specjalnie zaproszonych polityków, ajatollahów, mułłów, dziennikarzy oraz setek policjantów w mundurach i specjalnych strażników islamskich - zwanych Zielonymi Opaskami, od opasek, jakie nosili - którzy tworzyli nielegalną, prywatną armię rewolucyjną mułłów. Nikt inny nie miał wstępu na lotnisko, wszystkie drogi dojazdowe były pilnowane i zabarykadowane. Po drugiej stronie barykad kłębiły się dziesiątki tysięcy niespokojnych ludzi w różnym wieku. Większość kobiet miała na sobie czadory, długie szaty okrywające je od stóp do głów. Za nimi, wzdłuż szesnastokilomet-rowej trasy biegnącej do cmentarza Beheszt-e Zahra, gdzie Ajatollah miał wygłosić swe pierwsze przemówienie, rozmieszczono pięć tysięcy uzbrojonych policjantów, za którymi, na balkonach, w oknach, na murach i ulicach, kłębił się największy w historii Iranu tłum, morze ludzi, głównie z Teheranu. W mieście i wokół niego mieszkało blisko pięć milionów osób. Wszyscy byli zdenerwowani, zaniepokojeni, że w ostatniej chwili może się jeszcze coś opóźnić lub że lotnisko zostanie ponownie zamknięte, lub że być może lotnictwo zestrzeli samolot na czyjś rozkaz albo bez rozkazu. Na lotnisku nie było premiera, Szahpura Bachtiara, przedstawicieli jego gabinetu ani też generałów. Celowo. Nie było też żadnych oficerów i żołnierzy. Ci ludzie czekali w swych barakach, na lotniskach lub statkach, równie zdenerwowani co chętni do akcji. - Chciałbym, żebyś była teraz w domu, Gen - powiedział niespokojnie McIver. - A ja bym chciał, żebyśmy wszyscy byli w domu - dodał równie zaniepokojony Pettikin. Tydzień wcześniej do McIvera zwrócił się jeden ze zwolenników Chomeiniego i poprosił o dostarczenie helikoptera, który przewiózłby Chomeiniego z lotniska do Beheszt-e Zahra. 42 - Przykro mi, ale to niemożliwe. Nie jestem upoważniony - odparł osłupiały. W ciągu godziny człowiek ten wrócił z ludźmi z Zielonych Opasek; biuro zapełniło się młodymi, twardymi, agresywnymi mężczyznami. Dwaj z nich mieli na ramionach automatyczne karabiny AK47 produkcji radzieckiej, a jeden - amerykański M16. - Dostarczy pan helikopter, tak jak powiedziałem - rzucił aroganckim tonem zwolennik Chomeiniego. - Na wypadek, gdyby nie można było zapanować nad tłumem. Oczywiście, będzie tam cały Teheran, żeby pozdrowić Ajatollaha, niech Bóg go błogosławi. - Bardzo chciałbym to zrobić, ale nie mogę - odparł ostrożnie McIver, próbując zyskać na czasie. Znajdował się jednak na straconej pozycji. Wprawdzie Chomei-niemu zezwolono na powrót, ale gdyby rząd Bachtiara dowiedział się, że S-G daje jego arcywrogowi helikopter, aby umożliwić mu triumfalny wjazd do stolicy, byłby naprawdę nieźle zirytowany. A jeśliby nawet rząd wyraził zgodę, to w wypadku, gdyby coś poszło nie tak, jak trzeba, gdyby

17

Chomeini został ranny, obwiniono by S-G, a życie jej pracowników nie byłoby warte funta kłaków. - Wszystkie nasze maszyny są wynajęte, a ja nie jestem upoważ.^. - Dam panu odpowiednie upoważnienie w imieniu Ajatollaha - uciął ze złością mężczyzna i dodał podniesionym głosem: - Ajatollah jest w Iranie jedyną władzą. - Zatem powinien pan dostać bez kłopotu helikopter armii irańskiej... - Spokój! Spotkał pana zaszczyt. Zrobi pan to, co panu powiedziano. W imieniu Allacha, komitet postanowił, że dostarczy pan 212 wraz z najlepszymi pilotami. Zabiorą Ajatollaha tam, dokąd każemy, wtedy, gdy każemy, i tak, jak każemy. McIver miał wtedy po raz pierwszy do czynienia z jednym z komitetów - małych grup młodych fundamentalistów - które od chwili wyjazdu Szacha wyrastały jak grzyby po deszczu w każdej wiosce, osadzie, 43 miasteczku i dużym mieście, aby przejmować władzę, atakować posterunki policji, wyprowadzać tłumy na ulice i przejmować kontrolę nad wszystkim, nad czym można było ją przejąć. Zwykle przewodzili im muł-łowie. Ale nie zawsze. Na polach naftowych w Abadanie komitety składały się z lewego skrzydła fedainów - dosłownie: "tych, którzy są przygotowani na śmierć". - Będzie pan posłuszny! - Mężczyzna potrząsał mu przed nosem rewolwerem. - Jestem zaszczycony pokładanym we mnie zaufaniem - odparł McIver; mężczyzna napierał na niego, roztaczając wokół siebie odór potu i nie pranych ubrań. - Zwrócę się do rządu o zezwo... - Rząd Bachtiara jest nielegalny i nie uznawany przez lud - zaryczał mężczyzna. Inni natychmiast przyłączyli się do tych okrzyków i zrobiło się naprawdę nieprzyjemnie. Jeden z mężczyzn zdjął z ramienia karabin automatyczny. - Zgodzi się pan albo komitet podejmie inne działania. McIver wysłał teleks do Aberdeen, do Andrew Ga-vallana, który natychmiast wyraził zgodę, pod warunkiem zatwierdzenia tej decyzji przez irańskich wspólników S-G. Wspólników nie można było odnaleźć. Zdesperowany McIver skontaktował się z ambasadą brytyjską i poprosił o radę. - Dobra, staruszku, na pewno możesz zwrócić się formalnie albo nieformalnie do rządu, ale nie uzyskasz odpowiedzi. Nie jesteśmy nawet pewni, czy naprawdę zezwolili Chomeiniemu na lądowanie ani czy lotnictwo wojskowe nie weźmie spraw we własne ręce. Mimo wszystko ten cholerny facet jest rewolucjonistą i otwarcie wzywa do powstania przeciwko uznawanej przez wszystkich, także przez rząd Jej Królewskiej Mości, legalnej władzy. Tak czy inaczej, jeśli będziesz na tyle głupi, by zapytać, rząd na pewno nie zapomni, że zawracałeś mu głowę i będziesz spalony. W końcu McIver wypracował całkiem rozsądny kompromis. 44 - Ostatecznie - zauważył z ogromną ulgą - byłoby bardzo dziwne, gdyby to brytyjski helikopter przywiózł waszego świętego przywódcę do miasta. Na pewno byłoby lepiej, gdyby to była maszyna irańska, prowadzona przez Irańczyka. Ja będę trzymał w pogotowiu nasz helikopter, właściwie nawet dwa, na wszelki wypadek. Z najlepszymi pilotami. Wystarczy przez radio wezwać CASEVAC, a zgłosimy się natychmiast... A teraz był tutaj, czekając i modląc się, aby nie rozległo się wezwanie CASEVAC, na które musiałby odpowiedzieć. Z różowej mgiełki wyłonił się ogromny odrzutowiec Air France 747. Krążył przez dwadzieścia minut, czekając na pozwolenie lądowania. McIver słuchał wieży przez radio zamontowane w 212. - Nadal są jakieś problemy z bezpieczeństwem - poinformował pozostałą dwójkę. Chwileczkę... ma zezwolenie!

18

- No to jazda - mruknął Pettikin. Patrzyli, jak schodził do lądowania. Maszyna była jaskrawobiała, pobłyskiwała kolorami flagi francuskiej. Zbliżała się do ziemi w pięknym, idealnym podejściu do lądowania; w ostatniej chwili pilot zwiększył moc silników i wzbił się wyżej. - W co on, do cholery, gra? - zdenerwowała się Genny. - Pilot mówi, że musi się lepiej przyjrzeć - wyjaśnił McIver. - Ja chyba też bym tak postąpił, po prostu po to, żeby się upewnić. - Spojrzał na Pettikina, który miał polecieć, gdyby komitet nadał sygnał CASEVAC. - Mam nadzieję, że lotnictwo wojskowe nie zrobi niczego idiotycznego. - Patrz! - krzyknęła Genny. Odrzutowiec dotknął wreszcie płyty lotniska, koła podwozia wzbijały kurz, potężne silniki wyły, pracując wstecz i hamując rozpęd samolotu. Mercedes ruszył natychmiast, a gdy tylko wiadomość rozeszła się wśród 45 ludzi na lotnisku, za barykadami, na ulicach, tłum oszalał z radości. Rozległo się skandowanie: Allahu Akbar... Agha omad- Bóg jest wielki... Agha powrócił... Wydawało się, że upłynęły całe wieki do chwili, gdy podjechały ruchome schodki, otwarły się drzwi i brodaty starzec o surowej twarzy, w czarnym turbanie, zszedł na płytę lotniska w asyście dwóch francuskich stewardów. Przeszedł przed zebraną w pośpiechu strażą honorową, złożoną z kilku mułłów i członków załogi francuskiej; otoczyli go adiutanci i zdenerwowani przedstawiciele władz, szybko usadowili w samochodzie, który ruszył w kierunku dworca lotniczego. Powitał go oszalały, krzyczący tłum; ludzie walczyli między sobą, żeby jak najbardziej się do niego zbliżyć, dotknąć. Reporterzy z całego świata przepychali się, chcąc zająć jak najlepsze pozycje dla swych błyskających fleszami aparatów fotograficznych i kamer telewizyjnych; wszyscy krzyczeli, Zielone Opaski i policjanci chronili Ajatollaha przed zgnieceniem. Genny widziała go tylko przez chwilę - bożyszcze wśród oszalałego tłumu, który wkrótce go pochłonął. Genny pociągnęła łyk martini i utkwiła wzrok w radiu, próbując zmusić je siłą woli do działania i wymazać z pamięci tamten dzień, gdy Chomeini przemawiał na cmentarzu Beheszt-e Zahra, wybranym dlatego, że spoczywało tam tak wiele ofiar masakry z Krwawego Piątku, męczenników, jak ich nazywał. Wymazać z pamięci obrazy, które widzieli w telewizorze, wściekłe morze ciał otaczających kawalkadę samochodów, gdy - nie zwracając już uwagi na żadne wymogi bezpieczeństwa torowały sobie drogę wśród ciżby złożonej z dziesiątków tysięcy mężczyzn, kobiet i młodych ludzi, krzyczących, walczących ze sobą o to, żeby być jak najbliżej, oblepiających furgonetkę chevy, w której jechał, próbujących dotknąć Ajatollaha, siedzącego na przednim siedzeniu, wyraźnie zadowolonego, pozdrawiającego wzniesieniem rąk witające go tłumy. Ludzie wspinali się na maskę i na dach, płakali i krzy46 czeli, wołali do niego, usiłowali strącić innych; kierowca, nie widząc drogi, próbował strząsnąć wielbicieli z samochodu, to hamując ostro, to nagle przyspieszając. Wymazać z pamięci wspomnienie kiepsko ubranego młodzieńca, który wdrapał się na maskę, ale nie mogąc znaleźć uchwytu, ześliznął się pod koła. Było takich wielu. W końcu Zielone Opaski roztrąciły tłum, otoczyły samochód i wezwały helikopter; pamiętała, jak pilot posadził maszynę na ziemi, nie zwracając uwagi na ludzi, którzy tratowali się w ucieczce; wszędzie ciała, wszędzie ranni, a potem Ajatollah ruszył do helikoptera otoczony przez straż przyboczną, surowy, nieczuły; helikopter wzbił się w niebo wśród zawodzeń tłumu: Allahuuu Akbar... Agha omad... - Muszę się jeszcze napić - powiedziała i wstała, żeby ukryć drżenie ciała. - Przygotować ci drinka, Duncan?

19

- Dzięki, Gen. Ruszyła do kuchni po lód. - Charlie? - W porządku, Genny, dziękuję. Zatrzymała się, gdyż radio ryknęło: "...Chiny poinformowały o poważnych starciach na granicy z Wietnamem; traktują to jako dalszy dowód hegemonii sowieckiej. W Iranie..." sygnał znowu zanikł. Po chwili odezwał się Pettikin: - Po drodze tutaj wypiłem drinka w klubie. Wśród dziennikarzy krąży plotka, że Bachtiar szykuje się dó konfrontacji. Mówi się też o ciężkich walkach w Mesz-hedzie po tym, gdy tłum powiesił tam szefa policji i jego* sześciu ludzi. - Straszne - powiedziała Genny, wracając z kuchni. - Kto panuje nad tymi tłumami, Charlie? Kto je naprawdę kontroluje? Komuniści? Pettikin wzruszył ramionami. - Chyba nikt nie wie dokładnie, ale na p kładą się do tego komunistyczna Tude, wszczy zdelegalizowana, czy nie. I wszyscy lev J&ź) cza mudżaheddini, którzy wierzą, że religi f 47 na pogodzić z Marksem, i którzy są sponsorowani przez Sowietów. Szach, Stany Zjednoczone i większość rządów zachodnich wiedzą, że to oni, wiedzą, że korzystają z pomocy radzieckiej, i że są przez Sowietów podjudzani na północ od granicy, co przyznaje cała prasa irańska. I nasi irańscy wspólnicy, choć trzęsą portkami i nie mają pojęcia, kogo popierać, starają się więc popierać i Szacha, i Chomeiniego. Chciałbym, żeby to wszystko się uspokoiło. Iran jest wspaniałym krajem i nie zamierzam się stąd ruszać. - A prasa? - Prasa zagraniczna wyraża różne poglądy. Niektóre gazety amerykańskie zgadzają się z Szachem co do tego, kogo należy obwiniać. Inne uważają, że to tylko Chomeini i że chodzi o sprawy czysto religijne: o niego i o mułłów. Są też tacy, którzy obwiniają lewe skrzydło fedainów albo twardych fundamentalistów z Braterstwa Muzułmanów. Ktoś wysunął też karkołomną tezę, że to Jasir Arafat i OWP... - Przerwał. Radio odezwało się, lecz zaraz powróciły trzaski. - To na pewno plamy na słońcu. - Wystarczy, żeby się zachciało pluć krwią - powiedział McIver. Podobnie jak Pettikin, był kiedyś pilotem RAF-u, potem pierwszym lotnikiem, który zatrudnił się w S-G, a teraz kierował operacjami w Iranie. Jednocześnie pełnił funkcję dyrektora wykonawczego IHC - Iran Helicopters Company - spółki, w której równe udziały należały do nich i przymusowych wspólników irańskich. S-G wynajmowała im helikoptery, załatwiała kontrakty, prowadziła interesy i przechowywała pieniądze, co w Iranie nie byłoby możliwe bez takiej spółki. Zmieniając zdanie, pochylił się, żeby dostroić radio. - Odbiór zaraz powróci, Duncan - powiedziała zdecydowanie Genny. - Zgadzam się z tym, że Callaghan to idiota. Uśmiechnął się do niej. Byli małżeństwem od trzydziestu lat. - Niezła jesteś, Gen. Zupełnie niezła. 48 - Możesz z tej okazji wypić następną whisky. - Dzięki, ale tym razem z wodą... - "... nik Departamentu Energii stwierdził, że czter-nastoprocentowa podwyżka cen OPEC będzie kosztowała USA dodatkowo 51 milionów dolarów za ropę importowaną w przyszłym roku. Także w Waszyngtonie prezydent Carter oświadczył, że z powodu zaostrzającej się sytuacji w Iranie lotniskowiec otrzymał rozkaz wyruszenia z Filip..." Na głos spikera nałożyła się inna stacja, a potem obie zamilkły.

20

Napięci, czekali w milczeniu. Mężczyźni spojrzeli po sobie, starając się ukryć wrażenie, jakie wywarła na nich ta wiadomość. Genny podeszła do butelki whisky stojącej na kredensie, na którym, zajmując większość jego powierzchni, stał także aparat radiowy wysokiej częstotliwości, za pomocą którego McIver komunikował się z bazami helikopterowymi w całym Iranie - jeśli warunki na to pozwalały. Mieszkanie było duże i wygodne, z trzeba sypialniami i dwoma salonikami. Przez kilka ostatnich miesięcy, od wprowadzenia stanu wojennego, gdy na ulicach nasilała się przemoc, Pettikin mieszkał razem z nimi - był już od roku rozwiedziony - i takie rozwiązanie odpowiadało im wszystkim. W okna uderzyły podmuchy wiatru. Genny wyjrzała. Z domu naprzeciwko sączyło się przyćmione światło; na ulicy nie było latarni. Niskie dachy ogromnego miasta ciągnęły się w nieskończoność. Śnieg leżał na nich i na ziemi. Większość spośród pięciu czy sześciu milionów mieszkańców miasta żyła w nędzy i brudzie. Ten obszar, położony na północ od Teheranu, był najlepszym przedmieściem, dobrze chronionym przez policję; mieszkali tu cudzoziemcy i bogaci Irań-czycy. Czy to grzech mieszkać w dobrej dzielnicy, gdy kogoś na to stać? - zadała sobie w myślach pytanie. Jakkolwiek by na to spojrzeć, ten świat to dziwne miejsce. Zrobiła lekkiego drinka z dużą ilością wody sodowej i przyniosła go do pokoju. 40 - Zanosi się na wojnę domową. Nie utrzymamy się tutaj. - Damy sobie radę. Generał Carter nie pozwoli... Nagle zgasło światło i elektryczny kominek. - Kurwa mać - powiedziała Genny. - Dobrze, że mamy kuchenkę gazową. - Może to tylko chwilowe wyłączenie. - McIver pomógł jej zapalić świece, które były już przygotowane na taką ewentualność. Spojrzał na drzwi wyjściowe. Stał obok nich pięciogalonowy kanister z benzyną - zapas na czarną godzinę. Nie był zachwycony przechowywaniem benzyny w mieszkaniu, wszyscy nie byli, zwłaszcza gdy musieli zapalać świece. Ale już od tygodni na stacjach benzynowych oczekiwało się w kolejce od pięciu do dwudziestu czterech godzin, a było więcej niż prawdopodobne, że Irańczyk nalewający benzynę nie będzie chciał obsłużyć cudzoziemców. Wielokrotnie skradziono im paliwo z baku samochodu; nie pomagały żadne zamki. I tak byli w lepszej niż inni sytuacji, gdyż mieli dostęp do zapasów lotniska; dla zwykłych ludzi, zwłaszcza cudzoziemców, kolejki po benzynę były koszmarem. Na czarnym rynku litr paliwa kosztował 160 riali, to jest dwa dolary, co dawało 8 dolarów za galon, gdy miało się szczęście i udawało się tak kupić. Uwaga na żelazny zapas - zażartował. - Mac, może postaw na nim świecę, przez pamięć dawnych czasów - zaproponował Pettikin. - Nie kuś go, Charlie! Mówiłeś coś o Carterze? - Kłopot polega na tym, że jeśli Carter wpadnie w panikę i wyśle trochę wojska albo samolotów, żeby wesprzeć akcję militarną, wszystko przepadnie. Wszyscy zaczną wyć jak koty obdzierane ze skóry, a Sowieci przede wszystkim, Amerykanie będą musieli zareagować i Iran stanie się kolebką trzeciej wojny światowej. - Toczymy już trzecią wojnę światową, Charlie. Od czterdziestego piątego... - zauważył McIver. Przerwał, gdyż rozległy się trzaski, a potem powrócił głos spikera: "... ze złej pracy wywiadu. Kuwejcki szef 50. sztabu sił zbrojnych poinformował, że Kuwejt otrzymuje dostawy broni ze Związku Radzieckiego"... - Jezu - mruknęli zgodnie obaj mężczyźni. - "... w Bejrucie Jasir Arafat, przywódca OWP, stwierdził, że jego organizacja będzie aktywnie wspierać rewolucję Ajatollaha Chomeiniego. Na konferencji prasowej w Waszyngtonie prezydent Carter ponownie zapewnił o amerykańskim poparciu dla irańskiego

21

rządu Bachtiara i "procesu konstytucyjnego". Wreszcie doniesienia z samego Iranu. Ajatollah Chomeini zagroził, że aresztuje premiera Bachtiara, jeśli nie poda się on do dymisji; wezwał naród do "zniszczenia straszliwej monarchii i jej nielegalnego rządu" oraz armię do "powstania przeciwko oficerom ulegającym zagranicznym wpływom i ucieczki z koszar z bronią". Na Wyspach Brytyjskich silne opady śniegu, wichury i powodzie dotknęły cały kraj; zamknięto lotnisko Heathrow; żaden samolot nie mógł wystartować. Na tym kończymy przegląd wydarzeń. Następne wiadomości nadamy o 18:00 czasu Greenwich. Słuchacie państwo Serwisu Światowego BBC. A teraz doniesienie od naszego międzynarodowego korespondenta rolniczego "Ptactwo domowe i świ-nie". Zaczynamy"... McIver wyłączył radio. - Cholerne gówno. Cały świat się rozpada, a BBC serwuje nam świnie. Genny roześmiała się. - Co byśmy zrobili bez BBC, telewizora i futbolu? Wichury i powodzie. - Na wszelki wypadek podniosła słuchawkę telefonu. Jak zwykle, nie było sygnału. - Mam nadzieję, że u dzieci wszystko w porządku. - Mieli żonatego syna i zamężną córkę, Hamisza i Sarah; każde z nich dało im jednego wnuka. - Mała Karen tak łatwo się przeziębią. A Sarah! Ma dwadzieścia trzy lata, a ciągle trzeba jej przypominać, żeby się ciepło ubierała! Czy ona nigdy nie dorośnie? Pettikin zawtórował jej słowom: - To straszne, że nie można zatelefonować. 51 - Aha. Tak czy inaczej, czas na jakiś posiłek. Na targu prawie niczego dzisiaj nie było, zresztą jak od trzech dni. Mogłam znowu kupić twardą baraninę i upiec ją z ryżem albo zrobić coś specjalnego. Wybrałam coś specjalnego i zużyłam ostatnie dwie puszki. Będzie marynowana wołowina, kalafior zapiekany w bułce, zapiekanka karmelowa i niespodzianka - hors d'oeuvre. Wzięła świecę, wyszła do kuchni i zamknęła za sobą drzwi. - Zastanawiam się, dlaczego zawsze jemy kalafiora w bułce? - McIver wpatrywał się w światło świecy, migocące za szybą drzwi kuchennych. - Nie znoszę tego paskudztwa! Tyle razy jej mówiłem... - Nagle jego uwagę przyciągnął nocny krajobraz. Podszedł do okna. Miasto było ciemne z powodu wyłączenia prądu. Na południowym wschodzie jednak niebo zabarwiła czerwona łuna. - Znowu Żaleh - powiedział. Pięć miesięcy wcześniej, ósmego września, dziesiątki tysięcy ludzi wyległy na ulice Teheranu, aby zaprotestować przeciwko wprowadzeniu przez Szacha stanu wojennego. Było dużo zniszczeń, zwłaszcza w Żaleh - ubogiej, gęsto zaludnionej dzielnicy na przedmieściu gdzie palono ogniska i wznoszono barykady z płonących opon. Gdy przybyły oddziały bezpieczeństwa, agresywny, kłębiący się tłum skandował: "Śmierć Szachowi!" i nie chciał się rozejść. Starcie było wyjątkowo brutalne. Gaz łzawiący nie pomógł. Pomogła broń palna. Śmierć zebrała obfite żniwo: według oficjalnego komunikatu zginęło 97 osób, według niektórych świadków - 250, a według grup walczącej opozycji - od dwóch do trzech tysięcy. Po Krwawym Piątku podjęto akcję policyjną, w wyniku której aresztowano wielu opozycyjnych polityków, dysydentów i wrogów - później rząd przyznał, że było 1106 aresztowań - w tym dwóch ajatollahów, co jeszcze bardziej podburzyło tłumy. McIver ze smutkiem obserwował łunę. Gdyby nie ajatollahowie, pomyślał, a zwłaszcza Chomeini, nic takiego by się nie wydarzyło. 52 Przed laty, gdy McIver po raz pierwszy przyjechał do Iranu, zapytał przyjaciela z ambasady brytyjskiej, co dokładnie oznacza słowo ajatollah. - To słowo arabskie, ajat Allah. Oznacza "Znak Boga". - Czy to ksiądz?

22

- Nie. W islamie nie ma księży. Nazwa ich religii oznacza po arabsku "poddanie", poddanie się woli Boga. - Co? - W porządku - odparł, śmiejąc się, przyjaciel. - Wyjaśnię ci to, ale musisz cierpliwie słuchać. Przede wszystkim Irańczycy nie są Arabami, lecz Aryjczykami, a większość z nich to muzułmanie szyici, niespokojna, często mistyczna sekta, która oderwała się od głównego pnia islamu. Arabowie są w większości ortodoksyjnymi sunnitami - stanowią przeważającą większość wśród miliarda muzułmanów na całym świecie - ich sekty przypominają nieco naszych protestantów i katolików. Zwalczają się niemal równie złośliwie. Wszyscy jednak podzielają tę samą wiarę w to, że jest tylko jeden Bóg, Allach, co po arabsku znaczy Bóg, oraz że Mahomet, człowiek z Mekki, który żył w latach 570-632, jest jego prorokiem, a słowa Koranu, wygłoszone przez Mahometa i spisane przez innych na przestrzeni wielu lat po jego śmierci, pochodzą bezpośrednio od Boga i zawierają wszystkie wskazówki, jakie potrzebne są człowiekowi i społeczeństwu do życia. - Wszystkie? To niemożliwe. - Dla muzułmanów to jest możliwe, Mac: dziś, jutro, zawsze. Lecz "ajatollah" to tytuł występujący tylko u szyitów. Nadawany jest przez aklamację w meczecie - to inne arabskie słowo, oznaczające "miejsce spotkań" i tylko miejsce spotkań, absolutnie nie kościół - mułłom, którzy odznaczają się cechami najbardziej poszukiwanymi i podziwianymi wśród szyitów: naboż-nością, ubóstwem, studiowaniem - ale tylko świętej księgi, Koranu i sunny - i przywództwem, zwłaszcza przywództwem. W islamie nie ma rozdziału pomiędzy 53 religią a polityką, nie może być, a szyiccy mułłowie z Iranu od samego początku są fanatycznymi strażnikami Koranu i sunny, fanatycznymi przywódcami, a gdy trzeba walczącymi rewolucjonistami. - Skoro ajatollah czy mułła nie jest księdzem, to kim właściwie jest? - Słowo mulla oznacza "przywódcę", który prowadzi modlitwy w meczecie. Każdy może być mułłą, jeśli tylko jest mężczyzną i muzułmaninem. Każdy. W islamie nie ma kleru, nikogo pomiędzy człowiekiem i Bogiem; to jest piękne, ale nie dla szyitów. Szyici uważają, że po proroku ziemią powinien rządzić charyzmatyczny, na wpół boski przywódca, którego nie można obalić - imam. Jest on pośrednikiem pomiędzy tym, co ludzkie i boskie; na tym polega ogromna przepaść między sunnitami a szyitami; ich wojny były tak krwawe jak te, które prowadzili Plantageneci. Podczas gdy sunnici wierzą w konsensus, szyici przyjmą władzę imama, jeśli taki się znajdzie. - Kto zatem wybiera imama? - Na tym polega cały problem. Gdy zmarł Mahomet - nawiasem mówiąc, nigdy nie twierdził, że jest czymś więcej niż zwykłym śmiertelnikiem, choć ostatnim z proroków - nie pozostawił ani synów, ani wybranego następcy, kalifa. Szyici uważają, że przywództwo powinno pozostać w rodzinie proroka, a kalifem mógł być tylko Ali, kuzyn i zięć Mahometa, który poślubił Fatimę, jego ulubioną córkę. Ale ortodoksyjni sunnici, postępując według historycznych obyczajów szczepowych, które stosuje się nawet dziś, wierzą, że przywódca powinien być wybrany w drodze konsensusu. Byli silniejsi, więc trzej pierwsi kalifowie pochodzili z wyboru. Dwóch zamordowali inni sunnici, aż wreszcie nadeszły czasy szyitów i kalifem został Ali; wierzyli żarliwie, że jest pierwszym imamem. - Uważali, że jest na wpół Bogiem? - Że jest prowadzony przez Boga, Mac. Ali panował przez pięć lat, a potem i jego zamordowano. Szyici ogłosili go męczennikiem. Imamem został jego najstar54

23

szy syn, ale obalił go uzurpator sunnita. Jego drugi syn, wielebny dwudziestopięciolatek Husajn, skierował armię przeciwko uzurpatorowi, lecz został zabity - zamęczony - wraz ze wszystkimi swymi ludźmi, włącznie z dwójką młodziutkich synów Alego, swym własnym pięcioletnim synem i oseskiem-niewiniątkiem. Stało się to w dziesiątym dniu muharramu, w roku pańskim 650, według naszej rachuby, a 61 według ich; nadal obchodzą rocznicę męczeństwa Husajna jako największe święto. - To wtedy odbywają procesje, biczują się, wbijają w siebie haki i się umartwiają? - Tak. Wariują, z naszego punktu widzenia. Szach Reza zakazał tych praktyk, ale szyici są religijnymi fanatykami, muszą okazywać publicznie swą pokutę i żałobę. Potrzeba męczeństwa jest u nich głęboko zakorzeniona i czczona w całym Iranie. Także rebelie przeciwko uzurpatorom. - Więc przystępują do walki wierni przeciw Szachowi? - O tak. Fanatyzm po obu stronach. Dla szyitów mułła jest jedynym pośrednikiem i interpretatorem woli boskiej. To daje mu ogromną władzę. Jest interpretatorem, prawodawcą, sędzią i przywódcą. A najwięksi mułłowie są ajatollahami. A Chomeini jest największym ajatollahem, pomyślał McIver, patrząc na czerwoną poświatę nad Żaleh. Jest nim i czy się to komuś podoba, czy nie, wszystkie zabójstwa, cały rozlew krwi, cierpienia i szaleństwo, wszystko to musi być złożone u jego stóp i nie jest ważne, czy ma to jakiś sens, czy nie... - Mac! - Och, przepraszam, Charlie - powiedział, wracając do rzeczywistości. - Trochę się zamyśliłem. Co? Spojrzał na drzwi kuchni; nadal były zamknięte. - Czy nie powinieneś zabrać Genny z Iranu? - zapytał cichym głosem Pettikin. - Naprawdę zaczyna tu trochę śmierdzieć. - Za cholerę nie chce wyjechać. W kółko jej to powtarzam i w kółko ją proszę, ale jest uparta jak jakiś 55 cholerny mułła, jak twoja Claire - także po cichu odpowiedział McIver. - Uśmiecha się tylko i mówi: "Wyjadę razem z tobą". - Dopił whisky, spojrzał na drzwi i pośpiesznie nalał sobie następną. Mocniejszą. - Charlie, ty z nią porozmawiaj. Ciebie posłucha. - Guzik prawda. - Masz rację. Cholerna baba. Cholernie uparta. Wszystkie są takie same. - Wybuchnęli śmiechem. Po chwili Pettikin zapytał: - Co z Szahrazad? McIver się zastanowił. \ - Tom Lochart jest szczęściarzem. - Dlaczego nie pojechała z nim na urlop i nie została w Anglii, dopóki w Iranie nie będzie spokojnie? - Nie ma powodu, żeby wyjeżdżać. Nie ma tam ani rodziny, ani przyjaciół. Chciała, żeby spotkał się z dziećmi; święta i to wszystko. Powiedziała, że nie chce robić zamieszania. Deirdre Lochart nadal nie zgadza się na rozwód. W każdym razie rodzina Szahrazad jest tutaj, a wiesz, jacy Irańczycy są rodzinni. Na pewno nie wyjedzie przed Tomem, a nie wiem nawet, czy ruszy się stąd razem z nim. A co do Toma, gdybym chciał go wysłać, złożyłby wymówienie. Zostanie tu na zawsze, tak jak ty. - Uśmiechnął się. - Dlaczego ty zostajesz? - To była najlepsza praca, jaką kiedykolwiek miałem, dopóki było spokojnie. Wszystko, czego chcę, to móc latać, a do tego zimy na nartach, a w lecie żagle... Ale, musimy to zrozumieć, Mac, Claire nigdy się tu nie podobało. Przez te lata więcej czasu spędzała w Anglii niż tu, chciała być bliżej Jasona i Beatrice, jej rodziny i naszych wnuków.

24

Przynajmniej rozeszliśmy się jak para przyjaciół. Piloci helikopterów nie powinni mieć żon; za dużo podróżują. Jestem stworzony do życia poza krajem i taki już umrę. Nie chcę wracać do Cape Town - nawet już nie bardzo pamiętam, jak tam jest - i nie mogę znieść tych cholernych angielskich zim. - W mroku pociągnął łyk piwa. - In sza a Allah - powiedział na zakończenie. Jak Bóg pozwoli. - Ta myśl sprawiła mu przyjemność. 56 Nagle zaalarmował ich dzwonek telefonu. Przez wiele miesięcy nie można było polegać na telefonach, a przez kilka ostatnich tygodni łączność telefoniczna właściwie nie istniała; nie było możliwe dodzwonienie się gdziekolwiek, a jeśli już, to łączyło się zawsze ze złymi numerami. Sygnał pojawiał się czasem w cudowny sposób na dzień lub godzinę, a potem bez żadnego widocznego powodu znów znikał. - Zakład o pięć funtów, że to w sprawie rachunku za mieszkanie - powiedział Pettikin, uśmiechając się do Genny, która na dźwięk dzwonka wyszła z kuchni. - Nie ma się o co zakładać, Charlie! Banki strajkowały i były zamknięte od dwóch miesięcy w wyniku wezwania Chomeiniego do strajku generalnego, tak że nikt - człowiek, firma czy nawet rząd - nie mógł wydostać żadnej gotówki, a w Iranie nie posługiwano się czekami. McIver podmósf słuchawkę, nie wiedząc, czego się spodziewać. Albo kogo. - Halo? - Dobry Boże, to cholerstwo działa - odezwał się głos. - Słyszysz mnie, Duncan? - Tak, tak. Słyszę dobrze. Kto mówi? - Talbot. George Talbot z ambasady brytyjskiej. Przykro mi, staruszku, ale to się pogłębia. Chomeini mianował Mehdiego Bazargana premierem i wezwał Bachtiara do rezygnacji albo jeszcze gorzej. Około miliona ludzi wyszło na ulice Teheranu i szuka kłopotów. Właśnie usłyszeliśmy, że zbuntowali się lotnicy w Do-szan Tappeh; Bachtiar oświadczył, że jeśli się nie uspokoją, wyśle tam Nieśmiertelnych. - Nieśmiertelni byli grupami uderzeniowymi fanatycznej Straży Cesarskiej, sprzyjającej Szachowi. - Rząd Jej Królewskiej Mości, razem z Amerykanami, Kanadyjczykami i całą resztą, zaleca, żeby wszyscy cudzoziemcy, którzy nie są niezbędni, natychmiast opuścili kraj... McIver, próbując nie dać po sobie poznać, jak jest wstrząśnięty, szepnął: - Talbot z ambasady. 57 _ ... Wczoraj Amerykanin z ExTex Oil i jakiś irański urzędnik naftowy wpadli w zasadzkę i zostali zastrzeleni przez "nieznanych sprawców" na południowym zachodzie, koło Ahwazu.... - Serce McIvera zabiło mocniej. - ... Wy jeszcze tam działacie, prawda? - W pobliżu, w Bandar Dejlamie na wybrzeżu - odparł McIver spokojnym tonem. - Ilu macie Brytyjczyków, nie licząc rodzin? McIver zastanawiał się przez chwilę. - Czterdziestu pięciu spośród całego stanu sześćdziesięciu siedmiu, to jest dwudziestu sześciu pilotów, trzydziestu sześciu mechaników i inżynierów, i pięciu administratorów, którzy są dla nas bardzo ważni. - Kim są inni? - Czterech Amerykanów, trzech Niemców, dwóch Francuzów i jeden Fin - sami piloci. Dwóch amerykańskich mechaników. Ale jeśli trzeba, traktujemy ich wszystkich jak Brytyjczyków. - Rodziny? - Cztery żony, dzieci nie ma. Trzy tygodnie temu ewakuowaliśmy wszystkie. Jest tu jeszcze Genny, jedna Amerykanka w Kowissie i dwie Iranki. - Lepiej wyślij jutro obie Iranki do ambasad ich mężów. Ze świadectwami małżeństw. Są w Teheranie?

25

- Jedna. Druga jest w Tebrizie. - Załatw im nowe paszporty, jak możesz najszybciej. Zgodnie z prawem irańskim, wszyscy obywatele Iranu, powracający do kraju, muszą składać swe paszporty w biurze imigracyjnym od razu po przekroczeniu granicy. Żeby znowu wyjechać, muszą osobiście ubiegać się o zezwolenie na wyjazd w odpowiednim urzędzie, do czego potrzebują ważnego dowodu tożsamości, powodu wyjazdu satysfakcjonującego władze oraz - jeśli lecą samolotem - ważnego, opłaconego z góry biletu na specjalny lot. Otrzymanie takiego zezwolenia trwa kilka dni albo tygodni. W normalnych okolicznościach. - Dzięki Bogu, że nie mamy z tym problemów - powiedział McIver. 58 - Możemy dziękować Bogu, że jesteśmy Brytyjczykami - dodał Talbot i kontynuował: - Na szczęście nie mamy żadnych zatargów z Ajatollahem, Bachtiarem czy generałami. Wszyscy cudzoziemcy są jednak pod ostrzałem, więc zalecamy ci oficjalnie wysłanie z kraju rodzin, na pełny gaz, i zmniejszenie na razie personelu do minimum. Od jutra na lotnisku będzie niezły bałagan - szacujemy, że jest jeszcze w kraju około pięciu tysięcy cudzoziemców, głównie Amerykanów - ale poprosiliśmy British Airways o współpracę i zwiększenie liczby kursów dla naszych obywateli. Sęk w tym, że wszyscy cywilni kontrolerzy lotów nadal strajkują. Rząd Bach-tiara wysłał kontrolerów wojskowych, a oni są jeszcze bardziej drobiazgowi, jeśli to w ogóle możliwe. Jesteśmy pewni, że znów przeżyjemy eksodus. - O Boże! Kilka tygodni wcześniej, po miesiącach nasilających się gróźb pod adresem cudzoziemców przede wszystkim Amerykanów, gdyż Chomeini atakował ciągle materializm amerykański jako "Wielkiego Szatana" - zrewoltowany, oszalały tłum zaatakował przemysłowe miasto Isfahan, w którym mieściły się fabryki broni i helikopterów, ogromny kombinat metalurgiczny, rafineria ropy, i w którym mieszkała i pracowała większość spośród mniej więcej pięćdziesięciu tysięcy Amerykanów. Tłum palił banki - Koran zakazuje pożyczania pieniędzy w celu osiągnięcia zysku, sklepy z trunkami - Koran zabrania picia alkoholu, i dwa kina - przybytki "pornografii i zachodniej propagandy", które stanowiły zawsze ulubione cele ataków fundamentalistów, a potem zaatakował urządzenia przemysłowe, obrzucił koktajlami Mołotowa siedzibę Grumman Aircraft i spalił ją do gruntu. To wywołało "eksodus". Tysiące ludzi wtargnęły na lotnisko w Teheranie, tarasując je, gdy niedoszli pasażerowie rzucili się, żeby zdobyć nieliczne miejsca w samolotach, jakie jeszcze pozostały, i zamienili lotnisko w coś, co przypominało obszar katastrofy; w hali odlotów i w korytarzach koczowali mężczyźni, kobiety i dzieci, obawiający się 59 utraty miejsca w kolejce - miejsca było tak mało, że ledwie mogli stać - czekając cierpliwie, drzemiąc, popychając się, wzdychając, krzycząc lub popadając w odrętwienie. Nie było rozkładów lotów, nie było ustalonego pierwszeństwa, na każde miejsce w samolocie zrobiono dwadzieścia rezerwacji, nie było komputerów, tylko powolne, ręczne wypisywanie biletów przez kilku ślamazarnych urzędników, z których większość okazywała pasażerom otwartą wrogość i nie mówiła po angielsku. Lotnisko szybko pokryło się śmieciami. Niektóre zdesperowane firmy czarterowały samoloty, żeby wywieźć swych pracowników. Przybyły wojskowe transportowce amerykańskie, które miały zabrać rodziny oficerów. Wszystkie ambasady próbowały zmniejszyć rozmiary ewakuacji, nie chcąc sprawiać dalszych kłopotów Szachowi, który od dwudziestu lat był ich niezłomnym sojusznikiem. Chaos zwiększały tysiące Irańczyków, mających nadzieję, że uciekną, póki można jeszcze uciec. Pozbawieni skrupułów i bogaci, omijali kolejki. Wysocy urzędnicy wzbogacili się, a potem stali się jeszcze bardziej chciwi, a bogactwo ich rosło. Wreszcie kontrolerzy lotów zastrajkowali, co spowodowało zamknięcie lotniska.

26

Przez dwa dni nie było ani przylotów, ani odlotów. Tłum podzielił się: część zrezygnowała, część została na miejscu. Następnie niektórzy kontrolerzy wrócili do pracy i wszystko zaczęło się od nowa: pogłoski o lotach; szturmowanie lotniska z dziećmi i bagażem stanowiącym dorobek całych lat lub bez bagażu; czekanie na zarezerwowane miejsca, które tak naprawdę nie były zarezerwowane. Z powrotem do Teheranu: pięćsetoso-bowa kolejka na postoju, a większość taksówek strajkuje; do hotelu, a pokój wynajęto już komuś innemu; wszystkie banki zamknięte, więc nie ma pieniędzy, które można by wtykać w nieustannie wyciągnięte ręce. W końcu wszyscy cudzoziemcy, którzy chcieli wyjechać, wyjechali. Ci, którzy zostali, aby nadal prowadzić interesy, obsługiwać pola naftowe, utrzymywać samoloty w powietrzu, elektrownie atomowe na chodzie, prze60 mysł chemiczny w ruchu, tankowce na wodzie - żeby chronić swe ogromne inwestycje osiągali niższe zyski, zwłaszcza jeśli byli Amerykanami. Chomeini powiedział: "Jeśli cudzoziemcy chcą wyjechać, dajcie im wyjechać; amerykański materializm jest Wielkim Szatanem"... McIver przycisnął słuchawkę mocniej do ucha, gdyż zaczął słabiej słyszeć; bał się, że połączenie może zostać przerwane. - Tak, George? Co mówisz? - Jak już powiedziałem, Duncan - ciągnął Talbot - jesteśmy pewni, że wszystko się jakoś w końcu wyjaśni. To nie może przecież eksplodować. Nieoficjalne źródła podają, że ubito już interes: Szach ma abdyko-wać na rzecz swego syna, Rezy - to kompromis popierany przez nasz rząd. Przejście do rządów konstytucyjnych może nie przebiegać całkiem gładko, ale nie ma się czym martwić. Przepraszam, że muszę namawiać was do ucieczki. Daj mi znać, co postanowisz. Telefon zamilkł. McIver zaklął, nacisnął widełki, żeby nie zablokować aparatu, po czym powtórzył Genny i Charliemu słowa Talbota. Genny uśmiechnęła się słodko. - Nie patrz tak na mnie, odpowiedź brzmi: nie. Zga... - Ale, Gen, Tal... - Zgadzam się, że inni muszą wyjechać, ale ja nie. Zaraz będzie jedzenie. Wróciła do kuchni i zamknęła drzwi, odcinając się od ewentualnych dalszych argumentów. - Ona to musi zrobić, i już - stwierdził McIver. - Założę się o roczną pensję, że nie; chyba że ty też wyjedziesz. Dlaczego, na Boga, tego nie zrobisz? Ja mogę się wszystkim zająć. - Nie. Dziękuję ci, ale nie. - McIver uśmiechnął się w mroku. - To tak, jakbyśmy znowu byli na wojnie, prawda? Znowu to cholerne zaciemnienie. Nie przejmować się, trzymać się oddziału i słuchać rozkazów. - McIver zmarszczył brwi nad swoją szklanką. - Talbot miał rację co do jednego: mamy cholerne szczęście, że 61 jesteśmy Brytyjczykami. Są cięci na Jankesów. To nie jest fair. - Tak, ale chronisz nas wszystkich najlepiej, jak możesz. - Mam nadzieję. Gdy Szach wyjechał i zapanowała przemoc, McIver wydał wszystkim Amerykanom brytyjskie dokumenty. "Powinny wystarczyć, dopóki Zielone Opaski, policja albo SAVAK nie porównają ich z licencjami". Zgodnie z ustawodawstwem irańskim wszyscy cudzoziemcy musieli mieć aktualne wizy, które trzeba było przed wyjazdem unieważnić, legitymacje z danymi na temat miejsca pracy, a wszyscy piloci odnawiane corocznie irańskie licencje lotnicze. Dalszym posunięciem McIvera, zmierzającym do zapewnienia bezpieczeństwa

27

wszystkim jego ludziom, było poproszenie szefa wspólników irańskich, generała Walika, o podpisanie firmowych legitymacji. Jak dotąd, nie było żadnych problemów. Amerykanom McIver powiedział: "Lepiej miejcie to przy sobie i pokazujcie w razie potrzeby". Wydał rozkaz, aby cały personel nosił zdjęcia Chomeiniego i Szacha. "Jeśli zostaniecie zatrzymani, upewnijcie się, że wyciągacie właściwą fotografię!" Pettikin spróbował wywołać przez radiostację Ban-dar Dejlam, ale nic z tego nie wyszło. - Spróbujemy później - powiedział McIver. - Wszystkie bazy będą na nasłuchu o 8:30, zostaje nam trochę czasu na podjęcie decyzji. Chryste, to może być cholernie trudne. Co o tym sądzisz? Utrzymać status quo, poza rodzinami? Pettikin zatroskał się. Wstał, wziął świecę i spojrzał na wiszącą na ścianie mapę operacyjną. Ukazywała położenie ich baz, liczebność załóg, personelu naziemnego i maszyn. Bazy były rozsiane po całym Iranie; w Teheranie i Isfahanie znajdowały się bazy szkoleniowe armii i lotnictwa wojskowego, w Zagrosie wysokogórski ośrodek wsparcia wierceń naftowych, na północnym zachodzie, w Tebrizie, ośrodek wycinania lasów, a koło granicy z Afganistanem zespół badawczy złóż uranu. 62 W kolejnych bazach zajmowano się pomiarami rurociągu kaspijskiego oraz operacjami związanymi z wydobyciem ropy naftowej z zatoki i jej okolic. W tej chwili ze wszystkich tych baz działało tylko pięć: Lengeh nad cieśniną Ormuz, Kowiss, Bandar Dejlam, Zagros i Teb-riz. - Mamy piętnaście 212, włącznie z dwoma odstawionymi do przeglądu po dwóch tysiącach godzin lotu, siedem 206 i trzy alouettes; wszystkie powinny być teraz na chodzie... - I wszystkie są wynajęte. Żadnego kontraktu nie odwołano, choć za żaden także nie zapłacono - zauważył McIver. - Nie możemy trzymać ich wszystkich w Kowissie; nie możemy nawet legalnie wycofać żadnego z nich bez zgody zleceniodawcy lub bez zatwierdzenia tego przez naszych drogich wspólników; chyba że powołamy się na siłę wyższą. - Jeszcze takiej nie ma. Musimy utrzymać status quo tak długo, jak się da. To, co powiedział Talbot, brzmiało rozsądnie. Status quo. - Chciałbym, żeby tak było, Charlie. Mój Boże! W zeszłym roku o tej porze mieliśmy na chodzie prawie czterdzieści 212, nie mówiąc już o wszystkich innych. McIver nalał sobie następną whisky. - Lepiej trochę wyhamuj - powiedział cicho Pettikin. - Genny będzie się pieklić. Wiesz, że masz zbyt wysokie ciśnienie i nie powinieneś pić. - Traktuję to jako lekarstwo, Jezu. - Świeca zamigotała i zgasła. McIver wstał, zapalił następną i ponownie utkwił wzrok w mapie. - Myślę, że powinniśmy wycofać Azadeh i Latającego Fina. Jego 212 zrobiły tysiąc pięćset godzin, więc można go wycofać na parę dni. - Chodziło o kapitana Erikkiego Yokkonena i jego irańską żonę, Azadeh, oraz o ich bazę koło Tebrizu w prowincji Wschodni Azerbejdżan na północnym zachodzie, przy granicy z ZSRR. Dlaczego by nie wziąć 206 i ich nie sprowadzić? To by im zaoszczędziło pięciuset sześćdziesięciu kilometrów koszmarnej jazdy samochodem, a nam pozwoliło podrzucić trochę części zapasowych. 63 Pettikin rozpromienił się. - Dzięki, miałbym miłą wycieczkę. Wstawię się dzisiaj przez radio do planu lotów i wyruszę o świcie. Wezmę po drodze paliwo w Bandar-e Pahlawi i kupię nam trochę kawioru. - Marzyciel. Ale to by się spodobało Gen. Wiesz, co ja o tym myślę. - McIver odwrócił się od mapy. - Jesteśmy bardzo odsłonięci, Charlie, gdyby rzeczy przybrały zły obrót. - Tylko wtedy, jeśli fatalnie ułożą się karty.

28

McIver skinął głową. Jego wzrok spoczął na aparacie telefonicznym. Podniósł słuchawkę i usłyszał sygnał. Ożywił się i zaczął wybierać numer: 00 międzynarodowy, 44 Wyspy Brytyjskie, 224 Aberdeen w Szkocji, 765-8080. Czekał i czekał, aż nagle oczy mu rozbłysły. - Chryste, dodzwoniłem się! - S-G Helicopters, proszę czekać - powiedziała pracownica centralki, zanim zdążył jej przerwać i powiedzieć, żeby się pospieszyła. Był zły, ale czekał cierpliwie. - S-G Helico... - Tu McIver z Teheranu, dawajcie Staruszka. - Rozmawia przez telefon, panie McIver - prych-nęła dziewczyna. - Połączę pana z jego sekretarką. - Cześć, Mac! - Liz Chen odezwała się niemal natychmiast. - Zaraz ci go dam. U was wszystko w porządku? Próbowaliśmy się dodzwonić przez wiele dni. - Wszystko w porządku, Liz. Po chwili rozległ się głos uszczęśliwionego Gaval-lana. - Mac? Chryste, jak ci się udało uzyskać połączenie? Świetnie, że się odezwałeś; u nas chłopak wykręca twój numer bez przerwy przez dziesięć godzin dziennie. Dzwoni na przemian do domu i do biura. Jak się czuje Genny? Jak uzyskałeś połączenie? - To tylko szczęśliwy traf, Andy. Jestem w domu. Lepiej powiem ci wszystko od razu, bo połączenie może się urwać. McIver powtórzył prawie wszystkie informacje Tal-bota. Musiał je przedstawić oględnie, gdyż krążyły po64 głoski, że SAVAK, irańska tajna policja, często podsłuchuje telefony, zwłaszcza cudzoziemców. W firmie przez ostatnie dwa lata przestrzegano zasady, że rozmawiając przez telefon, trzeba zakładać, iż ktoś podsłuchuje - SAVAK, CIA, MI 5, KGB, ktokolwiek. Na chwilę zapadła cisza. - Przede wszystkim słuchaj zaleceń ambasady i natychmiast wyślij z Iranu wszystkie rodziny. Naciskaj na ambasadę Finlandii w sprawie paszportu Azadeh. Tomowi Lochartowi powiedz, żeby wysłał Szahrazad, miał zresztą złożyć podanie już dwa tygodnie temu, na wszelki wypadek. A tak przy okazji, to on, no, ma dla ciebie jakąś pocztę. Serce McIvera zabiło mocniej. - Dobrze. Jutro tu będzie. - Spróbuję załatwić w British Airways, żeby zapewnili nam miejsca. Wyślę też nasz firmowy 125. Ma odlecieć jutro do Teheranu. Gdybyś miał jakieś problemy z BA, wysyłaj nim, poczynając od jutra, wszystkie rodziny i tych pracowników, którzy nie są niezbędni. Lotnisko w Teheranie jeszcze działa? - W każdym razie działało jeszcze dzisiaj - odparł ostrożnie McIver. Usłyszał, jak Gavallan mówi równie ostrożnie: - Dzięki Bogu, władze panują nad sytuacją. - Tak. - Mac, co radzisz w sprawie naszych irańskich operacji? McIver wziął głęboki oddech. - Status quo. - Dobra. Wszystkie znaki na niebie i ziemi, także te pochodzące z najwyższego szczebla, mówią, że wkrótce będzie można normalnie prowadzić interesy. Trochę zyskaliśmy w Iranie. A przyszłość... Słuchaj, Mac, potwierdziła się ta plotka o Guerneyu. McIver ożywił się. - Jesteś pewien? - Tak. Kilka minut temu dostałem teleks z IranOil; potwierdzili, że na początek dostajemy wszystkie kon65

29

trakty firmy Guerney na Chargu, w Kowissie, Zagrosie i Lengeh. Najwidoczniej polecenie przyszło z góry, a ja musiałem wpłacić hojny piszkesz do lewej kasy naszych wspólników. Słowo piszkesz oznaczało stary irański zwyczaj: podarunek dawany z góry za uprzejmość, która mogła nastąpić. Jawne i niemal oficjalne przyjmowanie piszkeszu przez urzędników było także starym irańskim obyczajem. Jakże inaczej by sobie poradzili? - Ale nie przejmuj się. Chłopie! Zwiększyliśmy czterokrotnie nasze irańskie zyski! - To wspaniale, Andy. - To jeszcze nie wszystko, Mac. Właśnie zamówiłem jeszcze dwadzieścia 212, a dzisiaj potwierdziłem zamówienie na sześć X63; są śliczne! - Chryste, Andy, to fantastyczne! Musiałeś to jakoś przepchnąć, co? - Iran może mieć... hmm... przejściowe trudności, ale cała reszta świata rozpaczliwie poszukuje alternatywnych źródeł ropy. Jankesi trochę się wkurzają, chłopie. - Zmienił ton. Właśnie potwierdziłem następny ogromny interes z ExTex; chodzi o nowe kontrakty w Nigerii, Arabii Saudyjskiej i na Borneo; i następny z All-Gulf Oil w Emiratach. Na Morzu Północnym jesteśmy tylko my, Guerney i Imperial Helicopters. - Imperial Helicopters należała do Imperial Air, drugiej na wpół rządowej linii lotniczej po British Airways. - To wspaniale, że udaje ci się utrzymywać wszystko w Iranie; nasze kontrakty, maszyny i części zamienne są częścią zastawu przy zakupie nowego sprzętu. Trzymaj, na Boga, w ryzach naszych drogich wspólników. Co słychać u tych drogich, miłych ludzi? - Jak zwykle. Gavallan wiedział, że oznaczało to: "kiepsko jak zwykle". - Odbyłem właśnie spotkanie z generałem Dżawa-dahem w Londynie. - Dżawadah opuścił Iran rok temu, wraz z całą rodziną, zanim ujawniły się kłopoty. W ciągu ostatnich trzech miesięcy dwóch innych irańskich wspólników odwiedziło Londyn wraz z rodzinami 66 "z przyczyn medycznych", a dalszych czterech przebywało - także z rodzinami - w Ameryce. Trzech innych pozostało w Teheranie. - Andy, muszę mieć trochę pieniędzy. W gotówce. - McIver wrócił do ważniejszych spraw. - Idź na pocztę. Usłyszał gromki śmiech i zapalił się jeszcze bardziej do tematu. - Obudź się, Chińczyku! - wykrzyknął. Nazywał tak prywatnie Gavallana, który przed przyjazdem do Aber-deen spędził większą część życia w Chinach, najpierw w Szanghaju, a potem w Hongkongu, w firmie Struana, gdzie spotkali się po raz pierwszy. McIver świadczył wtedy usługi helikopterowe na drobną skalę. - Posłuchaj: zalegamy z płacami personelu naziemnego; wynagrodzenie pilotów pochłania całe fundusze, prawie wszystko trzeba kupować na... - W porę przerwał. Na wypadek, gdyby ktoś słuchał. Chciał powiedzieć, że na czarnym rynku. - Te cholerne banki są nadal zamknięte, a trochę gotówki muszę zostawić na heungyau. - Posłużył się słowem z dialektu kantońskiego, które oznaczało dosłownie "pachnące smarowidło", czyli pieniądze do smarowania łap. - Dżawadah obiecał, że generał Walik z Teheranu da ci jutro pół miliona riali. Otrzymałem teleks z potwierdzeniem. - Ale to tylko sześć tysięcy dolarów, a mamy rachunki na dwadzieścia razy więcej. - Wiem, chłopie, ale on mówi, że i Bachtiar, i Ajatollah chcą, by banki działały, więc ruszą w ciągu tygodnia. Przysięga, że gdy tylko zostaną otwarte, IHC wypłaci nam wszystko, co są nam winni. - A na razie, czy zwolnił już zapas A? McIver i Gavallan nazywali w ten sposób fundusze przechowywane przez IHC poza Iranem, prawie 6 milionów dolarów. IHC zalegała z płatnością niemal 4 milionów dolarów. - Nie. Twierdzi, że musi uzyskać formalną zgodę wspólników. Na razie mamy sytuację patową.

30

67 Dzięki Bogu i za to, pomyślał McIver. Aby uruchomić ten rachunek, potrzebne były trzy podpisy - dwa wspólników i jeden przedstawiciela S-G. Żadna ze stron nie mogła naruszyć tego szczególnego funduszu bez zgody drugiej. - To trochę ryzykowne, Andy. Zaliczka na nowe maszyny, opłaty leasingowe za nasz sprzęt tutaj, balansujesz na krawędzi, prawda? - Całe życie balansuje na krawędzi, Mac. Ale za to przyszłość rysuje się różowo. Tak, pomyślał McIver, na pewno dla usług helikopterowych. Ale tu, w Iranie? W zeszłym roku wspólnicy zmusili Gavallana do przekazania prawa własności wszystkich helikopterów S-G i części zamiennych IHC. Gavallan zgodził się pod warunkiem, że będzie to mógł w każdej chwili odkupić bez przeszkód z ich strony oraz że będą uiszczać opłaty leasingowe w terminie, a także załatwią sprawę nieściągalnych długów. Gdy rozpoczął się kryzys i zamknięto banki, IHC zaczęła zalegać z płatnościami, a Gavallan opłacał leasing wszystkich helikopterów w Iranie z funduszy S-G w Aberdeen - wspólnicy twierdzili, że to nie ich wina, iż banki są zamknięte. Dżawadeh i Walik zapewniali, że spłacą wszystko, gdy tylko sytuacja wróci do normy. "Nie zapominaj, An-drew, że załatwiliśmy ci na wiele lat najlepsze kontrakty; bez nas S-G nie mogłaby działać w Iranie. Gdy tylko sytuacja powróci do normy"... - Nasze irańskie kontrakty są nadal bardzo zyskowne - mówił dalej Gavallan. - Nie możemy pod tym względem narzekać na wspólników, ale z Guerneyem znajdziemy się jak koty w worku. Bez wątpienia, pomyślał McIver, nawet jeśli wyciskają z nas coraz więcej; nasze udziały maleją, a ich robią się coraz bardziej tłuste. - ...Trzymają kraj w garści, zawsze trzymali, i przysięgają, że wszystko się uspokoi. Muszą mieć helikoptery, żeby obsługiwać swe pola naftowe. Wszyscy tutaj mówią, że to przeminie. Właściwie, dlaczego nie? Szach robi, co może, żeby unowocześnić kraj, dochody rosną, 68 analfabetyzm m i • rzecz s^eL C,ągu sześ"u nuŁ c*8?**0 w°ci "' '"• PMJ*I. CztenS*I (tm) ""*". To j"ż P ami za sw3 małą maszynę a Genny próbowała radzić sobie z dwójką nastoletnich dzieci w malutkim, hałaśliwym mieszkanku w Koulunie, gdzie rozruchy były największe. - Na Boga, Gen, spójrz na to! List brzmiał następująco: Szanowny Panie Mcher. Być może pamięta Pan, że spotkaliśmy się raz czy dwa razy na wyścigach kilka lat temu, gdy pracowałem w firmie Struana; obstawiliśmy wtedy wałacha o imieniu Chiński Chłopak i wygraliśmy masę pieniędzy. Tajpan, łan Dunross, poprosił, abym napisał ten list, gdyż musimy natychmiast skorzystać z Pańskiego doświadczenia. Wiem, że uczył go Pan pilotażu, a on ma do Pana ogromne zaufanie. Wiadomo już, że będzie się wydobywać ropę z dna Morza Północnego. Uważam, że jedynym sposobem zaopatrywania platform wiertniczych przy każdej pogodzie jest użycie helikopterów. Obecnie nie jest to możliwe. Myślę, że nazwałby Pan to Regułami Lotów Instrumentalnych, RLI. Możemy sprawić, że będzie to możliwe. Ja mam do pokonania pogodę, a Pan zyskał umiejętności. Tysiąc funtów miesięcznie, trzyletni kontrakt próbny, premia od wykonania zadań, transport dla Pana i Pańskiej rodziny do Aberdeen i skrzynka whisky Loch Vay na Boże Narodzenie. Uprzejmie proszę, aby zatelefonował Pan tak szybko, jak tylko możliwe... Genny bez słowa oddała mu list i wyszła z pokoju; przez okna dochodził nieustanny hałas wielkiego miasta: samochody, klaksony, uliczni sprzedawcy, statki, odrzutowce, dysonans chińskiej muzyki. - Dokąd ty poszłaś, u diabła? - Spakować się. - Wybuchnęła śmiechem, przybiegła z powrotem i objęła męża. - To dar niebios, Duncan. Zadzwoń, zadzwoń do niego od razu...

31

- Ale Aberdeen? RLI przy każdej pogodzie? Mój Boże, Gen, to się jeszcze nigdy nikomu nie udało. Nie ma w ogóle odpowiedniego sprzętu. Nie wiem, czy to moż... - Dla ciebie tak, mój chłopcze. Oczywiście. A gdzie się podziali Hanisz i Sarah? 70 - Jest sobota, poszli do kina... Szyba pękła, gdyż trafił w nią kamień, na ulicy nasiliły się odgłosy rozruchów. Mieszkanie było na pierwszym piętrze, a jego okna wychodziły na wąską uliczkę w Mong Kok - gęsto zaludnionej dzielnicy Koulunu. McIver odciągnął Genny w bezpieczne miejsce i ostrożnie wyjrzał przez okno. Na ulicy pięć do dziesięciu tysięcy Chińczyków, skandujących swe zawołanie bojowe: Mao, Mao, Kwai Loh! Kwai Lohl - Cudzoziemskie diabły! Cudzoziemskie diabły! - waliło w kierunku odległego o sto metrów posterunku, gdzie mały oddział umundurowanej chińskiej policji i brytyjskich oficerów czekał w milczeniu za barykadą. - Mój Boże, Gen, oni są uzbrojeni! - wydyszał McIver. Zwykle policja miała tylko pałki. Poprzedniego dnia konsul szwajcarski i jego żona zginęli w płomieniach, gdy tłum przewrócił ich samochód i go podpalił. Zeszłego wieczoru gubernator ostrzegł w radiu i telewizji, że rozkazał policji podjęcie niezbędnych kroków w celu położenia kresu wszelkim rozruchom. Na podłogę, Gen! Odsuń się... Jego głos utonął wśród wzmocnionych głośnikami* słów; komendant wzywał demonstrantów w dialekcie kantoriskim i po angielsku do rozejścia się. Tłum nie zwracał na to uwagi i atakował barykadę. Kolejne wezwanie również zostało zignorowane. Potem rozległy się strzały i ci, którzy byli z przodu, wpadli w panikę; zaczęli tłoczyć się, szukając drogi ucieczki, tak jak pozostała część tłumu. Wkrótce na ulicy zrobiło się pusto, jeśli nie liczyć kilkunastu ciał rozrzuconych na zakurzonej nawierzchni. Tak samo było na wyspie Hongkong. Następnego dnia w całej kolonii zapanował spokój; nie było już żadnych rozruchów, tylko nieliczne grupy Czerwonej Gwardii usiłowały jeszcze raz poderwać tłumy, lecz zostały schwytane i deportowane. W ciągu tygodnia McIver sprzedał swój udział w przedsiębiorstwie helikopterowym, poleciał do Aberdeen i z upodobaniem rzucił się w wir nowej pracy. Genny została jeszcze przez miesiąc; spakowała rzeczy, 71 uregulowała rachunek za mieszkanie i sprzedała wszystko to, czego nie potrzebowali. Gdy przybyła do Szkocji, McIver znalazł już idealne dla nich mieszkanie niedaleko lądowiska McCloud, które jednak ona zdecydowanie odrzuciła. - Rany boskie, Duncan, to jest o setki kilometrów od najbliższej szkoły. Mieszkanie w Aberdeen? Teraz, gdy jesteś tak bogaty jak Dunross, wynajmiemy dom, mój chłopcze... Uśmiechnął się do siebie, myśląc o tych dawnych czasach; Genny była zachwycona powrotem do Szkocji - nigdy nie lubiła Hongkongu, życie było tam trudne, pieniędzy mało, i dzieci do pilnowania. On co prawda kochał swą pracę, uważał, że z Gavallanem współpracuje się świetnie, ale nie znosił Morza Północnego, zimna, wilgoci i bólów, które odczuwał na skutek przebywania w powietrzu przesiąkniętym solą. Te pięć lat było jednak tego warte; odnowił swoje kontakty w ciągle jeszcze małym światku międzynarodowych firm helikopterowych, w którym obracała się większość byłych pilotów RAF, RCAF, RAAF i USAF oraz wszystkich sił powietrznych państw sprzymierzonych, i zawierał nowe znajomości. Na każde Boże Narodzenie hojna premia, starannie odkładana na przyszłość, wraz ze skrzynką Loch Vay: "Andy, ten punkt umowy naprawdę do mnie przemówił!" Gavallan był przez cały czas siłą napędową tego wszystkiego i kierował się zawołaniem, które wymyślił dla firmy: "Bądź śmiały". We wschodniej Szkocji zwano Gavallana "dziedzicem"; działał od Aberdeen do Invernessu i dalej na południe aż do Dundee, a jego wpływy sięgały Londynu, Nowego Jorku, Houston

32

- wszędzie tam, gdzie zajmowano się ropą. Tak, stary Chińczyk jest wspaniały, może owinąć sobie wszystkich wokół małego palca, myślał McIver bez zawiści. Pomyśl tylko, jak się tu dostałeś... - Posłuchaj Mac - powiedział Andrew Gallavan pewnego dnia pod koniec lat sześćdziesiątych. - Po72 znałem właśnie ważnego generała z Irańskiego Sztabu Generalnego. Na strzelnicy. Generał Beni-Hasan. Świetny strzelec, miał dwadzieścia punktów, a ja piętnaście! Spędziłem z nim wiele godzin podczas weekendu i sprzedałem mu helikoptery dostawcze dla piechoty i wojsk pancernych wraz z gotowym programem szkolenia armii i lotnictwa; a poza tym helikoptery dla przemysłu naftowego. Weszliśmy na rynek, chłopie. Jak Flynn. - Ale nie mamy wyposażenia, żeby obsłużyć choćby połowę tego wszystkiego. - Beni-Hasan to świetny facet, a Szach chce naprawdę pójść do przodu; ma rozległe plany modernizacji. Wiesz coś o Iranie? - Nic, Chińczyku - odparł podejrzliwie McIver, wietrząc jakiś nowy'szalony pomysł. - A o co chodzi? - Macie rezerwację na piątek. Do Bahrajnu. Ty i Genny... Poczekaj chwilkę. Mac! Co wiesz o Sheik Aviation? - Genny czuje się świetnie w Aberdeen. Nie będzie chciała się przeprowadzić; dzieci kończą szkołę, wpłaciliśmy już zaliczkę na dom. Nie przeprowadzimy się, a Genny cię zamorduje. - Jasne - rzucił lekko Gavallan. - Sheik Aviation? - To mała, ale dobra firma helikopterowa, która działa w zatoce. Mają trzy 206 i kilka maszyn dostawczych; mają bazę w Bahrajnie. Wszystko dobrze pomyślane; wykonują dużo pracy dla ARAMCO, ExTex i chyba IranOil. Prowadzi to właściciel, Jock Forsyth, były spadochroniarz i pirot, który założył przedsiębiorstwo w latach pięćdziesiątych razem z moim starym kumplem, Scragiem Scraggerem, Australijczykiem. Scrag jest rzeczywistym właścicielem, był w RAAF, AFC i Bar, DFC i Bar, a teraz jest fanatykiem helikopterów. Najpierw działali w Singapurze i tam poznałem Scraga. My, no, byliśmy wstawieni i nie pamiętam, kto zaczął, ale inni powiedzieli, że był remis. Potem przenieśli się do zatoki razem z byłym pracownikiem ExTex, który miał wspaniały kontrakt i mógł ich tam zainstalować. A dlaczego pytasz? 73 - Właśnie ich kupiłem. Przejmujesz ten interes jako dyrektor wykonawczy. W poniedziałek. Scragger i wszyscy ich piloci plus cały personel mogą zostać albo nie, jak będziesz chciał, ale sądzę, że potrzebujemy ich wiedzy. To fajne chłopaki. Forsyth jest zachwycony, bo może przejść na emeryturę i pojechać do Devon. To dziwne, ale Scragger nie wspomniał, że cię zna. Cóż... rozmawiałem z nim bardzo krótko, gdyż układałem się z Forsythem. Nazywamy się teraz S-G Helicopters Ltd. Chciałbym, abyś w przyszły piątek pojechał do Teheranu... Słuchaj, na rany Chrystusa! W piątek, żeby założyć tam Kwaterę Główną. Umówiłem cię z Beni-Hasanem, żebyś podpisał dokumenty tej transakcji z siłami powietrznymi. Powiedział, że z przyjemnością przedstawi nas odpowiednim ludziom. Aha, masz dziesięć procent od wszystkich zysków, to znaczy dziesięcioprocentowy udział w nowej filii w Iranie, i jesteś dyrektorem zarządzającym na cały Iran, a na razie także na pozostałe kraje zatoki... Oczywiście, McIver pojechał. Nigdy nie mógł oprzeć się Andrew Gavallanowi i nigdy tego nie żałował, ale nie miał pojęcia, jak jego przyjaciel poradził sobie z Genny. Gdy wrócił wtedy do domu, przygotowała mu whisky z wodą sodową i uśmiechnęła się słodko. - Cześć kochanie, czy miałeś miły dzień? - Tak, a o co chodzi? - zapytał podejrzliwie. - O ciebie. Andy powiedział, że mamy nowe, cudowne możliwości w jakimś mieście o nazwie Teheran, w jakimś kraju, Persji czy czymś talcim.

33

- W Iranie, Persja to stara nazwa, Gen. Teraz to się nazywa Iran. Ja, wiesz, ja myś... - Jakie to podniecające! Kiedy wyjeżdżamy? - No właśnie, Gen, myślałem, że to omówimy i że może mógłbym załatwić, żeby być dwa miesiące tam, a miesiąc tutaj... - A co chciałeś robić przez te dwa miesiące wieczorami i w niedziele? - Ja, no, będę pracował jak szalony i... 74 - Sheik Aviation? Ty i stary Scragger? Będziecie pić i rozrabiać na wschód od Suezu? - Ja? Będzie tyle roboty, że my nie... - Nie, mój chłopcze! Ha! Dwa tam i jeden tutaj? Onie. Albo, po bożemu, pojedziemy razem jako rodzina, albo nic z tego! -1 dodała łagodniej: - Zgadzasz się, kochanie? - Posłuchaj, Gen... Musieli w ciągu miesiąca zacząć wszystko od początku, było to jednak fascynujące i przeżyli wtedy najpiękniejsze chwile: spotkali mnóstwo interesujących ludzi, żartowali ze Scragiem i z innymi, znaleźli Charliego, Locharta, Jean-Luca i Errikkiego, przekształcili spółkę w najskuteczniejsze i najbezpieczniejsze przedsiębiorstwo lotnicze w Iranie i nad zatoką, a wszystko w taki sposób, w jaki McIver chciał, żeby się odbyło. To było jego dziecko. Tylko jego. Sheik Aviation był pierwszym z wielu zakupów i fuzji, jakich dokonał Gavallan. - Skąd, u diabła, bierzesz tyle pieniędzy, Andy? - zapytał kiedyś Duncan. - Z banków, a skąd by jeszcze? Jesteśmy szkockimi chłopcami do bicia, a nasz stopień ryzyka, to "potrójne A". Dopiero później odkrył zupełnie przypadkowo, że "S" w ich nazwie oznaczało "Struan", z której to spółki pochodziły głównie ich zasoby finansowe i wywiad gospodarczy, i której S-G było cichą filią. - Jak na to wpadłeś, Mac? - zapytał Gavallan. - Stary przyjaciel z Sydney, były pilot RAF-u, który zajmuje się teraz kopalniami, napisał do mnie, że usłyszał, iż Linbar trajkocze, jakoby S-G należało do Noble House; nie wiedziałem o tym, ale wygląda na to, że Linbar prowadzi Struana w Australii. - Próbuje. Mac, tak między nami, łan chciał, żeby udział Struana pozostał tajemnicą. David też tak sobie życzy, więc proszę cię, zatrzymaj to dla siebie - powiedział cichym głosem Gavallan. 75 David, o którym wspominał Gavallan, był Davidem MacStruanem, tajpanem. - Oczywiście. Nie powiem nawet Gen. Ale to dużo wyjaśnia i daje mi poczucie bezpieczeństwa. Dobrze wiedzieć, że stoi za nami Noble House. Często zastanawiałem się, dlaczego stamtąd odszedłeś. Gavallan uśmiechnął się, ale nie odpowiedział. - Oczywiście wie o tym Liz i Zarząd Wewnętrzny, ale poza tym już nikt. McIver nigdy nikomu o tym nie powiedział. S-G świetnie prosperowała i rozwijała się razem z przemysłem naftowym. Rosły zyski. Rosła też wartość stanu posiadania w Iranie. Gdyby wycofał się po sześciu czy siedmiu latach, byłby bogaczem. - Czy nie pora na emeryturę? - co rok pytała Genny. - Mamy już więcej pieniędzy, niż możemy potrzebować, Duncan. - Nie chodzi o pieniądze - powtarzał zawsze. McIver wpatrywał się w czerwoną łunę nad Żaleh. Była teraz jaśniejsza i zajmowała większy obszar. Czuł niepokój. To się może rozlać na cały Teheran, pomyślał. Pociągnął łyk whisky. Nie ma powodów do zdenerwowania, myślał, to wszystko się uspokaja. Co chciał powiedzieć Chińczyk, gdy urwało się połączenie? Zawiadomi mnie, jeśli to ważne; nigdy jeszcze nie zawiódł. Straszna historia z tym Stansonem. To już trzeci

34

Amerykanin zabity przez "nieznanych sprawców" w ciągu ostatnich miesięcy - dwóch było z ExTex i jeden z Guer-neya. Ciekawe, kiedy zabiorą się do nas. Irańczycy nienawidzą Brytyjczyków tak samo jak Jankesów. Skąd wytrzasnąć gotówkę? Nie możemy działać za pół miliona riali tygodniowo. Muszę jakoś pożyczyć od wspólników, choć kręcą jak nikt inny na całym świecie Dopił whisky. Bez wspólników leżymy, nawet teraz, po tych wszystkich latach. Tylko oni wiedzą, z kim trzeba rozmawiać, komu dać ile albo jaki procent, kogo posmarować z góry, a kogo z dołu. Znają język i mają kontakty. Chociaż... Chińczyk ma rację: ktokolwiek 76 wygra - Chomeini, Bachtiar czy generalicja - będzie potrzebować helikopterów... W kuchni Genny mało nie płakała. Puszka haggis, którą przechowywała pieczołowicie przez pół roku i otworzyła właśnie teraz, była uszkodzona i zawartość nie nadawała się do jedzenia. A Duncan tak to lubi. Jak w ogóle można to lubić?! Mieszanina siekanych serc baranich, wątroby, płuc i mąki, cebuli, łoju i przypraw; wszystko to upchnięte w żołądku jakiejś biednej owcy i gotowane przez kilka godzin. - Szlag to trafił! - Poprosiła kiedyś w tajemnicy młodego Scota Gavallana, żeby przyniósł tę puszkę i przechowywała ją na jakąś szczególną okazję. Dziś przypadała' ich rocznica ślubu; chciała zrobić Duncanowi niespodziankę. Pieprzyć wszystko! To nie wina Scota, że to cholerstwo było uszkodzone, myślała w rozpaczy. Ale nawet, skoro tak, to gówno, gówno, gówno! Od miesięcy planowała tę kolację, a teraz nic z tego. Najpierw ten cholerny rzeźnik niczego mi nie sprzedał, choć zapłaciłabym mu z góry podwójną cenę; pieprzyć to jego In sza'a Allah, potem te cholerne zamknięte banki i nie miałam pieniędzy, by przekupić jego konkurenta, niech go szlag trafi, żeby mi sprzedał udo jagnięcia, a nie starego barana, potem nagle strajk w sklepie, a potem... Okno małej kuchni było uchylone. Usłyszała następną salwę z broni maszynowej. Tym razem bliżej. Potem wiatr przyniósł odległy, gardłowy pomruk tłumu. Allah-hhu Akbarrr... Allahhhu Akbarrr... - powtarzało się bez końca. Zadygotała, gdyż brzmiało to dla niej jakoś złowieszczo. Zanim zaczęły się kłopoty, nawoływanie muezzinów, wzywających do modlitwy pięć razy dziennie z minaretów, działało na nią uspokajająco. Ale nie teraz. Nie z gardeł tłumu. Nienawidzę tego miasta, myślała. Nienawidzę broni i gróźb. W skrzynce znaleźli drugi list z pogróżkami, tak samo koślawo wystukany na maszynie, na papierze najtańszego gatunku: Pierwszego grudnia dałem tobie 11 i twojej rodzinie miesiąc na opuszczenie kraju. Jeszcze tu jesteście. Jesteście naszymi wrogami i będziemy z wami bezwzględnie walczyć. Podpisu nie było. Prawie wszyscy cudzoziemcy w Iranie dostawali takie listy. Nienawidzę broni, nienawidzę zimna, a nie ma ani ogrzewania, ani światła; nienawidzę ich śmierdzących ubikacji i kucania jak zwierzę; nienawidzę całej tej głupiej przemocy i niszczenia tego, co było naprawdę miłe. Nienawidzę kolejek. Pieprzyć wszystkie kolejki! Pieprzyć tego dziada, który zepsuł puszkę haggis; pieprzyć tę małą kuchenkę i zapiekankę z solonej wołowiny! Pojąć nie mogę, dlaczego mężczyźni to lubią. Śmieszne! Solone mięso z puszki, zmieszane z gotowanymi kartoflami, cebula, masło i mleko, jeśli się je ma, na górze okruszki chleba i zapiekać, aż zrobi się brązowe. Uff! A co do kalafiora, to chce mi się rzygać od tego smrodu w czasie gotowania, ale czytałam, że pomaga na stany zapalne, a łatwo stwierdzić, że Duncan nie czuje się dobrze. Myśli, że może mnie oszukać. Czy oszukał Charliego? Mam wątpliwości. A co do Clarie, co to za idiotka, że opuściła takiego dobrego człowieka! Zastanawiam się, czy Charlie zorientował się, że miała romans z tym pilotem z Guerneya. Nie byłoby w tym nic złego; trudno wytrzymać samotnie tak długo. Ale to dobrze, że rozstali się po przyjacielsku, chociaż to samolubna dziwka.

35

Dostrzegła swe odbicie w lustrze. Odruchowo poprawiła włosy i spojrzała dokładniej. Dokąd odeszła młodość? Nie wiem, ale na pewno odeszła. Przynajmniej moja. Duncan jest nadal młody, młody jak na swój wiek - gdyby tylko dbał trochę o siebie! Cholerny Gavallan. Nie, Andy jest w porządku. To dobrze, że ożenił się z taką miłą dziewczyną. Maureen utrzyma go w ryzach i mała Electra też. Tak bardzo się bałam, że poślubi tę swoją chińską sekretarkę. Uff! Andy jest w porządku i taki był Iran. Był. Nadszedł czas, by wyjechać i cieszyć się zarobionymi pieniędzmi. Ale jak? Roześmiała się głośno. Będzie, jak było. Chyba. 78 Ostrożnie otworzyła piecyk, zamrugała z powodu gorąca i niemiłego zapachu, i zamknęła go. Nie znoszę zapiekanki z solonego mięsa, pomyślała zirytowana. Kolacja była bardzo dobra, zapiekanka złocistobrą-zowa na wierzchu, taka, jaką lubili. - Otworzysz wino, Duncan? Niestety perskie, ale to ostatnia butelka. - Zwykle byli dobrze zaopatrzeni w wina francuskie i perskie, ale tłumy spaliły sklepy z alkoholem, zachęcane przez mułłów, którzy przestrzegali ścisłych reguł Chomeiniego - picie alkoholu w jakiejkolwiek formie było zabronione przez Koran. - Ktoś powiedział mi na bazarze, że oficjalnie nie sprzedaje się nigdzie alkoholu, i że nawet w zachodnich hotelach jest to zakazane. - To nie może trwać wiecznie. Ludzie nie zniosą tego ani fundamentalizmu przez dłuższy czas - powiedział Pettikin. - Na pewno nie w Persji. Historycznie rzecz biorąc, szachowie byli zawsze tolerancyjni. Dlaczego nie? Przez prawie trzy tysiące lat Persja słynęła z pięknych kobiet, spójrzcie choćby na Azadeh i Szah-razad, z winnic i win. A co z Rubaijjatami Omara Chajjama, czyż nie jest to hymn do wina, kobiet i śpiewu? Mówię wam, to jest właśnie wieczna Persja. - "Persja" brzmi znacznie lepiej niż "Iran", Charlie, o wiele bardziej egzotycznie; była taka, gdy tu przyjechaliśmy, o wiele milsza - powiedziała Genny. Urwała, słysząc strzały, a potem mówiła dalej, usiłując ukryć zdenerwowanie. - Szahrazad powiedzała mi, że oni sami zawsze używali nazw "Iran" albo "Ajran". Słowem "Persja" posługiwali się starożytni Grecy, Aleksander Wielki i inni. Większość Persów ucieszyła się, gdy Szach zadekretował, że obowiązuje nazwa "Iran". Dziękuję, Duncan - rzekła i przyjęła kieliszek wina, podziwiając z uśmiechem kolor trunku. - To wszystko jest wspaniałe, Gen - zauważył i objął żonę. 79 Wino miało przyjemny smak, zapiekanka także, ale nikogo to nie cieszyło, gdyż trudno było skupić się na jedzeniu i piciu. Przejechały kolejne czołgi, rozległy się następne salwy. Czerwona poświata rozszerzała się. Z oddali dochodziło skandowanie tłumu. Potem, w połowie deseru - białka z ciastem maczanym w winie, innej ulubionej potrawy McIvera wtoczył się do mieszkania jeden z ich pilotów, Nogger Lane; miał poszarpane ubranie i podrapaną twarz; podtrzymywał jakąś dziewczynę. Była wysoka, miała ciemne włosy i oczy, była rozczochrana, w szoku, mruczała coś po włosku; jeden rękaw płaszcza prawie całkowicie wyrwany, brudne ubranie, twarz i dłonie, jakby wpadła do śmietnika. - Dostaliśmy się pomiędzy... pomiędzy policję i jakieś skurwysyńskie tłumy - mówił chaotycznie, niespójnie Lane. - Jakiś skurczybyk ściągnął mi benzynę z baku, więc... ale tłum, były ich tysiące, Mac. Na ulicy było spokojnie, a nagle wszyscy zaczęli biec i oni... tłumy. Wyszli z bocznej ulicy, wielu miało broń... I to zasrane skandowanie w kółko i w kółko Allahu Akbar, Allahu Akbar, aż cierpła skóra... Już nigdy... Potem kamienie, bomby zapalające, gaz łzawiący, od cholery tego, gdy pojawiła się policja i wojsko. I czołgi. Widziałem trzy i myślałem, że sukinsyny chcą wygarnąć. Ktoś z tłumu zaczął strzelać, wszędzie były spluwy i... i na całym placu leżały ciała. Zaczęliśmy uciekać, ale chmara sukinsynów zobaczyła nas i zaczęła się wydzierać: "Amerykański szatan!" Zapędzili nas w

36

ślepą uliczkę. Próbowałem powiedzieć, że jesteż Anglikiem, a Paula Włoszką, ale napierali na nas i gdyby nie jakiś mułła, duży sukinsyn z czarną brodą i w czarnym turbanie, ten... ten skurczybyk ich odwołał i, Chryste, pozwolili nam odejść. Sklął nas i powiedział, żebyśmy spierdalali... Pilot złapał podaną mu szklankę whisky i wydudlił ją, próbując złapać oddech; trzęsły mu się ręce i kolana, ale nawet tego nie zauważał. McIver, Genny i Pettikin słuchali tej opowieści przerażeni. Dziewczyna cicho łkała. 80 - Nigdy, nigdy nie byłem w samym środku takiego koszmaru, Charlie - mówił dalej rozdygotany Nogger Lane. - Żołnierze byli takimi samymi gówniarzami jak ci z tłumu, robili w portki ze strachu. Noc po nocy te skandujące tłumy i rzucanie kamieni... Koktajl Mołotowa trafił żołnierza w twarz, biedak stanął cały w płomieniach i krzyczał przez ogień... A potem te sukinsyny nas otoczyły i zaczęły szarpać Paulę, próbowali się do niej dobrać, obmacywali ją, darli na niej ubranie. Wściekłem się i walnąłem jednego, musiał dobrze dostać, bo wbiłem mu nos do czaszki i gdyby nie ten mułła... - Uspokój się, chłopcze - powiedział zaniepokojony Pettikin, ale młodzieniec nie zwracaŁ na niego uwagi i opowiadał dalej. - ...gdyby ten mułła mnie nie wyciągnął, rozwaliłbym skurwysyna na miazgę. Chciałem mu wybić oczy, Chryste, próbowałem, ja wiem, wiem, że to zrobiłem! Jezu Chryste, nigdy nie zabiłem nikogo gołymi rękoma, nigdy nie chciałem, do dziś, ale dziś tak, chciałem i... Trzęsły mu się ręce, gdy odgarniał z oczu jasne włosy. Zaczął mówić ostrzejszym tonem i głośniej: - Te skurwysyny, oni nie mieli prawa nas dotykać, ale trzymali Paulę i... i... - Z oczu trysnęły mu łzy; bezgłośnie poruszał ustami, w kącikach pojawiła się piana. - I... i... zabić... chciałem zabiiiić... Nagle Pettikin pochylił się i uderzył go na odlew w twarz, tak że pilot upadł na kanapę. Pozostali, zaskoczeni, na chwilę zamarli w bezruchu. Lane był przez chwilę oszołomiony, a potem wstał i ruszył na napastnika. - Stać, Nogger! - ryknął Pettikin. Rozkaz osadził młodzieńca w miejscu. Stał z zaciśniętymi pięściami i gapił się ze zdumieniem na staruszka. - Co jest, do kurwy nędzy?! Prawie połamałeś mi szczękę, zasrańcu! - wykrzyknął w furii. Z oczu przestały mu jednak płynąć łzy i odzyskał trzeźwe spojrzenie. - Co? - Przykro mi, chłopcze, ale musiałem... - Gówno musiałeś - rzucił Lane z groźbą w głosie. 81 Wracała mu świadomość, lecz wyjaśnienie, o co chodziło, i uspokojenie ich obojga zabrało jeszcze trochę czasu. Ona nazywała się Paula Giancani; wysoka dziewczyna, stewardesa z Alitalia. - Paula, kochanie, lepiej zostań tu na noc - powiedziała Genny. - Jest już po godzinie policyjnej. Rozumiesz? - Tak, rozumiem, tak, znam angielski, myślą... - Chodź, pożyczę ci jakieś ubrania. Nogger, będziesz spał na kanapie. Dużo później Genny i McIver jeszcze nie spali; byli zmęczeni, lecz nie mogli usnąć. Od czasu do czasu słychać było strzały albo skandowanie dochodzące gdzieś z nocy za oknem. - Chcesz herbaty, Duncan? - Dobra myśl. - Wstał razem z nią. - Choroba, zapomniałem. - Podszedł do biurka i wyjął małe, nieumiejętnie opakowane pudełko. - Wszystkiego najlepszego z okazji naszej rocznicy. To nic wielkiego, tylko bransoletka z bazaru. - Och, dziękuję, Duncan. Rozpakowując pudełko, opowiedziała mu o haggis.

37

- Co za pech! Nic nie szkodzi. W przyszłym roku zjemy to sobie w Szkocji. Bransoletka składała się z surowych ametystów oprawionych w srebro. - Jest piękna! Właśnie taką chciałam mieć! Dziękuję ci, kochanie. - Ja także ci dziękuję, Gen. - Objął ją ramieniem i leciutko pocałował. Nie przejmowała się tym pocałunkiem. Ostatnio tak się właśnie całowali; to było jak poklepywanie ulubionego psa. - Co się stało, kochanie? - Nic, wszystko w porządku. Zbyt dobrze go znała. - Czy to coś, o czym jeszcze nie wiem? - Po prostu to się robi coraz bardziej dzikie. Z każdą godziną. Gdy ciebie i Pauli nie było w pokoju, 82 Nogger powiedział nam, że przyjechali z lotniska. Jej lot Alitalia był zarezerwowany przez rząd włoski; chodziło o ewakuację ich obywateli, a samolot czekał na lotnisku dwa dni. Dostał zezwolenie na odlot, więc Nogger pojechał, żeby się pożegnać z Paulą. Oczywiście start opóźniał się coraz bardziej, jak zwykle, a potem, przed zmrokiem, lot odwołano i znowu zamknięto lotnisko, a pasażerom kazano odejść. Zniknął cały irański personel. Niemal natychmiast grupa dobrze uzbrojonych rewolucjonistów wysypała się na lotnisko. Większość miała zielone opaski, ale niektórzy na opaskach mieli litery IOWP, które Nogger widział po raz pierwszy. "Irańska Organizacja Wyzwolenia Palestyny". - Och mój Boże - wyszeptała. - Więc to prawda, że OWP pomaga Chomeiniemu? - Tak. A skoro oni pomagają, to rozpoczęła się już zupełnie inna gra. Wybuchła wojna domowa, a my jesteśmy w jej samym cholernym środku. W TEBRIZIE JEDEN, 23:05. Erikki Yokkonen był nagi, leżał w saunie, którą własnoręcznie zbudował, temperatura wynosiła 107 stopni w skali Fahrenheita; pocił się obficie, obok leżała jego żona, Azadeh, także ospała pod wpływem gorąca. Wieczór był wspaniały: dużo jedzenia i dwie butelki najlepszej rosyjskiej wódki, którą kupił na rynku w Tebrizie i wypił wspólnie z dwoma angielskimi inżynierami oraz zarządcą ich stacji, Alim Dajatim. - A teraz do sauny - zaproponował przed północą. Oni jednak jak zwykle odmówili; z trudem dowlekli się do swoich kwater. - Chodź, Azadeh! - Dziś nie, Erikki, proszę cię - powiedziała, ale on już porwał ją potężnymi ramionami, okrył futrem i wyniósł na dwór. 84 Powietrze było mroźne. Minął kępę sosen, niósł żonę bez trudu. Wszedł do malutkiej chatki przylegającej do tylnej ściany ich baraku, do rozgrzanego przedsionka, a potem, bez ubrania, do samej sauny. Teraz leżeli, Erikki odrężony, a Azadeh, nawet po roku małżeństwa, jeszcze nie całkiem przyzwyczajona do tego nocnego rytuału. Leżał podparty jedną ręką i patrzył na żonę. Spoczywała na grubym ręczniku na ławce po przeciwnej stronie. Miała zamknięte oczy; widział, jak jej piersi podnoszą się i opadają w rytm oddechu, widział, jaka jest piękna - kruczoczarne włosy, aryjskie rysy, jakby wycyzelowane, cudowne ciało i mlecznobiała skóra - i jak zwykle przepełniło go uczucie uwielbienia dla niej, tak małej w porównaniu z nim, prawie dwumetrowym olbrzymem. Bogowie moich przodków, dziękuję wam, że daliście mi taką kobietę, pomyślał. Przez chwilę nie mógł sobie przypomnieć, w jakim języku to pomyślał. Znał cztery: fiński, szwedzki, rosyjski i angielski. Co za różnica? Poddał się działaniu ciepła i pozwolił, aby jego myśli szybowały wraz z parą buchającą z kamieni, które tak dokładnie poukładał. Fakt, że sam zbudował saunę, sprawiał mu ogromną satysfakcję - mężczyzna powinien to zrobić. Nosił bale drewna, jak jego przodkowie nosili przez całe stulecia. Była to pierwsza rzecz, jaką zrobił, gdy skierowano go tutaj przed czterema laty: wybrał i ściął odpowiednie drzewa. Jego koledzy myśleli, że zwariował. Wzruszał tylko ramionami.

38

- Bez sauny życie jest niczym. Najpierw buduje się saunę, a potem dom. Bez sauny dom nie jest domem. Jesteście Anglikami i niczego nie wiecie o życiu. Kusiło go, by powiedzieć im, że urodził się w saunie, podobnie jak wielu Finów. Dlaczego nie? To całkiem rozsądne: najcieplejsze miejsce w domu, najbardziej czyste, najspokojniejsze, ulubione. Nigdy im jednak nie powiedział, tylko Azadeh. Ona zrozumiała. Tak, pomyślał z zadowoleniem, ona wszystko rozumie. 85 Na zewnątrz skraj lasu był cichy, nocne niebo bezchmurne, gwiazdy bardzo jasne, a śnieg tłumił wszelkie odgłosy. O kilometr dalej przebiegała jedyna w tej okolicy górska droga; wiła się na północny zachód, w kierunku Tebrizu, który leżał szesnaście kilometrów dalej, potem skręcała na północ, ku granicy radzieckiej, przebiegającej w odległości kilku kilometrów. Z drugiej strony gubiła się w zakrętach i prowadziła przez góry aż do Teheranu odległego o pięćset sześćdziesiąt kilometrów. Baza Tebriz Jeden, była domem dla dwóch pilotów - inni przebywali na urlopie w Anglii dwóch angielskich inżynierów i Irańczyków: dwóch kucharzy, ośmiu dochodzących robotników, radiotelegrafisty i zarządcy bazy. Za wzgórzem znajdowała się wioska Abu Mard oraz, w dolinie, zakłady drzewno-celulozowe należące do Iran-Timber, monopolu przemysłu drzewnego, który obsługiwali w ramach kontraktu. Helikopter 212 woził drwali i sprzęt do lasu, służył pomocą przy budowie obozów oraz wytyczaniu nielicznych dróg, jakie mogły być tam budowane, a potem obsługiwał obozy, wymieniając załogi i sprzęt oraz wywożąc rannych. Dla większości odciętych od świata obozów 212 był jedynym ogniwem łączącym je ze światem zewnętrznym, a piloci byli bardzo szanowani. Erikki kochał życie, jakie prowadził, i tę ziemię, która tak bardzo przypominała Finlandię, iż wydawało mu, się czasem, że jest w domu. Sauna była dopełnieniem szczęścia. Maleńka, dwuizbowa chatka z tyłu baraku rzucała się w oczy na tle innych zabudowań bazy; wzniesiona była tradycyjnym sposobem, z mchem uszczelniającym szpary pomiędzy balami, z ogniskiem podgrzewającym kamienie bez trudu, dzięki dobremu ciągowi. Kamienie leżące na wierzchu przywiózł aż z Finlandii. Jego dziad wydobył je z dna jeziora, skąd pochodzą najlepsze kamienie do sauny; podarował mu je podczas ostatniego urlopu, jaki Erikki spędził w domu osiemnaście miesięcy wcześniej. - Weź je, synu. Będziesz miał na pewno dobrego lińskiego tonto - małego, brązowego elfa, który jest duchem sauny - choć naprawdę nie wiem, dlaczego chcesz poślubić jedną z tych cudzoziemek, a nie naszą, fińską dziewczynę. - Gdy ją zobaczysz, dziadku, także będziesz ją uwielbiał. Ma niebieskozielone oczy, czarne włosy i... - Jeśli da ci wielu synów, to... No zobaczymy. Na pewno już najwyższy czas na żeniaczkę, taki chłop jak ty, ale cudzoziemka? Mówisz, że jest nauczycielką? - Należy do Irańskiego Korpusu Nauczycieli. To są młodzi ludzie, ochotnicy w służbie państwowej. Jeżdżą do małych wiosek i uczą mieszkańców czytania i pisania, przede wszystkim dzieci. Szach i jego żona utworzyli ten korpus kilka lat temu, a Azadeh wstąpiła do niego, gdy miała dwadzieścia jeden lat. Pochodzi z Tebrizu, gdzie ja pracuję; uczy w naszej wiosce, w prowizorycznej szkole. Poznałem ją siedem miesięcy i trzy dni temu, ma teraz dwadzieścia cztery lata... Erikki rozpromienił się, wspominając chwilę, gdy ujrzał ją po raz pierwszy. Wyglądała wspaniale w swym mundurku. Włosy opadały jej kaskadami na plecy, siedziała w lesie, otoczona dziećmi. Uśmiechnęła się do niego; widział w jej oczach zdumienie wywołane jego wzrostem. Wiedział od razu, że na nią właśnie czekał przez całe dotychczasowe życie. Miał wtedy trzydzieści sześć lat. Ach! Obserwował ją teraz leniwie, błogosławiąc leśnego tonto -

39

duszka - który zaprowadził go do właściwej części lasu. Jeszcze tylko trzy miesiące i... cały miesiąc urlopu. Pokaże jej Suomi - Finlandię. - Już czas, Azadeh, kochanie - powiedział. - Nie, Erikki, jeszcze nie - odparła na wpół śpiąca, otumaniona gorącem, ale nie alkoholem, gdyż nie piła. - Proszę cię, Erikki, jeszcze... - Nie możesz tu przebywać zbyt długo - stwierdził zdecydowanie. Zawsze rozmawiali ze sobą po angielsku, choć władała także płynnie rosyjskim - jej matka była pół-Gruzinką, pochodzącą z pogranicza, gdzie rozsądniej było znać także ten język. Znała też turecki - język używany w tej części Iranu i w Azerbejdżanie - oraz 86 87 oczywiście farsi. On, poza kilkoma słowami, nie mówił ani w farsi, ani po turecku. Usiadł, pogodzony z całym światem i otarł pot, potem pochylił się i pocałował żonę. Oddała pocałunek i zadygotała, gdy szukały jej jego ręce, a ona odwzajemniała pieszczotę. - Brzydki chłopak - powiedziała i wyprostowała się z godnością. - Gotowa? - Tak. Przywarła do niego, gdy wziął ją bez wysiłku na ręce i wyszedł do przedsionka, a potem na zewnątrz, na mróz. Dyszała, gdy uderzyła ją fala zimna, a on zaczął nacierać ją śniegiem i czuła ukłucia, które nie bolały, choć skóra poczerwieniała. W ciągu kilku sekund poczuła, że płonie. Przez całą zimę musiała przyzwyczajać się do kąpieli śniegowej po saunie. Teraz już zdawała sobie sprawę, że bez tego sauna nie miałaby sensu. Szybko mu się odwzajemniła, nacierając go śniegiem, i popędziła do ciepłego wnętrza, pozostawiając męża tarzającego się jeszcze przez chwilę w śniegu. Nie zauważyli grupy mułłów stojących na wzniesieniu, ukrytych częściowo za drzewami rosnącymi przy ścieżce, pięćdziesiąt metrów dalej. Erikki zobaczył ich dopiero gdy zamykał drzwi. Dostał ataku furii. Zatrzasnął drzwi. - Na dworze są jacyś wieśniacy. Musieli nas obserwować. To już przechodzi wszelkie pojęcie! Była równie wściekła. Ubrali się szybko. Erikki wciągnął futrzane buty, gruby sweter i spodnie, chwycił dużą siekierę i wybiegł na dwór. Mężczyźni jeszcze tam byli; krzycząc zaatakował ich, z wysoko uniesioną siekierą. Rozpierzchli się, a jeden z nich uniósł pistolet maszynowy i wystrzelił w powietrze; salwa odbiła się echem od zbocza góry. Erikki ochłonął i zatrzymał się. Nikt dotąd nie groził mu bronią i nie trzymał jej wycelowanej w jego żołądek. - Siekierę połóż - powiedział mężczyzna kulawą angielszczyzną. - Albo cię zabiję. 88 Erikki zawahał się. W tym momencie Azadeh wpadła pomiędzy nich, odtrąciła lufę broni i zaczęła krzyczeć po turecku: - Jak śmiecie tu przychodzić! Dlaczego macie broń? Kim wy jesteście, bandytami? To nasz teren! Wynocha, bo każę was aresztować! - Była zawinięta w grube futro, ale dygotała z gniewu. - To ziemia ludu - odparł ponuro mułła, trzymając się poza zasięgiem jej rąk. - Zakryj włosy, kobieto, zakryj... - Kim jesteś, mułło? Nie jesteś z mojej wioski! Kim jesteś? - Jestem Mahmud, mułła z meczetu Hadżasta w Te-brizie. Nie jestem jednym z twoich fagasów - dodał ze złością i odskoczył, gdyż Erikki rzucił się na niego. Mężczyzna z bronią zachwiał się, lecz drugi, stojący w bezpiecznej odległości, odwiódł kurek swego karabinu. - Na Boga i proroka, zatrzymaj się, cudzoziemska świnio, bo wyślę was oboje do piekła, na które zasługujecie!

40

- Erikki, poczekaj! Zostaw te psy dla mnie - zawołała po angielsku Azadeh, a potem krzyknęła do przybyłych: - Czego tu chcecie? To nasza ziemia, ziemia mego ojca, Abdollahchana, chana z Gorgonów, krewnego Kadżarów, którzy panowali tu od wieków. - Jej oczy przyzwyczaiły się już do ciemności i mogła dojrzeć przybyłych. Było ich dziesięciu, wszyscy młodzi, uzbrojeni, sami obcy, wszyscy, z wyjątkiem jednego: kalan-dara, wójta, ich wsi. Wójcie, jak śmiałeś tu przyjść?! - Przykro mi, Wasza Wysokość - rzekł przepraszająco. - Ale mułła powiedział, żebym go tu przyprowadził ścieżką, a nie główną drogą i... - Czego chcesz, pasożycie? - zwróciła się do mułły. - Okaż mi szacunek, kobieto - powiedział mułła z jeszcze większą złością w głosie. Niedługo my będziemy rządzić. Koran zna kary za nagość i rozpustę: ukamienowanie i chłosta. 89 - Koran zna też kary za wchodzenie na cudzy teren, bandytyzm, grożenie spokojnym ludziom i bunt przeciwko panom lennym. Nie jestem jednym z twoich zastraszonych analfabetów! Wiem, kim jesteście i zawsze byliście: pasożytami żerującymi na wioskach! Czego chcesz? Od strony bazy nadbiegali ludzie z latarkami. Na czele biegli inżynierowie, Dibble i Arberry; mieli trochę mętne oczka. Ali Dajati ostrożnie trzymał się z tyłu. Wszyscy byli wyrwani ze snu, byle jak ubrani i niespokojni. - Co się dzieje? - zapytał Dajati, spoglądając na zgromadzonych przez grube szkła okularów. Jego rodzina od last służyła chanom z Gorgonów i była przez nich chroniona. - Te psy - zaczęła Azadeh - wyszły z ciem... - Poskramiaj swój język, kobieto - rzucił ze złością mułła i zwrócił się do Dajatiego: - Kim jesteś? Gdy Dajati spostrzegł, że mężczyzna jest mułłą, nagle spokorniał. - Jestem... Jestem tutaj kierownikiem Iran-Timber, ekscelencjo. O co chodzi, co mogę dla pana zrobić? - Helikopter. Chcę go mieć o świcie, żeby oblecieć obozy. - Przepraszam, ekscelencjo, ale maszyna jest rozebrana do remontu. To pomysł cudzoziemców i... Azadeh przerwała mu ze złością: - Mułło, jakim prawem ośmielasz się przychodzić tu w środku nocy, żeby... - Imam Chomeini wydał rozkaz... - Imam? - powtórzyła zaszokowana. - Jakim prawem nazywasz tak Ajatollaha Chomeiniego? - On jest imamem. Wydał rozkazy... - Gdzie jest napisane w Koranie albo w szar'iat, że ajatollah może twierdzić, iż jest imamem i może rozkazywać wiernym? Gdzie... - Nie jesteś szyitką? - zapytał mułła. Był wściekły i wiedział, że jego ludzie słuchają wszystkiego w milczeniu. 90 - Jestem szyitką, ale nie analfabetką i idiotką, mułło! - Wypowiedziała ostatnie słowo jak coś obelżywego. - Odpowiadać! - Proszę, Wasza Wysokość - wtrącił błagalnym tonem Dajati. - Proszę pozwolić, żebym sam się tym zajął, błagam! Ona jednak wpadła we wściekłość, mułła też, pozostali przyłączyli się; powstało zamieszanie, aż wreszcie Erikki podniósł siekierę i dał się ponieść gniewowi, zły, że nie rozumie, o czym mówiono. Nagle zapadła cisza, a następny mężczyzna odbezpieczył pistolet maszynowy. - Czego chce ten sukinsyn, Azadeh? - zapytał Erikki. Powiedziała mu.

41

- Dajati, przekaż mu, że nie dostanie mojego 212 i ma się stąd wynosić albo wezwę policję. - Proszę, kapitanie, proszę. Niech mi pan pozwoli samemu to załatwić - błagał Dajati, pocąc się ze strachu. - Proszę, Wasza Wysokość, proszę stąd odejść. - Potem zwrócił się do obu inżynierów. - Wszystko w porządku, możecie wracać do łóżek. Ja się tym zajmę. W tym momencie Erikki zauważył, że Azadeh jest bosa. Wziął ją na ręce. - Dajati, powiedz temu matierjebcowi i im wszystkim, że jeśli jeszcze raz przyjdą tu w nocy, skręcę im karki, a jeśli któryś z nich dotknie jednego włosa na głowie mojej żony, znajdę go nawet w piekle. Odszedł, potężny w swym gniewie, a inżynierowie ruszyli za nim. Osadziły go w miejscu rosyjskie słowa: - Kapitanie Yokkonen, czy mógłbym z panem porozmawiać? Erikki obejrzał się. Azadeh, którą nadal trzymał na rękach, zesztywniała. Mężczyzna stał nieco z tyłu i na pierwszy rzut oka nie różnił się od innych w swej nijakiej parce. - Tak - odpowiedział po rosyjsku Erikki. - Ale nie wnoś do mojego domu pistoletu ani noża. Odszedł wyniosłym krokiem. 91 Mułła zbliżył się do Dajatiego i zapytał z kamiennym spojrzeniem: - Co powiedział cudzoziemski diabeł, eh? - Był niegrzeczny, wszyscy cudzoziemcy są niegrzeczni. Jej Wysokość, to znaczy kobieta, też była niegrzeczna. Mułła splunął na śnieg. - Prorok ustanowił prawa i kary za takie zachowanie, a lud ma prawo sprzeciwiać się dziedziczeniu bogactwa i skradzionej ziemi. Ziemia należy do ludu. Już wkrótce zaczniemy przestrzegać odpowiednich praw i w Iranie nastanie pokój. - Zwrócił się do pozostałych: Nago na śniegu! Paradowanie na golasa wbrew wszelkim zasadom przyzwoitości. Ladacznica! Czym są Gor-gonowie, jeśli nie sługusami zdrajcy Szacha i jego psa, Bachtiara, co? - Obrócił spojrzenie na Dajatiego. - Jakie kłamstwa opowiadałeś o tym helikopterze? Próbując ukryć strach, Dajati odparł natychmiast, że przegląd po tysiącu pięciuset godzinach lotu wynika z zagranicznych przepisów, do których każą mu się stosować, gdyż zostały zatwierdzone przez Szacha i rząd. - Nielegalny rząd - przerwał mułła. - Oczywiście. Oczywiście, że nielegalny - zgodził się natychmiast Dajati. Zaprowadził przybyłych do hangaru i zapalił światło; baza miała swój własny generator i była pod tym względem niezależna. Silniki 212 leżały w równych rzędach. - To nie ma nic wspólnego ze mną, ekscelencjo; cudzoziemcy robią, co chcą. - Potem dodał szybko: - Wiemy wszyscy, że Iran-Timber należy do ludu, ale Szach bierze pieniądze. Nie mam żadnej władzy nad cudzoziemskimi diabłami ani nad ich przepisami. Nie mogę niczego zrobić. - Kiedy będą mogły polecieć? - rosyjskojęzyczny mężczyzna zapytał nienagannym tureckim. - Inżynierowie przyrzekają, że za dwa dni - odparł Dajati, modląc się w duchu. Był przerażony, ale starał się nie dać tego po sobie poznać. Było już dla niego jasne, że ludzie ci są lewicowymi mudżaheddinami, 92 wyznającymi popieraną przez Rosjan teorię, w myśl której islam i marksizm są do pogodzenia. - Jak Bóg zechce. Dwa dni. Zagraniczni inżynierowie czekają na dostawę jakichś części. - Jakich? Powiedział. Chodziło o parę drobniejszych części i śmigło tylnego rotora. - Ile godzin wylataliście na tych śmigłach? Dajati trzęsącymi się rękoma otworzył dziennik. - Tysiąc siedemdziesiąt trzy.

42

- Bóg nam sprzyja - oświadczył mężczyzna i zwrócił się do mułły: - Możemy bez obawy wykorzystać stare. Wystarczy przynajmniej na pięćdziesiąt godzin. - Ale co ze zużyciem śmigła?... Certyfikat przydatności jest już nieważny - rzucił bez zastanowienia Dajati. .- Pilot nie poleci, bo przepisy lotnicze... - Przepisy szatana. - To prawda - przerwał mu mężczyzna znający rosyjski. - Przynajmniej niektóre. Ale te, które dotyczą bezpieczeństwa, są też ważne dla ludu, nawet ważniejsze. Bóg ustanowił reguły obchodzenia się z wielbłądami i końmi; te reguły mają zastosowanie i do samolotów, które też są darem Boga i niosą nas, wykonujących zbożną pracę. Musimy więc dbać o nie prawidłowo. Nie uważasz, Mahmud? - Oczywiście - odparł niecierpliwie mułła. Obrzucił ostrym spojrzeniem Dajatiego, a ten zaczął się trząść. - Wrócę za dwa dni, o świcie. Niech helikopter będzie gotowy, a pilot przygotowany do wykonania nakazanej przez Boga pracy dla ludu. Zamierzam odwiedzić wszystkie obozy w górach. Czy są tu jeszcze inne kobiety? - Tylko... tylko dwie żony robotników i... moja. - Czy noszą czador i zasłaniają twarze? - Oczywiście. - Dajati skłamał bez wahania. Zasłanianie twarzy było w Iranie prawnie zakazane. Reza Szach w 1936 r. pozostawił wkładanie czadoru uznaniu kobiet, a Reza Mohammad przyznał im w 1964 roku prawa wyborcze. 93 - Dobrze. Przypomnij im, że Bóg i lud widzą je nawet w tym przeklętym siedlisku obcych. Mahmud odwrócił się na pięcie i odszedł, a reszta za nim. Dajati, gdy został sam, otarł pot z czoła. Cieszył się, że pozostał wiernym i że teraz jego żona będzie nosić czador, będzie posłuszna i skromna jak jego matka; nie będzie już paradować w dżinsach, jak Jej Wysokość. Czego żądał mułła? Niech Bóg ma go w swojej opiece, jeśli Abdollah-chan o tym usłyszy... Chociaż, oczywiście, mułła ma rację i oczywiście Chomeini ma rację. Bóg go ochroni. W BARAKU ERIKKIEGO, 23:23. Obaj mężczyźni usiedli naprzeciw siebie przy stole w reprezentacyjnym pokoju. Gdy tamten mężczyzna zapukał, Erikki wysłał Azadeh do sypialni, zostawił jednak uchylone drzwi, aby słyszała rozmowę. Wręczył jej karabin, którego używał do polowań. - Nie wahaj się i strzelaj. Gdyby wszedł do sypialni, to znaczy, że ja jestem martwy powiedział. Włożył swój nóż pukoh za pasek spodni, z tyłu. Nóż pukoh był bronią wszystkich Finów. Uważano, że nienoszenie-go przynosi pecha i jest niebezpieczne. W Finlandii noszenie takiego noża na wierzchu było zabronione, a poza tym mogło być traktowane"jako wyzwanie. Ale wszyscy noże nosili, zwłaszcza w górach. Nóż Erikkiego Yok-konena odpowiadał jego wzrostowi. - A więc, kapitanie, przepraszam za to najście. - Mężczyzna miał ciemne włosy i sto osiemdziesiąt centymetrów wzrostu, trzydzieści parę lat, twarz wysmaganą wiatrem, ciemne oczy oraz domieszkę krwi słowiańskiej i mongolskiej. - Nazywam się Fedor Rakoczy. - Rakoczy był węgierskim rewolucjonistą - powiedział krótko Erikki. - Pański akcent świadczy, że jest pan Gruzinem. Rakoczy to nie jest gruzińskie nazwisko. Jak brzmi prawdziwe i jaki ma pan stopień w KGB? Mężczyzna roześmiał się. 94 - To prawda, że mam gruziński akcent; jestem Rosjaninem z Tbilisi. Mój dziadek przybył z Węgier, ale nie był spokrewniony z rewolucjonistą, który został kiedyś księciem

43

Transylwanii. Poza tym nie był muzułmaninem jak mój ojciec i ja. Tak więc, jak pan widzi, obaj nie znamy za dobrze historii - zauważył uprzejmym tonem. - Jestem inżynierem. Pracuję przy irańsko-radzieckim gazociągu, zaraz przy granicy, w Astarze nad Morzem Kaspijskim. Sprzyjam także Iranowi, Chomeiniemu - niech będzie błogosławiony - nie sprzyjam zaś Szachowi i Amerykanom. Był zadowolony, że dostarczono mu wiadomości o Erikkim Yokkonenie. Historyjka, którą opowiedział, była częściowo prawdziwa. Rzeczywiście pochodził z Gruzji, z Tbilisi, nie był jednak muzułmaninem ani nie nazywał się Rakoczy, lecz Igor Mzytryk i był kapitanem KGB działającym przy 116 Dywizji Powietrznode-santowej, rozmieszczonej przy samej granicy, na północ od Tebrizu. Był jednym z setek tajnych agentów, którzy od miesięcy infiltrowali północny Iran i teraz działali niemal nieskrępowanie. Miał trzydzieści cztery lata i był zawodowym oficerem KGB, podobnie jak jego ojciec. Spędził sześć miesięcy w Azerbejdżanie. Mówił dobrze po angielsku, płynnie w farsi i po turecku, a choć sam nie mógł latać, wiedział dużo o napędzanych silnikami tłokowymi helikopterach wsparcia bezpośredniego należących do armii radzieckiej, gdyż takie miała jego dywizja. - Co do mnie - dodał s,wym uprzejmym głosem - jestem przyjacielem. My, Rosjanie, jesteśmy przyjaciółmi Finów, nieprawdaż? - Tak, tak. Prawda. Rosjanie to nie członkowie partii. Święta Ruś była kiedyś przyjazna, tak, gdy byliśmy wielkim księstwem Rosji. Rosja Sowiecka była przyjazna po 1917 roku, gdy odzyskaliśmy niepodległość. Teraz Rosja Sowiecka jest przyjazna. Tak, teraz. Ale nie w trzydziestym dziewiątym. Nie podczas wojny zimowej. Nie, wtedy nie. 95 - Tak samo jak w czterdziestym pierwszym - przerwał mu ostro Rakoczy. - W czterdziestym pierwszym toczyliście przeciwko nam wojnę razem ze śmierdzącymi nazistami; byliście z nimi i przeciwko nam. - To prawda, ale tylko po to, by odzyskać naszą ziemię, Karelię, prowincję, którą nam ukradliście. Nie doszliśmy do Leningradu, chociaż mogliśmy. - Erikki czuł na plecach ucisk noża i był z tego zadowolony. - Czy jest pan uzbrojony? - Nie. Poprosił pan, żeby nie przychodzić z bronią. Zostawiłem karabin za drzwiami. Nie mam też pukoh ani nie jest mi on potrzebny. Jestem przyjacielem, na Allacha. - Dobrze. Człowiek potrzebuje przyjaciół. Erikki obserwował przybysza, czując wstręt do wszystkiego, co ten sobą reprezentował: Rosji Sowieckiej, która nie sprowokowana napadła na Finlandię w 1939, gdy Stalin podpisał pakt o nieagresji z Niemcami. Mała armia fińska walczyła samotnie. Odpierała hordy sowieckie w ciągu stu dni podczas wojny zimowej, a potem musiała ulec. Ojciec Erikkiego zginął w obronie Karelii, południowo-wschodniej prowincji, w której Yokkonenowie mieszkali od wieków. Rosja Sowiecka natychmiast wchłonęła prowincję. Wszyscy Finowie od razu wyjechali. Co do jednego. Nikt nie chciał znaleźć się pod panowaniem sowieckim; pozostało pustkowie. Erikki miał wtedy zaledwie dziesięć miesięcy. Podczas eksodusu zmarły tysiące ludzi. Umarła i jego matka. To była najgorsza zima; zima, którą wszyscy zapamiętali. A w czterdziestym piątym, myślał Erikki, tłumiąc gniew, w czterdziestym piątym zdradziła nas Ameryka i Anglia; oddali nasze ziemie agresorowi. Nie zapomnieliśmy. Nie zapomnieli też Estończycy, Łotysze, Litwini, wschodni Niemcy, Czesi, Węgrzy, Bułgarzy, Słowacy, Rumuni... ta lista nie ma końca. Nadejdzie dzień wyrównania rachunków z Sowietami, o tak, na pewno nadejdzie. Zrobią to przede wszystkim Rosjanie, którzy cierpią najbardziej. 96 - Dużo pan wie o Finlandii jak na Gruzina - zauważył spokojnie. - Finlandia jest bardzo ważna dla Rosji: W naszych stosunkach panuje odrężenie. Oba nasze kraje są bezpieczne i pokazują światu, że antyradziecka, imperialistyczna propaganda Amerykanów jest kłamliwa.

44

Erikki uśmiechnął się. - To chyba nie pora na politykę, co? Jest już późno. Czego pan chce ode mnie? - Przyjaźni. - Aha. Łatwo o to prosić, ale, jak pan zapewne wie, w wypadku Finów wiąże się to z pewnymi trudnościami. - Erikki wziął z kredensu niemal pustą butelkę wódki i dwa kieliszki. - Jest pan szyitą? - Tak, ale nie za dobrym. Bóg mi wybaczy. Piję czasem wódkę, jeśli o to pan pyta. Erikki nalał do dwóch kieliszków. - Zdrowie. - Wypili. - Niech pan teraz przejdzie do rzeczy. - Wkrótce Bachtiar zostanie wyrzucony z Iranu razem ze swymi amerykańskimi sługusami. Wkrótce zagotuje się w Azerbejdżanie, ale pan nie ma się czego obawiać. Jest pan tu lubiany, zatem, jeśli pańska żona i jej rodzina... jeśli spodoba się nam wasza... wasza współpraca w zaprowadzaniu spokoju w tych górach... - Jestem tylko pilotem helikoptera, zatrudnionym w spółce brytyjskiej, która współpracuje z Iran-Timber. Nie zajmuję się polityką. My, Finowie, nie politykuje-my, nie pamięta pan? - Jesteśmy przyjaciółmi, tak. Jesteśmy tak samo zainteresowani utrzymaniem pokoju na świecie. Ogromna pięść Erikkiego rąbnęła w stół; Rosjanin wzdrygnął się, gdy stojąca na blacie butelka podskoczyła i wylądowała na podłodze. - Dwa razy prosiłem pana grzecznie, żeby powiedział pan, o co chodzi. - Głos Fina był tak cichy i uprzejmy jak przedtem. - Ma pan dziesięć sekund i ani jednej więcej. 97 _ Świetnie - wycedził przez zęby Rakoczy. - Wymagamy pańskich usług, aby w ciągu kilku najbliższych dni przerzucać drużyny do obozów. My... - Jakie drużyny? - Mułłów z Tebrizu i ich zwolenników. Wymaga... - Otrzymuję polecenia ze swojej firmy, a nie od mułłów, rewolucjonistów albo ludzi, którzy przychodzą w nocy z bronią. Jasne? - Przekona się pan, że lepiej się z nami porozumieć, kapitanie Yokkonen. Gorgonowie też. Wszyscy - powiedział z naciskiem Rakoczy, a Erikki poczuł, że krew napływa mu do twarzy. - Iran-Timber jest już po naszej stronie. Wydadzą wam odpowiednie polecenia. - W porządku. Wobec tego poczekam na te polecenia. - Erikki wstał, demonstrując swą potężną sylwetkę w całej okazałości. - Dobranoc. Rosjanin także wstał i spojrzał na Fina ze złością. - Pan i pańska żona jesteście zbyt inteligentni, by nie wiedzieć, że bez Amerykanów i ich nierządnej CIA Bachtiar przepadnie; że ten półgłówek Carter skierował amerykańskich marines i helikoptery do Turcji, a flotę do zatoki. Jest tam atomowy lotniskowiec i osłaniające go okręty; jest piechota morska i samoloty uzbrojone w ładunki nuklearne. Słowem, flota wojenna i... - Nie wierzę! - Może pan nie wierzyć. Na Boga, oni próbują rozpocząć wojnę, na co my oczywiście musimy zareagować. Musimy odpowiedzieć naszą grą wojenną na ich grę wojenną, gdyż oni chcą wykorzystać Iran przeciwko nam. To szaleństwo; my wcale nie chcemy wojny atomowej... - Rakoczy mówił to z całym przekonaniem, z głębi serca. Zaledwie parę godzin temu jego dowódca ostrzegł go, używając zakodowanego sygnału radiowego, że siły sowieckie na granicy zostały postawione w stan gotowości oznaczany jako żółty, tylko jeden krok do czerwonego, z powodu zbliżającej się floty lotniskowców, przy czym w taki sam stan gotowości postawiono wszystkie siły nuklearne. Co gorsza, doniesiono o ogromnych ruchach wojsk chińskich wzdłuż całej,

45

98 ciągnącej się na długości ośmiu tysięcy kilometrów, granicy radziecko-chińskiej. - Ten pierdolony Carter razem ze swoim pierdolonym Paktem Przyjaźni wyśle nas do piekła, jeśli tylko dojrzy cień szansy. - Co będzie, to będzie - odparł Erikki. - In sza'a Allah, tak, ale dlaczego być psem łańcuchowym Amerykanów albo ich równie plugawych brytyjskich wspólników? Powinien zwyciężyć lud. My powinniśmy zwyciężyć. Proszę nam pomóc, kapitanie, a nie pożałuje pan. Są nam potrzebne pańskie umiejętności, tylko przez kilka dni... Nagle urwał. Słychać było odgłos kroków biegnącego człowieka. Zanim jeszcze drzwi wejściowe otworzyły się z hukiem, w ręce Erikkiego błysnął nóż, a on sam skoczył z kocią zręcznością, stając przed drzwiami sypialni. - SAVAK! - krzyknął nowo przybyły mężczyzna i uciekł. Rakoczy podbiegł do drzwi i chwycił swój pistolet maszynowy. - Potrzebujemy pańskiej pomocy, kapitanie! Proszę o tym nie zapominać! Zniknął w mroku. Azadeh wyszła z sypialni. Była blada, w ręku ściskała gotowy do strzału karabin. - Co on powiedział o lotniskowcu? Nie zrozumiałam... Erikki powiedział jej. Była wyraźnie wstrząśnięta. - To oznacza wojnę, Erikki. - Tak, jeśli to prawda. -' Włożył swą-parkę. - Zostań tutaj. Zamknął za sobą drzwi. Zobaczył światła samochodów zbliżających się w pędzie drogą dojazdową, łączącą bazę z główną szosą do Tebrizu i Teheranu. Gdy jego oczy przyzwyczaiły się do ciemności, rozróżnił dwa samochody osobowe i jedną wojskową ciężarówkę. Po chwili zajechał pierwszy samochód, a policjanci i żołnierze wysypali się z niego i zniknęli w ciemnościach. Ich dowódca zasalutował. 99 - Dobry wieczór, kapitanie Yokkonen. Dowiedzieliśmy się, że są tu jacyś rewolucjoniści czy komunistyczna Tude. Powiedziano nam, że padły strzały. - Jego angielski był bez zarzutu. Czy nic się nie stało Jej Wysokości? Nie ma jakichś problemów? - Nie. Teraz już nie, pułkowniku Mazardi. - Erikki znał go całkiem dobrze. Mężczyzna był kuzynem Aza-deh i szefem policji w okręgu Tebriz. Ale SAVAK? To co innego, pomyślał z niepokojem. Jest, to jest, i nie chcę nic o tym wiedzieć. - Proszę wejść. Azadeh ucieszyła się na widok kuzyna; podziękowała mu za przybycie i opowiedziała o tym, co się wydarzyło. - Rosjanin powiedział, że nazywa się Rakoczy? Fedor Rakoczy? - zapytał. - Tak, ale to było oczywiste kłamstwo - wyjaśnił Erikki. - Musiał być z KGB. - Nie powiedział ci, kiedy zamierzają odwiedzać obozy? - Nie. Pułkownik zastanowił się, a potem westchnął. - Więc mułła Mahmud chce sobie polatać? Tak zwany człowiek boży nie powinien robić głupstwa i latać. To bardzo niebezpieczne, zwłaszcza dla islamskiego marksisty; to świętokradztwo! Lecąc helikopterem, można łatwo wypaść, tak mi powiedziano. Może powinniśmy pójść mu na rękę? - Mazardi był wysoki i dobrze wyglądał, miał czterdzieści parę lat, a mundur leżał na nim nieskazitelnie. - Proszę się nie niepokoić. Ci pod-burzacze niedługo wrócą do swoich zapchlonych bud. Wkrótce Bachtiar wyda nam rozkaz i powstrzymamy te psy. A ten demagog Chomeini... Powinniśmy szybko nałożyć kaganiec temu zdrajcy. Francuzi powinni to zrobić już wtedy, gdy tu przybył. Słabi głupcy. Głupcy! Oni zawsze byli słabi; wtrącali się i byli przeciwko nam. Byli zawsze zazdrośni o Iran! -

46

Wstał. - Proszę dać mi znać, kiedy wasze helikoptery będą gotowe do lotu. Tak czy inaczej, będziemy tu z powrotem za dwa dni, przed 100 świtem. Miejmy nadzieję, że mułła i jego przyjaciele, a zwłaszcza Rosjanin, wrócą tutaj. Wyszedł. Erikki postawił czajnik na kuchence, żeby zrobić kawy. Powiedział z namysłem: - Azadeh, zapakuj torbę. Wlepiła w niego zdumione spojrzenie. - Co takiego? - Bierzemy samochód i jedziemy do Teheranu. Za kilka minut. - Nie ma takiej potrzeby, Erikki. - Gdyby helikopter nadawał się do użytku, wzięlibyśmy go, ale się nie nadaje. - Nie ma się czym przejmować, kochanie. Rosjanie zawsze chcieli dostać Azerbejdżan: ludzie cara, Sowieci, co za różnica. Zawsze chcieli mieć Iran i zawsze udawało się nam trzymać ich z daleka. Erikki, nie trzeba przejmować się kilkoma fanatykami i jednym Rosjaninem. Spojrzał na nią. - Niepokoją mnie amerykańscy marines w Turcji, amerykańskie lotniskowce i to, że KGB uważa, iż Jesteśmy oboje zbyt inteligentni". Dlaczego ten Rosjanin był taki zdenerwowany, dlaczego wiedzą tyle o mnie i o tobie, i dlaczego "wymagają" moich usług? Idź i spakuj torbę, kochanie, dopóki nie jest za późno. ! Sobota 10 lutego 1979 II W BAZIE LOTNICZEJ W KOWISSIE, 3:32. Skandujący tłum, prowadzony przez mułłę Hosejna Kowis-siego, napierał na masywną główną bramę i ogrodzenie z drutu kolczastego, otaczające ogromną bazę; noc była ciemna i bardzo zimna - wszędzie leżał śnieg. Było trzy do czterech tysięcy ludzi, przeważnie młodych, niektórzy uzbrojeni, trochę młodych kobiet w czadorach; ich krzyki łączyły się z pomrukiem tłumu^.,Bóg jest wielki... Bóg jest wielki..." Za bramą, naprzeciw tłumu, stały plutony zdenerwowanych żołnierzy; karabiny w pogotowiu, inne plutony w odwodzie, oficerowie z rewolwerami. Dwa czołgi centurion czekały, gotowe do walki, pośrodku drogi, w huku pracujących silników. W pobliżu nich - komendant obozu i grupa oficerów. Za nimi - ciężarówki z żołnierzami, reflektory wymierzone w bramę i ogro105 dzenie - żołnierze w dwudziesto- trzydziestoosobowych grupach. Za ciężarówkami hangary, budynki bazy, baraki, kasyno oficerskie, wszędzie grupki podenerwowanego personelu, wszyscy niestarannie ubrani, gdyż tłum nadszedł zaledwie pół godziny temu, żądając wydania bazy w imieniu Ajatollaha Chomeiniego. W megafonach rozbrzmiewał donośny głos komendanta bazy: - Rozejść się! Natychmiast! Głos brzmiał twardo i groźnie, lecz skandowanie tłumu było głośniejsze: - Allahu Akbarr... Noc była ciemna. Chmury przesłaniały nawet podnóże pokrytych śniegiem, dominujących nad bazą gór Zagros na południu. Baza ta była także Główną Kwaterą S-G w południowym Iranie oraz przystanią dwóch eskadr samolotów F4, należących do Irańskich Sił Powietrznych, a od wprowadzenia stanu wojennego również oddziału centurionów i piechoty. Poza ogrodzeniem, ku wschodowi, ogromna rafineria ropy naftowej ciągnęła się na przestrzeni kilku akrów; dymiły ogromne kominy, a z wielu buchały płomienie pochodzące ze spalania nadwyżek gazu ziemnego. Choć rafineria strajkowała i została zamknięta, nie była martwa: komitet strajkowy zezwolił na

47

pozostawienie niezbędnego personelu złożonego z Europejczyków i Irańczyków, aby mogli oni chronić przed zniszczeniem rafinerię, rurociągi doprowadzające ropę i zbiorniki. - Bóg jest wielki... - krzyknął po raz kolejny Ho-sejn, a tłum natychmiast podchwycił ten okrzyk, okrzyk, który atakował umysły i serca żołnierzy. Wśród nich, w pierwszej linii, stał Ali Bewedan, poborowy jak wszyscy inni, młody jak wszyscy inni, z małej wioski, także jak inni, i jak ci, którzy napierali na ogrodzenie. Tak, myślał z bijącym sercem, jestem po stronie Boga, jestem gotów zginąć za wiarę i za proroka, niech jego imię będzie sławione! Boże, pozwól mi doznać męczeństwa i pójść do raju, jak obiecano to wiernym. Pozwól mi przelać 106 krew za islam i Chomeiniego, a nie za wspierających diabła sługusów Szacha! Słowa Chomeiniego dźwięczały mu w uszach, słowa z kasety, którą mułła odtworzył dwa dni temu w meczecie: ..."Żołnierze! Przyłączcie się do swych braci i sióstr służących Bogu! Porzućcie koszary i ucieknijcie z bronią! Nie wykonujcie nielegalnych rozkazów waszych generałów! Obalcie nielegalny rząd! Służcie Bogu, który jest wielki"... Serce zaczęło mu bić żywiej, gdy usłyszał znów ten głos, wspaniały, chłopski głos przywódcy przywódców, który wszystko wyjaśniał. "Bóg jest wielki, Bóg jest wielki"... Młody żołnierz nie zauważył nawet, że krzyczy razem z tłumem, wpatrywał się w mułłę, który był za bramą, po stronie Boga, na zewnątrz. Szarpał bramę, prowadził swych braci i siostry, próbował wedrzeć się do środka. Stojący obok żołnierze drgnęli niespokojnie, patrzyli na niego, nie śmieli się odezwać, ryk tłumu atakował ich serca i myśli. Wielu z tych, którzy stali wewnątrz, chciałoby otworzyć bramę. Wielu by to zrobiło, gdyby nie było oficerów, sierżantów i nieuchronnych kar, w tym kary śmierci, która, jak wiedzieli, groziła za bunt. Po stronie Boga, na zewnątrz... Głowa młodzieńca niemal eksplodowała od myśli; nie słyszał krzyku sierżanta, nawet nie widział zwierzchnika. Widział tylko bramę zamkniętą przed wiernymi. Upuścił karabin i pobiegł ku bramie odległej o pięćdziesiąt metrów. Nagle zapadła cisza, oczy wszystkich skierowały się na niego, jakby chciano go przygwoździć spojrzeniami. Pułkownik Mohammad Peszadi, komendant obozu, stał koło pierwszego czołgu, gibki mężczyzna z siwiejącymi włosami, w nieskazitelnie czystym mundurze. Patrzył na młodzieńca, który krzyczał: Allahhhu Akkbarrr... - Był to jedyny w tym momencie głos. Gdy żołnierz był już parę metrów od ogrodzenia, pułkownik zwrócił się do stojącego przy nim starszego sierżanta. 107 - Zabij go - powiedział cicho. Sierżant słyszał bojowy okrzyk młodego człowieka, który szarpał się teraz z zamkiem bramy. Płynnym ruchem chwycił karabin stojącego najbliżej żołnierza, odbezpieczył broń, błyskawicznie oparł się o bok czołgu, wymierzył w tył głowy młodzieńca i pociągnął za spust. Zobaczył, jak głowa zastrzelonego rozpryskuje się, a jej strzępy spadają na tych, którzy stoją za bramą. Ciało zawisło na drucie kolczastym. Przez chwilę panowała jeszcze głębsza cisza. Potem tłum ruszył: Hosejn na czele, za nimi wyjąca, nieprzytomna, bezmyślna masa ludzka. Ci, którzy byli z przodu, rwali sobą druty kolczaste, nie czując bólu. Popychani przez tych, którzy byli z tyłu, zaczęli wspinać się na ogrodzenie. W tłumie zaterkotał pojedynczy, półautomatyczny karabin. W tym momencie pułkownik dał znak oficerowi w czołgu. Natychmiast z lufy stumilimetrowego działa buchnął płomień. Nabój był ślepy, a lufa mierzyła ponad głowami tłumu, lecz nagły huk sprawił, że atakujący cofnęli się w panice od bramy, a kilku żołnierzy, równie przerażonych, wypuściło karabiny, kilku uciekło, a wielu nie uzbrojonych gapiów rozpierzchło się w przerażeniu. Zagrzmiało działo drugiego czołgu; jego lufa wycelowana była niżej - płomienie buchnęły bliżej ziemi.

48

Tłum zafalował. Mężczyźni i kobiety uciekali od bramy i ogrodzenia. Pierwszy czołg wystrzelił powtórnie; znowu język ognia i znowu rozdzierająca uszy detonacja; tłum zdwoił tempo ucieczki. Tylko mułła Hosejn pozostał przy bramie; zataczał się jak pijany, był przez chwilę oślepiony i ogłuszony; potem jego ręce chwyciły słupki bramy; zawisnął na niej. Natychmiast, instynktownie, kilka osób wysunęło się do przodu, aby mu pomóc: żołnierze, sierżanci i oficer. - Stać! - ryknął pułkownik Peszadi, a potem chwycił mikrofon podłączony do długiego kabla i włączył go na pełną moc. Jego głos eksplodował w ciszy: - Wszyscy żołnierze pozostają na stanowiskach! Zachować goto108 wość bojową! Oficerowie i sierżanci odpowiadają za swych ludzi! Sierżancie, za mną! Sierżant, nadal w szoku, ruszył w ślad za dowódcą, który szedł ku bramie. Za nią leżało trzydziestu czy czterdziestu stratowanych ludzi. Tłum zatrzymał się jakieś sto metrów dalej i zaczął się przegrupowywać. Niektórzy, co bardziej zapaleni, znowu ruszyli naprzód. Napięcie wzrosło. - Stać! Niech wszyscy zostaną na miejscu! Tym razem komendanta usłuchano. Od razu. Czuł pot spływający po plecach, serce waliło jak młotem. Rzucił szybkie spojrzenie na ciało rozciągnięte na drutach i pozazdrościł poległemu czyż chłopak nie był męczennikiem, który zginął z imieniem Boga na ustach i czyż nie był teraz w raju? Potem rzucił szorstko do mikrofonu: - Wy trzej... tak, wy tam, pomóżcie mulle. Już! - Natychmiast mężczyźni za ogrodzeniem, których wskazał, ruszyli, aby wypełnić polecenie. Gniewnie wskazał kciukiem grupkę żołnierzy. - Wy! Otworzyć bramę! Zabrać ciało! - I znów niezwłocznie wykonano rozkaz. Za bramą niektórzy poruszyli się, więc ryknął: - Powiedziałem: zostać na miejscu! Jeśli ktoś poruszy się bez mojego zezwolenia, będzie martwy! Wszyscy zastygli w bezruchu. Wszyscy. Peszadi odczekał chwilę, jakby zachęcał do sprawdzenia, czy jego groźba zostanie zrealizowana. Nikt się nie poruszył. Spojrzał znowu na Hosejna, którego dobrze znał. - Mułło, nic ci się nie stało? - zapytał cicho. Stanął obok niego. Brama była otwarta. Kilka metrów dalej trzech wieśniaków czekało cierpliwie. Hosejna potwornie bolała głowa i szumiało mu w uszach. Widział jednak wszystko i słyszał, a choć krwawiły mu poszarpane drutem kolczastym dłonie, wiedział, że nic mu się nie stało, i że nie został jeszcze męczennikiem, czego oczekiwał i o co się modlił. - Żądam... - powiedział słabym głosem - żądam tej... tej bazy w imieniu Chomeiniego. 109 _ Natychmiast przyjdziesz do mojego biura - przerwał mu ostro pułkownik. - Wy trzej także. Będziecie świadkami. Porozmawiamy, mułło. Wysłucham cię, a potem ty mnie wysłuchasz. Pochylił się do mikrofonu i wyjaśnił, o co chodzi. Jego głos brzmiał jeszcze bardziej zdecydowanie i ostro; pogłos megafonów ciął brutalnie nocną ciszę. - On i ja będziemy rozmawiać. Spokojnie. Potem mułła wróci do meczetu, a wy wszyscy do swoich domów, żeby się modlić. Brama pozostanie otwarta. Będzie strzeżona przez mych żołnierzy i czołgi. Klnę się na Boga i proroka, niech jego imię będzie pochwalone, że jeśli ktokolwiek wejdzie bez zaproszenia przez bramę albo przez płot, zginie z rąk moich żołnierzy. Jeśli chociaż dwudziestu z was będzie chciało wtargnąć do mojej bazy, poprowadzę czołgi do waszych wiosek i spalę je wszystkie z wami w środku! Niech żyje Szach! Obrócił się na pięcie i odszedł. Mułła i trzej przerażeni wieśniacy poszli za nim. Nikt inny się nie poruszył. Na werandzie kasyna kapitan Conroe Starke, szef kontyngentu S-G, westchnął. - Słodki Jezu - mruknął z podziwem pod nie wiadomo czyim adresem. - Co za cojones\

49

5:21 Starke stał w oknie kasyna, obserwując budynek dowództwa Peszadiego po przeciwnej stronie ulicy. Mułła jeszcze nie wyszedł. Tutaj, w głównej sali kasyna, było bardzo zimno. Freddy Ayre zapadł się głębiej w fotel, owinął dokładniej kurtką lotniczą i spojrzał w górę na wysokiego Teksańczyka, który kołysał się lekko na piętach. - Co o tym mylisz? - zapytał zmęczonym głosem, tłumiąc ziewnięcie. - Myślę, że za jakąś godzinę nadejdzie świt, stary - rzucił w roztargnieniu Starke. On także miał na sobie kurtkę lotniczą i ciepłe, lotnicze buty. Piloci przebywali w sali na pierwszym piętrze, przy narożnym oknie, przez które widać było niemal całą bazę. W sali znajdowało się jeszcze kilkunas110 tu wyższych oficerów irańskich. Większość z nich spała w fotelach. Mieli na sobie kurtki lotnicze lub wojskowe płaszcze - bazy nie ogrzewano już od tygodni, aby oszczędzić paliwo. Kilku zmęczonych ordynansów, także w płaszczach, usuwało resztki po przyjęciu przerwanym nadejściem tłumu. - Jestem wykończony, a ty? - Jeszcze nie, ale jak długo można być ciągle na nogach, świątek czy piątek, Freddy? - To przywilej Nieustraszonego Przywódcy, staruszku - powiedział Ayre. Był zastępcą dowódcy kontyngentu S-G, byłym pilotem RAF-u. Miał dwadzieścia osiem lat, ciemnoniebieskie oczy i oksfordzki akcent. - Musisz świecić przykładem. Starke spojrzał w kierunku otwartej bramy. Nic się nie zmieniło: nadal była dobrze strzeżona. Za nią wciąż czekało pięciuset wieśniaków, stłoczonych z powodu zimna. Przeniósł spojrzenie z powrotem na budynek dowództwa. Także bez zmian. W biurze Peszadiego na najwyższym piętrze nadal paliło się światło. - Oddałbym miesięczną pensję, żeby móc im kibico- • wać, Freddy. - Co? O co ci chodzi? - Chciałbym słuchać, jak Peszadi rozmawia z mułłą. - Och! - Ayre spoglądał na biuro. - Wiesz, gdy te palanty zaczęły wspinać się na druty, myślałem, że się zacznie. Cholera! Miałem ochotę zwiać do starego nel-lie, odpalić go i pożegnać się z Kublaj-chanem i jego mongolskimi hordami! - Zachichotał, gdy wyobraził sobie, że pilotuje 212. - Oczywiście - dodał sucho - musiałbym poczekać na ciebie, Duke. - Nazywał tak Starke'a, gdyż pochodził z Teksasu jak John Wayne, przypominał go budową ciała i był równie przystojny. Starke wybuchnął śmiechem. - Dziękif staruszku. Zaczynam dochodzić do wniosku, że jeśli się tu wedrą, to chyba cię wyprzedzę. - Jego oczy też się śmiały, ale odwrócił się z powrotem do okna, aby ukryć niepokój. Już po raz trzeci baza musiała bronić się przed tłumem, zawsze prowadzonym przez 111 mułłę, zawsze groźniejszym niż poprzednio. A teraz pierwsza zadana z rozmysłem śmierć. I co dalej? Ta śmierć doprowadzi do następnej i jeszcze następnej. Gdyby nie zdecydowana reakcja pułkownika Peszadie-go, inni też mogliby ruszyć do bramy. Zostaliby także zastrzeleni i wszędzie leżałyby ciała. Och, Peszadi i tak by wygrał - tym razem. Ale już wkrótce - nie. Nie, jeśli nie złamie mułły. Żeby jednak złamać Hosejna, musiałby go zabić. Gdyby go aresztował, tłum by oszalał, zresztą, gdyby zabił, tłum oszalałby także. Pułkownik grał w grę, której nie mógł wygrać. Co ja bym zrobił na jego miejscu? Nie wiem. Rozejrzał się po sali. Oficerowie irańscy nie wyglądali na zbyt przejętych. Prawie wszystkich znał z widzenia, ale żadnego dobrze. Choć S-G korzystała z bazy już od ośmiu lat, to jest od chwili jej wybudowania, nie utrzymywali bliższych stosunków z personelem wojskowym czy lotniczym. Gdy w zeszłym roku Starke przejął stanowisko głównego pilota, próbował

50

rozszerzyć kontakty z załogą bazy, ale bez powodzenia. Irań-czycy czuli się najlepiej w swoim własnym towarzystwie. W porządku, pomyślał. To ich kraj. Ale rozdzierają go na pół, a my jesteśmy w samym środku, i teraz jest tu Manuela. Ucieszył się jak głupi, gdy zobaczył żonę, która przybyła pięć dni temu helikopterem -McIver nie chciał powierzyć jej szosom - choć był zły, że nie może od razu wrócić. - Choroba jasna, Manuelo, nie jesteś tu bezpieczna! - Tak samo jak w Teheranie, Conroe, kochanie. In sza'a Allah - odparła z uśmiechem. - Jak ci się udało przekonać Maca, żeby cię tu przysłał? - Po prostu uśmiechnęłam się do niego, kochanie, i przyrzekłam, że pierwszym dostępnym lotem wrócę do Anglii. A na razie, kochanie, chodźmy do łóżka. Uśmiechnął się do swych myśli i pozwolił ponieść wspomnieniom. To był jego trzeci dwuletni pobyt w Iranie i jedenasty rok pracy w S-G. Jedenaście dobrych lat, pomyślał. Najpierw Aberdeen i Morze Północne, potem 112 Iran, Dubaj i Asz Szargaz po drugiej stronie zatoki, a potem znowu Iran, gdzie chciał już zostać. Spędziłem tu najlepsze lata, pomyślał. Ale to się skończyło. Iran zmienił się od 1973 roku, gdy Szach podniósł czterokrotnie cenę ropy - z jednego do czterech dolarów. Dla Iranu był to taki przełom jak narodziny Chrystusa dla świata zachodniego. Przedtem Irańczycy byli przyjaźni i pomocni; dobrze się z nimi żyło i pracowało. A potem? Coraz bardziej aroganccy i nadęci. Nic dziwnego. Szach powtarzał im w kółko, że są kimś lepszym z powodu trzech tysięcy lat cywilizacji, i że w ciągu dwudziestu lat Iran stanie na czele świata, co jest jego świętym prawem: będzie piątym pod względem uprzemysłowienia państwem na świecie, jedynym strażnikiem drogi łączącej Wschód i Zachód, z najlepszą armią i marynarką, najlepszym lotnictwem, z czołgami, helikopterami, lodówkami, fabrykami, telefonami, drogami, szkołami, bankami i gospodarką, jakiej nie ma nikt inny w tym centrum całego świata. Dzięki temu Iran stanie się pod jego przywództwem jedynym arbitrem między Wschodem a Zachodem i źródłem wszelkiej mądrości - jego mądrości. Starke westchnął. Zrozumiał to przesłanie, powtarzane jasno i wyraźnie przez całe lata, i błogosławił Manuelę za to, że zgodziła się rzucić w wir irańskiego stylu życia, nauczyć się farsi, chodzić wszędzie i oglądać nowe miejsca, poznawać nowe smaki i zapachy, dowiadywać się czegoś więcej o perskich dywanach i kawiorze, o winach i legendach, i zawierać przyjaźnie, a nie żyć tak jak wielu zagranicznych pilotów i inżynierów, którzy woleli pozostawić rodziny w domu, pracować przez dwa miesiące, a trzeci spędzać w ojczyźnie, przesiadywać w bazach odkładając pieniądze i czekając na urlop w domu, gdziekolwiek by był. - Teraz nasz dom jest tutaj - powiedziała kiedyś Manuela. - Będziemy tu, ja i dzieci - dodała, odrzucając głowę gestem, który zawsze u niej podziwiał, tak jak podziwiał czarne włosy, jej hiszpańskie dziedzictwo. 113 - Jakie dzieci? Nie mamy żadnych dzieci i jeszcze nas na to nie stać przy moich zarobkach. Starke uśmiechnął się. Było to tuż po ich ślubie, dziesięć lat temu. Wrócił do Teksasu, żeby się z nią ożenić od razu, gdy uzyskał potwierdzenie, że jego praca w S-G jest stała. Teraz mieli trójkę dzieci, dwóch chłopców i dziewczynkę; stać go było na ich utrzymanie. Czy naprawdę? Nie wiadomo, co się wydarzy. Posada jest zagrożona, większość irańskich przyjaciół wyjechała, sklepy są puste, a strach zastąpił śmiech. Niech szlag trafi Chomeiniego i tych jego mułłów, pomyślał. Gubią wspaniały kraj i wspaniały styl życia. Chciałbym, żeby Manuela zabrała dzieciaki i odleciała do Londynu, a potem do Lubbock. Powinna tam zostać, dopóki w Iranie sytuacja nie jest ustabilizowana. Lubbock położone było niedaleko Panhandle w Teksasie. Jego ojciec prowadził tam nadal

51

rodzinną farmę. Osiem tysięcy akrów, nieliczne bydło, trochę koni, trochę upraw wystarczało, aby rodzina mogła żyć wygodnie. Chciałbym, żeby już tam była, choć to oznacza brak listów przez wiele tygodni, a o telefonach lepiej nie myśleć. Przeklęty Chomeini straszy ją swymi przemówieniami; ciekawe, co powie Bogu, gdy stanie przed Jego obliczem, i ciekawe, co Bóg powie jemu. Wyciągnął się na fotelu. Widział, że Ayre obserwuje go mętnym wzrokiem. - Naprawdę wyglądasz na zmęczonego. - To był mój wolny dzień, w gruncie rzeczy dwa dni. Nie zaplanowałem sobie tych tłumów. Chciałem trochę wypić, żeby zapomnieć. Tęsknię za moją lepszą polową, a święto Hogmanay jest ważne dla nas, Szkotów i... - Hogmanay przypada w Wigilię, a dzisiaj jest 10 lutego. Poza tym nie jesteś Szkotem bardziej niż ja. - Duke, chciałbym, żebyś wiedział, że Ayre to stary klan, a ja mogę grać na kobzie, staruszku. - Ayre szeroko ziewnął. - Chryste, jaki jestem zmęczony. Opadł w fotel, próbując usadowić się wygodniej, a potem spojrzał w okno. Od razu opadło z niego zmęczenie. Irański oficer wybiegał właśnie z budynku 114 dowództwa i kierował się w ich stronę. Był to major Czangiz, adiutant. Gdy wszedł, zauważyli jego napięcie. - Wszyscy oficerowie mają stawić się u komendanta 0 siódmej - powiedział w farsi. - Wszyscy. O ósmej odbędzie się na placu defilada całego personelu wojskowego i lotniczego. Każdy nieobecny, każdy - powtórzył z naciskiem - poza chorymi, o których trzeba mnie wcześniej poinformować, może oczekiwać natychmiastowej, surowej kary. - Rozejrzał się po pokoju i dojrzał Starke'a. - Proszę za mną, kapitanie. Starke'owi mocniej zabiło serce. - Dlaczego, majorze? - zapytał w farsi. - Komendant chce pana widzieć. - Po co? Major wzruszył ramionami i wyszedł. Starke powiedział po cichu do Ayre'a: - Lepiej zawiadom wszystkich naszych chłopaków. 1 Manuelę, dobra? - Pojąłem - odparł Ayre i dodał: - Chryste. Starke, idąc w poprzek ulicy i dalej, po schodach, odczuwał spoczywające na nim spojrzenia jak fizyczny ciężar. Bogu dzięki, jestem teraz cywilem pracującym dla brytyjskiej spółki, a nie oficerem armii amerykańskiej, pomyślał. Cholera, mruknął, przypominając sobie rok spędzony w Wietnamie, gdy nie było tam jeszcze sił amerykańskich, tylko "nieliczni doradcy". Gówno! I ten sukinsyński, ulizany grubas, kapitan Ritman, który kazał pomalować wszystkie helikoptery w bazie - położonej w dżungli, milion kilometrów od jakiegokolwiek cywilizowanego miejsca - w jasnoczerwone, białe i niebieskie pasy i gwiazdy. "Tak, cholera, całe! Niech te dzikusy wiedzą, kim jesteśmy i zabierają swoje dupy do tej pieprzonej Rosji". Wietkong widział nas z odległości osiemdziesięciu kilometrów. Ja sam zostałem ostrzelany parę razy; straciliśmy trzy hueye z pełnymi załogami, zanim przenieśli skurwysyna do Sajgonu, awansowali i dali ciepłą posadkę. Nic dziwnego, że przegraliśmy tę pieprzoną wojnę. 115 Wszedł do budynku dowództwa. Na schodach minął trzech znieruchomiałych wieśniaków, których nie wpuszczono dalej, do jaskini dowódcy. - Dzień dobry, pułkowniku - powiedział ostrożnie po angielsku. - Dzień dobry, kapitanie Starke. - Peszadi odpowiedział w farsi. - Chciciałbym przedstawić panu mułłe Hosejna Kowissiego.

52

- Pokój z tobą - powiedział Starke w języku farsi. Widział wyraźnie plamy krwi zastrzelonego młodzieńca, które barwiły biały turban i czarną szatę mułły. - Pokój z tobą. Starke wyciągnął rękę na powitanie. W ostatniej chwili zauważył na dłoni mułły ślady pozostawione przez drut kolczasty i uścisnął ją bardzo delikatnie. Mimo to twarz tamtego wykrzywił grymas bólu. - Przepraszam - powiedział kapitan po angielsku. Mułła uciekł spojrzeniem, a Starke odczuł niemal fizycznie jego nienawiść. - Pan mnie wzywał, pułkowniku? - Tak. Proszę usiąść. Peszadi wskazał wolne krzesło naprzeciwko siebie, przy biurku. Pomieszczenie było urządzone po spartańs-ku; panował w nim pedantyczny porządek. Jedyną ozdobą ściany była fotografia Szacha i jego żony, Fa-rah, w strojach dworskich. Mułła usiadł do niej plecami, a Starke zajął miejsce naprzeciw niego. Peszadi zapalił kolejnego papierosa. Zobaczył, że Hosejn obserwuje to z dezaprobatą. Koran zakazywał palenia - w myśl jednej z możliwych wykładni. Spierali się o to przez ponad godzinę. Wreszcie pułkownik powiedział kategorycznie: - W Iranie palenie nie jest zakazane. Jeszcze nie. Jestem żołnierzem. Złożyłem przysięgę i muszę wykonywać rozkazy. Iran... - Nawet nielegalne? - Powtarzam: rozkazy Jego Cesarskiego Majestatu, Szahinszacha Mohammada Pahlawiego lub jego przedstawiciela, premiera Bachtiara, są nadal legalne zgodnie 116 z prawami Iranu. Iran nie jest jeszcze państwem islamskim. Jeszcze nie. Gdy będzie, podporządkuję się rozkazom tego, kto będzie nim rządził. - Będzie pan wykonywał rozkazy imama Chomei-niego. - Oczywiście. Jeśli Ajatollah Chomeini zostanie prawnie głową państwa. - Pułkownik zgodnie potakiwał, myślał jednak: zanim nadejdzie ten dzień, popłynie rzeka krwi. - A gdybym to ja został przywódcą tego ewentualnego państwa islamskiego? Czy wykonywałby pan moje rozkazy? Hosejn się nie uśmiechnął. - Przywódcą państwa islamu zostanie imam Huragan Boga, a po nim inny ajatollah i jeszcze inny... Teraz, gdy spoczywało na nim kamienne, nieprzejednane spojrzenie, Peszadi miał ochotę uderzyć mułłę, obalić go na ziemię, a potem na czele swych czołgów zmiażdżyć każdego, kto nie podporządkuje się rozkazom Szahinszacha, władcy z bożej łaski. Tak, myślał dalej, to dany nam przez Boga przywódca, który, jak jego ojciec, przeciwstawił się wam, mułłom, i waszej żądzy władzy, który ukrócił wasz archaiczny dogma-tyzm i wyprowadził Iran z Wieku Ciemności ku naszej świetności, który sam zmusił OPEC, aby przeciwstawiła się ogromnej sile zagranicznych koncernów naftowych, który wyparł Rosjan z Azerbejdżanu po II wojnie światowej i trzyma ich na dystans, tak że przymilają się i merdają ogonami jak psy. Na Boga i proroka, mówił sobie z wściekłością, wytrzymując spojrzenie Hosejna. Nie mogę pojąć, dlaczego ci wiarołomni mułłowie nie przejrzeli jeszcze tego zniedołężniałego starca Chomeiniego, który wykrzykuje kłamstwa z łoża śmierci; nie zorientowali się, że popierają go Sowieci, dokarmiają go, chronią i chcą rozpalić Iran, aby przekształcić go w protektorat sowiecki! Potrzebujemy tylko jednego rozkazu: stłumić rebelię raz na zawsze! Gdyby wydano taki rozkaz, to, na Boga, zdobyłbym Kowiss w ciągu trzech dni i w promieniu stu kilometrów

53

117 wokół zapanowałby spokój i pomyślność. Mułłowie mogliby sobie siedzieć w swoich meczetach, gdzie jest ich miejsce, a wierni modlić się pięć razy dziennie. W ciągu miesiąca siły zbrojne opanowałyby Iran, jak w zeszłym roku, a problem Chomeiniego byłby rozwiązany. Natychmiast po wydaniu rozkazu aresztowałbym go, publicznie zgolił mu brodę, rozebrał do naga i zaczął obwozić po ulicach wozem wypełnionym gnojem. Ludzie mogliby zobaczyć, kim jest naprawdę: złamanym starcem. Sprawić, aby upadł, a ludzie odwrócą się od niego natychmiast. Potem pojawiliby się oskarżyciele: ajatollahowie, którzy cenią sobie życie, miłość, władzę i ziemię, mułłowie i kupcy, i lud. Oni wszyscy zgasiliby go jak świecę. Tak łatwo poradzić sobie z Chomeinim i mułłami. Na Boga! Gdybym ja tu rządził, już kilka miesięcy wcześniej przywlókłbym go z Francji. Palił papierosa, ukrywając starannie swoje myśli. - Dobrze, mułło. Jest tu kapitan Starke. - Dodał, jakby to było obojętne: - Możesz mówić do niego w farsi lub po angielsku, jak wolisz. On zna farsi tak dobrze jak ty angielski. Mułła zwrócił się do Starke'a. - A zatem jesteś z CIA - powiedział po angielsku, z silnym amerykańskim akcentem. - Nie - odparł Starke; nie przeoczył akcentu. - Chodziłeś do szkoły w Stanach? - Tak, uczyłem się tam - wyjaśnił Hosejn. Potem, pod wpływem bólu i zmęczenia, przeszedł na farsi i zaatakował: - Po co nauczyłeś się farsi, jeśli nie po to, żeby nas szpiegować i donosić wszystko CIA lub twojej firmie naftowej, co? - Dla siebie, tylko dla siebie. - Starke odpowiedział grzecznie w farsi. Mówił płynnie i miał dobry akcent. - Jestem tu gościem. Zostałem zaproszony przez wasz rząd, aby dla niego pracować razem z Irańczykami. Gość powinien poznać obyczaje swych gospodarzy i nauczyć się ich języka, zwłaszcza wtedy gdy podoba mu się 118 w danym kraju i chciałby przebywać w nim przez wiele lat. Nie mam nic wspólnego z CIA dodał ostrzej. - To Amerykanie. Ty jesteś Amerykaninem. CIA jest amerykańska. Wszystkie nasze problemy biorą się z Ameryki. Szach pożąda Amerykanów. Wszystkie nasze problemy biorą się z Ameryki. Amerykanie przez całe lata pluli na Iran. - Gówno. - Starke powiedział to po angielsku. Teraz był równie zły jak mułła, i wiedział, że najlepszym sposobem na takiego rozmówcę jest dorównanie mu. Od razu. Zobaczył, że mężczyźnie krew napłynęła do twarzy. Spojrzał na niego spokojnie i pozwolił, żeby w powietrzu zawisła cisza. Mijały sekundy. Starał się przygwoździć mułłę wzrokiem, ale nie mógł nad nim zapanować. Był zaniepokojony, ale nie dawał tego po sobie poznać; zerknął na Peszadiego, który palił papierosa i też czekał. - O co tu w ogóle chodzi, pułkowniku? - Mułła poprosił mnie o jeden z pańskich helikopterów. Chce odwiedzić wszystkie tereny wierceń na naszym obszarze. Jak pan wie, nie uczestniczymy w wa-. szych operacjach i nie wyznaczamy wam tras lotów. Niech pan poleci to zrobić jednemu z pańskich najlepszych pilotów. Dziś, począwszy od południa. - Dlaczego nie wykorzystać jednego z pańskich samolotów? Być może mógłbym dać wam nawigatora... - Nie. Jeden z pańskich helikopterów. Z załogą. W południe. Starke zwrócił się do mułły: - Bardzo mi przykro, ale wykonuję wyłącznie polecenia IranOil, wydawane mi za pośrednictwem kierownika bazy i ich przedstawiciela na tym terenie, Esfan-diariego. Mamy z nimi kontrakt, a oni zastrzegli sobie wyłączność... - Samoloty, którymi latasz, są irańskie - przerwał szorstko mułła. Jego zmęczenie i ból domagały się szybkiego zakończenia rozmowy. - Dostarczy pan maszynę, którą chcemy dostać.

54

119 - Są zarejestrowane w Iranie, ale właścicielem jest S-G Helicopters Ltd z Aberdeen. - Irańska rejestracja, irańskie niebo, irańska benzyna, irańskie zezwolenie i obsługa irańskich szybów, z których tryska irańska ropa. Na Boga! One są irańskie! - Hosejn wycedził przez zaciśnięte zęby: - Do południa Esfandiari wyda odpowiednie polecenia. Ile czasu zabierze odwiedzenie wszystkich miejsc? Po chwili milczenia Starke odpowiedział: - Chyba około sześciu godzin samych lotów. Jak długo chce pan przebywać w każdym z tych miejsc? Mułła uważnie na niego spojrzał. - Potem chcę polecieć wzdłuż rurociągu do Abada-nu i lądować w miejscach, które wybiorę. Starke był zdumiony. Spojrzał na pułkownika, lecz zobaczył, że wpatruje się on nadal w dym unoszący się z papierosa. - To jest już trudniejsze, mułło. Potrzebujemy zezwolenia. Radar nie działa, a większość przestrzeni powietrznej kontroluje Kisz Air Traffic Control, a oni podlegają wojsku. - Dostaniecie wszystkie zezwolenia, jakich potrzebujecie - uciął Hosejn i utkwił nieruchome spojrzenie w Peszadim. - W imieniu Boga, powrócę tu w południe. Jeśli staniecie mi na drodze, przemówią działa. Serce Starke'a łomotało. Podobnie jak serca mułły i Peszadiego. Ale mułła był zadowolony nie miał się czego bać: pozostawał w rękach Boga, służył Bogu i wykonywał rozkaz: "Naciskajcie wrogów wszelkimi sposobami. Bądźcie jak woda podmywająca tamę. Naciskajcie na tamę uzurpatora Szacha, jego lokajów i sił zbrojnych. Musimy zwyciężyć naszą odwagą i krwią. Naciskajcie ich wszelkimi sposobami, w ten sposób służycie Bogu"... Wiatr uderzył w szyby. Odruchowo spojrzeli w okno i panującą za nim noc. Nadal było ciemno i świeciły gwiazdy, ale na wschodzie pojawiła się blada poświata; słońce miało zaraz ukazać się na niebie. - Wrócę w południe, pułkowniku Peszadi. Sam lub 120 na czele ludu. To zależy od pana - powiedział cicho Hosejn, a Starke odczuł tę groźbę lub obietnicę całym jestestwem. - Ale teraz... teraz nadszedł czas modlitwy. Peszadi wstał po wyjściu mułły. - Niech pan zrobi to, o co on prosi - rzekł. - To tylko chwilowe zawieszenie broni i chwilowy kompromis, dopóki nie otrzymaliśmy jeszcze od legalnego rządu Jego Cesarskiego Majestatu rozkazu położenia kresu tym wszystkim bzdurom. - Drżącą ręką zapalił papierosa od niedopałka poprzedniego. - Nie będzie pan miał problemów. On załatwi wszystkie konieczne zezwolenia, tak że będą to loty rutynowe. Rutynowe. Oczywiście, musi się pan zgodzić, gdyż ja nie mogę wozić wojskowym samolotem mułły, a zwłaszcza Hosejna, który jest znanym podżegaczem. Jasne, że nie mogę! Rozegrałem to bardzo subtelnie i nie może pan tego zepsuć! - Ze złością zgasił papierosa w pełnej już popielniczce; w powietrzu wisiały kłęby dymu tytoniowego; i prawie krzyknął: - Słyszał pan, co on powiedział?! W południe! Sam albo na czele tłumu! Chyba nie chce pan dalszego rozlewu krwi, co? - Oczywiście, że nie. - Dobrze. Niech pan to więc zrobi! Peszadi wypadł z pokoju. Starke z ponurą miną podszedł do okna. Mułła zajął swe miejsce przy bramie, podniósł do góry ręce gestem wszystkich muezzinów ze wszystkich minaretów świata i wezwał wiernych do pierwszej modlitwy w języku arabskim: - Przyjdźcie na modlitwę, chodźcie tutaj, modlitwa jest ważniejsza od snu. Nie ma innego Boga... Na oczach Starke'a Peszadi nabożnie szedł na czele wszystkich mężczyzn z bazy, żołnierzy i oficerów, którzy posłusznie i z widocznym zadowoleniem wychodzili z baraków. Żołnierze

55

kładli swe karabiny na ziemi, a wieśniacy stojącyna zewnątrz zachowywali się również nabożnie. Potem, naśladując mułłę, wszyscy zwrócili się w kierunku Mekki i rozpoczęli wykonywanie rytualnych gestów i pokłonów. Popłynęła litania szahady: 121 - Zaświadczam, że nie ma Boga poza Bogiem, i że Muhammad jest prorokiem Boga... Po zakończeniu modlitwy zapadła cisza. Wszyscy czekali. Potem mułła zawołał: - Bóg, Koran i Chomeini. Ruszył przez bramę w kierunku Kowissu. Wieśniacy posłusznie poszli za nim. Starke zadygotał. Nie mógł opanować tego odruchu. Mułła był tak przepełniony nienawiścią, że wprost z niego parowała. Takie stężenie nienawiści musi sobie znaleźć jakieś ujście. Jeśli z nim nie polecę, stanie się jeszcze bardziej wrogi. Wyznaczenie kogoś innego lub szukanie ochotników byłoby unikiem. To mój obowiązek. - Muszę z nim polecieć - mruknął. - Muszę. OKOLICE LENGEH, 6:42. Helikopter 212, z dwoma pilotami i kompletem trzynastu pasażerów, odbywał rutynowy lot. Wystartował z bazy S-G w Lengeh i kierował się do cieśniny Ormuz. Leciał nad spokojnymi wodami zatoki i zmierzał na wyspę Siri - do pól naftowych eksploatowanych przez Francuzów. Słońce stało już nad horyzontem, zapowiadając, jak zwykle nad zatoką, pogodny dzień, choć mgiełka ograniczała widoczność do kilku kilometrów. - Helikopter EP-HST, tu kontrola radarowa na Kiszu, zmienić kurs na dwa sześćdziesiąt. Maszyna posłusznie zmieniła kierunek lotu. - Dwa sześćdziesiąt, wysokość trzysta metrów - rzucił do mikrofonu Ed Vossi. - Utrzymywać trzysta. Przejść pod kontrolę Siri. 123 Inaczej niż w całym Iranie, radar działał tu dobrze; stacje zlokalizowane były na wyspach Kisz i Lawan, a obsługiwali je świetnie wyszkoleni w USAF irańscy wojskowi kontrolerzy lotów; oba krańce zatoki były równie ważne ze strategicznego punktu widzenia, więc równie starannie je obsługiwano. - HST... - Ed Vossi był Amerykaninem, eks-pilo-tem USAF. Miał trzydzieści dwa lata, a budową przypominał futbolistę. - Radar jest dzisiaj trochę podenerwowany, co, Scrag? powiedział do drugiego pilota. - Aha, muszą mieć jakieś spiętrzenie. Przed nimi rozciągała się mała wyspa Siri: nie zarośnięta, odludna i płaska, z niewielkim, brudnym pasem startowym, kilkoma barakami dla personelu wiertniczego i kilkoma ogromnymi zbiornikami, zasilanymi przez rurociągi ułożone na dnie morskim i biegnącymi do platform wiertniczych zainstalowanych w zachodniej stronie zatoki. Wyspa była oddalona o jakieś sto kilometrów od wybrzeża Iranu; leżała dokładnie na granicy oddzielającej wody terytorialne Iranu oraz Omanu i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Helikopter przeleciał tuż nad zbiornikami i skierował się na zachód, w stronę odległego o kilka kilometrów miejsca wierceń o nazwie Siri Trzy. Obecnie złoże miało sześć takich miejsc; wszystkie obsługiwało francuskie, na poły państwowe, konsorcjum EPF, które wybudowało urządzenia dla IranOil w zamian za przyszłe dostawy ropy. - Kontrola radarowa na Kiszu: HST nad Siri, wysokość trzysta metrów - rzucił do mikrofonu Ed Vossi. - Roger HST. Utrzymać trzysta - padła natychmiastowa odpowiedź. - Zgłoś się przed lądowaniem. Na dziesiątej masz przed sobą oddalające się i wznoszące maszyny. - Widzimy je. Obaj piloci obserwowali lot czterech odrzutowych myśliwców, które pędziły wysoko po niebie w kierunku ujścia cieśniny. 124

56

- Śpieszą się - orzekł starszy z mężczyzn, obracając się na siedzeniu. - Możesz to powtórzyć. Patrz! Jezu, to FI5 z US Air Forces! - Vossi był zdumiony. - Cholera, nie wiedziałem, że gdzieś tutaj są F15. Widziałeś już przedtem jakieś, Scrag? - Nie, chłopie - odparł Scrag Scragger. Był równie zaniepokojony; podkręcił nieco głośność w swoich słuchawkach. Miał sześćdziesiąt trzy lata, był najstarszym pilotem w S-G i pełnił funkcję starszego pilota w Len-geh. Niski, zasuszony człowiek, bardzo chudy, o siwych włosach i osadzonych głęboko jasnoniebieskich oczach Australijczyka, które zdawały się nieustannie badać horyzont. Miał interesujący akcent. - Chciałbym wiedzieć, co się tu, u diabła, dzieje! Radar wariuje, jakby go ktoś szczypał w tyłek, a my od chwili startu widzieliśmy już trzeci lot, chociaż dopiero pierwszy amerykański. - To musi być jakaś grupa zadaniowa, Scrag. Albo ochrona samolotów AWAC wysłanych do Arabii Saudyjskiej przez USA. Scragger siedział z lewej strony, na miejscu przeznaczonym dla instruktora. Zwykle helikoptery 212 latały z jednym pilotem siedzącym po prawej stronie, ta jednak maszyna miała podwójne przyrządy sterownicze, używane przy szkoleniu. - Dobra - roześmiał się. - Dopóki nie spotkamy MIG-ów, możemy się nie przejmować. - Czerwoni nie przyślą tu sprzętu, chociaż chcieliby mieć cieśninę. - Vossi był optymistą. Był dwa razy młodszy od Scraggera i niemal dwukrotnie wyższy. - Nie zrobią tego, dopóki my się nie zgadzamy, trzymamy tu samoloty i jesteśmy gotowi ich użyć. - Zerknął w dół, poprzez mgiełkę. - Hej, Scrag, popatrz! Ogromny supertankowiec, głęboko zanurzony pod ciężarem ładunku, płynął w kierunku cieśniny Ormuz. - Założę się, że waży pięćset tysięcy ton albo więcej. Przez chwilę patrzyli na statek. Sześćdziesiąt procent światowego wydobycia ropy przepływało przez tę płytką 125 i wąską drogę wodną pomiędzy Iranem a Omanem -tylko dwadzieścia pięć kilometrów żeglownej szerokości. Dwadzieścia milionów baryłek dziennie. Każdego dnia. - Jak myślisz, Scrag? Zbudują kiedyś tankowiec o wyporności miliona ton? - Jasne. Już by zbudowali, gdyby chcieli, Ed. - Statek przesuwał się powoli pod nimi. - Ma flagę Liberii - zauważył obojętnym tonem Scragger. - Masz wzrok jak orzeł. - Higiena, sport... Scragger rozejrzał się po kabinie. Wszyscy pasażerowie siedzieli na swych miejscach, przypięci przepisowo pasami, w kamizelkach ratunkowych, z ochraniaczami na uszach. Czytali albo wyglądali przez okna. Jak zwykle, pomyślał. Tak. Instrumenty wskazują normalne parametry, dźwięki są normalne, ja jestem normalny i Ed też. Dlaczego więc jestem zdenerwowany? Zadał sobie to pytanie, oglądając się po raz drugi do tyłu. Z powodu myśliwców, z powodu radaru na Kiszu, z powodu pasażerów, dlatego że mam dzisiaj urodziny, a przede wszystkim dlatego że jestem w powietrzu. Aby przeżyć w powietrzu, nie można być zbyt spokojnym i pewnym siebie. Amen. Roześmiał się. - O co chodzi, Scrag? - O ciebie. Więc myślisz, że jesteś pilotem, co? - Jasne, Scrag - odparł ostrożnie Vossi. - Dobra. Trzymasz kurs na Siri Trzy? Vossi z uśmiechem wskazał odległą platformę wiertniczą, ledwie widoczną we mgle, nieco na wschód od grupki innych. Scragger rozpromienił się. - Teraz zamknij oczy. - Daj spokój, Scrag. Jasne, że to próbny lot, ale co z...

57

- Przejmuję stery - odparł zadowolony z siebie Scragger. Vossi natychmiast puścił drążek. - Teraz zamknij oczy i ucz się. 126 Młody mężczyzna spojrzał po raz ostatni uważnie na platformę, do której miał trafić, poprawił słuchawki i zdjął okulary przeciwsłoneczne. Scragger wręczył mu specjalne ciemne gogle, które sam skonstruował. - Załóż je i nie otwieraj oczu, dopóki nie powiem. Przygotuj się do przejęcia sterów. Vossi założył gogle i z zamkniętymi oczami delikat-" nie dotknął dłońmi i stopami urządzeń sterowniczych. Wiedział, że Scraggerowi to się spodoba. - W porządku, Scrag. Jestem gotów. - Przejmuj. Vossi chwycił natychmiast drążek, twardo, a zarazem lekko. Był zadowolony, gdyż zmiana przebiegła gładko; maszyna nie przechyliła się ani nie zmieniła kursu. Teraz kierował się tylko słuchem; próbował wyczuć najlżejsze zmiany tonu silnika - zwolnienie lub przyspieszenie - które świadczyłyby o tym, że maszyna się wznosi albo opada. Teraz mała zmiana. Wyczuł ją niemal wtedy, gdy jeszcze nie zaszła; silnik grał o pół tonu wyżej, co oznaczało nabieranie szybkości, a więc nurkowanie. Pociągnął drążek i wyrównał maszynę. - Dobrze - skomentował Scragger. - A teraz otwórz oczy. Vossi spodziewał się zwykłych szkieł szkoleniowych, które nie pozwalają na dojrzenie, co dzieje się na zewnątrz, ale umożliwiają obserwowanie instrumentów. Okazało się, że nie widzi nic. Wpadł w panikę; ulotniło się skupienie i koordynacja ruchów. Przez moment był całkowicie zdezorientowany; zakręciło go w żołądku i czuł, że za chwilę maszyna też zacznie się kręcić. Ale nie zaczęła. Twarde jak skała ręce Scraggera kierowały helikopterem, choć Vossi nie czuł tego na swoich sterach. - Jezu - jęknął, próbując zwalczyć mdłości; odruchowo sięgnął ręką, żeby pozbyć się okularów. - Nie ruszaj ich! Ed, jesteś w niebezpieczeństwie, jesteś pilotem, jedynym pilotem na pokładzie, i masz kłopot: nie widzisz. Co chcesz zrobić? Przejmuj ster! Pośpiesz się! Jesteś w niebezpieczeństwie! 127 Vossi czuł w gardle olbrzymią kulę; pozbył się jej i spróbował opanować drżenie kończyn. Przejął stery, zbyt gwałtownie poprawił kurs i przeraził się, gdy maszyna się przechyliła; myślał, że Scragger nadal pomaga mu sterować. Nie pomagał. Vossi próbował wyrównać lot, znowu przesadził; był całkowicie zdezorientowany. Tym razem Scragger skorygował jego błąd. - Uspokój się, Ed - polecił. - Słuchaj tego cholernego silnika! Dostosuj do niego swoje ruchy. - Potem dodał łagodniej: - Trzymaj kurs. Dobrze ci idzie, trzymaj! Możesz zwymiotować później. Teraz jesteś w niebezpieczeństwie, musisz wylądować i masz oprócz mnie trzynastu pasażerów. Ja siedzę koło ciebie, ale nie jestem pilotem. Co teraz zrobisz? Vossi opanował już drżenie i wsłuchiwał się w pracę silnika. - Ja nie widzę, ale ty tak? - Właśnie. - Więc możesz sprowadzić mnie na dół. - Słusznie! - Scragger dodał ostrzejszym tonem: - Oczywiście, musisz zadawać właściwe pytania. - Teraz zwrócił się do stacji: - Kontrola na Kiszu. HST podchodzi z trzystu metrów do lądowania na Siri Trzy. - Zrozumiano, HST. Scragger zmienił głos.

58

- Nazywam się teraz Burt. Jestem robotnikiem na jednej z platform. Nie znam się na lataniu, ale mogę odczytywać wskazania instrumentów, jeśli wyjaśnisz mi prawidłowo, na co mam spojrzeć. Na szczęście Vossi wciągnął się w tę zabawę i zadawał właściwe pytania. Burt wyduszał z niego informacje o kontroli lotu, kokpicie, położeniu wskaźników. Zmuszał go do takiego formułowania poleceń i pytań, aby mógł je zrozumieć amator. Od czasu do czasu, gdy pilot nie wyrażał się dostatecznie jasno, Burt wykrzykiwał spanikowanym głosem: - Jezu, nie mogę znaleźć! Który to wskaźnik? Wszystkie wyglądają cholernie jednakowo! Wytłumacz mi jeszcze raz, wolniej, Boże, zginiemy! 128 Vossi poruszał się w ciemnościach. Czas się rozciągnął. Nie było przyjaźnie świecących wskaźników, nie było uspokajającego położenia strzałek na tarczach; niczego, oprócz głosu zmuszającego do krańcowego wysiłku. Gdy znajdowali się piętnaście metrów od celu, Burt wykrzykiwał dobre rady, a Vossi czuł mdłości. Był przerażony. Wiedział, że zbliża się do nich maleńkie, okrągłe lądowisko na platformie wiertniczej. Można jeszcze zrezygnować: dodać gazu, wynieść się stąd i czekać w powietrzu. Ale na co? - Jesteś już na wysokości trzech metrów i w odległości dziesięciu metrów. Tak, jak chciałeś. Vossi natychmiast zatrzymał maszynę w powietrzu. Pocił się. - Świetnie. Dokładnie nad środkiem. Tak, jak chciałeś. Ciemność nigdy nie była bardziej intensywna. Ani strach. Vossi mruczał słowa modlitwy. Delikatnie zmniejszył moc. Wydawało mu się, że trwa to lata, a potem jeszcze całą wieczność, aż wreszcie płozy dotknęły podłoża. Wylądowali. Przez chwilę nie mógł w to uwierzyć. Poczuł tak wielką ulgę, że omal nie rozpłakał się z radości. Potem z ogromnej oddali dobiegł go prawdziwy glos Scraggera; poczuł też, że ten przejął stery. - Trzymam go, kolego! To było cholernie dobre, Ed. Dziesięć na dziesięć. Teraz ja będę pilotował. Ed Vossi zdjął gogle. Był mokry od potu i biały jak kreda. Opadł w fotelu, ledwie dostrzegając krzątaninę na platformie. Sieć z grubego sznura pokrywała lądowisko o średnicy zaledwie trzydziestu metrów. Jezu! Jestem na dole... Wylądowaliśmy i jesteśmy bezpieczni. Scragger trzymał silnik na jałowych obrotach; nie trzeba było go wyłączać, gdyż zatrzymali się tu na krótko. Nucił "Waltzing Matilda", co zdarzało się tylko wtedy, gdy był bardzo zadowolony. Chłopak spisał się bardzo dobrze, pomyślał z dumą. Ale jak szybko dojdzie do siebie? Zawsze warto to wiedzieć, gdy się z kimś lata. 129 Odwrócił się i dał znak mężczyźnie siedzącemu z przodu kabiny pasażerskiej, jednemu z francuskich inżynierów, którzy musieli sprawdzić elektryczną pompę instalowaną właśnie na platformie. Pozostali pasażerowie cierpliwie czekali. Czterech z nich to Japończycy - goście francuskich urzędników i inżynierów z EPF. Scragger nie był zachwycony przewożeniem Japończyków, którzy przypominali mu czas wojny, Australijczyków poległych na Pacyfiku oraz tysiące ludzi, którzy zmarli w obozach jenieckich i przy budowie kolei w Birmie. Zabójstwa jak inne, pomyślał ponuro i zwrócił uwagę na wyładunek. Inżynier otworzył drzwi i pomagał teraz irańskim robotnikom przy wyciąganiu pakunków z luku ładunkowego. Na platformie panował wilgotny, obezwładniający upał; w powietrzu unosił się odór ropy. W kok-picie było jak zwykle gorąco i duszno, Scragger jednak czuł się dobrze. Silniki pracowały na wolnym biegu, mrucząc przyjaźnie. Spojrzał na Vossiego, który leżał j w fotelu pilota z rękoma splecionymi na karku. Dobry chłopak, pomyślał Scragger, lecz zaraz zwrócił jego uwagę władczy głos, rozbrzmiewający z tyłu, w kabinie. Głos należał do Georges'a de Plesseya, szefa francuskiego

59

kierownictwa i zarządcy miejscowego EPF. Siedział na poręczy krzesła i wygłaszał jeden ze swych nie kończących się wykładów, tym razem zwracając się do Japończyka. To dobrze, że zamęcza jego, a nie mnie, pomyślał z rozbawieniem. Znał de Plesseya od trzech lat i lubił go za francuskie jedzenie, jakie dostarczał, oraz za umiejętności brydżowe, ale nie za rozmowy. Wszyscy, którzy pracują przy ropie, są tacy sami. Znają się tylko na ropie i o niczym innym nie chcą nic wiedzieć; według nich inni ludzie istnieją tylko po to, żeby korzystać z ropy i płacić za nią do samej śmierci, a nawet potem - większość krematoriów potrzebuje ropy. Cholera! Ropa naftowa skoczyła do 14,8 dolara za baryłkę - z 4,8 jakieś dwa lata temu i 1,8 kilka lat wcześniej. Cholerni rozbójnicy! OPEC, Seven Sisters i nawet ci z Morza Północnego! 130 - Wszystkie te platformy stoją na słupach na dnie morza - mówił de Plessey. - Wszystkie są zbudowane i obsługiwane przez Francuzów... Nosił ubranie khaki, miał rzadkie, jasne włosy i twarz spaloną słońcem. Inni Francuzi gawędzili i spierali się ze sobą. Właściwie zawsze tylko to robili, pomyślał Scragger, poza jedzeniem, piciem wina i bajerowa-niem dziewczyn, tak jak ten drań Jean-Luc, król kucharzy! Wszyscy są jednak indywidualistami, nie tak, jak ci inni dranie. Wszyscy Japończycy, niscy, gibcy i odpicowani, ubierają się tak samo: biała koszula, ciemny krawat, spodnie i buty, elektroniczny zegarek, ciemne okulary; różnią się tylko wiekiem, jak sardynki w puszce, myślał Scragger. - ... Jest tu bardzo płytko, jak zresztą w całej zatoce, m'sieur Kasigi - mówił de Plessey. - W tym miejscu mamy zaledwie około trzydziestu metrów wody, a ropę można łatwo wydobywać nawet z trzystu. Tutaj, w tej części złoża, którą nazywamy Siri Trzy, jest sześć platform; są ustawione szeregowo, to znaczy połączone rurami i przepompowują ropę do naszych zbiorników na Siri, które mogą pomieścić trzy miliony baryłek i teraz są pełne. - A molo załadunkowe, m'sieur de Plessey? - Pytającym był Kasigi, siwiejący rzecznik Japończyków, który posługiwał się wyraźnym i starannym angielskim. - Nie widziałem żadnych urządzeń portowych, gdy przelatywaliśmy nad wyspą. - Chwilowo dokonujemy załadunku na morzu. W przyszłym roku wybudujemy przystań. Na razie nie będzie żadnych problemów z napełnianiem zbiorników waszych tankowców średniej wielkości, panie Kasigi. Gwarantujemy szybką obsługę, szybki załadunek. W końcu jesteśmy Francuzami. Zobaczy pan jutro. Czy wasz Rikomaru nie ma opóźnienia? - Nie. Dotrze tu w południe. Jakie są całkowite zapasy złoża? - Nieograniczone - odparł ze śmiechem Francuz. - Obecnie pompujemy tylko siedemdziesiąt pięć tysięcy 131 baryłek dziennie, a, mon Dieu, pod dnem znajduje się całe jezioro ropy. - Kapitan ekscelencja! - W oknie od strony Scrag-gera pojawiła się rozpromieniona uśmiechem twarz Ab-dollaha Turika, jednego ze strażaków. - Ja bardzo dobrze, bardzo bardzo dobrze. Ty? - Tip-top, kolego. Jak leci? - Ja zadowolony widzieć cię, kapitan ekscelencja. Jakiś rok wcześniej baza Scraggera w Lengeh została zaalarmowana wezwaniem CASEVAC właśnie z tej platformy. Było to w środku nocy; irański kierownik powiedział, że strażak ma chyba zapalenie wyrostka robaczkowego, i że powinni tam dotrzeć jak najprędzej, wkrótce po świcie - nocne loty były w Iranie zabronione, z wyjątkiem nagłych wypadków. Scragger pełnił wtedy służbę i poleciał od razu, zgodnie z zasadami firmy, w myśl których należało reagować natychmiast, nawet w złych warunkach atmosferycznych. Stanowiło to fragment ich usług specjalnych. Zabrał młodzieńca, zawiózł go prosto do Szpitala Marynarki Irańskiej

60

w Bandar Abbasie i załatwił natychmiastowe przyjęcie. Gdyby nie to, młody człowiek już by nie żył. Od tego czasu chłopak zawsze go witał, a raz w miesiącu przysyłał do bazy świeży udziec barani, przed czym Scragger nieustannie się wzbraniał z uwagi na koszty. Odwiedził też kiedyś wioskę położoną w okolicy Lengeh, skąd młody strażak pochodził. Nie różniła się od innych: brak elektryczności, wody, kanalizacji, brudne podłogi, ściany z gliny. Iran, poza miastami, był bardzo zacofany, choć i tak mniej niż inne państwa zatoki. Rodzina Abdollaha też była taka jak inne: ani lepsza, ani gorsza. Dużo dzieci, chmary much, kilka kóz i kurczaków, kilka akrów nędznej ziemi. "Wkrótce", powiedział ojciec chłopaka, "będziemy mieli własną szkołę, dostojny pilocie, i wodę, i kiedyś elektryczność. I tak jest nam znacznie lepiej, gdy możemy pracować przy ropie, którą wydobywają cudzoziemcy; dzięki Bogu za to, że dał nam ropę. Dzięki Bogu za to, że mój syn 132 żyje. Taka była wola Boga, że Abdollah żyje, taka wola Boga, że dostojny pilot chciał się pofatygować. Dzięki Bogu!" - Jak leci, Abdollah? - powtórzył Scragger. Lubił chłopaka, który był nowoczesny, nie tak jak jego ojciec. - Dobrze. - Abdollah podszedł bliżej, niemal wkładając głowę do środka. - Kapitan powiedział ostrożnie i tak cicho, że Scragger musiał się pochylić, aby usłyszeć. - Wkrótce duża kłopot... Komunistyczna Tu-de, mudżaheddini, może fedaini. Karabiny i wybuchy, może statek na Siri. Niebezpiecznie. Proszę, proszę, nie mów ty nikomu, kto powiedzieć, tak? Przywołał z powrotem uśmiech na twarz i zawołał głośno: - Dobre lądować i wróć tu znowu, agha. - Pomachał ręką i - skrywając zdenerwowanie - wrócił do swych towarzyszy. - Jasne, jasne, Abdollah - mruknął Scragger. Grupka Irańczyków przyglądała się helikopterowi, ale nie było w tym nic niezwykłego. Piloci byli bardzo szanowani, gdyż stanowili jedyne ogniwo łączności ze światem, zwłaszcza w nagłych wypadkach. Zobaczył, że pracownik obsługujący lądowisko uniósł kciuk. Automatycznie odwrócił się, sprawdzając ponownie, czy wszystkie drzwi i luki są pozamykane i czy wszyscy zajęli swoje miejsca. Mam go przejąć, Ed? - Aha, jasne, Scrag. Scragger wyrównał na wysokości trzystu metrów i poleciał ku Siri Jeden, gdzie miała wysiąść reszta pasażerów. Był wytrącony z równowagi. Kurczę blade! - pomyślał. Jedna bomba mogła zmieść całą wyspę Siri do zatoki. Do tej pory nie było tu żadnych kłopotów. Baza na Siri nigdy nie została dotknięta strajkami, które sparaliżowały pracę innych. Cudzoziemcy uważali, że to chyba dlatego, iż Francja udzieliła schronienia Chomei-niemu. Sabotaż? Czy Japończyk powiedział, że jutro w południe przypłynie tu tankowiec? Tak, na pewno. Co można zrobić? Na razie nic. Trzeba to odłożyć na później. W czasie lotu nic się nie zdziała... 133 Spojrzał na Vossiego. Ed zrobił to dobrze, bardzo dobrze, lepiej niż... lepiej niż kto? Przebiegł w myśli nazwiska wszystkich pilotów, których szkolił na przestrzeni lat. Setki. Scragger zaczął latać, gdy miał piętnaście lat; wstąpił do Królewskich Australijskich Sił Powietrznych w 1933, gdy miał siedemnaście. Spitfire'y w 1939, stopień porucznika, potem przesiadka na helikoptery w 1945, Korea w 1949 i... już koniec wojowania. Po dwudziestu latach służby ciągle zwykły porucznik i tylko trzydzieści siedem lat na karku. Roześmiał się. W lotnictwie nie zrobił kariery. - Na rany Chrystusa, Scragger, dlaczego znowu ty? Tym razem doigrałeś się... - Ale, Wingco, to Limey zaczął. Sukinsyn powiedział, że wszyscy Australe to złodzieje, że mają na rękach ślady po kajdankach i pochodzą od skazańców!

61

- Tak powiedział? Wszyscy pieprzeni Limeye są tacy sami, Scrag, chociaż w twoim wypadku miał chyba rację. Znowu pobiłeś starszego rangą! Jeśli nie przestaniesz, to załatwię cię na zawsze! Nigdy jednak tego nie zrobił. Jakżeby mógł? Parę orderów, szesnaście zaliczonych trafień i trzy razy więcej wykonanych zadań bojowych niż ktokolwiek inny w RAAF-ie. A dziś nadal lata, co jest wszystkim, czego wymaga od życia; nadal próbuje być najlepszy, nadal strzeże się pocisków i chroni pasażerów. Jeśli się lata helikopterami, nie można uniknąć awarii sprzętu, myślał, wiedząc, że miał naprawdę szczęście. Nie tak jak niektórzy dobrzy piloci, których szczęście opuściło. Żeby być naprawdę dobrym lotnikiem, trzeba mieć szczęście. Znów rzucił szybkie spojrzenie na Vossiego; był zadowolony, że nie są na wojnie, która była najtrudniejszą próbą dla pilotów. Nie chciałbym utracić młodego Eda; jest jednym z najlepszych w S-G. Kto jest lepszy? Charlie Pettikin, jasne, ale on jest już bardzo zmęczony. Tom Lochart też. "Brudny" Duncan McIver jest ciągle najlepszy z całej paczki, choć nie może już latać z powo134 du tych cholernych badań okresowych. Biedak. Jeszcze mając sześćdziesiąt trzy lata prowadził maszyny jak młodzieniec. Scragger drgnął. Jeśli CAA wprowadzi nowe przepisy dotyczące wieku i przymusowych emerytur, będę załatwiony. Gdy nie będę mógł latać, zastukam do bram niebios; nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Siri Jeden była jeszcze daleko. Lądował tam trzy razy w tygodniu przez rok albo i dłużej. Mimo to planował podejście, jakby robił to po raz pierwszy. "Bezpieczeństwo nie wynika z przypadku, musi być przygotowane". Dzisiaj zrobimy łagodne, niskie podejście i... - Scrag. - Tak, synu? - Nieźle mnie nastraszyłeś. Zachichotał. - Sam się wystraszyłeś. To pierwsza nauczka. Czego jeszcze się nauczyłeś? - Zastanawiam się, jak cholernie łatwo wpaść w panikę, czuć się samotnym i bezradnym, jak ważne są oczy. - Vossi wybuchnął: - Chyba nauczyłem się, jak cholernie łatwo można się zabić. Byłem, cholera... Jezu, Scrag, prawie srałem ze strachu! - A ja nie tylko prawie. Kiedyś. - Co? - Latałem maszyną 47G2. To było w dawnych czasach, w latach sześćdziesiątych, w Kuwejcie. - 47G2 to mały, trzymiejscowy beli, napędzany silnikiem tłokowym, z kabiną w kształcie kuli. Teraz używany jest przeważnie do kontroli ruchu i przez policję. - Był zaczarterowany dla lekarza i inżyniera z ExTex. Chcieli dotrzeć do oazy za Wafrą, skąd otrzymali wezwanie CASEVAC - jakiś biedak wsadził nogę w wiertło. Lataliśmy wtedy z otwartymi drzwiami; było lato, jakieś sto dwadzieścia stopni, sucho i w ogóle tak parszywie, jak tylko może być na pustyni - dużo gorzej niż w naszym interiorze w Australii. Obiecano nam jednak podwójną stawkę i jeszcze do tego premię, więc mój stary 135 przyjaciel Forsyth zgłosił mnie. Dzień nie był gorszy niż zwykle, Ed, choć wiał wiatr i robił te swoje sztuki, wiesz: nagły podmuch wzbija w powietrze chmurę piasku, takie małe trąby powietrzne. Podchodziłem z dziewięćdziesięciu metrów, gdy nagle wpadliśmy w chmurę piasku - kurz był tak drobny, że nie sposób było go wcześniej zauważyć. Bóg wie, jak to świństwo dostało mi się pod gogle; w jednej chwili wszystko było dobrze, a już w następnej kasłaliśmy i pluliśmy, a ja miałem piasek w oczach i byłem tak ślepy jak stary kuternoga Pete. , - Bujasz?! - Nie. Słowo! Nic nie widziałem; nie mogłem nawet otworzyć oczu, i byłem jedynym pilotem z dwoma pasażerami na pokładzie.

62

- Jezu, Scrag, naprawdę nic nie widziałeś? - Tak. Zataczaliśmy się po niebie, aż wreszcie złapałem jako tako równowagę i żołądek wrócił mi mniej więcej na swoje miejsce. Lekarz nie mógł mi pomóc, a gdy próbował, omal nie fiknęliśmy koziołka; wiesz, jaki G2 jest chybotliwy. Pasażerowie wpadli w panikę jak ja, i to mi na pewno nie pomagało. Wtedy wiedziałem już, że naszą jedyną szansą jest lądowanie na ślepo. Powiedziałeś, że prawie srałeś w portki. Gdy ja wreszcie dotknąłem płozami piasku, miałem pełno w gaciach. - Jezu, Scrag, naprawdę sprowadziłeś go na ziemię? Tak jak dzisiaj? Odpowiedz, ale bez lipy! Z piaskiem w oczach? - Poprosiłem, żeby sprowadzili mnie na ziemię, tak jak dzisiaj ja ciebie. Pomagał mi lekarz; inżynier prawie zemdlał. - Scragger nie odrywał oczu od wyłaniającej się przed nimi platformy. - Co o niej sądzisz? - Piękna to ona nie jest. Siri Jeden znajdowała się dokładnie na ich kursie; lądowisko sterczało ponad powierzchnią wody. Widzieli już obsługę i stojącą obok obowiązkową drużynę strażacką. Rękaw wskazujący kierunek wiatru był na wpół uniesiony i nieruchomy. 136 Zwykle Scragger zgłaszał kontroli radarowej zamiar lądowania i zaczynał stopniowo zmniejszać wysokość. Zamiast to zrobić i teraz, powiedział: - Zostaniemy dzisiaj wysoko, chłopie. Zrobimy podejście od góry. - Dlaczego, Scrag? - Dla odmiany. Vossi zmarszczył brwi, ale nic nie powiedział. Spojrzał na wskaźniki, szukając czegoś niezwykłego, lecz wskazania były takie jak zawsze. Ale nie zachowanie staruszka... Gdy zawiśli wysoko nad platformą, Scragger włączył radio i powiedział: - Radar na Kiszu, HST schodzi z trzystu na Siri Jeden. - W porządku, HST, zgłoś się przed startem. - HST. Schodzili pod ostrym kątem. Zazwyczaj robiło się tak wtedy, gdy miejsce lądowania otoczone było wysokimi budynkami, drzewami czy słupami linii wysokiego napięcia. Scragger precyzyjnie zmniejszył obroty silnika. Helikopter schodził równo; był doskonale kontrolowany. Dwieście siedemdziesiąt, dwieście sześćdziesiąt dwa, dwieście pięćdziesiąt siedem... sześć... pięć... Obaj jednocześnie poczuli wibrację. - Jezu! - jęknął Vossi, lecz Scragger już gwałtownie pochylił maszynę do przodu i przydusił dźwignię mocy. Helikopter natychmiast runął w dół. Sześćdziesiąt metrów, czterdzieści pięć, coraz silniejsze wibracje. Vossi przerzucał spojrzenie z tarcz przyrządów na lądowisko i z powrotem. Siedział sztywno, z zaciśniętymi zębami. Poszedł rotor ogona albo przekładnia... Lądowisko pędziło na nich. Strażacy rozbiegli się, pasażerowie zamarli, a Vossi trzymał się oparcia fotela, żeby nie krzyczeć. Wibrowały już wszystkie przyrządy, zmienił się ton silników. W każdej chwili rotor ogona mógł całkiem odpaść i byłoby po wszystkim. Wysokościomierz wskazywał osiemnaście metrów... piętnaście... dwanaście... sześć. Ręka Yossiego sama skoczyła do 137 drążka, żeby to przerwać, ale Scragger wyprzedził go o ułamek sekundy, włączył pełną moc i wyhamował z idealną precyzją. Wydawało się, że maszyna zawisła na chwilę metr nad platformą; silniki wyły, a potem maszyna uderzyła mocno, lecz nie za mocno, płozą na krawędzi koła, skoczyła do przodu i zatrzymała się półtora metra od środka platformy. - Kurwa - mruknął Scragger. - Jezu, Scrag. - Vossi ledwo mógł mówić. - Idealnie!

63

- No nie, nie bardzo. Zabrakło mi półtora metra. - Scragger z trudem oderwał ręce od przyrządów sterowniczych. - Wyłącz go, Ed, jak najszybciej! - Scragger otworzył drzwiczki i prędko wyśliznął się na zewnątrz, smagany podmuchem śmigła. Otworzył drzwi kabiny pasażerskiej i krzyknął: - Zostańcie przez chwilę na miejscach. Z ulgą stwierdził, że wszyscy pasażerowie są przypięci pasami i nikt nie ucierpiał. Siedzieli posłusznie; twarze dwóch z nich były szare. Czterej Japończycy patrzyli spokojnie. Zimna krew, pomyślał. - Mon Dieu, Scrag! - krzyknął Georges de Plessey. - Co się stało? - Jeszcze nie wiem. To chyba tylny rotor. Gdy rotory zwolniły... - W co wy się, do cholery, bawicie, Vossi! - To był Ghafari, Irańczyk obsługujący lądowisko. W oknie pojawiła się jego rozgniewana twarz. - Jak śmiałeś trenować nad platformą? Złożę raport o nieprzestrzeganiu zasad bezpieczeństwa! Scragger-wydarł się na niego: - To ja sterowałem, a nie kapitan Vossi! - Napięcie nerwowe Scraggera znalazło ujście. Mógł się wyładować na człowieku, którego od dawna nie cierpiał. - Odpierdol się, Ghafari: odpierdol się albo tak cię walnę, że już nie wstaniesz! - Zacisnął pięści. - Odpierdol się! Pozostali patrzyli na tę scenę z osłupieniem. Vossi zbladł. Ghafari, większy i cięższy od Scraggera, zawahał się, a potem potrząsnął pięścią przed nosem Australij138 czyka i sklął go po irańsku. Zorientował się, że w ten sposób go nie sprowokuje i przeszedł na angielski: - Cudzoziemska świnia! Jak śmiesz tak do mnie mówić, grozić mi?! Załatwię ci zakaz latania i wyrzucę z Iranu. Myślicie, psy, że nasze niebo należy do was... Scragger skoczył naprzód, lecz Vossi znalazł się nagle pomiędzy nimi i zablokował cios swoją ogromną klatką piersiową. - Daj spokój, stary, co? Hej, Scrag, przepraszam - dodał. - Obejrzyjmy lepiej ten rotor. Scrag, chłopie, rotor, co? Dopiero po kilku sekundach Scragger spojrzał przytomniej. Waliło mu serce. Spostrzegł, że wszyscy na niego patrzą. Z wysiłkiem opanował gniew. - Masz... masz rację, Ed. Tak. - Zwrócił się do Ghafariego: - Mieliśmy... mieliśmy małą awarię. Ghafari spojrzał kpiąco. Scraggera znów ogarnął gniew, ale tym razem zdołał go powściągnąć. Poszli w kierunku ogona. Otoczył ich krąg pracowników platformy, Europejczyków i Irańczyków. Rotor ogona nie pracował; brakowało prawie metra śmigła; było ono nierówne w miejscu, gdzie nastąpił ubytek. Gdy Vossi szarpnął ośkę, okazało się, że była luźna - potężny moment obrotowy śmigła wywołany brakiem symetryczności zamienił ją w szmelc. Jeden z pasażerów odszedł na bok; widać było, że dostał mdłości. - Jezu! - mruknął ze zgrozą Vossi..- Mógłbym to złamać jednym palcem. Dał się słyszeć zrzędliwy głos Ghafariego: - Oczywiście zła konserwacja. Narażanie... - Zamknij się, Ghafari - rzucił ze złością de Plessey. - Merde, wszyscy żyjemy i zawdzięczamy to kapitanowi Scraggerowi. Nie można było tego przewidzieć. Standardy bezpieczeństwa S-G są najwyższe w Iranie. - Sporządzę raport, panie de Plessey, i... - Tak, proszę to zrobić i pamiętać, że ja przedstawię kapitana do odznaczenia. - Gniew de Plesseya robił wrażenie. Francuz także nie lubił Ghafariego. Jego zdaniem, jednego dnia był podżegaczem otwarcie sprzy-

64

139 jającym Chomeiniemu i zachęcającym robotników do strajku, pod warunkiem, że nie było w okolicy policji ani wojska, a następnego łasił się do zwolenników Szacha i surowo karał robotników za najdrobniejsze przewinienia. - Cudzoziemskie świnie, co? Pamiętaj, że pracujesz we wspólnym, francusko-irańskim przedsiębiorstwie, a Francja nie opuściła Iranu w potrzebie! - Więc powinien pan nalegać, żeby Siri była obsługiwana tylko przez Francuzów, a nie przez tego staruszka! Natychmiast zamelduję o tym incydencie! Ghafari odszedł. Zanim Scragger zdążył cokolwiek powiedzieć, de Plessey położył mu ręce na ramionach, ucałował w oba policzki i serdecznie uścisnął rękę. - Dziękuję, mon cher ami\ Francuzi zaczęli wiwatować na cześć Scraggera i otoczyli go tak, że nie mógł się poruszyć. Potem wysunął się do przodu Kasigi. - Dorno - powiedział uroczyście, a czterej Japończycy wprawili Scraggera w zakłopotanie, składając mu niski ukłon przy akompaniamencie dalszych wiwatów Francuzów. - Dziękuję, kapitanie - powiedział Kasigi. - Tak, my rozumiemy i dziękujemy. - Uśmiechnął się i z ukłonem wręczył pilotowi oburącz swą wizytówkę. - Yoshi Kasigi. Toda Shipping Industries. Dziękuję. - Nie było aż tak źle, panie, ..., panie Kasigee - odparł Scragger, próbując przezwyciężyć zakłopotanie; nad gniewem już panował, choć przyrzekł sobie, że kiedyś dopadnie Ghafariego bez świadków. - Mieliśmy ... siłę nośną i dużo miejsca. Mogliśmy usiąść na wodzie. To nasza praca, musimy bezpiecznie lądować. Chodź tu, Ed. - Uśmiechnął się promiennie do Vossiego, wiedząc, że gdyby ten nie stanął na jego drodze, rozpocząłby walkę, której nie mógł wygrać. - Kapitan Vossi zrobiłby to samo. Z łatwością. Nie było tak źle; po prostu nie chciałem was zamoczyć. Woda jest wprawdzie ciepła, ale widziałem film Szczęki... Napięcie pękło i wszyscy się roześmiali, choć trochę nerwowo, gdyż w całej zatoce, a szczególnie przy uj140 ściach rzek, roiło się od rekinów. Ciepła woda, obfitość pożywienia oraz odpadki wrzucane do morza przez narody zatoki w ciągu całych tysiącleci przyciągały ryby wszelkiego rodzaju. Zwłaszcza rekiny. Zwykle kręciły się one w pobliżu platform naftowych, gdyż wszelkie odpadki wyrzucano z nich wprost do morza. - Widział pan kiedyś dużego rekina, kapitanie? - Aż za dobrze. Był taki rekin młot, który czatował koło wyspy Charg. Mieszkałem tam przez kilka lat i widywałem go mniej więcej raz na miesiąc. Miał chyba siedem, może osiem metrów. Widziałem też wiele olbrzymich płaszczek, ale tylko tamten był naprawdę duży. De Plessey wzdrygnął się. - Merde z wszystkimi rekinami. Kiedyś na Siri jakiś prawie mnie dopadł. Ja, jak to jest po angielsku? Aha, chlapałem się w płytkiej wodzie; pędził na mnie tak szybko, że osiadł na mieliźnie. Miał jakieś dwa i pół metra. Strzelaliśmy do niego; dostał sześć kul, ale ciągle się miotał i próbował nas dosięgnąć. Zdechł dopiero po kilku godzinach, ale i tak nikt z nas nie miał ochoty do niego podejść. Te rekiny! - Spojrzał na złamane śmigło. - Cieszę się, że jednak wylądowaliśmy na platformie. Wszyscy się z nim zgodzili. Francuzi zaczęli rozmawiać między sobą, gestykulowali; dwaj poszli, żeby wyjąć z luku jakieś kosze, a jeden zainteresował się tym pasażerem, który nadal nie czuł się dobrze. Pracownicy platformy rozeszli się. Japończycy czekali i patrzyli. Vossi zabobonnie dotknął śmigła.

65

- Po prostu na szczęście, co, Scrag? - Dlaczego nie? Wszyscy żyją, więc można uznać, że to było dobre lądowanie. - Co było przyczyną? - zapytał de Plessey. - Nie wiem, stary - odparł Scragger. - Na Siri widziałem stado małych ptaszków, rybołówek. Któryś mógł się dostać do rotoru i spowodować nacisk; nie czułem niczego, ale czegoś takiego się nie czuje. Wiem, że rano rotor był bez zarzutu, gdyż obaj sprawdziliśmy to jak zwykle. - Wzruszył ramionami. - Wola boska. 141 - Oui. Espece de con\ Ja w każdym razie nie lubię, gdy Bóg objawia swą wolę w taki sposób, zwłaszcza wobec mnie. - Zerknął krzywo na lądowisko. - Czy 206 albo alouette może nas stąd zabrać? - Zamówimy sobie innego 212, a naszego ptaszka zaparkujemy tam. - Wskazał kawałek pustego miejsca obok pracującego szybu. - Mamy w luku kółka; nawet się nie spocimy i wszystko pójdzie prędko. - Świetnie. Zrobimy to potem, a teraz chodźcie ze mną - poprosił z naciskiem de Plessey. Chyba wszyscy potrzebujemy filiżanki kawy i kieliszka zamrożonego chablis. - Myślałem, że na platformach nie ma alkoholu - zdziwił się Kasigi. De Plessey uniósł brwi. - Oczywiście, m'sieur. Oczywiście, dla Irańczyków i nie-Francuzów. Oczywiście. Jednak nasze platformy są francuskie i podlegają Kodeksowi Napoleona. - Dodał uroczyście: Powinniśmy uczcić nasze bezpieczne lądowanie. Dziś jesteście gośćmi la Belle France, więc możemy być cywilizowani i nagiąć trochę przepisy do naszych potrzeb. Po cóż istnieją reguły, jeśli nie po to, by je omijać? Oczywiście, potem rozpoczniemy zwiedzanie. Poszli za nim wszyscy oprócz Kasigiego, który zapytał: - A pan, kapitanie? Co pan zrobi? - Poczekam. Helikopter przywiezie zapasowe części i inżynierów. - Scragger odpowiedział, nie czuł się jednak dobrze w towarzystwie Japończyka. Nie mógł zapomnieć o przyjaciołach, którzy tak młodo polegli na wojnie, podczas gdy on sam żył i dręczyło go pytanie: dlaczego oni, a nie ja? - Poczekam, aż go naprawią i wrócę. Dlaczego pan pyta? Kasigi spojrzał na śmigło. - Za pańskim pozwoleniem, chciałbym wrócić z panem. - To... to zależy od kapitana Vossiego. On dowodzi tym lotem. 142 Kasigi spojrzał na Vossiego. Młody pilot wiedział o niechęci Scraggera do Japończyków, ale nie mógł jej pojąć. Przed startem powiedział nawet: - Do diabła, Scrag. Druga wojna światowa była milion lat temu. Japonia jest teraz naszym sprzymierzeńcem, jedynym silnym aliantem, jakiego mamy w Azji. Scragger odparł: - Daj temu spokój, Ed. I Vossi dał spokój. - Lepiej niech pan wróci razem z innymi, panie Kasigi. Nie wiadomo, jak długo to wszystko potrwa. - Boję się helikopterów. Wolałbym polecieć z panem, gdyby nie miał pan nic przeciwko temu. - Spojrzał twardo na Scraggera. - To było bardzo poważne. Właściwie nie miał pan czasu, ale jednak odwrócił się pan na wysokości zaledwie dziewięćdziesięciu metrów i wspaniale usiadł. To było nie do wiary. Nie do wiary. Nie rozumiem jednego: dlaczego podchodził pan z góry? - Pochwycił wzrokiem spojrzenie, jakie Vossi rzucił Scraggerowi. Aha, pomyślał, jego też to dziwi. - W taki dzień jak dzisiaj nie było przecież żadnego powodu, prawda? Scragger wlepił w niego zdumione spojrzenie. - Pilotował pan helikoptery?

66

- Nie, ale latałem nimi tyle, że wiem, kiedy kłopoty są naprawdę poważne. Zajmuję się tankowcami, złożami ropy, tutaj, w zatoce, w Iraku, Libii, na Alasce, wszędzie, nawet w Australii. - Kasigi czuł otaczającą go nienawiść. Był do niej przyzwyczajony. Znał jej powód, gdyż bardzo dużo interesów robił teraz w Australii. Naprawdę dużo. Częściowo ta nienawiść jest uzasadniona, pomyślał. Częściowo. Nic nie szkodzi. Australijczycy się zmienią. Muszą się zmienić. Mimo wszystko mamy dużą część ich złóż surowców; mamy kontrakty na wiele lat, a niedługo będziemy mieć jeszcze więcej. To zadziwiające, jak łatwo można osiągnąć środkami gospodarczymi to, czego nie udało się uzyskać środkami militarnymi. - Niech mi pan wytłumaczy, dlaczego 143 zdecydował się pan dziś na podejście pod ostrym kątem? Przy zwykłym podejściu bylibyśmy już na dnie morza, prawda? Dlaczego? Scragger wzruszył ramionami, pragnąc uchylić się od odpowiedzi. - Szefie! - ponaglił go Vossi! - Dlaczego? - Szczęście. Kasigi uśmiechnął się lekko. - Proszę mi pozwolić wrócić z panem. Życie za życie, kapitanie. Proszę zachować moją wizytówkę. Być może będę mógł kiedyś odwdzięczyć się panu. - Ukłonił się grzecznie i odszedł. 11:56. Materiały wybuchowe na Siri, Scrag? - De Ples-sey był wstrząśnięty. - Być może - równie cichym głosem odparł Scragger. Stali na krańcu platformy, daleko od ludzi. Lotnik poinformował właśnie Francuza o tym, co szepnął mu Abdollah. Drugi 212 przybył już dawno. Czekał na de Plesseya i innych, żeby zabrać ich na Siri, gdzie mieli zjeść obiad. Mechanicy zdążyli rozebrać na części ogon 212, który pilotował Scragger i byli zaawansowani w pracy. Vossi przyglądał się z uwagą. Nowy rotor i przekładnia znajdowały się na miejscu. Po chwili de Plessey zauważył bezradnie: - Materiały wybuchowe można schować wszędzie. Gdziekolwiek. Nawet mały ładunek może zniszczyć cały system przepompowywania. Madonno! To świetny sposób, żeby zmniejszyć szanse Bachtiara, albo Chomei-niego, na unormowanie sytuacji w kraju. - Tak. Wykorzystaj tę informację jak najostrożniej i, na Boga, zatrzymaj ją dla siebie. - Oczywiście. Ten człowiek był na Siri Trzy? - W Lengeh. - Co? Więc dlaczego nie powiedziałeś mi tego rano? - Nie było czasu. - Scragger rozejrzał się, żeby sprawdzić, czy nadal nie ma nikogo w pobliżu. - Bądź ostrożny, cokolwiek postanowisz zrobić. Ci fanatycy nie dbają o nic ani o nikogo. Jeśli zorientują się, że był przeciek, że ktoś sypnął... stąd do Ormuz popłyną morzem ciała. - Słusznie. - De Plessey był bardzo zaniepokojony. - Powiedziałeś o tym jeszcze komuś? - Nie, przyjacielu. - Mon Dieu, co mogę zrobić? Bezpieczeństwo... Jak można zapewnić bezpieczeństwo w Iranie? Chciał, nie chciał, jesteśmy w ich mocy. - Po chwili zadumy dodał: - Jeszcze raz dziękuję. Muszę ci powiedzieć, że obawiałem się poważnego sabotażu na Chargu i w Abadanie; lewakom zależy na tym, żeby rozpętać tam jeszcze większy chaos. Nigdy jednak nie myślałem, że coś stanie się tutaj. Odwrócił się ze złością, oparł o poręcz i spojrzał w dół, na fale leniwie obmywające słupy platformy. Krążyły tam rekiny poszukujące odpadków. No i doczekaliśmy się; zagrażają nam terroryści. Zbiorniki i pompy Siri są świetnym celem dla sabotażystów. Jeśli Siri zostanie w

67

to wszystko wplątana, stracimy całe lata planowania, lata dostaw ropy, której tak bardzo potrzebuje Francja. Będziemy musieli kupować ropę od tych śmierdzących Angoli, z ich śmierdzącego Morza Północnego. Dlaczego właśnie oni mają szczęście i mogą wydobywać 1,3 miliona baryłek dziennie, a w przyszłości jeszcze więcej? Dlaczego my nie mamy złóż ropy? Przeklęci przez Boga, dwulicowi Angole! De Gaulle miał rację; trzeba ich trzymać z dala od Europy. A my? Dopuściliśmy ich z dobroci serca, choć wiemy, że to załgane sukinsyny. Oni się z nami nie dzielą, choć jesteśmy wspólnikami! Chcą być z nami w EWG, choć zawsze byli, i będą, przeciwko nam. Wielki Karol miał co do nich rację, mimo że pomylił się straszliwie w wypadku Algierii; to była nasza ziemia i nasza ropa, bylibyśmy bogaci, a Brytania i Niemcy lizałyby nam stopy. A teraz? Co teraz zrobić? Pojechać na Siri i zjeść obiad. Po obiedzie myśli się lepiej. Dzięki Bogu, możemy jeszcze otrzymywać do144 145 stawy z rozsądnego, cywilizowanego Dubaju, Szardży i Asz Szargaz: brie, camembert, boursin, czosnek i masło, codziennie świeże, prosto z Francji, i prawdziwe wino, bez którego nie warto żyć. No, prawie... dodał w myślach ostrożnie i zobaczył, że patrzy na niego Scragger. - Tak, mon bravef - Pytałem, co chcesz zrobić. - Zarządzę kontrolę bezpieczeństwa - oświadczył uroczyście. - Wygląda na to, że przedtem nie pamiętałem o klauzuli 56/976 naszego francusko-irańskiego kontraktu. Mówi ona, że co sześć miesięcy sprawdzać się będzie przedsięwzięcia mające zapewnić bezpieczeństwo i trzymać z daleka wszelkich intruzów, na... na chwałę Francji i tego, no, Iranu! - De Plessey zachwycił się swym podstępem. - Tak. Oczywiście, moi podwładni nigdy o tym nie pamiętają. Teraz jednak rzucimy się do nadrabiania zaległości z prawdziwie francuskim wigorem. Wszędzie: na Siri, na platformach, na brzegu, nawet w Lengeh! Les cretins\ Jak mogą przypuszczać, że uda się im zniszczyć wieloletnią pracę?! - Rozejrzał się wokół. Nadal koło nich nie było nikogo. Wszyscy tłoczyli się przy nowym 212. - Muszę powiedzieć Kasigie-mu - dodał cicho. - Gdyż to jego tankowiec może być celem ataku. - Czy możesz mu zaufać? Chodzi o to, czy nie narobi hałasu? - Tak, mon ami. Musimy go ostrzec; tak, musimy! - De Plessey poczuł, że zaburczało mu w brzuchu. Mój Boże, pomyślał, a był bardzo wzburzony, mam nadzieję, że to tylko głód, a nie atak woreczka żółciowego, choć nie zdziwiłbym się po tym wszystkim, co się dzisiaj wydarzyło. Najpierw byliśmy o krok od wypadku, potem nasz najlepszy pilot omal nie pobił się z tą beczką gnoju, Ghafarim, a teraz może nas dotknąć rewolucja. - Kasigi pytał, czy mógłby z tobą wrócić. Kiedy będziecie gotowi? - Przed zachodem słońca, ale nie musi na nas czekać. Może polecieć razem z tobą. 146 De Plessey zmarszczył brwi. - Rozumiem, że nie lubisz Japończyków. Ja sam nie mogę znieść Niemców. Ale musimy być praktyczni. On jest dobrym klientem i skoro już o to poprosił, byłbym ci wdzięczny, gdybyś powiedział Vossiemu, żeby, no, zabrał go, mon cher ami. Tak, teraz jesteśmy naprawdę bliskimi przyjaciółmi. Ocaliłeś nam życie i razem zostaliśmy poddani próbie przez Boga! Ale Kasigi jest jednym z naszych najlepszych klientów - dodał twardo. - Bardzo dobrze. Dziękuję, mon ami. Zostawię go na Siri. Zabierzcie go, gdy będziecie gotowi. Powiedz mu to, co powiedziałeś mnie. Świetnie, że doszliśmy do porozumienia. Poinformuję o twoich zasługach władze i samego "dziedzica" Gavallana. - Rozpromienił się. - Do zobaczenia jutro!

68

Scragger odprowadził go spojrzeniem; przeklinał w myślach. De Plessey był zbyt ważny, żeby można było mu się sprzeciwić. Po południu, w drodze na Siri, usiądzie w kabinie pasażerskiej, wściekły i spocony ze zdenerwowania. - Jezu, Scrag! - wykrzyknął zdumiony Vossi, gdy dowiedział się, że jego szef usiądzie z tyłu. - Jako pasażer? Dobrze się czujesz? Jesteś pewien, że... - Po prostu chcę sprawdzić, jak się tam podróżuje - wykrztusił z irytacją Scragger. - Pakuj dupę na miejsce dowódcy, zabierz tego typa z Siri i wyląduj w Lengeh miękko jak jakiś cholerny puszek albo wpiszę coś o tobie do tego cholernego raportu. Kasigi czekał na lądowisku. Nie było tam cienia; za to gorąco i duszno tak, że wyciskało siódme poty. Wydmy sięgały aż do rurociągu i zbiorników, były brudne i zakurzone. Scragger obserwował diabełki z kurzu, miniaturowe zawirowania i trąby powietrzne, tańczące nad ziemią, i dziękował losowi za to, że mógł latać i nie musiał pracować w takim miejscu. Tak, śmigłowce są hałaśliwe, trzęsą się i telepią nad ziemią, myślał, i tęsknię trochę do latania samolotami wysoko po niebie, opadania i wznoszenia się jak orzeł; latanie 147 jednak jest zawsze lataniem i nie znoszę siedzenia w jakiejś cholernej kabinie dla pasażerów. Na Boga! Tu jest jeszcze gorzej niż w samolocie! Nie lubił latania, gdy nie mógł sam panować nad maszyną; nie czuł się wtedy bezpiecznie. Jego nastrój pogorszył się jeszcze bardziej, gdy Kasigi usiadł obok i zatrzasnęły się drzwiczki. Naprzeciwko nich drzemało dwóch mechaników w białych kombinezonach przesiąkniętych potem. Japończyk dopasował kamizelkę ratunkową i ciasno zapiął pas. Gdy wystartowali, Scragger pochylił się do niego. - Nie mieliśmy okazji, żeby powiedzieć to panu wcześniej. Na Siri może nastąpić atak terrorystyczny, może na jednej z platform, może na pańskim statku. De Plessey prosił mnie, żebym pana o tym uprzedził. Kasigi syknął i zapytał: - Kiedy? - Nie wiem. De Plessey także nie wie. Ale to bardziej niż prawdopodobne. - W jaki sposób? Na czym to ma polegać? - Nie mam pojęcia. Broń palna, materiały wybuchowe, może bomba. Lepiej niech pan zwiększy środki bezpieczeństwa. - Już są maksymalne - odparł Kasigi i dojrzał w oczach Scraggera gniewny błysk. W pierwszej chwili nie wiedział, o co chodzi, lecz przypomniał sobie, co właśnie powiedział. Och, przepraszam, kapitanie. Nie chciałem się chwalić. Po prostu zawsze bardzo dbamy o bezpieczeństwo, a na tych wodach mój statek... - Omal nie powiedział: "jest w gotowości bojowej", ale powstrzymał się i pohamował irytację, jaką wywoływała u niego drażliwość rozmówcy. - Na tych wodach każdy jest więcej niż ostrożny. Proszę mi wybaczyć. - De Plessey chciał, żeby pan wiedział. Chciał też, żeby nie puścił pan pary z... żeby zatrzymał pan to dla siebie i nie informował Irańczyków. - Rozumiem. Para się ze mnie nie wydobędzie. Jeszcze raz dziękuję. - Kassigi zobaczył, że Scragger skinął głową i odwrócił się, ucinając rozmowę. Japończyk też chętnie by na tym poprzestał, ale ponieważ Australijczyk ocalił życie jemu i jego towarzyszom, umożliwiając im tym samym dalszą pracę dla firmy i ich przywódcy, Hiro Tody, czuł, że powinien dążyć do złagodzenia niechęci lotnika. - Kapitanie - powiedział tak cicho, jak było to możliwe w huku silników. Rozumiem, dlaczego Australijczycy nienawidzą nas, Japończyków. Przepraszam za obozy w Changi, za drogi w Birmie i za wszystkie okrucieństwa. Mogę tylko zapewnić pana, że w naszych szkołach uczy się we właściwy sposób o tych wydarzeniach, i że nie są one zapomniane. Cały nasz naród wstydzi się za to. To prawda, pomyślał ze złością. Te okrucieństwa były głupotą, choć ci głupcy nie wiedzieli nawet, że popełniają okrucieństwa. Mimo wszystko nasi wrogowie byli tchórzami: poddawali

69

się chętnie całymi dziesiątkami tysięcy, a w ten sposób tracili swe ludzkie prawa w myśl Bushido, naszego kodeksu, który mówi, że poddanie się jest największą hańbą żołnierza. Kilka błędów popełnionych przez nielicznych sadystów, ciemnych chłopów służących w straży więziennej - z których większość to ci zjadacze czosnku, Koreańczycy - i wszyscy Japończycy ucierpieli, musząc się za nich wstydzić. I jeszcze drugi wstyd, największy ze wszystkich wstydów: nasz naczelny dowódca zawiódł i zmusił cesarza do hańbiącego zakończenia wojny. - Proszę przyjąć moje przeprosiny w imieniu nas wszystkich. Scragger wlepił w niego spojrzenie. Po chwili odpowiedział: - Przepraszam, ale nie mogę. Po pierwsze, mój były wspólnik, Forsyth, był w Changi; nigdy nie mógł poradzić sobie z tym, co tam widział. Po drugie, spotkało to zbyt wielu moich kumpli, nie tylko jeńców wojennych. Zbyt wielu. Nie mogę zapomnieć. I nie chcę. Nie chcę, bo gdybym zapomniał, zdradziłbym ich pamięć. I tak zdradziliśmy ich, zawierając pokój. Jaki pokój? Zdradziliśmy ich, tak uważam. Przepraszam, ale tak to wygląda. - Rozumiem, choć mimo wszystko moglibyśmy zawrzeć pokój. Pan i ja. Prawda? 148 149 - Może. Może kiedyś, z czasem. Ach, czas, pomyślał oszołomiony Kasigi. Dziś byłem znów na krawędzi śmierci. Ile mamy czasu, ty i ja? Czyż czas nie jest złudzeniem, a życie tylko złudzeniem w złudzeniu? A śmierć? Czym jest śmierć? Najlepiej mówi o tym poemat o śmierci jego czcigodnego przodka, samuraja: Czym są chmury, jeśli nie racją bytu nieba? Czym jest życie, jeśli nie ucieczką od śmierci? Przodkiem tym był Yabu Kasigi, lennik Izu i Baka, poplecznik Yoshi Toronagi, pierwszego i największego z szogunów Toronaga, którzy, z ojca na syna, władali Japonią od 1603 do 1871, gdy cesarz Meiji zlikwidował ostatecznie szogunat i wyjął spod prawa całą klasę samurajów. Ale Yabu Kasigi nie zapisał się w kronikach ani jako lojalny wasal, ani też z powodu odwagi w bitwach, jak jego słynny kuzyn, Omi Kasigi, który walczył dla Toronagi w wielkiej bitwie pod Sekigahara, stracił rękę, a mimo to poprowadził jeszcze zwycięski atak. Och, nie. Yabu zdradził Toronagę, albo przynajmniej próbował, i dlatego otrzymał rozkaz popełnienia seppuku, zadania sobie rytualnej śmierci przez otwarcie brzucha. Yabu utrwalił się w pamięci swym poematem o śmierci i odwagą okazaną przy popełnianiu harakiri. Tamtego dnia, siedząc przed zgromadzonymi samurajami, z własnej roli zrezygnował z pomocy innego samuraja, który stałby za nim z mieczem, aby skrócić agonię przez odcięcie głowy i zapobiec w ten sposób hańbie okrzyków bólu. Wbił głęboko krótki miecz i wykonał powoli cztery cięcia: najtrudniejszy rodzaj seppuku - w poprzek i w dół, znowu w poprzek i do góry - a potem wyjął na wierzch wnętrzności i umierał powoli, nie wydawszy ani jednego okrzyku. Kasigi drgnął, myśląc o tym. Wiedział, że sam nie wykazałby takiej odwagi. Nowoczesne wojny nie miały z tym nic wspólnego; wówczas jednak można było zostać skazanym na śmierć z powodu kaprysu pana lennego... Zauważył, że Scragger go obserwuje. 150 - Ja też byłem na wojnie - powiedział wbrew własnej woli. - Samoloty. Latałem na Zero w Chinach, na Malajach i w Indonezji. I Nowa Gwinea. Odwaga na wojnie jest czymś innym niż odwaga w samotności... to znaczy nie na wojnie, prawda? - Nie rozumiem - odparł zaskoczony Scragger. Przez całe lata nie wspominałem wojny, myślał Kasigi. Ogarnęła go nagle fala strachu; przypomniał sobie ciągły lęk przed śmiercią lub okaleczeniem, lęk, który go ogarniał, tak jak

70

dzisiaj, gdy myślał, że musi umrzeć, a jego towarzyszy sparaliżowało przerażenie. Tak, wszyscy przeżyliśmy dziś to, co przeżywa się na wojnie: przypomnieliśmy sobie nasze dziedzictwo z Ziemi Bogów, przełknęliśmy strach, jak uczono nas od dzieciństwa, udawaliśmy spokój i równowagę ducha, żeby nie okazać strachu obcym; spełnialiśmy nasz obowiązek wobec cesarza najlepiej, jak mogliśmy, i odetchnęliśmy z ulgą tak jak wtedy, gdy można już było złożyć broń, choć było to hańbiące. Niektórzy nie mogli znieść tego wstydu i zadali sobie śmierć jak w dawnych czasach, z honorem. Czy straciłem cześć dlatego, że nie zrobiłem tego samego? Nie! Posłuchałem cesarza, który kazał nam znieść to, co było nie do zniesienia, a potem przyłączyłem się do przedsiębiorstwa mojego kuzyna, żeby służyć mu wiernie ku większej chwale Japonii. Wśród ruin Jokohamy pomagałem w odbudowie Toda Shipping Industries, która stała się jedną z największych firm japońskich budujących ogromne statki, supertankowce większe z roku na rok; wkrótce położymy stępkę pod pierwszy statek o wyporności miliona ton. Teraz nasze statki są wszędzie. Przywożą do Japonii surowce i wywożą gotowe produkty. My, Japończycy, zadziwiamy świat. Jesteśmy jednak zależni: musimy mieć ropę albo zginiemy. Zobaczył przez okno tankowiec płynący w górę zatoki i drugi, zdążający w kierunku cieśniny Ormuz. Ten most nie może mieć wyrw, myślał. Przynajmniej jeden tankowiec co sto kilometrów, na całej drodze do Japonii, codziennie, żeby zasilać nasze fabryki tym, 151 czego zawsze łakniemy. Wie o tym cała OPEC: kantują nas i cieszą się z tego. Tak jak dziś. Dzisiaj musiałem natężyć całą siłę woli, żeby udawać spokój w obliczu tego odrażającego Francuza, śmierdzącego czosnkiem i tą obrzydliwą, cuchnącą i wywołującą mdłości masą zwaną brie, który krzykliwie się domagał dalszych dwóch dolarów osiemdziesiąt ponad - już i tak piracką - cenę czternaście osiemdziesiąt. Ja, potomek starego rodu samurajów, musiałem się z nim targować jak jakiś Chińczyk z Hongkongu. - Ależ, panie de Plessey, musi pan przecież rozumieć, że ta cena plus fracht i... - Przykro mi, m'sieur, ale otrzymałem wyraźne polecenia. Tak, jak ustaliliśmy, zaoferowano panu pierwszemu trzy miliony baryłek z Siri. ExTex też się do nas zwróciła i cztery inne duże firmy. Gdyby pan chciał zmienić zdanie... - Nie, ale kontrakt wyraźnie mówi o "bieżącej cenie OPEC", a... - Tak, ale wie pan z pewnością o tym, że dostawcy z OPEC doliczają jeszcze premię. Proszę nie zapominać, że Saudyjczycy planują ograniczenie produkcji w tym miesiącu; że w zeszłym tygodniu wszyscy więksi dostawcy ogłosili spadek wydobycia, wywołany force majeure, i że Libia też zmniejsza wydobycie. BP zwiększył ograniczenie do 45 procent... Kasigi mało nie krzyknął z wściekłości, bo przypomniał sobie, że gdy już zgodził się na te wszystkie złodziejskie ceny pod warunkiem, iż będzie mógł dostać całe trzy miliony baryłek po tej samej cenie, Francuz uśmiechnął się słodko i zaznaczył: "Oczywiście, jeśli uda się panu dokonać załadunku w ciągu siedmiu dni", a obaj wiedzieli, że nie jest to możliwe. Wiedzieli też, że w Kuwejcie przebywała państwowa delegacja z Rumunii, chcąca nabyć nawet trzy miliony ton, a nie tylko baryłek, aby zrównoważyć brak irańskich dostaw, które trafiały do nich przedtem poprzez rurociągi łączące Iran ze Związkiem Radzieckim. Były też dziesiątki innych kupców, czekających tylko, żeby przejąć ich opcję na 152 Siri i wszystkie inne - na ropę, płynny gaz naturalny, naftę i surowce przemysłu petrochemicznego. - Doskonale, siedemnaście dolarów i sześćdziesiąt centów za baryłkę - powiedział zgodnie Kasigi. Po cichu przyrzekł sobie jednak, że kiedyś się odwzajemni. - Za ten jeden tankowiec, m'sieur. - Oczywiście. Za ten jeden - rzekł jeszcze bardziej zgodnym tonem.

71

A teraz australijski pilot szepcze do mnie i informuje, że nawet ten jeden tankowiec może być w niebezpieczeństwie. Dziwny staruszek. O wiele za stary, żeby latać, a jednak bardzo sprawny, poinformowany, otwarty i... taki głupi, głupi właśnie dlatego, że otwarty, gdyż w ten sposób daje mi nad sobą władzę. Spojrzał na Scraggera. - Powiedział pan, że moglibyśmy z czasem zawrzeć pokój. Obaj dzisiaj skradliśmy dla siebie trochę czasu, dzięki pańskim umiejętnościom i szczęściu, choć nazywamy to przeznaczeniem. Naprawdę nie wiem, ile czasu jeszcze nam pozostało. Być może mój statek wyleci jutro w powietrze, a ja będę na pokładzie. - Wzruszył ramionami. - Przeznaczenie. Zostańmy jednak przyjaciółmi, tylko pan i ja. Chyba... chyba nie zdradzamy w ten sposób towarzyszy broni, pańskich ani moich. - Wyciągnął rękę. - Proszę. Scragger spojrzał na tę rękę. Kasigi zmusił się do tego, żeby jej nie cofnąć. Wreszcie Scragger ustąpił. Skinął nieznacznie głową i mocno uścisnął wyciągniętą dłoń. - Dobra, stary, niech tak będzie. W tym momencie Vossi odwrócił się i dał znak. Scragger natychmiast przeszedł do kokpitu. - Tak, Ed? - Mamy wezwanie CASEVAC, Scrag. Z Siri Trzy. Ktoś z załogi platformy wpadł do morza... Polecieli tam od razu. Ciało unosiło się na wodzie przy słupie platformy. Wciągnęli je na górę. Rekiny odgryzły już obie nogi i rękę. Głowa była poszarpana, twarz także, ale go rozpoznali. To był Abdollah Turik. 153 OKOLICE BANDAR DEJLAMU, 16:52. Cienie się wydłużały. Ziemia za drogą była porośnięta krzakami, a dalej skaliste wzgórza wyrastały w pokryte śniegiem szczyty północnej części łańcucha gór Zagros. Z tej strony, obok strumienia i bagien, rozciągających się aż do odległego o kilka kilometrów portu, biegł jeden z rurociągów, które kładły się na całym terenie krzyżowym wzorem. Rura była stalowa, o średnicy pięćdziesięciu centymetrów; opierała się na betonowych podporach prowadzących do przepustu pod drogą; dalej rurociąg niknął pod ziemią. Jakiś kilometr na wschód znajdowała się wioska - niskie, zakurzone budynki koloru ziemi, wzniesione z glinianych cegieł. Nadjeżdżał stamtąd mały samochód. Był stary, rozklekotany i jechał powoli, ale motor pracował dobrze - zbyt dobrze jak na takiego grata. 154 W samochodzie siedziało czterech Irańczyków. Byli młodzi, gładko ogoleni i ubrani lepiej niż przeciętnie; pocili się i denerwowali. Samochód zatrzymał się przy przepuście. Jeden z młodzieńców, noszący okulary, wysiadł prawymi przednimi drzwiczkami i rozejrzał się uważnie, udając, że oddaje mocz. - Jest czysto - powiedział. Jego dwaj koledzy wytaszczyli natychmiast z tylnego siedzenia ciężką torbę i ześliznęli się po brudnym obmurowaniu do przepustu. Młodzieniec w okularach zapiął rozporek, podszedł do samochodu i otworzył bagażnik. Spod podartej szmaty wystawała lufa czeskiego pistoletu maszynowego. Ten widok nieco go uspokoił. Kierowca wysiadł i oddał mocz do rowu; widać było, że bardzo tego potrzebował. - Chciałem tak zrobić, Mas'ud, ale nie mogłem - z zazdrością w głosie oświadczył ten pierwszy. Wytarł pot z czoła i poprawił okulary. - Nigdy nie mogłem się odlać przed egzaminem - powiedział ze śmiechem Mas'ud. - Jak Bóg da, uniwersytet będzie wkrótce znowu otwarty. - Bóg! Bóg to opium dla ludu - ofuknął go młodzieniec w okularach, a potem spojrzał na drogę. Była nadal pusta, jak daleko sięgał wzrok. Na południu, kilka kilometrów dalej, słońce odbijało się od wód zatoki. Zapalił papierosa i zauważył, że trzęsą mu się ręce. Czas płynął

72

bardzo powoli. Bzyczały muchy, co sprawiało, że cisza wydawała się jeszcze głębsza. Nagle zauważył na drodze słup kurzu. - Patrzcie! Razem wpatrywali się w dal. - Czy to ciężarówki? Wojskowe? - zapytał niespokojnie Mas'ud. Podbiegł do skraju przepustu i zawołał: - Wy dwaj, pośpieszcie się! Coś nadjeżdża! - Dobra - odpowiedział głos z dołu. - Już kończymy - zawtórował mu drugi. Dwaj młodzieńcy wyciągali z torby płaskie woreczki z materiałem wybuchowym i upychali je wokół pokrytej smołą i płótnem stalowej rury. 155 - Podaj mi detonator i spłonkę, Ali - poprosił ze ściśniętym gardłem starszy z nich. Obaj byli brudni i spoceni. - Trzymaj! - Ali ostrożnie podał przedmioty, których tamten zażądał; koszula kleiła się mu do ciała. - Jesteś pewien, Biżan, że wiesz, jak to się robi? - Przecież uczyliśmy się tego godzinami. Nie pamiętasz, że ćwiczyliśmy z zamkniętymi oczami? - Biżan zmusił się do uśmiechu. - Jesteśmy jak Robert Jordan w Komu bije dzwon. Robimy dokładnie to samo. Ali zadygotał. - Mam nadzieję, że dzwon nie bije dla nas. - Nawet jeśli tak, to co z tego? Partia wygra, a masy odniosą zwycięstwo. Niedoświadczone palce Biżana niezręcznie upychały czuły nitroglicerynowy detonator w ładunku; umieścił spłonkę i docisnął ją jednym z woreczków. - Pośpieszcie się, to są... chyba ciężarówki wojskowe z żołnierzami! - rozległ się ponaglający głos Mas'uda. Przez chwilę obaj młodzieńcy zastygli w bezruchu, a potem nerwowo rozwinęli lont, przeszkadzając sobie nawzajem. Nie zauważyli, że lont odłączył się od detonatora. Położyli na ziemi trzymetrowy przewód, podpalili koniec i wstali. Biżan spojrzał jeszcze raz, żeby wszystko sprawdzić; zobaczył, że lont się pali, jak należy, dostrzegł jednak z przerażeniem, iż drugi koniec luźno zwisa. Cofnął się, roztrzęsioną ręką umocował lont, pośliznął się, stracił równowagę i uderzył detonatorem o beton. Nitrogliceryna wybuchła i spowodowała eksplozję najbliższego woreczka, a ten następnych. Wybuch rozerwał Biżana na kawałki, razem z sześciometrowym odcinkiem rury, wyrwał sklepienie przepustu i przewrócił samochód, zabijając dwóch dalszych chłopaków i urywając nogę ostatniemu. Z rury zaczęła wypływać ropa. Setki baryłek na minutę. Ropa miała się zapalić, ale ładunki wybuchowe były niewłaściwie rozmieszczone i zdetonowane. Tym156 czasem dwie ciężarówki wojskowe zatrzymały się ostrożnie w odległości stu metrów. Ropa wlała się do strumienia; jej lżejsze, bardziej lotne składniki pozostały na powierzchni, cięższe zaś zaczęły przesiąkać przez bagna i suchą glebę, sprawiając, że cały teren stawał się bardzo niebezpieczny. W obu ciężarówkach było około dwudziestu ludzi z Zielonych Opasek Chomeiniego; mieli brody albo przynajmniej byli nie ogoleni i wszyscy nosili charakterystyczne opaski, od których wzięli nazwę. Większość z nich to wieśniacy, kilku robotników z pól naftowych, wyszkolony przywódca z OWP i mułła - wszyscy uzbrojeni, brudni po walce, niektórzy ranni. Kapitan policji w mundurze, związany i zakneblowany, jeszcze żywy, leżał na skrzyni jednej z ciężarówek. Oddział zdobył właśnie posterunek policji na północy i zmierzał do Bandar Dejlamu, aby kontynuować walkę. Mieli pomóc innym przy opanowywaniu cywilnego lotniska położonego o kilka kilometrów dalej na południe.

73

Z mułłą na czele podeszli do wyrwy w przepuście. Przez chwilę patrzyli na wypływającą ropę, a potem ich uwagę zwrócił jęk. Odbezpieczyli karabiny i ostrożnie zbliżyli się do przewróconego samochodu. Leżał pod nim młody człowiek bez nogi; życie uciekało z niego szybko. Wszędzie krew i wnętrzności, roje much. - Kim jesteś? - zapytał mułła, potrząsając nim brutalnie. - Dlaczego to zrobiłeś? Młodzieniec otworzył oczy. Bez okularów widział wszystko jak przez mgłę. Patrzył na przybyszów nie widzącym spojrzeniem. Ogarnął go strach przed śmiercią. Próbował odmówić szahadę, ale tylko pisnął; krew zalała mu gardło. - Bóg tak chciał - powiedział mułła, odwracając się. Zauważył leżące na ziemi potłuczone okulary i podniósł je. Jedno szkło było pęknięte, a drugie całkiem wypadło. - Dlaczego oni to zrobili? - zapytał jeden z Zielonych Opasek. - Nie było rozkazu, żeby uprawiać sabotaż. Nie teraz. 157 - To muszą być komuniści albo islamsko-marksis-towskie ścierwo. - Mułła odrzucił okulary. Miał pooraną zmarszczkami twarz, podarte ubranie i był głodny. - Wyglądają na studentów. Oby Bóg zabił równie szybko wszystkich swych wrogów! - Hej, popatrzcie - zawołał inny. Przeszukiwał samochód i znalazł trzy pistolety maszynowe oraz kilka granatów. - Wszystko czeskie. Tylko lewacy są tak dobrze uzbrojeni. W porządku, te psy to wrogowie. - Chwała Bogu! Zabierzemy tę broń. Czy można będzie objechać wyrwę ciężarówkami? - Och, tak. Dzięki Bogu, z łatwością - odpowiedział jeden z kierowców, masywny, brodaty mężczyzna. Pracował przy nafcie i znał się na rurociągach. - Lepiej zameldujmy o tym sabotażu - dodał nerwowo. - Cały ten teren może wylecieć w powietrze. Mógłbym zatelefonować do pompowni, jeśli jest tu jakiś działający telefon, albo można przesłać wiadomość, żeby zamknęli dopływ ropy. Lepiej się pośpieszmy. Cały teren jest zagrożony, a ropa zanieczyści wszystko w dole strumienia. - Jak Bóg zechce. - Mułła patrzył na rozlewającą się coraz szerzej ropę. - Nie można jednak marnować bogactwa, które Bóg nam dał. Dobrze. Spróbujesz zatelefonować z lotniska. Ranny zawył. Zostawili go, żeby umarł. LOTNISKO W BANDAR DEJLAMIE, 17:30. Cywilne lotnisko nie było strzeżone. Zostało porzucone przez wszystkich z wyjątkiem kontyngentu S-G, który przybył tu kilka tygodni wcześniej z Chargu. Lotnisko miało dwa krótkie pasy startowe, małą wieżę, kilka hangarów, piętrowy budynek biurowy i jakieś baraki. Teraz stało tam też kilka nowoczesnych kontenerów należących do S-G, służących jako tymczasowe kwatery i pomieszczenia operacyjne. Było to jedno z kilku tuzinów lotnisk cywilnych wybudowanych przez Szacha dla samolotów dostawczych obsługujących cały Iran. "Będziemy mieć lotniska i nowoczesne urządzenia", po158 stanowił, i polecenie wykonano. Ale gdy sześć miesięcy temu zastrajkowały wszystkie wewnętrzne linie lotnicze, w całym Iranie samoloty przestały latać, a lotniska zamknięto. Personel ulotnił się. Większość samolotów pozostawiono po prostu na świeżym powietrzu, bez obsługi i konserwacji. Spośród trzech jednakowych odrzutowców, które stały w Bandar Dejlamie, dwa miały przebite opony kół podwozia, a jeden, wybite okno kokpitu. Żaden z nich nie miał w baku paliwa, gdyż je ukradziono. Wszystkie były brudne i opuszczone. I smutne. Na ich tle błyszczały helikoptery S-G: trzy 212 i dwa 206. Stały w równym rzędzie i były, jak co dzień, myte i sprawdzane. Słońce stało nisko i rzucało długie cienie. Kapitan Rudiger Lutz, starszy pilot, podszedł do ostatniego helikoptera i badał go równie dokładnie jak poprzednie.

74

- Bardzo dobrze - powiedział w końcu. - Możecie je odstawić. Patrzył, jak mechanicy i podlegli im pracownicy irańscy wtaczają maszyny z powrotem do hangarów, które były także nieskazitelnie czyste. Wiedział, że wielu śmieje się za plecami z jego pedantyzmu, ale nie dbał o to dopóty, dopóki wykonywali jego polecenia. To nasz największy problem, pomyślał. Jak skłonić ich do posłuszeństwa, jak działać w sytuacji wojennej, nie będąc armią i nie dysponując dyscypliną wojskową. Cywile w samym środku wojny, niezależnie od tego, czy Duncan McIver chce to otwarcie przyznać, czy nie. Dziś rano Duke Starke z Kowissu przekazał mu przez radio zwięzłą wiadomość, jaką otrzymał od Mc-Ivera z Teheranu. Chodziło o plotkę o ataku na lotnisko w Teheranie i buncie jednej z położonych tam baz sił powietrznych. Z powodu odległości i leżących po drodze gór, z Bandar Dejlamu nie można było rozmawiać przez radio bezpośrednio z Teheranem czy z innymi bazami, a tylko z Kowissem. Zaniepokojony Rudi zgromadził całą swą zagraniczną załogę, to jest czterech pilotów i siedmiu mechaników - siedmiu Anglików, dwóch 159 Amerykanów, jednego Niemca i jednego Francuza - w miejscu, w którym nikt nie mógł podsłuchiwać, i przekazał im wieści. - Nawet nie chodzi o to, co powiedział Duke, ale o to, w jaki sposób to mówił. Nazywał mnie "Rudiger", a nie jak zwykle "Rudi". Brzmiało to tak, jakby był podenerwowany. - Nie lubię, gdy Duke Starke jest zdenerwowany, chyba że chce nas po prostu podkręcić zauważył niespokojnie Jon Tyrer, Amerykanin, zastępca Rudiego. - Uważasz, że ma kłopoty? Może powinniśmy zobaczyć, co się dzieje w Kowissie? - Może. Poczekajmy jednak do wieczora, kiedy będę mógł z nim porozmawiać. - Myślę, że dobrze by było się przygotować do małego skoku o północy, Rudi - powiedział mechanik Fowler Jones. - Tak, skoro stary Duke jest zdenerwowany, to zrobimy najlepiej, jeśli będziemy gotowi, żeby stąd prysnąć. - Oszalałeś, Fowler! Nie mieliśmy żadnych kłopotów - odparł Tyrer. - W okolicy jest raczej spokojnie; policja i wojsko są zdyscyplinowane i pod kontrolą. Cholera, mamy tu w promieniu trzydziestu kilometrów pięć baz lotnictwa wojskowego. To elitarne jednostki i sprzyjają Szachowi. Niedługo może nastąpić lojalis-tyczny zamach stanu. - Byłeś kiedyś w środku zamachu stanu? Oni wszyscy cholernie strzelają jeden do drugiego, a ja jestem cywilem! - Dobra, no więc, co proponujesz? Omawiali wszelkie ewentualności. Ziemia, powietrze, morze; granica z Irakiem oddalona była zaledwie o sto sześćdziesiąt kilometrów, a od Kuwejtu dzieliła ich tylko zatoka. - Na pewno będziemy poinformowani z dużym wyprzedzeniem. - Rudi co do tego był spokojny. - McIver będzie wiedział, że zbliża się zamach stanu. - Posłuchaj, stary - powiedział Fowler ze skwaszo-ną miną. - Ja znam te nasze firmy. Z nimi jest tak samo 160 jak z jakimiś cholernymi generałami! Jeśli się zrobi gorąco, możemy liczyć tylko na siebie. Pies z kulawą nogą się nami nie zainteresuje, więc lepiej coś wymyślmy. Nie mam ochoty, żeby mi ktoś odstrzelił głowę; nie będę jej nadstawiał ani za Szacha, ani Chomeiniego, ani nawet za "dziedzica" Gavallana. Po prostu musimy nawiać! - Cholerne gówno, Fowler - wybuchnął jeden z angielskich pilotów. - Czy chcesz, żebyśmy uprowadzili jedną z własnych maszyn? Dostalibyśmy dożywotni zakaz latania! - Może to lepsze od kołatania do bram niebios! - Mogliby nas zestrzelić. Nie uda nam się prysnąć. Wiesz przecież, jak nas prowadzą radarami; bardziej niż w Lengeh! Nie możemy nawet zapalić silników bez zezwolenia! Rudi poprosił ich o uwagi na wypadek, gdyby mieli nagle ewakuować się lądem, powietrzem lub morzem. Odszedł, a oni kłócili się dalej.

75

Przez cały dzień martwił się, zastanawiał, co zrobić, myślał, co było nie tak w Kowissie i Teheranie. Jako szef pilotów poczuwał się do odpowiedzialności za swoich ludzi, którym poza tuzinem irańskich robotników i Dżahanem, radiowcem - nie mógł płacić już od sześciu tygodni. Odpowiadał też za wszystkie helikoptery i wyposażenie. Mieliśmy cholerne szczęście, że wydostaliśmy się z Chargu, myślał w napięciu. Przeprowadzka przebiegała gładko; udało się zabrać wszystkie śmigłowce, wszystkie ważniejsze części zamienne, a cała operacja zajęła tylko cztery dni i nie wpłynęła na realizację zobowiązań wynikających z kontraktu. Wydostanie się z Chargu odbyło się bez kłopotów, gdyż wszyscy chcieli się stamtąd wynieść. Jak najszybciej. Nawet zanim zaczęły się kłopoty, baza na Chargu nie była lubiana. Można tam było tylko pracować i czekać na urlop w Teheranie lub w domu. Gdy zaczęły się problemy, wszyscy wiedzieli, że Charg będzie pierwszoplanowym celem uderzenia rewolucjonistów. Były tam silne rozruchy, trochę strzelaniny. Potem wśród 161 tłumów pojawiało się coraz więcej opasek Irańskiej Organizacji Wyzwolenia Palestyny, aż w końcu komendant wyspy zagroził, że jeśli rozruchy się nie skończą, każe zastrzelić wszystkich mieszkańców wiosek. Od czasu ewakuacji, kilka tygodni temu, na wyspie było spokojnie, złowieszczo spokojnie. Poza tym ta przeprowadzka nie musiała być tak nagła, przypomniał sobie. Jak działać, jeśli zrobi się naprawdę gorąco? W zeszłym tygodniu poleciał do Ko-wissu po części. Zapytał wtedy Starke'a, jak zamierza on działać w Kowissie, jeśli zaczną się prawdziwe kłopoty. Tak samo jak ty, Rudi. Trzeba będzie próbować działania według- przepisów firmy, które nie będą już pasowały do sytuacji - odparł wysoki Teksańczyk. - Nie jesteśmy w najgorszym położeniu. Prawie wszystkie chłopaki to byli wojskowi, przyzwyczajeni do jakiegoś systemu wydawania rozkazów. Z tym że, u diabła, można sobie planować, co się chce, a potem i tak nie da się spać spokojnie, bo jeśli coś się wydarzy, będzie jak zwykle: niektórzy faceci odpadną, inni nie i nigdy nie wie się z góry, co kto zrobi ani nawet, jak się samemu zareaguje. Rudi nie brał udziału w wojnie, na której się strzela, choć służył w armii niemieckiej w latach pięćdziesiątych, na granicy z Niemcami Wschodnimi. W Niemczech Zachodnich ma się zawsze świadomość istnienia muru, żelaznej kurtyny, za którą przebywają bracia i siostry, a także oczekujących, niezliczonych legionów sowieckich z dziesiątkami tysięcy czołgów i rakiet, w odległości dosłownie kilkunastu metrów. Ma się też świadomość istnienia niemieckich fanatyków po obu stronach granicy; wielbią swego mesjasza, zwanego Leninem, a tysiące szpiegów wgryza się w żywe ciało państwa. Smutne. Ilu z mojego miasteczka? Urodził się w małej wiosce w okolicach Plauen, blisko granicy z Czechosłowacją, obecnie w NRD. W 1945 miał dwanaście lat, a jego brat szesnaście i był już w wojsku. Lata wojny nie były złe ani dla niego, ani 162 dla jego młodszej siostry i matki. Mieli co jeść. Jednak w 1945 uciekli przed sowieckimi hordami, biorąc ze sobą to, co mogli unieść. Dołączyli do fali Niemców prącej na zachód: dwa miliony z Prus, następne dwa z północy, cztery z centrum kraju i jeszcze dwa miliony z południa. Podobnie jak miliony Czechów, Polaków, Węgrów, Rumunów, Austriaków i Bułgarów, cierpieli głód, bali się i walczyli o przeżycie. Walka o przeżycie, pomyślał. Pamiętał, że kiedyś podczas wędrówki byli zmarznięci, zmęczeni i niemal załamani. Poszedł razem z matką na wysypisko śmieci, gdzieś koło Norymbergi - miasta w gruzach, wsie spustoszone wojną - żeby znaleźć czajnik. Ich własny skradziono w nocy; czajnika nie można było kupić, nawet jeśli się miało pieniądze. "Potrzebujemy czajnika, żeby gotować wodę. Bez tego zginiemy wszyscy; dostaniemy tyfusu albo dyzenterii, jak inni. Nie możemy przeżyć bez

76

gotowanej wody". Matka płakała. Poszedł więc z nią, całą we łzach, przekonany, że tracą tylko czas. A jednak znaleźli. Był stary, pogięty i bez rączki, ale nie przeciekał. Teraz ten czajnik jest czysty i błyszczący; stoi na honorowym miejscu, na gzymsie kominka w kuchni na farmie koło Freiburga, w Szwarcwaldzie, gdzie mieszka jego żona, synowie i matka. Raz w roku, na sylwestra, matka uroczyście robi herbatę z wody zagotowanej w tym czajniku. Gdy odwiedzał dom, uśmiechali się zawsze do siebie z matką, a ona mówiła: "Jeśli mocno w coś wierzysz i próbujesz, znajdziesz swój czajnik. Nigdy o tym nie zapominaj". Usłyszał ostrzegawcze okrzyki. Obejrzał się i ujrzał trzy ciężarówki wojskowe, które właśnie wjechały przez bramę. Jedna z nich kierowała się ku wieży, a pozostałe zmierzały do hangarów. Zatrzymały się, a rewolucjoniści z zielonymi opaskami rozsypali się po bazie. Dwóch biegło w jego kierunku; trzymali w rękach karabiny i krzyczeli coś w farsi, którego nie znał. Pozostali otoczyli ludzi w hangarze. Przerażony nagłym atakiem 163 Rudi podniósł ręce do góry. Dwaj spoceni brodacze wycelowali lufy karabinów w jego twarz. Drgnął. - Nie mam broni! - krzyknął. - Czego chcecie?! Żaden nie odpowiedział. Po prostu trzymali go na muszkach. Widział, jak napastnicy wyganiają ludzi z kontenerów i ustawiają przed hangarami. Inni wpadali do śmigłowców i wypadali z nich, najwyraźniej czegoś szukając. Ze wszystkim obchodzili się nieostrożnie, a jeden z nich wywalił porządnie złożone kamizelki ratunkowe z kieszeni siedzeń. Rudi był już bardziej wściekły niż przerażony. - Hej, sie verriickte Dummkópfe - krzyknął. - Lassn 'n sie meine verriickten Flugzeuge alleM Zanim zdał sobie sprawę z tego, co robi, odsunął lufy karabinów i pobiegł w kierunku helikopterów. Przez chwilę wydawało się, że dwaj Irańczycy zaczną strzelać, ale tylko zabiegli mu drogę. Jeden z nich uniósł karabin, jakby chciał uderzyć go kolbą w twarz. - Stój! - Zagradzali sobą drogę. Człowiek, który wykrzyknął tę komendę po angielsku, miał trochę ponad trzydzieści lat, był masywny, ubrany w strój z grubej tkaniny. Miał zieloną opaskę, zmierzwioną brodę, ciemne, faliste włosy i czarne oczy. - Kto tu dowodzi? - Ja! - Rudi Lutz wyrwał się napastnikom. - Co tu robicie? Czego chcecie? - Przejmujemy to lotnisko w imieniu islamu i rewolucji. - Irańczyk miał angielski akcent. Ilu jest tu żołnierzy i personelu wojskowego? - Nie ma wcale. Nie ma wojska, nie ma obsługi wieży. Jesteśmy tylko my - odparł Rudi, próbując się uspokoić. - Na pewno? - W pytaniu brzmiała groźba. - Na pewno. Nie ma. Czasem zaglądają tu patrole, ale wojsko nie stacjonuje. Nie ma też wojskowych samolotów. - Rudi wskazał palcem hangar. - Powiedz tym... tym ludziom, żeby obchodzili się ostrożnie z moimi śmigłowcami. Od tego zależy życie Irańczyków i nasze. 164 Człowiek odwrócił się i zobaczył, co robią jego podwładni. Sklął ich i zwrócił się znowu do pilota. - Proszę im wybaczyć - powiedział. - Nazywam się Zataki. Jestem przewodniczącym komitetu Abadanu. Z pomocą Boga, będziemy teraz dowodzić w Bandar Dejlamie. Rudi poczuł wiercenie w brzuchu. Jego ludzie, cudzoziemcy i Irańczycy, sfali zbici w przerażoną gromadkę obok budynku biura, otoczeni wymierzonymi w siebie karabinami. - Pracujemy dla brytyjskiej... - Tak, wiemy. S-G Helicopters. - Zataki odwrócił się i znowu krzyknął. Niektórzy jego ludzie niechętnie odłączyli od reszty i zaczęli zajmować pozycje obronne przy bramie. Spojrzał na Rudiego. - Pańskie nazwisko?

77

- Kapitan Lutz. - Nie ma się pan czego obawiać, kapitanie Lutz, pan i pańscy ludzie. Czy macie tu broń? - Tylko pistolety sygnalizacyjne. - Proszę je przynieść. Zataki odwrócił się, podszedł do grupy pracowników S-G i zaczął się im przyglądać. Rudi zobaczył strach malujący się na twarzach Irańczyków: kucharzy, personelu naziemnego, mechaników, Dżahana i Jeme-niego, kierownika z IranOil. - To wszystko moi ludzie - powiedział Lutz, starając się, żeby zabrzmiało to twardo. - Sami pracownicy S-G. Zataki spojrzał na niego i podszedł bardzo blisko, tak że Rudi musiał zapanować nad sobą,, żeby się nie cofnąć. - Czy wie pan, co to znaczy mudżaheddin al-chalg? A fedaini? Tude? - spytał cichym głosem. Był masyw-niejszy od Rudiego i miał broń. - Tak. - To dobrze. Zataki odczekał chwilę i znowu utkwił spojrzenie w Irańczykach. Oglądał jednego po drugim. Panowała cisza i wzmagało się napięcie. Nagle wskazał palcem 165 jednego z mechaników. Mechanik pochylił się i zaczął rozpaczliwie uciekać, wykrzykując coś w farsi. Złapali go bez trudu i pobili. - Komitet osądzi go i skaże w imieniu Boga. - Za-taki spojrzał na Rudiego. - Kapitanie powiedział, groźnie ściągając usta. - Prosiłem pana o przyniesienie pistoletów. - Są w sejfie i nikt nie ma do nich dostępu - odparł twardo, choć czuł, że się boi. - Może je pan dostać w każdej chwili; wydaje sieje tylko na czas lotu. Ja... Ja żądam zwolnienia tego człowieka! Bez ostrzeżenia Zataki odwrócił pistolet maszynowy i chciał uderzyć Rudiego w głowę, pilot jednak uchylił się, chwycił broń, wyrwał ją napastnikowi z rąk, a zanim jeszcze karabin upadł na ziemię, wymierzył kantem dłoni cios w kierunku gardła przeciwnika. Zatrzymał jednak rękę, ledwie dotykając jego szyi. Odsunął się. Teraz on był w niebezpieczeństwie; wszystkie lufy mierzyły w niego. Cisza narastała. Jego ludzie patrzyli przerażonymi oczami. Zataki wpatrywał się w niego z gniewem. Cienie były już bardzo długie; lekki wiaterek poruszał rękawem wskazującym kierunek wiatru. - Podnieś karabin! Rudi zrozumiał groźbę i wiedział, że chodzi teraz o życie - jego i innych. - Fowler, zrób to! - rozkazał i modlił się w duchu, żeby jego wybór okazał się trafny. Fowler niechętnie wysunął się naprzód. - Tak jest, szefie! - Nieskończenie długo pokonywał dwadzieścia metrów dzielących go od broni, nikt jednak go nie zatrzymał, a jeden z napastników odsunął się, żeby go przepuścić. Podniósł karabin, odruchowo sprawdził, czy jest zabezpieczony, i podał go Zatakiemu, kolbą do przodu. - Nie wygiął się i jest... eee, jak nowy, synu. Przywódca grupy wziął karabin i odbezpieczył go. W uszach zgromadzonych trzask bezpiecznika zabrzmiał jak grzmot. 166 - Znasz się na broni? - Tak... och, tak. My... wszyscy mechanicy byliśmy... wszyscy przechodziliśmy kurs w RAFie, to znaczy w Królewskich Siłach Powietrznych - wyjaśnił Fowler, nie spuszczając oczu z twarzy mężczyzny i myśląc: Co ja tu, do kurwy nędzy, robię? Gadam z tym śmierdziuchem, który urwał się z lewego cycka jakiejś dziwki? - Czy nie moglibyśmy się rozejść? Jesteśmy cywilami, synu, i za przeproszeniem nie bierzemy udziału w tej hecy. Jesteśmy neutralni.

78

Zataki wskazał kciukiem szereg. - Wracaj tam. - Zwrócił się do Rudiego: - Gdzie nauczył się pan karate? - W wojsku. Niemieckim. - Ach, niemieckim? Jesteś Niemcem? Niemcy byli dobrzy dla Iranu. Nie tak jak Brytyjczycy albo Amerykanie. Którzy są pilotami? Podaj ich nazwiska i narodowość. Rudi zawahał się, a potem odpowiedział: - Kapitan Dubois, Francuz, kapitanowie Tyrer, Błock i Forsyth, Anglicy. - Nie ma Amerykanów? Rudi odczuł kolejny skurcz żołądka. Jon Tyrer był Amerykaninem i miał fałszywe dokumenty. Nagle usłyszał silniki nadlatującego helikoptera, poznał charakterystyczny odgłos 206 i odruchowo spojrzał w niebo razem z wszystkimi obecnymi. Ktoś z Zielonych Opasek krzyknął, a inni zajęli pozycje obronne. Rozbiegli się wszyscy z wyjątkiem cudzoziemców, którzy rozpoznali oznaczenia. - Wszyscy do hangaru - krzyknął Zataki. Śmigłowiec nadleciał już nad lotnisko i zaczął krążyć na wysokości trzystu metrów. - Czy to jeden z waszych? - Tak, ale nie z tej bazy. - Rudi przymrużył oczy. Gdy odczytał znaki, serce zabiło mu mocniej. - To EP-HXT z Kowissu, z naszej bazy w Kowissie. - Czego chce? - Oczywiście chce wylądować. 167 - Sprawdź, kto jest na pokładzie. Tylko bez żadnych sztuczek! Poszli razem do biura, do krótkofalówki. - HXT, słyszysz mnie? - Tu HXT. Słyszę wyraźnie. Tu kapitan Starke z Kowissu. - Nastąpiła przerwa, a potem padło pytanie: - Kapitan Lutz? - Tak, kapitan Lutz, kapitanie Starke. Z oficjalnego brzmienia głosu kolegi wywnioskował, że na pokładzie musi być ktoś obcy; Starke zachowywał się tak, jakby wiedział, że tu, na dole, coś jest nie w porządku. - Proszę o zezwolenie na lądowanie. Muszę uzupełnić zapas paliwa. Mam zezwolenie radaru w Aba-danie. Rudi spojrzał na Zatakiego. - Zapytaj, kto jest na pokładzie - rozkazał mężczyzna. - Kogo masz na pokładzie? Znów przerwa. - Czterech pasażerów. O co chodzi? _ Rudi czekał. Zataki nie wiedział, co zrobić. Rozmowa przez radio mogła być podsłuchiwana przez którąś bazę lotnictwa wojskowego. - Niech wyląduje. Koło hangaru. - Zezwalam na lądowanie, HXT. Usiądź przy wschodnim hangarze. - HXT. Zataki pochylił się i wyłączył radio. - Odtąd będzie pan używał radiostacji tylko wtedy, gdy ja pozwolę. - Trzeba składać rutynowe raporty kontroli radarowej w Abadanie i na Chargu. Mój radiowiec... Krew napłynęła Zatakiemu do twarzy i krzyknął: - Do czasu otrzymania dalszych rozkazów będziecie używali radia tylko przy nas. Żadna maszyna nie wyląduje tutaj ani nie wystartuje bez naszego zezwolenia. Odpowiada pan za to. - Jego gniew ulotnił się tak szybko, jak nadszedł. Podniósł karabin, który nadal 168

79

był odbezpieczony. - Gdyby nie zatrzymał pan ciosu, miałbym zmiażdżone gardło i już bym nie żył, czy tak? Rudi powoli skinął głową. - Tak. - Dlaczego pan nie uderzył? - Ja... nigdy nikogo nie zabiłem. Nie chciałbym teraz zacząć... - Ja zabiłem wielu. W służbie Boga. Wielu, dzięki Bogu. Wielu. Z bożą pomocą zabiję jeszcze więcej wrogów islamu. - Zataki zabezpieczył broń. - To Bóg zatrzymał pańską rękę, a nie coś innego. Nie mogę wydać panu tego człowieka. Jest Irańczykiem. Jesteśmy w Iranie, a on jest wrogiem Iranu i islamu. Patrzyli na zbliżającego się 206. Na pokładzie było czterech pasażerów, sami cywile, wszyscy uzbrojeni w półautomatyczne karabinki. Z przodu siedział mułła. Zataki trochę się odprężył, ale znów był zagniewany. W chwili gdy śmigłowiec dotknął ziemi, jego ludzie wypadli z ukrycia, otoczyli maszynę i wycelowali broń. Mułła Hosejn wysiadł. Na widok niezbyt przyjaznego powitania stężała mu twarz. - Pokój z wami. Nazywam się Hosejn Kowissi, z komitetu w Kowissie. - Witaj na moim terenie w imieniu Boga, mułio - powiedział Zataki z jeszcze gniewniejszym spojrzeniem. - Jestem pułkownik Zataki z komitetu w Abadanie. Panujemy nad tym terenem i nie lubimy ludzi, którzy wciskają się pomiędzy nas i Boga. - Sunnici i szyici są braćmi. Islam jest islamem - rzekł Hosejn. - Dziękujemy naszym sunnickim braciom z pól naftowych Abadanu za poparcie. Porozmawiajmy. Nasza rewolucja islamska jeszcze nie zwyciężyła. Zataki sztywno kiwnął głową, odwołał swych ludzi i skinął na mułłę. Oddalili się, żeby nikt nie słyszał ich rozmowy. Rudi natychmiast podszedł do maszyny. 169 - Co się tu, do cholery, dzieje, Rudi? - zapytał Starke z kokpitu. Kończył właśnie procedurę wyłączania silnika. Rudi mu wyjaśnił. - A co u was? - zapytał z kolei. Starke opowiedział szybko, co wydarzyło się w nocy i o rozmowie w biurze pułkownika Peszadiego. - Mułła wrócił w południe razem z tymi zbirami. Omal ich szlag nie trafił, gdy oświadczyłem, że nie będę woził uzbrojonych ludzi. Chłopie, wolałem umrzeć niż wozić broń i pomagać w ten sposób rewolucji. A rewolucja jeszcze się nie skończyła. Widzieliśmy setki oddziałów i zapory na drogach. - Przebiegł oczami bazę, grupki Zielonych Opasek, sterroryzowaną załogę i nadal nieprzytomnego mechanika. - Sukinsyny - powiedział i wysiadł. Przeciągnął się. - W końcu osiągnęliśmy kompromis. Zachowali broń, ale magazynki zamknąłem w luku bagażowym... Przerwał, gdyż wysoki mułła, Hosejn, zbliżał się do nich i wchodził pod obracające się teraz powoli śmigło. - Poproszę o klucz od luku bagażowego, kapitanie - powiedział. Starke wręczył mu klucz. - Nie zdążymy wrócić do Kowissu i nie zdążymy dolecieć do Abadanu. - Nie umie pan latać w nocy? - Umiem, ale zabraniają tego przepisy. Miał pan słuchawki na uszach i słyszał, jak działa tu kontrola radarowa. Zanim zdążymy się wznieść, wojskowe śmigłowce i samoloty zlecą się jak szerszenie. Napełnię bak i przenocujemy tutaj, a przynajmniej ja. Pan może zawsze dostać jakiś środek transportu od swoich kolegów i pojechać do miasta.

80

Hosejn poczerwieniał. - Wasze czasy już się kończą, Amerykaninie - powiedział w farsi. - Wasze i wszystkich imperialistycznych pasożytów. 170 - Skoro taka jest wola Boga, mułło... Będę gotów do lotu po pierwszej modlitwie. Potem startuję, z tobą albo bez ciebie. - Zabierzesz mnie do Abadanu i poczekasz, a potem wrócimy do Kowissu tak, jak ja sobie życzę i jak rozkazał pułkownik Peszadi! - Jeśli będziesz gotowy po pierwszej modlitwie! - warknął Starke po angielsku. - I pamiętaj, że Peszadi nie może mi rozkazywać. Ani ty. IranOil poprosił mnie tylko, żeby tym razem cię zabrać. Muszę po drodze uzupełnić paliwo. - Bardzo dobrze, wystartujemy o świcie - odpowiedział Husejn z irytacją w głosie. - Co do tankowania.... - Przez chwilę myślał. - Zrobimy to na Chargu. Starke i Rudi zdziwili się. - Jak możemy dostać zgodę na lądowanie na Chargu? Wciąż jest lojalne, to jest... nadal kontrolowane przez wojsko. Odstrzelą nam głowy. Hosejn spojrzał na nich uważnie. - Poczekajcie tutaj, dopóki komitet nie podejmie decyzji. Za godzinę chcę rozmawiać przez radio z Ko-wissem. Odszedł groźny jak chmura gradowa. - Te sukinsyny są zbyt dobrze zorganizowane, Rudi - powiedział cicho Starke. - Wdepnęliśmy w niezłe gówno. Rudi poczuł, że nogi się pod nim uginają. - Lepiej przygotujmy się jakoś do ucieczki. - Zrobimy to, jak już coś zjemy, dobra? - Dziś myślałem, że już po mnie. Oni chcą nas wszystkich pozabjać, Duke. - Nie sądzę. Z pewnych przyczyn jesteśmy dla nich bardzo ważni. Potrzebują nas i dlatego Husejn czasami ustępuje, a twój Zataki także. Mogli nas przecież na przykład pobić, ale na razie jesteśmy dla nich zbyt cenni. - Starke przeciągnął się znowu, żeby pozbyć się wrażenia zdrętwiałych pleców i karku. - Chętnie wpadłbym do sauny Erikkiego. - Odwrócili głowy, gdy kilku 171 ludzi z Zielonych Opasek zaczęło strzelać w powietrze. - Zwariowane sukinsyny. Podsłuchałem, że ta akcja jest częścią powstania skierowanego przeciwko armii; broń przeciwko broni. Jak jest tutaj z odbiorem radiowym? Łapiecie BBC albo Głos Ameryki? - Zwykle bardzo kiepsko, nawet fatalnie. Oczywiście Radio Wolny Iran słychać bardzo wyraźnie, jak zwykle. - Była to stacja radziecka nadająca z Baku nad Morzem Kaspijskim. Radio Moskwa także słychać dobrze. Jak zwykle. OKOLICE TEBRIZU, 18:05. W pokrytych śniegiem górach na północy, niedaleko granicy z ZSRR, 206 Pettikina wspinał się szybko nad wzniesienie, niemal się ocierając o wierzchołki drzew i lecąc nad drogą. - Tebriz Jeden, HFC z Teheranu. Słyszysz mnie? - rzucił po raz któryś do mikrofonu Pettikin. Znowu brak odpowiedzi. Światło nie było jaskrawe; słońce późnego popołudnia kryło się za grubymi chmurami, kłębiącymi się zaledwie kilkadziesiąt metrów wyżej, szarymi i nabrzmiałymi śniegiem. Ponownie spróbował wywołać bazę; był bardzo zmęczony, miał rozoraną twarz i nadal czuł razy, jakie mu zadano. Rękawiczki i skóra popękana na knykciach sprawiały, że z trudem wcisnął guzik nadawania. - Tebriz Jeden, tu HFC z Teheranu, słyszycie mnie? 173

81

I znów nie było odpowiedzi, ale to go nie niepokoiło. Odbiór w górach był zawsze kiepski, a poza tym nie było powodu, aby Erikki Yokkonen czy kierownik bazy utrzymywali nasłuch. Ponieważ droga się wspinała, pokrywa chmur leżała coraz niżej; zobaczył z ulgą, że wierzchołek wzniesienia jest czysty; dalej droga opadała i do bazy było już tylko pół kilometra. Dziś rano dotarcie do małej bazy lotnictwa wojskowego w Galeg Morghi zabrało mu więcej czasu, niż przypuszczał, choć baza ta nie była odległa od międzynarodowego lotniska w Teheranie. Mimo iż wyszedł z domu przed świtem, dotarł na miejsce dopiero wtedy, gdy słońce wzeszło już wysoko i świeciło blado spoza kłębów dymu spowijających niebo. Wielokrotnie musiał zawracać. W mieście toczyły się walki; wiele ulic było zablokowanych rzadziej przez rozmyślnie wzniesione barykady, częściej przez wypalone wraki samochodów i autobusów. Na pokrytych śniegiem jezdniach i chodnikach widać było mnóstwo ciał poległych i rannych. Dwukrotnie zawracała go policja. Nie zniechęcił się jednak i wybrał drogę jeszcze bardziej okrężną. Gdy wreszcie dotarł na miejsce, zauważył ze zdumieniem, że brama wiodąca do części bazy, w której prowadzili szkołę pilotażu, jest otwarta i nie strzeżona. Zwykle stały tam posterunki wojsk lotniczych. Wjechał do środka i zaparkował samochód w bezpiecznym wnętrzu hangaru S-G, nie zobaczył jednak żadnego mechanika ani nikogo innego z obsługi naziemnej. Dzień był chłodny, więc Pettikin miał na sobie zimowy kombinezon. Śnieg pokrywał lotnisko oraz dużą część pasa startowego. Sprawdził 206, którego chciał zabrać. Wszystko było w porządku. Części, których potrzebowano w Tebrizie - tylny rotor i dwie pompy hydrauliczne leżały w luku bagażowym. Zbiorniki były pełne, co wystarczało na dwie i pół do trzech godzin lotu, a więc zasięg do trzystu, pięciuset kilometrów, zależnie od wiatru, wysokości i prędkości. Musiał jednak uzupełnić po drodze paliwo. Według planu lotu miał to zrobić w Bandar-e Pahlawi, porcie nad Morzem 174 Kaspijskim. Bez wysiłku wytoczył maszynę przed hangar. Wtedy rozpętało się piekło. Ciężarówki wypełnione żołnierzami wjeżdżały pędem przez bramę na płytę lotniska. Witał je tam grad pocisków; strzelano z głównej części bazy: z hangarów, baraków i okien budynków administracji. Następne ciężarówki popędziły obwodnicą i wtedy odezwały się karabiny maszynowe transportera opancerzonego bren. Osłupiały Pettikin rozpoznał znaki Nieśmiertelnych umieszczone na rękawach i hełmach. Chwilę później przybyły autobusy wypełnione paramilitarnymi oddziałami policji i jakimiś innymi ludźmi, którzy rozbiegli się po tej części bazy, gdzie się znajdował. Zanim zorientował się, co się dzieje, czterech mężczyzn zawlokło go do jednego z autobusów, pokrzykując w języku farsi. - Chryste, nie rozumiem farsi - wrzasnął, próbując się oswobodzić. Jeden z napastników uderzył go w żołądek, aż poczuł mdłości; wyrwał się i rąbnął go w twarz. Inny mężczyzna natychmiast wyciągnął pistolet i wystrzelił. Pocisk przeszył kołnierz parki Pettikina i odbił się rykoszetem od autobusu, pozostawiając za sobą plamki płonącego kordytu. Zesztywniał. Ktoś uderzył go mocno w usta; pozostali przyłączyli się, bijąc i kopiąc. Wówczas nadszedł jeden z policjantów. - Amerykanin? Ty Amerykanin - rzucił ze złością w kiepskiej angielszczyźnie. - Jestem Brytyjczykiem. - Pettikin z trudem łapał oddech. Czuł w ustach krew; próbował strząsnąć z siebie mężczyzn, którzy przyciskali go do maski autobusu. - Jestem z S-G Helicopters, a to jest mój... - Amerykanin! Sabotażysta! - Mężczyzna przyłożył Pettikinowi lufę do twarzy, a jego palec opierał się na spuście. - My, SAVAK, wiemy, że to wy, Amerykanie, spowodowaliście wszystkie nasze kłopoty!

82

Potem, przez kurtynę strachu, Pettikin usłyszał okrzyk w farsi i poczuł, że trzymający go ludzie rozluźniają uścisk. Z niedowierzaniem spojrzał na młodego Brytyjczyka, kapitana spadochroniarzy, w polowym 175 mundurze maskującym i w czerwonym berecie, oraz dwóch małych, uzbrojonych po zęby żołnierzy o orientalnych twarzach, z granatami przypiętymi do pasów i z plecakami. Stali przed nimi. Kapitan nonszalancko lewą ręką podrzucał granat, jakby to była pomarańcza. Granat był zabezpieczony zawleczką. Brytyjczyk miał rewolwer u pasa i nóż o dziwnym kształcie, tkwiący w pochwie. Nagle znieruchomiał, wskazał palcem Pettikina, a potem 206, krzyknął coś gniewnie w farsi. Wymachiwał władczo ręką, a następnie zasalutował Pettikinowi. - Na Boga, niech się pan postara wyglądać na kogoś ważnego, kapitanie Pettikin - rzucił szybko ze szkockim akcentem. Oderwał rękę policjanta od ramienia Pettikina. Jeden z Irańczyków zaczął unosić karabin, ale zamarł, gdy kapitan wyrwał zawleczkę granatu, trzymając jednak mocno łyżkę. Jednocześnie jego ludzie przeładowali swe automaty i trzymali je luźno, choć w pełnej gotowości. Starszy z nich uśmiechnął się i sprawdził, czy nóż gładko wychodzi z pochwy. - Czy pański helikopter jest gotów do startu? - Tak - mruknął Pettikin. - Proszę zapalić silnik jak najszybciej. Zostawić otwarte drzwi. Gdy będzie pan mógł startować, proszę dać nam znak, a my wskoczymy do środka. Proszę lecieć nisko i z dużą szybkością. Teraz! Tenzing, idź z nim! Oficer wskazał kciukiem odległy o pięćdziesiąt metrów helikopter. Zwrócił się znowu do Irańczyków, sklął ich w farsi i kazał wracać na drugą stronę lotniska, gdzie walka nieco przycichła. Żołnierz nazwiskiem Tenzing ruszył za wciąż oszołomionym Pettikinem. - Proszę się pośpieszyć, sahib - powiedział i oparł się o drzwiczki z karabinem gotowym do strzału. Pettikinowi nie trzeba było tego dwa razy powtarzać. Nadjechało więcej opancerzonych pojazdów, mijały ich jednak obojętnie, podobnie zresztą jak inne grupy policji i wojska, nerwowo przygotowujące się do obrony bazy przed tłumem, którego pomruk słychać było coraz wyraźniej. Za nimi policjant kłócił się gwałtownie ze 176 spadochroniarzem, a inni oglądali się przez ramię, w kierunku, skąd dochodziło przeciągłe Allahuuuu Ak-barrrl Pomieszane z pojedynczymi strzałami z broni palnej i hałasem wybuchów. Dwieście metrów dalej, na drodze biegnącej wokół lotniska, tłum podłożył ogień pod zaparkowany samochód, a ten eksplodował. Odrzutowe silniki śmigłowca ożyły, co rozgniewało policjanta, ale w tej samej chwili falanga młodych ludzi - uzbrojonych cywilów - wtargnęła przez bramę na teren bazy. Ktoś krzyknął: "Mudżaheddini!" Natychmiast wszyscy znajdujący się w tej części bazy zgromadzili się, żeby ich przechwycić, i zaczęli strzelać. Korzystając z zamieszania, kapitan i drugi żołnierz podbiegli do helikoptera i wskoczyli do środka. Pettikin włączył pełną moc, uniósł się nad ziemią, pochylił maszynę, żeby ominąć płonącą ciężarówkę i poszybował ku górze. Kapitan stracił równowagę i omal nie upuścił granatu; nie mógł wsunąć z powrotem zawleczki, gdyż helikopter gwałtownie skręcił, a on sam zawisł na otwartych drzwiczkach. Wyrzucił granat i obserwował jego lot ku ziemi. Granat rozerwał się, na szczęście nie wyrządzając nikomu krzywdy. - Dobra - powiedział kapitan. Zamknął drzwi i zapiął pas. Obejrzał się, żeby sprawdzić, czy żołnierzom nic się nie stało i kciukiem dał Pettikinowi znać, że wszystko w porządku. Pilot ledwie to zauważył. Gdy tylko wyleciał poza Teheran, posadził maszynę w krzakach, z dala od dróg i wiosek. Szukał śladów kul. Gdy stwierdził, że żaden pocisk nie trafił śmigłowca, odetchnął głęboko.

83

- Chryste, nie wiem, jak panu dziękować, kapitanie - rzekł przezwyciężając ból głowy, i wyciągnął rękę. - Myślałem, że to jakaś cholerna fatamorgana, kapitanie...? - Ross. To sierżant Tenzing, a to kapral Gueng. Pettikin uścisnął im ręce i podziękował. Byli niscy i uśmiechnięci, ale twardzi i wysportowani. Tenzing był starszy, miał już chyba ponad pięćdziesiąt lat. - Chyba niebiosa was zesłały... 177 Ross uśmiechnął się; białe zęby błysnęły w spalonej słońcem twarzy. - Nie bardzo wiedziałem, jak się stamtąd wydostać. Głupio by było zabić policjanta, a nawet tych z SA-VAK-u. - Rzeczywiście. - Pettikin nie widział nigdy u żadnego mężczyzny tak niebieskich oczu. Oceniał, że kapitan nie ma jeszcze trzydziestu lat. - Co się tam, u diabła, działo? - Zbuntowali się niektórzy żołnierze sił powietrznych i kilku oficerów. Lojaliści mieli ich powstrzymać. Słyszeliśmy też, że zwolennicy Chomeiniego i lewacy idą na pomoc buntownikom. - Co za bałagan! Nie wiem, jak mam dziękować. Skąd pan wiedział, jak się nazywam? - My, no, obiło się nam o uszy, że ma pan zatwierdzony lot do Tebrizu przez Bandar-e Pahlawi i chcieliśmy się z panem zabrać. Spóźniliśmy się i myśleliśmy, że już pan poleciał. Przepędzili nas do diabła i odeszliśmy. Jednakże pojawiliśmy się jakoś w końcu. - Dzięki Bogu. Jesteście Gurkhami? - Tylko... luźnymi facetami, jeśli można tak to nazwać. Pettikin z namysłem pokiwał głową. Zauważył, że żaden z mężczyzn nie miał naszywek ani innych insygniów. Wyróżniały ich tylko czerwone berety oraz gwiazdki kapitana Rossa. - Skąd "luźni faceci" wiedzą o zatwierdzonych lotach? - Naprawdę nie wiem - odparł Ross. - Ja tylko wykonuję rozkazy. - Rozejrzał się. Teren był płaski i kamienisty. Zrobiło się zimno; wszędzie leżał śnieg. - Czy nie uważa pan, że powinniśmy się ruszyć? Widać nas z daleka. Pettikin wszedł do kokpitu. - Co się dzieje w Tebrizie? - W gruncie rzeczy chcielibyśmy, żeby wyrzucił nas pan przy Bandar-e Pahlawi, jeśli nie sprawi to panu kłopotu. 178 - W porządku. - Pettikin rozpoczął procedurę startu. - Co tam się dzieje? - Powiedzmy, że musimy kogoś odwiedzić w sprawie psa. Pettikin wybuchnął śmiechem. Czuł sympatię do młodego mężczyzny. - Rzeczywiście, tam jest dużo psów, a ja przestaję zadawać pytania. - Przepraszam, ale wie pan, jak to jest. Byłbym także wdzięczny, gdyby zapomniał pan, jak się nazywam i że w ogóle byliśmy na pokładzie. - A jeśli zapytają mnie władze? Nasz start był trochę f~ widowiskowy i trudno, żeby nikt go nie zauważył. - Nie podałem panu żadnego nazwiska, tylko pana zmusiłem do startu. - Ross uśmiechnął się. - Groźbami. - Dobrze. Ale nie zapomnę pańskiego nazwiska. Pettikin wylądował o kilka kilometrów od portu Bandar-e Pahlawi. Ross wybrał to miejsce, badając mapę, którą miał ze sobą. Były to wydmy przy plaży, odległe od najbliższej wioski, nad spokojnymi, błękitnymi wodami Morza Kaspijskiego. Na morzu widać było łodzie rybackie, a na słonecznym niebie - obłoki. Panował tu tropikalny klimat; w powietrzu unosiły się owady i nie było nawet śladu śniegu,

84

choć góry Elburs za Teheranem były nim pokryte. Lądowanie bez zezwolenia było poważnym wykroczeniem, Pettikin jednak wywoływał lotnisko w Bandar-e Pahlawi, gdzie miał uzupełnić paliwo, i nie otrzymał odpowiedzi; uznał więc, że nikt wykroczenia nie wykryje, a w razie czego mógł nałgać coś o lądowaniu awaryjnym. - Powodzenia, i jeszcze raz dziękuję - powiedział i uścisnął dłonie mężczyzn. - Gdybyście kiedykolwiek mnie potrzebowali, pomogę wam zawsze. Wysiedli, założyli plecaki i weszli na wydmy. Szybko zniknęli mu z oczu. -' Tebriz Jeden, słyszycie mnie? Krążył niespokojnie na przepisowej wysokości dwustu metrów, a potem zszedł niżej. Żadnego śladu życia, 179 światła wygaszone. Czując się dziwnie niepewnie, wylądował w pobliżu hangaru. Czekał tam, w każdej chwili gotów do wzniesienia się w powietrze, gdyż nie wiedział, czego może się spodziewać; wiadomość o buncie w Teheranie - prawdopodobnie chodziło o elitę sił powietrznych - wytrąciła go z równowagi. Ale nikt się nie pojawiał. Nic się nie działo. Niechętnie zablokował urządzenia sterownicze, pozostawiając silnik na chodzie, i wysiadł. Było to bardzo niebezpieczne i sprzeczne z przepisami - blokada mogła puścić, a śmigłowiec przechylić się i wydostać spod kontroli. Nie chciałbym jednak dać się złapać, pomyślał Pet-tikin ponuro; jeszcze raz sprawdził blokadę i zaczął brnąć przez śnieg w kierunku biura. Było puste, podobnie jak hangary i kontenery, ani śladu nikogo i... żadnych śladów walki. Czując się nieco pewniej, szedł przez puste obozowisko tak prędko, jak mógł. Na stole w mieszkaniu Erikkiego Yokkonena stała pusta butelka po wódce. Pełna była w lodówce. Marzył o drinku, ale nigdy nie pił, gdy miał w perspektywie lot. Dobrze więc, że była także woda w butelkach, trochę irańskiego chleba i wysuszona szynka. Napił się wody. Zjem dopiero wtedy, gdy obejdę całą bazę, pomyślał. Łóżko w sypialni było porządnie zaścielone, na podłodze jednak walała się w nieładzie para butów. Stopniowo odkrywał nowe ślady nagłej ewakuacji. Następne kontenery zdradzały coraz więcej szczegółów. W bazie nie było środków transportu; zniknął nawet czerwony rangę rover Erikkiego. Było oczywiste, że bazę opuszczono w pośpiechu. Ale dlaczego? Zbadał wzrokiem niebo. Wiatr się wzmógł; słyszał jego zawodzenie poprzez spowity śniegiem las i ponad stłumionym warkotem silnika, pracującego na wolnych obrotach. Poczuł, jak przez ciepłą kurtkę lotniczą, spodnie i buty przenika zimno. Jego ciało domagało się gorącego prysznica albo jeszcze lepiej - sauny Erikkiego. Potrzebował też jedzenia i łóżka, gorącego grogu i ośmiu godzin snu. Wiatr nie jest problemem, pomyślał, ale jeszcze tylko najwyżej przez godzinę będzie jasno. W tym czasie muszę uzupełnić zapas paliwa, przelecieć nad przełęczą i wydostać się na równinę. A może tu przenocować? Pettikin nie czuł się dobrze ani w lesie, ani w górach. Znał za to pustynię i busz, dżunglę i słabo zalesione obszary południowej Afryki, a także Umarłą Krainę w Arabii Saudyjskiej. Nigdy nie przejmował się długimi lotami nad płaskim terenem. Przejmował się zimnem. I śniegiem. Najpierw tankowanie, pomyślał. Paliwa jednak nie było; wszystkie czterdziestogalo-nowe beczki okazały się puste. Nic nie szkodzi, powiedział sobie, zwalczając panikę, jaka w nim narastała. To, co mam, wystarczy na dwieście czterdzieści kilometrów do Bandar-e Pahlawi. Mógłbym polecieć na lotnisko w Tebrizie albo wykombinować trochę benzyny z magazynu ExTex w Ardebil, ale to jest cholernie blisko granicy z Sowietami. Ponownie spojrzał na niebo. Cholera jasna! Mogę zaparkować maszynę tutaj albo gdzieś po drodze. Co zrobić? Tutaj. Tak będzie bezpieczniej. Wyłączył silnik, wtoczył 206 do hangaru i zamknął drzwi. Teraz cisza była ogłuszająca. Zawahał się, wyszedł i zamknął za sobą drzwi. Śnieg skrzypiał mu pod nogami. Gdy szedł do

85

kontenera Erikkiego, wiatr szarpał na nim ubranie. W połowie drogi zatrzymał się i poczuł skurcz w żołądku. Wiedział, że ktoś go obserwuje. Rozejrzał się, badając wzrokiem las i teren bazy. Rękaw wskazujący kierunek wiatru tańczył i miotał się w dzikich skrętach, drzewa trzeszczały pod naporem wichury. Przypomniał sobie nagle, jak Tom Lochart, siedząc przy ognisku w Zagrosie podczas jednej ze wspólnych wypraw narciarskich, opowiadał kanadyjską legendę o Wendigo, demonie zła lasu, zrodzonym z dzikiego wiatru, który czai się w wierzchołkach drzew, jęczy, czeka, żeby kogoś zaskoczyć, i spada nagle z góry na ofiarę, która jest przerażona, zaczyna uciekać, ale nie może uciec, biegnie coraz większymi krokami, czując za plecami lodowaty podmuch, aż wreszcie jej stopy zamie180 181 niają się w pniaki; wtedy Wendigo chwyta ją, porywa na wierzchołek drzewa i zabija. Zadrżał. Nie chciał być tu sam. To dziwne, pomyślał. Nie zdawałem sobie z tego sprawy, ale niemal nigdy nie jestem sam. Zawsze ktoś jest obok: mechanik, pilot, przyjaciel albo dawniej Genny, Mac czy Claire. Wciąż wpatrywał się w las. Gdzieś, w oddali, ujadały psy. Nadal czuł czyjąś obecność. Z wysiłkiem opanował niepokój, wrócił do śmigłowca i znalazł pistolet sygnalizacyjny verey light. W drodze powrotnej do kontenera Erikkiego trzymał broń o krótkiej lufie ogromnego kalibru tak, by była widoczna; czuł się lepiej, mając ją przy sobie. Z ulgą zamknął drzwi na zasuwę i zasłonił okna. Noc nadeszła szybko. W ciemnościach zwierzęta rozpoczęły polowanie. TEHERAN, 19:05. McIver szedł wyludnionym, wysadzanym drzewami bulwarem w dzielnicy mieszkaniowej. Był zmęczony i głodny. Nie świeciła żadna latarnia; starannie wybierał w mroku drogę między zaspami przylegającymi do ścian eleganckich domów po obu stronach drogi. Zimny wiatr przynosił z oddali odgłosy Strzałów i pomruki tłumu: Allahhhu Akbarrr. Skręcił za róg i omal nie wpadł na czołg typu centurion, ustawiony częściowo na chodniku. Oślepiło go światło latarki. Z cienia wychynęli żołnierze. - Kim jesteś, agha? - zapytał dobrą angielszczyzną młody oficer. - Co pan tu robi? - Jestem... kapitan McIver... Duncan McIver. Wracam z mojego biura do domu. Mieszkam po drugiej stronie parku, za następnym rogiem. - Poproszę o dokumenty. McIver sięgnął ostrożnie do wewnętrznej kieszeni. W dokumencie tożsamości wyczuł dwie małe fotografie: jedną Szacha, a drugą Chomeiniego, ale po słyszanych przez cały dzień pogłoskach o buncie, postanowił nie wyjmować żadnej. Oficer obejrzał dokumenty w świetle latarki. Teraz, gdy oczy McIvera przywykły do ciemno182 ści, zauważył, że żołnierz jest zmęczony, ma zmierzwioną brodę i wymięty mundur. Jego towarzysze patrzyli w milczeniu. Żaden z nich nie palił, co McIverowi wydało się dziwne. Centurion piętrzył się nad nim złowrogo; wyglądał niemal jak drapieżny zwierz czatujący na łup. - Dziękuję. - Oficer oddał mu sfatygowaną kartę. Rozległy się następne strzały, tym razem bliżej. Żołnierze czekali wpatrując się w ciemności. - Lepiej nie wychodzić po zmroku, agha. Dobranoc. - Tak, rzeczywiście. Dobranoc. Dziękuję. McIver odszedł, wdzięczny opatrzności za to, że nic się nie stało. Zastanawiał się, czy żołnierze byli lojalistami, czy buntownikami. Chryste, jeśli część armii się zbuntowała, rozpęta się piekło. Następny róg. Ta ulica, a także park były ciemne i wyludnione. Jeszcze niedawno panował tu wielki ruch; było jasno, ze światłem ulicznych latarni zlewał się blask bijący z okien. Dorośli, dzieci, wszyscy szczęśliwi i

86

uśmiechnięci, przechadzali się, żartując pomiędzy sobą. Tego właśnie brakuje mi najbardziej, pomyślał. Śmiechu. Czy te dobre czasy kiedyś powrócą? McIver miał zły dzień. Telefony nie działały, łączność radiowa z Kowissem rwała się i nie mógł wywołać żadnej z innych baz. Znowu nie przyszedł do biura nikt z personelu, co dodatkowo go zirytowało. Kilkakrotnie próbował wysłać teleks do Gavallana, ale nie mógł uzyskać połączenia. Jutro będzie lepiej, powiedział do siebie i przyspieszył kroku, nie czując się pewnie na pustych ulicach. Ich blok miał cztery piętra; zajmowali luksusowy apartament w nadbudówce. Klatka schodowa była słabo oświetlona; zmniejszone do połowy napięcie sprawiało, że żarówki ledwie się żarzyły. Winda nie działała już od wielu miesięcy. Męczył się, wchodząc po schodach, a półmrok powodował, że wszystko wyglądało ponuro. W mieszkaniu jednak płonęły świece, i to podnosiło go na duchu. - Cześć, Genny! - krzyknął, otworzywszy drzwi i dodał: - Czas na whisky! 183 - Duncan! Jestem w jadalni. Chodź tu na chwilę! Ruszył korytarzem, zatrzymał się w drzwiach i aż otworzył usta ze zdziwienia. Stół uginał się od tuzina irańskich potraw, misek pełnych owoców i niezliczonych świec. Genny uśmiechnęła się do niego. I Szahrazad. - Chryste Panie! Szahrazad, co tu robisz? Jak miło cię widzieć. Co... - Mnie też jest miło, Mac. Stajesz się coraz młodszy. Oboje wyglądacie świetnie. Tak mi przykro, że przeszkadzam - mówiła szybko Szahrazad wesołym głosem. Pamiętam jednak, że wczoraj przypadała wasza rocznica ślubu, bo to pięć dni przed moimi urodzinami. Wiem, jak lubicie choreszt z jagnięcia i polo, i inne rzeczy, więc przynieśliśmy je - Hasan, Dewa i ja. Miała zaledwie metr pięćdziesiąt siedem wzrostu i była typem perskiej piękności opiewanej przez Chajjama. Wstała. - Skoro już wróciłeś, uciekam. - Poczekaj, dlaczego nie zostaniesz i nie zjesz z nami kolacji, i... - Nie mogę, choć bardzo bym chciała. Tata wydaje dziś przyjęcie i muszę wziąć w nim udział. To tylko mały prezent. Zostawię Hasana, żeby podawał, a potem posprzątał. Mam nadzieję, że będziecie się dobrze bawić! Hasan! Dewa! - zawołała. Uściskała Genny i McIvera, i podeszła do drzwi, gdzie czekali jej dwaj służący. Jeden z nich trzymał futro. Włożyła je i udrapowała czarny czador. Ucałowała jeszcze raz Genny i odeszła szybko razem z drugim służącym. Hasan, wysoki mężczyzna koło trzydziestki, w białej bluzie i czarnych spodniach, z szerokim uśmiechem na ustach zamknął drzwi wejściowe. - Czy mogę podawać kolację, proszę pani? - zapytał Genny w farsi. - Tak, proszę, ale za dziesięć minut - odparła z zadowoleniem. - Jak tylko pan napije się whisky. Hasan podszedł natychmiast do kredensu, przygotował whisky z wodą, ukłonił się i wyszedł z jadalni. - Na Boga, Gen, zupełnie jak w dawnych czasach - rzekł z uśmiechem McIver. 184 - Tak... Czy to nie zabawne? Te dawne czasy były zaledwie kilka miesięcy temu. - Dawniej mieszkało u nich dwoje służących, małżeństwo. Żona przyrządzała wzorowo europejskie i irańskie potrawy, co wynagradzało częste symulowanie chorób przez jej męża, który imał się różnych zajęć. McIver nazywał go Ali Babą. Oboje nagle zniknęli, jak niemal cała służba, bez wyjaśnienia i oczywiście bez wypowiedzenia. - Zastanawiam się, czy jakoś sobie radzą, Duncan. - Jasne. Ali Baba był pracusiem. Na pewno odłożył sobie tyle, żeby wystarczyło na cały miesiąc złożony z samych niedziel. Czy Paula wyjechała?

87

- Nie. Znowu będzie nocować. Nogger nie. Poszli na kolację z kimś z Alitalii. Nasz Nogger jest pewien, że już usidlił Paulę, ale mam nadzieję, że się myli. Lubię tę dziewczynę. Słyszeli Hasana krzątającego się w kuchni. - To najwspanialsze dźwięki na świecie. McIver odwzajemnił uśmiech i podniósł szklankę. - Dzięki Bogu za Szahrazad i za to, że nie musimy zmywać! - To rzeczywiście wspaniałe. - Genny westchnęła. - Taka miła dziewczyna, taka uczynna. Tom jest szczęśliwcem. Szahrazad mówi, że ma tu być jutro. - Miejmy nadzieję. Wiezie dla nas pocztę. - Masz jakieś wiadomości o Andym? - Nie. Jeszcze nie. - McIver postanowił nie wspominać o czołgu. - Czy nie mogłabyś pożyczyć Hasana albo któregoś innego z jej służących na parę dni czy na tydzień? To by ci ogromnie pomogło. - Nie pytałam. Wiesz, jak to jest. - Chyba masz rację, to bardzo krępujące. Cudzoziemcy nie mogli obecnie znaleźć nikogo do pomocy, niezależnie od ceny, jaką byli gotowi zapłacić. Dawniej było to bardzo łatwe. Przy pomocy służby, i znając kilka słów w farsi, można było bez wysiłku prowadzić dom i robić zakupy. - To była jedna z przyjemniejszych rzeczy w Iranie - powiedziała Genny. - Teraz już nic nie osładza życia na obczyźnie. 185 - Nadal myślisz o Iranie jako o obcym kraju? Po tych wszystkich latach? - Teraz bardziej niż kiedykolwiek. Cała grzeczność, uprzejmość tych Irańczyków, z którymi się stykaliśmy... Zawsze czułam, że to tylko fasada, że ich prawdziwe odczucia są takie jak te, z którymi spotykamy się teraz otwarcie. Oczywiście, nie wszyscy są tacy; nie mówię o naszych prawdziwych przyjaciołach. Na przykład An-nusz: jest nadal jedną z najmilszych, najgrzeczniejszych osób na świecie. - Annusz była żoną generała Walika, najstarszego z irańskich wspólników. - Większość żon to czuje, Duncan - dodała w zamyśleniu. - Może dlatego cudzoziemcy trzymają się razem... Te wszystkie gry w tenisa, wyprawy narciarskie, żeglowanie, weekendy nad Morzem Kaspijskim; ze służącymi, którzy nosili koszyki piknikowe i sprzątali. Prowadziliśmy tu wspaniałe życie, ale to się skończyło. - Wróci, mam nadzieję. Zarówno dla nas, jak i dla nich. Gdy szedłem do domu, spostrzegłem nagle, czego mi najbardziej brakuje: śmiechu. Teraz już nikt się nie śmieje, przynajmniej na ulicy. Nawet dzieci. - McIver powoli sączył whisky. - Mnie też brakuje śmiechu. I Szacha. To źle, że musiał odejść. Niedawno jeszcze wszystko było tak dobrze zorganizowane, przynajmniej, jeśli chodzi o nas. Biedny człowiek. Ładnie mu się odwdzięczyliśmy, jemu i jego żonie, za przyjaźń, jaką nam oferował. Wstydzę się. Na pewno robił, co mógł dla swego narodu. - Niestety, Genny, oni tak nie uważali. - Wiem. To jest niestety smutne. Życie bywa niekiedy smutne. No cóż, rozpamiętywaniem niczego nie osiągniemy. Głodny? - Nie powiem, że nie. Światło świec sprawiało, że pokój wyglądał miło i przyjaźnie; zniknął chłód i posępny nastrój. Zasłony były zaciągnięte i odcinały ich od ponurej nocy za oknem. Hasan wniósł parujące miseczki, wypełnione kilkoma wariantami choresztu. Choreszt oznacza zupę, lecz w gruncie rzeczy jest czymś więcej; zawiera duszone 186 jagnię albo kurczaka, rodzynki i przyprawy. Wniósł także polo - pyszny irański ryż, obgotowany, a potem zapiekany w miseczkach wysmarowanych masłem, do chwili gdy powierzchnia robi się twarda i złocistobrązo-wa - przysmak ich obojga.

88

- Szahrazad jest wspaniała; działa jak opatrunek na rany. Genny odwzajemniła uśmiech. - Owszem, taka już jest. Paula też. - Ty także nie jesteś gorsza, Gen. - Ty też. Tylko nie wypij z tej okazji kielicha do poduszki. Jean-Luc powiedziałby teraz: Bon appetit! Jedli z apetytem wspaniałe potrawy, wspominając posiłki, które spożywali w domach przyjaciół. - Gen, jadłem dziś lunch z młodym Christianem Tollonenem. Pamiętasz go? To ten przyjaciel Erikkiego z ambasady fińskiej. Powiedział mi, że paszport Azadeh jest już przygotowany. To świetnie, ale przy okazji zauważył, że ośmiu na dziesięciu jego irańskich przyjaciół i znajomych wyjechało już z kraju. Jeśli nastąpi nowy eksodus, niedługo zostaną tu tylko mułłowie i ich trzódki. Potem ja zacząłem liczyć i wyszła mi taka sama proporcja; to wszystko ci, których nazywaliśmy klasą średnią lub wyższą. - Nie winię ich za to, że wyjechali. Na ich miejscu zrobiłabym to samo. - Potem dodała: - Ale Szahrazad chyba nie. McIver odczuł, że coś się za tym kryje; spojrzał uważnie na żonę. - Tak? Genny bawiła się leżącym na stole okruszkiem. Postanowiła zdradzić mężowi tajemnicę. - Tylko, na Boga, nie mów nic Tomowi, bo mógłby oszaleć. Nie wiem, w jakim stopniu jest tak naprawdę; na ile młoda dziewczyna, idealistka, może oderwać się od rzeczywistości. W każdym razie szepnęła mi entuzjastycznie, że spędzi większość dnia w Doszan Tappeh, gdzie, jak mówiła, jest prawdziwe powstanie: karabiny, granaty... 187 - Chryste! - ... powiedziała wojowniczo, że będzie po stronie tych, których nazwała "wspaniałymi bojownikami o wolność", to znaczy zbuntowanych lotników, niektórych oficerów i Zielonych Opasek, wspieranych przez tysiące cywilów, a przeciwko policji, oddziałom wiernym rządowi i Nieśmiertelnym... LOTNISKO W BANDAR DEJLAMIE, 19:50. Gdy tarcza słońca dotknęła horyzontu, przybyli dalsi uzbrojeni rewolucjoniści. Teraz już wszystkie hangary i wejścia były na lotnisku strzeżone. Zataki oświadczył Rudie-mu Lutzowi, że nikt z personelu S-G nie może bez jego zezwolenia wyjść poza teren lotniska, i że wszyscy mają pracować jak zwykle, ale jeden z jego ludzi będzie przydzielony do każdego lotu. - Nic się nie stanie, jeśli będziecie wykonywać polecenia - dodał. - To wszystko nie potrwa długo. Nadzwyczajna sytuacja wynika z faktu, że jesteśmy w okresie przejściowym; zmieniamy nielegalny rząd Szacha na nowy rząd ludowy. Nie brzmiało to przekonująco, gdyż zarówno on, jak i jego niezdyscyplinowani ludzie byli przez cały czas zdenerwowani. 189 Starke usłyszał, jak rozmawiają między sobą, i powiedział o tym Rudiemu. Napastnicy spodziewali się w każdej chwili przybycia oddziałów lojalnych Szachowi i kontrataku. Gdy Starke, Rudi i inny pilot amerykański, Jon Tyrer, dostali się do radia w kontenerze Rudie-go, wiadomości już się kończyły. To, co zdołali usłyszeć, nie napawało optymizmem. "... oraz rządy Arabii Saudyjskiej, Kuwejtu i Iraku obawiają się, że polityczne zamieszanie w Iranie zde-stabilizuje całą Zatokę Perską. Sułtan Omanu oświadczył, że problem jest jeszcze poważniejszy, gdyż sytuacja, jaka się wytworzyła, pozwoli Rosji Sowieckiej, za pomocą jej państw satelickich, na utworzenie w zatoce kolonialnego mocarstwa w celu opanowania cieśniny Ormuz...

89

Według doniesień z Iranu, w nocy toczyły się ciężkie walki pomiędzy sprzyjającymi Chomeiniemu, zbuntowanymi kadetami z bazy lotniczej Doszan Tappeh koło Teheranu, wspieranymi przez tysiące uzbrojonych cywilów, a policją, wiernymi rządowi oddziałami wojska i Nieśmiertelnymi, to jest elitarną Gwardią Cesarską Szacha. Do powstańców dołączyło ponad pięć tysięcy lewaków z grupy marksistowskiej Saikal. Niektórzy z nich włamali się do zbrojowni bazy i wynieśli broń"... - Jezu! - jęknął Starke. ...,,W tym czasie Ajatollah Chomeini znowu zażądał dymisji całego rządu i wezwał naród do poparcia wybranego przez niego premiera, Mehdiego Bazarga-na. Zwrócił się też do armii, lotnictwa i marynarki o poparcie dla tej kandydatury. Premier Bachtiar zaprzeczył pogłoskom o groźbie zamachu stanu, ale potwierdził fakt koncentracji sił sowieckich przy granicy z Iranem... Cena złota skoczyła do 254 dolarów za uncję, a wartość dolara w stosunku do innych walut gwałtownie spadła. To już wszystkie wiadomości z Londynu"... Rudi wyłączył radio. Siedzieli w saloniku jego kontenera. W jednej z szafek sam zainstalował krótkofalów190 kę oraz odbiornik radiowy. Był tam także telefon podłączony do linii bazy. Nie działał jednak. - Jeśli Chomeini wygra w Doszan Tappeh, armia będzie musiała dokonać wyboru oświadczył z przekonaniem Starke. - Przewrót, wojna domowa lub ustępstwa. - Na ustępstwa nie pójdą. To by było samobójstwo, dlaczego mieliby to robić? - odezwał się Tyrer. Był Amerykaninem z New Jersey. - I nie zapominajmy o elicie sił powietrznych. Znamy ich przecież, do cholery. Ten cały bunt to tylko grupka skretyniałych frustratów. Prawdziwa zabawa to ci marksiści, którzy się przyłączyli. Pięć tysięcy! Jezu! I zdobyli broń. Musimy być kopnięci, że tu jeszcze siedzimy, co? - Nikt nas nie zmusza. Firma gwarantuje, że każdy, kto chce teraz wyjechać, zachowuje ciągłość pracy. Dostaliśmy to na piśmie - odpowiedział mu Starke. - Chcesz wyjechać? - Nie, nie teraz! - zirytował się Tyrer. - Ale co mamy robić? - Przede wszystkm schodzić z drogi Zatakiemu - oświadczył Rudi. - Ten sukinsyn jest psychopatą. - Jasne - zgodził się Tyrer. - Ale musimy coś zaplanować. Rozległo się gwałtowne pukanie i drzwi stanęły otworem. Pojawił się Mohammad Jemeni, kierownik bazy z IranOil - postawny, gładko ogolony mężczyzna w wieku czterdziestu paru lat, który pracował tu od roku. Towarzyszyło mu dwóch strażników. - Wywołał nas agha Kijabi. Chce natychmiast z panem rozmawiać - powiedział nieprzyjemnie władczym tonem. Kijabi był szefem IranOil na tym terenie i jedną z najważniejszych osób w południowym Iranie. Rudi natychmiast włączył krótkofalówkę, która łączyła ich z kwaterą Kijabiego koło Ahwazu, na północ od Bandar Dejlamu. Ku jego zdziwieniu, urządzenie milczało. Kilkakrotnie wciskał wyłącznik, aż znów ode191 zwał się Jemeni. W jego głosie brzmiała jawna satysfakcja. , - Pułkownik Zataki polecił, żeby odłączyć prąd od tego aparatu. Będziecie korzystać z głównej radiostacji w biurze. Nikomu z obecnych nie podobał się ton jego głosu. - Przyjdę za chwilę - powiedział Rudi. Jemeni skrzywił się i rzucił do strażników w kiepskim farsi: - Pogońcie tego cudzoziemskiego psa! Starke odezwał się również w farsi:

90

- To nasz namiot. Święty Koran zawiera bardzo dokładne normy dotyczące obrony przywódcy szczepu w jego namiocie przed uzbrojonymi ludźmi. - Obaj strażnicy zatrzymali się. Byli zaskoczeni. Jemeni wlepił wzrok w Starke'a. Nie przypuszczał nawet, że pilot może znać farsi. Odsunął się o krok, gdy Starke wstał i mówił dalej: - Prorok, niech jego imię będzie chwalone, ustanowił reguły zachowania między przyjaciółmi, a także wrogami. Powiedział też, że psy są nieczyste. My jesteśmy ludźmi Księgi, a nie jakąś hołotą. Jemeni zaczerwienił się, obrócił na pięcie i odszedł. Starke wytarł w spodnie ręce mokre od potu. - Rudi, zobaczmy, czego chce Kijabi. Poszli za Jemenim, a strażnicy za nimi. Nocne powietrze było rześkie; Starke cieszył się, że wyszedł z ciasnego pomieszczenia. - Co mówisz? - zapytał Rudi. Starke wyjaśnił mu, o co chodziło; błądził myślami daleko, pragnął być teraz w Kowissie. Nie chciał zostawiać Manueli, choć wiedział, że była tam bezpieczniejsza niż w Teheranie. - Kochanie - powiedział przed samym odlotem. - Wydostanę cię stąd najszybciej, jak tylko będę mógł. - Jestem tu bezpieczna jak w Teksasie. Mam dużo czasu, dzieci są bezpieczne w Lubbock; nie wyjechałam z Anglii, dopóki nie upewniłam się, że są w domu, a wiesz, że dziadziuś Starke nie pozwoli ich skrzywdzić. 192 - Jasne. O dzieci jestem spokojny, ale chciałbym, żebyś jak najszybciej wyjechała z Iranu. Usłyszał, że Rudi pyta: - Co to znaczy "ludzie Księgi"? - Chrześcijanie i żydzi - odpowiedział, zastanawiając się, jak by mógł zabrać 125 do Kowissu. - Mahomet uznaje także Biblię i Torę za święte księgi; mają wiele wspólnego z Koranem. Wielu uczonych, naszych uczonych, uważa, że po prostu je przepisywał, choć zgodnie z muzułmańską legendą Mahomet nie potrafił czytać ani pisać. Recytował Koran z pamięci. Cały. Możesz to sobie wyobrazić? - spytał z podziwem w głosie. - Inni to wszystko spisywali przez całe lata po jego śmierci. Po arabsku Koran jest przepiękny, to znaczy jego poetyka. Doszli do kontenera biurowego, strzeżonego przez strażników palących papierosy. Starke czuł się dobrze. Był zadowolony, że poradził sobie z Jemenim, mułłą Hosejnem i w ogóle przez cały dzień piętnaście lądowań, wszystkie nienaganne, oczekiwanie, podczas gdy mułła perorował i przekonywał robotników do Chomei-niego. Ani razu w zasięgu wzroku nie pojawił się policjant czy agent SAVAK-u, choć oczekiwali ich w każdej chwili i przy każdym lądowaniu. Jemeni to tylko gó-wienko kurczaka w porównaniu z Hosejnem, pomyślał. Zataki i dwaj mułłowie czekali w kontenerze biurowym. Dżahan, radiowiec, siedział przy aparacie. Zataki zajmował miejsce Rudiego. Biuro było dawniej bardzo schludne; teraz panował tu bałagan; wszędzie walały się papiery, stały brudne filiżanki, w których poniewierały się, jak zresztą i na podłodze, niedopałki papierosów. Na biurku stały talerze z nie dojedzonym posiłkiem - ryżem i kozim mięsem. W powietrzu unosiły się kłęby tytoniowego dymu. - Mein Gottl - Rudi był wściekły. - To jest verriick-te, świńskie i... - Zamknij się! - Zataki wybuchnął gniewem. - To sytuacja bojowa! - Potem dodał spokojniej: - Może pan... może przysłać jednego ze swoich ludzi, żeby posprzątał. Nie wolno panu wspomnieć o nas Kijabie193 mu. Proszę zachowywać się normalnie i wykonywać moje polecenia. Proszę na mnie patrzeć. Zrozumiał pan, kapitanie?

91

Rudi kiwnął głową z kamiennym wyrazem twarzy. Zataki skinął na radiowca, który na ten znak rzucił do mikrofonu: - Ekscelencjo Kijabi, jest już kapitan Lutz. Rudi przejął mikrofon. - Tak, szefie? - powiedział, używając przezwiska Jusufa Kijabiego. Zarówno on, jak i Starke, znali go od wielu lat. Kijabi przeszedł szkolenie w Texas A and M i w ExTex. Później objął sektor południowy i od tego czasu pozostawali w dość zażyłych stosunkach. - Dobry wieczór, Rudi - rozległ się głos w amerykańskiej angielszczyźnie. - Mamy przeciek w jednym z rurociągów, gdzieś na północ od ciebie. To coś poważnego. Właśnie dostaliśmy meldunek od pompowni. Bóg wie, ile baryłek zdążyli już przepompować od czasu awarii, a ile zostało jeszcze w rurach. Nie daję wezwania CASEVAC, ale chcę, żeby helikopter poszukał tego o świcie. Czy możesz mnie zabrać? Zataki skinął przyzwalająco głową, więc Rudi powiedział: - W porządku, szefie. Będziemy wkrótce po świcie. Chcesz 206 czy 212? - 206. Będę tylko ja i mój główny inżynier. Poleć ty, dobrze? To mógł być sabotaż, pewnie jest duża wyrwa. Masz jakieś problemy w Bandar Dejlamie? Rudi i Starke zdawali sobie sprawę z tego, że są koło nich ludzie z bronią. - Nie, nie większe niż zwykle. Do zobaczenia jutro. Rudi chciał szybko zakończyć rozmowę, gdyż Kijabi narzekał zwykle na rewolucjonistów. Nie popierał fanatyzmu wzniecanego przez Chomeiniego i nie podobało mu się czyjekolwiek mieszanie się do spraw przemysłu naftowego. - Poczekaj chwilkę, Rudi. Słyszeliśmy, że w Abada-nie są dalsze rozruchy; sami słyszeliśmy strzelaninę 194 w Ahwazie. Czy wiesz, że jakiś Amerykanin i jeden ż naszych pracowników wpadli wczoraj w zasadzkę niedaleko Ahwazu i zostali zabici? - Tak. Tommy Stanson. Parszywa sprawa. - Niech Bóg przeklnie wszystkich morderców! Tude, mudżaheddinów, fedainów i diabeł wie, kogo jeszcze! - Przepraszam, szefie. Muszę już kończyć. Zobaczymy się jutro. - No, dobrze. Możemy porozmawiać jutro. In sza'a Allah, Rudi. In sza'a Allahl Nadawanie się skończyło. Rudi westchnął z ulgą. Kijabi nie powiedział chyba niczego, co mogłoby im zaszkodzić. Chyba że ci ludzie byli członkami Tude albo jakimiś innymi ekstremistami, a nie zwolennikami Chomeiniego, jak twierdzili. "Wszyscy nasi ekstremiści zasłaniają się mułłami albo przynajmniej próbują", powiedział mu kiedyś Kijabi. "Niestety, muiłowie są zwykle ubogimi, niezbyt rozgarniętymi wieśniakami i łatwo dają się nabrać wyszkolonym powstańcom. Niech Bóg przeklnie Chomeinie-go"... Rudi poczuł nieprzyjemne swędzenie na plecach. - Jeden z moich ludzi poleci z panem. Tym razem nie schowa pan jego magazynka - oznajmił Zataki. Rudi wojowniczo wysunął szczękę do przodu; napięcie panujące w pokoju wzrosło. - Nie będę przewoził uzbrojonych ludzi. Jest to sprzeczne z przepisami naszej firmy i z prawem irańskim. Złamanie tych przepisów grozi nam odebraniem licencji - rzekł ze wstrętem. - Być może zastrzelę jednego z pańskich ludzi, jeśli nie wykona pan mojego polecenia. Zataki z wściekłością cisnął filiżanką o podłogę. Starke wysunął się naprzód. On też był zły. Zataki skierował w jego stronę lufę pistoletu. - Czy zwolennicy Ajatollaha Chomeiniego są mordercami? Czy na tym polegają prawa islamu? - zapytał Starke.

92

195 Przez chwilę myślał, że Zataki pociągnie za spust. Odezwał się jednak mułła Hosejn: - Ja polecę. - Zwrócił się do Rudiego: - Czy przyrzeka pan, że nie będzie żadnych sztuczek, i że wrócimy tu także bez sztuczek? Po chwili Rudi odpowiedział niepewnie: - Tak. - Jesteś chrześcijaninem? - Tak. - Przysięgnij na swojego Boga, że nas nie oszukasz. Rudi zawahał się, ale wreszcie rzekł: - Dobrze. Przysięgam na Boga, że was nie oszukam. - Jak możesz mu wierzyć?! - zapytał Zataki. - Ja nie wierzę - wyjaśnił Hosejn. - Ale jeśli przysiągł na Boga, Bóg go ukarze. I jego kolegów. Jeśli nie wrócimy lub jeśli narobi nam kłopotu... - Wzruszył ramionami. ABERDEEN, REZYDENCJA GAVALLANA, 19:23. Siedzieli w pokoju telewizyjnym i oglądali retransmisję dzisiejszego meczu rugby, Szkocja przeciwko Francji. Obecni byli: Gavallan, jego żona Maureen, John Hogg, który latał zwykle odrzutowcem 125, należącym do firmy, i jeszcze kilku pilotów. Pod koniec drugiej połowy Francja prowadziła 17 do 11. Wszyscy mężczyźni jęknęli, gdy Szkoci stracili piłkę; przejął ją Francuz i zdobył czterdzieści metrów. - Dziesięć funtów na to, że Szkocja jednak wygra! - zawołał Gavallan. - Przyjmuję - powiedziała jego żona i roześmiała się, widząc spojrzenie męża. Była wysoka, miała rude włosy. Jej elegancka, zielona sukienka pasowała do koloru oczu. - Mimo wszystko jestem na pół Francuzką. - W jednej czwartej. Twoja babka była Normandką, ąuelle horreur, i... - Przerwał mu ryk publiczności, który odbił się echem w pokoju. Szkoccy gracze wydobyli piłkę z młyna, rzucili ją do skrzydłowego, który podał innemu graczowi. Zawodnik ten wyrwał się z grupy, 196 obalił dwóch Francuzów, którzy próbowali go zatrzymać, i rzucił się ku odległej o pięćdziesiąt metrów linii. Zmieniał kierunek, kluczył i znowu parł do przodu. Zachwiał się, lecz szybko wyprostował i popędził triumfalnie, aby pokonać ostatni odcinek. Zerwały się huraganowe oklaski. Przyłożenie! Siedemnaście do piętnastu! Udany wykop może dać dalsze dwa punkty. - Szko-cjaaaa! Otworzyły się drzwi i stanął w nich służący. Gaval-lan natychmiast wstał, nie odrywając wzroku od ekranu; wykop się udał; mógł już odetchnąć z ulgą. - Podwójna stawka, Maureen? - zaproponował, przekrzykując radosne ryki Szkotów. Wychodząc uśmiechnął się do żony. - Przyjmuję! - zawołała za nim. Ma do tyłu dwadzieścia funtów, pomyślał z zadowoleniem. Przeciął korytarz rozłożystego, starego domu. Stały tam eleganckie, skórzane meble, a na ścianach wisiały dobre obrazy. Dużo antyków, większość z Azji. Wszedł do swojego gabinetu. W środku jego szofer, a jednocześnie ochroniarz i totumfacki, który przez trzy godziny wykręcał numer McIvera w Teheranie, trzymał słuchawkę jednego z telefonów. - Przepraszam, że panu przeszkadzam... - Masz go, Williams? Świetnie. Stan meczu 17 do 17. - Nie, proszę pana, przykro mi. Linia jest ciągle zajęta. Pomyślałem jednak, że ten telefon jest ważny. To pan łan Dunross. Rozczarowanie Gavallana rozwiało się natychmiast. Podniósł słuchawkę. Williams wyszedł i zamknął za sobą drzwi. - łan, świetnie, że cię słyszę. Co za miła niespodzianka! - Dzień dobry, Andy. Słyszysz mnie dobrze? Dzwonię z Szanghaju.

93

- Myślałem, że jesteś w Japonii. Słyszę świetnie. Jak leci? - Znakomicie. Lepiej, niż oczekiwałem. Słuchaj, muszę się streszczać, ale słyszałem dwie pogłoski. Po 197 pierwsze, tajpan potrzebuje jakiegoś sukcesu finansowego, a Struan nie wchodzi w tym roku w grę. Co z Iranem? - Wszyscy mówią, że to się uspokoi, łan. Mac panuje nad sytuacją, na ile jest to możliwe. Obiecano nam wszystkie kontrakty Guerneya, tak że będziemy mogli nie tylko związać koniec z końcem. Możemy nawet podwoić zyski, zakładając, że Pan Bóg nam nie przeszkodzi. - Chyba powinieneś zakładać, że przeszkodzi. Dobry nastrój Gavallana ulotnił się natychmiast. Już wielokrotnie jego stary przyjaciel ostrzegał go przed czymś prywatnie lub dostarczał informacji, które okazywały się później zdumiewająco dokładne; nie było wiadomo, z jakiego źródła Dunross czerpie wiedzę, ale mylił się rzadko. - Dobrze. Natychmiast przyjmę takie założenie. - Po drugie, usłyszałem właśnie, że szykują się jakieś przetasowania na bardzo wysokim szczeblu, finansowe i w zarządzie Imperial Air. Czy to ciebie dotyczy? Gavallan zawahał się. Imperial Air była właścicielem Imperial Helicopters, jego głównego konkurenta na Morzu Północnym. - Nie wiem, łan. Według mnie po prostu trwonią pieniądze podatników. Jasne, że mogą próbować reorganizacji, gdyż bijemy ich lewą ręką w każdej dziedzinie, to znaczy w bezpieczeństwie, ofertach, sprzęcie... A przy okazji: zamówiłem sześć X63. - Czy tajpan o tym wie? - Ta wiadomość prawie rozluźniła mu zwieracz. - Gavallan usłyszał śmiech. Poczuł się jak w dawnych czasach w Hongkongu, gdy Dunross był tajpanem, a życie było dziksze i ciekawsze, gdy Kathy była sobą i nie chorowała. Joss, pomyślał, skupił się jednak na rozmowie. Wszystko, co dotyczy Imperial, jest ważne; natychmiast to sprawdzę. Inne wiadomości są zdecydowanie dobre: nowe kontrakty z ExTex. Zamierzam powiedzieć o nich na najbliższym spotkaniu zarządu. Struan nie jest w niebezpieczeństwie, prawda? 198 Znowu śmiech. - Noble House jest zawsze w niebezpieczeństwie, • chłopie! Chciałem ci tylko udzielić pewnych wskazówek. Pozdrów Maureen. - A ty Penelopę. Kiedy się zobaczymy? - Wkrótce. Zatelefonuję, gdy będę mógł. Pozdrów Maca, gdy go spotkasz. Cześć! Gavallan usiadł na krawędzi swego eleganckiego biurka. Gubił się w domysłach. Jego przyjaciel zawsze mówił "wkrótce", i mogło to oznaczać miesiąc albo rok. Albo nawet dwa lata. Nie widziałem go właśnie od dwóch lat, pomyślał. Szkoda, że nie jest już tajpanem. Cholerna szkoda, że się wycofał, ale to się musiało stać. Trzeba czasem zrobić miejsce młodszym. "Doczekałem się, Andy", powiedział wtedy Dunross. "Struan prosperuje, lata siedemdziesiąte będą wspaniałą erą ekspansji i... no, i nie ma już takiego zamieszania". To było w roku 1970, wkrótce po tym, gdy jego główny, znienawidzony rywal, Quillan Gornt, tajpan Rothwell-Gornt, zatonął podczas pływania łodzią koło ShaTin, na Nowych Terytoriach Hongkongu. Imperial Air? Gavallan spojrzał na zegarek, sięgnął po słuchawkę telefonu, zatrzymał jednak ruch ręki, słysząc delikatne pukanie do drzwi. Maureen wsunęła głowę i uśmiechnęła się, gdy zobaczyła, że mąż nie rozmawia przez telefon. - Wygrałam! Dwadzieścia jeden do siedemnastu. Jesteś bardzo zajęty?

94

- Nie, kochanie. Wejdź. - Nie mogę. Muszę sprawdzić, czy kolacja jest już gotowa. Może być za dziesięć minut? Jeśli chcesz, możesz mi zapłacić od razu! Roześmiał się, objął ją i uścisnął. - Po kolacji! Niezłe z ciebie ziółko, pani Gavallan. - Jasne. Ale nie zapomnij! - Czuła się dobrze w jego ramionach. - Z Makiem wszystko w porządku? - To był łan. Zadzwonił tylko po to, żeby pogadać. Z Szanghaju. - Kiedy go zobaczymy? 199 - Wkrótce. Roześmiała się razem z nim. Miała żywe oczy i kremową karnację. Poznali się siedem lat temu w Castle Avisyard, na balu sylwestrowym u tajpana Davida Mac-Struana. Ona miała dwadzieścia osiem lat. Niedawno się rozwiodła i była bezdzietna. Jej uśmiech rozjaśniał wszystko wokół, a Scot szepnął: "Tato, jeśli nie zaciągniesz jej do ołtarza, to będzie znaczyło, że jesteś stuknięty". Jego córka, Melinda, powiedziała to samo. Wreszcie, jakieś trzy lata temu, stało się, i od tego czasu każdy dzień był dniem przepełnionym szczęściem. - Dziesięć minut, Andy? Jesteś pewien? - Tak, muszę zatelefonować. - Gavallan dostrzegł wyraz jej twarzy i dodał szybko: - Tylko jeden telefon. Przyrzekam. Potem Williams będzie pilnował aparatu. Pocałowała go szybko i odeszła. Wykręcił numer. - Dobry wieczór, czy mogę mówić z panem Percym? Tu Andrew Gavallan. Sir Percy Smedley-Taylor, dyrektor Struan's Holdings i członek parlamentu, miał zostać ministrem obrony, gdyby konserwatyści wygrali najbliższe wybory. - Cześć, Andy. Miło cię słyszeć, zwłaszcza jeśli chodzi o polowanie w sobotę. Możesz na mnie liczyć. Przepraszam, że nie powiedziałem ci wcześniej, ale byłem dość zajęty. Ten tak zwany rząd wpędza kraj w kłopoty. Szkodzi też tym biednym, cholernym związkom zawodowym. - Zgadzam się z tobą całkowicie. Czy ci przeszkadzam? - Nie. Wybieram się tylko do Izby na kolejne nocne głosowanie. Ci cholerni idioci nie chcą, żebyśmy byli w NATO... i jeszcze parę innych spraw. Jak wypadła próba z X63? - Wspaniale! Jest lepszy, niż wynika z zapewnień producenta. Jest najlepszy na świecie! - Chciałbym się nim przejechać, gdybyś mógł to załatwić. Co mogę dla ciebie zrobić? - Usłyszałem plotkę o tajnej reorganizacji Imperial Air na wysokim szczeblu. Czy wiesz coś o tym? 200 - Mój Boże, staruszku! Masz naprawdę świetne kontakty. Usłyszałem o tym dopiero dziś po południu. Szepnęło mi coś niecoś źródło opozycyjne, którego nie sposób zakwestionować. Cholernie dziwne! Na razie nic mi to nie mówi; zastanawiam się, o co im chodzi. Czy masz jakieś konkretne wiadomości? - Nie. Tylko ta plotka. - Sprawdzę to. Zastanawiam się... zastanawiam się, czy ci głupcy nie przygotowują Imperial do formalnej nacjonalizacji, razem z Imperial Helicopters, z tobą i całym Morzem Północnym... - Boże wszechmogący! - Gavallan zaniepokoił się bardzo poważnie. Taka myśl nie przyszła mu przedtem do głowy. - Czy mogą to zrobić, gdyby chcieli? - Tak. To bardzo proste. Niedziela 11 lutego 1979

95

OKOLICE BANDAR DEJLAMU, 6:55. Wkrótce po świcie Rudi wylądował nie opodal przepustu, a teraz cała czwórka stała na brzegu. Słońce poranka świeciło wesoło i jak dotąd nie było problemów. Ropa nadal wylewała się z rury, ale nie była już pod ciśnieniem. - To tylko to, co zostało w rurociągu - powiedział Kijabi. - Za godzinę już nic nie będzie wyciekało. - Był gładko ogolonym mężczyzną o rysach świadczących o zdecydowaniu; liczył pięćdziesiąt parę lat i nosił okulary. Miał na sobie spłowiałe ubranie w kolorze khaki i kask. Rozejrzał się wokół ze złością. Grunt był przesiąknięty ropą, a powietrze ciężkie od oparów. Cały ten teren stanowi śmiertelne zagrożenie. Ruszył do przewróconego pojazdu. W samochodzie i obok leżały trzy powykręcane ciała; zaczynały już śmierdzieć. 205 - Amatorzy? - spytał Rudi, opędzając się od much. - Przedwczesny wybuch? Kijabi nie odpowiedział. Zszedł na dół, do przepustu. Było tam trudno oddychać; przeszukał jednak dokładnie rów i wrócił na drogę. - Chyba masz rację, Rudi. - Spojrzał z kamienną twarzą na Hosejna. - To wy? Mułła oderwał wzrok od samochodu. - Imam nie wydał takich rozkazów. To robota wrogów islamu. - Jest wielu wrogów islamu, którzy twierdzą, że wierzą w proroka, i którzy przekręcają jego słowa tak, jak im wygodniej - zauważył gorzko Kijabi. - Zdradzają go i zdradzają islam. - Zgadzam się z tym. Bóg znajdzie ich i ukarze. Gdy Iran będzie rządzony zgodnie z prawami islamu, znajdziemy ich i ukarzemy. - Ciemne oczy Hosejna spoglądały twardo. - Co możecie zrobić z tym przeciekiem? Odnalezienie wyrwy zabrało dwie godziny. Krążyli w promieniu kilkudziesięciu metrów; byli przerażeni zasięgiem wylewu, który pokrył całą rzeczkę i bagna po obu jej stronach. Prąd przeniósł rozlaną ropę na odległość kilku kilometrów. Gruby, czarny osad pokrywał powierzchnię wody od brzegu do brzegu. Jak dotąd, na jego drodze leżała tylko jedna wioska. Kilka innych znajdowało się parę kilometrów na południe. Rzeka była źródłem wody pitnej, wody do mycia i prania. Służyła też do odprowadzania nieczystości. - Spalić to. Jak najszybciej, co? - Kijabi spojrzał na inżyniera. - Tak, oczywiście. Ale co z wioską, ekscelencjo? • Inżynier był nerwowym Irańczykiem w średnim wieku; co chwila spoglądał niespokojnie na mułłę. - Trzeba ewakuować mieszkańców, powiedzieć im, żeby uciekali, póki jeszcze mogą. - A co będzie, jeśli wioska spłonie? - zapytał Rudi. - To spłonie. Wola Boga. - Tak - zgodził się Hosejn. - Jak można to podpalić? 206 - Jedna zapałka załatwiłaby sprawę. Oczywiście, ten, który by ją zapalił, spłonąłby także. Kijabi zastanawiał się przez chwilę. - Rudi, masz na pokładzie swój pistolet sygnalizacyjny? - Tak. - Rudi uparł się, że zabierze pistolet. Stwierdził, że jest niezbędny w nagłych wypadkach. Poparli go wszyscy piloci, choć wiedzieli dobrze, że nie jest to sprzęt niezbędny. - Mam cztery rakiety sygnalizacyjne. Czy... Wszyscy spojrzeli w niebo, słysząc odgłos zbliżających się odrzutowców. Dwa myśliwce przemknęły z dużą szybkością i na małej wysokości, kierując się w stronę zatoki. Rudi ocenił, że zmierzały do Chargu. To były myśliwce atakujące; zobaczył, że były uzbrojone w rakiety powietrze-ziemia. Czy rakiety te są przeznaczone dla wyspy Charg? Zastanawiał się ze ściśniętym gardłem. Czy rewolucja dotarła aż tam, czy też to tylko rutynowy lot? - Co o tym sądzisz, Rudi? Charg? - zapytał Kijabi. - Leciały w stronę Chargu, szefie - stwierdził Rudi, nie chcąc rozwijać tematu. - Jeśli nawet, to na pewno chodzi o zwykły, rutynowy lot. Gdy tam byliśmy, widzieliśmy tuziny startów i lądowań dziennie. Chcesz zapalić ropę rakietami?

96

Kijabi ledwie dosłyszał jego słowa. Ubranie miał brudne i przepocone, a pustynne buty czarne od ropy. Myślał o rewolcie sił powietrznych w Doszan Tappeh. Jeśli ci dwaj piloci są także buntownikami, myślał, zaatakują Charg i zniszczą nasze urządzenia. Iran cofnie się o dwadzieścia lat. Pobladł. Gdy Rudi przybył rankiem, żeby go zabrać, Kijabi był zdumiony obecnością mułły. Zażądał wyjaśnień. Kiedy mułła powiedział ze złością, że Kijabi powinien zamknąć wszystkie urządzenia i opowiedzieć się za Cho-meinim, z oburzenia niemal odebrało mu głos. - To jest rewolucja! To oznacza wojnę domową! - To wola Boga - odpowiedział Hosejn. - Jest pan Irańczykiem, a nie cudzoziemskim fagasem. Imam nakazał konfrontację z armią i podporządkowanie jej 207 sobie. Z pomocą Boga za kilka dni powstanie pierwsza w dziejach prawdziwie islamska republika od czasów proroka, niech Bóg go błogosławi. Kijabi miał ochotę powiedzieć to, co powtarzał wielokrotnie w rozmowach prywatnych: "To sen wariata, a ten Chomeini jest złym, stetryczałym staruchem prowadzącym osobistą wendetę przeciwko Pahlawim - Re-zie Szachowi, którego polityka, jak uważa, zabiła jego ojca, i Szachowi Mohammadowi, któremu SAVAK, jak sądzi, zamordował jego syna w Iraku kilka lat temu. Chomeini jest tylko fanatykiem o ograniczonym umyśle, który chce wprowadzić nas, naród, a zwłaszcza kobiety, z powrotem w Wiek Ciemności..." Nie wypowiedział jednak tych słów. Powrócił myślami do problemu wioski. - Jeśli wioska się spali, mieszkańcy będą mogli łatwo ją odbudować. Ich stan posiadania jest czymś ważnym. - Ukrył gniew. - Może pan pomóc, ekscelencjo. Byłbym wdzięczny, gdyby zechciał pan do nich przemówić. Wieśniacy nie chcieli odejść. Już po raz trzeci Kijabi wyjaśniał im, że ogień to jedyny sposób, aby ocalić ich wodę i inne wioski. Potem mówił do nich Hosejn, lecz nadal nie chcieli opuścić swych domów. Nadszedł czas południowej modlitwy. Mułła poprowadził ją, a potem znów namawiał wieśniaków, by opuścili brzegi rzeki. Starsi naradzili się między sobą i jeden z nich powiedział: - To wola Boga. Nie odejdziemy. - To wola Boga - zgodził się z nim Hosejn. Odwrócił się na pięcie i poszedł w kierunku śmigłowca. Ponownie wylądowali obok przepustu. Teraz ropa sączyła się już tylko cienkim strumyczkiem. - Rudi - rzekł Kijabi. - Pójdź na nawietrzną tak daleko, jak możesz, i wpakuj jedną rakietę w przepust, a drugą w środek strumienia. Umiesz to zrobić? - Mogę spróbować. Nigdy jeszcze z tego nie strzelałem. 208 Rudi powlókł się porośniętą krzakami równiną. Pozostali wrócili do helikoptera, który stał w bezpiecznej odległości. Gdy pilot odszedł dostatecznie daleko, załadował broń ogromnym nabojem, wycelował i ściągnął spust. Pistolet odrzucił silniej, niż Rudi oczekiwał. Płonąca flara sygnalizacyjna zatoczyła łuk nisko nad ziemią, odbiła się od gruntu, podskoczyła i wpadła do przepustu. Przez chwilę nic się nie działo, a potem ziemia eksplodowała i ogień strzelał coraz wyżej, zamieniając przewrócony samochód w stos pogrzebowy. Ru-diego uderzyła fala gorącego powietrza, przeszła jednak, nie czyniąc mu szkody. Gryzący, czarny dym wzbijał się w kierunku nieba. Płomienie rozprzestrzeniały się, pędziły ku strumieniowi. Druga czerwona rakieta zatoczyła wysoki łuk i wpadła do rzeczki. Rzeczka zajęła się ogniem. Gdy byli już w powietrzu i kierowali się w dół rzeki, widzieli, że ogień rozprzestrzenia się gwałtownie zgodnie z kierunkiem prądu. Jego drogę znaczyły ogromne chmury czarnego dymu. Gdy dotarli do wioski, zaczęli krążyć. Mężczyźni, kobiety i dzieci uciekali z tym, co udało im się w ostatniej chwili złapać. Wioska spłonęła na ich oczach.

97

Czterej mężczyźni wracali do domu. Dla Kijabiego domem była kwatera IranOil na przedmieściach Ahwazu, schludny kompleks białych budynków z betonu, z dobrze nawodnionymi trawnikami i lądowiskiem helikopterów, wszystko otoczone wysokim ogrodzeniem. - Dziękuję, Rudi - z ciężkim sercem powiedział Kijabi. Helikopter otoczyli uzbrojeni mężczyźni, którzy wyszli z ukrycia, gdy maszyna wylądowała. Krzyczeli i wymachiwali bronią. Za Kijabim stał mułła; bawił się różańcem. Kijabi odpiął pas. Wola Boga, pomyślał. Zrobiłem, co mogłem; modliłem się i wiem, że oprócz Boga nie ma innego Boga, a Mahomet jest jego prorokiem. Jeśli mam umrzeć, umrę, przeklinając wrogów Boga, a przede 209 wszystkim Chomeiniego, fałszywego proroka, mordercę, i tych wszystkich, którzy mu sprzyjają. ' Odwrócił się. Jego inżynier miał poszarzałą twarz; siedział sztywno na swym siedzeniu. - Mułło, polecam cię zemście Boga. - Kijabi wysiadł. Zastrzelili go, a inżyniera odciągnęli na bok. Potem, na prośbę mułły, pozwolili, aby śmigłowiec odleciał. W BAZIE LOTNICZEJ W KOWISSIE, 17:09. Manuela szła szybkim krokiem przez teren bazy S-G w kierunku parterowego budynku biurowego, który wyglądał schludnie w popołudniowym słońcu. Wieża radiowa sterczała z dachu, tworząc piętro. Manuela miała na sobie kombinezon lotniczy z emblematem S-G na plecach; jej kasztanowe włosy ginęły pod spiczastym beretem pilota, ale sposób, w jaki się poruszała, podkreślał jej kobiecość. W pierwszym pomieszczeniu biura znajdowało się trzech członków irańskiego personelu. Gdy weszła, grzecznie wstali i uśmiechnęli się, zerkając na nią spod grubych powiek. - Dzień dobry, ekscelencjo Pawud - z uśmiechem przywitała się w farsi. - Kapitan Ayre chciał mnie widzieć? 211 - Tak, pani dobra. Jego ekscelencja jest na wieży - odparł szef personelu biurowego. - Czy spotka mnie zaszczyt zaprowadzenia pani? Podziękowała i odmówiła, a gdy poszła korytarzem, i dalej spiralnymi schodami, Pawud powiedział obrażonym tonem: - To skandal, że tak przed nami paraduje. Chyba jej chodzi o to, żeby nas znieważyć. - Gorzej niż kobieta publiczna z Old Quarter, ekscelencjo - dodał równie zdegustowany drugi urzędnik. - Na Boga! Spośród wszystkich niewiernych Amerykanie są najgorsi i ich kobiety są najgorsze. A już ta to po prostu prosi się, błaga o kłopoty... - Błaga o dobrego, irańskiego fiuta - stwierdził niski mężczyzna i podrapał się. - Ona powinna nosić czador, okrywać się i chodzić skromnie - znów odezwał się Pawud. Wszyscy tu jesteśmy mężczyznami i mamy dzieci. Czy ona myśli, że jesteśmy eunuchami? - Za obrażanie nas powinna zostać wychłostana. Pawud delikatnie potarł nos. - Z pomocą Boga, wkrótce będzie. Publicznie. Wszyscy będą podlegać prawom islamu. I karom. - Powiadają, że Amerykanki nie mają włosów łonowych. - Nieprawda. Po prostu je golą. - Z włosami czy bez, ekscelencjo, chciałbym jej wsadzić, tak żeby zaczęła kwiczeć. Z radości - powiedział niski mężczyzna. Wszyscy wybuchnęli śmiechem. - Ta wielka pała, jej mąż, robi to co wieczór, odkąd ona tu jest. - Głównemu urzędnikowi zaświeciły się oczy. - Słyszałem wieczorem, jak pojękiwali. Zapalił papierosa od niedopałka poprzedniego, wstał i wyjrzał przez okno. Nosił okulary. Wpatrywał się w niebo, aż dostrzegł w oddali śmigłowiec. Śmierć wszystkim cudzoziemcom,

98

pomyślał, a potem dodał swe najskrytsze pragnienie: i Chomeiniemu razem z jego pasożytami! Niech żyje Tude i rewolucja mas! 212 Wieża była mała, lecz dobrze wyposażona; miała okna ze wszystkich stron. Kowiss był stałą bazą S-G od wielu lat, zdołano zatem zaopatrzyć ją w urządzenia zapewniające bezpieczeństwo i umożliwiające lądowanie niezależnie od warunków atmosferycznych. Freddy Ay-re, pod nieobecność Starke'a starszy pilot, czekał na Manuelę. - HXB będzie podchodził do lądowania - oznajmił, gdy weszła. - On... - Och, wspaniale - przerwała mu. Przez cały dzień próbowali bez powodzenia skontaktować się ze Starke'em. - Nie ma powodów do obaw - uspokajał ją Ayre. - Ich radiostacja często wysiada, tak samo jak nasza. Słyszeli Starke'a po raz ostatni wczoraj, po zapadnięciu zmroku. Zgłosił, że będzie nocować w Bandar Dejlamie i że skontaktuje się z nimi nazajutrz. - Przykro mi, Manuelo, ale Duke'a nie ma na pokładzie. Pilotuje Marc Dubois. - Czy był jakiś wypadek? - wybuchła, mając wrażenie, że wali się cały jej świat. - Czy jest ranny? - Och nie! Nic z tych rzeczy. Gdy Marc zgłosił się kilka minut temu, powiedział, że Duke został w Bandar Dejlamie, a on sam musiał zabrać z powrotem mułłę i jego ludzi. - Czy to wszystko? Jesteś pewien? - Tak. Popatrz - powiedział Ayre, wskazując okno. - Już jest. Śmigłowiec 206 wyłaniał się z blasku słońca. Za nim, w tle piętrzyły się góry Zagros. Poniżej widać było kominy ogromnej rafinerii, z których wydobywały się języki ognia, pochodzące ze spalania nadmiaru gazu. Helikopter usiadł w środku Lądowiska Jeden. - HXB wyłącza silnik - oznajmił przez radio Marc Dubois. - Zrozumiano, HXB - odpowiedział z wieży Masil Tugul, Palestyńczyk i długoletni pracownik firmy. Przerzucił się na częstotliwość głównej bazy. - Baza, nie 213 mamy teraz ptaków w systemie. Potwierdzam, że HVU i HCF wrócą przed zachodem słońca. - W porządku, S-G. Nastąpił moment ciszy, a potem na kanale głównej bazy rozległ się głos w farsi, który musiał dobiegać z 206. Słychać go było przez pół minuty. - In sza a Allah! - mruknął Masil. - Co to było, do cholery? -^zapytał Ayre. - Mułła Hosejn, agha. - Co on, do cholery, powiedział? - pytał dalej Ayre, zapominając, że Manuela zna farsi. Masil zawahał się. Manuela pobladła i odparła za niego: ' - Mułła powiedział: "W imię Boga i w imię Wichru Bożego, uderzać!" Powtarzał to w kółko... - Urwała. Z przeciwnej strony lotniska dochodził stłumiony odgłos strzałów. Ayre natychmiast złapał mikrofon. - Marc, a la tom, vite, immediatement - polecił. Miał nienaganny akcent. Spojrzał na zabudowania bazy odległe o pół kilometra. Ludzie wybiegali ze swych baraków. Niektórzy byli uzbrojeni. Niektórzy zderzali się z innymi i padali. Ayre otworzył jedno z okien, żeby lepiej słyszeć. Okrzyki Allahu Akbar mieszały się z terkotem broni maszynowej. - Co to jest? Koło bramy, głównej bramy? - pytała Manuela. Masil stał obok niej; także był wstrząśnięty, ale nie przestraszony. Ayre wziął lornetkę i wyregulował ostrość.

99

- Chryste, żołnierze strzelają w kierunku bazy i... i ciężarówki szturmują bramę... pół tuzina... z ciężarówek wyskakują Zielone Opaski, mułłowie, żołnierze... Na kanale bazy rozległ się głos wykrzykujący słowa w farsi. Urwał się nagle. Znowu Manuela przetłumaczyła: "W imieniu Boga, zabić wszystkich oficerów, którzy sprzeciwiają się imamowi Chomeiniemu. Opanować. To rewolucja!" Zobaczyli, że mułła Hosejn i jego dwaj ludzie z Zielonych Opasek wyskakują z 206. Mieli przygotowaną 214 do strzału broń. Mułła wypychał Dubois z kokpitu, ale pilot potrząsnął głową, wskazał wirujące śmigła i kontynuował procedurę wyłączania silnika. Hosejn zawahał się. W całej bazie S-G praca zamarła. Ludzie wychylali się z okien lub wychodzili na zewnątrz i stali w małych, milczących grupkach, spoglądając na lotnisko. Hałas broni palnej wzmógł się. Dżip i ciężarówka z cysterną, które miały obsłużyć 206, zatrzymały się na odgłos pierwszych strzałów. Hosejn zawołał w kierunku dżipa i zostawił jednego człowieka do pilnowania helikoptera. Kierowca samochodu uciekł na jego widok. Mułła zaklął, wskoczył do dżipa razem z człowiekiem z Zielonych Opasek, zapalił silnik i ruszył w stronę baraków. Dubois wbiegł na schody, przeskakując po trzy stopnie naraz. Miał trzydzieści sześć lat, był wysoki i chudy, o ciemnych włosach. Uśmiechał się łobuzersko. Od razu wyciągnął rękę i przywitał się z Ayre'em. - Madonna, co za dzień, Freddy! Ja... O! Manuela! - Pocałował ją czule w oba policzki. - Z Duke'em wszystko w porządku, cheri. Pokłócił się tylko z mułłą, który mu powiedział, że nie będzie więcej z nim latał. Bandar Dejlam nie... - Urwał świadom obecności Masi-la; nie ufał mu. - Muszę się czegoś napić. Chodźmy do kasyna, co? Nie poszli do kasyna. Marc poprowadził ich na zewnątrz. Stanęli w cieniu budynku, skąd mogli wszystko obserwować i gdzie nikt nie mógł usłyszeć rozmowy. - Trudno powiedzieć, po czyjej stronie jest Masil i w ogóle większość naszego personelu. Zresztą może ci biedacy sami nie wiedzą. Po przeciwnej stronie lotniska nastąpiła głośna eksplozja. Z jednego hangaru strzeliły płomienie i buchnął kłąb dymu. - Mon Dieu, czy to magazyn paliwa? - Nie, ale bardzo blisko. Ayre był bardzo zaniepokojony. Jego uwagę przykuła następna eksplozja, której huk zmieszał się z chao215 tycznym ogniem karabinowym, a potem z ciężką detonacją dużego działa czołgowego. Dżip z mułłą zniknął za barakami. Ciężarówki wojskowe zatrzymały się blisko głównej bramy; atakujący żołnierze i Zielone Opaski zniknęli w hangarach i barakach. Na ziemi pozostało kilka ciał. Czołgiści broniący budynku, w którym mieściło się biuro komendanta Peszadiego, kulili się przy drzwiach, z karabinami gotowymi do strzału. Inni czekali w oknach na piętrze. Jeden z nich wypuścił serię z pistoletu maszynowego, gdy ujrzał, że sześciu żołnierzy i lotników z bojowym okrzykiem rzuciło się do ataku. Następna seria i wszyscy byli martwi, umierający lub ciężko ranni. Jeden z trafionych pełzł, szukając schronienia. Żołnierze z wojsk pancernych pozwolili mu doczołgać się w bezpieczne z pozoru miejsce, a potem nafaszero-wali go kulami. Manuela jęknęła; mężczyźni wciągnęli ją głębiej w cień budynku. - W porządku - powiedziała. - Marc, kiedy wróci Duke? - Rudi lub Duke zgłoszą się przez radio dziś wieczorem lub jutro. Gwarantuję. Pas de prohleme! Le Grand Duke czuje się dobrze. Mon Dieu, teraz dojrzałem już do drinka! Poczekali jeszcze chwilę. Ogień karabinowy przycichł. - Chodźcie - zaproponował Ayre. - Będziemy bezpieczniejsi w bungalowach.

100

Ruszyli truchtem w kierunku jednego z eleganckich bungalowów otoczonych śnieżnobiałymi ogrodzeniami i zadbanymi ogródkami. W Kowissie nie było mieszkań dla małżeństw. Zwykle dwaj piloci wspólnie zajmowali bungalow z dwiema sypialniami. Manuela poszła po drinki i zostawiła mężczyzn samych. - Co się wydarzyło naprawdę? - zapytał Ayre cichym głosem. 216 Francuz opowiedział mu szybko o ataku i starciu Rudiego z Zatakim. - Ten stary Kraut naprawdę zasługuje na medal - powiedział z podziwem. - Ale słuchaj: zeszłej nocy zastrzelili jednego z naszych dochodzących robotników. Urządzili mu proces i rozstrzelali za to, że był fedainem. To wszystko trwało cztery minuty. Dziś rano jakieś inne sukinsyny zastrzeliły Kijabiego. Ayre był przerażony. - Ale dlaczego? Dubois opowiedział o sabotażu i wycieku ropy, a potem dodał: - Po powrocie Rudiego i mułły Zataki zebrał nas i powiedział, że Kijabi został słusznie zastrzelony jako "zwolennik Szacha, zwolennik diabelskich Amerykanów i Brytyjczyków, którzy grabili Iran przez całe lata, a zatem jako wróg Boga". - Biedny, stary szef. Chryste, bardzo go lubiłem. Był fajnym chłopem. - Tak. I otwartym przeciwnikiem Chomeiniego, a teraz te sukinsyny mają broń, dużo broni, i są stupides, stuknięci. - Dubois zesztywniał. - Stary Duke zaczął na nich krzyczeć w farsi, a już wczoraj miał starcie z Zatakim i mułłą. Nie wiedzieliśmy, co mówi, ale zobaczyliśmy, że te sukinsyny zaczęły go kopać. Oczywiście, rzuciliśmy się na pomoc, ale zamarliśmy, słysząc serię z broni automatycznej. Oni też, bo to był Rudi. Wyrwał jakoś jednemu z nich karabin i zaczął strzelać. Krzyknął: "Zostawcie go w spokoju albo pozabijam was wszystkich!" Mierzył na przemian w Zatakiego i w grupę otaczającą Duke'a. Zostawili go. Sklął ich - ma foi, ąuel homme - i ubił interes: oni nie będą się nas czepiać, a my pozwolimy im robić tę ich rewolucję. Ja miałem przylecieć tu z mułłą, a Duke zostać. Rudi zachował broń. Udało mu się skłonić mułłę i Zatakiego, by przysięgli na Allacha, że dotrzymają słowa, ale ja i tak im nie wierzę. Merde, oni wszyscy są merde, mon ami. Rudi był fantastyczny. Powinien być Francuzem. Przez 217 cały dzień próbowałem ich wywołać, ale nie było odpowiedzi... Po przeciwnej stronie lotniska czołg centurion wyjechał pędem zza baraków, przeciął otwartą przestrzeń i wjechał na główną uliczkę, zatrzymując się naprzeciwko budynku dowództwa i kasyna oficerskiego. Silnik ryczał, maszyna była przysadzista i śmiertelnie groźna. Wieżyczka z długą lufą obracała się, szukając celu. Nagle gąsienice ożyły, czołg obrócił się wokół własnej osi i wypalił. Pocisk zdemolował piętro, na którym mieściło się biuro pułkownika Peszadiego. Ta niespodziewana zdrada zaskoczyła obrońców budynku. Działo czołgu przemówiło po raz drugi; runął kawał ściany i zapadła się część dachu. Dom powoli ogarniały płomienie. Z parteru i nie zniszczonej części piętra posypały się kule. Dwóch żołnierzy wypadło na zewnątrz; podbiegli do czołgu i wrzucili do środka granaty. Zaczęli wycofywać się pod gradem kul. W czołgu nastąpiła silna eksplozja; buchnął dym i płomienie. Pokrywa górnego włazu odskoczyła; płonący człowiek próbował wydostać się ze środka, został jednak niemal rozerwany na strzępy pociskami obrońców. Wiatr niósł woń kordytu i przypalonego ciała. Walka trwała ponad godzinę, potem ustała. Zachodzące słońce rzucało krwawą poświatę. Na całym terenie bazy leżeli martwi i umierający ludzie, ale bunt się nie powiódł: nie zabito ani pułkownika Peszadiego, ani jego wyższych oficerów; zbyt mało żołnierzy przeszło na stronę buntowników, a także tylko jedna z załóg trzech czołgów.

101

Peszadi siedział w pierwszym czołgu, kontrolował wieżę i sprawdzał komunikaty radiowe. Zgromadził wszystkich lojalnych żołnierzy i poprowadził bezlitosny rajd, podczas którego wyłuskano rewolucjonistów z hangarów i baraków. Gdy tylko ostrożna większość, ludzie siedzący okrakiem po obu stronach barykady - w tym wypadku lotnicy i żołnierze zorientowała się, że rewolta upadła, przestała się wahać. Natychmiast 218 gorliwie zadeklarowała niezłomną lojalność wobec Peszadiego i Szacha, pozbierała porzuconą broń i, równie • gorliwie, w imię Boga, otworzyła ogień do "wrogów". Ale tylko nieliczni strzelali tak, żeby zabić, i choć Peszadi o tym wiedział, nie zamknął drogi ucieczki i pozwolił niektórym atakującym zbiec. Wydał swemu najbardziej zaufanemu człowiekowi tajny rozkaz: zabij mułłę Hosejna. Hosejnowi jednak udało się w jakiś sposób uciec. - Tu pułkownik Peszadi - rozległo się na wszystkich częstotliwościach radiowych używanych przez bazę i megafony. - Dzięki Bogu, wrogowie są martwi, umierający lub schwytani. Dziękuję lojalnym oddziałom. Wszyscy mężczyźni pozbierają ciała naszych sławnych poległych, którzy zginęli w służbie Boga, i policzą je. Policzą także zabitych wrogów. Lekarze i personel medyczny! Zajmijcie się bez różnicy wszystkimi rannymi. Bóg jest wielki... Bóg jest wielki! Nadchodzi czas wieczornej modlitwy. Dziś ja będę mułłą i poprowadzę modły. Wszyscy wezmą w nich udział, aby podziękować Bogu. W bungalowie Starke'a Ayre, Manuela i Dubois słuchali komunikatu przez interkom bazy. Manuela tłumaczyła. Nad bazą wisiał dym, a powietrze przesiąknięte było nieprzyjemną wonią. Obaj mężczyźni sączyli wódkę z sokiem pomarańczowym z puszki, a Manuela wodę mineralną. Przenośny gazowy kominek na butan przyjemnie ogrzewał pokój. - To zadziwiające - powiedziała z namysłem Manuela, starając się nie myśleć o poległych ani o Starke'u w Bandar Dejlamie. - Zadziwiające, że Peszadi nie zakończył słowami: "Niech żyje Szach". Czy nie odniósł zwycięstwa? Musi być przerażony. - Ja także bym był - odparł Ayre. - On jest... - Wszyscy drgnęli, gdy zadzwonił wewnętrzny telefon bazy. Podniósł słuchawkę. - Halo? - Tu major Czangiz. Kapitanie Ayre, czy oni doszli do waszej strony bazy? Czy wszystko w porządku? - Tak. Nie było tu żadnych rebeliantów. 219 - Bogu niech będą dzięki. Niepokoiliśmy się o wasze bezpieczeństwo. Jest pan pewien, że nie ma tam u was żadnych zabitych czy rannych? - O ile wiem, nie. - Dzięki Bogu. U nas jest mnóstwo. Żaden z wrogów nie jest ranny. - Żaden? - Żaden. Czy mógłbym pana prosić, żeby nie wspominał pan nikomu o tym incydencie przez radio? Nikomu, kapitanie. Ścisła tajemnica. Zrozumiał pan? - Jasno i wyraźnie, majorze. - Świetnie. Prosimy o pozostawanie na nasłuchu na częstotliwości bazy; w celu zapewnienia bezpieczeństwa będziemy podsłuchiwać na waszej. Prosimy o nieużywanie waszego nadajnika, chyba że my na to zezwolimy w jakimś nagłym wypadku. - Ayre poczuł, jak krew napływa mu do twarzy, ale nic nie powiedział. - Poczekajcie, proszę, do odprawy u pułkownika Peszadie-go; odbędzie się o ósmej, a na razie przyślijcie Esfan-diariego i wszystkich wiernych od was na wieczorną modlitwę. Natychmiast. - Oczywiście, z tym, że Ważniak, to znaczy Esfan-diari jest na tygodniowym urlopie. Esfandiari był ich kierownikiem z IranOil. - Doskonale. Przyślijcie więc resztę pod dowództwem Pawuda. - Już przysyłamy.

102

Połączenie się urwało. Ayre powtórzył reszcie zebranych to, co usłyszał, i poszedł przekazać polecenie Irańczykom. Na wieży Masil był bardzo zaniepokojony. - Ale, kapitanie, ekscelencjo... Do zachodu słońca jestem na służbie. Mają jeszcze wrócić dwa 212 i ... - Powiedział, że wszyscy wierni. Natychmiast. Papiery masz w porządku, jesteś w Iranie od lat. On wie, że tu jesteś, więc lepiej idź... Chyba... chyba że masz jakieś powody do strachu? - Nie. Żadnych powodów. Nic podobnego. Ayre zobaczył na jego czole kropelki potu. 220 - Nie martw się, Masil - rzekł. - Ja sprowadzę chłopaków na ziemię. Nie ma problemu. Zostanę tu, dopóki nie wrócisz. To nie potrwa długo. Sprowadził na ziemię dwie maszyny 212 i czekał z rosnącą niecierpliwością. Masil już dawno powinien być z powrotem. Żeby zabić czas, spróbował odwalić trochę papierkowej roboty, ale nie mógł się skupić; w głowie miał zamęt. Pocieszało go tylko to, że jego żona i synek byli bezpieczni w Anglii - nawet pomimo paskudnej pogody, zawieruchy i zimna, parszywych strajków i parszywego rządu. Radiostacja ożyła. - Halo, Kowiss, tu McIver z Teheranu... TEHERAN - W BIURZE S-G, 18:50. McIver powtórzył: - Halo, Kowiss, tu McIver z Teheranu. Słyszysz mnie? - Teheran, tu Kowiss; Oczekiwanie Jeden. - Znaczyło to: "Proszę chwilkę poczekać". - W porządku, Freddy - odparł McIver i odłożył mikrofon krótkofalówki na biurko. On i Tom Lochart, który przyleciał po południu z Zagrosu, siedzieli w biurze na najwyższym piętrze budynku, gdzie już od dziesięciu lat, to jest od czasu, gdy rozpoczęli pracę w Iranie, mieściła się Kwatera Główna S-G. Budynek miał cztery piętra i płaski dach, na którym Genny urządziła piękny ogródek, z fotelami, stolikami i rożnem. Generał Beni-Hasan, przyjaciel Andrew Gavallana, bardzo polecał ten dom. 222 - Dla firmy Andy'ego Gavallana tylko to, co najlepsze. Można tu pomieścić pół tuzina biur, cena jest rozsądna, na dachu macie miejsce na własny generator i antenę radiową, jesteście koło głównej drogi na lotnisko, macie obok wygodny bazar, moje biuro jest tuż za rogiem, wygodny parking, a w przyszłości wygodne hotele, słowem, piece de resistance! Generał z dumą pokazał McIverowi toaletę. Nie było w niej nic szczególnego, nawet nie była specjalnie czysta. - Na czym polega jej urok? - zapytał zdumiony McIver. - Jest jedyna w całym budynku, inne są do kucania, to znaczy tylko otwory w podłodze. Jeśli ktoś nie jest przyzwyczajony do kucania, to cała operacja jest dość skomplikowana. W gruncie rzeczy chodzi o ból w tyłku, zwłaszcza w wypadku pań; zdarzało się, że wpadały do dziury, a rezultaty były opłakane - wyjaśnił jowialnie generał. Był silnym, przystojnym mężczyzną. - Czy te do kucania są wszędzie? - Nawet w najlepszych domach. Wszędzie poza luksusowymi hotelami. Jeśli się nad tym zastanowić, Mac, to kucanie jest bardzo higieniczne; nie dotyka się niczym wrażliwym czegoś obcego. A potem to. - Generał wskazał coś, co przypominało krótki wąż ogrodniczy i odchodziło od rury. - Opłukujemy się wodą, zawsze lewą ręką, która jest do gówna; prawa służy do jedzenia. Dlatego nie podaje się nigdy niczego lewą ręką. To by świadczyło o bardzo złym wychowaniu, Mac. W świecie islamu nigdy nie jedz i nie pij używając lewej ręki. I pamiętaj, że zwykle w toaletach nie ma węży; trzeba używać wody z kubła, jeśli przypadkiem jakieś się znajdzie. Jak już powiedziałem, to skomplikowana operacja, ale taki jest zwyczaj. Nawiasem mówiąc, w krajach islamu nie ma mańkutów. - Zachichotał rubasznie. - Większość

103

muzułmanów nie radzi sobie w pozycji siedzącej, chodzi o układ mięśni, więc kucają także na zachodnich muszlach klozetowych. Dziwne, nieprawdaż? Ale poza większymi miastami, a nawet w nich, 223 prawie w całej Azji, na Środkowym Wschodzie, w Chinach, Indiach, Afryce i Ameryce Południowej nie ma w ogóle nawet wody bieżącej... - O czy rozmyślasz, Mac? - zapytał Lochart. Obaj siedzieli w starych fotelach. Mieli światło i elektryczny kominek, zasilane z własnego generatora. McIver chrząknął. - Myślałem o toaletach do kucania. Nie znoszę kucania i tej cholernej wody. Po prostu nie mogę się do tego przyzwyczaić. - A mnie to już nie przeszkadza, ledwie zauważam. Mamy taką toaletę w mieszkaniu. Szahrazad powiedziała, że jeśli chcę, zainstaluje zachodnią toaletę, i że to będzie prezent ślubny od niej, ale odparłem, że jakoś wytrzymam. - Lochart uśmiechnął się krzywo. - Teraz mi to nie przeszkadza, ale, mój Boże, to była jedna z rzeczy, które odstraszyły Deirdre. - Tak jest z wszystkimi żonami. Na to najbardziej się uskarżają, Genny także. To przecież, do cholery, nie moja wina, że większość ludzkości robi to w ten sposób. Dzięki Bogu, ja mam w mieszkaniu prawdziwy kibel. Gdyby nie to, Genny by się zbuntowała. - McIver podkręcił głośność w krótkofalówce. - Dalej, Freddy - mruknął. Na ścianach wisiało wiele map; brakowało obrazów, choć w jednym miejscu widniała jaśniejsza plama po zdjętym, do niedawna obowiązkowym, portrecie Szacha. Przez okno widać było wieczorne niebo poznaczone łunami pożarów. Nigdzie, poza biurem, w którym się znajdowali, nie paliły się światła ani latarnie. Odległy huk broni palnej, zwykłej i automatycznej, mieszał się z normalnym już teraz pomrukiem: Allahhhu Ak-barrrrr... - Tu Kowiss, mówi kapitan Ayre, słyszę pana głośno i wyraźnie, kapitanie McIver - rozległo się w głośniku. Obaj mężczyźni drgnęli; Lochart wyprostował się w fotelu. - Coś jest nie w porządku, Mac. On nie może mówić swobodnie. Widocznie ktoś słucha. 224 McIver przełączył aparat na nadawanie. - Jesteś przy własnym nadajniku, Freddy? - zapytał, żeby upewnić się, czy to nie pomyłka. - Tak, po prostu przypadkiem tu wpadłem, kapitanie McIver. - Czy wszystko jest pięć na pięć? Oznaczało to maksymalną siłę sygnału radiowego, a w żargonie pilotów: "Czy wszystko w porządku?" Po rozmyślnej przerwie, która powiedziała słuchającym, że nie, padła odpowiedź: - Tak, kapitanie McIver. - To dobrze, kapitanie Ayre - odparł McIver, dając do zrozumienia, że wiadomość do niego dotarła. - Niech pan da na chwilę kapitana Starke'a, dobrze? - Przykro mi, proszę pana. Kapitan Starke jest nadal w Bandar Dejlamie. - Co on tam robi? - rzucił McIver ostrym tonem. - Kapitan Lutz nakazał mu zostać i polecił kapitanowi Dubois dokończenie lotu z ważną osobistością, zleconego przez IranOil i zatwierdzonego przez pana. Starke'owi udało się przed startem dodzwonić do Teheranu i wyjaśnić McIverowi problem, jaki mieli z mułłą Hosejnem. McIver zatwierdził lot w takim zakresie, w jakim pułkownik Peszadi na niego się zgadzał, i polecił, by go o wszystkim informować. - Czy 125 ma być jutro w Kowissie, kapitanie McIver? - To możliwe - odpowiedział McIver. - Ale nie wiadomo na pewno. Helikopter 125 miał odlecieć wczoraj do Teheranu, ale z powodu zamieszek wokół lotniska wszystkie krajowe przyloty zostały skreślone do jutra, to znaczy do poniedziałku. Usiłujemy dostać zezwolenie

104

na bezpośredni lot do Kowissu, co jest trudne, gdyż wojskowa kontrola lotów jest... ma zbyt mały personel. Lotnisko w Teheranie jest, no... zatłoczone, więc nie możemy jeszcze zabrać żadnych rodzin. Powiedz Manueli, żeby była gotowa na wypadek, gdybyśmy otrzymali zezwolenie. 225 McIver wykrzywił twarz, myśląc, jak wiele można powiedzieć na jawnym kanale radiowym; zobaczył, że Lochart daje mu znaki. - Pozwól, Mac. Freddy zna francuski - powiedział cichym głosem Lochart. McIver rozpromienił się i z wdzięcznością wręczył mu mikrofon. - Ecoułe, Freddy - zaczął Lochart w kanadyjskiej francuszczyźnie. Wiedział, że nawet mówiący świetnie po francusku Ayre z trudem to rozumie. - Marksiści ciągle trzymają lotnisko międzynarodowe. Pomagają im rebelianci Chomeiniego, prawdopodobnie wspierani przez ludzi z OWP. Mają wieżę. Teraz krąży pogłoska, że szykuje się zamach stanu i że premier zatwierdził rozkaz wyprowadzenia wojska na ulice Teheranu. Wojsko ma stłumić rozruchy i strzelać tak, żeby zabjać. Co się tam u was dzieje? Wszystko w porządku? - Tak, nie ma strachu. - Usłyszeli odpowiedź w języku francuskim. - Nie wolno mi niczego powiedzieć, ale nie mamy tu tak naprawdę problemów; idę o zakład, że oni słuchają. W Śmierdziuchowie - nazywali tak Bandar Dejlam z powodu zawsze obecnych wyziewów benzyny - problemy są, a szef przekręcił się przed terminem... Lochart otworzył szerzej oczy. - Kijabi nie żyje - mruknął do McIvera. - ... ale stary Rudi panuje nad sytuacją, a z Du-ke'em wszystko w porządku. Lepiej dajmy spokój, staruszku. Oni słuchają. - Zrozumiałem. Trzymaj się i powiedz innym, jeśli będziesz mógł; także o tym, że u nas wszystko w porządku. - Przeszedł płynnie na angielski. - Powtarzam: jutro wysyłamy gotówkę dla twoich ludzi. W głosie Ayre'a zabrzmiała radość. - Bez lipy, staruszku? Lochart roześmiał się. - Bez lipy. Prowadźcie nasłuch radiowy. Odezwiemy się. Daję ci znowu kapitana McIvera. In sza'a Allah! - Wręczył mikrofon McIverowi. 226 - Kapitanie, czy miał pan wiadomości z Lengeh, wczoraj albo dziś? - Nie. Nie mogliśmy się połączyć. Może plamy na słońcu... Spróbuję jeszcze raz. - Dzięki. Pozdrów kapitana Scraggera i przypomnij mu, że w przyszłym tygodniu ma nadejść jego lekarstwo. - McIver uśmiechnął się ponuro i dodał: - Dopilnuj, żeby kapitan Starke odezwał się, gdy tylko wróci. Zakończył rozmowę. Lochart poinformował go o tym, czego dowiedział się od Ayre'a. Nalał sobie kolejną whisky. - A co ze mną, do cholery? - rzucił poirytowany McIver. - Ależ Mac, wiesz przecież... - Nie zaczynaj znowu. Zrób bardziej rozcieńczoną. - Gdy Lochart nalewał, McIver wstał, podszedł do okna i zaczął wpatrywać się w ciemność. Biedny, stary Kijabi. Jeśli w ogóle są dobrzy ludzie, to on właśnie taki był. Dobry dla Iranu i uczciwy wobec nas. Dlaczego go zamordowali?! Dom wariatów! Rudi "polecił" Du-ke'owi i "polecił" Marcowi; co to, u diabła, znaczy? - Tylko to, że były kłopoty, ale Rudi nadal panuje nad sytuacją. Freddy powiedziałby mi, gdyby tak nie było. Potrafi szybko myśleć i świetnie zna francuski; znalazłby jakiś sposób. Miał dużo czasu, chociaż "oni" słuchali, kimkolwiek, do cholery, byli - powiedział Lochart. Może było tam tak jak w Zagrosie.

105

W Zagrosie wieśniacy z Jazdek przyszli świtem następnego dnia po powrocie Locharta z urlopu. Mułła z ich wioski dowiedział się o wydanym przez Chomeiniego rozkazie wzniecenia powstania przeciwko "nielegalnemu rządowi Szacha" i objęcia okolicy kontrolą. Mułła urodził się w tej wiosce i znał każdą ścieżkę w górach, odciętych w zimie od świata i trudno dostępnych przez resztę roku. Wiedział, że komendant policji, przeciwko któremu miał poprowadzić powstanie, jest jego kuzynem, a Nasiri, kierownik bazy, był mężem córki jego szwagierki mieszkającej obecnie w Szirazie. Co ważniejsze, wszyscy należeli do Galezan małego 227 szczepu wędrownych Kaszkajów, który osiedlił się przed wiekami wokół skrzyżowania tych wąziutkich szlaków - a ponadto komendant policji, Niczak-chan, był także ich kalandarem, wodzem szczepu pochodzącym z wyboru. Tak, więc zgodnie z pradawnym obyczajem, mułła omówił wszystko z Niczak-chanem, który zgodził się, że rewolta powinna być skierowana przeciwko wrogowi z dziada pradziada, Szachowi Pahlawiemu. Symbolicznym rozpoczęciem rewolucji dla wszystkich, którzy zechcą wziąć w niej udział, powinno być oddanie salwy w kierunku gwieździstego nieba i zajęcie lotniska cudzoziemców. Przybyli o świcie. Uzbrojeni. Wszyscy mężczyźni z wioski. Niczak-chan nie nosił już policyjnego munduru, lecz tradycyjny strój szczepowy. Był znacznie niższy od Locharta, silnie zbudowany, miał ręce z żelaza i nogi ze stali. Jego pierś przecinał pas z nabojami; w dłoniach trzymał karabin. Zgodnie z wcześniejszą umową, Lochart w towarzystwie Jean-Luca Sessonne'a - na prośbę chana - czekał przy dwóch stertach kamieni, symbolizujących bramę bazy. Lochart zasalutował i zgodził się, aby Niczak-chan objął bazę w posiadanie. Sterty kamieni zburzono przy akompaniamencie wiwatów wszystkich uczestników uroczystości i strzałów oddanych w powietrze. Następnie kalandar wręczył bukiet kwiatów Jean-Lucowi Sessonne'owi jako przedstawicielowi Francji, dziękując mu w imieniu szczepu Gale-zanKaszkajów za udzielenie pomocy Chomeiniemu, który uwolnił ich od wroga, Szacha Pahlawiego. "Bogu niech będą dzięki, że ten samozwańczy Wielki Król Królów, który ośmielił się świętokradczo próbować wywodzić swe pochodzenie od królów Cyrusa i Dariusza Wielkiego, człowieka odważnego i dumnego, Światła Aryjczyków, ten lokaj cudzoziemskich diabłów, uciekł jak występny kochanek z domu nałożnicy!" Potem przedstawiciele obu stron wygłosili odważne przemówienia, po których rozpoczęła się biesiada, a Niczak-chan, popierany przez mułłę, poprosił Toma Lo228 charta, wodza szczepu cudzoziemców w Zagrosie Trzy, 0 pozwolenie na ucztowanie aż do nastania nowej • władzy. Lochart z zapałem uległ tej prośbie. - Miejmy nadzieję, że Rudiemu i jego chłopakom poszło tak dobrze, jak tobie w Zagrosie, Tom. - McIver spojrzał znowu w okno, wiedząc, że nie może zrobić nic, co by im pomogło. Dzieje się coraz gorzej - mruknął. Zamordowanie Kijabiego było straszliwym czynem. Dla nas to bardzo zły znak, pomyślał. Jak, u diabła, mogę wyprawić Genny z Teheranu i gdzie, do cholery, jest Charlie? Nie mieli żadnych wieści od Pettikina, od chwili gdy poprzedniego dnia rano wyleciał do Tebrizu. Ich personel naziemny w Galeg Morghi opowiadał jakieś zwariowane historie. Mówili, że Pettikin został porwany i zmuszony do startu przez "trzy nieznane osoby" albo że "trzech irańskich pilotów wojskowych uprowadziło śmigłowiec 206 i odleciało w stronę granicy", albo też, że "trzej pasażerowie byli wysokimi oficerami uciekającymi z kraju". Dlaczego w każdej opowieści powtarza się cyfra trzy? - myślał McIver. Wiedział, że Pettikin musiał dotrzeć bezpiecznie na lotnisko, ponieważ był tam jego samochód, choć ktoś osuszył bak, wyrwał radio, i cały wóz zdemolował. Pahlawi, gdzie miał uzupełnić zapas paliwa,

106

milczało; Tebriz leżał właściwie poza zasięgiem radiostacji. Klął w myślach. Ten dzień nie był dobry. Już od rana nachodzili McIvera rozjuszeni wierzyciele, telefon milczał, linia teleksowa była całymi godzinami zablokowana, a południowe spotkanie z generałem Walikiem, który, według Gavallana, miał co tydzień dostarczać gotówkę, okazało się katastrofą. - Wypłacimy należności, gdy tylko banki będą otwarte. - Na Boga, powtarza to pan już od tygodni - odparł chłodno McIver. - Pieniądze są mi potrzebne teraz. - Tak jak nam wszystkim - wycedził generał. Trząsł się ze złości, hamował jednak gniew, świadom tego, że pracownicy irańscy na pewno podsłuchują z przyległego 229 pokoju. - Toczy się wojna domowa, a ja nie mogę otworzyć banków. Musi pan czekać. - Był to drogo ubrany, przysadzisty, łysiejący mężczyzna o śniadej cerze, dawny generał wojsk lądowych. Nosił kosztowny zegarek. Jeszcze bardziej ściszył głos. - Nie byłoby tego całego bałaganu, gdyby ci głupcy Amerykanie nie wprowadzili w błąd Szacha i nie namówili go do nałożenia kagańca naszym wspaniałym siłom zbrojnym! - Dobrze pan wie, że jestem Brytyjczykiem, a bałagan zrobiliście sami. - Brytyjczycy, Amerykanie, co za różnica? To wszystko przez was. Wy wszyscy zdradziliście Szacha oraz Iran, i musicie teraz za to zapłacić. - Czym? - zapytał kwaśnym tonem McIver. - Macie wszystkie nasze pieniądze. - Gdyby nie wasi irańscy wspólnicy, a zwłaszcza ja, naprawdę nie mielibyście żadnych pieniędzy. Andy się nie uskarża. Otrzymałem teleks od mojego szanownego kolegi, generała Dżawadaha; Andy podpisał w tym tygodniu nowe kontrakty Guerneya. - Andy powiedział, że otrzymał od pana teleks potwierdzający pańską obietnicę dostarczenia nam gotówki. - Obiecałem, że spróbuję. - Generał z wysiłkiem powściągnął gniew, gdyż zależało mu na współpracy z McIverem. Otarł pot z czoła i otworzył teczkę wypełnioną banknotami o wysokich nominałach, ale trzymał ją tak, aby McIver nie mógł zajrzeć do środka. Wyjął mały zwitek banknotów i zamknął teczkę. Uroczyście odliczył 500000 riali, około 6000 dolarów. Oto pieniądze - powiedział triumfalnie, kładąc banknoty na stole. - W przyszłym tygodniu ja albo któryś z moich kolegów przyniesiemy trochę więcej. Poproszę o pokwitowanie. - Dziękuję. - McIver podpisał kwit. - Kiedy możemy oczekiwać... - W przyszłym tygodniu. Gdy zaczną działać banki, rozliczymy wszystko. Zawsze dotrzymujemy słowa. Zawsze. Czyż nie załatwiliśmy kontraktów Guerneya? - Walik nachylił się i ściszył głos jeszcze bardziej. 230 - A teraz... Mam specjalny czarter. Chcę mieć 212 na jutro rano. - Dokąd poleci? - Muszę przeprowadzić inspekcję pewnych urządzeń w Abadanie - powiedział Walik, a McIver dostrzegł pot na jego czole. - W jaki sposób uzyskam specjalne zezwolenie, generale? Cała wasza przestrzeń powietrzna jest kontrolowana przez wojsko, i my... - Proszę nie martwić się zezwoleniem, tylko... - Jeśli nie będziemy mieli planu lotu, zatwierdzonego z góry przez wojsko, cała ta impreza stanie się nielegalna. - Zawsze może pan powiedzieć, że prosiliście o zezwolenie i zostało udzielone ustnie. Co w tym trudnego? - Po pierwsze, generale, jest to sprzeczne z prawem irańskim, waszym prawem. Po drugie, nawet w wypadku ustnego zezwolenia, jeśli maszyna opuszcza przestrzeń powietrzną

107

Teheranu, trzeba podać najbliższemu wojskowemu kontrolerowi numer lotu; wszystkie plany lotów są odnotowywane w Kwaterze Głównej Sił Powietrznych. Jeśli brak numeru, kontroler każe lądować w najbliższej bazie wojskowej. W tej bazie wszyscy będą wściekli. Maszyna zostanie obłożona sekwestrem, a pasażerowie i załoga trafią do aresztu. - Musi pan znaleźć jakiś sposób. To bardzo ważny czarter. Można powiedzieć, że... kontrakty Guerneya od tego zależą. Proszę po prostu przygotować 212 do startu o dziewiątej, powiedzmy na Galeg Morghi. - Dlaczego tam, a nie na lotnisku międzynarodowym? - Tak będzie wygodniej... Poza tym teraz tam jest spokojniej. McIver zmarszczył brwi. Przecież załatwienie zezwolenia byłoby dla Walika łatwe. - Dobrze, spróbuję. - Wyciągnął blok formularzy planów lotów, zauważył, że ostatnia kopia dotyczy lotu Pettikina do Tebrizu. Jego niepokój wzrósł. Gdzie on się, u diabła, podziewa? W rubryce "pasażerowie" wpi231 sał generała Walika, prezesa IHC, i wręczył mu formularz. - Proszę podpisać. Walik gwałtownie odsunął formularz od siebie. - Nie ma potrzeby wpisywania mojego nazwiska. Proszę tylko odnotować, że będzie czterech pasażerów - poleci ze mną żona i dwoje dzieci. No i trochę bagażu. Zostaniemy w Abadanie przez tydzień, a potem wracamy. Proszę przygotować 212 na dziewiątą w Galeg Morghi. - Przykro mi, generale, ale w planie lotu muszą być podane nazwiska. Inaczej siły lotnicze go nie zatwierdzą. Musimy podać nazwiska wszystkich pasażerów. Wystąpię o zezwolenie, ale wątpię, czy je otrzymam. -McIver zaczął wpisywać pozostałe nazwiska. - Nie! Proszę przestać! Bez nazwisk! Niech pan napisze, że śmigłowiec zawiezie części zamienne do Aba-danu. Jakieś części na pewno się tam przydadzą. - Pot już dosłownie go zalewał. - Dobrze, ale proszę podpisać upoważnienie z nazwiskami wszystkich pasażerów i z określeniem celu lotu. Twarz generała nabiegła krwią. - Proszę przygotować wszystko bez włączania mojej osoby. Natychmiast! - Nie mogę! - McIver także tracił już cierpliwość. - Powtarzam: wojsko chce wiedzieć, "kto" i "dokąd". Czepiają się teraz jak rzep psiego ogona. Tym razem będzie jeszcze gorzej, gdyż już od tygodni nie latamy tą trasą. - To specjalny lot. Z częściami zamiennymi. Proste. - To wcale nie jest proste. Posterunek w Galeg Morghi nie wpuści pana bez papierów na pokład, a wieża nie pozwoli wystartować. Przecież, na Boga, zobaczą, jak pan wsiada. McIver wpatrywał się w Walika ze zdumieniem. - Dlaczego nie załatwi pan zezwolenia, generale? Ma pan najlepsze kontakty w Iranie. Udałoby się to panu z łatwością. - Te wszystkie maszyny są nasze. Nasze! 232 - Tak, to prawda - ponuro odpowiedział McIver. • - Gdy za nie zapłacicie. Należą się nam jeszcze cztery miliony dolarów. Jeśli chce pan lecieć do Abadanu, wolno panu. Ale jeżeli złapią pana w maszynie S-G z fałszywymi dokumentami, które ja musiałbym kontr-asygnować, wyląduje pan w areszcie razem z rodziną, ze mną i z pilotem. Zajmą maszynę i może już na zawsze zakażą nam lotów. Sama myśl o areszcie była przerażająca. Jeśli dziesiąta część opowieści o SAVAK-u i irańskich aresztach odpowiadała prawdzie, nie były one przyjemnym miejscem pobytu. Walik poskromił gniew. Przywołał na twarz cień uśmiechu.

108

- Nie kłóćmy się, Mac. Zbyt dobrze się znamy. Zrobimy to tak, że się opłaci. Tobie i pilotowi, co? Dwanaście milionów riali. Dla was dwóch. McIver spojrzał na pieniądze pustym wzrokiem. To było około 150000 dolarów - ponad 100000 funtów szterlingów. Drętwo pokręcił głową. Walik zareagował natychmiast. - No dobrze. Dwanaście milionów na każdego. Plus koszty. Połowa teraz, a połowa, gdy już będziemy na lotnisku w Kuwejcie. W porządku? McIver był w szoku. Nie tylko z powodu sumy, lecz przede wszystkim dlatego, że Walik wspomniał otwarcie o Kuwejcie. McIver podejrzewał to od początku, ale nie chciał wierzyć. Zaprzeczało to całkowicie twierdzeniu, które generał powtarzał od miesięcy; iż Szach złamie opozycję, a potem Chomeiniego. Nawet po zdumiewającym wyjeździe Szacha i równie zadziwiającym powrocie Chomeiniego do Teheranu - mój Boże, czy to mogło być zaledwie dziesięć dni temu? - Walik powtarzał dziesiątki razy, że nie ma się czym przejmować, że Bachtiar i cesarscy generałowie utrzymują należytą równowagę sił, i że nigdy nie pozwolą na "powodzenie tej komunistycznej rewolucji posługującej się Chomeinim". Ani też Stany Zjednoczone. Nigdy. We właściwym czasie służby specjalne miały przejąć 233 władzę. Nie dalej niż wczoraj Walik powtórzył to w zaufaniu i powiedział, że słyszał, iż lada chwila można spodziewać się wystąpienia armii i Nieśmiertelnych, a stłumienie małego buntu w siłach powietrznych w Do-szan Tappeh jest pierwszą tego oznaką. McIver oderwał wzrok od pieniędzy i spojrzał w oczy siedzącemu naprzeciwko mężczyźnie. - O czym wiesz, a my nie wiemy? - O czym ty mówisz? - Walik zaczął krzyczeć. - Nie wiem, co... Coś się wydarzyło. Co? - Muszę się wydostać. Razem z rodziną - oznajmił generał Walik. Był już na granicy desperacji. - Rozchodzą się straszne pogłoski. Przewrót albo wojna domowa. Chomeini czy nie Chomeini, ja... my jesteśmy naznaczeni. Rozumiesz? To moja rodzina, Mac. Muszę się wydostać i poczekać, aż wszystko się uspokoi. Dwanaście milionów na głowę, co? - Jakie pogłoski? - Po prostu pogłoski! - Walik prawie na niego plunął. - Załatw zezwolenie w jakikolwiek sposób. Zapłacę z góry. - Nie mogę tego zrobić. Niezależnie od sumy. Wszystko musi być legalne. - Ty głupi hipokryto! Legalne? Jak działaliście przez te wszystkie lata w Iranie? Piszkesz! Ile sam wypłaciłeś z lewej kasy? Albo celnikom? Piszkesz! Jak ci się wydaje, w jaki sposób zdobywamy kontrakty? Kontrakty Guer-neya? Piszkesz! Wkładamy po cichu pieniądze do właściwych rąk. Czy jesteś tak głupi, że jeszcze tego nie odkryłeś? - Wiem, co to jest piszkesz - odezwał się McIver ponuro. Nie jestem głupi i wiem, jak się załatwia różne rzeczy w Iranie. Dobrze wiem. Odpowiedź jednak brzmi: nie. - Zatem krew moich dzieci i żony splami twoje ręce. I moje. - O czym ty mówisz? - Boisz się prawdy? 234 McIver wlepił w rozmówcę wzrok. I on, i Genny lubili bardzo żonę Walika i dwójkę jego dzieci. - Skąd możesz wiedzieć na pewno? - Ja... Ja mam kuzyna w policji. On widział... tajną listę SAVAK-u. Pojutrze mam być aresztowany razem z innymi znanymi osobistościami. To ma być... ochłap rzucony opozycji. I moja rodzina. Wiesz, jak oni traktują... jak mogą potraktować kobietę i dzieci przed... - Walikowi załamał się głos.

109

Stanowczość McIvera stopniała. Wszyscy słyszeli przerażające opowieści o żonach i dzieciach torturowanych w obecności aresztowanych, żeby zmusić ich do przyznania się do czegoś albo po prostu z czystego sadyzmu. - Dobrze - powiedział, czując się bezradnie i wiedząc, że jest w potrzasku. - Spróbuję, ale nie spodziewaj się zezwolenia na lot. Nie powinieneś lecieć prosto do Abadanu. Lepsza będzie Turcja. Być może uda się nam podrzucić cię do Tebrizu, a potem możesz sobie kupić przerzut przez granicę w ciężarówce. Musisz mieć tam przyjaciół. Poza tym nie możesz odlecieć z Galeg Mor-ghi; nie wejdziesz tam na pokład z Annusz i dziećmi. Nie wpuszczą ich nawet na wojskowe lotnisko. Trzeba... trzeba cię zabrać poza Teheranem; gdzieś daleko od dróg i poza zasięgiem radaru. - Dobrze, ale to musi być Abadan. - Dlaczego? W ten sposób zmniejszasz swoje szanse o połowę. - Tak musi być. Moja rodzina... ojciec i matka, dojadą tam drogą. Oczywiście, masz rację co do Galeg Morghi. Moglibyście nas zabrać z okolic Teheranu, z... - Walik myślał przez chwilę, a potem powiedział sybko: - Z miejsca, gdzie południowy rurociąg przecina rzeczkę Zehsan. To daleko od drogi i jest tam bezpiecznie. Będziemy czekać o jedenastej. Niech Bóg ci wynagrodzi, Mac. Jeśli... jeśli wystąpisz o zezwolenie na lot w celu przewiezienia części zamiennych, ja... ja załatwię, że je dostaniesz. Proszę, błagam cię. 235 - A co z tankowaniem? Gdy maszyna wyląduje, wykryją was i aresztują. - Poproś o tankowanie w bazie lotnictwa w Isfaha-nie. Ja... ja załatwię Isfahan. - Walik otarł spoconą twarz. - A jeśli coś pójdzie nie tak? - In sza'a Allah! Poproś o zezwolenie na przewóz części zamiennych. Żadnych nazwisk, bo będę martwy albo jeszcze gorzej. I to samo z Annusz, Dżalalem i Setarem. Proszę. McIver wiedział, że to szaleństwo. - Wystąpię o zezwolenie na lot tylko do Bandar Dejlamu. Do północy powinienem wiedzieć, czy dostanę zgodę. Wyślę kogoś, żeby mi przyniósł zaświadczenie do domu. Telefony nie działają, więc musisz przyjść do mnie i uzyskać potwierdzenie. To da mi czas na przemyślenie tego wszystkiego i podjęcie decyzji: tak czy nie. - Ale... - O północy. - Tak, dobrze. Będę. - Co z pozostałymi wspólnikami? - Oni... oni nic o tym nie wiedzą. Zastąpi mnie Emir Paknuri albo ktoś inny. - Co z cotygodniową dostawą pieniędzy? - Będą je dostarczać. - Walik znów otarł czoło. - Niech Bóg cię błogosławi. Włożył płaszcz i podszedł do drzwi. Teczka została na stole. - Zabierz ją! Walik odwrócił się. - Aha, chcesz, żebym zapłacił w Kuwejcie? Czy w Szwajcarii? W jakiej walucie? - Nie płacisz. Możesz uregulować rachunek za czarter. Być może zabierzemy cię do Bandar Dejlamu. Potem musisz już polegać na sobie. Walik spojrzał na niego z niedowierzaniem. - Ale... nawet jeśli tak, będziesz potrzebował pieniędzy na wydatki, na pilota czy coś innego... 236 - Nie, ale możesz mi wypłacić zaliczkę w wysokości pięciu milionów riali na poczet należności spółki. Desperacko potrzebujemy tych pieniędzy. -McIver wypisał pokwitowanie i wręczył je generałowi. - Jeśli nie będzie cię tutaj, Emir i inni mogą nie być tak hojni.

110

- W przyszłym tygodniu zaczną działać banki; wiemy to na pewno. Całkiem na pewno. - Miejmy nadzieję. Widział wyraz twarzy Walika, gdy ten liczył pieniądze. Czuł, że generał uważa go za wariata, który nie wiedzieć czemu nie przyjął piszkeszu. Wiedział też, że Walik na pewno spróbuje przekupić pilota, żeby przelecieć helikopterem ostatni odcinek podróży, jeśli tylko uda się im wydostać z przestrzeni powietrznej Teheranu, i że to będzie katastrofalne. Teraz w biurze, wpatrując się nie widzącymi oczyma w noc za oknem, nie słyszał strzałów i nie widział płomieni gdzieniegdzie rozpraszających ciemności nocy. Rozmyślał. Mój Boże, SAVAK! Muszę spróbować pomóc Walikowi. Muszę. Te cholerne, biedne dzieciaki i ta biedna kobieta. Muszę! Czy pilot odmówi przyjęcia łapówki, nawet gdy go o tym uprzedzę? Skoro Walik daje już teraz dwanaście milionów, w Abadanie może podwoić tę sumę. Tomowi przydałyby się pieniądze. Noggerowi, mnie, każdemu. Po prostu na krótką podróż przez zatokę - krótką, ale już bez powrotu. Skąd, u diabła, Walik wytrzasnął tyle forsy? Oczywiście z banku. Już od tygodni krążyły plotki, że za pewną opłatą niektórzy ustosunkowani ludzie mogli wydobyć pieniądze, choć banki formalnie były zamknięte. Wyższa opłata dawała nawet możliwość przelania pieniędzy na anonimowy rachunek w Szwajcarii. Mówiono, że banki szwajcarskie pękają teraz w szwach od pieniędzy wpływających z Iranu. Miliardów. Wsunąć kilka milionów do właściwej ręki i wszystko staje się możliwe. Czyż nie jest tak samo w całej Azji? A tak uczciwie, to dlaczego tylko w Azji?! Na całym świecie! 237 - Tom - powiedział znużonym głosem. - Spróbuj się połączyć z wojskową kontrolą lotów i sprawdź, czy 212 dostał zezwolenie, dobrze? Dla Toma Locharta była to tylko rutynowa dostawa; McIver powiedział mu jedynie, że spotkał się dziś z Walikiem i że generał dał mu trochę gotówki. Nic więcej. Musiał jeszcze postanowić, którego pilota wysłać. Najchętniej poleciałby sam i nie wystawił w ten sposób nikogo na niebezpieczeństwo. Przeklęci lekarze! Przeklęte przepisy! Lochart podszedł do krótkofalówki. W tym momencie w przyległym pokoju rozległy się jakieś hałasy, a potem gwałtownie otworzyły się drzwi. Stanął w nich młodzieniec z zieloną opaską i automatycznym karabinem na ramieniu. Towarzyszyło mu sześciu młodych ludzi. Irański personel zamarł. Młodzieniec spojrzał na McIvera i Locharta, a potem na trzymany w ręku spis. - Salam, Agha. Kapitan McIver? - zapytał Locharta. Mówił po angielsku z wahaniem i wyraźnym obcym akcentem. - Salam, Agha. Ja jestem kapitanem McIverem - wyjaśnił zaniepokojny Duncan. W pierwszej chwili pomyślał, że mogli to być ci sami ludzie, którzy zamordowali biednego Kijabie-go. Potem pomyślał, że Gen powinna była wyjechać razem z innymi żonami. Powinienem bardziej nalegać. Wreszcie pomyślał o plikach riali spoczywających w otwartej teczce na podłodze, obok wieszaka na kapelusze. - O, to dobrze - powiedział grzecznie młodzieniec. Miał silną, zdecydowaną twarz i niebieskie obwódki pod oczami. Choć McIver ocenił go co najwyżej na dwadzieścia pięć lat, chłopak miał spojrzenie dojrzałego mężczyzny. - Niebezpieczeństwo tutaj. Dla pana tutaj. Teraz. Proszę iść. Jesteśmy komitetem z tego bloku. Pan pójdzie proszę. Teraz. - Dobrze. Z pewnością... Dziękuję panu. 238 Zastanawiał się nieraz nad ewakuowaniem biura z powodu rozruchów i tłumów na ulicach, choć, co było zdumiewające w wypadku tak ogromnych mas ludzi, tłumy były bardzo zdyscyplinowane i w zasadzie nie niszczyły mienia Europejczyków, jeśli nie liczyć samochodów zaparkowanych.na ulicach. Po raz pierwszy ktoś przyszedł, żeby go ostrzec.

111

McIver i Lochart posłusznie włożyli płaszcze. McIver zamknął teczkę i wychodząc zgasił światło. - Skąd światła tu, skoro nie ma gdzie indziej? - zapytał przywódca. - Mamy własny generator na dachu. Młodzieniec uśmiechnął się dziwnie; miał olśniewająco białe zęby. - Cudzoziemcy mają generatory i ciepło. Irańczycy nie. McIver chciał odpowiedzieć, ale się powstrzymał. - Dostaliście wiadomość? Wiadomość o odejściu? Wiadomość dzisiaj? - Tak - odparł McIver. Jedna wiadomość czekała w biurze, a drugą znalazła Genny w skrzynce pocztowej w mieszkaniu. "Uniwersyteccy zwolennicy republiki islamskiej w Iranie" napisali po prostu: Kazano wam wyjechać 1 grudnia. Dlaczego jeszcze tu jesteście, skoro twierdzicie, że nie jesteście wrogami? Macie już bardzo mało czasu. Pod spodem widniał podpis. - Czy wy... jesteście przedstawicielami uniwersytetu? - Jesteśmy komitetem. Proszę wyjechać teraz. Wrogowie lepiej nie wracać nigdy. Nie? McIver i Lochart wyszli. Rewolucjoniści szli za nimi w dół po schodach. Winda nie działała już od kilku tygodni. Na ulicy było nadal spokojnie. Żadnych tłumów czy pożarów; odgłosy strzałów dochodziły z dużej odległości. - Nie wracać. Trzy dni. McIver wlepił w nich spojrzenie. 239 _ To niemożliwe. Mamy dużo... - Niebezpieczeństwo. - Młodzieniec i inni, równie młodzi, czekali w milczeniu. Nie wszyscy mieli broń palną. Dwóch trzymało pałki, dwaj inni nie mieli niczego. - Nie wracać. Bardzo źle. Trzy dni, mówi komitet. Rozumiecie? - Tak, ale jeden z nas musi dolać paliwa do generatora, żeby teleks nie przestał działać i żebyśmy nie stracili kontaktu z... - Teleks nieważny. Nie wracać. Trzy dni. - Młodzieniec tłumaczył cierpliwie. Niebezpieczeństwo tutaj. Nie zapominać, proszę. Dobranoc. McIver i Lochart wsiedli do swych samochodów zaparkowanych w podziemnym garażu, czując na sobie ciężar zawistnych spojrzeń. McIver prowadził swego wspaniale utrzymanego rovera coupe, którego nazywał Lulu. Lochart miał samochód pożyczony od Scota Ga-vallana. Był to stary, niepozorny citroen, który miał nie rzucać się w oczy, ale wyposażony był w hamulce ostre jak brzytwa i podrasowany silnik, pozwalający w razie potrzeby na bardzo szybką jazdę. Ruszyli, a za drugim rogiem zatrzymali się obok siebie. - Te skurczybyki mówiły serio - wysapał ze złością McIver. - Trzy dni? Przez trzy dni nie mogę nie wpaść do biura! - Aha, i co teraz? - Lochart spojrzał w lusterko wsteczne. Młodzieniec zdążył już obejść róg. Stał i patrzył na nich. - Lepiej jedźmy. Wpadnę do ciebie do domu - rzucił Lochart. - Tak, ale rano, Tom. Teraz i tak nie możemy nic zrobić. - Jutro muszę wracać do Zagrosu; właściwie już dzisiaj miałem wyjechać. - Wiem. Wyjedź pojutrze. Nogger załatwi czarter, jeśli dostaniemy zezwolenie, w co zresztą wątpię. Wpadnij koło dziesiątej. - McIver zobaczył, że młodzi ludzie idą w ich stronę. - Koło dziesiątej, Tom - powiedział szybko, wcisnął sprzęgło i ruszył przeklinając. 240 Młodzieńcy widzieli, jak odjeżdżają, a ich przywódca, Ibrahim, był zadowolony. Nie chciał z cudzoziemcami walczyć ani ich zabijać. Tylko SAVAK. I policja. I irańscy wrogowie Iranu, którzy pragnęli powrotu Szacha. I wszyscy zdradzieccy, marksistowscy zwolennicy rządów totalitarnych, którzy sprzeciwiali się demokracji, wolności wyznania i wolności uniwersytetów.

112

- Boże, jakbym chciał mieć ten samochód - powiedział jeden z nich, niemal chory z zazdrości. - To była sześćdziesiątka ósemka, prawda, Ibrahim? - Sześćdziesiątka piątka - odparł zapytany. - Pewnego dnia będziesz miał taki samochód, Ali. I benzynę do niego. Pewnego dnia zostaniesz najsławniejszym pisarzem i poetą w Iranie. - To niesmaczne. W Iranie jest tyle nędzy, a cudzoziemcy obnoszą się ze swoim bogactwem stwierdził któryś z pozostałych chłopców. - Wkrótce nie będzie ich tutaj. Już nigdy. - Jak myślisz, Ibrahim? Czy ci dwaj jutro wrócą? - Mam nadzieję, że nie - odpowiedział Ibrahim ze zmęczonym uśmiechem. - Jeśli tak, to nie wiem, co zrobimy. Myślę, że nieźle ich nastraszyliśmy. Musimy jednak odwiedzać ten blok przynajmniej dwa razy dziennie. Młodzieniec trzymający pałkę objął go ramieniem. - Cieszę się, że wybraliśmy cię na przywódcę. To był dobry wybór. Wszyscy się z tym zgodzili. Ibrahim Kijabi był bardzo dumny, a duma stanowiła część rewolucji, która wybawi Iran z wszystkich kłopotów. Ibrahim był też dumny ze swego ojca, inżyniera naftowego i ważnego urzędnika IranOil, który przez całe lata pracował cierpliwie nad demokracją w Iranie i pozostawał w opozycji do Szacha. Na pewno teraz, w nowym Iranie, odegra ważną rolę. - Chodźcie, przyjaciele - powiedział z zadowoleniem. - Musimy zbadać jeszcze wiele domów. NA WYSPIE SIRI, 19:42. W odległości nieco większej niż tysiąc kilometrów na południowy zachód od Teheranu napełnianie zbiorników japońskiego tankowca, pięćdziesięciotysięcznika Rikomaru, było już prawie zakończone. Księżyc rozświetlał zatokę, a niebo było usiane gwiazdami. Scragger zgodził się dołączyć do de Plesseya i wejść na pokład, aby zjeść kolację z Yoshim Kasigim. Teraz cała trójka stała na mostku razem z kapitanem. Patrzyli na jasno oświetlony pokład, japońskich marynarzy i głównego inżyniera, stojących obok dużej rury. Rura przechodziła za burtę i pobiegła do kompleksu zaworów, umieszczonych na zakotwiczonej na stałe, równie jasno oświetlonej, barce ładowniczej. Znajdowali się około dwustu metrów od płaskiej i niskiej wyspy Siri. Tankowiec był bezpiecznie zacumowany; dwa łańcuchy mocowały go do boi od strony 242 dziobu, rufę zaś więziły dwie kotwice. Ropę pompowano ze zbiorników na nabrzeżu do barki; płynęła rurociągiem umieszczonym na dnie morza. Dalej przepompowywały ją już własne urządzenia tankowca. Zarówno ładowanie, jak i rozładowywanie było niebezpieczną operacją, ponieważ lotne, wybuchowe gazy, gromadziły się w wolnej przestrzeni górnej części zbiorników; puste zbiorniki były jeszcze bardziej niebezpieczne dopóty, dopóki nie zostały umyte. W większości nowoczesnych tankowców do specjalnych pojemników tłoczono szlachetny gaz - nitrogen - który wypełniał pustą przestrzeń zbiorników, zwiększając bezpieczeństwo. Rikomaru nie miał takich urządzeń. Usłyszeli, jak główny inżynier woła do człowieka na barce: "Zamknąć zawór!" Potem zwrócił się w kierunku mostka i pokazał kapitanowi kciuk uniesiony w górę. Kapitan dał znak, że zrozumiał, i zapytał po japońsku Kasigiego: - Czy mam zezwolenie na odpłynięcie tak szybko, jak można? Był to szczupły mężczyzna o napiętej twarzy, w nakrochmalonej, białej koszuli oraz szortach, białych skarpetach i butach; miał epolety i marynarską, spiczastą czapkę. - Tak, kapitanie Morijama. Jak długo to potrwa? - Najwyżej dwie godziny, trzeba posprzątać i zdjąć cumy. Oznaczało to wysłanie motorówki i odkręcenie szekli mocujących dziobowe łańcuchy kotwiczne do przytwierdzonych na stałe boi, a następnie przymocowanie ich do kotwic statku.

113

- Dobrze. - Do de Plesseya i Scraggera Kasigi zwrócił się po angielsku: - Mamy pełne zbiorniki i jesteśmy gotowi do odpłynięcia. Za jakieś dwie godziny będziemy w drodze. - Świetnie - odparł de Plessey, czując wielką ulgę. - Teraz możemy odpocząć. Operacja odbyła się bez zakłóceń. Na całej wyspie i statku wzmocniono środki bezpieczeństwa. Sprawdzo243 no wszystko, co można było sprawdzić. Na pokład wpuszczono tylko trzech Irańczyków, którzy byli niezbędni. Zrewidowano wszystkich; poza tym każdego obserwował dyskretnie jeden Japończyk. Wśród Irańczyków na brzegu nie zauważono żadnych oznak wrogości. Przeszukano wszystkie miejsca, w których można było ukryć materiały wybuchowe lub broń. - Może ten biedny młodzieniec na Siri był w błędzie, Scrag, mon ami. - Być może - odparł Scragger. - Nawet jeśli tak, stary, uważam, że Abdollah Turik został zamordowany. Nie ma się tak okaleczonej twarzy po upadku z platformy do spokojnego morza. Biedny chłopak. - A rekiny, kapitanie Scragger? - powiedział równie zaniepokojony Kasigi. - Te rany mogły spowodować rekiny. - Tak, mogły, ale założyłbym się o życie, że przyczyną było to, co mi powiedział. - Mam nadzieję, że pan się myli. - Założę się, że nigdy nie poznamy prawdy - smutno stwierdził Scragger. - Jakiego słowa pan użył, panie Kasigi? Karma. Karma tego chłopaka była krótka i niezbyt szczęśliwa. Wszyscy pokiwali głowami. Patrzyli w milczeniu, jak statek odrywa się od pępowiny łączącej go z barką. Aby lepiej widzieć, Scragger poszedł na skraj mostka. W świetle dodatkowych reflektorów robotnicy pracowicie odśrubowywali trzydziestocentymetrową rurę od systemu zaworów barki. Było tam sześciu mężczyzn: dwóch członków japońskiej załogi, trzech Irańczyków i francuski inżynier. Przed Scraggerem rozciągała się pusta przestrzeń płaskiego pokładu. Na środku stał jego 206. Wylądował tu zgodnie z sugestiami de Plesseya i za zezwoleniem Kasigiego. - Dobra - powiedział Scragger dq Francuza. - Odwiozę cię z powrotem do Siri albo do Lengeh, jak wolisz. - Yoshi Kasigi sugeruje, żebyśmy obaj zostali na noc, Scrag, i wrócili rano. Załatwię zmianę rozkładu. Możemy odlecieć o świcie i wrócić do Lengeh. Teraz na statek. Będę ci bardzo wdzięczny. Wylądował więc o zachodzie słońca na pokładzie tankowca. Nie był jeszcze pewien, czy przyjął zaproszenie, zawarł jednak z Kasigim pakt i musiał go honorować. Czuł się też chorobliwie odpowiedzialny za młodego Abdollaha Turika. Widok ciała młodzieńca wstrząsnął nim i sprawił, że chciał być na Siri przed odpłynięciem tankowca. Przybył więc i starał się grać rolę gościa. Zgadzał się częściowo z de Plesseyem, że być może, mimo wszystko, śmierć chłopaka była tylko zbiegiem okoliczności, i że podjęte środki bezpieczeństwa udaremnią wszelkie próby sabotażu. Ponieważ napełnianie zbiorników zaczęło się jeszcze poprzedniego dnia, wszyscy byli zmęczeni i zdenerwowani, zwłaszcza pod wieczór. BBC donosiło o wzroście napięcia w Teheranie, Meszhedzie i Komie. Nakładały się na to opowieści McIvera o tym, co powiedział po francusku Ayre na temat sytuacji w Kowissie, wiadomości o przedłużającej się blokadzie międzynarodowego portu lotniczego w Teheranie, o możliwym przewrocie i o Kijabim. Zamordowanie Kijabiego wywarło ogromne wrażenie także na de Plesseyu. Wszystko to oraz sprzeczne pogłoski, rozchodzące się wśród Irańczyków, sprawiało, że wieczór zapowiadał się ponuro. Krążyły plotki o zbliżającej się interwencji wojskowej USA, o nieuniknionej interwencji radzieckiej, o próbach zamachu na Chomeiniego, na Bazargana, którego Chomeini desygnował na premiera, na Bachtiara, który był legalnym premierem, i na ambasadora

114

USA. Mówiono też o tym, że w nocy odbędzie się wojskowy zamach stanu, że Chomeini jest już aresztowany, a jednocześnie, że skapitulowały wszystkie rodzaje sił zbrojnych, a Ajatollah rządzi w rzeczywistości Iranem, i że generał Nassiri, komendant SAVAK-u, został schwytany, osądzony i rozstrzelany. 244 245 _ Wszystkie te pogłoski nie mogą być prawdziwe - powiedział Kasigi. - Możemy tylko czekać i zobaczyć, co z tego wyniknie. Był znakomitym gospodarzem. Jedzenie podano wyłącznie japońskie. A także piwo. Scragger próbował ukryć swą niechęć do hors d'oeuvre z sushi, ale bardzo mu smakował pieczony kurczak w słono-słodkim sosie, ryż oraz smażone ślimoraczki z warzywami. - Napije się pan jeszcze piwa, kapitanie Scragger? - spytał Kasigi. - Nie, dziękuję. Pozwalam sobie tylko na jedno, choć muszę przyznać, że jest dobre. Może nie tak dobre jak foster, ale prawie. De Plessey uśmiechnął się. - Nie wie pan, panie Kasigi, jaki to komplement. Jeśli Australijczyk mówi, że piwo jest prawie takie jak foster, to już naprawdę coś znaczy. - O tak. Wiem o tym. Zawsze piję fostera, kiedy jesteśmy w Australii. - Często pan do nas przyjeżdża? - zapytał Scragger. - Owszem. Australia jest jednym z głównych źródeł surowców dla Japonii. Moja firma wysyła tam ciągle frachtowce po węgiel, rudę żelaza, pszenicę, ryż, soję - odparł Kasigi. - Importujemy ogromne ilości ryżu, używamy go przede wszystkim do wyrabiania naszego narodowego napoju, sake. Czy próbował pan sake, kapitanie? - Tak, oczywiście. Ale gorące wino... Sake nie za bardzo mi odpowiada. - Coś w tym jest - dodał de Plessey. - Chyba że w zimie, zamiast grogu. Mówił pan o Australii... - Bardzo lubię ten kraj. Mój najstarszy syn studiuje w uniwersytecie w Sydney; odwiedzamy go od czasu do czasu. To piękny kraj; taki ogromny, bogaty i pusty. Tak, myślał ponuro Scragger. Mówisz "pusty", a to znaczy według ciebie taki, który czeka tylko na miliony waszych pracowitych mrówek! Dzięki Bogu, dzieli nas te parę tysięcy kilometrów, a Stany Zjednoczone nigdy nie pozwolą, żeby nas połknięto. 246 - Cholerna bzdura! - powiedział McIver podczas rozmowy, która odbyła się, gdy Scragger, McIver i Pet-tikin spędzali dwa lata temu tygodniowy urlop w Singapurze. - Gdyby kiedyś, w przyszłości, Japonia wybrała właściwy moment, powiedzmy podczas konfliktu USA - ZSRR, Stany nie mogłyby pomóc Australii. Myślę, że musieliby pójść na układy i... - Biedny Duncan traci rozum, Charlie - orzekł Scragger. - Masz rację - zgodził się Pettikin. - Po prostu chce cię zdenerwować, Scrag. - Och, nie. Naprawdę. Waszym naturalnym obrońcą są Chiny. Tak czy siak, Chiny zawsze tam będą, a tylko one mogą powstrzymać Japonię, gdyby zrobiła się wojownicza i na tyle silna, żeby ruszyć na południe. Mój Boże. Australia to najbardziej łakomy kąsek na całym Pacyfiku, skarbiec Pacyfiku, ale wy nie możecie się zdobyć na perspektywiczne myślenie i zachowywać bardziej sensownie. Chcecie tylko trzech dni w tygodniu wolnych od pracy, większej płacy za mniejszą pracę, cholernych, bezpłatnych szkół, bezpłatnych lekarzy, bezpłatnego dobrobytu i żeby inni frajerzy budowali wam mury obronne. Jesteście gorsi nawet od tej starej, cholernej Anglii, która już niczego nie ma. Napraw... - Macie ropę z Morza Północnego. Jeśli to nie jest szczęście głupiego, to... - Prawdziwy kłopot polega na tym, że wy tam, w Australii, nie wiecie nawet, że wasza dupa wystaje przez dziurę w murze.

115

- Siadaj, Scrag! - rzucił ostrzegawczo Pettikin. - Obiecałeś, że nie będziesz się bił. Zresztą spróbuj tylko walnąć Maca, a wylądujesz w rynsztoku; on może i ma za wysokie ciśnienie, ale nikt mu jeszcze nie odebrał czerwonego pasa. - Ja miałbym walnąć "brudnego" Duncana? Chyba żartujesz, chłopie. Nie ruszam starych rupieci... Scragger uśmiechnął się do siebie, wspominając tamtą popijawę. Singapur to fajne miasto, podsumował, a potem powrócił myślami do chwili obecnej. Czuł się 247 już lepiej; był najedzony i zadowolony, że napełnianie zbiorników zostało zakończone. Noc była piękna. Daleko w górze migały światełka pozycyjne samolotu kierującego się na zachód. Zastanawiał się przez chwilę, dokąd leci ta maszyna, do jakich linii lotniczych należy i ilu ma na pokładzie pasażerów. Powietrze było przejrzyste; Scragger obserwował bez trudu człowieka na barce, który już kończył odkręcanie rury. Gdy tylko zostanie wciągnięta na pokład, tankowiec będzie mógł odpłynąć. O świcie Rikomaru dotrze do cieśniny Ormuz, a Scragger będzie mógł odlecieć z de Plesseyem do Lengeh. Nagle wyostrzony wzrok pilota dostrzegł kilku mężczyzn uciekających od pompy na brzegu. Nastąpił niezbyt silny wybuch i błysnął płomień, gdy zapaliła się ropa. Wszyscy znajdujący się na pokładzie tankowca patrzyli na to w osłupieniu. Płomienie zaczęły się rozprzestrzeniać; na brzegu dały się słyszeć okrzyki Irańczyków i Francuzów. Ludzie wybiegali z baraków i uciekali z terenu, na którym stały cysterny. W ciemności rozległa się salwa z broni maszynowej. Z głośników umieszczonych na pokładzie tankowca dobiegł głos kapitana wydającego po japońsku komendę: - Wszyscy na stanowiska! Natychmiast ludzie na barce zdwoili tempo pracy. Byli przerażeni; ogień mógł przedostać się rurą na barkę i zapalić ją. W chwili gdy końcówka węża oderwała się od zaworu, Irańczycy wskoczyli do motorówki i odpłynęli. Francuski inżynier i japońscy marynarze pobiegli pomostem, gdy kołowrót pokładowy tankowca ożył, wciągając rurę na pokład. Pod pokładem załoga podążała na stanowiska alarmowe: w maszynowni, na mostku, w głównych przejściach. W jednej chwili trzej Irańczycy badający przepływ paliwa w różnych częściach statku zostali sami i pospieszyli na pokład. Jeden z nich, Sajjid, udał, że się potknął i upadł obok otworu głównego zbiornika. Kiedy upewnił się, że nikt go nie widzi, gwałtownym ruchem wyciągnął ze spodni 248 mały kawałek plastiku z detonatorem, którego nie wykryto w czasie przeszukania przy wejściu na pokład, - gdyż był przyklejony taśmą do wewnętrznej części uda. Gorączkowo uruchomił chemiczny detonator, działający mniej więcej z godzinnym opóźnieniem, umieścił całe urządzenie za głównym zaworem i pobiegł w kierunku korytarza. Gdy dotarł na pokład, stwierdził z przerażeniem, że człowiek z barki nie poczekał na niego, a motorówka była już prawie przy brzegu. Dwaj pozostali Irańczycy prowadzili gorączkowo rozmowę; byli równie wściekli, gdyż ich także pozostawiono na pokładzie. Żaden z nich nie należał do komórki lewicowej organizacji Sajjida. Na brzegu rozlana ropa płonęła; odcięto już jednak jej dopływ i odizolowano miejsce wycieku. Trzej mężczyźni byli mocno poparzeni: Francuz i dwóch Irańczyków. Wóz strażacki polewał płomienie wodą z zatoki. Nie było wiatru, ale kłęby gęstego, czarnego dymu utrudniały gaszenie ognia. - Dajcie tam trochę piany - krzyknął Legrande, francuski kierownik. Prawie wychodził z siebie ze złości. Próbował zapanować nad sytuacją, ale wszyscy miotali się bezradnie w świetle reflektorów, nie wiedząc, co robić. - Jacąues, zbierz wszystkich i policz. Jak najszybciej.

116

Grupa na wyspie składała się z siedmiu Francuzów i trzydziestu Irańczyków. Trzech strażników rozbiegło się w ciemnościach. Nie mieli broni poza sporządzonymi naprędce pałkami. Nie wiedzieli, czy jeszcze coś się stanie, a jeśli tak, to gdzie. ¦ - M'sieur! - Irański felczer wzywał Legrande'a. Francuz skierował się na brzeg do plątaniny rur i zaworów, które łączyły zbiorniki z barką. Lekarz klęczał przy dwóch rannych, leżących na kawałkach płótna, znajdujących się w szoku. Jeden z nich stracił włosy i miał mocno poparzoną twarz; drugi został oblany płonącą ropą; jego ubranie stanęło w płomieniach, wywołując poparzenia pierwszego stopnia prawie całej przedniej części ciała. 249 Madonna... - mruknął Lagrande i przeżegnał się na widok spalonej na węgiel skóry; ledwie rozpoznał swego irańskiego brygadzistę. Jeden z francuskich inżynierów kulił się i cicho jęczał; miał poparzone ręce. - Zabiorę cię do szpitala, gdy tylko będę mógł, Paul. - Znajdź tych skurwieli i spal ich - warknął inżynier i pogrążył się w bólu. - Jasne - obiecał bezradnie Legrande, a potem zwrócił się do felczera: - Rób, co możesz. Ja nadam wezwanie CASEVAC. - Pobiegł do pomieszczenia radiostacji, znajdującego się w jednym z baraków; jego wzrok powoli przyzwyczajał się do ciemności. Po drugiej stronie małego pasa startowego dostrzegł nagle dwóch mężczyzn biegnących ścieżką w kierunku małego urwiska. Za urwiskiem tym znajdowała się zatoczka z maleńką przystanią używaną do żeglowania i kąpieli. Niemal oszalały z gniewu, krzyknął za niknącymi postaciami: Skurwysyny! Gdy nastąpił pierwszy wybuch, de Plessey popędził na mostek do krótkofalówki służącej do rozmów z lądem. - Znaleźliście już ten pistolet maszynowy? - zapytał po francusku zastępcę kierownika bazy. Za nim stali równie ponurzy Scragger, Kasigi i kapitan. Światła na mostku były przyciemnione. Księżyc świecił wysoko na niebie. - Nie, msieur. Po pierwszych strzałach atakujący zniknęli. - Czy pompa jest uszkodzona? - Nie wiem. Czekam na... Chwileczkę, jest już m'sieur Legrande. Po chwili usłyszał francuskie słowa: - Tu Legrande. Trzech poparzonych. Dwaj Irań-czycy bardzo ciężko. Poza tym Paul Beaulieu - ręce; trzeba natychmiast wysłać wezwanie CASEVAC. Widziałem dwóch mężczyzn biegnących do zatoczki. Praw250 dopodobnie sabotażyści; prawdopodobnie mieli tam łódź. Zbieram wszystkich, żebyśmy mogli stwierdzić, kogo brakuje. - Tak, natychmiast! Jakie zniszczenia? - Niewielkie. Chyba naprawimy to w tydzień, a już na pewno przed przybyciem następnego tankowca. - Zejdę na brzeg, gdy tylko będę mógł. Poczekaj chwilkę. De Plessey spojrzał na kolegów i powtórzył im to, co powiedział Legrande. - Ja załatwię to CASEVAC. Nie trzeba nikogo wzywać - odezwał się Scragger. - Wnieście rannych na pokład. Mamy tu salkę operacyjną i lekarza. Jest bardzo dobry, szczególnie przy poparzeniach - dodał Kasigi. - Dobra. Scragger odszedł. De Plessey powiedział do mikrofonu:

117

- Załatwimy CASEVAC stąd. Połóżcie rannych na noszach. Kapitan Scragger zabierze ich natychmiast na pokład. Tu jest lekarz. Młody Japończyk, oficer pokładowy, podszedł do kapitana i coś mu powiedział. Kapitan potrząsnął głową, a potem wyjaśnił po angielsku de Plesseyowi: - Trzej Irańczycy, którzy zostali na pokładzie, gdy ci z barki uciekli, chcą, żeby ich natychmiast zabrać na brzeg. Powiedziałem, że mogą poczekać. Potem wywołał maszynownię i wydał rozkaz przygotowania maszyn do rozpoczęcia rejsu. Kasigi wpatrywał się w mapę. I w zbiorniki. Potrzebuję tej ropy, myślał. Ta wyspa musi być bezpieczna, ale nie jest, i nic na to nie poradzę. - Schodzę na brzeg - zakomunikował de Plessey i odszedł. Scragger był już w śmigłowcu i otwierał tylne drzwiczki. - Co robisz, Scrag? - zapytał de Plessey, podchodząc szybko do niego. 251 - Mogę położyć nosze na tylnych siedzeniach i je przywiązać. To pójdzie szybciej niż montowanie tych wszystkich urządzeń. - Polecę z tobą. - Wskakuj! Obejrzeli się, słysząc hałas. Biegło do nich trzech Irańczyków; gwałtownie coś wykrzykiwali. Było jasne, że chcą dostać się helikopterem na brzeg. - Czy możemy ich zabrać, Scrag? Scragger siedział już na miejscu pilota; jego palce tańczyły po przełącznikach. - Nie. Ty to nagły wypadek. Oni nie. Właź, chłopie. - Wskazał mu miejsce z przodu, a potem chciał odprawić Irańczyków. - Nah, ajaleh daram. Nie, spieszę się - powiedział, używając jednego z nielicznych wyrażeń, jakie znał w farsi. Dwóch cofnęło się posłusznie. Trzeci, Sajjid, wśliznął się na tylne siedzenie i zaczął zapinać pas. Scragger potrząsnął głową, nakazując mu gestem, aby wysiadł. Mężczyzna nie zwrócił na to uwagi; mówił coś szybko, uśmiechnął się wymuszenie i wskazał na brzeg. Scragger jeszcze raz niecierpliwym gestem kazał mu wysiąść; drugą ręką wcisnął przełącznik uruchamiający silnik. Natręt znowu nie usłuchał; teraz był już zły. Znów wskazał brzeg; jego słowa ginęły w ryku silnika. Scragger pomyślał: w porządku. Właściwie, dlaczego nie? Zauważył jednak pot zalewający twarz przybysza, jego wilgotny kombinezon i wydało się mu, że czuje zapach strachu. - Wysiadać! - rzucił zdecydowanie, obserwując uważnie reakcję Irańczyka. Sajjid nie zwrócił na polecenie uwagi. Ponad nimi śmigło obracało się powoli, nabierając szybkości. - Pozwól mu zostać - krzyknął de Plessey. - Lepiej się pospieszmy. Scragger wyłączył nagle silnik. Jak na swój wzrost, był bardzo silny. Odpiął pas i wyrzucił Sajjida na pokład statku, zanim ktokolwiek zdążył zauważyć, co się stało. Przyłożył ręce do ust i krzyknął w stronę mostka: 252 - Hej, wy tam na górze! Kasigi! Ten facio coś za bardzo chce się dostać na brzeg. Nie był przypadkiem -pod pokładem? Nie czekając na odpowiedź, wskoczył do kokpitu i włączył silnik. De Plessey obserwował go w milczeniu. - Czego chciałeś od tego człowieka? Scragger wzruszył ramionami. Zanim jeszcze silnik helikoptera osiągnął pełne obroty, marynarze schwytali Irańczyka oraz jego dwóch kolegów i powlekli ich w kierunku mostka. Śmigłowiec 206 pomknął jak strzała do brzegu. Ranni byli już na noszach. Szybko przywiązano do siedzeń z tyłu puste nosze i przymocowano do nich drugie, z rannymi.

118

Scragger pomógł poparzonemu Francuzowi zająć miejsce z przodu, obok siebie. Próbując nie wdychać straszliwego odoru, pilot wystartował i wylądował na pokładzie tankowca delikatnie jak nić babiego lata. Czekał tam już lekarz i sanitariusze; przygotowane było osocze i zastrzyk z morfiny. Scragger natychmiast leciał z powrotem na brzeg. Gdy tylko umocowano nosze, wrócił na tankowiec i ostrożnie wylądował. Znowu czekał tam lekarz ze strzykawką i znowu popędził w kierunku noszy pod wirującym śmigłem. Tym razem nie zrobił zastrzyku. - Mnie jest przykro - powiedział w niezdarnym angielskim. - Ten człowiek martwy. Wycofał się i pospieszył do sali operacyjnej. Sanitariusze zabrali ciało. Scragger, gdy wyłączył silnik i bezpiecznie wszystko pozamykał, podszedł do burty statku i gwałtownie zwymiotował. Od czasu gdy, bardzo wiele lat temu, zobaczył pilota w rozbitym, płonącym dwupłatowcu i poczuł odrażającą woń, paraliżował go strach na samą myśl o tym, że jemu też może się coś takiego przydarzyć. Nie mógł znieść odoru spalonych ludzkich włosów i skóry. Po chwili wytarł usta, odetchnął głęboko świeżym powietrzem i pobłogosławił swoje szczęście. Trzykrotnie był zestrzelony, w tym dwukrotnie maszyna stanęła 253 w płomieniach, lecz za każdym razem udawało mu się wydostać. Czterokrotnie lądował awaryjnie, żeby ocalić siebie i pasażerów: dwa razy nad dżunglą i w drzewa, a raz z silnikiem w płomieniach. Ale moje nazwisko nie znalazło się na liście, mruknął. Wtedy nie. Usłyszał zbliżające się kroki. Odwrócił się i zobaczył Kasigiego, który szedł po pokładzie z oszronionymi butelkami piwa kirin w obu dłoniach. - Proszę mi wybaczyć, że tutaj - powiedział grobowym głosem Kasigi, podając piwo. Oparzenia działają na mnie tak samo. Ja też poczułem się źle. Ja... zszedłem na dół, do sali operacyjnej, żeby sprawdzić, jak czują się ranni i... bardzo się pochorowałem. Scragger z wdzięcznością pociągnął łyk piwa. Zimny, pachnący chmielem płyn z bąbelkami postawił go na nogi. - Jezu, ale to było dobre. Dzięki, chłopie. - Gdy już raz przeszło mu to przez gardło, mógł powtórzyć z mniejszym skrępowaniem: - Dzięki, chłopie. Kasigi usłyszał te słowa również za pierwszym razem i uznał je za swoje zwycięstwo. Obaj spojrzeli na marynarza biegnącego do nich z wydrukiem teleksu w ręku. Posłaniec wręczył papier Japończykowi, który podszedł do najbliższego źródła światła, włożył okulary i przeczytał. Scragger usłyszał, jak wciąga głęboko powietrze, i zobaczył, że robi się na twarzy jeszcze bardziej szary. - Złe wieści? - Nie. Tylko... tylko pewne problemy - odparł po chwili Kasigi. - Czy mogę w czymś pomóc? Kasigi nie odpowiedział. Scragger czekał. Widział niepokój w oczach Japończyka, choć twarz nie wyrażała żadnych emocji. Miał pewność, że Kasigi zastanawia się, czy podzielić się złą wieścią. W końcu się odezwał: - Nie sądzę. To dotyczy... dotyczy naszych zakładów petrochemicznych w Bandar Dejlamie. - Tych budowanych przez Japonię? - Prawie wszyscy w rejonie zatoki wiedzieli o ogromnym przedsięwzięciu, ocenianym na 3,5 miliarda dolarów, które 254 miało doprowadzić do powstania największego kompleksu petrochemicznego w Azji Mniejszej i na Środkowym Wschodzie, z zakładami wytwarzającymi 300000 ton etyliny. Prace budowlane trwały od 1971 r. i były już niemal na ukończeniu; w jakichś 85 procentach. - To niezła fabryczka! - Tak, ale jest budowana przez japoński przemysł prywatny, a nie przez rząd Japonii - odparł Kasigi. - Zakłady Iran-Toda są finansowane prywatnie.

119

- Ach - powiedział Scragger, zaczynając rozumieć, o co chodzi. - Toda Shipping - Iran-Toda! To ta sama spółka? - Tak, z tym że jesteśmy tylko częścią japońskiego syndykatu, który daje pieniądze i doradztwo techniczne Szachowi... Iranowi - poprawił się Kasigi. Wszystkie bóstwa, wielkie i małe, przeklęły ten kraj za wywołanie kryzysu paliwowego, przeklęły każdego jego mieszkańca, nawet Szacha, OPEC, wszystkich bękarcich fanatyków i kłamców, którzy tu żyli. Spojrzał znowu na kartkę papieru, zadowolony, że nie trzęsą mu się ręce. Kartka zawierała zapisaną prywatnym szyfrem wiadomość od prezesa, Hiro Tody. Brzmiała ona: PILNE. Wobec absolutnego i trwałego nieprzejednania Irańczyków musiałem w końcu nakazać przerwanie wszystkich robót w Bandar Dejlamie. Dotychczasowe koszty przekraczają łącznie 500 milionów dolarów i prawdopodobnie doszłyby do miliarda, zanim moglibyśmy rozpocząć produkcję. Obecnie płacimy odsetki w wysokości 495 000 dolarów dziennie. Z powodu haniebnych tajnych nacisków "Złamanej Szabli", nasz Plan Rezerwowy Nr 4 został odrzucony. Proszę udać się szybko do Bandar Dejlamu i zdać mi osobiście raport. Główny inżynier, dyrektor Watanabe, oczekuje pana. Proszę potwierdzić. Tam nie można się dostać, pomyślał przygnębiony Kasigi. Skoro Plan 4 został odrzucony, jesteśmy zrujnowani. Plan Rezerwowy 4 zakładał wystąpienie Hiro Tody do rządu japońskiego o nisko oprocentowaną pożyczkę. 255 która uzupełniłaby brakujące fundusze, a także dyskretne zwrócenie się do premiera z prośbą o uznanie kompleksu przemysłowego Iran-Toda w Bandar Dejlamie za przedsięwzięcie narodowe. Rząd musiałby wtedy formalnie uznać zasadnicze znaczenie tego projektu budowlanego dla gospodarki japońskiej i zadbać o jego realizację. Hasło "Złamana Szabla" było kryptonimem, oznaczającym osobistego wroga i rywala Hiro Tody, Hideyoshi Ishidę, który stał na czele niezwykle potężnej grupy spółek handlowych o nazwie Mitsuwari. Wszyscy bogowie przeklęli tego zazdrosnego i kłamliwego syna plugawca, Ishidę, myślał Kasigi. Głośno zaś powiedział: - Moja spółka jest tylko jedną z wielu w syndykacie. - Przelatywałem kiedyś nad waszymi zakładami - odparł Scragger. - Gdy leciałem z naszej bazy do Abadanu. Dostarczałem nową maszynę, 212. Macie tam kłopoty? - Przejściowe... - Kasigi urwał i wlepił wzrok w pilota. Strzępy myśli ułożyły mu się w całość. - Pewne przejściowe problemy... ważne, ale przejściowe. Jak pan wie, już od początku mieliśmy więcej problemów, niż na to zasłużyliśmy. Nie z naszej winy. - Najpierw był luty 1971 r., gdy dwudziestu trzech producentów ropy podpisało porozumienie cenowe OPEC, utworzyło kartel i podniosło cenę surowca do 2,16 dolara... Potem wojna Jom Kipur w 1973 r., gdy OPEC odcięła dostawy do Stanów Zjednoczonych i podniosła cenę do 5,12 dolara. Następnie katastrofalny rok 1974, gdy dostawy OPEC zostały wznowione po zdublowanej cenie, 10,95 dolara, co wywołało światową recesję. - Dlaczego USA pozwoliły OPEC na zrujnowanie gospodarki światowej, choć mogły ją zmiażdżyć? Nigdy się nie dowiemy. Bakal Teraz jesteśmy wszyscy zadłużeni w OPEC, a nasz główny dostawca, Iran, przechodzi rewolucję. Ropa kosztuje prawie 20 dolarów za baryłkę i tyle musimy płacić. Musimy. Zacisnął pięść, żeby uderzyć w reling, ale zmusił się do rozluźnienia dłoni i skarcił za brak samokontroli. - Co do Iran-Tody - kontynuował, na256 kazując sobie spokój - stwierdzamy, tak jak wszyscy inni, że w Iranie w ostatnich latach jest bardzo, bardzo trudno robić interesy. - Uniósł kartkę. - Mój prezes prosi, żebym dotarł do Bandar Dejlamu. Scragger gwizdnął. - To chyba będzie trudne.

120

- Owszem. - Czy to ważne? - Tak. Bardzo ważne. Kasigi czekał. Był pewien, że Scragger zaproponuje jakieś rozwiązanie. Na brzegu przesiąknięta ropą ziemia nadal płonęła jasno wokół zaworu zniszczonego przez sabotażystów. Wóz strażacki polewał ją teraz pianą. Widzieli de Plesseya rozmawiającego z Legrande'em. - Słuchaj, chłopie - odezwał się Scragger. - Jesteś ważnym klientem de Plesseya, co? On mógłby załatwić ci czarter. Mamy wolny 206. Wszystkie nasze maszyny są zakontraktowane przez IranOil, ale tak naprawdę to de Plessey nimi rządzi. Gdyby się zgodził, moglibyśmy dostać zezwolenie od kontroli lotów i podrzucić cię wzdłuż wybrzeża albo, gdybyś załatwił formalności w Urzędzie Imigracyjnym i Celnym w Lengeh, być może moglibyśmy przerzucić cię przez zatokę do Dubaju lub Asz Szargaz. Stamtąd mógłbyś złapać lot do Abadanu lub Bandar Dejlamu. Tak czy inaczej, moglibyśmy cię jakoś wyprawić. - Czy myślisz, że on się zgodzi? - Dlaczego nie? Jesteś dla niego ważny. Kasigi zastanawiał się. Oczywiście. Jesteśmy dla niego ważni, i on o tym wie. Nigdy jednak nie zapomnę tej niegodziwej premii - 2 dolary za baryłkę. - Przepraszam... Co powiedziałeś? - Zapytałem, dlaczego rozpoczęliście tę budowę? Tak daleko od domu i same kłopoty. Co was do tego skłoniło? - Marzenie. - Kasigi miał ochotę na papierosa, ale na tankowcu wolno było palić tylko w wyznaczonych miejscach. - Jedenaście lat temu, w 1968, człowiek nazwiskiem Banjiro Kyama, starszy inżynier pracujący 257 dla naszej spółki i krewny naszego prezesa, Hiro Tody, jechał samochodem przez pola naftowe koło Abadanu. Był w Iranie po raz pierwszy; wszędzie widział spalanie nadwyżek gazu ziemnego. Nagle wpadła mu do głowy myśl: dlaczego nie mielibyśmy przetwarzać tego gazu? Dysponujemy technologią, doświadczeniem i zwykle planujemy perspektywicznie. Japońskie umiejętności i pieniądze, połączone z irańskimi surowcami, które się marnują! Świetna myśl. Poza tym... wpadliśmy na nią pierwsi! Sprawdzanie wykonalności projektu zajęło trzy lata; dosyć długo, choć zazdrośni rywale twierdzili, że działamy zbyt pochopnie; jednocześnie próbowali skraść nasz pomysł i napuszczali na nas, kogo się dało. Oczywiście, Toda planowała prawidłowo i rozpoczęła realizację projektu za 3,5 miliarda dolarów. Rzecz jasna, jesteśmy tylko częścią syndykatu Gyokotomo-Mitsuwari-Toda, ale statki Tody przewozić będą produkty, których nasz przemysł desperacko potrzebuje. Jeśli kiedykolwiek uda się nam zakończyć budowę, dodał ponuro w myśli. - A teraz marzenie zmieniło się w koszmar? - zapytał Scragger. - Chyba słyszałem... Czy nie pisano, że zaczyna brakować pieniędzy? - Wrogowie rozsiewają różne pogłoski. - Przez ciągłe buczenie generatorów statku przebił się krzyk, którego Kasigi oczekiwał; był zdziwiony, że nie usłyszał go wcześniej. - Czy pomożesz mi, gdy de Plessey wróci na pokład? - Z przyjemnością. On jest... - Scragger urwał. Znów krzyk. - Oparzenia muszą być ogromnie bolesne. Kasigi skinął głową. Nowy wybuch płomieni skierował ich uwagę na brzeg. Spojrzeli na krzątających się tam ludzi. Teraz ogień był już prawie opanowany. Następny krzyk. Kasigi go nie usłyszał. Myślał właśnie o Bandar Dejlamie i o odpowiedzi, jaką mógł teraz wysłać teleksem do Hiro Tody. Jeśli ktoś może rozwiązać nasze problemy, to tylko Hiro Toda. Musi je rozwiązać. Jeśli nie jestem zrujnowany; jego klęska stanie się moją.

121

258 . - Kasigi-san! - To wołał kapitan z mostka. - Hai? Scragger słuchał japońskich słów kapitana. Dźwięk japońskiego brzmiał dla niego nieprzyjemnie. - Dorno - wy dyszał Kasigi. Odkrzyknął coś, a potem, zapominając o wszystkim innym, rzucił do Scrag-gera: - Prędko! - Popędził przodem. - Ten Irańczyk, pamiętasz? Ten, którego wyrzuciłeś z helikoptera? Umieścił pod pokładem ładunek wybuchowy! Scragger biegł za Kasigim. Minęli wodoszczelną grodź i popędzili schodnią w dół, przeskakując po dwa stopnie. Jeden poziom, drugi... Scragger przypomniał sobie krzyki. Myślałem, że dochodzą z sali operacyjnej, a nie z dołu! Co oni mu zrobili? Niemal wpadli na kapitana i głównego inżyniera. Dwóch rozzłoszczonych marynarzy popychało przed sobą Sajjida. Po twarzy płynęły mu łzy, mówił coś bezładnie; jedną ręką podtrzymywał spodnie. Zatrzymał się, jęcząc i dygocąc. Wskazał zawór. Kapitan przykucnął. Ostrożnym ruchem sięgnął za ogromny zawór. Potem wstał. Ładunek plastiku zaledwie przykrywał mu dłoń. Detonator z opóźnionym zapłonem działał chemicznie; tkwiła w nim ampułka przymocowana taśmą klejącą. - Wyłącz to - powiedział ze złością w kiepskim farsi i wyciągnął urządzenie w kierunku Irańczyka, który wrzasnął: - Nie można tego wyłączyć! Już powinno wybuchnąć! Nie rozumiecie? Kapitan zamarł. - On mówi, że to zaraz wybuchnie! Zanim ktokolwiek inny zdążył zareagować, jeden z marynarzy chwycił ładunek wybuchowy i, na wpół ciągnąc, a na wpół popychając przed sobą Sajjida, pobiegł ku schodni. Na tym pokładzie nie było luków; były na sąsiednim - najbliższy w kącie korytarza. Luk był zamknięty na głucho dwoma sworzniami, umocowanymi na dwóch bolcach przytrzymywanych przez dwie nakrętki. Marynarz popchnął Sajjida na ścianę, 259 krzycząc, żeby odkręcił jedną: sam zabrał się do drugiej. Irańczyk zaczął odkręcać stalową nakrętkę wolną ręką. Najpierw puścił sworzeń marynarza, potem Sajjida. Marynarz gwałtownie otworzył luk. W tym momencie ładunek eksplodował; oberwał Japończykowi ręce i część twarzy, a Sajjidowi głowę. Cała grodź tonęła we krwi. Pozostałych uczestników wydarzenia podmuch eks-v, plozji omal nie zwalił ze schodni, którą właśnie nadbiegali. Potem Kasigi wysunął się do przodu i ukląkł obok dwóch ciał. Tępo pokręcił głową. Ciszę przerwał kapitan. - Karma - mruknął. W TEHERANIE, 20:33. Gdy Tom Lochart opuścił McIvera nie opodal biura, ruszył do domu. Minął nieliczne grupy ludzi, kilku agresywnych policjantów, po drodze jednak nie zaszło nic nieoczekiwanego. Jego mieszkanie było luksusową nadbudówką nowoczesnego, pięciopiętrowego budynku w najlepszej dzielnicy mieszkalnej - prezent ślubny od teścia. Szahrazad czekała na niego. Objęła go ramionami, namiętnie pocałowała, ubłagała, żeby usiadł przy kominku, i zdjęła mu buty. Szybko przyniosła wino, schłodzone dokładnie tak, jak lubił, i podała przekąskę. Powiedziała, że kolacja będzie zaraz gotowa. Pobiegła do kuchni i swym melodyjnym, dźwięcznym głosem nakazała pokojówce i kucharzowi, żeby się pospieszyli, gdyż pan wrócił już do domu i jest głodny. Następnie 261 znów przyszła i usiadła na pięknym, grubym dywanie. Objęła nogi męża rękoma.

122

- Och, jaka jestem szczęśliwa, że już wróciłeś, Tom-my. Tak bardzo za tobą tęskniłam rzekła cudownie brzmiącym angielskim. - Och, tak ciekawie spędziłam czas dziś i wczoraj. Miała na sobie perskie spodnie z cienkiego jedwabiu i długą, luźną bluzę. Była dla Locharta aż boleśnie piękna. I kusząca. Za kilka dni będzie obchodziła dwudzieste trzecie urodziny. On miał czterdzieści dwa lata. Byli małżeństwem prawie od roku, a on był nią ocza-rowny od chwili, gdy ujrzał ją po raz pierwszy. Jakieś trzy lata temu oboje znaleźli się na przyjęciu wydawanym w Teheranie przez generała Walika. To był początek września; w angielskich szkołach kończyły się właśnie wakacje letnie. Deirdre, żona Locharta, przebywała wtedy w Anglii z córką. Zabawiała się i chodziła na przyjęcia; właśnie tamtego dnia rano przyszedł od niej kolejny, irytujący list. Nalegała w nim, żeby Tom napisał do Gavallana i poprosił o natychmiastowe przeniesienie. Nienawidzę Iranu - pisała. - Nie chcę już ani przez chwilę tam mieszkać. Chcę być w Anglii. Monika także. Dlaczego nie pomyślisz dla odmiany o nas, zamiast przejmować się tym cholernym lataniem i tą cholerną spółką? Tutaj mieszka cala moja rodzina, wszyscy moi przyjaciele i przyjaciele Moniki. Mam dość życia za granicą i chcę mieć wlany dom z ogrodem, gdzieś kolo Londynu albo nawet w mieście. W Putney and Clapham Common oferują bardzo dobre mieszkania. Mam całkowicie dosyć cudzoziemców i zagranicznych posad. Mam po dziurki w nosie irańskich potraw, brudu, upału, zimna, ich odrażające-S° języka, wstrętnych ubikacji i kucania jak zwierzę, zwyczajów, manier, wszystkiego. Jeszcze mamy czas, żeby wszystko uporządkować, dopóki jestem młoda... - Ekscelencjo? Uśmiechnięty kelner w nakrochmalonym ubraniu z szacunkiem podsunł tacę z drinkami, w większości bezalkoholowymi. Wielu muzułmanów z klasy średniej i wyższej piło alkohol w domowym zaciszu. Nieliczni 262 w miejscach publicznych; w Teheranie sprzedawano wszelkie trunki i wina, podawano je też w barach wszystkich nowoczesnych hoteli. Cudzoziemcy mogli pić wszędzie; w Iranie nie było ograniczeń takich jak w Arabii Saudyjskiej i w niektórych Emiratach, gdzie każdy, dosłownie każdy, schwytany na piciu alkoholu podlegał przewidywanej przez Koran karze chłosty. - Mamnunam, dziękuję - powiedział grzecznie i wziął szklankę białego perskiego wina, cenionego przez prawie trzy tysiąclecia. Ledwie zauważał kelnera i innych gości. Nie mógł pozbyć się przygnębienia; był zły, że zgodził się przyjść na to przyjęcie zamiast McIvera, który musiał polecieć na drugą stronę zatoki do bazy w Asz Szargaz. - Ależ, Tom, znasz farsi, a ktoś musi iść na to przyjęcie - rzucił lekkim tonem McIver. Tak, pomyślał Lochart, ale Mac mógł o to poprosić Charliego Petti-kina. Dochodziła dziewiąta. Nie podano jeszcze kolacji, a on stał koło otwartych drzwi prowadzących do ogrodów, obserwując światła świec i trawniki wyścielone bogatymi dywanami, na których siedzieli i leżeli goście. Inni stali w grupach pod drzewami lub nad małym stawem. Noc była wypełniona gwiazdami i piękna, dom bogaty i obszerny, położony w dzielnicy Szemiran u stóp gór Elburs. Przyjęcie przypominało inne, na które bywał często zapraszany z racji znajomości farsi. Wszyscy Iranczycy byli bardzo dobrze ubrani; rozlegał się śmiech i błyszczało dużo biżuterii. Na stołach piętrzyły się potrawy, europejskie i irańskie, gorące i zimne. Rozmawiało się o najnowszym przedstawieniu teatralnym w Londynie lub Nowym Jorku albo wygłaszało zdania w rodzaju: "Czy jedziesz do St. Moritz na narty lub w sezonie do Cannes?" Innym tematem była cena ropy, a także plotki o dworze: "Jego Cesarska Wysokość to, Jej Cesarska Wysokość tamto", wszystko okraszone grzecznością, pochlebstwami i przesadnymi komplementami, tak niezbędnymi w całym społeczeństwie Iranu, pieczołowicie kultywującym łagodną i grzeczną 263

123

powierzchowność, przez którą trudno było przebić się komuś obcemu, a zwłaszcza cudzoziemcowi. Pracował wtedy na Galeg Morghi, wojskowym lotnisku w Teheranie, szkoląc irańskich pilotów wojskowych. Za dziesięć dni miał przenieść się do Zagrosu; dobrze wiedział, że ta nowa posada - dwa tygodnie w Zagrosie i jeden w Teheranie jeszcze bardziej rozzłości żonę. Tego dnia rano odpowiedział na jej list: Jeśli chcesz zostać w Anglii, zostań w Anglii, ale przestań lamentować i wydziwiać na to, czego nie znasz. Kup sobie podmiejski domek, gdzie tylko chcesz, aleja tam nigdy nie zamieszkam. Nigdy. Mam dobrą pracę, dobrze zarabiam i czuję się tu świetnie. Powinnaś otworzyć oczy. Gdy braliśmy ślub, wiedziałaś, że jestem pilotem, wiedziałaś, jakie życie wybrałem, wiedziałaś, że nie mógłbym mieszkać w Anglii, wiedziałaś, że niczego innego nie potrafię, i że teraz już tego nie zmienię. Przestań lamentować. Jeśli chcesz coś zmienić, zrób to sama... Do diabła z tym. Chryste, ona mówi, że nienawidzi Iranu i wszystkiego, co się z nim wiąże, a przecież nie wysunęła nigdy nawet nosa poza Teheran. Nigdzie nie była, nigdy nie spróbowała irańskiego jedzenia. Przebywała tylko z żonami Brytyjczyków, ciągle tymi samymi. Głośna i fanatyczna mniejszość, odizolowana, znudzona i nudząca tymi nie kończącymi się partyjkami brydża, herbatkami nudnymi jak flaki z olejem... "Ależ kochanie, jak możesz znieść coś, co nie pochodzi z Fortnums albo od Marksa i Sparksa", mizdrząca się, żeby uzyskać zaproszenie do ambasady brytyjskiej i zjeść kolejny nieśmiertelny rostbef i pudding Yorkshire albo wypić herbatę, zagryzając kanapką z ogórkiem i ciastkiem z kminkiem, w przekonaniu, że wszystko, co angielskie, jest najlepsze na świecie, a zwłaszcza angielska kuchnia: gotowana marchewka, gotowany kalafior, gotowane ziemniaki, gotowana brukselka, nie dopieczony rostbef lub pieczone za długo jagnię jako szczyt jakiejś pieprzonej doskonałości... - Och, mój biedny ekscelencja! Nie wyglądasz na zbyt zadowolonego. - Usłyszał czyjś cichy głos. 264 Rozejrzał się wokół i stwierdził, że znajduje się w zupełnie innym świecie. - O co chodzi? - zapytała. Na jej owalnej twarzy malowało się zatroskanie. - Przepraszam - westchnął. Przez chwilę był zdezorientowany; waliło mu serce i miał gardło ściśnięte jak nigdy dotąd. - Wydawało mi się, że jest pani nadprzyrodzonym zjawiskiem, postacią z Baśni z tysiąca i jednej nocy, kimś magicznym. - Zmusił się do zamilknięcia; czuł się jak głupiec. - Przepraszam, byłem myślami bardzo daleko stąd. Nazywam się Lochart, Tom Lochart. - Wiem - odparła ze śmiechem. Miała bursztynowe, błyszczące oczy. Jej wargi także błyszczały; zęby były śnieżnobiałe, ciemne włosy faliste i długie, a skóra koloru irańskiej ziemi: oliwkowobrązowa. Nosiła ubranie z białego jedwabiu, była lekko uperfumowana i sięgała mu zaledwie do brody. - Jest pan tym wstrętnym kapitanem od szkolenia, który daje mojemu biednemu kuzynowi Karimowi wycisk przynajmniej trzy razy dziennie. - Co? - Lochart nie mógł się skupić. - Kto? - O, tam. - Wskazała przeciwległą ścianę pokoju. Młody człowiek był w cywilnym ubraniu; uśmiechał się do nich, a Lochart nie poznał, że jest jednym z jego uczniów. Młodzieniec był bardzo przystojny, miał ciemne, kręcone włosy, ciemne oczy i był dobrze zbudowany. - Mój wyjątkowy kuzyn, kapitan Karim Peszadi z Cesarskich Irańskich Sił Powietrznych. Obdarzyła Locharta powłóczystym spojrzeniem, a jego serce znowu załomotało jak szalone. Weź się w garść, na Boga! Co się z tobą dzieje? - Ja... no, próbuję nie dawać im wycisku, chyba że na to zasługują. To tylko po to, żeby mogli zachować życie. - Próbował przypomnieć sobie akta personalne kapitana Peszadiego, ale nie mógł, i w desperacji przeszedł na farsi. - Ale, Wasza Wysokość, jeśli wyświadczy mi

124

pani ten wyjątkowy zaszczyt, jeśli zostanie pani i będzie ze mną rozmawiać, i udzieli mi łaski, mówiąc, 265 jak się nazywa, to przyrzekam, że... - przez chwilę szukał właściwego słowa, nie znalazł go i zastąpił innym: _ będę zawsze pani niewolnikiem i oczywiście będę musiał traktować Jego Ekscelencję pani kuzyna o sto procent lepiej niż innych! Z zachwytem klasnęła w dłonie. - Och, czcigodny ekscelencjo - odpowiedziała w far-si. - Jego Ekscelencja mój kuzyn nie wspominał, że mówi pan naszym językiem! Och, jak pięknie brzmią słowa, gdy są wypowiadane przez pana! Niemal wychodząc z siebie, Lochart słuchał przesadnych komplementów, charakterystycznych dla farsi, i sam odpowiadał tak samo. Błogosławił w myślach Scraggera, który, wiele lat temu, gdy Tom wstępował do Sheik Aviation po opuszczeniu RAF-u w 1965 roku, powiedział mu: "Jeśli chcesz z nami latać, chłopie, naucz się lepiej farsi, bo ja jestem na to zbyt leniwy!" Teraz po raz pierwszy zauważył, jak wspaniale ten język nadaje się do mówienia o miłości, do aluzji i niedomówień... - Nazywam się Szahrazad Paknuri, ekscelencjo. - Zatem Wasza Wysokość pochodzi jednak z Baśni z tysiąca i jednej nocy. - Ach, lecz nie mogę panu niczego opowiedzieć, nawet gdyby chciał mi pan uciąć głowę! Potem dodała ze śmiechem po angielsku: - Opowiadanie to moja najsłabsza strona. - To niemożliwe - odparł natychmiast. - Czy zawsze jest pan tak uprzejmy, kapitanie Lochart? Badała go spojrzeniem. Usłyszał, jak sam mówi w farsi: - Tylko wobec najpiękniejszej kobiety, jaką kiedykolwiek widziałem. Na jej twarz wypłynął rumieniec. Spuściła wzrok, a on pomyślał z przerażeniem, że wszystko zepsuł. Gdy jednak znów na niego spojrzała, śmiały jej się oczy. - Dziękuję. Uszczęśliwił pan starą mężatkę. Szklanka wypadła mu z ręki. Podniósł ją i przeprosił Szahrazad; oprócz niej nikt tego nie zauważył. Mężatka! 266 Przedtem nie przyszło mu to do głowy. Ale oczywiście: była mężatką, a on miał żonę i ośmioletnią córkę. Nie . miał prawa się złościć. Na Boga, zachowujesz się jak nieprzytomny. Chyba zwariowałeś. Odzyskał panowanie nad sobą. - Co pani powiedziała? - zapytał. - Och, powiedziałam, że byłam zamężna. Właściwie to jestem nadal; jeszcze przez trzy tygodnie i dwa dni. Moje nazwisko po mężu brzmi Paknuri. Z domu nazywam się Bakrawan... - Zatrzymała kelnera, wzięła kieliszek wina i wręczyła Lochartowi. Znowu zmarszczenie brwi. - Czy na pewno dobrze się pan czuje, kapitanie? - O tak, tak - odparł szybko. - Powiedziała pani: Pankuri? - Tak. Jego Wysokość emir Paknuri był taki stary, pięćdziesiąt lat, i był przyjacielem mojego ojca. Ojciec i matka uważali, że małżeństwo z nim będzie dla mnie dobre, a on się zgodził, choć jestem chuda, a nie tłusta i godna pożądania, mimo iż dużo jem, tak jak chce Bóg. Wzruszyła ramionami i uśmiechnęła się, a dla niego świat poweselał. - Oczywiście, zgodziłam się, ale tylko pod warunkiem, że po dwóch latach, jeśli się rozmyślę, nasze małżeństwo będzie rozwiązane. Tak więc wzięliśmy ślub w moje siedemnaste urodziny. Od razu mi się to nie spodobało. Stale płakałam, a ponieważ w ciągu tych dwóch lat nie przyszły na świat dzieci, ani też podczas dodatkowego, trzeciego roku, na który się zgodziłam, mój pan przystał z radością na rozwód. Zamierza ożenić się ponownie, a ja jestem wolna, tylko że taka stara... - Nie jest pani stara, lecz...

125

- Och, tak. Stara! Usiłowała wyglądać na zmartwioną, ale widać było, że jest wesoła. Znów do niej mówił, śmiał się razem z nią, potem poprosił jej kuzyna, żeby się do nich przyłączył, bojąc się, że to jego naprawdę wybrała. Gawędzili w trójkę. Dowiedział się, że jej ojciec jest ważnym kupcem na bazarze, że jej rodzina jest rozległa i kosmpolityczna oraz bardzo ustosunkowana, że jej 267 matka jest chora, że Szahrazad ma siostry i braci, i że uczęszczała do szkoły w Szwajcarii, ale tylko przez pół roku, ponieważ bardzo tęskniła za Iranem i rodziną. Potem jadł z nimi kolację, wesoły i szczęśliwy, nawet mimo obecności generała Walika; czuł się tak dobrze jak nigdy przedtem. Po przyjęciu nie pojechał prosto do domu, lecz wybrał drogę do Darband; w górskiej okolicy nad strumieniem rozrzucone były liczne kafejki ze stolikami, krzesłami i hojnie rozłożonymi, bogatymi dywanami, na których można było odpocząć, zjeść, nawet się zdrzemnąć. Niektóre z nich umieszczono na pomostach nad strumieniem, tak że z dołu dochodził szum i szept wody. Lochart leżał na takim dywanie, wpatrując się w gwiazdy; wiedział, że przeszedł jakąś przemianę, wiedział, że oszalał, ale pokona wszystkie przeszkody i zniesie wszelkie trudności, byle tylko poślubić tę dziewczynę. Udało się mu, choć przeszkody były okrutne i wielokrotnie łkał w rozpaczy. - O czym myślisz, Tommy? - zapytała teraz, siedząc u jego stóp na pięknym dywanie, który dostali w prezencie ślubnym od generała Walika. - O tobie - odparł. Jej czułość odegnała wszystkie troski. W saloniku było ciepło, tak samo jak w pozostałej części ogromnego mieszkania. Paliły się delikatne światła, kotary przesłaniały okna, wszędzie piętrzyły się ozdobne poduszki; na kominku płonął wesoły ogień. - Myślę o tobie przez cały czas. Klasnęła w ręce. - Jakie to cudowne! - Nie lecę do Zagrosu jutro, lecz pojutrze. - Och, to jeszcze cudowniejsze! - Przytuliła głowę do jego kolan. - Cudowne! Pogładził jej włosy. - Mówiłaś, że miałaś interesujący dzień? - Tak. Wczoraj i dziś. Byłam w waszej ambasadzie i dostałam paszport, tak, jak mówiłeś, żebym... 268 - Wspaniale! Teraz jesteś Kanadyjką. - Nie, ukochany. To ty jesteś Kanadyjczykiem. Posłuchaj, najwspanialsze jest to, że pojechałam do Do-szan Tappeh - oświadczyła z dumą. - Chryste - powiedział i zawstydził się, gdyż Szahrazad nie lubiła, gdy bluźnił. Przepraszam, ale to było wariactwo. Tam toczą się walki. Nie powinnaś narażać się na takie niebezpieczeństwo. - Och, przy mnie nie walczyli - rzuciła wesoło. Wstała i ruszyła do drzwi, mówiąc: - Pokażę ci. - Po chwili pojawiła się znowu. Miała na sobie szary czador, zakrywający ją od stóp do głów, łącznie z twarzą. Nie lubił tego stroju. - Och, panie - powiedziała w farsi, kręcąc się przed nim. - Nie musisz się o mnie bać. Bogowie mnie strzegą, a prorok, niech jego imię będzie pochwalone... - Urwała na widok wyrazu jego twarzy. - O co chodzi? - zapytała po angielsku. - Nigdy.... nigdy nie widziałem cię w czadorze. To... to do ciebie nie pasuje. - Och, wiem, że jest brzydki i nigdy nie wkładam go w domu, ale na ulicy czuję się w nim lepiej, Tommy. Te wszystkie okropne spojrzenia mężczyzn. Nadszedł czas, żebyśmy znowu zaczęły się tak ubierać. I zasłaniać twarze.

126

Był wstrząśnięty. - A co z wszystkimi uprawnieniami, które zdobyłyście? Prawa wyborcze, prawo do odsłaniania twarzy, prawo do chodzenia, dokąd się chce, wyjścia za mąż, za kogo się chce; przestałyście być składnikiem majątku mężczyzny. Jeśli kobiety zgodzą się na czador, stracą też wszystko inne. - Może tak, a może nie, Tommy. - Była zadowolona, że rozmawiają po angielsku, gdyż w tym języku mogła się trochę spierać, co byłoby nie do pomyślenia, gdyby jej mężem był Irańczyk. Cieszyła się też, że wyszła za tego człowieka, który, nie do wiary, pozwalał jej wyrażać własne zdanie. Wino wolności uderza do głowy, pomyślała. Picie takiego wina jest dla kobiety bardzo trudne i niebezpieczne, jak nektar z Rajskich Ogrodów. 269 - Gdy Szach Reza odsłaniał nam twarze - powiedziała - powinien był także odebrać mężczyznom ich obsesję. Nie jesteś kobietą, Tommy, która chodzi na bazar albo jeździ samochodem. Nie masz pojęcia, jak to jest. Mężczyźni są na ulicach, na bazarze, w banku, wszędzie. Wszyscy są tacy sami. U wszystkich widać te same myśli, tę samą obsesję. Myślą o mnie tak, jak tylko ty powinieneś myśleć. - Zdjęła czador, złożyła go starannie na krześle i znowu usiadła u jego stóp. - Od dziś będę go nosiła, wychodząc na ulicę, jak moja matka i jej matka... Nie z powodu Chomeiniego, niech Bóg go chroni, lecz dla ciebie, mój ukochany mężu. Pocałowała go lekko i usiadła mu na kolanach. Wiedział, że decyzja już zapadła. Co prawda mógłby jej tego zabronić, ale przecież decydowanie o takich sprawach było jej prawem. Była Iranką, mieszkali w Iranie i już na zawsze tu pozostaną - to jeden z warunków postawionych przez jej ojca. Ten problem był irański i rozwiązanie także irańskie: dni westchnień i spojrzeń z głębi serca, łez, poniżeń, niewolniczej służalczości, szlochów w nocy, dalszych bolesnych westchnień, nigdy gniewnego słowa lub spojrzenia, które byłoby zabójcze dla spokoju męża, ojca lub brata. Lochart nie mógł jej czasem zrozumieć. - Rób, co chcesz, ale już nigdy nie jedź do Doszan Tappeh - powiedział, bawiąc się jej włosami. Były jedwabiste i błyszczące tak, jak może błyszczeć tylko młodość. - Co się tam wydarzyło? Jej twarz pojaśniała. - Och, to było takie podniecające. Nieśmiertelni, nawet oni, doborowe oddziały Szacha, nie mogli poradzić sobie z wiernymi. Wszędzie rozlegały się strzały. Ja byłam bezpieczna; pojechali ze mną: siostra, Laleh, i mój kuzyn Ali z żoną. Był tam też kuzyn Karim. Razem z wieloma innymi oficerami opowiedział się za islamem i rewolucją; powiedział nam, gdzie i jak możemy się z nim spotkać. Było tam jeszcze ze dwieście pań, wszystkie w czadorach. Skandowałyśmy: "Bóg jest wielki, Bóg jest wielki"; przyłączyli się do nas niektórzy 270 żołnierze. Nieśmiertelni! - Rozwarła szerzej oczy. - Wyobraź sobie. Nawet Nieśmiertelni zaczynają dostrzegać ' prawdę! Lochart był przerażony. Naraziła się na niebezpieczeństwo, nic mu nie mówiąc i nie pytając o pozwolenie. Jak dotąd, powstanie i sprawa Chomeiniego wcale jej nie obchodziły, poza samym początkiem, kiedy to obawiała się o bezpieczeństwo ojca i krewnych, którzy byli ważnymi kupcami i bankierami z bazaru, powszechnie znanymi z powodu powiązań z dworem cesarskim. Na szczęście jej ojciec rozwiał ich obawy, gdy szepnął Lo-chartowi, że on i jego bracia już od lat wspierają po cichu Chomeiniego i powstanie przeciwko Szachowi. Teraz jednak, pomyślał Lochart, teraz, gdy Nieśmiertelni zaczynają się wahać, a najbardziej obiecujący młodzi oficerowie, tacy jak Karim, otwarcie wspierają rewoltę, nastąpi ogromny rozlew krwi. - Ilu żołnierzy przyłączyło się do was? - zapytał, próbując zebrać myśli.

127

- Tylko trzech, lecz Karim powiedział, że to dobry początek, i że lada dzień Bachtiar i jego łotrzy uciekną, tak jak uciekł Szach. - Posłuchaj, Szahrazad. Dzisiaj rząd brytyjski i kanadyjski nakazały opuszczenie Iranu wszystkim członkom rodzin swych obywateli pracujących w Iranie. Mac wysyła wszystkich do Asz Szargaz do czasu, aż sytuacja się unormuje. - To bardzo mądre. Tak, mądre. - Jutro helikopter 125 zabierze Genny, Manuelę, ciebie i Azadeh. Spakuj... - Och, kochanie, ja nie wyjadę. Nie ma takiej potrzeby. A Azadeh? Dlaczego ona ma wyjeżdżać? My nie jesteśmy zagrożone. Gdybyśmy były, ojciec na pewno by o tym wiedział. Nie masz powodów do niepokoju... - Zobaczyła, że jego kieliszek jest prawie pusty; napełniła go szybko i przybiegła z powrotem. - Jestem całkowicie bezpieczna. - Uważam jednak, że byłabyś bezpieczniejsza poza Iranem... 271 _ To wspaniale, że tak się o mnie troszczysz, kochanie, ale naprawdę nie ma powodu, żebym wyjeżdżała. Zresztą zapytam jutro ojca albo możesz... - Mały węgielek wypadł z kominka, ale nie mógł wywołać pożaru. Lochart chciał wstać, lecz ona już tam była. - Ja to zrobię. Wypoczywaj, kochanie. Na pewno jesteś zmęczony. Być może jutro znajdziesz czas, żeby odwiedzić ze mną ojca. Zręcznie poprawiła ogień. Czador leżał obok na krześle. Zobaczyła, że mąż na niego patrzy, i cień uśmiechu zniknął z jej twarzy. - Co? Zamiast odpowiedzieć, po prostu uśmiechnęła się znowu, podniosła czador i pobiegła żwawo przez pokój, a potem korytarzem do kuchni. Lochart nie był spokojny. Wpatrywał się w ogień i próbował przygotować argumenty, gdyż nie chciał jej rozkazywać. Ale jej każę, jeśli będę musiał. Mój Boże, tyle kłopotów! Charlie zniknął, w Kowissie niespokojnie, Kijabi zamordowany, a Szahrazad w samym środku rozruchów! Ona chyba oszalała! Tak ryzykować! Jeśli ją stracę, umrę. Boże, kimkolwiek jesteś i gdziekolwiek jesteś, ochraniaj ją... Salon był duży. Na przeciwległym krańcu stał stół i dwanaście krzeseł. Często jednak jadali po irańsku. Siedzieli na dywanie, wsparci na poduszkach, przy rozłożonym na podłodze obrusie. Rzadko chodzili w butach, a Szahrazad nigdy na wysokich obcasach, które mogłyby zniszczyć puszyste dywany. W mieszkaniu było pięć sypialni, trzy łazienki i dwa salony. Zwykle przebywali w większym, mniejszy zaś, położony w odległym krańcu mieszkania, służył jej, gdy on omawiał z kimś interes albo gdy odwiedzała ją siostra, przyjaciółki lub krewni, tak że ich rozmowa mu nie przeszkadzała. Wokół Szahrazad zawsze panował ruch; zawsze kręcił się koło niej ktoś z rodziny, dzieci, nianie, z tym że ruch ten ustawał po zachodzie słońca, mimo iż często ktoś z krewnych lub bliskich przyjaciół zostawał na noc i spał w gościnnej sypialni. 272 Nigdy nie oponował, gdyż mimo jego obecności stanowili szczęśliwą, towarzyską rodzinę. Także dlatego, ' że stanowiło to część układu, jaki zawarł z jej ojcem. Miał cierpliwie uczyć się irańskich obyczajów i cierpliwie ich przestrzegać przez trzy lata i jeden dzień. Potem mógł zamieszkać czasowo z Szahrazad poza Iranem. - Ponieważ do tego czasu - powiedział uprzejmie jej ojciec, Dżared Bakrawan - z pomocą Jedynego Boga i Jego proroka, niech jego słowa będą wiecznie żywe, dysponować będziesz wiedzą wystarczającą, aby dokonać właściwego wyboru, gdy mieć będziesz synów i córki. Choć moja córka jest chuda, rozwiedziona i nadal bezdzietna, nie sądzę, aby była bezpłodna. - Ależ ona jest jeszcze młoda! Możemy uznać, że jest za wcześnie na dzieci... - Nigdy nie jest za wcześnie - przerwał ostro Bakrawan. - Święte Księgi mówią to zupełnie jasno. Kobieta potrzebuje dzieci. Dom potrzebuje dzieci. .Bez dzieci kobieta wyrodnieje.

128

Brak dzieci to największy problem mojej ukochanej Szahrazad. Aprobuję niektóre nowoczesne obyczaje, innych nie. - Ale jeśli razem tak postanowimy? Jeśli razem uznamy, że jest za wcześ... . - Taka decyzja nie należy do niej! - Dżared Bakrawan wyglądał na wstrząśniętego. Był małym, brzuchatym mężczyzną z siwymi włosami i brodą oraz twardym spojrzeniem. - To byłoby potworne! Sama rozmowa z nią na ten temat to zniewaga! Musisz myśleć jak Irańczyk albo to małżeństwo nie potrwa długo, czy też w ogóle nie dojdzie do skutku. Nigdy. Nie chcesz mieć dzieci? - Ach, nie o to chodzi! Oczywiście chcę, ale... - Dobrze. Zatem postanowiliśmy. - A więc, czy mogę to rozumieć tak, że przez trzy lata i jeden dzień będę mógł uznać, że jest jeszcze za wcześnie? - To głupia myśl. Jeśli nie chcesz mieć dzie... - Chcę oczywiście, ekscelencjo. 273 W końcu ojciec powiedział niechętnie: _ Tylko przez jeden rok i jeden dzień i tylko pod warunkiem, że przysięgniesz na Jedynego Boga, że naprawdę chcesz mieć dzieci, i że ta zdumiewająca prośba dotyczy tylko ograniczonego czasu! Masz głowę zapełnioną głupstwami, synu! Z Bożą pomocą te głupstwa roztopią się jak śnieg na piaskach pustyni. Kobiety muszą mieć dzieci... Lochart uśmiechnął się do swych myśli. Ten wspaniały staruszek targowałby się nawet z Bogiem w Ogrodach Raju. Dlaczego nie? Czyż nie jest to narodową rozrywką Irańczyków? Ale co ja mu teraz powiem? Rok i dzień niedługo upłynie. Czy chcę obciążać się dziećmi? Nie. Jeszcze nie. Ale Szahrazad chce. Przyjęła moją decyzję i nigdy się nie uskarżała. Nie sądzę jednak, że kiedykolwiek z nią się zgodziła. Z kuchni dobiegał przytłumiony dźwięk jej głosu i głosu pokojówki. Dawało to Lochartowi poczucie ogromnego spokoju, jakże odmiennego od życia, które prowadził. Poduszki były bardzo wygodne; patrzył w ogień płonący na kominku. Zza okien dochodziły odgłosy strzałów, ale było to już czymś tak zwyczajnym, że nie zwracało uwagi. Muszę zabrać ją z Teheranu, pomyślał. Ale jak? Ona nie wyjedzie, nie zostawi rodziny. Może rzeczywiście właśnie tutaj jest najbezpieczniejsza - jeśli nie będzie brała udziału w rozruchach. Doszan Tappeh! Oszalała jak oni wszyscy. Chciałbym wiedzieć, czy wojsko rzeczywiście otrzymało rozkaz zgniecenia rewolty. Bachtiar musi szybko coś zrobić albo będzie po nim. Ale jeśli zrobi, poleje się krew, gdyż Irańczycy są gwałtowni; gardzą śmiercią, jeśli tylko mogą narażać życie w służbie islamu. Ach, islam! I Bóg. Gdzie jest teraz Jedyny Bóg? W sercach i umysłach wszystkich wyznawców. Szyici są wyznawcami. I Szahrazad. I cała jej rodzina. A ja? Nie, jeszcze nie, ale pracuję nad tym. Obiecałem mu, że będę nad tym pracował. Obiecałem, że przeczytam Koran i nie będę się na niego zamykał. No i co? 274 . Teraz me pora o tym myśleć. Bądź praktyczny, myśl praktycznie. Ona jest w niebezpieczeństwie. W czadorze czy bez, nie powinna się do tego mieszać. Ale dlaczego? To przecież jej kraj. Tak, ale ona jest moją żoną. Rozkażę jej, żeby trzymała się od tego z daleka. A co z posiadłością jej ojca nad Morzem Kaspijskim, koło Bandar-e Pahlawi? Może by ją tam zabrali albo wysłali? Pogoda jest tam dobra, nie tak cholernie zimno jak tutaj, chociaż nie można narzekać: dzięki jej staruszkowi i rodzinie w domu jest ciepło, zbiornik zawsze napełniony paliwem, przygotowane drewno dq_ kominka, lodówka wypchana jedzeniem... Mój Boże, tyle mu zawdzięczam...

129

Jakiś dźwięk wyrwał go z zamyślenia. W drzwiach stanęła Szahrazad ubrana w czador i lekki welon, którego nigdy przedtem nie widział. Spoglądała na niego swoim najbardziej zalotnym spojrzeniem. Czador zaszeleścił, gdy się zbliżała. Rozchyliła go. Pod spodem była naga. Ten widok sprawił, że zaczął głęboko oddychać. - A więc... - Mówiła jak zwykle cichym, melodyjnym głosem. Jej farsi brzmiał powabnie. - A więc, ekscelencjo mój mężu, czy teraz mój czador ci odpowiada? Chciał chwycić.ją w objęcia, ale odsunęła się ze śmiechem. - Mówi się, że w lecie kobiety publiczne noszą czador właśnie w taki sposób. - Szahrazad... - Nie. Tym razem złapał ją bez trudu. Jej smak, jej blask, jej miękkość... - Być może, panie - powiedziała między kolejnymi pocałunkami, przekomarzając się z nim być może twoja niewolnica będzie zawsze tak nosić swój czador; na ulicach, na bazarze... Mówi się, że wiele kobiet tak robi. - Nie! Zwariowałbym od samej myśli o tym. Chciał ją podnieść, szepnęła jednak: 275 _ Nie, ukochany, zostańmy tutaj. - Ale służba... - Zapomnij o nich - szepnęła znowu. - Nie będą nam przeszkadzać, zapomnij o nich, zapomnij o wszystkim, błagam cię, ukochany, pamiętaj tylko o tym, że to twój dom, twoje ognisko i że ja jestem na zawsze twoją niewolnicą. Zostali. Jak zwykle jej namiętność dorównywała jego pożądaniu; choć nie mógł zrozumieć, jak i dlaczego, wiedział tylko, że podróżuje z nią do raju, naprawdę przebywa w Rajskich Ogrodach z tą rajską nimfą, a potem wraca wraz z nią na ziemię. Później, podczas kolacji, dzwonek u drzwi zakłócił ich spokój. Otworzył służący, Hasan, potem wrócił do pokoju i zamknął za sobą drzwi. - Panie, to Jego Ekscelencja generał Walik - powiedział po cichu. - Przeprasza, że przybywa tak późno, ale to ważne. Pyta, czy Wasza Ekscelencja mógłby poświęcić mu kilka minut. Lochart był zły, ale Szahrazad dotknęła lekko jego ramienia i gniew się ulotnił. - Przyjmij go, ukochany. Poczekam na ciebie w łóżku. Hasan, przynieś czysty talerz i podgrzej choreszt. Jego Ekscelencja może być głodny. Walik bardzo przepraszał za najście. Dwukrotnie odmówił jedzenia, ale oczywiście w końcu dał się przekonać i jadł łapczywie. Lochart czekał cierpliwie, pamiętając o danej teściowi obietnicy - miał przestrzegać obyczajów panujących w Iranie; dobry obyczaj wymagał, aby dochodzić do wszystkiego okrężną drogą i nigdy nie wyrażać się obcesowo czy bezpośrednio. W farsi było to znacznie łatwiejsze niż po angielsku. Przeszedł na angielski tak szybko, jak mógł. - Cieszę się, że pana widzę, generale. Czym mogę panu służyć? - Dopiero pół godziny temu dowiedziałem się, że jest pan znowu w Teheranie. To najlepszy choreszt, jaki jadłem od wielu lat. Przykro mi, że przeszkadzam panu o tak późnej porze. 276 - Nic nie szkodzi. Lochart pozwolił, żeby zapanowała cisza. Starszy mężczyzna jadł, nie przejmując się tym, że gospodarz mu nie towarzyszy. Kawałek jagnięcia przylepił się do jego wąsów, a Lochart patrzył na to zafascynowany, zastanawiając się, jak długo tam pozostanie. Wreszcie Walik otarł usta. - Wyrazy uznania dla Szahrazad. Jej kucharz jest dobrze wyuczony. Powiem o tym memu ulubionemu kuzynowi, ekscelencji Dżaredowi. - Dziękuję. - Lochart wciąż czekał. Znów cisza zawisła pcmiędzy nimi. Walik pociągnął łyk herbaty.

130

- Czy udało się załatwić zezwolenie dla 212? - Do chwili, gdy wyszliśmy z biura - nie. - Lochart nie był przygotowany na to pytanie. Wiem, że Mac kazał posłańcowi czekać na zezwolenie. Zatelefonowałbym do niego, ale niestety nasz telefon nie działa. Dlaczego pan pyta? - Wspólnicy chcieliby, żeby pan obsłużył ten czarter. - Kapitan McIver wyznaczył kapitana Lane'a. Oczywiście, jeśli otrzymamy zezwolenie. - Zezwolenie będzie udzielone. - Walik znów otarł usta i sam dolał sobie herbaty. Wspólnicy chcieliby, żeby to pan poleciał. Jestem pewien, że McIver wyrazi zgodę. - Bardzo mi przykro, ale muszę wracać do Zagrosu. Chcę się upewnić, że wszystko jest tam w porządku. - Opowiedział pokrótce generałowi, co zaszło. - Jestem pewien, że Zagros może poczekać kilka dni. Jestem też pewien, że Dżared będzie zadowolony, wiedząc, że uznał pan prośbę wspólników za ważną. Lochart zmarszczył brwi. - Dlaczego ten czarter jest tak ważny dla wspólników? Trochę części zamiennych, kilka riali? - Wszystkie loty czarterowe są ważne. Wspólnicy troszczą się bardzo o zapewnianie jak najlepszych usług. Zatem zgadza się pan? 277 - Ja..- po pierwsze, muszę uzgodnić to z Makiem, po drugie, wątpię, czy 212 otrzyma zezwolenie, a po trzecie, naprawdę powinienem wrócić do swojej bazy. Walik przywołał na twarz swój najmilszy umiech. - Jestem pewien, że Mac wyrazi zgodę. Dostanie pan zezwolenie na opuszczenie przestrzeni powietrznej Teheranu. - Wstał. - Zamierzam zobaczyć się teraz z Makiem. Powiem mu, że pan się zgadza. Proszę podziękować Szahrazad. Jeszcze raz tysiąckrotnie przepraszam za to najście, ale takie są teraz czasy. Lochart nie ruszył się z miejsca. - Nadal chciałbym wiedzieć, co jest takiego ważnego w kilku częściach zamiennych i w stu tysiącach riali. - Wspólnicy uznali, że to ważne, a więc, mój młody przyjacielu, gdy usłyszałem, że tu jesteś, i pomyślałem o twoich bliskich związkach z moją rodziną, od razu założyłem, że zrobisz to chętnie, jeśli poproszę cię osobiście. Jesteśmy jedną rodziną, czyż nie tak? - Zabrzmiało to dość smętnie, mimo uśmiechu na twarzy Walika. Lochart zmrużył oczy. - Z przyjemnością pomogę, ale... - Dobrze. Zatem postanowiliśmy. Dziękuję. Już wychodzę. - Walik odwrócił się jeszcze w drzwiach; wskazał wzrokiem salonik. - Jest pan bardzo szczęśliwym człowiekiem, kapitanie. Zazdroszczę panu. Po wyjściu Walika Lochart siedział przy dogasającym kominku, wpatrując się w ogień. Hasan i pokojówka sprzątnęli ze stołu i powiedzieli "dobranoc", ale on nawet tego nie zauważył. Nie zauważył też Szahrazad, która zajrzała do pokoju, a widząc go zatopionego w myślach, wróciła do sypialni, żeby mu nie przeszkadzać. Lochart czuł na sercu ciężar. Wiedział, że Walik zdawał sobie sprawę z tego, iż wszystko, co było wartościowego w mieszkaniu, a także samo mieszkanie, stanowiło prezent ślubny od ojca Szahrazad. Dżared Bakrawan podarował mu nawet de facto na własność cały 278 budynek, a przynajmniej dochód z czynszu. Tylko nieliczni wiedzieli o ich sporze. - Choć ogromnie sobie cenię pańską hojność, nie mogę tego przyjąć - powiedział Lochart. To niemożliwe. - Ale to są przecież tylko przedmioty, rzeczy nieważne.

131

- Tak, ale to zbyt wiele. Wiem, że moje wynagrodzenie nie jest astronomiczne, ale jakoś sobie poradzimy. Naprawdę. - Oczywiście. Dlaczego jednak mąż mojej córki nie miałby prowadzić przyjemnego życia? Jak inaczej mógłbyś uzyskać spokój, aby uczyć się irańskich obyczajów i spełnić swą obietnicę? Zapewniam cię, synu, że dla mnie przedstawia to małą wartość. Teraz należysz do mojej rodziny. W Iranie rodzina jest najważniejsza. Rodzina opiekuje się rodziną. - Ale to ja muszę się nią opiekować. Ja, a nie pan. - Oczywiście. Z bożą pomocą dojdzie do tego, żeby utrzymywać ją na takim poziomie, do jakiego jest przyzwyczajona. Na razie jednak nie jest to możliwe, gdyż musisz także przyczyniać się do utrzymania byłej żony i twojego dziecka. Chciałbym to załatwić w cywilizowany sposób, nasz irański sposób. Czyż nie przyrzekłeś, że będziesz żył tak jak my? - Tak, ale proszę... Nie mogę tego przyjąć. Daj jej, co tylko chcesz, ale nie dawaj mnie. Ja muszę sam zrobić wszystko, na co mnie stać. - Jestem pewien, że zrobisz. To jest tylko mój podarunek dla ciebie, a nie dla niej. To umożliwia mi oddanie ci jej samej. - Daj to jej, a nie... - Z woli Boga, mężczyzna jest panem domu - powiedział ostro Dżared Bakrawan. - Gdyby to nie był twój dom, nie byłbyś jego panem. Muszę nalegać. Jestem głową rodziny; Szahrazad zrobi to, co jej nakażę, a dla jej dobra muszę nalegać, gdyż w przeciwnym wypadku ślub się nie odbędzie. Zdaję sobie sprawę z twojego zachodniego dylematu, choć go nie rozumiem, 279 mój synu. Tutaj jednak irańskie obyczaje są najważniejsze, a one nakazują dbać o rodzinę... Lochart skinął głową. To prawda. Wybrałem Szah-razad, wybrałem irańskie... ale ten sukinsyn Walik rzucił mi to w twarz i sprawił, że znowu poczułem się brudny. Nienawidzę go za to, nie znoszę podarunków i wiem, że jedyny, jaki mogę jej ofiarować, to wolność, której w innym wypadku by nie miała, albo moje życie. W końcu jest teraz Kanadyjką i nie musi tu zostać. Nie oszukuj się. Jest Iranką i już zawsze nią pozostanie. Czy mogłaby mieszkać w zalanym deszczem Van-couver, bez rodziny, bez przyjaciół i bez wszystkiego, co irańskie? Tak, chyba tak. Z czasem mógłbym zastąpić jej wszystko inne. Oczywiście nie na zawsze. Po raz pierwszy stanął przed problemem, który ich dzielił. Stary Iran Szacha odchodzi na zawsze. Nieważne, czy nowy będzie lepszy. Ona się przystosuje, i ja też. Znam farsi, ona jest moją żoną, a Dżared jest potężny. Gdybyśmy musieli wyjechać, wynagrodzę jej to czasowe rozstanie. Przyszłość nadal rysuje się różowo: kocham ją i błogosławię za to Boga... Ogień już prawie wygasł. Lochart z przyjemnością chłonął zapach płonącego drewna, wymieszany z zapachem perfum Szahrazad, który wisiał jeszcze w powietrzu. Poduszki zachowały odciśnięty ślad ich ciał; choć niedawno doznał spełnienia, znowu do niej zatęsknił. Była naprawdę jedną z hurys, duchów raju, pomyślał poprzez ogarniającą go senność. Zaczarowała mnie, i to jest wspaniałe. Nie mam żadnych pretensji; gdybym dziś umarł, wiedziałbym już, jak wygląda raj. Ona jest wspaniała, Dżared jest wspaniały. Jej dzieci też będą wspaniałe i rodzina... Ach, rodzina! Rodzina dba o rodzinę, takie jest prawo. Muszę zrobić to, o co prosi mnie Walik, czy mi się to podoba, czy nie. Muszę. Jej ojciec wyraził to jasno. Ostatnie polano rozbłysło przed zgaśnięciem. Co może być ważnego w kilku częściach zamiennych i paru rialach? - zapytał płomieni. Poniedziałek 12 lutego 1979 1

132

W TEBRIZIE JEDEN, 7:12. Charlie Pettikin usiłował spać. Leżał skulony na materacu rozłożonym na podłodze. Był przykry ty jednym kocem i miał związane ręce. Właśnie wstawał świt i panowało przenikliwe zimno. Strażnicy nie zgodzili się zostawić mu przenośnego piecyka i zamknęli go w pomieszczeniu baraku Erikkiego Yokkonena, które normalnie służyło jako magazynek. Szybki małego okienka pokrywał szron. Okienko było zabarykadowane od zewnątrz; na parapecie leżał śnieg. Otworzył oczy, nie zdając sobie jeszcze sprawy, gdzie się znajduje. Bolało go całe ciało. Co za parszywa sytuacja! - mruknął, próbując rozluźnić ramiona. Niezdarnie przetarł oczy związanymi rękoma i potarł twarz, czując się brudny. Nie ogolona szczecina zarostu upstrzona była plamkami siwizny. Nie znoszę być nie umyty, pomyślał. 283 Dziś jest poniedziałek. Dotarłem tu w sobotę o zachodzie słońca, a złapali mnie wczoraj rano. Sukinsyny! W sobotę wieczorem dotarły do niego jakieś hałasy, które wzmogły jego niepokój. Był pewien, że słyszy stłumione głosy. Zgasił światło, po cichu odsunął rygiel i stanął w progu, trzymając w ręku pistolet sygnalizacyjny. Starannie badał wzrokiem ciemność. Zobaczył, albo wydawało się mu, że widzi, jakiś ruch w odległości trzydziestu metrów, a potem inny jeszcze dalej. - Kto tam jest? - zawołał głośno; okrzyk odbił się dziwnym echem. - Czego chcesz? Nikt nie odpowiedział. Następny ruch. Gdzie? Trzydzieści, czterdzieści metrów. W nocy trudno ocenić odległość. Znowu! Czy to człowiek? A może tylko zwierzę lub cień gałęzi? A może... Co to? Tam, za dużą sosną. - Hej, ty tam. Czego chcesz? Żadnej odpowiedzi. Nie mógł się zdecydować, czy to człowiek, czy zwierzę. Zły i trochę przestraszony, wycelował i ściągnął spust. Huk wystrzału zagrzmiał jak piorun i odbił się echem od zbocza góry. Czerwona rakieta sygnalizacyjna pomknęła w kierunku drzewa, odbiła się od niego, siejąc iskry, i upadła, aby zgasnąć z sykiem w śniegu. Czekał. Nic się nie stało. Z lasu dochodziły zwykłe leśne odgłosy, dach hangaru trzeszczał, wiatr kołysał czubkami drzew, od czasu do czasu jakaś gałąź uginała się pod ciężarem śniegu, który się z niej osypywał. Ostentacyjnie, ze złością potupał nogami, żeby je rozgrzać, cofnął się do wnętrza baraku, zapalił światło, załadował pistolet i zasunął rygiel. - Robisz się starą, strachliwą babą - powiedział na głos i dodał: - Gówno! Nie znoszę ciszy i samotności, nie znoszę śniegu i zimna. Nie lubię się bać, a ten poranek w Galeg Morghi wytrącił mnie z równowagi. Niech to wszystko szlag trafi, choć wiem, że gdyby nie młody Ross, ten sukinsyn z SAVAK-u by mnie zabił! Upewnił się, że drzwi są zamknięte, okna też, zaciągnął zasłony, a potem nalał sobie dużą wódkę i zmieszał 284 ją z sokiem pomarańczowym z lodówki. Usiadł przed kominkiem i zebrał myśli. Na śniadanie będą jajka. Miał broń. Gazowy kominek dobrze grzał. Pokój był przytulny. Po chwili Charlie poczuł się lepiej, bezpieczniej. Przed położeniem się spać w dodatkowej sypialni sprawdził zamki. Zdjął buty i wyciągnął się na łóżku. Wkrótce zasnął. Poranek rozwiał nocne strachy. Po śniadaniu, składającym się ze smażonych jajek na smażonej kromce chleba - tak, jak lubił - posprzątał w pokoju, włożył lotniczy kombinezon i otworzył drzwi. Lufa samopowtarzalnego karabinu znalazła się na wprost jego twarzy, sześciu rewolucjonistów wpadło do pokoju i rozpoczęło się przesłuchanie. Trwało wiele godzin. - Nie jestem szpiegiem, nie jestem Amerykaninem. Powtarzam: jestem Brytyjczykiem. - I tak w kółko.

133

- Kłamstwo. Z dokumentów wynika, że jesteś z Afryki Południowej. Na Allacha! Czy one są fałszywe? - Przywódca, człowiek, który powiedział, że nazywa się Fedor Rakoczy, wyglądał na twardego. Był wyższy i starszy niż inni, miał brązowe oczy i wyraźny angielski akcent. Wciąż te same pytania: - Skąd pochodzisz, dlaczego tu jesteś, kto jest twoim zwierzchnikiem w CIA, z kim kontaktujesz się tutaj, gdzie jest Erikki Yokkonen? - Nie wiem. Mówiłem już pięćdziesiąt razy, że nie wiem. Nikogo tu nie było, gdy wylądowałem wczoraj o zachodzie słońca. Wysłano mnie, żebym zabrał Yok-konena. Jego i jego żonę. Mieli coś do załatwienia w Teheranie. - Kłamca! Oni uciekli w nocy, dwa dni temu. Dlaczego mieliby uciekać, skoro wybierałeś się po nich? - Już to wyjaśniłem. Nie oczekiwali mnie. Dlaczego uciekli? Gdzie są Dibble i Arberry, nasi mechanicy? Gdzie jest nasz kierownik, Dajati, i kto... - Z kim z CIA kontaktujesz się w Tebrizie? - Z nikim. Jesteśmy brytyjską spółką. Domagam się skontaktowania mnie z naszym konsulem w Tebrizie. Domagam... 285 _ Wrogowie ludu nie mogą się niczego domagać. Nawet łaski. Bóg chciał, abyśmy prowadzili wojnę. Na wojnie zabija się ludzi! Przesłuchanie trwało przez całe przedpołudnie. Mimo protestów, zabrali mu wszystkie dokumenty, w tym paszport z niezwykle ważnymi zezwoleniami: na pobyt i wyjazd. Związali go i zamknęli tutaj, grożąc wszystkim, co najgorsze, gdyby spróbował ucieczki. Później wrócił Rakoczy z dwoma strażnikami. - Dlaczego nie powiedziałeś, że przywiozłeś części zamienne do 212? - Nikt mnie o to nie pytał - odparł ze złością Pettikin. - Kim ty, do cholery, jesteś? Oddaj moje dokumenty. Żądam widzenia z konsulem brytyjskim. Rozwiąż mi ręce, ty wypierdku boży! - Bóg cię ukaże za takie bluźnierstwo! Na kolana! Błagaj Boga o przebaczenie! - Siłą zmusili go, aby klęknął. - Błagaj o przebaczenie! Zrobił to, przepełniony nienawiścią. - Umiesz latać 212 tak samo jak 206? - Nie - odparł, niezdarnie wstając. - Kłamca! To jest w twojej licencji! - Rakoczy rzucił dokument na stół. - Dlaczego kłamiesz? - Co za różnica? I tak nie wierzycie w nic, co mówię. Nie uwierzylibyście w prawdę. Wiem, oczywiście, że tak jest napisane w mojej licencji; widziałem też, że ją oglądałeś. Jasne, że latam 212, jeśli mi za to płacą. - Komitet osądzi cię i skaże - powiedział Rakoczy tak autorytatywnym tonem, że Pettikinowi ciarki przeszły po plecach. Potem go zostawili. O zachodzie słońca dali mu trochę ryżu i zupę. W nocy spał twardo, a teraz, o świcie, zdał sobie sprawę z beznadziejności swojej sytuacji. Bał się coraz bardziej. Kiedyś, w Wietnamie, został zestrzelony, schwytany i skazany na śmierć przez Wietkong, ale jego szwadron wrócił razem z ciężko uzbrojonymi helikopterami i Zielonymi Beretami i zmiótł wioskę z powierzchni ziemi, razem z Wietkongiem. Wtedy po raz drugi wymknął się 286 wieczności. "Nigdy nie uważaj się za nieboszczyka, dopóki jeszcze żyjesz, stary chłopie", powiedział wówczas jego młody amerykański dowódca. "W ten sposób możesz spokojnie spać w nocy". Ten dowódca nazywał się Conroe Starke. Ich szwadron helikopterowy, stacjonujący w Da-nang był mieszany; składał się z Amerykanów, Brytyjczyków i kilku Kanadyjczyków. Tam też był cholerny bałagan!

134

Ciekawe, jak teraz leci Duke'owi? - pomyślał. Szczęśliwy sukinsyn. Szczęśliwy, gdyż jest bezpieczny w Ko-wissie i szczęśliwy, gdyż ma Manuelę. Przystojny i zbudowany jak miś koala - te same brązowe oczy i tyle zmarszczek, ile trzeba. Pozwolił swym myślom błądzić; myślał o Marnieli i o Starke'em, o tym, gdzie mogli być Erikki i Azadeh, o tej wietnamskiej wiosce oraz o młodym kapitanie Rossie i jego ludziach. Ross! Następny wybawca! Na tym świecie, żeby przeżyć, trzeba mieć wybawców; tych zdumiewających ludzi, którzy w jakiś dziwny sposób zjawiają się bez powodu w najbardziej odpowiednim momencie, żeby zaoferować szansę, której się desperacko potrzebuje, żeby wyrwać cię z nieszczęścia, niebezpieczeństwa lub zła. Czy zjawiają się dlatego, że modliłeś się o nadejście pomocy? W krańcowych sytuacjach zawsze się modlisz, choć nie zawsze do Boga. Zresztą Bóg ma wiele imion. Przypomniał sobie starego Soamesa z ambasady i jego słowa: "Nie zapominaj, Charlie, że Mahomet, prorok, ogłosił, że Allach, Bóg, ma trzy tysiące imion. Spośród nich tysiąc znają tylko anioły, tysiąc - prorocy, trzysta wymienia Tora, Stary Testament, następne trzysta Zabur, to jest Psalmy Dawida, kolejne trzysta - Nowy Testament, a dziewięćdziesiąt dziewięć - Koran. To daje dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć. Jedno imię Bóg ukrył. Po arabsku nazywa się to Ism Allahi alazimi: Największe Imię Boga. Każdy, kto czyta Koran, musi go przeczytać, nie znając tego imienia. Bóg postąpił mądrze, ukrywając Swe Największe Imię, prawda?" 287 Tak, jeśli Bóg istnieje, pomyślał zamarznięty i obolały Pettikin. Na krótko przed południem Rakoczy wrócił w towarzystwie swoich dwóch ludzi. O dziwo, grzecznie pomógł wstać Pettikinowi i zaczął mu rozwiązywać ręce. - Dzień dobry, kapitanie. Tak mi przykro z powodu tej omyłki. Proszę za mną. - Poszli do dużego pokoju. Na stole stała kawa. - Czy pije pan kawę czarną, czy po angielsku, z mlekiem i cukrem? Pettikin rozcierał zdrętwiałe nadgarstki, próbując zmusić swój umysł do pracy. - Co to? Więzień jest serdecznie częstowany śniadaniem? - Przepraszam, nie zrozumiałem. - Nic takiego. - Pettikin wpatrywał się w Rakoczego nadal niezbyt pewien, jak ma się zachować. - Z mlekiem i cukrem. - Kawa smakowała wyśmienicie; wraz z nią wstępowało w niego życie. Nalał sobie więcej. - A więc to była omyłka? - Tak. Ja... sprawdziłem pańskie słowa; wszystko się zgadza, Bogu dzięki. Odleci pan natychmiast do Teheranu. Pettikin poczuł ucisk w gardle; zbyt nagle darowano mu życie. - Potrzebuję paliwa - powiedział podejrzliwie. - W bazie nie ma paliwa. Zostało skradzione. - Pański śmigłowiec został zatankowany. Sam tego dopilnowałem. - Zna się pan na helikopterach? - Pettikin zastanawiał się, dlaczego jego rozmówca wygląda na zdenerwowanego. - Trochę. - Przepraszam, ale..., zapomniałem, jak się pan nazywa. - Smith. - Fedor Rakoczy uśmiechnął się. - Proszę wyruszyć teraz. Natychmiast. Pettikin odnalazł swe lotnicze buty i włożył je. Pozostali mężczyźni patrzyli na niego w milczeniu. Zauważył,

135

288 że mieli radzieckie pistolety maszynowe. Na stoliku obok drzwi leżała jego torba, a obok dokumenty: paszport, wiza, zezwolenie na pracę i licencja lotnicza wy-. stawiona przez irańskie CAA. Próbując nie okazywać -zdziwienia, upewnił się, że żadnego nie brakuje i schował je do kieszeni. Gdy ruszył w kierunku lodówki, jeden z mężczyzn stanął na jego drodze. - Jestem głodny - oświadczył Pettikin. Nadal był podejrzliwy. - Jedzenie jest w pańskiej maszynie. Proszę za mną. Na zewnątrz wciągnął radośnie w płuca rześkie powietrze. Dzień był piękny: czyste, bardzo niebieskie niebo. Na zachodzie piętrzyło się trochę chmur śniegowych. Na wschodzie droga nad przełęczą była czysta. Wokół błyszczał las: światło słoneczne załamywało się w śniegu. Przed hangarem stał 206 z wypucowanymi szybami. W środku nie ruszano niczego, choć mapnik znajdował się teraz w bocznej kieszeni, a nie jak zwykle za siedzeniem. Zaczął starannie sprawdzać wszystkie mechanizmy. - Proszę się pospieszyć - ponaglił Rakoczy. - Oczywiście. Pettikin wspaniale udał pośpiech, nie pomijając jednak żadnej procedury kontrolnej; wyostrzył wszystkie zmysły, aby wykryć jakiś subtelny albo nawet niezdarny sabotaż. Mieszanka paliwowa w porządku, olej, wszystko. Widział i wyczuwał rosnącą nerwowość rewolucjonistów. Nadal w bazie nie było nikogo innego. Widział w hangarze 212 i wciąż starannie poukładane części jego silnika. Części zamienne, które sam przywiózł, leżały obok na ławce. - Już może pan lecieć. - Rakoczy wypowiedział to jak rozkaz. - Ruszamy. Uzupełni pan paliwo w Ban-dar-e Pahlawi, jak przedtem. - Zwrócił się do swych towarzyszy, uściskał ich szybko na pożegnanie i zajął miejsce na siedzeniu z prawej strony. - Natychmiast startujemy. Polecę z panem do Teheranu. Umieścił pistolet maszynowy między kolanami, zapiął pas, porządnie zamknął drzwiczki, a potem zdjął 289 hełmofon z zaczepu i założył go. Widać było, że wnętrze kokpitu nie jest mu obce. Pettikin zauważył, że dwaj mężczyźni zajęli pozycje obronne naprzeciw drogi. Przycisnął guzik startera. Znajomy odgłos pracującego silnika oraz fakt, że "Smith" znajdował się na pokładzie, a zatem w helikopterze na pewno niczego nie uszkodzono, sprawiły, że polepszył mu się humor. - Odjazd! - powiedział do mikrofonu, wystartował i rozpoczął wspinaczkę w kierunku przełęczy. - Dobrze - pochwalił Rakoczy - Bardzo dobrze. Dobrze pan lata. - Niedbale położył karabin na kolanach, z lufą wymierzoną w Pettikina. - Proszę nie latać zbyt dobrze. - Niech pan zabezpieczy broń albo wcale nie będę latał. Rakoczy zawahał się, po czym przesunął dźwignię bezpiecznika. - Rzeczywiście. W powietrzu to niebezpieczne. Na wysokości stu osiemdziesięciu metrów Pettikin wyrównał, potem gwałtownie zawrócił i skierował się z powrotem w stronę lądowiska. - Co pan wyprawia? - Chcę tylko wejść na kurs. - Opierał się na fakcie, że choć "Smith" znał położenie przyrządów w kokpicie, nie umiał prowadzić 206, bo gdyby umiał, sam zabrałby maszynę. Oczy Pettikina badały ziemię w poszukiwaniu przyczyny zdenerwowania Rakoczego i jego pośpiechu. Na lotnisku chyba nic się nie zmieniło. Koło skrzyżowania wąskiej drogi, prowadzącej do bazy, z drogą główną, biegnącą na północny zachód w kierunku Tebrizu,

136

jechały dwie ciężarówki. Obie kierowały się do bazy. Z tej wysokości mógł łatwo stwierdzić, że były wojskowe. - Zamierzam wylądować i zobaczyć, czego chcą - powiedział. - Jeśli to zrobisz - oznajmił spokojnie Rakoczy - będzie cię to kosztowało wiele bólu i będziesz trwale okaleczony. Proszę, lećmy do Teheranu, ale najpierw do Bandar-e Pahlawi. 290 - Jak się naprawdę nazywasz'' - Smith. Pettikin na tym poprzestał. Zatoczył krąg a notem poprowadził maszynę wzdłuż drogi biegnącej'na noh? cnze°kiły"r:fd'-ku przełęczy j %i ^tS^: drodze n^stti^ m°ment- ^ ^ * ^ *° W TEHERANIE, 8:30. Tom Lochart prowadził swego starego citroena przez pola nocnych bitew, kierując się do Galeg Morghi. Poranek był mroźny. Tom miał opóźnienie, choć wyruszył zaraz po świcie. Minął wiele ciał i wielu ludzi płaczących nad zwłokami swoich bliskich, wiele wypalonych wraków samochodów osobowych i ciężarówek - niektóre jeszcze się tliły, słowem, pozostałości nocnych rozruchów. Grupki uzbrojonych lub na wpół uzbrojonych cywilów okupowały wciąż balkony i barykady, tak że musiał wielokrotnie nadkładać drogi. Wielu mężczyzn nosiło zielone opaski, oznaczające zwolenników Chomeiniego; wszyscy mieli broń. Ulice były złowieszczo wyludnione, pozbawione ruchu kołowego. Od czasu do czasu przemykały tylko policyjne pojazdy - radiowozy i ciężarówki; prowadzący trąbieniem spędzali go z drogi. On też 292 naciskał wtedy klakson, prawie nie dbając o to, czy dotrze na lotnisko; zatrzymanie rozwiązałoby jego dylemat. Popychała go do przodu już tylko myśl o żonie i dzieciach generała Walika. Jak taka wspaniała kobieta, jak Annusz, która była dla Toma tak miła, odkąd wszedł do rodziny, mogła wyjść za takiego skurwysyna? A te wspaniałe dzieciaki, które uwielbiały Szahrazad, a jej męża nazywały ekscelencją wujkiem... Szarpnął kierownicę, żeby uniknąć zderzenia z samochodem, który wypadł z bocznej uliczki na niewłaściwą stronę drogi. Samochód się nie zatrzymał. Lochart sklął go, a przy okazji Teheran, Iran i Walika. Potem powiedział na głos: In sza a Allah, ale nie poczuł się od tego lepiej. Na niebie wisiały ciężkie, szare chmury śniegowe, które bardzo mu się nie podobały; z niechęcią opuszczał dziś ciepło swego łóżka i Szahrazad. Na krótko przed świtem zadzwonił budzik. - Myślałam, kochanie, że dziś nie wyjeżdżasz. Mówiłeś, że wyruszysz jutro. - Mam niespodziewany lot czarterowy, przynajmniej tak sądzę. Właśnie dlatego przyszedł wczoraj Walik. Muszę najpierw porozmawiać z Makiem, ale jeśli polecę, nie będzie mnie przez kilka dni. Ty jeszcze sobie pośpij, kochanie. Szybko ogolił się, ubrał, wypił filiżankę kawy i wyszedł. Na dworze było ciemno, majaczył tylko blady brzask świtu; w powietrzu unosił się ostry zapach dymu. Z oddali dochodziły, jak zwykle, odgłosy pojedynczych strzałów. Nagle Locharta ogarnęły złowieszcze przeczucia. McIver mieszkał kilka przecznic dalej. Lochart zdziwił się, gdy zobaczył, że jego kolega jest już całkowicie przygotowany. - Dzień dobry, Tom. Wejdź. O północy nadeszło zezwolenie. Walik wiele może; nie wierzyłem, że je dostaniemy. Kawy? - Dziękuję. Czy on wczoraj z tobą rozmawiał?

137

293 _ Tak. - McIver wszedł pierwszy do kuchni. Ekspres do kawy wydawał miłe dla ucha dźwięki. Ani śladu Genny, Pauli czy Noggera Lane'a. McIver nalał kawy Lochartowi. - Walik powiedział mi, że rozmawiał z tobą i że zgodziłeś się polecieć. Lochart chrząknął. - Powiedziałem, że polecę, jeśli dostaniemy zezwolenie i jeśli ty to zaaprobujesz. Gdzie jest Nogger? - Wrócił do siebie; wczoraj dałem mu zwolnienie. Jeszcze nie odzyskał równowagi po tej przygodzie podczas rozruchów. - Mogę sobie wyobrazić! Co się stało z dziewczyną, Paulą? - Jest w pokoju gościnnym. W dalszym ciągu jej lot jest odwołany, ale dzisiaj już chyba odleci. George Talbot z ambasady wpadł wczoraj wieczorem i powiedział, że słyszał, iż z lotniska usunięto rewolucjonistów i dzisiaj, przy odrobinie szczęścia, kilka samolotów wystartuje i kilka wyląduje. Lochart z namysłem skinął głową. - Więc może Bachtiar mimo wszystko zwycięży? - Możemy mieć nadzieję, co? Dziś rano BBC podało, że Doszan Tappeh jest nadal w rękach Chomeiniego, i że Nieśmiertelni tylko jego zwolenników otaczają i siedzą im na ogonie. Lochart drgnął, gdyż przypomniał sobie, że Szahrazad tam była. Przyrzekła jednak, że to się nie powtórzy. - Czy Talbot mówił coś o przewrocie? - Wspomniał tylko o plotce, że Carter się temu sprzeciwia. Gdybym był Irańczykiem i generałem, nie wahałbym się. Talbot się z tym zgodził i sądzi, że przewrót nastąpi w ciągu najbliższych trzech dni. Musi tak być, bo rebelianci mają zbyt wiele broni. Lochart widział oczyma wyobraźni Szahrazad skandującą razem z tłumem, młodego kapitana Karima Peszadiego, opowiadającego się za Chomeinim, a także trzech Nieśmiertelnych dezerterów. 294 - Nie wiem, Mac, co bym zrobił, gdybym był jednym z nich. - Dzięki Bogu, nie jesteśmy Irańczykami, a w Anglii nie buduje się jeszcze barykad. W każdym razie, Tom, jeśli 125 dzisiaj przyleci, umieszczę Szahrazad na liście pasażerów. Lepiej będzie, jeśli wyjedzie do Asz Szargaz, przynajmniej na parę tygodni. Czy dostała kanadyjski paszport? - Owszem, ale, Mac, nie sądzę, żeby zgodziła się wyjechać. Lochart opowiedział o udziale Szahrazad w powstaniu w Doszan Tappeh. - Mój Boże, powinna kazać zbadać sobie głowę. Poproszę przynajmniej Gen, żeby z nią porozmawiała. - Czy Genny wyjeżdża do Asz Szargaz? - Nie. Gdyby to zależało ode mnie, byłaby tam już od tygodnia. Zrobię, co będę mógł, żeby wyjechała. Szahrazad czuje się dobrze? - Świetnie, ale modlę się o spokój w Teheranie. Robi mi się słabo na myśl o pozostawieniu jej tutaj i wyjeździe do Zagrosu. - Lochart pociągnął łyk kawy. - Skoro mam polecieć, muszę się z tym pogodzić. Pilnuj jej, dobrze? - Spojrzał twardo w oczy McIverowi. - O co chodzi z tym czarterem, Mac? McIver spojrzał na niego równie kamiennym wzrokiem. - Powiedz mi dokładnie, co ci wczoraj powiedział Walik. Lochart powiedział. Dokładnie. - Wiedział sukinsyn, jak cię podejść.

138

- Świetnie mu się udało. Niestety, należy do rodziny, a w Iranie... Zresztą sam wiesz. Lochart starał się, żeby jego słowa nie brzmiały gorzko. - Zapytałem go, co jest takiego ważnego w kilku częściach zamiennych i paru dalach, a on mnie zbył. - Spostrzegł, że twarz McIvera jest pozbawiona wyrazu; wyglądała starzej i twardziej niż kiedykolwiek przedtem. Mac, co jest takiego ważnego w kilku częściach zamiennych i paru dalach? 295 McIver dopił kawę i nalał sobie jeszcze trochę. Zniżył głos. - Nie chcę niepokoić Genny i Pauli, Tom. Niech to pozostanie między nami. Opowiedział, co wydarzyło się w biurze. Dokładnie. Lochart poczuł, że krew napływa mu do twarzy. - SAVAK? Jego, Annusz, małą Setarem i Dżelala? Jezu litościwy! - Dlatego właśnie zgodziłem się spróbować. Musiałem. Ja też jestem w pułapce. Obaj jesteśmy. Ale jest jeszcze coś więcej. - McIver opowiedział o pieniądzach. Lochart westchnął. - Dwanaście milionów riali w gotówce? Albo równowartość w Szwajcarii? - Mów ciszej. Tak. Dwanaście milionów dla mnie i dwanaście dla pilota. Powiedział wczoraj wieczorem, że jego oferta jest nadal aktualna i żebym nie był "naiwny". Dodał ponuro: Gdyby nie było tu Gen, wyrzuciłbym go za drzwi. .Lochart ledwie słuchał. Dwanaście milionów riali lub gotówka za granicą? Mac ma rację. Jeśli Walik oferował tyle w Teheranie, ile zapłaciłby przy granicy? Chryste! McIver obserwował go. - Co o tym sądzisz, Tom? Czy nadal chcesz polecieć? - Nie mogę odmówić. Nie mogę. Nie teraz, gdy dostaliśmy zezwolenie. Dokument leżał w kuchni na stole. Podniósł go i przeczytał: EP-HBC zwolniony do Bandar Dejlamu. Lot priorytetowy po pilnie potrzebne części zamienne. Tankowanie w bazie sił powietrznych w Isfahanie. Załoga jednoosobowa: kapitan Lane. Nazwisko to było przekreślone, z adnotacją chory. Zastępuje pilot... Tu pozostawiono wolne miejsce i brak było jeszcze podpisu McIvera. McIver spojrzał na drzwi kuchni i upewnił się, że są zamknięte. Zwrócił się do Locharta: 296 - Walik chce, żeby go zabrać poza Teheranem, . prywatnie. - To wszystko coraz bardziej śmierdzi. Skąd chce, żeby go zabrać? - Jeśli dotrzecie do Bandar Dejlamu, Tom, a jest to prawdopodobne, będzie na ciebie naciskał, żebyś zawiózł ich do Kuwejtu. - Oczywiście. - Lochart wytrzymywał spojrzenie McIvera. - Wykorzysta wszystkie argumenty: rodzinę, Szah-razad, a zwłaszcza pieniądze. - Miliony. W gotówce. Obaj wiemy, że miałbym je na co wydać. - Lochart powiedział to beznamiętnym tonem. - Ale gdybym spróbował polecieć do Kuwejtu bez irańskiego zezwolenia, zarejestrowanym w Iranie helikopterem, bez zgody spółki i z lewymi pasażerami irańskimi, próbującymi uciec za granicę przed nadal jeszcze legalnym rządem, byłbym porywaczem łamiącym Bóg wie ile przepisów prawa karnego, tu i w Kuwejcie. Władze Kuwejtu zajęłyby śmigłowiec, wpakowały mnie do aresztu i na pewno wydały Iranowi. Nawet jeśli nie, byłbym spalony jako pilot i nie mógłbym wrócić do Iranu, do Szahrazad. SAVAK mógłby nawet ją aresztować. Nie, nie zrobię tego! - Walik jest niebezpiecznym draniem. Będzie uzbrojony. Może przyłożyć ci pistolet do głowy i kazać lecieć. - Rzeczywiście, to jest możliwe. - Lochart nie zmienił tonu głosu, choć bardzo go ta możliwość wzburzyła. - Nie mam wyboru. Muszę mu pomóc i zrobię to. Nie jestem jednak jakimś cholernym idiotą. - Po chwili dodał: - Czy Nogger o tym wie?

139

- Nie. W nocy, nie mogąc zasnąć, McIver postanowił, że sam poleci, nie narażając na ryzyko ani Noggera Lane^, ani Locharta. Do diabła z orzeczeniem lekarskim! I tak cały ten lot jest nielegalny, więc taki drobiazg nie ma tu znaczenia, powiedział sobie. Jego plan był prosty: po rozmowie z Tomem Lo-chartem powie po prostu, że postanowił nie zatwierdzić 297 lotu i nie podpisać zezwolenia; pojedzie na miejsce spotkania samochodem i dostarczy Walikowi tyle benzyny, żeby ten mógł podróżować lądem. Nawet gdyby Lochart chciał polecieć, można się z nim umówić, a potem nie stawić na spotkanie, tylko po prostu pojechać do Galeg Morghi, wpisać do zezwolenia własne nazwisko i wystartować... - Co powiedziałeś? - zapytał. - Istnieją tylko trzy możliwości - powtórzył Lochart. - Możesz nie zatwierdzić lotu, możesz zatwierdzić mnie albo kogoś innego. Skreśliłeś Noggera, Charliego tu nie ma. Pozostajesz ty lub ja. Ty po prostu nie możesz. To zbyt niebezpieczne. - Oczywiście! Moja licencja... - Nie możesz polecieć, Mac - oświadczył twardo Lochart. - Bardzo mi przykro, ale po prostu nie możesz. McIver westchnął. Rozsądek zwyciężył, więc zdecydował się na swój drugi plan. - Masz rację. Zgadzam się z tobą. Posłuchaj zatem uważnie: jeśli chcesz to zrobić, zależy to tylko od ciebie. Ja niczego nie nakazuję. Dam ci upoważnienie, jeśli tego chcesz, ale pod pewnymi warunkami. Jeśli w miejscu spotkania zobaczysz, że wszystko jest w porządku, zabierz ich. Poleć do Isfahanu. Walik twierdzi, że wszystko tam załatwił. Jeśli uda się w Isfahanie, leć dalej. Być może. w tym zwariowanym Iranie takie rzeczy mogą się udać. Na to musimy stawiać w tym hazardzie. - Postawiłem na to. - Bandar Dejlam to koniec trasy. Nie polecisz przez granicę. Zgoda? - McIver wyciągnął rękę. - Zgoda - odparł Lochart, ściskając dłoń Dun-cana i modląc się, żeby dotrzymanie słowa było możliwe. McIver przekazał mu, gdzie ma nastąpić spotkanie, podpisał zezwolenie i zauważył, że drżą mu ręce. Jeśli coś pójdzie nie tak, po kogo przyjdzie SAVAK? Po nas obu. A może nawet po Gen, pomyślał, ogarnięty nagle przerażeniem. Nie wspomniał Lochartowi, że Genny 298 usłyszała niektóre słowa Walika i domyśliła się reszty. . "Zgadzam się, Duncan", powiedziała ponuro. "To jest •bardzo ryzykowne, ale musisz spróbować im pomóc. Tomowi także; on też znalazł się w potrzasku. Nie mamy wyboru". McIver wręczył Lochartowi zezwolenie. - Tom, powtarzam, że nie wolno ci lecieć przez granicę. Myślę, że gdybyś to zrobił, naprawdę stracisz wszystko, włącznie z Szahrazad. - Całe to przedsięwzięcie jest świrowaniem, ale cóż... - Tak. Powodzenia. Lochart skinął głową, odwzajemnił uśmiech i wyszedł. McIver zamknął za nim drzwi. Mam nadzieję, że podjąłem właściwą decyzję, pomyślał. Bolała go głowa. To był rzeczywiście szalony pomysł, żeby lecieć samemu, a jednak... chciałbym polecieć zamiast niego. Chciałbym... - Och!

140

Zaskoczyła go Genny. Stała w drzwiach kuchni. Na koszulę nocną narzuciła ciepły szlafrok. Nie miała okularów i patrzyła na niego. - Jestem... Jestem zadowolona, że w końcu nie poleciałeś, Duncan - powiedziała słabym głosem. - Co takiego? - Och, daj spokój, głuptasie. Zbyt dobrze cię znam. Nie mogłeś zasnąć, próbując podjąć decyzję; ja też nie mogłam spać, gdyż martwiłam się o ciebie. Gdybym była tobą, też chciałabym polecieć. Ale, Duncan, Tom jest silny i na pewno da sobie radę. Mam nadzieję, że zabierze Szahrazad i już nie wróci... - Po policzkach pociekły jej łzy. - Tak się cieszę, że nie poleciałeś. - Otarła oczy, podeszła do kuchenki i nastawiła czajnik. - Wybacz. Naprawdę. Czasem nie mogę się powstrzymać. Przepraszam. Objął ją ramionami. - Gen, jeśli przyleci dzisiaj 125, wyjedziesz? Proszę cię. 299 _ Na pewno, kochanie. Jeśli tylko ty wyjedziesz ze mną. - Gen, musisz... - Duncan, posłuchaj, proszę cię. - Zarzuciła mu ręce na szyję, przytuliła głowę do jego piersi i mówiła dalej takim samym słabym głosem, który go niepokoił: - Trzech waszych wspólników już uciekło, zabierając rodziny i wszystkie pieniądze, jakie mogli zabrać. Uciekł Szach, także z rodziną i pieniędzmi, uciekły tysiące innych ludzi. Sam powiedziałeś, że uciekła już większość naszych znajomych. Teraz ucieka wielki generał Walik, mimo swoich kontaktów i siedzenia okrakiem na barykadzie, i... i jeśli nawet Nieśmiertelni nie mogli zdusić małej rebelii w Doszan Tappeh, nie mogli pokonać kilku kadetów lotnictwa i źle uzbrojonych cywilów, niemal na własnym gruncie, to nadszedł czas, żebyśmy zwinęli manatki i wyjechali. - Nie możemy, Gen - wybuchnął, a ona usłyszała bicie jego serca i zaczęła jeszcze bardziej martwić się o niego. - To by było katastrofalne... - Tylko na krótko, dopóki tu się nie uspokoi. - Porzucając Iran, zrujnowałbym S-G. - Nie za wiele o tym wiem, Duncan, ale na pewno decyzja zależy od Andy'ego, a nie do ciebie. On nas tu przysłał. - Tak, ale on zapyta, co ja o tym myślę. Nie mogę zaproponować porzucenia sprzętu o wartości 20-30 milionów dolarów. W tym bałaganie już po tygodniu by zniknął albo został zdemolowany, a my stracilibyśmy wszystko. Wszystko! Nie zapominaj o tym, Genny: z S-G związana jest nasza emerytura, wszystko... - Ale, Duncan, czy nie uważasz... - Nie zostawię naszych helikopterów i części. -McIver drgnął na samą myśl o takiej ewentualności. - Po prostu nie mogę. - Więc zabierz sprzęt ze sobą. - Na Boga! Nie da się tego zrobić! Nie dostaniemy zezwoleń na start, nie wykreślą nas z irańskiego 300 rejestru. Nie możemy. Musimy tu zostać aż do końca wojny. - Nie musimy. Ani ty i ja, ani nasi chłopcy. O nich też musisz pomyśleć. Musimy się wydostać. I tak kiedyś nas wyrzucą, niezależnie od tego, kto wygra. A już na pewno Chomeini. Przeszedł ją dreszcz, gdy przypomniała sobie jego pierwsze przemówienie na cmentarzu: Modlę się do Boga, aby odciął ręce wszystkim cudzoziemcom...

141

W TEBRIZIE JEDEN, 9:30. Czerwony rangę rover wyjechał z bramy pałacu; zmierzał w dół, w kierunku Tebrizu i drogi do Teheranu. Erikki prowadził, Azadeh siedziała obok niego. To jej kuzyn, pułkownik Mazardi, komendant policji, przekonał Erikkiego, żeby nie wyruszać do Teheranu w piątek. - Droga będzie bardzo niebezpieczna, już w ciągu dnia było źle. Powstańcy teraz nie wrócą, więc na razie jesteście bezpieczni. Lepiej odwiedzić Jego Wysokość chana i zasięgnąć rady. Tak będzie znacznie mądrzej. Azadeh go poparła. - Erikki, zrobimy oczywiście tak, jak postanowisz, wolałabym jednak pojechać na noc do domu i zobaczyć się z ojcem. - Moja kuzynka ma rację, kapitanie. Oczywiście, może pan postąpić tak, jak uważa za słuszne, ale przy302 sięgam na proroka, niech Bóg zachowa jego słowa na zawsze, że bezpieczeństwo Jego Wysokości jest dla mnie tak ważne jak dla was. Skoro chce pan wyjechać, niech pan wyjedzie jutro. Zapewniam, że nic wam tu nie grozi. Wystawię straże. Jeśli ten tak zwany Rakoczy, jakiś inny cudzoziemiec czy mułła pojawią się w promieniu pół kilometra od pałacu Gorgonów, gorzko tego pożałują. - Och tak, Erikki, proszę cię - wykrzyknęła z entuzjazmem Azadeh. - Oczywiście, kochanie, zrobimy, jak zechcesz, ale być może będziesz chciał porozmawiać z Jego Wysokością moim ojcem o tym, co zamierzasz zrobić. Erikki niechętnie wyraził zgodę. Arberry i dragi mechanik, Dibble, postanowili spędzić weekend w Teb-rizie, w Hotelu Międzynarodowym. - Części zamienne mają przyjechać w poniedziałek, kapitanie. Stary kutwa McIver wie, że nasz 212 musi być do środy na chodzie albo będzie musiał wysłać drugi, a tego nie lubi. Zostaniemy i uruchomimy maszynę. Może po nas przyjść kierownik bazy. Jesteśmy Brytyjczykami i nie mamy się czego obawiać; nikt nas nie tknie. Pracujemy w końcu dla ich rządu, jakikolwiek by ten cholerny rząd był, i nie kłócimy się z tymi, no, cholernikami, za przeproszeniem. Proszę się nami nie przejmować. Po prostu poczekamy, aż pan wróci w środę. Życzymy dobrej zabawy w Teheranie. Tak więc Erikki wyruszył razem z konwojem pułkownika Mazardiego na przedmieście Tebrizu. Okazały pałac chanów stał u podnóża gór, wśród ogrodów i sadów, otoczony wysokimi murami. Gdy przybyli, cały dom ożył i wszyscy wylegli na powitanie: macocha, siostry przyrodnie, bratanice, kuzyni, służący i dzieci służących, ale nie Abdollah-chan, jej ojciec. Azadeh przyjęto z otwartymi ramionami, płaczem, okrzykami zachwytu i znowu płaczem. Natychmiast zaplanowano na jutro uroczysty obiad, aby uczcić przybycie Azadeh do domu po długiej nieobecności. "Ale, och, jakie to straszne! Bandyci i jakiś hultaj, mułła, ośmielili się wejść na twoją ziemię? Czyż Jego Wysokość 303 nasz czcigodny ojciec nie dał całych beczek riali i setek akrów ziemi pod budowę wielu meczetów w Tebrizie i okolicy?" , Erikki Yokkonen spotkał się z grzecznym, choć ostrożnym powitaniem. Wszyscy się go trochę obawiali. Czuli respekt przed jego ogromnym wzrostem, szybkością, z jaką dobywał noża, i gwałtownością usposobienia.' Nie mogli zrozumieć, dlaczego jest tak grzeczny w stosunku do swych przyjaciół i dlaczego aż promienieje miłością do Azadeh. Azadeh była piątą z sześciu sióstr przyrodnich; poza nimi było jeszcze niemowlę, przyrodni brat. Jej zmarła przed wieloma laty matka była drugą żoną Abdollah-chana. Jej starszy o rok, uwielbiany przez nią, Hakim, został wygnany przez Abdollah-chana i w dalszym ciągu znajdował się w niełasce; mieszkał w Choju, na północnym zachodzie - wyrzucono go za

142

zbrodnie przeciwko chanowi, którym, jak przysięgał on sam i Azadeh, nie był winny. - Najpierw kąpiel - wykrzykiwały wesoło przyrodnie siostry Azadeh. - Podczas kąpieli opowiesz nam wszystko, co się wydarzyło, wszystkie szczegóły. Popiskując z radości, odciągnęły Azadeh. W odosobnieniu łaźni, intymnej, luksusowej i całkowicie wyłączonej spod kontroli mężczyzn, mogły gawędzić i plotkować do świtu. - Mój Mahmud nie kochał się ze mną już od tygodnia - żaliła się Nadżud, najstarsza siostra przyrodnia Azadeh. - Musi mieć jakąś inną kobietę, kochana Nadżud - powiedziała któraś. - Nie, to nie o to chodzi. Ma kłopoty z erekcją. - Och, biedactwo! Czy próbowałaś dawać mu ostrygi? - Wcierałaś w piersi olejek różany? - Nacierałaś go wyciągiem z jacaranda, rogu nosorożca i piżma? - Jacaranda, piżmo, róg nosorożca? Nie słyszałam o tym, Fazulio. 304 - To nowy produkt, sporządzony według starodawnego przepisu z czasów Cyrusa Wielkiego. To tajemnica, ale wielki król miał w młodości małego penisa. Po podbiciu Medów wielkość jego członka zaczęła budzić zazdrość! Prawdopodobnie otrzymał od Medów magiczną miksturę, którą trzeba było wcierać przez miesiąc... Ich najwyższy kapłan dał ją Cyrusowi w zamian za darowanie życia, pod warunkiem, że król zachowa tajemnicę w rodzinie. Przez całe wieki przechodziła ona z ojca na syna, a teraz, kochane siostry, ktoś w Tebrizie wszedł w jej posiadanie! - Och, któż, najdroższa, kochana siostro Fazulio, któż? Niech będzie błogosławiony, kimkolwiek jest! Ten mój Abdollah! Oby mu wypadły wszystkie trzy zęby, jakie jeszcze mu zostały! Nie miał erekcji od lat! Kto zna tę tajemnicę? - Och, uspokój się, Zadi, i dziękuj Bogu za swoje szczęście. Mój Hasan ma erekcję rano, w południe i wieczorem. Jest przepełniony takim pożądaniem, że nie mam czasu, żeby umyć zęby! - A więc tajemnicę eliksiru kupił prapradziadek obecnego właściciela za ogromny majątek. Mówią, że za pełną garść diamentów... - Eeeeee... - ... ale teraz można kupić małą fiolkę eliksiru już za pięćdziesiąt tysięcy riali! - Och, to za drogo! Skąd mam wziąć tyle pieniędzy? - Jak zwykle, z kieszeni męża. Możesz się z nim potargować. Czy to dużo w sytuacji, gdy nie możemy mieć innych mężczyzn? - Jeśli to działa... - Oczywiście, że działa. Och, gdzie to kupimy, najdroższa, najdroższa Fazulio? - Na bazarze, w sklepie Abu Bakra, ben Hasan ben Sajjidi. Znam drogę! Wybierzemy się jutro przed obiadem. Pójdziesz z nami, kochana Azadeh? - Nie, dziękuję, droga siostro. Potem było dużo śmiechu, gdy jedna z młodszych sióstr powiedziała: 305 - Biedna Azadeh! Potrzebuje czegoś działającego przeciwnie! - Jaracanda z piżmem, dziecko, z rogiem nosorożca - powtórzyła Fazulia. Azadeh roześmiała się wraz z nimi. Wszystkie pytały ją wielokrotnie, otwarcie i skrycie, czy jej mąż zbudowany jest proporcjonalnie do swego wzrostu, i jak ona, taka chuda i delikatna, radzi sobie z jego ciężarem. "Magią", odpowiadała najmłodszym. "Z łatwością" - pytającym poważnie. Zazdrosnym i tym, których nie lubiła, mówiła: "W niewiarygodnej ekstazie przypominającej Rajski Ogród".

143

Nie wszyscy aprobowali jej małżeństwo z cudzoziemskim olbrzymem. Wielu próbowało nastawić przeciwko niemu jej ojca. Zwyciężyła jednak, a przy okazji dowiedziała się, kto jest jej wrogiem: zwariowana na punkcie seksu siostra przyrodnia Zadi, zakłamana kuzynka Fazulia, a przede wszystkim ta ociekająca miodem żmija, najstarsza siostra, Nadżud, i jej podły małżonek, Mahmud, oby Bóg pokarał ich za zło. - Najdroższa Nadżud, tak jestem szczęśliwa, że przyjechałam do domu! Teraz jednak pora spać. Poszły więc do łóżek. Wszystkie. Niektóre z radością, inne ze smutkiem, niektóre ze złością, jeszcze inne - z nienawiścią. Niektóre z uczuciem miłości, niektóre z mężami, a inne samotnie. Zgodnie z Koranem, mężowie mogli mieć po cztery żony naraz, pod warunkiem, że traktowali tak samo każdą z nich. Mahomet, prorok, był jedynym człowiekiem, który mógł mieć tyle żon, ile zapragnął. Legenda mówiła, że miał ich jedenaście, choć nie wszystkie jednocześnie. Niektóre zmarły, z niektórymi się rozwiódł, a jeszcze inne go przeżyły. Wszystkie jednak zawsze sławiły go. Erikki obudził się, gdy Azadeh wśliznęła się do łóżka. - Powinniśmy wyruszyć jak najwcześniej, Azadeh, kochanie. - Tak - potwierdziła zasypiając. Czuła się dobrze w wygodnym łóżku, obok męża. - Tak, kiedy zechcesz, 306 ale proszę cię, nie przed obiadem, bo moja najdroższa macocha wyleje morze łez... - Azadeh! Ona jednak już spała. Westchnął i także zasnął. Nie wyjechali w niedzielę, gdyż chan chciał jeszcze porozmawiać z Erikkim. W poniedziałek, po porannych modłach, które ojciec Azadeh sam prowadził, i po śniadaniu, składającym się z kawy, chleba, miodu, jogurtu i jajek, mogli wreszcie wyruszyć. Kierowali się w dół, do głównej szosy wiodącej do Teheranu, gdy nagle spostrzegli, że droga jest dalej zablokowana. - To dziwne - zauważył Erikki. Pułkownik Mazardi uprzedził, że będzie tam na nich czekał. Nie było go jednak nigdzie widać i w ogóle przy blokadzie na drodze nie było żadnych ludzi. - Policja! - mruknęła Azadeh. - Nigdy nie ma ich wtedy, gdy są naprawdę potrzebni. Droga wspinała się ku przełęczy. Niebo było niebieskie i czyste, a szczyty gór już zalane światłem słonecznym. Tu, w dolinie, było jeszcze ciemno, zimno i wilgotno. Droga była śliska, na poboczach leżały zaspy, ale to nie martwiło Yokkonena, gdyż rangę rover miał napęd na cztery koła i był zaopatrzony w łańcuchy. Erikki, nie zatrzymując się, minął drogę do bazy. Wiedział, że nikogo tam nie ma i że 212 spokojnie czeka na przegląd oraz wymianę części. Przed opuszczeniem pałacu próbował bez skutku skontaktować się z kierownikiem Daja-tim. Nie miało to jednak większego znaczenia. Rozsiadł się wygodniej za kierownicą. Wiedział, że ma pełny bak i sześć pięciogalonowych kanistrów z paliwem, którą dostał z prywatnej stacji benzynowej Abdollaha. Bez problemu dojadę dzisiaj do Teheranu, pomyślał. I wrócę do środy, jeśli w ogóle wrócę. Ten sukinsyn Rakoczy nie wróży niczego dobrego. - Czy chcesz kawy, kochanie? - zapytała Azadeh. - Dziękuję. Spróbuj złapać na krótkich BBC albo Głos Ameryki. Z wdzięcznością przyjął gorącą kawę z termosu, wsłuchując się w trzaski, fragmenty dobrze słyszalnych 307 audycji radzieckich i inne odgłosy dochodzące z radia. Stacje irańskie, poza tymi, które obsługiwało wojsko, nadal strajkowały.

144

Podczas weekendu przyjaciele, krewni, kupcy i służący przynosili najprzeróżniejsze, sprzeczne ze sobą, plotki. Mówili o nieuchronności inwazji sowieckiej, ale także amerykańskiej, o udanych przewrotach wojskowych w stolicy, ale także o podłym przejściu wszystkich generałów na stronę Chomeiniego i o dymisji Bachtiara. - Osły! - skomentował tę wiadomość Abdollah-chan. Był korpulentnym, brodatym sześćdziesięciolat-kiem, o ciemnych oczach i pełnych ustach. Nosił klejnoty i bogaty strój. Dlaczego Bachtiar miałby podać się do dymisji? Nic na tym nie zyska, a więc nie ma jeszcze powodu. - A jeśli Chomeini zwycięży? - zapytał Erikki. - Wola boska. - Chan leżał na dywanach w Wielkiej Sali. Erikki i Azadeh siedzieli przed nim, a za ich plecami stał uzbrojony strażnik. - Ale jeśli Chomeini wygra, to tylko na krótko. Prędzej czy później siły zbrojne powstrzymają go i jego mułłów. Jest starcem, wkrótce umrze; im szybciej, tym lepiej. Chociaż wypełnił wolę Boga i stał się Jego narzędziem, wypędzając Szacha, którego czas już nadszedł, jest mściwy i ograniczony. Jest takim samym megalomanem jak Szach, jeśli nie większym. Na pewno wymorduje więcej Irańczyków niż Szach podczas całego swego panowania. - Czyż nie jest on jednak człowiekiem bożym, pobożnym i wszystkim, czym powinien być ajatollah? - zapytał ostrożnie Erikki, nie wiedząc, czego się spodziewać. - Dlaczego Chomeini miałby mordować? - Takie są zwyczaje tyranów. - Chan roześmiał się i wziął kolejny kawałek chałwy, tureckiego przysmaku, którym się opychał. - A Szach? Co się teraz wydarzy? Choć Erikki nie lubił chana, był zadowolony, że może poznać jego opinię. Od starca zależała przyszłość jego i Azadeh w Iranie, a Yokkonen nie chciał stąd wyjeżdżać. 308 - Stanie się wedle woli Boga. Szach Mohammad zrobił dla Iranu dużo, podobnie jak jego ojciec. Ale w ostatnich latach za bardzo zapatrzył się w siebie i nikogo nie słuchał, nawet Szachbanu, cesarzowej Farah, która była mu oddana i jest mądra. Gdyby Szach miał choć trochę rozsądku, abdykowałby od razu na rzecz swego syna Rezy. Generałowie potrzebują punktu, wokół którego mogliby zgromadzić swe siły; mogliby szkolić chłopca do chwili, aż byłby zdolny do przejęcia władzy. Nie zapominaj, że Iran jest monarchią od prawie trzech tysięcy lat. Monarcha był zawsze władcą absolutnym, można by nawet powiedzieć - tyranem. Miał absolutną władzę, której mogła go pozbawić tylko śmierć. - Pełne, zmysłowe usta chana wykrzywił uśmiech. - Spośród szachów Kadżarów, naszej prawej dynastii, która panowała przez sto pięćdziesiąt lat, tylko jeden, ostatni z linii, mój kuzyn, zmarł śmiercią naturalną. Jesteśmy ludźmi Wschodu, a nie Zachodu; godzimy się w pewnych wypadkach na przemoc i tortury. Nie oceniamy życia i śmierci według waszych norm. - Wydawało się, że ciemne oczy teścia pociemniały jeszcze bardziej. - Być może Bóg chce, żeby Kadżarowie powrócili. Pod ich panowaniem Iran kwitł. Nie wydaje mi się, pomyślał Erikki. Nie okazał jednak swych wątpliwości. Nie mnie sądzić o tym, co było i będzie w tym kraju. Przez całą niedzielę nie można było złapać ani BBC, ani Głosu Ameryki, co nie było niezwykłe. Radio Moskwa słychać było czysto i wyraźnie, co także nie było niezwykłe. Podobnie Radio Wolny Iran, nadające z Tbilisi, na północ od granicy. Komunikaty nadawane w far-si i po angielsku mówiły o powszechnym powstaniu przeciwko "nielegalnemu rządowi Bachtiara, popierającemu marionetkowego Szacha i jego amerykańskich mocodawców, z podżegaczem wojennym i kłamcą, prezydentem Carterem na czele. Dziś Bachtiar próbował zabiegać o względy mas, unieważniając lichwiarskie 309

145

kontrakty wojskowe na sumę 13 miliardów dolarów wymuszone na kraju przez despotycznego Szacha. Należność USA wyniosłaby 8 miliardów, 2,3 miliarda pochłonęłyby zamówienia na brytyjskie czołgi centurion; do tego dochodzą dwa francuskie reaktory atomowe i jeden niemiecki, łącznie za 2,7 miliarda. Wiadomość ta wywołała panikę wśród zachodnich przywódców i bez wątpienia spowoduje zasłużony krach na kapitalistycznych giełdach akcyjnych"... - Przepraszam, ojcze, ale czy Zachód się załamie? - zapytała Azadeh. - Nie tym razem - odparł chan, a Erikki zobaczył, że twarz starca przybrała chłodny wyraz. Zachód wytrzyma, dopóki Sowieci nie postanowią nie spłacać 80 miliardów długu należnego zachodnim bankom, a nawet niektórym wschodnim. - Zaśmiał się sardonicznie, bawiąc się sznurem pereł, który nosił na szyi. - Oczywiście pożyczkodawcy ze Wschodu są znacznie sprytniejsi, a przynajmniej nie tak chciwi. Pożyczają rozsądnie, domagają się zastawów i nie wierzą nikomu, a już zwłaszcza nie wierzą w mit "chrześcijańskiego miłosierdzia". Wiadomo było powszechnie, że do Gorgonów należały ogromne obszary ziemi w Azerbejdżanie, dobre pola roponośne, duża część Iran-Timber, przybrzeżna posiadłość nad Morzem Kaspijskim, większość bazaru w Tebrizie i prawie wszystkie działające tam banki handlowe. Erikki przypomniał sobie plotki, jakie usłyszał o Ab-dollah-chanie, gdy usiłował uzyskać pozwolenie na małżeństwo z Azadeh. Mówiono o skąpstwie chana i o bezwzględności w prowadzeniu interesów: "Najszybciej można trafić do raju albo do piekła, gdy jest się winnym Abdollahowi Okrutnemu jednego riala, nie oddaje się go, powołując się na ubóstwo, i zostaje się w Azerbejdżanie". - Przepraszam, ojcze, czy mogę zapytać, czy unieważnienie tak wielu kontraktów nie spowoduje ogromnego zamieszania? 310 - Nie. Nie możesz już pytać. Zadałaś dość pytań jak na jeden dzień. Kobieta powinna poskramiać swój język ¦i słuchać. Możesz odejść. Azadeh natychmiast przeprosiła za swój nietakt i posłusznie wyszła. Erikki także wstał, lecz chan go zatrzymał. - Jeszcze cię nie zwolniłem. Siadaj. Powiedz teraz, dlaczego obawiasz się jednego Sowieta? - Nie boję się jego, lecz całego systemu. Ten człowiek musi być z KGB. - Dlaczego więc po prostu go nie zabiłeś? - To by nie pomogła, a przeciwnie: zaszkodziłoby nam, bazie, Iran-Timber, Azadeh, może nawet tobie. Przysłali go inni. On nas zna, zna ciebie. - Erikki patrzył uważnie na teścia. - Znam ich wielu. Rosjanie, Sowieci czy poddani cara zawsze chcieli mieć Azerbejdżan, i pomagali nam w walce ze śmierdzącymi Brytyjczykami. Wolę ich od Brytyjczyków. Rozumiem ich. - Uśmiechnął się. - Byłoby łatwo usunąć tego Rakoczego. - Dobrze, więc proszę cię, usuń go. - Erikki roześmiał się głośno. - I ich wszystkich razem z nim. To byłaby naprawdę boża praca. - Nie zgadzam się z tym - z rozdrażnieniem odpowiedział chan. - To byłoby dzieło szatana. Gdyby nie Sowieci, Amerykanie i ich psy, Brytyjczycy zdominowaliby nas i cały świat. Na pewno połknęliby Iran; za Szacha Mohammada prawie im się to udało. Bez Rosji Sowieckiej, mimo jej błędów, nikt nie powstrzymałby ohydnej polityki amerykańskiej, ich ohydnej arogancji, ohydnych obyczajów, ohydnych dżinsów, ohydnej muzyki, ohydnego jedzenia i ohydnej demokracji, ich niesmacznej postawy wobec kobiet, prawa i porządku, niesmacznej pornografii, naiwnego stosunku do dyplomacji i ich szatańskiej, tak, to właściwe słowo, szatańskiej wrogości do islamu.

146

Kłótnia była ostatnią rzeczą, jakiej Erikki teraz potrzebował. Ale mimo postanowienia, że nie da się sprowokować, poczuł, że narasta w nim gniew. 311 _ Umówiliśmy się... - To prawda, na Boga! - krzyknął chan. - To prawda! - To nieprawda, a poza tym umówiliśmy się, w obliczu twojego Boga i moich duchów, że nie będziemy się spierać o politykę czy to twojego świata, czy mojego. - To prawda, przyznaj to! - warknął Abdollah-chan z twarzą wykrzywioną gniewem. Sięgnął do ozdobnego noża zatkniętego za pas, a strażnik natychmiast odbezpieczył pistolet maszynowy i wymierzył go w Errikiego. - Na Boga! Nazywasz mnie kłamcą w mym własnym domu? - zaryczał chan. Erikki wycedził przez zęby: - Przypominam tylko Waszej Wysokości, co postanowiliśmy w obliczu twojego Allacha! Ciemne, nabiegłe krwią oczy wpatrywały się w niego. Odwzajemnił to wrogie spojrzenie; był gotów sięgnąć po własny nóż i zabić lub zginąć. - Tak, to także prawda - mruknął teść. Jego złość przeminęła tak gwałtownie, jak nadeszła. Gniewnie odprawił strażnika: - Wynoś się! W sali zapanował spokój. Erikki wiedział, że obok przebywają inni strażnicy, i że zaglądają przez otwory w ścianach. Czuł pot na czole i ucisk noża pukoh na kręgosłupie. Abdollah-chan wiedział o tym nożu; wiedział też, że Erikki użyłby go bez wahania. Udzielił mu jednak bezterminowego zezwolenia na noszenie tej broni w swej obecności. Dwa lata temu Erikki ocalił mu bowiem życie. Tamtego dnia Erikki prosił go o pozwolenie na ślub z Azadeh i spotkał się z władczą odmową. - Nie, na Allacha! Nie chcę niewiernych w swojej rodzinie! Opuść mój dom! Mówię po raz ostatni! Erikki z ciężkim sercem wstał z dywanu. W tym momencie zza drzwi doszły odgłosy szamotaniny, potem strzały. Drzwi otworzyły się i wtargnęło przez nie dwóch zabójców z pistoletami maszynowymi; inni toczyli walkę 312 na korytarzu. Goryl chana zabił jednego z nich, ale . drugi rozerwał go na strzępy pociskami i wycelował -w Abdollaha, który siedział na dywanie jak sparaliżowany. Zanim zabójca zdążył po raz drugi nacisnąć spust, zginął. Nóż Fina utkwił w jego gardle. W tej samej chwili Erikki doskoczył do napastnika, wyrwał mu z rąk karabin, a z gardła nóż. Gdy do sali wpadł następny zabójca, Erikki uderzył go w głowę bronią, zabijając na miejscu. Potem wyskoczył jak oszalały na korytarz. Trzej napastnicy i dwaj strażnicy leżeli na podłodze; uchodziło z nich życie. Jeden z napastników próbował wstać, lecz Yokkonen zmiótł go z drogi serią pocisków i pobiegł naprzód. Uspokoił się dopiero wtedy, gdy dotarł do Azadeh i stwierdził, że jest bezpieczna. Erikki pamiętał, jak ją opuścił i wrócił do Wielkiej Sali. Abdollah nadal siedział na dywanach. - Kim byli ci ludzie? - spytał Fin. - Zabójcami, wrogami, podobnie jak strażnicy, którzy ich tu wpuścili - powiedział złośliwym tonem Abdollah-chan. - Wola Boga sprawiła, że byłeś tutaj i ocaliłeś mi życie. Bóg chciał, żebym żył. Tak, możesz poślubić Azadeh, ale ponieważ cię nie lubię, obaj przysięgniemy przed Bogiem i twoim... w co tam wierzysz, że nie będziemy dyskutować o religii i polityce czy to twojego świata, czy mojego. Być może w ten sposób nie będę musiał cię zabić. Teraz te same czarne oczy wpatrywały się w Erik-kiego. Abdollah-chan klasnął w ręce. Natychmiast otworzyły się drzwi i pojawił się w nich służący. - Przynieś kawę! - Służący oddalił się prędko. - Przestanę mówić o twoim świecie; pomówmy o tym, o czym możemy mówić: o mojej córce, Azadeh.

147

Erikki zaniepokoił się jeszcze bardziej. Nie był pewien, jaką władzę ma nad żoną jej ojciec i jakie są jego I własne prawa jako męża tu, w Azerbejdżanie, który był j niemal lennem chana. Czy Azadeh posłuchałaby ojca, i gdyby Abdollah kazał jej zamieszkać w tym domu i 313 i rozwieść się? Chyba tak, boję się, że tak. Z pewnością nigdy nie słyszała słowa sprzeciwu wobec jego woli. Broniła nawet jego paranoicznej nienawiści do Ameryki i wyjaśniała, skąd się wzięła. - Jego ojciec kazał mu podjąć studia uniwersyteckie w Ameryce - mówiła. - Przeżył tam straszne chwile. Uczył się języka i próbował uzyskać dyplom z ekonomii. Jego ojciec nie pozwolił mu wracać bez dyplomu do domu. Mój ojciec nienawidził studentów, którzy drwili z niego, ponieważ nie mógł brać udziału w ich grach; był cięższy od nich, co w Iranie jest oznaką bogactwa, ale nie w Ameryce. Nauka przychodziła mu trudniej. Ale najgorsze było to, że był zmuszany do jedzenia nieczystego pożywienia, jak na przykład wieprzowiny, co jest sprzeczne z nakazami naszej religii, do picia piwa, wina i wódki, co też jest sprzeczne z tymi nakazami, do robienia niesłychanych rzeczy. Był też przezywany w sposób, którego nie można powtórzyć. Ja na jego miejscu też byłabym zła. Proszę, bądź dla niego wyrozumiały. Czyż nie masz ciągle przed oczami Sowietów, którzy skrzywdzili twojego ojca i matkę, twój kraj? Bądź wyrozumiały, błagam cię. Czyż nie wyraził zgody na nasze małżeństwo? Proszę cię, bądź wyrozumiały. Byłem bardzo wyrozumiały, myślał Erikki, bardziej niż wobec kogokolwiek innego. Chciał, żeby ta rozmowa już się skończyła. - O co chodzi z moją żoną, Wasza Wysokość? - W ten sposób zwykle zwracano się do chana; Erikki, z grzeczności, robił to również ód czasu do czasu. Abdollah-chan lekko się uśmiechnął. - Naturalnie interesuje mnie przyszłość mojej córki. Co zamierzasz zrobić, gdy dotrzecie do Teheranu? - Nie mam żadnych planów. Uważam po prostu, że rozsądnie będzie zabrać ją z Tebrizu na kilka dni. Rakoczy powiedział, że "wymagają" moich usług. Gdy KGB mówi coś takiego w Iranie, Finlandii czy nawet w Ameryce, lepiej spakować manatki i przygotować się 314 - In sza'a Allah, kochanie - powiedziała łagodnie Azadeh. - To była wola Boga. - Nie. To była tylko cholerna głupota. - Oczywiście, masz rację, ukochany. To na pewno była głupota - zgodziła się od razu Azadeh, widząc gniew Erikkiego, choć nie rozumiała jego przyczyny, podobnie jak nie pojmowała większości tego, co działo się w głowie dziwnego człowieka, który był jej mężem. - Masz rację, Erikki. To była głupota, ale to Bóg sprawił, że głupota tych kierowców spowodowała ich śmierć i śmierć tych, którzy z nimi podróżowali. Gdyby nie wola Boga, droga byłaby pusta. Masz rację. - Naprawdę tak myślisz? - zapytał zmęczonym głosem. - Och, tak, Erikki, oczywiście. Masz rację. Ruszyli w dalszą drogę. Mijali ubogie albo wręcz nędzne wioski o wąskich, brudnych uliczkach, prymitywnych chatach i domkach, z wysokimi murami, nielicznymi, brunatnymi meczetami, straganami, kozami, owcami, kurczętami i muchami, które nie były jeszcze taką plagą jak w lecie. Wszędzie odpadki na ulicach i w dżubach, rowach, a także, nieodmiennie, stada wynędzniałych psów, często chorych na wściekliznę, poszukujących odpadków. Śnieg jednak sprawiał, że krajobraz był malowniczy. Utrzymywała się ładna pogoda: niebieskie niebo i spiętrzone cumulusy. Wnętrze rangę rovera było ciepłe i wygodne. Azadeh miała na sobie nowoczesny, pikowany kombinezon narciarski i dobrany do niego kolorem niebieski sweter kaszmirowy. Stroju dopełniały niskie buty. Zdjęła kurtkę i wełnianą czapkę narciarską; jej ciemne, falujące włosy

148

opadły na ramiona. Koło południa zatrzymali się przy strumyku, aby zjeść lunch. Wczesnym popołudniem dotarli do okolicy, w której ciągnęły się sady: jabłonie, grusze i drzewa czereśniowe nie miały jeszcze liści. Potem wjechali na przedmieścia Kazwinu, chyba stupięćdziesięciotysięcznego miasta o wielu meczetach. - Azadeh, ile może być meczetów w całym Iranie? - zapytał Erikki. 317 _ Powiedziano mi kiedyś, że dwadzieścia tysięcy - odpowiedziała zaspanym głosem. Otworzyła oczy i ujrzała miasto. - Ach, Kazwin! Szybko jechałeś, Erikki. - Ziewnęła, opadła niżej na siedzeniu i dodała sennie: - Mówi się, że jest dwadzieścia tysięcy meczetów i pięćdziesiąt tysięcy mułłów. Z taką szybkością dojedziemy do Teheranu za parę godzin... Uśmiechnął się, gdyż nagle urwała i zasnęła. Czuł się teraz bezpieczniej; był zadowolony, gdyż najtrudniejszą część trasy mieli za sobą. Za Kazwinem droga była już dobra. Aż do Teheranu. Abdollah-chan miał w Teheranie wiele domów i mieszkań. Większość z nich wynajmował cudzoziemcom, ale kilka zachował dla siebie i rodziny. Powiedział Erikkiemu, że tym razem, z powodu kłopotów, mogą zatrzymać się w mieszkaniu położonym niedaleko mieszkania McIvera. - Dziękuję, dziękuję bardzo - powiedział wtedy Erikki. Później Azadeh nieco się zaniepokoiła. - Zastanawiam się, dlaczego był tak uprzejmy. To... to nie jest do niego podobne. Nienawidzi ciebie i nienawidzi mnie, choć robię wszystko, żeby mógł być ze mnie zadowolony. - On cię nie nienawidzi, Azadeh. - Przepraszam, że nie mogę przyznać ci racji, ale jednak nienawidzi. Powtórzę ci to jeszcze raz, kochanie. Moja najstarsza siostra, Nadżud, nastawia go przeciwko mnie i mojemu bratu. Ona i ten jej przeklęty mąż. Nie zapominaj, że moja matka była drugą żoną ojca, prawie dwa razy młodszą od matki Nadżud i dwa razy piękniejszą. I choć moja matka zmarła, gdy miałam siedem lat, Nadżud sączy jad nadal. Oczywiście, nie przy nas; na to jest zbyt sprytna. Erikki, nie możesz wiedzieć, jak irańskie damy potrafią być subtelne, skryte i jaki mogą wywierać wpływ. Są bardzo mściwe, czego nie widać spoza ich, och, jakże słodkiego, zachowania. Nadżud jest gorsza od węża z Rajskiego Ogrodu! Jest przyczyną całej tej wrogości ojca. Piękne, niebieskozielone oczy Azadeh napełniły się łzami. - Gdy byłam mała, mój 318 ojciec naprawdę nas kochał, mojego brata Hakima i mnie. Byliśmy jego ulubieńcami. Spędzał więcej czasu ' z nami w naszym domu niż w pałacu. Potem, gdy mama umarła, przeprowadziliśmy się do pałacu, ale to się nie spodobało żadnemu z moich przyrodnich braci i żadnej z sióstr. Po tej przeprowadzce wszystko się zmieniło, Erikki. Z powodu Nadżud. - Azadeh, zamartwisz się na śmierć tą nienawiścią. To ty cierpisz, a nie Nadżud. Zapomnij o niej. Ona nie ma nad tobą władzy, a ja powtarzam: nie masz żadnego dowodu. - Nie potrzebuję dowodu. Po prostu wiem. Nigdy jej tego nie zapomnę. Erikki nie spierał się dłużej. Nie miało sensu dalsze przypominanie tego, co wywołało już i tak wiele łez. Lepiej jednak, że Azadeh mogła od czasu do czasu ponarzekać, niż gdyby takie myśli drążyły ją skrycie. Skończyły się wzgórza, i wjechali do Kazwinu, miasta podobnego do innych w Iranie, hałaśliwego, zatłoczonego i brudnego. Obok drogi biegł dżub, jak w całym Iranie. Tutaj rów miał metr głębokości, był częściowo wybetonowany i wypełniony śniegową breją, po której spływał strumyczek wody. Z rowów gdzieniegdzie wyrastały drzewa. Mieszkańcy miasta prali w rowach ubrania, a czasem nawet czerpali z nich wodę do picia. Za rowami wyrastały mury skrywające domy lub ogrody, duże lub małe, bogate lub zapuszczone. Zwykle domy w

149

miastach i miasteczkach były jednopiętrowe, brunatne i przypominały pudełka. Niektóre wzniesiono z suszonej na słońcu cegły, niektóre otynkowano, a prawie wszystkie przysłonięto murami. Podłogi zwykle były brudne, a tylko nieliczne budynki wyposażono w bieżącą wodę, elektryczność i urządzenia sanitarne. Gwałtownie zwiększył się ruch na drodze. Pojawiły się rowery, motocykle, autobusy, ciężarówki i samochody osobowe; były duże, małe, starodawne lub bardzo stare, prawie wszystkie poobijane i połatane, niektóre kolorowo wymalowane i wyposażone w przeróżne światełka, według fantazji właściciela. W ciągu kilku ostat319 nich lat Erikki wielokrotnie tędy przejeżdżał i wiedział, gdzie mogą tworzyć się korki. Nie było jednak innej drogi, żadnej obwodnicy, choć już od lat planowano jej wybudowanie. Uśmiechnął się pogardliwie, próbując nie zwracać uwagi na hałas. Nigdy nie będzie obwodnicy. Po prostu Kazwin nie mógłby znieść ciszy. Mieszkańcy Kazwinu i Resztu nad Morzem Kaspijskim byli tradycyjnie tematem wielu irańskich dowcipów. Wyminął wypalony wrak samochodu, znalazł kasetę z Beethovenem i nastawił magnetofon na pełny regulator, żeby zagłuszyć hałas. Wiele to jednak nie pomogło. - Jest gorzej niż zwykle! Gdzie policja? - zdziwiła się Azadeh, która już nie spała. - Chce ci się pić? - Nie, dziękuję. - Spojrzał na nią i uśmiechnął się. Ale jestem głodny. Głodny ciebie! Roześmiała się i dotknęła jego ramienia. - Ja nie jestem głodna, tylko po prostu żarłoczna! - To dobrze. - Oboje byli zadowoleni. Nawierzchnia drogi była zła jak zwykle. Tu i tam widniały w niej wyrwy, częściowo spowodowane pogodą, a częściowo nie kończącymi się robotami drogowymi, choć nie ostrzegały o tym żadne znaki czy barierki. Ominął głęboką dziurę i zwolnił za następnym wrakiem, niestarannie odsuniętym na pobocze. W tym momencie z przeraźliwym rykiem klaksonu nadjechała z przeciwka wyładowana ciężarówka. Była jaskrawo przyozdobiona; błotniki trzymały się na okręconym wokół nich drucie, kabina nie miała szyb, a wlew paliwa zatkany był szmatą. Na skrzyni piętrzył się chrust, na którym podróżowali pasażerowie. Kierowca miał na sobie podartą kurtkę z owczej skóry. Dwaj inni mężczyźni siedzieli za nim. Mijając ciężarówkę, Erikki zauważył ze zdumieniem, że jej pasażerowie wpatrują się w niego. Kilka metrów dalej musiał zatrzymać się na krawędzi rowu, aby przepuścić przeładowany autobus. Wtedy znowu zobaczył, że pasażerowie mijającej go ciężarówki i kierowca gapią się na niego. Były to kobiety w czadorach i młodzi, brodaci mężczyźni, ubrani 320 grubo z powodu zimna. Jeden z podróżnych pogroził Finowi pięścią, inny rzucił jakieś przekleństwo pod jego adresem. To coś nowego, pomyślał zaniepokojony Erikki. Rozejrzał się. Wszędzie napotykał takie same wrogie spojrzenia przechodniów i pasażerów pojazdów. Musiał jechać bardzo powoli, lawirując w strumieniu motocykli, rowerów, samochodów, autobusów i ciężarówek, które nie zwracały uwagi na przepisy drogowe i przepychały się bezpardonowo. Z bocznej uliczki wyszło stado owiec i zablokowało drogę. Kierowcy krzyczeli na pasterza, pasterz na nich, a wszystko tonęło w niecierpliwym ryku klaksonów. - Cholerny ruch! Głupie owce! - denerwowała się Azadeh. - Zatrąb, Erikki! - Cierpliwości, prześpij się jeszcze. I tak nie mogę nikogo wyprzedzić! - krzyknął poprzez zgiełk, ciągle świadom otaczającej go nienawiści. - Cierpliwości! Pokonanie następnych trzystu metrów zabrało im pół godziny; z bocznych uliczek wyjeżdżały kolejne pojazdy, włączały się do ruchu, tak że jechało się coraz wolniej. Wszędzie tłoczyli się uliczni sprzedawcy i przechodnie. Teraz Erikki jechał w żółwim tempie za szerokim autobusem, który zajmował prawie całą szerokość drogi, niemal ocierał się o nadjeżdżające z

150

przeciwka pojazdy i często jechał na krawędzi rowu, tak że połową koła wisiał w powietrzu. Motocykliści beztrosko wyprzedzali samochody, wciskając się między nie i obijając się o boki rangę rovera oraz innych pojazdów. Klęli jeden drugiego i wszystkich innych, spychali kopniakami owce z drogi i siali wśród nich popłoch. Z tyłu najechał na rangę rovera mały samochodzik; jego kierowca naciskał klakson w paroksyzmie złości, co sprawiło, że Erikki poczuł gniew. Nie słuchaj! - przykazał sobie. Uspokój się! Nie możesz nic zrobić! Uspokój się! Stwierdził jednak, że zachowanie spokoju przychodzi mu z coraz większym trudem. Po trzydziestu minutach owce zeszły wreszcie z drogi, co trochę polepszyło 321 sytuację. Ale gdy skręcili, by dostać się do drogi wylotowej na Teheran, natknęli się na wykopki: ulicę przecinał nie oznakowany rów o głębokości jakichś dwóch metrów, do połowy wypełniony wodą. Nie opodal siedzieli w kucki bezczelni robotnicy. Na przekleństwa kierowców odpowiadali przekleństwami i nieprzyzwoitymi gestami. Nie można było ani jechać naprzód, ani zawrócić, więc wszystkie pojazdy musiały skręcić w wąską, boczną uliczkę, aby objechać przeszkodę. Jadący z przodu autobus nie mógł dokonać tego od razu; żeby wziąć zakręt, musiał trochę się cofnąć. Wywołało to nową falę hałaśliwych protestów, a gdy Erikki przesunął swój samochód, żeby zrobić miejsce, stojący za nim poobijany niebieski samochód ruszył, ominął go, usiłując wcisnąć się w wąską lukę po przeciwnej stronie drogi, i zmusił samochód nadjeżdżający z przeciwka do gwałtownego hamowania. Ten wpadł w poślizg i wylądował jednym kołem w rowie. Cały ruch kołowy ostatecznie zamarł. Erikki był już wściekły. Zaciągnął hamulec ręczny, wyskoczył z samochodu, podszedł do unieruchomionego pojazdu i użył wszystkich sił, aby wepchnąć go z powrotem na drogę. Nikt mu nie pomógł. Kierowcy powiększali tylko hałas, wykrzykując przekleństwa. Potem Erikki ruszył w kierunku niebieskiego samochodu. W tym momencie autobus minął zakręt i zrobiło się trochę luźniej. Kierowca niebieskiego samochodu zwolnił sprzęgło i ruszył z piskiem opon. Na pożegnanie wykonał nieprzyzwoity gest. Erikki opanował się z trudem. Wszyscy na niego trąbili. Zrezygnowany, zajął miejsce za kierownicą rangę rovera. - Proszę - powiedziała niespokojnie Azadeh. Podawała mu filiżankę z kawą. - Dzięki. - Pił kawę, prowadząc jedną ręką; znowu jechali w żółwim tempie. Niebieski samochód zniknął. Gdy Erikki mógł już mówić normalnym głosem, oświa322 dczył: - Gdybym go dostał, rozerwałbym na kawałki. ¦ Albo jego samochód. - Tak, wiem, Erikki. Czy zauważyłeś, jak wrogo wszyscy na nas patrzą? - Zauważyłem. - Ale dlaczego? Przejeżdżaliśmy już ze dwadzieścia razy przez Kazwin... Azadeh pochyliła się odruchowo, gdy w okno z jej strony uderzył ogryzek. Przysunęła się bliżej do męża, instynktownie szukając ochrony. Erikki zaklął, zakręcił szyby, a potem zablokował drzwi po stronie żony. W przednią szybę uderzył krowi placek. - Co się, do cholery, dzieje z tymi matierjebcami? - mruknął. - Zachowują się tak, jakbyśmy wymachiwali flagą amerykańską i portretami Szacha. Nie wiadomo skąd nadleciał kamień i odbił się od maski. Przed nimi autobus wyjechał z wąskiej uliczki na szeroki plac przed meczetem. Na placu stały stragany, a po jego obrzeżach biegły po dwa pasma ruchu z każdej strony. Erikki zauważył z ulgą, że nabrali trochę szybkości. Tutaj także ruch był duży, ale dawało się jechać. Yokkonen wrzucił drugi bieg i skierował się w stronę wylotu na Teheran, widocznego już po drugiej stronie placu. W połowie drogi znów zrobiło się ciaśniej, gdyż coraz więcej pojazdów zmierzało w kierunku Teheranu.

151

- Nigdy nie było tak źle - mruknął. - Co tu się dzieje, do diabła? - Pewnie następny wypadek - rzuciła niespokojnie Azadeh. - Albo roboty drogowe. Czy nie powinniśmy zawrócić? W tamtą stronę nie jest tak źle. - Mamy dużo czasu - powiedział, aby dodać jej odwagi. - Za minutę wydostaniemy się stąd. Byle tylko wyjechać z miasta. Przed nimi znowu coś się zakorkowało; hałas wybuchnął z podwójną siłą. Oba pasy stawały się coraz bardziej zatłoczone, właściwie pozostawał tylko jeden. W powietrzu krzyżowały się przekleństwa, pokrzykiwa323 nia i trąbienie. Pojazdy ciągle zatrzymywały się i ruszały, jadąc najwyżej trzydzieści kilometrów na godzinę. Stragany i ręczne wózki stały nad rowem i wysuwały się na drogę. Dotarli już prawie do wylotu, gdy podbiegło do nich kilku młodzieńców. Wykrzykiwali obelgi, a jeden z nich zabębnił pięściami w okno od strony Erikkie8°- . . . - Amerykański pies... Świnia Amerykanin... Przyłączali się dalsi mężczyźni i trochę kobiet w cza-dorach; wszyscy wymachiwali pięściami. Erikki był zablokowany; nie mógł ani przyspieszyć, ani zwolnić, ani też zawrócić. Poczucie bezsilności wzmogło jego gniew. Niektórzy mężczyźni tłukli pięściami w maskę, boki i szyby rangę rovera. Ci od strony Azadeh wymyślali jej, wykonywali ordynarne gesty i próbowali otworzyć drzwiczki. Jakiś chłopak wskoczył na maskę, ale ześliznął się i ledwie zdołał uniknąć przejechania. Jadący z przodu autobus zahamował. Ludzie oczekujący na przystanku rzucili się naprzód, walcząc o miejsca w środku i zderzając się z pasażerami, którzy chcieli wyjść. Erikki ujrzał przed sobą pustą przestrzeń; wcisnął pedał gazu i objechał autobus, omal nie rozjeżdżając przechodniów, beztrosko spacerujących po jezdni. Wjechał w zadziwiająco pustą uliczkę, pokonał ją w rekordowym tempie i skręcił w następną, wymijając kilkanaście motocykli. Jechał dalej, choć stracił już orientację, gdyż nie dostrzegał żadnych znanych sobie punktów miasta. Kierował się słońcem; udało mu się wjechać w szerszą ulicę, która doprowadziła go do innego placu z meczetem, a potem do drogi na Teheran, którą rozpoznał. - Już wszystko w porządku, Azadeh. To byli jacyś chuligani. - Tak - odparła drżącym głosem. - Powinno się ich wychłostać. Erikki obserwował tłum przed meczetem, na chodnikach i ludzi w przejeżdżających pojazdach, próbując dociec przyczyn wrogości, z którą się zetknęli. Jest jakaś różnica, pomyślał. Tylko jaka? Poczuł skurcz żołądka. 324 - Od wyjazdu z Tebrizu nie widziałem ani jednego żołnierza, ani jednej wojskowej ciężarówki. A ty? - Ja też nie. Gdy to powiedziałeś, zdałam sobie z tego sprawę. - Coś się stało. Coś poważnego. - Wojna? Sowieci przekroczyli granicę? - Azadeh jeszcze bardziej pobladła. - Wątpię. Widzielibyśmy oddziały jadące na północ albo samoloty. - Spojrzał na nią. Nieważne! - rzucił, bardziej po to, by uspokoić samego siebie. - W Teheranie będziemy się dobrze bawić. Jest tam Szahrazad i wielu naszych przyjaciół. Najwyższy czas na jakąś odmianę. Może wezmę urlop? Moglibyśmy wyskoczyć do Finlandii na tydzień lub dwa... Wydostali się już ze śródmieścia i jechali przedmieściami. Mijali takie same zrujnowane budynki i dziury w jezdni. Droga na Teheran rozszerzyła się do czterech pasm ruchu, po dwa w każdą stronę. Erikki był spokojniejszy, choć nadal panował duży ruch, który ograniczał ich szybkość do trzydziestu kilometrów na godzinę. Stąd nie było już daleko. Przed nimi droga rozgałęziała się; jedna odnoga prowadziła do Abadanu i Kermanszahu. Erikki wiedział, że za tym rozjazdem ruch będzie już mniejszy; automatycznie badał wzrokiem deskę rozdzielczą

152

samochodu, jakby chodziło o przyrządy w kok-picie helikoptera. Chciałby być w powietrzu, ponad całym tym bałaganem. Wskaźnik poziomu paliwa spadł poniżej jednej czwartej; niedługo będzie musiał dolać benzyny, ale to nie był problem - miał jej w kanistrach pod dostatkiem. Zwolnili, żeby ominąć ciężarówkę zaparkowaną z niedbałą arogancją naprzeciwko jakichś ulicznych straganów. W powietrzu unosił się ciężki zapach pracującego silnika dieslowskiego. W przednią szybę rangę rovera uderzył ogryzek rzucony nie wiadomo skąd. - Może powinniśmy zawrócić, Erikki, i pojechać do Tebrizu? Może udałoby się nam jakoś ominąć Kazwin. - Nie - odpowiedział. Niepokoił go strach, jaki słyszał w jej głosie: zwykle była bardzo odważna. - Nie 325 - powtórzył łagodniej. - Pojedziemy do Teheranu, sprawdzimy, o co w tym wszystkim chodzi, a potem podejmiemy decyzję. Azadeh przysunęła się bliżej i położyła dłoń na jego kolanie. - Ci chuligani mnie przerażają; niech Bóg ich przeklnie - mruknęła, bawiąc się nerwowo naszyjnikiem z turkusów, jaki miała na szyi. Większość Iranek nosiła turkusy, żeby uchronić się przed złym spojrzeniem. - Psie syny! Dlaczego tak się zachowywali? Diabły. Oby Bóg przeklął ich na zawsze! - Zaraz za miastem znajdował się wojskowy ośrodek szkoleniowy, z przylegającą do niego bazą sił powietrznych. - Dlaczego nie ma tu żołnierzy? - Sam chciałbym wiedzieć - odparł Erikki. Po prawej stronie wyłoniła się droga na Abadan i Kermanszah; wjeżdżało na nią bardzo dużo pojazdów. Ogrodzenia z drutu kolczastego biegły wzdłuż obu dróg, podobnie jak przy większości autostrad w Iranie. Ogrodzenia powstrzymywały owce, kozy, bydło, psy i ludzi od spacerowania po drogach; wypadki, w tym dużo śmiertelnych, były w kraju bardzo częste. W Iranie to normalne, myślał Erikki. To tak samo jak z tym wypadkiem w górach: nikt tego nie zgłasza, nikt nawet nie grzebie ciał. Zajmują się nimi tylko sępy, dzikie zwierzęta i psy. Gdy miasto zostało za nimi, poczuli się raźniej. Znowu pojawił się krajobraz: sady widoczne poprzez drut kolczasty, góry Elbrus na północy i pofalowany teren na południu. Zamiast przyspieszyć, musieli jednak zwolnić; tłok na szosie zgęstniał, samochody walczyły o miejsce. Rozległy się klaksony i przekleństwa. Dwa pasma drogi przemieniły się w jedno. Erikki przeklął znużonym głosem roboty drogowe, które musiały być przyczyną korka. Zredukował bieg. Jego dłonie i stopy automatycznie dostosowywały prędkość rangę rovera do sytuacji na drodze; ruszały i hamowały, znowu ruszały i hamowały, sprawiając, że samochód, choć w żółwim tempie, poruszał się jednak do przodu. Erikki 326 ledwie zauważał to wszystko, a także ryk przegrzanych ' silników, hałas i frustrację narastającą w pasażerach samochodów. Nagle Azadeh wskazała coś ręką. - Patrz! Jakieś sto metrów dalej drogę przecinała zapora. Otaczali ją mężczyźni. Niektórzy byli uzbrojeni, wszyscy w ubogich, cywilnych ubraniach. Zaporę umieszczono w miejscu, w którym droga oddzielała jakąś wioskę i przylegające do szosy stragany od łąki po przeciwnej stronie. Wieśniacy - kobiety i dzieci - towarzyszyli mężczyznom. Wszystkie kobiety miały na sobie czarne lub szare czadory. Zatrzymywano każdy pojazd, sprawdzano dokumenty i pozwalano jechać dalej. Nie wszystkim. Kilka samochodów stało na łące, a jacyś mężczyźni zadawali pytania kierowcom i pasażerom. Erikki zauważył, że ci mężczyźni byli lepiej uzbrojeni. - To nie są Zielone Opaski - stwierdził.

153

- Nie ma mułłów. Widzisz jakichś mułłów? - Nie. - Zatem to Tude albo mudżaheddini. Albo fedaini. - Lepiej przygotuj swoje dokumenty - powiedział z uśmiechem Erikki. Włóż parkę i kapelusz, żebyś się nie przeziębiła, gdy otworzę okno. To nie zimno było jego prawdziwym zmartwieniem, lecz wyraźny zarys jej piersi pod swetrem, subtelny kształt bioder i rozpuszczone włosy. W schowku na rękawiczki leżał w pochwie mały nóż pukoh. Ukrył go w prawym bucie. Drugi, duży, jak zwykle uwierał go w kręgosłup. Gdy wreszcie nadeszła ich kolej, ponurzy, brodaci mężczyźni otoczyli rangę rovera. Niektórzy mieli amerykańskie karabiny, a jeden - AK47. Wśród nich stało kilka kobiet; z czadorów wyzierały tylko twarze. Mężczyźni z ponurą dezaprobatą wpatrywali się w Azadeh paciorkowatymi oczami. - Dokumenty - odezwał się jeden z nich w farsi, wyciągając rękę. Cuchnęło mu z ust; odór nie pranych ubrań i nie umytych ciał wtargnął do wnętrza samochodu. Azadeh 327 wpatrywała się w dal, próbując nie dopuścić do siebie spojrzeń, pomruków i wrażenia braku dystansu, co nie mieściło się w zasięgu jej pojmowania. Erikki grzecznie podał papiery, swoje i Azadeh. Mężczyzna wziął dokumenty tożsamości, obejrzał je i podał młodemu człowiekowi, który umiał czytać. Pozostali czekali w milczeniu, gapiąc się i przytupując z zimna. W końcu młodzieniec odezwał się w kiepskim farsi: - Jest cudzoziemcem z jakiegoś kraju, który nazywa się Finlandia. Jedzie z Tebrizu. Nie jest Amerykaninem. - Wygląda na Amerykanina - zauważył jeden z mężczyzn. - Kobieta nazywa się Gorgon i jest jego żoną... Przynajmniej tak jest w papierach. - Jestem jego żoną - oznajmiła sucho Azadeh. - Czy... - A kto cię prosił, żebyś się odzywała? - przerwał niegrzecznie pierwszy z mężczyzn. - Twoje nazwisko brzmi Gorgon. To jest nazwisko właścicieli ziemskich. Masz akcent i maniery ludzi możnych; jest więcej niż prawdopodobne, że jesteś wrogiem ludu. • - Nie jestem niczyim wrogiem. Proszę... - Zamknij się. Kobiety powinny wiedzieć, jak się zachować: powinny okrywać swe ciała i być posłuszne. Nawet w państwie socjalistycznym. - Mężczyzna zwrócił się do Erikkiego. Dokąd jedziecie? - Co oń mówi, Azadeh? - zapytał Erikki. Przetłumaczyła. - Teheran - powiedział spokojnie do zbira. - Azadeh, powiedz mu, że jedziemy do Teheranu. - Naliczył sześć karabinów zwykłych i jeden automatyczny. Otaczały ich samochody, więc nie można było się wyrwać. Na razie. Azadeh spełniła polecenie i dodała od siebie: - Mój mąż nie mówi w farsi. - A dlaczego mamy ci wierzyć? Skąd w ogóle mamy wiedzieć, że jesteście małżeństwem? Gdzie jest wasze świadectwo ślubu? 328 - Nie mamy go ze sobą, ale to jest napisane w moim dokumencie tożsamości. - To jest dokument wystawiony przez ludzi Szacha. Nielegalny. Gdzie masz nowy? - Jaki nowy? Przez kogo wystawiony? - obruszyła się. - Oddaj nasze dokumenty i pozwól nam przejechać! Jej pewność siebie wywarła wrażenie na podejrzliwym mężczyźnie i jego towarzyszach. Zawahał się.

154

- Proszę nas zrozumieć. Jest wielu szpiegów i wrogów ludu. Musimy ich schwytać... Erikki czuł, jak wali mu serce. Wrogie spojrzenia, ludzie z Wieku Ciemności. Brzydcy. Grupa wokół nich powiększyła się o kolejnych mężczyzn. Jeden z nich machał gniewnie do kierowców, nakazując im podjechanie do punktu kontroli. Nikt nie nacisnął klaksonu; wszyscy cierpliwie czekali na swoją kolej. Nad drogą zawisła złowroga cisza. - Co tu się dzieje? Przysadzisty mężczyzna torował sobie drogę przez tłum. Ludzie z szacunkiem usuwali się z drogi. Miał na ramieniu czechosłowacki pistolet maszynowy. Jeden z otaczających rangę rovera coś mu wyjaśnił i wręczył dokumenty. Nowo przybyły miał okrągłą, nie ogoloną twarz, ciemne oczy, tanie, przybrudzone ubranie. Nagle rozległ się strzał; wszyscy odwrócili głowy i spojrzeli na łąkę. Jakiś człowiek leżał na trawie koło samochodu osobowego, zatrzymanego do dokładniejszej kontroli. Tkwił nad nim jeden z napastników z pistoletem maszynowym w ręku. Drugi pasażer stał przy samochodzie z rękami nad głową. Nagle przerwał otaczający go kordon i rzucił się do ucieczki. Człowiek z pistoletem maszynowym uniósł broń i wystrzelił; chybił i strzelił po raz drugi. Uciekający krzyknął i upadł; wił się w agonii, próbował pełznąć, wykonując nogami bezskuteczne ruchy. Człowiek z bronią podszedł do niego wolnym, niedbałym krokiem. Zaczął opróżniać magazynek, oddając do leżącego strzał po strzale. 329 - Ahmed! - krzyknął przysadzisty mężczyzna. - Dlaczego marnujesz naboje, skoro możesz zrobić to samo butami? Kim oni są? - SAVAK! Przez tłum mieszkańców wioski przeszedł pomruk zadowolenia. Ktoś zaklaskał. - Głupcze! Dlaczego zatem zabiłeś ich tak szybko? Daj mi ich papiery! Te psie syny mają dokumenty biznesmenów z Teheranu, ja jednak rozpoznaję ludzi z SAVAK-u, gdy tylko ich zobaczę. Chcesz oglądać fałszywe dokumenty? - Nie. Podrzyj je. - Przysadzisty mężczyzna zwrócił się do Erikkiego i Azadeh: - Właśnie tak wykurzamy z nor wrogów ludu i tak się z nimi załatwiamy. Azadeh nie odpowiedziała. Brudna ręka trzymała jej dokumenty. Co będzie, jeśli uznają, że także nasze papiery są sfałszowane? In sza a Allahl Przysadzisty mężczyzna obejrzał dokumenty i wlepił wzrok w Erikkiego. Potem w nią. - Twierdzisz, że jesteś Azadeh Gorgon Yok... Yok-konen, jego żoną? - Tak. - Dobrze. - Wsadził dokumenty do kieszeni i wskazał kciukiem łąkę. - Powiedz mu, żeby tam wjechał. Przeszukamy wasz samochód. - Ale... - Zrób to. Już! - Przysadzisty mężczyzna stanął na zderzaku, zdrapując butami lakier z karoserii. - Co to jest? - zapytał, wskazując niebieski krzyż na białym tle, namalowany na dachu samochodu. - To fińska flaga - wyjaśniła Azadeh. - Mój mąż jest Finem. - Dlaczego to jest namalowane? - Mąż tak chciał. Mężczyzna splunął i po raz drugi wskazał łąkę. - Pośpieszyć się! Tam! - Gdy dojechali do pustego miejsca, z tłumem idącym za nimi, mężczyzna zeskoczył 330 na ziemię. - Wysiadać! Przeszukam wasz samochód, żeby znaleźć broń i kontrabandę. - Nie mamy broni ani... - zaprotestowała Azadeh. - Wysiadać! A ty, kobieto, powściągnij swój język! - Stare baby z tłumu syknęły z aprobatą. Mężczyzna wskazał gniewnie kciukiem dwa ciała leżące w błocie łąki. - Sprawiedliwość

155

ludowa jest szybka i nieodwołalna. Nie zapominaj o tym! - Wymierzył palcem w Erikkiego. Powtórz moje słowa temu swojemu potworowi, mężowi, jeśli w ogóle jest twoim mężem. - Erikki, on mówi, że ludowa... że sprawiedliwość ludowa jest szybka i nieodwołalna, i żeby o tym nie zapominać. Bądź ostrożny, kochanie. My... musimy wysiąść. Oni chcą przeszukać samochód. - Dobrze, ale przesuń się i wyjdź na tę stronę co ja. Erikki wysiadł; górował nad tłumem. Opiekuńczym gestem otoczył Azadeh ramieniem. Wokół nich tłoczyły się kobiety i dzieci. Odór nie mytych ciał niemal obezwładniał. Erikki czuł, że Azadeh drży, choć próbowała to ukryć. Patrzyli razem, jak przysadzisty mężczyzna i inni gramolą się do niemal klinicznie czystego wnętrza ich samochodu i depczą siedzenia zabłoconymi butami. Inni otworzyli tylne drzwiczki i beztrosko rozrzucali rzeczy, sięgając wszędzie brudnymi rękami, przeszukując torby. Jeden z "kontrolerów", przy akompaniamencie śmiechów i gwizdów, podniósł delikatną bieliznę i koszulę nocną. Staruchy zaczęły wydawać pełne potępienia pomruki. Jedna z nich wyciągnęła rękę i dotknęła włosów Azadeh. Azadeh chciała się cofnąć, ale napierające z tyłu baby uniemożliwiły ten manewr. Erikki rzucił się natychmiast na pomoc, nie mógł jednak odsunąć całego tłumu; kobiety stojące bliżej, prawie zgniecione, krzyknęły, rozwścieczając tym inne, które zaczęły silniej napierać i wydzierać się na Erikkiego. Erikki zdał sobie nagle sprawę z tego, że po raz pierwszy nie może obronić Azadeh. Wiedział, że zabiłby 331 kilkunastu napastników przed własną śmiercią, ale to by Azadeh nie ochroniło. Był wstrząśnięty tym odkryciem. Poczuł, że nogi się pod nim uginają; ogarnęło go pragnienie oddania moczu, a odór własnego strachu był paraliżujący. Z trudem panował nad sobą. Wpatrywał się tępo w napastników. Mężczyźni wywlekali kanistry z benzyną, bez której nie można było dojechać do Teheranu, gdyż wszystkie stacje benzynowe były zamknięte. Próbował zmusić swe nogi do ruchu, ale były bezwładne. Usta też. Nagle jedna ze staruch krzyknęła na Azadeh, która drętwo skinęła głową. Mężczyźni też zaczęli krzyczeć; popychali jego i Azadeh; ich odór atakował nozdrza Erikkiego, a słowa, wypowiadane w farsi, uszy. Nadal obejmował żonę ramieniem; gdy spojrzała w górę, ujrzał przerażenie w jej oczach, lecz nie dosłyszał jej słów. Jeszcze raz spróbował wywalczyć trochę wolnej przestrzeni i jeszcze raz poniósł klęskę. Desperacko próbował opanować klaustrofobiczną, podszytą paniką wściekłość; ogarniała go żądza walki, lecz wiedział, że jeśli jej ulegnie, Azadeh zginie. Nie mógł się jednak powstrzymać, uderzył łokciem na ślepo. Gruba wieśniaczka o rozwścieczonym spojrzeniu przepchnęła się bliżej i zarzuciła czador na piersi Azadeh, wypluwając potok słów w farsi, co odwróciło uwagę od leżącego na ziemi mężczyzny, któremu cios Erikkiego zmiażdżył żebra. Tłum krzyczał na nią i na niego; było jasne, że chodzi o czador. - Nie, nie, zostawcie mnie... - wołała zupełnie zdezorientowana Azadeh. Nigdy jeszcze tak się nie bała, nigdy nie była w takim tłumie, nigdy nie doświadczyła takiej wrogości. - Włóż to, nierządnico... - W imię Boga, włóż czador... - Nie w imię Boga, kobieto, w imieniu ludu... - Bóg jest wielki, bądź mu posłuszna... - Szczaj na Boga w imieniu rewolucji... - Zakryj włosy, kurwo... 332 - Słuchaj proroka, oby jego imię było błogosławione...

156

Zgiełk narastał. Tłum deptał po leżącym na ziemi mężczyźnie. Ktoś szarpnął rękę Erikkiego, którą ten obejmował Azadeh. Azadeh poczuła, że jego druga ręka sięga po duży nóż i krzyknęła: - Nie, Erikki, oni cię zabiją! W przerażeniu odepchnęła wieśniaczkę i szybko włożyła czador, powtarzając raz za razem: Allahu Akbarrr. Uspokoiło to nieco stojących bliżej, choć ludzie z tyłu napierali, chcąc lepiej widzieć, i przyciskali tych bliższych do rangę rovera. W całym tym zamieszaniu Erikki i Azadeh wywalczyli sobie trochę miejsca, choć nadal ze wszystkich stron otaczał ich tłum. Azadeh nie patrzyła na męża; trzymała się go tylko mocno i drżała jak zmarznięty piesek, spowita w szorstki całun. Wybuchy śmiechu towarzyszyły gestom mężczyzny, który przyłożył sobie do piersi stanik Azadeh i obracał się na wszystkie strony, żeby to zademonstrować. Trwało to jeszcze przez pewien czas, aż nagle Erikki poczuł, że dzieje się coś nowego. Przysadzisty mężczyzna i jego towarzysze zatrzymali się i zaczęli spoglądać w kierunku Kazwinu. Erikki zauważył, że napastnicy stopniowo wmieszali się w tłum; w ten sposób zniknęli w ciągu kilku sekund. Inni wsiadali do samochodów i szybko odjeżdżali. Teraz mieszkańcy wioski także patrzyli w kierunku miasta; cały tłum zamarł. Drogą, omijając stłoczone pojazdy, nadciągał inny tłum. Składał się z mężczyzn, na czele kroczyli muł-łowie. Niektórzy mułłowie, podobnie jak wielu nadchodzących, mieli broń. Krzyczeli: Allahu Akbar oraz "Bóg i Chomeini!" Puścili się biegiem, atakując zaporę drogową. Padło kilka strzałów, na które odpowiedziano strzałami z zapory. Obie strony starły się ze sobą, używając kijów, kamieni, stalowych prętów i broni palnej. Wieśniacy pobiegli szukać schronienia w swych domach; kierowcy i pasażerowie powyskakiwali z samochodów, schowali się w rowie lub położyli na łąc"e. 333 Krzyki, strzały i cały zgiełk tej potyczki otrzeźwiły Yokkonena. Popchnął Azadeh w kierunku samochodu, zbierając po drodze rozrzucone rzeczy, wrzucił je do samochodu i zatrzasnął tylne drzwi. Pół tuzina wieśniaków także się rzuciło, żeby coś sobie zabrać. Odegnal ich gestem, wskoczył za kierownicę, zapalił silnik, cofnął nieco samochód, a potem popędził łąką równolegle do drogi. Ujrzał raptem przysadzistego mężczyznę i trzech jego ludzi. Wsiadali do samochodu, a Erikki zastanowił się, czy nie zatrzymać auta i nie odebrać dokumentów. Odrzucił tę myśl i skierował samochód ku drzewom rosnącym przy drodze. W tym momencie przysadzisty mężczyzna zdjął z ramienia pistolet maszynowy, wycelował i otworzył ogień. Mierzył zbyt wysoko. Erikki wściekle szarpnął kierownicą, wcisnął gaz i zaatakował. Masywny zderzak rangę rovera uderzył w strzelającego i wgniótł go w jego własny samochód, miażdżąc i jego, i pojazd. Pistolet maszynowy strzelał aż do opróżnienia magazynka; pociski waliły w metal, gruchotały przednią szybę. Rangę rover zmienił się w taran. W bojowym szale Erikki cofnął wóz i zaatakował powtórnie. Przewrócił wrak samochodu i zabijał mężczyzn. Chciał wyskoczyć i rozprawić się z wrogami gołymi rękami, ale zobaczył we wstecznym lusterku nadbiegających ludzi. Zawrócił i odjechał. Rangę rover świetnie radził sobie w takim terenie; opony śniegowe trzymały się mocno nierównego gruntu. Już po chwili wjechali bezpiecznie między drzewa. Erikki zredukował bieg, zamknął oba dyferencjały i pokonał głęboki rów, przerywając drut kolczasty dzielący łąkę od drogi. Na drodze otworzył dyferencjały, wrzucił wyższy bieg i ruszył jak burza. Dopiero gdy byli już daleko, fala krwi odpłynęła mu sprzed oczu. Przypomniał sobie pociski uderzające w samochód i to, że była z nim Azadeh. Obejrzał się przerażony, jego żonie jednak nic się nie stało; była tylko jak sparaliżowana ze strachu. Opadła głęboko na siedzeniu i oburącz ściskała boczną poręcz. Nad nią, w szybie i dachu, widniały otwory przebite przez pociski. Erikki 334

157

z trudem poznawał Azadeh; jej twarz otoczona czado-rem wyglądała brzydko jak dziesiątki tysięcy irańskich twarzy, które widział w tłumach. - Och, Azadeh - westchnął. Przyciągnął ją do siebie ramieniem, prowadząc jedną ręką. Po chwili zwolnił i zjechał na bok. Mocno tulił do siebie łkającą żonę. Nie zauważył, że wskaźnik paliwa opadł niemal do końca, nie widział gniewnych spojrzeń, rzucanych z przejeżdżających samochodów ani tego, że w wielu pojazdach siedzieli rewolucjoniści uciekający od zapory drogowej w kierunku Teheranu. W ZAGROSIE TRZY, 15:18. Czterej mężczyźni leżeli na sankach pędzących w dół wyrastającego za bazą zbocza. Scot Gavallan lekko prowadził przed Jean-Lu-kiem Sessonne'em, za którym jechał Nasiri, kierownik ich bazy. Niczak-chan wlókł się w ogonie, jakieś dwadzieścia metrów dalej. Zawody Iran - reszta świata zorganizował Jean-Luc; wszyscy czterej mężczyźni usiłowali zwiększyć szybkość. Warstwę starego, ubitego śniegu pokrywał nowy, miękki puch. Zawodnicy wraz z Ro-driguesem i jednym z mieszkańców wioski, którzy mieli sędziować, wspięli się na szczyt zbocza. Nagrodą dla zwycięzcy było 5000 riali - około 60 dolarów - i jedna z należących do Locharta butelek whisky. - Tom nie będzie miał nic przeciwko temu - uroczyście oświadczył Jean-Luc. - Ma dodatkowy urlop i korzysta z uciech Teheranu, podczas gdy my musieliśmy 336 zostać w bazie! Teraz ja tu dowodzę. Rozkazuję przeznaczyć tę butelkę na chwałę Francji, dla dobra moich oddziałów i naszych władców, Jazdek Kaszkajów - dodał przy akompaniamencie okrzyków aplauzu. Popołudnie było piękne, słoneczne. Tutaj, na wysokości dwóch tysięcy dwustu metrów, powietrze było przejrzyste, niebo bezchmurne, w głębokim odcieniu błękitu. W nocy śnieg przestał padać po raz pierwszy od chwili, gdy trzy dni wcześniej Lochart wyjechał do Teheranu. Teraz cała baza i kotlina wyglądały jak kraina z bajki - z sosnami, śniegiem i szczytami sięgającymi czterech tysięcy metrów. Warstwa świeżego puchu miała około pięćdziesięciu centymetrów grubości. Gdy zawodnicy zjechali niżej, dotarli do bardziej stromej części stoku; od czasu do czasu podskakiwali na muldach. Nabierali większej szybkości, ginąc momentami w chmurze śnieżnego pyłu; byli upojeni pędem, owładnięci wolą zwycięstwa. Przed nimi wyłoniły się kępy sosen. Scot zręcznie przyhamował czubkami butów narciarskich i zatoczył zgrabny łuk, omijając na jednej płozie drzewa. Wjechał na ostatnią prostą i popędził w dół, w kierunku linii mety, gdzie czekali kibice: pozostali ludzie z bazy i wioski. Nasiri i Jean-Luc przyhamowali sekundę później, okrążyli drzewa szybciej od niego i wyrównali w kaskadzie śniegu; całą trójkę dzieliły teraz od siebie już tylko centymetry. Niczak-chan nie hamował; nie zmienił też kierunku jazdy. Po raz setny polecił się Bogu, zamknął oczy i wjechał prosto w kępę sosen. In sza a Allahl Bezpiecznie minął pierwszą sosnę w odległości trzydziestu centymetrów, następną o piętnaście. Otworzył oczy akurat na czas, żeby uniknąć o milimetry czołowego zderzenia; zwiększając szybkość, przeorał tuzin młodych drzewek, nagle wzleciał w powietrze na jakimś wyboju, w cudowny sposób przelatując nad pniem zwalonego drzewa; lądując sanki gruchnęły o ziemię z siłą, która wycisnęła mu powietrze z płuc. Z trudem utrzymał równowagę i wypadł z zagajnika, jadąc prędzej 337 niż inni, równiej niż inni i o dziesięć metrów przed innymi. Kibice wyli z zachwytu. Czterej zawodnicy pędzili teraz w jednej grupie, przytulając się do sanek, żeby jak najbardziej zmniejszyć opór powietrza, a przez to zwiększyć szybkość. Scot, Nasiri i Jean-Luc zbliżali się coraz bardziej do Ni-czak-chana. Pojawiło się więcej muld; zawodnicy musieli trzymać się

158

mocniej sanek. Jeszcze dwieście metrów, sto... - Mężczyźni z bazy i wioski wiwatowali... Osiemdziesiąt, siedemdziesiąt, sześćdziesiąt, pięćdziesiąt i... Ogromna mulda była dobrze ukryta. Pierwszy wyleciał w powietrze Niczak-chan; silny powiew wiatru zmienił tor jego lotu. Za nim, równie bezradni, Scot i Jean-Luc poszybowali bezwładnie w górę. Wszyscy trzej wylądowali w chmurze pyłu śnieżnego płozami do góry. Nasiri walczył desperacko, próbując ominąć i ich, i muldę; gwałtownie skręcił, spadł z sanek, potoczył się w dół, aby ciężko dysząc zatrzymać się przed współzawodnikami. Niczak-chan usiadł i otarł śnieg z twarzy i brody. - Bogu niech będą dzięki - mruknął, zdziwiony, że nie złamał ani ręki, ani nogi. Spojrzał na innych. Scot ryczał ze śmiechu, a Jean--Luc, któremu także nic się nie stało, leżał na plecach, wyrzucając z siebie wiązanki francuskich inwektyw. Nasiri wylądował w zaspie, głową do przodu: Scot, zanosząc się śmiechem, podszedł, żeby mu pomóc. On też był tylko trochę potłuczony. - Hej, wy tam, na górze! - krzyknął jeden z kibiców. Był to Effer Jordon. - Co z tym cholernym wyścigiem? Przecież jeszcze się nie zakończył?! - Scot, Jean-Luc, dalej, na Boga! Scot zapomniał o Nasirim i pieszo popędził w kierunku mety odległej o pięćdziesiąt metrów. Pośliznął się i upadł w głęboką zaspę, wygramolił się z niej i pośliznął po raz drugi. Jean-Luc puścił się za nim w pogoń; Nasiri i Niczak-chan deptali mu po piętach. Okrzyki kibiców rozbrzmiały z podwójną mocą, gdy zawodnicy brnęli przez śnieg, padali, gramolili się, wstawali i padali 338 znowu, zapominając o bólu wywołanym stłuczeniami. Scot nadal lekko prowadził, następny biegł Niczak-chan, za nim Jean-Luc, na końcu Nasiri. Mechanik Fowler Joines, czerwony na twarzy, przynaglał ich do jeszcze większego wysiłku. Mieszkańcy wioski ogarnięci byli nie mniejszym podnieceniem. Jeszcze dziesięć metrów. Stary chan wysunął się o metr do przodu, potknął i upadł na twarz. Scot objął prowadzenie. Nasiri biegł tuż za nim, dalej Jean-Luc, dosłownie o centymetry z tyłu. Wszyscy dyszeli ciężko, zataczali się, z trudem wyciągali buty z głębokiego śniegu. Kibice krzyknęli^ gdy kalandar na ostatnich metrach zaczął wysuwać się do przodu. Jean-Luc i Scot dali ostatniego, desperackiego nura w kierunku linii mety. Wszyscy zawodnicy zwalili się razem na mecie przy akompaniamencie oszalałego ryku kibiców obu stron. - Wygrał Scot... - Nie, Jean-Luc... - Nie, stary Niczak... Jean-Luc, gdy już złapał oddech, orzekł: - Ponieważ brakuje w tej kwestii jasności i nawet nasz wielebny mułła nie jest pewien, ja, Jean-Luc, ogłaszam, że Niczak-chan wygrał o długość nosa. - Rozległy się brawa, które rozbrzmiały powtórnie, gdy Francuz dodał: - Pozostali zawodnicy walczyli tak dzielnie, że nagradzam ich drugą butelką whisky z zapasów Toma. Rozkazuję, aby wszyscy cudzoziemcy wypili ją o zachodzie słońca! Wszyscy wymienili uściski dłoni. Niczak-chan zgodził się na rewanż w przyszłym miesiącu. Ponieważ przestrzegał ściśle zakazów Koranu, po zażartych targach sprzedał wygraną whisky Jean-Lucowi, za pół ceny. Ponownie rozległy się oklaski, a potem ktoś ostrzegawczo krzyknął. Na północy, wysoko w górach, czerwona rakieta sygnalizacyjna opadała w dolinę. Zapanowała cisza. Rakieta zgasła. Po niej wystrzelono następną: SOS. Pilne. 339 CASEVAC - powiedział Jean-Luc, wpatrując się w dal. - To muszą być Wiercenia Rosa albo Wiercenia Bellissima.

159

- Lecę - oświadczył Scot Gavallan. - Polecę z tobą - zaproponował Jean-Luc. - Weźmiemy 212 i załatwimy przy okazji lot próbny. Po kilku minutach byli już w powietrzu. Wiercenia Rosa dostali w spadku po Guerneyu. Bellissima należała do nich od dawna. Wszystkie jedenaście urządzeń wiertniczych w okolicy wybudowała dla IranOil włoska spółka; ich łączność radiowa z Zagrosem Trzy często zawodziła z powodu gór i efektu rozpraszającego. Wtedy posługiwano się rakietami sygnalizacyjnymi. Helikopter 212 wznosił się ze stałą prędkością, przekraczając wysokość trzech tysięcy metrów; ośnieżone doliny błyszczały w słońcu. Maksymalna operacyjna wysokość wynosiła dla ich śmigłowca pięć tysięcy i zależała od ładunku. Teraz Wiercenia Rosa wyłaniały się przed nimi na polanie, pośrodku płaskiego wzniesienia położonego na wysokości trzech tysięcy czterystu czterdziestu metrów. Tylko kilka mieszkalnych kontenerów i szopy rozrzucone bezładnie wokół wysokiej wieży wiertniczej. I lądowisko śmigłowców. - Wiercenia Rosa, tu Jean-Luc. Słyszycie mnie? - Cierpliwie czekał na odpowiedź. - Czysto i wyraźnie, Jean-Luc! - rozległ się zadowolony głos Mimma Sery, "człowieka spółki", inżyniera odpowiadającego za wszystkie operacje. - Co masz dla nas? - Niente, Mimmo! Widzieliśmy czerwoną rakietę i teraz sprawdzamy. - Madonna, CASEVAC? To nie u nas! - Scott przerwał natychmiast podchodzenie do lądowania, zakręcił w przechyle i skierował maszynę ku wyższej partii gór. - Bellissima? - Zaraz sprawdzimy. - Dajcie nam znać, dobrze? Nie mieliśmy łączności od czasu burzy. Jakie są najnowsze wiadomości? 340 - Ostatnie sprzed dwóch dni: BBC podało, że Nieśmiertelni stłumili w Doszan Tappeh rebelię kadetów lotnictwa i cywilów. Nie mieliśmy łączności z naszą Kwaterą Główną w Teheranie ani z nikim innym. Zawiadomię cię przez radio, gdy uda się nam nawiązać łączność. - Właśnie, to radio! Jean-Luc, będziemy potrzebowali następnych dwunastu odcinków piętnastocentymet-rowej rury. I cement, jak zwykle. Od jutra. Dobrze? - Bień sur! - Jean-Luc był zachwycony tym dodatkowym zajęciem i możliwością wykazania, że są lepsi niż Guerney. - Jak leci? - Doszliśmy do głębokości dwóch tysięcy czterystu metrów. Wygląda na to, że znaleźliśmy tutaj następną bonanzę. Jeśli się da, to chciałbym w przyszły poniedziałek przeprowadzić studnię. Czy możesz zamówić dla mnie Schlumbergera? Chodziło o światową firmę, wytwórcę i dostawcę urządzeń wpuszczanych do odwiertów, pobierających próbki i dokonujących bardzo precyzyjnych elektronicznych pomiarów właściwości roponośnych oraz jakości różnych warstw geologicznych. Firma produkowała też przyrządy do prowadzenia wierteł, do wydobywania na powierzchnię wierteł złamanych oraz do zrywania za pomocą eksplozji stalowych kapsuł nakładanych na wiertła, co umożliwiało wypływ ropy. Zapewniała też pomoc ekspertów. Była bardzo droga, lecz absolutnie niezbędna. "Przeprowadzenie studni" było ostatnią czynnością przed zacementowaniem stalowej kapsuły i spowodowaniem wypływu. - Wykombinujemy to na pewno i dostarczymy w poniedziałek. Chomeini nam w tym nie przeszkodzi! - Mamma mia, powiedz Nasiriemu, że musimy to mieć! Odbiór nagle się pogorszył. - Nie ma problemu. Wywołam cię wracając. -Jean-Luc spojrzał przed siebie. Przelatywali właśnie nad granią, nadal zwiększając wysokość. Silnik pracował z wysiłkiem. - Merde, jestem głodny - rzucił Jean-Luc 341

160

i wyprostował się w fotelu. - Czuję się jak po masażu młotem pneumatycznym, ale wyścig był wspaniały! - Wiesz, Jean-Luc, przekroczyłeś linię mety sekundę przed Niczak-chanem. Na pewno. - Oczywiście, ale my, Francuzi, jesteśmy wielkoduszni, diplomatiąue i bardzo praktyczni. Wiedziałem, że odsprzeda nam naszą whisky za pół ceny; gdyby uznano, że przegrał, kosztowałoby to nas fortunę. - Jean-Luc rozpromienił się. - Ale gdyby nie ta mulda, nie zawahałbym się. Wygrałbym łatwo. Scot uśmiechnął się tylko w odpowiedzi. Wprawdzie oddychał bez trudu, ale czuł, że oddycha. Zgodnie z przepisami, na wysokości od trzech tysięcy sześciuset metrów piloci powinni używać masek tlenowych, jeśli mieli tam pozostać przez ponad pół godziny. Nie mieli masek. Jak dotąd, żaden z pilotów nie odczuwał z tego powodu dolegliwości poza lekkim bólem głowy, choć aklimatyzacja trwała około tygodnia. Trudniej było wiertaczom w Bellissimie. Piloci przebywali zwykle w Bellissimie bardzo krótko; tyle, ile trwało wyładowanie lub załadowanie do maksymalnego ciężaru 4000 funtów. Rury, pompy, diesel, kołowroty, generatory, chemikalia, żywność, kontenery, zbiorniki, ludzie czy błoto, to znaczy płyn, który wpompowywano do odwiertu, aby usunąć zanieczyszczenia, utrzymywać wiertło w wilgoci i zatamować wypływ ropy lub gazu. Bez tego głębokie wiercenia nie byłyby możliwe. Potem odjazd, bez obciążenia lub z pełnym ładunkiem ludzi oraz sprzętu do naprawienia albo wymiany. Jesteśmy tylko zarozumiałą ciężarówką dostawczą, myślał Scot, przebiegając wzrokiem niebo, instrumenty pokładowe i góry. Tak. A jednak wspaniale jest latać. Drzewa skończyły się już dawno, zbliżali się do turni. Maszyna wznosiła się ponad ostatnią grań; widzieli już miejsce wierceń. - Bełlissima, tu Jean-Luc. Słyszycie mnie? Bellissima leżała najwyżej: dokładnie trzy tysiące siedemset trzydzieści pięć metrów nad poziomem morza. 342 Baza przycupnęła na skalnym występie pod samym szczytem. Z drugiej strony góra opadała niemal piono-' wo do leżącej o dwa tysiące metrów niżej doliny, szerokiej na szesnaście kilometrów, długiej na pięćdziesiąt - ogromnej rany przecinającej powierzchnię ziemi. - Bellissima, tu Jean-Luc. Słyszycie mnie? Nadal nie było odpowiedzi. Jean-Luc zmienił kanał. - Zagros Trzy, słyszycie mnie? - Głośno i wyraźnie, kapitanie - odezwał się natychmiast Aliwari, irański radiotelegrafista bazy. - Jest ze mną ekscelencja Nasiri. - Pozostańcie na tej częstotliwości. Wezwanie CA-SEVAC nadeszło z Bellissimy, ale nie mamy z nimi kontaktu radiowego. Schodzimy do lądowania. - Zrozumiałem. Zostaję na nasłuchu. Jak zwykle w Bellissimie, Scot odczuwał niemal zabobonny lęk wobec ogromu konwulsji ziemi, która stworzyła dolinę. Poza tym, jak wszyscy inni, zadumał się nad tym, ile trzeba było mieć szczęścia i pieniędzy, ile włożyć pracy w to, by znaleźć roponośne pole, wybrać odpowiednie miejsce, wybudować wieżę, a potem dokonywać wierceń na głębokość tysięcy metrów, tak żeby się to opłacało. Opłacało się jednak, i to bardzo, podob-. nie jak na całym terenie leżącym nad ogromnymi pokładami ropy i gazu, uwięzionymi w niecce z wapnia na głębokości od dwóch tysięcy dwustu do trzech tysięcy metrów pod powierzchnią. A potem... następna wielka inwestycja i ogromne ryzyko, aby doprowadzić ropę z tego pola do rurociągu biegnącego przez góry Zagros i łączącego rafinerie w Isfahanie w środku Iranu z rafineriami w Abadanie nad zatoką - następnego nadzwyczajnego wyczynu inżynieryjnego starej Anglo-

161

Irań-skiej Kompanii Naftowej, teraz znacjonalizowanej i nazwanej IranOil. "Skradzionej, Scot. "Skradziona", to właściwe słowo", wielokrotnie powtarzał mu ojciec. Scot Gavallan uśmiechnął się do siebie, myśląc o ojcu. Na szczęście mam go, pomyślał. Nadal brakuje mi matki, ale to dobrze, że umarła. Dla uroczej, aktywnej kobiety byłoby to straszne: przykuta do wózka, spara343 liżowana, a umysł sprawny do samego końca; najlepsza matka, jaką można mieć. Parszywe szczęście ta jej śmierć, zwłaszcza dla ojca. Ale to dobrze, że ożenił się po raz drugi. Maureen jest świetna, tata też, a ja mam bombowe życie i różową przyszłość: dużo latania, dużo ptaków, a za parę lat ożenię się. Co z Tess? Serce zabiło mu mocniej. Tylko ten jej cholerny wuj, Linbar, ale przecież nie będę miał z nim wiele do czynienia, choć to jego ulubiona bratanica. Zresztą ona ma dopiero osiemnaście lat. Jest jeszcze dużo czasu... - Jak chcesz lądować, mon vieuxl - Usłyszał w słuchawkach. - Od zachodu - odparł, wracając do rzeczywistości. - Dobra. - Jean-Luc wytężył wzrok. Żadnego znaku życia. Teren niemal zasypany śniegiem. Czyste było tylko lądowisko. Z mieszkalnych kontenerów wydobywały się smużki dymu. - O, tam! Zobaczyli małą figurkę opatulonego człowieka. Stał koło lądowiska i wymachiwał rękami. - Kto to? - Chyba Pietro. - Scot skupił się na lądowaniu. Na tej wysokości oraz z powodu usytuowania występu skalnego często występowały nagłe podmuchy, turbulencje i zawirowania; nie można było pozwolić sobie na żaden błąd. Podchodził nad przepaścią, podmuchy wiatru kołysały śmigłowcem. Wyrównał maszynę, wprowadził jyj nad twardy grunt i posadził na ziemi. - Dobra. - Jean-Luc znowu zwrócił uwagę na opatulonego ciepło człowieka, w którym rozpoznał Pietra Fieriego, następnego w hierarchii po "człowieku spółki". Piloci zobaczyli, że przeciąga on ręką w poprzek gardła - znak, że można wyłączyć silnik. Oznaczało to, że CASEVAC nie wymaga natychmiastowego startu. Jean-Luc przywołał Fieriego, i otworzył okno. - Co się dzieje, Pietro? - krzyknął, aby porozumieć się mimo hałasu silnika. - Guineppa jest chory - odkrzyknął Pietro. Mario Guineppa był człowiekiem ze spółki. Fieri uderzył się 344 w lewą stronę klatki piersiowej. - Myślimy, że to może być serce. Ale to nie wszystko. Spójrzcie tam! Wskazał w górę. Jean-Luc i Scot wychylili się, żeby lepiej widzieć, ale i tak nie zorientowali się, co niepokoi ich rozmówcę. Jean-Luc odpiął pasy i wysiadł. Poczuł lodowate zimno; oczy zaczęły mu łzawić w podmuchu wiatru, wywołanego obrotami śmigła; ciemne okulary nie chroniły ich dostatecznie. Potem zobaczył to, co miał zobaczyć, i poczuł skurcz żołądka. Kilkadziesiąt metrów wyżej, prawie dokładnie nad obozem, pod samym szczytem, piętrzył się ogromny nawis śnieżny przetkany bryłami lodu. - Madonna! - Jeśli to się oberwie, lawina zmiecie nas razem z wszystkimi gratami do doliny. - Twarz Pietra posinia-ła z zimna. Był zwalistym i bardzo silnym mężczyzną, miał siwawą brodę, oczy brązowe i bystre, teraz przymrużone z powodu wiatru. - Guineppa chce z tobą pogadać. Chodźmy do jego kontenera. - A to? - Jean-Luc wskazał kciukiem nawis. - Jak poleci, to poleci - odparł ze śmiechem Pietro. Białe zęby tworzyły ostry kontrast z zabrudzoną olejem parką. - Chodź! - Wycofał się spod rotora i ruszył mozolnie przed siebie. No, chodź!

162

Jean-Luc niespokojnie zmierzył wzrokiem nawis. Może się utrzymać przez kilka tygodni albo spaść zaraz, w każdej chwili. Ponad szczytem niebo było nieskazitelnie błękitne, ale popołudniowe słońce nie grzało. - Zostań tu, Scot. Trzymaj go na wolnych obrotach - zawołał, a potem ruszył niezgrabnie śladami Pietra przez głęboki śnieg. W dwupokojowym kontenerze Maria Guineppy było ciepło i panował nieporządek. Po całym biurze, służącym także jako salonik, walały się grube rękawice, zabrudzone olejem ubrania i elementy osobistego wyposażenia wiertaczy. Na ścianach wisiały mapy, a na kołkach ciężkie, gumowe kapelusze. Gospodarz leżał na łóżku w sypialni. Był ubrany, nie miał tylko butów. 345 Duży, wysoki mężczyzna w wieku czterdziestu pięciu lat, z imponującym nosem. Zwykle miał rumianą, wysmaganą wiatrem twarz, lecz teraz był blady, a jego wargi przybrały niezdrowy, sinawy odcień. Siedział z nim Enrico Banastasio, szef innej zmiany, mały, ciemny mężczyzna o pociągłej twarzy z czarnymi oczami. - Jean-Luc! Miło cię widzieć - powiedział Guineppa zmęczonym głosem. - I ciebie, mon ami. - Jean-Luc był bardzo zaniepokojony. Rozpiął zamek kurtki lotniczej i usiadł przy łóżku. Guineppa dowodził w Bellissimie od dwóch lat - dwanaście godzin na dobę, dwa miesiące na miejscu i dwa urlopu. Wykonał trzy odwierty; pozostało miejsce jeszcze na cztery. - Szpital w Szirazie czeka na ciebie. - To nie takie ważne. Najpierw nawis. Jean-Luc, ja... - Ewakuujemy się i zostawimy to stronzo w rękach Boga - wtrącił Banastasio. - Mamma mia, Enrico - przerwał mu poirytowany Guineppa. - Powtarzam, że możemy odwalić za Pana Boga tę robotę, jeśli tylko pomoże nam Jean-Luc. Pietro się zgadza. Prawda, Pietro? - Tak - odparł stojący w drzwiach Pietro, trzymając w ustach wykałaczkę. - Jean-Luc, wychowałem się w Aoście, we włoskich Alpach. Znam góry i lawiny, i... - Si, e vos fijamete. Tak, i jesteś szalony - rzucił sucho Banastasio. - In vos alimente. Pocałuj mnie w dupę. - Pi etro niedbale wykonał wulgarny gest. Przy twojej pomocy, Jean-Luc, łatwo będzie przesunąć to stronzo. - Czego ode mnie oczekujecie? - zapytał Francuz. Odpowiedział mu Guineppa: - Zabierz Pietro nad szczyt, tam, gdzie ci pokaże, ód północnego zbocza. On zrzuci laskę dynamitu, a to odlawinuje od nas niebezpieczeństwo. Pietro rozpromienił się. - Właśnie tak; nawis po prostu zniknie. Banastasio zrobił się jeszcze bardziej zły; słychać było wyraźnie jego amerykański akcent: 346 - Mówię ci, do cholery, jeszcze raz, że to jest zbyt ryzykowne. Najpierw musimy się ewakuować. Potem, skoro się upierasz, będziesz mógł spróbować tego swojego dynamitu. Twarz Guineppy ściągnął ból; chory złapał się ręką za serce. - Jeśli się ewakuujemy, będziemy musieli wszystko pozamykać... - No, to co? Po prostu pozamykamy. I co z tego? Jeśli nie dbasz o własne życie, pomyśl przynajmniej o innych. Powiedziałem, że ewakuujemy się pronto. Dynamit potem. Jean-Luc, czy tak będzie bezpieczniej? - Oczywiście - odparł ostrożnie Jean-Luc. Nie chciał denerwować chorego. - Pietro, mówisz, że znasz się na lawinach. Jak długo to się utrzyma? - Tak na moje wyczucie, urwie się niedługo. Bardzo niedługo. Poniżej widać pęknięcia. Może jutro, może już dziś wieczorem. Wiem, gdzie uderzyć. Potem będzie już bezpiecznie. Pietro spojrzał na Banastasio. - Mogę to zrobić niezależnie od tego, co myśli ten stronzo. Banastasio wstał.

163

- Jean-Luc, zabieraj Pietra w powietrze. Teraz. - Najpierw ewakuujemy wszystkich do Rig Rosa. Ciebie pierwszego - oznajmił energicznie Jean-Luc. - Potem dynamit. Jeśli cała ta operacja się uda, wrócisz do pracy, a jeśli nie, to na pewno przydasz się tymczasem na Wierceniach Rosa. - Nie najpierw. Potem... Zresztą ewakuacja nie jest potrzebna. Jean-Luc słuchał nieuważnie. Obliczał w myślach, ilu ludzi trzeba będzie wywieźć. W każdej z dwóch zmian było dziewięciu: kierownik zmiany, pomocnik, człowiek badający "błoto" i podejmujący decyzje co do jego składu chemicznego i wagi, wiertacz, mechanik odpowiedzialny za wszystkie kołowroty, pompy i tak dalej oraz czterech robotników, którzy łączyli i rozłączali elementy rur i wierteł. 347 - Macie siedmiu irańskich kucharzy i robotników? - Tak, ale naprawdę ewakuacja nie jest potrzebna - powtórzył Guineppa ze zmęczeniem w głosie. - Bezpieczniej, mon vieux. - Jean-Luc zwrócił się do Pietra: - Powiedz wszystkim, żeby się przygotowali. Niech nie zabierają ze sobą ciężkich rzeczy. Pietro spojrzał na Guineppę. - Tak czy nie? Guineppa niechętnie skinął głową. Był już zmęczony. - Zapytaj, czy ktoś chce zostać na ochotnika. Jeśli nie, zamykamy interes. Pietro był najwyraźniej rozczarowany. Wyszedł, nadal dłubiąc w zębach wykałaczką. Guineppa ułożył się wygodniej na łóżku polowym i zaczął kląć. Wyglądał jeszcze gorzej niż na początku rozmowy. - Będzie lepiej, jeśli się ewakuujecie, Mario - powiedział cicho Jean-Luc. - Pietro jest mądry i sprytny, ale ten porco miserio Banastasio... Z tym zasrańcem zawsze są kłopoty. Radio też jest rozbite przez niego. Wiem to na pewno! - Co takiego?! - Rozbiło się na jego zmianie. Potrzebujemy nowego. Macie jakieś zapasowe? - Nie, ale spróbuję coś wykombinować. Może to wasze da się naprawić? Któryś z naszych mechaników mógłby... - Banastasio powiedział, że pośliznął się i upadł na nadajnik, ale ja słyszałem, jak rąbnął go młotkiem, gdy przestał działać... Mamma miał Guineppa drgnął, chwycił się za serce i znowu zaczął przeklinać. - Od kiedy masz te bóle? - Od dwóch dni. Dzisiaj było najgorzej. Ten stronzo Banastasio! - mruczał Guineppa. - Ale czego innego można się było po nim spodziewać? To u niego rodzinne. Ech! Jego rodzina jest na wpół amerykańska. Słyszałem, że oni tam, po drugiej stronie oceanu, mają powiązania z mafią. 348 Jean-Luc uśmiechnął się do siebie z niedowierzaniem. Ledwie słuchał całej tej tyrady. Wiedział, że ci dwaj nienawidzili się nawzajem. Guineppa, portugal-sko-rzymski patrycjusz, i Banastasio, włosko-amerykań-ski wieśniak. Nie ma w tym nic dziwnego, myślał Jean-Luc. Siedzą tu razem, skazani na swe towarzystwo, dzień po dniu, miesiąc po miesiącu; nieważne, jak wiele im płacą. Ach, płace! Przydałyby mi się ich pensje! Dlaczego najmniej wykwalifikowany robotnik dostaje tu więcej za tydzień niż ja za miesiąc? Mizerne 1200 funtów miesięcznie dla mnie, starszego kapitana i szkoleniowca, który wylatał cztery tysiące osiemset godzin! Nawet z tymi żałosnymi 500 funtami za pracę za granicą nie wystarczy na dzieci, czesne, żonę, hipotekę i te

164

pieprzone podatki... nie mówiąc już o dobrym jedzeniu, winie i mojej ukochanej Sajadzie. Ach, Sajado, jak ja za tobą tęsknię! Co do Locharta... Gówno! Tom Lochart mógł mnie ze sobą zabrać. Mogłem być teraz w Teheranie, w jej ramionach! Mój Boże, jak ja jej potrzebuję. I pieniędzy. Pieniądze! Niech jaja wszystkich poborców podatkowych spadną na ziemię i niech im fiuty poodpadają! Niech zresztą będzie, jak jest. Co się stanie, jeśli cały ten Iran spłynie rurą kanalizacyjną? Mogę się założyć, że S-G tego nie przeżyje. Trudno. Dla takiego pilota jak ja zawsze znajdzie się gdzieś jakaś praca. Spostrzegł, że Guineppa patrzy na niego. - Tak, mon vieuxl - Polecę z ostatnim ładunkiem. - Lepiej poleć z pierwszym. W Rosa jest felczer. - Czuję się dobrze. Słowo. Jean-Luc usłyszał, że go wołają. Włożył parkę. - Czy mogę coś dla ciebie zrobić? Chory uśmiechnął się ze znużeniem. - Zabierz tylko Pietra z dynamitem. - Zrobię to, ale na końcu. Jeśli będziemy mieli szczęście, to jeszcze przed zmrokiem. Nie martw się. 349 Na zewnątrz znowu uderzyła go fala zimna. Pietro czekał. Mężczyźni stali już koło helikoptera, którego silnik pracował na wolnych obrotach. Mieli torby i worki różnych rozmiarów. Nadszedł Banastasio; prowadził dużego owczarka niemieckiego. - Mieliśmy nie zabierać ciężkich rzeczy - zwrócił się do niego Pietro. - Nie zabieram - odparł cierpko Banastasio. - Mam swoje dokumenty, swojego psa i swoje giezło. Resztę ta cholerna spółka może wymienić. - Zwrócił się do Jean-Luca: - Masz pełny ładunek. Odjeżdżamy. Jean-Luc spojrzał na ludzi na pokładzie, potem na psa. Wywołał przez radio Nasiriego i powiedział mu, co zamierzają zrobić. - Dobra, Scot. Odjazd. Ty lecisz - powiedział i wysiadł. Scot otworzył szerzej oczy. - To znaczy, ja sam? - Dlaczego nie, mon bravef Wylatujesz godziny. To twój trzeci próbny lot. Musisz kiedyś zacząć. Odjazd. Jean-Luc odprowadzał maszynę wzrokiem. Po pięciu sekundach helikopter wisiał już nad przepaścią. Jean-Luc wiedział, jakie wrażenie musiał wywrzeć na młodym pilocie start z Bellissimy, i zazdrościł mu tego uczucia. Młody Scot jest tego wart, pomyślał, bacznie obserwując lot śmigłowca. - Jean-Luc! Pilot oderwał wzrok od odległego już helikoptera i rozejrzał się wokół, zastanawiając się, co też takiego się zmieniło. Stwierdził, że zapadła cisza, tak ogromna, że niemal ogłuszała. Przez chwilę czuł się niepewnie, nawet trochę źle. Usłyszał zawodzenie wiatru i doszedł do siebie. - Jean-Luc! Tutaj! - Pietro stał w grupie mężczyzn po drugiej stronie obozu. Machał rękami. Jean-Luc zaczął brnąć przez zaspy w ich kierunku. Oni dziwnie milczeli. - Spójrz tam powiedział nerwowo Pietro i wycelował palec w górę. - Dokładnie pod nawisem. 350 Tam! Pięć, może dziesięć metrów niżej. Widzisz pęknięcia? Jean-Luc zobaczył. Poczuł ból w jądrach. W lodzie nie było już rys, tylko szczeliny. Usłyszeli trzaski i jęki pękającego lodu. Zdawało się, że cała jego masa drgnęła. Kawał lodu spadł w dół. Po drodze rósł i nabierał szybkości; pędził stromizną stoku. Mężczyźni patrzyli na to jak

165

zahipnotyzowani. Lawina, teraz już tony śniegu i lodu, zatrzymała się zaledwie pięćdziesiąt metrów od nich. Jeden z mężczyzn przerwał ciszę. - Miejmy nadzieję, że helikopter nie wróci jak kamikadze. To byłby detonator, amico. Byle hałas może sprawić, że to stranzo runie. W PRZESTWORZACH, NIEDALEKO KAZWINU, 15:17. Od chwili, gdy Charlie Pettikin odleciał z Tabrizu razem z Rakoczym, człowiekiem, którego znał jako Smitha, to znaczy od dwóch godzin, prowadził 206 tak prosto i równo, jak było to możliwe. Miał nadzieję, że uśpi w ten sposób agenta KGB albo przynajmniej zmniejszy jego czujność. Z tego samego powodu unikał rozmowy; zsunął słuchawki na szyję. Rakoczy nie próbował rozmawiać; obserwował tylko rozciągający się w dole teren. Pozostał czujny. Trzymał karabin na kolanach, a palec na bezpieczniku. Pettikin zastanawiał się, kim jest jego pasażer, kim był, do jakiej grupy rewolucjonistów należał fedainów, mudżaheddinów czy zwolenników Chomeiniego - czy był lojalny, czy współpracował z żandarmerią, wojskiem czy SA-VAK-iem, a jeśli tak, to dlaczego chciał za wszelką cenę 352 dostać się do Teheranu. Pilotowi nie przyszło na myśl, że mężczyzna może być Rosjaninem. W Bandar-e Pahlawi, gdzie tankowanie przebiegało w ślimaczym tempie, Charlie nie zrobił niczego, co mogłoby przerwać monotonię lotu. Zapłacił tylko ostatnimi dolarami, jakie miał, i podpisał oficjalne pokwitowanie IranOil. Rakoczy próbował wdać się w pogawędkę z człowiekiem obsługującym pompę, ten jednak był wrogo nastawiony i najwidoczniej zaniepokojony tym, że ktoś widzi, jak tankuje zagraniczny helikopter. Bał się też pistoletu maszynowego, leżącego na przednim siedzeniu. Przez cały czas, gdy byli na ziemi, Pettikin oceniał swe szanse na przechwycenie broni. Nie miał żadnej. Karabin był czeski. Dużo było takich w Korei. I w Wietnamie. Mój Boże, pomyślał, to chyba milion lat temu. Wystartował z Bandar-e Pahlawi i kierował się teraz na południe, wzdłuż drogi do Kazwinu, utrzymując wysokość trzystu metrów. Obserwując wschodnią stronę, dostrzegł plażę. Wysadził tam kapitana Rossa i jego dwóch spadochroniarzy. Znów zastanawiał się, skąd kapitan wiedział, że helikopter ma lecieć do Tebrizu i jakie było zadanie komandosów. Mam nadzieję, że im się udało, niezależnie od tego, o co chodziło. To musiało być pilne i ważne. Mam nadzieję, że spotkam jeszcze kiedyś Rossa. Chciałbym... - Dlaczego pan się uśmiecha, kapitanie? Usłyszał to w słuchawkach. Założył je odruchowo przed startem. Spojrzał na Rakoczego, wzruszył ramionami i powrócił do obserwowania instrumentów i trasy. Nad Kazwinem skręcił na południowy wschód, kierując się drogą na Teheran, i ponownie zagłębił się w myślach. Cierpliwości, powiedział sobie. Zobaczył, że Rakoczy sztywnieje, przysuwa twarz bliżej szyby i patrzy w dół. - Przechyl go w lewo. Trochę w lewo - niecierpliwie rozkazał Rakoczy, wpatrując się w ziemię. Pettikin łagodnie przechylił maszynę, tak że Rakoczy znalazł się niżej. - Bardziej! Zrób 180. 353 - O co chodzi? - zapytał Pettikin. Pogłębił przechył; zorientował się nagle, że Rakoczy zapomniał o pistolecie maszynowym, leżącym na jego kolanach. Serce zabiło pilotowi nieco żywiej. - Tam, na drodze. Ciężarówka. Pettikin nie zwracał uwagi na ziemię. Wpatrywał się w broń, oceniając dystans. - Gdzie? Nie widzę... - Jeszcze bardziej pogłębił przechył. - Jaka ciężarówka? Gdzie... Gwałtownie chwycił karabin za lufę i wrzucił go przez odsuwane okienko do tylnej kabiny. Jednocześnie szarpnął drugą ręką drążek sterowniczy w lewo, potem w prawo, znowu w

166

lewo. Śmigłowiec zakołysał się niebezpiecznie. Rakoczy został całkowicie zaskoczony; uderzył głową o burtę, co go na chwilę oszołomiło. Pettikin zacisnął pięść i zadał niespodziewany cios, mierząc w szczękę mężczyzny, cios, który miał pozbawić przeciwnika przytomności. Rakoczy był jednak dobrze wyszkolony w karate; udało mu się zablokować uderzenie przedramieniem. Chwycił Pettikina za nadgarstek, zrazu niepewnie, lecz z każdą chwilą odzyskiwał siłę. Helikopter przechylił się jeszcze bardziej, teraz już naprawdę groźnie. Mężczyźni zmagali się, klęli, pasy krępowały ich ruchy. Walczyli z coraz większą zaciętością. Rakoczy, który miał wolne obie ręce, zaczął uzyskiwać przewagę. Pettikin chwycił nagle drążek kolanami; uwolnioną w ten sposób ręką uderzył Rakoczego w twarz. Cios nie wyszedł dobrze, jego impet pozbawił pilota równowagi, zmienił położenie kolan ściskających drążek i zakłócił delikatną równowagę stóp naciskających pedały sterów. Helikopter okręcił się i stracił siłę ciągu - żaden śmigłowiec nie może latać bez kontroli, nawet przez sekundę. Siła odśrodkowa ustawiła jego masę ukośnie. W czasie bójki dźwignia kolektora przesunęła się w dół. Maszyna runęła jak kamień. Przerażony Pettikin przestał walczyć. Próbował na ślepo odzyskać panowanie nad śmigłowcem; silnik wył, instrumenty pokładowe zwariowały. Ręce, stopy, wspo354 mnienie specjalnego szkolenia zapobiegającego wpadaniu w panikę. Zbyt duża poprawka, druga, także przesadna... Spadli dwieście siedemdziesiąt metrów, zanim helikopter wyprostował się i odzyskał siłę ciągu; pokryta śniegiem ziemia była oddalona już tylko o piętnaście metrów... Pettikinowi trzęsły się ręce, z trudem łapał oddech. Poczuł, że coś twardego wbija mu się w żebra i usłyszał przekleństwa Rakoczego. Stwierdził tępo, że przekleństwa nie są irańskie, ale nie rozpoznał języka. Obrócił się w stronę swego pasażera. Ujrzał twarz wykrzywioną gniewem i szary metal automatycznego pistoletu. Sklął się w duchu, że o tym nie pomyślał. Ze złością spróbował odsunąć lufę, ale Rakoczy przyłożył ją twardo do jego szyi. - Dość albo odstrzelę ci głowę! Pettikin natychmiast przechylił gwałtownie maszynę, lufa jednak wbijała się w jego szyję coraz mocniej. Usłyszał trzask bezpiecznika i odgłos odwodzonego kurka. - Masz ostatnią szansę! Ziemia była bardzo blisko; przesuwała się pod nimi w szalonym pędzie. Pettikin wiedział, że nie wygra. - Dobra, w porządku - powiedział ustępując. Wyprostował helikopter i zaczął nabierać wysokości. Lufa wbijała się coraz mocniej, wywołując ból. - Kaleczysz mnie, do cholery! Jak mogę lecieć, skoro... Rakoczy tylko zwiększył nacisk, sklął pilota i docisnął mu głowę do drzwiczek. - Na Chrystusa! - Pettikin krzyknął w desperacji, próbując poprawić hełmofon, który przekrzywił się podczas walki. - Jak, do cholery, mam latać z tym pistoletem w szyi? Nacisk nieco osłabł, tak że pilot mógł wyrównać helikopter. - Kim ty, do cholery, jesteś? - Smith! - Rakoczy był niezwruszony. Ułamek sekundy później, pomyślał, i plasnęlibyśmy o ziemię jak krowi placek. - Myślisz, że masz do czynienia z amatorem?! 355 Zanim zdołał się powstrzymać, jego ręka zatoczyła krótki łuk i uderzyła Pettikina w usta. Pettikin zachwiał się od ciosu, a helikopter skręcił, lecz dał się opanować. Charlie poczuł pieczenie twarzy. - Zrób to jeszcze raz, a odwrócę go podwoziem do góry - oświadczył ponurym tonem. - Zgoda - odparł od razu Rakoczy. - Przepraszam za... za... za tę głupotę, kapitanie. Ostrożnie wycofał się na swoje miejsce, ale odbezpieczona broń nadal mierzyła w Pettikina. To było niepotrzebne. Bardzo mi przykro. Pettikin spojrzał na niego ze zdumieniem.

167

- Panu jest przykro? - Tak. Proszę mi wybaczyć. To nie było konieczne. Nie jestem barbarzyńcą. - Rakoczy podjął decyzję. - Jeśli da pan słowo, że przestanie mnie atakować, odłożę pistolet. Przyrzekam, że nic panu nie grozi. Pettikin zastanowił się. - W porządku - odparł. - Jeśli powie mi pan, jak się nazywa i kim jest. - Słowo? - Tak. - Doskonale, kapitanie. - Rakoczy zabezpieczył broń i schował ją do kieszeni, od strony drzwiczek. - Nazywam się Ali ben Hasan Karagoze. Jestem Kurdem. Mój dom, moja wioska, leży na stokach góry Ararat, przy granicy irańsko-sowieckiej. Z błogosławieństwem Boga, jestem Bojownikiem Wolności; walczę przeciwko Szachowi i wszystkim, którzy chcą nas zniewolić. Czy to panu wystarczy? - Tak. Wystarczy. Zatem, skoro pan... - Proszę, później. Najpierw tam zejdźmy. Na niższy pułap i bliżej. Lecieli na wysokości dwustu czterdziestu metrów nad prawą stroną drogi łączącej Kazwin z Teheranem. Kilometr z tyłu widać było po obu stronach szosy jakąś wioskę. Silny wiatr niósł od niej kłęby dymu. - Gdzie? 356 - Tam, przy drodze. Pettikin nie dojrzał od razu tego, co pokazywał -Karagoze. W głowie kłębiły mu się myśli o Kurdach i całych stuleciach walki prowadzonej przez nich z perskimi szachami. Potem zobaczył masę samochodów i ciężarówek zaparkowanych po jednej stronie drogi oraz ludzi otaczających nowoczesny samochód z wymalowanym na dachu niebieskim krzyżem na białym tle. Szosą sunęły w żółwim tempie inne pojazdy. - Tam? Chce pan, żebym nadleciał nad tamte samochody? - zapytał. Nadal piekła go twarz i bolała szyja. - Tam, gdzie ten z niebieskim krzyżem na dachu? - Tak. Pettikin posłusznie zmienił kurs i zaczął obniżać maszynę. - Co jest w tym takiego ważnego? - zapytał i spojrzał na pasażera. - Co? O co tym razem chodzi? - Naprawdę nie wie pan, co oznacza niebieski krzyż na białym tle? - Nie. Co to jest? Pettikin wpatrywał się w ciężarówkę, która była coraz bliżej, tak blisko, że widać było, iż jest to rangę rover otoczony rozjuszonym tłumem; jakiś mężczyzna wybijał właśnie kolbą tylne okna. - To flaga Finlandii. - Usłyszał pilot w słuchawkach; natychmiast przyszedł mu na myśl Erikki. - Erikki ma rangę rovera! - wykrzyknął, obserwując, jak kolba karabinu demoluje okna samochodu. - Myśli pan, że to Erikki? - Tak,- to możliwe. Pettikin zapomniał o bólu. Zwiększył szybkość i zszedł niżej. Emocje zagłuszyły cisnące się nagle pytanie, skąd ten Bojownik Wolności zna Erikkiego. Widzieli teraz, jak ludzie zadzierają głowy i rozpraszają się. Helikopter przeleciał bardzo nisko i bardzo szybko; pilot nie dostrzegł Erikkiego.

168

- Widziałeś go? - Nie. Nie mogłem zajrzeć do środka. 357 - Ja też nie - rzucił niespokojnie Pettikin. - Ale paru tych skurczybyków miało broń i wybijali okna. Widziałeś ich? - Tak. To muszą być fedaini. Jeden z nich wystrzelił w naszym kierunku. Gdybyś... Rakoczy urwał, gdy helikopter wszedł w ostry zakręt i przechylił się. Popędzili z powrotem, sześć metrów nad ziemią. Tym razem tłum uciekał; ludzie wpadali na siebie. Pojazdy na szosie to próbowały przyspieszyć, to hamowały; jedna z przeładowanych ciężarówek wpadła na inną. Kilka samochodów zjechało z drogi, a jeden przekoziołkował, próbując pokonać rów. Dokładnie przed rangę roverem Pettikin skręcił maszynę pod kątem dziewięćdziesięciu stopni - z ziemi wzbiła się chmura śniegu. - Zyskał akurat tyle czasu, żeby dojrzeć Erikkiego, a potem wykonał kolejny zwrot i wzbił się w niebo. - To on. Nic mu nie jest. Widziałeś dziury po pociskach w przedniej szybie? - zapytał wstrząśnięty. - Weź pistolet maszynowy. Wyrównam i nadlecimy nad niego. Pospiesz się. Nie chcę, żeby ci ludzie zdążyli się opamiętać. Rakoczy posłusznie odpiął pas i sięgnął przez małe okienko wewnętrzne. Broń leżała jednak na podłodze. Z trudem wciskał tułów w okienko, żeby ją dosięgnąć, a Pettikin wiedział, że pasażer zdał się w ten sposób na jego łaskę. Tak łatwo można było otworzyć drzwiczki, i wypchnąć go z helikoptera! Tak łatwo, ale nie było to możliwe. - Szybciej! - krzyknął i pomógł mu usadowić się z powrotem w fotelu. - Zapnij pas! Rakoczy usłuchał, próbując złapać oddech. Błogosławił fakt, że Fin był przyjacielem Pettikina; wiedział, że gdyby on sam był na miejscu pilota, nie wahałby się nawet przez chwilę. - Gotowe - powiedział, przeładowując broń, osłupiały wobec przerażającej głupoty lotnika. Ci idioci, Brytyjczycy, zasługują na to, by przegrać, pomyślał. - Dlaczego... 358 - Zaczynamy! - Pettikin wprowadził śmigłowiec w ostry zakręt na maksymalnej prędkości. Przy samochodzie stało jeszcze kilku mężczyzn z bronią wycelowaną w helikopter. - Trochę ich nastraszę. Gdy powiem "ognia", puść serię nad ich głowami! Rangę rover pędził na nich, aż śmigłowiec zatańczył nad jego dachem. Pettikin osadził maszynę w miejscu dwadzieścia metrów dalej, trzy metry nad ziemią. - Ognia! - rozkazał. Rakoczy natychmiast wypalił przez otwarte okno. Nie mierzył ponad głowami, lecz dokładnie w grupę mężczyzn i kobiet stojących nie opodal samochodu Erikkiego, poza polem widzenia Pettikina; zabił kilka osób, kilka zranił. Pozostali rozbiegli się w panice; krzyki rannych mieszały się z wyciem silników śmigłowca. Kierowcy i pasażerowie powyskakiwali z samochodów, szukając schronienia w zaspach. Kolejna seria z automatu; teraz już wszyscy uciekali. Zza jakiejś ciężarówki na drodze wyłoniło się kilku ludzi z karabinami. Rakoczy obsypał pociskami ich i ludzi w sąsiedztwie. - Zrób trzy sześćdziesiąt! - krzyknął. Helikopter zakręcił piruet, ale w pobliżu nie było już nikogo. Pettikin dojrzał w śniegu cztery ciała. - Mówiłem: "nad głowami", na Boga... - zaczął, ale w tym momencie drzwi rangę rovera otworzyły się z impetem. Z samochodu wyskoczył Erikki z nożem w ręce. Przez chwilę był sam, a potem pojawiła się kobieta w czadorze. Pettikin natychmiast osadził maszynę na śniegu. - Chodźcie! - wrzasnął, przyzywając ich gestem. Zaczęli biec; Erikki na wpół niósł Azadeh, której Pettikin jeszcze nie poznawał.

169

Rakoczy otworzył boczne drzwi, wychylił się, otworzył tylne i rozejrzał się. Następna krótka seria wymierzona w samochody. Widok Rakoczego osadził Erikkiego w miejscu. - Szybciej! - krzyknął Pettikin, który nie rozumiał powodu wahania Fina. - Erikki, prędzej! Poznał 359 Azadeh. - Mój Boże - mruknął, po czym zaczął ponaglać biegnących: - Prędzej, Erikki! - Szybko! Kończy mi się amunicja! - dodał po rosyjsku Rakoczy. Erikki wziął Azadeh na ręce i ruszył biegiem. Kilka kul świsnęło koło jego głowy. Gdy dobiegł do helikoptera, Rakoczy pomógł umieścić Azadeh z tyłu i skierował nagle lufę broni na Erikkiego, zagradzając mu drogę. - Rzuć nóż i siadaj z przodu! - rozkazał po rosyjsku. - Natychmiast! Pettikin, oniemiały z przerażenia, patrzył, jak Erikki waha się, a jego twarz przybiera gniewny wyraz. - Na Boga, na pewno wystarczy mi amunicji na nią, ciebie i tego pierdolonego pilota. Właź! powiedział szorstko Rakoczy. Gdzieś pomiędzy samochodami na drodze odezwał się karabin maszynowy. Erikki rzucił nóż w śnieg i wdrapał się na przedni fotel. Rakoczy przeszedł do tyłu, do Azadeh. Pettikin wystartował, zakołysał się nad ziemią jak wystraszony głuszec, a potem wzbił śmigłowiec w przestworza. Gdy odzyskał zdolność mówienia, zapytał: - Co się tu dzieje, u diabła? Erikki nie odpowiedział. Odwrócił się i upewnił, że Azadeh chwilowo nic nie zagraża. Miała zamknięte oczy, na wpół leżała oparta o burtę i dyszała ciężko, próbując złapać oddech. Erikki zobaczył, że Rakoczy zapiął jej pas; gdy Fin chciał dotknąć żony. Rakoczy zatrzymał go ruchem automatycznego pistoletu. - Nic się jej nie stanie, obiecuję. - Nadal mówił po rosyjsku. - Pod warunkiem, że będziesz się zachowywał tak, jak nauczyłem twojego przyjaciela. - Nie spuszczając wzroku z Erikkiego, sięgnął do małej torby i wyjął z niej nowy magazynek. - Chciałem, żebyś to wiedział. A teraz odwróć się twarzą do przodu. Erikki powściągnął ogarniającą go furię i zrobił to, co mu kazano. Nałożył słuchawki. Rakoczy nie mógł 360 podsłuchiwać - z tyłu nie było interkomu. Obaj piloci czuli się dziwnie: byli wolni, a jednocześnie uwięzieni. - Jak nas odnalazłeś, Charlie? Kto cię wysłał? - zapytał Erikki ponurym głosem. - Nikt - odparł Pettikin. - Co jest z tym sukinsynem? Poleciałem do Tebrizu, żeby zabrać ciebie i Azadeh. Skurwiel najpierw mnie złapał, a potem uprowadził razem z maszyną do Teheranu. Zobaczyliśmy was przypadkowo. Co się z wami działo? - Skończyło się nam paliwo. - Erikki opowiedział krótko o tym, co się wydarzyło. - Gdy silnik przestał pracować, wydawało się, że wszyscy zwariowali. Przez chwilę było w porządku, a potem powtórzyła się sytuacja z blokady drogowej. Pozamykałem wszystkie drzwi, ale to była tylko kwestia czasu... Znowu się obejrzał. Azadeh otworzyła oczy i zsunęła czador z twarzy. Uśmiechnęła się do męża z wysiłkiem i wyciągnęła rękę, żeby go dotknąć, Rakoczy jednak na to nie pozwolił. - Proszę mi wybaczyć, Wasza Wysokość - powiedział w farsi. - Ale musi pani poczekać, aż wylądujemy. Nic się pani nie stanie. - Powtórzył to po rosyjsku, dodając na użytek Erikkiego: - Mam trochę wody. Czy chciałby pan, żebym dał ją pańskiej żonie? Erikki skinął głową. - Tak, proszę. - Zobaczył, że Azadeh pije chętnie. - Dziękuję.

170

- A pan? - Nie, dziękuję - odpowiedział grzecznie, choć dręczyło go pragnienie. Nie chciał korzystać z uprzejmości Rosjanina. Uśmiechnął się, chcąc dodać żonie otuchy. - Azadeh, jak manna z nieba, co? Charlie jak anioł! - Tak... tak. To wola Boga. Chwała Bogu, czuję się już dobrze, Erikki. Podziękuj Charliemu w moim imieniu... Erikki skrywał swe zatroskanie. Ten drugi tłum ją przeraził. Jego zresztą też. Przysiągł sobie, że jeśli ujdzie z życiem, nigdy już nie wyruszy w podróż bez 361 strzelby, a jeszcze lepiej - bez ręcznych granatów. Spostrzegł, że Rakoczy uważnie go obserwuje. Odwrócił się. - Matierjebiec - mruknął, automatycznie obrzucając wzrokiem instrumenty pokładowe. - Ten sukinsyn jest obłąkany. Nie musiał zabijać. Powiedziałem mu, żeby strzelał ponad głowami. - Pet-tikin zniżył nieco głos, choć Rakoczy i tak nie mógł go słyszeć. - Skurwysyn już dwukrotnie mało mnie nie zabił. Skąd go znasz, Erikki? Czy ty albo Azadeh macie coś wspólnego z Kurdami? Erikki wlepił w niego zdumione spojrzenie. - Kurdowie? Masz na myśli tego tam z tyłu? - Jasne. Ali ben Hasan Karagoze. Pochodzi z góry Ararat. Jest kurdyjskim Bojownikiem Wolności. - To nie Kurd, to łajno. Sowiet z KGB. - Chryste Panie! Wiesz na pewno?! - Pettikin był zdumiony. - O, tak. Twierdzi, że jest muzułmaninem, ale założę się, że to także łgarstwo. Oni wszyscy kłamią. Zresztą dlaczego mieliby mówić prawdę nam, wrogom? - Ale on przysiągł, że to prawda. Ja też dałem mu słowo. - Pettikin ze złością opowiedział o walce i targu, jakiego dobili. - To ty jesteś głupcem, Charlie, a nie on. Nie czytałeś Lenina? Stalina? Marksa? On robi tylko to, co wszyscy z KGB i szczerzy komuniści: robi wszystko, żeby popchnąć do przodu "świętą" sprawę, to znaczy zapewnić KPZR absolutne panowanie nad światem. Chce, żebyśmy się wszyscy nawzajem powywieszali; to zaoszczędzi im kłopotu. Mój Boże, napiłbym się wódki! - Podwójna brandy byłaby lepsza. - A jeszcze lepsze jedno i drugie naraz. - Erikki wpatrywał się w ziemię. Lecieli z łatwością, silniki pracowały równo, mieli dużo paliwa. Szukał wzrokiem Teheranu. - To już niedaleko. Czy on powiedział, gdzie mamy lądować? - Nie. 362 - Może będziemy mieli szansę... - Tak... - Pettikin był coraz bardziej zaniepokojony. - Mówiłeś coś o blokadzie drogowej. Co tam się stało? Erikki spochmurniał. - Zatrzymali nas lewacy. Musieliśmy uciekać. Nie mamy teraz żadnych dokumentów. Nic. Jakiś gruby sukinsyn trzymał na wszystkim łapę; nie było czasu na odebranie tych papierów. Zadrżał. - Nigdy jeszcze tak się nie bałem, Charlie. Nigdy. W tym tłumie byłem bezradny. Prawie zesrałem się ze strachu, gdyż nie mogłem jej obronić. Ten śmierdzący, gruby skurwysyn zabrał wszystko: paszport, dokument tożsamości, licencje lotnicze, wszystko. - Mac ci to załatwi, a twoja ambasada wyda paszporty. - Nie chodzi o mnie. Co będzie z Azadeh? - Dostanie fiński paszport, tak jak Szahrazad kanadyjski. Nie ma powodu do zmartwienia.

171

- Czy ona jest jeszcze w Teheranie? - Jasne. Tom też powinien tam być. Miał przylecieć wczoraj z Zagrosu, z pocztą z domu... To dziwne, pomyślał Pettikin. Nadal nazywam Anglię domem. Nawet teraz, gdy odeszła Claire, gdy wszystko minęło. - Wrócił właśnie z urlopu. - To chciałbym zrobić. Pójść na urlop. Już od dawna mi się należy. Może Mac będzie mógł wysłać jutro kogoś na zmianę. - Erikki klepnął Pettikina. - Jutro będzie futro, co? Hej, Charlie, to był wspaniały lot. Gdy zobaczyłem cię, myślałem, że albo śnię, albo jestem już na tamtym świecie. Dostrzegłeś moją fińską flagę? - Nie. To Ali. Jak ty go nazywasz? Rekowsky? - Rakoczy. - Rakoczy ją rozpoznał. Gdyby nie on, w ogóle bym się nie połapał. Bardzo mi przykro. Pettikin spojrzał na Erikkiego. - Czego on od ciebie chce? - Nie wiem, ale cokolwiek to jest, chodzi o jakieś sowieckie knowania. - Erikki zaklął. - Więc zawdzięczamy mu życie? Po chwili Pettikin skinął głową. 363 - Tak. Nie mógłbym zrobić tego wszystkiego sam. - Rozejrzał się wokół. Rakoczy czuwał, Azadeh zapadła w drzemkę. Zwrócił się znów do Erikkiego: - Wygląda na to, że Azadeh czuje się już dobrze. - Nie, Charlie. Wcale nie - odparł Erikki z bólem w sercu. - Ten dzień był dla niej straszny. Powiedziała, że jeszcze nigdy w życiu nie była tak blisko wieśniaków... to znaczy okrążona, schwytana w pułapkę. Dzisiaj dostali się poza linie straży, które ją zwykle otaczają. Zobaczyła prawdziwą twarz Iranu, rzeczywistych ludzi. Poza tym zmusili ją, żeby włożyła czador. - Po raz drugi przeszedł go dreszcz. - To był gwałt. Zgwałcili jej duszę. Myślę, że dla niej, dla nas, świat nie będzie już odtąd taki sam. Myślę, że ona musi teraz wybrać: rodzinę albo mnie, Iran albo wygnanie. Oni nas tu nie chcą. Nadszedł czas, byśmy odeszli, Charlie. Wszyscy. - Nie. Mylisz się. Być może dla ciebie i Azadeh wygląda to teraz inaczej, ale oni nadal potrzebują ropy i dlatego nadal potrzebują helikopterów. Mamy przed sobą kolejne lata. Dobre lata. Mamy kontrakty Guer-neya i... - Pettikin urwał, czując szturchnięcie w plecy. Odwrócił się. Azadeh już nie spała. Nie słyszał słów Rakoczego, więc zsunął z jednego ucha słuchawkę. -Co? - Niech pan nie używa radia, kapitanie. Proszę się przygotować do wylądowania na przedmieściach, tam, gdzie panu wskażę. - Ja... ja muszę dostać zezwolenie. - Proszę nie zachowywać się jak głupiec. Zezwolenie od kogo? Tutaj wszyscy mają ważniejsze sprawy na głowie. Lotnisko cywilne jest oblężone, podobnie Do-szan Tappeh i Galeg Morghi. Proszę przyjąć moją radę. Po wysadzeniu mnie niech pan wyląduje na małym lotnisku Rudrama. - Muszę to zgłosić. Wojsko się przy tym upiera. Rakoczy zaśmiał się sardonicznie. - Wojsko? Co pan im zgłosi? Że wylądował pan nielegalnie koło Kazwinu, wziął udział w zamordowaniu 364 pięciu czy sześciu cywilów i zabrał dwoje cudzoziemców uciekających przed kim? Przed ludem! Pettikin odwrócił się ponury, żeby wywołać przez radio Teheran, ale Rakoczy nachylił się i brutalnie potrząsnął nim.

172

- Obudź się! Wojsko już nie istnieje. Generałowie uznali, że Chomeini wygrał. Wojsko nie istnieje! Poddało się! Wszyscy wlepili spojrzenia w Rakoczego. Helikopter przechylił się. Pettikin nerwowo wyrównał. - O czym pan mówi? - Wczoraj, późnym wieczorem, generałowie wydali całemu wojsku rozkaz powrotu do koszar. Wszystkie rodzaje broni. Wszyscy ludzie. Zostawili pole Chomei-niemu i jego rewolucji. Nie ma teraz armii, nie ma policji, nie ma żandarmerii, która stałaby pomiędzy Chomeinim a absolutną władzą. Lud zwyciężył! - To niemożliwe - powiedział Pettikin. - Oczywiście! - dodała Azadeh. - Mój ojciec wiedziałby o tym. - Abdollah Wielki? - Rakoczy uśmiechnął się krzywo. - Teraz już wie. Jeśli jeszcze żyje. - Co za bzdury! - To jest... to możliwe, Azadeh - rzekł wstrząśnięty Erikki. - To by wyjaśniało, dlaczego nie widzieliśmy policji ani wojska... i dlaczego tłum zachowywał się tak wrogo! - Generałowie nie zrobiliby tego - odparła drżącym głosem. Zwróciła się do Rakoczego: - To byłoby samobójstwo. Dla nich i tysięcy innych ludzi. Niech pan, na Allacha, powie prawdę! Wyraz twarzy Rakoczego odzwierciedlał jego rozbawienie. Agent rozkoszował się tym, że zasiewa w ich sercach niepokój. - Teraz Iran jest w rękach Chomeiniego, jego muł-łów i jego Gwardii Rewolucyjnej. - To kłamstwo! - Jeśli to prawda, Bachtiar jest skończony. On... - zaczął mówić Pettikin. 365 - Ten słaby głupiec nigdy się nawet nie zaczął! - Rakoczy wybuchnął śmiechem. - Ajatollah Chomeini sprawił, że generałowie stracili jaja, a teraz, do kompletu, poderżnie im gardła! - Zatem wojna jest zakończona. - Ach, wojna - powiedział ponuro Rakoczy. - Toczy się jeszcze. Przeciwko niektórym. - Taaak. - Erikki chciał sprowokować Rosjanina. - Jeśli to wszystko jest prawdą, dla was też już jest po wszystkim, dla Tude i wszystkich marksistów. Chomeini was pozabija. - Och nie, kapitanie. Ajatollah był mieczem na Szacha. Teraz lud przejął ten miecz. - On, jego mułłowie i lud was zniszczą. On jest tak samo antykomunistyczny jak antyamerykański. - Poczekajcie, to zobaczycie. Nie łudźcie się. Chomeini jest człowiekiem praktycznym. Niezależnie od tego, co teraz mówi, raduje się władzą. Pettikin zobaczył, że Azadeh blednie; sam poczuł się również niewyraźnie. - A Kurdowie? - zapytał szorstko. - Co z nimi? Rakoczy pochylił się w jego kierunku/ Na ustach błąkał mu się dziwny uśmiech. - Jestem Kurdem, niezależnie od tego, co powiedział ci ten Fin o Sowietach i KGB. Czy on może dowieść prawdziwości swych słów? Oczywście nie. Co do Kurdów, Chomeini spróbuje zrobić z nami koniec, jeśli się mu na to pozwoli, razem ze wszystkimi mniejszościami szczepowymi czy religijnymi, cudzoziemcami, burżuazją, ziemiaństwem, lichwiarzami, stronnikami Szacha i - uśmiechnął się - wszystkimi ludźmi, którzy nie przyjmą jego interpretacji Koranu. Rozleje morze krwi w imieniu swego Allacha. Swego, a nie prawdziwego Jedynego Boga, jeśli tylko pozwoli się na to temu sukinsynowi. - Rakoczy wyjrzał przez okno w podłodze, sprawdzając kierunek lotu. Potem dodał jeszcze bardziej sardonicznie: - Ten heretycki Miecz Boga spełnił swoje zadanie. Teraz zamieni się w pług i zostanie zakopany w skibie, którą sam odrzucił!

173

366 - To znaczy zamordowany? - zapytał Erikki. - Zakopany. - Znowu śmiech. - Kaprys ludu. Azadeh odżyła. Zaczęła przeklinać Rakoczego i próbowała podrapać mu twarz. Złapał ją za ręce i bez trudu przytrzymał. Erikki obserwował to z popielatobiałą twarzą. Nie mógł nic zrobić. Na razie. - Dosyć! - rzucił ostro Rakoczy. - Przede wszystkim ty powinnać chcieć, żeby ten heretyk odszedł. Jeśli zwycięży, wykończy Abdollaha-chana i wszystkich Gorgonów, razem z tobą. Odepchnął ją. - Zachowuj się spokojnie, bo będę musiał cię zranić. To prawda. Ty przede wszystkim powinnaś pragnąć jego śmierci. - Odbezpieczył broń. - Odwróćcie się. Oboje. Usłuchali, nienawidząc tego człowieka i broni, którą trzymał. Przed nimi, w odległości mniej więcej piętnastu kilometrów, wyłaniały się przedmieścia Teheranu. Lecieli wzdłuż drogi i linii kolejowej, mając z lewej strony góry Elbrus; zbliżali się do miasta od zachodu. Niebo było zachmurzone; przez grubą pokrywę chmur nie przedostawał się żaden promyk słońca. - Kapitanie, widzi pan miejsce, w którym tory przecinają strumień? Most? - Tak, widzę - odparł Pettikin, próbując coś wymyślić. Wiedział, że Erikki myśli o tym samym. Zastanawiał się, czy mógłby odwrócić się szybko i złapać Rosjanina; siedział jednak ze złej strony. - Proszę wylądować pół kilometra na południe, za tamtą skałą. Widzi pan? Niedaleko od skały przebiegała boczna droga prowadząca do Teheranu. Ruch był niewielki. - Tak. A potem? - Potem będziecie wolni. Chwilowo. - Rakoczy zaśmiał się i trącił lekko szyję Pettikina lufą automatu. - Wielkie dzięki. Ale nie odwracajcie się już. Siedźcie twarzą do przodu, z zapiętymi pasami. Będę was uważnie obserwował. Wylądujemy, ja wyjdę, a wy od razu wystartujecie. Nie odwracajcie się, bo mógłbym się 367 przestraszyć. Ludzie, którzy się boją, pociągają za spust. Zrozumiano? - Owszem. - Pettikin badał wzrokiem lądowisko. Wyregulował słuchawki. - Erikki, czy to wygląda dobrze? - Tak. Uważaj na zaspy. - Erikki próbował nadać swemu głosowi spokojne brzmienie. - Powinniśmy mieć jakiś plan. - Myślę, że on jest... on jest na to za sprytny, Charlie. - Może popełni błąd. - Wystarczy mi jeden. Lądowanie poszło gładko. Śnieg wymieciony podmuchem rotora wirował za oknami. - Nie odwracać się! Obaj piloci mieli nerwy napięte do granic wytrzymałości. Usłyszeli odgłos otwieranych drzwi i poczuli zimny podmuch. Azadeh krzyknęła: "Erikkiiii!" Odwrócili się, nie zwracając uwagi na zakaz. Rakoczy był już na zewnątrz. Wyciągał z helikoptera Azadeh, która kopiąc go trzymała się drzwi. Łatwo pokonał jej opór. Automat wisiał na pasku na ramieniu Rosjanina. Erikki błyskawicznie otworzył drzwiczki i wypadł na zewnątrz. Prześliznął się pod zbiornikiem paliwa i zaatakował. Było już jednak za późno. Zatrzymała go krótka seria wymierzona w ziemię, przed stopami. Dziesięć metrów dalej, poza zasięgiem śmigła, stał Rakoczy. Celował w nich z automatu, trzymając broń jedną ręką. Drugą zaciskał na szyi Azadeh. Kobieta stała przez chwilę nieruchomo; potem zdwoiła wysiłki. Krzycząc i wyjąc, zaczęła się miotać, na co napastnik nie był przygotowany. Erikki zaatakował. Rakoczy złapał Azadeh obiema rękami i cisnął gwałtownie na Erikkiego, przerywając jego skok. Erikki i Azadeh upadli na ziemię. Rakoczy odwrócił się odbiegł kawałek. Odwrócił się znowu w ich kierunku z palcem na spuście i bronią gotową do strzału. Nie musiał strzelać;

174

Fin i jego żona jeszcze klęczeli, byli lekko oszołomieni. Pilot siedział nadal w swym fotelu. 368 Yokkonen odzyskał świadomość. Opiekuńczym gestem przesunął Azadeh za siebie, szykując się najwidoczniej do kolejnego skoku. - Stać! - polecił Rakoczy. - Tym razem zabiję was wszystkich. Stać! - Oddał ostrzegawczy strzał w śnieżną zaspę. - Wracać do maszyny. Oboje! - Erikki patrzył na niego podejrzliwie. Szybciej, jesteście wolni. Jazda! Przerażona Azadeh wdrapała się na tylne siedzenie helikoptera. Erikki wycofywał się powoli, osłaniając ją swym ciałem. Rakoczy nadal w nich celował. Zobaczył, że Fin nie zamknął drzwiczek; usiadł na tylnym siedzeniu, opierając nogi na płozie śmigłowca. Silniki zawyły. Helikopter wzniósł się o centymetry nad ziemię i odwrócił przodem do Rakoczego. Rozległ się trzask zamykanych tylnych drzwi. Teraz, myślał Rakoczy, czy wszyscy zginiecie, czy przeżyjecie, aby stoczyć walkę kiedy indziej? Wydawało mu się, że ta chwila trwa wiecznie. Śmigłowiec oddalał się powoli. Był tak kuszącym celem; Palec na spuście stężał, ale nie nacisnął mocniej. Kilka metrów dalej maszyna odwróciła się, nabrała szybkości i poszybowała w niebo. Dobrze, pomyślał. Zmęczenie ścinało go z nóg. Lepiej byłoby mieć tę zakładniczkę, ale nie szkodzi. Możemy złapać córkę starego chana jutro albo pojutrze. Ona może poczekać, Yokkonen też. Na razie trzeba opanować kraj, zabić generałów, mułłów, ajatollahów... i innych wrogów. LOTNISKO W TEHERANIE, 17:05. McIver ostrożnie prowadził samochód drogą biegnącą wzdłuż ogrodzenia z drutu kolczastego, kierując się ku bramie prowadzącej do portu frachtowego. Obok drogi piętrzyły się zaspy, a nawierzchnia była śliska, gdyż już od dawna nie przejeżdżał tamtędy żaden pług śnieżny. Temperatura spadła poniżej zera, na niebie wisiały szare chmury. Najdalej za godzinę zapadnie zmierzch. Znowu spojrzał na zegarek. Niewiele czasu, pomyślał, przypominając sobie gniewnie wczorajsze zamknięcie biura przez komitet. Dziś, wczesnym rankiem, próbował dostać się do budynku, ale był on nadal strzeżony, a żadne prośby nie odnosiły skutku: nie mógł wejść i sprawdzić teleksu. - Przeklęci ludzie! - powiedziała Genny, gdy wrócił do mieszkania. - Na pewno możemy coś zrobić w tej 370 sprawie. Co z George'em Talbotem? Może on mógłby pomóc? - Wątpię, ale można spróbować. Gdyby Walik... - McIver urwał. - Tom powinien już uzupełnić paliwo i niedługo przylecieć. Gdziekolwiek jest. - Miejmy nadzieję. - Gen głośno wypowiedziała to, o co modliła się po cichu. - Widziałeś jakieś otwarte sklepy? - Żadnych, Gen. Na obiad zjemy zupę z puszki, z butelką piwa. - Przykro mi, ale piwa już nie mamy. McIver próbował wywołać przez radio Kowiss i inne bazy, ale nie uzyskał żadnej odpowiedzi. Nie mógł też złapać ani BBC, ani AFN. Wysłuchał nieodmiennie antyamerykańskiej tyrady Radia Wolny Iran z Tbilisi i zdegustowany wyłączył odbiornik. Telefon był martwy. McIver próbował czytać, ale nie mógł. Myślał z troską o Locharcie, Pettikinie, Starke'u i wszystkich innych. Nie mógł znieść myśli, że jest odcięty od biura i teleksu, i nie panuje nad sytuacją. To się jeszcze nigdy nie zdarzyło. Nigdy. Niech szlag trafi Szacha. Wyjechał i pozwolił, żeby się wszystko rozpadło. A było wspaniale. Jakikolwiek problem i można było pojechać na lotnisko, złapać samolot do Isfahanu, Tebrizu, Abada-nu, Ormuz, Asz Szargaz lub do jakiegokolwiek innego miejsca. Potem dalej helikopterem. Czasem leciała z nim Genny. Urządzali sobie pikniki i pili lodowate piwo. - Pieprzę to wszystko!

175

Zaraz po obiedzie radiostacja ożyła. To był Freddy Ayre z Kowissu. Przekazał wiadomość, że 125 dotrze do lotniska w Teheranie dziś, około 17:00. Chodziło o lot z Asz Szargaz, małego niezależnego szejkanatu, leżącego tysiąc dwieście kilometrów na południe od Teheranu, po drugiej stronie zatoki, gdzie S-G miała swoje biuro. - Czy powiedział, że ma zezwolenie, Freddy? - zapytał podniecony McIver. - Nie wiem. Wszystko, co mi powiedzieli, to: "Port Lotniczy Teheran, siedemnasta zero zero, przekaż 371 MacIverowi, nie mogę go wywołać". Powtórzyli to kilkakrotnie. - Jak wam leci? - Ujdzie - odpowiedział Ayre. - Starke jest nadal w Bandar Dejlamie. Nie mamy z nimi kontaktu poza zwykłym zgłoszeniem pół godziny temu. - Rudi to wysłał? - McIver próbował nie krzyczeć. - Tak. - Utrzymuj kontakt z nimi i z nami. Co się stało dziś rano z waszym radiowcem? Kilkakrotnie próbowałem was wywołać, ale nic z tego nie wyszło. Nastąpiła dłuższa przerwa. - Jest aresztowany. - Za co, do diabła? - Nie wiem, Mac, to znaczy kapitanie McIver. Zawiadomię pana, gdy tylko się dowiem. Poza tym wyślę Marca Dubois z powrotem do Bandar Dejlamu, gdy tylko będę mógł, ale, no, to będzie trochę trudne. My wszyscy jesteśmy, że tak powiem, ograniczeni do terenu bazy. Na wieży przebywają czarujący, przyjacielsko usposobieni, uzbrojeni strażnicy. Wszystkie loty, poza CASEVAC, odwołane. W wypadku CASEVAC zabieramy ze sobą strażników. Nie możemy też wylatywać poza nasz obszar. - O co w tym wszystkim chodzi? - Nie wiem. N6sz czcigodny komendant bazy, pułkownik Peszadi, zapewnił mnie, że to tylko tymczasowe, tylko na dziś, może jutro. Przy okazji: o 15:16 mieliśmy krótką rozmowę z kapitanem Scraggerem w Charlie Echo Żulu Żulu, po drodze ze specjalnym czarterem do Bandar Dejlamu. - Po co on tam, do diabła, leci? - Nie wiem, proszę pana. Stary Ser... kapitan Scrag-ger powiedział, że poprosił go o to de Plessey na Siri. Ja, hmm, nie sądzę, żebym miał jeszcze dużo czasu. Nasi przyjacielscy strażnicy zaczynają się denerwować. Peszadi powiedział, że gdyby przysłał pan tu 125, zezwoliłby na lądowanie. Spróbuję wysłać Manuelę, ale zbyt dużo 372 po tym nie oczekuję. Nie mając wieści o Starke'u, jest zdenerwowana jak królik w psiarni. - Wyobrażam sobie. Powiedz jej, że wysyłam Gen. Kończmy już. Bóg wie, jak długo będę jechał na lotnisko. - Zwrócił się do Genny: - Gen, pakuj torbę... - Co chcesz ze sobą zabrać, Duncan? - zapytała słodkim głosem. - Ja nic. To ty wyjeżdżasz! - Nie bądź głupcem, kochanie. Lepiej się pospiesz, jeśli chcesz spotkać 125. Bądź ostrożny i nie zapomnij o zdjęciach! Och, przy okazji: zapomniałam ci powiedzieć, że 'kiedy próbowałeś dostać się do biura, Szah-razad zaprosiła nas na kolację. Zaproszenie przyniósł jej służący. - Gen, odlatujesz tym 125. Bez dyskusji! Sprzeczka nie trwała długo. Wyszedł z domu i pojechał bocznymi ulicami, gdyż wszystkie większe skrzyżowania były nieprzejezdne; blokowały je tłumy włóczących się bez celu ludzi. Za każdym razem, gdy go zatrzymywano, pokazywał fotografię Chomeiniego z napisem w farsi: "Niech żyje Alatollah", co sprawiało, że pozwalano mu jechać dalej. Nie widział po drodze wojska, żandarmów czy policji, tak więc fotografia Szacha z napisem: "Niech żyje

176

wspaniały Iran" nie była mu potrzebna. Podróż, która normalnie trwałaby godzinę, zabrała mu dwie i pół. Z minuty na minutę coraz bardziej bał się, że nie zdąży. Samolotu nie było jednak ani na jednym z dwóch równoległych pasów startowych, ani w porcie frachtowym, ani też koło zabudowań dworca lotniczego. Spojrzał na zegarek: 17:30. Następna godzina lotu. Dobrze będzie, powiedział sobie, jeśli samolot w ogóle doleci. Bóg wie, mogli go już zawrócić. Koło budynku dworca lotniczego stało nadal kilka pasażerskich odrzutowców. Jeden z nich, Royal Iranian Air 747, był wypalonym wrakiem. Inne wyglądały dobrze. McIver był zbyt daleko, żeby dojrzeć wszystkie oznaczenia, rozpoznał jednak samolot Alitalii. Paula 373 Giancani nadal mieszkała z nimi, odwiedzana często przez Noggera Lane'a. To miła dziewczyna, pomyślał. Widział teraz przed sobą bramę dworca frachtowego i magazynu. Magazyn był zamknięty od ostatniej środy. Czwartek i piątek (muzułmańska niedziela) były irańskim weekendem. Ani McIver, ani nikt z jego personelu, nie mógł też dostać się tam w sobotę i w niedzielę. Teraz brama był otwarta i nie strzeżona. Wjechał przez nią na zewnętrzny dziedziniec. Zobaczył barak odpraw celnych i barierki z napisami po angielsku i w farsi: WSTĘP WZBRONIONY, PRZYWÓZ, WYWÓZ, NIE WCHODZIĆ oraz znaki firmowe różnych międzynarodowych przewoźników i spółek helikopterowych, które miały tu swe stałe biura. Zwykle wjazd samochodem na dziedziniec zewnętrzny był prawie niemożliwy. Pięciuset mężczyzn pracowało tu przez całą dobę, przenosząc ogromne masy towarów, wojskowych i cywilnych, które napływały do Iranu w zamian za część dochodu z wydobycia ropy, wynoszącego 90 milionów dolarów dziennie. Teraz jednak teren był opustoszały. W śniegu walały się setki koszy i kartonów różnej wielkości; wiele otwarto i okradziono, większość była przemoczona. Kilka porzuconych samochodów osobowych i ciężarówek, jakieś części samochodowe i spalona ciężarówka. Otwory po pociskach w ścianach szop. Brama budynku celnego zamykała dostęp do przedpola hangaru, przed otwarciem jednak chronił ją tylko rygiel. Wisiała tam tablica z napisem w farsi i po angielsku: PRZED ODPRAWĄ CELNĄ WSTĘP WZBRONIONY. McIver poczekał, zatrąbił i znowu czekał. Nikt nie odpowiedział, toteż wysiadł z samochodu, otworzył szeroko bramę i wsiadł z powrotem. Za bramą zatrzymał samochód, wysiadł i zasunął rygiel, po czym wsiadł i ruszył w kierunku magazynów S-G, szopy, w której mieściło się biuro, hangarów i warsztatu naprawczego, mogącego pomieścić cztery 212 i pięć 206. Teraz stały w nim trzy 206 i jeden 212. Z ulgą stwierdził, że główne wrota są zamknięte. Obawiał się, że magazyny i hangar zostały obrabowane 374 lub zdemolowane. Był to ich główny magazyn na cały Iran. Trzymali tu części zamienne i specjalistyczne . narzędzia wartości ponad dwóch milionów dolarów. . Mieli też własne, podziemne zbiorniki, kryjące ściśle tajny zapas 50000 galonów paliwa helikopterowego, które McIver "zgubił", gdy tylko rozpoczęły się kłopoty. Spojrzał w niebo. Kierunek wiatru wskazywał, że 125 lądowałby od zachodu, na kierunku 29. Nie było jednak ani śladu śmigłowca. McIver otworzył drzwi, zamknął je za sobą i przeszedł szybkim krokiem przez wychłodzony przedsionek do teleksu zainstalowanego w biurze. Urządzenie było wyłączone. Cholerni idioci, mruknął. Regulamin mówił, że teleks musi być zawsze włączony. Gdy McIver to zrobił, nic się nie wydarzyło. Spróbował zapalić światło; okazało się, że nie ma prądu. Cholerny kraj. Ruszył gniewnie do krótkofalówek i włączył obie, gdyż były zasilane akumulatorami. Rozległ się szum, który go uspokoił.

177

- Echo Tango Lima Lima - rzucił energicznie do mikrofonu, podając litery rejestracyjne 125: ETLL. - Tu McIver. Słyszysz mnie? - Echo Tango Lima Lima. Jasne, chłopie - padła natychmiast lakoniczna odpowiedź. - Tu, w górze, czujemy się trochę samotnie. Wywoływaliśmy was przez pół godziny. Gdzie jesteś? - W biurze frachtowym. Przepraszam, Johnny - odpowiedział, rozpoznając głos starszego kapitana lotnictwa. - Dostanie się tutaj zajęło mi diabelnie dużo czasu; właśnie przyjechałem. Gdzie jesteś? - Dwadzieścia siedem kilometrów od ciebie na południe, w zupie, podczas standardowego podejścia z kierunku 29. Co się dzieje, Mac? Nie możemy wywołać wieży w Teheranie, a właściwie nikogo, odkąd weszliśmy w przestrzeń powietrzną nad Iranem. - Dobry Boże! Nawet radaru na Kiszu? - Nawet, chłopie. Co tam u was nie gra? - Nie wiem. Wieża działała jeszcze wczoraj do północy. Wojsko dało nam zezwolenie na lot na południe. 375 - McIver był zdumiony; wiedział, że obsługa radaru na Kiszu podchodziła bardzo rygorystycznie do naruszania przestrzeni powietrznej Iranu, zwłaszcza od strony zatoki. Całe lotnisko jest wyludnione. To trochę dziwne. W mieście są tłumy i kilka blokad drogowych. Nic niezwykłego, żadnych rozruchów. - Czy będą problemy z lądowaniem? - Wątpię, czy działają jakieś urządzenia, ale pułap chmur wynosi około tysiąca dwustu, widoczność szesnaście kilometrów. Wygląda na to, że pas startowy jest w porządku. - Co ty o tym myślisz? McIver rozważył argumenty za i przeciwko lądowaniu bez pomocy i zatwierdzenia z wieży. - Czy macie dość paliwa na powrót? - O, tak. A można u was zatankować? - Tylko w razie niebezpieczeństwa. Chwilowo. - Wychodzę z pokrywy chmur na wysokości tysiąc czterysta. Widzę lotnisko. - W porządku, Echo Tango Lima Lima. Wiatr wschodni, około dziesięciu węzłów. Normalnie lądowałbyś z 29. Baza wojskowa jest chyba zamknięta i wyludniona, więc nic tam nie powinno latać. Wszystkie cywilne loty zostały skreślone. Proponuję, żebyś podszedł. Jeśli uznasz, że wszystko w porządku, od razu ląduj. Nie plącz się po niebie; mamy tu wielu wesołych strzelców, którzy tylko czekają na taką okazję. Gdy już usiądziesz, bądź gotów do szybkiego startu, po prostu tak na wszelki wypadek. Wyjadę wam na spotkanie. - Echo Tango Lima Lima. Mvlver wyjął chusteczkę i wytarł ręce i czoło, ale gdy wstał, znowu oblał się zimnym potem. W otwartych drzwiach stał celnik. Trzymał niedbale rękę na kaburze pistoletu. Miał brudny i pognieciony mundur; okrągłą twarz okalał trzy- lub czterodniowy zarost. - Och - powiedział McIver, starając się wyglądać na spokojnego. - Salam, Agha. - Tego celnika nie znał. 376 Mężczyzna poruszył złowieszczo ręką trzymaną na broni; przenosił spojrzenie z McIvera na radiostację i z powrotem na McIvera. McIver powiedział powoli, dobierając z trudem słowa w farsi: - Englissi midonid, Agha? Bebachszid man zaban-e szomora chub nemidanam. Czy mówi pan po angielsku? Proszę mi wybaczyć, ale nie znam pańskiego języka. Celnik odchrząknął. - Co pan robi tu? - wycedził kulawą angielszczyzną spoza zębów noszących ślady nikotyny. - Jestem... jestem kapitan McIver, szef S-G Helicop-ters - odpowiedział McIver wolno i wyraźnie. - Sprawdzam teleks i czekam na przylot samolotu.

178

- Samolotu? Jakiego samolotu? Dlaczego... W tym momencie dokładnie nad lotniskiem, na wysokości trzystu metrów, ukazał się 125. Celnik wybiegł na zewnątrz, a McIver za nim. Zobaczyli piękne, czyste linie sylwetki dwusilnikowego odrzutowca na tle pochmurnego nieba. Obserwowali przez chwilę, jak maszyna pochyla się, podchodząc do lądowania. - Co za samolot, ech? - To nasz regularny lot. Z Asz Szargaz. Ta nazwa sprawiła, że celnik zaczął kląć w farsi. - Bebachszid, nemifahmam. Przepraszam, nie rozumiem. - Nie lądować... nie lądować, rozumieć? - Mężczyzna ze złością wskazał palcem samolot, a potem krótkofalówkę w biurze. - Powiedz samolotowi! McIver spokojnie skinął głową, choć nie był wcale spokojny, i gestem zaprosił celnika z powrotem do biura. Odliczył 10000 riali, to jest mniej więcej 110 dolarów. - Proszę to przyjąć jako opłatę za lądowanie. Mężczyzna odtrącił pieniądze, wyrzucając z siebie jeszcze bardziej niezrozumiały potok słów w farsi. McIver położył pieniądze na stole i poszedł do magazynu. W małym pomieszczeniu z boku leżały różne części zamienne. Stały tam też trzy pięciogalonowe kanistry 377 napełnione benzyną. Wziął jeden z nich i wystawił go za drzwi bocznego składziku. Pamiętał słowa generała Walika: "Piszkesz nie jest łapówką, lecz podarunkiem stanowiącym szanowany irański obyczaj". Po chwili namysłu McIver postanowił zostawić otwarte drzwi. Trzy kanistry gwarantowały rozwiązanie problemu. - Bebachszid, Agha. Proszę mi wybaczyć, ekscelencjo. - Dodał po angielsku: - Muszę spotkać się z moimi zwierzchnikami. Wyszedł z budynku i wsiadł do samochodu, nie oglądając się za siebie. Cholerny skurwysyn, omal nie przyprawił mnie o atak serca! - mruknął. Przestał myśleć o celniku i ruszył na miejsce spotkania. Śnieg miał tylko kilka centymetrów grubości. Ślady samochodu McIvera były jedyne; cała płyta lotniska była dziewiczo biała. Wzmógł się wiatr, zwiększając czynnik chłodu. Nie zauważył tego, koncentrując się na samolocie. 125 zakręcił z wysuniętym podwoziem; zręcznie ześlizgiwał się, tracąc wysokość i skracając dystans podejścia. John Hogg błysnął światłami i usiadł, pozwalając maszynie się toczyć, dopóki szybkość nie zmniejszyła się do bezpiecznej; nawet potem bardzo ostrożnie używał hamulców. Skręcił na pas kołowania i zwiększył moc, aby ruszyć na spotkanie z McIverem. Zatrzymał się koło najbliższej drogi dojazdowej do pasa. Zanim McIver dojechał tam samochodem, otwarto drzwi i wysunęły się schodki. John Hogg, zawinięty w parkę, tupał, żeby się rozgrzać na płycie przy schodni. - Cześć, Mac! - zawołał schludny, szczupły mężczyzna o pociągłej twarzy ozdobionej wąsami. - Wspaniale, że jesteś. Wejdź do środka, będzie cieplej. - Dobra myśl. - McIver pospiesznie wszedł za pilotem po schodkach. W środku było przytulnie; światła zapalone, kawa czekała. Na stojaku londyńskie gazety. McIver wiedział, że w lodówce jest wino i piwo. Oprócz tego normalna ubikacja z papierem toaletowym powiew cywilizacji. Uścisnął rękę Hogga i wskazał na kokpit. - Cieszę się, że cię widzę, Johnny. 378 Ze zdziwienia otworzył usta. Na jednym z obrotowych krzeseł ośmioosobowego samolotu siedział Andy Gavallan i uśmiechał się do niego. - Cześć, Mac! - Mój Boże! Chińczyk! Jak się cieszę, że jesteś! - wykrzyknął McIver, uderzając pięścią w otwartą dłoń.

179

- Co tu, u diabła, robisz? Dlaczego nie powiedziałeś mi, że przyjeżdżasz? Co... - Powoli, chłopie. Kawy? - Mój Boże, tak. - McIver usiadł naprzeciw przyjaciela. - Jak się czuje Maureen i mała Electra? - Świetnie! Niedługo skończy dwa lata, a już nas terroryzuje! Pomyślałem sobie, że powinniśmy pogadać, więc wsiadłem do samolotu i jestem. - Nie masz pojęcia, jak się cieszę z tego, że tu jesteś. Świetnie wyglądasz - powiedział McIver. - Dziękuję, chłopie. Ty też nie wyglądasz źle. Jak się masz, tak naprawdę, Mac? - Gayallan zapytał już bardziej rzeczowo. - Świetnie. - Hogg postawił przed McIverem kawę i kieliszek whisky, a potem to samo przed Gavallanem. - Ach, dziękuję, Johnny. - Rozpromienił się. - Zdrowie! - Stuknęli się kieliszkami. McIver z wdzięcznością wychylił mocny trunek. - Zmarzłem jak pies. Poza tym miałem przeprawę z pewnym cholernym celnikiem! Dlaczego tu jesteś? Jakieś problemy, Andy? Och, a co ze 125? I rewolucjoniści, i lojaliści są bardzo nerwowi; mogą tu wtargnąć i obłożyć go sekwestrem. - Johnny Hogg ma oko na wszystko. Za chwilę pomówimy o moich problemach. Postanowiłem, że będzie lepiej, jeśli sam tu przyjadę i zorientuję się w sytuacji. Teraz bardzo ryzykujemy. Tu i gdzie indziej. Chodzi o nowe i przyszłe kontrakty. I o maszyny. X63 to prawdziwy przebój, Mac, a nawet jeszcze lepiej! - Świetnie, wspaniale. Kiedy go dostaniemy? - W przyszłym roku, ale omówimy to później. Teraz interesuje mnie przede wszystkim Iran. Musimy mieć jakieś plany działania w razie nieprzewidzianych okoliczności; jak się kontaktować, i tak dalej. Wczoraj w Asz 379 Szargaz przez kilka godzin próbowałem dostć zezwolenie na lądowanie w Teheranie, ale to się nie udało. Nawet ich ambasada była nieczynna. Poszedłem do samego Al mułły, ale budynek, w którym urzęduje, był zamknięty szczelniej niż dupa komara. Zadzwoniłem do ambasadora do domu, ale był na obiedzie - przez cały dzień. W końcu wpadłem do Kontroli Ruchu Powietrznego w Asz Szargaz i zagadałem ich. Sugerowali, żebyśmy poczekali, ale namówiłem ich, żeby przynajmniej dali nam spróbować. No i jesteśmy. Przede wszystkim: jak się mają nasze operacje? McIver opowiedział wszystko, co wiedział. Dobry humor Gavallana ulotnił się. - A więc Charlie zniknął, Tom Lochart ryzykuje głową i całym naszym irańskim przedsięwzięciem; czy to jest głupota, czy odwaga, to już zależy od punktu widzenia; Duke Starke w Bandar Dejlamie ma kłopoty, razem z Rudim, a Kowiss jest oblężony; wyrzucono nas też z naszych biur. - Cóż... - dodał cierpko McIver. - Zezwoliłem Tomowi na ten lot. - Na twoim miejscu zrobiłbym chyba to samo, z tym że nie odsuwa to niebezpieczeństwa od niego, od nas ani od tego cholernego Walika razem z rodziną. Ale zgadzam się. SAVAK jest dla każdego zbyt śmierdzący. - Gavallan był najwyraźniej wstrząśnięty, choć nie zdradzała tego jego twarz. - łan znowu miał rację. - łan? Dunross? Widziałeś się z nim? Co u niego słychać? - Telefonował z Szanghaju. - Gavallan powtórzył treść tamtej rozmowy. - Jakie są najświeższe wiadomości o sytuacji politycznej w Iranie? - Powinieneś wiedzieć więcej od nas. Prawdziwe wiadomości czerpiemy tylko z BBC i Głosu Ameryki. Nadal nie ma gazet. Jesteśmy skazani na plotki - odparł McIver, wspominając jednocześnie stare, dobre czasy, gdy w Hongkongu uczył Dunrossa latania małym

180

helikopterem, zanim jeszcze dołączył do Gavallana w Aber-deen. Choć nie prowadzili wtedy zbyt rozrywkowego 380 życia, McIver bardzo sobie cenił jego towarzystwo. - Bachtiar, przy wsparciu wojska, jest nadal najważniejszy, ale Bazargan i Chomeini depczą mu po piętach... O cholera! Zapomniałem ci powiedzieć. Kijabi został zamordowany. - Jezu Chryste, to straszne! Ale dlaczego? - Nie wiemy, dlaczego, jak i przez kogo. Freddy Ayre powiedział... - Przepraszam, że przeszkadzam, proszę pana. - Rozległo się w głośniku. W spokojnym głosie Hogga brzmiała nuta ponaglenia. - Od dworca lotniczego jadą w naszym kierunku trzy samochody wypchane uzbrojonymi ludźmi. Przyjaciele wyjrzeli przez okrągłe iluminatory. Zobaczyli samochody. Gavallan podniósł lornetkę do oczu. - W każdym samochodzie pięciu czy sześciu ludzi. W pierwszym, z przodu, siedzi mułła. Ludzie Chomei-niego! - Opuścił lornetkę i szybko wstał. - Johnny! Hogg stał już w drzwiach. - Tak, proszę pana? - Plan B! - Hogg natychmiast dał kciukiem znak drugiemu pilotowi, który zaczął otwierać przepustnicę, gdy tymczasem Gavalłan narzucił parkę i w biegu złapał lekką torbę podróżną. Szybko, Mac! - Prowadził, przeskakując po dwa stopnie naraz. McIver biegł za nim. Po chwili znaleźli się na płycie lotniska; schodki złożyły się, drzwi zatrzasnęły, silniki zagrały i 125 rozpoczął kołowanie, nabierając szybkości. - Odwróć się tyłem do samochodów, Mac. Nie patrz na nie, tylko na start! To wszystko wydarzyło się tak szybko, że McIver ledwie zdążył zapiąć parkę. Jeden z samochodów oderwał się od reszty, próbując przeciąć drogę samolotowi, ale 125 już pędził po pasie startowym. W ciągu kilku sekund oderwał się od ziemi i odleciał. Teraz przyjaciele odwrócili się do nadjeżdżających samochodów. - Co dalej, Andy? - To zależy od komitetu powitalnego. - Co to jest "Plan B"? 381 Gavallan wybuchnął śmiechem. - To lepsze niż Plan C, chłopie. Zrobiłem, co mogłem. Plan B: ja wysiadam, Johnny natychmiast startuje i nie opowiada nikomu, że musiał uciekać; wraca jutro o tej samej porze, żeby mnie zabrać; gdyby nie nawiązał ze mną łączności wzrokowej lub radiowej, opuszcza jeden dzień i przylatuje o godzinę wcześniej. I tak dalej, przez cztery dni. Potem zostaje w Asz Szargaz i czeka na dalsze polecenia. - A Plan A? - To gdybyśmy mogli bezpiecznie przenocować; oni pilnują samolotu, a ja śpię w twoim mieszkaniu. Samochody zatrzymały się z piskiem opon. McIvera i Gavallana okrążyli ludzie z Zielonych Opasek z mułłą na czele; wszyscy mierzyli do nich z broni i krzyczeli. Nagle Gavallan ryknął: Allahu Akbar! Wszyscy zamilkli, najwyraźniej zbici z tropu. Gavallan szerokim gestem zdjął kapelusz, kłaniając się mulle, i wyciągnął dokument. Papier wyglądał bardzo oficjalnie, był napisany w farsi i opatrzony ogromną lakową pieczęcią. Gavallan wręczył dokument mulle. - To zezwolenie na lądowanie w Teheranie, wystawione przez nowego ambasadora w Londynie - wyjaśnił beztrosko McIverowi, gdy przybyli stłoczyli się wokół mułły, zerkając na papier. - Zatrzymałem się po drodze w Londynie, żeby je odebrać. Tam jest napisane, że jestem szychą załatwiającą sprawy służbowe, i że mogę tu przebywać i odjeżdżać bez żadnych przeszkód.

181

- Jak to, u diabła, załatwiłeś? - zapytał z podziwem w głosie McIver. - Wpływy, chłopcze. Wpływy i duża heung yau. - Starannie wymówił odpowiednik słowa "piszkesz" w dialekcie kantońskim. - Pójdzie pan z nami - odezwał się brodaty młodzieniec, stojący obok mułły. Mówił z amerykańskim akcentem. - Jest pan aresztowany! - A za cóż to, drogi panie? - Nielegalne lądowanie bez zez... Gavallan wymierzył palcem w papier. - Oto oficjalne zezwolenie od waszego własnego ambasadora w Londynie! Niech żyje rewolucja! Niech żyje Ajatollah Chomeini! Młody człowiek zawahał się, a potem przetłumaczył te słowa mulle. Przez chwilę wymieniali między sobą gniewne uwagi. - Wy, razem, pójdziecie z nami! - Pojedziemy za wami naszym samochodem! Chodź, Mac - powiedział twardo Gavallan. Usadowił się na miejscu dla pasażera. McIver włączył zapłon. Mężczyźni przez chwilę nie wiedzieli, co zrobić, a potem ten, który mówił po angielsku, i jeszcze jeden usiedli z tyłu. Obaj trzymali AK47. - Jechać do dworca lotniczego! Jesteście aresztowani. W budynku dworca, koło barierki, stało więcej wrogo nastawionych mężczyzn i urzędnik imigracyjny. McIver natychmiast pokazał przepustkę na lotnisko i zezwolenie na pracę, wyjaśnił, kim jest Gavallan i w jaki sposób obaj pracują dla IranOil. Próbował wymóc, żeby ich przepuścili, lecz władczym gestem nakazano mu milczenie. Urzędnik badał dokument dokładnie, choć niezdarnie; tak samo potraktował paszport Mclve-ra. Przez cały czas otaczali ich młodzi ludzie; w powietrzu unosił się smród nie mytych ciał. Potem urzędnik otworzył torbę Gavallana i dokładnie ją przeszukał. Znalazł tylko maszynkę do golenia, koszulę, bieliznę oraz piżamę. I butelkę whisky. Jeden z młodzieńców natychmiast ją skonfiskował, otworzył i wylał zawartość na podłogę. - Dew neh loh moh - powiedział słodkim głosem po kantońsku Gavallan. McIver prawie zakrztusił się ze śmiechu. - Za rewolucję. Mułła zadał urzędnikowi pytanie. McIver i Gavallan widzieli, jak ten się poci ze strachu. W końcu młody człowiek znający angielski przekazał decyzję: - Władze zatrzymają dokument i paszport, a wy złożycie wyjaśnienia później. 382 383 - Ja zatrzymam swój paszport - oświadczył spokojnie Gavallan. - Władze zatrzymają. Wrogowie będą cierpieć. Ci, którzy łamią prawo - nielegalne lądowanie i przybycie tutaj - odcierpią islamskie kary. Jego ekscelencja chce wiedzieć, kto był z panem w samolocie. - Tylko moja załoga, dwóch ludzi. Ich nazwiska widnieją w liście przewozowym załączonym do zezwolenia na lądowanie. Teraz proszę o paszport i ten dokument. - Zostaną u władz. Gdzie się pan zatrzyma? McIver podał adres. Mężczyzna przetłumaczył. Znowu wywiązała się ożywiona dyskusja. - Mam wam powiedzieć: teraz wasze samoloty nie mogą latać i lądować bez uprzedniego zezwolenia. W całym Iranie. Teraz, w całym Iranie, wszystkie samoloty i helikoptery należą do państwa. - Należą do prawowitych właścicieli. Prawnych właścicieli - powiedział McIver. - Tak - odparł ze złośliwym uśmiechem młodzieniec. - Nasze islamskie państwo jest tym właścicielem. Nie podobają się wam nasze prawa, to wyjedźcie. Opuśćcie Iran. My was tu nie zapraszaliśmy.

182

- "Myli się pan. My, S-G Helicopters, zostaliśmy tu zaproszeni. Pracujemy dla waszego rządu; już od lat obsługujemy IranOil. Młody człowiek splunął na podłogę. - IranOil to firma Szacha. Ropa należy do państwa islamskiego, a nie do cudzoziemców. Wkrótce wszyscy zostaniecie aresztowani za wielką zbrodnię: za kradzież irańskiej ropy! - Bzdury! Niczego nie ukradliśmy! - obruszył się McIver. - Pomogliśmy Iranowi wejść w dwudziesty wiek! Uważaliś... - Opuśćcie Iran, jeśli chcecie - powtórzył rzecznik pozostałych, nie zwracając uwagi na słowa McIvera. - Teraz wszystkie rozkazy pochodzą od imama Chomei-niego, niech Allach ma go w swej opiece! On mówi: 384 żadnych lądowań ani startów bez zezwolenia. Za każdym razem, w każdej maszynie poleci też strażnik Cho-meiniego. Zrozumieliście? - Rozumiemy to, co pan mówi - odpowiedział grzecznie Gavallan. - Czy mógłbym prosić o danie nam tego na piśmie? Rząd Bachtiara może mieć coś przeciwko temu. Mężczyzna przetłumaczył te słowa. Powitał je głośny wybuch śmiechu. - Bachtiar odszedł - wyjaśnił młodzieniec, także zanosząc się śmiechem. - Ten pies Szacha ukrywa się. Ukrywa, rozumiecie? Imam jest rządem. Tylko on. - Tak, oczywiście - odparł Gavallan, choć w to nie uwierzył. - Zatem możemy już iść? - Idźcie. Jutro zgłoście się do władz. - Gdzie i do jakich władz? - Do władz w Teheranie. Młodzieniec znowu przetłumaczył i znowu rozległ się gromki śmiech. Mułła schował paszport i dokument do kieszeni. Odszedł krokiem bardzo ważnej osoby. Strażnicy ruszyli za nim, zabierając ze sobą spoconego urzędnika imigracyjnego. Większość innych ludzi rozeszła się bez widocznego celu, kilku zostało. Patrzyli na cudzoziemców, oparci o ścianę, palili. Mieli niedbale przewieszone karabiny armii amerykańskiej. W budynku dworca lotniczego było bardzo zimno. I pusto. - On mówił prawdę, wiecie? Gavallan i McIver obejrzeli się za siebie. Głos należał do George'a Talbota z ambasady brytyjskiej, niskiego, szczupłego mężczyzny w wieku pięćdziesięciu pięciu lat, ubranego w gruby płaszcz i papachę. Stał w drzwiach urzędu celnego obok wysokiego, sześćdziesięcioletniego mężczyzny o szerokich barach, jasnoniebieskich oczach, z wąsami tak siwymi i starannie przystrzyżonymi jak włosy. Był ciepło ubrany: szalik, miękki kapelusz i stary płaszcz. Obaj palili. - Och, dzień dobry, George. Miło cię widzieć. - Ga-vallan podszedł i wyciągnął rękę na powitanie. Znał go od lat, jeszcze z Malajów, gdzie Talbot przedtem praco385 wał, a S-G wspierała wydobycie ropy. - Od jak dawna tu jesteś? - Od kilku minut. - Talbot zgasił papierosa i kaszlnął. - Witaj, Duncan! Tutaj jest niezgorszy mętlik, nie uważasz? - Rzeczywiście. - Gavallan spojrzał pytająco na drugiego mężczyznę. - Och, zapomniałem. Czy mogę przedstawić pana Armstronga? Gavallan wymienił z towarzyszem Talbota uścisk dłoni, zastanawiając się, gdzie go przedtem widział, i kim był nieznajomy. To twarde spojrzenie i mocna twarz... Pięćdziesiąt funtów przeciwko połamanemu guzikowi, że CIA. Jeśli to Amerykanin, pomyślał. - Pan też jest z ambasady? - zapytał obojętnym tonem. Armstrong uśmiechnął się i potrząsnął przecząco głową. - Nie, proszę pana.

183

Gavallan, choć wytężył słuch, nie rozpoznał czystego akcentu angielskiego ani amerykańskiego. Jedno albo drugie, a może Kandyjczyk, pomyślał. Po dwóch słowach trudno się zorientować. - Jesteś tu służbowo, George? - zapytał McIver. - I tak, i nie. - Talbot podszedł do drzwi prowadzących na płytę, gdzie zostawili samochód, odciągając ich dalej od nadstawionych ciekawie uszu. - W gruncie rzeczy usłyszeliśmy wasz odrzutowiec i... pomyśleliśmy sobie, żeby sprawdzić, czy nie mógłbyś zabrać pewnych przesyłek dla Rządu Jej Królewskiej Mości. Ambasador byłby bardzo wdzięczny, ale cóż! Dojechaliśmy akurat na czas, żeby zobaczyć start twojego samolotu. Szkoda! - Tak czy inaczej, z przyjemnością pomogę - odparł równie ściszonym głosem Gavallan. Może jutro? Dostrzegł szybką wymianę spojrzeń między nowo przybyłymi i jeszcze raz pomyślał, że coś tu się nie zgadza. - Czy to'możliwe, panie Gavallan? - zapytał Armstrong. 386 - Możliwe. - Gavallan uznał, że to Anglik, choć nie był pewien. Talbot uśmiechnął się. - Odlecisz niezależnie od tego, czy dostaniesz oficjalne zezwolenie, i bez paszportu? - Mam kopię dokumentu. I drugi paszport. Złożyłem oficjalne podanie o zapasowy, na wszelki wypadek. Talbot westchnął. - Niezwykłe, ale mądre. Tak. Och, przy okazji. Bardzo chciałbym dostać kopię twojego urzędowego zezwolenia na lądowanie. - To chyba nie jest dobra myśl. Nigdy nie wiadomo, do jakich matactw ludzie są zdolni w dzisiejszych czasach. Talbot wybuchnął śmiechem. Potem powiedział: - Gdybyś, powiedzmy, odlatywał jutro, bylibyśmy wdzięczni za zabranie pana Armstronga. Zakładam, że pierwszy przystanek zrobicie w Asz Szargaz. Gavallan zawahał się. - Czy to formalna prośba? Talbot przywołał na twarz uśmiech. - Formalnie nieformalna. - Niezależnie od tego, czy dostaniemy zezwolenie albo czy będziemy mieli paszporty? Talbot zachichotał. - Słusznie pytasz. Gwarantuję, że dokumenty pana Armstronga będą w nienagannym porządku. - Aby zakończyć rozmowę, dodał znacząco: - Jak słusznie zauważyłeś, nie można przewidzieć, do jakich matactw ludzie w dzisiejszych czasach dojrzeli. Gavallan skinął głową. - Doskonale, panie Armstrong. Zamieszkam u kapitana McIvera. Może pan pozostać z nami w kontakcie. Odlot najwcześniej o 17:00. Nie będę mógł na pana czekać. W porządku? - Dziękuję panu. Gavallan znowu uważnie słuchał, ale nadal nie rozpoznawał akcentu. 387 - George, gdy zaczynaliśmy rozmawiać, powiedziałeś, że ten mały, arogancki sukinsyn mówił prawdę. O co chodziło? O to, że muszę się zgłosić do jakichś bliżej nie określonych władz w Teheranie? - Nie. O to, że Bachtiar zrezygnował i przebywa w ukryciu. McIver i Gavallan wlepili wzrok w pracownika ambasady. - Dobry Boże, jesteś pewien? - Bachtiar formalnie podał się do dymisji kilka godzin temu. Potem zniknął, co było raczej rozsądną decyzją. - Talbot mówił łagodnym, cichym głosem, podkreślając słowa

184

wypuszczanym od czasu do czasu dymem z papierosa. - Sytuacja jest teraz dość niepewna, zatem, hmmm, niepokoimy się i... zresztą nieważne. Ubiegłej nocy szef sztabu, generał Ghara Baghi, popierany przez innych generałów, wydał całemu wojsku rozkaz powrotu do koszar. Oświadczył, że wojsko jest teraz neutralne. W ten sposób pozbawił premiera możliwości obrony i oddał państwo Chomeiniemu. - Neutralne? - Gavallan powtórzył z niedowierzaniem w głosie. - To niemożliwe, niemożliwe; oni popełniają samobójstwo. - Zgoda. Ale to prawda. - Chryste! - Oczywiście, nie dotyczy to SAVAK-u i policji. Oni się nie poddali, choć są już skazani na klęskę. In sza a Allah, chłopie. Rowami popłynie krew, to pewne. Ciszę przerwał McIver. - Ale... jeśli Bachtiar... czy nie znaczy to, że jest już po wszystkim? Po wszystkim powtórzył z rosnącym podnieceniem. - Skończyła się wojna domowa, i Bogu niech będą dzięki. Generałowie zapobiegli prawdziwej krwawej łaźni, totalnej. Teraz sytuacja wróci do normy. Już po kłopotach! - Och nie, staruszku - odpowiedział mu jeszcze łagodniej Talbot. - Kłopoty dopiero się zaczynają. WIERCENIA BELLISSIMA, 18:35. Zachód słońca wyglądał wspaniale. Zabarwione czerwono chmury wisiały nisko nad horyzontem; nad głowami czyste niebo z piękną gwiazdą wieczorną, trzy czwarte księżyca. Tutaj, na wysokości trzech tysięcy siedmiuset metrów, było bardzo zimno; na wschodzie panowały już ciemności i Jean-Luc miał kłopot z dostrzeżeniem nadlatującego helikoptera 212. - Już leci, Gianni - krzyknął wreszcie do wiertacza. Scot Gavallan kończył trzeci przelot. Wszyscy -wiertacze, kucharze, robotnicy, trzy koty i cztery psy oraz kanarek Gianniego Salubrio - byli już bezpieczni w Wierceniach Rosa, z wyjątkiem Maria Guineppy, który mimo próśb Jean-Luca uparł się, że poleci na końcu. Zostali także Gianni, Pietro i jeszcze dwóch ludzi, którzy wyłączali wszystkie urządzenia. 389 Jean-Luc spoglądał niespokojnie na nawis, który poruszał się od czasu do czasu, tak że na dół sypały się kawałki lodu i śnieg. Gdy helikopter powrócił po raz pierwszy, wszyscy wstrzymali oddech, bojąc się hałasu silnika, choć Pietro zapewnił ich, że gadanie o hałasie to przesądy starych bab. Tylko dynamit albo wola boska może ruszyć masę śnieżną i wywołać lawinę. Nawis, jakby chciał zadać kłam jego słowom, drgnął i sprawił, że stojącym pod nim ludziom zrobiło się mdło ze strachu. Pietro szarpnął ostatnią dźwignię; turbiny dieslows-kich generatorów zaczęły zwalniać obroty. Zmęczonym ruchem otarł pot z czoła i wyszedł z kałuży ropy. Bolały go plecy i poranione mrozem ręce, ale za to szyb był już zapieczętowany i tak bezpieczny, jak tylko mógł być. Pietro ujrzał śmigłowiec podchodzący ostrożnie do lądowania znad przepaści. - Idziemy stąd - powiedział po włosku. - Z tym cholerstwem nie da się już nic więcej zrobić. Jego towarzysze przeżegnali się i poczłapali w kierunku lądowiska, zostawiając go samego. Spojrzał na nawis. - Wyglądasz, jakbyś był żywy - mruknął. - Jak jakiś gówniany potwór, który chce połknąć mnie i moje szyby. Nie uda ci się, ty sukinsynu! Wszedł do magazynku, gdzie przechowywano dynamit, i wziął dwa ładunki, które sam przygotował. Każdy składał się z sześciu lasek dynamitu owiniętych trzydzie-stosekundowym lontem. Włożył je ostrożnie do torby, razem z zapalniczką i pudełkiem zapałek, na wypadek, gdyby zapalniczka nie działała. - Matko Boska! - szepnął. - Spraw, żeby te nierządnice odpaliły.

185

- Pietro! Hej, Pietro! - Już idę. Mamy jeszcze dużo czasu! - Na zewnątrz ujrzał bladą, skurczoną twarz Gianniego. - O co chodzi? - Guineppa. Sam zobacz! Mario Guineppa leżał na plecach. Rzęził i mrugał powiekami. Obok łóżka stał Jean-Luc; trzymał rękę na pulsie chorego. 390 - Najpierw był za szybki, a teraz nie czuję go wcale - rzekł niespokojnie. - Mario zrobił miesiąc temu wszystkie badania: ele-ktrokardiogram i tak dalej. Wypadły świetnie! - Pietro splunął na podłogę. - Lekarze! - To głupota, że chciał zostać do końca - wtrącił się Gianni. - Jest szefem. Może robić, co chce. Połóżmy go na noszach i chodźmy. - Pietro był śmiertelnie poważny. - Tutaj nie możemy nic dla niego zrobić. Do diabła z dynamitem; możemy go podłożyć później albo jutro. Podnieśli Maria ostrożnie, owinęli ciepło i wynieśli z kontenera, brnąc przez śnieg do oczekującego helikoptera. Gdy doszli do lądowiska, góra jęknęła. Spojrzeli. Masa śniegu i lodu runęła. W ciągu kilku sekund lawina nabrała szybkości. Na ucieczkę nie było czasu; pozostało tylko czekanie. Narastał huk. Śnieg porwał do przepaści stojący wyżej kontener i jeden z ogromnych stalowych zbiorników, w których trzymano błoto. Potem wszystko ucichło. - Mamma mia - westchnął Gianni i przeżegnał się. - Myślałem, że to już koniec. Przeżegnał się także Jean-Luc. Teraz nawis był jeszcze bardziej złowieszczy; wybrzuszyły się tysiące ton śniegu i lodu, najeżone skałami. Ciągle osypywwał się śnieg. - Jean-Luc! - To był Guineppa. Otworzył oczy. - Nie... nie czekaj... dynamit teraz... trzeba... - On ma rację. Teraz albo nigdy - odezwał się Pietro. - Proszę... Czuję się dobrze... Mamma mia, zróbcie to teraz! Pobiegli do helikoptera. Szybko przymocowali nosze do przedniego rzędu siedzeń pasażerskich i zapięli pasy. Jean-Luc usiadł w kokpicie i włożył hełmofon. - W porządku, Scot? - Wspaniale, chłopie - odparł młody Gavallan. - Jak się czuje Guineppa? - Nie za dobrze. - Jean-Luc sprawdził instrumenty. Wszystkie wskaźniki świeciły zielono; dużo paliwa. 391 - Merde! Nawis zaraz runie. Popatrz tylko na niego! Allons-y! - Trzymaj. Przygotowałem je dla Pietra, gdy czekałem w Rosa. - Scot wręczył Jean-Lucowi dodatkową parę słuchawek, które były teraz połączone ze zwykłymi. - Dam mu je, gdy będziemy w powietrzu. Nie czuję się tu zbyt bezpiecznie. Startuj! Scot natychmiast otworzył przepustnice i oderwał 212 od ziemi; cofnął maszynę, odwrócił ją i wzleciał nad przepaścią. Gdy śmigłowiec wędrował do góry, Jean-Luc wpełzł do tylnej kabiny. - Nałóż to, Pietro. Teraz masz łączność z nami, z kokcitem. - Świetnie. - Pietro zajął miejsce koło drzwi. - Gdy już zaczniemy, błagam cię na Boga, własne życie i twoją matkę: nie wypadnij.

186

Pietro roześmiał się nerwowo. Jean-Luc sprawdził, czy nosze z Guineppą zostały należycie umocowane, wrócił do kokpitu i włożył hełmofon. - Słyszysz mnie, Pietro? - Si. Si, amico. Śmigłowiec wspinał się, zataczając koła. Zrównali się ze szczytem. Z tego miejsca nawis nie wyglądał tak groźnie. Zaczęło trochę rzucać. - Wyżej! Jeszcze ze trzydzieści metrów, amico\ I trochę bardziej na północ. - Tak jest, Pietro. Teraz ty jesteś nawigatorem - odparł Scot. s Obaj piloci skoncentrowali się. Pietro pokazał im 1 miejsce na północnym zboczu, gdzie dynamit może | podciąć nawis tak, aby skierować lawinę poza teren wierceń. - To może się udać - mruknął Scot. Zatoczyli krąg. - Amico, zawiśnij w miejscu na wysokości trzydziestu metrów. Zapalę lont i wyrzucę toto na zewnątrz. Buono? - Usłyszeli, że głos Pietra lekko drży. - Nie zapomnij o otwarciu drzwi, chłopie - zażartował ponuro Scot. 392 W odpowiedzi popłynął strumień włoskiej mowy. Scot uśmiechnął się. Prąd powietrza zniósł ich piętnaście metrów niżej, zanim pilot zdołał temu przeciwdziałać. W ciągu minuty nabrał z powrotem wysokości i ustawił maszynę we właściwym miejscu. - Dobrze, amico. Tak trzymaj. Jean-Luc odwrócił się, żeby wszystko widzieć. Obecni w kabinie mężczyźni wpatrywali się zafascynowani w Pietra. Pietro wyjął pierwszy ładunek; nucąc arię z Aidy, rozprostował lont. - Matko Boska, Pietro - jęknął Gianni. - Czy na pewno wiesz, co robisz? Pietro zacisnął w pięść lewą dłoń, prawą, z dynamitem, oparł na zgięciu łokcia lewej i wykonał znaczący gest. - Wy tam, z przodu. Przygotujcie się - rzucił do mikrofonu i odpiął pas. Wyjrzał przez okno, skinął głową. - Dobrze, trzymajcie go tak. Gianni, uchyl te pieprzone drzwi. Reszta należy do mnie. Podczas gdy Gianni odpinał pas i podchodził do drzwi, wiry powietrzne rzucały śmigłowcem. - Pośpiesz się - powiedział Pietro, czując się bardzo niepewnie. Potem dodał pod adresem najbliższego mężczyzny: - Przytrzymaj mnie za pas! Otwieraj drzwi, Gianni! Gianni uchylił drzwi na kilkadziesiąt centymetrów i przytrzymał. Wszyscy zapomnieli o chorym na noszach. Kabinę wypełnił ryk wichury. Helikopter okręcił się; dodatkowy opór otwartych drzwi utrudniał Scotowi panowanie nad maszyną. Pietro podniósł lont i nacisnął dźwignię zapalniczki. Zawiodła. Próbował kilkakrotnie, za każdym razem coraz bardziej nerwowo. - Matko Boska, zapal się wreszcie! Gdy w końcu pojawił się płomień, po twarzy Pietra spływał już pot. Lont zapłonął. Pietro, trzymając się jedną ręką, pochylił się w kierunku drzwi; jego ubraniem szarpał wiatr. Helikopter przechyli! się gwałtownie; obaj mężczyźni pożałowali, że nie byli na tyle przewidujący, aby włożyć ochronne szelki. Pietro ostrożnie wyrzucił 393 ładunek przez szparę. Gianni natychmiast zatrzasnął drzwi i zasunął zamek. Potem zaczął kląć. - Bomby zrzucone, odjazd! - zakomenderował Pietro, szczękając zębami z zimna. Usiadł i zapiął pas. Gdy helikopter wzbijał się wyżej, Pietro poczuł taką ulgę, że wybuchnął śmiechem. Inni przyłączyli się do tego nieco histerycznego rechotu i wyjrzeli przez okna, gdy Pietro zaczął odliczanie: - sześć... pięć... cztery... trzy... dwa... jeden! - Nic się nie działo. Śmiech ucichł tak szybko, jak przedtem wybuchł. - Jean-Luc, widziałeś, jak to spadało?

187

- Nie, niczego nie widzieliśmy - odparł ponuro Francuz. Nie miał ochoty na powtórkę. Ładunek mógł uderzyć o skałę i stracić lont. - W duchu mówił sobie jednak co innego. Głupi włoski dupojad. Nie umie nawet przymocować jakiegoś pieprzonego lontu do dynamitu. Powtarzamy, prawda? - Dlaczego nie? - odpowiedział Pietro z niezmąconą pewnością siebie. - Detonator był dobry. Chyba wdał się w to diabeł. Tak, na pewno. To się zdarza na śniegu. Śnieg to kurewska rzecz i nigdy nie wiadomo... - Nie obwiniaj śniegu, Pietro. I nie wdał się w to diabeł, tylko Bóg - stwierdził zabobonnie Gianni i przeżegnał się. - Nie mówmy o diable, gdy jesteśmy w powietrzu. Pietro wziął drugi ładunek i dokładnie go oglądał. Drut ściskał mocno laski dynamitu; lont tkwił twardo na swoim miejscu. - Widzicie! W porządku, tak jak poprzedni. Przerzucał dynamit z ręki do ręki, a potem wyrżnął nim w fotel, żeby sprawdzić, czy lont się nie obluzuje. - Mamma miał - krzyknął jeden z mężczyzn. - Zwariowałeś?! - To nie jest nitrogliceryna, amico - odpowiedział Pietro i uderzył jeszcze mocniej. Widzisz? Trzyma się dobrze. - To nie jest tak twarde jak moja dupa. - Gianni mówił szybko i ze złością po włosku. Przestań, na miłość boską! 394 Pietro wzruszył ramionami i wyjrzał przez okno. Szczyt znowu się zbliżał. Pietro widział już swój cel. - Przygotuj się, Gianni. - Potem przemówił do mikrofonu: - Jeszcze trochę, signor pilot, bardziej od wschodu. Tam go zatrzymaj... Równiej... Nie możesz lecieć równiej? Szykuj się, Gianni. - Podniósł lont, trzymając zapalniczkę przy jego końcu. - Otwieraj te pieprzone drzwi! Gianni ze złością odpiął pas, wstał i sięgnął do zamka. W tym momencie helikopter zakręcił się w miejscu. Gianni krzyknął, stracił równowagę, uderzył całym ciężarem ciała w drzwi, otwierając je szerzej, i wypadł. Jeden z kolegów złapał go jednak za pas, utrzymując na wpół w środku, na wpół na zewnątrz, szarpanego silnymi podmuchami wiatru. Przedtem, gdy tylko Gianni uchylił drzwi, Pietro zapalił lont; teraz wypadek kolegi odwrócił jego uwagę od ładunku. Instynktownie sięgnął, żeby złapać Gianniego. Dynamit wypadł mu z ręki. Wszyscy patrzyli jak zahipnotyzowani na Pietra, który nurkował pod siedzeniami w pogoni za ładunkiem wybuchowym z płonącym wesoło lontem, toczącym się tam i z powrotem, w takt kołysania helikoptera. Niemal sztywny ze strachu Gianni chwycił mocniej obrzeże drzwiczek i zaczął wciągać się do środka; był przerażony, gdyż pasek mógł pęknąć; klął się za to, że akurat dziś włożył ten cienki, który dostał od żony na Boże Narodzenie... Pietro dotknął palcami dynamitu. Płomień lontu oparzył mu palce, ale nie czuł bólu. Udało mu się chwycić mocniej. Ciągle jeszcze na podłodze, odwrócił się, oparł o fotel i cisnął dynamit wraz z tym, co pozostało z lontu przez otwarte drzwi, obok Gianniego. Potem chwycił przyjaciela za nogę i pomógł wciągnąć go do środka. Ktoś zatrzasnął drzwi. Pietro i Gianni upadli na podłogę. - Pryskamy stąd, Scot - polecił słabym głosem Jean-Luc. Helikopter przechylił się i oddalił od północnego zbocza, lecąc na wysokości sześćdziesięciu metrów. 395 przez chwilę jeszcze szczyt pozostał ponury i nieruchomy- Potem nastąpił wybuch, którego nikt w śmigłowcu nie odczuł ani nie usłyszał. Śnieg uniósł się i zaczął osiadać. Nagle, z potężnym hukiem oderwał się cały północny stok. Lawina stoczyła się do doliny, ogarniając

188

szeroki na pół kilometra wycinek zbocza, aż wreszcie znieruchomiała. Helikopter przybliżył się. - Mój Boże, popatrz! - zawołał Scot, wskazując przed siebie. Nawis zniknął. Nad Bellissimą wznosił się już tylko łagodny stok. Oprócz kontenera i zbiornika, porwanych pierwszą lawiną, nic nie ucierpiało. - Pietro! - krzyknął podniecony Jean-Luc. - Udało.... - Urwał. Pietro i Gianni dochodzili jeszcze do siebie na podłodze. Hełmofon Pietra zniknął. - Scot, oni nie widzą przez swoje okna. Podejdź bliżej i odwróć go tak, żeby mogli zobaczyć! Jean-Luc wgramolił się do kabiny pasażerskiej i walnął Pietra w plecy, gratulując mu sukcesu. Wszyscy spojrzeli na niego ze zdziwieniem; gdy zrozumieli, co wykrzykuje poprzez ryk silnika, zapomnieli o strachu i wyjrzeli przez okna. Kiedy zobaczyli, jak precyzyjnie eksplozja odwróciła niebezpieczeństwo, rozległy się wiwaty. Gianni objął Pietra, przysięgał mu dozgonną przyjaźń, dziękował za ocalenie życia, za uratowanie ich wszystkich, za uratowanie miejsca pracy. - Niente, caro - mówił wylewnie Pietro. - Czyż nie jestem człowiekiem z Aosty? Jean-Luc stanął nad noszami i delikatnie potrząsnął Mariem Guineppą. - Mario! Pietro to zrobił! Zrobił doskonale! Bellissimą jest bezpieczna! Guineppą nie odpowiedział. Był martwy. PÓŁNOCNY STOK GÓRY SAWALAN, 10:10. Noc pod bezchmurnym niebem była dotkliwie zimna. Księżyc i gwiazdy jasno błyszczały na niebie. Kapitan Ross i jego dwa Gurkhowie ostrożnie szli za przewodnikiem i człowiekiem z CIA. Byli blisko szczytu. Żołnierze mieli na głowach kaptury, białe, maskujące pokrowce włożone na polowe mundury, rękawice i ciepłą bieliznę; mimo to dręczyło ich zimno. Znajdowali się na wysokości około dwóch tysięcy metrów. Od celu dzieliła ich grań i pół kilometra marszu. Nad nimi, na wysokości ponad czterech tysięcy ośmiuset metrów, wyrastał stożkowaty zarys wygasłego wulkanu. - Meszghi, zatrzymamy się tu i odpoczniemy - powiedział po turecku agent CIA do przewodnika. Obaj mieli na sobie grube ubrania członków szczepu. 399 - Niech tak będzie, skoro sobie tego życzysz, agha. Przewodnik zszedł ze ścieżki w głęboki śnieg. Zaprowadził ich do małej groty, której żaden z pozostałych mężczyzn nie zauważył. Był stary i powykręcany jak wiekowe drzewo oliwne, zarośnięty i chudy; jego ubranie przypominało łachmany, ale po dwóch dniach wspinaczki zachował najwięcej sił z nich wszystkich. - Dobrze - zgodził się agent CIA. Zwrócił się do Rossa: - Ukryjemy się tu do czasu, gdy będziemy gotowi. Ross zdjął z ramienia karabinek, usiadł i z westchnieniem ulgi uwolnił się od swego ładunku. Bolały go łydki, uda i plecy. - Cały składam się z jednego dużego bólu - oświadczył z niesmakiem. - A mam być sprawny. - Jesteś sprawny, sahib - rzekł z uśmiechem sierżant, Gurkha, zwany Tenzingiem. - W czasie następnego urlopu wejdziemy na Everest, co? - Chyba że mnie wniesiesz - odpowiedział Ross po angielsku. Trzej żołnierze wybuchnęli śmiechem. - Tam musi coś być - rzekł z namysłem agent. Ross spojrzał na niego. Dostrzegł, że Amerykanin wpatruje się w noc i tysiące metrów góry, które zostawili za sobą. Gdy dwa dni temu spotkali się po raz pierwszy niedaleko Bandar-e Pahlawi, Ross, gdyby nie miał wcześniejszych informacji, pomyślałby, że agent, z czarnymi włosami, żółtawą skórą, azjatyckimi oczami i ubraniem nomady, jest Mongołem, Nepalczykiem albo Tybetań-czykiem.

189

- Twoim kontaktem w CIA jest Rosemont, Vien Rosemont. To pół-Wietnamczyk, półAmerykanin - poinformował pułkownik z CIA w trakcie odprawy. - Ma dwadzieścia sześć lat, przebywa tu od roku, mówi w far-si i po turecku. Jego ojciec także był w CIA. Możesz bez obaw powierzyć mu własne życie. - Wygląda na to, że tak czy inaczej będę musiał, prawda? - Co? No tak, jasne. Tak sądzę. Spotkacie się na południe od Bandar-e Pahlawi na tych współrzędnych. 400 On będzie miał łódź. Popłyniecie wzdłuż brzegu, aż dotrzecie na południe od granicy sowieckiej, a potem znowu bagaże na plecy. - Czy on jest przewodnikiem? - Nie. On tylko wie o Mekce; Mekka to kryptonim stacji radarowej. Przewodnik to jego problem, on go zorganizuje. Jeśli nie stawi się na spotkanie, czekaj przez sobotnią noc. Gdyby nie było go do świtu, to znaczy, że jest zdmuchnięty, a ty jesteś wolny. W porządku? - Tak. Co z pogłoskami o powstaniu w Azerbejdżanie? - O ile wiemy, toczą się jakieś walki w Tebrizie i w zachodniej części. Nie koło Ardebil. Rosemont powinien wiedzieć więcej. Wiemy, że Sowieci skoncentrowali siły i są gotowi do ruchu, gdyby Azerbejdżanie wyparli zwolenników Bachtiara. To zależy od ich przywódców. Jednym z nich jest Abdollah-chan. Odwiedź go, gdybyś wpadł w kłopoty. Jest jednym z naszych lojalnych. - W porządku. A ten pilot, Charlie Pettikin? Powiedzmy, że by nas zabrał... - Załatw to. Tak albo inaczej. Ta operacja jest zatwierdzona przez samą górę, przez facetów od ciebie i od nas, ale nie możemy dać niczego na piśmie. Prawda*, Bob? Drugi mężczyzna obecny na odprawie, niejaki Robert Armstrong, którego kapitan także nigdy przedtem nie widział, skinął głową. - Tak. - A Irańczycy? Czy oni to zatwierdzili? - Chodzi o bezpieczeństwo narodowe, wasze i nasze. Ich też, ale oni są... zajęci. Bachtiar, no, on może nie przetrwać. - Zatem to prawda, że Amerykanie szarpią dywan, na którym on stoi? - Nic mi o tym" nie wiadomo, kapitanie. - Ostatnie pytanie: dlaczego nie wysyła pan swoich chłopaków? 401 Robert Armstrong odpowiedział za pułkownika: - Wszyscy są zajęci. Nie dostaniemy szybko nikogo o tak szczególnym wyszkoleniu jak pańskie. Jasne, że jesteśmy dobrze wyszkoleni, myślał Ross, masując ramiona, które bolały go od pasów plecaka. Umiemy się wspinać, skakać, jeździć na nartach, nurkować, zabijać po cichu lub głośno, pędzić jak wiatr za terrorystami i wrogami publicznymi, a jeśli trzeba, wysadzić wszystko w powietrze nad lub pod wodą. Dopisuje mi też cholerne szczęście, gdyż mam wszystko, czego chcę: zdrowie, uniwersytet, Sandhurst, spadochroniarzy, specjalne służby lotnicze, a nawet swych ulubionych Gurkhów. Uśmiechnął się do nich i opowiedział w ich języku nieprzyzwoity dowcip, po którym zanieśli się śmiechem. Zobaczył, że Vien Rosemont i przewodnik patrzą na niego. - Przepraszam, ekscelencje - powiedział w farsi. - Przypomniałem tylko braciom, żeby jakoś się zachowywali. Meszghi nie odpowiedział i znowu wbił wzrok w otaczające ciemności. Rosemont zdjął buty; masował stopy, żeby je rozgrzać. - Ci faceci, których spotkałem, brytyjscy oficerowie, nie byli zaprzyjaźnieni ze swoimi żołnierzami tak jak ty

190

- zauważył. - Może. Ja mam więcej szczęścia niż inni. Ross kątem oka obserwował przewodnika, który wstał, podszedł do wylotu groty i zaczął nasłuchiwać. Staruszek najwidoczniej robił się coraz bardziej nerwowy. .Na ile można mu ufać? - zastanowił się Ross i spojrzał na Guenga, który był najbliżej. Niski człowieczek połapał się natychmiast i niezauważalnie skinął głową. - Kapitan jest jednym z nas, proszę pana - wyjaśnił z dumą Tenzing. - Tak jak jego ojciec i dziad, którzy obaj byli Szeng-chanami. * - Co to takiego? 402 - To tytuł przyznawany przez Gurkhów - powiedział Ross, starannie skrywając dumę. Oznacza Pana • Góry. Nie używa się tego poza regimentem. - Trzy pokolenia w tej samej ferajnie. Czy to jest zwyczajne? Oczywiście, że nie jest, chciał odpowiedzieć Ross, który nie lubił osobistych pytań, ale lubił Viena Rose-monta. Łódź przybyła na czas, podróż wzdłuż wybrzeża przebiegła bezpiecznie i szybko; oni sami ukryci pod ładunkiem. O zmroku bez problemu wyszli na brzeg i pospieszyli na spotkanie z przewodnikiem, który już na nich czekał. Potem góry. Rosemont nigdy się na nic nie uskarżał, tylko parł do przodu; żadnego zasypywania pytaniami, czego Ross oczekiwał. Rosemont cierpliwie czekał; widział, że coś zaprząta uwagę Rossa. Potem zobaczył, że przewodnik wychodzi z groty, waha się, wraca i kuca u wylotu z karabinem na kolanach. - O co chodzi, Meszghi? - zapytał Rosemont. - Nic takiego, agha. W dolinie pasą się stada, kozy i owce. - Dobrze. - Rosemont oparł się wygodnie o skałę. Dobrze, że znaleźliśmy grotę, myślał, to dobra kryjówka. Spojrzał na Rossa i zobaczył, że ten patrzy na niego. Po chwili rzucił: Dobrze jest pracować w zespole. - Jakie mamy teraz plany? - zapytał Ross. - Gdy dotrzemy do wylotu jaskini, pójdę naprzód. Ty i twoi faceci poczekacie, dopóki wszystkiego nie sprawdzę. Dobrze? - Jak chcesz, ale sierżant Tenzing pójdzie z tobą. Może cię osłaniać, a ja i Gueng będziemy osłaniać was obu. Po chwili Rosemont skinął głową. - Jasne, to brzmi rozsądnie. Sierżancie? - Tak, sahib. Proszę mi powiedzieć, co mam zrobić. Prostymi słowami. Mój angielski nie jest za dobry. - Jest doskonały - orzekł Rosemont, ukrywając zdenerwowanie. Wiedział, że Ross stara się go rozgryźć, 403 tak jak on próbuje ich rozgryźć. Stawka była zbyt wysoka, żeby to zlekceważyć. - Po prostu poślesz Mekkę do diabła - powiedział mu wcześniej dyrektor. - Dysponujemy specjalistyczną drużyną, która ci pomoże. Nie wiemy, jak są dobrzy, ale to na pewno najlepsi ludzie, jakich możemy dostać. Dowodzi nimi kapitan Ross, oto jego fotografia. Ma ze sobą dwóch Gurkhów; nie wiem, czy znają angielski, ale bardzo mi ich polecano. To zawodowy oficer. Posłuchaj. Należy ci się ostrzeżenie, bo nie współpracowałeś jeszcze z Limeyami. Nie spoufalaj się z nimi; nie przechodź zbyt szybko na ty. Oni są tak wrażliwi na punkcie osobistych pytań jak kot z włosami zjeżonymi na dupie. Uważaj, dobrze? - Jasne. - O ile wiemy, Mekka będzie pusta, choć nadal działają nasze inne posterunki, bliżej Turcji. Zostaniemy tak długo, jak będziemy mogli, a w tym czasie ubije się interes z nowymi

191

jokerami, Bachtiarem albo Chomei-nim. Ale Mekka... Żeby szlag trafił tych, którzy narazili nas na takie ryzyko. - Jak wielkie? - Uważamy, że oni po prostu wycofali się w pośpiechu i niczego nie zniszczyli. Byłeś tam przecież, na Boga! Mekka jest tak nafaszerowana tym ściśle tajnym towarem - sprzętem do słuchania, patrzenia, radarem o dużym zasięgu, satelitarnym kodami i szyframi, komputerami - że nasz niezbyt przyjazny szef KGB, And-ropow, zostałby wybrany Człowiekiem Roku, gdyby położył na tym łapę. Czy możesz uwierzyć? Te sukinsyny po prostu zostawiły to wszystko. - Zdrada? - Wątpię. Po prostu durna tępota. W Sawalanie nie było nawet planu awaryjnego, gdzie indziej też nie. To zresztą nie tylko ich wina. Nikt się nie spodziewał, że Szach tak szybko się zwinie albo że Chomeini tak prędko złapie Bachtiara za jaja. Nie dostaliśmy żadnego otrzeżenia, nawet od SAVAK-u. 404 A teraz musimy pozbierać rozbite kawałki, pomyślał Vien. Albo, dokładniej, wysłać je do piekła. Spojrzał na zegarek, czując się bardzo zmęczony. Ocenił noc i księżyc. Lepiej poczekać jeszcze pół godziny. Bolały go nogi i głowa. Spostrzegł, że Ross go obserwuje, i uśmiechnął się do siebie: ja nie nawalę, a ty? - Za godzinę ruszamy - powiedział. - Na co czekamy? - zapytał Ross. - Potem księżyc będzie nam sprzyjał. Tu jest bezpiecznie i mamy czas. Pamiętacie, co mamy zrobić? - Minujemy w Mekce wszystko, co zaznaczysz, wysadzamy jednocześnie to i wejście do groty, a potem zmywamy się prosto do domu. Rosemont uśmiechnął się i poczuł raźniej. - Gdzie jest dla ciebie dom? - Właściwie nie wiem. - Rossa to pytanie zaskoczyło. Nigdy go sobie nie zadawał. Po chwili powiedział, bardziej do siebie niż do Amerykanina: - Może Szkocja, może Nepal. Moi rodzice mieszkają w Katmandu; są Szkotami, tak jak ja, ale nie byli w Szkocji od pięćdziesiątego pierwszego, gdy ojciec przeszedł na emeryturę. Ja się tam urodziłem, choć do szkoły chodziłem w Szkocji. - Moim domem są oba te kraje, pomyślał. - A co z tobą? - Waszyngton, dystrykt Kolumbia, a właściwie Falls Church w Wirginii, to prawie część Waszyngtonu. Tam się urodziłem. - Rosemont miał ochotę na papierosa, ale wiedział, że to mogłoby być niebezpieczne. - Stary był w CIA. Już nie żyje, ale przez swoje ostatnie lata mieszkał w Langley, niedaleko siedziby CIA. - Rosemont był zadowolony, że może mówić. Stara mieszka jeszcze w Falls Church; nie byłem tam od paru lat. Byłeś kiedyś w Stanach? - Nie, jeszcze nie. Wiatr przybrał trochę na sile. Obaj zaczęli nasłuchiwać. - Zdechnie po północy - zauważył ufnie Rosemont. 405 Ross zobaczył, że przewodnik znowu zmienił pozycję. Czyżby zamierzał uciec? - Pracowałeś już z tym przewodnikiem? - Jasne. W zeszłym roku zszedłem z nim całe góry. Byłem tu przez miesiąc. Rutyna. Tabuny opozycjonistów infiltrowały te góry i mieliśmy na nich oko, jak i oni na nas. - Rosemont patrzył na przewodnika. - Meszghi jest w porządku. Kurdowie nie lubią Irań-czyków, Irakijczyków czy naszych przyjaciół z drugiej strony granicy. Ale masz rację, że pytasz. Ross odwrócił się do Gurkha.

192

- Tenzing, zjesz później. Teraz uważaj na wszystko; przede wszystkim na przewodnika. Tenzing natychmiast ześliznął się z tobołu, na którym siedział, i zniknął w ciemnościach nocy. - Wysłałem go na wartę. - Dobrze - odparł Rosemont. Przez całą drogę obserwował wszystkich bardzo uważnie. Był zachwycony ich współpracą. Zawsze ubezpieczali się nawzajem, zawsze wiedzieli, co robić, żadnych rozkazów, broń zawsze odbezpieczona. - Czy to nie jest niebezpieczne? - zapytał wcześniej. - Tak, panie Rosemont; jeśli się nie wie, co robi - odpowiedział Brytyjczyk bez śladu arogancji, w każdym razie takiej, którą można by zauważyć. - Kiedy za każdym drzewem, rogiem czy skałą może czekać nieprzyjaciel, odbezpieczona lub zabezpieczona broń oznacza różnicę: zabić lub zostać zabitym. Vien Rosemont pamiętał, jak drugi z nich dodał szczerym tonem: - Zrobimy wszystko, co można, żeby udzielić panu wsparcia, a potem wyciągnąć pana stamtąd. Rosemont zastanowił się wtedy znowu, czy uda się im wejść na górę, a przede wszystkim, czy zdołają się stamtąd wydostać po wykonaniu zadania. Minął prawie tydzień od czasu, gdy Mekka została porzucona. Nikt nie wiedział, czego można tam oczekiwać. Mogło nie być nikogo, ktoś mógł już spenetrować grotę, a nawet ją zająć. - Wiesz o tym, że cała ta operacja jest zwariowana? 406 - My nie jesteśmy od myślenia. - Tylko od umierania. To jest kupa gówna! - Ja też tak uważam, jeśli to w czymś pomoże. Wtedy po raz pierwszy wybuchnęli razem śmiechem. Rosemont poczuł się pokrzepiony. - Posłuchaj, nie mówiłem tego wcześniej, ale cieszę się, że mam was trzech na pokładzie. - My, że tak powiem, cieszymy się, że tu jesteśmy. - Ross usiłował ukryć zakłopotanie wywołane jawnym komplementem. - Agha - zawołał do przewodnika. - Zjedz z nami. - Dziękuję, agha, ale nie jestem głodny - odpowiedział staruszek, nie ruszając się ze swego miejsca u wylotu groty. Rosemont włożył buty. - Macie w Iranie dużo jednostek specjalnych? - zapytał. - Nie. Z pół tuzina. Szkolimy tylko Irańczyków. Jak uważasz, Bachtiar się utrzyma? - Ross otworzył plecak i rozdał konserwy wołowe. - Nie. Na wzgórzach, wśród szczepów, mówi się, że w ciągu tygodnia będzie po nim. Prawdopodobnie zostanie zastrzelony. Ross gwizdnął. - Aż tak źle? - Gorzej. Mówi się też, że w ciągu roku Azerbejdżan stanie się protektoratem sowieckim. - Cholera! - Jasne. Ale nigdy nic nie wiadomo. - Vien uśmiechnął się. - Właśnie dlatego życie jest takie ciekawe. Ross z nieobecnym spojrzeniem podał mu powoli piersiówkę. - Najlepszy irański bimber, jaki można kupić za pieniądze. Rosemont skrzywił się i ostrożnie łyknął. Potem na jego twarz wypłynął promienny uśmiech. - Jezu Chryste, to prawdziwa szkocka! Zamierzał pociągnąć potężny łyk, ale Ross był na to przygotowany i szybko chwycił butelkę. 407

193

- Powoli. To wszystko, co mamy, agha. Rosemont uśmiechnął się. Zjedli szybko. Grota była przytulna i bezpieczna. - Byłeś kiedyś w Wietnamie? - zapytał Rosemont. Miał ochotę porozmawiać. - Nie, nigdy. Chciałem tam wpaść, gdy jechałem z ojcem do Hongkongu, ale musieliśmy zboczyć do Bangkoku. - Z Gurkhami? - Nie, to było bardzo dawno. Teraz mamy tam batalion. Miałem... - Ross zastanowił się. Miałem wtedy siedem czy osiem lat. Mój ojciec ma w Hongkongu jakichś dalekich krewnych, Dunrossów, tak, chyba tak się nazywają. Chodziło o coś w rodzaju zgromadzenia klanu. Nie pamiętam stamtąd nic poza jakimś trędowatym, który leżał na ziemi obok przystani promu. Codziennie musiałem koło niego przechodzić, prawie codziennie. - Mój ojciec był w Hongkongu w sześćdziesiątym trzecim - oświadczył z dumą Vien. - Był wicedyrektorem placówki CIA. - Podniósł kamień i zaczął się nim bawić. - Wiesz, że jestem na wpół Wietnamczykiem? - Tak, powiedzieli mi o tym. - Co jeszcze ci powiedzieli? - Tylko to, że mogę ci powierzyć własne życie. Rosemont krzywo się uśmiechnął. - Miejmy nadzieję, że się nie pomylili. - Zaczął starannie sprawdzać swego M16. - Zawsze chciałem odwiedzić Wietnam. Mój stary, mój prawdziwy ojciec, . był Wietnamczykiem, plantatorem; zabili go na krótko przedtem, zanim się urodziłem. To było wtedy, gdy Indochiny należały do Francuzów. Dostał lanie od Wietkongu, koło Dien Bień Phu. Matka... Opuścił go smutek i uśmiechnął się. - Matka jest tak amerykańska jak Big Mac; gdy po raz drugi wyszła za mąż, wybrała najlepszego faceta. Żaden prawdziwy ojciec nie mógłby bardziej mnie kochać... Nagle Gueng przeładował karabinek. - Sahib! 408 Ross i Rosemont chwycili swą broń; usłyszeli tylko zawodzenie wiatru. Ross i Gueng rozluźnili się. - To Tenzing. Sierżant wyłonił się z ciemności nocy tak cicho, jak w niej zapadł. Spoglądał ponuro. - Sahib, dużo ciężarówek na drodze w dole. - Po angielsku, Tenzing. - Tak, sahib. Dużo ciężarówek. Naliczyłem jedenaście, w konwoju; na drodze w dolinie... Rosemont zaklął. - Ta droga prowadzi do Mekki. Jak daleko były te ciężarówki? Niski człowiek wzruszył ramionami. - W najniższym punkcie doliny. Przeszedłem na drugą stronę grani i tam... - Powiedział słowo w języku Gurkhów, Ross podpowiedział mu angielski odpowiednik. - Występ skalny. Droga w dolinie kręci, a potem wspina się jak wąż. Jeśli dolina jest ogonem węża, a koniec drogi głową, to cztery ciężarówki minęły już ogon. Rosemont znowu zaklął. - W najlepszym wypadku godzina. Lepiej... W tym momencie usłyszeli cichy odgłos kroków. Spojrzeli na wylot groty. W ostatniej chwili dostrzegli uciekającego przewodnika i Guenga ruszającego za nim w pogoń. - Co, do diabła... - Niezależnie od powodu on opuszcza okręt - powiedział Ross. - Zapomnij o nim. Czy ta godzina daje nam jakąś szansę? - Jasne, ogromną. - Prędko założyli plecaki, a Rosemont uzbroił swój lekki karabin maszynowy. - Co z Guengiem?

194

- Dogoni nas. - Idziemy prosto do celu, ja pierwszy. Gdybym wpadł w tarapaty, zrezygnujcie. Dobra? Zimno było niemal fizyczną przeszkodą, przez którą musieli się przedzierać, Rosemont jednak dobrze prowadził. Wijąca się w meandrach ścieżka nie była całkowicie 409 zasypana śniegiem, światło księżyca pomagało, a buty do wspinaczki pewnie trzymały się podłoża. Szybko dotarli na grań i rozpoczęli zejście po drugiej stronie. Stok był tu pusty, bardziej śliski, tylko gdzieniegdzie jakieś rośliny próbowały przebić pokrywę śniegu. Prosto do wylotu groty prowadziła droga; na śniegu widniały liczne ślady opon. - Mogły zostać po naszych ciężarówkach - powiedział Rosemont, kryjąc niepokój. - Nie padało już od paru tygodni. - Gestem nakazał pozostałym, aby zaczekali, ruszył do przodu, zeskoczył na drogę i pobiegł w kierunku wejścia. Tenzing ruszył za nim z taką samą szybkością, kryjąc się za nierównościami terenu. Ross spostrzegł, że Rosemont zniknął w ciemnościach. Potem Tenzing. Niepokój kapitana wzrósł. Z miejsca, w którym stał, nie było widać dłuższego odcinka drogi, ginącego za zakrętem. Światło księżyca sprawiało, że turnie i szeroka dolina wyglądały złowieszczo. Ross poczuł się samotny; nienawidził czekania. Ufał jednak w powodzenie przedsięwzięcia. "Jeśli masz ze sobą Gurkhów, synu, zawsze jest szansa", powiedział kiedyś jego ojciec. "Strzeż ich, a oni zawsze będą strzegli ciebie. Nigdy o tym nie zapomnij, to pewnego dnia zostaniesz Szeng-chanem". Ross uśmiechnął się do siebie; był bardzo dumny, gdyż tytuł ten przyznawano tak rzadko: tylko tym, którzy przynieśli zaszczyt regimentowi, którzy zdobyli samotnie trudny szczyt w Nepalu, którzy posługiwali się kukri i ocalili życie Gurkha w służbie brytyjskiej. Jego dziad, kapitan Kirk Ross, MC - Master of Ceremonies - zabity w 1915 roku w bitwie nad Sommą, otrzymał tytuł pośmiertnie; ojciec, pułkownik porucznik Gavin Ross, DSO - Distinguished Service Order - dostał w Birmie w 1943 roku. A ja? Zdobyłem już odpowiedni szczyt - K4. Na razie to wszystko, ale cóż, mam jeszcze czas... Wyostrzone zmysły Rossa zaalarmowały go nagle. Wydobył swój kukri, ale pojawił się tylko Gueng. Stanął, oddychając ciężko. 410 - Zbyt wolno, sahib - szepnął z zadowoleniem w języku Gurkhów. - Dostałbym pana. Podniósł głowę i rozpromienił się. - Przyniosłem prezent. To było pierwsze, co Ross zobaczył. Oczy były otwarte; strach nadal wykrzywiał twarz staruszka. Gueng go zabił, ale to ja wydałem rozkaz, pomyślał wstrząśnięty. Może po prostu przestraszył się i chciał uciec? A może był szpiegiem lub zdrajcą, który chciał wydać nas w ręce wroga? - O co chodzi, sahib? - szepnął Gueng, unosząc ze zdziwieniem brwi. - Nic takiego. Odłóż głowę. Gueng odrzucił ją na bok. Potoczyła się po stoku i znieruchomiała. - Przeszukałem go, sahib. Znalazłem to. - Wręczył Rossowi amulet. - Miał to na szyi. I to. Pokazał mały skórzany woreczek. - Powiesił to sobie na jądrach. Amulet był tylko tanim niebieskim kamykiem noszonym przeciwko złemu spojrzeniu. Natomiast w woreczku znajdowała się karta w plastikowej okładce. Ross wysilił wzrok i serce lekko mu podskoczyło. W tej chwili zawodzenie wiatru przeszło na inną nutę. Natychmiast chwycili karabiny i pobiegli w kierunku wylotu groty, wiedząc, że Tenzing dał im sygnał: "wszystko w porządku, szybko". W przedsionku jaskini ciemności zgęstniały. Potem, gdy oczy do nich się przystosowały, dostrzegli jaśniejszą plamkę. To była latarka z częściowo przesłoniętym szkłem. - Tutaj, kapitanie. - Ściszony głos Rosemonta odbijał się jednak głośnym echem. - Tędy. Poprowadził ich w głąb groty, a gdy upewnił się, że z zewnątrz już niczego nie widać, oświetlił ściany, aby zorientować się w położeniu. - W porządku. Możecie zapalić latarki. -

195

Grota była ogromna. Z pomieszczenia, w którym się znajdowali, odchodziły liczne tunele i korytarze; niektóre naturalne, niektóre wykute przez ludzi. Nad nimi piętrzyło się z piętnaście metrów skały. - Jesteśmy w miejscu wyładunków - wyjaśnił Rosemont. Znalazł 411 wreszcie tunel, którego szukał, i skierował do niego snop światła latarki. Na końcu zobaczyli grube, na wpół otwarte stalowe drzwi. - Powinny być zamknięte - powiedział chrapliwie. Nie wiem, czy tak je zostawili, czy co, ale musimy tam wejść. Ross skinął na Tenzinga. W jego ręku natychmiast pojawił się kukri, a żołnierz ruszył i zniknął za drzwiami. Ross i Gueng automatycznie zajęli pozycje obronne. Przeciwko komu? pomyślał bezradnie Ross, czując się jak w pułapce. W każdym z tuneli mogło czaić się pięćdziesięciu ludzi. Sekundy wlokły się niemiłosiernie. Znowu rozległo się zawodzenie, tym razem już na pewno nie wiatru. Ross pierwszy minął drzwi, za nim Gueng, potem Rose-mont. Gdy ten ostatni mijał drzwi, zobaczył, że Tenzing zajmuje pozycję i kryje ich. Rosemont przymknął drzwi i zapalił światła. Pozostali odetchnęli. - Alleluja! - odetchnął z ulgą Amerykanin. - Stary powiedział, że jeśli generatory jeszcze działają, to trafiliśmy. Te drzwi nie przepuszczają światła. - Zasunął ciężkie rygle i zawiesił sobie latarkę na pasku. Znajdowali się w następnej grocie, znacznie mniejszej, naturalnej, lecz przystosowanej przez ludzi do ich własnych celów. Podłoże wyrównano i położono prymitywną podłogę, wygładzono nieco ściany. Wyglądało to jak poczekalnia zastawiona biurkami i telefonami. Wszędzie walały się śmieci. - Ci faceci nie marnowali czasu na sprzątanie, gdy się stąd wynosili, prawda? - zauważył gorzko Rosemont, idąc do następnego tunelu, który prowadził do kolejnej groty, zastawionej jeszcze większą liczbą biurek; umieszczono tam kilka ekranów radarowych i telefony: szare i zielone. - Szare są wewnętrzne, zielone mają połączenie z wieżą i masztami na szczycie, a stamtąd, przez satelitę, z Teheranem, to znaczy z centralką naszej kwatery w ambasadzie i z różnymi tajnymi miejscami; mają wbudowane urządzenia szyfrujące. - Rosemont podniósł słuchawkę jednego z aparatów; sygnału nie było. 412 - Może chłopaki z łączności wykonali jednak swoją robotę. - W odległej części pomieszczenia widać było następny tunel. - Prowadzi do generatorów zasilających tę część urządzeń, które mamy załatwić. Pomieszczenia mieszkalne, kuchnie, jadalnie i warsztaty są w innych grotach, poza obszarem wyładunkowym. Osiemdziesięciu facetów pracowało tu na okrągło. - Czy jest stąd jakieś inne wyjście? - zapytał Ross. Coraz silniej czuł, że jest w potrzasku. - Jasne, do góry. Właśnie tam idziemy. Nierówne stopnie prowadziły wzwyż, przez kopulaste sklepienie. Rosemont zaczął po nich wchodzić. Na podeście pojawiły się drzwi opatrzone napisem: OBSZAR ŚCISŁE TAJNY. BEZ SPECJALNEGO ZEZWOLENIA WSTĘP WZBRONIONY. Te także były otwarte. Gówno! - mruknął. Pomieszczenie za drzwiami było lepiej wykończone: podłoga równiejsza, ściany pomalowane na biało. Tuziny komputerów i ekranów radarowych, stosy sprzętu elektronicznego. Jeszcze więcej biurek, krzeseł i telefonów, szarych i zielonych. I dwa czerwone na środkowym biurku. - A te do czego służą? - Bezpośrednie połączenie z Langley przez satelitę wojskowego. - Rosemont podniósł słuchawkę; aparat milczał. Drugi też. Agent wyjął kawałek papieru, coś sprawdził i przesunął jakąś dźwignię. Zaklął, gdy komputery ożyły i rozjaśniły się trzy ekrany radarowe.

196

- Sukinsyny! Zostawili wszystko na chodzie! - Wycelował palec w cztery narożne komputery. - Rozwalcie je. To rdzeń całego systemu. ' - Gueng! - Tak, sahib. Gurkha zdjął plecak i zaczął wyjmować z niego ptastik i detonatory. - Lonty półgodzinne? - upewnił się Rosemont. - Tak. - Zafascynowany Ross wpatrywał się w jeden z ekranów. Widział wyraźnie prawie cały Kaukaz, Morze Kaspijskie, a nawet kawałek Morza Czarnego. - Sporo tu widać. 413 Rosemont podszedł do klawiatury i nacisnął przełącznik. Ross oniemiał. Oderwał oczy od ekranu. - Teraz rozumiem, dlaczego tu jesteśmy. - To tylko część. - Chryste! Może już zacznijmy. Co z wylotem groty? - Nie mamy czasu na porządną robotę, a po drugiej stronie tych drzwi jest tylko zwykły złom, który już i tak dawno nam wykradli. Wysadzimy za sobą tunele i skorzystamy z wyjścia awaryjnego. - Gdzie ono jest? Amerykanin podszedł do jakichś drzwi. Te były zamknięte. Wyjął pęk kluczy i odnalazł właściwy. Drzwi stanęły otworem. Za nimi pięły się stromo w górę spiralne schodki. - Prowadzą do zbocza góry. - Tenzing, sprawdź, czy droga jest czysta. - Tenzing wbiegł, przeskakując po dwa stopnie naraz. - Co dalej? - Sala kodów i sejfy; zaminujemy je. Potem łączność. Generatory ostatnie. Dobra? - Tak. - Ross czuł się coraz pewniej. - Lepiej spójrz na to, zanim zaczniemy. - Wyjął z kieszeni małą kartę w plastikowej okładce. - Gueng schwytał naszego przewodnika; zobacz, co znalazł na jego szyi. Rosemont śmiertelnie pobladł. Na karcie widniał odcisk kciuka, kilka słów napisanych po rosyjsku i podpis. - Legitymacja! - wybuchł. - Legitymacja komuchów! Za nimi Gueng na chwilę znieruchomiał. - Właśnie tak myślałem. Co tam jest napisane? - Nie wiem. Ja też nie znam rosyjskiego, ale założę się, że to przepustka zapewniająca bezpieczeństwo. - Rosemont poczuł, że robi mu się słabo, gdy przypomniał sobie wszystkie te dnie i noce, gdy chodził ze staruszkiem po górach, spał obok niego i czuł się zupełnie bezpiecznie. Przez cały ten czas był namierzany. Tępo potrząsnął głową. - Meszghi był z nami przez 414 wiele lat. Należał do grupy Ali ben Hasana Karagoze, jednego z przywódców podziemia i naszych najlepszych kontaktów tu, w górach. Świetny facet; działa nawet w okolicach Baku. Jezu! Może on zdradził! - Rosemont spojrzał na kartę. - Po prostu nie mogę w to uwierzyć. - A ja mogę. Może miał nas wystawić? Może te ciężarówki są pełne wojska, które ma nas zgarnąć? Lepiej się pośpieszmy, co? Rosemont skinął głową, próbując opanować strach, który go ogarniał; pomagał w tym spokój Rossa. - Tak, tak. Masz rację. - Nadal wstrząśnięty, przeszedł do innych drzwi. Zamknięte. Szukając właściwego klucza, powiedział: - Jestem wam winien przeprosiny. Nie wiem, jak my, to znaczy ja, mogłem zrobić taki błąd i jak ten skurczybyk ominął procedurę sprawdzania, ale chyba masz rację: wystawił nas. Przepraszam, chociaż gówno to teraz pomoże.

197

- To pomaga. - Ross uśmiechnął się i strach opadł z nich obu. - To pomaga. W porządku? - W porządku. Dziękuję. Gueng go zabił? - Tak - odparł sucho Ross. - Przyniósł mi jego głowę, choć oni zwykle przynoszą tylko uszy. - Jezu. Od dawna z nimi pracujesz? - Z Gurkhami? Cztery lata. Klucz pasował do zamka; drzwi stanęły otworem. Sala kodów była pedantycznie schludna. Teleks, telefaks i kserokopiarki. Dziwna drukarka komputerowa z własną klawiaturą. - To jest dekoder. Kosztował fortunę. - Na biurku leżały ołówki i pół tuzina grubych tomów. Rosemont wziął jeden z nich do ręki. - Słodki Jezu... - Wszystkie były księgami kodów, oznaczonymi: MEKKA - TYLKO JEDEN EGZEMPLARZ. - No, przynajmniej schowali kod główny. - Podszedł do osadzonego w ścianie nowoczesnego sejfu z elektronicznym zamkiem cyfrowym, spojrzał na swoją kartkę i wybrał szyfr. Światełko oznaczające "otwarty" jednak nie zapłonęło. - Może pomyliłem numer. Przeczytaj mi te numery, dobrze? 415 - Jasne. - Ross zaczął odczytywać długą kolumnę numerów. Za nimi bezszelestnie pojawił się Tenzing. Żaden z mężczyzn go nie usłyszał... - Jeden dwadzieścia pięć... siedem dwadzieścia jeden... sto trzy... Wyczuli jednocześnie czyjąś obecność i odwrócili się przerażeni. Tenzing natychmiast pozbył się zadowolonego wyrazu twarzy; starał się nie słyszeć przekleństw. Czyż Szeng-chan nie powiedział mu, aby szkolił jego syna na ścieżkach skrytości i zabijania? Czyż on sam nie przysiągł mu, że będzie go strzegł i ukradkiem uczył? "Ale, Tenzing, na litość boską, nie pozwól, żeby mój syn się o tym dowiedział. Niech ta tajemnica pozostanie między nami"... Bardzo trudno było zaskoczyć sahiba przez całe tygodnie, myślał z zadowoleniem. Ale Gueng zaskoczył go dzisiaj, a teraz ja także. Robimy to znacznie lepiej od wroga, który otacza nas jak pszczoły swoją królową. - Jest siedemdziesiąt pięć stopni. Prowadzą do żelaznych drzwi - zameldował Tenzing swym najbardziej służbistym tonem. - Drzwi są zardzewiałe, ale je wyważyłem. Dalej jest grota, a dalej noc; dobra droga ucieczki, sahib. Nie jest dobre tylko to, że zobaczyłem stamtąd początek konwoju. - Przerwał, gdyż chciał dobrze obliczyć. - Zostało może pół godziny. - Wracaj do pierwszych drzwi, Tenzing, do tych, które zamknęliśmy. Zaminuj tunel z tej strony tak, żeby wybuch nie uszkodził drzwi. Wybuch za dwadzieścia minut od teraz. Powiedz Guengowi, żeby dokładnie dostosował do tego swoje lonty. Powtórz mu mój rozkaz. - Tak, sahib. Ross odwrócił się do sejfu; zobaczył pot na czole Rosemonta. - W porządku? - Jasne. Doszliśmy do stu trzech. - Dwa ostatnie numery to sześć sześćdziesiąt i trzydzieści jeden. - Amerykanin wybrał te numery. Światełko "otwarte" zaczęło mrugać. Prawa ręka Rosemonta 416 powędrowała do dźwigni. - Poczekaj! - Ross otarł pot ż policzka; poczuł drapanie zarostu. Mam nadzieję, że nie ma tu żadnej pułapki? Rosemont spojrzał na niego, a potem na sejf. - To możliwe... Jasne, to możliwe. - Więc wysadźmy skurczybyka w powietrze i nie ryzykujmy. - Ja... ja muszę sprawdzić. Muszę sprawdzić, czy główny kod Mekki jest w środku. Najważniejszy jest właśnie ten kod i dekoder. - Spojrzał na mrugające światełko. - Idź do Guenga i schowaj się. Krzyknij, gdy będziesz bezpieczny. Ja... To moja robota. Ross zawahał się. Potem skinął głową i podniósł dwie paczki z materiałem wybuchowym i detonatorem. - Gdzie jest sala łączności?

198

- Następne drzwi. - Czy pomieszczenie generatorów jest ważne? - Nie. Tylko to, dekoder i te cztery komputery, choć byłoby najlepiej, gdyby to wszystko razem poszło do diabła. - Rosemont zobaczył, że Ross się oddala; spojrzał na dźwignię. Serce podeszło mu do gardła. Ten skurwysyn Meszghi! Ręczyłbym za niego życiem... I ręczyłem, my wszyscy ręczyliśmy, nawet Ali Karagoze. - Schowałeś się już? - zawołał niecierpliwie. - Poczekaj! - Znowu poczuł skurcz w gardle. Ross był ponownie przy nim, choć Rosemont nie słyszał jego nadejścia. Szkot trzymał długą nylonową linę do wspinaczki; szybko okręcił ją wokół dźwigni. - Przesuń dźwignię, gdy ci powiem, ale nie otwieraj drzwi. Zrobimy to na odległość. - Ross odbiegł. - Teraz! Rosemont odetchnął głęboko, aby zwolnić rytm pracy serca, przesunął dźwignię i pobiegł do drugiej groty. Ross przywołał go gestem pod ścianę, gdzie obaj przypadli do ziemi. - Wysłałem Guenga, żeby ostrzegł Tenzinga. Gotów? - Jasne. 417 Ross napiął linę, a potem gwałtownie szarpnął. Nie drgnęła. Szarpnął mocniej; ustąpiła na centymetry, ale nie więcej. Cisza. Nic. Obaj mężczyźni byli spoceni. - W porządku - powiedział z ulgą Ross i wstał. - Lepiej być ostrożnym, niż potem... Następne słowo utonęło w huku eksplozji. Chmura pyłu i kawałków metalu wtargnęła do ich groty, wyduszając powietrze z płuc, przewracając stoły i krzesła. Wszystkie ekrany radarowe rozbłysnęły i zgasły; zgasły też światła, a jeden z czerwonych telefonów poszybował w powietrzu i rozbił się na obudowie komputera. Kurz powoli osiadał, a obaj mężczyźni w ciemnościach zanosili się kaszlem. Rosemont pierwszy odzyskał siły. Sięgnął po latarkę wiszącą na pasku. - Sahib? - zawołał niespokojnie Tenzing, wbiegając do pomieszczenia z zapaloną latarką. Za nim pojawił się Gueng. - Nic... nic mi nie jest - wykrztusił Ross pomiędzy atakami kaszlu. Tenzing znalazł go na kupie gruzu. Po twarzy Rossa spływała krew, ale nie było to nic poważnego: draśnięcie kawałkiem szkła. - Niech będą błogosławieni wszyscy bogowie - mruknął Tenzing i pomógł mu wstać. Ross usiłował utrzymać się na własnych nogach. - Jezu Chryste! Rozejrzał się, jeszcze otępiały, po zdemolowanej sali, a potem ruszył w ślad za Rosemontem do pomieszczenia szyfrów. Sejf zniknął, a razem z nim dekoder, księgi szyfrów, telefony. W litej skale powstała wyrwa. Sprzęt elektroniczny zmienił się w plątaninę powyginanych kawałków metalu i przewodów. Gdzieniegdzie pojawiały się małe płomyki ognia. - Jezu. To było wszystko, co Rosemont mógł wyszeptać. Cała jego psychika buntowała się przeciwko zagładzie, o którą się otarł, a umysł krzyczał: biegnij, uciekaj z tego miejsca własnej śmierci... 418 - Słodki Jezu!

199

Amerykanin próbował coś powiedzieć, ale nie mógł. -Na trzęsących się nogach doszedł do ściany i zwymiotował. - Lepiej... - Ross stwierdził, że mówi z trudem. Dzwoniło mu w uszach, potwornie bolała go głowa, poziom adrenaliny pobił wszystkie rekordy. Spróbował powściągnąć pragnienie ucieczki. - Tenzing, skończyłeś? - Dwie minuty, sahib. - Gurkha oddalił się biegiem. - Gueng? - Tak, sahib. Też dwie minuty. - Pobiegł. Ross także podszedł do ściany i zwymiotował. Poczuł się lepiej. Odnalazł butelkę i pociągnął długi łyk, otarł usta rękawem polowego munduru i zbliżył się do Rosemonta, który opierał się o ścianę. - Trzymaj. - Wręczył mu butelkę. - Żyjesz? - Tak, jasne. - Rosemont nadal czuł mdłości, ale mógł już myśleć. Miał w ustach gorzki smak; splunął na kupę gruzu. Płomyki rzucały na ściany i sufit zwariowane cienie. Ostrożnie łyknął. Po chwili powiedział: - Na tej bożej ziemi nie ma nic, co dorównałoby szkockiej. - Łyknął po raz drugi i oddał butelkę. - Lepiej wynośmy się stąd. Szybko oświetlił latarką pobojowisko, znalazł pozostałości najważniejszego dekodera i złożył je ostrożnie w następnej grocie, przy narożnym komputerze. - Jednego nie rozumiem - powiedział bezradnie. - Dlaczego to całe pieprzone miejsce nie wyleciało w powietrze, razem z naszymi ładunkami. - Ja... zanim wróciłem z linką, wysłałem Guenga do Tenzinga. Powiedziałem Guengowi, żeby na wszelki wypadek powyjmowali detonatory. - Zawsze o wszystkim pamiętasz? Ross uśmiechnął się blado. - To należy do moich obowiązków - odparł. - Sala łączności? Zaminowali ją bardzo szybko. Rosemont spojrzał na zegarek. 419 - Osiem minut do wybuchu. Zapomnijmy o generatorach. - Dobra. Tenzing, ty prowadzisz. Weszli na schody awaryjnego wyjścia. Żelazna pokrywa luku zaskrzypiała przy otwieraniu. W grocie Ross wysunął się naprzód. Ostrożnie wystawił głowę na zewnątrz i rozejrzał się. Księżyc był nadal wysoko. Trzysta czy czterysta metrów od nich pierwsza ciężarówka pokonywała ostatnie wzniesienie. - Którędy, Vien? - zapytał, a Rosemont poczuł, że się rumieni. - Do góry - odpowiedział, skrywając zadowolenie. - Wspinamy się. Gdyby nas ścigali, zapominamy o wybrzeżu i kierujemy się do Tebrizu. Jeśli nie, to zatoczymy krąg i wrócimy tą drogą, którą przyszliśmy. Prowadził Tenzing. Chodził po górach jak kozica, ale tym razem wybrał najłatwiejszą ścieżkę; wiedział, że Ross i Rosemont nie czują się jeszcze, zbyt dobrze. Stok był stromy, ale za to nie było zasp utrudniających wspinaczkę. Ledwie ją rozpoczęli, gdy ziemia zadygotała i rozległ się, niemal całkiem stłumiony, odgłos pierwszego wybuchu. Potem, raz za razem, nastąpiły kolejne wstrząsy. Został jeszcze jeden, pomyślał Ross; cieszył się, że mróz przywraca mu jasność umysłu. Ostatni wybuch - w sali łączności, gdzie pozostawili wszystkie nadwyżki materiałów wybuchowych - był znacznie silniejszy; tym razem ziemia naprawdę zadrżała. Poniżej, z prawej strony, skały oderwały się od zbocza, a z powstałego w ten sposób krateru buchnął dym. - Chryste - mruknął Ross. - Prawdopodobnie otwór wentylacyjny. - Sahib, tam, w dole!

200

Prowadząca ciężarówka zatrzymała się u wylotu jaskini. Wyskakiwali z niej mężczyźni; niektórzy wpatrywali się w zbocze oświetlone reflektorami następnych nadjeżdżających ciężarówek. Wszyscy mężczyźni mieli karabiny. 420 Ross i jego towarzysze weszli głębiej w cień. - Wejdziemy na tę grań - powiedział po cichu Rosemont, wskazując do góry i w lewo. Zejdziemy im z oczu. Potem do Tebrizu, prawie dokładnie na wschód. W porządku? - Tenzing, naprzód! - Tak, sahib. Pokonali grań i skierowali się na wschód. Nie rozmawiali, oszczędzając siły. Mieli jeszcze przejść wiele, wiele kilometrów. Teren był nierówny, nękał ich śnieg. Szybko podarli rękawice, poranili dłonie, boleśnie poobijali sobie nogi o skały. Ze zmęczenia bolały ich łydki, ale uwolnieni już od ciężaru plecaków, posuwali się szybko i byli dobrej myśli. Dotarli do jednej z przecinających góry ścieżek. Gdy tylko napotykali rozwidlenie, zawsze wybierali szlak prowadzący wyżej. W dolinach leżały liczne wioski, wysoko w górach nie. - Lepiej zostańmy wysoko - zaproponował Rosemont. - I... i miejmy nadzieję, że nie natkniemy się na nikogo. - Myślisz, że oni wszyscy są nieprzyjaźni? - Jasne. W tej krainie wrogiem jest nie tylko Szach, lecz także Chomeini i wszyscy inni ludzie. - Rosemont ciężko oddychał. - Zwykle wioski wojują z innymi wioskami. Poza tym to okolica dobra dla wszelkich band. Gestem wysłał Tenzinga naprzód; cieszył się ze światła księżyca i z tego, że miał przy sobie tę trójkę. Tenzing nadawał tempo, tempo górala: starannie odmierzone i nie za szybkie, stałe i mordercze. Po godzinie na czoło wysunął się Gueng, potem Ross, Rosemont i znowu Tenzing. Trzy minuty odpoczynku na godzinę marszu. Księżyc opadł niżej. Pokonali już szmat drogi i schodzili teraz nieco w dół, przez co marsz był łatwiejszy. Ścieżka wiła się meandrami, lecz prowadziła na wschód, w kierunku przesmyku o niezwykłym kształcie. Rosemont rozpoznał to miejsce. 421 - Doliną biegnie boczna droga do Tebrizu. W zimie to tylko niewiele więcej niż szlak, ale nam wystarczy. Będziemy szli drogą do świtu, a potem odpoczniemy i pomyślimy, co dalej. Dobra? Zeszli poniżej strefy skał i porostów; wchodzili do lasu sosnowego. Posuwali się naprzód powoli, gdyż byli już bardzo zmęczeni. Prowadził Tenzing. Śnieg tłumił odgłos kroków. Gurkha oddychał z przyjemnością czystym, mroźnym powietrzem. Nagle wyczuł niebezpieczeństwo i zatrzymał się. Idący za nim Ross także przystanął. Wszyscy zamarli w bezruchu. Ross ostrożnie ruszył naprzód. Tenzing wpatrywał się w ciemności; księżyc rzucał dziwne cienie. Obaj mężczyźni powoli badali wzrokiem teren. Nic. Żadnego znaku, zapachu. Czekali. Z jednego z drzew spadło trochę śniegu. Nikt się nie poruszył. Potem nocny ptak zerwał się z gałęzi, z przodu i z prawej strony, i hałaśliwie odleciał. Tenzing pokazał ten kierunek, dał znak, aby Ross pozostał na miejscu; wyciągnął kukri i zniknął w ciemnościach nocy. Po kilku metrach Tenzing ujrzał człowieka przykucniętego za drzewem pięćdziesiąt metrów z przodu. Gdy podszedł bliżej, zauważył, że człowiek ten nie był świadom jego obecności. Jeszcze bliżej. Potem dostrzegł kątem oka cień poruszający się z lewej strony, inny z prawej. Już wiedział. - Zasadzka! - krzyknął co sił w płucach i rzucił się na ziemię, szukając osłony. Pierwsza seria chybiła. Pocisk drugiej przebił mu lewe płuco, wyrwał dziurę w plecach i rzucił go na zwalone drzewo. Po drugiej stronie drogi odezwały się następne karabiny;

201

krzyżowy ogień przygwoździł do ziemi Rossa i pozostałych, którzy wczołgiwali się za pnie drzew i w zagłębienia terenu. Przez chwilę Tenzing leżał bez ruchu. Słyszał strzały, lecz ich odgłos dochodził z daleka, choć wiedział, że tak nie jest. Ostatnim wysiłkiem woli dźwignął się na nogi i zaatakował karabiny, które go zabiły. Zobaczył, że kilku napastników odwraca się do niego; usłyszał świst 422 pocisków przeszywających jego kaptur. Jeden trafił w ramię, ale Gurkha nie czuł bólu; cieszył się, że ginie tak jak przystoi żołnierzowi regimentu. Idąc naprzód. Nieustraszenie. Naprawdę nie znam strachu. Jestem Hindusem. Idę radośnie, aby spotkać Śiwę. Gdy narodzę się ponownie, będę dziękował Brahmie, Wisznu i Siwie, gdyż znów będę Gurkha. Gdy dotarł do miejsca zasadzki, jego kukri zahaczył o czyjeś ramię, nogi ugięły się, a ogromne, jaskrawe światło wypełniło głowę. Wkroczył w śmierć, nie zaznawszy bólu. - Wstrzymać ogień! - krzyknął Ross, odzyskując orientację i przejmując inicjatywę. Dostrzegł dwie grupy uzbrojonych ludzi; do żadnej nie mógł się dobrać. Miejsce zasadzki było dobrze wybrane, a krzyżowy ogień śmiertelnie groźny. Kapitan widział, jak Tenzing został trafiony. Użył całej siły woli, żeby powstrzymać się przed pójściem po niego. Najpierw trzeba było wygrać bitwę i ochronić innych. Odgłosy strzałów odbijały się echem od zbocza góry. Wyśliznął się spod plecaka, znalazł granaty, upewnił się, że karabinek jest nastawiony na ogień ciągły... Nadal nie wiedział, jak wyprowadzić swoich ludzi z pułapki. Zobaczył nagle Tenzinga, zrywającego się na nogi i atakującego z okrzykiem bojowym na ustach; właśnie takiego odwrócenia uwagi przeciwnika Ross potrzebował. Krzyknął głośno do Rosemonta: - Kryj mnie! - I do Guenga: - Naprzód! - Wskazał grupę wrogów, którą atakował Tenzing. Gueng natychmiast wyskoczył z rozpadliny, w której leżał, i popędził w kierunku nieprzyjaciół. Ich uwaga zwrócona była na Tenzinga. Gdy Gueng ujrzał śmierć swego towarzysza, wpadł w gniew. Wyciągnął zawleczkę z granatu, rzucił go w sam środek grupy i padł na śnieg. Kiedy tylko granat eksplodował, Gurkha był już na nogach i zasypywał nieprzyjaciół gradem kul. Zobaczył, że jeden z mężczyzn ucieka, inny desperacko próbuje wczołgać się pod poszycie leśne. Jedno cięcie kukri odrąbało kawałek głowy czołgającego się. Krótka seria 423 rozerwała uciekającego na strzępy. Gueng znowu przypadł do ziemi, nie wiedząc, skąd może nadejść niebezpieczeństwo. Wybuch innego granatu sprawił, że Gurkha spojrzał na drugą stronę ścieżki. Ross czołgał się do przodu, porzucając bezpieczne schronienie. Posypał się w jego kierunku grad pocisków, ale Rosemont rozpoczął kierowany ogień krótkimi seriami, udzielając Rossowi pomocy, jakiej ten potrzebował. Ross pokonał drogę do następnego drzewa, natknął się na zagłębienie i potoczył w dół. Przez sekundę czekał, łapiąc oddech, potem poczołgał się po zamarzniętym śniegu w kierunku, z którego dobiegał odgłos strzałów. Szybko zniknął atakującym z oczu. Usłyszał wybuch granatu i wycie ludzi. Modlił się, aby nic się nie stało Guengowi. Huk strzałów nieprzyjaciela dochodził z coraz mniejszego dystansu. Gdy Ross uznał, że nadszedł właściwy moment, wyciągnął zawleczkę z granatu; z karabinkiem w lewej ręce wyskoczył na wzniesienie. Zobaczył ludzi, ale nie tam, gdzie się ich spodziewał. Było ich pięciu, zaledwie dwadzieścia metrów od niego. Zwrócili do niego karabiny, Ross jednak był o ułamek sekundy szybszy; przypadł do ziemi za drzewem. Zanim jeszcze kule nieprzyjaciół uderzyły w pień, wyrwał z granatu zawleczkę i zaczął odliczać. W czwartej sekundzie zamachnął się i cisnął granat, chroniąc głowę między ramionami. Wybuch podrzucił go nad ziemię i rozerwał pień najbliższego drzewa, przysypując Rossa kawałkami gałęzi i śniegiem.

202

Dalej, przy ścieżce, Rosemont opróżnił magazynek, strzelając tam, gdzie według niego powinien znajdować się nieprzyjaciel. Klnąc w zdenerwowaniu, wepchnął nowy magazynek i wypuścił następną serię. Po drugiej stronie ścieżki, na przeciwległym stoku, Gueng przyciskał się do skały, czekając na ruch przeciwnika. Obok rozerwanego granatem drzewa dostrzegł skuloną sylwetkę uciekającego człowieka. Wycelował; człowiek umarł. Strzał odbił się echem. Potem zapadła cisza. 424 Rosemont poczuł, że dłużej nie usiedzi w miejscu. - Kryj mnie, Gueng! - zawołał. Zerwał się na nogi i pobiegł w kierunku drzewa. Obok niego świsnęły pociski, na które Gueng odpowiedział ogniem z przeciwległego stoku. Zdławiony okrzyk. Ogień ustał. Rosemont pobiegł dalej i przypadł do ziemi. Zobaczył trzech rozerwanych na kawałki mężczyzn. Jeden jeszcze żył. Wokół walała się broń, powyginana siłą eksplozji. Mężczyźni mieli na sobie stroje szczepowe. Na oczach Rosemonta ostatni z nich zakrztusił się i skonał. Rosemont ruszył w kierunku Rossa; brnął w śniegu, rękoma odgarniał gałęzie drzew. Na przeciwległym stoku Gueng czekał, obserwując swe przedpole, gotów zabić wszystko, co się poruszy. Zauważył nieznaczny ruch w miejscu, gdzie jego granat rozerwał trzech ludzi. Czekał, starając się nie oddychać, ale stwierdził, że to tylko żerujący gryzoń. Wkrótce oczyszczą teren, pomyślał przepełniony szacunkiem dla boskiego porządku rzeczy. Przebiegał wzrokiem pobojowisko. Przy skale dostrzegł Tenzinga, nadal ściskającego rękojeść kukri. Zabiorę to, pomyślał Gueng. To będzie rodzinna relikwia, którą syn Tenzinga z dumą przypnie do pasa. Tenzing Szeng-chan żył i umarł jak mężczyzna. Narodzi się ponownie wedle woli bogów. Karma. Inny ruch. Z przodu, w lesie. Gueng skupił na nim uwagę. Po przeciwnej stronie ścieżki Rosemont przedzierał się przez zagajnik. Wreszcie dotarł do Rossa; serce niemal przestało mu bić. Ross leżał na ziemi, obejmując rękoma głowę; przy nim karabinek. Krew splamiła śnieg i biały materiał maskujący. Rosemont uklęknął, odwrócił Rossa na plecy i omal nie krzyknął z radości, widząc, że ten oddycha. Ross odzyskał przytomność, zogniskował spojrzenie, usiadł i drgnął. - Tenzing? Gueng? - Tenzing dostał. Gueng jest z drugiej strony drogi. Kryje nas. Nic mu nie jest. ' 425 - Dzięki Bogu. Biedny Tenzing. - Sprawdź ręce i nogi. Ross żwawo poruszył kończynami. Były sprawne. - Cholernie boli mnie głowa, ale poza tym nic mi nie jest. - Rozejrzał się i zobaczył poszarpane ciała napastników. - Kim oni są? - Ludzie ze szczepu. Może bandyci. - Rosemont badał wzrokiem okolicę. Nie dostrzegł nic podejrzanego. - Lepiej wynieśmy się stąd, zanim jeszcze ktoś się zjawi. Myślisz, że możesz iść? - Tak. Daj mi parę sekund. - Ross przyłożył do twarzy garść śniegu. Zimno pomogło. Dziękuję, no wiesz. Dziękuję. Rosemont odwzajemnił uśmiech. - To należy do moich obowiązków - odparł. Podszedł do poległych i przeszukał ich. Niczego nie znalazł. - Chyba miejscowi albo po prostu bandyci. Te sukinsyny są naprawdę okrutne, gdy złapią kogoś żywcem. Ross skinął głową i poczuł kolejną falę bólu.

203

- Chyba nic mi już nie jest. Lepiej ruszajmy; strzelaninę było słychać daleko. To nie jest miejsce, w którym powinniśmy siedzieć. Rosemont zauważył oznaki jego bólu. - Poczekajmy jeszcze trochę. - Nie. Ruch dobrze mi zrobi. - Ross zebrał się w sobie i zawołał w języku Gurkhów: - Gueng, idziemy! - Zaczął wstawać, lecz nagle przywarł do ziemi, tknięty przeczuciem niebezpieczeństwa. Padnij! - Pociągnął Rosemonta na ziemię. Kula nadleciała z ciemności, wybrała Rosemonta i uderzyła w pierś, raniąc go śmiertelnie. Następny strzał padł z przeciwległego stoku. Rozległ się krzyk, a potem zapadła cisza. Gueng dołączył do Rossa. - Sahib, to był chyba ostatni. Na razie. - Tak. Poczekali, aż Vien Rosemont skona, zrobili dla niego i Tenzinga to, co musieli zrobić, i odeszli. 426 BAZA LOTNICTWA WOJSKOWEGO W ISFA-HANIE, 5:40. Ciemności nocy pojaśniały na wschodzie. W bazie panował teraz spokój. Nie było widać nikogo oprócz islamskich strażników, którzy, razem z wielotysięcznym tłumem prowadzonym przez mułłów, objęli wczoraj bazę w posiadanie. Wszyscy żołnierze i oficerowie armii lądowej i lotnictwa przebywali w barakach pod strażą. Wolność zachowali ci, którzy otwarcie opowiedzieli się za Chomeinim i rewolucją. Wartownik Relazi miał osiemnaście lat. Był bardzo dumny ze swej zielonej opaski i z tego, że stoi na straży przy baraku, w którym przebywają schwytani wczoraj zdrajcy - generał Walik i jego rodzina. Walika ujęto, gdy dekował się w kasynie oficerskim wraz ze swym pilotem z CIA. Bóg jest wielki, pomyślał wartownik. 427 Jutro zdrajcy trafią do piekła razem z wszystkimi występnymi ludźmi Lewej Ręki. Rodzina Relaziego od pokoleń trudniła się naprawianiem butów, dysponując malutkim straganem na Starym Bazarze w Isfahanie. Tak, pomyślał. Byłem tylko wyrobnikiem, dopóki, tydzień temu, nasz mułła nie wezwał mnie i wszystkich wiernych do Świętej Wojny. Dał mi opaskę Boga i ten karabin; pokazał, jak się nim posługiwać. Jak wspaniałe są ścieżki Boga! Chłopiec schronił się przed zacinającym śniegiem po zawietrznej stronie baraku. Przenikało go zimno, mimo iż włożył wszystkie ubrania, jakie w ogóle miał: podkoszulkę, zgrzebną koszulę, kurtkę i spodnie kupione z drugiej ręki, stary sweter, a na to wszystko stary wojskowy szynel, należący niegdyś do jego ojca. Z zimna zdrętwiały mu stopy. - Widocznie tak chce Bóg - powiedział na głos i poczuł się lepiej. Niedługo mnie zmienią i znowu dostanę jedzenie. Na Boga, każdy żołnierz żyje sobie jak jakiś pasza: przynajmniej dwa posiłki dziennie, jeden z ryżem, proszę sobie wyobrazić. Co tydzień wypłata... Wypłata od szatana, ale zawsze. Kaszlnął, przerzucił karabin armii amerykańskiej na drugie ramię, wyciągnął zachowany niedopałek papierosa i zapalił. Na proroka, rozmyślał radośnie. Kto by przypuszczał, że tak łatwo weźmiemy bazę. Tak niewielu z nas zginęło i poszło do raju, zanim staranowaliśmy żołnierzy przy bramie i wtargnęliśmy do środka. Nasi bracia w bazie zablokowali pasy startowe ciężarówkami, a inni opanowali samolot i helikoptery, żeby zapobiec ucieczce szachowych zdrajców. Pędziliśmy na wrogów z bożym okrzykiem: "Przyłączcie się do nas, bracia, przyłączcie się do świętej rewolucji! Pomóżcie Bogu! Idźcie do raju, a nie do piekła!" Młodzieniec zadygotał i zaczął szeptać słowa, które zapadły mu w pamięć. Słowa mułłów czytających i tłumaczących Koran. - Żyć zawsze ze wszystkimi grzesz-

204

428 nikami i przeklętymi Ludźmi Lewej Ręki, nie zaznającymi nigdy ani wytchnienia, ani napitku, lecz tylko wrzącej wody, płynnego metalu i zgniłego brudu. A gdy ognie piekła wypalą skórę, wyrośnie nowa, by ich cierpienie nie miało końca... Zamknął oczy w ekstazie swej modlitwy. Pozwól mi umrzeć z imieniem Boga na ustach, przez co trafię prosto do Rajskich Ogrodów wraz z wszystkimi ludźmi Prawej Ręki, aby pozostać tam na zawsze, nigdy nie poczuć głodu, nigdy nie ujrzeć braci i sióstr z wzdętymi brzuchami, skamlących w agonii, nigdy nie płakać w nocy nad okropienstwem życia, lecz być w raju: "Leżeć na jedwabistych łożach, w szatach z zielonego jedwabiu, w otoczeniu zakwitających młodzieńców z czarami i dzbanami pełnymi wina, z takimi owocami, jakie nas najbardziej cieszą i z mięsem takich ptaków, do jakich tęsknimy. Nasze będą hurysy o dużych czarnych oczach, jak perły ukryte w muszlach, wiecznie młode, wiecznie dziewicze, wśród drzew uginających się od owoców, rzucających cień, nigdy się nie starzeć, na zawsze"... Kolba karabinu zmiażdżyła mu nos i przód czaszki, niszcząc nieodwracalnie nerwy wzrokowe i czyniąc go ślepcem, lecz nie zabijając. Napastnik był żołnierzem równie młodym jak jego ofiara. Chwycił szybko karabinek wartownika, wyłamał nim zamek słabych drzwi i otworzył je. - Szybko - szepnął, pocąc się ze strachu. Po chwili generał Walik ostrożnie wyjrzał na zewnątrz. Chłopak chwycił go za rękę. - Szybko, szybciej, na Boga - warknął. - Może Bóg cię pobłogosławi... - odparł Walik, szczękając zębami. Cofnął się i pojawił znowu z dwoma grubymi plikami riali, które chłopiec wcisnął do kieszeni munduru i zniknął tak cicho, jak się pojawił. Walik zawahał się, czując walenie serca. Zobaczył w śniegu karabinek. Podniósł go, przeładował i przerzucił przez ramię. 429 Chwycił swą dyplomatkę, błogosławiąc pośpiech, z jakim rewolucjoniści ją przeszukiwali, • nie wykrywając podwójnego dna, zanim zamknęli go tutaj, aby oczekiwał na przybycie Trybunału. - Za mną - szepnął nagląco do członków swej rodziny. - Tylko, na Boga, nie naróbcie hałasu. Ostrożnie idźcie za mną. Zawinął się ciaśniej płaszczem i pobrnął przez śnieg. Jego żona Annusz, ośmioletni syn Dżalal, i sześcioletnia córka Setarem zawahali się w drzwiach. Wszyscy mieli na sobie stroje narciarskie, a Annusz oprócz tego futro z norek, które islamscy strażnicy nazwali najlepszym dowodem jej grzechów. - Zachowaj je - powiedzieli obraźliwym tonem. - Ono samo wystarczy, abyś została skazana! W nocy futro okazało się prawdziwym dobrodziejstwem. W nie ogrzewanym baraku, na brudnej podłodze mogła zawinąć w nie dzieci. - Chodźcie, kochane - szepnęła teraz, próbując zmniejszyć ich przerażenie. Ciało leżącego na śniegu i pojękującego cicho wartownika zagradzało im drogę. - Mamo, dlaczego on śpi na śniegu? - zapytała szeptem mała dziewczynka. - Nieważne, kochanie, pośpiesz się. Teraz już ani słowa! Dziewczynka spróbowała przekroczyć ciało, ale była za mała. Stanęła więc na nim, zachwiała się i upadła w śnieg. Nie krzyknęła; brat pomógł jej wstać. Trzymając się za ręce, pospieszyli za ojcem. Walik prowadził rodzinę ostrożnie. Odetchnął nieco, gdy dotarli do hangaru, w którym nadal znajdował się 212. Hangar był oddalony od głównego obozu; stał po przeciwnej stronie szerokiego pasa startowego. Walik upewnił się, że w pobliżu nie ma wartowników, podbiegł do helikoptera i zajrzał do kabiny. Odkrył z ulgą, że w środku nikogo nie ma. Spróbował otworzyć drzwi; nie były zamknięte. Ostrożnie uchylił je szerzej i skinął na 430

205

bliskich. Po cichu zbliżyli się do niego. Pomógł im wejść do kabiny, wskoczył za nimi i zamknął drzwi od środka. - Szybko ułożył dzieci na kocach pod siedzeniami. Ostrzegł je, że cokolwiek się stanie, nie mogą zdradzić swej obecności. Usiadł obok żony, narzucił jej na ramiona koc, gdyż było bardzo zimno, i zamknął w dłoniach jej dłoń. Po policzkach Annusz płynęły łzy. - Cierpliwości, nie płacz. To już nie potrwa długo - szepnął. - Nie będziemy długo czekać. In sza'a Allah. - In sza'a Allah - powtórzyła łamiącym się głosem. - Ale cały świat zwariował... Wrzucili nas do brudnego baraku jak kryminalistów... Co się z nami stanie?... - Z pomocą Boga dotarliśmy już tak daleko, więc dlaczego nie mielibyśmy dotrzeć do Kuwejtu? Wylądowali poprzedniego dnia, przed samym południem. Lot przebiegał spokojnie. Zaufany szofer Wali-ka, który pracował u niego od piętnastu lat i który dowiózł ich na lądowisko, odprowadził samochód z powrotem. Otrzymał rozkaz, aby nie mówić nikomu, że "wyjechali do swego domu nad Morzem Kaspijskim". - Podczas ucieczki nie możemy nikomu ufać - powiedział Walik żonie, gdy czekali na pojawienie się śmigłowca. - Oczywiście, ale powinniśmy zabrać ze sobą Szah-razad - odrzekła. - To by pomogło jej i Tomowi Lochartowi, a także gwarantowałoby, że Tom zabierze nas dalej. - Nie. Ona by nie wyjechała. Dlaczego miałaby wyjeżdżać? - odparł Walik. - I tak nie można Lochartowi ufać. Czy z Szahrazad, czy bez, jest cudzoziemcem, a nie jednym z nas. - Byłoby mądrzej ją zabrać. - Nie - sprzeciwił się, wiedząc, co może przytrafić się Lochartowi. Przez całą drogę z Teheranu do Isfahanu siedział z przodu z Lochartem. Lecieli na niskim pułapie, unikając miast i lotnisk. Gdy Lochart wywołał kontrolę lotów 431 bazy lotnictwa w Isfahanie, okazało się, że oczekiwano ich przybycia. Wieża udzieliła im wskazówek co do lądowania i poleciła, aby nie wywoływali jej ponownie i zachowali ciszę radiową. Brygadier sił powietrznych, generał Mohammad Seladi, wuj Walika, który załatwił im lądowanie i tankowanie, czekał na lądowisku. Powitał ich ponuro. Ponieważ zbliżała się pora obiadowa, powiedział, że powinni zjeść coś w bazie przed wyruszeniem w dalszą drogę. - Ale, ekscelencjo Mohammad, mamy na pokładzie dość jedzenia - zaprotestował Walik. - Muszę nalegać - rzekł nerwowo Seladi. - Muszę nalegać, ekscelencjo. Powinieneś złożyć komendantowi wyrazy szacunku. To jest konieczne, a poza tym musimy porozmawiać. Właśnie podczas tej rozmowy Zielone Opaski i tłumy wdarły się przez bramę, aresztowały ich wszystkich i zabrały Locharta do innej części bazy. Psie syny, pomyślał ze złością Walik, aby sczeźli w piekle! Zdążylibyśmy zatankować i odlecieć. Seladi to niedorajda i idiota. To wszystko przez niego... Na piętrze odległego o pół kilometra budynku Tom Lochart spał niespokojnym snem. Obudziło go nagle jakieś zamieszanie na korytarzu. Drzwi otworzyły się gwałtownie; oślepiło go światło latarki. - Szybko - ponaglił ktoś po angielsku z amerykańskim akcentem. Dwaj mężczyźni pomogli mu wstać. Dwie ledwie widoczne postaci odwróciły się i wybiegły. Lochart pozbierał się w ułamku sekundy i popędził za nimi korytarzem, po schodach i na zewnątrz. Zatrzymał się obok tych dwóch, dysząc ciężko. Zanim zniknęli w mroku, zobaczył, że byli oficerami - kapitanem i majorem. Pobiegł za nimi. Świt rozjaśnił niebo na wschodzie. Padał śnieg, zacierając ślady uciekinierów. Lochart dojrzał ognisko rozpalone koło wartowni. Wokół ognia zgromadziło się kilku zaspanych rewolucjonistów. Trzej mężczyźni skręcili na widok ciężarówki

206

432 pełnej skandujących strażników i wpadli na drogę prowadzącą do hangaru i 212. Zatrzymali się w cieniu hangaru, aby złapać oddech. - Pilot, słuchaj - powiedział major dysząc. - Gdy dam znak, pobiegniemy do śmigłowca i startujemy. Gotów? - A co z innymi? - zapytał Lochart. Z powodu kolki ledwie mógł mówić. - Co z generałem Walikiem i jego rodzi... - Zapomnij o nich. - Major skinął na drugiego mężczyznę. - Ali usiądzie przy tobie, a ja z tyłu. Ile czasu zabierze ci start? - Chwilę. - Postaraj się, żeby była krótka - powiedział major. - Jazda! Pobiegli do 212. Lochart, Ali i kapitan skierowali się do kokpitu. Nagle Lochart ujrzał samochód z wygaszonymi reflektorami, pędzący prosto na nich; zamarł. - Patrz! - Pilot, prędzej, na Boga! Lochart zebrał siły, wskoczył na miejsce pilota i włączył silnik. W tym momencie major szarpnął odsuwane drzwi. Skamieniał, gdy zobaczył na wysokości twarzy lufę karabinka, a za nią Walika. - Och, to pan, majorze. Bogu niech będą dzięki... - Dzięki Bogu, że jest pan tutaj, i że udało się panu uciec, ekscelencjo - wydyszał major, zwalczając panikę i wdrapując się do kabiny; silnik obracał już śmigło, ale daleko było jeszcze do prędkości umożliwiającej lot. - Dzięki Bogu... Ale gdzie jest żołnierz? - Wziął tylko pieniądze i uciekł. - Przyniósł broń? - Nie, mam tylko ten... - Psi syn! - warknął z wściekłością major, a potem krzyknął do Locharta: - W imię Boga, prrrrrędzej! Odwrócił się i spojrzał na nadjeżdżający samochód, który zbliżał się szybko. Major chwycił karabin Walika, przyklęknął w drzwiach, wycelował w kierowcę i ściągnął spust. Rozległ się huk wystrzału. Annusz i dzieci 433 krzyknęli ze strachu. Samochód gwałtownie skręcił, schodząc z linii strzału, wjechał za rząd baraków, pojawił się między nimi, tak że widać było, iż chce objechać hangar, i znowu znikł z oczu. Lochart miał już na sobie hełmofon. Obserwował odchylające się wskazówki przyrządów, jakby chciał ponaglić je wzrokiem. Prędzej, do cholery, mruknął; jego dłonie i stopy spoczywały na urządzeniach sterowniczych, wyczekując niecierpliwie startu. Wzmagał się ryk silników, siedzący obok pilota kapitan modlił się głośno. Lochart nie mógł słyszeć łkania Annusz, płaczu przerażonych dzieci, które wypełzły spod siedzeń i wtuliły się w jej ubranie, ani też ponaglających okrzyków Walika i majora. Strzałki pięły się do góry, ciągle do góry, już są prawie na zielonym. Teraz! Zaczął lewą ręką otwierać przepustnicę, w tym jednak momencie samochód wyjechał zza rogu hangaru i zatrzymał się naprzeciwko helikoptera, w odległości piętnastu metrów. Wyskoczyło pięciu mężczyzn. Jeden z nich podbiegł do kokpitu i wycelował w Locharta lufę automatycznego karabinu. Inni podeszli do drzwi kabiny. Lochart wiedział, że jest już niemal w powietrzu; wiedział też jednak, że zginie, gdy tylko maszyna podniesie się choćby o centymetry. Zobaczył, że mężczyzna z bronią nakazuje mu gniewnym gestem, aby nie ważył się

207

startować. Usłuchał i obejrzał się za siebie. Do kabiny wchodzili pozostali mężczyźni. Wszyscy byli oficerami. Walik i major rzucili się im w objęcia, a potem pilot usłyszał: - Startuj wreszcie, na Chrystusa! - i poczuł kuksańca w żebra. To był Ali, kapitan, który siedział obok. - Startuj! - powtórzył Ali ze swym amerykańskim akcentem i dał znak mężczyźnie, który nadal mierzył do nich, stojąc na zewnątrz. Mężczyzna podbiegł, wsiadł i starannie zatrzasnął drzwi. - Pospiesz się, do cholery, nie widzisz, co się tam dzieje? Wskazał drugą stronę pasa startowego. Jechały do 434 nich następne samochody. Ktoś, wychylony z okna, strzelał z karabinu maszynowego. Lochart wzniósł maszynę w powietrze w ciągu kilku sekund; całkowicie skupił się na ucieczce. W kabinie oficerowie zaczęli wiwatować, potem chwycili się, czego kto mógł, gdy helikopter gwałtownie skręcił, i zajęli miejsca siedzące. Większość miała stopień pułkownika. Niektórzy byli roztrzęsieni, zwłaszcza generał Seladi, który siedział pomiędzy Walikiem i majorem. - Nie byłem pewien, czy to pan, ekscelencjo generale - opowiadał major. - Więc oddałem tylko strzał ostrzegawczy w powietrze. Bogu niech będą dzięki za to, że plan tak doskonale się powiódł. - Ale chciałeś startować. Chciałeś nas zostawić! Chciałeś... - Ależ nie, ekscelencjo wujku - przerwał łagodnie Walik. - To ten brytyjski pilot. Wpadł w panikę i nie chciał czekać! Ci Brytyjczycy! Oni nie mają jaj! Zresztą dajmy temu spokój dodał. - Jesteśmy uzbrojeni, mamy żywność i jesteśmy bezpieczni! Dzięki Bogu! Także za to, że mogłem to wszystko zaplanować. Tak, pomyślał. Gdyby nie ja i moje pieniądze, wszyscy byliby martwi. Pieniądze pozwoliły przekupić człowieka, który uwolnił nas, majora i kapitana; oni z kolei Locharta, który będzie potrzebny troszkę dłużej. - Gdyby nas zostawił, zostalibyśmy rozstrzelani! - Generał Seladi był wściekły, miał purpurową od gniewu twarz. - Oby Bóg wysłał tego pilota do piekła! Dlaczego traciliście czas, żeby go uwolnić? Ali potrafi prowadzić 212! - Tak, ale Lochart jest bardziej doświadczony. Potrzebujemy go, aby przeprowadził nas przez labirynt. Walik uśmiechem dodał otuchy Annusz, która siedziała naprzeciw niego, trzymając na rękach drżącą dziewczynkę. Synek siedział na podłodze; drzemał z głową na kolanach matki. Z wysiłkiem odwzajemniła uśmiech i przesunęła nieco córeczkę, aby zmniejszyć ból 435 ramion. Walik dotknął ramienia żony, zagłębił się w fotelu i zamknął oczy. Był bardzo zmęczony, lecz zadowolony. Jesteś bardzo sprytnym człowiekiem, powiedział do siebie w myślach. W głębi serca był pewien, że gdyby nie nałgał McIverowi o SAVAK-u, który rzekomo miał aresztować jego, a zwłaszcza rodzinę, ani McIver, ani Lochart nie pomogliby im uciec. Świetnie ich oceniłem, podobnie jak Gavallana. Głupcy! pomyślał z pogardą. A co do ciebie, Seladi, mój głupi i drapieżny wuju, przehandlowałeś bezpieczne tankowanie w Isfahanie - którego nie zapewniłeś - za uratowanie siebie i twoich jedenastu przyjaciół. Jesteś jeszcze gorszy: jesteś zdrajcą. Gdybym nie miał już od dawna informatora w Sztabie Generalnym, nie dowiedziałbym się na czas o zdradzie generałów; zostałbym schwytany w Teheranie jak mucha w misce miodu. Być może lojaliści zwyciężą; bitwa jeszcze nie jest przegrana, ale na razie wolę przyglądać się temu z Anglii, St. Moritz albo Nowego Jorku, mając przy sobie rodzinę.

208

Pozwolił ogarnąć się radosnemu podnieceniu. Turboodrzutowe silniki niosły ich do bezpiecznego świata: do domu w Londynie, wiejskiej posiadłości w Surrey, innej w Kalifornii, do rachunków w bankach szwajcarskich i na Wyspach Bahama. Ach tak, pomyślał radośnie. To mi przypomina nasz zablokowany, wspólny z S-G, rachunek na Bahamach: następne cztery miliony dolarów, które nas wzbogacą - łatwo będzie teraz to wyrwać z brudnych łap Gavallana. To aż nadto, aby zapewnić sobie i rodzinie bezpieczeństwo, cokolwiek stanie się tutaj - dopóki nie powrócimy. Chomeini nie jest wieczny, nawet gdyby teraz zwyciężył. Oby Bóg przeklął go na wieki! Już niedługo będziemy mogli wrócić do domu, już niedługo Iran będzie znów normalnym krajem, a na razie mamy wszystko, czego potrzebujemy. Usłyszał, że Seladi znowu mruczy coś o Locharcie i o tym, że pilot omal nie zostawił go w bazie. 436 - Spokojnie, ekscelencjo - powiedział Walik. Pomyślał: ty i twoje uciekające psy macie jeszcze swoją wartość. Może jako zakładnicy, może jako przynęta, kto wie? Żaden z was nie ma rodziny, oprócz ciebie, a ty nas zdradziłeś. - Uspokój się, czcigodny wuju. Z bożą pomocą pilot otrzyma to, na co zasłużył. Tak. Lochart nie powinien wpadać w panikę. Powinien czekać na mój rozkaz. Panika jest czymś odrażającym. Walik był bardzo zadowolony z siebie. Zamknął oczy i zasnął. W RAFINERII IRAN-TODA, BANDAR DEJ-LAM, 12:04. Scragger pogwizdywał. Ręcznie przepompowywał paliwo do głównych zbiorników wymytego i błyszczącego w promieniach słońca 206 z dużych baryłek, ustawionych rzędem na platformie małej japońskiej ciężarówki. Nie opodal, w cieniu, młody bojownik Zielonych Opasek przykucnął sennie, podpierając się swym Ml6. Południowe słońce przygrzewało mocno, a lekka bryza sprawiała, że dzień był przyjemny; tu, na wybrzeżu, powietrze było zawsze niemile wilgotne, czego dziś się nie odczuwało. Scragger miał na sobie lekkie ubranie: białą koszulę z kapitańskimi epoletami, letnie czarne spodnie i buty, nieodzowne ciemne okulary i czapkę. Zbiorniki były już pełne. 438 - To jest to, synu - powiedział Scragger do Japończyka, który miał mu pomagać. - Hai, Anjin-san. Tak, panie pilocie - odparł mężczyzna. Jak wszyscy pracownicy rafinerii, ubrany był w nieskazitelnie biały kombinezon i rękawice; na plecach widniał emblemat Iran-Toda Industries i takiż napis w farsi, umieszczony grzecznie wyżej, z japońskim odpowiednikiem nadrukowanym skromnie u dołu. - Hai, właśnie. - Scragger posłużył się jednym ze słów, których nauczył się od Kasigiego wczoraj po drodze z Lengeh. - Teraz zbiorniki dalekiego zasięgu, a potem jeszcze zapasowe. W celu odbycia podróży, na którą de Plessey wyraził zgodę w niedzielę wieczorem, aby uczcić zwycięstwo nad sabotażystami, Scragger wyjął tylne siedzenie i wstawił na jego miejsce dwa czterdziestogalonowe bębny. - Po prostu na wszelki wypadek, panie Kasigi. Połączyłem je z głównymi zbiornikami. Gdyby zaszła taka potrzeba, możemy użyć ręcznych pomp i zatankować nawet w powietrzu. Teraz nie musimy lądować w celu uzupełnienia paliwa. Z pogodą nad zatoką nigdy nic nie wiadomo: zdarzają się tu nagłe sztormy, szkwały, mgły, wiatry. Najlepiej trzymać się nad wodą, ale blisko brzegu. - A szczęki? Scragger roześmiał się razem z Japończykiem. - Stara ryba młot z wyspy Charg? Zobaczymy ją przy odrobinie szczęścia, jeśli tam dolecimy i nie zawrócą nas z drogi.

209

- Nadal nie ma odpowiedzi z radaru na Kiszu? - Nie, ale nie szkodzi. Mamy zezwolenie do Bandar Dejlamu. Jesteś pewien, że możemy uzupełnić paliwo w twojej fabryce? - Tak, mamy tam cysterny paliwowe, kapitanie. Lądowiska, hangar i warsztat naprawczy. Właśnie to wybudowaliśmy najpierw; mieliśmy kontrakt z Guer-neyem. 439 - Tak, tak, wiem, ale oni się wycofali, prawda? - Owszem, jakiś tydzień temu. Może twoja spółka przejmie ten kontrakt? Może moglibyśmy cię tu zatrudnić? Trzeba obsadzić trzy 212 i może dwa 206. Scragger zachichotał. - Andy i Gav byliby szczęśliwi jak koty w beczce pełnej rybich ości, zasmrodzonych przez "Brudnego" Dunca! - Proszę? Scragger próbował wyjaśnić dowcip o McIverze, ale gdy skończył, Kasigi nie zaśmiał się, tylko powiedział: - Tak, teraz rozumiem. Dziwni faceci, pomyślał Scragger. Gdy pilot zakończył tankowanie, przeprowadził kolejną gruntowną kontrolę: silnik, rotory, kadłub, choć nie miał tego dnia latać. De Plessey poprosił go, aby poczekał na Kasigiego, zawiózł go tam, dokąd Japończyk będzie chciał, i przywiózł z powrotem w czwartek do Lengeh. Helikopter 206 wypadł podczas tego przeglądu znakomicie. Zadowolony Scragger spojrzał na zegarek, a potem wymownym gestem wskazał swój brzuch. - Czas na wyżerkę, haP. - Hai! Pomocnik uśmiechnął się, pokazał palcem zaparkowaną w pobliżu małą ciężarówkę, a potem główny trzypiętrowy biurowiec, oddalony o jakieś dwieście metrów. Scragger potrząsnął głową. - Przejdę się - powiedział, imitując palcami kroki. Młodzieniec ukłonił się, wsiadł do ciężarówki i odjechał. Scragger został jeszcze przez chwilę na miejscu. Spojrzał na wartownika, a wartownik na niego. Teraz, gdy ciężarówka odjechała, a zbiorniki paliwowe były zamknięte, czuć było zapach morza i wodorostów. Zaczynał się odpływ. Podobnie jak w Morzu Czerwonym, w zatoce jest tylko jeden pływ dziennie, gdyż jest ona płytka i otoczona lądem aż do wąskiej cieśniny Ormuz. Scragger lubił zapach morza. Dorastał w Sydney; zawsze nad morzem. Po wojnie osiedlił się tam znowu. 440 Bywał tam w wolnym czasie pomiędzy pracą a małżeństwem; dzieci nadal tam mieszkają, pomyślał. Miał syna i dwie córki, obie zamężne i z dziećmi. Gdy Scragger wpadał podczas urlopu do domu, co zdarzało się mniej więcej raz na rok, odwiedzał rodzinę. Utrzymywali też przyjazne stosunki na odległość. Wiele lat temu jego żona przyjechała z dziećmi nad zatokę, aby się tu osiedlić. Po miesiącu wróciła do domu, do Sydney. - Będziemy w Bondi, Scrag - powiedziała wtedy. - Już żadnych obcych krajów, chłopcze. Podczas jednego z dwóch dwuletnich pobytów Scrag-gera w Kuwejcie, poznała innego mężczyznę. Gdy Scragger wrócił, oświadczyła: - Myślę, chłopcze, że weźmiemy rozwód. Tak będzie najlepiej dla dzieci, ciebie i mnie. Tak też postąpili. Jej drugi mąż po kilku latach umarł. Scragger zaprzyjaźnił się znowu z byłą żoną. Właściwie nigdy tak naprawdę się nie rozeszliśmy, pomyślał. Ona jest w porządku, dzieci zadowolone, ja mogę latać. Scragger nadal posyłał żonie co miesiąc pieniądze, choć powtarzała zawsze, że ich nie potrzebuje. - Więc odkładaj je na czarną godzinę, Neli - odpowiadał.

210

Jak dotąd, odpukać w nie malowane drewno, czarna godzina nie nadeszła ani dla niej, ani dla dzieci, ani też wnuków. Najbliższe nie malowane drewno było kolbą karabinu na kolanach rewolucjonisty. Mężczyzna zerkał nieżyczliwie na pilota ze swego miejsca w cieniu. Gówniany skurwysynu, nie zepsujesz mi tego pięknego dnia. Scragger uśmiechnął się do niego promiennie, wyprostował i rozejrzał wokół siebie. To wspaniałe miejsce na rafinerię, pomyślał. Blisko Abadanu, przez który przebiegają główne rurociągi, łączące pola naftowe północy i południa. Wykorzystanie tego całego spalanego bezużytecznie gazu - miliardy ton na całym świecie - to wielka myśl. Ten gaz to kryminalne marnotrawstwo, gdy się nad tym zastanowić. 441 Rafineria mieściła się na przylądku. Miała własną przystań ze sztucznie pogłębionym podejściem, usytuowaną czterysta metrów od brzegu. Kasigi wspomniał, że przystań ta będzie mogła obsługiwać docelowo dwa wielkie supertankowce naraz, niezależnie od tego, jak ogromne statki będzie się budować w przyszłości. Wokół lądowisk dla helikopterów, na wielu akrach powierzchni, ciągnęły się urządzenia i budynki do krakowania ropy, połączone kilometrowymi stalowymi i plastikowymi rurami wszelkich przekrojów; gąszcz rur z ogromnymi kranami, zaworami i stacjami pomp. Wszędzie widać było wielkie dźwigi i koparki oraz ogromne sterty materiałów budowlanych: góry cementu i piasku, siatki i pręty zbrojeniowe, hałdy wielkości boisk do piłki nożnej, kontenery chronione plandekami; na wpół wybudowane drogi, fundamenty, przystanie i wykopy. Wszystko to zamarło jednak w bezruchu; nie pracowali ludzie, stały maszyny. Gdy wylądowali, komitet powitalny, złożony z dwudziestu czy trzydziestu Japończyków, czekał już na lądowisku wraz z jakąś setką strajkujących Irańczyków i uzbrojonych strażników islamskich, z których niektórzy nosili opaski IOWP, pierwsze, jakie Scragger widział. Po wielu krzykach i groźbach, po wnikliwym zbadaniu dokumentów i zezwolenia od radaru na Kiszu przedstawiciel zgromadzonych Irańczyków powiedział, że przybyli mogą zostać, lecz nie wolno im opuścić rafinerii, a tym bardziej odlecieć helikopterem bez zgody komitetu. W drodze do biurowca główny inżynier Watanabe, który mówił po angielsku, wyjaśnił, że komitet strajkowy już prawie od dwóch miesięcy sprawuje władzę. W tym czasie nie osiągnięto żadnych postępów; praca ustała. - Nie pozwalają nam nawet konserwować sprzętu. Watanabe miał twarde spojrzenie, posiwiałe włosy i silne dłonie człowieka pracy. Przekroczył już sześćdziesiąty rok życia. Zapalił papierosa od niedopałka poprzedniego. - A wasze radio? 442 - Sześć dni temu zamknęli pokój radiowy, zakazali używania radiostacji i zabrali klucz. Telefony nie działają już od kilku tygodni, a teleks od ponad tygodnia. Mamy tu jeszcze personel japoński, około tysiąca ludzi. Oczywiście nie wolno sprowadzać rodzin, gdyż są kłopoty z dostawami żywności. Od sześciu miesięcy nie dostajemy poczty. Nie możemy wyjechać; nie możemy pracować. Jesteśmy prawie więźniami; zrobienie czegokolwiek naraża nas na poważne kłopoty. Możemy tylko starać się chronić to, co już zbudowaliśmy, i czekać na lepsze czasy. Jesteśmy zaszczyceni pańską wizytą, Kasigi-san, i pańską, kapitanie. Scragger zostawił Japończyków samych, gdyż wyczuł narastające pomiędzy nimi napięcie, choć starali się to ukryć. Wieczorem zjadł jak zwykle lekką kolację i pozwolił sobie na jedno lodowate japońskie piwo. Niech mnie szlag, nie jest jednak tak dobre jak foster. Potem wykonał jedenastominutowe ćwiczenia zalecane przez Kanadyjskie Siły Powietrzne i położył się do łóżka.

211

Przed północą, gdy jeszcze czytał, rozległo się ciche pukanie. Pojawił się Kasigi. Przeprosił, że przeszkadza, ale uznał, że Scragger powinien natychmiast poznać najnowsze wiadomości. Kasigi usłyszał je przez radio od rzecznika Chomeiniego w Teheranie. Rzecznik poinformował, że wojsko opowiedziało się za Chomeinim, premier Bachtiar podał się do dymisji. Iran uwolnił się od jarzma Szacha. Z rozkazu Chomeiniego należy zaprzestać walk, zakończyć strajki, wznowić produkcję ropy, otworzyć bazary i sklepy. Mężczyźni mają oddać broń i powrócić do pracy, a nade wszystko mają dziękować Bogu za zwycięstwo. Kasigi rozpromienił się. - Teraz możemy znowu zacząć. Dzięki niech będą bbgom, co? Teraz wszystko wróci do normy. Gdy Kasigi odszedł, Scragger leżał nadal przy zapalonym świetle. Przebiegał myślą wszelkie możliwe scenariusze dalszych wydarzeń. A niech mnie! Jak szybko to poszło. Założyłbym się o ciężką forsę, że Szach nie da się wyrzucić, o jeszcze cięższą, że Chomeini nie wygra; potem 443 postawiłbym cały majątek na to, że wojskowi zrobią przewrót. Zgasił światło. Guzik wiesz, Scrag, stary chłopie, pomyślał. Dopiero się okaże, co będzie dalej. Rano obudził się wcześnie, przyjął oferowaną mu zieloną japońską herbatę zamiast bardzo mocnej indyjskiej, którą pijał zawsze z mlekiem skondensowanym, i udał się do helikoptera, aby go sprawdzić, umyć i uzupełnić paliwo. Teraz to wszystko było już zrobione, a on czuł wielki głód. Skinął głową strażnikowi, który nie zwrócił na to uwagi, i odszedł w kierunku trzypiętrowego biurowca. Kasigi stał przy oknie na najwyższym piętrze, gdzie mieściły się biura kierownictwa. Był w sali konferencyjnej - obszernym narożnym pomieszczeniu, wyposażonym w ogromny stół i dwadzieścia krzeseł. Obserwował obojętnie 206 i Scraggera; w głowie miał zamęt, trudno mu było opanować gniew. Już od wczesnego ranka przeglądał kosztorysy, sprawozdania, rachunki, projekty i temu podobne dokumenty. Wszystkie mówiły to samo: następny przynajmniej miliard dolarów i kolejny rok, zanim będzie można rozpocząć produkcję. Dopiero po raz drugi wizytował rafinerię, gdyż nie należało to do jego zwykłych obowiązków, choć był dyrektorem i członkiem Komitetu Wykonawczego Prezesa, to jest najwyższego organu ich przemysłowego kompleksu. Główny inżynier Watanabe siedział przy olbrzymim stole. Jak zwykle robił wrażenie spokojnego i nieustannie palił. Na stanowisku zastępcy głównego inżyniera pracował tu od początku, to jest od 1971 roku. Obowiązki głównego inżyniera pełnił od dwóch lat, to znaczy od chwili, gdy jego poprzednik zmarł na atak serca. Nic dziwnego, myślał ze złością Kasigi. Dwa lata temu musiał już zorientować się, że nasz maksymalny budżet, ustalony na 3,5 miliarda dolarów, nie jest wystarczający, że został znacznie przekroczony już wtedy, i że daty dostaw są absolutnie nierealne. 444 . - Dlaczego główny inżynier Kasusaka nas nie poinformował? Dlaczego nie sporządził specjalnego raportu? - Zrobił to, Kasigi-san - odparł grzecznie Watanabe. - Ale zgodnie z tutejszymi umowami joint venture wszystkie raporty przechodzą przez naszych mianowanych sądownie wspólników. To taki irański zwyczaj. Zawsze rozpoczyna się od joint venture, pół na pół, ze wspólną odpowiedzialnością. Potem Irańczykom udaje się jakoś manipulować zebraniami, kontraktami i klauzulami; zwykle wytłumaczeniem jest Szach albo sąd, tak że przejmują de facto kontrolę i... - Wzruszył ramionami. - Nie ma pan pojęcia, jacy oni są sprytni, znacznie gorsi od kupców chińskich. Zgadzają się na kupno całego zwierzęcia, a potem zabierają tylko stek i zostawiają człowieka z gorszym mięsem. - Zgasił na wpół wypalonego papierosa i zapalił następnego. - Tu, w tym biurze, na

212

krótko przed śmiercią głównego inżyniera, odbyło się zebranie całej rady wspólników z udziałem Gyokoto-mo-sama, samego Yoshi Gyokotomo, przewodniczącego syndykatu. Byłem na tym zebraniu. Kasusaka-san ostrzegał wszystkich, że irańskie opóźnienia i biurokratyczne przeszkody - właściwym określeniem byłoby wyciskanie nas jak cytryny mogą przesunąć datę rozpoczęcia produkcji i spowodować przekroczenie planowanych kosztów. Byłem tam i słyszałem to na własne uszy. Kasusaka został zdominowany przez irańskich wspólników, którzy obiecali przewodniczącemu, że wszystko zostanie lepiej zorganizowane, że Kasusaka-san nie rozumie Iranu i sposobu, w jaki prowadzi się interesy w tym kraju. - Watanabe spojrzał na czubek swego papierosa. - Kasusaka-san powiedział nawet to samo Gyokoto-mo-samowi na osobności, błagając go, aby się strzegł. Wręczył mu też szczegółowe sprawozdanie na piśmie. Twarz Kasigiego stężała. - Czy był pan obecny przy tym spotkaniu? - Nie, ale Kasusaka wszystko mi powtórzył. Powiedział, że Gyokotomo-sama przyjął sprawozdanie i stwierdził, że przedstawi je na najwyższym szczeblu w Teheranie 445 i w kraju, w Japonii. Nic się jednak nie wydarzyło, Kasigi-san. Nic. - Gdzie jest kopia tego sprawozdania? - Nie ma żadnej. Następnego dnia przed odlotem do Teheranu Gyokotomo rozkazał, aby zniszczyć wszystkie kopie. - Starszy człowiek znów wzruszył ramionami. - Zadaniem głównego inżyniera Kasusaki i moim było, i jest, wybudowanie rafinerii, a nie mieszanie się do spraw syndykatu. - Watanabe zapalił nowego papierosa od resztek poprzedniego, głęboko się zaciągnął i delikatnie zgasił niedopałek, pokonując chęć rąbnięcia popielniczką i rozwalenia jej na kawałki razem z biurkiem, budynkiem i całą fabryką, razem z tym intruzem Kasigim, który ośmielał się go przepytywać, który niczego nie wiedział, który nigdy nie pracował w Iranie, a swą wysoką pozycję w firmie zawdzięczał pokrewieństwu z rodem Tody. - W przeciwieństwie do głównego inżyniera Kasusaki - dodał łagodnie -ja przechowuję kopie swych miesięcznych sprawozdań przez całe lata. - So kał - zapytał Kasigi, starając się, żeby zabrzmiało to rzeczowo. - Tak - odparł Watanabe. A kopie tych kopii w bardzo bezpiecznym miejscu, pomyślał ponuro, wyjmując z teczki gruby plik papierów i kładąc je na stole. To na wypadek, gdybyś chciał zwalić na mnie odpowiedzialność za niepowodzenia, dodał w myślach. - Może je pan przeczytać. - Dziękuję. - Kasigi z trudem zwalczył pokusę, by chwycić papiery natychmiast. Watanabe zmęczonym ruchem potarł twarz. Przygotowywał się do tej rozmowy i nie spał prawie przez całą noc. - Gdy tylko sytuacja wróci do normy, prace będą postępowały szybko. Wykonaliśmy je już w osiemdziesięciu procentach; uważam, że przy właściwym planowaniu możemy wszystko skończyć. Propozycje są spisane w moich sprawozdaniach, łącznie z przebiegiem zebrania i rozmowy z Gyokotomo-sama. 446 - Jakie ogólne rozwiązanie zaleca pan Iran-Todzie? - Nie ma żadnego, dopóki sytuacja nie wróci do • normy. - Już wróciła. Słuchał pan radia. - Tak, Kasigi-san, ale norma oznacza dla mnie sprawowanie pełnej władzy przez rząd Bazargana. - To kwestia dni. Pańska propozycja? - Jest prosta: zdobyć nowych wspólników, którzy będą współpracować, i załatwić pieniądze, których potrzebujemy. Jeśli to się uda, rozpoczniemy produkcję za niecały rok.

213

- Czy można zmienić wspólników? Głos Watanabe stał się tak cienki jak jego usta - Obecni wspólnicy są mianowani albo zatwierdzeni przez sąd; są zatem ludźmi Szacha, a więc podejrzanymi lub wrogami. Od powrotu Chomeiniego żaden z nich nawet się nie odezwał. Krążą plotki, że wszyscy uciekli, ale... - Watanabe wzruszył potężnymi ramionami. Nie mogę tego sprawdzić, nie mając teleksu, telefonu i żadnego środka transportu. Poza tym wątpię, czy postawa nowych wspólników będzie inna. Kasigi skinął głową i wyjrzał przez okno. Łatwo jest zwalać wszystko na Irańczyków, zmarłego, tajne spotkania i zniszczone raporty. Przewodniczący Yoshi Gyokotomo nie wspomniał nigdy o żadnym spotkaniu z Kasusa-ką ani o raporcie. Dlaczego Gyokotomo miałby ukrywać tak ważne sprawozdanie? To śmieszne: on i jego firma ryzykują tak samo jak my. Dlaczego? Jeśli Watanabe mówi prawdę i jeśli dowodzą tego jego sprawozdania, to dlaczego? Nagle Kasigiego olśniło zrozumienie; widać to było po jego twarzy, co nie uszło uwagi Watanabe. Dlatego, że ogromne przekroczenie kosztów i błędy w zarządzaniu kompleksem przemysłowym Iran-Toda, w połączeniu z załamaniem na rynku światowego shippingu, złamią Toda Shipping Industries, złamią osobiście Hiro Todę i otworzą drogę do przejęcia naszej firmy! Przejęcia przez kogo? Oczywiście przez Yoshi Gyokotomo! Oczywiście 447 przez tę rodzinę parweniuszy, którzy nienawidzą nas, wysoko urodzonych, potomków samurajów od pradawnych czasów... Kasigi po raz drugi odniósł wrażenie, że jego mózg zaraz eksploduje. Oczywiście: Yoshi Gyokotomo, ale rzecz jasna z pomocą i za poduszczeniem naszych odwiecznych rywali Mitsuwari Industries! Och, Gyokotomo stracą fortunę, ale zniosą jakoś swój udział w stratach, gdy posmarują właściwe ręce i przekonają tych, co trzeba, aby wzięli udział w pokrywaniu strat Tody, a potem, z błogosławieństwem MITI, wchłonęli przedsiębiorstwo i zacząli nim właściwie zarządzać. Razem z rodem Todów padną krewni: Kasigowie i Kayamowie. Równie dobrze mógłbym umrzeć. Oh kol I to ja mam przywieźć te straszliwe wieścj! Sprawozdania Watanabe niczego nie udowodnią, gdyż Gyokotomo wszystkiemu zaprzeczy, oskarży mnie o oszczerstwo i zacznie rozpowiadać, że raporty są oczywistym dowodem złego zarządzania w Hiro Todzie. Tak czy inaczej, będę miał kłopoty. Może Hiro Toda chciał właśnie mnie wrzucić w sam środek tego błaganu! Może chce mnie zastąpić jednym ze swych braci lub kuzynów... Rozległo się pukanie, a w chwilę potem otworzyły się drzwi. Do sali wpadł przerażony asystent Watanbe. Przepraszał gęsto za to, że przeszkadza. - Och, tak mi przykro, Watanabe-san, przepraszam, Watanabe-san... - O co chodzi? - przerwał mu ostro Watanabe. - Przybyły siły komitetu, Watanabe-san, Kasigi-sa-ma! Proszę spojrzeć! - Pobladły młodzieniec wskazywał okna wychodzące na teren przed frontem budynku. Kasigi pierwszy dopadł okna. Przed głównym wejściem stała ciężarówka wypełniona rewolucjonistami. Za nią nadjeżdżały następne, a także samochody osobowe. Wyskakiwali z nich mężczyźni i łączyli się w przypadkowe grupy. Akurat zbliżył się do nich Scragger. Przystanął, a potem ruszył w kierunku drzwi; zatrzymano go jednak 448 wymachiwaniem rąk, gdy przed wejście zajechał duży mercedes. Z tylnego siedzenia podniósł się zwalisty mężczyzna z białą brodą, w czarnych szatach i czarnym turbanie. Towarzyszył mu młodszy mężczyzna z wąsami, w cienkiej koszuli bez kołnierzyka. Obaj nosili okulary. Watanabe wstrzymał oddech.

214

- Kim oni są? - zapytał Kasigi. - Nie wiem, ale ajatollah oznacza kłopoty. Mul-łowie noszą białe turbany, ajatollahowie czarne. - Obaj mężczyźni, otoczeni szóstką strażników, weszli do budynku. - Przyprowadź ich tu, Takeo, z całym ceremoniałem. - Młodzieniec natychmiast wypadł z sali. - Tylko raz odwiedził nas ajatollah, w zeszłym roku, po pożarze w Abadanie. Zwołał wszystkich irańskich pracowników, przemawiał do nich trzy minuty, a potem, w imieniu Chomeiniego, kazał strajkować. - Twarz Watanabe wyglądała jak maska. - Od tego właśnie zaczęły się nasze kłopoty. - Co teraz? - zapytał Kasigi. Watanabe wzruszył ramionami, podszedł do biurka, wziął fotografię Chomeiniego, której Kasigi przedtem nie zauważył, i powiesił ją na ścianie. - To po prostu grzeczność - wyjaśnił Watanabe z sardonicznym uśmiechem. - Może usiądziemy? Oni oczekują przestrzegania form. Proszę zająć miejsce u szczytu stołu. - Nie, Watanabe-san. Pan tu dowodzi. Ja jestem tylko gościem. - Jak pan sobie życzy. Watanabe zajął swe zwykłe miejsce i spojrzał na drzwi.' Ciszę przerwał Kasigi. - O co chodziło z tym pożarem w Abadanie? - Och, przepraszam - powiedział grzecznie Watanabe, choć zdumiał się, że Kasigi nie wiedział o tak ważnym wydarzeniu. - To było w sierpniu, podczas ramadanu, gdy żaden wierny nie może jeść ani pić od wschodu do zachodu słońca. Trudno w takich warunkach o jakąś specjalną aktywność. Protesty przeciwko Szachowi przycichły. Jak zwykle, działo się coś w Tehe449 ranie i Komie, ale to nie było nic poważnego; SAVAK i policja radziły sobie bez trudu. Piętnastego sierpnia podpalacze podłożyli ogień w kinie "Rex" w Abadanie. "Przypadkiem" wszystkie drzwi były zamknięte lub zablokowane, "przypadkiem" straż pożarna i policja jechały długo na miejsce wypadku. Powstała panika; stratowano na śmierć prawie pięćset osób, w większości kobiety i dzieci. - To straszne! - O, tak! Cały naród zawrzał gniewem. Natychmiast obwiniono SAVAK, a tym samym Szacha. Szach z kolei obwinił lewaków i przysiągł, że SAVAK nie miał z tym nic wspólnego. Oczywiście zarządził dochodzenie, które wlokło się tygodniami. Niestety nie wyjaśniono kwestii odpowiedzialności. - Watanabe nasłuchiwał odgłosu kroków. - To była iskra, która zjednoczyła wokół Chomeiniego zwalczające się frakcje opozycji i zrzuciła Pahlawich z tronu. - Jak pan sądzi, kto podpalił kino? - spytał po chwili Kasigi. - A kto chciał obalić Pahlawich? Tak łatwo zrzucić winę na SAVAK! - Watanabe usłyszał odgłos zatrzymującej się windy. - Dla fanatyków pięćset kobiet i dzieci nie ma znaczenia. Asystent Takeo otworzył drzwi. Ajatollah i cywil weszli pewnym krokiem w otoczeniu sześciu uzbrojonych ludzi. Watanabe i Kasigi grzecznie wstali i ukłonili się. - Witajcie - powiedział po japońsku Watanabe, choć świetnie znał farsi. - Jestem Naga Watanabe, a to pan Kasigi z naszego kierownictwa w Japonii. Do kogo mam przyjemność się zwracać? Takeo, który mówił świetnie w farsi, zaczął tłumaczyć, ale cywil zdążył już usiąść i przerwał mu: - Vous par łez francais? - odezwał się niegrzecznie do Watanabe. - lye. Nie - odparł po japońsku Watanabe. - Bień sur, M'sieur - odezwał się z wahaniem Kasigi w nie najlepszej francuszczyźnie. - Je parle un peu, mais je parle anglais mieux, et M'sieur Watanabe aussi. M6-

215

450 wię trochę po francusku, znam jednak lepiej angielski, . tak jak i pan Watanabe. - Świetnie - rzucił oschle mężczyzna z wyraźnym perskim akcentem. - Mówmy więc po angielsku. Nazywam się Muzadeh. Jestem wiceministrem do spraw rejonu Abadan w rządzie premiera Bazargana... - Ale Bazargan nie stanowi prawa, tylko imam - przerwał ostro ajatollah. - Imam mianował tymczasowo Bazargana premierem, do czasu, gdy z pomocą Boga zbudujemy nasze islamskie państwo. - Ajatollah miał prawie siedemdziesiąt lat, okrągłą twarz i brwi tak białe jak brodę. Pod przywództwem imama - dodał z naciskiem. - Tak, oczywiście - odparł Muzadeh, a potem mówił dalej tak, jakby mu wcale nie przerwano: - Informuję pana oficjalnie, że Iran-Toda przechodzi pod naszą bezpośrednią kontrolę. Za trzy dni odbędzie się zebranie, na którym omówimy formy kontroli i przyszłe operacje. Wszystkie kontrakty inspirowane przez Szacha, a zatem nielegalne, zostają unieważnione. Ja sam mianuję nową radę nadzorczą. Będę przewodniczącym, a członkami przedstawiciele robotników, jeden robotnik japoński i pan... - A także ja i mułła z Bandar Dejlamu - dodał Ajatollah, przeszywając mówcę wzrokiem. Muzadeh ze złością przeszedł na farsi. - Skład komitetu możemy omówić później. - W jego głosie dała się słyszeć nerwowość. Ważne jest to, aby byli tam reprezentowani robotnicy. - Ważne jest to, aby wykonywać bożą pracę. - W tym wypadku boża praca i praca ludu to jedno i to samo. - Nie, jeśli "praca ludu" jest przykrywką dzieła szatana! Wszyscy irańscy strażnicy poruszyli się niespokojnie. Nieświadomie podzielili się na dwie grupy: cztero-i dwuosobową. W milczeniu wodzili wzrokiem po ludziach siedzących przy stole. Jeden z mężczyzn po cichu odbezpieczył broń. 451 - Co pan powiedział? - spytał szybko Watanabe. Z poczuciem ulgi zauważył, że uwaga zebranych skupiła się znowu na nim; miał ochotę powiedzieć: banzai. - Zamierza pan utworzyć nowy komitet? - Tak. - Muzadeh z trudem oderwał wzrok od ajatollaha i mówił dalej: - Przygotujcie do wglądu wszystkie księgi. Będziecie odpowiedzialni za wszelkie problemy, przeszłe lub przyszłe, oraz za zbrodnie przeciwko Iranowi, przeszłe lub przyszłe. - Jesteśmy wspólnikami rządu irańskiego od począt... - Szacha, a nie ludu irańskiego - uciął Muzadeh. Siedzący za nim brodaci młodzieńcy, niektórzy nastoletni, zaczęli pomrukiwać. - To prawda, panie Muzadeh - odparł z niezmąconym spokojem Watanabe. W ciągu kilku ostatnich miesięcy odbył już wiele podobnych rozmów. - Ale my jesteśmy Japończykami. Iran-Toda buduje wszystko przy pomocy japońskich techników, irańskich praktykantów i robotników. W całości za japońskie pieniądze. - To nie ma nic do... - Tak, wiemy - odezwał się głośno, zgodnym tonem, Ajatollah. - Wiemy to. Jesteście mile widziani w Iranie. Wiemy, że Japończycy nie są ani podłymi Amerykanami, ani zdradzieckimi Brytyjczykami. Choć wasze oczy, ze stratą dla was, nie są jeszcze otwarte na Allacha, witamy was. Teraz jednak, gdy odzyskaliśmy nasz kraj, musimy poczynić... poczynić pewne przygotowania do dalszych działań. Nasi ludzie zostaną tu i będą zadawać pytania. Proszę, współpracujcie z nimi; nie macie się czego obawiać. Pamiętajcie, że tak samo jak wy chcemy, żeby te zakłady zostały wybudowane do końca i rozpoczęły działanie. Nazywam się Esma'il Ahwazi i jestem ajatollahem tego regionu. - Wstał tak gwałtownie, że kilku mężczyzn aż podskoczyło. - Wrócimy tu za trzy dni!

216

Muzadeh zaczął z przejęciem: - Są inne rozkazy dla tych cudzo... 452 | Ajatollaha już jednak nie było. Obrażony Muzadeh wstał i również wyszedł, a jego ludzie za nim. Gdy zostali sami, Kasigi pozwolił sobie na otarcie potu z czoła. Młody Takeo był nadal przerażony. Watanabe wyciągnął paczkę, ale nie było już w niej papierosów. Zgniótł ją. Takeo powrócił do rzeczywistości, podbiegł do szuflady, znalazł paczkę papierosów, otworzył ją i podsunął szefowi. - Dziękuję, Takeo. - Watanabe usiadł i pozwolił, aby asystent podał mu ogień. - Możesz już odejść. - Spojrzał na Kasigiego. - A więc - powiedział - znowu się zaczyna. - Taaa - odparł Kasigi, myśląc o możliwych następstwach powołania nowego komitetu, który pragnąć będzie zakończenia budowy. - Nie mogło być lepiej. W Japonii nareszcie odetchną. W gruncie rzeczy, myślał z rosnącym podnieceniem, te wiadomości odwrócą uwagę od sprawozdań Watanabe. Być może Hiro Toda i ja zneutralizujemy jakoś Gyokotomo. A gdyby Hiro przeszedł na emeryturę, to już by było wspaniale! - Co takiego? - zapytał, widząc, że Watanabe na niego patrzy. - Nie chciałem powiedzieć, że zaczyna się praca, Kasigi-san - rzucił ostro główny inżynier. Nowy komitet na pewno nie będzie lepszy. W gruncie rzeczy będzie gorszy. W wypadku wspólników wiadomo było przynajmniej, że piszkesz otwiera wszystkie drzwi. A z tymi amatorskimi fanatykami? Watanabe ze złością zmierzwił sobie włosy. Oby wszystkie duchy i bogowie dali mi siłę, i obym nie sklął tego idioty za jego bezdenną głupotę! - pomyślał. Bądź mądry, uspokój się. To tylko głupia małpa i nie jest tak dobrze urodzony jak ja, który pochodzę bezpośrednio od panów północy. - Zatem ajatollah kłamał? - Dobry nastrój Kasigiego ulotnił się. - Nie. Ten biedny głupiec wierzy w to, co mówi, ale to niczego nie zmienia. Policja i SAVAK, niezależnie od tego, jak się teraz będą nazywać, nadal kontrolują 453 Abadan i cały region zamieszkany przez sunnitów arabskich, a nie szyickich Irańczyków. Zabójstwa rozpoczną się znowu. - Watanabe wyjaśnił, o co chodziło w kłótni, która odbyła się w farsi. - Teraz będzie znacznie gorzej; wszystkie frakcje zmierzać będą do przejęcia władzy. - Ci barbarzyńcy nie posłuchają Chomeiniego? Nie oddadzą broni? - Twierdzę, że tacy lewcy, jak Muzadeh, będą kontynuować wojnę, wspierani przez Sowietów, którzy zawsze chcieli i chcą nadal dostać Iran. Nie z powodu ropy, ale cieśniny Ormuz. Jeśli położą łapę na cieśninie, posiądą Zachód i Japonię. Zachód i Ameryka nic mnie nie obchodzą, ale my będziemy musieli rozpocząć wojnę, jeśli cieśnina zostanie zamknięta dla naszych statków. - Zgoda, tak, zgoda. - Kasigi był również rozzłoszczony. - To wiemy. To oczywiście oznacza wojnę, gdyż jesteśmy zależni od ropy. - Tak. - Watanabe uśmiechnął się ponuro. - Dziesięć lat, nie więcej. Obaj mężczyźni wiedzieli o ogromnym wysiłku, wkładanym przez ich kraj w poszukiwanie alternatywnych źródeł energii, które uniezależniłyby Japonię. Chodziło o projekt narodowy: wykorzystanie energii słonecznej i energii morza. - Dziesięć lat, tylko dziesięć. - Kasigi zapatrywał się na to z ufnością. - Wystarczy dziesięć lat pokoju i wolnego dostępu do rynku USA. Potem będziemy mieli alternatywną energię i staniemy się panami świata. Ale na razie - dodał z wzrastającym gniewem - przez dziesięć lat musimy bić pokłony przed barbarzyńcami i wszelkiego rodzaju bandytami!

217

- Czyż Chruszczow nie powiedział, że Sowieci nie muszą niczego robić w sprawie Iranu, gdyż jest on "zgniłym jabłkiem, które samo wpadnie nam w ręce"? - Watanabe był wściekły. Założę się, że te gównojady potrząsają drzewem z całych sił. - Kiedyś ich pobiliśmy - powiedział Kasigi, przypominając sobie wojnę rosyjsko-japońską 1904 roku, 454 w której brał udział jego dziadek. - Możemy powtórzyć ten sukces. A ten Muzadeh? Może jest po prostu po-¦ stepowy i nie lubi mułłów. Nie wszyscy Irańczycy są fanatykami popierającymi Chomeiniego. - Zgoda, Kasigi-san, ale niektórzy są równie fanatyczni na punkcie marksizmu-leninizmu. I równie głupi. Założę się jednak, że Muzadeh jest jednym z tych tak zwanych intelektualistów, byłym studentem francuskiego uniwersytetu, który skończył studia dzięki dotacjom Szacha i dał się skaptować lewicowym wykładowcom we Francji. Spędziłem dwa lata na Sorbonie, na studiach doktoranckich. Znam tych "intelektualistów", tych kretynów, i niektórych wykładowców. Próbowali mnie przekabacić. Kiedyś... Urwał, gdyż z zewnątrz dobiegł odgłos salwy karabinowej. Obaj mężczyźni zamarli, a potem podeszli do okna. Trzy piętra niżej, na frontowych schodach, stali ajatollah i Muzadeh. Z dziedzińca mierzył do nich mężczyzna z automatycznego karabinu; otaczali go inni uzbrojeni ludzie, tworzący półkole. Pozostali stanęli w pobliżu ciężarówek; niektórzy z nich wznosili wrogie okrzyki. Scragger znajdował się nieco dalej. Na oczach Japończyków zajął pozycję dającą szansę obrony. Ajatollah uniósł ramiona i przemawiał do wszystkich. Watanabe nie słyszał jego słów. Ostrożnie otworzył okno i wychylił się. - On mówi: "W imieniu Boga, złóżcie broń zgodnie z rozkazem imama. Słyszeliście wszyscy wezwanie nadawane przez radio. Powtarzam: usłuchajcie go i złóżcie broń!" Rozległy się gniewne okrzyki; mężczyźni wygrażali pięściami. Japończycy zobaczyli, że Scragger, korzystając z zamieszania, zniknął za rogiem budynku. Watanabe wychylił się jeszcze bardziej, aby lepiej słyszeć. - Ten, który mierzy z karabinu... Nie widzę, czy ma zieloną opaskę... Nie, nie ma. To musi być fedain albo człowiek z Tude... Na dziedzińcu zapadła cisza. Mężczyźni zaczęli nieznacznie zajmować dogodniejsze pozycje. Wszyscy mieli 455 broń, wszyscy obserwowali innych, nerwy wszystkich były napięte. Człowiek mierzący z karabinu uniósł wyżej lufę i krzyknął do ajatollaha: - Każ swoim ludziom złożyć broń! Muzadeh wysunął się do przodu. Nie chciał walki, wiedział, że przeciwników jest więcej. - Przestań, Hasan! Zostań... - Nie walczyliśmy po to, żeby oddać władzę muł-łom. Nie po to zginęli nasi bracia! - Rząd sprawuje władzę! Rząd! - Muzadeh krzyczał jeszcze głośniej. - Niech wszyscy zachowają broń, albo złożą ją w moim biurze! Reprezentuję nowy rząd i... - Nie! - zaprotestował ajatollah. - Po pierwsze, w imieniu Boga, wszyscy poza strażnikami islamskimi niech położą broń na ziemi i odejdą w pokoju. Po drugie, rząd podlega Komitetowi Rewolucyjnemu, kierowanemu bezpośrednio przez imama, a ten człowiek, Muzadeh, nie został jeszcze zatwierdzony i nie ma żadnej władzy! Usłuchajcie albo zostaniecie rozbrojeni! - Ja tu jestem rządem! - Nie jesteś! Ktoś krzyknął: Allahu Akbar\ i ściągnął spust. Hasan, młodzieniec stojący w samym środku grupy, zatańczył swój taniec śmierci z kulą, która rozerwała mu plecy. Natychmiast rozległy

218

się następne strzały; mężczyźni padali na ziemię, szukając osłony, albo atakowali swych sąsiadów. Walka była krótka i zażarta. Wielu poległo, lecz ludzie Muzadeha ulegli liczebnej przewadze. Zielone Opaski były bezlitosne. Kilku z nich schwytało Muzadeha i rzuciło go na kolana. Wyżej, na stopniach, leżał ajatollah, podtrzymywany przez jednego ze swych ludzi. Seria pocisków rozerwała mu pierś i brzuch; krew splamiła szaty, a jej strumyczek wyciekał z ust, barwiąc na czerwono brodę. - Bóg jest wielki... Bóg jest wielki... - wyszeptał, a potem jęknął, ogarnięty falą bólu. 456 - Panie! - prosił trzymający go człowiek, po którego policzkach ciekły łzy. - Powiedz Bogu, że próbowaliśmy -cię obronić, powiedz prorokowi... - Bóg jest wielki... - zamruczał ajatollah. - Co z tym Muzadehem? - zapytał ktoś. - Co mamy z nim zrobić? - Wykonajcie bożą pracę. Zabijcie go... Zabijcie go, gdyż musicie zabić wszystkich wrogów islamu. Nie ma innego Boga... Rozkaz wykonano natychmiast. Okrutnie. Ajatollah skonał z uśmiechem i imieniem Boga na ustach. Inni płakali. Zazdrościli mu raju. BAZA SIŁ POWIETRZNYCH W KOWISSIE, 14:32. Manuela Starke przygotowywała chili w kuchni bungalowu. Muzyka country wydobywająca się z kasetowego magnetofonu na parapecie wypełniała małe pomieszczenie. Na butanowej kuchence stał duży garnek z rosołem. Gdy rosół zaczął się gotować, Manuela przykręciła gaz i spojrzała na zegarek. Doskonale, pomyślała. Zjemy koło siódmej przy stole ozdobionym świecami. Do klopsa trzeba było przygotować cebulę i zemleć kozie mięso. Pracowała z zadowoleniem, nucąc lub wykonując drobne taneczne kroki w rytm muzyki. W małej kuchence trudno było się poruszać, nie tak jak w ogromnej, wysoko sklepionej kuchni w starej kochanej hacjendzie w Lubbock, którą jej rodzina posiadała prawie od stu lat i w której dorastali ona, jej brat 458 i siostra. Manueli jednak nie przeszkadzała ani ciasnota, ani nie najlepsze wyposażenie kuchni. Była zadowolona, że może robić coś, co odwraca jej myśli od pytania, kiedy znów zobaczy męża. Conroe wyjechał z mułłą do Bandar Dejlamu w sobotę, myślała, próbując się uspokoić. Dziś jest wtorek, to znaczy minęły dopiero trzy dni, dzisiejszy nawet jeszcze nie całkiem. Zeszłego wieczoru Conroe odezwał się przez krótkofalówkę. - Cześć, kochanie. Wszystko w porządku, nie ma powodów do zmartwienia. Przepraszam, ale muszę kończyć; na razie czas rozmów jest tu ograniczony. Kocham cię. Spotkamy się niedługo. Mówił wesołym i pewnym siebie głosem, ale wydało się jej, że słyszy w tym jakąś nerwowość, która nie dawała jej odtąd spokoju. Tylko o tym pomyśl: niedługo wróci! Zresztą, zostawmy sny nocy i popracujmy nad jawą, która też nie jest zła. Skoncentrujmy się na gotowaniu! Z Londynu zabrała ze sobą paczuszki chili w proszku z dodatkiem innych przypraw, paprykę, imbir, świeży czosnek, suszone chili i suszoną fasolę. Wzięła też koszulę nocną i papier toaletowy - tyle zmieściło się w torbie, którą mogła wnieść na pokład 747. Chili było niezbędne, gdyż Starke przepadał za meksykańską kuchnią, a zwłaszcza chili. Oboje uznali, że poza curry tylko chili mogło dokonać cudu i sprawić, że kozie mięso nadawało się do jedzenia. Manuela nie musiała przywozić ze sobą ubrań, gdyż były one nadal w mieszkaniu w Teheranie. Przywiozła więc jeszcze małą butelkę marmite; wiedziała, że Genny i Duncan

219

McIver przepadają za tym na grzankach polanych roztopionym masłem, zrobionych z chleba, który Genny piekła, gdy tylko miała mąkę i drożdże. Dziś chleb upiekła Manuela. Trzy bochenki stygły pod muślinową siateczką nie dopuszczającą much. Muchy są okropne, pomyślała. Mogą latem obrzydzić życie, nawet w Lubbock... Ach, Lubbock; ciekawe, co słychać u dzieci. 459 Billyjoe, Conroe junior i Sarita. Siedem, pięć i trzy lata. Och, moje piękne, pomyślała radośnie. Jak to dobrze, że wysłałam was do domu. Możecie tam łazić po naszych dziesięciu tysiącach akrów. Obok dziadek Starke. "Ale włóż długie buty, słyszysz?" - mówił swym szorstkim, lecz tak czułym głosem. - Tylko Teksas - powiedziała na głos i zaśmiała się do siebie. Jej zręczne palce kroiły, siekały, nabierały na łyżkę jedzenia, żeby mogła go popróbować, dodać trochę soli lub czosnku. Przez okno zobaczyła Freddy'ego Ayre'a, który zmierzał przez mały placyk w kierunku wieży radiowej. Był z nim Pawud, główny urzędnik. To miły człowiek, pomyślała. Mamy szczęście: nasz personel jest lojalny. Za Ayre'em i Pawudem widziała główny pas startowy i dużą część pokrytej śniegiem bazy. Chmury zasłaniały szczyty gór. Kilku pilotów i mechaników niedbale kopało piłkę, wśród nich Marc Dubois, który przywiózł z powrotem mułłę z Bandar Dejlamu. Od niedzielnego ataku na bazę i buntu innych lotów nie było; tylko sprawdzanie maszyn, mycie, malowanie. W niedzielę wieczorem sąd wojenny skazał na śmierć trzech buntowników - jednego lotnika i dwóch sierżantów z regimentu pancernego. Rozstrzelano ich o świcie. Wczoraj i dzisiaj w bazie panował spokój. Poprzedniego dnia spostrzegli na niebie dwa myśliwce, ale poza tym nic nie latało. To było dziwne, gdyż w bazie szkoleniowej panował zwykle duży ruch. Teraz prawie nic się nie działo. Zaledwie parę ciężarówek; żadnych czołgów, defilad, gości. W nocy trochę strzałów i krzyków, które o świcie ucichły. Krytycznym wzrokiem spojrzała na swą twarz w lustrze wiszącym na haku nad zlewem pełnym brudnych patelni, garnków, miarek i filiżanek. Zbadała twarz i tę część figury, którą mogła dojrzeć. - Jesteś ładna, kochanie - powiedziała do swego odbicia - lepiej jednak rusz tyłek i trochę pobiegaj. Poza tym odstaw chleb, chili, wino, tostadas, burrito, taco, fasolę i naleśniki mamy, 460 polane domowym miodem, jajecznicę, smażony boczek i frytki... Zawartość patelni zaskwierczała, co oderwało Ma-nuelę od wyliczanki. Zmniejszyła gaz i spróbowała zawiesistej, czerwonawej masy, nadal jeszcze zbyt ostrej, gdyż za krótko gotowanej. - O rany - powiedziała z zachwytem - Conroe ucieszy się jak głupi... Posmutniała. Ucieszyłby się, pomyślała, gdyby tu był. Nic nie szkodzi, chłopcom też będzie smakować. Zaczęła zmywać, ale nie mogła oderwać myśli od Bandar Dejlamu. Czuła, że do oczu napływają jej łzy. Cholera, weź się w garść! - CASEVAC! - Usłyszała i wyjrzała przez okno. Mecz się zakończył. Wszyscy mężczyźni wpatrywali się w Ayre'a, który zbiegał po zewnętrznych schodach wieży i krzyczał. Manuela widziała, jak wszyscy zgromadzili się wokół niego, a potem rozeszli. Ayre skierował się do bungalowu. Szybko zdjęła fartuch, przyczesała włosy, otarła łzy i stanęła w drzwiach. - Co się dzieje, Freddy? Rozpromienił się. - Pomyśl tylko: ich wieża właśnie złapała mnie telefonicznie. Powiedzieli, żeby szykować 212 do natychmiastowego CASEVAC do Isfahanu: dostali zezwolenie z IranOil. - To nie jest za daleko?

220

- Och, nie. Tylko trzysta dwadzieścia kilometrów, parę godzin. Światła dziennego wystarczy aż nadto. Marc przenocuje tam i wróci jutro. - Ayre uśmiechnął się. - Dobrze jest mieć robotę. O dziwo, poprosili, żeby poleciał właśnie Marc. - Dlaczego on? - Nie wiem. Może dlatego, że jest Francuzem, a oni pomagają Chomeiniemu? Świetnie pachnie to twoje chili. No dobra, muszę już iść. Marc nie chce się spóźnić. Poszedł w kierunku biura, wysoki i przystojny. Manuela została w drzwiach. Mechanicy wytaczali 212 z hangaru, a Marc Dubois, zapinając zimowy kom461 binezon lotniczy, pomachał jej wesoło ręką. Szedł w kierunku maszyny, aby przyjrzeć się kontroli technicznej. Chwilę później Manuela ujrzała kawalkadę czterech samochodów zbliżających się obwodnicą. Freddy Ayre też zobaczył samochody. Zmarszczył brwi i wszedł do biura. - Czy przygotował pan zezwolenie, panie Pawud? - Tak, ekscelencjo. - Pawud wręczył mu dokument. Ayre nie zauważył, że Irańczyk jest spięty i drżą mu ręce. - Dziękuję. Niech pan lepiej też wyjdzie, na wypadek, gdyby trzeba było mówić w farsi. - Ale, ekscel... - No prędzej. Ayre wyszedł, zapinając lotniczą kurtkę. Pawud wytarł spocone dłonie. Inni Irańczycy, równie niespokojni, patrzyli na niego. - Bóg tak chce - powiedział jeden z nich, dziękując w myślach Bogu za to, że padło na Pawuda, a nie na niego. Kontrola techniczna 212 trwała. Ayre dotarł na miejsce równocześnie z samochodami. Jego uśmiech zniknął. W pojazdach siedzieli uzbrojeni mężczyźni. Zielone Opaski otoczyły helikopter; wśród nich znajdowało się kilku lotników w mundurach. Mułła Hosejn Kowissi wysiadł z pierwszego samochodu. Miał śnieżnobiały turban, nowe czarne szaty i stare sfatygowane buty. Na jego ramieniu wisiał na pasku AK47. Widać było, że Hosejn dowodzi. Inni mężczyźni otworzyli tylne drzwiczki pierwszego samochodu i niemal wypchnęli z niego pułkownika Peszadiego, a potem jego żonę. Peszadi krzyknął na nich i zaklął. Nieco się odsunęli. Wygładził swój płaszcz mundurowy i poprawił spiczastą czapkę. Jego żona miała na sobie grube zimowe palto, rękawiczki i kapelusik. Trzymała torbę. Była blada, lecz, podobnie jak mąż, spoglądała dumnie i unosiła głowę wysoko. Sięgnęła po leżącą w samochodzie małą to462 rebkę, lecz jeden z Zielonych Opasek chwycił ją pierwszy. Po chwili wahania oddał torebkę kobiecie. Ayre próbował nie dać po sobie poznać, jak wstrząsnęła nim ta scena. - Co tu się dzieje, proszę pana? - My... Odsyłają nas pod strażą do Isfahanu! Pod strażą! Moja baza... moja baza została zdradzona i dostała się w ręce buntowników! - Pułkownik zwrócił się z wściekłością do Hosejna. Mówił w farsi: - Powtarzam pytanie. Co ma z tym wspólnego moja żona? Co? - ryknął. Jeden z Zielonych Opasek przyłożył mu do pleców karabin. Pułkownik odtrącił lufę, nie oglądając się za siebie. - Ty suczy synu! - Dość! - rzucił Hosejn w farsi. - To rozkaz z Isfahanu. Pokazałem panu ten rozkaz. Pan i pańska żona macie być natychmiast odesłani do... - Rozkaz? To jakiś zasrany świstek papieru, na którym nabazgrał coś jakiś analfabeta, a podpisał to jakiś ajatollah, o którym nigdy nie słyszałem!

221

Hosejn podszedł bliżej. - Wsiadajcie oboje albo będę musiał siłą wpakować was do środka! - Kiedy śmigłowiec będzie gotowy? - Pułkownik nerwowym gestem wyjął papierosa. - Podaj mi ogień - polecił najbliżej stojącemu mężczyźnie, a gdy ten się zawahał, warknął: - Głuchy jesteś? Ognia! Mężczyzna uśmiechnął się słabo i wyciągnął zapałki. Jego koledzy skinęli głowami; nawet mułła nie protestował. Podziwiali odwagę w obliczu śmierci i w obliczu piekła, gdyż taki człowiek Szacha na pewno pójdzie do piekła. Jasne, że do piekła! Czyż nie krzyczał "Niech żyje Szach!", gdy kilka godzin temu, w nocy, wdarli się do bazy i opanowali obóz oraz piękny dom pułkownika, wspierani przez wszystkich żołnierzy z bazy i niektórych oficerów? Pozostali oficerowie byli teraz zamknięci w celach. Bóg jest wielki! To z woli Boga, to Bóg uczynił cud! Generałowie załamali się jak ściany z gówna, którym byli, zgodnie z tym, co mówili mułłowie. Imam znów miał rację. Niech Bóg go ochrania! 463 Hosejn podszedł do Ayre'a, który był spięty i przerażony tym, co się działo, a co próbował zrozumieć. Obok niego stał równie wstrząśnięty Marc Dubois. Przegląd maszyny ustał. - Salam - powiedział mułła, próbując zachować się grzecznie. - Nie macie się czego obawiać. Imam rozkazał, aby wszystko wróciło do normy. - Normy? - powtórzył gniewnie Ayre. - To jest pułkownik Peszadi, dowódca czołgistów, bohater waszego korpusu ekspedycyjnego wysłanego do Omanu, aby pomóc w zgnieceniu rebelii wspieranej przez marksistów i w odparciu inwazji z Południowego Jemenu! Wydarzyło się to w 1973 roku, gdy sułtan Omanu poprosił Szacha o pomoc. - Czyż pułkownik Peszadi nie otrzymał Zolfagharu, waszego najwyższego odznaczenia, przyznawanego tylko za odwagę wykazaną w bitwie? - Zgadza się, teraz jednak pułkownik Peszadi powinien odpowiedzieć na pytania dotyczące zbrodni przeciwko ludowi Iranu i przeciwko prawom boskim! Salam, kapitanie Dubois. Cieszę się, że zamierza pan nas odwieźć. - Miałem obsłużyć wezwanie CASEVAC. To nie jest CASEVAC - powiedział Dubois. - To nadzwyczajna ewakuacja. Pułkownik i jego żona mają być ewakuowani do Kwatery Dowództwa w Isfahanie. - Hosejn uśmiechnął się sardonicznie. - Może oni są nadzwyczajni. - Przykro mi, ale nasze maszyny są wynajęte Iran-Oil. Nie możemy spełnić tej prośby odezwał się Ayre. Mułła odwrócił się i krzyknął: - Ekscelencjo Esfandiari! Kuram Esfandiari lub też "Ważniak", jak go przezywano, miał trzydzieści parę lat. Wśród cudzoziemców cieszył się dużą popularnością; był bardzo sprawny i dobrze wyszkolony stypendium Szacha pozwoliło mu na przejście dwuletniego szkolenia w siedzibie S-G w Aberdeen. W pierwszej chwili nikt z pracowników S-G nie poznał kierownika stacji. Zwykle ubierał się 464 starannie i golił; teraz miał czterodniowy zarost, byle jaki strój, zieloną opaskę i M16 na ramieniu. - Lot jest zatwierdzony - powiedział, podając Ayre'owi zwykłe formularze. - Już je podpisałem. Pieczątki też mam. - Ale, Ważniak, wiesz, że to nie jest sytuacja uzasadniająca CASEVAC?

222

- Nazywam się Esfandiari, pan Esfandiari - oznajmił Ważniak z ponurą miną, a Ayre poczuł, jak krew napływa mu do twarzy. - A to jest prawne polecenie IranOil, czyli waszego pracodawcy w Iranie. - Spojrzał twardo. - Jeśli odmawia pan wykonania prawnego polecenia w dobrych warunkach pogodowych, łamie pan warunki kontraktu. Jeśli robi to pan bez odpowiedniej przyczyny, możemy zająć wasze aktywa, statki powietrzne, hangary, części zamienne, budynki i wyposażenie, a także wydalić was natychmiast z Iranu. - Nie możesz tego zrobić. - Jestem tu teraz głównym przedstawicielem IranOil - poinformował sucho Esfandiari. IranOil należy do rządu. Komitet Rewolucyjny pod przywództwem imama Chomeiniego, pokój niech będzie z nim, jest rządem. Proszę przeczytać wasz kontrakt z IranOil, a także kontrakt zawarty przez S-G z Iran Helicopters. Leci pan, czy odmawia? Ayre pohamował gniew. - A co z premierem Bachtiarem i rządem... - Bachtiar? - Esfandiari i mułła wlepili w pilota wzrok. - Wy jeszcze nie wiecie? Podał się do dymisji i uciekł, a generałowie skapitulowali wczoraj rano. Rządem irańskim jest teraz imam i Komitet Rewolucyjny. Ayre, Dubois i stojący bliżej cudzoziemcy wytrzeszczyli oczy. Mułła powiedział w farsi coś, czego nie zrozumieli. Ktoś z jego otoczenia wybuchnął śmiechem. - Skapitulowali? - To było wszystko, co Ayre mógł wykrztusić. - Bóg sprawił, że generałowie się opamiętali - powiedział z błyskiem w oku Hosejn. - Zostali aresztowani. Cała generalicja. Wszyscy. Tak jak będzie się 465 teraz aresztować wszystkich wrogów islamu. Dostalimy także Nasiriego; słyszeliście o nim? zapytał z naciskiem. Nasiri był znienawidzonym szefem SAVAK-u. Szach aresztował go kilka tygodni wcześniej. Oczekiwał na rozprawę sądową. - Nasiri został uznany winnym zbrodni przeciwko ludzkości i rozstrzelany razem z generałami: Rahimim, gubernatorem stanu wojennego w Teheranie, Nadżim, generalnym gubernatorem Isfa-hanu, i dowódcą spadochroniarzy Chosrowdadem. Marnuje pan czas. Polecicie czy nie? Ayre nie mógł zebrać myśli. Jeśli to wszystko jest prawdą, to Peszadi i jego żona mogliby równie dobrze już teraz być martwi. To wszystko stało się tak szybko. - Oczywiście... obsłużymy legalny lot czarterowy. Czego dokładnie chcecie? - Natychmiastowego przetransportowania jego ekscelencji mułły Hosejna Kowissi do Isfahanu, razem z jego personelem - przerwał niecierpliwie Esfandiari. - Oraz razem z więźniem i jego żoną. - Oni... Pułkownik i pani Peszadi nie figurują na liście przewozowym. Esfandiari wydarł dokument z rąk pilota, dopisał coś i oświadczył: - Teraz figurują! - Gniewnym ruchem wskazał ręką stojącą z tyłu Manuelę. Zauważył ją już w chwili, gdy przybył - kuszącą i niepokojącą jak zawsze. - Powinienem aresztować ją za nielegalne przebywanie tutaj - rzucił ochrypłym głosem. - Ani reguły bazy, ani S-G nie dopuszczają przebywania rodzin na terenie bazy. Pułkownik Peszadi, stojący koło 212, krzyknął gniewnie po angielsku: - Polecimy wreszcie czy nie? Marzniemy. Pospiesz się, Ayre. Mam już dosyć tej hołoty! Esfandiari i mułła poczerwienieli. Ayre poczuł się pewniej w obliczu odwagi pułkownika i zawołał: - Tak jest, proszę pana. Przepraszam. W porządku, Marc? - Tak - odparł Dubois i zwrócił się do Ważniaka: - Gdzie jest moje wojskowe zezwolenie? 466 - Załączone do listu przewozowego. Obejmuje też jutrzejszy powrót. Proponuję, żeby wszedł pan na pokład, ekscelencjo - dodał Esfandiari w farsi do mułły.

223

Mułła ruszył. Strażnicy gestami nakazali Peszadiemu i jego żonie, aby weszli do helikoptera. Małżonkowie zrobili to bez wahania, z podniesionymi głowami. Za nimi weszli na pokład uzbrojeni mężczyźni. Mułła zajął miejsce z przodu, obok Dubois. - Chwileczkę - zaczął Ayre, który odzyskał sprawność umysłu. - Nie przewozimy uzbrojonych ludzi. To wbrew przepisom, waszym i naszym! Esfandiari wykrzyknął rozkaz i wskazał kciukiem Manuelę. Otoczyło ją natychmiast czterech uzbrojonych ludzi. Inni przysunęli się bliżej Ayre'a. - Daj Dubois znak, żeby startował. W ponurej świadomości niebezpieczeństwa Ayre usłuchał. Dubois potwierdził i poderwał maszynę w powietrze. - Teraz do biura - polecił Esfandiari, przekrzykując ryk silnika. Odwołał ludzi otaczających Manuelę i wysłał ich z powrotem do samochodów. - Zostawcie tu jeden samochód i czterech strażników. Mam jeszcze inne rozkazy dla tych cudzoziemców. Ty - dodał twardo pod adresem Pawuda - ty spiszesz wszystkie maszyny, części zamienne, środki transportu, zapiszesz, ile jest benzyny, także liczbę personelu, cudzoziemskiego i Irań-czyków, nazwiska, funkcje, numery paszportów, zezwolenia na zamieszkanie i pracę, licencje lotnicze. Zrozumiałeś? - Tak, tak, ekscelencjo. Tak, na pewno... - Jutro chcę też zobaczyć wszystkie paszporty i zezwolenia. No, ruszaj się! Mężczyzna pospiesznie odszedł. Esfandiari skierował się do biura Starke'a i zajął miejsce za biurkiem. Ayre wszedł za nim. - Proszę usiąść! - Usłyszał. - Dziękuję, to bardzo miło z pana strony - wycedził Ayre, zajmując miejsce po przeciwnej stronie biurka. ^ 467 Obaj mężczyźni byli w tym samym wieku; obserwowali się uważnie. Irańczyk wyjął papierosa i zapalił. - Od dziś to będzie moje biuro - oznajmił. - Teraz, gdy Iran jest wreszcie znowu w rękach Irańczyków, możemy zacząć wprowadzać konieczne zmiany. Przez najbliższe dwa tygodnie będziecie pracować pod moim osobistym kierownictwem, dopóki nie upewnię się, że dobrze się rozumiemy. Jestem najwyższą władzą IranOil w Kowissie; będę wydawał zezwolenia na loty. Nikt nie wystartuje bez pisemnego zatwierdzenia i bez uzbrojonego strażnika, który... - To jest sprzeczne z prawem lotniczym. Jest też zakazane przez prawo irańskie. Poza tym to cholernie niebezpieczne. Koniec, kropka! Zapadła cisza. Potem Esfandiari skinął głową. - Będziecie latać ze strażnikami, którzy będą mieli broń, ale bez amunicji. - Uśmiechnął się. Proszę, możemy iść na kompromis. My potrafimy być rozsądni, och, tak. Zobaczy pan. Nowa epoka będzie dobra także dla was. - Mam nadzieję, że dla was też. - To znaczy? - To znaczy, że każda rewolucja, o jakiej czytałem, zaczyna pożerać samą siebie. Przyjaciele szybko stają się wrogami i jeszcze szybciej umierają. - Z nami tak nie będzie. - Esfandiari był dziecinnie ufny. - Z nami tak się nie stanie. To prawdziwa rewolucja ludowa, rewolucja całego ludu. Wszyscy pragnęli odejścia Szacha i jego cudzoziemskich panów. - Mam nadzieję, że pan się nie myli. - Ty biedny skurwysynu, pomyślał Ayre, który kiedyś lubił tego człowieka. Jeśli twoi przywódcy mogli osądzić, skazać i rozstrzelać czterech najważniejszych generałów, poza Nasirim dobrych ludzi, w ciągu mniej niż dwudziestu czterech godzin, mogli aresztować i uprowadzić takich patriotów jak Peszadi i jego żona, to tylko Bóg może ci pomóc. - Czy to na razie wszystko?

224

- Prawie. - Esfandiari poczuł gniew. Przez okno zobaczył Manuelę, wracającą do bungalowu w towarzy468 stwie kilku pilotów; nie spełniona żądza tylko ten gniew rozpaliła. - Dobrze by było, gdybyście nauczyli się ' dobrych manier i zapamiętali, że Iran jest krajem azjatyckim, orientalnym i potęgą na skalę światową. Już nigdy nie będzie eksploatowany przez Brytyjczyków, Amerykanów czy nawet Sowietów. Już nigdy. - Osunął się niżej na krześle i położył nogi na biurku, tak jak Starke i Ayre robili to setki razy na jego oczach; mierzył podeszwami butów w Ayre'a, co w tej części świata było zniewagą. - Brytyjczycy byli gorsi niż Amerykanie. Byli naszą narodową hańbą przez sto pięćdziesiąt lat. Traktowali nasz Pawi Tron i kraj jak swoje lenno, usprawiedliwiając to wykrętnie koniecznością obrony Indii. Rozkazywali naszym władcom, trzykrotnie nas okupowali, wymuszali korzystne dla siebie traktaty, korumpowali naszych przywódców, aby uzyskać koncesje. Przez sto pięćdziesiąt lat Brytyjczycy i Rosjanie dzielili nasz kraj. Brytyjczycy pomogli tym drugim hienom ukraść nam nasze północne prowincje, nasz Kaukaz, i pomogli w osadzeniu na tronie Rezy Chana. Okupowali nas razem z Sowietami w czasie waszej wojny światowej. Tylko kosztem największego wysiłku rozerwaliśmy łańcuchy. - Nagle na twarzy Esfandiariego pojawił się grymas. Mężczyzna ryknął: - Prawda?! Ayre nie poruszył się ani nawet nie mrugnął. - Ważniaku, nigdy więcej już cię tak nie nazwę - powiedział spokojnie. - Nie chcę słuchać wykładów, tylko wykonywać swoją pracę. Jeśli nie wypracujemy metody satysfakcjonującej wszystkich, to zobaczymy. Chcesz mieć to biuro - świetnie. Chcesz narobić zamieszania doskonale. Masz prawo do świętowania. Wygrałeś. Masz karabiny, masz władzę; teraz ty za wszystko odpowiadasz. Poza tym masz rację: to twój kraj. Poprzestańmy na tym, co? Esfandiari wlepił w niego wzrok. Głowa pękała mu od nienawiści, którą aż dotąd latami musiał tłumić. Choć Ayre nie ponosi żadnej winy, był pewien, że strzeliłby do niego i innych, gdyby nie usłuchali i nie zabrali mułły, i tego zdrajcy Peszadiego, aby został 469 osądzony i wysłany do piekła, na które zasługuje. Nie zapomniał o żołnierzu, którego Peszadi zamordował, o tym, który chciał otworzyć bramę. Nie zapomniał o innych zamordowanych dwa dni temu, gdy Peszadi ich pokonał: zginęły setki ludzi, także brat Esfandiarie-go i dwóch najlepszych przyjaciół. A setki, tysiące, może dziesiątki tysięcy tych, którzy zginęli w całym Iranie... Nie zapomniał o nich, o żadnym z nich. Poczuł na brodzie kropelkę śliny. Otarł ją wierzchem dłoni i odzyskał panowanie nad sobą, przypominając sobie o wadze swej misji. - Dobrze, Freddy. - To "Freddy" wyrwało mu się niechcący. - Dobrze, ja... także po raz ostatni tak cię nazwałem. W porządku. Na tym poprzestaniemy. Wstał. Był zmęczony, lecz dumny ze sposobu, w jaki zapanował nad bazą. Wiedział już, że potrafi zmusić tych cudzoziemców do pracy i poprawnego zachowania do czasu, gdy zostaną wydaleni z kraju. To już niedługo, pomyślał. Nie będę miał trudności ze zrealizowaniem dalekosiężnego planu wspólników. Walik miał rację. Mamy wielu własnych pilotów i nie potrzebujemy tu cudzoziemców. Mogę przeprowadzić tę operację jako wspólnik. Dzięki Bogu, Walik zawsze skrycie popierał Chomeiniego! Już wkrótce będę miał duży dom w Teheranie, a obaj moi synowie pójdą na tamtejszy uniwersytet i tak samo moja kochana mała Fatmeh, choć ona może powinna postudiować przez rok czy dwa lata na Sorbonie. - Wrócę o dziewątej. - Nie zamknął za sobą drzwi. - Cholerne gówno - mruknął Ayre. O szybę obijała się mucha. Nie zauważył jej ani nie usłyszał hałasu, jaki robiła. Tknięty nagłą myślą przeszedł do większego pomieszczenia biura. - Pawud! - Tak... tak, ekscelencjo?

225

Ayre zauważył, że twarz wezwanego przybrała szarawy odcień i że w tej chwili wyglądał on znacznie starzej niż zwykle. - Czy wiedziałeś o generałach, o tym, że się poddali? - zapytał, czując, że jest mu przykro. 470 - Nie, ekscelencjo - skłamał gładko Pawud, nawykły do kłamstw. Rozmyślał nad tym, czy przypadkiem w ciągu ostatnich trzech lat nie zdradził się czymś przed Esfandiarim. Nigdy, ani przez chwilę, nie podejrzewał, że Esfandiari może być utajnionym strażnikiem islamskim. - My... słyszeliśmy plotki o ich kapitulacji, ale wie pan, ile już było plotek... - Tak, chyba masz rację. - Czy mogę... mogę usiąść? Pawud opadł na krzesło, czując się bardzo starym człowiekiem. Przez cały ostatni tydzień źle sypiał; poranny trzykilometrowy dojazd rowerem z małego, czte-ropokojowego domku w Kowissie, który zajmował razem z rodziną brata - pięciu dorosłych i sześcioro dzieci - okazał się bardziej męczący niż zwykle. Oczywiście, on i wszyscy mieszkańcy Kowissu słyszeli o potulnym poddaniu się generałów. Najpierw wiadomość ta dotarła z meczetu: mułła Hosejn powiedział, że otrzymał ją przez tajne radio z Kwatery Głównej Chomeiniego w Teheranie; musiała to więc być prawda. Ich przywódca z Tude zwołał natychmiast zebranie. Wszystkich zdumiało tchórzostwo generałów. - To tylko obniża knowania Amerykanów, którzy zdradzili ich i omamili tak, że generałowie sami się wykastrowali i popełnili samobójstwo, gdyż oczywiście oni wszyscy muszą umrzeć. Albo zrobimy to my, albo ten wariat Chomeini! Wszyscy poczuli, że nadszedł czas ważnych decyzji. Poczuli też strach przed nadchodzącą bitwą z fanatykami i mułłami, tym całym opium dla ludu. Pawud aż się spocił, czując ulgę, gdy ich przywódca powiedział, żeby nie wychodzili jeszcze na ulice, tylko czekali skrycie, aż nadejdzie rozkaz ogólnego powstania. - Towarzyszu Pawud. Ważne jest, abyś utrzymywał jak najlepsze stosunki z zagranicznymi pilotami. Będziemy potrzebować ich i ich helikopterów albo przynajmniej należy przeszkodzić wrogom ludu w ich wykorzystaniu. Teraz musimy się przyczaić i cierpliwie czekać. Gdy wreszcie otrzymamy rozkaz wyjścia na ulice i roz471 poczęcia walki z Chomeinim, nasi towarzysze z północy tłumnie przekroczą granicę... Pawud zauważył, że Ayre na niego patrzy. - Nic mi nie jest, kapitanie. Martwię się jedynie tym wszystkim... tą nową epoką. - Po prostu rób to, o co prosi Esfandiari. - Ayre zastanowił się. - Idę teraz na wieżę, żeby zawiadomić Kwaterę Główną o tym, co się stało. Na pewno nic ci nie jest? - Nie, nie. Dziękuję. Ayre zmarszczył brwi i ruszył korytarzem w kierunku schodów. Wstrząsnęła nim zdumiewająca przemiana Esfandiariego, który przez całe lata był uprzejmy i przyjacielski; nigdy nie przejawiał nawet cienia niechęci do Brytyjczyków. Ayre po raz pierwszy poczuł, że ich przyszłość w Iranie rysuje się ponuro. Stwierdził ze zdziwieniem, że w wieży nikogo nie ma. Od czasu niedzielnego buntu trzymano tu nieustannie straż. Major Czangiz, w mundurze poplamionym krwią, wzruszył wtedy ramionami. - Na pewno zrozumie pan "stan wyższej konieczności". Zabito dziś wielu lojalnych wobec nas ludzi, a na razie nie znaleźliśmy zdrajców. Aż do odwołania będziecie nadawać tylko w porze dziennej i tylko w granicach absolutnej konieczności. Wszystkie loty są zawieszone aż do odwołania. - W porządku, panie majorze. A przy okazji, gdzie

226

jest nasz radiowiec, Masil? - Ach, ten Palestyńczyk? Jest przesłuchiwany. - Czy mogę zapytać, dlaczego? - Powiązania z OWP i działalność terrorystyczna. Wczoraj Ayre'a poinformowano, że Masil przyznał się i został rozstrzelany. Ayre'a nie zaznajomiono z dowodami, nie mógł porozmawiać z Masilem ani nawet go zobaczyć. Biedny sukinsyn, pomyślał, zamykając drzwi i włączając radio. Masil był zawsze lojalny wobec nas i wdzięczny za to, że ma pracę. Miał nawet zbyt wysokie kwalifikacje: ukończone studia inżynierii radiowej na uniwersytecie w Kairze. Nie miał jednak gdzie prak472 tykować, był bezpaństwowcem. Cholerne gówno! Paszport jest dla nas czymś tak naturalnym! Jak by to było, gdybym nie miał paszportu i był, dajmy na to, Palestyńczykiem? To paskudne uczucie, nie wiedzieć nigdy, co się wydarzy na granicy; każdy urzędnik imigracyjny, policjant, biurokrata lub pracodawca jest potencjalnym śledczym. Dzięki Bogu w niebiosach urodziłem się Brytyjczykiem. Nie może mi tego zabrać nawet królowa angielska, choć, z drugiej strony, ten cholerny rząd labourzystów niszczy nasze zamorskie dziedzictwo. Żeby ich syfilis zeżarł za wszystkich Australów, Kana-dów, Nowozelandów, Południowych Afrykańców, Kenijczyków, Chińczyków i tych Brytyjczyków, którzy dostaną wkrótce cholerną wizę wyjazdową i wrócą do domu! - Dupy wołowe - mruknął. Czy oni nie rozumieją, że chodzi o synów i córki ludzi, którzy zbudowali imperium i umierali za nie przy różnych okazjach? Czekał, aż rozgrzeje się nadajnik wysokiej częstotliwości i pozostały sprzęt. Sprawiał mu przyjemność wydawany przez niego szum oraz miganie czerwonych i zielonych lampek; nie czuł już, że jest odcięty od świata. Trzeba mieć nadzieję, że u Angeli i młodego Fredricka wszystko w porządku. Co za cholerstwo: brak poczty i telefonów, nieczynny teleks! No cóż, może to wszystko zacznie wkrótce działać. Sięgnął do przełącznika nadawania, mając nadzieję, że McIver lub ktoś inny będzie na miejscu. Potem zauważył, że z przyzwyczajenia oprócz nadajnika włączył także radar. Pochylił się, żeby go wyłączyć. W tym właśnie momencie na zewnętrznym okręgu pojawił się mały punkcik, niemal niewidoczny na tle odbicia gór: trzydzieści kilometrów na północny zachód. Ayre przyjrzał się dokładniej. Doświadczenie podpowiedziało mu, że to helikopter. Upewnił się, że dostroił wszystkie częstotliwości odbioru; gdy znowu spojrzał na ekran, punkcik zniknął. Ayre poczekał, lecz punkt się już nie pojawił. Albo wylądował, albo go zestrzelono, albo 473 zszedł niżej, poza zasięg radaru, pomyślał. Ciekawe, co się naprawdę stało... Mijały sekundy. Żadnej zmiany, tylko biała obracająca się linia przeczesująca teren. Nadal ani śladu punktu. Zniknął. Włączył nadawanie, przysunął bliżej mikrofon, zawahał się i z powrotem przesunął dźwignię do uprzedniej pozycji. Nie będę alarmował operatorów w wieży bazy, jeśli w ogóle jacyś są na służbie, pomyślał. Powrócił do ekranu. Miękką czerwoną kredką świecową zaznaczył możliwe położenie śmigłowca, przyjmując, że zbliża się on z szybkością osiemdziesięciu węzłów. Mijały minuty. Ayre mógł przełączyć urządzenie tak, aby zwiększyć jego moc kosztem zasięgu, lecz nie zrobił tego, na wypadek, gdyby punkt się nie przybliżał, lecz krążył gdzieś w ich rejonie. Teraz helikopter powinien być oddalony o osiem czy dziewięć kilometrów, pomyślał. Wziął lornetkę i zaczął badać przez nią niebo: od północy, poprzez zachód, do południa. Usłyszał cichy odgłos kroków na kilku najwyższych stopniach schodów. Serce zabiło mu szybciej; błyskawicznie wyłączył radar. Gdy otworzyły się drzwi, ekran zaczął ciemnieć.

227

- Kapitan Ayre? - zapytał lotnik w schludnym mundurze. Miał dobrą perską twarz, był gładko ogolony. Wyglądał na mniej niż trzydzieści lat. Trzymał amerykański karabinek. - Tak, to ja. - Sierżant Wazari, pański nowy kontroler ruchu powietrznego. - Mężczyzna oparł karabin o ścianę i wyciągnął rękę, którą Ayre uścisnął. - Cześć, jestem wojskowym kontrolerem lotów. Szkoliłem się przez trzy lata w USA. Pracowałem nawet pół roku na lotnisku w Van Nuys. Spojrzał na wyposażenie. - Fajny zestaw. - Tak, aha, dziękuję. - Ayre udał, że bawi się lornetką i odłożył ją na bok. - Co takiego dzieje się na lotnisku w Van Nuys? 474 - To tylko małe lotnisko w Dolinie San Fernando w Los Angeles, ale zarazem trzeci najbardziej zatłoczony port w Stanach. Największe wariactwo! - Wazari uśmiechnął się promiennie. - Tam latają głównie amatorzy. Większość żartownisiów dopiero się uczy odróżniać własną dupę od śmigła. Zawsze jest ich ze dwudziestu naraz i wszyscy chcą to robić jak Richthofen. - Zaśmiał się. - To wspaniałe miejsce do uczenia się kontroli lotów, ale po sześciu miesiącach ma się dość. Ayre zmusił się do uśmiechu; nie chciał, aby ten człowiek zaczął oglądać niebo. - Tutaj jest całkiem spokojnie, nawet kiedy latamy. Teraz, jak wiesz, wcale nie ma lotów. Obawiam się, że nie będziesz miał nic do roboty. - Jasne. Chciałem tylko rzucić na to okiem, zanim jutro zaczniemy. - Sięgnął do kieszeni munduru, wyjął spis i wręczył go Ayre'owi. - Macie zaplanowane trzy loty do miejscowych szybów. Zaczynamy o ósmej, dobra? Bez zastanowienia wytarł ekran radaru i uporządkował rzeczy na biurku. Czerwona kredka trafiła na swoje miejsce obok innych. Ayre spojrzał na spis. - Czy Esfandiari zatwierdził te loty? - A kto to jest? Ayre wyjaśnił. Sierżant wybuchnął śmiechem. - Kapitanie, te loty zlecił osobiście major Czangiz. Może pan postawić w zakład własną dupę, że są potwierdzone. - On... on nie został aresztowany razem z pułkownikiem? - Jasne, że nie, kapitanie. Mułła Hosejn Kowissi mianował majora tymczasowym dowódcą bazy, do czasu otrzymania zatwierdzenia z Teheranu. - Jego palce nieomylnym ruchem przełączyły apart na częstotliwość bazy głównej. - Halo, baza, tu Wazari z S-G. Czy potrzebujemy kontrasygnaty Esfandiariego z IranOil do tych jutrzejszych lotów? 475 - Nie. - To słowo, wypowiedziane z amerykańskim akcentem, zabrzmiało w głośniku. - Czy wszystko w porządku tam u was? - Aha. Odlot obył się bez incydentów. Jestem teraz z kapitanem Ayre'em. - Sierżant mówiąc spoglądał na niebo. - To dobrze. Kapitanie Ayre, to jest starszy kontroler lotów. Wszystkie loty zatwierdzone przez majora Czangiza są automatycznie zatwierdzone przez IranOil. - Czy mógłbym dostać to na piśmie? - Sierżant Wazari przyniesie dwa egzemplarze jutro o ósmej. W porządku? - Owszem. Dziękuję panu. - Dziękuję, baza główna - powiedział Wazari, chcąc zakończyć rozmowę. Nagle utkwił wzrok w jednym punkcie. - Chwileczkę, baza. Mamy tu jakiegoś ptaszka! Helikopter, dwieście siedemdziesiąt stopni...

228

- Gdzie? Gdzie... Widzę go! Jak, u diabła, przedostał się poza zasięgiem radaru? Włączyłeś go? - Nie. - Sierżant wyregulował ostrość w lornetce. - Bell 212, rejestracja... nie widzę, jest przodem do nas. - Włączył nadajnik wysokiej częstotliwości. - Tu Wojskowa Kontrola w Kowissie! Nadlatujący helikopter, podaj swoją rejestrację, port docelowy i miejsce startu! Cisza, przerywana tylko trzaskami w odbiorniku. To samo wezwanie powtórzyła baza główna. Odpowiedzi nie było. - Ten sukinsyn robi nam kłopoty - mruknął Wazari. Znowu przyłożył do oczu lornetkę. Ayre, z sercem walącym jak młot, wziął drugą. Gdy śmigłowiec zaczął podchodzić do lądowania, odczytał rejestrację: EP-HBX. - Echo Piotr Hotel Boston Iks - powiedział w tym samym momencie sierżant. - HBX - zgodziła się baza główna. Spróbowali ponownie nawiązać kontakt radiowy. Odpowiedzi nie było. - Podchodzi w zwykły sposób do lądowania. Czy on jest stąd? Kapitanie Ayre, czy to jeden z waszych? 476 - Nie, nie jeden z naszych - odparł Ayre i dodał ostrożnie: - Ale HBX to może być rejestracja S-G. - Gdzie stacjonuje? - Nie wiem. - Sierżancie, gdy tylko ten dowcipniś wyląduje, proszę go aresztować razem z wszystkimi pasażerami i przysłać pod strażą do Kwatery Głównej. Proszę też o szybki raport: kto, dlaczego i skąd. - Tak jest. Wazari wybrał z namysłem czerwoną kredkę i wykreślił na ekranie radaru taką samą linię, jaką narysował Ayre, a on sam ją wytarł. Przyglądał się jej przez chwilę, wiedząc, że Ayre na niego patrzy. Nic nie powiedział; wytarł po raz drugi ekran i powrócił do obserwowania 212. Obaj mężczyźni widzieli, jak maszyna zatacza koło, prawidłowo zmienia kurs i kieruje się na nich. Pilot nie próbował jednak lądować; zaczął zataczać mniejsze koło na prawidłowej wysokości, przechylając się z boku na bok. - Radio nie działa. On czeka na zielone - powiedział Ayre i sięgnął do reflektora sygnalizacyjnego. - W porządku? - Jasne, zaświeć mu, ale jego dupa jest nadal w wyżymaczce. Ayre sprawdził, czy silny reflektor sygnalizacyjny ustawiony jest na zielone, wycelował go w helikopter i zapalił. Śmigłowiec potwierdził odebranie sygnału kołysaniem i rozpoczął podejście. Wazari wziął swój karabinek i wyszedł. Ayre znów chwycił lornetkę, ale nadal nie mógł się zorientować, kim jest pilot ani też siedzący obok niego człowiek, gdyż obaj mieli na sobie gogle i ciepłe zimowe ubrania. Po chwili zbiegł po schodach. Inni pracownicy S-G, piloci i mechanicy, zgromadzili się, aby popatrzeć. Od głównej bazy, obwodnicą, pędził samochód. W drzwiach bungalowu stanęła Manuela. Lądowiska położone były naprzeciwko budynku biurowego. W jego cieniu stało czterech ludzi z Zielo477 nych Opasek. Był już z nimi Wazari. Ayre zauważył, że jeden z nich jest bardzo młody, ledwie nastolatek, i że manipuluje przy swoim pistolecie maszynowym. Podniecony dzieciak przeładowując broń upuścił ją na ziemię, lufą w kierunku Ayre'a. Broń na szczęście nie wypaliła. Dzieciak podniósł karabin za lufę, uderzył kolbą w ziemię, aby strząsnąć z niej śnieg i nieuważnie przetarł dłonią bezpiecznik. Młody człowiek miał na pasku kilka grantów zaczepionych za zawleczki. Ayre pospiesznie dołączył do mechaników, którzy schronili się w bezpiecznym miejscu.

229

- Cholerna gnida! - zauważył jeden z nich. - Wysadzi się w powietrze i zabierze nas ze sobą. Wszystko w porządku, kapitanie? Słyszeliśmy, że Ważniak dostał miesiączki. - Rzeczywiście. Benson, skąd jest HBX? - Z Bandar Dejlamu. - Benson był grubawym Anglikiem o rumianej twarzy. - Zakład o pięćdziesiąt fun-ciaków, że to Duke. Gdy 212 dotknął ziemi płozami, a pilot wyłączył silniki, Wazari podbiegł do niego na czele strażników; niektórzy z nich krzyczeli: Allahu Akbarrń Otoczyli maszynę i wycelowali w nią broń. - Cholerne czubki - powiedział nerwowo Ayre. - Zachowują się jak gliniarze z Keystone. Nadal nie widział wyraźnie pilota, toteż wyszedł z ukrycia, modląc się, żeby to był Starke. Drzwi kabiny otworzyły się. Z wnętrza wyskoczyli uzbrojeni ludzie. Nie zwracali uwagi na wirujące jeszcze śmigło, wykrzykiwali słowa powitania i mówili strażnikom, aby opuścili broń. Wśród tego zamieszania, ktoś wystrzelił na wiwat w powietrze. Natychmiast wszyscy się rozbiegli, a potem przy akompaniamencie okrzyków zebrali się znowu przy drzwiach, gdy nadjechał samochód, z którego wyskoczyli inni uzbrojeni ludzie. Wyciągnęły się ręce, które chwyciły mułłę. Był ciężko ranny. Potem pojawiły się nosze, a na nich kolejni ranni. Ayre zobaczył, że Wazari biegnie w jego kierunku. 478 - Macie tu jakichś medyków? - zapytał nerwowo. - Tak. - Ayre odwrócił się i złączył dłonie wokół ust. - Benson! Dawaj doktora i sanitariusza. - Potem poszedł z sierżantem i zapytał: - Co tu się, do cholery, dzieje? - Oni są z Bandar Dejlamu. Tam była kontrrewolucja, przeklęci fedaini... Ayre dostrzegł, że z kokpitu wychodzi Starke. Nie słuchając już sierżanta, podbiegł do kolegi. - Cześć Duke, stary draniu. - Specjalnie zachował obojętny wyraz twarzy i powiedział to po cichu, choć czuł się tak szczęśliwy i podekscytowany, że aż go rozsadzało. - Gdzie byłeś? Starke uśmiechnął się. Był przyzwyczajony do angielskiej flegmy. - Na rybach, stary draniu - odparł. W tym momencie Manuela przedarła się przez tłum i objęła męża. Podniósł ją bez trudu do góry i zakręcił. - Co jest, złotko? Widzę, że mnie jeszcze lubisz! To płakała, to znów się śmiała i trzymała go mocno za szyję. - Och, Conroe, zamarłam, gdy cię zobaczyłam... - To tak jak my, tylko że z innego powodu - wyrwało się Starke'owi, lecz na szczęście Manuela tego nie usłyszała. Uścisnął ją jeszcze raz, i postawił na ziemi. - Poczekaj chwilkę, muszę coś załatwić. Chodź, Freddy. - Ruszył przez tłum. Ranny mułła leżał na ziemi. Był półprzytomny; oparto go o płozę. Człowiek na noszach był już martwy. - Połóżcie mułłę na jego noszach - polecił Starke w farsi. Mężczyźni z Zielonych Opasek, którzy z nim przylecieli, usłuchali od razu. Wazari, jedyny obecny tu człowiek w mundurze, a także inni ludzie z bazy byli zdumieni. Nie wiedzieli, że Zataki, rewolucyjny przywódca sunnitów, który przejął komendę nad Bandar Dejlamem, opiera się teraz niedbale o helikopter, przebrany dla niepoznaki w kurtkę lotniczą S-G, i uważnie wszystko obserwuje. 479 - Przepuść mnie, Duke. - Lekarz ciężko dyszał. Na szyi miał stetoskop. - Cieszę się, że wróciłeś. - Doktor Nutt miał pięćdziesiąt parę lat, ważył zbyt dużo, miał przerzedzone włosy i nos człowieka, który za dużo pije. Przyklęknął przy mulle i zaczął badać jego zbroczoną krwią klatkę piersiową. - Zabierzmy go jak najszybciej do ambulatorium. Innych też. Starke polecił dwóm najbliższym mężczyznom, aby wzięli nosze i poszli za lekarzem. I znowu ludzie, którzy z nim przylecieli, przyjęli polecenie bez dyskusji. Inni członkowie

230

Zielonych Opasek wytrzeszczyli oczy. Teraz, razem z Wazarim, było ich dziewięciu. - Jest pan aresztowany - powiedział Wazari. Starke spojrzał na niego. - Niby dlaczego? Wazari zawahał się. - Rozkazy przełożonych, kapitanie. Ja tu tylko pracuję. - Ja też. Będę na miejscu, gdyby ktoś chciał ze mną porozmawiać, sierżancie. - Starke uśmiechnął się uspokajająco do pobladłej Manueli. - Wracaj do domu, kochanie. Nie ma się czym przejmować. - Odwrócił się i podszedł do bocznych drzwi, żeby zajrzeć do środka. - Przykro mi, kapitanie, ale jest pan aresztowany. Proszę wsiąść do samochodu. Ma pan natychmiast pojechać do bazy. Gdy Starke się odwrócił, spojrzał prosto w lufę karabinka. Dwaj ludzie skoczyli z tyłu i chwycili go za ręce. Ayre ruszył do przodu, lecz musiał przystanąć, gdyż jeden z mężczyzn przystawił mu lufę do brzucha. Dwaj mężczyźni zaczęli ciągnąć Starke'a w stronę samochodu. Ponieważ klął i wyrywał się, inni ruszyli prowadzącym na pomoc. Manuela patrzyła na to skamieniała z przerażenia. Nagle rozległ się gniewny ryk. Zataki przerwał kordon, wyrwał karabin z rąk sierżanta i cisnął broń, kolbą do przodu, w kierunku głowy Wazariego. Tylko szybki 480 refleks, wyćwiczony przy uprawianiu boksu, sprawił, że sierżantowi udało się zrobić unik. Zanim zdążył cokolwiek powiedzieć, Zataki krzyknął: - Co ten pies robi z karabinem? Czy nie słyszeliście, idioci, że imam nakazał rozbrojenie wszystkich wojskowych? Wazari zaczął z werwą: - Posłuchaj, ja jestem upoważniony... Urwał, gdyż poczuł lufę pistoletu na gardle. - Nie jesteś nawet upoważniony, żeby się wysrać, dopóki nie otrzymasz zezwolenia miejscowego komitetu - oświadczył Zataki. Był teraz schludniejszy, ogolony. - Czy zostałeś upoważniony przez komitet? - Nie, ale... - Więc, na Boga i proroka, jesteś podejrzany! - Zataki naciskał lufą gardło swej ofiary. Jednocześnie machnął wolną ręką. - Pozwólcie pilotowi odejść i opuśćcie broń albo, na Boga i proroka, pozabijam was wszystkich! Już wtedy gdy wyrwał Wazariemu karabin, jego ludzie wymierzyli broń w pozostałych. Mężczyźni trzymający Starke'a puścili go. - Dlaczego mielibyśmy cię słuchać? - zapytał ponuro jeden z nich. - Co? Kim ty jesteś, żeby nam rozkazywać? - Jestem pułkownik Zataki, członek Rewolucyjnego Komitetu Bandar Dejlamu, dzięki niech będą Bogu. Ten Amerykanin ocalił nas przy kontrataku fedainów. Przywiózł tutaj mułłę i innych, którzy potrzebowali pomocy lekarza. - Zataki dłużej nie wytrzymał. Popchnął Wazariego, tak że sierżant wylądował na ziemi. - Zostawcie pilota w spokoju! Nie słyszeliście? - Wycelował i ściągnął spust. Kula rozdarła kołnierz kurtki z owczej skóry, która okrywała jednego z mężczyzn stojących koło Starke^. Manuela prawie zemdlała; mężczyźni natychmiast odsunęli się dalej. - Następnym razem strzelę między oczy! Ty! - warknął pod adresem Wazariego. - Jesteś aresztowany. Uważam, że jesteś zdrajcą. Zaraz to ustali481 "w Reszta niech odejdzie z Bogiem. Powiedzcie wa-Semu komitetowi, że z przyjemnością z mm w* spotkanOtoliStił ich ruchem dłoni. Mężczyźni zaczęli szeptać pomiędzy sobą. Ayre podszedł do Manueh i objął ją

231

ramieniem. mieniem. - Trzymaj się - szepnął. - Już wszystko w porządku. - Zobaczył, że Starke daje im znaki, aby odeszli. Skinął głową. - Chodź. Duke mówi, żebyśmy sobie poszli. - Nie... proszę, Freddy. Ja... czuję się dobrze, słowo. Z wysiłkiem przywołała uśmiech na twarz. Modliła się, żeby człowiekowi z pistoletem udało się zapanować nad innymi, i żeby to wszystko się skończyło. Boże, spraw, żeby już było po wszystkim. Wszyscy patrzyli w milczeniu. Zataki czekał z pistoletem w ręku. Sierżant leżał na ziemi u jego stóp. Mężczyźni wpatrywali się w niego. W samym środku grupy stał Starke. Nikt nie był pewien, czy Zataki zwycięży. Zataki sprawdził magazynek. - Idźcie z Bogiem. Wszyscy - powtórzył z narastającym gniewem. - Jesteście głusi? Niechętnie odeszli. Sierżant wstał i poprawił na sobie mundur. Był blady. Ayre widział, że z trudem ukrywa przerażenie. - Zostaniesz tutaj, dopóki nie każę ci odejść. - Zataki spojrzał na Starke'a, który patrzył na Manuelę. - Pilocie, musimy dokończyć rozładunek. Potem moi ludzie muszą coś zjeść. - Tak. Dziękuję. - Głupstwo. Ci ludzie nic nie wiedzą; nie można ich winić. - Przeniósł spojrzenie na Manuelę. - To twoja kobieta, pilocie? - zapytał. - Moja żona - odparł Starke. - Moja nie żyje. Zginęła w pożarze w Abadanie, razem z dwoma synami. To była wola Boga. - Niekiedy trudno pogodzić się z taką wolą. - Wola Boga jest wolą Boga. Musimy dokończyć rozładowywanie. 482 - Dobrze. - Starke wszedł do kabiny. Niebezpieczeństwo zostało zażegnane tylko chwilowo; Zataki wybuchał łatwo jak nitrogliceryna. W kabinie było jeszcze dwóch rannych. Starke przyklęknął nad jednym z nich. - Jak się czujesz, stary? - zapytał cicho po angielsku. Jon Tyrer otworzył oczy i drgnął. Jego głowę opasywał zakrwawiony bandaż. - W porządku... aha, w porządku. Co... co się stało? - Widzisz mnie? Tyrer wyglądał na zdziwionego. Spojrzał na Starke^, potem przetarł oczy i czoło. - Jasne. Jesteś.... jesteś trochę niewyraźny, poza tym cholernie boli mnie głowa, ale widzę cię dobrze. Oczywiście, widzę cię, Duke. Co się, u diabła, stało? - Podczas kontrataku fedainów dziś o świcie dostałeś się w krzyżowy ogień. Kula drasnęła cię w głowę, upadłeś, a potem wstałeś i zacząłeś biegać w kółko jak kurczak z obciętym łebkiem. Krzyczałeś: "Nie widzę, nie widzę!" Potem znowu upadłeś; odzyskałeś przytomność dopiero teraz. - Dopiero? Cholera! - Amerykanin wyjrzał przez drzwi kabiny. - Gdzie, do cholery, jesteśmy? - Kowiss. Pomyślałem sobie, że lepiej odstawić cię tu jak naprędzej. Tyrer był nadal zdumiony. - Nic nie pamiętam. Nic! Fedaini? Na Boga, Duke, nie pamiętam nawet, że leciałem jakimś helikopterem. - Trzymaj się, stary. Później ci wszystko opowiem. - Starke odwrócił się i zawołał: - Freddy, niech ktoś zaniesie Jona Tyrera do doktora. - Po czym dodał w farsi do Zatakiego, który zaglądał do kabiny: - Ekscelencjo Zataki, niech pan

232

każe komuś przenieść pańskich ludzi do ambulatorium. Mój zastępca, kapitan Ayre, załatwi dla wszystkich jakiś posiłek. Czy chce pan zjeść ze mną w moim domu? Zataki uśmiechnął się smutno i potrząsnął głową. - Dziękuję, pilocie - powiedział po angielsku. - Zjem razem z moimi ludźmi, a wieczorem porozmawiamy, pan i ja. 483 - Kiedy tylko pan sobie życzy. - Starke wyskoczył z kabiny. Mężczyźni zaczęli już przenosić wszystkich rannych. Pilot wskazał bungalow. - To jest mój dom. Jest pan w nim mile widziany, ekscelencjo. Zataki podziękował i odszedł, popychając przed sobą sierżanta Wazariego. Ayre i Manuela dołączyli do Starke'a. Manuela wzięła męża za rękę. - Kiedy nacisnął spust, myślałam... - Uśmiechnęła się słabo i przeszła na farsi. - Ach, ukochany, jak to dobrze, że jesteś już bezpieczny i mam cię obok siebie. - A ja ciebie. - Starke odwzajemnił uśmiech. - Co się stało w Bandar Dejlamie? - zapytała po angielsku. - W bazie odbyła się całkiem spora bitwa pomiędzy ludźmi Zatakiego a mniej więcej pięćdziesięcioma lewakami. Wczoraj Zataki przejął naszą bazę w imieniu Chomeiniego i rewolucji. Miałem z nim małe starcie, gdy tam przyleciałem, ale teraz Zataki jest już w porządku, choć to psychopata, niebezpieczny jak grzechotnik. W każdym razie o świcie lewicowi fedaini zaatakowali lotnisko ciężarówkami i na piechotę. Zataki i jego ludzie spali, nie było żadnych posterunków, niczego. Słyszeliście, że generałowie skapitulowali, a Chomeini został czymś w rodzaju komendanta kraju? - Tak, dowiedzieliśmy się o tym przed chwilą. - Atak wywołał piekielne zamieszanie; kule przelatywały przez ściany kontenerów, padały wszędzie. Ja, znasz mnie przecież, padłem na podłogę i wyczołgałem się z kontenera... Zimno ci, kochanie? - Nie, nie. Chodźmy do domu, napiłabym się czegoś... Och, mój Boże! - O co chodzi? Manuela biegła już w kierunku bungalowu. - Chili! Zostawiłam chili na kuchence! - Jezu Chryste! - mruknął Ayre. - Myślałem, że za chwilę ktoś nas zastrzeli czy coś w tym rodzaju. Starke promieniał. - Mamy chili? 484 - Tak. No i co z tym Bandar Dejlamem! - Nie ma wiele do opowiadania, Freddy. - Ruszyli -w kierunku domu. - Ewakuowałem kontener. Myślę, że napastnicy liczyli na to, że Zataki i jego ludzie będą spać w kontenerach, ale Zataki rozmieścił wszystkich w hangarach, żeby pilnowali helikopterów. Mówię ci, Freddy, oni mają obsesję na punkcie śmigłowców. Boją się, że nimi odlecimy albo wykorzystamy do wywiezienia generałów, ludzi z SAVAK-u lub wrogów rewolucji. W każdym razie Rudi i ja leżeliśmy za starym zbiornikiem, gdy niektórzy z tych nowych sukinsynów, fedainów - nie można odróżnić jednych od drugich, z tym że ludzie Zatakiego krzyczą: Allahu Akbar, gdy umierają - ostrzelali z karabinu maszynowego hangary właśnie w chwili, gdy Jon Tyrer ewakuował swój kontener. Zobaczyłem, jak upadł na ziemię, i wściekłem się jak cholera - nie opowiadaj tego Manueli. Wyrwałem jednemu z nich karabin i rozpocząłem małą prywatną wojnę, aby wydostać Jona. Rudi... - Starke uśmiechnął się. - To skurczybyk! Też złapał karabin! Byliśmy jak Butch Cassidy i Sundance Kid...

233

- Boże wszechmogący! Ale musiało wam odbić! Starke skinął głową. - Owszem, ale wydostaliśmy Jona z pola ostrzału. Potem Zataki na czele trzech ludzi wypadł z hangaru i zaatakował główną grupę, która strzelała jak Wild Bunch. Ale zabrakło im amunicji! Te biedne sukinsyny mogły tylko czekać; nigdy nie widziałem kogoś bardziej bezbronnego. - Wzruszył ramionami. - Rudi i ja pomyśleliśmy sobie, że strzelanie do kaczek, które nie są w locie, nie jest fair. Zataki był w porządku, odkąd zabrakło przy nim mułły Hosejna. Zawarliśmy umowę. Wystrzeliliśmy nad głowami atakujących, co dało Za-takiemu i innym czas na znalezienie kryjówek. - Ponownie wzruszył ramionami. - To już właściwie wszystko - zakończył opowieść. Zbliżali się do bungalowu. Pociągnął nosem. - Naprawdę mamy chili, Freddy? - Tak, chyba że się przypaliło... To już wszystko? 485 - Jasne, z tym że gdy strzelanina ustała, pomyślałem, że powinniśmy jak najszybciej dostać się do Kowissu i doktora Nutta. Mułła kiepsko wyglądał, i bałem się o Jona. Zataki powiedział, że jasne, dlaczego nie, i tak musimy dojechać do Isfahanu. A więc jesteśmy. Po drodze wysiadło radio. Słyszałem cię, ale nie mogłem odpowiedzieć. Nic groźnego. Ayre zobaczył, że Starke znowu pociąga nosem, usiłując wyczuć zapach chili. Freddy był zdziwiony. Wiedział, że ten psychopata Zataki nigdy nie dałby Starke'owi takiej władzy, jaką dał, ani też nie chroniłby go w zamian za udzielenie tak niewielkiej pomocy, jak to przedstawił Starke. Teksańczyk otworzył drzwi bungalowu. Natychmiast poczuł wspaniały korzenny zapach, który przypomniał mu dom w Teksasie, bożym kraju, i tysiące posiłków, które tam zjadł. Manuela przygotowała mu drinka; takiego jak lubił. Nie wypił go od razu; wszedł do kuchni, wziął dużą drewnianą łyżkę i spróbował potrawy. Manuela wstrzymała oddech i czekała. Druga łyżka. - Jak ci się to udało? - zapytał z zadowoleniem w głosie. To było najlepsze chili, jakie kiedykolwiek jadł. DEZ DAM, 16:31. Helikopter 212 Locharta był zaparkowany przed hangarem stojącym na dobrze utrzymanym lądowisku, obok brukowanego podwórka od frontu domu. Lochart stał na dachu kabiny, badając kolumnę rotora: wszystkie sprzęgła, zawleczki i inne newralgiczne punkty. Nie znalazł niczego podejrzanego. Ostrożnie zszedł na ziemię i otarł z dłoni smar. - W porządku? - zapytał Ali Abbasi, który wygrzewał się w promieniach słońca. Był tym młodym, przystojnym pilotem irańskim, który pomógł uzyskać zwolnienie Locharta z bazy lotniczej w Isfahanie, co nastąpiło na krótko przed świtem. Przyleciał tu z Locha-rtem. Wszystko w porządku? - Jasne - odparł Lochart. - Czysty i gotów do drogi. 487 Pogoda była ładna: bezchmurne niebo i ciepło. Za jakąś godzinę zajdzie słońce i wtedy temperatura spadnie o mniej więcej dwadzieścia stopni, ale to nieważne. Wiedział, że będzie mu ciepło, gdyż generałowie zawsze o siebie dbają - od tego zależy ich życie. Chwilowo jestem potrzebny Walikowi i generałowi Seladiemu. Tylko chwilowo, pomyślał. Z domu doleciał stłumiony śmiech; słychać też było śmiechy ludzi opalających się lub kąpiących w czystej błękitnej wodzie pobliskiego jeziora. Pusty dom wydawał się nie na miejscu - nowoczesny parterowy bungalow z czterema sypialniami i oddzielnymi pomieszczeniami dla służby. Budynek stał na wzniesieniu; z okien rozpościerał się widok na jezioro i tamę. Było to jedyne zamieszkane miejsce w całej okolicy. Jezioro i tamę otaczało pustkowie - niewielkie, skaliste wzgórza wyrastające ponad płaskowyż całkowicie pozbawiony roślinności. Można się było tu dostać tylko na piechotę lub drogą powietrzną: helikopterem albo lekkim samolotem, który mógłby wylądować na krótkim i wąskim pasie startowym, wytyczonym wśród nierówności gruntu.

234

Dwusilnikowiec, nawet lekki, nie zdołałby chyba tu wylądować, pomyślał Lochart, gdy po raz pierwszy zobaczył lądowisko. Najwyżej maszyna z jednym silnikiem. Poza tym nie można dwa razy podchodzić do lądowania; gdy się już zacznie, trzeba skończyć. Ale za to można się tu świetnie ukryć; po prostu doskonale. Ali wstał i wyprostował się. Przybyli tu dziś rano; lot przebiegał bez zakłóceń. Kierując się wskazówkami i poleceniami generała Sela-diego, modyfikowanymi po cichu przez kapitana Alego, Lochart leciał nisko, unikając miasteczek i wsi. Przez cały czas prowadzili nasłuch radiowy. Usłyszeli tylko zjadliwy komunikat nadawany wielokrotnie z Isfahanu; mówiono w nim o 212 pełnym zdrajców, którzy uciekali na południe i których należało przechwycić i zestrzelić. - Nie podali ani naszych nazwisk, ani numeru rejestracyjnego - powiedział podnieconym głosem Ali. Musieli tego nie odnotować. 488 - Co to, do cholery, za różnica? - zdziwił się Lochart. - Na pewno jesteśmy jedynym 212 na całym niebie. - Nie szkodzi. Pozostań na maksymalnym pułapie trzydziestu metrów i skręć na zachód. Lochart zdziwił się. Oczekiwał, że polecą do Bandar Dejlamu, niemal dokładnie na południe. - Dokąd lecimy? - Do Bagdadu. - Ali wybuchnął śmiechem. Nikt nie zdradził Lochartowi celu lotu, dopóki nie zaczęli szykować się do lądowania. Do tego czasu znaleźli się nieco ponad sto pięćdziesiąt kilometrów od Isfahanu, lecąc bardzo nisko i walcząc z przeciwnym wiatrem, co zwiększało zużycie paliwa i groziło wyczerpaniem się zapasu. Ali modlił się na głos, żeby to nie nastąpiło. - Gdybyśmy musieli wylądować na tym wygwiz-dowie, to jak zdobędziemy paliwo? - Tam, dokąd lecimy, jest tego od czorta... Chwała Bogu! - wykrzyknął Ali, gdy wyłoniło się przed nim jezioro i tama. - Chwała Bogu! Lochart powtórzył te słowa i szybko wylądował. Nie opodal lądowiska znajdował się podziemny zbiornik zawierający 5000 galonów benzyny. W hangarze były narzędzia, cylindry ze sprężonym powietrzem, uchwyty do nart wodnych i elementy wyposażenia łodzi. - Zaparkujemy go - powiedział Ali. Razem wtoczyli 212 do hangaru i unieruchomili koła klinami. Gdy Lochart zablokował rotor, zauważył trzy lotnie, podwieszone na uchwytach pod dachem hangaru. Były pokryte kurzem i postrzępione. - Czyje to jest? - To był prywatny domek weekendowy generała Cesarskich Sił Powietrznych, Hosejna Arjaniego. Lotnie należały do niego. Lochart gwizdnął. Arjani był legendarnym dowódcą lotnictwa, o którym mówiło się też, iż jest kimś w rodzaju dowódcy pretorianów, zausznikiem Szacha i mężem jednej z jego sióstr. Zabito go na lotni dwa lata temu. 489 - Czy to tutaj zginął? - Tak. - Ali wskazał drugą stronę jeziora. - Powiedziano, że wpadł w turbulencję i rozbił się na tamtych skałach. Lochart wpatrywał się w niego uważnie. - "Powiedziano"? Ty w to nie wierzysz? - Nie. Jestem pewien, że go zabito. Wszyscy lotnicy są tego pewni. - To znaczy, że ktoś majstrował przy jego lotni? Ali wzruszył ramionami. - Nie wiem. Może tak, a może nie. Wiadomo jednak, że on był zbyt dobrym i ostrożnym pilotem, aby wpaść w turbulencję. Nigdy nie latał przy złej pogodzie. - Wyszli z hangaru. Słyszeli dochodzące z oddali głosy i śmiechy niektórych towarzyszy podróży, w tym dzieci

235

Walika, które bawiły się nad jeziorem. - Startował za pomocą ślizgacza. Jechał na nartach wodnych, które zrzucał, gdy osiągał już dostateczną prędkość. Wznosił się w powietrze na wysokość stu pięćdziesięciu-trzystu metrów. Potem opuszczał się spiralnie w dół i lądował obok tratwy na jeziorze. - Był taki dobry? - Był. Był za dobry i dlatego go zamordowali. - Kto? - Nie wiem. Gdybym wiedział, on lub oni zginęliby o wiele wcześniej. - Znałeś go osobiście? - Byłem przez rok jego adiutantem; to znaczy jednym z adiutantów. Był najwspanialszym człowiekiem, jakiego znałem: najlepszym generałem, najlepszym pilotem, sportowcem, narciarzem - wszystkim. Gdyby żył, Szach nie wpadłby w pułapkę cudzoziemców, zwłaszcza naszego arcywroga Cartera. Szach by nie wyjechał, Iran nie pogrążyłby się w otchłani; nie pozwolono by generałom na zdradę. - Ali Abbasi gniewnie wykrzywił twarz. - Gdyby on żył, taka zdrada nie byłaby możliwa. - Zatem kto go zabił? Zwolennicy Chomeiniego? - Nie. Nie dwa lata temu. Był znanym nacjonalistą, szyitą, choć człowiekiem nowoczesnym. Kto? Tude, 490 fedaini lub inni fanatycy prawicy, lewicy lub centrum, którzy chcieli osłabić Iran. - Ali spojrzał na Locharta. - Znaleźli się nawet tacy, którzy mówili, że bardzo wysoko postawione osoby obawiały się rosnących wpływów i popularności generała. Lochart zamrugał powiekami. - Masz na myśli to, że Szach mógł kazać go zabić? - Nie. Oczywiście, że nie. Chodzi o to, że generał stanowił zagrożenie dla ludzi, którzy źle doradzali Szachowi. Był farmandehem, przywódcą ludu. Zagrażał wszystkim: Brytyjczykom, gdyż popierał premiera Mo-saddegha, który znacjonalizował Anglo-Iranian Oil; popierał Szacha i OPEC, gdy podniosła czterokrotnie cenę ropy. Był proizraelski, choć nie antyarabski, zatem zagrażał OWP i Arafatowi. Mógł być uważany za zagrożenie interesów amerykańskich - dla każdej z osobna i wszystkich razem Seven Sisters, ponieważ nie dbał o nie i w ogóle o nikogo. Nikogo. Przede wszystkim był patriotą. - Twarz Alego przybrała dziwny wyraz. - Zabójstwo jest starożytną sztuką irańską. Czyż Ibn as-Sabbah nie był jednym z nas? - Uśmiechnął się, lecz oczy pozostały nieruchome. - My tutaj jesteśmy trochę inni. - Przepraszam, kim był Ibn as-Sabbah? - Hasan ibn as-Sabbah, ismailski przywódca religijny, który w jedenastym wieku stworzył Assassinów i uprawiany przez nich kult politycznego zabójstwa. - Och, jasne, jakoś od razu tego nie skojarzyłem. Czy to on miał być przyjacielem Omara Chajjama? - Tak mówią niektóre legendy. - Twarz Alego wyglądała jak z akwaforty. - Arjani został zamordowany. Nikt nie wie przez kogo. Na razie. Razem zasunęli wrota hangaru. - Co teraz? - zapytał Lochart. - Teraz poczekamy, a potem polecimy dalej. Na wygnanie, pomyślał Ali. Trudno. To tylko chwilowe, a poza tym przynajmniej wiem, dokąd jadę, nie tak, jak ten biedny wygnaniec Szach. Mogę pojechać do Stanów. 491 Tylko on i jego rodzice wiedzieli, że ma amerykański paszport. Cholera, pomyślał, stary sprytnie to załatwił. - Nigdy nie wiadomo, synu, co Bóg trzyma dla nas w zapasie - powiedział poważnie ojciec. Radzę ci, żebyś postarał się o paszport, póki jeszcze możesz go dostać. Dynastie nie są

236

wieczne, liczy się tylko rodzina. Szachowie przychodzą i odchodzą, obalają jeden drugiego. Dynastia Pahlawich trwa tylko pięćdziesiąt cztery lata! Kim był Reza Chan, zanim obwołał się Królem Królów? Żołnierzem awanturnikiem, synem niepiśmiennych wieśniaków z Mazandaran nad Morzem Kaspijskim. - A jednak, ojcze, Reza Chan był niezwykłym człowiekiem. Bez niego i Rezy Mohammada bylibyśmy nadal niewolnikami Brytyjczyków. - Rzeczywiście, ród Pahlawich był dla nas pożyteczny, synu. Pod wieloma względami. Jednak Reza Szach zawiódł; zawiódł siebie samego i nas. Był głupi; wierzył, że Niemcy wygrają wojnę i popierał Axisa. Tym samym dał okupantom, Brytyjczykom, pretekst do zdetronizowania go i wygnania. - A jednak, ojcze, Mohammad Szach nie może zawieść. Jest silniejszy, niż jego ojciec był kiedykolwiek. Cały świat zazdrości nam naszych sił zbrojnych. Mamy więcej samolotów niż Wielka Brytania, więcej czołgów niż Niemcy, więcej pieniędzy niż Krezus. Ameryka jest naszym sprzymierzeńcem; jesteśmy największą potęgą militarną, policjantem Środkowego i Bliskiego Wschodu, a przywódcy państw biją przed Szachem pokłony, nawet Breżniew. - Tak. Nie wiemy jednak, jaka jest wola Boga. Załatw paszport. - Ale paszport amerykański może być bardzo niebezpieczny. Wiesz przecież, że przez SAVAK wszystko dociera do Szacha! Co będzie, jeśli dowie się on albo generał Arjani? To by zniszczyło moją karierę w lotnictwie. - Dlaczego? Oświadczysz im z dumą, że zdobyłeś właśnie paszport i odkładasz go do dnia, gdy będziesz mógł g0 użyć dla dobra Pahlawich. Co o tym myślisz? 492 - Oczywiście! - Otwórz swe oczy, synu, na to, jak działa ten świat. Obietnice królów nie mają żadnej wartości. Królowie mogą zawsze je złamać, powołując się na stan wyższej konieczności. Jeśli ten Szach albo następny, albo nawet twój wspaniały generał musieliby wybrać pomiędzy twoim życiem a czymś, co będzie dla nich miało większą wartość, jaki będzie ich wybór? Nie pokładaj wiary w księciach, generałach czy politykach: sprzedadzą ciebie, twoją rodzinę i twoje dziedzictwo za łyżkę soli do przyprawienia ryżu, którego nie będzie się im nawet chciało spróbować... Jakież to prawdziwe! Carter sprzedał nas i swych generałów, potem Szacha i jego generałów, a nasi generałowie zrobili to samo z nami. Jak jednak mogli być aż tak głupi, żeby zabić siebie samych? - pomyślał, wzdry-gając się na samą myśl o tym, jak bliski był śmierci w Isfahanie. Oni wszyscy musieli zwariować! - Zimno jest tu, w cieniu - odezwał się Lochart. - Tak, rzeczywiście. Ali spojrzał na Toma i otrząsnął się z niepokoju. Wszyscy generałowie są tacy sami; ojciec miał rację. Nawet te dwa sukinsyny, Walik i Seladi. Sprzedadzą nas wszystkich, gdy tylko będzie im to do czegoś potrzebne. Teraz mnie potrzebują, gdyż tylko ja umiem pilotować helikopter, jeśli nie liczyć tego biedaka, który nie wie nawet, że jest spisany na straty. - Pozbądźmy się tego Locharta - proponował Seladi. - Po co zabierać go w bezpieczne miejsce? Powinien opuścić nas w Isfahanie. Dlaczego nie zostawić go tutaj? Martwego. Nie możemy pozostawić go przy życiu. Zna nas wszystkich i może zdradzić. - Nie, ekscelencjo wujku - zaprotestował Walik. - On może być dobrym podarunkiem dla Kuwejtczy-ków lub Irakijczyków; mogą go aresztować lub wydalić. To właśnie on ukradł irański helikopter i zgodził się zabrać nas za pieniądze. Nieprawdaż? - Tak, ale może podać nasze nazwiska rewolucjonistom. 493 - Do tego czasu będziemy już bezpieczni, my i nasze rodziny.

237

- Myślę, że jednak powinniśmy się go pozbyć, albo on nas wyda. Zlikwidować go i polecieć do Bagdadu, a nie do Kuwejtu. - Proszę to jeszcze raz rozważyć, ekscelencjo. Lo-chart jest bardzo doświadczonym pilotem... Ali spojrzał na zegarek. Tylko trzydzieści minut do startu. Zauważył, że Lochart spojrzał na dom, w którym naradzali się Walik i Seladi. Ciekawe, który z nich postawi na swoim? Co jest przeznaczone temu nieborakowi: więzienie w Kuwejcie lub Iraku czy kulka w łeb? Ciekawe, czy go zakopią, czy po prostu zostawią sępom na pożarcie? - O co chodzi? - zapytał Lochart. - Nic takiego, kapitanie, myślałem tylko, jakie mieliśmy szczęście uciekając z Isfahanu. - O, tak! Nadal uważam, że zawdzięczam ci życie. Lochart był pewien, że gdyby Ali i major nie uwolnili go, skończyłby przed sądem kapturowym komitetu. A gdyby złapano go teraz? To samo. Nie pozwalał sobie na myśli o Szahrazad czy Teheranie. Niczego nie planował. Przyjdzie na to czas, powtarzał sobie. Gdy tylko sytuacja się trochę wyjaśni. Dokąd oni chcą polecieć? Kuwejt? A może tylko krótki skok przez granicę do Iraku? Irak jest wrogo nastawiony do Irańczyków; to mogłoby przedstawiać pewne ryzyko. Stąd można łatwo dolecieć do Kuwejtu, a większość Kuwejtczyków to sunnici, a zatem przeciwnicy Chomeiniego. Z drugiej strony, aby się tam dostać, trzeba się przemknąć przez wiele niebezpiecznych terenów - irańskich i irackich - gdzie się roi od nerwusów, łatwo pociągających za spust. W promieniu osiemdzie-siątu kilometrów znajduje się tu chyba ze dwadzieścia baz lotnictwa wojskowego, z myśliwcami w pełnej gotowości bojowej i przerażonymi pilotami pragnącymi dowieść swej lojalności wobec nowego reżimu. A co z daną McIverowi obietnicą, że nie przekroczy granicy? 494 W Isfahanie zostałem naznaczony; rewolucjoniści na pewno nie zapomną ani mojego nazwiska, ani numeru rejestracyjnego maszyny. Czy ktoś zapisywał moje nazwisko? Nie, chyba nie. Chociaż... Nawet jeśli nie, to i tak lepiej uciekać, dopóki jest to możliwe. Jestem zamieszany w ucieczkę; w Isfahanie zginęli ludzie. Tak czy inaczej, jestem naznaczony. A co z Szahrazad? Nie mogę jej zostawić. Mogę. W Teheranie jest bezpieczna. A może przyjdą po mnie; Szahrazad otworzy drzwi, a oni wezmą ją zamiast mnie? - Napiłbym się czego zimnego - powiedział, czując, że ma wyschnięte usta. - Myślisz, że mają tam colę albo coś w tym rodzaju? - Pójdę sprawdzić. Obejrzeli się, gdy dzieci Walika wypadły z hałasem ze ścieżki prowadzącej do jeziora. Annusz szła za nimi: - Ach - powiedziała ze swym uroczym uśmiechem, który łagodził fakt, że miała podkrążone oczy. - Piękny dzień, prawda? Mieliśmy tyle szczęścia. - O, tak! - przytaknęli jednocześnie, zastanawiając się, jak taka kobieta mogła wyjść za mąż za Walika. Przyjemnie było na nią popatrzeć. Wyglądała najlepiej, jak tylko matka mogła wyglądać. - Kapitanie Abbasi, gdzie jest mój mąż? - W domu, wasza wysokość, razem z innymi - odparł Ali. - Czy mogę panią odprowadzić? Właśnie wybierałem się w tym kierunku. - Czy mógłby pan go odnaleźć i poprosić, żeby się do mnie przyłączył? Ali nie chciał zostawić jej samej z Lochartem. Była przy tym, gdy Walik i Seladi powiedzieli mu o swych zamierzeniach, pytając o radę w sprawie celu wyprawy, choć nie w kwestii wyeliminowania Locharta, która wyłoniła się później.

238

- Nie chciałbym sam przeszkadzać generałowi, wasza wysokość. Może moglibyśmy pójść tam razem? - Proszę go dla mnie znaleźć. - Była tak władcza jak sam generał, choć mówiła grzeczniej, a w tonie jej głosu nie było nic obraźliwego. 495 Ali wzruszył ramionami. In sza'a Allah, pomyślał i odszedł. Gdy Annusz i Lochart zostali sami - dzieci bawiły się w chowanego, biegając wokół hangaru - kobieta dotknęła łagodnie pilota. - Nie podziękowałam ci jeszcze za ocalenie nam życia, Tommy. Lochart drgnął. Po raz pierwszy zwróciła się do niego po imieniu. Zawsze nazywała go "kapitanem Lochartem" albo "drogim szwagrem", albo "ekscelencją mężem Szahrazad". - Pomogłem z przyjemnością. - Wiem, że ty i drogi stary Mac zrobiliście to dla dzieci i dla mnie. Nie patrz z takim zdziwieniem, mój drogi. Znam mocne i... i słabe strony mojego męża. Jaka żona ich nie zna? Jej oczy napełniły się łzami. - Wiem, co to dla ciebie oznacza. Naraziłeś na niebezpieczeństwo swe życie, Szahrazad, swą przyszłość w Iranie, być może swoją spółkę. - Szahrazad nie. Ona jest całkowicie bezpieczna. Jej ojciec, ekscelencja Bakrawan, zadba o jej bezpieczeństwo do czasu, gdy będzie mogła wyjechać. Oczywiście, nic jej nie grozi. Spojrzał w brązowe oczy Annusz, wyczytał z nich wiele i przeraził się. - Modlę się o to z całego serca, Tommy, i błagam Boga, aby spełnił to życzenie. - Otarła łzy. Jeszcze nigdy nie byłam tak smutna. Nie wiedziałam nawet, że można być tak smutnym; smutnym z powodu ucieczki, z powodu żołnierza umierającego na śniegu, z powodu wszystkich krewnych i przyjaciół, którzy musieli zostać, smutnym dlatego, że w Iranie nikt już nie jest bezpieczny. Tak się boję, że my wszyscy zostaniemy oskarżeni przez mułłów. Zawsze byliśmy tacy... zbyt nowocześni i postępowi. Nikt już nie jest bezpieczny, nawet sam Chomeini. Lochart usłyszał własne słowa: In sza'a Allah, ale nie słuchał jej, sparaliżowany myślą, iż być może nie ujrzy nigdy Szahrazad, nie będzie mógł ani powrócić do Iranu, ani jej wydostać. 496 - Niedługo wszystko wróci do normy; będzie można podróżować i sytuacja się wyjaśni. Oczywiście. W ciągu kilku miesięcy. Na pewno się uspokoi. - Mam nadzieję, Tommy, gdyż kocham twoją Szahrazad i nie mogę znieść myśli, że mogłabym nie zobaczyć jej i maleństwa. - Co takiego?! - Och, ty oczywiście nie wiesz - powiedziała, a potem otarła resztki łez. - Jest jeszcze za wcześnie, żebyś wiedział. Szahrazad powiedziała mi, że jest pewna, iż nosi w sobie swe pierwsze dziecko. - Ale... ale ona... - Urwał bezradnie. Osłupiał, lecz jednocześnie poczuł uniesienie. - Ona nie może! - Och, nie była jeszcze pewna, Tommy, czuła jednak, że tak. Czasami kobieta może to wyczuć; czuje się tak inaczej, tak bardzo inaczej i tak pięknie. To takie spełnienie - dodała radośnie. Lochart próbował zebrać myśli. Wiedział, że Annusz nie mogła wiedzieć, jakie wrażenie wywarły jej słowa. Boże w niebiosach, pomyślał. Szahrazad?! - Zostało jeszcze kilka dni do chwili, w której będzie można się upewnić - mówiła. - Myślę, że trzy lub cztery. Daj mi pomyśleć. Tak, włącznie z dzisiejszym jeszcze cztery dni. To by nastąpiło nazajutrz po wizycie u jej ojca - dodała delikatnie. - Miałeś odwiedzić go w piątek, szesnastego. Prawda?

239

- Tak - odparł Lochart. Tak, jakbym mógł zapomnieć. - Wiedziałaś o tym? - Oczywiście. - Annusz zdumiało to pytanie. - My wszyscy musieliśmy przecież wiedzieć o tak ważnej decyzji. Och, czy to nie wspaniale? Czyż nie mówiłeś ekscelencji Bakrawanowi, że chcesz mieć dzieci? Tak pragnę, aby Bóg pobłogosławił Szahrazad dzieckiem. Spędziłaby tak szczęśliwe dni i noce, dopóki nie będziemy mogli jej wydostać. Kuwejt nie jest daleko. Żałuję tylko, że ona nie leci z nami; wtedy już wszystko byłoby wspaniałe! - Kuwejt? 497 - Tak, ale nie zatrzymamy się tam. Pojedziemy do Londynu. - W jej głosie znowu pojawiła się udręka. - Nie chcę opuszczać domu i przyjaciół, i... nie... Lochart zobaczył, że otwierają się drzwi domu. Wyszli przez nie Walik i Seladi, za nimi Ali. Pilot zauważył, że wszyscy trzej mieli broń osobistą. Musieli tu mieć skrytkę z bronią, pomyślał obojętnie, gdy Ali zasalutował i pospieszył w kierunku jeziora. Uradowane dzieci wypadły zza hangaru i rzuciły się Walikowi w objęcia. Generał podrzucił dziewczynkę do góry i postawił ją na ziemi. - Tak, Annusz? - zwrócił się do żony. - Chciałeś, żebym była tu z dziećmi dokładnie o tej porze. - Przygotuj Setarem i Dżalala. Niedługo odlatujemy. - Dzieci natychmiast pobiegły do domu. - Kapitanie, czy śmigłowiec gotowy? - Tak, oczywiście. p ; ś. ; Walik spojrzał na żonę. i;w - Proszę, kochanie, przygotuj się. t.vv* Uśmiechnęła się i nie ruszyła z miejsca. - Muszę tylko wziąć palto. Jestem gotowa. "• :¦¦¦ Podeszli pozostali oficerowie. Kilku z nich trzymało pistolety maszynowe. Lochart oderwał się od myśli o Szahrazad, piątku i czterech pozostałych dniach; przerwał milczenie: - Na czym polega plan? - Bagdad. Startujemy za kilka minut - odpowiedział Walik. - Myślałam, że polecimy do Kuwejtu - wyraziła zdziwienie Annusz. - Postanowiliśmy lecieć do Bagdadu. Generał Seladi uważa, że to bezpieczniejsze niż kierowanie się na południe. - Walik obserwował Locharta. - Chciałbym za dziesięć minut być już w powietrzu. - Radziłbym poczekać do drugiej lub trzeciej nad ranem i... - Tutaj możemy wpaść w pułapkę - przerwał mu chłodno Seladi. - W pobliżu jest baza lotnictwa. Mogą 498 wysłać patrol. Nie rozumie pan spraw wojskowych. Natychmiast lecimy do Bagdadu! - Kuwejt byłby lepszy i bezpieczniejszy, choć w obu krajach helikopter nie mający irańskiego zezwolenia zostanie obłożony sekwestrem - powiedział Lochart. - Może tak, a może nie - odparł spokojnie Walik. - Bakszysz i pewne znajomości mogą zdziałać cuda. - Ty intruzie, pomyślał bez śladu złości, ty i ten twój 212 będziecie wspaniałym podarunkiem, który usatysfakcjonuje nawet Irakijczyków. Wiemy wszyscy, tak dobrze jak ty, że prowadzisz go nielegalnie. Nawet zezwolenie uzyskane w Teheranie nie było legalne. Irakijczycy to zrozumieją i nie zrobią nam krzywdy. Większość z nich nienawidzi Chomeiniego i jego sposobu pojmowania islamu. Dlaczego mieliby mi narobić kłopotów? Dostaną ciebie, 212 i coś ekstra na boku. Zauważył, że Lochart na niego patrzy. - Tak? - Uważam, że wybranie Bagdadu jest błędem. - Wyruszamy - zadysponował oschle generał Seladi. Lochart, wobec takiej niegrzeczności, poczerwieniał

240

na twarzy. Niektórzy oficerowie poruszyli się nerwowo. Odlecicie, gdy będą do tego gotowi i helikopter, i pilot. - Latałeś kiedyś w tych górach? - spytał Walika. - Nie... nie latałem, ale 212 może osiągnąć taki pułap. Lecimy do Bagdadu. Teraz! - Powodzenia. Nadal doradzam Kuwejt i czekam. Róbcie, co chcecie, ale beze mnie. Zapadła cisza. Seladi poczerwieniał. - Proszę szykować się do startu, już! >. ;' Lochart zwrócił się do Walika: - Po drodze do Isfahanu powiedziałem ci, że nie wezmę udziału w ostatnim etapie. Dalej nie lecę. Może was zawieźć Ali; ma po temu wszelkie kwalifikacje. - Ale ty jesteś teraz tak samo zagrożony jak każdy z nas. - Walika zdumiewała głupota Locharta. - Oczywiście, że polecisz. - Nie. Wrócę stąd na piechotę. Oczywiście, nie możecie tracić czasu, żeby mnie gdzieś podrzucić. Ali może 499 poprowadzić śmigłowiec; stacjonował w tym rejonie i zna radar. Zostawicie mi tylko karabin, a ja sobie pójdę do Bandar Dejlamu, w porządku? Mężczyźni przenosili spojrzenia z Locharta na Sela-diego i Walika. Czekali. Walik zastanawiał się nad nowym problemem. Sela-di także. Obaj doszli do tego samego wniosku: In sza a Allah! Lochart postanowił zostać i tym samym zgodził się na wszystkie skutki tej decyzji. - Doskonale - powiedział spokojnie Walik. - Ali będzie pilotował. - Uśmiechnął się, a potem, ponieważ cenił Locharta jako pilota, dodał szybko: - Ponieważ jesteśmy narodem demokratycznym, proponuję głosowanie: Irak czy Kuwejt? - Kuwejt - natychmiast wypaliła Annusz, a inni jej zawtórowali, zanim Seladi zdążył się wtrącić. Dobrze, pomyślał Walik. Przedtem zgodziłem się, gdyż Seladi twierdził, że zna szefa policji w Bagdadzie. Powiedział, że bezpieczeństwo moje, mojej rodziny i jego będzie kosztowało nie więcej niż 20000 dolarów w banknotach amerykańskich, co byłoby nieporównanie tańsze od Kuwejtu. Suma, którą musieliby zapłacić inni, jest ich sprawą. Mam nadzieję, że mają pieniądze albo mogą je szybko zdobyć. - Oczywiście zgadzasz, się, ekscelencjo wuju? Kuwejt. Dziękuję, kapitanie. Niech pan powie Alemu, że będzie pilotował. Jest nad jeziorem. - Jasne. Zaraz skompletuję sobie wyposażenie na drogę. Zostawicie mi karabin? - Oczywiście. Lochart zniknął w hangarze. - Wytoczcie helikopter - rozkazał Seladi. Oficerowie udali się wypełnić polecenie. Lochart wyszedł, położył swe torby przy drzwiach i ruszył ścieżką nad jezioro. Seladi odprowadził go wzrokiem, a potem niecierpliwie podszedł do 212. Walik zauważył, że żona mu się przygląda. - Tak, Annusz? - Co zamierzacie zrobić z kapitanem Lochar-tem? - zapytała cicho, choć i tak nikt nie mógł ich słyszeć. - On... słyszałaś, co powiedział. Odmawia lotu i chce tu zostać. Odejdzie. - Zbyt dobrze cię znam, mój drogi. Czy chcecie go zabić? - Uśmiechała się miło. Zamordować? - Morderstwo to nie najlepsze określenie. - Uśmiechnął się także. - Na pewno się zgodzisz, że Lochart stanowi teraz wielkie zagrożenie. Zna nas wszystkich, zna nasze nazwiska; wszyscy nasi krewni ucierpieliby, gdyby go schwytano, torturowano i skazano. To wola Boga. Sam wybrał. Seladi chciał to zrobić, tak czy inaczej; wojskowa decyzja. Ja powiedziałem: nie. Proponowałem, żeby to Lochart pilotował.

241

- Po to, żeby móc go zdradzić w Kuwejcie albo Bagdadzie? - To Seladi wydał rozkaz Alemu. Nie ja. Lochart jest naznaczony, biedny człowiek. To tragiczne, ale konieczne. Zgadzasz się z tym, prawda? - Nie, kochanie. Przykro mi, ale nie. Jeśli coś mu się tutaj stanie, jeśli ktoś tknie go choć palcem, wielu tego pożałuje. - Annusz nie przestawała się uśmiechać. - Ty także, kochanie. Poczerwieniał. Z tyłu mężczyźni wytoczyli już 212 z hangaru i rozpoczęli załadunek. Walik zniżył głos. - Nie rozumiesz, Annusz?! Chodzi o nasze życie! On nie jest jednym z nas. Dżared ledwie go toleruje, a ja cię zapewniam: on stanowi dla nas poważne niebezpieczeństwo! Także dla tych, których zostawiamy: dla twojej i mojej rodziny. - Słyszałeś, co powiedziałam, mężu? Ja też wiem, co jest niebezpieczne, ale obiecuję: jeśli on zostanie zamordowany, ty także zginiesz! - Nie bądź śmieszna! - Kiedyś zaśniesz i już nigdy się nie obudzisz. To będzie wola Boga. - Uśmiech nie znikał z jej twarzy ani nie zmienił się łagodny ton głosu. 500 501 Walik zawahał się. Potem ze ściągniętą twarzą pobiegł w kierunku ścieżki. Dzieci wypadły z domu i podbiegły do Annusz. - Poczekajcie tu, kochane - powiedziała. - Zaraz wrócę. Nad jeziorem, na pomoście osłoniętym daszkiem, umieszczono rożen i bar. Do wody prowadziły stopnie ułatwiające start narciarzom wodnym i umożliwiające schodzenie do motorówki, którą zacumowano pod znajdującą się w pobliżu wiatą. Lochart stał z podniesionymi rękami nad samą wodą. Ali mierzył do niego z automatu. Rozkaz Seladiego był jasny: idź nad jezioro i czekaj. Albo cię odwołamy, albo przyślemy po ciebie pilota. Jeśli przyjdzie pilot, zabij go i od razu wracaj. Nie podobał mu się ten rozkaz. Bombardowanie lub strzelanie do rewolucjonistów i zdrajców z karabinu maszynowego helikoptera nie było morderstwem, ale to tutaj - tak. Miał twarz w kolorze popiołu; nigdy przedtem nikogo nie zabił, teraz prosił Boga o wybaczenie; rozkaz jednak jest rozkazem. - Przepraszam - wykrztusił i zaczął ściągać spust. W tym momencie wydało mu się, że nogi odmówiły Lochartowi posłuszeństwa; okręcił się tak, że stanął twarzą w kierunku wody i runął. Ali automatycznie, jak na strzelnicy, wycelował w środek pleców; wiedział, że z tej odległości nie może chybić. Ognia! - Stój! W ciągu ułamka sekundy zdał sobie sprawę ze znaczenia tego okrzyku i odetchnął z ulgą. Poczuł, że jego palec spoczywający na spuście rozluźnia się. Walik podbiegł. Obaj spojrzeli na powierzchnię wody, która w tym miejscu była głęboka i nieprzenikniona. Czekali; Lochart się nie pojawił. - Może jest pod podłogą albo pod tratwą - powiedział Ali, ocierając pot z czoła i dziękując Bogu za to, że krew pilota nie obciąży jego sumienia. Walik także się spocił, ale ze strachu. Nigdy nie widział u żony takiego spojrzenia, uśmiechu, który zwia502 stował śmierć. To jej podli przodkowie, pomyślał. Jest z Kadżarów, pochodzi od Kadżarów, którzy bez wahania mogli oślepić lub zamordować swych rywali do tronu albo ich dzieci. Czy choć jeden szach z trwającej 146 lat dynastii Kadżarów umarł naturalną śmiercią? Walik rozejrzał się wokół, zobaczył, że żona stoi w górze, na ścieżce, i zwrócił się do Alego. - Daj mi karabin.

242

Trzęsącymi się rękoma położył karabin na podłodze i krzyknął: - Lochart, zostawiam ci broń. To była pomyłka. Kapitan się pomylił. - Ależ, generale... - Idź do helikoptera - polecił głośno Walik. - Seladi jest głupcem. Nie powinien kazać ci zabić tego biednego człowieka. Natychmiast startujemy i lecimy do Kuwejtu, a nie do Bagdadu. Ali, idź i uruchamiaj silnik! Ali odszedł. Gdy mijał Annusz, spojrzał na nią ze zdziwieniem, a potem ruszył pospiesznie dalej. Annusz zeszła niżej i stanęła obok męża. - Widziałaś? - zapytał. - Tak. Czekali. Wokół panowała cisza, woda nie chlupota-ła. Było pięknie i spokojnie; powierzchnia jeziora gładka i bezwietrzna. - Ja... ja modlę się, żeby był gdzieś ukryty - powiedział, czując w duszy pustkę. Nadszedł czas, aby załagodzić sytuację. - Cieszę się, że jego krew nie splamiła naszych rąk. Seladi to potwór. - Wracajmy już. Od domu i helikoptera nie było ich widać. Walik wyjął pistolet i wystrzelił, celując w ziemię. - Na użytek Seladiego! Powiem, że trafiłem Lochar-ta, gdy się wynurzył. Niegłupie, co? Wzięła go pod rękę. - Jesteś mądrym i dobrym człowiekiem. - Zgodnie wchodzili na wzniesienie. - Bez ciebie, twojego sprytu i odwagi nigdy nie ucieklibyśmy z Isfahanu. Ale wygnanie? Dlaczego... 503 - Tylko chwilowe wygnanie - powiedział jowialnie, czując ulgę na myśl, że złe chwile minęły. - Potem wrócimy do domu. - To by było wspaniale - odparła, zmuszając się, żeby uwierzyć. Musiałam to zrobić albo zwariowałabym. Musiałam to zrobić dla dzieci! - Cieszę się, że wybrałeś Kuwejt. Nigdy nie lubiłam Bagdadu i tych Irakijczyków! - Nadal miała cienie pod oczami. - Dlaczego Lochart nie miał racji, gdy mówił o czekaniu do zmroku? - O kilka kilometrów stąd jest baza lotnictwa. Mogliby złapać nas radarem albo reflektorami umieszczonymi na wzgórzach. W tej sprawie Seladi ma rację: baza wyśle patrol, żeby nas szukał. - Osiągnęli szczyt wzniesienia. Dzieci czekały na nich w drzwiach kabiny, wszyscy inni byli już w środku. Przyspieszyli kroku. - Kuwejt jest o wiele bezpieczniejszy. Już dawno postanowiłem przekonać tego zadufanego głupca, Seladiego. Nie można mu ufać! W ciągu kilku minut znaleźli się w powietrzu; maszyna leciała na północ, nad wzgórzami, kryjąc się w wąwozach i rozpadlinach. Ali Abbasi był niezłym pilotem i dobrze znał teren. W jednym z wąwozów skręcił na zachód i przeskoczył przełęcz, aby uniknąć krańca lotniska. Granica z Irakiem znajdowała się mniej więcej osiemdziesiąt kilometrów dalej. W górze, nad sobą, widzieli ośnieżone szczyty gór; śnieg leżał też na położonych wyżej stokach, choć gdzieniegdzie w dolinach zielona roślinność łagodziła dzikość skał. Przelecieli niespodziewanie nad jakąś wioską, a potem zawrócili niemal dokładnie na południe, znów wzdłuż strumienia, który płynął równolegle do granicy znajdującej się daleko z prawej strony. Lot nie powinien trwać dłużej niż dwie godziny, zależnie od wiatru, a wiatr im sprzyjał. Pasażerowie wyglądali wesoło przez okna; dzieci dostały najlepsze miejsca; major trzymał Dżalala, a Wa-lik, siedzący koło Annusz, swą córkę. Wszyscy byli zadowoleni, niektórzy modlili się w myślach. Zbliżała 504 się pora zachodu słońca; niebem płynęły przyjazne, zabarwione na czerwono chmury. - Kiedy czerwień o zachodzie, pasterz wie już o pogodzie - nuciła po angielsku Annusz na ucho Setarem. Silnik pracował równomiernie; wszystkie wskaźniki na kolorze zielonym.

243

Alego cieszył ten lot. Cieszył się też, że nie zabił Locharta, który stał przed nim w milczeniu, nie błagał o litość i nie modlił się; po prostu stał z rękami nad gtową i czekał. Dzięki Bogu, na pewno schronił się pod pomostem... Zerknął na mapę, żeby odświeżyć pamięć. Właściwie nie musiał tego robić, gdyż spędził tu wiele lat i odbył niezliczoną liczbę lotów w górach. Niedługo wydostaną się nad bagniste równiny Tygrysu i Eufratu. Pozostanę na małej wysokości, kierując się na Dezful, potem Alwaz i Chorramszahr. Potem skok przez Szatt el-Arab i granicę. Do Kuwejtu i wolności. Przed oczami pilota wyłoniła się grań, nad którą dominował wyższy szczyt. Uniósł maszynę wyżej, wypadł z doliny i zapadł w następną, czerpiąc przyjemność z lotu. Nagle słowa: "HBC, wejdź na trzysta metrów i zmniejsz szybkość!" zadźwięczały mu w słuchawkach i mózgu. Byli w powietrzu dopiero od sześciu minut. Rozkaz padł w farsi i został powtórzony po angielsku; potem znowu w farsi i znowu po angielsku. Pilot przez cały czas utrzymywał maszynę nisko nad ziemią, próbując gorączkowo zebrać myśli. - Helikopter HBC, jesteś nielegalny. Wznieś się nad wąwóz i zredukuj prędkość! Ali Abbasi spojrzał w górę, na niebo; nie zobaczył żadnego samolotu. Dolina uciekała do tyłu. Z przodu widniała następna grań, a dalej kolejne doliny i granie, prowadzące w dół, na równiny. Granica i Irakiem biegła w odległości jakichś sześćdziesięciu kilometrów dwadzieścia minut lotu! - Helikopter HBC, powtarzam po raz ostatni: jesteś nielegalny. Do góry i wolniej! 505 Alemu huczało mu w głowie: masz trzy możliwości: posłuchać i umrzeć, próbować uciec lub wylądować i przyczaić się do świtu - jeśli przetrzymasz ich rakiety i pociski. Z przodu, z lewej, zobaczył drzewa, przy których ziemia uciekała w dół; boki doliny robiły się strome, tak że dolina zmieniała się w wąwóz. Skierował tam maszynę, postanawiając uciec. Teraz jego umysł pracował już sprawnie. Zdjął słuchawki, polecił się Bogu i poczuł lepiej. U wylotu parowu zwolnił, przeskoczył kępę drzew i zapadł w następną dolinkę, jeszcze bardziej redukując prędkość i kierując się ostrożnie wzdłuż łożyska strumienia. Prześliznął się między jakimś drzewem a nawisem skalnym. Nisko i powoli, oszczędzaj benzynę i kieruj się na południe, pomyślał, czując, że jest coraz bardziej pewny siebie. Blisko granicy, a potem wybrać właściwy moment. Jeśli będziesz mądry, nie złapią cię. Niedługo zapadnie mrok; zgubisz ich w ciemnościach, a wiesz tyle o lataniu według instrumentów pokładowych, że trafisz do Kuwejtu. Ale jak nas wykryli? To tak, jakby specjalnie czekali! Może namierzyli nas, gdy dochodziliśmy do Dez Damu? Uwagaaa! Drzewa były tu potężniejsze; okrążył pnie wyrastające na zboczu, zbliżył się do skał, wspiął nad grań i skierował do następnej doliny. Leciał nisko, pod osłoną skał, szukając przez cały czas dogodnego lądowiska na wypadek, gdyby zawiódł silnik. Był skoncentrowany, spokojny i wykonywał dobrze swą pracę. Wskazówki wszystkich instrumentów pokazywały, że urządzenia śmigłowca działają prawidłowo. Mijały minuty; choć Ali obserwował niebo, nie zauważył niczego niepokojącego. W najwyższym punkcie następnej doliny powoli okręcił maszynę o 360 stopni, starannie badając wzrokiem niebo. Nic. Jestem bezpieczny! Zgubiłem go! In sza'a Allah! Wziął głęboki oddech i skierował maszynę na południe. Za następną grań. Potem za jeszcze jedną, za którą leżały równiny. Czekały tam dwa myśliwce FI4. 506 LOTNISKO W TEHERANIE, BIURO S-G, 17:48.

244

- ... nie masz zezwolenia na lądowanie! - Rozległo się po raz kolejny wśród trzasków odbiornika. Nachyleni nad nim Gavallan, McIver i Robert Armstrong nasłuchiwali w napięciu. Za oknami monotonny, ponury widok, wieczór blisko. Znowu odezwał się żywy głos Johna Hogga, dochodzący falami radiowymi z nadlatującego 125. - Echo Tango Lima Lima, mamy zezwolenie na lądowanie od radaru na Kiszu, tak jak wczoraj... - ETLL, nie wolno ci lądować! - Kontroler ruchu był najwyraźniej wystraszony, a McIver cicho zaklął. - Powtarzam: nie ma zezwolenia. Cały ruch cywilny jest wstrzymany, a zezwolenia na lądowanie unieważnione do czasu dalszych rozkazów imama... - Słyszeli w tle rozmowy prowadzone w farsi; na tej częstotli507 wości działało wiele radiostacji. - Wracaj do miejsca startu! - Powtarzam: mamy zezwolenie od radaru na Ki-szu, który przekazał nas do kontrolera ruchu w Isfaha-nie, a ten potwierdził nasze zezwolenie. Niech żyje Ajatollah Chomeini i zwycięstwo islamu. Jestem o sześćdziesiąt kilometrów na południe od punktu kontroli Waramin, przewidywany pas 29 lewo. Proszę potwierdzić, że twój system naprowadzania działa. Czy masz w powietrzu inne maszyny? Przez chwilę głosy w farsi zagłuszały wieżę; potem dało się słyszeć: - Nie ma ruchu w powietrzu, odmawiam, ETLL, nie wolno ci... Kontroler mówiący w amerykańskiej angielszczyżnie nagle urwał, a rozległ się głos z kiepskim akcentem: - Nie ma lądowań! Komitet daje rozkazy w Teheran! Kisz nie Teheran, Isfahan nie Teheran, my dajemy rozkazy w Teheran! Jak wylądować, ty aresztowany! John Hogg odpowiedział natychmiast wesołym głosem: - Echo Tango Lima Lima! Zrozumiałem, że nie chcecie, żebyśmy lądowali, i odrzucacie nasze zezwolenie, co jest chyba błędem w myśl przepisów lotniczych. Zostań na nasłuchu. Potem, natychmiast, w prywatnym paśmie radiowym S-G zabrzmiał rzeczowy głos pilota: Kwatera Główna, proszę o radę! McIver natychmiast zmienił kanał i powiedział do mikrofonu: - Trzy sześćdziesiąt, zostań na nasłuchu. - Oznaczało to, że samolot ma krążyć i czekać na odpowiedź. McIver spojrzał na Gavallana, który siedział z ponurym wyrazem twarzy. Robert Armstrong cicho pogwizdywał. - Lepiej go odprawmy. Jeśli wyląduje, mogą go przymknąć, a samolot zasekwestrować - wyraził obawę McIver. - Z oficjalnym zezwoleniem? - zaprotestował Ga-vallan. - Powiedziałeś przecież tym z wieży, że mamy list ambasadora brytyjskiego, potwierdzony przez biuro Ba-zargana... - Ale nie przez samego Bazargana - odparł Robert Armstrong. - Poza tym, praktycznie rzecz biorąc, te skurczybyki w wieży decydują w tej chwili o wszystkim. Sugerowałbym... - Urwał i wyciągnął rękę. - Proszę tam spojrzeć! Dwie ciężarówki i samochód kontroli radiowej z kołyszącą się wysoką anteną pędziły obwodnicą lotniska. Wjechały na pas 29 lewo i zatrzymały się na samym środku. Uzbrojeni mężczyźni z zielonymi opaskami wyskoczyli i zajęli pozycje obronne. Samochód kontrolny pozostał na miejscu. - Gówno! - mruknął McIver. - Mac, czy sądzisz, że słuchają na naszej częstotliwości? - Na wszelki wypadek lepiej to zaszyfrować, Andy. Gavallan wziął mikrofon. - Zrezygnuj. B, powtarzam: B. - Echo Tango Lima Lima! - A potem na częstotliwości wieży grzecznie i przyjacielsko: Wieża w Teheranie: zgadzamy się na waszą prośbę o unieważnienie naszego zezwolenia.

245

Prosimy oficjalnie o wasze zezwolenie na lądowanie jutro w południe w celu dostarczenia części zamiennych potrzebnych pilnie IranOil i zabrania personelu na zaległy urlop. Potem niezwłoczny start. McIver chrząknął. - Johnny miał zawsze szybki refleks. - Zwrócił się do Armstronga: - Umieścimy... Przerwał mu głos kontrolera z wieży: - Echo Tango Lima Lima. - Umieścimy pana na liście pasażerów, gdy tylko będziemy mogli, panie Armstrong. Niestety, dzisiaj nie ma pan szczęścia. Co z pana dokumentami? Armstrong oderwał wzrok od nadjeżdżającego samochodu. - Właściwie wolałbym być specjalnym konsultantem S-G wyjeżdżającym na urlop, gdyby nie miał pan 509 nic przeciwko temu. Oczywiście nie będę pobierał wynagrodzenia. - Spojrzał na Gavallana. Co to znaczy: B, powtarzam: B? - Jutro spróbuj znowu, o tej samej porze. - A jeśli zgodzą się na prośbę ETLL? - Wtedy zostanie pan specjalnym konsultantem. - Dziękuję. Miejmy nadzieję, że jutro się uda. - Armstrong spojrzał na nadjeżdżający samochód i dodał szybko: - Czy będzie pan w domu koło dziesiątej, panie Gavallan? Może mógłbym do pana wpaść i porozmawiać, o niczym ważnym... - Oczywiście, będę na pana czekał. Już kiedyś się spotkaliśmy, prawda? - Tak. Gdybym nie dotarł do dziesiątej piętnaście, wie pan, jak to jest, spróbuję jutro rano. Armstrong wstał. - Dziękuję. - W porządku. Gdzie się spotkaliśmy? - W Hongkongu. Robert Armstrong skinął grzecznie głową i wyszedł, wysoki i szczupły. Zobaczyli, że skierował się do drzwi prowadzących do hangaru i tylnego wyjścia na parking S-G, gdzie pozostawił swój nie wpadający w oko samochód. Wóz McIvera stał od frontu. - Zachowuje się tak, jakby już kiedyś tu był - zauważył z namysłem McIver. - Hongkong? Nie pamiętam go. A ty? - Nie. - McIver zmarszczył brwi. - Zapytam Gen. Ona ma pamięć do nazwisk. - Nie jestem pewien, czy ten cholerny Armstrong mi się podoba. Niezależnie od tego, co mówi o nim Talbot. W południe wybrali się do Talbota, żeby wypytać go o Armstronga. George Talbot powiedział tylko: - Och, on jest, no, raczej porządny, naprawdę, a my bylibyśmy wdzięczni, gdybyście go panowie podrzucili i nie zadawali mu zbyt wielu pytań. Oczywiście, zostaniecie na lunchu? Mamy jeszcze całkiem dobrą solę z Dover, świeżo zamrożoną, i masę kawioru, i wędzonego łososia, co chcecie. Poza tym trzymamy w lodzie parę butelek La Doucette, rocznik 76. Albo: parówki 510 z puree, a do tego domowe claret, które bardzo polecam. Pudding czekoladowy, bita śmietana z czereśniami. Mamy też jeszcze pół całkiem dobrego stiltona. Świat płonie, ale możemy przynajmniej obserwować to jak dżentelmeni. Co sądzicie o różowym dżinie przed lunchem? Obiad był rzeczywiście bardzo dobry. Talbot uważał, że ustąpienie przez Bachtiara pola Bazarganowi i Chomeiniemu może zaoszczędzić wielu kłopotów. - Teraz, gdy nie grozi już przewrót, sytuacja powinna się w końcu unormować.

246

- Dlaczego "w końcu"? - To znaczy wtedy gdy skończy się im amunicja. Kimkolwiek "oni" są. Ale, staruszku, moja opinia naprawdę nie ma znaczenia. Ważne jest to, co myśli Chomeini. Gavallan przypomniał sobie przeraźliwy rechot Talbota śmiejącego się z własnego żartu i też się uśmiechnął. - O co chodzi? - spytał McIver. - Przypomniałem sobie zachowanie Talbota podczas lunchu. Samochód musiał jeszcze pokonać sto metrów. - Talbot ukrywa cały wór tajemnic. Jak sądzisz, o czym chce pogadać Armstrong? - Prawdopodobnie chce trochę odwrócić naszą uwagę od siebie. W końcu, Mac, poszliśmy do ambasady, żeby zasięgnąć o nim języka. To dziwne! Zwykle nie zapominam... Hongkong? Może wyścigi w Szczęśliwej Dolinie? Przypomnę sobie. Można o nim powiedzieć jedno: jest punktualny. Powiedziałem mu, że o piątej, i był, choć wydawało się, że ledwie zdążył. - Oczy Gavałlana błysnęły pod grubymi brwiami; potem zwrócił spojrzenie na samochód, który zajeżdżał już przed biuro. - Armstrong nie chciał spotkać się z naszymi przyjaciółmi z komitetu; to jasne, jak to, że Bóg stworzył Szkocję. Zastanawiam się dlaczego? Komitet składał się z dwóch uzbrojonych młodzieńców, mułły - innego niż wczoraj - i Sabolira, spoco511 nego urzędnika imigracyjnego, który był nadal zdenerwowany. - Dobry wieczór ekscelencjom - powiedział grzecznie McIver, choć jego nozdrza buntowały się przeciwko zapachowi zastarzałego potu. - Czy napiją się panowie herbaty? - Nie, dziękujemy - odparł Sabolir. Nadał był przestraszony, choć skrywał to pod maską arogancji. Usiadł na najlepszym krześle. - Mamy dla was nowe przepisy. McIver miał z nim do czynienia już od paru lat. Czasem dawał mu karton whisky, benzynę do samochodu, a nawet bezpłatne przeloty i zakwaterowanie w miejscowościach wypoczynkowych nad Morzem Kaspijskim dla niego i jego rodziny. "Zarezerwowaliśmy pokoje dla naszych szefów, a oni nie mogą z nich skorzystać, drogi panie Sabolir. Szkoda, żeby się zmarnowały, prawda?" McIver załatwił kiedyś dwuosobową wycieczkę do Dubaju. Dziewczyna była młoda i bardzo piękna; Sabolir zaproponował bezczelnie, żeby zaksięgować ją w rachunkowości S-G jako irańskiego eksperta. - Czym możemy panu służyć? Ku ich zdziwieniu, Sabolir wyjął paszport Gavallana i stare zezwolenie. Położył dokumenty na biurku. - Oto pański paszport i zezwolenie. Są... zatwierdzone - powiedział oficjalnym głosem. Imam rozkazał, aby lotnisko zaczęło natychmiast normalnie działać. Islamskie państwo irańskie wraca do normy, a lotnisko będzie za trzy dni otwarte dla zwykłego, uzgodnionego ruchu. Wy też zaczniecie teraz normalnie działać. - Wznawiamy szkolenie Irańskich Sił Powietrznych? - zapytał McIver, starając się ukryć radość; chodziło o ogromny, bardzo zyskowny kontrakt. Sabolir zawahał się. - Tak, sądzę, że tak... - Nie - wtrącił twardo mułła, który mówił świetnie po angielsku. - Nie, dopóki nie wyrazi na to zgody imam albo Komitet Rewolucyjny. Spodziewam się, że 512 dostaniecie zdecydowaną odpowiedź. Nie sądzę, aby przywrócono tę część waszych działań. Na razie tylko zwykłe zadania: dostarczanie części do waszych baz i loty, które pomogą IranOil w podjęciu produkcji. Poza tym Iran-Timber i tak dalej. Loty mogą się rozpocząć pojutrze: oczywiście, muszą być z góry zatwierdzone. - Doskonale - odparł Gavallan, a McIver mu zawtórował.

247

- Przewóz ludzi, jeśli loty będą zatwierdzone z góry, a dokumenty pasażerów w porządku ciągnął mułła. - Też pojutrze. Wydobycie ropy jest najważniejsze. Gwardia Islamska obsadzi wszystkie loty krajowe. - Pod warunkiem, że w każdym wypadku wpłynie do nas odpowiednia prośba. I bez broni przerwał grzecznie McIver, przygotowując się do nieuchronnej kłótni. - Uzbrojeni strażnicy islamscy będą was chronić, aby zapobiec porwaniom maszyn przez wrogów państwa! - ostro zaprotestował mułła. - Będziemy z przyjemnością współpracować, ekscelencjo - oznajmił Gavallan. - Naprawdę z przyjemnością. Jestem jednak pewien, że nie chcecie spowodować zagrożenia życia pasażerów ani też dezorganizacji państwa islamskiego. Zwracam się do pana oficjalnie, aby poprosił pan imama o wyrażenie zgody na loty bez broni; na pewno ma pan do niego dostęp. Zresztą na razie i tak nie możemy latać. - Ale wkrótce będziecie mogli. - Mułła był już bardzo zły. - Może przyjmiemy rozwiązanie kompromisowe, które imam będzie mógł później zatwierdzić: strażnicy zachowają broń, ale w czasie lotu pilot będzie przechowywał amunicję. Zgoda? Mułła zawahał się. Gavallan naciskał: - Imam rozkazał, aby złożyć całą broń, prawda? - Tak, dobrze. Zgadzam się. - Dziękuję. Mac, przygotuj dla ekscelencji dokument do podpisania. To załatwi tę sprawę. A teraz, 513 ekscelencjo, potrzebujemy odpowiednich dokumentów lotniczych. Mamy tylko stare, to znaczy bezużyteczne, wystawione przez stary reżim. Czy da nam pan konieczne upoważnienia? Pan sam, ekscelencjo? Widać, że jest pan bardzo ważnym człowiekiem i że jest pan wprowadzony we wszystkie bieżące sprawy. - Gavallan obserwował mężczyznę, który wydawał się rosnąć pod wpływem pochlebstwa. Mułła miał trzydzieści parę lat, zatłuszczoną brodę i stare, wyświecone ubranie. Sądząc z akcentu, musiał studiować w Anglii; był jednym z tysięcy Irańczyków, których Szach wysłał na zagraniczne stypendia. Oczywiście, zechce pan wydać nam od razu nowe dokumenty, aby zalegalizować nas u progu nowej epoki? - My... będziemy wystawiać nowe dokumenty dla każdej z naszych maszyn, tak. - Mułła wyjął ze sfatygowanej teczki jakieś papiery i założył stare okulary o grubych szkłach, z których jedno było pęknięte. Dokument, którego szukał, był na samym dnie. - Powierzono wam trzynaście irańskich 212, siedem 206 i cztery alouette. Są w różnych miejscach i mają irańską rejestrację. Stanowią własność Iran Helicopter Company. Zgadza się? Gavallan potrząsnął głową. - Niezupełnie. W gruncie rzeczy są w tej chwili własnością S-G Helicopters z Aberdeen. Iran Helicopter Company, nasi wspólnicy, nie mają prawa własności, dopóki nie zapłacą za maszyny. Mułła zmarszczył brwi, a potem przysunął dokument bliżej twarzy. - Kontrakt daje prawo własności Iran Helicopter, spółce irańskiej. Tak tu jest napisane, prawda? - Tak, jest to jednak uzależnione od płatności, które są... opóźnione. - Imam powiedział, że wszystkie długi zostaną spłacone, a więc będą spłacone. - Oczywiście, ale na razie prawo własności zależy od dokonanych już spłat - ostrożnie kontynuował Gaval-lan, mając wbrew rozsądkowi nadzieję, że wieża udzieli jednak jutro Johnny'emu Hoggowi zezwolenia na lądo514

248

wanie. Ciekawe, czy ten pokrętny typek może nakazać wydanie zezwolenia? - zastanawiał się. Skoro Chomeini rozkazał, aby wszystko wróciło do normy, to pewnie wróci, a ja będę mógł spokojnie pojechać do Londynu. Przy odrobinie szczęścia udałoby mi się do weekendu zamknąć kontrakt ExTex, który obejmuje najem nowych X63. - Przez całe miesiące płaciliśmy z własnych pieniędzy w imieniu IHC za wszystkie te maszyny, wraz z odsetkami, opłatami bankowymi i tak dalej... - Islam zakazuje lichwy i płacenia odsetek - oświadczył mułła z powagą, która sparaliżowała Gavallana i McIvera. - Banki nie mogą pobierać oprocentowania. Żadnego. To jest lichwa. Gavallan spojrzał na McIvera, a potem niespokojnie zwrócił się do mułły: - Gdyby banki nie mogły pobierać odsetek, jak można by było prowadzić krajowe i zagraniczne operacje gospodarcze? - Zgodnie z prawem islamu. Tylko z prawem islamu. Koran zakazuje lichwy. - Mułła dodał z niesmakiem: - To, co robią zagraniczne banki, jest złem. Właśnie przez to Iran ma tyle kłopotów. Banki są diabelskimi instytucjami i nie będą tolerowane. A co do Iran Helicopter Company, Islamski Komitet Rewolucyjny kazał zawiesić wszystkie joint ventures do czasu, gdy zostaną one sprawdzone. - Mułła zamachał plikiem papierów. - Wszystkie te maszyny są irańskie! Mają irańską rejestrację i są irańskie! - Po raz drugi spojrzał na dokumenty. - Tutaj, w Teheranie, macie trzy 212, cztery 206 i jeden 47G4; tutaj, na lotnisku, prawda? - Mamy helikoptery w różnych miejscach - powiedział ostrożnie McIver. - Tutaj, w Doszan Tappeh i Galeg Morghi. - Ale wszystkie są tu, w Teheranie? McIver próbował rozgryźć mułłę, podczas gdy Ga-vallan mówił, starając się jednocześnie przeczytać dokładnie dokument. Ten, który mułła trzymał w ręku, zawierał spis wszystkich maszyn wraz z numerami rejestracyjnymi i był kopią listy przewozowej, którą trzyma515 no na wieży i która powinna być na bieżąco uaktualniana przez S-G. Gavallan zauważył z niepokojem, że litery EP-HBC zostały zakreślone czerwonym kółkiem. Litery te oznaczały 212 Locharta. Podobne kółko otaczało EP-HFC - 206 Pettikina. - Wypożyczyliśmy jeden 212 do Bandar Dejlamu - ośwadczył, uznając, że tak będzie bezpieczniej, klnąc w myśli Walika i mając nadzieję, że Tom Lochart jest albo w Bandar Dejlamie, albo już stamtąd wraca. - Reszta jest na miejscu. - Wypożyczony? To ten EP, EP-HBC? - zapytał mułła. Był zadowolony z siebie. - A zatem, co... Przerwał mu głos kontrolera lotów: - Echo Tango Lima Lima, odmawiam. Wezwij Is-fahan na 118,3. Życzę dobrego dnia. - Słusznie. Dzień jest dobry. - Mułła z satysfakcją skinął głową. Gavallan i McIver zaklęli w duchu, a Sabolir, który przez cały czas słuchał w milczeniu i widział wyraźnie, w jaki sposób obaj Brytyjczycy próbują zwodzić mułłę, zaśmiał się do siebie, starannie unikając spojrzeń i na wszelki wypadek wpatrując się w podłogę. Przed chwilą, gdy mułła nie zwracał na nich uwagi, spojrzał na Mclve-ra i uśmiechnął się do niego zachęcająco, udając przyjaźń. Dziś rano rzecznik Islamskiego Komitetu Rewolucyjnego przemawiał przez radio. Wezwał wszystkich lojalnych obywateli, aby denuncjowali wszystkich, którzy popełnili zbrodnie przeciwko islamowi. Już tego samego dnia aresztowano trzech jego kolegów, co sprawiło, że całe lotnisko zatrzęsło się ze strachu. Islamscy strażnicy nie potrzebowali jakichś szczególnych powodów; po prostu zabierali ludzi i umieszczali ich w areszcie Ewin - ponurym więzieniu SAVAK-u - gdzie, jak głosiła plotka, rozstrzelano dziś pół setki "wrogów islamu" po przeprowadzeniu doraźnych procesów. Jednym z aresztowanych był podwładny Sabolira, który przyjął wczoraj 10000 riali i trzy pięciogalonowe kanistry benzyny z magazynku McIvera. Jeden kanister 516

249

zatrzymał na miejscu, a dwa pozostałe, zgodnie z obyczajem, oddał Sabolirowi, który zabrał je do domu. Och, Boże, żeby tylko nie przeszukali mojego mieszkania! W głośniku radia rozległ się wesoły głos Johnny'ego Hogga: - Echo Tango Lima Lima, dziękuję. Niech żyje rewolucja i dobry dzień. - Potem dodał rzeczowym tonem na ich własnym kanale: 4 - Kwatera Główna, proszę o potwierdzenie. McIver przełączył aparat na właściwy kanał. - Gotowość Jeden! - rozkazał, świadom obecności mułły. - Czy uważasz... - O! Rozmawia pan bezpośrednio z samolotem. Prywatny kanał? - Chciał wiedzieć mułła. - Kanał firmy, ekscelencjo. To zwykła praktyka. - Zwykła. Tak. A więc EP-HBC jest w Bandar Dejlamie? - upewniał się mułła i odczytał z dokumentu: - "Dostawa części". Tak? - Tak - odparł McIver. - Kiedy maszyna ma powrócić? McIver niemal fizycznie czuł na sobie ciężkie spojrzenie mułły. - Nie wiem. Nie mogłem wywołać Bandar Dejlamu. Odpowiem, gdy tylko będę w stanie. A teraz, ekscelencjo, co do naszych zezwoleń na różne loty, czy uważa pan... - EP-HFC. EP-HFC jest w Tebrizie? - Jest na małym lądowisku Forsza - odrzekł Mc-Iver. Nie czuł się dobrze. Modlił się, aby nikt nie zgłosił jego wyczynów przy zaporze drogowej w Kazwinie. Znowu pomyślał o tym, gdzie może być teraz Erikki. Miał się z nim spotkać o trzeciej w mieszkaniu, żeby pojechać na lotnisko, ale się nie pojawił. - Lądowisko Forsza? McIver zobaczył, że mułła się w niego wpatruje. Skoncentrował uwagę na rozmowie. 517 - EP-HFC poleciał do Tebrizu w sobotę, żeby dostarczyć części i zabrać zmianę załogi. Wrócił wczoraj wieczorem. Jutro znajdzie się w nowym liście przewozowym. Mułła spojrzał ponuro. - Ale przecież wszystkie loty trzeba natychmiast zgłaszać. W dokumentach nie ma żadnej wzmianki o wczorajszym lądowaniu. - Kapitan Pettikin nie mógł wczoraj wywołać kontroli lotów w Teheranie. Chyba wojsko pełniło wtedy dyżur. Próbował przez całą drogę. - McIver dodał szybko: - Skoro mamy podjąć działanie, kto teraz będzie zatwierdzał nasze loty dla IranOil? Nadal pan Darius? - Hmm... tak sądzę. Dlaczego dziś nie zgłosiliście tego przylotu? Gavallan zmusił się do mówienia lekkim tonem. - Ekscelencjo, jestem pod głębokim wrażeniem pańskiej sprawności. Szkoda, że wojskowi kontrolerzy, którzy pełnili wczoraj służbę, nie są tak sprawni. Widzę, że nowa republika islamska prześcignie Zachód. Praca tutaj będzie prawdziwą przyjemnością. Niech żyje nowe! Czy możemy poznać pańskie nazwisko? - Jestem Mohammad Tehrani. - Mułła znów dawał się zagadać. - Zatem, ekscelencjo Tehrani, czy mogę poprosić, aby pozwolił nam pan skorzystać ze swego zezwolenia? Gdyby mój ETLL uzyskał pańską zgodę na jutrzejsze lądowanie, moglibyśmy ogromnie zwiększyć naszą sprawność, tak aby odpowiadała waszej. Mogę zapewnić, że moja firma zagwarantuje Ajatollahowi Chomeiniemu i jego pomocnikom, takim jak pan, taką jakość usług, jakiej macie prawo oczekiwać. Części zamienne, które znajdują się na pokładzie ETLL, pozwolą na uruchomienie dwóch dalszych 212, a ja będę mógł powrócić do Londynu, aby udzielać tam wsparcia waszej wielkiej rewolucji. Oczywiście, wyraża pan zgodę? - To niemożliwe. Komitet... - Jestem pewien, że komitet postąpi według pańskiej rady. Och, widzę, że nieszczęśliwie stłukł pan okulary. 518

250

To straszne. Ja bez okularów ledwie widzę. Może mógłbym poprosić, żeby 125 przywiózł jutro z Asz Szargaz nowe? Mułła drgnął. Miał bardzo zły wzrok. Ogarnęła go przemożna chęć posiadania nowych dobrych okularów. Och, to byłby skarb; dar Boga. Jasne, że to Bóg natchnął cudzoziemca tą myślą. - Nie sądzę... nie wiem. Komitet nie może spełnić tak prędko pańskiego życzenia. - Wiem, że to trudne, na pewno jednak wysłuchaliby pana, gdyby się pan za nami wstawił. To by nam ogromnie pomogło; bylibyśmy pańskimi dłużnikami - dodał Gavallan, posługując się wyrażeniem, które w każdym języku oznaczało: co chcesz w zamian? Zobaczył, że McIver przestawił radio na częstotliwość wieży i podaje mulle mikrofon. - Proszę nacisnąć ten guzik, ekscelencjo, gdyby zaszczycił nas pan swoją pomocą... Mułła Tehrani zawahał się, nie wiedząc, co robić. Gdy spojrzał na mikrofon, McIver znacząco zerknął na Sabolira. Sabolir zrozumiał natychmiast. - Oczywiście, cokolwiek pan postanowi, ekscelencjo Tehrani, komitet to zatwierdzi powiedział uroczyście. - Ale jutro... zrozumiałem, że ma pan odwiedzić inne lotniska i sprawdzić, ile cywilnych helikopterów znajduje się na pańskim terenie, to znaczy w Teheranie. Tak? - Takie otrzymałem polecenie - zgodził się mułła. - Jutro odwiedzę niektóre inne lotniska razem z kilkoma członkami mojego komitetu. Sabolir głęboko westchnął, udając rozczarowanie; McIver omal się nie roześmiał. - Niestety, nie będzie pan mógł objechać samochodem tych wszystkich lotnisk i zdążyć z powrotem, żeby osobiście nadzorować lądowanie i bezzwłoczny start tego jednego samolotu, który, nie z własnej winy, został zawrócony przez aroganckich kontrolerów z Kiszu i Isfahanu, którzy ośmielili się nie uzgodnić tego z panem. - To prawda - zgodził się mułła. - Zawinili! 519 ~ - Czy 7:00 panu odpowiada, ekscelencjo Tehrani? - zapytał natychmiast McIver. - Z przyjemnością pomożemy naszemu komitetowi. Wyznaczę najlepszego pilota; będzie pan miał aż zbyt wiele czasu, żeby móc nadzorować lądowanie i start. Ilu ludzi jedzie z panem? - Sześciu... - odparł mułła, pochłonięty myślą o tym, że będzie mógł wykonać rozkazy. Boża praca; tak wygodnie i luksusowo, jakbym był jakimś ajatollahem. - To... to można zrobić? - Oczywiście! - wykrzyknął McIver. - Tutaj o 7:00. Główny kapitan Nathaniel Lane przygotuje 212. Siedmiu pasażerów, razem z panem! Pan poleci w kokpicie, obok pilota. Może pan uważać, że to już załatwione. Mułła latał tylko dwa razy w życiu: do Anglii, na uniwersytet, i z powrotem, w tłoku, specjalnym studenckim czarterem Iran Air. Rozpromienił się i sięgnął po mikrofon. - O 7:00. - Upewnił się. McIver i Gavallan nie dali po sobie poznać poczucia ulgi. Sabolir też. Sabolir był zadowolony, że mułła dał się podejść. Bóg tak chciał! Teraz, powiedział sobie, gdyby mnie fałszywie oskarżono, mam już sprzymierzeńca. Ten głupiec, ten psi syn, ten fałszywy mułła, czyż nie przyjął łapówki? To nie tylko piszkesz. Właściwie dwie łapówki: nowe okulary i marnotrawcza, bezprawna przejażdżka helikopterem. Czyż nie pozwolił wystrychnąć się na dudka tym wygadanym i zdradzieckim Anglikom, którzy nadal myślą, że mogą kusić nas świecidełkami i kupić za kilka riali nasze dziedzictwo? Patrzcie, jak ten głupiec daje cudzoziemcom to, czego pragną! Spojrzał na McIvera. Wymownie. Potem znów skierował wzrok na podłogę. A teraz ty, arogancki, zachodni synu psa, pomyślał, jak odwdzięczysz się za moją pomoc? W KLUBIE FRANCUSKIM, 19:10. Gavallan wziął od francuskiego kelnera kieliszek czerwonego wina, McIver - białego.

251

520 Stuknęli się lekko kieliszkami i z przyjemnością pili wino. Byli zmęczeni po podróży z lotniska. Siedzieli w saloniku razem z innymi gośćmi, mężczyznami i kobietami, w większości Europejczykami. Mieli widok na pokryte śniegiem ogrody i korty tenisowe. Fotele były wygodne i nowoczesne, bar dobrze zaopatrzony. W tym pięknym budynku, który stał w najlepszej części Teheranu, mieściły się jeszcze sale bankietowe, taneczne, jadalne, i do gry w karty oraz sauna. Klub Francuski-był jedynym klubem cudzoziemców, jaki jeszcze działał. Klub Służb Amerykańskich, wraz ze swym ogromnym kompleksem urządzeń rekreacyjnych, sportowych i boiskiem do baseballa, a także kluby brytyjski i niemiecki były nieczynne; zniszczono bary i porozbijano butelki z trunkami. - Mój Boże, jakie to dobre - westchnął McIver, próbując zimnego, klarownego wina. - Nie mów Gen, że tu wpadliśmy. - Nie będę musiał, Mac. I tak będzie wiedziała. McIver skinął głową. - Masz rację; nic nie szkodzi. Udało mi się zarezerwować miejsca na wieczór, na kolację. To kosztuje fortunę, ale warto. Zwykle o tej porze mają już tylko wejściówki... - Obejrzał się, słysząc śmiech jakiegoś Francuza. - Przez chwilę myślałem, że to Jean-Luc. Zdaje się, że całe lata upłynęły od dnia, w którym urządził tu przyjęcie przed Bożym Narodzeniem. Ciekawe, czy będziemy jeszcze kiedyś na takim... - Jasne, że tak - powiedział Gavallan, chcąc go pocieszyć, zatroskany tym, że stary przyjaciel zaczyna tracić ikrę. - Nie pozwól, żeby ten mułła miał na ciebie taki wpływ. - On sprawił, że ciarki mnie przechodziły. Armstrong też, jeśli się nad tym zastanowić. I Talbot. Ale masz rację, Andy. Nie powinienem tak się tym wszystkim przejmować. Jesteśmy w lepszej sytuacji niż dwa dni temu... - Kolejny wybuch śmiechu zwrócił jego myśli w inną stronę. Pomyślał o wszystkich wspaniałych chwilach, które spędził tu z Genny i Pettikinem, i Lochar521 tem; lepiej teraz o nim nie myśleć; i z wszystkimi innymi pilotami, i innymi przyjaciółmi: Brytyjczykami, Amerykanami, Irańczykami. To wszystko minęło, prawie wszystko. Bywało tak: "Gen, wpadnijmy dziś do Klubu Francuskiego na finały tenisowe"... Albo: "Walik wydaje koktajlparty o ósmej w Klubie Irańskich Oficerów"... Albo: "Jest mecz polo, baseballowy, przyjęcie nad basenem, przyjęcie narciarskie"... Albo: "Przepraszam, w ten weekend nie mogę, jedziemy na przyjęcie do ambasadora nad Morze Kaspijskie"... Albo: "Bardzo bym chciał, ale Genny nie może. Kupuje dywany w Is-fahanie"... - Kiedyś ciągle tu bywaliśmy, Andy. Tu było najlepiej, nie ma dwóch zdań - stwierdził. - Teraz trudno skontaktować się nawet z naszymi radiotelegrafistami, a co dopiero ze znajomymi. Gavallan skinął głową. - Mac - rzekł uprzejmie. - Prosta odpowiedź na proste pytanie: Czy chciałbyś wyjechać z Iranu i pozwolić, żeby ktoś inny zajął się tu wszystkim? McIver wlepił w niego wzrok. - Dobry Boże, skąd ten pomysł?! Nie, oczywiście, że nie! Chodzi ci o to, że jestem trochę przygnębiony? Dobry Boże, nie - odpowiedział, ale jednocześnie zadał sobie to samo pytanie, co było nie do pomyślenia jeszcze kilka dni temu. Czy tracisz zaciętość, wolę trwania? Czy nie nadszedł czas, żeby zrezygnować? Nie wiem, pomyślał z bólem, choć nadal się uśmiechał. - Wszystko w porządku, Andy. Nie ma o czym mówić. - Dobrze. Przepraszam. Mam nadzieję, że nie masz mi za złe tego pytania. Ucieszyło mnie to, co mówił mułła; poza kwestią o "irańskich maszynach". - Tak naprawdę, to Walik i wspólnicy już od podpisania kontraktu zachowywali się tak, jakby nasze helikoptery należały do nich. - Dzięki Bogu, ta umowa podlega prawu brytyjskiemu.

252

Gavallan spojrzał ponad ramieniem McIvera i otworzył oczy trochę szerzej. Wchodząca do sali dziewczyna miała mniej niż trzydzieści lat, ciemne włosy i oczy; 522 była uderzająco piękna. McIver podążył za spojrzeniem przyjaciela, uśmiechnął się i wstał. - Witaj, Sajado - powiedział, dając jej znak ręką. - Czy mogę ci przedstawić Andrewa Gavallana? Andy, to jest Sajada Bertolin, przyjaciółka Jean-Luca. Czy usiądziesz z nami? - Dziękuję, Mac, ale nie. Przepraszam, nie mogę. Będę grała w sąuasha. Świetnie wyglądasz. Miło pana poznać, panie Gavallan. - Wyciągnęła rękę, a Gavallan ją uścisnął. - Przepraszam, pozdrów Genny. Mężczyźni usiedli. - Kelner, to samo - zamówił Gavallan. - Mac, tak między nami, ten kociak sprawił, że zrobiło mi się słabo. McIver roześmiał się. - Ona jest bardzo lubiana. Pracuje w ambasadzie Kuwejtu. Jest Libanką, a Jean-Luc jest nią bardzo oczarowany. - Daję słowo, że mu się nie dziwię... - Uśmiech Gavallana przygasł. Do sali wchodził Robert Armstrong z wysokim, pięćdziesięcioletnim Irańczykiem. Dostrzegł Gavallana, skinął mu głową, a potem wrócił do rozmowy z nieznajomym i poprowadził go w kierunku schodów wiodących do innych pomieszczeń. - Ciągle myślę, co za diabeł... - Gavallan urwał, gdyż nagle go olśniło. - Robert Armstrong, szef Wydziału Śledczego w Koulunie. Oto, kim jest! Albo był. - Wydział Śledczy? Jesteś pewien? - Tak, albo Oddział Specjalny... Poczekaj chwilkę... On, tak, on był przyjacielem lana. To tam go spotkałem, w Wielkim Domu na Szczycie, nie na wyścigach, choć tam też mogłem go widzieć z łanem. Jeśli dobrze pamiętam, to było wtedy, gdy Quillan Gornt przybył jako wysoce niepożądany gość... Dokładnie nie pamiętam, ale to było chyba przyjęcie w rocznicę ślubu lana i Penelope, przed moim wyjazdem z Honkgkongu... mój Boże, to prawie szesnaście lat temu; nic dziwnego, że nie poznałem go od razu. - Miałem wrażenie, że on cię poznał od razu, gdy spotkaliśmy się wczoraj na lotnisku. 523 - Ja także. Dopili wino i wyszli, obaj dziwnie zaniepokojeni. UNIWERSYTET TEHERAŃSKI, 19:32. Zebranie "onad tysiąca lewicowych studentów na dziedzińcu uniwersytetu było hałaśliwe i niebezpieczne; zbyt wiele frakcji, zbyt wielu fanatyków, niektórzy uzbrojeni. Było rimno i wilgotno, jeszcze nie ciemno, choć w zapadąją:ym zmierzchu rozbłysły już gdzieniegdzie latarki. Rakoczy stał z tyłu, wmieszany w tłum, ubrany jak mni i podobny do innych. Nie występował tu jako Smith czy Fedor Rakoczy, rosyjski muzułmanin, islam-sko-marksistowski sympatyk rewolucji. W Teheranie był Dimitrim Jazernowem, przedstawicielem sowieckim w Komitecie Centralnym Tude. Było to stanowisko, jakie sprawował od czasu do czasu w ciągu kilku ostatnich lat. Stał w rogu dziedzińca razem z pięcioma studenckimi liderami Tude, osłonięty przed wiatrem nękającym zebranych. Miał na ramieniu gotowy do strzału karabin bojowy; czekał, aby oddać pierwszy strzał. - Już za chwilę - powiedział cicho. - Dimitri, kogo najpierw? - zapytał nerwowo jeden z liderów. - Mudżaheddina, tego sukinsyna, który tam stoi - tłumaczył cierpliwie, pokazując człowieka z czarną brodą, znacznie starszego od innych. - Skorzystaj z właściwego momentu, Farmad, i rób to co ja. On jest zawodowcem z OWP. Pozostali spojrzeli na Rakoczego ze zdziwieniem.

253

- Dlaczego jego, skoro jest w OWP?! - zapytał Farmad. Był krępy, niemal zniekształcony; miał dużą głowę i małe, inteligentne oczy. - OWP to od lat nasi przyjaciele. Szkolili nas, udzielali nam wsparcia, dostarczali broń... - Dlatego, że teraz OWP będzie popierać Chomei-niego - wyjaśnił cierpliwie. - Czy Chomeini nie zaprosił tu Arafata na następny tydzień? Czy nie udostępnił OWP budynku misji Izraela? OWP może dostarczać wszystkich techników potrzebnych Bazarganowi i Cho524 meiniemu, żeby zastąpili Izraelczyków i Amerykanów, zwłaszcza na polach naftowych. Nie chcemy przecież, żeT)y Chomeini się wzmocnił, prawda? - Nie, ale OWP... - Iran to nie Palestyna. Palestyńczycy powinni zostać w Palestynie. Wygraliście rewolucję. Po co oddawać cudzoziemcom to zwycięstwo? - Ale OWP to nasi sprzymierzeńcy - upierał się Farmad. - Sprzymierzeńcy, którzy stali się wrogami, nie mają żadnej wartości. Pamiętaj o naszym celu. - Zgadzam się z towarzyszem Dimitrim - wtrącił chłopak o zimnym, twardym spojrzeniu. Nie chcemy, żeby OWP tu rządziła. Jeśli nie chcesz się nim zająć, Farmad, ja to zrobię. Zajmę się nimi wszystkimi i tymi psami z Zielonych Opasek też! - Nie możemy ufać OWP - ciągnął Rakoczy, powtarzając te same argumenty, siejąc to samo ziarno. - Zwróćcie uwagę na to, jak oni się wahają, jak zmieniają się ciągle, nawet u siebie w domu. Raz mówią, że są marksistami, innym razem, że muzułmanami, potem flirtują z tym arcyzdrajcą Sadatem, a później go atakują. Mamy dokumenty, które to potwierdzają - dodał, gdyż pasowało to świetnie do dezinformacji, jaką szerzył. - Mamy też dokumenty, które dowodzą, że oni planują zabicie króla Husajna, przejęcie Jordanii i zawarcie separatystycznego pokoju z Izraelem i Ameryką. Już odbyli tajne spotkania z CIA i Izraelem. Nie są naprawdę antyizraelscy... Och, Izraelu, pomyślał, pozwalając, żeby dobrze wyuczone słowa automatycznie spływały dalej z jego ust. Jesteś tak ważny dla Mateczki Rosji. Leżysz w samym środku koła i gwarantujesz wieczny gniew wszystkich muzułmanów, zwłaszcza szejkanatów naftowych. Nastawiasz wszystkich muzułmanów przeciwko chrześcijanom, przeciwko naszym wrogom, a swym sprzymie-jzeńcom: Amerykanom, Brytyjczykom i Francuzom. Stanowisz przeciwwagę dla ich siły, a jednocześnie destabilizujesz i ich, i Zachód, co pozwala nam wygrać: 525 w tym roku w Iranie, także w Afganistanie, w przyszłym Nikaragua, potem Panama i inne kraje. Plan jest jeden: objęcie w posiadanie cieśniny Ormuz, Panamy, Konstantynopola i skarbów Afryki Południowej. Jesteś, Izraelu, naszym atutem w światowej grze w Monopol. Nigdy tego atutu nie wyłożymy ani nie sprzedamy! Nigdy nie porzucimy! Może pozwolimy, abyś przegrał kilka bitew, ale nigdy wojny! Pozwolimy głodować, ale nie umrzeć! Pozwolimy, aby nasi ziomkowie, bankierzy, finansowali nas, a zatem na swą własną zgubę. Pozwolimy, żebyś odciągał z Ameryki krew. Wzmocnimy naszych wrogów, ale nie za bardzo. Pomożemy cię zgwałcić, ale nie obawiaj się: nigdy nie pozwolimy, abyś zniknął. Nie, nigdy! Jesteś dla nas zbyt wiele wart. - Ci z OWP to zarozumialcy - powiedział ponuro wysoki student. - Nigdy nie są grzeczni; nie doceniają roli, jaką Iran odgrywa w świecie, i nie znają naszej pradawnej historii. - To prawda! To są gnidy, które pasożytują na całym Środkowym Wschodzie i nad naszą zatoką. Zajmują najlepsze miejsca pracy... - Oni są gorsi niż Żydzi... - podsumował inny. Rakoczy uśmiechnął się nieznacznie. Bardzo lubił

254

swoją pracę, lubił pracować ze studentami, być nauczycielem. Właściwie jestem nauczycielem, pomyślał z zadowoleniem, profesorem terroryzmu, władzy i jej przejmowania. Albo raczej rolnikiem: sieję ziarno, podlewam je, chronię i zbieram plon. Pracuję przez cały czas, we wszystkich porach roku, tak jak rolnik. Niektóre lata są dobre, niektóre złe, ale co rok posuwam się trochę do przodu, jestem coraz bardziej doświadczony, lepiej poznaję glebę, może nawet robię się coraz cierpliwszy. Wiosna, lato, jesień, zima, na tej samej farmie, w Iranie, w tym samym celu: aby Iran stał się rosyjską glebą, a przynajmniej satelitą Rosji, aby chronił świętą ojczyznę, Rosję. Gdy położymy rękę na cieśninie Ormuz... Och, pomyślał, czując, że nagle ogarnia go religijne uniesienie, gdybym mógł dać Iran Mateczce Rosji, przeżyłbym życie nie na próżno. 526 Zachód zasługuje na przegraną, zwłaszcza Amerykanie Są tacy głupi, tacy egocentryczni, ale głupi przede wszystkim. To nie do wiary, że Carter nie widzi, jaką katastrofą dla Zachodu byłaby utrata cieśniny Ormuz i Iranu. Wszystko jednak na to wskazuje: on właściwie oddaje nam Iran. Rakoczy pamiętał szok i niedowierzanie, które dotarte do samego szczytu, gdy ich najbardziej zaufani iniormatorzy w Waszyngtonie szepnęli, że Carter zamierz i porzucić Szacha. Och, jak bardzo Carter nam pomógł! Gdybym wierzył w Boga, modliłbym się: Wielki Beże, Wielki Boże, weź w opiekę naszego najlepszego sojusznika, Orzeszkowego Prezydenta, i pozwól, aby sprawował swój urząd także przez drugą kadencję! W drugiej kadencji dostaniemy Amerykę i zapanujemy nad światem! Wielki Boże... Nagle drgnął. Tak długo udawał muzułmanina, że to wcielenie zaczynało wypierać jego własną osobowość. Zaczął zadawać sobie pytania i mieć wątpliwości. Czy jestem jeszcze Igorem Mzytrykiem, kapitanem KGB, mężem mojej ukochanej Delaurah, mojej, och, tal: pięknej Armenki, która czeka w Tbilisi na mój powrót? Czy ona jest teraz w domu, ona, która tak skrycie wierzy w Boga, Boga chrześcijan, który jest też Bcgiem muzułmanów i żydów? Bóg. Bóg o tysiącu imion. Czy Bóg istnieje? Boga nie ma, powtórzył jak zaklęcie i wrócił myślani do swego zadania, do rozruchów, które miał wywołać. Wokół narastało napięcie. Stłoczeni studenci krzyczeli: - Nie przelewaliśmy krwi za mułłów, którzy przejęli caią władzę! Zjednoczmy się, bracia i siostry! Zjednoczony się pod sztandarami Tude... - Precz z Tude! Zjednoczmy się wokół świętej islam-sko-marksistowskiej sprawy! My, mudżaheddini przelewaliśmy krew; jesteśmy męczennikami imama Alego, Pana Męczenników, i Lenina... - Precz z mułłami i Chomeinim, arcyzdrajcą Iranu... 527 Po tym okrzyku zagrzmiały oklaski, pośród których rozległ się głos: - Jednoczcie się, bracia i siostry, jednoczcie wokół prawdziwych przywódców rewolucji, wokół Tude! Jednoczcie się, aby chronić... Rakoczy mierzył tłum krytycznym spojrzeniem. Ten tłum był podzielony, bezkształtny. Nie był jeszcze tłumem, który można wykorzystać jako broń. Obok stały grupki islamistów, którzy słuchali okrzyków i byli w większym lub mniejszym stopniu obrażeni i zagniewani. Nieliczni umiarkowani pokręcili głowami i odeszli, ustępując pola większości: zagorzałym przeciwnikom Chomeiniego. Wokół tłumu wznosiły się wysokie ceglane ściany budynku uniwersytetu, wybudowanego przez Rezę Szacha w latach trzydziestych. Pięć lat temu Rakoczy spędził tu kilka semestrów udając Azerbejdżanina, choć Tude znała go jako Dimitriego Jazernowa, którego przysłano, aby organizował rewolucyjne komórki na uczelni. Już od samego początku uniwersytet był

255

siedliskiem opozycji, najpierw przeciw Szachowi, choć Mohammad Szach, bardziej niż jakikolwiek inny monarcha w historii Persji, hojnie popierał edukację. Studenci teherańscy byli awangardą rebelii na długo przedtem, zanim Chomeini stał się jej ośrodkiem. Bez Chomeiniego, pomyślał, nigdy by się nam nie udało. Chomeini był płomieniem, wokół którego mogliśmy wszyscy się zebrać i zjednoczyć, aby strącić Szacha z tronu i wypędzić Amerykanów. Chomeini nie jest starcem bigotem, za jakiego uważa go wielu ludzi, lecz bezlitosnym przywódcą, dysponującym niebezpiecznie jasnym planem, niebezpiecznie ogromną charyzmą i niebezpiecznie potężną władzą wśród szyitów. Nadszedł czas, aby dołączył do Boga, który nie istnieje. Rakoczy nagle się roześmiał. - O co chodzi? - zapytał Farmad. - Myślałem o tym, co powie Chomeini i wszyscy mułłowie, gdy odkryją, że nie ma żadnego Boga i nigdy 528 nie było, że nie ma nieba, nie ma piekła, nie ma hurys, że wszystko to jest tylko mitem. Słuchający także wybuchnęli śmiechem. Wszyscy oprócz jednego, Ibrahima Kijabiego. Nie było w nim już miejsca na wesołość, tylko pragnienie zemsty. Gdy poprzedniego dnia po południu wrócił do domu, zastał matkę we łzach, zrozpaczonych braci i siostry. Właśnie dotarła wiadomość, że jego ojciec, inżynier, został zamordowany przez strażników islamskich przed siedzibą IranOil w Ahwazie i że jego ciało pozostawiono sępom. - Za co? - krzyknął. - Za... za zbrodnie przeciwko islamowi - powiedział przez łzy jego wuj, Dewar Kijabi, który przyniósł do domu tę straszną wiadomość. - Tak nam powiedzieli oni, mordercy, fanatycy z Abadanu, przeważnie analfabeci. Powiedzieli, że był sługusem Amerykanów, że od lat współpracował z wrogami islamu, pomagając im kraść naszą ropę, że... - Kłamstwa, same kłamstwa - krzyknął Ibrahim. - Ojciec był przeciwnikiem Szacha, patriotą, wiernym! Kim były te psy? Kim? Obrócę w popiół ich i ich ojców! Jak oni się nazywają? - Zrobili to, bo taka była wola Boga, Ibrahim. In sza'a Allahl Och, mój biedny brat! Wola Boga... - Boga nie ma! Wszyscy wlepili w niego spojrzenia; byli wstrząśnięci. Ibrahim wypowiedział po raz pierwszy na głos myśl, którą pielęgnował w sobie od lat, myśl karmioną przez przyjaciół, studentów powracających z dalekich krajów, kolegów z uniwersytetu, myśl podsycaną przez niektórych nauczycieli, którzy nie wypowiadali jej jednak otwarcie, ale tylko zachęcali chłopca, aby podawał wszystko w wątpliwość. - In sza'a Allah jest dobre dla głupców - powiedział wtedy. - To przesąd, za którym kryje się głupota! - Nie możesz tak mówić, synu - rozpłakała się przerażona matka. - Idź do meczetu, błagaj Boga o przebaczenie. Śmierć twojego ojca to wola Boga, nic więcej. Idź do meczetu! 529 - Pójdę - odparł, choć wiedział już, że jego życie całkowicie się odmieniło. Bóg nie pozwoliłby, aby stało się to, co się stało. - Kim byli ci ludzie, wuju? Opisz ich. - Byli zupełnie zwyczajni, Ibrahimie, już ci mówiłem. Młodsi od ciebie. Nie było z nimi żadnego przywódcy czy mułły, choć jeden mułła przyleciał cudzoziemskim helikopterem z Bandar Dejlamu. A jednak mój biedny brat skonał, przeklinając Chomeiniego. Gdybyż nie powrócił helikopterem cudzoziemców, gdy-byż... ale potem, In sza a Allah. Czekali na niego. - W helikopterze był mułła? - Tak, był. - Pójdziesz do meczetu, Ibrahimie? - zapytała znowu matka.

256

- Tak - skłamał jej po raz pierwszy w życiu. Odnalezienie uniwersyteckich przywódców Tude i Dimitriego Jazernowa nie zabrało mu wiele czasu. Złożył ślubowanie, dostał pistolet maszynowy oraz poprosił nowych przyjaciół, aby się dowiedzieli, jak nazywał się mułła latający helikopterem w Bandar Dejlamie. Teraz stał tu i czekał. Pragnął zemsty. Jego dusza krzyczała na wspomnienie ohydnego czynu, jakiego dopuszczono się na ojcu w imię fałszywego Boga. - Dimitri, zaczynajmy! - powiedział. Jego furia wzrosła pod wpływem okrzyków tłumu. - Musimy poczekać, Ibrahimie - oświadczył łagodnie Rakoczy. Był bardzo zadowolony z obecności młodzieńca. - Nie zapominaj, że tłum jest tylko środkiem do osiągnięcia celu. Pamiętaj o naszym planie! - Jeszcze godzinę temu, gdy przedstawiał im ten plan, byli zdumieni. - Napad na ambasadę amerykańską? - Tak - potwierdził. - Szybki rajd, wpaść i wypaść, jutro albo pojutrze. Dziś wieczorem wiecujący staną się tłumem. Rozruchy są doskonałą przykrywką dla tego wypadu. Pozwolimy, żeby mudżaheddini i fedaini zaczęli się nawzajem wyrzynać, a sami przejmiemy inicjatywę. Dziś wieczorem zasiejemy więcej ziarna. Jutro lub pojutrze napadniemy na ambasadę USA. - Ale to niemożliwe, Dimitri. Niemożliwe! - To łatwe. Tylko rajd, bez opanowania budynku; na to przyjdzie czas później. Rajd będzie niespodziewany, prosty do wykonania. Można łatwo utrzymać ambasadę przez godzinę, przetrzymać ambasadora i personel. Amerykanom brak woli stawiania oporu. To właśnie jest do nich kluczem! Mam tu plany budynków i rozmieszczenia strażników z piechoty morskiej. Będą tam, aby nam pomóc. Przewrót, który zrobicie, będzie niebywałem wydarzeniem. Trafi na nagłówki gazet całego świata i załatwi Bazargana i Chomeiniego, a jeszcze bardziej Amerykanów. Nie zapominajcie, kto jest prawdziwym wrogiem! Musicie teraz działać szybko, żeby odebrać inicjatywę Chomeiniemu... Łatwo było ich przekonać. Łatwo będzie zmontować dywersję, pomyślał. Łatwo też będzie pójść prosto do biura CIA w piwnicy i do pokoju radiowego, wysadzić sejf, zabrać wszystkie dokumenty i książki kodów. Potem na górę, na drugi podest, w lewo, trzeci pokój po lewej sypialnia ambasadora. Sejf za obrazem olejnym, wiszącym nad łóżkiem; opróżnić go. Szybkość, zaskoczenie i przemoc, gdybyśmy napotkali opór. - Dimitri! Patrz! Rakoczy odwrócił się. Drogą szły setki młodych ludzi, z Zielonymi Opaskami i mułłami na czele. Rakoczy wrzasnął: - Śmierć Chomeiniemu! - i wystrzelił w powietrze. Strzał wyzwolił szał tłumu. W powietrzu krzyżowały się okrzyki. Padły następne strzały, a tłum zaczął rozbiegać się po dziedzińcu; oszaleli ludzie tratowali się nawzajem. Rakoczy, zanim zdołał powstrzymać Ibrahima, zobaczył, że ten celuje do nadbiegających ludzi z Zielonych Opasek i strzela. Niektórzy padli na ziemię, inni wpadli w furię. W kierunku Ibrahima i Rakoczego posypały się kule. Rakoczy klnąc przypadł do ziemi. Seria pocisków minęła go, ale trafiła Farmada i innych studentów stojących w pobliżu. Ominęła Ibrahima i trzech pozo530 531 stałych przywódców Tude. Rakoczy krzyknął, a oni przypadli do ziemi, gdy ogarnięci paniką studenci otworzyli ogień z pistoletów i karabinków.

257

Wielu ludzi odniosło rany, zanim wysoki mudżahed-din, którego Rakoczy przeznaczył na śmierć, zebrał swych ludzi, poprowadził atak i odepchnął islamistów. Inni ruszyli mu z pomocą; odwrót zamienił się w ucieczkę, a tłum stał się teraz naprawdę agresywny. Rakoczy chwycił Ibrahima, który chciał ruszyć do ataku. - Za mną! - zakomenderował, wpychając Ibrahima i innych za osłonę budynku. Potem, gdy upewnił się, że wszyscy tam są, rzucił się do ucieczki. Zatrzymał się na chwilę, żeby złapać oddech, przy skrzyżowaniu ścieżek w pokrytym śniegiem ogrodzie. Wiatr był zimny; zapadły już ciemności. - Co z Farmadem? - wydyszał Ibrahim. - Był ranny! - Nie - odparł Rakoczy. - Był umierający. Dalej! Znowu nieomylnie poprowadził ucieczkę: przez ogród, wzdłuż uliczki obok wydziału nauk ścisłych, przez parking... Nie zatrzymał się, dopóki odgłosy rozruchów nie oddaliły się dostatecznie. Kłuło go w boku, dyszał ciężko. Gdy odpoczął na tyle, aby móc mówić, wykrztusił: - Niczym się nie przejmujcie. Wracajcie do domów i akademików. Niech wszyscy będą gotowi do wypadu; jutro albo pojutrze. Komitet wyda rozkaz. - Zniknął w coraz gęstszych ciemnościach. W MIESZKANIU LOCHARTA, 19:30. Szahrazad leżała w wannie, w piance, z głową opartą na specjalnej poduszce kąpielowej. Miała zamknięte oczy, a głowę owiniętą ręcznikiem. - Och, Azadeh, kochanie - westchnęła sennie. - Taka jestem szczęśliwa. Azadeh też leżała w wannie, opierając głowę z drugiej strony, i rozkoszowała się ciepłem, poczuciem intymności, zapachem perfumowanej wody i luksusem; 532 także jej długie włosy spowijał śnieżnobiały ręcznik. Wanna była duża; obie mieściły się w niej wygodnie. Azadeh miała nadal cienie pod oczami; nie otrząsnęła się jeszcze z przerażenia, jakie wywołały w niej wczorajsze przygody przy zaporze drogowej i w helikopterze. Za zasłoniętym firanką oknem zapadł zmrok. Z oddali dochodziło echo wystrzałów. Kobiety nie zwracały na to uwagi. - Chciałabym, żeby Erikki już wrócił - odezwała się Azadeh. - To nie potrwa długo, mamy jeszcze masę czasu, kochanie. Kolacja jest dopiero o dziewiątej; prawie dwie godziny, aby się przygotować. - Szahrazad otworzyła oczy i położyła dłoń na smukłych udach Azadeh. - Nie martw się, kochana Azadeh. Ten twój rudy olbrzym niedługo wróci! Nie zapominaj, że będę nocowała u rodziców; możecie przez całą noc biegać tu sobie na golasa! Ciesz się kąpielą, bądź szczęśliwa. Możesz omdleć z rozkoszy, gdy on wróci. - Roześmiały się. - Teraz wszystko jest wspaniałe. Jesteś bezpieczna, my wszyscy jesteśmy, i Iran też. Z pomocą Boga, imam zwyciężył. Iran jest wolny. - Chciałabym w to wierzyć. Chciałabym wierzyć tak jak ty - odparła Azadeh. - Nie mogę ci nawet wytłumaczyć, jacy straszni byli ci ludzie przy zaporze. To było tak, jakby dusiła mnie ich nienawiść. Dlaczego oni nas nienawidzą? Dlaczego nienawidzą mnie i Erikkiego? Co im zrobiliśmy? Przecież nic, a jednak nas nienawidzą. - Nie myśl o nich, kochanie. - Szahrazad stłumiła ziewnięcie. - Wszyscy lewacy to wariaci: twierdzą, że są muzułmanami, a jednocześnie marksistami. Występują przeciwko Bogu i dlatego są przeklęci. Wieśniacy? Wiesz dobrze, że to niewykształceni, prości ludzie. Nie martw się, to już przeszłość. Teraz wszystko będzie lepiej, zobaczysz. - Mam nadzieję; och, tak chciałabym, żebyś się nie myliła. Nie musi być lepiej, wystarczy tak, jak było zawsze. 533 - Och, będzie. - Szahrazad czuła się tak dobrze; jedwabista woda otulała ją miękko. Ach, pomyślała, jeszcze tylko trzy dni, żeby się upewnić, a potem Tommy powie ojcu, że... oczywiście, chce mieć synów i córki, potem, właściwie jestem pewna już teraz. Czyż do tej

258

pory nie miałam bardzo regularnej miesiączki? Będę mogła dać Tommy'emu mój prezent od Boga, a on będzie taki dumny! - Imam wykonuje bożą pracę. Jak mogłoby nie być dobrze? - Nie wiem, Szahrazad, nigdy jednak nie można wierzyć mułłom; oni tylko pasożytują na wieśniakach. - Teraz jest inaczej - odparła Szahrazad, której nie chciało się ciągnąć tego poważnego tematu. - Teraz mamy prawdziwego przywódcę, który rzeczywiście panuje nad krajem. Czyż on nie jest najpobożniej-szym z ludzi, najlepszym znawcą islamu i prawa? Czyż nie wykonuje bożej pracy? Czyż nie osiągnął tego, co wydawało się niemożliwe? Wyrzucił Szacha, przerwał tę wstrętną korupcję, uniemożliwił generałom dokonanie przewrotu razem z Amerykanami. Ojciec mówi, że jesteśmy teraz bezpieczniejsi niż kiedykolwiek dotąd. - Czyżby? - Azadeh przypomniała sobie Rakoczego i to, co powiedział w helikopterze o Chomeinim. Wiedziała, że mówił prawdę. Drapała go, nienawidziła i pragnęła jego śmierci, gdyż był w stanie posłużyć się łatwowiernymi mułłami do zniewolenia innych ludzi. Chciałabyś podlegać prawu islamu z czasów proroka? On żył prawie tysiąc pięćset lat temu! Chciałabyś nosić czador i stracić prawo do głosowania, pracy, do bycia równą?! - Nie chcę ani głosować, ani pracować, ani być równą. Jak kobieta może się równać z mężczyzną? Chcę tylko być dobrą żoną dla Tommy'ego, a po ulicy i tak wolę chodzić w czadorze. - Szahrazad stłumiła następne ziewnięcie; ciepło sprawiało, że robiła się senna. - In sza'a Allah, Azadeh, kochanie. Oczywiście, że będzie tak jak dawniej, z tym że, jak mówi mój ojciec, będziemy teraz panami u siebie; będziemy posiadać naszą ziemię, 534 naszą ropę i wszystko inne. Nie będzie wstrętnych zagranicznych generałów i polityków, którzy okrywali nas hańbą. Razem z Szachem odejdzie zło, a my wszyscy będziemy żyć szczęśliwie: ty z Erikkim, ja z moim Tommym i z całą masą dzieci. Jak mogłoby być inaczej? Bóg jest z imamem, a imam z nami! Jesteśmy tacy szczęśliwi! - Uśmiechnęła się do przyjaciółki i objęła ręką jej nogi. - Tak się cieszę, Azadeh, że zamieszkałaś u mnie. Tak długo nie było cię w Teheranie. Przyjaźniły się od wielu lat. Najpierw w Szwajcarii, gdzie poznały się w szkole, choć Szahrazad została tam tylko przez jeden semestr, tęskniąc bardzo do rodziny i Iranu, potem na uniwersytecie w Teheranie. Teraz, od ponad roku, stały się sobie jeszcze bliższe, gdyż wyszły za mąż za cudzoziemców z tej samej firmy i pomagały sobie wzajemnie w dostosowaniu się do obcych obyczajów. - Czasami nie mogę w ogóle zrozumieć Tommy'ego, Azadeh - mówiła zapłakana Szahrazad w początkach swego małżeństwa. - On lubi być sam, to znaczy zupełnie sam, tylko on i ja. Dom pusty, ani jednego służącego. Powiedział mi nawet, że czasem lubi być całkiem sam, czytać sobie, zamiast rozmawiać z rodziną czy przyjaciółmi. Och, czasem to jest straszne! - Erikki jest taki sam - odparła wtedy Azadeh. - Cudzoziemcy nie są tacy jak my. Są bardzo dziwni. Ja chcę spędzać dni z przyjaciółmi, dziećmi i rodziną, a Erikki nie. To dobrze, że Erikki i Tommy pracują przez cały dzień. Ty jesteś i tak w lepszej sytuacji; przez dwa tygodnie Tommy'ego nie ma i wtedy możesz żyć normalnie. I wiesz co, Szahrazad? Miesiącami nie mogłam się przyzwyczaić do spania w łóżku... - Ja do tej pory nie mogę! To tak wysoko! Tak łatwo spaść! Poza tym z jego strony robi się wgłębienie; jest niewygodne i gdy się budzę, zawsze bolą mnie plecy. Łóżko jest takie niewygodne w porównaniu z kobiercami na podłodze, które są takie cywilizowane. - Tak, ale Erikki upiera się, żeby spać w łóżku. Nawet nie spróbował inaczej! Mogę się dobrze wyspać dopiero wtedy, gdy wyjeżdża. 535 - Och, my śpimy teraz prawidłowo, Azadeh. Zlikwidowałam ten nonsens z łóżkiem już po pierwszym miesiącu. - Jak ci się udało?

259

- Wzdychałam całymi nocami i nie dawałam mu usnąć. Potem odsypiałam to w ciągu dnia i mogłam znowu wzdychać w nocy. - Szahrazad roześmiała się z zadowoleniem. - Mój ukochany załamał się po siedmiu nocach; teraz sypia już jak człowiek cywilizowany, nawet w Zagrosie! Dlaczego ty tego nie spróbujesz? Gwarantuję, że ci się uda, kochanie. Ponieważ bolą cię plecy, możesz także prosić, żeby uważał, gdy się kochacie. Azadeh wybuchnęła śmiechem. - Erikki jest trochę sprytniejszy od twojego Tommy'ego. Gdy Erikki próbował spać na dywanach, to on wzdychał i przez całą noc przewracał się z boku na bok. Po trzech nocach byłam tak zmęczona, że prawie polubiłam łóżko. Śpię w cywilizowany sposób, gdy odwiedzam rodzinę, chyba że Erikki jest ze mną. Wiesz, kochanie, jest jeszcze inny problem: kocham mojego Erikkiego, ale on jest czasem tak niegrzeczny, że prawie umieram. Gdy pytam go o coś, odpowiada "tak" albo "nie". Jak można w takich warunkach prowadzić rozmowę? Teraz uśmiechnęła się do siebie. Tak, życie z nim jest bardzo trudne, ale życie bez niego byłoby w ogóle nie do pomyślenia. Tak mnie kocha, jest zawsze w takim świetnym humorze, jest taki duży i silny i zawsze robi to, co chcę, choć to trochę za łatwe; nie mam okazji do przećwiczenia swoich sztuczek. - Obie jesteśmy bardzo szczęśliwe, Szahrazad prawda? - O tak, kochanie. C?y możesz tu zostać tydzień lub dwa? Zostań, nawet gdyby Erikki musiał wcześniej wracać, dobrze? - Chciałabym. Gdy Erikki będzie wyjeżdżał... może poproszę, żeby pozwolił mi zostać. Szahrazad przekręciła się w wannie, odpychając od piersi banieczki z piany. - Mac powiedział, że jeśli będą spóźnieni, to przyjadą z lotniska tutaj. Genny przyjedzie prosto z domu, ale nie przed dziewiątą. Zaprosiłam też Paulę, tę Włoszkę, ale nie ze względu na Noggera, tylko Charliego. - Zachichotała. - Charlie prawie mdleje, gdy ona na niego spojrzy! - Charlie Pettikin? Och, to wspaniale. To bardzo dobrze. Powinnyśmy mu pomóc; tyle mu zawdzięczamy. Pomóżmy mu usidlić tę seksowną Włoszkę! - Cudownie! Przygotujmy plan. Jak mu ją dać? - Jako kochankę czy żonę? - Kochankę. Daj mi pomyśleć. Ile ona ma lat? Chyba przynajmniej dwadzieścia siedem. Czy myślisz, że byłaby dla niego dobrą żoną? On powinien mieć żonę. Zawsze, gdy ja i Tommy pokazywaliśmy mu jakąś dziewczynę, tylko uśmiechał się i wzruszał ramionami. Kiedyś przyprowadziłam nawet moją piętnastoletnią kuzynkę; myślałam, że ona go skusi, ale nic z tego nie wyszło. Och, dobrze. Teraz musimy coś wymyślić. Mamy dużo czasu, żeby to zrobić i jeszcze zdążyć się ubrać. Mam dla ciebie do wyboru kilka ładnych sukienek. - Tak dziwnie się czuję, Szahrazad. Nie mam niczego. Niczego. Pieniędzy, dokumentów... Azadeh przypomniał się rangę rover koło zapory drogowej, a potem nalana twarz mudżaheddina, który ukradł im dokumenty, pistolet maszynowy i jak Erikki zderzakiem rozgniótł, niczym karalucha, mężczyznę o drugi samochód i jak z jego ust popłynęła krew... Niczego nie mam - z wysiłkiem odsunęła od siebie wspomnienia. - Nawet szminki. - Nic nie szkodzi. Ja mam wszystko w dużych ilościach. Tommy jest tak zadowolony, że ma tu ciebie i Erikkiego. Poza tym nie chce, żebym była osamotniona. Kochanie, nie martw się. Jesteś teraz bezpieczna. Wcale nie czuję się bezpiecznie, powiedziała sobie w duchu Azadeh, nienawidząc strachu, który był tak 536 537

260

obcy całemu jej wychowaniu. Strach nawet teraz wydawał się sprawiać, że woda w wannie była chłodniejsza. Nie czuję się bezpiecznie, odkąd zostawiliśmy Rakoczego na tej ziemi, choć przez chwilę byłam szczęśliwa - gdy wyrwaliśmy się temu diabłu: ja, Erikki i Charlie. Nawet odnalezienie przy lądowisku samochodu z benzyną nie usunęło strachu. Nie lubię się bać. Zanurzyła się głębiej, a potem odkręciła kran z gorącą wodą. - Tak mi dobrze - mruknęła Szahrazad; piana była obfita, a woda rozkoszna. - Tak się cieszę, że chcesz zostać. Poprzedniego wieczoru, gdy Azadeh, Erikki i Charlie dotarli do mieszkania McIvera, było już ciemno. Zastali tam Gavallana, zatem nie było już dla nich miejsca. Azadeh była zbyt przerażona, żeby zostać w mieszkaniu ojca, nawet z Erikkim, poprosiła więc Szahrazad, żeby udzieliła im gościny do powrotu Lo-charta. Szahrazad zgodziła się natychmiast, ciesząc się z towarzystwa. Wszystko było już dobrze, gdy nagle, podczas kolacji, usłyszeli strzały. Azadeh, zdenerwowana, aż podskoczyła. - Nie ma się czym przejmować, Azadeh - powiedział McIver. - Pewnie paru zapaleńców strzela sobie na wiwat. Nie słyszałaś, że Chomeini kazał wszystkim złożyć broń? Wszyscy obecni potwierdzili jego słowa, a Szahrazad dodała: - Imama wszyscy słuchają. - Zawsze nazywała Cho-meiniego "imamem". Niemal łączyła go z dwunastoma imamami szyickimi, bezpośrednimi zstępnymi proroka Mahometa, co oznaczało prawie boskość. - To, co zrobił imam, graniczy z cudem, nieprawdaż? powiedziała Szahrazad z czarującą niewinnością. - Przecież nasza wolność to podarunek Boga? Potem było tak ciepło i przytulnie w łóżku z Erikkim, choć on sam był jakiś obcy i zatopiony w ponurych myślach. Nie był tym samym człowiekiem, którego znała. 538 - Co się stało? - Nic takiego, Azadeh, nic. Jutro coś wymyślę. Dziś nie było czasu, żeby porozmawiać z Makiem czy Gaval-lanem. Jutro coś wymyślimy, a na razie śpij, kochanie. Dwukrotnie obudziła się w nocy z powodu dręczących ją sennych koszmarów. - Wszystko w porządku, Azadeh, jestem tutaj - uspokajał ją Erikki. - To tylko sen. Jesteś zupełnie bezpieczna. - Nie, nieprawda. Wcale nie czuję się bezpiecznie, Erikki. Co się ze mną dzieje? Wracajmy do Tebrizu albo gdzieś wyjedźmy. Gdzieś daleko od tych okropnych ludzi. Rano Erikki zostawił ją, by spotkać się z McIverem i Gavallanem, a ona jeszcze trochę pospała, choć niewiele jej to dało. Spędziła resztę poranka drzemiąc lub słuchając opowieści Szahrazad o wyprawie do Galeg Morghi albo plotek służby: wielu generałów rozstrzelano, wielu aresztowano. Tłum otworzył więzienia, zachodnie hotele spalono lub ostrzelano. Mówiono też, że Bazargan przejmuje ster rządów, że mudżaheddini prowadzą otwartą rebelię na południu, Kurdowie na północy, że Azerbejdżan ogłasza niepodległość, a koczownicze szczepy Kaszkajów i Bachtiarowie zrzucają jarzmo Teheranu, że wszyscy składają broń albo że nikt jej nie składa. Krążyła plotka, że premier Bachtiar został schwytany i rozstrzelany, a jednocześnie inna, że uciekł do Turcji albo Ameryki; prezydent Carter przygotowywał inwazję albo też uznawał rząd Chomeiniego; sowieckie oddziały koncentrowały się przy granicy i szykowały do natarcia albo Breżniew przyjeżdżał do Teheranu, aby pogratulować Chomeiniemu; Szach, wspierany przez amerykańskie oddziały, lądował w Kurdystanie albo umierał na wygnaniu. Potem Azadeh poszła z rodzicami Szahrazad na obiad do domu Bakrawana przy bazarze. Włożyła cza-dor dopiero po usilnych naleganiach Szahrazad; nienawidziła tego stroju i wszystkiego, co sobą reprezentował. W wielkim rodzinnym domu usłyszała dalsze plotki; nie 539

261

obawiano się jednak niczego i z ufnością patrzono w przyszłość. Zwykłe bogactwo, jak w jej domu rodzinnym w Tebrizie, uśmiechnięci służący. Dżared Bakra-wan powiedział jowialnie, że teraz, gdy bazar ma zacząć działać, a wszystkie zagraniczne banki są zamknięte, interesy rozwiną się tak dobrze, jak w czasach, gdy nie było jeszcze bezbożnych praw narzuconych przez Szacha. Po obiedzie Azadeh i Szahrazad wracały do domu pieszo. Były szczelnie zawinięte w czadory. Nie miały żadnych problemów; ludzie na ulicy zachowywali się ulegle. Bazar był zatłoczony. Towarów brakowało, ale wszyscy kupcy zapowiadali ich obfitość, która ma przybyć ciężarówkami, pociągiem lub samolotem. Porty pękają w szwach od statków wyładowanych towarami, mówili. Ulicami przechadzały się tysiące ludzi. Wszyscy powtarzali imię Chomeiniego albo skandowali: Allahu Akbarrr. Prawie wszyscy chłopcy i młodzi mężczyźni nosili broń; starsi nie. W niektórych miejscach ludzie z Zielonych Opasek kierowali po amatorsku ruchem, zastępując policjantów, lub stali w groźnie wyglądających grupkach. Gdzie indziej policja była obecna jak zwykle. Przetoczyły się dwa czołgi oblepione cywilami pozdrawiającymi wiwatujących przechodniów. Lecz pod cienką warstewką radości wszyscy byli napięci, zwłaszcza kobiety, owinięte w swe czadory. Gdy Azadeh i Szahrazad skręciły za róg, zobaczyły grupę młodych ludzi otaczających ciemnowłosą kobietę w zachodnim ubraniu. Drwili i szydzili z niej, wykrzykiwali obelgi i robili nieprzyzwoite gesty. Kilku z nich obnażyło się; odwróceni do niej przodem wymachiwali penisami. Kobieta miała trzydzieści parę lat; była schludnie ubrana; krótka kurtka narzucona na sukienkę. Miała długie nogi i długie włosy, które spływały spod małego kapelusika. Przez tłum przepchnął * się do niej jakiś mężczyzna. Zaczął krzyczeć, że są Anglikami i żeby pozostawiono ich w spokoju. Młodzieńcy nie zwracali na niego uwagi; kobieta była przerażona. 540 Azadeh i Szahrazad nie miały którędy obejść szybko rosnącego zbiegowiska. Tłum zamknął się wokół nich tak, że musiały patrzeć. Po chwili pojawił się mułła. Wezwał tłum do rozejścia się i wygłosił do cudzoziemców tyradę, z której wynikało, że powinni przestrzegać obyczajów islamu. Gdy obie kobiety dotarły wreszcie do domu, były zmęczone i czuły się jakby zbrukane. Rozebrały się i rzuciły na posłanie. - Cieszę się, że wyszłam z domu - powiedziała zaniepokojona Azadeh zmęczonym głosem. Ale my, kobiety, powinnyśmy jakoś zaprotesować, dopóki nie jest za późno. .Powinnyśmy zorganizować manifestację; wyjść bez czadorów na ulicę i przekonać mułłów, że nie jesteśmy meblami w mieszkaniach mężów, że mamy swoje prawa, a noszenie czadorów zależy od naszej, a nie ich woli. - Tak, rzeczywiście. My także przyczyniłyśmy się do zwycięstwa. - Szahrazad ziewnęła. Och, jestem taka zmęczona. Drzemka dobrze im zrobiła. Teraz Azadeh obojętnie obserwowała banieczki piany. Woda była już gorąca; unosiła się z niej para o przyjemnym zapachu. Azadeh usiadła w wannie i strzepnęła pianę z piersi i ramion. - To dziwne, Szahrazad, ale byłam dziś zadowolona z tego, że jestem w czadorze. Ci mężczyźni byli tacy okropni. - Mężczyźni na ulicy zawsze są okropni, kochana Azadeh. - Szahrazad otworzyła oczy i spojrzała na przyjaciółkę, której złota skóra błyszczała, a twarde sutjy sterczały dumnie. Jesteś taka piękna, kochanie. - Och, dziękuję, ale to ty jesteś naprawdę piękna. - Azadeh położyła dłoń na brzuchu przyjaciółki. - Młoda matka, co? - Och, mam nadzieję. - Szahrazad westchnęła, zamknęła oczy i zaczęła znowu rozkoszować się ciepłem.

262

- Trudno mi to sobie wyobrazić. Za trzy dni dowiem się na pewno. Kiedy ty i Erikki zamierzacie mieć dzieci? - Za rok albo dwa lata. 541 Azadeh powtórzyła spokojnie to samo kłamstwo co zwykle. Bała się bardzo, że jest bezpłodna. Od ślubu nie stosowała żadnych środków antykoncepcyjnych i pragnęła dać Erikkiemu dziecko. Dręczył ją zawsze strach, że aborcja odebrała jej możliwość zajścia w ciążę, wbrew temu, co mówił ten niemiecki lekarz. Jak mogłam być taka głupia? Tak łatwo. Byłam zakochana. Miałam tylko siedemnaście lat i byłam zakochana, och, jak bardzo. To nie było tak jak z Erikkim, któremu z radością oddaję całe moje życie. Z Erikkim to jest prawdziwe i na zawsze, i podniecające, i bezpieczne. Z Johnnym ."Jasne Oczy" to było jak sen. Ach, gdzie teraz jesteś, co robisz, ty, taki wysoki i przystojny, o błękitnoszarych oczach, i taki, och, taki brytyjski? Z kim się ożeniłeś? Ile serc złamałeś, tak jak złamałeś moje, kochanie? Tamtego lata on uczył się w szkole w Rougemont, w miejscowości sąsiadującej z wioską, w której Azadeh uczęszczała do ostatniej klasy, rzekomo po to, by lepiej poznać francuski. Szahrazad już wyjechała. Azadeh poznała go w Sonnenhof, skąpanym w słońcu, wychodzącym na piękne Gstaad w kotlinie wśród gór. Johnny miał wtedy dziewiętnaście lat, a ona od trzech dni siedemnaście. Przez całe lato chodzili po górach, tak pięknych. Wchodzili na szczyty, przemierzali lasy, kąpali się w strumieniach, bawili, kochali, co było jeszcze większą przygodą niż wędrówki ponad chmury. Było tam więcej chmur, niż zdołałam zauważać, pomyślała sennie. Tamtego lata miałam głowę w chmurach; wiedziałam coś o mężczyznach i życiu, ale nie znałam ani ich, ani jego. Potem, na jesieni, powiedział: "Przepraszam, ale muszę wyjechać na uniwersytet. Wrócę na Boże Narodzenie". Nie wrócił nigdy. A jeszcze na długo przed świętami wiedziała. Paraliżujący strach, * a powinno być tylko szczęście. Bała się, że odkryją to nauczyciele i zawiadomią rodziców. W Szwajcarii prawo nie zezwalało na aborcję bez zgody rodziców. Wyjechała do Niemiec, gdzie było to możliwe. Jakoś znalazła 542 uprzejmego lekarza, który tłumaczył jej, że to nie boli i nie wywołuje żadnych skutków. Tylko trochę kłopotu z pożyczeniem pieniędzy. Nadal kochała Johnny'ego. Potem, następnego roku, skończyła się szkoła, wszystko pozostało tajemnicą, a ona wróciła do Tebrizu. Macocha jednak jakoś się dowiedziała; na pewno wydała mnie Nadżud, przyrodnia siostra. To przecież ona pożyczyła mi pieniędzy. Potem dowiedział się i ojciec. Przez rok więził mnie jak przyszpilonego motyla. Potem przebaczenie, spokój - pozory spokoju. Błagała go, żeby pozwolił jej studiować na uniwersytecie w Teheranie. "Zgodzę się pod warunkiem, że przysięgniesz na Boga: żadnych romansów, absolutne posłuszeństwo. Wyjdziesz za mąż za kogoś, kogo ja wybiorę", powiedział chan. Ukończyła studia, z wyróżnieniem. Potem błagała o pozwolenie na wstąpienie do Korpusu Nauczycielskiego. To był jedyny sensowny sposób, żeby wydostać się z pałacu. Wielu mężczyzn z Tebrizu pragnęło ją poślubić, ale ojciec odmawiał; wstydził się, że nie była dziewicą. Potem Erikki. - A co będzie, gdy ten cudzoziemiec, ten... zubożały, wulgarny, źle wychowany i kochający tylko spirytus potwór, który nie mówi słowa w farsi ani po turecku, który nie zna naszych obyczajów ani historii, który nie wie, jak się zachować w cywilizowanym społeczeństwie, który potrafi tylko wypijać całe jeziora wódki i latać helikopterem, kiedy dowie się, że nie jesteś dziewicą, że jesteś brudna, zhańbiona i być może popsuta w środku już na zawsze? - Już mu o tym powiedziałam, ojcze - wyznała przez łzy. - Wie też o tym, że nie mogę wyjść za mąż bez twojego pozwolenia.

263

Potem cud: atak na pałac, ojciec ociera się o śmierć, Erikki jak wojownik-mściciel ze starożytnej legendy. Pozwolenie na ślub - następny cud. Erikki ją rozumie - jeszcze jeden. Ale dotąd nie mają dziecka. Stary doktor Nutt mówi, że jestem zdrowa, normalna i że 543 trzeba czekać. Z pomocą Boga zacznę wkrótce nosić w sobie syna, a tym razem będzie już tylko szczęście, takie jak Szahrazad, która jest tak piękna z tą cudną twarzą, piersiami, biodrami, jedwabistymi włosami i atłasową skórą. Poczuła pod palcami gładkość ciała przyjaciółki, i sprawiło jej to ogromną radość. Zaczęła machinalnie ją pieścić: tonęła w cieple i czułości. To cudowne, że jesteśmy kobietami, pomyślała. Możemy kąpać się razem, spać razem, całować się i dotykać bez poczucia winy. - Ach, Szahrazad - zamruczała, poddając się pieszczotom. - Tak lubię, kiedy mnie dotykasz. STARE MIASTO, 19:52. Mężczyzna przeszedł szybkim krokiem przez pokryty śniegiem plac obok starego meczetu Mehrid. Przez główną bramę wszedł na zadaszony bazar; przenikliwe zimno ustąpiło przed tłokiem, ciepłem i znajomym półmrokiem. Miał pięćdziesiąt parę lat, był korpulentny; po szybkim marszu ciężko oddychał. Nosił przechyloną na bakier astrachańską czapkę i kosztowne ubranie. W wąskim przejściu zagrodził mu drogę obładowany osioł. Mężczyzna zaklął, cofnął się, żeby zwierzę i jego właściciel mogli przejść, a później znów ruszył szybko naprzód, skręcił w lewo, w pasaż, a potem w uliczkę sprzedawców ubrań. Korzystaj z okazji, powtarzał sobie w kółko; kłuło go w płucach, bolały nogi. Jesteś już bezpieczny, zwolnij. Strach był jednak silniejszy od rozsądku; mężczyzna rzucił się naprzód, aby zniknąć w ogromnym labiryncie. Za nim, w pewnej odległości, postępowała grupa uzbrojonych bojowników z Zielonych Opasek. Oni się nie spieszyli. Wąską uliczkę handlarzy ryżu blokowały większe niż zwykle tłumy; żywności było mało, a wszyscy chcieli coś" kupić. Zatrzymał się na chwilę, otarł pot z brwi i ruszył znowu. Bazar przypominał ul. Tętnił życiem w setkach brudnych alejek i przejść, wzdłuż których ciągnęły się niezliczone mroczne wnętrza sklepików, niekiedy pięt544 rowych, stragany i stoliki, przy których można było zakupić najróżnorodniejsze dobra i usługi: od artykułów żywnościowych do zagranicznych zegarków, od mięsa do sztab srebra i złota, byli tam lichwiarze i handlarze bronią; wszyscy czekali na klientów nawet wtedy, gdy nie mieli dużo do sprzedania. Cały ten zgiełk okrywał wysoko sklepiony dach, w którym pozostawiono świetliki, pełniące też funkcję wentylatorów. W powietrzu wisiał specyficzny zapach bazaru: dymu i zjełczałego tłuszczu, gnijących owoców i pieczonego mięsa, przypraw, moczu i nawozu, kurzu i benzyny, miodu, daktyli i odpadków, a wszystko zmieszane z zapachem potu tych, którzy tutaj się urodzili, tu mieszkali i umierali. Uliczki wypełniali ludzie wszelkich narodowości: Turcy, Kurdowie, Kaszkajowie, Armeńczycy i Arabowie, Libańczycy i Lewantyńczycy. Mężczyzna nie zwracał jednak uwagi na nikogo ani na nic. Przepychał się przez tłum, przeciął swą własną uliczkę złotników, biegnącą za uliczką jubilerów, wcisnął się jeszcze głębiej w tłum. Włosy pod astrachańską czapką sklejał mu pot, twarz poczerwieniała. Ujrzeli go dwaj sklepikarze i wy-buchnęli śmiechem. - Na Boga! - powiedział jeden z nich. - Nigdy przedtem nie widziałem, żeby Paknuri tak pędził. Widocznie ten stary pies śpieszy się, żeby odebrać od jakiegoś biedaka dziesięciorialowy dług. - Raczej jakiś soczysty chłopak czeka rozłożony na dywanie na tego sknerę. Coś mi to pachnie chłopięcym tyłeczkiem! Żarty urwały się, gdy sklepikarze zobaczyli grupę Zielonych Opasek. Gdy bojówkarze byli już w bezpiecznej odległości, ktoś mruknął: - Co te psy tu robią?

264

- Szukają kogoś. Na pewno. Szkoda, że ich ojców szlag nie trafił, zanim ich spłodzili. Nie słyszałeś, że przez cały dzień aresztowali ludzi? - Aresztowali? Co z nimi robią? - Zamykają w więzieniu. Teraz oni mają więzienia. Nie słyszałeś, że wyłamali bramę więzienia Ewin, wypuś545 ciii wszystkich więźniów, a zamiast nich zamknęli strażników? Teraz rządzą więzieniami. Słyszałem, że mają już własne plutony egzekucyjne i sądy. Rozstrzeli wuja generałów i policjantów. A teraz są rozruchy na uniwersytecie. - Niech Bóg nas chroni. Mój syn, Farmad, tam jest, młody głupiec! Mówiłem mu, żeby tam dzisiaj nie chodził. Dżared Bakrawan, ojciec Szahrazad, znajdował się w swym prywatnym pokoju na piętrze, nad sklepem przy uliczce lichwiarzy, który należał do jego rodziny od pięciu pokoleń. Specjalnością Bakrawana były bankowość i finanse. Siedział na grubym stosie kobierców i pił herbatę ze swym starym przyjacielem Alim Kia, któremu udało się wcisnąć do rządu Bazargana. Najstarszy syn Bakrawana, Meszang, siedział z tyłu. Słuchał i uczył się. Był przystojnym, gładko ogolonym mężczyzną. Miał trzydzieści parę lat i skłonność do otyłości. Ali Kia także nie nosił zarostu. Używał okularów. Bakrawan miał siwą brodę i był gruby. Obaj mieli po sześćdziesiąt parę lat i znali się niemal od urodzenia. - Jak będzie spłacana pożyczka, w jakim czasie? - zapytał Bakrawan. - Z dochodów z ropy, jak zwykle - wyjaśniał cierpliwie Kia. - Tak jak za Szacha. Okres ponad pięcioletni, jeden procent miesięcznie, normalnie. Mój przyjaciel Mehdi, Mehdi Bazargan, mówi, że parlament zatwierdzi pożyczkę, gdy tylko się zbierze. - Uśmiechnął się i dodał, lekko przesadzając: - Ponieważ jestem nie tylko członkiem rządu Mehdiego, ale także jego wewnętrznego gabinetu, mogę osobiście dopilnować ciała ustawodawczego. Wiesz oczywiście, jak ważna jest ta pożyczka i dla nas, i dla bazaru. - Oczywiście. - Bakrawan pociągnął brodę,* aby powstrzymać się od wybuchnięcia śmiechem. Biedny Ali, pomyślał, nadęty jak zwykle! - To na pewno nie moja sprawa, stary przyjacielu, ale niektórzy ludzie z bazaru pytali mnie, co z tymi milionami w złocie, które 546 juz dali, aby wesprzeć rewolucję. Z tymi wpłaconymi na fu#dusz Ajatollaha Chomeiniego, niech Bóg ma go w swojej opiece - dodał grzecznie, myśląc w duchu: oby Bóg usunął go jak najszybciej z tego świata teraz, gdy jua wygraliśmy rewolucję, dopóki on i te jego drapieżne, zaślepione pasożyty, mułłowie, nie zdążyli narobić wielu szlód! Co do ciebie, Ali, stary przyjacielu, naginaczu pr wdy, przekonany za bardzo o ważności swojej osoby to możesz być moim najstarszym przyjacielem, ale jeśi myślisz, że zaufam ci bardziej niż w sprawie nawozu wldbłąda... Tak jakby ktokolwiek z nas mógł zaufać komukolwiek spoza najbliższej rodziny, a i to z zachowaniem najwyższej ostrożności. - Wiem oczywiście, że Ajatollah nigdy nie zobaczył, nie potrzebował ani nie domął nawet jednego riala - powiedział, rzeczywiście tal myśląc. - Ale jednak my, kupcy z bazaru, przekazaliśmy ogromne ilości gotówki, złota i walut, finansując jego kampanię na chwałę Boga i naszego ukochanego Iranu. - Tak, wiemy. Bóg was za to pobłogosławi. Ajatol-lal też. Oczywiście, te pożyczki będą spłacone, gdy ty ko zdobędziemy pieniądze. To może nastąpić w każdej chwili! Pożyczki udzielone przez kupców z Teheranu będą spłacone w pierwszej kolejności! My w rządzie wiemy, jak ważna była wasza pomoc. Ale, ekscelencjo Diared, stary przyjacielu, zanim będziemy mogli cokolwiek zrobić, musimy podjąć produkcję ropy, a żeby to zrobić, musimy mieć trochę gotówki. Trudno teraz o pięć milionów dolarów, które są potrzebne natychmiast, gdy wszystkie zagraniczne banki będą albo przez nas kontrolowane, albo zamknięte. - Iran nie potrzebuje zagranicznych banków. My, k"pcy z bazaru, możemy zrobić wszystko, co będzie potrzebne, jeśli zostaniemy o to poproszeni. Wszystko. Jeili dobrze poszukamy, to

265

być może, na chwałę Iranu, ockryjemy, że mamy wszystkie potrzebne umiejętności i powiązania. - Bakrawan z wystudiowaną elegancją pociągnął łyk herbaty. - Mój syn, Meszang, ukończył Sakołę Biznesu Uniwersytetu Harvarda. - Żaden z nich 547 nie przejął się tym kłamstwem. - Z pomocą tak wybitnych studentów jak on... - Pozwolił, aby jego rozmówca domyślił się sam, co można osiągnąć. Ali Kia natychmiast podjął ten wątek. - Na pewno nie myślałeś o tym, żeby pozwolić nam, w moim Ministerstwie Finansów i Bankowości, na skorzystanie z jego usług? Na pewno jest zbyt ważny dla ciebie i twoich kolegów? Na pewno! - O, tak. Ale dobro naszego ukochanego kraju musi być dla nas ważniejsze od naszych osobistych pragnień, -jeśli oczywiście rząd chciałby wykorzystać jego rzadkie zdolności. - Rano wspomnę o tym Mehdiemu. Tak, podczas codziennego porannego spotkania z moim starym przyjacielem i kolegą - powiedział Ali Kia, zastanawiając się jednocześnie, kiedy wreszcie dojdzie do spotkania z premierem, o które zabiegał już od chwili, gdy został wiceministrem finansów. - Czy mogę powiedzieć mu także, że zgadzasz się udzielić pożyczki? - Natychmiast skonsultuję się z kolegami. Oczywiście, decyzja należy nie do mnie, ale do nich - dodał Bakrawan ze smutkiem, który nie był przekonujący. - Będę popierał twoją prośbę, stary przyjacielu. - Dziękuję ci. - Uśmiechnął się Ali Kia. - My w rządzie i Ajatollah bardzo sobie cenimy pomoc ludzi z bazaru. - Jesteśmy zawsze gotowi pomóc. Jak wiesz, robiliśmy to zawsze - rzekł łagodnie Bakrawan, wspominając ogromne wsparcie finansowe udzielane całymi latami przez kupców z bazaru mułłom i Chomeiniemu, a także każdemu politykowi, który, podobnie jak Kia, pozostawał w opozycji wobec któregoś z szachów. Niech Bóg przeklnie Pahlawich, myślał Bakrawan. To oni są przyczyną wszystkich naszych kłopotów, kłopotów wywołanych ich upartym, zbyt pospiesznym dążeniem do nowoczesności, uporczywym lekceważeniem naszych rad i wpływów, zapraszaniem cudzoziemców - w zeszłym roku samych Amerykanów było tu aż pięćdziesiąt tysięcy; dostawali najlepsze posady i trzy548 mali w ręku całą bankowość. Szach odtrącał naszą pomoc, złamał nasz monopol, dusił nas i odrzucał dziedzictwo naszej historii. Wszędzie, w całym Iranie. Wzięliśmy jednak na nim odwet. Zaryzykowaliśmy i rzuciliśmy wszystko na szalę nienawiści Chomeiniego i jego brudnych niepiśmiennych mas. Wygraliśmy. A teraz, gdy minął czas zagranicznych banków i cudzoziemców, będziemy bogatsi i bardziej wpływowi niż kiedykolwiek przedtem. Nie trudno będzie załatwić tę pożyczkę, ale nie zaszkodzi, jeśli Ali Kia i jego rząd trochę się spocą. Tylko my możemy zdobyć pieniądze. Oferowana zapłata nie jest dostatecznie wysoka; właściwie nie kompensuje nawet strat wynikających z zamknięcia bazaru przez te wszystkie miesiące. Co będzie teraz? - Bakrawan zadał sobie pytanie, zadowolony z przebiegu negocjacji. Może oprocentowanie powinno... Drzwi otworzyły się nagle; do pokoju wpadł emir Paknuri. - Dżared, oni chcą mnie aresztować! - krzyknął. Po jego twarzy spływały łzy. - Kto? Kto cię chce aresztować? Za co? - pytał nerwowo Bakrawan. Spokój, zachowywany tradycyjnie w tym miejscu, zniknął. Przerażeni pomocnicy, urzędnicy, chłopiec do parzenia herbaty i kierownicy zaczęli tłoczyć się przy wyjściu. - Za... za zbrodnie przeciwko islamowi! - Paknuri otwarcie płakał. - To niemożliwe! Jakaś pomyłka! - Tak, niemożliwe, ale oni... oni przyszli do mojego domu, mieli moje nazwisko... Pół godziny temu my...

266

- Ale kto? Podaj mi nazwiska, a zniszczę ich ojców! Kto przyszedł? - Mówiłem już! Strażnicy, strażnicy rewolucji, Zielone Opaski, oczywiście, że oni - dyszał, nie zauważając ciszy, która nagle zapadła. Ali Kia zbladł, a ktoś mruknął: - Boże, ratuj nas! - Jakieś pół godziny temu. Mieli moje nazwisko zapisane na kartce... moje nazwisko, emir Paknuri, 549 przewodniczący ligi złotników, który dał miliony riali... Przyszli do mojego domu, oskarżyli mnie, ale służba... moja żona tam była, i ja... Na Boga i proroka, Dżared - krzyknął, padając na kolana. - Nie popełniłem żadnego przestępstwa, jestem starostą bazaru, dałem miliony i... Nagle urwał na widok Alego Kia. - Kia, Ali Kia, ekscelencjo, wiesz dobrze, co zrobiłem dla rewolucji! - Oczywiście. - Kia miał kredowobiałą twarz, waliło mu serce. - To na pewno jakaś pomyłka. - Znał Paknuriego jako bardzo wpływowego kupca. Był to szanowany ogólnie człowiek, pierwszy mąż Szahrazad i jeden z jego długoletnich sponsorów. - Na pewno pomyłka! - Oczywiście, pomyłka! - Bakrawan objął ramieniem nieszczęśnika i próbował go uspokoić. Podać natychmiast świeżą herbatę! - rozkazał. - Poproszę o whisky. Masz whisky? - wymruczał Emir. - Herbatę wypiję później. Masz whisky? - Nie tutaj, mój biedny przyjacielu, ale oczywiście jest wódka. Podano ją natychmiast. Paknuri wypił do dna; za-krztusił się. Odmówił, gdy zaproponowano mu następną. Po chwili trochę się uspokoił i zaczął opowiadać o tym, co zaszło. Zorientował się, że coś jest nie w porządku, gdy usłyszał podniesione głosy w holu swego okazałego domu, położonego tuż przy bazarze. Był na górze z żoną; przygotowywali się do kolacji. - Przywódca strażników, było ich pięciu, przywódca wymachiwał kawałkiem papieru i żądał, żebym wyszedł. Oczywiście, służący nie ośmielili się mi przeszkadzać ani też nie chcieli wpuścić do środka takiej małpy. Major-domus powiedział, że sprawdzi, czy jestem, i wszedł na górę. Powiedział nam, że dokument podpisał ktoś o nazwisku Uwari w imieniu Komitetu Rewolucyjnego. Na Boga, kto jest w tym komitecie? Kto to taki Uwari? Czy słyszałeś o nim, Dżared? - To dość pospolite nazwisko - odparł Bakrawan, przestrzegając irańskiego zwyczaju udzielania odpowie550 ołkLi nawet wtedy, gdy nie ma się nic do powiedzenia. -------k ty, ekscelencjo Ali? - Jak powiedziałeś, to nazwisko spotyka się często. Ł ty ten człowiek wspomniał jeszcze o kimś innym, e- Jicelencjo Paknuri? - Może. Niech Bóg ma nas w swojej opiece! Ale kim cmbbu są, ten Komitet Rewolucyjny? Ali Kia, pan na prawno wie? - Wymieniano wiele nazwisk - oświadczył uroczy-ś-"^e Kia, starannie skrywając niepokój. Komitet Rewolucyjny był tajemniczym ciałem. Tak jak inni członka-iwie rządu i zwykli ludzie, pomyślał z niesmakiem, nie cMBsponuję żadnymi pewnymi informacjami co do jego s lądu albo miejsca spotkań. Wiadomo tylko, że komi-t"c powstał, gdy Chomeini wrócił do Iranu, zaledwie cl^Bia tygodnie temu, a od wczoraj, gdy Bachtiar zaczął s- i ukrywać, działał, jakby sam był prawem, rządząc \ imieniu Chomeiniego, pośpiesznie mianując nowych sdziów, zwykle bez wykształcenia prawniczego, stojąc / taresztowaniami, rewolucyjnymi sądami i natychmias-t wymi egzekucjami, działając całkowicie poza prawem ------1 przeciwko naszej konstytucji! Oby spłonęły domy ich v="-izystkich, a oni sami trafili do piekła, na które za-sssi-ttgują! - Właśnie dziś rano mój przyjaciel Mehdi... ------laczął znacząco, a potem urwał, udał, że dopiero teraz i____uważa stłoczony przy drzwiach personel i odprawił go

267

i____pchnięciem ręki. Gdy wyproszeni wyszli i niechętnie knęli drzwi, zniżył głos i przekazał plotkę, jakby sslnowiła ona część jego głębokiej wiedzy. Właśnie z3.ś rano, z naszym błogosławieństwem, poszedł do r ' lątollaha i zagroził rezygnacją, jeśli Komitet Rewolu-i ¦my nie przestanie omijać jego i jego uprawnień. W ten ^sspsób osadził ich na właściwym miejscu. - Dzięki Bogu! - wykrzyknął z ulgą Paknuri. - Nie ]___i to wygraliśmy rewolucję, żeby bezprawie zajęło miej> a SAVAK-u, cudzoziemców i Szacha! - Oczywiście! Dzięki Bogu, rząd panuje już nad ;------tuacją. Proszę jednak, ekscelencjo, niech pan opowiat-----i dalej. 551 - Nie ma już wiele do opowiadania, Ali - odparł Paknuri, który poczuł się znacznie pewniej w towarzystwie tak potężnych przyjaciół. - Ja, ja zszedłem na dół, żeby od razu powiedzieć tym intruzom, że chodzi o fatalną omyłkę. Ak ten cymbał, ten niepiśmienny kawał psiego gówna, tylko wymachiwał mi przed nosem papierem, powtarzał, że jestem aresztowany i mam z nimi pójść. Powiedziałem, żeby poczekali, i poszedłem po dokumenty; moja żona jednak... żona poradziła mi, żebym im nie ufał, bo może to przebrani mudża-heddini, fedaini czy Tude. Uznałem, że ma rację, i postanowiłem przyjść tutaj, by naradzić się z tobą i innymi. Zataił prawdziwy przebieg zdarzenia. To, że uciekł już w chwili, gdy przywódca grupy oświadczył w imieniu Komitetu Rewolucyjnego i Uwariego, iż Paknuri odpowie przed Bogiem za zbrodnie przeciwko Bogu. - Mój biedny przyjacielu - odezwał się Bakrawan. - Jakże musiałeś cierpieć! Trudno. Teraz jesteś już bezpieczny. Zostań tu na noc. Ali! Jutro od razu po pierwszej modlitwie idź do biura premiera i upewnij się, że ta sprawa jest załatwiona, a ci głupcy ukarani. Wszyscy wiemy, że Emir Paknuri jest patriotą, że on i złotnicy wsparli rewolucję oraz że odgrywają pierwszoplanową rolę przy pożyczce, o której mówiliśmy. Wysłuchał ze znużeniem wszystkich banałów, jakie Ali Kia czuł się w obowiązku wygłosić. Przypatrywał się Paknuriemu, który był nadal lekko pobladły i miał włosy sklejone potem. Biedny facet; to musiał być dla niego szok. Co za wstyd! Z jego bogactwem i nazwiskiem! Koneksje z Kadżarami przez An-nusz, żonę kuzyna Walika! A cała moja praca dla Szahrazad spełzła na niczym. Co za wstyd, że nie spłodził z Szahrazad dzieci i nie scementował w ten sposób naszych rodzin! Ani jednego dziecka! Jedno wystarczyłoby, żeby nie doszło do rozwodu i związania się z tym cudzoziemcem Lochartem, który próbuje nauczyć się naszych zwyczajów, ale któremu nigdy się to nie uda. A ile kosztuje jego utrzymanie na poziomie, 552 który nie kompromituje rodziny! Muszę porozmawiać z kuzynem Walikiem i poprosić go jeszcze raz, żeby załatwił Lochartowi jakieś dodatkowe pieniądze. Walika i jego pazernych wspólników z IHC na pewno na to stać teraz, gdy już zarobili miliony w obcej walucie! Co by to ich kosztowało? Nic! Koszty można by było przerzucić na Gavallana i S-G. Wspólnicy tyle mi zawdzięczają! Przez całe lata doradzałem im, jak zdobyć tak wielką władzę i majątek kosztem niewielkiego tylko wysiłku! - Sam płać Lochartowi, ekscelencjo Dżared - powiedział niegrzecznie Walik, gdy Bakrawan zwrócił się do niego ostatnio z tą sprawą. - To twój interes. Masz udział we wszystkich naszych zyskach. Co znaczy tak drobna kwota dla mojego kochanego kuzyna, najbogatszego kupca w Teheranie? - Koszty powinni ponosić wszyscy wspólnicy. Możemy przecież wykorzystywać Locharta, sprawując stuprocentową kontrolę nad firmą. Wraz z nowymi planami co do IHC spółka będzie bogatsza niż kiedykolwiek. - Muszę to omówić z innymi wspólnikami. Oczywiście, to oni decydują, a nie ja...

268

Kłamca, pomyślał Bakrawan, pociągając łyk herbaty, ale ja na jego miejscu odpowiedziałbym tak samo. Stłumił ziewnięcie. Był już zmęczony i głodny. Drzemka przed kolacją dobrze by mi zrobiła. - Tak mi przykro, ekscelencjo, tak mi przykro, ale muszę teraz załatwić bardzo pilne sprawy. Paknuri, stary przyjacielu! Cieszę się, że wszystko się wyjaśniło. Zostań tu na noc. Meszang załatwi kobierce i poduszki. Nie martw się! Ali, przyjacielu! Odprowadź mnie do bramy bazaru. Czy masz jakiś środek transportu? - zapytał, wiedząc, iż głównym przywilejem wiceministra jest samochód z szoferem i nieograniczony dostęp do benzyny. - Tak, dziękuję, PM nalegał, żebym to załatwił, szczególnie nalegał. Myślę, że chodzi o znaczenie naszego departamentu. - Wedle woli Boga! - odparł Bakrawan. 553 Wszyscy byli zadowoleni. Zeszli wąskimi schodami do korytarzyka prowadzącego do sklepu. Tam przestali się uśmiechać i poczuli suchość w gardłach. W sklepie czekało pięciu ludzi z Zielonych Opasek. Siedzieli w niedbałych pozach na krzesłach i stołach. Wszyscy trzymali amerykańskie karabinki, wszyscy mieli nie więcej niż po dwadzieścia parę lat, byli nie ogoleni, brodaci, w ubogich i brudnych ubraniach, niektórzy w dziurawych butach, niektórzy bez skarpetek. Dowódca dłubał w zębach, reszta paliła, strącając niedbale popiół na bezcenne dywany Bakrawana. Jeden z młodzieńców brzydko kaszlał. Bakrawan poczuł, że nogi odmawiają mu posłuszeństwa. Cały personel stał jak sparaliżowany pod jedną ze ścian. Wszyscy, nawet jego ulubieniec, chłopiec od parzenia herbaty. Z ulicy nie dochodziły żadne odgłosy. Wydawało się, że zniknęli nawet właściciele lombardów z naprzeciwka. - Salam Agha, niech Bóg cię błogosławi - powiedział Bakrawan nieswoim głosem. - Czym mogę służyć? Dowódca nie zwrócił na niego uwagi. Wpatrywał się w Paknuriego. Jego przystojną twarz szpeciły blizny po - niemal endemicznej w Iranie - chorobie wywołanej pasożytami przenoszonymi przez muszki. Miał dwadzieścia parę lat, ciemne oczy i włosy, stwardniałe od pracy ręce, które teraz bawiły się karabinem. Nazywał się Jusuf Senwar - Jusuf Murarz. Napięcie rosło; Paknuri nie mógł już dłużej go znieść. - To pomyłka - zaskowyczał. - Popełniacie błąd! - Myślałeś, że uciekając unikniesz zemsty Boga? - Jusuf mówił cicho, prawie grzecznie, choć z okropnym wiejskim akcentem, którego Bakrawan nie znał. - Jaka zemsta Boga? - pisnął Paknuri. - Nie zrobiłem niczego złego, niczego. - Niczego? Czyż nie pracowałeś latami dla cudzoziemców, pomagając im w okradaniu naszego narodu? - Nie w okradaniu. W tworzeniu miejsc pracy i rozwoju gospo... 554 - Niczego? Czyż nie służyłeś przez całe lata szatańskiemu Szachowi? - Nie! - krzyknął Paknuri. - Byłem w opozycji! Wszyscy o tym wiedzą! Byłem... - I służysz mu nadal, wykonujesz rozkazy? Paknuri wykrzywił twarz; poruszał ustami, ale nie mógł wydobyć głosu. Potem wychrypiał: - Wszyscy mu służyli, on był Szachem, ale pracowaliśmy dla rewolucj. Szach to Szach; wszyscy musieli mu służyć, gdy był u władzy... - Imam nie służył - uciął ponuro Jusuf. - Imam Chomeini nigdy nie służył Szachowi. Powiedzcie w obliczu Boga: służył? Powoli przenosił wzrok z twarzy na twarz. Nikt nie odpowiedział.

269

Bakrawan zobaczył, że mężczyzna sięga do podartej kieszeni, wyciąga kawałek papieru i spogląda na niego. Wiedział, że jest jedynym z obecnych, który może przerwać ten koszmar oczekiwania. - Rozkazem Komitetu Rewolucyjnego - zaczął Jusuf - i Alillaha Uwariego: Paknuri Skąpcze, jesteś powołany przed sąd. Poddaj... - Nie, ekscelencjo - przerwał mu grzecznie, lecz zdecydowanie Bakrawan. - Jesteśmy na bazarze. Wiesz, że bazar rządzi się własnymi prawami i ma własnych przywódców. Emir Paknuri jest jednym z nich. Nie można go aresztować ani wyprowadzić stąd wbrew jego woli. Jest tu nietykalny. To pradawne prawo bazaru. Spojrzał odważnie na młodzieńca; wiedział, że Szach, a nawet SAVAK nigdy nie ośmielili się naruszyć kupieckiego sanktuarium. - Czy prawo bazaru jest ważniejsze od prawa Boga, lichwiarzu Bakrawan? Bakrawan poczuł, że spływa po nim lodowaty pot. - Nie, oczywiście, że nie. - To dobrze. Ja przestrzegam prawa bożego i wykonuję bożą pracę. - Ale nie możesz areszt... 555 - Przestrzegam prawa bożego i wykonuję tylko bożą pracę. - Oczy mężczyzny były brązowe i szczere. Wskazał swój karabin. - Nie jest mi potrzebny. Żaden z nas nie potrzebuje broni, aby wykonywać bożą pracę. Modlę się z całego serca, aby zginąć męczeńską śmiercią za Boga, gdyż pójdę wtedy prosto do raju i nie będę sądzony; moje grzechy zostaną wybaczone. Gdyby zdarzyło się to dziś, umarłbym, błogosławiąc swego zabójcę, albowiem wiedziałbym, że umieram, wykonując bożą pracę. - Bóg jest wielki - powiedział jeden z jego towarzyszy, a inni mu zawtórowali. - Tak, Bóg jest wielki. A ty, lichwiarzu Bakra-wan, czy modlisz się pięć razy dziennie, jak nakazał prorok? - Oczywiście, oczywiście - potwierdził Bakrawan wiedząc, że to kłamstwo nie jest grzechem z powodu taghijji - zatajenia; prorok pozwolił każdemu muzułmaninowi na kłamstwa w sprawach islamu w razie zagrożenia życia. - To dobrze. Bądź milczący i cierpliwy, później się tobą zajmę. - Bakrawan poczuł kolejny dreszcz, widząc, że mężczyzna zwraca się do Paknuriego. - W imieniu Komitetu Rewolucyjnego i Alillaha Uwariego: Paknuri Skąpcze, odpowiedz przed Bogiem za zbrodnie przeciwko Bogu. Usta oskarżonego drżały. - Ja... ja... nie możesz... to... Zabrakło mu słów, w kącikach ust pojawiła się piana. Oczy obecnych skierowane były na niego; ludzie z Zielonych Opasek patrzyli obojętnie, inni z przerażeniem. Ali Kia odchrząknął. - Niech pan posłucha: może byłoby lepiej odłożyć to do jutra - rozpoczął, starając się przemawiać oficjalnym tonem. - Emir Paknuri jest bardzo zmartwiony tą pomył... - Kim jesteś? - Oczy dowódcy świdrowały Alego, tak jak przedtem Bakrawana i Paknuriego. - Co? 556 - Jestem wiceministrem Alim Kia - odparł, wytrzymując spojrzenie tamtego. - Z Departamentu Finansów, członkiem gabinetu premiera Bazargana. Sugeruję, aby wstrzymał się pan... - W imieniu Boga: ty, twój Departament Finansów, twój gabinet i twój Bazargan nie mają z nami nic wspólnego. Wykonujemy rozkazy mułły Uwariego, który wykonuje rozkazy komitetu, który wykonuje rozkazy imama, który wykonuje rozkazy Boga. - Mężczyzna

270

podrapał się i ponownie zwrócił do Paknuriego. - Na ulicę! - polecił łagodnym głosem. - Albo wyciągniemy cię siłą. Paknuri opadł z jękiem na ziemię i znieruchomiał. Wszyscy patrzyli bezradnie. Ktoś mruknął: "Wola boska", a chłopiec od parzenia herbaty zaczął pochlipywać. - Uspokój się, chłopcze - rzucił gniewnie Jusuf. - Czy on nie żyje? Jeden z mężczyzn podszedł do leżącego i przyklęknął. - Żyje. Bóg tak chciał. - Bóg tak chciał, Hasan. Podnieś go i wsadź mu głowę do wody. Jeśli się nie obudzi, wyniesiemy go. - Nie - przerwał odważnie Bakrawan. - On tu zostanie. Jest chory i... - Czy jesteś głuchy, starcze? - W głosie Jusufa dało się słyszeć niebezpieczną nutę. W sklepie zapanował strach. Chłopiec zatkał ręką usta, żeby nie krzyknąć. Jusuf patrzył na Bakrawana, gdy potężnie zbudowany mężczyzna, nazwany Hasanem, z łatwością podniósł Paknuriego i wyniósł go ze sklepu. - Bóg tak chciał - powiedział Jusuf, nie odrywając spojrzenia od Bakrawana. - Co? - Gdzie... proszę, dokąd go zabieracie? - Oczywiście do więzienia, a dokąd by? - Do... do którego więzienia? Jeden z mężczyzn roześmiał się. - A co za różnica? Dżared Bakrawan i inni czuli się jak w więziennej celi, choć sklep nie miał od frontu ściany. 557 - Chciałbym wiedzieć, ekscelencjo - poprosił Bak-rawan, starając się, aby jego głos nie zabrzmiał wrogo. - Proszę. - Ewin. W Teheranie właśnie to więzienie cieszyło się najgorszą sławą. Jusuf wyczuł kolejną falę strachu. Oni wszyscy muszą być winni, skoro się boją, pomyślał. Rzucił przez ramię do młodszego brata: - Daj mi dokument. Brat miał zaledwie piętnaście lat. Był brudny i brzydko kaszlał. Wyciągnął pół tuzina kartek i zaczął je przeglądać. Wreszcie znalazł tę, której szukał. - Oto on, Jusuf. Dowódca spojrzał na dokument. - Jesteś pewien, że to ten? - Tak. - Chłopak wodził palcem po kartce papieru. Powoli wysylabizował: Dż-a-r-e-d B-a-kr-a-w-a-n. Ktoś wyszeptał: - Boże, ochraniaj nas! W ciszy, jaka zapadła, Jusuf wziął kartkę i wręczył ją Bakrawanowi. Oddychając z trudem, starzec ujął kartkę trzęsącą się dłonią. Przez chwilę nie mógł skupić na niej wzroku. Potem ujrzał słowa: Dżared Bakrawan z bazaru w Teheranie. W imieniu Komitetu Rewolucyjnego i Alillaha Uwariego jesteś wezwany przed Trybunał Rewolucyjny jutro, natychmiast po pierwszej modlitwie, aby odpowiadać na pytania. Papier podpisał niewprawną ręką Alillah. - Jakie pytania? - zapytał tępo Bakrawan. - Zgodne z wolą Boga. - Dowódca założył karabin na ramię i wstał. - Przed świtem. Weź ze sobą wezwanie i nie spóźnij się. - Naraz zauważył srebrną tacę, kieliszek ze rżniętego szkła i opróżnioną do połowy butelkę wódki. Na niskim stoliczku była dotąd niemal niewidoczna, lecz teraz błysnęła w świetle świecy. - Na Boga i proroka! - powiedział ze złością. - Czy zapomniałeś o bożych prawach?

271

Zebrani zeszli mu z drogi, gdy podchodził do stoliczka. Wylał wódkę na brudną podłogę i odrzucił butelkę. 558 Trochę wódki kapnęło na dywan. Chłopiec od parzenia herbaty odruchowo padł na kolana i zaczął wycierać plamę. - Zostaw to! Przerażony chłopiec odskoczył. Jusuf niedbale rozmazał mokrą plamę butem. - Niech ta plama przypomina ci o prawach ustanowionych przez Boga, starcze - rzucił. - Jeśli zostanie plama. - Przez chwilę przyglądał się dywanowi. - Jakie kolory! Piękny! Piękny! Westchnął, a potem zwrócił się do Bakrawana i Kia: - Gdyby zebrać cały majątek nas wszystkich, którzy tu przyszliśmy, majątek naszych rodzin i rodzin naszych ojców, i tak nie byłoby nas stać na kupienie nawet rożka tego dywanu. - Jusuf uśmiechnął się krzywo. - Ale gdybym był tak bogaty jak ty, lichwiarzu Bakrawan - wiesz, że także pożyczanie pieniędzy jest sprzeczne z boskim prawem - i tak nie kupiłbym takiego dywanu. Nie potrzebuję skarbów. My nic nie mamy i niczego nie potrzebujemy. Tylko Boga. Wyszedł. W POBLIŻU AMBASADY USA, 20:15. Erikki czekał już prawie cztery godziny. Przez okno położonego na parterze mieszkania przyjaciela, Christiana Tallone-na, widział wysoki mur otaczający oświetlony dziedziniec ambasady amerykańskiej, przytupujących z zimna marines, pilnujących ogromnej żelaznej bramy, a dalej duży budynek ambasady. Na ulicy panował jeszcze spory ruch; tworzyły się zatory, kierowcy trąbili i usiłowali przeć do przodu, przechodnie jak zwykle beztrosko wchodzili na jezdnię. Światła nie działały, nie było policji. Zresztą co za różnica, pomyślał. Teherańczycy i tak nie przejmują się przepisami drogowymi. Nigdy się nie przejmowali i nigdy nie będą. Tak jak ci wariaci, którzy zginęli tam, w górach. Tak jak mieszkańcy Teb-rizu czy Kazwinu. Na myśl o Kazwinie zacisnął swe wielkie pięści. Dziś rano w ambasadzie Finlandii widział raporty o rewolcie 559 w Kazwinie, o drugiej już rewolcie nacjonalistów azer-bejdżańskich w Tebrizie i o walkach z siłami lojalnymi wobec rządu Chomeiniego. Cała prowincja, bogata w złoża ropy i położona przy granicy, a więc o dużym znaczeniu strategicznym, powtórnie zadeklarowała swą niezależność od Teheranu, niezależność, o którą walczyła od wieków, zawsze podjudzana i wspomagana przez Rosję, odwiecznego wroga Iranu, żądnego jego terytorium. Na pewno w Azerbejdżanie roi się od ludzi takich jak Rakoczy. - Oczywiście, że Sowieci chcieliby nas dostać - powiedział ze złością Abdollah-chan z Gorgonów podczas kłótni przed wyjazdem do Teheranu. - Oczywiście ten twój Rakoczy i jego ludzie są tutaj silni. Spacerujemy po najcieńszej linie na świecie; jesteśmy kluczem, który może im otworzyć drogę do zatoki i cieśniny Ormuz, jesteśmy tętnicą Zachodu. Gdyby nie my, Gorgoni, nasze powiązania szczepowe i niektórzy z naszych kurdyjskich sprzymierzeńców, bylibyśmy teraz sowiecką prowincją przyłączoną do tej połowy Azerbejdżanu, którą Sowieci skradli nam już dawno temu przy pomocy podstępnych Brytyjczyków. Och, jak ja nienawidzę Brytyjczyków, nawet bardziej niż Amerykanów, którzy są tylko głupimi i źle wychowanymi barbarzyńcami. Przyznaj, że to prawda! - Oni nie są tacy. Przynajmniej ci, których znam. A S-G traktuje mnie dobrze. - Na razie. Ale oni cię zdradzą. Brytyjczycy zdradzą każdego, kto nie jest Brytyjczykiem, a nawet Brytyjczyka, jeśli to im odpowiada. - In sza'a Allah. Abdollah-chan zaśmiał się kwaśno. - In sza a Allah! W 1946 roku armia sowiecka wycofała się za granicę, a my wytłukliśmy zdrajców i rozpędziliśmy tę ich "Demokratyczną Republikę Azerbejdżanu" i "Kurdyjską Republikę Ludową". Podziwiam jednak Sowietów. Grają tak, żeby zwyciężyć; zmieniają

272

reguły gry stosownie do swoich celów. Prawdziwym zwycięzcą waszej wojny światowej był Stalin. 560 Był olbrzymem. Czyż nie zdominował wszystkiego w Poczdamie, Jałcie i Teheranie? Czyż nie wymanewrował Churchilla i Roosevelta? Czyż Roosevelt nie mieszkał z nim w Teheranie w ambasadzie sowieckiej? Jak my, Irańczycy, śmieliśmy się wtedy! Wielki prezydent oddał Stalinowi przyszłość, choć mógł wtedy zamknąć go za jego własnymi granicami! Co za geniusz! Przy nim ten wasz sprzymierzeniec, Hitler, to tchórzliwy niedorajda. Bóg tak chciał, co? - Finlandia szła z Hitlerem tylko po to, żeby walczyć ze Stalinem i odzyskać nasze ziemie. - Ale przegraliście. Stanęliście po niewłaściwej stronie i przegraliście. Każdy głupiec mógłby przewidzieć, że Hitler przegra. Jak Reza Chan mógł być tak głupi? Ach, kapitanie, nigdy nie rozumiałem, dlaczego Stalin pozostawił Finów przy życiu. Na jego miejscu potraktowałbym Finlandię jako przestrogę dla innych. Zdziesiątkował przecież ze dwanaście innych krain. Dlaczego dał wam przeżyć? Dlatego, że odparliście go w waszej wojnie zimowej? - Nie wiem. Być może. Zgadzam się z tym, że Sowieci nigdy nie dadzą za wygraną. - Nigdy, kapitanie. Ale my także nie. My, Azerbejdżanie, zawsze ich wymanewrujemy i będziemy trzymać na dystans. Jak w czterdziestym szóstym. Wtedy jednak Zachód był silny; wobec Sowietów obowiązywała doktryna Trumana, rozmyślał ponuro Erikki. A teraz? Teraz u steru jest Carter. Jak steruje? Erikki pochylił się i napełnił ponownie swą szklankę. Chciałby już wrócić do Azadeh. W mieszkaniu było zimno, a on siedział w kurtce. Ogrzewnie nie działało, od okien ciągnęło chłodem, ale pokój był duży i ładny; stały tam stare fotele, ściany zdobiły małe, lecz cenne perskie kilimy i wyroby z brązu. Wszędzie, na stołach, krzesłach i półkach, leżały książki, magazyny i czasopisma, fińskie, rosyjskie, irańskie. Na jednej z półek walała się para damskich pantofli. Erikki pociągnął łyk wódki, rozkoszując się ciepłem, jakie mu dawała, a potem jeszcze raz spojrzał przez okno na ambasadę. Przez 561 chwilę zastanawiał się, czy warto wyemigrować z Aza-deh do USA. Twierdze padają, zamruczał, Iran nie jest już bezpieczny. Europę tak łatwo zranić, a Finlandia zawsze balansowała na krawędzi... Wyjrzał przez okno. Ruch był już całkowicie zablokowany przez tłumy młodych ludzi gromadzących się po obu stronach jezdni. Kompleks budynków ambasady amerykańskiej wzniesiono na rogu Tacht-e Dża-mszid i ulicy Roosevelta. Dawniej Roosevelta, pomyślał. Jak ta ulica teraz się nazywa? Ulica Chomeiniego? Rewolucji? Drzwi mieszkania otworzyły się. - Hej, Erikki - powiedział z uśmiechem młody Fin. Christian Tollonen miał na sobie futrzaną papachę i podbite futrem palto, które kupił w Leningradzie podczas pijanego weekendu, spędzonego tam z kolegami z uniwersytetu. - Co nowego? - Czekam od czterech godzin. - Nieprawda. Trzy godziny dwadzieścia dwie minuty i pół butelki mojej najlepszej wódki moskiewskiej z przemytu, jaką w ogóle można kupić. Uzgodniliśmy, że to potrwa trzy-cztery godziny. - Christian Tollonen miał nieco ponad trzydzieści lat; kawaler, jasnoszare oczy, zastępca attache kulturalnego ambasady fińskiej. Byli przyjaciółmi od kilku lat, od przyjazdu do Iranu. - Nalej mi jednego, na Boga. Bardzo tego potrzebuję. Tam się kitłasi kolejna demonstracja; musiałem się cholernie długo przedzierać. - Nie zdejmując palta, podszedł do okna. Obie części tłumu zdążyły już się połączyć; ludzie kłębili się przed frontowym wejściem do ambasady. Wszystkie bramy zamknięto. Erikki zauważył z niepokojem, że wśród młodych ludzi nie było mułłów. Tłum wznosił okrzyki: "Śmierć Ameryce, śmierć Carterowi!"

273

Christian tłumaczył. Znał dobrze farsi, gdyż jego ojciec także był tu dyplomatą; Christian przez pięć lat chodził do szkoły w Teheranie. - Zwykłe gówno: precz z Carterem i amerykańskim imperializmem. 562 - Żadnego Allahu Akbar - zauważył Erikki. Powrócił na chwilę myślą do zapory drogowej i poczuł skurcz żołądka. - Żadnych mułłów. - Aha, nie widziałem żadnego. - Na ulicy wydarzenia nabrały tempa. Różne grupy demonstrantów przepychały się do bramy ambasady. - To w większości studenci. Myśleli, że jestem Rosjaninem i powiedzieli mi, że na uniwersytecie odbyła się całkiem regularna bitwa: lewacy kontra Zielone Opaski. Dwudziestu czy trzydziestu zabitych i rannych. Zresztą podobno jeszcze teraz walczą. - Pięćdziesięciu lub sześćdziesięciu młodzieńców zaczęło łomotać w bramę. - Palą się do bitki. - I nie ma policji. - Erikki podał koledze szklankę. - Co byśmy zrobili bez wódki? Erikki roześmiał się. - Pilibyśmy brandy. Masz wszystko? - Nie, ale zawsze coś. - Christan usiadł naprzeciw Erikkiego w jednym z foteli stojących obok niskiego stolika i otworzył teczkę. - Oto kopie twojego świadectwa ślubu i aktu urodzenia; dzięki Bogu, przechowujemy kopie. Nowe paszporty dla was obojga; udało mi się załatwić w biurze Bazargana ostemplowanie twojego. Masz zezwolenie na pobyt czasowy. Trzy miesiące. - Jesteś magikiem! - Obiecali, że wydadzą ci nową irańską licencję pilota, ale nie powiedzieli kiedy. Powiedzieli za to, że wystarczy ci fotokopia licencji brytyjskiej razem z legitymacją S-G. A teraz paszport Azadeh. Jest tymczasowy. - Christian otworzył paszport i zademonstrował Erik-kiemu. Zdjęcie nie jest standardowe; wykorzystałem fotkę zrobioną polaroidem, którą mi dałeś. Powinno na razie wystarczyć. Niech Azadeh podpisze paszport, gdy tylko się z nią zobaczysz. Czy wyjeżdżała z kraju od czasu, gdy zostaliście małżeństwem? - Nie, a dlaczego? - Hm. Gdyby wyjeżdżała z fińskim paszportem... Nie wiem, jak to się ma do jej irańskiego statusu. Władze zawsze były nieco przeczulone, zwłaszcza w wypadku ich własnych obywateli. Chomeini cierpi na jesz563 cze większą ksenofobię, więc jego urzędnicy będą chyba bardziej rygorystyczni. Mogą sobie pomyśleć, że zrzekła się obywatelstwa. Sądzę, że nie wpuszczą jej z powrotem. Głośniejsze okrzyki tłumu za oknem przykuły na chwilę uwagę Finów. Setki ludzi wymachiwały zaciśniętymi pięściami. Ktoś przemawiał przez megafon. - Na razie chcę ją stąd wyciągnąć, a reszta mnie nie obchodzi - stwierdził Erikki. Christian obrzucił go uważnym spojrzeniem. Po chwili zaproponował: - Może trzeba jej o tym powiedzieć, Erikki. Nie mogę dla niej wykombinować żadnych zastępczych dokumentów ani irańskiego paszportu, W tej sytuacji wyjazd będzie ryzykownym przedsięwzięciem. Dlaczego nie poprosisz jej ojca, żeby to załatwił? Jemu udałoby się to z łatwością; jest przecież właścicielem prawie całego Tebrizu. Erikki niechętnie skinął głową. - Tak, ale znowu się pokłóciliśmy. Jemu nadal nie podoba się nasze małżeństwo. - Może dlatego, że jeszcze nie macie dziecka - powiedział po chwili Christian. - Wiesz, jacy są Irań-czycy. - Mamy jeszcze czas - odparł Erikki z bólem serca. Będziemy mieć dzieci w lepszych czasach, pomyślał. Nie ma pośpiechu, a doktor Nutt mówi, że ona jest zdrowa. Psiakrew! Jeśli powtórzę jej słowa Christiana, na pewno nie zgodzi się wyjechać, a jeśli nie powtórzę, a potem nie będzie mogła wrócić, nigdy mi nie wybaczy. Zresztą i tak nie wyjedzie bez

274

pozwolenia ojca. - Żeby dostać nowe dokumenty, musielibyśmy tam wrócić. A ja nie chcę wracać! - Dlaczego, Erikki? Zwykle nie mogłeś się doczekać wyjazdu do Tebrizu. - Rakoczy. Erikki opowiedział wszystko, co się wydarzyło. Prawie wszystko. Nie wspomniał, że zabił mudżaheddina przy zaporze ani że Rakoczy pozabijał wielu ludzi 564 podczas ucieczki. O niektórych szczegółach nie warto mówić, pomyślał ponuro. Christian Tollonen pociągnął łyk wódki. - O co chodzi naprawdę? - O Rakoczego. - Erikki wytrzymał spojrzenie rozmówcy. Christian wzruszył ramionami i rozlał wódkę do końca. - Prosit! - Prosit! Dziękuję za dokumenty i paszporty. Znowu dobiegły ich okrzyki z ulicy. Tłum był zdyscyplinowny, choć coraz bardziej hałaśliwy. Dziedziniec ambasady oświetlono dodatkowymi reflektorami; widać było twarze ludzi stojących w oknach. - Dobrze, że mają własne generatory. - Tak, i własne ogrzewanie, stację benzynową, pocztę, wszystko. - Christian podszedł do barku i wydobył z niego nową butelkę. - To oraz ich szczególny status w Iranie, nie potrzebują wiz, nie podlegają prawu irańskiemu, potęguje nienawiść. - Jezu, ale tu zimno, Christian! Nie masz drewna? - Ani kawałeczka, a to cholerne ogrzewanie jest wyłączone od chwili, gdy się tu wprowadziłem. Przez trzy miesiące. To prawie cała zima. - Może masz inne sposoby. - Erikki wskazał parę damskich pantofli. - I tak jest ci ciepło, co? Christian uśmiechnął się. - Czasami. Muszę przyznać, że jeśli chodzi o pewne przyjemności, Teheran jest, to znaczy był, jednym z najwspanialszych miejsc na świecie. Ale teraz, przyjacielu... - Nachmurzył się. - Teraz Iran nie będzie rajem. Te biedne sukinsyny na dole wierzą, że zwyciężyły, ale tak naprawdę, to zacznie się dla nich piekło. Zwłaszcza dla kobiet. - Pociągnął łyk wódki. Tłum na ulicy ożywił się. Jakiś chłopak z przewieszonym przez ramię amerykańskim karabinem wspiął się na mur ambasady. - Zastanawiam się, co bym zrobił, gdyby to był mój mur, a te sukinsyny zaczęłyby przez niego przełazić. 565 - Skopałbyś im głowy z karków, co byłoby zresztą zupełnie legalne, prawda? Christian nagle się roześmiał. - Kwestia legalności wchodziłaby tylko wtedy w grę, gdyby potem udało się uciec. - Spojrzał na Erikkiego. - Co z tobą? Masz jakiś plan? - Nie mam. Najpierw muszę porozmawać z Mclve-rem, a rano nie było okazji. On i Gavallan byli zajęci. Próbowali odnaleźć naszych irańskich wspólników, a potem mieli spotkanie w ambasadzie brytyjskiej. Chyba z jakimś Talbotem... Christian usiłował ukryć swe nagłe zainteresowanie. - George'em Talbotem? - Rzeczywiście. Znasz go? - Tak. Jest drugim sekretarzem. - Christian nie dodał, że Talbot jest też od wielu lat tajnym szefem wywiadu brytyjskiego w Iranie oraz ważnym pracownikiem operacyjnym. - Nie wiedziałem, że on jest jeszcze w Teheranie. Myślałem, ża parę dni temu wyjechał. Czego mogli od niego chcieć McIver i Andrew Gaval-lan?

275

Erikki wzruszył ramionami i odwrócił się do okna, patrząc bez zainteresowania, jak kilku następnych młodych ludzi próbuje sforsować mur. Myślał, co zrobić w sprawie dokumentów Azadeh. - Mówili, że chcą się czegoś dowiedzieć o jego przyjacielu, którego spotkali wczoraj na lotnisku. O jakimś Armstrongu, Robercie Armstrongu. Christian Tollonen omal nie upuścił szklanki. - Armstrong? - zapytał, usiłując zachować spokój. Był zadowolony, że Erikki widzi tylko jego plecy. - Tak. - Erikki odwrócił się. - To ci coś mówi? - To dość pospolite nazwisko - odparł Christian, ciesząc się, że jego głos brzmi rzeczowo. Robert Armstrong, MI6, były Wydział Specjalny. Przebywał od wielu lat na kontrakcie w Iranie. Prawdopodobnie wypożyczony od rządu brytyjskiego. Prawdopodobnie główny doradca bardzo tajnego irańskiego Wydziału Wywiadu Wewnętrznego. Człowiek rzadko widywany publicznie, 566 znany tylko nielicznym wtajemniczonym z kręgów wywiadowczych. Tak jak ja, pomyślał. Zastanawiał się, co by powiedział Erikki, gdyby wiedział, że jego przyjaciel jest ekspertem irańskiego wywiadu, że wie dużo o Rakoczym i wielu innych zagranicznych agentach, że jego zadaniem jest wiedzieć wszystko o Iranie, ale nigdy niczego nie robić, nie wtrącać się do żadnych walk, wewnętrznych czy zewnętrznych. Tylko czekać i obserwować, dowiadywać się i zapamiętywać. Dlaczego Armstrong jeszcze tu jest? Wstał, żeby ukryć niepokój; udał, że chce przyjrzeć się tłumowi na dole. - Dowiedzieli się czegoś? - zapytał. Erikki jeszcze raz wzruszył ramionami. - Nie mam pojęcia. Nie rozmawiałem potem z nimi... - Urwał i spojrzał uważnie na rozmówcę. - Czy to ważne? - Nie, jasne, że nie. Jesteś głodny? Może zjemy razem kolację, ty, Azadeh i ja? - Przepraszam, ale nie dziś. - Erikki zerknął na zegarek. - Muszę już wracać. Dziękuję za pomoc. - Drobiazg. Mówiłeś coś o McIverze i Gavallanie? Chcą wprowadzić tu jakieś zmiany? - Nie sądzę. Miałem się z nimi spotkać o trzeciej, żeby pojechać razem na lotnisko, ale ważniejsza była wizyta u ciebie. - Erikki wstał i wyciągnął rękę. - Jeszcze raz dziękuję. - Nie ma o czym mówić. - Christian uścisnął rękę Erikkiego. - Do zobaczenia jutro. Na ulicy zapanowała nagle złowieszcza cisza. Mężczyźni podbiegli do okna. Na dole wszyscy patrzyli w głąb dawnej ulicy Roosevelta. Rozległo się przeciągłe: Allahuuu Akbarrr! - Czy jest tylne wyjście? - mruknął Erikki. - Nie, nie ma. Nadciągającej hordzie przewodzili mułlowie i Zielone Opaski. I oni, i ciągnący za nimi młodzi ludzie byli w większości uzbrojeni. Wszyscy krzyczeli unisono: "Bóg jest wielki, Bóg jest wielki". Przewyższali liczebnością uzbrojony tłum pod ambasadą. 567 Lewacy natychmiast zajęli dogodne pozycje obronne w bramie i za zablokowanymi na ulicy samochodami. Mężczyźni, kobiety i dzieci, których samochody ugrzęzły w korku, powyskakiwali z aut i zaczęli uciekać. Zwolennicy islamu zbliżali się szybko. Gdy ich przednie szeregi rozlały się na chodnikach i pomiędzy samochodami, jeszcze bardziej zwiększyli tempo, szykując się do ataku. Wtedy, o dziwo, studenci zaczęli się wycofywać. W milczeniu. Zaskoczeni ludzie z Zielonych Opasek zawahali się. Odwrót był spokojny i to wyciszyło napastników. Wkrótce miejsce poprzednich demonstrantów pod ambasadą zajęli nowi. Mułłowie i Zielone Opaski próbowali pokierować ruchem i rozładować korek. Ci, którzy przedtem uciekli ze swych pojazdów, odetchnęli z

276

ulgą, dziękując Bogu za jego wstawiennictwo, i pojawili się znowu. Rozległy się klaksony i przekleństwa; wszyscy jednocześnie próbowali ruszyć i przebić się do przodu. Wielkie żelazne wrota ambasady nie drgnęły, choć boczna furtka tak. Christian czuł, że zaschło mu w gardle. - Założyłbym się o wszystko, że wybuchnie prawdziwa wojna. Erikki był równie zdumiony. - To wyglądało tak, jakby wiedzieli z góry, kto ich zaatakuje, skąd nadejdzie i kiedy. Prawie jak próba... - Urwał i zbliżył nagle ściągniętą twarz do szyby. - Patrz! Tam, w drzwiach! To Rakoczy! - Gdzie? Ten facet w kurtce lotniczej, który rozmawia z niskim strażnikiem? - Christian wpatrywał się w ciemności panujące pod murem. Dwaj mężczyźni wymienili uścisk dłoni i wyszli z cienia. To był Rakoczy, jasne. - Jesteś pewien, że... Ale Erikki był już na schodach. Christian zdążył jeszcze zauważyć, jak jego przyjaciel wyciąga w biegu nóż pukoh i wsuwa go do rękawa. - Erikki, nie bądź głupi! - krzyknął, ale obrzymi Fin już zniknął. Christian podbiegł do okna akurat na czas, 568 żJ"y zobaczyć, jak Erikki wybiega z budynku i rzuca się \^tłum. Rakoczego nie było nigdzie widać. Yokkonen jednak go dostrzegł. Rakoczy znajdował sit o pięćdziesiąt metrów od niego i znikał właśnie za r"giem ulicy Roosevelta. Gdy Erikki dotarł do rogu, uufzał Rosjanina oddalającego się szybkim, ale nie za s3'bkim krokiem. Dzieliło ich wielu przechodniów i ja-d_pe powoli hałaśliwe samochody. Omijając jakieś ciężarówki, Rakoczy wszedł na jezdnię, poczekał, aż minie g:< poobtłukiwany, trąbiący volkswagen i rozejrzał się wjkół. Zauważył Erikkiego. Nie dało się go przeoczyć; b"l o trzydzieści centymetrów wyższy od otaczających g: < ludzi. Rakoczy bez wahania odwrócił się, przepchnął p"eez tłum, skręcił i pobiegł boczną uliczką. Erikki popędził za nim. Przechodnie sklęli ich obu; jakiś staru-sak wylądował na brudnej ziemi, gdy Rakoczy brał n_stępny zakręt. Na wąskiej i zaśmieconej uliczce nie było teraz żjlnych straganów ani otwartych sklepów, żadnych lsarni. Nieliczni zmęczeni przechodnie wracali do do-rrn"w, pokonując plątaninę drzwi, przejść, klatek schodowych. W powietrzu wisiała woń moczu, odpadków ncęsnych i zgniłych warzyw. Rakoczy miał przewagę czterdziestu paru metrów. SŁ-Iręcił w ciasną alejkę, demolując po drodze stragan u_fczny, w którym spał właściciel z rodziną, zmienił kominek, wbiegł do pasażu, do następnego, potem vuicolejną alejkę i w jeszcze jedną - stracił już orientację. Nigle stanął jak wryty - alejka kończyła się ślepo. SŁfgnął po pistolet, ale dostrzegł z boku pasaż. Ruszył b"fgiem. Ściany były tak blisko siebie, że mógł dotknąć obu jelnocześnie. Biegł, czując ból w płucach. Przed nim jslaś staruszka chciała wypróżnić się nad ohydnym śmierdzącym wgłębieniem gruntu; przywarła do ściany, ż^>y usunąć się z drogi. Teraz Erikkiemu brakowało już t^ko dwudziestu metrów. Gniew dodawał mu sił. Przesączył nad przykucniętą staruszką i zdwoił wysiłek, 569 pragnąc jeszcze bardziej zmniejszyć dystans dzielący go od ściganego. Za zakrętem jego przeciwnik zatrzymał się i zagrodził drogę jakimś starym straganem. Erikki nie zdążył zahamować; wpadł na stragan i potoczył się na ziemię. Zerwał się, ryknął gniewnie, przeszedł przez zdemolowany stragan i pobiegł dalej z nożem w ręku. Ale pasaż był pusty. Erikki przystanął. Dyszał ciężko; był zlany potem. Z trudem koncentrował wzrok, choć nie było zbyt ciemno. Wreszcie zauważył małe przejście. Zagłębił się w nie ostrożnie, trzymając nóż w

277

pogotowiu. Przejście prowadziło do pokrytego gruzem podwórka, pośrodku którego tkwiła zdemolowana karoseria samochodowa- Wokół znajdowały się liczne drzwi i otwory, a za nimi mroczne pomieszczenia i koślawe klatki schodowe. Było cicho, a cisza wydawała się złowieszcza. Czuł, że jest obserwowany. Spod kupy śmieci wybiegły szczury i zniknęły w gruzie. Z boku ujrzał sklepione przejście, nad którym bardzo stary napis W farsi głosił coś, czego nie rozumiał. Wydawało się, że ciemności w przejściu jeszcze bardziej się zagęszczają. W jego głębi Erikki natknął się na otwarte, na wpół wyrwane z zawiasów drewniane drzwi ze starymi żelaznymi okuciami. Domyślił się, że za nimi jest jakiś pokój, ódy wszedł, zobaczył migającą świecę. - Czego chcesz? Głos, który zabrzmiał w ciemności, sprawił, że Erikki drgnął. Ktoś mówił po angielsku - nie był to Rakoczy - z obcym akcentem. Głos był ochrypły, tajemniczy. - Kto... kto to? - zapytał niepewnie Erikki, badając wzrokiem ciemność. Zastanawiał się, czy Rakoczy nie udaje kogoś innego. - Czego chcesz? - Chcę... ścigam kogoś - odparł, nie wiedząc, gdzie znajduje się jego rozmówca; głos odbijał się echem od niewidocznego wysokiego sklepienia. - Człowieka, którego szukasz, nie ma tutaj. Odejdź. - Kim jesteś? - To nieważne- Odejdź. Nikły płomyk świecy tylko pogłębiał mrok. 570 - Czy widziałeś kogoś, kto tędy przebiegł? Mężczyzna zaśmiał się cicho i powiedział parę słów "T farsi. Coś zaszeleściło, ktoś cicho się roześmiał. Erikki Jbronnym ruchem wysunął przed siebie nóż. - Kim jesteś? Szelest nie ustawał. Wszędzie wokół. Gdzieś kapała ^ioda. W powietrzu wisiała wilgoć i zapach pleśni. Słychać było odgłosy dalekiej strzelaniny. Następny selest. Erikki znów poczuł, że obok niego jest ktoś, logo nie widzi. Pot spływał mu po twarzy. Ostrożnie jodszedł do drzwi i oparł się plecami o ścianę. Był już jewien, że Rakoczy tu jest. Cisza narastała. - Dlaczego nie odpowiadasz? - zapytał. - Czy widziałeś kogoś? Znów chichot. - Odejdź. Potem znów cisza. - Dlaczego się boisz? Kim jesteś? - Nie powinno cię obchodzić, kim jestem, a jedynym strachem jest twój strach. - Głos brzmiał tak tijemniczo jak przedtem. Mężczyzna dodał coś w farsi. Ifowarzyszył temu następny wybuch wesołości. - Dlaczego mówisz do mnie po angielsku? - Dlatego, że żaden Irańczyk ani też nikt, kto zna j (Zyk Księgi, nie przyszedłby tu ani za dnia, ani w nocy. Kógł tu przyjść tylko głupiec. Erikki zauważył k^tem oka, że ktoś przesuwa się rriędzy nim a świecą. Ścisnął mocniej nóż. - Rakoczy?... - Czy to imię tego, kogo szukasz? - Tak. On tu jest, prawda? - Nie. - Nie wierzę ci, kimkolwiek jesteś! Cisza, potem głębokie westchnienie. - Skoro Bóg tak chciał... Ciche polecenie w farsi, którego Erikki nie zrozumiał.

278

Rozległy się trzaski pocieranych zapałek, rozbłysły śśwece i małe lampki oliwne. Erikki wciągnął głęboko 571 powietrze. Wszędzie pod ścianami i kolumnami wysoko sklepionego pomieszczenia leżały bezkształtne postaci owinięte w łachmany. Całe setki mężczyzn i kobiet. Chorzy. Pokryte wrzodami ruiny mężczyzn i kobiet, leżących na słomie albo posłaniach z gałganów. Osadzone w strzępach twarzy oczy wpatrywały się w Fina. Kikuty kończyn. Jakaś staruszka leżała prawie u jego stóp; wycofał się w panice do przejścia. - My wszyscy jesteśmy trędowaci - wyjaśnił mężczyzna opierający się o kolumnę. Wyglądał jak sterta łachmanów. Obwiązana wokół głowy szmata kryła oczodoły. Z jego twarzy nie pozostało prawie nic oprócz ust. Pomachał niemrawo kikutem ręki. - Jesteśmy trędowaci. Nieczyści. To dom trędowatych. Czy widzisz wśród nas tego człowieka? - Nie, nie. Bardzo mi przykro - wykrztusił Erikki. - Przykro? - Głos mężczyzny nabrzmiał ironią. - Tak. Nam wszystkim jest przykro. In sza'a Allahl Erikki chciał odwrócić się i uciec, ale nogi odmawiały mu posłuszeństwa. Ktoś sucho zakaszlał. Yokkonen usłyszał własne słowa: - Kim... kim jesteś? - Kiedyś byłem nauczycielem angielskiego. Teraz jestem nieczysty. Jestem jednym z żywych trupów. Bóg tak chciał. Odejdź. Błogosław Boga za jego łaskę. Zdrętwiały ze zgrozy Erikki zobaczył, że mężczyzna macha tym, co zostało z jego ręki. Wszyscy posłusznie gasili świece. Na zewnątrz, na świeżym powietrzu, Erikki musiał powstrzymać się przed paniczną ucieczką. Czuł się brudny. Chciał zrzucić ubranie, zanurzyć się w wodzie, namydlić i znowu zanurzyć. Przestań, mruknął do siebie, nie ma się czego bać. W WIĘZIENIU EWIN, 6:29. Więzienie nie różniło się od innych nowoczesnych więzień, w dobrych czy ałych czasach. Było szare, ponure, otoczone wysokim murem i wstrętne. Dzisiejszy pozorny świt był dziwny, łuna bijąca ponad horyzont zadziwiająco czerwona. Po raz pierwszy od wielu tygodni niebo było bezchmurne i choć na razie panował chłód, zapowiadał się niezwykle piękny dzień. łlie było smogu; jakby dla odmiany powietrze było świeże i przejrzyste. Łagodny wiatr odegnał dymy dogasających wraków samochodów i barykad pozostałych jo nocnych starciach pomiędzy legalnymi teraz Zielonymi Opaskami a już nielegalnymi lojalistami i lewa-iami, podejrzaną policją i wojskiem. Wiatr rozwiał też dym milionów ognisk rozniecanych przez mieszkańców 575 Teheranu; ogniska służyły do ogrzewania i gotowania pożywienia. Nieliczni przechodnie, mijając mury więzienia i ogromną, wyrwaną z zawiasów bramę, strzeżoną przez Zielone Opaski, odwracali wzrok i przyspieszali kroku. Na jezdni ruch był niewielki. Kolejna ciężarówka zapełniona strażnikami i więźniami zatrzymała się przy bramie. Prowizoryczna zapora otworzyła się i zamknęła, gdy pojazd wjechał do środka po pobieżnej inspekcji. Za murami gruchnęła salwa. Pilnujący bramy przeciągali się i ziewali. Wraz z pojawieniem się słońca z minaretów rozległy się nawoływania muezzinów. Ich głosy były w większości nagrane na kasety i wydobywały się z głośników. Wszędzie tam, gdzie były słyszalne, wierni przerywali swe czynności i zwracali się w kierunku Mekki. Dżared Bakrawan zatrzymał samochód. Razem ze swym szoferem i innymi padł na kolana i zaczął się modlić. Przez całą noc próbował skontaktować się ze wszystkimi ważniejszymi przyjaciółmi i znajomymi. Wiadomość o bezprawnym aresztowaniu Paknuriego i o równie bezprawnym wezwaniu Bakrawana na przesłuchanie rozeszła się po całym bazarze. Wszyscy wpadli w gniew, lecz nikt nie spróbował zorganizować protestu, strajku czy zamknięcia bazaru. Bakrawan otrzymał mnóstwo dobrych rad: powinien zwrócić się osobiście do

279

Chomeiniego i Bazargana; nie stawić się na przesłuchanie; stawić, ale odmawiać odpowiedzi na niektóre pytania albo na wszystkie. Nikt jednak nie zaproponował, że z nim pójdzie, nawet jego wielki przyjaciel, jeden z najważniejszych teherańskich adwokatów, który przysięgał, że będzie lepiej, jeśli porozmawia o tej sprawie z sędziami Sądu Najwyższego. Nikt z nim nie poszedł oprócz żony, syna i trzech córek, które modliły się teraz razem z nim na ich własnym modlitewnym dywaniku. Zakończył modlitwę i niepewnie wstał. Szofer zwinął dywanik. Dżared zadrżał. Dziś rano ubrał się starannie; włożył garnitur, ciepłe palto i astrachańską czapkę, ale żadnej biżuterii. 576 - Ja... pójdę dalej pieszo - oświadczył. - Nie, Dżared - zaczęła jego zapłakana żona, ledwie słysząc odległy trzask broni palnej. Powinieneś zjawić sc tak jak przystoi przywódcy. Czyż nie jesteś najważniejszym kupcem w Teheranie? Nie wypada ci chodzić nu. piechotę. - Tak, masz rację. - Zajął miejsce na tylnym siedze-oi dużego granatowego mercedesa. Samochód był no-\"/ i dobrze utrzymany. Jego żona, tęga matrona ukry-wjąca kosztowną fryzurę pod czadorem, który przykrywał także długie futro z norek, usiadła obok i wzięła racża za rękę. Łzy zniszczyły jej makijaż. Ich syn, Nleszang także płakał. I córki - wszystkie, także Szah-r-aad, w czadorach. - Tak... tak, masz rację. Bóg pwzeklnie tych rewolucjonistów! - Nie martw się, ojcze - pocieszała go Szahrazad. -Bóg cię ochroni. Strażnicy rewolucji słuchają tylko inama, a imam tylko Boga. - W jej głosie brzmiała griboka wiara we własne słowa, wyglądała jednak na tak przygnębioną, że Bakrawan zrezygnował z pokoszenia jej, żeby nie nazywała Chomeiniego ima-nmm. - Oczywiście - przytaknął. - To pomyłka. - Ali Kia przysiągł na Koran, że premier Bazargan p jcerwie ten nonsens - dodała żona. Przyrzekł, że sptka się z nim wieczorem. Odpowiednie rozkazy są już prawdopodobnie... prawdopodobnie już tutaj. Wczoraj wieczorem powiedział Alemu Kia, że bez P knuriego nie będzie pożyczki i że jeśli on sam wpad-ndi w kłopoty, bazar podniesie bunt i wstrzyma wszystka wypłaty na rzecz rządu, Chomeiniego, meczetów i osobiście Alego Kia. - Ali nie zawiedzie - oznajmił ponuro. - Nie ośmieli si ą Za dużo wiem o nich wszystkich. Samochód zatrzymał się przy bramie. Strażnicy spojrzeli obojętnie. Dżared Bakrawan zebrał całą odwagę. - To nie potrwa długo. - Niech Bóg ma cię w swojej opiece. Poczekamy tirftj. 577 Żona ucałowała go, ucałowały dzieci. Polało się jeszcze więcej łez, a potem stał już przed strażnikami. - Salam - powiedział. - Jestem... jestem świadkiem vw sądzie mułły Alillaha Uwariego. Dowódca posterunku wziął od niego wezwanie, obejrzał je dokładnie i wręczył innemu strażnikowi, kióry umiał czytać. - On jest z bazaru - wyjaśnił młody mężczyzna. - Dżared Bakrawan. Dowódca wzruszył ramionami. - Pokaż mu drogę. Młodzieniec przeszedł przez zrujnowane wrota, a Bakrawan za nim. Gdy zamknięto wejście, resztki pewności siebie Bakrawana zniknęły. Mały, brudny dziedziniec pomiędzy murem i głównym kompleksem fcudynków był zatęchły i ponury. W powietrzu wisiał smród. Po stronie wschodniej stłoczono setki mężczyzn; siedzieli lub leżeli na ziemi, obejmując się bezładnie ramionami w obronie przed zimnem. Wielu a nich miało na sobie mundury oficerskie. Strona zachodnia była pusta. Na wprost otworzyła się przed lim wysoka, okuta żelazem brama. W poczekalni ¦całe tuziny zmęczonych, wystraszonych mężczyzn.

280

Stali i siedzieli na ławkach lub wprost na podło-ize. Wśród nich kilku oficerów; Bakrawan zobaczył nawet jednego pułkownika. Rozpoznał też kilka osób, które znał z widzenia: ważnych przedsiębior-tów, bywalców dworu, pracowników administracji, deputowanych. Kilku obecnych rozpoznało Bakrawana. Zapadła cisza. - Szybciej - rzucił poirytowany strażnik, obsypany irądzikiem wyrostek. Podszedł do biurka, za którym siedział zapracowany urzędnik. - Następny do ekscelencji mułły Uwariego. Urzędnik wziął wezwanie i zwrócił się ostro do Bakrawana: - Proszę czekać. Zostaniesz pan poproszony, gdy przyjdzie na to czas. 578 - Salam, ekscelencjo - powiedział Bakrawan wstrząśnięty niegrzecznością tamtego. - Kiedy to będzie? Miałem się stawić dokładnie po pierwszej módl... - Jak Bóg zechce. Proszę czekać. - Urzędnik odprawił go gestem. - Jestem Dżared Bakrawan z baz... - Umiem czytać, agha! - odparł urzędnik jeszcze bardziej niegrzecznie. - Zostaniesz pan wezwany, gdy będziesz potrzebny! Iran jest teraz państwem islamskim: jedno prawo dla wszystkich, dla bogaczy i dla ludu. Bakrawan został odepchnięty przez ludzi przeciskających się do urzędnika. Osłabł z gniewu i podszedł do ściany. Z boku jakiś człowiek oddawał mocz do pełnego już wiadra. Ludzie patrzyli na Bakrawna. Niektórzy mruknęli: "Pokój boży z tobą". W poczekalni uncsił się smród. Bakrawanowi waliło serce. Ktoś zrobił mu miejsce na ławce. - Niech Bóg was błogosławi, ekscelencje. - I ciebie, agha - odpowiedział jeden z oczekujących. - Jesteś oskarżony? - Nie, nie. Zostałem wezwany jako świadek - pospiesznie wyjaśnił Bakrawan. - Czy ekscelencja ma złożyć zeznania przed mułłą Uwarim? - Tak, ekscelencjo. Kim jest ten mułła? - Sędzią, rewolucyjnym sędzią - mruknął rozmówca. Miał pięćdziesiąt parę lat, był niski, o bujnej czuprynie. Nerwowo skubał brodę. - Nikt z obecnych tu nie wie, co się stało, dlaczego został wezwany i kim jest ten Uwari. Wiadomo tylko, że sądzi w imieniu ajatollaha, który go mianował. Bakrawan spojrzał mężczyźnie w oczy i dostrzegł w nich strach. Nie podniosło go to na duchu. - Ekscelencja także jest świadkiem? - Tak, tak, jestem, choć nie wiem, dlaczego wezwali akurat mnie. Jestem tylko kierownikiem poczty. - Poczta jest bardzo ważna. Prawdopodobnie chcą 579 zasięgnąć pańskiej rady. Jak pan myśli, czy będziemy długo czekać? - In sza'a Allah. Byłem wezwany na wczoraj, po czwartej modlitwie, i nadal czekam. Trzymali mnie tu przez całą noc. Musimy czekać, aż nas wezwą. To jedyna toaleta powiedział mężczyzna, wskazując kubeł. - To była najgorsza noc w moim życiu, straszna. W nocy oni... słychać było strzały. Mówi się, że rozstrzelali trzech następnych generałów i z tuzin funkcjonariuszy SAVAK-u. - Pięćdziesięciu czy sześćdziesięciu - odezwał się siedzący obok mężczyzna, wyrwawszy się z odrętwienia. - Raczej sześćdziesięciu. W więzieniu jest tylu ludzi co pluskiew w materacu wieśniaka. \Vs2ystkie cele pękają w szwach. Dwa dni temu Zielone Opaski wyłamały bramę, obezwładniły strażników i pozamykały ich w lochach. Wypuścili prawie wszystkich więźniów i zaczęli napełniać cele nowymi. - Zniżył głos jeszcze bardziej. - Wszystkie cele są pełne; jest znacznie więcej więźniów niż w czasach Szacha. Bóg go przeklnie za to, że nie... Co godzinę Zielone Opaski przywożą nowych: fedai-nów,

281

mudżaheddinów i członków Tude, a razem z nimi nas, niewinnych wiernych... - Zaczął szeptać; wywracał oczami, ukazując białka. - I dobrych ludzi, których nie powinno się nawet tknąć i... Gdy tłum opanował więzienie, znaleźli elektrody i baty, i... i łoża tortur, i... - W kącikach ust zebrała mu się piana. - ... Mówi się, że nowi strażnicy tego używają i... i że jeśli się już tu trafi, ekscelencjo, to na zawsze. - Łzy napłynęły do oczu osadzonych w tłustej twarzy. - Jedzenie jest straszne, więzienie straszne i... ja mam wrzód żołądka, a ten psi syn, urzędnik, on... on nie rozumie, że muszę być na specjalnej diecie... W odległej części poczekalni powstało jakieś zamieszanie. Drzwi otworzyły się z hukiem. Weszło sześciu ludzi z Zielonych Opasek; torowali sobie drogę karabinami. Za nimi strażnicy otaczali oficera lotnictwa kroczącego dumnie, z wysoko podniesioną głową. Lotnik miał skrępowane z tyłu ręce, mundur w nieładzie, wy580 rwane epolety. Bakrawan wstrzymał oddech. To był pułkownik Peszadi, komendant bazy lotniczej w Kowis-sie, a poza tym jego kuzyn. Inni też poznali pułkownika, który wsławił się dowodzeniem zwycięską ekspedycją irańską na Dhofar w po-• łudniowym Omanie, odparciem niemal śmiertelnego ataku marksistów z Jemenu Południowego na Oman, a także szczególną odwagą w głównej bitwie, gdy dowodził brawurowo irańskimi czołgami. - Czy to nie bohater z Dhofar? - zapytał ktoś z niedowierzaniem. - Tak, to on. - Niech Bóg ma nas w swojej opiece! Jeśli nawet jego aresztowali... Jeden ze strażników niecierpliwie popchnął Peszadie-go, chcąc go ponaglić. Pułkownik natychmiast rzucił się na niego, nie zważając na związane ręce. - Psi synu! - krzyknął gniewnie. - Idę tak szybko, jak mogę. Oby twego ojca szlag trafił! Strażnik sklął go i uderzył w brzuch kolbą karabinu. Pułkownik stracił równowagę i upadł, nadal jednak przeklinał swych oprawców. Klął, gdy stawiali go na nogi i wyprowadzali z poczekalni i dalej na dziedziniec od strony zachodniej. W pustej części dziedzińca przeklął strażników, Chomei-niego i fałszywych mułłów, przywołując wszystkie imiona Boga, a potem krzyknął: - Niech żyje Szach! Nie ma innego Boga niż... - Uciszyły go dopiero kule. W poczekalni zapadła straszliwa cisza. Ktoś jęknął. Jakiś staruszek zwymiotował. Inni zaczęli szeptać pomiędzy sobą, wielu się modliło, a Bakrawan był pewien, że to wszystko jest tylko jakimś sennym koszmarem; jego zmęczony umysł nie mógł już znieść rzeczywistości. Cuchnące powietrze było zimne, ale Bakrawanowi wydawało się, że siedzi w piecu; dusił się. Czy ja umieram? Pomyślał i rozpiął kołnierzyk koszuli. Potem ktoś go dotknął. Otworzył oczy. Przez chwilę nie zdawał sobie sprawy, gdzie się znajduje. Leżał na podłodze, a zaniepokojony niski mężczyzna klęczał obok niego. - Jak się pan czuje? 581 - Tak, tak, dobrze - odparł słabym głosem. - Zasłabł pan, ekscelencjo. Czy na pewno dobrze się pan czuje? Ktoś pomógł mu usiąść. Podziękował, choć był jeszcze otumaniony. Wydawało mu się, że jego ciało jest ciężkie, a powieki jak z ołowiu. - Proszę posłuchać - szeptał człowiek z wrzodem żołądka. - To jest jak rewolucja francuska: gilotyna i terror. Nie rozumiem tylko, jak Ajatollah Chomeini mógł do tego dopuścić? - On o niczym nie wie - wtrącił się równie przerażony niski mężczyzna. - Na pewno nie wie. Czyż nie jest bożym człowiekiem, najpobożniejszym i najmędrszym z wszystkich ajatollahów? Bakrawana ogarnęła fala zmęczenia. Oparł się o ścianę i zasnął.

282

Obudził się, gdy czyjaś ręka szorstko nim potrząsnęła. - Bakrawan, wzywają cię. Dalej! - Tak, już - wybełkotał i wstał, stwierdzając, że mówienie sprawia mu trudność. Poznał Jusufa, dowódcę oddziału Zielonych Opasek, który przyszedł wczoraj na bazar. Potykając się poszedł za nim. Wyszli z poczekalni, przemierzyli korytarz, weszli po schodach na piętro i ruszyli dalej innym zimnym korytarzem, obok drzwi z judaszami. Mijali strażników i więźniów, którzy patrzyli na nich dziwnym wzrokiem; ktoś płakał. - Dokąd... dokąd mnie prowadzisz? - Oszczędzaj siły. Będziesz ich potrzebował. Jusuf zatrzymał się przy jakichś drzwiach, otworzył je i popchnął Bakrawana. Klaustrofobicznie mały pokój był zapełniony ludźmi. Pośrodku, przy drewnianym stole, siedział mułła i czterech młodych ludzi. Na stole leżały jakieś papiery i duży egzemplarz Koranu. Pod sufitem, przez małe zakratowane okienko, widać było skrawek błękitu nieba. Ludzie z Zielonych Opasek stali oparci o ściany. - Dżared Bakrawan, kupiec z bazaru, lichwiarz - zaanonsował Jusuf. 582 Mułła uniósł wzrok znad spisu, który właśnie przeglądał. - Ach, Bakrawan, salam. - Salam, ekscelencjo - powiedział trzęsącym się głosem Bakrawan. Mułła miał czarne oczy i brodę, biały turban i wytarte czarne szaty. Siedzący obok niego mężczyźni mieli po dwadzieścia parę lat, kilkudniowy sarost lub brody. Byli ubogo odziani; za nimi stały sparte o krzesła karabiny. - Jak... jak mogę panu pomóc? - zapytał Bakrawan, próbując zachować spokój. - Nazywam się Alillah Uwari. Komitet Rewolucyjny mianował mnie sędzią. Ci ludzie też są sędziami. Sąd rieruje się Słowem Bożym i Świętą Księgą. - Mułła mówił szorstko; miał akcent kazwińczyka. - Znasz tego Paknuriego, znanego jako Paknuri Skąpiec? - Tak, ale, ekscelencjo, zgodnie z naszą konstytucją pradawnym prawem bazaru... - Lepiej odpowiedz na pytanie - przerwał mu jeden e młodzieńców. - Nie mamy czasu na przemówienia! Knasz go czy nie? - Tak, tak, oczy... - Ekscelencjo Uwari - zapytał Jusuf. - Kto będzie iastępny? - Paknuri, a potem... - Mułła spojrzał na listę lazwisk. - ...Potem sierżant policji Dżufrudi. - Ten pies został już wczoraj wieczorem osądzony przez inny Trybunał Rewolucyjny i rozstrzelany dziś lano - odezwał się jeden z mężczyzn siedzących przy rtole. - Wedle woli Boga. - Mułła wykreślił nazwisko. Wszystkie nazwiska wyżej były również przekreślone. - Więc przyprowadź Hosejna Turlaka z celi 573. Bakrawan stłumik okrzyk. Turlak był znanym iziennikarzem i pisarzem, pół-Irańczykiem, pół-Afgań-izykiem, odważnym i gorliwym krytykiem reżimu Sza-:ha. Z powodu swych opozycyjnych przekonań spędził lawet kilka lat w więzieniu. Nie ogolony młodzieniec podrapał się po krostowa-ej twarzy. 583 - Kim jest ten Turlak, ekscelencjo? Mułła przeczytał z listy: - Dziennikarzem. - Szkoda czasu na przesłuchanie: oczywiście jest winny - zauważył inny młodzieniec. - Czy to nie ten, który twierdził, że można zmienić Słowo, że słowa proroka nie odpowiadają dzisiejszym czasom? Oczywiście, że jest winny. - Wedle woli Boga. - Mułła zwrócił się do Bakrawa-na. - Ten Paknuri. Czy zajmował się lichwą? Bakrawan oderwał myśli od Tur laka.

283

- Nie, nigdy. On... - Czy pożyczał pieniądze na procent? Bakrawan poczuł skurcz w żołądku. Widział utkwione w siebie spojrzenie czarnych oczu i próbował się skoncentrować. - Tak, ale w nowoczesnym społeczeństwie odset... - Czyż nie jest jasno napisane w Świętym Koranie, że pożyczanie pieniędzy na procent to lichwa, sprzeczna z prawem boskim? - Tak, lichwa jest sprzeczna z boskim prawem, ale w nowoczesnym społecz... - Święty Koran nie ma skaz. Słowo jest jasne i obowiązuje zawsze. Lichwa jest lichwą, prawo prawem. Czy popierasz prawo? - Tak, ekscelencjo, oczywiście popieram. - Czy praktykujesz pięć filarów islamu? To był obowiązek wszystkich muzułmanów: odmawianie szahady, rytualne modły pięć razy dziennie, dobrowolne płacenie zakatu, rocznego podatku, poszczenie od świtu do zmroku podczas świętego miesiąca, rama-danu, i wreszcie hadżdż, rytualna podróż do Mekki, raz w życiu. -Tak, tak, robię to, poza ostatnim. Jeszcze nie byłem w Mekce. - Dlaczego nie? - zapytał młodzieniec z krostami na twarzy. - Masz więcej pieniędzy niż much na wysypisku śmieci. Mogłeś nawet polecieć samolotem! Dlaczego nie? 584 - To przez... przez moje zdrowie - wykrztusił Bakrawan, modląc się, żeby to kłamstwo zabrzmiało przekonująco. - Mam słabe... słabe serce. - Kiedy ostatnio byłeś w meczecie? - zapytał mułła. - W piątek, ostatni piątek. W meczecie na bazarze. - Rzeczywiście tam był, tyle że po to, by omówić interesy. - A ten Paknuri? Czy on praktykuje pięć filarów jak prawdziwy wierny? - zapytał jeden z młodych ludzi. - Ja... myślę, że tak. - Wszyscy wiedzą, że nie. Wszyscy wiedzą, że popierał Szacha. Co? - Jest patriotą, patriotą, który wspierał finansowo rewolucję, wspierał Ajatollaha Chomeiniego, niech go Bóg błogosławi. Przez wiele lat wspierał finansowo mułłów i... - Ale zna angielski i pracował dla Amerykanów Szacha. Pomagał im wydobywać z ziemi i kraść nasze bogactwa. Nie robił tego? - On, on jest patriotą; pracował z cudzoziemcami dla dobra Iranu. - Gdy szatański Szach nielegalnie utworzył partię, Paknuri do niej wstąpił i służył Szachowi w Medżlesie, czyż nie? - zapytał mułła. - Był deputowanym, tak - odpowiedział Bakrawan. - Ale pracował dla rewolucji... - I głosował za tak zwaną Białą Rewolucją Szacha, która odebrała meczetom ziemię, zadekretowała równouprawnienie kobiet, wprowadziła cywilne sądy i państwowe szkoły wbrew nakazom Świętego Koranu... Oczywiście, że za tym głosował, miał ochotę wykrzyknąć Bakrawan; po twarzy i plecach spływał mu pot. Wszyscy za tym głosowaliśmy! Czyż nie głosował tak prawie cały lud, włącznie z niektórymi ajatollahami i mułłami? Czyż Szach nie sprawował kontroli nad rządem, policją, żandarmerią, SAVAK-iem, wojskiem? Czyż nie był właścicielem niemal całej ziemi? Szach był najwyższą władzą! Niech będzie przeklęty, pomyślał gniewnie. Przeklęty on i ta jego Biała Rewolucja sześć585 dziesiątego trzeciego roku! Od tego zaczął się rozkład, to wtedy mułłowie dostali szału. Te jego wszystkie "nowoczesne reformy"! To dzięki nim jakiś Chomeini mógł tak wyrosnąć!

284

Czyż my, kupcy z bazaru, nie ostrzegaliśmy tysiące razy doradców Szacha? Tak jakby te reformy miały jakieś znaczenie, tak jakby... - Tak czy nie? Zaklął w duchu. Skoncentruj się! - pomyślał spłoszony. Ten zdradziecki syn trędowatego psa chce cię schwytać w pułapkę! O co on pyta? Ostrożnie, od tego zależy życie. Ach tak, Biała Rewolucja. - Emir Paknuri... - W imieniu Boga: tak czy nie! - krzyknął ostro mułła. - On, tak, on głosował za Białą Rewolucją, gdy był deputowanym w Medżlesie. Tak, głosował. Mułła westchnął, a młodzieńcy poruszyli się na krzesłach. Jeden z nich ziewnął, drapiąc się bezmyślnie w genitalia. - Ty jesteś deputowanym? - Nie, nie! Zrezygnowałem, gdy nakazał to Ajatollah Chomeini... - Chciałeś powiedzieć: imam Chomeini; że nakazał imam Chomeini? - Tak, tak - rzucił niespokojnie Bakrawan. - Zrezygnowałem od razu, gdy imam rozkazał. Od razu - dodał, ale nie powiedział, że wszyscy postąpili tak za radą Paknuriego, gdy niczym to już nie groziło, gdy było już wiadomo, że Szach odejdzie, przekazując władzę umiarkowanemu i rozsądnemu premierowi Bachtiarowi. Nie wiedzieliśmy wtedy, że władzę zagarnie Chomeini, miał ochotę krzyknąć, to nie było zaplanowane! Niech Bóg przeklnie Amerykanów, którzy nas sprzedali, generałów, którzy nas sprzedali, i Szacha, który jest za to wszystko odpowiedzialny! - Wszyscy wiedzą, jak wspierałem imama, oby żył wiecznie. - Niech Bóg go błogosławi - powiedział mułła wraz z innymi. - Ale ty, Dżaredzie Bakrawanie z bazaru, czy ty uprawiałeś lichwę? - Nigdy! - odpalił natychmiast Bakrawan, schwytany w szpony strachu. Przez całe życie pożyczałem pieniądze, pomyślał, lecz procent był zawsze umiarkowany i rozsądny, nie jakaś lichwa, nigdy. Zawsze, gdy doradzałem różnym ludziom, ministrom, gdy załatwiałem prywatne i publiczne pożyczki, prywatne i publiczne transfery pieniędzy z Iranu, gdy zarabiałem, dobrze zarabiałem, był to tylko dobry interes, a nie coś niezgodnego z prawem. Sprzeciwiałem się Białej Rewolucji, gdy tylko mogłem. I Szachowi. Wszyscy o tym wiedzą... - Szach popełnił zbrodnie przeciwko Bogu, islamowi, Świętemu Koranowi, przeciwko imamowi, niech Bóg go ochrania, przeciwko wierze szyitów. Wszyscy, którzy mu pomagali, są równie winni. - Mułła spoglądał bezlitośnie. - Jakie zbrodnie przeciwko Bogu i przeciwko Słowu Bożemu ty popełniłeś? - Żadnych! - krzyknął, będąc u kresu sił. - Przysięgam na Boga, że żadnych! Otworzyły się drzwi. Do pokoju wszedł Jusuf z Pak-nurim. Bakrawan omal znowu nie zasłabł. Paknuri miał ręce związane na plecach. Jego spodnie pobrudzone były moczem i kałem, a z przodu przylgnęły do palta resztki wymiocin. Rzucał na boki głową, nie kontrolując tego odruchu. Miał brudne i zmierzwione włosy, nie panował nad swym umysłem. Gdy zobaczył Bakrawana, wykrzywił twarz w dziwnym grymasie. - Ach Dżared, Dżared, stary przyjacielu i kolego, ekscelencjo, czy przyszedłeś, żeby dołączyć do nas w piekle? - Zatrząsł się ze śmiechu. - Nie tak to sobie wyobrażałem. Diabłów jeszcze nie ma, nie ma wrzącego oleju i płomieni. Nie ma też powietrza, tylko smród i ścisk. Nie można się położyć ani usiąść; trzeba stać. Potem znowu krzyki i strzały, a przez cały czas jest się jak sardynka w puszce, ale, ale... - Na wpół świadome bredzenie ustało, gdy Paknuri ujrzał mułłę. Ogarnęło go przerażenie. - Czy jesteś... czy jesteś Bogiem? - Paknuri - powiedział łagodnie mułła. - Jesteś oskarżony o zbrodnie przeciwko Bogu. Ten świadek oskarżenia mówi... 586 587

285

- Tak, tak, popełniłem zbrodnie przeciw Bogu, jestem winny - zawył Paknuri. - W przeciwnym razie, jak trafiłbym do piekła? - Zalany łzami opadł na kolana i zaczął bełkotać: Nie ma Boga oprócz Boga, nie ma Boga, a Mahomet jest jego prorokiem, nie ma Boga i... - Nagle urwał. Jeszcze bardziej wykrzywił twarz; podniósł wzrok. - Ja jestem Bogiem, a ty szatanem! Jeden z młodzieńców przerwał milczenie. - On jest bluźniercą. Opętał go szatan. Sam powiedział, że jest winny. Bóg tak chciał. Pozostali kiwnęli głowami. Mułła dodał: - Bóg tak chciał. Skinął, a jeden ze stojących pod ścianą ludzi podniósł Paknuriego na nogi i wyprowadził go, spoglądając na Bakrawana, który wpatrywał się w odchodzącego przyjaciela, przerażony tym, jak szybko, dosłownie w ciągu jednej nocy, można było go zniszczyć. - Teraz, Bakrawan... - Przed salą czeka ten Turlak - przerwał mulle Jusuf. - Dobrze - zgodził się Uwari. Spojrzał na Bakrawana, a ten wiedział już, że jest zgubiony tak jak Paknuri, i że otrzyma taki sam wyrok. Widział, że mułła mówi, ale nie słyszał słów. - Przepraszam? - zapytał tępo. - Nie usłyszałem, co pan, co pan powiedział? - Możesz odejść. Na razie. Wykonywać bożą pracę. - Mułła skinął niecierpliwie na wyższego od innych, brzydkiego człowieka. - Ahmed, wyprowadź go! - Potem zwrócił się do Jusufa: - Po Turlaku kapitan policji Mohammad Dezi, cela 917... Bakrawan poczuł, że ktoś chwyta go za ramię; odwrócił się i wyszedł. W korytarzu omal nie upadł, ale Ahmed podtrzymał go i... zadziwiająco uprzejmie pomógł mu oprzeć się o ścianę. - Proszę chwilkę odpocząć, ekscelencjo - powiedział. - Czy ja... Czy ja jestem wolny? 588 - Jestem tak samo zdziwiony jak pan, agha - odparł mężczyzna. - Klnę się na Boga i proroka, że jestem zdumiony. Jest pan pierwszym z oskarżonych i świadków, któremu pozwolono odejść. - Ja... Czy mogę dostać wody? - Nie tutaj. Może pan napić się na zewnątrz. Lepiej niech pan już idzie. - Ahmed ściszył głos. - Najlepiej wyjść, póki można. Proszę się na mnie oprzeć. Bakrawan zrobił to z wdzięcznością; z trudem chwytał oddech. Powoli pokonywali drogę powrotną. Bakrawan ledwo zauważał mijanych strażników, więźniów i świadków. Z korytarza prowadzącego do poczekalni wyszli bocznymi drzwiami na zachodnią część dziedzińca. Stał tam pluton egzekucyjny, naprzeciw niego trzech przywiązanych do słupków mężczyzn. Czwarty słupek był wolny. Bakrawan mimowolnie oddał kał i mocz. - Pospiesz się, Ahmedzie! - zawołał zniecierpliwiony dowódca. - Bóg tak chciał - stwierdził Ahmed. Zaciągnął Bakrawana do pustego słupka. Do sąsiedniego przywiązany był Paknuri, nadal bredzący o swym własnym piekle. - Więc jednak nie uciekniesz. To prawda, wszyscy słyszeliśmy twoje kłamstwa, kłamstwa wygłaszane w obliczu Boga. My cię znamy, wiemy, co robisz, i znamy twoją bezbożność. Próbowałeś nawet kupić sobie drogę do nieba podarunkami dla imama, niech Bóg go chroni. Jak zdobyłeś te wszystkie pieniądze, jeśli nie lichwą i złodziejstwem? Salwa nie była celna. Dowódca niedbale dobił z rewolweru jednego ze skazanych, potem Bakrawana. - Nie poznałem go - powiedział. - To dowód na to, jak kłamią gazety. - To nie jest Hosejn Turlak - wyjaśnił Ahmed. - On będzie następny. Dowódca wlepił w niego wzrok.

286

- Zatem kim był ten? - Kupcem z bazaru - odparł Ahmed. - Kupcy to lichwiarze i bezbożnicy. Wiem o tym. Pracowałem wiele 589 lat dla Farazana zbierając nawóz, tak jak mój ojciec. Potem zostałem murarzem i poznałem Jusufa. Ale ten... - beknął - ten był najbogatszym lichwiarzem. - Nie pamiętam, jaki on był, pamiętam tylko, że był bogaczem. Pamiętam też jego żonę. Nigdy nie wziął jej w karby, zawsze paradowała bez czadoru. Pamiętam jego diabelską córkę, która przychodziła czasami na bazar. Była prawie naga, skóra jak świeża śmietanka, długie włosy, kołyszące się piersi, zachęcający tyłek. Nazywała się Szahrazad i wyglądała tak, jak powinna wyglądać hurysa. Pamiętam ją i to, jak ją przeklinałem, że zasiała we mnie diabła, w nas wszystkich, że nas kusiła. - Podrapał się w jądra, czując, że mu staje. Oby Bóg przeklął ją i wszystkie kobiety, które nie przestrzegają jego praw i wywołują w nas myśli sprzeczne ze Słowem Bożym. Och, Boże, pozwól, abym ją posiadł, albo uczyń mnie męczennikiem, abym poszedł prosto do nieba i zrobił to tam. - On był winny wszystkich zbrodni - powiedział, odwracając się, żeby odejść. - Ale... ale czy on został skazany? - zawołał za nim dowódca plutonu egzekucyjnego. - Bóg go skazał. Na pewno. Słupek był wolny, a ty powiedziałeś, żebym się pospieszył. To była wola Boga. Bóg jest wielki. Teraz przyprowadzę Turlaka, bluźnier-cę. - Ahmed wzruszył ramionami. - Wola Boga. OKOLICE BANDAR DEJLAMU, 11:58. Nadchodził czas południowej modlitwy. Rozklekotany, przeładowany autobus zatrzymał się na poboczu. W ślad za mułłą, który był jednym z pasażerów, wysiedli inni muzułmanie, rozłożyli modlitewne dywaniki i polecili swe dusze Bogu. Poza rodziną hinduską, która obawiała się, że straci miejsca siedzące, wysiedli też inni pasażerowie, a wśród nich Tom Lochart. Wszyscy chcieli rozprostować nogi i odpocząć. Byli tam chrześcijańscy Armeńczycy, orientalni Żydzi, para z koczowniczego szczepu Kaszkajów, który, choć także muzułmański, zwolniony był mocą pradawnego obyczaju z południowej modlitwy, a jego kobiety z noszenia czadorów, dwóch Japończyków i kilku Arabów chrześcijan. Wszyscy zdawali sobie sprawę z obecności samotnego cudzoziemca. 591 Dzień był gorący i parny; wilgoć brała się z bliskości zatoki. Tom Lochart oparł się o maskę przegrzanego silnika. Bolała go głowa, czuł także ścięgna i mięśnie. Odbył długi marsz z położonego niemal o trzysta kilometrów na północ Dez Damu, a potem siedział ściśnięty w zatłoczonym, hałaśliwym autobusie. Przez całą drogę z Ahwazu, gdzie udało mu się dostać do autobusu, siedział razem z dwoma innymi mężczyznami na wąskiej ławeczce, którą tylko z trudem można było uznać za dwuosobową. Jednym z nich był młody człowiek z Zielonych Opasek, trzymający na kolanach dziecko i karabin Ml4, podczas gdy jego ciężarna żona stała wraz z trzydziestoma innymi pasażerami w przejściu, które od biedy było dobre dla piętnastu osób. Wszystkie siedzenia były równie zatłoczone mężczyznami, kobietami, dużymi i małymi dziećmi. W powietrzu wisiał smród, mieszały się rozmowy prowadzone w różnych językach. Wszędzie, nad głową i pod nogami, piętrzyły się torby i zawiniątka, kosze wypełnione warzywami i ledwie żywymi kurczakami, były nawet dwie małe spętane kózki. Bagażnik na dachu uginał się od ciężaru. Mam jednak cholerne szczęście, pomyślał, słysząc melodyjne słowa szahady. Wczoraj, przed zachodem słońca, gdy usłyszał, że 212 wystartował, wyszedł spod małego pomostu, dziękując Bogu za to, że udało mu się uciec. Woda była lodowata; dygotał z zimna. Podniósł pistolet maszynowy, sprawdził, czy działa, i ruszył w kierunku domu. Drzwi były

287

otwarte. W lodówce podłączonej do generatora znalazł jedzenie i picie. W domu było ciepło. Lochart zdjął ubranie i wysuszył je nad grzejnikiem, klnąc Walika i Seladiego i życząc im, żeby skończyli w piekle. - Skurwysyny! Co im, u diabła, zrobiłem, oprócz tego, że uratowałem ich pieprzone głowy? Ciepło i luksus domu wabiły. Tom był zmęczony aż do bólu. Ostatnią noc w Isfahanie spędził prawie bezsennie. Mógłbym się przespać i wyruszyć o świcie, pomyślał. Mam kompas i mniej więcej znam drogę: 592 ominąć lotnisko Alego Abbasiego, potem prawie dokładnie na wschód, do głównej drogi Kermanszah-Ah-waz-Abadan. Tam bez trudu złapię jakiś autobus albo ktoś mnie podwiezie. Albo wyruszę teraz i pójdę w świetle księżyca. Z bazy lotniczej mogą rzeczywiście przysłać tu patrol. I Ali, i Seladi bardzo się tego obawiali. Wojsko mogło nas łatwo wykryć. Łatwo. Ale tak czy inaczej, co powiem, jeśli ktoś mnie zatrzyma? Myślał o tym, przygotowując sobie brandy z wodą sodową i coś do zjedzenia. Walik i spółka otworzyli półkilowe puszki najlepszego czarnego kawioru,'napoczęli i zostawili je na stole w salonie. Lochart jadł ze smakiem, a potem wyrzucił puszki do pojemnika stojącego na zewnątrz, koło tylnego wyjścia. Zamknął dom i wyruszył. Forsowny marsz przez góry był ciężki, ale nie aż tak, jak się spodziewał. Niedługo po świcie dotarł do szosy. Prawie od razu zatrzymał samochód wiozący koreańskich robotników budowlanych, którzy likwidowali stalownię, budowaną na mocy kontraktu w Kermanszahu; cudzoziemcy w Iranie tradycyjnie pomagali sobie na drodze. Robotnicy jechali na lotnisko w Abadanie, spodziewając się, że odlecą stamtąd z powrotem do Korei. - Dużo walki w Kermanszah - powiedzieli łamaną angielszczyzną. - Wszyscy mają armaty. Irańczycy zabijają drugich Irańczyków. Wszyscy wariaci, barbarzyńcy, gorsi nawet od Japończyków. Podrzucili go na dworzec autobusowy w Ahwazie. Jakoś udało się mu dostać do autobusu przejeżdżającego przez Bandar Dejlam. Tak, ale co dalej? Przypomniał sobie ponuro, jak wyrzuciwszy puszki po kawiorze, wyciągnął je z powrotem z kosza na śmieci i zakopał, a potem wrócił do domu, wytarł szklankę, z której pił, a potem nawet klamkę. Chyba powinienem pójść do psychiatry! Akurat będą sprawdzać odciski palców! Wtedy jednak myślałem, że lepiej nie pozostawiać śladów. Wariat! Jesteś wpisany do teherańskiego zezwolenia na lot. Bezprawnie zabrałeś Walika z rodziną, uciekłeś 593 z Isfahanu oraz przewiozłeś "wrogów państwa i pomogłeś im w ucieczce", wszystko jedno czy przed SA-VAK-iem czy Chomeinim. A jak S-G, czy McIver, rozliczy się z brakującego irańskiego helikoptera, który znajdzie się potem w Kuwejcie albo Bagdadzie. Gdzie zgłosić taki lot? Co za cholerne zamieszanie! Tak. I jeszcze Szahrazad... - Nie martw się, agha. - Usłyszał. - Wszyscy jesteśmy w rękach Boga. - Zobaczył, że uśmiecha się do niego młody, brodaty mułła, który razem z żoną i trójką dzieci wsiadł do autobusu w Ahwazie. Przez ramię miał przewieszony karabin. - Kierowca powiedział, że mówisz w farsi, że jesteś Kanadyjczykiem i człowiekiem Księgi? - Tak, tak, agha - przytaknął Lochart, natężając uwagę. Zauważył, że modlitwa dobiegła już końca, a pasażerowie tłoczą się przy drzwiach. - Zatem ty także trafisz do nieba, jeśli będziesz tego wart, choć nie do naszej części. Tak powiedział prorok. - Mułła uśmiechnął się nieśmiało. - Iran będzie pierwszym od czasów proroka prawdziwym państwem islamskim. - Znów nieśmiały uśmiech. - Jesteś pierwszym człowiekiem Księgi, jakiego spotkałem. Nauczyłeś się farsi w szkole?

288

- Chodziłem do szkoły, ekscelencjo, ale przede wszystkim miałem prywatnych nauczycieli. Lochart podniósł swą lotniczą torbę, którą na wszelki wypadek zabrał ze sobą, i ustawił się w kolejce. Jego miejsce było już zajęte. Niektórzy pasażerowie wypróżniali się przy drodze: mężczyźni, kobiety i dzieci. - Ekscelencja pracuje przy nafcie? Mułła stanął w kolejce obok Locharta. Ludzie odsunęli się natychmiast, aby go przepuścić. W autobusie pasażerowie zdążyli już wszcząć kłótnię; kilku krzyczało na kierowcę, żeby się pospieszył. - Tak, dla waszej wspaniałej IranOil - odparł Lochart. 594 Zauważył, że wszyscy starają się słyszeć rozmowę. Już niedaleko, pomyślał. Do lotniska może być tylko kilka kilometrów. Przed samym południem dostrzegł wracający znad zatoki helikopter 212. Nie widział z oddali, czy to wojskowa, czy cywilna maszyna, ale leciała mniej więcej w kierunku lotniska. Wspaniale będzie zobaczyć Rudiego i innych, wyspać się i... - Kierowca powiedział, że był pan na urlopie koło Kermanszahu? - W Luristanie, na południe od Kermanszahu. - Lochart natężył uwagę. Jeszcze raz powtórzył przygotowaną wcześniej historyjkę, tę samą, którą opowiedział kasjerowi w Ahwazie i Zielonym Opaskom. Oni także chcieli wiedzieć, kim jest i co tu robi. - Chodziłem po górach na północ od Luristanu. Śnieg uwięził mnie na tydzień w jakiejś wiosce. Pan jedzie do Szirazu? - Tam właśnie jechał autobus. - W Szirazie znajduje się mój meczet. W Szirazie się urodziłem. Usiądźmy razem. - Mułła zajął miejsce obok jakiegoś ojca, wziął na kolana jedno z jego dzieci i odłożył karabin, pozostawiając Lochartowi dość miejsca. Lochart niechętnie usiadł. Nie chciał podróżować koło gadatliwego i dociekliwego mułły, jednocześnie jednak cieszył się, że ma siedzące miejsce. Autobus zapełnił się szybko. Ludzie próbowali przejść do tyłu, żeby zdobyć więcej przestrzeni. - Twój kraj, Kanada, graniczy z Wielkim Szatanem, prawda? - Kanada graniczy z Ameryką - odparł zniecierpliwiony Lochart. - Ogromna większość Amerykanów to ludzie Księgi. - No, tak, ale jest też wielu żydów i syjonistów, a żydzi, syjoniści i chrześcijanie to wrogowie islamu, a zatem Boga. Czyż nie jest prawdą, że żydzi i syjoniści rządzą Wielkim Szatanem? - Jeśli masz na myśli Amerykę, agha, to nie, nie rządzą. - Ale skoro tak mówi imam, to musi być prawda. - Mułła był ufny i łagodny. Zacytował Koran: - Gdyż 595 gniew Boga jest z nimi i w mękach trwać będą wiecznie. - Potem dodał: - Skoro imam... W tyle autobusu powstało jakieś zamieszanie. Odwrócili się i zobaczyli, że jeden z Irańczyków gniewnie ściąga z siedzenia Hindusa w turbanie, chcąc zająć jego miejsce. Hindus uśmiechnął się wymuszonym uśmiechem i wstał. Normalnie, wedle zwyczaju, gdy ktoś już zajął miejsce, miał do niego prawo. Znów wybuchł rozgardiasz, a inny mężczyzna stojący w przejściu zaczął głośno przeklinać wszystkich cudzoziemców. Był ubogo ubrany, uzbrojony, i stał obok dwóch Japończyków, stłoczonych na siedzeniu razem ze starym Kurdem w łachmanach. - Dlaczego cudzoziemcy i niewierni siedzą, gdy my stoimy? Na Boga, nie jesteśmy już lokajami niewiernych! - krzyknął protestujący i wycelował palcem w Japończyków. - Jazda stąd! Żaden się nie poruszył. Jeden z nich zdjął okulary i uśmiechnął się do mężczyzny. Ten zawahał się, zaczął wrzeszczeć, ale potem zmienił zdanie; odwrócił się i krzyknął na kierowcę, żeby prędzej ruszał. Japończyk, wkładając okulary, napotkał spojrzenie Locharta. Skinął głową i uśmiechnął się.

289

Lochart odwzajemnił uśmiech. W Ahwazie, gdy przepychali się do autobusu, jeden z Japończyków odezwał się do Locharta w znośnym angielskim: - Niech pan idzie za nami. W Tokio, w godzinach szczytu, jest znacznie gorzej. Obaj Japończycy grzecznie, ale szybko utorowali przejście i zajęli dla siebie i Locharta miejsce z tyłu. Rozmawiali chwilę podczas przystanku w południe. Powiedzieli, że są inżynierami Iran-Tody, i że wracają z urlopu. - Ach - powiedział z zadowoleniem mułła, widząc, że kierowca wśliznął się już na swoje miejsce. - Dzięki Bogu, zaraz ruszamy. Kierowca z namaszczeniem uruchomił silnik i autobus ruszył. 596 - Następny przystanek w Bandar Dejlamie, jeśli Bóg pozwoli. - Bóg pozwoli. - Mułła był bardzo zadowolony. Spróbował przekrzyczeć hałas: - Agha, mówiłeś coś o Wielkim Szatanie? Lochart miał zamknięte oczy; udał, że nie słyszy. Mułła dotknął go. - Mówiłeś, agha, o Wielkim Szatanie? - Nic nie mówiłem, agha. - Co? Nie usłyszałem. Lochart zachował grzeczny wyraz twarzy; wiedział, że temat rozmowy jest niebezpieczny. Powiedział głośniej: - Nic nie mówiłem, agha. Podróż jest męcząca, nieprawdaż? - Znowu zamknął oczy. - Myślę, że się trochę zdrzemnę. - Dlaczego nic nie mówisz? - krzyknął stojący obok młody człowiek. - Ameryka jest odpowiedzialna za wszystkie nasze kłopoty. Gdyby nie Ameryka, na całym świecie panowałby pokój! Lochart nie otworzył oczu i próbował nie słuchać. Miał ochotę kogoś palnąć. Żałował, że nie ma w kieszeni pistoletu, a jednocześnie cieszył się, że broń leży ukryta bezpiecznie w torbie. Poczuł, że mułła nim potrząsa. - Zanim zaśniesz, agha: czy nie uważasz, że świat byłby znacznie lepszy bez amerykańskiego diabła? Lochart opanował gniew i nie otwierał oczu. Następne potrząśnięcie, tym razem brutalne. Stojący mężczyzna krzyczał mu do ucha: - Odpowiedz, ekscelencjo! Lochart poczuł nagle, że ma po dziurki w nosie całej ten antyamerykańskiej propagandy i ciągłych kłamstw. Pobladł z gniewu, otworzył oczy, odtrącił rękę intruza i wyrzucił z siebie po angielsku: - Podziękuj lepiej, mułło, Bogu za to, że Ameryka istnieje, bo bez niej wszyscy bylibyśmy w jakimś pieprzonym gułagu albo wąchalibyśmy kwiatki od spodu. Ty, ja, ten palant i nawet Chomeini! 597 - Co? Zauważył, że mułła wpatruje się w niego tępo i zdał sobie sprawę z tego, że mówi po angielsku. Pohamował gniew i odezwał się w farsi, wiedząc, że logiką niczego nie wskóra. - Cytowałem po angielsku Świętą Biblię. Cytowałem słowa rozgniewanego Abrahama. Czyż Abraham nie powiedział: Zło zakrada się na ziemię pod wieloma postaciami. Obowiązkiem wierzącego jest... zwalczać zlo, wszelkie zlol Czyż nie tak? Mułła spojrzał na niego dziwnie i zacytował Koran: / Bóg rzeki do Abrahama: uczynię cię wodzem ludzkości, a Abraham rzeki: I moje potomstwo! Bóg rzeki: moje przymierze nie obejmuje tych, co źle czynią.

290

- Zgadzam się z tym - powiedział Lochart. - A teraz muszę pomyśleć o Bogu, Jedynym Bogu, Bogu Abrahama i Mojżesza, Jezusa i Mahometa, niech jego imię będzie chwalone! Lochart zamknął oczy. Waliło mu serce. Zastanawiał się, czy wściekły młodzieniec nie wyrżnie go w twarz kolbą karabinu albo czy mułła nie krzyknie, żeby zatrzymać autobus. Nie spodziewał się, że mu to wybaczą, czas jednak mijał, a oni nie przerywali jego rzekomej modlitwy. Mułła westchnął; z powodu ciasnoty musiał dotykać tego niewiernego. Ciekawe, jak niewierni się modlą, pomyślał. Co mówią Bogu? Nawet ludzie Księgi? Jakże są godni pożałowania! LOTNISKO W BANDAR DEJLAMIE, 12:32. Samochód lotnictwa irańskiego z łopoczącym zielonym proporczykiem Chomeiniego przemknął obok zaspanych strażników pilnujących bramy i w chmurze pyłu zajechał przed biurowy kontener Rudiego. Wysiadło z niego dwóch oficerów w zgrabnie skrojonych mundurach i trzech ludzi z Zielonych Opasek. Rudi Lutz wyszedł do oficerów - majora i kapitana. Na widok kapitana rozpromienił się. 598 - Witaj, Huszang. Zastanawiałem się, jak ci leci... - Jestem major Kazani z wywiadu lotnictwa - przerwał mu ze złością starszy oficer. Dlaczego helikopter irański, którym pan zarządza, usiłuje opuścić irańską przestrzeń powietrzną, nie słucha poleceń samolotów przechwytujących i całkowicie ignoruje rozkazy kontroli naziemnej? Rudi wytrzeszczył oczy. - Tylko jeden z moich helikopterów jest w powietrzu. Obsługuje wezwanie CASEVAC; ma zezwolenie od kontroli radarowej z Abadanu. - Numer rejestracyjny? - EP-HXX. O co w ogóle chodzi? - Właśnie to chciałbym wiedzieć. - Major Kazani wszedł za Rudim do kontenera i usiadł. Ludzie z Zielonych Opasek czekali. - Dalej! - zirytował się major. - Niech pan usiądzie, kapitanie Lutz. Rudi zawahał się, a potem usiadł za biurkiem. Przez otwory po kulach wpadało trochę światła. Ludzie z Zielonych Opasek i drugi oficer weszli i zamknęli drzwi. - Ten HXX to 206 czy 212? - zapytał major. - 206. Co... - Ile ma pan tu 212? - Dwa. HXX i HGC. Radar w Abadanie dał wczoraj zezwolenie na lot CASEVAC do Kowissu. Chodzi o przewiezienie rannych po ataku fedainów, którzy wczoraj o świcie... - Tak, słyszeliśmy o tym. I o tym, że pomógł pan strażnikom wysłać ich do piekła, na które zasługują. Za to pięknie dziękujemy. Czy EP-HBC to rejestracja 212 S-G? Rudi zawahał się. - Nie mogę odpowiedzieć tak od razu, majorze. Nie mam tu spisu naszych 212, ale mogę to sprawdzić, jeśli uda mi się skontaktować z bazą w Kowissie. Radio przez cały dzień nie działa. Zrobię, co będę mógł, ale proszę mi wyjaśnić, o co chodzi? Major Kazani zapalił papierosa i chciał poczęstować Rudiego, ale ten odmówił. 599 - Chodzi o 212, EP-HBC, uważamy, że należącego do S-G, z nieznaną liczbą osób na pokładzie, który przekroczył przed świtem granicę z Irakiem. Nie miał zezwolenia i, jak już mówiłem, zignorował rozkaz lądowania. - Nic mi o tym nie wiadomo. - Rudi starał się szybko myśleć. Doszedł do wniosku, że chyba ktoś uciekł. - To nie nasz ptaszek. My nie możemy nawet włączyć silników bez zezwolenia kontroli w Abadanie. To zwykła procedura. - Zatem, jak może pan wyjaśnić rejestrację HBC?

291

- To mogła być maszyna Guerneya wywożąca personel, Bella albo jakiejś innej spółki helikopterowej. Ostatnio z trudem rejestrowano plan lotów. Wie pan, jak, hmm, płynna była kontrola radarowa podczas kilku ostatnich tygodni. - "Płynna" to nie jest właściwe określenie - zauważył kapitan Huszang Abbasi. Był bardzo przystojnym mężczyzną o zręcznych ruchach. Miał przystrzyżone wąsy i ciemne okulary. Przez ostatni rok stacjonował na Chargu, gdzie poznali się z Rudim. - A jeśli to była maszyna S-G? - Wtedy na pewno znajdziemy jakieś wyjaśnienie. - Rudi cieszył się, że Huszang przetrwał jakoś rewolucję, zwłaszcza że krytykował zawsze mułłów wtrącających się do rządzenia krajem. - Jesteś pewien, że ten helikopter był nielegalny? - Jestem pewien, że legalne maszyny mają zezwolenia, stosują się do przepisów, i nie uciekają przez granicę - powiedział Huszang. - Poza tym jestem prawie pewien, że widziałem godło S-G, Rudi. Rudi przymknął oczy. Huszang był bardzo dobrym pilotem. - To ty go przechwytywałeś? - Ja prowadziłem lot alarmowy. W kontenerze zapadła cisza. - Czy mogę otworzyć okno, majorze? Ten dym... Boli mnie głowa. Major powiedział poirytowanym głosem: 600 - Jeśli ten HBC należy do S-G, to nie skończy się na bólu głowy. Rudi otworzył okno. To rzeczywiście wygląda na naszą rejestrację. Co się, do cholery, dzieje? Jakby ktoś się na nas uwziął. Najpierw ten psychopata Za-taki i zabójstwo naszego mechanika, potem śmierć biednego starego Kijabiego, potem atak tych przeklętych przez Boga lewicowych fedainów, którzy omal nas nie pozabijali, i którzy zranili Jona Tyrera Chryste, mam nadzieję, że jakoś się wyliże! - a teraz jeszcze to! Usiadł. Czuł, że jest bardzo zmęczony. - Najlepiej będzie, jeśli zapytam. - Jak daleko latacie na północ? - zapytał major. - Zwykle? Ahwaz, najdalej Dezful... - Zadzwonił interkom bazy. Podnosząc słuchawkę, Rudi nie dostrzegł wymiany spojrzeń między oficerami. - Halo? Dzwonił Fowler Joines, główny mechanik. - Wszystko w porządku? - Tak, dziękuję. Nie ma strachu. - Krzycz, stary, gdybyś potrzebował pomocy. Przylecimy prędziuchno. - Odłożył słuchawkę. Rudi odwrócił się do majora. Poczuł się znacznie pewniej. Od czasu gdy sprzeciwił się Za takiemu, wszyscy podwładni traktowali go tak, jakby był samym "dziedzicem" Gavallanem. Do tego od wczoraj, od potyczki z fedainami, nawet podporządkowani komitetowi ludzie z Zielonych Opasek zrobili się ulegli - wszyscy oprócz kierownika bazy, Jemeniego, który nadal próbował utrudniać mu życie. - Maksymalny zasięg to Dezful. Tylko w jedną stronę. Kiedyś polecieliśmy... - Urwał. Chciał powiedzieć: "Kiedyś polecieliśmy z naszym kierownikiem obszaru do Kermanszahu", ale wspomnienie brutalnego i bezsensownego morderstwa, dokonanego na Kijabim, odżyło i odebrało mu głos. Zobaczył, że major i Huszang wpatrują się w niego uważnie. 601 - Przepraszam. Chciałem powiedzieć, że kiedyś mieliśmy lot czarterowy do Kermanszahu. Z tankowaniem po drodze. Jak wiecie, jesteśmy ruchliwi.

292

- Tak, kapitanie Lutz, wiemy. - Major zgasił papierosa i zapalił następnego. - Premier Bazargan, oczywiście po uzyskaniu zgody Ajatollaha Chomeiniego - dodał ostrożnie, nie dowierzając Abbasiemu ani ludziom z Zielonych Opasek, którzy mogli znać angielski, ale się do tego nie przyznawać - wydał bardzo surowe rozkazy dotyczące wszystkich statków powietrznych w Iranie, a zwłaszcza helikopterów. Wywołajmy teraz Kowiss. Przeszli do pokoju radiowego. Jemeni od razu zaprotestował. Powiedział, że nie może zgodzić się na użycie radiostacji bez zezwolenia lokalnego komitetu, do którego on sam należy, jako jedyny członek umiejący czytać i pisać. Jeden z mężczyzn z Zielonych Opasek wyruszył na poszukiwanie członków komitetu, nie było jednak to potrzebne; major postawił na swoim i wywołał Kowiss. Odpowiedzi nie było. - Bóg tak chciał. Spróbujemy po zmroku, agha - powiedział w farsi radiotelegrafista Dżahan. - Tak, dziękuję - odparł major. - Czego chcesz, agha? - zapytał niegrzecznie Jemeni, wściekły z powodu najścia. Widok mundurów wojsk Szacha doprowadzał go do szału. - Może ja to załatwię?! - Nie potrzebuję twojej pomocy, psi synu - krzyknął major. Wszyscy drgnęli, a Jemeni zamarł. - Jeśli będziesz mi przeszkadzać, oskarżę cię przed naszym trybunałem o utrudnianie pracy premierowi Bazargano-wi i samemu Chomeiniemu! Wynocha! Jemeni uciekł. Ludzie z Zielonych Opasek wybuch-nęli śmiechem, a jeden z nich zapytał: - Czy mam mu urwać łeb w pana imieniu, agha? - Nie, dziękuję. On znaczy tyle, co mucha zjadająca wielbłądzie gówno. Major Kazani zaciągnął się dymem i spojrzał z namysłem na Rudiego. Wieść o tym, jak ten Niemiec uratował Zatakiego, najważniejszego dowódcę strażni602 ków rewolucji w tym regionie, dotarła także do ich bazy lotniczej. Wstał i podszedł do okna. Zobaczył samochód z zielonym proporczykiem Chomeiniego i leżących obok ludzi z Zielonych Opasek. Szumowiny, pomyślał. Psie syny, wszyscy. Nie po to pozbyliśmy się Amerykanów i pomogliśmy w osaczeniu Szacha, żeby oddać nasze losy i nasze piękne samoloty w ręce tych wszystkich mułłów, nawet jeśli niektórzy z nich są odważni. - Poczekaj tu, Huszang. Zostawię ci dwóch strażników - powiedział. - Poczekaj, a potem spróbuj połączyć się z Kowissem przez radio. Przyślę po ciebie samochód. - Tak jest. - Major spojrzał twardo na Rudiego. Przeszedł na angielski: - Chcę wiedzieć, czy HBC jest śmigłowcem S-G, gdzie stacjonuje, jak dostał się w ten rejon i kto był na pokładzie. Wydał rozkazy swoim ludziom i odjechał w chmurze pyłu. Huszang wysłał strażników, żeby powiedzieli innym, co mają robić. On i Rudi zostali sami. - A więc - uśmiechnął się, wyciągając rękę - cieszę się, że cię widzę, Rudi. - Ja także. - Wymienili uścisk dłoni. - Zastanawiałem się, jak sobie poradziłeś. Huszang wybuchnął śmiechem. - Chodzi ci o to, że mnie nie rozstrzelali? Och, nie wierz w te wszystkie opowieści, Rudi. Wszystko idzie wspaniale. Gdy opuściłem Charg, spędziłem trochę czasu w Doszan Tappeh, a potem przeszedłem do bazy lotniczej Abadanu. - A potem? - Potem? - Huszang zastanawiał się przez chwilę. - Potem, gdy Jego Wys... gdy Szach opuścił Iran, komendant zebrał nas wszystkich i powiedział, że unieważnia naszą przysięgę. Wszyscy składaliśmy przysięgę na wierność Szachowi, ale gdy on wyjechał, to tak, 603 jakby zwolnił nas z danego słowa. Komendant stwierdził, że musimy dokonać wyboru: zostać lub odejść. W tej bazie, mówił, przekazanie władzy nowemu legalnemu rządowi odbędzie się

293

w sposób uporządkowany. Dał nam dwanaście godzin. - Huszang zmarszczył brwi. - Kilku odeszło, zwłaszcza wyższych oficerów. Co ty byś zrobił na moim miejscu, Rudi? - Zostałbym oczywiście. Heimat ist immer Heimat. - Co? - Ojczyzna jest zawsze ojczyzną. - Ach tak. Właśnie tak sobie pomyślałem. - Huszang nachmurzył się. - Gdy już się namyśliliśmy, komendant wezwał Ajatollaha Ahwaziego, naszego głównego Ajatollaha, i formalnie przekazał władzę. Potem się zastrzelił. Zostawił list: Przez całe życie służyłem Mohammadowi Rezie Szachowi, tak jak mój ojciec służył Rezie Szachowi, jego ojcu. Nie mogę służyć mułłom lub politykom i żyć w cieniu zdrady, która opanowała nasz kraj. - Miał na myśli Amerykanów? - zapytał Rudi z wahaniem. - Major uważa, że chodziło mu o generałów. Niektórzy z nas sądzą, że miał na myśli... zdradę islamu. - Dokonaną przez Chomeiniego? Rudi spostrzegł, że Huszang wpatruje się w niego szczerym spojrzeniem brązowych, głęboko osadzonych oczu. Wydawało mu się przez chwilę, że to już nie jest jego przyjaciel, tylko ktoś inny, kto pożyczył sobie jego twarz. Ktoś, kto mógłby go złapać. W jaką pułapkę? - Taka myśl byłaby zdradą stanu, prawda?! - odparł Huszang. Zabrzmiało to nie jak pytanie, lecz stwierdzenie faktu. Rudi znów poczuł niepokój. - Boję się o Iran, Rudi. Jesteśmy tak wyeksponowani, tak cenni dla obu supermocarstw, tak znienawidzeni przez wielu zawistnych sąsiadów. - Aha, ale wasze siły zbrojne są w tym regionie raywiększe i najlepiej wyposażone. W rejonie zatoki jesteście potęgą. _ Podszedł do małej, wbudowanej w ścianę lodowk,. - Co sądzisz o butelce zimnego piwa? 604 - Nie, dziękuję. Zwykle obaj przepadali za piwem. - Jesteś na diecie? - zapytał Rudi. Huszang potrząsnął głową i dziwnie się uśmiechnął. - Nie. Przestałem pić. To mój podarunek dla nowego reżimu. - Więc napijmy się herbaty, jak w dawnych czasach. - Poszedł do kuchni i nastawił wodę w czajniku. Przez cały czas intensywnie myślał. Huszang naprawdę się zmienił. Co w tym dziwnego? Cały jego świat wywrócił się do góry nogami; to prawie tak jak Zachodnie i Wschodnie Niemcy. - Co słychać u Alego? - zapytał. Ali był ukochanym starszym bratem Huszanga, pilotem helikopterowym, którego Rudi nigdy nie spotkał, lecz którego znał z opowiadań. Huszang ze śmiechem opowiadał o jego legendarnych przygodach i podbojach w Teheranie, Paryżu i Rzymie w dawnych dobrych czasach. - Wielki Ali czuje się świetnie - odpowiedział Huszang, uśmiechając się z zadowoleniem. Jeszcze przed ucieczką Szacha naradzili się ze sobą i postanowili, że zostaną, niezależnie od tego, co się stanie. - Nadal jesteśmy elitą wojska. Nadal będziemy spędzać urlopy w Europie! - Rozpromienił się. Był dumny z brata. Nie zazdrościł mu sukcesów; chciałby tylko odnosić choćby ich dziesiątą część. - Ale teraz będzie musiał trochę przyhamować, przynajmniej w Iranie. Woda zagotowała się. Rudi zrobił herbatę. - Nie obrazisz się, jeśli zapytam o HBC? - Spojrzał na przyjaciela. - W porządku? - Co chcesz wiedzieć? - Co się wydarzyło? Po chwili Huszang opowiedział mu, jak było.

294

- Dowodziłem patrolem lotniczym. Otrzymaliśmy rozkaz przechwycenia helikoptera, który przemykał się przez nasz teren. Okazało się, że jest cywilny. Chował się w dolinach koło Dezful. Nie odpowiadał na wezwania radiowe w farsi ani po angielsku. Czekaliśmy i obserwowaliśmy. Gdy wyleciał na otwartą przestrzeń, przele605 ciałem nad nim; wtedy właśnie rozpoznałem znak S-G. Nie przejął się mną; skręcił w kierunku granicy i dodał gazu. Mój skrzydłowy prawie się o niego otarł, ale on tylko zwiększył szybkość. Huszang przymknął oczy, przypominając sobie podniecenie, jakie go wtedy ogarnęło. Podniecenie myśliwego. Upojny ryk silników i komendy: "Uzbroić pociski!" Posłuszne dłonie i palce. Nacisnął spust. Za pierwszym razem rakieta chybiła celu; zwinny jak ważka helikopter nurkował, rzucał się w lewo i prawo. Skrzydłowy także odpalił rakietę i chybił o włos; pociski nie miały urządzeń samonaprowadza-jących. Kolejne pudło. Teraz śmigłowiec był już nad granicą. Za granicą, bezpieczny. Ale nie przede mną. Nie umknie sprawiedliwości. Naprzód, z błyskami strzelających działek, twarze w okienkach; zmienił się w kulę ognia, a gdy zrobiłem zwrot, żeby jeszcze raz spojrzeć, zniknął. Pozostał tylko obłok dymu. I przyjemność. - Dopadłem go - powiedział. - Po prostu zdmuchnąłem z nieba. Rudi odwrócił się, by ukryć przerażenie. Myślał, że HBC uciekł, ktokolwiek nim leciał. - Nikt... nikt nie przeżył? - Nie, Rudi. On eksplodował - wyjaśnił Huszang, starając się mówić spokojnie. I rzeczowo. To było... Po raz pierwszy zabiłem. Nie wiedziałem, że to takie trudne. Trudno to nazwać uczciwą walką, pomyślał Rudi. Opanował go gniew i niesmak. Rakiety i działa przeciwko bezbronnej maszynie. Rozkaz to rozkaz, ktokolwiek był w helikopterze, na pewno wiedział, czym grozi ucieczka. Powinien się zatrzymać. Ja... ja bym się zatrzymał. Na pewno? A gdybym był pilotem myśliwca w Niemczech, a jakiś helikopter uciekałby przez wrogą granicę z Bóg wie kim na pokładzie i dostałbym rozkaz... Chwileczkę, czy Huszang zrobił to już nad Irakiem? No cóż, nie będę go pytał. Jeśli tak było, Huszang na pewno mi tego nie powie. To pewne jak to, że Bóg nie rozmawia z Chomeinim. Ja też bym nie powiedział. 606 Z ponurą miną napełnił filiżankę i przypomniał sobie inną, z dzieciństwa. Potem wyjrzał przez okno. Jakiś stary autobus zatrzymał się na drodze przylegającej do lotniska. Rudi zobaczył, że wysiada z niego wysoki mężczyzna. Nie poznał go od razu. Potem krzyknął z radości, przeprosił Huszanga i wybiegł. Spotkali się przy bramie. Strażnicy przyglądali się im ze zdumieniem. - Tom! Wie gehts? Jak się masz? Co tu, u diabła, robisz? Dlaczego nie uprzedziłeś, że przyjeżdżasz? Co słychać w Zagrosie i u Jean-Luca? Był tak szczęśliwy, że nie zauważył zmęczenia Lo-charta, jego podartego i brudnego ubrania. - Długo by o tym mówić, Rudi - powiedział Lo-chart. - Bardzo długo, ale na razie jestem wykończony. Muszę się napić herbaty i przespać, dobra? - Oczywiście. - Rozpromienił się Rudi. - Jasne, chodź. Otworzę ostatnią zachomikowaną butelkę whisky. Musiałem nawet przed sobą udawać, że już jej nie mam... - Nagle zauważył, w jakim stanie jest jego przyjaciel, i spoważniał. - Co ci się stało? Wyglądasz jak przekręcony przez wyżymaczkę. Dostrzegł spojrzenie, jakim Lochart obrzucił strażników, którzy z ciekawością przysłuchiwali się tej rozmowie. - Nic takiego, Rudi, nic. Najpierw kąpiel, co? - rzekł Lochart. - Jasne, tak, oczywiście. Możesz skorzystać z mojego kontenera.

295

Wzburzony ruszył obok Locharta. Nigdy nie widział Toma wyglądającego tak staro i z takim trudem stawiającego kroki. Robił wrażenie, jakby... ledwo uszedł z jakiejś katastrofy. Gdy przechodzili obok hangaru, Rudi zauważył, że Jemeni patrzy na nich przez okno w biurze. Fowler Joines i inni mechanicy przerwali pracę i ruszyli w ich kierunku. Jednocześnie z kontenera Rudiego wyszedł Huszang. Rudi aż podskoczył. - Och, Jezu - wydyszał. - HBC? 607 Lochart przystanął; nagle pobladł. - Skąd, u diabła, o tym wiesz? - Ale on powiedział, że HBC został zestrzelony! Jak się wydostałeś, jak?! - Zestrzelony? - Lochart był wstrząśnięty. - Jezu, kto... kto to powiedział? - Irański oficer, który stoi w drzwiach. Nie patrz na niego, na Boga. To on prowadził FI4. On go zestrzelił. - Rudi przywołał na twarz sztuczny uśmiech, chwycił Locharta za ramię i poprowadził go w kierunku najbliższego kontenera. - Prześpisz się u Jona Tyrera - powiedział z wymuszoną jowialnością, a w chwili gdy zamknął za sobą drzwi, wyszeptał pospiesznie: Huszang zdradził, że wczoraj o zachodzie słońca zestrzelił HBC koło granicy z Irakiem! Rozwalił go na kawałki. Jak się wydostałeś? Kto był na pokładzie? Szybko, powiedz mi, co się stało. Szybko! - Ja... ja nie leciałem na ostatnim etapie. Nie byłem na pokładzie - odpowiedział Lochart, starając się zmusić mózg do pracy i mówić cicho, gdyż ściany kontenera były bardzo cienkie. - Zostawili mnie w Dez Damie. Ja wró... - Dez Dam? Co tam robiłeś? Kto cię zostawił? Lochart zawahał się. Wszystko działo się tak szybko. - Nie wiem, czy powinienem, czy... - Na rany Chrystusa, on tu przyjechał właśnie w sprawie HBC. Musimy natychmiast coś wymyślić. Kto był na pokładzie? - Sami Irańczycy uciekający z Iranu, lotnicy z Is-fahanu: generał Seladi, ośmiu pułkowników i major z Isfahanu, nie znam ich nazwisk, generał Walik, jego żona i... - Lochartowi ledwie przeszło to przez gardło. - ...I dwoje dzieci. Rudi był wstrząśnięty. Znał ze słyszenia Annusz i dzieci, a samego Walika kilkakrotnie spotkał. - To straszne, straszne. Co, do cholery, mam mu powiedzieć? 608 - Co? O czym? - Major Kazani i Huszang. Przyjechali pół godziny temu. Major właśnie odjechał, a ja mam sprawdzić, czy HBC należał do S-G, gdzie stacjonował i kto był na pokładzie. Mam wywołać Kowiss i o to zapytać. Huszang będzie słuchał, a on nie jest głupi. Jestem pewien, że widział emblemat S-G, zanim rozwalił helikopter na kawałki. Kowiss będzie musiał odpowiedzieć, że to nasza maszyna. Zawiadomią Teheran i wtedy koniec. Lochart usiadł drętwo na jednym z wbudowanych łóżek. - Ostrzegałem ich! Mówiłem, żeby poczekali do zmroku! Co mam, do cholery, zrobić? - Zwiewać. Ja... - Zamarli, gdyż rozległo się pukanie do drzwi. - Szefie, to ja. Fowler. Przyniosłem herbatę, pewnie Tom chciałby się napić. - Dzięki. Za chwilę, Fowler - krzyknął i zniżył głos: - Tom, co opowiadasz ludziom? - Najlepsze, co mogłem wymyślić, to to, że wracam z wakacji w Luristanie, na południe od Kerman-szahu. Chodziłem po górach, z powodu śniegu utkwiłem na tydzień w jakiejś wiosce, a teraz właśnie się wydostałem. - Dobra. W której bazie teraz jesteś? Lochart wzruszył ramionami. - Zagros. - Dobra. Pokazywałeś już komuś dokumenty?

296

- Tak. Kasjerowi na dworcu w Ahwazie i paru Zielonym Opaskom. - Scheisse! Rudi otworzył drzwi. Fowler Joines wniósł tacę z herbatą. - Co słychać, Tom? - zapytał z uśmiechem. - Miło cię widzieć, Fowler. Nadal klniesz? - Nie tak jak Effer Jordon. Jak się czuje mój stary kumpel? 609 Locharta ogarnęła fala zmęczenia. Oparł się o ścianę. Zagros i Effer Jordon, Rodrigues, JeanLuc, Scot Gavallan i inni wydawali się czymś tak odległym. - Ma jeszcze swój kapelusz - odpowiedział z wysiłkiem. Z wdzięcznością przyjął herbatę. Była gorąca, gęsta, aromatyczna, ze słodkim mlekiem skondensowanym. Najlepszy stawiacz-na-nogi na świecie. Co powiedział Rudi? Mam zwiewać? Nie mogę, uznał, zasypiając. Nie bez Szahrazad... Rudi szybko przekazał Fowlerowi historyjkę Locharta. - Puść to w obieg. Mechanik zamrugał powiekami. - Łażenie po górach? Tom Lochart? Po jakichś górach? Upadłeś na głowę, Rudi, stary draniu? Rudi spojrzał na niego. - Właśnie tak, stary. - Fowler chciał zapytać Locharta, ale ten już spał, z twarzą wykrzywioną zmęczeniem. - Psiakrew! On... - Zwrócił na Rudiego przenikliwe spojrzenie niebieskich oczu, osadzonych głęboko w po-brużdżonej twarzy. - Puszczę to w obieg, jakbym głosił jakąś ewangelię. - Wyszedł. Zanim zamknęły się drzwi, Rudi zobaczył, że koło kontenera czeka Huszang. Żałował, że zostawił go samego na tak długo. Spojrzał na Locharta. Biedny stary Tom. Co on robił w Isfahanie? Boże, co za zamieszanie! Co, u diabła, mam teraz zrobić? Delikatnie wyjął filiżankę z dłoni Locharta, ale Kanadyjczyk natychmiast się obudził. Przez chwilę Lochart nie wiedział, czy już się zbudził, czy jeszcze śni. Waliło mu serce, głowa pękała z bólu. Wydawało mu się, że stoi na pomoście, nad wodą. Rudi wyglądał jak Ali. Lochart nie wiedział, czy rzucić się na niego, czy do wody. Chciał krzyknąć: "Nie strzelaj!" - Chryste, myślałem, że to Ali - wydyszał. - Przepraszam. Już wszystko w porządku. 610 - Ali? - Pilot. Pilot z HBC. Ali Abbasi. Miał mnie zabić. Na wpół rozbudzony Lochart opowiedział, co się wydarzyło. Zobaczył, że twarz Rudiego zrobiła się biała jak kreda. - O co chodzi? Rudi wskazał kciukiem na drzwi. - Ten za drzwiami to jego brat. Huszang Abbasi. To on zestrzelił HBC... TEHERAN, 16:17. Obaj mężczyźni patrzyli z niepokojem na teleks zainstalowany w biurze S-G, usytuowanym na dachu budynku. - Prędzej, na Boga! - mruknął McIver i spojrzał na zegarek. 125 miał przylecieć o piątej trzydzieści. - Zbierajmy się, z ruchem ulicznym nigdy nic nie wiadomo. Gavallan bujał się w starym, trzeszczącym fotelu. - Tak, ale nie ma jeszcze Genny. Wyruszymy, gdy tylko ona dotrze. Jeśli dojdzie do najgorszego, mogę wywołać Aberdeen z Asz Szargaz. - Jeśli Johnny Hogg przebrnie przez kontrolę Kiszu i Isfahanu, a także w Teheranie. - Tym razem wyląduje. Czuję, że nasz mułła Teh-rani bardzo chce mieć nowe okulary. Mam nadzieję, że Johnny je kupił.

297

612 - Ja też. Dopiero dzisiaj komitet pozwolił codzoziemcom na powrót do budynku. Przed południem sprzątali i uruchamiali generator, w którym oczywiście zabrakło paliwa.. Niemal natychmiast teleks ożył: Pilne! Proszę potwierdzić, że teleks działa i poinformować pana Mchera, że mam teleks z Avisyard dla szefa. Czy on jest jeszcze w Teheranie? Teleks nadała z Aberdeen Elizabeth Chen. Słowo "Avisyard" było kodem spółki, używanym rzadko, oznaczającym ściśle tajną wiadomość przeznaczoną tylko dla McIvera, który powinien w takim wypadku osobiście obsługiwać teleks. Dodzwonił się do Aberdeen za czwartym razem. - Jak dotąd go nie straciliśmy - powiedział Gaval-lan, modląc się w duchu. - Ja też tak myślałem. - McIver rozluźnił ramiona. - Domyślasz się, o co chodzi z tym Avisyard? - Nie. Gavallan ukrył smutek, myśląc o prawdziwym Avi-syard, zamku Avisyard, gdzie spędził tyle szczęśliwych lat z Kathy, która wymyśliła ten kod. Nie myśl o Kathy, upomniał się. Nie teraz. - Nie znoszę tych cholernych teleksów. Zawsze nawalają - powiedział McIver. Był niespokojny, głównie z powodu wczorajszej kłótni z Genny, kiedy to nalegał, żeby odleciała dziś 125, a także z powodu braku wiadomości o losach Locharta. Na domiar złego żaden z irańskich pracowników biurowych nie przyszedł dziś do pracy; stawili się tylko piloci. McIver odesłał ich wszystkich, poza Pettikinem, któremu wyznaczył dyżur. Nogger Lane przyszedł koło południa. Powiedział, że jego lot z mułłą Tehranim, sześcioma członkami Zielonych Opasek i pięcioma kobietami przebiegał bez zakłóceń. - Myślę, że nasz przyjaciel mułła chciałby się przelecieć także jutro. Oczekuje cię punktualnie o siedemnastej trzydzieści na lotnisku. - W porządku, Nogger. Zmień Charliego. 613 - Daj spokój, Mac, chłopie. Pracowałem ciężko przez cały ranek, a Paula jest jeszcze w mieście. - Świetnie o tym wiem, "chłopie". Na razie wygląda na to, że zostanie jeszcze przez tydzień! - odparł McIver. - Zmienisz Charliego, usiądziesz dupą na krześle i uak-tualnis nasze księgi. Jeszcze słowo, a wyślę cię do jakiejś cholernej Nigerii! Czekali, mając ponurą świadomość, że teleksy biegły częściowo liniami telefonicznymi. - Między nami a Aberdeen jest cholernie dużo drutu - mruknął McIver. - Ruszamy, gdy tylko będzie tu Genny - powiedział Gavallan. - Upewnię się, że radzi sobie w Asz Szargaz, zanim odjadę do domu. Masz rację, że się przy tym upierasz. - Ja to wiem, ty wiesz i cały Iran wie, a ta cholernica nie. - Te kobiety... - zauważył dyplomatycznie Gaval-lan. - Czy mogę jeszcze coś zrobić? - Chyba nie. Przyciśnięcie dwóch pozostałych wspólników bardzo nam pomogło. Wytropił ich Gavallan. Nazywali się Mohammad Siamaki i Turiz Bachtiar; to ostatnie nazwisko było w Iranie bardzo częste, gdyż pochodziło od bogatego i potężnego, ludnego szczepu Bachtiarów, którego jednym z wodzów był były premier. Gavallan wyrwał od nich 5 milionów riali w gotówce - trochę ponad 60 tysięcy dolarów - co było tylko ułamkiem tego, co się S-G należało. Wymusił też obietnicę wpłacania następnych kwot co tydzień, w zamian za przyrzeczenie i odręcznie napisane zobowiązanie, że zwróci te pieniądze osobiście "poza krajem, gdyby było to konieczne, oraz zapewni przelot 125, gdyby było to konieczne". - Dobrze, ale gdzie jest Walik? Jak mogę się z nim skontaktować? - zapytał Gavallan, udając, że nie wie o jego ucieczce.

298

- Już mówiliśmy: jest z rodziną na wakacjach - odparł Siamaki niegrzecznie i arogancko jak zwykle. 614 - Skontaktuje się z panem w Londynie lub Aberdeen w sprawie naszych funduszy na Bahamach. - Naszych wspólnych funduszy, drogi wspólniku. Chodzi o prawie cztery miliony za już wykonaną pracę, niezależnie od zaległych od dawna opłat leasingowych za nasze helikoptery. - Gdyby działały banki, mielibyście już te pieniądze. To nie nasza wina, że sprzymierzeńcy Szacha zrujnowali Iran. My nie odpowiadamy za tę katastrofę. A co do należności, czyż dawniej nie płaciliśmy? - Tak. Zwykle z sześciomiesięcznym opóźnieniem, ale rzeczywiście, drodzy przyjaciele, w końcu wyszar-pywaliśmy od was nasze pieniądze. Skoro jednak, jak powiedział mułła Tehrani, wszystkie joint ventures zostały zawieszone, jak będziemy teraz działać? - Niektóre joint ventures, a nie wszystkie. Pańskie informacje są przesadzone i niedokładne, Gavallan. My mamy wrócić jak najszybciej do zwykłej pracy. Załogi mogą wyjechać, gdy tylko dotrą tu ich zastępcy. Pola naftowe muszą podjąć pełną produkcję. Nie będzie żadnych problemów. Aby jednak zapobiec ewentualnym kłopotom, wzmocniliśmy jeszcze bardziej naszą spółkę. Jutro mój czcigodny kuzyn, minister finansów Ali Kia, wejdzie do rady nad... - Chwileczkę! Ja zatwierdzam wszelkie zmiany w składzie rady! - Zatwierdzał pan; teraz jednak rada przegłosowała zmianę regulaminu. Jeśli chce pan wystąpić przeciw radzie, może pan wnieść tę sprawę na najbliższym zebraniu w Londynie, lecz na razie taka zmiana jest konieczna i rozsądna. Minister Kia zapewnił nas, że uzyskamy zwolnienie... Oczywiście, pobory i odsetki ministra Kia pochodzić będą z pańskiego udziału... Gavallan próbował nie patrzeć na teleks, było to jednak trudne. Starał się wymyślić, jak można by uniknąć tej pułapki. - Chwilami wydaje się, że wszystko idzie dobrze, a potem znowu wali się na głowę. - Tak, tak, Andy. Masz rację. Dzisiaj był Talbot. 615 Wczesnym rankiem spotkali się na krótko z Talbotem. - Och, tak stary. Joint ventures to teraz już ostatecznie niepotrzebny balast, przykro mi powiedział sucho. - "Góra" zadekretowała zawieszenie działania wszystkich do chwili podjęcia decyzji. Nie raczono mnie poinformować, jakich decyzji i czyich, a także, o jaką "górę" chodzi. Zakładamy, że ten dekret z Olimpu pochodzi od starego kochanego komitetu, ktokolwiek wchodzi w jego skład. Odwrotna strona medalu, stary, jest taka, że ajatollah i premier Bazargan powiedzieli, iż wszystkie zagraniczne długi będą honorowane. Oczywiście Chomeini przebija Bazargana i wydaje do jego przepisów kontrprzepisy, a Komitet Rewolucyjny przepisy Bazargana uchyla. Komitety lokalne składają się ze strażników, którzy swą własną wersję prawa traktują jak ewangelię; żaden łobuz nie złożył jeszcze broni. Więzienia się zapełniają, głowy spadają, a już nawet poza tymi wszystkimi szafotami słychać stary znajomy dzwonek, który zdaje się sugerować, że powinniśmy na razie wycofać się do Margate. - Mówisz poważnie? - Nasze zalecenia wycofania tej części personelu, która nie jest absolutnie niezbędna, są nadal aktualne. Trzeba czekać na otwarcie lotnisk, które nastąpi Bóg wie kiedy, choć jest obiecane na sobotę. Współpracujemy z British Airways; mają dać czarterowe 747. Co do czcigodnego Alego Kia, jest on mniej znaczącym urzędnikiem, naprawdę mniej; nie ma ani władzy, ani dobrze ustawionych przyjaciół. Przy okazji: dowiedzieliśmy się właśnie, że ambasador amerykański w Kabulu został porwany przez antykomunistę, szyickiego fundamentalistę, mudżaheddina, który próbował wymienić go za innego mudżaheddina,

299

przetrzymywanego przez prosowiecki rząd. Zginął w strzelaninie, jaka się z tego powodu wywiązała. Robi się trochę gorąco... Teleks zgrzytnął. Zamarli, ale maszyna nie zaczęła działać. Zaklęli. 616 - Gdy dotrę do Asz Szargaz, będę mógł zatelefonować do biura i dowiedzieć się, o co chodzi... Gavallan spojrzał na otwierające się właśnie drzwi. O dziwo, był to Erikki, który, razem z Azadeh, miał się z nimi spotkać na lotnisku. Erikki uśmiechał się jak zwykle, ale tym razem w jego uśmiechu nie było wesołości. - Dzień dobry, szefie, cześć Mac. - Witaj, Erikki. O co chodzi? - McIver rzucił mu ostre spojrzenie. - Drobna zmiana planów. My, to znaczy Azadeh i ja, jedziemy najpierw do Tebrizu. Poprzedniego dnia po południu Gavallan radził, żeby Erikki i Azadeh wyjechali natychmiast. "Znajdziemy jakieś zastępstwo. Polećcie jutro ze mną. Może w Londynie uda się załatwić dokumenty dla Azadeh"... - Skąd ta zmiana, Erikki? - zapytał. - Azadeh nie chce wyjeżdżać bez irańskich dokumentów? - Nie. Godzinę temu otrzymaliśmy wiadomość. Ja dostałem wiadomość od jej ojca. Masz, sam przeczytaj. Erikki wręczył napisaną ręcznie notkę Gavallanowi, który przeczytał ją razem z McIverem: Od Abdolla-ha-chana do kapitana Yokkonena. Wymagam, aby moja córka wróciła tu natychmiast i proszę cię o udzielenie jej na to pozwolenia. U dołu widniał podpis: Abdollahchan. Na odwrocie ten sam tekst w farsi. - Jesteś pewien, że to jego pismo? - zapytał Gaval-lan. - Azadeh jest pewna; zna też posłańca - odparł Erikki i dodał: - Posłaniec niczego więcej nam nie powiedział. Poinformował tylko, że toczą się tam walki. - Szosa nie wchodzi w rachubę. - McIver zwrócił się do Gavallana. - Może nasz mułła Tehrani dałby Erik-kiemu zezwolenie? Nogger mówił, że podczas porannej przejażdżki zachowywał się jak dziecko w lunaparku. Moglibyśmy wyposażyć 206 Charliego w zbiorniki paliwa dalekiego zasięgu. Erikki poleciałby razem z Nog-gerem albo kimś innym, kto odprowadziłby maszynę z powrotem. 617 - Erikki, wiesz, jakie to ryzykowne? - odezwał się Gavallan. - Tak. - Erikki nie powiedział im jeszcze o zabójstwach. - Wziąłeś wszystko pod uwagę? Rakoczego, zaporę drogową, samą Azadeh? Moglibyśmy na przykład podrzucić Azadeh, ciebie wsadzić do 125, a ją odesłać sobotnim lotem. - Daj spokój, szefie. Nigdy byś tak nie postąpił. Nie mogę zostawić jej samej. - Oczywiście, ale trzeba to było omówić. Dobrze, Erikki, zajmij się dodatkowymi zbiornikami, a my spróbujemy załatwić zezwolenie. Radzę, żebyście wrócili jak najszybciej do Teheranu i wyjechali w sobotę 125. Oboje. Byłoby dobrze przenieść cię na przykład do Australii, Singapuru, może Aberdeen, choć tam mogłoby być dla Azadeh za zimno. Daj mi znać, gdy się na coś zdecydujesz. - Gavallan uśmiechnął się i wyciągnął rękę. - Powodzenia w Tebrizie. - Dziękuję. - Erikki zawahał się. - Są jakieś wieści o Tomie Locharcie? - Nie, jeszcze nie. Nie możemy wywołać Kowissu ani Bandar Dejlamu. A co? Szahrazad się niepokoi? - Gorzej. Jej ojciec jest w więzieniu Ewin... - Jezu Chryste! - wybuchł McIver. Gavallan był równie wstrząśnięty; słyszał pogłoski o aresztowaniach i plutonach egzekucyjnych. - Dlaczego? - Miał być przesłuchany przez komitet. Nikt nie wie po co i jak długo będą go trzymać. - No cóż, jeśli to tylko przesłuchanie... - zaczął z niepokojem Gavallan. - Co się stało, Erikki?

300

- Szahrazad przyszła do domu jakieś pół godziny temu, cała we łzach. Gdy wczoraj wieczorem wróciła po kolacji do domu rodziców, zastała tam istne piekło. Dowiedziała się, że jakiś oddział Zielonych Opasek przybył na bazar, schwytał emira Paknuriego - pamiętacie jej byłego męża - za "zbrodnie przeciwko islamowi", a Bakrawanowi rozkazał stawić się o świcie na przesłuchanie. Powodu nikt nie zna. - Erikki westchnął. 618 - Odprowadziła go dzisiaj do więzienia, ona, jej matka, siostry i brat. Byli tam od świtu. Czekaliby nadal, ale o drugiej przepędzili ich strażnicy. Zapadło ponure milczenie. Przerwał je Erikki. - Mac, spróbuj połączyć się z Kowissem i poproś, żeby skontaktowali się z Bandar Dejlamem. Tom powinien wiedzieć o tej sprawie z ojcem Szahrazad. - Zauważył wymianę spojrzeń pomiędzy McIverem i Gavalla-nem. - Co się dzieje z Tomem? - Jest na czarterze do Bandar Dejlamu. - Już to mówiłeś. Mówił to Mac i Szahrazad. Tom powiedział jej, że wróci za kilka dni. Erikki czekał. Gavallan tylko na niego spojrzał. - No cóż - rzekł - musisz mieć jakieś powody... - Tak sądzę - odparł Gavallan. I on, i McIver byli przekonani, że Tom Lochart nie poleciałby dobrowolnie do Kuwejtu, niezależnie od wysokości proponowanej mu przez Walika łapówki. Obaj obawiali się, że został do tego zmuszony. - W porządku, ty jesteś szefem. Dobra, już idę. Przykro mi, że przyniosłem złe wieści, ale uznałem, iż powinniście wiedzieć. - Erikki uśmiechnął się z przymusem. - Szahrazad nie była w dobrej formie. Do zobaczenia w Asz Szargaz! - Im szybciej, tym lepiej, Erikki. - Gdybyś wpadł na Gen, nie mów jej o ojcu Szah-razd, dobrze? - poprosił McIver. - Oczywiście. Gdy za Erikkim zamknęły się drzwi, McIver powiedział: - Bakrawan jest zbyt ważnym kupcem, jak na takie przyspieszone aresztowanie. - Właśnie. - Po chwili Gavallan dodał: - W Bogu nadzieja, że Erikki nie wpadnie w jakąś pułapkę. Ta wiadomość śmierdzi, bardzo... Obaj podskoczyli z wrażenia, słysząc stukot teleksu. Czytali wiersz po wierszu, gdy tylko się wyłaniały. Gavallan zaczął kląć i nie przestał, dopóki maszyna się nie zatrzymała. 619 - Żeby Imperial Helicopters sczezła w piekle! Oderwał wydruk, a Mac potwierdził odbiór. Gavallan jeszcze raz przeczytał tekst, nadany ponownie przez Liz Chen: Drogi Szefie, próbowaliśmy kontaktować się z tobą co godzinę od chwili, gdy Johnny Hogg powiedział, że zostałeś w Teheranie. Niestety mam złe wiadomości. W poniedziałek, wczesnym rankiem, Imperial Air i Imperial Helicopters ogłosiły wspólnie "nowe rozwiązania finansowe" przyjęte w celu wzmocnienia ich pozycji konkurencyjnej na Morzu Północnym. IH uzyskała zgodę na odpisanie 17,1 miliona z pieniędzy podatników i skapitalizowanie następnych 48 milionów z ich 68-milionowego długu poprzez wystawienie weksla spółce głównej zamiast spłaty zadłużenia. Dowiedzieliśmy się już poufnie, że 18 spośród 19 kontraktów z Morza Północnego, które miały być przedłużone przez różne firmy, przyznano IH po kosztach rzeczywistych. Thurston Dell z ExTex pragnie pilnie z tobą pomówić. Nasi operatorzy w Nigerii potrzebują pilnie trzech, powtarzam: trzech 212 - czy możesz je dać z nadwyżek w Iranie? Zakładam, że polecisz dzisiaj z Johnem Hoggiem do Asz Szargaz albo Dubaju. Proszę o radę! Mac, jeśli Wielki Szef już wyjechał, poradź mi ty. Pozdrowienia dla Genny.

301

- Wydmuchali nas! - powiedział Gavallan. - To jest cholerny rozbój w biały dzień! Pieniądze podatników! - Więc wnieśmy sprawę do sądu - rzekł nerwowo McIver, zaniepokojony barwą twarzy Gavallana. Nieuczciwa konkurencja! - Nie mogę, na Boga! - Potem wykrzyknął jeszcze głośniej: - Dopóki nie ucichnie wrzask w rządzie, mogę się najwyżej wybrandzlować! Skoro nie muszą spłacać swego prawnego długu, mogą wysuwać oferty niższe nawet od naszych kosztów! Dew neh loh moch z Callag-hanem i jego całą lewicową bandą! - Daj spokój, Andy, nie wszyscy są lewicowi! - Wiem, na Boga! - ryknął Gavallan. - Ale prawie! - Potem jego łagodne usposobienie wzięło górę nad furią; roześmiał się, choć serce nadal waliło mu mocno. 620 - Ten cholerny rząd - dodał kwaśno. - Nie odróżniają własnej dupy od dziury w ziemi. McIver czuł, że jemu także trzęsą się ręce. - Chryste, Andy, myślałem, że krew cię zaleje. - Dobrze wiedział, co oznacza ten teleks. Sam ulokował wszystkie posiadane pieniądze w akcjach i udziałach S-G. - Osiemnaście kontraktów na dziewiętnaście; to godzi w całość naszych operacji na Morzu Północnym! - To godzi w nas wszędzie. Z takimi odpisami IH może nas wygryźć na całym świecie. Thurston pragnie ze mną porozmawiać? To by oznaczało, że ExTex chce przynajmniej renegocjować z nami warunki umowy z powodu nowej, "poprawionej" oferty IH. A ja podpisałem kontrakt na nasze X63. - Gavallan wyciągnął z kieszeni chusteczkę i otarł pot z czoła. Zobaczył, że w drzwiach stoi Nogger Lane. - Czego chcesz, do cholery? - Niczego specjalnego, proszę pana. Myślałem, że wybuchł pożar... - Nogger Lane pospiesznie zamknął drzwi. - Andy - powiedział cicho McIver. - Struan... Czy oni nie mogliby ci pomóc? - Struan tak, choć w tym roku nie tak łatwo, ale nie Linbar. - Gavalłan także ściszył głos. On zatańczy z radości, kiedy się dowie. Terminy wydarzeń nie mogły ułożyć się dla niego lepiej. Uśmiechnął się krzywo, myśląc o telefonie lana Dunrossa i jego przestrogach. Nie mówił o tym Mclve-rowi; McIver nie należał do Struana, choć był także przyjacielem lana. Skąd, u diabła, łan wytrzasnął tę informację? Wygładził teleks. Problemy z Imperial Helicopters osiągnęły punkt kulminacyjny. Sześć miesięcy temu IH skaptowała rozmyślnie jednego z wyższych urzędników firmy, który dzielił z Gavallanem wiele sekretów S-G. Nie dalej jak w zeszłym miesiącu Gavallan stracił na rzecz IH bardzo ważną ofertę Rady Handlowej Morza Północnego - po całym roku pracy nad tą ofertą i dokonaniu dużych inwestycji. Specyfikacje rady handlowej 621 miały rozwinąć elektroniczne wyposażenie powietrz-no-morskich operacji ratunkowych, prowadzonych przez helikoptery we wszystkich warunkach pogodowych w dzień i w nocy, tak aby śmigłowce mogły bezpiecznie i szybko przebyć sto kilometrów Morza Północnego, zawisnąć w powietrzu, zabrać ośmiu ludzi z morza i wrócić - w sztormie, w warunkach zerozero. W zimie, nawet w specjalnym kombinezonie ratunkowym, maksymalny czas przetrwania rozbitka nie przekracza godziny. Wobec entuzjazmu lana Dunrossa - "Nie zapomnij o tym, Andy. Taka wiedza i sprzęt pasowałyby też świetnie do naszych zamierzonych przedsięwzięć na morzach chińskich" Gavallan poświęcił pół miliona funtów i rok pracy nad skonstruowaniem elektronicznych systemów naprowadzania, wspólnie ze spółką zajmującą się elektroniką. Potem, gdy nadszedł Wielki Dzień, pilot przeprowadzający oficjalne próby stwierdził, że nie może posługiwać się wyposażeniem, choć sześciu pilotów S-G, włącznie z Tomem Lochartem i Rudim Lutzem,

302

nie miało z tym później żadnych kłopotów. Zresztą S-G i tak nie uzyskałaby na czas koniecznego certyfikatu. Ten cały śmierdzący interes jest dlatego nie fair - napisał McIverowi - że IH dostała kontrakt, posługując się 661 Guerneya z duńskim nie dopuszczonym sprzętem na pokładzie. Nas zwodzili, a im dali fory. Poza tym len sukinsyn, pilot przeprowadzający test, musiał być ich; nie mogę tego udwodnić, ale założyłbym się o grube pieniądze: został wysłany na "długi wypoczynek". Och, odzyskalibyśmy w jakiś rok zainwestowane pieniądze, gdyż nasz sprzęt byl lepszy, bezpieczniejszy i wytwarzany w Wielkiej Brytanii. Tymczasem Imperial działa na poziomach bezpieczeństwa, którym, według mnie, wiele jeszcze brakuje. To właśnie liczy się naprawdę, pomyślał, jeszcze raz przebiegając wzrokiem teleks. Bezpieczeństwo i jeszcze raz bezpieczeństwo. - Mac, mógłbyś wysłać do Liz odpowiedź? Przekaż: "Wyruszam do Asz Szargaz, zatelefonuję, gdy tam do622 trę". Wyślij też teleks do Thurstona i zapytaj, co by zaoferował, gdybym podwoił liczbę zamówionych X63... - Co takiego? - No cóż, samo pytanie nic nas nie kosztuje. IH usłyszy wkrótce o naszych problemach tutaj, a ja nie chcę dopuścić, żeby ci sodomici zaczęli się do nas dobierać; lepiej wytrącić ich trochę z równowagi. Zawsze możemy wykorzystać dwa X63, które są tutaj, żeby obsłużyć wszystkie kontrakty Guerneya, gdyby coś się zmieniło. Nadaj teleks. Do zobaczenia wkrótce. - W porządku. Gavallan usiadł w fotelu, gromadząc siły. Muszę teraz być bardzo silny. I sprytny. To wszystko może wykończyć i mnie, i S-G, a także dać Linbarowi wszystko, czego potrzebuje. To i Iran razem wzięte. Głupio tak stracić panowanie nad sobą. Przydałoby mi się Drzewo Krzyków Kathy. Ach, Kathy, Kathy. Drzewo Krzyków wiązało się ze starym obyczajem klanu. Specjalne drzewo, wybrane przez seniora klanu, gdzieś w pobliżu, gdzie można było pójść samotnie, gdy diiijabeł - jak nazywała to Babcia Dunross, babcia Kathy - "gdy diiijabeł w tobie siedział; można tam kląć, wrzeszczeć i znowu kląć, aż wyczerpie się wszystkie przekleństwa; potem nigdy nie klnie się już przy mężu, żonie, kochance czy dziecku. Drzewo, tylko drzewo, może znieść wszystkie klątwy, a nawet samego diiijab-ła". Po raz pierwszy skorzystał z Drzewa Krzyków w Hongkongu. To była jakaranda w ogrodzie Wielkiego Domu, rezydencji tajpana Struana. Tajpanem był wtedy łan, brat Kathy. Gavallan pamiętał dokładnie datę: to była środa 21 sierpnia 1963 roku - noc, w której mu powiedziała. Biedna Kathy, moja Kathy, pomyślał. Ciągle jeszcze ją kochał. Kathy, urodzona pod nieszczęśliwą gwiazdą. Straciłaś głowę dla Johna Selkirka, porucznika RAF-u, udekorowanego Krzyżem Lotniczym. Natychmiast wyszłaś za niego, nie miałaś jeszcze osiemnastu lat; gdy owdowiałaś, nie byłaś nawet o trzy miesiące starsza. 623 Pozostała po nim tylko pustka na niebie. Cholerna wojna! Potem następna tragedia: dwóch ukochanych braci zabitych w akcji, jeden z nich - twój bliźniak. Poznałem cię w czterdziestym szóstym w Hongkongu. Pokochałem cię od razu; pragnąłem z całego serca przynieść ci choć trochę szczęścia. Wiem, że udało się to Melindzie i Scotowi - okazali się tacy wspaniali. A potem, w sześćdziesiątym trzecim, przed twoimi trzydziestymi ósmymi urodzinami, stwardnienie rozsiane. Wróciliśmy do Szkocji, czego zawsze pragnęłaś; ja, żeby zrealizować plany lana, ty, żeby odzyskać zdrowie. Ale to się nie udało. Widziałem, jak umierasz. Widziałem twój słodki uśmiech, którym skrywałaś piekło, taka odważna, łagodna, mądra i kochająca. Ale odchodziłaś, z miesiąca na miesiąc, tak powoli, a jednocześnie prędko, nieubłaganie. W

303

sześćdziesiątym ósmym siedziałaś już w fotelu na kółkach; umysł nadal sprawny, głos czysty, ale reszta bezwładna, trzęsąca się skorupa. Potem 1970. Spędzali Boże Narodzenie w Castle Avisyard. Drugiego dnia nowego roku, gdy inni wyjechali, a Melinda i Scot byli na nartach w Szwajcarii, Kathy powiedziała: - Andy, kochanie. Nie przetrwam tego roku, miesiąca ani dnia. - Tak - odrzekł po prostu. - Przykro mi, ale będę potrzebowała pomocy. Muszę odejść i... I jest mi przykro, że to tak długo trwa... Ale teraz muszę odejść, Andy. Powinnam zrobić to sama, ale potrzebuję pomocy. Dobrze? - Dobrze, kochanie. Przez cały dzień i wieczór rozmawiali. Mówili o dobrych rzeczach i dobrych czasach, i o tym, co powinien zrobić dla Melindy i Scota. Chciała, żeby ożenił się po raz drugi; mówiła mu, jak cudownie żyło się razem z nim. Śmiali się, a ona nie płakała, dopiero później. Podtrzymywał jej sparaliżowaną rękę, w której trzymała pigułki nasenne, pomagał opanować drżenie głowy, podał szklankę wody - z odrobiną whisky. Nie puścił jej, dopóki drżenie nie ustało. 624 Lekarz powiedział grzecznie: - Nie winię jej. Na jej miejscu zrobiłbym to już wiele lat wcześniej. Biedna pani. Gavallan poszedł wtedy do Drzewa Krzyku. Nie krzyczał jednak, niczego nie mówił, tylko płakał. - Andy? - Tak, Kathy? Podniósł wzrok i zobaczył Genny. McIver stał koło drzwi; oboje patrzyli na niego. - Och, witaj, Genny. Przepraszam, byłem myślami bardzo daleko. - Wstał. - Myślę, że to Avisyard obudził we mnie wspomnienia. Genny spojrzała uważniej. - Och, ten teleks? Nikt nie zginął? - Nie, nie, dzięki Bogu. To tylko stare sztuczki Imperial Helicopters. - Och, dzięki Bogu - westchnęła z ulgą Genny. Miała ha sobie grube palto i ładny kapelusz. Duża walizka została w drugim pokoju, w którym czekali też Nogger Lane i Charlie Pettikin. - No dobrze, Andy - rzekła. - Skoro udało ci się przekonać McIvera, sądzę, że powinniśmy już wyjść. Jestem gotowa i zawsze będę. - Daj spokój, Gen, nie... - McIver urwał, gdy władczym gestem nakazała mu milczenie. - Andy - powiedziała słodko. - Przekaż, proszę, McIverowi, że bitwa się rozpoczęła. - Gen, czy ty... - Rozpoczęła, na Boga! - Z furią odprawiła Nog-gera od swojej walizki, podniosła ją, lekko zachwiała się pod jej ciężarem i ruszyła do wyjścia z jeszcze większą furią. - Dziękuję bardzo, ale mogę nieść swoją walizkę. Zostawiła za sobą pustkę. McIver westchnął, Nogger Lane z trudem zachowywał powagę. Gavallan i Charlie Pettikin uznali, że najlepiej zachować neutralność. - No cóż, nie musisz z nami jechać, Charlie - odezwał się szorstko Gavallan. - Chciałbym pojechać, jeśli można - odparł Pettkin. Naprawdę to nie chciał, ale McIver poprosił go prywatnie o wsparcie w utarczce z Genny. 625 - Masz ładny kapelusz, Genny - pochwalił Pettikin, gdy zjedli już razem z Paulą dobre śniadanie. Genny uśmiechnęła się słodko. - Nie próbuj mi schlebiać, Charlie Pettikin. Tak naprawdę mam już dość mężczyzn w ogóle... Gavallan włożył parkę. Wziął teleks i schował do kieszeni.

304

- W gruncie rzeczy, Charlie - powiedział, nie skrywając zatroskania - gdybyś nie miał nic przeciwko temu, a chyba nie masz, muszę jeszcze pogadać o czymś z Makiem. - Jasne, oczywiście. - Pettikin wyciągnął rękę, starannie skrywając radość. Nie jadąc na lotnisko, zyskiwał kilka dodatkowych godzin z Paulą. Jasna Paula, tak nazywał ją w myślach od śniadania, choć była brunetką. Do McIvera rzekł: - Spotkamy się w domu. - Dlaczego nie miałbyś tu zostać? O zmroku chcę wywołać wszystkie bazy. Potem możemy wrócić razem. Chciałbym, żebyś wszystkiego dopilnował. Nogger, jesteś wolny. Nogger Lane promieniał, a Pettikin klął w myślach. McIver prowadził samochód, Gavallan siedział obok niego, a Genny z tyłu. - Mac, pomówmy o Iranie. Omówili krótko wszystkie możliwości. Każda prowadziła do tego samego ponurego wniosku: musieli mieć nadzieję, że sytuacja wróci do normy, banki zaczną działać, wypłacą im należności, że ich joint venture zostanie wyłączone z zakazu, i że nie zostaną załatwieni. - Musisz po prostu ciągnąć to wszystko dalej, Mac. Gdy będziemy mogli działać, musisz kontynuować, niezależnie od problemów, jakie napotkasz. McIver był równie poważny. - Wiem, ale jak mam działać bez pieniędzy? Co z opłatami leasingowymi? - Jakoś podrzucę ci pieniądze na bieżące wydatki. W ciągu tygodnia wykombinuję w Londynie gotówkę. Mogę też wytrzymać bez opłat leasingowych za helikop626 tery i części przez następnych kilka miesięcy; mógłbym nawet zrobić to samo z X63, jeśli uda mi się przełożyć płatności, ale, hmm, nie wiedziałem, że stracę tak wiele kontraktów na rzecz IH; może uda mi się niektóre odzyskać. Tak czy inaczej, na razie będzie trochę cienko, ale nie martw się. W Bogu nadzieja, że Johnny wreszck wyląduje. Muszę dostać się do domu. Tak wiele jest do zrobienia... McIver ledwie uniknął zderzenia z samochodem, który wypadł z bocznej uliczki, omal nie rzuciło go do rowu, ale zdołał wjechać z powrotem na drogę. - Cholerny kretyn! Wszystko w porządku, Gen? Spojrzał w lusterko i drgnął na widok jej kamiennej twarzy. Gavallan także wyczuł chłód Genny. Zaczął coś do niej mówić, ale wkrótce zamilkł. Ciekawe, czy mógłbym skontaktować się z łanem; może on wyciągnąłby mnie z tej przepaści. Ta myśl przypomniała mu tragiczną śmierć Davida MacStruana. Tak wielu z nich: Strua-nów, Dunrossów, ich wrogów: Gorntów, Rothwellsów, Brocksów w zamierzchłych czasach zginęło gwałtowną śmiercią, zaginęło bez wieści na morzu lub zmarło w następstwie dziwnych wypadków, łan na razie przeżył. Ale na jak długo? Ile razy może się udać? - Chyba doszedłem do swojego ósmego razu, Andy - powiedział Dunross, gdy widzieli się ostatnio. - Co tym razem? - Nic wielkiego. Bomba podłożona w jakimś samochodzie w Bejrucie. Wybuchła zaraz potem, gdy koło niego przeszedłem. Nie ma się czym przejmować. Jak już ci mówiłem, nie układa się to w żaden logiczny ciąg. Po prostu w życiu spotykają mnie różne atrakcje. - Jak w Makau? Dunross uwielbiał wyścigi samochodowe; startował w wielu Grand Prix w Makau. W sześćdziesiątym piątym, gdy wyścig był jeszcze amatorski, wygrał go, ale opona prawego przedniego koła strzeliła na mecie. Wpadł na barierę, odbił się i wrócił z powrotem na tor; inne samochody musiały go omijać; jeden nie zdążył. 627

305

Wyciągnęli kierowcę z samochodu, posługując się palnikami; był cały i zdrowy, poza tym, że stracił lewą stopę. - Jak w Makau, Andy - powiedział Dunross ze swym dziwnym uśmieszkiem. - Po prostu dwa niewinne wypadki. Za drugim razem eksplodował silnik, ale kierowcy nic się nie stało. Szeptano, że ktoś majstrował przy silniku, wskazując, nie publicznie jednak, jego wroga, Quillana Gornta. Quillan nie żyje, lecz łan tak, pomyślał Gavallan. Ja także. I Linbar - ten sukinsyn będzie trwał wiecznie... Chryste Panie, te moje rozmyślania są już chorobliwe i głupie; trzeba z tym skończyć. Mac ma prawdziwe zmartwienia; musimy znaleźć jakieś wyjście z tej pułapki. - W nagłych wypadkach, Mac, będę przesyłał wiadomości przez Talbota. Ty rób tak samo. Na pewno wrócę za kilka dni; do tego czasu będę już miał przygotowane odpowiedzi na twoje pytania. Na razie zostawię w bazie 125; Johnny może być naszym kurierem. W tej chwili to najlepsze, co mogę zrobć... Genny, która nie wypowiedziała ani jednego słowa i - choć grzeczna - nie dała się wciągnąć w rozmowę, słuchała jednak z uwagą i była bardziej niż zmartwiona. To oczywiste, że nie ma tu dla nas przyszłości. Chętnie wyjechałabym, gdyby Duncan wyjeżdżał ze mną. Nie możemy po prostu podwinąć ogonów pod siebie i uciec, pozwolić, żeby praca Duncana i jego wszystkie oszczędności zostały skradzione. To by go zabiło tak pewnie jak kula. Uff! Chciałabym, żeby zrobił to, o co go prosiłam: przeszedł na emeryturę w zeszłym roku, jeszcze za czasów Szacha. Mężczyźni! Cholerni idioci! Wszyscy! Chryste Panie, jacy mężczyźni są głupi! Jechali teraz bardzo wolno. Dwukrotnie musieli omijać wzniesione na drodze barykady, strzeżone przez uzbrojonych mężczyzn, choć nie z Zielonych Opasek, którzy gniewnie zatrzymywali samochody i nakazali objazd. Gdzieniegdzie, wśród zwałów śmieci, poniewierały się zwłoki. Widać było wypalone skorupy samo628 chodów, a nawet jeden spalony czołg. Wśród odpadków krążyły głodne psy. Raz rozległy się strzały; skręcili w boczną uliczkę, żeby nie dostać się w sam środek walki toczonej przez Bóg wie kogo. Zbłąkany pocisk z bazooki trafił w pobliski budynek, ale nie wyrządził im krzywdy. McIver ominął wypalony kadłub autobusu. Cieszył się, że namówił wreszcie Genny do wyjazdu z Iranu. Znów spojrzał w lusterko wsteczne; zobaczył bladą twarz pod kapeluszem i pomyślał o żonie serdecznie. Ona jest cholernie dobra, stwierdził z dumą, taka odważna, choć z drugiej strony uparta jak osioł. Do diabła z tym jej kapeluszem. Kapelusze do niej nie pasują. Dlaczego, do diabła, nie robi tego, co jej każę, tylko zawsze się spiera? Biedna, stara Gen. To taka ulga, że będzie wreszcie bezpieczna. W pobliżu lotniska utknęli w korku. Setki samochodów wypakowanych ludźmi. Wielu Europejczyków, mężczyzn, kobiet i dzieci, wyruszyło na lotnisko, gdy tylko rozeszła się pogłoska, że jest znów otwarte. Rozzłoszczeni ludzie z Zielonych Opasek zawracali wszystkich. Do drzew i płotów poprzybijano prymitywne tabliczki z napisami w farsi i po angielsku, z błędami: Lotnisko zakazune teraz. Lotnisko otwarte poniedzielek - Za biletumi i wizumi wyjazdowumi. Pokonanie bariery zabrało im pół godziny. Udało się to wreszcie za sprawą Genny. Podobnie jak większość żon, które musiały robić zakupy i porozumiewać się ze służącymi, znała trochę farsi. Choć milczała przez całą drogę, teraz wychyliła się przez okno i powiedziała coś grzecznie do strażników. Od razu pozwolono im przejechać. - Mój Boże, Gen, to było wspaniałe! - oświadczył McIver. - Co powiedziałaś temu sukinsynowi? - Andy - rzekła zadowolonym tonem. - Powiedz, proszę, panu McIverowi, że poinformowałam ich, iż on jest nosicielem ospy i ma opuścić kraj.

306

Bramy prowadzącej do obszaru frachtowego i ich biura pilnowali inni członkowie Zielonych Opasek, tym razem jednak poszło łatwiej; widać było, że oczekuje się 629 ich przybycia. 125 stał już na pasie startowym; był otoczony Zielonymi Opaskami i ciężarówkami. Dwaj motocykliści nakazali im jechać za sobą i ruszyli przodem z rykiem silników. - Dlaczego się spóźniliście? - zapytał ze złością mułła Tehrani, schodząc po schodkach 125 w towarzystwie dwóch uzbrojonych rewolucjonistów. Gavallan i McIver zobaczyli, że ma nowe okulary. Dostrzegli też Johna Hogga w kabinie i jednego rewolucjonistę siedzącego u szczytu schodni z karabinem automatycznym wycelowanym poziomo. - Samolot musi natychmiast startować. Dlaczego jesteście spóźnieni? - Tak mi przykro, ekscelencjo, te korki na ulicach. In sza a Allah, tak mi przykro odpowiedział ostrożnie McIver. - Z tego, co mówił kapitan Lane, zrozumiałem, że pańska praca dla Ajatollaha, oby żył wiecznie, przebiegała bez zakłóceń? - Nie starczyło czasu na wykonanie całej pracy. Bóg tak chciał. Trzeba polecieć jeszcze jutro. Niech pan to załatwi. Na dziewiątą. - Z przyjemnością. Oto dzisiejsza lista przewozowa załogi i pasażerów. McIver wręczył mu dokument. Figurowali na nim Gavallan, Genny i Armstrong; ten ostatni jako wyjeżdżający na urlop. Tehrani bez trudu odczytał listę; widać było, że jest zachwycony okularami. - Gdzie jest ten Armstrong? - Och, myślałem, że już czeka na pokładzie. - Na pokładzie nie ma nikogo oprócz załogi - wyjaśnił zniecierpliwiony mułła. Radość z odzyskanego wzroku była tak wielka, że górowała nad zdenerwowaniem wynikającym z tego, iż zezwolił na lądowanie. Cieszył się z tej decyzji. Okulary były darem bożym. Do tego pilot obiecał, że przywiezie mu za tydzień drugą parę na wypadek, gdyby pierwsza się stłukła, i trzecią do czytania... Och, Bóg jest wielki. Jest wielki: sprawił, że pilot o wszystkim pomyślał, i że ja mogę tak dobrze widzieć. - Samolot musi natychmiast wystartować. 630 - Pan Armstrong zwykle się nie spóźnia, ekscelencjo - powiedział Gavallan, marszcząc brwi. Armstrong nie odezwał się od wczoraj ani do niego, ani do McIvera; nie przyszedł też wieczorem do niego do domu. Dziś rano Talbot się tym nie zmartwił. Przypuszczał, że coś musiało Armstronga zatrzymać, ale nie ma się czym przejmować, na pewno stawi się na lotnisku. - Może czeka w biurze - zasugerował Gaval-lan. - Nie ma tam nikogo, kogo nie powinno być. Samolot musi lecieć. Nie będzie czekał. Proszę na pokład! Samolot odlatuje. - Świetnie - odparł Gavallan. - Bóg tak chciał. Przy okazji: chcielibyśmy dostać zezwolenie na powrót 125 w sobotę i na lot 206 na jutro do Tebrizu. - Uroczyście wręczył mulle starannie wypełnione formularze. - Ten 125 może wrócić, ale nie ma lotu do Tebrizu. , Może w sobotę. - Ale ekscelencjo, czy... - Nie! - odparł mułła, świadom obecności innych Irańczyków. Polecił usunięcie ciężarówki blokującej pas startowy, spojrzał na wysiadającą z samochodu Genny i skinął z aprobatą głową. Gavallan i McIver byli zdumieni, gdy zauważyli, że Genny schowała teraz włosy pod woalką spływającą z kapelusza, co w połączeniu z obszernym paltem sprawiało niemal wrażenie, że ma na sobie czador. - Proszę na pokład. - Dziękuję, ekscelencjo - odparła w dobrym farsi, powtarzając z należytą powagę frazę, którą doskonaliła przez cały ranek ze słownikiem w ręku. - Ale za pańskim pozwoleniem zostanę. Mój mąż chwilowo nie myśli tak spójnie, jak powinien, pan jednak, człowiek tak inteligentny,

307

zrozumie, że choć żona nie może sprzeciwiać się mężowi, to napisane zostało, że ktoś musi się opiekować nawet prorokiem. - To prawda, prawda - odparł mułła i spojrzał z namysłem na McIvera. McIver, nic nie rozumiejąc, tylko wytrzeszczał oczy ze zdumienia. - Może pani zostać. 631 - Dziękuję - powiedziała Genny głosem nabrzmiałym szacunkiem i uległością. - Zatem zostanę. Dziękuję panu, ekscelencjo, za zgodę i mądrość. - Ukryła wesołość i dumę z własnej przebiegłości. Przeszła na angielski: - Duncan, mułła Tehrani zgadza się, że powinnam zostać. - Dostrzegła jego dzikie spojrzenie i dodała pospiesznie: - Poczekam w samochodzie. Dotarł do samochodu przed nią. - Właź, cholero, na pokład - krzyknął. - Albo wsadzę cię siłą do samolotu! - Nie bądź głupi, Duncan, kochanie! - poprosiła. - I nie krzycz; to źle wpływa na twoje ciśnienie. - Dojrzała zbliżającego się Gavallana i to odebrało jej trochę pewności siebie. Zauważyła brudny śnieg, brudne niebo i wpatrzonych w nią skwaszonych młodych ludzi. - Wiesz, tak naprawdę to kocham ten kraj - powiedzia-.. ła radośnie. - Jak mogłabym wyjechać? - Ty, ty, cholera, wyjeżdżasz i... McIverowi ze złości odebrało mowę. Przez chwilę Genny przestraszyła się, że posunęła się za daleko. - Wyjadę, Duncan, jeśli ty wyjedziesz. Od razu. Nie będę tego powtarzać. Jeśli spróbujesz zawlec mnie do samolotu siłą, zrobię takie piekło, że ten samolot i całe lotnisko trafią do królestwa niebieskiego! Andy, wytłumacz to temu... tej osobie! Och, wiem, że możecie wprowadzić mnie do samolotu siłą, ale jeśli to zrobicie, stracicie twarz, a znam was obu jak zły szeląg! Andy! Gavallan wybuchnął śmiechem. - Mac, doigrałeś się! Mimo gniewu McIver także się roześmiał, a mułła potrząsnął z niedowierzaniem głową, myśląc o dziwactwach niewiernych. - Gen, ty... ty to zaplanowałaś - wybuchnął McIver. - Kto? Ja? - Była chodzącą niewinnością. - Co za pomysł! - Dobrze, Gen - powiedział McIver ze szczęką nadal wysuniętą do przodu - dobrze, wygrałaś, ale straciłaś nie tylko twarz, ale wszystko, z ogonem włącznie. 632 - Na pokład! - wrzasnął mułła. - Co z Armstrongiem? - zapytał McIver. - Zna reguły gry. - Gavallan uściskał Genny i wymienił uścisk dłoni z McIverem. - Do zobaczenia i uważaj na siebie. Wszedł na pokład, odrzutowiec wystartował, a podczas długiej jazdy samochodem do biura ani Genny, ani Duncan McIver nie zauważyli upływu czasu. Oboje byli zamyśleni. Genny siedziała z przodu, z rękoma na kolanach. Była zmęczona, ale zadowolona. - Jesteś dobrą kobietą, Gen - powiedział w chwili, gdy zostali sami - ale nie wybaczam ci tego. - Tak, Duncan - odpowiedziała ulegle, jak odpowiadają dobre kobiety. - Od czasu do czasu. - Wcale ci, do cholery, nie wybaczam. - Tak, Duncan. - I nie powtarzaj ciągle: Tak, Duncan! - Skupił się chwilę na prowadzeniu, a potem rzucił szorstko: - Wolałbym, żebyś była bezpieczna w Asz Szargaz, ale cieszę się, że tu jesteś. Nie odpowiedziała, wiedząc, że tak będzie mądrzej. Tylko się uśmiechnęła. I położyła dłoń na jego kolanie. Zawarli pokój.

308

Droga powrotna też nie była łatwa: następne objazdy, strzały, ciała i psy, wściekłe tłumy, śmieci; ulic nie sprzątano już od miesięcy, rowy od dawna zatkane. Szybko zapadła noc i zrobiło się jeszcze zimniej. Dziwne samochody i wojskowe ciężarówki wyładowane ludźmi przemykały obok nich, nie przejmując się przepisami drogowymi. - Jesteś zmęczony, Duncan? Może ja poprowadzę? - Nie, dziękuję - odparł. Był wyczerpany i ucieszył się, gdy wreszcie skręcili w swoją ulicę, ciemną i złowieszczą jak inne; jedyne światło sączyło się z okien ich podniebnego biura. Wolałby zostawić samochód na ulicy, wiedział jednak, że wtedy ktoś ukradłby benzynę, mimo iż bak był zamknięty na klucz. Wjechał do garażu, zamknął samochód, zamknął garaż i ruszył za Genny schodami. 633 Na podeście czekał Charlie Pettikin. - Cześć, Mac, dzięki Bogu... - Ujrzał Genny i urwał. - Och, Genny! Co, co się stało? 125 nie dotarł? - To ona nie dotarła - wyjaśnił McIver. - Co się, u diabła, dzieje, Charlie? Pettikin zamknął drzwi biura; spojrzał na Genny, która powiedziała zmęczonym głosem: - Dobra, idę do toalety. Chryste Panie, pomyślała, to wszystko jest tak cholernie głupie. Czy oni nigdy się niczego nie nauczą? Duncan i tak powtórzy mi wszystko, gdy będziemy sami; byłoby prościej, gdybym usłyszała to z pierwszej ręki. Powlokła się w stronę drzwi. - Nie, Gen - rzekł McIver, a ona zatrzymała się z niedowierzaniem. - Postanowiłaś zostać, więc... - Wzruszył ramionami. Zauważyła w nim jakąś zmianę; nie wiedziała jeszcze, czy na lepsze, czy gorsze. - Wal, Charlie. - Rudi telefonował do nas niecałe pół godziny temu - mówił pospiesznie Pettikin. - HBC został zestrzelony, nikt nie przeżył i... Genny i McIver zbledli. - Och, mój Boże! - Opadła na krzesło. - Nie rozumiem, co się dzieje - powiedział bezradnie Pettikin. - To się nie trzyma kupy i jest jak w jakimś zwariowanym śnie, ale Tom Lochart nie dostał. Jest z Rudim w Bandar Dejlamie. On... McIver odetchnął. - Tom żyje?! - wykrzyknął. - Wydostał się? - Nie można się wydostać z zestrzelonego helikoptera. Jeśli to wszystko jest prawdą, to nic nie ma sensu. Tom przewoził części, a nie pasażerów, ale ten oficer twierdzi, że w śmigłowcu było wielu ludzi, a Rudi powiedział: "Przekaż panu McIverowi, że kapitan Lochart wrócił z urlopu". Nawet sam z nim rozmawiałem. McIver wlepił w niego wzrok. - Rozmawiałeś z nim? Nic mu się nie stało? Jesteś pewien? Z jakiego urlopu, na Boga?! 634 - Nie wiem, ale w każdym razie z nim rozmawiałem. Był przy aparacie. - Poczekaj chwilkę, Charlie. Jak Rudi nas złapał? On jest w Kowissie? - Nie, powiedział, że dzwoni z Kontroli Ruchu Powietrznego w Abadanie. McIver wymruczał jakieś przekleństwo. Czuł ulgę na myśl o Locharcie, ale jednocześnie niepokoił go los Walika i jego rodziny. Dużo ludzi? Powinno być tylko czworo! Chciałby znać odpowiedź na dziesiątki pytań; wiedział też, że nie ma wyjścia z pułapki, w jaką wpadli on i Tom. Nie zdradził nikomu oprócz Gavallana prawdziwego zadania Locharta ani też swego dylematu i decyzji, jaką wreszcie podjął. - Zacznijmy od początku, Charlie. - McIver spojrzał na zesztywniała Genny. - Dobrze się czujesz, Gen?

309

- Tak, tak. Zrobię herbaty. Obu mężczyznom wydało się, że mówi z trudem. Pettikin przysiadł niepewnie na krawędzi biurka. - O ile pamiętam dokładnie, Rudi powiedział: "Mam tu oficera lotnictwa irańskiego i muszę wiedzieć oficjalnie..." Przerwał mu inny głos: "Tu major Kazani z Wywiadu Lotnictwa! Wymagam natychmiastowej odpowiedzi. Czy HBC to rejestracja 212 S-G, czy nie?" Żeby zyskać trochę na czasie, powiedziałem: "Chwileczkę, wezmę rejestr". Czekałem na jakąś wskazówkę od Rudiego, ale on się nie odezwał; uznałem więc, że wszystko w porządku. Powiedziałem: "Tak, to jeden z naszych 212". Rudi natychmiast się wkurzył. Zaklął tak, jak jeszcze nigdy nie słyszałem, i powiedział coś w tym rodzaju: "Na Boga, to straszne. HBC próbował uciec do Iraku, i irańskie lotnictwo słusznie go zestrzeliło. Wysłało go razem z wszystkimi, którzy byli na pokładzie, do piekła, na które zasługiwali. Kto, do cholery, pilotował i kto był na pokładzie?" - Pettikin starł z czoła kropelkę potu. - Wtedy, Mac, zląkłem się, nie bardzo wiedziałem, co zrobić, a potem powiedziałem coś w tym rodzaju: "To straszne! Poczekaj, wezmę książkę lotów". Miałem nadzieję, że mój głos brzmi 635 mniej więcej tak jak powinien. Wziąłem książkę i zobaczyłem wykreślone nazwisko Noggera, z adnotacją "chory", a dalej Toma Locharta i twój podpis zatwierdzający czarter. - Spojrzał bezradnie na McIvera. - Było jasne, że Rudi nie chciał, żebym zakapował Toma, powiedziałem więc tylko: "Według naszej książki lotów, maszyna nie była nikomu przydzielona"... McIver poczerwieniał. - Ale jeśli... - A co.lepszego mogłem na poczekaniu wykombinować? Rudi znowu zaczął kląć, ale tym razem miałem wrażenie, że słyszę w jego głosie ulgę. "Co ty, do cholery, wygadujesz?" zapytał. "Właśnie panu mówię, kapitanie Lutz, że zgodnie z książką HBC jest teraz w hangarze w Doszan Tappeh. Ktoś musiał go porwać", powiedziałem, mając nadzieję, że to brzmi przekonująco. Poruszałem się w ciemnościach, Mac. Nadal nie wiem, o co chodzi. Potem rozległ się ten drugi głos: "Ta sprawa zostanie natychmiast poddana badaniu właściwymi kanałami". W końcu powiedział, żebyśmy zabezpieczyli naszą dokumentację i że otrzymamy dalsze polecenia. Potem odezwał się Tom. Powiedział coś takiego: "Kapitanie Pettikin, proszę przekazać moje przeprosiny panu McIverowi. Wróciłem z urlopu później, gdyż z powodu śniegu nie mogłem się wydostać z wioski na południe od Kermanszahu. Wyruszę do domu, gdy tylko będę mógł". - Pettikin odetchnął głęboko, spojrzał na Genny, a potem znów na McIvera. - To wszystko. Co o tym myślisz? - O Tomie? Nie wiem. McIver podszedł do okna. Pettikinowi i Genny zdawało się, że widzą przygniatający go ciężar. Na parapecie leżał śnieg; wiatr wzmógł się trochę. Z oddali dobiegały sporadycznie odgłosy strzałów, ale żadne z nich nie zwracało na to uwagi. - Genny? - Ja... to nie ma sensu, żadnego, Charlie. Żadnego sensu, jeśli chodzi o Tommy'ego. - Zaczęła przygotowywać filiżanki, zadowolona, że ma co zrobić z rękoma. 636 Czuła, że jest bezradna. Miała ochotę płakać, krzyczeć o niesprawiedliwości wszystkiego. Wiedziała, że Tom i Duncan są w pułapce. Duncan podpisał plan lotu. Wiedziała, że nie może nawet wspomnieć o Annusz, dzieciach czy Waliku. Czy byli na pokładzie? Musieli być. Ale w takim razie, kim był pilot? - Porwanie... W zezwoleniu jest wyraźnie napisane, że leciał Tom, jest podpis Duncana. Historyjka o porwaniu nie ma sensu. - Teraz to wiem, ale wtedy brzmiało dobrze. - Pettikin czuł się okropnie. Wziął do ręki książkę. - Mac, co by było, gdybyśmy ją zgubili? - Kontrola w Teheranie ma oryginał, Charlie. Tom uzupełniał paliwo. To będzie w papierach.

310

- W normalnych czasach na pewno. Ale teraz? W tym całym bałaganie? - Być może. - Może moglibyśmy odzyskać oryginał? - Daj spokój, nie ma szans, dopóki piekło nie zamarznie. Genny nalewała herbatę do filiżanek. Cisza stawała się nieznośna. Pierwszy odezwał się zrozpaczony Pettikin: - Nadal nie rozumiem, jak Tom wystartował z Doszan Tappeh i potem... chyba że helikopter został porwany w drodze albo podczas tankowania. - Ze zniecierpliwieniem przebiegł palcami po włosach. - To musiało być porwanie. Gdzie uzupełniał paliwo? W Kowis-sie? Może oni mogliby pomóc? McIver nie odpowiedział; wpatrywał się w mrok za oknem. Pettikin czekał, przeglądając książkę lotów. Znalazł właściwą kopię i spojrzał na jej odwrotną stronę. - Isfahan? - zdziwił się. - Dlaczego Isfahan? McIver i tym razem nie odpowiedział. Genny dodała do herbaty skondensowanego mleka i podsunęła filiżankę Pettikinowi. - Uważam, że postąpiłeś słusznie, Charlie - powiedziała, nie mogąc nic lepszego wymyślić. Drugą filiżankę podała McIverowi. 637 - Dziękuję, Gen. Zobaczyła w jego oczach łzy i sama też przestała powstrzymywać się od płaczu. Otoczył ją ramieniem, rozmyślając o Annusz i o bożonarodzeniowym przyjęciu, które on i Genny wydali dla wszystkich dzieci przyjaciół. To było tak niedawno! Mała Setarem i Dża-lal wygrywali wszystkie konkursy. Takie wspaniałe dzieci; teraz zamieniły się w popiół albo pokarm dla sępów. - To dobrze, że Tom żyje, prawda, kochanie? - powiedziała przez łzy, zapominając o Pettikinie. Zakłopotany Pettikin wyszedł i zamknął za sobą drzwi. Żadne z nich tego nie zauważyło. - Dobrze, że żyje - powtórzyła. - To jedyna dobra wiadomość. - Tak, Gen. Jedyna. - Co możemy zrobić? - Czekać. Poczekamy i zobaczymy. Możemy mieć nadzieję... choć, coś mi mówi, Genny, że oni jednak byli na pokładzie. - Czułym gestem otarł jej łzy. - W niedzielę, Gen, gdy przyleci 125, wsiądziesz do niego - powiedział łagodnie. - Przyrzekam, że wrócisz, jeśli tylko uda się nam to wszystko załatwić, teraz jednak musisz wyjechać. Skinęła głową. McIver spróbował herbaty. Bardzo mu smakowała. Uśmiechnął się do żony. - Robisz świetną herbatę, Gen - zauważył, ale nie odwróciło to jej uwagi od ponurych myśli: od strachu, smutku, wreszcie od furii wywołanej tym zabójstwem, jego bezsensownością, tą tragedią, która wdzierała się w ich życie i postarzała jej męża. Troski go zabijają, myślała z narastającym gniewem. Potem nagle znalazła odpowiedź. Rozejrzała się, aby sprawdzić, czy w pokoju nie ma Pettikina. - Duncan! - szepnęła. - Jeśli nie chcesz, żeby te sukinsyny skradły naszą przyszłość, dlaczego nie decydujesz się wyjechać i zabrać wszystkiego ze sobą? - Co? - Śmigłowce, części zamienne i personel? 638 - Nie możemy, Gen. Już sto razy ci to mówiłem. - Ależ, tak. Możemy. Wystarczy chcieć i mieć dobry plan. - Powiedziała to z zaraźliwą pewnością siebie. - Jest Andy do pomocy. Andy może sporządzić plan, a my nie. Ty możesz go zrealizować, a on nie. Nie chcą nas tutaj, więc dobrze, wyjedziemy, ale zabierzemy ze sobą samoloty, części zamienne i szacunek do siebie samych. Musimy utrzymać wszystko w ścisłej tajemnicy. Możemy to zrobić; możemy! Wiem, że możemy. C-m

311

cv cv Sobota 17 lutego 1979 W KOWISSIE, 6:38. Mułła Hosejn siedział po turecku na cienkim materacu i sprawdzał kałasznikowa. Sprawnym ruchem założył nowy magazynek. - W porządku - powiedział. - Czy dzisiaj będziesz jeszcze walczył? - zapytała go żona. Stała w przeciwległym kącie izby, przy piecyku opalanym drewnem; grzała wodę na poranną kawę. Czarny czador maskował jej kolejną ciążę. - Jak Bóg zechce. Powtórzyła te słowa, próbując ukryć strach. Zastanawiała się, co z nią będzie, gdy jej mąż osiągnie męczeństwo, którego tak żarliwie szuka. Miała ochotę wejść na minaret i krzyczeć, że Bóg nie powinien wymagać takiego poświęcenia od niej i jej dzieci. Siedem lat małżeństwa, a w tym czasie troje żywych dzieci 645 i czworo martwych oraz nędza - to zbyt wielki kontrast z życiem, jakie przedtem prowadziła. Jej rodzina miała jatkę na bazarze. Zawsze było co jeść, dużo śmiechu, wychodzenia z domu bez czadom, pikniki, nawet kino. Teraz troski pobruździły jej ładną kiedyś twarz. Bóg tak chciał, ale to niesprawiedliwe! Kto zechce pomóc rodzinie martwego mułły? Ich najstarszy syn, Ali, mały, sześcioletni chłopczyk, przykucnął przy drzwiach jednoizbowej chatki wzniesionej obok meczetu i z uwagą naśladował ruchy ojca. Jego dwaj maleńcy bracia, trzy- i dwuletni, zasnęli na swych materacach ze słomy na brudnej podłodze, otuleni starym wojskowym kocem. Zwinęli się w kłębek jak kocięta. W izbie były poza tym: prymitywny drewniany stół, dwie lampy, kilka rondli, duży i mały materac, rozłożone na starych dywanach, lampka oliwna. Myli się w rowie i do rowu wyrzucali odpadki. Żadnych ozdób na wypłowiałych ścianach z wysuszonej gliny. Kran z wodą czasami działał. Muchy i owady. W niszy, na honorowym miejscu, wysłużony egzemplarz Koranu. Ledwie minął świt chłodnego, pochmurnego dnia, a Hosejn zdążył już wezwać wiernych na poranną modlitwę w meczecie, starannie wyczyścić i naoliwić broń oraz założyć nowy magazynek. Teraz będzie sprawny jak zawsze, pomyślał z zadowoleniem, gotów do wykonania bożej pracy. Karabinek będzie miał masę roboty. Mój kałasznikow jest o wiele lepszy niż M14: prostszy, mocniejszy, doskonały w ciasnych uliczkach. Głupi Amerykanie. Jak zwykle popełnili głupotę. Zrobić dla piechoty zbyt skomplikowany karabin, precyzyjny na odległość tysiąca metrów, podczas gdy zwykle dystans jest krótki, prawie nigdy nie przekracza trzystu. Kałasznikowa można przez cały dzień taplać w błocie, a on nadal będzie robił to, co ma robić: zabijać. Śmierć wszystkim wrogom Boga! Były już starcia pomiędzy Zielonymi Opaskami a islamskimi marksistami i innymi lewakami w Kowissie, a jeszcze więcej w Gaczsaranie, pobliskim miasteczku z rafinerią naftową,w kierunku północno-zachodnim. 646 Wczoraj, po zmroku, poprowadził Zielone Opaski na jedną z kryjówek Tude. Zdradził, licząc na wybaczenie, jeden z uczestników zebrania, które się tam odbywało. Wybaczenia nie było. Rozgorzała krótka, krwawa bitwa. Jedenastu zabitych - miał nadzieję, że byli wśród nich przywódcy. Jak dotąd, Tude nie wystąpiła jeszcze otwarcie całą swą siłą, zwołano jednak masową demonstrację na jutro po południu, aby udzielić wsparcia innej demonstracji Tude w Teheranie, choć Chomeini wyraźnie przed tym przestrzegał. Konfrontacja była już zaplanowana. Obie strony o tym wiedziały. Wielu umrze, pomyślał ponuro. Śmierć wszystkim wrogom islamu!

312

- Proszę - powiedziała żona, podając mu gorący, słodki nektar, czarną kawę, jedyny luksus, na jaki sobie pozwalał, choć nie w piątki i święta, nie mówiąc już o świętym miesiącu ramadan, kiedy to z radością wyrzekał się kawy. - Dziękuję, Fatima - odparł grzecznie. Gdy został mułłą, ojciec i matka znaleźli ją dla niego, a jego mentor, Ajatollah Isfahani, powiedział mu, żeby się ożenił. Usłuchał. Wypił z rozkoszą kawę i oddał żonie małą filiżankę. Małżeństwo nie sprowadziło go z jego drogi, choć od czasu do czasu lubił zasypiać obok niej, przy jej dużych pośladkach, dających ciepło w mroźne zimowe noce. Czasami odwracał ją, posiadał, a potem znów zasypiał, choć nigdy w spokoju. Spokój osiągnę w raju, tylko tam, pomyślał z rosnącym podnieceniem. To już tak niedługo. Bogu dzięki, zostałem nazwany na cześć imama Husajna, Pana Męczenników, który zginął w bitwie pod Kerbelą trzynaście stuleci temu, drugiego syna imama Alego Wielkiego Męczennika, zamordowanego w Kufie. Nigdy go nie zapomnimy, pomyślał niemal z ekstazą, która łagodziła ból aszury, dziesiątego dnia muhar-ranu - to tylko kilka tygodni temu - rocznicy męczeństwa, najświętszego dla szyitów dnia żałoby. Hosejn jeszcze dziś miał na grzbiecie czerwone pręgi. Tamtego 647 dnia był znowu w Komie, tak jak w zeszłym roku i jeszcze w poprzednim, biorąc udział w procesjach aszury, oczyszczających pochodach. Wraz z dziesiątkami tysięcy innych Irańczyków okładał się batem oraz łańcuchem i szarpał ciało hakiem, aby przypomnieć sobie o świętym męczeństwie. Odzyskanie zdrowia, ustąpienie bólu, trwało zwykle wiele tygodni. Jak Bóg chce, powiedział sobie z dumą. Ból jest niczym, świat jest niczym. Stanąłem naprzeciw Peszadiego w bazie lotniczej, przejąłem tę bazę i opanowałem ją, a jego związanego wysłałem zgodnie z rozkazem do Isfahanu. A teraz, dziś, najpierw pójdę znowu do bazy, aby przesłuchać cudzoziemców i wziąć ich w karby razem z tym sunnitą Zatakim, który myśli, że jest Dżyngis-chanem. Po południu znów poprowadzę wiernych przeciwko tym ateistom z Tude i wykonam bożą pracę, słuchając imama, który słucha tylko Boga. Modlę się, aby wpuszczono mnie dzisiaj do raju i abym mógł tam wyciągnąć się na poduszkach obrobionych brokatem, gdzie w zasięgu ręki wiszą owoce obydwu ogrodów. Znajome słowa Koranu stale były obecne w jego myślach. - Nie mamy jedzenia - przerwała te rozmyślania żona. - Dziś będzie jedzenie w meczecie - odparł. Jego syn Ali nastawił ucha i przestał nawet oganiać się od much. - Od dziś ani ty, ani dzieci nie będziecie głodni. Będziemy codziennie wydawać potrzebującym choreszt i ryż, jak to robiliśmy na przestrzeni wieków. - Uśmiechnął się do Alego i poczochrał mu włosy. - Bóg wie, że my też jesteśmy potrzebujący. Od powrotu Chomeiniego meczety powróciły do pradawnego obyczaju wydawania prostych, lecz pożywnych posiłków, które stanowiły formę zakatu, jałmużny czy dobrowolnego podatku płaconego przez wszystkich muzułmanów albo też były kupowane za pieniądze pochodzące z zakatu, który stał się znowu jedynym przywilejem meczetów. Hosejn posłał serię klątw pod adresem Szacha, który zniósł dwa lata temu 648 doroczne subsydia dla meczetów i rńułłów, wpędzając ich w nędzę i wywołując cierpienia. - Przyłącz się do ludzi czekających przed meczetem - powiedział. - Gdy wszyscy zostaną już nakarmieni, weź tyle, żeby starczyło dla ciebie i dzieci. Możesz to robić codziennie. - Dziękuję ci. - Podziękuj Bogu. - Tak, na pewno podziękuję. Wciągnął buty i zarzucił na ramię karabin.

313

- Czy mogę pójść z tobą, ojcze? - zapytał Ali cienkim, piskliwym głosem. - Ja też chcę wykonywać bożą pracę. - Oczywiście. Chodź ze mną. Fatima zamknęła za nimi drzwi i usiadła na ławie. W brzuchu burczało jej z głodu. Czuła, że jest chora i słaba, zbyt słaba, żeby opędzić się od much siadających na twarzy. Już od ośmiu miesięcy nosiła w sobie dziecko. Akuszerka powiedziała, że tym razem będzie ciężej niż zwykle, gdyż dziecko jest źle ułożone. Fatima zaczęła płakać; przypomniała sobie agonię czworga swoich dzieci. - Nie martw się - pocieszała ją stara akuszerka - jesteś w rękach Boga. Trochę świeżego nawozu wielbłąda na brzuchu zabierze od ciebie ból. Rodzenie dzieci to obowiązek kobiety, a ty jesteś młoda. Młoda? Mam dwadzieścia dwa łata i jestem stara, stara, stara. Wiem o tym i wiem dlaczego. Mam oczy i mózg; umiem się nawet podpisać. Wiem, że byłoby nam lepiej, wiem to od imama, gdyby wyrzucić wszystkich cudzoziemców i pozbyć się ich diabelskich obyczajów. Imam, niech Bóg go chroni, jest mądry i dobry. Rozmawia z Bogiem i słucha tylko Boga, a Bóg wie, że kobieta nie jest tylko rzeczą, własnością mężczyzny, nad którą można się do woli znęcać, jakby tego chcieli niektórzy fanatycy. Imam ochroni nas przed ekstremistami i nie pozwoli na uchylenie Ustawy o Rodzinie, wydanej przez Szacha, która dała nam prawo głosu i ochronę przed uproszczonym rozwodem. Imam nie 649 pozwoli, aby odebrano nam nasze prawo do głosu i uzyskaną swobodę, także prawo do noszenia czadom tylko wtedy, gdy ma się na to ochotę. Nie pozwoli, gdyż widzi, jak bardzo jesteśmy temu przeciwni. Nie pozwoli, widząc naszą wierność. Fatima otarła łzy i poczuła się lepiej na myśl o planowanej za trzy dni demonstracji. Ból trochę ją opuścił. Tak, my, kobiety, będziemy demonstrowały na ulicach Kowissu, dumnie wspierając nasze siostry w wielkich miastach: Teheranie, Komie i Isfahanie. Z powodu Hosejna włożę oczywiście czador. Och, jak pięknie będzie okazać naszą solidarność jednocześnie z kobietami i rewolucją. Wiadomości o planowanych w Teheranie marszach obiegły cały Iran. Nie były sprawdzone, ale kobiety wiedziały swoje. Wszędzie postanowiły zrobić to samo; wszystkie były za, nawet te, które nie śmiały tego powiedzieć. W BAZIE LOTNICZEJ, 10:20. Starke obserwował z wieży S-G lądujący z wysuniętym podwoziem odrzutowiec 125. Maszyna dotknęła ziemi i hamowała pełną mocą silników. W wieży byli także Zataki, teraz gładko ogolony, Esfandiari i dwóch ludzi z Zielonych Opasek. - Skręć w prawo na końcu pasa. Echo Tango Lima Lima - rzucił gardłowym głosem do mikrofonu sierżant Wazari, młody kontroler lotów, wyszkolony w Siłach Powietrznych USA. Nie nosił schludnego munduru, tylko jakieś cywilne łachy. Miał pokiereszowaną twarz, rozbity nos i spuchnięte uszy, brakowało mu trzech zębów. Pobił go Zataki. Teraz Wazari nie mógł oddychać przez nos. - Zatrzymaj się przed główną wieżą bazy. - Odebrałem - rozległ się w głośniku głos John-ny'ego Hogga. - Powtarzam: mamy zezwolenie na zabranie trzech pasażerów, zostawienie pilnie potrzebnych części zamiennych i natychmiastowy odlot do Asz Szar-gaz. Proszę o potwierdzenie. 650 Wazari zwrócił się z obawą do Zatakiego. - Proszę mi wybaczyć, ekscelencjo, ale co mam odpowiedzieć? - Nic nie mów, glisto. - Zataki wziął swój krótki pistolet maszynowy. Odezwał się do Starke'a: - Powiedz swojemu pilotowi, żeby zaparkował, wyłączył silniki i wysadził wszystkich z samolotu. Odrzutowiec będzie przeszukany. Jeśli go zwolnię, będzie mógł polecieć dalej, a jeśli nie, to nie będzie mógł. Pójdziesz ze mną. I ty też - dodał pod adresem Esfandiariego i wyszedł.

314

Starke chciał podążyć za nim, ale młody sierżant chwycił go za ramię i wyszeptał patetycznie: - Na miłość boską, kapitanie, niech mi pan pomoże dostać się na pokład. Zrobię wszystko, wszystko... - Nie mogę. To po prostu niemożliwe - odparł Starke ze współczuciem w głosie. Dwa dni temu Zataki zebrał wszystkich i na ich oczach zbił sierżanta za "zbrodnie przeciwko rewolucji", zmusił do zjedzenia nieczystości, .po czym bezmyślnie zbił go po raz drugi. Tylko Manueli i ciężko chorym pozwolono nie wziąć udziału w tym wydarzeniu. - Niemożliwe! - Proszę, błagam pana. Zataki to wariat, on mnie żabi... Wazari odwrócił się przerażony, gdy w drzwiach stanął jeden z Zielonych Opasek. Starke wyszedł za nim, skrywając niepokój. Freddy Ayre czekał przy dżipie, w którym siedzieli już Manuela, jeden z brytyjskich pilotów i Jon Tyrer z bandażem na oczach. Manuela miała na sobie luźne spodnie i długi płaszcz. Włosy ukryła pod lotniczą czapką. - Jedź za nami, Freddy - powiedział Starke i usiad-łobok Zatakiego na tylnym siedzeniu oczekującego samochodu. Esfandiari zwolnił sprzęgło i ruszył ostro, aby dogonić 125, który skręcał właśnie z głównego pasa startowego. Towarzyszyły mu ciężarówki z ludźmi z Zielonych Opasek i dwa motocykle z kierowcami wymachującymi niebezpiecznie rękoma. Wariaci! - mruknął Starke. 651 Zataki błysnął w uśmiechu białymi zębami. - Entuzjaści, pilocie, nie wariaci. - Wedle woli Boga. Zataki spojrzał na Starke'a; przestał już żartować. - Mówisz naszym językiem, czytałeś Koran i znasz nasze obyczaje. Nadszedł czas, abyś odmówił szahadę wobec dwóch świadków i został muzułmaninem; byłbym zaszczycony, będąc świadkiem. - Ja też - wtrącił szybko Esfandiari; on także chciał pomóc w zbawieniu duszy, choć z innego powodu: IranOil potrzebowało pilotów, żeby wznowić produkcję, jeszcze zanim wyszkoli się lotników irańskich, a muzułmanin Starke mógłby być jednym z nich. - Ja też byłbym zaszczycony. - Dziękuję - odparł Starke w farsi. Już kiedyś wpadła mu do głowy podobna myśl. Pewnego dnia, gdy w Iranie panował spokój, a on sam musiał latać tylko tyle, ile chciał, opiekować się swymi ludźmi i żartować razem z Manuela i dziećmi. Czy to mogło być zaledwie pół roku temu? Powiedział do Manueli: - Wiesz, w islamie jest tak wiele wspaniałych rzeczy. - Czy masz na myśli posiadanie czterech żon, kochanie? - zapytała słodkim głosem, a on natychmiast stał się czujny. - Daj spokój, Manuelo. Mówiłem poważnie. W islamie jest wiele dobrego. - Dla mężczyzn, ale nie dla kobiet. Czyż Koran nie mówi: Wszyscy wierni, to znaczy wszyscy mężczyźni, będą leżeć na jedwabnych poduszkach i będą hurysy, których nie tknął ani człowiek, ani dżin? Conroe, kochanie, nigdy nie mogłam się w tym połapać. Dlaczego one powinny być wiecznymi dziewicami? Czy to ma takie znaczenie dla mężczyzn? I czy kobiety też zrobią taki dobry interes: młodość i tylu jurnych młodzieńców, ilu zapragną? - Czy zaczniesz wreszcie słuchać tego, co mówię? Chodzi o to, że gdybyś żyła na pustyni, w Arabii Saudyjskiej czy na Saharze... pamiętasz, jak wybraliśmy się w Kuwejcie na pustynię? Tylko ty i ja. Gwiazdy wielkie jak ostrygi i ten ogromny spokój, noc tak czysta i nieskończona. My byliśmy tak mali i znaczyliśmy tak mało. Pamiętasz, jak poruszyła nas Nieskończoność? Pamiętasz, jak powiedziałem, że rozumiem już, że gdybym był nomadą i mieszkał w namiocie, islam by mną owładnął? - A pamiętasz, kochanie, jak ci odpowiedziałam, że nie urodziliśmy się w jakimś cholernym namiocie?

315

Uśmiechnął się na wspomnienie tego, jak objął ją wtedy i pocałował. Posiedli się pod gwiazdami i czuli siebie nawzajem. Później wyjaśnił: - Chodziło mi o to, jak czysta jest nauka Mahometa, jak wobec ogromnej przestrzeni, tak przerażającej w swym ogromie, człowiek potrzebuje bezpiecznego nieba. Islam może dać takie niebo. Tylko islam, według oryginalnej nauki Mahometa, a nie tego, co z nią zrobili fanatycy. - Jasne, dlaczego nie, kochanie? - odparła swym najbardziej słodkim głosem. - Nie żyjemy jednak na pustyni, nigdy nie będziemy, a ty jesteś Conroe "Duke" Starke, pilot helikopterowy. W chwili gdy zaczniesz kombinować coś z tymi czterema żonami, ja odejdę, ja i dzieci; nawet Teksas nie będzie na tyle duży, żebyś uciekł przed tym niebywałym wygaworem, który otrzymasz od Manueli Rosity Santa de Cuellar Perez, słodki baranku, kochanie... Starke spostrzegł, że Zataki wpatruje się w niego; wciągnął w płuca smród benzyny przemieszany z zapachem śniegu i wiatru. - Może któregoś dnia to zrobię - zwrócił się do Zatakiego i Esfandiariego. - Może zrobię, ale wtedy, gdy Bóg tak zechce, nie ja. - Może Bóg to przyspieszy. Marnujesz się jako niewierny. Teraz jednak Starke skoncentrował myśli na 125 kołującym na miejsce postoju i Manueli, która musiała dziś wyjechać. To dla niej trudne, cholernie trudne, ale musi. 652 653 Tego dnia wczesnym rankiem McIver powiedział Starke'owi przez radio, że 125 ma zezwolenie na lądowanie w Kowissie, pod warunkiem, że Kowiss także wyrazi na to zgodę. Powiedział, że samolot przywiezie części zamienne i będzie mógł zabrać z powrotem trzech pasażerów. Major Czangiz i Esfandiari zgodzili się, choć dopiero wtedy, gdy Starke w obecności Zatakiego powiedział poirytowanym głosem: - Wiecie, że zmiana naszych załóg jest już bardzo spóźniona. Jeden z 212 od dawna czeka na części, a dwa 206 powinny przejść przegląd po tysiącu pięciuset godzinach lotu. Jeśli nie dostanę części i świeżych załóg, nie będę mógł działać, ale to wy będziecie odpowiedzialni za niewykonywanie rozkazów Ajatollaha Chomeiniego, a nie ja. Samochód zatrzymał się przy wygaszającym silniki 125. Drzwi nie były jeszcze otwarte; Starke widział Johna Hogga, który wyglądał przez okno kokpitu. Maszynę otaczały ciężarówki i karabiny; ludzie z Zielonych Opasek niespokojnie kręcili się wokół niej. Zataki spróbował krzyku, a potem wystrzelił w powietrze. - Odsunąć się od samolotu - rozkazał. - Na Boga i proroka, tylko moi ludzie będą go przeszukiwać! Odsunąć się! - Ludzie z Zielonych Opasek niechętnie cofnęli się o kilka kroków. - Pilocie, powiedz im, żeby szybko otworzyli drzwi. Niech prędko wysiadają, bo zmienię zdanie i każę im odlecieć! Starke pokazał Hoggowi uniesiony kciuk. Po chwili drugi pilot otworzył drzwi. Opadła schodnia. Zataki natychmiast wbiegł na górę z pistoletem maszynowym gotowym do strzału. - Ekscelencjo, to nie jest potrzebne - krzyknął Starke. - Wszyscy wychodzić. Jak najszybciej, dobra? Pasażerów było ośmiu: czterech pilotów, trzech inżynierów i Genny McIver. - Mój Boże, Genny! Ciebie się tu nie spodziewałem. - Witaj, Duke. Duncan pomyślał, że tak będzie najlepiej i... zresztą nieważne. Czy Manuela... - Zoba654 czyta żonę Starke'a i podeszła do niej. Uścisnęły się. Starke ruszył za Zatakim do pustego, niskiego wnętrza maszyny. Umieszczono tam dodatkowe fotele. Z tyłu, koło toalety, stało kilka koszy.

316

- Części zamienne i zapasowy silnik, o który prosiłeś - zawołał Johnny Hogg z fotela pilota, wręczając Zatakiemu list przewozowy. - Cześć, Duke! Zataki wziął manifest i kciukiem pokazał Hoggowi drzwi. - Wychodzić! - Gdyby nie miał pan nic przeciwko temu... jestem odpowiedzialny za samolot, przepraszam - odparł Hogg. - Mówię po raz ostatni. Wychodzić. - Wstań na chwilę z fotela, Johnny. On chce tylko sprawdzić, czy nie ma tu broni. Ekscelencjo, byłoby bezpieczniej, gdyby pilot mógł tu zostać. Ręczę za niego - wtrącił się Starke. - Wychodzić! John Hogg niechętnie wyszedł z małego kokpitu. Zataki upewnił się, że w bocznych kieszeniach niczego nie ma, gestem nakazał pilotowi wrócić na miejsce i zajął się kabiną. - To są te części, których potrzebujecie? - Tak - odparł Starke i grzecznie się odsunął. Zataki wyszedł na podest schodni, aby przywołać kilku ludzi i nakazać im zniesienie koszy na płytę lotniska. Mężczyźni zrobili to, beztrosko tłukąc pakunkami o schody, co sprawiło, że pilot aż podskoczył. Następnie Zataki przeszukał dokładnie samolot, nie znajdując niczego, co mogłoby go rozzłościć. Poza winem i trunkami. - Żadnego alkoholu w Iranie. Skonfiskowane! Rozbił butelki na płycie lotniska i kazał otworzyć kosze. Jeden silnik turbo i dużo części zamiennych. Wszystko wykazane w liście przewozowym. Starke spoglądał na to wszystko stojąc w drzwiach kabiny, starając się nie rzucać w oczy. - Kim są pasażerowie? - zapytał Zataki. 655 Drugi pilot wręczył mu listę opatrzoną nagłówkiem wypisanym po angielsku i w farsi: Czasowo zwolnieni piloci i inżynier, wszyscy z zaległym urlopem. Zataki zaczął sprawdzać listę i ludzi. - Duke. - Johnny Hogg odezwał się ostrożnie z kokpitu. - Mam dla ciebie trochę pieniędzy i list od McIvera. Czy to jest bezpieczne? - Chwilowo. - Dwie koperty w wewnętrznej kieszeni mojego munduru. Podwieszone. Mac powiedział, że list jest prywatny. Starke chwycił koperty i wsunął je do wewnętrznej kieszeni parki. - Co się dzieje w Teheranie? - zapytał niespokojnie. - Lotnisko zamieniło się w dom wariatów. Tysiące ludzi próbowało się dostać do trzech czy czterech samolotów, którym pozwolono odlecieć. - Hogg dodał gwałtownie: - A przynajmniej sześć jumbo jetów czeka na zezwolenie na lądowanie. Ja, no, po prostu przeskoczyłem kolejkę. Przyleciałem bez prawdziwego zezwolenia i powiedziałem: "Och, przepraszam. Myślałem, że mam zezwolenie". Zabrałem ładunek i prysnąłem. Ledwie zdążyłem zamienić dwa słowa z McIverem - otaczali go jacyś rewolucjoniści, którzy marzyli, żeby sobie postrzelać, i mułła czy dwóch - ale zdaje się, że u niego wszystko w porządku. Także u Pettikina, Noggera i innych. Stacjonuję w Asz Szargaz od ponad tygodnia i latam tam i z powrotem. - Asz Szargaz leżało niedaleko Dubaju, gdzie S-G miało swoją siedzibę po tamtej stronie zatoki. - Mamy zezwolenie od teherańskiej kontroli lotów na przewożenie części i tylu ludzi, ilu zamierzamy wywieźć. Wygląda na to, że chcą, żeby zostało nas mniej więcej tyle samo. Loty są zaplanowane na soboty i środy. - Urwał, żeby zaczerpnąć oddechu. - Mac prosi, byś znalazł jakiś pretekst, żebym mógł od czasu do czasu tu wpadać. Mam być czymś w rodzaju kuriera, dopóki nie będzie można normalnie...

317

- Uwaga - ostrzegł Starke, który zauważył, że Zataki patrzy do góry, na samolot. Zataki przerwał spraw656 dzanie dokumentów pasażerów i przyzywał gestem Starke^. Starke zszedł na dół. - Tak, ekscelencjo? - Ten człowiek nie ma wizy wyjazdowej. Człowiekiem tym był Roberts, jeden z monterów, w średnim wieku, bardzo doświadczony. Jego pobladła już wcześniej twarz przybrała zaniepokojny wyraz. - Powiedziałem mu, że nie mogłem tego załatwić, kapitanie Starke. Nie mogliśmy tego załatwić; biura imigracyjne są nadal zamknięte. W Teheranie nie było z tym problemu. Starke spojrzał na dokument; okres ważności upłynął zaledwie cztery dni wcześniej. - Może mógłby pan tym razem darować, ekscelencjo. To prawda, że biura... - Nie ma ważnej wizy wyjazdowej, nie ma wyjazdu. On zostaje! Twarz Robertsa przybrała barwę kredy. - Ale Teheran mnie wypuścił. Muszę być w Londy... Zataki chwycił go za parkę i popchnął. Roberts upadł, a potem, wściekły, poderwał się na nogi. - Wypuścił, mówię... Urwał. Jeden mężczyzna z Zielonych Opasek przystawił mu lufę do piersi, drugi do pleców. Obaj gotowi byli pociągnąć za cyngle. - Poczekaj przy dżipie, Roberts, poczekaj, do cholery! - rozkazał Starke. Jeden z mężczyzn brutalnie popchnął mechanika w kierunku pojazdu, a Starke starał się ukryć niepokój. Jon Tyrer i Manuela także nie mieli ważnych wiz. - Nie ma wizy wyjazdowej, nie ma wyjazdu - powtórzył ze złością Zataki i wziął do ręki dokumenty kolejnego pasażera. Genny, następna w kolejce, bardzo się bała. Nienawidziła Zatakiego, przemocy i unoszącej się wokół aury strachu. Żałowała Robertsa, który musiał wracać do Anglii, gdyż jedno z jego dzieci było bardzo chore - podejrzenie polio - a nie działała poczta i telefony; teleks tylko od czasu do czasu. Patrzyła, jak Zataki 657 powoli wodzi wzrokiem po dokumentach stojącego obok niej pilota. Cholerny sukinsyn! pomyślała. Muszę się dostać do tego samolotu, muszę. Och, jak bardzo bym chciała, żebyśmy wszyscy wyjechali. Biedny Dun-can, on po prostu nie będzie o siebie dbał, nie będzie się prawidłowo odżywiał i na pewno odezwą się znowu jego wrzody. - Moja wiza wyjazdowa nie jest przedłużona - powiedziała, aby zabrzmiało to nieśmiało. Postarała się także o kilka łez. - Moja także nie - odezwała się cienkim głosem Manuela. Zataki spojrzał na nie. Zawahał się. - Kobiety nie są odpowiedzialne. Mężczyźni są odpowiedzialni. Wy, dwie kobiety, możecie wyjechać. Tym razem. Na pokład. - Czy pan Roberts nie mógłby także polecieć? - zapytała Genny, wskazując mechanika. - On naprawdę... - Na pokład! Zataki dostał swego maniakalnego napadu wściekłości, krew napłynęła mu do twarzy. Obie kobiety wbiegły na schodki, wszyscy inni także się przestraszyli; nawet ludzie z Zielonych Opasek poruszyli się niespokojnie. - Miał pan rację, ekscelencjo - powiedział w farsi Starke, starając się zachować pozory spokoju. - Kobiety nie powinny dyskutować.

318

Czekał, a razem z nim czekali inni. Wstrzymał oddech. Spojrzenie czarnych oczu niemal przewierciło go na wylot, nie spuścił jednak wzroku. Zataki skinął głową i wrócił do badania dokumentów, które trzymał w ręku. Poprzedniego dnia Zataki wrócił z Isfahanu, a Es-fandiari wydał zezwolenie na lot jutrzejszego popołudnia, aby przerzucić go znowu do Bandar Dejlamu. Im wcześniej, tym lepiej, pomyślał ponuro Starke. Poza tym go żałował. Zeszłej nocy zastał Zatakiego opartego o helikopter. Irańczyk przyciskał dłonie do skroni; cierpiał. - Co się stało, agha? 658 - Moja głowa. Ja... to moja głowa. Starke namówił go do odwiedzenia doktora Nutta. Zaprowadził go do bungalowu lekarza. - Doktorze, proszę tylko o aspirynę lub kodeinę, co pan ma - powiedział Zataki. - Byłoby lepiej, gdybym pana zbadał i... - Żadnego badania! - krzyknął Zataki. - Wiem, co mi dolega. Dolega mi SAVAK, dolega mi więzienie... Później, gdy kodeina złagodziła ból, Zataki powiedział Starke'owi, że mniej więcej rok wcześniej został aresztowany i oskarżony o sianie proopagandy skierowanej przeciwko Szachowi. Pracował wtedy jako dziennikarz w jednej z gazet w Abadanie. Przebywał w areszcie osiem miesięcy. Zwolniono go po pożarze w Abadanie. Nie powiedział Starke'owi, co mu tam zrobili. - Wedle woli Boga, pilocie - rzucił gorzko. - Ale od dnia zwolnienia codziennie błogosławię Boga za każdy dzień życia, za każdy dzień, w którym mogę załatwić kolejnych ludzi SAVAK-u, ludzi Szacha, jego służalczych policjantów i żołnierzy, i w ogóle każdego, i wszystkich, którzy pomagali w szerzeniu zła. Kiedyś go popierałem. Czyż nie opłacił mojej nauki, tu i w Anglii? Lecz to on ponosi winę za SAVAK! Ponosi winę! Ta część mojej zemsty należy tylko do mnie, a nie zacząłem jeszcze się mścić za żonę i synów zamordowanych w pożarze w Abadanie. Starke zachował spokój. To, jak lub dlaczego albo kto dokonał podpalenia, które pociągnęło za sobą pięćset ofiar śmiertelnych, nigdy nie wyszło na jaw. Patrzył, jak Zataki starannie i powoli zmniejsza kolejkę oczekujących. Starke nie wiedział, jak wielu nie miało ważnych dokumentów; wszyscy byli zdenerwowani, przejęci coraz większą grozą. Wkrótce nadejdzie kolej Tyrera, a Tyrer musi polecieć. Doktor Nutt powiedział, że Tyrer powinien jak najszybciej przejść badania w Asz Szargaz lub Dubaju, gdzie szpitale były świetnie wyposażone. - Jestem pewien, że nie dzieje się nic groźnego, ale powinien na razie oszczędzać oczy. Poza tym, posłuchaj, 659 Duke. Na miłość boską, schodź z drogi Zatakiemu i powiedz innym, żeby też schodzili. On dojrzał do wybuchu i Bóg jeden wie, co się wtedy stanie. - Co się z nim dzieje? - Jaki jest jego stan fizyczny, nie wiem. Natomiast jego stan psychiczny powoduje, że jest niebezpieczny. Bardzo niebezpieczny. Nazwałbym to psychozą mania-kalno-depresyjną, z pewnością paranoją, prawdopodobnie wywołaną jego przejściami więziennymi. Powiedział ci, co mu zrobili? - Nie, nie powiedział. - Gdyby to zależało ode mnie, zaleciłbym środki uspokajające i absolutny zakaz zbliżania się do broni palnej.

319

Świetnie, pomyślał bezradnie Starke. Jak, do diabła, mam to zorganizować? Przynajmniej Genny i Manuela są już na pokładzie. Wkrótce będą w Asz Szargaz, to znaczy w raju w porównaniu z... Strzał ostrzegawczy przerwał te rozmyślania. Za 125 widać było mułłę Hosejna na czele Zielonych Opasek. Wynurzyli się zza wyjścia głównej wieży i wyglądali na bardzo wrogo usposobionych. Zataki natychmiast zapomniał o pasażerach. Zsunął z ramienia pistolet maszynowy: trzymając go luźno w jednej ręce, ruszył, aby odgrodzić Hosejna od samolotu. Za nim poszło dwóch jego ludzi, a inni przysunęli się bliżej maszyny, zajmując pozycje obronne. - Co za cholera? - mruknął ktoś. - Uwaga, zaraz zrobimy "padnij" - powiedział cicho Ayre. - Kapitanie - szepnął Roberts - muszę się dostać do samolotu. Muszę. Moja dziewczynka jest bardzo chora. Czy nie może pan czegoś zrobić z tym sukinsynem? - Spróbuję. Zataki obserwował Hosejna. Nienawidził go. Dwa dni wcześniej pojechał do Isfahanu na rozmowy z tamtejszym tajnym komitetem. Komitet składał się z jedena-tu członków, z których wszyscy byli ajatollahami i muł-łami. Tam po raz pierwszy ujrzał prawdziwą twarz 660 rewolucji, o którą tak bardzo walczył i za którą tak wiele wycierpiał. "Heretycy odejdą w zapomnienie. Będziemy mieli tylko Rewolucyjne Sądy. Sprawiedliwość będzie szybka i ostateczna, bez prawa apelacji..." Muł-łowie byli tak pewni siebie, tak pewni swego świętego prawa do rządzenia i wymierzania sprawiedliwości, jakby tylko oni byli wyrocznią w sprawie Koranu i szari'at. Zataki ukrył przerażenie i nie ujawnił własnych myśli, wiedział jednak, że znowu został zdradzony. - Czego chcesz, mułło? - zapytał, jakby go przeklinał. - Po pierwsze, chcę, abyś zrozumiał, że nie masz tu żadnej władzy. To, co robisz w Abadanie, jest sprawą ajatollahów z Abadanu, ale tutaj nie masz władzy w bazie, nad tymi ludźmi czy samolotem. Hosejna otaczało dwunastu uzbrojonych młodzieńców o zaciętych twarzach; wszyscy nosili zielone opaski. - Żadnej władzy, tak? - Zataki obraźliwie odwrócił się do mułły plecami i krzyknął po angielsku: - Samolot natychmiast startuje! Wszyscy pasażerowie na pokład! - Ze złością odprawił pilota gestem dłoni, potem odwrócił się znowu do Hosejna: - Tak? A po drugie? - zapytał. Z tyłu pasażerowie rzucili się ochoczo, aby wykonać polecenie. Ponieważ ludzie z Zielonych Opasek wpatrywali się w Zatakiego i Hosejna, Starke kazał Robert-sowi wejść na pokład, a potem skinął na Ayre'a, aby spróbował zatuszować ucieczkę mechanika. Razem pomogli Tyrerowi wydostać się z dżipa. Zataki bawił się karabinem; był skoncentrowany na Hosejnie. - No? Co po drugie? - powtórzył pytanie. Hosejn był całkiem zbity z tropu; on i jego. ludzie zdawali sobie sprawę z obecności wycelowanej w nich broni. Silniki odrzutowe ożyły. Mułła zobaczył pasażerów wbiegających w pośpiechu po schodni, Starke'a i Ayre'a pomagających wejść po schodkach człowiekowi z bandażem na oczach, a potem wracających do dżipa. Ryk silników narastał; gdy tylko ostatni pasażer zniknął 661 we wnętrzu maszyny, schodki podjechały do góry, drzwi się zatrzasnęły, a samolot rozpoczął kołowanie. - No co, agha? Co po drugie?

320

- Po drugie... po drugie, komitet z Kowissu rozkazuje, abyś opuścił miasto razem ze swoimi ludźmi. Zataki, przekrzykując ryk silników odrzutowca, zawołał szyderczym tonem do swych ludzi. Stał twardo na betonowej płycie, gotów do walki, gdyby zaszła taka potrzeba, gotów na śmierć, gdyby zaszła taka potrzeba; owiewał go gorący podmuch z dysz odrzutowych silników. - Słyszycie? Komitet z Kowissu każe nam odejść! Jego ludzie wybuchnęli śmiechem, a jeden z mężczyzn Hosejna, nastolatek bez brody, stojący na obrzeżu grupy, podniósł karabin i zginął na miejscu, prawie przecięty na pół dokładnie wymierzonymi seriami kul z karabinów ludzi Za takiego. Zapadła cisza, zmącona jedynie odległym pomrukiem silników. Hosejn był oszołomiony nagłością tego zdarzenia i powiększającą się kałużą krwi wypływającej na beton lotniska. - Wedle woli Boga - odezwał się Zataki. - Czego chcesz, mułło? Właśnie wtedy zauważył małego przerażonego chłopca, zerkającego na niego spoza szat mułły, których uczepił się, szukając schronienia. Chłopiec tak bardzo przypominał jego własnego syna, najstarszego, że Zataki powrócił na chwilę do szczęśliwych dni przed pożarem, gdy wydawało się, że wszystko jest w porządku i gdy istniała jakaś przyszłość. Biała Rewolucja Szacha była tak wspaniała, reforma rolna, poskromienie mułłów, edukacja dla wszystkich i wiele innych spraw. Dobre dni, gdy byłem ojcem. To już nie wróci. Nigdy. Elektrody i szczypce zniszczyły taką możliwość. Nagły ból przeszył jego lędźwia i głowę okrutnym wspomnieniem. Chciał krzyczeć. Nie krzyknął. Jak zwykle zapanował nad okrutnym cierpieniem i skoncentrował się na bliskim zabijaniu. Widział nieprzejednany wyraz twarzy mułły i przygotowywał się. Zabijanie z pistoletu maszynowego sprawiało mu ogromną ra662 dość. Gorące staccato, karabin ożywiony potężnymi seriami, cierpki zapach kordytu, płynąca krew wrogów Boga i Iranu. Mułłowie są wrogami, a największym Chomeini, który popełnia świętokradztwo, pozwalając, aby czczono jego fotografię i nazwano go imamem. Odgradza nas od Boga mułłami. To sprzeczne ze wszystkim, czego nauczał prorok. - Pospiesz się - ryknął - tracę cierpliwość! - Ja, ja chcę tego człowieka - powiedział Hosejn, wskazując ręką. Zataki rozejrzał się. Mułła wskazywał Starke'a. - Pilota? Dlaczego? Po co? - pytał z niedowierzaniem. - Przesłuchanie. Chcę go przesłuchać. - W jakiej sprawie? - W sprawie ucieczki oficerów z Isfahanu. - Co on może o tym wiedzieć? W tym czasie był ze mną w Bandar Dejlamie, setki mil od Isfahanu. Walczył po stronie rewolucji z wrogami Boga! - Zataki dodał z jadem w głosie: Wrogowie Boga są wszędzie. Wszędzie! Świętokradztwo jest wszędzie. Wszędzie bałwochwalstwo, nieprawdaż? - Tak, tak, całe mrowie wrogów, a świętokradztwo jest świętokradztwem. Ale on jest pilotem helikopterowym, a niewierny pilot uciekał helikopterem. On może coś o tym wiedzieć. Chcę go przesłuchać. - Nie. Dopóki ja tutaj jestem. - Dlaczego? Dlaczego nie? Dlaczego... - Nie przesłuchasz go, dopóki tu jestem, na Boga! Nie, gdy ja jestem tutaj! Później, jutro, pojutrze, jak Bóg zechce, ale nie teraz. Zataki zmierzył Hosejna wzrokiem. Zobaczył w jego twarzy i oczach rezygnację. Mułła nie stanowił już zagrożenia. Starannie badał wzrokiem ludzi Hosejna; nie wykrył żadnego niebezpieczeństwa. Jak zwykle, nagła śmierć jednego z nich zniechęciła resztę, pomyślał.

321

- Na pewno chcesz wracać do meczetu. Czas na modlitwę. 663 Odwrócił się i ruszył w kierunku dżipa, wiedząc, że jego ludzie będą go chronić. Skinął na Starke'a i Ayre'a i usiadł na przednim siedzeniu. Nadal trzymał pistolet maszynowy, ale już nie tak otwarcie. Jego ludzie, jeden po drugim, wycofywali się do samochodów. Ruszyli. Twarz Hosejna była szara jak popiół. Jego ludzie z Zielonych Opasek czekali. Jeden z nich zapalił papierosa; nad wszystkimi ciążyła świadomość leżącego u ich stóp ciała. I krwi, która sączyła się nadal. - Dlaczego pozwoliłeś im odejść, ojcze? - zapytał chłopczyk. - Nie pozwoliłem, synu. Musimy teraz załatwić ważniejsze sprawy. Potem wrócimy. W ZAGROSIE TRZY, 12:05. Scot Gavallan wpatrywał się w głąb lufy odbezpieczonego stena. Właśnie wylądował na 212 po pierwszym tego dnia locie do Wierceń Rosa, gdzie dostarczył ładunek stalowych rur i cementu. W chwili gdy wyłączył silnik, uzbrojeni bojownicy Zielonych Opasek wybiegli z hangaru i otoczyli pilota. Nienawidząc strachu, który go opanował, oderwał wzrok od lufy i spojrzał w czarne, wrogie oczy. - Co... czego chcecie? - zapytał chrapliwie, a potem dodał w łamanym farsi: - Czeh karboreh? Człowiek z karabinem ze złością wyrzucił z siebie potok niezrozumiałych słów. Scot zdjął słuchawki. - Man zaban-e szamora chub nemidonam. Agha! - krzyknął ponad rykiem silnika. - Nie znam waszego 665 języka, ekscelencjo. - Powstrzymał się od dodania jakiegoś przekleństwa. Znowu potok gniewnej wymowy; mężczyzna nakazał mu gestem wyjść z kokpitu. Zobaczył Nasiriego, kierownika bazy z ramienia IranOil. Nasiri miał posiniaczoną twarz, a włosy w nieładzie. Strażnicy rewolucji wyprowadzili go z biura i popychali w kierunku 212. Scot wychylił się nieco przez okno. - Co się tu dzieje, do cholery? - Oni... oni chcą, żeby pan wyszedł z helikoptera, kapitanie - krzyknął Nasiri. - Oni proszą, żeby się pan pospieszył. - Muszą poczekać, aż wyłączę silniki! - Scot nerwowo zakończył procedurę wyłączania. Lufa stena nie drgnęła, a otaczająca pilota wrogość nie zelżała. Rotor wirował coraz wolniej; gdy zatrzymał się, pilot odpiął pasy i wysiadł. Natychmiast odsunięto go na bok. Podnieceni, pokrzykujący mężczyźni otworzyli szerzej drzwiczki kokpitu i zaglądali do środka, podczas gdy inni odsunęli drzwi kabiny i wdrapali się do wnętrza śmigłowca. - Co ci się, u diabła, przydarzyło, agha - zapytał Nasiriego, przyglądając się jego siniakom. - Nowy... nowy komitet popełnił błąd - odparł Nasiri, próbując zachować godność. Pomyśleli, że jestem zwolennikiem Szacha, a nie człowiekiem rewolucji i imama. - Kim są, u diabła, ci ludzie? Nie są z Jazdek... Zanim Nasiri zdążył odpowiedzieć, mężczyzna ze stenem przepchnął się przez tłum. - Na biuro! Teraz! - rzucił w kiepskim angielskim i chwycił Scota za rękaw lotniczego kombinezonu. Scot odruchowo wyrwał rękę. Lufa karabinu dźgnęła go w żebra. - No, dobra - mruknął i z ponurym wyrazem twarzy powędrował do biura. W biurze Niczak-chan, kalandar wioski, stał obok starego mułły przy biurku. Opierali się plecami o ścianę przy otwartym oknie. Pozdrowił ich, a oni niezręcznie skinęli głowami. Do pokoju, za Gavallanem i Nasirim, weszło wielu mężczyzn z Zielonych Opasek. 666

322

- Czeh karboreh, kalandarze? - zapytał Scot. - Co się dzieje? - Ci ludzie są... twierdzą, że są naszym nowym komitetem - odpowiedział z trudem Niczakchan. - Przysłano ich z Szarpuru. Mają przejąć naszą... naszą wioskę i nasze lotnisko. Scot był całkowicie zdezorientowany. To, co powiedział przywódca wioski, nie miało sensu. Choć Szarpur był najbliższym miasteczkiem i tam formalnie mieściły się władze regionu, zwyczajowo zawsze pozostawiano autonomię górskiemu szczepowi Kaszkajów, byle tylko uznawał Szacha i Teheran, przestrzegał prawa, nie zbroił się i nie naruszał pokoju. - Ale wy zawsze rządziliście się... - Spokój! - krzyknął przywódca Zielonych Opasek, wymachując stenem. Scot zauważył, że Niczak-chan poczerwieniał. Przywódca nosił brodę, miał trzydzieści parę lat. W jego czarnych oczach kryło się coś niepokojącego. Odciągnął Nasiriego na bok i powiedział coś w farsi. - Ja, ja mam tłumaczyć, kapitanie - powiedział zdenerwowany Nasiri. - Przywódca, Ali-sadr, mówi, że ma pan odpowiedzieć na następujące pytania. Ja już odpowiedziałem na większość z nich, ale on chce... Ali-sadr sklął go i zaczął odczytywać z kartki pytania; Nasiri tłumaczył. - Czy pan tu dowodzi? - Tak, chwilowo. - Narodowość? - Brytyjska. Co do... - Czy są tu jacyś Amerykanie? - O ile wiem, to nie - odparł natychmiast Scot, starając się zachować obojętność. Miał nadzieję, że Nasiri, który wiedział, że mechanik Rodrigues jest Amerykaninem z fałszywymi dokumentami brytyjskimi, nie musiał odpowiadać na to pytanie. Nasiri przetłumaczył bez wahania. Jakiś inny mężczyzna notował odpowiedzi. - Ilu jest tu pilotów? 667 - W tej chwili tylko ja. - Gdzie są inni, kim są, ich narodowość? - Nasz starszy pilot, kapitan Lochart, Kanadyjczyk, jest w Teheranie. Teraz obsługuje lot czarterowy poza Teheran, lada dzień wróci. Drugi, jego zastępca, kapitan Sessonne, Francuz, musiał dzisiaj polecieć do Teheranu. Pilny czarter dla IranOil. Przywódca podnić ł wzrok. Rzucił twarde spojrzenie. - Co było takie pilne? - Wiercenia Rosa przygotowują nowy szyb. - Czekał, aż Nasiri wyjaśni, co to oznacza, i to, że wszyscy wiertacze potrzebowali pilnie pomocy ekspertów Schlumbergera, przebywających teraz w Teheranie. Tego ranka Jean-Luc wywołał ich kontrolę lotów w Szira-zie, aby podjąć beznadziejną próbę uzyskania zezwolenia na lot do Teheranu. Ku jego zdumieniu i zachwycie, natychmiast uzyskał zgodę. - Imam postanowił, że trzeba podjąć produkcję ropy - odpowiedzieli. - Więc podejmujcie. Jean-Luc w ciągu kilku minut znalazł się w powietrzu. Scot Gavallan uśmiechnął się do siebie. Znał prawdziwy powód radości Jean-Luca i wiedział, dlaczego ten wykonał trzy gwiazdy po drodze do kokpitu. Mógł teraz odwiedzić Sajadę, na co od dawna czekał. Scot kiedyś ją poznał. "Czy ona ma siostrę?" - zapytał wtedy z nadzieją w głosie. Przywódca słuchał niecierpliwie słów Nasiriego, a potem mu przerwał. Nasiri się wzdrygnął. - On, Ali-sadr, on mówi, że w przyszłości wszystkie loty będą zatwierdzane przez niego albo przez tego człowieka. - Nasiri wskazał młodego mężczyznę, który zapisywał odpowiedzi Scota. - Na pokładzie będzie zawsze jeden z ich ludzi. Żadnych startów bez ich zezwolenia. Za godzinę ma pan zabrać jego i jego ludzi do wszystkich wierceń w okolicy.

323

- Wyjaśnij mu, że to niemożliwe, gdyż musimy dostarczyć rury i cement do Wierceń Rosa. Jeśli tego nie zrobimy, nie będą gotowi, gdy jutro wróci Jean-Luc. 668 Nasiri zaczął to tłumaczyć. Przywódca przerwał mu ostro i wstał. - Powiedz niewiernemu pilotowi, żeby był gotów za godzinę... A właściwie powiedz mu, że idzie z nami do wioski, gdzie będę miał go na oku. Ty też idziesz. I powiedz mu, żeby był posłuszny, gdyż, choć imam rzeczywiście chce, aby podjąć prędko produkcję ropy, wszyscy ludzie w Iranie podlegają prawu islamu, czy są Irańczykami, czy nie. Nie potrzebujemy tu codzoziem-ców. - Mężczyzna spojrzał na Niczak-chana. - Idziemy do naszej wioski oświadczył i wyszedł. Niczak-chan poczerwieniał. Razem z mułłą ruszył w kierunku wyjścia. - Kapitanie, mamy z nimi iść - powiedział Nasiri. - Do wioski. - Po co? - No cóż, jest pan tu jedynym pilotem i zna pan okolicę - odparł Nasiri, zastanawiając się, jaki jest prawdziwy powód. Był bardzo zaniepokojony. Nic nie zapowiadało tych złowieszczych zmian. Mieszkańcy wioski nie wiedzieli nawet, że droga po ostatnich opadach śniegu jest przejezdna. A jednak rano ciężarówka z dwunastoma Zielonymi Opaskami dotarła do wioski. Przywódca "komitetu" pokazał kartkę podpisaną przez Komitet Rewolucyjny Szarpur, który dawał im władzę nad Jazdek i "wszystkimi urządzeniami i helikopterami IranOil w okolicy". Gdy, na prośbę Niczak-chana, Nasiri powiedział, że połączy się przez radio z IranOil i poprosi o złożenie protestu, jeden z mężczyzn zaczął go bić. Przywódca kazał mu przestać, ale nie przeprosił. Nie okazywał też Niczak-chanowi szacunku, który mu się należał jako kalandarowi tej części szczepu Kasz-kajów. Nasiri znowu poczuł strach; chciałby teraz być w Szarpur, z żoną i rodziną. Niech Bóg przeklnie wszystkie komitety i fanatyków, i cudzoziemców, i Wielkiego Amerykańskiego Szatana, który był przyczyną wszystkich problemów. - Lepiej... lepiej chodźmy - powiedział. 669 Wyszli na zewnątrz. Pozostali byli już daleko na drodze wiodącej do wioski. Scot, mijając hangar, zobaczył sześciu mechaników obrzucanych czujnym spojrzeniem pilnującego ich uzbrojonego wartownika. Wartownik palił, co sprawiało, że Scot drgnął. Wszędzie wokół wisiały tablice z napisem w farsi i po angielsku: PALENIE WZBRONIONE NIEBEZPIECZEŃSTWO! Drugi 212 przechodził już ostatni etap przeglądu po tysiącu pięciuset godzinach lotu, ale bez dwóch 206 hangar wydawał się pusty i opuszczony. - Agha - powiedział do Nasiriego, dając znak ich własnym strażnikom. - Powiedz im, że muszę przygotować śmigłowiec. I niech ten kretyn nie pali w hangarze. Nasiri zrobił to, o co został poproszony. - Powiedzieli, że w porządku, ale ma się pan pospieszyć. Wartownik leniwym ruchem rzucił papierosa na cementową podłogę. Jeden z mechaników szybko go zadeptał. Nasiri wolałby zostać, ale strażnicy popchnęli go do wyjścia. Niechętnie ruszył w drogę. - Zatankujcie FBC i sprawdźcie go - powiedział ostrożnie Scot, nie wiedząc, czy któryś ze strażników nie zna angielskiego. - Za godzinę zabieram nasz komitet do miejsc wierceń. Wygląda na to, że mamy nowy komitet z Szarpur. - Och, gówno - mruknął ktoś. - Co z ekwipunkiem dla Wierceń Rosa? - zapytał Efier Jordon. Obok niego stał Rod Rodrigues. Scot widział jego niepokój. - To musi poczekać. Zatankujcie tylko FBC, Effer, i sprawdźcie wszystko. Rod - rzucił, żeby dodać starszemu człowiekowi odwagi - teraz, kiedy wszystko wraca do normy, już wkrótce wyjedziesz na urlop do Londynu, capito? - Jasne, dzięki, Scot. Wartownik wskazał Scotowi drzwi.

324

670 - Baleh, Agha, tak, już, ekscelencjo - powiedział Scot i dodał pod adresem Rodriguesa: Rod, sprawdź go starannie. - Jasne. Scot wyszedł w towarzystwie strażników. Jordan zawołał niespokojnie: - Co się dzieje? Dokąd idziesz? - Idę na spacer - rzucił sarkastycznie. - Skąd, do cholery, mam wiedzieć? Rano przez cały czas latałem. Powlókł się drogą. Czuł, że jest zmęczony i bezradny. Wolałby, żeby na jego miejscu znalazł się Lochart lub Jean-Luc. Cholerny sukinsyński komitet! Banda cholernych zbirów. Nasiri był już ze sto metrów z przodu, szedł szybko. Inni właśnie zniknęli za zakrętem szlaku, który wił się między drzewami. Temperatura spadła poniżej zera, śnieg skrzypiał pod nogami. Choć Scotowi było ciepło w lotniczym kombinezonie, w lotniczych butach szło mu się ciężko. Człapał ponuro, chcąc dogonić Nasiriego, ale nie mógł tego osiągnąć. Śnieg leżał zwałami obok ścieżki, przyginał gałęzie drzew; w górze niebo było czyste i błękitne. Wioska leżała pół kilometra dalej, na końcu wijącej się ścieżki. Jazdek zajmowało niewielkie wzniesienie, przyjemnie osłonięte od wichrów. Chaty i domy wybudowano z drewna, kamienia i cegieł. Grupowały się one wokół placyku przed małym meczetem. Inaczej niż większość wiosek, Jazdek była wsią zasobną; nieograniczone ilości drewna opałowego, dużo łownej zwierzyny, ptactwa i ryb, należące do całej wioski stada owiec i kóz, kilka wielbłądów, trzydzieści koni i stado klaczy, którymi wioska się szczyciła. Dom Niczak-chana był piętrową, czteropokojową siedzibą, krytą dachówką, był większy od innych i wyrastał obok meczetu. Sąsiadował z nim budynek szkoły, najbardziej nowoczesnej budowli w wiosce. W zeszłym roku Tom Lochart zaprojektował prostą budowlę i namówił McIvera do jej sfinansowania. Jeszcze parę miesięcy temu szkołę prowadził młody człowiek z Korpusu Nauczycielskiego 671 Szacha - w wiosce mieszkali prawie sami analfabeci. Gdy Szach odszedł, młody człowiek zniknął. Od czasu do czasu Tom Lochart i inni mieszkańcy bazy prowadzili tam pogadanki, odpowiadali na pytania. Chodziło o utrzymanie dobrych stosunków z wioską, a także o zajęcie się czymś w przerwach między lotami. Na spotkania te przychodzili dorośli i dzieci, zachęcani przez Niczak-chana i jego żonę. Gdy Scot zszedł ze wzniesienia, zobaczył, że wszyscy kierują się do budynku szkoły. Obok stała zaparkowana ciężarówka, która przywiozła Zielone Opaski. Wieśniacy stali w grupkach i patrzyli w milczeniu. Mężczyźni, kobiety i dzieci, żadnej broni. Kobiety Kaszkąjów nie nosiły czadorów i nie osłaniały twarzy. Miały na sobie kolorowe ubrania. Scot wszedł po schodkach do szkoły. Ostatnio był tutaj kilka tygodni wcześniej; opowiadał mieszkańcom wioski o Hongkongu, który poznał, odwiedzając podczas ferii szkolnych pracującego tam ojca. Trudno było wyjaśnić, co to jest Hongkong z jego tętnjącymi życiem ulicami, cyklonami, pałeczkami do jedzenia ryżu i znakami ideograficznymi, potrawami i pirackim kapitalizmem, z ogromem całych Chin. Cieszę się, że wracamy do Szkocji, pomyślał. To dobrze, że staruszek utworzył S-G, firmę, którą któregoś dnia poprowadzę. - Ma pan usiąść, kapitanie - powiedział Nasiri. - Tam. Wskazał krzesło w tyle nisko sklepionej, zatłoczonej sali. Ali-sadr i czterej inni mężczyźni z Zielonych Opasek siedzieli za stołem, zajmowanym zwykle przez nauczyciela. Niczak-chan i mułła zajęli miejsca naprzeciw nich. Mieszkańcy wioski stali wokół stołu. - Co się dzieje? - To jest... zebranie.

325

Scot widział, że Nasiri się boi. Zastanawiał się, co zrobi, jeśli Zielone Opaski zaczną go bić. Powinienem mieć czarny pas albo być bokserem, myślał ze znużeniem, próbując zrozumieć farsi przywódcy intruzów. *- Co on mówi, agha? - szepnął do Nasiriego. 672 - Ja... on... on mówi... on tłumaczy Niczak-chano-wi, w jaki sposób wioska będzie zarządzana. Przepraszam, później wytłumaczę. Nasiri odszedł. Gdy potok wymowy ustał, wszyscy spojrzeli na Niczak-chana, który wstał. Miał ponure spojrzenie i wypowiedział tylko kilka słów, które zrozumiał nawet Scot: - Jazdek należy do Kaszkąjów. Odwrócił się i ruszył do wyjścia; za nim poszedł mułła. Przywódca warknął komendę i dwóch ludzi stanęło im na drodze. Niczak-chan odsunął ich pogardliwym ruchem; inni go chwycili. Napięcie w sali rosło; Scot zauważył, że jeden z wieśniaków wymknął się ukradkiem na zewnątrz. Zielone Opaski doprowadziły Niczakchana do stołu przed Ali-sadra i pozostałą czwórkę. Wszyscy stali i wykrzykiwali coś z wściekłością. Nikt nie tknął starego człowieka, który był mułłą. Mułła podniósł rękę i zaczął przemawiać, ale przywódca go zakrzyczał. Wieśniacy westchnęli. Niczak-chan nie wyrywał się trzymającym go ludziom. Spojrzał tylko na Ali-sadra, a Scot poczuł nienawiść ostrą jak cios. Przywódca powiedział coś do wszystkich zebranych i oskarżycielsko wymierzył palec w Niczak-chana. Ponownie wezwał go do posłuszeństwa, a chan ponownie udzielił spokojnej odpowiedzi: - Jazdek należy do Kaszkąjów. Jazdek pozostanie własnością Kaszkąjów. Ali-sadr usiadł. Jego czterej ludzie także usiedli. Znów Ali-sadr wysunął palec i powiedział kilka słów. Wieśniacy znów westchnęli. Czterej ludzie skinęli głowami. Ali-sadr wypowiedział jedno słowo, które zabrzmiało w ciszy jak świst kosy: - Śmierć! Wstał i wyszedł, a za nim wieśniacy i Zielone Opaski prowadzące Niczak-chana. O Scocie zapomniano. Ukrył się za krzesłem. Wkrótce został sam. 673 Na zewnątrz ludzie z Zielonych Opasek zaciągnęli Niczak-chana pod ścianę meczetu. Na placu nie było już mieszkańców wioski. Inni wychodzący z budynku szkoły szybko odchodzili na bok. Mułła pozostał. Wolno zbliżył się do kalandara i stanął obok niego, naprzeciw ludzi z Zielonych Opasek, którzy dwadzieścia metrów dalej szykowali broń. Na rozkaz Ali-sadra dwaj z nich odciągnęli starca na bok. Niczak-chan stał pod ścianą w milczeniu, dumnie. Splunął na ziemię. Rozległ się strzał. Ali-sadr był martwy, zanim jeszcze zwalił się na ziemię. Nagle zapadła cisza; mężczyźni z Zielonych Opasek odwrócili się z przerażeniem w oczach. Potem zamarli w bezruchu, gdy rozległ się okrzyk: - Allahu Akbarr, rzućcie broń! Nikt się nie poruszył. Po chwili jeden z mężczyzn z plutonu egzekucyjnego wymierzył broń w Niczak-chana. Zginął, zanim zdążył nacisnąć spust. - Bóg jest wielki, rzućcie broń! Jeden z mężczyzn rzucił karabin, za nim drugi; trzeci ruszył biegiem w kierunku ciężarówki, ale zginął, zanim pokonał dziesięć metrów. Teraz już wszystkie karabiny znalazły się na ziemi. Nikt nie drgnął. Drzwi domu kalandara stanęły otworem. Żona przywódcy wioski wyszła, trzymając w rękach karabin. Za nią stał młodzieniec, także z karabinem.

326

Była zapamiętała w swej dumie, o dziesięć lat młodsza od męża. Brzęk jej kolczyków i bransolet oraz szelest długiej szaty były jedynymi dźwiękami rozlegającymi się na placu. Wąskie oczy Niczak-chana, osadzone w twarzy o wystających kościach policzkowych, zwęziły się jeszcze bardziej; zmarszczki w kącikach oczu pogłębiły się. Nie odezwał się do żony; spojrzał na ośmiu pozostałych mężczyzn z Zielonych Opasek. Bezlitośnie. Dostrzegli to spojrzenie; jeden z nich sięgnął po broń. Gdy wpakowała mu kulę w brzuch, wył z bólu i wił się na śniegu. Odczekała chwilę i dobiła go drugim strzałem. Teraz zostało siedmiu. 674 Niczak-chan uśmiechnął się. Z domków i chat wychodzili dorośli mężczyźni i kobiety. Wszyscy uzbrojeni. Zwrócił się do siódemki napastników. - Do ciężarówki. Położyć się z rękami na plecach. - Mężczyźni niechętnie usłuchali. Chan kazał ich pilnować czterem mieszkańcom wioski, a potem zwrócił się do młodzieńca, który wyszedł z jego domu. - Jeden został na lotnisku, synu. Weź jeszcze kogoś i zajmij się nim. Przynieście tu jego ciało, osłońcie jednak twarze chustami, tak żeby niewierni was nie rozpoznali. - Wedle woli Boga. - Młody człowiek wskazał budynek szkoły. Drzwi były nadal otwarte, ale nie było widać Scota. - Niewierny - powiedział cicho. - On nie jest z naszej wioski. Szybko odszedł. Wioska zamarła w oczekiwaniu. Niczak-chan z namysłem drapał się po brodzie. Potem skierował spojrzenie na Nasiriego, który ukrywał się za schodkami prowadzącymi do szkoły. Nasiriemu krew odpłynęła z twarzy. - Ja... ja niczego nie widziałem. Niczego, kalandarze - wychrypiał. Wstał i obszedł ciała zabitych. - Ja zawsze, przez dwa lata, które tu spędziłem, robiłem dla wioski wszystko, co mogłem. Ja, ja nie widziałem niczego - powtórzył głośniej błagalnym tonem. Owładnął nim strach. Chciał uciec z placu i zginął; strzelało do niego kilkunastu wieśniaków. - Tak. Jedynym świadkiem zła wyrządzonego przez tych ludzi powinien być Bóg. Niczak-chan westchnął. Lubił Nasiriego, ale on nie był jednym z nich. Gdy żona podeszła do Niczaka, uśmiechnął się do niej. Wyjęła papierosa i dała mu, potem schowała paczkę i zapałki 'do kieszeni. Z namysłem wypuszczał dym. Zaszczekał jakiś pies, zapłakało dziecko, ale po chwili zamilkło. - Zejdzie mała lawina, która zasypie drogę, aby nikt inny nie dotarł tu przed odwilżą powiedział wreszcie Niczak-chan. - Włożymy ciała do ciężarówki, oblejemy ją benzyną i stoczymy z drogi do Wąwozu Umarłych 675 Wielbłądów. Wygląda na to, że komitet postanowił, iż możemy rządzić się sami, jak zwykle. Odeszli, zabierając ze sobą ciało Nasiriego. Niestety, w drodze powrotnej mieli wypadek. Wszyscy wiedzą, że ta droga jest bardzo niebezpieczna. Prawdopodobnie zabrali ciało Nasiriego, żeby udowodnić, że wykonali swój obowiązek. Oczyścili nasze góry ze znanego zwolennika Szacha i zastrzelili go, gdy próbował uciekać. On na pewno popierał Szacha, gdy ten jeszcze rządził. Mieszkańcy wioski kiwali głowami, wyrażając zgodę. Czekali. Wszyscy chcieli poznać odpowiedź na ostatnie pytanie: co z ostatnim świadkiem? Co z niewiernym, przebywającym nadal w budynku szkoły? Niczak-chan drapał się w brodę. To zawsze pomagało mu przy podejmowaniu trudnych decyzji. - Wkrótce przybędzie tu więcej Zielonych Opasek. Przyciągną ich jak magnes latające maszyny zrobione przez cudzoziemców, pilotowane przez cudzoziemców i służące cudzoziemcom. Ropa wydobywana z naszej ziemi służy wrogom w Teheranie, wrogompoborcom podatków i innym cudzoziemcom. Gdyby nie było szybów naftowych, nie byłoby

327

cudzoziemców, a zatem nie byłoby też Zielonych Opasek. Gdzie indziej też jest ropa. Łatwo ją wydobywać, a naszą trudno. Nasza nie jest tak ważna. Dostęp do naszych jedenastu miejsc wierceń jest trudny i niebezpieczny. Czyż cudzoziemcy nie musieli kilka dni temu wysadzić w powietrze wierzchołka góry, aby uchronić się przed lawiną? Wszyscy obecni zgodzili się z tym rozumowaniem. Niczak-chan powoli zaciągnął się dymem. Ludzie patrzyli na niego z ufnością. Był kalandarem, wodzem, który rządził mądrze przez osiemnaście dobrych i złych lat. - Gdyby nie było latających maszyn, nie mogłoby być wierceń. Zatem, gdyby cudzoziemcy odeszli - ciągnął tym samym szorstkim i spokojnym głosem - wątpię, czy inny przyszliby tu, żeby naprawić i uruchomić te jedenaście baz. Z pewnością bazy uległyby szybko ruinie, może nawet zostałyby złupione przez bandytów 676 i zniszczone. Tak więc, nas zostawiono by w spokoju. Bez naszej życzliwości nikt nie może działać w naszych górach. My, Kaszkajowie, chcemy żyć w pokoju. Będziemy wolni, będziemy żyć zgodnie z naszymi obyczajami. Zatem cudzoziemcy muszą zniknąć. Dobrowolnie. Zniknąć szybko. Tak samo szyby naftowe i wszystko, co cudzoziemskie. Starannie zgasił niedopałek w śniegu. - Zacznijmy. Spalmy szkołę. Posłuchano go natychmiast. Za pomocą benzyny i krzesiwa sprawiono, że budynek stanął w płomieniach. Wszyscy czekali, ale niewierny się nie pojawił. Przeszukali pogorzelisko, lecz nie odnaleźli jego szczątków. OKOLICE TEBRIZU, 11:49. Erikki Yokkonen prowadził 206 nad wysoką przełęczą wiodącą do miasta. Nogger Lane siedział obok niego, Azadeh z tyłu. Na narciarski kombinezon zarzuciła pikowaną kurtkę lotniczą, ale na wszelki wypadek w leżącej obok torbie spoczywał czador. - Na wszelki wypadek - wyjaśniła. Miała na głowie trzecią parę słuchawek, dorobionych specjalnie dla niej przez Erikkiego. - Tebriz Jeden, słyszysz mnie? - powtórzył. Czekali. Nadal nie było odpowiedzi, choć znajdowali się już od dawna w zasięgu radia. - Baza może być porzucona, może tam być pułapka, tak jak z Charliem. - Lepiej przed lądowaniem naprawdę dobrze się rozejrzyjmy - rzucił niespokojnie Nogger, badając wzrokiem niebo i ziemię. 678 Na niebie nie było chmur. Temperatura spadła dobrze poniżej zera, góry pokrywał śnieg. Bez żadnych trudności uzupełnili zapas paliwa w magazynie IranOil na przedmieściach Bandar-e Pahlawi, za zgodą teherań-skiej kontroli lotów. - Chomeini dostał wszystko od ręki. Teraz kontrola lotów jest pomocna, a lotniska otwarte powiedział Erikki, próbując odegnać przygnębienie, jakie ich opanowało. Azadeh nie doszła jeszcze do siebie po wstrząsie, jakim była wiadomość o egzekucji Emira Paknuriego "za zbrodnie przeciwko islamowi", oraz po jeszcze ok-ropniejszej wieści o ojcu Szahrazad. - To morderstwo - wykrzyknęła ze zgrozą, gdy o tym usłyszała. - Jakie zbrodnie mógł popełnić on, który od zawsze wspierał Chomeiniego i mułłów? Nikt nie potrafił udzielić na to odpowiedzi. Rodzinie wydano ciało. W domu, zamkniętym teraz nawet dla Azadeh i Erikkiego, panowała żałoba, a Szahrazad zapamiętała się w smutku. Azadeh nie chciała wyjechać z Teheranu, ale jej ojciec przysłał Erikkiemu kolejną wiadomość identycznej treści: Kapitanie, wymagam, aby moja córka znalazła się niezwłocznie w domu. Teraz byli już prawie w domu. Kiedyś to był dom, pomyślał Erikki. Teraz nie jestem pewien. W okolicach Kazwinu przeleciał nad miejscem, w którym zabrakło im paliwa w rangę roverze, a Pet-tikin i Rakoczy uratowali Azadeh i jego przed tłumem. Rangę rovera już tam

328

nie było. Potem przelecieli nad nędzną wioską, gdzie natknęli się na zaporę drogową, skąd Erikki uciekł, najeżdżając na mudżaheddina o nalanej twarzy, tego, który zabrał ich dokumenty. Nasz powrót to wariactwo, pomyślał. - Mac ma rację - błagała go Azadeh. - Jedź do Asz Szargaz. Niech Nogger zawiezie mnie do Tebrizu, a zabierze z powrotem, gdy będzie odbywał następny lot. Dołączę do ciebie w Asz Szargaz niezależnie od tego, co powie mój ojciec. 679 - Zawiozę cię do domu i przywiozę z powrotem - odparł. - Koniec, kropka. Wystartowali w Doszan Tappeh wkrótce po świcie. Baza była prawie pusta. Z wielu budynków i hangarów zostały tylko wypalone szkielety. Wszędzie poniewierały się wraki samolotów Irańskich Sił Powietrznych, ciężarówek, a nawet jednego wypalonego czołgu z emblematem Nieśmiertelnych na burcie. Nikt tego nie uprzątał, nie było wartowników. Wywleczono z bazy wszystko, co nadawało się na opał. Nadal brakowało oleju opałowego i żywności. Utarczki pomiędzy Zielonymi Opaskami a lewakami wybuchały kilka razy na dobę. Hangar i warsztat S-G były bardzo zniszczone. W ścianach widniało wiele otworów wywierconych przez kule, nie uszkodziły one jednak niczego ważnego. Kilku mechaników wraz z nielicznym personelem biurowym pracowało mniej więcej normalnie. Zatrzymało ich wypłacenie części zaległych poborów z pieniędzy, które McIver wycisnął z Walika i innych wspólników. McIver dał Erikkiemu trochę gotówki i poprosił go, żeby wypłacił pensje w Tebrizie Jeden. - Módl się, Erikki! Dzisiaj mam spotkanie w ministerstwie w sprawie pieniędzy, które są nam winni - powiedział im przed ich odlotem - i w sprawie przedłużenia naszych przeterminowanych licencji. Talbot z ambasady mi to załatwił. On uważa, że istnieje więcej niż szansa, iż Bazargan i Chomeini zaczną w pełni kontrolować kraj i rozbroją lewaków. Musimy tylko zachować spokój. Łatwo mu mówić, pomyślał Erikki. Minęli przełęcz. Pochylił maszynę i pognał w dół. - Jest baza! - Obaj piloci wytężyli wzrok. Poruszał się tylko rękaw wskazujący kierunek wiatru. Żadnych pojazdów, żadnego dymu. - Powinien być dym. - Zatoczył ciasne koło na wysokości dwustu metrów. Nikt nie wyszedł, aby ich powitać. - Przyjrzę się dokładniej. Zatoczyli drugie koło nad bazą. Znów żadnego ruchu. Wrócili na trzysta metrów. Erikki zastanawiał się. 680 - Azadeh, mogę go posadzić na dziedzińcu pałacu albo za murem. Azadeh potrząsnęła głową. - Nie, Erikki. Wiesz, jacy nerwowi są strażnicy i jak nie lubią, gdy ktoś przybywa bez zaproszenia. Ale my jesteśmy zaproszeni, przynajmniej ty. Tak naprawdę, to wezwani. Moglibyśmy tam polecieć, zatoczyć koło i spojrzeć. Gdyby wyglądało na to, że wszystko jest w porządku, moglibyśmy lądować. - Możemy wylądować dalej i dojść pieszo. - Żadnych spacerów bez broni. - Nie udało mu się zdobyć broni w Teheranie. Każdy cholerny chuligan ma jej tyle, ile zapragnie, pomyślał z irytacją. Muszę coś zdobyć. Nie czuję się bezpiecznie. - Polecimy, zobaczymy, a potem podejmę decyzję. Przerzucił radio na częstotliwość Tebrizu i wywołał wieżę. Odpowiedzi nie było. Spróbował jeszcze raz, potem pochylił maszynę i skierował się do miasta. Gdy mijali wioskę Abu Mard, Erikki wskazał ją ręką. Azadeh zobaczyła maleńki budynek szkoły, w której przeżyła tyle szczęśliwych chwil, okoliczne polanki rozrzucone to tu, to tam, także nad strumieniem, gdzie po raz pierwszy spotkała Erikkiego. Pomyślała wtedy, że jest leśnym olbrzymem i zakochała

329

się. Nastąpił cud; olbrzym wyrwał ją z pełnej cierpienia wegetacji. Wyciągnęła rękę przez małe wewnętrzne okienko i dotknęła męża. - W porządku? Jest ci ciepło? - Uśmiechnął się do niej. - Och, tak, Erikki. W tej wiosce byliśmy bardzo szczęśliwi, prawda? - Trzymała rękę na jego ramieniu, co sprawiało przyjemność im obojgu. Wkrótce dostrzegli lotnisko i szlak kolejowy prowadzący na północ, do sowieckiego Azerbejdżanu, odległego o kilka kilometrów, i dalej, do Moskwy. Na południowym wschodzie tory zawracały do Teheranu, leżącego pięćset sześćdziesiąt kilometrów od nich. Miasto było duże. Mogli już dostrzec cytadelę. Błękitny meczet i zanieczyszczające środowisko stalownie. Chaty, budy 681 i domy, w których mieszkała sześćsettysięczna ludność miasta. - Popatrz, tam! Tliła się część stacji kolejowej. Unosiły się kłęby dymu, choć nie było widać płomienia. Dostrzec też było można inne pożary niedaleko cytadeli; wieża Tebriz milczała, na lotnisku nic się nie poruszało, choć stało tam kilka małych samolotów. W bazie wojskowej panowało ożywienie; ciężarówki i samochody osobowe wjeżdżały i wyjeżdżały, ale z tego, co mogli zobaczyć, nikt nie strzelał, na ulicach nie było tłumów, a cały obszar wokół meczetu był zadziwiająco pusty. - Nie będę schodził zbyt nisko - powiedział Erikki. - Nie chcę prowokować jakiegoś uzbrojonego czuba. - Lubisz Tebriz, Erikki? - zapytał Nogger, aby ukryć zaniepokojenie. Był tu po raz pierwszy. - To wspaniałe miasto: stare i mądre, otwarte i wolne. Najbardziej kosmopolityczne miejsce w całym Iranie. Przeżyłem tu wspaniałe chwile. Jedzenie z całego świata, tanie i dostępne: kawior i rosyjska wódka, szkocki wędzony łosoś, a raz w tygodniu, w starych, dobrych czasach, Air France dowoziła świeże francuskie pieczywo i sery. Towary z Turcji i Kaukazu, brytyjskie, amerykańskie, japońskie, wszystko. Miasto słynie z dywanów, Nogger. I z piękna swych dziewcząt... - Poczuł, jak Azadeh uszczypnęła go w ucho i roześmiała się. - To prawda, Azadeh. Czyż nie jesteś z Tebrizu? To piękne miasto, Nogger. Mówią w dialekcie farsi, który jest najbardziej turecki ze wszystkiego, co istnieje. Przez całe wieki Tebriz był dużym ośrodkiem handlu; częściowo irańskim, a częściowo rosyjskim, tureckim, kurdyjskim i armeńskim. Zawsze buntownicze i niezależne, zawsze pożądane przez carów, a teraz Sowietów.... Gdzieniegdzie ludzie zatrzymywali się na ulicach i spoglądali na helikopter. - Nogger, widzisz jakąś broń? - Od cholery, ale nikt do nas nie strzela. Na razie. Erikki ostrożnie okrążył miasto i skierował maszynę na wschód. Teren wspinał się ku podnóżu wzniesienia; 682 na szczycie widniał otoczony murami pałac Gorgonów, do którego prowadziła droga. Na drodze nie było żadnego ruchu. Wiele akrów ziemi pomiędzy wysokimi murami: sady, wytwórnia dywanów, garaże dla dwudziestu samochodów, owczarnie, domki i przybudówki dla około setki służących i ochroniarzy, a wreszcie rozłożysty, pięćdziesięciopokojowy budynek główny o kopulastym dachu oraz mały meczet z miniaturowym minaretem. Obok głównego wejścia stało kilka samochodów. Erikki zatoczył krąg, schodząc na dwieście metrów. - Niezła chałupa - wykrztusił z podziwem Nogger Lane. - Została wybudowana dla mojego dziada przez księcia Zergajewa na rozkaz Romanowów, Nogger, jako piszkesz - wyjaśniła Azadeh, badając wzrokiem teren pałacu. - To było w 1890, gdy carowie ukradli nasze kaukaskie prowincje i ponownie próbowali oderwać Azerbejdżan

330

od Iranu. Chcieli uzyskać pomoc chanów z Gorgonów. Nasza rodzina była jednak zawsze lojalna wobec Iranu, choć dążyła do utrzymania równowagi wpływów. - Obserwowała pałac. Z głównego budynku i innych budowli wychodzili ludzie, służba i uzbrojeni strażnicy. Meczet wybudowano w 1907, aby uczcić podpisanie nowego porozumienia rosyjskobrytyjskiego o podzieleniu nas i stref wpływów... Och, patrz, Erikki. To chyba Nadżud i Fazulia, i Zadi... i, och, patrz, Erikki, to chyba Hakim. Co Hakim tu robi? - Gdzie? Tak, widzę go, Nie, nie sądzę... - Może... może Abdollah-chan mu przebaczył? - wykrzyknęła podniecona. - Och, to by było cudowne! Erikki spojrzał na ludzi w dole. Spotkał brata Azadeh tylko raz na ich ślubie, bardzo go jednak polubił. Abdollah-chan zawiesił wtedy banicję Hakima na jeden dzień, a potem odesłał go z powrotem do Choju w północnej części Azerbejdżanu, niedaleko granicy z Turcją, gdzie miał duże udziały w przemyśle górniczym. "Jedynym marzeniem Hakima był wyjazd do Paryża i nauka gry na fortepianie", opowiadała wtedy Azadeh, "ale 683 mój ojciec nie chciał nawet go wysłuchać. Przeklął go i wygnał za spiskowanie..." - To nie jest Hakim - powiedział Erikki, który miał lepszy wzrok niż Azadeh. - Och! - załkała Azadeh. - Och. - Przeżyła ogromne rozczarowanie. - Tak, tak, masz rację, Erikki. - Jest sam Abdollah-chan! - Teraz nie było mowy o pomyłce. Korpulentny mężczyzna ogromnej postury i z długą brodą pojawił się na schodach wiodących do głównego wejścia. Za nim stało dwóch uzbrojonych strażników, obok niego jeszcze dwóch innych mężczyzn. Wszyscy mieli na sobie grube palta. - Kim oni są? - To obcy - wyjaśniła, próbując przezwyciężyć uczucie rozczarowania. - Nie mają broni i nie są muł-łami, więc nie mogą być z Zielonych Opasek. - To Europejczycy - powiedział Nogger. - Masz jakąś lornetkę, Erikki? - Nie. - Yokkonen przerwał krążenie i zszedł na sto pięćdziesiąt metrów. Posadził helikopter i obserwował z namysłem Abdollah-chana. Zobaczył, że ten wskazuje helikopter ręką i mówi coś do jednego z mężczyzn. Przed dom wyległy siostry, służba i inni członkowie rodziny, niektóre kobiety w czadorach, niektóre opatulone szczelnie w obronie przed chłodem. Erikki zszedł niżej o dalsze pięćdziesiąt metrów, zdjął ciemne okulary i odsunął szybę w bocznym okienku. Zachłysnął się mroźnym powietrzem, wystawił głowę na zewnątrz tak, aby można było go widzieć, i pomachał ręką. Wszyscy zgromadzeni na ziemi spojrzeli na Abdollahchana. Po chwili chan także pomachał ręką. Zrobił to bez entuzjazmu. - Azadeh, zdejmij hełm i zrób to, co ja. Usłuchała go od razu. Niektóre siostry zamachały do niej żywo, rozprawiając o czymś pomiędzy sobą. Abdollah-chan nie dał po sobie poznać, że ją widzi. Po prostu czekał. Matierjebiec, pomyślał Erikki. Wychylił się z kokpitu i wskazał ręką wolną przestrzeń za mozaikowym zamarzniętym basenem; było oczywiste, że prosi 684 o pozwolenie na lądowanie. Abdollah-chan skinął głową i wskazał to miejsce. Rzucił kilka słów do strażników, odwrócił się i wszedł do domu. Pozostali mężczyźni poszli za nim; jeden ze strażników pozostał na zewnątrz. Ruszył w kierunku miejsca lądowania, sprawdzając zamek swego kałasznikowa. - To nie wygląda jak przyjazny komitet powitalny - mruknął Nogger. - Nie ma się czego obawiać, Nogger - powiedziała Azadeh, śmiejąc się nerwowo. - Ja wyjdę pierwsza, Erikki. Tak będzie dla mnie bezpieczniej. Wylądowali. Azadeh otworzyła drzwi i wyszła, aby powitać siostry i macochę - trzecią żonę ojca, młodszą od niej samej. Jego pierwsza żona, Chanan, miała tyle lat, co on; teraz, przykuta do łóżka, nie opuszczała swojego pokoju. Druga żona, matka Azadeh, zmarła wiele lat temu.

331

Strażnik zatrzymał Azadeh. Grzecznie. Erikki odetchnął z ulgą. Był zbyt daleko, żeby usłyszeć ich rozmowę, zresztą ani Erikki, ani Nogger nie znali farsi czy tureckiego. Ochroniarz wskazał ręką śmigłowiec. Azadeh skinęła głową, a potem dała im znak, aby wysiedli. Erikki i Nogger zakończyli procedurę wyłączania silnika, obserwując strażnika, który najwidoczniej ich pilnował. - Nie lubisz broni, tak jak ja, Erikki? - zapytał Nogger. - Jeszcze bardziej, ale ten człowiek przynajmniej wie, jak się nią posługiwać. Najbardziej boję się amatorów. Yokkonen wyjął przerywacze i schował do kieszeni kluczyk zapłonu. Chcieli podejść do Azadeh i jej sióstr, ale strażnik stanął na ich drodze. Azadeh zawołała: - On mówi, że mamy iść od razu do sali przyjęć i tam poczekać. Proszę za mną. Nogger szedł na końcu. Jedna z ładnych sióstr pochwyciła jego spojrzenie, uśmiechnęła się do siebie i ruszyła schodami, przeskakując po dwa stopnie naraz. 685 Sala przyjęć była ogromna; hulały po niej lodowate przeciągi, w powietrzu unosił się zapach wilgoci. Stały w niej ciężkie, wiktoriańskie meble, rozpościerały się niezliczone dywany z rozrzuconymi tu i ówdzie poduszkami. Widać też było staroświeckie wodne grzejniki. Azadeh stanęła przed jednym z luster i poprawiła włosy. Miała na sobie eleganckie i modne ubranie narciarskie. Abdollah-chan nie wymagał nigdy od żadnej ze swych żon, córek czy domownic noszenia czadoru, którego nie pochwalał. Dlaczego więc Nadżud ubrana jest dziś w czador? - zadała sobie pytanie. Była coraz bardziej zdenerwowana. Służący wniósł herbatę. Czekali pół godziny. Potem wszedł inny strażnik i powiedział coś do Azadeh. Nabrała głęboko powietrza w płuca. - Nogger, masz tu poczekać - powiedziała. - Erikki, ty i ja mamy z nim pójść. Eriki ruszył za Azadeh. Był napięty, ale ufał, że pełen wzajemnej wrogości pokój, jaki udało mu się zawrzeć z Abdollah-chanem trwa. Poczuł się jeszcze pewniej, gdy dotknął swego noża pukoh. Wartownik otworzył drzwi na końcu korytarza i nakazał im gestem, aby weszli. Abdollah-chan leżał, wsparty na kilku poduszkach na dywanie naprzeciw drzwi. Za nim stali strażnicy. Wystrój sali był bogaty: wiktoriański i oficjalny, ale w jakiś sposób dekadencki, z aurą zepsucia. Obok gospodarza siedzieli po turecku dwaj mężczyźni, których widzieli przedtem na schodach. Jeden z nich był Europejczykiem. Zwalisty, dobrze zakonserwowany sześćdziesięciolatek o szerokich ramionach i słowiańskich oczach osadzonych w przyjacielskiej twarzy. Drugi młodszy: miał trzydzieści kilka lat, azjatyckie rysy i żółtawą skórę. Obaj mieli na sobie grube zimowe ubrania. Erikki natężył uwagę; czekał przy drzwiach, gdy Azadeh podeszła do ojca, uklękła, pocałowała jego tłuste, ozdobione biżuterią dłonie i go pobłogosławiła. Ojciec leniwym ruchem odprawił ją na bok i utkwił spojrzenie swych czarnych oczu w Erikkim, który pozdrowił go grzecznie, ale nie ruszył się od drzwi. Skrywając wstyd i strach, Azadeh ponownie uklękła na dywanie. Yok686 konen dostrzegł, jak obaj obcy obrzucili ją pełnymi uznania spojrzeniami; temperatura podskoczyła mu o kilka kresek. Cisza stawała się z każdą chwilą coraz bardziej wymowna. Przed chanem stał talerz chałwy; przepadał za nasyconymi miodem plastrami tego tureckiego przysmaku. Zjadł kilka kawałków; światło tańczyło na pierścieniach zdobiących jego palce. - A więc - powiedział szorstko - wygląda na to, że zabijasz kogo popadnie jak wściekły pies. Erikki nie odpowiedział. Lekko zmrużył oczy. - No? - Jeśli zabijam, to nie jak wściekły pies. Kogo niby zabiłem? - Staruszka w tłumie koło Kazwinu. Zgruchotałeś mu pierś, uderzając łokciem. Są świadkowie. Potem trzech mężczyzn w samochodzie i jednego, który stał na zewnątrz ważnego bojownika wolności. Jest więcej świadków. Dalej, na drodze, pięciu zabitych i ranni

332

ułożeni za helikopterem, który cię uratował. Też są świadkowie. - Znowu zapadła cisza. Azadeh nie drgnęła, choć krew odpłynęła jej z twarz. - No i? - Skoro są świadkowie, to wiesz także, że próbowaliśmy spokojnie dostać się do Teheranu. Nie byliśmy uzbrojeni. Zaatakował nas tłum, a gdyby nie Charlie Pettikin i Rakoczy, bylibyśmy już... - Erikki urwał na widok szybkiej wymiany spojrzeń pomiędzy dwoma obcymi mężczyznami. Potem mówił dalej, zachowując jeszcze większą ostrożność. Prawdopodobnie byłoby już po nas. Nie byliśmy uzbrojeni. Rakoczy też nie był, najpierw strzelano do nas. Abdollah-chan także dostrzegł zmianę w wyrazie twarzy mężczyzn. Z namysłem spojrzał na Erikkkiego. - Rakoczy? Ten sam, który napadł na twoją bazę z islamsko-marksistowskim mułłą? Sowiecki muzułmanin? - Tak. - Erikki obrzucił groźnym spojrzeniem obu mężczyzn. - Agent KGB, który twierdził, że przybył z Gruzji, z Tbilisi. 687 Abdollah-chan uśmiechnął się cierpko. - KGB? A skąd to wiesz? - Widziałem ich w życiu tylu, że wiem. Obaj mężczyźni spoglądali obojętnie; starszy uśmiechnął się przyjaźnie, co zmroziło Erikkiego. - Ten Rakoczy. Jak dostał się do helikoptera? - zapytał chan. - W niedzielę schwytał w mojej bazie Charliego Pettikina, jednego z naszych pilotów, który przyleciał do Tebrizu, żeby zabrać Azadeh i mnie. Moja ambasada poprosiła, żebym skontaktował się z nią w sprawie paszportu. To było wtedy gdy większość rządów, w tym mój, nakazała, aby wszyscy cudzoziemcy, którzy są niezbędni, opuścili Iran - wyjaśnił. Ta przesada nie brzmiała niewiarygodnie. - W poniedziałek, gdy stąd wyjeżdżaliśmy, Rakoczy zmusił Pettikina, żeby ten zawiózł go do Teheranu. - Opisał krótko przebieg wypadków. Gdyby jednak nie zauważył fińskiej flagi na dachu samochodu, bylibyśmy martwi. Człowiek o azjatyckich rysach zaśmiał się cicho. - To by była ogromna strata, kapitanie Yokkonen - powiedział po rosyjsku. Starszy mężczyzna o słowiańskich oczach odezwał się w nienagannym angielskim: - Gdzie jest teraz ten Rakoczy? - Nie wiem. Gdzieś w Teheranie. Czy mogę zapytać, z kim mam przyjemność? Erikki grał tylko na zwłokę; nie oczekiwał odpowiedzi. Próbował zgadnąć, czy Rakoczy jest przyjacielem czy wrogiem tych dwóch, którzy musieli być Sowietami z KGB lub GRU, tajnej policji sił zbrojnych. - Przepraszam, jak on ma na imię? - zapytał uprzejmie starszy mężczyzna. - Fedor, jak rewolucjonista węgierski. Erikki nie zauważył żadnej reakcji. Mógł coś jeszcze dodać, ale był zbyt mądry, aby zdradzać coś dobrowolnie KGB lub GRU. Azadeh siedziała nieruchomo na dywanie. Trzymała ręce na kolanach. Usta odcinały się 688 czerwienią od bladości twarzy. Nagle bardzo się o nią zaniepokoił. - Czy przyznajesz, że zabiłeś tych ludzi? - zapytał Abdollah i zjadł następny kawałek przysmaku. - Przyznaję, że zabiłem człowieka jakiś rok temu, ratując pańskie życie, Wasza Wysokość... - I właśnie - rzucił ze złością Abdollah-chan. - Ci zabójcy dopadliby także ciebie. To Bóg sprawił, że obaj przeżyliśmy. - Nie rozpocząłem tej walki ani do niej nie dążyłem.

333

- Erikki próbował mądrze dobierać słowa, lecz czuł, że nie są ani mądre, ani bezpieczne, ani odpowiednie. - Jeśli nawet zabiłem tych innych, to nie dlatego, że tego chciałem, ale po to, aby ochronić twoją córkę, a moją żonę. Nasze życie było zagrożone. - Więc uważasz, że możesz zabijać, gdy tylko, według ciebie, twoje życie jest w niebezpieczeństwie? Erikki dostrzegł, że chan poczerwieniał na twarzy; czuł też spojrzenia obu mężczyzn. Pomyślał o swym dziedzictwie, o dziadku, który opowiadał o dawnych czasach na ziemiach Północy, gdy olbrzymy, trolle i gule zaludniające ziemię nie były mitem. To było dawno temu, gdy ziemia była czysta: zło było złem, dobro dobrem, a zie mogło nosić maski. - Zabiję każdego, jeśli życie Azadeh lub moje będzie zagrożone - dodał spokojnie. Jego trzej słuchacze poczuli przenikający ich chłód. Azadeh przeraziła się tą groźbą, a strażnicy, którzy nie znali ani rosyjskiego, ani angielskiego, poruszyli się niespokojnie, czując atmosferę przemocy. Abdollah-chan zmarszczył groźnie czoło. - Pójdziesz z tym człowiekiem - oświadczył ponuro. - Pójdziesz z nim i wykonasz jego polecenia. Erikki spojrzał na mężczyznę o azjatyckich rysach. - Czego ode mnie chcesz? - Tylko pańskich umiejętności pilota i pańskiego 212 - odparł grzecznie mężczyzna. Powiedział to po rosyjsku. 689 - Przykro mi. 212 przechodzi przegląd, a ja pracuję dla S-G i Iran-Timber. - 212 jest już sprawny, dokładnie sprawdzony przez waszych mechaników. Iran-Timber odstąpił pana nam... mnie. - Żeby co zrobić? - Latać - rzucił mężczyzna z irytacją w głosie. - Czy ma pan kłopoty ze słuchem? - Nie, ale pan chyba tak. Mężczyzna syknął z niedowierzaniem. Starszy dziwnie się uśmiechnął. Abdollah-chan zwrócił się dó Aza-deh, a ta niemal podskoczyła ze strachu. - Pójdziesz do Chanan i złożysz jej wyrazy szacunku! - Tak... tak, ojcze - odparła, jąkając się, i gwałtownie wstała. Erikki zrobił krok, ale strażnicy byli czujni. Jeden z nich wymierzył w niego broń. Azadeh była bliska łez. - Nie, Erriki, to... ja... muszę iść... Wybiegła, zanim mógł ją zatrzymać. Ciszę przerwał człowiek o twarzy Azjaty. - Nie ma się pan czego obawiać. Potrzebujemy tylko pańskich umiejętności. Erikki Yokkonen nie" odpowiedział. Był przekonany, że znalazł się w pułapce, że Azadeh też jest w tej pułapce. Wiedział, że gdyby nie strażnicy, rzuciłby się bez wahania na Abdollahchana i zabił go, a prawdopodobnie tamtych dwóch także. Ci trzej mężczyźni o tym wiedzieli. - Dlaczego wezwałeś moją żonę, Wasza Wysokość? - zapytał tym samym spokojnym głosem, choć znał już odpowiedź na o pytanie. - Wysłałeś wiadomość dwukrotnie. Abdollah odpowiedział z uśmieszkiem na ustach: - Ona nie ma dla mnie wartości, ale ma dla moich przyjaciół. Dzięki niej wróciłeś i będziesz posłuszny. I na Boga i proroka: będziesz posłuszny. Zrobisz to, czego oczekują ci ludzie. Jede°mZe stra.żnikow poruszył swym pistoletem ma-"(tm) o krótkiej lufie, a hałas odbił się echem od szynowym ścian sali. Sowiet o azjatyckiej twarzy wstał. 690 - Przede wszystkim poproszę o pański nóż.

334

- Podejdź i sam go weź. Jeśli naprawdę chcesz... Mężczyzna zawahał się. Nagle Abdoll-chan wybuchnął śmiechem. Ten śmiech był okrutny; odczuli to wszyscy. - Zostaw mu jego nóż. W ten sposób życie będzie ciekawsze. - Potem dodał pod adresem Erikkiego: - Byłoby mądrzej, gdybyś był posłuszny i robił to, czego się od ciebie wymaga. - Byłoby mądrzej zostawić nas w spokoju. - Chciałbyś zobaczyć, jak wieszamy twojego kolegę pilota za kciuki? - Fin opuścił wzrok. Starszy Sowiet nachylił się i szeptał coś do Abdollaha, który nie spuszczał wzroku z Erikkiego i bawił się sztyletem wysadzanym drogimi kamieniami. Gdy mężczyzna skończył mówić, chan skinął głową. - Erikki, powiedz swojemu koledze, że on też musi być posłuszny podczas pobytu w Tebrizie. Wyślemy go do bazy, ale twój mały helikopter zostanie tutaj. Na razie. - Odprawił gestem Azjatę. - Nazywam się Cimtarga, kapitanie. - Mężczyzna nie był tak wysoki, jak Erikki, ale silnie zbudowany, z szerokimi ramionami. - Najpierw... - Cimtarga to nazwa góry, na wschód od Samar-kandy. Jakie jest pańskie prawdziwe nazwisko? I stopień? Mężczyzna wzruszył ramionami. - Moi przodkowie wyruszali na wyprawy z Tamer-lanem, Mongołem, tym, którego bawiło wznoszenie gór z czaszek. Najpierw udamy się do pańskiej bazy. Pojedziemy samochodem. Otworzył drzwi, Erriki jednak nie drgnął; nadal patrzył na Abdollaha. - Wieczorem spotkam się z żoną. - Spotkasz się z nią, gdy... - Abdollah-chan urwał, gdyż starszy z mężczyzn znowu nachylił się i coś szepnął. Chan skinął głową. - Dobrze. Tak, kapitanie, spotkasz się z nią dziś wieczorem. Będziesz ją widywał co drugą noc, pod warunkiem... 691 Pozwolił, aby nie wypowiedziane słowo wywarło właściwe wrażenie. Erikki odwrócił się i wyszedł. Gdy zamknęły się za nim drzwi, napięcie opuściło salę. Starszy mężczyzna zachichotał. - Wasza Wysokość, był pan doskonały, doskonały jak zwykle. Abdollah-chan poruszył lewym ramieniem; złościł go artretyczny ból, jaki w nim odczuwał. - On będzie posłuszny, Petr - powiedział - ale tylko dopóty, dopóki moja nieposłuszna i niewdzięczna córka pozostanie pod moją władzą. - Córki są zawsze trudne - odparł Petr Oleg Mzyt-ryk. Pochodził zza północnej granicy, z Tbilisi - Tiflis. - Nie aż tak, Petr. Inne są posłuszne i nie sprawiają mi kłopotów, ale ta... ta wprawia mnie w furię. - Zatem wyślij ją gdzieś, gdy tylko Fin zrobi to, czego od niego wymagamy. Odeślij ich oboje. - Słowiańskie oczy osadzone w poczciwej twarzy zamrugały; ich właściciel dodał lekkim tonem: - Gdybym miał o trzydzieści lat mniej, a ona byłaby wolna, zrobiłbym wszystko, żeby ją od ciebie zabrać. - Gdybyś poprosił o to, zanim zjawił się ten szaleniec, mógłbyś ją mieć razem z moim błogosławieństwem - odparł kwaśno Abdollah-chan; zauważył w głosie rozmówcy nutę nadziei, postanowił jednak zastanowić się nad tym później i ukrył zdziwienie. - Żałuję, że mu ją dałem; myślałem, że jego też zdenerwuje. Żałuję swej przysięgi złożonej przed Bogiem, że zostawię go przy życiu. To była chwila słabości. - Może nie. Dobrze jest być wspaniałomyślnym. Czasami. Ocalił ci życie. - In sza'a Allah! Uczynił to Bóg, on był tylko Jego narzędziem. - Oczywiście - powiedział zgodnie Mzytryk. - Oczywiście. , , ~ Ten człowiek jest diabłem, ateistycznym diabłem, który cuchnie żądzą krwi. Sam widziałeś: gdyby nie strażnicy, musielibyśmy walczyć o życie.

335

692 - Raczej nie. Nie, dopóki ona jest w twoich rękach i może być traktowana... nieodpowiednio. - Petr dziwnie się uśmiechnął. - Jeśli Bóg zechce, oboje znajdą się wkrótce w piekle - rzucił chan. Nadal nie mógł przeboleć, że musi zostawić Erik-kiego przy życiu, aby pomóc Petrowi Olegowi Mzyt-rykowi. Mógł oddać Fina w ręce lewicowych mudżahed-dinów i w ten sposób pozbyć się go na zawsze. Mułła Mahmud, jeden z przywódców islamsko-marksistow-skiej frakcji mudżaheddinów w Tebrizie, którzy napadli na bazę, przyszedł do niego dwa dni wcześniej i opowiedział, co zaszło przy zaporze drogowej. - Oto ich dokumenty, które stanowią dowód - powiedział opryskliwie mułła. - Należą do obu cudzoziemców, którzy na pewno są z CIA, i do pani, twojej córki. Gdy on powróci do Tebrizu, natychmiast postawimy go przed naszym komitetem, skażemy, zabierzemy do Kazwinu i wydamy na śmierć. - Na proroka, nie zrobicie tego bez mojej zgody - rzucił władczo Abdollah, biorąc dokumenty. - Ten wściekły pies, cudzoziemiec, jest mężem mojej córki. On nie jest z CIA i znajduje się pod moją ochroną, dopóki tego nie odwołam. Jeśli spadnie mu włos z głowy, choć jeden przeklęty czerwony włos, albo jeśli bez mojej zgody stanie się coś jemu lub bazie, wycofam całe swoje tajne wsparcie; nic nie powstrzyma wtedy Zielonych Opasek od wypędzenia lewaków z Tebrizu! Odam ci go wtedy, gdy ja będę tego chciał, a nie ty! Mułła niechętnie odszedł, a Abdollah natychmiast wciągnął Mahmuda na swą listę spraw do załatwienia. Gdy starannie obejrzał dokumenty i ujrzał paszport, dowód tożsamości i inne papiery Azadeh, był zadowolony; dawało mu to dodatkową przewagę nad nią i jej mężem. Tak, pomyślał, spoglądając na Sowieta, ona zrobi teraz wszystko, czego od niej zażądam. Wszystko. - Będzie, jak zechce Bóg, ale ona może już wkrótce zostać wdową. 693 - Miejmy nadzieję, że nie tak od razu! - Śmiech Mzytryka był zaraźliwy. - Jej mąż musi wypełnić swoje zadanie. Abdollah-chan cieszył się z obecności tego mężczyzny i z jego dobrych rad; wiedział, że Mzytryk zrobi to, co powinien. Ja jednak muszę poruszać sznurkami jeszcze lepiej niż dawniej, pomyślał, jeśli mam przeżyć i jeśli Azerbejdżan ma przetrwać. Obecnie sytuacja w Tebrizie i całej prowincji była niezwykle delikatna; wszędzie wybuchały powstania, a poszczególne frakcje walczyły ze sobą. Dziesiątki tysięcy żołnierzy radzieckich czekały na samej granicy. I czołgi. I nic, co mogłoby ich zatrzymać, aż do zatoki. Oprócz mnie, pomyślał. Gdy tylko zdobędę Azerbejdżan - Teheran się nie obroni; historia dowodziła tego raz po raz - Iran wpadnie w ich ręce jak zgniłe jabłko, o którym mówił Chruszczow, razem z Iranem zatoka, światowe zasoby ropy i Ormuz. Chciało mu się wyć z gniewu. Niech Bóg przeklnie Szacha, który nie słuchał, nie czekał i nie miał na tyle zdrowego rozsądku, żeby dwadzieścia lat temu zdławić małe powstanie inspirowane przez mułłów i wysłać Ajatollaha Chomeiniego do piekła, jak mu radziłem. No i proszę: rozluźnił dławiący, bezwzględny uścisk, w jakim trzymaliśmy cały świat oprócz Rosji, carskiej czy radzieckiej, naszego prawdziwego wroga. Byliśmy już tak blisko: USA jadły nam z ręki, przypochlebiały się i wpychały swą najbardziej nowoczesną broń. Błagali, abyśmy pilnowali zatoki i dominowali nad zdradzieckimi Arabami, wchłaniali ich ropę, zrobili wasali z nich i ich nieczystych sunnickich szej-kanatów, od Arabii Saudyjskiej do Omanu. Mogliśmy pokonać Kuwejt w jeden dzień, Irak w tydzień, a szejkowie saudyjscy i z Emiratów uciekliby z powrotem na te swoje pustynie i błagali o litość! Moglibyśmy dostać każdą technologię, której byśmy zapragnęli: statki, samoloty,

336

czołgi - na każde żądanie, nawet bombę, na Boga! Nasze reaktory wybudowane przez Niemców pozwoliłyby nam ją uzyskać! 694 Byliśmy tak blisko wypełnienia woli Boga, my, szyici Iranu, z naszą wyższą inteligencją, starożytną historią, naszą ropą i władaniem nad zatoką, które rzuciłoby w końcu na kolana wszystkich ludzi Lewej Ręki. Tak blisko do wzięcia Jerozolimy i Mekki, najświętszego ze świętych miejsc. Tak blisko stania się Pierwszymi na Ziemi, co jest naszym prawem. Ale teraz, teraz to wszystko jest zagrożone i musimy zaczynać od nowa. Od nowa wymanewrować szatańskich barbarzyńców z Północy, a to wszystko przez jednego człowieka. In sz'a Allah, pomyślał, i to go nieco uspokoiło. Mimo wszystko, gdyby w sali nie było Mzytryka, krzyczałby i szalał, zbiłby kogoś, kogokolwiek. Ale ten człowiek tu jest; trzeba coś z nim zrobić, trzeba zrobić coś z problemami Azerbejdżanu. Kontrolował więc swój gniew i starannie planował następne posunięcie. Chwycił ostatni kawałek chałwy i włożył go do ust. - Czy chciałbyś ożenić się z Azadeh, Petr? - A ty chciałbyś, żebym ja, starszy od ciebie, był twoim zięciem? - zaśmiał się niechętnie Mzytryk. - Gdyby taka była wola Boga - odparł z odpowiednią dozą szczerości w głosie i uśmiechnął się do siebie, gdyż dojrzał błysk w oczach przyjaciela, który ten starał się ukryć. A więc, pomyślał chan, gdy ją ujrzałeś, zapragnąłeś ją mieć. Gdybym dał ci ją naprawdę, kiedy już pozbędę się tego potwora, co by mi to dało? Bardzo wiele! Jesteś odpowiednim kandydatem na męża, jesteś potężny. Z politycznego punktu widzenia byłoby to mądre, bardzo mądre, a ty nauczyłbyś ją rozumu i traktował tak, jak powinna być traktowana; nie tak jak Fin, który się przed nią płaszczy. Byłbyś instrumentem mojej zemsty. To rozwiązanie ma wiele zalet... Trzy lata wcześniej Petr Oleg Mzytryk przejął ogromną daczę i ziemie należące do jego ojca, także starego przyjaciela Gorgonów, niedaleko Tbilisi, gdzie, od pokoleń, Gorgonowie posiadali bardzo ważne koneksje handlowe. Od tego czasu Abdollah-chan poznał go 695 bardzo dobrze, zatrzymując się w tej daczy podczas podróży, jakie odbywał w interesach. Stwierdził, że Petr Oleg, jak wszyscy Rosjanie, jest skryty i trochę nieużyty, w przeciwieństwie jednak do innych bardzo pomocny i przyjacielski, najpotężniejszy ze znanych mu Sowietów. Oleg był wdowcem; miał zamężną córkę, syna w marynarce, wnuki i... rzadkie zwyczaje. W ogromnej daczy mieszkał sam, jeśli nie liczyć służby i zaskakująco pięknej, zaskakująco zjadliwej trzydziestoparoletniej rosyjskiej Eurazjatki nazwiskiem Wertyńska, którą pokazał tylko dwukrotnie w ciągu trzech lat, jak jakiś rzadki, prywatny skarb. Zdawało się, że jest ona trochę niewolnicą, trochę więźniem, trochę kompanem do wypitki, trochę dziwką, trochę męczennicą, a trochę dzikim kotem. - Dlaczego nie zabijesz jej i w ten sposób z nią nie skończysz, Petr? - zapytał kiedyś, gdy wybuchła gwałtowna kłótnia, a Mzytryk wypchnął ją z pokoju; kobieta pluła, klęła i wyrywała się służącym, którzy ją odciągali. - Nie... jeszcze nie - odparł Mzytryk, któremu trzęsły się ręce. - Ona jest za... zbyt cenna. "- Ach tak, tak, rozumiem - powiedział Abdol-lah-chan równie podekscytowany; on czuł to samo wobec Azadeh: nie chciał się jej pozbyć, dopóki nie będzie naprawdę poniżona, naprawdę upokorzona, dopóki nie będzie się czołgać. Pamiętał, jak zazdrościł Mzytrykowi tego, że Wertyńska była nałożnicą, a nie córką, tak że mógł się dokonać ostateczny akt zemsty. Niech Bóg przeklnie Azadeh, pomyślał. Przeklnie ją, bliźniaczo podobną do matki, która dała mi tyle rozkoszy, przypominającą mi ciągle, co utraciłem. Ona i jej występny brat! Oboje przypominają matkę rysami i sposobem bycia, ale nie jakością. Ona była jak hurysa z Ogrodu

337

Boga. Myślałem, że nasze dzieci będą mnie kochać i czcić, ale nie: gdy tylko Naftala odeszła do raju, jej dziedzictwo zaczęło przemijać. Wiem, że Azadeh spiskowała z bratem, żeby mnie zamordować. Czyż nie mam na to dowodu? Och, Boże, chciałbym móc ją zabić, tak jak Petr swą nemezis, ale nie mogę, nie mogę. Gdy tylko podnoszę na nią rękę, widzę mą ukochaną. Niech Bóg wtrąci Azadeh do piekła... - Bądź spokojny - powiedziała łagodnie Mzytryk. - Co? - Wyglądasz na zmartwionego, przyjacielu. Nie troskaj się, wszystko pójdzie dobrze. Znajdziesz sposób, aby się jej pozbyć razem z diabłem, który w niej zamieszkał. Abdollah-chan ponuro skinął głową. - Tak dobrze mnie znasz. To prawda, przyznał w duchu, zamawiając dla siebie herbatę, a dla Mzytryka wódkę; tylko w jego towarzystwie czuł się naprawdę dobrze. Zastanawiam się, kim jesteś naprawdę, pomyślał, patrząc na przyjaciela. W dawnych czasach, za życia twojego ojca, w daczy, w której się poznaliśmy, mówiłeś, że jesteś na urlopie; nigdy jednak nie powiedziałeś na urlopie od czego, a ja, choć próbowałem, nie zdołałem się tego dowiedzieć. Na początku zakładałem, że jesteś sowieckim wojskowym, gdyż kiedyś, po pijanemu, powiedziałeś, że dowodziłeś czołgiem w czasie II wojny światowej w Sewastopolu i potem aż do Berlina. Później jednak zmieniłem zdanie i uznałem, że ty i twój ojciec pracujecie raczej w KGB lub GRU, gdyż nikt inny nie może mieć takiej daczy, z taką ziemią, w Gruzji, najlepszej części cesarstwa. Mówisz, że jesteś teraz na emeryturze. Emeryturze po jakiej pracy? Usiłując zbadać zakres potęgi Mzytryka wtedy, w dawnych czasach, Abdollah-chan wspomniał, że tajna komórka komunistycznej Tude w Tebrizie chce go zabić i że chciałby się jej pozbyć. Była to prawda tylko częściowo; chodziło o to, że do grupy tej należał syn człowieka, którego chan skrycie nienawidził i przeciwko któremu nie mógł wystąpić otwarcie. Po tygodniu głowy wszystkich członków grupy widniały nadziane na wbitych w ziemię kołkach koło meczetu; umieszczono tam napis: "Tak zginą wszyscy wrogowie Boga". Abdollah ocierał łzy na pogrzebie, a w duchu się zaśmiewał. To, że Petr Mzytryk mógł wyeliminować jedną z ich własnych 696 697 komórek, świadczyło o naprawdę potężnej władzy i - Abdollah-chan dobrze to wiedział - o tym, jakie on sam ma dla niego znaczenie. Spojrzał na przyjaciela. - Jak długo Fin będzie ci potrzebny? - Parę tygodni. - A jeśli Zielone Opaski uniemożliwiają mu latanie albo go schwytają? Sowiet wzruszył ramionami. - Miejmy nadzieję, że zdąży wykonać zadanie. Wątpię, czy ktoś przeżyje, on albo Cimtarga, jeśli zostaną odnalezieni po tej stronie granicy. - Dobrze. Wróćmy do tego, na czym nam przerwano. Zgadzasz się, aby Tude nie otrzymała tu dużego wsparcia, dopóki Amerykanie trzymają się z dala, a Chomeini nie rozpoczyna kampanii przeciwko nim? - Azerbejdżan zawsze znajdował się w polu naszego zainteresowania. Zawsze mówiliśmy, że powinien być niezależnym państwem. Jest tu więcej niż dość bogactwa, władzy, zasobów mineralnych i ropy, żeby utrzymać takie państwo i... - Mzytryk uśmiechnął się - i jego oświeconych przywódców. Mógłbyś ponieść sztandar, Abdollah. Jestem pewien, że otrzymałbyś wszelkie wsparcie, jakiego byś potrzebował, żeby zostać prezydentem, a także nasze natychmiast uznanie.

338

A potem zostanę zabity, gdy tylko czołgi przetoczą się przez granicę, pomyślał bez złości chan. O nie, mój wspaniały przyjacielu: zatoka to zbyt wielka pokusa, nawet dla ciebie. - To świetna myśl - powiedział poważnie - ale potrzebowałbym na to czasu. A na razie, czy mogę liczyć także na to, że komunistyczna Tude zwróci się przeciwko powstańcom? Uśmiech Petra Mzytryka nie zmienił się, zmienił się jednak wyraz jego oczu. - Ludzie z Tude byliby zdumieni, gdyby mieli zaatakować swych braci. Wielu muzułmańskich intelektualistów popiera islamski marksizm. Słyszałem, że nawet ty go popierasz. 698 - Zgadzam się z tym, że w Azerbejdżanie powinna panować równowaga sił. Kto jednak rozkazał lewakom zaatakować lotnisko? Kto im rozkazał, aby zaatakowali i spalili naszą stację kolejową? Kto nakazał podpalenie rurociągu? Oczywiście, nie był to nikt rozsądny. Słyszałem, że to mułła Mahmud z meczetu Hodżasta - uważnie obserwował Petra - jeden z waszych. - Nigdy o nim nie słyszałem. - Ach - powiedział Abdollah-chan, udając jowialność i nie wierząc rozmówcy - cieszę się, Petr, gdyż jest on fałszywym mułłą. Ten podżegacz nie jest nawet prawdziwym islamskim marksistą. To on napadł na bazę Yokkonena. Niestety, popiera go aż pięciuset bojowników, którzy są równie niezdyscyplinowani, jak on sam. No i ma skądś pieniądze. I pomocników, takich jak Fedor Rakoczy. Co ci mówi to nazwisko? - Niewiele - odparł natychmiast Petr, nie zmieniając tonu głosu i nie przestając się uśmiechać; był zbyt sprytny, żeby uchylać się od odpowiedzi. - To inżynier od rurociągu z Astary przy granicy, jeden z naszych muzułmanów, o którym mówi się, że przystąpił do mudżaheddinów jako Bojownik Wolności bez zezwolenia czy zgody. Petr nie dawał niczego po sobie poznać, ale w duchu denerwował się i przeklinał; miał ochotę krzyczeć. Mój synu, mój synu, czy nas zdradziłeś? Wysłano cię, żebyś szpiegował, infiltrował mudżaheddinów i składał raporty. To wszystko! Tym razem miałeś spróbować skap-tować Fina, a potem pojechać do Teheranu i zorganizować studentów. Dlaczego sprzymierzyłeś się z tym wściekłym psem, mułłą? Dlaczego napadasz na lotniska? Dlaczego zabiłeś te szumowiny przy drodze? Zwariowałeś? Ty przeklęty głupcze! Co by było, gdybyś został ranny albo gdyby cię schwytano? Ile razy powtarzałem ci, że oni, tak jak my, mogą złamać każdego i wydobyć wszystkie tajemnice? Podejmowanie takiego ryzyka to głupota! Fin jest na razie ważny, ale nigdy na tyle, żeby postępować wbrew rozkazom i ryzykować własną przyszłość, a także przyszłość twojego brata i moją! 699 Jeśli syn jest podejrzany, to ojciec także. Jeśli podejrzany jest ojciec, to również cała rodzina. Ile razy powtarzałem ci, że KGB działa według Księgi i niszczy tych, którzy nie są posłuszni Księdze, którzy sami myślą, ryzykują i przekraczają instrukcje. - Ten Rakoczy nie jest ważny - powiedział łagodnie. Zachowaj spokój, nakazał sobie, rozpoczynając litanię: Nie ma się czym martwić. Znam zbyt wiele tajemnic, żeby mogli mnie ruszyć. Mój syn także. To dobry chłopak, oni musieli się co do niego pomylić. Był wielokrotnie sprawdzany, przeze mnie i innych ekspertów. Jestem bezpieczny, silny, zdrowy. Mogę zbić i zaciągnąć do łóżka tę śliczniutką Azadeh, a tego samego dnia zgwałcić Wertyńską. - Ważne jest to, przyjacielu, że cały Azerbejdżan spogląda na ciebie - ciągnął tym samym łagodnym głosem - otrzymasz takie wsparcie, jakiego potrzebujesz, a twoje poglądy o islamskich marksistach dotrą do właściwego źródła. Będziesz miał równowagę, której pragniesz. - To dobrze. Liczę na to - odparł chan.

339

- Tymczasem - dodał Mzytryk, powracając do kwestii, która spowodowała jego nagłe przybycie - co z brytyjskim kapitanem? Czy możesz nam pomóc? Przedwczoraj do jego domu pod Tbilisi dotarł ściśle tajny, zaszyfrowany teleks z Centrali, z którego dowiedział się, że tajna stacja nasłuchowa CIA na północnym stoku Sawalanu została wysadzona w powietrze przez sabotażystów przed przybyciem zaprzyjaźnionych miejscowych oddziałów, które miały zabrać wszystkie księgi szyfrów, maszyny szyfrujące i komputery. Natychmiast skontaktować się z Iwanowiczem, nakazywał teleks, posługując się kryptonimem Abdollah-chana. Powiedzieć mu, ze sabotażyści to Brytyjczyk, kapitan, dwóch Gurkhów i agent CIA Rosemont (kryptonim Abu Kurd). Prowadził ich jeden z naszych najemników; zamordowali go, zanim mógł wprowadzić ich w zasadzkę. Jeden z żołnierzy i agent CIA zostali zabici podczas ucieczki, a dwaj, którzy przeżyli, kierują się prawdopodobnie w kierunku sektora Iwanowicza. Zapewnić jego współpracę. Paragraf 700 16ja. Potwierdzić. Rozkaz Paragraf 16 oznaczał: ta osoba lub osoby są wrogami o najwyższym priorytecie. Trzeba ich przechwycić i skierować na przesłuchanie wszelkimi dostępnymi środkami. Litera a oznaczała: jeśli nie da się tego zrobić, trzeba ich wyeliminować. Mzytryk pociągnął łyk wódki. Czekał. - Byliśmy ci wdzięczni za udzielenie pomocy. - Zawsze możecie liczyć na moją pomoc - odparł Abdollah - ale odnalezienie w Azerbejdżanie dwóch świetnie wyszkolonych sabotażystów, którzy na pewno dobrze się już zamaskowali, jest prawie niemożliwe. Na pewno dysponują kryjówkami - w Tebrizie jest brytyjski konsulat. W górach są całe tuziny dróg, którymi mogą nas omijać. - Wstał, podszedł do okna i wyjrzał. Z tego miejsca mógł widzieć strzeżony przez wartownika 206. Na niebie nadal nie było chmur. - Gdybym to ja prowadził tę operację, udałbym, że zdążam do Tebrizu, a potem zawrócił i wydostał się przez Morze Kaspijskie. Jak oni się tu dostali? - Przez Morze Kaspijskie. Ale ich wytropiono. W śniegu odnaleziono dwa ciała, a ślady pozostałych prowadzą do Tebrizu. Niepowodzenie operacji na Sawalanie wywołało prawdziwe trzęsienie ziemi. Tak wiele najtajniejszego sprzętu CIA znajdowało się niemal w zasięgu ręki! Przez wiele lat działało to jak magnes. Podczas dwóch ostatnich tygodni informacje o tym, że niektóre z posterunków radarowych zostały ewakuowane, że w czasie panicznego odwrotu nie zniszczono sprzętu, skłaniały jastrzębie do natychmiastowej akcji, do przejęcia siłą całego tego bogactwa. Mzytryk, główny doradca w tym regionie, zalecał ostrożność, posłużenie się raczej miejscowymi oddziałami, a nie radzieckimi. Chodziło o to, aby nie antagonizować Abdollahchana - jedynego kontaktu i najcenniejszego agenta - oraz o to, aby nie ryzykować i nie wywoływać międzynarodowego incydentu. - Ryzykowanie konfrontacji byłoby czymś całkowicie niemądrym - powiedział wcześniej, postępując 701 w myśl Księgi i swego prywatnego planu. - Co uzyskamy z bezpośredniej akcji, jeśli to w ogóle nie jest dezinformacja, a Sawalan nie jest jedną wielką makietą, co zresztą może być prawdopodobne? Kilka książek szyfrów, które może i tak już mamy? A co do komputerów, operacja "Zatopek" może doprowadzić do ich zdobycia. Chodziło o bardzo kontrowersyjną i innowacyjną tajną operację KGB, nazwaną tak od nazwiska czeskiego długodystansowca, rozpoczętą w 1965 roku. Przy początkowym budżecie 10 milionów dolarów - waluty, której zawsze brakowało - operacja "Zatopek" miała doprowadzić do uzyskania stałego dostępu do najnowocześniejszych i najlepszych technologii zachodnich poprzez zwykłe zakupy za pośrednictwem sieci lipnych spółek. Miała zastąpić kosztowne, konwencjonalne metody kradzieży i szpiegostwa.

340

"Te wydatki nic nie znaczą w porównaniu z korzyściami, jakie uzyskamy", brzmiały słowa jego ściśle tajnego raportu wstępnego, złożonego w Centrali po powrocie z Dalekiego Wschodu w 1964 roku. "Istnieją dziesiątki tysięcy skorumpowanych biznesmenów i naszych sympatyków, którzy sprzedadzą nam to, co najlepsze, byle tylko osiągnąć zysk. Nawet ogromny zysk jakiejś osoby to dla nas drobiazg, gdyż w ten sposób na samych zadaniach zaoszczędzimy miliardy, które będziemy mogli przeznaczyć na marynarkę, lotnictwo i armię lądową. Poza tym, co równie ważne, unikniemy całych lat wysiłku, ciężkiej pracy i niepowodzeń. Tanim kosztem będziemy im dorównywać we wszystkim, co tylko potrafią wymyślić. Kilka dolarów wsuniętych w odpowiednie łapy odda w nasze ręce wszystkie ich skarby". Petr Mzytryk poczuł ukłucie dumy, gdy przypomniał sobie, jak jego plan został zaakceptowany, choć naturalnie i zgodnie z obowiązującymi zasadami przejęli go jego zwierzchnicy i przedstawili jako własny pomysł, podobnie zresztą jak on sam przejął go od jednego ze swych głęboko zamaskowanych agentów w Hongkongu, 702 Francuza Jacques'a de Ville'a. Jacąues, zatrudniony w ogromnym konglomeracie Struana, otworzył mu oczy: "Prawo amerykańskie nie zakazuje wysyłania technologii do Francji, Niemiec Zachodnich i tuzina innych krajów. Z kolei prawo tych krajów nie zabrania wysyłania technologii do jeszcze innych państw, których prawo nie zakazuje, tak jak szwajcarskie, sprzedawania towarów do Związku Radzieckiego. Interes jest interesem, Gregor, a pieniądze rządzą tym światem. Tylko poprzez Struana możemy dostarczyć wam całe tony wyposażenia, którego USA wam odmawia. Pracujemy dla Chin, dlaczego by nie dla was? Gregor, wy, żeglarze, nie znacie się na interesach..." Mzytryk uśmiechnął się do swych myśli. W tamtych czasach znano go jako Gregora Susłowa, kapitana małego sowieckiego frachtowca krążącego między Włady-wostokiem a Hongkongiem. W rzeczywistości wykonywał ściśle tajne zadanie jako zastępca szefa pierwszego zarządu KGB do spraw Azji. W ciągu tych wszystkich lat, począwszy od 1964, gdy zgłosiłem ten pomysł, myślał z dumą, operacja "Zatopek", przy nakładach wynoszących jak dotąd łącznie 85 milionów dolarów, zaoszczędziła mateczce Rosji miliardy i zapewniła stały, a nawet rosnący napływ gadżetów, elektronicznych cudeniek, oprzyrządowania, oprogramowania, planów, robotów, obwodów scalonych, mik-roczęści, leków z NASA, Japonii i Europy: wszystkie te cuda możemy teraz wytwarzać u nas, na maszynach wynalezionych przez wroga, kupionych i opłaconych z ich kredytów, których nigdy nie spłacimy. Co za głupcy! Nieomal roześmiał się głośno. Co ważniejsze, "Zatopek" daje mi wolną rękę i swobodne manewry w tym regionie; mogę rozgrywać Wielką Grę, którą głupi Brytyjczycy wypuścili z rąk. Spojrzał na stojącego przy oknie Abdollah-chana; czekał cierpliwie, aż ten zdecyduje się, co pragnie otrzymać w zamian za pomoc w ujęciu sabotażystów. No dalej, Zły Grubasie, pomyślał ponuro, obaj wiemy, że 703 jeśli zechcesz, to złapiesz tych matierjebców, jeśli są jeszcze w Azerbejdżanie. - Zrobię, co będę mógł - odezwał się Abdol-lah-chan, nadal stojąc przodem do okna. Mzytryk nie musiał skrywać uśmiechu. - Jeśli ich złapię, co dalej? - Powiedz Cimtardze. On wszystko załatwi. - Bardzo dobrze. - Abdollah-chan pokiwał głową, podszedł i zajął swe miejsce. - Zatem to jest ustalone. - Dziękuję - powiedział Petr. Był bardzo zadowolony. Tak zdecydowane sformułowanie gwarantowało, że Abdollah obiecuje rychły sukces.

341

- Ten mułła, o którym mówiliśmy, Mahmud - ciągnął chan - on jest bardzo niebezpieczny. On i jego zbiry. Uważam, że są zagrożeniem dla wszystkich. Powinno się skłonić Tude, żeby się nim zajęła. Oczywiście dyskretnie. Mzytryk zastanawiał się, jak wiele Abdollah wie o ich tajnym wsparciu udzielanym Mahmudowi, jednemu z najlepszych i najbardziej fanatycznych nawróconych. - Tude musi być strzeżona. Ich przyjaciele także. - Dostrzegł gniew na twarzy rozmówcy i natychmiast dodał ugodowo: - Może ten człowiek mógłby zostać przeniesiony i zastąpiony kimś innym; ogólny rozłam i bratobójstwo pomogłyby wrogowi. - Ten mułła jest fałszywy. Tak naprawdę to w nic nie wierzy. - Zatem powinien odejść. Szybko. Petr Mzytryk uśmiechnął się. Abdollah-chan nie. - Bardzo szybko, Petr. Na zawsze. A jego grupa powinna być rozwiązana. Cena była wygórowana, ale rozkaz Paragrafu 16/a upoważniał go do podjęcia takiej decyzji. - Dlaczegóż by nie szybko i na zawsze, skoro uważasz, że to konieczne? Zgadzam się, hmm, przekazać twoje zalecenie. Mzytryk uśmiechnął się; tym razem Abdollah-chan także. 704 - Cieszę się, że doszliśmy do porozumienia, Petr. Zostań muzułmaninem. Zrób to dla swej nieśmiertelnej duszy. Petr Mzytryk wybuchnął śmiechem. - Może z czasem... Na razie ty zostań komunistą. Zrób to dla swych doczesnych przyjemności. Chan roześmiał się, nachylił i ponownie napełnił kieliszek Petra. - Nie mógłbyś zostać tu kilka dni? - Nie, ale dziękuję. Po posiłku będę się zbierał. - Uśmiechnął się szerzej. - Mam wiele do zrobienia. Abdollah był bardzo zadowolony. - Mogę już zapomnieć o kłopotliwym mulle i jego bandzie. Ten zepsuty ząb zostanie usunięty. Zastanawiam się jednak, Petr, co byś zrobił, gdybyś wiedział, że ten twój kapitan i żołnierz-sabotażysta czekają po drugiej stronie mojej posiadłości na możliwość bezpiecznego wyjazdu? - Wyjazdu dokąd? Do Teheranu czy do ciebie? - Jeszcze się nie zdecydowałem. - Och, wiedziałem, że mnie o to poprosisz. - Po cóż miałbym ich chronić, po cóż spotykać się z nim potajemnie w Tebrizie dwa dni temu, po cóż przywozić ich po kryjomu tutaj, jeśli nie dla ciebie? - Być może. - Szkoda, że zginął Vien Rosemont. Był bardzo pożyteczny. I tak informacje i ostrzeżenie zawarte w kodzie, który przekazał mi przez kapitana, są bardziej niż pożyteczne. Trudno będzie znaleźć kogoś na jego miejsce. Tak, prawdą jest również to, że jeśli korzysta się z czyjejś uprzejmości, trzeba ją odwzajemnić. Chan zadzwonił, a gdy zjawił się służący, powiedział: - Przekaż mojej córce, Azadeh, że ma z nami usiąść do posiłku. TEHERAN, 13:17. Jean-Luc Sessonne walił mosiężną kołatką w drzwi mieszkania McIvera. Obok niego stała Sajada Bertolin. Teraz, gdy nie byli już na ulicy, pogładził przez palto jej piersi i pocałował ją. - Przyrzekam: to nie potrwa długo. Potem z powrotem do łóżka! Roześmiała się. - Dobrze. - Zarezerwowałaś stolik w Klubie Francuskim?

342

- Oczywiście. Mamy dużo czasu! - Tak, cheri. Miał na sobie elegancki płaszcz przeciwdeszczowy narzucony na mundur lotniczy. Lot z Zagrosu nie był spokojny: nikt nie odpowiadał na jego częste wezwania radiowe, choć w eterze krzyżowały się podniecone głosy w farsi, którego nie rozumiał. 706 Trzymał przepisową wysokość i rozpoczął standardowe podejście do międzynarodowego lotniska w Teheranie. Nadal nikt nie odpowiadał na wezwanie. Rękaw pokazywał silny wiatr boczny. Koło dworca lotniczego stały cztery jumbo jęty, kilka innych odrzutowców i jeden wypalony wrak. Pilot zauważył, że niektóre samoloty przyjmują na pokład pasażerów; otaczały je tłumy mężczyzn, kobiet i dzieci. Dziobowe i ogonowe schodnie były niebezpiecznie przeciążone; wszędzie walały się porzucone torby i walizki. Żadnych policjantów ani pracowników lotniska; to samo z drugiej strony budynku terminalu, gdzie wszystkie drogi dojazdowe były zablokowane przez samochody. Auta od czasu do czasu posuwały się trochę do przodu. Duży parking był całkowicie zastawiony, ale kolejne pojazdy próbowały się tam wcisnąć. Na chodnikach tłoczyli się ludzie objuczeni pakunkami. Jean-Luc podziękował Bogu za to, że jest w powietrzu, a nie w tym tłumie, i wylądował bez trudu na pobliskim lotnisku Galeg Morghi. Wprowadził 206 do hangaru S-G i za pomocą dziesięciodolarowego banknotu załatwił sobie natychmiastowe podwiezienie do miasta. Wstąpił do biura Schlumbergera, gdzie zgłosił powrót do Zagrosu o świcie. Potem pojechał prosto do mieszkania Sajady. Czekała. Jak zwykle, gdy spotykali się po długim rozstaniu, byli niecierpliwi, szorstcy, samolubni i eksplodowali podnieceniem. Poznał ją na przyjęciu bożonarodzeniowym w Teheranie rok, dwa miesiące i trzy dni temu. Dokładnie pamiętał tamten wieczór. Panował tłok, dojrzał ją jednak od razu, jakby w pokoju oprócz nich nie było nikogo. Była sama, popijała drinka, ubrana w gładką białą suknię. - Vaus parlez francais, madame? - zapytał uderzony jej urodą. - Niestety, m'sieur, tylko kilka słów. Wolałabym angielski. - Niech będzie angielski. Jestem szczęśliwy, że panią spotkałem, ale mam poważny problem. 707 - Och, tak? - Chciałbym się natychmiast z panią kochać. - Co? - Pani jest ucieleśnieniem moich marzeń... - Zabrzmiałoby to o wiele lepiej po francusku, ale trudno, pomyślał. - Zawsze szukałem kogoś takiego jak pani i muszę się z panią kochać. Pani jest tak... godna pożądania. - Ale... ale mój... mąż jest gdzieś tutaj. Jestem mężatką. - To stanowi pewną okoliczność, madame, ale nie przeszkodę. Roześmiała się, a on już wiedział, że należy do niego. Do pełni szczęścia brakowało już tylko jednego: - Czy umie pani gotować? - Tak - odparła z takim zaufaniem, że miał już pewność, iż będzie wspaniała; w łóżku będzie boska, a on nauczy ją tego, czego jeszcze nie umie. Jakie ona ma szczęście, że mnie spotkała, pomyślał z radością i znowu załomotał w drzwi. Miesiące, które spędzili razem, mijały jak w bajce. Jej mąż rzadko przebywał w Teheranie. Był Libań-czykiem francuskiego pochodzenia, bankierem w Bejrucie. - Zatem musi być cywilizowany - powiedział z zaufaniem Jean-Luc - i na pewno zaakceptuje nasz związek, cheri, gdyby kiedyś go odkrył. W porównaniu z tobą jest całkiem stary; na pewno zaakceptuje.

343

- Nie jestem tego taka pewna, cheri, poza tym on ma tylko pięćdziesiąt lat, a ty... - Boski - podpowiedział jej właściwe według niego słowo - jak ty. Naprawdę tak myślał. Nigdy nie spotkał kogoś z taką skórą, jedwabistymi włosami, długimi nogami. Kogoś tak zapamiętałego w miłości, że było to darem niebios. - Mon Dieu - wydyszał którejś nocy, gdy zastygł na szczycie, zniewolony jej magią. - Umrę w twoich ramionach. Potem pocałowała go, podała mu nagrzany ręcznik i wślizgnęła się z powrotem do łóżka. Byli wtedy na 708 wakacjach w Istambule, jesienią zeszłego roku; wszechogarniająca zmysłowość tego miasta całkowicie nimi zawładnęła. Dla niej była to podniecająca przygoda, ale nie coś jedynego i ostatecznego. Powiedziała o Jean-Lucu mężowi w nocy, po przyjęciu, na którym go poznała. - Ach - rzekł ubawiony - to dlatego chciałaś się z nim spotkać! - Tak. Pomyślałam sobie, że jest interesujący, choć to Francuz, egocentryk jak oni wszyscy. Podniecił mnie, tak, naprawdę. - No cóż, będziesz w Teheranie jeszcze przez dwa lata, a ja nie mogę przyjeżdżać na dłużej niż kilka dni w miesiącu. To zbyt niebezpieczne, a byłoby wstyd, gdybyś spędzała samotnie wszystkie noce, prawda? - Więc mam twoje błogosławieństwo? - Gdzie jest jego żona? - We Francji. On spędza dwa miesiące w Iranie, a potem jeden z nią. - Może ten związek to bardzo dobry pomysł, dobry dla twojej duszy, dobry dla twojego ciała i dobry dla naszej pracy. Co ważniejsze, odwróci uwagę. - Tak, jak też o tym pomyślałam. Powiedziałam mu, że nie znam francuskiego, a on ma wiele zalet: jest członkiem Klubu Francuskiego! - Ach, zatem zgoda. Dobrze, Sąjado. Powiedz mu, że jestem bankierem pochodzenia francuskiego, co zresztą częściowo odpowiada prawdzie. Czyż mój prapra-dziadek nie wziął udziału w wyprawie Napoleona na Środkowy Wschód? Powiedz swojemu Francuzowi, że jesteśmy Libańczykami od wielu pokoleń, a nie od kilku lat. - Dobrze. Jak zwykle jesteś mądry. - Niech ci załatwi członkostwo Klubu Francuskiego. To byłoby doskonałe! Tam zbierają się bardzo wpływowi ludzie. Trzeba jakoś złamać przymierze Iranu z Izraelem, powstrzymać Szacha, oderwać Izrael od irańskiej ropy, żeby powstrzymać tego diabła Begina od inwazji na Liban i wyparcia naszych bojowników. Ma709 jąc irańską ropę, odniesie zwycięstwo, a to byłby koniec kolejnej cywilizacji. Męczy mnie ten ruch. - Tak, tak, zgadzam się z tym. Sajada była bardzo dumna. Tak wiele udało się osiągnąć w ciągu roku; to nie do wiary, jak wiele! W tydzień później Jasir Arafat został zaproszony do Teheranu na triumfalne spotkanie z Chomeinim. Było to podziękowanie za pomoc, jakiej udzielił rewolucji: eksport ropy do Izraela został wstrzymany, a fantastycznie antyizraelski Chomeini zastąpił proizraelskiego Szacha, który musiał uciekać w niesławie. Taki postęp od czasu, gdy po raz pierwszy spotkała Jean-Luca. Postęp wprost niewyobrażalny! Wiedziała też, że pomogła swojemu mężowi, wysokiemu funkcjonariuszowi OWP, działając jako specjalny kurier, przewożąc wiadomości i kasety do i ze Stambułu, do i z Klubu Francuskiego w Teheranie - och, jak ciekawe było zadanie wytłumaczenia Irakijczykom, żeby pozwolili Chomeiniemu poszukać bezpiecznego schronienia we Francji, gdzie nie musiał już milczeć - wszędzie w towarzystwie mojego przystojnego kochanka. Och, tak, pomyślała z zadowoleniem, przyjaźnie i kontakty Jean-

344

Luca były takie użyteczne. Pewnego dnia, już niedługo, wrócimy do Gazy. Odzyskamy nasze ziemie, domy, sklepy i winnice... Drzwi mieszkania McIvera otworzyły się. Za nimi stał Charlie Pettikin. - Dobry Boże, Jean-Luc, co tu, u diabła, robisz? Cześć Sajado, wyglądasz jeszcze piękniej niż zwykle! Wejdźcie! Uścisnął dłoń Jean-Luca i i pocałował Sajadę w oba policzki; poczuł bijące od niej ciepło. Długie, grube palto z kapturem skrywało jej postać. Znała niebezpieczeństwa Teheranu i ubrała się stosownie. - To oszczędza wielu kłopotów, Jean-Luc. Jasne, że to jest głupie, ale nie chcę, żeby na mnie pluto albo żeby jakiś zbir mastrubowal się i wymachiwał kutasem, gdy przechodzę. To nie jest i nigdy nie będzie Francja. Rzeczywiście, to nie do wiary, że muszę teraz nosić w Teheranie coś w rodzaju czadom, a jeszcze miesiąc temu nie musiałam. Cokolwiek powiesz, cheri, stary Teheran odszedł na zawsze... Swoją drogą szkoda, myślała, wchodząc do mieszkania. Teheran łączył to, co najlepsze na Zachodzie, z tym, co najlepsze - i najgorsze - na Wschodzie. Teraz jednak... teraz żałuję Iranczyków, zwłaszcza kobiet. Dlaczego muzułmanie, a przede wszystkim szyici, mają tak ciasne horyzonty i nie pozwalają kobietom ubierać się nowocześnie? Czy to dlatego, że są tak opętani myślą o seksie i nie chcą tego ujawnić? Dlaczego nie mogą być tacy jak my, Palestyńczycy, albo Egipcjanie, Szargazyjczycy, Dubajczycy lub Indonezyjczycy, Pakistańczycy i jeszcze wiele innych narodów? To musi być impotencja. Nic mnie nie powstrzyma od udziału w kobiecym marszu protestacyjnym. Jak Chomeini śmiał zdradzić nas, kobiety. Przecież dla niego szłyśmy na barykady! W mieszkaniu było zimno; elektryczny kominek nadal działał tylko na pół gwizdka. Pozostała w palcie; rozpięła je tylko i usiadła na jednej z sof. Miała na sobie ciepłą paryską sukienkę z rozcięciem sięgającym uda. Obaj mężczyźni to zauważyli. Była tu już wielokrotnie; mieszkanie wydawało się jej ponure i niewygodne, ale bardzo lubiła Genny. - Gdzie jest Genny? - Poleciała rano do Asz Szargaz na pokładzie 125. - Mac też wyjechał? - zapytał Jean-Luc. - Nie, tylko ona. Mac jest w... - Nie wierzę! - wykrzyknął Jean-Luc. - Przysięgała, że bez starego Duncana nie wyjedzie! Pettikin roześmiał się. - Ja też nie wierzyłem, ale pojechała potulnie jak baranek. - Zdążę jeszcze powiedzieć JeanLucowi o prawdziwym powodzie jej wyjazdu, pomyślał. - Było tutaj aż tak źle? - Tak i robi się coraz gorzej. Coraz więcej egzekucji. - Pettikin pomyślał, że lepiej nie wspominać przy Saja710 711 dzie o ojcu Szahrazad. Nie ma potrzeby jej martwić. - Co sądzicie o herbacie? Akurat zaparzyłem. Słyszeliście dzisiaj o więzieniu Kasr? - Co takiego? - Wdarł się tam tłum - wyjaśnił Pettikin, idąc do kuchni po dodatkowe filiżanki. - Wyłamali bramę i uwolnili więźniów. Powiesili kilku funkcjonariuszy SAVAK-u i policjantów. Plotka głosi, że Zielone Opaski powołały sąd kapturowy i napełniają cele Bóg wie kim, a potem opróżniają je również szybko przy pomocy plutonów egzekucyjnych. Sajada powiedziałaby, że więzienie zostało wyzwolone i że wrogowie rewolucji, wrogowie Palestyny, ponoszą zasłużoną karę. Zachowała jednak spokój i słuchała z uwagą słów Pettikina.

345

- Rano pojechaliśmy na lotnisko z Genny, potem do ministerstwa, a potem tutaj. Mac wkrótce wróci. Jak wygląda dojazd do lotniska, Jean-Luc? - Wielokilometrowe korki. - Staruszek zatrzymał na kilka tygodni 125 w Asz Szargaz, żeby wywieźć naszych ludzi, gdyby było to konieczne, albo dowozić świeże załogi. - To dobrze. Scotowi Gavallanowi należy się urlop. I jeszcze kilku mechanikom. Czy 125 może dostać zezwolenie na lądowanie w Szirazie? - Spróbujemy w przyszłym tygodniu. Chomeini i Bazargan chcą znów wydobywać ropę, więc chyba będą skłonni do współpracy. - Czy będziesz mógł sprowadzić nowe załogi, Char-lie? - zapytała Sajada, dziwiąc się, że pozwala się na tak wiele brytyjskiemu odrzutowcowi. Cholerni Brytyjczycy, zawsze coś knują! - Taki mamy plan, Sajado. - Pettikin wlał do dzbanka trochę gorącej wody; nie zauważył grymasu na twarzy Jean-Luca. - Ambasada brytyjska kazała nam ewakuować cały personel, który nie jest niezbędny. Wywieźliśmy kilku pracowników i Genny, a potem Johnny Hogg poleciał do Kowissu, żeby zabrać Manue-lę Starke. 712 - Manuela jest w Kowissie? - Sajada była równie zdumiona, jak Jean-Luc. Pettikin opowiedział im o tym, co się zdarzyło, i o tym, jak McIver ją tam wysłał. - Tyle się dzieje, że trudno mieć oko na wszystko. Co tu robisz i co słychać w Zagrosie? Zostaniecie na kolacji. Dziś ja gotuję. Jean-Luc ukrył swe przerażenie. - Przepraszam, mon vieux, dzisiaj to niemożliwe. Co do Zagrosu, wszystko w porządku, jak zwykle. W końcu to sektor francuski. Jestem tu, żeby przywieźć Schlum-bergera. Wracam jutro o świcie. Będę musiał odwieźć ich z powrotem za dwa dni; jak mógłbym się oprzeć możliwości dodatkowego polatania? - Uśmiechnął się do Sajady, a ona odwzajemniła uśmiech. - W gruncie rzeczy, Charlie, od dawna należy mi się wolny weekend. Gdzie jest Tom Lochart? Kiedy wróci do Zagrosu? Pettikin poczuł skurcz żołądka. Od czasu gdy trzy dni temu Rudi Lutz wywołał ich z wieży w Abadanie i powiedział, że HBC został zestrzelony podczas próby nielegalnego przekroczenia granicy, a Tom Lochart "wrócił z urlopu", nie mieli żadnych informacji poza oficjalnym potwierdzeniem przekazanym przez Kowiss, że Lochart wyruszył do Teheranu drogą lądową. Jak dotąd, nie było żadnego oficjalnego dochodzenia w sprawie porwania maszyny. Chciałbym, na Boga, żeby Tom już wrócił, pomyślał Pettikin. Gdyby nie było tu Sajady, opowiedziałbym o tym wszystkim Jean-Lucowi, w końcu przyjaźni się z Tomem bardziej niż ja. Ale nie wiem nic o Sajadzie. Poza tym ona pracuje dla Kuwejtczyków, a ta cała sprawa z HBC może być nazwana zdradą stanu. W zamyśleniu napełnił filiżankę i podał ją dziewczynie; drugą przysunął do Jean-Luca. Obie zawierały gorący, czarny napój z cukrem i kozim mlekiem, którego żadne z nich nie lubiło; nie odmówili tylko z grzeczności. - Tom zrobił to, co miał zrobić - powiedział ostrożnie, starając się, żeby zabrzmiało to lekko. - Przed713 wczoraj wyruszył lądem z Bandar Dejlamu. Bóg wie, ile czasu zajmie mu droga, ale powinien już tu dotrzeć. Miejmy nadzieję, że zjawi się dzisiaj. - Byłoby wspaniale - zauważył Jean-Luc. - Mógłby zabrać ludzi Schlumbergera do Zagrosu, a ja miałbym kilkudniowy urlop. - Urlop już miałeś. Poza tym ty tam teraz dowodzisz. - No cóż, w końcu mogłyby wrócić ze mną i przejąć bazę, a ja wróciłbym tutaj w niedzielę. Jean-Luc spojrzał na Sajadę i rozpromienił się. - Voila, wszystko ustalone. - Odruchowo

346

wypił łyk herbaty i prawie się zakrztusił. - Dieu, Charlie! Kocham cię jak brata, ale to jest merde! Dziewczyna wybuchnęła śmiechem, a Pettikin pozazdrościł koledze. A jednak, pomyślał z sercem bijącym odrobinę szybciej, samolot Alitalii z Paulą na pokładzie może tu przylecieć każdego dnia. Cóż bym dał, żeby jej oczy tak pojaśniały na mój widok, jak oczy Sajady dla tego m'sieur uwodziciela. Daj lepiej spokój, Charlie Pettikin. Mógłbyś wyjść na cholernego głupca. Ona ma dwadzieścia dziewięć lat, a ty pięćdziesiąt sześć i tylko kilka razy z nią rozmawiałeś. Tak, a jednak ona działa na mnie tak jak nikt od lat. Rozumiem teraz, dlaczego Tom Lochart szaleje za Szahrazad. Zaalarmował ich brzęczyk aparatu nadawczo-odbiorczego wysokiej częstotliwości. Pettikin wstał i zwiększył głośność. - Kwatera Główna w Teheranie, dalej! - Kapitan Ayre z Kowissu do kapitana McIvera. Pilne. Trzaski w eterze pogarszały słyszalność. - Tu kapitan Pettikin. Kapitana McIvera chwilowo nie ma. Słychać cię dwa do pięciu. - Jeden do pięciu stanowiło miarę siły sygnału. - W czym mogę pomóc? - Gotowość Jeden. Jean-Luck chrząknął. - Co jest z Freddym i tobą? Tytułujecie się kapitanami? - To tylko kod - wyjaśnił Pettikin, wpatrując się w aparat radiowy. Sajada natężyła uwagę. To oznacza, że ktoś słyszy rozmowę. Ktoś, kto nie powinien słyszeć. Wróg. Równie oficjalna odpowiedź oznacza, że ta informacja dotarła. - To bardzo sprytne - wtrąciła Sajada. - Często używacie kodów, Charlie? - Nie, ale zaczynam tego żałować. To jest cholerna sprawa, kiedy się nie wie, co się naprawdę dzieje. Brakuje osobistego kontaktu, nie ma poczty i telefonu. Teleks ledwie dyszy, a tylu świrów wtrąca się w nasze sprawy bez zaproszenia. Dlaczego nie oddadzą tych swoich karabinów i nie zostawią nas w spokoju? Odbiornik wydawał z siebie miły szum. Za oknami dzień był pochmurny i szary, chmury zapowiadały dalsze opady śniegu; światło późnego popołudnia sprawiało, że dachy wyglądały ponuro, góry piętrzące się na horyzoncie również. Czekali niecierpliwie. - Tu kapitan Ayre z Kowisu... - Głos zanikał; musieli bardzo się skupić, żeby coś zrozumieć. - ...najpierw przekazuję wiadomość z Zagrosu Trzy od kapitana Gavallana sprzed kilku minut. - Jean-Luc zesztywniał. - Wiadomość brzmi: "Pan, pan, pan". - Był to międzynarodowy sygnał lotniczy oznaczający niebezpieczeństwo, prawie Mayday. - "Miejscowy komitet powiedział mi właśnie, że jesteśmy niepożądani w Zagrosie i że mamy ewakuować wszystkich cudzoziemców z okolicy, w tym z terenów wierceń, w ciągu czterdziestu ośmiu godzin. Proszę o natychmiastowe instrukcje". Koniec wiadomości. Zapisał pan? - Tak - rzucił Pettikin i rzeczywiście coś nabazgrał. - To wszystko, co powiedział. Wyglądało na to, że jest w kropce. - Poinformuję kapitana McIvera i wywołam was, gdy tylko będę mógł. Jean-Luc nachylił się, a Pettikin oddał mu mikrofon. 714 715 - Tu Jean-Luc. Freddy, wywołaj Scota i powiedz mu, że wrócę zgodnie z planem: jutro przed południem. Cieszę się, że mogłem cię usłyszeć, dziękuję, oddaję mikrofon Charliemu. Oddał mikrofon. Nie był już ani wesoły, ani dobroduszny. - Przekażę, kapitanie Sessonne. Miło było z panem rozmawiać. Następna wiadomość: 125 zabrał naszych wyjeżdżających razem z panią Starke, w tym kapitana Jona Tyrera, który został ranny przy kontrataku tych poronionych lewaków w Bandar Dejlamie... - Co za atak? - mruknął Jean-Luc.

347

- Słyszę o tym po raz pierwszy. - Pettikin był równie zatroskany. - i, zgodnie z planem, przywiezie za kilka dni nowe załogi. Następna: kapitan Starke. Usłyszeli w jego głosie wahanie i niepokój, a także pewną nienatural-ność, jakby czytał z kartki: - Kapitan Starke został zabrany przez komitet w Kowissie na przesłuchanie... - Obaj mężczyźni gwałtownie nabrali powietrza w płuca - ...aby potwierdzić fakty zbiorowej ucieczki sprzyjających Szachowi oficerów lotnictwa z Isfahanu, we wtorek trzynastego, helikopterem pilotowanym prawdopodobnie przez Europejczyka. Następna: operacje lotnicze przebiegają coraz lepiej pod ścisłym nadzorem nowego kierownictwa. Pan Esfandiari jest teraz naszym kierownikiem z ramienia IranOil; chce, abyśmy przejęli wszystkie kontrakty Guerneya. Aby to zrobić, potrzebne są dodatkowe trzy 212 i jeden 206. Prosimy o radę. Potrzebujemy części zamiennych do HNB, HKJ i HGX oraz pieniędzy na zaległe płace. To na razie wszystko. Pettikin rysował esy floresy na kartce, nie mógł zebrać myśli. - Ja... ech... zanotowałem wszystko i poinformuję kapitana McIvera, gdy tylko wróci. Powiedział pan, że... no, że "atak na Bandar Dejlam". Proszę podać więcej szczegółów. Rozległy się tylko trzaski. Czekali. Potem usłyszeli głos Ayre'a, tym razem normalny: 716 - Wiem tylko, że nastąpił atak przeciwników Ajatollaha Chomeiniego, a kapitanowie Starke i Lutz pomogli go odeprzeć. Potem kapitan Starke przywiózł tu rannych na leczenie. Z naszego personelu ucierpiał tylko Tyrer. To wszystko. Pettikin starł z czoła kroplę potu. - Co... co się stało Tyrerowi? Cisza. A potem: - Lekka rana głowy. Doktor Nutt mówi, że wszystko będzie w porządku. - Charlie, zapytaj go, o co chodziło z Isfahanem - odezwał się Jean-Luc. Pettikin, jak we śnie, widział swoje palce przełączające aparat na nadawanie. - O co chodziło z Isfahanem? Czekali w milczeniu. Potem padły słowa: - Powiedziałem już wszystko, co wiem. - Ktoś dyktuje mu, co ma powiedzieć - mruknął Jean-Luc. Pettikin nacisnął guzik nadwania; postanowił już o nic więcej nie pytać, gdyż było oczywiste, że Ayre nie będzie mógł odpowiedzieć. - Dziękuję, kapitanie - rzekł, zadowolony, że jego głos zabrzmiał bardziej zdecydowanie. Niech pan poprosi Ważniaka, żeby sformułował na piśmie swoją prośbę o dodatkowe helikoptery. Niech uwzględni czas trwania kontraktu i terminarz opłat. Może to przesłać 125, przy okazji dostawy części. Proszę... proszę nas informować o kapitanie Starke'u. McIver odezwie się do was, gdy tylko będzie mógł. - Dobrze. Kończę. Słychać było już tylko trzaski. Pettikin bawił się przełącznikami. Obaj mężczyźni patrzyli na siebie, nie interesując się Sajadą, która siedziała w milczeniu na sofie i której uwagi nic nie mogło umknąć. - "Ścisły nadzór"? To nie brzmi dobrze, Jean-Luc. - Tak. To prawdopodobnie oznacza, że muszą latać z uzbrojonymi Zielonymi Opaskami. Jean-Luc pocił się ze zdenerwowania, myśląc o Zagrosie i o tym, jak 717 młody Scot Gavallan da sobie radę bez niego. - Mer de! Dziś rano, gdy wyjeżdżałem, wszystko było pięć na pięć; kontrola w Szirazie zachowywała się jak szwajcarski hotelarz poza sezonem. Merde! Pettikin przypomniał sobie nagle Rakoczego; nieszczęście było tak blisko. Przez chwilę rozważał, czy powiedzieć o tym Jean-Lucowi, ale rozmyślił się. Stare wiadomości! - Może powinniśmy poprosić o pomoc kontrolę lotów z Szirazu?

348

- Mac mógłby mieć jakiś pomysł. Mon Dieu, to nie brzmi dobrze także dla Duke'a. Te komitety mnożą się jak wszy. Bazargan i Chomeini powinni się nimi szybko zająć, dopóki nie jest za późno. Jean-Luc wstał. Był bardzo zatroskany i napięty. Zobaczył, że z sofy, zza nie tkniętej filiżanki herbaty, Sajada uśmiecha się do niego. Natychmiast powrócił mu dobry nastrój. W tej chwili nie mogę niczego zrobić ani dla Scota, ani dla Duke'a. Za to mogę dla Sajady. - Przepraszam, cneri - powiedział z promiennym uśmiechem na twarzy. - Widzisz, beze mnie w Zagrosie zawsze są jakieś problemy. Charlie, my już idziemy. Muszę sprawdzić mieszkanie, ale wrócimy przed kolacją, powiedzmy o dwudziestej. Do tego czasu Mac powinien już wrócić, co? - Tak. Nie chcecie drinka? Przepraszam, ale nie mamy wina. Whisky? - zapytał bez przekonania, gdyż chodziło o ostatnią butelkę, pełną tylko w trzech czwartych. - Nie, dziękuję, mon vieux. - Jean-Luc włożył palto i spojrzał w lustro, stwierdzając, że wygląda wystrzałowo jak zwykle. Pomyślał o skrzynkach wina i puszkach sera zmagazynowanych w jego mieszkaniu; przezornie poprosił żonę, żeby to zrobiła. - A bientót. Przyniosę ci trochę wina. - Charlie - odezwała się Sajada, obserwując uważnie obu mężczyzn, co robiła od chwili, gdy ożyła radiostacja. - O co chodziło Scotowi z tą helikopterową ucieczką? 718 Pettikin wzruszył ramionami. - Ciągle rozchodzą się pogłoski o jakichś ucieczkach: lądem, morzem i powietrzem. Zawsze mówi się o udziale "Europejczyków" - powiedział, mając nadzieję, że zabrzmi to przekonująco. - Obwinia się nas o wszystko. Dlaczego by nie? To wy jesteście odpowiedzialni, pomyślała bez złości Sajada Bertolin. Z politycznego punktu widzenia była zadowolona, oglądając, jak się pocą. Osobiście nie. Lubiła ich obu, jak zresztą większość pilotów, zwłaszcza Jean-Luca, który dostarczał jej rozkoszy i rozrywki. Mam szczęście, że jestem Palestyn-ką i Koptyjką pradawnego pochodzenia, powiedziała sobie. To daje mi siłę, której im brakuje, świadomość dziedzictwa sięgającego czasów biblijnych, zrozumienie życia, którego oni nigdy nie osiągną. Także zdolność do oddzielania polityki od przyjaźni i łóżka, przynajmniej wtedy, gdy jest to niezbędne i rozsądne. Czyż nie wprawialiśmy się przez trzydzieści wieków w sztuce przeżycia? Czyż Gaza nie jest zamieszkana już od trzech tysięcy lat? - Mówi się, że Bachtiar wymknął się z kraju i uciekł do Paryża. - Nie wierzę w to, Charlie - odparła dziewczyna. - Wierzę jednak w coś innego - dodała, gdyż zauważyła, że nie odpowiedział na jej pytanie o helikopter w Isfaha-nie. - Wygląda na to, że twój generał Walik uciekł razem z rodziną i przyłączył się do innych wspólników Iranian Helicopters w Londynie. Prawdopodobnie za-chomikowali sobie miliony dolarów. - Wspólnicy? - rzucił pogardliwie Jean-Luc. - To zbóje. Wszyscy, tu i w Londynie. Gorsi z roku na rok. - Nie wszyscy są tacy źli - zauważył Pettikin. Jean-Luc zaprotestował. - Ci cretins kradną pot z naszego czoła, Sajado. Jestem zdumiony tym, że staruszek Gavallan pozwala im z tym zwiać. - Zejdź z tego, Jean-Luc - powiedział Pettikin. - On ich zwalcza na każdym centymetrze swojej drogi. 719 - Każdym centymetrze naszej drogi, stary przyjacielu. My latamy, on nie. Co do Walika... Jean-Luc wzruszył ramionami z galijską ekstrawagancją. - Gdybym był bogatym Irańczykiem, wyjechałbym już kilka miesięcy temu z wszystkim, co zdołałbym zgromadzić. Już od dawna było wiadomo, że Szach stracił kontrolę nad krajem. Powtarza się tu Rewolucja

349

Francuska z jej terrorem, ale bez naszego stylu, sensu, cywilizacyjnego dziedzictwa i dobrych manier. - Z niesmakiem potrząsnął głową. - Co za marnotrawstwo! Jeśli pomyśleć o całych stuleciach nauki i pieniędzy, które my, Francuzi, wkładaliśmy, aby pomóc tym ludziom wyczołgać się z mroków średniowiecza... Czego oni się nauczyli? Nie potrafią nawet upiec porządnego bochenka chleba! Sajada wybuchnęła śmiechem; wspięła się na palce i pocałowała Francuza. - Ach, Jean-Luc, kocham ciebie i twoją pewność siebie! Teraz, mon vieux, powinniśmy już iść. Masz tyle do zrobienia! Po ich wyjściu Pettikin podszedł do okna i zapatrzył się na dachy domów. Jak zwykle, rozlegały się pojedyncze strzały z broni palnej, a w okolicy Żaleh unosiło się trochę dymu. Niewielki pożar, ale zawsze... Silny wiatr rozpraszał dym. Chmury przysłaniały szczyty gór. Z okien wiało zimnem, śnieg i lód pokryły parapet. Na ulicy widać było wiele Zielonych Opasek; pieszo lub na ciężarówkach. Z minaretów rozległo się nawoływanie do popołudniowej modlitwy. Pettikinowi wydało się, że te głosy otaczają go coraz ciaśniej. Nagle poczuł, że ogarnia go przerażanie. W MINISTERSTWIE LOTNICTWA, 17:04. Znużony Duncan McIver siedział na drewnianym krześle w kącie zatłoczonej poczekalni wicepremiera. Było mu zimno, czuł głód i irytację. Zegarek powiedział mu, że czeka już prawie od trzech godzin. W różnych kątach pokoju siedziało jeszcze ze dwunastu mężczyzn: Irańczyków, kilku Francuzów, Amerykanin, Brytyjczyk i Kuwejtczyk w długiej galabii i turba720 nie. Kilka minut wcześniej Europejczycy przerwali grzecznie rozmowy, gdy w odpowiedzi na nawoływania muezzinów muzułmanie uklękli przodem do Mekki i zmówili popołudniową modlitwę. Modlili się krótko i pospiesznie. Potem znów rozpoczęły się zdawkowe rozmowy; omawianie ważnych zagadnień w biurze rządowym nie było rozsądne, szczególnie w takich czasach. Poczekalnia była nieprzytulna, panował w niej chłód. Wszyscy petenci pozostali w paltach, wszyscy byli zmęczeni. Paru przyjęło stoicką postawę, inni, którzy tak jak McIver powinni już od dawna być gdzie indziej, denerwowali się. - In sza'a Allah - mruknął, ale nie poczuł się od tego lepiej. Przy odrobinie szczęścia Genny powinna już być w Asz Szargaz, pomyślał. Jestem cholernie zadowolony, że wydostała się z kraju i jest bezpieczna, cholernie zadowolony, że sama znalazła sobie powód do wyjazdu z tego miejsca. - Porozmawiam z Andym. Nie możesz wysłać niczego na piśmie. - To prawda - odparł na przekór swym wątpliwościom. Niechętnie dodał: - Może Andy opracuje plan, który moglibyśmy zrealizować. W Bogu nadzieja, że nie będziemy musieli. To cholernie niebezpieczne. Zbyt wielu chłopaków, zbyt wiele maszyn rozproszonych po całym kraju. Cholernie niebezpieczne. Gen, zapominasz, że nie prowadzimy wojny, choć znajdujemy się w samym jej środku. - Tak, Duncan, ale nie mamy nic do stracenia. - Możemy stracić ludzi i latadła. - Zamierzamy tylko zobaczyć, czy to jest możliwe, prawda, Duncan? Stara Gen jest na pewno najlepszym posłańcem, jakiego moglibyśmy wysłać - gdybyśmy tego naprawdę potrzebowali. Miała rację. Rzeczywiście, nie byłoby bezpieczne napisanie takiego listu: "Andy, jedynym sposobem na bezpieczne wyrwanie się z tego bałaganu jest sprawdzenie, czy nie moglibyśmy opracować planu wy721 ciągnięcia naszych maszyn i części zamiennych. Helikoptery mają teraz irańską rejestrację i z technicznego punktu widzenia stanowią własność firmy irańskiej o nazwie HIC..." - Chryste! Czyż nie jest to spisek zmierzający do zagarnięcia mienia?

350

Wyjazd nie jest rozwiązaniem. Musimy tu zostać, pracować i dostać nasze pieniądze, gdy banki zaczną działać. Zmuszę jakoś wspólników, żeby nam pomogli, albo może ten minister coś nam ułatwi? Gdyby pomógł, nieważne, ile by to kosztowało, moglibyśmy przeczekać burzę tutaj. Każdy rząd pomógłby, żeby móc wydobywać swoją ropę. Oni muszą mieć śmigłowce, a my nasze pieniądze... Podniósł wzrok, gdy otworzyły się wewnętrzne drzwi, a jakiś urzędnik poprosił do środka jednego z oczekujących. Po nazwisku. Wyglądało na to, że kolejnością przyjęć interesantów nie kierowała żadna logika. Nawet w czasach Szacha nie obowiązywała kolejność. Tym bardziej teraz. Liczyły się tylko wpływy. Albo pieniądze. Talbot z ambasady brytyjskiej załatwił mu spotkanie z wicepremierem i zaopatrzył w list polecający. - Przepraszam, staruszku, ale nawet ja nie mogę dostać się do premiera. Jego zastępca, Antazam, jest w porządku. Dobrze zna angielski i nie jest jednym z tych rewolucyjnych czubasów. Powinien ci wszystko załatwić. McIver wrócił z lotniska akurat przed obiadem; zaparkował samochód tak blisko ministerstwa, jak mógł. Gdy pokazał strażnikowi list polecający, napisany po angielsku i w farsi - co zajęło dużo czasu - ten odesłał go z innym strażnikiem do następnego budynku, gdzie McIver był też odpowiednio długo indagowany. Stamtąd musiał przejść do trzeciego budynku, a tutaj, chodząc od pokoju do pokoju, dotarł wreszcie, zły i spóźniony o godzinę, do właściwej poczekalni. - Och, niech się pan nie martwi, agha, ma pan dużo czasu - usłyszał z ulgą dobrą angielszczyznę przyjaźnie 722 nastawionego urzędnika. Wręczył mu kopertę z listem polecającym. - To właściwe biuro. Proszę wejść i usiąść w poczekalni. Minister Kia przyjmie pana, gdy tylko będzie mógł. - Nie chcę iść do niego - niemal wykrzyknął. - Mam umówione spotkanie z wicepremierem Antaza-mem! - Ach, wicepremier Antazam, tak, agha, ale on już nie jest w rządzie premiera Bazargana, In sza Allah - powiedział uprzejmie młody człowiek. - Minister Kia zajmuje się wszystkim, to znaczy cudzoziemcami, finansami i samolotami. - Muszę jednak nalegać... - McIver urwał, gdyż wciągnięto jego nazwisko na listę oczekujących. Pamiętał, co Talbot mówił o Kia, i jak pozostali wspólnicy IHC umieścili tego człowieka w zarządzie, dając mu ogromne wynagrodzenie i nie żądając żadnych gwarancji pomocy z jego strony. - Minister Ali Kia? - Tak, agha. Minister Ali Kia przyjmie pana, gdy tylko będzie mógł. - Recepcjonista był miłym, dobrze ubranym młodzieńcem, w garniturze i białej koszuli z niebieskim krawatem; przypominał dawne czasy. McIver przewidująco włożył piszkesz - pięć tysięcy riali - do koperty z listem polecającym, tak jak w dawnych czasach. Pieniądze zniknęły. Być może sytuacja rzeczywiście wraca do normy, pomyślał McIver. Wszedł do poczekalni, wybrał krzesło w kącie i rozpoczął oczekiwanie. Miał w kieszeni dodatkowy plik riali; zastanawiał się, czy powinien znów włożyć do koperty odpowiednią sumę. Dlaczego nie, pomyślał. Jesteśmy w Iranie. Niżsi urzędnicy potrzebują drobniejszych sum, wyżsi poważniejszych, to znaczy piszkeszu. Upewnił się, że nikt go nie obserwuje, po czym włożył do koperty kilka banknotów o wysokich nominałach. Potem na wszelki wypadek dołożył jeszcze trochę. Może ten sukinsyn naprawdę nam pomoże. Wspólnicy zawsze zatykali pieniędzmi gęby ludziom z dworu Szacha; być może robią to samo z Bazarganem. 723 Od czasu do czasu urzędnicy z dokumentami w rękach przechodzili przez poczekalnię i znikali w pokoju ministra, by pojawić się znowu po chwili. Starali się wyglądać na bardzo

351

ważnych. Niekiedy zapraszano do środka kogoś z oczekujących. Wszyscy bez wyjątku wychodzili już po kilku minutach, zdenerwowani, źli, niekiedy czerwoni na twarzy. Było oczywiste, że niczego nie załatwili. Ci, którzy czekali, wpadali w coraz bardziej ponury nastrój. Czas upływał w żółwim tempie. - Agha McIver! - Stojący w otwartych drzwiach urzędnik przyzywał go gestem. Ali Kia siedział za ogromnym biurkiem, na którym nie było żadnych papierów. Uśmiechał się, ale jego małe oczy spoglądały twardo; McIver poczuł, że go nie lubi. - Ach, panie ministrze, jak to uprzejmie z pana strony, że zechciał mnie pan przyjąć powiedział McIver, wyciągając rękę na powitanie i zmuszając się do uśmiechu. Ali Kia grzecznie odwzajemnił uśmiech i słabo uścisnął wyciągniętą dłoń. - Niech pan siada, panie McIver. Dziękuję za przybycie. Ma pan list polecający, prawda? Władał dobrze angielskim, z akcentem z Oksfordu, gdzie uczęszczał na uniwersytet przed II wojną światową, korzystając ze stypendium Szacha, i gdzie pozostał na czas wojny. Niedbałym gestem odprawił urzędnika stojącego przy drzwiach. - Tak, to znaczy list jest skierowany do wicepremiera Antazama, rozumiem jednak, że powinien być skierowany do pana. McIver wręczył rozmówcy kopertę. Kia wyjął list polecający, dostrzegł natychmiast pieniądze, bezbłędnie oszacowując sumę, niedbale rzucił kopertę na blat biurka, dając do zrozumienia, że pieniędzy powinno być więcej, przeczytał uważnie skreśloną ręcznie notkę i położył przed sobą list. - Pan Talbot jest honorowym przyjacielem Iranu, choć przedstawicielem wrogiego rządu powiedział ła724 godnym głosem Kia. - Jakiego rodzaju pomocy mogę udzielić przedstawicielowi tak znamienitej osoby? - Chodzi o trzy sprawy, panie ministrze, ale być może będzie mi wolno powiedzieć, jak bardzo my z S-G jesteśmy zadowoleni, że zgodził się pan pozwolić nam na skorzystanie z pańskich cennych doświadczeń i wszedł do naszej rady nadzorczej. - Nalegał na to bardzo mój kuzyn. Wątpię, czy mogę być pomocny, skoro jednak Bóg tak chce... - Wedle woli Boga. - McIver obserwował uważnie rozmówcę, próbując przeniknąć jego myśli. Nie mógł wykryć przyczyny nagłej niechęci, jaką odczuł na jego widok i którą z trudem ukrywał. - Po pierwsze, mówi się, że wszystkie joint ventures są zawieszone do chwili podjęcia decyzji przez Komitet Rewolucyjny. - Przez rząd - poprawił go sucho Kia. - A zatem? - Jaki ma to wpływ na naszą wspólną firmę IHC? - Wątpię, czy ma to jakikolwiek wpływ, panie McIver. Iran potrzebuje usług helikopterowych, aby wydobywać ropę. Guerney Aviation uciekła. Wygląda na to, że przyszłość naszego przedsiębiorstwa rysuje się lepiej niż kiedykolwiek przedtem. McIver odezwał się ostrożnie: - Nie zapłacono nam jednak za wiele miesięcy pracy w Iranie. Zalegamy z opłatami za najem maszyn z Aber-deen, a tutaj należy się nam wiele za pracę wykazaną w księgach firmy. - Jutro banki... Bank Centralny ma zostać otwarty. Na polecenie premiera - i oczywiście Ajatollaha. Jestem pewien, że część należności zostanie wypłacona. - Czy mógłby pan, panie ministrze, sformułować przypuszczenie co do tego, na ile możemy liczyć? -McIver poczuł przypływ nadziei. - Na więcej, niż jest potrzebne, aby... aby kontynuować działalność. Załatwiłem już dla was możliwość wywiezienia załóg, gdy tylko przybędą ich zmiennicy. Ali Kia zdjął z półki cienką teczkę i wręczył Meyerowi dokument. Było to polecenie skierowane do władz imigracyjnych na lotniskach w Teheranie, Abadanie

352

725 i Szirazie, aby wypuszczać z kraju pilotów i mechaników IHC jednocześnie z wpuszczeniem nowych. Jeden za jednego. Dokument napisano na zdezelowanej maszynie, był on jednak czytelny, sporządzony w farsi i po angielsku, podpisany w imieniu komitetu odpowiedzialnego za IranOil. Nosił datę poprzedniego dnia. McIver nigdy o nim nie słyszał. - Dziękuję. Czy mógłbym też uzyskać pańską zgodę na przynajmniej trzy loty 125 tygodniowo przez kilka tygodni, oczywiście, jeśli wasze lotniska międzynarodowe nie zaczną działać, aby przywozić nowe załogi, części zamienne, wyposażenie i tak dalej i - dodał rzeczowo - wywozić zbędny personel? - Zatwierdzenie tego byłoby możliwe - odparł Kia. McIver wręczył mu komplet dokumentów. - Pozwoliłem sobie ująć to na piśmie, aby oszczędzić panu kłopotu, panie ministrze. Załączyłem kopie adresowane do kontroli lotów na Kuszy, w Kowissie, Szirazie i Teheranie. Kia przeczytał uważnie dokumenty. Były napisane w farsi i po angielsku, prostym, jasnym językiem z niezbędną dozą urzędowych formułek. Ministrowi zadrżała ręka. Podpisanie tego wszystkiego przekraczało jego uprawnienia, teraz jednak, gdy wicepremier popadł w niełaskę wraz z bezpośrednim przełożonym Kia - obaj zostali prawdopodobnie zwolnieni przez ten nadal tajemniczy Komitet Rewolucyjny oraz wobec rosnącego bałaganu w rządzie, wiedział, że musi podjąć ryzyko. On sam, jego rodzina i przyjaciele potrzebowali dostępu do prywatnego samolotu, zwłaszcza odrzutowca. Ryzyko to warto było podjąć. Zawsze mogę powiedzieć, że mój zwierzchnik kazał mi to podpisać, pomyślał, starając się nie okazać zdenerwowania. Odrzutowiec 125 jest podarunkiem od Boga, podarunkiem, który sam wpada mi w ręce. Przeklęty Dżared Bakrawan! Przyjaźń z tym psem z bazaru omal nie uwikłała mnie w zbrodnię zdrady stanu; nigdy nie pożyczałem pieniędzy, nie spiskowałem z cudzoziemcami ani nie popierałem Szacha. Aby wytrącić McIvera z równowagi, rzucił niemal ze złością papiery na biurko, obok listu polecającego. - Można to zatwierdzić. Opłata za jedno lądowanie wynosiłaby pięćset dolarów. Czy to już wszystko, panie McIver? - zapytał, dobrze wiedząc, że nie. Zdradziecki brytyjski psie! Myślisz, że zrobisz ze mnie idiotę? - Tylko jedno, ekscelencjo. - McIver wyjął ostatni dokument. - Mamy trzy maszyny, które koniecznie trzeba wyremontować. Potrzebuję podpisanej wizy wyjazdowej, żeby móc je wysłać do Asz Szargaz. - Wstrzymał oddech. - Nie ma potrzeby wywożenia z kraju cennych śmigłowców, panie McIver. Wyremontujcie je tutaj. - Och, zrobiłbym to, gdybym mógł, ekscelencjo, lecz nie jest to możliwe. Nie mamy tu części zamiennych i inżynierów, a każdy dzień postoju naszych helikopterów kosztuje wspólników fortunę. Fortunę - powtórzył. - Oczywiście może pan naprawić je w kraju, panie McIver. Wystarczy przywieźć inżynierów i części z Asz Szargaz. - Poza samym samolotem trzeba by jeszcze opłacić załogę. To wszystko jest bardzo drogie. Być może powinienem wspomnieć, że obciąża to irańskich wspólników. To było w umowie... zapewnianie niezbędnych wiz wyjazdowych. - McIver próbował dalszych pokrętnych argumentów. - Musimy mieć na chodzie cały sprzęt, jeśli mamy przejąć kontrakty Guerneya, a dekret Aja... rządu nakazuje wznowienie produkcji ropy. Bez sprzętu... Pozwolił, żeby ciąg dalszy pozostał nie dopowiedziany i znowu wstrzymał oddech, modląc się, aby przynęta chwyciła.

353

Kia zmarszczył brwi. Wszystkie wydatki irańskich wspólników obciążały teraz częściowo jego własną kieszeń. - Jak długo trwałby ten remont? - Gdybym mógł wywieźć je w ciągu kilku dni, dwa tygodnie, może trochę dłużej lub krócej. 726 727 Kia zawahał się. Kontrakty Guerneya, wraz z obecnymi kontraktami IHC, helikopterami, sprzętem i innym mieniem, warte były miliony, z których jedna szósta należała teraz do niego. Bez żadnych inwestycji z mojej strony, pomyślał z głęboko skrywanym zadowoleniem. Wszystko jest dostarczane bezpłatnie przez tych cudzoziemców! Zezwolenie na wywóz trzech helikopterów? Spojrzał na zegarek od Cartiera wysadzany drogimi kamieniami piszkesz od pewnego bankiera, który dwa tygodnie temu potrzebował półgodzinnego dostępu do działającego teleksu. Kia miał spotkać się za kilka minut z szefem kontroli lotów; mógł łatwo uwikłać go w podjęcie tej decyzji. - Doskonale - powiedział, ciesząc się swą potęgą, mogąc pomóc w realizacji rządowej polityki w dziedzinie wydobycia ropy, a jednocześnie zaoszczędzić trochę pieniędzy wspólników. - Dobrze, ale wizy wyjazdowe będą ważne tylko przez dwa tygodnie, a opłata za zezwolenie wyniesie - zastanawiał się przez chwilę - wyniesie pięć tysięcy dolarów w gotówce za jedną maszynę, płatne przed wyjazdem. Helikoptery muszą wrócić w ciągu dwóch tygodni. - Nie mogę zdobyć na czas tyle gotówki. Mogę wystawić weksel albo czeki do zrealizowania w banku w Szwajcarii. Po dwa tysiące dolarów za maszynę. Targowali się przez chwilę; stanęło na 3100. - Dziękuję panu, agha McIver - powiedział grzecznie Ali Kia. - Wychodząc, niech pan wygląda na przygnębionego, żeby nie zachęcić tych hultajów z poczekalni. Gdy McIver znalazł się w swym samolocie, wyjął dokumenty i spojrzał na podpisy i pieczęcie. To niemal zbyt piękne, żeby mogło być prawdziwe, mruknął. 125 jest teraz legalny, Kia powiedział, że zawieszenie działalności nas nie dotyczy, no i mamy zezwolenie na wywóz trzech 212 potrzebnych w Nigerii; 9310 dolarów wobec ich wartości, trzech milionów, to więcej niż uczciwie! Nigdy bym nie pomyślał, że tyle dostanę! Należy ci się szkocka, McIver! Bardzo duża szkocka! 728 PÓŁNOCNE PRZEDMIEŚCIA, 18:50. Tom Lochart wysiadł ze starej, zdezelowanej taksówki i wręczył kierowcy dwudziestodolarowy banknot. Płaszcz przeciwdeszczowy Locharta i jego mundur lotniczy były wygniecione; on sam bardzo zmęczony, nie ogolony i brudny, ale radość z tego, że dotarł do domu i znajduje się wreszcie niedaleko Szahrazad, wynagradzała wszystko. Prószył śnieg, pilot jednak ledwie to zauważył, wbiegając do klatki schodowej. Pospiesznie wchodził na górę; próbowanie uruchomienia windy nie miało sensu, gdyż nie działała od miesięcy. Wczoraj w połowie drogi do Teheranu skończyła się benzyna w samochodzie, który pożyczył od jednego z pilotów w Bandar Dejlamie; wskaźnik poziomu paliwa nie działał. Lochart zostawił pojazd w garażu, utorował sobie drogę do wnętrza autobusu, potem następnego i jeszcze jednego. Po licznych awariach i opóźnieniach dotarł wreszcie dwie godziny temu do Głównego Dworca w Teheranie. Nie mógł się tam umyć; nie było bieżącej wody, a toalety, jak zwykle, brudne, zapchane dziury w ziemi. Ani na postoju, ani na ulicy nie było taksówek. Żaden autobus nie jechał w kierunku domu. Zbyt daleko, aby iść na piechotę. Potem pojawiła się taksówka. Zatrzymał ją, choć była prawie pełna. Zgodnie z miejscowym obyczajem otworzył drzwiczki i na siłę wepchnął się do środka, prosząc innych pasażerów, żeby pozwolili mu skorzystać z ich środka transportu. Osiągnięto rozsądny kompromis. Oni byliby zaszczyceni, gdyby z nimi pojechał, a on byłby

354

zaszczycony, gdyby mógł za nich zapłacić. Miał być podwieziony na końcu i zapłacić kierowcy w gotówce. Amerykańskiej gotówce. To był ostatni banknot. Wyjął klucz i przekręcił go w zamku, drzwi jednak były zablokowane od środka; nacisnął więc dzwonek i czekał niecierpliwie, aż pokojówka otworzy drzwi. Szahrazad nigdy nie otwierała ich sama. Bębnił wesoło palcami, przepełniony miłością do żony. Ożywił się jeszcze bardziej, słysząc kroki pokojówki i trzask od729 suwanego rygla. Drzwi uchyliły się na centymetry, a w szczelinie pojawiła się twarz obcej kobiety w czadorze. - Czego pan chce, agha? - Jej głos brzmiał tak nieprzyjemnie, jak jej farsi. Lochart odczuł bolesną pustkę. - Kim pani jest? - zapytał równie szorstko. Kobieta chciała zatrzasnąć drzwi, ale włożył stopę w szczelinę. - Co pani robi w moim domu? Jestem ekscelencja Lochart, a to mój dom! Gdzie jest Jej Wysokość, moja żona? Kobieta spojrzała spode łba; ruszyła przez hol w kierunku drzwi saloniku i otworzyła je. Lochart ujrzał obcych ludzi, mężczyzn i kobiety, a także oparte o ścianę karabiny. - Co tu się, u diabła, dzieje? - mruknął po angielsku i wszedł do swego salonu. Dwaj mężczyźni i cztery kobiety wlepili w niego spojrzenia. Siedzieli po turecku na jego dywanach lub wspierali się na jego poduszkach; najwyraźniej spożywali właśnie posiłek. Ogień na jego kominku płonął wesoło. Jedli z jego talerzy, w niedbałych pozach, bez butów, z brudnymi nogami. Starszy z mężczyzn, chyba czterdziestoletni, trzymał rękę na automatycznym pistolecie przymocowanym do pasa. Locharta opanował ślepy gniew; obecność obcych w tym pokoju była gwałtem i świętokradztwem. - Kim jesteście? Gdzie jest moja żona? Na Boga, wynocha z moje.... - Urwał. Lufa pistoletu była wymierzona w jego kierunku. - Kim jesteś, agha? Nadludzkim wysiłkiem Lochart opanował się; czuł kłucie w piersi. - Jestem... jestem... to jest... to jest mój dom. Jestem właścicielem. - Ach, właściciel! To ty jesteś właścicielem? - Mężczyzna o imieniu Tejmur parsknął śmiechem. - Cudzoziemiec, mąż kobiety Bakrawana? Ty... - Mężczyzna odwiódł kurek pistoletu, gdy Lochart chciał się na niego 730 rzucie. - Nie rób tego! Umiem strzelać szybko i dokładnie. Przeszukaj go - rzucił do drugiego mężczyzny, który natychmiast wstał. Sprawnie przebiegł rękoma po ubraniu Locharta i przeszukał jego lotniczą torbę. - Broni nie ma. Lotnicze podręczniki, kompas... Jesteś lotnikiem, Lochart? - Tak - odparł Lochart. Serce waliło mu jak młot. - Siadaj tam! Już! Lochart usiadł w fotelu, daleko od kominka. Mężczyzna odłożył pistolet na dywan i wyciągnął jakiś papier. - Daj mu to. Drugi z intruzów zrobił, co mu kazano. Dokument napisano w farsi. Wszyscy wpatrywali się w Locharta, któremu odczytanie pisma zabrało trochę czasu: Nakaz konfiskaty. Za zbrodnie przeciwko państwu islamskiemu konfiskuje się cały majątek Dżareda Bakrawana poza jego domem rodzinnym i sklepem na bazarze. Pismo nosiło datę sprzed dwóch dni; podpisane było nieczytelnie w imieniu komitetu. - To jest... to śmieszne - rozpoczął bezradnie Lochart. - Jego... Jego ekscelencja Bakrawan był wielkim zwolennikiem Ajatollaha Chomeiniego. To musi być jakaś pomyłka!

355

- To nie jest pomyłka. On został aresztowany, uznany winnym lichwy i rozstrzelany. Lochart wlepił w mężczyznę wzrok. - To jakieś nieporozumienie! - Nie, agha, żadne nieporozumienie - odparł Tejmur. Nie był nieuprzejmy; obserwował uważnie Locharta, czując, że cudzoziemiec może być niebezpieczny. - Wiemy, że jest pan Kanadyjczykiem, pilotem, że nie było tu pana i że jest pan mężem jednej z córek zdrajcy, ale nie odpowiada pan za jego zbrodnie albo jej, jeśli jakieś popełniła. - Zobaczył rumieniec na twarzy Locharta i sięgnął do pistoletu. - Powiedziałem "jeśli", agha. Panuj nad swym gniewem. - Czekał, nie podnosząc krótkiego, dobrze utrzymanego lugera, choć gotów był to zrobić w każdej chwili. - Nie jesteśmy niewyszkolo731 nymi ludźmi z tłumu. Jesteśmy Bojownikami Wolności, zawodowcami. Pilnujemy tego mieszkania dla ważnych osobistości, które przybędą później. Wiemy, że nie jest pan wrogiem. Niech pan zachowa spokój. Rozumiemy oczywiście, że to musiał być dla pana szok, mamy jednak prawo wziąć to, co nasze. - Prawo? Co za prawo daje wam... - Prawo podboju, agha. Czyż kiedykolwiek było inaczej? Wy, Brytyjczycy, powinniście coś o tym wiedzieć. - Mówił spokojnym głosem. Kobiety spoglądały chłodnymi oczyma. - Niech pan się uspokoi. Żadna z pańskich rzeczy nie została nawet ruszona. Jeszcze. - Machnął ręką. - Niech pan sam zobaczy. - Gdzie jest moja żona? - Nie wiem, agha. Gdy przybyliśmy, nikogo nie było. Jesteśmy tu od rana. Lochart ze zmartwienia niemal odchodził od zmysłów. Skoro uznano winnym jej ojca, czy rodzina także ucierpi? Wszyscy? Chwileczkę! Skonfiskowane wszystko "...poza jego domem rodzinnym". Czyż nie tak było napisane w dokumencie? Ona na pewno tam jest... Chryste, to cholernie daleko, a ja nie mam samochodu... Próbował zebrać myśli. - Powiedział pan, że nic nie zostało ruszone Jeszcze". Czy chodzi o to, że niedługo zostanie? - Mądry człowiek chroni swoją własność. Byłoby rozsądnie, gdyby zabrał pan rzeczy w bezpieczne miejsce. Wszystko, co należy do Bakrawana, zostaje tutaj, ale pańskie rzeczy? Wzruszył ramionami. - Oczywiście, może je pan zabrać. Nie jesteśmy złodziejami. - A rzeczy mojej żony? - Jej także. Oczywiście. Rzeczy osobiste. Powiedziałem, że nie jesteśmy złodziejami. - Ile... ile mam czasu? - Do jutra, do siedemnastej. - To zbyt krótko. Może do pojutrza? - Do jutra, do siedemnastej. Czy chce pan dostać coś do jedzenia? - Nie... nie, dziękuję. 732 - Zatem do widzenia, agha. Poproszę o pańskie klucze. Lochart poczerwieniał wbrew swemu postanowieniu. Wyjął klucze i podał je mężczyźnie, który siedział bliżej. - Powiedział pan "ważne osobistości". O kogo chodzi? - Ważne osobistości, agha. To mieszkanie należało do wroga państwa; teraz stanowi własność państwa i może być przyznane temu, kogo państwo wybierze. Przykro mi, ale oczywiście pan to rozumie. Lochart spojrzał na niego, potem na drugiego mężczyznę. Przygniatało go zmęczenie. I poczucie bezradności. - Ja... zanim pójdę, chciałbym się przebrać i ogolić. Dobrze?

356

- Dobrze - odparł Tejmur po chwili. - Hasan, idź z nim. Lochart wyszedł, nienawidząc ich wszystkich i tego, co się wydarzyło. Hasan ruszył za nim. Lochart przeszedł korytarzem do swojego pokoju. Nie brakowało niczego, choć otwarte były wszystkie szafy i szuflady, a w powietrzu unosił się zapach dymu tytoniowego. Żadnych śladów pospiesznej ucieczki czy przemocy. Widać było, że w łóżku ktoś spał. Zbierz się do kupy i coś wymyśl. Nie mogę. W porządku: ogol się, weź prysznic, ubierz i idź do Maca. To niedaleko, a on będzie mógł ci jakoś pomóc. Pożyczy pieniądze i samochód. Pojedź do żony i nie myśl o Dżaredzie. Po prostu nie myśl. OKOLICE UNIWERSYTETU, 20:10. Rakoczy przesunął oliwną lampkę bliżej stosu papierów, dzienników, akt i dokumentów, które ukradł z sejfu na piętrze ambasady amerykańskiej, i powrócił do ich porządkowania. Był sam w małym czynszowym pokoiku, jednym z wielu podobnych, przeznaczonych w większości dla studentów. Pokój wynajął dla niego Farmad, studencki przywódca Tude, który zginął podczas nocnych rozruchów. Pomieszczenie było brudne i odrapane, 733 bez ogrzewania. Mieściło tylko łóżko, chybotliwy stół i krzesło. Szyby jedynego małego okienka popękały, a ubytki zastąpiono tekturą. Roześmiał się. Taka zdobycz tak małym kosztem. Grunt to dobre planowanie. Zaplanowane rozruchy odwróciły uwagę, potem niespodziewane strzały z dachów budynków przyległych do ambasady, panika, szybkie sforsowanie bramy, na drodze tylko marines ze strzelbami, których nie wolno im było użyć. Czasu akurat tyle, żeby zwolennicy Chomeiniego nie zdążyli przybyć i opanować rozruchów: zabić nas lub schwytać. Pod osłoną piekła, jakie się rozpętało, obiegnięcie budynku, wyłamanie bocznych drzwi, a potem samotnie na górę, podczas gdy moja kadra na zewnątrz prowadziła dalszą dywersję, strzelając w powietrze, krzycząc i wyjąc. Uważali, żeby nikogo nie zabić, ale za to narobić dużo hałasu. Jeden podest, drugi, bieg korytarzem. Krzyk: "Na podłogę albo wszyscy zginą!" Dwie starsze przerażone Amerykanki i jeden młodzieniec. Podporządkowali się gorliwie; inni też. To nie ich wina: atak był tak nagły, a oni tak nie przygotowani, bez broni; starannie doprowadzeni do stanu paniki. Do sypialni. Nikogo poza przerażonym irańskim służącym, obejmującym rękami głowę i na wpół schowanym pod łóżkiem. Szybkie otwarcie sejfu ładunkiem wybuchowym, cała zawartość do torby. Potem w dół po trzy stopnie naraz i na zewnątrz, w kłębiący się tłum. Kryli mnie Ibrahim Kijabi i jego koledzy, doskonały odwót, wszystkie cele osiągnięte. Source będzie pod wrażeniem, pomyślał znowu. A-wans na majora pewny, a ojciec będzie ze mnie dumny. Na Boga i Jego proroka, wyrwało się mu, gdy poczuł kolejny przypływ ekstazy; nie zauważył nawet, co powiedział, nigdy jeszcze nie czuł takiego spełnienia. Radośnie powrócił do pracy. Jak dotąd, nie znalazł skarbów, tylko wiele dokumentów o działaniach CIA w Iranie, prywatne pieczęcie ambasadora, książkę kodów, która mogła być ważna, prywatne rachunki, trochę biżuterii niewielkiej wartości i kilka starych monet. 734 Nie szkodzi, pomyślał. Zostało jeszcze dużo: dzienniki i dokumenty osobiste. Czas szybko mijał. Niedługo zjawi się Ibrahim Kijabi, aby omówić marsz kobiet. Chciał wiedzieć, jak można go zakłócić, aby wesprzeć cele Tude i zniszczyć Chomeiniego oraz szyitów. Chomeini to prawdziwe niebezpieczeństwo, pomyślał. Jedyne niebezpieczeństwo. Ten dziwny starzec, on i jego wprost granitowa nieelas-tyczność. Im szybciej stanie przed niby-Bogiem, tym lepiej. Przez rozbite szyby wpadł strumień mroźnego powietrza. To mu nie przeszkadzało; miał na sobie grubą skórzaną kurtkę i sweter, ciepłą bieliznę, grube skarpety i mocne buty. "Zawsze używaj dobrych butów na wypadek, gdybyś musiał uciekać", mawiał jego nauczyciel. "Zawsze bądź gotów do ucieczki..."

357

Przypomniał sobie z rozbawieniem ucieczkę przed Erikkim Yokkonenem. Wprowadził go do labiryntu i zgubił koło leprozorium. Kiedyś będę musiał go zabić, na pewno, pomyślał. I jego ostrą żonkę. Co z Azadeh? Co z córką Abdollah-chana Okrutnego, który, choć cenny jako podwójny agent, staje sie zbyt arogancki, zbyt niezależny i zbyt groźny dla naszego bezpieczeństwa? Tak, teraz jednak chciałbym, żeby oni oboje, mąż i żona, byli z powrotem w Tebrizie i robili to, czego od nich wymagamy. Co do mnie, chciałbym być znów na urlopie, znów bezpieczny. Igor Mzytryk, kapitan KGB, bezpieczny w domu z Delaurah, obejmować ją w naszym wspaniałym łóżku, w najlepszej pościeli z Irlandii, jej zielone oczy, skóra jak śmietanka i... och, jaka ona jest piękna. Już za siedem tygodni przybędzie na świat nasz pierworodny. Mam nadzieję, że to będzie syn... Usłyszał mimochodem - jak zwykle jego słuch nastrojony był na częstotliwość niebezpieczeństwa - muez-zinów wzywających na wieczorną modlitwę. Zaczął uprzątać blat małego stoliczka. Ibrahim Kijabi zaraz tu będzie; nie ma potrzeby, aby młody człowiek oglądał coś, co go nie dotyczy. Papiery zniknęły szybko w torbie. Rakoczy podniósł deskę podłogi i wsunął torbę do 735 środka. W torbie, obok łupu z ambasady, spoczywał starannie zawinięty w naoliwiony papier zapasowy pistolet i pół tuzina brytyjskich granatów. Zamaskował szpary w podłodze odrobiną kurzu. Przykręcił lampę tak, że niemal nie dawała światła i odsunął zasłony. Na parapecie zebrało się trochę śniegu. Rakoczy czekał. Minęło pół godziny. Spóźnianie się nie leżało w zwyczaju Kijabiego. Usłyszał odgłos kroków; wymierzał lufę pistoletu w drzwi. Pukanie było dokładnie takie, jak się umówili; mimo to ukrył się za ścianą i gwałtownie otworzył drzwi, gotów zaatakować wroga, gdyby to był wróg. Za drzwiami stał jednak Ibrahim Kijabi, ciepło ubrany i zadowolony, że już tu dotarł. - Przepraszam, Dimitri - powiedział, strząsając śnieg z butów; płatki śniegu przyczepiły się do jego czarnych, kręcących się włosów - ale autobusy właściwie nie istnieją. Rakoczy zamknął drzwi. - Punktualność jest bardzo ważna. Chciałeś wiedzieć, który mułła był w helikopterze w Bandar Daj-lamie, gdy został zamordowany twój ojciec. Zdobyłem dla ciebie jego nazwisko. - Dostrzegł błysk w oczach młodzieńca i skrył uśmiech. - To Hosejn Kowissi. Jest mułłą w Kowissie. Wiedziałeś o tym? - Nie, nigdy tam nie byłem. Hosejn Kowissi? Świetnie, dziękuję. - Sprawdziłem go dla ciebie. Pozornie jest fanatycznym antykomunistą i fanatycznym zwolennikiem Cho-meiniego. Tak naprawdę, to tajny agent CIA. - Co? - Tak - potwierdził Rakoczy i sprawnie uzasadnił tę dezinformację. - Spędził wiele lat w USA, wysłany tam' przez Szacha. Mówi płynnie po angielsku. Skaptowali go, gdy studiował. Jego wrogość do Ameryki jest równie fałszywa jak fanatyzm. - Jak ty to zrobiłeś, Dimitri? W jaki sposób mogłeś dowiedzieć sie aż tyle w tak krótkim czasie? Bez telefonów, teleksu...? 736 - Zapominasz, że w każdym autobusie jedzie kilku naszych ludzi; są w każdej taksówce, ciężarówce, wiosce, na każdej poczcie. Nie zapominaj - dodał, i sam uwierzył w to, że masy są po naszej stronie. My jesteśmy masami. - Tak. Dostrzegł zapał i gorliwość w oczach młodzieńca. Wiedział, że Ibrahim jest właściwym narzędziem i że jest już gotowy. - Mułła Hosejn rozkazał Zielonym Opaskom zastrzelić twojego ojca. Oskarżył go o sprzyjanie cudzoziemcom, którzy wystrychnęli go na dudka.

358

Z twarzy Kijabiego odpłynęła krew. - Zatem... zatem chcę go dostać. On jest mój. - Powinni to zrobić zawodowcy. Załatwię wszyst... - Nie, proszę. Muszę się zemścić. Rakoczy, skrywając zadowolenie, udał, że się zastanawia. Od jakiegoś czasu Hosejn Kowissi był przeznaczony na odstrzał. - Za kilka dni załatwię broń, samochód i ludzi, którzy z tobą pojadą. - Dziękuję, ale wystarczy mi to. - Kijabi trzęsącą się ręką wyjął z kieszeni scyzoryk. Wystarczy to, godzina lub dwie i trochę drutu kolczastego. Pozna, co to zemsta za ojca. - Dobrze. A teraz marsz kobiet. Wiadomo już na pewno, że odbędzie się za trzy dni... - Urwał nagle, rzucił się do bocznej ściany i pociągnął za ledwie widoczny węzeł. Ruchoma część ściany ustąpiła, otwierając dostęp do ażurowych zdezelowanych schodów pożarowych. Jazda! - krzyknął cicho i popędził w dół, ku wolności. Kijabi rzucił się za nim do panicznej ucieczki. W tym momencie drzwi otworzyły się, omal nie wypadając z zawiasów, a dwaj mężczyźni, którzy wyważyli je ramionami, wpadli do pokoju. Za nimi inni. Wszyscy byli Irańczykami, wszyscy nosili zielone opaski. Pobiegli za uciekinierami, trzymając w rękach gotową do strzału broń. 737 Pędzili schodami, przeskakując po trzy stopnie naraz, zwierzyna i myśliwi, tupiąc i z trudem utrzymując równowagę. Wybiegli na ulicę, w ciemność i tłum. Rakoczy wpadł prosto w zasadzkę; schwytali go. Ib-rahim Kijabi bez wahania zmienił kierunek, przebiegł przez ulicę i zagłębił się w zatłoczoną aleję; rozpłynął się w ciemnościach. Ze starego samochodu zaparkowanego po przeciwnej stronie ulicy, na którą wychodziły boczne drzwi, Robert Armstrong widział swych ludzi, schwytanie Rakoczego i ucieczkę Kijabiego. Rakoczego wrzucono do oczekującej furgonetki, zanim przechodnie zorientowali się, co się stało. Dwaj mężczyźni z Zielonych Opasek podeszli do Armstronga. Obaj ubrani byli lepiej niż zwykle. Obaj mieli mauzery w kaburach na pasie. Ludzie usuwali się im z drogi i udawali, że na nich nie patrzą; nie chcieli mieć kłopotów. Mężczyźni wsiedli do samochodu i Armstrong ruszył; pozostali ludzie z Zielonych Opasek wmieszali się w tłum przechodniów. Już po chwili samochód Armstronga wtopił się w uliczny ruch właściwy godzinom szczytu. Mężczyźni zdjęli zielone opaski i schowali je do kieszeni. - Przepraszam, Robercie. Zgubiliśmy tego młodego sukinsyna - powiedział starszy z nich płynnym angielskim z amerykańskim akcentem. Był gładko ogolonym, pięćdziesięcioparoletnim mężczyzną - pułkownik Haszemi Fazir, zastępca szefa Wywiadu Wewnętrznego, wyszkolony w USA i służący w SAVAK-u przed utworzeniem tego wydziału tajnej służby. - Nie ma się czym przejmować, Haszemi - uspokoił go Armstrong. Młodszy mężczyzna odezwał się z tylnego siedzenia: - Sfilmowaliśmy Kijabiego podczas rozruchów pod ambasadą, agha. I na uniwersytecie. Miał dwadzieścia kilka lat; usta pod bujnymi wąsami wykrzywiły się w okrutnym uśmiechu. Zdejmiemy go jutro. - Na pana miejscu nie robiłbym tego, poruczniku, teraz, gdy ucieka - powiedział Annstrong, ostrożnie 738 prowadąc samochód. - Jest już namierzony. Wystarczy za nim pochodzić, a doprowadzi pana do grubszej ryby. Zaprowadził już nas do Dimitriego Jazernowa. Mężczyźni roześmiali się. - Tak, tak, doprowadził. - A Jazernow doprowadzi nas do bardzo interesujących ludzi i miejsc. - Haszemi zapalił papierosa, potem poczęstował pozostałych mężczyzn. - Robert?

359

- Dziękuję. - Armstrong zaciągnął się dymem i wykrzywił twarz. - Mój Boże. Haszemi, one są okropne. One cię naprawdę zabiją. - Wedle woli Boga. - Potem Haszemi zacytował w farsi: Ej, towarzysze moi, napójcie mię winem, Ażeby lic tych bursztyn zapłonął rubinem, A gdy już żyć przestanę, w winie mię omyjcie, I złóżcie na spoczynek w winnych łóz wiklinę*. - To papierosy cię zabiją, a nie wino - rzucił Armstrong, któremu spodobał się piękny rytm słów wypowiedzianych w farsi. - Pułkownik cytował Rubajaty Omara Chajjama - podpowiedział po angielsku młody człowiek z tylnego siedzenia. - To znaczy, że... - On wie, co to znaczy, Mohammad - przerwał Haszemi. - Pan Armstrong świetnie zna farsi, a ty musisz się jeszcze wielu rzeczy nauczyć. - Palił papierosa, oglądając ruch uliczny. Zatrzymaj się na chwilę, dobrze, Robercie? - Gdy samochód stanął, Haszemi powiedział: Mohammad, wracaj do Kwatery Głównej i zaczekaj tam na mnie. Dopilnuj, żeby nikt, powtarzam: nikt nie zajmował się przede mną Jazernowem. Powiedz chłopakom, żeby tylko upewnili się, czy wszystko jest przygotowane. Chcę zacząć o północy. - Tak jest, panie pułkowniku. - Wysiadł z samochodu. Haszemi patrzył, jak młody człowiek znika w tłumie. * Przekład Andrzeja Gawrońskiego (Omar Chajjam: Rubajaty, Ossolineum 1971) 739 - Chętnie bym wypił dużą whisky z wodą sodową. Jedźmy już, Robercie. - Jasne. - Armstrong zwolnił sprzęgło i spojrzał na pasażera, wyczuwając coś znaczącego w jego głosie. - Jakiś problem? - Wiele. - Haszemi spokojnie obserwował samochody i przechodniów. - Nie wiem, komu ufać. - A co w tym nowego? - Armstrong uśmiechnął się smutno. - To ryzyko zawodowe powtórzył to, czego nauczył się podczas jedenastu lat pracy jako doradca Wywiadu Wewnętrznego, a przedtem w ciągu dwudziestu lat przepracowanych w policji Hongkongu. - Chcesz byc obecny przy przesłuchiwaniu Jazer-nowa, Robercie? - Tak. Jeśli nie wyjadę. - Czego od niego chce MJ6? - Jestem tylko byłym detektywem z Wydziału Specjalnego na prywatnym kontrakcie, żeby pomóc wam, kumplom, utworzyć taką samą służbę. Pamiętasz? - Bardzo dobrze pamiętam. Dwa pięcioletnie kontrakty; drugi radośnie przedłużony do przyszłego roku, do twojej emerytury. - Kiepska sprawa - odparł z niesmakiem Armstrong. - Chomeini i jego rząd wypłacą mi emeryturę? Kiepska sprawa. - Wiedział, co mówi. Teraz, gdy cała jego służba w Iranie poszła na marne, a dolar Hongkongu stracił dużo na wartości od chwili, gdy Armstrong wycofał się ze służby w 1966 roku, realna wartość emerytury stała się śmiesznie mała. - Emeryturę mogę właściwie skreślić. Ciemne oczy spojrzały twardo. - Robert, czego chce MJ6 od tego sukinsyna? Armstrong zmarszczył brwi. Stało się coś bardzo złego. Młody Kijabi nie powinien był wymknąć się z sieci, a Haszemi zachowywał się tak nerwowo, jak niedoświadczony młodzieniec, który po raz pierwszy złamał reguły gry. - O ile wiem, oni niczego nie chcą. To ja się nim interesuję. Ja - rzucił obojętnie. 740 - Dlaczego? To długa historia, pomyślał Armstrong. Czy powinienem ci powiedzieć, że Dimitri Jazernow to lipne nazwisko Fedora Rakoczego, Rosjanina, islamskiego marksisty, którego już od miesięcy próbujesz schwytać? Czy powinienem zdradzić ci prawdziwy powód, dla którego

360

kazano mi pomóc ci w jego ujęciu? To, że MJ6, całkiem przypadkowo odkryło, dzięki Czechowi, który zdradził, że Jazernow nazywa się naprawdę Igor Mzyt-ryk i jest synem Petra Olega Mzytryka, znanego dawniej, gdy służyłem w Hongkongu, jako Gregor Susłow, wielkiego szpiega, o którym myśleliśmy od dawna, że nie żyje? Nie, nie chcemy Jazernowa. Chcemy - ja chcę - dostać jego ojca, który mieszka prawdopodobnie gdzieś na północ od granicy, w zasięgu ręki. Och, Boże, spraw, aby on żył i znajdował się w naszym zasięgu, abyśmy mogli czegoś się o nim dowiedzieć, o tym skurczybyku, wszelkimi dostępnymi środkami. Były szef wywiadu na Dalekim Wschodzie, starszy wykładowca szpiegostwa na Uniwersytecie we Władywostoku, wyższy funkcjonariusz partyjny i Bóg wie, jakie jeszcze funkcje sprawował. - Myślę, my myślimy, że Jazernow jest kimś ważniejszym niż tylko łącznikiem Tude ze studentami. Przypomina do złudzenia waszego kurdyjskiego dysydenta. Ali ben Hasana Karagoze. - Chodzi ci o to, że to on? - Tak. - To niemożliwe. Armstrong wzruszył ramionami. Rzucił kość; jeśli jego rozmówca nie chce chwycić jej zębami, to jego sprawa. Ruch uliczny ponownie się zwiększył; kierowcy naciskali klaksony i klęli. Duży mężczyzna nie wsłuchiwał się w ten hałas. Zgasił irańskiego papierosa. Haszemi, obserwując go, zmarszczył brwi. - Dlaczego interesujesz się Karagoze i Kurdami, jeśli to, co powiedziałeś, jest prawdą? - Kurdowie siedzą okrakiem na wszystkich granicach: sowieckiej, irackiej, tureckiej i irańskiej - wyjaśnił 741 gładko. - Cały ruch narodowy Kurdów to mieszanka wybuchowa, którą Sowieci mogą wykorzystać, a to z kolei może mieć bardzo poważne konsekwencje w Azji Mniejszej. Jasne, że to nas interesuje. Pułkownik, zagłębiony w myślach, patrzył przez okno. Prószył śnieg. Jakiś rowerzysta przeciskający się pomiędzy samochodami beztrosko walnął w drzwiczki ich pojazdu. Ku zdumieniu Armstronga - zwykle Ha-szemi panował nad sobą - pułkownik z furią otworzył okno i sklął młodzieńca wraz z całą jego rodziną. Ponuro wyrzucił papierosa. - Wysadź mnie tutaj, Robercie. Zaczniemy z Jazer-nowem o północy. Będziesz mile widziany. - Zaczął otwierać drzwiczki. - Poczekaj, stary - powiedział Armstrong. - Chłopie, zawsze byliśmy przyjaciółmi. Co się, do cholery, dzieje? Pułkownik zawahał się. Zatrzasnął drzwiczki. - Rząd zdelegalizował SAVAK i wszystkie wydziały wywiadu, w tym nas. Mamy się natychmiast rozwiązać. - Tak, ale biuro premiera kazało ci nadal działać. Nie masz się czego obawiać, Haszemi. Jesteś czysty. Powiedzieli ci, że masz zwalczać Tude, fedainów i islamskich marksistów... Pokazałeś mi rozkaz. Przecież dzisiaj właśnie to robiłeś? - Tak, tak było. - Haszemi urwał. Jego twarz nie wyrażała niczego, głos brzmiał pewnie. Było tak, ale... Co wiesz o islamskim Komitecie Rewolucyjnym? - Tylko to, że składa się z ludzi wybranych osobiście przez Chomeiniego - rozpoczął rzeczowo Armstrong. - Uprawnienia komitetu nie są wyraźnie określone, nie wiemy, kto tam jest, ilu ich jest, kiedy się spotykają, a nawet tego, czy Chomeini przewodniczy obradom. - Teraz już wiem, że za zgodą Chomeiniego komitet ma dostać całą władzę. Bazargan jest tylko chwilowym figurantem, do momentu, gdy komitet wyda nową islamską konstytucję, która sprowadzi nas znów do czasów proroka. 742

361

- Cholerne gówno - mruknął Armstrong. - Nie będzie wybieralnego rządu? - Żadnego. - Haszemi nie posiadał się z gniewu. - Znamy już warunki. - Może ta konstytucja zostanie odrzucona, Haszemi. Ludzie będą musieli to przegłosować, a nie wszyscy są fanatycznymi... - Na Boga i proroka, nie rób z siebie idioty, Robercie - rzucił ostro pułkownik. - Ogromna większość to fundamentaliści, a tylko tego oni muszą się trzymać. Nasi bourgeois, bogaci i klasa średnia, są tylko w Teheranie, Tebrizie, Abadanie i Isfahanie. Tylko oni byli wspierani przez Szacha. To garstka w porównaniu z pozostałymi trzydziestoma sześcioma milionami, z których większość nie potrafi nawet czytać i pisać. Jasne, że będą głosować na to, co zatwierdzi Chomeini! Obaj wiemy, jak on rozumie islam, Koran, Szari'at... - Kiedy... kiedy opracują tę konstytucję? - Czy po tych wszystkich latach naprawdę tak mało rozumiesz? - zżymał się Haszemi. - Gdy tylko my, Irańczycy, przejmujemy władzę, korzystamy z niej, póki się nam nie wyśliźnie. Nowa konstytucja weszła w życie w chwili, gdy tego biednego sukinsyna Bachtiara zdradził Carter, zdradzili generałowie i gdy musiał uciekać. A Bazargan, ten pobożny, uczciwy demokrata mianowany przez Chomeiniego, prawomocny premier do czasu wyborów... Wystawiają po prostu tego biednego sukinsyna, żeby obwinie go za wszystko, co złe. - To znaczy, że będzie kozłem ofiarnym? Że zrobią mu proces? - Proces? Jaki proces? Nie mówiłem ci, na czym według komitetu polega proces? Jeśli go oskarżą, będzie rozstrzelany. In sza'a Allah! Wreszcie najważniejsze. To, co mnie tak rozzłościło, że nie mogę sensownie myśleć. Dziś po południu ktoś powiedział mi bardzo prywatnie, że reorganizuje się w tajemnicy SAVAK. Teraz ma się to nazywać SAVAMA, a szefem został Abrim Pahmudi! - Chryste Panie! - Armstrong czuł się tak, jakby ktoś uderzył go w żołądek. Abrim Pahmudi był od 743 dziecka jednym z przyjaciół Szacha. Chodził z nim do szkoły w Iranie, a potem w Szwajcarii. Był wychowywany na ważnego członka Rady Imperialnej. Należał do SAVAK-u; krążyły pogłoski, że był najbardziej poszukiwanym doradcą Szacha, zaraz po jego rodzinie. Rzekomo ukrywał się, czekając na możliwość negocjowania z rządem Bazargana w imieniu Pahlawiego sprawy utworzenia monarchii konstytucyjnej oraz abdykacji Szacha na rzecz jego syna, Rezy. - Boże wszechmogący! To wiele wyjaśnia. - Tak - odparł gorzko Haszemi. - Od lat ten skurwysyn uczestniczył we wszystkich ważniejszych naradach wojskowych i politycznych, w każdej konferencji państwowej, w zawieraniu każdej tajnej umowy, a w ostatnich dniach we wszystkich spotkaniach z amerykańskim ambasadorem, z amerykańskimi generałami... był obecny zawsze tam, gdzie omawiano groźbę zamachu stanu. - Pułkownikowi ze złości popłynęły po policzkach łzy. Wszyscy zostaliśmy zdradzeni: Szach, rewolucja, naród, ty, ja, każdy! Ileż razy meldowaliśmy mu o zagrożeniu przez te wszystkie lata? Podawaliśmy spisy nazwisk, rachunków bankowych, łączników, tajemnic, które tylko my mogliśmy poznać. Wszystko, wszystko było na piśmie, ale tylko w jednym egzemplarzu, taki mieliśmy rozkaz. Wszyscy zostaliśmy zdradzeni. Armstrong poczuł chłód. Oczywiście, Pahmudi wiedział wszystko o jego pracy w Wywiadzie Wewnętrznym. Pahmudi musiał wiedzieć wszystko, co ważne, o George'u Talbocie, o Mastersonie, jego odpowiedniku w CIA, o Lawenowie, odpowiedniku sowieckim. Wszystko o naszych planach na wypadek różnych ewentualności, o planach inwazji, o operacjach mających zneutralizować najtajniejsze stacje radarowe CIA, o ludziach takich jak kapitan Ross. - Cholerne gówno - mruknął.

362

On też był zły, gdyż ich własne źródła nie ostrzegły na czas. Pahmudi - dobre maniery, inteligencja, trzy języki i dyskrecja. Nigdy przez te wszystkie lata nie wzbu744 dził żadnego podejrzenia. Nigdy. Jak mu się udało pozostać czystym, nawet w oczach Szacha, który ciągle sprawdzał, sprawdzał i jeszcze raz sprawdzał swych głównych współpracowników? Normalnie, pomyślał. Pięć usiłowań zamachów, kule w ciele i twarzy; czyż nie panował nad ludem znanym ze stosowania przemocy wobec swych władców i z doznawania od nich przemocy? Chryste! Czym to wszystko się skończy? W TYM SAMYM RUCHU ULICZNYM, 9:15. McIver przeciskał się w kierunku południowym, zmierzając do okolic bazaru, gdzie mieścił się rodzinny dom Dżareda Bakrawana. Obok niego szedł Tom Lochart. - Wszystko jakoś się ułoży - powiedział McIver, niemal chory z niepokoju. - Jasne, Mac. Nie ma strachu. - Tak, nie ma się czym przejmować. Gdy McIver, dumny z tego, czego dokonał, wrócił do domu z ministerstwa od Alego Kia, zastał Toma Locharta, który przybył chwilę wcześniej. Radość McIvera z powodu szczęśliwego powrotu Toma prysła jak bańka mydlana na widok miny Eocharta i wskutek sprawozdania, jakie złożył mu Pettikin o rozmowie radiowej ze Scotem Gavallanem z Zagrosu i o zabraniu Starke'a przez komitet z Kowissu na przesłuchanie w sprawie "ucieczki z Isfahanu". - To moja cholerna wina, Mac, to wszystko, co się stało - powiedział Tom Lochart. - Nie, nie twoja, Tom. Obaj wpadliśmy w potrzask. W każdym razie ja zatwierdziłem lot, choć to nie pomogło Walikowi. Czy oni wszyscy byli na pokładzie? Jak się, u diabła, wydostałeś? Opowiedz nam, co się wydarzyło, a potem wywołam Freddy'ego. Chcesz się napić? - Nie, dziękuję. Posłuchaj, Mac, muszę znaleźć Sza-hrazad. Nie było jej w domu. Mam nadzieję, że jest u starych. Muszę... - Ona tam jest. Wiem, że tam jest, Tom. Powiedział mi Erikki rano, przed odlotem do Tebrizu. Słyszałeś o jej ojcu? 745 - Tak, to straszne, cholernie straszne! Jesteś pewien, że ona tam jest? - Tak. - McIver podszedł ciężkim krokiem do kredensu i nalał sobie drinka, mówiąc: - Nie była w waszym mieszkaniu od czasu, gdy wyjechałeś. Czuła się dobrze aż do... Erikki i Azadeh widzieli ją przedwczoraj. Wczoraj... - Czy Erikki mówił, jak ona się czuje? - Powiedział, że tak jak można było się spodziewać: wiesz, jak ważne są w Iranie więzi rodzinne. O jej ojcu wiemy tylko to, co powiedział Erikki. Wezwano go do więzienia jako świadka, a potem poinformowano rodzinę, że może odebrać ciało. Rozstrzelano go "za zbrodnie przeciwko islamowi". Erikki powiedział, że oni... no, odebrali ciało, a wczoraj po prostu rozpaczali. Tylko tyle. - Pociągnął duży łyk wspaniałego drinka i poczuł się trochę lepiej. - Ona jest bezpieczna w domu. Powiedz nam najpierw, co się przydarzyło. Potem wywołam Freddy'ego, a potem pójdziemy i znajdziemy Szahrazad. Lochart opowiadał szybko; jego słuchacze byli przerażeni. - Kiedy RudFpowiedział mi, że to właśnie ten oficer Sił Powietrznych Iranu, Abbasi, zestrzelił HBC, zrobiło mi się słabo. Chyba upadłem. Obudziłem się dopiero następnego dnia. Abbasiego już wtedy nie było, a to wszystko to zwykła procedura. Mac, ten pomysł Charliego z "porwaniem" nie da się obronić. Nie da rady! - Wiemy o tym, Tom - zauważył McIver. - Skończ najpierw to opowiadanie. - Nie mogłem dostać zezwolenia na lot, więc pożyczyłem samochód. Wróciłem parę godzin temu i pojechałem prosto do domu. Sukinsyństwo polega na tym, że mieszkanie zostało

363

skonfiskowane przez Zielone Opaski, razem z całym majątkiem pana Bakrawana, poza sklepem na bazarze i domem rodzinnym. - Lochart opowiedział, co się wydarzyło, i dodał: Jestem teraz jak samotny listek miotany burzą. Niczego nie mam. Nie mamy niczego, Szahrazad i ja. - Roześmiał się. To był zły śmiech; McIver widział niemal, co dzieje 746 się w duszy Toma. - To prawda, że budynek należał do Dżareda, mieszkanie i całe wyposażenie, choć... chociaż to był posag Szahrazad... Chodźmy. Dobra, Mac? - Pozwól mi najpierw skontaktować się z Freddym. On... - Och, oczywiście, jasne, przepraszam. Ze zmartwienia nie mogą zebrać myśli. McIver dopił swego drinka i podszedł do nadajnika. Wlepił w niego wzrok. - Tom - zapytał ponuro - co chcesz zrobić z Za-grosem? Tom Lochart zawahał się. - Mógłbym zabrać Szahrazad ze sobą. - To zbyt niebezpieczne, chłopie. Przykro mi, ale tak to już jest. McIver zobaczył, że Lochart zastanawia się nad sobą, i westchnął, czując się bardzo staro. - Jeśli z Szahrazad jest wszystko w porządku, wrócę jutro rano z Jean-Lukiem i uporządkujemy sprawy w Zagrosie. Ona poleci najbliższym samolotem do Asz Szargaz powiedział Lochart. - Zależnie od tego, co zastaniemy w Zagrosie... gdybyśmy musieli zlikwidować interes, In sz'a Allah. Podrzucimy naszych wiertaczy do Szirazu, żeby mogli wyjechać samolotami rejsowymi. Ich firma powie im, dokąd mają polecieć. My przeprowadzimy wszystko do Kowissu: maszyny, części zamienne i personel. W porządku? - Tak. W tym czasie ja - to będzie pierwsza rzecz, którą zrobię jutro rano - pojadę do ministerstwa i zobaczę, może uda się wszystko wyprostować. - McIver włączył nadajnik. Kowiss, tu Kwatera Główna. Słyszycie mnie? Odpowiedź padła niemal natychmiast: - Kwatera Główna, tu Kowiss. Kapitan Ayre. Proszę mówić, kapitanie McIver. - Po pierwsze, sprawa Zagrosu Trzy. Proszę przekazać kapitanowi Gavallanowi, że kapitanowie Lochart i Sessonne wrócą jutro koło południa. Na razie proszę przygotować plany zastosowania się do decyzji komite747 tu. - Zasrane skurwysyny, pomyślał i kontynuował, kierując słowa pod adresem tych, którzy przysłuchiwali się z tamtej strony rozmowie. - Kierownik bazy IranOil w Zagrosie powinien przypomnieć komitetowi, że Ajatollah i rząd nakazali powrót do normalnego wydobywania ropy. Zamknięcie Zagrosu poważnie przeszkodzi prawidłowemu wydobyciu na tym terenie. Proszę poinformować kapitana Gavallana, że omówię to natychmiast osobiście z ministrem Kia, który godzinę temu potwierdził rozkaz Ajatollaha i udzielił mi pisemnego zezwolenia na dowożenie nowych załóg odrzutowcem 125 do czasu... - Chryste, Mac, to wspaniała nowina - wyrwało się jego rozmówcy. - Tak... naszym własnym 125 do czasu wznowienia zwykłych rejsowych lotów. Mamy wymieniać załogi i maszyny, aby wykonywać dodatkową pracę przejętą po Guerneyu, o co poprosił nas rząd. Nie mogę więc zrozumieć działań lokalnego komitetu. Zrozumiał pan, kapitanie Ayre? - Tak. Wiadomość odebrana pięć na pięć. - Czy kapitan Starke już wrócił? Zapadła cisza. Potem: - Odpowiedź przecząca, Kwatera Główna. Głos McIvera stał się jeszcze bardziej chłodny i oficjalny. - Proszę mnie natychmiast poinformować, gdy wróci. Kapitanie Ayre, tak między nami i żeby tego już dłużej nie ciągnąć: gdyby on miał jakiekolwiek problemy i nie wrócił do bazy przed świtem, przerywam wszystkie operacje w Iranie i wycofuję sto procent naszego personelu za granicę.

364

- Dobrze, Mac - powiedział cicho Pettikin. McIver był zbyt skupiony na prowadzeniu rozmowy, żeby go usłyszeć. - Kowiss, zrozumieliście? Cisza, a potem: - Tak, potwierdzam. 748 - A co do was - dodał McIver, rozwijając dalej tę myśl w proszę poinformować majora Czangiza i Waż-niaka, że nakazuję wam wstrzymanie wszystkich operacji, włącznie z wszelkimi CASEVAC, do chwili powrotu ¦• Starke'a do bazy. Zrozumiano? Cisza, a potem: - Tak, potwierdzam. Wiadomość zostanie natychmiast przekazana. - Dobrze. Ale tylko ta wiadomość, która odnosi się do waszej bazy. Reszta pozostaje do świtu prywatną informacją. - Uśmiechnął się ponuro i dodał: - Gdy tylko wróci 125, przylecę na inspekcję, żeby się upewnić, czy wszystkie listy przewozowe są uaktualnione. Coś jeszcze? - Nie, szefie. Na razie nic. Czekamy na pana i pozostajemy jak zwykle na nasłuchu. - Kwatera Główna wyłącza się i kończy. - To powinno podziałać, Mac. To tak, jakby im wsadzić do dupy szerszenia - odezwał się Pettikin. - Może tak, a może nie. Nie możemy zawiesić CASEVAC. Poza powodami humanitarnymi to by nas postawiło poza prawem. Mogliby wtedy wszystko ukraść. - McIver dopił drinka i spojrzał na zegarek. - Chodź, Tom. Nie będziemy czekać na Jean-Luca. Poszukajmy Szahrazad. Ruch na ulicach był już trochę mniejszy, ale nadal posuwali się wolno. Śnieg zasypywał przednią szybę. Nawierzchnia drogi była śliska, na poboczach leżały zaspy brudnego śniegu. - Za następnym rogiem skręć w prawo - powiedział Lochart. - Dobra, Tom. - Jechali dalej, nie rozmawiając. McIver skręcił. - Tom, czy podpisywałeś coś przy tankowaniu w Isfahanie? - Nie, nic. - Czy ktoś z tobą rozmawiał, pytał o nazwisko czy coś w tym rodzaju? Zielone Opaski? Ktoś inny? Lochart oderwał myśli od Szahrazad. 749 - Nie. O ile pamiętam, nie. Byłem tylko "kapitanem" i częścią krajobrazu. O ile pamiętam, nikomu mnie nie przedstawiono. Walik i... i Annusz, i dzieciaki... poszli na obiad, gdy tylko wylądowaliśmy. Z innym generałem - Jezu, nawet nie pamiętam, jak się nazywał - ach tak, Seladi. Wszyscy mówili do mnie "kapitanie", byłem tylko elementem wyposażenia. Właściwie przez cały czas tkwiłem przy helikopterze; patrzyłem, jak nalewają benzynę i sprawdzają maszynę. Przynieśli mi nawet coś do jedzenia, na tacy. Jadłem w kabinie. Byłem w kabinie przez cały czas, dopóki te cholerniki z Zielonych Opasek nie wywlokły mnie na zewnątrz i nie zamknęły w pokoju. Nie było żadnego ostrzeżenia, Mac. Po prostu opanowali bazę; musiał im pomóc personel, musiał. Te skurczybyki, które mnie złapały, wykrzykiwały, że jestem Amerykaninem z CIA. Tego się trzymali, ale troszczyli się bardziej o podporządkowanie sobie bazy niż o mnie. Skręć w lewo, Mac. To już niedaleko. McIver prowadził niespokojnie. Okolica nie wyglądała zbyt dobrze, a przechodnie gapili się na nich. - Może moglibyśmy się tym wykręcić, udawać, że HBC został porwany w Doszan Tappeh przez Bóg wie kogo. Być może nie śledzili maszyny już od Is-fahanu? - Wiec dlaczego zgarnęli Duke'a Starke'a?

365

- Rutyna. - McIver ciężko westchnął. - Wiem, że to naciągane, ale może podziałać. Może wystarczy im jakiś "Amerykanin z CIA" i na tym się skończy? Zapuść wąsy albo brodę. Na wszelki wypadek. Lochart potrząsnął głową. - To nic nie da. Figuruję na pierwszym zezwoleniu. My obaj... Na tym polega problem. - Kto widział, że startujesz z Doszan Tappeh? Lochart zastanowił się. - Nikt. To chyba Nogger pilnował tankowania poprzedniego dnia. - Tak. Teraz sobie przypominam. Kląłem, że dałem mu za dużo roboty właśnie wtedy, kiedy Paula była 750 w mieście. Czy byli tam jacyś Irańczycy? Strażnicy? Czy zapłaciłeś komuś bakszysz? - Nie, nikogo nie było. Ale mogą mnie mieć na włączanym automatycznie magnetofonie... Lochart wyjrzał przez okno; jego podniecenie wzrosło. Wskazał ręką: - Tam jest zakręt, jesteśmy już prawie na miejscu. McIver skręcił w wąską uliczkę, na której ledwie mogły się minąć dwa samochody. Po obu stronach piętrzyły się zaspy, utrudniające dostęp do drzwi i bram. McIver był tu po raz pierwszy. Dziwiło go to, że Bakrawan, bogacz, mieszkał w tak ubogiej okolicy. Był bogaczem, przypomniał sobie i mimo woli zadrżał. Teraz jest jak najbardziej martwy "za zbrodnie przeciwko państwu". Co jest zbrodnią przeciwko państwu? Ponownie zadrżał. - To te drzwi, z lewej. Zatrzymali się obok zaspy, rozwalającej się od nadmiaru śmieci. Nie wyróżniający się niczym otwór drzwiowy wykuto w wysokiej, pokrytej pleśnią ścianie. Drzwi okuto żelazem, teraz już zardzewiałym. - Chodźmy, Mac. - Poczekam chwilę. Jeśli wszystko będzie w porządku, pojadę. Jestem bardzo zmęczony. Jest tylko jedno wyjście, pomyślał McIver. Chwycił Locharta za rękaw i zatrzymał go. - Tom, mamy zezwolenie na wywóz trzech 212. Weźmiesz jednego. Jutro. Do diabła z Za-grosem; Jean-Luc poradzi sobie. Nie wiem, czy pozwolą wyjechać Szahrazad, ale ty lepiej się stąd wynoś tak szybko, jak możesz. To jedyne, co ci pozostaje: wyjechać tak szybko, jak można. Szahrazad wyjedzie przy następnym kursie 125. - A ty? Co z tobą, Mac? - Ja? Nie ma strachu. Ty wyjedziesz, a jeśli pozwolą wyjechać Szahrazad, to zabierzesz ją ze sobą. Jean-Luc poradzi sobie w Zagrosie. Tak czy inaczej, wygląda na to, że te bazę zlikwidujemy. W porządku? Lochart spojrzał na niego. - Daj mi pomyśleć, Mac. W każdym razie dziękuję. - Wysiadł. - Będę zaraz po świcie. Nie pozwól Jean751 Lucowi wystartować beze mnie. Możemy podjąć decyzję później. Dobra? - Tak. McIver zobaczył, jak jego przyjaciel stuka staroświecką kołatką. Hałas był duży. Obaj mężczyźni czekali. Lochart, niemal chory z niepokoju, przygotowywał się do spotkania z rodziną, do łez, powitań i niezliczonych pytań. Muszę być grzeczny, choć chciałbym tylko zabrać ją do pokoju, obejmować, czuć się bezpiecznie, wiedzieć naprawdę, że koszmar minął. Stał przed drzwiami. Potem zakołatał głośniej. Czekał. McIver wyłączył silnik, aby oszczędzić benzynę. Zapadła cisza, która sprawiała, że oczekiwanie było jeszcze bardziej denerwujące. Śnieg zaczął pokrywać szybę. Ludzie mijali ich jak cienie, wszyscy podejrzliwi i wrodzy.

366

Rozległ się przytłumiony odgłos zbliżających się kroków. Uchyliła się zasłona na zakratowanym okienku w drzwiach. Oczy patrzyły na Locharta zimno i twardo, a on nie rozpoznawał nikogo, widząc tylko fragment twarzy. - To ja, ekscelencja Lochart - zaczął w farsi, starając się, żeby głos brzmiał normalnie. - Moją żona, lady Szahrazad, jest tutaj. Oczy zbliżyły się do otworu. Starannie sprawdziły, czy Lochart jest sam, czy w towarzystwie, oszacowały samochód i McIvera. - Proszę zaczekać, agha. Okienko zamknęło się. Znów czekanie, przytupywanie z zimna, czekanie, ponowne zniecierpliwione kołatanie. Miał ochotę wyważyć drzwi, lecz wiedział, że nie może. Znów kroki, uchylenie okienka. Inne oczy, inna twarz. - Jak pan się nazywa, agha? Lochart miał ochotę zawyć. - Nazywam się agha pilot Thomas Lochart. Jestem mężem Szahrazad. Proszę otworzyć. Jest zimno i jestem zmęczony. Przyszedłem do żony. Okienko zamknęło się. Po chwili, która dłużyła się w nieskończoność, usłyszał z ulgą łoskot odsuwanych 752 rygli. Drzwi otworzyły się. Służący trzymał wysoko oliwną lampkę. Za nim widniało otoczone wysokim murem podwórze z piękną fontanną pośrodku, z owiniętymi słomą drzewami i krzewami. Po przeciwnej stronie znajdowały się kolejne okute żelazem drzwi. Były otwarte. Lochart dojrzał jej sylwetkę; pobiegł i już po chwii była w jego ramionach. Płakała. Drzwi od ulicy zatrzasnęły się, a rygle powróciły na swoje miejsce. - Poczekaj! - krzyknął Lochart do służącego, pamiętając o McIverze. Usłyszał jednak odgłos ruszającego samochodu. - O co chodzi, agha? - zapytał służący. - Już nic - odparł. Poprowadził Szahrazad ku ciepłemu wnętrzu domu. Gdy zobaczył ją w pełnym świetle, jego radość zniknęła; poczuł, że ma w żołądku kulę lodu. Miała zapuchniętą i brudną twarz, brudne, posklejane włosy, nie widzące spojrzenie. Jej ubranie było wymięte. - Jezu Chryste... mruknął, ale nie zwróciła na to uwagi. Przywarła do niego, zawodząc w mieszaninie słów farsi i angielskich. Po policzkach spływały jej łzy. - Szahrazad, już dobrze, już wszystko dobrze... - powiedział, próbując ją uspokoić. Nie zareagowała; dalej monotonnie zawodziła i bełkotała. - Szahrazad, Szahrazad, moje kochanie. Już wróciłem... już wszystko w porządku... - urwał. Równie dobrze mógłby nic nie mówić. Nagle poraziła go myśl, że żona straciła rozum. Potrząsnął nią delikatnie, nie przyniosło to jednak żadnych skutków. Zauważył, że obok schodów stoi stary służący oczekujący na polecenia. - Gdzie... gdzie jest Jej Wysokość Bakrawan? - zapytał, czując na szyi uścisk rąk Szahrazad. - Jest na pokojach, agha. - Proszę jej powiedzieć, że tu jestem i... i że chcę sie z nią zobaczyć. - Och, agha, ona teraz nie przyjmuje nikogo. Nikogo. Widać Bóg tak chciał. Nie rozmawiała z nikim od tamtego dnia. - W oczach staruszka błysnęły łzy. - Wa753 sza Ekscelencja wyjechał: być może nie wie pan, że Jego Eksce... - Słyszałem o tym. Tak, słyszałem. - In sza'a Allah, Agha. In szaa Allah, ale jakie zbrodnie mógł popełnić nasz pan? In sza'a Allah, widocznie było mu pisane. In sza'a... - In szaa Allah. Powiedz, proszę, Jej Wysokości... Szahrazad, przestań! Przestań, kochanie! Przeszedł na angielski; jej zawodzenie doprowadzało go do szału. - Przestań! - Potem zwrócił się w farsi do służącego.

367

- Poproś Jej Wysokość, żeby mnie przyjęła. - Och, tak, poproszę, agha, ale Jej Wysokość nie otwiera drzwi i nie odpowiada. Ale spróbuję, agha. Ruszył w głąb domostwa. - Poczekaj. Gdzie są wszyscy? - Kto, agha? - Rodzina. Gdzie jest reszta rodziny? - Aha, rodzina. Jej Wysokość jest w swoich pokojach, lady Szahrazad tutaj. Lochart poczuł znów, że jęki żony doprowadzają go do szaleństwa. - Chodzi mi o to, gdzie jest ekscelencja Meszang, jego żona i dzieci. Gdzie są moje szwagierki i ich mężowie? - Gdzie mogliby być, jeśli nie w swoich domach, agha? - Zatem powiedz ekscelencji Meszangowi, że tu jestem. Meszang, najstarszy syn, właściwie mieszkał w tym domu wraz z rodziną. - Oczywiście, agha. wedle woli Boga. Sam pójdę na bazar. - On jest na bazarze? Staruszek skinął głową. - Tak, agha, dzisiaj tam jest. On i jego rodzina. Teraz on jest szefem i prowadzi cały interes. Wedle woli Boga, agha, jest teraz głową rodu Bakrawanów. Pójdę od razu. 754 - Nie, wyślij kogoś innego. - Bazar był blisko, więc taka prośba nie była nadużyciem. - Czy jest ktoś... Szahrazad, przestań! - rzucił szorstko, lecz ona zdawała się go nie słyszeć. - Czy jest w domu gorąca woda? - Powinna być, agha. Mamy bardzo dobry piec, ale nie jest włączony. - Nie macie paliwa? - Och, powinno być paliwo, agha. Czy chciałby pan, żebym się upewnił? - Tak. Rozpal w piecu i przynieś nam coś do jedzenia i herbatę. - Oczywiście, agha. Co Wasza Ekscelencja chciałby zjeść? Lochart z trudem nad sobą panował; jęki żony sprawiały, że znalazł się na granicy poczytalności. - Cokolwiek. Albo nie. Podaj ryż i choreszt, cho-reszt z kurczaka - poprawił się, podając prawidłową nazwę popularnego i łatwego do przyrządzenia dania. - Choreszt z kurczaka. - Jak pan sobie życzy, agha, ale kucharz jest bardzo dumny ze swojego choresztu z kurczaka i będzie to przygotowywał godzinami, żeby było odpowiednie. Staruszek grzecznie czekał, przenosząc wzrok z Lo-charta na Szahrazad. - Wiec lepiej... więc, och, na miłość boską, tylko owoce. Owoce i herbatę. Takie owoce, jakie są... Lochart nie mógł już tego dłużej znieść. Wziął Szahrazad na ręce, wszedł po schodach i ruszył korytarzem w kierunku pokojów, z których korzystali zwykle w tym dwupiętrowym domu z płaskim dachem, domu, który swym bogactwem przypominał pałac. Otworzył drzwi i zamknął je za sobą kopnięciem. - Szahrazad, posłuchaj... Słuchaj, Szahrazad! Na rany Chrystusa, słuchaj! Ona jednak tylko opierała się o niego, jęcząc i bełkocząc. Zaniósł ją do położonego w głębi dusznego pokoju, z pozamykanymi dokładnie oknami i okiennicami, i zmusił, aby usiadła na nie posłanym łóżku. 755 Potem wszedł do łazienki, która była nowoczesna, a w każdym razie dotyczyło to prawie całej instalacji hydraulicznej - poza toaletą. Nie było ciepłej wody. Zimna była; zdawało się, że jest dość czysta. Znalazł jakieś ręczniki, zmoczył jeden i wrócił do sypialni. Oddychał ciężko, zdając sobie sprawę, że ma do czynienia z problemem, który go przerasta. Szahrazad nie poruszyła się. Próbował obmyć jej twarz, lecz

368

broniła się i zaczęła głośno łkać, przez co stała się jeszcze brzydsza. Z kącika ust ciekła jej ślina. - Szahrazad... Szahrazad, kochanie, na miłość boską, kochanie... - Podniósł ją i przytulił, ale nic do niej nie docierało. Przez cały czas słyszał jej jęki, które doprowadzały go do granic wytrzymałości. - Weź się w garść - powiedział bezradnie i wstał. Złapała go za ubranie i próbowała przytrzymać. - Panie Boże, dodaj mi sił... - Jakby był kimś innym, ujrzał, że uderza ją ręką w twarz. Zawodzenie ustało; spojrzała na niego z niedowierzaniem, lecz już po chwili znów zaniosła się głośnym płaczem. Wpiła się rękoma w jego ubranie. - Boże, pomóż mi - powiedział złamanym głosem. Zaczął bić ją otwartą dłonią po twarzy, coraz mocniej, próbując desperacko być twardym i zdecydowanym mężem, ale nie za twardym. Potem przycisnął jej twarz do łóżka i bił ją mocno w pośladki, aż rozbolała go dłoń i cała ręka. Wreszcie usłyszał krzyk, który nie był tym beznadziejnym zawodzeniem, lecz prawdziwym krzykiem. - Tommyyyy... przestań och, proszę, Tommy, proszę, przestań!... Tommy, to boli! Co ja zrobiłam! Przysięgam, że o nikim nawet nie myślałam, och, Boże, Tommy, przestań... . Przestał. Miał w oczach łzy, pomięte ubranie. Ciężko dysząc, odszedł chwiejnym krokiem od łóżka. Ona wiła się z bólu; miała purpurowe pośladki i purpurową twarz, ale jej łzy były teraz normalnymi łzami, oczy jej własnymi oczami, a jej mózg jej własnym, zdrowym mózgiem. 756 - Och, Tommyyy, skrzywdziłeś mnie, skrzywdziłeś - płakała jak zbite dziecko. - Dlaczego? Dlaczego? Przysięgam, że cię kocham... Nigdy nie zrobiłam niczego... niczego... żeby cię zranić... i niczego, co by było powodem... żebyś ty mnie krzywdził... - Schwytana w szpony bólu i wstydu, że go rozgniewała, nie rozumiejąc dlaczego, wiedząc tylko, że musi go jakoś ubłagać, zsunęła się z łóżka i przypadła do jego stóp, błagając przez łzy o przebaczenie. Płacz ustał, gdy powróciło jej poczucie rzeczywistości; spojrzała w górę na niego. - Och, Tommy - rozpoczęła łamiącym się głosem. - Tata nie żyje... zamordowany... zamordowany przez Zielone Opaski... zamordowany... - Tak, tak, kochanie ty moje, wiem, wiem... tak mi przykro... Podniósł ją; jego łzy zmieszały się z jej łzami. Trzymał ją mocno, przekazując swą siłę i przywracając do życia tak, jak ona dawała mu siłę i przywracała do życia. Potem usnęli przytuleni do siebie; budzili się, a potem znów spokojnie zasypiali, gromadząc siły potrzebne do życia. Płomień oliwnej lampki rzucał łagodne cienie. Na krótko przed północą obudził się, czując jej spojrzenie. Ostrożnie przybliżyła twarz, chcąc go pocałować, ale przeszył ją ból. - Dobrze się czujesz? - Objął ją natychmiast. - Och, uważaj... przepraszam, tak... to... - Spróbowała spojrzeć na swe pośladki i zauważyła, że jej ubranie jest brudne. Skrzywiła się. - Boże, to ubranie. Proszę, wybacz mi, kochanie... Wstała chwiejnie i zdjęła ubranie. Wykrzywiając się z bólu, sięgnęła po mokry ręcznik, wytarła twarz. Potem, gdy podeszła bliżej do lampki, zobaczył, że wokół jednego oka tworzy się siniec; miała też sine pośladki. - Wybacz mi, proszę... co, co zrobiłam, że się na mnie gniewałeś? - Ależ nic - odparł przerażony i opowiedział, w jakim stanie ją zastał. Spojrzała na niego pytająco. - Ale... mówisz, że ja... ja nic nie pamiętam... pamiętam tylko... tylko bicie. 757 - Przepraszam, ale tylko w taki sposób mogłem... Przepraszam. - Ależ, dlaczego przepraszasz, kochany. - Z wysiłkiem wróciła do łóżka i ostrożnie położyła się na brzuchu. - Ale ty... Wedle woli Boga, ale jeśli byłam taka jak mówisz... dziwna... i niczego nie pamiętam, niczego, od czasu gdy... - Jej głos załamał się trochę; potem mówiła

369

dalej, starając się panować nad sobą. - Może, gdyby nie ty, już zawsze byłabym niepoczytalna. - Przysunęła się bliżej i pocałowała go. - Kocham cię, mój kochany - szepnęła w farsi. - Kocham cię, moja ukochana - odpowiedział zdławionym ze wzruszenia głosem. Po chwili odezwała się znowu; jej głos brzmiał dziwnie. - Tommy, wiesz, od czego wariowałam... widziałam ojca... widziałam go wczoraj, przedwczoraj... nie pamiętam... był taki mały po śmierci, taki malutki, martwy, podziurawiony, dziury w twarzy i głowie. Nigdy nie był taki mały, a oni go zmniejszyli, oni zabrali jego... - Nie - powiedział łagodnie, widząc płynące łzy. - In szaa Allah. Nie myśl o tym. - Dobrze, mój mężu, skoro tak mówisz - odparła natychmiast w farsi oficjalnym tonem. Oczywiście, Bóg tak chciał, tak, ale to jest dla mnie ważne. Muszę ci o tym powiedzieć, muszę wyjaśnić ci moją hańbę... zastałeś mnie w... Muszę ci to kiedyś powiedzieć. - Zatem powiedz teraz. Szahrazad. Będziemy mieć to już na zawsze za sobą - odpowiedział równie oficjalnie. - Proszę, powiedz mi teraz. - Chodzi o to, że oni sprawili, iż największy człowiek na świecie - po tobie - stał się niczym. Bez powodu. On zawsze występował przeciwko Szachowi, gdy tylko mógł, i zawsze popierał tego mułłę Chomeiniego. - Powiedziała to spokojnie, używając słowa "mułła", a nie ajatollah lub imam, lub farmandeh; drgnął, przeczuwając coś złego. - Zamordowali mojego ojca bez powodu, bez procesu, bezprawnie, i sprawili, że stał się mały. Zabrali wszystko, co miał jako mężczyzna, ojciec, jako ukochany ojciec. 758 Powininam sobie powiedzieć, że Bóg tak chciał, i spróbuję. Nie mogę jednak uwierzyć, że właśnie taka była wola Boga. Może to była wola Chomeiniego? Nie wiem. My, kobiety, wkrótce to odkryjemy. - Co? Co masz na myśli? - Za trzy dni, my, kobiety, urządzamy marsz protestacyjny; wszystkie kobiety z Teheranu. - Przeciwko czemu? - Przeciwko Chomeiniemu i mułłom, którzy zwalczają prawa kobiet. Gdy zobaczy nas, maszerujące bez czadorów, nie będzie już czynił zła. Lochart słuchał nieuważnie, wspominając żonę taką, jaką była jeszcze kilka dni temu. Czy rzeczywiście ten koszmar zaczął się zaledwie kilka dni wcześniej? Szahrazad była tak z siebie zadowolona, włożyła czador, tak szczęśliwa, że jest tylko żoną, a nie nowoczesną kobietą jak Azadeh. Spojrzał jej w oczy; zobaczył w nich zdecydowanie i wiedział już, że poświęciła się całkowicie jednemu celowi. - Nie chcę, żebyś brała udział w tym proteście. - Tak, oczywiście, ale wszystkie kobiety z Teheranu będą demonstrować. Jestem pewna, że nie chcesz, abym okryła się wstydem wobec pamięci mojego ojca przed przedstawicielami jego morderców, prawda? - Marnujemy czas - stwierdził Lochart, wiedząc już, że przegra. Brnął jednak dalej. Obawiam się, moja kochana, że nawet marsz wszystkich kobiet Iranu czy całego świata islamu nie dotknie Chomeiniego ani trochę. W jego islamskim państwie kobiety nie dostaną niczego, czego nie przyznaje im Koran. Niczego. Ani nikt inny. On nie jest elastyczny; czyż nie na tym polega jego siła? - Oczywiście, masz rację, ale odbędziemy marsz protestacyjny, a Bóg otworzy oczy Chomeiniemu i wszystko mu wyjaśni. Ma być według woli Boga, a nie Chomeiniego. My w Iranie wypracowaliśmy sobie historyczne sposoby postępowania z takimi ludźmi. Obejmował ją ramionami. Protestowanie nie jest żadnym rozwiązaniem, pomyślał. Och, Szahrazad! Tyle

370

759 decyzji trzeba podjąć już, teraz, tyle sobie powiedzieć, tyle wyjaśnić, a czasu brakuje. Jest Zagros i jest 212, którym można wyjechać. Wtedy jednak Mac zostanie sam i sam będzie musiał dźwigać ten ciężar - jeśli zostanie jeszcze coś do dźwigania. A może zabrać go ze sobą? Nie da rady, chyba że siłą. - Szahrazad, może będę musiał odbyć lot. Zabrać 212 do Nigerii. Polecisz ze mną? - Oczywiście, Tommy. Na jak długo wyjedziemy? Zawahał się. - Kilka tygodni, może dłużej. - Poczuł, że poruszyła się w jego ramionach. - Kiedy chcesz wyruszyć? - Niedługo. Może nawet jutro. Uwolniła się z jego objęć. - Nie mogę zostawić mamy, nawet na trochę. Ona... ją rozdziera smutek, Tommy i... i gdybym pojechała, martwiłabym się o nią. Jest też biedny Meszang; musi prowadzić interesy, trzeba mu pomagać. Tak wiele jest do zrobienia i tylu spraw trzeba doglądać. - Wiesz o nakazie konfiskaty? - Jakim nakazie? Powiedział jej. W jej oczach znów błysnęły łzy; usiadła, zapominając na chwilę o bólu. Wpatrywała się w lampkę oliwną i rzucane przez nią cienie. - Zatem nie mamy domu, niczego. Wedle woli Boga - stwierdziła tępo. Dodała niemal od razu innym tonem: - Nie, nie Boga! Zielonych Opasek! Musimy teraz trzymać się razem, żeby ocalić rodzinę. W przeciwnym razie ojciec będzie naprawdę pokonany. Nie możemy pozwolić, żeby go najpierw zamordowali, a potem jeszcze pokonali! To byłoby straszne! - Tak, zgoda, lecz ta podróż rozwiązałaby nasze problemy na kilka tygodni... - Masz rację, Tommy, jak zawsze, tak, tak, byłoby tak, gdybyśmy musieli wyjechać, to jest jednak nasz dom tak samo jak przedtem, jeśli nie bardziej. Och, jacy będziemy tu szczęśliwi! Rano wezmę służbę i przywieziemy nasze rzeczy z mieszkania. Phi, cóż znaczy kilka 760 dywanów i świecidełek, skoro mamy ten dom dla siebie. Wszystko zorganizuję. Och, będziemy tu szczęśliwi! - Ale, jeśli... - Ta kradzież... teraz to jeszcze ważniejsze, żebyśmy tu byli, stawiali opór, protestowali. Marsz jest teraz jeszcze ważniejszy. - Chciał coś powiedzieć, ale położyła mu palec na ustach. - Skoro musisz odstawić ten helikopter - a oczywiście musisz, to twoja praca - zrób to, kochanie, ale wracaj szybko. Za kilka tygodni Teheran będzie normalnym miłym miastem. Wiem, że tego właśnie chce Bóg. Och, tak, pomyślała z zaufaniem - radość tłumiła fizyczny ból - będę wtedy w drugim miesiącu, a Tommy będzie ze mnie dumny, a tymczasem wspaniale będzie tu mieszkać w otoczeniu rodziny. Ojciec pomszczony, dom znów pełen radości. - Wszyscy nam pomogą - powiedziała, wtulając się w jego ramiona, zmęczona, lecz szczęśliwa. - Och, Tommy, tak się cieszę, że jesteś w domu, że jesteśmy w domu, będzie cudownie, Tommy. - Mówiła coraz wolniej pod wpływem ogarniającej ją fali snu. - Wszyscy pomożemy Meszangowi... i ci z zagranicy powrócą, ciocia Annusz i dzieci... oni pomogą... wujek Walik będzie doradzał Meszangowi... Lochart nie zdobył się na to, żeby powiedzieć jej prawdę. fnn*-1 Niedziela 18 lutego 1979 ! i

371

W PAŁACU CHANA, TEBRIZ, 3:13. W ciemnościach małego pokoju kapitan Ross otworzył skórzany futerał swego zegarka i zerknął na świetliste cyferki. - Wszystko gotowe, Gueng? - szepnął w języku Gurkhów. - Tak, sahib - odparł Gueng, zadowolony, że oczekiwanie już się zakończyło. Obaj mężczyźni ostrożnie i po cichu wstali z sienników leżących na starych, cuchnących dywanach, rozłożonych na przybrudzonej ziemią podłodze. Byli ubrani; Ross zbliżył się do okna i wyjrzał. Ich strażnik spał, wsparty plecami o ścianę, z karabinem na kolanach. Dwieście metrów dalej, za pokrytymi śniegiem sadem i zabudowaniami, widniał trzypiętrowy pałac chana z Gorgonów. Noc była ciemna i zimna, trochę chmur; 765 jedna z nich zasłaniała księżyc, który przeświecał od czasu do czasu. Jest więcej śniegu, pomyślał, i otworzył drzwi. Zatrzymali się i badali ciemności wszystkimi zmysłami. Żadnych świateł. Ross podszedł bezszelestnie do strażnika i nim potrząsnął; mężczyzna nie obudził się jednak z narkotycznego snu, który potrwa jeszcze przynajmniej dwie godziny. Łatwo było podać mu narkotyk, częstując czekoladą, przechowywaną właśnie na wypadek takiej potrzeby w ich zestawie sprzętu niezbędnego do przeżycia; niektóre czekoladki zawierały narkotyki, inne truciznę. Jeszcze raz skupił się na obserwacji terenu, czekając cierpliwie, aż księżyc skryje się za chmurą. Podrapał miejsce, w które ugryzła go pluskwa. Był uzbrojony w kukri i jeden granat. - Jeśli nas zatrzymają, Gueng, wybraliśmy się na spacer - powiedział wcześniej. - Lepiej zostawić tu broń. A dlaczego kukri i granat? Stary zwyczaj Gurkhów; być nie uzbrojonym to przestępstwo przeciwko zasadom naszego regimentu. - Myślę, że byłoby lepiej zabrać całą broń, uciec w góry i pójść dalej na południe, sahib. - Jeśli to nam nie wyjdzie, będziemy musieli, ale to cholernie ryzykowne - odparł Ross. Cholernie. Na otwartym terenie znajdziemy się w potrzasku; psy gończe nie spoczną, dopóki nas nie schwytają. Nie zapominaj, że z trudem udało się nam dotrzeć do tej kryjówki. Gdyby nie ubrania, byłoby po nas. - Gdy Vien Rose-mont i Tenzing zginęli w zasadzce, on i Gueng zdarli z martwych napastników szczepowe szaty i włożyli je na mundury. Ross zastanawiał się, czy nie wyrzucić mundurów, uznał jednak, że nie byłoby to mądre. - Jeśli nas złapią, to złapią i koniec. Gueng uśmiechnął się. - Zatem zostań lepiej szybko Hindusem. Jeśli cię zabiją, to nie będzie koniec, ale początek. - Jak mam to zrobić, Gueng? Zostać Hindusem? Uśmiechnął się krzywo, wspominając zmieszany wyraz twarzy Guenga i wzruszenie ramionami. Starannie 766 ułożyli w śniegu ciała Viena Rosemonta i Tenzinga, zostawiając je zgodnie ze zwyczajem Górskiej Krainy: "To ciało jest bezwartościowe dla ducha, a z powodu niezmienności ponownych narodzin niech zostanie przekazane zwierzętom i ptakom, w których tkwią inne dusze, walcząc w swej własnej karmie o Nirwanę - krainę Niebiańskiego Spokoju". Następnego ranka wykryli tych, którzy niestrudzenie podążali za nimi. Gdy zeszli ze wzgórz do dalekich przedmieść Tebrizu, ich prześladowcy znajdowali się zaledwie o pół kilometra z tyłu. Uciekających ocalił tylko kamuflaż; wmieszali się w tłum, w którym wielu członków szczepu przypominało ich wzrostem, miało niebieskie oczy i nosiło broń. Szczęście ich nie opuszczało; odnaleźli tylne wejście małego brudnego garażu; gdy powołali się na Viena Rosemonta, człowiek z garażu ich ukrył. Owej nocy Abdollah-chan przyszedł w otoczeniu ochroniarzy. Był nastawiony wrogo i pełen podejrzeń. - Kto wam powiedział, żebyście o mnie pytali? - Vien Rosemont. Powiedział nam też o tym miejscu. - Co za Rosemont. Gdzie on teraz jest?

372

Ross opowiedział, co się im przydarzyło w zasadzce; dostrzegł w spojrzeniu rozmówcy coś nowego, choć ten nadal zachowywał się wrogo. - Skąd mogę wiedzieć, że mówicie prawdę? Kim jesteście? - Vien poprosił mnie przed śmiercią o przekazanie panu wiadomości. Miał ciężką śmierć i prawie bredził, ale żeby się upewnić, czy dobrze zapamiętałem, poprosił mnie, abym powtórzył ją trzy razy. Powiedział: "Powiedz Abdollah-chanowi, że Peter poluje na głowę Gorgona, a syn Petera jest gorszy niż Peter. Syn bawi się twarogiem i serwatką, a robi to też ojciec, który spróbuje użyć Meduzy do złapania Gorgona". - Ross zobaczył, że oczy jego rozmówcy rozbłysły, choć nie z radości. - Czy to coś dla pana znaczy? - Tak. To znaczy, że znasz Viena. A więc Vien nie żyje. Wedle woli Boga, a jednak szkoda. Vien był dobry, 767 bardzo dobry i wielkim patriotą. Kim jesteście? Jakie macie zadanie? Co robicie w naszych górach? Ross zawahał się, gdyż pamiętał, że Armstrong powiedział mu, aby nie wierzył zbytnio temu człowiekowi. Ale Rosemont, któremu ufał, zapewnił umierając: "Możesz powierzyć temu staremu sukinsynowi swoje życie. Ja powierzyłem z pół tuzina razy i nigdy się nie zawiodłem. Idźcie do niego, on pomoże wam się wydostać..." Abdollah-chan uśmiechnął się: jego usta miały tak okrutny wyraz jak oczy. - Możecie mi zaufać. Chyba nawet musicie. - Tak. - Ale nie za bardzo, dodał w myślach; nie lubił słowa "ufać", słowa, które kosztuje życie milionów istnień, wolność milionów i od czasu do czasu spokój ducha każdego dorosłego. - Chodziło o zneutralizowanie Sawalanu - wyjaśnił i opowiedział, co się tam wydarzyło. - Bogu niech będą dzięki! Wspomnę o tym Wes-sonowi i Talbotowi. - Komu? - Ach, nieważne. Wyślę was na południe. Chodźcie ze mną, tu nie jest bezpiecznie. Trwa polowanie z nagonką; wyznaczono nagrodę za "dwóch brytyjskich sabotażystów, dwóch wrogów islamu". Kim jesteście? - Ross. Kapitan Ross. A to jest sierżant Gueng. Kto chce nas dostać? Irańczycy czy Sowieci? A może ktoś inspirowany przez Sowietów? - Sowieci nie działają otwarcie w moim Azerbejdżanie. Jeszcze nie. - Chan wydął usta w dziwnym uśmieszku. - Mam tu furgonetkę. Wsiądźcie szybko i połóżcie się z tyłu. Ukryję was, a gdy zrobi się bezpieczniej, przerzucę do Teheranu. Musicie jednak stosować się do moich poleceń. Dokładnie. Tak było dwa dni wcześniej, potem jednak przybycie obcych Sowietów i przylot helikoptera odmieniły sytuację. Ross zobaczył, że księżyc chowa się za chmurę. Dotknął ramienia Guenga. Niski mężczyzna rozpłynął się w mroku. Gdy z ciemności dobiegł sygnał ,jest 768 czysto", Ross ruszył do sadu. Posuwali się skokami, ubezpieczając się nawzajem. Szybko dotarli do rogu północnego skrzydła domostwa. Nie natknęli się jak dotąd ani na strażników, ani psy wartownicze, choć Gueng dostrzegł dobermany na łańcuchu. Pokonanie balustrady tarasu na parterze nie przedstawiało trudności. Prowadził Gueng. Przebiegł połowę długości tarasu, mijając rząd zamkniętych okiennic, i dotarł do schodów prowadzących na wyższy taras. Na górze poczekał, próbując zorientować się w rozkładzie budynku. Gdy pojawił się Ross, Gueng wskazał następny rząd okien i wyjął kukri. Ross jednak potrząsnął przecząco głową i pokazał ukryte głęboko w cieniu boczne drzwi. Nacisnął klamkę. Drzwi głośno zaskrzypiały. W sadzie zerwały się do lotu jakieś nocne ptaki. Obaj mężczyźni skupili uwagę na miejscu, z którego odleciały, spodziewając się pojawienia

373

patrolu. Nikt się nie zjawił. Jeszcze chwila, żeby się upewnić, a potem Ross wszedł do budynku; adrenalina wzmagała jego napięcie. Korytarz był długi, po obu stronach niezliczone drzwi, kilka okien, wychodzących na południe. Ross zatrzymał się przy następnych drzwiach i ostrożnie nacisnął klamkę. Te drzwi ustąpiły cicho; szybko wśliznął się do środka, za nim Gueng z dobytym kukri i granatem w ręku. Pomieszczenie wyglądało na salon: dywany, ozdobne poduszki, staroświeckie, wiktoriańskie meble i kanapy. Mieli przed sobą dwoje drzwi. Modląc się, aby to był prawidłowy wybór, Ross otworzył drzwi bliższe rogu budynku i wszedł. Zasłony były zaciągnięte, ale przez szparę padało światło księżyca, ukazując wyraźnie łóżko, na którym leżeli poszukiwany mężczyzna oraz kobieta, oboje przykryci grubą kołdrą. To był ten mężczyzna, który powinien być, nie spodziewali sie jednak kobiety. Gueng zamknął drzwi. Bez wahania stanęli po obu stronach łóżka. Ross wziął na siebie mężczyznę, Gueng kobietę. Równocześnie zakneblowali śpiących chustami; przyciskali ich do łóżka na tyle mocno, żeby stłumić krzyki. 769 - Jesteśmy przyjaciółmi, pilocie. Nie krzycz - szepnął Ross do ucha Erikkiego. Nie znał jego nazwiska, nie miał pojęcia, kim jest kobieta. Wiedział tylko, że mężczyzna jest lotnikiem. Ross zauważył, że zaskoczenie z powodu nagłego przebudzenia zmieniło się w gniew, a olbrzymie dłonie sięgnęły, aby rozerwać napastnika na strzępy. Uchylił się i nacisnął mocniej nos Erikkiego, z łatwością utrzymując mężczyznę w pozycji leżącej. - Chcę cię uwolnić, pilocie, nie krzycz. Jesteśmy przyjaciółmi, Brytyjczykami. Jesteśmy żołnierzami brytyjskimi. Daj znak, że obudziłeś się już i rozumiesz. - Czekał. W końcu raczej poczuł, niż zobaczył skinienie głowy olbrzyma. W jego oczach wyczytał jednak niebezpieczeństwo. - Nie pozwól jej krzyczeć, Gueng, dopóki nie załatwię wszystkiego z tej strony - rzucił cicho w języku Gurkhów, a następnie zwrócił się do Erikkiego: - Pilocie, nie obawiaj się. Jesteśmy przyjaciółmi. Zwolnił nacisk i odskoczył, gdy Yokkonen rzucił się na niego, a potem okręcił w łóżku, żeby dostać Guenga. Znieruchomiał, gdy światło księżyca błysnęło na ostrzu kukri, przystawionym do jego gardła. Azadeh spoglądała z przerażeniem w szeroko rozwartych oczach. - Nie! Zostaw ją! - zachrypiał Erikki po rosyjsku; widząc tylko orientalne oczy Guenga, zdezorientowany i przestraszony, myślał, że to człowiek Cimtargi. Nie otrząsnął się jeszcze z resztek snu, po wielu godzinach latania w złych warunkach, tylko za pomocą instrumentów pokładowych, bolała go głowa. - Czego chcecie? - Mów po angielsku. Jesteś Anglikiem, prawda? - Nie. Jestem Finem. - Erikki zerknął na Rossa. Widział tylko niewyraźną sylwetkę. - Czego, do cholery, chcecie? - Przepraszam za taki sposób budzenia, pilocie - rzucił pospiesznie Ross, nieco się przybliżając. - Przepraszam, ale muszę porozmawiać z panem w tajemnicy. To bardzo waż... - Powiedz temu sukinsynowi, żeby puścił moją żonę! Już! 770 - Żonę? Och, tak... tak, oczywiście, przepraszam. Ona... ona nie będzie krzyczeć? Proszę jej powiedzieć, żeby nie krzyczała. - Widział, jak ogromny mężczyzna zwraca się do kobiety, która leżała nieruchomo pod grubą kołdrą, z zakneblowanymi ustami, pod trzymanym żelaznym uściskiem kukri. Zobaczył, że olbrzym dotknął jej delikatnie, ze wzrokiem utkwionym w kukri. Jej głos brzmiał uspokajająco i łagodnie, ale to nie był ani angielski, ani farsi, tylko jakiś inny język. Zdezorientowany Ross pomyślał, że to może rosyjski. Spodziewał się brytyjskiego pilota S-G, bez partnera w łóżku, a zastał Fina z żoną Rosjanką. Był przerażony. Wprowadziłem Guenga w pułapkę? Spojrzenie olbrzyma powróciło do niego; wyraz jego oczu był jeszcze bardziej niebezpieczny. - Powiedz mu, żeby pozwolił mojej żonie odejść

374

- powiedział Erikki po angielsku, z trudem koncentrując myśli. - Ona nie będzie krzyczeć. - Co jej powiedziałeś? Co to było po rosyjsku? - Tak, po rosyjsku. Powiedziałem: "Ten skurwysyn za chwilę cię puści. Nie krzycz. Schowaj się tylko za mną. Nie rób gwałtownych ruchów. Nie rób niczego, dopóki nie zajmę się drugim skurwysynem, a wtedy walcz o życie". - Jesteś Rosjaninem? - Powiedziałem ci, że Finem. Nie mam cierpliwości do ludzi, którzy chodzą po nocy z nożami. Do Brytyjczyków, Rosjan, a nawet Finów. - Czy jesteś pilotem S-G Helicopters? - Tak. Pospiesz się i daj jej odejść, kimkolwiek jesteś, albo coś zrobię. Ross nie mógł się uspokoić. - Czy ona jest Rosjanką? - Moja żona jest Iranką. Zna rosyjski, tak jak ja - wyjaśnił zimno Erikki. Poruszył się nieznacznie, próbując odsunąć się od wąskiego pasma poświaty księżyca. - Stań w jaśniejszym miejscu; nie widzę cię. Po raz ostatni powtarzam, żeby ten skurwysyn zostawił moją żonę. Mów, czego chcesz, a potem się wynoś. 771 - Przepraszam za to wszystko. Gueng, puść ją. Gueng nie drgnął; nie drgnęło też zakrzywione ostrze. Powiedział w języku Gurkhów: - Tak, sahib, ale najpierw wyjmij nóż spod poduszki mężczyzny. Ross odpowiedział w tym samym języku: - Jeśli po niego sięgnie, bracie, choćby tylko go dotknie, zabij ją. Ja zajmę się nim. - Po angielsku zaś rzekł uprzejmym głosem: - Pilocie, ma pan pod poduszką nóż. Proszę go nie dotykać. Przepraszam, ale jeśli pan to zrobi, zanim się wszystko wyjaśni... proszę o trochę cierpliwości. Puść ją, Gueng. - Całą uwagę skupiał na mężczyźnie. Kątem oka dostrzegł niewyraźny zarys jej twarzy, rozrzucone w nieładzie długie włosy, które prawie ją zakrywały. Schowała się za ogromnymi plecami męża, owijając ciaśniej ciepłą koszulą nocną z długimi rękawami. Ross stał tyłem do światła; nie widział jej wyraźnie, ale nawet w ciemnościach dostrzegł nienawiść w jej spojrzeniu. - Przepraszam za to, że przybyliśmy w nocy jak złodzieje. Przepraszam - powiedział pod jej adresem. Nie odpowiedziała. Powtórzył przeprosiny w farsi. Nadal nie odpowiadała. - Proszę przeprosić w moim imieniu żonę. - Ona zna angielski. Czego, do cholery, chcecie? - Teraz, gdy Azadeh była względnie bezpieczna, Erikki poczuł się trochę pewniej, nadal jednak pamiętał o obecności drugiego mężczyzny z zakrzywionym nożem. - Jesteśmy czymś w rodzaju więźniów chana, pilocie. Przyszedłem, żeby cię ostrzec i poprosić o pomoc. - Ostrzec przed czym? - Kilka dni temu ja pomogłem jednemu z waszych pilotów. Charlesowi Pettikinowi. Dostrzegł, że olbrzym znał to nazwisko i nieco się odprężył. Prędko opowiedział Erikkiemu o Doszan Tappeh, o ataku SAVAK-u i o ich ucieczce. Dokładnie opisał Pettikina, tak że nie mogło być żadnych wątpliwości. - Charlie opowiedział nam o panu - odparł zdziwiony Erikki. Już się nie bał. - Nie wspomniał jednak, że 772 wysadził was w Bondar-e Pahlawi. Mówił tylko, że jacyś brytyjscy spadochroniarze ocalili go przed SAVAK-iem. - Poprosiłem go, żeby zapomniał, jak się nazywam. Ja, eee, my mieliśmy pewną pracę. - Na szczęście dla Charliego, wy... - Ross dostrzegł, że kobieta szepcze coś mężowi do ucha. Mężczyzna skinął głową. - Pan może mnie widzieć, ja pana nie. Proszę bliżej do światła... Co

375

do Abdollaha: gdybyście byli jego więźniami, skułby was łańcuchem albo wtrącił do lochu. Nie chodzilibyście sobie sami po pałacu. - Powiedziano mi, że chan nam pomoże, gdybyśmy mieli kłopoty. Mieliśmy kłopoty. Obiecał, że nas ukryje, a potem wyśle do Teheranu. Na razie trzyma nas w szopie pod strażą. - Ukrywa was przed kim? - My, eee, nasza praca miała, eee, poufny charakter. Potem nas ścigano. - Co za "poufny charakter"? Nadal cię nie widzę. Przesuń się do światła. Ross zrobił krok, ale nadal pozostawał w ciemnościach. - Musieliśmy zniszczyć tajne wyposażenie pewnej amerykańskiej stacji radarowej, żeby nie dostało się w ręce Sowietów lub ich zwolenników. Ja... - Sawalan? - Skąd, u diabła, wiesz? - Zmuszają mnie do wożenia jakiegoś Sowieta i kilku lewaków, którzy chcą splądrować stacje radarowe przy granicy. Potem mam odstawić cały chłam do Asta-ry na wybrzeżu. Jedna z tych stacji, na północnym stoku, została trochę zdemolowana. Tam niczego nie znaleźli, a o ile wiem, w innych nie było nic wartościowego. Przed czym chciałeś mnie ostrzec? - Zmusili cię? - Moja żona jest zakładniczką chana i Sowietów. Żebym "współpracował i zachowywał się właściwie" - wyjaśnił Erikki. - Chryste! - Ross usilnie myślał. - Ja, eee, rozpoznałem znak S-G, gdy krążyłeś nad pałacem. Chciałem 773 cię ostrzec, że są tu Sowieci. Przybyli wczesnym rankiem. Mają zamiar cię porwać, korzystając z przyjacielskiej pomocy Abdollaha. Wygląda na to, że on gra na obie strony, jest podwójnym agentem. - Dostrzegł zdumienie Erikkiego. - Nasi ludzie powinni się o tym prędko dowiedzieć. - Porwać mnie? Po co? - Nie wiem dokładnie. Po lądowaniu twojego helikoptera wysłałem Guenga na mały zwiad; wyszedł tylnym oknem. Opowiedz im, Gueng. - Oni zjedli właśnie wtedy obiad, sahib, chan i Sowieci. Stali przy samochodzie, a ja leżałem za krzakami i wszystko słyszałem. Na początku nie mogłem ich zrozumieć, ale potem Abdollah powiedział: "Mówmy po angielsku, żeby służba nie podsłuchiwała". Sowiet podziękował "za wszystkie informacje i za propozycję". Chan powiedział: "Zatem zgoda? Na wszystko, Patar?", a Sowiet odparł: "Tak, zalecę wszystko, czego chcesz. Dopilnuję, żeby pilot już nie sprawiał ci kłopotów. Gdy skończy, zabierzemy go na północ..." - Gueng urwał, gdyż Azadeh głośno wypuściła powietrze z ust. - Tak, memsahib? - Nie, nic. Gueng skupił się, aby jak najdokładniej powtórzyć podsłuchaną rozmowę. - Sowiet powiedział: "Dopilnuję, żeby pilot już nie sprawiał ci kłopotów. Gdy skończy, zabierzemy go na północ, na zawsze". Potem... - Zastanawiał się przez chwilę. - Ach, tak! Potem powiedział: "Mułła też nie będzie sprawiał ci kłopotu. W zamian za to złapiesz dla mnie brytyjskich sabotażystów? Żywych. Chciałbym, żeby byli żywi, jeśli to możliwe". Chan odpowiedział: "Tak, złapię ich, Patar. Czy ty..." - Petr - poprawiła go Azadeh: trzymała rękę na ramieniu Erikkiego. - nazywa się Petr Mzytryk. - Chryste! - mruknął Ross, gdy dotarło do niego znaczenie tych słów. - Co takiego? - zapytał Erikki. - Później ci opowiem. Dokończ, Gueng. 774

376

- Tak, sahib. Chan powiedział: "Schwytam ich, Patar, jeśli będę mógł, to żywcem. Co dostanę za to, że będą żywi?" Sowiet roześmiał się. "Wszystko w granicach rozsądku. A co ja dostanę?" Abdollah odparł: "Zabiorę ją ze sobą przy następnej wizycie". To wszystko, sahib. Sowiet wsiadł do samochodu i odjechał. Azadeh zadygotała. - O co chodzi? - zapytał Erikki. - On miał na myśli mnie - odparła drżącym głosem. Włączył się Ross. - Nie rozumiem. Erikki zawahał się; czuł, że coś ściska go w gardle. Żona opowiedziała mu wcześniej o tym, jak ojciec kazał jej zjeść z nimi obiad i o tym, jak Petr Mzytryk zaprosił ją do Tbilisi. "Oczywiście z mężem, jeśli będzie wolny; marzę o tym, żeby pokazać pani nasz kraj..." Opowiedziała o tym, jak Sowiet jej nadskakiwał. - To... to sprawa osobista. Nic ważnego - powiedział Erikki. - Wygląda na to, że wiele wam zawdzięczam. A jak ja mogę pomóc? - Uśmiechnął się zmęczonym uśmiechem i wyciągnął dłoń. - Nazywam się Yok-konen, Erikki Yokkonen. A to moja żona, Az... - Sahib! - syknął ostrzegawczo Gueng. Ross zatrzymał swoją rękę w połowie drogi. Zobaczył, że Erikki włożył drugą rękę pod poduszkę. - Nie waż się nawet drgnąć - powiedział, wyrywając gwałtownie kukri z pochwy. Powiedział to takim tonem, że Erikki usłuchał. Kapitan ostrożnie odsunął poduszkę. Ręka Fina spoczywała daleko od noża. Ross chwycił nóż Erikkiego. Ostrze błysnęło w świetle księżyca. Zastanowił się i podał nóż pilotowi, rękojeścią do przodu. - Przepraszam, ale muszę dbać o bezpieczeństwo. - Uścisnął wyciągniętą dłoń, która przez cały czas nie drgnęła, i poczuł jej ogromną siłę. Uśmiechnął się i po raz pierwszy pozwolił, aby poświata księżycowa padła na jego twarz. Nazywam się Ross. Kapitan John Ross. A to jest Gueng... Azadeh głośno westchnęła i spojrzała w górę. Wszyscy na nią patrzyli. Dopiero teraz Ross po raz pierwszy 775 zobaczył wyraźnie jej twarz. To była Azadeh, jego Azadeh sprzed dziesięciu lat. Azadeh Gorden - znał ją wtedy pod takim nazwiskiem - Azadeh Gorden z Górskiej Krainy wpatrywała się w niego, piękniejsza niż kiedykolwiek przedtem, oczy większe niż kiedykolwiek przedtem, dar niebios. - Mój Boże, Azadeh, nie widziałem twojej twarzy... - Ani ja twojej, Johnny. - Azadeh... dobry Boże - wydukał Ross. Promieniał, ona także. Usłyszał głos Erikkiego i zobaczył, że olbrzym wpatruje się w niego, trzymając w dłoni ogromny nóż. Przeszył go strach, ten sam, co Azadeh. - To ty jesteś Johnny "Jasne Oczy"? - zapytał spokojnie Erikki. - Tak, tak, to ja... Miałem zaszczyt znać twoją żonę wiele lat temu... Dobry Boże, Azadeh, jak wspaniale jest znów cię widzieć! - I ciebie... - Nie zdjęła ręki z ramienia Erikkiego. Erikki czuł dotyk jej dłoni. Ten dotyk go palił, lecz Fin nie poruszył się, zahipnotyzowany widokiem człowieka, który przed nim stał. Powiedziała mu kiedyś o Johnie Rossie, o ich lecie i o wyniku tego lata. O tym, że mężczyzna nie wiedział o jej ciąży, że nie próbowała go odnaleźć ani nie chciała nawet, żeby się dowiedział.

377

- To była moja wina, Erikki. Nie jego - powiedziała po prostu. - Byłam zakochana. Dopiero skończyłam siedemnaście lat, a on dziewiętnaście. Nazywałam go Johnny "Jasne Oczy"; nigdy przedtem nie widziałam człowieka z tak niebieskimi oczami. Byliśmy w sobie bardzo zakochani, ale to była miłość na jedno lato, nie tak jak nasza, na zawsze, przynajmniej moja. Tak, poślubię cię, jeśli ojciec na to pozwoli, och, tak, proszę o to Boga, ale tylko wtedy, jeśli będziesz mógł być ze mną szczęśliwy, wiedząc, że kiedyś, dawno, dawno temu, dorastałam. Musisz mi przyrzec, przysiąc, że będziesz szczęśliwy jako mężczyzna i jako mąż, gdyż być może kiedyś go spotkamy. Będę się cieszyć z tego 776 spotkania, uśmiechać do Johnny'ego, ale moja dusza pozostanie twoja, moje ciało twoje, moje życie twoje i wszystko, co mam... Przyrzekł, jak sobie tego życzyła, szczerze i z całej duszy, radośnie odsuwając jej troski. Był nowoczesny, wyrozumiały. Był Finem, a czyż Finlandia nie była zawsze postępowa, czyż nie przyznała jako druga, po Nowej Zelandii, praw wyborczych kobietom? Nie martwił się. Wcale. Współczuł jej tylko z powodu gniewu ojca, gniewu, który mógł zrozumieć. A teraz był tu ten właśnie mężczyzna: przystojny, silny i młody. Bardziej odpowiadał jej wzrostem, wiekiem. Erikkiego zżerała zazdrość. Ross próbował jakoś się pozbierać; jej obecność całkowicie zawładnęła jego myślami. Oderwał od niej wzrok, oderwał się od wspomnień i spojrzał na Erikkiego. Mógł wyczytać wszystko z jego oczu. - Dawno temu znałem twoją żonę, w Szwajcarii, w... chodziłem tam przez krótki czas do szkoły. - Tak, wiem - odparł Erikki. - Azadeh powiedziała mi o tobie. Jestem... jestem... to... to jest trochę niespodziewane spotkanie dla nas wszystkich. - Wstał z łóżka, przytłaczając swym wzrostem Rossa. Nadal trzymał nóż; wszyscy byli świadomi obecności tego noża. Zobaczył, że stojący z drugiej strony łóżka Gueng też trzyma kukri. - A więc, kapitanie, jeszcze raz dziękuję za ostrzeżenie. - Powiedziałeś, że zmusili cię do wożenia helikopterem Sowietów? - Azadeh jest rękojmią mojego posłuszeństwa - oświadczył Erikki. Ross z namysłem skinął głową. - Niewiele możesz zrobić, skoro chan jest wrogiem. Chryste, ale bałagan! Kombinowałem tak, że skoro ty też jesteś zagrożony, to chciałbyś uciec i że podrzucisz nas śmigłowcem. - Zrobiłbym to, gdybym mógł, tak, oczywiście. Ale gdy latam, pilnuje mnie zawsze dwudziestu strażników, a Azadeh... żona i ja jesteśmy pod ścisłym nadzorem, 777 gdy przebywamy tutaj. Jest jeszcze inny Sowiet, niejaki Cimtarga, który nie odstępuje mnie na krok, a Abdol-lah-chan jest... bardzo ostrożny. -' Erikki nie wiedział jeszcze, co zrobić z tym Rossem. Zerknął na Azadeh i poczuł, że jej uśmiech nie kłamie, że jej dotknięcie nie kłamie, że ten człowiek nie jest teraz dla niej niczym więcej niż tylko starym przyjacielem. Czuł jednak, że to zbyt mało, że zaraz wpadnie w szał. Zmusił się do uśmiechu. - Musimy być ostrożni, Azadeh. - Bardzo. - Czuła, jak drgnął, mówiąc Johnny "Jasne Oczy". Wiedziała, że z całej trójki tylko ona może zapanować nad tym dodatkowym niebezpieczeństwem. Jednocześnie zazdrość Erikkiego, którą tak bardzo starał się ukryć, podniecała ją, tak samo zresztą, jak otwarty podziw dawno utraconego kochanka. Och tak, pomyślała, Johnny "Jasne Oczy", jesteś piękniejszy niż kiedykolwiek, szczuplejszy, silniejszy, bardziej podniecający z tym zakrzywionym nożem, nie ogoloną twarzą, w tym brudnym ubraniu przesiąkniętym męskim zapachem. Jak mogłam cię nie rozpoznać? - Przed chwilą, gdy poprawiłam to "Patar" na "Petr", widziałam, że to coś dla ciebie oznacza. Co?

378

- Chodzi o zakodowaną wiadomość, którą przekazałem chanowi - wyjaśnił Ross, boleśnie świadom czarodziejskiego uroku, jaki nadal na niego rzucała. - "Powiedz Abdollah-chanowi, że Peter..." - to mógł być Patar Guenga lub Petr, Sowiet - "że Peter poluje na głowę Gorgona, a syn Petera jest gorszy niż Peter. Syn bawi się twarogiem i serwatką, a robi to też ojciec, który spróbuje użyć Meduzy do złapania Gorgona". - Czy to łatwe, Erikki? - zapytała Azadeh. - Tak - odparł zbity z tropu Erikki. - Ale co to jest "twaróg i serwatka"? - Może to - odparła z rosnącym podnieceniem. - "Powiedz Abdollah-chanowi, że Petr Mzytryk z KGB poluje na jego głowę, że syn Mzytryka - załóżmy, że też z KGB - jest gorszy niż jego ojciec". Syn bawi się twarogiem i serwatką. Może to znaczy, że syn jest 778 zamieszany w sprawy Kurdów* i ich powstanie, które zagraża władzy Abdollah-chana w Azerbejdżanie, że KGB, w osobach ojca i syna, też jest w to zamieszane. Petr Mzytryk "spróbuje użyć Meduzy do złapania Gorgona". - Zastanawiała się przez chwilę. - Może to kolejna gra słów, może to oznacza "posługuje się kobietą", złą kobietą, aby schwytać mojego ojca? Ross był wstrząśnięty. - Chan... Mój Boże, chan jest twoim ojcem? - Tak, niestety. Moje panieńskie nazwisko brzmi Gorgon - wyjaśniła Azadeh. - Nie: Gorden. Dyrektor szkoły w Chateau d'Or powiedział mi pierwszego dnia, że miałabym ciężkie życie z nazwiskiem Gorgon; wszyscy by sobie ze mnie żartowali. Zostałam więc po prostu Azadeh Gorden. Mnie to tylko śmieszyło, a dyrektor uważał, że tak będzie dla mnie lepiej... Ciszę przerwał Erikki. - Jeśli tak, to chan nie będzie już ufał tym matierjeb-com. - Tak, Erikki, ale mój ojciec i tak nikomu nie ufa. Nikomu. Jeśli gra na dwie strony, jak uważa Johnny, nie wiadomo i tak, co zrobi. Johnny, kto prosił o przekazanie tej wiadomości? - Agent CIA, który powiedział też, że mogę zawierzyć twojemu ojcu własne życie. - Zawsze wiedziałem, że ci z CIA są... są stuknięci - odezwał się wrogo Erikki. - Ten był w porządku - odparł Ross ostrzej, niż zamierzał. Zobaczył, że Erikki poczerwieniał, a Azadeh przestała się uśmiechać. Znów zapadła cisza. Jeszcze bardziej pełna napięcia. Księżyc schował się za chmurą i ogarnęły ich złowieszcze ciemności. Gueng, który patrzył i słuchał, poczuł się niespokojnie. Wezwał w myślach wszystkich bogów, żeby ocalili ich przed Meduzą, pogańskim diabłem z wężami zamiast włosów, o którym mówili misjonarze * Gra słów: Kurd - curds (ang.) - twaróg. 779 w szkole w Nepalu. Potem wyczuł szóstym zmysłem zbliżające się niebezpieczeństwo; syknął ostrzegawczo, podszedł do okna i wyjrzał. Po schodach wchodzili dwaj uzbrojeni strażnicy z dobermanem na smyczy. Pozostali także zesztywnieli. Usłyszeli ciche kroki strażników na tarasie i węszenie psa naprężającego smycz. Strażnicy podeszli do zewnętrznych drzwi, które ustąpiły skrzypiąc. Mężczyźni weszli do budynku. Stłumione głosy za drzwiami sypialni i węszenie psa coraz bliżej drzwi prowadzących do salonu. Gueng i Ross ukryli się z dobytymi kukri w rękach. Po chwili strażnicy odeszli korytarzem, wyszli z domu i zeszli po schodach. Azadeh poruszyła się nerwowo. - Oni zwykle tu nie przychodzą. Nigdy. - Może widzieli, jak tu szliśmy - szepnął pośpiesznie Ross. - Znikamy. Jeśli usłyszycie strzały, nie znacie nas. Gdybyśmy jutro byli jeszcze wolni, przyjdziemy tutaj, powiedzmy, po północy. Moglibyśmy coś zaplanować?

379

- Tak - odparł Erikki - ale przyjdźcie wcześniej. Cimtarga uprzedził mnie, że być może wyruszymy przed świtem. Umówmy się koło jedenastej. Lepiej zaplanujmy kilka wariantów; wydostanie się stąd będzie naprawdę bardzo trudne. - Jak długo masz dla nich pracować? - Nie wiem. Może trzy czy cztery dni. - Dobrze. Jeśli się nie skontaktujemy, zapomnijcie o nas. Dobra? - Niech Bóg cię strzeże, Johnny - rzuciła niespokojnie Azadeh. - Nie ufaj mojemu ojcu. Nie pozwól mu... nie pozwól jemu albo im, żeby cię złapali. Ross uśmiechnął się, a ten uśmiech rozjaśnił pokój, nawet Erikki to dostrzegł. - Nie ma problemu. Życzę wam powodzenia. Machnął ręką na pożegnanie i otworzył drzwi. W ciągu kilku sekund on i Gueng zniknęli tak szybko, jak się pojawili. Erikki wyjrzał przez okno i zobaczył ich tylko jako zbiegające po schodach cienie; zauważył, jak sprawnie i cicho obaj mężczyźni poruszali się w ciemno780 ściach; zazdrościł Rossowi niedbałej elegancji jego zachowania i ruchów. Azadeh stała przy mężu; niższa o głowę, obejmowała go w pasie. Ona także patrzyła. Po chwili objął jej ramiona. Czekali, spodziewając się krzyków i strzałów, ale nic nie zakłóciło spokoju nocy. Księżyc znów wyszedł zza chmur. Żadnego ruchu. Erikki popatrzył na zegarek. Była 4:23. Spojrzał w niebo; jeszcze nie świtało. O świcie musiał polecieć. Tym razem nie na północny stok Sawalanu, lecz do innych stacji radarowych, dalej na zachód. Cimtarga powiedział mu, że CIA utrzymywało jeszcze stacje przy granicy tureckiej, ale dziś rząd Chomeiniego kazał je zamknąć, ewakuować i pozostawić w całości. - Nigdy tego nie zrobią - powiedział wtedy Erikki. - Nigdy. - Może tak, a może nie - zaśmiał się Cimtarga. - W chwili gdy otrzymamy rozkazy, ty i ja po prostu polecimy tam z moimi "członkami szczepu" i poprosimy, żeby się pospieszyli... Johnny "Jasne Oczy" przybywa, żeby skomplikować nam życie. W każdym razie, dzięki wszystkim bogom, że nas ostrzegł. Co Abdollah chce zrobić z Azadeh? Powinienem zabić tę starą świnię i skończyć z tym. Tak, ale nie mogę. Złożyłem wobec antycznych bogów przysięgę, której nie mogę złamć, tak jak on przysiągł na Jedynego Boga, że nie będzie nam przeszkadzał. On znajdzie sposób, żeby złamać słowo. Czy mogę zrobić to samo? Nie, przysięga pozostaje przysięgą. Podobnie jak inna: przysiągłeś jej, że możesz być szczęśliwy, wiedząc o nim. O nim, prawda? Mieszały mu się myśli; był zadowolony z panujących ciemności. A więc KGB chce mnie porwać. Jeśli to prawda, to już po mnie. Azadeh? Co ten diabeł Abdollah chce z nią zrobić? A teraz przybywa ten Johnny, żeby nękać nas wszystkich. Nie myślałem, że tak dobrze wygląda, że jest taki twardy. On i ten jego pieprzony nóż, nóż do zabijania... 781 - Wracaj do łóżka, Erikki - poprosiła Azadeh. - Jest bardzo zimno. Skinął głową i zajął swe miejsce w łóżku. Był bardzo zakłopotany. Gdy znaleźli się pod ogromną kołdrą, wtuliła się w niego. Nie na tyle, żeby sprowokować reakcję, lecz na tyle, żeby wszystko wyglądało jak zawsze. - Jak niezwykłe było stwierdzenie, że to on, Erikki! John Ross. Na pewno nie poznałabym go na ulicy. Och, to było tak dawno temu, że już o nim zapomniałam. Tak się cieszę, że ożeniłeś się ze mną, Erikki - powiedziała łagodnym i rozkochanym głosem, pewna, że mąż ściera teraz w myślach jej dawno utraconego kochanka na proch. - Z tobą czuję się tak bezpiecznie.

380

Gdyby nie ty, umarłabym z przerażenia. - Powiedziała to tak, jakby oczekiwała odpowiedzi. Nie oczekuję jednak, moje kochanie, pomyślała z zadowoleniem i westchnęła. Usłyszał to westchnienie i zastanawiał się, co ono oznacza, czuł ciepło jej wtulonego w niego ciała; nienawidził gniewu, który go opanował. Czy ona żałuje, że uśmiechnęła się do kochanka? A może jest na mnie wściekła; musiała dostrzec moją zadrość. Może jest smutna, myśląc, że zapomniałem o przysiędze, a może nienawidzi mnie za to, że ja nienawidzę tego człowieka? Przyrzekam, że odegnam od niej jego obraz... Ach, Johnny "Jasne Oczy", myślała, jakie uniesienia przeżyłam w twoich ramionach, nawet za pierwszym razem, gdy miało boleć, ale nie bolało. Po prostu ból, który przemienił się w płomień rozrywający moje życie po to, by powróciło do mnie piękniejsze niż przedtem. Och, o ileż piękniejsze! A potem Erikki... Pod kołdrą zrobiło się gorąco. Dotknęła dłonią biodra Erikkiego i skryła uśmiech; była pewna, że jej ciepło dotarło także do niego. Tak łatwo można go rozgrzać. Ale nierozsądnie. Bardzo nierozsądnie; wiedziała, że wziąłby ją, mając ciągle przed oczami John-ny'ego, że nie robiłby tego z miłości, lecz na przekór uimtemu. Może nawet pomyślałby sobie, że czuje się winna i próbuje zmazać swoją winę. Och nie, mój 782 kochany, nie jestem głupiutkim dzieckiem; to ty jesteś winny, a nie ja. Choć byłbyś tym razem silniejszy niż zwykle i brutalniejszy, co zwiększyłoby moją przyjemność, tym razem nie, gdyż, czy ci się to podoba, czy nie, musiałabym przełamywać swoje opory jeszcze bardziej od ciebie, świadoma mojej innej miłości. A więc, kochany, będzie dziesięć tysięcy razy lepiej, jeśli poczekamy. Do świtu. Wtedy, kochany, jeśli będę miała szczęście i powiesz sobie, że się myliłeś w swej nienawiści i zazdrości i będziesz znów moim Erikkim... A jeśli nie? Wtedy zacznę od nowa; istnieje dziesięć tysięcy sposobów uleczenia mojego mężczyzny. - Kocham cię, Erikki - powiedziała i pocałowała kołdrę okrywającą jego pierś. Ułożyła się na boku, wtulając plecami w męża, i uśmiechnięta zasnęła. W BAZIE LOTNICZEJ W KOWISSIE, 8:11. Freddy Ayre zacisnął pięści. - Nie, na Boga! Słyszałeś rozkazy McIvera. Jeśli Starke nie wróci do świtu, nie ma żadnych lotów. Jest już po ósmej, a Starke nie wrócił, więc nie ma... - Musisz wypełniać moje rozkazy! - Esfandiari, kierownik z IranOil, krzyczał. Jego głos rozbrzmiewał na całą bazę. - Poleciłem wam dostarczyć nowy zbiornik na glinkę i rurę, zgodnie z kontraktem Guerneya do Wierceń Si... - Nie ma latania, dopóki nie wróci kapitan Starke! - warknął Ayre. Stali obok trzech 212, które Esfandiari wyznaczył do dzisiejszych operacji. Trzej piloci w pełnym ekwipunku oczekiwali od świtu, a pozostali cudzoziemcy przyglądali się całej scenie; byli w różnym stopniu zdenerwowani lub źli. Otaczał ich tłumek Zielonych 784 Opasek i irańskich pracowników bazy, których Esfandiari przywiózł właśnie ciężarówką. Czterech ludzi Za takiego kucało koło helikopterów; żaden z nich nawet nie drgnął od chwili wybuchu kłótni, obserwowali jednak wszystko uważnie. - Nie ma żadnych lotów - powtórzył Ayre. Esfandiari zawołał w farsi ze wściekłością w głosie: - Ci cudzoziemcy odmawiają wykonania prawnego polecenia IranOil. - Wśród zwolenników Esfandiariego dał się słyszeć gniewny pomruk; lufy karabinów spojrzały na cudzoziemców, a Esfandiari wymierzył palec w Ayre'a. - Trzeba ukarać go przykładnie. Brutalne ręce chwyciły Ayre'a bez ostrzeżenia i rozpoczęło się bicie. Jeden z pilotów, Sandor Petrofi, ruszył, aby interweniować, ale odepchnięto go i odesłano kopniakiem do kolegów, bezradnych pod lufami karabinów. - Przestańcie! - krzyknął pobladły jak kreda, wysoki kapitan Pop Kelly. - Zostawcie Ayre'a. Będziemy latać!

381

- Dobrze. - Esfandiari powiedział swym ludziom, aby przestali, a ci postawili Ayre'a na nogi. - Startować! Natychmiast! - Gdy maszyny były już w powietrzu, szorstko odprawił cudzoziemców. - Nie będzie już żadnych buntów przeciwko islamskiemu państwu. Na Boga, wszystkie polecenia IranOil muszą... muszą być natychmiast wykonywane. Zadowolony, że stłumił bunt, tak jak obiecał komendantowi obozu, wszedł do głównego biura i przeszedł do biura Starke'a i zarekwirował je. Stanął przy oknie i przyglądał się swemu królestwu. Zobaczył w oddali dwa śmigłowce; trzeci unosił się sześć metrów nad zbiornikiem na glinkę; pilot czekał, aż personel naziemny przyczepi hak helikoptera do dużego stalowego pierścienia umocowanego do lin owiniętych wokół zbiornika. Naprzeciw biura doktor Nutt udzielał pomocy Ayre'owi; otaczali ich cudzoziemcy. Ten cholerny sukinsyn sprawia mi tyle kłopotu, pomyślał Esfandiari, i spojrzał z zachwytem na swój zegarek. Był to 785 złoty rolex kupiony dziś rano na czarnym rynku; odzwierciedlał obecną potęgę Esfandiariego; pieniądze pochodziły z piszkeszu kupca z bazaru, który chciał, żeby jego syn wstąpił do IranOil. - Czy potrzebuje pan czegoś, ekscelencjo? - zapytał z namaszczeniem Pawud, który właśnie pojawił się w drzwiach. - Czy mógłbym pogratulować sposobu, w jaki obszedł się pan z cudzoziemcami? Już wiele lat temu potrzebowali dobrego bicia, które osadziłoby ich na właściwym miejscu. Bardzo mądrze pan postąpił. - Tak. Teraz wszystko w bazie będzie szło gładko. Gdy powstanie jakiś problem, ten cudzoziemiec, który będzie miał służbę, posłuży jako przykład. Dzięki Bogu, ten psi syn, Zataki, wyjeżdża za godzinę do Abadanu razem ze swoimi zbirami. - Ten lot na pewno rozpocznie się punktualnie, ekscelencjo. - Obaj mężczyźni roześmiali się. - Tak. Przynieś mi herbaty, Pawud. Esfandiari specjalnie zrezygnował z grzecznego tonu i zauważył z zadowoleniem, że jego rozmówca zaczął się zachowywać jeszcze bardziej uniżenie. Ponownie wyjrzał przez okno. Doktor Nutt przecierał rozcięcie nad okiem Ayre'a. Z przyjemnością patrzyłem, jak biją Freddy'ego, pomyślał. Tak, z przyjemnością. Wiał zimny wiatr. Doktor Nutt owinął Ayre'a zapasową parką. - Chodź lepiej do ambulatorium, chłopcze - powiedział. - Nic mi nie jest - odparł Ayre, czując wszędzie ból. - Nie sądzę... nie sądzę, żeby coś ważnego było uszkodzone. - Sukinsyny - powiedział ktoś. - Freddy, pokombinujmy lepiej, jak się, kurde, stąd wydostać. - Lecę pierwszym samolotem.... Nie zamierzam ryzykować... Wszyscy patrzyli, jak rotor śmigłowca wiszącego nad zbiornikiem zwiększa obroty. Podniesienie ciężkiego ładunku to była prawdziwa sztuka, zwłaszcza na silnym 786 wietrze, ale dla takiego zawodowca jak Sandor nie stanowiło to problemu. Najpierw napiął linę, a w chwili, gdy personel naziemny puścił ładunek, pilot zwiększył obroty; silniki zawyły i maszyna uniosła ciężar w powietrze. Strażnik siedzący w kokpicie obok Sandora pomachał ręką; to samo zrobił drugi, zajmujący miejsce w kabinie. - Świetnie, kapitanie... z panem nie ma strachu - usłyszał Sandor w słuchawkach głos Wazariego dochodzący z wieży. Sandor oceniał dystans, nabierał wysokości; prowadził maszynę idealnie skoordynowanymi ruchami dłoni i stóp. Widział Esfandiariego w oknie biura; nadal miał przed oczami brutalną scenę pobicia Ayre'a przez uzbrojonych mężczyzn na rozkaz tchórza. Scena ta sprawiła, że powróciły koszmarne wspomnienia dzieciństwa w Budapeszcie, wspomnienia rewolucji węgierskiej. Wtedy był bezradny, teraz już nie.

382

- W porządku, HFD, ale jesteś za blisko - ostrzegł go głos Wazariego. - Jesteś za blisko, kieruj się na południe... Sandor zwiększył moc, nalatując na wieżę, która górowała nad budynkiem biura. - Czy wszystko w porządku z ładunkiem? - zapytał. - Czuję coś dziwnego. - Wygląda dobrze, nie ma strachu, lecz nabierając wysokości skręć na południe. Wszystko pięć na pięć... na południe! Słyszysz mnie? - Jesteś pewien, do cholery? Nie bardzo słucha sterów... Igła wskaźnika wysokości minęła trzydzieści metrów. Sandor ściągnął usta i przesunął drążek w prawo, przekładając jednocześnie gwałtownie stery na prawą burtę. Helikopter zakołysał się niebezpiecznie. Strażnik z przedniego siedzenia stracił .równowagę; rąbnął w drzwiczki, a potem chwycił Sandora, usiłując złapać równowagę; przesunął przy tym drążek. Sandor przesadnie wyrównał, klnąc przerażonego mężczyznę, tak jakby naprawdę zachowywał się niebezpiecznie. 787 Przez chwilę wydawało się, że pogłębiające się przechyły sprawią, iż śmigłowiec runie na ziemię. Sandor odepchnął przestraszonego strażnika. - Mayday, ładunek zmienił położenie - krzyknął. Nie słuchał Wazariego, koncentrując uwagę na ziemi. Nie istniało dla niego nic, oprócz żądzy odwetu. - Ładunek przesunięty! Pociągnął dźwignię awaryjnego zrzucania ładunku; hak puścił, a stalowy zbiornik runął z nieba prosto na biuro. Półtorej tony stali wpadło przez dach, zmieniając belki stropowe, ściany, szyby i meble w jedną miazgę; po zdemolowaniu całego rogu budynku zbiornik zatrzymał się na ruinie pozostałej po ściance działowej. Nabrzmiała przerażeniem cisza zapadła na chwilę w całym obozie; potem zawyły silniki wznoszące raptownie w niebo uwolniony od ciężaru helikopter. Sandor odruchowo walczył z przyrządami sterowniczymi; nie dbał o to, czy je opanuje i czy uda mu się wylądować. Wiedział tylko, że dokonał zemsty nad bestią. Strażnik wymiotował, a w słuchawkach rozległo się dobiegające z wieży: - Jeży Chryste... Jezu Chryste... - Jezu, uwagaaa! - wrzasnął ktoś, gdy śmigłowiec, okręcając się wokół własnej osi, runął na grupę ludzi. Wszyscy rozbiegli się w popłochu, ale Sandor wykonał po mistrzowsku awaryjne lądowanie. Płozy zahaczyły o śnieg na krawędzi trawnika i... nie pękły. Helikopter skoczył do przodu i nietknięty zatrzymał się czterdzieści metrów dalej. Ayre był pierwszy; szarpnął drzwi. Sandor miał kredowobiałą twarz. Siedział jak sparaliżowany, z nieobecnym spojrzeniem. - Ładunek przesunięty... - wychrypiał. - Tak. - To było wszystko, co przeszło Ayre'owi przez gardło; wiedział, że pilot skłamał. Nadbiegli inni; wyciągnęli Sandora z kokpitu. Z tyłu, koło budynku, Ayre dostrzegł ludzi z Zielonych Opasek wpatrzonych w rumowisko. Pawud z jakimś urzędnikiem wyszli przez frontowe drzwi, zataczając się nieprzytomnie. Część 788 budynku wraz z oknem, w którym stał Esfandiari, była już tylko kupą gruzów. Doktor Nutt przepchnął się przez tłum i pospieszył w kierunku tego pobojowiska, a Wazari zszedł na dół po awaryjnych schodkach zewnętrznych wieży. Schodki były niebezpiecznie powyginane i oderwały się częściowo od ściany. Chryste, pomyślał Ayre, Wazari musiał wszystko widzieć. Uklęknął obok przyjaciela. - W porządku, Sandy? - Nie - odparł drżącym głosem Sandor. - Chyba zwariowałem. Nie mogłem się powstrzymać. Wazari przepychał się przez tłum w kierunku kokpitu. Nie uspokoił się jeszcze po całym wydarzeniu. Wiedział, że pilot rozmyślnie zlekceważył jego polecenia. - Zwariowałeś, do kurwy nędzy? - ryknął do Sandora poprzez cichnący warkot silnika.

383

- Przesunął się ten pieprzony ładunek! Wszyscy to widzieliśmy. Ty też! - wykrzyknął Ayre. - Pieprzona racja. Widziałem i ty też. - Wazari przebiegał gorączkowo wzrokiem, szukając kogoś z Zielonych Opasek, ale żadnego z nich nie było w pobliżu. Potem dojrzał Zatakiego zbliżającego się od strony jednego z bungalowów. Przeraził się jeszcze bardziej. Rany zadane mu przez Zatakiego wciąż się nie zagoiły: złamany nos, ból po trzech wybitych zębach. Wiedział, że przyzna się do wszystkiego, byle tylko uniknąć kolejnego bicia. Przyklęknął obok Sandora i pociągnął Ayre'a na ziemię. - Słuchaj - szepnął desperacko. - Przysięgasz na Boga, że mi pomożesz? Przysięgasz? - Powiedziałem już, że zrobię, co będę mógł! Ayre ze złością wyrwał obolałą rękę z uścisku tamtego. Podniósł się i stwierdził, że stoi twarzą w twarz z Zatakim. Zmroziła go nagłość tego spotkania i wyraz twarzy Irańczyka. Wszyscy inni odsunęli się. - Pilocie, zrobiłeś to, żeby zabić Esfandiariego. Tak? Sandor spojrzał w górę. - Przesunięcie ładunku, pułkowniku. Zataki zerknął na Ayre'a, który pamiętał, co doktor Nutt powiedział o tym człowieku. Jego samego bolała głowa, krocze i w ogóle wszystko. 789 - To... eee... operacja była trudna, ten wiatr... Wola boska, ekscelencjo. Wazari odskoczył do tyłu, gdy Zataki zwrócił się do niego. - To prawda, ekscelencjo - powiedział natychmiast. - W górze wiatr wieje gwałtownie... Krzyknął, gdy pięść Zatakiego grzmotnęła go w brzuch i zgiął się wpół. Zataki chwycił go i rzucił na burtę helikoptera. - Teraz powiedz mi prawdę, śmieciu! - To prawda - zaskamlał Wazari, z trudem przezwyciężając mdłości. - To prawda! To była In sza'a Allah! - Zobaczył, że Zataki podnosi pięść i krzyknął, mieszając słowa w farsi z angielskimi: - Jeśli mnie uderzysz, powiem wszystko, co chcesz, wszystko. Nie zniosę drugiego bicia i powiem wszystko, ale przysięgam, ładunek się przesunął, na Boga, ładunek się przesunął. Przysięgam na Boga, że ładunek się przesunął... Zataki spojrzał na niego z namysłem. - Bóg wrzuci cię na wieczność do ognistej kadzi, jeśli skłamałeś, przysięgając na Niego powiedział. - Przysięgasz, że to była tylko wola Boga? Ze ładunek się przesunął? Przysięgasz, że to była wola boska? - Tak, tak, przysięgam! - Wazari dygotał. Próbował nadać swemu spojrzeniu niewinny wyraz. Wiedział, że ma szansę przeżyć tylko dzięki Ayre'owi, dowodząc, że jest mu potrzebny. - Przysięgam na Boga i proroka, że to był wypadek... Wola Boga... In sza'a Allah... - Wedle woli Boga. - Zataki skinął głową i puścił Wazariego, który osunął się w śnieg i zwymiotował. Wszyscy obecni dziękowali Bogu, chińskim bożkom, niebiosom lub przeznaczeniu za chwilowe zażegnanie kryzysu. Zataki wskazał kciukiem gruzy. Wyciągnijcie stamtąd to, co zostało z Esfandiariego. - Tak... tak, już - odparł Ayre. - Przed powrotem kapitana zabierze pan mnie i moich ludzi do Bandar Dejlamu. Zataki odszedł, a jego ludzie ruszyli za nim. - Chryste! - mruknął ktoś. 790 Wszystkich niemal obezwładniało uczucie ulgi. Pomogli wstać Sandorowi i Wazariemu. - W porządku, sierżancie? - zapytał Ayre.

384

- Nie, do cholery. Nie w porządku! - Wazari wypluł trochę wymiocin. Na widok oddalającego się Zatakiego nienawiść wykrzywiła mu twarz. - Co za skurwysyn! Mam nadzieję, że usmaży się w piekle! Ayre odciągnął sierżanta na bok i zniżył głos. - Nie zapomniałem. Powiedziałem, że spróbuję ci pomóc. Będziesz bezpieczny, gdy Zataki wyjedzie. Ja nie zapomnę. - Ani ja - dodał słabym głosem Sandor. - Dziękuję, sierżancie. - Zawdzięczasz mi swoje pieprzone życie - oświadczył młody człowiek i znów splunął; dygotały mu kolana. Czuł ból w piersi. - Mnie też mogłeś zabić tym cholernym zbiornikiem! - Przepraszam. - Sandor wyciągnął rękę. Wazari spojrzał na tę rękę, potem na twarz lotnika. - Wymienimy uścisk dłoni, gdy wydostanę się z tego cholernego kraju. - Odszedł kulejąc. - Freddy! - Doktor Nutt, który w towarzystwie kilku mechaników usuwał belki stropowe i odgarniał gruz, skinął na niego ręką. Przyglądali się temu ludzie z Zielonych Opasek. - Pomóż nam, dobrze? Wszyscy ruszyli na pomoc, choć nikt nie chciał być pierwszym, który zobaczy Esfandiariego. Znaleźli go wciśniętego w załom pod jedną ze ścian zbiornika. Doktor Nutt niezręcznie usiłował go zbadać. - Żyje - krzyknął, a Sandor poczuł, że wywraca się mu żołądek. Szybko usunięto z drogi strzaskaną belkę stropową oraz resztki biurka Starke'a i delikatnie'wydo-byto Esfandiariego. Chyba nic mu nie jest - rzucił ochryple doktor Nutt. - Zanieście go do ambulatorium. Ma brzydko stłuczoną głowę, ale ręce i nogi wyglądają nieźle; chyba nie ma złamań. Niech ktoś przyniesie nosze. Wszyscy ruszyli, aby wykonać te polecenia; nienawidzili Ważniaka, ale mieli nadzieję, że się wyliże. 791 Sandor ukradkiem przeszedł na drugą stronę budynku; czuł taką ulgę, że chciało mu się płakać. Odczuwał mdłości. Gdy wrócił, czekali tylko Ayre i Nutt. - Sandy, ty też chodź do ambulatorium. Lepiej będzie, jeśli na ciebie spojrzę - powiedział Nutt. - Mamy teraz coś w rodzaju jakiegoś cholernego ostrego dyżuru. - Jesteś pewien, że Ważniak z tego wyjdzie? - Właściwie tak. - Niebieskie, nieco wodniste oczy lekarza nabiegły krwią. - Co się stało, Sandy? - zapytał cicho. - Nie wiem, doktorze. Chciałem tylko dostać tego sukinsyna, a zrzucenie zbiornika wydało mi się najlepszym sposobem. - Wiesz, że to by było morderstwo? - Doktorze, nie uważa pan, że lepiej już tego nie roztrząsać? - wtrącił się zaniepokojony Ayre. - Nie, nie uważam. - Głos lekarza zabrzmiał twardziej. - Sandy, czy wiesz, że było to umyślne usiłowanie morderstwa? - Tak. - Sandor odwzajemnił spojrzenie. - Tak, rozumiem to i jest mi przykro. - Przykro, że on nie umarł? - Przysięgam na Boga, doktorze. Dziękuję Bogu, że przeżył. Nadal uważam, że to podła kreatura, i wiem, nie cierpię go i wiem, że nie przebaczę mu... nie przebaczę tego, że kazał stłuc Freddy'ego, ale to mnie nie usprawiedliwia. Zrobiłem coś zwariowanego, coś, czego nie można usprawiedliwić; naprawdę cieszę się, że żyje. - Sandy - powiedział doktor Nutt jeszcze bardziej ściszonym głosem - lepiej nie lataj przez dzień lub dwa dni. Przekroczyłeś pewną granicę, choć nie ma się czym przejmować, skoro sam to zrozumiałeś. Po prostu odpocznij z jeden dzień. Dziś wieczorem możesz się nie najlepiej czuć, ale nie martw się. Ty także, Freddy. Oczywiście, to wszystko tylko tak, między

385

nami, bo ładunek się przesunął. Sam widziałem. - Przejechał palcami po kępkach włosów otaczających łysinę, który792 mi bawił się wiatr. - Życie jest dziwne, bardzo dziwne. To tylko tak między nami. Bóg był dziś z tobą, Sandy, jeśli coś takiego w ogóle istnieje. - Odszedł w workowatym pomiętym ubraniu. Ayre spoglądał na oddalającą się postać. - Doktor ma rację, mieliśmy cholerne szczęście; tak blisko katastrofy... Usłyszeli krzyk i obejrzeli się. Jeden z pilotów, stojący koło głównej bramy, krzyknął po raz drugi i wskazał ręką. Ich serca wywinęły koziołka z radości. Drogą, od miasteczka, nadchodził Starke. Był sam. O ile mogli stwierdzić z tej odległości, nie był ranny. Pomachali żywo rękoma, a on odwzajemnił ten gest. Wiadomość rozeszła się po obozie lotem błyskawicy, a Ayre, zapomniawszy o bólu, już pędził na spotkanie. Może jednak w niebie jest Bóg, myślał z radością. W LENGEH, 14:15. Scragger opalał się na dużej tratwie zakotwiczonej sto metrów od brzegu. Przycumowany do tratwy mały gumowy ponton kołysał się na falach. Tratwa zbudowana była z desek umocowanych do blaszanych beczek po ropie. W pontonie leżały wędka i walkie-talkie, a za burtą zwieszał się do wody mocny druciany kosz z tuzinem ryb, które Scragger i Willi Neuchtreiter zdążyli już złapać na kolację. W zatoce roiło się wprost od krewetek, hiszpańskich makreli, tuńczyków, morskich okoni, babek czarnych i tuzinów innych gatunków ryb. Willi, inny pilot, leniwie pływał w płytkiej ciepłej wodzie. Na brzegu znajdowała się ich baza - pół tuzina kontenerów, kuchnia, sypialnie dla personelu irańskiego, pomieszczenia biurowe z wieżą radiową i anteną, hangary, mogące pomieścić tuzin 212 i 206. 794 Obecnie załoga bazy składała się z pięciu pilotów, siedmiu mechaników, piętnastu pracowników irańskich, dochodzących robotników, kucharzy i chłopców do sprzątania, a także z kierownika z IranOil, Kormaniego, który właśnie chorował. Spośród pozostałych pilotów dwóch było Brytyjczykami, a ostatni, Ed Vossi, Amerykaninem. W bazie znajdowały się teraz trzy helikoptery 212, przy czym do wykonania pracy wystarczyłby jeden, oraz dwa jet rangers 206, dla których właściwie pracy nie było. Poza kontrahentami Francuskiego Konsorcjum na Siri, gdzie ich partnerem był Georges de Plessey, wszystkie inne zostały albo rozwiązane, albo zawieszone, do czasu gdy skończą się obecne kłopoty. Nadal krążyły pogłoski o trudnej sytuacji w dużej bazie marynarki wojennej Bandar Abbas i o walkach toczących się wzdłuż całego wybrzeża. Dwa dni wcześniej wydarzenia te rozprzestrzeniły się tak, że po raz pierwszy objęły bazę. Teraz mieli swój miejscowy komitet Zielonych Opasek, policję i jednego mułłę. - Aby chronić bazę przed lewakami, ekscelencjo kapitanie. - Ale, ekscelencjo mułło, chłopie, nie potrzebujemy ochrony. - Wedle woli Boga, ale nasze niezwykle ważne instalacje naftowe na wyspie Siri zostały zaatakowane i ucierpiały od tych psich synów. Nasze helikoptery mają dla nas ogromne znaczenie i nie możemy dopuścić do ich uszkodzenia. Proszę się jednak nie obawiać; niczego tu nie zmienimy. Rozumiemy, że niepokoi was latanie z bronią na pokładzie, a więc nie będziemy uzbrojeni, jeden z nas jednak będzie zawsze na pokładzie po to, żeby was chronić. Scraggera i innych uspokoiło to, że w skład komitetu wszedł miejscowy policjant, sierżant Keszemi, z którym utrzymywali zawsze dobre stosunki. Tutaj, nad cieśniną Ormuz, nie było takich kłopotów jak w Teheranie, Komie czy Abadanie. Strajkowano w niewielkim zakresie, utrzymując porządek. De Plessey płacił ra795

386

chunki EPF, tak więc poza brakiem pracy nie mogli na nic narzekać. Scragger spojrzał leniwie na brzeg. Baza wyglądała schludnie; widać było ludzi zajmujących się swoją pracą, sprzątających, dokonujących drobnych napraw. W cieniu rozsiadło się leniwie kilku członków komitetu. Ed Vossi sprawdzał 206. - Po prostu nie ma wystarczająco dużo pracy - mruknął Scragger. Tak było już od miesięcy, a on wiedział aż za dobrze, ile to kosztuje i jak poważne pociąga za sobą skutki. To właśnie brak stałych czarterów - obok potrzeby zakupu nowoczesnego sprzętu - sprawił, że wiele lat temu sprzedał swe Sheik Aviation Andrew Gavallanowi. Nie żałuję, pomyślał. Andy jest świetny i obszedł się ze mną uczciwie. Jestem właścicielem cząstki firmy i mogę latać, dopóki jestem w stanie to robić. Ale Iran jest teraz dla Andy'ego straszny; nie płacą nawet za wykonaną pracę, z wyjątkiem tylko naszej bazy, a to właściwe się nie liczy. Banki nie działają już chyba od czterech czy pięciu miesięcy, a więc Andy opłaca całą działalność z własnej sakwy. Coś trzeba z tym zrobić; pieniądze z Siri nie zwrócą nawet połowy kosztów. Trzy dni wcześniej, gdy Scragger przywiózł Kasigie-go z zakładów Iran-Toda koło Bandar Dejlamu, Kasigi poprosił de Plesseya o lot czarterowy śmigłowcem 206 do Asz Szargaz lub Dubaju. - Muszę natychmiast skontaktować się teleksem z biurem mojej firmy w Japonii, aby potwierdzić nasze ustalenia co do ceny i zwiększenia przyszłych dostaw. De Plessey zgodził się od razu. Scragger postanowił sam obsłużyć czarter i nie żałował tej decyzji: w Asz Szargaz spotkał się z Johnnym Hoggiem i Manuela. I z Genny. Opowiedziała mu o ostatnich wydarzeniach, zwłaszcza o Locharcie. - Boże wszechmogący! - wykrzyknął wtedy. Przeżył szok, gdy dowiedział się, jak ucierpiały ich interesy i jak 796 rewolucja zaczęła wciągać ich osobiście. - Biedny stary Tom. - Tom miał wrócić z Bandar Dejlamu na dzień przed moim wyjazdem, ale nie wrócił. Nadal nie wiemy, co się naprawdę wydarzyło. Przynajmniej ja nie wiem - oświadczyła. - Scrag, Bóg wie, kiedy będziemy mogli znowu porozmawiać bez świadków. Jest jeszcze coś, tylko między nami, dobra? - Jeśli puszczę parę z gęby, możesz mnie posiekać. - Nie sądzę, żeby rząd zamierzał kiedykolwiek unormować sytuację. Chciałam cię zapytać: nawet jeśli tak, to czy nasi wspólnicy, z pomocą czynników oficjalnych lub sami albo IranOil mogliby nas zmusić do opuszczenia kraju, zatrzymując nasze helikoptery i cały sprzęt? - Dlaczego mieliby to robić? Muszą mieć śmigłowce... ale gdyby chcieli, to jasne, że tak odpowiedział i gwizdnął, gdyż taka możliwość nigdy nie przyszła mu do głowy. - Jasny gwint, gdyby uznali, że nas nie potrzebują, to byłoby to takie proste, Genny. Mogą zatrudnić innych pilotów, Irańczyków albo zagranicznych najemników, takich jak my. Jasne, że mogą kazać nam się wynosić i zatrzymać sprzęt, a jeśli to wszystko stracimy, to S-G leży. - Tak właśnie pomyślał Duncan. Czy moglibyśmy wyjechać, zabierając helikoptery i sprzęt, gdybyśmy tego spróbowali? Roześmiał się. - To by był nowy napad stulecia, wielki skok. Ale nie da rady, Genny. Gdyby nas na tym złapali, znaleźliby sto paragrafów... Nie da rady. Nie bez zgody irańskiego CAA. - Powiedzmy, że chodziłoby o Sheik Aviation? - Co za różnica, Genny? - Pozwoliłbyś im tak po prostu, żeby ukradli dorobek całego twojego życia, Scrag? Scrag Scragger, DFC and Bar, AFC and Bar? Nie wierzę. - Ja też nie - odparł bez namysłu - choć Bóg wie, co mógłbym zrobić. 797

387

Spojrzał na jej miłą twarz, ciemne okulary przesunięte na czoło, niepokój w oczach. Wiedział, że nie martwi się tylko o McIvera i wszystko to, co on zbudował, nie tylko o własne akcje i emeryturę, która, podobnie jak jego własna, związana była nierozerwalnie z S-G, lecz także o Andy'ego Gavallana i innych. - Co bym zrobił? - powiedział z namysłem. - No cóż, nasze części zamienne w Iranie są warte prawie tyle, co same śmigłowce. Musieliby zacząć je wywozić, choć nie wiem, jak można to robić i nie wzbudzić podejrzeń. Nie dalibyśmy rady zabrać wszystkich, ale moglibyśmy dużo wyrwać. Potem musielibyśmy wyjechać wszyscy jednocześnie. Wszyscy i wszystkie helikoptery - z Teheranu, Kowissu, Zagrosu, Bandar Dejlamu i stąd. Musielibyśmy... - zastanowił się. - Musielibyśmy kierować się tutaj, do Asz Szargaz... Ale, Genny, każda baza miałaby do przebycia inną odległość, a niektóre maszyny musiałyby po drodze tankować, może nawet dwa razy. Gdybyśmy nawet dotarli do Asz Szargaz, i tak mogliby zasekwestrować maszyny z powodu braku zezwoleń. - Badał wzrokiem jej twarz. - Czy Andy uważa, że tak właśnie chcą postąpić wspólnicy? - Nie, jeszcze nie. Duncan też nie. Nic nie jest pewne. Ale istnieje taka możliwość, a w Iranie jest z każdym dniem coraz gorzej. Właśnie dlatego tu jestem, żeby zapytać Andy'ego. Nie... nie można przecież pisać o tym w liście czy teleksie. - Telefonowałaś do Andy'ego? - Tak. Powiedziałam tyle, ile ośmieliłam się powiedzieć. Duncan radził, żeby uważać. Andy obiecał, że spróbuje sprawdzić w Londynie, a kiedy przyjedzie za kilka dni, podejmie decyzję co do planu działania. - Zsunęła okulary na nos. - Powinniśmy być przygotowani, prawda, Scrag? - Zastanawiałem się, dlaczego opuściłaś Duncana. To on cię wysłał? - Oczywiście. Andy będzie tu za parę dni. Scragger miał w głowie zamęt. Jeśli zwiejemy, ktoś na tym ucierpi. Co zrobić z radarami na Kiszu, Lawanie 798 i w Lengeh, które mogą w ciągu paru minut wysłać za nami dwadzieścia myśliwców, jeśli wystartujemy bez zezwolenia? - Czy Duncan uważa, że oni chcą nas tak załatwić? - Nie - odparła. - On nie, ale ja tak. - W takim razie, Genny, tak między nami, lepiej przygotujmy jakiś plan. Przypomniał sobie, jak pojaśniała jej twarz; pomyślał znów, jak szczęśliwym człowiekiem jest Duncan McIver, choć to ktoś tak prostacki i uparty, jak tylko prostacki i uparty może być mężczyzna. Obserwował morze, gdy usłyszał start 206 i spojrzał w kierunku równiutko wznoszącej się maszyny. Ed to niekiepski pilot, pomyślał. - Hej, Scrag! - Tak, Willi? - Teraz ty popływaj, a ja popilnuję. - Willi wdrapał się na tratwę. - Dobra, stary. Oprócz różnych jadalnych ryb w morzu pływały ryby drapieżne: rekiny, płaszczki i inne. Zdarzały się też trujące meduzy, choć nie było ich wiele na tych płytkich wodach. Jeśli tylko miało się oczy otwarte, można było dostrzec ich cień na tyle wcześnie, żeby dotrzeć spokojnie do tratwy. Scragger jak zwykle odpukał w nie malowane drewno tratwy, zanim skoczył do głębokiej na dwa metry ciepłej wody. Willi Neuchtreiter, niski, krępy mężczyzna w wieku czterdziestu ośmiu lat, był także nagi. Miał brązowe włosy i wylatał na helikopterach ponad pięć tysięcy godzin. Przez dziesięć lat latał w armii niemieckiej, a osiem w S-G. Pracował w Nigerii, na Morzu Północnym, w Ugandzie i tutaj. Włożył swą leżącą na tratwie spiczastą czapkę i okulary słoneczne, zerknął

388

na 206, który wylatywał nad zatokę, a potem skierował wzrok na Scraggera. W mgnieniu oka słońce osuszyło mu skórę. Lubił opalanie, kąpiele, lubił Lengeh. 799 To tak inaczej niż w domu, pomyślał. Dom był w Kieł, w północnych Niemczech, nad Bałtykiem, gdzie panował surowy klimat i zwykłe było zimno. Jego żona wraz z trójką dzieci wyjechała w zeszłym roku do Niemiec z powodu szkoły, a on spędzał na zmianę dwa miesiące tutaj i jeden w Kieł. Miał powrócić na Morze Północne, żeby być bliżej rodziny. W przyszłym miesiącu, po urlopie, nie wróci już do Lengeh. Niech szlag trafi Morze Północne razem z jego kaprysami i ciągłym niebezpieczeństwem. Nędzne miejsce i bezgraniczna nuda latania przez dwa tygodnie na platformę wiertniczą, żeby spędzić jeden tydzień w domu w Kieł i zarobić zaledwie na spłatę hipoteki i czesne dla dzieci. Na rozrywki nie pozostaje już wiele. Będziesz jednak blisko Hildy, mamy i ojca. Ojczyzna to zawsze ojczyzna. Tak, a przy odrobinie szczęścia chyba już wkrótce wszyscy Niemcy będą mogli się spotkać. Mama będzie odwiedzać rodzinę w Schwerin, kiedy tylko zapragnie, a samo Schwerin i wszystkie nasze Schweriny nie będą już okupowane. Och, Boże, chciałbym dożyć tego dnia. - Scrag, zbliża się cień. Scragger zobaczył cień niemal w tej samej chwili; podpłynął do tratwy i wspiął się na jej pokład. Cień zbliżał się dość szybko. To był rekin. - O, kurcze blade, zobacz, jaki duży! Rekin zwolnił, potem zaczął leniwie zataczać kręgi; duża płetwa grzbietowa przecinała gładką powierzchnię wody. Ciemnoszary, śmiertelnie niebezpieczny i chwilowo powolny. Obaj mężczyźni obserwowali go w milczeniu, niemal z nabożnym szacunkiem. Scragger zachichotał. - Co o nim sądzisz, Willi? - No, nie taki, jak ze Szczęk, ale to największe bydlę, jakie widziałem. Chyba go weźmiemy, na Boga, Harry! - Wesoło wyciągnął z pontonu sprzęt wędkarski. - A przynęta? Co damy na przynętę? - Morskiego okonia. Dużego! 800 Śmiejąc się, Willi sięgnął do kosza po wijącą się rybę i uzbroił hak na rekiny. Na dłoniach miał krew; obmył je w wodzie, obserwując swą zdobycz. Wstał, sprawdził krótki łańcuch przymocowany do haka, starannie przywiązał do niego grubą nylonową linkę z kołowrotka wędki. - Trzymaj, Scrag. - Nie, stary. Ty zobaczyłeś go pierwszy! Willi otarł wierzchem dłoni czoło oblepione solą morską, przekrzywił zawadiacko czapkę i spojrzał na rekina, który nadal zataczał kręgi o promieniu dwudziestu metrów. Ostrożnie rzucił przynętę dokładnie na jego drodze i delikatnie napiął linkę. Rekin minął przynętę i nadal zataczał krąg. Obaj mężczyźni zaklęli. Willi zaczął zwijać linkę kołowrotkiem. Okoń morski rzucał się gwałtownie; szybko uciekało z niego życie. Pozostawił za sobą krwawy ślad. Willi ponownie rzucił przynętę. Znów nic się nie wydarzyło. - Cholera jasna - powiedział Willi. Tym razem zostawił przynętę na miejscu i obserwował, jak ryba pogrąża się coraz głębiej, aż wreszcie spoczęła na dnie, mając zaledwie tyle siły, aby naciągać linkę. Rekin dotknął jej niemal brzuchem, lecz i tym razem nie ruszył. - Może nie jest głodny. - Te sukinsyny zawsze są głodne. Może wie, że na niego czekamy, i chce nas wykiwać. Scrag, weź mniejszą rybę i rzuć koło przynęty, gdy będzie nadpływał.

389

Scragger wybrał babkę czarną. Rzucił ją zręcznie. Ryba wpadła do wody dziesięć metrów przed nosem rekina, poczuła niebezpieczeństwo i uciekła na piaszczyste dno. Rekin nie zwrócił uwagi ani na nią, ani na przynętę. Trzepnął tylko ogonem i dalej zataczał krąg. - Niech okoń zostanie na miejscu - powiedział Scragger. - Ten drań chyba stracił węch. Mogli teraz zobaczyć żółte oczy rekina i trzy małe rybki piloty płynące nad jego głową, cienką linię ogromnej paszczy pod tępym nosem, gładką na oko skórę 801 i potężny ogon. Kolejne okrążenie; tym razem trochę bliżej. - Bydlak ma raczej ze dwa i pół metra, a nie półtora, Willi. - Ten sukinsyn na nas patrzy, Scrag - rzucił niespokojnie Willi. Jego rybacki zapał ulotnił się; zastąpiło go uczucie niepewności. Scragger zmarszczył brwi, odnosząc takie samo wrażenie. Oderwał wzrok od oczu rekina i spojrzał na ponton. Żadnej sensownej broni, tylko mały nóż w pochwie, lekki aluminiowy harpun z trzema zębami i wiosła. Mimo to ściągnął cumę, uklęknął i sięgnął po nóż i harpun. Chciałbym mieć karabin, pomyślał. Usłyszał ostrzegawczy krzyk Willego i odskoczył, mając zaledwie tyle czasu, żeby zobaczyć rekina pędzącego na niego z pełną prędkością. Rekin uderzył w burtę gumowego pontonu i z rozdziawioną paszczą walnął w blaszane beczki, sprawiając, że dziób pontonu uniósł się nad wodę. Potem na oczach przerażonych mężczyzn wycofał się. - Na Boga, Harry... - krzyknął Willi i wskazał ręką. Rekin atakował przynętę. Wziął ją razem z hakiem i odpłynął, rozwijając linkę z kołowrotka. Willi wstrzymał oddech, napiął linkę, a potem trzymając oburącz wędzisko, mocno zaciął. - Gotttt heemmm! - wrzasnął, przyjmując na siebie napięcie. Kołowrotek terkotał, wypuszczając linkę; hak tkwił już mocno. - Cholerny sukinsyn, prawie mnie dostał - powiedział Scragger, wpatrując się w napiętą linkę. Serce waliło mu jak młot. - Nie pozwól, żeby ten drań cię wykiwał. Willi napiął mocnej linkę i zaczął walczyć. - Uwaga, Willi, on zawróci i zaatakuje... Ale rekin tego nie zrobił. Zwolnił tylko i szarpnął linę, wzbijając kaskady wody, na wpół wyskakując z niej, kręcąc się i klucząc. Hak jednak trzymał, a linka była dostatecznie mocna. Willi dał rybie trochę luzu, 802 a potem znów zaczął zwijać linkę. Mijały minuty. Walka z tak wielką rybą, bez pasów i krzesełka, bez możliwości wykorzystania siły nóg, była niemal beznadziejna. Willi jednak nie ustępował. Rekin zaprzestał nagle walki i znów rozpoczął krążenie. Tym razem jeszcze wolniej. - Twoje na wierzchu, Willi. Masz go, Willi. - Scrag, jeśli będzie szybko nadpływać, pilnuj, żeby linka się nie poplątała, i dziabnij go harpunem. Willi czuł ból w plecach i rękach, ale już poweselał; czekał na następny ruch przeciwnika. Nie trwało to długo. Rekin zwinął się w miejscu i popędził na nich. Willi gorączkowo kręcił kołowrotkiem, żeby wybrać luz linki. Rekin znów zmienił kierunek i spróbował przegryźć linkę. Potem dał nurka pod tratwę. O dziwo, linka się nie splątała. Gdy ryba wynurzyła się z drugiej strony i parła w kierunku głębszej wody, Willi pozwolił jej odpływać, zwiększając stopniowo napięcie. Rekin jeszcze raz spróbował strząsnąć hak w paroksyzmie gniewu, ubijając wodę na białą pianę, a Willi jeszcze raz go utrzymał. Wiedział jednak, że jego mięśnie słabną i że sam nie da rady.

390

- Pomóż mi, Scrag - poprosił. - W porządku, stary. Teraz trzymali wędzisko razem. Willi pracował kołowrotkiem, przyciągając rekina coraz bliżej. Rekin zwolnił. - On jest już zmęczony, Willi. Przyciągnęli go centymetr po centymetrze. Teraz rekin znajdował się trzydzieści metrów od tratwy, utrzymując tylko kierunek. Jego wielki ogon poruszał się leniwie; ryba prawie przewalała się w wodzie. Aby oddychać, rekin musi płynąć do przodu. Jeśli się zatrzyma, utonie. Walczyli cierpliwie; ogromny ciężar ryby sprawiał im ból. Mogli ją już widzieć w całej okazałości; żółte oczy, zaciśnięte szczęki, ryba pilot. Jeszcze dwadzieścia pięć metrów, dwadzieścia, osiemnaście, siedemnaście... 803 A potem stało się... Rekin zbudził się do życia i popędził w kierunku morza z nieprawdopodobną szybkością; linka na kołowrotku wprost wyła. Potem przy pełnej szybkości zmienił kierunek o dziewięćdziesiąt stopni. Willemu udało się jakoś ściągnąć linkę, tak że zmusił rybę do zataczania kręgu, nie mógł jednak ściągnąć jej bliżej. Następne okrążenie. Willi użył całej siły, żeby nie dać jej odpłynąć. Przy następnym okrążeniu trochę ją ściągnął. Jeszcze centymetr, jeszcze. Obaj mężczyźni zachwiali się i omal nie wpadli do wody, gdy linka pękła. - Straciliśmy go, na Boga, Harry... Obaj dyszeli ciężko; odczuwali ból i byli gorzko rozczarowani. Po rekinie nie było już śladu. - Cholerna lina - powiedział Willi, zwijając kołowrotek. Przeklinał w dwóch językach. Nie chodziło jednak o linę, ale o łańcuch. Ogniwa najbliższe haka były rozgniecione. - Ten drań musiał rozgryźć łańcuch! - zauważył ze zdumieniem w głosie Scragger. - On się z nami bawił, Scrag - powiedział zniechęcony Willi. - Mógł to zrobić, kiedy chciał. Dawał nam nauczkę. - Badali wzrokiem wodę, nigdzie jednak nie było go widać. - On irloże czaić się gdzieś przy dnie - dodał z namysłem. - Raczej jest o trzy kilometry stąd, zły jak wściekły dingo. - Zakład, że on jest stuknięty, Scrag. Ten hak też nie poprawi mu nastroju. Znów spojrzeli na wodę. Ani śladu. Potem zauważyli, że gumowy ponton zanurzył się do połowy w wodzie. Scragger pochylił się i uważnie zbadał go dłońmi, nie odrywając wzroku od morza i zaglądając pod tratwę. - Popatrz - powiedział. Ścianka jednej z komór wypornościowych była rozdarta. - Drań musiał to zrobić, gdy po raz pierwszy zaatakował. - Powietrze wylatywało szybko. - Nie ma problemu. Damy radę dotrzeć do brzegu. Jazda. Willi obrzucił wzrokiem tratwę, potem morze. 804 - To sobie popłyń, Scrag. Ja poczekam na drewnianą łódkę. Na dziobie niech siedzi ktoś z karabinem maszynowym. - Nie ma problemu, na Boga. No chodź. - Scrag - odezwał się łagodnie Willi. - Kocham cię jak brata, ale ja się stąd nie ruszam. To bydlę nieźle mnie nastraszyło. - Usiadł na środku tratwy, obejmując rękami kolana. - To miłe stworzenie zaczaiło się tu gdzieś i czeka. Chcesz płynąć, w porządku. Co do mnie, kieruję się wskazaniem Księgi: jeśli masz wątpliwości, przeczekaj. Zamów łódź, korzystając z walkietalkie. - Sam ją przyprowadzę. - Gdy Scragger ostrożnie postawił nogę na pontonie, coś zachlupotało, a ponton niemal się przewrócił. Scragger klnąc wdrapał się z powrotem na tratwę, prędzej niż zamierzał. - Z czego się, do cholery, śmiejesz? - Usiądź tyłkiem na meduzie, może pójdzie ci lepiej.

391

- Willi nie przestawał się śmiać. - Scrag, dlaczego nie popłyniesz wpław? - Wypchaj się. Scragger spojrzał na brzeg. Dziś wydawało się, że jest bardzo odległy, choć zwykle miało się wrażenie, że jest tak blisko. - Nie odstawiaj wariata z tym pływaniem - powiedział Willi, teraz już poważnie. - Nie rób tego. Scragger nie zwracał na niego uwagi. Wiesz co? - pomyślał. Jesteś przerażonym wypierdkiem. Ten skurczybyk był bardzo mały. Złapałeś go na hak, a on uciekł i teraz jest gdzieś w zatoce, o całe kilometry stąd. Tak, ale gdzie? Zanurzył próbnie w wodzie koniuszek stopy. Coś w głębi przykuło jego wzrok. Przyklęknął na skraju tratwy i wyciągnął kosz. Kosz był pusty. Brakowało całej ścianki. - Jasny gwint! - Wezwę łódź - powiedział Willi, sięgając po walkie-talkie. - Z karabinem maszynowym. - Nie ma potrzeby, Willi - rzucił brawurowo Scragger. - Ścigamy się do brzegu. 805 - Nigdy w życiu! Scrag, na Boga, nie... Willi zobaczył z przerażeniem, że Scragger skacze do wody. Pilot wypłynął na powierzchnię i silnie odbił się od tratwy. Potem natychmiast wrócił i wdrapał się na pokład, dławiąc się od śmiechu. - Nabrałem cię, co? Masz rację, synu: tylko czubek popłynąłby do brzegu! Wzywaj łódź, a ja złowię coś na kolację. Gdy przypłynęła łódź, jeden z mechaników sterował, a dwaj podnieceni chłopcy z Zielonych Opasek czuwali na dziobie. Inni przyglądali się z plaży. Pokonali połowę drogi do brzegu, gdy nie wiadomo skąd pojawił się rekin i zaczął zataczać kręgi. Chłopcy otworzyli ogień, a jednego z nich tak pochłonęła ta czynność, że wypadł za burtę. Scragger chwycił jego broń i wygarnął do rekina, który pędził jak strzała w kierunku stojącego w płytkiej wodzie przerażonego człowieka. Pociski przeszyły głowę rekina, trafiły w oczy; choć był już właściwie martwy, nie przyjmował tego do wiadomości. Pracując ogonem, parł do przodu po swój łup. Pozbawiony węchu i wzroku nie trafił na człowieka i zarył w piach. Rzucał się konwulsyjnie, częściowo zanurzony, częściowo wystając z wody. - Scrag - odezwał się Willi, gdy już mógł mówić. - Masz diabelskie szczęście. Dostałby cię, gdybyś popłynął. Masz diabelskie szczęście. WIERCENIA ROSA - ZAGROS, 15:05. Tom Lochart rozprostował kości po ciasnocie kabiny 206 i uścisnął rękę Mimma Sery, "człowieka firmy", który przywitał go gorąco. Razem z Lochartem przyleciał ekspert od Schlumbergera, Jesper Almqvist, wysoki, niespełna trzydziestoletni Szwed. Almqvist dźwigał specjalną walizkę z narzędziami do badania szybów. Pozostały sprzęt był już tu, na miejscu. - Buon giorno, Jesper, miło cię widzieć. Ona już na ciebie czeka. - W porządku, panie Sera. Zabieram się do roboty. Młody człowiek ruszył w kierunku wieży wiertniczej. To on obsługiwał większość szybów na tym polu. - Wejdź na chwilę, Tom. - Sera torował przez śnieg drogę do kontenera pełniącego funkcję biura. W środku było ciepło, a pod przeciwległą do wejścia ścianą, na 807 pękatym żelaznym piecyku opalanym drewnem stał im-bryk z kawą. - Kawy? - Dziękuję, jestem zmachany. Lot z Teheranu był śmiertelnie nudny. Sera wręczył mu filiżankę. - Co się, u diabła, dzieje? - Dzięki. Nie wiem dokładnie. Wyrzuciłem tylko Jean-Luca w bazie, zamieniłem słówko ze Scotem, a potem pomyślałem, że lepiej dowieźć Jespera od razu i zobaczyć się z tobą. Nie

392

widziałem jeszcze Ni-czak-chana; spróbuję się z nim spotkać, gdy tylko wrócę, Scot jednak sformułował to bardzo jasno: Ni-czak-chan powiedział mu, że komitet daje nam czterdzieści osiem godzin na zwinięcie manatków. Mci... - Ale dlaczego? Mamma mia, jeśli wy wyjedziecie, będziemy musieli zamknąć na amen całe pole. - Wiem. Mój Boże, ale dobra ta kawa! Dawniej Niczak zawsze zachowywał się rozsądnie. Słyszałeś, że ten komitet zastrzelił Nasiriego i spalił szkołę? - Tak, to straszne. To był fajny facet, choć zwolennik Szacha. - Wszyscy popieraliśmy Szacha, gdy był u władzy - powiedział Lochart, myśląc o Szahrazad, Dżaredzie Bakrawanie, Emirze Paknurim i HBC - zawsze myślał o HBC i Szahrazad. Opuścił ją o świcie, choć z bólem serca. Spała głębokim snem. Zastanawiał się, czy jej nie obudzić, ale i tak nie wiedziałby, co powiedzieć. Odpowiadał za Zagros. Ona wyglądała na taką wyczerpaną; siniak na twarzy nabrał intensywnej barwy. Lochart zostawił kartkę: Wracam za kilka dni. W razie problemów kontaktuj się z Makiem lub Charliem. Kocham. Spojrzał na Serę. - McIver spotkał się dziś rano z kimś z rządu. Przy odrobinie szczęścia może uda się mu wszystko wyprostować. Powiedział, że gdy tylko wróci, przekaże nam wiadomość. Wasze radio działa? Sera wzruszył ramionami. - Jak zwykle: od czasu do czasu. - Jeśli czegoś się dowiem, dam ci znać albo dziś wieczorem, albo zaraz po powrocie. Mam nadzieję, że to 808 tylko burza w kubełku z gównem. Gdybyśmy jednak musieli się zwijać, McIver powiedział, że chwilowo przeniesiemy bazę pod Kowiss. Stamtąd za cholerę nie moglibyśmy was obsługiwać. Co o tym myślisz? - Jeśli was wyrzucą, będziemy musieli zwinąć interes. Musielibyście przerzucić nas do Szirazu. Mamy tam siedzibę firmy; mogą nas przechować do chwili, gdy będziemy mogli wrócić. Madonna, trzeba by zamknąć jedenaście baz, dwuzmianowych. - Nie ma strachu, możemy wykorzystać dwa 212. - Jest cała masa strachu. Tom. - Sera był bardzo zmartwiony. - Zwinięcie tego wszystkiego i wywiezienie ludzi w ciągu czterdziestu ośmiu godzin jest niemożliwe. Mowy nie ma. - Może to nie będzie konieczne. Miejmy nadzieję, co? - Lochart wstał. - Gdybyśmy musieli się ewakuować, większość załogi byłaby zachwycona. Już od tygodni nikt nas nie zmienia; wszyscy mają zaległe urlopy. - Sera wstał i wyjrzał przez okno, za którym blask popołudniowego słońca migotał na szczycie górującym nad Bellis-simą. Słyszałeś o robocie, jaką odwalił Scot razem z Pietro? - Tak. Chłopaki nazywają go teraz Pietro Bombardier. Przykro mi z powodu Maria Guineppy. - Che sara, sara\ Wszyscy lekarze to stronzi. W zeszłym miesiącu przeszedł badania, które wypadły świetnie. Stronzo! - Włoch spojrzał uważnie na Locharta. - Co się dzieje, Tom? - Nic. - Jak tam w Teheranie? - Niedobrze. - Czy Scot powiedział ci coś, czego ja nie wiem? - Chodzi o powód wydania tego polecenia przez komitet? Nie, nie powiedział. Może dowiem się czegoś od Niczak-chana. Lochart pożegnał się uściskiem dłoni i wyszedł. Gdy znalazł się już w powietrzu, pomyślał o opowieści Scota o tym, co wydarzyło się w wiosce po skazaniu 809 Niczak-chana na śmierć. Scot opowiedział to jemu, Jean-Lucowi i Jesperowi.

393

- W chwili gdy wyprowadzali Niczak-chana ze szkoły, zostałem sam. Wyskoczyłem przez tylne okno i schowałem się w lesie, najciszej jak mogłem. Po kilku minutach usłyszałem strzały i pobiegłem do bazy. Muszę przyznać, że miałem niezłego pietra. Zabrało mi to sporo czasu przez ten cholerny śnieg; w niektórych miejscach zaspy były głębokie na trzy metry. Gdy tam dotarłem, wkrótce pojawił się stary Niczak-chan, mułła i kilku mieszkańców wioski. Mój Boże, odczułem taką ulgę! Myślałem, że Niczak i mułła zostali rozstrzelani. Oni też wytrzeszczali na mnie oczy; nie spodziewali się, że żyję. - Dlaczego? - zapytał Tom. - Niczak powiedział, że ludzie z komitetu przed odjazdem podpalili szkołę; ja niby byłem w środku. Powiedział, że nakazali wszystkim cudzoziemcom opuścić Zagros do jutra wieczorem. Wszystkim, a zwłaszcza nam, razem z naszymi helikopterami. Lochart spojrzał na ziemię: baza nie była zbyt oddalona, nie opodal niej znajdowała się wioska. Popołudniowe słońce, chowając się za góry, rzucało ostatnie promienie. Było jeszcze jasno, ale chłodno. Na krótko przed odlotem do Wierceń Rosa z Jesperem, gdy nikt nie słyszał, Scot zdradził mu, co się naprawdę stało. - Widziałem wszystko, Tom. Tak naprawdę to nie uciekłem. Nie powiedziałem o tym nikomu. Widziałem wszystko z okna szkoły; byłem przerażony jak cholera. Wszystko stało się tak szybko. Mój Boże, szkoda, że nie widziałeś żony starego Niczaka z karabinem; prawdziwa tygrysica. A jaka twarda! Postrzeliła faceta w brzuch, dała mu trochę pokrzyczeć, a potem... paf i go uciszyła. Założę się, że to ona zastrzeliła pierwszego sukinsyna, tego ich przywódcę. Nigdy przedtem nie widziałem takiej kobiety. Nie uwierzyłbym, że ona może być taka. - A co z Nasirim? - Nasiri nie miał żadnych szans. Po prostu uciekał, a oni go zastrzelili. Jestem pewien, że zabili go tylko 810 dlatego, że był świadkiem spoza wioski. Dało mi to do myślenia, więc wziąłem nogi za pas. Uciekłem przez okno, tak jak opowiadałem; gdy Niczak przyszedł do bazy, udawałem, że wierzę w jego historyjkę. Ale klnę się na Boga, Tom: te wszystkie sukinsyny z komitetu były już martwe, gdy opuszczałem wioskę. To kalandar musiał kazać podpalić szkołę. - Niczak-chan nie zrobiłby tego wiedząc, że jesteś w środku. Ktoś musiał widzieć, jak zwiewałeś. - Mam nadzieję, że się mylisz, gdyż jeśli tak, to jestem jedynym świadkiem i zagrożeniem dla wioski. Lochart wylądował i poszedł do wioski. Sam Niczak-chan i mułła czekali na niego w kawiarni, gdzie się umówili. Siedziało tam wielu wieśniaków, żadnych kobiet. Kawiarnia była zwykłym miejscem spotkań; jednoizbową budowlą z pni spojonych zaprawą z glinki, ze spadzistym dachem i prymitywnym kominkiem; belki stropowe osmalił palony tam od lat ogień. Zgrzebne dywany do siedzenia. - Salam, kalandarze, pokój z tobą - odezwał się na powitanie Lochart, używając honorowego tytułu w celu podkreślenia, że Niczak-chan jest także przywódcą bazy. - Pokój z tobą, kalandarze latających ludzi - odparł grzecznie starzec. Lochart usłyszał jakiś nowy ton i stwierdził, że oczy rozmówcy nie spoglądają przyjaźnie, jak w dawnych czasach. Proszę, usiądź tu wygodnie. Czy twoja podróż była udana? - Wedle woli Boga. Tęskniłem za moim domem tutaj, za Zagrosem i za moimi przyjaciółmi z Zagrosu. Niech Bóg cię błogosławi, kalandarze. Lochart usiadł na niewygodnym dywanie. Wymieniali nie kończące się grzeczności; Lochart czekał, aż będzie mógł przejść do rzeczy. Pomieszczenie było klau-strofobicznie małe, wypełnione zjełczałym zapachem. W powietrzu unosił się smród ludzkich ciał, kóz i owiec. Pozostali ludzie przyglądali się im w milczeniu.

394

- Co sprowadza ekscelencję do naszej wioski? - zapytał Niczak-chan, a słuchacze poruszyli się z ożywieniem. 811 - Byłem przerażony, słysząc, że jacyś obcy wtargnęli do naszej wioski i byli na tyle bezczelni, żeby wyciągnąć po ciebie swe nieczyste ręce. - Wedle woli Boga. - Oczy Niczaka nieco się zwęziły. - Obcy przyszli do naszej wioski, odjechali jednak, pozostawiając ją taką, jaka zawsze była. Niestety nie dotyczy to twojego obozu. - Dlaczego, kalandarze? Żyliśmy ze sobą dobrze, dawaliśmy pracę wielu waszym lu... - Nie mogę kwestionować decyzji naszego rządu lub komitetów czy też naszego Wodza Ludu, samego Ajatollaha. Młody pilot wszystko widział i słyszał; nie ma tu nic do dodania. Lochart zauważył pułapkę. - Młody pilot słyszał i widział tylko to, co wydarzyło się w szkole, kalandarze. Proszę tylko, żebyśmy, jako starzy i znani goście... - starannie dobierał słowa - aby dano nam czas na odwołanie się od decyzji, która wydaje się sprzeczna z interesami Zagrosu. - Zagros rozciąga się na tysiąc kilometrów, obejmując ziemie Kaszkajów, Bachtiarów i ziemie stu innych szczepów. Jazdek to Jazdek - powiedział nieprzyjemnym tonem Niczak, a potem zacytował z Rubajatów: Smutną niebo zgotowało ludziom ziemską dolę, Wciąż obsiewa i wciąż kosi obsiewaną rolę... Gdyby ludzie przyszłych wieków wiedzieli, co cierpim, O, na pewno by nie zeszli żyć na tym padole!* - To prawda, jednak Omar Chajjam napisał też: O dobroć i zlo w ludzkiej naturze tkwiące, O radość i ból ze zrządzeń losów płynące. Nie wiń niebios nierozumnie, bo niebiosa w górze Bezradniejsze, niż ty jesteś, są razy tysiące...** Wieśniacy zaszemrali. Stary mułła z zadowoleniem pokiwał głową i nie odezwał się. Oczy Niczak-chana * Przekład Andrzeja Gawrońskiego (Omar Chajjam: Rubajaty, Ossolineum 1971). ** jak wyżej. 812 rozbłysły, choć usta pozostały surowe. Lochart wiedział, że teraz powinno już pójść łatwiej. Błogosławił Szah-razad za to, że uczuliła go na Rubajaty; ten poemat w farsi był szczytem elegancji. Wszyscy czekali. Niczak-chan podrapał się w brodę, sięgnął do kieszeni i wyjął paczkę papierosów. Lochart niedbałym ruchem wyciągnął piszkesz - pozłacaną zapalniczkę dunhill, którą kupił od Effera Jordana właśnie w tym celu. "Effer, zabiję cię, jeśli nie zapali za pierwszym razem!" Płomień pojawił się od razu, a Lochart odetchnął z ulgą. Dłoń, którą podawał ogień, nie drżała. Niczak-chan zawahał się, potem zapalił papierosa i głęboko zaciągnął się dymem. - Dziękuję. Zmrużył oczy, gdy Lochart położył zapalniczkę przed nim na dywanie. - Być może przyjmiesz ten podarunek od wszystkich z naszego obozu w podzięce za opiekę i ochronę. W końcu, czyż nie wyłamałeś bram i nie objąłeś bazy w posiadanie w imieniu ludu? Czyż nie wygrałeś wyścigu na sankach, zwyciężając najlepszych z nas swą odwagą? Przez izbę przeszedł kolejny szmer; wszyscy obserwowali z zainteresowaniem spór, który stawał się coraz bardziej poważny, choć niewierny powiedział tylko szczerą prawdę. Zapadła pełna napięcia cisza. Chan podniósł zapalniczkę i przyjrzał się jej uważnie. Sękatym kciukiem nacisnął urządzenie, tak jak zaobserwował to u ludzi z obozu. Płomień pojawił się od razu, a wszystkich ucieszyło to tak jak jego samego, zadowolonego z jakości piszkeszu. - Jakiego rodzaju opieki potrzebuje pan, ekscelencjo?

395

- Nic szczególnego, naprawdę nic, ekscelencjo kalandarze - zastrzegł się Lochart, ciągnąc grę według starodawnego obyczaju. - Musi jednak istnieć coś, co może poprawić sytuację ekscelencji? Starzec zgasił o ziemię niedopałek papierosa. 813 Lochartowi nie trzeba było tego dwa razy powtarzać. - No cóż, skoro ekscelencja tak wspaniałomyślnie pyta, czy ekscelencja nie mógłby wstawić się za nami i poprosić komitet, żeby dał nam trochę więcej czasu? Byłbym bardzo wdzięczny. Ekscelencja zna te góry jak wnętrze własnej miski i wie, że nie możemy wykonać polecenia obcych, którzy najwidoczniej nie wiedzieli, że nie jesteśmy w stanie ani zebrać personelu, ani zabezpieczyć szybów - własności znamienitego odgałęzienia szczepu Kaszkajów, Jazdek - ani też wywieźć naszych maszyn i części zamiennych do jutrzejszego zachodu słońca. - To prawda, ci obcy niczego nie wiedzą - odparł zgodnie Niczak-chan. Tak, pomyślał, obcy niczego nie wiedzą, a te psie syny, które ośmieliły się próbować zaszczepić tu swe brudne obyczaje, zostały prędko ukarane przez Boga. - Być może komitet doda jeszcze jeden dzień. - To więcej niż ośmieliłbym się poprosić. Ale, ka-landarze, to za mało, żeby pokazać im, jak niewiele wiedzą o Zagrosie. Może trzeba udzielić im lekcji. Trzeba im powiedzieć, że przynajmniej dwa tygodnie. W końcu jesteś kalandarem Jazdek i wszystkich jedenastu terenów wierceń. Cały Zagros zna Ni-czak-chana. Niczak-chan, podobnie jak pozostali wieśniacy, mile połechtany pochlebstwem, poddał się logice niewiernego. Wyjął papierosy i zapalniczkę. Zapaliła się za pierwszym razem. - Dwa tygodnie - powiedział. Wszyscy byli zadowoleni, nie wyłączając Locharta. Potem kalandar dodał, aby zyskać czas na zastanowienie się, czy dwa tygodnie to nie za długo. Wyślę posłańca i poproszę o dwa tygodnie. Lochart wstał i kwieciście podziękował chanowi. Dwa tygodnie dawały McIverowi dość czasu. Powietrze na zewnątrz smakowało jak wino. Odetchnął z rozko814 szą, zadowolony ze sposobu, w jaki poprowadził te delikatne negocjacje. - Salam, kalandarze, pokój z tobą. - I z tobą. Po przeciwnej stronie placu wznosił się meczet, a obok widać było zgliszcza pozostałe po budynku szkoły. Z drugiej strony meczetu znajdował się piętrowy dom Niczak-chana. W drzwiach stała jego żona, dwoje z jego dzieci i kilka kobiet z wioski, wszystkie kolorowo ubrane. - Dlaczego szkoła została spalona, kalandarze? - Słyszano, jak jeden z członków komitetu mówił: "Tak powinno zniknąć wszystko, co zagraniczne. Tak powinna zniknąć baza i wszystko, co zawiera. Nie potrzebujemy tu cudzoziemców i nie chcemy ich". Lochart posmutniał. Tak myśli większość z was, jeśli nie wszyscy, pomyślał. A jednak wielu z nas próbuje stać się częścią Iranu, mówiąc waszym językiem. Chcemy być akceptowani, ale nigdy nie będziemy. Dlaczego tu zostajemy, dlaczego próbujemy? Może z tych samych powodów, co Aleksander Wielki. Dlaczego on i dziesięć tysięcy jego oficerów poślubiło Iranki podczas jednej ogromnej ceremonii? Chyba z powodu nieokreślonej magii Iranu, obsesji, która pochłania tak, jak pochłonęła mnie. Kobiety otaczające żonę Niczak-chana wybuchnęły śmiechem, słuchając czegoś, co powiedziała. - Lepiej, kiedy żony są szczęśliwe, prawda? To dar boży dla mężczyzny, co? - jowialnie zauważył chan. Lochart skinął głową, myśląc o tym, jak fantastycznie szczęśliwy jest Niczak-chan i jakim podarunkiem od Boga jest jego żona. Tak jak Szahrazad dla niego. Myśląc o niej, jeszcze raz

396

odczuł grozę zeszłej nocy: to, jak się bał, że ją traci, jej szaleństwo i rozpacz, potem bicie i sińce, podczas gdy pragnął tylko tego, aby była szczęśliwa na tym świecie i na następnym, jeśli następny istnieje. 815 - Tak, mam też szczęście, że tak dobrze strzela, prawda? - Tak - odparł odruchowo Lochart, zanim zdążył ugryźć się w język. Poczuł gniecenie w żołądku i sklął się za osłabienie uwagi. Dostrzegł wpatrzone w siebie zwężone oczy i szybko dodał: - Strzela? Twoja żona? Przepraszam, ekscelencjo, ale nie dosłyszałem. Chodzi o to, że z karabinu? Starzec nie odpowiedział; przyglądał mu się tylko, a potem z namysłem pokiwał głową. Lochart nie odwrócił wzroku; zastanawiał się, czy to rozmyślnie zastawiona pułapka. - Słyszałem, że wiele kobiet Kaszkajów umie posługiwać się karabinem. Wygląda na to, że Bóg, hmm, Bóg pobłogosławił was na wiele sposobów, kalan-darze. Po chwili Niczak-chan powiedział: - Jutro dam ci znać, ile czasu zostawił wam komitet. Pokój z tobą. Wracając do bazy, Lochart zadawał sobie ciągle to samo pytanie: czy wpadłem w pułapkę? Jeśli powiedział to przypadkiem, bo po prostu był z niej dumny, wtedy może... może jesteśmy bezpieczni, szczególnie Scot. W każdym razie mamy czas, być może mamy. A może Scot jest zagrożony? Promienie słońca nie padały już na tę część płaskowyżu, a temperatura szybko spadała poniżej zera. Zimno pomogło mu w zebraniu myśli, ale nie usunęło zdenerwowania ani zmęczenia. Tydzień, dwa tygodnie czy kilka dni... I tak nie ma zbyt wiele czasu, pomyślał. W Teheranie McIver powiedział mu o zdobyciu licencji eksportowych na trzy 212, które miały odlecieć "do remontu" do Asz Szargaz. - Tom, zabiorę jednego z waszych, jednego stąd i jednego z Kowissu. Do Nigerii, ale na Boga zatrzymaj tę wiadomość dla siebie. Dokumenty wyjazdowe są ważne od środy. Myślę, że powinieneś sam polecieć i spróbować wydostać się, póki można. Zatrzymasz się 816 w Asz Szargaz; tam jest wielu pilotów, którzy zabiorą maszynę dalej. Mac po prostu nie rozumie, pomyślał. Wyszedł z lasu i zobaczył bazę. Scot i Jean-Luc czekali na niego koło 212. Cokolwiek się wydarzy, wyślę Scota, pomyślał Lochart. Gdy już to postanowił, trochę się uspokoił. Najważniejszą decyzję miał jednak przed sobą. Rozpoczynać ewakuację czy nie. To zależy od tego, jak dalece mogę zaufać Niczak-chanowi. Chyba nie za bardzo. W SIEDZIBIE WYWIADU WEWNĘTRZNEGO, 18:42. Minęły zaledwie dwadzieścia trzy godziny od schwytania Rakoczego, a już go złamali; trzeci stopień sprawił, że wybełkotał prawdę. Dwa pierwsze stopnie wydobyły tylko dezinformacje złożone z półprawd, które wszyscy zawodowi agenci powtarzają do znudzenia tak, aby zapadły w podświadomość, w nadziei, że te częściowe prawdy odwiodą przesłuchujących od dalszych prób lub doprowadzą ich do przekonania, że już poznali prawdę. Na nieszczęście dla Rakoczego przesłuchujący go byli ekspertami, zdecydowanymi próbować do końca. Oni musieli uważać, żeby tortury nie zabiły przesłuchiwanego. On walczył o to, by umrzeć szybko. Gdy pojmano go wieczorem poprzedniego dnia, od razu spróbował nagryźć tę część kołnierzyka, w której 818 zaszyto fiolkę z trucizną - wytrenowany odruch. Nie zdążył: prześladowcy odchylili mu głowę do tyłu, oszołomili chloroformem, a potem starannie rozebrali i sprawdzili, czy w którymś z zębów nie ukryto trucizny. Zajrzeli do odbytu, szukając kapsułki.

397

Spodziewał się bicia i narkotyków. "Jeżeli użyją tego wobec pana, kapitanie Mzytryk, to już koniec", mówili jego nauczyciele. "Wtedy można tylko próbować umrzeć, zanim zdradzi się tajemnice. Nie zapominaj, że na pewno cię pomścimy. Mamy długie ręce i na pewno dostaniemy tych, którzy cię wydadzą". Nie spodziewał się jednak takiego stanu agonii, do jakiego doprowadzili go tak szybko, ani wszystkiego tego, czego nie da się opisać: elektrod w nosie, ustach, odbytnicy, na jądrach i gałkach ocznych. Wstrzykiwali mu narkotyki, żeby go obudzić, uśpić, znowu obudzić, tylko na kilka minut, sen, przebudzenie, sen, przebudzenie, dezorientacja, i jeszcze raz... - Jezu Chryste, Haszemi - powiedział Robert Armstrong, którego zemdliło już dawno, na początku - dlaczego nie dasz mu po prostu pastylek prawdy? Masz je przecież. Po co to całe gówno? Pułkownik Haszemi Fazir wzruszył ramionami. - Odrobina okrucieństwa jest dobra dla duszy. Na Allahą, widziałeś akta, widziałeś, co KGB zrobiło wielu naszym obywatelom, którzy nie byli nawet szpiegami. - To nie jest usprawiedliwienie. - Na Boga, musimy wydostać z niego informacje już teraz, szybko. Musimy osiągnąć trzeci stopień, o którym zawsze tyle ględziliście. Nie ma czasu na twoją pokręconą moralność, Robercie. Jeśli nie możesz na to patrzeć, to odejdź. Armstrong został. Starał się nie słuchać wycia; nie znosił brutalności. Zresztą nie ma potrzeby, nie w dzisiejszych czasach, powiedział sobie, wiedząc, że on sam już dawno by umarł. Przez szybę zamaskowaną lustrem oglądał dwóch mężczyzn pracujących nad Rakoczym w małej, ale dobrze wyposażonej izbie. Mimo wszystko żałował go 819 w jakiś pokrętny sposób. Rakoczy był zawodowcem, podobnie jak on sam, odważnym człowiekiem, który stawiał nadzwyczajny opór. Nagle wycie ustało, a Rakoczy opadł bezwładnie. Haszemi krzyknął do mikrofonu połączonego ze słuchawkami człowieka w izbie poniżej: - Martwy? Mówiłem wam, wy głupie psie syny, żeby uważać! Jeden z dwóch mężczyzn był lekarzem. Słuchawki, które miał na uszach, odcinały go od wszystkich dźwięków, oprócz głosu przesłuchującego. Z irytacją odchylił Rakoczemu powieki i zajrzał w oczy; potem, posługując się stetoskopem, osłuchał serce. - On żyje, pułkowniku. On... ma jeszcze długą drogę do przejścia. - Daj mu pięć minut, a potem obudź. I nie zabij go, dopóki nie powiem. - Haszemi ze złością wyłączył mikrofon i zaklął. - Nie chcę, żeby umarł, zanim go wyczyścimy. - Z błyskiem w oku spojrzał na Armstron-ga. - To najlepszy, jakiego kiedykolwiek mieliśmy, co? Na Boga, Robercie, to prawdziwa żyła złota. Rakoczy już dawno sprzedał swoje dwie lipne historyjki, potem zdradził swe prawdziwe nazwisko, numer KGB; powiedział, gdzie go szkolono, gdzie się urodził, ożenił, mieszkał. Podał nazwiska znanych sobie zwierzchników w Tbilisi, powiedział o ich zaangażowaniu w Iranie, w Tude, u mudżaheddinów, o tym, jak i gdzie wspierali ruch niepodległościowy Kurdów, zdradził swe kontakty. - Kto jest szefem KGB w Azerbejdżanie? - Ja... proszę, już nie... nieeeeee... Abdollah-chan z Tebrizu... on, tylko on jest ważny i on... on... był... ma być być być pierwszym prezydentem, gdy Azer... Azerbejdżan sta... stanie się niepodległy, ale teraz on jest jest zbyt... niezależny... więc... więc teraz Paragraf 16/a. - Nie mówisz nam całej prawdy. Daj mu nauczkę! - Aaaaa mówięmówięmówięproszęęę... Potem ocucili go i znów popłynął bełkot. Mówił o Ibrahimie Kijabim, o ojcu Ibrahima, o mulle Kowis-

398

sim, o tym, kim są przywódcy studenckiej Tude, o własnej żonie, o ojcu, gdzie ojciec mieszka w Tbilisi, i o dziadku, który służył w tajnej policji carskiej, zanim został jednym z twórców Czerezwyczajki, późniejszej OGPU, NKWD i wreszcie KGB, utworzonej przez Chruszczowa w 1954 roku po rozstrzelaniu Berii jako zachodniego szpiega. - Wierzysz, że Beria szpiegował na naszą rzecz, Mzytryk? - Tak... tak... tak, naprawdę, KGB ma dowód, o tak... proszę przestańcieeeee... proszę przestańcieee-ee... powiem wszystkoooo... - Jak mogli udowodnić to kłamstwo? - Tak, to kłamstwo, ale musieliśmy w to wierzyć... musieliśmymusieliśmy... dośććć... bbłłagaaaam! - Przestańcie go męczyć, diabły - rozległ się w głośniku głos Armstronga. - Nie ma potrzeby, dopóki współpracuje. Ile razy mam wam powtarzać! Dopóki mówi prawdę, nie wolno go tknąć. Dajcie mu szklankę wody. A teraz, Mzytryk, powiedz nam wszystko, co wiesz, o Gregorze Susłowie. - On... on jest szpiegiem... chyba. - Nie mówisz prawdy! - ryknął Haszemi. - Dajcie mu nauczkę! - Nie... nie... nie proszę.... przessssstańcie, Boga prrrroszę, to Petr Oleg Mzytryk, mój ojciec, mój ojciec... Susłow to jego... jego pseudonim na Dalekim Wschodzie z bazą we Wład... Władywostoku i inny psseudo-nim Brodnin... i on mieszka w Tbilisi, i jest komisarzem, i starszym do... doradcą do spraw irańskich, i kon... kontrolerem Abdollah-chana... - Znów kłamiesz. Skąd znałbyś takie tajemnice? Daj mu naucz... - Proszę, nie, błłłłagam, nie kłamię, ja... ja czytałem jego tajne dossier i wiem, że to prawda... Brodnin to ostatnie, a potem... Allahu, pomóż miiiii... - Ponownie stracił przytomność. Oni ponownie go ocucili. - Jak Abdollah-chan kontaktuje się ze swoim kontrolerem? 820 821 - On... mój... spotykają się różnie, cza... czasem w daczy, czasem w Tebrizie. - Gdzie w Tebrizie? - W... w pałacu chana... - Jak umawiają się na spotkania? - Kodem... zakodowanym teleksem z Teheranu... z Kwatery Głównej... - Jaki kod? - G16... G16... - Kryptonim Abdollah-chana? - Iwanowicz. - A jego kontrolera? - Armstrong uważał, żeby nie przypomnieć torturowanemu, że chodzi o jego ojca. - Ali... Ali Choj... - Kontakty Brodnina? - Nie... nie... nie pamięt... pamiętam... - Pomóż mu odzyskać pamięć! - Proszszszę, o Boże, o Boooożże, muszę pomyśleć, to było, to było... czekaj, on powiedział, byyyło trzech... coś jak jak jak to, jeden był kolor kolor... czekaj, tak, Grey, tak, Grey, to był, a drugi, to i i... drugi coś szerokiego Broad... chyba... Julan Broad... - Kto jeszcze? - zapytał Armstrong, ukrywając wstrząs, jaki przeżył. - Kto trzeci? - Ja nie pamię... nieee... dajcieeee pomyślećććć... był, jeszcze był, powiedział, był, o... o o czwartym, jeden był... Ted... Ever... Ever coś... Everly... i inni byli, jeśli, prrroszę, dajcie pomyśleć, Peter nie Percy... Percy Smed-ley, tak, Smedley Tailler albo Smidley... Armstrong zbladł.

399

- ...to, to wszystko, co, co mi powieeedział... - Powiedz, co wiesz o Rogerze Crossie! Rakoczy nie odpowiedział. Patrzyli przez szybę, jak człowiek wije się na stole, szarpie druty, gdy oprawcy zadają mu ból. Poprzez jęki zaczęły się przebijać słowa. - On, on... dooooooość, on był szefem, nie, zastępcą MI6 i naszym prawie najwyższym angielskim tajnym agentem przez przez przez.... dwadzieścia lat lub więcej 822 dla nas i... i Brodnin, Bród, mój ojciec, odkrył... odkrył, on był podwójnym... potrójnym agentem i kazał dla niego Paragraf 16/a... Crosse oszukiwał nas przez lata, oszukiwał, oszukiwał... - Kto wskazał Brodninowi Crosse'a? - Nie wiem, przysięgam, że nie wiem, nie mogę wiedzieć wszystkiego, wszystkiego, tylko to, co było w jego dossier, i co co mi powiedział... - Kto był kontrolerem Rogera Crosse'a? - Nie wiem, nie wiem, skąd mam wiedzieć, wiem tylko to, co przeczytałem w ojca doss... musicie mi wieeeeerzyć! - Powiedz mi o wszystkim, co było w dossier - odezwał się Haszemi. Interesowało go to nie mniej niż Armstronga. Słuchali, starając się oddzielić słowa od krzyków i bełkotu. Z niespójnej mieszaniny rosyjskiego i farsi wyłaniały się nowe nazwiska i adresy, pseudonimy i stopnie. Pamięć Rakoczego ożywiały kolejne fale bólu, aż wyczerpał się i powtarzał po raz drugi to samo, mylił się i tracił wartość. Potem, wśród bełkotu, usłyszeli: - ...Pah... mud... Pah... mud... Pah... mudi. - Co z Pahmudim? - zapytał gwałtownie Haszemi. - Ja... on... na pomoc... - Co z Pahmudim? To agent sowiecki? Odpowiedzią był tylko bełkot i rozpaczliwy płacz. - Lepiej daj mu odpocząć, Haszemi. Pamięć może mu się ulotnić. Możemy dowiedzieć się jutro, kim jest Pahmudi, i wrócić do tego wszystkiego. - Armstrong skrywał zdumienie ogromem informacji wyduszonych od Rakoczego. - Doradzam odpoczynek. Niech pośpi z pięć godzin, a potem zaczniemy od nowa. Dwaj mężczyźni z izby czekali na polecenia. Lekarz spojrzał na zegarek. Pracował tu już od sześciu godzin bez chwili przerwy. Bolały go plecy i głowa. Był jednak długoletnim specjalistą SAVAK-u; cieszyło go bardzo, że doprowadził Rakoczego do poziomu prawdy. Ateistyczny syn cholernego tatusia! - pomyślał z niesmakiem. 823 - Dajcie mu pospać przez cztery godziny, a potem kontynuujemy - padło przez głośnik. - Tak jest, pułkowniku, świetnie. - Zajrzał delikwentowi pod powieki, a potem powiedział wyraźnie do swego pomocnika, który był głuchoniemy, ale potrafił czytać z warg: - Zostaw go tak, jak jest. To zaoszczędzi czasu, gdy wrócimy. Będzie potrzebował zastrzyku, żeby się obudzić. Mężczyzna skinął głową, a gdy z zewnątrz otworzono drzwi, obaj wyszli. W pokoju za lustrem powietrze było gęste od dymu i wysuszone. - Co z Pahmudim? - On mifsi być związany z Mzytrykiem, Petrem Olegiem. - Armstrong, oniemiały ze zdumienia, porządkował w myślach informacje dostarczone przez Rakoczego. Haszemi oderwał wzrok od leżącego na stole mężczyzny, zatrzymał taśmę magnetofonu i nacisnął przycisk przewijania. W nie domkniętej szufladzie spoczywało siedem innych kaset. - Czy mogę dostać kopie? - zapytał Armstrong. - Dlaczego nie? - Haszemi miał zaczerwienione oczy, a na jego twarzy pojawiła się szczecina zarostu, choć ogolił się zaledwie kilka godzin wcześniej. - Co było takiego ważnego z tym

400

Brodninem i innymi nazwiskami: Grey, Julan Broad coś tam, Ted Ever coś tam i Percy Smedley czy Smidley Tailler? Armstrong wstał, żeby rozprostować kości i zyskać trochę czasu do namysłu. - Brodnin był sowieckim biznesmenem, człowiekiem KGB, ale pracował jednocześnie dla nas. Nigdy nie podejrzewaliśmy, że robi nas w konia. Julan Broad coś tam to musi być Julian Broadhurst. Nigdy nie mieliśmy nic na niego, nawet cienia podejrzenia, dosłownie nic. Jest luminiarzem Towarzystwa Fabianów, wysoce poważanym członkiem Partii Pracy. Wchodzi do gabinetu lub nie, według swojego widzi824 misie; jest doradcą i zausznikiem premierów. - Dodał z niesmakiem: - Patriota. - Więc już go masz. Zdrajca. Połóż go na stole na parę godzin, wydój do sucha i utop w Tamizie. Grey? - Lord Grey, pochodnia lewicy, były związkowiec, zaciekły lider lobby antychińskiego i zwalczającego Hongkong, grzeczny antykomunista. Kilka lat temu mianowany na lorda, chyba po to, żeby robił jeszcze więcej kłopotów. Jakiś czas temu prowadziliśmy w jego sprawie dochodzenie, z którego wyszedł czysty jak łza - nic poza jego polityką. - Mój Boże, pomyślał Armstrong, skoro oni obaj są szpiegami i zdrajcami, a my będziemy mogli to udowodnić, to labourzyści są załatwieni, nie mówiąc już o bombie, którą Percy podkłada torysom. Jak jednak tego dowieść i pozostać żywym? - Nigdy niczego na niego nie mieliśmy. - A więc teraz masz także jego. Zdrajca. Wystarczy wyczyścić z informacji i zastrzelić. Ted Ever coś tam? - Everly. Złoty chłopak TUC; przygotowują go do obejmowania wysokich urzędów. Nienaganny polityk centrum. Nawet nie różowy, a cóż mówić o komunizmie... - Już go masz. Na tortury. Smedley lub Smidley Tailler? Robert Armstrong wyciągnął papierosy. Percy Sme-dley-Taylor: ziemiaństwo, bogaty. Trinitty College. Apolityczny zboczeniec, któremu udaje się trzymać swe aberracje w tajemnicy. Znany krytyk baletowy, wydawca erudycyjnych magazynów. Nienaganne, nietykalne koneksje z najwyższymi i najdelikatniejszymi źródłami władzy w Anglii. Boże wszechmogący, jeśli on jest sowieckim szpiegiem... To niemożliwe! Chociaż, nie bądź głupi; przepracowałeś tyle lat i poznałeś tyle tajemnic, że nie powinieneś dziwić się niczemu. - Nie mówię, że zełgał, ale muszę to jeszcze sprawdzić, Haszemi - odparł, nie chcąc dzielić się swą wiedzą przed zastanowieniem się, co powinien zrobić. 825 Magnetofon wyłączył się automatycznie, gdy taśma przewinęła się do końca. Haszemi wyjął kasetę, dołożył do pozostałych i starannie zamknął szufladę. - Możesz pogadać z nimi naszym sposobem: wyślij do nich emisariusza, Robercie, i do ich wysoko postawionych przyjaciół. Na pewno dadzą ci duży pisz-kesz, który wynagrodzi utratę emerytury. - Fazir roześmiał się bezlitośnie, wkładając nową kasetę. - Ale nie idź sam, bo dostaniesz nożem w plecy w ciemnej uliczce albo ktoś dosypie ci trucizny do piwa. Te sukinsyny na stanowiskach są wszystkie takie same. - Był bardzo zmęczony, ale radosne podniecenie wywołane bezcennymi informacjami Rakoczego odegnało senność. - Już teraz wydobyliśmy z niego tyle, że możemy podminować Tude, kontrolować Kurdów, zatrzymać powstanie w Azerbejdżanie, opanować sytuację w Teheranie i Ko-wissie. A także umocnić władzę Chomeiniego - dodał bardziej do siebie niż pod adresem rozmówcy. - Czy tego właśnie chcesz? Co z tym Abrimem Pahmudim? Haszemi spojrzał ponuro. - Allah pozwoli mi załatwić się z nim odpowiednio! Rakoczy dał mi złoty klucz, może nawet do niego. - Spojrzał na Armstronga. - Dla ciebie też złoty, co? Ten Susłow - Petr Oleg - który zamordował wielkiego Rogera Crosse'a? Co?

401

- Tak. Także dla ciebie. Teraz już wiesz, kto jest twoim głównym wrogiem. - Kim jest dla ciebie Mzytryk, ten Susłow? - Spotkałem go przed laty w Hongkongu. - Armstrong wypił trochę zimnej kawy. Szykował przynętę. - On mógłby dać tobie - i mnie - więcej złota niż jego syn. Mógłby wystawić Abrima Pahmudiego, a jeśli jego, to Bóg jeden wie kogo jeszcze - może Komitet Rewolucyjny? Dużo bym dał, żeby móc przesłuchać Susłowa. Jak możemy to zrobić? Fazir przestał myśleć o Pahmudim i skoncentrował się na niebezpieczeństwie, jakie zagrażało osobiście jemu i jego rodzinie. 826 - Za to załatwisz mi brytyjski paszport, bezpieczny wyjazd i dużą emeryturę, gdybym jej potrzebował? Armstrong wyciągnął rękę. - Stoi - oświadczył. Mężczyźni uścisnęli sobie dłonie. Żaden z nich nie wierzył, że gest ten, poza zwykłą grzecznością, ma jakieś znaczenie. Wiedzieli, że każdy z nich dotrzyma słowa, jeśli będzie mógł i jeśli będzie to dla niego korzystne. - Jeśli go dostaniemy, Robercie, ja będę prowadził przesłuchanie i zapytam najpierw o to, co mnie interesuje. - Oczywiście, ty jesteś szefem. - Armstrong skrywał podniecenie. - Czy możesz go dostać? - Może mógłbym namówić Abdollah-chana, żeby załatwił spotkanie po tej stronie granicy. Rakoczy dał nam tyle, że mogę go dobrze przycisnąć, choć muszę być ostrożny... on jest też jednym z naszych najlepszych agentów! - Sprzedaj mu wiadomość o Paragrafie 16/a. Założę się, że on nie wie, że go zdradzili. Haszemi skinął głową. - Gdybyśmy złapali Petra Olega na granicy, nie musielibyśmy przywozić go tutaj. Możemy go wyczyścić w naszym lokum w Tebrizie. - Nie wiedziałem, że macie tam jakieś lokum. - W Iranie jest jeszcze wiele rzeczy, o których nie wiesz, Robercie. - Fazir zgasił papierosa. Ile czasu mi pozostało, zastanawiał się nerwowo. Nie był przyzwyczajony do roli zwierzyny, tylko myśliwego. - Wpadło mi coś do głowy. Daj mi paszport jutro. - Jak szybko "przekonasz" Abdollah-chana? - Nadal musimy być ostrożni. Ten sukinsyn ma ogromne wpływy w Azerbejdżanie. Spojrzeli na Rakoczego, który poruszył się gwałtownie, jęknął i zapadł w sen, pełen koszmarów. - Musimy być bardzo ostrożni. - Kiedy? - Jutro. Gdy tylko skończymy z Rakoczym, odwiedzimy Abdollaha. Załatw samolot albo helikopter. Jesteś zaprzyjaźniony z IHC, prawda? 827 Armstrong uśmiechnął się. - Wiesz wszystko, co? - Tylko o sprawach Teheranu, islamu, Iranu. - Ha-szemi zastanawiał się, co zrobiłby McIver i inni cudzoziemcy pracujący przy ropie, gdyby wiedzieli, że wicepremier Ali Kia, który wszedł właśnie do zarządu ATC, kilka dni temu zalecał natychmiastową nacjonalizację wszystkich zagranicznych firm związanych z wydobyciem ropy, wszystkich zarejestrowanych w Iranie statków powietrznych i firm lotniczych, a także natychmiastowe wydalenie wszystkich zagranicznych pilotów i innego personelu. - Jak zamierza pan załatwić obsługę pól roponoś-nych, ekscelencjo premierze? - zapytał, gdy się o tym dowiedział.

402

- Nie potrzebujemy cudzoziemców. Nasi piloci będą obsługiwać nasze pola. Czyż nie mamy setek pilotów, którzy muszą dowieść swej lojalności? Zakładam, że ma pan tajne akta wszystkich zagranicznych pilotów, kierownictwa i tak dalej. Eee, komitet ich potrzebuje. - Nie sądzę, żebyśmy coś mieli, ekscelencjo. Te akta są dziełem SAVAK-u - powiedział gładko Haszemi. - Sądzę, że wie pan, iż ci okropni ludzie mieli obszerną teczkę z danymi o Waszej Ekscelencji? - Jaką teczkę? O mnie? SAVAK? Pan na pewno się myli. - Być może. Nigdy tych akt nie czytałem, ekscelencjo, ale powiedziano mi o ich istnieniu. Podobno sięgają dwudziestu lat wstecz. Prawdopodobnie zawierają same kłamstwa... Zostawił roztrzęsionego wicepremiera Kia z obietnicą, że spróbuje po cichu dostać te akta i oddać mu je. Śmiał się przez całą drogę do kwatery Wywiadu Wewnętrznego. Akta Alego Kia - akta wicepremiera - rzeczywiście obejmowały okres dwudziestu lat i zawierały niepodważalne dowody wszelkiego rodzaju brzydko pachnących interesów, lichwy, tego, że głosował na Szacha i donosił, a także fotografie wymyślnych 828 praktyk seksualnych, które wprawiłyby konserwatywnych fundamentalistów w szał. - Z czego się śmiejesz? - zapytał Armstrong. - Z życia, Robercie. Kilka tygodni temu, gdyby zaszła potrzeba, dysponowałbym całym lotnictwem wojskowym, a teraz muszę cię prosić o załatwienie czarteru. Ty załatwisz czarter, a ja zezwolenie. - Uśmiechnął się. - Dasz mi paszport brytyjski, bardzo cholernie ważny, jakby powiedział Talbot, jeszcze przed startem. Zgoda? - Zgoda. - Armstrong stłumił ziewnięcie. - Skoro czekamy, czy mógłbym wysłuchać ostatniej kasety? Haszemi sięgnął po klucz; wstrzymał się, słysząc pukanie do drzwi. Wstał ociężale i otworzył. Natychmiast wyparowało z niego zmęczenie. Za drzwiami stało czterech mężczyzn: jeden z jego ludzi, pobladły, i trzech z Zielonych Opasek. Byli uzbrojeni. Fazir znał najstarszego. - Salam, generale - powiedział grzecznie, choć ze ściśniętym sercem. - Pokój z tobą. - Salam, pułkowniku. Pokój z tobą. - Generał Dża-nan miał twardą, brutalną twarz, przeciętą wąską linią ust. SAVAK. Spojrzał chłodno na Armstronga, wyjął jakiś dokument i wręczył go Haszemiemu. - Masz natychmiast przekazać mi więźnia Jazernowa. Haszemi wziął do ręki dokument, dziękując Bogu, że zaryzykował, schwytał Rakoczego i prędko doprowadził go do trzeciego stopnia. Do pułkownika Haszemiego Fazira, Wywiad Wewnętrzny. Pilne. Z upoważnienia Komitetu Rewolucyjnego. Wydział Wywiadu Wewnętrznego zostaje natychmiast rozwiązany, a cały personel przechodzi pod komendę generała Dżanana. Jest pan zawieszony w pełnieniu obowiązków do czasu otrzymania dalszych rozkazów. Natychmiast przekaże pan generałowi Dżananowi więźnia Jazernowa i wszystkie taśmy z przesłuchań [podpisano] Abrim Pahmudi, Dyrektor SAVAMA. - Ten szpieg jest na razie na drugim stopniu. Będzie pan musiał poczekać. Przeniesienie go byłoby niebezpieczne... 829 - Pan już za niego nie odpowiada. Generał skinął na jednego ze swych ludzi, który wyszedł, dał znak pozostałym czekającym w korytarzu, i zszedł po schodkach do izby, gdzie siedział pobladły i zdenerwowany lekarz. Gdy ludzie z Zielonych Opasek zobaczyli człowieka na stole, narzędzia i sposób, w jaki podłączono mu elektrody, rozbłysły im oczy. Lekarz zaczął zdejmować elektrody. W pokoju przesłuchań na górze Haszemi spojrzał na generała.

403

- Oświadczam oficjalnie, że przenoszenie go jest niebezpieczne. Pan ponosi za to odpowiedzialność. - In sza'a Allah. Proszę o taśmy. Haszemi wzruszył ramionami, otworzył górną szufladę i wręczył generałowi tuzin niemal bezużytecznych kaset z pierwszego i drugiego stopnia. - Pozostałe też. Szybko! - To już wszystkie. - Otworzyć drugą szufladę! Fazir ponownie wzruszył ramionami, wybrał klucz i starannie włożył go do zamka. Jeśli przekręcało się go odpowiednio, uruchamiał magnes, który kasował taśmy. Tylko on i Armstrong znali tę tajemnicę; wiedzieli też o zainstalowanym potajemnie drugim magnetofonie. - Nigdy nie wiesz, Haszemi, kto i kiedy cię zdradzi - powiedział Armstrong wiele lat temu, gdy razem instalowali to urządzenie. - W razie czego możesz wyczyścić taśmy, a potem wymienić te tajne za wolność. W tej grze nie można być zbyt ostrożnym. Haszemi otworzył szufladę, modląc się, żeby oba urządzenia działały. In sz'a Allah, pomyślał i wyjął osiem kaset. - Są nie nagrane, już mówiłem. - Jeśli tak, to przepraszam, a jeśli nie... In sza a Allah! - Generał spojrzał na Armstronga twardym jak granit spojrzeniem. - Niech pan szybko opuści Iran. Daję panu dzień i noc, w uznaniu pana dawnych zasług. 830 W DOMU BAKRAWANA, OKOLICE BAZARU, 20:57. Szahrazad leżała na brzuchu w swym łóżku, poddając się masażowi. Trochę pojękiwała, a jednak odczuwała przyjemność, gdy stara kobieta wcierała oliwę w posiniaczone ciało. - Och, ostrożnie, Dżari... - Tak, tak, moja księżniczko - mruknęła Dżari. Jej ręce, silne, lecz delikatne, usuwały ból. Była niańką, a potem służącą Szahrazad; karmiła ją piersią, gdy zmarło jej własne dziecko urodzone tydzień wcześniej. Karmiła ją przez dwa lata, a potem, ponieważ była miłą i spokojną kobietą - teraz już wdową - powierzono jej opiekę nad Szahrazad. Gdy ta wyszła za mąż za Emira Paknuriego, towarzyszyła jej w jego domu, a potem, gdy małżeństwo się rozpadło, zadowolone wróciły razem do Bakrawana. To głupota wydawać tego kwiatuszka za człowieka, który woli chłopców, choćby był niewiadomo jak bogaty, myślała zawsze Dżari, ale nigdy nie powiedziała tego głośno. Nigdy. Niebez*piecznie jest sprzeciwiać się woli pana domu i rodziny, tymbardziej jeśli jest tak pazernym skąpcem jak Dżared Bakrawan, myślała; nie żałowała go, gdy stracił życie. Gdy Szahrazad wyszła za mąż po raz drugi, Dżari nie zamieszkała z nią. Nie miało to jednak większego znaczenia, gdyż jej ulubienica spędzała tu czas, gdy niewierny wyjeżdżał. Wszyscy domownicy tak go nazywali, ale tolerowali, gdyż dawał żonie szczęście, które tylko kobieta może zrozumieć. - Eeee, co za diabły z tych mężczyzn - powiedziała i skryła uśmiech, rozumiejąc wszystko bardzo dobrze. Domownicy słyszeli wczoraj krzyki i płacz, a choć wiedzieli, że mąż ma prawo zbić swoją żonę i że Bóg pozwolił, aby ciosy niewiernego uleczyły ich panią, Dżari sama usłyszała nad ranem inne krzyki, krzyki jej i jego w Rajskim Ogrodzie. Dżari nigdy tam nie była. Słyszała o tym od innych, także od Szahrazad, ale te nieliczne wypadki, gdy jej mąż kładł się z nią do łóżka, służyły tylko jego przyjemności. Jej udziałem był ból i sześcioro dzieci, zanim

404

831 ukończyła dwadzieścia lat; czworo umarło zaraz po urodzeniu. Potem umarł mąż, wybawiając ją od śmierci, która byłaby nieuchronna, wiedziała to, w razie kolejnych porodów. Wedle woli Boga! Och, tak, powiedziała sobie z zadowoleniem, Bóg mnie uratował zabijając męża, który teraz na pewno smaży się w piekle, gdyż był bluźniercą i modlił się zaledwie raz dziennie. Bóg dał mi też Szahrazad! Spojrzała na piękne, delikatne ciało i długie czarne włosy. Eeee, powiedziała sobie, jak dobrze być tak młodą, tak wilgotną, tak prężną i gotową do wykonywania bożej pracy. - Odwróć się, księżniczko, ja... - Nie, Dżari, to tak boli... - Tak, ale muszę pomasować ci mięśnie brzucha i doprowadzić je do porządku. Zachichotała. - Już niedługo będą musiały być silne. Szahrazad odwróciła się i spojrzała na nią, zapominając o bólu. - Och, Dżari, jesteś pewna? - Tylko Bóg wie na pewno, księżniczko, ale przecież nie miałaś nigdy spóźnionego okresu? Czyż nie nadszedł już czas, abyś miała syna? Obie kobiety roześmiały się. Szahrazad poddawała się masażowi i rozmyślała o przyszłości, o szczęśliwej chwili, gdy powie: "Tommy, mam zaszczyt oświadczyć..." Nie, tak nie będzie dobrze. "Tommy, Bóg pobłogosławił nas..." Nie, tak też nie, chociaż to prawda. Gdyby był muzułmaninem i Irańczykiem, byłoby o wiele łatwiej. Och, Boże i proroku Boga, spraw, żeby Tommy został muzułmaninem i w ten sposób uniknął piekła. Spraw, żeby mój syn był silny i pozwól mu dorosnąć, żeby on sam miał synów i córki, a one synów... Och, jak bardzo Bóg nas pobłogosławił... Dała się ponieść myślom. Wieczów był cichy i spokojny; spadło trochę śniegu i nie słychać było wielu strzałów. Już niedługo zjedzą swój wieczorny posiłek, a potem zagra w tryktraka z kuzynem Karimem albo 832 z Zarah, żoną brata Meszanga. Potem pójdzie spać, zadowolona z dobrze spędzonego dnia. Gdy rano obudziła ją Dżari, słońce stało już wysoko na niebie, a choć popłakała trochę z bólu, oliwa i masaż szybko go złagodziły. Potem rytualne ablucje i pierwsza modlitwa dnia, klęczenie przed małym relikwiarzem w kącie sypialni z Sadżadeh, kwadratowym pięknym gobelinem i czarką świętego piasku z Kerbeli, różańcem i pięknie zdobionym egzemplarzem Koranu. Potem szybkie śniadanie złożone z herbaty, jeszcze gorącego chleba prosto z pieca, masła, miodu i mleka oraz jajka na miękko; jajek rzadko brakowało, mimo ogólnie złego zaopatrzenia. Po śniadaniu od razu na bazar, w czado-rze i z zasłoniętą twarzą, żeby spotkać się z Meszangiem, ukochanym i podziwianym bratem. - Och, Meszang, kochany, wyglądasz na zmęczonego. Słyszałeś już o naszym mieszkaniu? - Tak, tak, słyszałem - odparł ponuro. Miał podkrążone oczy. Przez te cztery dni od czasu aresztowania ojca bardzo się postarzał. - Psie syny, wszyscy! Ale to nie nasi ludzie. Słyszałem, że to ludzie z OWP, działający według instrukcji tego Komitetu Rewolucyjnego. - Zadygotał. - Wedle woli Boga. - Tak, wedle woli Boga, ale mój mąż powiedział, że człowiek o imieniu Tejmur, dowódca, kazał nam zabrać nasze rzeczy przed dzisiejszą popołudniową modlitwą. - Tak, wiem. Twój mąż zostawił dla mnie wiadomość, zanim wyruszył do Zagrosu. Wysłałem już Alego i Hasana, i kilku innych służących. Powiedziałem im, żeby udawali tragarzy i zabrali wszystko, co się da. - Och, dziękuję, Meszang. Jesteś bardzo sprytny. - Odczuła ogromną ulgę. Nie wyobrażała sobie, jak mogłaby pójść tam sama. Jej oczy napełniły się łzami. - Wiem, że to wola Boga, ale czuję się taką pustkę bez ojca.

405

- Tak, tak samo jest ze mną... In sz'a Allah. Niczego więcej nie mógł już zrobić. To, co mógł, zrobił prawidłowo. Nadzorował umycie ciała i owinięcie 833 go w najlepszy muślin; potem pogrzeb. Pierwsza część żałoby już minęła. Czterdziestego dnia odbędzie się następna ceremonia na cmentarzu; wszyscy będą płakać i rozdzierać szaty, będą niepocieszeni. Potem jednak, podobnie jak teraz, każdy z nich znów podejmie ciężar życia. Trzeba będzie odmawiać szahadę pięć razy dziennie i podporządkować się pięciu filarom islamu, żeby trafić do nieba, a nie do piekła - jedyny naprawdę ważny powód życia. Ja na pewno pójdę do raju, pomyślał z niezachwianą pewnością siebie. Siedzieli milcząc w małym pokoju nad sklepem, który jeszcze niedawno stanowił prywatne królestwo Dżareda Bakrawana. Nie do wiary, upłynęły dopiero cztery dni od czasu, gdy ojciec negocjował z Alim Kia nową pożyczkę - będziemy musieli jakoś jej udzielić - a Paknuri wpadł do środka i rozpoczęły się te wszystkie kłopoty. Psi syn! To jego wina! On przyprowadził Zielone Opaski! Tak, już od lat był prawdziwym przekleństwem. Gdyby nie jego słabość, Szahrazad miałaby już pięcioro czy sześcioro dzieci, a ludzie z bazaru nie drwiliby z nich za plecami. Dostrzegł siniec wokół lewego oka siostry, lecz tego nie skomentował. Dziś rano podziękował Bogu i zgodził się z żoną, że bicie dobrze jej zrobiło. - Dobre bicie od czasu do czasu nie zaszkodzi, Zarah - powiedział z zadowoleniem. Wszystkie kobiety potrzebują teraz dobrego bicia, pomyślał, z tym ich ciągłym gderaniem, ględzeniem, krzykami i sprzeczkami, z zazdrością i wtrącaniem się we wszystko i całym tym bezbożnym gadaniem o głosowaniu, marszach i protestach. Przeciwko czemu? Przeciwko prawom Boga? Nigdy nie zrozumiem kobiet. Nawet prorok, niech jego imię będzie chwalone, nawet on, najdoskonalszy człowiek, jaki kiedykolwiek żył, nawet on miałby problemy z kobietami. Dziesięć kolejnych żon, po Chadidży, jego pierwszej, zmarło po urodzeniu mu szóstki dzieci; jaka szkoda, że nie przeżył go syn, tylko córka, Fatima. Nawet po tych wszystkich doświadczeniach z kobietami 834 napisane jest, że nawet prorok, nawet on, musiał od czasu do czasu od nich odpocząć. Dlaczego kobiety nie zadowalają się siedzeniem w domu, nie są posłuszne i spokojne, nie przestają być wścibskie? Jest tak wiele do zrobienia. Trzeba wykryć i zapobiec tylu zagrożeniom, poznać tyle tajemnic, poradzić sobie z zaległymi rachunkami, nie załatwionymi promesami i nie spłaconymi długami. A czasu tak mało. Nasze mienie skradzione, wioski, posiadłość nad Morzem Kaspijskim, domy, mieszkania i budynki w całym Teheranie. Te diabły wiedzą o wszystkim! Diabły! Komitet Rewolucyjny, mułłowie i Zielone Opaski to diabły na ziemi. Jak mam sobie poradzić z nimi wszystkimi? Jakoś jednak muszę. Muszę, a w przyszłym roku udam się na pielgrzymkę do Mekki. -Wedle woli Boga - powiedział i poczuł się trochę lepiej. To Bóg chciał, żebym objął wszystkie sprawy o wiele wcześniej, niż się spodziewałem. To trudne, choć jestem tak wyszkolony, jak tylko może być wyszkolony syn do przejęcia imperium, nawet imperium Bakrawana. Bóg chciał także, abym wiedział już wcześniej, na czym polega większość tajemnic. Ojciec wprowadzał mnie w nie w ciągu ostatnich lat, gdy odkrył, że można mi ufać, że jestem sprytniejszy, niż przypuszczał. Czyż to nie ja zasugerowałem skorzystanie z numerowych rachunków banku szwajcarskiego już prawie siedem lat temu, z amerykańskich bonów skarbowych. Doradziłem inwestowanie w nieruchomości w Ameryce Łacińskiej, a przede wszystkim w Seven Sisters. Zarobiliśmy miliony, a wszystkie dzięki Bogu poza zasięgiem tych psich synów! Bezpieczne. Ulokowane w Szwajcarii w złocie, ziemi, pewnych,

406

gwarantowanych akcjach, w dolarach, markach niemieckich, jenach i frankach szwajcarskich... Spostrzegł, że Szahrazad patrzy na niego z wyczekiwaniem. - Służący zrobią wszystko przed zachodem słońca, Szahrazad, nie martw się - powiedział. Kochał ją, lecz chciał, żeby już sobie poszła i żeby mógł wrócić do 835 pracy. Nadszedł jednak czas, aby zagrać na innej strunie. - Ten twój mąż zgodził się zostać muzułmaninem, prawda? - Jak to miło z twojej strony, że pamiętasz, kochany Meszangu. Mój mąż zgodził się to rozważyć - odparła broniąc się. - Nauczam go, gdy tylko mogę. - To dobrze. Gdy wróci, powiedz mu, proszę, że chcę z nim porozmawiać. - Tak, oczywiście - odpowiedziała gorliwie. Meszang był teraz głową rodziny, a jako takiemu należał się mu bezwzględny posłuch. - Rok i dzień już minął, czyż nie tak? Szahrazad rozpromieniła się. - Mam zaszczyt powiedzieć ci, kochany Meszangu, że być może Bóg nas pobłogosławił. Jestem spóźniona o kilka dni... - Bogu niech będzie chwała. Trzeba to uczcić. Ojciec byłby zadowolony. - Dotknął jej dłoni. - Dobrze. A co z nim, z twoim mężem? To doskonały moment, żeby się rozwieść, prawda? - Nie! Och, jak możesz coś takiego mówić? - wy-buchnęła gniewem, którego nie zdołała opanować. - Och, absolutnie nie, och, nie, to by było straszne. Umarłabym. To by było strasz... - Uspokój się, Szahrazad! Pomyśl! - Meszanga zdumiał jej brak dobrego wychowania. - On nie jest Irań-czykiem, nie jest muzułmaninem, nie ma pieniędzy, nie ma przyszłości. Nie jest wart pozostawania w rodzinie Bakrawanów, zgodzisz się chyba? - Tak, oczywiście, ja... zgadzam się z wszystkim, co mówisz, gdybym jednak mogła dodać... - mówiła chaotycznie, nie podnosząc wzroku, aby ukryć wstrząs, jaki przeżyła. Przeklinała się za to, że nie doceniła niechęci, jaką Meszang odczuwał wobec jej Tommy'ego. Teraz jest wrogiem, przed którym trzeba było się bronić. Jak mogłam być tak naiwna i głupia? - Wiem, że mogą powstać problemy, mój kochany, i zgadzam się ze wszystkim, co mówisz... Słyszała swój uprzejmy, słodki głosik, a jednocześnie jej umysł pracował z szybkością 836 światła, analizując wszystko, odrzucając różne wersje, próbując obmyślić jakiś plan - na teraz i przyszłość - gdyż bez dobrej woli Meszanga życie byłoby bardzo trudne. - Jesteś najmądrzejszym człowiekiem, jakiego znam... ale, może będzie wolno mi powiedzieć, że Bóg postawił go na mojej drodze, a ojciec zgodził się na to małżeństwo, zatem, dopóki Bóg nie zabierze go z mojej drogi i... - Teraz ja jestem głową rodziny i wszystko się zmieniło. Ajatollah wszystko zmienił - uciął ostro. Nigdy nie lubił Locharta, miał do niego uraz jako do niewiernego, przyczyny wszystkich ich obecnych i dawniejszych kłopotów. Gardził nim jako natrętem i uważał, że jest przyczyną nieuzasadnionych wydatków. Nie mógł jednak w niczym przeszkodzić, a wobec cichej zgody ojca, nie ujawniał tych uczuć. - Nie zaprzątaj sobie tym swojej pięknej główki, ale rewolucja wszystko zmieniła. Żyjemy teraz w innym świecie. Muszę to uwzględnić, myśląc o przyszłości twojej i twojego syna. - Masz rację, Meszangu. Błogosławię cię za to, że myślisz o mnie i o moim dziecku. Jesteś wspaniały. To cudowne, że jesteś tutaj i możesz się o nas troszczyć - odparła, całkowicie już nad sobą panując. Wypowiadała dalsze pochlebstwa, przymilała się, zacierając wrażenie, jakie wywarło jej poprzednie nieodpowiednie zachowanie. Przywołała cały swój spryt, żeby nie pozwolić mu na mówienie o innych sprawach. Potem, we właściwym momencie, powiedziała: - Na pewno jesteś bardzo zajęty. - Wstała i uśmiechnęła

407

się. - Czy ty i Zarah przyjdziecie do domu na kolację? Będzie kuzyn Karim, jeśli uda mu się wyrwać z bazy. Czyż to nie miłe? Nie widziałam go od czasu... - w porę ugryzła się w język - chyba przez cały tydzień. Ale najważniejsze jest to, Meszangu, że kucharz przygotowuje twój ulubiony cho-reszt właśnie w taki sposób, jak lubisz. - Tak? Och, dobrze, tak, będziemy, ale powiedz mu, żeby nie dawał za dużo czosnku. A co do twojego męż... - Och, to mi coś przypominało, kochany Meszangu - zagrała swą ostatnią jak na razie kartą. - Słyszałam, że 837 pozwoliłeś Zarah wziąć udział w marszu protestacyjnym; to miło, że jesteś taki wyrozumiały. - Zobaczyła, że poczerwieniał i zaśmiała się w duchu, wiedząc, że Zarah równie uparcie wybiera się na tę demonstrację, jak on się temu sprzeciwia. To sprawiło, że wpadł w furię. Słuchała go cierpliwie, spoglądając niewinnym wzrokiem, kiwając potakująco głową i wyczekując właściwego momentu. - Mój mąż zgadza się z tobą całkowicie, kochany Meszangu - wtrąciła z odpowiednim zapałem. - Tak, całkowicie, najdroższy braciszku, a ja na pewno przypomnę Zarah, jeśli mnie o to zapyta, o twoich uczuciach... - Choć niczego to nie zmieni, dodała w myślach, gdyż my i tak pójdziemy. Pocałowała go lekko. - Do widzenia, kochany. Spróbuj nie pracować zbyt ciężko. Dopilnuję, żeby choreszt był taki jak powinien. Od razu poszła do Zarah i ostrzegła ją, że Meszang jest nadal wściekły z powodu marszu. - To śmieszne! Będą tam wszystkie nasze przyjaciółki, Szahrazad. Czy on chce, żebyśmy musiały się wstydzić? Razem przygotowały plan. Zabrało to sporo czasu; ponieważ było już późne popołudnie, pospieszyła do domu, żeby kazać przyrządzić choreszt. - Dokładnie taki, jak lubi pan... jeśli dodasz za dużo czosnku i wszystko nie będzie doskonałe, to ja... ja poproszę starą Aszabageh, czarownicę, żeby rzuciła na ciebie zły urok! Idź na rynek i kup kawony, on je bardzo lubi! - Ale, panienko, kawonów nie można dostać już od... - Zdobądź jednego! - pisnęła i tupnęła nogą. - Jednego na pewno uda ci się kupić! Potem przyglądała się, jak Dżari układa ubrania jej i Tommy'ego. Od czasu do czasu roniła łzę; nie z powodu utraty mieszkania, na którym bardziej zależało Tom-my'emu niż jej, lecz z radości, że jest znów w domu. Odpoczynek, ostatnia modlitwa, potem kąpiel, a teraz masaż. 838 - Już, księżniczko - powiedziała Dżari, której omdlewały ręce. - Teraz powinnaś przebrać się do kolacji. Co chciałabyś włożyć? Włożyła ubranie, które Meszangowi podobało się najbardziej: kolorową wełnianą spódnicę i bluzkę. Jeszcze raz sprawdziła choreszt i polo - rozpływający się w ustach, przygotowany na sposób irański ryż ze złotą zasmażką - oraz inny przysmak Meszanga, kawon, wonny, soczysty i perfekcyjnie obrany. Czekała na przybycie kuzyna, Karima Peszadiego. Bardzo- go kochała. Pamiętała wspaniałe dni, gdy razem dorastali - ich rodziny przebywały często razem - latem wyjeżdżali do posiadłości nad Morzem Kaspijskim, pływali i żeglowali, a zimą narty w okolicach Teheranu; ciągłe przyjęcia, tańce i śmiechy, Karim, wysoki, tak jak jego ojciec, pułkownik, komendant bazy w Kowissie, i tak samo przystojny. Karim przypominał jej zawsze ten pierwszy wieczór we wrześniu, gdy zobaczyła dziwnego wysokiego cudzoziemca o niebieskoszarych oczach, które rozgorzały na jej widok niebiańskim ogniem, o którym pisali starożytni poeci... - Wasza Wysokość, Jego Ekscelencja kuzyn, kapitan Karim Peszadi, prosi o pozwolenie spotkania się z panią, Radośnie wybiegła na jego spotkanie. Wyglądał przez okno mniejszego salonu. Ściany, małe lustra i okna zdobione artystycznym wzorem perskim. Jedyne umeblowanie stanowiła tradycyjnie niska sofa ciągnąca się wzdłuż ścian. Kilkanaście centymetrów od niej

408

rozpościerał się miękki dywan pokryty poduszkami ze wspaniałej perskiej tkaniny, takiej jak na oparciach przymocowanych do ścian. - Kochany Karimie, jak wspaniale... - Urwała. Widziała go po raz pierwszy od czasu, gdy tydzień temu pojechali razem oglądać rozruchy w Doszan Tappeh. Teraz patrzyła na kogoś obcego: ściągnięta skóra opinająca wystające kości policzkowe, przeraźliwa bladość, podkrążone oczy, zmierzwiona broda i ubranie w nieła839 dzie. Zwykle był nienagannie ubrany i zadbany. - Och, Karimie, co się stało? Poruszył ustami, ale nie wydobył się z nich żaden dźwięk. Spróbował powtórnie. - Ojciec nie żyje, rozstrzelany za zbrodnie przeciwko islamowi. Ja jestem podejrzany i zawieszony w obowiązkach; mogą mnie w każdej chwili aresztować - powiedział gorzko. Podejrzewają większość naszych przyjaciół. Pułkownik Dżabani zniknął. Oskarżony o zdradę stanu. Pamiętasz go? To ten, który prowadził lud przeciwko nieśmiertelnym i stracił prawie całą dłoń... Usiadła. W oniemieniu patrzyła na niego i słuchała jego słów. - ...Nie powiedziałem jeszcze najgorszego, kochana Szahrazad. Wujek... wujek Walik, Annusz, malutki Dżalal i Setarem nie żyją. Zabici podczas próby ucieczki do Iranu cywilnym 212... Zdało się jej, że serce przestało bić i dopełnia się złowieszczy los. - ...zostali wykryci i zestrzeleni przy granicy z Irakiem. Byłem dzisiaj w dowództwie i czekałem na przesłuchanie przez nasz komitet, gdy nadszedł teleks z naszej bazy w Abadanie. Te psie syny z komitetu nie umieją czytać; poprosili mnie o przeczytanie teleksu, nie wiedząc, że jestem krewnym Walika. Teleks był oznaczony jako tajny. Pisano w nim, że ustalono tożsamość zdrajców, generałów Walika i Seladiego na podstawie dokumentów znalezionych w szczątkach 212, podobnie jak innych i... i kobiety, i dwójki dzieci... i poproszono nas o sprawdzenie uprowadzonego helikoptera, prawdopodobnie z firmy Toma, EP-HBC... Zemdlała. Gdy odzyskała przytomność, Dżari ocierała jej czoło mokrym ręcznikiem; inni służący przyglądali się niespokojnie. Karim, pobladły i skruszony, stał nieco dalej. Skierowała na niego bezradnie spojrzenie. Powróciły słowa, które wypowiedział, przypomniała sobie słowa Erik-kiego i dziwne zachowanie Tommy'ego. Gdy zestawiła te fakty, zaczęła ją ogarniać kolejna fala przerażenia. 840 - Czy... czy ekscelencja Meszang już przybył? - zapytała słabym głosem. . - Nie, nie, księżniczko. Pomogę ci dojść do łóżka, zaraz poczujesz się lepiej. - Ja., nie, dziękuję, Dżari. Czuję... czuję się dobrze. Proszę, zostawcie nas samych. - Ale księż... - Zostawcie nas samych! Usłuchali. Karima przepełniała udręka. - Proszę, wybacz mi, kochana Szahrazad. Nie powinienem martwić cię tyloma sprawami, ale... ale dowiedziałem się o ojcu dziś rano. Przepraszam, Szahrazad, to nie dla kobiety... - Karim, błagam cię, posłuchaj - przerwała mu zdesperowana. - Cokolwiek zrobisz, nie wspominaj o wujku Waliku, nie wspominaj o nim Meszangowi i... i o innych. Jeszcze nie teraz, proszę cię! Nie mów o Waliku! - Ale dlaczego? - Ponieważ... ponieważ... - Och, Boże, och, Boże, co ja mam zrobić? - pomyślała; miała ochotę krzyczeć. To na pewno Tommy pilotował HBC, na pewno, och, Boże, spraw, żebym się myliła, jestem jednak pewna, że o tym właśnie mówił Erikki: "Nie martw się, Tommy obsługuje czarter do Bandar Dejlamu. Leci HBC z częściami zamiennymi. To nie potrwa dłużej niż dzień lub dwa". Czyż Bander Dejlam nie leży koło Abadanu, to znaczy blisko granicy? Wujek Walik odwiedził Tom-my'ego późną nocą, o wiele za późno, gdyby sprawa

409

nie była bardzo pilna. A potem, gdy wyszedł, Tommy się zmienił. Martwił się i wpatrywał w ogień. Rodzina musi dbać o rodzinę. Coś takiego wtedy mruknął. Och, Boże, pomóż mi... - O co chodzi, Szahrazad, o co chodzi? Nie śmiem ci tego powiedzieć, Karimie, choć powierzyłabym ci własne życie. Muszę chronić Tommy'ego. Jeśli Meszang dowie się o Tommym, to wszystko się skończy. On go zadenuncjuje, nie będzie ryzykował dalszych kłopotów... lub zbrodni przeciwko Bogu! Nie 841 mogę walczyć z rodziną; Meszang każe mi wziąć rozwód. O Boże, co mam robić? Bez Tommy'ego ja... ja umrę, wiem, że tak... Co mówił Tommy o transporcie helikoptera? Do Asz Szargaz? To miało być tam, czy do Nigerii? Nie śmiem ci powiedzieć, Karimie, nie śmiem... Gdy jednak dojrzała ogrom jego zatroskania, otworzyła usta i wypluła z siebie wszystko, czego nie śmiała powiedzieć. - To niemożliwe - zająknął się - niemożliwe, w teleksie napisali, że nikt nie przeżył. On nie mógł być w środku. - Tak, ale był. Jestem tego pewna. Jestem pewna. Och, Karimie, co ja mam zrobić? Pomóż mi, proszę, błagam cię, pomóż miiii! - Po policzkach płynęły jej łzy. Objął ją i próbował uspokoić. - Proszę, nie mów Meszan-gowi, proszę, pomóż mi, jeśli mój Tommy... ja umrę. - Ale Meszang w końcu się dowie! Musi się dowiedzieć. - Proszę, pomóż mi. Musi być coś, co możesz zrobić, musi być coś... Otworzyły się drzwi; do salonu wpadł Meszang, a za nim Zarah. - Szahrazad, moja droga, Dżari powiedziała, że zemdlałaś. Co się stało? Czy już dobrze się czujesz? Karim, jak się masz? - Urwał, zdumiony wyglądem Karima. - Co się, na Boga, dzieje? W ciszy, która zapadła, Szahrazad położyła rękę na ustach, przerażona, że znowu się wygada. Zobaczyła, że Karim się waha. Cisza robiła się coraz bardziej nieznośna. Potem usłyszała, jak Karim pospiesznie wyjaśnia: - Przynoszę straszne wieści. Po pierwsze... po pierwsze, mój ojciec. Został rozstrzelany, rozstrzelany za... za zbrodnie przeciwko islamowi... - To niemożliwe! - mruknął Meszang. - Bohater z Dhofar? Na pewno się mylisz. - To nie było także możliwe w przypadku ekscelencji Dżareda Bakrawana, a jednak nie żyje. Mój ojciec nie żyje, podobnie jak on. Są jeszcze inne wieści, wszystkie złe... 842 Szahrazad bezradnie wybuchnęła płaczem. Zarah objęła ją ramieniem. Serce Karima wyrywało się do Szahrazad; zostawił Walika, jego żonę i dzieci innym. - In sza'a Allah - powiedział, czując wstręt do tej wymówki, skrywającej bluźniercze zbrodnie popełniane przez ludzi w imieniu Boga, którego tacy ludzie nigdy nie znali. Prawdziwym darem Boga jest Ajatollah, pomyślał. Musimy tylko pójść za nim i oczyścić islam z tych występnych bluźnierców. Bóg ukarze ich po śmierci, którą my, żywi, musimy im zadać jako sprawiedliwą karę. - Same złe wiadomości. Jestem podejrzany, tak samo większość moich przyjaciół. Dla całego lotnictwa wybiła godzina próby. Postąpiłem głupio, opowiadając o tym Szahrazad... Chciałem, żebyś o tym wiedział, Meszangu, ale to głupie, że powiedziałem jej. Dlatego... dlatego zemdlała. Wybaczcie mi, proszę. Niestety nie mogę zostać. Muszę... muszę wracać. Chciałem tylko wam o tym powiedzieć... musiałem komuś powiedzieć... W BIURZE McIVERA, 22:20. McIver siedział samo-I tnie w biurze w przybudówce na dachu. Siedział na I poskrzypującym krześle, z nogami na biurku. Czytał. Dzięki generatorowi światło paliło się jasno, a w pokoju i było ciepło. Teleks pracował, radiostacja też. Było już I późno, nie miał jednak po co wracać do domu, gdzie było

410

j zimno i czekała Genny. Podniósł wzrok, słysząc pospieszne kroki na zewnętrznych schodach. Nerwowe pukanie. I - Kto tam? - Kapitan McIver? To ja, kapitan Peszadi, Karim Peszadi. Zdziwiony McIver otworzył drzwi. Znał dobrze młodego człowieka, zarówno z kursów pilotów helikop-, terowych, jak i jako kuzyna Szahrazad. Wyciągnął na i powitanie rękę, skrywając zdziwienie wywołane wygląI dem młodzieńca. - Wejdź, Karimie, czym mogę służyć? Było mi strasznie przykro, gdy usłyszałem o aresztowaniu twojego ojca. d 843 - Został rozstrzelany dwa dni temu. - Och, Chryste! - Tak. Przepraszam, ale nie mam do powiedzenia niczego przyjemnego.- - Karim szybko zamknął drzwi i zniżył głos. - Przepraszam, ale muszę się spieszyć. Jestem już o całe godziny spóźniony. Przed chwilą byłem u Szahrazad. Poszedłem do pańskiego mieszkania, ale kapitan Pettikin powiedział, że jest pan tutaj. Dziś wieczorem przeczytałem tajny teleks z naszej bazy w Abadanie. - Przytoczył treść teleksu. McIver był przerażony i próbował to ukryć. - Czy powiedziałeś o tym kapitanowi Pettikinowi? - Nie. Pomyślałem sobie, że powinienem powiedzieć tylko panu. - O ile wiemy, HBC został uprowadzony. Żaden *z naszych pilotów nie ma z tym... - Nie jestem tutaj służbowo. Przyszedłem tylko po to, żeby panu powiedzieć, gdyż nie ma Toma. Nie wiedziałem, co zrobić. Widziałem się z Szahrazad i dowiedziałem się zupełnie przypadkowo o Tomie. - Powtórzył słowa Szahrazad. - W jaki sposób Tom mógł ocaleć, skoro wszyscy zginęli? McIver poczuł kłucie w klatce piersiowej. - Ona jest w błędzie. - Na litość boską, proszę powiedzieć mi prawdę! Pan na pewno wie! Tom musiał panu powiedzieć! Może mi pan zaufać - wybuchnął młody człowiek, odchodząc od zmysłów ze zmartwienia. - Musi mi pan zaufać. Może będę mógł pomóc. Tom jest w śmiertelnym niebezpieczeństwie, także Szahrazad i nasze obie rodziny! Musi mi pan zaufać! W jaki sposób Tom się wydostał? McIver poczuł, że węzeł zaciska się wokół nich wszystkich: Locharta, Pettikina, jego samego. Nie trać głowy, nakazał sobie, bądź ostrożny, nie waż się do niczego przyznać. Nie przyznawaj się do niczego. - O ile wiem, Tom był daleko od HBC. - Kłamca! - wykrzyknął gniewnie młodzieniec i wyrzucił z siebie to, co gruntownie przemyślał po drodze tutaj - idąc, walcząc o miejsce w autobusie, znów idąc. 844 Śnieg, zimno i rozpacz. Świadomość, że ma stanąć przed komitetem. - Musiał pan podpisać zezwolenie, pan albo Pettikin, a nazwisko Toma musiało być na zezwoleniu. Znam was aż za dobrze, pana i to pańskie wbijanie wszystkim do głowy, że trzeba wpisywać się do książki, podpisywać formularze, zawsze mieć podpisany formularz. Zrobił to pan, prawda? Prawda? - krzyczał. - Będzie lepiej, jeśli pan już wyjdzie, kapitanie - uciął McIver. - Pan jest w to zamieszany nie mniej niż Tom. Nie widzi pan tego? Pan ma kłopoty, jak... - Niech pan lepiej zostawi to wszystko w spokoju. Wiem, że jest pan zdenerwowany i ta sprawa z ojcem - powiedział uprzejmie. - Jest mi naprawdę strasznie przykro.

411

Jeśli nie liczyć cichego pomruku radiostacji i generatora umieszczonego na dachu, panowała absolutna cisza. McIver czekał, Karim czekał. Potem młody człowiek nieznacznie skinął głową. - Ma pan rację - odparł przygnębiony. - Dlaczego miałby mi pan ufać? Zaufanie to coś, co od nas odeszło. Nasz świat stał się piekłem na ziemi, wszystko przez Szacha. Ufaliśmy mu, a on nas zawiódł. Dał nam fałszywych sprzymierzeńców, nałożył kaganiec generałom, uciekł i zostawił nas w pułapce. To wstyd, zostawił nas fałszywym mułłom. Przysięgam na Boga, że może mi pan ufać, ale co to znaczy dla pana czy kogokolwiek innego? Zaufanie od nas odeszło. - Wykrzywił twarz. - Może Bóg też od nas odszedł. - Radiostacja w przyległym pokoju cicho zatrzeszczała skutek burzy elektrycznej gdzieś w eterze. - Czy może pan wywołać Zagros? Szahrazad powiedziała, że Tom wrócił tam. dziś rano. - Próbowałem już wcześniej, ale mi się nie udało - odpowiedział zgodnie z prawdą McIver. - O tej porze roku to prawie niemożliwe, ale wiem, że dotarli bezpiecznie; nasza baza w Kowissie przekazała informację zaraz po południu. 845 - Niech... niech pan lepiej powie Tomowi o tym, co powiedziałem panu. Niech pan mu powie, żeby uciekał. - Karim dodał głucho: - Wy wszyscy macie szczęście; wszyscy możecie wrócić do domu. - Załamał się; po policzkach popłynęły mu łzy. - Och, chłopcze... McIver objął go ramieniem gestem pełnym współczucia; młodzieniec był w wieku jego własnego syna, bezpiecznego w Anglii, bezpiecznie urodzonego w Anglii, bezpiecznego na ziemi, lekarza nie mającego nic wspólnego z lataniem, bezpiecznego... Boże w niebiosach, kto jest naprawdę bezpieczny? Po chwili poczuł, że młodzieniec odsuwa się od niego. Aby zaoszczędzić mu upokorzenia, odwrócił się i spojrzał na kuchenkę. - Właśnie chciałem się napić herbaty. Zrobić także tobie? - Ja... ja tylko wypiję tylko trochę wody i pójdę, dziękuję. McIver natychmiast poszedł po wodę. Biedny chłopak, pomyślał, jak strasznie postąpiono z jego ojcem. Taki wspaniały facet: twardy, zwolennik ostrego kursu, ale uczciwy i lojalny, żadnych nieuczciwych kombinacji na boku. Straszne. Boże wszechmogący, jeśli rozstrzelali jego, mogą to zrobić z każdym. Wszyscy niedługo umrzemy, nie w ten, to inny sposób. - Proszę. - Wręczył Karimowi szklankę. Młody człowiek wziął ją, zawstydzony, że stracił nad sobą panowanie w obecności cudzoziemca. - Dziękuję. Dobranoc. - Spostrzegł, że McIver patrzy na niego w dziwny sposób. - O co chodzi? - Wpadła mi do głowy pewna myśl, Karimie. Czy mógłbyś mieć dostęp do wieży Doszan Tappeh? - Nie wiem, a dlaczego? - Gdybyś miał, a nikt nie wiedziałby, czego naprawdę chcesz, może mógłbyś wyciągnąć zezwolenie HBC. Powinno być w książce startów, jeśli robili tamtego dnia wpisy. Wtedy moglibyśmy sprawdzić, kto był pilotem, prawda? 846 - Tak, ale co by nam z tego przyszło? - Karim patrzył w jasne oczy osadzone w pobrużdżonej twarzy. - Na pewno to się nagrało automatycznie na taśmę. - Może tak, a może nie. Tam toczyły się walki; może nie byli tacy sprawni. O ile wiemy, ten, kto wziął HBC, nie dostał słownego zezwolenia z wieży. Po prostu wystartował. Może w całym tym zamieszaniu nawet nie odnotowali zezwolenia. - McIver, rozwijając tę myśl,

412

nabierał coraz większej nadziei. - Ślad mógł pozostać tylko w książce, w książce zezwoleń na start. Prawda? Karim próbował wybadać, do czego zmierza McIver. - A jeśli to był, powiedzmy, Tom Lochart? - Nie wiem, jak to by się mogło stać, gdyż wtedy musiałby tam być mój podpis, a to, eee, to by było fałszerstwo. - McIver niechętnie kłamał, jego pospiesznie sklecona historyjka brzmiała z każdą chwilą coraz gorzej. - Podpisałem tylko jedno zezwolenie dla Nog-gera Lane'a na przewóz części do Bandar Dejlamu, ale unieważniłem je, zanim wystartował. Te części nie były ważne, chciałem poczekać, aż uzbiera się więcej, a w tym czasie uprowadzono HBC. - Zezwolenie jest jedynym dowodem? - Tylko Bóg jeden wie, czy na pewno. Jeśli zezwolenie jest na Toma Locharta i jest na nim mój podpis, to jest on fałszywy. Takie fałszerstwo może sprawić wiele kłopotu, a więc nie powinno istnieć, prawda? Karim ociężale pokręcił głową. Myślał już o wieży. Minąć strażników - czy będą tam strażnicy? - odnaleźć książkę i właściwą stronę i zobaczyć... zobaczyć Zieloną Opaskę w drzwiach. Zabić go, zabrać książkę i wybiec równie cicho, jak się weszło. Pójść do Ajatollaha, powiedzieć mu o potwornej zbrodni popełnionej na ojcu. Ajatollah jest mądry, wysłucha, nie tak jak te psy, które nadużywają Słowa. Od razu nakaże odwet w imieniu Jedynego Boga. Potem pójść do Meszanga i powiedzieć mu, że rodzina jest ocalona, a co ważniejsze, wiedzieć, że Szahrazad, którą kochał do szaleństwa i której pragnął do szaleństwa, ale nie mógł nigdy mieć - bliski kuzyn, sprzeczne z prawem Koranu - także jest ocalona. 847 - Zezwolenie nie powinno istnieć - powtórzył, teraz już bardzo zmęczony. Wstał. - Spróbuję. Tak, spróbuję. Co się przydarzyło Tomowi? Przerwał im stukot teleksu. Drgnęli. McIver spojrzał na Karima. - Gdy go spotkasz, zapytaj, czy to, co masz zrobić, jest właściwe, dobrze? Zapytaj Toma. - Salam. Uścisnęli sobie ręce. Karim wyszedł, a McIver zamknął za nim drzwi. Teleks nadała Genny w Asz Szargaz. Cześć dzieciaku numer jeden. Rozmawiałam o wszystkim z Chinaboy. Przyjedzie jutro wieczorem, w poniedziałek, i leci we wtorek 125 do Teheranu. Wyznacza ci spotkanie i konferencję na lotnisku. Wszystko przygotowane do remontu 212 i szybkiego odesłania. Potwierdzić. Rozmawiałam z dziećmi w Anglii; wszystko w porządku. Świetnie się bawię i szaleję w mieście, zadowolona, że cię tu nie ma. Dlaczego cię nie ma? MacAlister. MacAlister było jej nazwiskiem panieńskim, którego używała wtedy, gdy była bardzo znudzona mężem. - Poczciwa stara Gen - powiedział na głos. Myśląc o niej, poczuł się lepiej. To dobrze, że jest bezpieczna i poza tym całym bałaganem. Dobrze, że zadzwoniła do dzieci; to musiało jej sprawić przyjemność. Po raz drugi przeczytał teleks. O co, do cholery, chodzi z Andym? Już niedługo się dowiem. Przynajmniej jesteśmy w kontakcie przez Asz Szargaz. Usiadł na miejscu sekretarki i zaczął wystukiwać potwierdzenie. O zmierzchu przyszedł teleks z Aberdeen, ale był nieczytelny poza podpisem: Gavallan. natychmiast poprosił o powtórzenie; do tej pory czekał bezskutecznie na odpowiedź. Odbiór radiowy był także zły. Krążyły pogłoski o silnych burzach śniegowych w górach. Serwis Światowy BBC - sygnał zanikał i słyszalność była znacznie gorsza niż zwykle - podawał wiadomości o potężnych burzach w całej Europie i na Wschodnim Wybrzeżu USA, o powodziach w Brazylii. Wiadomości w ogóle były kiepskie: dalsze strajki w Anglii, ciężkie 848 walki w Wietnamie pomiędzy armiami chińską i wietnamską, zestrzelenie przez partyzantów rodezyjskiego liniowca schodzącego do lądowania. Carter zapowiada racjonowanie benzyny.

413

Sowieci przeprowadzili próbę z rakietą o zasięgu dwóch tysięcy czterystu metrów, a w Iranie "Przewodniczący Jasir Arafat spotkał się z Ajatollahem Chomeinim wśród wiwatów tłumu, obaj przywódcy uściskali się publicznie, a OWP przejmuje siedzibę Misji Izraela w Teheranie. Doniesiono o rozstrzelaniu czterech dalszych generałów. W Azerbejdżanie trwają ciężkie walki pomiędzy siłami sprzyjającymi Chomeiniemu a jego przeciwnikami. Premier Bazargan nakazał zamknięcie dwóch radarowych stacji nasłuchu na granicy irańskosowieckiej oraz uzgodnił spotkanie Ajatollaha Chomeiniego oraz ambasadora sowieckiego w celu omówienia pozostałych różnic zdań..." Przygnębiony McIver wyłączył radio; wyławianie słów z nawału trzasków przyprawiało go o ból głowy. Głowa bolała go zresztą już od rana; zaczęło się po porannym spotkaniu z wicepremierem Alim Kia. Kia przyjął czeki banku szwajcarskiego, "opłaty licencyjne" za odlot trzech 212, a także za sześć lądowań i startów 125. Przyrzekł też, że zbada sprawę wyrzucenia ich z Zagrosu. - Proszę na razie powiedzieć komitetowi w Zagro-sie, że ich polecenie zostało zawieszone przez ministerstwo do czasu przeprowadzenia dochodzenia. Dużo to pomoże, gdy patrzy się w wylot lufy karabinu, pomyślał McIver. Ciekawe, co teraz robią Erikki i Nogger? Po południu przyszedł teleks od Iran-Timber, przekazany przez kontrolę lotów z Tebrizu: Kapitanowie Yokkonen i Lane proszeni są o przybycie w celu wykonywania przez trzy dni pilnych prac. Warunki czarteru normalne. Z podziękowaniem. Była to zwykła prośba, podpisana jak zwykle przez kierownika rejonu. To dla Noggera lepsze niż siedzenie na tyłku, pomyślał McIver. Ciekawe, po co ojciec wezwał Azadeh? Wkrótce potem, o 19:30, odezwał się Kowiss, lecz odbiór był bardzo słaby, zaledwie dwa na pięć, tylko 849 tyle żeby coś tam dosłyszeć. Freddy Ayre poinformował, że Starke wrócił i nic mu nie zrobili. - Dzięki Bogu! - Powt... Odbiera... jeden na pięć, kap... ver. - Powtarzam - powiedział wolno i wyraźnie. - Powiedz Sterke'owi, że jestem bardzo zadowolony, że wrócił. Jasne? - ...tan Starke... adał pyt.... pyt... etu... - Słyszę jeden na pięć. Spróbuj jeszcze raz o 9:00 albo lepiej ja spróbuję jeszcze dziś koło jedenastej. - Zrozumiałem... źniej... oło... nastej wieczorem? - Tak, koło jedenastej wieczorem. - Kapi... hart i Jean-Luc przyby... Zagro... bezpiecznie. Potem nie można już było niczego zrozumieć. Powrócił do oczekiwania; trochę się zdrzemnął, trochę poczytał, a teraz, siedząc przy teleksie, spojrzał na zegarek: 22:30. - Jak tylko skończę, wywołam Kowiss - powiedział na głos. Starannie zakończył teleks do żony, dodając informację interesującą Manuelę, to znaczy, że w Kowis-sie wszystko w porządku. Rzeczywiście, pomyślał, skoro Starke wrócił, nic mu nie jest i nikomu nic się nie stało. Wsunął taśmę perforowaną do urządzenia z kołem zębatym, wystukał numer Asz Szargaz, poczekał denerwująco długo na potwierdzenie i nacisnął guzik nadawania. Urządzenie zaklekotało. Ponowne długie oczekiwanie; w końcu nadeszło potwierdzenie odbioru z Asz Szargaz. - Dobra. - Wstał i przeciągnął się. W szufladzie biurka przechowywał proszki. Wziął już drugi tego dnia. - Cholerne ciśnienie krwi - mruknął. Ostatnie badanie wykazało 160 na 115. Pigułki obniżały je do wygodnego poziomu 135 na 85. - Posłuchaj jednak, Mac, to nie znaczy, że możesz wlewać w siebie whisky i wino, żreć jajka i śmietankę. Poziom cholesterolu też jest za wysoki...

414

- Jaką, do cholery, whisky i śmietankę, doktorze? To jest Iran... 850 Pamiętał, jak podle się wtedy pocguł, a gdy Genny zapytała: - No i jak? - Świetnie - odpowiedział. - Lepiej niż poprzednio. Nie było tego cholernego mędzenia! Do diabla z tym! I tak nie mogę robić tego, czego nie wolno mi robić. Na pewno mógłbym wypić jedną czy dwie duże whisky z wodą i lodem. W normalnych czasach miałbym butelkę w sejfie, a lód i wodę w małej lodówce. Teraz nie mam nic. Dostawy na poziomie zero. Zrobił sobie herbaty. Co z Karimem i HBC? Później się nad tym zastanowię, jest już 23:30. - Kowiss, tu Teheran, słyszysz mnie? - powtarzał cierpliwie, a potem przerwał. Spróbował za piętnaście minut. Nic, żadnego kontaktu. - Pewnie jest jakaś burza - powiedział, tracąc już cierpliwość. - Do diabła z tym, spróbuję z domu. Włożył grube palto i wszedł po kręconych schodkach na dach, żeby sprawdzić poziom paliwa w generatorze. Noc była bardzo ciemna i cicha. Niewiele strzałów, a ich odgłos stłumiony przez śnieg. Nie widział żadnych świateł. Śnieg trochę padał; od świtu uzbierało się prawie trzynaście centymetrów. Otarł śnieg t twarzy i skierował światło latarki na wskaźnik. Paliwa było dość, ale w ciągu kilku dni trzeba wykombinować jakąś nową dostawę. Cholerna niewygoda. Co z HBC? Gdyby Karim zdobył książkę i moglibyśmy ją zniszczyć, nie pozostałby żaden dowód, prawda? Tak, ale co z Is-fahanem, z tankowaniem w Isfahanie? Zatopiony w myślach, wrócił na dół, zamknął biuro i oświetlając drogę latarką, zaczął schodzić na dół. Nie usłyszał już teleksu, który właśnie zaczął stukać. W garażu podszedł do swego samochodu i otworzył drzwiczki. Serce zabiło mu mocniej, gdy dojrzał zbliżającą się wysoką postać. Pomyślał o SAVAK-u i HBC; z wrażenia prawie upuścił latarkę, z mroku jednak wyłonił się Armstrong w ciemnym płaszczu i kapeluszu. - Przepraszam, kapitanie McIver, nie chciałem pana przestraszyć. 851 - Nie chciał pan, ale zrobił to pan cholernie dobrze - odparł ze złością. Waliło mu jeszcze serce. - Dlaczego, do cholery, nie przyszedł pan po prostu do biura, tylko chowa się w jakichś cholernych ciemnościach jak jakiś cholerny czarny charakter? - Mógł pan mieć więcej gości; widziałem, jak jeden wychodził, więc pomyślałem sobie, że lepiej poczekam. Przepraszam. Niech pan opuści latarkę. McIver zrobił ze złością to, o co go proszono. Od czasu gdy Gavallan przypomniał sobie Armstronga, on sam zastanawiał się ciągle, czy gdzieś go nie spotkał. Myśl o "Wydziale Specjalnym lub CID" nie zmniejszyła jego niechęci. - Gdzie się pan, u diabła, podziewał? Czekaliśmy na lotnisku, a pan się nie pokazał. - Tak, bardzo przepraszam. Kiedy 125 wróci do Teheranu? - We wtorek, jeśli Bóg pozwoli, a dlaczego pan pyta? - Mniej więcej o której? - W południe, a o co chodzi? - Świetnie. Doskonale. Muszę polecieć do Tebrizu; czy mógłbym go zaczarterować razem ze swoim przyjacielem? - Nie ma mowy. Nie dostanę zezwolenia. Kim jest ten przyjaciel? - Gwarantuję, że zezwolenie będzie. Przepraszam, kapitanie, ale to bardzo ważne. - Słyszałem, że w Tebrizie toczą się ciężkie walki; podawali w wiadomościach. Przykro mi, ale nie mogę tego zatwierdzić. Byłoby to dodatkowe ryzyko dla załogi.

415

- Pan Talbot chętnie przyłączy się do tej prośby. - Armstrong mówił tym samym cichym i cierpliwym głosem. - Nie. Przepraszam. - McIver odwrócił się, ale nieoczekiwany jad, który dał się słyszeć w głosie rozpiówcy, osadził go na miejscu. 852 - Zanim pan pojedzie, chciałbym zapytać o HBC i Locharta. O pańskiego wspólnika Walika oraz jego żonę i dzieci. McIver zdrętwiał. Widział grubo ciosaną twarz i zdecydowanie zaciśnięte usta. Widział błysk oczu w świetle latarki. - Nie wiem, o co panu chodzi. Armstrong sięgnął do kieszeni, wyjął kartkę papieru i podsunął ją McIverowi pod oczy. McIver skierował na papier światło latarki. Kartka była fotokopią wpisu do książki zezwoleń, sporządzonego starannym pismem: EP-HBC zwolniony o 0620 na czarter IHC do Bandar Dejlamu, dostawa części; pilot kapitan T. Lochart, lot za zezwoleniem kapitana Mchera. W dolnej części kartki widniała fotokopia podpisanego przez McIvera zezwolenia. Nazwisko "Lane" było wykreślone, z adnotacją "chory". Obok wpisano "kapitan T. Lochart". - To prezent z najlepszymi życzeniami. - Skąd pan to ma? - Gdy 125 wejdzie w przestrzeń powietrzną Teheranu, uprzedzi pan przez radio kapitana Hogga o natychmiastowym czarterze do Tebrizu. Zezwolenie dostanie pan we właściwym czasie. - Nie, nie widzę... - Jeśli nie załatwi pan tego i nie pozostanie to między nami - powiedział Armstrong tonem, który przeraził McIvera - oryginały trafią do SAVAK-u. Nowa nazwa brzmi: SAVAMA. - To szantaż! - Tylko handel. - Armstrong wcisnął McIverowi kartkę do ręki i zaczął się oddalać. - Chwileczkę! Gdzie... gdzie są oryginały? - Chwilowo jeszcze nie u nich. - Jeśli... jeśli zrobię to, o co pan prosi, dostanę je, dobrze? - Pan chyba żartuje! Oczywiście, niczego pan nie dostanie. - To nie jest fair. Cholernie nie fair! 853 Armstrong zawrócił i stanął przed McIverem; jego twarz przypominała maskę. - Jasne, że to nie fair. Gdyby dostał pan dokumenty, byłby pan wolny, prawda? Wy wszyscy bylibyście wolni, a dopóki to istnieje, musicie robić to, czego od was zażądam, nieprawdaż? - Cholerny skurwysyn! - A pan jest głupcem, który powinien dbać o swoje ciśnienie. McIver westchnął. - Jak pan się o tym dowiedział? - Byłby pan zdumiony, wiedząc, co ja wiem o panu, Genevere MacAlister, Andrew Gavallanie i Noble Hou-se. Wiem jeszcze o wielu innych sprawach, choć nie zrobiłem jeszcze z tego użytku. - Armstrong mówił coraz ostrzej; zmęczenie i niepokój brały górę nad jego opanowaniem. - Czy nie możecie, cholera, zrozumieć, że jest bardzo prawdopodobne, iż sowieckie czołgi i samoloty będą na stałe stacjonować po tej stronie cieśniny Ormuz, a Iran stanie się jakąś cholerną sowiecką prowincją? Jestem już zmęczony waszą strusią polityką. Po prostu róbcie bez gadania to, o co proszę, a jeżeli nie, to zapakuję bardzo wielu z was do więzienia. TEBRIZ, 5:12. Ross obudził się nagle w małej szopie na obrzeżach posiadłości chana. Leżał bez ruchu, pilnując się, żeby nie oddychać szybciej, i wytężając wszystkie zmysły. Zdawało

416

się, że nie dzieje się nic niezwykłego; tylko owady i wrażenie ciasnoty pomieszczenia. Widział przez okno, że noc jest ciemna, a niebo zachmurzone. Obok, na drugim posłaniu, leżał zwinięty w kłębek Gueng; oddychał normalnie. Z powodu zimna obaj mężczyźni spali w ubraniach. Ross bezszelestnie podszedł do okna i wyjrzał. Nic. Usłyszał szept Guenga: - Co się dzieje, sahib? - Nie wiem. Chyba nic. Gueng dotknął go lekko i wskazał ręką. Na werandzie krzesło strażnika było puste. - Może po prostu poszedł się odlać. 857 Zawsze pilnował ich przynajmniej jeden strażnik. Przez całą dobę. Zeszłej nocy było ich dwóch, toteż Ross wypchał swoje posłanie, żeby wydawało się, że na nim leży, zostawił Guenga, który miał w razie czego odwracać uwagę, i wyślizgnął się przez tylne okno na spotkanie z Erikkim i Azadeh. W drodze powrotnej natknął się na patrol, ale strażnicy byli tak zaspani i nieuważni, że udało mu się ich ominąć. - Wyjrzyj przez tylne okno - szepnął Ross. Obserwowali i czekali. Mniej więcej za godzinę będzie świtać, pomyślał Ross. - Sahib, może to był tylko duch gór - powiedział ściszonym głosem Gueng. __ W Kraju na Dachu Świata uważano, że w nocy duchy odwiedzają w dobrych lub złych celach śpiących mężczyzn, kobiety i dzieci, a sny są opowieściami szeptanymi do ucha. Niski mężczyzna badał wzrokiem i słuchem ciemności. - Myślę, że powinniśmy przyjrzeć się tym duchom. Podszedł do swego posłania, wciągnął buty, wetknął do kieszeni munduru talizman, który w nocy leżał pod poduszką, a potem owinął się plemienną szatą i włożył turban. Zręcznie sprawdził granaty i karabin, wziął plecak z surowego materiału, zawierający amunicję, granaty, wodę i trochę jedzenia. Nie musiał sprawdzać kukri, z którym nigdy się nie rozstawał; oliwił go i czyścił co wieczór - i co wieczór ostrzył - przed pójściem spać. Ross także był już gotów. Ale gotów do czego? - zadał sobie pytanie. Obudziłeś się zaledwie pięć minut temu; kukri gładko wychodzi z pochwy, odbezpieczona broń, ale po co? Gdyby Abdollah chciał nas skrzywdzić, już dawno odebrałby nam broń. Przynajmniej próbowałby odebrać. Poprzedniego dnia po południu usłyszeli start 206. Wkrótce potem odwiedził ich Abdollahchan. - Przepraszam za opóźnienie, kapitanie, ale polowanie jest bardziej zacięte niż kiedykolwiek. Nasi sowieccy 858 przyjaciele wyznaczyli ogromną nagrodę za wasze głowy - powiedział jowialnie. - Może taką, że sam bym się skusił. - Miejmy nadzieję, że nie. Jak długo będziemy musieli czekać? - Kilka dni, nie dłużej. Wygląda na to, że Sowietom bardzo na was zależy; przybyła do mnie kolejna delegacja z prośbą o pomoc w schwytaniu was. Pierwsza zjawiła się, zanim tu dotarliście. Nie martwcie się tym; wiem, gdzie leży przyszłość Iranu. Zeszłej nocy Erikki potwierdził fakt wyznaczenia nagrody. - Byłem dziś w okolicach Sawalanu przy następnym radarze. Jacyś robotnicy myśleli, że jestem Rosjaninem - przy granicy wielu ludzi zna rosyjski. Powiedzieli mi, że mają nadzieję, iż to oni złapią wysokiego brytyjskiego sabotażystę i jego pomocnika. Nagrodą jest pięć koni, pięć wielbłądów i pięćdziesiąt owiec. To fortuna. Mogę się założyć, że gdyby wiedzieli, iż jesteście tak daleko na północy, na pewno by tu zajrzeli. - Czy Sowieci cię pilnowali?

417

- Tylko Cimtarga, ale nawet po tej rozmowie nie wyglądało na to, że się wami zajmuje. Tylko mną i helikopterem. Ci mówiący po rosyjsku pytali mnie ciągle, kiedy wreszcie przekroczymy granicę. - Mój Boże, czy mieli jakieś podstawy do takich przypuszczeń? - Wątpię, chyba tylko plotki. Tutejsi ludzie żyją plotkami. Odpowiedziałem, że nigdy, ale ten facet mnie wyśmiał i powiedział, że wie, iż całe "ligi" naszych czołgów i armie są w pogotowiu, bo on je widział. Nie znam farsi, więc nie wiem, czy to nie był jakiś facet z KGB przebrany za człowieka ze szczepu. - Te "rzeczy", które przewozisz? Czy to coś ważnego? - Nie wiem. Trochę komputerów, masa czarnych skrzynek i papierów. Trzymają mnie z daleka od tego wszystkiego, ale wiem, że nie badają tego eksperci; po prostu odrywają to od ścian, przecinają druty i rzucają 859 na kupę. Robotnicy interesują się tylko magazynami, szczególnie papierosami. Rozmawiali o ucieczce. Ne można było opracować żadnego planu; zbyt wiele niewiadomych. - Nie wiem, jak długo mam jeszcze latać - rzekł Erikki. - Ten sukinsyn Cimtarga powiedział mi, że premier Bazargan kazał Jankesom opuścić dwa dalsze miejsca, bardziej na wschód, w stronę Turcji; ostatnie, jakie tu mieli. Kazał im ewakuować się natychmiast i zostawić sprzęt. Pewnie jutro tam polecimy. - Czy prowadziłeś dzisiaj 206? - Nie. To był Nogger Lane, jeden z naszych pilotów. Przyleciał tu z nami, żeby zabrać 206 z powrotem do Teheranu. Nasz kierownik bazy powiedział mi, że wynajęli Noggera do przyjrzenia się kilku miejscom, gdzie toczą się jeszcze walki. Gdy McIver nie będzie miał od nas wiadomości, zdziwi się i wyśle kogoś na poszukiwanie. To by nam dało jakąś szansę. A co z wami? - Możemy się wymknąć. Robię się cholernie nerwowy w tej pieprzonej szopie. Pójdziemy w stronę waszej bazy i ukryjemy się w lesie. Skontaktujemy się z wami, jeśli będziemy mogli, ale nie liczcie na to, dobra? - Tak. Nie ufajcie nikomu w bazie poza dwoma naszymi mechanikami, Dibble'em i Arberrym. - Czy mogę coś dla was zrobić? - Czy mógłbyś zostawić mi granat? - Oczywiście. Rzucałeś już kiedyś granatem? - Nie, ale wiem, jak to działa. - Dobra. To tutaj. Wyciągnij zawleczkę i policz do trzech - nie do czterech - i rzucaj. Chcesz pistolet? - Nie, dziękuję, mam nóż, ale granat może się przydać. - Pamiętaj, że one robią trochę hałasu. Lepiej już pójdę. Powodzenia. Ross, mówiąc to, spojrzał na Azadeh. Widział, jaka jest piękna, i był boleśnie świadom tego, że ich czas został już wpisany w gwiazdy lub wiatr, lub melodię 860 dzwonów, które były taką częścią lata w Wysokim Kraju, jak same szczyty gór. Zastanawiał się, dlaczego nie odpowiadała na jego listy, a potem dowiedział się w szkole, że wyjechała. Wyjechała do domu. Wyjechała. Ostatniego dnia powiedziała do niego: - To, co przemija, nie może nadejść znowu, mój Johnny "Jasne Oczy". - Wiem. Jeśli nie nadejdzie, umrę szczęśliwy, gdyż wiem już, czym jest miłość. Naprawdę. Kocham cię, Azadeh. Ostatni pocałunek. Potem do pociągu. Machała na pożegnanie, aż zniknęła mu z oczu. Zniknęła na zawsze. Może oboje wiedzieliśmy, że na zawsze, pomyślał, czekając w ciemnościach maleńkiej szopy, próbując podjąć decyzję, co robić: jeszcze poczekać, iść spać

418

czy uciec. Może jest tak, jak powiedział chan, i jesteśmy tu bezpieczni - chwilowo. Nie ma powodów, żeby tak całkiem mu nie ufać. Vien Rosemont nie był głupcem, a powiedział... - Sahib! Usłyszał skradające się kroki niemal w tej samej chwili. Obaj mężczyźni przyczaili się za drzwiami, kryjąc jeden drugiego; obaj zadowoleni, że nadszedł już czas działania. Drzwi otworzyły się cicho. Stanął w nich upiorny duch gór; zatrzymał się w drzwiach i badał wzrokiem ciemności, w których tonęło wnętrze szopy. Ross ze zdumieniem rozpoznał Azadeh; czador sprawiał, że zlewała się z mrokiem; miała twarz spuchniętą od płaczu. - Johnny? - szepnęła niespokojnie. Przez chwilę Ross się nie poruszał; trzymał broń w pogotowiu, spodziewając się wrogów. Potem szepnął: - Azadeh, tutaj, obok drzwi. - Próbował nadal przebić wzrokiem ciemności. - Szybko, za mną. Jesteście w niebezpieczeństwie! Prędzej! - Natychmiast zniknęła w ciemnościach nocy. Zobaczył, że Gueng kręci niespokojnie głową, i zawahał się. Potem podjął decyzję. Chwycił swój plecak. - Idziemy. 861 Wyślizgnął się na zewnątrz i pobiegł za Azadeh. Księżyc niezbyt jasny, Gueng z tyłu i trochę z boku; odruchowo osłaniał kapitana. Azadeh czekała obok kępy drzew. Zanim do niej dotarł, skinęła ręką i nieomylnie prowadziła przez sad, obchodząc jakieś zabudowania gospodarcze. Śnieg tłumił odgłos ich kroków, lecz pozostawiali w nim ślady; Ross był tego świadom. Szedł o dziesięć kroków za Azadeh; starannie badał wzrokiem teren, zastanawiając się, jakie grozi im niebezpieczeństwo, dlaczego ona płakała i gdzie jest Erikki? Chmury pokrywały prawie całe niebo. Kiedy księżyc się pojawiał, dziewczyna zatrzymywała się i nakazywała gestem, żeby oni także poczekali. Potem ruszała naprzód, dobrze wykorzystując osłonę terenu. Ross zastanawiał się, gdzie się nauczyła takiego zachowania w lesie i przypomniał sobie Erikkiego, jego wielki nóż, Finów i Finlandię - kraj jezior i lasów, gór, trolli i polowań. Skoncentruj się, idioto; potem sobie o tym wszystkim pomyślisz, a teraz możesz narazić wszystkich na niebezpieczeństwo. Skoncentruj się! Jego oczy przeszukiwały teren; oczekiwał kłopotów, chciał, żeby się już wreszcie zaczęły. Wkrótce dotarli do zewnętrznego muru. Mur miał trzy metry wysokości; zrobiony był z ciosanych kamieni. Pomiędzy murem a drzewami pozostawiono szeroki, niczym nie osłonięty pas ziemi. Azadeh znów zatrzymała ich gestem w ukryciu i ruszyła na poszukiwanie jakiegoś szczególnego miejsca. Gdy je z łatwością znalazła, gestem dała znak. Zanim do niej dotarł, już się wspinała, odnajdując łatwo wgłębienia i szczeliny, niektóre naturalne, niektóre sprytnie wyżłobione, żeby ułatwić wspinaczkę. Księżyc wyłonił się na skrawku nie osłoniętego chmurami nieba. Ross poczuł, że ciemność go nie skrywa, i wspiął się szybko wyżej. Gdy dotarł do szczytu, ona była już za murem w połowie drogi w dół. Przeczołgał się na drugą stronę, wymacał uchwyty i schował głowę, aby poczekać na Guenga. Był coraz bardziej niespokojny, aż wreszcie dojrzał cień towarzysza docierającego bezpiecznie do muru. 862 Schodzenie było trudniejsze; ześliznął się i spadł z wysokości dwóch metrów. Zaklął i rozejrzał się, żeby sprawdzić, gdzie się znajduje. Azadeh przecięła już graniczną drogę i kierowała się na skaliste wzniesienie, wyrastające ze stromego zbocza góry piętrzącej się o dwieście metrów dalej. W dole, nieco w lewo, widział kawałek Tebrizu; w odleglejszej jego części, koło lotniska, płonęły ognie pożarów. Ross mógł już usłyszeć odległą kanonadę. Gueng opuścił się zręcznie na ziemię, uśmiechnął się i popchnął kapitana do przodu. Gdy Ross dotarł do wzniesienia, stracił Azadeh z oczu.

419

- Johnny, tutaj! Dostrzegł małą rozpadlinę skalną i ruszył naprzód. Miejsca było zaledwie tyle, żeby jakoś się wcisnąć. Poczekał, aż Gueng dojdzie, a potem ruszył w ciemności szczeliny. Azadeh podała mu rękę i pomogła odnaleźć drogę. Skinęła na Guenga i podała rękę także jemu. Potem zasłoniła szczelinę grubą skórzaną zasłoną. Ross sięgnął do plecaka po latarkę, ale zanim zdążył ją wyjąć, zapłonęła zapałka. Azadeh osłaniała ją dłonią. Uklękła i zapaliła świecę, która stała w maleńkiej niszy skalnej. Ross szybko rozejrzał się wokół. Zasłona zdawała się nie przepuszczać światła, grota była obszerna, ciepła i sucha. Kilka koców, stare dywany na ziemi, kilka talerzy i sztućców, jakieś książki i zabawki na naturalnej półce. Aha, dziecinna kryjówka, pomyślał i spojrzał na Azadeh. Klęczała nad świecą, plecami do niego; teraz, gdy zdjęła z głowy czador, stała się podobna do siebie. - Proszę. - Podał jej butelkę z wodą. Przyjęła ją z wdzięcznością, lecz unikała jego spojrzenia. Spojrzał na Guenga; mógł czytać w jego myślach. - Azadeh, czy moglibyśmy zgasić świecę? Wiemy już, gdzie jesteśmy. Odsuniemy zasłonę i będziemy mogli obserwować otoczenie. W razie czego mam latarkę. - Och, och, tak... tak, oczywiście. - Odwróciła się do świecy. - Ja... och, tylko chwileczkę, przepraszam... - Na półce stało lusterko, którego przedtem nie zauważył. Wzięła je i przejrzała się. To, co zobaczyła, nie 863 spodobało się jej: strużki potu i zapuchnięte oczy. Pospiesznie otarła twarz, wyjęła grzebień i uczesała się najlepiej, jak mogła. Ostatnie spojrzenie w lusterko. Zgasiła świecę. Przepraszam - powiedziała. Gueng zdjął zasłonę, wyszedł i zaczął nasłuchiwap. Odgłos strzałów, dochodzący od strony miasta. W dole i nieco z prawej płonęło kilka budynków położonych za pojedynczym pasem startowym lotniska. Na lotnisku nie paliły się światła, w samym mieście bardzo niewiele. Nieliczne reflektory samochodów. Pałac nadal ciemny i cichy; nie widać było niczego niebezpiecznego. Wrócił i powiedział Rossowi, co widział. Mówił w języku Gurkhów. - Lepiej zostanę na zewnątrz. Nie mamy zbyt wiele czasu, sahib - dodał. - Tak. - Ross usłyszał nutę niepokoju w głosie żołnierza, ale nie zadał żadnego pytania. Znał powód. - W porządku, Azadeh? - zapytał cicho. - Tak, tak, już tak. To dobrze, że jest ciemno; tak okropnie wyglądam. Tak, już dobrze. - O co w tym wszystkim chodzi? Gdzie jest twój mąż? - rozmyślnie użył tego słowa, poczuł, jak poruszyła się w ciemności. - Wczoraj w nocy, zaraz po twoim odejściu, przyszedł Cimtarga ze strażnikiem. Powiedział Erikkiemu, żeby się ubierał. Ten człowiek, Cimtarga, dodał, że przeprasza, ale nastąpiła zmiana planów i chce od razu wyruszyć. I... i ja zostałam wezwana do ojca. Natychmiast. Zanim weszłam do jego pokoju, usłyszałam, jak wydawał rozkazy. Wy obaj mieliście być schwytani i rozbrojeni zaraz po świcie. - Głos jej zadrżał. - Zamierzał wezwać was obu rzekomo w celu omówienia jutrzejszego wyjazdu. Wpadlibyście w pułapkę koło zabudowań gospodarczych. Mieliście być związani, wsadzeni do ciężarówki i natychmiast wysłani na północ. - Jaką północ? - Tbilisi. - Nerwowo mówiła dalej: - Nie wiedziałam, co zrobić. Nie było sposobu, żeby was ostrzec. Jestem pilnowana tak dokładnie jak wy; trzymają mnie 864 z dala od ludzi. Ojciec powiedział, że Erikki nie wróci przez kilka dni, że dziś on, mój ojciec, wyjeżdża w interesach do Tbilisi, i że... że ja mam z nim pojechać. On... on powiedział, że wyjedziemy na dwa-trzy dni, a do tego czasu Erikki skończy i będziemy mogli wrócić do Teheranu. - Była na granicy płaczu. - Tak się boję. Tak się boję, że coś się stanie Erikkiemu.

420

- Na pewno nic mu się nie stanie - odparł uspokajająco. Nie rozumiał, o co chodzi z Tbilisi, próbował zdecydować się co do chana. Jak zwykle pomyślał o słowach Viena: "Zawierz Abdollahowi swoje życie i nie wierz w kłamstwa, jakie o nim usłyszysz". A jednak Azadeh mówiła coś wręcz przeciwnego. Spróbował na nią spojrzeć; był zły z powodu ciemności, chciał widzieć jej twarz, jej oczy, myślał, że może mógłby coś z nich wyczytać. Jezu, mogła mi to wszystko powiedzieć z tamtej strony tego cholernego muru albo nawet w szopie, pomyślał z rosnącym zdenerwowaniem. Chryste, strażnik! - Azadeh, czy wiesz, co się stało ze strażnikiem? - Och, tak, ja... ja go przekupiłam, Johnny, przekupiłam, żeby odszedł na pół godziny. Tylko tak mogłam... to był jedyny sposób. - Boże wszechmogący - mruknął. - Czy możesz mu ufać? - Och, tak. Ali jest... służy u ojca od lat. Znam go od czasu gdy miałam siedem lat. Dałam mu piszkesz, trochę biżuterii; wystarczy na całe lata dla niego i jego rodziny. Ale Johnny, co do Erikkiego... Tak się boję... - Nie ma się czym przejmować, Azadeh. Erikki mówił, że mogą go wysłać aż nad granicę turecką. - Dodawał jej odwagi. Niepokoił się o jej bezpieczny powrót. - Nie wiem, jak ci dziękować za ostrzeżenie. Chodź, najpierw odstawimy cię do domu, a... - Och, nie, nie mogę - wybuchnęła. - Nie rozumiesz? Ojciec zabierze mnie na północ i już nigdy nie wrócę, nigdy. Ojciec mnie nienawidzi i zostawi mnie z Mzytrykiem. Wiem, że tak zrobi, wiem. - A co z Erikkim? - zapytał wstrząśnięty. - Nie możesz po prostu uciec! 865 - Muszę, Johnny, muszę. Nie będę czekać, nie pojadę do Tbilisi. Erikki będzie znacznie bezbieczniejszy, jeśli ucieknę. Znacznie. - O czym ty mówisz? Nie możesz tak po prostu uciec! To szaleństwo! Co będzie, jeśli Erikki wróci dzisiaj i zobaczy, że cię nie ma? Dla... - Zostawiłam mu kartkę. Umówiliśmy się, że w razie czego zostawię mu wiadomość w skrytce w naszym pokoju. Nie mieliśmy innego sposobu, żebym go mogła poinformować o tym, co ojciec wymyśli, kiedy Erik-kiego nie będzie. Powinien wiedzieć. Jest jeszcze coś. Ojciec był dzisiaj, koło południa, na lotnisku. Miał spotkać się z kimś z Teheranu. Nie wiem z kim i dlaczego, ale pomyślałam, że może mógłbyś... mógłbyś namówić ich, żeby zabrali nas w drodze powrotnej do Teheranu albo że moglibyśmy jakoś dostać się na pokład, albo... albo mógłbyś ich zmusić, żeby nas zabrali. - Oszalałaś - rzucił ze złością. - To wszystko jest zwariowane, Azadeh. To szaleństwo, uciec i zostawić Erikkiego. Skąd, na Boga, wiesz, że nie jest po prostu tak, jak powiedział twój ojciec? Mówisz, że chan cię nienawidzi. Mój Boże, jeśli uciekniesz w taki sposób, to czy cię lubi czy nie, wścieknie się jeszcze bardziej. Tak czy inaczej, narazisz Erikkiego na jeszcze większe niebezpieczeństwo. - Jak możesz być taki ślepy? Czy tego nie widzisz? Dopóki ja tu jestem, Erikki nie ma żadnych szans, żadnych. Gdyby nie było mnie, mógłby myśleć tylko o sobie. Jeśli się dowie, że jestem w Tbilisi, pojedzie tam i zginie. Nie widzisz tego? Ja jestem przynętą. W imię Boga, Johnny, otwórz oczy! Proszę, pomóż mi! Usłyszał, że Azadeh płacze, cicho, ale nieprzerwanie. To tylko zwiększyło jego złość. Boże wszechmogący, nie możemy jej zabrać. Nie ma sposobu, żeby to zrobić. To by było morderstwo. Jeśli to, co mówi o ojcu, jest prawdą, w ciągu kilku godzin wpadniemy w sieć. Będziemy mieć szczęście, jeśli zobaczymy jeszcze zachód słońca. Sieć już jest właściwie zarzucona, na Boga, myśl! Ucieczka to jakiś cholerny nonsens! 866 - Musisz wrócić. Tak będzie lepiej - powiedział. Płacz ustał.

421

- In sza'a Allah - rzekła zmienionym głosem. - Niezależnie od tego, co mówisz, Johnny, lepiej wyruszajcie szybko. Nie macie czasu. Którędy pójdziecie? - Ja... nie wiem. - Tym razem cieszył się z ciemności skrywających jego twarz. Mój Boże, dlaczego to musiała być właśnie Azadeh? - Chodź, dopilnuję, żebyś bezpiecznie wróciła. - Nie trzeba. Ja... ja zostanę tu jeszcze trochę. Usłyszał w jej głosie fałsz, co jeszcze bardziej zagrało mu na nerwach. - Wracaj do domu. Musisz wrócić. - Nie - odparła buntowniczo. - Nie mogę wrócić. Zostaję tutaj. On mnie nie znajdzie. Kiedyś ukrywałam się tu przez dwa dni. Nie martw się o mnie, jakoś sobie poradzę. Ty odejdź. To właśnie musisz zrobić. Był rozgoryczony, zapanował jednak nad sobą i nie podniósł jej siłą. Zamiast tego usiadł, opierając się o ścianę groty. Nie mogę jej zostawić, nie mogę odprowadzić z powrotem wbrew jej woli, nie mogę zabrać ze sobą. Nie mogę zostawić, nie mogę zabrać. Och, możesz ją zabrać, ale jak długo to potrwa? A potem, kiedy nas złapią, będzie związana z sabotażystami i Bóg jeden wie, o co jeszcze ją oskarżą. A oni kamienują kobiety. - Gdy okaże się, że zniknęliśmy, to jeśli ciebie też nie będzie, chan domyśli się, że nas wyprowadziłaś. Jeśli tu zostaniesz, w końcu cię znajdą, a Abdollah i tak będzie wiedział, że nam pomogłaś. To pogorszy sytuację twoją i twojego męża. Musisz wrócić. - Nie, Johnny. Nie boję się. Jestem w rękach Boga. - Jezu, Azadeh, rusz głową! - Właśnie to robię. Jestem w rękach Boga, wiesz przeceż. Rozmawialiśmy o tym dziesiątki razy w Wysokim Kraju, nie pamiętasz? Nie boję się. Zostaw mi tylko granat, tak jak Erikkiemu. W rękach Boga jestem bezpieczna. Proszę, idź już. W dawnych czasach rozmawiali często o Bogu. W Szwajcarii, na górskim szczycie, było to łatwe i nie 867 budziło zakłopotania - nie w towarzystwie ukochanej, która znała Koran, umiała czytać po arabsku i czuła, że jest blisko nieskończoności. Wierzyła absolutnie w islam. Tutaj, w ciemnościach małej groty, to nie było to samo. Nic nie było takie samo. - Trudno, In sza a Allah - powiedział i podjął decyzję. - Wracamy. Ty i ja. A ja... ja wyślę Guenga. - Wstał. - Poczekaj. - Usłyszał, że ona także wstaje; poczuł jej oddech i bliskość. Jej ręka dotknęła jego ramienia. - Nie, kochany - powiedziała takim głosem jak dawniej. - Nie, kochany, to by zniszczyło mojego Erikkiego - i ciebie, i twojego żołnierza. Nie widzisz tego? Jestem magnesem, który zniszczy Erikkiego. Usuń magnes, a on zyska szansę. Poza murem mojego ojca ty także masz szansę. Gdy spotkasz Erikkiego, powiedz mu, powiedz mu... powiedz mu. Co mógłbym mu powiedzieć, zadał sobie pytanie. W ciemności wziął ją za rękę. Czuł jej gorąco i znalazł się w ciemności, razem w wielkim łóżku, ulewa letniej burzy, smagająca okna. Liczyli sekundy mijające od błysku do potężnego grzmotu odbijającego się echem od stromych ścian doliny, czasem tylko jedna lub dwie sekundy, och, Johnny, to musi być prawie nad nami. In sza'a Allah, jeśli nas trafi, nie szkodzi, jesteśmy razem - trzymali się wtedy za ręce, tak samo jak dziś. Ale nie tak samo, pomyślał ze smutkiem. Uniósł jej dłoń do ust i pocałował. - Sama mu powiesz - oświadczył. - Idziemy razem. Gotowa? - To znaczy, my, razem?

422

- Tak. - Najpierw zapytaj Guenga - powiedziała po chwili. - On robi to, co ja mu każę. - Tak, oczywiście, ale proszę, zapytaj go. Zrób dla mnie jeszcze to. Proszę. Podszedł do wąskiego wylotu rozpadliny. Gueng stał oparty o skałę. Zanim Ross zdążył się odezwać. Gueng powiedział cicho w języku Gurkhów: - Nie ma jeszcze niebezpieczeństwa, sahib. Na zewnątrz. - Ach, słyszałeś? - Tak, sahib. - Co o tym myślisz? Gueng uśmiechnął się. - To, co myślę, sahib, nie ma znaczenia, nie wpływa na nic. Karma to karma. Zrobię to, co pan każe. NA LOTNISKU W TEBRIZTE, 12:40. Abdollah--chan stał obok swego kuloodpornego rollsa na pokrytej śniegiem betonowej płycie lotniska, nie opodal dworca lotniczego. Kipiał gniewem, patrząc na podchodzący do lądowania 125; modlił się, żeby maszyna się rozbiła. Wczoraj jego kuzyn, pułkownik Mazardi, szef miejscowej policji, przyniósł mu teleks odebrany w komendzie: Proszę wyjechać na spotkanie. Odrzutowiec G-ELTT.ETA 1240 jutro, wtorek [podpisano] Pułkownik Haszemi Fazir. To nazwisko aż nim zatrzęsło, podobnie zresztą jak wszystkimi, którzy mieli dostęp do wiadomości. Wywiad Wewnętrzny zawsze stał ponad prawem, a pułkownik Haszemi Fazir był wielkim inkwizytorem, człowiekiem legendarnie bezlitosnym nawet w Iranie, gdzie braku litości spodziewano się zawsze, a nawet podziwiano. - Czego on tu chce, Wasza Wysokość? - zapytał zaniepokojony Mazardi. - Pomówić o Azerbejdżanie - odparł chan, kryjąc przerażenie i wściekając się z powodu lakoniczności teleksu. Był wytrącony z równowagi nieoczekiwaną i niepożądaną wizytą. Chce oczywiście zapytać, jak mógłby mi pomóc; od lat jest moim cichym przyjacielem dodał, odruchowo kłamiąc. - Wystawię wartę honorową, komitet powitalny i... - Nie bądź głupcem! Pułkownik Fazir lubi dyskrecję. Niczego nie rób, nie zbliżaj się do lotniska. Upewnij się tylko, że na ulicach panuje spokój i... ach, tak, zwiększ nacisk na Tude, a właściwie wykonaj rozkaz Chomeiniego i rozbij ją. Spal dziś wieczorem jej siedziby i aresztuj znanych przywódców. 868 869 To będzie najlepszy piszkesz, gdybym tego potrzebował, pomyślał zadowolony ze swego sprytu. Czyż Fazir nie jest fanatycznym przeciwnikiem Tude? Bogu dzięki, Petr Oleg wyraził na to zgodę. Potem odesłał Mazardiego, sklął wszystkich, którzy znaleźli się w jego zasięgu, i ich także odesłał. Czego ten pies Fazir chce ode mnie? Na przestrzeni lat spotykali się kilkakrotnie, wymieniając informacje z wzajemną korzyścią. Ale pułkownik Haszemi Fazir był jednym z tych, którzy uważali, iż jedyny sposób chronienia Iranu polega na absolutnej centralizacji władzy w Teheranie i że władza wodzów szczepowych jest czymś archaicznym i niebezpiecznym dla państwa. Fazir był też teherańczykiem; mógł ujawnić zbyt wiele tajemnic. Tajemne, które mogły być użyte przeciwko Abdollahowi. Oby Bóg przeklął wszystkich teherańczyków i wysłał ich do piekła! A przy okazji Azadeh i jej przeklętego męża! Azadeh! Czy naprawdę sam spłodziłem tego demona? To niemożliwe! Ktoś musiał... Boże, wybacz mi posądzenie mojej ukochanej Naftali! Azadeh opętał szatan. Ale nie ucieknie mi, nie. Przysięgam, że zabiorę ją do Tbilisi i pozwolę Petrowi zrobić z niej użytek...

423

Poczuł w uszach wzrost ciśnienia krwi, a w klatce piersiowej szarpiący ból. Przestań, nakazał sobie, uspokój się. Nie myśl o niej teraz; później się zemścisz. Przestać albo się zabijesz! Przestań, nie myśl o niej i skup się na Fazirze. Teraz potrzebny ci będzie cały twój spryt, a ona i tak nie może uciec. Gdy wkrótce po świcie dwaj przerażeni strażnicy przybiegli, żeby powiedzieć, iż obaj więźniowie zniknęli, a niemal jednocześnie wykryto także jej nieobecność, wpadł w bezgraniczny szał. Natychmiast wysłał ludzi do kryjówki córki, o której wiedział od lat, i rozkazał im, aby nie wracali bez Azadeh lub sabotażystów. Kazał obciąć nos strażnikowi, który trzymał wartę w nocy, a pozostałych wychłostać i zamknąć w więzieniu pod zarzutem spisku. Wychłostano też jej służące. Wreszcie 870 wyruszył na lotnisko. W pozostawionym przez niego pałacu zapanował strach. Niech Bóg przeklnie ich wszystkich, myślał, podejmując ogromny wysiłek, żeby się uspokoić; nie odrywał wzroku od odrzutowca. Po poznaczonym skrawkami błękitu niebie pędziły złowieszcze chmury, a gwałtowne podmuchy wiatru omiatały pokryty śniegiem pas startowy. Chan miał na głowie astrachańską czapę, podszyte futrem zimowe palto i buty z kożuszkiem. Z powodu zimna szkła okularów były zaparowane. W kieszeni spoczywał mały rewolwer. Z tyłu widniał budynek terminalu; pusty, jeśli nie liczyć jego ludzi, którzy zabezpieczali dworzec lotniczy i drogę dojazdową. Na dachu chan umieścił ukrytego snajpera, który miał zastrzelić Fazira, gdyby Abdollah dał mu znak, wycierając nos białą chusteczką. Zrobiłem wszystko, co mogłem, pomyślał. Teraz wszystko zależy od Boga. Rozbij się, ty synu nieczystego ojca! 125 jednak perfekcyjnie dotknął podwoziem ziemi; spod kół buchał śnieg. Chan bał się coraz bardziej. Słyszał bicie własnego serca. - Wedle woli Boga - mruknął i zajął miejsce na tylnym siedzeniu samochodu, oddzielony ruchomą, kuloodporną szybą od szofera i Ahmeda, doradcy i goryla, któremu najbardziej ufał. - Do samolotu - polecił i sprawdził rewolwer, pozostawiając broń odbezpieczoną. 125 dotoczył się do końca pasa, zawrócił pod wiatr i znieruchomiał w ponurym, pustym miejscu, poznaczonym tylko zaspami śniegu. Duży, czarny rolls zatrzymał się obok samolotu. Otworzyły się drzwi, w których stanął Haszemi Fazir. - Salam! Pokój z tobą, Wasza Wysokość, proszę na pokład. Abdollah-chan opuścił szybę i zawołał: - Salami Pokój z tobą, ekscelencjo. Proszę do mnie. - Chyba masz mnie za głupca, jeśli uważasz, że wsadzę głowę do takiej pułapki, pomyślał. - Ahmed, idź na pokład z bronią. Udawaj, że nie znasz angielskiego. 871 Ahmed Dursak był muzułmańskim Turkmeńczy-kiem; silny, bardzo szybki, jeśli w grę wchodziło użycie noża czy pistoletu. Wysiadł z samochodu z półautomatycznym karabinkiem w ręku i zręcznie wbiegł po schodkach; wiatr szarpał jego długie palto. - Salam, ekscelencjo pułkowniku - powiedział w farsi, stojąc na zewnątrz na najwyższym stopniu. - Mój pan prosi ekscelencję jak najuprzejmiej, aby raczył pan zająć miejsce w jego samochodzie; on nie czuje się dobrze w kabinach małych odrzutowców. W samochodzie można rozmawiać na osobności i w spokoju, można być zupełnie samemu, jeśli pan sobie tego zażyczy. Mój pan prosi, żeby zaszczycił pan jego skromny dom podczas pobytu tutaj, Haszemi był zdumiony. Abdollah miał czelność - i zaufanie - wysłać uzbrojonego emisariusza. Nie uśmiechało mu się iść do samochodu: zbyt łatwo można było zostać podsłuchanym lub wysadzonym w powietrze bombą. - Powiedz Jego Wysokości, że czasem źle znoszę jazdę samochodem i błagam go, aby przyszedł tutaj. Tutaj też możemy porozmawiać spokojnie na osobności; Jego Wysokość

424

wyświadczy mi tym wielką grzeczność. Oczywiście, ty powinieneś przeszukać kabinę, na wypadek gdyby zakradł się do niej ktoś obcy. - Mój pan wolałby, ekscelencjo, gdyby pan... Fazir zbliżył się do posłańca. Teraz jego usta zwarły się w wąską linię, a głos brzmiał twardo. - Przeszukaj samolot! Teraz! Zrób to prędko, Ah-medzie Dursak, trzykrotny morderco, w tym kobiety zwanej Nadżmijeh. Rób, co ci każę, bo nie przetrwasz na tej ziemi dłużej niż tydzień. - Wtedy znalazłbym się szybciej w raju, gdyż służąc chanowi, wykonuję bożą pracę - odparł Ahmed Dursak. - Przeszukam jednak samolot, tak jak pan sobie życzy. - Wszedł do środka i zobaczył w kokpicie dwóch pilotów. W kabinie siedział Armstrong. Ahmed przymrużył oczy, ale nic nie powiedział; minął go grzecznie i otworzył drzwi toalety, upewniając się, że nikogo tam 872 nie ma. Nigdzie indziej nie można było się ukryć. - Czy żeby umożliwić realizację pańskiej propozycji, ekscelencjo, piloci wyjdą? Już wcześniej Haszemi zapytał kapitana Johna Hog-ga, czy miałby coś przeciwko temu, gdyby okazało się to konieczne. - Przykro mi - odparł Hogg - ale wcale mi się to nie podoba. - Chodziłoby tylko o kilka minut. Może pan zabrać kluczyk zapłonu. - I przerywacze obwodów - poparł Fazira Robert Armstrong. - Osobiście gwarantuję, że nikt nie wejdzie do kokpitu i niczego nie dotknie. - Nadal mi się to nie podoba, proszę pana. - Wiem - zgodził się Armstrong - ale kapitan powiedział, że ma pan robić to, o co poproszę, w granicach rozsądku. A to właśnie leży w granicach rozsądku. Haszemi dojrzał w twarzy Ahmeda arogancki wyraz; nabrał ochoty, żeby tej twarzy go pozbawić. Na to przyjdzie czas później, obiecał sobie. - Piloci zaczekają w samochodzie. - A niewierny? - Ten niewierny mówi w farsi lepiej niż ty, gnido, a jeśli jesteś mądry, gnido, będziesz dla niego grzeczny i będziesz nazywał go ekscelencją, gdyż zapewniam cię i twoich psich turkmeńskich przodków, że on ma tak długą pamięć jak ja i może być okrutniejszy, niż możesz to sobie wyobrazić. Ahmed uśmiechnął się. - A Jego Ekscelencja niewierny także poczeka na dworze? - Zostanie tutaj, a piloci poczekają w samochodzie. Gdyby Jego Wysokość chciał zabrać ze sobą jednego człowieka, żeby upewnić się, iż nie ma tu ukrytych zabójców, oczywiście będzie mile widziany. Jeśli taki układ nie będzie mu odpowiadał, to być może spotkamy się w komendzie policji. A teraz zabieraj się stąd ze swoimi kiepskimi manierami. 873 Ahmed grzecznie podziękował, odszedł i powtórzył chanowi to, co usłyszał, dodając od siebie: - Myślę, że ten kozi bobek jest bardzo pewny siebie, skoro pozwala sobie na taką niegrzeczność. W samolocie Fazir powiedział po angielsku: - Robert, ten psi syn musi być bardzo pewny siebie, skoro posługuje się tak aroganckim służącym. - Naprawdę mógłbyś zaciągnąć Abdollah-chana, przywódcę wszystkich Gorgonów, do komendy policji?

425

- Mógłbym spróbować. - Haszemi zapalił następnego papierosa. - Nie sądzę, żeby mi się udało. Jego kuzyn, Mazardi, jest nadal szefem policji, a policja ma tu jeszcze dużą władzę. Zielone Opaski i komitety nie są tutaj najważniejsze. Na razie. - Z powodu Abdollaha? - Oczywiście. Przez całe miesiące, na jego rozkaz, policja z Tebrizu skrycie popierała Chomeiniego. Jedyna różnica polega na tym, że teraz portrety Szacha zastąpiono portretami Chomeiniego, a emblematy Szacha usunięto z mundurów. Obecnie Abdollah trzyma wszystko mocniej niż kiedykolwiek przedtem. Przez na wpół otwarte drzwi wdarł się chłodny podmuch. - Azerowie to zdradzieckie nasienie. I okrutne - szachowie z Kadżarów pochodzili z Tebrizu, także szach Abbas, który zbudował Isfahan i próbował zapewnić sobie długowieczność, zabijając swego najstarszego syna i oślepiając drugiego... Haszemi Fazir obserwował przez okno samochód, pragnąc, żeby Abdollah-chan wyraził zgodę na jego warunki. Czuł się już lepiej i bardziej wierzył w to, że doczeka przypadającego w tym tygodniu Świętego Dnia, niż w ów niedzielny wieczór, gdy generał Dżanan wpadł do jego siedziby z rozkazem rozwiązania Wywiadu Wewnętrznego i przejął kasety i Rakoczego. Przez całą noc czuł się zapędzony w ślepy zaułek, a potem, wczoraj o świcie, gdy wyszedł z domu, stwierdził, że jest śledzony, a jego żonę i dzieci potrącano na ulicach. Zgubienie tych, którzy za nim chodzili, zabrało mu czas do wczesnego przedpołudnia. W tym czasie jeden z do874 wódców jego tajnej Grupy Cztery oczekiwał w kryjówce. Tego wieczora, gdy generał Dżanan wysiadł ze swej kuloodpornej limuzyny, żeby wejść do domu, wybuch zaparkowanego w pobliżu wyładowanego plastikiem samochodu rozerwał na kawałki jego wraz z dwoma najbardziej zaufanymi pomocnikami, zmienił jego dom w kupę gruzu i porwał na strzępy żonę generała, trójkę dzieci, siedmiu służących i starego, przykutego do łóżka ojca. Mężczyźni uciekający z miejsca zamachu wykrzykiwali hasła lewicowych mudżaheddinów, rozrzucali prymitywne ulotki: "Śmierć SAVAK-owi, teraz SAVA-MA". Dziś we wszesnych godzinach rannych, gdy Abrim Pahmudi opuścił dyskretnie łóżko swej głęboko utajnionej kochanki, złożył jej wizytę jakiś okrutny człowiek. Służba usłyszała lewicowe slogany, a na ścianach pozostały napisy takie jak na ulotkach, namazane jej krwią, wymiocinami i kałem. O dziewiątej rano Haszemi odwiedził Abrima Pahmudiego, aby złożyć mu kondolen-cje; oczywiście, o obu tragediach donieśli mu jego ludzie z Wywiadu Wewnętrznego. Jako piszkesz zabrał ze sobą część zeznań Rakoczego i przedstawił je jako informacje, które zdobył z innych źródeł. Tylko tyle informacji, żeby miały jakąś wartość. - Jestem pewien, ekscelencjo, że gdybym mógł podjąć pracę, zdobyłbym znacznie więcej takich informacji. A gdyby mój wydział doznał zaszczytu cieszenia się pańskim zaufaniem i mógł dalej działać, podlegając wyłącznie panu i nikomu innemu, być może mógłbym zapobiegać takim występnym czynom i zmieść te psy, terrorystów, z powierzchni ziemi. W trakcie tej wizyty przybył zdezorientowany i przerażony pomocnik Haszemiego, żeby donieść, iż inni terroryści zgładzili jednego z najważniejszych Ajatollahów w Teheranie znów bomba w samochodzie - oraz że Komitet Rewolucyjny domaga się natychmiastowego stawiennictwa Pahmudiego. Pahmudi od razu wstał, ale zanim wyszedł, odwołał swój wcześniejszy rozkaz. 875 - Zgoda, ekscelencjo pułkowniku. Na trzydzieści dni. Ma pan trzydzieści dni, żeby dowieść swej wartości. - Dziękuję, ekscelencjo. Pańskie zaufanie głęboko mnie poruszyło. Może pan być pewien mojej lojalności. Czy mógłbym dostać z powrotem Rakoczego? - Ten pies, generał Dżanan, pozwolił mu uciec.

426

Potem Fazir pojechał na lotnisko i wsiadł z Robertem Armstrongiem do 125. Gdy maszyna wystartowała, nie przestawał się śmiać. Wtedy po raz pierwszy w Iranie posłużono się bombą samochodową ze zdalnie sterowanym detonatorem. - Na Boga, Robercie - powiedział jowialnie - ona jest całkiem skuteczna. Czeka się w odległości stu metrów, aż jest się pewnym, że to on, a potem tylko dotknięcie nadajnika, nie większego niż paczka papierosów i... bum! Kolejny wróg odchodzi na zawsze. I jeszcze jego ojciec! - Otarł łzy, które pociekły mu na skutek niepohamowanego śmiechu. - To naprawdę przemówiło do Pahmudiego. Tak, a gdyby nie Grupa Cztery, byłoby już po mnie i mojej rodzinie. Grupa Cztery wyrosła z sugestii Armstronga, którą Haszemi podjął i dopracował: małe zespoły najstaranniej dobranych mężczyzn i kobiet, doskonale wyszkolone w najnowocześniejszej taktyce działań antyterrorystycznych, bardzo dobrze opłacane i starannie chronione. Żadnego Irańczyka, nikt nie zna nikogo z innej komórki, a wszyscy lojalni tylko wobec Fazira. Ich anonimowość oznaczała, że w razie potrzeby można było użyć jednych przeciw drugim; można było nimi łatwo dysponować, a jeśli trzeba, zastąpić kimś innym. Na Środkowym i Bliskim Wschodzie było zbyt wiele nędzy, zbyt wiele zdradzonych spraw, zbyt wiele nienawiści i poglądów, zbyt wielu bezdomnych, aby nie istniało całe morze mężczyzn i kobiet na tyle zdesperowanych, żeby podjąć się takiej pracy. Przez całe lata zespół jego Grupy Cztery prosperował, jego akcje pozostawały w tajemnicy; o ich ogromnej większości nie wiedział nawet Armstrong. Spojrzał na niego i uśmiechnął się. 876 - Bez nich byłbym już martwy. - Prawdopodobnie ja także. Byłem bardzo cholernie przestraszony, gdy ten skurczybyk Dżanan powiedział: "Daję panu dzień i noc na załatwienie spraw". Skur-czysyn na pewno nie dałby mi wyjechać. - Fakt. Kilkaset metrów niżej ziemię pokrywała gruba warstwa śniegu, a samolot był już wysoko ponad górami; lot do Tebrizu trwał nieco ponad pół godziny. - A co z Rakoczym? Wierzysz w to, co powiedział Pahmudi o jego ucieczce? - Jasne, że nie. Rakoczy stał się przedmiotem handlu, piszkeszem. Gdy Pahmudi odkrył, że taśmy są puste, a Rakoczy jest w takim stanie, iż nie stanowi już dla niego wartości - chyba że jako zapłata za dawne przysługi - nie mógł chyba wiedzieć o powiązaniu z tym twoim Petrem Olegiem Mzytrykiem. A może mógł? - To nieprawdopodobne. Powiedziałbym, że niemożliwe. - On jest zapewne u Sowietów. Jeśli jeszcze żyje. Sowieci chcieliby wiedzieć, co on powiedział... Czy mógł im coś powiedzieć? - Wątpię; był już na krawędzi. - Armstrong potrząsnął głową. - Wątpię. Co zrobisz teraz, kiedy jesteś znowu ważniakiem? Będziesz przez trzydzieści dni karmił Pahmudiego dalszymi informacjami? Jeśli on przeżyje trzydzieści dni. Haszemi uśmiechnął się nieznacznie i nie odpowiedział. Nie jestem pewien, czy rzeczywiście ważniakiem, pomyślał, ani nawet, czy będę bezpieczny, dopóki Pahmudi nie trafi - w licznym towarzystwie - do piekła. Mogę jeszcze skorzystać z twojego paszportu - Armstrong wręczył mu dokument przed startem. Fazir obejrzał go bardzo starannie. Potem zamknął oczy i zagłębił się wygodnie w fotelu, rozkoszując się luksusem i wygodą prywatnego odrzutowca, który leciał już nad Kazwinem, tylko o kwadrans drogi od Tebrizu. Haszemi nie spał. Rozważał, co zrobić z SAYAMA, Pahmudim i Abdollah-chanem, a także, 877 co zrobić z Robertem Armstrongiem, który za dużo wiedział. Przez okno kabiny nadal obserwował rollsa: dużego nieskazitelnego, takiego jakiego posiadali tylko nieliczni mieszkańcy tej planety. Na Boga i proroka, co za bogactwo, pomyślał z

427

nabożnym szacunkiem, widząc ten namacalny dowód pozycji i potęgi chana. Jaką trzeba mieć władzę, żeby tak beztrosko kłuć w oczy zamożnością w obliczu komitetów... i mnie. Abdollah-chana nie będzie łatwo ugiąć. Wiedział, że tu, w samolocie, stanowiliby łatwy cel, gdyby Abdollah rozkazał swym ludziom otworzyć ogień. Odrzucił jednak tę myśl. Był pewien, że nawet chan nie odważy się na takie otwarte zamordowanie trzech niewiernych i jego w samolocie. Na wypadek jednak, gdyby chan zaaranżował "wypadek", dwa zespoły Grupy Cztery były już w drodze. Jeden, aby zaatakować Abdollaha, drugi - jego rodzinę. Mieli tego zaniechać tylko na hasło podane osobiście przez Fazira. Uśmiechnął się. Kiedyś Robert Armstrong powiedział mu, że w dawnych czasach w Chinach wobec ważnych osób stosowano karę: "śmierć razem z wszystkimi pokoleniami". - To mi się podoba, Robercie - odpowiedział wtedy. - To ma styl. Zobaczył, że otwierają się przednie drzwiczki samochodu. Wysiadł przez nie Ahmed, trzymając niedbale półautomatyczny karabinek. Podszedł do tylnych drzwiczek i otworzył je Abdollahowi. - Wygrałeś pierwszą rundę, Haszemi - skomentował Armstrong i zgodnie z umową ruszył do kokpitu. - W porządku, kapitanie. Postaramy się załatwić to jak najszybciej. Obaj piloci niechętnie wygramolili się z małego kokpitu, włożyli parki i wyszli na omiatane zimnem schodki. Grzecznie pozdrowili chana, który podchodząc do schodni, gestem wskazał im miejsce na tylnym siedzeniu samochodu. Za Abdollahem szedł Ahmed. 878 - Salam, Wasza Wysokość, pokój niech będzie z panem. Haszemi czekał przy drzwiach i wypowiedział słowa powitania serdecznym tonem ustępstwo, które chan dostrzegł od razu. - I z panem, ekscelencjo pułkowniku. Wymienili uścisk dłoni. Abdollah wszedł za Fazirem do kabiny, spojrzał na Armstronga i usiadł w fotelu najbliżej wyjścia. - Salam, Wasza Wysokość - powiedział Armstrong - pokój niech będzie z panem. - To mój kolega - wyjaśnił Haszemi, siadając naprzeciw chana. - Anglik, Robert Armstrong. - Ach, tak, ekscelencja, który mówi w farsi lepiej niż mój Ahmed i jest znany ze swej pamięci - i okrucieństwa. - Ahmed zaciągnął na drzwiach z tyłu grubą zasłonę i stanął na straży plecami do kokpitu, z karabinem w pogotowiu, tak jednak, że nie było to niegrzeczne. Co? Armstrong uśmiechnął się. - To tylko komplement pułkownika, Wasza Wysokość. - Nie zgadzam się z tym. Nawet w Tebrizie słyszeliśmy o ekspercie Wydziału Specjalnego; dwanaście lat w służbie Szacha; pies gończy jego psów gończych. - Abdollah powiedział to w farsi obelżywym tonem. Z twarzy Armstronga zniknął uśmiech. Obaj, on i Haszemi, stężeli wobec tak ostentacyjnie złych manier. - Czytałem pańskie akta. - Zwrócił spojrzenie czarnych oczu na Fazira; był całkowicie pewny skuteczności swego planu: Ahmed zabije ich na jego znak, umieści bomby w samolocie, odeśle pilotów na pokład, pospieszny start i śmierć w płomieniach, z którą on nie będzie miał nic wspólnego. Wola boska. Dobrze się rozumieli, on sam przyrzekł "całkowite poparcie dla rządu centralnego" i jest przepełniony smutkiem. - A więc, ekscelencjo - powiedział - znowu się spotykamy. Co mogę dla pana zrobić? Wiem, że niestety nie pozostanie pan już długo z nami. 879 - Być może, Wasza Wysokość, chodzi o to, co ja mogę zrobić dla pana. Osób... - Proszę przejść do rzeczy - rzucił szorstko chan, teraz już po angielsku, z absolutną pewnością siebie. - Pan i ja znamy się dobrze. Możemy sobie darować kwiecistość i

428

komplementy i od razu przejść do sedna sprawy. Jestem bardzo zajęty. Gdyby był pan na tyle grzeczny, żeby wsiąść do mojego samochodu, byłoby nam wygodniej i moglibyśmy długo, spokojnie porozmawiać. Jeśli nie, to proszę do rzeczy! - Chcę pomówić z panem o pańskim kontrolerze, generale pułkowniku Petrze Olegu Mzytryku. - Hasze-mi zaczął ostro, ale przeraziła go nagłe myśl, że wpadł w pułapkę, a Abdollah jest tajnym sprzymierzeńcem Pahmudiego. - A także o pańskim wielololetnim powiązaniu z KGB poprzez Mzytryka, pseudonim Ali Choj. - Kontroler? Co za kontroler? Kim jest ten człowiek? Abdollah-chan usłyszał odruchowo wypowiadane przez siebie słowa i w głowie mu zahuczało. Nie możesz tego wiedzieć, to niemożliwe, to nie jest możliwe. Poprzez walenie własnego serca usłyszał, że pułkownik mówi dalej, i wszystko stawało się jeszcze gorsze. Znacznie gorsze. A najgorsze było to, że jego plan rozsypał się w gruzy. Jeśli pułkownik mówi tak otwarcie w obecności tego cudzoziemca i Ahmeda, to na pewno te wszystkie tajemnice są zapisane i wpadną w ręce Komitetu Rewolucyjnego i wrogów chana w razie jakiegokolwiek "wypadku". - Pański kontroler - uderzył Haszemi, a widząc zmianę w twarzy rozmówcy, poszedł za ciosem: - Petr Oleg, który ma daczę nad jeziorem na wschód od Tbilisi, pseudonim Ali Choj, a pański brzmi Iw... - Chwileczkę - wykrztusił Abdollah, którego twarz nabrzmiała furią; tego nie wiedział nawet Ahmed, nie może tego wiedzieć. - Ja... poproszę o trochę wody. Armstrong chciał wstać, ale znieruchomiał na widok karabinu Ahmeda. 880 - Proszę usiąść, ekscelencjo, ja przyniosę. Zapnijcie pasy, obaj. - Nie... - Wykonać! - warknął Ahmed i uniósł broń. Był zdumiony nagłą zmianą w zachowaniu chana, zmianą taktyki; gotów był sam wcielić w życie inny plan. - Zapiąć pasy! Usłuchali. Ahmed stał obok kranu. Napełnił plastikowy kubek i wręczył go Abdollahowi. Haszemi i Armstrong przyglądali się temu spokojnie. Żaden z nich nie oczekiwał tak szybkiej kapitulacji chana. Na ich oczach człowiek ten skurczył się, zbladł i tracił oddech. Wypił wodę i spojrzał na Haszemiego oczyma nabie-głymi krwią. Zdjął okulary, próbując odzyskać siły. Wszystko to zdawało się trwać dłużej niż normalnie. - Poczekaj przy samochodzie, Ahmed. Ahmed niechętnie usłuchał, Armstrong rozpiął pas i zasunął kotarę. Chan przez chwilę czuł się lepiej; powiew zimnego powietrza dobrze mu zrobił. - Czego chcecie? - Pański pseudonim brzmi: Iwanowicz. Jest pan szpiegiem i współpracownikiem KGB od stycznia 1944 roku. Wtedy... - To same kłamstwa. Czego chcescie? - Chcę spotkać Petra Olega Mzytryka. Chcę go przesłuchać. W tajemnicy. Chan zastanowił się nad tymi słowami. Skoro ten psi syn zna pseudonim Petra i mój własny, wie o daczy i styczniu czterdziestego czwartego, gdy udałem się potajemnie do Moskwy, żeby wstąpić do KGB, to może też wiedzieć o innych, jeszcze bardziej zagrożonych karami sprawach. To, że grałem na obie strony dla dobra Azerbejdżanu, nie zrobi większej różnicy zabójcom z prawicy czy lewicy. - W zamian za co? - Za swobodę manewru w Azerbejdżanie - jeżeli będzie się to odbywać dla dobra Iranu, w ścisłej współpracy ze mną. Dam ci informacje, które oddadzą Tude, lewaków i Kurdów w twoje ręce. Poza tym mam dowo881

429

dy na to, że Sowieci chcą cię zastopować. Uznano na przykład, że podpadasz pod Paragraf 16/a. Chan wytrzeszczył oczy; coraz bardziej szumiało mu w uszach. - Nie wierzę! - Do wykonania natychmiast. Petr Oleg Mzytryk podpisał rozkaz - wyjaśnił Haszemi. - Ddo... ddowód... chcę dowodu - wykrztusił. - Zwabisz go na tę stronę granicy, a wtedy ci udowodnię. W każdym razie on udowodni. - To... to kłamstwo. - Czyż nie wybierałeś się do Tbilisi na jego zaproszenie? Nie wróciłbyś już nigdy. Uznano by prawdopodobnie, że uciekłeś z Iranu. Zostałbyś potępiony, twój majątek skonfiskowany, a rodzina okryta niesławą i rzucona na pożarcie mułłom. - Teraz, gdy Fazir wiedział już, że ma Abdollaha w garści, troszczył się tylko o jego zdrowie. Chanowi lekko trzęsła się głowa, zwykle śniada twarz pobladła, a wokół oczu i skroni pojawiły się dziwne czerwone obwódki. Tętnica na czole uwypukliła się. - Lepiej nie jedź na północ i wystaw podwójne posterunki. Mógłbym wymienić Petra Ole-ga... Albo jeszcze lepiej: mógłbym pozwolić ci go uratować, a... No cóż, gdybym go miał, znalazłoby się wiele rozwiązań. - Co... Czego od niego chcesz? - Informacji. - A ja... ja mógłbym być twoim partnerem? Haszemi uśmiechnął się. - Dlaczego nie? Zatem zgoda? Chan bezgłośnie poruszył ustami. Potem powiedział: - Spróbuję. - Nie - odparł szorstko pułkownik, uznając, że nadszedł czas na zadanie decydującego ciosu. - Nie. Masz cztery dni. Wrócę w sobotę. W sobotę w południe będę w twoim pałacu, żeby odebrać dostawę. Chyba że wolisz sam dostarczyć go potajemnie pod ten adres. - Położył na stoliku kartkę. - Albo jeśli podasz mi czas i miejsce przekroczenia granicy, sam zajmę się 882 wszystkim. - Rozpiął pasy i wstał. - Cztery dni, Iwano-wicz. Ciśnienie krwi wywołane gniewem omal nie rozerwało bębenków w uszach Abdollaha. Spróbował wstać, lecz opadł z powrotem na fotel. Wreszcie pomógł mu Armstrong, a Haszemi podszedł do kotary; zanim jednak ją odsunął, wyciągnął pistolet z kabury na ramieniu. - Powiedz Ahmedowi, żeby nie robił nam trudności. Chan stanął niepewnie w drzwiach i zrobił to, czego od niego żądano. Ahmed czekał u stóp schodków i trzymał karabin w pozycji poziomej. Wiatr zmienił kierunek; wiał teraz z drugiego końca pasa startowego, znacznie silniej. - Nie słyszałeś, co powiedział Jego Wysokość? - zawołał pułkownik. - Wszystko w porządku, ale twój pan potrzebuje pomocy - mówił uspokajającym tonem. - Chyba powinien jak najszybciej odwiedzić swojego lekarza. Ahmed był zdezorientowany; nie wiedział, co zrobić. Widział swego pana, którego stan był najwyraźniej niepokojący, ale widział też dwóch ludzi, którzy byli tego przyczyną i których trzeba było zabić. - Pomóż mi dojść do samochodu, Ahmed - rzucił chan i zaklął. To wyjaśniło sytuację, Ahmed natychmiast usłuchał. Armstrong podtrzymywał Abdollaha z drugiej strony; cała trójka zeszła na płytę lotniska. Piloci szybko wysiedli z samochodu i ruszyli do samolotu, podczas gdy Armstrong pomagał choremu mężczyźnie zająć miejsce na tylnym siedzeniu. Abdollah usadowił się z trudem. Armstrong czuł, że jest odkryty bardziej niż kiedykolwiek przedtem: został sam na zewnątrz, podczas gdy Haszemi stał w bezpiecznym miejscu przy drzwiach kabiny. Odrzutowe silniki ożyły. - Salam, Wasza Wysokość - powiedział. - Mam nadzieję, że wszystko będzie w porządku.

430

- Lepiej szybko opuść nasz kraj - odparł chan i rzucił do kierowcy: - Wracamy do pałacu. 883 Armstrong spojrzał za odjeżdżającym pędem samochodem i odwrócił się. Zobaczył dziwny uśmiech Fazira i na wpół ukryty pistolet w jego ręku. Przez chwilę myślał, że pułkownik zamierza go zastrzelić. - Prędzej, Robercie! Wbiegł po schodkach, czując, że zmarzły mu nogi. Drugi pilot nacisnął już guzik urządzenia wciągającego schodki. Zamknęły się drzwi i ruszyli. W cieple kabiny Armstrong doszedł do siebie. - Ale mróz - zauważył. Haszemi nie zwrócił na niego uwagi. - Kapitanie, niech pan startuje najszybciej, jak się da - rozkazał, stając z tyłu za pilotami. - Będę musiał odkołować. Nie chciałbym startować z takim wiatrem wiejącym w ogon. Irańczyk zaklął i wyjrzał z kokpitu. Wydawało się, że drugi koniec pasa jest odległy o kilka kilometrów; wiatr rozwiewał śnieg ze szczytów zasp. Żeby skorzystać z prawidłowej rampy startowej, musieliby zbliżyć się do rejonu parkingu terminalu, przeciąć go i skorzystać z przeciwległej rampy jako punktu startu. Rolls pędził w kierunku terminalu. Pułkownik widział uzbrojonych ludzi, wychodzących na spotkanie samochodu. - Niech pan odkołuje wzdłuż pasa i wykona start z krótkim rozbiegiem. - To całkowicie sprzeczne z poleceniami wieży - zauważył John Hogg. - A woli pan kulkę w głowę albo więzienie SA-VAK-u? Tamci ludzie są wrogami. Niech pan robi to, co mówię! Hogg widział karabiny. Wcisnął guzik transmisji. - Echo Tango Lima Lima prosi o zezwolenie na kołowanie tą samą drogą - rzucił, nie oczekując żadnej odpowiedzi. Od chwili gdy opuścili przestrzeń powietrzną Teheranu, nikt ich nie pilnował, a z tutejszą wieżą nie mieli żadnego kontaktu. Skierował maszynę na pas startowy, trzymając się nieco bardziej na lewo, równolegle do śladów ich lądowania. Otworzył nieco szerzej 884 przepustnicę. - Wieża, tu Echo Tango Lima Lima. Wracam. Gordon Jones, drugi pilot, sprawdzał wszystkie urządzenia, szykując się do powrotu do Teheranu. Maszyną szarpał wiatr; koła nie trzymały się pewnie nawierzchni. Haszemi zobaczył, że rolls zatrzymuje się obok terminalu, a uzbrojeni ludzie otaczają go. - Niech pan zawraca tak szybko, jak się da. Mamy już kawał pasa - powiedział. - Gdy tylko się uda, proszę pana - odpowiedział grzecznie John Hogg. Cholerny czubas, pomyślał, ten pułkownik, kimkolwiek naprawdę jest. Sam chciałbym być już w górze, ale muszę się przecież trochę rozpędzić. Był świadkiem wrogości ludzi w samochodzie, a przedtem w Teheranie zdenerwowania McIvera. Ale wieża w Teheranie natychmiast zezwoliła na start i przydzieliła pierwszeństwo, jakby wieźli samego Chomeiniego. Jasna cholera, czego to się nie robi dla Anglii i kwarty piwa! Spoczywające na przyrządach dłonie i stopy wyczuły oblodzenie nawierzchni; przymknął nieco przepustnicę. - Patrz! - odezwał się drugi pilot. Helikopter z silnikiem turbo przecinał przestrzeń powietrzną o jakiś kilometr przed nimi. - To 212, prawda? - Tak. Nie wygląda na to, żeby zmierzał do tego lotniska - odparł Hogg, nie przerywając obserwacji terenu i przyrządów: jakiś inny samochód podjechał do rollsa; z przodu, nieco z lewej, błysnęło światełko: 212 skrył się już za wzgórzem; z prawej stado ptaków; wskaźniki przyrządów bezpiecznie na zielonym; jeszcze więcej mężczyzn obok rollsa i ktoś na dachu budynku terminalu; paliwo w porządku; śnieg niezbyt głęboki, pod spodem warstwa lodu; uwaga na zaspę, trochę w prawo; radio dobrze nastojone; wiatr ciągle w ogon; chmury burzowe rozbudowują się na północy; przechył w lewo!

431

Hogg wyrównał rozkołysany samolot, który na oblodzonej nawierzchni reagował zbyt gwałtownie na ruchy sterów. 885 - Może byłoby lepiej, gdyby pan wrócił na miejsce, pułkowniku. - Niech pan startuje tak szybko, jak się da. - Hasze-mi podszedł do swojego fotela. Armstrong patrzył przez okienka na terminal lotniska. - Co oni tam robią, Robercie? Jakieś problemy? - zapytał. - Na razie nie. Gratulacje. Świetnie umiesz się obchodzić z Abdollahem. - Skoro ma dostarczyć... Teraz, gdy było już po wszystkim, Haszemi poczuł lekkie mdłości. Tym razem śmierć była zbyt blisko, pomyślał. Zacisnął pas bezpieczeństwa, wyjął pistolet z bocznej kieszeni, zabezpieczył i wsunął do kabury. Dotknął palcami brytyjskiego paszportu, spoczywającego w wewnętrznej kieszeni. Może mimo wszystko nie będę go potrzebował, pomyślał. Dobrze. Byłoby straszne, gdybym musiał okryć się hańbą i nim posłużyć. Zapalił papierosa. - Uważasz, że wytrzyma do soboty? Był tak wściekły, że myślałem, że się przekręci. - Jest gruby i okrutny już od wielu lat... Armstrong usłyszał w tym jakąś nutę groźby. Haszemi Fazir zawsze był niebezpieczny, zawsze na krawędzi; fanatyczny patriotyzm łączył się u niego z pogardą dla większości Irańczyków. - Świetnie umiesz się z nim obchodzić - powtórzył i znów wyjrzał przez okno. Rolls, drugi samochód i uzbrojeni mężczyźni byli już daleko; częściowo przesłaniały ich zaspy, ale widać było, że od czasu do czasu któryś z nich wskazuje w ich kierunku. Prędzej, na Boga, pomyślał Fazir, startujmy już. - Pułkowniku - zabrzmiał w interkomie głos Hogga - czy mógłby pan przejść do przodu? Haszemi rozpiął pasy i ruszył do kokpitu. - Tam. - Hogg pokazywał odsuniętą nieco od lasu kępę sosen za końcem pasa startowego. Co pan o tym myśli? - Znów rozbłysło słabe światełko. - Sygnalizuje SOS. 886 - Robert! - zawołał Haszemi. - Spójrz do przodu i trochę w prawo! Wszyscy czterej mężczyźni wytężyli wzrok. Sygnał SOS powtórzył się. - Nie ma możliwości pomyłki - powiedział Hogg. - Mógłbym odpowiedzieć na sygnał. Wskazał ciężką latarnię sygnalizacyjną, którą można było w razie niebezpieczeństwa zaświecić na czerwono lub zielono w sytuacji, gdyby zawiodła radiostacja. - Co o tym sądzisz, Robercie? - zawołał Haszeni w głąb kabiny. - W porządku, to SOS! 125 pędził pasem startowym w kierunku sygnału. Po chwili ujrzeli trzy maleńkie figurki wyłaniające się zza drzew: dwóch mężczyzn i kobietę w czadorze. Zobaczyli też broń. - To pułapka - powiedział szybko Fazir. - Nie zbliżaj się do nich; natychmiast zawróć! - Nie mogę - wyjaśnił Hogg. - Za mało pasa. Otworzył nieco bardziej przepustnicę. Samolot kołował z ogromną prędkością, równolegle do śladów, które zostawił przy lądowaniu. Piloci i pasażerowie widzieli figurki wymachujące karabinami. - Wynośmy się stąd, do diabła! - zawołał Armstrong. - Gdy tylko będę mógł. Pułkowniku, niech pan lepiej wróci na miejsce; może nami trochę rzucać - powiedział Hogg; w jego głosie nie było śladu zdenerwowania. Potem przestał myśleć o pasażerach. - Gordon, uważaj na tych skurczybyków tutaj i na terminal. - Jasne, nie ma strachu. Kapitan odwrócił się na chwilę, uznał, że rozbieg będzie jeszcze zbyt krótki, zdławił jednak przepustnicę i wcisnął hamulec. Samolot wpadł w poślizg: pilot zwolnił hamulec i

432

utrzymywał maszynę tak prosto, jak mógł, wobec zmieniającego się wiatru. Figurki przy drzewach powiększyły się. - Wyglądają raczej podle. Powiedziałbym, że to koczownicy. Dwa karabiny automatyczne. Gordon 887 Jones zerknął na terminal. - Rolls odjechał, ale drugi samochód jedzie w naszą stronę. Znów zdławienie przepustnicy; zbyt duża prędkość, aby zakręcić. - Chryste, chyba... chyba jeden z koczowników wystrzelił - wykrzyknął Jones. - Uwaga, teraz - rzucił Hogg do mikrofonu inter-komu. Zahamował, wyczuł poślizg, częściowo go opanował, a potem zaczął skręcać w prawo, w kierunku środka pasa. Moment pędu wprowadzał maszynę w poślizg; wiatr nadal przeszkadzał. W kabinie Armstrong i Haszemi z ponurymi minami trzymali się poręczy i wyglądali przez okna. Widzieli, jak jedna z postaci zaczęła biec w ich kierunku, wymachując bronią. Armstrong mruknął: - Może walić jak do siedzących kaczek. Poczuł, że samolot ślizga się i nie może nabrać szybkości. Zaklął. W kokpicie Hogg niemal bezgłośnie pogwizdywał. Samolot przeciął w poślizgu ślady ich lądowania; zbliżał się do twardych, ciężkich zasp po drugiej stronie pasa. Pilot nie śmiał jeszcze ruszyć do przodu. Czekał z zaschniętymi ustami, pragnąc, żeby samolot obrócił się wreszcie i ustawił przodem do wiatru. Tak się jednak nie stało: maszyna nadal się ślizgała. Koła bezużyteczne, hamulce niebezpieczne, ryk silników, pod śniegiem lód. Zaspy zbliżały się nieubłaganie. Hogg widział poszarpane krawędzie brył lodu, które mogły rozerwać na kawałki cienkie poszycie samolotu. Nie można było niczego zrobić, tylko czekać. Nagły podmuch wiatru zagarnął część ogonową i zakręcił nią; maszyna, choć nadal w poślizgu, ustawiła się przodem do wiatru. Pilot delikatnie zwiększył moc obu silników, poczuł, że poślizg się zmniejsza. Przesuwał powoli dźwignię przepustnicy, aż samolot ruszył do przodu, coraz szybciej i w sposób bardziej kontrolowany, potem już zupełnie kontrolowany. Gwałtownie przesunął dźwignię do końca. 125 skoczył do przodu, koła oderwały się od ziemi; 888 Hogg wcisnął przycisk urządzenia chowającego podwozie i zaczęli się wznosić. - Można palić - powiedział lakonicznie do inter-komu. Był z siebie bardzo zadowolony. Na lotnisku, w pobliżu kępy drzew, Ross zatrzymał się i przestał wymachiwać karabinem. Czuł kłucie w klatce piersiowej. - Cholerny skurwysynu! - krzyknął pod adresem samolotu. - Nie macie tam jakichś cholernych oczu? Gorzko rozczarowany ruszył w kierunku drzew, gdzie pozostali czekali cierpliwie na krawędzi lasu. Zapanowała posępna cisza. Tak blisko, pomyślał. Widział przez lornetkę przybycie chana. Potem Abdollah wszedł na pokład, potem Armstrong wyszedł z samolotu z Irań-czykiem. - Och, daj mi spojrzeć, Johnny - niespokojnie poprosiła Azadeh i dostosowała pokrętłem soczewki do swego wzroku. - Och, ojej, ojciec wygląda na chorego. Mam nadzieję, że nic mu się nie stało - powiedziała. - Lekarze zawsze zalecali mu dietę i spokojniejszy tryb życia. - On na pewno o siebie zadba, Azadeh - odparł Ross, starając się skryć sarkazm. Ona jednak zauważyła go, zaczerwieniła się i rzekła: - Och, przepraszam, nie miałam na myśli... Wiem, że on jest... - Nie miałem niczego na myśli - oświadczył i skupił się na obserwowaniu Armstronga, zachwycony tym, że to właśnie Armstrong. Kombinował, jak dostać się na pokład. To takie proste. Samolot S-G - łatwo zauważalne oznaczenie - i Armstrong. Już jesteśmy bezpieczni!

433

A jednak nie, mówił sobie gorzko, człapiąc przez śnieg. Czuł, że jest brudny. Miał ochotę się umyć i przepełniała go bezradna wściekłość. Musieli zobaczyć SOS. Nie mają przecież oczu na dupie? Dlaczego, do cholery... Usłyszał, że Gueng sygnalizuje niebezpieczeństwo i obejrzał się. Samochód pędził w ich kierunku; był 889 w odległości kilkuset metrów. Ross ruszył biegiem i wskazał las. - Tędy! Wcześniej zaplanował, że jeśli nie uda się im na lotnisku, pójdą do bazy Erikkiego. Baza leżała o jakieś sześć kilometrów od nich, na południowy wschód od Tebrizu. Gdy zasłoniły go drzewa, zatrzymał się i obejrzał. Samochód stanął na końcu pasa startowego. Wysiedli z niego mężczyźni i puścili się w pogoń; gdy zauważyli, że śnieg jest zbyt głęboki, zawrócili, wsiedli do samochodu i odjechali. - Teraz nas nie złapią - powiedział Ross. Prowadził pozostałych w głąb lasu, z konieczności posuwając się niewygodną ścieżką. Od ściany tej części lasu rozpościerały się skute mrozem pola, które w lecie przynosiły obfite plony. Większość ziemi należała do kilku wielkich właścicieli ziemskich, których nie dotknęła reforma rolna Szacha. Za polami rozpoczynały się slumsy na obrzeżach Tebrizu. Widzieli minarety Błękitnego Meczetu i rozwiewane wiatrem dymy pożarów. - Czy możemy obejść miasto, Azadeh? - Tak - odparła - ale to... dość długa droga. Usłyszeli w jej głosie zatroskanie. Jak dotąd, szła szybko i nie skarżyła się, ale jednak narażała ich na niebezpieczeństwo. Żołnierze włożyli szaty szczepowe na mundury. Sfatygowane buty ujdą w tłoku, broń też. I jej czador. Spojrzał na nią; nie oswoił się jeszcze z tym, że w takim stroju wyglądała brzydko. Poczuła jego spojrzenie i spróbowała się uśmiechnąć. Rozumiała. Zarówno sprawę czadom, jak i to, że była dla nich ciężarem. - Przejdźmy przez miasto - powiedziała. - Możemy trzymać się bocznych uliczek. Mam trochę... trochę pieniędzy. Możemy kupić żywność. Johnny, możesz udawać, że jesteś z Kaukazu, powiedzmy z Astaru. Ja będę udawała twoją żonę. Gueng, mów w języku Gurkhów czy jakimś innym nieznanym tutaj. Bądź nieokrzesany i arogancki, jak ktoś z Turkmenii. Możesz uchodzić za jednego z nich; oni pochodzą od Mongołów, jak 890 wielu Irańczyków. Albo może kupię jakieś zielone chustki i będą z was Zielone Opaski... To wszystko, co mogę zrobić. - To dobry pomysł, Azadeh. Lepiej nie trzymajmy się razem. Gueng, idź z tyłu. - Na ulicy irańskie żony idą za mężami. Ja... ja będę szła trochę z tyłu, za tobą, Johnny dodała Azadeh. - To dobry plan, memsahib - zauważył Gueng. - Bardzo dobry. Niech pani nas prowadzi. Podziękowała mu uśmiechem. Wkrótce weszli w plątaninę uliczek i placyków dzielnicy slumsów. Gdy jakiś mężczyzna potrącił niechący Guenga, ten bez wahania uderzył go pięścią w gardło tak, że nieprzytomna ofiara wylądowała w rowie, i głośno klął w języku Gurkhów. Na chwilę w tłumie zapadła cisza; potem hałas zyskał zwykłe natężenie, a znajdujący się bliżej ludzie spuścili oczy i szybko ruszyli przed siebie. Niektórzy ukradkiem zrobili znak przeciwko złemu spojrzeniu. Wiedziano, że ci, którzy pochodzili z północy, potomkowie dzikich hord nie znających Jedynego Boga, posiadali taką moc. Azadeh kupowała żywność od ulicznych handlarzy. Kupiła świeży chleb prosto z pieca, kebab z jagnięcia pieczony na węglach i choreszt warzywno-fasolowy z dużą ilością ryżu. Usiedli na prymitywnej ławce i jedli łapczywie. Potem wstali i poszli dalej. Nikt nie zwracał na nich uwagi. Czasem ktoś proponował Rossowi, że mu coś sprzeda, ale Azadeh szybko interweniowała, mówiąc, jak ktoś z gminu, lokalnym tureckim dialektem. Zatrzymała się

434

zaniepokojona, gdy muezzini wezwali do popołudniowej modlitwy. Wszyscy wokół, mężczyźni i kobiety, znajdowali kawałki dywanu czy jakiegoś materiału, stare gazety i kartonowe pudła; klękali na nich i przystępowali do modlitwy. Ross zawahał się; potem, widząc jej błagalne spojrzenie, udał, że się modli i niebezpieczeństwo minęło. Na całej ulicy tylko pięć osób pozostało w pozycji stojącej, w tym Gueng, który oparł się o ścianę. Nikt nie zwracał uwagi na stojących; mieszkańcy Tebrizu stanowili mieszankę różnych ras, różnych religii. 891 Ruszyli dalej, kierując się na południowy wschód. Znajdowali się teraz na przedmieściach, w dzielnicy nędzy, pełnej śmieci i wynędzniałych, na wpół zagłodzonych psów. Jedynym urządzeniem kanalizacyjnym był rów. Wkrótce rudery ustąpią polom i sadom: potem las i główna droga na Teheran, wijąca się zakosami aż do przełęczy, która doprowadzi ich do Tebrizu Jeden. Ross nie wiedzał, co zrobi, gdy tam dotrą, ale Azadeh powiedziała, że zna w okolicy kilka grot, gdzie mogą poczekać, aż wyląduje jakiś helikopter. Wyszli spomiędzy ostatnich slumsów na wyboisty, obwiedziony zaspami szlak, o pokrytej śniegiem nawierzchni, zabrudzonej odchodami mułów i osłów. Dołączyli do innych ludzi, którzy szli, prowadząc obładowane zwierzęta lub uginając się pod ładunkami niesionymi na własnych grzbietach. Od czasu do czasu niektórzy z nich - mężczyźni, kobiety i dzieci przystawali, żeby się wypróżnić - garść śniegu w lewej dłoni - a potem ruszali dalej, cała mozaika narodowości, różne szczepy, koczownicy, ludzie z miasta. Łączyło ich tylko ubóstwo - i duma. Azadeh czuła zmęczenie; opadało z niej napięcie - to ona była odpowiedzialna za przejście przez miasto. Bała się, że popełniła błąd, że mogą ich schwytać. Gorączkowo myślała o Erikkim, o tym, jak dostaną się do bazy i co potem. In sza a Allan, powtarzała w kółko w myślach. Bóg nie zapomni o mnie, Erikkim i Johnnym. Gdy zbliżyli się do skrzyżowania szlaku z drogą na Teheran, zobaczyli Zielone Opaski i innych uzbrojonych ludzi, którzy stali przy skleconej naprędce zaporze i przyglądali się mijającym ich pojazdom i ludziom. Nie można było ich ominąć. - Azadeh, idź przodem - szepnął Ross. - Poczekaj na nas dalej, przy drodze. Jeśli nas zatrzymają, nie mieszaj się do tego, po prostu idź dalej, do bazy. Rozdzielimy się. Tak będzie bezpieczniej. - Uśmiechnął się. - Głowa do góry. Skinęła głową, pobladła ze strachu, i poszła. Niosła plecak Rossa. Nalegała na to od dłuższego czasu. 892 - Spójrz na inne kobiety, Johnny. Nie niosąc niczego, bardzo się wyróżniam. Obaj mężczyźni zatrzymali się, podeszli do zaspy i oddali mocz. Mijali ich ludzie. Niektórzy patrzyli na nich ze zdziwieniem, niektórzy przeklinali jako niewiernych - Ross i Gueng nieświadomie siusiali w kierunku Mekki, czego nie zrobiłby żaden muzułmanin. - Ruszysz, gdy ona przejdzie, Gueng. Ja pójdę po dziesięciu minutach. - Lepiej teraz ty - szepnął Gueng. - Ja jestem Turkmenem. - Dobrze, ale nie wtrącaj się, jeśli mnie zatrzymają. Skorzystaj z zamieszania i zaopiekuj się nią. Nie zawiedź mnie! Niski mężczyzna błysnął w uśmiechu białymi zębami. - To ty nie zawiedź, sahib. Masz jeszcze wiele do zrobienia, zanim zostaniesz Panem Gór. Gueng spoj-# rżał w kierunku zapory odległej o sto metrów. Zobaczył, że Azadeh właśnie się z nią zrównała. Jeden z Zielonych Opasek powiedział coś do niej; odwróciła wzrok i odpowiedziała, a ten dał znak, że może przejść. - Nie czekaj na mnie przy drodze, sahib. Może pójdę przez pola. Nie ma obawy, na pewno was znajdę. Wmieszał się w strumień ludzi podążających do miasta. Gdy przeszedł jakieś sto metrów, usiadł na odwróconym koszu i rozsznurował but, jakby ten go uwierał. Skarpety były w

435

strzępach, ale nie miało to znaczenia; podeszwy stóp były twarde jak żelazo. Zyskując na czasie, starannie zasznurował buty; udawanie Turkmena bardzo go bawiło. Ross włączył się w strumień ludzi opuszczających Tebriz. Zauważył, że razem z Zielonymi Opaskami stali policjanci. Ludzie byli poirytowani; nigdy nie lubili żadnej władzy i ograniczania ich prawa do chodzenia tam, dokąd zapragną. Wielu nie skrywało gniewu, a niektórzy byli bliscy uruchomienia pięści. - Ty - odezwał się człowiek z Zielonych Opasek. - Gdzie masz dokumenty? 893 Ross ze złością splunął na ziemię. - Papiery? Lewicowe psy spaliły mój dom, spaliły moją żonę i spaliły moje dzieci. Został mi tylko ten karabin i trochę amunicji. Wola Boga, ale dlaczego nie pójdziecie i nie wykonacie bożej pracy, paląc tych czcicieli szatana, a zamiast tego zatrzymujecie uczciwych ludzi? - Jesteśmy uczciwi! - rzucił ze złością mężczyzna. - Wykonujemy bożą pracę. Skąd pochodzisz? - Astara. Astara na wybrzeżu. - Wybuchnął gniewem: - A ty? Następny w kolejce mężczyzna i jeszcze jeden za nim zaczęli kląć. Pokrzykiwali na człowieka z zieloną opaską, żeby się pospieszył i nie muszał ich do stania na zimnie. Ross zobaczył zbliżającego się policjanta i postanowił to wykorzystać. Ruszył do przodu z kolejnym przekleństwem na ustach, za nim następy mężczyzna i jeszcze następny. W ten sposób znaleźli się na wolnej przestrzeni. Ludzie z Zielonych Opasek obrzucili ich leniwie przekleństwami i powrócili do obserwowania przechodzących. Uspokojenie się zabrało Rossowi trochę czasu. Starał się nie przyspieszać i wypatrywał Azadeh. Ani śladu. Mijały go teraz samochody osobowe i ciężarówki, wspinające się na wzniesienie lub zjeżdżające w dół z nadmierną prędkością. Od czasu do czasu ludzie schodzili im z drogi, puszczając obowiązkowe wiązanki przekleństw. Mężczyzna, który przy zaporze stał z tyłu, szedł teraz obok Rossa; tłum pieszych przerzedził się; ludzie skręcali w boczne ścieżki prowadzące do domostw położonych przy drodze lub do ukrytych w lesie wiosek. Mężczyzna, w średnim wieku, z pomarszczoną, bardzo mocną twarzą, był biednie ubrany i niósł wysłużony karabin. - Ten Zielona Opaska to psi syn - powiedział z silnym akcentem. - Masz rację, agha. Oni powinni wykonywać bożą pracę, a nie pracę Abdollah-chana. Ross natychmiast zdwoił uwagę. - Kogo? 894 - Pochodzę z Astary. Poznaję po akcencie, że ty nie pochodzisz z Astary, agha. Ludzie z Astary nigdy nie szczają w kierunku Mekki ani nie odwracają się tyłem do Mekki. My wszyscy w Astarze jesteśmy dobrymi muzułmanami. Według opisu ty musisz być sabotażystą, za którego chan wyznaczył nagrodę. - Mężczyzna mówił łagodnym, dziwnie przyjacielskim głosem; stary karabin enfield wisiał spokojnie na jego ramieniu. Ross nie odpowiedział: odchrząknął tylko i nie zmienił tempa. - Tak, chan daje dobrą nagrodę za twoją głowę. Dużo koni, stado owiec, dziesięć wielbłądów lub więcej. Zwykły okup Szacha dawany zwykłym ludziom. Wyższy za żywego niż martwego - więcej koni i owiec, i wielbłądów, tyle że starczy do końca życia. Gdzie jest kobieta, Azadeh, jego córka. Córka, którą porwałeś ty i jeszcze inny człowiek? Ross skierował na niego zdumione spojrzenie. Mężczyzna zachichotał. - Musisz być bardzo zmęczony, skoro tak łatwo się poddajesz. - Nagle spojrzał twardo. Jego ręka powędrowała do kieszeni starej kapoty. Wyszarpnął rewolwer i przyłożył Rossowi do boku. - Idż o krok przede mną i nie uciekaj ani niczego nie rób, bo przestrzelę ci kręgosłup. Gdzie jest kobieta? Za nią także wyznaczono nagrodę.

436

W tym momencie ciężarówka zjeżdżająca z przełęczy wpadła na zakręcie w poślizg, zjechała na niewłaściwą stronę drogi i popędziła wprost na nich, przeraźliwie trąbiąc. Ludzie rozbiegali się w popłochu. Ross był szybszy: uskoczył w bok i popchnął mężczyznę ramieniem prosto pod koła pojazdu. Przejechały po nim i przednie, i tylne. Ciężarówka zatrzymała się trzydzieści metrów niżej. - Boże, miej nas w swojej opiece, widziałeś? - odezwał się ktoś. - Zatoczył się pod ciężarówkę. Ross zwlókł ciało nieznajomego z drogi. Rewolwer zniknął w śniegu. 895 - Ach, czy Bóg poświęcił twojego ojca agha? - zapytała jakaś staruszka. - Nie... nie - wykrztusił Ross. - Wszystko stało się tak szybko, gwałtownie. Ja... to ktoś obcy. Nigdy przedtem go nie widziałem. - Na proroka, jak nieuważni są przchodnie! Czy nie mają oczu? Czy on nie żyje? - wołał kierowca ciężarówki, wspinając się drogą do miejsca wypadku. Był prostym, brodatym mężczyzną o ciemnej karnacji skóry. - Bóg świadkiem, że on sam wszedł na moją drogę. Wszyscy to widzieli! Ty - zwrócił się do Rossa - ty byłeś obok niego. Musiałeś widzieć. - Tak... tak było. Stałem za nim. - Wedle woli Boga. - Kierowca był zadowolony: wszystko w porządku i nie ma sprawy. Jego Ekscelencja to widział. In sza'a Allah! Ross przepchnął się pomiędzy nielicznymi podróżnymi, którzy zadali sobie trudu zatrzymania się koło miejsca wypadku. Ruszył pod górę, nie za szybko i nie za wolno, próbując wziąć się w garść. Nie śmiał obejrzeć się za siebie. Na zakręcie zwiększył tempo, zastanawiając się, czy postąpił słusznie, że zareagował tak szybko, prawie bez zastanowienia. A jednak ten człowiek mógł sprzedać ją i ich obu. Trudno, karma to karma. Następny zakręt i nadal nie ma Azadeh. Niepokoił się coraz bardziej. Droga wiła się tu licznymi zakrętami, biegnąc ostro pod górę. Ross minął kilka nędznych zabudowań, na wpół ukrytych na krawędzi lasu. Liczne psy wałęsały się, poszukując pożywienia. Te, które podchodziły bliżej, odganiał głośnymi przekleństwami; wiele psów chorowało na wściekliznę. Kolejny zakręt - pot tryskał z Rossa strumieniami - i wreszcie była; kucała przy drodze, odpoczywając podobnie jak z tuzin staruszek. Zobaczyła go w tej samej chwili, potrząsnęła ostrzegawczo głową, wstała i ruszyła dalej. Posuwał się o dwadzieścia metrów za nią. W dole rozległy się strzały. Wszyscy zatrzymali się i spojrzeli. Nie można było niczego zobaczyć. Zaporę, odległą już o pół kilometra lub więcej, 896 przesłaniały liczne zakręty drogi. Po chwili ogień karabinowy ustał. Nikt się nie odezwał; wszyscy ruszyli szybciej do przodu. Droga nie była wygodna. Przeszli jakiś kilometr, ustępując od czasu do czasu miejsca samochodom. Niekiedy przejeżdał jakiś autobus, ale zawsze przeładowany; nie było mowy, by się zatrzymał. Żeby zdobyć miejsce, trzeba było czekać dzień lub dwa dni, nawet na właściwym przystanku. Ciężarówki czasem się zatrzymywały. Za pieniądze. Później jedna przemknęła obok Rossa < zwolniła, gdy zrównała się z Azadeh. - Po co chodzić, skoro przy pomocy Cyrusa kierowcy i Boga można się przejechać? - zawołał szofer, wychylając się w jej kierunku; mężczyzna z ciemną brodą w wieku Rossa. Obserwował ją od jakiegoś czasu, widząc kołyszące się biodra, których nawet czador nie pozbawił wdzięku. - Dlaczego taki kwiatuszek Boga idzie, zamiast siedzieć w ciepłej ciężarówce lub na dywanie mężczyzny? Spojrzała na niego, rzuciła jakieś rynsztokowe przekleństwo i zawołała do Rossa: - Mężu, ten trędowaty syn psa ośmiela się mnie obrażać i wygłasza obleśne uwagi sprzeczne z prawem boskim... Ross był już przy niej, a kierowca stwierdził, że patrzy w otwór lufy.

437

- Ekscelencjo... pytałem, czy... czy pan i ona chcielibyście... chcielibyście, żebym was podwiózł - bełkotał przerażony kierowca. - Jest miejsce z tyłu... gdyby ekscelencja chciał wyświaczyć zaszczyt mojemu pojazdowi... Ciężarówkę wypełnił do połowy złom, ale było to lepsze niż marsz. - Na twą głowę, kierowco, dokąd jedziesz? - Do Kazwinu, ekscelencjo, do Kazwinu. Czy zrobi mi pan ten zaszczyt? Ciężarówka nie zatrzymała się, ale Ross z łatwością pomógł Azadeh przeczołgać się przez tylną klapę. Przy897 padli nisko, kryjąc się przed podmuchami wiatru. Aza-deh trzęsły się nogi, była zmarznięta i bardzo zdenerwowana. Objął ją ramieniem. - Och, Johnny, gdyby tu ciebie nie było... - Nie martw się, nie martw. - Starał się ją rozgrzać. Kaziwn. Kazwin? Czy to nie jest w połowie drogi do Teheranu? Oczywiście, tak! Będziemy się trzymać tej ciężarówki aż do Kazwinu, powtarzał w myślach, zbierając siły. Potem możemy znaleźć inną albo autobus, albo ukraść samochód. Coś takiego zrobimy. - Do bazy skręca się trzy kilometry stąd - powiedziała, dygocząc w jego ramionach. - W prawo. Baza? Ach, tak, baza. I Erikki. A Gueng? Co z Gu-engiem? Myśl. Co zrobić? - Jaki... jaki tam jest teren? Otwarty i płaski, wąwóz, jeszcze inny? - zapytał. - Raczej płaski. Wkrótce dojedziemy do naszej wioski, Abu Mard. Miniemy ją, a trochę dalej zaczyna się zalesiony płaskowyż, przez który biegnie nasza droga. Dalej główna droga znów wspina się do przełęczy. Ross widział meandry drogi wijącej się wzdłuż zbocza. - Wysiądziemy po drugiej stronie wioski przed płaskim terenem, zatoczymy koło lasem i dojdziemy do bazy. Czy to jest możliwe? - Tak. Dobrze znam okolicę. Ja... uczyłam w szkole w wiosce i zabierałam dzieci na... na spacery. Znam ścieżki. - Znów dygotała. - Schowaj się przed wiatrem. Wkrótce się ogrzejesz. Stara ciężarówka wspinała się na wzniesienie niewiele szybciej niż piesi, ale było to lepsze niż marsz. Ross obejmował Azadeh ramieniem, nawet gdy przestała dygotać. Spojrzał nad klapą i zobaczył szybko doganiający ich samochód osobowy, za którym jechała pomalowana w zielone smugi ciężarówka. Kierowca samochodu trzymał rękę na klaksonie. Ich ciężarówka nie miała miejsca, żeby zjechać z drogi; samochód śmignął na niewłaściwy pas ruchu i wyprzedził ich. Mam nadzieję, cholerniku, że się zabijesz, pomyślał Ross, rozzłoszczony hałasem 898 i niewiarygodną lekkomyślnością tamtego. Zauważył mimochodem, że samochód był wypełniony uzbrojonymi ludźmi, podobnie jak jadąca za nim ciężarówka, na której skrzyni stali mężczyźni przytrzymujący się żelaznego szkieletu budy. Tylna klapa była otwarta i dziko waliła w skrzynię. Gdy ciężarówka mijała ich z rykiem, Ross dojrzał jakieś ciało, które leżało u ich stóp. Pomyślał zrazu, że to jakiś starzec. Ale nie. To był Gueng. Nie można było się pomylić, widząc resztki munduru. I kukri, które jeden z mężczyzn wbił w jego brzuch. - Co to jest, Johnny? Znalazł się obok niej, obojętny na nią i wszystko inne na świecie. Wiedział tylko, że zawiódł drugiego ze swoich ludzi. Jego oczy wypełniły się łzami. - Co to jest, co się stało? - Nic, to tylko wiatr.

438

Otarł łzy, przyklęknął i wyjrzał do przodu. Droga nikła za zakrętami i pojawiała się znowu. Podobnie samochód i ciężarówka. Ross widział już wioskę. Za wsią droga pięła się do góry, a potem biegła płasko, tak jak powiedziała Azadeh. Samochód i ciężarówka przemknęły przez wioskę z pełną prędkością. Ross miał w kieszeni małą, lecz silną lornetkę. Usiłując zachować równowagę, skierował ją na samochód, który przyspieszył na płaskim, a potem skręcił w prawo, w drogę prowadzącą do bazy, i znikł z pola widzenia. Gdy ciężarówka dojechała do skrzyżowania, zatrzymała się, blokując niemal całą drogę. Ze skrzyni zeskoczyło pół tuzina mężczyzn: rozstawili się w poprzek drogi i stanęli twarzami w kierunku Tebrizu. Ciężarówka ruszyła w ślad za samochodem i także skryła się za drzewami. Ich ciężarówka zwolniła, gdy kierowca wrzucał z hałasem jedynkę. Dokładnie przed nimi wyłonił się krótki, bardziej stromy podjazd. W pobliżu ścieżka, żadnych pieszych. - Dokąd ona prowadzi, Azadeh? Uklękła i wyjrzała. 899 - Do Abu Mard, naszej wioski - wyjaśniła. - Jest trochę zakrętów, ale tam się kończy. - Przygotuj się. Zaraz wyskakujemy. Przed nami następca zapora. We właściwym momencie ześliznął się z boku ciężarówki i pomógł jej zeskoczyć. Potoczyli się w zasłonięte miejsce. Ciężarówka nie zatrzymała się, a kierowca nawet się nie obejrzał. Wkrótce pojazd był już daleko. Trzymając się za ręce, skoczyli między drzewa. W ZAGROSIE TRZY, 16:05. Lochart oparł się o kokpit 212. Czekał na kolejny kurs do Wierceń Rosa z ładunkiem elementów rury. Bezchmurne niebo, góry o tak czystych i wyraźnych kontuarach, że zdawało się, iż można sięgnąć r.ęką i dotknąć szczytów. Lochart spojrzał na Rodriguesa, mechanika, który przyklęknął na śniegu i zaglądał do wnętrza maszyny przez klapę umieszczoną nisko w jej brzuchu. - Wymarzony dzień na narty czy sanki, Rod, a nie na telepanie się gdzieś helikopterem. - To wymarzony dzień na to, żeby się stąd wynieść, Tom. - Może nie będziemy musieli - odparł Lochart. Od niedzieli, gdy starł się słownie z Niczakchanem, nie usłyszał ani słowa od niego ani od innych mieszkańców 901 wioski. - Może komitet zmieni zdanie albo Mac załatwi unieważnienie polecenia. To idiotyczne, żebyśmy mieli się wynosić właśnie wtedy, gdy oni potrzebują każdej baryłki ropy, a nowy szyb w Wierceniach Rosa to prawdziwa bonanza, Jesper Almqvist powiedział, że będzie można stamtąd pompować osiemnaście tysięcy baryłek. To prawie trzysta sześćdziesiąt tysięcy dolców dziennie, Rod. - Mułłowie nie oddadzą za ropę nawet kawałka gówna. Ich obchodzi tylko Allah, Koran i raj. Sam to powtarzałeś miliony razy. - Rodrigues starł smugę oleju. - Powinniśmy wszyscy polecieć z Jesperem do Szirazu, a stamtąd za granicę. Nikt nas tu nie chce. Nasiri dostał kulkę w łeb, prawda? Za co? To był miły facet, nigdy nikogo nie skrzywdził. Powiedziano nam, żebyśmy się wynosili, to na co, do cholery, czekamy? - Może komitet zmienił zdanie. Mamy do obsłużenia jedenaście wierceń. - Te wiercenia i tak gonią resztkami, a ich załogi chciałyby już wreszcie stąd spieprzyć. Od wielu tygodni nikt ich nie zmienił. - Rodrigues wstał, otrzepał kolana ze śniegu i zaczął wycierać zabrudzone olejem dłonie. - To wariactwo zostawać tutaj, skoro nas nie chcą. Młody Scot chce strugać silnego ważniaka i ty też. Pomyśl o tym. - Gówno - powiedział Lochart. Nie powtórzył nikomu tego, co według relacji Scota wydarzyło się naprawdę w wiosce. Znów zaczął się niepokoić o Scota, bazę, Szahrazad, HBC i znów, jak zwykle, o Szahrazad. - Żadne gówno - mówił Rodrigues - odkąd wróciłeś z Teheranu, chcesz tu zostać jak wszyscy diabli. Chcesz zostać w Iranie, Tom, w porządku, ty to co innego: masz tu żonę. Ja chcę wyjechać.

439

Lochart oderwał swe myśli od Szahrazad. W twarzy przyjaciela dojrzał strach. - O co chodzi, Rod? Masywnie zbudowany mężczyzna dopiął pasek opinający brzuch i zapiął parkę. 902 - Denerwuję się jak cholera swoimi fałszywymi papierami, Tom. Gówno. Gdy tylko otworzę pysk, od razu wiadomo, że nie jestem Brytyjczykiem. Wszystkie moje zezwolenia są nieaktualne. To samo jest z paroma innymi facetami, ale ja jestem tutaj jedynym Amerykaninem. W szkole walnąłem pogadankę o Stanach, a teraz ci pieprzeni mułłowie i Chomeini mówią, że jestem szatanem. Ja! Cholernie dobry katolik, na rany Chrystusa! Nie mogę w nocy spać! - Dlaczego, do cholery, wcześniej tego nie powiedziałeś? Nie musisz zostawać, Rod. Jutro leci 212. Może zabierzesz się ze Scotem? Dostaniesz się do Asz Szargaz, a potem przerzucą cię do Nigerii, Kenii czy cholera wie dokąd jeszcze. Rodrigues przez chwilę nie odpowiadał. Rzucił ponure spojrzenie. - Chciałbym, Tom. Jasne. Gdybyś to załatwił, zdjąłbyś mi z grzbietu piekielny ciężar. - Załatwione. Musimy wysłać mechanika - dlaczego nie ciebie, jesteś najstarszy. - Dzięki. Tak, dzięki, Tom. - Rodrigues rozpromienił się. - Dokręcę tylko pedał i twoja maszynka będzie jak nowa. Lochart spojrzał na lądowisko ładunkowe i stwierdził, że elementy rury są już gotowe do zabrania. Dwóch irańskich robotników czekało w pogotowiu, żeby naprowadzić hak na pierścień. Lochart chciał wejść do śmigłowca, ale zatrzymał się na widok dwóch mężczyzn nadchodzących od strony wioski. Jednym z nich był Niczak-chan, drugim jakiś człowiek z karabinem. Nawet z odległości stu metrów łatwo było dostrzec zieloną opaskę. Lochart ruszył na spotkanie, przygotowując się do myślenia i mówienia w iarsi. - Salam, kalandarze, salam, Agha - pozdrowił mężczyznę, który także nosił brodę, lecz był znacznie młodszy od chana. - Salam - odpowiedział Niczak - mieliście czas do piątego zachodu słońca. 903 Lochart próbował ukryć zdumienie. To był wtorek, a piąty dzień wypadnie w niedzielę. - Ale, ekscelencjo... - Do piątego zachodu słońca - rzucił niegrzecznie mężczyzna z Zielonych Opasek. - Nie możecie pracować ani latać w piątek - lepiej podziękujcie wtedy Bogu - a piątego zachodu słońca, licząc od dziś, jeśli nie wyjadą wszyscy cudzoziemcy i maszyny, baza zostanie spalona. Lochart tylko na niego spojrzał. Zobaczył przy okazji, że Jean-Luc wychodzi z kuchni i zmierza w ich kierunku. - W ciągu czterech dni roboczych będzie nam bardzo trudno, agha. Nie sądzę... - In sza'a Allah. - Jeśli odejdziemy, wszystkie wiercenia trzeba będzie zamknąć. Tylko my możemy zapewnić im dostawy. To zaszkodzi Iranowi. To, że my... - Islam nie potrzebuje ropy. To cudzoziemcy potrzebują ropy. Pięć zachodów słońca. Jeśli zostaniecie, sami będziecie sobie winni. - Niczak-chan zerknął z ukosa na mężczyznę i powiedział do Locharta: - Agha, chcę polecieć z tym człowiekiem i odwiedzić kalan-dara włoskich cudzoziemców. Jeśli można, chciałbym już wyruszyć. . - To dla mnie zaszczyt, kalandarze - odparł Lochart i pomyślał: Mimmo Sera jest w tych górach już od lat. Na pewno będzie wiedział, co zrobić. - Zabieram tam ładunek rury. Możemy natychmiast startować. - Rury? - obruszył się młodzieniec. - Nie ma potrzeby. Polecimy bez rury.

440

- IranOil kazał lecieć z rurą. Jeśli rura nie poleci, to wy też nie - rzucił ze złością Lochart. Ajatollah Chomeini nakazał podjąć wydobycie ropy. Dlaczego komitet nie jest mu posłuszny? Młodzieniec spojrzał posępnie na chana, który powiedział spokojnie: - Wedle woli Boga. Ajatollah jest Ajatollahem. Komitety słuchają tylko jego. Jedźmy, agha. 904 Lochart oderwał wzrok od młodzieńca. - W porządku. Lecimy od razu. - Salam, kalandarze - odezwał się Jean-Luc, który do nich dołączył. - Tom, jak brzmi odpowiedź? - zapytał po angielsku. - Zachód słońca. Niedziela. Do tego czasu ma nas nie być; poza tym nie możemy latać w piątek. Jean-Luc stłumił przekleństwo. - Żadnych rokowań? - Żadnych. Chyba że chcesz się spierać z tą mamuśką. Młodzieniec z karabinem spojrzał obraźliwie na Jean-Luca. - Powiedz temu synowi psa, że nędznie śmierdzi. Lochart poczuł lekki zapach czosnku. - On mówi, że twoje potrawy wspaniale pachną. Jean-Luc, posłuchaj, oni chcą odwiedzić Mimma Serę. Wrócę, gdy tylko będę mógł, i wtedy zastanowimy się, co zrobić. Kalandarze, wyruszamy. - To ostatnie zdanie powiedział w farsi. Otworzył drzwi kabiny. - Tam! - krzyknął nagle Rodrigues i wskazał ręką punkt wysoko w górach. W niebo walił dym. - To Maria? - Może być Bellissima - zauważył Jean-Luc. Niczak-chan przymrużył oczy i spojrzał w miejsce, z którego unosił się dym. - To niedaleko miejsca, gdzie mamy polecieć, prawda? - Oczywiście. Niedaleko, kalandarze. Starzec wyglądał na bardzo zatroskanego. - Może byłoby lepiej, pilocie, gdybyś zabrał rurę następnym razem. Już od wielu dni słyszymy, że lewacy infiltrują góry. Chcą uprawiać sabotaż i sprawiać kłopoty. Zeszłej nocy jednemu z moich pasterzy ktoś poderżnął gardło i wyrwał genitalia. Moi ludzie szukają morderców. Z ponurym wyrazem twarzy wszedł do kabiny. Mężczyzna z zieloną opaską za nim. - Rod - polecił Lochart - wyprowadź 206. Jean-Luc, prowadź nasłuch. Wywołam cię przez radio. 905 - Oui. Pas probleme. - Jean-Luc spojrzał na dym. Lochart zostawił w bazie ładunek rury i poleciał na północ. Płonęła Bellissima. Już z daleka pilot widział płomienie wzbijające się na dziewięć metrów w górę z jednego kontenera, który, wysuszony na pieprz w pozbawionym wilgoci górskim powietrzu, wypalił się już niemal całkowicie. Obok szybu wiertniczego widać było drugi pożar, a koło składu dynamitu ciało leżące w śniegu. Nad bazą wznosił się ośnieżony szczyt, teraz, po wybuchu dynamitu rzuconego przez Pietra i wynikłej z tego lawinie, zupełnie niegroźny. Wąwóz opadał dwieście dwadzieścia pięć metrów w dół. Gdy maszyna zbliżyła się do bazy, pilot dojrzał z pół tuzina figurek, zbiegających ścieżką do doliny. Wszyscy uzbrojeni. Bez wahania przechylił śmigłowiec i ruszył za nimi. Miał ich dokładnie przed sobą i przeklinał fakt, że nie leci śmigłowcem bojowym. Mógłby ich bez problemu zdmuchnąć. Sześciu brodatych mężczyzn, w anonimowych szatach szczepowych. Potem zobaczył, że jeden z nich zatrzymuje się i wymierza broń. Znajome iskierki z lufy. Robiąc unik zanurkował. Gdy ponownie wzniósł maszynę wyżej na bezpieczniejszy dystans, figurki zniknęły.

441

Lochart odwrócił się i zajrzał do kabiny. Ni-czak-chan i mężczyzna z zieloną opaską wyglądali przez boczne okienka, z nosami przyciśniętymi do szyb. Pilot krzyknął, ale nie mogli go usłyszeć; uderzył w ściankę, żeby zwrócić ich uwagę, i skinął na kalandara. Starzec ruszył do przodu, trzymając się uchwytów; w powietrzu nie czuł się pewnie. - Widział ich pan? - krzyknął Lochart. - Tak, tak - odkrzyknął chan. - To nie są ludzie z gór. Na pewno terroryści. Lochart odwrócił się. - Jean-Luc, słyszysz mnie? - Głośno i wyraźnie, Tom. Mów. Lochart powiedział, co widział, poprosił kolegę, żeby pozostał na nasłuchu, i skupił się na lądowaniu. Ponad ogromem przepaści piętrzyły się niebezpieczne 906 zaspy i wiał porywisty wiatr. Lochart był w Bellissimie po raz pierwszy od czasu powrotu z Teheranu. Po śmierci Guineppy Bellissima pracowała na zmniejszonych do minimum obrotach, tylko na jedną zmianę. Gdy maszyna dotknęła ziemi, pilot zobaczył Pietra - teraz najstarszego pracownika, który zajął miejsce Guineppy. Pietro odwrócił się od pożaru i ruszył w kierunku helikoptera. - Tom! Potrzebujemy pomocy - krzyknął. Był na granicy łez. - Gianni nie żyje, jest paru rannych z pożaru... - Jasne, już się robi. - Lochart rozpoczął procedurę wyłączania silników. - Z tyłu jest Niczak i facet z Zielonych Opasek. Nie przejmuj się, dobra? - Przekręcił się na siedzeniu i wskazał drzwi. Starzec skinął głową. - Co się tu, do cholery, stało. Pietro? - zapytał Lochart, odnajdując palcami przełączniki. - Nie wiem... nie wiem, amico. - Pietro zbliżył twarz do okienka kokpitu. - Jedliśmy obiad, gdy ta słronzo butelka z benzyną i płonącą szmatą wpadła przez stron-zo okno i zrobił się pożar... - Obejrzał się, gdy płomienie liznęły na wpół pełną beczkę ropy i buchnęły wysoko wśród kłębów czarnego dymu. Czterej mężczyźni walczący z ogniem cofnęli się. - Si, w jadalni wybuchł pożar. Wybiegliśmy, a na zewnątrz byli ci ludzie, ban-ditos... Mamma mia, zaczęli strzelać. Rozbiegliśmy się i próbowaliśmy się schować. Gianni zobaczył, że podkładają ogień w pomieszczeniu generatora, blisko dynamitu i... po prostu wybiegł z ukrycia, żeby ich ostrzec, a jeden z nich go zastrzelił. Mamma mia, zastrzelił go bez powodu! Bastardi, stronzo bastardi... Lochart i pasażerowie szybko wyskoczyli z maszyny. Słychać było tylko zawodzenie wiatru, syk płomieni i silnik pompy przeciwpożarowej. Pietro odłączył generatory i pompy oraz dokonał awaryjnego zamknięcia całego szybu. Dach kontenera zapadł się; buchnęły w górę iskry i rozżarzone węgle. Wiele opadło na dachy pobliskich kontenerów, lecz pokrywał je śnieg i nie było to niebezpieczne. Pożar obok szybu nadal nie dawał się 907 opanować, podsycany ropą i jej oparami. To było bardzo niebezpieczne. Mężczyźni polewali ogień pianą, ale płomienie dochodziły do magazynku dynamitu, liżąc ścianę z falistej blachy. - Dużo tam tego jest, Pietro? - Za dużo. - Wyciągnijmy go stamtąd. - Mamma mia... Pietro ruszył za Lochartem. Osłaniając twarze dłońmi, wyważyli drzwi; nie było czasu na szukanie klucza. Dynamit spoczywał w starannie ułożonych pudłach. W dwunastu. Lochart chwycił jedno i wyszedł; poczuł uderzenie gorąca. Jeden z mężczyzn odebrał od niego ładunek i zabrał go w bezpieczne miejsce, podczas gdy Lochart wrócił po następny. Niczak-chan i mężczyzna z zieloną opaską stali w bezpiecznym miejscu, zasłonięci helikopterem od wiatru.

442

- Wedle woli Boga. - Wedle woli Boga - zawtórował młodzieniec. - Co teraz zrobimy? - Trzeba pomyśleć o terrorystach. I o tym zabitym. Młodszy mężczyzna spojrzał na kontur ciała, leżącego na śniegu jak zepsuta lalka. - Gdyby nie przybył w nasze góry, nie byłby martwy. To jego wina. Tylko jego. - To prawda. Niczak-chan obserwował pożar i gaszących go ludzi. W czasie gdy Lochart i Pietro wynosili ze składziku dynamit, pozostałym udało się opanować ogień. Lochart oparł się o ścianę kontenera, żeby złapać oddech. - Pietro, mamy czas tylko do zachodu słońca w niedzielę. Potem ma nas tu już nie być. Twarz Pietra ściągnęła sie. Spojrzał na kalandara i Zieloną Opaskę, stojących obok helikoptera. - Pięć dni? To zdejmuje ze mnie ciężar podjęcia decyzji, Tom. Ewakuujemy się do Szirazu. Przez Wiercenia Rosa albo bezpośrednio. - Zacisnął lewą dłoń 908 w pięść, zgiął rękę i ustawiając poprzecznie drugą, wykonał obelżywy gest. - Na razie Bellissima jest w ruinie. Będę potrzebował Almqvista, żeby zaczopować odwierty. Mamma mia, trzeba będzie przewieźć kupę luda. Co za cholerne marnotrawstwo! Dobrze, że stary Gui-neppa nie może już tego zobaczyć. Chyba polecę i pogadam z Mimmo. - Natychmiast. Zabierzemy rannych. Co z Gian-nim? Pietro spojrzał na ciało. - Zostawimy go, mojego biednego brata - powiedział smutno. - Nie zepsuje się. WIERCENIA ROSA. Mimmo Sera siedział w stołówce naprzeciwko Niczak-chana i mężczyzny z Zielonych Opasek. Przy stole zasiedli także Lochart, Pietro i trzej starsi pracownicy odwiertu. Mimmo, który mówił płynnie w farsi, próbował przez pół godziny przekonać przedstawiciela komitetu, że powinni dać im więcej czasu albo pozwolić na pozostawienie kilku ludzi z załogi, podczas gdy on i Lochart polecą, żeby porozmawiać z szefem IranOil w Szirazie. - W imię Boga, dość! - przerwał mu zirytowany człowiek z zieloną opaską. - Ale, ekscelencjo, nie mając helikopterów, będziemy musieli zamknąć całe pole i od razu rozpocząć ewakuację. Z pewnością , ekscelencjo, ponieważ Ajatollah, niech będzie błogosławiony, i wasz premier Bazar-gan pragną wznowienia produkcji ropy, powinniśmy skonsultować się z IranOil w Szi... - Dosyć! Kalandarze - człowiek z Zielonych Opasek zwrócił się do Niczak-chana - jeśli te owadzie móżdżki nie usłuchają, ty za to odpowiesz! Będziesz skończony, nastąpi koniec Jazdek i wszystkich twoich ludzi! Jeśli choć jeden cudzoziemiec lub jedna latająca maszyna zostanie tu do piątego zachodu słońca, a ty nie spalisz bazy, to my ją spalimy! Potem spalimy wioskę - sami albo z pomocą lotnictwa. Ty! - warknął do Locharta. - Włączaj silnik. Wracamy. Ale już! - Wypadł na dwór. 909 Wszyscy wpatrywali się z przerażeniem w drzwi, którymi wyszedł członek komitetu. Lochartowi zrobiło się przykro, gdy pomyślał o ludziach, którzy znaleźli ropę, wybudowali urządzenia wiertnicze i włożyli we wszystko tyle energii, pieniędzy i umiejętności, ryzykując, jak w grze hazardowej. To skandal, pomyślał. Ale nie mamy wyboru. Nie można nic więcej zrobić. Ewakuujemy się. Skreślę wyjazd Scota; wykorzystamy wszystkie maszyny i wykonamy tę pracę. Przez pięć dni będziemy pracować jak wszyscy diabli. Trzeba zapomnieć o Teheranie, Szahrazad i o tym, że dziś ma się odbyć marsz protestacyjny, w którym ona nie powinna brać udziału. - Kalandarze - powiedział. - Bez twojej dobrej woli i pomocy musimy odejść. Niczak-chan dostrzegł, że oczy wszystkich zwróciły się na niego.

443

- Muszę wybrać między bazą a moją wioską - oświadczył poważnie. - To znaczy, że nie mam wyboru. Spróbuję odnaleźć terrorystów i oddać ich w ręce sprawiedliwości. Lepiej, żebyście sami tego nie próbowali. W tych górach jest wiele kryjówek. Z godnością wstał i wyszedł. Wiedział już, że nie będzie musiał spalić bazy, choć, gdyby Bóg tego zechciał, zrobiłby to bez chwili wahania, niezależnie od tego, czy byłaby pusta, czy pełna ludzi. Pozwolił sobie na cień uśmiechu. Jego plan działał bez zarzutu. Wszyscy cudzoziemcy wzięli Hasana Pasterza Kóz za prawdziwego człowieka z Zielonych Opasek. Nic dziwnego: świetnie naśladował arogancję tamtych. Cudzoziemcy kupili bajeczkę o "terrorystach" mordujących pasterza; chan widział ich strach. Ci sami "terroryści" napadli na bazę wiertaczy, tę najbardziej niedostępną spośród jedenastu. Oni też, gdy zrobi się ciemno, podpalą dziś część Wierceń Rosa, a potem znikną na zawsze. Wtopią się w codzienne życie wioski, z której pochodzą. Jutro rano, myślał z satysfakcją, fala strachu ogarnie wszystkie tereny wierceń, a cudzoziemcy 910 sami zapragną jak najszybciej odejść. Ewakuacja zapewniona. Do Jazdek powróci spokój. Ci głupcy grają w grę, której reguły tylko my rozumiemy! Pozostaje jednak problem młodego pilota. Był świadkiem, czy nie był? Starsi zalecali "wypadek", żeby usunąć ewentualne zagrożenie. Wczoraj wszystko poszłoby gładko: młody człowiek samotnie polował. Tak łatwo pośliznąć się i upaść na strzelbę. Tak, ale moja żona odradzała "wypadek". - Dlaczego? - Dlatego, że szkoła była wspaniałą rzeczą - odpowiedziała. - Czyż nie mieliśmy czegoś takieąo po raz pierwszy? Bez pilotów nigdy nie mielibyśmy szkoły. Teraz jednak jesteśmy już mądrzejsi i możemy zbudować ją sami. Piloci byli dla nas dobrzy; bez nich nie wiedzielibyśmy tego, co teraz wiemy, ani nie bylibyśmy tak bogatą wioską. Poza tym uważam, że młody człowiek powiedział prawdę. Pozwól mu odejść. Nie zapominaj, jak nas rozśmieszał tymi baśniami o miejscu zwanym Hongkong w kraju zwanym Chiny, gdzie mieszkają tysiące tysięcy tysięcy tysięcy tysięcy ludzi, gdzie wszyscy mają czarne włosy i czarne oczy i jedzą drewnianymi pałeczkami. Chan pamiętał, jak razem z żoną zaśmiewali się do łez. Jak w jakimś kraju może być aż tylu jednakowych ludzi? - Nie możemy jednak być pewni, czy nie skłamał. - Zatem go sprawdź - odparła. - Jest jeszcze na to czas. Tak, pomyślał, mam cztery dni na wykrycie prawdy. Pięć, jeśli doliczyć piątek. TEHERAN, 17:16. Marsz kobiet już się zakończył. Rozpoczął się rano w takiej samej aurze nadziei, jaka spowijała Teheran od dwóch dni, gdy, nie do wiary, po raz pierwszy w historii same kobiety, jako grupa, miały wyjść na ulice w proteście, aby okazać solidarny opór przeciwko wszelkim naruszeniom ich ciężko zdobytych praw przez nowych władców kraju, nawet samego imama. Odpowiednim dla kobiety ubraniem jest hedżab, który zmuszają do zasłonięcia włosów, ramion i nóg oraz piersi. Hedżab okrywa ponętne części jej ciała. - Postanowiłam nosić czador, protestując w ten sposób przeciwko Szachowi, Meszangu krzyczała Za-rah, jego żona. - Sama to wybrałam! Tak! Nigdy nie zasłonię twarzy i nie włożę czadoru wbrew własnej woli. Nigdy, nigdy, nigdy... 912 Koedukacja wprowadzona przez szatana Szacha kilka lat temu zakończy się, gdyż zamieniła wiele naszych szkół w przybytki prostytucji. - Kłamstwa, same kłamstwa! To śmieszne! - tłumaczyła Szahrazad Lochartowi. - Trzeba wykrzyczeć prawdę z dachów. To nie imam wymyślił takie rzeczy, tylko ci fanatycy, którzy go otaczają...

444

Zbrodniczy dekret Szacha o Ochronie Małżeństwa zostaje potępiony. - To na pewno pomyłka, Hosejnie - powiedziała ostrożnie żona mułły. - Imam nie mógł tak powiedzieć. Dekret chroni nas przed odrzuceniem przez męża i przed poligamią. Przyznaje nam prawo do rozwodu, do głosowania i chroni mienie żony... W naszym islamskim narodzie wszyscy kierować się będą tylko Koranem i Szari'at. Kobiety nie powinny pracować. Muszą wrócić do domu i tam pozostać, wykonując błogosławione przez Boga obowiązki polegające na noszeniu w sobie, a następnie wychowywaniu dzieci i dbaniu o swych panów. - Na proroka, Erikki, chcę mieć z tobą dzieci i być dla ciebie najlepszą żoną - powiedziała Azadeh - ale przysięgam, że nie mogę stać z boku i przyglądać się, jak moje mniej szczęśliwe siostry wpycha się siłą w Wiek Ciemności, bez żadnych praw i wolności. To gorliwcy, fanatycy próbują to zrobić, a nie Chomeini. Wezmę udział w marszu, gdziekolwiek będę... W całym Iranie kobiety przygotowywały marsze solidarnościowe - w Komie, Isfahanie, Meszhedzie, Abada-nie, Tebrizie, a nawet w tak małym miastach, jak Kowiss - ale nie w wioskach. W całym Iranie wybuchały sprzeczki i spory pomiędzy większością ojców a córkami, większością mężów a ich żonami, większością braci a siostrami. Wszędzie takie same walki, prośby, przekleństwa, żądania, obietnice, błagania, zakazy i - Boże, miej nas w swojej opiece - nawet bunty, skryte i otwarte. W całym Iranie to samo tajemne zdecydowanie kobiet. - Cieszę się, że nie ma tutaj mojego Tommy'ego; tak jest znacznie łatwiej - powiedziała tego ranka Szah913 razad, patrząc na swe odbicie w lustrze. Marsz miał się rozpocząć w południe. - To dobrze, że wyjechał, gdyż niezależnie od tego, co by powiedział, w końcu bym go nie usłuchała. Dreszcz podniecenia, przyjemny, a jednocześnie bolesny. Ostatni raz rzuciła okiem na makijaż, żeby upewnić się, że siniak nie przebija spod pudru. I tak już prawie zniknął. Uśmiechnęła się do siebie, zadowolona z tego, co zobaczyła. Włosy wiły się błyszczącymi falami. Miała na sobie ciepły zielony sweter i zieloną spódnicę, nylonowe pończochy i rosyjskie zamszowe buty. Postanowiła uzupełnić strój pasującym do tego ubrania płaszczem, obwiedzionym futerkiem, i kapeluszem. Czyż zielony nie jest kolorem islamu? - pomyślała z radością, zapominając o bólu, jaki nosiła w sercu. Na łóżku walały się w nieładzie różne części garderoby, w tym strój narciarski, który zdecydowała odrzucić. W końcu kobiety nigdy jeszcze nie protestowały właśnie jako kobiety; powinnyśmy wyglądać jak najlepiej. Jaka szkoda, że to nie wiosna. Mogłabym włożyć moją jasno-żółtą jedwabną sukienkę, żółty kapelusz i... Ogarnęła ją nagła fala smutku. Tę sukienkę, wraz z pięknym naszyjnikiem z pereł, podarował jej w zeszłym roku na urodziny ojciec. Biedny kochany tatuś! - pomyślała z rosnącym gniewem. Niech Bóg przeklnie tych występnych ludzi, którzy go zamordowali. Bóg wtrąci ich na zawsze w otchłań piekielną! Bóg ochroni Meszanga i całą rodzinę, i mojego Tommy'ego oraz nie pozwoli, żeby nadgorliwcy odebrali nam naszą wolność. W jej oczach pojawiły się łzy. Otarła je. In sza a Allah, pomyślała. Ojciec jest teraz w raju razem z wszystkimi wiernymi. Nie ma powodu do lamentów. Nie. Chciałabym tylko zobaczyć sprawiedliwość wymierzoną tym przeklętym mordercom. Morderstwo! Wujek Walik. HBC. Annusz i dzieci. HBC! Jak ja nienawidzę tych liter! Co się stało Karimowi? Od niedzieli nie miała żadnych wiadomości. Czy go oskarżono? Śmierć czy wolność? Nic nowego w sprawie teleksu. Można się tylko modlić. 914 Zrobiła to. Znowu. Wyrzucić te sprawy z myśli, powiedzieć o nich Bogu i poczuć się czystszą. Gdy wkładała obwiedziony futerkiem kapelusik, otworzyły się drzwi i wpadła Dżari, także ubrana w to, co miała najlepszego.

445

- Już czas, księżniczko. Przybyła Jej Wysokość Za-rah. Och, jak pięknie wyglądasz! Przepełniona podnieceniem Szahrazad porwała płaszcz i powiewając spódnicą pobiegła korytarzem na dół, żeby powitać Zarah, która czekała w holu. - Och, pięknie wyglądasz, Zarah, kochanie - powiedziała, obejmując ją. - Już myślałam, że Meszang zatrzyma cię w ostatniej chwili! - Nigdy nie miał szansy - odparła, śmiejąc się Zarah. Zgrabna futrzana czapeczka tkwiła zawadiacko na czubku jej głowy. - Wczoraj przy śniadaniu zaczęłam go męczyć o nowe futro z soboli i ciągnęłam to przez cały dzień, noc i poranek. Mówiłam, że jest mi absolutnie niezbędne, że absolutnie muszę je mieć, bo jeżeli nie, to umrę ze wstydu przed moimi przyjaciółkami. Uciekł na bazar i zapomniał o marszu. Chodź, jest już późno. Mam taksówkę. Przestało padać. Jest zimno, ale zapowiada się piękny dzień. W taksówce siedziały już trzy inne kobiety, przyjaciółki i kuzynki. Dwie z nich dumnie ukazywały dżinsy, wysokie obcasy, narciarskie kurtki i rozpuszczone włosy; jedna miała narciarską czapkę. Wszystkie były tak ożywione, jakby wybierały się na piknik w dawnych czasach. Żadna nie zauważała gniewnego pomrukiwania kierowcy ani nie zwracała na niego uwagi. - Na uniwersytet - poleciła Zarah. Potem rozmawiały, szczebiocąc jak stado ptaszków. Gdy do bramy uniwersytetu, skąd marsz miał wyruszyć, pozostały jeszcze dwie przecznice, taksówka musiała się zatrzymać. Tak wielki panował ścisk. Spodziewano się setek osób, przybyły tysiące. Kobiety ciągle jeszcze napływały ze wszystkich kierunków. Młode i stare, wysoko urodzone i pochodzące z gminu, wykształcone i analfabetki, patrycjuszki i chłopki, bogate i ubogie 915 - dżinsy, spódnice, spodnie, buty, pantofle, łachmany, futra - wszędzie ten sam zapał, nawet u tych, które przyszły w czadorach. Co bardziej wojownicze już wygłaszały przemówienia, a niektóre wykrzykiwały hasła. - Żadnych czadorów przemocą... - Jedność, walka, zwycięstwo... - Kobiety, jednoczcie się. Nie dajmy się wepchnąć w purdah lub czador... - Walczyłam w Doszan Tappeh przeciwko nieśmiertelnym - nie po to walczyłyśmy i cierpiałyśmy, żeby poddać się despotyzmowi... - Śmierć despotyzmowi pod każdym imieniem... - Taaaak! Hura, kobiety! - krzyknęła Szahrazad. - Precz ze zmuszaniem do czadorów i zasłaniania twarzy! Podobnie jak inne, ją też ogarnął entuzjazm tłumu. Zarah zapłaciła taksówkarzowi i dorzuciła hojny napiwek. Radośnie odwróciła się, łącząc dłonie z Szahrazad i Dżari. Żadna z nich nie usłyszała wrzasku taksówkarza: - Kurwy! Wy wszystkie! Wokół kłębił się tłum; nikt nie wiedział, co robić dalej. Oszałamiała ogromna liczba i różnorodność kobiet, strojów i grup wiekowych. Dołączali nawet nieliczni mężczyźni. - Protestujemy, Zarah, naprawdę tu jesteśmy! - Och, tak Szahrazad! Jest nas tak wiele... Panował taki zgiełk, że musiały porozumiewać się krzycząc. Słuchały przemówienia dobrze ubranej kobiety, znanej teherańskiej prawniczki i działaczki na rzecz praw kobiet, Nemdżeh Lengehi. Przemówienia słuchały też grupki mężczyzn, studentów i wykładowców, przychylnych i nieprzychylnych, a także kilku mułłów - nieprzychylnych. - Niektórzy mułłowie mówią, że my, kobiety, nie możemy być sędziami, nie powinnyśmy być wykształcone i musimy nosić czadory. Od trzech pokoleń nie osłaniałyśmy twarzy, od trzech pokoleń mamy prawo 916

446

do nauki, a od jednego pokolenia także prawa wyborcze. Bóg jest wielki... - Bóg jest wielki - powtórzyły tysiące głosów. - Niektóre z nas mają więcej szczęścia niż inne, niektóre są bardziej wykształcone, niektóre nawet lepiej niż niektórzy mężczyźni. Niektóre kobiety znają lepiej nowoczesne prawo, nawet prawo Koranu. Dlaczego te kobiety nie miałyby być sędziami? Dlaczego? - Nie ma żadnego powodu! Ko-bie-ty sę-dzia-mi! - skandowała Zarah wraz z setkami innych, zagłuszając mułłów i ich zwolenników, którzy krzyczeli: - Świętokradztwo! Gdy hałas nieco przycichł, Nemdżeh Lengehi kontynuowała: - Wspierałyśmy Ajatollaha całym sercem... - Przerwały jej dalsze wiwaty; wielki wybuch pasji. - Błogosławimy go za to, co zrobił. Walczyłyśmy najlepiej, jak umiałyśmy, ramię w ramię z mężczyznami, dzieliłyśmy z nimi cierpienia i więzienie, pomogłyśmy rewolucji zwyciężyć. Wygnałyśmy despotę i teraz jesteśmy wolne. Iran zrzucił jarzmo despoty i jarzmo obcych krajów, ale nie daje to nikomu, mułłom, a nawet Ajatollahowi, prawa do cofania wskazówek zegara... Rozległy się potężne okrzyki: - Nie! Nie! Nie! Precz z despotami! Prawa dla kobiet! Precz z despotyzmem pod wszelkimi przykrywkami! Lengehi do Medżlesu! Lengehi na ministra oświaty! - Och, Zarah, czyż to nie cudowne? - wykrzyknęła Szahrazad. - Czy kiedykolwiek głosowałaś? - Nie, kochanie, oczywiście nie. Ale to nie oznacza, że nie chcę mieć do tego prawa, gdybym kiedyś zechciała. Setki razy mówiłam Meszangowi, że oczywiście zapytam go na kogo głosować, ale nadal chcę iść sama do urny. Sama, jeśli tak postanowię! - Masz rację! - Szahrazad odwróciła się i krzyknęła: - Niech żyje rewolucja! Bóg jest wielki! Lengehi do Sądu Najwyższego! Kobiety sędziami! Chcemy naszych praw... 917 Tejmur, wyszkolony przez OWP Irańczyk, który przejął mieszkanie Szahrazad, a teraz miał za zadanie obserwować marsz i wykrywać podżegaczy, poznał ją ze zdjęć, które znalazł w mieszkaniu. Jego gniew wzrósł. - Kobiety muszą przestrzegać praw boskich - krzyknął. - Kobiety nie mogą być sędziami! Kobiety do bożej pracy! Jego krzyk utonął w morzu innych okrzyków i nikt nie zwrócił na niego uwagi. Nikt nie wiedział, jak rozpoczął się marsz. Tłum w pewnej chwili ruszył i wkrótce zapełnił ulice od ściany do ściany, zatrzymując samochody, prąc radośnie naprzód i stanowiąc siłę nie do przezwyciężenia. Ludzie stali przy straganach, w oknach, na balkonach i gapili się na wszystko z otwartymi ustami. Większość przeżyła wstrząs. - Popatrz na tamtą młodą kurwę w zielonym płaszczu, który się rozchyla. Patrz, patrz tam! Bóg ją przeklnie za to, że mnie kusi... - Patrz na tamtą w spodniach obcisłych, jak druga skóra! - Gdzie? Ach, widzę. Niebieskie spodnie! Chroń nas Boże! Widać jej całe sinah\ Ona sama się prosi! Tak jak ta, która trzyma za rękę tę w zielonym płaszczu! Nierządnica! Hej, dziwko, chodź tutaj. Dostaniesz kutasa! Tego wszystkie chcecie... Mężczyźni patrzyli i podniecali się. Za pochodem ciągnęła się aura pożądania. Kobiety przyglądały się pochodowi ze zdumieniem. Coraz więcej zapominało o zakupach i przyłączało się do sióstr, ciotek, matek, babć. Śmiało odkrywały twarze i zrzucały czadory. Czyż nie były mieszkankami stolicy, teherankami, elitą Iranu, a nie jakimiś wieśniaczkami?

447

Tutaj było inaczej, nie tak jak w wioskach, z których często pochodziły. Tam nie ośmieliłyby się wykrzykiwać haseł i publicznie zrzucać czadorów. - Kobiety razem! Bóg jest wielki! Bóg jest wielki! Zwycięstwo, jedność, walka. Równe prawa dla kobiet! Prawa wyborcze! Precz z każdym despotyzmem... 918 Na trasie marszu, z tyłu, z boku, na promenadach i w bocznych uliczkach, zaczynały się tworzyć grupy mężczyzn. Tych, którzy popierali demonstrację, i tych, którzy byli przeciw. Kłótnie stawały się coraz gwałtowniejsze - prawo Koranu wymagało, aby muzułmanie sprzeciwiali się wszelkim zamachom na islam. Wybuchały utarczki. Jakiś mężczyzna wyciągnął nóż i zginał, innemu wbito nóż w plecy. Trochę broni palnej; sporo starć. Rozproszone zamieszki, walki pomiędzy liberałami a fundamentalistami, pomiędzy lewakami a Zielonymi Opaskami. Kilka rozbitych głów, następna ofiara śmiertelna. Jakieś dzieci dostały się pod ostrzał; kilkoro zginęło, inne szukały osłony za zaparkowanymi samochodami. Ibrahim Kijabi, studencki przywódca Tude, który wymknął się z zasadzki, gdy schwytano Rakoczego, wybiegł na ulicę i chwycił przerażonego dzieciaka; podczas gdy przyjaciele osłaniali go ogniem, Kijabi dotarł bezpiecznie do rogu. Upewnił się tylko, że dziewczynka nie jest ranna, i krzyknął do przyjaciół: "Za mną". Wiedział, że nie mają tu przewagi liczebnej. Rzucili się do ucieczki. Było ich sześciu. Biegli alejkami i bocznymi uliczkami. Gdy już nic im nie groziło, skręcili w kierunku alei Roosevelta. Tude miała unikać otwartych starć z Zielonymi Opaskami, maszerować z kobietami, infiltrować ich szeregi i agitować. Kijabi cieszył się, że już się nie ukrywa i może działać. W ciągu pół godziny od wpadki Rakoczego zameldował o zdradzie swemu kontrolerowi w Kwaterze Głównej Tude. Kontroler powiedział mu, żeby nie wracał do domu, zgolił brodę i skorzystał z kryjówki koło uniwersytetu. - Nie pokazuj się i nie rób niczego do wtorkowego marszu protestacyjnego kobiet. Dołącz do marszu razem ze swoją komórką, tak jak to było zaplanowane, a następnego dnia wyjedź do Kowissu - to powinno na razie wystarczyć do zapewnienia ci bezpieczeństwa. - A co z Dimitrim Jazernowem? - Tylko pod takim nazwiskiem znał Rakoczego. 919 - Nie martw się, wyciągniemy go od tych szumowin. Opisz jeszcze raz wygląd tych ludzi. Ibrahim powiedział o tym, co zdążył zauważyć. Nie było tego wiele. Potem zapytał: - Ilu ludzi pojedzie ze mną do Kowissu? - Jedziesz ty i jeszcze dwóch. To powinno wystarczyć na jednego pieprzonego mułłę. Tak, pomyślał, właściwie nie potrzebuję nikogo. Wkrótce mój ojciec będzie pomszczony. Zacisnął dłonie na M16 skradzionym tydzień temu ze zbrojowni w Do-szan Tappeh. - Wolność! - krzyknął i wmieszał się w pierwsze szeregi maszerujących kobiet. Jego koledzy rozproszyli się. O sto metrów dalej odkryta ciężarówka wypełniona młodzieżą posuwała się powoli, otoczona tysiącami ludzi, którzy wymachiwali rękoma i wznosili okrzyki zachęty. Na skrzyni ciężarówki jechali lotnicy bez mundurów, wśród nich Karim Peszadi. Już od wielu godzin poszukiwał wzrokiem w tłumie Szahrazad, ale jej nie dojrzał. On i jego koledzy stacjonowali w Doszan Tappeh, gdzie porządek i dyscyplina właściwie już nie istniały. Rządziły komitety, wydające sprzeczne ze sobą rozkazy. Jeszcze inne rozkazy pochodziły od Naczelnego Dowództwa podległego premierowi Bazarganowi, od Komitetu Rewolucyjnego, a nawet z radia, gdyż Ajatollah Chomeini, ustanawiając prawa, od czasu do czasu przemawiał przez radio. Podobnie jak inni piloci i oficerowie w całym kraju, Karim musiał stawić się przed komitetem i odpowiadać na pytania dotyczące życiorysu, poglądów politycznych i przedrewolucyjnych powiązań. Jego życiorys był dobry, a on sam mógł z czystym sumieniem przysiąc, że wspierał

448

islam, Chomeiniego i rewolucję. Prześladowało go jednak widmo ojca; skrył pragnienie zemsty w najtajniejszym zakamarku serca. Jak dotąd, zostawiono go w spokoju. Wczoraj w nocy próbował dostać się do wieży w Doszan Tappeh, żeby znaleźć książkę zezwoleń startowych HBC, ale zawrócono go z drogi. Zamierzał spróbować 920 dziś; przyrzekał sobie, że tym razem nie zawiedzie. Nie mogę zawieść, myślał, los Szahrazad zależy ode mnie... och, Szachrazad, to ty sprawiasz, że moje życie ma sens, choć jesteś zakazanym owocem. Niespokojnie wypatrywał jej w tłumie maszerujących kobiet. Wiedział, że gdzieś tu jest. Zeszłego wieczora wraz z grupą przyjaciół wysłuchał przez radio pełnego pasji przemówienia wspierających Ajatollaha fundamentalistów, którzy gwałtownie przeciwstawili się protestowi kobiet i wzywali do organizowania przez wiernych kontrdemonstracji. Niepokoił się bardzo o Szahrazad, o swoje siostry i krewne, o których wiedział, że wezmą udział w marszu. Jego przyjaciele również martwili się o swe krewne i znajome. Tak więc wzięli rano ciężarówkę i dołączyli do demonstracji. Byli uzbrojeni. - Wolność dla kobiet! - krzyknął Peszadi. - Niech żyje demokracja! Niech żyje islam! Niech żyje demokracja, prawo i is... - Słowa zamarły mu na ustach. Z przodu mężczyźni ustawili w poprzek drogi grubą barierę. Maszerujące kobiety zauważyły ich gniew i zaciśnięte pięści. Pierwsze sześć rzędów odruchowo próbowało zwolnić, ale to się nie udało. Z tyłu napierały tysiące, popychając je nieuchronnie naprzód. - Dlaczego ci mężczyźni są tacy źli? - zapytała Szahrazad. Poczucie szczęścia ulatniało się, nacisk tłumu wzrastał. - Po prostu ktoś ich oszukał, to w większości wieśniacy - rzuciła odważnie Nemdżeh Lengehi. - Chcą, żebyśmy były niewolnicami. Nie bójcie się! Bóg jest wielki... - Weźmy się pod ręce! - krzyknęła Zarah. - Nie mogą nas zatrzymać! Allahhhu Akbarrr... Wśród mężczyzn blokujących drogę znajdował się ten, który poprowadził Dżareda Bakrawana na miejsce kaźni w więzieniu Ewin. Rozpoznał idącą w awangardzie Szahrazad. - Bóg jest wielki - mruknął w zachwycie. Jego słowa zginęły w ogólnej wrzawie. - Bóg posłużył się mną, aby 921 wysłać występnego kupca do piekła, a teraz oddaje w moje ręce jego nierządną córkę. Napawał się jej widokiem. Widział ją nagą, na posłaniu, wyprężoną, dumnie sterczące piersi, oczy wypełnione pożądaniem, wilgotne usta, wilgotne wargi. Słyszał, jak go błaga: "Weź mnie, weź mnie, szybko, dla ciebie za darmo, daj mi go, całego, szybko, szybko, wypełnij mnie, dla ciebie wszystko, szybko, szybko... och, szatanie, pomóż mi wyssać Boga z jego organu..." Wyszarpnął nóż z pochwy, pulsowanie w lędźwiach, dumnie wzniesiona męskość. Rzucił się w kierunku Szahrazad. - Bóg jest wiellllki... Jego działanie było nagłe i niespodziewane. Przebiegł przestrzeń dzielącą go od kobiet, obalił z pół tuzina, starając się jej dosięgnąć, ale w podnieceniu pośliznął się i upadł, wywijając nożem. Te, które zranił, krzyczały przeraźliwie. Zerwał się na nogi, widząc tylko ją, jej rozszerzone strachem oczy; nóż gotowy do uderzenia, jeszcze trzy kroki, dwa, jeden... poczuł jej perfumy - zapach Wcielenia Zła. Śmiertelny cios rozpoczął się, lecz nie sięgnął celu. Mężczyzna wiedział już, że szatan postawił na jego drodze złośliwego dżina - poczuł w piersi palący ból, jego oczy przestały widzieć i skonał z imieniem Boga na ustach. Szahrazad wpatrywała się w ciało leżące bezwładnie u jej stóp; Ibrahim z pistoletem w ręku już stał przy niej. Krzyki, wrzaski i gniewny pomruk tysięcy napierających z tyłu kobiet. Drugi strzał; drugi mężczyzna zwalił się na ziemię.

449

- Naprzód w imię Boga! - krzyknęła Lengehi, przezwyciężając strach. Zawtórował jej Ibrahim, który pociągnął za sobą Szahrazad. - Nie bój się, naprzód, dla kobiet... Zauważyła jego pewność siebie. Przez chwilę brała go za Karima, tak podobnego wzrostem, budową ciała, nawet rysami twarzy. Potem przerażenie z powodu tego, co się przed chwilą stało, zlało się z gniewem. 922 - Naprzód - krzyknęła. - Za mego ojca... Precz z nadgorliwcami i Zielonymi Opaskami... precz z mordercami! - Chwyciła Zarah za rękę. - Chodź, naprzód! Wzięła pod rękę ją i Ibrahima, jej wybawiciela, tak podobnego do Karima, że mogliby być braćmi. Podjęli marsz. Dalsi mężczyźni przepychali się do przodu, żeby im pomóc, wysunęła się naprzód ciężarówka z uzbrojonymi lotnikami. Następny nożownik ruszył z krzykiem do ataku. - Bóg jest wielki! - krzyknęła Szahrazad, a tłum jej zawtórował. Wrzeszczący młodzieniec, zanim go obalono, rozciął nożem rękę Nemdżeh Lengehi. Przednie szeregi parły niepowstrzymanie naprzód. Obie strony ryczały: "Bóg jest wielki". Obie strony były równie pewne swej racji. Żywa zapora rozsypała się. - Pozwólmy im przejść - krzyknął jakiś mężczyzna. - Tam są też nasze kobiety... ich jest za dużo... za dużo... Mężczyźni cofnęli się, inni stanęli z boku. Droga była wolna. Rozległ się tryumfalny ryk maszerujących: - Allahu Akbarrr... Bóg jest z nami, siostry! - Naprzód - krzyknęła znów Szahrazad. Pochód ruszył dalej. Ranne kobiety wyprowadzono z tłumu lub niesiono w pochodzie. Pozostałe parły do przodu. Znów zapanował porządek. Nikt już nie próbował ich zatrzymać, choć wielu mężczyzn przyglądało się wszystkiemu ponuro z boku. Tejmur i inni fotografowali najbardziej aktywne uczestniczki marszu. - To sukces - powiedziała słabym głosem Nemdżeh Lengehi, idąca nadal w pierwszym szeregu z ramieniem obwiązanym chustą tamującą upływ krwi. - Udało się nam. Nawet Ajatollah będzie wiedział o naszym zdecydowaniu. Możemy wracać do domu, do naszych mężów i rodzin. Osiągnęłyśmy to, co chciałyśmy, i teraz możemy już wracać. - Nie - odezwała się Szahrazad; blada i brudna, nie otrząsnęła się jeszcze ze strachu. Musimy maszerować 923 jutro i pojutrze, i następnego dnia, aż imam oświadczy publicznie, że nie będzie wymuszania czadorów i odbierania nam naszych praw. - Tak - zgodził się Ibrahim. - Jeśli się teraz zatrzymacie, mułłowie was zmiażdżą! - Masz rację, agha. Och, jak mogę podziękować za nasze uratowanie? - Tak - dodała nadal roztrzęsiona Zarah. - Będziemy maszerować jutro albo ci... ci szaleńcy nas zniszczą! Pochód posuwał się dalej bez przeszkód. Demonstracje w innych dużych miastach przebiegały podobnie; kłopoty na początku, a potem nie zakłócany niczym dalszy ciąg protestu. W wioskach i małych miasteczkach marsz został zatrzymany, zanim jeszcze się rozpoczął. W Kowissie, dalej na południe, na rynku panowała cisza, przerywana tylko świstem bata i krzykami. Gdy sformował się pochód, był tam już mułła Hosejn. - Ta demonstracja jest zakazana. Wszystkie kobiety nie ubrane zgodnie z hedżab podlegają karze za pokazywanie się nago w miejscu publicznym, czego zakazuje Koran. Tylko sześć kobiet spośród dwustu miało na sobie zachodnie ubrania. - Gdzie jest w Koranie napisane, że nie nosząc czadorów sprzeciwiamy się Bogu? Krzyknęła jedna z kobiet.

450

Była żoną dyrektora banku i uczęszczała na uniwersytet w Teheranie. Wyglądała skromnie: płaszcz, długa spódnica; miała jednak rozpuszczone włosy. - Och, proroku, powiedz ich żonom i córkom, i wierzącym kobietom, żeby zasłoniły się dokładniej... Iran jest państwem islamskim... pierwszym w historii. Imam zadekretował hedżab. Chodzi o hedżab. Idźcie i ubierzcie się odpowiednio. Natychmiast! - Ale wierne z innych krajów nie muszą nosić czadorów. Nie zmuszają ich do tego ani przywódcy, ani mężowie. 924 - Mężczyźni zarządzają sprawami kobiet, gdyż Bóg postanowił umieścić jednych nad drugimi... bogobojne kobiety są zatem posłuszne... Upomnij te, które mogą być nieposłuszne; wygnaj je na ich posłania i zbij. Jeśli potem będą posłuszne, nie szukaj przeciw nim innych sposobów. Idźcie i zakryjcie włosy! - Ja nie pójdę! Przez ponad czterdzieści lat irańskie kobiety nie zasłaniały twarzy... - Czterdzieści batów poskromi twe nieposłuszeństwo! Bóg jest wielki! Hosejn skinął na jednego ze swych akolitów. Inni chwycili kobietę i spętali jej ramiona. Bicz szybko przeciął materiał ubrania na jej plecach, w akompaniamencie drwin przyglądających się mężczyzn. Gdy było już po wszystkim, inne kobiety odniosły nieprzytomną. Reszta wróciła do domów. W ciszy. Hosejn spojrzał na swą ciężarną żonę. - Jak śmiałaś przyłączyć się do demonstracji nierządnic i kobiet swobodnych obyczajów? - To... to był błąd - wyjąkała przerażona. - To był wielki błąd. - Tak. Przez dwa dni nie będziesz jadła. Możesz tylko pić wodę. To ostrzeżenie. Gdybyś nie nosiła w sobie dziecka, na rynku spotkałoby cię to samo, co tamtą. - Dziękuję ci za łaskę. Niech Bóg cię błogosławi i ochrania. Dziękuję... LOTNISKO W TEHERANIE, 18:40. Andrew Ga-vallan siedział z boku. McIver wyprowadził samochód z rejonu frachtów i skręcił w drogę dojazdową, zmierzając do ich 125, ETLL, zaparkowanego na przedpolu hangaru, o pół kilometra dalej. Samolot wrócił z Tebrizu mniej więcej przed godziną. Teraz był już zatankowany i gotowy do przelotu nad zatoką. Po wylądowaniu Armstrong podziękował im wylewnie za użyczenie maszyny. Podobnie pułkownik Haszemi Fazir. - Kapitan Hogg powiedział, że 125 wraca w sobotę, panie Gavallan - zauważył grzecznie Haszemi. - Za925 stanawiam się, czy byłby pan tak dobry i podrzucił nas do Tebrizu. Tym razem tylko w jedną stronę, bez czekania. Możemy wrócić sami. - Oczywiście, pułkowniku - odpowiedział uprzejmie Gavallan, nie czując sympatii do żadnego z tych mężczyzn. Gdy rano przyleciał z Asz Szargaz, McIver powiedział mu od razu, dlaczego musiał pójść na współpracę. - Załatwię to jakoś z Talbotem - rzucił, wściekły z powodu szantażu. - Nic mnie nie obchodzi Policja Kryminalna ani Wydział Specjalny! Zasłonili wszyscy rękami uszy, gdy przesuwał się koło nich ogromny transportowiec Sił Powietrznych USA, kołujący do odległego punktu startu - jeden z wielu czarterów rządu USA, którymi wywożono pozostały jeszcze personel amerykański i pracowników ambasady, pozostawiając tylko nieliczną obsadę. Gorące powietrze wydobywające się z dysz ogromnych silników omiatało ich i topiło śnieg. Gdy Gavallan uznał, że można już go usłyszeć, powiedział: - Talbot zostawił dla pana wiadomość, panie Armstrong. Pyta, czy może się z panem jak najszybciej spotkać. Dostrzegł wymianę spojrzeń między oboma mężczyznami i zastanowił się, co to może oznaczać.

451

- Czy powiedział gdzie? - Nie. Tylko to, że chce się z panem jak najprędzej spotkać. Uwagę Gavallana przyciągnęła wielka, czarna limuzyna z oficjalną flagą Chomeiniego na błotniku. Samochód pędził w ich kierunku. Z limuzyny wysiadło dwóch mężczyzn o brutalnych twarzach. Z szacunkiem zasalutowali Fazirowi i przytrzymali dla niego otwarte drzwiczki. - Do soboty. Jeszcze raz dziękuję, panie Gavallan. - Haszemi usiadł na tylnym siedzeniu. - Jak mamy się z panem skontaktować, pułkowniku, w razie zmiany planów? 926 - Przez Roberta. On może przekazać mi wiadomość. Czy mogę coś dla pana zrobić? Tu, na lotnisku? McIver natychmiast skorzystał z okazji. - Dziękuję za załatwienie tankowania. Byłbym bardzo wdzięczny, gdybyśmy mogli zawsze korzystać z tak szybkiej obsługi. I tak łatwo dostawać zezwolenie na start. - Zajmę się tym. Na sobotni lot korzystacie z pierwszeństwa. Gdyby były jakieś inne problemy, zwróćcie się do Roberta. Wsiadaj, Robercie! - Jeszcze raz dziękuję, panie Gavallan - powiedział Robert Armstrong. - Zobaczymy się w sobotę, jeśli nie szybciej. Gdy wcześniej przyszedł Talbot, żeby dowiedzieć się, kiedy Armstrong wraca z Tebrizu, Gavallan odciągnął go na bok. Kipiąc gniewem, poskarżył się na szantaż. - Na mą duszę - wykrztusił zdumiony Talbot. - Cóż za straszliwe oskarżenie, strasznie niebrytyjskie, Andrew, jeśli mogę tak powiedzieć! Rozumiem, że Robert poczynił znaczne starania, żeby wyplątać ciebie, twoją spółkę, Duncana i Locharta - to fajny facet, bardzo miła żona, przykro mi z powodu jej ojca - z nieszczęścia, które mogło w każdej chwili podnieść swą brzydką głowę. Nieprawdaż? - Uśmiechnął się słodko. - Rozumiem, że Robert poprosił, tylko poprosił, o skromną przysługę, Andrew. To nie było przecież trudne i nie zdarło ci skóry ze starego nosa. - On jest z Wydziału Specjalnego, dawny pracownik Policji Kryminalnej z Hongkongu, prawda? Talbot uśmiechnął się i nie przestał się wdzięczyć. - Nie wiem, ale wygląda na to, że on chce oddać ci przysługę. To miło z jego strony, nieprawdaż? - Czy on ma książkę zezwoleń? - O takich rzeczach to ja nic nie wiem. - A kim jest ten pułkownik Fazir? Talbot zapalił papierosa. - Przyjacielem. Warto mieć takiego przyjaciela. 927 - Mogłem się o tym przekonać. Załatwił tankowanie i zezwolenie na start, jakby był jakimś Bogiem cholernie wszechmogącym. - Och, nie jest Bogiem. W żadnym razie. Może prawie, ale jednak nie Bogiem. Bóg jest Anglikiem. - Talbot zachichotał. -1 kobietą. Żaden męski umysł nie byłby w stanie tak zręcznie żonglować światem. Jeszcze słówko, stary: słyszałem, że za radą twojego kolegi z rady nadzorczej, Alego Kia, oni zamierzają znacjonalizować wszystkie zagraniczne firmy lotnicze, a zwłaszcza waszą, jak tylko uda się im zasiąść nad jakąś kartką. Gavallan był wstrząśnięty. - Co za oni? - Czy to ma jakieś znaczenie? Gdy Talbot odjechał, Gavallan wszedł do biura, w którym było dziś wielu członków personelu. Może jeszcze nie tylu, co zwykle, ale pojawili się operator radia, obsługa teleksu,

452

kierownik biura, magazynierzy i kilku sekretarzy - żadnych kobiet, gdyż te poprosiły o zwolnienie i udały się na marsz protestacyjny. - Mac, przejdźmy się trochę. McIver podniósł wzrok znad sterty sprawozdań. - Jasne - odparł, widząc, jak powaga sytuacji odbija się na twarzy przyjaciela. Nie mieli dotąd czasu, żeby porozmawiać na osobności. Nie było to możliwe ani w biurze, ani obok niego. Ściany były cienkie, a uszy nawykłe do podsłuchiwania. Od chwili przybycia Gavallana zajęci byli przekopywaniem się przez księgi obrotów gotówkowych, nadal obsługiwane kontrakty, kontrakty odnawiane i wykreślane, sprawozdania z baz - wszystkie napisane jak najostrożniej, minimum pracy i maksimum utrapienia - jedyną dobrą wiadomość stanowiło zezwolenie na wywóz trzech 212, a i to nie było pewne. Jeszcze. Obaj mężczyźni wyszli na płytę lotniska w rejonie załadunkowym. Na niebie ryczał odrzutowiec JAL. - Powiedzieli, że jeszcze ze dwa czy trzy tysiące techników japońskich popycha wózek IranTody - zauważył obojętnie McIver. 928 - Ich konsorcjum dostaje tęgie baty. Dzisiejszy "Financial Times" podaje, że już przekroczyli planowane wydatki o pół miliarda dolarów. Nie ma mowy, żeby skończyli w tym roku, a nie mogą też się wycofać. To i nasycenie światowego rynku shippingowego na pewno daje dobrze Todzie w kość. - Gavallan stwierdził, że nie ma nikogo w pobliżu. - Przynajmniej nasze inwestycje kapitałowe obejmują ruchomości, Mac, w każdym razie większość. McIver spojrzał na niego. Zobaczył pooraną zmarszczkami twarz, bujne, siwe brwi, brązowe oczy. - To właśnie jest powodem "koniecznej konferencji"? - To jeden z powodów. - Gavallan powtórzył słowa Talbota. - Nacjonalizacja! To znaczy, że wszystko stracimy, jeśli czegoś z tym nie zrobimy. Wiesz, Genny ma rację. Musimy sami to zrobić. - Nie sądzę, żeby to było możliwe. Powiedziała ci, że ja tak uważam? - Oczywiście, ale ja sądzę, że damy radę. Wyobraź sobie: powiedzmy, że dziś mamy Dzień Pierwszy. Cały zbędny personel opuszcza Iran - przeniesienia i urlopy; wywozimy tyle części zamiennych, ile się da, albo naszym 125, albo samolotami rejsowymi, gdy znów ruszą wysyłamy to wszystko jako przestarzałe, zbyteczne, wymagające napraw lub jako bagaż osobisty. Zagros Trzy wycofuje się do Kowissu. Tebriz zamykamy "chwilowo", a 212 Erikkiego leci do Asz Szargaz, potem do Nigerii, razem z Tomem Lochartem z Zagrosu i jednym 212 z Kowissu. Ty zamykasz biuro w Teheranie i przenosisz je do Asz Szargaz, żeby prowadzić stamtąd operacje i kontrolować nasze trzy pozostałe bazy - Lengeh, Kowiss i Bandar Dejlam - do czasu "powrotu do normalności". Nadal obowiązuje polecenie naszego rządu, aby ewakuować personel, który nie jest niezbędny. - To prawda, ale... - Daj mi dokończyć, chłopcze. Powiedzmy, że możemy wszystko zaplanować i przygotować w ciągu trzydziestu dni. Dzień trzydziesty pierwszy jest Dniem Zero. 929 Dokładnie w wyznaczonym czasie w Dniu Zero - lub Dzień Zero plus jeden czy dwa, zależnie od pogody czy Bóg wie czego jeszcze - nadajemy z Asz Szargaz przez radio. Wszyscy pozostali piloci i maszyny startują jednocześnie i lecą przez zatokę do Asz Szargaz. Potem zdejmujemy rotory, pakujemy śmigłowce do samolotów frachtowych, które gdzieś wyczarterowałem, i lecimy do Aberdeen i mów mi wuju - zakończył z promiennym uśmiechem. McIver wpatrywał się w niego z niedowierzaniem. - Zwariowałeś! Wygadujesz jakieś bzdury! Jest wiele luk w... w twoich bzdurach.

453

- Podaj choć jedną. - Mogę ci wymienić pięćdziesiąt. Po pierwsze... - Tylko po jednej naraz, chłopcze, i pamiętaj o swoim ciśnieniu. Skoro o tym mowa, jak się czujesz? Genny prosiła, żebym zapytał. - Świetnie i nie zaczynaj chrzanić. Po pierwsze, jednoczesny start: maszyny z różnych baz nie mogą startować jednocześnie, bo mają do przebycia różne odległości. Te z Kowissu muszą po drodze tankować. Nie da się zrobić jednego skoku przez zatokę. - Wiem o tym. Przygotujemy odrębne podrozdziały planu dla każdej z trzech baz. Komendant każdej bazy sporządzi własny plan wydostania się. My odpowiadamy za nich po ich przybyciu. Scrag może łatwo przeskoczyć przez zatokę, tak samo Rudi z Bandar Dejl... - Nie może. Rudi z Bandar Dejlamu ani Starke z Kowissu nie dolecą wzdłuż zatoki do Asz Szargaz, nawet gdyby najpierw przelecieli ją w poprzek. Musieliby lecieć przez przestrzeń powietrzną Kuwejtu, Arabii Saudyjskiej i Emiratów, a Bóg jeden wie, czy te państwa nie aresztują nas wszystkich. Zresztą Asz Szargaz także. Dlaczego mieliby postąpić inaczej? McIver potrząsnął głową. - Szejkanaty nie zrobią niczego bez prawidłowych zezwoleń irańskich; trzęsą portkami przed rewolucją Chomeiniego, która może się rozprzestrzenić na te ich kraje, w których mieszkają duże mniejszości szyickie. 930 Poza tym nie mogą się narażać na walkę z armią irańską... - Jednocześnie - powiedział łagodnie Gavallan. - Masz rację co do maszyn Rudiego i Starke'a, Mac. Powiedzmy jednak, że mieliby zezwolenie na przelot przez te wszystkie terytoria? - Co takiego? - Teleksowałem oddzielnie do wszystkich punktów kontroli lotów, prosząc o zezwolenie, i otrzymałem teleksy potwierdzające, że helikoptery S-G mogą przelecieć tranzytem. - Tak, ale... - Ale jednocześnie, chłopcze. Dalej. Powiedzmy, że wszystkie nasze maszyny wracają do rejestracji brytyjskiej. One są brytyjskie, to nasze maszyny. Płacimy za nie i są nasze, niezależnie od tego, co próbują wygadywać wspólnicy. Przy brytyjskiej rejestracji Iran czy ktoś inni nic do nich nie ma. Prawda? - Tak, jeśli już będą za granicą, ale nie dostaniemy zgody Biura Lotnictwa Cywilnego na transfer, a zatem nie możemy ich przerejestrować. - Powiedzmy, że mógłbym mimo to załatwić im brytyjską rejestrację. - Jak, u diabła, miałbyś to zrobić? - Poproś, sam poproś, chłopcze, facetów od rejestracji w Londynie, żeby to zrobili. W gruncie rzeczy zrobiłem to już przed wyjazdem z Londynu. "W Iranie dość kiepsko się dzieje", mówię. "Faktycznie, bajzel, chłopie", odpowiadają. "Chciałbym, żebyście chwilowo przestawili moje ptaszki na brytyjską rejestrację", to ja. "Mógłbym wydostać je stamtąd, dopóki sytuacja się nie unormuje. Oczywiście, załatwiłbym to w Iranie, ale na razie nie mogę dostać podpisu na tym cholernym świstku papieru, wiecie, jak to jest". "Jasne, chłopie", odpowiadają, "to samo z tym naszym cholernym rządem, z każdym cholernym rządem. No cóż, to twoje latawce, nie ma dwóch zdań. To trochę wbrew przepisom, ale mogę sobie wyobrazić, że jakoś będzie się zgadzać. Idziesz do Old Boys na piwo?" 931 McIver zatrzymał się i spojrzał z podziwem na rozmówcę. - Zgodzili się? - Jeszcze nie, chłopcze. Co dalej? - Mam jeszcze ze sto "dalej", ale... - McIver ruszył; było zbyt zimno, żeby stać w miejscu. - Ale co?

454

- Ale jeśli będę ci mówił o każdej sprawie oddzielnie, udzielisz mi odpowiedzi, a to wszystko i tak nie będzie składać się do kupy. - Zgadzam się z Genny. Musimy sami to zrobić. - Być może, ale to musi być coś, co działa. Mamy na przykład zezwolenie na wywóz trzech 212. Może moglibyśmy wydostać tak samo resztę. - Nawet te trzy jeszcze się nie wydostały, Mac. Wspólnicy, nie mówiąc już o ICAA, nie wypuszczą nas z garści. Popatrz na Guerneya - wszystkie ich maszyny są zasekwestrowane. Czterdzieści osiem, włącznie z 212 - gnije ponad trzydzieści milionów dolarów. Oni nie mogą nawet ich konserwować. - Spojrzeli na pas startowy. Lądował Hercules RAF-u. Gavallan obserwował samolot. - Talbot mi powiedział, że do końca tygodnia wyjedzie cały personel brytyjskiej armii, marynarki i lotnictwa. W ambasadzie zostaną trzy osoby, w tym on. Na przykład w czasie tych awantur pod ambasadą amerykańską ktoś dostał się do środka, wysadził sejfy, zabrał kody... - Trzymają tu jeszcze coś tajnego? - McIver był przerażony. - Na to wygląda. W każdym razie Talbot powiedział, że infiltracja sprawia, że wszystkie dyplomatyczne dupki świata chrześcijaństwa, świata Sowietów i świata arabskiego dostają palpitacji serca. Zamyka się wszystkie ambasady. Najbardziej łamią się Arabowie. Żaden z szejków naftowych nie chce mieć chomeinizmu po drugiej stronie zatoki. Chcą i mogą wydać petrodolary, żeby to zahamować. Talbot powiedział: "Pięćdziesiąt funtów przeciwko wygiętej szpilce od kapelusza, że Irak wyciąga po cichu książeczkę czekową, tak samo Kur932 dowie i wszyscy inni, którzy są Arabami, sunnitami i przeciwnikami Chomeiniego. Cała zatoka znajduje się na krawędzi wybuchu. - Ale tymczasem... - Tymczasem on nie jest już tak radosny jak kilka dni temu i nie jest pewny, że Chomeini wycofa się spokojnie do Komy. "To jest wesoły stary Iran dla Irańczyków, chłopie, pod warunkiem, że są albo Cho-meinim, albo mułłami", powiedział. "Chomeinizm jest modny, chyba że lewacy zastrzelą Ajatollaha, a stare jest niemodne. Stare, to znaczy my". - Gavallan klasnął rękoma w rękawicach, żeby poprawić krążenie krwi. - Cholernie zmarzłem, Mac. Z ksiąg rachunkowych wynika, że mamy kłopoty, które mogą nas załatwić. Musimy sami o siebie zadbać. - To cholernie ryzykowne. Na pewno stracilibyśmy kilka ptaszków. - Tylko jeśli nie będziemy mieli szczęścia. - Zbyt dużo wymagasz od szczęścia, Andy. Pamiętasz tych dwóch mechaników w Nigerii, którzy dostali po czternaście lat więzienia tylko za to, że obsługiwali 125, który potem nielegalnie odleciał? - To było w Nigerii, a mechanicy tam zostali. Tutaj nikogo nie zostawimy. - Jeśli choć jeden cudzoziemiec zostanie z tyłu, złapią go, wsadzą do pudła i zrobią z niego zakładnika za nas i za maszyny. Chyba że chcesz, żeby ktoś taki przyjął na siebie cały ogień zaporowy. Jeśli nie, to go wykorzystają, żeby zmusić nas do powrotu, a gdy wrócimy, nieźle napsują nam krwi. Co z naszymi pracownikami irańskimi? - Jeśli nie będziemy mieć szczęścia - upierał się Gavallan - katastrofa nastąpi niezależnie od tego, co zrobimy albo czego nie zrobimy. Myślę, że powinniśmy przygotować bardzo szczegółowy plan, po prostu na wszelki wypadek. To potrwa wiele tygodni. Lepiej utrzymujmy to w ścisłej tajemnicy, tylko między nami. McIver potrząsnął głową. 933 - Jeśli to ma być poważne, musimy skonsultować się z Rudim, Scraggerem, Lochartem i Starkiem.

455

- Skoro tak mówisz... - Gavallana bolały plecy. Przeciągnął się. - Gdy już wszystko będzie ostatecznie zaplanowane... Nie musimy do tego czasu angażować się w nic nieodwracalnego. Przez chwilę szli w milczeniu; pod stopami głośno skrzypiał śnieg. Doszli już prawie do końca przedpola hangarów. - Chłopaki zapytają nas o cholernie dużo spraw - zauważył McIver. Zdawało się, że Gavallan nie dosłyszał. - Nie możemy tak po prostu zmarnować piętnastu lat pracy. Nie możemy wyrzucić przez okno wszystkich naszych oszczędności, twoich, Scraga, i w ogóle wszystkiego - powiedział. Naszego Iranu już nie ma. Większość facetów, z którymi pracowaliśmy przez te wszystkie lata, uciekła, ukrywa się, nie żyje - albo jest przeciwko nam, niezależnie od własnych chęci. Działamy na minimalnych obrotach. Pracuje dziewięć śmigłowców spośród dwudziestu sześciu, które mamy tutaj, a nie płacą nam nawet za to, co one robią, żadnych pieniędzy. To wszystko trzeba będzie spisać na straty. McIver uparcie się przeciwstawiał. - Nie jest aż tak źle, jak myślisz. Wspólnicy... - Mac, musisz zrozumieć. Nie mogę spisać na straty pieniędzy, które się nam należą, a do tego helikopterów i części, i pozostać w branży. Nie mogę. Nasze trzynaście 212 to trzynaście milionów dolarów, dziewięć 206 to kolejny milion trzysta tysięcy, trzy alouette to następne półtora miliona. Do tego dochodzą trzy miliony w częściach zamiennych. Razem plus minus dwadzieścia milionów. Nie mogę tego stracić, łan ostrzegł mnie, że Struan potrzebuje w tym roku pomocy, a nie ma żadnej wolnej gotówki. Linbar podjął kilka błędnych decyzji i... no cóż, wiesz dobrze, co ja myślę o nim, a on o mnie. Ale jest nadal tajpanem. Nie mogę spisać na straty Iranu, nie mogę wycofać się z nowych kontraktów na X63, nie mogę pokonać Imperialu, który przetrzepuje 934 nam skórę na Morzu Północnym, prowadząc tę cholerną nieuczciwą księgowość za pieniądze podatników. Tego się nie da zrobić. - Chłopaki zadadzą ci wiele pytań, Chińczyku. - Tobie też, Mac, nie zapominaj o sobie. To będzie zespołowy wysiłek, nie tylko dla mnie, dla nich też. Wóz albo przewóz. - Większość naszych chłopaków może bez problemów dostać pracę. Rynek desperacko poszukuje pilotów, doświadczonych w pracy przy ropie. - No, to co? Założę się, że i tak wolą być z nami. Dbamy o nich, płacimy najwyższe stawki i mamy najwyższy wskaźnik bezpieczeństwa. S-G to najlepsza na świecie spółka helikopterowa, a oni o tym wiedzą! Ja wiem i ty wiesz, że jesteśmy częścią Noble House, a to też coś znaczy! - W oczach Gavallana rozbłysły nagle charakterystyczne ogniki. - Bylibyśmy wielkimi pacanami, marnując to wszystko. Przy okazji utrzemy nosa Linbarowi. We właściwym czasie zapytamy chłopaków, a na razie włączamy wszystkie obwody, co, chłopcze? - Dobrze - zgodził się bez entuzjazmu McIver. - Jeśli chodzi o planowanie. Gavallan spojrzał na niego. - Zbyt dobrze cię znam, Mac. Już wkrótce ty będziesz ponaglał, a ja będę mówił: chwileczkę, a co z tym i owym... McIver nie słuchał. Jego mózg próbował nakreślić zarys planu, mimo iż było to niemożliwe z wyjątkiem brytyjskiej rejestracji. Czy to w ogóle coś zmienia? - Andy, co do planu. Nadajmy mu jakiś kryptonim. - Genny powiedziała, że powinniśmy nadać mu nazwę Operacja Whirlwind. To brzmi jak niszcząca siła trąby powietrznej. W to się właśnie pakujemy.

456

James Clavel OPERACJA WHIRLWIND KSIĘGI 3-4 Przekład Michał Jankowski Wydawnictwo Univ-Comp 3303 Tytuł oryginału Whirlwind Mapy: Paul J. Pugliese First Avon International Printing, 1987 Opracowanie: Kazimierz Andruk Aranżacja: Ewa Hunca, Tomasz Rudomino Redakcja Zespól Phantompress International Redakcja techniczna Kazimierz Andruk, Marzenna Kiedrowską Korekta Ewa Borowiecka, Maria Radzimińska Copyright © 1986 by James Clavell Copyright © for the polish edition by Wydawnictwo Ryton, Warszawa 1994 Copyright © for the polish translation by Michał Jankowski, 1994 Wydano przy współpracy UNIV-COMP Sp z o.o. Wydanie pierwsze ISBN 83-86386-09-6 KSIĘGA TRZECIA Czwartek 22 lutego 1979 NA PÓŁNOCNY ZACHÓD OD TEBRIZU, 11:20. Z miejsca, gdzie siedział, ze schodków kabiny zaparkowanego wysoko w górach 212, Erikki mógł ogarnąć wzrokiem spory kawał Sowieckiej Rosji. Daleko w dole wody rzeki Aras płynęły na wschód do Morza Kaspijskiego, wijąc się wąwozami i biegnąc wzdłuż sporego odcinka granicy irańsko-sowieckiej. Na lewo Yokkonen mógł zajrzeć do Turcji i obejrzeć piętrzącą się na cztery tysiące pięćset metrów górę Ararat. 212 stał nie opodal wejścia do groty, w której znajdowała się amerykańska stacja nasłuchowa. Znajdowała się kiedyś, pomyślał z ponurym rozbawieniem. Gdy wylądował tu poprzedniego dnia po południu - wskaźnik pokazywał dwa tysiące pięćset sześćdziesiąt metrów - pstrokata banda bojowców lewicowych fedainów, którą ze sobą przywiózł, wpadła do 9 groty, ale Amerykanów już nie zastała. Cimtarga stwierdził, że zniszczono wszystkie ważniejsze elementy wyposażenia i zabrano książki szyfrów. Wiele świadczyło o pospiesznym opuszczaniu jaskini, lecz zadbano o to, żeby nie pozostawić niczego, co miało jakąś wartość. - Tak czy inaczej, oczyścimy ją - oświadczył Cimtarga swym ludziom - oczyścimy tak jak inne. - Zwrócił się do Erikkiego: - Czy możesz tam wylądować? - Wskazał ręką miejsce wysoko w górze, gdzie widać było kompleks masztów radarowych. - Chciałbym je rozmontować. - Nie wiem - odparł Erikki. Granat, który dostał od Rossa, nadal tkwił, przyklejony taśmą, pod jego lewym ramieniem - Cimtarga i jego łapacze nie przeszukali Fina - nóż pukoh także spoczywał na miejscu, w po-, chwie z tyłu. - Polecę i sprawdzę. - Sprawdzimy, kapitanie. Sprawdzimy razem - rzucił Cimtarga ze śmiechem. - Nie będzie cię kusiło, żeby nas opuścić.

1

Erikki zabrał go ze sobą i polecieli. Maszty wpuszczono w grubą warstwę betonu na północnym stoku góry, na skrawku płaskiego terenu, który mieli teraz przed sobą. - Jeśli pogoda się utrzyma, nie będzie problemu. Co innego, jeśli zerwie się silny wiatr. Mogę zawisnąć i opuścić was na linie. - Błysnął zębami w wilczym uśmiechu. Cimtarga roześmiał się. - Dzięki, ale nie. Nie chcę przedwcześnie umierać. - Jak na Sowieta, zwłaszcza z KGB, nie jesteś najgorszy. - Ty też nie. Jak na Fina. Od niedzieli, gdy Erikki zaczął latać z Cimtarga, zdążył już go polubić. Nie, żeby naprawdę go lubić, czy mu ufać, pomyślał. Ale Sowiet był grzeczny i postępował fair, odmierzał dla lotnika uczciwe porcje wszystkich posiłków. Zeszłej nocy wypił z Yokkonenem butelkę wódki i ustąpił najlepsze miejsce do spania. Nocowali w wiosce, o dwadzieścia kilometrów na południe, na dywanach rozpostartych na brudnej polepie. Cimtarga 10 powiedział, że choć w okolicy mieszkali głównie Kurdowie, ta wioska składa się z kryptofedainów i jest bezpieczna. - Dlaczego zatem pilnuje mnie strażnik? - Jest bezpieczna dla nas, kapitanie, a nie dla pana. Przedwczoraj w nocy, gdy Cimtarga przyszedł po niego ze strażnikami, wkrótce po odejściu Rossa, zawieziono go do bazy. W ciemnościach, łamiąc wszystkie przepisy IATC, polecieli do wioski w górach, na północ od Choju. Tam o świcie załadowali helikopter uzbrojonymi ludźmi i polecieli do pierwszej z amerykańskich stacji radarowych. Była zniszczona i opustoszała, tak jak ta tutaj. - Ktoś musiał ich ostrzec, że przybędziemy - zauważył zdegustowany Cimtarga. Matierjebcy szpiedzy! Później Cimtarga powiedział Erikkiemu, że według tego, co szeptali miejscowi, Amerykanie ewakuowali się zeszłej nocy bardzo dużymi helikopterami bez żadnych oznaczeń. - Dobrze by było złapać ich na szpiegowaniu. Bardzo dobrze. Mówi się, że sukinsyny mogą widzieć nasze terytorium na tysiąc sześćset kilometrów w głąb. - Masz szczęście, że już ich tu nie ma. Może musiałbyś stoczyć bitwę, a to byłby incydent międzynarodowy. Cimtarga roześmiał się. - My z tym nie mamy nic wspólnego. Nic. To znowu Kurdowie odwalają krecią robotę. Banda zbirów, co? To na nich spadłaby odpowiedzialność. Cholerni jazdwas, co? W końcu ciała zostałyby odnalezione na terenie Kurdów. Taki dowód wystarczyłby Carterowi i CIA. Erikki poruszył się na zimnym metalowym stopniu. Był przygnębiony i zmęczony. Ostatniej nocy znowu źle spał; dręczyły go koszmary związane z Azadeh. Nie mógł spać od czasu pojawienia się Rossa. Jesteś głupcem, powtarzał sobie tysiące razy. Nie pomagało. Wydawało się, że nic nie pomoże. To pewnie przez to latanie; zbyt wiele godzin lotu w złych warunkach, w ciemnościach. Trzeba jeszcze martwić się 11 o Noggera, myśleć o Rakoczym, zabójstwach. O Rossie. Przede wszystkim zaś o Azadeh. Czy ona na pewno jest bezpieczna? Spróbował zawrzeć z nią pokój co do Johnny'ego „Jasne Oczy". - Przyznaję, że byłem zazdrosny. To głupie. Przyrzekam na starożytnych bogów moich przodków, że mogę znieść twoje wspomnienia o nim. Mogę i zniosę - oświadczył, ale to nie wystarczyło. - Po prostu nie myślałem, że jest tak... takim mężczyzną i... tak niebezpiecznym. Jego kukri mógłby się zmierzyć z moim nożem.

2

- Nigdy, kochanie. Nigdy. Tak się cieszę, że ty jesteś sobą i ja jestem sobą, i że jesteśmy razem. Jak moglibyśmy się stąd wydostać?. - Nie wszyscy, nie razem, nie jednocześnie - powiedział jej uczciwie. - Byłoby najlepiej, gdyby żołnierze wyrwali się, gdy tylko będą mogli, i zabrali Noggera. A dopóki ty tu jesteś, nie wiem, Azadeh, jak my możemy uciec, naprawdę nie wiem. Jeszcze nie wiem. Może moglibyśmy przedostać się do Turcji... Spojrzał teraz na wschód w kierunku Turcji. To tak blisko, a jednocześnie tak daleko, gdy Azadeh jest w Tebrizie. Trzydzieści minut lotu. Ale kiedy? Gdybyśmy dotarli do Turcji, a helikopter nie zostałby obłożony sekwestrem, gdybym mógł zatankować i polecieć przez granicę do Asz Szargaz... Gdyby, gdyby, gdyby! Bogowie mych przodków, pomóżcie mi! Zeszłego wieczoru, przy wódce, Cimtarga byl małomówny jak zwykle, pił jednak uczciwie. Wysączyli butelkę do ostatniej kropelki, szklanka po szklance. - Na jutro mam następną, kapitanie. - To dobrze. Kiedy skończymy? - Za dwa-trzy dni skończymy tutaj i wracamy do Tebrizu. - A potem?. - Potem dowiem się, co dalej. Gdyby nie wódka, Erikki by go sklął. Wstał i spojrzał na Irańczyków, układających w stosy sprzęt, który 12 mieli zabrać. Większość żelastwa wyglądała bardzo zwyczajnie. Gdy Yokkonen ruszył przez nierówny teren pokryty skrzypiącym pod butami śniegiem, pilnujący go strażnik poszedł za nim. Żadnej szansy ucieczki. Żadnej okazji przez całe pięć dni. - Cieszy nas twoje towarzystwo - powiedział któregoś dnia Cimtarga, mrużąc orientalne oczy. Zdawało się, że umie czytać w myślach. W górze kilku ludzi pracowało przy demontażu masztów radarowych. Co za marnowanie czasu, pomyślał Erikki. Nawet ja widzę, że nie ma w nich nic szczególnego. - Nieważne, kapitanie - wyjaśnił Cimtarga. - Moich szefów cieszą hurtowe ilości. Bierzemy wszystko. Lepiej więcej niż mniej. Czym się przejmujesz? Pracujesz na dniówki. - Znów śmiech, a nie wymyślania. Yokkonen poczuł, że zesztywniały mu mięśnie szyi. Wykonał skłon, dotykając palcami butów. Opuścił ramiona i głowę, a potem zaczął wykonywać krążenia głową tak, aby sam jej ciężar naciągał ścięgna, wiązadła i mięśnie. - Co robisz? - zapytał Cimtarga, podchodząc do niego. __ - Świetnie robi na ból szyi. Erikki włożył ciemne okulary; światło odbite od śniegu raziło w oczy. - Jeśli robić to dwa razy dziennie, szyja nigdy nie boli. - Ach, ciebie też boli kark? Ja mam to bez przerwy. Muszę chodzić do kręgarza przynajmniej trzy razy w roku. To pomaga? - Gwarantowane. Nauczyła mnie tego kelnerka. Noszenie tac przez cały dzień wywołuje ból karku i pleców. To tak jak u pilotów - choroba zawodowa. Wypróbuj to i sam się przekonaj. Cimtarga pochylił się i poruszył głową. - Nie, nie tak. Głowa i ramiona luźno; jesteś zbyt napięty. Cimtarga postąpił według tych wskazówek; poczuł, że coś chrupnęło mu w szyi. Gdy podniósł głowę, powiedział:. - Genialne, kapitanie. Jestem winien przysługę. 13 - To rewanż za wódkę. - To jest cenniejsze niż butelka wód... Erikki osłupiał, gdy z piersi Cimtargi trysnęła krew otworem wyrwanym przez pocisk, który trafił go od tyłu. Potem usłyszał krzyki i zobaczył koczowników wysypujących się zza skał i

3

drzew, wydających bojowe okrzyki i strzelających w biegu. Atak był krótki i gwałtowny. Yokkonen zobaczył, że ludzie Cimtargi padają na ziemię, przygnieceni liczebną przewagą przeciwnika. Strażnik Fina, jeden z nielicznych, którzy mieli broń, zdążył raz wystrzelić i został od razu trafiony. Brodaty człowiek ze szczepu stanął nad nim i z lubością dobił go kolbą karabinu. Inni pobiegli do jaskini. Jeszcze trochę strzałów i zapanowała cisza. Ponaglany przez dwóch mężczyzn, Erikki podniósł ręce; czuł się głupio bezbronnie, a serce waliło mu jak młot. Jeden z napastników odwrócił Cimtargę i wpakował mu kolejną kulę. Drugi minął Erikkiego i ruszył do 212, aby upewnić się, że w kabinie nikt się nie ukrył. Teraz mężczyzna, który zastrzelił Cimtargę, dysząc ciężko, stanął przed Erikkim. Był niski, oliwkowa skóra, broda, czarne oczy i włosy. Miał na sobie prymitywną odzież i śmierdział. - Opuść ręce, spuść - powiedział w kalekiej angielsz-czyźnie. - Jestem szejk Bajazid, wódz tutaj. Potrzebujemy ty i helikoptera. - Czego ode mnie chcecie? Koczownicy dobijali rannych i odzierali zabitych ze wszystkiego, co mogło mieć jakąś wartość. - CASEVAC. - Bajazid uśmiechnął się nieznacznie na widok miny Erikkiego. - Wielu z nas pracować przy ropa. Kto jest ten pies? - Wskazał Cimtargę czubkiem buta. - Mówił, że nazywa się Cimtarga. Był Sowietem. Myślę, że z KGB. - Oczywiście, Sowiet - rzucił szorstko mężczyzna. - Oczywiście z KGB. Wszyscy Sowieci w Iranie KGB. Papiery, proszę. - Yokkonen wręczył mu dowód tożsamości. Mężczyzna obejrzał dokument i skinął głową, 14 na wpół do siebie. Wywołując jeszcze większe zdumienie Erikkiego, oddał mu dokument. Dlaczego latasz z so-wieckiem psem? - Słuchał w milczeniu i z coraz bardziej ponurym wyrazem twarzy, gdy Erikki opowiadał o tym, jak Abdollah-chan schwytał go w pułapkę. Abdol-lah-chan nie człowiek do zaszkodzenia. Dosięgnąć Ab-dollaha Okrutnego być bardzo trudno, nawet na ziemi Kurdów. - Jesteście Kurdami?. - Kurdami - potwierdził Bajazid; to kłamstwo było bardzo wygodne. Przyklęknął i obszukał Cimtargę. Żadnych dokumentów, w kieszeni trochę pieniędzy, nic więcej poza automatycznym pistoletem w kaburze i kilkoma nabojami, które Bajazid także zabrał. - Masz być pełne paliwo? - W trzech czwartych. - Ja chcę jechać trzydzieści kilometrów południe. Pokażę. Potem zabrać CASEVAC i do Rezaije, do szpitala. - Dlaczego nie do Tebrizu? To znacznie bliżej. - Rezaije w Kurdystanie. Kurdowie tam bezpieczni, czasami. Tebriz należy do naszych wrogów: Irańczy-ków, Szacha czy Chomeiniego, bez różnicy. Do Rezaije. - W porządku. Najlepszy będzie Szpital Zamorski. Byłem tam już kiedyś. Jest lądowisko helikopterowe i są przyzwyczajeni do CASEVAC. Możemy tam zatankować; mają paliwo do śmigłowców... przynajmniej mieli dawniej. Bajazid zawahał się. - Dobrze. Tak. Lecimy od razu. - A co potem? - Potem, jeśli zawieźć nas dobrze, może cię zwolnimy, żebyś zabrał żonę od chana z Gorgonów. - Szejk Bajazid odwrócił się i krzyknął do swych ludzi, żeby się pospieszyli i wsiadali do helikoptera. - Startujemy, proszę. - A co z nim? - Erikki wskazał Cimtargę. - I z innymi? - Zwierzęta i ptaki wkrótce tu posprzątać. 15

4

Wejście na pokład i start nie zabrały zbyt wiele czasu. Yokkonen był teraz pełen nadziei. Odnalezienie wioski nie było trudne. CASEVAC dotyczyło starej kobiety. - Ona jest naszym wodzem - wyjaśnił Bajazid. - Nie wiedziałem, że kobiety mogą być wodzami. - Dlaczego nie, jeśli tylko są dostatecznie mądre, silne, sprytne i pochodzą z odpowiedniej rodziny. My, muzułmanie sunnici, nie lewacy ani heretyckie bydło szyickie, które wstawia mułłów między ludzi a Boga. Bóg jest Bogiem. Startujemy. - Czy ona zna angielski? - Nie. - Wygląda na bardzo chorą. Może nie przetrwać podróży. - Jak Bóg zechce. Żyła jednak, gdy po godzinie lotu Erikki posadził helikopter na ziemi. Szpital Zamorski był wybudowany, obsadzony personelem i sponsorowany przez zagraniczne kompanie naftowe. Yokkonen pokonał trasę lecąc nisko, omijając Tebriz i wojskowe lotniska. Bajazid siedział z przodu obok pilota, a sześciu uzbrojonych ludzi z tyłu ze swą przywódczynią. Leżała na noszach bez ruchu, lecz przytomna. Znosiła ogromne cierpienie bez słowa skargi. Lekarz i sanitariusze znaleźli się na lądowisku w kilka sekund po tym, jak maszyna dotknęła ziemi. Lekarz miał na sobie biały kitel z dużym czerwonym krzyżem na rękawie, a pod spodem grube swetry. Był trzydziesto-paroletnim Amerykaninem, ciemne obwódki otaczały jego przekrwione oczy. Uklęknął przy noszach, a pozostali czekali w milczeniu. Kobieta jęknęła cicho, gdy dotknął jej brzucha, choć zrobił to delikatnie i sprawnie. Mówił do niej przez chwilę w łamanym tureckim. Uśmiechnęła się nieznacznie, skinęła głową i podziękowała. Lekarz zawołał sanitariuszy, którzy wynieśli nosze ze śmigłowca. Na polecenie Bajazida dwóch ludzi towarzyszyło chorej. 16 Lekarz odezwał się do szejka kulawym dialektem: - Ekscelencjo, potrzebne mi jest nazwisko, wiek i... - szukał właściwego słowa - choroba, opis choroby. - Mówić po angielsku. - Świetnie. Dziękuję, agha. Jestem doktor Newbegg. Obawiam się, że ona zbliża się do końca, agha. Jej puls jest prawie niewyczuwalny. Jest stara i chyba nastąpił krwotok wewnętrzny. Czy nie upadła niedawno? - Mówić wolniej, proszę. Upaść? Tak, tak, dwa dni temu. - Bajazid urwał na dźwięk salwy broni palnej, a potem mówił dalej: - Tak, dwa dni temu. Pośliznęła się w śniegu i uderzyła o skałę. Bokiem o skałę. - Chyba krwawi w środku. Zrobię, co będę mógł, ale... przykro mi, nie mogę obiecać, że będzie dobrze. - In sza'a Allah. - Jesteście Kurdami? - Kurdami. - Rozległy się strzały, tym razem bliżej. Wszyscy się obejrzeli. - Kto? - Nie wiem, boję się, że to, co zwykle - odpowiedział niespokojnie lekarz. - Zielone Opaski przeciwko lewakom, lewacy przeciwko Zielonym Opaskom, przeciwko Kurdom... Jest wiele ugrupowań, a wszystkie uzbrojone. - Przetarł oczy. - Zrobię, co będę mógł, dla starej pani. Może lepiej niech pan pójdzie ze mną, agha. Może pan po drodze podać szczegóły. - Pospiesznie odszedł. - Doktorze, czy macie tu jeszcze paliwo? - zawołał za nim Erikki. Lekarz zatrzymał się i spojrzał nieprzytomnie. - Paliwo? Och, paliwo do helikoptera? Nie wiem. Zbiornik jest z tyłu. Wbiegł po schodkach prowadzących do głównego wejścia, łopocząc połami fartucha. - Kapitanie - powiedział Bajazid. - Poczeka pan, aż wrócę. Tutaj.

5

- Ale paliwo? Mogę... - Czekać tu. Tu. Szejk pospieszył za doktorem. Dwóch jego ludzi ruszyło za nim, dwóch zostało przy Finie. 17 Erikki wykorzystał czas oczekiwania i wszystko posprawdzał. Zbiorniki prawie puste. Od czasu do czasu zajeżdżały ciężarówki z rannymi; wychodzili im naprzeciw lekarze i felczerzy. Wielu ludzi spoglądało ze zdziwieniem na helikopter, ale nikt się nie zbliżył. Strażnicy bardzo o to dbali. Jeszcze podczas lotu Bajazid oświadczył: - Od wieków my, Kurdowie, próbujemy być niezależni. My oddzielny naród, oddzielny język, oddzielne zwyczaje. Teraz chyba sześć milionów Kurdów w Azerbejdżanie, Kurdystanie, przy granicy sowieckiej, z tej strony Iraku i Turcja. - Wypluwał słowa. - Od wieków z nimi walczymy, razem albo pojedynczo. Mamy góry. Jesteśmy dobrymi wojownikami. Salah ad-Din; on był Kurdem. Znasz go? Salah ad-Din. Saladyn był rycerskim muzułmańskim przeciwnikiem Ryszarda Lwie Serce podczas krucjat w dwunastym wieku. Mianował się sułtanem Egiptu i Syrii i opanował Królestwo Jerozolimy w roku pańskim 1187 po zgnieceniu połączonych sił krzyżowców. - Tak, wiem o tym. - Dziś inni Salah ad-Dini wśród nas. Pewnego dnia odzyskamy wszystkie święte miejsca, ale najpierw Cho-meini, ten zdrajca Iranu, zgnije w rowie. - Zrobiliście zasadzkę na Cimtargę i pozabijaliście ich tylko z powodu CASEVAC? - Oczywiście. To wrogowie. Wasi i nasi. - Bajazid uśmiechnął się swym krzywym uśmiechem. ¦- Nic się nie dzieje w naszych górach bez naszej wiedzy. Nasza wódz chora - wy blisko. Widzieliśmy, Amerykanie odjeżdżają, sępy przybywają i ty rozpoznany. - Och, jak? - Czerwonowłosy z Nożem. Niewierny, który rozgniata zabójców jak wszy, a potem dostaje w nagrodę córkę Gorgona! Pilot CASEVAC? - Ciemne, niemal czarne oczy wyrażały zdumienie. - O tak, kapitanie, znamy pana dobrze. Wielu z nas pracuje przy wyrębie albo przy ropie - człowiek musi pracować. To dobrze, że nie jesteś Sowietem ani Irańczykiem. - Czy po CASEVAC pomożecie mi przeciwko chanowi z Gorgonów? Bajazid roześmiał się. - Twoja wojna nie jest naszą wojną. Abdollah-chan na razie nam sprzyja. Nie pójdziemy przeciwko niemu. To, co ty zrobisz, zależy od Boga. Na dziedzińcu szpitala było zimno; lekki wiatr jeszcze bardziej wzmagał chłód. Erikki chodził tam i z powrotem, żeby się rozgrzać. Muszę się dostać do Tebrizu. Wyrwę jakoś stamtąd Azadeh i uciekniemy na zawsze. Pobliskie strzały zaalarmowały jego i strażników. Na ulicy za bramą szpitala samochody zwolniły. Kierowcy naciskali klaksony, zrobił się zator. Ludzie przyspieszali kroku. Dalsze strzały. Ci, którzy zostali jeszcze w samochodach, wyskakiwali, szukając schronienia lub uciekając. Dziedziniec szpitalny był rozległy, 212 zajmował tylko jedną stronę. Dzika strzelanina wzmagała się. Jeszcze bliżej. Wyleciały szyby z niektórych okien szpitala. Strażnicy padli na śnieg, kryjąc się za podwoziem maszyny. Erikki zżymał się, gdyż helikoptera nic nie osłaniało. Nie wiedział, dokąd pobiec, co zrobić. Na start nie było czasu; poza tym miał zbyt mało paliwa. Usłyszał kilka rykoszetów i padł na ziemię. Za murami toczyła się potyczka. Potem ustała tak szybko, jak się rozpoczęła. Ludzie wychodzili z ukrycia, odezwały się klaksony. Wkrótce ruch uliczny wrócił do normy. - In sza a Allah - powiedział jeden z ludzi szczepu. Odbezpieczył karabin i stanął na warcie. Mała cysterna z benzyną nadjeżdżała od zaplecza szpitala. Za kierownicą siedział młody, uśmiechnięty Irańczyk. Erikki ruszył mu na spotkanie.

6

- Cześć, kapitanie - rzucił radośnie kierowca, z silnym nowojorskim akcentem. - Mam was zatankować. Wasz nieustraszony wódz, Bajazid, załatwił to. - Pozdrowił koczowników. Rozpogodzili się i odpowiedzieli na pozdrowienie. - Napełnimy go po brzegi, kapitanie. Ma pan jakieś specjalne zbiorniki? - Nie, tylko zwykłe. Nazywam się Erikki Yokko-nen. 18 19 - Jasne. Czerwonowłosy z Nożem. - Młodzieniec uśmiechnął się. - Jest pan tu czymś w rodzaju olbrzyma z legendy. Kiedyś pana tankowałem, może z rok temu. - Wyciągnął rękę. Jestem Ali Benzynka, to znaczy Ali Reza. Uścisnęli sobie dłonie, a gdy rozmawiali, młody człowiek napełniał zbiornik. - Chodziłeś do amerykańskiej szkoły? - zapytał Erikki. - Cholera, nie. Szpital tak jakby mnie adoptował, gdy byłem dzieckiem, już dawno, jak jeszcze nie było tego budynku. Kiedyś szpital był jednym ze Złotych Gett wschodniej strony miasta. Wie pan, kapitanie, „Tylko dla personelu amerykańskiego", magazyn Ex-Tex. Młodzieniec uśmiechnął się, starannie zakręcił pokrywę zbiornika i zaczął napełniać następny. - Najpierw przygarnął mnie doktor Abe Weiss. Świetny facet, po prostu świetny. Wciągnął mnie na listę płac i uczył, do czego służy mydło, skarpetki, łyżka i toaleta - cholera, te wszystkie sztuki, takie nieirańskie dla takiego szczura ulicznego jak ja. Bez starych, bez domu, bez nazwiska, bez niczego. Nazywał mnie swoim hobby. Nawet nadał mi imię. Potem, któregoś dnia, odszedł. Erikki dostrzegł w oczach chłopca szybko ukryty ból. - Przekazał mnie doktorowi Templetonowi, który robił to samo. Czasem trudno mi się połapać, kim właściwie jestem. Kurd nie Kurd, Jankes nie Jankes, żyd nie żyd, muzułmanin nie muzułmanin... - Wzruszył ramionami. - Wszystko pochrzanione, kapitanie. Świat, wszystko. Co? - Tak. Yokkonen zerknął w stronę szpitala. Bajazid schodził po schodach razem z dwom bojowcami i sanitariuszami dźwigającymi nosze. Staruszka była nakryta łącznie z głową. - Startujemy, gdy tylko jest paliwo - rzucił szejk. - Przykro mi - powiedział Erikki. - In sza a Allah. 20 Przyglądali się sanitariuszom umieszczającym nosze w kabinie. Bajazid podziękował im i odeszli. Wkrótce ostatni zbiornik był także pełny. - Dzięki, panie Reza. - Erikki wyciągnął rękę. - Dziękuję. Młody człowiek spojrzał ze zdumieniem w oczach. - Nikt nigdy nie powiedział do mnie „pan", kapitanie. Nigdy. - Mocno potrząsał ręką Erikkiego. - Dziękuję. Zawsze, gdy będzie pan potrzebował paliwa, ma je pan jak w banku. Bajazid usiadł obok Fina, zapiął pasy i założył słuchawki. Silniki zwiększały obroty. - Teraz wracamy do wioski, z której przylecieliśmy. - A co potem? - zapytał Erikki. - Omówię to z nowym wodzem - odpowiedział szejk, ale pomyślał: ten człowiek i ten helikopter przyniosą wielki okup, może od chana, może od Sowietów, a może nawet od jego ziomków. My, biedni ludzie, potrzebujemy każdego riala, jakiego możemy dostać. NIEDALEKO TEBRIZU JEDEN - W WIOSCE ABU MARD, 18:16. Azadeh wzięła miskę ryżu i miskę choresztu, podziękowała żonie naczelnika i ruszyła po brudnym i zaśmieconym śniegu ku szopie położonej nieco na uboczu. Miała ściągniętą twarz, brzydko kasłała. Zapukała i weszła przez niskie drzwi. - Dzień dobry, Johnny, jak się czujesz? Trochę lepiej?

7

- Doskonale - odparł. Nie odpowiadało to prawdzie. Pierwszą noc spędzili w jaskini, przytuleni do siebie, dygocząc z zimna. - Nie możemy tu zostać, Azadeh - powiedział o świcie. - Zamarzniemy na śmierć. Będziemy musieli sprawdzić bazę. Dobrnęli tam przez śnieg i z ukrycia obserwowali teren. Zobaczyli dwóch mechaników i 206, od czasu do czasu pojawiał się Nogger. Po całej bazie kręcili się jednak uzbrojeni mężczyźni. Dąjati, kierownik bazy, 21 przeprowadził się do mieszkania Azadeh i Erikkiego. On, jego żona i dzieci. - Synowie i córki psa - szepnęła Azadeh, widząc swoje buty na nogach żony Dajatiego. Może moglibyśmy zakraść się do kontenerów; mechanicy by nas ukryli. - Są ciągle pilnowani. Założę się, że nawet w nocy pilnuje ich jakiś strażnik. Ale kim oni są? Zielone Opaski, ludzie chana czy jeszcze ktoś inny? - Nie poznaję żadnego z nich, Johnny. - Szukają nas - powiedział, czując się podle; ciążyła na nim śmierć Guenga. I Gueng, i Tenzing byli z nim od samego początku. I jeszcze Rosemont. A teraz Azadeh. - Jeszcze jedna noc na dworze i zachorujesz. Oboje zachorujemy. - Nasza wioska, Johnny. Abu Mard. Należy do naszej rodziny od ponad stu lat. Oni są lojalni. Wiem, że są. Możemy spędzić tam dzień czy dwa dni. - A nagroda za moją głowę? I twoją? Dadzą znać twojemu ojcu. - Poproszę, żeby tego nie robili. Powiem, że Sowieci próbowali mnie porwać, a ty mi pomogłeś. Właściwie to prawda. Powiedziałabym, że musimy się ukrywać do czasu powrotu mojego męża. On jest tutaj bardzo lubiany, Johnny, jego CASEVAC ocaliły życie wielu ludziom. Spojrzał na nią. Przeciwko takiemu pomysłowi przemawiał tuzin powodów. - Wioska leży przy drodze... - Tak, oczywiście, masz rację i zrobimy to, co uznasz za słuszne, ale wioska sięga aż do lasu. Możemy się tam ukryć, nikt się tego nie domyśli. Zwrócił uwagę na jej zmęczenie. - Jak się czujesz? Czy masz jeszcze dużo sił? - Nie mam, ale czuję się dobrze. - Moglibyśmy przejść kilka kilometrów równolegle do drogi i ominąć blokadę. To znacznie mniej niebezpieczne niż wioska, co? 22 - Ja... raczej nie. Mogę spróbować. - Zawahała się i dodała: - Raczej nie. Nie dzisiaj. Ty idź, a ja poczekam. Może Erikki wróci dzisiaj. - A jeśli nie? - Nie wiem. Ty idź. Spojrzał na bazę. Gniazdo żmij. Pójść tam, to samobójstwo. Ze wzniesienia, na którym stali, sięgał wzrokiem aż do głównej drogi. Mężczyźni - prawdopodobnie Zielone Opaski i policja nadal blokowali drogę. Przy blokadzie utworzyła się długa kolejka pojazdów. Nikt nas teraz nie podwiezie, pomyślał, chyba że dla nagrody. - Idź do wioski, a ja poczekam w lesie. - Bez ciebie po prostu oddadzą mnie ojcu. Znam ich, Johnny. - Być może zdradzą cię, tak czy inaczej. - Wedle woli Boga. Moglibyśmy jednak dostać trochę jedzenia i ogrzać się, może nawet przenocować. Moglibyśmy wymknąć się o świcie. Może nawet udałoby się załatwić samochód czy ciężarówkę; kalandar ma starego forda. Stłumiła kichnięcie. Uzbrojeni ludzie znajdowali się niedaleko. Było więcej niż prawdopodobne, że wysyłali do lasu patrole; Ross i Azadeh, idąc w stronę bazy, musieli

8

ominąć grupę bojowców. Pomysł z wioską to szaleństwo, pomyślał Ross. Ominięcie zapory potrwa kilka godzin, nawet w dzień, a w nocy... Nie możemy spędzić jeszcze jednej nocy na mrozie. - Chodźmy do wioski - powiedział. Zrobili to. Mostafa, kalandar, wysłuchał opowieści Azadeh, unikając wzroku Rossa. Wiadomość o ich przybyciu szybko się rozeszła; już po chwili wiedzieli wszyscy, a ta informacja nałożyła się na inną: o nagrodzie za sabotażystę i porywacza córki chana. Kalandar przydzielił Rossowi chatę z brudnym klepiskiem i za-pleśniałymi dywanami. Chata była oddalona od drogi, na krańcu wioski. Kalandar zauważył spojrzenie twarde jak stal, matowe włosy i szczecinę zarostu. Także karabin, kukri i plecak pełen amunicji. Azadeh zaprosił do 23 własnego domu - slumsu o dwu pomieszczeniach, bez elektryczności i bieżącej wody. Zamiast toalety - rów. Zeszłego wieczoru, o zmierzchu, jakaś staruszka przyniosła Rossowi gorący posiłek i butelkę wody. - Dziękuję - powiedział. Bolała go głowa i czuł, że ma gorączkę. - Gdzie jest Jej Wysokość? Kobieta wzruszyła ramionami. Miała pomarszczoną twarz ze śladami po ospie, brązowe pieńki zębów. - Zapytaj ją, proszę, czy mnie przyjmie. Później po niego posłano. W pokoju domu naczelnika wioski, w obecności naczelnika, jego żony, niektórych dzieci i paru dorosłych, ostrożnie pozdrowił Azadeh, tak jak obcy powinien pozdrawiać wysoko urodzoną. Oczywiście miała na sobie czador. Klęczała na dywanach, zwrócona do drzwi. Jej twarz miała żółtawy, niezdrowy odcień, Ross jednak pomyślał, że wrażenie to może wywoływać migoczące światło lampki oliwnej. - Salam, Wasza Wysokość. Czy jest pani w dobrym zdrowiu? - Salam, Agha, tak, dziękuję, a pan? - Chyba mam trochę gorączki. Zobaczył, że na moment podniosła wzrok znad dywanu. - Mam lekarstwo, czy potrzebuje go pan? - Nie, nie, dziękuję. - W obecności tak wielu patrzących i słuchających osób nie mógł powiedzieć tego, co chciał. - Być może będę mógł także jutro złożyć pani wyrazy uszanowania - rzekł. - Pokój niech będzie z panią, Wasza Wysokość. - I z panem. Długo nie mógł zasnąć. Ona także. O świcie wioska zbudziła się do życia. Rozpalono paleniska, wydojono kozy, postawiono na ogniu warzywny choreszt, który nie byłby bardzo pożywny, gdyby nie kawałki kurczaka w niektórych chatach, w innych kozy lub owcy - mięso stare, twarde, często zepsute. Miski ryżu, którego nigdy nie było dość. W dobrych czasach dwa posiłki dziennie - rano i w ostatnich blaskach zachodzącego słońca. 24 Azadeh miała pieniądze i płaciła za jedzenie. Nie pozostało to nie zauważone. Azadeh poprosiła, żeby do choresztu na kolację wrzucono całego kurczaka dla wszystkich domowników i zapłaciła za to. Tego także nie przeoczono. - Zaniosę mu teraz jedzenie - powiedziała o zachodzie słońca. - Ale, Wasza Wysokość, nie powinna pani mu usługiwać - zauważyła żona kalandara. - Ja zaniosę miski, a pani może ze mną pójść. - Nie, wolałabym pójść sama, gdyż... - Boże, miej nas w swojej opiece, Wasza Wysokość. Sama? Do mężczyzny, który nie jest pani mężem? Och nie, to nie do pomyślenia. Chodźmy. Wezmę naczynia. - Dobrze. Dziękuję. Wedle woli Boga. Dziękuję. On wczoraj mówił coś o gorączce. To może być jakaś, zaraza. Wiem, że niewierni często chorują na coś, na co my nie jesteśmy

9

uodpornieni. Po prostu nie chciałam narażać pani na śmiertelną chorobę. Dziękuję, że chce mnie pani wyręczyć. Poprzedniego wieczoru wszyscy widzieli, że twarz niewiernego błyszczy od potu. Wszyscy wiedzieli, jak zdradzieccy bywają niewierni; większość to czciciele szatana i czarownicy. Prawie wszyscy wieśniacy uważali skrycie, że na Azadeh spadł jakiś zły urok. Najpierw opętał ją czarami Olbrzym z Nożem, a teraz sabotaży-sta. Żona naczelnika w milczeniu wręczyła Azadeh miski, a ta ruszyła przez śnieg. Teraz widziała go w półmroku izby, której jedynym oknem był otwór pozostawiony w ścianie z wysuszonych na słońcu cegieł. Nie było szyby; worek zasłaniał prawie całą dziurę. W powietrzu wisiał ciężki odór moczu i nieczystości z pobliskiego rowu. - Jedz, póki gorące. Nie mogę zostać długo. - U ciebie wszystko w porządku? - Leżał w ubraniu pod jednym kocem, drzemał. Teraz usiadł po turecku. Gorączka trochę spadła na skutek leków z podręcznej apteczki, ale rozstrój żołądka nie ustąpił. - Nie wyglądasz zbyt dobrze. 25 Uśmiechnęła się. - Ty też. Czuję się dobrze. Jedz. Był bardzo głodny. Zupa była rzadka, ale wiedział, że tak będzie lepiej dla jego żołądka. Poczuł, że nadchodzi kolejny skurcz, ale udało mu się go opanować. Ból chwilowo minął. Myślisz, że się w końcu wymkniemy? - zapytał między jednym kęsem a drugim. Starał się jeść powoli. - Ty tak, ja nie. Odpoczywając i drzemiąc przez cały dzień, żeby zebrać siły, próbował coś wymyślić. Raz, gdy spróbował wyjść z wioski, przekonał się, że obserwuje go setka oczu. Doszedł do krańca wsi i zawrócił. Po drodze zobaczył starą ciężarówkę. - A co z ciężarówką? - Pytałam naczelnika. Powiedział, że nie jest na chodzie. Nie wiem, czy mówił prawdę, czy kłamał. - Nie możemy zostać zbyt długo. Na pewno trafi tu kiedyś jakiś patrol albo twój ojciec o nas usłyszy. Naszą jedyną nadzieją jest ucieczka. - Lub porwanie 206 z Noggerem. Spojrzał na nią. - A ci wszyscy ludzie, którzy pilnują bazy? - Jedno z dzieci powiedziało mi, że wrócili dzisiaj do Tebrizu. - Jesteś pewna? - Pewna to nie, Johnny. - Ogarnął ją niepokój. - Ale dziecko nie miało powodu kłamać. Ja... ja tu kiedyś uczyłam, jeszcze przed wyjściem za mąż. Byłam jedynym nauczycielem, jakiego kiedykolwiek mieli, i wiem że mnie lubili. Dziecko powiedziało, że został tylko jeden człowiek, najwyżej dwóeh ludzi. Zadrżała. W ciągu ostatnich tygodni tyle kłamstw, tyle problemów, pomyślała. Czy to tylko tygodnie? Tyle strachu i przemocy, odkąd Rakoczy i mułla przyczepili się do Erikkiego i do mnie, gdy wyszliśmy z sauny. Teraz wszystko jest takie beznadziejne. Erikki, gdzie jesteś? Chciała krzyknąć. Gdzie jesteś, Erikki? 26 Ross zjadł zupę i włożył do ust ostatnie ziarenko ryżu. Ważył szanse, próbował planować. Azadeh klęczała obok. Zobaczyła jego zmierzwione, brudne włosy, zmęczenie i poważny wyraz twarzy. - Biedny Johnny - mruknęła i dotknęła go. - Nie przyniosłam ci szczęścia, prawda? - Nie bądź głupia, to nie twoja wina. - Pokręcił głową. - Absolutnie nie twoja. Posłuchaj, oto co zrobimy: zostaniemy tu na noc i wyruszymy jutro o brzasku. Sprawdzimy, jak wygląda sytuacja w bazie. Jeśli nic z tego nie wyjdzie, pójdziemy pieszo. Spróbuj nakłonić naczelnika,

10

żeby nam pomógł i trzymał gębę na kłódkę. To samo dotyczy jego żony. Reszta wioski zrobi to, co on im każe. To da nam sansę, przynajmniej na początku. Obiecaj im wielką nagrodę, którą wypłacisz po unormowaniu się sytuacji, a na razie... - Sięgnął do skrytki w plecaku i wyciągnął dziesięć złotych rupii. - Daj im pięć, a pozostałe na wszelki wypadek zatrzymaj. - Ale... ale co z tobą? - zapytała, otwierając szeroko oczy ze zdumienia, przepełniona nową nadzieją wobec tak ogromnego piszkeszu. - Mam jeszcze dziesięć. - Kłamstwo przeszło mu gładko przez usta. - Fundusz awaryjny; grzeczność rządku Jej Królewskiej Mości. - Och, Johnny, teraz chyba mamy szansę. Dla nich to fortuna. Oboje spojrzeli w okno, gdy wiatr poruszył osłaniającym je workiem. Azadeh wstała i umocowała go najlepiej, jak umiała. Nie dało się zasłonić całego otworu. - Nie szkodzi - powiedział Ross. - Chodź tu i usiądź. - Usłuchała. Usiadła bliżej niż przedtem. - Weź to, tak na wszelki wypadek. - Wręczył jej granat. - Trzeba trzymać rączkę, wyciągnąć zawleczkę, policzyć do trzech i rzucić. Do trzech, a nie czterech. Skinęła głową, podciągnęła czador i starannie schowała granat do kieszeni narciarskiej kurtki. Obcisłe narciarskie spodnie były wpuszczone w buty. 27 - Dziękuję, teraz czuję się pewniej. - Odruchowo dotknęła Rossa i pożałowała tego, czując ogień. - Ja... ja już lepiej pójdę. Przyniosę ci o świcie jedzenie, a potem wyruszymy. Wstał i otworzył przed nią drzwi. Na dworze zapadły już ciemności. Żadne z nich nie spostrzegło niewyraźnej postaci, która oderwała się od ściany chaty i zniknęła; oboje jednak czuli spoczywający na nich wzrok licznych mieszkańców wioski. - Co z Guengiem, Johnny? Sądzisz, że nas znajdzie? - On czuwa, gdziekolwiek teraz jest. - Poczuł zbliżający się skurcz. - Dobranoc, słodkich snów. - Słodkich snów. Dawniej właśnie tak do siebie mówili. Teraz ich spojrzenia spotkały się, serca zabiły jednym rytmem. Poczuli ciepło, a jednocześnie ogarnęły ich złowieszcze przeczucia. Azadeh odwróciła się; czerń jej czadom wtopiła się w mrok nocy. Ross zobaczył, że otwierają się drzwi chaty naczelnika. Azadeh weszła do środka i zamknęła drzwi za sobą. Usłyszał silnik ciężarówki wspinającej się na wzniesienie gdzieś w pobliżu. Potem klakson wyprzedzającego ją samochodu. Nadszedł skurcz tak silny, że mężczyzna natychmiast przykucnął. Mimo wielkiego bólu nie udało mu się wypróżnić. Lewą ręką nabrał garść śniegu i wytarł się, dziękując Bogu, że Azadeh już odeszła. Czuł, że nadal jest obserwowany. Sukinsyny, pomyślał. Wrócił do chaty i usiadł na prymitywnym sienniku. Po ciemku oliwił kukri. Ostrzyć nie musiał, gdyż zrobił to już wcześniej. Światełko lampki zamigotało na ostrzu. Ross usnął, nie chowając noża do pochwy. W PAŁACU CHANA, 23:19. Lekarz trzymał chana za nadgarstek i jeszcze raz sprawdzał tętno. - Musi pan dużo wypoczywać, Wasza Wysokość - powiedział z niepokojem w głosie - i zażywać jedną z tych pastylek co trzy godziny. - Co trzy godziny... tak - odparł słabym głosem Abdollah-chan. Ciężko oddychał. Spoczywał na po28 duszkach rozłożonych na łożu z grubych dywanów. Obok stały Nadżud, jego najstarsza, trzydziestopięcioletnia córka, i Aisza siedemnastoletnia trzecia żona. Obie kobiety pobladły. Dwaj strażnicy pilnowali drzwi, a Ahmed przyklęknął koło doktora. - Teraz... teraz zostawcie mnie samego.

11

- Przyjadę o świcie ambulansem i... - Żadnego ambulansu! Zostaję tutaj! - Chan poczerwieniał, przez klatkę piersiową przeszła kolejna fala bólu. Wszyscy patrzyli na niego, wstrzymując oddech. Gdy mógł już mówić, powtórzył gardłowym głosem: - Zostaję tutaj. - Wasza Wysokość! Minął już jeden atak serca, dzięki Bogu dość łagodny. - Lekarz mówił łamiącym się głosem. - Nigdy nie wiadomo, czy to się nie powtórzy... Tutaj nie mam sprzętu, a pan powinien leżeć na oddziale intensywnej terapii. - Czego... czego tylko pan potrzebuje, proszę to sprowadzić. Ahmed, dopilnuj tego! - Tak, Wasza Wysokość. - Ahmed spojrzał na doktora. Lekarz schował stetoskop i aparat do pomiaru ciśnienia do staroświeckiej torby. Przy drzwiach włożył buty i wyszedł. Nadżud i Ahmed ruszyli za nim. Aisza zawahała się. Była niska i drobniutka, zamężna od dwóch lat; miała syna i córkę. Chan był nienaturalnie blady, rzęził, z trudem łapał powietrze. Przysunęła się bliżej i wzięła go za rękę, ale on ze złością wyszarpnął dłoń i przesunął ją po piersi, obrzucając żonę przekleństwami. Aisza przestraszyła się jeszcze bardziej. Za drzwiami w holu doktor zatrzymał się. Miał starą i pooraną zmarszczkami twarz i siwe włosy. Wyglądał na starszego, niż naprawdę był. - Wasza Wysokość - zwrócił się do Nadżud - on powinien leżeć w szpitalu. Szpital w Tebrizie nie jest za dobry. Najlepszy byłby Teheran. Powinien być w Teheranie, choć podróż... To lepsze niż zostawanie tutaj. Ciśnienie krwi jest zbyt wysokie, już od lat zbyt wysokie, ale, no cóż, wedle woli Boga. 29 - Dostarczymy tu wszystko, czego pan potrzebuje - oświadczył Ahmed. - Bzdury! - rzucił ze złością lekarz. - Nie mogę tu przywieźć sali operacyjnej, apteki i aseptycznego otoczenia! - Czy on umrze? - zapytała Nadżud z szeroko rozwartymi oczami. - W czasie oznaczonym przez Boga, tylko wtedy. Ciśnienie jest o wiele za wysokie... Nie jestem magikiem i nie mamy odpowiednich urządzeń. Czy domyśla się pani, co wywołało atak? Kłócił się z kimś, czy coś w tym rodzaju? - Nie, nie było kłótni, ale na pewno chodzi o Aza-deh. To znowu ona, ta moja przyrodnia siostra. - Nadżud załamała ręce. - To ona. Wczoraj rano uciekła z sabotażystą, to... - Z jakim sabotażystą? - zapytał zdumiony lekarz. - Z tym, którego wszyscy szukają, z wrogiem Iranu. Jestem pewna, że on jej nie porwał. Ona na pewno z nim uciekła. Jak mógłby ją porwać z samego środka pałacu? To ona wprawiła Jego Wysokość w taki gniew. Wszyscy od wczoraj żyjemy w strachu... Głupia wiedźma! - pomyślał Ahmed. Ten nieprzytomny dziki wybuch wywołali ludzie z Teheranu: Hasze-mi Fazir i znający farsi niewierny. Wywołało go to, czego zażądali od mojego pana, i to, na co mój pan wyraził zgodę. A to przecież taka drobna sprawa: wydanie im Sowieta, który udawał przyjaciela, a jest wrogiem. Mój pan sprytnie to wszystko rozegra; pojutrze spalona ofiara trafia przez granicę do sieci, a dwaj wrogowie z Teheranu wracają i także wpadają do sieci. Wkrótce mój pan podejmie decyzję i będę mógł działać. Na razie Azadeh i sabotażystą są bezpiecznie zablokowani w wiosce, na łasce mojego pana. To dobrze, że naczelnik zawiadomił nas natychmiast o ich przybyciu. Tylko nieliczni ludzi na ziemi są tak sprytni, jak Abdol-lah-chan, a tylko Bóg wyznaczy datę jego śmierci, nie ten pies, doktor. 30 - Musimy już iść - powiedział. - Proszę wybaczyć, Wasza Wysokość, ale musimy załatwić pielęgniarkę, lekarstwa i trochę sprzętu medycznego. Doktorze, powinniśmy się pospieszyć. Otworzyły się drzwi na końcu korytarza. Aisza była jeszcze bledsza niż przed chwilą. - Ahmed, Jego Wysokość chce, żebyś na chwilę wszedł. Gdy Ahmed zniknął za drzwiami, Nadżud złapała lekarza za rękaw i szepnęła:

12

- Jaki jest stan Jego Wysokości? Musi mi pan powiedzieć prawdę. Ja muszę wiedzieć. Doktor bezradnie uniósł ręce. - Nie wiem, nie wiem. Spodziewałem się czegoś gorszego niż to... już od roku albo nawet dłużej. Atak był łagodny. Następny może być silny lub łagodny, za godzinę lub za rok. Naprawdę nie wiem. Nadżud wpadła w panikę w chwili, gdy parę godzin temu chan upadł. Gdyby zmarł, prawnym dziedzicem byłby Hakim, brat Azadeh - obaj bracia Nadżud zmarli jeszcze w dzieciństwie. Syn Aiszy miał tylko roczek. Chan nie miał żyjących braci, zatem jedynym dziedzicem pozostawał Hakim. Popadł jednak w niełaskę i został wydziedziczony, a więc pozostawała regencja. Jej mąż, Mahmud, był najstarszym z zięciów; mógłby być regentem, gdyby Abdollah nie wydał innego polecenia. Dlaczego miałby to zrobić? - pomyślała, czując, że jej żołądek zmienia się w bezdenną otchłań. Ojciec wie, że mogę kierować swym mężem i zapewnić potęgę naszego rodu. Syn Aiszy - phi, chorowite dziecko, tak chorowite jak matka. Będzie, jak zechce Bóg, ale małe dzieci często umierają. On nie jest zagrożeniem. Ale Hakim? Hakim tak. Pamiętała, jak poszła do chana, gdy Azadeh wróciła ze szkoły w Szwajcarii. - Ojcze, przynoszę ci złe wieści, ale musisz znać prawdę. Podsłuchałam Hakima i Azadeh, Wasza Wyso31 kość. Ona mu powiedziała, że nosiła w sobie dziecko, ale pozbyła się go z pomocą lekarza. - Co? - Tak... tak, słyszałam, jak to mówiła. - Azadeh nie mogła... Azadeh nie... Azadeh tego nie zrobiła! - Zapytaj ją. Błagam, nie mów jej, skąd o tym wiesz, zapytaj ją w imieniu Boga, niech ją zbada lekarz... Ale to jeszcze nie wszystko. Wbrew twej woli Hakim nadal chce zostać pianistą. Powiedział jej, że zamierza uciec. Prosił Azadeh, żeby pojechała z nim do Paryża. Powiedział, że tam będzie mogła „wyjść za swego kochanka", ale ona, ale Azadeh, powiedziała: „Ojciec zmusi cię do powrotu, zmusi nas. Nie dopuści do tego, żebyśmy wyjechali bez jego zezwolenia, nigdy". Potem Hakim powiedział: „Ja pojadę. Nie zamierzam zostać tutaj i zmarnować sobie życia. Jadę!" Na to ona: „Ojciec nigdy do tego nie dopuści, nigdy!" „Więc niech lepiej umrze", odparł Hakim, a ona rzekła: „Zgoda". - Ja... ja w to nie mogę uwierzyć! Nadżud pamiętała, jak spurpurowiał na twarzy i jak się wtedy przestraszyła. - W obliczu Boga - powiedziała - słyszałam to, Wasza Wysokość, w obliczu Boga... Potem powiedzieli, że muszą przygotować plan, że muszą... - Zadrżała, gdy ryknął na nią i rozkazał, żeby dokładnie powtarzała ich słowa. - Hakim powiedział dokładnie tak: „Trochę trucizny w jego chałwie albo w napoju... Moglibyśmy przekupić jakiegoś strażnika, żeby go uśmiercił, albo otworzyć w nocy bramę zabójcom... są setki sposobów. Otaczają nas tysiące wrogów, którzy mogą to za nas zrobić. Wszyscy go nienawidzą. Musimy się zastanowić i czekać cierpliwie"... Łatwo było snuć tę opowieść; zagłębiała się coraz bardziej w gąszcz kłamstw, aż wkrótce sama w nie uwierzyła - choć nie do końca. Bóg mi wybaczy, powiedziała sobie, ufna jak zawsze. Bóg mi wybaczy. Azadeh i Hakim zawsze nas nienawidzili, nie znosili naszej rodziny, chcieli, żebyśmy umarli, 32 poszli na wygnanie, chcieli sami przejąć całe nasze dziedzictwo, oni i ta czarownica, ich matka. Nie dbała o mnie. Beztrosko wydała mnie za mąż za tego gamo-niowatego Mahmuda, tego śmierdzącego impotenta, nędznego, chrapiącego gamonia. Zmarnowała mi życie. Mam nadzieję, że mój mąż umrze, że zjedzą go robaki, ale nie wcześniej niż zostanie chanem, tak żeby mój syn odziedziczył po nim tytuł.

13

Ojciec musi przed śmiercią pozbyć się Hakima. Niech Bóg nie pozwoli mu umrzeć, zanim tego nie zrobi. Azadeh musi być poniżona, wygnana, zniszczona. Albo jeszcze lepiej: złapana na cudzołożeniu z tym sabotaży-stą. Och, tak. Wtedy moja zemsta byłaby dokonana. Piątek 23 lutego 1979 OKOLICE TEBRIZU JEDEN, W WIOSCE ABU MARD, 6:17. O świcie twarz innego Mahmuda, islam-sko-marksistowskiego mułły, wykrzywiał gniew. - Czy położyłaś się z tym człowiekiem? - ryczał. - W obliczu Boga, położyłaś się z nim? Przerażona Azadeh klęczała przed nim. - Nie masz prawa wpadać... - Czy leżałaś z tym mężczyzną? - Jestem... jestem wierna swojemu mężowi - wydy-szała. Jeszcze przed chwilą ona i Ross siedzieli na dywanach w chacie, pospiesznie przełykając posiłek, który przyniosła. Byli szczęśliwi, gotowi do drogi. Naczelnik przyjął z wdzięcznością piszkesz i podziękował wylewnie. Dostał cztery złote rupie; jedną Azadeh dała po cichu jego żonie. Naczelnik poradził im, żeby wymknęli się z wioski od strony lasu, gdy skończą jeść, 37 i życzył im wszystkiego najlepszego. Potem drzwi otworzyły się z hukiem. Wbiegli jacyś obcy, po krótkiej szamotaninie uporali się z Rossem i wywlekli ich oboje na dwór, rzucając ją do stóp Mahmuda i bijąc Rossa. - Jestem wierna, przysięgam. Jestem wier... - Wierna? Dlaczego nie jesteś w czadorze? - krzyknął mułła. Wokół nich zgromadziła się w milczeniu większość przestraszonych mieszkańców wioski. Pół tuzina uzbrojonych mężczyzn oparło się na karabinach; dwaj z nich stali nad Rossem, który leżał nieprzytomny z twarzą w śniegu. Z czoła sączyła się strużka krwi. - Ja... ja noszę czador, ale... zdjęłam go na chwilę przy jedzeniu. - Zdjęłaś czador w chacie przy zamkniętych drzwiach, jedząc z obcym? Co jeszcze zdjęłaś? - Nic, nic - broniła się, owijając ciaśniej parką. - Po prostu jadłam, a on nie jest obcym, tylko moim starym... starym przyjacielem mojego męża - poprawiła się szybko, ale to potknięcie nie pozostało nie zauważone. - Abdollah-chan jest moim ojcem, a wy nie macie prawa... - Stary przyjaciel? Jeśli rzeczywiście nie jesteś winna, nie masz się czego obawiać! W obliczu Boga, leżałaś z nim? Przysięgnij! - Kalandarze, wyślij kogoś do mojego ojca, wyślij! - Kalandar nawet nie drgnął. Wszyscy obecni przeszywali ją wzrokiem. Bezradnie spojrzała na strużkę krwi na śniegu; jej Johnny jęknął. - Przyrzekam na Boga, że jestem wierna swemu mężowi! - zawyła. Przeszywający krzyk wstrząsnął wszystkimi; dotarł nawet do Rossa i przywrócił go do przytomności. - Odpowiedz na pytanie, kobieto! Tak czy nie? W imieniu Boga, leżałaś z nim czy nie? - Mułła stał nad nią jak chory sęp. Mieszkańcy wioski czekali; czekali wszyscy, nawet drzewa i wiatr, nawet Bóg. In sza'a Allah! 38 Opuścił ją strach, jego miejsce zajęła nienawiść. Odwzajemniła spojrzenie Mahmuda. Wstała. - Przysięgam na Boga, że zawsze byłam wierna mojemu mężowi - wyrecytowała starannie. W imieniu Boga, tak, kochałam tego człowieka wiele lat temu. Wielu obecnych aż zadygotało; Ross był przerażony: nie powinna tego mówić. - Nierządnico! Upadła kobieto! Przyznałaś się do winy. Zostaniesz ukarana zgodnie...

14

- Nie - krzyknął Ross. Dźwignął się na kolana, ignorując wymierzone w niego lufy karabinów dwóch mudżaheddinów. - To nie była wina Jej Wysokości. To ja jestem winny. Tylko ja, tylko ja! - Nie bój się, niewierny, zostaniesz ukarany - powiedział Mahmud i zwrócił się do wieśniaków: - Słyszeliście wszyscy, że ta nierządnica przyznała się do nierządu. Słyszeliście też, że i niewierny przyznał się do nierządu. Dla niej istnieje tylko jedna kara, a co do niewiernego... Co powinniśmy zrobić z niewiernym? Mieszkańcy wioski czekali. Ten mułła nie był ich mułłą ani mułłą ich wioski. Nie był też prawdziwym mułłą, tylko islamsko-marksistowskim. Przybył bez zaproszenia. Nikt nie wiedział, dlaczego przyszedł. Przybył nagle jak gniew boży, razem z lewakami - także nie z ich wioski. Nie prawdziwy szyita, tylko oszołom. Czyż imam nie powtarzał pięćdziesiąt razy, że tacy ludzie są szaleńcami, którzy udają tylko służbę bożą, czcząc skrycie szatana MarksaLenina? - No i jak? Czy on powinien dzielić z nią karę? Nikt mu nie odpowiedział. Mułła i jego ludzie mieli broń. Azadeh czuła, że wszyscy się w nią wpatrują, ale nie mogła już nawet się poruszyć ani nic powiedzieć. Stała na dygoczących nogach; wszystkie głosy dochodziły do niej jakby z oddali, nawet krzyk Rossa. - Nie macie prawa nas sądzić. Plugawicie imię Boga! Jeden z mężczyzn popchnął go brutalnie na ziemię i przycisnął szyję obcasem. 39 - Wykastrować go i spokój - zaproponował. - Nie, to kobieta go skusiła - sprzeciwił się inny. - Sam widziałem, jak wczoraj w chacie podniosła dla niego czador. Popatrzcie na nią, nawet teraz kusi nas wszystkich. Gzy dla niego nie wystarczy sto batów? - On położył na niej ręce - dodał następny mężczyzna. - Odetnijmy mu dłonie! - Dobrze - zgodził się Mahmud. - Najpierw dłonie, potem baty. Zwiążcie go! Azadeh chciała krzyknąć, lecz nie mogła wydobyć głosu z gardła. Waliło jej serce, wywracał się żołądek, umysł przestał pracować. Widziała, jak stawiają wyrywającego się i kopiącego Johnny'ego na nogi i przywiązują go do belek sterczących ze ściany chaty. Stanęła jej przed oczami scena z dzieciństwa: ona i Hakim, rozbawieni, rzucali kamieniami w kota. Kot pisnął, zwinął się padając, a potem próbował odpełznąć. Piszczał przeraźliwie, aż wreszcie zastrzelił go jeden ze strażników. Ale teraz... Wiedziała, że nikt jej nie zastrzeli. Rzuciła się na Mahmuda z przeraźliwym skowytem, z przygotowanymi do zadania ciosu paznokciami, lecz opuściły ją siły i upadła. Mahmud spojrzał w dół, na nią. - Postawcie ją pod ścianą - rzucił do jednego ze swych ludzi. - Potem niech ktoś przyniesie jej czador. - Odwrócił się i spojrzał na wieśniaków. - Kto tu jest rzeźnikiem? Kto jest wioskowym rzeźnikiem? - Nikt nie odpowiedział. Głos Mahmuda nabrał ostrzejszego brzmienia. Kalandarze, kto jest twoim rzeźnikiem? Naczelnik wskazał szybko niskiego mężczyznę w prymitywnie uszytym stroju. - Abrim, Abrim jest naszym rzeźnikiem. - Idź i przynieś swój najostrzejszy nóż - rozkazał Mahmud. - Reszta niech zbiera kamienie. Abrim ruszył, żeby wykonać polecenie. - Wedle woli Boga - pomrukiwali między sobą mieszkańcy wioski. - Czy widzieliście kiedyś kamienowanie? - zapytał ktoś. 40

15

- Ja raz widziałam - odpowiedziała mu sędziwa staruszka. - To było w Tebrizie, gdy byłam małą dziewczynką. - Zadrżał jej głos. - Cudzołożnica była żoną kupca z bazaru, tak, pamiętam, była żoną kupca. Jej kochanek też był kupcem. Oderwali mu głowę przed meczetem, a potem mężczyźni ukamienowali kobietę. Kobiety też mogły rzucać kamieniami, ale nie chciały. Nie widziałam, żeby któraś to robiła. To trwało długo, to kamienowanie. Potem przez wiele lat słyszałam te krzyki... - Cudzołóstwo jest wielkim grzechem i musi być ukarane, ktokolwiek byłby grzesznikiem, nawet ona. Koran mówi, że mężczyzna otrzymuje sto batów... muł-ła decyduje, nie my powiedział kalandar. - Ale on nie jest prawdziwym mułłą, a imam przed takimi ostrzegał! - Mułła jest mułłą, prawo prawem - oświadczył ponuro kalandar. W skrytości duszy chciał poniżenia chana i zniszczenia tej kobiety, która siała kiedyś nowe i obrazoburcze myśli w umysłach ich dzieci. - Zbierajcie kamienie. Mahmud stal na śniegu, nie zwracając uwagi na zimno, wieśniaków i sabotażystę, który jęczał i przeklinał, szarpiąc wściekle więzy, ani też na bezwładną kobietę pod ścianą. Rano, jeszcze przed świtem, gdy zbliżał się do bazy, żeby ją przejąć, usłyszał, że w wiosce jest sabotażysta i o n a. Ona, z sauny, pomyślał ze wzrastającym gniewem, ona, która tak dumnie paradowała, wysoko urodzony pomiot przeklętego chana, który udaje naszego patrona i który zdradził nas, i zdradził mnie. Zeszłej nocy napuścił na mnie zabójców; ogień karabinu maszynowego przed meczetem po ostatniej modlitwie zabił wielu, mnie jednak nie. Chan próbował mnie zabić! Mnie, chronionego świętym słowem islamu połączonym z marksizmem-leninizmem, co jest jedynym sposobem zbawienia świata. Spojrzał na nią. Zobaczył długie nogi, opięte niebieskimi narciarskimi spodniami, i białą narciarską kurtkę. 41 Nierządnica, pomyślał, czując do niej wstręt za to, że go kusiła. Jeden z jego ludzi zarzucił na nią czador. Jęknęła, ale nie wyrwała się z odrętwienia. - Jestem gotowy - oświadczył rzeźnik, obracając w palcach nóż. - Najpierw prawa ręka - powiedział Mahmud do swych ludzi. - Zwiążcie go powyżej nadgarstków. Zawiązali mocno pasy materiału, oderwane od worka zasłaniającego okno. Wieśniacy przeciskali się do przodu, żeby lepiej widzieć, a Ross użył wszystkich sił, by nie dać ujścia swemu przerażeniu; widział tylko ospowatą twarz nad nożem do ćwiartowania, zmierzwione wąsy i brodę, puste oczy, kciuk próbujący odruchowo ostrza. Skoncentrował spojrzenie. Zobaczył, że Azadeh budzi się z odrętwienia, i przypomniał sobie. - Granat! - zawył. - Azadeh, granat! Usłyszała go i sięgnęła do bocznej kieszeni, podczas gdy Ross krzyczał, ściągając uwagę wszystkich na siebie. Rzeźnik klnąc wysunął się do przodu, chwycił mocno prawą dłoń Rossa, wpatrując się w nią z uwagą. Z nożem w pogotowiu obracał dłoń- w różne strony, zastanawiając się, w którym miejscu stawu przeciąć ścięgna. Dało to Azadeh czas. Zebrała się w sobie i ruszyła pędem, przecinając mały placyk. Z rozpędu popchnęła rzeźnika, który upuścił nóż. Odwróciła się do Mahmuda, wyrwała zawleczkę i stała tak, dygocząc i przytrzymując rączkę małą, delikatną dłonią. - Precz! - wrzasnęła. - Precz stąd! Mahmud nie poruszył się. Wszyscy inni rozbiegli się w popłochu, klnąc i krzycząc, depcząc po kimś, kto się przewrócił. - Azadeh, szybko, tutaj - zawołał Ross. Usłyszała go jak przez mgłę i usłuchała. Zasłoniła

16

sobą Rossa, nie spuszczając wzroku z Mahmuda. W kąciku jej ust pojawiła się piana. Ross zobaczył, że Mahmud odwraca się i podchodzi do jednego ze swych łudzi stojących poza zasięgiem rażenia granatu. Jęknął, wiedząc, co się teraz stanie. - Szybko, podnieś nóż i odetnij mnie - rzucił. - Nie puszczaj rączki. Ja ich obserwuję. Zobaczył, że mułłą bierze karabin od jednego ze swych ludzi, odciąga kurek i odwraca się w ich stronę. Azadeh miała już w ręku rzeźnicki nóż i sięgała do więzów krępujących jego prawą rękę. Wiedział, że kula ją zabije lub zrani, rączka odpadnie, cztery sekundy i ich oboje ogarnie zapomnienie; to dobrze: szybko, bez cierpień i hańby. - Zawsze cię kochałem, Azadeh - szepnął, uśmiechnął się, a potem jeszcze odwzajemnił jej uśmiech. Huknął strzał. Serce Rossa na moment przestało bić. Potem następne strzały. To nie Mahmud. Strzały padały z lasu, a mułła krzyczał i wił się na śniegu. Rozległ się okrzyk: - Allahu Akbar! Śmierć wrogom Boga! Śmierć lewakom! Śmierć wrogom imama! Rycząc z gniewu, jeden z mudżaheddinów ruszył do ataku i poległ. Reszta rzuciła się do ucieczki, desperacko szukając schronienia. W ciągu kilku sekund placyk opustoszał, jeśli nie liczyć jęczącego Mahmuda. Czteroosobowy zespół zabójców z Tude, którzy śledzili go od świtu, uciszyli rannego serią z broni maszynowej i wycofali się tak cicho, jak przybyli. Ross i Azadeh spojrzeli tępo na opustoszałą wioskę. - To niemożliwe... niemożliwe - mruczała, nie mogąc pozbierać myśli. - Nie puszczaj rączki - powiedział chrapliwym głosem. - Szybko, przetnij więzy, szybko! Nóż był bardzo ostry. Azadeh trzęsły się ręce. Przecinała pasy długo, skaleczyła go w rękę, ale niegroźnie. Gdy tylko mógł, chwycił granat. Choć czuł mrowienie w obolałych dłoniach, odetchnął z ulgą, gdy stwierdził, że trzyma rączkę. Wszedł do chaty, odnalazł kukri, który zaplątał się w koc podczas szamotaniny, włożył go do pochwy i sięgnął po karabinek. Zatrzymał się w drzwiach. - Azadeh, szybko. Bierz czador i plecak. Idź za mną. - Wlepiła w niego wzrok. - Prędko! 42 43 Usłuchała go jak automat, a on wyprowadził ją z wioski do lasu, trzymając w prawej ręce granat, a w lewej karabin. Potykając się biegli przez piętnaście minut; zatrzymał się i zaczął nasłuchiwać. Nikt ich nie ścigał. Azadeh ciężko dyszała. Zobaczył, że ma plecak, ale zapomniała o czadorze. Jej jasnoniebieskie spodnie narciarskie odcinały się wyraźnie od śniegu i drzew. Ruszył naprzód, a ona potykając się pobiegła za nim. Kolejne sto metrów i nadal spokojnie. Jeszcze nie możemy się zatrzymać. Zwolnił kroku, czując kłucie w boku. Był bliski wymiotów; granat nadal w pogotowiu, potykająca się Azadeh. Odnalazł ścieżkę prowadzącą na tyły bazy. Nikt ich nie ścigał. Ross zatrzymał się na wzniesieniu za kontenerem Erikkiego, czekając na Azadeh. Poczuł, że żołądek mu ciąży; zatoczył się, upadł na kolana i zwymiotował. Niepewnie wstał i wszedł dalej na wzniesienie, szukając miejsca bardziej osłoniętego. Azadeh dołączyła do niego. Dyszała ciężko, oddech wydobywał się z płuc z głośnym świstem. Osunęła się na śnieg, czując mdłości. W dofe, obok hangaru, Ross zobaczył 206. Jeden z mechaników mył kadłub. Dobrze, pomyślał Ross, może szykuje go do lotu. Trzej uzbrojeni rewolucjoniści naradzali się, paląc na werandzie, w miejscu osłoniętym od wiatru. Poza tym żadnego śladu życia, choć z kominów baraku Erikkiego, kontenera mechaników i kuchni unosił się dym. Ross mógł sięgnąć wzrokiem aż do drogi. Zapora nie zniknęła; stało przed nią właśnie kilka samochodów osobowych i ciężarówek. Powrócił wzrokiem do ludzi na werandzie. Przypomniał sobie ciało Guenga, rzucone jak worek kości na brudną podłogę ciężarówki. Może pod stopy tych właśnie mężczyzn, może innych. Od nagłego przypływu gniewu aż rozbolała go głowa. Zerknął na Azadeh. Skurcz już

17

jej przeszedł, choć nadal znajdowała się w szoku. Nie widziała go; na brodzie trochę śliny i wymiocin. Wytarł jej twarz swoim rękawem. - Już w porządku. Trochę odpoczniemy, a potem ruszamy dalej. 44 Skinęła' głową i podparła się ramionami, przenosząc się raz jeszcze do swego własnego świata. Ross powrócił do obserwowania bazy. Minęło dziesięć minut; zmieniło się niewiele. W górze pokrywa brudnych chmur wezbrała śniegiem. Dwaj uzbrojeni mężczyźni weszli do biura; widział ich od czasu do czasu w oknach. Trzeci mężczyzna nie zwracał uwagi na 206. Żadnego innego ruchu. Z kuchni wyłonił się kucharz, oddał mocz na śnieg i wrócił do wnętrza. Upłynęło jeszcze trochę czasu. Teraz jeden ze strażników wyszedł z biura i ruszył przez śnieg do kontenera mechaników; na jego ramieniu wisiał karabin Ml6. Otworzył drzwi i wszedł. Po chwili wyszedł razem z wysokim Europejczykiem w lotniczym kombinezonie i jeszcze kimś. Ross rozpoznał pilota Noggera Lane'a i mechanika. Mechanik powiedział coś do Lane'a, pomachał ręką i wrócił do kontenera. Strażnik i pilot ruszyli w kierunku 206. Wszyscy namierzeni, pomyślał z bijącym sercem Ross. Niezręcznie sprawdził karabin; przeszkadzał mu granat trzymany w prawej dłoni. Przełożył ostatnie dwa zapasowe magazynki z chlebaka do kieszeni. Nagle ogarnęła go fala strachu. Chciał uciekać, och, Boże, pomóż mi, biec, ukryć się, płakać, być w domu, gdziekolwiek indziej... - Azadeh, schodzę teraz na dół. - Zmusił się, żeby to powiedzieć. - Przygotuj się. Pobiegniesz do helikoptera, gdy pomacham ręką albo krzyknę. Gotowa? - Zobaczył, że skinęła głową i poruszyła wargami, tak jakby potwierdzała, ale nie był pewien, czy coś do niej dotarło. Powtórzył jeszcze raz to samo i uśmiechnął się, żeby dodać jej odwagi. - Nie martw się. W milczeniu skinęła głową. Poluzował w pochwie kukri i wyszedł na szczyt wzgórza, jak dzika bestia szukająca pożywienia. Zszedł za barak Erikkiego i ukrył się za sauną. Ze środka dochodziły głosy dzieci i kobiety. Spierzchnięte usta, granat ogrzany ciepłem dłoni. Przemykając pomiędzy ogromnymi blaszanymi beczkami, stosami elemen45 tów rury, piłami tarczowymi i sprzętem do wyrębu lasu, zbliżał się do pomieszczenia biurowego. Człowiek na werandzie spojrzał obojętnie na strażnika i pilota, podchodzących do hangaru. Otworzyły się drzwi biura; pojawił się nowy strażnik, a obok niego jakiś inny mężczyzna: starszy, wyższy, gładko ogolony, chyba Europejczyk, lepiej ubrany, ze stenem. Na grubym skórzanym pasie wisiał kukri w pochwie. Ross puścił rączkę granatu. Odpadła. - Jeden, dwa, trzy. - Wypadł z ukrycia, rzucił granat w kierunku odległego o czterdzieści metrów człowieka na werandzie i schował się za zbiornikiem, szykując drugi granat. Widzieli go. Na chwilę zamarli bez ruchu. Gdy rzucili się na ziemię, granat eksplodował. Zburzył werandę, zabił jednego człowieka, ogłuszył drugiego, okaleczył trzeciego. Ross, z karabinkiem gotowym do strzału, wyskoczył na otwartą przestrzeń; w prawej dłoni drugi granat, palec wskazujący na spuście. Na werandzie nic się nie poruszyło. Obok hangaru mechanik i pilot rzucili się na ziemię, osłaniając rękami głowy. Strażnik ruszył w stronę hangaru i po chwili nie był już osłonięty. Ross wypalił i chybił. Skoczył do hangaru, zauważył boczne drzwi i zmienił kierunek. Otworzył drzwi i skoczył do środka. Wróg czaił się za silnikiem, mierząc w główne drzwi. Ross odstrzelił mu głowę - seria zahuczała w pomieszczeniu z falistej blachy - i podbiegł do głównych drzwi. Wyjrzał; zobaczył Noggera i mechanika, rozpłaszczonych na śniegu koło 206. Jeszcze z ukrycia zawołał do nich: - Szybko! Ilu ich jeszcze jest? - Żadnej odpowiedzi.

18

- Na rany Chrystusa, odpowiedzcie! Nogger Lane uniósł pobladłą twarz. - Nie strzelać, jesteśmy cywilami, Anglikami, nie strzelaj! - Ilu ich jest? - Było... było pięciu... pięciu... ten tutaj, a reszta w... w biurze... chyba w biurze. Ross podbiegł do tylnych drzwi, opadł na podłogę i wyjrzał. Żadnego ruchu. Biuro oddalone było o pięć46 dziesiąt metrów - jedynym ukryciem była ciężarówka. Zerwał się na nogi i pobiegł. Pociski zagrzechotały o metal. Przypadł do ciężarówki i spojrzał. Zobaczył, że ktoś strzela seriami przez wybite okno biura. Za ciężarówką nieco martwego pola ostrzału, a tam rów prowadzący w zasięg ognia. Jeśli zostaną w ukryciu, są moi. Jeśli wyjdą - a powinni, wiedząc, że jestem sam - ich będzie na wierzchu. Poczołgał się na brzuchu do przodu, żeby zabić. Wszystko zamarło: wiatr, ptaki, nieprzyjaciel. Wszystko zamarło w oczekiwaniu. Był już w rowie i powoli posuwał się naprzód. Przybliżył się. Głosy i skrzypnięcie drzwi. Znów cisza. Następny metr. Jeszcze jeden. Teraz! Starannie wbił czubki butów w śnieg, uniósł się nieco na kolanach, zwolnił dźwignię granatu, policzył do trzech, zerwał się na nogi, pośliznął, ale zdołał utrzymać równowagę, i wrzucił granat przez otwarte okno, obok stojącego w nim człowieka z karabinem, po czym szybko padł na śnieg. Wybuch przerwał stukot pistoletu maszynowego, omal nie niszcząc bębenków w uszach Rossa, który znów zerwał się na nogi i popędził w stronę kontenera, nieustannie strzelając. Nagle skończyła się amunicja. Poczuł skurcz żołądka, który ustąpił dopiero wtedy, gdy udało mu się wyjąć pusty magazynek i założyć nowy. Strzelił na wszelki wypadek do człowieka z pistoletem maszynowym w oknie i zatrzymał się. Cisza. Potem krzyk. Ostrożnie wywalił kopnięciem zrujnowane drzwi i wszedł na werandę. Ten, który krzyczał, nie miał nóg, był otępiały, lecz jeszcze żył. Miał przytroczony do pasa kukri. Nóż Guenga. Furia zaślepiła Rossa; wyrwał kukri z pochwy. - Zdobyłeś to przy zaporze? - ryknął w farsi. - Pomóż mi, pomóż mi, pomóż mi... - Potem jakiś obcy język, a potem: - ...kimkolwiek jesteś... pomóż miiii... - Mężczyzna wył, wyrzucając z siebie ' "ładne słowa: - Pooomóżżż mmmi, tak, zabiłem sabr pomóż... Z mrożącym krew w żyłach okrzykiem cios. Gdy odzyskał zdolność widzenia, u / 47 Twarz należała do głowy, którą trzymał w lewej ręce. Przepełniony odrazą odrzucił głowę i odwrócił się. Przez chwilę nie zdawał sobie sprawy, gdzie się znajduje. Potem odzyskał równowagę umysłu. Wciągnął w nozdrza woń krwi i kordytu. Stwierdził, że stoi otoczony szczątkami kontenera, i rozejrzał się dookoła. Baza zamarła, lecz w jej kierunku biegli ludzie z zapory na drodze. Lane i mechanik nie podnieśli się jeszcze ze śniegu. Ruszył biegiem w ich kierunku, starając się pozostać niewidoczny dla zbliżających się od drogi mężczyzn. Nogger Lane i mechanik Arberry ujrzeli go i zastygli w przerażeniu - zmierzwiona broda i włosy, dzikie spojrzenie maniakalnego koczownika, mudżaheddina czy fedaina mówiącego płynnie po angielsku. Dłonie i rękawy zbroczone krwią z głowy, którą kilka chwil wcześniej odciął na ich oczach jednym ciosem noża, wydając nieludzki okrzyk. Skrwawione ostrze noża trzymanego w ręku, drugi nóż w pochwie, karabin w ręce. Uklękli z podniesionymi rękoma. - Nie zabijaj nas, jesteśmy przyjaciółmi, cywilami, nie żabi... - Zamknijcie się! Szykować się do startu. Szybko! Nogger Lane oniemiał. - Co?

19

- Na rany Chrystusa, prędzej - rzucił ze złością Ross. Widok ich twarzy wprawił go w furię; nie zdawał sobie sprawy ze swojego wyglądu. - Ty. - Wymierzył w mechanika ostrze kukri Guenga. - Widzisz to wzniesienie? - Tak... tak, proszę pana - wykrztusił Arberry. - Pobiegnij tam najszybciej, jak możesz, i przyprowadź panią. Ona tam czeka... - Urwał, widząc Azadeh, która wyszła z lasu i zaczęła zbiegać ze wzniesienia. - Zapomnij o tym. Leć i przyprowadź drugiego mechanika. Prędko, na Boga, te sukinsyny z blokady mogą lada chwila tu dotrzeć. Jazda, pospiesz się! - Arberry pobiegł. Bał się tego człowieka, ale jeszcze bardziej ludzi 48 nadbiegających od strony drogi. Ross wrzasnął do Nog-gera Lane'a: - Powiedziałem, żebyś startował! - Tttak... tak... ta kobieta, czy to nie Azadeh, Azadeh Erikkiego? - Tak. Powiedziałem: startuj! Nogger Lane nigdy przedtem nie uruchomił 206 tak szybko; mechanicy nigdy jeszcze tak szybko się nie ruszali. Azadeh miała do przebycia sto metrów, a wrogowie byli za blisko. Ross skoczył pod wirującym śmigłem, wbiegł pomiędzy nią a atakujących i opróżnił magazynek. Przypadli do ziemi, a on z przekleństwem na ustach cisnął w ich kierunku pusty magazynek. Pokazało się kilka głów. Jeszcze jedna seria i jeszcze jedna, ostrożnie, trzeba oszczędzać amunicję. Głowy schowały się. Azadeh była już blisko, lecz zwalniała. Ostatkiem sił minęła Rossa i zatoczyła się na drzwi kabiny. Mechanicy wciągnęli ją do środka. Ross wycofując się oddał kolejną serię strzałów i wskoczył na fotel z przodu. Wznieśli się i odlecieli. V Kazwin* * Mohed B ¦¦^SB* "Teheran / BAZA SIŁ POWIETRZNYCH W KOWISSIE, 17:20. Starke wziął swoją kartę i obejrzał ją. As pikowy. Odchrząknął. Był zabobonny jak wszyscy piloci, ale po prostu dołożył ją do innych. W bungalowie było ich pięciu i grali w pokera ciągnionego: Freddy Ayre, doktor Nutt, Pop Kelly i Tom Lochart, który przyleciał poprzedniego dnia z Zagrosu Trzy z kolejnym ładunkiem części zamiennych, przewożonych w ramach ewakuacji. Było już zbyt późno, żeby mógł wrócić tego samego dnia. Z powodu zakazu latania dziś, w piątek, Tom był przykuty do ziemi do świtu następnego dnia. Na ruszcie płonęły szczapy, gdyż popołudnie było chłodne. Przed mężczyznami piętrzyły się stosy riali: największy przed Kellym, najmniejszy przed doktorem Nuttem. 50 - Ile kart, Pop? - zapytał Ayre. - Jedną - odparł bez wahania Kelly, odrzucając kartę. Pozostałe cztery położył przed sobą na stole, koszulkami do góry. Był wysokim, szczupłym mężczyzną o pomarszczonej twarzy i jasnych włosach. Były pilot RAF-u przez trzydzieści parę lat. Nazywano go „Tatą", gdyż miał już siedmioro dzieci, a ósme było w drodze. Ayre zamaszyście rzucił kartę na stół. Kelly przyglądał się jej przez chwilę, potem, nie zaglądając, zmieszał z innymi, a dopiero potem obejrzał prawe górne rogi trzymanych w ręku kart, starannie i w skupieniu. Radośnie westchnął. - Lipa gówno! - powiedział Ayre i wszyscy się roześmiali. Poza Lochartem, który wpatrywał się melancholijnie w swoje karty. Starke zmarszczył brwi. Niepokoił się o niego, ale był bardzo zadowolony z jego obecności. Chodziło o tajny list Gavallana, który John Hogg przywiózł 125. - Tysiąc riali na otwarcie - powiedział doktor Nutt i wszyscy na niego spojrzeli. Zwykle zacząłby najwyżej od stu riali.

20

Lochart obojętnie spoglądał na trzymane w ręku karty. Nie interesował się grą, myślał o Zagrosie i Szah-razad. Zeszłej nocy BBC poinformowała o poważnych starciach podczas pochodów protestu kobiet w Teheranie, Isfahanie i Meszhedzie. Na dziś i jutro planowano dalsze marsze. - Dla mnie za dużo - oświadczył i odrzucił karty. - Sprawdzam pana, doktorze, i dorzucam parę ty-siączków - powiedział Starke, a pewność siebie doktora Nutta zniknęła. Nutt dobrał dwie karty, Starke jedną, Ayre trzy. Kelly spojrzał na swego strita: 4-5-6-7-8. - Twoje dwa tysiące, Duke, i do trzech tysięcy! - Pasuję - powiedział od razu Ayre, odrzucając dwie pary: króle na dziesiątkach. 51 - Pas - powiedział z ulgą doktor Nutt, odrzucając trzy damy, które dostał przy rozdaniu. Dziwiła go własna lekkomyślność. Był pewien, że Starke dostał strita, kolor albo fulla. - Twoje trzy tysiące, Tata, i do trzydziestu tysięcy - powiedział słodkim głosem Starke, czując się świetnie. Rozbił parę szóstek, zatrzymując trzy kiery, i dążył do karety. As pik pokrzyżował mu szyki, ale można było wygrać, gdyby tylko udało się zmusić blefem Kelly'ego do spasowania. Wszyscy wpatrywali się w Kelly'ego. W pomieszczeniu zapadła cisza. Zainteresował się nawet Lochart. Starke cierpliwie czekał, opanowując swą twarz i ręce. Niepokoiła go pewność siebie Kelly'ego. Zastanawiał się, co zrobi, jeśli Kelly znowu go przebije. Wiedział, co powie Manuela, gdy okaże się, że postawił tygodniowy zarobek na kulawą kartę. She'dbust a girdlefor starters, pomyślał i uśmiechnął się. Kelly był spocony. Zauważył uśmiech Starke'a. Już raz złapał go na blefie, ale to było wiele tygodni temu i nie chodziło o trzydzieści tysięcy, tylko o cztery. Nie mogę stracić tygodniowego zarobku, pomyślał. A jednak skurczybyk może blefować. Coś mi mówi, że stary Duke blefuje; poza tym mogę wziąć forsę za nadgodziny. Kelly jeszcze raz rzucił okiem na karty, upewniając się, że jego strit nie zniknął. Oczywiście, strit to strit, na Boga, a Duke blefuje! Otworzył usta, żeby powiedzieć: „Sprawdzam; za trzydzieści tysięcy, ale powstrzymał się, mówiąc zamiast tego: - Twoje na wierzchu, Duke. Rzucił karty, a wszyscy wybuchnęli śmiechem. Poza Starke'em, który wziął talię, dołożył do niej swoje karty i starannie przetasował, żeby upewnić się, że nikt ich nie obejrzy. - Założę się, że blefowałeś, Duke - powiedział z uśmiechem Lochart. - Ja? Z pokerem? - rzucił Starke z drwiącym uśmiechem. Spojrzał na zegarek. - Muszę zrobić rundkę. 52 Zostawmy to na razie, pogramy po kolacji, co? Tom, chcesz się przejść? - Jasne. - Lochart włożył parkę i wyszedł za Star-kiem na dwór. W normalnych czasach tę porę dnia lubili najbardziej. Przed zachodem słońca było już po lataniu, wszystkie helikoptery umyte i zatankowane na następny dzień, miłe oczekiwanie na drinka, czas na poczytanie, napisanie listów, słuchanie muzyki, jedzenie, telefon do domu, a potem spanie. Inspekcja bazy wypadła dobrze. - Przejdźmy się, Tom - powiedział Starke. - Kiedy wracasz do Teheranu? - Może jeszcze dziś? - Aż tak źle? - Gorzej. Wiem, że Szahrazad poszła na demonstrację, chociaż mówiłem jej, żeby tego nie robiła. No i poza tym ta cała reszta...

21

Poprzedniego wieczoru Lochart opowiedział Star-ke'owi ojej ojcu i wszystko o HBC. Starke był przerażony; cieszył się, że nie wiedział o tym wszystkim, gdy Hosejn i jego Zielone Opaski zabrali go na przesłuchanie. - Teraz Mac będzie na nią uważał, Tom. Upewni się, że u niej jest wszystko w porządku. Gdy Lochart przybył, wywołali przez radio NcIvera - słyszalność dla odmiany była dobra - i poprosili go, żeby sprawdził, czy Szahrazad jest bezpieczna. Skorzystali z tego, że wolno im było raz dziennie łączyć się z biurem w Teheranie. - Te ograniczenia skończą się, gdy tylko wrócimy do normalności, co może nastąpić już lada dzień. Będziecie mogli rozmawiać, z kim tylko zechcecie - oświadczył major Czangiz, komendant bazy. Choć pilnowała ich główna wieża bazy, to połączenia przywracały im równowagę ducha i dawały wrażenie normalności. - Gdy wyczyścimy Zagros Trzy i wszyscy będziecie już tutaj, dlaczego nie wziąć w poniedziałek 206? Załatwię to z Makiem - odezwał się Starke. 53 - Dzięki, to by było pierwsza klasa. Teraz, gdy jego własna baza była zamknięta, Lo-chart przechodził formalnie pod komendę Starke'a. - Nie myślałeś o wyniesieniu się stąd? Mógłbyś zabrać 212 zamiast Scota. Scot będzie bezpieczny, gdy tylko wydostanie się z Zagrosu. Albo jeszcze lepiej: możecie lecieć razem. Pogadam z Makiem. - Dziękuję, ale nie. Szahrazad nie może teraz zostawić rodziny. Kontynuowali spacer. Szybko zapadały ciemności, powietrze było mroźne, ale rześkie, choć unosił się w nim smród benzyny, dochodzący z pobliskiej ogromnej rafinerii. Rafineria właściwie nie działała, jeśli nie liczyć wysokich kominów, na których szczycie płonęły lotne związki ropy. W większości bungalowów i hangarów bazy, a także w kuchni, zabłysły już światła; mieli własne generatory, na wypadek przerwy w dostawie prądu z bazy. Major Czangiz powiedział Starke'owi, że teraz już system generatorów bazy wojskowej będzie na pewno działał. - Rewolucja się skończyła, kapitanie. Teraz rządzi imam. - A lewacy? - Imam kazał ich wyeliminować, chyba że podporządkują się naszemu islamskiemu państwu. - Głos majora Czangiza brzmiał twardo i złowieszczo. - Lewacy, Kurdowie, wyznawcy bahaizmu, cudzoziemcy - wszyscy wrogowie. Imam wie, co robi. Imam. Tak samo mówiono podczas przesłuchiwania Starke'a przez komitet Hosejna. To tak jakby był prawie świętym, pomyślał Starke. Hosejn był głównym sędzią, a jednocześnie oskarżycielem. Pomieszczenie w meczecie wypełniali wrogo nastawieni ludzie w różnym wieku, wszyscy z Zielonych Opasek. Pięciu sę-"dziów, żadnych przypadkowych gapiów. - Co wiesz o ucieczce wrogów islamu helikopterem z Isfahanu? - Nic. 54 Jeden z pozostałych czterech sędziów, młodych, nieokrzesanych ludzi, niemal analfabetów, powiedział natychmiast: - On jest winny zbrodni przeciwko Bogu i zbrodni przeciwko Iranowi. Pracuje dla amerykańskich czcicieli szatana. Winny. - Nie - odezwał się Hosejn. - To jest sąd, który przestrzega praw Koranu. On jest tu po to, żeby odpowiadać na pytania. Nie został oskarżony o zbrodnie. Jeszcze nie. Nie jest jeszcze oskarżony o żadną zbrodnię. Kapitanie, niech pan powie wszystko, co wie, na temat zbrodni popełnionej w Isfahanie. Powietrze w sali stało się ciężkie. Starke nie widział żadnej przyjaznej twarzy, choć wszyscy obecni wiedzieli, kim jest, i wiedzieli o walce z fedainami w Bandar Dejlamie. Odczuwał

22

strach w postaci tępego bólu. Wiedział, że jest zdany tylko na własne siły, a właściwie jest w ich rękach. Odetchnął głęboko i rozpoczął, starannie dobierając słowa: - W imieniu Boga Litościwego, Miłościwego. - Tak zaczynały się wszystkie sury Koranu. W sali powstało pełne zdziwienia poruszenie. - Ja nic nie wiem. W tym czasie byłem w Bandar Dejlamie. O ile wiem, żaden z moich ludzi nie miał z tym nic wspólnego. Wiem tylko to, co powiedział mi Zataki z Abadanu, gdy wrócił z Isfahanu. Powiedział dokładnie tak: „Słyszeliśmy, że we wtorek kilku zwolenników Szacha, sami oficerowie, uciekali na południe helikopterem pilotowanym przez Amerykanina. Bóg przeklnie wszystkich satanistów". To wszsytko, co powiedział, i wszystko, co wiem. - To ty jesteś satanistą - przerwał mu triumfalnie jeden z sędziów. - Jesteś Amerykaninem. Jesteś winny. - Jestem człowiekiem Księgi i dowiodłem już, że nie jestem satanistą. Gdyby nie ja, wielu obecnych w tej sali już by nie żyło. - Gdybyśmy zginęli w bazie, bylibyśmy teraz w raju - krzyknął ze złością jakiś człowiek z zieloną opaską 55 z końca sali. - Wykonywaliśmy bożą pracę. To nie miało z tobą nic wspólnego, niewierny. Okrzyki aprobaty. Nagłe Starke wybuchnął gniewem. - Na Boga i Jego proroka - krzyknął. - Jestem człowiekiem Księgi! Prorok dał nam szczególne przywileje i ochronę! - Dygotał z gniewu. Strach zniknął. Nienawidził tego operetkowego sądu, całej tej ślepoty, głupoty, ignorancji i bigoterii. - Koran mówi: O, ludzie Księgi, nie przekraczajcie w waszej religii granic prawdy ani nie naśladujcie tych, którzy weszli na bezdroża i pociągnęli za sobą innych. Ja tego nie zrobiłem! - zakończył, uderzając pięścią w stół. - Mój Bóg przeklnie tego, kto ośmieli się zadać mi kłam! Wszyscy wpatrywali się w niego ze zdumieniem. Nawet Hosejn. Ciszę przerwał jeden z sędziów: - Ty... ty cytujesz Koran? Czytasz po arabsku, tak jak mówisz w farsi? - Nie, nie, ale... - Zatem miałeś nauczyciela, mułłę? - Nie. Czyta... - Więc jesteś czarownikiem! - krzyknął inny sędzia. - Skąd możesz znać Koran, skoro nie miałeś nauczyciela ani nie znasz arabskiego, świętego języka Koranu? - Czytałem po angielsku, w mym własnym języku. Znów zdumienie i niewiara, ale Hosejn powiedział: - To, co on mówi, jest prawdą. Koran przetłumaczono na wiele obcych języków. Jeszcze większe zdziwienie. Jakiś krótkowzroczny młodzieniec o ospowatej twarzy spojrzał na mułłę przez grube, pęknięte szkła okularów. - Skoro przetłumaczono Koran na inne języki, ekscelencjo, to dlaczego nie ma tłumaczenia na farsi, dla nas? - Językiem Świętego Koranu jest arabski - wyjaśnił Hosejn. - Żeby znać dobrze Koran, wierny musi czytać go po arabsku. Właśnie dlatego mułłowie ze wszystkich krajów uczą się arabskiego. Prorok, niech imię jego będzie chwalone, był Arabem. Bóg mówił do niego 56 w tym języku, a on to spisał dla innych. Żeby naprawdę znać Świętą Księgę, trzeba ją czytać tak jak została napisana. - Hosejn skierował spojrzenie czarnych oczu na Starke'a. Tłumaczenie nigdy nie dorównuje oryginałowi, prawda? Starke spostrzegł dziwny wyraz twarzy mułły. - Tak - odrzekł. Intuicja podpowiadała mu, że powinien się zgodzić. - Tak, rzeczywiście. Chciałbym móc przeczytać oryginał.

23

Ponownie zapadła cisza. Przerwał ją młodzieniec w okularach. - Skoro znasz Koran tak dobrze, że możesz go cytować jak mułła, dlaczego nie jesteś muzułmaninem? Dlaczego nie jesteś wiernym? Przez salę przeszedł szum. Starke zawahał się, omal nie wpadł w panikę, Nie miał pojęcia, co odpowiedzieć, a wiedział, że zła odpowiedź zaprowadzi go na szubienicę. Cisza narastała. Starke usłyszał, jak mówi: - Dlatego, że Bóg nie zdjął jeszcze przesłony z mych uszu i nie otworzył jeszcze mojej duszy. - Dodał spontanicznie: - Nie opieram się temu i czekam. Czekam cierpliwie. Nastrój sali uległ zmianie. Teraz cisza nie była złowieszcza, ale pełna litości. Hosejn powiedział łagodnym głosem: - Idź do imama, a twoje oczekiwanie osiągnie kres. Imam otworzy twą duszę na chwałę Boga. Imam to zrobi, wiem to na pewno. Siedziałem u stóp imama. Słyszałem, jak imam modlił się za świat, jak ustanawiał prawa, jak siał Pokój Boży. - Obecni westchnęli i skupili uwagę na mulle. Patrzyli w jego oczy, w których pojawiły się dziwne ogniki, słyszeli nowy ton w jego głosie i narastającą ekstazę. Nawet Starke'owi udzielił się ten nastrój. - Czyż imam nie przyszedł po to, żeby otworzyć duszę świata? Czyż nie zjawił się pomiędzy nami, by oczyścić islam ze zła, żeby rozprzestrzenić islam na całym świecie, żeby nieść przesłanie Boga, tak jak było to obiecane? Tak, po to przyszedł imam. Słowa te zawisły w ciszy. Wszyscy je rozumieli, także 57 Starke. Mahdi! - pomyślał, skrywając wstrząs, jaki przeżył. Hosejn daje do zrozumienia, że Chomeini jest Mahdim, legendarnym dwunastym imamem, który zniknął przed wiekami. Szyici wierzyli, że ukrył się tylko przed wzrokiem ludzi, że jest nieśmiertelny. Bóg obiecał, że pojawi się on pewnego dnia, żeby panować nad doskonałym światem. ri Wszyscy wpatrywali się w mułłę. Wielu kiwało głowami, po twarzach innych spływały łzy. Wszyscy pogrążyli się w zadumie, wszyscy byli zadowoleni, nie było wśród nich żadnego niedowiarka. Dobry Boże, pomyślał Starke, nieco ogłuszony tym wszystkim. Jeśli Irań-czycy ubierają Chomeiniego w takie szaty, jego władza nie będzie mieć końca. Dwadzieścia czy trzydzieści milionów mężczyzn, kobiet i dzieci ruszy radośnie na śmierć, na jedno jego skinienie. Dlaczego nie? Mahdi gwarantuje im miejsce w niebie. Gwarantuje! Ktoś powiedział: - Bóg jest wielki. Inni powtórzyli to za nim. Zaczęli między sobą rozmawiać, zapomnieli o Starke'u. W końcu przypomnieli sobie o nim i pozwolili mu odejść, mówiąc: - Idź do imama, idź i uwierz... Wracając do bazy, czuł się dziwnie lekko, powietrze nigdy nie smakowało lepiej, nigdy nie był tak pełen radości życia. To może dlatego, że zwrócono mu życie. Dlaczego? A Tom? Jak mu się udało wymknąć z Is-fahanu, z Dez Damu, nawet z samego HBC? Czy jest jakaś głębsza przyczyna, czy to tylko szczęście? Teraz, w mroku, spojrzał na Locharta. Niepokoił się o niego bardzo poważnie. Straszna- ta historia z HBC, straszna historia z ojcem Szahrazad, straszne, że Tom i Szahrazad znaleźli się w potrzasku, z którego nie ma ucieczki. Wkrótce oboje będą musieli wybrać: wspólne wygnanie, prawdopodobnie na zawsze, albo rozstanie. - Tom, jest coś szczególnego. To bardzo tajne, tylko między nami. John Hogg dostarczył list od Andy'ego Gavallana. - Byli już bezpiecznie oddaleni od bazy. Szli 58

24

wzdłuż obwodnicy chronionej ośmiopasmowym ogrodzeniem z drutu kolczastego. Nikt nie mógł podsłuchiwać. Mimo to zniżył glos. - Chodzi o to, że Andy nie widzi tu naszej przyszłości. Pisze, że rozważa ewakuację w celu zmniejszenia strat. - Nie ma takiej potrzeby - odparł szybko Lochart. - Wszystko wraca do normy. Musi. Andy może się nie przejmować. My się nie przejmujemy, więc on tym bardziej. - On musi się przejmować, Tom. Chodzi o prosty rachunek ekonomiczny, z czego musisz sobie zdawać sprawę. Nie dostajemy pieniędzy nawet za prace wykonane wiele miesięcy temu, teraz nie mamy dość pracy dla wszystkich maszyn i pilotów. On za to płaci z Aberdeen. Iran to ruina, a czasy są ciężkie właśnie dla nas. - Chodzi ci o to, że zamknięcie Zagrosu trzeba będzie dopisać do strat? To nie moja wina, do cholery... - Spokojnie, Tom. Andy usłyszał pogłoskę, że wszystkie zagraniczne firmy lotnicze, joint ventures, i cholera wie co jeszcze, a zwłaszcza śmigłowce, mają być zna-cjonalizowane. I to już zaraz. Lochart poczuł nagle przypływ nadziei. Czyż to nie wspaniały pretekst, żeby zostać? Jeśli ukradną - zna-cjonalizują - nasze maszyny, nadal będą potrzebowali pilotów. Znam farsi i mogę szkolić Irańczyków, przecież o to w końcu im chodzi i... a co z HBC? Znów ten HBC, pomyślał bezradnie. Nie można się od tego uwolnić. - Jak on się o tym dowiedział, Duke? - Andy twierdzi, że to „pewne" źródło. Wiesz, o co nas prosi? Ciebie, Scraga, Rudiego i mnie? Gdyby udało mu się opracować sensowny plan, chciałby, żebyśmy przelecieli na dziko przez zatokę. Lochart wlepił w rozmówcę zdumione spojrzenie. - Jezu, mamy tak po prostu wystartować, bez zezwolenia, bez niczego? - Jasne. Nie mów tak głośno. - On oszalał! Jak możemy skoordynować Lengeh, Bandar Dejlam, Kowiss i Teheran? Wszyscy musieliby wystartować jednocześnie, a odległości są różne! 59 - Jakoś musimy sobie poradzić, Tom. Andy twierdzi, że albo to, alby zamykamy interes. - Nie wierzę! Firma działa na całym świecie! - On mówi, że jeśli stracimy Iran, to już po nas. - Łatwo mu mówić - rzucił gorzko Lochart. - Chodzi mu tylko o pieniądze. Łatwo narażać nasze tyłki, gdy samemu siedzi się w ciepełku i ryzykuje tylko pieniądze. Powiedział, że jeśli wycofa personel, a wszystko inne zostawi, to S-G będzie pływać brzuchem do góry? - Tak. To właśnie powiedział. - Nie wierzę w to. Starke wzruszył ramionami. Usłyszeli jakieś żałosne wycie dochodzące z oddali. Odwrócili się i spojrzeli w kierunku przeciwległego krańca ich części lotniska. W świetle kończącego się dnia dostrzegli Freddy'ego Ayre'a z kobzą; wspólnie ustalili, że tylko tam wolno mu ćwiczyć. - Jasny szlag - rzucił kwaśno Starke - te hałasy doprowadzają mnie do szału. Lochart nie zwrócił na to uwagi. - Jasne, że ty nie zamierzasz uczestniczyć w tym cholernym uprowadzeniu maszyn, bo to by właśnie było to! Nie ma mowy, żebym się do tego przyłączył. - Zobaczył, że Starke wzrusza ramionami. - Co mówią inni? - Jeszcze nie wiedzą i nikt ich nie pytał o zdanie. Powiedziałem ci, że na razie wszystko pozostaje pomiędzy nami. - Starke spojrzał na zegarek. - Za chwilę trzeba wywołać Maca. Zobaczył, że ciałem Locharta wstrząsnął dreszcz. Wiatr niósł żałosny dźwięk kobzy. - Jak można w ogóle mówić, że to jest muzyka. Niech mnie piorun trafi, jeśli wiem - powiedział. Pomysł Andy'ego jest wart rozważenia, Tom. Jako wyjście ostateczne.

25

Lochart nie odpowiedział. Czuł się źle, zmierzch był ponury, wszystko było ponure. Nawet powietrze, zatrute wyziewami rafinerii, nie było w porządku. Chciałby znaleźć się w Zagrosie, blisko gwiazd, gdzie powietrze i ziemia nie były zanieczyszczone. Poza tym ciągnęło 60 go do Teheranu, gdzie powietrze było wprawdzie jeszcze gorsze, ale tam była ona. - Na mnie nie licz - powiedział. - Pomyśl o tym, Tom. - Już pomyślałem. Ten cały pomysł jest wariacki. Gdy dobrze to wszystko przemyślisz, dojdziesz do takiego samego wniosku. - Jasne, stary. Starke zastanawiał się, czy jego przyjaciel wreszcie się domyśli, że właśnie on, Lochart, ma do odegrania najważniejszą rolę. W HOTELU INTERNATIONAL, ASZ SZAR-GAZ, 18:42. - Czy mógłbyś to zrobić. Scrag? - niespokojnie zapytał Gavallan. Słońce zaczynało zachodzić. - Nie ma problemu z wyprowadzeniem moich pięciu ptaszków z Lengeh, Andy - odparł Scragger. - To musi być jakiś właściwy dzień. Musielibyśmy wykiwać radar na Kiszu, ale z tym nie będzie problemu, gdyby chłopaki chcieli trochę pobrykać. Ale z wszystkimi częściami? Niemożliwe. - A zrobiłbyś to, gdyby było możliwe? - zapytał Gavallan. Przybył dzisiejszym lotem z Londynu. Przywiózł ze sobą z Aberdeen same złe wiadomości dotyczącego stanu interesów. Imperial Air zwiększa nacisk, podcinając skrzydła S-G na Morzu Północnym, naciski kompanii naftowych, Linbar zwołuje specjalne zebranie 62 zarządu w sprawie możliwego „niewłaściwego zarządzania" S-G. - Zrobiłbyś to, Scrag? - Lecę sam i wszyscy są bezpieczni. Proste jak drut. - Czy twoje chłopaki by to zrobiły? Scragger zastanowił się. Pociągnął łyk piwa. Siedzieli przy stole na jednym z nieskazitelnych tarasów otaczających basen najnowszego hotelu maleńkiego szejkanatu. Inni goście zajmowali stoliki w pewnym oddaleniu. Balsamiczne, czyste powietrze, wiatr akurat taki, żeby poruszać lekko liśćmi palm i obiecywać piękny wieczór. - Ed Vossi tak. - Uśmiechnął się. - Podłapał dość złodziejskiego charakteru Australii i jankeskiego szwun-gu. Willi Neuchtreiter chyba nie. Trudno by mu było złamać tyle przepisów naraz, kiedy nie chodzi o jego tyłek i sam nie jest zagrożony. Co powiedział Duke Starke? A Tom Lochart i Rudi? - Jeszcze nie wiem. W środę wysłałem list do Duke'a przez Johnny'ego Hogga. - Wygląda na trochę niebezpieczne, nie? - I tak, i nie. Johnny Hogg to dobry kurier, ale ciągle pozostaje problem: bezpieczna łączność. Tom Lochart będzie wkrótce w Kowissie. Słyszałeś o Za-grosie? - Aż za dużo! Tam, w górach, naprawdę świrują. Co ze starym Rudim? - Jeszcze nie wiem, jak się z nim porozumieć. Może Mac coś wymyśli. Rano lecę 125 do Teheranu. Mamy porozmawiać na lotnisku. Potem od razu wracam. Mam zarezerwowany nocny lot do Londynu. - Trochę za bardzo to popychasz, co, stary? - Mam trochę problemów, Scrag. Gavallan zapatrzył się w swoją szklankę, obojętnie przelewając whisky z kostkami lodu z jednej strony na drugą. Obok przechodzili inni goście hotelowi, w tym trzy dziewczyny w kostiumach bikini. Złota, opalona skóra, długie, czarne włosy, ręczniki zarzucone niedbale na ramiona. Scragger zauważył je, westchnął i przeniósł wzrok na Gavallana. I 63

26

- Andy, może będę musiał za dzień czy dwa dni zabrać Kasigiego z powrotem do Iran-Tody. Stary Georges szczypie się w ucho, odkąd Kasigi zgodził się płacić mu dwa dolce za garnek. Kasigi myśli, że do Bożego Narodzenia cena dojdzie do dwudziestu za baryłkę. Gavallan zaniepokoił się. - Jeśli tak, to wszystkie uprzemysłowione kraje będą nieźle rąbnięte; znów zacznie się inflacja. Mam nadzieję, że jeśli ktoś będzie to wiedział na pewno, to tym kimś będę ja. - Gdy Scragger wspomniał o Kasigim i Todzie, zareagował natychmiast, gdyż Struan dostarczał załogi i wynajmował wiele statków budowanych przez Todę. Byli ze sobą związani od dawna. - Kiedyś, przed laty, znałem szefa Kasigiego, człowieka nazwiskiem Hiro Toda. Czy Kasigi o nim wspominał? - Nie, nigdy. Gdzie go poznałeś? W Japonii? - Nie. W Hongkongu. Toda robił interesy ze Strua-nem - firmą, dla której kiedyś pracowałem. Wtedy nazywali się Toda Shipping. Budowali tylko statki i nie byli takim potężnym koncernem jak teraz. - Gavallan spojrzał twardziej. - Kiedyś moja rodzina zajmowała się handlem w Szanghaju. Nasza spółka została w pewnym stopniu wyparta w czasie pierwszej wojny światowej. Potem połączyliśmy się ze Struanem. Mój staruszek był w Nankinie w 1931, gdy Japonce tam wpadły. Potem złapali go w Szanghaju zaraz po Pearl Harbor. Nigdy nie wyszedł z obozu jeńców wojennych. - Spojrzał ponuro na szklankę rozświetloną promieniami słońca. - W Szanghaju i Hongkongu straciliśmy wielu przyjaciół. Nigdy nie daruję Japońcom tego, co zrobili w Chinach, nigdy, ale życie idzie naprzód, prawda? Trzeba kiedyś zakopać topór wojenny, ale lepiej patrzeć im na ręce. - To tak jak ze mną. - Scragger wzruszył ramionami. - Wygląda na to, że Kasigi jest w porządku. - Gdzie on teraz jest? - W Kuwejcie. Wraca jutro, a ja mam go zawieźć do Lengeh na poranne konsultacje. 64 - Jeśli polecisz dla Iran-Tody, to może mógłbyś przy okazji zamienić słówko z Rudim? Trochę go wysondować? - Jasne. Dobry pomysł, Andy. - Kiedy spotkasz się z Kasigim, wspomnij mu, że znam jego szefa. - Jasne, wspomnę. Mogę go zapytać, czy... - Urwał, patrząc ponad ramieniem Gavallana. Patrz, Andy, na to warto popatrzeć! Gavallan obejrzał się. Zobaczył nieziemski zachód słońca. Odcienie czerwieni, purpury, brązu i złota barwiły odległe chmury. Słońce skryło się za horyzontem prawie w trzech czwartych, rzucając krwawy blask na wody zatoki. Lekki powiew wiatru poruszał płomykami świec, zdobiących nakrochmalone obrusy na stołach przygotowanych do kolacji na tarasie. - Masz rację, Scrag - odparł od razu Gavallan. - To nie czas na poważną rozmowę; poważne tematy mogą poczekać. Z zachodem słońca nic na tym świecie nie może się równać. - Co? - Scragger wpatrywał się w niego ze zdumieniem. - Na Boga! Nie chodziło mi o zachód słońca, tylko o ten towar. Gavallan westchnął. Towarem okazała się Paula Giancani, która wychodziła właśnie z położonego niżej basenu. Jej bikini było mniej niż skąpe, strużki wody spływające po wysmarowanej oliwką skórze błyszczały w świetle zachodzącego słońca jak klejnoty. Wycierała ręcznikiem nogi, ręce, plecy, znowu nogi. Włożyła cienki jak pajęczyna szlafrok kąpielowy, w pełni i radośnie świadoma tego, że w zasięgu wzroku nie było mężczyzny, który nie doceniłby jej pokazu, ani kobiety, która nie spoglądałaby zawistnie. - Cholerny napaleniec. Scragger roześmiał się i wzmocnił brzmienie australijskiego akcentu. - To moja jedyna radocha, stary kogucie! Pierwszoklaśna kobita!

27

Gavallan przyglądał się dziewczynie. 65 - No cóż, Włoszki mają w sobie coś ekstra, ale ta młoda osoba... to nie taki szlagier jak Szahrazad i nie ma w sobie egzotycznej tajemniczości Azadeh, ale zgadzam się, Paula ma coś innego. Razem ze wszystkimi obserwowali, jak przechodziła pomiędzy stolikami, roztaczając na swym szlaku aurę pożądania i zawiści, aż zniknęła w ogromnym holu hotelowym. Później wszyscy mieli zjeść razem kolację: Paula, Genny, Manuela, Scragger, Gavallan, Sandor Petrofi i John Hogg. Odrzutowiec Alitalii, którym przyleciała Paula, był znów w Dubaju, o kilka kilometrów drogi autostradą; czekał na zezwolenie na lot do Teheranu po kolejną turę Włochów. Genny NcIver spotkała Paulę przypadkiem, robiąc zakupy. Scragger westchnął. - Andy, stary chłopie, ja sam na pewno bym jej jeszcze coś dodał, nie ma żadnych wątpliwości. - Mam nadzieję, że by ci się udało, Scrag. - Gaval-lan zachichotał i zamówił następną whisky z wodą sodową u nienagannie ubranego, uśmiechniętego kelnera Pakistańczyka, który pojawił się na pierwsze skinienie. Niektórzy goście hotelowi włożyli już eleganckie i drogie stroje, szykując się do uroczego wieczoru. Najnowsza moda paryska, śmiałe dekolty, nakrochmalone białe garnitury wieczorowe, a obok tego sportowe, lecz zawsze bardzo drogie ubrania. Gavallan miał na sobie dobrze skrojony tropikalny garnitur, a Scragger regulaminowy mundur: biała koszula z krótkimi rękawami, epolety, czarne spodnie i buty. - Piwo, Scrag? - Nie, dzięki, stary. Wysączę to do końca i przygotuję się do spotkania z Pulsującą Paulą. - Marzyciel! Gavallan jeszcze raz zapatrzył się na zachód słońca. Gadanina starego przyjaciela sprawiła, że poczuł się lepiej. Słońce skryło się już prawie za horyzontem; nigdy nie było piękniejsze; przypominało mu zachody w Chinach, Hongkong, Kathy i lana, śmiech w Wielkim Domu na wzgórzu. Cała rodzina silna i w dobrym zdrowiu, własny dom na przylądku Shek-o. Byli młodzi 66 i mieszkali razem, Melinda i Scot, jeszcze wtedy dzieci, służące drepczące tu i tam, a w dole, na spokojnej o zachodzie słońca powierzchni morza, sampany, dżon-ki i statki wszelkich kształtów i rozmiarów. Wierzchołek słońca zatonął w morzu. Gavallan uroczyście klasnął w dłonie. - Co jest, Andy? - Co takiego? Och, przepraszam, Scrag. Kiedyś oklaskiwaliśmy słońce, Kathy i ja, w momencie kiedy znikało. Dziękowaliśmy słońcu za to, że jest, za wspaniały widok i za to, że żyjemy i możemy je podziwiać, za taki właśnie niepowtarzalny zachód słońca jak dzisiaj. Następny nie będzie nigdy taki sam. - Gavallan pociągnął łyk whisky, obserwując promienie wydobywające się zza horyzontu. - Nauczył mnie tego świetny facet, zostaliśmy wielkimi przyjaciółmi i nadal nimi jesteśmy. Wspaniały człowiek, jego żona też pierwsza klasa. Kiedyś ci o nich opowiem. - Odwrócił się tyłem do zachodu, nachylił i powiedział cicho: - Lengeh. Uważasz, że to możliwe? - Och, tak, gdyby chodziło tylko o nas. Musimy bardzo starannie wszystko zaplanować; radar na Kiszu szaleje bardziej niż zwykle, ale możemy go wykiwać, jeśli tylko wybierzemy odpowiedni dzień. Problem polega na tym, że irański personel naziemny, razem z naszym obecnie przyjaznym, ale gorliwym komitetem i z nieprzyjaznym faciem z IranOil połapią się w ciągu kilku minut. Muszą, jeśli wszystkie ptaszki znajdą się jednocześnie w powietrzu. Natychmiast polecą z jęzorem, zawiadomią IATC. Postawią na nogi wszystkie punkty kontrolne w Dubaju, Abu Żabi i tutaj, właściwie wszędzie: od Omanu, przez Arabię Saudyjską i Kuwejt, do Bagdadu. Poproszą, żeby ktoś nas przy-skrzynił po wylądowaniu.

28

Nawet jeśli się tu dostaniemy... no cóż, stary szejk to fajny facet, liberalny i przyjazny, ale, do cholery, on nie może walczyć z irańską kontrolą lotów, która w dodatku będzie miała rację. A nawet gdyby nie miała racji... On nie może walczyć z Iranem; oprócz sunnitów ma tu całkiem spory odsetek 67 szyitów. Nie jest tak źle, jak w innych krajach zatoki, ale zawsze... Gavallan wstał, podszedł do krawędzi tarasu i spojrzał na stare miasto. Kiedyś był to ociekający złotem port, bastion piratów, rynek niewolników i wielki ośrodek handlowy. Podobnie jak Suhar w Omanie, zwano go Portem Chin. Od pradawnych czasów zatoką biegł złoty morski szlak łączący basen Morza Śródziemnego - wtedy centrum świata - z Azją. Podróżujący po morzach kupcy, Fenicjanie, zdominowali tę niewiarygodnie bogatą drogę morską. Przywozili z Azji i Indii towary do Szatt el-Arab, a następnie krótkimi szlakami karawan na swe rynki. W końcu zbudowali prawdziwe śródziemnomorskie imperium, zakładając takie miasta jak Kartagina, zagrażając nawet samemu Rzymowi. Stare, otoczone murami miasto wyglądało pięknie w zamierającym świetle; dobrze utrzymane i chronione przed nowoczesną zabudową wraz z dominującym nad nim fortem szejka. W ciągu wielu lat Gavallan zdążył poznać starego szejka i podziwiał go. Szejkanat, choć otoczony przez Emiraty, byl niezależną, suwerenną enklawą, sięgającą zaledwie trzydzieści kilometrów w głąb lądu, o dwunastokilometrowym pasie wybrzeża. Na lądzie i morzu, aż do odległych o sto sześćdziesiąt kilometrów wód irańskich, rozciągało się łatwo dostępne roponośne pole, zawierające wiele miliardów baryłek. Tak więc Asz Szargaz miała nowe, odrębne miasto z tuzinami hoteli i drapaczy chmur, z lotniskiem, które mogło przyjąć jumbo jęta. Pod względem bogactwa ustępowała Emiratom, Arabii Saudyjskiej czy Kuwejtowi, lecz jeśli tylko umiało się poszukać, było tu wszystko. Szejk był tak mądry, jak mądrzy byli jego feniccy przodkowie w sprawach tego świata. Zażarcie strzegł niezależności, i choć sam nie umiał ani czytać, ani pisać, jego synowie ukończyli najlepsze uniwersytety na kuli ziemskiej. Szejk, jego rodzina i szczep byli właścicielami wszystkiego. Słowo szejka było prawem. Był sunnitą, nie fundamentalistą, tolerancyjny wobec zagranicznych gości i pracowników, jeśli tylko zachowywali się odpowiednio. 68 - On także nie cierpi Chomeiniego i wszystkich fundamentalistów, Scrag. - Tak, ale nie odważy się na podjęcie walki z Cho-meinim. To nam nie pomoże. - Ale i nie zaszkodzi. - Gavallan czuł się oczyszczony zachodem słońca. - Zamierzam wynająć kilka frachtowych odrzutowców i ściągnąć je tutaj. Gdy przybędą nasze śmigłowce, zdemontujemy rotory, wypchamy do pełna brzuchy samolotów i znikniemy. Szybkość ma zasadnicze znaczenie. I planowanie. Scragger gwizdnął. - Ty naprawdę chcesz to zrobić? - Naprawdę chcę sprawdzić, czy to jest realne, Scrag, i jakie mamy szanse. Wóz albo przewóz. Jeśli stracimy wszystkie irańskie helikoptery, sprzęt i części zamienne, zamkniemy interes. Tej sytuacji nie obejmuje żadne ubezpieczenie, a nadal musimy spłacić to, co jesteśmy winni. Jesteś wspólnikiem. Możesz zobaczyć wieczorem liczby. Przywiozłem dla ciebie rozliczenia. I dla Maca. Scragger pomyślał o swym udziale w firmie, to jest o wszystkim, co miał, o Neli i jej dzieciach, i o wnukach w Sydney, o fermie Baldoon, gdzie jego rodzina hodowała od stu lat owce i bydło, utraconej podczas wielkiej suszy. Od lat miał na nią oko, marząc o odkupieniu rodzinnej własności. - Nie muszę oglądać liczb, Andy. Skoro mówisz, że jest źle, to jest źle. - Obserwował niebo. - Wiesz co? Zajmie się Lengeh, jeśli opracujesz plan i jeśli inni do tego wejdą. Może po

29

kolacji porozmawiamy z godzinę o logistyce i dokończymy przy śniadaniu. Kasigi nie wróci z Kuwejtu przed dziewiątą. Coś wykombinujemy. - Dzięki, Scrag. - Gavallan poklepał przyjaciela po ramieniu; górował nad nim wzrostem. Cieszę się cholernie, że tu jesteś, że byłeś z nami przez te wszystkie lata. Właśnie po raz pierwszy pomyślałem, że naprawdę mamy szansę, że to nie tylko marzenia. - Jeden warunek, stary - dodał Scragger. Gavallan natychmiast zrobił się czujny. 69 - Badań nie mogę ci załatwić. Jeśli będziesz pod kreską, nie da się nic zrobić. - Co ty powiesz? - Scragger był urażony. - To nie ma nic wspólnego z „Brudnym" Duncanem i moimi testami. Wyniki będą dobre, dopóki nie skończę siedemdziesięciu trzech lat. Warunek jest taki, że przy kolacji posadzisz mnie obok Pulsującej Pauli. Genny usiądzie z drugiej strony, Manuela koło mnie, a ten jurny węgierski Sandor na drugim końcu stołu razem z Johnnym Hoggiem. - Masz to załatwione! - Świetnie! Nie przejmuj się, stary. Dość generałów dobierało mi się do dupy na pięciu wojnach, żebym nie zdążył się czegoś nauczyć. Już czas, żeby się przebrać do kolacji. W Lengeh robi się nudno, nie ma dwóch zdań. Odszedł; zręczny, szczupły i wyprostowany. Gavallan podał kartę kredytową uśmiechniętemu Pakistańczykowi. - Nie ma potrzeby, sahib. Proszę tylko podpisać rachunek - powiedział kelner i dodał miękko: - Jeśli wolno mi coś zasugerować, efendi, niech pan nie używa American Express. Tak wychodzi najdrożej. Zdumiony Gavalla"n zostawił napiwek i odszedł. Z drugiej strony tarasu dwóch mężczyzn obserwowało jego odejście. Obaj byli dobrze ubrani, czterdzie-stoparoletni, jeden Amerykanin, drugi ze Środkowego Wschodu. Obaj mieli w uszach maleńkie wzmacniacze głosu. Człowiek ze Środkowego Wschodu bawił się staroświeckim piórem. Gdy Gavallan minął zatopionych w rozmowie dobrze ubranego Araba i bardzo atrakcyjną dziewczynę, Europejkę, mężczyzna wycelował w tym kierunku pióro. Obaj mężczyźni usłyszeli natychmiast w słuchawkach: - ...kochanie, pięćset dolarów amerykańskich to znacznie więcej niż cena rynkowa - mówił Arab. - To zależy od tego, jakie siły rynkowe ciebie dotyczą, kochanie - odpowiedziała z miłym, środkowoeuropejskim akcentem. Zobaczyli, że uśmiecha się łagodnie. 70 - Opłata obejmuje najlepszą jedwabną bieliznę, którą możesz rozerwać na strzępy, i sondę, którą mam włożyć w twoim momencie prawdy. Doświadczenie to doświadczenie, a specjalne usługi wymagają specjalnego podejścia. Poza tym, skoro masz czas tylko jutro, od osiemnastej do dwudziestej... Głosy ucichły, gdy mężczyzna przekręcił skuwkę i z kwaśnym uśmiechem położył pióro na stole. Był przystojny, o oliwkowej skórze; importer i eksporter luksusowych dywanów, podobnie jak pokolenia jego przodków, wykształcony w Ameryce. Nazywał się Aaron ben Aaron. Jego głównym zajęciem była praca w izraelskim Mosadzie. Był majorem. - Nie wiedziałem, że Abu ben Talak jest taki pokręcony - zauważył sucho. Drugi mężczyzna chrząknął. - Oni wszyscy są pokręceni. A ja nie wpadłbym na to, że dziewczyna tutaj poluje. Aaron zakręcił pióro długimi palcami; niechętnie zostawiał je w spokoju. - Świetny gadżet, Glenn, oszczędza wiele czasu. Szkoda, że nie miałem czegoś takiego parę lat temu.

30

- KGB wypuściło w tym roku nowy model; działa na sto metrów. - Glenn Wesson pociągnął łyk bourbona z lodem. Był Amerykaninem, od wielu lat handlował oliwą. Zawodowy funkcjonariusz CIA. - Nie taki mały jak ten, ale skuteczny. - Możesz wykombinować dla nas parę sztuk? - Tobie będzie łatwiej. Niech twoi faceci po prostu poproszą Waszyngton. - Zobaczyli, że Gavallan zniknął w holu. - Interesujące. - Co o tym myślisz? - zapytał Aaron. - To, że możemy rzucić firmę helikopterową wilkom Chomeiniego na pożarcie, kiedy tylko zechcemy - razem z pilotami. Talbot, Robert Armstrong i całe MI6 musieliby się nieźle napocić, a to niezła myśl. - Wesson zaśmiał się cicho. - Talbotem trzeba od czasu do czasu dobrze potrząsnąć. O co chodzi z S-G? Myślisz, że to jakaś przykrywka dla MI6? 71 - Nie jesteśmy pewni, co oni kombinują, Glenn. Podejrzewamy coś wręcz przeciwnego; właśnie dlatego pomyślałem sobie, że powinieneś posłuchać. Zbyt wiele zbiegów okoliczności. Pozornie ich działania są zupełnie normalne, ale: mają francuskiego pilota, Sessonne'a, który sypia z mającą dobre powiązania kurierką OWP, Sajadą Bertolin, i sponsoruje ją; mają Fina, Erikkiego Yokkonena, związanego ściśle z Abdollah-chanem, który jest na pewno podwójnym agentem, skłaniającym się bardziej w stronę KGB niż naszą i jest otwarcie antyżydowski; Yokkonen zna dobrze Christiana Tollonena, który już z definicji jest podejrzany. Poza tym powiązania rodzinne Yokkonena w Finlandii są idealne dla głęboko utajnionego sowieckiego asa. Wreszcie, dostaliśmy cynk, że on jest właśnie na Sawalanie ze swoim 212 i pomaga Sowietom w rozmontowywaniu waszych tajnych radarów w całej okolicy. - Jezu. Wiesz na pewno? - Nie. Powiedziałem: cynk. Sprawdzamy to. Dalej, Kanadyjczyk Lochart: jego żona pochodzi ze znanej antysyjonistycznej rodziny kupców z bazaru; w jego mieszkaniu siedzą teraz agenci OWP, jego... - Tak, ale słyszeliśmy, że chata została zarekwirowana. I nie zapominaj, że próbował pomóc w ucieczce tym sprzyjającym Szachowi i proizraelskim oficerom. - A jednak zostali zestrzeleni. Same trupy, a on o dziwo przeżył. Walik i generał Seladi byliby na pewno w każdym rządzie na uchodźctwie, a przynajmniej blisko niego - straciliśmy kolejne dwa ważne atuty. Lochart jest podejrzany. Jego żona i jej rodzina są z Cho-meinim, a to znaczy, że przeciwko nam. - Aaron uśmiechnął się sardonicznie. - Czyż nie jesteśmy drugim po was Wielkim Szatanem? Dalej: Amerykanin Starke pomaga w odparciu ataku fedainów w Bandar Dejlamie i zaprzyjaźnia się bardzo z kolejnym zaciekłym wrogiem Szacha i Izraela, fanatykiem Zatakim, który... - Z kim? - Intelektualista, walczył z Szachem. Sunnita. Organizował strajki na polach naftowych Abadanu, wysadził w powietrze trzy posterunki policji, a teraz stoi na czele Komitetu Rewolucyjnego Abadanu i nie pożyje długo na tej ziemi. Coś do picia? - Jasne, dziękuję. To samo. Wspomniałeś o Sajadzie Bertolin. My też ją mamy w kartotece. Myślisz, że można by ją odwrócić? - Nie ufałbym jej. Najlepiej tylko obserwować i patrzyć, do kogo nas zaprowadzi. Szukamy jej kontrolera; jeszcze go nie namierzyliśmy. - Aaron zamówił to samo dla Wessona i wódkę dla siebie. - Wracając do S-G, Zataki jest wrogiem, Starke zna farsi, Lochart też. Obaj obracają się w niewłaściwym towarzystwie. Teraz Sandor Petrofi: węgierski dysydent, rodzina jeszcze na Węgrzech; kolejny potencjalny kret z KGB albo przynajmniej ich narzędzie. Rudi Lutz, Niemiec, bliska rodzina za Żelazną Kurtyną; to zawsze podejrzane, a to

31

samo z Neuchtreiterem z Lengeh. - Wskazał ruchem głowy miejsce, na którym siedział przedtem Scragger. - Staruszek jest po prostu wyszkolonym zabójcą, najemnikiem, który może celować równie dobrze w nas, jak w kogoś innego. Gavallan? Powinieneś załatwić, żeby twoi ludzie z Londynu wciągnęli go do ewidencji; nie zapominaj, że to on dobierał wszystkich innych. Nie zapominaj, że to Brytyjczyk. Możliwe, że cała ta jego operacja jest przykrywką dla KGB... - Nie ma mowy - przerwał nagle poirytowany Wesson. Cholera jasna, pomyślał, dlaczego ci wszyscy faceci cierpią na manię prześladowczą, nawet stary Aaron, który jest z nich wszystkich najlepszy. - To wszystko jest zbyt naciągane. Nie ma mowy. - Dlaczego nie? On cię może kiwać. Brytyjczycy są w tym mistrzami, jak Philby, McLean, Blake i cała reszta. - Jak Crosse. - Wesson ściągnął usta tak, że utworzyły wąską linię. - W tym punkcie masz rację, stary. - Kto? 72 73 - Roger Crosse. Jakieś dziesięć lat temu Pan Super-szpieg, ale teraz jest pochowany i zapomniany, z całym talentem Limeyów. To jeden z Klubu Old Boyów, zdrajców najsprytniejszych z nich wszystkich. - Kim był Crosse? - Byłym szefem Armstronga i przyjacielem z Wydziału Specjalnego w Hongkongu. Był oficjalnie mniej ważnym wicedyrektorem MI6, ale naprawdę szefem ich najbardziej koronkowych operacji. Wywiad Specjalny, zdrajca, załatwiony przez KGB na jego własną prośbę na krótko przed tym, zanim mogliśmy sukinsyna przygwoździć. - To udowodnione? To, że oni go wykończyli? - Jasne. Zatruta rzutka z małego dystansu, zwykła procedura. Zapędziliśmy go w ślepy zaułek, nie miał jak się wyrwać. Mieliśmy go na tacy jako potrójnego agenta. Mieliśmy też wtedy flancę w ambasadzie sowieckiej w Londynie - niejakiego Brodnina. Wystawił nam Crosse^, a potem zniknął. Biedny sukinsyn, ktoś musiał go przykapować. - Ci przeklęci Brytyjczycy. Szpiedzy mnożą się u nich jak króliki. - Nieprawda. Mają też paru wielkich łapaczy, a zdrajcy są wszędzie. - U nas nie. - Lepiej się o to nie zakładaj, Aaron - rzucił kwaśno Wesson. - Zdrajcy są wszędzie, a z Teheranu wydostały się takie przecieki, przed i po ucieczce Szacha, że musimy mieć kolejnego zdrajcę na wysokim stanowisku. - Talbot albo Armstrong? Wesson drgnął. - Jeśli to któryś z nich, to powinniśmy po prostu się poddać. - Tego właśnie chce nieprzyjaciel: żebyście się poddali i wynieśli do diabła ze Środkowego Wschodu. My nie możemy się wynieść i musimy myśleć inaczej. -Aaron mówił z ponurym wyrazem ciemnych, zimnych oczu, obserwując rozmówcę z kamienną twarzą. - Skoro już o tym mówimy, dlaczego naszemu staremu przyja74 cielowi, pułkownikowi Haszemiemu Fazirowi, udaje się ujść cało po zamordowaniu nowego czystkowicza SA-VAMA, generała Dżanana? Wesson zbladł. - Dżanan nie żyje? Jesteś pewien? - Bomba samochodowa, w poniedziałek wieczorem. - Aaron przymrużył oczy. - Skąd ten smutek? To był jeden z twoich? - Mógł być. My... negocjowaliśmy. - Wesson zawahał się, a potem westchnął. - Ale Haszemi jeszcze żyje? Myślałem, że jest na liście skazańców Komitetu Rewolucyjnego.

32

- Był, ale już nie jest. Usłyszałem dziś rano, że wykreślono jego nazwisko, potwierdzono stopień i przywrócono Wywiad Wewnętrzny. Prawdopodobnie wszystko za zgodą bardzo wysokiego szczebla. Aaron pociągnął łyk. - Skoro wrócił do łask po tym wszystkim, co zrobił dla Szacha i dla nas, musi mieć bardzo potężnego protektora. - Kogo? - Wesson zobaczył, że rozmówca wzrusza ramionami, przebiegając wzrokiem tarasy. Jego uśmiech zniknął. - To może znaczyć, że przez cały czas pracował dla Ajatollaha? - Być może. - Aaron znów bawił się piórem. -1 znów coś dziwnego. We wtorek widziano, jak Haszemi wsiadał do 125, należącego do S-G, na lotnistku w Teheranie. Z Armstrongiem. Polecieli do Tebrizu i wrócili mniej więcej po trzech godzinach. - Szlag mnie trafi! - Co się kryje za tym wszytkim? - Jezu, nie wiem, ale myślę, że powinniśmy to sprawdzić. - Wesson jeszcze bardziej zniżył głos. - Jedno jest pewne: jeśli Haszemi wraca do łask, to musi wiedzieć, gdzie jest sedno sprawy, co? Takie informacje byłyby bardzo cenne, powiedzmy dla Szacha. - Szacha? - Aaron chciał się uśmiechnąć, lecz zrezygnował, widząc wyraz twarzy Wessona. Chyba nie mówisz poważnie, że Szach ma szansę powrotu? 75 - Zdarzają się jeszcze dziwniejsze rzeczy, stary - powiedział Wesson z pewnością siebie i dopił drinka. Dlaczego ci faceci nie rozumieją, co się dzieje na świecie? - pomyślał. Nadszedł czas, żeby zmądrzeli, przestali dostrzegać tylko Izrael, OWP i Środkowy Wschód i dali nam pole manewru. - Jasne, że Szach ma szansę, choć jego syn trochę większą. Wkrótce Chomeini będzie już martwy i pogrzebany, wybuchnie wojna domowa. Władzę przejmie armia, która będzie potrzebowała jakiejś sztandarowej postaci. Reza zostałby wtedy wielkim monarchą konstytucyjnym. Aaron ben Aaron z trudem ukrył niedowierzanie. Był zdumiony i zatrwożony naiwnością Wessona. Po tych wszystkich latach spędzonych w Iranie, pomyślał, jak możesz nadal nie rozumieć zasad działania sił rozrywających Iran? Gdyby ktoś inny był na miejscu Aarona, skląłby Wessona za jego głupotę, za setki zlekceważonych sygnałów, za odkładanie bez przeczytania całych stosów raportów wywiadowczych, zawierających informacje zdobyte z narażeniem życia, za całe lata błagania polityków i generałów, amerykańskich i irańskich, żeby uwierzyli w ostrzeżenia o nadciągającym pożarze. Wszystko jak grochem o ścianę. Przez całe lata. Wola boska, pomyślał. Bóg nie chce, żeby szło nam łatwo. Łatwo? Nigdy w historii nie było nam łatwo. Spostrzegł, że Wesson na niego patrzy. - Co? - Poczekamy, zobaczymy. Chomeini jest starcem, nie przeżyje nawet roku. Jest stary i czas gra na naszą korzyść. Poczekamy, zobaczymy. - Dobrze. - Aaron powstrzymał się od wszczęcia sporu. - Na razie mamy pilniejszy problem: S-G może wspierać ataki komórek wroga. Jeśli się nad tym zastanowić, piloci helikopterowi pracujący przy ropie są wymarzonym wsparciem dla sabotażu, jeśli tylko sytuacja się pogorszy. - Jasne, ale Gavallan chce się wynieść z Iranu. Sam słyszałeś. - Może wiedział, że podsłuchujemy, albo to jakiś fortel. - Dajże spokój, Aaron. Myślę, że on jest koszerny, a cała reszta to przypadek. - Wesson westchnął. - Dobra, wciągnę go na listę. Nie wysra się, żebyś o tym nie wiedział, ale, stary, te twoje chłopaki widzą wroga pod łóżkiem, na suficie i pod dywanem. - Dlaczego nie? Wrogów jest wielu; znanych, nieznanych, czynnych i biernych.

33

Aaron rozglądał się metodycznie wokół. Badał wzrokiem nowo przybyłych, szukał wrogów. Wiedział, że nad zatoką, a zwłaszcza w Asz Szargaz, aż roi się od agentów nieprzyjaciela. Wiemy, że wrogowie są. Tutaj, w starym mieście i w nowym mieście, na drodze do Omanu, w Dubaju i w Bagdadzie, w Damaszku, Moskwie, Paryżu i Londynie, za oceanem, w Nowym Jorku, na południe, aż do Przylądka Dobrej Nadziei, i na północ, do kręgu polarnego. Wszędzie, gdzie mieszkają ludzie, którzy nie są żydami. Tylko żydzi nie są automatycznie podejrzani, a i tu trzeba zachować ostrożność. Wielu spośród wybranych nie lubi syjonizmu, nie chce iść na wojnę lub płacić za wojnę, nie chce zrozumieć, że równowaga Izraela zależała od Szacha, naszego jedynego sprzymierzeńca na Środkowym Wschodzie i jedynego w całej OPEC dostawcy ropy dla naszych czołgów i samolotów. Wielu żydów nie chce uwierzyć, że opieramy się plecami o Ścianę Płaczu i musimy walczyć i ginąć za daną przez Boga ziemię Izraela, którą odzyskaliśmy z bożą pomocą tak wielkim kosztem! Spojrzał z sympatią na Wessona. Przebaczał mu jego błędy, podziwiał jako zawodowca, ale go żałował: on nie jest żydem, a zatem jest podejrzany. - Cieszę się, że urodziłem się żydem, Glenn. Dzięki temu życie jest znacznie łatwiejsze. - Dlaczego? - Wiadomo, na czym się stoi. 76 77 W DYSKOTECE HOTELU SZARGAZ, 23:52. W sali dominowali Amerykanie, Brytyjczycy i Francuzi - mniej Japończyków i innych Azjatów. Większość stanowili Europejczycy, znacznie, znacznie więcej mężczyzn niż kobiet. Wiek przeważnie od dwudziestu pięciu do czterdziestu pięciu lat. Ludzie pracujący nad zatoką musieli być młodzi, najlepiej nieżonaci, i silni, aby wytrzymać twarde życie w celibacie. Kilku pijanych, niektórzy hałaśliwi. Brzydcy i nie tacy brzydcy, z nadwagą i bez nadwagi; większość szczupła, sfrustrowana i dynamiczna. Nieliczni miejscowi z Asz Szargaz i innych państw zatoki, ale tylko bogaci, zeuropeizowani; sami mężczyźni. Większość obecnych przebywała na podeście. Pili napoje bezalkoholowe i rozglądali się za dziewczynami. Ci nieliczni, którzy korzystali z położonego niżej parkietu, tańczyli z Europejkami: sekretarkami, pracownicami ambasad i linii lotniczych, pielęgniarkami lub pracownicami hotelu - partnerka była trudna do zdobycia. Żadnych Arabek ani kobiet z Asz Szargaz. Paula tańczyła z Sandorem Petrofim, Genny ze Scraggerem, a Johnny Hogg przyklejał się w tańcu do dziewczyny, która przedtem, na tarasie, pogrążona była w rozmowie z Arabem. Kiwali się w tempie dwukrotnie wolniejszym niż tempo muzyki. - Jak długo tu będziesz, Alexandro? - szepnął. - Tylko do przyszłego tygodnia. Potem muszę pojechać do męża, do Rio. - Och, jesteś za młoda na mężatkę! Jesteś tu sama? - Tak, sama, Johnny. To smutne, prawda? Nie odpowiedział, tylko przyciągnął ją jeszcze bliżej, błogosławiąc swoje szczęście: podniósł książkę, którą ona upuściła w holu. Migające światełka na chwilę go oślepiły. Potem zauważył na górze Gavallana, który stał przy poręczy, ponury i zatopiony w myślach. Znów zrobiło mu się go żal. Wcześniej niechętnie załatwił dla szefa jutrzejszy nocny lot do Londynu, próbując namówić go, żeby odpoczął choć jeden dzień. 78 - Wiem, jak fatalnie wpływają na pana loty odrzutowcem. - Nie ma problemu, Johnny, dziękuję. Nic się nie zmieniło? Startujemy do Teheranu o dwudziestej drugiej? - Tak, szefie, nadal korzystamy z pierwszeństwa. To dotyczy też czarteru do Tebrizu.

34

- Miejmy nadzieję, że wszystko pójdzie gładko; najpierw tam, a potem prosto z powrotem. John Hogg poczuł, że dziewczyna przywiera do niego biodrami. - Czy możemy jutro zjeść razem kolację? Powinienem wrócić koło szóstej. - Być może, ale nie przed dziewiątą. - Doskonale. Gavallan spoglądał na tańczących, prawie ich nie dostrzegając. Odwrócił się, zszedł na dół i wyszedł na taras. Piękna noc, ogromny księżyc, niebo bez chmur. Bezcieniowe reflektory rzucały delikatne światło na pięknie utrzymane ogrody otoczone murami. Działały niektóre automatyczne spryskiwacze. Hotel Szargaz był największym hotelem w szejkana-cie. Z jednej strony morze, z drugiej pustynia, siedemnaście pięter, pięć restauracji, trzy bary, salon koktajlowy, kawiarnia, dyskoteka, dwa baseny, sauny, łaźnie parowe, korty tenisowe, ośrodek zdrowia, promenada z tuzinem butików i sklepem z antykami, sklep z dywanami Aarona, salony fryzjerskie, biblioteka wideo, piekarnia, elektronika, teleks i hala maszyn. Tak jak we wszystkich nowoczesnych hotelach europejskich, wszystkie pokoje i apartamenty miały klimatyzację, łazienki i bidety. Obsługa świadczyła usługi przez dwadzieścia cztery godziny na dobę głównie uśmiechnięci Pakistańczycy - sprzątano codziennie. Prasowanie na poczekaniu. W każdym pokoju kolorowy telewizor, wewnętrzne kina, kanał giełdowy i łączność satelitarna ze wszytkimi stolicami świata. To prawda, pomyślał Gavallan, a jednak to getto. Choć władcy Asz Szargaz, Dubaju i Szirazu są liberalni 79 i tolerancyjni, tak że cudzoziemcy mogą pić w hotelach, a nawet kupować trunki, to jednak niech Bóg strzeże każdego, kto odsprzeda alkohol muzułmaninowi. Nasze kobiety mogą prowadzić samochody, chodzić po zakupy ci spacerować, ale nie jest zagwarantowane, że tak będzie zawsze. O kilkaset metrów dalej mieszkańcy Asz Szargaz żyją tak, jak żyli od wieków. O kilka kilometrów dalej alkohol jest zakazany, a kobiety nie mogą prowadzić samochodów, wychodzić bez mężczyzny na ulicę; muszą okrywać włosy, ręce i ramiona i nosić luźne spodnie. Kawałek dalej, na prawdziwej pustyni, ludzie żyją na poziomie, który można uznać za okrutny. Kilka lat wcześniej Gavallan wynajął rangę rovera i przewodnika. Razem z NcIverem, Genny i swą nową żoną Maureen wybrali się na pustynię, żeby spędzić noc w jednej z oaz na krańcu Rub al-Chali, Pustej Ćwierci. Był piękny wiosenny dzień. Po kilku minutach jazdy od lotniska droga przeszła w szlak, który wkrótce zaniknął. Samochód toczył się kamienistym wzniesieniem pod kopułą nieba, czasem skały, pokonując teren, na który nigdy nie spadła kropla deszczu, na którym nigdy nic nie rosło. Nic. Gdy zatrzymali samochód i wyłączyli silnik, cisza spadła na nich jak coś fizycznego. Paliło słońce, ogarnęła ich przestrzeń. Niebieskoczarna noc, ogromne gwiazdy, dobre namioty wyłożone miękkimi dywanami. Jeszcze ogrom-niejsza cisza, ogromniejsza przestrzeń, przestrzeń wprost niewyobrażalna. - Nie mogę tego znieść, Andy - szepnęła Maureen. - To mnie śmiertelnie przeraża. - Mnie także. Nie wiem dlaczego, ale przeraża. - Wokół oazy pustynia sięgająca horyzontu, urągająca ludziom i nieziemska. - Wydaje się, że ten ogrom wysysa z człowieka życie. Wyobraź sobie, jak tu jest w lecie! Drgnęła. - Czuję się tu mniejsza od ziarnka piasku. To mnie przygniata, jakoś pozbawia równowagi. Och, chłopcze, 80 wystarczy mi ten raz. Mogę żyć w Szkocji, co najwyżej w Londynie. Już nigdy więcej...

35

I rzeczywiście nigdy nie wróciła. Tak jak Neli Scra-ga, pomyślał. Nie można ich winić. Zatoka jest wystarczająco twarda dla mężczyzn, a już kobiety... Rozejrzał się wokół siebie. Przez francuskie okno wychodziła właśnie Genny; wachlowała się, wyglądała znacznie młodziej niż w Teheranie. - Cześć, Andy. Ty to się zawsze umiesz urządzić. W środku jest tak duszno! I ten dym, fuj! - Nigdy nie przepadałem za tańcem. - Ja mogę tańczyć tylko wtedy, gdy nie ma Dunca-na. Tańczy, jakby kij połknął. - Zawahała się. - Co do jutrzejszego lotu, czy myślisz, że mogła... - Nie - odpowiedział grzecznie. - Jeszcze nie teraz. Za jakiś tydzień, kiedy opadnie kurz. Skinęła głową, nie ukrywając rozczarowania. - Co powiedział Scrag? - Powiedział: tak, jeśli wejdą do tego inni, a cała rzecz będzie możliwa. Dobrze się nam rozmawiało przy śniadaniu. - Gavallan objął ją ramieniem i lekko uścisnął. - Nie martw się o Maca. Upewnię się, że u niego wszystko w porządku. - Mam dla niego butelkę whisky. Mógłbyś ją zabrać? - Schowam w neseserze. IATC przypomniało, że nie wolno przewozić w samolocie gorzały. Nie ma problemu. Przewiozę. - Więc może lepiej nie, nie tym razem. - Dostrzegła, że jest poważny i niespokojny. U niego to było niezwykłe. Biedny Andy. Każdy widzi, że ze zmartwienia aż wychodzi z siebie. Andy, czy mogę coś zaproponować? - Oczywiście, Genny. - Wykorzystaj tego pułkownika i tego Robertsa, nie Robertsa, Armstronga, tego VIP-a, którego musiałeś wozić do Tebrizu. Poproś ich, żeby załatwili ci powrót przez Kowiss, że niby musisz zabrać jakieś silniki do remontu, co? Mógłbyś porozmawiać osobiście z Dukiem. 81 - Świetna myśl: udać się do najwłaściwszego człowieka. Wspięła się na palce i obdarzyła go siostrzanym pocałunkiem. - To samo można powiedzieć o tobie. No cóż, wracam. Od czasu wojny nie miałam takiego powodzenia. - Roześmiała się, on także. - Dobranoc, Andy. Gavallan wrócił do swojego hotelu, który znajdował się niedaleko, przy drodze. Nie zauważył śledzącego go człowieka ani tego, że przeszukano jego pokój i przeczytano wszystkie dokumenty. Nie zauważył też, że w pokoju i telefonie założono podsłuch. Sobota 24 lutego 1979 1....."iiii/^JJŁ .......... V Kazwiii* * ««*nl ł LOTNISKO MIĘDZYNARODOWE W TEHERANIE, 11:58. Drzwi kabiny 125 zamknęły się za Robertem Armstrongiem i pułkownikiem Haszemim Fazirem. Siedzący w kokpicie John Hogg uniósł kciuk w ten sposób, że stojący obok samochodu Gavallan i NcIver mogli to zobaczyć, i rozpoczął kołowanie przed startem do Tebrizu. Gavallan właśnie przyleciał z Asz Szargaz; dopiero teraz on i NcIver zostali sami. - Co jest, Mac? - zapytał. Wiatr szarpał grube zimowe ubrania i wzniecał zamieć śnieżną. - Kłopoty, Andy. - Wiem, że kłopoty. Powiedz mi szybko, o co właściwie chodzi. NcIver przysunął się bliżej rozmówcy. 85 - Właśnie usłyszałem, że mamy tylko tydzień. Potem zakaz lotów do chwili nacjonalizacji. - Co? - Gavallan zesztywniał. - Czy to powiedział ci Talbot?

36

- Nie. Armstrong, kilka minut temu, kiedy pułkownik poszedł do toalety i zostaliśmy na chwilę sami. - NcIver wykrzywił twarz. - Sukinsyn powiedział to z tą swoją udawaną grzecznością: „Na pana miejscu nie założyłbym się, że zostało więcej niż dziesięć dni, a bezpieczniej przyjąć, że tydzień. I niech pan nie zapomina, NcIver, w zamknięte usta nie wpadają muchy". - Jezu, czy on wie, że coś planujemy? Gwałtowny podmuch wiatru sypnął w nich śniegiem. - Nie wiem. Po prostu nie wiem, Andy. - A co z HBC? Wspomniał o tym? - Nie. Kiedy zapytałem o dokumenty, odpowiedział: „Są bezpieczne". - Powiedział, o której mamy się dzisiaj spotkać? NcIver potrząsnął głową. - Tylko tyle: „Jeśli wrócę na czas, skontaktujemy się". Sukinsyn. Otworzył drzwiczki samochodu. Zaniepokojony Gavallan otrzepał się ze śniegu i wsiadł do ciepłego wnętrza. Szyby były zaparowane. NcIver włączył na maksimum odmrażanie i dmuchawę, ogrzewanie już było na maksimum, włożył do magnetofonu kasetę z jakąś muzyką, wzmocnił dźwięk, a potem zaklął i ściszył. - O co jeszcze chodzi, Mac? - Właściwie o wszystko - wybuchnął NcIver. - Erikkiego porwali Sowieci czy jakieś KGB. Jest ze swoim 212 gdzieś w górach przy granicy z Turcją i robi Bóg wie co. Nogger uważa, że zmusili go do pomagania przy oczyszczaniu amerykańskich tajnych stacji radarowych. Nogger, Azadeh, dwóch naszych mechaników i brytyjski kapitan ledwie uszli z życiem, uciekając z Tebrizu. Wrócili wczoraj i na razie mieszkają u mnie - przynajmniej jeszcze tam byli, kiedy rano wychodziłem z domu. Mój Boże, Andy, szkoda, 86 że nie widziałeś, w jakim byli stanie. Ten kapitan to ten sam facet, który uratował Charliego w Doszan Tappeh i którego Charlie podrzucił w okolice Bandar-e Pah-lawi... - Kim on jest? - Tajnym agentem. Jest kapitanem w formacji Gurkhów... nazywa się Ross, John Ross. I on, i Azadeh mówili niezbyt spójnie. Nogger był za bardzo zdenerwowany i... i przynajmniej są już bezpieczni, ale... - Głos NcIvera załamał się. - Przykro mi o tym mówić. Straciliśmy w Zagrosie mechanika, Effera Jordona. Został zastrzelony... - Jezu Chryste! Stary Effer nie żyje? - Tak... tak, niestety, a twój syn został draśnięty... nic poważnego - dodał szybko NcIver, widząc, że Gavallan zbladł. - Scot czuje się dobrze, nic mu nie jest. - Jak poważnie? - Kula przeszła przez mięśnie prawego ramienia. Kości nietknięte; Jean-Luc powiedział, że mają penicylinę, medyka, że rana jest czysta. Scot nie będzie mógł jutro wywieźć 212 do Asz Szargaz, więc poprosiłem Jean-Luca, żeby to zrobił i zabrał Scota ze sobą. Potem ma wrócić do Teheranu najbliższym lotem 125 i przerzucimy go z powrotem do Kowissu. - Co się, u diabła, stało? - Nie wiem dokładnie. Starke przekazał mi tylko dziś rano wiadomość od Jean-Luca. Wygląda na to, że w Zagrosie działają terroryści, chyba ci sami, którzy zaatakowali Bellissimę i Rosę. Musieli zaczaić się w lesie koło bazy. Effer Jordon i Scot ładowali części zamienne do 212 akurat dziś po świcie i dostali. W biednego starego Effera trafiła większość pocisków, a w Scota tylko jeden... - NcIver znów uzupełnił szybko swą wypowiedź, widząc twarz Gavallana. - Jean-Luc zapewnił mnie, że ze Scotem wszystko jest w porządku, Andy, uczciwie, na Boga! - Nie myślałem tylko o Scocie - powiedział ponuro Gavallan. - Effer był z nami prawie od początku. On miał troje dzieci? 87

37

- Tak, tak. Straszne. - NcIver zwolnił sprzęgło i ruszył, kierując się z powrotem do biura. Chyba wszystkie jeszcze chodzą do szkoły. - Zrobię coś dla nich, gdy tylko wrócę. Powiedz jeszcze coś o Zagrosie. - Niewiele więcej wiem. Toma Locharta tam nie było; w piątek musiał przenocować w Kowissie. Je-an-Luc powiedział, że nie widzieli żadnego z napastników, nikt nie widział. Po prostu z lasu padły strzały. W bazie i tak wszystko aż się gotuje. Nasze ptaszki pracują bez przerwy. Przywożą ludzi z miejsc wierceń i przerzucają ich partiami do Szirazu. Wszyscy się zwijają, żeby zdążyć przed terminem, który wypada jutro o zachodzie słońca. - Dadzą radę? - Mniej więcej. Wywieziemy doKowissu wszystkich ludzi, z wierceń i naszych, większość drogich części i wszystkie helikoptery. Trzeba będzie zostawić sprzęt do wierceń, ale za to już nie odpowiadamy. Bóg jeden wie, co się stanie z bazą i urządzeniami wiertniczymi bez obsługi i konserwacji. - Znowu będzie tam dzika pustka. - Tak. Cholerne, głupie marnostrawstwo! Cholernie głupie! Zapytałem pułkownika Fazira, czy mógłby coś w tej sprawie zrobić. Sukinsyn uśmiechnął się tylko tym swoim pieprzonym uśmiechem i powiedział, że trudno ustalić, co się, do cholery, dzieje obok, w biurze w Teheranie, a co dopiero mówić o dalekim południu. Zapytałem go o komitet na lotnisku; czy oni mogliby pomóc? Powiedział, że nie, że komitety nie mają łączności z innymi, nawet w Teheranie. Zacytuję go: „Tam, w Zagrosie, wśród tylko na wpół cywilizowanych szczepów i koczowników, jeśli się nie ma armat, nie jest Irań-czykiem, a najlepiej ajatollahem, lepiej robić to, co oni każą". - NcIver kaszlnął i ze złością wytarł nos. - Sukinsyn wprawdzie się z nas głośno nie śmiał, Andy, ale smutny też nie był. Gavallan był zaniepokojony. Tyle pytań, które trzeba zadać i uzyskać odpowiedź, wszystko zagrożone i tu, 88 i w kraju. Tydzień do godziny zero? Dzięki Bogu, że Scot... biedny stary Effer... Jezu Chryste, Scot postrzelony! Spojrzał ponuro przez przednią szybę i zobaczył, że zbliżają się do rejonu frachtowego. - Zatrzymaj na chwilę samochód, Mac. Będziemy mogli jeszcze trochę porozmawiać bez świadków, co? - Tak, oczywiście. Przepraszam, ale nie mogę się skupić. - Z tobą wszystko w porządku? Mam na myśli twoje zdrowie? - Jasne, świetnie, gdybym tylko się pozbył tego kaszlu... Chodzi po prostu o to... o to, że się boję. - NcIver powiedział to spokojnie, ale takie wyznanie wstrząsnęło Gavallanem. - Nie kontroluję sytuacji. Straciłem już jednego człowieka, sprawa HBC ciągle nad nami wisi, stary Erikki w niebezpieczeństwie, zagrożone S-G i wszystko, nad czym pracowaliśmy. - Przebierał palcami po kierownicy. - Gen dobrze się czuje? - Tak, doskonale - wyjaśnił cierpliwie Gavallan, martwiąc się o przyjaciela. Już po raz drugi odpowiadał na to pytanie. NcIver zapytał go o to od razu przy schodni 125. - Genny świetnie się czuje, Mac. Mam list od niej. Rozmawiała z Hamiszem i Sarah. W obu rodzinach wszystko w porządku, a Angusowi wyrósł pierwszy ząb. W domu wszystko w porządku, a ja mam w neseserze butelkę Loch Vay, którą Gen ci przysyła. Próbowała przekonać Johnny'ego Hogga, żeby ją zabrał i ukrył w toalecie po tym, kiedy ja powiedziałem, że przykro mi, ale nie. - Po raz pierwszy zobaczył na twarzy NcIvera ślad uśmiechu. - Gen jest uparta, co do tego nie ma dwóch zdań. Cieszę się, że jest tam, a nie tutaj, choć bardzo za nią tęsknię. - NcIver patrzył przed siebie. - Dziękuję, Andy. - Nie ma o czym mówić. - Gavallan zastanawiał się przez chwilę. - Dlaczego to Jean-Luc ma wywieźć 212, a nie Tom Lochart? Nie byłoby lepiej, gdyby wyjechał?

38

89 - Oczywiście, ale on nie wyjedzie z Iranu bez Szah-razad, a z nią jest kolejny problem. Taśma kasety doszła do końca. Odwrócił kasetę i wepchnął ją z powrotem. - Nie mogę jej wytropić. Tom się o nią martwił i poprosił mnie, żebym poszedł do domu jej rodziny przy bazarze. Zrobiłem to, ale nikt nie otworzył drzwi. Tom jest pewien, że poszła na marsz protestacyjny. - Jezu! BBC mówiło o rozruchach i aresztowaniach. I o atakowaniu kobiet przez różnych czubków. Myślisz, że trafiła do aresztu? - W Bogu nadzieja, że nie; słyszałeś o jej ojcu? Och, jasne, sam ci o tym powiedziałem, kiedy ostatnio tu byłeś, prawda? - NcIver odruchowo przetarł przednią szybę. - Co chcesz robić? Chcesz tu poczekać do powrotu samolotu? - Nie, pojedźmy do Teheranu. Zdążymy? Gavallan spojrzał na zegarek. Wskazywał 12:25. - Och, tak. Mamy do załadowania masę „zbędnego" sprzętu. Na pewno zdążymy, jeśli wyruszymy od razu. - Dobrze. Chciałbym się spotkać z Azadeh i Nog-gerem. I tym Rossem. A zwłaszcza z Talbotem. Po drodze możemy spróbować zajrzeć do domu Bakrawa-na, co? - Dobra myśl. Cieszę się, Andy, że tu jesteś, bardzo się cieszę. Koła zabuksowały i samochód ruszył. - Ze mną jest tak samo, Mac. Tak naprawdę, to jeszcze nigdy nie byłem w takim dołku. NcIver kaszlnął. - Kiepskie wiadomości z kraju? - Tak. - Gavallan bezmyślnie przecierał boczne okienko grzbietem rękawiczki. - W poniedziałek odbędzie się nadzwyczajne zebranie zarządu Struana. Będę musiał odpowiadać na pytania dotyczące Iranu. Cholerna sprawa! - Będzie tam Linbar? - Tak. Ten skurczybyk zdąży zrujnować Noble House, zanim przejdzie na emeryturę. Rozszerzanie 90 działalności na Amerykę Południową jest głupie, skoro Chiny stoją u progu otwarcia. NcIver zmarszczył brwi, słysząc nowy ton w głosie Gavallana, ale nie odpowiedział. Wiedział o wieloletniej rywalizacji i nienawiści, o podejrzanych okolicznościach śmierci Davida MacStruana i o zdumieniu, jakie zapanowało w Hongkongu, gdy Linbar stanął na czele organizacji. NcIver miał nadal wielu przyjaciół w kolonii; przekazywali mu najnowsze plotki, którymi karmił się Hongkong, plotki o Noble House i jego rywalach. Nigdy jednak dotąd nie rozmawiał o tym ze starym przyjacielem. - Przepraszam, Mac - rzucił szorstko Gaval-lan. - Nie chcę rozmawiać o tym wszystkim, o lanie, Quillanie, Linbarze czy kimś innym związanym ze Stru-anem. Oficjalnie nie jestem już w Noble House. Zostawmy to. Uczciwie powiedziane, pomyślał NcIver i skupił się na prowadzeniu samochodu. Zerknął na Gavallana. Starość jest dla niego łaskawa, pomyślał. Wygląda tak dobrze jak zawsze; nawet pomimo tych wszystkich kłopotów. - Nie przejmuj się, Andy, jakoś to będzie. - Chciałbym móc wierzyć, że się nie mylisz, Mac. Te siedem dni to ogromny problem, prawda? - Ogromny to za mało powiedziane... - NcIver zauważył, że wskaźnik paliwa opadł do zera i wybuchnął gniewem: - Ktoś musiał wyssać benzynę na parkingu. - Zatrzymał samochód, wysiadł, wsiadł z powrotem i zatrzasnął drzwiczki. - Cholerny skurwysyn wyłamał zamek tego pieprzonego korka. Muszę zatankować. Na szczęście mamy jeszcze kilka pięciogalonowych beczek i pół podziemnego zbiornika rezerwowego paliwa dla helikopterów.

39

Zamilkł, zaprzątnięty myślami o Jordonie i Zagrosie, i HBC, i siedmiu dniach. Kogo jeszcze stracimy? Zaczął kląć w myślach i nagle przypomniał sobie słowa Genny: „Możemy to zrobić, jeśli tylko zechcemy, wiem, że możemy. Wiem, że możemy..." 91 Gavallan rozmyślał o synu. Nie uspokoję się, dopóki nie zobaczę go na własne oczy. Jutro, przy odrobinie szczęścia. Jeśli Scot nie wróci przed moim lotem do Londynu, odwołam rezerwację i wrócę w niedzielę. Muszę też skontaktować się jakoś z Talbotem - może będzie mógł pomóc. Mój Boże, tylko siedem dni... NcIver błyskawicznie uzupełnił paliwo, a potem wyjechał z lotniska i włączył się do ruchu ulicznego. Duży odrzutowy transportowiec USAF schodził ponad ich głowami do lądowania. - Obsługują średnio około pięciu jumbo jetów dziennie, nadal z udziałem wojskowych kontrolerów i „nadzorujących" Zielonych Opasek. Wszyscy wydają polecenia, a potem je zmieniają i nie chcą niczego słuchać - powiedział NcIver. - BA obiecały mi trzy miejsca w każdym z ich lotów dla naszych obywateli - z bagażem. Lada dzień mają dostać jumbo. - Czego chcą w zamian? - Klejnotów koronnych! - odparł NcIver, próbując złagodzić przygnębienie, ale ten żart zabrzmiał płasko. - Nie, niczego, Andy. Kierownik BA, Bill Shoesmith, to wspaniały facet; odwala tu kawał dobrej roboty. -NcIver ominął wypalony wrak autobusu, stojący na skraju drogi, tak jakby był starannie zaparkowany. - Kobiety znów dziś maszerują. Mówi się, że będą to robiły, dopóki Chomeini nie zmięknie. - Jeśli pozostaną solidarne, będzie musiał. - Ja już nie bardzo wiem, co o tym myśleć. - NcIver przez chwilę prowadził w milczeniu. Potem wskazał kciukiem pieszych na chodniku. - Wygląda na to, że oni uważają, iż wszystko na świecie idzie dobrze. Meczety pełne, tłumne pochody zwolenników Chomeiniego, Zielone Opaski nieustraszenie zwalczają lewaków, którzy walczą z nimi równie nieustraszenie. Kaszlnął. - Nasi pracownicy, no cóż, po prostu raczą mnie zwykłą irańską grzecznością i pochlebstwami; nigdy nie wiadomo, co myślą naprawdę. Pewnym można być tylko tego, że chcą nas WYRZUCIĆ! - Raptownie wjechał na chod92 nik, aby uniknąć czołowego zderzenia z samochodem pędzącym na klaksonie niewłaściwą stroną drogi, o wiele za szybko jak na ośnieżoną jezdnię. Potem znów ruszył. - Cholerny czubek - powiedział. - Gdybym nie kochał starej Lulu, zamieniłbym ją na poobijaną półciężarówkę i miałbym przewagę nad tymi cholernikami! - Spojrzał na Gavallana i uśmiechnął się. - Andy, tak się cieszę, że tu jesteś. Dziękuję. Już się lepiej poczułem. Przepraszam. - Nie ma problemu - odparł spokojnie Gavallan, choć był wewnętrznie wzburzony. - Co z Operacją? - zapytał, gdyż nie mógł już dłużej dusić w sobie tego pytania. - No cóż, siedem dni czy siedemdziesiąt... - NcIver skręcił gwałtownie, ponownie unikając wypadku, odwzajemnił obelżywy gest i ruszył w dalszą drogę. - Udawajmy, że wszyscy się zgodziliśmy i że jeśli zechcemy, możemy nacisnąć guzik w Dniu Zero, za siedem dni. Albo nie, Armstrong powiedział, że lepiej nie liczyć na więcej niż tydzień, więc przyjmijmy, że sześć dni, sześć dni od dzisiaj, to znaczy w najbliższy piątek. Piątek, tak czy inaczej, jest najlepszy, prawda? - Tak, to dla nich dzień wolny. Też o tym myślałem. - Zatem teraz to, z czym my musimy sobie poradzić, Charlie i ja. Faza pierwsza: od dziś wysyłamy każdego cudzoziemca i każdą część, jeśli tylko możemy, wszelkimi sposobami:

40

125, ciężarówką do Iraku czy Turcji albo jako bagaż i nadbagaż linią BA. Załatwię jakoś, żeby Bill Shoesmith dał nam więcej miejsc dla pasa| żerów i pierwszeństwo do powierzchni frachtowej. Wysłaliśmy już dwa 212 „do remontu", a trzeci, z Zagrosu, poleci jutro. Mamy pięć ptaszków tu, w Teheranie: jeden 212, dwa 206 i dwa alouette. Wysyłamy 212 i dwa alouette do Kowissu, rzekomo po to, żeby spełnić prośbę Ważniaka o przysłanie helikopterów, choć Bóg jeden wie, do czego są mu potrzebne; Duke mówi, że nawet te, które są tam na miejscu, nie mają za bardzo co robić. W każdym razie zostawiamy tu dla kamuflażu dwa 206. 93 - Zostawiamy? - Nie możemy wydostać wszystkich maszyn, Andy, niezależnie od czasu. Dalej: Dzień Zero minus dwa, to znaczy środa. Reszta personelu Kwatery Głównej, to-znaczy Charlie, Nogger, pozostali piloci, mechanicy i ja, pakuje się w środę do 125 i zwiewa do Asz Szargaz, jeśli oczywiście nie da się wywieźć kogoś wcześniej BA. Nie zapominaj, że mamy niby pozostać w tej samej liczbie: jeden odlatujący za jednego przylatującego. Następnie... - Co z papierami, z wizami wyjazdowymi? - Spróbuję dostać blankiety od Alego Kia. Będę potrzebował kilku szwajcarskich czeków in blanco. On wie, co to piszkesz, ale jest także członkiem rady, bardzo sprytnym. Jest pazerny, ale nie ma ochoty ryzykować własnym tyłkiem. Jeśli nie uda się zdobyć papierów, po prostu „upiszkeszujemy" sobie drogę do 125. Naszym usprawiedliwieniem wobec wspólników, Kia czy kogokolwiek innego, kiedy już odkryją, że zniknęliśmy, jest to, że zwołałeś pilną konferencję w Asz Szargaz. To kulawe usprawiedliwienie, ale nie ma o czym mówić. To kończy fazę pierwszą. Jeśli nie uda się nam wyjechać, z Operacją koniec, gdyż bylibyśmy zakładnikami, za których chcieliby dostać z powrotem śmigłowce, a wiem, że ty byś nas nie poświęcił. Faza druga: zakładamy... - A co z twoimi prywatnymi rzeczami z mieszkania? I z rzeczami tych chłopaków, którzy mają mieszkania lub domy w Teheranie? - Firma będzie musiała wypłacić uczciwe odszkodowanie. To wejdzie do rachunku zysków i strat Operacji Whirlwind. Zgoda? - He to wyniesie, Mac? - Nie tak znowu dużo. Nie mamy wyboru; musimy wypłacić odszkodowanie. - Tak, tak, zgoda. - Faza druga: zakładamy interes w Asz Szargaz, a przedtem dzieje się kilka rzeczy naraz. Ty załatwiasz przylot frachtowców jumbo do Asz Szargaz po południu. Dzień Zero minus jeden. Do tego czasu Starke 94 melinuje jakoś dostateczną liczbę czterdziestogalono-wych beczek, żeby przerzucić je przez zatokę. Ktoś inny melinuje dla Starke'a jeszcze trochę paliwa na jakiejś zapomnianej przez Boga wysepce u wybrzeża Arabii Saudyjskiej albo Emiratów oraz dla Rudiego i jego chłopaków z Bandar Dejlamu, którzy na pewno będą go potrzebować. Scrag nie ma problemów z paliwem. W tym czasie ty załatwiasz brytyjską rejestrację dla wszystkich ptaszków, które zamierzamy „wyeksportować", i dostajesz zezwolenie na przelot przez przestrzeń powietrzną Kuwejtu, Arabii Saudyjskiej i Emiratów. Ja odpowiadam za przebieg Operacji Whirlwind. O świcie w Dniu Zero wydajesz mi polecenie: ruszać albo nie ruszać. Jeśli nie, wszystko się kończy. Jeśli tak, ja mogę uchylić polecenie wyruszenia, jeżeli uznam, że tak jest rozsądniej.. Także wtedy wszystko się kończy. Zgoda? - Z dwoma zastrzeżeniami, Mac. Skonsultujesz się ze mną, zanim uchylisz polecenia, tak jak ja z tobą, zanim wydam swoje. Po drugie: jeśli nie uda się w Dniu Zero, spróbujemy ponownie w Dniu Zero plus jeden i Zero plus dwa.

41

- W porządku. - NcIver wziął głęboki oddech. - Faza trzecia: o świcie w Dniu Zero albo Zero plus jeden czy dwa - uważam, że trzy stanowi maksimum tego, co możemy z siebie wydusić nadajemy przez radio zakodowaną wiadomość: „Ruszać!" Trzy bazy potwierdzają i natychmiast wszystkie uciekające maszyny startują i kierują się do Asz Szargaz. Prawdopodobnie pomiędzy przylotem Scraga a ostatniego, zapewne Duke'a, będą cztery godziny różnicy, jeśli wszystko pójdzie dobrze. W chwili gdy helikoptery wylądują gdziekolwiek poza Iranem, zamieniamy irańskie numery rejestracyjne na brytyjskie i w ten sposób robimy się częściowo legalni. W momencie lądowania w Asz Szargaz ładuje się 747, które startują ze wszystkimi na pokładzie. - NcIver odetchnął. - Proste. Gavallan nie odpowiedział od razu; rozmyślał o planie, szukał luk i niebezpieczeństw. 95 - To jest dobre, Mac. - Nie jest, Andy, wcale nie jest. - Wczoraj rozmawiałem długo ze Scragiem. Powiedział, że Operacja jest możliwa do zrealizowania i że on wchodzi, jeśli to się rzeczywiście odbędzie. Powiedział, że wybada innych podczas weekendu i da mi j;nać, ale był pewien, że we właściwym dniu będzie mógł wywieźć swoje maszyny i chłopaków. NcIver skinął głową i nie odpowiedział. Skupił uwagę na prowadzeniu samochodu po śliskiej i niebezpiecznej drodze, przemykając bocznymi uliczkami, aby ominąć główne, wiedząc, że są zatłoczone. - Jesteśmy już niedaleko bazaru. - Scrag powiedział, że mógłby za parę dni dostać się do Bandar Dejlamu i wysondować Rudiego; listy są zbyt ryzykowne. Aha, dał mi wiadomość dla ciebie. - Jaką, Andy? Gavallan sięgnął po neseser. Znalazł kopertę i włożył i okulary, których używał do czytania. i - Zaadresowana: B.D. Kapitan NcIver. j - Któregoś dnia dam mu po nosie za tego „Brudnego" Duncana - powiedział NcIver. Przeczytaj. \ Gavallan otworzył kopertę, wyciągnął kartkę, do której przypięta była druga, i chrząknął. - Napisał tylko: Wypchaj się. Do tego jest przypięte orzeczenie lekarskie... - Spojrzał na dokument. - ...podpisane przez doktora G. Gernina, Konsulat Australijski, Asz Szargaz. Stary skurczybyk ma cholesterol w normie, ciśnienie sto trzydzieści na osiemdziesiąt pięć, cukier w normie... wszystko cholernie w normie. Jest jeszcze postscriptum: Zamierzam przelecieć nad tobą w swoje siedemdziesiąte trzecie urodziny, stary palancie! - Chciałbym, żeby tak było, ale skurczybyk nie da rady. Czas pracuje przeciwko niemu. On... - NcIver ostrożnie przyhamował. Uliczka wychodziła na plac przed bazarowym meczetem. Jej wylot blokowali mężczyźni, wykrzykujący i wymachujący bronią. Nie było którędy ich objechać, więc NcIver zwolnił i zatrzymał 96 samochód. - Znowu kobiety - powiedział, dostrzegając za mężczyznami prącą do przodu falę demonstrantek. Okrzyki demonstrujących i ich przeciwników niosły ze sobą groźbę przemocy. Po obu stronach drogi ruch zatamowały gigantyczne korki; gniewnie porykiwały klaksony. Nie było tu chodników, tylko brudne i zamulone rowy, zaspy śniegu, kilka straganów, jacyś przechodnie. Wokół samochodu zebrał się tłum. Gapie dołączali do tych, którzy stali z przodu, wypełniając jezdnię pomiędzy samochodami. Wśród gapiów wielu łobuziaków; jeden z nich wykonał pod adresem Gavallana obelżywy gest, inny kopnął w błotnik, jeszcze inny w zderzak; wszyscy odbiegli zaśmiewając się.

42

- Cholerne małe skurwysyny. NcIver widział ich we wstecznym lusterku. Wokół samochodu gromadzili się inni młodzieńcy. Przez tłum przecisnęło się kilku mężczyzn; gniewne spojrzenia, po drodze uderzenia kolbami w drzwiczki samochodu. Z przodu widać było przechodzącą przez skrzyżowanie główną część pochodu. Potężny pomruk: Allahu Ak-barrr... zdominował okrzyki mężczyzn. Gavallana i NcIvera zaalarmował nagły trzask. Kamień uderzył w samochód o centymetry od okna. Potem samochód zaczął się kołysać; banda chłopaków podskakiwała na zderzakach, wykonując obsceniczne gesty. NcIver nie wytrzymał. Gwałtownie otworzył drzwi, przewracając kilku napastników; wyskoczył na zewnątrz i natarł na grupę, która natychmiast się rozpierzchła. Gavallan wypadł z samochodu równie szybko i zaatakował tych, którzy obciążali wóz z tyłu. Potężnym ciosem wysłał jednego z nich w powietrze. Większość pozostałych wycofała się. Ich krzyki mieszały się z przekleństwami przechodniów, ale dwóch większych zaatakowało Gavallana od tyłu. Dostrzegł ich. Jednego uderzył w pierś, drugim walnął o bok jakiejś ciężarówki i ogłuszył. Roześmiał się i załomotał pięścią w drzwiczki kabiny. NcIver ciężko dyszał. Z jego strony młodzieńcy z bezpiecznej odległości wykrzykiwali przekleństwa. 97 - Uważaj, Mac! NcIver zrobił unik. Kamień świsnął koło jego głowy i uderzył w bok ciężarówki. Młodzi ludzie, dziesięciu czy dwunastu, ruszyli naprzód. NcIver nie miał dokąd uciekać; stanął przy masce samochodu. Gavallan oparł się o samochód, chcąc utrzymać napastników na dystans. Jeden z młodzieńców rzucił się na niego z drągiem wzniesionym jak pałka, a trzej inni zaatakowali z boku. Gavallan uchylił się przed ciosem, lecz pałka zawadziła o jego ramię. Złapał haust powietrza, runął na napastnika, uderzeniem w twarz pozbawił go równowagi, po czym sam pośliznął się i upadł w śnieg. Pozostali napastnicy ruszyli do przodu, żeby go zabić. Nagle zamiast butów wymierzających razy Gavallan spostrzegł, że ktoś pomaga mu się podnieść. Był to uzbrojony mężczyzna z zieloną opaską. Młodzi ludzie skulili się pod ścianą ze strachu, gdyż drugi mężczyzna mierzył do nich z karabinu. Starszy mułła krzyczał na nich gniewnie, a całą grupę otoczyli gapie. Gavallan spojrzał bezradnie i zobaczył, że NcIver, który także wyszedł z zajścia mniej więcej bez szwanku, stoi przed samochodem. Do Gavallana podszedł mułła i odezwał się w farsi. - Man zaban-e szomora chub nemidonam, Agha. - Przepraszam, nie znam pańskiego języka, ekscelencjo - wychrypiał Gavallan, czując ból w piersi. Mułła, starzec z, białą brodą, w białym turbanie i czarnej szacie, odwrócił się i przekrzykując zgiełk, powiedział coś do gapiów i ludzi siedzących w innych samochodach. Jeden z kierowców zbliżył się niechętnie, z szacunkiem pozdrowił mułłę, wysłuchał go, a potem powiedział w dobrym, choć nieco sztucznym angielskim: - Mułła informuje pana, agha, że młodzieńcy nie mieli racji, atakując panów, i że złamali prawo, a pan oczywiście nie złamał prawa ani ich nie sprowokował. - Znów wysłuchał słów mułły i zwrócił się do Gavallana i NcIvera: - On chce, żebyście wiedzieli, że republika islamska przestrzega niezmiennych praw Boga. Młodzi 98 ludzie złamali prawo, atakując nie uzbrojonych cudzoziemców, którzy spokojnie zajmowali się swoimi sprawami. - Brodaty mężczyzna w średnim wieku, odziany w wyszarzałe ubranie, odwrócił się do mułły, który przemawiał teraz podniesionym głosem do tłumu i młodzieńców. Widać było, że jego słowa przyjmowane są przychylnie. - Zaświadczycie, że prawo jest przestrzegane, wina ukarana, a sprawiedliwość wymierzona od razu. Karą jest pięćdziesiąt batów, ale najpierw młodzi ludzie będą błagać o przebaczenie was i wszystkich tu obecnych.

43

Przy akompaniamencie wrzawy czynionej przez członków pochodu zapędzono kopniakami przerażonych młodzieńców przed oblicza NcIvera i Gavallana. Padli na kolana i uniżenie błagali o wybaczenie. Potem popchnięto ich z powrotem pod ścianę i oćwiczono batami do poganiania bydła, dostarczonymi gorliwie przez przedstawicieli zainteresowanego tym widowiskiem i drwiącego tłumu. Mułła, dwaj mężczyźni z Zielonych Opasek i inni, wybrani przez mułłę, wymierzali sprawiedliwość. Bezlitośnie. - Mój Boże - mruknął Gavallan, któremu zrobiło się słabo. - To jest islam - odezwał się ostrym głosem kierow-ca-tłumacz. - Islam ma jedno prawo dla wszystkich ludzi, jedną karę za każdą zbrodnię, a sprawiedliwość się nie ociąga. Prawo jest prawem Boga; jest nietykalne i wieczne, nie tak, jak na waszym skorumpowanym Zachodzie, gdzie można naginać prawa i opóźniać sprawiedliwość w interesie prawników, którzy tuczą się na takim naginaniu i korupcji oraz na podłości i nieszczęściu innych ludzi... Przeszkodziły mu krzyki biczowanych. - Te psie syny nie mają dumy - rzucił obelżywie mężczyzna, wracając do swego samochodu. Gdy wymierzanie kary dobiegło końca, mułła łagodnie upomniał tych młodych ludzi, którzy byli jeszcze przytomni, a potem zwolnił ich i odszedł ze swymi Zielonymi Opaskami. Tłum rozproszył się, pozostawia99 jąc NcIvera i Gavallana obok samochodu. Napastnicy wyglądali teraz jak żałosne kukły w zbroczonych krwią łachmanach; niektórzy jęcząc próbowali wstać. Gaval-lan chciał pomóc jednemu z nich, lecz zrezygnował, gdy ten, przerażony zaczął się odczołgiwać. Błotniki samochodu były powyginane, a farba porysowana, rzucanymi złośliwie kamieniami. NcIver jakby się nagle postarzał. - Nie można chyba powiedzieć, że na to nie zasłużyli - zauważył Gavallan. - Gdyby mułła się nie zjawił, nieźle by nas skopali - dorzucił schrypniętym głosem NcIver. Cieszył się, że nie było tu Genny. Bolałby ją każdy wymierzony bat, pomyślał. Czuł wywołany ciosami ból klatki piersiowej i pleców. Oderwał wzrok od samochodu i z trudem rozprostował ramiona. Potem zauważył, że człowiek, który służył za tłumacza, nadal tkwi w samochodzie uwięzionym w korku ulicznym. Zmagając się z bólem, pobrnął przez śnieg w jego kierunku. - Dziękuję za pomoc, agha - krzyknął przez zamknięte okienko, starając się przekrzyczeć hałas ulicy. Samochód był stary i poobijany; cisnęło się w nim jeszcze czterech mężczyzn. Kierowca opuścił szybę. - Mułła potrzebował tłumacza. Pomagałem jemu, a nie wam - rzucił ze złością. - Gdyby nie było was w Iranie, wasz niesmaczny pokaz materialnej zamożności nie kusiłby tych biednych głupców. - Przykro mi, chciałem tylko... - A gdyby nie wasze równie odrażające filmy i telewizja, która gloryfikuje bezbożne gangi uliczne i buntownicze klasy szkolne, ci biedni głupcy przestrzegaliby prawa. Te filmy sprowadzał Szach na zlecenie swych mocodawców, żeby demoralizować młodzież. Lepiej odjedźcie, póki was także nie przyłapano na naruszaniu prawa. Zamknął okienko i gniewnie nacisnął klakson. 100 W MIESZKANIU LOCHARTA, 14:37. Zapukała w umówiony sposób do drzwi nadbudówki. Miała osłoniętą twarz i przybrudzony czador. Od wewnątrz odpowiedziało jej pukanie. Znów zastukała cztery razy szybko i raz powoli. Drzwi uchyliły się trochę, a w szczelinie dojrzała Tejmura z pistoletem wymierzonym w jej twarz. Roześmiała się. - Nikomu nie ufasz, kochanie? - zapytała po arabs-ku, dialektem palestyńskim.

44

- Nie, Sajado, nawet tobie - odpowiedział, a gdy upewnił się, że za drzwiami stoi naprawdę Sajada Ber-tolin i jest sama, uchylił szerzej drzwi, a ona odsłoniła twarz i padła w jego objęcia. Kopniakiem zatrzasnął drzwi i zamknął je na klucz: - Nawet tobie. - Pocałowali się żarliwie. - Spóźniłaś się. - Nie, to ty byłeś za wcześnie. - Znów się roześmiała, oderwała od niego i wręczyła mu torbę. - Tu jest mniej więcej połowa, resztę przyniosę jutro. - Gdzie zostawiłaś tę resztę? - W skrytce w Klubie Francuskim. - Sajada Ber-tolin zdjęła czador i to ją całkowicie odmieniło. Miała na sobie puchową kurtkę narciarską, ciepły golf z kaszmiru, spódnicę w kratę, grube skarpety i wysokie futrzane buty, a wszystko to ładne i modne. - Gdzie są inni? zapytała. Błysnęły mu oczy. - Odesłałem ich. - Ach, miłość po południu. Kiedy wrócą? - O zachodzie słońca. - Świetnie. Najpierw prysznic. Jest jeszcze ciepła woda? - O, tak. I centralne ogrzewanie, i koc elektryczny. Luksus! Lochart i jego żona wiedzieli jak żyć. Jak pasza. Jak to się mówi po francusku? Ach tak, garconniere. Poczuł się rozgrzany jej śmiechem. - Nie masz pojęcia, kochanie, jakim piszkeszem jest gorący prysznic. To o wiele przyjemniejsze niż kąpiel, nie mówiąc już o innych sposobach. - Usiadła na krześle, żeby zdjąć buty. - Ale to ten stary wszetecznik 101 Bakrawan wiedział jak żyć, a nie Lochart. Początkowo mieszkanie służyło jego kochance. - Tobie? - zapytał bez złośliwości. - Nie, kochanie, on musiał mieć młode, bardzo młode. Ja nie jestem niczyją kochanką, nawet własnego męża. To Szahrazad mi powiedziała. Stary Dżared wiedział jak żyć. Szkoda, że nie miał więcej szczęścia umierając. . - Spełnił swoje zadanie. - To za mało dla takiego człowieka. Głupiec! - Był znanym lichwiarzem i zwolennikiem Szacha, choć łożył hojnie na Chomeiniego. Naruszył prawa Boga i... - Prawa gorliwych fanatyków, kochanie, fanatyków. Ty i ja także naruszamy wszystkie możliwe prawa, może nie? - Wstała i pocałowała go lekko. Ruszyła korytarzem po pięknych dywanach, weszła do sypialni Szahrazad i Locharta, a stamtąd do luksusowej łazienki z lustrami. Odkręciła prysznic i stała, czekając, aż woda się ogrzeje. - Zawsze uwielbiałam to mieszkanie. Oparł się o framugę. - Moi zwierzchnicy dziękują ci za sugestię. Jak wypadł marsz? - Okropnie. Irańczycy to zwierzęta. Obrzucali nas przekleństwami i błotem, wymachiwali penisami, a to wszystko dlatego, że chcemy trochę równości, że chcemy się ubierać tak jak lubimy, że chcemy być piękne przez tę odrobinę czasu, kiedy jesteśmy młode. - Zbadała ręką temperaturę wody. - Wasz Chomeini powinien zmięknąć. - Roześmiał się. - Nigdy. Na tym polega jego siła. Poza tym tylko niektórzy są zwierzętami, Sajado, a reszta nie bardzo umie się znaleźć. Gdzie się podziała twoja cywilizowana palestyńska tolerancja? - Wy, tutejsi mężczyźni, wrzuciliście ją do klozetu, Tejmurze. Zrozumiałbyś to, gdybyś był kobietą. - Znów sprawdziła wodę i poczuła, że zaczyna lecieć gorąca. 102

45

- Czas, żebym wróciła do Bejrutu. Tutaj nigdy nie czułam się czysta; nie czułam się czysta już od miesięcy. - Ja też chętnie wrócę. W Iranie wojna już się skończyła, ale nie w Palestynie, Libanie czy Jordanii. Tam potrzebują wyszkolonych bojowców. Są żydzi, których trzeba zabijać, przeklęty syjonizm, który trzeba przegnać, i święte miejsca, które trzeba odzyskać. - Cieszę się, że wracasz do Bejrutu. - Spojrzała na niego zachęcająco błyszczącymi oczami. Powiedziano mi, że mam być w kraju za parę tygodni, co mi bardzo odpowiada. Będę jeszcze mogła wziąć udział w marszach. Manifestacja planowana na czwartek będzie chyba największa! - Nie rozumiem, dlaczego zawracasz sobie tym głowę. Iran nie jest twoim problemem, a żadne pochody i protesty i tak niczego nie zmienią. - Mylisz się. Chomeini nie jest głupcem. Biorę udział w pochodach z tego samego powodu, z którego pracuję dla OWP; chodzi o naszą ojczyznę, o równość, o prawa dla kobiet Palestyny... i, tak, i dla kobiet we wszystkich krajach. - Brązowe oczy zapłonęły. Nigdy jeszcze nie widział jej tak pięknej. - Kobiety protestują, kochanie. Na Boga Koptów, jedynego Boga, i na twojego Marksa-Lenina, którego skrycie czcisz, dni dominacji mężczyzn minęły! - Zgoda - odparł od razu i roześmiał się. Niespodziewanie ona także się zaśmiała. - Jesteś szowinistą, ty, który rozumujesz inaczej. - Woda osiągnęła idealną temperaturę. Zdjęła narciarską kurtkę. - Wejdźmy pod prysznic razem. - Dobrze. Powiedz mi o papierach. - Później. - Rozebrała się, nie czując wstydu, podobnie on. Byli podnieceni, lecz cierpliwi, gdyż ufali sobie jako kochankowie - kochankowie od trzech lat: w Libanie, Palestynie i tu, w Teheranie. Namydlił ją, a ona jego. Bawili się sobą nawzajem, a ta zabawa stawała się stopniowo coraz bardziej intymna, bardziej zmysłowa i erotyczna, aż ona krzyknęła i krzyknęła 103 znowu, a potem, gdy już w nią wszedł, zatonęli w sobie, jeszcze gwałtowniej, aż jednocześnie eksplodowali. Potem, uspokojeni, leżeli razem w łóżku, korzystając z ciepła elektrycznego koca. - Która godzina? - zapytała leniwie i westchnęła. - Godzina miłości. Spokojnie sięgnęła ręką, a on drgnął, nie przygotowany, i cofnął się protestując. Potem chwycił jej dłoń i przyciągnął bliżej. - Jeszcze nie, nawet ty jeszcze nie, kochany! - powiedziała, czując się dobrze w jego objęciach. - Pięć minut. - Nie zastąpi pięciu godzin, Tejmurze. - Godzina... - Dwie godziny - powiedziała z uśmiechem. - Za dwie godziny będziesz znów gotowy, ale wtedy mnie już tutaj nie będzie. Będziesz musiał pójść do łóżka z jedną ze swoich żołnierskich dziwek. - Stłumiła ziewnięcie i przeciągnęła się jak kot. - Och, Tejmurze, jesteś cudownym kochankiem, cudownym. - Usłyszała jakiś dźwięk. - Czy. to prysznic? - Tak. Zostawiłem odkręcony. Luksus, co? - Tak, tak, ale to marnotrawstwo. Ześliznęła się z łóżka, zamknęła od środka drzwi łazienki, skorzystała z bidetu i weszła pod prysznic. Podśpiewując, umyła głowę, owinęła się grubym ręcznikiem i wysuszyła włosy elektryczną suszarką. Spodziewała się, że kiedy wróci, on będzie smacznie spał. Nie spał. Leżał na łóżku z poderżniętym gardłem. Na wpół okrywający go koc był przesiąknięty krwią, a odcięte genitalia ułożono starannie na poduszcze przy jego głowie. Patrzyli na nią dwaj

46

mężczyźni. Obaj byli uzbrojeni w rewolwery z tłumikami. Przez otwarte drzwi sypialni zobaczyła trzeciego mężczyznę, który pilnował drzwi wejściowych. - Gdzie reszta dokumentów? - Mężczyzna mówił dziwacznie akcentowanym angielskim, mierząc do niej z rewolweru. 104 - W... w Klubie Francuskim. - Gdzie w Klubie Francuskim? - W skrytce. - Zbyt długo pracowała w podziemiu dla OWP; była zbyt doświadczona, żeby wpaść w panikę. Jej serce nie biło szybciej niż zwykle. Zastanawiała się, co zrobić przed śmiercią. W torebce miała nóż, ale zostawiła ją na nocnym stoliku. Teraz torebka leżała na łóżku, jej zawartość obok, a noża nie było. Żadnej broni w zasięgu ręki. Żadnej oprócz czasu o zachodzie słońca mieli wrócić pozostali; do zachodu było jednak daleko. - W części dla pań - dodała. - Która skrytka? - Nie wiem. Numerów nie ma, a to, co chce się przechować, daje się pracownicy, wpisując do książki nazwisko. Pracownica odnotowuje inicjały i wydaje rzecz z powrotem, gdy się o nią poprosi. Ale tylko osobiście. Mężczyzna spojrzał na drugiego, który nieznacznie skinął głową. Obaj mieli czarne włosy, ciemne oczy i wąsy. Nie mogła rozpoznać akcentu. Mogli być Irań-czykami, Arabami albo Żydami, mogli pochodzić z każdego miejsca od Egiptu i Syrii po Jemen na południu. - Ubieraj się. Jeśli czegoś spróbujesz, nie pójdziesz do piekła tak bezboleśnie jak ten człowiek, którego nie obudziliśmy. Jasne? - Tak. Zaczęła się ubierać. Nie próbowała się zasłonić. Człowiek stojący przy drzwiach obserwował uważnie nie jej ciało, lecz ręce. Zawodowcy, pomyślała z przestrachem. - Gdzie dostałaś papiery? - Od kogoś zwanego Ali. Nie widziałam go nigdy przed... - Stop! - To słowo, choć wypowiedziane cichym głosem, miało ostrość brzytwy. - Skłam jeszcze raz, Sajado Bertolin, a pokroję w plasterki twoją piękną pierś i zmuszę cię, żebyś ją zjadła. Jedno kłamstwo zostaje wybaczone jako twój eksperyment. Mów dalej. 105 Teraz ogarnął ją strach. - Nazywał się Abdollah ben Ali Siba. Rano poszedł ze mną do starej kamienicy czynszowej koło uniwersytetu. Zaprowadził mnie do mieszkania i szukaliśmy tam, gdzie nam powiedziano. - Kto wam powiedział? - „Głos". Głos w słuchawce telefonu. Znam go tylko jako głos. Od... od czasu do czasu telefonuje do mnie i wydaje specjalne polecenia. - Jak go rozpoznajesz? - Po głosie, a poza tym jest zawsze hasło. - Wciągnęła sweter przez głowę. Była już ubrana, nie miała na sobie tylko butów. Rewolwer z tłumikiem nie drgnął przez cały ten czas. Hasłem jest to, że zawsze, w ciągu pierwszych minut rozmowy, wspomina w ten czy inny sposób o poprzednim dniu, niezależnie od tego, kiedy rozmawiamy. - Dalej. - Szukaliśmy pod deskami podłogi i znaleźliśmy materiał: listy, akta, trochę książek. Upchnęłam to w torebce i poszłam do Klubu Francuskiego i... a potem, ponieważ urwał się pasek od torebki, zostawiłam połowę i przyszłam tutaj. - Kiedy poznałaś tego mężczyznę, Dimitriego Jazer-nowa? - Nigdy. Powiedziano mi tylko, że mam tam pójść z Abdollahem, upewnić się, że nikt nas nie obserwuje, znaleźć dokumenty i oddać je Tejmurowi.

47

- Dlaczego jemu? - Nie pytałam. Nigdy o nic nie pytam. - Mądrze. Co robi... robił Tejmur? - Dokładnie nie wiem. Wiem tylko, że jest... że był Irańczykiem wyszkolonym przez OWP na Bojownika Wolności - odparła. - Który oddział? - Nie wiem. - Za ramieniem mężczyzny mogła widzieć sypialnię, lecz odwracała wzrok od łóżka i patrzyła na mężczyznę, który wiedział zbyt wiele. Sądząc po zadawanych pytaniach, mogli być agentami 106 SAVAMA, KGB, CIA, MI6, Izraelczykami, Jordańczykami, Syryjczykami, Irakijczykami, mogli też należeć do jednej z grup ekstremistów OWP, które nie uznawały przywództwa Arafata. Wszyscy chcieliby wejść w posiadanie zawartości sejfu amerykańskiego ambasadora. - Kiedy wróci Francuz, twój kochanek? - Nie wiem - odpaliła, rozmyślnie nie ukrywając zdziwienia.- Gdzie on teraz jest? - W swojej bazie w Zagrosie. Zagros Trzy. - Gdzie jest pilot Lochart? - Chyba też w Zagrosie. - Kiedy tu wróci? - To znaczy do tego mieszkania? Nie sądzę, żeby kiedykolwiek tu wrócił. - Do Teheranu? Jej wzrok powędrował do sypialni, choć opierała się temu ze wszystkich sił. Zobaczyła Tejmura. Poczuła, że wywraca się jej żołądek; zatoczyła się do toalety i gwałtownie zwymiotowała. Mężczyzna przyglądał się temu spokojnie, cieszył się, że pękła w niej jedna z barier. Był przyzwyczajony do widoku ludzi, którzy tak właśnie reagowali na terror. Mimo to mierzył do niej z pistoletu i obserwował uważnie czy nie wpadnie jej do głowy pomysł jakiejś sztuczki. Gdy skurcz minął, opłukała usta wodą, próbując przezwyciężyć mdłości. Sklęła w myślach Tejmura, który był na tyle głupi, żeby odesłać przyjaciół. Idiota! - miała ochotę wrzasnąć. Idiotyzm. Gdy jest się otoczonym wrogami z prawa, lewa i środka... Czy kiedykolwiek przeszkadzało mi w kochaniu się to, że inni są obok? Byle drzwi były zamknięte... Oparła się o zbiornik, była gotowa przyjąć swoje przeznaczenie. - Najpierw jedziemy do Klubu Francuskiego - powiedział. - Wyciągniesz resztę materiałów i dasz je mnie. Jasne? - Tak. Rozumiem. 107 - Od teraz pracujesz dla nas. Tajnie. Będziesz dla nas pracować. Zgoda? - A mam jakiś wybór? - Tak. Możesz umrzeć. W brzydki sposób. - Usta mężczyzny zrobiły się jeszcze węższe, a oczy przypominały teraz oczy płaza. - Po twojej śmierci ktoś zajmie się dzieckiem zwanym Jassar Bialik. Zbladła. - Aha, dobrze! Zatem pamiętasz swojego synka, który mieszka z rodziną twego wuja przy ulicy Flower Merchants w Bejrucie? - Mężczyzna wpatrywał się w nią, żądając odpowiedzi. Pamiętasz? - Tak, tak, oczywiście - wykrztusiła. Oni nie mogą wiedzieć o moim ukochanym Jassarze, nawet mój mąż nie wie...

48

.- Co się stało z ojcem chłopca? - Zzzostał... został zabity. - Gdzie? - Na... na Wzgórzach Golan. - To smutne. Stracić młodego męża w kilka miesięcy po ślubie - zadrwił mężczyzna. - Ile miałaś wtedy lat? - Sie... siedemnaście. - Pamięć cię nie zawodzi. Dobrze. Jeśli wybierzesz pracę dla nas, ty, twój syn, wujek i jego rodzina będziecie bezpieczni. Jeśli nie będziesz absolutnie posłuszna albo jeśli spróbujesz nas zdradzić czy popełnić samobójstwo, chłopczyk Jassar przestanie być mężczyzną i straci wzrok. Jasne? Bezradnie skinęła głową. Jej twarz miała kolor popiołu. - Gdybyśmy zginęli, inni dopilnują, abyśmy zostali pomszczeni. Nie miej co do tego wątpliwości. A teraz, co wybrałaś? - Będę wam służyć. - Zapewnię synkowi bezpieczeństwo i zostanę pomszczona, ale jak, jak mam to zrobić? - dodała w myślach. - Dobrze. Na oczy, jaja i fiuta twojego syna, będziesz nam służyć? 108 - Tak. Pr... proszę-, kim... komu mam służyć? Obaj mężczyźni uśmiechnęli się. Bez wesołości. - Nigdy o to nie pytaj ani nie próbuj tego odkryć. Powiemy ci, gdy to będzie konieczne. Konieczne. Jasne? - Tak. Mężczyzna odłączył tłumik i schował go razem z bronią do kieszeni. - Chcemy dowiedzieć się natychmiast, kiedy wróci Francuz lub Lochart. Ty się tego dowiesz, a także tego, ile oni mają helikopterów tu, w Teheranie, i gdzie jeszcze. Jasne? - Tak. Jak mam się z wami skontaktować? - Dostaniesz numer telefonu. - Oczy zmrużyły się jeszcze bardziej. - Tylko ty możesz go znać. Jasne? - Tak. - Gdzie mieszka Robert Armstrong? Robert Armstrong? - Nie wiem. - W jej głowie zabrzmiał ostrzegawczy dzwonek. Mówiło się, że Armstrong jest wyszkolonym zabójcą zatrudnianym przez MI6. - Kim jest George Talbot? - Talbot? Urzędnikiem ambasady brytyjskiej. - Jakim urzędnikiem? Czym się zajmuje? - Nie wiem. Po prostu urzędnikiem. - Czy któryś z nich jest twoim kochankiem? - Nie. Oni... oni wpadają czasem do Klubu Francuskiego. Znajomi. - Zostaniesz kochanką Armstronga. Jasne? - Ja... spróbuję. - Masz dwa tygodnie. Gdzie jest żona Locharta? - Myślę... myślę, że w domu rodziny Bakrawana, przy bazarze. - Upewnij się. I zdobądź klucz do drzwi frontowych. - Mężczyzna dostrzegł wyraz jej twarzy i skrył rozbawienie. Jeśli masz jakieś skrupuły, nic nie szkodzi, pomyślał. Wkrótce nawet zjedzenie gówna sprawi ci przyjemność, jeśli tylko tego zapragniemy. - Wkładaj palto, idziemy od razu. 109 Czując, że uginają się pod nią nogi, przeszła przez sypialnię, kierując się w stronę drzwi wyjściowych.

49

- Poczekaj! - Mężczyzna wrzucił jej rzeczy z powrotem do torebki, a potem, tknięty nagłą myślą, owinął byle jak to, co leżało na poduszce, w jedną z jej jednorazowych chusteczek i także włożył do torebki. - Żeby przypominało ci o obowiązku posłuszeństwa. - Nie, proszę. - Z jej oczu trysnęły łzy. - Nie mogę... nie to. Mężczyzna wcisnął jej torebkę do ręki. - Więc pozbądź się tego. Zrozpaczona poczłapała z powrotem do łazienki i wrzuciła zawiniątko do ubikacji. Zwymiotowała jeszcze gwałtowniej niż przedtem. - Pospiesz się! Gdy mogła już ustać na nogach, zwróciła się do mężczyzny: - Gdy inni... gdy wrócą i znajdą... jeśli mnie tu nie będzie... będą wiedzieli... wiedzieli, że należę do tych, którzy to zrobili i... - Oczywiście. Uważasz nas za głupców? Myślisz, że działamy sami? W chwili gdy ci czterej wrócą, będą martwi, a mieszkanie podpalone. W MIESZKANIU McIVERA, 16:20. Ross powiedział: - Nie wiem, panie Gavallan, niewiele pamiętam od chwili, gdy zostawiłem Azadeh na wzgórzu i zszedłem do bazy, aż mniej więcej do momentu, gdy dotarliśmy tutaj. - Miał na sobie jedną z koszul mundurowych Pettikina, czarny sweter, czarne spodnie i czarne buty. Był czysty i ogolony, jednak jego twarz zdradzała krańcowe wyczerpanie. - Ale przedtem wszystko przebiegało tak jak... jak panu powiedziałem. - Straszne - stwierdził Gavallan. - Bogu niech będą dzięki za pana, kapitanie. Gdyby nie pan, inni byliby już martwi. Bez pana przepadliby. Napijmy się, jest tak cholernie zimno. Mamy trochę whisky. - Skinął na Pettikina. - Charlie? 110 Pettikin podszedł do kredensu. - Jasne, Andy. - Ja nie, dziękuję, panie NcIver - powiedział Ross. - A ja obawiam się, że tak, choć słońce nie zeszło jeszcze nad reję - oświadczył NcIver. - Ja też - dodał Gavallan. Obaj dotarli tu niedawno. Przeżywali jeszcze to, że omal nie przydarzyło się im prawdziwe nieszczęście, i martwili się, gdyż w domu Bakrawana nikt nie otworzył drzwi, choć walili długo żelazną kołatką. Potem przybyli tutaj. Ross, który drzemał na kanapie, zerwał się natychmiast na odgłos otwieranych drzwi, wysuwając groźnym gestem do przodu dłoń uzbrojoną w kukri. - Przepraszam - powiedział drżącym głosem, chowając broń. - W porządku - odparł Gavallan, udając, że wcale się nie przestraszył. - Jestem Andrew Gavallan. Cześć, Charlie! Gdzie jest Azadeh? - Jeszcze śpi - wyjaśnił Pettikin. - Przepraszam, że zerwałem pana z łóżka, kapitanie - powiedział Gavallan. - Co się przydarzyło w Tebrizie? Ross opowiadał nieskładnie, myląc kolejność zdarzeń i poprawiając się. Nagłe wyrwanie z głębokiego snu nieco go zdezorientowało. Bolała go głowa, bolało go wszystko, ale był zadowolony, że opowiada, rekonstruuje bieg wydarzeń, zapełnia stopniowo puste miejsca i układa kawałki łamigłówki we właściwych miejscach. Poza Azadeh. Nie, nie mogę jeszcze odłożyć jej na miejsce. Rano, gdy przebudził się z niespokojnego, przerywanego snu, był przerażony. Pomieszało mu się wszystko: ryk silników, huk wystrzałów, kamienie, eksplozje i zimno. Wpatrywał się w swe dłonie, próbując oddzielić sen od jawy. Potem zobaczył człowieka, który go obserwował, i krzyknął:

50

- Gdzie Azadeh? - Jeszcze śpi, kapitanie Ross. Zajmuje wolny pokój w drugim końcu korytarza - odpowiedział Pettikin, 111 starając się go uspokoić. - Pamięta mnie pan? Charlie Pettikin, Doszan Tappeh? Rozpoczął poszukiwania w zakamarkach swej pamięci. Wspomnienia powracały powoli, były ohydne. Duże luki, bardzo duże. Doszan Tappeh? Co z Doszan Tappeh? Miałem tam złapać helikopter i... - Ach, tak, kapitanie, jak się pan ma? Miło... miło znów pana spotkać. Ona śpi? - Tak. Jak niemowlę. - To dla niej najlepsze. Najlepsze. Spać. - Jego umysł nadal pracował z trudem. - Najpierw herbatka. Potem kąpiel i golenie. Wykombinuję dla pana jakieś ubranie i maszynkę do golenia. Jest pan mniej więcej mojego wzrostu. Głodny? Mamy jajka i trochę chleba. Chleb jest nieco stary. - Och, dziękuję, nie, nie, nie jestem głodny. To bardzo miło z pana strony. - Coś panu zawdzięczam. Nie, przynajmniej dziesięć cosiów. Jestem cholernie zadowolony, że pana widzę. Proszę posłuchać, chociaż chciałbym dowiedzieć się jak najszybciej, co się stało... no cóż, NcIver pojechał na lotnisko po naszego szefa, Andy Gavallana. Niedługo tu będą i pan będzie musiał wszystko im opowiedzieć, więc ja poczekam. Na razie żadnych pytań; musi pan być wyczerpany. - Dziękuję, tak, ale... ale niewiele pamiętam... Pamiętam, że zostawiłem Azadeh na wzgórzu, potem prawie nic, jakieś błyski, jak we śnie, aż obudziłem się przed chwilą. Jak długo spałem? - Spał pan jak kamień przez jakieś szesnaście godzin. My, to znaczy Nogger i dwóch naszych mechaników, prawie nieśliśmy was tutaj. Położyliśmy Azadeh i pana do łóżek jak dzieci. Mac i ja. Rozebraliśmy pana, zmyliśmy trochę najgorszy brud i zanieśliśmy do łóżka - zresztą niezbyt delikatnie - ale i tak żadne z was się nie obudziło. - Czy z Azadeh wszystko w porządku? - Och, tak. Zaglądałem do niej parę razy, ale ani drgnęła. Co... przepraszam, żadnych pytań! Najpierw 112 golenie i kąpiel. Niestety woda jest tylko ciepława, ale włączyłem w łazience piecyk elektryczny, więc nie jest najgorzej... Teraz Ross patrzył na Pettikina, który podawał whisky McIverowi i Gavallanowi. - Naprawdę pan nie chce, kapitanie? - Nie, nie, dziękuję. Ross machinalnie rozcierał prawy nadgarstek. Szybko opuszczała go energia. Gavallan dostrzegł jego zmęczenie i wiedział, że nie ma już zbyt wiele czasu. - Co do Erikkiego. Nie pamięta pan czegoś, co dałoby nam jakieś pojęcie, gdzie on może teraz być? - Niczego poza tym, o czym już powiedziałem. Może Azadeh będzie mogła pomóc. Sowiet nazywa się Certaga albo jakoś podobnie. To z nim Erikki musiał pracować przy granicy. Jak już mówiłem, wykorzystywali ją jako zakładniczkę. Poza tym były jakieś komplikacje z jej ojcem i podróżą, którą mieli razem odbyć. Przepraszam, ale dokładnie nie pamiętam. Drugiego człowieka, tego, który przyjaźni się z Abdollah-chanem, nazywano Mzytryk, Petr Oleg. - To przypomniało Rossowi o zakodowanej wiadomości Viena Rosemonta przeznaczonej dla chana, ale uznał, że to nie powinno Gavallana obchodzić. Nie powinny go także obchodzić zabójstwa, wepchnięcie człowieka pod ciężarówkę na wzgórzu ani to, że Ross wróci pewnego dnia do wioski po głowy rzeźnika i kalandara, który, gdyby nie łaska Boga albo duchów Wysokiej Krainy, ukamienowałby Azadeh, a jego okaleczył. Zrobi to po

51

złożeniu sprawozdania Armstrongowi albo Talbotowi, albo amerykańskiemu pułkownikowi; przedtem zapyta ich, kto zdradził operację w Mekce. Ktoś to zrobił. Zaślepiła go na chwilę myśl o Rosemoncie, Tenzingu i Guengu. Gdy rozwiała się mgła, zauważył zegar na gzymsie. - Muszę pójść do budynku w pobliżu ambasady brytyjskiej, czy to daleko? - Nie. Jeśli pan chce, możemy pana podrzucić. - Czy można to zrobić teraz? Przepraszam, ale boję się, że znów zasłabnę, zanim zdołam to załatwić. 113 Gavallan spojrzał na NcIvera. - Mac, chodźmy już teraz. Może złapię Talbota. Zdążymy jeszcze wrócić, żeby zobaczyć się z Azadeh i Noggerem, jeśli tu będzie. - Dobra myśl. Gavallan wstał i włożył swoje grube palto. Pettikin zwrócił się do Rossa. - Pożyczę panu palto i rękawiczki. - Dostrzegł, że ten patrzy w głąb korytarza. - Czy chciałby pan, żebym obudził Azadeh? - Nie, dziękuję. Ja... tylko tam zajrzę. - Drugie drzwi z prawej strony. Patrzyli, jak idzie korytarzem, zgrabnie i cicho niczym kot, bezszelestnie otwiera drzwi, przez chwilę stoi, a potem je zamyka. Wziął swój karabinek i dwa kukri: swój i Guenga. Zmienił zdanie i położył swój obok, na gzymsie. - W razie gdybym nie wrócił - powiedział - powiedzcie jej, że to prezent, prezent dla Erikkiego. Dla Erikkiego i dla niej. W PAŁACU CHANA, 17:19. Przerażony kalandar Abu Mard klęczał. - Nie, nie, Wasza Wysokość, przysięgam, że to mułła Mahmud powiedział nam... - On nie jest prawdziwym mułłą, ty psi synu! Wszyscy o tym wiedzą! Na Boga, ty... ty chciałeś ukamienować moją córkę? - wrzasnął chan. Ciężko dyszał, na twarzy z gniewu wystąpiły czerwone plamy. - Ty tak postanowiłeś? Ty postanowiłeś, że ukamienujesz moją córkę? - To on, Wasza Wysokość - zaskamlał kalandar - to mułła tak zadecydował po przesłuchaniu, kiedy przyznała się do cudzołożenia z sabotażystą... - Ty psi synu! Pomagałeś i podjudzałeś tego fałszywego mułłę... Kłamca! Ahmed powiedział mi, co zaszło! 115 Abdollah oparł się w łóżku na poduszkach; za nim stał strażnik, Ahmed, i inni strażnicy naprzeciw niego, przy kalandarze, Nadżud, najstarsza córka, i Aisza, młoda żona, siedziały z boku, starając się skryć przerażenie i strach, że gniew chana może się obrócić przeciwko nim. Przy drzwiach klęczał Hakim, brat Azadeh, który przybył właśnie na wezwanie ojca i został tu doprowadzony pod strażą. Jego ubranie nosiło ślady podróży. Wysłuchał relacji Ahmeda o tym, co zaszło w wiosce, z równą chanowi wściekłością. - Ty psi synu! - krzyknął ponownie Abdollah; z ust kapała mu ślina. - Pozwoliłeś... pozwoliłeś, żeby ten pies, sabotażysta, uciekł... pozwoliłeś mu powlec ze sobą moją córkę... Udzieliłeś schronienia sabotażyście, a potem... potem ośmieliłeś się osądzić członka mojej MOJEJ - rodziny i ukamienowałbyś... bez zapytania mnie - MNIE - o zgodę? - To mułła - zawył kalandar. Powtarzał to raz za razem. - Zamknijcie mu pysk! Ahmed mocno uderzył kalandara w ucho, ogłuszając go na moment. Potem rzucił go brutalnie na kolana i syknął: - Jeszcze jedno słowo, a utnę ci język. Abdollah próbował złapać oddech. - Aisza, daj mi... daj mi jedną z tych... z tych pigułek... - Nie wstając z klęczek, sięgnęła po lekarstwo, otworzyła buteleczkę, wydobyła pastylkę i włożyła mu do ust, które natychmiast

52

otarła chusteczką. Chan trzymał pastylkę pod językiem, zgodnie ze wskazaniami lekarza. Po chwili skurcz minął, dudnienie w uszach ustało, a sala przestała się kołysać. Spojrzenie nabieg-łych krwią oczu spoczęło znów na starym człowieku, który dygotał i popiskiwał, nie panując nad sobą. - Ty psi synu! A więc ośmielasz się gryźć rękę swojego właściciela, ty, ty, rzeźniku, ty i ta twoja cuchnąca wioska. Ibrim - rzucił pod adresem jednego ze strażników zabierz go z powrotem do Abu Mard i ukamie116 nuj. Niech go ukamienują wieśniacy. Potem odetnij rzeźnikowi ręce. Ibrim i jeszcze jeden strażnik brutalnie postawili zawodzącego człowieka na nogi, biciem zmusili do milczenia i otworzyli drzwi. Zatrzymali się, gdy Hakim dodał: - Potem spalcie wioskę! Chan spojrzał na niego spod przymrużonych powiek. - Tak, potem spalcie wioskę - powtórzył, nie spuszczając wzroku z Hakima, który odwzajemniał spojrzenia, próbując zachować się odważnie. Zamknęły się drzwi i zapanowała głęboka cisza, przerywana tylko dyszeniem Abdollaha. - Nadżud, Aisza, wyjść! - rozkazał. Nadżud zawahała się. Chciała zostać. Chciała usłyszeć wyrok na Hakima. Rozkoszowała się myślą, że przyłapano Azadeh na cudzołóstwie i że ta po schwytaniu zostanie ukarana. Dobrze, dobrze, dobrze. Wraz z Azadeh zginą obaj: Hakim i Czerwonowłosy z Nożem. - Możesz mnie w każdej chwili zawołać, Wasza Wysokość - powiedziała. - Wróć do siebie. Aisza, ty zaczekaj na końcu korytarza. Obie kobiety wyszły. Ahmed z zadowoleniem zamknął drzwi; wszystko odbywało się planowo. Dwaj inni strażnicy czekali w milczeniu. Chan poprawił się z trudem na poduszkach i skinął na nich. - Czekajcie na zewnątrz. Ahmed, ty zostaniesz. - Gdy strażnicy wyszli i w dużej, chłodnej sali pozostali tylko oni trzej, Abdollah wlepił spojrzenie w Hakima. - Powiedziałeś: „Spalcie wioskę". Dobra myśl, ale to nie usprawiedliwia zdrady. Ani twojej, ani twojej siostry. - Nic nie usprawiedliwia zdrady popełnionej wobec własnego ojca, Wasza Wysokość, lecz ani Azadeh, ani ja nie zdradziliśmy i nie spiskowaliśmy przeciwko tobie. 117 - Kłamca! Słyszałeś, co powiedział Ahmed! Przyznała się do uprawiania nierządu z sabotażystą, przyznała to. - Przyznała się do tego, że go kochała, Wasza Wysokość, wiele lat temu. Przysięgła przed Bogiem, że nigdy nie była cudzołożnicą ani nie zdradziła swego męża. Nigdy! Co powinna powiedzieć córka chana, stojąc przed tymi psami i synami psów, i jeszcze gorzej, przed mułłą Lewej Ręki? Co powinna powiedzieć córka chana? Czyż nie próbowała ochronić twej czci przed tą bezbożną kupą gówna? - Nadal przekręcasz słowa. Nadal bronisz tej suki, którą się stała? Twarz Hakima przybrała barwę popiołu. - Azadeh zakochała się, tak jak zakochała się matka. Jeśli ona jest suką, to zarzucasz to także mojej matce! Twarz Abdollaha ponownie nabiegła krwią. - Jak śmiesz mówić coś takiego? - To prawda. Spałeś z nią, zanim zostaliście mężem i żoną. Kochała cię i dlatego, ryzykując życie, wpuszczała cię ukradkiem do sypialni. Narażała życie dlatego, że cię kochała i że ty o to błagałeś. Czyż nasza matka nie namówiła swego ojca, aby cię zaakceptował i czyż nie namówiła twojego ojca, żeby pozwolił ci ją poślubić, zamiast twojego starszego brata, który chciał ją mieć jako drugą żonę? - Hakimowi załamał się głos. Przypomniał sobie, jak matka umierała. On miał wtedy siedem lat, Azadeh sześć. Nie rozumieli zbyt wiele. Wiedzieli tylko, że ona straszliwie cierpi od czegoś, co nazywało się „nowotwór", a na zewnątrz, na podwórzu, ich ojciec Abdollah chodzi tam i z powrotem ogarnięty żałością. - Czyż nie stała

53

zawsze po twojej stronie przeciwko twojemu ojcu i twojemu starszemu bratu, a potem, gdy brat został zabity i zostałeś dziedzicem, czyż nie łagodziła sporu z twoim ojcem? - Nie możesz... nie możesz tego wszystkiego wiedzieć. Byłeś... byłeś zbyt młody! 118 - Stara niania Fatma powiedziała nam, powiedziała nam, zanim umarła. Powiedziała nam wszystko, co pamiętała... Chan słuchał nieuważnie. On także pamiętał, pamiętał wypadek brata na polowaniu, tak zręcznie zaaranżowany. Stara niania o tym także mogła wiedzieć, a jeśli tak, to wiedzą też Hakim i Azadeh, a to jeszcze jeden powód, żeby ich uciszyć. Pamiętał też wszystkie zaczarowane chwile z wróżką Naftalą, przed i po ślubie, przez wszystkie dni przed początkiem bólów. Gdy urodził się Hakim, byli małżeństwem od niecałego roku, od dwóch, gdy pojawiła się Azadeh. Naftala miała wtedy zaledwie szesnaście lat; była drobna, fizycznie w typie Aiszy, ale tysiąckroć piękniejsza, długie włosy jak sploty złotych nici. Pięć dalszych niebiańskich lat, żadnych następnych dzieci, ale to nie miało nigdy znaczenia. Czyż nie miał w końcu syna, silnego i strzelistego, podczas gdy trzej synowie pierwszej żony urodzili się chorowici i mieli umrzeć, a cztery córki były brzydkie i swarliwe. Czyż żona nie miała zaledwie dwudziestu jeden lat, nie cieszyła się dobrym zdrowiem i nie była tak silna i piękna jak dwójka dzieci, które wydała na świat? Na dalszych synów pozostawało jeszcze dużo czasu. Potem zaczęły się bóle. I agonia. Wszyscy lekarze z Teheranu bezsilni. In sza'a Allah, mówili. Nic nie przynosiło ulgi oprócz narkotyków, coraz silniejszych, w miarę jak opadała z sił. Boże, daj jej miejsce w raju i pozwól mi ją tam odnaleźć. Patrzył na Hakima, widząc rysy Azadeh, które były rysami matki. Słuchał jego słów. - Azadeh tylko się zakochała, Wasza Wysokość. Skoro kochała tego człowieka, czyż nie możesz jej wybaczyć? Czyż nie miała zaledwie szesnastu lat i nie przebywała na wygnaniu w szwajcarskiej szkole, tak jak ja w Choju? - To dlatego, że jesteście oboje zdradzieccy, niewdzięczni i zatruci jadem! - krzyknął chan. Powracało 119 dudnienie w uszach. - Wynoś się! Będziesz... zostaniesz z dala od innych, pod strażą, dopóki po ciebie nie przyślę. Ahmed, dopilnuj tego, a potem tu wróć. Hakim wstał. Był bliski płaczu. Wiedział, co nastąpi, i nie mógł temu zapobiec. Wyszedł niepewnym krokiem. Ahmed wydał niezbędne rozkazy i wrócił do sali. Chan miał zamknięte oczy, szarą twarz; oddychał jeszcze ciężej niż przedtem. Boże, nie każ mu umierać, modlił się w duchu Ahmed. Abdollah otworzył oczy i zogniskował spojrzenie. - Muszę w jego sprawie coś postanowić, Ahmed. Prędko. - Tak, Wasza Wysokość - rozpoczął jego doradca, starannie dobierając słowa. - Ma pan tylko dwóch synów: Hakima i dzieciaczka. Gdyby Hakim miał umrzeć lub - uśmiechnął się dziwnym uśmiechem - gdyby zdarzyło się tak, że zostałby niewidomym inwalidą, Mahmud, mąż Jej Wysokości Nadżud, zostałby regentem do czasu... - Ten głupiec? Stracilibyśmy nasze ziemie i władzę w ciągu roku! - Na twarzy chana wystąpiły czerwone pręgi; było mu coraz trudniej składnie rozumować. - Daj mi następną pigułkę. Ahmed usłuchał i podał wodę do popicia. Starał się uspokoić Abdollaha: - Jest pan w rękach Boga, wyzdrowieje pan, proszę się nie martwić. - Nie martwić się? - mruknął chan, czując ból w klatce piersiowej. - Zgodnie z wolą Boga mułła zmarł na czas... dziwne. Petr Oleg dotrzymał słowa... choć on... choć mułła umarł zbyt szybko... zbyt szybko.

54

- Tak, Wasza Wysokość. Po chwili skurcz znów zelżał. - Co... co radzisz w sprawie Hakima? Ahmed udał, że się zastanawia. - Pański syn, Hakim, jest dobrym muzułmaninem, można go wyszkolić. Dobrze zarządzał pańskimi sprawami w Choju i nie uciekł, choć mógł. Nie jest zbyt gwałtowny, chyba że broni siostry, prawda? Ale to 120 właśnie jest ważne, gdyż na tym polega jego siła. - Zbliżył się i powiedział miękko: - Mianuj go swym spadkobiercą, Wasza Wysok... - Nigdy! - Pod warunkiem, że przysięgnie na Boga, iż będzie strzegł swego młodszego brata tak samo jak siostry. Pod dalszym warunkiem, że jego siostra wróci natychmiast dobrowolnie do Tebrizu. Tak naprawdę, Wasza Wysokość, nie ma pan przeciwko nim żadnego pewnego dowodu, tylko pomówienia. Proszę mi zaufać. Wydobę-dę z nich prawdę i powiem panu. Chan był skoncentrowany. Słuchał uważnie, choć kosztowało go to wiele wysiłku. - Aha, brat jako przynęta, żeby schwytać siostrę, a siostra, żeby schwytać męża? - Mogą być przynętą dla siebie nawzajem! Oczywiście, Wasza Wysokość, wpadł pan na to wcześniej ode mnie! W zamian za okazanie łaski bratu musi przysiąc przed Bogiem, że zostanie tutaj, aby mu pomóc. - Ona to zrobi, o tak, ona to zrobi! - Zatem oboje znajdą się w twoim zasięgu i będziesz mógł bawić się nimi, jak zechcesz, ofiarowując im coś i odbierając, niezależnie od tego, czy naprawdę są winni, czy nie. - Są winni. - Jeśli tak, a dowiem się o tym szybko, jeżeli powierzy mi pan zbadanie tej sprawy, to wedle woli Boga umierać będą powoli. Wtedy wyznaczysz męża Fazuli jako następnego po sobie chana. On zresztą nie jest wiele lepszy niż Mahmud. Jeśli nie są winni, pozwól, aby Hakim pozostał dziedzicem, pod warunkiem że ona tu zostanie. A jeśli Bóg zechce, że zostanie wdową, zaręczy się z tym, kogo wybierzesz, Wasza Wysokość, by Hakim pozostał twoim spadkobiercą - nawet z Sowietem, gdyby umknął z pułapki, co? Po raz pierwszy tego dnia chan się uśmiechnął. Rano, gdy Armstrong i pułkownik Haszemi Fazir przybyli, aby pojąć Petra Olega Mzytryka, udawali, że troszczą się stosownie o zdrowie Abdollaha, tak jak on 121 udawał bardziej chorego, niż wtedy był. Mówił słabym, niepewnym głosem i obaj musieli się pochylić, aby go usłyszeć. - Petr Oleg przyjedzie tu dzisiaj. Miałem wyjechać mu naprzeciw, ale poprosiłem, żeby tu przyszedł z powodu... bo jestem chory. Wysłałem mu wiadomość, żeby tu przyjechał. Powinien być na granicy o zachodzie słońca. W Dżolfie. Jeśli od razu wyjedziecie, będziecie mieli dużo czasu... on przelatuje przez granicę małym wojskowym helikopterem sowieckim i ląduje przy bocznej drodze dochodzącej do szosy Dżolfa-Tebriz. Tam czeka na niego samochód... nie można pomylić skrzyżowania, jest tylko jedno... kilka kilometrów na północ od miasta... to jedyna boczna droga... bezludna okolica, jest tylko szlak. Jak... jak go zdejmiecie, to wasza sprawa i... ponieważ nie mogę być obecny, dacie mi taśmę z... z przesłuchania? - Tak, Wasza Wysokość - odparł Haszemi. - Jak pan radzi go zdjąć? - Zablokujcie drogę do skrzyżowania z obu stron starymi, przeładowanymi ciężarówkami rolniczymi... drewnem opałowym lub koszami ryb... droga jest wąska i kręta, i podziurawiona, panuje na niej duży ruch, a więc łatwo zamaskować zasadzkę. Ale... ale bądźcie ostrożni, zawsze są samochody Tude, mogą mu pomóc. To mądry człowiek i nie zna strachu... Ma w klapie kapsułkę z trucizną. - W której?

55

- Nie wiem... nie wiem. Wyląduje mniej więcej o zachodzie słońca. Nie możecie przegapić skrzyżowania, jest tylko jedno... Zatopiony w myślach Abdollah-chan westchnął. Wiele razy ten helikopter zabierał go do daczy w Tbilisi. Wiele wesołych chwil: wspaniałe jedzenie, kobiety młode i usłużne, o pełnych wargach, łatwe do zaspokojenia - potem, przy odrobinie szczęścia, Wertyńska, diablica do dalszych rozrywek. Zauważył, że Ahmed go obserwuje. - Mam nadzieję, że Petr wymknie się z pułapki. 122 Tak, dobrze by mu zrobiło, gdyby... gdyby ją miał. - Ogarnęła go fala zmęczenia. - Teraz się prześpię. Przyślij strażnika, a kiedy zjem kolację, zgromadź tu moją „oddaną" rodzinę. Zrobimy tak, jak sugerowałeś. - Uśmiechnął się cynicznie. - Mądrze jest nie mieć złudzeń. - Tak, Wasza Wysokość. Ahmed wstał. Chan pozazdrościł mu prężnego i silnego ciała. - Poczekaj, jest jeszcze... jeszcze coś. - Zastanawiał się przez chwilę, co było niespodziewanie męczące. - Ach, tak. Gdzie jest Czerwonowłosy z Nożem? - Z Cimtargą przy granicy, Wasza Wysokość. Cim-targa powiedział, że może ich nie być przez kilka dni. Wylecieli we wtorek wieczorem. - Wtorek? A jaki dziś dzień? - Sobota, Wasza Wysokość - odpowiedział Ahmed, skrywając niepokój. - Ach tak, sobota. - Kolejna fala zmęczenia. Czuł w dziwny sposób własną twarz. Podniósł rękę, żeby jej dotknąć, ale wysiłek okazał się zbyt wielki. - Ahmed, sprawdź, gdzie on jest. Gdyby coś się stało... gdybym miał następny atak i... dopilnuj, żeby zabrano mnie do Teheranu, do Szpitala Międzynarodowego, od razu. Natychmiast, rozumiesz? - Tak, Wasza Wysokość. - Sprawdź, gdzie jest i... trzymaj go tutaj... przekonaj, zmuś Cimtargę. Trzymaj tu Czerwonowłosego z Nożem. - Tak, Wasza Wysokość. Gdy strażnik wrócił do sali, chan zamknął oczy i poczuł, że zapada się w przepaść. - Nie ma Boga oprócz Boga... - mruknął. Bardzo się bał. PRZY PÓŁNOCNEJ GRANICY, NA WSCHÓD OD DŻOLFY, 18:05. Zbliżał się zachód słońca. 212 Erikkiego stał pod prymitywną, pospiesznie skleconą wiatą. Po burzy, która przeszła w nocy, dach pokryty 123 był śniegiem, grubym na kilkadziesiąt centymetrów. Erikki wiedział, że dalsze oddziaływanie mrozu zniszczy maszynę. - Czy mógłbym dostać jakieś derki czy słomę, żeby go czymś owinąć? - zapytał szejka Bajazida w chwili, gdy dwa dni wcześniej wrócili z Rezaije z ciałem starej kobiety-wodza. Śmigłowiec potrzebuje ciepła. - Nie mamy dość nawet dla ludzi. - Jeśli przemarznie, nie będzie działał - oświadczył, zły, że Bajazid nie pozwolił mu natychmiast wrócić do Tebrizu, oddalonego zaledwie o sto kilometrów. Zamartwiał się o Azadeh i niepokoił losem Rossa i Guenga. - Jak wydostaniemy się z tych gór, jeśli helikopter nie będzie sprawny? Szejk niechętnie wydał swym ludziom polecenie wybudowania wiaty i wydania kilku owczych i kozich skór. Erikki umieścił je tam, gdzie według niego były najpotrzebniejsze. Wczoraj po świcie chciał odlecieć. Ku jego przerażeniu, Bajazid powiedział, że za pilota i helikopter należy się okup.

56

- Może pan być cierpliwy, kapitanie, poruszać się swobodnie po wiosce ze strażnikiem i majstrować przy swoim helikopterze - oświadczył sucho. - Może pan też niecierpliwić się i złościć, a wtedy zostanie pan związany jak dzikie zwierzę. Nie chcę mieć kłopotów, kapitanie, i nie szukam kłótni. Chcemy tylko dostać okup od Abdollah-chana. - Ale przecież powiedziałem już, że on mnie nienawidzi i nie ruszy w mojej sprawie palcem, nie mówiąc już o oku... - Jeśli powie „nie", poszukamy okupu gdzie indziej. W twojej firmie w Teheranie, twoim rządzie, może u twoich sowieckich pracodawców. Na razie zostanie pan tu jako gość. Będzie pan jadł tak, jak my jemy, spał, jak my śpimy, i będzie pan traktowany równo. Albo będzie pan związany i głodny. Tak czy inaczej, zostanie pan tu do chwili wypłacenia okupu. - Ale to może potrwać miesiące i... - In sza'a Allah! 124 Przez cały wczorajszy dzień i przez pół nocy Erikki zastanawiał się nad sposobami wymknięcia się z pułapki. Zabrali mi granat, lecz zostawili nóż. Strażnicy jednak byli czujni i nie spuszczali z niego oka. Zejście do doliny w lotniczych butach i bez zimowego ekwipunku było niemal niemożliwe, a nawet w dolinie nie byłby bezpieczny w tym wrogim kraju. 212 doleciałby do Tebrizu w trzydzieści minut, ale na piechotę? - Spadnie dziś jeszcze trochę śniegu, kapitanie. Erikki rozejrzał się. Szejk stał o krok od niego, a on nie usłyszał jego nadejścia. - Tak. Jeszcze kilka dni takiej pogody i mój ptaszek, mój helikopter, przestanie latać; siądą akumulatory i nie będzie działać większość przyrządów. Muszę włączyć silnik, żeby doładować akumulatory i rozgrzać olej. Muszę. Kto zapłaci okup za wrak uwięziony w tych górach? Bajazid zastanawiał się przez chwilę. - Jak długo silniki muszą pracować? - Dziesięć minut dziennie. To absolutne minimum. - Dobrze. Możesz to robić codziennie po zapadnięciu ciemności, ale musisz najpierw mnie zapytać. Pomożemy ci go wytoczyć. Dlaczego mówi się „go", a nie Je"? Erikki zmarszczył brwi. - Nie wiem. Statek jest rodzaju męskiego, a to jest statek powietrzny. - Wzruszył ramionami. - Doskonale. Pomożemy wytoczyć go spod dachu, a podczas pracy silników będzie w ciebie mierzyć z odległości półtora metra pięć karabinów. To na wypadek, gdyby cię coś podkusiło. Erikki roześmiał się. - Zatem nic mnie nie podkusi. - Dobrze. Bajazid uśmiechnął się. Był przystojnym mężczyzną, choć zęby miał w kiepskim stanie. - Kiedy wyślesz wiadomość do chana? - Już wysłałem. Przy takim śniegu zejście do drogi zajmuje cały dzień, nawet konno, ale do Tebrizu nie jest 125 daleko. Jeśli Abdollah zgodzi się od razu, może dowiemy się jutro, a może pojutrze, zależnie od śniegu. - A może nigdy. Jak długo chcesz czekać? - Czy wszyscy ludzie z Dalekiej Północy są tak niecierpliwi? Erikki wysunął podbródek. - Starożytni bogowie byli bardzo niecierpliwi, gdy przytrzymywano ich wbrew ich woli; przekazali to nam. To źle być trzymanym wbrew swej woli, bardzo źle.

57

- Jesteśmy biedni i prowadzimy wojnę. Musimy brać to, co Jedyny Bóg zsyła w nasze ręce. Okup jest starożytnym zwyczajem. - Uśmiechnął się nieznacznie. - Nauczyliśmy się od Saladyna rycerskiego postępowania z jeńcami. Nie tak jak niektórzy chrześcijanie. Chrześcijanie nie są znani z rycerskości. My traktuje... - Miał słuch i wzrok lepszy niż Erikki. - Tam, w dolinie! Teraz Erikki także usłyszał silnik. Po chwili dojrzał lecący nisko, pomalowany na barwy ochronne helikopter, który zbliżał się od północy. - Sowiecki wojskowy helikopter bliskiego wsparcia... co on robi? - Leci do Dżolfy. - Szejk splunął na ziemię. - Te psie syny przylatują i odlatują, jak chcą. - Jest ich dużo? - Nie, ale jeden to też za dużo. PRZY SKRZYŻOWANIU W OKOLICACH DŻOLFY, 18:15. Kręta, boczna droga wiodąca przez las była pokryta śniegiem nie tkniętym przez pług. Znaczyły go nieliczne ślady wozów i ciężarówek, a także ślady starego chevy z napędem na cztery koła, zaparkowanego pod kępą sosen, blisko otwartej przestrzeni, zaledwie o kilka metrów od głównej szosy. Armstrong i Haszemi widzieli przez lornetki dwóch mężczyzn w grubych paltach i rękawicach, siedzących na przednim siedzeniu i nasłuchujących uważnie przez otwarte okna. - Nie ma zbyt wiele czasu - mruknął Armstrong. 126 - Może w ogóle nie przyleci. - Od pół godziny prowadzili obserwację z niewielkiego pagórka otoczonego drzewami, z którego widać było miejsce lądowania. Ich samochód i pozostali ludzie Fazira oczekiwali dyskretnie na szosie. Było bardzo cicho, wiał lekki wiatr. Przeleciały jakieś ptaki, kracząc żałośnie. - Alleluja! - szepnął Armstrong. Jego podniecenie wzrosło. Jeden z mężczyzn otworzył boczne drzwiczki i wysiadł z samochodu. Zaczął wpatrywać się w niebo na północy. Kierowca włączył silnik. Potem usłyszeli dźwięk nadlatującego helikoptera i wreszcie ujrzeli maszynę ześlizgującą się ze wzgórza i zapadającą w dolinę. Śmigłowiec leciał tuż nad wierzchołkami drzew; jego tłokowy silnik zmniejszał obroty. Wylądował nienagannie, wzbijając tumany śniegu. Zobaczyli pilota i siedzącego obok mężczyznę. Pasażer, niskiego wzrostu, wysiadł i ruszył w kierunku oczekującego mężczyzny. Armstrong zaklął. - Poznajesz go, Robercie? - Nie. To nie Susłow, Petr Oleg Mzytryk. Jestem pewien. - W głosie Armstronga brzmiało gorzkie rozczarowanie. - Operacja plastyczna? - Nie, nic z tych rzeczy. To był duży sukinsyn, mocno zbudowany, mojego wzrostu. Zobaczyli, że mężczyźni coś sobie wręczają. - Czy to był list? Co on mu dał, Robercie? - Wygląda na jakiś pakiet, może list. Armstrong wymruczał kolejne przekleństwo, koncentrując uwagę na ustach obserwowanych ludzi. - Co oni mówią? - Haszemi wiedział, że Armstrong umie czytać z ruchów warg. - Nie wiem. To nie jest ani farsi, ani angielski. Haszemi zaklął i poprawił ostrość swej już i tak starannie wyregulowanej lornetki. - To wygląda na list. Mężczyzna wymówił jeszcze kilka słów i wrócił do helikoptera. Pilot natychmiast zwiększył obroty i wystartował. Mężczyzna ruszył w kierunku chevy. 127 - Co teraz? - zapytał rozgoryczony Fazir. Armstrong obserwował mężczyznę idącego do samochodu.

58

- Dwie możliwości: przejąć samochód zgodnie z planem i zobaczyć, co „to" jest, jeśli uda się nam zneutralizować tych dwóch sukinsynów, zanim „to" zniszczą. To by zdradziło, że znamy punkt przerzutowy Grubej Ryby. Możemy też tylko ich śledzić, zakładając, że chodzi o wiadomość dla chana i wyznaczenie nowej randki. - Przezwyciężył już rozczarowanie wynikające z tego, że Mzytryk wymknął się z sieci. W naszej grze trzeba mieć szczęście, tłumaczył sobie. Nie szkodzi. Dostaniemy go następnym razem, a on zaprowadzi nas do zdrajcy, do czwartego i piątego, i szóstego człowieka, a ja naszczam na ich groby i na grób Susłowa, czy jak tam się nazywa Oleg Mzytryk, jeśli dopisze mi szczęście. - Nie musimy nawet ich śledzić. On pojedzie prosto do Abdollaha. - Skąd wiesz? - Stąd, że chan jest osią wszystkiego, co dzieje się w Azerbejdżanie, czy to dla Sowietów, czy przeciwko nim. Przede wszystkim będą chcieli się dowiedzieć, jak ciężko jest chory i kogo wyznaczył na regenta do czasu pełnoletności szczeniaka albo, co bardziej prawdopodobne, do czasu gdy zacznie kwitować w przestworzach. Czyż wraz z tytułem nie przychodzi władza, ziemia i bogactwo? - I tajne numerowe konta w banku szwajcarskim. To jeszcze jeden powód, żeby się spieszyć. - Tak, ale nie zapominaj, że w Tbilisi może zajść coś poważnego, coś, co spowoduje opóźnienie; Sowieci mają już dość Iranu i są tak samo zaniepokojeni jak my. Zobaczyli, że mężczyzna wsiadł do chevy i zaczął coś szybko mówić. Kierowca zwolnił sprzęgło i zawrócił w kierunku szosy. - Wracajmy do naszego samochodu. Powrotna droga ze wzniesienia była całkiem łatwa. Na szosie Dzolfa-Tebriz panował duży ruch; niektóre samochody miały już zapalone światła. Ich ofiara nie 128 mogłaby się wymknąć, gdyby postanowili zamknąć pułapkę. - Haszemi, jest jeszcze inna możliwość. Mzytryk mógł się w porę połapać, że syn go zdradził, i wysłać ostrzeżenie chanowi. Nie zapominaj, że nadal nie wiemy, co się stało z Rakoczym, gdy twój niedawno zmarły przyjaciel, generał Dżanan, pozwolił mu odejść. - Ten pies nigdy by sam tego nie zrobił - zauważył Haszemi z krzywym uśmieszkiem na twarzy, przypominając sobie radość, z jaką nacisnął guzik i obserwował skutki działania bomby, która unicestwiła jego wroga razem z domem, przyszłością i przeszłością. To mógł być rozkaz Abrima Pahmudiego. - Dlaczego? Haszemi zmrużył oczy i spojrzał na Armstronga, ale nie wyczytał z jego twarzy podstępu. Znasz zbyt wiele tajemnic, Robercie. Wiesz o taśmach z przesłuchania Rakoczego, a co gorsza, o mojej Grupie Cztery i o tym, że pomogłem Dżananowi dostać się do piekła, gdzie niebawem dołączy do niego chan, za parę dni Talbot, a ty, mój stary przyjacielu, gdy będę miał trochę czasu. Czy powinienem ci powiedzieć, że Pahmudi kazał ukarać Talbota za jego zbrodnie przeciwko Iranowi? Czy powinienem ci powiedzieć, że wykonam to polecenie z przyjemnością? Przez całe lata chciałem usunąć Talbota, ale samotnie nie odważyłem się na ten krok. Teraz wina może spaść na Pahmudiego, oby Bóg spalił go na popiół. Jeszcze jedna przeszkoda zniknie z mojej drogi. Ach tak, jeszcze Pahmudi w przyszłym tygodniu. Ty, Robercie, zostałeś wybrany na zabójcę, który prawdopodobnie zginie. Pahmudi nie jest wart ani jednego z moich prawdziwych zabójców. Zachichotał, schodząc ze wzgórza. Nie czul zimna, nie martwił się nieobecnością Mzytryka. Mam ważniejsze zmartwienia, myślał. Za wszelką cenę muszę chronić moich zabójców z Grupy Cztery - moją gwarancję raju na ziemi i władzy nad samym Chomeinim. - Tylko Pahmudi mógł nakazać wypuszczenie Rakoczego - powiedział. - Wkrótce dowiem się dlaczego 129

59

oraz tego, gdzie on teraz jest. Albo w ambasadzie czy kryjówce sowieckiej, albo w lochu SAVAMA dla przesłuchiwanych. - Albo już w bezpiecznym miejscu poza Iranem. - Więc będzie bezpiecznie martwy; KGB nie toleruje zdrajców. - Haszemi uśmiechnął się sardonicznie. - Co obstawiasz? Armstrong przez chwilę nie odpowiadał, tknięty myślą, że przecież Fazir nie uznawał hazardu, podobnie jak on sam. Teraz. Po raz ostatni założył się w Hongkongu w sześćdziesiątym trzecim o łapówkę, którą włożono do szuflady jego biurka, gdy był nadinspektorem wydziału śledczego. Czterdzieści tysięcy dolarów Hongkongu - wówczas około siedmiu tysięcy amerykańskich. Wbrew wszelkim zasadom wyjął z szuflady heung yau czy też Wonne Smarowanie, jak to się tam nazywało, i po południu tego samego dnia postawił wszystko na konia zwanego Rybka Pilot. W wariackim odruchu chciał odzyskać za jednym zamachem wszystko to, co stracił na koniach i giełdzie. Była to pierwsza łapówka, jaką przyjął po osiemnastu latach służby, choć hojnych propozycji nie brakowało nigdy. Wygrał wysoko. Odłożył pieniądze na miejsce, zanim sierżant policji, który je podrzucił, zorientował się, że zostały ruszone. Na spłatę długów zostało więcej niż dość. Mimo to czuł niesmak i był przerażony swą głupotą. Nigdy więcej się nie zakładał ani też nie tknął heung yau, choć możliwości znajdowały się zawsze w zasięgu ręki. „Jesteś cholernym głupcem, Robercie", powiedzieliby niektórzy z jego kolegów. „Cóż to szkodzi odłożyć trochę gotówki na emeryturę". Emerytura? Jaka emerytura? Jezu, dwadzieścia lat nienagannej gliniarskiej służby w Hongkongu, jedenaście lat tutaj, też uczciwie pomagał tym cholernym czubkom, i to wszystko na straty. Dzięki Bogu, że muszę się martwić tylko o siebie. Żadnej żony, dzieci, bliskich krewnych, tylko ja. A jednak jeśli dostanę tego cholernego Susłowa, który doprowadzi mnie do jednego 130 z naszych wysoko postawionych zdrajców, cholernych morderców, okaże się, że było warto. - Nie lubię zakładów tak samo jak ty, Haszemi, ale gdybym miał... - Urwał i wyciągnął papierosy; obaj z rozkoszą zaciągnęli się dymem. Dym mieszał się z zimnym powietrzem; w świetle zachodu wyglądał czysto. - Gdybym miał się założyć, najwięcej przemawia za tym, że Rakoczy został piszkeszem Pahmudiego dla jakiejś sowieckiej szychy, po prostu na wszelki wypadek. Haszemi roześmiał się. - Z każdym dniem lepiej rozumiesz Iran. Muszę być ostrożniejszy. - Doszli już prawie do samochodu; asystent Fazira wysiadł i otworzył tylne drzwiczki. - Jedziemy prosto do chana, Robercie. - A co z chevy? - Inni będą go śledzić. Chcę przede wszystkim pojechać do Abdollaha. - Pułkownik spochmurniał. - Chcę się po prostu upewnić, że ten zdrajca jest bardziej po naszej stronie niż po ich. W BAZIE LOTNICZEJ KOWISSU, 18:35. Starke wlepił zdumione spojrzenie w Gavallana. - Whirlwind w ciągu sześciu dni? - Niestety tak, Duke. - Gavallan rozpiął parkę i powiesił kapelusz na wieszaku w przedpokoju. - Chciałem sam ci o tym powiedzieć. Przepraszam, ale na to wychodzi. - Obaj mężczyźni znajdowali się w bungalowie Starke'a. Freddy Ayre stał na zewnątrz i pilnował, żeby nikt nie mógł podsłuchiwać. - Dziś rano dowiedziałem się, że wszystkie nasze ptaszki mają byc przykute do ziemi do czasu nacjonalizacji. Mamy szesc bezpiecznych dni na zaplanowanie i wykonanie Operacji Whirlwind; jeśli się na to zdecydujemy. Wypada w piątek. W sobotę każda chwila będzie już policzona.

60

- Jezu. - Starke machinalnie rozpiął kurtkę lotniczą i podszedł do kredensu, stukając lotniczymi butami, 132 które pozostawiały na dywanie śnieg i smużki wody. W głębi dolnej szuflady leżała ostatnia butelka piwa. Zerwał kapsel, wlał połowę zawartości do szklanki i wręczył ją Gavallanowi. Zdrowie - powiedział, pijąc z butelki. Usiadł na kanapie. - Zdrowie. - Kto do tego wchodzi, Andy? - Scrag. Nie wiem jeszcze o jego chłopakach, ale dowiem się jutro. Mac opracował terminarz i całościową trójfazową Operację; dziurawy jak sito, ale możliwy do wykonania. Powiedzmy, że możliwy. Co z tobą i twoimi chłopakami? - Jak wygląda plan Maca? Gavallan wyjaśnił. - Masz rację, Andy, dziurawy jak sito. - Gdybyś miał stąd zwiać, jak byś to zaplanował? Macie największe odległości i natrudniejsze zadanie. Starke podszedł do lotniczej mapy wiszącej na ścianie i wskazał linię łączącą Kowiss z krzyżykiem oznaczającym platformę wiertniczą w zatoce, kilka kilometrów od wybrzeża. - Ta platforma nazywa się Flotsam, jest jedną z tych, które obsługujemy - powiedział, a Gavallan zauważył, że jego głos jest pełen napięcia. - Dotarcie do wybrzeża zajmuje nam około dwudziestu minut; osiągnięcie platformy następne dziesięć. Zamelinowałbym paliwo na brzegu, na tym kierunku. Myślę, że to dałoby się zrobić bez wzbudzania zbytnich podejrzeń; tam są tylko wydmy, w promieniu wielu kilometrów żadnych zabudowań. Kiedyś często urządzaliśmy tam pikniki. Awaryjne lądowanie w celu sprawdzenia sprzętu przed przelotem nad morzem nie powinno zaalarmować radaru, choć oni robią się z każdym dniem coraz gorsi. Żeby przelecieć przez zatokę, musielibyśmy schować po dwa czterdziestogalonowe bębny na jeden śmigłowiec i tankować ręcznie po drodze. Zapadł już prawie zmrok. Okna wychodziły na pas startowy, a dalej na bazę lotnictwa. 125, korzystający z priorytetowego zezwolenia na lot do Asz Szargaz, 133 oczekiwał na przybycie cysterny z paliwem. Otaczali go zdenerwowani natręci z zielonymi opaskami. Uzupełnienie paliwa nie było naprawdę konieczne, ale Gavallan polecił Johnowi Hoggowi zatankować, co dawało więcej czasu na rozmowę ze Starkiem. Dwaj inni pasażerowie, Arberry i Dibble, wysłani na urlop po ucieczce z Teb-rizu, siedzieli wciśnięci pomiędzy kosze wypełnione pospiesznie spakowanymi częściami zamiennymi, oznaczonymi napisami po angielsku i w farsi: DO NATYCHMIASTOWEJ NAPRAWY I ZWROTU DO TEHERANU. Nie wolno im było zejść z pokładu, nawet w celu rozprostowania nóg. Pilotom także, poza czynnościami kontrolnymi i dopilnowaniem tankowania po przybyciu cysterny. - Poleciałbyś do Kuwejtu? - przerwał milczenie Gavallan. - Jasne. Kuwejt byłby najlepszy, Andy. Musielibyśmy w Kuwejcie uzupełnić paliwo, a potem przepychać się wybrzeżem do Asz Szargaz. Gdyby to zależało ode mnie, to chyba na wszelki wypadek zabrałbym więcej paliwa. - Starke wskazał małą plamkę wysepki u wybrzeża Arabii Saudyjskiej. - Tu byłoby dobrze. Lepiej trzymać się poza Arabią, bo nie wiadomo, co oni zrobią. - Krytycznie badał wzrokiem wszystkie odległości. - Wysepka Dżellet, Ropucha. Jest taka, na jaką wygląda. Żadnych domów, nic, tylko świetne wędkowanie. Byłem tam raz czy dwa razy z Manuela, gdy stacjonowaliśmy w Bahrajnie. Tam bym zostawił paliwo. Zdjął lotniczą czapkę, wytarł z czoła kropelki potu i znów włożył czapkę. Miał twarz bardziej niż zwykle pooraną zmarszczkami i zmęczoną. Czepiano się wszystkich lotów bardziej niż

61

dawniej: unieważniano je i nakazywano ponownie, po czym znów unieważniano. Es-fandiari stał się jeszcze bardziej męczący, wszyscy nerwowi i poirytowani, od tygodni żadnej poczty czy innych form kontaktu z domem. Większości jego ludzi, nie wyłączając jego samego, od dawna należał się urlop. Poza tym dodatkowe problemy z personelem i maszynami z Zagrosu Trzy. I co zrobić z ciałem Effera Jordona 134 które jutro przywiozą? To było pierwsze pytanie Starke^, gdy spotkał Gavallana na schodni 125. - Już to załatwiłem, Duke - oświadczył ponuro Gavallan. Wiatr osiągnął prędkość dziesięciu węzłów, panował dotkliwy chłód. - Dostałem zezwolenie kontroli lotów. 125 wróci jutro po południu i zabierze trumnę. Wyślę ją do Anglii pierwszym możliwym lotem. Straszne. Gdy tylko wrócę, odwiedzę jego żonę i zrobię, co będę mógł. - Pieprzone szczęście. Dzięki Bogu za to, że Scotowi nic się nie stało, co? - Tak, ale to straszne, że w ogóle komuś się przydarzyło. - Co by było, gdyby chodziło o ciało Scota i trumnę Scota? - zadał sobie to pytanie po raz nie wiadomo który. Czy pogodziłbym się tak łatwo z faktem morderstwa, gdyby to był Scot? Nie, oczywiście, że nie. Należy tylko podziękować losowi, że tym razem się udało, i zrobić, co tylko można. Co tylko można. - O dziwo, ludzie z teherańskiej kontroli lotów i komitetu lotniska byli tak wstrząśnięci jak my i bardzo pomocni. Porozmawiajmy, nie mam zbyt wiele czasu. Tu są listy do paru chłopaków i jeden od Manueli. Czuje się dobrze, Duke. Powiedziała, żebyś się nie martwił. Dzieci w porządku, chcą zostać w Teksasie. U twoich starych też wszystko w porządku. Manuela prosiła, żeby ci to powiedzieć, gdy tylko będzie okazja... Potem Gavallan przekazał przerażającą wiadomość o sześciu dniach; w głowie Starke'a zapanował zamęt. - Razem z maszynami z Zagrosu Trzy będę tu miał trzy 212, jedną alouette i trzy 206 plus ładunek części. Dziewięciu pilotów włącznie z Tomem Lochartem i Jean-Lukiem, i dwunastu mechaników. To trochę za dużo jak na sprawne przeprowadzenie Operacji, Andy. - Wiem. - Gavallan wyjrzał przez okno. Cysterna przetaczała się na tle 125. Zobaczył, że Johnny Hogg schodzi na płytę lotniska. - Jak długo potrwa tankowanie? - Jeśli Johnny nie będzie ich poganiał, na pewno ze trzy kwadranse albo godzinę. 135 - To niewiele na opracowanie planu - zauważył Gavallan. Spojrzał na mapę. - Lecz potem czasu też nie będzie. Czy obok tej linii jest jakaś pusta platforma, to znaczy nadal zamknięta? - Całe tuziny. Strajkujący opuścili je parę miesięcy temu. Drzwi zaspawane. Wariactwo, co? Dlaczego pytasz? - Scrag powiedział, że to może być idealne miejsce do zamelinowania benzyny i uzupełnienia paliwa. Starke zmarszczył brwi. - Nie w naszym rejonie, Andy. To musi być duża platforma, a nasze są malutkie. Nie mamy żadnej, która mogłaby przyjąć więcej niż jeden helikopter naraz, a nie możemy, do cholery, krążyć i czekać. Co powiedział stary Scrag? Gavallan powtórzył. - Myślisz, że zobaczy się z Rudim? - Powiedział, że w najbliższych dniach, a tak długo nie mogę czekać. Czy nie mógłbyś wynaleźć jakiegoś pretekstu, żeby polecieć do Bandar Dejlamu? Starke zmrużył oczy. - Jasne. Może mógłbym wysłać tam parę maszyn, powiedzmy, że je inaczej rozmieszczamy... Albo jeszcze lepiej: powiedz Ważniakowi, że pożyczamy je na tydzień. Jak tego sukinsyna nie ma, dostajemy czasem jakieś zezwolenia. GaVallan pociągnął łyk piwa.

62

- Nie możemy już działać w Iranie. Ten wypadek z biednym starym Jordonem nie powinien był się wydarzyć. Cholernie żałuję, że nie zarządziłem ewakuacji kilka tygodni wcześniej. Cholernie żałuję. - To nie twoja wina, Andy. - W pewnym sensie moja. W każdym razie musimy się zwijać. Z helikopterami albo bez. Musimy spróbować i uratować, co się da. Bez ryzykowania życia ludzi. - Wszystkie numery są cholernie ryzykowne, Andy. - Starke powiedział to łagodnym głosem. - Wiem. Chciałbym, żebyś zapytał swoich chłopaków, czy wezmą udział w Operacji. 136 - Na pewno nie wywieziemy wszystkich śmigłowców. Nie ma mowy. - Wiem i dlatego proponuję, żeby skupić się na 212. - Gavallan zobaczył, że Starke spojrzał na niego z zainteresowaniem. - Mac się zgodził. Zdołasz wywieźć swoje trzy? Starke zastanawiał się przez chwilę. - Poradzę sobie najwyżej z dwoma. Będziemy potrzebowali dwóch pilotów i, powiedzmy, po jednym mechaniku na śmigłowiec, na wypadek, gdyby coś wysiadło. Poza tym dodatkowi ludzie do obsługi zapasowych bębnów i tankowania w drodze. To minimum. Ten numer będzie ryzykowny, ale przy odrobinie szczęścia... - Cicho gwizdnął. - Może moglibyśmy wysłać trzeci 212 do Rudiego w Bandar Dejlamie? Jasne, dlaczego, u diabła, nie? Powiem Ważniakowi, że pożyczamy go na dziesięć dni. Możesz wysłać do mnie potwierdzony teleks z prośbą o przekazanie maszyny. Ale, do diabła, Andy, mamy tu jeszcze trzech pilotów i... Zadzwonił wewnętrzny telefon bazy. - Szlag by to trafił - rzucił poirytowany, podchodząc do aparatu. - Tak się przyzwyczaiłem do tego, że telefony nie działają, że przy każdym dzwonku podskakuję jak oparzony kot, spodziewając się końca świata. Halo, tu Starke. Tak? Gavallan obserwował go, wysokiego, szczupłego i silnego. Chciałbym być tak silny, pomyślał. - Aha, dziękuję - mówił Starke. - Dobrze... jasne, dzięki, sierżancie. Kto?... Jasne, dawaj go. Gavallan zauważył zmianę w głosie Starke'a i zaczął słuchać uważniej. - Po południu... Nie, nie możemy, nie teraz... NIE! Nie możemy! Nie teraz, jesteśmy zajęci. - Odłożył słuchawkę i mruknął: - Sukinsyn. Ważniak chce z nami rozmawiać. „Chcę natychmiast widzieć was dwóch w moim biurze!" Dupa wołowa! - Pociągnął łyk piwa i poczuł się lepiej. - Poza tym Wazari zgłosił z wieży, że ostatnia z naszych maszyn właśnie wylądowała. - Kto? - Pop Kelly. Włóczył się, wożąc paru nafciarzy od jednych wierceń do drugich. Jest ich coraz mniej, czego 137 nie można powiedzieć o tych tłustych dupach z komitetów, które zajmują się bardziej modlitwami i sprawowaniem sądów kapturowych niż wydobyciem ropy. - Drgnął. - Mówię ci, Andy, te komitety sponsoruje szatan. - Gavallan usłyszał, lecz nie odpowiedział, a Starke dodał: - Są z piekła rodem. - Tak. Azadeh otarła się o śmierć. Przez ukamienowanie. - Co takiego? Gavallan opowiedział o ucieczce z wioski. - Nadal nie wiemy, gdzie, do cholery, podziewa się Erikki. Rozmawiałem z Azadeh przed wyjazdem. Była... sparaliżowana, to chyba jedyne właściwe słowo. Jeszcze nie wyszła z szoku. Twarz Starke'a przybrała jeszcze bardziej ponury wyraz. Z trudem zapanował nad gniewem. - Powiedzmy, że moglibyśmy wywieźć 212. A co z chłopakami? Mamy jeszcze trzech pilotów i z dziesięciu mechaników do wywiezienia przed wykręceniem numeru. Co z nami?

63

Co z częściami zamiennymi? Zostawiamy trzy 206 i alouette... A co z naszymi domowymi gratami, z rachunkami bankowymi, mieszkaniami w Teheranie, fotografiami i rzeczami dla dzieciaków? Nie tylko naszymi, u diabła, lecz także innych. Jeśli pryśniemy, wszystko będzie stracone. Wszystko. - Firma zapłaci za rzeczy. Nie mogę odkupić wszystkich drobiazgów, ale zwrócimy sumy z rachunków bankowych i zapłacimy za resztę. Poza tym to nie tak dużo, bo większość z was trzyma pieniądze w Anglii i ściąga je tylko w miarę potrzeb. Przez kilka ostatnich miesięcy, od chwili gdy zastrajkowały banki, kredytowaliśmy z Aberdeen wszystkie płace i świadczenia. Teraz zapłacimy za meble i rzeczy osobiste. Zresztą wygląda na to, że tego i tak nie udałoby się wydostać: porty są zakorkowane, nie ma ciężarówek, kolej nie działa, lotów frachtowych prawie nie ma. Wszyscy otrzymają odszkodowanie. Starke z namysłem skinął głową. Wypił resztkę piwa. 138 - Nawet jeśli wydostaniemy 212, to i tak dostaniecie po tyłku. Gavallan cierpliwie tłumaczył: - Nie. Policz to sam. Jeden 212 to milion dolarów, 206 to sto pięćdziesiąt tysięcy, a alouette pięćset tysięcy. Mamy w Iranie dwanaście 212. Gdyby udało się je wydostać, pozostalibyśmy w branży, a ja mógłbym wytrzymać irańskie straty. Ale tylko to. Boom w naszym przemyśle i dwanaście 212 pozwoli nam działać. Wszystkie części, które uda się wydostać, będą dodatkową premią; tutaj znów koncentrujemy się na częściach do 212. Z 212 pozostajemy w branży. Próbował w to wierzyć, ale ta wiara stawała się coraz słabsza. Tyle przeszkód do pokonania, gór, na które trzeba się wspiąć, wąwozów, które trzeba przekroczyć. Tak, ale pamiętaj, że tysiąckilometrowa podróż zaczyna się od jednego kroku. Bądź małym Chińczykiem, powiedział sobie. Pamiętaj o swoim dzieciństwie w Szanghaju i o starej niani Ah Soong i o tym, co mówiła o losie, który składa się trochę ze szczęścia, trochę z przeznaczenia: „Los to los, młody panie, dobry lub zły. Czasem modlisz się o dobry los i dostajesz go, a czasem nie. Ale ayeeyah, nie wierz za bardzo bogom. Bogowie są jak ludzie. Śpią, wychodzą na obiad, upijają się, zapominają, co mają zrobić. Kłamią, obiecują i znów kłamią. Módl się, o co chcesz, ale nie polegaj na bogach. Polegaj tylko na sobie i swojej rodzinie, a nawet będąc z rodziną, polegaj na sobie. Pamiętaj, młody panie, że bogowie nie lubią ludzi, gdyż ci przypominają im o sobie"... - Oczywiście, wywieziemy chłopaków, co do jednego. A na razie, czy poszukałbyś ochotników do poprowadzenia dwóch 212, gdybym nacisnął guzik Operacji? Starke spojrzał na mapę. Potem powiedział: - Jasne. To będę ja i albo Freddy, albo Pop Kelly. Ten drugi może zabrać 212 do Rudiego i wziąć udział razem z nim. Oni nie mają za daleko. - Uśmiechnął się krzywo. - W porządku? 139 - Dziękuję - odparł Gavallan, uradowany tym, co usłyszał. - Dzięki. Wspomniałeś Tomowi Lochartowi o Operacji, gdy tu był? - Jasne. Powiedział, żeby go z tego wyłączyć, Andy. - Ach, tak. - Dobry nastrój prysł. - No to koniec. Jeśli on zostaje, nie możemy posunąć się naprzód. - On poleci, Andy, czy mu się to podoba, czy nie - zauważył Starke ze współczuciem w głosie. - On już jest w to wszystko wplątany. Poleci z Szahrazad albo bez niej. To jest właśnie najgorsze: z lub bez. Inaczej nie ucieknie przed konsekwencjami sprawy HBC, Walika i Isfahanu. - Chyba masz rację - odparł po chwili Gavallan. - To nie jest fair, prawda?

64

- Tak. Z Tomem nie będzie kłopotów. W końcu sam to zrozumie. Nie jestem natomiast pewien co do Szahrazad. - Mac i ja próbowaliśmy zobaczyć się z nią w Teheranie. Pojechaliśmy do domu Bakrawana i dobijaliśmy się przez dziesięć minut. Nikt nam nie otworzył. Mac pojechał też wczoraj. Może po prostu nie otwierają drzwi. - To niepodobne do Irańczyków. - Starke zdjął lotniczą kurtkę i powiesił ją w małej sieni. Gdy tylko jutro Tom wróci, wyślę go do Teheranu, jeśli tylko zostanie dość światła dziennego. Jeśli nie, to w poniedziałek rano. Zamierzałem załatwić to dziś z Makiem podczas naszej zwykłej rozmowy. - Dobra myśl. - Gavallan przeszedł do kolejnego problemu. - Niech mnie szlag trafi, jeśli wiem, co zrobić z Erikkim. Rozmawiałem z Talbotem. Powiedział, że zobaczy, co się da zrobić. Potem pojechałem do ambasady fińskiej i powiedziałem o wszystkim pierwszemu sekretarzowi, niejakiemu Tollonenowi. Wyglądał na bardzo zaniepokojonego i równie bezradnego. „To raczej dzikie okolice", rzekł, „a na granicy wszystko się kotłuje: rebelia, powstanie, toczą się walki. Jeśli jest w to zamieszane KGB"... Nie dopowiedział, Duke, zakończył właśnie tak: „Jeśli jest w to zamieszane KGB"... 140 - A co z Azadeh? Może mógłby pomóc jej tatuś, chan? - Wygląda na to, że oni są jakoś monstrualnie skłóceni. Azadeh była wstrząśnięta. Poprosiłem ją, żeby zapomniała o irańskich dokumentach, wsiadła do 125 i poczekała na Erikkiego w Asz Szargaz, ale ten pomysł upadł jak ołowiany balon. Nie ruszy się z miejsca, dopóki nie zjawi się Erikki. Przypomniałem jej, że Abdollah sam ustanawia dla siebie prawa. Może ją bez trudu dosięgnąć w Teheranie i porwać, gdy tylko zechce. Odpowiedziała: In Sza'a Allah. - Erikki się znajdzie, mogę się o to założyć. - Starke był tego pewien. - Strzegą go jego antyczni bogowie. - Mam nadzieję. - Gavallan włożył parkę. Mimo to nadal odczuwał zimno. Widział przez okno, że tankowanie jeszcze się nie zakończyło. - Mógłbym przed odlotem dostać herbaty? - Jasne. - Starke poszedł do kuchni. Nad zlewem wisiało lustro, a nad kuchenką gazową stara, sfatygowana makatka oprawiona w ramkę, którą przyjaciółka z Falls Church dała Manueli w prezencie ślubnym. Na makatce widniał napis: PIEPRZYĆ GOTOWANIE W DOMU. Uśmiechnął się, wspominając, jak się zaśmiewali, gdy ją dostali. Potem dojrzał w lustrze Gaval-lana studiującego mapę. Chyba zwariowałem, pomyślał, wracając myślą do sześciu dni i dwóch helikopterów. Jak, do cholery, mamy wyczyścić bazę i pozostać w jednym kawałku? Andy ma rację: tutaj jesteśmy skończeni. Chyba oszalałem, zgłaszając się na ochotnika. Ale co, u diałba? Jeśli sam nie chcesz, możesz poprosić jednego z chłopaków, żeby poleciał. Tak, ale... Rozległo się pukanie do drzwi frontowych, a zaraz potem Freddy Ayre powiedział cicho: - Ważniak tu idzie z Zieloną Opaską. - Wejdź, Freddy, i zamknij drzwi - powiedział stanowczo Starke. Czekali w milczeniu. Energiczne pukanie. Starke otworzył drzwi i zobaczył arogancki uśmiech Esfan-diariego. Rozpoznał natychmiast w młodzieńcu z zielo141 ną opaską jednego z ludzi mułły Hosejna, a także członka komitetu, który go przesłuchiwał. - Salam - powiedział grzecznie. - Salam, Agha - odpowiedział nieśmiało uśmiechnięty młody człowiek. Miał grube, pęknięte okulary i wyszarzałe ubranie i automat. Starke poczuł nagle, że jest bardzo zmęczony; usłyszał swoje własne słowa: - Panie Gavallan, chyba zna pan Ważniaka.

65

- Nazywam się Esfandiari. Pan Esfandiari! - rzucił ze złością mężczyzna. - Ile razy mam powtarzać? Gaval-lan, bardzo by wam pomogło, gdybyście wyrzucili tego człowieka, zanim my to zrobimy! Gavallan poczerwieniał. - Chwileczkę, kapitan Starke jest najlepszym... - A ty jesteś Ważniak i skurwysyn - wybuchnął Starke, zaciskając pięści. Wyglądał tak groźnie, że Ayre i Gavallan osłupieli. Esfandiari cofnął się o krok, a młodzieniec z zieloną opaską rozdziawił usta. - Zawsze byłeś Ważniakiem, a ja nazywałbym cię Esfandiari, czy jakie tam cholerne imię byś sobie wymyślił, gdyby nie to, co zrobiłeś kapitanowi Ayre'owi. Jesteś skurwysynem bez jaj i należy ci się lanie, które dostaniesz, zanim zdążysz choć trochę podrosnąć! - Postawię cię przed komite... - Jesteś tchórzliwym zjadaczem wielbłądziego gówna i zabieraj stąd swoją dupę. - Starke obelżywie dla Esfandiariego odwrócił się do chłopaka z zieloną opaską, który nadal gapił się z szeroko otwartymi ustami. Przeszedł na farsi i powiedział grzecznie i z szacunkiem: Ekscelencjo, powiedziałem temu psu - tu wskazał niedbale kciukiem Esfandiariego - że jest tchórzliwym gównojadem, który potrzebuje uzbrojonych ludzi, żeby go chronili, gdy rozkazuje innym uzbrojonym ludziom, żeby bezprawnie bili i straszyli nie uzbrojonych i spokojnych członków mojego szczepu, który nie... - Dławiąc się gniewem, Esfandiari próbował przerwać, ale Starke nie dopuścił go do głosu. - ...który nie wystąpi przeciwko mnie jak mężczyzna: z nożem, szablą, karabinem czy 142 pięścią, zgodnie z obyczajem Beduinów pragnących uniknąć wendety i zgodnie także z moim obyczajem. - Wendeta? Oszalałeś! W imieniu Boga, co za wendeta? To jest zabronione prawem... Esfandiari krzyczał, ciągnąc swą tyradę. Gavallan i Ayre przyglądali się bezradnie. Nie rozumieli farsi i byli całkowicie zaskoczeni nagłym wybuchem Starke'a. Człowiek z Zielonych Opasek nie podzielał poglądów Esfandiariego. Podniósł rękę. Był pełen podziwu dla Starke'a i jego wiedzy. Trochę mu nawet zazdrościł. - Proszę, ekscelencjo Esfandiari - powiedział. Za grubymi, pękniętymi szkłami okularów jego oczy wydawały się większe. Gdy zapadła cisza, zwrócił się do Starke'a: - Czy domaga się pan odwiecznego prawa zemsty na tym człowieku? Starke czuł, że wali mu serce. Usłyszał, jak mówi twardo: - Tak. - Wiedział, że idzie na duże ryzyko, które musi jednak podjąć. - Tak. - Jak niewierny może żądać takiego prawa? - wykrzyknął z furią Esfandiari. - Nie jesteśmy na saudyjskiej pustyni, nasze prawa zakazują... - Domagam się tego prawa! - Wedle woli Boga - powiedział młodzieniec i spojrzał na Esfandiariego. - Być może ten człowiek nie jest niewiernym. Nie naprawdę. Ten człowiek domaga się tego, czego chce, ekscelencjo. - Czy ty zwariowałeś? Oczywiście, że jest niewiernym i nie mów o jakichś cholernych zemstach rodowych, na które prawo nie zezwala. Ty głupcze, to jest sprzeczne z prawem, to jest... - Nie jesteś mułłą! - krzyknął rozzłoszczony już młodzieniec. - Nie jesteś mułłą, żeby mówić, co jest prawem, a co nie jest! Zamknij się! Nie jestem analfabetą ze wsi. Umiem czytać i pisać, i jestem członkiem komitetu, który ma tu zapewnić porządek, a ty zakłócasz spokój. Wlepił wzrok w Esfandiariego, który znów cofnął się o krok. - Zwrócę się do komitetu 143

66

i do mułły Hosejna - powiedział do Starke'a. - Nie ma zbyt wiele szans, żeby się zgodzili, ale może... Wedle woli Boga. Zgadzam się, że prawo jest prawem i że człowiek nie powinien wykorzystywać innych uzbrojonych ludzi, żeby bezprawnie bili nie uzbrojonych niewinnych albo nawet karali zło, choć zło tylko wzmacnia Boga. Zostawiam cię Bogu. - Odwrócił się, żeby odejść. - Chwileczkę, agha - powiedział Starke. Zdjął z wieszaka zapasową parkę i wyciągnął ją w stronę młodzieńca. - Proszę przyjąć ten drobny podarunek. - Nie mogę tego przyjąć - odparł młodzieniec, choć otworzył szeroko oczy przepełnione pożądaniem. - Proszę, ekscelencjo, to tak niewiele, że prawie nic. Esfandiari chciał coś powiedzieć, ale zrezygnował, gdy młody człowiek na niego spojrzał, a następnie zwrócił się do Starke'a: - Chyba nie mogę tego przyjąć. To... to jest zbyt cenne i chyba nie mogę tego przyjąć od Waszej Ekscelencji. - Proszę - powtórzył cierpliwie Starke, kontynuując zwyczajową procedurę. Potem przytrzymał parkę tak, żeby młody człowiek mógł ją włożyć. - No cóż, skoro pan nalega... - Młodzieniec udał wahanie. Podał Ayre'owi automat i włożył parkę. Inni nie wiedzieli, o co chodzi, oprócz Esfandiariego, który patrzył i czekał, obiecując w duchu zemstę. - Jest wspaniała - powiedział młodzieniec, zapinając parkę. Po raz pierwszy od wielu miesięcy czuł, że jest mu ciepło. Nigdy nie miał tak wspaniałego okrycia. Dziękuję, agha. - Dostrzegł wyraz twarzy Esfandiariego i jego niechęć do tego człowieka wzrosła. Czyż nie przyjął właśnie piszkeszu, co było jego prawem? - Spróbuję przekonać komitet, żeby zgodził się na to, o co prosi Wasza Ekscelencja - oświadczył zadowolony z siebie. Wyszedł i zniknął w zapadającym zmroku. Starke natychmiast wskoczył na Esfandiariego. - A teraz, czego chcesz? - Wiele licencji pilotów i zezwoleń pobytowych straciło aktualność i... 144 - Amerykańskie i brytyjskie nie straciły, jedynie irańskie, a te przedłuża się automatycznie, jeśli inne są w porządku! Jasne, że nie są przedłużone! Przecież wasze biura nie działały od miesięcy. Wyjmij wreszcie głowę z tyłka! Esfandiari poczerwieniał jak burak, a w chwili gdy zaczął odpowiadać, Starke odwrócił się do niego plecami i po raz pierwszy spojrzał bezpośrednio na Gaval-lana. - Nie możemy tu już pracować, panie Gavallan. Sam pan widział, jak się nas czepiają. Freddy'ego zbili, nas pilnują, no i nie mogę współpracować z tym zasrań-cem. Myślę, że powinien pan zamknąć bazę na parę miesięcy. Natychmiast! - dodał. Gavallan nagle zrozumiał. - Zgoda - odparł i przejął inicjatywę. Starke westchnął z ulgą, przeszedł przez pokój i usiadł, udając rozdrażnienie. Serce waliło mu mocno. - Zamykam bazę od razu. Wyślemy maszyny i personel gdzie indziej. Freddy, weź pięciu ludzi, którym należy się urlop, i ładuj ich na 125, z bagażami, natychmiast... - Nie może pan zamknąć bazy - warknął Esfandiari. - Ani nie może... *¦<¦ - Już jest zamknięta, na Boga - oświadczył Ga-vallan, starając się wzbudzić w sobie gniew. To moje helikoptery i moi ludzie. Nie zamierzamy poddawać się dłużej tym szykanom. Freddy, komu należy się urlop? Ayre zaczął obojętnie wymieniać nazwiska, a Esfandiari zgłupiał. Zamknięcie bazy wcale mu nie odpowiadało. Czyż w czwartek nie przybędzie z wizytą wicepremier Kia i czyż on, Esfandiari, nie zamierza zaoferować mu nadzwyczajnego piszkeszu? Zamknięcie bazy przekreśliłoby wszystkie te plany.

67

- Nie może pan zabrać stąd helikopterów bez mojej zgody - krzyknął. - Są własnością Iranu! - Będą własnością spółki, gdy ta za nie zapłaci - ryknął Gavallan, którego gniew wyglądał imponująco. - Zamierzam poskarżyć się wyższym władzom! Sabotuje 145 pan wyraźny rozkaz imama, który nakazał, żeby wydobycie ropy wróciło do normy! Tak! Ty... - Zabraniam zamknięcia bazy. Komitet zaaresztuje Starke'a za bunt, jeśli... - Pieprzenie! Starke, polecam panu zamknąć bazę. Ważniaku, zapominasz, że my mamy dobre powiązania. Poskarżę się bezpośrednio wicepremierowi Alemu Kia, który jest doradcą naszego zarządu. Zajmie się tobą i IranOil! Esfandiari pobladł. - Premier Kia jest... w... w zarządzie? - Tak. Jest. - Na ułamek sekundy Gavallan stracił wątek. Posłużył się nazwiskiem Kia jako jedynym, jakie znał z obecnego rządu. Zdumiał się wrażeniem, jakie wywarło na Esfandiarim. Zorientował się jednak i poszedł za ciosem: - Mój bliski przyjaciel, Ali Kia, zajmie się tym wszystkim! A co do ciebie, jesteś zdrajcą Iranu! Freddy, pakuj natychmiast pięciu ludzi na pokład 125! Starke, wyślij o świcie wszystkie helikoptery do Bandar Dejlamu. O świcie! - Tak jest! - Chwileczkę - wtrącił się Esfandiari, widząc, że jego plany obracają się w ruinę. - Nie trzeba zamykać bazy, panie Gavallan. To prawda, były nieporozumienia, głównie przez Petrofiego i tego Zatakiego. Ja nie jestem odpowiedzialny za to pobicie. To nie ja! - Starał się mówić spokojnie, choć wewnętrznie kipiał z gniewu. Chciał widzieć ich wszystkich w więzieniu, biczowanych i skamlących o litość, której by nie doznali. - Nie trzeba zamykać bazy, panie Gavallan. Można normalnie odbywać loty! - Jest już zamknięta - rzucił władczo Gavallan i spojrzał na Starke'a, poszukując jakiejś wskazówki. - Choć robię to bardzo niechętnie. - Tak, ma pan rację. - Głos Starke'a był przepełniony szacunkiem. - Oczywiście, może pan zamknąć bazę. Możemy inaczej rozmieścić helikoptery albo posypać je naftaliną i schować do szafy. W Bandar Dejlamie potrzebują niezwłocznie 212 do... do obsługiwania kon146 traktu Iran-Tody. Moglibyśmy wysłać im jedną maszynę, a inne odstawić. - Panie Gavallan - rzucił szybko Esfandiari - praca odbywa się z każdym dniem w coraz normalniejszych warunkach. Rewolucja zwyciężyła i jest zakończona, władzę sprawuje imam. Komitety... komitety wkrótce znikną. Będą kontrakty Guerneya, a to oznacza konieczność podwojenia liczby 212. Co do przedłużenia licencji... In sza'a Allah! Poczekamy jeszcze trzydzieści dni. Nie można podejmować pochopnych decyzji, panie Ga-vallan. Jesteście w tej bazie już od dawna, dużo tu zainwestowaliście i... - Wiem, ile zainwestowaliśmy - warknął Gavallan. Tym razem nie musiał udawać gniewu; aluzja była zbyt przejrzysta. - Świetnie, kapitanie Starke. Zrobię tak, jak pan radzi i, na Boga, lepiej, żeby się pan nie mylił. Proszę wysłać dziś dwóch ludzi 125. W przyszłym tygodniu przylecą ich zmiennicy. Proszę też wysłać jutro 212 do Bandar Dejlamu. Na jak długo maszyna ma być wypożyczona? - Sześć dni, proszę pana. Wróci w niedzielę. Gavallan zwrócił się do Esfandiariego. - Helikopter wróci, jeśli tutaj sytuacja ulegnie poprawie. - 212 jest nasz... 212 należy do bazy, panie Gavallan - szybko poprawił się Esfandiari. - Jest zapisany w naszych listach przewozowych i będzie musiał wrócić. A co do personelu, zarządzenie mówi, że najpierw przylatują nowi piloci i mechanicy, a dopiero potem ich poprzednicy mogą wyjechać...

68

- Więc musimy zmienić to zarządzenie, panie Esfandiari, albo od razu zamknę bazę - rzucił cierpko Gavallan, mając nadzieję, że groźba poskutkuje. - Starke, proszę wysłać dwóch ludzi dzisiaj, a resztę, oprócz niezbędnego personelu, czwartkowym lotem. W piątek przyślemy zmienników, jeśli sytuacja wróci do normy. Starke zauważył, że wściekłość Esfandiariego rośnie; szybko interweniował: 147 - Nie wolno nam latać w piątek, proszę pana. Załoga powinna przybyć w sobotę rano. Spojrzał na Esfandiariego. - Nie zgadza się pan? Przez chwilę Esfandiariemu wydawało się, ze wybuchnie. Długo tłumiony gniew omal nie zapanował nad rozsądkiem. .. . , - Jeśli... jeśli przeprosi pan za te obelgi i nieodpowiednie zachowanie. Zapadła głęboka cisza. Drzwi nadal były otwarte, w pokoju panował chłód, Starke jednak, zastanawiając się nad odpowiedzią, czuł strużki potu, spływające po plecach. Udało się osiągnąć bardzo dużo, ale Esfandiari nie jest głupcem: szybkie przeprosiny wzbudzą jego podejrzliwość, a odmowa może przekreślić to, co juz . Z °-yNie przeproszę, ale w przyszłości będę mówił „panie Esfandiari". . . Esfandiari bez słowa odwrócił się na pięcie i wypadł . z pokoju. Starke zamknął drzwi; czuł, że koszula pod : swetrem klei mu się do pleców. - O co, do cholery, chodziło, Duke? - zapytał ze ; złością Ayre. - Macie nierówno pod sufitem? - Chwileczkę, Freddy - przerwał Gavallan. - Duke, : czy Ważniak przełknie to wszystko? . ' - Nie... nie wiem. - Starke usiadł, czując, ze uginają ; się pod nim kolana. - Jezu. - Jeśli tak... jeśli tak... Duke, jesteś genialny! Wspaniały pomysł, świetny! . - Przejąłeś piłkę, Andy. To ty zrobiłeś przyłożenie. - Jeśli to było przyłożenie. Gavallan otarł pot z czoła. Zaczął wyjaśniać wszystko Ayre'owi, ale przerwał mu dzwonek telefonu. - Halo? Tu Starke... Jasne, poczekaj... Andy, to wieża. Mają łączność z NcIverem. Wazari pyta, czy chcesz od razu podejść, czy później się z nim połączysz. NcIver mówi, że ma dla ciebie wiadomość od faceta nazwiskiem Avisyard. W pomieszczeniu kontroli lotów Gavallan nacisnął przełącznik nadawania. Niemal mdliło go z niepokoju. 148 Wazari obserwował go, podobnie jak człowiek z Zielonych Opasek, znający angielski. - Tak, kapitanie NcIver? - Dobry wieczór, panie Gavallan. Cieszę się, że pana zastałem. - Głos NcIvera przebijał się przez trzaski i zakłócenia; nie można było z niego niczego wyczytać. - Jak pan mnie słyszy? - Trzy na pięć, kapitanie NcIver. Proszę mówić. - Właśnie dostałem teleks od Liz Chen. Treść: Proszę przesłać panu Gavallanowi następujący teleks z datą 25 lutego, który właśnie przyszedł. „Wyrażono zgodę na twoją prośbę [podpisano] Masson Avisyard". Kopia poszła do Asz Szargaz. Koniec wiadomości. Przez chwilę Gavallan nie wierzył własnym uszom. - Wyrażono zgodę? - Tak. Powtarzam: Wyrażono zgodę na twoją prośbę. Teleks podpisał Masson Avisyard. Co mam odpowiedzieć?

69

Gavallan z trudem powstrzymał się od promiennego uśmiechu. Masson był jego przyjacielem w Biurze Rejestracji Lotniczej w Londynie, a „prośba" dotyczyła masowego przyznania brytyjskiej rejestracji helikopterom stacjonującym w Iranie. - Proszę tylko potwierdzić odbiór wiadomości, kapitanie NcIver. - Możemy kontynuować planowanie. - Tak. Zgoda. Za chwilę wyjeżdżam, czy jest coś jeszcze? - W tej chwili nie, tylko rutynowe informacje. Przekażę je kapitanowi Starke'owi wieczorem podczas zwykłej rozmowy. Cieszę się z Massona. Szczęśliwych lądowań. - Dzięki, Mac, nawzajem. Gavallan wcisnął przełącznik i wręczył mikrofon sierżantowi Wazariemu. Zauważył blizny, złamany nos 1 brak kilku zębów, ale nic nie powiedział. Co można Wło powiedzieć? Dziękuję, sierżancie? Wazari wskazał przez okno ludzi obsługujących cysternę, którzy zwijali długi wąż. 149 - Samolot zatankowany, s... - Powstrzymał się od dodania: „sir". - My, eee, nie mamy oświetlenia pasa startowego; niech pan lepiej jak najszybciej wejdzie na pokład. - Dziękuję. - Gavallan niemal z lekkim sercem ruszył w kierunku schodów. Zatrzymał się, gdy ożyła wewnętrzna radiostacja bazy. - Tu komendant bazy. Proszę pana Gavallana. Wazari natychmiast wcisnął przełącznik. - Tak jest. - Zdenerwowany, wręczył mikrofon Ga-vallanowi, który stał się nagle bardzo czujny. - To major... przepraszam, pułkownik Czangiz. - Tak, pułkowniku? Andrew Gavallan. - Osobom postronnym nie wolno przesyłać drogą radiową zakodowanych wiadomości. Kim jest Masson Avisyard? - Inżynierem projektantem - odparł Gavallan. To właśnie przyszło mu w pierwszej chwili do głowy. Uważaj, ten sukinsyn jest sprytny, pomyślał. - Nie chciałem... - Czego dotyczyła „prośba" i kim jest... - Nastąpiła przerwa; słychać było przytłumione głosy. - Kim jest Liz Chen? - To moja sekretarka, pułkowniku. Prośba dotyczyła... - Czego? Chciał krzyknąć, lecz nagle znalazł właściwą odpowiedź. - ...ograniczenia siedzeń do konfiguracji sześciu rzędów po dwa fotele z każdej strony przejścia w nowym helikopterze X63. Wytwórnia chciała to zrobić inaczej, ale nasi inżynierowie uważają, że sześć na cztery zwiększy bezpieczeństwo, umożliwiając szybkie wychodzenie w sytuacji awaryjnej. Chodzi też o oszczędność i... - Tak, doskonale - przerwał mu pułkownik. - Powtarzam: nie można korzystać z radiostacji bez uprzedniego zezwolenia, jeśli nie chodzi o nagły wypadek. Poza tym oczywiście nie wolno kodować. Zakończono tankowanie pańskiego samolotu; ma pan zezwolenie na natychmiastowy start. Nie ma zgody na jutrzejsze lądowanie w celu zabrania ciała z wypadku w Zagrosie. 150 Echo Tango Lima Lima może wylądować w poniedziałek między 11:00 a 12:00, w zależności od potwierdzenia dowództwa, wysłanego do radaru na Kiszu. Dobranoc. - Ale uzyskaliśmy już formalną zgodę Teheranu. Mój pilot wręczył zezwolenie pańskiemu oficerowi zaraz po wylądowaniu. - Poniedziałkowe lądowanie zależy od potwierdzenia Dowództwa Lotnictwa Irańskiego. Pułkownik mówił jeszcze ostrzejszym tonem - Powtarzam: Dowództwa Lotnictwa Irańskiego. To jest baza lotnictwa irańskiego. Podlegacie przepisom i zarządzeniom lotnictwa irańskiego i musicie się do nich stosować. Czy pan zrozumiał? Po chwili Gavallan odpowiedział: - Tak, zrozumiałem, ale my prowadzimy operacje cywilne...

70

- Jesteście w Iranie, w bazie lotnictwa irańskiego, a zatem podlegacie przepisom i zarządzeniom lotnictwa irańskiego. Połączenie urwało się. Wazari nerwowo układał coś na swym, już i tak pedantycznie uporządkowanym, biurku. Niedziela 25 lutego 1979 ZAGROS, WIERCENIA BELLISSIMA, 11:05. Odczuwając przenikliwe zimno, Tom Lochart przyglądał się Jesperowi Almqvistowi, ekspertowi od wierceń, który manipulował dużym czopem, zawieszonym teraz na drucie nad odsłoniętym otworem wiertniczym. Wokół widać było wypalone po bombowym ataku terrorystów ruiny urządzeń i kontenerów mieszkalnych, które częściowo przykrył już świeży śnieg. - Opuszczaj - krzyknął młody Szwed. Jego asystent, oczekujący w małej kabinie, natychmiast uruchomił kołowrót. Walcząc z wiatrem, Jesper z trudem skierował czop do metalowej obudowy odwiertu. Czop składał się z ładunku wybuchowego, umieszczonego nad dwiema metalowymi czaszami, umocowanymi wokół gumowego pierścienia uszczelniającego. Lochart widział zmęczenie obu mężczyzn. Zamykali już 155 czternasty odwiert w ciągu trzech dni. Zostało jeszcze pięć, a do terminu upływającego o zachodzie słońca pozostało tylko siedem godzin. W dobrych warunkach praca przy każdym odwiercie zajmowała trzy godziny, nie licząc czasu niezbędnego na dotarcie do celu. - Sukinsyńskie warunki - mruknął równie zmęczony Lochart. Zbyt wiele godzin lotu od czasu, gdy Zielone Opaski z komitetu wyznaczyły termin, zbyt wiele problemów: zamykanie całego pola obejmującego jedenaście miejsc wierceń, lot do Szirazu po Jespera, przewożenie załóg do Szirazu od świtu do zmroku, transport części zamiennych do Kowissu, szybkie podejmowanie decyzji, co zabrać, a co zostawić. W tak krótkim czasie nie można było zrobić wszystkiego. Poza tym śmierć Jordona i zranienie Scota. - Tak, zatrzymaj w takim położeniu! - krzyknął Jesper i pobiegł przez śnieg do kabiny. Lochart widział, jak Szwed sprawdza wskaźnik głębokości i naciska guzik. Stłumiona eksplozja; z szybu buchnął kłąb dymu. Gdy Jesper wracał, asystent natychmiast wyciągnął resztki drutu, zanim pozostałości rury zamknęły otwór. „Ładunek wybuchowy sprawia, że łączą się dwie czasze" - wyjaśnił przedtem Jesper. - To wtłacza gumową uszczelkę w stalowe ocembrowanie; szyb jest zatkany, a uszczelka wystarcza na parę lat. Gdybyście chcieli znów go otworzyć, wrócimy tu ze specjalnym wiertłem, które wyciągnie czop. Szyb będzie jak nowo narodzony. Może". Otarł twarz rękawem. - Wynośmy się stąd do diabła, Tom! Wrócił do kabiny, wyłączył elektryczność, schował do torby wszystkie wydruki komputerowe i zamknął drzwi. - Co ze sprzętem? - Zostaje. Kabina jest w porządku. Wsiadajmy już, cholernie zmarzłem. - Jesper ruszył do lądowiska, gdzie oczekiwał 206. - Gdy tylko wrócę do Szirazu, wpadnę do IranOil. Załatwię zezwolenie na powrót i zabranie 156 kabin. Jedenaście kabin to kupa forsy; nie ma sensu, żeby tak sobie stały i nie pracowały. Zamknięte przetrwają około roku, zależnie od pogody. Są tak zaprojektowane, że wytrzymują złe warunki atmosferyczne, choć nie wandalizm. - Wskazał ruiny bazy. - Idiotyzm! - Tak.

71

- Idiotyzm! Tom, powinieneś widzieć szefów z IranOil, kiedy im powiedziałem, że was wyrzucają, a pan Sera zamyka pole. - Jasnowłosy, błękitnooki Jesper uśmiechnął się ponuro. Kwiczeli jak zarzynane świnie i przysięgali, że żaden komitet nie nakazał wstrzymania produkcji. - Nadal nie rozumiem, dlaczego nie przyjechali tu z tobą i nie zrobili porządku z tymi sukinsynami. - Poprosiłem ich, a oni odpowiedzieli, że w przyszłym tygodniu. To jest Iran. Nigdy nie przyjadą. - Obrzucił wzrokiem teren. - Tylko ten szyb dawał szesnaście tysięcy baryłek dziennie. Usiadł z przodu przy Locharcie. Jego asystent, małomówny Bretończyk, usadowił się z tyłu i zamknął drzwiczki. Lochart włączył silnik, nastawiając ogrzewanie na maksimum. - Teraz Wiercenia Maria, dobrze? Jesper zastanowił się. - Lepiej zostawić to na koniec. Wiercenia Rosa są ważniejsze. - Stłumił kolejne ziewniecie. Mamy tam dwa szyby do zakorkowania i jeden jeszcze działający. Biedne sukinsyny nie miały czasu i nie wyciągnęły jakichś dwóch tysięcy metrów rury; będziemy musieli zatykać z tym wszystkim w środku. Kurewskie marnotrawstwo. Zapiął pas i przysunął się bliżej do dmuchawy tłoczącej gorące powietrze. - Co z tym później zrobicie? - Rutyna. - Młody mężczyzna roześmiał się. - Trzeba będzie odkorkować, a potem wydobywać rurę odcinek po odcinku. To długo trwa, jest żmudne i drogie. Ziewnął, zamknął oczy i niemal natychmiast zasnął. 157 W Wierceniach Rosa czekał na nich Mimmo Sera. Na lądowisku stał już 212 z silnikiem pracującym na wolnych obrotach. Przy sterach siedział Jean-Luc; mężczyźni ładowali bagaż i wsiadali na pokład. - Buon 'giorno, Tom. - Cześć, Mimmo. Jak leci? - Lochart pomachał do Jean-Luca. , - To już moi ostatni ludzie, poza robotnikami, którzy mają pomóc Jesperowi. - Mimmo Sera padał ze zmęczenia. - Nie zdążyliśmy wyciągnąć rury z trójki. - Nie ma problemu, zakorkujemy tak jak jest. - Si. - Zmęczony uśmiech. - Pomyślcie o wszystkich pieniądzach, które tu zakopujecie. Jesper roześmiał się. - Dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt metrów po... Może zastosujemy specjalną cenę? Starszy mężczyzna w naturalny sposób wykonał wymowny, włoski gest. - Zostawię was tutaj. Kiedy mam wrócić? - zapytał Lochart. Jesper spojrzał na zegarek. Dochodziło południe. - O szesnastej trzydzieści, dobra? - Punktualnie szesnasta trzydzieści. Słońce zachodzi o osiemnastej trzydzieści siedem. Lochart ruszył do 212. Jean-Luc zawinął się w ciepłe ubrania, mimo to nadal wyglądał elegancko. - Zabieram tę partię bezpośrednio do Szirazu. Oni są ostatni, poza Mimmo i twoją załogą. - Dobra. Jak jest na dole? - Chaos. Śmierdzi jakimś nieszczęściem. Następnym. - Ty zawsze przewidujesz nieszczęście, chyba że śpisz. Nie przejmuj się, Jean-Luc. - Jasne, nie ma się czym przejmować. - Jean-Luc obserwował przez chwilę ładowanie, które było już na ukończeniu: plecaki, walizki, dwa psy, dwa koty i wielu czekających niecierpliwie mężczyzn. Odwrócił się i ści158 szonym głosem powiedział poważnie: - Tom, im szybciej wyjedziemy z Iranu, tym lepiej.

72

- Nie. Zagros to wyjątkowy przypadek. Tak" czy inaczej, mam nadzieję, że wszystko się jakoś ułoży. - Lochartowi przemknęła myśl o HBC, Szahrazad i Operacji Whirlwind. Nikomu tutaj nie powiedział o planie i swojej rozmowie ze Starke'em. - Zostawiam to tobie, Duke - oświadczył przed odlotem. - Załatwisz to lepiej ode mnie. Ja jestem zdecydowanie przeciwny. - Jasne, to twój przywilej. Mac zatwierdził poniedziałkowy lot do Teheranu. - Dzięki. Widział się już z Szahrazad? - Nie, Tom, jeszcze nie. Gdzie ona, u diabła, jest? - pomyślał, czując szarpiący ból. - Zobaczymy się w bazie, Jean-Luc. Bezpiecznej podróży. - Dopilnuj, żeby Scot i Rodrigues byli gotowi, gdy wrócę. Muszę się spieszyć, jeśli mam dzisiaj dotrzeć do Asz Szargaz. - Drzwi kabiny zatrzasnęły się. Jean-Luc rozejrzał się i zobaczył uniesiony kciuk. Potwierdził i znów się odwrócił. - Już lecę. Dopilnuj, żeby Scot wszedł na pokład po cichu, dobra? Nie chcę, żeby ktoś mnie zestrzelił. Nadal twierdzę, że chodzi im o Scota, a nie o kogoś innego. Lochart ponuro skinął głową i ruszył w stronę swego 206. Nieszczęście nastąpiło wczoraj o świcie, gdy wracał z Kowissu. Jean-Luc właśnie wstawał z łóżka i przypadkiem wyjrzał przez okno. - Oni dwaj, Jordon i Scot, byli bardzo blisko siebie. Nieśli razem jakąś część, żeby załadować ją do HIW - opowiadał Lochartowi zaraz po jego wylądowaniu. - Nie widziałem pierwszych strzałów, tylko je usłyszałem. Jordon krzyknął i zatoczył się; dostał w głowę. Scot spojrzał w kierunku drzew za hangarem, potem pochylił się i próbował pomóc Jordonowi. Ja widziałem tylu 159 zastrzelonych, że wiedziałem, iż biedny Effer był martwy, jeszcze zanim upadł w śnieg. Potem rozległy się kolejne trzy czy cztery strzały, ale nie z broni maszynowej. Raczej coś podobnego do pistoletu automatycznego. Tym razem Scot dostał w ramię; to nim zakręciło i upadł tak, że Jordon leżał między nim a drzewami. Potem ktoś strzelał dalej... do Scota, Tom. Jestem tego pewien. - Jak możesz być pewien, Jean-Luc? - Jestem. Effer był dokładnie na linii ognia, dokładnie. Przejął na siebie wszystkie pociski. Atakujący nie strzelali po całej bazie, tylko celowali w Scota. Złapałem swój pistolet sygnalizacyjny i wyskoczyłem w kierunku drzew. Gdy dotarłem do Scota, miał drgawki, a Jordon leżał bezwładnie. Dostał chyba z osiem razy. Zabraliśmy Scota do felczera. Czuje się dobrze, Tom, to tylko postrzał w ramię. Patrzyłem, jak zakładali mu opatrunek. Rana czysta, a pocisk wyszedł z drugiej strony. Lochart natychmiast poszedł do kontenera, który nazywali izbą chorych. Felczer, Kevin 0'Sweeney, po-wiedział: - Z nim wszystko w porządku, kapitanie. - Tak - potwierdził Scot. Miał białą twarz i nadal był w szoku. - Naprawdę w porządku, Tom. - Kevin, pozwól mi porozmawiać przez chwilę ze Scotem. - Gdy zostali sami, zapytał cicho: - Scot, co się wydarzyło, gdy mnie nie było? Rozmawiałeś z Ni-czak-chanem? Z kimś z wioski? - Nie, z nikim. - I nie powiedziałeś nikomu, co się wydarzyło na placu? - Nie, nie, wcale nie. Dlaczego pytasz? O co chodzi, Tom? - Jean-Luc uważa, że ty byłeś celem ataku. Nie Jordon, nie baza, tylko ty. - Jezu! Stary Effer dostał przeze mnie?

73

Lochart pamiętał, jak wstrząśnięty był Scot. W bazie panował nastrój grozy. Wszyscy gorączkowo pakowali 160 części zamienne do dwóch 212, 206 i alouette. Ostatni dzień w Zagrosie. Jedynym jaśniejszym punktem wczorajszego dnia była kolacja: upieczony na świeżym powietrzu udziec młodej dzikiej kozy, przygotowany następnie przez Jean-Luca z pysznym irańskim ryżem, i choreszt. - Wspaniała pieczeń, Jean-Luc - pochwalił. - Bez francuskiego czosnku i moich umiejętności smakowałaby jak angielska pieczeń ze starego barana, tfu! - Kucharz kupił to w wiosce? - Nie, to prezent. Młody Darius, ten, który zna angielski, przyniósł w piątek oprawione mięso jako podarunek od żony Niczaka. Lochart poczuł nagle, że kawałek mięsa rośnie mu w ustach. - Od jego żony? - Oui. Darius powiedział, że rano upolowała kozę. Mon Dieu, nie wiedziałem, że ona poluje, a ty? O co chodzi, Tom? - Dla kogo był ten prezent? Jean-Luc zmarszczył brwi. - Dla mnie i w ogóle bazy... Darius powiedział: „To od kalandara dla bazy i żeby podziękować za pomoc, jakiej Francja udzieliła imamowi, niech Bóg go strzeże". Dlaczego pytasz? - Nieważne - odpowiedział Lochart, ale później odciągnął Scota na stronę. - Czy byłeś tutaj, kiedy Darius przyniósł kozę? - Tak, tak, byłem. Akurat siedziałem w biurze i podziękowałem mu za... - Scot pobladł. Teraz, kiedy o tym myślę... Darius powiedział, odchodząc: „To dobrze, że żona kalandara świetnie strzela, prawda?" Odpowiedziałem chyba tak: „Tak, fantastycznie". Może w ten sposób się wygadałem, prawda? - Tak, a jeśli połączyć to z tym, co ja chlapnąłem... Teraz uważam, że to była pułapka. Ja też w nią wpadłem. Niczak-chan wie, że my obaj możemy świadczyć przeciwko wiosce. 161 Zeszłej nocy i przez cały dzień Lochart zastanawiał się, co zrobić, w jaki sposób wydostać stąd siebie i Sco-ta Dotychczas nie znalazł rozwiązania. ' Pogrążony w myślach, wsiadł do 206, poczekał, az Jean-Luc będzie gotowy i wystartował. Teraz przelatywał nad Wąwozem Upadłych Wielbłądów. Droga prowadząca do wioski nadal ginęła pod tonami śniegu który zszedł z lawiną. Nigdy jej nie odkopią, pomyślał. Na pofalowanym wzniesieniu widział stada kóz i owiec, pilnowane przez pasterzy. Z przodu wyrastała wioska Jaz-dek Minął ją. Budynek szkoły był jak blizna na powierzchni ziemi: czarny wśród bieli. Przez placyk przechodziło kilku wieśniaków; spojrzeli w górę i powrócili do swoich spraw. Nie żałuję, że wyjeżdżamy, pomyślał. Na pewno nie teraz, gdy Jordon został zamordowany. Zagros Trzy już nigdy nie będzie tym, co przedtem. W bazie panowało zamieszanie; kłębili się tam ludzie, ostatni z tych, których przywieziono z innych wierceń i którzy mieli polecieć do Szirazu, a stamtąd za granicę. Zmęczeni mechanicy klnąc pakowali części zamienne, ustawiali stosy pak i skrzyń do zabrania do Kowissu. Zanim jeszcze wyszedł z kokpitu, nadjechała cysterna z paliwem. Na masce siedział zawadiacko Fred-dy Ayre. Wczoraj, na skutek sugestii Starke'a, Lochart przywiózł Ayre'a i innego pilota, Clausa Schwarteneg-gera, by zastępowali Scota. r - Teraz ja polecę, Tom - oświadczył Ayre. - Ty idz i coś zjedz. - Dzięki, Freddy. Jak leci?

74

- Marnie. Claus zabrał następny ładunek części do 'Kowissu; wróci tak, żeby jeszcze zdążyć zabrać ostatni. Przed zachodem słońca zabieram alouette. Jest wyładowana po brzegi i jeszcze trochę. Czym chcesz odlecieć? - 212. Będę miał na pokładzie Jordona. Claus może zabrać 206. Lecisz do Szirazu? - Tak. Musimy tam zawieźć jeszcze dziesięciu chłopa. Myślałem, czy nie zabrać teraz po pięciu pasażerów zamiast czterech, co? 162 - Jeśli są mali i bez bagażu, i ja o tym nie wiem, dobra? Ayre roześmiał się. Zimno sprawiło, że jego sińce były wyraźnie widoczne. - Oni wszyscy są tak zaniepokojeni, że chyba nie przejmują się za bardzo bagażami. Jeden z chłopaków z Wierceń Maria powiedział, że w okolicy słychać było strzały. - Pewnie jakiś mieszkaniec wioski polował. - Pomyślał z przerażeniem o łowczyni z potężnym karabinem i o tym, że wszyscy członkowie szczepu Kaszkajów słyną jako wyborowi strzelcy. Jesteśmy tak cholernie bezradni, pomyślał, ale nie dał tego po sobie poznać. - Szczęśliwej drogi, Freddy. - Poszedł do kuchni i wziął porcję gorącego choresztu. - Agha - rzucił nerwowo kucharz. Jego czterej pomocnicy przybliżyli się. - Należy się nam wypłata za dwa miesiące. Co będzie z naszą wypłatą i w ogóle z nami? - Już ci mówiłem, Ali. Odwieziemy was do domu, do Szirazu. Dziś po południu. Tam dokonamy wypłaty, a gdy tylko będę mógł, wyślę wam miesięczną odprawę. Będziemy się kontaktować przez IranOil, jak zwykle. Zatrudnimy was znowu, kiedy wrócimy. - Dziękuję, agha. - Kucharz pracował u nich od roku. Był chudy i blady; cierpiał na wrzód żołądka. - Nie chcę zostać wśród tych barbarzyńców - dodał nerwowo. - Kiedy po południu? - Przed zachodem słońca. O czwartej zacznijcie sprzątać i uporządkujcie wszystko. - Ale, agha, po co to robić? Gdy tylko wyjedziemy, ci zawszeni mieszkańcy Jazdek przyjdą i wszystko roz-kradną. - Wiem - zgodził się Lochart. - A jednak sprzątnijcie i zróbcie porządek. Zamknę drzwi. Może nie przyjdą. - Wedle woli Boga, agha, ale na pewno przyjdą. Lochart skończył posiłek i poszedł do biura. Był tam Scot Gavallan. Miał ściągniętą bólem twarz i rękę na 163 temblaku. Otworzyły się drzwi i wszedł Rod Rodrigues. Miał ziemistą cerę i podkrążone oczy. - Cześć, Tom, chyba nie zapomniałeś, co? - zapytał niespokojnie. - Nie ma mnie na liście przewozowej. - Nie ma problemu. Scot, Rod leci HJX. Zabierze się z tobą i Jean-Lukiem do Asz Szargaz. - Świetnie, ale ja się dobrze czuję. Chyba raczej polecę do Kowissu. - Jezus Maria! Lecisz do Asz Szargaz i kropka! Scot zaczerwienił się. - Tak, w porządku, Tom. Wyszedł. Ciszę przerwał Rodrigues. - Tom, co poślemy HJX? - A skąd, do jasnej cholery, mam wiedzieć... - Lo-chart urwał. - Przepraszam, jestem zmęczony. Przepraszam. - Nie przejmuj się, Tom, wszyscy jesteśmy przemęczeni. Ma polecieć pusty czy co? Lochart z wysiłkiem odegnał od siebie falę znużenia. Nie, załaduj zapasowy silnik i dodaj tyle części do 212, ile wlezie. - Jasne, tak będzie dobrze. Może... Otworzyły się drzwi i wbiegł Scot. - Niczak-chan! Wyjrzyjcie przez okno!

75

Drogą od wioski nadchodziło dwudziestu paru ludzi. Wszyscy uzbrojeni. Inni rozbiegli się już po terenie bazy. Niczak-chan szedł prosto do kontenera biurowego. Lochart podszedł do okienka z tyłu i otworzył je jednym szarpnięciem. - Scot, leć do mnie. Unikaj okien, nie pozwól, żeby cię zobaczyli, i nie ruszaj się stamtąd, dopóki po ciebie nie przyjdę. Szybko! Scot wygramolił się na zewnątrz i pobiegł. Lochart zatrzasnął okno. Drzwi stanęły otworem. Lochart wstał. - Salam, kalandarze. - Salam. W lesie pojawili się obcy. To muszą być terroryści, więc przyszliśmy, żeby was ochraniać. - Niczak-chan rzucił twarde spojrzenie. - Wedle woli Boga, 164 ale nie chciałbym, żeby ktoś jeszcze zginął, zanim odejdziecie. Będziemy tu do zachodu słońca. Wyszedł. - Co on powiedział? - zapytał nie znający farsi Rodrigues. Lochart przetłumaczył i zobaczył, że mechanik drgnął. - Nie ma problemu, Rod - powiedział, skrywając strach. Nie można wystartować ani wylądować, nie lecąc nad lasem; nisko, powoli, stanowiąc łatwy cel. Terroryści? Gówno! Niczak wie o Scocie, wie o mnie. Założę się, że rozmieścił wszędzie strzelców. Jeśli zostanie do zachodu słońca, nie wymkniemy się; będzie wiedział, którym śmigłowcem lecimy. In sza a Allah. Tak, ale co, do cholery, można teraz zrobić? - Niczak-chan zna te okolice - rzucił lekko, nie chcąc straszyć Roda. Już i tak wystarczało strachu dla całej bazy. - Jeśli terroryści tam są, on nas obroni, Rod. Zapasowy silnik zapakowany? - Co? Jasne, Tom, jasne. - Zajmij się załadunkiem, zobaczymy się później. Nie ma strachu. Lochart przez dłuższą chwilę wpatrywał się w ścianę. Gdy nadszedł czas powrotu do Wierceń Rosa, udał się na poszukiwanie Niczak-chana. - Czy chciałby pan, kalandarze, sprawdzić, czy odpowiednio zabezpieczono Wiercenia Rosa? - zapytał, gdy go odnalazł. Choć starzec odniósł się niechętnie do tego pomysłu, Lochart, uciekając się do pochlebstw, namówił go w końcu, aby mu towarzyszył. Wiedział, że mając na pokładzie chana jest chwilowo bezpieczny. Na razie się udało, pomyślał z ulgą. Muszę wyjechać ostatni. Muszę być bardzo sprytny, dopóki nie będziemy daleko, Scot i ja. Zbyt wiele mam do stracenia: Scota, chłopaków, Szahrazad, wszystko. WIERCENIA ROSA, 17:00. Jesper prowadził ciężarówkę z dużą prędkością po szlaku wśród sosen, wiodą165 cym do ostatniego odwiertu. Obok niego siedział Mimmo Sera, a robotnik i asystent zajęli miejsca z tyłu. Jesper nucił cicho, głównie po to, żeby nie zasnąć. Płaskowyż był rozległy, odwierty odległe od siebie prawie o pół kilometra, krajobraz piękny i dziki. - Jesteśmy spóźnieni - zauważył ze zmęczeniem w głosie Mimmo Sera, patrząc na obniżające się nieubłaganie słońce. - Stronzo! - Damy radę - odparł Jesper. Wyjął z kieszeni ostatni energetyczny baton czekoladowy. Zjedli go, dzieląc się nim po połowie. - Tu jest tak jak w Szwecji - dodał, ścinając zakręt. Szybka jazda sprawiała mu przyjemność. - Nigdy nie byłem w Szwecji. To już tutaj - powiedział Mimmo Sera. Odwiert wykonano na polanie; był już eksploatowany i dawał 12 tysięcy baryłek dziennie - pole było niezwykle bogate. Nad odwiertem piętrzyła się plątanina rur i zaworów, zwana bożonarodzeniową choinką, która łączyła go z głównym rurociągiem. - Od tego zaczęliśmy rzucił obojętnie - kiedy ciebie jeszcze tu nie było.

76

Gdy Jesper wyłączył silnik, zapadła niesamowita cisza. W tym miejscu wydobywano ropę bez użycia pomp. Zastępował je stłoczony pod ogromnym ciśnieniem gaz, tysiące metrów pod powierzchnią ziemi. Wystarczyłoby go jeszcze na wiele lat. - Mamy zbyt mało czasu, żeby zakorkować go prawidłowo, panie Sera, chyba że chce się pan tu zasiedzieć. Starszy mężczyzna pokręcił głową i naciągnął na uszy wełnianą czapkę. - Jak długo wytrzymają zawory? Jesper wzruszył ramionami. - Powinny tyle, ile się chce. Ale bez konserwacji i sprawdzania od czasu do czasu? Nie wiem. Praktycznie w nieskończoność, jeśli nie będzie wybuchu gazu albo jeśli nie nawali któryś z zaworów lub czopów. - Stronzo! 166 - Stronzo - zgodził się Jesper. Skinął na asystenta i robotnika. - Tylko zamykamy, bez czopowania. - Pod stopami skrzypiał śnieg. Wiatr poruszał wierzchołkami drzew. Usłyszeli odgłos silnika helikoptera zbliżającego się od strony bazy. - Do roboty. Nie było ich widać z lądowiska i głównych zabudowań Rosy oddalonych o pół kilometra. Zirytowany Mimmo zapalił papierosa, oparł się o maskę samochodu i spojrzał na trzech pracujących szybko mężczyzn. Szarpali się z niektórymi zapieczonymi zaworami, aż wreszcie przynieśli ogromny klucz, żeby je odblokować. Pocisk odbił się rykoszetem od „choinki", aż echo kuli uderzającej w stal rozeszło się po lesie. Znieruchomieli. Nic. - Widzieliście, skąd strzelano? - mruknął Jesper. Nie padła żadna odpowiedź. Czekali. Nic się nie wydarzyło. - Skończmy z tym - powiedział. Nacisnął ciężarem całego ciała na klucz. Inni ruszyli, żeby mu pomóc. Natychmiast padł następny strzał. Kula przebiła przednią szybę ciężarówki i wyrwała dziurę w burcie kabiny. Po drodze stłukła ekran komputera i zniszczyła część aparatury elektrycznej. Znów cisza. Wokół żadnego ruchu. Tylko wiatr i trochę padającego śniegu. Odgłos silnika helikoptera dochodził teraz od oświetlonego lądowiska. Mimmo Sera krzyknął w farsi: - Zamykamy szyb, ekscelencje, żeby był bezpieczny. Zamkniemy go i odjedziemy. - Postali chwilę, lecz nie doczekali się odpowiedzi. Krzyknął powtórnie: - Tylko zabezpieczamy odwiert! Dla Iranu, a nie dla siebie! Dla Iranu i imama! To wasza ropa, a nie nasza! Znów czekali i znów cisza zakłócana tylko zwykłymi odgłosami lasu. Skrzypiały gałęzie. Gdzieś daleko głos jakiegoś zwierzęcia. - Mamma mia - zachrypiał Mimmo. Podszedł do klucza i podniósł go z ziemi; pocisk przeleciał tak blisko twarzy Sery, że poczuł podmuch powietrza. Teraz się przestraszył. Trzymany przez rękawicę klucz wyśliznął 167 się i znów upadł na ziemię. - Wszyscy do ciężarówki. Odjeżdżamy. Wycofał się i usiadł na przednim siedzeniu. Inni poszli jego śladem. Poza Jesperem, który podniósł klucz. Gdy zobaczył spustoszenie, jakie pocisk wyrządził w kabinie ciężarówki i w sprzęcie, nie wytrzymał. Z zaciętym spojrzeniem cisnął kluczem w kierunku lasu i głośno zaklął. Stał na lekko rozstawionych nogach. Wiedział, że jest łatwym celem, ale jakoś o to nie dbał. - Fórbannades shitdjavlarrr! - Wracaj do samochodu! - krzyknął Mimmo. — Fórbannades shitdjavlarrrrr - mruknął ponownie Jesper; szwedzkie przekleństwo uspokajało go. Wszedł do szoferki i usiadł za kierownicą. Ciężarówka ruszyła i wjechała na drogę, którą przybyła. Gdy zniknęła z zasięgu wzroku, na „choinkę" spadł z obu stron lasu grad pocisków.

77

Odłupywały kawałki metalu i świszcząc wpadały w śnieg albo ulatywały w niebo. Potem zapadła cisza. Ktoś roześmiał się i zawołał: - Allahhhu Akbarrr... Krzyk odbił się echem. Potem ucichł. W ZAGROSIE TRZY, 18:38. Słońce dotknęło horyzontu. Ładowano części zamienne i ostatnie sztuki bagażu. Wszystkie cztery śmigłowce stały w rzędzie: dwa 212, jeden 206 i alouette. Piloci byli gotowi, Jean-Luc chodził tam i z powrotem. Start niektórych maszyn opóźnił się z powodu Niczak-chana, który wcześniej arbitralnie nakazał, aby wszystkie helikoptery wystartowały równocześnie, co uniemożliwiało Jean-Lucowi lot do Asz Szargaz. Musiał poprzestać na Szirazie i tam przenocować, gdyż w Iranie nocne loty nie były dozwolone. - Wytłumacz mu to jeszcze raz, Tom - poprosił rozzłoszczony Jean-Luc. - Odmówił już tobie i odmówił mnie, a więc na pewno odmówił. Zresztą, teraz i tak jest za późno! Wszystko gotowe, Freddy? 168 - Tak - zawołał zirytowany Ayre. - Czekamy już od godziny albo i dłużej! Lochart z ponurym wyrazem twarzy podszedł do Niczak-chana, który zauważył gniew obcych i nie okazując tego, cieszył się, że pokrzyżował im plany. Obok kalandara stał człowiek z zieloną opaską - Lochart zakładał, że tó-'członek komitetu - i kilku wieśniaków. Podczas popołudnia reszta stopniowo się rozeszła. Poszli do lasu, pomyślał Lochart i poczuł, że ma wyschnięte usta. - Kalandarze, jesteśmy już prawie gotowi. - Wedle woli Boga. - Freddy, teraz ostatni ładunek! - zawołał Lochart. Zdjął czapkę, inni zrobili to samo, gdy Ayre, Rodrigues i dwaj mechanicy wynieśli skleconą naprędce trumnę z hangaru, ponieśli ją przez śnieg i ostrożnie włożyli do 212 Jean-Luca. Gdy było już po wszystkim, Lochart odsunął się na bok. - Lecący do Szirazu na pokład! - Uścisnął dłonie Mimmy, Jespera, robotnika i Szweda asystenta. Weszli na pokład i umościli się pomiędzy bagażami, częściami zamiennymi i trumną. Mimmo Sera i włoski robotnik przeżegnali się i zapięli pasy. Jean-Luc zajął miejsce pilota, Rodrigues usiadł obok niego. Lochart zwrócił się do pozostałych mężczyzn: - Wszyscy na pokład! Wchodzili obrzucani bacznymi spojrzeniami Niczak-chana i człowieka z Zielonych Opasek. Ayre prowadził alouette, Claus Schwartenegger.- 206. Wszystkie miejsca były zajęte, zbiorniki pełne paliwa, zapchane ładownie. Do zewnętrznych wsporników płóz umocowano zapasowe płaty rotorów. Obciążenie 212 Locharta wykraczało poza dopuszczalne maksimum. - Po drodze do Kowissu spalimy dużo paliwa, co zmniejszy obciążenie do dozwolonej wielkości. Zresztą mamy przez cały czas z górki - powiedział pilotom podczas odprawy. Teraz stał sam na śniegu w Zagrosie Trzy. Wszyscy pasażerowie zapięli pasy. Zamknięto już drzwi. 169 - Uruchomić silniki! - krzyknął, czując coraz większe napięcie. Powiedział chanowi, że sam pokieruje odlotem. Kalandar i człowiek z zieloną opaską podeszli do Locharta. - Młody pilot, ten ranny, gdzie on jest?

78

- Kto? Ach, Scot? Jeśli nie ma go tutaj, to musi być w Szirazie, kalandarze - odpowiedział Lochart. Zorientował się, że Niczaka ogarnia gniew. Zielonej Opasce opadła szczęka. - A o co chodzi? - To niemożliwe - oświadczył człowiek z zieloną opaską. - Nie widziałem, żeby wchodził na pokład, więc musiał polecieć wcześniej... - Lochart podniósł głos, żeby słyszano go poprzez ryk zwiększających obroty silników. - ...Kiedy byliśmy w Wierceniach Rosa i Maria, kalandarze. - A o co chodzi? - To niemożliwe, kalandarze - powtórzył ze strachem w głosie Zielona Opaska, gdy starzec na niego spojrzał. - Bardzo starannie obserwowałem! Lochart dał nurka pod wirujące śmigło i podszedł do okienka 212 Jean-Luca, wyciągając z kieszeni kopertę. - Proszę, Jean-Luc, bonne chance - powiedział i wręczył kopertę pilotowi. - Startuj! Dojrzał cień uśmiechu i wycofał się w bezpieczne miejsce. Jean-Luc włączył maksymalną moc, aby szybko oderwać się od ziemi; helikopter poderwał się w górę i odleciał. Młócone rotorem powietrze szarpało ubraniami Locharta i wieśniaków; słowa wykrzykiwane przez Niczak-chana tonęły w ryku silnika. Jednocześnie - tak jak się umówili - Ayre i Schwar-tenegger odpalili silniki; oddalili się od siebie i zaczęli powoli wznosić maszyny, kierując się ku linii drzew. Lochart me tracił nadziei, gdy nagle rozwścieczony cziow,ek z zieloną opaską szarpnął go za rękaw. Młodv niwSZ! ~ krzykn^- ~ Skłamałeś kalandarowi! że skłamałeś! dowiedz kalandarowi, 170 Lochart wyszarpnął gwałtownie rękaw; wiedział, że każda sekunda oznacza więcej centymetrów wysokości, więcej metrów do pokonania, zanim będzie bezpieczny. - Dlaczego miałbym kłamać? Jeśli młodego pilota nie ma w Szirazie, to musi być tutaj! Przeszukaj obóz, przeszukaj helikopter. No już! Sprawdźmy najpierw śmigłowiec! - Podszedł do 212 i stanął w otwartych drzwiczkach; rzucił ukradkowe spojrzenie i upewnił się, że 212 Jean-Luca przekroczył już linię drzew. Przeciążona maszyna Ayre'a dopiero to robiła, a 206 jeszcze tam nie dotarł. - Na wszystkie imiona Boga, przeszukajmy. - Starał się zwrócić na siebie ich uwagę, odciągnąć ją od uciekających helikopterów. Nie chciał, żeby szukali w helikopterze, tylko na terenie obozu. - Jak człowiek mógłby się tu ukryć? To niemożliwe. Co z biurem i kontenerami? Może tam się schował... Zielona Opaska zerwał z ramienia karabin i wymierzył w Locharta. - Powiedz kalandarowi, że skłamałeś albo zginiesz! Niczak-chan, niemal bez wysiłku, gniewnie wyrwał karabin z rąk młodzieńca i rzucił go w śnieg. - W Zagrosie ja jestem prawem, a nie ty! Wracaj do wioski! Przestraszony młody człowiek natychmiast usłuchał. Mieszkańcy wioski czekali i patrzyli. Ponure spojrzenie Niczak-chana wędrowało od helikoptera do helikoptera. Były już daleko, ale ciągle w zasięgu strzelców, których rozmieścił wokół bazy. Mieli otworzyć ogień tylko na jego sygnał, tylko na sygnał. Jeden z mniejszych helikopterów przechylił się, zataczając krąg i nabierając wysokości tak szybko, jak to było możliwe. Żeby nas obserwować, pomyślał Niczak-chan, żeby zobaczyć, co się wydarzy. Wedle woli Boga. - Zestrzelenie latających maszyn jest niebezpieczne - powiedziała wcześniej jego żona. - Może sprowadzić na nas nowe nieszczęście.

79

- To zrobią terroryści, a nie my. Młody pilot nas widział i znający farsi pilot-kalandar o tym wie. Oni nie mogą się wymknąć. Terroryści nie znają litości, nie 171 dbaj, o prawo i por««, &LL$L%** „ie ma? Czji te W™J°*J%% gknic naszych największy wróg, ten> kt0^ 8° w Przynajmniej ten - Tak, tak, widziałem. Rewolucyj._ To był Ust zaadresowany do KomUetu ^ nego w Szirazie i jego kopia dl^^~gprzez mlode-w Dubaju za Wielkim Morzem. P°dPf0ypf"e dokład-go pilota i poświadczony przeze« °^ zrobił nie, co wydarzyło sie na placu w wiosce ^^ komu, kto został zastrzelony i du mc^ zanim Opasek związano i wrzu^ ^ C^ Takze to, jak runęła do Wąwozu Padlych WielWąaow. zamordowano Nasiriego ^^^ słowo: mor-- Kłamstwa, same kłamstwa! co to derstwo? Tak się mówi o ^^f^m obecności woli Boga - mówił ponuro ****°>*Thafta mieszkańców wioski, którzy J^KańSe^o Szacha, - Byl znanym poplecznikiem ^^fwgiekle. z którym na pewno -I^ffjJ^Sy służący, - Może tak, a może me. Mozę moj jj zamordowany tutaj przez tchórzhwycpach syn^, stanął już przed Jedynym Bogiem, a Bog wic, * prawdę! - On nie był muzułmaninem; nie służył islamowi.. - Ale byl chrześcijaninem. Chrześcijanie służą Jeay-nemu Bogu, a członek mojego szczepu został zdradziecko zamordowany przez tchórzy, synów psów, którzy nie mieli odwagi wystąpić otwarcie. To przeklęci zjada172 cze gówna i ludzie Lewej Ręki! To prawda, że on został zamordowany, tak jak inny chrześcijanin na terenie wierceń. Na Boga i Jego proroka! Ich śmierć będzie pomszczona! Niczak-chan wzruszył ramionami. - Terroryści - huknął, bardzo zaniepokojony. - Terroryści to zrobili, oczywiście, że oni! A co do listu, to zawiera same kłamstwa, kłamstwa, pilot jest kłamcą. Wszyscy wiemy, co się wydarzyło w wiosce. Mówił same kłamstwa. - Więc może list nie powinien zostać doręczony. - Lochart bardzo staranne dobierał słowa. - Obrońcie mnie przed „terrorystami", gdy będę odlatywał. Tylko ja mogę zapobiec doręczeniu listu. - Z mocno bijącym sercem patrzył, jak starzec wyjmuje papierosa i ważąc wszystkie za i przeciw, zapala go zapalniczką Jordona. Lochart zastanawiał się znów, jak wziąć odwet za zamordowanie Jordona; ta część planu była jeszcze nie dopracowana, ale wszystkie inne sprawdziły się doskonale: odciągnięcie na bok zbyt czujnego Niczak-chana, schowanie Scota Gavallana w trumnie, którą wnieśli potem do 212 Jean-Luca, a owinięte całunem ciało Jordona schowali już wcześniej do długiej skrzyni po rotorach ogonowych i wnieśli do 212 Locharta. Potem list i równoczesny start trzech śmigłowców - wszystko dokładnie według planu. Teraz nadszedł czas ostatniego posunięcia. Ayre w alouette zataczał w górze kręgi, daleko poza zasięgiem strzału. - Salam, kalandarze, Bóg osądzi cię sprawiedliwie - powiedział i ruszył w kierunku kokpitu. - Ja nie panuję nad terrorystami! - Ponieważ Lochart nie zatrzymał się, Niczak-chan krzyknął jeszcze głośniej: - Dlaczego miałbyś zapobiec doręczeniu tych kłamstw, co? Lochart wsiadł do kokpitu. Chciałby już być daleko stąd; nienawidził tego miejsca i tego starca. - Ponieważ, w obliczu Boga, ubolewam nad kłamstwem. 173 - W obliczu Boga! Czy przeszkodzisz w doręczeniu tych kłamstw?

80

- W obliczu Boga, dopilnuję, żeby ten list został spalony. Bóg osądzi ciebie, kalandarze, i Jazdek. Wcisnął starter. Pierwszy silnik zapalił, a śmigło rozpoczęło powolne obroty. Następne przełączniki. Teraz chwycił też drugi silnik. Lochart przez cały czas obserwował starca. Zgnij w piekle, staruszku, pomyślał, jesteś splamiony krwią Jordona i Gianniego. Jestem tego pewien, choć nie mam dowodów. Może będziesz splamiony także moją. Chwila oczekiwania. Wszystkie wskaźniki na zielonym. W górę. Niczak-chan zobaczył, że helikopter drgnął i uniósł się w powietrze. Starzec zawahał się, a potem powoli odwrócił i zaczął odchodzić. Tak łatwo byłoby unieść rękę, pomyślał. Tak szybko niewierny i ten wyjący potwór zamieniliby się w zwłoki uwięzione w spadającym na ziemię grobowcu. A co do listu? Kłamstwa, same kłamstwa. Dwaj ludzie nie żyją? Wszyscy wiedzą, że to ich wina. Zapraszaliśmy ich tutaj? Nie, przybyli, żeby wykorzystywać naszą ziemię. Gdyby się tu nie pchali, żyliby jeszcze i oczekiwali na piekło, które na pewno jest ich przeznaczeniem. Nie spuszczał z oczu powietrznej maszyny. Jest jeszcze dużo czasu. Palił powoli, dym sprawiał mu wielką przyjemność. Cieszyła go myśl, że może unicestwić tak wielką maszynę, podnosząc po prostu rękę. Ale nie podnosił. Pamiętał radę swojej kobiety. Zapalił od niedopałka następnego papierosa i zaciągnął się dymem; czekał cierpliwie. Wkrótce nienawistny dźwięk silnika zaczął dochodzić z oddali, zamierać. Zobaczył, że mniejsza maszyna przestała krążyć i także skierował się na południe i zachód. Gdy dźwięki maszyn niewiernych na dobre ucichły, osądził, że spokój znów powrócił do Zagrosu. - Spalcie bazę - powiedział. Wkrótce płomienie strzeliły wysoko. Bez żalu rzucił zapalniczkę w ogień i poszedł do domu. 174 OKOLICE BAZY LOTNICZEJ W BANDAR DEJLAMBE, 9:16. W strumieniach ulewnego deszczu furgonetka Subaru ze znakiem Iran-Tody na drzwiczkach mknęła po drodze pełnej dołów i kałuż. Wycieraczki pracowały na najwyższym biegu; kierowcą był Irańczyk. Obok niego siedział przypięty pasami nieco przestraszony Scragger, a z tyłu Japończyk, mechanik radiowy, trzymał się, czego mógł. Poprzez strugi deszczu Scragger zobaczył autobus blokujący więcej niż połowę drogi, a nieco dalej nadjeżdżający z przeciwka samochód. - Minoru, powiedz mu, żeby zwolnił. Powtórz to jeszcze raz. Jemu brakuje piątej klepki. Młody Japończyk nachylił się i powiedział coś ostro w farsi. Kierowca uprzejmie skinął głową i nie zareagował. Położył dłoń na klaksonie i trzymał ją tam, gdy 177 wjeżdżał na lewy pas ruchu, żeby wyprzedzić autobus. Zamiast zahamować, przyspieszył, wpadł w poślizg, odzyskał panowanie nad samochodem i ledwie zmieścił się w luce między autobusem a nadjeżdżającym samochodem; wszystkie trzy pojazdy przeraźliwie trąbiły. Scragger zaklął. Kierowca, rozpromieniony młody mężczyzna z brodą, przestał zwracać uwagę na drogę i powiedział coś w farsi, rozbryzgując kołami wodę nagromadzoną w ogromnej dziurze w jezdni. Minoru przetłumaczył: - On mówi, że z pomocą Boga będziemy za kilka minut na lotnisku, kapitanie Scragger. - Jeśli Bóg pomoże, to dostaniemy się tam w jednym kawałku, a nie w pięćdziesięciu. Scragger wolałby sam prowadzić, ale nie było to dozwolone. Nikt z personelu Iran-Tody nie mógł sam prowadzić. - Doszliśmy do wniosku, że przy takich drogach, przepisach i Irańczykach, to dobry pomysł, kapitanie Scragger - wyjaśnił Watanabe, dyżurny inżynier. - Mohammad jest jednym z naszych najlepszych kierowców i można na nim polegać. Do zobaczenia wieczorem.

81

Scragger odczuł ulgę, gdy zobaczył lotnisko. Bramy strzegli ludzie z Zielonych Opasek. Kierowca nie zwrócił na nich uwagi; przemknął przez bramę i rozbryzgując wodę podjechał do piętrowego budynku biurowego. - Allahu Akbar - powiedział z dumą. Scragger odetchnął. - Allahu Akbar to jest to - stwierdził i odpiął pas, przygotowując parasol i rozglądając się na wszystkie strony; był tu po raz pierwszy. Duże przedpole płyty lotniska i mała wieża; niektóre okna wybite, inne zabite deskami. Opuszczony jednopiętrowy biurowiec z powybijanymi oknami, kontenery S-G, dobre hangary, teraz zamknięte z powodu burzy, podziurawione kulami tak samo jak kontenery. Gwizdnął, przypominając sobie informacje o bitwie stoczonej tu przez Zielone Opaski i mudżaheddinów. Musiało być znacznie gorzej, niż mówił Duke, pomyślał. 178 Dwa bliźniacze odrzutowce pasażerskie Royal Iran Air stały zaparkowane w przypadkowych miejscach; słowo „Royal" zamazano byle jak czarną farbą. Opony kapciowate, bez powietrza, okna kokpitów powybijane; maszyny niszczały. - Cholerne świętokradztwo - mruknął, widząc, że deszcz zalewa kokpity. - Minoru, powiedz, mój synu, Mohammadowi, żeby nawet nie drgnął do czasu, gdy będziemy gotowi do odjazdu, dobra? Minoru zrobił to, o co go poproszono, a potem wyszedł za Scraggerem na deszcz. Scragger zatrzymał się przy samochodzie, nie wiedząc, dokąd iść. Otworzyły się drzwi jednego z kontenerów. - Mein Gott, Scrag! Wiedziałem, że to ty! Co tu, u diabła, robisz? W drzwiach stał rozpromieniony Rudi Lutz. Scragger zobaczył, że dołącza do niego Starke i poczuł, że robi mu się weselej na duszy. - Cześć, synki! - Serdecznie uściskał im dłonie; wszyscy trzej przez chwilę mówili jednocześnie. - Miła niespodzianka, Duke! - Co tu, u diabła, robisz, Scrag? - Wszystko po kolei, synu. To jest Minoru Fuyama, mechanik radyjko z Iran-Tody. Mój nadajnik po drodze nawalał; załatwiam pilny czarter z Lengeh. Minoru wymontował pudełko, jest w samochodzie. Możecie je wymienić? - Bez problemu. Proszę za mną, panie Fuyama. Rudi wszedł do sąsiedniego kontenera, żeby poprosić o to Fowlera Joinesa. - Cholernie się cieszę, że jesteś, Scrag. Jest masa rzeczy do omówienia - powiedział Starke. - Problemy z pogodą i „wichrami"? - Tak, tak. Powiedziałbym, że dużo myślałem o pogodzie. Starke wyglądał staro, przebiegał wzrokiem bazę. Deszcz lał jeszcze bardziej niż przedtem; gorąca, lepka pogoda. 179 - Spotkałem w Asz Szargaz Manuelę, piękna jak obrazek. Niepokoi się, ale czuje się dobrze. Rozchlapując nogami wodę z kałuż, powrócił Rudi. Zaprowadził ich do swego biura. - Nie polecisz w tym całym bałaganie, Scrag. Piwo? - Dzięki, stary, ale marzę o herbatce - odpowiedział odruchowo Scragger, choć jego marzenie o piwie przybrało już monumentalne rozmiary. Od czasu pierwszego badania lekarskiego po sprzedaniu Gavallanowi Sheik Aviation był bardzo ostrożny. Doktor Nutt powiedział wtedy: „Scrag, jeśli nie rzucisz palenia i nie ograniczysz piwa, za parę lat będziesz przykuty do ziemi". Cholerna, aż zbyt prawdziwa prawda, pomyślał. Żadnych fajek, żadnej gorzały, żadnego jedzenia i żadnych dziewczynek. - Masz jeszcze dostawy, Rudi? W Lengeh robi się kiepsko, jeśli nie liczyć de Plesseya i jego wina. - Dostałem trochę z tankowca, który cumuje w porcie - krzyknął Rudi z maleńkiej kuchni, gdzie stawiał na gazie czajnik. - CASEVAC, marynarz z poharataną twarzą i głową. Kapitan

82

powiedział, że on upadł, ale to wyglądało bardziej na niezłą bijatykę. Właściwie nie ma się czemu dziwić; przez trzy miesiące stali na kotwicy. Mein Gott, Scrag, widziałeś po drodze korek w porcie? Chyba ze sto statków czeka na rozładowanie albo załadowanie ropy. - To samo na Chargu i całym wybrzeżu, Rudi. Wszędzie zapchane. Na nabrzeżach skrzynie, bele i Bóg wie co jeszcze pod samo niebo. Wszystko gnije na słońcu i deszczu. Ale nie mówmy już o tym. Co tu robisz, Duke? - Przyprowadziłem wczoraj 212 z Kowissu. A co do pogody, to musiałem wylecieć o świcie. Dobrze, że nie widziałem. Scragger wyczuł napięcie Rudiego i rozejrzał się wokoło. Nie zobaczył nikogo, kto mógłby podsłuchiwłac^rS^w1117 " Starke Pokiwał głow3- Rudi Co^esJ? C' 8ner' Scrag8er ™ ™°& Wagnera. 180 - To tylko ostrożność, te cholerne ściany są za cienkie; złapałem już kogoś z personelu na podsłuchiwaniu. Chyba większość z nich szpieguje. Poza tym mamy nowego kierownika bazy, Numira. Nazywamy go „Brzydki Numi". Dzisiaj go nie ma. Gdyby był, trzeba by było się tłumaczyć, dlaczego jest nas trzech. - Rudi zniżył głos. - Musimy porozmawiać o Operacji. Ale co tu robisz, Scrag? Dlaczego nie zadzwoniłeś? - Przyleciałem wczoraj do Iran-Tody. Czarter faceta nazwiskiem Kasigi, który jest wielkim kupcem ropy i szychą w Iran-Todzie. Imprezę załatwił stary Georges de Plessey. Dziś jestem, wracam jutro rano. Andy poprosił, żebym się z tobą zobaczył i wysondował. Wpadłem najszybciej, jak mogłem, w drodze tutaj nie udało mi się wywołać cię przez radio, może przez tę burzę. I tak dobrze, że doleciałem na czas. Nie dostałem zezwolenia na wpadnięcie tutaj, więc na wszelki wypadek wyrwałem drucik z urządzenia i potrzebowałem „pilnej naprawy". Andy powiedział ci, o czym gadaliśmy w Asz Szargaz? - Tak, tak, powiedział. A ty pewnie nie wiesz, że nastąpiła drobna zmiana planów? Ktoś powiedział An-dy'emu, że nie będziemy mogli latać do czasu nacjonalizacji i że mamy tylko pięć dni, pięć pewnych dni. Jeśli mamy to zrobić, to najpóźniej w piątek. - Jezu Chryste! - Scragger poczuł ucisk w piersiach. - Duke, nie dam rady przygotować się do piątku. - Andy powiedział, że zabieramy tylko 212. - Aha? Starke wyjaśnił, co wydarzyło się w Kowissie i co powinno się wydarzyć - jeśli Andy naciśnie guzik. - Zejdź już z tego. Nie ,jeśli", ale „kiedy". Andy musi to zrobić. Chodzi o to, czy zaryzykujemy własnymi tyłkami? Starke roześmiał się. - Ty już to zrobiłeś. Ja powiedziałem, że wchodzę, jeśli wejdą wszyscy inni. Mam tylko dwa 212, więc mogę to zrobić, zwłaszcza teraz, kiedy dostaliśmy brytyjską rejestrację. Za granicą będziemy już legalni! 181 - Gówno będziemy - zauważył Rudi. - To nie jest legalne, tłumaczyłem ci już wczoraj, a Pop Kelly się z tym zgodził. Scrag, jak ty... - Pop jest tutaj? - Jasne - odparł Starke - przyleciał ze mną. - Wyjaśnił dlaczego i dodał: - Ważniak zatwierdził „pożyczkę". Wysłaliśmy dwóch facetów na 125, a pozostali mają polecieć w czwartek, ale co do tego nie ma pewności. Pułkownik Czangiz powiedział, że w przyszłości wszystkie przesunięcia personelu będą zatwierdzane przez niego, a nie tylko przez Ważniaka. - Jak wrócisz? - Wezmę 206. - Starke wyjrzał przez okno, za którym szalała ulewa. - Cholerny front!

83

- Do wieczora przejdzie, Duke - oświadczył z pewnością siebie Scragger. - Jak chcesz wywieźć swoich ludzi, Scrag? Hein? - zapytał Rudi. - Jeśli chodzi tylko o moje dwa 212, to pójdzie znacznie łatwiej. Znacznie. - Scragger zobaczył, jak Rudi pociągnął łyk zimnego piwa z cudnie oszronionej puszki i jego pragnienie wzrosło. - Piątek to dobry dzień na ten numer, bo Irańczycy będą na jakichś modlitwach czy gdzieś tam. - Nie jestem tego pewien, Scrag - zauważył Rudi. - Radar i tak zostanie obsadzony. Będą wiedzieli, że coś się dzieje, jak zobaczą moje cztery ptaszki pędzące nad zatoką, nie mówiąc o trzech twoich i dwóch Duke'a. Abadan cholernie uważa na helikoptery, zwłaszcza po tej aferze z HBC. - Prowadzili jeszcze w tej sprawie jakieś dochodzenie, Rudi? - Tak. W zeszłym tygodniu przyjechał Abbasi, ten pilot, który go zestrzelił. Te same pytania; nic nowego. - Już wie, że pilotem HBC był jego brat? - Jeszcze nie, Scrag. - Tom Lochart miał cholerne szczęście. Cholerne. -My wszyscy mamy „cholerne szczęście". Jak dotąd - powiedział Starke. - Poza Erikkim. - Zako182 munikował Scraggerowi skąpe najnowsze wiadomości. - Jezu, kto następny? Jak możemy przeprowadzić Operację, kiedy Erikki zostaje w Iranie? - Nie możemy, Scrag, tak uważam - oświadczył Rudi. - Nie możemy go zostawić. - Racja, ale może... - Starke pociągnął łyk kawy; niepokój sprawiał, że zrobił się odrobinę zgorzkniały. - Może Andy nie naciśnie guzika. Na razie miejmy nadzieję, że przed piątkiem Erikki się wyrwie albo go puszczą. Wtedy Andy może naciskać. Gówno. Gdyby to zależało tylko ode mnie, prędzej by mnie szlag trafił, niż zaryzykowałbym Whirlwind. - Mnie też. - Rudi również się denerwował. - Założę się, że zrobiłbyś to, gdyby chodziło o twoje maszyny, twoją firmę i twoją przyszłość. Wiem, że tak. - Scragger uśmiechnął się promiennie. - Ja jestem za Operacją. Muszę być, staruszku, bo żadna cholerna spółka nie zatrudni mnie z powodu wieku. Muszę cholernie mocno trzymać się „Brudnego" Duncana i An-dy'ego Gavallanów, jeśli mam latać. Pokrywka czajnika zaklekotała. - Ja to zrobię, Rudi. Co z tobą? Wchodzisz, czy nie? - Wchodzę, jeśli wy dwaj wchodzicie i jeśli to wszystko jest w ogóle możliwe, ale wcale mi się to nie podoba. Mówię jasno: wyprowadzę swoje cztery maszynki tylko wtedy, kiedy naprawdę uwierzę, że mamy szanse. Wczoraj rozmawialiśmy z innymi pilotami, Scrag. Marc Dubois i Pop Kelly powiedzieli, że lecą, a Błock i Forsyth, że dziękują. To znaczy dziękują, ale nie. Mamy więc trzech pilotów do czterech 212. Poprosiłem Andy'ego, żeby mi przysłał jakiegoś ochotnika. - Twarz Rudiego zdradzała jego niepokój. - Ale reissen mii scheissen. Mam cztery maszyny, które muszą znaleźć się jednocześnie w powietrzu, a potrzebujemy zezwoleń na starty, w bazie pełno Zielonych Opasek, nasz operator radiowy Dżahan nie jest idiotą i jeszcze „Brzydki Numi" na karku... - Uniósł brwi. 183 - Co za problem, stary palancie - rzucił lekkim tonem Scragger. - Powiedz im, że chcesz uczcić zwycięstwo Chomeiniego, przelatując nad Abadanem! - Pocałuj się w dupę, Scrag! - Muzyka ucichła. Rudi odwrócił kasetę. Jego twarz przybrała wyraz zaciętości. - Ale masz rację. Andy naciśnie guzik, a odpowiedź na pytanie „kiedy" brzmi: w piątek. Co do mnie, jeśli jeden z nas się wycofa, wycofujemy się wszyscy. Zgoda?

84

Ciszę przerwał Scragger. - Jeśli Andy powie: ruszać, to ja ruszam. Muszę. PORT BANDAR DEJLAM, 15:17. Furgonetka Scraggera skręciła z głównej ulicy rozrzuconego szeroko, hałaśliwego miasteczka w mniejszą uliczkę, przejechała kawałek, wjechała na plac przed meczetem. Mohammad prowadził, jak zwykle, nie zdejmując ręki z klaksonu. Deszcz zelżał, lecz pogoda nadal była podła. Minoru drzemał na tylnym siedzeniu, tuląc w objęciach wymieniony aparat radiowy. Scragger wyglądał przez okno, zatopiony w myślach o planach, kodach i... co z Erikkim? Biedny stary skurczybyk! Ale jeśli komukolwiek by się udało, to właśnie jemu. Na Boga, stary Erikki jakoś to zrobi. A jeśli nie albo jeśli Andy zrezygnuje, jaką robotę będę mógł sobie załatwić? Pomartwię się o to w przyszłym tygodniu. Nie zauważył samochodu policyjnego, który wypadł zza zakrętu, wpadł w poślizg na oblodzonej nawierzchni i rąbnął w bok ich furgonetki. Mohammad nie miał najmniejszej szansy uniknięcia wypadku, a szybkość wozu policyjnego dodana do ich własnej rzuciła pojazd w poprzek drogi, potem na uliczny stragan i w tłum. Furgonetka zabiła jakąś staruszkę, innej oberwała głowę i poraniła wielu dalszych przechodniów, gdy koła zatrzymały się w rowie, a samochód okręcił się i z trzaskiem rąbnął w mur. ostatn\e8uderzemenkt°Wnie °sł°nił tWafZ dł°ńmi' ale ściankę, tracąc na ^wile*0' ^ fąbnął gł°Wą W boczną pas zapobiegł prawdaw^^0^."?0010 zapięty nieszczęściu. Kierowca 184 przebił głową przednią szybę; ciężko ranny wystawał do połowy ciała na zewnątrz. Z tyłu pasy ochroniły Minoru, który pierwszy doszedł do siebie, trzymając nadal na kolanach radio. Wśród krzyków i w zamieszaniu, jakie zapanowało, udało mu się otworzyć drzwi i wyczołgać na zewnątrz. Przechodnie i ranni nie zorientowali się, że był pasażerem; Japończycy z IranTody byli tu na ulicach zwykłym widokiem. Po chwili załoga radiowozu, który obrócił się i stanął niemal w poprzek drogi, prezentując strzaskaną maskę, wyskoczyła na ulicę. Policjanci utorowali sobie drogę do furgonetki, obrzucili wzrokiem kierowcę, a potem otworzyli drzwiczki i wyciągnęli Scraggera. Rozległy się gniewne okrzyki: - Amerykanin! Nadal na wpół ogłuszony Scragger wyjąkał: - Dzię... dziękuję, nic... nic mi nie jest... Ale wciąż trzymali go mocno i krzyczeli na niego. - Na rany Chrystusa... - wydyszał. - Ja nie prowadziłem... co się, do cholery, dzieje... Wokół niego powstał tumult, rozległy się gniewne okrzyki w farsi. Jeden z policjantów założył Scraggerowi kajdanki. Zaciągnęli go do radiowozu, rzucili na tylne siedzenie i wsiedli, obrzucając go wyzwiskami. Kierowca włączył silnik. Minoru bezskutecznie próbował przepchnąć się przez tłum, żeby pomóc Scraggerowi. Wreszcie zaprzestał jałowych wysiłków. Samochód odjechał. NIEDALEKO DOSZAN TAPPEH, 15:30. NcIver prowadził samochód po pustej obwodnicy, wzdłuż ogrodzenia z drutu kolczastego, chroniącego lotnisko wojskowe. Samochód miał powyginane zderzaki i liczne wgniecenia w karoserii. Zbite szkło reflektora posklejał jakoś taśmą, brakowało klosza tylnego światła pozycyjnego, ale silnik pracował równo, a opony smezne trzymały się dobrze nawierzchni. Po obu stronach drogi piętrzyły się zaspy. Żaden promyk-słońca nie przedostawał się przez pokrywę chmur, które zawisły zaledwie trzysta sześćdziesiąt metrów nad ziemią i zasłaniały góry na północy. Było zimno, a on był już bardzo spóźniony.

85

Po wewnętrznej stronie przedniej szyby zatknął dużą zieloną przepustkę; widząc ją, pstra grupa Zielonych Opasek i wartowników bazy przepuściła samochód 186 przez bramę i powróciła do ogniska, przy którym się grzała. NcIver ruszył w kierunku hangaru S-G. Zanim dojechał, przez boczne drzwi hangaru wyszedł mu na spotkanie Tom Lochart. - Cześć, Mac - rzucił i szybko wsiadł do samochodu. Miał na sobie lotniczy kombinezon, a w ręku lotniczą torbę; właśnie przyleciał z Kowissu. - Co z Szahrazad? - Przepraszam, że tak późno; straszny ruch na ulicach. - Widziałeś się z nią? - Nie, jeszcze nie. Przepraszam. - Spostrzegł napięcie Locharta. - Dziś rano znowu tam byłem. Drzwi otworzył służący, ale wyglądało na to, że nie zna angielskiego. Zawiozę cię tam, gdy tylko będę mógł. - Zwolnił sprzęgło i ruszył w stronę bramy. - Jak było w Zagrosie? - Parszywie, zaraz ci opowiem - rzucił pospiesznie Lochart. - Zanim odjedziemy, musimy się zgłosić do komendanta bazy. - Co? Dlaczego? - NcIver wcisnął pedał hamulca. - Nie powiedzieli. Zostawili urzędnikowi wiadomość, że jak tylko przyjedziesz, masz się zgłosić do komendanta. Jakieś problemy? - W każdym razie nic o nich nie wiem. - Zawrócił. Co teraz? - pomyślał, skrywając niepokój. - Może chodzi o HBC? - Miejmy nadzieję, że nie. - Co się stało z Lulu? - Zrzucili na nią bombę? - Nie, to tylko jacyś wandale - odparł NcIver, zaprzątnięty myślami o HBC. - Jest gorzej z każdym dniem. Masz jakieś wieści o Erikkim? - Nic. Po prostu zniknął. Azadeh siedzi ciągle w biurze przy telefonie. - Nadal mieszka u ciebie? - Nie, w sobotę wróciła do siebie. - NcIver zmierzał do budynków po drugiej stronie pasa startowego. - Opowiedz mi o Zagrosie. - Słuchał, nie komentując, 187 dopóki Lochart nie skończył. - To straszne, po prostu straszne! - Tak, ale Niczak-chan w końcu nie dał sygnału i nie kazał nas zestrzelić. Gdyby to zrobił, uszłoby mu to na sucho. Byłoby cholernie trudno zakwestionować opowieść o „terrorystach". W każdym razie, kiedy dotarliśmy do Kowissu, Duke i Andy mieli awanturę z Ważniakiem. Lochart opowiedział o tym wydarzeniu. - Ale podstęp chyba się udał; wczoraj Duke i Pop odstawili 212 do Rudiego, a dziś rano Echo Tango Lima Lima przyleciał po ciało Jordona. - Straszne. Czuję się bardzo odpowiedzialny za starego Effera. - Chyba wszyscy się czujemy. - Przed nimi wyłonił się budynek dowództwa, strzeżony przez wartowników. - Wszyscy odprowadziliśmy trumnę na pokład, a młody Freddy zagrał coś żałobnego na kobzie. Niewiele więcej mogliśmy zrobić. O dziwo, pułkownik Czangiz wysłał honorowy oddział lotników i dał nam odpowiednią trumnę. Irańczycy są tacy dziwni. Wyglądało na to, że są szczerze zmartwieni. Lochart mówił automatycznie, denerwując się z powodu opóźnienia. Najpierw oczekiwanie w Kowissie, potem lot i szykany kontroli ruchu, potem brak środka transportu i długie oczekiwanie na NcIvera, a teraz kolejna przeszkoda. Co się stało z Szahrazad?

86

Dotarli do biurowca, w którym mieściły się pokoje komendanta i kasyno oficerskie. Spędzili tu kiedyś wiele miłych chwil. Doszan Tappeh było bazą elitarną. Nawet Szach trzymał tu część swojej prywatnej floty odrzutowców i swój fokker friendship. Teraz ściany piętrowego budynku nosiły wszędzie ślady kul, a gdzieniegdzie naruszyły je pociski artyleryjskie; większość szyb wybita, niektóre okna zabite deskami. Na zewnątrz kilku ludzi z Zielonych Opasek i niechlujnych żołnierzy z bazy opierało się niedbale o ściany obok wartowników. - Pokój z wami! Ekscelencje NcIver i Lochart do komendanta bazy - powiedział NcIver w farsi. Jeden 188 Wk*''-^ z Zielonych Opasek wskazał gestem wejście. - Przepraszam, gdzie jest biuro? - W środku. Weszli po kilku stopniach do głównych drzwi. W powietrzu unosił się ciężki zapach spalenizny, kordytu i zawartości rur kanalizacyjnych. Gdy stanęli na ostatnim stopniu, gwałtownie otworzyły się drzwi, przez które wyszli jakiś mułła i kilku ludzi z zielonymi opaskami. Prowadzili dwóch młodych oficerów lotnictwa, którzy mieli związane ręce, brudne i podarte mundury. Lochart rozpoznał jednego z nich i wciągnął głęboko powietrze w płuca. - Karim! - krzyknął. Teraz NcIver też go rozpoznał. Karim Peszadi, ukochany kuzyn Szahrazad, człowiek, którego poprosił, żeby wydobył z wieży zezwolenie HBC. - Tom! W imieniu Boga, powiedz im, że nie jestem szpiegiem ani zdrajcą - krzyknął Karim po angielsku. - Tom, powiedz im! - Ekscelencjo - Lochart zwrócił się w farsi do mułły. - To na pewno jakaś pomyłka. Ten człowiek to kapitan pilot Peszadi, lojalny sługa Ajatollaha... - Kim pan jest, ekscelencjo? - zapytał niski i gruby mułła o czarnych oczach. - Amerykanin? - Nazywam się Lochart, ekscelencjo. Jestem Kanadyjczykiem, pilotem IranOil, a to jest kapitan NcIver, który kieruje pracami naszej firmy... - Skąd pan zna tego zdrajcę? - Ekscelencjo, jestem pewien, że to pomyłka, on nie może być zdrajcą. Znam go, gdyż jest kuzynem mojej żony i... - Pańska żona jest Iranką? - Tak, ekscel... - Czy jest pan muzułmaninem? - Nie, ekscel... - Lepiej więc będzie, jeśli się rozwiedzie i w ten sposób uchroni swą duszę przed brudem. Wedle woli Boga. Z tymi zdrajcami to nie pomyłka. Niech pan lepiej pilnuje swoich spraw, ekscelencjo. 189 Mułła skinął na swoich ludzi. Natychmiast ruszyli w dół po schodach, na wpół podtrzymując, na wpół wlokąc dwóch młodych oficerów, którzy protestowali i krzyczeli, że są niewinni. Potem odwrócił się w kierunku drzwi. - Ekscelencjo - krzyknął nagląco Lochart, łapiąc go za rękaw. - Proszę, w imieniu jedynego Boga. Wiem, że ten młody człowiek jest lojalny wobec imama, jest dobrym muzułmaninem i patriotą irańskim. Jest jednym z tych, którzy tu, w Doszan Tappeh walczyli z nieśmiertelnymi i pomogli rewolucji... - Dość! - Mułła rzucił jeszcze twardsze niż dotąd spojrzenie. - To nie twoja sprawa, cudzoziemcze. Już nie rządzą nami cudzoziemcy ani cudzoziemskie prawa, ani

87

podporządkowany zagranicy Szach. Nie jesteś ani Irań-czykiem, ani sędzią, ani prawodawcą. Ci ludzie zostali już osądzeni. - Błagam o pańską cierpliwość, ekscelencjo. To musi być jakaś pomyłka, to musi... Lochart okręcił się na pięcie, słysząc huk salwy karabinowej. Wartownicy patrzyli w stronę baraków i zabudowań, których Lochart ze szczytu schodów nie mógł widzieć. Potem zza baraków wyłonili się ludzie z Zielonych Opasek. Idąc, zarzucali na plecy broń. Podeszli do schodów, a mułła kazał im wejść do środka. - Prawo jest prawem - powiedział mułła, patrząc na Locharta. - Trzeba usunąć herezję. Ponieważ znasz jego rodzinę, możesz im powiedzieć, żeby błagali Boga o przebaczenie za wychowanie takiego syna. - Co on rzekomo zrobił? - Nie „rzekomo", ekscelencjo -odparł mułła z nutą gniewu w głosie. - Karim Peszadi przyznał się otwarcie do tego, że ukradł ciężarówkę i wyjechał bez zezwolenia z bazy, przyznał się, że dołączył do zakazanej demonstracji, otwarcie sprzeciwiał się ustanowieniu państwa absolutnie islamskiego, otwarcie sprzeciwiał się uchyleniu antyislamskiego prawa małżeńskiego, otwarcie bronił czynów sprzecznych z prawem islamu, jest podejrza190 ny o akt sabotażu, otwarcie zakwestionował aboslut-ność Koranu, otwarcie sprzeciwiał się prawu imama do bycia fakihem, to znaczy tym, który stoi ponad prawem i jest ostatecznym autorytetem prawnym. - Owinął się ciaśniej burnusem, szukając ochrony przed zimnem. - Pokój z tobą. Zniknął za drzwiami budynku. Lochartowi na chwilę odebrało głos. Potem wyjaśnił McIverowi, co usłyszał. - „Podejrzany o akt sabotażu", Tom? Nakryli go w wieży? - Co za różnica? - rzucił gorzko Lochart. - Karim jest martwy. Za zbrodnie przeciwko Bogu. - Nie, chłopcze - powiedział łagodnie NcIver. - Nie przeciwko Bogu, tylko przeciwko ich wersji prawdy przedstawianej w imieniu Boga, którego nigdy nie poznają. Wyprostował się i wszedł pierwszy do budynku. Znaleźli biuro komendanta bazy i zostali wprowadzeni do środka. Za biurkiem siedział major, obok niego mułła. Na ścianie za nimi wisiała duża fotografia Chomeiniego, która stanowiła jedyną dekorację małego, nie sprzątanego pokoju. - Jestem major Betami, panie NcIver - rozpoczął energicznie wojskowy w języku angielskim. - A to mułła Tehrani. - Spojrzał na Locharta i przeszedł na farsi. - Ponieważ Jego Ekscelencja Tehrani nie zna angielskiego, będzie pan tłumaczył. Jak się pan nazywa? - Lochart, kapitan Lochart. - Proszę usiąść. Jego Ekscelencja mówi, że ma pan żonę Irankc. Jak brzmi jej panieńskie nazwisko? Lochart rzucił twarde spojrzenie. - To są moje prywatne sprawy, ekscelencjo. - Nie w wypadku cudzoziemskiego pilota helikopterowego, w samym środku islamskiej rewolucji, skierowanej przeciwko zagranicznej dominacji - wyrzucił z siebie ze złością major - ani nie w wypadku kogoś, kto zna zdrajców. Czy ma pan coś do ukrycia, kapitanie? 191 - Nie, oczywiście, że nie. - Więc proszę odpowiedzieć na pytanie. - Czy jest pan policjantem? Jakim prawem... - Ja jestem członkiem komitetu Doszan Tappeh. Woli pan, żebyśmy wezwali pana oficjalnie? Teraz? W tej chwili? - wtrącił się mułła. - Wolę nie być przesłuchiwany w kwestiach mojego życia prywatnego.

88

- Jeśli nie ma pan nic do ukrycia, może pan odpowiedzieć na pytanie. Wybór należy do pana. - Bakrawan. Lochart zobaczył, że przed oboma przedstawicielami władz leży lista nazwisk. Zwiększyło to jego niepokój. - Dżared Bakrawan, lichwiarz z bazaru? To jedna z jego córek? - Tak. - Jak ma na imię? Lochart powściągnął zaślepiający go gniew, który rozjątrzała jeszcze myśl o morderstwie dokonanym na Kadmie. To morderstwo, miał ochotę krzyknąć, niezależnie od tego, co o tym mówicie. - Jej Ekscelencja Szahrazad. NcIver spojrzał z uwagą. - O co tu chodzi, Tom? - Nieważne, powiem ci później. Major zapisał coś na kartce. - W jaki sposób jest pan związany ze zdrajcą Kari-mem Peszadim? - Znałem go mniej więcej od dwóch lat; był jednym z pilotów, których szkoliłem. Jest... był kuzynem mojej żony. Mogę tylko powtórzyć, że to wprost nie do wiary, żeby miał zdradzić Iran czy islam. Major znów coś zanotował; pióro głośno skrzypiało. - Gdzie pan mieszka, kapitanie? - Ja... właściwie nie wiem. Mieszkałem w dornu Bakrawana koło bazaru. Nasze... nasze mieszkanie zostało zajęte. 192 W pokoju zapanowała cisza, potęgując wrażenie klaustrofobii. Major skończył pisać, znalazł coś w notatkach i spojrzał na NcIvera. - Po pierwsze, żaden helikopter nie może przekroczyć przestrzeni powietrznej Teheranu bez zezwolenia dowództwa lotnictwa wojskowego. Lochart przetłumaczył, a NcIver bez przekonania skinął głową. Nie było to właściwie nic nowego, choć komitet lotniska międzynarodowego w Teheranie wydał już pisemne instrukcje w imieniu potężnego Komitetu Rewolucyjnego. Według nich tylko komitet mógł wydawać tego rodzaju zezwolenia. NcIver uzyskał już takie zezwolenie na „czasowe" wysłanie pozostałych 212 i jednej alouette do Kowissu. W samą porę, pomyślał ponuro, koncentrując uwagę na majorze i myśląc jednocześnie, o co chodziło w ostrej wymianie zdań prowadzonej w farsi. - Po drugie, chcemy otrzymać kompletny spis wszystkich helikopterów, którymi obecnie dysponujecie, z zaznaczeniem, gdzie stacjonują, z podaniem numerów silników oraz ilości i typów części zamiennych do każdego z nich. Lochart zobaczył, że oczy NcIvera otwierają się coraz szerzej. Jego własne myśli zajęte były Szahrazad i tym, dlaczego oni chcą wiedzieć, gdzie mieszka i co ma wspólnego z Karimem. Nie zwracał uwagi na słowa, które tłumaczył. - Kapitan NcIver powiedział: „Doskonale. To zajmie trochę czasu z powodu kłopotów z łącznością, ale dostarczę listę, gdy tylko ją skompletuję". - Chciałbym dostać ją jutro. - Może pan być pewien, ekscelencjo, że jeśli uda mi się do jutra, będzie ją pan miał. Dostanie ją pan, gdy tylko będzie to możliwe. - Po trzecie, wszystkie wasze śmigłowce z Teheranu zostaną zgromadzone tutaj i od jutra będą startowały tylko stąd. - Niezwłocznie przedstawię moim zwierzchnikom z IranOil pańską prośbę, majorze. 193 Major rzucił twarde spojrzenie. - Zdecydują o tym siły powietrzne.

89

- Oczywiście. Natychmiast powiadomię zwierzchników. Czy to wszystko, panie majorze? - Jeszcze sprawa helikoptera. - Zajrzał do notatek leżących przed nim na biurku. - HBC. Chcemy... - odezwał się mułła. - HBC! - NcIver pozwolił, aby jego strach przekształcił się w wybuch świętego oburzenia, które Lo-chart z trudem podzielał. -- Za bezpieczeństwo w bazie odpowiada lotnictwo wojskowe i nie wiem, jak można było być tak niedbałym, żeby dopuścić do porwania HBC! Już sto razy skarżyłem się na niedbalstwo wartowników. Patrole nie chodzą, w nocy żadnych posterunków! Skradziono maszynę kosztującą milion dolarów! To niepowetowana strata! Wniosę powództwo przeciwko lotnictwu wojskowemu, zarzucając niedbałość... - To nie była nasza wina - zaczął ze złością major, lecz NcIver nie zwrócił na to uwagi i kontynuował swój atak, nie dopuszczając majora do słowa. Pomagał mu Lochart, który tłumaczył tyradę NcIvera, dobierając irańskie słowa i wyrażenia, które jeszcze bardziej oskarżały wiarołomne lotnictwo. - ...nieprawdopodobne zaniedbanie, powiedziałbym nawet, że rozmyślna zdrada i zmowa innych oficerów. Jakiś obcy Amerykanin wszedł do naszego hangaru, pod samym nosem rzekomych wartowników, dostał zezwolenie na start od tych, którzy mają nas niby chronić, a potem wyrządził szkodę wielkiemu państwu Iran! Niewybaczalne! To musiała być zmowa „nieznanych osób w stopniu oficerów"! Muszę natychmiast... - Jak pan śmie sugerować, że... - To musiała być zmowa oficerów lotnictwa! Kto kontroluje bazę? Kto ma kontrolę w eterze, kto siedzi w wieży? Twierdzimy, że to lotnictwo wojskowe ponosi odpowiedzialność! Wniosę skargę do najwyższych czynników w IranOil i będę domagał się odszkodowania i... 194 i w przyszłym tygodniu zwrócę się o odszkodowanie do samego Komitetu Rewolucyjnego i do samego imama, niech Bóg ma go w swojej opiece! A teraz, ekscelencjo, za pańskim pozwoleniem pójdziemy już, żeby zająć się własnymi sprawami. Pokój z panem! NcIver ruszył do drzwi, za nim szedł Lochart; ich organizmy wydzielały bardzo dużo adrenaliny. NcIver czuł się bardzo źle, kłuło go w piersi. - Chwileczkę! - powiedział mułła. - Tak, ekscelencjo? - Jak możecie wyjaśnić to, że zdrajca Walik, który „przypadkiem" jest członkiem waszej spółki oraz krewnym lichwiarza i zwolennika Szacha, Bakrawana, przyleciał do Isfahanu tym helikopterem, żeby zabrać innych zdrajców, z których jednym był generał Seladi, inny krewny Dżareda Bakrawana, teścia jednego z waszych starszych pilotów? Lochart słuchał tych ponurych słów z wyschniętymi ustami, ale NcIver nie zawahał się i znów zaatakował: - To nie ja wprowadziłem generała Walika do naszego zarządu; zrobili to wysoko postawieni Irańczycy, zgodnie z obowiązującym wówczas prawem. My nie chcieliśmy wchodzić w spółkę z Irańczykami; zmusiło nas do tego irańskie prawo. To zostało na nas wymuszone i nie ma nic wspólnego ze mną. A co do reszty: In sza'a Allah, wola Boga! - Z bijącym sercem otworzył drzwi i wyszedł. Lochart zakończył tłumaczenie. - Sa-lam. - Wyszedł za nim. - Jeszcze o tej sprawie usłyszycie! - krzyknął za nim major. OKOLICE UNIWERSYTETU, 18:07. Leżeli obok siebie na miękkich dywanach przed kominkiem, na którym wesoło płonęły drwa, ogrzewając przytulny pokój. Szahrazad i Ibrahim Kijabi. Nie dotykali się; patrzyli tylko w ogień, słuchali dobrej, nowoczesnej muzyki z magnetofonu kasetowego, zatopieni w myślach, aż za bardzo wzajemnie świadomi siebie samych. 195

90

- O ty, która jesteś podarunkiem wszechświata - wyszeptał. - O ty, o rubinowych ustach i oddechu kwiatów. O ty, języku niebios... - Och, Ibrahimie - roześmiała się. - Co to jest Język niebios"? Uniósł się na łokciu i spojrzał na nią z góry, błogosławiąc los, który pozwolił mu ocalić ją przed oszalałym fanatykiem podczas demonstracji kobiet, ten sam dobry los, który zaprowadzi go wkrótce do Kowissu, żeby mógł pomścić śmierć ojca. - Cytowałem Rubajaty - wyjaśnił, uśmiechając się do niej. - Nie wierzę w ani jedno słowo! Po prostu chcesz mi zrobić przyjemność! Odwzajemniła uśmiech, a potem zasłoniła oczy przed żarem jego miłości, zwracając spojrzenie na dogasające drwa. Po pierwszym marszu protestacyjnym, który odbył się sześć dni wcześniej, do późnej nocy rozmawiali ze sobą o rewolucji i odkryli wspólnotę losu: ojcowie obojga zostali zamordowani. Oboje byli teraz dziećmi samotności, dziećmi nie rozumiejących ich matek, które tylko łkały, powtarzały In sza'a Allah i nie pragnęły zemsty. Życie obojga odwróciło się o sto osiemdziesiąt stopni, tak jak dzieje ich kraju. Ibrahim nie był już wiernym; wierzył tylko w siłę i mądrość ludu. Jej wiara doznała wstrząsu; po raz pierwszy ją kwestionowała, zastanawiając się, jak Bóg mógł dopuścić do takiego zła i wszelkiego innego zła, które nadeszło - znieprawienia kraju i jego ducha. - Zgoda, Ibrahimie, masz rację. Nie po to uwolniliśmy się od jednego despoty, żeby poddać się drugiemu! Masz rację, despotyzm mułłów staje się z każdym dniem coraz wyraźniejszy powiedziała wtedy. - Ale dlaczego ^homeuu sprzeciwia się prawom, które nadał nam fczach, rozsądnym prawom'' 196 samo jak z twoim ciałem, które jest twoje i nie jest „polem do zaorania". - Ale dlaczego imam jest temu przeciwny? - On nie jest imamem, Szahrazad. Jest tylko ajatollahem, człowiekiem i fanatykiem. Robi to, co zawsze w historii robili kapłani: wykorzystuje swoją wersję religii, żeby wprowadzać ludzi w nieświadomość, żeby trzymać ich w stanie zależności, w ciemnocie, żeby zapewnić mułłom władzę. Czyż nie chce, żeby tylko mułłowie zajmowali się nauką? Czyż nie twierdzi, że tylko mułłowie rozumieją „prawo", studiują „prawo", znają „prawo"? Tak jakby oni byli właścicielami całej wiedzy! - Nigdy nie myślałam o tym w taki sposób. Tak bardzo mu wierzyłam, tak bardzo. Ale masz rację, Ibrahimie, bardzo wiele mi wyjaśniłeś. Masz rację, mułłowie wierzą tylko w to, co jest w Koranie, tak jakby to, co było prawdą w czasach proroka, niech odpoczywa w pokoju, musiało pozostać prawdą do dziś! Nie chcę być tylko składnikiem majątku mężczyzny, bez prawa głosu i prawa dokonywania wyboru... Odnajdywali w sobie tak wiele łączących ich przemyśleń: on, nowoczesny człowiek z uniwersyteckim wykształceniem, ona, która chciała być nowoczesna, nie była jednak pewna obranej przez siebie drogi. Dzielili ze sobą tajemnice i tęsknoty, rozumieli się świetnie, gdyż posługiwali się tymi samymi odcieniami znaczeń, należącymi do ich wspólnego dziedzictwa. Tak bardzo przypominał Karima wyglądem i sposobem mówienia, że mogliby być braćmi. Tamtej nocy zasnęła błogim snem, a następnego ranka wcześnie wymknęła się z domu, żeby znów go spotkać. Pili kawę w maleńkiej kawiarence, ona w cza-dorze, który zapewniał bezpieczeństwo i anonimowość. Ciągle wybuchali śmiechem, bez powodu albo z błahych powodów, od czasu do czasu poważnieli. Oboje rozumieli wszystkie ukryte znaczenia; nie było potrzeby ich artykułowania. Potem drugi marsz protestacyj-

91

197 ny, większy niż pierwszy, lepszy i napotykający mniej oponentów. - Kiedy musisz wrócić, Szahrazad? - Ja... Powiedziałam matce, że wrócę późno, że odwiedzę przyjaciółkę, która mieszka na drugim końcu miasta. - Zawiozę cię tam teraz, szybko, a ty możesz wyjść szybko, i potem, jeśli chcesz, możemy jeszcze porozmawiać. Albo jeszcze lepiej: mam przyjaciela, który ma mieszkanie i świetne nagrania... Tak było pięć dni wcześniej. Czasami przyjaciel, także przywódca studencki Tude, był w domu, czasem inni studenci, młodzi mężczyźni i kobiety, nie tylko komuniści. Nowe pomysły, nieskrępowana wymiana myśli, radykalne idee życia, miłości i wolności. Niekiedy zostawali w mieszkaniu sami. Niebiańskie dni: udział w demonstracjach, rozmowy, śmiech, słuchanie płyt i przepojone spokojem noce w domu koło bazaru. Wczoraj zwycięstwo. Chomeini zmiękł i oświadczył publicznie, że nie można zmuszać kobiet do noszenia czadorów, pod warunkiem, że zasłaniają włosy i ubierają się skromnie. Wieczorem uczcili zwycięstwo, tańcząc w mieszkaniu i obejmując się, sami młodzi ludzie. Potem rozeszli się. Lecz w nocy śniło się jej, że są razem, ona i on. Sen był erotyczny. Rankiem czuła, że się boi, ale jest podniecona. Kaseta dobiegła końca. Nagranie Carpenters, wolne, romantyczne. Odwrócił ją, a druga strona była jeszcze lepsza. Czy się ośmielę? - pomyślała z rozmarzeniem, czując na sobie jego wzrok. Przez szczelinę zasłony widziała, że niebo robi się ciemne. - Niedługo trzeba będzie pójść - powiedziała z napięciem w głosie, nie ruszając się z miejsca. - Dżari może poczekać - odparł głosem przepełnionym czułością. Dżari, jej pokojówka, była wtajemniczona w te sekretne spotkania. - Lepiej, żeby nikt nie wiedział - zauważył drugiego dnia. - Nawet ona. - Ona musi wiedzieć, Ibrahimie. Inaczej nie będę mogła nigdy wyjść sama, nie będę mogła się z tobą 198 spotkać. Nie mam nic do ukrycia, jestem jednak zamężna, a to jest... - Nie trzeba było dopowiadać: niebezpieczne. Każda chwila spędzana przez nich sam na sam zwiększała niebezpieczeństwo. Tak więc wzruszyła tylko ramionami i oddała się losowi w opiekę. - Dżari może poczekać. - Tak, może, ale musimy jeszcze coś przygotować, a mój kochany brat, Meszang, nie... muszę dziś zjeść kolację z nim i Zarah. Ibrahim zaniepokoił się. - Czego on chce? Chyba cię nie podejrzewa? - Och, nie, to tylko sprawy rodzinne, tylko to. - Obrzuciła go leniwym, rozmarzonym spojrzeniem. - Co z twoimi sprawami w Kowissie? Zostaniesz tu jeszcze, czy jedziesz jutro? - To nie takie pilne - rzucił niedbale. Ciągle odwlekał wyjazd, choć jego kontroler z Tude powiedział, że każdy kolejny dzień w Teheranie zwiększa niebezpieczeństwo. „Zapomniałeś, co się przytrafiło towarzyszowi Jazernowowi? Dowiedzieliśmy się, że miał z tym coś wspólnego Wywiad Wewnętrzny! Musieli cię widzieć, gdy wchodziłeś z nim do budynku albo kiedy uciekaliście". „Zgoliłem brodę, nie wróciłem do domu i unikam uniwerystetu. Przy okazji, towarzyszu, lepiej nie spotykajmy się przez jeden dzień czy dwa dni. Chyba ktoś mnie śledzi". Uśmiechnął się do siebie na wspomnienie skwap-liwości, z jaką ten człowiek, od dawna związany z Tude, zniknął za rogiem ulicy.

92

- Dlaczego się uśmiechasz, kochanie? - Nieważne. Kocham cię, Szahrazad - powiedział po prostu, całując ją i dotykając jej piersi. Poddała się pocałunkowi, lecz nie do końca. Jego podniecenie wzrosło, jej też, choć próbowała to powstrzymać; pieścił ją dłońmi, rozpalając tym pożądanie w niej i w sobie. 199 - Kocham cię, Szahrazad... kochaj mnie. Nie chciała odsuwać się od jego żaru, od jego rąk, od dotyku jego nóg, od rytmu własnego serca, ale zrobiła to. - Nie teraz, kochanie - szepnęła i uspokoiła oddech, a potem, gdy napięcie trochę ustąpiło, poszukała wzrokiem jego oczu. Zobaczyła rozczarowanie, ale ani śladu gniewu. - Ja... nie jestem gotowa, nie do miłości, nie teraz... - Miłość przychodzi sama. Pokochałem cię od pierwszej chwili. Jesteś bezpieczna, Szahrazad, twoja miłość będzie u mnie bezpieczna. - Wiem, och tak, wiem, że ja... - Zmarszczyła brwi, nie rozumiejąc siebie samej; wiedziała tylko, że coś jest nie tak. - Muszę być pewna tego, co robię. Teraz jeszcze nie jestem. Przez chwilę pasował się z myślami. Potem pochylił się i pocałował ją; nie wymuszał pocałunku. Był pewien, że wkrótce zostaną kochankami. Jutro, może pojutrze. - Jesteś mądra, jak zawsze - powiedział. - Jutro będziemy mieć mieszkanie tylko dla siebie. Obiecuję. Spotkajmy się na kawie, w tym samym miejscu. Wstał i pomógł wstać jej. Oparła się na nim, podziękowała mu i pocałowała go. Otworzył drzwi wejściowe. W milczeniu owinęła się czadorem, pocałowała go jeszcze raz i wyszła, pozostawiając za sobą zapach perfum. Potem zapach także się ulotnił. Zamknął za nią drzwi i włożył buty; ból nie znikał. Z namysłem podniósł automat stojący w rogu pokoju, sprawdził działanie bezpiecznika i magazynek. Gdy jej urok nie roztaczał już nad nim magicznej mocy, nie miał złudzeń co do niebezpieczeństw realnego życia - i przedwczesnej śmierci. Serce zabiło mu żywiej. Śmierć, pomyślał. Męczeństwo. Poddać swe życie tylko jednemu celowi, rzucić się w objęcia śmierci, powitać ją. Och, zrobię to. Nie mogę stanąć na czele armii, jak Król Męczenników, ale mogę zbuntować się przeciwko czcicielom szatana, którzy nazywają siebie 200 mułłami. Mogę się zemścić na mulle Hosejnie z Kowissu za zamordowanie mojego ojca w imię fałszywych bożków i za odarcie z czci ludowej rewolucji! Poczuł się jak w ekstazie. Jak inni. Silniejszy niż inni. Kocham ją z całej duszy, ale jutro muszę wyruszyć. Nie potrzebuję całego zespołu; sam będę bezpieczniejszy. Mogę łatwo złapać autobus. Powinienem wyruszyć jutro. Powinienem, ale nie mogę, nie mogę, jeszcze nie. Najpierw musimy się kochać... LOTNISKO W ASZ SZARGAZ, 18:17. Prawie tysiąc trzysta kilometrów dalej na południowy wschód, po drugiej stronie zatoki, Gavallan patrzył na podchodzący do lądowania 212. Wieczór był balsamicznie czysty, słońce dotykało horyzontu. Gavallan widział już Je-anLuca siedzącego za sterami maszyny i jednego z innych pilotów obok. Nie było Scota, o którym najpierw pomyślał i którego się spodziewał. Jego niepokój wzrósł. Pomachał ręką, a gdy płozy dotknęły ziemi, niecierpliwie podbiegł do drzwiczek kabiny, które w tym momencie otworzyły się. Zobaczył Scota, który jedną ręką odpinał pas. Druga spoczywała na temblaku. Scot miał wychudłą, bladą twarz, ale na szczęście był cały i w dobrej formie. - Och, synu - powiedział Gavallan. Odczuł w głębi serca ogromną ulgę, chciał podbiec i objąć syna, ale powstrzymał się i poczekał, aż Scot zejdzie po schodkach i stanie obok niego. - Och, chłopcze, tak się martwiłem...

93

- Nie ma powodu, ojcze, czuję się świetnie, po prostu doskonale. - Scot otoczył zdrową ręką ramiona ojca; ten uspokajający kontakt był im obu potrzebny. Zapomnieli o obecności innych ludzi. - Chryste, tak się cieszę, że cię widzę. Myślałem, że dzisiaj lecisz do Londynu. - Bo lecę. Za godzinę. - Teraz polecę, myślał Gaval-lan, teraz, gdy już widzę, że tu dotarłeś i jesteś bezpieczny. - Muszę tam być, to bardzo ważne. - Otarł łzę, 201 udając, że chodzi o kurz, i wskazał zaparkowany w pobliżu samochód. Za kierownicą siedziała Genny. - Nie chcę ci zawracać głowy, ale Genny zabierze cię od razu do szpitala. To tylko prześwietlenie, Scot, już wszystko załatwione. Bez lipy, daję słowo: masz zarezerwowany pokój w hotelu, obok mojego. W porządku? - Dobrze, tato, ja... eee, wziąłbym aspirynę. Przyznaję, że kiepsko się czuję, rzucało nami po drodze jak cholera. Ja... lecisz? Kiedy wracasz? - Gdy tylko będę mógł. Dzień, najwyżej dwa. Zatelefonuję jutro, dobrze? Scot zawahał się. - Czy mógłbyś... może... może mógłbyś ze mną pojechać. Opowiedziałbym ci o Zagrosie. Masz trochę czasu? - Oczywiście. Było aż tak źle? - I tak, i nie. Wszyscy się wydostaliśmy, poza Jor-donem. Jego zastrzelili przeze mnie, tato, on był... - Do oczu Scota napłynęły łzy, choć panował nad głosem. - Nie mogłem temu zapobiec... nie mogłem. - Otarł łzy, wymruczał jakieś przekleństwo i przytrzymał się schodków zdrową ręką. - Nie mogłem nic zrobić, nie, nie wiedziałem, nie mogłem... - To nie twoja wina, Scot - powiedział Gavallan, wstrząśnięty rozpaczą syna. Bał się o niego. - Chodź, lepiej już jedźmy. - Zawołał do Jean-Luca: - Zabieram Scota na prześwietlenie, niedługo wracam. TEHERAN, MIESZKANIE McIVERA, 18:35. Płonęły świece. Charlie Pettikin i Paula siedzieli przy zastawionym do kolacji stole; stuknęli się z Sajadą Ber-tolin kieliszkami napełnionymi winem. Na stole stała duża otwarta butelka chianti, dwa półmiski salami, z których jeden był już dobrze naruszony, nie tknięty pozostał na razie ogromny krąg sera dolce latte i bagietka przyniesiona przez Sajadę z Klubu Francuskiego. Drugiej już prawie nie było. - Może toczyć się wojna - powiedziała z wymuszoną wesołością, gdy przyszła nie zaproszona pół godziny 202 wcześniej - ale cokolwiek się dzieje, Francuzi muszą mieć odpowiednie pieczywo. - Vive la France i viva l'Italia - odpowiedział Pettikin, niechętnie zapraszając ją do środka; nie chciał z nikim dzielić Pauli. Odkąd Włoszka straciła definitywnie zainteresowanie Noggerem Lane'em, rzucił się, aby wypełnić tę lukę, żywiąc nadzieję na przekór beznadziejności. - Paula przyleciała dziś Alitalią i przywiozła tę kontrabandę z narażeniem życia i... czyż nie wygląda superisssssima! Paula roześmiała się. - Dolce latte, Sajado. Charlie powiedział, że to jego ulubiony. - Czyż to nie najlepszy ser pod słońcem? Czyż wszystko, co włoskie, nie jest najlepsze pod słońcem? Paula wyjęła korkociąg i wręczyła go Pettikinowi. Jej usiane cętkami zielone oczy sprawiły, że poczuł mrowienie w kręgosłupie. - Dla ciebie, caro\ - Magnificol Czy wszystkie młode damy w Alitalii są tak mądre, odważne, piękne, sprawne, czułe, słodko pachnące, kochające i, no, filmowe? - Oczywiście. - Przyłącz się do tej festy, Sajado - powiedział. Gdy * podeszła bliżej do światła, zobaczył ją dokładniej

94

i uznał, że wygląda jakoś dziwnie. - Dobrze się czujesz? - Och, tak, to... to nic. — Sajada cieszyła się, że światło świec nie wydobywa jej dokładniej z cienia. - Ja... dziękuję, ale nie zostanę, ja... trochę tęsknię za Jean-Lukiem, myślałam, że dowiem się, kiedy wraca. Myślę, że bagietki się wam przydadzą. - Świetnie, że przyszłaś. Nie jedliśmy od tygodni porządnego pieczywa, dziękujemy. Zostań. Mac pojechał do Doszan Tappeh, żeby przywieźć Toma, a Tom będzie coś wiedział o JeanLucu. Powinni lada chwila wrócić. - Co słychać w Zagrosie? - Musieliśmy wszystko zamknąć. - Przecierał szklanki i nakrywał stół, choć tak naprawdę to Paula 203 wykonywała tę pracę. Opowiedział kobietom o ataku terrorystów na Bellissimę, o śmierci Gianniego, a potem Jordona i o zranieniu Scota. - Cholerna sprawa, no, ale teraz już wiecie. - Straszne - zauważyła Paula. - To wyjaśnia, dlaczego mamy wracać przez Sziraz i zostawić pięćdziesiąt wolnych miejsc; na pewno dla Włochów z Zagrosu. - Co za parszywe szczęście - powiedziała Sajada, zastanawiając się, czy powinna przekazać tę informację. Im i jemu. Głos zatelefonował wczoraj, wczesnym rankiem. Zapytał, o której zostawiła w sobotę Tejmura. - Koło piątej, może piętnaście po. A o co chodzi? - Ten cholerny budynek stanął w płomieniach zaraz po zmroku. Ogień ogarnął drugie piętro, odcinając trzecie i czwarte. Cały dom wypalony, wiele ofiar i ani śladu Tejmura czy innych. Oczywiście straż pożarna przyjechała za późno... Nie musiała udawać, że płacze. Głos zatelefonował też później tego samego dnia. - Dałaś Tejmurowi dokumenty? - Tak... tak, dałam. W słuchawce zabrzmiało stłumione przekleństwo. - Jutro po południu bądź w Klubie Francuskim. Zostawię instrukcje w twojej skrytce. Skrytka była jednak pusta. Sajada wybłagała od ' obsługi kuchni bagietki i nadal bardzo się bała. - To takie smutne - powiedziała Paula. - Tak, ale nie mówmy już o tym - poprosił Pettikin, klnąc się w duchu za to, że im powiedział. To nie ich problem, pomyślał. - Jedzmy, pijmy i weselmy się. - Bo jutro umrzemy? - zapytała Sajada. - Nie. - Pettikin uniósł szklankę i uśmiechnął się promiennie do Pauli. - Jutro będziemy żyć. Zdrowie! Stuknął się z nią kieliszkiem, potem z Sajada. Niezła par|^. Ppmyślał, ale tamta nie umywa się do Pauli... hcJ?^?- myśl,ala: Charlie zakochał się w tej syreniej rmX talTtSChmpie g° na śniada*ie, gdy tylko będzie Set oni moiT ¦ Wypluje mizerne ™*kL Ale dlaczego oni, moi nowi szefowle, kimkolwiek są, dlaczego 204 oni chcą wiedzieć o Jean-Lucu i Tomie, dlaczego chcą, żebym została kochanką Armstronga? Skąd wiedzą o moim synku? Oby Bóg ich przeklął. Paula myślała: nie znoszę tego gównianego miasta, w którym wszyscy są ponurzy i zachowują się tak, jakby byli skazani na śmierć. Albo przygnębieni jak ta biedna kobieta, która pewnie przeżywa jakiś zawód miłosny. Jest przecież Rzym, słońce i Włochy, i słodycz życia pijanego winem, śmiechem i miłością. Są dzieci, które można tulić razem z mężem, choć tylko wtedy, gdy te diabły jakoś się zachowują... Dlaczego wszyscy mężczyźni są tacy

95

beznadziejni i dlaczego lubię tego Char-liego, który jest zbyt stary, choć może nie, zbyt ubogi, choć może nie, zbyt męski, choć... - Alora - powiedziała; wino sprawiło, że jej usta wyglądały jeszcze bardziej soczyście. Charlie, amore, musimy spotkać się w Rzymie. Teheran jest taki... taki przygnębiony, scusa, przygnębiający. - Nie wtedy, gdy ty tu jesteś - odparł. Sajada zobaczyła, że uśmiechają się do siebie i pozazdrościła im. - Chyba wpadnę kiedy indziej - powiedziała i wstała. Zanim Pettikin zdążył odpowiedzieć, w zamku przekręcił się klucz i wszedł NcIver. - Cześć - rzucił, próbując odegnać uczucie zmęczenia. - Witaj, Paula, witaj, Sajada, co za miła niespodzianka. - Zauważył stół. - Co to jest, Boże Narodzenie? - Zdjął grube palto i rękawice. - Paula to przywiozła, a Sajada przyniosła bagietki. Gdzie jest Tom? - zapytał Pettikin, wyczuwając natychmiast, że coś poszło nie tak. - Zostawiłem go koło domu Bakrawanów przy bazarze. - Co słychać u Szahrazad? - zapytała Sajada. - Nie widziałam jej od... od dnia pochodu, pierwszego pochodu. - Nie wiem, skarbie. Tylko go podrzuciłem, a potem przyjechałem tutaj. - NcIver wziął kieliszek wina i spojrzał na Pettikina. - Był piekielny ruch; jechałem tu 205 chyba z godzinę. Zdrowie! Paula, wyglądasz jak marzenie. Zostaniesz na noc? - Jeśli można? Wylatuję wcześnie rano. Nie trzeba mnie zawozić, caro; podrzucił mnie ktoś z naszej załogi i jutro po mnie wpadnie. Genny powiedziała, że mogę skorzystać z wolnego pokoju. Ona uważa, że pokój prosi się o wiosenne porządki, ale wygląda dobrze. Paula wstała, a wzrok obu mężczyzn przyciągnęła zmysłowość jej ruchów. Sajada zaklęła w duchu. Zazdrościła jej, zastanawiając się, o co tu chodzi. Na pewno nie o uniform stewardesy, choć był świetnie dopasowany. Wiedziała, że jest znacznie piękniejsza i lepiej ubrana - ale nie tej samej rasy. Krowa! Paula sięgnęła do torebki, wyjęła dwa listy i wręczyła je McIverowi. - Jeden od Genny, drugi od Andy'ego. - Dziękuję, bardzo dziękuję - powiedział gorąco NcIver. - Właśnie wychodziłam, Mac - powiedziała Sajada. - Chciałam tylko spytać, kiedy wraca Jean-Luc. - Prawdopodobnie w środę; odstawia 212 do Asz Szargaz. Powinien tam dotrzeć dzisiaj i wrócić w środę. - NcIver zerknął na listy. - Nie idź jeszcze, Sajado... Przepraszam na chwilę. Usiadł w fotelu koło elektrycznego kominka włączonego na pół mocy i zapalił lampę. Światło odebrało pokojowi wiele z romantycznej aury. List Gavalla-na brzmiał: Cześć, Mac, spieszę się, pozdrowienia. Czekam na Scota, a wieczorem lecę do Londynu, jeśli z nim będzie wszystko w porządku. Wracam za dwa dni, najwyżej trzy. Wymanewrowałem Duke a z Kowissu do Rudiego, na wypadek opóźnienia Scraga; powinien wrócić we wtorek. Kowiss jest bardzo ryzykowny - miałem ciężką przeprawę z Ważniakiem - to samo z Zagrosem. Porozumiałem się właśnie stąd z Massonem; to stało się faktem. Naciskam więc guzik uruchamiający planowanie Już naciśnięty. Do zobaczenia w środę. Uściskaj ode mnie Paulę. Lepiej nie! Genny mówi, żebyś się nie ważył! 206 Wpatrywał się w list, słuchając jednym uchem opowieści Pauli o locie do Teheranu. A więc guzik naciśnięty. Nie oszukuj się, Andy, wiem, że nacisnąłeś go już dawno. Właśnie dlatego się zgodziłem; pod warunkiem, że będę mógł przerwać Operację Whirlwind, jeśli uznam, że

96

to zbyt ryzykowne, i że od mojej decyzji nie będzie odwołania. Ty chyba musisz przez cały czas trzymać palec na guziku; nie masz wyboru, jeśli chcesz przetrwać. Wino smakowało wspaniale. Dopił to, co zostało w kieliszku, i otworzył list od Genny. Zawierał tylko wiadomości o domu i dzieciach, wszystkie zdrowe i na miejscu. NcIver znał jednak żonę zbyt dobrze; dostrzegał między wierszami jej niepokój: Nie martw się, Dun-can, nie przejmuj się wiatrem, żadnym wiatrem. I nie myśl, że chcę osiąść w obrośniętej różami chatce w Anglii. Dla nas jest Kazba, a dla mnie jaszmak. Ćwiczę taniec brzucha, więc lepiej się pospiesz. Kocham, Gen. NcIver uśmiechnął się do siebie, wstał i nalał sobie trochę wina. Był już spokojniejszy. - Za kobiety! - Trącił się kieliszkiem z Pettikinem. - Bombowe wino, Paula. Andy przesyła ci uściski... - Natychmiast uśmiechnęła się i dotknęła go, a on poczuł się tak, jakby przez rękę przepływał prąd. Jak ona to, u diabła, robi? - zadał sobie niespokojnie pytanie i powiedział szybko do Sajady: - Tobie też by przesłał, gdyby wiedział, że tu jesteś. - Świeca stojąca na gzymsie kominka zamigotała. - Zajmę się tym. Są jakieś wiadomości? - Jedna od Talbota. Robi, co może, żeby znaleźć Erikkiego. Duke'a zatrzymała w Bandar Dejlamie burza, ale jutro powinien już być w Kowissie. - A Azadeh? - Dzisiaj już czuje się lepiej. Paula i ja odprowadziliśmy ją do domu. Z nią wszystko w porządku, Mac. Lepiej coś zjedz; cholernie najwyższy czas na kolację. - A może zjemy w Klubie Francuskim? Jedzenie jest tam jeszcze znośne - odezwała się Sajada. 207 - Świetnie! - wykrzyknęła Paula, a Pettikin zmełł w ustach przekleństwo. - To świetny pomysł, Sajado! Charlie? - Doskonale. Mac? - Jasne, pod warunkiem, że ja stawiam i że nie zasiedzimy się długo. - NcIver obejrzał kieliszek pod światło, podziwiając kolor wina. - Charlie, chcę, żebyś jutro rano, rześki i świeży, zaprowadził 212 do Kowissu; Nogger weźmie alouette. Możesz pomagać Duke'owi przez parę dni. Wyślę Shoesmitha 206, żeby cię przywiózł w sobotę. Dobrze? - Jasne - odparł Pettikin, zastanawiając się, dlaczego nastąpiła zmiana planów. On, NcIver i Nogger mieli polecieć w środę, a dwaj inni piloci jutro do Kowissu. Dlaczego? Na pewno chodzi o list od An-dy'ego. WhirlwincP. Czy Mac rezygnuje? W SLUMSACH ŻALEH, 18:50. Stary samochód zatrzymał się w wąskiej uliczce biegnącej wzdłuż tylnych ścian domów. Mężczyzna, zajmujący miejsce obok kierowcy, wysiadł i rozejrzał się. Uliczka była wyludniona, wysokie ściany, z jednej strony rów, od dawna zapełniony odpadkami i śniegiem. Z miejsca, w którym zatrzymał się samochód, widać było majaczący w świetle reflektorów zapuszczony skwerek. Mężczyzna zastukał w dach. Reflektory zgasły. Teraz wysiadł kierowca i ruszył w kierunku swego kompana, który otwierał bagażnik. Razem ponieśli przez skwerek zawinięte w ciemny koc ciało. - Poczekaj chwilkę - powiedział kierowca po rosyjsku. Wyjął latarkę i na moment zapalił. Krąg światła wydobył prześwit w murze, którego szukali. - Dobra - rzekł drugi mężczyzna. Przeszli przez otwór i stanęli, żeby zorientować się w terenie. Byli na cmentarzu, zaniedbanym i prawie opuszczonym. Światło wędrowało od nagrobka do nagrobka - niektóre z napisami po rosyjsku, niektóre alfabetem łacińskim 208 - aby zatrzymać się na świeżo wykopanym otwartym grobie. W stercie ziemi tkwiła łopata. Podeszli i zatrzymali się na krawędzi. Wyższy z mężczyzn, kierowca, zapytał: - Gotowe?

97

- Tak. - Zepchnęli ciało do dołu. Kierowca skierował światło latarki do grobu. Wyprostujmy go. - Przecież się nie zesra - odparł drugi mężczyzna i wziął w ręce łopatę. Miał szerokie i silne ramiona. Zaczął zasypywać grób. Kierowca zapalił papierosa i ze złością wrzucił do dołu zapałkę. - Może powinieneś zmówić za niego modlitwę. Mężczyzna roześmiał się. - Marks-Lenin nie zatwierdził ani stary Stalin. - Ten pierdoleniec? Niech zgnije! - Pomyśl, co zrobił dla mateczki Rosji! Zrobił z niej imperium, największe na świecie. Pieprzył Brytyjczyków, przechytrzył Amerykanów, stworzył największą i najlepszą armię, marynarkę i lotnictwo. Poza tym zbudował potęgę KGB. - Za, kurwa, wszystkie ruble, jakie mieliśmy, i za dwadzieścia milionów istnień ludzkich. Rosjan. - Do zastąpienia! Szumowiny, idioci, męty. Jest ich jeszcze od groma. - Mężczyzna spocił się i przekazał łopatę koledze. - Co się w ogóle z tobą dzieje? Przez cały dzień jesteś jakiś zdechły. - Zmęczony, jestem tylko zmęczony. Przepraszam. - Wszyscy są zmęczeni. Potrzebujesz paru dni urlopu. Poproś o Asz Szargaz; spędziłem tam trzy dni i nie chciało mi się wracać. Poprosiłem o przeniesienie tutaj. Nieźle tu działamy, coraz lepiej. Izraelczycy też zwiększyli liczbę swoich operacyjnych. I CIA. Co się działo, kiedy mnie nie było? - Azerbejdżan miło się rozkręca. Krążą pogłoski, że stary Abdollah-chan umiera albo już umarł. - Paragraf 16/a? - Nie, atak serca. Poza tym normalka. Naprawdę dobrze się bawiłeś? 209 Drugi roześmiał się. - Była tam bardzo chętna do współpracy sekretarka Intouristu. - Na to wspomnienie podrapał się po jądrach. - A kim był ten biedny sukinsynek? - Na liście nie było nazwiska - odparł kierowca. - Nigdy nie ma. Kto to? - Agent zwany Jazernowem. Dimitri Jazernow. - Nic mi to nie mówi. A tobie? - Był agentem z wydziału dezinformacji. Specjalne zadania na uniwersytecie. Rok temu pracowałem z nim przez jakiś czas. Przemądrzałek, typ uniwersytecki; pełen ideologicznego gówna. Wygląda na to, że złapał go Wywiad Wewnętrzny i całkiem poważnie przesłuchiwał. - Skurwysyny! Zabili go, co? - Nie. - Wyższy mężczyzna przerwał na chwilę pracę i rozejrzał się. Nikt nie mógł słyszeć ich rozmowy, a jednak, choć nie wierzył w duchy ani Boga, w nic oprócz partii i KGB - siły uderzeniowej partii - czuł się w tym miejscu trochę nieswojo. Zniżył głos: - Kiedy go wyciągnęli, prawie tydzień temu, był w kiepskim stanie, nieprzytomny. Nie powinno się go ruszać z miejsca, nie w jego stanie. SAVAMA wydostała go od Wywiadu Wewnętrznego. Dyrektor uważa, że oni go też obrabiali przed oddaniem. - Oparł się na łopacie. - SAVAMA przekazała go nam z informacją, że został wyczyszczony trzecim stopniem. Dyrektor powiedział, żeby sprawdzić, kim on naprawdę jest, czy miał jakieś inne zlecenia, czy nie był szpiegiem wewnętrznym albo podstawionym przez górę, no i co, do cholery, im powiedział, i kim w ogóle jest. W naszych kartotekach figuruje tylko jako agent do specjalnych zadań na uniwersytecie. - Otarł pot z czoła i wrócił do pracy. - Słyszałem, że cały zespół czekał, aż odzyska świadomość; dziś dali sobie spokój z czekaniem i próbowali go obudzić. - Jakiś błąd? Ktoś przedawkował?

98

- Kto to może wiedzieć; biedny sukinsyn jest martwy i tyle. - Tego się właśnie boję - powiedział drugi mężczyzna; przeszedł go dreszcz. Przedawkowanie. Nie można 210 na to nic poradzić. Nie obudził się? Niczego nie powiedział? - Nie. Ani słowa. Gówno nam z niego przyszło. To była jego wina. Ta mamuśka pracowała na własną rękę. Drugi mężczyzna zaklął. - Jak chciał się z tym wymigać? - Niech mnie pierdolą w dupę, jeżeli wiem! Pamiętam, że był jednym z tych, którzy myślą, że zjedli wszystkie rozumy i olewają Księgę. Cwany? Gówno! Te skurwysyny robią więcej kłopotu, niż są warci. Wyższy mężczyzna pracował mocno i miarowo. Gdy się zmęczył, zmienił go drugi. . Wkrótce grób był zakopany. Mężczyzna sapiąc ubijał ziemię. - Po cholerę tak harujemy, skoro ta mamuśka sama dała się złapać, co? - Jeśli nie można sprowadzić zwłok do kraju, towarzysz musi być prawidłowo pochowany. Tak jest w Księdze. To rosyjski cmentarz, prawda? - Jasne, pewnie, ale niech mnie szlag trafi, gdybym miał być tu pochowany. Mężczyzna otarł ręce, odwrócił się i oddał mocz na najbliższy nagrobek. Wyższy mężczyzna próbował obruszać inny. - Pomóż mi. - Razem podnieśli kamień i postawili go w głowach grobu, który właśnie zasypali. Dlaczego ten pierdoleniec umarł, pomyślał. To nie moja wina. Powienien wytrzymać dawkę. Pierdoleni doktorzy! Oni powinni to przewidzieć! Nie mieliśmy wyboru, sukinsyn i tak już odpływał, a mieliśmy do niego tyle pytań, chociażby to, co było w nim takiego ważnego, że ten arcyskurwysyn Haszemi Fazir osobiście go przesłuchiwał, razem z tym wiceskurwysynem Armstrongiem? Ci nadęci zawodowcy nie traciliby czasu na jakąś płotkę. A dlaczego Jazernow powiedział: „Fedor...", zanim pierdolnął w kalendarz? Co to miało znaczyć? - Jedziemy do domu - powiedział drugi mężczyzna. - To parszywe miejsce i śmierdzi. Śmierdzi bardziej niż zwykle. 211 - Wziął łopatę i zniknął w ciemnościach. Wtedy właśnie kierowca spojrzał na napis na nagrobku, lecz było zbyt ciemno, żeby go odczytać. Zapalił na chwilę latarkę. Zobaczył słowa: „Hrabia Aleksy Pokenow, Ambasador przy Szachu Nasir ad-Dinie, 1830-1862". Jazernowowi by się to podobało, pomyślał z krzywym uśmieszkiem na ustach. W DOMU BAKRAWANA KOŁO BAZARU, 19:15. Drzwi osadzone w murze stanęły otworem. - Salam, Wasza Wysokość. - Służący obserwował Szahrazad, gdy ta weszła w towarzystwie Dżari na podwórze, zdjęła czador i potrząsając głową, rozczesywała włosy palcami. - Pani... pani mąż wrócił, Wasza Wysokość; wrócił zaraz po zachodzie słońca. Szahrazad znieruchomiała na chwilę w świetle lampki oliwnej, która rzucała migotliwe światło na pokryty śniegiem chodnik, prowadzący do drzwi frontowych. Więc to już koniec, pomyślała. Skończyło się, zanim jeszcze się zaczęło. Dzisiaj prawie się zaczęło. Byłam gotowa, a jednocześnie nie byłam... a teraz, teraz jestem ocalona przed... przed moim pożądaniem. Ale co to było, pożądanie czy miłość? Czy właśnie to próbowałam rozstrzygnąć? Nie wiem, nie wiem, ale... ale jutro, jutro spotkam się z nim po raz ostatni. Muszę go jeszcze zobaczyć, muszę, tylko... jeszcze tylko raz... tylko po to, żeby się pożegnać. Do oczu napłynęły jej łzy. Pobiegła do domu, przebiegła przez pokoje i salony, po schodach, do swojego mieszkania i w jego ramiona.

99

- Och, Tommyyyyy, tak długo cię nie było! - Tęskniłem za tobą. Gdzie... Nie płacz, kochanie, nie ma powodu do płaczu... Otoczył ją ramionami. Poczuła ulotny, znajomy zapach benzyny, jaki wydzielał jego lotniczy kombinezon, wiszący na wieszaku. Dostrzegła jego poważne spojrzenie. Przez głowę przemknęła jej myśl o HBC, lecz odsunęła ją od siebie i, nie dopuszczając męża do głosu, 212 wspięła się na palce, pocałowała go i powiedziała pospiesznie: - Mam taką cudowną nowinę, noszę w sobie dziecko, och, tak, to prawda, byłam u lekarza, a jutro odbieram wyniki testu, ale ja już wiem! - Uśmiechnęła się szczerze i szeroko. - Och, Tommy - ciągnęła równie szybko, czując, że obejmuje ją mocniej niż zwykle - ożenisz się ze mną? Proszę, proszę, proszę? - Ale my już jesteśmy... - Powiedz to, och proszę, powiedz! Uniosła głowę. Zobaczyła, że nadal jest blady i uśmiecha się tylko trochę, ale na razie to wystarczało. Usłyszała, że mówi: - Oczywiście, ożenię się z tobą. - Nie tak. Powiedz to prawidłowo: ożenię się z tobą, Szahrazad Bakrawan, ożenię się z tobą, ożenię się z tobą. - Usłyszała, że powtarza te słowa i to sprawiło, że wszystko było już dobrze. - Dobrze! - wykrzyknęła i przytuliła się do niego, a potem odsunęła i podbiegła do lustra, żeby poprawić makijaż. Dostrzegła w lustrze twarz Locharta, twarz pochmurną, niespokojną. - O co chodzi? - Jesteś pewna, pewna co do dziecka? - Och tak, jestem pewna. Tylko lekarz potrzebuje dowodu. No i mąż. Czyż to nie wspaniałe? - Roześmiała się. - Tak... tak, wspaniałe. - Położył dłonie na jej ramionach. - Kocham cię! Te słowa obudziły echo innego „kocham cię", wypowiedzianego z taką pasją i tęsknotą. Pomyślała sobie, że to dziwne: choć miłość męża była pewna i udowodniona, a Ibrahima nie, to jednak ta Ibrahima nie znała granic ani zastrzeżeń, a jej mąż, nawet po usłyszeniu tak wspaniałej wiadomości, krzywił się na nią. - Minął rok i dzień, Tommy, czas, którego pragnąłeś - powiedziała łagodnie. Odeszła od lustra i zarzuciła mu ręce na szyję. Uśmiechnęła się do niego, wiedząc, że od niej tylko zależy, czy mu pomoże. „Cudzoziemcy nie są tacy jak my, księżniczko", powiedziała 213 kiedyś Dżari. „Reagują inaczej, zachowują się inaczej, ale nie martw się, bądź tylko sobą jesteś taka rozkoszna - a on będzie w twoich rękach miękki jak glina..." Tommy musi być najlepszym ojcem wszechczasów, przyrzekła sobie, ciesząc się ogromnie, że nie przegapiła tego wieczoru, że wreszcie mu powiedziała i że odtąd będą już zawsze szczęśliwi. Będziemy, prawda? - Co? - Będziemy zawsze szczęśliwi. Jej radość sprawiła, że zapomniał na chwilę o Kadmie Peszadim i o tym, co ma zrobić i w jaki sposób. Chwycił ją w ramiona, usiadł na fotelu i przytulił. - Och, tak, tak, będziemy. Jest tyle spraw, o których... Przerwało mu pukanie do drzwi. - Wejdź, Dżari. - Proszę wybaczyć, ekscelencjo, ale przybyli Jego Ekscelencja Meszang i Jej Wysokość. Chcieliby mieć przyjemność spotkania się z państwem w dogodnej dla państwa chwili. - Powiedz Jego Ekscelencji, że przyjdziemy, jak tylko się przebierzemy. Lochart nie zauważył wyrazu ulgi na twarzy Dżari, gdy Szahrazad skinęła głową i uśmiechnęła się.

100

- Przygotuję kąpiel, Wasza Wysokość - powiedziała Dżari i weszła do łazienki. - Czyż to nie wspaniała wiadomość o Jej Wysokości, ekscelencjo? Gratuluję, ekscelencji, bardzo gratuluję... - Dziękuję, Dżari - odparł Lochart. Nie zwrócił uwagi na jej słowa, myślał o dziecku i o Szahrazad; był zatroskany, a jednocześnie szczęśliwy. Wszystko zrobiło się takie skomplikowane, takie boleśnie trudne. - To nic trudnego - powiedział po kolacji Meszang. Rozmowa była raczej nudna, mówił głównie Meszang. Zachowywał się tak, odkąd został głową rodziny. Szahrazad i Zarah prawie się nie odzywały. Lochart także niewiele mówił; opowiadanie o Zagrosie nie miało sensu, gdyż Meszanga nigdy nie interesowały opinie 214 pilota ani jego praca. Dwukrotnie w ciągu wieczoru Lochart o mało nie wyrzucił z siebie wiadomości o Kadmie. Na razie nie ma po co im o tym mówić, pomyślał, skrywając rozpacz. Dlaczego to ja mam być zwiastunem złych wieści? - Czy nie uważasz, że życie w Teheranie stało się teraz trudne? - zapytał. Meszang narzekał na nowe przepisy narzucone bazarowi. - Zycie zawsze jest trudne - odparł Meszang - ale jeśli jest się Irańczykiem i dobrze wyszkolonym kupcem, który zna się na rzeczy i dba o interesy, postępuje logicznie i ciężko pracuje, można sobie poradzić nawet z Komitetem Rewolucyjnym. Zawsze radziliśmy sobie z poborcami podatkowymi i nakładanymi na nas nadmiernymi ciężarami, z szachami, komisarzami czy jan-keskimi i brytyjskimi tuzami. - Cieszę się, mogąc to usłyszeć. Bardzo się cieszę. - A ja się cieszę, że wróciłeś. Chciałem z tobą porozmawiać - stwierdził Meszang. - Czy moja siostra powiedziała ci już, że spodziewa się dziecka? - Tak, tak, powiedziała. Czyż to nie jest wspaniała nowina? - Tak, tak, jest. Bogu niech będzie chwała. Jakie macie plany? - Co masz na myśli? - Gdzie zamierzacie mieszkać? Z czego będziecie teraz pokrywać koszty utrzymania? Zapadła wymowna cisza. - Damy sobie radę - zaczął Lochart. - Zamierzam... - Nie bardzo widzę, jak, logicznie rzecz biorąc, jest to możliwe. Przeglądałem zeszłoroczne rachunki i... - urwał, gdyż Zarah wstała. - To chyba nie jest właściwa pora na rozmowę o rachunkach - powiedziała z pobladłą nagle twarzą. Szahrazad też zbladła. - A ja uważam, że właściwa - rzucił szorstko Meszang. - Z czego ma żyć moja siostra? Siadaj, Zarah, i słuchaj. Usiądź! A jeśli mówię, że nie pójdziesz na 215 żadną demonstrację czy coś takiego, to musisz być posłuszna albo cię wychłostam! Siadaj! Zarah usłuchała, wstrząśnięta z powodu takiego braku dobrych manier i takiej gwałtowności. Szahrazad osłupiała; jej świat legł w gruzach. Zobaczyła, że brat zwraca się do Lo-charta. Tak więc, kapitanie, twoje rachunki za zeszły rok, rachunki zapłacone przez mojego ojca, nie licząc tych, które jeszcze trzeba pokryć, opiewają na kwotę znacznie wyższą niż twoja pensja. Prawda? Szahrazad zaczerwieniła się ze wstydu i gniewu. Zanim Lochart zdążył odpowiedzieć, rzuciła szybko swym najbardziej słodkim głosem: - Kochany Meszangu, twoja troska o nas jest całkowicie uzasadniona, ale mieszkanie... - Bądź łaskawa się nie wtrącać! Muszę zapytać twojego męża, a nie ciebie. To nie jest wasz problem, lecz jego. A więc, kapitanie... - Ale kochany Mesz... - Nie wtrącaj się! No cóż, kapitanie, prawda czy

101

nie? - Tak, to prawda - odpowiedział Lochart, zastanawiając się gorączkowo nad sposobem wyjścia z matni. - Musisz jednak pamiętać, że Jego Ekscelencja dał mi to mieszkanie, a w rzeczywistości również cały budynek; czynsze pokrywają nasze rachunki, a nadwyżka stanowi prezent dla Szahrazad, za który jestem niezmiernie wdzięczny. Co do przyszłości, zadbam o Szahrazad, oczywiście, że zadbam. - Jakimi środkami? Czytałem twoje dokumenty rozwodowe. Wynika z nich jasno, że po zapłaceniu alimentów na rzecz byłej żony i dziecka masz niewielkie szanse uchronienia mojej siostry przed nędzą. Locharta aż zatkało z gniewu. Szahrazad poruszyła się na krześle; dostrzegł jej strach i pokonał pragnienie walnięcia głową Meszanga o stół. - Wszystko w porządku, Szahrazad. Twój brat ma prawo o to zapytać. To jest fair. Ma prawo. - Dostrzegł błysk zadowolenia w oczach Meszanga i wiedział już, że ten podejmie walkę. Damy sobie radę. Nasze mieszka216 nie nie będzie wiecznie zajęte, możemy też zamieszkać w innym. Damy sobie... - Nie ma już mieszkania ani budynku. Spalił się w sobotę. Wszystko poszło z dymem, wszystko. Wlepili w Meszanga zdumione spojrzenia; najbardziej wstrząśnięta była Szahrazad. - Och, Meszangu, jesteś pewien? Dlaczego mi nie powiedziałeś? Dla... - Czy macie tak wielki majątek, że nie chce się wam obejrzeć go od czasu do czasu? Wszystko poszło z dymem, wszystko! - Och, Chryste! - mruknął Lochart. - Lepiej nie bluźnij - rzucił Meszang, z trudem maskując triumf. - A więc nie ma mieszkania, nie ma domu, nie ma niczego. In szaa Allah. A zatem, jak zamierzasz spłacić swoje rachunki? - Ubezpieczenie! - wykrzyknął Lochart. - Musi... Zmroził go wybuch śmiechu. Szahrazad przewróciła szklankę z wodą, czego nikt nawet nie zauważył. - Myślisz, że zostanie wypłacone ubezpieczenie? - drwił Meszang. - Teraz? Nawet gdyby jakieś było? Chyba postradałeś zmysły. Nie ma żadnego ubezpieczenia i nigdy nie było. A więc, kapitanie, dużo długów, żadnych pieniędzy czy kapitału, żadnego domu, który zresztą i tak nie był prawnie twoją własnością; był tylko obmyślonym przez mojego ojca sposobem dawania ci pieniędzy na utrzymanie Szahrazad. - Wziął kawałek chałwy i włożył go do ust. - A zatem, co proponujesz? - Dam sobie radę. - Jak? Powiedz mi, proszę, jak? Szahrazad szepnęła: - Mam biżuterię, Tommy, mogę ją sprzedać. Meszang pozwolił okrutnie, aby te słowa zawisły w powietrzu. Napawał się tym, że Lochart znalazł się w ślepym zaułku, był poniżony, nagi i bezbronny. Brudny niewierny! Gdyby na tym świecie nie było takich Lochartów, drapieżnych cudzoziemców, eksploatatorów Iranu, nie mielibyśmy Chomeiniego i jego mułłów, a oj217 ciec nadal by żył, Szahrazad miałaby odpowiedniego męża... - A więc? - Co proponujesz? - zapytał Lochart, nie znajdując wyjścia z pułapki. - A co ty proponujesz? - Nie wiem. - Na razie nie macie domu, rachunki opiewają na bardzo poważne sumy, a ty będziesz wkrótce bezrobotny; wątpię, by twoja spółka mogła tu jeszcze długo działać. Całkiem

102

słusznie uznano zagraniczne firmy za persona non grata. - Meszang z rozkoszą przypomniał sobie łacińskie słowa. - Nie są już potrzebne, chciane czy niezbędne. - Jeśli tak się stanie, złożę wypowiedzenie i podanie o pracę w jakiejś irańskiej firmie helikopterowej. Piloci są im potrzebni. Znam farsi, jestem doświadczonym pilotem i instruktorem. Chomeini... Imam chce, żeby produkcja ropy wróciła niezwłocznie do normy, więc na pewno będą potrzebowali wyszkolonych pilotów. Meszang roześmiał się w duchu. Wczoraj wicepremier Ali Kia przyszedł na bazar. Był odpowiednio uniżony i niespokojny. Przyprowadził wspaniały pisz-kesz - czyż nie przyszła pora na doroczne „honorarium konsultanta"? Kia opowiedział o planach nabycia wszystkich maszyn spółki i zamrożenia rachunków bankowych. „Nie będziemy mieli problemów z pozyskaniem tylu najemników, ilu potrzebujemy do pilotowania naszych helikopterów, ekscelencjo Meszang", powiedział Kia. „Będą dla nas latać za połowę swych zwykłych pensji". Tak, będą, ale to nie dotyczy ciebie, chwilowy mężu mojej siostry. Nawet gdybyś się zgodził na jedną dziesiątą pensji. - Uważam, że powinieneś być bardziej praktyczny. - Meszang spojrzał na starannie wypielęgnowane paznokcie swych dłoni. Dłoni, które po południu pieściły czternastolatkę, podarowaną mu przez Alego Kia. „To pierwsza z wielu, ekscelencjo!" Cudna, śnieżnobiała skó218 ra Czerkiesów, chwilowe małżeństwo na popołudnie, które z zadowoleniem i bez trudu przedłużył na cały tydzień. - Obecni władcy Iranu cierpią na ksenofobię, zwłaszcza w przypadku Amerykanów. - Ja jestem Kanadyjczykiem. - Wątpię, żeby to miało jakieś znaczenie. Założenie, że nie dostaniesz zezwolenia na dalszy pobyt, jest logiczne. - Spojrzał ostro na Szahrazad. - Albo na powrót. - Zaczynam rozumieć - wycedził Lochart, dostrzegając wyraz twarzy żony. - Kapitanie, nie mogę kontynuować charytatywnej działalności mojego ojca. Czasy są ciężkie. Chcę wiedzieć, jak zamierzasz utrzymać moją siostrę i jej dziecko. Gdzie zamierzasz żyć i jak. Lochart nagle wstał. - Jasno przedstawiłeś swoje stanowisko, ekscelencjo Meszang. Jutro udzielę ci odpowiedzi. - Chcę, żebyś odpowiedział teraz. Lochart spojrzał twardziej. - Najpierw porozmawiam z żoną. Z tobą jutro. Chodź, Szahrazad. Wyszedł. Płacząc ruszyła za nim i zamknęła za sobą drzwi. Meszang uśmiechnął się sardonicznie, wziął następny kawałek chałwy i zaczął go jeść. Wyczerpana Zarah wybuchnęła gniewem: - Co ty w imię Boga... Zamachnął się i uderzył ją otwartą dłonią w twarz. - Zamknij się! - wrzasnął. Już wiele razy ją bił, ale nigdy tak mocno. - Zamknij się albo się z tobą rozwiodę! Rozwiodę się, słyszysz? Zresztą i tak zamierzam wziąć sobie inną żonę, jakąś młodą, a nie taką starą czarownicę i sekutnicę jak ty. Czy nie rozumiesz, że Szahrazad jest w niebezpieczeństwie, że wszyscy jesteśmy w niebezpieczeństwie przez tego człowieka? Idź i błagaj Boga o przebaczenie za swoje fatalne maniery! Jazda stąd! Wybiegła z pokoju, a on rzucił za nią filiżanką. 219 NA PÓŁNOCNYCH PRZEDMIEŚCIACH, 21:14. Azadeh prowadziła mały, pokiereszowany samochód. Jechała szybko ulicą, wzdłuż której stały eleganckie domy i kamienice; większość nie oświetlona, niektóre zdemolowane. Prawie nie zdejmowała ręki z klaksonu, nie dbała o to, że światła jej samochodu oślepiały

103

nadjeżdżających z przeciwka. Zahamowała i wpadła w poślizg, skręcając z piskiem opon do czyjegoś garażu. Wszystko o krok od spowodowania wypadku. W garażu panowały ciemności. Wyjęła latarkę, zapaliła, wysiadła z samochodu i zamknęła drzwiczki. Miała na sobie dobrze skrojone ciepłe palto, spódnicę i długie buty, futrzane rękawiczki i czapkę. Pdeszła do wyłącznika przy schodach; gdy go nacisnęła, żarówka błysnęła i zgasła. Azadeh z wysiłkiem pokonywała schody. Z każdego podestu wchodziło się do czterech mieszkań. Mieszkanie, które Abdollah-chan udostępnił jej i Erikkiemu, znajdowało się na trzecim podeście, z oknami wychodzącymi na ulicę. Był poniedziałek; mieszkała tu od soboty. - To nie jest ryzykowne, Mac - powiedziała, gdy odchodziła, a on próbował przekonać ją, żeby pozostała w jego mieszkaniu. - Skoro ojciec chce, żebym przyjechała do Tebrizu, mieszkanie u ciebie w niczym mi nie pomoże. Mam w domu telefon, a to tylko pół kilometra dalej i można w razie czego z łatwością dojść pieszo. Mam tam ubranie i służącego. Będę codziennie przychodzić do biura i czekać. To wszystko, co mogę zrobić. Nie powiedziała, że woli nie mieszkać z nim i Char-liem Pettikinem. Bardzo ich lubię, pomyślała, ale są starzy i zbyt pedantyczni. Nie to, co Erikki. Albo Johnny. Och, Johnny, co mam z tobą zrobić? Czy ośmielę się znów z tobą spotkać? Trzeci podest był ciemny, ale mając latarkę, znalazła klucz i włożyła go do zamka. Nagle poczuła na sobie czyjeś spojrzenie i odwróciła się przerażona. Jakiś smagły, nie ogolony typ rozpiął rozporek i wymachiwał penisem. 220 - Czekałem na ciebie, księżniczko wszystkich kurew. Bóg mnie przeklnie, jeśli nie wsadzę ci go od przodu, od tyłu albo jeszcze inaczej... Ruszył za nią z dalszymi sprośnościami na ustach, a ona oparła się o drzwi, chwilowo sparaliżowana strachem. Złapała klucz, przekręciła go i gwałtownie otworzyła drzwi. Za drzwiami czekał doberman. Mężczyzna zamarł. Usłyszał złowieszczy pomruk, a potem pies zaatakował. Mężczyzna wrzasnął, próbując odepchnąć zwierzę, i rzucił się po schodach do ucieczki. Pies, warcząc, gryzł go w nogi i szarpał ubranie. Azadeh krzyknęła za napastnikiem: - Teraz mi go pokaż! - Och, Wasza Wysokość, nie słyszałem pukania, co się stało? - zawołał służący, starszy mężczyzna, wybiegając z kuchni. Ze złością otarła pot z czoła i powiedziała: - Niech Bóg cię przeklnie, Ali. Mówiłam ci już ze dwadzieścia razy, żebyś zawsze czekał na mnie na dole z psem. Przecież wracam punktualnie. Czy nie masz mózgu? Staruszek zaczął przepraszać, ale nagle dał się słyszeć szorstki głos: - Idź i przyprowadź psa! Rozejrzała się, zdjęta nagłym strachem. - Dobry wieczór, Wasza Wysokość. W drzwiach salonu ukazał się Ahmed Dursa, wysoki, brodaty, nieprzyjemny. In sza'a Allah, pomyślała, czekanie się skończyło; teraz wszystko zacznie się od nowa. - Dobry wieczór, Ahmedzie. - Proszę mi wybaczyć, Wasza Wysokość, nie wiedziałem, że teherańczycy tak się zachowują. Gdybym wiedział, sam czekałbym na dole. Ali, idź po psa! Przestraszony i powtarzający jeszcze słowa przeprosin, służący ruszył szybko schodami w dół. Ahmed zamknął drzwi i patrzył, jak Azadeh ściąga buty i wsuwa swe małe stopy w tureckie kapcie o zadartych 221 noskach. Minęła go i weszła do wygodnego salonu urządzonego w stylu zachodnim. Usiadła, czując łomotanie serca. Na kominku migotał ogień, podłogę wyściełały bezcenne dywany,

104

inne wisiały na ścianach. Azadeh usiadła koło stoliczka, na którym leżał kukri zostawiony dla niej przez Rossa. - Czy masz jakieś wieści o moim ojcu i o moim mężu? - Jego Wysokość chan jest chory, bardzo chory. - Co to za choroba? - zapytała, szczerze zaniepokojona. - Atak serca. - Oby Bóg go ochronił. Kiedy to się stało? - W czwartek. - Odgadł jej myśli. - Tego dnia, gdy pani i... i sabotażysta byliście w wiosce Abu Mard, prawda? - Chyba tak. Trochę mi się pomieszały te dni - odparła chłodno. - Jak się czuje mój ojcec? - Czwartkowy atak był łagodny, dzięki Bogu. W sobotę, przed północą, miał następny. Znacznie ostrzejszy. - Obserwował ją. - Czy poważny? Proszę, nie baw się ze mną w kotka i myszkę! Powiedz wszystko od razu! - Ach, przepraszam, Wasza Wysokość, nie chciałem sie z panią bawić. - Powiedział to bardzo grzecznie, z trudem odrywając wzrok od jej nóg. Podziwiał jej ognistość i dumę i bardzo chciał się z nią bawić. - Doktor nazwał to porażeniem. Jego Wysokość jest z lewej strony sparaliżowany; może mówić, choć z trudem. Jego umysł jest tak sprawny jak zawsze. Lekarz powiedział, że wyzdrowiałby o wiele szybciej w Teheranie, ale podróż nie jest jeszcze możliwa. - On wyzdrowieje? - zapytała. - Nie wiem, Wasza Wysokość. Wedle woli Boga. Według mnie wygląda na bardzo chorego. Lekarz, nie przeceniałbym jego zdania, lekarz powiedział tylko, że Jego Wysokość miałby o wiele większe szanse tutaj, w Teheranie. - Więc przywieź go tu jak najszybciej. 222 - Zrobię to, Wasza Wysokość, proszę się nie obawiać. Na razie mam dla pani wiadomość. Chan, pani ojciec, kazał przekazać jego słowa: „Chcę cię tu widzieć. Natychmiast. Nie wiem, jak długo jeszcze będę żył, a trzeba podjąć i potwierdzić pewne decyzje. Twój brat jest teraz ze mną i..." - Dzięki Bogu! - wykrzyknęła Azadeh. - Czy mój ojciec pogodził się z Hakimem? - Jego Wysokość uczynił go swym dziedzicem, ale... - Och, to wspaniale, wspaniale. Bogu niech będą dzięki. Ale on... - Proszę o cierpliwość; niech pani wysłucha wiadomości do końca: „Twój brat Hakim jest teraz ze mną, a ja uczyniłem go mym dziedzicem. Pod pewnymi warunkami dotyczącymi ciebie i jego". Ahmed zawahał się, a Azadeh chciała wcisnąć w tę lukę jakieś słowa; przepełniała ją radość i... ostrożność. Duma nie pozwoliła jej się odezwać. - „Jest więc konieczne, abyś powróciła natychmiast z Ahmedem". To koniec wiadomości, Wasza Wysokość. Drzwi wejściowe stanęły otworem. Ali zamknął je za sobą i odpiął smycz. Pies wbiegł natychmiast do salonu i położył głowę na kolanach Azadeh. - Dobra robota, Reza - pochwaliła zwierzę. Głaskała go i starała się zebrać myśli. - Siad! No już, siadaj! - Rozochocony pies usłuchał; przypadł do jej stóp, obrzucając czujnym spojrzeniem drzwi i Ahmeda, który stał obok innej kanapy. Azadeh odruchowo bawiła się rękojeścią kukri; dotykanie go dawało jej poczucie bezpieczeństwa. Ahmed obserwował to ukradkiem, świadom ewentualnych konsekwencji. - W imię Boga, czy powiedziałeś mi prawdę? - Tak, Wasza Wysokość. W imię Boga. Zatem wyruszamy od razu. - Wstała. - Przyjechałeś samochodem?

105

- Tak, Wasza Wysokość. Jest tu limuzyna i szofer. Mam też inne wieści, dobre i złe. Jego Wysokość otrzymał prośbę o wypłacenie okupu. Jego Ekscelencja, pani mąż, jest w rękach bandytów, ludzi z gór... - Próbowała 223 zachować spokój, choć kolana zaczęły jej lekko drżeć. - ... gdzieś przy granicy z Sowietami. On i jego helikopter. Wygląda na to, że ci... ci bandyci twierdzą, że są Kurdami, ale chan w to powątpiewa. Zaskoczyli Sowie-ta Cimtargę i jego ludzi. Pozabijali ich, schwytali Jego Ekscelencję i helikopter, jak twierdzą, w czwartek rano. Potem polecieli do Rezaije, gdzie go widziano w dobrym zdrowiu, zanim znów odleciał. Dzięki Bogu. - To było wszystko, na co pozwoliła jej duma. - Czy wykupiono mojego męża? - Żądanie okupu dotarło w sobotę wieczorem przez pośredników. Jego Ekscelencja, gdy tylko odzyskał wczoraj świadomość, wysłał mnie po panią razem z wiadomością. - Usłyszała to „wysłał po" i zrozumiała, że nie ma żartów, lecz Ahmed zdawał się nie przywiązywać wagi do tych słów. Sięgnął do kieszeni. - Jego Wysokość Hakim dał mi to dla pani. Wręczył jej zapieczętowaną kopertę. Rozerwała ją tak gwałtownie, że aż przestraszony pies poderwał się na nogi. Hakim napisał list własnoręcznie: Kochana siostro, Jego Wysokość uczynił mnie swym dziedzicem i przywrócił nas oboje do łask, wprawdzie pod pewnymi warunkami, ale to wspaniałe warunki, na które łatwo się zgodzić. Wracaj prędko; on jest bardzo chory i nie zajmie się okupem, dopóki ciebie nie zobaczy. Salam. Ogarnięta radością, błyskawicznie spakowała torbę i napisała kartkę do NcIvera, prosząc Alego, żeby doręczył ją następnego dnia. Wychodząc, pod wpływem nagłej myśli, wzięła ze sobą kukri. Ahmed nic nie powiedział; ruszył za nią w milczeniu. BANDAR DEJLAM, 8:15. Kasigi szedł szybkim krokiem za policjantem o ponurym spojrzeniu. Przeciskali się przez zapuszczone, zatłoczone korytarze szpitala. Mechanik radiowy, Minoru, postępował o kilka kroków z tyłu. Chorzy i ranni, mężczyźni, kobiety i dzieci, leżeli na noszach, siedzieli na krzesłach, stali lub leżeli na podłodze, czekając na kogoś, kto udzieli im pomocy. Ciężko chorzy wśród chorych lżej. Niektórzy oddawali mocz, inni jedli i pili to, co przynieśli im niezliczeni odwiedzający i krewni. Ci, którzy mogli, uskarżali się głośno na swój los. Wszyscy starali się zagadnąć pielęgniarki i lekarzy, wchodzących i wychodzących z sal. Wszystkie pielęgniarki w czadorach, poza kilku Brytyjkami z Queen Alexandra, których surowe czepki niemal zastępowały czadory i były akceptowane. 227 Policjant odnalazł w końcu właściwe drzwi i wepchnął się do zatłoczonej sali. Łóżka stały pod ścianami i na środku; wszystkie zajęte przez mężczyzn. Odwiedzający członkowie rodzin gawędzili lub narzekali, dzieci bawiły się, a w jednym z kątów jakaś staruszka gotowała coś na przenośnej kuchence. Scragger leżał przykuty do łóżka kajdankami, które obejmowały jeden nadgarstek i nogę w kostce. Leżał na sienniku, w ubraniu i w butach, z zabandażowaną głową, nie ogolony i brudny. Ożywił się, dostrzegając za plecami policjanta Kasigiego i Minoru. - Cześć, chłopaki - rzucił ochryple. - Jak pan się czuje, kapitanie? - zapytał Kasigi, który niemal osłupiał, widząc kajdanki. - Czułbym się świetnie, gdybym mógł się uwolnić. Policjant przerwał mu z irytacją w głosie. Mówił głośno w farsi na użytek gapiów: - To tego człowieka chcieliście zobaczyć? - Tak, ekscelencjo - odpowiedział Minoru. - Więc już go widzieliście. Możecie zameldować swojemu rządowi, czy komu tam chcecie, że jest leczony. Będzie sądzony przez komitet ruchu drogowego. Odwrócił się, nadęty i pompatyczny, i ruszył do

106

wyjścia. - Ale kapitan pilot nie był kierowcą - cierpliwie wyjaśniał Kasigi po angielsku. > Minoru przetłumaczył. Tłumaczył te słowa przez całą noc, prawie do świtu, różnym policjantom różnych stopni. Odpowiedzi były różnymi wariantami jednej i tej samej. - Gdyby tego cudzoziemca nie było w Iranie, wypadek by się nie zdarzył. Oczywiście on jest za to odpowiedzialny. - To nieważne, że nie był kierowcą! I tak jest odpowiedzialny! - rzucił ze złością policjant, a jego głos odbił się echem od ścian. - Ile razy trzeba to panu powtarzać? On odpowiadał za samochód, on wydawał polecenia. Gdyby nie wydawał, nie wydarzyłby się wy228 padek, w którym zginęli i zostali zranieni ludzie. Oczywiście on jest za to odpowiedzialny! - Ale, powtarzam, mój asystent jest naocznym świadkiem; może zaświadczyć, że wypadek spowodował inny samochód. - Krzywoprzysięstwo to bardzo poważna sprawa - powiedział groźnym tonem policjant; był jednym z tych, którzy jechali radiowozem. - Ale to prawda, agha. Są jeszcze inni świadkowie - zauważył Kasigi, choć żadnego z nich nie mógł wskazać. Dodał ostrzejszym głosem: Nalegam, aby ten człowiek został zwolniony. Jest zatrudniony przez mój rząd, który zainwestował miliardy dolarów w zakłady petrochemiczne Iran-Toda, z których skorzysta Iran, a zwłaszcza mieszkańcy Bandar Dejlamu. Jeśli nie zostanie natychmiast zwolniony, odwołam wszystkich Japończyków i przerwę prace! - Rozzłościł się jeszcze bardziej, gdyż oczywiście nie miał uprawnień i nie mógł wydać takiego polecenia. - Wszystko się skończy! - Na proroka, cudzoziemcy nie będą już nas szantażować - wysyczał mężczyzna i odwrócił się. - Może pan to omówić z komitetem! - Jeśli nie zostanie zwolniony od razu, wszystkie prace ustaną i nie będzie już żadnego zatrudnienia. Żadnego! Gdy Minoru przetłumaczył, Kasigi dostrzegł zmianę nastawienia obecnych w sali Irańczyków. Nawet policjanta, który wyczuł, że wszyscy na niego patrzą; wyczuł nagłą wrogość. Jakiś młodzieniec z zieloną opaską na rękawie brudnej piżamy rzucił oschle: - Chcesz nas pozbawić pracy, co? Kim ty jesteś? Skąd możemy wiedzieć, czy nie jesteś człowiekiem Szacha? Byłeś już sprawdzany przez komitet? - Oczywiście, że byłem! Na jedynego Boga! Popieram imama od lat! - oburzył się mężczyzna, choć przeszły go ciarki ze strachu. Pomagałem rewolucji; wszyscy o tym wiedzą. Ty. - Wskazał Kasigiego, klnąc go w duchu za to, że sprawił mu tyle kłopotu. - Ty 229 chodź ze mną! - Zaczął się przeciskać przez tłoczących się w drzwiach gapiów. - Wrócę tu, kapitanie Scragger, proszę się nie niepokoić. Kasigi i Minoru ruszyli za policjantem. Policjant zszedł po schodach, przemierzył kawałek korytarza, potem następne schody, przez cały czas torując sobie drogę wśród tłumu. Kasigi denerwował się coraz bardziej. Wreszcie mężczyzna otworzył drzwi opatrzone jakimś napisem w farsi. Kasigi oblał się zimnym potem. Znajdowali się w kostnicy. Marmurowe płyty, na których leżały zwłoki okryte brudnymi prześcieradłami. Dużo zwłok. Smród chemikaliów, zakrzepłej krwi, wnętrzności i ekskrementów. - Patrz pan! - rzucił policjant i zdarł prześcieradło. Ukazało się ciało kobiety. Głowa leżała obok, otwarte oczy. - To wasz samochód ją zabił. Co będzie z jej rodziną? - Kasigi zadygotał na dźwięk słowa „wasz". - I na to pan patrz! - Zerwał inne prześcieradło. Ukazało się ciało zmiażdżonej kobiety. - No i co?

107

- My... oczywiście jest nam bardzo przykro... oczywiście żałujemy, że zginęli ludzie, bardzo żałujemy, ale to Karma. In szaa Allah. To nie nasza wina, a zwłaszcza nie wina tego pilota. Kasigi z trudem przezwyciężał mdłości. - Jest nam bardzo przykro. Minoru tłumaczył, policjant opierał się niedbale o płytę. Potem odpowiedział, a młody Japończyk otworzył szeroko oczy. - On mówi, on mówi, że kaucja, że grzywna, że żeby uwolnić natychmiast pana Scraggera, trzeba wpłacić milion riali. Natychmiast. Komitet nie będzie tu miał nic do powiedzenia. Milion riali to było około dwunastu tysięcy dolarów. - To niemożliwe, ale na pewno moglibyśmy w ciągu godziny zapłacić sto tysięcy riali. - Milion - krzyknął mężczyzna. Chwycił za włosy głowę kobiety i podsunął ją Kasigiemu pod nos. Kasigi z trudem utrzymał się na nogach; zmusił się, żeby się nie cofnąć. - Co będzie z jej dziećmi, które już nigdy 230 nie będą miały matki? Czy nie należy się im odszkodowanie, co? - Nie ma tyle gotówki w... w całej fabryce. Bardzo mi przykro. Policjant zaklął i chciał się dalej targować, ale wtedy otworzyły się drzwi. Sanitariusze wtoczyli wózek z kolejnymi zwłokami i wybałuszyli oczy na ich widok. Policjant nagle powiedział: - Doskonale. Wobec tego pojedziemy od razu do pańskiego biura. Pojechali i wzięli z kasy sumę, jaką Kasigi ostatecznie zaoferował: dwieście pięćdziesiąt tysięcy riali - jakieś trzy tysiące dolarów. Żadnego pokwitowania, tylko ustna obietnica zwolnienia Scraggera. Nie ufając kontrahentowi, Kasigi wręczył mu w biurze połowę sumy, wkładając resztę do koperty i chowając ją do kieszeni. Wrócili do szpitala. Kasigi czekał w samochodzie, a Minoru i policjant zniknęli w środku. Oczekiwanie dłużyło się w nieskończoność, ale w końcu na schodach ukazali się Minoru, Scragger i policjant. Kasigi wysiadł i wręczył policjantowi kopertę. Mężczyzna rzucił przekleństwo pod adresem wszystkich cudzoziemców i odszedł. - A więc - powiedział Kasigi i uśmiechnął się do Scraggera. Uścisnęli sobie dłonie. Scragger wylewnie dziękował i przepraszał za wszystkie kłopoty. Obaj to klęli na los, to go błogosławili. Prędko wsiedli do samochodu. Irański szofer włączył się do ruchu, sklął głośno samochód, który miał pierwszeństwo przejazdu i omal na niego nie wjechał, trzymając rękę na klaksonie. - Powiedz mu, żeby zwolnił, Minoru - poprosił Kasigi. Minoru przetłumaczył, a kierowca skinął głową, uśmiechnął się i... usłuchał. Zwalnianie trwało kilka sekund. - Czy dobrze się pan czuje, kapitanie? - Tak. Łeb mnie boli, ale poza tym w porządku. Najgorzej było, kiedy chciałem się odlać. - Co? 231 - Skurczybyki trzymali mnie przykutego i nie pozwalali chodzić do kibla. Nie chciałem po prostu narobić w spodnie, a pielęgniarka przyniosła mi butelkę niezbyt szybko. Jezu, myślałem, że rozsadzi mi pęcherz. - Scragger przetarł zmęczone oczy. - Co było, to było, chłopie. Jestem ci coś winien. Plus okup. Ile? - Nie, nic. Mamy na takie okazje specjalny fundusz. - To nie jest problem. Andy Gavallan zapłaci. Aha, to mi przypomniało, że on powiedział, iż znał parę lat temu pańskiego szefa, Todę, Hiro Todę. - Ah so desu ka? - Kasigi był szczerze zdumiony. - Gavallan ma śmigłowce w Japonii?

108

- Och, nie. To było wtedy, gdy był chińskim kupcem w Hongkongu, gdy pracował dla Struana. - Ta nazwa włączyła w mózgu Kasigiego dzwonek alarmowy; postarał się, żeby dzwonek nie dźwięczał głośno. - Słyszałeś o nich? - Tak, to dobra spółka. Toda robi albo robił z nimi interesy - odpowiedział gładko Kasigi, ale zapamiętał tę informację i postanowił zastanowić się nad nią później. Czy to Linbar Struan jednostronnie unieważnił pięć kontraktów najmu statków dwa lata temu? To nas prawie złamało... Może uda się to naprawić przez Ga-vallana w taki czy inny sposób. - Przykro mi, że miałeś takie przejścia. - Nie twoja wina, staruszku. Ale Andy będzie chciał zwrócić okup. Na ile nas stuknęli? - Naprawdę na niewiele. Proszę, niech to będzie prezent. Zresztą ty uratowałeś nasz statek. - Więc jestem ci winien dwa, staruszku - odpowiedział po chwili Scragger. - To my wybraliśmy kierowcę; to była nasza wina. - Gdzie on jest? Gdzie jest Mohammad? - Niestety nie żyje. Scragger zaklął. - To nie była jego wina. Wcale. - Tak, tak, wiem. Wypłaciliśmy jego rodzinie odszkodowanie. Wypłacimy też ofiarom wypadku. - Kasigi próbował się zorientować, jak bardzo to wszystko 232 wstrząsnęło Scraggerem i kiedy będzie mógł latać. Złościło go bardzo to jednodniowe opóźnienie. Musiał jak najszybciej dostać się do Asz Szargaz, a potem do kraju, do Japonii. Tutaj nie miał już nic do roboty. Główny inżynier, Watanabe, był już całkowicie po jego stronie; kopie jego prywatnych sprawozdań umocniłyby jego pozycję w spółce i ogromnie mu pomogły. Pomogłyby też Hiro Todzie przy ponownym nakłanianiu rządu do uznania IranTody za przedsięwzięcie o znaczeniu narodowym. To nie możliwość, ale pewność! - pomyślał; był bardziej pewny siebie niż kiedykolwiek. Będziemy ocaleni przed bankructwem, pogrzebiemy naszych wrogów, Mitsuwari i Gyokotomo. Będziemy mieć zyski, ogromne zyski! Och, tak. I jeszcze dodatkowy uśmiech fortuny - Kasigi pozwolił sobie na cyniczny uśmieszek - prawdziwa bomba, kopia prywatnego sprawozdania nieżyjącego już głównego inżyniera Kasusaka dla Gyokotomo, z datą i podpisem, którą Watanabe w czarodziejski sposób „znalazł" w zapomnianej kartotece, gdy ja byłem w Asz Szargaz! Muszę być bardzo ostrożny, naprawdę ostrożny z wykorzystaniem tego materiału, ale to tylko jeszcze jeden powód, żeby jak najszybciej wrócić do domu. Jezdnia była bardzo zatłoczona. Na niebie nadal kłębiły się chmury, burza jednak już przeszła i można było latać. Och, chciałbym mieć własny samolot, pomyślał. Powiedzmy, odrzutowiec lear. Nagroda za moją pracę tutaj powinna być duża. Dał się ponieść wesołym myślom o osiągnięciach i władzy. - Wygląda na to, że wkrótce będziemy mogli rozpocząć budowę, kapitanie. - Co takiego? - Tak. Szef nowego komitetu zapewnił nas o ich chęci współpracy. On chyba zna jednego z waszych pilotów, kapitana Starke'a. Nazywa się Zataki. Scragger obrzucił rozmówcę ostrym spojrzeniem. - Tak, to Duke. Duke Starke ocalił go przed lewakami i wywiózł do Kowissu. Na twoim miejscu, starusz233 ku, ja bym, no... uważał na niego. - Opowiedział Kasi-giemu o zmiennych nastrojach Zatakiego. - To regularny czubas. - Nie robił takiego wrażenia, wcale nie. To zadziwiające, Irańczycy są bardzo... bardzo dziwni. Ale to nieważne. Jak się teraz czujesz? - Jak nowo narodzony.

109

Scragger beztrosko przesadzał. Poprzedniego dnia i przez całą noc potwornie bolała go głowa, wszystkie te przekleństwa, krzyki, skucie kajdankami, brak możliwości porozumienia się, wrogie spojrzenia... Wszystko to sprawiało, że czuł się zagubiony. I zaniepokojony. Wzmagający się ból. Czas upływał powoli, coraz mniej nadziei. Był pewien, że Minoru był ranny albo zginął razem z kierowcą, tak że nikt nie wiedział, gdzie po-dziewał się pilot ani co się wydarzyło. - Filiżanka dobrej herbaty postawi mnie od razu na nogi. Gdybyś chciał wyjechać już teraz, to ja mogę. Tylko szybka kąpiel, herbata, coś na ząb i już możemy radośnie lecieć. - Świetnie. Zatem wystartujemy, gdy tylko będziesz gotowy. Minoru zainstalował radio i sprawdził je. Przez całą drogę do rafinerii i podczas lotu do Lengeh Kasigi był w świetnym humorze. Gdy przelatywali obok Chargu, wydawało im się, że dostrzegli olbrzymią rybę młot, o której Scragger kiedyś wspomniał. Trzymali się nisko i blisko wybrzeża; chmury nadal ciemne, o niskim pułapie, nimbusy, czasem przebłysk światła, trochę dziur powietrznych. Kontrola radarowa działała bardzo sprawnie i szybko, co napełniło Scraggera złymi przeczuciami; dwa dni do Operacji, nie licząc dzisiejszego. O tym przede wszystkim myślał. Jednodniowe opóźnienie pogorszyło sytuację, myślał niespokojnie. Co się tu działo, kiedy mnie nie było? Spory kawał drogi od Chargu wylądował, żeby uzupełnić paliwo i odpocząć. Nadal bolał go brzuch, zauważył krew w swoim moczu. Nie ma się czym przejmować, powiedział sobie. Po takim wypadku musi być 234 trochę krwawienia. Do dupy z tym wszystkim, a jednak miałem szczęście! Byli na wydmie, kończyli obiad: ryż na zimno, ryby i ogórki. Scragger miał kawał irańskiego chleba, który zwędził z kuchni, kurczaka yakatori i ulubiony sos sojowy. Kasigi pił japońskie piwo. Scragger odmówił: - Dzięki, ale picie kłóci się z lataniem. Japończyk jadł powoli, Scragger - łapczywie i szybko. Był wygłodzony. - Niezła wyżerka - powiedział. - Lepiej zbierajmy się stąd, gdy tylko skończysz. - Już skończyłem. - Po chwili wznieśli się w powietrze. - Zdążysz odwieźć mnie dzisiaj do Asz Szargaz albo Dubaju? - Nie, jeśli mamy lecieć do Lengeh. - Scragger poprawił hełmofon. - Wiesz co? Kiedy będziemy w zasięgu kontroli radarowej Kiszu, zapytam, czy mogę skręcić do Bahrajnu. Mógłbyś tam złapać lot międzynarodowy albo krajowy. Musielibyśmy uzupełnić paliwo na Lawanie, ale zgodzą się na to, jeżeli zatwierdzą zmianę trasy. Jak już mówiłem, jestem ci coś winien. - Nic nie jesteś winien. - Kasigi uśmiechnął się do siebie. - Wczoraj, na zebraniu komitetu, ten Zataki zapytał, jak szybko wzmocnimy naszą flotę helikopterową. Obiecałem niezwłoczne działanie. Jak wiesz, Guerney już nas nie obsługuje. Chciałbym dostać trzy wasze 212 i dwa 206 na najbliższe trzy miesiące. Potem możemy negocjować roczny kontrakt, w zależności od naszych potrzeb, odnawiany corocznie. Ty byś tym rządził. Czy to możliwe? Scragger zawahał się, nie wiedząc, co odpowiedzieć. Kiedy indziej taka oferta wywołałaby zachwyt nawet w Aberdeen. Gavallan odebrałby osobiście telefon, a wszyscy cieszyliby się na myśl o ogromnej premii. Lecz wobec planowanej Operacji, bez Guerneya i innych, nie było sposobu, żeby pomóc Kasigiemu. - Kiedy... kiedy chciałbyś mieć te ptaszki? - zapytał, żeby zyskać czas na przemyślenie odpowiedzi. 235 - Od razu - rzucił wesoło Kasigi, obserwując jakiś tankowiec. - Zagwarantowałem Zatakiemu, że jeśli będą współpracować, zaczniemy od razu. Jutro, najpóźniej pojutrze. Może

110

mógłbyś poprosić swoich szefów, żeby na razie przysłali kilka 212 z Bandar Dejlamu, tych, które nie są tam teraz potrzebne? Dobrze? - Jasne. Poproszę, gdy tylko wylądujemy. - Przez jakiś tydzień musimy mieć połączenie z Kuwejtem, żeby przerzucić i wymienić załogi japońskie, Zataki powiedział, że ich komitet załatwi z komitetem lotniska w Abadanie otwarcie tego lotniska dla nas może pod koniec tygodnia... Scragger słuchał nieuważnie ufnych słów człowieka, z którym się zaprzyjaźnił, bez którego pomocy byłby nadal przykuty kajdankami do łóżka. Wybór był prosty: powiedzieć mu o Whirlwindzie albo zostawić po uszy w gównie. Ale jeśli powiem, zawiodę ogromne zaufanie, jakie się we mnie pokłada. Kasigi może to wszystko storpedować; powinien powiedzieć de Ples-seyowi. Pytanie brzmi: jak dalece mogę mu ufać? I de Plesseyowi? Niespokojny i zdenerwowany, wyjrzał przez okno i sprawdził położenie maszyny. - Przepraszam, ale muszę się teraz zgłosić. - Nacisnął guzik nadawania. - Radar Kiszu, tu Hotel Sierra Tango, czy mnie słyszysz? - HST, tu radar Kiszu, słyszę pięć na pięć, mów. - HST na czarterze Iran-Tody. Zbliżam się do macierzystej bazy w Lengeh, podchodzę do Lawanu na trzystu, jeden pasażer na pokładzie. Proszę o zezwolenie na tankowanie na Lawanie i skręcenie do Bahrajnu. Chcę podrzucić pasażera, który musi załatwić pilną sprawę dla Iranu. - Odmawiam. Utrzymaj trzysta i obecny kierunek. - Mój pasażer jest Japończykiem, szefem Iran-Tody. Musi pilnie porozumieć się z rządem japońskim w imieniu rządu irańskiego, który chce natychmiast podjąć eksploatację. Proszę o szczególne potraktowanie tego wypadku. 236 - Odmawiam. Loty przez zatokę trzeba zgłaszać 24 godziny wcześniej. Zmień kierunek na 095, prosto do Lengeh, na trawersie zgłoś się do Kiszu, nie przekraczaj linii Kiszu. Przyjąłeś? Scragger zerknął na Kasigiego, który słuchał tej wymiany zdań. - Przykro mi, stary. - Zmienił kierunek zgodnie z poleceniem. - HST przyjął. Proszę o zezwolenie na Asz Szargaz, jutro o świcie z jednym pasażerem. - Zostań na nasłuchu. - W słuchawkach rozległy się trzaski. Po prawej ciągnęły niezliczone tankowce, wypływające z zatoki lub wpływające do portów w Arabii Saudyjskiej, Emiratach, Abu Żabi, Bahrajnie, Kuwejcie i Iraku. Żaden zbiornikowiec nie zabierał ropy z Chargu ani Abadanu, choć dawniej obsługiwano tam z tuzin statków naraz, a drugi tuzin oczekiwał na redzie. Teraz były tylko te oczekujące, niektóre dłużej niż dwa miesiące. Niebo było nadal zachmurzone. - HST, tu Kisz. Tym razem zgoda na prośbę w sprawie lotu z Lengeh do Asz Szargaz, jutro, środa, 28, start w południe. Niezależnie od tego, wszystkie, powtarzam: wszystkie loty przez zatokę muszą być uzgadniane na 24 godziny naprzód. Zezwolenia wymagają wszystkie, powtarzam: wszystkie wypadki uruchomienia silników. Odebrałeś? Scragger zaklął i potwierdził. - O co chodzi? - zapytał Kasigi. - Jeszcze nigdy nie było tak, żeby uruchomienie silników wymagało zezwolenia. Te sukinsyny robią się naprawdę nachalne. - Scragger myślał o piątku i swoich dwóch 212, i o radarze na Kiszu, zbyt natrętnym i zbyt sprawnym. - Parszywa sprawa! - Tak. Czy będziesz mógł spełnić nasze wymagania co do śmigłowców? - Jest cała masa facetów lepszych ode mnie. - Ach, przykro mi, że muszę pytać, ale to dla mnie bardzo ważne. Muszę wiedzieć, że całe to przedsięwzięcie znajdzie się w dobrych rękach. Scragger znów się zawahał. - Dzięki, jeśli będę mógł, to tak, jasne, że tak. 237

111

- Więc postanowione. Zwrócę się oficjalnie do pana Gavallana. - Kasigi spojrzał na Scraggera. Coś się zmieniło, pomyślał. Co? Teraz, gdy o tym pomyśleć, pilot nie zareagował tak entuzjastycznie, jak przewidywałem. Co on ukrywa? - Czy mógłbyś skontaktować się z Bandar Dejlamem przez waszą bazę w Kowissie i poprosić o przysłanie nam jutro przynajmniej jednego 212? - zapytał, żeby sprawdzić reakcję. - Tak, oczywiście... gdy tylko dolecimy. Ach, pomyślał Kasigi, który patrzył i słuchał bardzo uważnie. Miałem rację, coś się odmieniło, zniknęła bezpośredniość Scraggera. Dlaczego? Na pewno nie powiedziałem niczego, co mogłoby go urazić. Nie może chodzić o ten interes - byłby aż za dobry dla każdej firmy helikopterowej. Może stan zdrowia? .- Czy dobrze się czujesz? - Och, jasne, stary. Doskonale. Tym razem szczery uśmiech i głos taki jak zwykle. Więc musi chodzić o coś, co ma związek ze śmigłowcami. - Byłoby mi bardzo trudno poradzić sobie bez twojej pomocy. - Tak, wiem. Słuchaj, chciałbym ci pomóc i zrobić wszystko, co mogę. Aha, uśmiech zniknął, a głos znów stał się poważny. Dlaczego? I dlaczego „chciałby" pomóc? To zabrzmiało tak, jakby chciał, ale ktoś inny mu nie pozwalał? Gaval-lan? Czy to możliwe, żeby Scragger wiedział, że Gaval-lan nie chce nam pomóc z powodu Struana? Kasigi długo rozważał wszystkie możliwości, ale nie mógł znaleźć żadnego sensownego wyjaśnienia. Potem uciekł się do jedynego fortelu, który mógł się powieść w wypadku cudzoziemca takiego jak ten. - Przyjacielu - powiedział, nadając głosowi najbardziej szczere brzmienie - wiem, że coś jest nie tak. Powiedz mi, proszę, o co chodzi? - Zobaczył, że wyraz twarzy Scraggera zrobił się jeszcze bardziej uroczysty, i poszedł za ciosem. - Możesz mi powiedzieć, możesz mi zaufać. Naprawdę jestem twoim przyjacielem. 238 - Tak... tak, wiem, stary. Kasigi obserwował twarz Scraggera i czekał. Widział rybę rzucającą się na haku przymocowanym do linki tak cienkiej, a jednocześnie tak mocnej, że sięgała wstecz do złamanego śmigła rotora, do uścisku ręki, do niebezpieczeństwa, jakie obaj przeżyli na Rikumaru, do udziału w tej samej wojnie i szacunku dla poległych towarzyszy. Tak wielu z nas zginęło tak młodo. Tak, pomyślał z nagłym gniewem, gdybyśmy mieli jedną dziesiątą ich samolotów, ich uzbrojenia, ich okrętów i jedną dwudziestą ich ropy i surowców, bylibyśmy niezwyciężeni, a cesarz nie musiałby zakończyć wojny w taki sposób, w jaki to zrobił. Bylibyśmy niezwyciężeni, gdyby nie bomba, dwie bomby. Oby wszyscy bogowie skazali na wieczne męki wynalazców bomby, która złamała wolę cesarza, a ta wola przeważyła nad naszą. - O co chodzi? - Ja... nie mogę ci powiedzieć. Jeszcze nie teraz, przepraszam. Kasigi zwietrzył niebezpieczeństwo. - Dlaczego, przyjacielu? Zapewniam cię, że możesz mi zaufać - dodał kojącym głosem. - Tak... tak, ale to po prostu nie zależy ode mnie. Jutro w Asz Szargaz. Wybacz mi, proszę. - Skoro to takie ważne, powinienem wiedzieć już teraz, prawda? Kasigi znów czekał. Znał wartość milczenia i oczekiwania w takich chwilach jak ta. Nie trzeba przypominać temu drugiemu, że Jest mi coś winien". Jeszcze nie teraz. Scragger pamiętał. W Bandar Dejlamie Kasigi ocalił moją cholerną głowę; nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Na pokładzie swego statku, na Siri, udowodnił, że jest facetem z jajami,

112

a dziś dowiódł, że jest też dobrym przyjacielem. Nie musiał tak bardzo się starać. Mógł równie dobrze zrobić to jutro czy pojutrze. Zbadał wzrokiem instrumenty pokładowe i horyzont; nie dostrzegł niczego niebezpiecznego w środku i na zewnątrz. Kisz zbliżała się szybko po sterburcie. 239 Zerknął na Kasigiego. Kasigi patrzył przed siebie, lekko zmarszczył brwi, jego twarz wyrażająca siłę była niepo-ruszona. Co za gówno, stary, jeśli się nie wywiążesz z obietnicy, Zataki dostanie amoku! A nie możesz się wywiązać. Nie możesz, staruszku. Tak trudno na ciebie patrzeć. Siedzisz tu tylko i nie przypominasz mi, co ci jestem winien. - Kisz, tu HST. Jestem na trawersie, wysokość trzysta. - Tu Kisz. Utrzymaj trzysta. Masz samoloty ze wschodu na trzech tysiącach. - Mam je w zasięgu wzroku. - Były to dwa myśliwce. Wskazał je Kasigiemu ręką. - To F14, prawdopodobnie z Bandar Abbasu - wyjaśnił. Kasigi nie odpowiedział; skinął tylko głową, a Scragger poczuł się jeszcze gorzej. Mijały minuty, maszyna posuwała się do przodu. Potem Scragger podjął decyzję, choć poczuł się jeszcze podlej. - Bardzo mi przykro - rzucił ochryple - ale musisz poczekać do Asz Szargaz. Andy Gavallan może ci pomóc, ja nie. - On może pomóc? W jaki sposób? Na czym polega kłopot? - Jeśli w ogóle ktoś może pomóc, to tylko on - odpowiedział Scragger po chwili. Poprzestańmy na tym, staruszku. Kasigi dosłyszał nutę zdecydowania, ale nie dopuścił do siebie myśli o przegranej. Pozwolił, żeby przez chwilę ciążyło milczenie; w głowie rozdzwoniły się nowe dzwonki alarmowe. To, że Scragger nie dał się schwytać w pułapkę i nie zdradził tajemnicy, sprawiło, że zaczął szanować go jeszcze bardziej. Ale to go nie usprawiedliwia, pomyślał z rosnącą furią. Powiedział mi dość, żeby mnie ostrzec, a ja muszę sam odkryć resztę. A więc Gavallan jest kluczem? Do czego? Kasigi poczuł, że za chwilę pęknie mu głowa. Czyż nie przyrzekłem temu wariatowi Zatakiemu, że zaczniemy od razu? Jak ci ludzie śmią wystawiać na niebez240 pieczeństwo całe nasze przedsięwzięcie, całe przedsięwzięcie narodowe? Nie możemy zacząć bez helikopterów! To zdrada stanu skierowana przeciwko Japonii! Co oni planują? Z ogromnym wysiłkiem zapanował nad wyrazem twarzy. - Na pewno spotkam się z Gavallanem, gdy tylko będzie to możliwe. Miejmy nadzieję, że staniesz na czele naszej nowej operacji, co? - Jeśli tak postanowi Andy Gavallan. To zależy od niego. Nie bądź tego taki pewny, myślał Kasigi. Cokolwiek się stanie, będę miał helikoptery, natychmiast. Wasze, Guerneya, nieważne czyje. Ale, na mych przodków samurajów, IranToda nie może być zagrożona! Nie będzie! Ani ja sam! TEBRIZ, W PAŁACU CHANA, 10:50. Azadeh weszła za Ahmedem do umeblowanego w zachodnim stylu pokoju i zbliżyła się do łoża. Była znów w murach, które napawały ją strachem. Przy łóżku siedziała pielęgniarka w białym wykrochmalonym fartuchu, z otwartą książką na kolanach. Spojrzała na nich ze zdziwieniem przez szkła okularów. Zatęchłe brokatowe zasłony zakrywały okna, chroniąc przed przeciągami. Przysłonięte lampy, w powietrzu zapach starości. Chan miał zamknięte oczy i ziemistą cerę; oddychał z trudem. W ramieniu tkwiła igła kroplówki stojącej obok łóżka. Na ustawionym nie opodal krześle kuliła się mała i drobna Aisza. Prawie zasypiała, włosy miała w nieładzie, na twarzy ślady łez. Azadeh uśmiechnęła się zdawkowo, czując dla niej współczucie, a potem odezwała się nieswoim głosem do pielęgniarki:

113

242 - Przepraszam, jaki jest stan Jego Wysokości? - Dobry, ale musi unikać wzruszeń; nie wolno mu zakłócać spokoju - odparła łagodnie pielęgniarka kulawym tureckim. Azadeh spojrzała na nią uważniej i stwierdziła, że to Europejka; pięćdziesięcioparoletnia, włosy ufarbowane na brązowo, na rękawie czerwony krzyż. - Och, jest pani Angielką czy Francuzką? - Szkotką - odpowiedziała z ulgą po angielsku, z lekkim akcentem. Patrząc na chana, zniżyła głos. - Jestem siostrą Bain ze szpitala w Tebrizie, a pacjent czuje się tak dobrze, jak tylko można się czuć w jego stanie, jeśli wziąć pod uwagę, że nie robi tego, co się mu zaleca. Przepraszam, kim pani jest? - Jestem jego córką, Azadeh. Właśnie przyjechałam z Teheranu. Przysłał po mnie służącego. My... jechaliśmy przez całą noc. - Ach, tak - odparła, dziwiąc się, jak taka piękność mogła być spłodzona przez tak brzydkiego mężczyznę. - Gdybym mogła coś zasugerować, panienko, lepiej dać mu się wyspać. Gdy się obudzi, powiem mu, że pani tu była, i zawiadomię panią. Lepiej niech śpi. - A gdzie jest strażnik Jego Wysokości? - zapytał poirytowany Ahmed. - W pokoju chorego nie potrzeba uzbrojonych ludzi. Odesłałam go. - Strażnik będzie tu przez cały czas, chyba że odeśle go chan albo ja. Ahmed odwrócił się ze złością i wyszedł. - To taki zwyczaj, siostro - odezwała się Azadeh. - Ajajaj, dobrze. Ale to jeszcze jeden zwyczaj, bez którego można się obejść. Azadeh spojrzała na ojca. Z trudem go poznawała, próbowała opanować przerażenie, jakie zaczęło ją ogarniać. Nawet w tym stanie, myślała, nawet w tym stanie może nas zniszczyć, Hakima i mnie. Nadal ma tego psa łańcuchowego, Ahmeda. - Proszę mi powiedzieć prawdę. Co jest? Zmarszczki na twarzy pielęgniarki pogłębiły się. 243 - Robimy, co w naszej mocy. - Czy byłoby lepiej, gdyby był w Teheranie? - Tak, tak, gdyby miał następny atak, tak, byłoby lepiej. - Siostra Bain mówiąc mierzyła tętno pacjentowi. - Ale niedobrze go ruszać, wcale, jeszcze nie teraz. - Wpisała wynik do karty i spojrzała na Aiszę. - Mogłabyś powiedzieć pani, że nie trzeba tu zostawać. Jej też należy się dobry odpoczynek, biedne dziecko. - Przepraszam, ale nie mogę się wtrącać. To też taki zwyczaj. Czy... czy następny atak jest prawdopodobny? - Nigdy nie wiadomo, panienko, to zależy od Boga. Mamy nadzieję, że będzie dobrze. Obejrzały się na dźwięk otwieranych drzwi. Stanął w nich rozpromieniony Hakim. Oczy Azadeh rozbłysły; powiedziała do pielęgniarki: - Proszę mnie zawołać natychmiast, gdy Jego Wysokość się obudzi. - Wypadła z pokoju, zamknęła za sobą drzwi i uściskała brata. - Och, Hakimie, kochanie, tak długo cię nie widziałam - wyrzuciła z siebie jednym tchem. - Och, czy to może być prawdą? - Tak, tak, to prawda, ale jak... - Hakim urwał, słysząc odgłos zbliżających się kroków. W korytarzu pojawił się Ahmed ze strażnikiem. - Cieszę się, że wróciłeś, Ahmedzie - powiedział uprzejmie. - Jego Wysokość także się ucieszy. - Dziękuję, Wasza Wysokość. Czy wydarzyło się coś podczas mojej nieobecności? - Nie, poza tym, że dziś rano pułkownik Fazir chciał się zobaczyć z ojcem. Ahmed zesztywniał.

114

- Czy wpuszczono go do Jego Wysokości? - Nie, wydałeś przecież polecenie, żeby nie dopuszczać nikogo do Jego Wysokości bez jego zgody, a on wtedy spał. Spał zresztą prawie przez cały dzień. Sprawdzałem co godzina, a pielęgniarka mówiła, że nie zaszły żadne zmiany. - To dobrze. Dziękuję. Czy pułkownik zostawił jakąś wiadomość? 244 - Tylko to, że jedzie dziś do Dżolfy, zgodnie z tym, co załatwił jego „współpracownik". Czy wiesz, o co chodzi? - Nie, Wasza Wysokość - skłamał gładko Ahmed. Obrzucił rodzeństwo uważnym spojrzeniem, lecz zanim zdążył coś powiedzieć, odezwał się Hakim: - Będziemy w Błękitnym Salonie. Proszę nas zawiadomić, gdy tylko ojciec się obudzi. Ahmed patrzył, jak odchodzili ramię w ramię korytarzem: wysoki i przystojny młodzieniec, i jego smukła i wzbudzająca pożądanie siostra. Zdrajcy? Niewiele czasu zostało na zdobycie dowodu, pomyślał. Wszedł do pokoju chorego. Dostrzegł śmiertelną bladość chana; jego nozdrza zadrgały, wyczuwając woń śmierci. Przykucnął i rozpoczął czuwanie. Czego chciał ten pis syn, Fazir? W sobotę wieczorem, gdy Haszemi Fazir i Armstrong wrócili z Dżolfy bez Mzytryka, Fazir domagał się ze złością widzenia z Abdollahem. Ahmed był przy tej rozmowie. Chan powiedział wtedy, że jest równie jak oni zdumiony tym, że Mzytryk nie przyleciał helikopterem. - Wróćcie jutro - rzekł. - Jeśli dostanę ten list, będziecie mogli go zobaczyć. - Dziękuję, ale poczekamy. Chevy nie mógł zostać daleko w tyle. Tak więc czekali. Chan kipiał ze złości, ale nie mógł nic na to poradzić. Ludzie Haszemiego zajęli stanowiska wokół pałacu. Po godzinie nadjechał chevy. Ahmed sam wpuścił szofera, a Fazir i znający farsi niewierny ukryli się za drzwiami przyległego pokoju. - Mam prywatną wiadomość dla Jego Wysokości - powiedział Sowiet. W pokoju chorego oznajmił: - Wasza Wysokość, mam to panu wręczyć, gdy będzie pan sam. - Daj mi to teraz. Ahmed jest moim najbardziej zaufanym doradcą. Daj! Mężczyzna niechętnie usłuchał, a Ahmed pamiętał nagły skurcz twarzy chana w chwili, gdy ten rozpoczął lekturę listu. 245 - Czy będzie odpowiedź? - zapytał brutalnie Sowiet. Oniemiały z gniewu Abdollah pokręcił przecząco głową, odprawił obcego i wręczył Ahmedowi list. List zawierał następujące słowa: Mój przyjacielu, jestem wstrząśnięty wiadomością o twojej chorobie i byłbym teraz z tobą, gdyby nie to, że muszę tu zostać i załatwić bardzo pilne sprawy. Mam dla ciebie zle wieści: być może ty i twoja siatka szpiegowska zostaliście wydani Wywiadowi Wewnętrznemu lub SAVAMA. Czy wiesz, że ten odszczepieniec Pahmudi kieruje teraz nowym wcieleniem SA VAK-u? Jeśli wydano cię Pahmudiemu, bądź gotów do szybkiego odejścia albo niebawem obejrzysz izbę tortur od środka. Postawiłem na nogi naszych ludzi, żeby pomogli ci w razie potrzeby. Jeśli okaże się, że jest bezpiecznie, przybędę we wtorek o zmroku. Powodzenia. Chan nie miał wyboru; musiał pokazać list obu mężczyznom. - Czy to prawda? To o Pahmudim? - Tak, to twój stary przyjaciel, prawda? - odparł Fazir, znęcając się nad rozmówcą. - Nie... to nie jest przyjaciel. Wynocha! - Oczywiście, Wasza Wysokość. Na razie pałac jest pilnowany. Proszę nie robić niczego, co mogłoby przeszkodzić w przybyciu Mzytryka we wtorek, ani niczego, co zwiększyłoby nastroje wywrotowe w Azerbejdżanie. Co do Pahmudiego i SAVAMA, to nie mogą niczego zrobić bez mojej zgody. Teraz ja jestem prawem w Teb-rizie. Będzie pan posłuszny, ochronię pana; nie będzie pan, wydam pana jako piszkesz!

115

Obaj mężczyźni wyszli, a chan wybuchnął gniewem. Tak rozzłoszczonego jeszcze go Ahmed nie widział. Paroksyzm gniewu wzmagał się coraz bardziej, aż nagle ustąpił. Ahmed wpatrywał się w Abdollaha, który upadł na podłogę. Spodziewał się, że jego chlebodawca nie żyje. Ale żył. Woskowa bladość, skurcze mięśni twarzy, chrapliwy oddech. - Wedle woli Boga - mruknął Ahmed. Tej nocy pozostał przy łożu chorego. 246 W BŁĘKITNYM SALONIE, 11:15. Gdy zostali sami, Hakim porwał Azadeh w ramiona i zakręcił nią. - Och, to wspaniale, wspaniale, wspaniale, że znów cię widzę - zaczęła, ale on szepnął: - Mów ciszej, Azadeh. Tutaj wszystkie ściany mają uszy, a ktoś może coś źle zrozumieć albo znów skłamać. - Nadżud? Niech będzie przeklęta na wieki... - Cicho sza, kochanie, ona nie może już nam zaszkodzić. Jestem dziedzicem. Oficjalnie. , - Och, powiedz mi, co się wydarzyło, powiedz wszystko! Usiedli na długiej, wyłożonej poduszkami sofie; Hakim z trudem wydobywał z siebie słowa. - Najpierw o Erikkim: okup wynosi milion riali za niego, a 212... - Ojciec może trochę wytargować, na pewno zapłaci. Potem znajdziemy ich i rozerwiemy na kawałki. - Tak, tak, oczywiście, może. Powiedział mi w obecności Ahmeda, że zacznie, gdy tylko przyjedziesz. Poza tym to prawda, że ustanowił mnie swym dziedzicem, ale tylko wtedy gdy przysięgnę na Boga, iż będę miłował małego Hasana, tak jak miłuję ciebie. Oczywiście z radością złożyłem to przyrzeczenie. Powiedział, że ty także musisz to przyrzec. Oboje mamy też przysiąc, że pozostaniemy w Tebrizie; ja po to, żeby uczyć się od niego prowadzenia spraw, a ty po to, żeby mi pomóc i, och, będziemy tacy szczęśliwi! - Czy to wszystko, co mamy zrobić? - zapytała z niedowierzaniem. - Tak, tak, to wszystko; ustanowił mnie dziedzicem w obecności całej rodziny. Wyglądali tak, jakby mieli umrzeć, ale to nie ma znaczenia. Ojciec powiedział przy nich o swoich warunkach, a ja się od razu zgodziłem, tak jak i ty się zgodzisz. Dlaczego nie mielibyśmy się na to zgodzić? - Oczywiście, nie ma żadnego powodu! Bóg nas strzeże! - Objęła go i wtuliła twarz w jego ramię, ocierając łzy radości. Podczas całej podróży z Teheranu 247 - droga kiepska, a Ahmed mało komunikatywny - bała się na samą myśl o tych „warunkach". Ale teraz? - To nie do wiary, Hakimie, to jak dotknięcie czarodziejskiej różdżki! Oczywiście, że będziemy kochać małego Hasa-na, a ty przekażesz chanat jemu albo jego następcom, skoro taka jest wola ojca. Bóg chroni nas i jego, a Erikki... Erikki może sobie latać, ile tylko chce, dlaczego by nie? Och, będzie cudownie! - Otarła łzy. - Och, muszę strasznie wyglądać. - Wyglądasz wspaniale. Powiedz mi teraz, co przydarzyło się tobie. Wiem tylko, że zostałaś złapana w wiosce z... z brytyjskim sabotażystą, a potem jakoś uciekłaś. - To był kolejny cud, to tylko pomoc Boga, Hakimie, ale wszystko było straszne, ten okropny mułła... Nie pamiętam nawet, jak się wydostaliśmy, wiem tylko to, co Johnny... co Johnny mi powiedział. Mój Johnny, „Jasne Oczy", Hakimie. - Johnny ze Szwajcarii? - zdumiał się. - Tak, tak, ten sam. To on jest tym brytyjskim oficerem. - Ale jak... To wydaje się niemożliwe. - Ocalił mi życie, Hakimie i... och, tak wiele jest do opowiadania.

116

- Gdy ojciec dowiedział się o wiosce... Wiesz, że mułła został zastrzelony przez Zielone Opaski? Nie wiesz? - Niczego nie pamiętam; wiem tylko to, co powiedział mi Johnny. - Gdy ojciec dowiedział się o tej wiosce, kazał Ahmedowi przywlec tu kalandara. Przesłuchał go, a potem odesłał. Kalandara ukamienowano, rzeźnikowi obcięto ręce, a wioskę spalono. Spalenie wioski to był mój pomysł. Przeklęte psy! Azadeh była wstrząśnięta. Cała wioska to zbyt straszna zemsta. Hakim nie dopuścił jednak do tego, zęby coś przerwało jego euforię. a r^u**' ?jCieC odwolał strażnika i mogę chodzić, dokąd tylko chcę. Dzisiaj wziąłem nawet samochód 248 i pojechałem do Tebrizu. Wszyscy traktują mnie jak dziedzica, cała rodzina, nawet Nadżud, choć wiem, że zgrzyta zębami i trzeba się przed nią pilnować. Nie tego... nie tego się spodziewałem. - Opowiedział jej, jak niemal wywleczono go z Choju. Myślał, że go zabiją albo okaleczą. - Pamiętasz, jak mnie wypędzał? Przeklął mnie i mówił, że Szach Abbas wiedział, jak postępować ze zdradzieckimi synami. Zadygotała na wspomnienie tego koszmaru, klątw, gniewu i niesprawiedliwości; przecież oboje byli niewinni. - Dlaczego on zmienił zdanie? Co się zmieniło? - Wola Boga. Bóg otworzył mu oczy. Wie, że zbliża się śmierć i że musi podjąć decyzję. On... on jest chanem. Może się boi i chce naprawić krzywdy, jakie nam wyrządził? Przecież jesteśmy niewinni. Zresztą, co za różnica? Nie dbam o to. Wreszcie spadło z nas jarzmo i jesteśmy wolni. Wolni. W POKOJU CHOREGO, 11:16. Chan otworzył oczy. Nie poruszając głową, spojrzał tam, gdzie sięgał wzrokiem. Ahmed, Aisza i strażnik. Brak pielęgniarki. Zogniskował spojrzenie na siedzącym na podłodze Ah-medzie. - Przywiozłeś ją? - Mówił z trudem, jąkając się. - Tak, Wasza Wysokość. Kilka minut temu. W polu widzenia pojawiła się pielęgniarka. - Jak pan się czuje, ekscelencjo? - Mówiła po angielsku, jak jej polecił, gdyż uważał, że jej turecki jest bardzo zły. - Tak samo. - Proszę mi pozwolić. - Z ogromną łagodnością, ale i siłą, uniosła go i poprawiła poduszki. Czy potrzebuje pan butelkę, ekscelencjo? Chan zastanowił się. - Tak. Podała mu ją, a on poczuł się splugawiony, przyjmując taką usługę z rąk niewiernej. Przekonał się już jednak wcześniej, że była nadzwyczaj sprawna, mądra 249 i dobra. Najlepsza w Tebrizie, o co zadbał Ahmed. Tak górowała nad Aiszą, która okazała się zupełnie bezużyteczna. Zobaczył, że Aisza uśmiecha się do niego nieśmiało. Duże, przestraszone oczy. Ciekawe, czy jeszcze kiedyś wepchnę go w nią aż do końca, twardego niczym kość, jak za pierwszym razem, gdy płakała i wiła się z bólu, co zwiększało jeszcze jego przyjemność. Chwilowo. - Ekscelencjo? Wziął tabletkę i popił wodą; podobał mu się chłód dłoni pielęniarki. Potem uśmiechnął się do Ahmeda; cieszył się, że jego zausznik już wrócił. - Dobra podróż? - Tak, Wasza Wysokość. - Chętnie? Czy siłą? ^ Ahmed uśmiechnął się.

117

- Było tak, jak pan zaplanował, Wasza Wysokość. Chętnie. Dokładnie tak, jak pan zaplanował. - Nie powinien pan tyle mówić, ekscelencjo - skarciła go pielęgniarka. - Odejdź. Poklepała go przyjaźnie po ramieniu. - Chciałby pan coś zjeść? Może trochę choresztu? - Chałwa. - Doktor powiedział, że słodycze panu szkodzą. - Chałwa! Siostra Bain westchnęła. Lekarz zakazał słodyczy, ale potem dodał: „Gdyby nalegał, proszę mu dać. Teraz to już bez znaczenia. In sza'a Allah. Znalazła chałwę, włożyła mu kawałek do ust i otarła ślinę. Żuł chałwę ze smakiem. Ciągnąca się, ale łagodna i och, jaka słodka. - Pańska córka przyjechała z Teheranu, Ekscelencjo ¦; - powiedziała pielęgniarka. - Prosiła mnie, żeby ją zawiadomić, gdy tylko się pan obudzi. Abdollah-chan zauważył dziwne zjawisko. Próbował wypowiadać zdania, ale usta nie otwierały się wtedy, kiedy powinny, a słowa pozostawały długo w umyśle. Potem, gdy wypowiadał je w uproszczonej formie, nie 250 były dobrze formułowane, tak jak powinny być. Ale dlaczego? Robię wszystko tak samo jak przedtem. Przed czym? Nie pamiętam; tylko ciemność i walenie tętna, i gorące czerwone igiełki, i niemożność zaczerpnięcia oddechu. Mogę już oddychać, słyszę dobrze i dobrze widzę, umysł pracuje i jest pełen planów, tak dobrych jak zwykle. Tylko trzeba to wypowiedzieć. - Jook? - Co takiego, ekscelencjo? - Jook mowa lepiej? - Ach - powiedziała, orientując się od razu w sytuacji; była bardzo doświadczona, jeśli chodzi o atak serca. - Proszę się nie martwić, tylko na początku będzie trochę trudniej. Potem odzyska pan panowanie nad głosem. Musi pan jak najwięcej odpoczywać, to bardzo ważne. Wypoczynek, lekarstwa i cierpliwość, a będzie się pan czuł tak dobrze jak dawniej. Dobrze? - Tak. - Czy chce pan, żebym posłała po pańską córkę? Była taka niespokojna, to taka piękna dziewczyna. Chwila ciszy. - Pooznie. Zobacc późniiej. Wszyscy wyyjjjś... nie Ahmd. Siostra Bain zawahała się, a potem delikatnie poklepała dłoń chorego. - Daję panu dziesięć minut, ale musi pan przyrzec, że potem odpocznie. Dobrze? - Teek. Gdy zostali sami, Ahmed zbliżył się do łóżka. - Tak, Wasza Wysokość? - Godzina? Ahmed spojrzał na zegarek, złoty, ozdobny; bardzo go lubił. - Prawie jedenasta trzydzieści. Wtorek. - Petr? - Nie wiem, Wasza Wysokość. - Ahmed powtórzył relację Hakima. - Jeśli Petr przyjedzie dziś do Dżolfy, Fazir będzie na niego czekał. - In sza'a Allah, Azadeh? 251 - Szczerze martwiła się o pana zdrowie i natychmiast zgodziła się tu przyjechać. Przed chwilą widziałem ją z pańskim synem; jestem pewien, że przystanie na wszystko, byle go

118

chronić, a on też na wszystko, żeby ochraniać ją. - Ahmed próbował mówić zwięźle i jasno; nie chciał przemęczać chorego. - Co mam zrobić? - FFFsystko. - Wszystko, o czym mówiliśmy i jeszcze coś, myślał z ulgą chan. Odczuwał rosnące podniecenie. Teraz, gdy Azadeh wróciła, wystarczy poderżnąć gardło posłańcowi żądającemu okupu, żeby górale się wściekli i zrobili to samo z pilotem. Ahmed musi sprawdzić, jakimkolwiek sposobem, czy te szczeniaki rzeczywiście zdradziły, a jeśli tak, to wyłupić Hakimowi oczy, a Azadeh odesłać na północ do Petra. Jeśli są niewinni, musi powoli pokroić Nadżud na kawałki, ich trzymać tutaj aż do śmierci pilota, a potem odesłać ją na północ. I Pahmudi! Nałożyłem na jego głowę taką cenę, że skusiłaby szatana. Ahmed, zaoferuj ją najpierw Faziro-wi i powiedz mu, że pragnę zemsty. Chcę, żeby Pah-mudiego łamano kołem, żeby go otruto, posiekano, okaleczono, wykastrowano... Odczuł palpitację serca i chciał podnieść rękę, żeby rozmasować pierś; ręka nie drgnęła. Ani o centymetr. Nawet gdy na nią spojrzał, nie dostrzegł żadnego ruchu. Nic. Niczego nie poczuł; ani w dłoni, ani w ramieniu. Ogarnął go strach. Pielęgniarka powiedziała, żeby się nie obawiać, przypominał sobie desperacko, słysząc szum fal. Miałem atak, to wszystko, lekarz mówił, że nie najgorszy, i dodał, że wielu ludzi to ma. Stary Komargi miał zawał wiele lat temu, a żyje, jest aktywny-i twierdzi, że ciągle sypia ze swą młodą żoną. Przy nowoczesnym leczeniu... jesteś dobrym muzułmaninem i pójdziesz do raju, więc nie ma się czego obawiać, nie ma się czego obawiać, nie ma... Jeśli umrę, trafię do raju... Nie chcę umierać, wrzasnął i powtórzył ten okrzyk, który rozbrzmiał tylko w jego myślach. - O co chodzi, Wasza Wysokość? 252 Zobaczył niepokój Ahemda i to go trochę uspokoiło. Dzięki Bogu, jest tu Ahmed. Jemu mogę zaufać, pomyślał, oblewając się potem. Co on ma zrobić? - Rodzina cała potem. Teraz Azadeh, Hakim, Na...dżdżdżud... - Tak, Wasza Wysokość. Żeby potwierdzić sukcesję? - Ttak. - Czy mam pańskie pozwolenie na przesłuchanie Jej Wysokości? Potwierdził, opuszczając ołowiane powieki; czekał, aż ból w piersi zelżeje. Poruszył nogami, poczuł szpileczki w stopach. Nogi nie drgnęły, nie za pierwszym razem, potem wysiłek. Znów ogarnęło go przerażenie. Owładnięty paniką zmienił zdanie: - Pppłać okup szszybko, pilot tu, Erikki tu, mnie do Tehher. Zroz-um-iałeś? - Dostrzegł skinienie Ahmeda. - Szybko - poruszył ustami i chciał poprzeć to słowo gestem, alejewa ręka nie drgnęła. Przerażony spróbował poruszyć prawą. Udało się. Z trudem, ale poruszył. Panika częściowo minęła. - Płać okkup teraz. Tttajem-nicca. Pielęgggniarkka. SKRZYŻOWANIE W DŻOLFIE, 18:25. Haszemi Fazir i Armstrong ponownie oczekiwali w ukryciu pod drzewami obsypanymi śniegiem. Niżej stał chevy z wyłączonymi światłami i otwartymi oknami, na przednim siedzeniu dwóch mężczyzn; wszystko tak jak poprzednio. Na zboczach wzgórza za nimi i po obu stronach szosy Dżolfa-Tebriz czekało pięćdziesięciu gotowych do akcji ludzi. Słońce schowało się już za górami, a niebo w widoczny sposób pociemniało. - Nie ma zbyt wiele czasu - mruknął Haszemi po raz któryś z rzędu. - Poprzednio przyleciał o zmroku. Zmroku jeszcze nie ma. - Naszczać na niego i jego przodków. Zmarzłem na kość. - To już niedługo, Haszemi, stary byku! 253 Gdyby to zależało od niego, Armstrong czekałby nie wiedzieć jak długo, żeby schwytać Mzytryka alias Sus-łowa alias Brodnina. Po sobotnim niepowodzeniu zaofiarował się, że

119

będzie czekał w Tebrizie: „Zostaw mi ludzi, Haszemi. Zorganizuję we wtorek zasadzkę, a ty możesz wrócić do Teheranu. Poczekam tu, wezmę go i przywiozę do ciebie. - Nie, ja wyjeżdżam od razu i wracam we wtorek. Ty możesz tu zostać. „Tu" to była kryjówka, mieszkanie z oknami wychodzącymi na Błękitny Meczet, ciepłe i zaopatrzone w whisky. - Czy to prawda, Haszemi, co powiedziałeś chanowi? Rzeczywiście jesteś tu prawem, a Pahmudi i SAVA-MA są bez ciebie bezsilni? - Tak, och, tak. - Pahmudi musiał naprawdę zaleźć Abdollahowi za skórę. O co w tym wszystkim chodzi? - Pahmudi wypędził Abdollaha z Teheranu. - Chryste! Dlaczego? - Zadawniona wrogość, jeszcze sprzed wielu lat. Abdollah, od czasu gdy został chanem w 1953, zawsze doradzał kolejnym premierom i przedstawicielom sądownictwa, żeby podchodzili z rezerwą do reform politycznych i tak zwanej modernizacji. Pahmudi, wyedukowany w Europie intelektualista, pogardzał nim. Zawsze występował przeciwko niemu, zawsze blokował mu dostęp do Szacha. Szach chętnie wysłuchiwał Pahmudiego, na swą zgubę. - On go w końcu zdradził? - Och tak, Robercie, może nawet od samego początku. Abdollah-chan i Pahmudi po raz pierwszy starli się ze sobą otwarcie w 1963 roku. Chodziło o reformy proponowane przez Szacha, o danie kobietom prawa głosu, o prawa wyborcze grup niemuzułmańskich i o danie im biernego prawa wyborczego do Medżlesu. Oczywiście Abdollah wiedział, jak każdy myślący Irańczyk, że wywoła to wściekłość wszystkich przywódców religij254 nych, a zwłaszcza Chomeiniego, który zaczynał się już wtedy rozpędzać. - To prawie nie do uwierzenia, że nikt nie mógł dostać się do Szacha, żeby go ostrzec zauważył Armstrong. - Wielu dotarło, ale nikt nie był dostatecznie wpływowy. Większość z nas zgadzała się z Chomeinim, otwarcie lub skrycie. Ja też. Abdollah przegrywał z Pah-mudim rundę za rundą. Wbrew naszym radom Szach zmienił święty dla muzułmanów kalendarz islamski na obliczanie czasu od narodzin Chrystusa, a potem spróbował wymusić liczenie od Cyrusa Wielkiego... To oczywiście wzburzyło wszystkich muzułmanów i przed samą rewolucją zostało zniesione... - Haszemi dopił drinka i nalał sobie następnego. - Potem, publicznie, Pahmudi powiedział Abdollahowi, żeby się odpierdolił. Dosłownie. Mam to udokumentowane. Obrażał go, mówił, że jest głupi, przestarzały, że nadaje się do Wieków Ciemności. „Zresztą, co w tym dziwnego, jeśli pochodzi się z Azerbejdżanu", powiedział i nakazał chanowi trzymać się z dala od Teheranu i nie pojawiać tam, jeśli nie zostanie wezwany lub aresztowany. Co gorsza, drwił z niego i umieszczał w prasie czytelnie zawoalowane karykatury Abdollaha. - Nie wiedziałem, że Pahmudi jest taki głupi - rzucił Armstrong, żeby zachęcić Fazira do mówienia; zastanawiał się, jak przy okazji zdobyć jakąś wartościową informację. - Jest, dzięki Bogu. Dlatego jego dni są policzone. Armstrong pamiętał dziwną pewność, jaka przepełniała Fazira, i to, jaki był zaniepokojony. To uczucie nie opuszczało go, gdy czekał, aż Haszemi wróci do Teb-rizu. Nie było rozsądnie włóczyć się po ulicach, na których toczyły się walki rywalizujących ze sobą grup. W ciągu dnia policja i lojalne oddziały wojska utrzymywały jaki taki spokój w imieniu Ajatollaha. Nocą jednak trudno było powstrzymać rzesze fanatyków od terroryzowania poszczególnych części miasta. 255

120

- Moglibyśmy ich łatwo zlikwidować, gdyby ten stary diabeł Abdollah nam pomógł - rzucił ze złością Haszemi. - Abdollah-chan nadal rządzi? Nawet teraz, gdy jest już jedną nogą na tamtym świecie? - Och, tak, nadal jest dziedzicznym przywódcą ogromnego szczepu. Co do bogactwa, ukrytego i realnego, mógłby rywalizować z Szachem. Może nie z Mohammadem Rezą, ale na pewno z jego ojcem. - Wkrótce umrze. Co będzie potem? - Jego następca będzie równie potężny, jeśli założymy, że ten biedny sukinsyn Hakim przeżyje i będzie mógł z tego skorzystać. Powiedziałem ci już, że został spadkobiercą? - Nie. Co w tym dziwnego? - Hakim jest najstarszym synem. Przez wiele lat był w niełasce, na wygnaniu w Choju. Chan sprowadził go z powrotem i przywrócił do łask. - Dlaczego? Dlaczego został wygnany? - To, co zwykle. Przyłapano go na spiskowaniu. Chciał wysłać ojca tam, gdzie ten wysłał przedtem swojego. - Jesteś pewien? - Nie, ale o dziwo, ojciec Abdollaha zmarł w daczy , Mzytryka w Tbilisi. - Fazir uśmiechnął się, widząc wrażenie, jakie wywołały jego słowa. - Na apopleksję. - Od jak dawna o tym wiesz? - Wystarczająco. Kiedy złapiemy tego twojego Mzytryka, możemy go zapytać, czy to prawda. Na pewno go złapiemy, choć oczywiście byłoby łatwiej, gdyby Abdollah wyżył. Haszemi spochmurniał. - Mam nadzieję, że zdąży jeszcze pomóc nam w zakończeniu tej wojny tutaj. Potem może zgnić. Nienawidzę tego występnego starca za grę do dwóch bramek i wykorzystywanie nas wszystkich do własnych celów. Właśnie dlatego dopiekłem mu Pahmudim. Jasne, że go nie znoszę, ale mimo to nigdy nie oddałbym go Pahmudie-mu Na swój własny, parszywy sposób jest jednak wielkim patriotą. No dobra, jadę do Teheranu, Rober256 cie. Wiesz, gdzie mnie szukać. Chciałbyś dostać jakieś towarzystwo do łóżka? - Tylko wodę bieżącą. Gorącą i zimną. - Powinieneś trochę poeksperymentować. Spróbuj na przykład dla odmiany z chłopcem. Och, na miłość boską, nie krzyw się tak. Już tyle razy mnie rozczarowałeś, że nie wiem, skąd mam dla ciebie tyle cierpliwości. - Dzięki. - Wy, Anglicy, jesteście tacy zdeprawowani i pokręceni w sprawach seksu. Tylu jest u was jawnych i ukrytych homoseksualistów. Pozostali uważają ich za odrażających grzeszników, co nie jest prawdą. A co dopiero w świecie Arabów, gdzie związki między mężczyznami są od pradawnych wieków czymś zwykłym, gdyż prawo zabraniało zawsze spania z kobietami innymi niż żony. Homoseksualizm, taki jak wy to rozumiecie, jest tu właściwie nieznany. Jeśli mężczyzna woli stosunki analne, to co z tego? Tutaj to nie odejmuje mu męskości. Doświadcz czegoś nowego, Robercie. Życie jest krótkie. A na razie ona tu będzie. Możesz z niej korzystać. I nie obrażaj mnie, proponując jej pieniądze. „Ona" była białą, atrakcyjną chrześcijanką. Przespał się z nią, nie czując takiej potrzeby, raczej z grzeczności. Potem podziękował i pozwolił jej zostać do rana w łóżku, żeby następnego dnia posprzątała, ugotowała coś i zapewniła mu rozrywkę. Dziś rano, gdy się obudził, już jej nie było. Teraz Armstrong spojrzał na zachodni wycinek nieba. Było już znacznie ciemniej, resztki światła prędko znikały. Czekali następne pół godziny.

121

- Jest już za ciemno, żeby pilot mógł wylądować, Robercie. Zabierajmy się stąd. - Chevy jeszcze nie odjechał. - Armstrong wyjął pistolet i sprawdził jego działanie. - Wrócę, gdy chevy odjedzie, dobra? Zwalisty Irańczyk wlepił w niego twarde spojrzenie. - Niżej będzie czekał samochód, zaparkowany przodem do Tebrizu. Zabierze cię do mieszkania. Czekaj tam na mnie. Wracam teraz do Teheranu. Muszę 257 załatwić pewne ważne sprawy, które nie mogą czekać. Ważniejsze od tego psa. On chyba wie, że na niego czekamy - Kiedy tu wrócisz? - Jutro. Zostaje jeszcze sprawa chana. - Klnąc zniknął w ciemnościach. Armstrong patrzył, jak Haszemi odchodził. Był zadowolony, że został sam. Coraz trudniej było współpracować z Fazirem, robił się coraz niebezpieczniejszy, bardziej wybuchowy, nerwy napięte, zbyt napięte jak na szefa Wywiadu Wewnętrznego, dysponującego tak ogromną władzą, a poza tym tajną, prywatną armią wyszkolonych zabójców. Robercie, czas wysiąść z tego wózka. Nie mogę, jeszcze nie teraz. No dalej, Mzytryk, księżyc świeci, możesz, na Boga, lądować. Po dziesiątej zapłonęły reflektory chevy. Mężczyźni zamknęli okienka i odjechali. Armstrong ostrożnie zapalił papierosa, osłaniając ogieniek rękawiczką. Dym sprawił mu wielką przyjemność. Gdy skończył palić, rzucił niedopałek w śnieg i rozgniótł go butem. Potem odszedł. NAD GRANICĄ IRAŃSKO-SOWIECKĄ, 23:05. Erikki udawał, że śpi. Leżał w małej, prymitywnej chatce; na brodzie pojawiła się szczecina zarostu. Knot pływający w oleju, nalanym do obtłuczonej glinianej miseczki, skwierczał i rzucał dziwne cienie. Na prymitywnym kamiennym palenisku żarzyły się węgle. Erikki otworzył oczy i rozejrzał się. W chacie nie było nikogo. Bezszelestnie wyśliznął się spod koców i skór. Był ubrany. Włożył buty, upewnił się, że za pasem tkwi nóż, podszedł do drzwi i ostrożnie je otworzył. Przez chwilę nasłuchiwał z lekko przechyloną na bok głową. Pokrywa chmur zamgliła księżyc, a wiatr poruszał cieńszymi gałęziami drzew. Wioska była cicha pod pierzyną śniegu. Nie zobaczył żadnych wartowników. Żadnego ruchu koło wiaty, pod którą stał 212. Poruszając się jak myśliwy, obszedł łukiem chaty i skierował się do wiaty. 258 212 był starannie okryty, skóry i koce w miejscach, które najbardziej tego potrzebowały, wszystkie drzwi zamknięte. Przez boczne okienko Erikki widział dwóch mieszkańców wioski, owiniętych kocami i wyciągniętych na siedzeniach. Spali. Obok leżały karabiny. Posunął się nieco do przodu. Wartownik w kokpicie trzymał karabin; miał szeroko otwarte oczy. Nie zauważył jeszcze Erikkiego. Rozległ się cichy odgłos kroków. Smród owiec, kóz i zastarzałego tytoniu poprzedził zjawienie się człowieka. - Co to jest, pilocie? - zapytał cicho młody Bajazid. - Nie wiem. Teraz wartownik usłyszał ich głosy, wyjrzał przez okienko, pozdrowił wodza i zapytał, o co chodzi. - O nic - odpowiedział szejk. Odprawił gestem strażnika i zaczął wpatrywać się z namysłem w ciemności nocy. W ciągu kilku dni, jakie obcy spędził w wiosce, polubił go i zaczął poważać jako człowieka i myśliwego. Dziś zabrał go do lasu, żeby go sprawdzić. Potem, na próbę i dla własnej przyjemności, dał mu karabin. Pierwsza kula Erikkiego trafiła z dużej odległości kozicę tak dokładnie, jakby to Bajazid strzelał. Wręczenie karabinu było ekscytujące. Zastanawiał się, co obcy by zrobił, gdyby był na tyle głupi, żeby coś zrobić.

122

Spróbuje w niego wycelować? Albo jeszcze głupiej, zniknie za drzewami i dostarczy im rozrywki polowania na siebie? Ale Czerwonowłosy z Nożem po prostu polował, zachowując swe pomysły dla siebie, choć wszyscy widzieli, że myśl o jakimś gwałtowniejszym działaniu nie daje mu spokoju. , - Wyczułeś jakieś niebezpieczeństwo? - zapytał. - Nie wiem. - Erikki spojrzał na niego, a potem rozejrzał się wokół. Żadnego dźwięku oprócz odgłosów wiatru, jakichś nocnych zwierząt, nic niezwykłego. Mimo wszystko nie uspokoił się. - Nadal żadnych wieści? - Nie, nic. - Po południu powrócił jeden z posłańców. - Chan jest bardzo chory, bliski śmierci - powiedział. - Lecz obiecał prędką odpowiedź. 259 Bajazid ufnie opowiedział wszystko Erikkiemu. - Pilocie, bądź cierpliwy - powiedział. - Nie chcemy kłopotów. - Na co choruje chan? - Jest chory. Posłaniec powiedział, że powiedziano im, że jest chory, bardzo chory. Chory! - Co będzie, jeśli umrze? - Zapłaci jego następca. Albo nie zapłaci. In sza a Allah. - Szejk poprawił na ramieniu bojowy karabin. - Schowajmy się, jest zimno. Z progu chaty mogli patrzeć w dół, w dolinę. Cisza i spokój, nieliczne odblaski reflektorów na szosie, daleko w dole. To tylko trzydzieści minut od pałacu i Azadeh, myślał Erikki. I nie ma jak uciec. Za każdym razem, gdy włączał silniki, żeby naładować akumulatory i rozgrzać olej, mierzyło w niego pięć karabinów. W innych warunkach mógłby spróbować ubrać się i uciekać pieszo. Teraz nie mogło się udać; wartownicy byli zbyt czujni. Dziś, podczas polowania, kusiło go, żeby się wyrwać. Oczywiście beznadziejnie; po prostu się nim bawili. - To nic nie było, pilocie, wracajmy spać - powiedział Bajazid. - Może jutro dotrą jakieś dobre wiadomości. Wedle woli Boga. Erikki nie odpowiedział. Badał wzrokiem ciemności, nie mógł się pozbyć uczucia niepokoju. Może Azadeh jest w niebezpieczeństwie, a może... może po prostu wariuję od tego czekania, martwienia się i zastanawiania, co się stało. Czy Ross i ten żołnierz uciekli? Co z tym Petrem Mzytrykiem i Abdollahem? Wedle woli Boga, tak, zgoda, a jednak chciałbym stąd odejść. Czas nadszedł. Młodszy mężczyzna ukazał w uśmiechu złamany ząb. - Potem będę musiał cię związać. Erikki odwzajemnił uśmiech, równie bezlitosny. - Zostanę jeszcze dobę. Potem odejdę o świcie. - Nie. 260 - Tak będzie lepiej i dla was, i dla mnie. Możemy pójść do pałacu z twoimi ludźmi. Mogę... - Nie. Poczekamy. - Mogę polecieć helikopterem i wylądować na dziedzińcu. Porozmawiam z nim, wy zabierzecie okup i... - Nie. Poczekamy. Poczekamy tutaj. Tam nie jest bezpiecznie. - Jeśli nie odejdziemy razem, odejdę sam. Szejk wzruszył ramionami. - Ostrzegłem cię, pilocie. W PAŁACU CHANA, 23:38. Ahmed pędził przed sobą korytarzem Nadżud i jej męża Mahmuda, traktując ich jak bydło. Byli w nocnych strojach, rozczochrani i przerażeni.

123

Nadżud we łzach, za nimi dwóch strażników. Ahmed trzymał w ręku nóż. Pół godziny wcześniej wpadł ze strażnikami do ich sypialni, wyciągnął z pościeli i oznajmił, że chan dowiedział się wreszcie o ich kłamstwie na temat spisku Hakima i Azadeh. Powiedział, że jeden ze służących podsłuchał rozmowę rodzeństwa, z której wynikało, iż oboje są niewinni. - To kłamstwo - wykrztusiła Nadżud. Jeden ze strażników przyciskał ją do posłania z dywanów i oślepiał światłem latarki skierowanej prosto w twarz. Drugi przykładał lufę do głowy Mahmuda. - Same kłamstwa... Ahmed wyciągnął ostry jak brzytwa nóż i przysunął ostrze do jej twarzy, pod lewym okiem. - To nie są kłamstwa, Wasza Wysokość! Popełniłaś krzywoprzysięstwo wobec ojca i wobec Boga. Z rozkazu chana przybyłem tu, żeby pozbawić cię wzroku. Przyłożył czubek noża do jej skóry. , - Nie! - wrzasnęła. - Proszę, błagam, proszę, nie... poczekaj... - Przyznajesz, że skłamałaś? - Nie, ja nigdy nie kłamię. Pozwól mi zobaczyć się z ojcem, on by nie wydał takiego polecenia bez wysłuchania mnie najp... - Już nigdy go nie zobaczysz! Dlaczego miałby z tobą rozmawiać? Skłamałaś wtedy i teraz też kłamiesz! 261 - Ja... ja nigdy nie skłamałam, nigdy... Uśmiechnął się. Już od lat wiedział, że kłamała. Nie miało to dotychczas dla niego znaczenia, ale teraz sytuacja się zmieniła. - Skłamałaś w imię Boga. - Ostrze przecięło skórę. Przerażona Nadżud próbowała krzyczeć, ale na jej ustach zacisnęła się dłoń Ahmeda. Kusiło go, żeby pchnąć nóż jeszcze o milimetry, potem cofnąć, powtórzyć to z drugiej strony i już po wszystkim, skończone na zawsze. Kłamczucha! - Litości - wykrztusiła - litości, w imię Boga... Rozluźnił chwyt, ale nie cofnął noża. - Ja nie mogę ci przebaczyć. Błagaj o przebaczenie Boga; to chan cię skazał! - Czekaj... poczekaj - rzuciła gorączkowo, czując, że mięśnie napastnika się napinają. Proszę... pozwól mi pójść do ojca... pozwól błagać go o litość, jestem jego córką... - Przyznajesz, że skłamałaś? Zawahała się; ogarnięta strachem, trzepotała powiekami w rytm kołatania serca. Nóż poruszył się i wtedy krzyknęła: - Przyznaję, przyznaję, że przesadza... - W imię Boga, skłamałaś czy nie? - warknął Ahmed. - Tak... tak... skłamałam... proszę, pozwól mi pójść do ojca... proszę. Wylewała strumieniami łzy, a on udał, że się waha, że nie wie, co zrobić. Spojrzał na jej męża, który leżał obok na dywanach i dygotał ze strachu. - Ty też jesteś winny! - Nic o tym nie wiedziałem, nic. - Mahmud cały się trząsł. - W ogóle nic. Ja nigdy nie skłamałem chanowi, nigdy, nic nie wiem... Ahmed popchnął ich brutalnie. Strażnik otworzył drzwi pokoju chorego. Byli tam Azadeh, Hakim i Aisza. Wezwano ich przed chwilą, wyrywając ze snu. Byli przestraszeni, pielęgniarka też. Chan nie spał; rozmyślał ponuro, oczy nabiegły mu krwią. Nadżud padła na 262 kolana i zawołała, że przesadziła, oskarżając Hakima i Azadeh; gdy zbliżył się Ahmed, załamała się ostatecznie.

124

- Skłamałam, skłamałam, proszę o wybaczenie, ojcze, proszę, przebacz mi... Łaski, łaski... łaski... Mahmud, bełkocząc nieskładnie, zawodził i płakał, mówił, że o niczym nie wiedział, a gdyby wiedział, to by na pewno wyznał prawdę, w obliczu Boga, oczywiście by wyznał, w obliczu Boga, oczywiście... Oboje błagali o łaskę. Wszyscy wiedzieli, że łaski nie będzie. Chan hałaśliwie odchrząknął. Cisza. Wszyscy zawiśli wzrokiem na jego twarzy. Poruszył ustami, lecz nie wydobył się z nich żaden dźwięk. Pielęgniarka i Ahmed podeszli bliżej. - Ahhmd i Hkim i Adeh zśtać... inny iść stttrażżą. - Wasza Wysokość - odezwała się łagodnie pielęgniarka. - Czy to nie może poczekać do jutra? Jest pan bardzo zmęczony. Proszę, proszę załatwić to jutro. Abdollah przecząco pokręcił głową. - Teeaz. Pielęgniarka była już bardzo zmęczona. - Nie mogę przyjąć na siebie żadnej odpowiedzialności. Ekscelencjo Ahmed, proszę to załatwić jak najszybciej. Rozgoryczona wyszła. Strażnicy wywlekli Nadżud i Mahmuda. Wyszła też roztrzęsiona Aisza. Chan zamknął na chwilę oczy, zbierając siły. Tylko jego chrapliwy oddech zakłócał ciszę. Ahmed. Hakim i Azadeh czekali. Minęło dwadzieścia minut. Chan otworzył oczy; wydawało mu się, że minęło zaledwie kilka sekund. - Ssyn uffaj Ahmed pierrwszy zzzauffan. - Tak, ojcze. - Przys... Boga... obboje. Słuchał uważnie, gdy mówili zgodnie: - Przysięgamy na Boga ufać Ahmedowi jako pierwszemu zaufanemu. Już wcześniej złożyli to przyrzeczenie przed całą rodziną. Przysięgali też w innych sprawach. Przyrzekli, że będą kochać małego Hasana i opiekować się nim. 263 Hakim przyrzekł, że uczyni Hasana swym spadkobiercą. Oboje obiecali, że pozostaną w Tebrizie, a Azadeh, że przynajmniej przez dwa lata nie wyjedzie z Iranu. „W ten sposób, Wasza Wysokość", tłumaczył wcześniej Ah-med, „żadne cudzoziemskie wpływy, na przykład jej męża, nie skłonią Azadeh do ucieczki przed odesłaniem na północ, niezależnie od tego, czy jest winna, czy nie". To mądre, myślał Abdollah, czując wstręt do Haki-ma i Azadeh, którzy pozwolili, aby krzywoprzysięstwo Nadżud przez tyle lat nie wyszło na jaw i przez tyle lat nie zostało ukarane. Czuł też wstręt do Nadżud i Mah-muda. Za ich słabość. Żadnej odwagi, żadnej siły. No cóż. Hakim będzie się uczył i ona będzie się uczyła. Gdybym tyłko miał więcej czasu... - Az...eh. - Tak, ojcze? - Nadż...ud jak kara? Zawahała się, znów przestraszona; wiedziała, jak działa jego umysł, czuła zamykającą się wokół niej pułapkę. - Wygnanie. Wygnaj ją, jej męża i rodzinę. Głupia, nigdy nie zrodzisz chanów z rodu Gorgonów, pomyślał, ale był zbyt zmęczony, żeby to powiedzieć, więc tylko skinął głową i odprawił ją gestem. Azadeh, zanim odeszła, pochyliła się i pocałowała ojca w rękę. - Okaż łaskę, ojcze, proszę. - Z wysiłkiem przywołała na twarz uśmiech, dotknęła jego dłoni i odeszła. Widział, jak zamyka za sobą drzwi. - Hakim? Hakim też przeczuwał pułapkę; bał się, że nie zadowoli ojca. Pragnął zemsty, ale nie tak okrutnego wyroku, jakiego spodziewał się po ojcu.

125

- Wewnętrzne wygnanie, na zawsze i bez grosza - powiedział. - Niech sami zarabiają na swe utrzymanie. Wygnaj ich też ze szczepu. Trochę lepiej, pomyślał Abdollah. W normalnych warunkach taka kara byłaby straszliwa. Ale nie wtedy, gdy jest się chanem, a oni zawsze stanowić będą za264 grożenie. Odprawił syna ręką. Hakim także pocałował ojca w rękę i życzył mu dobrej nocy. Gdy zostali sami, Abdollah powiedział: - Ahm...ed? - Wygnaj ich jutro na pustkowie na północ od Meszhedu, bez grosza, pod strażą. Za rok i dzień, gdy będą już pewni, że uszli z życiem, gdy będą mieć jakiś dom czy chatę, będą się czymś zajmować, spal ten dom, a ich zabij. I ich troje dzieci. Chan uśmiechał się. - Dooobrz, zrób to. - Tak, Wasza Wysokość. - Zadowolony Ahmed odwzajemnił uśmiech. - Teraz ssspać. - Dobranoc, Wasza Wysokość. Ahmed patrzył, jak powieki choremu opadają i zapada on w niezdrowy sen. Wiedział, że musi być bardzo ostrożny. Po cichu otworzył drzwi. Hakim i Azadeh czekali na korytarzu razem z pielęgniarką. Zaniepokojona pielęgniarka minęła Ahmeda, zbadała choremu puls i przyjrzała się mu uważnie. - Czy wszystko w porządku? - zapytała Azadeh, stojąc w drzwiach. - Któż to może wiedzieć, panienko? Zmęczył się, bardzo się zmęczył. Lepiej niech wszyscy teraz odejdą. Hakim zwrócił się nerwowo do Ahmeda. - Co postanowił? - Wygnać ich bez pieniędzy na północ od Meszhedu jutro o świcie i wykluczyć ze szczepu. On sam powie panu o tym jutro, Wasza Wysokość. - Wedle woli Boga. - Azadeh odczuła ulgę, gdyż obawiała się czegoś gorszego. Hakim promieniał, gdyż stało się tak, jak on doradzał. - Moja siostra i ja, my, eee, nie wiemy, jak podziękować ci za pomoc, Ahme-dzie, i za... za wydobycie wreszcie prawdy na światło dzienne. - Dziękuję, Wasza Wysokość, ale wykonywałem tylko polecenia chana. Gdy nadejdzie czas, będę panu 265 służył tak jak Jego Wysokości. Kazał mi to poprzysiąc. Dobranoc. - Ahmed uśmiechnął się do siebie, zamknął drzwi i wrócił do łoża chorego. - Jak on się miewa? - Nie za dobrze, agha. - Bolały ją plecy i padała ze zmęczenia. - Jutro ktoś musi mnie zmienić. Powinniśmy mieć dwie pielęgniarki i siostrę. Przepraszam, ale sama nie dam już rady. - Dostanie pani wszystko, czego zechce, ale proszę zostać. Jego Wysokość bardzo sobie ceni pani opiekę. Jeśli trzeba, popilnuję go przez jakiś czas. W pokoju obok jest kanapa; mogę panią zawołać, gdyby coś się wydarzyło. - Och, to bardzo miło z pana strony, dziękuję. Trochę się zdrzemnę, ale proszę mnie zawołać, gdyby się obudził, a tak czy inaczej, za dwie godziny. Zaprowadził ją do sąsiedniego pokoju, odprawił strażnika i powiedział mu, żeby wrócił za trzy godziny. Potem rozpoczął czuwanie. Po półgodzinie zajrzał po cichu do bocznego pokoju. Pielęgniarka mocno spała. Wrócił do pokoju chorego, zamknął drzwi, wziął głęboki oddech, przejechał dłonią po włosach i podszedł do łóżka. Mocno potrząsnął chanem. - Wasza Wysokość - syknął, udając zdenerwowanie. - Proszę się obudzić! Obudzić!

126

Chan, wyrwany z głębokiego snu, nie wiedział, gdzie jest, czy coś się stało, czy to znowu koszmar senny. - Cc..o, cc...o? - Zogniskował spojrzenie i zobaczył Ahmeda, który wyglądał na przerażonego, co było niebywałe. Zadrżał. - Cc.oo... - Prędko, musi pan wstać. Na dole jest Pahmudi, Abrim Pahmudi z katami z SAVAMA, przyszli po pana. - Ahmed z trudem chwytał oddech. - Ktoś otworzył im drzwi, zdrada, zdrajca pana wydał, Hasze-mi Fazir dał pana Pahmudiemu i SAVAMA jako pisz-kesz. Prędko, wstawać, oni pokonali strażników i idą po pana... - Zobaczył przerażone, wytrzeszczone oczy. Mówił dalej: - Jest ich zbyt wielu, nie zatrzymam ich! Szybko, musi pan uciekać... - Zręcznie odłączył kroplówkę i zdarł z chorego kołdrę. Zaczął pomagać Abdol266 lahowi we wstawaniu, ale nagle przerwał i cisnął go z powrotem na łóżko. Wlepił spojrzenie w drzwi. - Za późno - wydyszał. - Proszę posłuchać, oni nadchodzą, nadchodzą, Pahmudi na czele, nadchodzą! Chan ciężko oddychał, zdawało mu się, że słyszy kroki, że widzi Pahmudiego, jego pociągłą twarz i uśmiech zadowolenia, widzi narzędzia tortur w korytarzu. Wiedział, że nie będzie litości, że utrzymają go przy życiu po to, by je po kawałku i boleśnie odejmować. Stracił głowę i krzyknął do Ahmeda: „Prędko, pomóż mi, jeśli mi pomożesz, wyjdę przez okno! Na Boga, Ahmedddddd..." Słowa nie wydobywały się jednak z krtani. Spróbował po raz drugi, ale usta straciły połączenie ż mózgiem; mięśnie szyi napięły się z wysiłku, żyły omal nie pękły. Wydawało mu się, że nieskończenie długo krzyczał na Ahmeda, który tylko stał i patrzył na drzwi. Odgłos zbliżających się kroków, coraz bliżej. - Pmcy - udało mu się wykrztusić. Walczył, żeby wydostać się z łóżka; kołdra przyciskała go, krępowała, dławiła, coraz większy ból w piersi, ogromny... - Nie ma ucieczki, są tutaj. Muszę ich wpuścić!! Przerażenie chana sięgnęło zenitu, gdy zobaczył, że Ahmed rusza do drzwi. Chciał go zatrzymać resztką sił, ale tylko zaskrzeczał. Poczuł, że coś przekręca mu się w głowie, że przez mózg przebiegła iskra; ból zelżał, hałas przycichł. Zobaczył uśmiech Ahmeda. Zdał sobie sprawę z ciszy na korytarzu, ciszy panującej w całym pałacu i wiedział już, że naprawdę został zdradzony. Najostatniejszym wysiłkiem rzucił się na Ahmeda, ogniki w głowie oświetlały drogę w dół głębokiej studni, czerwonej, ciepłej i płynnej. Tam, w nadirze, zdmuchnął ogień i zapadły ciemności. Ahmed upewnił się, że chan nie żyje; był zadowolony, iż nie musiał posłużyć się poduszką, aby go udusić. Prędko podłączył kroplówkę, sprawdził, czy nie ma zacieków, które mogłyby go zdradzić, uporządkował trochę pościel, a potem, bardzo starannie, zbadał pokój. 267 Nie znalazł niczego, co mogłoby go wydać. Oddychał ciężko, czuł pulsowanie w skroniach, ale był bardzo wesoły. Jeszcze jeden rzut oka dla pewności. Po cichu otworzył drzwi z zamka, bezszelestnie podszedł do łóżka. Chan leżał na poduszkach, z nosa i ust ciekła mu krew. - Wasza Wysokość! - ryknął. - Wasza... - Pochylił się, chwycił na chwilę Abdollaha, puścił go i przebiegł przez pokój. - Pielęgniarka! - krzyknął i wpadł do bocznego pokoju, chwycił kobietę, wyrywając ją z głębokiego snu, i na wpół zaniósł, na wpół zaciągnął do łoża chana. - Och, mój Boże - mruknęła, odczuwając ulgę, że nie stało się to wtedy, gdy była sama. Na pewno ten wymachujący nożem goryl oskarżyłby ją o spowodowanie śmierci. Już obudzona, przetarła oczy i zebrała włosy, czując się naga bez czepka. Zrobiła prędko to, co musiała, i zamknęła mu oczy, słysząc przez cały czas żalącego się i rozpaczającego Ahmeda.

127

- Nikt nie mógł tu pomóc, agha - powiedziała. - To mogło nastąpić w każdej chwili. On bardzo cierpiał, jego czas nadszedł i... tak jest lepiej, to lepsze niż żyć jak warzywo. - Tak... tak, chyba tak. - Łzy Ahmeda były prawdziwe. Łzy ulgi. - In sza'a Allah, In sza'a Allah. - Jak to się stało? - Ja... ja drzemałem, a on tylko, tylko sapnął i zaczął krwawić. Z nosa i ust. - Ahmed otarł łzy i powiedział łamiącym się głosem: - Chwyciłem go, bo wypadał z łóżka... potem nie wiem... po prostu opadł i... i pobiegłem po panią. - Niech się pan nie martwi, agha, tu nikt by nie mógł pomóc. Czasem to jest nagłe i szybkie, czasem nie. Lepiej, że to się stało szybko, to błogosławieństwo. - Westchnęła i wygładziła fartuch; cieszyła się, że jest już po wszystkim i że może stąd wyjechać. - Jego, eee, jego trzeba umyć, zanim zawoła się innych. - Tak. Proszę pozwolić mi pomóc. Chcę pomóc. Ahmed pomógł obmywać krew i przygotowywać ciało chana do prezentacji. Przez cały czas planował: 268 trzeba wypędzić Nadżud i Mahmuda przed południem, rok i dzień liczą się od teraz; sprawdzić, czy Fazir schwytał Petra Olega; upewnić się, że po południu podcięto gardło posłańcowi żądającemu okupu, zgodnie z poleceniem, jakie sam wydał w imieniu Abdollaha. Głupcze, powiedział w myślach do zwłok, myślałeś, głupcze, że wypłacę okup, żeby sprowadzić tu pilota, który odwiezie cię do Teheranu i ocali życie. Po co ratować życie, które potrwa kilka dni, najwyżej miesiąc? Niebezpiecznie jest chorować i być bezradnym, chorować tak, że działanie umysłu jest zakłócone, och tak, lekarz powiedział mi, czego się spodziewać. Coraz bardziej traciłeś rozum, coraz bardziej chciałeś usprawiedliwić swoje postępki, robiłeś się niebezpieczny, tak, może nawet dla mnie! Ale teraz, teraz sukcesja jest zapewniona. Zapanuję nad szczeniakiem, a z pomocą Boga ożenię się z Azadeh. Albo wyślę ją na północ; w końcu ma taką samą dziurę jak inne. Pielęgniarka spoglądała od czasu do czasu na Ahmeda, patrzyła na jego zręczne, silne dłonie, na delikatność, z jaką nimi operował. Po raz pierwszy cieszyła się z jego. obecności i nie bała się go, gdy tak rozczesywał zmarłemu brodę. Ludzie są tacy dziwni, pomyślała. Musiał bardzo kochać tego złego starucha. Środa 28 lutego 1979 TEHERAN, 6:55. NcIver wertował akta i papiery, które zabrał z dużego sejfu w biurze. Wkładał do teczki tylko najniezbedniejsze. Robił to już od wpół do szóstej; bolała go głowa, bolały plecy, a teczka była już niemal pełna. Powinienem zabrać o wiele więcej, myślał, pracując tak szybko, jak mógł. Za godzinę, może prędzej, stawi się irański personel i to zakończy moją działalność. Co za cholerni ludzie, zżymał się w myślach. Nie ma ich nigdy wtedy, gdy są potrzebni, a za to teraz, przez kilka ostatnich dni, nie można się ich pozbyć, czepiają się jak rzepy. „Och file, ekscelencjo, proszę pozwolić, że ja zamknę. Błagam o ten zaszczyt..." Albo: „Och nie, ekscelencjo, ja otworzę biuro. Nalegam, to nie jest praca dla ekscelencji". Może mam manię prześladowczą, ale to wygląda tak, jakby byli szpiegami, jakby dostali rozkaz obserwowania nas. I wspólnicy zrobili się bar273 dziej wścibscy niż kiedykolwiek przedtem. Prawie tak, jakby ktoś już coś wywęszył. A jednak, odpukać, wszystko działa na razie jak dobrze wyregulowany silnik: my wynosimy się dziś w południe albo trochę później. Rudi zaplanowany na piątek, jego ludzie i wszystkie części są już poza Bandar Dejlamem, w drodze do Abadanu, a tam - wśliznięcie się do BA Trident za zezwoleniem przyjaciela Duke'a, Zatakiego, ewakuacja brytyjskich nafciarzy; w

128

Kowissie Duke zamelinował już pewnie dodatkowe paliwo, a wszystkie jego chłopaki nadal mają zezwolenie na jutrzejszy lot 212 -jeszcze raz odpukać - trzy ciężarówki części zamiennych wyjechały do Buszehr i tranzytem do Asz Szargaz. Ważniak, pułkownik Czangiz i ten choler-ay mułła Hosejn nadal się jakoś zachowują - odpukać pięćdziesiąt razy; w Lengeh Scrag nie będzie miał problemów, cała masa statków, na które można ładować części i właściwie nic do roboty, tylko czekać na D - nie, nie dzień D, ale dzień W. Tylko jeden słaby punkt: Azadeh i Erikki. Dlaczego, u diabła, nie powiedziała mi przed wyjazdem o polowaniu na biednego, starego Erikkiego? Mój Boże, ledwie ocaliła życie, uchodząc z Tebrizu, a już znowu pakuje tam swoją ładną główkę. Kobiety! Wszystkie są zwariowane. Okup? Gówno! Założę się, że to kolejna pułapka zastawiona przez jej ojca, tego zbutwiałego sukinsyna. Ale zresztą jest tak, jak powiedział Tom Lochart: „Ona i tak by odeszła, Mac. Powiedziałeś jej o Operacji?" Poczuł skurcz w żołądku. Nawet jeśli wszyscy inni się wydostaną, pozostanie problem Azadeh i Erikkiego. I jeszcze biednego starego Toma, i Szahrazad. Jak, u diabła, mamy przenieść tę czwórkę w jakieś bezpieczne miejsce? Trzeba będzie coś wykombinować. Mamy jeszcze dwa dni, może... Odwrócił się szybko; nie usłyszał otwieranych drzwi. W progu stał Gorani, szef biura, wysoki i łysiejący, szczery szyita, dobry człowiek, który pracował u nich już od wielu lat. - Salam, Ag ha. 274 - Salam, wcześnie przyszedłeś. NcIver zobaczył, że mężczyzna z nieskrywanym osłupieniem patrzy na panujący wszędzie bałagan; zwykle NcIver był aż do przesady pedantyczny. Teraz poczuł się jak dziecko przyłapane na podkradaniu czekoladek. - Wedle woli Boga, agha. Imam nakazał żyć normalnie i żeby wszyscy pracowali dla rewolucji. Czy mogę pomóc? - No cóż, eee, nie, nie, dziękuję, ja, eee, spieszę się, mam dzisiaj całą masę roboty. Wyjeżdżam do ambasady. - NcIver zdawał sobie sprawę, że mówi nienaturalnie, lecz nie mógł nad tym zapanować. - Ja... eee, mam spotkania przez cały dzień i muszę być w. południe na lotnisku. Muszę też popracować w domu nad czymś dla komitetu w Doszan Tappeh. Nie wrócę z lotniska do biura, więc może pan je wcześnie zamknąć i mieć wolne popołudnie. Właściwie może pan mieć wolny cały dzień. - Och, dziękuję, agha, ale biuro powinno być otwarte do... - Nie, zamykamy biuro na jeden dzień, na czas, kiedy mnie nie będzie. Pojadę prosto do domu; gdybym był potrzebny, można mnie tam łapać. Proszę wrócić za dziesięć minut. Muszę wysłać kilka teleksów. - Tak, agha, oczywiście, agha. - Mężczyzna wyszedł. NcIver nie znosił krętactw. Co sie stanie z Goranim? - zadał sobie po raz kolejny pytanie. Co z resztą naszych ludzi w całym Iranie? Jest wielu bardzo porządnych, co się stanie z nimi i ich rodzinami? Niespokojnie zakończył pracę, najlepiej, jak mógł. W kasetce spoczywało sto tysięcy riali. Zostawił banknoty, zamknął sejf i nadał kilka mało istotnych teleksów. Ważny wysłał o wpół do szóstej do Asz Szargaz, z kopią do Aberdeen, na wypadek, gdyby Gavallana coś zatrzymało: Wysyłam do Asz Szargaz frachtem lotniczym pięć skrzyń części do naprawy, zgodnie z planem. Szyfr oznaczał, że Nogger, Pettikin i on oraz dwóch ostatnich mechaników, których nie mógł wcześniej wy275 wieźć z Teheranu, wszyscy szykowali się dziś do wejścia na pokład 125, według planu, a także, że wszystko jak dotąd idzie zgodnie z planem. - Które to skrzynie, agha? - Gorani znalazł jakoś kopię teleksu.

129

- Z Kowissu. Polecą w przyszłym tygodniu 125. - Och, bardzo dobrze, sprawdzę to za pana. Przepraszam, czy mógłby pan powiedzieć, zanim pan pójdzie, kiedy wróci 212? Ten, który wypożyczyliśmy do Kowissu? - W przyszłym tygodniu, a o co chodzi? - Ekscelencja wicepremier i członek zarządu Ali Kia chciał to wiedzieć, agha. NcIver zesztywniał. - Tak? Dlaczego? - Ma chyba na niego czarter, agha. Wczoraj wieczorem, gdy pan wyszedł, wpadł tu jego asystent i wypytywał mnie. Premier Kia chciał także dostać sprawozdanie o naszych trzech 212 wysłanych do remontu. Ja, eee, powiedziałem, że będę to miał dzisiaj. On ma przyjść dziś rano, więc nie mogę zamknąć biura. Nie omawiali przedtem sprawy tych trzech śmigłowców, nie rozmawiali też o ogromnych ilościach części zamiennych, które wysłali samochodami lub jako bagaż osobisty drogą powietrzną. Było bardziej niż możliwe, że Gorani wie, iż te 212 nie potrzebowały remontu. Wzruszył ramionami, mając nadzieję, że do najgorszego nie dojdzie. - Będą gotowe według planu. Zostaw na drzwiach wiadomość. - Och, ale to by było bardzo niegrzeczne. Przekażę tę wiadomość. On powiedział, że przyjdzie przed południową modlitwą; prosił o spotkanie z panem. Ma bardzo prywatną wiadomość od pana premiera Kia. - No cóż, ja jadę do ambasady. - NcIver zastanawiał się chwilę. - Wrócę, gdy tylko będę mógł. Ze złością podniósł teczkę i zbiegł po schodach, klnąc Alego Kia. Potem dorzucił też przekleństwo pod adresem Ali Baby. 276 Ali Baba, nazywany tak, gdyż przypominał Mclve-rowi Czterdziestu Rozbójników, był połową małżeństwa, które pracowało u nich, mieszkając na miejscu, a które zniknęło od razu, gdy zaczęły się kłopoty. Poprzedniego dnia o świcie Ali Baba wrócił. Uśmiechał się i zachowywał tak, jakby nie było go tylko przez weekend, a nie przez prawie pięć miesięcy. Beztrosko upominał się o ich stary pokój. - Och, naprawdę, agha, dom musi być sprzątnięty i przygotowany na powrót Jej Wysokości; w przyszłym tygodniu przyjdzie moją żona i to zrobi, a na razie przygotuję panu herbatę i grzankę tak błyskawicznie, jak pan lubi. Niech mnie, agha, za pana, ale targowałem się mocno dzisiaj o świeży chleb i mleko z rynku za, och, rozsądną cenę, tylko dla mnie, ale ci rozbójnicy chcieli pięć razy tyle niż w zeszłym roku, więc to smutne, ale proszę dać mi pieniądze teraz, jak tylko otworzą bank, może mi pan wypłacić moją mikroskopijną pensję... Cholerny Ali Baba, rewolucja ani trochę go nie zmieniła. Mikroskopijną? Gdy my zjadaliśmy bochenek chleba, on zjadał pięć, ale nie szkodzi, miło było dostawać do łóżka herbatę i grzankę. Ale nie teraz, nie w przeddzień naszej ucieczki. Jak, do cholery, wyniesiemy z Charliem nasze bagaże, żeby on nie uśmiechał się jak przysłowiowy szczur? W garażu otworzył swój samochód. - Lulu, stara babo - powiedział - to cholerna sprawa, ale stanęliśmy na rozstaju dróg. Nie wiem jeszcze, jak to zrobię, ale nie zostawię cię do spalenia albo zgwałcenia przez jakiegoś cholernego Irańczyka. Talbot czekał na niego w dużym, eleganckim pokoju biurowym. - Mój drogi ranny ptaszek NcIver! Słyszałem o przygodach młodego Rossa. Daję słowo; wszyscy mieliśmy cholerne szczęście, nieprawdaż? - Tak, tak, mieliśmy. Co u niego słychać? - Zbiera się do kupy. Wspaniały chłopak, wykonał cholernie dobrą robotę. Zjem z nim obiad, a potem 277

130

wyprawiamy go dzisiejszym lotem BA, po prostu na wszelki wypadek, nie można być zbyt ostrożnym. Są jakieś wiadomości o Erikkim? Pytała o niego fińska ambasada; prosili nas o pomoc. NcIver powiedział o kartce zostawionej przez Aza-deh. - Cholernie śmieszne. Talbot złączył palce obu dłoni. - Słowo „okup" nie brzmi zbyt dobrze. Chodzą... plotki, że chan jest naprawdę bardzo chory. Zawał. NcIver uniósł brwi. - Czy to może pomóc albo zaszkodzić Azadeh i Erikkiemu? - Nie wiem. Jeśli on wykorkuje, no cóż, to na pewno zmieni układ sił w Azerbejdżanie, co zachęci z pewnością naszych błądzących przyjaciół zza północnej granicy do nasilenia agitacji, a mroczne i tajemne siły Cartera narobią jeszcze trochę smrodu. - Co on, u diabła, teraz wyczynia? - Nic, stary chłopcze; dokładnie gówno. I w tym cały kłopot. Wieje, gubiąc po drodze orzeszki. - Wiesz coś nowego o sprawie naszej nacjonalizacji? Armstrong powiedział, że nam ona grozi. - No cóż, może się tak zdarzyć, że stracicie kontrolę nad swoimi maszynami - powiedział Talbot z wystudiowaną starannością, a NcIver skoncentrował uwagę. - To, eee, może być bardziej osobiste nabycie przez zainteresowane strony. - Masz na myśli Alego Kia i wspólników? Talbot wzruszył ramionami. - My tam nie jesteśmy od myślenia, co? - Czy to oficjalna wiadomość? - Mój drogi staruszku, dobry Boże, nie! - Talbot był wstrząśnięty. - To tylko osobista uwaga, poza protokołem. Co mogę dla ciebie zrobić? - Tak poza protokołem: działaj według wskazówek Andy'ego Gavallana. Dobrze? - Wciągnijmy to do protokołu. 278 NcIver zobaczył nieco zaróżowioną, poważną twarz. Odczuł ulgę i wstał. - Nie ma mowy, panie Talbot. To Andy wymyślił, żeby cię w to wprowadzić, nie ja. Talbot westchnął i skorzystał z wyćwiczonej elokwencji. - Doskonale, poza protokołem. NcIver usiadł. - My, eee, przenosimy dzisiaj nasze główne biuro do Asz Szargaz. - Bardzo rozsądnie. A więc? - Jedziemy dzisiaj. Cały pozostały jeszcze personel zagraniczny. Naszym 125. - Bardzo rozsądnie. A więc? - My, eee, zatrzymujemy wszystkie operacje w Iranie. W piątek. Talbot westchnął. - Powiedziałbym, że bez personelu nie można postąpić inaczej. A więc? NcIver stwierdził, że jest mu bardzo trudno powiedzieć to, co ma powiedzieć. - My... my zabieramy w piątek wszystkie nasze helikoptery. W ten piątek. - Na mą duszę - powiedział Talbot z nieskrywanym podziwem w głosie. - Gratulacje! Jak, u diabła, udało ci się wykołować tego typa, Kia, i dostać zezwolenia? Chyba obiecaliście mu dożywotnie miejsce w Loży Królewskiej na wyścigach w Ascot? - No, eee, no nie zrobiliśmy tego. Postanowiliśmy nie ubiegać się o wizy wyjazdowe. To strata czasu. - NcIver wstał. - Do zobaczę... Szczęka Talbota opadła tak, że niemal uderzyła o biurko. - Bez zezwolenia?

131

- Tak. Sam wiesz, że nasze ptaszki mają być schwytane, znacjonalizowane, przejęte, czy jak tam chcesz to nazwać. Nie ma mowy o wizach wyjazdowych, więc postanowiliśmy po prostu wyjechać. - NcIver dodał lekko: - W piątek wyfruwamy z klatki. 279 - Och, daję słowo! - Talbot energicznie kręcił głową; jego palce mięły jakieś papiery leżące na biurku. - Na moją duszę, to bardzo, bardzo cholernie nierozsądne. - Nie mamy wyboru. No cóż, panie Talbot, to wszystko, życzę miłego dnia. Andy chciał cię uprzedzić, żebyś mógł... żebyś mógł zrobić, co zechcesz. - Co to znaczy, do cholery? - wybuchnął Talbot. - A skąd, do cholery, mam wiedzieć? - NcIver był równie rozgoryczony. - Masz przecież chronić swoich obywateli. - Ale wy... - Po prostu nie chcę wypaść z tego interesu i na tym koniec! Talbot bębnił nerwowo palcami. - Sądzę, że muszę wypić filiżankę herbaty. - Nacisnął guzik interkomu. - Celia, dwie filiżanki najlepszej; uważam, że powinna pani dodać umiarkowaną ilość Krwi Nelsona. - Tak, panie Talbot - rozległ się wyniosły głos, a potem kichnięcie. - A niech cię - powiedział odruchowo Talbot. Przestał bębnić palcami i uśmiechnął się słodko do NcIvera. - Strasznie się cieszę, że nie powiedziałeś mi niczego o niczym, stary. - Ja także. - Możesz być spokojny; jeśli usłyszę kiedykolwiek, że cienko przędziesz... Jak to się nazywa? Ach tak, „garowanie". Będę zadowolony, mogąc cię odwiedzić w imieniu rządu Jej Królewskiej Mości i spróbować wyprostować ścieżki twojego życia. - Talbot bardzo wysoko uniósł brwi. - Wielki skok, napad stulecia! Niech mnie kule biją, powodzenia, chłopcze. W MIESZKANIU AZADEH, 8:10. Stara służąca szła korytarzem, niosąc ciężką srebrną tacę ze śniadaniem: cztery jajka na miękko, grzanki, masło i dżem, dwie wykwintne filiżanki herbaty, parujący dzbanek 280 z kawą, a także piękne egipskie serwetki z bawełny. Postawiła tacę i zapukała. - Proszę wejść. - Dzień dobry, Wasza Wysokość. Salam. - Salam - odparła ponuro Szahrazad. Leżała na łożu z dywanów, oparta o stos poduszek; miała zapuch-niętą od płaczu twarz. Drzwi od łazienki były uchylone; dobiegał stamtąd odgłos lejącej się wody. - Postaw to tu, na łóżku. - Tak, Wasza Wysokość. Staruszka wykonała polecenie. Rzuciła ukradkiem spojrzenie na drzwi łazienki i w milczeniu wyszła. - Śniadanie, Tommy - zawołała Szahrazad, próbując nadać głosowi wesołe brzmienie. Żadnej odpowiedzi. Wzruszyła ramionami, pociągnęła nosem, znowu na granicy płaczu. Zobaczyła, że Lochart wychodzi z łazienki. Był ogolony i ubrany w zimowy strój lotniczy: buty, spodnie, koszula i gruby sweter. - Kawy? - zapytała ze sztucznym uśmiechem, ledwie znosząc widok jego naburmuszonej twarzy i aurę niechęci, jaką wokół siebie roztaczał. - Za chwilę - odparł bez entuzjazmu. - Dziękuję. - Ja... ja zamówiłam wszystko takie, jak lubisz. - Dobrze wygląda; nie czekaj na mnie. Podszedł do komody i zaczął wiązać krawat. - To naprawdę cudownie, że Azadeh oddała nam mieszkanie na czas swojego wyjazdu, prawda? Tu jest o wiele przyjemniej niż w domu. Lochart spojrzał na jej odbicie w lustrze. - Wtedy tego nie mówiłaś. - Och, Tommy, masz oczywiście rację, ale proszę, nie kłóćmy się.

132

- Ja się nie kłócę. Po prostu powiedziałem wszystko i ty też powiedziałaś. Musiałem, pomyślał z udręką, wiedząc, że ona jest tak samo godna pożałowania jak on sam, ale że on nie może nic na to poradzić. Gdy Meszang rzucił mu wyzwanie w obecności jej i Zarah, rozpoczął się kosz281 mar, który trwał, który odrywał ich od siebie i sprowadzał go na krawędź szaleństwa. Dwa dni i dwie noce płaczu. Musiał powtarzać w kółko: „Nie martw się, jakoś sobie poradzimy, Szahrazad". Potem rozmowy o przyszłości. Jakiej przyszłości? - zapytał po raz nie wiadomo który, patrząc na swe odbicie w lustrze. - Twoja kawa, kochany Tommy. Wziął filiżankę ze skwaszoną miną i usiadł naprzeciw Szahrazad na krześle. Nie patrzył na nią. Kawa była gorąca i wspaniała, ale nie usunęła cierpkiego posmaku w ustach. Zostawił ją niemal nie tkniętą, wstał i poszedł po swą lotniczą kurtkę. Dzięki Bogu lecę dziś do Kowis-su, pomyślał. Chrzanić to wszystko! - Kiedy wrócisz, kochanie? Złapał się na wzruszeniu ramionami. Nienawidził siebie samego. Chciał porwać ją w ramiona i powiedzieć, jak bardzo ją kocha, ale przeszedł już przez to cztery razy w ciągu ostatnich dwóch dni, a ona nadal była tak nieprzejednana i nieelastyczna jak jej brat. - Porzucić Iran? Na zawsze zostawić dom? - krzyczała. - Och, nie mogę, nie mogę! - Nie na zawsze, Szahrazad. Pomieszkamy trochę w Asz Szargaz, a potem pojedziemy do Anglii. Na pewno polubisz Anglię i Szkocję, i Aberdeen... - Ale Meszang mówi, że... - Pieprzyć Meszanga! - krzyknął i dostrzegł jej strach, a to tylko zamieniło jego gniew w dziką wściekłość. - Meszang nie jest Panem Bogiem, do cholery! Co on, u diabła, wie? - Ona łkała jak przestraszone dziecko i odsuwała się od niego. - Och, Szahrazad, tak mi przykro... Objął ją ramionami, niemal wyśpiewywał jej swą miłość, ona bezpieczna w jego ramionach. - Tommy, posłuchaj, kochanie, to ty masz rację, a nie ja, to moja wina, ale już wiem, co zrobić. Jutro pójdę do Meszanga i namówię go, żeby dał nam utrzymanie i... o co chodzi? - Nie dotarło do ciebie ani jedno moje słowo. 282 - Och, dotarło, tak, naprawdę, ja bardzo uważnie słuchałam, proszę, nie złość się znów. Oczywiście masz rację, że się złościsz, ale ja słuchałam... Ponownie wybuchnął gniewem. - Nie słyszałaś, co powiedział Meszang? Nie mamy pieniędzy. Pieniądze się skończyły, dom się skończył, a on trzyma w garści wszystkie pieniądze rodziny, wszystkie, i jeśli nie będziesz posłuszna jemu, tylko mnie, to nie dostaniesz ani grosza. Ale to nie ma znaczenia; mogę zarobić na nasze utrzymanie! Mogę! Chodzi tylko o to, że musimy wyjechać z Teheranu. Wyjechać na... na pewien czas. - Ale ja nie mam dokumentów. Nie mam, Tommy, i jeszcze żadnych nie dostałam, a Meszang ma rację, gdy mówi, że jeśli wyjadę bez dokumentów, nie będę mogła nigdy wrócić. Nigdy! Znów płacz i znów kłótnia; nie mógł do niej dotrzeć, nie mógł się przebić przez jakiś niewidoczny pancerz. Potem poszli do łóżka, ale żadne z nich nie zasnęło. - Możesz tu zostać, Tommy. Dlaczego mówisz, że nie, Tommy? - Och, rany boskie, Szahrazad, Meszang powiedział to bardzo wyraźnie. Jestem niepożądany, a cudzoziemcy powinni się wynieść. Pojedziemy gdzie indziej. Do Nigerii, Aberdeen, jeszcze gdzieś. Pakuj walizkę. Polecisz 125 i spotkamy się w Asz Szargaz. Masz kanadyjski paszport. Jesteś Kanadyjką! - Ale nie mogę wyjechać bez dokumentów - za-łkała. Potem znów w kółko te same argumenty i płacz.

133

Wreszcie wczoraj rano, czując do siebie wstręt, odłożył dumę na bok i poszedł na bazar, by przekonać Meszanga, by go zmiękczyć. Z bólem w sercu zaplanował wszystko, co miał powiedzieć. Natrafił jednak na mur wysoki pod samo niebo. I jeszcze trudniejszy do pokonania. - Mój ojciec miał kontrolny udział w spółce IHC; oczywiście ja to dziedziczę. 283 - O, to świetnie. To wszystko zmienia, Meszangu. - To niczego nie zmienia. Chodzi o to, w jaki sposób zamierzasz uregulować swoje długi, płacić alimenty i utrzymać żonę i dziecko bez korzystania z dobroczynności. - Chodzi o pracę, a nie dobroczynność, Meszangu. To nie jest dobroczynność. To może być bardzo korzystne dla nas obu. Nie proponuję spółki, nic z tych rzeczy; po prostu pracowałbym dla ciebie. Nie znasz się na helikopterach, ale ja tak, i to bardzo dobrze. Mógłbym prowadzić za ciebie spółkę i sprawić, że ciągle przynosiłaby zyski. Znam pilotów i wiem, jak działać. Znam cały Iran, prawie wszystkie pola naftowe. To mogłoby rozwiązać wszystkie problemy nas obu. Pracowałbym jak diabli, żeby chronić interesy rodziny. Zostalibyśmy w Teheranie. Szahrazad mogłaby urodzić tu dziecko i... - Państwo islamskie potrzebuje tylko islamskich pilotów, w stu procentach. Zapewnił mnie o tym minister Kia. Nagle zrozumiał. Jego świat rozleciał się na kawałki. - Aha, teraz już kapuję: żadnych wyjątków, a zwłaszcza dla mnie? Zobaczył, że Meszang pogardliwie wzruszył ramionami. - Jestem bardzo zajęty. Mówiąc bez ogródek: nie możesz zostać w Iranie. W Iranie nie masz przyszłości, a poza Iranem Szahrazad nie ma żadnej wartościowej przyszłości i skazuje się na wieczne wygnanie, które nastąpi, jeśli wyjedzie bez mojego pozwolenia i bez odpowiednich dokumentów. Zatem musicie się rozwieść. - Nie. - Przyślij dziś po południu Szahrazad z powrotem z mieszkania chana - to kolejna dobroczynność - i natychmiast wyjedź z Teheranu. Wasze małżeństwo nie jest muzułmańskie, więc jest nieważne; kanadyjska ceremonia cywilna zostanie anulowana. - Szahrazad nigdy się na to nie zgodzi. 284 - Tak? Przyjdź do mnie o osiemnastej i zakończymy tę sprawę. Gdy wyjedziesz, spłacę wszystkie twoje irańskie długi; nie mogę pozwolić, żeby te nieściągalne należności rzucały cień na nasze dobre imię. Dokładnie o osiemnastej. Dobrego dnia. Nie pamiętał już, jak wrócił do mieszkania. Opowiedział Szahrazad o rozmowie z Meszangiem. Znowu jej płacz, a potem do domu Bakrawana. Usłyszał dokładnie to samo co wcześniej. Meszang rozzłościł się, gdy Szahrazad błagała go uniżenie, aby zmienił decyzję. - Nie bądź śmieszna, Szahrazad! Przestań skamleć! To dla twego własnego dobra, dla dobra twojego syna i dla dobra rodziny! Jeśli wyjedziesz na paszporcie kanadyjskim, bez odpowiednich dokumentów irańskich, nigdy nie będziesz mogła wrócić. Mieszkać w Aberdeen? Niech Bóg cię strzeże! Po miesiącu umarłabyś z zimna i twój syn także... Niania Dżari by z tobą nie pojechała, nawet gdyby on mógł jej płacić; ona nie jest wariatką, nie zostawi na zawsze Iranu i swojej rodziny. Nigdy już nas nie zobaczysz, pomyśl o... pomyśl o swoim synu... - Mówił tak, aż starł Locharta na proch, a z niej zrobił osobę co najmniej niezrównoważoną. - Tommy. Wyrwało go to z zadumy. - Tak? - zapytał, słysząc w jej głosie dawną nutę. - O ty, czyż zostawiasz mnie na wieczność? - powiedziała w farsi.

134

- Nie mogę zostać w Iranie - odparł już spokojnie. „O ty" bardzo w tym pomogło. - Po zamknięciu firmy nie będzie tu dla mnie pracy. Nie mam pieniędzy i nawet, gdyby mieszkanie się nie spaliło... no cóż, nigdy nie wyciągałem ręki po pieniądze. - W jego oczach nie było kłamstwa. - Meszang w wielu sprawach ma rację; ze mną naprawdę nie czeka cię świetlana przyszłość. Masz prawo tu zostać. Wyjazd bez dokumentów na pewno jest niebezpieczny, a ty musisz myśleć o dziecku. Jest jeszcze... nie, daj mi dokończyć powstrzymał ją łagodnie. - Jest jeszcze sprawa HBC. - To przypomniało mu 285 o jej kuzynie, Kadmie. Następna okrutna wiadomość. Biedna Szahrazad... - O ty, czyż zostawiasz mnie na wieczność? - Dziś lecę do Kowissu. Spędzę tam kilka dni, a potem wyruszam do Asz Szargaz. Tam poczekam. Miesiąc. W tym czasie będziesz mogła wszystko przemyśleć, co tylko chcesz. Jeśli wyślesz list lub teleks pod adresem portu lotniczego Asz Szargaz, dostanę go. Gdybyś chciała do mnie dołączyć, ambasada kanadyjska załatwi to od ręki, już się upewniłem... Oczywiście będziemy w kontakcie. - Przez Maca? - Przez niego albo jakoś inaczej. - O ty, czyż się ze mną rozwodzisz? - Nie, nigdy, chyba że chcesz albo uważasz, że to konieczne dla dobra naszego dziecka czy z jakiegoś innego powodu. Zrobię to, co zechcesz. Cisza narastała. Szahrazad patrzyła na niego, dziwne spojrzenie ogromnych, czarnych oczu, w jakiś sposób starszych niż przedtem, a jednak tak młodych i wrażliwych. Na wpół przezroczysta koszula nocna uwypuklała blask jej złotej skóry; włosy wiły się wokół ramion i piersi. Locharta ogarnęło poczucie beznadziejności; chciał zostać, a wiedział, że nie ma już żadnego ku temu powodu. Wszystko zostało powiedziane, wszystko zależy tylko od niej. Na jej miejscu nie miałbym wątpliwości: rozwiódłbym się, a przede wszystkim w ogóle bym nie wychodził za mąż. - O ty - powiedział w farsi - żegnaj, ukochana. - I ty, ukochany. Zabrał kurtkę i wyszedł. Po chwili usłyszała odgłos zamykanych drzwi. Długo wpatrywała się w miejsce, w którym stał. Potem, z namysłem, nalała trochę kawy do filiżanki i pociągnęła łyk. Kawa była gorąca, mocna i ożywcza. Wedle woli Boga, powiedziała sobie. Była już spokojna. On albo wróci, albo nie wróci. Meszang zmieni zdanie albo nie zmieni. Tak czy inaczej, muszę być silna 286 i jeść za dwoje, i mieć pogodne myśli, gdy noszę w sobie syna. Odcięła wierzchołek jajka. Było znakomicie ugotowane i wspaniale smakowało. W MIESZKANIU McIVERA, 11:50. Pettikin wszedł do salonu, niosąc walizkę. Zdziwił się na widok służącego. Ali Baba niedbale polerował kredens. - Nie słyszałem, jak wróciłeś. Myślałem, że dałem ci wolny dzień - rzucił zirytowany, stawiając walizkę. - Och, tak, agha, ale jest tyle do zrobienia, mieszkanie jest brudne, a kuchnia... - Uniósł wysoko bujne brązowe brwi. - Tak, tak, to prawda, ale możesz zacząć jutro. - Pettikin zobaczył, że Irańczyk wpatruje się w walizkę i zaklął. Od razu po śniadaniu dał Ali Babie wychodne, mówiąc, żeby wrócił o północy. Zwykle oznaczałoby to, że nie wróci do rana. - Teraz już idź. - Tak, agha. Jedzie pan na urlop? - Nie. Zamierzam zatrzymać się na kilka dni u jednego z pilotów. Dopilnuj, żeby pokój został jutro posprzątany. A, tak, lepiej daj mi swój klucz; gdzieś swój zapodziałem. - Pettikin

135

wyciągnął rękę, przeklinając się za to, że wcześniej o tym nie pomyślał. Ali Baba wręczył mu klucz zadziwiająco niechętnie. - Kapitan NcIver chce mieć mieszkanie dla siebie. Musi popracować i nie życzy sobie, żeby mu przeszkadzano. Do zobaczenia wkrótce, do widzenia! - Ale, agha... - Do widzenia! Upewnił się, że Ali Baba zabrał palto, otworzył drzwi, prawie wypchnął go na zewnątrz i zamknął je. Nerwowo spojrzał na zegarek. Już prawie południe, a NcIvera jeszcze nie ma. Powinni być na lotnisku. Poszedł do sypialni, wziął drugą walizkę, także wypakowaną, wrócił do salonu i postawił ją obok pierwszej, blisko drzwi wyjściowych. Dwie walizeczki i torba, pomyślał. Nie za wiele jak na te wszystkie lata w Iranie. Nie szkodzi, wolę po287 dróżować z lekkim bagażem, a może następnym razem będę miał więcej szczęścia i zarobię więcej pieniędzy albo założę własny interes. Poza tym jest Paula. Jak, u diabła, będzie mnie stać na powtórny ożenek? Ożenić się? Zwariowałeś? Możesz sobie poradzić najwyżej z przelotnym romansem. Tak, ale, do cholery, chciałbym się z nią ożenić i... Zadzwonił telefon, a on prawie podskoczył, tak odwykł od tego dźwięku. Z bijącym sercem podniósł słuchawkę. - Halo? - Charlie? To ja, Mac. Dzięki Bogu to cholerne urządzenie działa; spróbowałem tylko tak, na wszelki wypadek. Mam opóźnienie. - Jakieś kłopoty? - Nie wiem, Charlie, ale muszę spotkać się z Alim Kia; ten sukinsyn wysłał po mnie swojego cholernego asystenta i jakąś Zieloną Opaskę. - Czego, do cholery, chce ten Kia? Na zewnątrz, w całym mieście, muezzini zaczęli wzywać wiernych do południowej modlitwy; zbiło go to z tropu. -' Nie wiem. Mam tam być za pół godziny. Lepiej pojedź na lotnisko, a ja dołączę, jak tylko będę mógł. Załatw z Johnnym Hoggiem jakieś opóźnienie. - W porządku, Mac. Co z twoim ekwipunkiem? Jest w biurze? - Wyniosłem wszystko rano, gdy Ali Baba chrapał. Jest w bagażniku Lulu. Charlie, w kuchni jest koronkowa serwetka Genny, „Na dole, koło placka z kukurydzy". Włóż ją do swojej walizki, dobrze? Ona chce ogołocić mieszkanie. Jeśli zdążę, wr-ócę i sprawdzę, czy wszystko w porządku. - Czy mam zamknąć dopływ gazu i prądu? - Chryste, nie wiem. Zostaw to, dobra? - W porządku. Jesteś pewien, że nie chcesz, bym poczekał? - zapytał. Dochodzący przez głośniki metaliczny głos muezzinów zwiększał jego niepokój. - Mogę poczekać, może tak będzie lepiej, Mac. 288 - Nie, wyjdź już. Niedługo tam będę, cześć. - Cześć. Pettikin zmarszczył brwi; korzystając z tego, że w słuchawce dźwięczał sygnał, wykręcił numer biura na lotnisku. O dziwo, uzyskał połączenie. - Iran Helicopters, halo? Poznał głos kierownika do spraw frachtów. - Dzień dobry, Adwani, tu kapitan Pettikin. Czy 125 już przyleciał? - Ach, kapitanie, tak, już nadlatuje. Wyląduje za chwilę. - Czy jest tam kapitan Lane? - Tak, chwileczkę...

136

Pettikin czekał, zastanawiając się nad Kia. - Witaj, Charlie, tu Nogger. Masz wysoko postawionych przyjaciół? - Nie, telefon po prostu nagle zaczął działać. Czy możesz mówić swobodnie? - Nie, niemożliwe. Co się szykuje? - Jestem jeszcze w mieszkaniu. NcIver ma opóźnienie. Musi pojechać do Alego Kia. Ja już jadę na lotnisko, a on przyjedzie prosto z biura Kia. Jesteś gotów do załadunku? - Tak, Charlie. Wysyłamy silniki do remontu i renowacji, zgodnie z poleceniem kapitana NcIvera. Wszystko tak jak polecił. - Dobrze. Czy są tam obaj mechanicy? - Tak. Części też są gotowe do wysyłki. - Świetnie. Nie ma żadnych problemów, o których mógłbyś wiedzieć? - Na razie nie, stary. - Do zobaczenia. Pettikin odłożył słuchawkę. Zapakował serwetę i po raz ostatni rozejrzał się po mieszkaniu. O dziwo, odczuwał smutek. Dobre i złe chwile, ale najlepsze wtedy, gdy mieszkała tu Paula. Wyjrzał przez okno i zobaczył odległy dym nad Żaleh. Teraz, gdy ucichły głosy muezzinów, słychać było pojedyncze strzały. Do diabła z tym 289 wszystkim, mruknął. Wstał i wyszedł, niosąc swoje bagaże. Starannie zamknął drzwi. Gdy wyjeżdżał z garażu, zobaczył Ali Babę, który chował się właśnie za drzwiami przeciwległej kamienicy. Byli z nim dwaj mężczyźni, których Pettikin nie znał. Co, do cholery, robi ten sukinsyn? - pomyślał zaniepokojony. W MINISTERSTWIE TRANSPORTU, 13:07. Mimo płonących drewien w ogromnej sali panowało przenikliwe zimno. Wicepremier Ali Kia miał na sobie drogie futro astrachańskie i odpowiednią futrzaną czapkę. Był zły. - Powtarzam: potrzebny mi jest na jutro środek transportu do Kowissu. Wymagam, aby pan mi towarzyszył. - Jutro nie mogę. Przepraszam - powiedział NcIver z trudem, nie dając po sobie poznać zdenerwowania. - Z przyjemnością dołączę do pana w przyszłym tygodniu, powiedzmy w poniedziałek... - Jestem zdumiony, że po tym, jak panu pomogłem, muszę się jeszcze wykłócać! Jutro, kapitanie, albo... albo unieważnię wszystkie zezwolenia na nasz 125. W gruncie rzeczy zatrzymam go dzisiaj na ziemi; zasekwestruję go do czasu przeprowadzenia dochodzenia! NcIver stał przed ogromnym biurkiem. Kia siedział w wielkim rzeźbionym fotelu, co sprawiało, że wyglądał jak karzeł. - A może moglibyśmy zrobić to dziś, ekscelencjo? Musimy odstawić do Kowissu alouette. Kapitan Lo-chart wyrusza... - Jutro. Nie dzisiaj. - Kia jeszcze bardziej poczerwieniał. - Otrzymuje pan polecenie jako członek zarządu. Poleci pan ze mną. Wyruszamy o dziesiątej. Zrozumiał pan? NcIver skinął nieznacznie głową, próbując znaleźć wyjście z pułapki. Wreszcie kawałki wymyślonego naprędce planu ułożyły się w całość. - Gdzie mamy się spotkać? - A gdzie jest helikopter? 290 - W Doszan Tappeh. Będziemy potrzebowali zezwolenia. Niestety, jest tam major Delami i mułła, z obydwoma trochę trudno się dogadać, więc nie wiem, jak możemy to zrobić. Twarz Kia stała się purpurowa. - Premier wydał nowe zarządzenie o mułłach i o wtrącaniu się do działań legalnego rządu, a imam zgadza się z tym z całego serca. Niech oni lepiej nie podskakują. Spotkamy się jutro o dziesiątej...

137

W tym momencie na zewnątrz nastąpił silny wybuch. Podbiegli do okna, ale ujrzeli tylko kłąb dymu, bijący w zimne niebo zza zakrętu ulicy. - To chyba bomba samochodowa - zauważył niespokojnie NcIver. W ciągu paru ostatnich dni zdarzyło się kilka zamachów. Lewicowi ekstremiści posłużyli się też kilkakrotnie bombami samochodowymi, głównie przeciwko ajatollahom zajmującym wysokie stanowiska rządowe. - Wszawi terroryści, oby Bóg spalił ich i ich ojców! - Kia najwyraźniej przeraził się, co ucieszyło NcIvera. - Cena sławy, panie premierze - powiedział nabrzmiałym troską głosem. - Ludzie wysoko postawieni, ważni, tacy jak pan, są oczywistymi celami. - Tak... tak... wiemy, wiemy. Wszawi terroryści... NcIver uśmiechał się przez całą drogę do samochodu. A więc Kia chce lecieć do Kowissu. Dopilnuję, żeby cholernik dostał się do Kowissu, a Whirlwind przebiegał według planu. Ulicę za rogiem częściowo tarasowały gruzy; samochód stał jeszcze w ogniu, inne się tliły. W jezdni widniała dziura; wybuch zgruchotał front restauracji i wstrząsnął zagranicznym bankiem obok. Wszędzie leżały odłamki szkła z potłuczonych szyb. Wielu rannych, zabitych i konających. Agonia, panika i smród spalonej gumy. Z obu stron na jezdni zrobiły się korki. Można było tylko czekać. Po trzydziestu minutach przyjechał ambulans; kilku ludzi z Zielonych Opasek i jakiś mułła zaczęli kierować ruchem. Po chwili, machając rękami 291 i przeklinając, kazali McIverowi jechać. Gdy przejeżdżał obok wraku samochodu - wszyscy kierowcy trąbili jak wariaci - nie zauważył pozbawionego głowy ciała Tal-bota, na wpół zasypanego gruzami restauracji. Nie poznał też Rossa ubranego po cywilnemu i nieprzytomnego, który leżał oparty o ścianę, w rozdartym palcie. Z jego nosa i ust sączyła się krew. W HOLU DWORCA LOTNICZEGO W ASZ SZARGAZ - Z DRUGIEJ STRONY ZATOKI, 14:05. Scot Gavallan, z prawą ręką na temblaku, stał w tłumie oczekujących przy kontroli celnej i paszportowej. Z głośników dobiegały komunikaty, klekotała tablica, na której ukazywały się godziny lądowań i odlotów, numery stanowisk. Cały terminal tętnił życiem. Zobaczył ojca, wychodzącego przez zielone drzwi. Uśmiechnął się i ruszył mu na spotkanie. - Cześć, tato! - Och, Scot, chłopcze! - krzyknął radośnie Gavallan i uściskał syna, starając się nie urazić go w rękę. - Jak się masz? - Świetnie, tato, naprawdę. Już ci mówiłem: teraz czuję się dobrze. - Tak, widzę. - Gavallan, odkąd odleciał w poniedziałek, kilkakrotnie rozmawiał z synem przez telefon. Ale telefon to nie to samo, pomyślał. - Ja... tak się martwiłem... Gavallan nie chciał w ogóle wyjeżdżać, ale angielski lekarz w szpitalu zapewnił go, że Scot jest w dobrym stanie, a w Anglii czekały ważne sprawy i odłożone zebranie zarządu, którym trzeba było się zająć. - Prześwietlenie nie wykazuje uszkodzenia kości, panie Gavallan. Kula przeszła przez mięsień; rana jest brzydka, ale da się to załatać. Do Scota lekarz powiedział: - To będzie bardzo bolało. Nie może pan latać przez dwa miesiące albo nawet dłużej. A co do łez... nie ma powodu do obaw. To normalna reakcja na ranę postrzałową. Lot z Zagrosu też nie poprawił sytuacji; mówi pan, że uciekał w trumnie? Samo to już wystarczy, 292 nie mówiąc o ranie. Też bym się tak zachowywał. Zatrzymamy pana na noc. - Czy to konieczne, panie doktorze? Ja... czuję się znacznie lepiej... Scot wstał. Kolana odmówiły mu posłuszeństwa. Byłby upadł, gdyby Gavallan go nie podtrzymał.

138

- Najpierw trochę pana podreperujemy. Wyśpi się, panie Gavallan i będzie jak nowo narodzony, przyrzekam. Lekarz dał Scotowi mocny środek uspokajający, a Gavallan został przy synu i wyjaśniał sprawę śmierci Jordona. - Jeśli już ktoś jest za to odpowiedzialny, to ja, Scot. Gdybym zarządził ewakuację przed ucieczką Szacha, Jordon by żył. - Nie, ojcze, nieprawda... kule były przeznaczone dla mnie... Gavallan poczekał, aż syn usnął. Przepuścił w ten sposób swój samolot, ale zdążył na następny o północy i dotarł do Londynu na czas. - Co, do cholery, ma się stać w Iranie? - zapytał Linbar, nie bawiąc się w żadne wstępy. - Gdzie są inni? - zwięźle zapytał Gavallan. W sali obecny był tylko jeden z pozostałych członków zarządu, Paul Choy, zwany „Zyskowność", który przyleciał z Hongkongu. Gavallan bardzo go szanował za przenikliwość, jaką objawiał w interesach. Jedyną ciemniejszą stroną ich wzajemnego stosunku był bezpośredni udział Choya w wydarzeniach związanych ze śmiercią Davida MacStruana i w zajęciu jego miejsca przez Linbara. - Chyba powinniśmy na nich poczekać? - Nikogo więcej nie będzie - wypalił Linbar. - Odwołałem ich i nie potrzebuję nikogo. Jestem tajpanem i mogę zrobić, co zechcę. Dlaczego... - Nie z S-G Helicopters. - Gavallan spojrzał na Choya. - Proponuję, żebyśmy odłożyli... - Możemy, jasne - rzucił lekkim tonem „Zyskowność" Choy - ale, u diabła, Andy, specjalnie tu przyje293 chałem, a we trzech stanowimy kworum; możemy to przegłosować. - Ja za tym głosuję - powiedział Linbar. - Czego, u diabła, się boisz? - Niczego, ale... - Dobrze. Zatem mamy kworum. Co z tym Iranem? Gavallan zapanował nad sobą. - Dzień D wypada w piątek, jeśli pozwoli pogoda. Operacja została zaplanowana najlepiej, jak można. - Jestem tego pewien, Andy. - Uśmiech „Zyskow-ności" Choya był bardzo przyjacielski. Linbar mówi, że chcesz spróbować wydostać tylko 212? - Był dobrze wyglądającym, niesamowicie bogatym mężczyzną pod czterdziestkę, wieloletnim członkiem zarządu Struana i zarządów wielu podporządkowanych mu spółek. Miał duże udziały poza Struanem, w shippingu i zakładach farmaceutycznych w Hongkongu i Japonii oraz w Chińskiej Giełdzie. Co z naszymi 206 i alouette? - Musimy je zostawić. Nie ma sposobu, żeby je wydostać. Po tym wyjaśnieniu zapanowała cisza. Przerwał ją Paul Choy. - Jak się ostatecznie przedstawia Whirlwind? - W piątek o 7:00, jeśli pozwoli na to pogoda, nadaję przez radio hasło: zaczynać. Wtedy startują wszystkie maszyny. Mamy cztery 212 w Bandar Dej-lamie, pod komendą Rudiego. Polecą do Bahrajnu, uzupełnią paliwo, a potem do Asz Szargaz. Nasze dwa 212 z Kowissu muszą uzupełnić paliwo na wybrzeżu; potem lecą do Kuwejtu, tam znów tankują, a potem na Dżellet - to mała wysepka u wybrzeża Arabii Saudyjskiej, gdzie mogliśmy zamelinować paliwo - w końcu do Bahrajnu i Asz Szargaz. Trzy maszyny Scraggera z Len-geh nie powinny mieć żadnych problemów; lecą prosto do Asz Szargaz. Erikki wydostaje się przez Turcję. Gdy tylko tu dotrą, zaczynamy je rozbierać i pakować do 747, które już wy czarterowałem. Wynosimy się tak szybko, jak się da. 294

139

- Jakie są według ciebie szanse, że nie stracimy ani człowieka, ani helikoptera? - zapytał „Zyskowność" Choy, którego oczy rzuciły nagle twarde spojrzenie. Był słynnym hazardzistą, właścicielem konia wyścigowego i zarządcą Jockey Club w Hongkongu. Mówiło się, że należy też do syndykatu hazardowego w Makau. - Nie lubię zakładów, ale szanse są duże; w przeciwnym razie nawet bym się nad tym nie zastanawiał. McIverowi udało się już wydostać trzy 212, a to daje ponad trzy miliony dolarów. Jeśli wydostaniemy wszystkie 212 i większość części, S-G będzie w całkiem dobrym stanie. - W zasranym - rzucił cierpko Linbar. - W lepszym niż Struan w tym roku. Linbar poczerwieniał. - Powinniście być przygotowani na tę katastrofę, ty i ten cholerny NcIver. Każdy idiota widział, że Szach się chwieje. - Dość tego, Linbar - warknął Gavallan. - Nie przyjechałem tu po to, żeby się kłócić, tylko żeby zdać sprawozdanie, więc daj mi skończyć, żebym mógł już wrócić. Jeszcze coś, „Zyskowność"? - Andy, nawet jeśli je wydostaniesz, to co będzie z Imperialem, który zabiera ci jakieś dwadzieścia kontraktów na Morzu Północnym? A twoje zamówienie na sześć X63? - Cholernie głupia i podjęta w nieodpowiednim czasie decyzja - stwierdził Linbar. Gavallan oderwał wzrok od Linbara i skupił myśli. Choy miał rację, pytając, a ja nie mam nic do ukrycia. - Dopóki będę miał swoje 212, mogę wszystko odrobić; dla tych maszyn jest bardzo dużo pracy. W przyszłym tygodniu zacznę się układać z Imperialem; wiem, że odzyskam kilka kontraktów. Cała reszta świata aż wariuje na punkcie ropy, a więc ExTex zaoferuje nowe kontrakty w Arabii Saudyjskiej, Nigerii i na Malajach. Gdy dostaną nasze sprawozdanie o X63, będą handlować z nami podwójnie. Inne wielkie koncerny też. Będziemy w stanie obsługiwać ich lepiej niż kiedykol295 wiek przedtem, bezpieczniej, w każdych warunkach pogodowych i po niższej stawce od pasażera za kilometr. Rynek jest wielki, wkrótce otworzą się Chiny... - Marzenia - powiedział Linbar. - Ty i ten cholerny Dunross zawsze chodziliście z głową w chmurach. -Z Chin nigdy nam nic nie przyjdzie - powiedział „Zyskowność" Choy, rzucając zdumione spojrzenie. - Zgadzam się z Linbarem. - A ja nie. - Gavallan zauważył w Choyu coś dziwnego, ale poniósł go gniew. - Poczekamy na tę okazję. Gdzieś w Chinach musi być dużo ropy. Aby już skończyć: stan firmy jest dobry, bardzo dobry. Zeszłoroczne zyski wyniosły pięćdziesiąt procent, a w tym roku mamy takie same albo jeszcze lepsze. W przyszłym tygodniu... - W przyszłym tygodniu wypadniesz z branży - przerwał mu Linbar. - Tak czy inaczej, okaże się podczas najbliższego weekendu. - Gavallan wysunął podbródek. - Proponuję, żebyśmy zebrali się ponownie w przyszły poniedziałek. To da mi czas na powrót. - Paul i ja wracamy w niedzielę do Hongkongu. Spotkamy się tam. - To niemożliwe. Ja... - Więc będziemy musieli obradować bez ciebie. - Linbar wpadł w złość. - Jeśli Whirlwind zawiedzie, jesteś skończony. S-G Helicopters zostanie zlikwidowana, a nowa spółka, North Sea Helicopters, zresztą już utworzona, przejmie aktywa. Wątpię, czy zapłacimy pół centa za dolara. Gavallan poczerwieniał.

140

- To jest cholerny rozbój! - Po prostu cena niepowodzenia! Na Boga, jeśli S-G pójdzie na dno, jesteś skończony, a ja jeszcze nie. Jeśli nie będzie cię stać na bilet lotniczy, żeby dolecieć na zebranie zarządu, to nawet nie będziesz mógł się spóźnić. Gavallana rozsadzał gniew, ale utrzymał go jakoś na wodzy. Potem, tknięty nagłą myślą, spojrzał na „Zyskowność" Choya. 296 - Jeśli Whirlwind się powiedzie, pomożesz mi sfinansować wykupienie Struana? Zanim Choy zdążył odpowiedzieć, Linbar ryknął: - Nasze kontrolne udziały nie są na sprzedaż! - Może powinny być, Linbar. - Powiedział z namysłem „Zyskowność" Choy. - W ten sposób może wylazłbyś z dołka. Dlaczego nie usunąć przyczyny tych kłótni? O co wy się właściwie szarpiecie? Dlaczego nie zamknąć interesu, co? - Sfinansowałbyś wykup? - zapytał Linbar twardym tonem. - Może, aha, może, ale tylko za twoją zgodą, Linbar, tylko wtedy. To sprawa rodzinna. - Nigdy się nie zgodzę, „Zyskowność". - Linbar wykrzywił twarz i wlepił wzrok w Gavallana - Chcę, żebyś zgnił. Ty i ten cholerny Dunross! Gavallan wstał. - Spotkamy się na następnym zebraniu w Zarządzie Wewnętrznym. Zobaczymy, co oni powiedzą. - Oni zrobią to, co ja im każę. Ja jestem tajpanem. A, przy okazji, wciągam „Zyskowność". - Nie możesz, to jest sprzeczne z regułami Dirka. - Dirk Struan, założyciel spółki, postanowił, że w Zarządzie Wewnętrznym może zasiadać tylko rodeina, choćby nawet luźno ze sobą powiązana, i Christian. - Przysięgałeś na Boga, że. będziesz ich przestrzegał. - Do diabła z regułami Dirką - wrzasnął Linbar. - Nie należysz do tego wszystkiego ani do spuścizny po Dirku. Od tego jest tajpan, a przysiągłem dbać o interesy spółki. Wydaje ci się, ze jesteś cholernie sprytny, a nie jesteś! „Zyskowność" został członkiem kościoła episkopalnego; w zeszłym roku się rozwiódł, a wkrótce wejdzie do rodziny, poślubiając jedną z moich siostrzenic, z moim błogosławieństwem. Będzie bardziej w rodzinie niż ty! - Wybuchnął hałaśliwym śmiechem. Gavallan się nie śmiał. Ani „Zyskowność" Choy. Spojrzeli po sobie. 297 - Nie wiedziałem, że się rozwiodłeś - powiedział Gavallan. - Powinienem ci pogratulować. Nowego życia i nowej posady. - Aha, dziękuję. - Tylko tyle powiedział jego wróg. Na lotnisku w Asz Szargaz Scot pochylił się, aby podnieść walizkę ojca. Wokół uwijali się inni pasażerowie. Gavallan powiedział: - Dziękuję, Scot, poradzę sobie. - Podniósł walizkę. - Mam ochotę na prysznic i parę godzin snu. Nie znoszę nocnych lotów. - Genny czeka w samochodzie. - Scot już w pierwszej chwili dostrzegł zmęczenie ojca. Miałeś ciężką podróż? - Nie, wcale nie. Cieszę się, że dobrze się czujesz. Co nowego słychać? - Wszystko idzie wspaniale, tato, zgodnie z planem. Jak w zegarku. PÓŁNOCNE PRZEDMIEŚCIA TEHERANU, 14:35. Jean-Luc, jowialny jak zwykle, w świetnie skrojonym kombinezonie lotniczym i butach zrobionych na zamówienie, wysiadł z taksówki. Tak jak obiecał, wyjął studolarowy banknot i starannie rozdarł go na pół. - Voila! Kierowca zbadał starannie swoją połowę banknotu. - Tylko godzina, agha? W imieniu Boga, agha, nie dłużej?

141

- Półtorej godziny, tak uzgodniliśmy. Potem prosto na lotnisko. Będę miał trochę bagażu. - In sza'a Allah. - Kierowca rozejrzał się nerwowo. - Nie mogę czekać tutaj, zbyt wiele oczu. Godzina i pół. Ja za rogiem, tam! - Wskazał ręką miejsce oczekiwania i odjechał. Jean-Luc wszedł po schodach i otworzył drzwi mieszkania 4a, którego okna wychodziły na południe, na drogę ze szpalerem drzew. Była to jego kawalerka, choć mieszkanie znalazła i wynajęła żona, Marie-Christine; mieszkała tu podczas swych rzadkich wizyt. Sypialnia 298 z dużym, niskim łóżkiem, dobrze wyposażona kuchnia, salon z miękką kanapą, dobre radio stereofoniczne i gramofon. - Żebyś oczarowywał swoje przyjaciółki, cheri, tylko nie sprowadź którejś do Francji! - Ja, cherie! Jestem kochankiem, a nie importerem! Uśmiechnął się do siebie. Cieszył się z powrotu do domu; złościło go tylko trochę, że tak wiele musi zostawić: najlepszy sprzęt stereo, wspaniałe płyty, uwodzicielską kanapę, łóżko, och, tak elastyczne, wino prze-szmuglowane z ogromnym trudem, no i sprzęt kuchenny. - Espece de eon - powiedział na głos, wszedł do sypialni i sprawdził telefon. Nie działał. Wyjął walizkę z ładnej komody i zaczął się pakować, prędko i sprawnie, gdyż przemyślał wszystko już wcześniej. Najpierw ulubione noże i patelnia, potem sześć butelek najlepszych win; pozostałe czterdzieści musi zostać dla nowego lokatora, tymczasowego, gdyby Jean-Luc kiedykolwiek tu powrócił. Facet wynajął od niego mieszkanie, płacąc w dobrych frankach francuskich co miesiąc z góry do banku w Szwajcarii i złożył pokaźny depozyt gotówkowy na wypadek opóźnień. Transakcja zaczęła dojrzewać już przed jego bożonarodzeniowym urlopem. Podczas gdy wszyscy inni chodzili z klapkami na oczach, zachichotał, ja wysunąłem się w tej grze na czoło. Muszę jednak przyznać, że miałem ogromną przewagę: jestem Francuzem. Wesoło kontynuował pakowanie. Nowy najemca także był Francuzem, starszym przyjacielem z ambasady, od kilku tygodni poszukującym desperacko dobrze wyposażonej garconniere dla swej nastoletniej gruziń-sko-czerkieskiej kochanki, która przysięgała, że jeśli nie będzie mieszkania, porzuci go. „Jean-Luc, najdroższy przyjacielu, wynajmij mi na rok, sześć miesięcy, trzy. Mówię ci z całym naciskiem: wkrótce z Europejczyków pozostaną tu już tylko dyplomaci. Nie mów nikomu, ale wiem to z najlepszego źródła; chodzi o nasz wewnętrzny kontakt z Chomeinim w Neauphle-le-Chateau! Mówiąc szczerze, wiemy o wszystkim, co się dzieje; czyż wielu 299 jego najbliższych współpracowników nie mówi po francusku i nie studiowało na francuskich uniwersytetach? Proszę, błagam cię. Muszę po prostu zadowolić światło mojego życia!" Mój biedny stary przyjacielu, pomyślał ze smutkiem Jean-Luc. Dzięki Bogu ja nie będę nigdy musiał padać plackiem przed żadną kobietą. Co za szczęściara z Ma-rie-Christine! Wyszła za mnie, a ja mogę mądrze strzec jej fortuny! Na końcu zapakował instrumenty lotnicze i pół tuzina par okularów przeciwsłonecznych. Wszystkie ubrania zamknął w jednej z szaf. Oczywiście, firma pokryje te straty i kupię sobie nowe. Kto by tam dbał o stare ubrania. Skończył. Wszystko było już schludnie poukładane. Spojrzał na zegar. Pakowanie zajęło mu tylko dwadzieścia dwie minuty. Świetnie. La Doucette było wspaniale schłodzone; mimo przerw w dostawie elektryczności lodówka działała. Otworzył butelkę i spróbował. Doskonałe. Trzy minuty później usłyszał stukot kołatki. Znakomicie. - Sajado, cherie, jak pięknie wyglądasz - powiedział i pocałował ją, choć jednocześnie myślał: wcale nie wyglądasz dobrze, widać, że jesteś zmęczona. - Jak się masz, cherie!

142

- Miałam dreszcze, nic, czym trzeba by się przejmować - odparła. Tego ranka zobaczyła w lustrze zmarszczki i ciemne pierścienie wokół oczu; wiedziała, że Jean-Luc to zauważy. - Nic poważnego, a poza tym już po wszystkim. A ty, cherP. - Dziś doskonale, a jutro? Wzruszył ramionami, pomógł jej zdjąć płaszcz, bez wysiłku uniósł i, obejmując, położył na kanapie. Była bardzo piękna; martwił się, że musi ją opuścić. I Iran. Tak jak Algierię, pomyślał. - O czym myślisz, Jean-Luc? - O sześćdziesiątym trzecim, o wyrzuceniu nas z Algierii. Tak jak z Iranu, zupełnie tak samo. - Poczuł, że poruszyła się w jego objęciach. - O co chodzi? 300 - Świat jest czasem okropny. - Sajada nie powiedziała mu nigdy niczego o swym prawdziwym życiu. - Taki niesprawiedliwy - dodała, myśląc o wojnie 1967 roku w strefie Gazy, o śmierci rodziców i o ucieczce. To było podobne do jego myśli. Bardziej myślała jednak o katastrofie związanej ze śmiercią Tejmura i o nich. Gdy wyobrażała sobie, co mogą zrobić malutkiemu Jassarowi, jeśli nie będzie posłuszna, ogarniały ją mdłości. Gdybym tylko wiedziała, kim oni są... Jean-Luc nalewał wino, które postawił przedtem na stoliku przed nimi. - Nie jest dobrze być zbyt poważnym, cheri; nie mamy zbyt wiele czasu. Santel Wino było delikatne i wiosenne. - Ile czasu? Nie zostajesz tu? - Za godzinę muszę wyjechać. - Do Zagrosu? - Nie, cheri na lotnisko, a potem do Kowissu. - Kiedy wrócisz? - Nie wrócę - powiedział i poczuł, że zesztywniała. Obejmował ją mocno; gdy po chwili rozluźniła się, mówił dalej. Nie nastąpiło nigdy nic, co byłoby powodem, żeby jej nie ufać. Tak między nami: Kowiss to tylko przystanek po drodze. Wyjeżdżamy z Iranu. Cała firma. Jest oczywiste, że nas tu nie chcą, że nie możemy już normalnie działać i że spółka nie dostanie pieniędzy. Wyrzucono nas z Zagrosu, a kilką dni temu terroryści zabili jednego z mechaników. Brakowało milimetrów, żeby zginął Scot Gavallan. Więc się wynosimy. Cestflni. - Kiedy? - Wkrótce. Nie wiem dokładnie. - Ja... ja będę tęskniła... tęskniła za tobą, Jean-Luc - powiedziała i przytuliła się mocniej. - A ja za tobą, cherie - odpowiedział grzecznie, widząc na jej policzkach łzy. - Jak długo zostaniesz w Teheranie? - Nie wiem. - Postarała się, żeby jej głos zabrzmiał normalnie. - Dam ci adres w Bejrucie; oni będą wiedzieć, gdzie mnie znaleźć. 301 - Ty możesz mnie znaleźć przez Aberdeen. Siedzieli na kanapie, ona w jego ramionach; zegar na kominku tykał jak zwykle cicho, choć teraz wydawało się, że głośno. Oboje mieli świadomość upływu czasu i tego, że coś się kończy nie z ich własnej woli. - Kochajmy się - mruknęła. Nie chciała tego, lecz wiedziała, że tego od niej oczekuje. - Nie - powiedział rycersko, udając, że jest silny za oboje, wiedząc, że oczekuje się od niego pójścia do łóżka. Potem będą mogli się ubrać i jak Francuzi zakończyć rozsądnie ten romans. Spojrzał na zegar. Zostały jeszcze czterdzieści trzy minuty. - Nie chcesz mnie?

143

- Bardziej niż kiedykolwiek. Zaczął pieścić jej piersi i przebiegać ustami po szyi. Wdychał lekki, miły zapach jej perfum. Był gotów zacząć. - Cieszę się - odparła równie słodkim głosem - i cieszę się, że powiedziałeś: nie. Chciałabym mieć cię przez całe godziny, a nie przez kilka minut. Nie teraz. Pośpiech wszystko by zepsuł. Przez chwilę był zakłopotany; w grze, w którą grali, nie spodziewał się tego gambitu. Ale teraz, gdy zostało to powiedziane, był zadowolony. Jak odważnie odmówiła sobie takiej rozkoszy, pomyślał, czując, że bardzo ją kocha. O wiele lepiej pamiętać wspaniałe chwile, niż miotać się w pośpiechu. Na pewno zaoszczędzi mi to dużo potu i wysiłku, a nie sprawdziłem, czy jest ciepła woda. Możemy posiedzieć i pogawędzić, radować się winem, trochę popłakać i być szczęśliwi. - Tak, masz rację, mnie też by zepsuł. Błądził ustami po jej szyi. Poczuł drżenie i przez chwilę chciał ją rozpalić. Postanowił jednak tego nie robić. Biedne maleństwo, po co ją męczyć? - W jaki sposób wszyscy wyjedziecie? - Odlecimy razem. Wina? - Tak, tak, proszę, jest takie dobre. 302 Pociągnęła łyk wina, osuszyła policzki i zaczęła z nim rozmawiać, próbując coś z niego wyciągnąć. Zarówno oni, jak i Głos bardzo się tym wszystkim interesowali. Może dzięki temu dowiem się nawet, kim oni są. Dopóki nie wiem, nie mogę chronić synka. Och, Boże, pomóż mi zagnać ich w ślepy zaułek. - Bardzo cię kocham, cheri - powiedziała. LOTNISKO W TEHERANIE, 18:05. Johnny Hogg, Pettikin i Nogger wpatrywali się w NcIvera. - Zostajesz? Nie lecisz z nami? - wyjąkał Pettikin. - Nie. Już wam mówiłem - odparł żywo NcIver. - Muszę jutro polecieć z Kia do Kowissu. Stali koło jego samochodu na parkingu, daleko od obcych uszu. Nie opodal robotnicy ładowali do 125 ostatnie skrzynie. Jak zwykle pilnowały ich Zielone Opaski. I mułła. - To jakiś nowy mułła, nigdy go przedtem nie widzieliśmy - rzucił Nogger. Był zdenerwowany jak wszyscy i jak wszyscy starał się to ukryć. - Dobra. Czy wszyscy gotowi do wejścia na pokład? - Tak, Mac, poza Jean-Lukiem. - Pettikin był bardzo zaniepokojony. - Nie sądzisz, że powinieneś zaryzykować i zostawić Kia? - Dopiero to byłoby wariactwo, Charlie. Nie ma się czym martwić. Możesz ustalić wszystko z Andym na lotnisku w Asz Szargaz. Ja dotrę tam jutro z Kowissu razem z resztą chłopaków. - Ale, na Boga, oni wszyscy mają zezwolenia, a ty nie - zauważył Nogger. - Na Boga, Nogger, żaden z nas nie ma zezwolenia na dzisiejszy wyjazd stąd, na Boga. NcIver dodał śmiejąc się: - Jak, u diabła, możemy być pewni co do chłopaków z Kowissu, dopóki nie będą w powietrzu i poza terytorium Iranu? Nie ma się czym przejmować. Najpierw najważniejsze: musimy rozpocząć tę część przedstawienia. - Spojrzał na zajeżdżającą taksówkę. Jean-Luc wysiadł, wręczył kierowcy banknot, podniósł walizkę i podszedł do nich. 303 - Alors, mes amis - powiedział z radosnym uśmiechem. - Ca marchel NcIver westchnął. - Zabawiasz się wesoło, Jean-Luc, ogłaszając wszem i wobec, że wyjeżdżasz na wakacje. - Co takiego?

144

- Już nieważne. - NcIver lubił Jean-Luca za jego zdolności, w tym kulinarne, i za niezależność myślenia. Gdy Gavallan powiedział Jean-Lucowi o Operacji, Jean-Luc odpowiedział od razu: - Jasne, na pewno polecę jednym z 212 z Kowissu pod warunkiem, że będę mógł polecieć w środę na parę godzin do Teheranu. - Po co? - Mon Dieu, wy, Anglicy! Może po to, żeby powiedzieć imamowi adieu! NcIver uśmiechnął się do Francuza. - Jak było w Teheranie? - Magnifiąue! - Jean-Luc odwzajemnił uśmiech i pomyślał: od lat Mac nie wyglądał tak młodo. Kim jest ta pani? - Et toi, mon vieux? - Dobrze. - NcIver zobaczył Jonesa, drugiego pilota, który zbiegł po schodni, przeskakując po dwa stopnie naraz, i ruszył w ich stronę. Na płycie lotniska nie było już skrzyń, a pracownicy irańscy odchodzili w kierunku biura. - Wszyscy jesteście na pokładzie? - Tak, kapitanie, oprócz pasażerów - odparł rzeczowo Jones. - Kontrola lotów zaczyna się denerwować; mówią, że jesteśmy spóźnieni. Wsiadajcie jak najszybciej, dobrze? - Nie cofnęli zezwolenia na lądowanie w Kowissie? - Nie, nie ma problemu. NcIver wziął głęboki oddech. - Dobrze, ruszamy. Tak jak planowaliśmy, z tym, że ja wezmę dokumenty, Johnny. - Johnny Hogg wręczył mu je. NcIver, Hogg i Jones ruszyli w stronę mułły, mając nadzieję, że zbiją go z tropu. Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami dwaj mechanicy byli już na pokładzie i udawali, że zajmują się ładunkiem. - Dzień dobry, 304 agha - powiedział NcIver i ostentacyjnie wręczył mulle listę przewozową. Stali tak, że zasłaniali mulle schodnię. Nogger, Pet-tikin i Jean-Luc szybko weszli po schodach i zniknęli w środku. Mułła obrzucił wzrokiem listę; było oczywiste, że nie zna się na takich dokumentach. - Dobrze. Teraz inspekcja - powiedział z silnym irańskim akcentem. - Nie ma potrzeby, agha... - NcIver urwał. Mułła i dwaj strażnicy wchodzili już po schodkach. - Od razu włączaj silniki, Johnny - powiedział po cichu NcIver i podążył za nimi. W kabinie piętrzyły się skrzynie; pasażerowie już siedzieli z zapiętymi pasami. Wszyscy starannie unikali wzroku mułły. Mułła wlepił w nich spojrzenie. - Kto ci ludzie? NcIver odpowiedział lekkim tonem: - Zmiany załóg, agha. - Jego zdenerwowanie wzrosło, gdy usłyszał pomruk silników. Wskazał niedbale Jean-Luca. - Pilot do pracy w Kowissie, agha. - Dorzucił bardziej naglącym tonem: - Komitet z wieży chce, żeby samolot już startował. Pospieszmy się, dobrze? - Co w skrzyniach? - Mułła spojrzał na kokpit, gdyż Johnny Hogg zawołał w doskonałym farsi: - Przepraszam, że przeszkadzam, ekscelencjo, wedle woli Boga, ale wieża każe natychmiast startować. Za pańskim pozwoleniem, proszę? - Tak, tak, oczywiście, ekscelencjo pilocie. - Mułła uśmiechnął się. - Pański farsi jest bardzo dobry, ekscelencjo. - Dziękuję, ekscelencjo. Niech Bóg pana chroni i błogosławi imama. - Dziękuję, ekscelencjo pilocie. Niech Bóg chroni pana. - Mułła wyszedł. NcIver, po drodze do wyjścia, nachylił się w głąb kokpitu. - O czym mówiliście, Johnny? Nie wiedziałem, że znasz farsi. 305 - Nie znam - odparł Hogg i wyjaśnił, co powiedział mulle. - Nauczyłem się tylko tego zdania; pomyślałem, że może się przydać. NcIver uśmiechnął się.

145

- Świetnie ci wyszło. - Ściszył głos. - Gdy dolecicie do Kowissu, powiedz Duke'owi, żeby załatwił to jakoś z Ważniakiem i wysłał chłopaków przodem, jak najwcześniej rano. Nie chcę, żeby startowali przy Kia. Niech ich wyśle jak najwcześniej, dobra? - Tak, oczywiście, zapomniałem o tym. Bardzo rozsądnie. - Bezpiecznego lotu, do zobaczenia w Asz Szargaz. Stojąc na płycie, uniósł kciuk, gdy samolot rozpoczął kołowanie. Po chwili byli już w powietrzu. Nogger wrzasnął: - Udało się! Wszyscy zaczęli wiwatować, oprócz Jean-Luca, który przeżegnał się zabobonnie. Pettikin postukał w nie malowane drewno. - Merde! - zawołał Jean-Luc. - Poczekaj z tymi wiwatami, Nogger, mogą cię jeszcze przyskrzynić w Ko-wissie. Zachowaj te wiwaty na piątek. Do tego czasu jeszcze mocno zawiruje nad zatoką! - Święte słowa, Jean-Luc - zauważył Pettikin. Siedział obok niego przy oknie, obserwując malejące lotnisko. - Mac był w dobrym humorze. Już od miesięcy nie widziałem, żeby był taki zadowolony, a rano był wyjątkowo oklapnięty. To dziwne, jak ludzie się zmieniają. - Tak, dziwne. Ja też byłbym oklapnięty po takiej zmianie planów. - Jean-Luc usadowił się wygodnie i opuścił oparcie fotela; myślał o Sajadzie i rozstaniu, które było tak słodkie i smutne. Spojrzał na Pettikina i zauważył, że ten zmarszczył brwi. - Co jest? - Zacząłem się nagle zastanawiać, jak Mac dostanie się do Kowissu. - Helikopterem, oczywiście. Zostały dwie maszyny 206 i alouette. 306 - Tom odstawił dziś alouette do Kowissu; nie został żaden pilot. - Więc oczywiście pojedzie samochodem. O co chodzi? - Chyby nie będzie tak szalony, żeby samemu poprowadzić helikopter, co? - Zwariowałeś? Oczywiście, że nie, on nie jest wariatem... - Jean-Luc urwał. - Merde, właściwie to jest. SIEDZIBA WYWIADU WEWNĘTRZNEGO, 18:30. Haszemi Fazir stał w oknie swego ogromnego biura. Patrzył na dachy domów i minarety, wielkie kopuły meczetów, wyrastające wśród nowoczesnych wieżowców. Nawoływania muezzinów do modlitwy o zachodzie słońca właśnie zamierały. Trochę więcej świateł niż zwykle. Odległe strzały. - Psie syny - mruknął. Potem, nie odwracając się, dodał ostro: - To wszystko, co powiedziała? - Tak, ekscelencjo. „Za kilka dni". Powiedziała, iż jest „właściwie pewna", że Francuz nie wie dokładnie, kiedy odjeżdżają. - Powinna się upewnić. Jest lekkomyślna. Lekkomyślni agenci są niebezpieczni. Tylko 212, tak? - Tak, to wiedziała na pewno. Rzeczywiście jest lekkomyślna i powinna być ukarana. Haszemi usłyszał w głosie rozmówcy nutę okrutnego zadowolenia, ale nie pozwolił, żeby zakłóciło mu to dobry humor. Błądził myślami, zastanawiając się jednocześnie, co zrobić z Sajadą Bertolin i jej informacjami. Był bardzo z siebie zadowolony. Dzisiejszy dzień był wspaniały. Jeden z jego tajnych współpracowników został mianowany człowiekiem numer dwa po Pahmudim w SAVAMA. W południe teleks z Tebrizu potwierdził śmierć Abdollah-chana. Niezwłocznie wysłał teleks, żądając zorganizowania prywatnego spotkania z Hakimem i zamówił na następny dzień jeden z małych dwusilnikowych samolotów SAYAMA. Wysłanie Talbota do piekła poszło 307

146

gładko, a ludzie, którzy to zrobili, zespół Grupy Cztery, nie zostawili śladów, o czym przekonał się, badając miejsce wypadku, gdyż, oczywiście, od razu go wezwano. Nikt nie widział, jak parkowano samochód. - W jednej chwili panował boży pokój, a w następnej gniew szatana. Godzinę wcześniej Abrim Pahmudi osobiście zatelefonował, żeby mu pogratulować. Fazir nie dał się jednak podejść i kategorycznie zaprzeczył, jakoby miał coś wspólnego z wybuchem; lepiej nie prowokować skojarzeń z pierwszą bombą samochodową, która rozerwała na kawałki generała Dżanana, lepiej, żeby Pahmudi pozostał przy własnych domysłach. Powstrzymał śmiech i powiedział z grobową powagą: - Wedle woli Boga, ekscelencjo, ale to musiał być znowu atak tych przeklętych lewaków. Talbot nie był celem, choć jego odejście na pewno zlikwiduje problem. Przykro mi to mówić, lecz atak był skierowany przeciwko ludziom wiernym imamowi. Obwinianie terrorystów i utrzymywanie, że atakowano ajatollahów i mułłów, którzy bywali w tej restauracji, mogło ich przestraszyć, a jednocześnie odciągało uwagę od Talbota i zmniejszało prawdopodobieństwo ewentualnego odwetu ze strony Brytyjczyków, a w szczególności Roberta Armstronga, gdyby ten kiedykolwiek odkrył prawdę. Jednym kamieniem udało się rozgnieść kilka skorpionów naraz. Haszemi odwrócił się i spojrzał na mężczyznę o ostrych rysach, Sulejmana al Wiali, szefa Grupy Cztery, który podłożył dziś bombę. To on schwytał Sajadę Bertolin w sypialni Tejmura. - Za parę minut wyjeżdżam do Tebrizu. Wrócę jutro lub pojutrze. Będzie ze mną wysoki Anglik, Robert Armstrong. Wyznacz jednego ze swoich ludzi, żeby go śledził, upewnij się, że ten człowiek wie, gdzie Armstrong mieszka, a potem niech z nim skończy gdzieś na ulicy, po zmroku. Nie rób tego sam. - Tak, ekscelencjo. Kiedy? Haszemi powtórzył w myślach swój plan i nie znalazł w nim luk. - W piątek. - To ten sam człowiek, z którym Sajada miała cudzołożyć? - Tak, ale teraz zmieniłem zdanie. Robert nie ma już żadnej wartości, pomyślał. Nawet więcej: jego czas się skończył. - Czy ma pan dla niej jakieś inne zadanie, ekscelencjo? - Nie. Złamaliśmy już pierścień Tejmura. - Wedle woli Boga. Czy mogę coś zaproponować? Haszemi przyjrzał się mu uważnie. Sulejman był najbardziej sprawnym, godnym zaufania i groźnym szefem Grupy Cztery. Jego przykrywką była praca drobnego agenta Wywiadu Wewnętrznego, podległego bezpośrednio Fazirowi. Sulejman twierdził, że pochodzi z gór na północ od Bejrutu. Cała rodzina została wymordowana, a jego wyprowadzili członkowie milicji chrześcijańskiej. Haszemi wciągnął Sulejmana do pracy pięć lat temu, po wydobyciu go za pomocą łapówki z syryjskiego więzienia, gdzie oczekiwał na wykonanie wyroku śmierci za morderstwo i bandytyzm po obu stronach granicy. Bronił się tak: „Zabijałem tylko żydów i niewiernych, wedle rozkazu Boga, a więc wykonywałem bożą pracę. Jestem mścicielem". - Co proponujesz? - zapytał. - Ona jest zwykłym kurierem OWP, niezbyt dobrym. W obecnym stanie jest niebezpieczna i stanowi ewentualne zagrożenie: może być łatwo przechwycona przez Żydów albo CIA i użyta przeciwko nam. Jak dobrzy rolnicy, powinniśmy siać tam, skąd będziemy moglr~zebrać plony. - Sulejman uśmiechnął się. - Jest pan mądrym rolnikiem, ekscelencjo. Proponuję powiedzieć jej, że nadszedł czas powrotu do Bejrutu, że my, którzy złapaliśmy ją na nierządzie, chcemy, żeby teraz tam dla nas pracowała. Pozwolimy, by podsłuchała naszą

147

rozmowę; będziemy udawać, że jesteśmy częścią komórki milicji chrześcijańskiej z południowego Libanu 309 i że działamy w myśl rozkazów izraelskich, pochodzących od ich panów z CIA. Mężczyzna roześmiał się cicho, widząc zdumienie swego pracowadcy. - A potem? - Co może zmienić łagodną, antyizraelsko nastawioną palestyńską Koptyjkę w fanatycznego diabła opętanego żądzą zemsty? Haszemi spojrzał na niego. - Co? - Powiedzmy, że pewni członkowie milicji chrześcijańskiej, działający według rozkazów Izraelczyków i ich panów z CIA, zranią jej dziecko, zranią okrutnie na dzień przed jej powrotem, a potem znikną. Czyż nie zrobi to z niej szatańskiego wroga naszych wrogów? Haszemi zapalił papierosa, żeby ukryć swój niesmak. - Zgadzam się tylko z tym, że nie jest już nam potrzebna - powiedział i zobaczył przebłysk gniewu. - Jaką wartość ma jej dziecko i jaką przyszłość? - rzucił pogardliwie Sulejman. - Z taką matką i w otoczeniu chrześcijan pozostanie chrześcijaninem i pójdzie do piekła. - Izrael jest naszym sprzymierzeńcem. Trzymaj się z dala od spraw Środkowego Wschodu, bo cię pożrą. To jest zakazane! - Skoro mówi pan, że zakazane, to zakazane. - Sulejman skłonił się i skinął potakująco głową. - Na głowę moich dzieci. - Dobrze. Świetnie się dziś spisałeś. Dziękuję ci. - Podszedł do sejfu i wyjął plik używanych dolarów. Zobaczył, że twarz Sulejmana pojaśniała. - To premia dla ciebie i twoich ludzi. - Dziękuję, ekscelencjo, dziękuję, niech Bóg pana strzeże! Ten Armstrong jest już właściwie martwy. Sulejman skłonił się z wdzięcznością i wyszedł. Teraz, gdy został sam, Haszemi otworzył szufladę i wyjął butelkę. Nalał sobie whisky. Tysiąc dolarów to fortuna dla Sulejmana i jego trzech ludzi, ale to dobra 310 inwestycja, pomyślał z zadowoleniem. Och, tak. To dobrze, że podjąłem już decyzję w sprawie Roberta. Robert zbyt wiele wie, zbyt wiele podejrzewa; czyż to nie on wymyślił nazwę moich zespołów? „Zespoły Grupy Cztery muszą być używane do dobrych celów, a nie złych, Haszemi", powiedział wtedy tym swoim przemądrzałym tonem. „Po prostu ostrzegam cię: ich siła może się obrócić przeciwko tobie. Pamiętaj o Starcu z Gór, dobra?" Haszemi roześmiał się, żeby ukryć zdziwienie tym, iż Armstrong czytał w jego najskrytszych myślach. - Co ma ze mną wspólnego As-Sabbah i jego zabójcy? Żyjemy w dwudziestym wieku, a ja nie jestem religijnym fanatykiem. A co ważniejsze, Robercie, ja nie mam twierdzy Alamut! - Jest jeszcze haszysz - i lepiej. - Nie chcę narkomanów i skrytobójców, tylko ludzi, którym mogę ufać. Słowo assassin, skrytobójca, pochodziło od słowa haszszaszijjuna, co znaczy ten, który zażywa haszysz. Legenda mówiła, że w jedenastowiecznym Alamut - nie zdobytej fortecy Hasana ibn as-Sabbaha w górach koło Kazwinu - znajdowały się tajne ogrody przypominające Ogrody Raju opisane w Koranie, gdzie fontanny tryskały winem oraz miodem i gdzie leżały piękne, ulegle panny. Prowadzono tam oszołomionych haszyszem wiernych, aby dać im przedsmak raju, jaki czekał na nich po śmierci. Potem, po dwóch lub

148

trzech dniach, „błogosławionego" sprowadzano „z powrotem na ziemię", gwarantując szybki powrót do raju w zamian za absolutne posłuszeństwo. Z twierdzy Alamut fanatyczna banda oszołomionych haszyszem ludzi - skrytobójców terroryzowała Persję, docierając wkrótce do wszystkich zakątków Środkowego Wschodu. Proceder ten trwał przez niemal dwa stulecia. Do roku 1256. Potem wnuk Dżyn-gis-chana, Hulagu-chan, wkroczył do Persji i wysłał swe hordy do Alamut, rozebrał twierdzę kamień po kamieniu i wdeptał skrytobójców w kurz. 311 Usta Faizra utworzyły cienką linię. Ach, Robercie, jak ci się udało przejrzeć mój tajny plan: unowocześnienie idei As-Sabbaha, tak łatwe teraz, gdy Szach wyjechał, a w kraju wrze. Tak łatwo to osiągnąć psychodelicznymi narkotykami i halucynogenami, jeśli dysponuje się nieskończoną rezerwą prostych fanatyków opętanych żądzą męczeństwa! Trzeba tylko nimi pokierować i wskazać im właściwy kierunek. Teraz mogę usunąć, kogo tylko zechcę. Jak Dżanana i Talbota. Jak ciebie! Z jakim ścierwem muszę jednak rozmawiać ku większej chwale mojego lenna. Jak ludzie mogą być aż tak okrutni? Jak mogą cieszyć się otwarcie tak bezsensownym okrucieństwem, jak obcinanie mężczyznom genitaliów, planowanie skrzywdzenia dziecka? To po prostu dlatego, że oni są ze Środkowego Wschodu, że żyją na Środkowym Wschodzie i do niczego innego nie należą. To straszne, że nie mogą uczyć się od nas, nie mogą korzystać z doświadczeń naszej starożytnej cywilizacji. Cesarstwo Cyrusa i Dariusza musi znów nadejść. Na Boga, w tym punkcie Szach się na pewno nie mylił. Moi zabójcy utorują temu drogę; zaprowadzą nas nawet do Jerozolimy. Pociągnął łyk whisky. Był bardzo zadowolony z wykonanej dziś pracy. Whisky miała świetny smak. Wolał ją bez lodu. W WIOSCE PRZY PÓŁNOCNEJ GRANICY, 5:30. W świetle fałszywego świtu Erikki wkładał buty. Miał już na sobie lotniczą kurtkę, miękkie, wygodne spodnie ze skóry; nóż wydobył z pochwy i ukrył w rękawie. Otworzył drzwi chaty. Wioska spała otulona śniegiem. Żadnych wartowników w zasięgu wzroku. Wiata, pod którą stał helikopter, nie zdradzała śladów ruchu, ale wiedział, że jest nadal zbyt dobrze pilnowana, by to sprawdzać. Robił to już o różnych porach dnia i nocy. Za każdym razem wartownicy tylko uśmiechali się do niego z kabiny i kokpitu, zaalarmowani, ale grzeczni. Nie da rady pokonać ich i wystartować. Jedyną szansę dawała ucieczka na piechotę; planował ją od przedwczoraj, od pełnej napięcia rozmowy z Bajazidem. Badał ciemności wszystkimi zmysłami. Gwiazdy przesłaniała cienka pokrywa chmur. Teraz! Zdecydowa315 nie wyśliznął się na zewnątrz i ruszył wzdłuż rzędu chat, kierując się w stronę drzew. Kiedy spadła na niego sieć, zaczął walczyć o życie. Czterej górale trzymali rogi sieci, służącej zwykle do łapania kozic. Zręcznie owinęli ją wokół niego, zaciskali coraz mocniej, a choć ryczał z gniewu i udało mu się przerwać kilka linek, wkrótce bezradnie leżał na śniegu. Przez chwilę oddychał ciężko, potem jeszcze raz spróbował uwolnić się z więzów; poczucie bezsilności sprawiło, że zawył. Im bardziej szarpał sznury, tym ciaśniej go oplątywały. Wreszcie zaprzestał walki; spróbował złapać oddech i rozejrzał się wokół. Był otoczony. Wszyscy mieszkańcy wioski byli już na nogach, ubrani i uzbrojeni. Było jasne, że czekali na niego. Nigdy jeszcze nie widział ani nie czuł takiej nienawiści. Aż pięciu mężczyzn musiało go na wpół nieść, na wpół wlec do chaty, w której odbywały się zebrania. Rzucili go brutalnie na brudną podłogę u stóp szejka Bajazida, który siedział po turecku na skórach rozłożonych na honorowym miejscu obok paleniska. Chata była duża, zadymiona i pełna ludzi. - A więc - powiedział szejk - ośmieliłeś się nie być mi posłuszny?

149

Erikki leżał nieruchomo, zbierając siły. Co zresztą miałby odpowiedzieć? - W nocy jeden z moich ludzi wrócił od chana. - Bajazid aż dygotał ze złości. - Wczoraj po południu, z rozkazu Abdollaha i z pogwałceniem wszystkich zasad rycerskości, poderżnięto gardło mojemu wysłańcowi! Co na to powiesz? Poderżnęli mu gardło jak psu! Jak psu! - Ja... nie mogę uwierzyć, że chan to zrobił - powiedział bezradnie Erikki. - Nie mogę w to uwierzyć. - Na wszystkie imiona Boga, poderżnięto mu gardło. Nie żyje, a my zostaliśmy obrażeni. My wszyscy i ja! Poniżeni z twojego powodu! - Chan to prawdziwy diabeł. Przykro mi, ale ja nie... - Układaliśmy się z Abdollahem honorowo, ciebie traktowaliśmy honorowo. To wypowiedzenie wojny. 316 Masz za żonę córkę Gorgona, a chan ma więcej worów złota niż koza włosów. Co to dla niego milion riali? Tyle co kozie gówno! Gorzej: on nam odmówił honoru. Niech Bóg ześle na niego śmierć! Wśród zgromadzonych wieśniaków dał się słyszeć pomruk; nie rozumieli po angielsku, lecz słyszeli przebijające z wypowiedzi kolce gniewu. I znów nabrzmiałe jadem słowa: - In sza'a Allah! Uwolnimy cię teraz, tak jak chciałeś. Zapolujemy na ciebie. Nie zabijemy cię kulami, ale nie zobaczysz wschodu słońca. Twoja głowa będzie podarunkiem dla chana. Szejk powtórzył wyrok we własnym języku i skinął dłonią. Mężczyźni ruszyli do przodu. - Poczekajcie! - wrzasnął Erikki, gdyż strach podsunął mu pewną myśl. - Chcesz błagać o litość? - zapytał obelżywie Bajazid. - Myślałem, że jesteś mężczyzną; właśnie dlatego nie kazałem poderżnąć ci gardła podczas snu. - Nie o litość! O zemstę! - ryknął Yokkonen. - Zemstę! - Zapadła pełna zdumienia cisza. - Za ciebie i za mnie! Czyż taka obelga nie wymaga zemsty? Mężczyzna zawahał się. - Co to za sztuczka? - Pomogę ci odzyskać honor. Ja sam. Napadnijmy na pałac chana i zemścijmy się na Gorgonie. - Erikki modlił się do swych starożytnych bogów, żeby dali mu siłę wymowy. - Zwariowałeś? - Chan jest moim wrogiem bardziej niż waszym. Po cóż miałby was obrażać, jeśli nie po to, żeby nastawić was wrogo przeciw mnie? Znam pałac. Mogę w ułamku sekundy przerzucić ciebie i piętnastu uzbrojonych ludzi na dziedziniec... - Szaleństwo - ocenił szejk. - Czyż mamy oddać nasze życie jak otumanieni haszyszem głupcy? Chan ma zbyt wielu strażników. - Pięćdziesięciu trzech w obrębie murów, a tylko czterech czy pięciu na służbie. Czy twoi bojownicy są 317 tak słabi, że nie mogą walczyć z pięćdziesięcioma trzema ludźmi? Zaskoczymy ich. Gwałtowny atak z nieba i bezlitosna walka w obronie twojego honoru. Mogę was przywieźć i zabrać z powrotem w ciągu kilku minut. Abdollah-chan jest chory, bardzo chory; strażnicy nie będą przygotowani ani nikt w domu. Znam drogę, wiem, gdzie kto śpi, wszystko... Erikki stwierdził, że mówi z podnieceniem. Wiedzieli, że rzeczywiście to może się udać; szybki przelot nad murem i nagłe lądowanie, wyskoczyć, poprowadzić ludzi po schodach i do środka, klatką schodową do podestu, korytarzem, zmieść z drogi Ahmeda i innych, wpaść do pokoju chana. Bajazid i jego ludzie niech robią, co chcą, a ja dostanę się jakoś do północnego skrzydła, ocalę Azadeh, a gdyby jej tam nie było albo była ranna, zabijać, zabijać i jeszcze raz zabijać: chana, strażników, tych ludzi, wszystkich. Zapalił się do swego planu.

150

- Czyż twoja sława nie przetrwa tysiąca lat? Szejk Bajazid, który ośmielił się poniżyć, wyzwać chana wszystkich Gorgonów w jego jaskini po to, by zadbać o honor? Czyż nie będzie się o tym śpiewać przy wszystkich obozowych ogniskach Kurdów? Czyż nie tak postąpiłby Saladyn? Dostrzegł w świetle ognia inny wyraz oczu. Bajazid wahał się, cisza narastała; słyszał, jak szejk mówi coś cicho do swoich ludzi. Potem ktoś się zaśmiał i wzniósł okrzyk, który podjęli inni. Po chwili dał się słyszeć dziki ryk oznaczający zgodę. Kilku mężczyzn skwapliwie rozcięło krępującą go sieć. Wszyscy kłócili się zażarcie o przywilej udziału w rajdzie. Erikki drżącym palcem wcisnął guzik startera, zahuczał pierwszy silnik. W PAŁACU CHANA, 6:35. Hakim nagle się obudził. Zaalarmowało to ochroniarza pilnującego drzwi. .- Co, Wasza Wysokość? - Nic, nic, Isztar. Ja... coś mi się śniło..- Teraz już na dobre rozbudzony, Hakim przeciągnął się z zadowoleniem, witając radośnie nowy dzień. - Przynieś mi kawę. Po kąpieli zjem śniadanie tutaj. Poproś moją siostrę, żeby zjadła ze mną. - Tak, Wasza Wysokość, natychmiast. Ochroniarz wyszedł. Hakim znów się przeciągnął. Świt był mroczny. Ozdobny pokój, ogromny i zimny, ale przecież sypialnia chana. W ogromnym kominku płonął ogień, podsycany przez całą noc przez wartownika. Nikomu innemu nie wolno było wchodzić, a wartownika wybrał sam Hakim spośród pięćdziesięciu trzech strażników pałacu, niepewny przyszłości. Gdzie znaleźć ludzi godnych zaufania, zadał sobie pytanie. Wstał i owinął się szlafrokiem z brokatu - jednym z pięćdziesięciu, które znalazł w garderobie. Zwrócił się przodem do Mekki i otworzył Koran, spoczywający w zdobionej mozaiką niszy. Uklęknął i zmówił pierwszą modlitwę dnia. Gdy skończył, nie ruszył się z miejsca; patrzył na stary egzemplarz Koranu, ogromny, wysadzany klejnotami, wykaligrafowany ręcznie i bezcenny - Koran chanów z Gorgonów, jego Koran. Za tak wiele trzeba podziękować Bogu, pomyślał, tak wielu rzeczy się nauczyć, tak wiele zrobić. Ale wspaniały początek mam już za sobą. Poprzedniego dnia, tuż po północy, w obliczu całej zgromadzonej rodziny zdjął złoty rzeźbiony pierścień ze szmaragdem - symbol starożytnego chanatu - z palca wskazującego prawej dłoni ojca i włożył go na własny. Musiał ściągać pierścień przez obwódkę tłuszczu i znieść odór śmierci, jaki zawisł w pokoju. Pokonał wstręt i teraz był już naprawdę chanem. Potem wszyscy uklękli i całowali kolejno ozdobioną pierścieniem dłoń i ślubowali posłuszeństwo; Azadeh dumnie pierwsza, potem Aisza, drżąca i przestraszona, potem inni: Nadżud i Ma-hmud w poniżeniu, skrycie dziękując Bogu za odroczenie wyroku. 318 319 Później na dole, w Wielkiej Sali, z Azadeh przy boku, przyjmował przyrzeczenie Ahmeda i strażników. Pozostali członkowie licznej rodziny mieli przybyć wkrótce, razem z innymi wodzami szczepów, personelem, domownikami i służbą. Od razu wydał polecenia co do pogrzebu, a potem spojrzał na Nadżud. - A więc... - Wasza Wysokość - powiedziała z namaszczeniem - całym sercem, w obliczu Boga, gratulujemy ci i przyrzekamy służyć ze wszystkich sił. - Dziękuję, Nadżud - odpowiedział. - Dziękuję. Ahmedzie, jaką karę nałożył chan na moją siostrę i jej rodzinę, zanim umarł? - Zapanowała pełna napięcia cisza. - Wygnanie, bez pieniędzy, na pustynne tereny na północ od Meszhedu, Wasza Wysokość. Pod strażą i natychmiast. - Żałuję, Nadżud, ale ty i twoja rodzina wyjedziecie o świcie, zgodnie z wolą ojca. Przypomniał sobie, jak twarze jej i Mahmuda przybrały barwę popiołu. Nadżud, zająkując się, zaczęła mówić:

151

- Ale, Wasza Wysokość, teraz ty jesteś chanem, twoje słowo jest naszym prawem. Nie myślałem... Ty jesteś teraz chanem. - Ale chan, nasz ojciec, wydał rozkaz, a wtedy on stanowił prawo, Nadżud. Nie mogę zmieniać jego decyzji. - Ty teraz stanowisz prawo - upierała się Nadżud z nieszczerym uśmiechem. - Zrób to, co jest słuszne. - Z bożą pomocą, na pewno będę próbował. Nie mogę jednak zmieniać decyzji mego- ojca przy jego łożu śmierci. - Ale, Wasza Wysokość... - Nadżud zbliżyła się. - Proszę, czy... czy możemy porozmawiać w cztery oczy? - Lepiej tu, przy rodzinie, Nadżud. Co chciałaś powiedzieć? Zawahała się i zbliżyła jeszcze bardziej. Poczuł, że Ahmed zesztywniał; zobaczył, że sięga po nóż. 320 - To Ahmed powiedział, że chan wydał taki rozkaz, a to nie znaczy... prawda? - Nadżud próbowała mówić szeptem, lecz jej głos odbijał się echem od ścian. Ahmed ze świstem wciągnął powietrze. - Niech Bóg skaże mnie na wieczne męki, jeśli skłamałem. - Wiem, że nie skłamałeś, Ahmedzie - powiedział smutno Hakim. - Czyż nie byłem tu, gdy chan podejmował decyzję? Byłem, Nadżud, a także Jej Wysokość, moja siostra. Żałuję... - Ale ty możesz okazać łaskę! - zawyła Nadżud. - Proszę, proszę, okaż łaskę! - Ależ ja ci wybaczam, Nadżud. Lecz wyrok został wydany w imieniu Boga - stwierdził poważnie. - Nie chodzi o karę za kłamanie w obliczu Boga, za kłamstwa o mnie i mojej siostrze, które przyniosły nam lata smutku, które sprawiły, że utraciliśmy miłość ojca. Oczywiście to ci wybaczamy, prawda, Azadeh? - Tak, tak, to jest wybaczone. - Oświadczamy otwarcie, że to zostało wybaczone. Ale kłamstwo w obliczu Boga? Chan postanowił, a ja nie zmienię jego decyzji. Poprzez płacz Nadżud dało się słyszeć wybuch Mahmuda: - Ja nic o tym nie wiem, Wasza Wysokość, nic, przysięgam przed Bogiem, że wierzyłem w jej kłamstwa. Rozwiodę się z nią oficjalnie jako z kimś, kto cię zdradził. Nigdy nie wiedziałem o jej kłamstwach! Wszyscy obecni w Wielkiej Sali widzieli ich poniżenie, niektórzy czuli do nich wstręt, inni pogardę. Już upadli, już nie mieli żadnej władzy. - O świcie, Mahmudzie, jesteś wygnany. Ty i twoja rodzina - powiedział Hakim nabrzmiałym smutkiem głosem. - Bez pieniędzy, pod strażą... w zależności od mojej woli. Co do rozwodu, w moim domu jest zakazany. Jeśli chcesz się rozwieść na północ od Meszhedu... In szaa Allah. Jesteś wygnany, zależny od mojej woli... Och, byłeś wspaniały, pomyślał z zadowoleniem Hakim. Oczywiście wszyscy wiedzieli, że to była pierwsza 321 próba. Wypadłeś świetnie! Nigdy nie rozkoszuj się niczym otwarcie, nigdy nie ujawniaj swoich prawdziwych zamierzeń, nigdy nie podnoś głosu. Bądź zawsze spokojny i uprzejmy, i tak smutny, jakby rzeczywiście martwił cię wyrok wydany przez ojca, którego jednak nie mogłeś zmienić. A łaskawa, słodka obietnica „zależnie od mojej woli"? Moją wolą jest to, żebyście pozostali zawsze wygnańcami, a jeśli usłyszę najmmniejszą pogłoskę o spiskowaniu, zdmuchnę was jak świecę. Na Boga i proroka, niech jego imię będzie sławione, duch mego ojca będzie dumny z tego chana wszystkich Gorgonów, choć pewnie przebywa w piekle za słuchanie złośliwych kłamstw tej starej wiedźmy.

152

Za tyle dobrodziejstw trzeba podziękować Bogu, pomyślał, wpatrując się jak zahipnotyzowany w migocące w świetle ognia drogocenne kamienie Koranu. Czyż wszystkie te lata wygnania nie nauczyły cię skrytości, podstępnych działań i cierpliwości? Teraz musisz ugruntować swoją władzę, obronić Azerbejdżan, podbić świat, znaleźć żonę, spłodzić synów i zapoczątkować dynastię. Niech Nadżud zgnije razem ze swym pomiotem! O świcie poszedł „zasmucony" z Ahmedem, żeby ich pożegnać. Melancholijnie nalegał, żeby poza tym nikt z rodziny nie był świadkiem ich odejścia. - Dlaczego zwiększać smutek ich i mój? Patrzył, jak zgodnie z jego rozkazem Ahmed i strażnicy przeszukiwali całe góry toreb i waliz, usuwając wszystko, co miało jakąś wartość, aż pozostało tylko po jednej walizce dla nich i trójki dzieci, które przyglądały się temu przerażone. - Twoja biżuteria, kobieto - powiedział Ahmed. - Zabraliście już wszystko, wszystko... proszę, Ha-kim... Wasza Wysokość, proszę... - łkała Nadżud. Saszetka z biżuterią schowana w kieszeni walizki dołączyła już wcześniej do stosu rzeczy wartościowych. Ahmed gwałtownie wyciągnął rękę i rozerwał kołnierz jej sukienki; wyłonił się zawieszony na szyi tuzin naszyjników z diamentów, rubinów, szmaragdów i szafirów. - Skąd to masz? - zapytał zdumiony Hakim. 322 - To... to moje... mojej matki i moje, kupowałam przez całe lata... - Nadżud urwała, gdyż Ahmed wyciągnął nóż. - Już dobrze, dobrze... - Gorączkowo ściągała naszyjniki przez głowę, rozpinała je i wręczała Hakimo-wi. - Teraz masz wszyst... - Twoje pierścionki! - Ale, Wasza Wysokość, proszę mi coś zost... - Zawyła, gdy Ahmed niecierpliwie chwycił palec, aby obciąć go nożem razem z pierścieniem. Wyrwała rękę, zdjęła szybko pierścionki i bransoletki ukryte pod rękawem. Wyjąc z żałości, rzuciła to wszystko na podłogę. - Teraz masz wszystko... - Teraz je podnieś i podaj Jego Wysokości. Na kolanach! - syknął groźnie Ahmed, a gdy nie usłuchała od razu, chwycił ją za włosy i przycisnął twarz do podłogi. Czołgając się, zbierała biżuterię. Ach, to była prawdziwa uczta, myślał Hakim, napawając się każdą sekundą ich poniżenia. Potem będą martwi. Bóg ich spali. Wykonał ostatni ukłon, pożegnał się z Bogiem do następnej, południowej modlitwy i rozpierany energią, zerwał się na nogi. Pokojówka klęcząc nalewała kawę; z zadowoleniem zobaczył w jej oczach strach. W chwili gdy został chanem, wiedział już, że musi szybko przejąć cugle władzy. Poprzedniego dnia rankiem przeprowadził inspekcję pałacu. Kuchnia nie była dla niego dostatecznie czysta; zbił kuchmistrza do nieprzytomności i wygnał za mury. Awansował na jego miejsce drugiego kucharza, udzielając mu surowego upomnienia. Wyrzucił czterech strażników, którzy zaspali, a cztery pokojówki wychłostał, gdyż były zbyt powolne. - Hakim, kochanie - powiedziała Azadeh, gdy zostali sami - nie musiałeś przecież ich bić. - Przestanę za dzień czy dwa dni - odpowiedział. - W tym czasie pałac dostosuje się do mojej woli. - Oczywiście, ty wiesz najlepiej, kochanie. Co z okupem? - Ach, tak, natychmiast. - Wysłał po Ahmeda. 323 - Żałuję, Wasza Wysokość, ale chan, pański ojciec, kazał wczoraj po południu poderżnąć gardło posłańcowi. Oboje, Hakim i Azadeh, byli przerażeni. - To straszne! Co teraz zrobimy? - krzyknęła.

153

- Spróbuję skontaktować się z ludźmi z gór - odpowiedział Ahmed. - Może teraz, gdy chan, wasz ojciec, nie żyje... Może teraz zechcą układać się od nowa. Spróbuję. Siedząc tu, na miejscu chana, Hakim dostrzegł u Ah-meda uprzejmą pewność siebie i zorientował się, że wpadł w pułapkę. Ogarnął go strach aż do szpiku kości. Bawił się pierścieniem ze szmaragdem, który miał na palcu. - Azadeh, wróć, proszę, za pół godziny. - Oczywiście - odparła posłusznie. Gdy został sam na sam z Ahmedem, zapytał: - Jaką broń nosisz? - Nóż i pistolet automatyczny, Wasza Wysokość. - Daj mi to. - Pamiętał, jak waliło mu serce i jak zaschło w ustach, ale musiał to zrobić. Zrobić samemu. Ahmed zawahał się, a potem usłuchał; było jasne, że nie jest zadowolony, pozostając bez broni. Hakim udał, że tego nie widzi; sprawdził działanie pistoletu i z namysłem odwiódł kurek. - Teraz posłuchaj uważnie, doradco: nie próbuj kontaktować się z góralami na swój własny sposób. Załatw to tak, żeby mąż mojej siostry powrócił bezpiecznie do domu. Zrób to bardzo szybko; na twoją głowę, na Boga i Jego proroka! - Ja... oczywiście, Wasza Wysokość. - Ahmed starał się nie ujawniać swego gniewu. Hakim leniwie wycelował pistolet w jego głowę i spojrzał niżej. - Przysiągłem na Boga, że będziesz moim pierwszym doradcą. I będziesz; dopóki żyjesz. Uśmiechnął się. - Nawet gdybyś został przypadkiem okaleczony, wykastrowany, oślepiony przez twoich wrogów. Czy masz wrogów, Ahmedzie Dursaku, Turkmenie? 324 Ahmed roześmiał się. Stwierdził z radością, że chanem został mężczyzna, a nie szczeniak, jak się spodziewał. O ileż łatwiej dogadać się z mężczyzną, pomyślał. Powróciła mu pewność siebie. - Wielu, Wasza Wysokość, wielu. Czyż nie mierzy się wartości mężczyzny tym, jak ważnych ma wrogów? In sza'a Allah! Nie wiedziałem, że umie pan posługiwać się bronią. - Jeszcze wielu rzeczy o mnie nie wiesz, Ahmedzie - powiedział z ponurą satysfakcją. Odniósł ważne zwycięstwo. Oddał Ahmedowi nóż, ale pistolet zatrzymał. - Zachowam go jako piszkesz. Nie przychodź do mnie z bronią przez rok i dzień. - Więc jak mam pana ochraniać, Wasza Wysokość? - Mądrością. - Pozwolił sobie na okazanie brutalności, którą tłumił od lat. - Musisz udowodnić, że jesteś coś wart. Dla mnie. Tylko dla mnie. To, co podobało się mojemu ojcu, nie musi się koniecznie podobać mnie. Nastała nowa epoka, pojawiły się nowe możliwości, nowe zagrożenia. Pamiętaj, na Boga, że płynie we mnie krew ojca. Przez pozostałą część dnia i wieczorem przyjmował ważnych ludzi z Tebrizu i Azerbejdżanu. Zadawał im pytania. Pytał o powstanie i lewaków, o mudżahed-dinów i fedainów, o inne ugrupowania. Przybyli kupcy z bazaru, mułłowie i dwóch ajatollahów, lokalni dowódcy wojskowi i jego kuzyn, szef policji, którego stanowisko zatwierdził. Wszyscy przynosili odpowiedni piszkesz. Robią to, co powinni, pomyślał z zadowoleniem. Pamiętał, jak nim pogardzali, gdy nie miał władzy i gdy wiedziano już, że został wygnany do Choju. Ta pogarda będzie ich wszystkich wiele kosztować... - Pańska kąpiel jest gotowa, Wasza Wysokość, a Ahmed czeka na zewnątrz. - Wprowadź go, Isztar. Sam też zostań. Spojrzał na otwierające się drzwi. Ahmed był zmęczony, w wymiętym ubraniu. - Salam, Wasza Wysokość. 325

154

- Co z okupem? - Późnym wieczorem odnalazłem ludzi szczepu. Było ich dwóch. Wyjaśniłem im, że Abdollah-chan nie żyje, a nowy chan kazał mi dać od razu połowę okupu jako dowód dobrej woli i obiecał, że wypłaci drugie pół, gdy pilot wróci. Wysłałem ich na północ samochodem, z zaufanym kierowcą. Śledzi ich drugi samochód. - Wiesz, kim oni są, z jakiej wioski? ^ - Powiedzieli mi, że są Kurdami; jeden nazywa się Iszmud, drugi Alilah. Ich wódz nazywa się Ad-Drah, a wioska - Złamane Drzewo, leży w górach, na północ od Choju. To na pewno same kłamstwa, Wasza Wysokość, a oni nie są Kurdami, choć tak twierdzą. Powiedziałbym, że to ludzie ze szczepu, bandyci. - Dobrze. Skąd wziąłeś pieniądze, żeby im zapłacić? - Chan, pański ojciec, dał mi na przechowanie dwadzieścia milionów riali. Na wszelki wypadek. - Przynieś mi resztę przed zachodem słońca. - Tak, Wasza Wysokość. - Jesteś uzbrojony? Ahmed zaniepokoił się. - Mam tylko nóż, Wasza Wysokość. - Daj mi go - powiedział Hakim, nie okazując zadowolenia z powodu faktu, że Ahmed wpadł w zastawioną pułapkę. Wziął nóż podany rękojeścią do przodu. - Czyż nie powiedziałem, że przez rok i dzień, nie możesz być w mojej obecności uzbrojony? - Ale... oddał mi pan wtedy nóż. Myślałem... myślałem, że nóż... - Ahmed urwał, widząc, że Hakim stanął przed nim z nożem w ręku. Trzymał go prawidłowo. Twarde spojrzenie ciemnych oczu, przypominające spojrzenie ojca. Stojący z tyłu strażnik, Isztar, otworzył ze zdziwienia usta. Ahmed poczuł, że jeżą mu się włosy na karku. - Proszę mi wybaczyć, Wasza Wysokość, myślałem, że na to pan pozwala - rzekł, czując strach. Hakim-chan przez chwilę wpatrywał się w Ahmeda; potem uderzył. Z ogromną zręcznością pokierował nożem tak, że ostrze przecięło ubranie, zadrasnęło skórę 326 i wyszło z powrotem w położeniu idealnym do zadania ostatecznego ciosu. Ale Hakim go nie zadał, choć chciał ujrzeć krew i czas był odpowiedni. Lecz nie najodpowiedniejszy. Nadal potrzebował Ahmeda. - Zwracam ci twój... twoje ciało. - Świadomie użył tego słowa razem z wszystkimi jego implikacjami. - Nietknięte. Jeszcze ten jeden jedyny raz. - Tak, Wasza Wysokość, dziękuję, Wasza Wysokość - wymruczał Ahmed. Był zdumiony tym, że nadal żyje. Opadł na kolana. - Ja... to się już nigdy nie powtórzy. - Nie, nie powtórzy się. Zostań tutaj. Poczekaj na zewnątrz, Isztar. - Hakim-chan usiadł na poduszkach; bawił się nożem, czekając, aż opadnie mu poziom adrenaliny. Pamiętał, że zemsta smakuje najlepiej na zimno. - Powiedz mi wszystko, co wiesz o tym Sowiecie, o człowieku zwanym Mzytrykiem; co miał na mojego ojca, a co ojciec na niego. Ahmed usłuchał. Powtórzył słowa, które Haszemi Fazir wypowiedział w 125. Powiedział, co Abdollah mówił mu w tajemnicy przez wszystkie te lata, powiedział o tajnej daczy pod Tbilisi, wyznał, że też tam bywał. Powiedział, jak chan kontaktował się z Mzytrykiem, podał hasła, wspomniał o groźbach Haszemiego Fazira, o tym, co było w liście Mzytryka, co podsłuchał i czego był świadkiem kilka dni temu. Hakim ze świstem wciągnął powietrze. - Mój ojciec chciał zabrać moją siostrę... chciał zabrać ją do daczy i dać Mzytrykowi? - Tak, Wasza Wysokość. Rozkazał mi nawet wysłać ją na północ, gdyby... gdyby wyjechał do szpitala do Teheranu. - Wezwij tu Mzytryka. Prędko, Ahmedzie, zrób to teraz, od razu.

155

- Tak, Wasza Wysokość - odparł Ahmed i zadrżał na dźwięk groźnej nuty w głosie chana. Najlepiej będzie, jeśli przypomni mu pan jednocześnie o obietnicach złożonych Abdollahchanowi i powie, że oczekuję ich spełnienia. 327 - Dobrze, bardzo dobrze. Czy powiedziałeś mi wszystko? - Wszystko, co mogłem sobie natychmiast przypomnieć - wyznał szczerze Ahmed. - Muszą być jeszcze inne sprawy. Z czasem ujawnię panu wszystkie tajemnice chana wszystkich Gorgonów. Jeszcze raz przysięgam w obliczu Boga, że będę panu wiernie służył. - Powiem wszystko, myślał żarliwie, poza tym, jak umarł chan, i tym, że teraz bardziej niż kiedykolwiek pragnę, by Azadeh została moją żoną, jakoś skłonię pana do wyrażenia zgody. Ona będzie moją jedyną obroną przed tobą, ty nasienie szatana! TUŻ ZA TEBRIZEM, 7:20. 212 Erikkiego wypadł na maksymalnych obrotach zza lesistego wzgórza. Przez całą drogę Erikki trzymał się tuż nad wierzchołkami drzew, unikając dróg, lotnisk, miasteczek i wiosek. Myślał tylko o Azadeh i zemście; zapomniał o wszystkim innym. Nagle wyłoniło się miasto; równie nagle ogarnął go niepokój. - Gdzie jest pałac, pilocie? - krzyknął radośnie szejk Bajazid. - Gdzie on jest? - Za granią, agha - rzucił do mikrofonu Erikki. Miał ochotę dodać: lepiej jeszcze to przemyślmy, zastanówmy się, czy ten atak jest mądry. Inna część jego umysłu krzyczała: to twoja jedyna szansa, Erikki, nie możesz zmienić planu. Ale jak, do cholery, uciec z Azadeh z pałacu i przed tą bandą maniaków? - Powiedz swym ludziom, żeby zapięli mocniej pasy i czekali, aż płozy dotkną ziemi. Niech nie rozpinają wcześniej pasów, a potem niech się rozproszą. Dwaj niech pilnują helikoptera; będą za niego odpowiadać własnym życiem. Będę odliczał od dziesięciu przed wylądowaniem, a potem... potem poprowadzę. - Gdzie jest pałac? Nie widzę go. - Za granią, o minutę drogi stąd. Powiedz im! - Drzewa zlały się ze sobą, gdy zszedł jeszcze niżej. Wpatrywał się w przełęcz nad rozchybotanym horyzontem. - Chcę dostać broń powiedział. 328 Bajazid odsłonił w uśmiechu zęby. - Żadnej broni, dopóki nie zdobędziemy pałacu. - Wtedy nie będzie mi już potrzebna - zauważył, dodając przekleństwo. - Muszę mieć... - Możesz mi zaufać, właściwie musisz. Gdzie jest ten pałac Gorgonów? - Tam! - Erikki wskazał grań, wznoszącą się już dokładnie nad nimi. - Dziesięć... dziewięć... osiem... Postanowił nadlecieć od wschodu, częściowo pod osłoną lasu; miasto z prawej, przełęcz zapewni osłonę. Jeszcze pięćdziesiąt metrów. Napiął mięśnie. Pędziły na nich skały. Bardziej poczuł, niż zobaczył, jak Bajazid krzycząc wyciąga przed siebie ręce w obronie przed nieuchronnym zderzeniem. Poderwał maszynę, przeleciał nad przełęczą i runął w dół, prosto na mury pałacu. Dosłownie w ostatniej chwili zmniejszył moc i przeciągnął śmigłowiec o centymetry nad wierzchołkiem muru, rozpoczynając procedurę lądowania awaryjnego, maszyna przechylona lekko w stronę dziedzińca. Precyzyjnie zamortyzował upadek, odbił się płozami od płyt dziedzińca, przeleciał kilka metrów dalej; maszyna zatrzymała się. Prawą ręką wyłączył obwody, lewą rozpiął pas i gwałtownie otworzył drzwi, pierwszy wyskoczył na ziemię i pobiegł w kierunku schodów. Bajazid już za nim biegł, przez drzwi kabiny wyskakiwa-li jego ludzie; w zamieszaniu wpadali na siebie, rotor jeszcze wirował, lecz praca silnika zamierała. Gdy dotarł do drzwi frontowych i otworzył je, nadbiegała właśnie zdumiona służba i jeden strażnik. Erikki wyrwał mu z rąk pistolet maszynowy i uderzeniem pięści pozbawił przytomności. Służący rozbiegli się i uciekli; niektórzy go poznali. Przez chwilę korytarz był pusty.

156

- Dalej! - krzyknął. Potem, gdy dotarli do niego Bajazid i kilku innych, pobiegł schodami na podest. Jakiś strażnik wysunął głowę nad balustradę i wycelował z karabinu, lecz jeden z górali zasypał go pociskami. Erikki przeskoczył przez ciało i pobiegł korytarzem. Z przodu otworzyły się 329 drzwi; wyskoczył inny strażnik; z lufy jego karabinu buchnął ogień. Erikki poczuł, że kule szarpią jego parkę, lecz on sam nie dostał. Bajazid wprasował mężczyznę we framugę; razem ruszyli do ataku w kierunku pokoju chana. Erikki kopnięciem otworzył drzwi. Pociski minęły jego i szejka, trafiły jednak trzeciego z atakujących, okręcając go wokół własnej osi. Inni szukali ukrycia, a ciężko ranny góral ruszył do przodu, przyjmując na siebie dalsze pociski; strzelał jeszcze, gdy już był martwy. Nastąpiła jedno- lub dwusekundowa przerwa. Erikki zdrętwiał, widząc, że szejk wyciąga z granatu zawleczkę i wrzuca go przez drzwi. Nastąpiła ogłuszająca eksplozja. Dym buchnął na korytarz. Bajazid natychmiast skoczył do środka z gotowym do strzału karabinem, za nim Erikki. Pokój był zdemolowany, okna wypadły na zewnątrz; firanki rozdarte, poszarpany dywan. To, co zostało ze strażnika, leżało pod ścianą. W alkowie po przeciwległej stronie dużej sali tkwił przewrócony do góry nogami stół i zawodziła głośno usługująca właśnie pokojówka. Pod resztkami stołu i nakrycia leżały bezwładnie dwa ciała. Serce Erikkiego zamarło, gdy rozpoznał Azadeh. Ogarnięty paniką, podbiegł i odgarnął pokrywające ją przedmioty. Zauważył, że drugą osobą był Hakim. Porwał żonę w ramiona, włosy spływały w dół, i zaniósł ją do światła. Nie odetchnął, dopóki nie stwierdził, że nadal żyje, że jest nieprzytomna i Bóg wie, w jakim stanie, ale żyje. Miała na sobie długi kaszmirowy peniu-ar, który zasłaniał wszystko, ale też wszystko obiecywał. Jej uroda oszołomiła wpadających do sali górali. Erikki zerwał z siebie lotniczą kurtkę i owinął Azadeh, nie zwracając na nich uwagi. - Azadeh... Azadeh... - Kto to jest, pilocie? Jak przez mgłę zobaczył Bajazida. - To jest Hakim, brat mojej żony. Nie żyje? - Żyje. - Szejk rozglądał się wokół z wściekłością. Chan nie miałby się gdzie ukryć. Ludzie szejka tłoczyli się w drzwiach. Sklął ich i kazał zająć pozycje obronne 330 na obu końcach korytarza. Innym kazał wyjść na szerokie patio i pilnować od tamtej strony. Potem zbliżył się do Erikkiego i Azadeh. Spojrzał na twarz, z której odpłynęła cała krew, na piersi i nogi, które rysowały się pod kaszmirem. - Twoja żona? - Tak. - Nie jest martwa. To dobrze. - Tak, ale Bóg jeden wie, czy nie jest ranna. Muszę znaleźć jakiegoś lekarza... - Później. Musimy najpierw... - Teraz! Ona może umrzeć! - Wedle woli Boga, pilocie - powiedział Bajazid, a potem gniewnie krzyknął: - Mówiłeś, że wszystko wiesz, że wiesz, gdzie jest chan. W imię Boga, gdzie on jest? - Nie wiem. To... to był jego pokój, agha, prywatny. Nigdy nie widziałem innego; nawet jego żona mogła tu wejść tylko wtedy, gdy została wezwana i... - Erikki urwał, słysząc strzały. Jeśli jest tu Azadeh i Hakim, on też musi być! - Gdzie? Gdzie mógł się ukryć? Zdezorientowany Erikki rozejrzał się po sali. Ułożył Azadeh najlepiej, jak mógł, i podszedł do okien. Były zakratowane; chan nie mógł uciec tą drogą. Z tego miejsca, z obronnego rogu pałacu, nie było widać dziedzińca ani helikoptera; tylko widok na ogrody i sady w południowej części posiadłości, za murem, w kierunku miasta odległego o jakiś kilometr. Na razie inni strażnicy ich nie atakowali. Gdy odwrócili się w stronę sali, dojrzał kątem oka ruch

157

w alkowie, zobaczył pistolet. Pchnął Bajazida, ratując go przed kulą, i rzucił się na Hakima, który leżał pośród szczątków stołu. Zanim ktokolwiek inny zdążył zareagować, przycisnął młodego człowieka do podłogi, wyrwał mu z ręki pistolet i krzyknął, usiłując wyjaśnić mu sytuację. - Jesteś bezpieczny, Hakimie, to ja, Erikki, jesteśmy przyjaciółmi, przybyliśmy, żeby ocalić ciebie i Azadeh przed chanem... przybyliśmy na pomoc! 331 - Uratować mnie... przed czym? - Hakim wpatrywał się w pilota ogłupiałym wzrokiem, jeszcze oszołomiony; krew sączyła się z małej rany na czole. - Ocalić? - Przed chanem... - Erikki dojrzał strach w oczach Hakima; błyskawicznie odwrócił się i w ostatniej chwili zatrzymał ręką kolbę karabinu. - Poczekaj, agha, poczekaj, to nie jego wina, jest oszołomiony... czekaj, on był... on celował we mnie, a nie w ciebie. On nam pomoże, poczekaj! - Gdzie jest Abdollah-chan? - ryknął Bajazid. Obok stali już jego ludzie; odwiedzione kurki, gotowi do zabijania. - Mów prędko albo obaj jesteście już martwi! Ponieważ Hakim nie odpowiedział od razu, Erikki warknął: - Na Boga, Hakimie, powiedz mu albo zginiemy! .- Abdollah-chan nie żyje... umarł zeszłej nocy... nie, przedwczoraj, koło północy... - powiedział słabym głosem Hakim, podczas gdy górale wpatrywali się w niego z niedowierzaniem. Hakimowi powoli powracała świadomość. Nie rozumiał jeszcze, dlaczego tu leży, dlaczego boli go głowa, a nogi są bezwładne. Trzymał go Erikki, a przecież porwali go ludzie ze szczepu. Jadł śniadanie z Azadeh, gdy usłyszał strzały i ukrył się w alkowie. Strażnicy strzelali, potem wybuch, a połowa okupu została już wypłacona. Nagle wszystko zrozumiał. - W imię Boga - zawołał. Spróbował wstać i upadł. - Erikki, w imię Boga, dlaczego tu walczysz, zapłaciłem już połowę okupu. Dlaczego? Erikki gniewnie zerwał się na nogi. - Nie było okupu, a posłańcowi poderżnięto gardło. Na rozkaz Abdollah-chana! - Ale okup... połowa została zapłacona. Ahmed zrobił to zeszłej nocy! - Zapłacona? Komu? - krzyknął Bajazid. - Co to za kłamstwa? - To nie kłamstwa; połowa zapłacona w nocy przez nowego chana jako... jako gest dobrej woli po... po błędzie z posłańcem. W obliczu Boga, przysięgam. Połowę zapłaciłem! 332 - To kłamstwo - wycedził Bajazid i podniósł broń. - Gdzie jest chan? - To nie kłamstwo. Czy skłamałbym w obliczu Boga? Boga, Boga! Poślijcie po Ahmeda, to on płacił. Jeden z górali coś krzyknął. Hakim zbladł i powtórzył po turecku: - W imieniu Boga, połowa okupu została już zapłacona! Abdollah-chan nie żyje! On nie żyje, a połowa jest zapłacona! - Przez salę przeszedł pomruk zdziwienia. - Wyślijcie po Ahmeda, on powie wam prawdę. Dlaczego walczycie, skoro nie ma powodu do walki? - Skoro Abdollah-chan nie żyje, a połowa jest zapłacona, agha, druga połowa obiecana... Twój honor został przywrócony. Proszę, agha, zrób to, o co prosi Hakim. Wyślij po Ahmeda. Powie ci, komu zapłacił i jak - odezwał się Erikki. Wszyscy byli bardzo zdenerwowani. Szejk i jego ludzie czuli się źle tutaj, w ograniczonej przestrzeni. Chcieliby już być w górach, daleko od tych występnych ludzi i tego miejsca; czuli się zdradzeni. Ale jeśli Abdol-lah nie żyje i połowa jest zapłacona... - Pilocie, idź i przyprowadź tego Ahmeda - powiedział Bajazid. - Pamiętaj, jeśli mnie oszukasz, twoja żona straci nos. - Wyrwał karabin z ręki Erikkiego.

158

- Idź i przyprowadź go! - Tak, tak oczywiście. - Erikki... najpierw pomóż mi wstać - wychrypiał Hakim. Erikki, bezradny, starał się zrozumieć sytuację. Podniósł Hakima bez trudu, przeprowadził przez stłoczonych ludzi i usadowił na poduszkach sofy, obok Azadeh. Obaj zobaczyli jej pobladłą twarz, ale jednocześnie zauważyli, że oddycha regularnie. - Bogu niech będą dzięki - mruknął Hakim. Potem Yokkonen przeżył kolejny koszmar, wychodząc z sali bez broni. Stanął na szczycie schodów i krzyknął: - Ahmedzie, Ahmedzie, muszę z tobą porozmawiać. Jestem sam... 333 Zszedł na dół. Nadal był sam, nadal nikt nie strzelał. Znów krzyknął, lecz jego słowa odbiły się echem od ścian. Wchodził do pokojów; w żadnym nie było nikogo. W pewnej chwili jednak spojrzał w wylot lufy; druga wbijała się mu w plecy. Ahmed i jakiś strażnik. Obaj zdenerwowani. - Prędko, Ahmedzie - krzyknął - czy to prawda, że Abdollah nie żyje, że jest nowy chan i że zapłacono połowę okupu? Ahmed tylko gapił się na niego. - Na rany Chrystusa, czy to prawda? - Tak, tak, prawda, ale... - Prędko, musisz im powiedzieć! - Poczuł ulgę, gdyż przedtem nie uwierzył Hakimowi do końca. - Prędko. Oni zabiją jego i Azadeh, no dalej! - Więc... więc oni żyją! - Tak, oczywiście, prędzej! - Poczekaj! Co dokładnie... co powiedział Jego Wysokość? - Co za różnica, do cholery... Lufa przycisnęła się mocniej do twarzy Erikkiego. - Co dokładnie on powiedział? Erikki spróbował przypomnieć sobie wszystko jak najlepiej i powtórzył słowa Hakima. Potem dodał: - A teraz, na miłość boską, chodź już! Dla Ahmeda czas stanął w miejscu. Jeśli pójdzie z niewiernym, prawdopodobnie zginie, zginie^też Hakim i jego siostra, a niewierny, który wywołał całą tę sytuację, ucieknie z tym diabłem z gór. A jednak, pomyślał, jeśli przekonam ich, żeby zostawili chana i jego siostrę przy życiu, jeśli namówię ich, żeby opuścili pałac, dowiodę ponad wszelką wątpliwość swej wartości. Hakimowi i jej. Pilota będę mógł zabić później. Albo mogę zabić go teraz, uciec i pozostać przy życiu; ale tylko jako zbieg, wzgardzony, jak wszyscy, którzy zdradzili chana. In sza'a Allah. Przywołał na twarz uśmiech. - Wedle woli Boga! 334 Wyjął nóż i wręczył go razem z karabinem pobladłemu strażnikowi, a potem ruszył w kierunku schodów. - Poczekaj - powiedział Erikki. - Powiedz strażnikowi, żeby przysłał lekarza. Prędko. Hakim i moja żona... mogą być ranni. Ahmed spełnił tę prośbę i ruszył korytarzem, a następnie schodami. Na podeście górale przeszukali go pobieżnie i zaprowadzili do pokoju chana. Popchnęli Ahmeda na pusty środek sali, a Erikkiego zatrzymali przy drzwiach, przykładając mu do gardła nóż. Gdy Ahmed zobaczył, że jego chan naprawdę żyje i siedzi na sofie obok nadal nieprzytomnej Azadeh, mruknął:

159

- Bogu niech będzie chwała. - Uśmiechnął się. - Wasza Wysokość - powiedział łagodnie - posłałem po lekarza. - Potem zwrócił się do Bajazida: - Jestem Ahmed Dursak, Turkmen - oznajmił dumnie i uroczyście po turecku. - W imię Boga: to prawda, że Abdol-lah-chan nie żyje, i prawda, że wpłaciłem połowę okupu - pięć milionów riali. Zrobiłem to w nocy w imieniu nowego chana. Dałem pieniądze dwóm posłańcom od wodza Ad-Draha z wioski Złamane Drzewo, jako akt dobrej woli z powodu nieuzasadnionego dyshonoru wyrządzonego waszemu posłańcowi z rozkazu nieżyjącego Abdollah-chana. Nazywają się Iszmud i Alilah. Wysłałem ich na północ dobrym samochodem. - Przez salę przeszedł pomruk zdziwienia. Nie mogło być mowy o pomyłce, gdyż wszyscy znali fałszywe imiona i nazwę nadaną po to, by ochraniać wioskę i szczep. Powiedziałem im, w imieniu nowego chana, że druga połowa zostanie wypłacona w chwili, gdy pilot zostanie zwolniony razem z maszyną. - Gdzie jest ten nowy chan, jeśli w ogóle istnieje? - zadrwił Bajazid. - Niech sam mówi za siebie. - Ja jestem chanem wszystkich Gorgonów - powiedział Hakim. Zapadła nagła cisza. Hakim-chan, najstarszy syn Abdollah-chana. 335 Wszyscy spojrzeli na szejka, który zauważył zdziwienie na twarzy Erikkiego. Wykrzywił twarz, nie miał pewności. - To tylko ty tak mówisz, a to jeszcze nie znaczy... - Nazywasz mnie kłamcą w moim własnym domu? - Mówię tylko do tego człowieka. - Bajazid wskazał kciukiem Ahmeda. - Z tego, że powiedział, iż wypłacił połowę okupu, nie wynika jeszcze, że rzeczywiście zapłacił. Mógł zabić dwóch posłańców, tak jak zabito pierwszego! - Powiedziałem prawdę w obliczu Boga i powtarzam w obliczu Boga, że wysłałem ich z pieniędzmi na północ. Daj mi nóż i sam weź nóż, a pokażę ci, co robi Turkmen z człowiekiem, który zarzuca mu kłamstwo!. - Górale przerazili się: ich przywódca znalazł się w bardzo niezręcznej sytuacji. - Nazwałeś kłamcą mnie i mojego chana? W ciszy, jaka zapanowała, Azadeh jęknęła i poruszyła się, co przyciągnęło uwagę wszystkich. Erikki chciał natychmiast do niej podejść, ale nóż przy jego gardle nie drgnął. Następny słaby jęk, który prawie pozbawił go rozumu; zobaczył, że Hakim niezręcznie przysunął się do siostry i położył dłoń na jej dłoni; to go trochę uspokoiło. Hakim czuł niepokój; wszystko go bolało i był bezbronny. Jego siostra potrzebowała lekarza. Ahmed bezradny, Erikki bezradny, jego życie w niebezpieczeństwie, a chanat w ruinie. Zebrał całą odwagę. Nie po to przechytrzyłem Abdollah-chana i Nadżud, i Ahmeda, żeby oddać zwycięstwo tym psom! Spojrzał twardo na szejka. - No cóż. Nazwałeś Ahmeda kłamcą. Tak czy nie? - rzucił oschle po turecku, aby wszyscy mogli zrozumieć. Ahmed pokochał go za jego odwagę. Wszystkie oczy zwróciły się na Bajazida. - Mężczyzna musi odpowiedzieć na takie pytanie. Czy nazywasz go kłamcą? - Nie - mruknął Bajazid. - Powiedział prawdę. Przyjmuję to jako prawdę. - In sza'a Allan - powiedział ktoś. 336 Palce na spustach rozluźniły się, ale niepokój nie opuścił sali. - Wedle woli Boga - rzekł Hakim, skrywając ulgę, jaką odczuł. Z każdą chwilą zyskiwał coraz więcej władzy. - Dalsza walka do niczego nie doprowadzi. A więc połowa okupu jest już wpłacona, a druga obiecana w chwili, gdy pilot będzie zwolniony... - Urwał, gdyż owładnęły nim mdłości, ale pokonał je, tym razem łatwiej niż poprzednio. - Pilot jest tu, cały i zdrowy; jest też jego maszyna. Zatem wypłacę resztę od razu! - Dojrzał chciwość i

160

poprzysiągł zemstę na nich wszystkich. - Ahmed, koło stołu, gdzieś tam, jest saszetka Nadżud. Ahmed przecisnął się bezceremonialnie pomiędzy góralami i zaczął szukać miękkiej, skórzanej sakiewki. Hakim pokazywał ją Azadeh przed atakiem. Wyjaśniał z zadowoleniem, że były to klejnoty rodzinne, które Nadżud ukradła, a przed odejściem oddała, wyrażając skruchę. - Cieszę się, że nie zmiękłeś, Hakimie, bardzo się cieszę - powiedziała wtedy 'Azadeh. Nigdy nie byłbyś bezpieczny, gdyby ona tu była. I tak już nigdy nie będę bezpieczny, pomyślał bez strachu, patrząc na Ahmeda. Cieszę się, że zostawiłem Ahmeda przy życiu, pomyślał, i cieszę się, że schowaliśmy się z Azadeh pod osłoną ścian w alkowie, na odgłos pierwszych strzałów. Gdybyśmy zostali tu, w pokoju... In sza'a Allah. Trzymał siostrę za nadgarstek; jej ciepło sprawiało mu przyjemność. Nadal oddychała regularnie. - Chwała Bogu - mruknął, a potem zwrócił uwagę na ludzi trzymających w szachu Erikkiego. - Wy - powiedział do nich władczo - puśćcie pilota! Zdziwiony brodacz spojrzał na Bajazida, który skinął głową. Erikki podbiegł natychmiast do Azadeh, podwinął sweter, by uzyskać szybszy dostęp do noża, który tkwił za paskiem, potem przyklęknął, przodem do szejka, wziął żonę za rękę, i osłonił rodzeństwo swym zwalistym ciałem. - Wasza Wysokość! 337 Ahmed wręczył Hakim-chanowi sakiewkę. Hakim otworzył ją powoli i wysypał kosztowności na rękę. Szmaragdy, diamenty i szafiry, naszyjniki, inkrustowane, złote bransolety, wisiorki. W sali dały się słyszeć westchnienia. Hakim uniósł naszyjnik z rubinów wartości od 10 do 15 milionów riali, udając, że nie dostrzega utkwionych w nim spojrzeń i niemal fizycznego zapachu pożądliwości, która przepełniała zebranych. Nagle odrzucił naszyjnik i wybrał wisiorek wart dwa-trzy razy tyle. - Proszę - powiedział po turecku. - Oto pełna zapłata. - Uniósł brylantowy wisiorek i podał go Bajazi-dowi, który wpatrywał się jak zahipnotyzowany w od-błyski ognia igrające na wielkim brylancie, a teraz ruszył do przodu, wyciągając rękę. Zanim dotarł, Hakim zamknął dłoń. - W obliczu Boga, czy przyjmujesz to jako pełną zapłatę? - Tak... tak, jako pełną zapłatę, w obliczu Boga - mruknął szejk. Nigdy nie myślał; że Bóg da mu tyle bogactwa; wystarczy na stada i karabiny, i granaty, i jedwabie, i ciepłe ubrania. Wyciągnął rękę. - Przysięgam w obliczu Boga. - I odejdziesz stąd natychmiast w pokoju? Bajazid z trudem oderwał myśli od bogactwa. - Musimy przede wszystkim dostać się do naszej wioski, agha. Potrzebujemy helikoptera i pilota. - Nie, na Boga. Okup jest za bezpieczny powrót śmigłowca i pilota. Za nic więcej. - Hakim otworzył dłoń, nie odrywając wzroku od Bajazida, który teraz widział już tylko kamień. - W obliczu Boga? Szejk i jego ludzie wpatrywali się w płynny ogień, płonący na pewnej jak skała dłoni. - Co... co mi przeszkodzi w zabraniu wszystkiego, wszystkiego - powiedział posępnie. Dlaczego nie miałbym cię zabić. Co mi przeszkodzi w zabiciu ciebie i podpaleniu pałacu, i wzięciu jej jako zakładniczki, żeby zmusić pilota, co? - Nic. Poza honorem. Czy Kurdowie nie mają honoru? - zapytał chrapliwym głosem Hakim. Myślał 338 o tym, jakie to ekscytujące: życie w nagrodę, a śmierć w razie niepowodzenia. - To jest więcej niż pełna zapłata.

161

- Ja... ja przyjmuję to w obliczu Boga jako pełną zapłatę za pilota i... i maszynę. - Bajazid oderwał wzrok od klejnotu. - Za pilota i maszynę. Ale za ciebie, ciebie i kobietę... - Po twarzy spływały mu strużki potu. Tak wiele tu bogactwa, krzyczał jego umysł, tak dużo, tak łatwo to zabrać, tak łatwo, ale honor, o, tak, honor. - Za ciebie i kobietę też należy się uczciwy okup. Na zewnątrz ktoś uruchomił silnik samochodu. Mężczyźni podbiegli do powybijanych okien. Widzieli, jak samochód przejeżdża pędem przez bramę i znika na drodze do miasta. - Prędko - ponaglił Bajazid Hakima - decyduj się. - Kobieta nie ma wartości - odparł Hakim; niepokoiło go to kłamstwo, ale obawiał się, że jeśli nie będzie się targować, przegra. Wybrał bransoletkę z rubinów i zaoferował ją. - Zgoda? - Dla ciebie ta kobieta może być bez wartości, ale nie dla pilota. Bransoletka i naszyjnik, ten, razem z bransoletką z zielonymi kamieniami. - W obliczu Boga, to za dużo - wybuchnął Hakim. - Już sama bransoletka to więcej niż dość. Jest warta .więcej niż pilot razem z helikopterem! - Synu przeklętego ojca! Ta, naszyjnik i ta druga, ta z zielonymi kamieniami! Targowali się w ten sposób coraz gniewniej. Wszyscy słuchali z uwagą, poza Erikkim, który nadal przebywał w swym prywatnym piekle; myślał tylko o Azadeh, o tym, gdzie jest lekarz, i o tym, jak mógłby pomóc jej i Hakimowi. Gładził jej włosy, a nerwy niemal mu pękały, gdy gniewne głosy dwóch mężczyzn miotały coraz więcej obelg. Potem Hakim doszedł do wniosku, że nadszedł właściwy moment, i uderzył w żałosny ton, co należało do przyjętej przez niego taktyki. - Jesteś zbyt dobrym negocjatorem, na Boga! Zrobisz ze mnie żebraka! Oto moja ostateczna oferta! - Położył na dywanie diamentową bransoletkę, mniejszy ze 339 szmaragdowych naszyjników i ciężką złotą bransoletę. - Dojdziemy do porozumienia? Cena była już całkiem wysoka: nie tyle, ile chciał Bajazid, ale dużo więcej, niż oczekiwał. - Tak - przystał i zgarnął swój łup. Przez salę przeszedł pomruk zadowolenia. - Czy przysięgasz na Boga, że nie będziesz nas ścigał? Ani atakował? - Tak, tak, na Boga. - Dobrze. Pilocie, potrzebuję cię, żebyś nas zawiózł do domu - powiedział szejk po angielsku. Zobaczył gniew w oczach Hakima i dodał pospiesznie: - Ja nie rozkazuję, tylko proszę, agha. - Wyciągnął w stronę Erikkiego złotą bransoletę. - Chcę cię wynająć, a to jest zapł... Urwał i odwrócił wzrok, gdy jeden z jego ludzi pilnujących patio zawołał: - Od miasta nadjeżdża samochód! Poczuł, że jeszcze bardziej się poci. - Pilocie, przysięgam na Boga, że cię nie skrzywdzę. - Nie mogę cię podrzucić - odparł Erikki. - Nie starczy benzyny. - Więc nie całą drogę, pół, tylko pół... - Nie starczy benzyny. - Więc zabierz nas i zostaw w górach, tylko kawałek. Proszę cię. Proszę, a nie rozkazuję powiedział Bajazid i dodał ze zdziwieniem: - Na proroka, traktowałem cię uczciwie i jego potraktowałem uczciwie, i... nie napastowałem jej. Proszę cię. Wszyscy słyszeli w jego głosie coś dziwnego, może groźbę, a może nie, ale Erikki wiedział doskonale, że delikatna bańka „honoru" albo zaklęcia „w obliczu Boga" pęknie, gdy padnie pierwszy strzał. Wiedział też, że to on musi spróbować odwrócić nieszczęście, które ściągnął atak przeprowadzony, gdy chan już nie żył, a okup został w połowie zapłacony. Azadeh leżała tu, Bóg wie, jak ciężko ranna, a Hakim omal nie zginął. Z kamienną twarzą dotknął jej ostatni raz, spojrzał na chana, skinął głową, trochę do swoich myśli. Wstał i wyszarpnął stena z rąk najbliższego górala. - Przyjmuję twoje słowo dane w obliczu Boga. Zabiję cię, jeśli je złamiesz. Wysadzę was na północ od miasta, w górach. Wszyscy do helikoptera. Powiedz im!

162

Bajazidowi nie podobało się, że ten ponury i mściwy potwór ma broń. Żaden z nas nie zapomniał, że to ja rzuciłem granat, który być może zabił hurysę, pomyślał. In sza'a Allah. Niezwłocznie nakazał odwrót. Górale usłuchali, zabierając ze sobą ciało poległego towarzysza. - Pilocie, wyjdziemy razem. Dziękuję, agha Ha-kim-chan, Bóg z tobą - powiedział i ruszył do drzwi, trzymając broń luźno, lecz w pogotowiu. - Idziemy! Erikki uniósł rękę, żegnając Hakima; żałował tego, że tak pochopnie wywołał te wydarzenia. - Przepraszam... - Bóg z tobą, Erikki. Wróć bezpiecznie - zawołał Hakim, a Fin poczuł się lepiej. - Ahmedzie, leć z nimi. On nie może jednocześnie prowadzić helikoptera i strzelać. Dopilnuj, żeby bezpiecznie wrócił. - Tak, pomyślał zimno, muszę jeszcze wyrównać z nim rachunki. Zaatakował mój pałac! - Tak, Wasza Wysokość. Dziękuję, pilocie. - Ah-med wziął od Erikkiego broń, sprawdził jej działanie, a potem uśmiechnął się krzywo do Bajazida. - Na Boga i proroka, niech jego imię będzie błogosławione, nie oszukaj tego człowieka. Grzecznie przepuścił Erikkiego przodem i ruszył za nim. Szejk wyszedł ostatni. U PODNÓŻA PAŁACOWEGO WZGÓRZA, 11:05. Policyjny samochód pędził krętą drogą w stronę bramy; inne samochody i ciężarówka pełna żołnierzy za nim. Haszemi Fazir i Armstrong siedzieli z tyłu w pierwszym wozie, który wpadł przez bramę na dziedziniec, gdzie stał już ambulans. Wysiedli i poszli za strażnikiem do Wielkiej Sali. Hakim-chan czekał na nich na swym honorowym miejscu, blady, ale dostojny, otoczony strażnikami. Ta część pałacu nie uległa zniszczeniu. 340 H 341 - Wasza Wysokość, chwała Bogu nie jest pan ranny. Właśnie dowiedzieliśmy się o napadzie. Czy mogę się przedstawić? Pułkownik Haszemi Fazir z Wywiadu Wewnętrznego, a to nadinspektor Armstrong, który pomaga nam od lat i jest ekspertem w pewnych dziedzinach, mogących pana zainteresować; poza tym zna farsi. Czy mógłby pan powiedzieć nam, co się stało? Obaj mężczyźni słuchali z uwagą, gdy Hakim-chan przedstawiał swą wersję wydarzeń. Znali już treść pogłosek o pewnych szczegółach zajścia. Zachowanie chana wywarło na nich duże wrażenie. Haszemi przybył dobrze przygotowany. Zanim poprzedniego dnia wieczorem wyjechał z Teheranu, uważnie przejrzał akta Hakima. Od wielu lat on i SAVAK obserwowali go w Choju. - Wiem, jak wiele zawdzięcza i komu, Robercie, komu wyświadczył przysługę i jaką, co lubi jeść i czytać, jak dobrze posługuje się bronią palną, fortepianem i nożem. Wiem o każdej kobiecie, którą miał w łóżku, i o każdym chłopcu. Armstrong roześmiał się. - A co z jego poglądami politycznymi? - Nie ma żadnych. Nie do wiary, ale to prawda. Jest Irańczykiem z Azerbejdżanu. Nie przystąpił jeszcze do żadnej grupy, nie stanął po niczyjej stronie, nic. Nie powiedział niczego, choć trochę buntowniczego, nawet przeciwko Abdollah-chanowi, a Choj był zawsze gniazdem szerszeni. - Religia? - Szyita, ale spokojny, sumienny, ortodoksyjny, ani za bardzo na prawo, ani na lewo. Od czasu wygnania, nie, wcześniej, od czasu gdy miał siedem lat i gdy po śmierci matki on i jego siostra wprowadzili się do pałacu, był piórkiem wzlatującym przy najlżejszym oddechu ojca; bał się i czekał na nieuchronne nieszczęście. Wedle woli Boga, ale to cud, że ten psi syn chan

163

zmarł, zanim zdążył skrzywdzić jego i jego siostrę. Dziwne! Jego życie wisiało na włosku, a teraz nagle ma do 342 dyspozycji ogromne bogactwa i ogromną władzę i ja się muszę z nim układać. - To powinno być łatwe, jeśli to, co powiedziałeś, jest prawdą. - Zawsze jesteś taki podejrzliwy! Czy na tym polega siła Anglików? - Po prostu wieloletnie doświadczenie starego gliniarza. Haszemi uśmiechnął się wtedy do siebie, a teraz zrobił to ponownie, skupiając uwagę na młodym człowieku, chanie wszystkich Gorgonów, który przed nim siedział. Studiował uważnie jego twarz; szukał w niej tajemnic, wskazówek. Gdzie są twoje tajemnice? Musisz mieć jakieś tajemnice! - Wasza Wysokość, jak dawno odleciał pilot? - zapytał Armstrong. Hakim spojrzał na zegarek. - Mniej więcej dwie i pół godziny temu. - Czy powiedział, ile ma paliwa? - Nie. Powiedział jedynie, że może ich podrzucić tylko kawałek. Haszemi i Robert Armstrong stali przed podestem, pokrytym bogatymi dywanami i poduszkami. Hakim-chan miał na sobie uroczysty strój z grubego brokatu, a na szyi sznur pereł z ogromnym brylantem, czterokrotnie większym od tego, którym okupił swoje życie. - Być może - powiedział ostrożnie Fazir - być może, Wasza Wysokość, pilot był w zmowie z Kurdami i już nie wróci. - Nie. Poza tym oni nie byli Kurdami, choć tak twierdzili. To po prostu bandyci, którzy porwali Erik-kiego i zmusili go, żeby poprowadził ich przeciwko chanowi, mojemu ojcu. Młody chan zmarszczył brwi, a potem powiedział twardo: - Abdollah, mój ojciec, nie powinien był zabić ich posłańca. Powinien wytargować niższy okup, zapłacić go, a potem pozabijać ich wszystkich za bezczelność. Haszemi zrozumiał. - Dopilnuję, żeby ich wytropiono. 343 - I odzyskano moją własność. - Oczywiście. Czy jest jeszcze coś, cokolwiek, co ja lub moja komórka moglibyśmy dla pana zrobić? - Obserwował uważnie młodego człowieka; zobaczył, albo wydawało się mu, że zobaczył, cień sardonicznego uśmiechu. To go zaalarmowało. W tym momencie otworzyły się drzwi i weszła Azadeh. Nigdy jej nie poznał, choć widział ją wielokrotnie. Ona powinna należeć do Irańczyka, pomyślał, a nie do jakiegoś cholernego cudzoziemca. Jak ona może znieść tego potwora? Nie zauważył, że Hakim przygląda mu się z taką uwagą, z jaką Hakimowi przygląda się Armstrong. Miała na sobie zachodnie ubranie: szarozielone, pasujące do jej zielonych oczu, pończochy i pantofle. Była blada, co nieco złagodziła makijażem. Szła powoli i jakby z trudem, ale uśmiechnęła się miło do brata. - Przepraszam, że przeszkadzam, Wasza Wysokość, ale lekarz prosił, żebym przypomniała ci o wypoczynku. On już wyjeżdża. Czy chcesz, żeby przedtem jeszcze cię zbadał? - Nie, nie, dziękuję. A ty dobrze się czujesz? - Och, tak - odparła z wymuszonym uśmiechem. - Lekarz mówi, że nic mi nie jest. - Czy mogę was sobie przedstawić? To jest pułkownik Haszemi Fazir i pan Armstrong, nadinspektor Armstrong, a to Jej Wysokość moja siostra Azadeh. Pozdrowili ją, a ona ich. - Nadinspektor Armstrong? - zapytała po angielsku, lekko unosząc brwi. - Nie przypominam sobie „nadinspektora", ale spotkaliśmy się już wcześniej, nieprawdaż?

164

- Tak, Wasza Wysokość. W zeszłym roku w Klubie Francuskim. Byłem z panem Talbotem z ambasady brytyjskiej i z przyjacielem pani męża z ambasady fińskiej, Christianem Tollonenem. To było chyba przyjęcie urodzinowe pani męża? - Ma pan świetną pamięć, nadinspektorze. Hakim-chan uśmiechnął się zagadkowo. - To cecha ludzi z MI6, Azadeh. 344 - Tylko byłych policjantów, Wasza Wysokość - rzucił lekko Armstrong. Jestem tylko konsultantem Wywiadu Wewnętrznego. - Zwrócił się do Azadeh: - Pułkownik Fazir i ja odczuliśmy wielką ulgę, gdy dowiedzieliśmy się, że ani pani, ani chan nie jesteście ranni. - Dziękuję - odparła. Nadal bolały ją uszy i głowa, odczuwała też bóle w plecach. Lekarz powiedział: „Musimy poczekać kilka dni, Wasza Wysokość, choć prześwietlimy was oboje, gdy tylko to będzie możliwe. Najlepiej pojedźcie do -Teheranu; tam mają lepszy sprzęt. Przy takim wybuchu... nigdy nic nie wiadomo, Wasza Wysokość, lepiej pojechać. Nie chciałbym ponosić odpowiedzialności..." Azadeh westchnęła. - Proszę wybaczyć, że przerwałam... Urwała nagle i zaczęła nasłuchiwać z lekko pochyloną głową. Inni też nasłuchiwali, ale to był tylko wiatr i odległy warkot samochodu. - Jeszcze nie - powiedział łagodnie Hakim. Spróbowała się uśmiechnąć i mruknęła: - Wedle woli Boga. Potem wyszła. Ciszę przerwał Haszemi. - My także powinniśmy już odejść, Wasza Wysokość - rzekł z szacunkiem, znów w farsi. To bardzo miło, że zgodził się pan dziś nas przyjąć. Być może moglibyśmy wrócić jutro? Zobaczył, że młody chan oderwał wzrok od drzwi i spojrzał na niego spod ciemnych brwi; przystojna, spokojna twarz, palce bawiące się ozdobnym sztyletem wiszącym u pasa. On musi być wykuty z lodu, pomyślał, czekając, aż chan pozwoli im odejść. Hakim-chan odprawił zamiast tego strażników, zostawił tylko jednego przy drzwiach, poza zasięgiem słuchu. Skinął na obu mężczyzn, żeby podeszli bliżej. - Mówmy teraz po angielsku. O co naprawdę chcieliście mnie zapytać? - powiedział ściszonym głosem. 345 Haszemi westchnął. Był pewien, że Hakim już wie, i bardziej niż pewien, że ma przed sobą albo poważnego przeciwnika, albo sprzymierzeńca. - Chodzi o dwie sprawy, Wasza Wysokość: pańskie wpływy w Azerbejdżanie mogą ogromnie nam pomóc w zwalczaniu wrogich, zbuntowanych przeciwko państwu elementów w Azerbejdżanie. - A druga? Usłyszał nutę niecierpliwości i to go rozbawiło. - Druga sprawa jest nieco delikatna. Dotyczy So-wieta, zwanego Petr Oleg Mzytryk, znajomego pańskiego ojca, który od kilku lat składał tu od czasu do czasu wizyty. Abdollahchan zaś odwiedzał go w daczy pod Tbilisi. Choć Mzytryk udawał przyjaciela Abdol-laha i Azerbejdżanu, jest w rzeczywistości wrogiem, wysokim oficerem KGB. - Na stu Sowietów w Azerbejdżanie przypada dziewięćdziesięciu ośmiu z KGB, a zatem wrogów. Pozostali dwaj są z GRU, zatem także wrogowie. Chan, mój ojciec, musiał rozmawiać z najróżniejszymi wrogami - znów cień sardonicznego uśmiechu, który nie umknął uwagi Haszemiego - i z najprzeróżniejszymi przyjaciółmi, a także ludźmi obojętnymi. A więc?

165

- Bardzo chcielibyśmy z nim porozmawiać. - Fazir czekał na jakąś reakcję, ale nie doczekał się i jego podziw dla młodego człowieka wzrósł. - Abdollah-chan, zanim zmarł, zgodził się nam pomóc. Usłyszeliśmy od niego, że ten człowiek zamierzał przekroczyć nielegalnie granicę w zeszłą sobotę, potem we wtorek, ale nie pojawił się ani razu. - Jak miał przekroczyć granicę? Haszemi powiedział mu. Nie był pewien, co wie Hakim-chan; wypowiadał się więc bardzo ostrożnie. - Uważamy, że ten człowiek może próbować się z panem skontaktować. Jeśli tak, czy mógłby pan nas o tym zawiadomić? Prywatnie. Hakim uznał, że nadszedł czas, aby usadzić tego wroga z Teheranu i jego brytyjskiego lokaja na właś346 ciwym miejscu. Synu przeklętego ojca, czyż myślisz, że jestem naiwny i nie wiem, o co chodzi? - W zamian za co? - zapytał bezceremonialnie. Fazir był równie szczery. - A czego pan chce? - Po pierwsze: wszyscy starsi oficerowie SAVAK-u i policji w Azerbejdżanie zostaną natychmiast zawieszeni do czasu ich zweryfikowania. Przeze mnie. Przyszłe nominacje muszą być zatwierdzane przeze mnie z góry. Haszemi poczerwieniał. Nawet Abdollah-chan nie miał nigdy takiego przywileju. - A po drugie? - zapytał sucho. Hakim-chan roześmiał się. - Dobrze, bardzo dobrze, agha. To drugie poczeka do jutra lub następnego dnia, a także trzecie i być może czwarte. Co do pierwszej sprawy: proszę przynieść mi jutro o dziesiątej szczegółowy wykaz czynności, które pomogą w zakończeniu walk w Azerbejdżanie. Proszę też o informację, jak pan, osobiście, jeśli ma pan takie uprawnienia, jak pan... - Zastanowił się i dodał: - Jak zapewni nam pan bezpieczeństwo przed wrogami zewnętrznymi i wewnętrznymi. - Zwrócił uwagę na Arm-stronga. Armstrong miał nadzieję, że targi będą trwały wiecznie. Z radością obserwował, jak nowy chan radzi sobie z tak twardym przeciwnikiem jak Haszemi. A niech to! Skoro ten mały skurczybyk działa z taką pewnością siebie w dwa dni po objęciu chanatu i w kilka godzin po tym, gdy jego królestwo omal się nie rozpadło, rząd Jej Królewskiej Mości powinien umieścić go na liście najniebezpieczniejszych. Powoli, powoli, catchee monkee! Zobaczył utkwione w siebie oczy. Z wysiłkiem zapanował nad twarzą i jęknął w myślach: teraz twoja kolej! - W jakich dziedzinach, które mogą mnie interesować, jest pan ekspertem? - No cóż, Wasza Wysokość, ja... byłem w Wydziale Specjalnym i znam się trochę na wywiadzie i... 347 kontrwywiadzie. Oczywiście, dobre informacje, prywatne informacje, mają zasadnicze znaczenie dla kogoś na pańskim stanowisku. Gdyby pan chciał, może mógłbym, wspólnie z pułkownikiem Fazirem, zaproponować panu sposoby ulepszenia takiej działalności. - To dobra myśl, panie Armstrong. Niech pan przedstawi mi swoje poglądy na piśmie jak najszybciej. - Z przyjemnością. - Armstrong zdecydował się postawić wszystko na jedną kartę. - Mzytryk mógłby od razu udzielić panu wielu cennych informacji, informacji „wewnętrznych" i „zewnętrznych", o których pan wspomniał, zwłaszcza gdyby agha Fazir mógł, eee, pogawędzić z nim na osobności. Jego słowa zawisły w powietrzu. Zobaczył, że Hasze-mi przestąpił nerwowo z nogi na nogę. Założyłbym się o własne życie, że wiesz więcej, niż dajesz po sobie poznać, Hakim, chłopcze. Postawiłbym też w zakład własne jaja, że nie spędziłeś tych lat jak jakieś cholerne „piórko"! Chryste, muszę zapalić!

166

Oczy chana przewiercały go na wylot. Chciałby zapalić papierosa i rzucić lekkim tonem: Jezu, przestań pieprzyć i albo się zesraj, albo odstaw nocnik... Potem wyobraził sobie chana wszystkich Gorgonów, kucającego w ubikacji, i musiał kaszlnąć, żeby ukryć wesołość. - Przepraszam - powiedział, starając się, żeby zabrzmiało to łagodnie. Hakim-chan zmarszczył brwi. - W jaki sposób miałbym dostęp do tych informacji? - zapytał, a obaj mężczyźni wiedzieli już, że połknął haczyk. - W taki, w jaki pan zechce, Wasza Wysokość - odparł Haszemi. - Wedle pana weli. Znów cisza. - Rozważę, co... Hakim-chan urwał i zaczął nasłuchiwać. Teraz wszyscy usłyszeli odgłos zbliżającego się śmigłowca. Obaj mężczyźni podeszli do wysokich okien. - Chwileczkę - powiedział Hakim. - Niech jeden z was pomoże mi, proszę. 348 Zdumieni, pomogli mu wstać. - Dziękuję - powiedział, przezwyciężając ból. - Już lepiej. To chyba kręgosłup. Musiał się trochę nadwerężyć od wybuchu. Wspomagany przez Haszemiego, pokuśtykał do jednego z okien wychodzących na dziedziniec. 212 schodził wolno do lądowania. Gdy się zbliżył, poznali Erikkiego i Ahmeda na siedzeniach w kokpicie. Ahmed na wpół leżał; widać było, że jest ranny. Otwory po pociskach w osłonie, wydarty kawał plastiku z bocznego okienka. Zaniepokoili się. Maszyna precyzyjnie usiadła na ziemi. Pilot wyłączył silniki. Zobaczyli krew na kołnierzu i rękawie białej koszuli Erikkiego. - Chryste... - mruknął Armstrong. - Pułkowniku - powiedział naglącym tonem Hakim-chan - niech pan sprawdzi, czy uda się jeszcze zatrzymać lekarza. Haszemi natychmiast pobiegł. Z miejsca, z którego patrzyli, widzieli schody frontowe. Otworzyły się ogromne drzwi; Azadeh wyszła utykając i zamarła bez ruchu; przy niej gromadziła się służba, strażnicy i niektórzy członkowie rodziny. Erikki otworzył drzwiczki i niezgrabnie wysiadł. Był zmęczony, lecz ruszył do niej pewnym krokiem. Wpadła w jego ramiona. W KOWISSIE, 12:10. Ibrahim Kijabi czekał niecierpliwie w zasadzce. Mułła Hosejn powinien zaraz wyjść z meczetu na zatłoczony plac. Kijabi siedział przy fontannie, naprzeciwko ogromnych drzwi. Trzymał na kolanach płócienną torbę maskującą automat z odwiedzionym kurkiem. Miał zaczerwienione ze zmęczenia oczy; po pięciusetsześćdziesięciokilometrowej podróży z Teheranu bolało go całe ciało. Zauważył w tłumie wysokiego Europejczyka, który szedł za mężczyzną z zieloną opaską. Miał na sobie ciemne ubranie, parkę i spiczastą czapkę. Kijabi patrzył, jak ci dwaj mijają meczet i znikają w alei, biegnącej koło świątyni. W pobliżu widać było wejście na bazar; ciemność, ciepło i bezpieczeństwo kusiły go do porzucenia zimnego posterunku. 350 - In sza'a Allah - mruknął z przyzwyczajenia; potem napomniał się niemrawo, żeby nie używać tego wyrażenia, owinął się ciaśniej paltem i oparł wygodniej o fontannę, służącą przechodniom, gdy nie było mrozu, jako źródło wody pitnej i do rytualnego obmywania rąk i twarzy przed udaniem się na modlitwę. - Jaki jest ten mułła Hosejn? - zapytał ulicznego handlarza, który nakładał mu chochlą porcję dymiącego choresztu z fasolą z kotła wiszącego nad płonącym węglem drzewnym. Był już ranek, gdy przybył do miasta, spóźniony o piętnaście godzin z powodu nie kończących się postojów. - Jaki on jest?

167

Stary, bezzębny mężczyzna wzruszył ramionami. - Mułła to mułła. Inny klient zaklął i powiedział: - Nie słuchaj go, cudzoziemcze! Mułła Hosejn jest prawdziwym przywódcą ludu, człowiekiem bożym, który nie ma niczego oprócz broni i amunicji, żeby zabijać nieprzyjaciół Boga! Inni klienci zawtórowali temu nie ogolonemu młodzieńcowi i opowiedzieli o przejęciu bazy lotniczej. - Nasz mułła jest prawdziwym sługą imama; na Boga, on poprowadzi nas do raju! Ibrahim z trudem powstrzymał gniewny okrzyk. Hosejn i wszyscy mułłowie zasługują na śmierć; opowiadają tym biednym ludziom takie bzdury. Raj? Piękne stroje, wino i czterdzieści wiecznych dziewic w jedwabnej pościeli? Nie myśleć o miłości, nie myśleć o Szahrazad. Jeszcze nie. Przesunął rękoma po karabinie, czując jego ukrytą siłę. Zmniejszyło to uczucie zmęczenia i głód, ale nie ogromną samotność. Szahrazad. Teraz już tylko postać ze snu. Tak lepiej, znacznie lepiej. Czekał na nią w kawiarni, gdy zagadnęła go Dżari. - W imię Boga, jej mąż wrócił. To, co nigdy się nie zaczęło, jest na zawsze skończone. 351 Potem zniknęła w tłumie. Od razu opuścił kawiarnię, poszedł po karabin, i wyruszył na piechotę na dworzec autobusowy. Teraz czekał. Wkrótce zostanie męczennikiem, mszcząc się w imieniu mas, walcząc ze ślepą tyranią. Już wkrótce. Wkrótce ciemność lub światło, niepamięć lub zrozumienie, samotnie lub z innymi: prorokami, imamami, diabłami, kim jeszcze? Zamknął oczy w ekstazie. Niedługo będę wiedział, co się dzieje po śmierci, Dokąd wtedy idziemy. Czy rozwiązujemy wreszcie wielką zagadkę: czy Mahomet był ostatnim prorokiem Boga, czy wariatem? Czy Koran mówi prawdę? Czy istnieje Bóg? W alejce koło meczetu mężczyzna z Zielonych Opasek prowadzący Starke'a zatrzymał się i wskazał nędzne zabudowanie. Starke przeszedł przez brudny rów i zapukał. Drzwi stanęły otworem. - Pokój z panem, ekscelencjo Hosejn! - powiedział w farsi. Był napięty i czujny. - Wysłał pan po mnie? - Salam, kapitanie. Tak, tak, wysłałem - odpowiedział Hosejn po angielsku i gestem zaprosił pilota do środka. Starke musiał się pochylić, żeby wejść do jedynego pomieszczenia chaty. Na brudnej podłodze, na posłaniu ze słomy spało dwoje dzieci. Młody chłopak, obejmujący dłońmi stary karabin, wlepił w niego wzrok. Pilot poznał chłopca, którego widział podczas walki pomiędzy ludźmi Hosejna i Zatakiego. Dobrze utrzymany kałasznikow stał oparty o ścianę. Na koślawym krześle przy zlewie siedziała stara kobieta w czarnym, brudnym czadorze. - To są moi synowie, a to moja żona - powiedział Hosejn. - Salam. - Starke ukrył zdziwienie; nie spodziewał się, że żona mułły jest taka stara. Potem przyjrzał się jej lepiej i zauważył, że starość nie była wynikiem przeżytych lat. - Wysłałem po pana z trzech powodów: po pierwsze, chciałem, żeby zobaczył pan, jak żyją mułło352 wie. Ubóstwo jest jedną z najważniejszych powinności mułły. - A także uczenie się, przywództwo i stanowienie praw. Wiem, agha, że jest pan w stu procentach szczery w swych poglądach. I sch,wytany w ich pułapkę, miał ochotę dodać; czuł wstręt do tego pomieszczenia i straszliwej, nie kończącej się nędzy, jaką symbolizował. Starke wiedział, że ta nędza nie jest

168

nieuchronna, lecz mimo to trwać będzie zawsze dla ludzi, którzy tu mieszkają, a także w niezliczonych innych domach, w religiach całego świata. Ale nie w mojej rodzinie, dzięki Bogu! Dzięki Bogu urodziłem się Teksańczykiem, dzięki Bogu ja wiem lepiej, a moje dzieci nie będą, nie będą, na Boga, żyły tak jak te biedne małe stworzonka. Z trudem powstrzymał się, żeby nie odpędzić od nich much. Pragnął skląć Hosejna za utrzymywanie tego, co nie musiało być utrzymane. - Wspomniałeś o trzech powodach, agha? - Drugim jest pytanie: dlaczego prawie wszyscy ludzie mają dzisiaj wyjechać? - Od dawna należy się im urlop, agha. W bazie nie ma zbyt wiele pracy, a więc termin jest odpowiedni. Starke denerwował się coraz bardziej. Rano, zanim został tu wezwany, przyszły już trzy teleksy i dwa wywołania radiowe z ich siedziby w Teheranie; w ostatnim Sijamaki, obecnie członek zarządu, domagał się informacji, gdzie są Pettikin, Nogger Lane i inni. Starke zbył go, mówiąc, że NcIver połączy się z nim przez radio, gdy tylko dotrze tu z premierem Kia. Zauważył zdziwienie Wazariego. Poprzedniego dnia pierwszy dowiedział się o wizycie Alego Kia. Charlie Pettikin, który zatrzymał się na krótko po drodze do Asz Szargaz, opowiedział, co się przydarzyło McIverowi, i podzielił się swymi obawami. - Jezu... - To było wszystko, na co mógł się zdobyć. Poprzedniego dnia nie wszystko układało się źle. John Hogg przywiózł tymczasowy terminarz Operacji, przygotowany przez Gavallana: hasła, godziny i koor353 dynaty kolejnych punktów tankowania po drugiej stronie zatoki. - Andy prosił, żeby ci powiedzieć, że wszystko przekazano też Scragowi w Lengeh i Rudiemu w Bandar Dejlamie i że wziął pod uwagę problemy wszystkich trzech baz - oznajmił Hogg. Dwa frachtowce 747 są zarezerwowane na piątek o świcie w Asz Szargaz. Andy mówi, że to nam daje masę czasu. Przywiozę wszystkie uaktualnienia, kiedy przylecę po chłopaków, Duke. Ostateczny sygnał rozpoczęcia akcji może być nadany w piątek o 7:00 albo w sobotę lub niedzielę o tej samej porze. Jeśli nie, akcji nie będzie. W pobliżu nie było żadnego ze szpiegów Esfan-diariego, więc Starke'owi udało się zapakować na pokład 125 skrzynię cennych części do 212. Ich szczęście na tym się nie skończyło: wszystkie osobiste wizy wyjazdowe były nadal ważne, zamelinowali na wybrzeżu dostatecznie dużo czterdziestogalonowych bębnów paliwa, a Tom Lochart przybył na czas do Zagrosu i okazało się, że można na niego liczyć. - Skąd ta zmiana, Tom? Myślałem, że jesteś zaciekłym wrogiem tego wszystkiego? - zapytał zdziwiony zachowaniem Locharta. Jego przyjaciel tylko wzruszył ramionami, a on już się więcej nie dopytywał. Niepokój Starke'a budziła sprawa techniki ucieczki ich 212. Właściwie nie mieli prawdziwego planu, tylko kilka wariantów. Z wysiłkiem skoncentrował się na rozmowie; pomieszczenie, w którym się znajdowali, wywoływało w nim uczucie klaustrofobii. - Mają zaległe urlopy - powtórzył. - Kiedy przybędą ich zmiennicy? - W sobotę. Zaplanowano to na sobotę. - Esfandiari mówi, że wysyłacie dużo części zamiennych. - Części zamienne trzeba od czasu do czasu sprawdzić i wymienić, agha. Hosejn przyjrzał się mu uważnie, a potem z namysłem skinął głową. 354 - Co spowodowało wypadek, w którym omal nie zginął Esfandiari? - Przesunięcie ładunku. To był trudny manewr. Chwila ciszy.

169

- Kim jest ten Kia, Ali Kia? Starke nie oczekiwał takich pytań; zastanawiał się, czy mułła znów go sprawdza i jak wiele wie. - Powiedziano mi, że jest ministrem w rządzie premiera Bazargana i przeprowadza inspekcję. - Potem dodał: - Powiedziano mi też, że był, czy jest, konsultantem naszej spółki, IHC, może nawet członkiem zarządu, ale ja nic o tym nie wiem. - Kiedy przybędzie? - Nie jestem pewien. Nasz dyrektor, czyli kapitan NcIver, otrzymał polecenie, by towarzyszyć ministrowi. - Polecenie? - Polecenie. Tak to zrozumiałem. - Dlaczego minister jest doradcą prywatnej spółki? - Chyba powinien pan jego zapytać, agha. - Tak, zgoda. - Hosejn rzucił twarde spojrzenie. - Imam przysięgał, że korupcja ustanie. Pójdziemy do bazy razem. - Podniósł kałasznikowa i zarzucił broń na ramię. - Salom powiedział do swojej rodziny. Starke i członek Zielonych Opasek ruszyli za Hosej-nem do bocznych drzwi meczetu. Tam mułła zdjął buty, wziął je do ręki i wszedł do środka. Starke i Zielona Opaska zrobili to samo, a Starke zdjął też czapkę. Przeszli przez korytarzyk i następne drzwi; znaleźli się w meczecie. Sala zwieńczona kopułą, pokryta dywanami, żadnych ozdób, oprócz dekoracyjnych kafelków, na których widniały cytaty z Koranu w sanskrycie. Pulpit z otwartym Koranem, obok nowoczesny magnetofon kasetowy i głośniki, splątane przewody i świecące blado żarówki, niczym nie osłonięte. Z głośników dochodził śpiewny głos mężczyzny, czytającego Koran. Ludzie modlili się, plotkowali, niektórzy spali. Ci, którzy dostrzegli Hosejna, uśmiechali się do niego, a on odwzajemniał uśmiechy, idąc do kolumnowej alkowy. 355 Tam zatrzymał się, położył na podłodze buty i karabin; odprawił gestem człowieka z Zielonych Opasek. - Kapitanie, czy myślał pan trochę o tym, o czym dyskutowaliśmy podczas przesłuchania? - O czym dokładnie, agha? - Starke poczuł się niepewnie. - O islamie, imamie, niech towarzyszy mu boży spokój, o porozmawianiu z nim? - Nie mógłbym z nim porozmawiać, nawet gdybym chciał. - Może mógłbym to załatwić. Gdyby zobaczył pan imama, posłuchał tego, co mówi, znalazłby pan boży spokój, którego pan szuka. I prawdę. Starke'a poruszyła oczywista szczerość mułły. - Gdybym miał szansę, na pewno... na pewno bym z niej skorzystał, gdybym mógł. Powiedział pan o trzech sprawach, agha? - To właśnie była ta trzecia. Islam. Zostanie muzułmaninem. To chwila, której nie można przegapić. Trzeba poddać się Bogu, uznać, że jest tylko jeden Bóg i że Mahomet jest Jego prorokiem. Przyjąć to i trafić na wieczność do raju. Ciemne oczy mułły spoglądały przenikliwie. Starke już dawniej uznał, że wywierają niemal hipnotyczny wpływ. - Ja... ja już mówiłem, agha, może to zrobię w chwili... w chwili wyznaczonej przez Boga. Oderwał wzrok od mułły i poczuł, że jego dominująca siła osłabła. - Jeśli mamy wracać, lepiej już chodźmy. Nie chcę się spóźnić i nie pożegnać naszych ludzi. Równie dobrze mógłby się nie odzywać. - Czyż imam nie jest najświętszym spośród ludzi, największym bojownikiem, najbardziej nieugiętym wrogiem ucisku? Jest, kapitanie. Otwórz swe oczy i duszę.

170

Starke zauważył, jaki nacisk mułła kładzie na swe słowa i jeszcze raz poczuł, że popełnia coś w rodzaju świętokradztwa. - Czekam cierpliwie. - Spojrzał w oczy, które zdawały się przewiercać go na wylot, przenikać ściany, 356 sięgać do nieskończoności. - Jeśli mamy iść, lepiej już ruszajmy - powiedział najłagodniej, jak umiał. Hosejn westchnął. Natchniony blask zniknął z jego oczu. W drzwiach włożył buty i poczekał, aż Starke zrobi to samo. Dołączyło do nich czterech ludzi z Zielonych Opasek. - Idziemy do bazy - poinformował go Hosejn. - Zaparkowałem samochód zaraz za placem - oznajmił Starke; czuł ogromną ulgę, wychodząc na dwór i uwalniając się od uroku Hosejna. - To furgonetka, możemy nią pojechać. - Dobrze. Gdzie ona jest? Starke wskazał kierunek ręką i ruszył, klucząc między straganami. Był niemal o głowę wyższy od otaczających go ludzi. Myślał intensywnie o słowach mułły, i próbując jednocześnie sklecić jakiś plan Operacji. - Cholera - mruknął, ogarnięty przeczuciem niebezpieczeństwa. Mam nadzieję, że Rudi zrezygnuje, a wtedy zrezygnuję i ja, niezależnie od tego, co zrobi Scrag. Odruchowo rozglądał się, jakby siedział w kokpicie helikoptera; dostrzegł jakieś zamieszanie przy fontannie. Dzięki swemu wzrostowi pierwszy zobaczył młodzieńca z karabinem i uciekających ludzi. Zatrzymał się z niedowierzaniem. Z boku nadchodził Hosejn. Nie mogło być jednak mowy o pomyłce: ogarnięty szałem bojowym człowiek pędził dokładnie na nich. Zabójca! - krzyk' nął Starke. Przestraszeni mężczyźni i kobiety uciekali, j prędko schodzili atakującemu z drogi; między młodzieńcem a jego celem wytworzyła się pustka. Zobaczył, że mężczyzna zatrzymuje się i mierzy dokładnie w niego. - Uwaga! Zanim jednak zdążył paść na ziemię albo schować się za straganem, zakręcił nim pierwszy pocisk i rzucił na najbliższego człowieka z Zielonych Opasek. Kolejne pociski, krzyk, potem ogłuszający huk innego karabinu. Strzelał Hosejn; miał bardzo szybki refleks. Od razu domyślił się, że kule przeznaczone były dla niego; wystarczyła chwila przerwy, wywołana trafieniem Starke'a. Jednym zręcznym ruchem zerwał karabin z ramienia, 357 wycelował i pociągnął za spust, podczas gdy jego myśli krzyczały: nie ma innego Boga... Ogień mułły był chłodno dokładny; kule przebiły Ibrahima Kijabiego, zabrały mu życie, wyrwały broń z martwych rąk i rzuciły ją na brudną ziemię. Hosejn przerwał ogień i stwierdził, że nadal stoi. To nie do wiary! Zabójca nie mógł chybić! Dlaczego nie zostałem męczennikiem i nie jestem w drodze do raju? Niepewnie rozejrzał się wokół; jedni pomagali rannym, inni zawodzili i przeklinali. Mężczyzna z Zielonych Opasek leżał martwy na ziemi, wokół wielu rannych przechodniów. Starke, rozłożony bezwładnie na ziemi, częściowo wystawał spod straganu. - Dzięku Bogu, ekscelencjo Hosejn, nie został pan ranny - zawołał mężczyzna z Zielonych Opasek. - Wedle woli Boga... Bóg jest wielki... - Hosejn podszedł do Starke'a i przyklęknął. Zobaczył krew sączącą się z lewego rękawa, twarz barwy kredy. - Gdzie cię trafił? - Ja... ja nie jestem pewien. To moje... moje ramię albo klatka piersiowa. - Gdy pocisk rzucił go na ziemię, nie czuł bólu, ale coś krzyczało w jego głowie: Jestem martwy, ten sukinsyn mnie zabił, nigdy nie zobaczę Manueli, nigdy nie będę w domu, nie zobaczę dzieci, jestem

171

martwy... Potem ogarnęła go przemożna chęć ucieczki, ucieczki przed własną śmiercią. Chciał wstać, lecz ból odebrał mu siły, a teraz Hosejn klęczał obok niego. - Pomogę panu - powiedział Hosejn, a potem rzucił do Zielonej Opaski: - Weź go pod drugie ramię. Krzyknął, gdy go odwrócili i spróbowali podnieść. - Czekajcie... na rany boskie... - Gdy spazm bólu przeminął, stwierdził, że nie może w ogóle ruszać lewą ręką, natomiast prawa jest sprawna. Obmacał okolice rany zdrową ręką, poruszył nogami. Tam nic nie bolało. Wydawało się, że poza lewą ręką i ramieniem oraz poza lekkim szumem w głowie nie odczuwa żadnych dolegliwości. Zacisnął zęby, rozpiął parkę i rozerwał koszulę. Krew sączyła się z otworu na środku ramienia, ale nie 358 tryskała; mógł bez bólu oddychać; ból nadszedł tylko wtedy, gdy wykonał nieostrożny ruch. - Chyba... chyba nie mam kuli w płucu... - Ech, ty, pilocie - rzucił ze śmiechem Zielona Opaska. - Patrz, z tyłu twojej kurtki też jest zakrwawiony otwór. Kula musiała przejść na wylot. - Przełożył przez otwór brudny palec, a Starke sklął go gwałtownie. - Przeklnij lepiej siebie samego, niewierny - powiedział mężczyzna. - Przeklnij siebie, a nie mnie. Może Bóg zlitował się i zwrócił ci życie, choć nie wiem, dlaczego miałby to robić... Wzruszył ramionami i wstał, spojrzał na martwego towarzysza, na rannych, znów wzruszył ramionami i podszedł do Ibrahima Kijabiego, który leżał na brudnej ziemi jak ciśnięta kupa gałganów. Zaczął przeszukiwać jego kieszenie. Tłum parł do przodu tak, że prawie ich podeptał. Hosejn wstał, uniósł ręce i krzyknął: - Bóg jest wielki, Bóg jest wielki! Cofnijcie się! Pomóżcie rannym! - Potem przyklęknął koło Starke'a. - Czyż nie ostrzegałem cię, że twój czas jest policzony? Tym razem Bóg cię zachował, żeby dać ci jeszcze jedną szansę. Starke jednak ledwie go słyszał. Znalazł chustkę i przyłożył ją do rany, próbując zatamować krew. Czuł spływający po plecach ciepły strumyczek. Mruczał i klął; nie bał się już, lecz wstydził tego, że chciał uciekać. - Po cholerę ten sukinsyn chciał mnie zabić? - mruknął. - Skurwysyn, cholerny czubek! - On chciał zabić mnie, nie ciebie. Starke wlepił w niego spojrzenie. - Fedain? Mudżaheddin? - Albo Tude. Co za różnica? Był wrogiem Boga i Bóg go zabił. Starke poczuł w piersiach kolejną falę bólu. Zmełł w ustach przekleństwo; nie znosił tego całego gadania o Bogu, nie chciał myśleć o Bogu, tylko o dzieciach i Manueli, o normalnym życiu i o wyniesieniu się stąd w cholerę. Rzygać mi się chce na widok tych wariatów 359 zabijających w imię kretyńskich poglądów na temat Boga. - Skurwysyny! - mruknął. Słowo to utonęło w hałasie. Rwało go w ramieniu, ból promieniował. Umocował chusteczkę najlepiej, jak mógł; mrucząc przekleństwa, zapiął parkę. Co mam teraz, do cholery, zrobić? Przeklęty zwariowany skurwysyn; jak mam, u diabła, latać? Zmienił ostrożnie pozycję. Ból wyrwał z niego kolejny jęk; zaklął, gdyż chciał zachować spokój. Hosejn oderwał się od swych marzeń. Dlaczego Bóg postanowił zostawić mnie przy życiu? Przecież powinienem już być męczennikiem? Dlaczego? Czy jestem przeklęty? A ten Amerykanin? Cała seria, a on żyje. Dlaczego on także został przy życiu? - Pojedziemy do twojej bazy. Czy może pan wstać? - Ja... jasne, za chwilę. - Starke przygotował się.

172

- Dobra, ostrożnie... och, słodki Jezu... - Wstał jednak. Chwiał się na nogach, ból przyprawiał go o mdłości. - Czy któryś z pańskich ludzi może prowadzić samochód? - Tak. - Hosejn zawołał do człowieka z Zielonych Opasek, klęczącego koło Kijabiego: Firuz, pospiesz się! - Mężczyzna posłusznie wstał. - W kieszeni miał tylko te monety, ekscelencjo. I to. Co to jest? Hosejn przyjrzał się dokumentowi. - Legitymacja studencka z uniwersytetu w Teheranie. - Zdjęcie ukazywało przystojnego młodzieńca, uśmiechającego się do obiektywu. Ibrahim Kijabi, trzeci rok, wydział inżynierii, urodzony 12 marca 1955 roku. Hosejn odwrócił legitymację. - Jest teherański adres. - Te śmierdzące uniwersytety - zauważył inny mężczyzna z zieloną opaską. - Siedlisko szatana i zachodniego zła. - Gdy imam, niech Bóg ma nad nim opiekę, otworzy je, mułłowie będą na miejscu. Wykorzenimy na zawsze wszystkie zachodnie, antyislamskie idee. Przekaż legitymację do komitetu, Firuz. Oni prześlą ją do Teheranu. Komitet teherański przesłucha jego rodzinę i przyjaciół i zajmie się nimi. - Hosejn spostrzegł, że Starke na niego patrzy. Tak, kapitanie? Starke widział fotografię. - Pomyślałem sobie, że za kilka dni skończyłby dwadzieścia cztery lata. Strata, prawda? - Bóg ukarał jego zło. On teraz płonie w piekle. NA PÓŁNOC OD KOWISSU, 16:10. 206 przelatywał nad wzgórzami Zagros; NcIver przy sterach, obok drzemał Kia. NcIver czuł się świetnie. Był radosny od chwili, gdy postanowił sam przywieźć Kia. Wspaniałe rozwiązanie, jedyne. Co z tego, że nie mam aktualnych badań? Jesteśmy na wojnie, musimy ryzykować, a ja jestem, do cholery, najlepszym pilotem firmy. Spojrzał z ukosa na Kia. Gdybyś nie był taką dupą wołową, uściskałbym cię za danie mi pretekstu. Uśmiechnął się i wcisnął przycisk nadawania. - Kowiss, tu Hotel Tango X na trzystu, kierunek 185 stopni, na pokładzie premier Ali Kia. - HTX, utrzymuj kierunek, zgłoś się przy zmianie strefy. Lot i tankowanie na lotnisku międzynarodowym w Isfahanie odbywały się bez problemów, poza tym, że w kilka minut po wylądowaniu maszynę otoczyli podekscytowani i pokrzykujący ludzie z Zielonych Opasek, mimo iż miał zezwolenie na lądowanie i uzupełnienie paliwa. - Niech pan zażąda przez radio, żeby natychmiast stawił się tu kierownik - rzucił kipiąc gniewem Kia. - Reprezentuję rząd. NcIver to zrobił. - Wieża mówi, że jeśli nie zatankujemy i nie odlecimy w ciągu godziny, komitet zatrzyma maszynę. - Po czym dodał, delektując się brzmieniem tych słów: - Mówią, że zagraniczne maszyny nie są mile widziane w Isfahanie ani też psy gończe zdominowanego przez cudzoziemców rządu Bazargana. 360 X 361 - Barbarzyńcy, wieśniacy, analfabeci - powiedział z niesmakiem Kia, ale dopiero wtedy, gdy znaleźli się już bezpiecznie w powietrzu. NcIver cieszył się, że mógł zatankować na lotnisku cywilnym i nie musiał korzystać z bazy wojskowej, w której uzupełniał paliwo Lochart. Widział teraz całą bazę lotniczą Kowissu. Na przeciwległym końcu lotniska, przy kompleksie zabudowań IHC, zobaczył 125 i poczuł skurcz serca. Powiedziałem przecież Starke'owi, żeby odlecieli wcześnie, pomyślał poirytowany.

173

- Kontrola IHC, HTX z Teheranu z premierem Kia na pokładzie. - Kontrola IHC. HTX, ląduj na stanowisku 2. Wiatr trzydzieści do trzydziestu pięciu węzłów z kierunku 135 stopni. NcIver zobaczył ludzi z Zielonych Opasek przy głównej bramie, kilku koło lądowiska z Esfandiarim i członkami personelu irańskiego. Nie opodal gromadziła się też grupa mechaników i pilotów. Komitet powitalny, pomyślał, poznając Johna Hogga, Lochar-ta, JeanLuca i Ayre'a. Starke'a nie było. A więc jestem nielegalny. Co oni mogą zrobić? Na razie jestem górą, ale jeśli wykryje to ICAA, mogą się stać całkiem dokuczliwi. Przygotował na wszelki wypadek przemówienie: „Przepraszam, ale pan premier Kia nakazał coś, co wymagało natychmiastowej decyzji. To się już, oczywiście, nie powtórzy". To by się w ogóle nie stało, gdyby nie Operacja Whirlwind. Pochylił się i potrząsnął Kia. - Lądujemy za kilka minut, agha. Kia przetarł oczy, spojrzał na zegarek, poprawił krawat, przyczesał włosy i ostrożnie poprawił astrachańską czapkę. Patrzył na ludzi na dole, na schludne hangary i wszystkie helikoptery ustawione porządnie w jednej linii: dwa 212, trzy 206, dwa alouette. Moje helikoptery, pomyślał z zadowoleniem. - Dlaczego lecieliśmy tak wolno? - zapytał cierpko Ali Kia. 362 - Jesteśmy punktualnie, panie ministrze. Lecieliśmy pod wiatr. NcIver skoncentrował się na lądowaniu; chciał, żeby wypadło bez zarzutu. Wypadło. Esfandiari otworzył drzwi od strony Kia. - Ekscelencjo premierze, nazywam się Kuram Esfandiari, jestem szefem IranOil na tym obszarze. Witamy w Kowissie, agha. Dyrektor Sijamaki telefonował, żeby się upewnić, czy jesteśmy przygotowani na pański przyjazd. Witamy! - Dziękuję. - Kia zwrócił się ostentacyjnie wprost do NcIvera: - Pilocie, proszę być gotowym do startu jutro o 9:00. Być może przed powrotem będę chciał obejrzeć niektóre miejsca wierceń razem z ekscelencją Esfandiarim. Proszę nie zapominać, muszę być w Teheranie, żeby spotkać się o 10:00 z premierem. Wstał i ruszył na inspekcję helikopterów. Ayre, Lochart i inni natychmiast pochylili się i przypadli do okienka NcIvera, który zlekceważył ich spojrzenia i rozpromienił się. - Cześć, jak leci? - Daj mi to, Mac, dokończę za ciebie wyłączanie - powiedział Ayre. - Mamy... - Dzięki, ale sam umiem to zrobić - zaprotestował energicznie NcIver. Potem rzucił do mikrofonu: - HTX wyłącza silniki. - Dostrzegł wyraz twarzy Locharta i westchnął. - Chodzi o to, że jestem w nieco kiepskim stanie, Tom? - Nie, nie, Mac - rzucił szybko Lochart. - Duke został postrzelony. - NcIver wysłuchał z przerażeniem opowieści Locharta. - Jest teraz w ambulatorium, Mac. Doktor Nutt mówi, że może płuco jest przestrzelone. - Jezu Chryste! Wsadź go do 125... - Nie da rady, Mac - przerwał mu Lochart. - Waż-niak wstrzymał start do końca inspekcji Kia. Wczoraj Duke próbował załatwić, żeby samolot odleciał, zanim tu będziesz, ale Ważniak to kawał sukinsyna. To jeszcze nie wszystko. Chyba Teheran nas namierzył. - Co takiego? 363 Lochart powiedział o teleksach i rozmowie radiowej. - Sijamaki zaalarmował Ważniaka. Odebrałem ostatnie wezwanie Sijamakiego, bo Duke poszedł do mułły. Był wściekły jak cholera. Powiedziałem mu to samo, co Duke, i zbyłem go tym, że zadzwonisz do niego, gdy tylko przylecisz, ale, Jezu, Mac, on wie, że ty i Charlie zabraliście rzeczy z mieszkania. - Ali Baba! Na pewno go na nas nasłali! McIverowi zakręciło się w głowie. Spojrzał na małą

174

złotą figurkę świętego Krzysztofa, którą zawieszał zawsze na kompasie. Prezent od Genny, pierwszy prezent, prezent wojenny. Dała mu go, gdy się poznali; on był wtedy w RAF-ie, a ona w WAAF-ie. „Żebyś się nie zgubił, chłopcze", powiedziała wtedy. „Nie masz najlepszego wyczucia kierunku". Teraz uśmiechnął się i pomyślał o niej z wdzięcznością. - Najpierw wpadnę do Duke'a. - Widział, jak Esfandiari i Kia idą wzdłuż rzędu helikopterów. - Tom, ty i Jean-Luc spróbujcie trochę pokiwać Kia, podliżcie się skurwysynowi i pozbawcie go jaj. Dołączę do was, gdy tylko będę mógł. - Natychmiast odeszli. - Freddy, szepnij wszystkim, żeby w chwili, gdy dostaniemy zezwolenie na start 125, weszli na pokład prędko i po cichu. Czy cały bagaż jest już załadowany? - Tak, ale co z Sijamakim? - Ja się zajmę tym typem, ty już idź. - NcIver ruszył prędko przed siebie. - Mac - zawołał do niego Johnny Hogg - powiem ci coś, gdy tylko... NcIver usłyszał w głosie Hogga coś, co osadziło go w miejscu. - O co chodzi, Johnny? - Pilna i prywatna wiadomość od Andy'ego: jeśli pogoda się pogorszy, może przełoży Operację na sobotę. A wiatr się zmienia: będzie teraz wiał z przodu, a nie w ogon. - Uważasz, że nie odróżniam południowego wschodu od północnego zachodu? 364 - Przepraszam. Andy powiedział też, że nie może jeszcze powiedzieć tak albo nie, jak ci obiecał. - Jasne. Poproś go, żeby powiedział to Charliemu. Co jeszcze? - Reszta może poczekać, nie powiedziałem innym. Doktor Nutt był w ambulatorium ze Starkiem. Starke leżał na łóżku polowym, rękę miał na temblaku, ramię grubo zabandażowane. - Cześć, Mac, miałeś dobry lot? - powiedział karcącym tonem. - Teraz ty nie zaczynaj! Cześć, doktorze! Duke, wywieziemy cię 125. - Nie. Jutro trzeba wiele załatwić. - Jutro ja zajmę się jutrem, a na razie lecisz 125, na Boga! - rzucił z irytacją NcIver. Ulga z powodu udanego lotu i tego, że widział Starke'a żywego, pozbawiła go samokontroli. - Nie zachowuj się jak Dick Martwe Oko w Alamo! - Jego nie było w pieprzonym Alamo - odgryzł się Starke. - I kim ty, do cholery, jesteś, żeby zachowywać się jak Chuck Yeager? - Jeśli się nie uspokoicie - odezwał się łagodnym tonem doktro Nutt - przepiszę dwie lewatywy. Obaj roześmieli się, a Starke syknął, czując ból. - Jezu, doktorku, niech mnie pan nie rozśmiesza... NcIver zaś powiedział: - Duke, Kia nalegał, żebym mu towarzyszył. Nie mogłem powiedzieć, żeby się wypchał, - Jasne. - Starke chrząknął. - Jak było? - Wspaniale. - Co z wiatrem? - Nie będzie chyba jutro zbyt sprzyjający - rzekł ostrożnie NcIver - ale może się zmienić równie szybko. - Jeśli utrzyma się taki, jaki jest, to znaczy trzydzieści węzłów i w twarz, nie przelecimy przez zatokę. Nie możemy zabrać tyle paliw... - Tak. Doktorze, co mu jest? - Trzeba jak najprędzej zrobić prześwietlenie. Strzaskana łopatka, naruszone ścięgno i uszkodzony mięsień, 365 rana czysta. Może być jakiś odłamek czy dwa w lewym płucu. Stracił kwartę krwi, ale tak w ogóle to miał cholerne szczęście.

175

- Czuję się dobrze, doktorze, i prawie jestem na chodzie. Jeden dzień nie zrobić różnicy. Mogę lecieć jutro. - Przykro mi, stary, ale jesteś w szoku. Postrzały dają taki efekt. Możesz teraz tego nie czuć, ale za jakąś godzinę masz to zagwarantowane. - Doktor Nutt cieszył się, że odlatuje dziś 125. Mam już tego dość, mówił sobie. Nie chcę już oglądać zdrowych, młodych ciał rozdartych kulami i okaleczonych, ale będę musiał jeszcze przez kilka dni. Trzeba będzie załatać paru innych, bo ta Operacja po prostu się nie uda, czuję to w kościach. - Przykro mi, ale stanowiłbyś zagrożenie dla każdej operacji, nawet bardzo małej. - Duke - powiedział NcIver - najlepiej będzie, jeśli od razu wyjedziesz. Tom, ty weźmiesz jeden; Jean-Luc nie musi zostawać. - A co ty zamierzasz robić? NcIver uśmiechnął się. - Ja? Ja będę pasażerem, a na razie jestem tylko bardzo cholernym, bardzo prywatnie cholernym pilotem Kia. W WIEŻY, 16:50. - Powtarzam, panie Sijamaki - mówił NcIver do mikrofonu - zwołano nadzwyczajną konferencję w Asz Szar... - A ja powtarzam pytanie: dlaczego nie zostałem poinformowany od razu? - Głos dochodzący z głośnika był ostry i natarczywy. McIverowi pobielały palce, którymi trzymał uchwyt mikrofonu. Przyglądali mu się uważnie człowiek z Zielonych Opasek i Wazari, którego twarz nosiła jeszcze ślady razów Zatakiego. - Powtarzam, agha Sijamaki - rzekł spokojnym głosem. - Kapitanowie Pettikin i Lane muszą się pilnie stawić na konferencję w Asz Szargaz. Nie było czasu, żeby pana poinformować. 366 - Jak to? Jestem przecież w Teheranie. Dlaczego w biurze nikt o tym nie wie? Gdzie są ich wizy wyjazdowe? Gdzie? NcIver udał, że jest trochę rozgoryczony. - Powiedziałem już panu, agha, że nie było czasu. Telefony w Teheranie nie działają. Załatwiłem ich wizy z komitetem lotniska. Rozmawiałem osobiście z mułłą. - Mężczyzna z Zielonych Opasek ziewnął. Nudził się, nie znał angielskiego. Hałaśliwie odchrząknął. - Teraz, jeśli wykona... - Ale pan i kapitan Pettikin zabraliście z mieszkania wartościowe przedmioty, czyż nie? - To tylko środek ostrożności. Nie chcemy kusić mudżaheddinów, fedainów i innych włamywaczy - rzucił lekkim tonem NcIver. Wiedział, że Wazari uważnie słucha i był pewien, że wieża bazy podsłuchuje rozmowę. - A teraz, niech pan wybaczy, ale premier Kia czeka na mnie! - Ach, premier Kia, ach tak! - Sijamaki trochę złagodniał. - O której... eee... o której wracacie jutro do Teheranu? - To zależy od wiatru... - NcIver zdrętwiał, gdyż omal się nie zdradził. Chyba dostaję kręćka, pomyślał. Z trudem zebrał myśli. - To zależy od premiera Kia, od wiatru i od tankowania. W każdym razie po południu. - Będę czekał, może nawet na lotnisku. Są czeki do podpisania i wiele spraw do omówienia. Proszę przekazać panu premierowi Kia moje najlepsze życzenia miłego pobytu w Kowissie. Salam. Połączenie urwało się. NcIver westchnął i opuścił mikrofon. - Sierżancie, skoro już tu jestem, chciałbym rozmawiać z Bandar Dejlamem i Lengeh. - Muszę zapytać tych z bazy - odparł Wazari. - Proszę zapytać. NcIver wyjrzał przez okno. Pogoda jeszcze bardziej się popsuła. Wiatr z południowego wschodu szarpał rękawem i wantami masztu radiowego. Na liczniku trzydzieści węzłów, w porywach trzydzieści pięć. Zbyt 367

176

dużo, pomyślał. Zbiornik na glinkę, który przebił dach, znajdował się kilka metrów dalej. NcIver widział Hogga i Jonesa, czekających cierpliwie w kokpicie 125; drzwi kabiny były zapraszająco otwarte. Przez inne okno zobaczył Kia i Esfandiariego, którzy zakończyli już przegląd i szli w kierunku biura, znajdującego się bezpośrednio pod wieżą. NcIver zobaczył, że obluźnił się łącznik anteny na głównym dachu, a potem zauważył, że przewód prawie się urwał. - Sierżancie, lepiej niech pan to poprawi; możecie stracić łączność. - Rety, jasne, dziękuję. Wazari wstał, lecz zatrzymał się, bo w głośniku zabrzmiały słowa: - Tu wieża Kowiss. Prośba o rozmowę z Bandar Dejlamem i Lengeh załatwiona pozytywnie. Potwierdził odbiór, zmienił częstotliwość i wywołał Bandar Dejlam. McIverowi szybciej zabiło serce; rozpoznał głos Rudiego. Wazari wręczył mu mikrofon, nie odrywając wzroku od anteny. - Kurwa mać - mruknął. Wziął narzędzia i wyszedł drzwiami prowadzącymi na dach. Nadal mógł słyszeć rozmowę. Zielona Opaska ziewnął i przyglądał się temu wszystkiemu ze znudzeniem. - Dzień dobry, kapitanie Lutz, tu NcIver. Będę nocował w Kowissie. - NcIver mówił rzeczowo, bardzo starannie dobierając słowa. - Muszę eskortować premiera Kia z Teheranu. Co słychać w Bandar Dejlamie? - Jesteśmy pięć na pięć, ale jeśli... - urwał. NcIver usłyszał szybki oddech; wiedział, co jego rozmówca chciał powiedzieć. - Jak długo... jak długo zostajesz, Mac? - zapytał Rudi. - Lecę jutro, według planu, jeśli pogoda wytrzyma - dodał ostrożnie. - Zrozumiałem, nie ma problemu. - Nie ma problemu. Wszystko zapowiada ciężki, ale szczęśliwy rok. Jak u ciebie? 368 Kolejna pauza. - Wszystko pięć na pięć. Wszystko zapowiada ciężki, ale szczęśliwy rok i niech żyje imam! - Całkiem słusznie. Wywołałem cię, bo Aberdeen żąda pilnie informacji o twojej „uaktualnionej kartotece". - Oznaczało to rozpoczęcie przygotowań do Operacji. - Gotowa? - Tak, tak, gotowa. Gdzie mam ją wysłać? - To oznaczało: czy nic się nie zmieniło i lecimy do Asz Szargaz. - Gavallan jest tam na inspekcji, więc wyślij mu ją. Ważne, żebyś się pospieszył. Słyszałem, że są dwa loty British Airways. Wyślij jutro tym do Asz Szargaz, dobra? - Zrozumiałem. Przez cały dzień pracowałem nad szczegółami. - Świetnie. Co z załogami? - Doskonale. Wyjechały, a zmiennicy będą tu w sobotę, najpóźniej w niedzielę. Wszystko przygotowane na ich przyjazd. Ja jadę przy następnej wymianie załóg. - Dobrze. Gdybyś mnie potrzebował, będę tutaj. Jaka pogoda u ciebie? Pauza. - Kiepska. Deszcze, wiatr z południowego wschodu. - Tutaj to samo, ale nie ma się czym przejmować. - Przy okazji: Sijamaki rozmawiał kilkakrotnie przez radio z Numirem, naszym kierownikiem z IranOil. - O czym? - zapytał NcIver. - Numir powiedział, że tylko sprawdzał bazę. - Dobrze - odparł ostrożnie NcIver. - Cieszę się, że interesuje się naszą działalnością. Wywołam cię jutro, rutynowo. Szczęśliwych lądowań. - Nawzajem, dzięki za kontakt.

177

NcIver wyłączył się, klnąc w duchu Sijamakiego. Co za cholerny sukinsyn! Wyjrzał przez drzwi. Wazari nadal klęczał przy podstawie masztu anteny, obok świetlika. Był całkowicie pochłonięty pracą, więc NcIver sam wywołał Lengeh. Scragger odezwał się szybko. 369 - Cześć, stary. Tak, słyszeliśmy, że wozisz szychę, Andy dzwonił z Asz Szargaz. Co jest grane? - Tylko rutyna, wszystko według planu. Aberdeen pyta o twoją „uaktualnioną kartotekę". Gotowa? - Gotowa, jak zawsze. Gdzie mam ją wysłać? - Najprościej do Asz Szargaz. Dasz radę jutro? - Muszę, chłopie, już o tym myślałem. Jaka u was pogoda? - Południowo-wschodni, trzydzieści do trzydziestu pięciu węzłów. Johnny mówi, że do jutra może zelżeć. A u was? - To samo. A przy okazji, jak się czuje Lulu? NcIver zaklął w duchu. Z powodu tej sprawy z Kia zapomniał o swym przyrzeczeniu; miał ocalić samochód, a zapomniał o tym. Po prostu zostawił go w jednym z hangarów, co miało przekonać personel, że następnego dnia wróci. - Świetnie - powiedział. - Jak twoje badania? - Doskonale, a twoje, stary? - Do zobaczenia Scrag. - NcIver skrzywił się i wyłączył nadawanie. Był już bardzo zmęczony. Przeciągnął się i wstał. Zauważył, że Zielona Opaska odszedł, a Wa-zari stoi w drzwiach z dziwnym wyrazem twarzy. - O co chodzi? - Ja... nic, kapitanie. - Zziębnięty młody człowiek zamknął drzwi; stwierdził z podnieceniem, że w wieży oprócz nich nikogo nie ma. - Gdzie jest człowiek z Zielonych Opasek? - Nie wiem. Wazari wyjrzał szybko na schody. Potem zwrócił się do NcIvera zniżając głos: - Co się dzieje, kapitanie? NcIvera opuściło zmęczenie. - Nie rozumiem? - Te wszystkie rozmowy z Sijamakim, teleksy, faceci wyjeżdżający z Teheranu bez wiz, ci wszyscy faceci, którzy stąd wyjeżdżają, wywożą części zamienne... - Wskazał kciukiem świetlik. - Niespodziewanie przyjeżdża premier. 370 - Ludzie jadą na urlop, części było za dużo. Dziękuję za pomoc. NcIver chciał wyjść, ale Wazari stanął mu na drodze. - Coś tu nie gra! Nie może pan powiedzieć mi... - Urwał, słysząc odgłos kroków na schodach. - Proszę posłuchać, kapitanie - szepnął nagląco - jestem po waszej stronie, zawarłem układ z kapitanem Ayre'em, on miał mi pomóc... Zielona Opaska wszedł do pokoju i powiedział coś w farsi do Wazariego. Wazari ze zdumieniem otworzył szerzej oczy. - Co on powiedział? - zapytał NcIver. - Esfandiari prosi pana na dół. Wazari uśmiechnął się sardonicznie; wyszedł z powrotem na dach, przykucnął przy antenie i zaczął przy niej dłubać. W BIURZE ESFANDIAREEGO, 17:40. Tom Lochart nie mógł opanować złości. NcIver też. - Ale nasze wizy wyjazdowe są ważne i mamy zezwolenie na wysłanie personelu już dziś, od razu! - Za zgodą premiera Kia zezwolenia są wstrzymane do chwili przybycia zmienników - uciął krótko Esfandiari. Siedział za biurkiem, Kia obok niego. Lochart i NcIver stali. Na biurku

178

piętrzył się stos zezwoleń i paszportów. Słońce chyliło się ku zachodowi. - Agha Sijamaki też wyraził zgodę. - Słusznie. - Kia bawiło pokrzyżowanie cudzoziemcom planów. Cholerni cudzoziemcy. - Nie ma powodów do pośpiechu, kapitanie; lepiej załatwiać wszystko po kolei, o wiele lepiej. - Ten lot jest właśnie „po kolei", panie premierze Kia - wycedził przez zęby NcIver. - Mamy zezwolenia. Nalegam, żeby samolot odleciał zgodnie z rozkładem! - Jesteśmy w Iranie, a nie w Anglii - zadrwił Esfandiari. - A nawet tam, wątpię, czy mógłby się pan tego domagać. - Był z siebie bardzo zadowolony. Ministrowi Kia bardzo podobał się piszkesz - dochód z przyszłego 371 szybu naftowego; natychmiast oferował mu miejsce w zarządzie IHC. Potem, ku jego rozbawieniu, Kia powiedział, że za zezwolenia na wyjazd też trzeba będzie płacić. Niech się cudzoziemcy trochę pomęczą, dodał. Do soboty zmiękną i sami będą chcieli panu zapłacić, powiedzmy trzysta dolarów w gotówce za głowę. - Jak już powiedział pan premier wyrecytował z ważną miną - powinniśmy zachować porządek. Przepraszam, ale jestem bardzo zajęty... Drzwi otworzyły się i do małego biura wszedł Starke; lewa ręka na temblaku, prawa groźnie zaciśnięta. - Co się, do cholery, z tobą dzieje, Esfandiari? Nie możesz unieważnić zezwoleń! - Na Boga, Duke, nie powinieneś tu przychodzić! - krzyknął NcIver. - Zezwolenia są zawieszone, a nie unieważnione. Zawieszone! - Esfandiari wykrzywił twarz. - I ile razy mam wam powtarzać, że dobrze wychowani ludzie pukają? Pukają! To nie pańskie biuro, lecz moje, i to nie pan kieruje bazą, lecz ja! Mamy tu właśnie naradę z panem premierem Kia, a wy wszyscy przeszkadzacie! Teraz wynocha, wszyscy! - Zwrócił się do Kia, jakby byli sami, i powiedział w farsi: - Panie premierze, przepraszam za to wszystko. Widzi pan, z kim muszę tu pracować. Usilnie radzę znacjonalizować wszystkie zagraniczne helikoptery i zatrudnić naszych pil... Starke zacisnął mocniej pięść. - Posłuchaj, ty skurwysynu... - Wynocha! Esfandiari sięgnął do szuflady, w której trzymał pistolet, ale go nie wyciągnął. Do pokoju wszedł mułła Hosejn ze swoimi Zielonymi Opaskami. Nagle zapadła cisza. - W imię Boga, co tu się dzieje? - powiedział Hosejn po angielsku, patrząc chłodno na Esfandiariego i Kia. Esfandiari natychmiast wstał i zaczął coś wyjaśniać w farsi. Przerwał mu Starke. Już wkrótce obaj mężczyźni zaczęli się przekrzykiwać. Hosejn niecierpliwie uniósł rękę. - Najpierw pan, agha Esfandiari. Proszę 372 mówić w farsi, żeby mój komitet mógł zrozumieć. - Słuchał spokojnie długiej przemowy. Czterej ludzie z zielonymi opaskami tłoczyli się w drzwiach. Potem skinął na Starke'a. Kapitanie? Starke mówił krótko i szorstko. Hosejn zwrócił się do Kia: - Teraz pan, ekscelencjo premierze. Czy mógłbym zobaczyć pańskie upoważnienie do uchylenia decyzji władz Kowissu i unieważnienia zezwoleń? - Uchylenia, ekscelencjo mułło? To nie ja - rzucił lekko Kia. - Jestem tylko sługą imama, niech Bóg go strzeże, mianowanego przez niego osobiście premiera i rządu. - Ekscelencja Esfandiari powiedział, że zatwierdził pan zawieszenie wiz? - Zgodziłem się z nim tylko, że wymiana zagranicznego personelu powinna przebiegać w sposób uporządkowany.

179

Hosejn spojrzał na biurko. - To są zezwolenia i paszporty? Esfandiariemu zaschło w ustach. - Tak, ekscelencjo. Hosejn zgarnął dokumenty i podał je Starke'owi. - Samolot wystartuje od razu. - Dziękuję, ekscelencjo - powiedział Starke, który już ledwie trzymał się na nogach. - Pomogę ci. - NcIver wziął od niego paszporty. - Dziękuję, agha - powiedział do Hosejna, radując się zwycięstwem. Oczy Hosejna pozostały tak zimne i Jwarde, jak zawsze. - Imam powiedział: „Jeśli cudzoziemcy chcą wyjechać, niech wyjeżdżają, nie potrzebujemy ich". - No... tak, dziękuję - odparł NcIver, który nie czuł się dobrze w towarzystwie tego człowieka. Wyszedł, a Lochart za nim. - Obawiam się, że ja też muszę pójść do samolotu, ekscelencjo. - Powtórzył słowa doktora Nutta i dodał po angielsku: - Nie chcę wyjeżdżać, ale cóż, In sza'a Allah. 373 Hosejn obojętnie skinął głową. - Nie potrzebujesz wizy wyjazdowej. Idź na pokład. Wyjaśnię to komitetowi. Pójdę obejrzeć start samolotu. Wyszedł i ruszył w kierunku wieży, żeby poinformować pułkownika Czangiza o swojej decyzji. Wszyscy weszli błyskawicznie do samolotu. Starke dowlókł się ostatni na dygoczących nogach. Doktor Nutt dał mu tyle środków znieczulających, że mimo wszystko zdołał wejść. - Dziękuję, ekscelencjo - stojąc przy schodkach, przekrzykiwał ryk silników. Nie wiedział dlaczego, ale lubił tego człowieka. - Niech towarzyszy panu boży spokój. Nad Hosejnem zawisł dziwny całun. - Korupcja, kłamstwa i oszukiwanie są sprzeczne z prawami Boga, prawda? - Tak, tak. Starke dostrzegł wahanie mułły. Potem chwila przeminęła. - Niech towarzyszy panu boży spokój, kapitanie. Hosejn odwrócił się i odszedł. Wiatr nieco się wzmógł. Starke ruszył po schodach, pomagając sobie zdrową ręką. Chciał być wysoki, wyprostowany. U szczytu schodów chwycił poręcz i odwrócił się, czując łomot w skroniach i ból w piersi. Tak dużo tu zostaje, tak dużo. Nie tylko helikoptery i inne przedmioty. Coś znacznie ważniejszego. Cholera, powinienem zostać, a nie wyjeżdżać. Niemrawo pomachał na pożegnanie tym, którzy zostawali, boleśnie świadom tego, że czuje ulgę, iż nie jest jednym z nich. W biurze Esfandiari i Kia patrzyli na kołujący 125. Niech Bóg ich przeklnie za to wtrącanie się, myślał Esfandiari. Potem opanował gniew i zaczął myśleć o uczcie organizowanej przez wybranych przyjaciół, którzy pragnęli poznać Kia, jego przyjaciela i kolegę z zarządu. Po uczcie występy tancerek, potem tymczasowe małżeństwa... Otworzyły się drzwi. Ze zdumieniem spojrzał pa kipiącego wściekłością Hosejna, za którym weszli ludzie z Zielonych Opasek. Esfandiari wstał. - Tak, ekscelencjo? Co mogę... Urwał, gdyż jeden z mężczyzn odepchnął go brutalnie, żeby zrobić za biurkiem miejsce dla Hosejna. Kia zamarł w miejscu, w którym siedział. - Imam, niech towarzyszy mu boski spokój, nakazał komitetom wymieść korupcję, gdzie tylko się ona pojawia. To jest komitet bazy lotniczej Kowissu. Jesteście obaj oskarżeni o korupcję - powiedział Hosejn.

180

Kia i Esfandiari zbledli i jednocześnie zaczęli mówić. Zapewniali, że to śmieszne i że zostali fałszywie pomówieni. Hosejn wskazał złoty zegarek na nadgarstku Esfandiariego. - Kiedy to kupiłeś i czym zapłaciłeś? - Z... z moich oszczędności i... - Kłamstwo. To piszkesz. Komitet wie. A co z twoim planem okradzenia państwa poprzez zaoferowanie wysokiemu urzędnikowi dochodów z szybu naftowego w zamian za przychylność? - To śmieszne, ekscelencjo, to oszczerstwo! - krzyknął przerażony Esfandiari. Hosejn spojrzał na Kia, którego twarz przybrała barwę popiołu. - Jakiemu urzędnikowi, ekscelencjo? - zapytał Kia, starając sie zachować spokój. Był pewien, że to jego wrogowie zastawili pułapkę, korzystając z tego, że tu nie sięgały jego wpływy. Sijamaki! To na pewno Sijamaki! Hosejn skinął na jednego z mężczyzn, a ten wyszedł i przyprowadził operatora radiowego Wazariego. - Powtórz im, w obliczu Boga, to, co powiedziałeś mnie - polecił. - Jak już mówiłem, byłem na dachu, ekscelencjo - wyjaśnił nerwowo Wazari. - Sprawdzałem antenę i usłyszałem przez świetlik, co mówią. Słyszałem, jak on składał ofertę. - Wskazał palcem Esfandiariego, ciesząc się zemstą. Gdyby nie Esfandiari, nigdy nie wpadłbym w oko temu wariatowi Zatakiemu, nie zostałbym pobi374 i. 375 ty, prawie zabity. - Rozmawiali po angielsku, a on powiedział, że może załatwić dochód z nowych wierceń, że może ich nie rejestrować i przekazywać dochód jemu... Esfandiari był przerażony. Starannie wysłał na wszelki wypadek cały personel irański z biura i do tego zachował ostrożność mówiąc po angielsku. To już koniec. Słyszał, jak Wazari skończył mówić, a zaczął Kia: cicho, spokojnie i rzeczowo. Powiedział, że chciał po prostu złapać tego człowieka na haczyk. - Właśnie po to mnie tu przysłano, ekscelencjo. Rząd imama, niech Bóg go strzeże, wysłał mnie tu w tym celu: wykorzenić korupcję wszędzie, gdzie istnieje. Gratuluję panu operatywności. Za pańskim pozwoleniem, gdy tylko dotrę do Teheranu, osobiście zarekomenduję pana Komitetowi Rewolucyjnemu i oczywiście premierowi. Hosejn spojrzał na Zielone Opaski. - Czy Esfandiari jest winny, czy niewinny? - Winny, ekscelencjo. - A czy ten człowiek, Kia, jest winny, czy niewinny? - Winny! - wrzasnął Esfandiari, zanim zdążyli odpowiedzieć. Jeden z mężczyzn wzruszył ramionami. - Wszyscy teherańczycy to kłamcy. Winny. Skinęli głowami i zawtórowali mu. - Mułłowie i ajatollahowie z Teheranu nie są kłamcami, ekscelencje - powiedział grzecznie Kia. - Komitet Rewolucyjny też nie jest ani imam, niech Bóg go strzeże, a jego również można nazwać teherańczykiem, gdyż teraz tam mieszka. Ja też po prostu tam mieszkam, choć urodziłem się w świętym Komie, ekscelencje - dodał, błogosławiąc ten fakt po raz pierwszy w życiu. Ciszę przerwał jeden z mężczyzn. - To, co powiedział, jest prawdą, tak, ekscelencjo? - Podrapał się w głowę. - To o wszystkich teherańczykach? - To, że nie wszyscy teherańczycy są kłamcami?

181

- Tak, to prawda. - Hosejn spojrzał na Kia. On także 376 stracił pewność siebie. - W imieniu Boga, jesteś winny czy nie? - Oczywiście, że nie, ekscelencjo. W imieniu Boga! - Oczy Kia spoglądały niewinnie. Głupcze, wydaje ci się, że mnie na to złapiesz? Taghija daje mi prawo obrony, skoro uważam, że mojemu życiu grozi niebezpieczeństwo ze strony fałszywego mułły! - Jak możesz wyjaśnić to, że jesteś ministrem, a jednocześnie członkiem zarządu spółki helikopterowej? - Minister... - Kia urwał, gdyż Esfandiari zaczął łkać i wykrzykiwać dalsze oskarżenia. Przepraszam, ekscelencje, wedle woli Boga, ale ten hałas... Trudno jest mówić, trzeba krzyczeć. - Wyprowadzić go! - Mężczyźni wywlekli Esfan-diariego na zewnątrz. - No i? - Minister lotnictwa cywilnego poprosił mnie, żebym wstąpił do zarządu IHC jako przedstawiciel rządu - powiedział Kia, naginając prawdę do własnych celów, zachowywał się tak, jakby niechętnie zdradzał tajemnicę państwową. Pewnym siebie głosem dodawał inne przekręcone fakty. - Nie jesteśmy pewni lojalności członków zarządu. Mogę też powiedzieć prywatnie, ekscelencjo, że za kilka dni wszystkie zagraniczne spółki lotnicze zostaną znacjonalizowane... - Mówił poufnym tonem, modulując głos tak, aby uzyskać jak najlepszy efekt. Gdy uznał, że nadszedł właściwy moment, urwał i westchnął. - W obliczu Boga, jestem tak nie skorumpowany, jak pan, ekscelencjo, a choć nie mam pańskiego wielkiego powołania, ja także poświęciłem życie służbie ludowi. - Niech Bóg pana strzeże, ekscelencjo - krzyknął jeden z mężczyzn, a inni mu zawtórowali. Nawet Hosejn pozbył się wielu wątpliwości. Chciał zadać jeszcze kilka pytań, ale w tym momencie usłyszał z oddali głos muezzina, wzywającego do wieczornej modlitwy. Złajał się za to, że oderwał na chwilę myśli od Boga. - Idź z Bogiem, ekscelencjo - powiedział, zamykając rozprawę trybunału. Wstał. 377 - Dziękuję, ekscelencjo, niech Bóg zachowa ciebie i wszystkich mułłów, aby uratowali nas i nasz wielki naród islamski od zakusów szatana! Hosejn prowadził, gdy wychodzili na zewnątrz. Idąc jego śladem, dokonali rytualnych ablucji, zwrócili się do Mekki i modlili - Kia, Zielone Opaski, personel biura, robotnicy, pracownicy kuchni - wszyscy zadowoleni, gdyż mogli jeszcze raz okazać publicznie swą wierność Bogu i Jego prorokowi. Tylko Esfandiari gorzko łkał, wypowiadając zdawkowo słowa modlitwy. Potem Kia wrócił do biura. W ciszy i spokoju usiadł za biurkiem i pozwolił sobie na westchnienie i ciche gratulacje pod własnym adresem. Jak ten psi syn Esfandiari śmiał mnie oskarżyć? Mnie, wicepremiera Kia! Niech Bóg obróci w popiół jego i wszystkich wrogów państwa. Usłyszał salwę. Spokojnie wyjął papierosa i zapalił. Im prędzej wyjadę z tej kupy gnoju, tym lepiej, pomyślał. W budynek uderzył szkwał. Szyby pokryły się kroplami deszczu. LENGEH, 18:50. Zachód słońca nie wróżył pogody. Ciężkie, czarne chmury przesłaniały niemal całe niebo. - Jutro pokryją do końca, Scrag - powiedział amerykański pilot, Ed Vossi. Jego czarne kręcone włosy szarpał wiatr wiejący znad cieśniny Ormuz i dalej, znad zatoki, w kierunku Abadanu. - Cholerny wiatr! - Damy sobie radę, chłopie. Ale Rudi, Duke i inni? Jeśli wiatr się utrzyma albo co gorsza, będzie jeszcze silniejszy, popłyną jak gówno strumieniem bez wiosła. - Cholerny wiatr! Dlaczego postanowił właśnie dziś zmienić kierunek? To prawie tak, jakby bogowie z nas zadrwili. - Mężczyźni stali na małym przylądku, z którego rozpościerał się

182

widok na zatokę. Woda była szara, a poza cieśniną pojawiały się białe grzywy. Stali tyłem do bazy i lotniska, nadal mokrego po porannym deszczu. Poniżej, z prawej strony, widniała plaża i tratwa 379 kąpielowa. Od dnia spotkania z rekinem nikt nie odważył się tam pływać; wszyscy trzymali się blisko brzegu, na płyciznach, obawiając się tego, co mogło się kryć pod powierzchnią wody. Vossi mruknął: - Będę cholernie zadowolony, kiedy to wszystko już się skończy. Scragger skinął obojętnie głową; jego myśli zaprzątała pogoda. Próbował przewidzieć, jaka będzie za dwanaście godzin. Nie było to łatwe o tej porze roku, gdyż łagodna zazwyczaj zatoka mogła się nagle rozszaleć. Przez 363 albo 364 dni przeważały wiatry z północnego zachodu. Dziś nie. W bazie panowała cisza. Zostali już tylko Vossi, Neuchtreiter i dwaj mechanicy. Wszyscy inni piloci, mechanicy i brytyjski kierownik biura wyjechali dwa dni wcześniej, we wtorek, gdy Scragger wracał z Kasigim z Bandar Dejlamu. Willi przerzucił ich do Asz Szargaz drogą morską. - Nie mieliśmy kłopotów, Scrag - powiedział z zadowoleniem Willi, gdy Scragger wylądował. - Twój plan zadziałał. Wysłanie ich łodzią było sprytne, lepsze niż helikopterem. I tańsze. Faceci z komitetu tylko wzruszyli ramionami i zajęli jeden z kontenerów. - Teraz śpią w bazie? - Niektórzy, Scrag. Trzech czy czterech. Załatwiłem, żeby dostawali całe masy ryżu i choresztu. Nie są złą grupą. Mas'ud też próbuje zachowywać się sensownie. - Mas'ud był irańskim kierownikiem z ramienia IranOil. - Dlaczego zostałeś, Willi? Wiem, co myślisz o tym skoku. Powiedziałem, że możesz popłynąć łodzią, że nie jesteś potrzebny. - Jasne, Scrag, ale potrzebujesz odpowiedniego pilota, żeby z tobą poleciał. Sam mógłbyś się zgubić. Poczciwy stary Willi, pomyślał Scragger. Cieszę się, że został. I jest mi przykro. Od wtorkowego powrotu z Bandar Dejlamu Scragger był bardzo niespokojny. Nie wiedział dokładnie dlaczego; czuł tylko, że elementy, nad którymi nie panował, mogą popsuć cały plan. Ból w dole brzucha 380 zelżał, ale od czasu do czasu w moczu pojawiała się krew. To, że nie uprzedził Kasigiego o Operacji, jeszcze bardziej pogarszało jego samopoczucie. Cholera, myślał, nie mogłem przecież tak ryzykować powodzenia całej akcji. Zrobiłem, co mogłem, mówiąc Kasigiemu, żeby zwrócił się do Gavallana. Poprzedniego dnia, w środę, Vossi przerzucił Kasigiego przez zatokę. Scragger dał Vossiemu prywatny list do Gavallana, w którym wyjaśnił, co się wydarzyło w Bandar Dejlamie, i przedstawił swój dylemat w sprawie Kasigiego. Decyzję pozostawił Gavallanowi. Opisał też szczegółowo spotkanie z de Plesseyem, który przewidywał ponuro kolejną falę kłopotów w kompleksie Siri. Uszkodzenia na Siri są poważniejsze, niż wydawało się na początku; nie sądzę, żeby urządzenia mogły przepompowywać ropę już w tym miesiącu. Może się zdarzyć, iż Kasigi nie dostanie jej na czas; zamówił trzy tankowce, które mają przypłynąć do Siri w ciągu najbliższych trzech tygodni, zgodnie z transakcją, jaką ubił z Plesseyem. Oczywiście, nie powiedziałem Georges'owi o niczym. Zrób dla Kasigiego, co możesz. Do zobaczenia wkrótce. Scrag. Rano, podczas rutynowej rozmowy radiowej z Asz Szargaz, Gavallan powiedział tylko, że otrzymał sprawozdanie i że jest z niego zadowolony. Na temat innych spraw nie wypowiadał się jasno.

183

Scragger nie wspomniał o NcIverze, Gavallan też. Rozpromienił się. Stawiam w zakład swoje życie, że „Brudny" Dunc poleci 206! A kto by pomyślał, że zrobi to stary NcIver „Przestrzegacz Regulaminów"! Na pewno cieszy się z tej okazji jak świnia z żarcia. Ja też bym tak zrobił... - Scrag! Rozejrzał się wokół. Wystarczyło mu jedno spojrzenie na twarz Willego Neuchtreitera. - Co jest? - Właśnie odkryłem, że Mas'ud dał nasze paszporty żandarmom. Wszystkie, co do jednego! Vossi i Scragger wlepili w niego wzrok. 381 x - Po jaką cholerę to zrobił? - zapytał Vossi. Scragger wyraził to samo mniej parlamentarnie. - To było we wtorek, Scrag, gdy pozostali odpływali łodzią. Oczywiście żandarm tu był, żeby ich odprawić i policzyć. Potem, gdy poprosił o nasze paszporty, Mas'ud mu dał. Ja na jego miejscu zrobiłbym to samo. - Po cholerę były mu potrzebne? - Żeby podpisać nasze zezwolenia na pobyt w imieniu Chomeiniego, Scrag - wyjaśnił cierpliwie Willi. - Chciał w ten sposób zalegalizować nasz pobyt. Sam go o to prosiłeś, prawda? Scragger przeklinał przez okrągłą minutę i ani razu się nie powtórzył. - Na rany Chrystusa, Scrag, musimy je jakoś wydostać - powiedział roztrzęsionym głosem Vossi - albo z Operacji nici i Wicher nie powieje. - Wiem, stary. - Scragger zaczął rozważać różne możliwości. - Może moglibyśmy dostać nowe w Asz Szargaz albo Dubaju. Powiedzmy, że je zgubiliśmy odezwał się Willi. - Jezu, Willi - nie wytrzymał Vossi - wezmą nas w takie obroty, że nie będziemy pamiętać, jak się nazywamy! Pamiętasz Mastersona? - Jeden z ich mechaników, parę lat wcześniej, zapomniał przedłużyć swoją wizę w Asz Szargaz i próbował prześliznąć się przez kontrolę. Choć wiza była nieważna dopiero od czterech dni, a paszport ważny, służba graniczna osadziła go natychmiast w areszcie, gdzie gnił przez sześć tygodni. Potem wyjechał, ale utracił prawo wjazdu na zawsze. „Cholera jasna", powiedział miejscowy urzędnik brytyjski, „Masz szczęście, że tak łatwo się wywinąłeś. Znasz prawo, sto razy o tym mówiliśmy..." Niech mnie szlag trafi, jeśli wyjadę bez paszportu - dodał Vossi. - Nie mogę. Mam tam te cholerne wizy do wszystkich państw zatoki, Nigerii, Brytanii i czort wie gdzie jeszcze. Nowe dostałbym po całych miesiącach, jeśli w ogóle... A co z Asz Szargaz, co? To fajne miejsce, ale bez paszportu i ważnej wizy ląduje się w pierdlu! 382 - Masz rację, aż za bardzo, Ed. Do tego jutro jest piątek i wszystko pozamykane ciaśniej niż dupa komara. Willi, pamiętasz, który to był żandarm? Zwykły czy z Zielonych Opasek? - Nie z Opasek, Scrag, zwykły. Starszy, siwy - odparł Willi po krótkim zastanowieniu. - Keszemi? Sierżant? - Tak, Scrag, tak, to on. Scragger znów zaklął. - Jeśli stary Keszemi powie, że mamy czekać do tej soboty albo do przyszłej, to tak będzie. W tej dziedzinie żandarmi działają teraz tak samo jak kiedyś. Są częścią armii, Zielone Opaski ich nie nękają. Tyle tylko że pozdejmowali odznaki Szacha, a pozakładali opaski z napisem „Chomeini". - Nie czekajcie na mnie z kolacją - rzucił Scragger i odszedł w świetle zapadającego zmierzchu. POSTERUNEK POLICJI W LENGEH, 19:32, Kapral żandarmerii ziewnął i grzecznie pokiwał głową, przemawiając do operatora radiowego bazy, Alego Paszy, którego Scragger

184

zabrał jako tłumacza. Scragger czekał cierpliwie; zbyt dobrze znał Irańczyków, żeby przerywać. Rozmawiali już trzydzieści minut. - Och, chciał pan zapytać o paszporty cudzoziemców? Paszporty są w sejfie, tam gdzie powinny być - powiedział żandarm. - Paszporty trzeba trzymać w zamknięciu. - Oczywiście, ekscelencjo, ale kapitan cudzoziemców chciałby je dostać z powrotem. Mówi, że potrzebuje ich do zmiany załóg. - Oczywiście, może je dostać. Czyż nie są ich własnością? Czyż on i jego ludzie nie służyli przez całe lata naszemu ludowi? Oczywiście, ekscelencjo, gdy tylko sejf zostanie otwarty. - Czy nie może być otwarty teraz? Cudzoziemiec byłby bardzo wdzięczny za tę grzeczność. Ali Pasz był tak grzeczny jak powolny; czekał, aż żandarm sam poda mu informację, o którą chodziło. Ali był przystoj383 nym teherańczykiem dobiegającym trzydziestki, wyszkolonym w Amerykańskiej Szkole Radiowej w Isfaha-nie. Od lat pracował w Lengeh w IHC. - To byłaby prawdziwa grzeczność. - Na pewno, ale on nie może wydostać paszportów, skoro nie ma klucza. - Ach, czy mogę ośmielić się zapytać, gdzie jest klucz, ekscelencjo? Kapral wskazał ręką duży staroświecki sejf, który dominował nad całym pokojem. - Proszę spojrzeć, ekscelencjo. Sam może się pan przekonać, że nie wisi na kołku. Jest bardziej niż prawdopodobne, że sierżant zabrał go na przechowanie. - To mądre i prawidłowe stwierdzenie, ekscelencjo. Prawdopodobnie Jego Ekscelencja sierżant jest teraz w domu? - Jego Ekscelencja będzie tutaj rano. - W piątek? Czy mogę sformułować opinię, że nasza żandarmeria ma tak wspaniałe poczucie obowiązku, że pracuje nawet w piątek? Wyobrażam sobie, że on nie przyjdzie wcześniej. - Sierżant to sierżant, ale biuro rozpoczyna pracę o siódmej trzydzieści, choć oczywiście posterunek pełni służbę przez całą dobę. - Żandarm zgasił papierosa. - Przyjdźcie rano. - Ach, dziękuję, ekscelencjo. Czy zapali pan następnego papierosa, gdy będę to wyjaśniał kapitanowi? - Dziękuję, ekscelencjo, zagraniczne papierosy są teraz rzadkością. Papierosy były amerykańskie, ale żaden z nich tego nie skomentował. - Czy mogę podać panu ogień, -ekscelencjo? Ali Pasz sam też zapalił i powtórzył Scraggerowi słowa sierżanta. - Zapytaj go, czy sierżant jest teraz w domu, Ali. - Już pytałem, kapitanie. Odpowiedział, że Jego Ekscelencja będzie tu rano. - Ali Pasz starał się nie okazać zmęczenia; był też zbyt grzeczny, żeby powiedzieć Scraggerowi, to, co wiedział już po kilku sekun384 dach rozmowy, a wiedział, że ten człowiek niczego nie wie i niczego nie zrobi, a cała ta rozmowa jest tylko marnowaniem czasu. Poza tym żandarmi nie lubią, gdy w nocy zawraca im się głowę takimi nieistotnymi sprawami. Co za różnica? Czy oni zgubią paszport? Oczywiście, że nie! Co za zmiana załóg? - Jeśli mogę coś doradzić, agha, przyjdźmy rano. Scragger westchnął. „Rano" mogło oznaczać jutro albo pojutrze. Lecz dalsze próby nie mają sensu, pomyślał ze złością. - Podziękuj mu w moim imieniu i powiedz, że będę jutro z samego rana. Ali Pasz to zrobił. Wedle woli Boga, pomyślał ze znużeniem żandarm. Był głodny i zmartwiony, gdyż minął kolejny tydzień, a nadal nie było wypłaty, już od miesięcy. Jednocześnie lichwiarze z bazaru domagali się zwrotu pożyczek, a rodzina niemal głodowała. - Szab be chejr, Agha - powiedział do Scraggera. - Dobranoc. - Szab be chejr, Agha - odparł Scragger.

185

Czekał. Wiedział, że pożegnanie będzie tak kwieciste jak rozmowa. Na dworze, na małej, choć głównej drodze portowego miasteczka, poczuł się lepiej. Ciekawscy, sami mężczyźni, otaczali jego poobijaną furgonetkę z emblematem S-G na drzwiach, - Salom - rzucił lekko, a niektórzy odpowiedzieli na pozdrowienie. Piloci byli lubiani. Bazą i platformy naftowe stanowiły źródło bardzo popłatnej pracy, dobrze wiedziano o lotach ratowniczych przy każdej pogodzie, no i znano Scraggera. - To jest szef pilotów - szepnął jakiś staruszek do swego sąsiada. - To on pomógł młodemu Abdollahowi Turikowi dostać się do szpitala w Bandar Dejlamie, gdzie zwykle leczą się tylko wysoko urodzeni. Odwiedził nawet jego wioskę za Lengeh, pojechał na pogrzeb. - Turik? - Abdollah Turik, syn syna mojej siostry! Spadł z platformy i zjadły go rekiny. 385 - Ach, tak pamiętam. Niektórzy mówili, że zamordowali go lewacy. - Nie tak głośno, nigdy nie wiadomo, kto słucha. Pokój z tobą, pilocie, pozdrowienia, pilocie! Scragger pomachał im ręką i odjechał. - Ale baza jest w przeciwnym kierunku, kapitanie. Dokąd jedziemy? - zapytał Ali Pasz. - Rzecz jasna, do sierżanta. Scragger gwizdał przez zęby, nie zwracając uwagi na oczywistą dezaprobatę Alego Paszy. Sierżant mieszkał w ciemnej, brudnej uliczce, pełnej kałuż po porannym deszczu; jedne z drzwi w ścianie ciągnącej się wzdłuż niej. Było już ciemno, toteż Scragger zostawił włączone światła i wysiadł. Żadnego śladu życia na całej ulicy; tylko słabe światła w niektórych oknach. - Zostań w samochodzie - powiedział, wyczuwając zdenerwowanie Alego Paszy. - Nie ma problemu, już tu byłem. Zastukał energicznie żelazną kołatką, czując na sobie rzucane z mroku spojrzenia mieszkańców. Po raz pierwszy był tu jakiś rok temu. Przyniósł wtedy ogromny kosz z żywnością; dwie oprawione owce, kilka woreczków ryżu i pudła owoców. Był to podarunek od bazy, która czciła fakt, iż „jej" sierżant otrzymał Brązowy Medal Szacha za odwagę okazaną w akcji przeciwko piratom i przemytnikom, od których roiło się na tych wodach. Ostatnio, kilka tygodni temu, towarzyszył zmartwionemu żandarmowi, który chciał, żeby natychmiast zgłosił tragiczny wypadek na Siri Jeden - wydobycie Abdollaha Turika z pełnej rekinów wody. Ani razu nie został zaproszony do domu; gospodarz przyjmował go na maleńkim podwórku za wysokimi drewnianymi drzwiami. Odwiedziny te odbywały się w świetle dziennym. Szczęknął zamek. Scraggera oślepiło na moment mocne światło latarki. Światło drgnęło, powędrowało 386 do samochodu i znieruchomiało na Alim Paszy, który wychylając się, spróbował się ukłonić i zawołał do sierżanta: - Pozdrowienia, ekscelencjo główny oficerze, pokój z panem. Przepraszam, że cudzoziemiec zakłóca pańską prywatność i ośmiela się... - Pozdrowienia - uciął krótko Keszemi. Zgasił latarkę i spojrzał na Scraggera. - Salam, Agha Keszemi - powiedział Scragger, którego oczy przystosowały się już do mroku. Zobaczył silnie zbudowanego mężczyznę w rozpiętej na piersiach bluzie mundurowej, z rewolwerem włożonym luźno do kabury. - Salam, kapitan. - Przepraszam, że przychodzę tu w nocy, agha. - Scragger mówił powoli i wyraźnie, wiedząc, że angielski Keszemiego jest prawie równie słaby, jak jego farsi.

186

- Lotfan, gozar nameh. Lotfan. Proszę, potrzebuję paszporty. Proszę. Sierżant żandarmerii mruknął ze zdziwienia i wskazał muskularną ręką miasteczko. - Paszporty na posterunek, kapitan. - Tak, ale, przepraszam, nie ma klucza. - Scragger pokazał na migi przekręcanie klucza w zamku. - Nie ma klucza - powtórzył. - Ach, tak, rozumiem. - Tak, nie ma klucza. Jutro dostać. - Czy możliwe dzisiaj? Proszę. Teraz? - Scragger czuł się jak na egzaminie. - Dlaczego teraz? - Do... do zmiany załóg. Ludzie do Szirazu, zmiana załogi. - Kiedy? Scragger wiedział, że ogromnie ryzykuje. - Sobota. Gdybym miał klucz, idę na posterunek i zwracam zaraz. Keszemi pokręcił głową. - Jutro. Klucz dostać jutro. Przyjść rano. 387 Potem rzucił coś ostro do Alego Paszy, który natychmiast się ukłonił i zaczął wylewnie dziękować, przepraszając jeszcze raz za sprawienie kłopotu. - Jego Ekscelencja mówi, że może je pan dostać jutro. My... lepiej już jedźmy, kapitanie. Scragger zmusił się do uśmiechu. - Mamnunam, Agha. Dziękuję, ekscelencjo. Mam-nunam, Agha Keszemi. - Chciał poprosić Alego Pasza o zapytanie sierżanta, czy mógłby dostać paszporty od razu, gdy posterunek zostanie otwarty, ale wolał niepotrzebnie nie budzić podejrzeń sierżanta. - Przyjdę po pierwszej modlitwie. Mamnunam, Agha. Scragger wyciągnął rękę, a Keszemi ją uścisnął. Obaj poczuli wzajemnie swoją siłę. Wsiadł do samochodu i odjechał. Keszemi z namysłem zamknął drzwi. W lecie małe patio z wysokimi murami, winoroślą i małą fontanną było chłodne i przyjemne. Teraz było szare i nieprzytulne. Przeciął je, otworzył przeciwległe drzwi, prowadzące do saloniku, i zamknął je za sobą. Z góry dochodził kaszel dziecka. Płonące polana trochę grzały, lecz po domu hulał przeciąg, gdyż żadne drzwi ani okna nie były prawidłowo umocowane. - Kto to był? - zawołała z góry jego żona. - Nic, nic ważnego. Cudzoziemiec z bazy lotniczej, ten stary. Chciał odebrać paszporty. - O tej porze? Niech Bóg nas strzeże! Zawsze gdy słyszę pukanie, spodziewam się nowych kłopotów: tych piekielników z zielonymi opaskami albo lewaków! - Keszemi skinął obojętnie głową i nie odpowiedział, ogrzewając ręce nad ogniem. Nie zwracał uwagi na jej traj-kotanie. - Dlaczego on tu przyszedł? Cudzoziemcy są tak źle wychowani. Po co mu paszporty o tej porze? Dałeś mu je? - Są zamknięte w naszym sejfie. Zwykle zabieram ze sobą klucz, ale teraz zginął. - Dziecko znów kaszlnęło. - Jak się czuje mała Susan? 388 - Nadal ma gorączkę. Przynieś mi gorącej wody, to pomaga. Dołóż trochę miodu. - Postawił czajnik na ogniu i westchnął, słysząc jej utyskiwanie. - Paszporty o tej porze! Dlaczego nie mogą zaczekać do soboty? Tacy źle wychowani i bezmyślni. Powiedziałeś, że klucz zginął? - Tak. To chyba nie jest wyjaśnienie godne policjanta, ale ma go Lafti i zapomniał oddać. Wedle woli Boga. - Mohammad, dlaczego cudzoziemiec chciał odebrać paszporty o tej porze? - Nie wiem. To rzeczywiście bardzo dziwne. NA LOTNISKU W BANDAR DEJLAMIE, 19:49. Rudi Lutz stał pod daszkiem na werandzie i patrzył, jak leje.

187

- Scheiss - mruknął. Drzwi za nim były otwarte; smuga światła wydobywała z mroku grube krople. Muzyka Mozarta sączyła się z głośników magnetofonu. Otworzyły się drzwi sąsiedniego kontenera biurowego. Ujrzał, jak Pop Kelly wychodzi pod parasolem i przeskakując kałuże, zbliża się do niego. Żaden z nich nie zauważył ukrytego w cieniu Irańczyka. Gdzieś w bazie wydzierał się jakiś kocur. - Cześć, Pop, wejdź. Masz to? - Tak, bez kłopotu. Kelly otrząsnął się z wilgoci. W pomieszczeniu było ciepło, wygodnie i schludnie, panował porządek. Pokrywa wmontowanej na stałe radiostacji była otwarta, 390 dobiegała stamtąd muzyka przerywana trzaskami. Na piecyku parzyła się kawa. - Kawy? - Dzięki. Sam sobie naleję. - Kelly wręczył mu papier i podszedł do kącika kuchennego. Na kartce widniały kolumny cyfr oznaczających temperaturę, kierunek wiatru i jego prędkość mierzoną co kilkaset metrów, ciśnienie atmosferyczne i prognozę na jutro. - Wieża Abadan mówi, że to jest aktualne; podobno uwzględnia wszystkie dzisiejsze dane British Airways. Nie wygląda tak źle, co? - Jeśli jest dokładne. - Prognoza mówiła o zmniejszeniu się opadów koło północy i o słabnącej sile wiatru. Nastawił głośniej muzykę, a Kelly usiadł obok niego. Rudi zniżył głos: Nam mogłoby to pasować, ale jest paskudne dla Kowissu. Żeby dolecieć do Bahrajnu, musimy uzupełnić paliwo w powietrzu. Kelly z przyjemnością pociągnął łyk kawy; była gorąca, mocna, z łyżeczką skondensowanego mleka. - Co byś zrobił na miejscu Andy'ego? - Gdybym musiał się martwić o trzy bazy... - Z zewnątrz dobiegł jakiś dźwięk. Rudi wstał i wyjrzał przez okno. Nic. Potem znów miauczenie kota, tym razem bliżej. - Cholerne koty, aż ciarki mnie przechodzą. - A ja lubię koty. - Kelly uśmiechnął się. - W domu mamy trzy: Matthew, Mark i Lukę. Dwa syjamskie i kotka. Betty mówi, że chłopcy doprowadzają ją do szału. - Co u niej słychać? Dzisiejszym rejsem British Airways do Abadanu przyleciała poczta przesłana przez Gavallana, pierwsza od wielu tygodni, a razem z nią ostateczne wskazówki co do Operacji. Przyleciał też Sandor Petrofi do czwartego 212. - Świetnie, a nawet doskonale, jeszcze tylko trzy tygodnie; starsze dziewczyny są zwykle punktualne. Cieszę się, że będę wtedy w domu. Lekarz mówi, że to chyba będzie wreszcie dziewczynka. 391 - Gratulacje! Wspaniale! - Wszyscy wiedzieli, że Kelly zachowuje nadzieję w beznadziejnej sytuacji. - Siedmiu chłopaków i dziewczynka to sporo gąb do wyżywienia. - Rudi pomyślał, jak trudno jest poradzić sobie z rachunkami i czesnym, a przecież miał tylko trójkę i do tego dom nie obciążony hipoteką. Dom zostawił żonie jej ojciec, niech Bóg błogosławi starego sukinsyna. - Nie wiem, jak ty sobie z tym poradzisz? - Och, damy sobie radę. - Kelly spojrzał na prognozę i zmarszczył brwi. - Wiesz, gdybym był na miejscu Andy'ego, szedłbym do przodu i niczego nie odkładał na później. - A gdyby to zależało ode mnie, zapomniałbym po prostu o tym zwariowanym pomyśle. Rudi zniżył głos i przybliżył twarz do rozmówcy. - Wiem, że Andy'emu byłoby przykro, może firma by splajtowała, może. Ale my wszyscy dostalibyśmy pracę, może nawet lepiej płatną. Musimy myśleć o naszych rodzinach i nie znoszę takiego łamania przepisów. Jak, do cholery, mamy się stąd wydostać? To niemożliwe. Jeśli... Reflektory samochodu oświetliły okna; silnik wył na najwyższych obrotach, a potem ucichł.

188

Pierwszy dopadł do okna Rudi. Zobaczył Zatakiego, który wysiadał z samochodu z kilkoma mężczyznami z Zielonych Opasek. Numir, kierownik bazy, wyszedł z parasolem z biura i dołączył do nich. - Scheiss - mruknął Rudi, ściszył muzykę, sprawdził, czy na wierzchu nie leży coś, co by ich zdradziło, i włożył kartkę z prognozą do kieszeni. - Salom, pułkowniku - powiedział, otwierając drzwi. - Szuka pan mnie? - Salam, kapitanie. Tak, tak, szukałem pana. - Za-taki wszedł do pokoju z amerykańskim karabinkiem półautomatycznym na ramieniu. - Dobry wieczór - powiedział. - Ile helikopterów jest teraz tutaj, kapitanie? - Cztery 212... - zaczął Numir. - Pytałem kapitana - szczeknął Zataki - nie ciebie. Jeśli będę chciał, żebyś coś powiedział, to o to poproszę! Kapitanie? 392 - Cztery 212 i dwa 206, pułkowniku. Wysłuchali ze zdumieniem słów Zatakiego, który rzekł: - Dobrze. Dwa 212 zgłoszą się jutro w Iran-Todzie' o ósmej rano do tamtejszego szefa, aghy Watanabe. Od jutra będzie się pan codziennie meldował. Zna go pan? - Tak, ja... kiedyś miałem CASEVAC, pomogliśmy im. - Rudi próbował pozbierać się do kupy. - Czy... czy... czy maszyny będą pracować w piątek, pułkowniku? - Tak i pan też. - Ale Ajatollah powie... - odezwał się Numir. - On nie jest prawem. Zamknij się. - Zataki spojrzał na Rudiego. - Będzie pan tam jutro o ósmej. Rudi skinął głową. - Taaak. Czy napije się pan kawy, pułkowniku? - Dziękuję. - Zataki oparł karabin o ścianę i usiadł przy przytwierdzonym do ściany stole. Spojrzał na Popa Kelly'ego. - Czy ja widziałem pana w Kowissie? - Tak, widział pan - odparł wysoki mężczyzna. - To... moja zwykła baza. Ja, ja przyprowadziłem 212. Nazywam się Ignatius Kelly. - Niepewnie opadł na swoje krzesło. Był równie wstrząśnięty jak Rudi. Nie czuł się dobrze pod badawczym spojrzeniem pułkownika. Dobra noc na ryby, prawda? - Co takiego? - To... to znaczy deszcz. - Ach, tak - odparł Zataki. Z chęcią mówił po angielsku, ćwicząc się w tym języku. Był przekonany, że Irańczycy znający używane na świecie języki i wykształceni będą bardzo poszukiwani, mułłowie czy nie muł-łowie. Od czasu, gdy doktor Nutt dał mu w Kowissie tabletki, czuł się znacznie lepiej; potworne uprzednio bóle głowy zelżały. - Czy deszcz przeszkodzi w jutrzejszych lotach? - Nie, nie. - To zależy - zawołał prędko Rudi z kuchni - od tego, czy przejście frontu pogorszy, czy poprawi pogodę. 393 - Wniósł tacę z dwiema filiżankami, zawierającymi cukier i mleko skondensowane. Nadal próbował zapobiec katastrofie. - Proszę sobie nalać, pułkowniku. A co do Iran-Tody powiedział ostrożnie - wszystkie nasze helikoptery są wynajęte, zakontraktowane przez IranOil, której przedstawicielem jest agha Numir. - Numir skinął głową. Chciał coś powiedzieć, ale się rozmyślił. - Mamy kontrakty z IranOil. Cisza narastała. Wszyscy patrzyli na Zatakiego, który powoli wsypał do kawy trzy czubate łyżeczki cukru, zamieszał i pociągnął łyk.

189

- Bardzo dobra, kapitanie, bardzo dobra. Tak, wiem o IranOil, ale postanowiłem, że na razie Iran-Toda będzie mieć pierwszeństwo, a jutro dostarczy im pan dwa 212. Rudi spojrzał na kierownika bazy, który unikał jego spojrzenia. - Ale... no cóż, zakładając, że z IranOil wszystko jest w porządku... - Jest w porządku. - Zataki zwrócił się do Numira: - Prawda, agha? - Tak, tak, pułkowniku. - Numir potulnie skinął głową. - Oczywiście, poinformuję zarząd terenu o pańskiej... o pańskich istotnych poleceniach. - Dobrze. Zatem wszystko załatwione. Dobrze. Wcale nie jest załatwione, chciał krzyknąć zrozpaczony Rudi. - Czy mogę zapytać, jak... jak będzie się nam płacić za ten nowy kontrakt? - powiedział, czując się głupio. Zataki zarzucił karabin na ramię i wstał. - Załatwi to Iran-Toda. Dziękuję, kapitanie. Wrócę jutro po pierwszej modlitwie. Poleci pan helikopterem, a ja z panem. - Świetna myśl, pułkowniku - krzyknął nagle rozpromieniony Pop Kelly, a Rudi miał ochotę go zabić. - Nie ma potrzeby przychodzić przed wpół do ósmej, i tak będzie aż za wiele czasu, żeby dolecieć tam na ósmą. To świetny pomysł, ta praca dla Iran-Tody, 394 świetny. Zawsze chcieliśmy dostać ten kontrakt nie wiem, jak mamy panu dziękować, pułkowniku! Fantastyczne! Rudi, powinniśmy od razu zabrać' wszystkie nasze ptaszki i zainstalować chłopców jak najprędzej To oszczędzi czas, od razu, tak, zawiadomię ich' Pospiesznie wyszedł. Rudi wpatrywał się w drzwi, za którymi zniknął kolega, niemal dygocząc z furii. W POBLIŻU LOTNISKA W ASZ SZARGAZ, 20:01. Wieczór był piękny, powietrze balsamiczne, nasycone zapachem kwiatów. Gavallan i Pettikin siedzieli na tarasie Hotelu Oaza na skraju lotniska, niedaleko pustyni. Pili przed kolacją piwo. Gavallan palił cienkie cygaro, wpatrując się w horyzont, gdzie purpurowoczar-ne i usiane gwiazdami niebo stykało się z ciemną ziemią. Dym unosił się prosto do góry. Pettikin poruszył się w fotelu. - Chciałbym móc zrobić coś więcej. - A ja bym chciał, żeby stary Mac był tutaj; złamałbym mu ten cholerny kark - powiedział Gavallan, a Pettikin się roześmiał. W sali jadalnej przebywało już kilkoro gości hotelowych. Hotel Oaza był stary i zniszczony. Barokowa siedziba rezydenta brytyjskiego z czasów, gdy władza Brytyjczyków była jedyną władzą w za396 toce i, do 1971 roku, zapewniała pokój. Muzyka tak stara, jak trzyosobowy zespół przy wysokich drzwiach - fortepian, skrzypce i saksofon basowy, dwie starsze panie i siwowłosy dżentelmen przy fortepianie. - Mój Boże, czy to nie Chu Chin Chowl - Złapałeś mnie, Andy. - Pettikin obejrzał się. W sali jadalnej zobaczył Jean-Luca gawędzącego z Noggerem Lane'em, Rodriguesem i kilkoma innymi mechanikami. Pociągnął łyk piwa. Zauważył, że szklanka Gavallana jest pusta. - Chcesz jeszcze jedno? - Nie, dziękuję. - Gavallan obserwował dym. - Chyba pójdę do meteorologów, a potem spojrzę na nasze dane. - Pójdę z tobą. - Dziękuję, Charlie, ale lepiej zostań na wypadek, gdyby zadzwonił telefon. - Jasne. Jak chcesz.

190

- Nie czekajcie na mnie z kolacją, dołączę do was przy kawie. Wracając wpadnę do szpitala, odwiedzić Duke'a. Gavallan wstał, przeszedł przez jadalnię, pozdrawiając znajomych, i wszedł do holu, który także pamiętał lepsze czasy. - Panie Gavallan, przepraszam, efendi, ale jest do pana telefon. Recepcjonista wskazał kabinę telefoniczną. Była wyłożona czerwonym pluszem, bez klimatyzacji i nie zapewniała prywatności. - Halo? Tu Gavallan - powiedział. - Witaj, szefie, Liz Chen. Chcę tylko zgłosić, że był telefon w sprawie dwóch przesyłek z Luksemburga. Dojdą później. - „Przesyłki z Luksemburga" oznaczały dwa frachtowce 747, które zaczarterował. - Nie mogą przybyć w piątek. Gwarantują tylko, że dotrą w sobotę o szesnastej. Gavallan zatrwożył się. Ostrzegano go, że z powodu napiętego planu czarterów może nastąpić dwudziestoczterogodzinne opóźnienie. Miał ogromne trudności . z załatwieniem samolotów; nie mógł, oczywiście, zwró397 cić się do żadnej z linii lotniczych, obsługujących zatokę czy Iran. Musiał też przedstawiać bardzo mgliście cel czarterów i ładunek. - Zadzwoń do nich od razu i zmień datę na sobotnią. Tak będzie bezpieczniej, o wiele bezpieczniej. Co jeszcze? - Imperial Air zaproponowała przejęcie naszych nowych X63. - Powiedz im, żeby się powiesili. Co jeszcze? - ExTex obniżył o dziesięć procent oferty nowych kontraktów w Arabii Saudyjskiej, Singapurze i Nigerii. - Wyślij teleks i przyjmij ofertę. Umów mnie na obiad z ich szefami w Nowym Jorku we wtorek. Co jeszcze? - Mam spis numerów części, których potrzebujesz. - Dobrze. Poczekaj. - Gavallan wyjął notes, który zawsze nosił przy sobie, i otworzył go na odpowiedniej stronie. Strona zawierała listę obecnych rejestracji irańskich ich dwunastu 212. Oznaczenia rozpoczynały się od EP, co oznaczało Iran, potem H, to znaczy helikopter, a potem dwie końcowe litery. - Dobrze, zaczynaj. - AB, RV, KI... Zapisywał litery w drugiej kolumnie. Na wszelki wypadek nie wpisywał pełnej nowej rejestracji, w której G oznaczało Wielką Brytanię, a H helikopter. Wpisywał tylko dwie nowe litery. Przeczytał listę; zgadzała się z rejestracjami wpisanymi już wcześniej. - Dziękuję, mam je. Zatelefonuję jeszcze dzisiaj wieczorem, Liz. Zadzwoń do Maureen i powiedz jej, że wszystko w porządku. - Dobrze, szefie. Sir łan telefonował godzinę temu. Życzył panu powodzenia. - Wspaniale! - Gavallanowi nie udało się złapać telefonicznie lana podczas pobytu w Aberdeen i Londynie. - Gdzie on jest? Zostawił numer? - Tak. Jest w Tokio. 73-73-84. Powiedział, że będzie tam przez jakiś czas, a jeśli go nie złapiesz, zatelefonuje jutro. Powiedział też, że wraca za parę tygodni i chciałby się z tobą spotkać. 398 - Jeszcze lepiej. Czy powiedział, o co mu chodzi? - O oliwę do lampek chińskich - odpowiedziała tajemniczo sekretarka. Zainteresowanie Gavallana sięgnęło zenitu.

191

- Wspaniale. Umów mnie z nim najwcześniej, jak będzie mógł. Zadzwonię później, Liz, teraz się spieszę. - Dobrze. Przypominam tylko, że jutro są urodziny Scota. - Boże święty, zapomniałem, dziękuję, Liz. Porozmawiamy później. Odwiesił słuchawkę. Cieszył się bardzo z telefonu lana Dunrossa, błogosławił sieć telefoniczną Asz Szar-gaz i połączenia międzynarodowe. Wykręcił numer. W Tokio było już po pierwszej w nocy. - Hai? - rozległ się głos zaspanej Japonki. - Dobry wieczór. Przepraszam, że dzwonię tak późno, ale mam wiadomość dla pana lana Dunrossa. And-rew Gavallan. - Ach, tak. lana na razie nie ma, wróci rano, bardzo mi przykro. Być może o dziesiątej. Czy może pan podać swój numer, panie Gavallan? Rozczarowany Gavallan podyktował numer. - Czy wie pani, pod jakim numerem można go teraz zastać? - Przykro mi, nie. - Proszę mu przekazać, żeby do mnie zatelefonował, niezależnie od pory. Podziękował i z namysłem odwiesił, słuchawkę. Na zewnątrz stał wynajęty samochód. Gavallan wsiadł i podjechał do głównego wejścia portu lotniczego. Jakiś 707 schodził właśnie do lądowania; włączone światła, migoczące lampki na ogonie. - Dobry wieczór, panie Gavallan - powitał go Sib-bles, dyżurny meteorolog. Był Brytyjczykiem. Niski, chudy, zasuszony człowiek, od dziesięciu lat nad zatoką. - Proszę. Wręczył Gavallanowi długą fotokopię prognozy meteorologicznej. - W najbliższych dniach pogoda będzie zmienna. - Wręczył mu pozostałe trzy strony. -.Lengeh, Kowiss i Bandar Dejlam. 399 - Bardzo się różni w tych wszystkich miejscach? - Wszędzie mniej więcej to samo. Jakieś dziesięć--piętnaście węzłów, pułap kilkaset stóp. Przepraszam, nie mogę się przyzwyczaić do tych metrów. Jakieś sto metrów, pułap na stu metrach. Pogoda będzie się stopniowo poprawiać. W ciągu kilku dni wiatr powinien wrócić do normy, łagodny, z północnego zachodu. Przewidujemy od północy trochę deszczu, dużo niskich chmur i mgłę prawie nad całą zatoką. Wiatr południowo-wschodni, około dwudziestu węzłów podczas burz, trochę turbulencji. - Spojrzał w niebo i uśmiechnął się. - I wichrów. Gavallan poczuł wiercenie w żołądku, choć słowo to zostało wypowiedziane rzeczowym tonem, a Sibbles nie był dopuszczony do tajemnicy. Przynajmniej ja nic o tym nie wiem, pomyślał. To był już drugi tego dnia zbieg okoliczności. Amerykanin, jedzący obiad przy sąsiednim stole, rozmawiał z mieszkańcem Asz Szargaz, którego nazwiska nie dosłyszał. Powodzenia jutro - powiedział mężczyzna z miłym uśmiechem, gdy wstawał od stołu. - Przepraszam? - Glenn Wesson, Wesson Oil Marketing. Pan Andy Gavallan, prawda? Słyszeliśmy, że pan i pańscy chłopcy organizujecie jutro... wyścig wielbłądów przy oazie Ad-Dez prawda? - To nie my, panie Wesson. Jakoś nie zajmujemy się wielbłądami. - Tak? Powinien pan spróbować, tak, to świetna zabawa. Tak czy inaczej, powodzenia! To mógł być zbieg okoliczności. Wyścigi wielbłądów stanowiły tu dla nudzących się cudzoziemców wesołą odmianę, a Ad-Dez było ulubionym miejscem spędzania weekendów. - Dziękuję, panie Sibbles, do zobaczenia jutro. Schował prognozy i zszedł po schodach do poczekalni dworca, kierując się do biura, do którego prowadziły boczne drzwi. Ani tak, ani nie, pomyślał. Sobota będzie bezpieczniejsza niż piątek. Wpłaca się pieniądze i ryzykuje. Nie mogę tego już dłużej odkładać. 400

192

- Jaką podejmiesz decyzję? - zapytała jego żona, Maureen, dwa dni wcześniej o świcie. W Aberdeen padał deszcz. - Nie wiem, dziewczyno. Mac ma dobrego nosa, on mi pomoże. Ab teraz nie ma Maca! Mac zwariował i lata sobie bez badań lekarskich, został w Kowissie i teraz nie może już wydostać się inaczej, jak tylko z Whirlwindem. Erik-ki nadal Bóg wie gdzie, a biedny stary Duke wypadł z rozkładu jazdy. Dobrze, że już tu jest. Doktor Nutt miał rację: prześwietlenie wykazało kilka odłamków kości, które przebiły lewe płuco, podczas gdy z pół tuzina innych zagrażało tętnicy. Spojrzał na zegar w holu: 20:27. Chyba nie jest już pod narkozą. Trzeba niedługo podjąć decyzję. Muszę wkrótce ją podjąć, razem z Charliem Pettikinem. Przeszedł przez drzwi z tabliczką: WEJŚCIE TYLKO DLA PRACOWNIKÓW I INTERESANTÓW, przemierzył oszklony po obu stronach korytarz. 707 posuwał się w kierunku rękawa za pilotującym go samochodem, oznaczonym napisami po angielsku i w sanskrycie. Obok stało w równym rzędzie kilka fokkerwolfów z miejscami dla czterdziestu pasażerów i jumbo PanAm, który ewakuował cudzoziemców z Teheranu. Poza tym pół tuzina prywatnych odrzutowców, w tym ich 125. Chciałbym, żeby już była sobota, pomyślał. Nie, chyba nie. Na drzwiach ich pokoju biurowego widniał napis: S-G Helicopters, Sheik Aviation. - Cześć, Scot. - Cześć, tato. - Scot uśmiechnął się. Był sam. Dyżurował przy pozostającej na nasłuchu radiostacji. Miał na kolanach książkę, prawa ręka na temblaku. - Nic nowego poza prośbą, żeby zadzwonić do domu do Rogera Newbury'ego. Mam cię z nim połączyć? - Za chwilę, dziękuję. - Gavallan wręczył synowi raporty meteorologiczne. Scot zaczął je czytać. Zadzwonił telefon; podniósł słuchawkę, nie przerywając czyta. nia. - S-G? - Przez chwilę słuchał. - Kto? Och tak. Nie, 401 niestety nie ma go tutaj. Tak, powtórzę. - Odłożył słuchawkę i westchnął. - Chodziło o nową zdobycz Johnny'ego Hogga, „Gorącą Tamilkę". Manuela chciała z nią rozmawiać, gdyż jest pewna, że on sobie sparzy kutasa. - Gavallan roześmiał się. Scot podniósł wzrok znad raportów. - Ani w tę, ani we w tę. Może być bardzo dobrze, pod osłoną z chmur. Ale jeśli wiatr się wzmoże, może być kiepsko. Lepiej w sobotę niż w piątek. - Patrzył na ojca, obserwującego przez okno pasażerów wysiadających z odrzutowca. - Zgoda - powiedział ostrożnie Gavallan. -Jest coś... Urwał, gdyż radiostacja ożyła. - Asz Szargaz, tu Teheran, słyszysz mnie? - Tu Asz Szargaz, słyszę cztery na pięć, mów - odpowiedział Scot. - Dyrektor Sijamaki chce natychmiast rozmawiać z panem Gavallanem. Gavallan pokręcił głową. - Nie ma mnie - szepnął. - Czy mogę przekazać wiadomość? - zapytał Scot. - Jest trochę późno, ale przekażę jak najszybciej. Cisza. Szumy. Potem arogancki głos, którego Gaval-lan nienawidził. - Mówi dyrektor Sijamaki. Proszę powiedzieć Ga-vallanowi, żeby skontaktował się ze mną jeszcze dzisiaj. Będę tu do dziesiątej trzydzieści, a jutro od dziewiątej. Zrozumiano? - Pięć na pięć - odparł miłym głosem Scot. - Wyłączam się! - Cholerny kretyn - mruknął Gavallan. Dodał ostrzej: - Co on, do cholery, robi o tej porze w biurze? - Węszy. Poza tym chce „pracować" w piątek. To trochę podejrzane, prawda? - Mac powiedział, że wyjmie z sejfu ważniejsze dokumenty i wyrzuci oba klucze do rowu, ale założę się, że te sukinsyny mają duplikaty - zauważył Gavallan. - Będę musiał poczekać

193

do jutra na przyjemność odbycia z nim rozmowy. Scot, czy możemy jakoś mu przeszkodzić w podsłuchiwaniu naszych rozmów? 402 - Nie, nie, jeśli korzystamy z naszych częstotliwości. Jego ojciec skinął głową. - Kiedy przyjdzie Johnny, przypomnij mu, że jutro mogę chcieć znaleźć się w powietrzu bez wcześniejszego uprzedzenia. - Należało to do Operacji Whirlwind. Silny aparat nadawczoodbiorczy 125 miał zapewnić łączność pomiędzy helikopterami, wyposażonymi tylko w słabe krótkofalówki. - Począwszy od siódmej. - Więc zaczynamy jutro? - Jeszcze nie wiem. Scot Gavallan podniósł słuchawkę i wykręcił numer. - Dobry wieczór, panie Newbury, oddaję słuchawkę panu Gavallanowi. Roger Newbury był jednym z urzędników konsulatu brytyjskiego, który bardzo im ułatwił zdobycie zezwoleń. - Cześć, Roger, chciałeś ze mną rozmawiać? Szkoda, że nie zobaczymy się na kolacji. - Dobrze, że się odezwałeś. Jest kilka spraw, najpierw złe wiadomości: właśnie dowiedzieliśmy się, że George Talbot został zabity. - Dobry Boże, co się stało? - Niestety to wszystko jest dość parszywe. Był w restauracji, gdzie przebywało też kilku wysoko postawionych ajatollahów. Bomba umieszczona w samochodzie rozwaliła lokal na kawałki; jego też. To było wczoraj, w porze obiadu. - Straszne! - Tak. Był z nim kapitan Ross, on też ucierpiał. Ty go chyba znasz? - Tak, tak, poznałem go. Pomógł żonie jednego z naszych pilotów wydostać się z Tebrizu. Miły młody człowiek. Jest ciężko ranny? - Nie wiemy zbyt wiele, ale nasza ambasada w Teheranie przewiozła go wczoraj do międzynarodowego szpitala w Kuwejcie. Jutro dostanę dokładne sprawozdanie i będę mógł powiedzieć coś więcej. Teraz posłuchaj: prosiłeś, żebyśmy spróbowali się dowiedzieć -czegoś o kapitanie Erikkim Yokkonenie. - Przerwa, 403 szelest papierów; Gavallan nabierał nadziei. - Dziś po południu dostaliśmy teleks z Tebrizu, właśnie gdy wychodziłem z biura: W odpowiedzi na zapytanie o kapitana Erikkiego Yokkonena informujemy, że podobno uciekł swym porywaczom i prawdopodobnie przebywa z żoną w domu Hakim-chana. Następną wiadomość prześlemy jutro po sprawdzeniu tych faktów. - Chodzi o Abdollah-chana, Roger? - Gavallan zakrył ręką mikrofon słuchawki i szepnął do Scota: - Erikki jest bezpieczny! - Fantastycznie - odparł Scot, zastanawiając się, czego dotyczyła zła wiadomość. - W teleksie stoi jak wół, że Hakim-chan - odparł Newbury. - Nieważne, dzięki Bogu, uratował się! - I dzięki Bogu kolejna poważna przeszkoda na drodze Operacji usunięta. - Czy mógłbyś przekazać mu ode mnie wiadomość? - Mogę spróbować. Powinna dotrzeć jutro, ale nie mogę tego zagwarantować, bo sytuacja w Azerbejdżanie ciągle się zmienia. Na pewno spróbujemy. - Nie wiem, jak ci dziękować, Roger. Nie wiesz nawet, jak bardzo potrzebowałem tej wiadomości. Strasznie mi przykro z powodu Talbota i Rossa. Zawiadom mnie, jeśli będę mógł coś dla niego zrobić. - Tak, tak, zawiadomię. A przy okazji, pewne nowiny już się rozeszły. - Powiedział to obojętnym głosem. - Przepraszam, co? - Powiedzmy „turbulencje" - odpowiedział delikatnie Newbury.

194

Gavallan przez chwilę milczał, potem odzyskał głos. - Och? - Och. Wygląda na to, że pewien pan Kasigi chciał, żebyście od wczoraj obsługiwali IranTodę, a ty mu powiedziałeś, że nie możesz udzielić odpowiedzi wcześniej niż za miesiąc. No więc ja, eee, dodałem dwa do dwóch, poza tym te wszystkie pogłoski... 404 Gavallan usiłował zachować spokój. - Z Iran-Todą to była decyzja handlowa, Roger, nic więcej. Wiesz, że działanie w Iranie jest teraz trudne. Nie dałbym rady zajmować się jeszcze dodatkowo Kasigim. - Naprawdę? - rzucił Newbury. Potem dodał ostrzej: - No cóż, jeśli to, o czym słyszeliśmy, jest prawdą, bardzo, bardzo to odradzamy. Gavallan uparcie trzymał się swojej wersji. - Chyba nie radzisz mi, żebym wspierał Iran-Todę, gdy cały Iran rozlatuje się na kawałki, prawda? Pauza. Westchnienie. - No cóż, nie mogę cię powstrzymać, Andy. Może zjedlibyśmy razem obiad w sobotę? - Tak, dziękuję, z przyjemnością. - Odłożył słuchawkę. - Jaka była ta zła wiadomość? - zapytał Scot. Gavallan powiedział mu o Talbocie i Rossie, a potem o „turbulencji". To zbyt kojarzyło się z gwałtownymi wirami powietrznymi, po prostu z „Wichrem", żeby było zabawne. - A o co chodzi z Kasigim? - Chce dostać od razu dwa 212 z Bandar Dejlamu do obsługiwania Iran-Tody. Musiałem kręcić, żeby zyskać na czasie. - Ich rozmowa była krótka i bezceremonialna: - Przepraszam, panie Kasigi, ale nie możemy zacząć w tym tygodniu i chyba w przyszłym. Mogę, eee, rozważyć to za miesiąc. - Mój prezes byłby bardzo wdzięczny. - Na pewno pomógłbym, gdybym tylko mógł. Przepraszam, ale to niemożliwe. - Ale... czy może pan zaproponować jakąś alternatywę? Muszę mieć wsparcie helikopterowe. - A co ze spółką japońską? - Nie ma takiej. Czy jest jeszcze ktoś, kto mógłby mi pomóc? O ile wiem, to nie. Guerney już nie wróci, ale oni mogą kogoś znać. 405 Dał Kasigiemu numer telefonu biura Guerneya. Zbity z tropu Japończyk odszedł. Gavallan spojrzał na syna. - Cholernie mi wstyd, ale w żaden sposób nie mogłem mu pomóc. - Jeśli już wiadomo, to wiadomo... - powiedział Scot. Poprawił temblak. - Jeszcze jeden powód, żeby nacisnąć guzik. - Albo odwołać akcję. Chyba wpadnę do Duke'a. Poszukaj mnie, gdyby ktoś jeszcze zadzwonił. Zmienia cię Nogger? - Tak, o północy. Jean-Luc ma rezerwację. Leci o świcie do Bahrajnu, Pettikin do Kuwejtu. Potwierdziłem rezerwacje. - Scot spojrzał na ojca. Gavallan nie odpowiedział na nie wypowiedziane pytanie. - Na razie zostaw to tak. - Zobaczył uśmiech syna i poczuł nagle przypływ miłości i troski, dumy i strachu o niego, co mieszało się z jego nadziejami na przyszłość, przyszłość, która zależała od tego, czy wyrwie ich wszystkich z irańskiego bagna. Ze zdziwieniem usłyszał własne słowa: - Czy myślałeś kiedyś o rzuceniu latania? - Co? Gavallan uśmiechnął się, widząc zdumienie syna. Skoro już zaczął, musiał mówić dalej.

195

- To część dalekosiężnego planu. Chodzi o ciebie i rodzinę. Tak między nami, w gruncie rzeczy mam dwa plany. Oczywiście, oba zależą od tego, czy zostaniemy w branży. Pierwszy polega na tym, że rzucisz latanie i wyjedziesz na parę lat do Hongkongu, żeby poznać tamten koniec Struana. Potem wrócisz do Aberdeen, może na rok, a potem znów do Hongkongu, skąd będziesz działać. Według drugiego planu odbędziesz specjalistyczny kurs latania na X63, spędzisz jakieś sześć miesięcy w Stanach, a może rok, ucząc się tam. Potem powrót na Morze Północne na jeden sezon. Potem do Hongkongu. - Zawsze do Hongkongu? 406 - Tak. Chiny otworzą się niedługo i będzie tam można wydobywać ropę. łan i ja chcemy, żeby Struan miał już przygotowane plany, helikoptery, wieże, urządzenia wiertnicze, pełny zestaw, cały ten kram. - Uśmiechnął się zagadkowo. „Oliwa do chińskich lampek" oznaczała tajny plan Dunrossa, do którego ważniejszej części Linbar Struan nie był dopuszczony. Powstanie nowa spółka, Air Struan. Będzie działać w Chinach, na Morzu Chińskim i w całym basenie Chin. Postanowiliśmy, że staniesz na jej czele. - Nie ma tam zbyt wielkiego potencjału - powiedział Scot, udając brak wiary we własne siły. - Czy uważasz, że Struan ma przyszłość? - Pozwolił, żeby uśmiech odpłynął z jego twarzy. - Pamiętaj, że, tak tylko między nami, Linbar nie... nie zna jeszcze wszystkich faktów. Scot zmarszczył brwi. - Czy on się zgodzi na to, żebym tam pojechał, rozpoczął pracę w Struanie i to zrobił? - On nienawidzi mnie, Scot, a nie ciebie. Nie sprzeciwia się przecież temu, że widujesz jego siostrzenicę. - Na razie nie. - Czas jest odpowiedni, a my musimy mieć plany na przyszłość. Chodzi o rodzinę. Jesteś we właściwym wieku i uważam, że poradzisz sobie z tym. - Gavallanowi błysnęły oczy. - Jesteś w połowie Dunrossem, bezpośrednim zstępnym Dirka Struana. Spoczywają na tobie obowiązki przerastające twoje siły. Ty i twoja siostra odziedziczyliście akcje matki i możesz zasiadać w Zarządzie Wewnętrznym, jeśli tylko będziesz dostatecznie dobry. Ten idiota Linbar będzie musiał kiedyś przejść na emeryturę, a nawet on nie zdoła zniszczyć całkowicie Noble House. - Mój drogi kuzyn sprawia ci nadal kłopoty? Gavallan pokręcił głową. To jego problem, a nie syna. - Nie, nie bardziej niż zwykle. Nie zgadzam się , z jego polityką, ale jest tajpanem i na tym koniec. - Tak, 407 ale dlaczego nie ustawić Scota tak, żeby odniósł z tego w przyszłości korzyści, może nawet został następcą starego Dirka i lana, i Davida. Bóg da, że będzie do tego wystarczająco dobry. - Co sądzisz o moim planie? - Chciałbym to przemyśleć, tato. O czym tu myśleć, chłopcze, zapytał w myślach. - Dobranoc, Scot, może później jeszcze wpadnę. Poklepał syna po zdrowym ramieniu i wyszedł. Scot mnie nie zawiedzie, pomyślał z dumą. W dużej sali odpraw celnych i paszportowych pasażerowie wychodzili po odprawie, inni czekali na swoje bagaże. Ogłoszono lądowanie. Lot 52 Gulf Air z Mas-katu, stolicy Omanu. Samolot przybył punktualnie; miał odlecieć za piętnaście minut do Abu Żabi w Bahrajnie i do Kuwejtu, Kiosk był jeszcze otwarty, więc Gavallan podszedł sprawdzić, jakie mają gazety. Sięgnął po londyńskiego Timesa, gdy nagle zauważył tytuł: „Premier Callaghan mówi o sukcesie labourzystów". Zmienił zdanie. Po co mi to? - pomyślał. Potem zobaczył Genny

196

NcIver. Siedziała sama niedaleko bramki, przez którą przechodziło się, wchodząc na pokład. Miała małą walizkę. - Witaj, Genny, co tu, u diabła, robisz? Uśmiechnęła się słodko. - Lecę do Kuwejtu. Odwzajemnił uśmiech. - Po co, u diabła? - Mam ochotę na krótki urlop. - Nie bądź śmieszna. Guzik jeszcze nie naciśnięty, a tak czy inaczej, nie będziesz mogła nic zrobić, zupełnie nic. Lepiej poczekaj tu, Genny, na litość boską, bądź rozsądna! Ani na chwilę nie przestawała się uśmiechać. - Już skończyłeś? - Tak. - Jestem rozsądna. Jestem najrozsądniejszą osobą, jaką znasz. A Duncan NcIver nie jest. To najbardziej 408 zwariowany czubek, jakiego spotkałam od urodzenia aż do chwili wyjazdu do Kuwejtu. Wszystko to powiedziała z olimpijskim spokojem. Przebiegle zmienił taktykę. - Dlaczego nie powiedziałaś mi, że wyjeżdżasz, tylko wymykasz się ukradkiem? Myślałbym, że gdzieś zginęłaś. - Gdybym ci powiedziała, upiłbyś mnie albo ogłuszył i zatrzymał. Poprosiłam Manuelę, żeby powiedziała ci później. Miała podać godzinę odlotu, adres hotelu i numer telefonu. A jednak cieszę się, że tu jesteś, Andy. Możesz mnie wyprawić. Nie lubię sama wyjeżdżać, och, wiesz, co mam na myśli! Właśnie wtedy dostrzegł, jaka jest krucha i wrażliwa. - Dobrze się czujesz, Genny? - Och, tak, to tylko... no cóż, po prostu muszę tam być, muszę. Nie mogę tu wysiedzieć. Pomyślałam, że ja też ponoszę odpowiedzialność i nie chcę, żeby cokolwiek, cokolwiek poszło źle. - Wszystko się uda - powiedział i objął ją ramieniem. - Wszystko będzie dobrze. Posłuchaj dobrej wiadomości. - Opowiedział jej o Erikkim. - Och, to wspaniale! Hakim-chan? - Genny szukała czegoś w pamięci. - Czy to nie brat Azadeh, ten który mieszkał... no masz ci los, zapomniałam! Gdzieś koło Turcji. Czy on nie nazywa się Hakim? - Może w teleksie nie było błędu i rzeczywiście Hakim jest teraz chanem. To by było dla nich bardzo dobre. - Tak. Jej ojciec jest chyba okropnym staruszkiem. - Spojrzała na Gavallana. - Podjąłeś już decyzję? Czy to będzie jutro? - Nie, jeszcze nie. Jeszcze nie na pewno. - Co z pogodą? Wyjaśnił jej. - Zatem pogoda niczego nie przesądza? - zauważyła. - Chciałbym, żeby był tutaj Mac. To mądry facet i wiedziałby, co robić. 409 - Nie mądrzejszy niż ty, Andy. - Spojrzeli na tablicę lotów, gdyż wzywano pasażerów lotu 52. Wstali. - Wiesz, gdyby wszystko inne wyglądało tak jak pogoda, Mac zrobiłby to jutro. - Tak? Skąd wiesz? - Wiem. Do widzenia, kochany Andy. Pocałowała go szybko. Odchodząc nie obejrzała się. Poczekał, aż zniknie. Zatopiony w myślach, wyszedł na zewnątrz. Nie zauważył Wessona, który stojąc przy kiosku chował do kieszeni wieczne pióro.

197

(79 KSIĘĆA CZWARTA HAN i IRAK xShatt-al-Arab 1 - ¦ ^ KUWEJT ARABIA SAUDYJSKA Jell OPERACJA WHIRLWIND ® Trasa czterech 212 z Sartdat Oejfam przez Bahrajn do Asz Szargaz ® Trasa dwóch 2t2, klore wyłeciaty z Kowlsg do Kuwejtu. Jeilety, Bahrajnu t Asz Szargaz Tra3a trzech 212, która pcctąźyty bezpośrednio 2 Lengetuto Asz Szargaz © ASZ SZARGAZ, HOTEL OAZA, 5:37. Gavallan stał w oknie. Był już ubrany. Panowała jeszcze noc, tylko poblask na wschodzie zapowiadał świt. Od odległego o pół kilometra brzegu nadciągały strzępy mgły i znikały prędko, gdy docierały nad pustynię. Niebo, na wschodzie bezchmurne, pokrywało się coraz grubszą powłoką chmur, kryjącą wszystko i rozciągającą się ku zachodowi. Z miejsca, w którym stał, Gavallan widział prawie całe lotnisko. Świeciły się światła pasa startowego; mały odrzutowiec już kołował; wiatr, który zmienił się na bardziej południowy, niósł zapach nafty. Rozległo się pukanie do drzwi. - Proszę wejść! Ach, dzień dobry, Jean-Luc, dzień dobry, Charlie. - Dzień dobry, Andy. Jeśli mamy zdążyć na sa-- molot, czas wyruszać - powiedział Pettikin. Ze zde415 nerwowania zlewał głoski. Miał lecieć do Kuwejtu, a Jean-Luc do Bahrajnu. - Gdzie jest Rodrigues? - Czeka na dole. - Dobrze, lepiej już jedźcie. Gavallan stwierdził z zadowoleniem, że mówi spokojnym głosem. Pettikin uśmiechnął się promiennie, Jean-Luc mruknął: - Merde. - Jeśli się zgodzisz, Charlie, proponuję nacisnąć guzik o 7:00, według planu, chyba że któraś z baz zgłosi wcześniej, że nie da rady. Jeśli tak, spróbujemy jutro. Zgoda? - Zgoda. Nie było na razie żadnych wywołań? - Jeszcze nie. Pettikin z trudem opanowywał podniecenie. - No dobra, ruszamy w dziką dal! Chodź, Jean-Luc! Jean-Luc uniósł brwi. - Mon Dieu, nadszedł czas Małych Skautów! - Ruszył do drzwi. - Wspaniałe wieści o Erikkim, Andy, ale jak on się wydostanie? - Nie wiem. Chcę przede wszystkim, by Newbury z konsulatu spróbował przekazać mu wiadomość, żeby uciekał przez Turcję. Niech każdy z was zatelefonuje do mnie natychmiast po wylądowaniu. Będę w biurze od szóstej. Do zobaczenia. Zamknął za nimi drzwi. Stało się. Chyba że któraś z baz odwoła akcję. W LENGEH, 5:49. Blask fałszywego świtu ledwie przebijał się przez chmury. Scragger miał na sobie płaszcz przeciwdeszczowy. Szedł przez mżawkę i kałuże w kierunku kuchni, która była jedynym oświetlonym budynkiem w bazie. Wiatr szarpał lotniczą czapką, rzucał w twarz krople rzadkiego deszczu. Ku jego zdziwieniu, Willi był już w kuchni. Siedział koło pieca na drewno i pił kawę. - Dzień dobry, Scrag, kawy? Właśnie zrobiłem.

198

416 Wskazał ruchem głowy kąt kuchni. Na podłodze, w ciepłym miejscu, spał jeden z ludzi z Zielonych Opasek. Scragger skinął głową i zdjął płaszcz. - Dla mnie herbata, synu. Wcześnie wstałeś. Gdzie jest kucharz? Willi wzruszył ramionami i odstawił czajnik na piec. - Spóźnia się. Pomyślałem, że zjem wcześniej śniadanie. Zamierzam robić jajecznicę. Usmażyć też dla ciebie? Scragger poczuł nagle, że jest głodny. - Ty to masz łeb! Dla mnie cztery jajka i dwie grzanki. W ten sposób wytrzymam do obiadu. Mamy jakiś chleb, stary? - Patrzył, jak Willi otwiera lodówkę. Trzy bochenki, dużo jajek i masła. - Bomba! Nie mogę jeść jajek bez grzanki z masłem. Tylko wtedy mają właściwy smak. - Spojrzał na zegarek. - Wiatr zmienił się prawie na południowy. Dochodzi do trzydziestu węzłów. - Mój nos mówi, że osłabnie. - Moja dupa też mówi, że osłabnie, ale na razie jest gówniany. Scragger wybuchnął śmiechem. - Patrz ufnie w przyszłość, stary. - Byłbym znacznie ufniejszy, mając paszport. - Święta racja, ja też, ale na razie wszystko idzie planowo. . Gdy poprzedniego dnia wrócił od sierżanta, Vossi i Willi czekali na niego. Z dala od tych, którzy mogli ich podsłuchać, opowiedział im, co zaszło. - Lepiej uprzedźmy Andy'ego, że może będziemy musieli zrezygnować - od razu powiedział Willi, a Vossi z nim się zgodził. - Nie - odparł Scragger. - Ja to widzę tak: jeśli Andy nie da sygnału, mam cały dzień na wydostanie paszportów, a jeśli da, zrobi to dokładnie o siódmej. Mam więc dużo czasu. Mogę być na posterunku o siódmej. trzydzieści i wrócić o ósmej. W tym czasie wy zrobicie co trzeba. - Jezu, Scrag, lepiej... 417 - Ed, słuchasz mnie? Wyruszymy tak czy inaczej, ale w razie czego ominiemy Asz Szargaz, gdzie moglibyśmy mieć kłopoty, i skoczymy do Bahrajnu. Znam tam urzędnika na lotnisku. Zdamy się na jego łaskę, może nawet wykonamy lądowanie „awaryjne" na plaży. Po drodze połączymy się z Asz Szargaz, gdy tylko opuścimy przestrzeń powietrzną Iranu. Poprosimy, żeby ktoś złożył za nas kaucję. To chyba najlepsze rozwiązanie; przynajmniej będziemy kryci. Tak, najlepsze, pomyślał teraz, patrząc na Willego przy kuchni. Masło na patelni zaczynało skwierczeć. - Myślałem, że będziemy jedli jajecznicę? - Właśnie ją robię. - Głos Willego zabrzmiał ostrzej. - Gówno robisz, wiesz przecież - rzucił Scragger. - Musisz dodać wody albo mleka... - Jezu! - warknął Willi. - Jeśli nie chcesz... Scheiss! Przepraszam, nie chciałem być niegrzeczny, Scrag. Przepraszam. - Ja też jestem jakiś podminowany, stary. Nie ma problemu. - To w ten sposób moja matka smaży jajka. Wybija się je w całości, ostrożnie, bez mieszania, białka się ścinają, a wtedy trzeba błyskawicznie dodać trochę mleka i wymieszać. W takiej jajecznicy białko jest białe, a żółtko żółte... Willi stwierdził, że nie może przestać mówić. Miał złą noc, złe sny i złe przeczucia, a teraz, o świcie, nie poczuł się lepiej. Mężczyzna z zieloną opaską poruszył się w kącie, czując zapach smażonego masła. Ziewnął, uniósł zaspaną głowę, a potem ułożył się wygodniej i znów zapadł w sen. Gdy zagotowała się

199

woda, Scragger zrobił sobie herbaty i spojrzał na zegarek: piąta pięćdziesiąt sześć. Otworzyły się drzwi i wszedł Vossi. Strzepnął z parasola krople deszczu. - Cześć, Scrag! Hej, Willi, dla mnie kawa i dwa średnio przysmażone, z kruchym boczkiem i przyrumienionymi skwarkami. - Wypchaj się! 418 Wszyscy trzej wybuchnęli śmiechem; niepokój zaostrzał ich reakcje. Scragger znów spojrzał na zegarek. Przestań! - nakazał sobie. Przestań! Musisz zachować spokój; wtedy oni też będą spokojni. Łatwo zauważyć, że są na krawędzi wybuchu. W KOWISSIE, 6:24. NcIver i Lochart byli w wieży. Przyglądali się deszczowi i chmurom. Obaj mieli na sobie lotnicze ubrania. NcIver siedział przy radiostacji, Lochart stał przy oknie. Nie zapalili światła; migały tylko czerwone i niebieskie lampki działających przyrządów. Żadnego dźwięku oprócz uspokajającego szumu aparatury i nie tak uspokajającego zawodzenia wiatru, dochodzącego przez wybite szyby okien i klekoczącego masztem antenowym. Lochart spojrzał na licznik wiatromierza. Dwadzieścia pięć węzłów, w porywach trzydzieści. Południowo-wschodni. Przed hangarem dwaj mechanicy myli, czyste zresztą, helikoptery: dwa 212 i 206, który NcIver przyprowadził z Teheranu. W kuchni paliło się światło. NcIver dał całemu personelowi, poza nielicznymi pracownikami kuchni, wolny dzień. Nie trzeba było ich wyganiać: po wstrząsie, jaki stanowiła egzekucja Esfan-diariego, bardzo chętnie opuścili bazę. Lochart spojrzał na zegarek. Zdawało się, że wskazówki obracają się wolniej niż zwykle. Na dole przejechała ciężarówka. Potem druga. Była dokładnie szósta trzydzieści. - Sierra Jeden, tu Lengeh. - To Scragger zgłaszał się zgodnie z planem. NcIver poczuł ulgę. Lochart zrobił się jeszcze bardziej ponury. - Lengeh, tu Sierra Jeden, słyszę pięć na pięć. Głos Scota z Asz Szargaz dochodził głośno i wyraźnie. Sierra Jeden oznaczało biuro na lotnisku w Asz Szargaz; Gavallan nie chciał, żeby zwracano na ten szejkanat więcej uwagi, niż było to konieczne. NcIver włączył nadawanie. - Sierra Jeden, tu Kowiss. 419 - Kowiss, tu Sierra Jeden, słyszę cztery na pięć. - Sierra Jeden, tu Bandar Dejlam. Obaj usłyszeli drżenie w głosie Rudiego. - Bandar Dejlam, tu Sierra Jeden, słyszę dwa na pięć. Teraz z głośnika dochodziły już tylko trzaski. NcIver wytarł dłonie z potu. - Na razie dobrze. Kawa w jego filiżance była zimna i smakowała okropnie, ale ją dopił. - Rudi mówił tak, jakby był zdenerwowany, prawda? - zauważył Lochart. - Jestem pewien, że ja też. I Scrag. NcIver przyglądał się Tomowi. Niepokoił się o przyjaciela. Lochart unikał jego spojrzenia. Podszedł do elektrycznego czajnika i włączył go. Na biurku stały cztery telefony: dwie linie wewnętrzne i dwie miejskie. Mimo że podjął już decyzję, Lochart sprawdził jeden z miejskich telefonów, potem drugi. Oba nadal nie działały. Były martwe. Tak jak ja - pomyślał. Nie mogę skontaktować się z Szahrazad. - W Asz Szargaz jest kanadyjski konsulat - rzucił szorstko NcIver. - Mogliby dodzwonić się stamtąd do Teheranu. - Jasne. Podmuch wiatru zaklekotał dyktą zasłaniającą stłuczone okno. Lochart nie zwracał uwagi na pogodę. Myślał o Szahrazad, modlił się, żeby do niego dołączyła. Dołączyć do mnie? Po co?

200

Czajnik zaczął szumieć. Spojrzał na niego. W chwili gdy wychodził z mieszkania, postanowił nie myśleć o przyszłości. Myśli te przychodziły jednak nocą; nie mógł się od nich uwolnić. Z bazy dał się słyszeć głos muezzina. - Chodźcie na modlitwę, chodźcie, modlitwa jest lepsza od snu... W BANDAR DEJLAMIE, 6:38. Przepojony wilgocią świt, lekki deszcz, wiatr słabszy niż poprzedniego dnia. Rudi Lutz, Sandor Petrofi i Pop Kelly siedzieli w kon420 tenerze Rudiego; nie zapalili światła, pili kawę. Na zewnątrz, na werandzie, Marc Dubois pilnował, czy nikt nie podsłuchuje. W bazie nie było widać żadnych świateł. Rudi spojrzał na zegarek. - Miejmy nadzieję, że to będzie dzisiaj - powiedział. - Dziś lub nigdy. - Kelly miał ponury wyraz twarzy. - Wywołuj Asz Szargaz, Rudi. - Jeszcze minuta. Rudi widział przez okno wrota hangaru i helikoptery 212. Żaden z nich nie miał zbiorników dalekiego zasięgu. Gdzieś w ciemnościach Fowler Joines i trzej mechanicy po cichu ładowali ostatnie kanistry paliwa, kończąc w ten sposób przygotowania, które rozpoczęły się poprzedniego wieczoru, gdy piloci odwracali uwagę strażników i Numira. Każdy z nich przed pójściem spać obliczył zasięg swojej maszyny. Wszyscy znajdowali się w promieniu dziesięciu mil morskich. - Jeśli utrzyma się siła wiatru, wszyscy będziemy nad tym cholernym morzem - powiedział cicho Sandor. Muzyka przeszkadzała w rozmowie, ale bez niej nie było bezpiecznie. Wcześniej Fowler Joines dostrzegł Numira zaczajonego koło kontenera Rudiego. - Tak - zgodził się Marc Dubois. - Około pięciu kilometrów od brzegu. - Może powinniśmy zostawić Bahrajn i lecieć do Kuwejtu, Rudi? - Nie, Sandor. Musimy zostawić Kuwejt dla Kowis-su. Sześć irańskich helikopterów w jednym miejscu? Dostaliby hemoroidów. - Gdzie są, do cholery, nowe numery rejestracyjne, które nam obiecano? - zapytał Kelly. Z każdą chwilą jego zdenerwowanie rosło. - Wyjadą nam na spotkanie. Charlie Pettikin leci do Kuwejtu, a Jean-Luc do Bahrajnu. - Mon Dieu, mamy pecha - powiedział Dubois. - Jean-Luc zawsze się spóźnia, zawsze. Ci Pieds Noirs, oni rozumują jak Arabowie. - Jeśli Jean-Luc spieprzy coś tym razem - powiedział Sandor - zmieni się w siekane mięso na hambur421 gery. Posłuchajcie, co do benzyny, może moglibyśmy dostać trochę od Iran-Tody. To wygląda cholernie podejrzanie: zabieramy tyle rzekomo po to, żeby się tylko tam dostać. - Rudi, wywołuj. Już czas. - Dobrze, dobrze! - Rudi wziął głęboki oddech i podniósł mikrofon. - Sierra Jeden, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? Tu... W BIURZE W ASZ SZARGAZ, 6:40. ... Bandar Dejlam, słyszysz mnie? Gavallan siedział przy krótkofalówce, Scot obok niego, Nogger Lane stał, opierając się o biurko. Manuela zajmowała jedyne wolne krzesło. Wszyscy, spięci, wpatrywali się w głośnik. Byli pewni, że wezwanie oznacza kłopoty, gdyż Operacja Whirlwind zakładała ciszę radiową przed 7:00 i podczas samej ucieczki, z wyjątkiem nagłych wypadków. - Bandar Dejlam, tu Sierra Jeden - powiedział chrapliwie Scot. - Słyszę dwa na pięć, mów. - Nie wiemy, jak przedstawia się wasz dzień, ale my mamy zaplanowanych na rano kilka lotów i chcielibyśmy je trochę przesunąć. Zatwierdzacie to? - Zostańcie na nasłuchu - polecił Scot.

201

- Szlag by to trafił - mruknął Gavallan. - Równoczesny start we wszystkich bazach ma zasadnicze znaczenie. W głośniku znów rozległ się głos: - Sierra Jeden, tu Lengeh. - Głos Scraggera zabrzmiał znacznie głośniej, wyraźniej i ostrzej. My też mamy loty, ale im później, tym lepiej. Jaka jest u was pogoda? - Zostań na nasłuchu, Lengeh. Scot zerknął na Gavallana. Czekał. - Wywołaj Kowiss - powiedział Gavallan, a pozostali nieco się rozluźnili. - Ich sprawdzimy najpierw. - Kowiss, tu Sierra Jeden, słyszysz mnie? - Cisza. - Kowiss, tu Sierra Jeden, słyszysz mnie? 422 - Tu Kowiss, mów. - Głos NcIvera był napięty, przerywany. - Jesteś przygotowany? - Tak. Wolę twardą prognozę, według planu. - To rozstrzyga sprawę. - Gavallan przejął mikrofon. - Sierra Jeden do wszystkich baz. Pogoda jest u nas zmienna. Będziemy mieć waszą twardą prognozę na siódmą zero zero. - Zrozumiałem - powiedział Scragger. - Zrozumiałem. - Głos Rudiego łamał się. - Zrozumiałem. - W głosie NcIvera zabrzmiała ulga. W eterze zapanowała cisza. Gavallan rzekł, nie zwracając się do nikogo w szczególności: - Lepiej trzymać się planu. Nie chcę alarmować niepotrzebnie kontroli lotów albo czekać, aż ten skurczybyk Sijamaki zacznie robić jeszcze większe trudności. Rudi mógł zrezygnować, gdyby to było ważne. Nadal może. Wstał i przeciągnął się; potem znów usiadł. W głośniku pojawiły się trzaski. Nasłuchiwali też na kanale awaryjnym: 121,5. Właśnie wystartował odrzutowiec Pan Am. Manuela poruszyła się na krześle; czuła się jak intruz, choć Gavallan powiedział wcześniej: - Manuela, ty też słuchaj. Tylko ty znasz farsi. Nie była bardzo spięta. Jej mąż był już bezpieczny, trochę uszkodzony, ale bezpieczny. Serce śpiewało radosną pieśń; błogosławione szczęście wyrwało go z wiru wydarzeń. - To właśnie szczęście, kochanie .- wyjaśniła mu poprzedniego wieczoru w szpitalu. - Może, ale gdyby nie pomoc Hosejna, byłbym teraz w Kowissie. Gdyby nie ten mułła, nie byłbyś ranny, pomyślała, ale nie powiedziała tego, żeby go nie denerwować. - Czy mogę ci coś przynieść, kochanie? - Nową głowę! 423 - Za minutę podadzą ci lekarstwo. Lekarz powiedział, że za sześć tygodni będziesz latał i że jesteś zbudowany jak łaciaty byk. - Czuję się raczej jak zdechły kurczak. Roześmiała się. Teraz siedziała spokojnie, oczekiwanie nie denerwowało jej tak jak innych, zwłaszcza Genny. Jeszcze dwie minuty. Trzaski. Gavallan bębni palcami. Jakiś prywatny odrzutowiec wystartował. Widziała też inny lądujący samolot, jumbo, pomalowany we włoskie kolory. Ciekawe, czy to Paula wraca z Teheranu? Dłuższa wskazówka zegara dotknęła dwunastki. O 7:00 Gavallan podniósł mikrofon. - Sierra Jeden do wszystkich baz: nasza prognoza potwierdziła się i oczekujemy poprawy pogody, ale uważajcie na małe podmuchy wichru. Odebraliście? - Sierra Jeden, tu Lengeh - rzucił lekko Scragger. - Odebraliśmy i będziemy uważać. Wyłączam się. - Sierra Jeden, tu Bandar Dejlam. Odebraliśmy i będziemy uważać. Wyłączam się.

202

Cisza. Mijały sekundy. Gavallan przygryzł dolną wargę. Odczekał chwilę, potem przycisnął guzik nadawania. - Kowiss, słyszycie mnie? W KOWISSIE, 7:04. NcIver i Lochart wpatrywali się w aparat radiowy. Niemal jednocześnie spojrzeli na zegarki. Lochart mruknął: - Na dziś odwołane. Poczuł ulgę. Jeszcze dzień odroczenia, pomyślał. Może dziś telefony zaczną działać, może będę mógł z nią porozmawiać... - I tak powinni się odezwać, tak się umówiliśmy. Mieli nas wywołać w obu wypadkach. NcIver kilkakrotnie nacisnął przełącznik. Światełka i wskaźniki zgasły. - Do diabła z tym powiedział i włączył nadawanie. - Sierra Jeden, tu Kowiss, słyszysz mnie? - Cisza. Powtórzył głośniej, bardziej niespokojnie: - Sierra Jeden, tu Kowiss, słyszysz mnie? - Znów cisza. - Co się, 424 u diabła, z nimi dzieje? - wycedził przez zęby. - Lengeh, tu Kowiss, słyszysz mnie? - Żadnej odpowiedzi. NcIver nagle sobie przypomniał. Zerwał się na równe nogi i szybko podbiegł do okna. Główny przewód anteny nadawczo-odbiorczej zwisał luźno. Wiatr miotał nim na wszystkie strony. Przeklinając, NcIver otworzył drzwi prowadzące na dach i wyszedł. Poczuł przenikliwe zimno. Miał silne palce, ale zardzewiałe nakrętki nie drgnęły. Zobaczył, że przeżarty rdzą druciany pierścień po prostu odpadł. - Jasna cholera... - Trzymaj. - Lochart był już obok niego i podawał kombinerki. - Dzięki. - NcIver zaczął zeskrobywać rdzę. Deszcz prawie ustał, ale żaden z nich tego nie zauważył. W oddali przetoczył się grzmot. Nad Zagrosem błyskawica przecięła niebo; widok gór przesłaniały chmury. Nie przerywając pracy, opowiedział Lochartowi, jak Wazari spędził poprzedniego dnia dużo czasu na dachu, mocując kabel. - Dziś rano zgłosiłem się rutynowo. Wszystko działało, w każdym razie o 6:30 i o 6:40. Na pewno potem wiatr wyrwał kabel... Kombinerki ześliznęły się. Duncan skaleczył się w palec i zaklął. - Może ja to zrobię? - Nie, w porządku, zaraz skończę. Lochart wrócił do pomieszczenia wieży: 7:07. W bazie nadal panowała cisza. Po płycie lotniska jeździły jakieś ciężarówki, ale samoloty trwały nieruchomo. Przy hangarze dwaj mechanicy nadal udawali, że coś robią przy helikopterach, zgodnie z planem. Był z nimi Freddy Ayre. Potem Lochart zobaczył Wazarie-go, idącego wewnętrzną obwodnicą. Mocniej zabiło mu serce. - Mac, Wazari nadchodzi od strony bazy. - Zatrzymaj go. Powiedz mu, co chcesz, ale zatrzymaj. - Lochart pobiegł w dół po schodach. Mclve-rowi mocno waliło serce. - Prędzej, na Boga - powie• dział i jeszcze raz sklął się za to, że nie sprawdził 425 wcześniej anteny. Trzeba sprawdzać, sprawdzać i jeszcze raz sprawdzać. Bezpieczeństwo nie wynika z przypadku; trzeba o nie dbać! Kombinerki znów się ześliznęły. Zacisnął je i teraz nakrętki zaczęły wędrować wzdłuż śruby. Z jednej strony przewód trzymał się już mocno. NcIver przezwyciężył pokusę i nie spróbował od razu się połączyć. Ostrożność zapanowała nad zdenerwowaniem: przykręcił drugą stronę. Pociągnął kabel. Trzyma się. Oblany potem wbiegł do pomieszczenia: 7:16. Przez chwilę nie mógł złapać oddechu. - Prędzej, NcIver, na litość boską! - Wziął głęboki oddech. Pomogło. - Sierra Jeden, tu Kowiss, słyszysz mnie?

203

Natychmiast rozległ się zdenerwowany głos Scota. - Kowiss, tu Sierra Jeden, mów. - Czy masz dla nas jakieś informacje o pogodzie? Od razu usłyszał Gavallana, jeszcze bardziej zdenerwowanego. - Kowiss, wysyłamy to dokładnie o 7:00; nasza prognoza jest już ustalona. Oczekujemy poprawy pogody, ale uważajcie na małe wichry. Odebrałeś? - Odebraliśmy i będziemy uważać - ciężko wydyszał NcIver. - Czy... czy inni odebrali? - Tak. W BIURZE W ASZ SZARGAZ. - Powtarzam: tak - powiedział Gavallan do mikrofonu. - Co się stało? - Nie ma żadnych problemów. - Głos NcIvera dobiegał jakby z daleka, sygnał był słaby. - Do zobaczenia wkrótce. W eterze zapanowała cisza. W pokoju rozległy się nagle wiwaty. Scot objął ojca i jęknął, czując w ramieniu szarpiący ból. W zamieszaniu nikt tego nie zauważył. Manuela ściskała Gavallana. - Zatelefonuję do szpitala - oświadczyła. - Andy, zaraz wracam. Wybiegła. Nogger podskakiwał z uciechy, a Gaval-lan rzekł radośnie: 426 - Uważam, że wszystkim, którzy nie prowadzą teraz maszyn, należy się po dużej butelce piwa! W KOWISSIE. NcIver wyłączył radio i opadł na krzesło, próbując zebrać się w sobie. Czuł się dziwnie: miał lekką głowę i ciężkie ręce. - Nieważne, grunt, że się zaczęło! - powiedział. W wieży panowała cisza, jeśli nie liczyć skrzypienia poruszanych wiatrem drzwi, które w pośpiechu zostawił otwarte. Zamknął je teraz i zobaczył, że deszcz ustał, choć niebo pokrywały ponure chmury burzowe. Zauważył, że z palca leci mu krew. Oddarł kawałek papierowego ręcznika, który wisiał koło radiostacji, i owinął nim ranę. Trzęsły mu się ręce. Tknięty nagłą myślą, wyszedł na zewnątrz i przyklęknął nad kablem. Użył całej swej siły, żeby go wyrwać. Potem sprawdził starannie pomieszczenie wieży, otarł pot z czoła i zszedł na dół. Locharta i Wazariego zastał w biurze Esfandiariego. Wazari był nie ogolony i brudny, miał dziwnie naelekt-ryzowane włosy. Nie pora na to, żeby się tym przejmować, pomyślał NcIver. Scrag i Rudi znajdują się już w powietrzu. - Dzień dobry, sierżancie - powitał go krótko, świadom spojrzenia Locharta. - Wydawało mi się, że dałem panu wolny dzień. Nie mamy dziś dużego ruchu. - Tak, kapitanie, dał pan, ale ja... nie mogłem spać i... nie czuję się w bazie bezpiecznie. Wazari zauważył zaczerwienioną od wiatru twarz NcIvera i prowizoryczny opatrunek. Wszystko w porządku? - Tak, skaleczyłem się tylko o pękniętą szybę. - NcIver zerknął na Locharta, który pocił się tak jak on sam. - Lepiej już chodźmy, Tom. Sierżancie, będziemy sprawdzać na ziemi 212. Dostrzegł szybkie spojrzenie Locharta. - Tak jest, poinformuję bazę - odparł Wazari. - Nie ma potrzeby. - Przez chwilę NcIver znajdował się na straconej pozycji. Potem odpowiedź przy- szła mu sama do głowy. - Tak między nami, jeśli chce 427 się pan tutaj plątać, niech pan lepiej przygotuje się na spotkanie z ministrem Kia. Mężczyzna zbladł. - Co?

204

- Wkrótce tu będzie. Wraca do Teheranu. Pan był jedynym świadkiem zeznającym przeciwko niemu i temu cholernemu biedakowi Ważniakowi? - Jasne, ale naprawdę słyszałem, co mówili. - Wa-zari poczerwieniał, czuł, że musi się usprawiedliwić. - Kia to skurwysyn i kłamca, a Esfandiari był taki sam. Ubijali interes. Zapomniał pan, że to Ważniak kazał pobić Ayre'a? Zabiliby go, już pan zapomniał? Wszystko, co powiedziałem o Esfandiarim i Kia, jest prawdą. - Na pewno. Wierzę ci. Ale on i tak będzie nieźle wkurzony, kiedy cię zobaczy, co? To samo z personelem biurowym; oni wszyscy byli wściekli. Na pewno nie będą do ciebie zbyt dobrze nastawieni. Może mogę zagadać Kia - rzucił na przynętę NcIver, mając nadzieję, że to utrzyma go po ich stronie. - A może nie. Na twoim miejscu nie lazłbym tak w oczy i nie afiszował się tutaj. Chodź, Tom. NcIver odwrócił się, żeby odejść, ale Wazari stał na jego drodze. - Proszę nie zapominać, że to ja zapobiegłem masakrze, mówiąc, że Sandorowi obluzował się ładunek. Beze mnie byłby martwy; gdyby nie ja, wszyscy stanęlibyście przed komitetem... musicie mi pomóc... - Po twarzy ściekały mu łzy. - Musicie mi pomóc... - Zrobię, co będę mógł - powiedział NcIver. Żałował go. Odwrócił się i wyszedł. Na zewnątrz musiał się hamować, żeby nie pobiec do innych; widział ich niepokój. Lochart go dogonił. - Whirlwind? - zapytał, starając się dotrzymać koledze kroku. - Tak. Andy nacisnął guzik dokładnie o 7:00. Scrag i Rudi odebrali wiadomość i prawdopodobnie są już w drodze. - NcIver nie dostrzegł nagłej desperacji Locharta. Doszli już do Ayre'a i mechaników. - Whirl428 wind! - wychrypiał Duncan, a dla wszystkich zabrzmiało to jak trąbka wzywająca na alarm. - Fajnie. - Freddy Ayre mówił cicho, skrywając podniecenie. Inni nie. - Skąd to opóźnienie? Co się stało? - Później opowiem, teraz już zaczynajmy! NcIver skierował się do pierwszego 212, Ayre do drugiego. Mechanicy już wskakiwali do środka. W tym momencie samochód wiozący pułkownika Czangiza i kilku lotników wjechał na teren bazy i zatrzymał się przed budynkiem biurowym. Wszyscy lotnicy mieli broń i zielone opaski. - Ach, kapitanie, odwozi pan premiera Kia do Teheranu? - Czangiz wyglądał na zdenerwowanego. - Tak, tak, o dziesiątej. - Otrzymałem wiadomość, że on chce przesunąć start na ósmą, ale pan nie odleci przed dziesiątą, zgodnie z zezwoleniem na start. Jasne? - Tak, ale dlaczego... - Zatelefonowałbym, ale wasze telefony znów nie działają. Poza tym coś się stało z waszym radiem. Nie przeglądacie sprzętu? Pracował i wyjechał? - NcIver spostrzegł, że pułkownik patrzy na trzy stojące w rzędzie helikoptery, jakby zamierzał do nich podejść. - Nie wiedziałem, że macie dziś loty zarobkowe? - To tylko testowanie na ziemi przed jutrzejszą wymianą załóg w Abu Sal, pułkowniku wyjaśnił pospiesznie NcIver; żeby odwrócić uwagę wojskowego, zapytał: - Jakieś problemy z premierem Kia? - Nie ma żadnych problemów - odparł poirytowany pułkownik. Spojrzał na zegarek i zmienił zdanie: nie będzie już inspekcji śmigłowców. - Niech pan poprosi kogoś, żeby naprawił radio i pójdzie ze mną. Mułła Hosejn chce się z panem spotkać. Wrócimy na czas. - Z przyjemnością za chwilę podwiozę kapitana NcIvera - oznajmił Lochart. - Jest jeszcze kilka spraw, które powinien tu... - Hosejn chce widzieć kapitdńa NcIvera, a nie pana. Teraz! Niech pan się zajmie radiem!

205

429 Czangiz powiedział swym ludziom, żeby zaczekali, usiadł za kierownicą i skinął na NcIvera. NcIver niechętnie usłuchał. Czangiz ruszył, a jego kierowca poszedł w kierunku biura. Lotnicy rozeszli się, spoglądając na helikoptery. Mechanicy próbowali zachowywać się spokojnie; zamknęli drzwi i zaczęli polerować kadłuby. Ayre i Lochart patrzyli na odjeżdżający samochód. - Co teraz? - zapytał Ayre. - Nie wiem. Nie możemy bez niego wyjechać. - Lochart czuł mdłości. W BANDAR DEJLAMIE, 7:26. Cztery 212 wytoczono przed hangar i zaparkowano na pozycjach startowych. Fowler Joines i trzej inni mechanicy czekali niecierpliwie w tylnych częściach kabin. Nieporęczne, czterdziestogalonowe bębny z zapasowym paliwem zostały starannie umocowane. Wiele skrzyń z częściami zamiennymi. Walizki ukryte pod plandekami. - A nuże, kurczę blade - powiedział Fowler i otarł pot z czoła. W powietrzu wisiał intensywny zapach benzyny. Przez otwarte drzwi kabiny widział Rudiego, Sandora i Popa Kelly'ego, którzy czekali w hangarze. Wszystko było gotowe, brakowało tylko ostatniego pi-lota.^Dubois spóźniał się już o dziesięć minut. Nikt nie wiedział, czy nie zatrzymał go kierownik bazy, Numir, albo ktoś z Zielonych Opasek. Po chwili Fowler zobaczył Dubois. Ze zdenerwowania niemal się rozchorował. Francuz zachowywał galijską obojętność. Miał walizkę i przerzucony przez rękę płaszcz. Gdy przechodził koło biura, w oknie pojawił się Numir. - Odjazd - wychrypiał Rudi i wsiadł do kabiny najciszej, jak mógł. Zapiął pas i wcisnął starter. Sandor zrobił to samo, Pop Kelly w chwilę po nim. Obroty rotorów zaczęły nabierać szybkości. Dubois podał niedbale walizkę Fowlerowi, starannie ułożył płaszcz na skrzyni i usiadł na miejscu pilota. Od razu włączył silnik, nie zawracając sobie głowy pasami czy procedurą sprawdzania przyrządów. Fowler z "rudem powstrzymy430 wał się przed zasypaniem Dubois przekleństwami. Silniki gładko zwiększały moc. Dubois, nucąc jakąś melodię, włożył hełmofon. Teraz, gdy wszystko było przygotowane, zapiął pasy. Nie zauważył, że z biura wybiegł Numir. - Dokąd się wybieracie? - krzyknął Numir do Rudiego przez boczne okienko. - Iran-Toda. Tak jest napisane w liście przewozowym. - Rudi nie przerwał procedury startu: włączenie krótkofalówki, wskaźniki na zielone. - Ale nie poprosiliście Abadanu o zezwolenie na włączenie silników i... - To piątek, agha. Może pan to zrobić za nas. - To wasz obowiązek! - krzyknął ze złością Numir. - Macie czekać na Zatakiego. Musicie poczekać na pułk... - Całkiem słusznie. Chcę się upewnić, że mój helikopter będzie gotowy w chwili, gdy pułkownik przybędzie. To bardzo ważne, żeby zrobić mu przyjemność, prawda? - Tak, ale dlaczego Dubois niósł walizkę? - Och, zna pan Francuzów - powiedział to, co przyszło mu do głowy. - Przywiązują taką wagę do ubrań. Jest pewien, że będzie stacjonował w Iran-To-dzie, więc zabrał zapasowy mundur. Jego kciuk powędrował w kierunku przycisku radiotelefonu. Nie, rozkazał sobie, nie bądź niecierpliwy. Wszyscy wiedzą, co robić. Nie bądź niecierpliwy. Potem, poprzez mgłę kłębiącą się za Numirem - widzialność spadła do kilkuset metrów zobaczył ciężarówkę Zielonych Opasek, która wjechała przez główną bramę i zatrzymała się. Jej hałas utonął w ryku silników śmigłowców. Ale to nie był Zataki, tylko zwykli strażnicy z Zielonych Opasek. Stali i patrzyli ze zdziwieniem na śmigłowce. Nigdy jeszcze cztery 212 nie startowały naraz.

206

Rudi usłyszał w słuchawkach głos Dubois. - Gotów, mon vieux. Potem Popa Kelly'ego, potem Sandora. Wcisnął guzik nadawania i powiedział do mikrofonu: 431 - Jazda! - Nachylił się do okienka i skinął na Numira. - Nie ma potrzeby, żeby wszyscy czekali. Zaczekam ja. - Ale kazano wam lecieć razem, a wasze zezwolenia... - Głos kierownika bazy utonął w warkocie silników osiągających pełną moc przy zastosowaniu procedury startu w nagłych wypadkach, zgodnie z planem, jaki ułożyli piloci zeszłej nocy. Dubois miał lecieć w prawo, Sandor w lewo, a Kelly prosto przed siebie; maszyny miały przypominać stado bekasów, rozproszone strzałem myśliwego. W ciągu kilku sekund znaleźli się w powietrzu: popędzili, trzymając się nisko. Twarz Numira stała się purpurowa. - Powiedziano wam, że... - To dla pańskiego bezpieczeństwa, agha. Próbujemy pana chronić - zawołał Rudi, przekrzykując ryk silników i nakazując Numirowi gestem dłoni, żeby się odsunął. Wszystkie wskaźniki znalazły się na zielonych polach. - Tak jest lepiej, agha; w ten sposób wykonamy pracę i nie będzie problemu. Musimy chronić pana i Iran-Oil. Usłyszał w słuchawkach głos Dubois, który pogwałcił obowiązkową ciszę radiową. - Samochód dojeżdża do bramy! Rudi dojrzał pojazd natychmiast i rozpoznał na przednim siedzeniu Zatakiego. Maksymalna moc. - Agha, poderwę go tylko na metr; skacze licznik momentu oporowego śmigła... Cokolwiek krzyczał Numir, utonęło w hałasie. Za-taki był już w odległości zaledwie stu metrów. Rudi poczuł, że rotory wgryzają się w powietrze, i wystartował. Przez chwilę wyglądało na to, że Numir uczepi się płozy, ale odskoczył w ostatnim momencie, tak że otarł się o nią i upadł, gdy Rudi ruszył do przodu i odleciał, niemal nieprzytomny z napięcia. Jego koledzy z przodu zawiśli nad bagnami. Rudi pochylił kilkakrotnie maszynę w geście pozdrowienia, a gdy się z nimi zrównał, uniósł kciuk i poprowadził śmigłowce w kierunku odległej o sześć kilometrów zatoki. 432 Numir wstał, oniemiały z gniewu; samochód Zatakiego zatrzymał się obok z piskiem opon. , - Na Boga, co tu się dzieje? - ryknął Zata^i, wyskakując z wozu. Helikoptery zniknęły już we mgle, a odgłos ich silników powoli zamierał. - Mieli na mnie czekać! - Wiem, wiem, pułkowniku. Mówiłem im, ale... po prostu wystartowali i... Numir zawył, gdy pięść Zatakiego trafiła go w twarz i obaliła na ziemię. Ludzie z Zielonych Opasek patrzyli obojętnie; przywykli do wybuchów szefa. Jeden z nich postawił Numira na nogi i walnął go w twarz, tak że kierownik obrócił się wokół własnej osi. Zataki rzucał klątwy, kierując je do nieba, a gdy trochę ochłonął, powiedział: - Weźcie ze sobą to wielbłądzie gówno i za mną! - Przeszedł, ponury jak chmura gradowa, przez hangar i zobaczył dwa 206 schludnie zaparkowane z tyłu. Tu i tam leżały części zamienne, wentylator suszył jakiś świeżo pomalowany element. To arcydzieło kamuflażu wymyślonego przez Rudiego miało im dać kilka dodatkowych minut. - Te psy pożałują jeszcze, że nie zaczekały - mruknął. Odczuwał ból głowy. Otworzył kopniakiem drzwi biura, dopadł do nadajnika i usiadł. - Numir, łącz mnie z tymi ludźmi! - Ale Dżahan, nasz radiooperator, jeszcze nie przy-, szedł, a ja... - Zrób to! Przerażony kierownik przesunął dźwigienkę nadawania. Z wargi leciała mu krew; ledwie mógł mówić. - Baza wzywa kapitana Lutza! - Poczekał, a potem powtórzył te słowa, dodając: - Pilne!

207

W ŚMIGŁOWCACH. Lecieli zaledwie trzy metry nad bagnami. Zdążyli oddalić się tylko o kilkaset metrów, gdy usłyszeli wściekły głos Zatakiego: - Wszystkie helikoptery są odwołane dc bazy, wracać do bazy! Zgłosić się! 433 ZSRR TURCJA _____-*v v-< ir • Khvoyi 1 M Góra&ifen Banlar-cPahum. SYRIA TAHRIZ •t GftyBu TEHERAN < Bagdad X,. IRAK Dam /A •'•f«h" BANDAR DEJLAM ARABIA SAUDYJSKA A" --------~____iKUWE V. Stfazcw* IRAN KOWISS ZAGROS ^"IVN LENGEH ~v AFGANISTAN A ___/' PAKISTAN L BAHR I*'I \ Hi '10CZONE 5 Asz Szargat ' ARABSKIE ,' OMAN i ' / /

Mnbcd

^

208

Rudi poprawił nieco moc i przechył maszyny. W sąsiednim helikopterze zobaczył Marca Dubois, który wskazał słuchawki i wykonał nieobyczajny gest. Uśmiechnął się i zrobił to samo. Dopiero potem zauważył, że po twarzy ściekają mu strużki potu. - Wszystkie helikoptery zgłosić się! Wszystkie... NA LOTNISKU. -... helikoptery zgłosić się - ryczał do mikrofonu Zataki. - Zgłosić się! Odpowiedziały mu tylko trzaski. Nagle pułkownik walnął mikrofonem w stół. - Dawaj wieżę w Abadanie! Szybko! - zawył. Przerażony Numir, któremu po brodzie ciekła krew, zmieniał trzęsącymi się rękoma kanały. Po sześciu próbach, tym razem w farsi, połączył się z wieżą. - Tu wieża Abadan, agha. Proszę mówić. Zataki wydarł mikrofon z ręki kierownika. - Tu pułkownik Zataki z Komitetu Rewolucyjnego Abadanu - powiedział w farsi. - Mówię z lotniska w Bandar Dejlamie. - Pokój niech będzie z panem, pułkowniku - odpowiedział obojętny głos. - Czy możemy coś dla pana zrobić? - Nasze cztery helikoptery wystartowały bez zezwolenia. Lecą do Iran-Tody. Proszę je zawrócić. - Chwileczkę. - Stłumione głosy. Zataki czekał. Na twarzy wystąpiły mu plamy. Czekał, czekał, a potem usłyszał: - Czy jest pan pewien, agha? Nie widzimy ich na ekranie radaru. - Oczywiście. Jestem pewien. Zawróćcie je! Znów głosy, znów oczekiwanie. Zataki miał już wybuchnąć gniewem, gdy rozległ się głos w farsi: - Cztery helikoptery z Bandar Dejlamu: wracać do bazy. Proszę o potwierdzenie. - Potem to powtórzono, a następnie wieża zwróciła się do Zatakiego: - Być może mają zepsute radiostacje, agha. Niech boże błogosławieństwo będzie z panem. - Wywołujcie ich! Lecą nisko i kierują się do Iran-Tody. 434-^444 błąd w numeracji stron Jeszcze raz przytłumione głosy w farsi. Nagle ostry głos w amerykańskiej angielszczyźnie: - Dobra, przejmuję to! Tu kontrola lotów w Abadanie. Śmigłowce na kierunku 090 stopni, słyszycie mnie? W KOKPICIE DUBOIS. Kompas wskazywał kierunek 091. Znów ostry głos w słuchawkach: - Tu kontrola Abadanu, śmigłowce na kierunku 090 stopni, kilometr od wybrzeża, słyszycie mnie? - Pauza. - Tu kontrola Abadanu, śmigłowce na kierunku 090 stopni przejść na kanał 121.9... Słyszycie? - Chodziło o kanał awaryjny, na którym wszystkie samoloty i śmigłowce powinny automatycznie prowadzić nasłuch. - Śmigłowce na kierunku 090 stopni, kilometr od wybrzeża, wracać do bazy. Słyszycie? Dubois zobaczył poprzez mgłę szybko zbliżające się morze. Jeszcze pół kilometra, a lecąc tak nisko, nie byli chyba widoczni na ekranie radaru? Spojrzał w lewo. Rudi wskazał słuchawki i przyłożył palec do ust, nakazując ciszę. Dubois uniósł kciuk i przekazał wiadomość Sandorowi, który leciał z jego prawej strony. Francuz zobaczył, że Fowler Joines przeczołguje się z tylnej kabiny do kokpitu i siada obok. Pilot wskazał drugi hełmofon, wiszący na przewodzie nad fotelem. Głos brzmiał teraz niepewnie: - Wszystkie helikoptery lecące z Bandar Dejlamu do Iran-Tody mają wrócić do bazy. Słyszycie mnie? Fowler, już w hełmofonie, rzucił do interkomu: - Mam nadzieję, że palanta szlag trafi! Znów rozległ się głos; tym razem mężczyźni w helikopterze przestali się uśmiechać. - Kontrola Abadanu do pułkownika Zatakiego. Słyszysz mnie? - Tak, proszę mówić.

209

- Uchwyciliśmy chwilowy ślad radarowy. To mogło nie być nic albo helikopter lub helikoptery lecące bardzo blisko siebie. Kierunek 090. - Odbiór lekko się pogorszył. - To by znaczyło, że lecą prosto do... 445 NA LOTNISKU. - ... Iran-Tody. Rozruch silników bez zezwolenia i nieutrzymywanie kontaktu radiowego to bardzo poważne wykroczenia. Proszę podać nam ich sygnały wywoławcze i nazwiska pilotów. Radiostacja Iran-Toda nadal nie działa; w przeciwnym razie skontaktowalibyśmy się z nimi. Sugeruję, aby wysłał pan kogoś, żeby aresztował pilotów za naruszenie przepisów lotniczych i natychmiast doprowadził ich do komitetu kontroli lotów Abadanu. Odebrano? - Tak... tak, rozumiem, dziękuję. Chwileczkę. - Za-taki wepchnął mikrofon w ręce Numira. Jadę do Iran-Tody! Gdyby wrócili, zanim ich dostanę, trzeba ich aresztować! Podaj kontroli lotów dane, których chcą! Wypadł na zewnątrz, zostawiając w bazie trzech mężczyzn z pistoletami maszynowymi. Numir zaczął podawać: - Kontrola Abadanu, tu Bandar Dejlam: HVV, HGU, HKL, HXC, wszystkie 212. Kapitanowie: Rudi Lutz, Marc Dubois... W KOKPICIE POPA KELLY'EGO. ... Sandor Pet-rofi i Ignatius Kelly, wszyscy z Iran Oil, wysłani przez pułkownika Zatakiego do Iran-Tody. - Dziękuję, Bandar Dejlam. Informujcie nas na bieżąco. Kelly spojrzał w prawo i z entuzjazmem uniósł kciuk. Rudi potwierdził... W KOKPICIE RUDIEGO. ... i pokazał uniesiony kciuk Dubios, który także potwierdził. Niemiec wpatrywał się w mgłę. Zabite w ciasną grupę helikoptery dolatywały już do linii brzegu. Iran-Toda była z lewej, w odległości około kilometra, ale Rudi nie widział rafinerii z powodu mgły. Przyspieszył lekko, żeby wysunąć maszynę naprzód, a potem zmienił kierunek z południowego na wschodni. W ten sposób mogli zgodnie z planem przelecieć bezpośrednio nad zakładami Tody; Rudi zwiększył wysokość 446 tylko na tyle, żeby nie wpaść na budynki. Kompleks budowli i urządzeń przesunął się pod nimi w błyskawicznym tempie; pilot jednak wiedział, że nagły ryk silników zawiadomił ludzi na ziemi o ich obecności. Rudi znów zszedł jak najniżej, utrzymując ten sam kurs; kierował się teraz w głąb lądu na odległość nieco ponad piętnastu kilometrów. Ziemia była tu bezludna, żadnych wiosek w pobliżu. Teraz, znów w myśl planu, obrał kierunek południowy i popędził w stronę morza. Widoczność zaczęła się natychmiast pogarszać. Tu, na wysokości sześciu metrów, sięgała niespełna pół kilometra, przy czym w niektórych miejscach biała zasłona zacierała całkowicie różnicę między niebem a wodą. Z przodu, niemal dokładnie na drodze helikopterów, jakieś sto kilometrów dalej, leżała wyspa Chary, na której znajdował się radar ogromnej mocy, a potem jeszcze trzysta pięćdziesiąt kilometrów i już oczekiwane lądowisko: Bahrajn. Przynajmniej dwie godziny lotu, a wobec przeciwnego południowo-wschodniego wiatru o sile dwudziestu węzłów - odpowiednio więcej. Lot w mlecznej zupie na minimalnej wysokości był niebezpieczny, ale piloci uważali, że na wypadek, gdyby radar był obsługiwany, powinni się pod nim prześliznąć, unikając ewentualnego pościgu myśliwców. Rudi przesunął drążek w prawo i w lewo. Zakołysał w ten sposób śmigłowcem i dotknął na chwilę przełącznika nadawania. - Delta Cztery, Delta Cztery - powiedział wyraźnie. Zawiadomił w ten sposób Asz Szargaz, że wszystkie cztery helikoptery z Bandar Dejlamu są bezpieczne i mijają linię brzegową. Zobaczył, że Dubois wskazuje ręką w górę, prosząc go o

210

zwiększenie wysokości. Pokręcił głową, po czym wskazał przed siebie i w dół, nakazując utrzymanie minimalnej wysokości i trzymanie się planu. Maszyny posłusznie zwiększyły odstępy i zagłębiły się w gęstniejącą mgłę. 447 W BIURZE W ASZ SZARGAZ. Gavallan połączył się ze szpitalem. - Prędko, dajcie mi kapitana Starke'a... Cześć, Duke, tu Andy. Chciałem ci tylko powiedzieć, że przed chwilą odebraliśmy od Rudiego sygnał „Delta Cztery". Cudownie, prawda? - Wspaniale, świetnie! Fantastycznie! Cztery uciekły, zostało jeszcze pięć! - Sześć. Nie zapominaj o Erikkim... LENGEH, 8:04. Scragger nadal czekał na posterunku policji. Siedział posępny na drewnianej ławce przed kapralem żandarmerii, który spoglądał na niego zza wysokiego biurka, umieszczonego za niską ścianką działową. Scragger znów zerknął na zegarek. Przyjechał o 7:20 na wypadek, gdyby dało się coś załatwić wcześniej, ale kapral pojawił się dopiero o 7:45, grzecznie wskazał ławkę i poprosił, żeby pilot poczekał. To było najdłuższe oczekiwanie, jakiego kiedykolwiek doświadczył. Rudi i chłopaki z Kowissu muszą już być w powietrzu, pomyślał markotnie. My też byśmy byli, gdyby nie te cholerne paszporty. Poczekam jeszcze minutę; dłużej nie można. I tak minie jeszcze godzina albo więcej, zanim się wydostaniemy, a poza tym na pewno nie wszystko pójdzie jak w zegarku i ktoś zacznie węszyć, 449 a potem narobi piekielnego hałasu na falach radiowych, niezależnie nawet od tego pacana Sijamakiego. W nocy Scragger podsłuchiwał jego opryskliwą rozmowę z Ga-vallanem w Asz Szargaz i drugą z NcIverem, któremu powiedział, że chce go zobaczyć dziś na lotnisku w Teheranie. Cholerny palant! Ale nadal uważam, że dobrze zrobiłem, nie wywołując Andy'ego i nie rezygnując. Cholera! To my mamy najłatwiejsze zadanie, a gdybym spowodował przełożenie Operacji na jutro, na pewno wydarzyłoby się coś innego u nas albo u innych. Mac nie uniknąłby lotu do Teheranu z tym piekielnikiem Kia. Nie można tak ryzykować, po prostu nie można. Łatwo było poznać po głosie, że Mac jest tak zdenerwowany, jakby siedział na mrowisku. Otworzyły się drzwi. Scragger uniósł wzrok. Dwóch młodych żandarmów wciągnęło do środka posiniaczonego chłopaka w podartym, brudnym ubraniu. - Kto to jest? - zapytał kapral. - Złodziej. Złapaliśmy go na kradzieży, panie kapralu. Ten biedny głupiec kradł ryż kupcowi Esmailowi. Złapaliśmy go podczas patrolowania, na krótko przed świtem. - Wedle woli Boga. Dawajcie go do drugiej celi. - Potem kapral zaczął krzyczeć na młodzieńca; Scragger, który nie znał farsi, mógł się tylko przyglądać tej scenie. - Psi synu! Jak mogłeś być tak głupi, żeby dać się złapać! Nie wiesz, że tym razem nie skończy się na biciu? Ile razy trzeba to wam wszystkim powtarzać? Teraz obowiązuje prawo islamu! Prawo islamu! - Ja... byłem głodny... Moja... Przerażony młodzieniec jęknął, gdy jeden z żandarmów potrząsnął nim gwałtownie. - Głód nie jest wytłumaczeniem, na Boga. Ja jestem głodny, nasze rodziny są głodne, my wszyscy jesteśmy głodni! Żandarmi wyprowadzili złodzieja z pokoju. Kapral jeszcze raz zaklął; było mu żal młodego człowieka. Potem spojrzał na Scraggera i powrócił do 450 swojej pracy. Co za głupiec z tego cudzoziemca! Przychodzić tu w piątek! No, ale jeśli chce czekać na sierżanta cały dzień i całą noc, to niech czeka cały dzień i całą noc.

211

Głośne skrzypienie pióra doprowadzało Scraggera do szału. 8:11. Ponuro wstał i podziękował kapralowi, który grzecznie zachęcał go do pozostania. Ruszył do drzwi i niemal zderzył się z Keszemim. - Och, przepraszam stary! Salam, Agha Keszemi, salam. - Salam, Agha. - Keszemi dostrzegł ulgę i niecierpliwość rysujące się na twarzy Scraggera. Złośliwie zaprosił go gestem do dalszego czekania, a sam wszedł za biurko i spojrzał na kaprala. - Pozdrowienia, Ahmedzie, pokój boży z tobą. - I z tobą, ekscelencjo sierżancie Keszemi. - Jakie kłopoty mamy tu dzisiaj? Wiem, czego chce cudzoziemiec. - Islamscy marksiści znów mieli zebranie przy dokach o północy. Jeden mudżaheddin został zabity, a siedmiu mamy pod kluczem. Dzięki Bogu to było łatwe, zasadzka była prosta, no i pomogli nam ci z Zielonych Opasek. Co z nimi zrobimy? - Postąpimy według nowych przepisów - tłumaczył cierpliwie Keszemi. - Jutro rano trzeba postawić więźniów przed Komitetem Rewolucyjnym. Co jeszcze? - Kapral opowiedział o młodzieńcu. - Z nim to samo, skoro psi syn dał się złapać! Keszemi przeszedł przez drzwiczki w przepierzeniu, wyjął klucz i zaczął otwierać sejf. - Dzięki Bogu, już myślałem, że klucz zginął - powiedział kapral. - Zginął, ale Lafti go znalazł. Poszedłem dziś rano do niego do domu; miał go w kieszeni. Paszporty leżały na pudełkach z amunicją. Wyjął je, położył na biurku, starannie sprawdził i podpisał wizy w imieniu Chomeiniego. Potem jeszcze raz obejrzał dokumenty. - Proszę, agha pilot - powiedział i wręczył je Scrag-gerowi. 451 - Mamnunam Agha, choda hafez. Dziękuję, ekscelencjo, do widzenia. - Choda hafez, Agha. - Sierżant Keszemi uścisnął wyciągniętą dłoń. Z namysłem spojrzał na wychodzącego pilota. Zobaczył przez okno, że Scragger szybko odjechał. Zbyt szybko. Ahmedzie, mamy w samochodzie benzynę? - Wczoraj była, ekscelencjo. NA LOTNISKU W BANDAR DEJLAMIE, 8:18. Numir uwijał się jak w ukropie, zaglądając do kontenerów mechaników. Wszystkie były puste. Pobiegł z powrotem do biura. Dżahan, radiooperator, spojrzał na niego ze zdziwieniem. - Zniknęli! Wszyscy zniknęli: piloci, mechanicy... i większość ich rzeczy! - Numir jąkał się; jego twarz nosiła jeszcze ślad ciosu Zatakiego. - Psie syny! - Ale... ale oni tylko polecieli do Iran-Tody, ekscelencjo. - Mówię ci, że uciekli. Uciekli z naszymi helikopterami! - Ale nasze dwa 206 są w hangarze, widziałem je. Poza tym nawet wentylator jest włączony. Ekscelencja Rudi nie zostawiłby wentylatora... - Na Boga, mówię ci, że uciekli! Dżahan, mężczyzna w średnim wieku, w okularach, włączył nadawanie. - Kapitanie Rudi, tu baza, słyszy mnie pan? W KOKPICIE RUDIEGO. Rudi i jego mechanik, Faganwitch, usłyszeli wyraźnie: - Baza do kapitana Rudiego, słyszy mnie pan? Rudi poprawił trym maszyny i znów się zrelaksował, patrząc na prawo i lewo. Zobaczył, że Kelly wskazuje słuchawki. Potwierdził, że zrozumiał. Potem opuściła go wesołość, gdy usłyszał: - Teheran, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? Piloci zamarli w oczekiwaniu. Żadnej odpowiedzi. - Kowiss, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? - Znów 452 bez odpowiedzi. - Lengeh, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? - Bandar Dejlam, tu Lengeh, słyszę dwa na pięć.

212

Natychmiast popłynął potok w farsi, którego zupełnie Rudi nie rozumiał. Po chwili Dżahan powiedział po angielsku: - Teheran, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? - Trzaski. Ponowne wezwanie. Trzaski. Potem: - Kowiss, słyszysz mnie? - Znów cisza. - Na razie - mruknął Rudi. - O co tu chodzi, kapitanie? - zapytał Faganwitch. - Namierzyli nas. Dopiero piętnaście minut od startu i już nas namierzyli! Wokół znajdowały się bazy myśliwców, a przed nimi bardzo duża i sprawna baza na Chargu. Rudi nie miał wątpliwości, że jeśli ich dopadną, zestrzelą, tak jak HBC. Prawidłowo, pomyślał, czując ze strachu mdłości. Choć byli na razie bezpieczni tu, nad samymi falami i przy widoczności nie przekraczającej czterystu metrów, niedługo mgła ustąpi i staną się bezradni. Znów głos Dżahana: - Teheran, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? Żadnej odpowiedzi. Rudi zaklął w duchu. Dżahan był dobrym radiowcem, systematycznym. Będzie wywoływał, aż zgłosi się Kowiss albo Teheran. A potem? To ich problem, nie mój. Ja muszę się martwić tylko o to, jak przeprowadzić bezpiecznie moje cztery maszyny. Trzy czy cztery metry niżej kłębiły się fale, jeszcze bez białych grzyw, ale już szare i brzydkie, a wiatr nie słabł. Rudi spojrzał na Kelly'ego i machnął ręką od lewej do prawej, co oznaczało, że mają zwiększyć odstępy i zrezygnować z kontaktu wzrokowego, gdyby widoczność się pogorszyła. Kelly potwierdził. Dał znak Dubois, który przekazał wiadomość Sandorowi lecącemu na prawym skrzydle. Rudi zmniejszył nieco moc, żeby wycisnąć z paliwa maksymalny zasięg. Wpatrywał się w białą przestrzeń przed sobą. Wkrótce zaczną ' przecinać szlaki żeglugowe. 453 LENGEH, NA LOTNISKU, 8:31. - Jezu, Scrag, myśleliśmy, że cię aresztowali - krzyknął Vossi. On i Willi podbiegli do samochodu, czując ogromną ulgę. Obok stali trzej mechanicy. - Co się stało? - Mam paszporty, później wam wszystko opowiem. - Są problemy. - Vossi był kredowobiały. Scragger skrzywił się. Nie ochłonął jeszcze po napięciu oczekiwania i jeździe powrotnej. - Co znowu? - Jest tu Ali Pasz. Przy radiu. Zjawił się jak zwykle. Próbowaliśmy go odesłać, ale nie odszedł i... Willi niecierpliwie wpadł mu w słowo: - Od pięciu czy dziesięciu minut zachowuje się bardzo dziwnie... - Jakby miał w dupie wibrator, Scrag, on nigdy się tak nie zachowywał... - Vossi urwał. Ali Pasz wyszedł szybko na werandę przy pokoju radiowym i ponaglającym gestem skinął na Scrag-gera. - Już idę, Ali - zawołał Scragger. Natomiast do Bensona, głównego mechanika, szepnął: Jesteście wszyscy gotowi? - Tak jest. - Benson był niski, energiczny i nerwowy. - Zapakowałem graty, zanim jeszcze pojawił się Ali Pasz. Pryskamy? - Poczekajcie, aż pójdę do biura. Wszys... - Odebraliśmy Delta Cztery, Scrag - przerwał mu Willi. - Od innych nic. - Dobra. Wszyscy czekać na mój sygnał. - Scragger odetchnął głęboko i odszedł, pozdrawiając mijanych ludzi z Zielonych Opasek. - Salom, Ali Pasz, dzień-doberek - rzucił, widząc zdenerwowanie rozmówcy. - Wydawało mi się, że dałem ci wolne. - Agha, jest coś...

213

- Sekundę, synu! - Scragger odwrócił się i udając gniew, zawołał: - Benson, mówiłem ci już, że jeśli ty i Drew chcecie sobie zrobić piknik, to wasza sprawa, ale dobrze radzę: wróćcie o drugiej! A wy na co, do cholery, czekacie? Zrobicie to sprawdzanie, czy nie? - Jasne, Scrag, przepraszam! Scragger z trudem opanował śmiech, widząc, jak Benson i Drew, amerykański mechanik, wpadając na siebie, wskakują do starej furgonetki i ruszają. Vossi i Willi skierowali się do swych kokpitów. - Zostawia pan nas, agha - powiedział młody człowiek, szokując tymi słowami Scraggera. - My nie wyjeżdżamy - zaprzeczył Scragger. - Przeprowadzamy tylko testowanie na ziemi. - Och, ale pan wyjeżdża, pan! Nie ma... nie będzie jutro wymiany załóg, walizka nie jest potrzebna. Widziałem aghę Bensona z walizkami. A dlaczego wszystkie części zapasowe są wysłane, a wszyscy piloci i mechanicy... - Po twarzy zaczęły mu spływać łzy. - To prawda... - Posłuchaj, synu, jesteś jakiś nie w sosie. Weź sobie wolny dzień. - Ale wy wyjeżdżacie, jak ci z Bandar Dejlamu. Wyjeżdżacie dzisiaj, a co będzie z nami? Z głośnika krótkofalówki popłynął potok farsi. Młodzieniec otarł łzy i włączył nadawanie. Odpowiedział w farsi i dodał po angielsku: - Zostaję na nasłuchu. - I wymamrotał żałośnie do Scraggera: - To agha Dżahan powtórzył wiadomość, którą podał już dziesięć minut temu. Cztery 212 zniknęły, agha. Odleciały. Wystartowały o 7:32 do Iran-Tody, ale nie wylądowały tam, tylko poleciały w głąb lądu. Scragger opadł na krzesło, próbując zachować spokój. Znów głos z radia, teraz po angielsku: - Teheran, tu Bandar Dejlam, słyszycie mnie? - Wywołuje Teheran co kilka minut. I Kowiss, ale nie dostaje odpowiedzi... - W oczach młodzieńca zabłysły znów łzy. - Czy ci z Kowissu też wyjechali, agha? Czy nie ma już naszych ludzi w Teheranie? Co mamy zrobić, kiedy wyjedziecie? - Silniki pierwszego z 212 hałaśliwie rozpoczęły pracę, po chwili drugiego. - Agha - powiedział niespokojnie Ali Pasz teraz musimy prosić Kisz ». o zgodę na uruchomienie silników. 454 455 - Nie ma sensu zawracać im głowy w piątek, to tylko próba - powiedział Scragger. Włączył radiostację i potarł podbródek; czuł się jakoś nieświeżo i był niespokojny. Lubił Alego Pasza, a to, co młodzieniec powiedział, było prawdą. Kiedy wyjadą, nie będzie pracy, a dla takich jak Ali Pasz pozostaje tylko Iran. Bóg jeden wie, co się tu jeszcze wydarzy. Z głośnika popłynął głos Willego: - Licznik momentu oporowego śmigła nawala, Scrag. Scragger wziął do ręki mikrofon. - Zabierz maszynę w kapustę i przetestuj. - Chodziło o teren położony o jakieś osiem kilometrów dalej w głąb lądu. Przeprowadzali tam próby silników i mogli ćwiczyć procedury awaryjne. - Zostań tam, Willi, a w razie czego mogę zawsze podrzucić ci Bensona, żeby coś wyregulował. Jak leci, Ed? - Pierwsza klasa, naprawdę, Scrag. Jak skończę, chciałbym potrenować awarię silnika. Przecież niedługo muszę odnowić swoją licencję. Willi może mnie asekurować, co? - Dobra. Zgłoś się za godzinę. - Scragger podszedł do okna. Cieszył się, że może odwrócić się plecami do Alego Pasza i jego smutnego, oskarżycielskiego spojrzenia. Oba helikoptery wystartowały i skierowały się w głąb lądu. Wydawało się, że w biurze jest duszno. Otworzył okno. Ali Pasz siedział z ponurym wyrazem twarzy przy radiu. - Dlaczego nie weźmiesz wolnego dnia, chłopcze? - Muszę odpowiedzieć Bandar Dejlamowi. Co mam powiedzieć, agha? - A o co Dżahan cię pytał?

214

- Powiedział, że agha Numir chce wiedzieć, czy zauważyłem coś dziwnego, na przykład wywożenie części, znikanie helikopterów, pilotów i mechaników. Scragger spojrzał na niego. - Wygląda na to, że nic takiego się nie dzieje. Ja jestem tutaj, mechanicy na pikniku, Ed i Willi dokonują rutynowej kontroli. Rutynowej. Dobra? - Nie spuszczał 456 wzroku z rozmówcy; chciał, żeby przeszedł na ich stronę. Nie mógł mu niczego wytłumaczyć ani dać żadnego piszkeszu, oprócz... - Czy zgadzasz się na to, co się tu stanie, synu? - zapytał ostrożnie. - Chodzi o to, jaką masz tu przyszłość? - Przyszłość? Moja przyszłość jest w firmie, jeśli... jeśli wyjedziecie, to... to nie mam pracy, nie... nie będzie mnie stać... stać na nic... Jestem jedynym synem... - Gdybyś chciał wyjechać, miałbyś przyszłość i pracę poza Iranem. Gwarantowaną. Młodzieniec otworzył szerzej oczy; zrozumiał nagle, co oferuje mu Scragger. - Ale... ale co jest gwarantowane, agha? Żyć na waszym Zachodzie? Ja sam? Co z moją rodziną, z moją narzeczoną? - Na te pytania nie mam odpowiedzi, Ali Pasz - odparł Scragger, patrząc na zegar. Był świadom upływu czasu. Szykował się do obezwładnienia mężczyzny, który był wyższy niż on, silniej zbudowany i młodszy o trzydzieści pięć lat. Potem uszkodziłby radiostację. Trudno, synu, tak czy inaczej musisz z nami współpracować. Nieznacznie się przysunął, by przyjąć lepszą pozycję. - Wy mówicie w takich wypadkach In sza'a Allah - zauważył łagodnie i przygotował się do ataku. Słysząc słowa starszego człowieka, którego bardzo szanował, Ali Pasz poczuł, że ogarnia go fala ciepła. - To mój dom, agha, mój kraj - powiedział po prostu. - Imam jest imamem i słucha tylko Boga. Przyszłość jest przyszłością i leży w rękach Boga. Także przeszłość jest przeszłością. Zanim Scragger mógł go powstrzymać, wezwał Bandar Dejlam. Teraz mówił w farsi do mikrofonu. Dwaj radiooperatorzy rozmawiali przez chwilę. Potem Ali przerwał nagle połączenie. Spojrzał na Scraggera. - Nie winię was za to, że wyjeżdżacie - oświadczył. - Dziękuję, agha za... za przeszłość. - Potem starannie wyłączył radiostację, wyjął przerywacz obwodu i schował go do kieszeni. - Powiedziałem mu, że... że dzisiaj nie działamy. 457 Scragger odetchnął. - Dzięki, synu. Otworzyły się drzwi; w progu stał Keszemi. - Chcę przeprowadzić inspekcję bazy - powiedział. BIURO W ASZ SZARGAZ. - ...a potem, Andy - mówiła Manuela - operator radiowy z Lengeh, Ali Pasz, powiedział do Dżahana: „Nie, nie dzieje się nic dziwnego". Nagle dodał: „Muszę już zamykać, idę na modlitwę". Numir natychmiast poprosił, żeby jeszcze chwilę zaczekał. Odpowiedzi nie było. - Nagle? - zapytał Gavallan. Scot i Nogger z uwagą przysłuchiwali się rozmowie. - Co to znaczy „nagle"? - Tak jakby miał już dość albo ktoś mu przyłożył pistolet do głowy. Irańczycy nie kończą tak szybko rozmów. - Manuela dorzuciła niespokojnie: - Może to tylko moja wyobraźnia, Andy. - Czy to znaczy, że Scragg tam jeszcze jest, czy nie? Scot i Nogger spojrzeli ponuro, przerażeni taką ewentualnością. Manuela nerwowo poruszyła się na krześle. Gdyby był, chyba odpowiadałby sam, żeby dać nam o tym znać? Ja chyba tak bym zrobiła. Może on... - Zadzwonił telefon. Odebrał Scot.

215

- S-G? Och, cześć, Charlie, poczekaj. - Podał słuchawkę ojcu. - Z Kuwejtu... - Witaj, Charlie. Wszystko w porządku? - Tak, dziękuję. Jestem na lotnisku, dzwonię z biura Patricka, od Guerneya. - Choć obie firmy rywalizowały ze sobą na całym świecie, utrzymywały bardzo przyjazne stosunki. - Co słychać? - Delta Cztery, poza tym na razie nic nowego. Jean-Luc zameldował się z Bahrajnu. Jest z Delarne'em, w Gulf Air de France, gdybyś czegoś od niego chciał. Czy Genny jest z tobą? - Nie, wróciła do hotelu. Ja przygotowuję wszystko na powrót Maca i innych. - Powiedziałeś Patrickowi, Charlie? - zapytał po cichu Gavallan. Usłyszał sztuczny śmiech Pettikina. - To zabawne, Andy. Jest tu facet z British Airways, paru innych i Patrick. Wymyślili jakiś absurd, że niby zabieramy z Iranu nasze ptaszki. Możesz sobie wyobrazić? Gavallan westchnął. - Nie spiesz się Charlie, trzymaj się planu. - Oznaczało to, że trzeba zachować tajemnicę, dopóki helikoptery z Kowissu nie znajdą się w Kuwejcie, a potem zaufać Patrickowi. Zadzwonię, gdy będę miał coś nowego, cześć. Och, poczekaj, byłbym zapomniał. Pamiętasz Rossa, Johna Rossa? - Jak mógłbym zapomnieć? A o co chodzi? - Słyszałem, że jest w Kuwejcie, w Szpitalu Międzynarodowym. Sprawdź przy okazji, jak się czuje, dobrze? - Oczywiście, od razu, Andy. Co mu jest? - Nie wiem. Zadzwoń, gdy będziesz miał jakieś wiadomości. Do usłyszenia. - Odłożył słuchawkę i westchnął. - W Kuwejcie już się o tym mówi. - Jezu, jeśli to... - Scotowi przerwał dzwonek telefonu. - Tak? Chwileczkę. To pan Newbury, tato. Gavallan wziął słuchawkę. - Dzień dobry, Roger, jak leci? - No cóż, sam chciałem cię o to zapytać. Jak przedstawiają się sprawy? Oczywiście, poza protokołem. - Dobrze, nieźle - odparł niezobowiązująco Gaval-lan. - Czy będziesz przez cały dzień w biurze? Wpadnę do ciebie, ale przed wyjazdem zadzwonię. - Tak, proszę. Będę tu do południa. Zaczyna się długi weekend, wiesz. Proszę, zatelefonuj do mnie od razu, gdy, będziesz coś wiedział. Poza protokołem. Od razu. Trochę się martwimy. Możemy o tym pomówić, kiedy przyjedziesz. Do zobaczenia. - Zaczekaj, masz jakieś wiadomości o Rossie? - Tak, rzeczywiście. Bardzo mi przykro, ale zrozumieliśmy, że jest bardzo ciężko ranny i chyba nie przeżyje. Cholernie smutne, ale cóż robić. Do zobaczenia przed południem. Gavallan odłożył słuchawkę. Wszyscy patrzyli na ' niego w skupieniu. 458 459 - Co się stało? - zapytała Manuela. - Niestety... wygląda na to, że Ross jest ciężko ranny i nie przeżyje. - Co za podła sprawa! - mruknął Nogger. - Mój Boże, to niesprawiedliwe... - Opowiedział im o Rossie, o tym, jak kapitan uratował ich i Azadeh. Manuela przeżegnała się. Zaczęła modlić się żarliwie do Madonny, żeby mu pomogła. Potem błagała ją, żeby wszyscy mężczyźni wrócili bezpiecznie, wszyscy bez różnicy, oraz Azadeh, i Szahrazad, i żeby był pokój, proszę, proszę, proszę... - Tato, czy Newbury powiedział, co się stało? Gavallan pokręcił przecząco głową. Myślał o Rossie. W tym samym wieku, co Scot, tylko twardszy i bardziej odporny, i niezniszczalny, a teraz... Biedny chłopak! Może się jakoś

216

wyliże? Och, Boże, mam nadzieję, że tak! Co robić? Kontynuować. To wszystko, co mogę zrobić. Azadeh będzie wstrząśnięta, biedna dziewczyna. Erikki też; zawdzięcza mu życie żony. - Zaraz wracam - powiedział i wyszedł do innego pokoju, skąd mógł zadzwonić do Newbury'ego i rozmawiać bez świadków. Nogger stał przy oknie wychodzącym na lotnisko, ale nie zwracał uwagi na widok. Widział maniakalnego zabójcę o dzikim spojrzeniu, podnoszącego w górę odciętą głowę, wyjącego jak wilk do księżyca, anioła nagłej śmierci, który daje życie - jemu, Arberry'emu, Dib-ble'owi, a przede wszystkim Azadeh. Boże, jeśli jesteś Bogiem, ocal go tak, jak ocaliłeś nas... - Teheran, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? Ko-wiss, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? Asz Szargaz, tu Bandar Dejlam, słyszysz mnie? - Równe pięć minut - mruknął Scot. - Dżahan nie traci ani jednej cholernej sekundy. Czy Sijamaki nie powiedział, że będzie w biurze od dziewiątej? - Tak, tak powiedział. Wszyscy spojrzeli na zegar. Była 8:45. 460 W LENGEH, 9:01. Keszemi stał w hangarze i przyglądał się dwóm zaparkowanym w środku 206. Za nim stali zdenerwowani Scragger i Ali Pasz. Promień słońca przedarł się na chwilę przez chmury i zamigotał na 212, stojącym na lądowisku helikopterowym pięćdziesiąt metrów dalej, na pokiereszowanym samochodzie policyjnym i jego kierowcy, kapralu Ahmedzie, tkwiącym obok wozu. - Czy latał pan jedną z tych maszyn, ekscelencjo Pasz? - zapytał Keszemi. - 206? Tak, ekscelencjo sierżancie - odparł Ali, obdarzając żandarma swym najbardziej ujmującym uśmiechem. - Kapitan czasem zabiera mnie albo drugiego radiooperatora, gdy nie mamy służby. - Żałował teraz, że jakiś diabeł skierował tu dziś jego kroki. Bardziej, niż żałował, ponieważ nie miał już odwrotu: był zamieszany w liczne zbrodnie. Złamał przepisy, skłamał policji i nie zameldował o dziwnych zdarzeniach. - Kapitan na pewno zabrałby i pana zawsze, gdyby pan sobie tego życzył - powiedział uprzejmie, koncentrując się na tym, jak wydostać się z pułapki, w którą zapędzili go szatan i kapitan. - Czy dzisiejszy dzień byłby dobry? Ali Pasz niemal wił się, czując na sobie przenikliwe spojrzenie. - Oczywiście, oczywiście, gdyby poprosił pan kapitana, agha. Chce pan, żebym ja zapytał? Keszemi nie odpowiedział. Wyszedł z hangaru, nie zwracając uwagi na sześciu ludzi z Zielonych Opasek, którzy przyglądali się mu ze zdziwieniem. Zwrócił się w farsi bezpośrednio do Scraggera: - Gdzie są teraz wszyscy, agha? Ali Pasz tłumaczył, choć zmieniał słowa, sprawiając, że brzmiały lepiej i były do przyjęcia. Wyjaśniał, że z powodu piątku nie ma zwykłych lotów, że personel irański ma wolne, a kapitan wysłał 212 na wyznaczony teren treningowy w celu sprawdzenia maszyny i pozwolił pozostałym mechanikom pojechać na piknik. On sam 461 pójdzie do meczetu, gdy tylko Jego Ekscelencja sierżant skończy to, co pragnie skończyć. Scragger był zły, że nie zna farsi. Nie lubił nie panować nad sytuacją, a nie panował. Życie jego i jego ludzi spoczywało w rękach Alego Pasza. - Jego Ekscelencja pyta, co zaplanował pan na resztę dnia? - Cholernie dobre pytanie - mruknął Scragger. Przyszło mu na myśl rodzinne powiedzonko przekazywane z pokolenia na pokolenie, pochodzące od przodka, którego zesłano dożywotnio do Australii w dziewiętnastym wieku: „Wisisz za owcę, wisisz za barana, mogłeś równie dobrze ukraść całe to cholerne stado". - Powiedz mu, proszę, że gdy tylko skończy, jadę w kapustę, żeby sprawdzić Eda Vossiego. On musi przedłużyć licencję.

217

Scragger czekał i zastanawiał się, co zrobi, jeśli Keszemi powie: „Świetnie, jadę z panem". - Jego Ekscelencja pyta, czy byłby pan tak uprzejmy i pożyczył policji trochę benzyny? - Co? - Chce dostać trochę benzyny, kapitanie. Pożyczyć trochę benzyny. - Och, oczywiście, agha. - Przez chwilę Scraggera przepełniała nadzieja. Spokojnie, synu, pomyślał. Teren szkoleniowy nie jest tak daleko. Keszemi może potrzebować paliwa, żeby tam pojechać. - Chodź, Ali Pasz, pomożesz mi - poprosił, nie chcąc zostawiać Irańczyka sam na sam z Keszemim. Ruszył w kierunku pompy i zaprosił gestem kierowcę policyjnego samochodu. Rękaw trzepotał. Scragger zobaczył, że chmury rozbudowują się i pędzą po niebie szarpane przeciwnym wiatrem. Tu, na dole, utrzymywał się jeszcze wiatr z południowego wschodu, choć kierunek zmienił się nieco ku południowemu. To dobre dla nas, ale cholerny, czołowy wiatr dla innych, pomyślał ponuro. W HELIKOPTERACH ZBLIŻAJĄCYCH SIĘ DO WYSPY KISZ, 9:07. Cztery helikoptery Rudiego le462 ciały w zasięgu wzroku, w szyku bardziej zwartym niż poprzednio, ocierając się niemal o wierzchołki fal. Widoczność wahała się od dwustu metrów do pół kilometra. Wszyscy piloci oszczędzali benzynę w trosce o jak największy zasięg; Rudi znów pochylił się i spojrzał na wskaźnik paliwa. Igła przesuwała się powoli, ale wskazywała już mniej niż połowę zbiorników. - Nie ma problemu, Rudi, maszyna jest dobrze wyregulowana - powiedział Faganwitch przez interkom. - Mamy dużo czasu na tankowanie, prawda? Lecimy według rozkładu? - Och, tak. - Mimo to Rudi jeszcze raz obliczył zasięg. Przy takich obliczeniach zawsze dochodził do tego samego wyniku: wystarczy do Bahrajnu, ale nie będzie przewidzianej przepisami rezerwy. - Teheran, tu Bandar Dejlam, słyszycie mnie? Głos Dżahana rozbrzmiewał w słuchawkach z irytującą regularnością. Rudi przez chwilę miał ochotę wyłączyć radio, ale porzucił tę myśl jako zbyt niebezpieczną. - Bandar Dejlam, tu Teheran. Słyszymy cię pięć na pięć, mów! Teraz farsi. Rudi wyłowił z potoku wymowy tylko słowo „Sijamaki", powtarzane wielokrotnie. Potem rozpoznał głos Sijamakiego - zwykle arogancki, a teraz przepełniony wściekłością. - Zostań na nasłuchu Bandar Dejlam! Asz Szargaz, tu Teheran, słyszycie mnie? ¦— Potem jeszcze gniewniej: - Asz Szargaz, tu dyrektor Sijamaki, słyszycie mnie? Żadnej odpowiedzi. Wezwanie powtórzyło się jeszcze kilkakrotnie. Potem znów dało się słyszeć farsi. Faganwitch krzyknął: - Z przodu! Uwaga! Pędził na nich wyłaniający się z mgły supertanko-wiec, długi prawie na czterysta metrów, górujący nad nimi, przytłaczający swym ogromem. Płynął w kierunku Iraku, wydając przeciwmgielne sygnały dźwiękowe. Rudi wiedział, że jest w potrzasku; nie zdąży się wznieść, nie ma miejsca na zwrot w prawo lub lewo: zderzyłby się z kolegami. Zastosował więc procedurę awaryjnego ha463 mowania. Z lewej strony Kelly, przechylając się niebezpiecznie, ledwie minął rufę. Sandor, lecący na prawym skrzydle, minął bezpiecznie dziób. Dubois włączył natychmiast maksymalną moc, pochylił maszynę w prawo i zaczął nabierać wysokości pod zbyt ostrym kątem 50 stopni, 60, 70, 80, dziób pędził na niego. Nie zdąży go ominąć. - Espece de eon...

218

Nie da rady, drążek do tyłu, przeciążenie wcisnęło jego i Fowlera w fotele, okrężnica statku pędziła na nich. Przelecieli nad fordekiem, mijając go o milimetry; marynarze rozpierzchli się w panice. Dubois, gdy był już bezpieczny, zawrócił o 180 stopni. Rudi ściągnął drążek na siebie, ustawiając śmigłowiec nosem do góry, wyłączył moc, wiedział, że prędkość gwałtownie maleje, nos jeszcze trochę wyżej, nie ma czasu na modlitwę, nos wyżej, burta tankowca coraz bliżej, nos nadal wysoko, brzęczyk wskazujący utratę równowagi, nie dam rady, brzęczyk niemal wyje, maszyna lada chwila runie do morza, tankowiec już tylko o metry, widać nity, luki cumownicze, rdzę, łuszczącą się farbę, bliżej, ale coraz wolniej, za późno, za późno, ale może to złagodzi zderzenie, teraz spadanie, drążek do przodu, pełna moc, żeby złagodzić siłę pędu i opaść. Maszyna zawisła nagle półtora metra nad fałami; końce śmigła tylko o centymetry od tankowca, który przesuwał się łagodnie wzdłuż helikoptera. Rudiemu udało się cofnąć o metr, potem drugi. Gdy mógł skoncentrować wzrok, spojrzał do góry. Widział stojących na mostku oficerów, którzy się w nich wpatrywali; większość gniewnie wygrażała pięściami. Jakiś purpurowy na twarzy mężczyzna dopadł do głośnika i krzyczał: - Cholerny idiota! Nie słyszeli jednak jego słów. Minęła ich rufa, a śruba opryskała śmigłowiec kroplami wody. Droga była wolna. - Jjja iddę... się... wysrać - wyjąkał osłabły Fagan-witch i zaczął wczołgiwać się z powrotem do kabiny. 464 Możesz też zrobić to za mnie, pomyślał Rudi, ale nie miał już tyle energii, żeby to powiedzieć. Dygotały mu kolana i szczękał zębami. Tylko ostrożnie, mruknął. Otworzył przepustnicę, nabrał wysokości i był już zupełnie bezpieczny. Ani śladu innych. Nagle dostrzegł Kel-ly'ego, który krążył i obserwował morze. Gdy Kelly zobaczył helikopter Rudiego, radośnie zakołysał maszyną, podleciał i uniósł kciuk. Żeby zaoszczędzić cennego paliwa innych pilotów, którzy zawracali właśnie, aby poszukiwać szczątków, Rudi zbliżył usta do mikrofonu i syknął: - Kropka, kropka, kropka, kreska, kropka, kropka, kropka, kreska, kropka, kropka, kropka, kreska. Był to ich prywatny sygnał, oznaczający, że wszyscy mają lecieć do Bahrajnu oddzielnie; przy okazji dawał im znać, że żyje. Usłyszał, że Sandor potwierdził odbiór, posługując się tą samą imitacją alfabetu Morse'a, potem Dubois, który wyłonił się z mgły, dodając kilka trzasków charakterystycznych dla fal radiowych; obaj popędzili do przodu. Pop Kelly pokręcił głową, wskazując, że wolałby lecieć razem. W słuchawkach rozległo się jeszcze raz: - Asz Szargaz, tu agha Sijamaki z Teheranu, słyszycie mnie? - Potem znów farsi. - Asz Szargaz... W BIURZE W ASZ SZARGAZ. - ...tu agha Sijamaki... Potem znów potok farsi. Gavallan bębnił palcami w blat biurka. Udawał spokój, ale spokojny nie był. Nie udało mu się dodzwonić do Pettikina, gdyż Charlie wyszedł już do szpitala. Nie mógł zrobić niczego, żeby usunąć Sijamakiego i Numira z fal eteru. Scot przykręcił trochę głośność, dzięki czemu głos stał się trochę mniej denerwujący. Scot i Nogger udawali nonszalancję. - On zupełnie zwariował, Andy - powiedziała chrapliwie Manuela. W LENGEH, 9:26. Scragger wlewał benzynę do baku policyjnego samochodu. Pojawiła się piana; przelał, za465 brudził się. Klnąc odwiesił końcówkę pompy. Przyglądało się temu uważnie dwóch ludzi z Zielonych Opasek. Kapral zamknął wlot baku. Keszemi powiedział coś do Alego Pasza.

219

- Jego Ekscelencja pyta, czy mógłby pan odstąpić mu kilka pięciogalonowych kanistrów, kapitanie. Oczywiście pełnych. - Jasne, dlaczego nie? Ile chce? - Mówi, że może zabrać trzy w bagażniku i dwa w kabinie. Pięć. - Dobra. Pięć. Scragger znalazł kanistry i napełnił je; razem zapakowali benzynę do samochodu. Zrobił się koktajl Moło-towa, pomyślał. Chmury burzowe budowały się szybko. W górach mignęła błyskawica. - Powiedz mu, żeby lepiej nie palił w samochodzie. - Jego Ekscelencja dziękuje panu. - Do usług. - W górach rozległ się grzmot; tym razem błyskawica była jaśniejsza. Keszemi rozglądał się bez pośpiechu. Dwaj ludzie z Zielonych Opasek czekali. Kilku innych przykucnęło w miejscu osłoniętym od wiatru; wyglądali na znudzonych. Scragger nie mógł już dłużej tego znieść. - No cóż, agha, lepiej już pójdę - powiedział, wskazując 212, a potem niebo. - W porządku? Keszemi spojrzał na niego podejrzliwie. - W porządku? Co w porządku, agha? - Już startuję. - Scragger naśladował rękoma lot i nie przestawał się uśmiechać. - Mamnunam choda hafez. Dziękuję, do widzenia. - Wyciągnął rękę. Sierżant spojrzał na rękę, a potem na twarz pilota. Obrzucił go złośliwym spojrzeniem. - W porządku - powiedział. - Do widzenia, agha. - Uścisnął wyciągniętą dłoń. Po twarzy Scraggera spływał pot; zmusił się, żeby go nie obetrzeć. - Mamnunam choda hafez, Agha. - Spojrzał na Alego Pasza. Chciał się z nim pożegnać, wymienić uścisk dłoni, postanowił jednak nie kusić złego losu. Prze466 chodząc, poklepał go tylko po plecach. - Do zobaczenia, synu. Powodzenia. - Dobrych lądowań, agha. - Ali Pasz patrzył, jak Scragger wchodzi do kokpitu i odlatuje, machając na pożegnanie ręką. Odwzajemnił ten gest. Zobaczył, że Keszemi na niego patrzy. Jeśli wolno, jeśli mi pan wybaczy, ekscelencjo sierżancie, zamknę biuro i pójdę do meczetu. Keszemi skinął głową i spojrzał na oddalający się 212. Jak łatwo ich przejrzeć, myślał, starego pilota i tego młodego głupca. Tak łatwo czytać w myślach ludzi, jeśli jest się cierpliwym i uważnie obserwuje. Nielegalny odlot jest bardzo niebezpieczny, a jeszcze niebezpieczniejsze jest pomaganie w tym cudzoziemcom. Szaleństwo! Ludzie są bardzo dziwni. Wedle woli Boga. Jeden z Zielonych Opasek, młodzieniec z zaczątkami zarostu i z AK47 w dłoni, podszedł bliżej i spojrzał znacząco na kanistry z benzyną na tylnym siedzeniu samochodu. Keszemi nic"nie powiedział, pokiwał tylko głową. Młody człowiek też pokiwał głową, rzucił ostre spojrzenie i odszedł, aby dołączyć do kolegów. Sierżant usiadł za kierownicą. Trędowate psie syny, pomyśfał, dzięki Bogu jeszcze nie wy jesteście w Lengeh prawem. - Czas na nas, Ahmedzie, czas. Gdy kapral zajmował miejsce w samochodzie, Keszemi zobaczył, że helikopter znika za wzniesieniem. Nadal łatwo cię schwytać, stary człowieku, pomyślał. Tak łatwo można zaalarmować lotnictwo; nasze telefony działają i mamy bezpośrednie połączenie z bazą myśliwców na Kiszu. Czy kilkugalonowy piszkesz jest dostateczną zapłatą za twoją wolność? Jeszcze nie wiem. - Podrzucę cię do posterunku, Ahmedzie, a potem nie będzie mnie aż do jutra. Zatrzymam do tego czasu samochód.

220

Keszemi zwolnił sprzęgło. Może powinniśmy wyjechać z cudzoziemcami? Łatwo byłoby ich zmusić, żeby zabrali moją rodzinę i mnie, ale to by oznaczało życie po niewłaściwej stronie Zatoki Perskiej, życie wśród Ara467 bów. Nigdy nie lubiłem Arabów, nie ufałem im. Nie, mój plan jest lepszy. Po cichu, starą drogą biegnącą wzdłuż wybrzeża, cały dzień i całą noc, a potem statkiem mojego kuzyna do Pakistanu; zostanie jeszcze dużo benzyny na piszkesz. Tam jest już wielu naszych ludzi. Zapewnię żonie, synowi i malutkiej Susan godziwe życie do czasu, gdy z bożą pomocą będziemy mogli wrócić do domu. Tu jesteśmy teraz znienawidzeni; zbyt wiele lat służyliśmy Szachowi. To były dobre lata: szachowie byli dla nas dobrzy. Dostawaliśmy pensję. NA PÓŁNOC OD LENGEH, 9:23. „Kapusta" znajdowała się o dziesięć kilometrów na północny wschód od bazy. Była bezludnym, skalistym terenem u podnóża gór. Stały tam dwa helikoptery zaparkowane koło siebie; ich silniki pracowały na wolnych obrotach. Ed Vossi stał przy okienku kokpitu Willego. - Chce mi się rzygać, Willi. - Mnie też. - Willi poprawił słuchawki; krótkofalówka nastawiona była zgodnie z planem na nasłuch; żadnego nadawania z wyjątkiem nagłych wypadków. - Złapałeś coś, Willi? - Nic, tylko trzaski. - Co za gówno! Scrag musi mieć cholerne kłopoty. Za minutę polecę tam i sprawdzę, Willi. - Razem polecimy. - Willi patrzył na pasmo słońca; widoczność nie przekraczała kilometra, chmury były czarne, zwarte. - To nie jest pogoda na wesołą przejażdżkę, Ed. - Fakt. Nagle twarz Willego pojaśniała. Wskazał kierunek ręką. - Jest! 212 Scraggera zbliżał się powoli na pułapie około dwustu metrów. Vossi wskoczył do swego kokpitu. Rzucił do mikrofonu: - Jak twój licznik, Willi? - Nie najlepiej, Scrag - odpowiedział radośnie Willi, wymieniając imię zgodnie z umową; ktoś mógł pod468 słuchiwać. - Poprosiłem Eda, żeby go obejrzał; on też nie wie na pewno. Jego radio nie działa. - Wyląduję i odbędziemy małą konferencję. Scrag-ger do bazy, słyszycie mnie? - Odpowiedź nie padła. - Scragger do bazy. Będziemy jakiś czas na ziemi. - Znów żadnej odpowiedzi. Willi pokazał Vossiemu uniesiony kciuk. Obaj otworzyli przepustnice, koncentrując uwagę na Scraggerze, który wykonywał powolne podejście do lądowania. Nad samą ziemią Scragger wstrzymał schodzenie i ruszył pędem w kierunku wybrzeża. Teraz ogarnęła ich radość. Vossi krzyknął wesoło, nawet Willi się uśmiechnął. Scragger pokonał wzniesienie terenu i pognał w dół. Widział już brzeg i furgonetkę zaparkowaną na skalistej plaży nad samym morzem. Na chwilę wstrzymał oddech; teren lądowania zajmowało stado kóz pilnowanych przez trzech pasterzy. Na plaży, pięćdziesiąt metrów dalej, stał samochód, byli jacyś ludzie, bawiły się dzieci. A przecież nigdy jeszcze w tym miejscu nikogo nie widział. Po morzu krążył mały ślizgacz. To mogła być łódź rybacka albo jedna z łodzi patrolujących zwykle wybrzeże, polujących na przemytników i uciekinierów. Tu, tak blisko Omanu i pirackiego wybrzeża, patrole przybrzeżne były tradycyjnie częste. Za późno na zmianę planu, pomyślał z sercem bijącym szybciej niż zwykle. Zobaczył, że Benson i dwaj inni mechanicy wskoczyli na jego widok do furgonetki i ruszyli w stronę

221

umówionego lądowiska. Willi i Vossi zwolnili, żeby dać mu czas. Bez wahania rozpoczął prędkie lądowanie. Kozy rozpierzchły się, pasterze i ludzie z samochodu zamarli. - Szybko! krzyknął w chwili, gdy płozy dotknęły ziemi. Mechaników nie trzeba było przynaglać. Benson podbiegł do drzwi kabiny i otworzył je. Popędził z powrotem, żeby pomóc kolegom, którzy otwierali już tylne drzwiczki furgonetki. Razem wyciągnęli walizki, torby i resztę bagażu; zaczęli to wszystko upychać w kabinie, pomiędzy częściami zamiennymi. Scragger rozejrzał się. 469 Zobaczył, że maszyny Willego i Vossiego zawisły nieruchomo w powietrzu. - Na razie jakoś leci - stwierdził, koncentrując uwagę na gapiach, którzy ochłonęli już trochę i podeszli bliżej. Rozglądał się wokół; jak dotąd, żadnego prawdziwego niebezpieczeństwa. Upewnił się jednak na wszelki wypadek, że nabita rakietnica tkwi na swoim miejscu. Ponaglił mechaników. Bał się, że w każdej chwili może pojawić się na drodze pędzący samochód policyjny. Druga tura ładunku, potem następna, wreszcie ostatnia. Spoceni mechanicy weszli do kabiny i zatrzasnęli drzwi. Benson opadł na fotel w kokpicie i zaklął. - Muszę wyjść; nie wyłączyłem silnika w furgonetce. - Do diabła z nią, jedziemy. - Scragger otworzył przepustnicę i wzniósł śmigłowiec w powietrze, podczas gdy Benson zatrzaskiwał drzwi i zapinał pasy. Znaleźli się nad falami zatoki i zaczęli zagłębiać w mgłę. Scragger rozejrzał się na boki. Willi i Vossi lecieli blisko, po obu stronach. Miał wielką ochotę powiedzieć przez radio do Gavallana: Lima Trzy. Nie szkodzi, migiem tam dolecimy! Odetchnął z ulgą, gdy minęli pierwszą z platform wiertniczych. Cholera, że też musiałem zostawić tak Alego Pasza, zostawić Georges'a de Plesseya i jego chłopaków, zostawić dwa 206, zostawić wszystko. No dobra, zrobiłem, co mogłem. W szufladzie biurka zostawiłem wszystkie pieniądze, jakie miałem, i rekomendacje oraz gwarancje zatrudnienia dla Alego Pasza i innych, kiedy wrócimy -jeśli w ogóle wrócimy... Sprawdził kurs. Kierowali się na południowy zachód do Siri, jakby wykonywali swój normalny lot; to na wypadek, gdyby wykrył ich radar. Koło Siri skręcą na południowy wschód do Asz Szargaz. Wszystko poszło dobrze, pomyślał i dotknął łapki królika, którą dostał na szczęście od Nelly tak wiele lat temu. Minęli następną platformę, Siri Sześć. W słuchawkach zabrzmiały wyładowania elektryczne, na tle których rozległ się wyraźnie głos: - Hej, Scragger, ty i les gars, jesteście nisko, n'est-ce pasł Głos należał do Francois Menange'a, kierownika platformy, którą właśnie minęli. Przeklinał w duchu czujność tego człowieka. Żeby go uciszyć, włączył nadawanie: - Cicho sza, Francois, dobra? Ćwiczenia. Będziesz cicho, co? W słuchawkach zabrzmiał śmiech. - Bień sur, ale chyba zwariowaliście. Ćwiczyć niskie latanie przy takiej pogodzie!... Adieu. Scraggera znów oblał zimny pot. Na drodze do otwartego morza jeszcze cztery platformy. Weszli w pierwszy szkwał. Uderzył w nich wiatr, deszcz zabębnił o szyby, błyskało. Willi i Vossi dokładnie trzymali szyk. Scragger cieszył się, że leci właśnie z nimi. Chyba ze czterdzieści razy myślałem, że Keszemi powie: „Ty pójść ze mną" i zabierze mnie na dołek. Ale nie zrobił tego, i oto lecimy. Za godzinę i jakieś czterdzieści minut będziemy w domu, a Iran pozostanie tylko wspomnieniem. 470 W DOWÓDZTWIE BAZY LOTNICTWA W KO-WISSIE, 9:46. Mułła Hosejn cierpliwie powtórzył: - Proszę powiedzieć mi coś więcej o wicepremierze Alim Kia, kapitanie. Siedział za biurkiem w biurze komendanta bazy. Mężczyzna o brutalnej twarzą i z zieloną opaską na ręku pilnował drzwi.

222

- Powiedziałem już wszystko, co wiem - odparł wyczerpany NcIver. - Więc proszę opowiedzieć mi o kapitanie Starke'u. - Był grzeczny, nalegający i tak spokojny, jakby mieli przed sobą cały dzień, całą noc i jeszcze następny dzień. - O nim też już mówiłem, agha. Opowiadałem o nich obu prawie przez dwie godziny. Jestem zmęczony i nie mam już nic do dodania. - NcIver wstał, przeciągnął się i znów usiadł. Nie ma sensu próbować wyjść; już raz spróbował; strażnik z Zielonych Opasek nakazał mu gestem powrót. - Nie przychodzi mi do głowy nic więcej, chyba że ma pan na myśli coś szczególnego. Nie dziwił się pytaniom dotyczącym Kia. Powtórzył wielokrotnie opowieść o tym, jak kilka tygodni wcześniej Kia pojawił się nagle znikąd i został członkiem zarządu, o swych nielicznych kontaktach z tym człowiekiem, choć nie o czekach banków szwajcarskich, które utorowały drogę 125 i wyrwały trzy 212 z kotła. Niech mnie szlag trafi, jeśli doniosę na Kia tak jak Wazari, powiedział sobie w duchu. Kia, to rozumiem, ale dlaczego pyta o Starke'a? Kiedy Duke chodził do szkoły, co jada, jak długo jest żonaty, czy miał wcześniej inne żony, jak długo pracuje w spółce, czy jest katolikiem, czy protestantem... Wszystko, co tylko go dotyczy, a potem znów te same pytania. Nie można go zadowolić. I zawsze spokojna, wymijająca odpowiedź na jego pytanie: dlaczego? - Ponieważ on mnie interesuje, kapitanie. NcIver wyjrzał przez okno. Krople deszczu, niskie chmury, odległy grzmot. W chmurach burzowych na wschodzie będą ciągi wznoszące i trochę prawdziwych zawirowań - wspaniała osłona do skoku przez zatokę. Jak idzie Scragowi i Rudiemu? - pomyślał nagle. Z wysiłkiem zostawił tę myśl na później. Odłożył też na potem zmęczenie i troskę, o to, co, do cholery, on jeszcze wymyśli, kiedy skończy to przesłuchanie? Jeśli w ogóle skończy. Uwaga! Skoncentruj się! Możesz popełnić jakiś błąd, a wtedy wszystko przepadnie! Wiedział, że zapas jego sił jest już na wyczerpaniu. Zeszłej nocy źle spał; to też nie pomagało. Ani przygnębienie Locharta z powodu Szahrazad. Tomowi trudno znieść prawdę; mnie trudno powiedzieć: „To musiało się tak skończyć, Tom, przyjacielu. Ona jest muzułmanką i jest bogata, a ty nigdy nie będziesz. Jej dziedzictwo jest ze stali, a twoje z babiego lata. Rodzina jest dla niej krwiobiegiem życia, dla ciebie - nie. ' Ona może zostać, ty nie możesz, nad tobą wisi miecz: 472 473 HBC". To smutne, pomyślał. Czy to w ogóle miało szansę? Może przy Szachu, ale nie przy twardych regułach nowego. Co ja bym zrobił na miejscu Toma? Z wysiłkiem oderwał się od tych myśli. Czuł, że mułła wpatruje się w niego uważnie; robił to zresztą przez cały czas, odkąd Czangiz przyprowadził pilota. Ach, tak, cholerny pułkownik Czangiz. W samochodzie i podczas oczekiwania tutaj on też starał się go wysondować, z tym, że jemu chodziło o to, kiedy i jak często 125 miał latać do Kowissu, ilu ludzi z Zielonych Opasek stacjonuje z ich strony bazy, kiedy przybyli, ilu zostało w bazie i czy otaczają i pilnują 125 za każdym razem, kiedy ląduje. Pytania zadawał obojętnym tonem; nie pytał o nic, czego nie można by wytłumaczyć zwykłym zainteresowaniem, ale NcIver był pewien, że chodzi mu o drogę ucieczki, gdyby okazała się konieczna. I wreszcie kropka nad „i": oferta. - Nawet rewolucja popełnia błędy, kapitanie. Wysoko postawieni przyjaciele są potrzebni bardziej niż kiedykolwiek. Smutne, ale prawdziwe. Mułła wstał. - Teraz zabiorę pana z powrotem. - Och, świetnie, dziękuję.

223

NcIver uważnie przyglądał się Hosejnowi. Brązowo-czarne oczy pod grubymi brwiami niczego nie przegapią; skóra naciągnięta na wysokich kościach policzkowych. Dziwna, przystojna twarz, za którą krył się duch ogromnego zdecydowania. Na dobro czy zło? pomyślał NcIver. W WIEŻY RADIOWEJ, 9:58. Wazari kulił się na dachu przy drzwiach prowadzących do pomieszczenia. Nadal czekał. Gdy NcIver i Lochart zostawili go w biurze, nie wiedział, czy uciec, czy zostać. Potem przyjechał Czangiz z lotnikami, a niemal jednocześnie z nim Pawud z pracownikami biura. Wazari wśliznął się tu i nie pokazywał nikomu na oczy. Przed ósmą zajechała taksówka, która przywiozła Kia. 474 Ze swej kryjówki Wazari widział, jak Kia szaleje z gniewu wywołanego tym, że NcIver nie czeka przy 206. Lotnik z zieloną opaską powtórzył mu rozkaz Czangiza. Kia głośno protestował. Lotnik przeprosił i wzruszył ramionami, a Kia wpadł jak burza do budynku, wykrzykując, że natychmiast zadzwoni do Czangiza i wywołała przez radio Teheran. Lochart zatrzymał go przy schodach i poinformował, że telefony nie działają, w radiostacji coś nawala, a mechanik radiowy będzie osiągalny dopiero następnego dnia. - Przykro mi, panie ministrze, ale nie możemy niczego w tej sprawie zrobić, chyba że chciałby pan sam pojechać do dowództwa. - Wazari słyszał, jak Lochart dodał: - Jestem pewien, że kapitan NcIver nie zabawi tam długo; to mułła Hosejn go wezwał. Natychmiast Kia spuścił z tonu, co uradowało Wa-zariego, ale nie uspokoiło na tyle, żeby opuścił swe schronienie. Został tu, na wietrze i chłodzie, opuszczony, zagubiony i nieszczęśliwy. Chwilowe bezpieczeństwo nie łagodziło niepokoju, strachu ani podejrzeń związanych z Kia i z jutrzejszym przesłuchaniem przez komitet. „Będzie pan jutro przesłuchany". A dlaczego te sukinsyny, Lochart i NcIver, są tacy nerwowi? Dlaczego skłamali temu skurwysynowi Czangizowi, tej chorągiewce na wietrze, o zmianie załogi w wierceniach Abu Sal? Żadnej cholernej zmiany tam przecież nie będzie, chyba że polecenie nadeszło w nocy. Dlaczego zostało tylko trzech pilotów i dwóch mechaników, choć w poniedziałek czeka nas dużo pracy? Dlaczego wysłano tyle części zamiennych? Och, Boże, zabierz mnie stąd w cholerę. Było tak zimno i wietrznie, że wszedł do pomieszczenia wieży, zostawiając uchylone drzwi, by móc w razie czego wycofać się na dach. Ostrożnie wyjrzał przez szpary w dykcie zakrywającej rozbite okno. Przy zachowaniu ostrożności można było zobaczyć większą część bazy, samemu nie będąc widocznym. Ayre, Lochart i mechanicy stali przy 212. Główna brama była ' dobrze strzeżona przez żołnierzy z zielonymi opaskami. 475 Nie widział w bazie żadnego ruchu. Przeszedł go dreszcz. Słyszał plotki o kolejnej czystce przeprowadzonej przez komitet, a teraz z powodu świadczenia przeciwko Esfandiariemu i Alemu Kia znajdował się na początku listy. „Na proroka, słyszałem, że chcą cię jutro zobaczyć. Igrasz z własnym życiem. Nie wiesz, że od tysięcy lat pierwszą regułą przeżycia tutaj jest trzymanie języka za zębami i udawanie, że nie widzi się tego, co robią ci na górze? Jasne, że ci na górze są skorumpowani. Czy kiedykolwiek było inaczej?" Wazari jęknął; był bezradny wobec wciągającego go wiru. Od czasu, gdy Zataki złamał mu nos, tak że ledwie mógł oddychać, wybił cztery zęby i sprawił, że ciągle bolała go głowa, opuściło go dobre samopoczucie. Odwaga też. Nigdy przedtem nikt go nie bił. Co z tego, że Ważniak i Kia ponosili winę w równym stopniu? Co ja mam z tym wspólnego? Teraz jestem zgubiony przez własną głupotę. Po policzkach spłynęły mu łzy. Jezu, Jezu, pomóż mi... Potem przypomniał sobie nagle słowa Locharta: „coś nawala". Co, u diabła, nawala? Wczoraj radio działało bez zarzutu. Otarł łzy. Podszedł po cichu do stołu i włączył radio, przykręcając głośność do absolutnego minimum. Działało. Sprawdził wybieranie fali. Masa trzasków wywołanych burzą

224

elektryczną, żadnych rozmów. Niezwykłe było to, że na częstotliwości wykorzystywanej przez spółkę panowała cisza; przecież ktoś gdzieś powinien coś nadawać. Nie ośmielił się zwiększyć głośności. Wyjął z szuflady słuchawki i wyłączył głośnik. Teraz mógł słuchać tak głośno, jak tylko zapragnął. Dziwne, nadal nic. Ostrożnie przeszedł z kanału spółki na inne. Nic. Przeszedł na fale ultrakrótkie. Nigdzie nic. Z powrotem na krótkie. Nie mógł nawet wysłuchać rutynowej, nagranej na taśmę prognozy pogody, którą nadawano z Teheranu. Był dobrze wyszkolonym operatorem radiowym; wykrycie usterki nie zajęło mu dużo czasu. Zobaczył przez szczelinę w drzwiach prowadzących na dach luźno 476 zwisający kabel. Psiakrew, pomyślał. Dlaczego nie zauważyłem tego, kiedy tam byłem? Ostrożnie wyłączył aparat nadawczo-odbiorczy i wyszedł na dach. Zobaczył, że przewód jest wyrwany, choć jego końcówka świeżo oczyszczona z rdzy. Ogarnął go gniew. Potem podniecenie. To te skurwysyny, pomyślał. Hipokryci. NcIver i Lochart. Na pewno odbierali i nadawali, kiedy przyszedłem. Co oni, u diabła, kombinują? Prędko naprawił uszkodzenie. Włączył krótkie. Na częstotliwości spółki popłynął potok farsi: Kwatera Główna w Teheranie rozmawiała z Bandar Dejlamem, potem wywołała Lengeh i Kowiss. Chodziło o jakieś cztery helikoptery, które nie poleciały tam, dokąd powinny. IranToda? To nikt z naszych baz. - Kowiss, tu Bandar Dejlam, słyszycie mnie? Rozpoznał głos Dżahana z Bandar Dejlamu. Jego palec sam powędrował do przełącznika, ale się zatrzymał. Nie ma sensu teraz im odpowiadać, pomyślał. Częstotliwość spółki trzeszczała w szwach od rozmów; Numir i Dżahan z Bandar Dejlamu, Gelani z Teheranu i pieklący się Sijamaki. To ci dopiero sukinsyny, mruknął po chwili. Wszystkie elementy układanki ułożyły się na właściwych miejscach. W HELIKOPTERACH PRZY SIRI, 10:05. Do wyspy Siri pozostawał jeszcze kilometr, ale Scragger i jego zespół mogli już skręcić na południowy wschód w kierunku granicy międzynarodowej; musieli jeszcze minąć trzy platformy. To niczym jakieś cholerne pole minowe, pomyślał Scragger. Jak dotąd, wszystko w porządku. Wszystkie igły na zielonym, silniki pracują równo. Siedzący obok pilota mechanik Benson gapił się na uciekające do tyłu fale. W słuchawkach trzaski. Od czasu do czasu przelatujące wyżej samoloty rejsowe zgłaszały pozycje radarowi na Kiszu, który był na tym obszarze punktem kontrolnym. Otrzymywały odpowiedź od razu. - Ci na Kiszu nie śpią, Scrag - powiedział Benson do interkomu. 477 - Jesteśmy pod ich radarem. Nie ma strachu. - Ja tam się boję, a ty? Scragger skinął głową. Kisz był teraz na trawersie, jakieś dwadzieścia kilometrów z prawej. Rozejrzał się na boki. Vossi i Willi lecieli obok niego. Uniósł kciuk, a oni odpowiedzieli tym samym gestem. Vossi wręcz z entuzjazmem. - Za dwadzieścia minut miniemy granicę - oznajmił Scragger. - Wtedy od razu wchodzimy na dwieście metrów. - Fajnie. Pogoda się poprawia - rzucił Benson. Choć widoczność się nie polepszyła, wisząca nad śmigłowcami pokrywa chmur zmalała. Obaj wystarczająco wcześnie zobaczyli tankowiec z pełnymi zbiornikami. Scragger i Willi minęli go szerokim łukiem za rufą, a Vossi wzbił się do góry, po czym łagodnie wytracając wysokość, dołączył do kolegów. W słuchawkach zabrzmiał głos: - Tu kontrola radarowa na Kiszu. Nisko lecący helikopter na kursie 225: zgłosić wysokość i miejsce przeznaczenia!

225

Scragger rozkołysał maszynę, żeby zwrócić uwagę Willego i Vossiego. Gestami nakazał im odłączenie się, skierowanie na południowy zachód i niski lot. Dostrzegł ich niezdecydowanie. Wskazał palcem kierunek południowo-wschodni, pomachał ręką na pożegnanie i zaczął się wznosić, pozostawiając kolegów przy powierzchni morza. - Uważaj na własne jaja, Benson - powiedział, starając się nie okazać zdenerwowania. Zaczął nadawać, odsuwając mikrofon od ust i przysuwając go, co miało symulować słaby odbiór.Kisz, tu helikopter HVX z Lengeh, lot na Siri Dziewięć, z częściami, kurs 225. Wydawało mi się, że widzę wywrócony statek, ale nie potwierdziło się. - Siri Dziewięć była najdalszą platformą, jaką obsługiwali, przy samej granicy z Emiratami. Była jeszcze w budowie i nie miała na razie własnej radiostacji. - Wracam na dwieście. 478 - Helikopter HVX, słychać cię dwa na pięć, transmisja pulsująca. Utrzymaj kurs i zgłoś się na dwustu metrach. Potwierdź, że zostałeś poinformowany o nowych przepisach, które nakazują zwracanie się do Lengeh o zezwolenie na włączenie silników. Energiczny i profesjonalny głos operatora z amerykańskim akcentem słychać było pięć na pięć. - Przykro mi, Kisz, ale dopiero wróciłem z urlopu. - Scragger zobaczył, że Willi i Vossi zniknęli w mgle. - Czy muszę po wylądowaniu na Siri Dziewięć prosić o zezwolenie na włączenie silników, żeby wrócić? Będę tam przynajmniej godzinę. Scragger starł kropelkę potu. Kisz miał prawo kazać mu wylądować u siebie i obsztorcować za naruszenie przepisów. - Potwierdzam. Zostań na nasłuchu. Przez interkom dobiegł niespokojny głos Bensona: - Co teraz, Scrag? - Odbędą małą konferencję. - A co my zrobimy? Scragger rozpromienił się. - To zależy od tego, co zrobią oni. - Włączył nadawanie. - Kisz, HVX zgłasza się na dwustu. - Tu Kisz. Utrzymaj kurs i wysokość. Nasłuch. - HVX. - Cisza. Scragger rozważał swe możliwości; niebezpieczeństwo sprawiało mu przyjemność. - No, jak tam synu? To lepsze niż zwykłe kursy, co? - Prawdę mówiąc, nie. Gdybym mógł, udusiłbym Vossiego. Scragger wzruszył ramionami. - Stało się. Radar mógł nas złapać już po samym starcie. A może Keszemi na nas doniósł? Zaczął bezgłośnie pogwizdywać. Wyspa Siri została już daleko z tyłu, a od platformy Siri Dziewięć dzieliło ich pięć kilometrów. - Kisz, tu HVX - powiedział, nadal manipulując mikrofonem. - Schodzę z dwustu, żeby podejść do Siri Dziewięć. - Odmowa, HVX, utrzymuj dwieście. Twoje nadawanie słychać dwa na pięć. 479 - HVX do Kiszu, proszę o powtórzenie, kiepsko cię słychać. Powtarzam: schodzę z dwustu, żeby podejść do Siri Dziewięć. -Scragger mówił wolno i wyraźnie, nie zaprzestając manipulowania mikrofonem. Znów uśmiechnął się promiennie do Bensona. - Stara sztuczka, mój synu. Nauczyłem się w RAF-ie. - HVX, tu Kisz, powtarzam: utrzymaj dwieście. - Kisz, trochę mną rzuca i zagęszcza się mgła. Schodzę na sto osiemdziesiąt. Zgłoszę lądowanie, a potem poproszę o zezwolenie na odpalenie maszyny. Dzięki i miłego dnia życzę! - dodał, modląc się, żeby odniosło to jakiś skutek. - HVX, twoja transmisja jest przerwana. Nie ląduj na Siri Dziewięć. Zmień kurs o 310 stopni, utrzymaj dwieście i melduj się bezpośrednio u nas. Benson zrobił się biały na twarzy. Scragger dmuchnął w mikrofon.

226

- Powtórz, Kisz, słychać cię jeden na pięć. - Powtarzam: nie ląduj na Siri Dziewięć. Zmień kurs o 310 stopni, utrzymaj dwieście i melduj się bezpośrednio u nas. - Operator mówił spokojnie i powoli. - Zrozumiałem, Kisz. Mam wylądować na Siri Dziewięć i zgłosić się do Kiszu. Schodzę na sto dwadzieścia do niskiego podejścia. Dziękuję. Miłego dnia. - Kisz, tu JAL. Rejs 664 z Delhi. - Rozległo się nagle. - Przelatuję nad wami na jedenastu tysiącach. Kierunek 300, do Kuwejtu. Słyszycie mnie? - JAL 664, tu Kisz. Utrzymaj kurs i wysokość. Wywołaj Kuwejt na 118,8. Miłego dnia. Scragger przewiercał wzrokiem mgłę. Widział już na wpół wybudowaną platformę i barkę przycumowaną do jednego z jej filarów. Wskaźniki na zielonym i... hej, chwileczkę, w silniku numer jeden rośnie temperatura i spada ciśnienie oleju. Benson także to zauważył; pochylił się, żeby lepiej widzieć wskaźnik. Igła wskazująca ciśnienie oleju wspięła się lekko do góry, a potem znów opadła. Temperatura przewyższała normalną o kilka stopni. Nie ma teraz czasu, żeby się tym przejmować. Szykuj się! Załoga platformy zobaczyła ich i przerwała 480 pracę; ludzie odsuwali się od dobrze oznaczonego lądowiska. Gdy byli już zaledwie piętnaście metrów od platformy, Scragger powiedział: - Kisz, HVX ląduje. Miłego dnia. - HVX, na drugi raz zgłaszaj się bezpośrednio do Kiszu. Proś o zezwolenie na rozruch silników. Powtarzam: zgłaszaj się bezpośrednio do Kiszu. - Wszystko było powiedziane wyraźnie. - Słyszysz mnie? Scragger ani nie potwierdził, ani nie wylądował. Zawisł metr nad platformą i pomachał do załogi, która uznała, że chodzi o zwykłe w wypadku Scraggera zaznajamianie nowego pilota z trasą. Scragger ruszył do przodu, opadł łagodnie nad powierzchnię wody i ruszył z otwartą maksymalnie przepustnicą na południowy zachód. W BAZIE LOTNICTWA W KOWISSIE, 10:21. Mułła Hosejn prowadził. Zatrzymał samochód przy budynku biurowym, NcIver wysiadł. - Dziękuję - powiedział, nie wiedząc, czego się teraz spodziewać, gdyż Hosejn milczał przez całą drogę. Lochart, Ayre i inni stali przy helikopterach. Z budynku wyszedł Kia, zatrzymał się na widok mułły, a potem zszedł po schodkach. - Dzień dobry, ekscelencjo Hosejn, pozdrowienia, jak miło pana widzieć. - Przybrał ton, którym zwracał się w ministerstwie do ludzi mile widzianych i szanowanych. Potem rzucił szorstko do NcIvera: - Natychmiast startujemy. - Tak, agha, proszę tylko o parę minut, żebym mógł się przygotować. - Jak to dobrze, że nie jestem na miejscu Kia, powiedział sobie i odszedł, starając się panować nad zdenerwowaniem. Zwrócił się do Lochar-ta. - Cześć, Tom. - W porządku, Mac? - Tak. - Dodał cicho: - Przez najbliższe kilka minut musimy to rozgrywać ostrożnie. Nie wiem, o co chodzi mulle. Trzeba poczekać i zobaczyć, co on zrobi z Kia. Nie wiem, czy Kia ma kłopoty, czy nie. Możemy coś 481 zrobić, dopiero gdy się dowiemy. - Zniżył głos jeszcze bardziej. - Nie uniknę zabrania Kia; chyba że Hosejn położy na nim łapę. Zamierzam dolecieć z nim tylko poza zasięg nadajnika na ultrakrótkie, za wzgórza, powiedzieć, że mamy awarię i wylądować. Kiedy wysiądzie, żeby ochłonąć po tych wrażeniach, wystartuję i dołączę do was w umówionym miejscu. - To mi się bardzo nie podoba, Mac. Lepiej będzie, jeśli ja to zrobię. Nie znasz terenu, a te wydmy ciągną się kilometrami i trudno odróżnić jedną od drugiej. Ja go zabiorę.

227

- Myślałem już o tym, ale potem będę wiózł jednego z mechaników, którzy nie mają zezwolenia. Wolę raczej wystawić na ryzyko Kia niż ich. Poza tym ciebie może kusić, żeby wrócić do Teheranu. Przez całą drogę. Czyż nie mam racji? - Będzie lepiej, jeśli ja go wysadzę i dołączę do was. Bezpieczniej. NcIver pokręcił głową. Czuł się paskudnie, zapędzając przyjaciela w ślepy zaułek. - Polecisz, prawda? Po chwili milczenia Lochart powiedział: - Teraz, kiedy na ciebie czekałem, gdybym mógł, wziąłbym go na pokład i odleciał. Uśmiechnął się krzywo. - Lotnicy powiedzieli, że nie ma rady, trzeba czekać; lepiej uważaj na nich, Mac, niektórzy znają angielski. Co się z tobą działo? - Hosejn pytał mnie tylko o Kia. I o Duke'a. Lochart spojrzał na rozmówcę z niedowierzaniem. - O Duke'a? O co dokładnie? - O wszystko, co go dotyczy. Gdy zapytałem, o co mu chodzi, odpowiedział tylko, że on go po prostu interesuje. NcIver dostrzegł, że Lochart zadrżał. - Mac, naprawdę będzie lepiej, jeśli ja zabiorę Kia. Możesz zabłądzić. Poleć razem z Freddym. Ja wystartuję wcześniej i będę tam już czekał. - Przykro mi, Tom, ale nie mogę ryzykować. Mógłbyś polecieć do Teheranu. Na twoim miejscu też bym to 482 zrobił, niezależnie od ryzyka. Nie mogę ci na to pozwolić; to by była katastrofa. Katastrofa dla ciebie, jestem tego pewien, i dla nas. Taka jest prawda. - Do diabła z tą prawdą - rzucił gorzko Lochart. - Dobrze, ale, na Boga, w chwili gdy dotkniemy ziemi w Kuwejcie, zaczynam wykorzystywać zaległy miesiąc urlopu albo rezygnuję z S-G. Będziesz mógł wybrać. - Dość uczciwie stawiasz sprawę, ale to musi być dotknięcie ziemi w Asz Szargaz. W Kuwejcie mamy tylko zatankować i wynieść się stamtąd jak najszybciej. Rzecz jasna, jeśli w ogóle nas wypuszczą. - Nie. Kuwejt to mój końcowy przystanek. - Jak sobie życzysz - odparł twardo NcIver. - Ale sam się postaram, żebyś nie dostał miejsca w samolocie do Teheranu, Abadanu czy jakiegokolwiek innego miasta w Iranie. - Straszny z ciebie sukinsyn - powiedział Lochart, wściekły, że NcIver tak dokładnie przejrzał jego zamiary. - Obyś zgnił w piekle! - Aha, przykro mi. W Asz Szargaz. Pomogę ci wtedy na tyle, na ile będę... - NcIver urwał, słysząc przekleństwo Locharta. Odwrócił się. Kia i Hosejn nadal stali przy samochodzie zatopieni w rozmowie. - O co chodzi? - Wieża. NcIver spojrzał. Zobaczył, że Wazari przyzywa ich gestami, na wpół ukryty za kawałkiem dykty w oknie. Nie mogli udawać, że go nie zauważają, Wazari jeszcze raz na nich skinął i zniknął. - Szlag by go trafił - powiedział Lochart. - Sprawdziłem wieżę od razu, gdy odjechałeś, żeby się upewnić, czy tam nie wlazł. Nie było go, więc sądziłem, że uciekł. - Spojrzał gniewnie. - Cholera, teraz, gdy o tym myślę, przypominam sobie, że nie poszedłem prosto do pokoju, więc on mógł się schować na dachu. Skurwysyn musiał tam siedzieć przez cały czas. - Jezu Chryste! Mógł znaleźć wyrwany kabel! NcIver był wstrząśnięty. Lochart sposępniał. 483

228

- Zostań tutaj. Jeśli spróbuje robić nam jakieś kłopoty, zabiję go. Odszedł. - Poczekaj, ja też pójdę - zawołał NcIver. - Freddy, za chwilę wrócimy. Gdy mijali Hosejna i Kia, NcIver powiedział: - Idę tylko poprosić o zezwolenie, panie ministrze. Start za pięć minut? Zanim Kia zdążył odpowiedzieć, mułła rzekł tajemniczo: - In sza'a Allah. Kia zwrócił się cierpkiem tonem do NcIvera: - Kapitanie, nie zapomniał pan, że mam w Teheranie ważne spotkanie o dziewiętnastej? Świetnie. - Odwrócił się do pilotów plecami i rzekł do Hosejna: - Co pan powiedział, ekscelencjo? Obaj piloci weszli do biura. Rozzłościła ich nie-grzeczność Kia. Minęli Pawuda i innych pracowników, weszli po schodach. W pokoju nie było nikogo. Zobaczyli, że drzwi na dach są uchylone. Usłyszeli szept Wazariego: - Tutaj. - Stał na zewnątrz, skulony przy ścianie. Nie poruszył się. - Wiem, co chcecie zrobić. Radio działa dobrze - powiedział, z trudem opanowując podniecenie. - Cztery helikoptery wyleciały z Bandar Dej-lamu i zniknęły. Wasz dyrektor Sijamaki wyje jak zarzynana świnia, bo nie może wywołać Lengeh, nas ani Asz Szargaz i pana Gavallana. Ci w Asz Szargaz po prostu siedzą cicho, co? - Co to wszystko ma wspólnego z nami? - zapytał Lochart z nieudaną nonszalancją. - Bardzo wiele wspólnego, oczywiście, bo wszystko się zgadza. Numir z Bandar Dejlamu mówi, że wszyscy cudzoziemcy zniknęli, żaden nie został. Sijamaki mówi to samo o Teheranie. Powiedział nawet Numirowi, że pański służący, kapitanie NcIver, pański służący doniósł, że z mieszkania zniknęły prawie wszystkie rzeczy osobiste pana i kapitana Pettikina. 484 NcIver wzruszył ramionami i podszedł do stołu, żeby włączyć nadajnik. - Zwykła ostrożność. Pettikin na urlopie, ja tutaj, a w Teheranie pełno złodziei. - Proszę jeszcze nie wywoływać. Proszę. Proszę posłuchać, na rany Chrystusa, posłuchać! Błagam was... Nie możecie zaprzeczyć prawdzie. Wasze 212 i ludzie opuścili Bandar Dejlam; Lengeh milczy, więc tam to samo. Teheran zamknięty - to samo. Zostaliście tylko wy, ale i wy jesteście przygotowani. - Głos Wazariego brzmiał dziwnie; nie byli pewni, co się za tym kryje. - Nie zamierzam was wydać, chcę wam pomóc. Chcę pomóc, przysięgam, że chcę pomóc. - Pomóc w czym? - W ucieczce. - Dlaczego miałbyś to robić, gdyby nawet to, co powiedziałeś, było prawdą? - zapytał ze złością Lochart. - Miał pan rację, nie ufając mi przedtem, kapitanie, ale przysięgam na Boga, że można mi zaufać! Jestem teraz z wami. Przedtem nie byłem, ale teraz jestem, a wy jesteście moją jedyną nadzieją na wydostanie się stąd. Jutro mam się stawić przed komitetem i... spójrzcie na mnie, na rany Chrystusa! - wybuchnął. - Zobaczcie, w jakim jestem stanie! Jeśli nie trafię do odpowiedniego lekarza, będę taki już zawsze, a może nawet martwy. Czuję tu jakiś ucisk, boli jak cholera. - Wazari dotknął nasady swego zmasakrowanego nosa. - Od czasu, kiedy ten skurwysyn Zataki mnie pobił, boli mnie ciągle głowa. Jasne, zachowywałem się jak stuknięty, tak, wiem, ale jednak mogę wam pomóc. Mogę was stąd kryć, dopóki mnie nie zabierzecie do ostatniego helikoptera. Przysięgam, że pomogę. - Do oczu napłynęły mu łzy. Dwaj piloci wpatrywali się w niego z uwagą. NcIver włączył nadajnik. - Wieża w Kowissie, test IHC, test IHC. Po dłuższej chwili rozległ się głos; po angielsku, z silnym akcentem: - Tu wieża, IHC, ty pięć na pięć.

229

485 - Dziękuję. Naprawiliśmy usterkę. Za dziesięć minut 206 startuje do lotu czarterowego do Teheranu. Poza tym nasz ranny lot z częściami zamiennymi do platform Forty, Abu Sal i Gordy. - W porządku, zgłoście się z powietrza. Wasz Ban-dar Dejlam próbował się z wami skontaktować. NcIver poczuł, że oblewa go pot. - Dzięki, wieża. Miłego dnia. - Spojrzał na Lochar-ta i przeszedł na krótkie. Natychmiast usłyszeli farsi Dżahana. Lochart zaczął tłumaczyć: - Dżahan mówi, że widziano ich ostatnio, jak lecieli na północny wschód, w głąb lądu... że Zataki... - zająknął się - ...że Zataki polecił, aby cztery helikoptery obsługiwały Iran-Todę. Powinny już tam być i zatelefonować lub wysłać wiadomość... - Potem NcIver poznał głos Sijamakiego. Lochart się spocił. - Sijamaki mówi, że rozłącza się na pół godziny lub godzinę, ale połączy się, gdy wróci, i będzie próbował wywołać nas i Asz Szargaz... Dżahan mówi, że poczeka i da znać, jeśli będzie miał jakąś wiadomość. Przez chwilę tylko trzaski. Potem Dżahan, po angielsku: - Kowiss, tu Bandar Dejlam, słyszycie mnie? - Jeżeli wieża odbiera to przez cały czas - mruknął Lochart - to dlaczego jeszcze nas wszystkich nie zapusz-kowali? - Jest piątek. Oni nie mają powodu słuchać na częstotliwości firmy. Wazari otarł łzy; już panował nad sobą. - W piątek jest mało załogi, same szkolenia, nie ma lotów, nic się nie dzieje. Komitet zabrał do obozu wszystkich oficerów radarowych i pięciu sierżantów. - Zadrżał i dodał: - Może któryś z chłopaków złapał Bandar Dejlam raz czy dwa razy, ale co z tego? Bandar stracił kontakt ze swoimi śmigłowcami? Chodzi o cudzoziemców, a brak kontaktu zdarza się raz po raz. Ale kapitanie, jeśli nie uciszy pan Bandaru i Teheranu, oni... któryś z chłopaków może się nad tym wszystkim zastanowić. - Wyjął brudną chusteczkę i otarł strumyczek 486 krwi cieknącej z nosa. - Może pan przełączyć się na zapasowy kanał; wieża go nie zna. NcIver wlepił w niego zdumione spojrzenie. - Jesteś pewien? - Tak, właściwie dlaczego pan nie... - Urwał na odgłos kroków. Bezszelestnie ukrył się na dachu. W połowie schodów stał Kia. - Co pana zatrzymuje, kapitanie? - Ja... czekam na potwierdzenie zezwolenia, panie ministrze. Przykro mi, ale kazano mi czekać. Nie mogę tego przyspieszyć. - Oczywiście, że możemy! Możemy wystartować! Już teraz! Jestem zmęczony tym czekaniem! - Mnie to też męczy, ale nie chcę, żeby ktoś odstrzelił mi głowę - warknął NcIver. - Poczeka pan! Poczeka! Zrozumiano? Poczeka pan, cholera, a jeśli nie zrobi się pan grzeczniejszy, odwołam lot i wspomnę mulle Hosejnowi o piszkeszu. Zapomniałem powiedzieć o tym na przesłuchaniu. A teraz jazda stąd! Przez chwilę wydawało się, że Kia wybuchnie, ale widocznie przemyślał to, i odszedł. NcIver potarł pięścią klatkę piersiową, klnąc się w duchu za brak opanowania. Potem wskazał kciukiem dach i zapytał: - Tom, co z nim zrobimy? - Nie możemy go zostawić; natychmiast nas wyda... Lochart rozejrzał się wokół. Wazari stał w drzwiach.

230

- Przysięgam, że pomogę - szepnął zdesperowanym tonem. - Proszę posłuchać: co pan chce zrobić, kiedy wystartuje pan z Kia? Wyrzucić go, co? - NcIver nie odpowiedział; jeszcze nie podjął decyzji. - Jezu, kapitanie, musi mi pan zaufać! Niech pan wywoła Bandar na zapasowej częstotliwości i wykiwa Numira tak jak tego sukinsyna tutaj. Niech pan powie, że wezwał pan tu wszystkie helikoptery. To wystarczy na godzinę czy dwie. NcIver zerknął na Locharta. - Dlaczego nie? - odezwał się Lochart podnieconym głosem. - Do diabła, to dobra myśl. Potem wystartujesz z Kia i... i Freddy będzie mógł lecieć. Ja tu poczekam i... - Zabrakło mu słów. 487 - I co, Tom? - zapytał NcIver. Wazari podszedł i wybrał zapasowy kanał. Rzucił szybko do Locharta: - Pan będzie przez jakiś czas zwlekać, kapitanie, a kiedy kapitan NcIver odleci, a Ayre będzie już poza obszarem, powie pan Numirowi, że jest pan pewien, że te cztery helikoptery po prostu wyłączyły krótkofalówki, bo były im niepotrzebne, i że można ich złapać na ultrakrótkich. To daje panu powód do startu i krążenia. Potem ucieknie pan do zamelinowanego paliwa. - Zobaczył ich spojrzenia. - Jezu, kapitanie, nie sztuka zgadnąć, że nie przeleci pan bez tankowania przez zatokę, nie da rady. Musieliście gdzieś schować zapas paliwa; na brzegu albo na jednej z platform. NcIver głęboko odetchnął i mocno wcisnął guzik nadawania. - Bandar Dejlam, tu kapitan NcIver z Kowissu, słyszycie mnie? - Kowiss, tu Bandar Dejlam. Od kilku godzin próbujemy was wywołać i... - Dżahan, daj aghę Numira - uciął NcIver. Już po chwili Numir dopadł do mikrofonu, ale zanim zdążył rozpocząć swą tyradę, NcIver szybko go zaatakował: - Gdzie są moje cztery helikoptery? Dlaczego się nie zgłosiły? Co się tam u was dzieje? Co? Nie wie pan nawet, że wezwałem tu swoje helikoptery i personel? W BIURZE W ASZ SZARGAZ. - ...dlaczego nie pamięta pan o tym, że zaraz po weekendzie w Bandar Dejlamie mają być wymienione załogi? Głos NcIvera dobiegał z głośnika cicho, lecz wyraźnie. Gavallan, Scot i Manuela wpatrywali się jak osłupiali w głośnik. NcIver był jeszcze w Kowissie! Czy to znaczy, że Lochart, Ayre i inni także? - Wywoływaliśmy pana przez cały ranek, kapitanie - odpowiedział Numir. Jego głos słychać było jeszcze słabiej. - Wezwał pan nasze helikoptery do Kowissu? Ale po co? I dlaczego ja nie zostałem poinformowany? One miały dziś polecieć do Iran-Tody, ale nie wylądo488 wały, tylko gdzieś zniknęły! Agha Sijamaki też pana wywoływał. - Mieliśmy zepsutą krótkofalówkę. Niech pan teraz posłucha, Numir. Wezwałem moje helikoptery do Kowissu. Nigdy nie zatwierdziłem żadnego kontraktu z Iran-Todą, nic nie wiem o żadnym kontrakcie z Iran-Todą i niech to zamknie tę sprawę. Teraz niech pan przestanie robić z igły widły! - Ale to są nasze helikoptery, a poza tym nikt nie został, żaden pilot, żaden mechanik... - Cholera, mają być tutaj do czasu przeprowadzenia dochodzenia. Powtarzam: jestem z pana bardzp niezadowolony. Zgłoszę to w IranOil! Proszę już przestać się wydzierać w eterze! W biurze nikt nie mógł ochłonąć. To, że NcIver był jeszcze w Kowissie, stanowiło prawdziwe nieszczęście. Operacja została paskudnie zakłócona. Była 10:42; Rudi i jego trójka powinni już być w Bahrajnie. - ...ale nie wiemy, jaką siłę ma ich przeciwny wiatr, tato - powiedział wcześniej Scot. - Ani ile czasu zabierze im tankowanie. Mogą się spóźnić o trzy kwadranse czy godzinę; to jeszcze nic nie znaczy. Załóżmy, że będą w Bahrajnie o jakiejś jedenastej, jedenastej piętnaście.

231

Wszyscy wiedzieli jednak, że latanie z taką ilością paliwa na pokładzie nie było bezpieczne. Nie ma jeszcze wieści od Ścragga i jego dwójki, ale tego można było się spodziewać: nie mają na pokładzie krótkofalówki, myślał Gavallan. Lot do Asz Szargaz powinien im zająć jakieś półtorej godziny. Gdyby wystartowali, powiedzmy, o siódmej trzydzieści, zabrali mechaników i wydostali się bez problemów o siódmej czterdzieści pięć, powinni dolecieć o dziewiątej piętnaście, jakkolwiek by liczyć. - Nie ma powodu do zmartwienia, Manuelo. Wiesz przecież, że wiatr może ich hamować powiedział. - Nie wiemy poza tym, o której dokładnie wystartowali. Tak wiele mogło pójść nie po naszej myśli! Mój Boże, to czekanie jest straszne! Gavallan poczuł, że jest 489 bardzo stary. Podniósł słuchawkę i wykręcił numer w Bahrajnie. - Gulf Air de France? Jean-Luc Sessonne? No jak tam, Jean-Luc, nic? - Nic, Andy. Właśnie telefonowałem do wieży; nie mają niczego na ekranie. Pas probleme. Rudi będzie oszczędzał paliwo. Ci z wieży mówią, że zadzwonią do mnie natychmiast, gdy ich zobaczą. Wiesz już coś o innych? - Właśnie odkryliśmy, że Mac jest jeszcze w Kowis-sie. - Gavallan usłyszał westchnienie i przekleństwa. - Zgadzam się z tobą. Zadzwonię jeszcze. - Wykręcił numer w Kuwejcie. Charlie, czy jest z tobą Genny? - Nie, jest w hotelu. Andy, ja... - Właśnie dowiedzieliśmy się, że Mac jest jeszcze w Kowissie i... - Boże święty, co się stało? - Nie wiem. Ciągle nadaje. Zadzwonię, gdy będę coś wiedział na pewno. Nie mów o tym jeszcze Genny. Do usłyszenia. Znów przyprawiające o mdłości oczekiwanie. Potem krótkofalówka: - Teheran, tu Kowiss, kapitan NcIver. Proszę mówić... - Kowiss, tu Teheran, wywoływaliśmy was przez cały ranek. Agha Sijamaki próbował pana złapać. Wróci mniej więcej za godzinę. Proszę potwierdzić, że ściągnął pan cztery 212 do Kowissu. - Teheran, tu Kowiss. Bandar Dejlam, wy też słuchajcie. - NcIver mówił powoli i wyraźnie, ale słychać było, że jest wściekły. - Potwierdzam. Kontroluję wszystkie, powtarzam: wszystkie moje 212. Wszystkie. Nie będę mógł rozmawiać z aghą Sijamakim, ponieważ za pięć minut lecę do Teheranu z ministrem Kia, ale mam nadzieję, że agha Sijamaki będzie czekał na 206 na międzynarodowym lotnisku w Teheranie. Za chwilę wyłączymy się w celu dokonania napraw - to polecenie władz - i będziemy działać tylko na falach ultrakrót490 kich. Dla waszej informacji: kapitan Ayre odlatuje za pięć minut z częściami do platformy Abu Sal, a kapitan Lochart pozostanie na nasłuchu, żeby przyjąć nasze 212 z Bandar Dejlamu. Odebrałeś, Teheran? - Potwierdzam, kapitanie NcIver, ale czy mógłby pan... - Czy ty w ogóle słuchasz, Numir?! - przerwał radiooperatorowi NcIver. - Czy też jesteś jeszcze bardziej bezużyteczny niż zwykle? - Muszę nalegać, abyśmy byli inf... - Ta bzdura zaczyna mnie już męczyć. Ja prowadzę tę operację. Jak długo będziemy w Iranie, wszystko będzie tak prowadzone: prosto, bezpośrednio i bez zamieszania. Kowiss wyłącza się w celu dokonania napraw na rozkaz pułkownika Czangiza. Zgłosimy się, gdy tylko znów będziemy w eterze. Pozostań na tym kanale, ale nie zajmuj go, bo musimy przeprowadzić próby. Wszystko będzie postępować według planu. Kończę, wyłączam się!

232

W tym momencie otworzyły się drzwi i wszedł Starke, eskortowany przez zaniepokojoną młodą pielęgniarkę. Manuela oniemiała. Gavallan zerwał się i pomógł choremu dojść do krzesła. Starke'a spowijał grubo bandaż. Miał na sobie spodnie od piżamy i luźny szlafrok. - W porządku, Andy - uspokoił go Starke. - Jak się masz, kochanie? - Conroe, oszalałeś? - Nie. Andy, powiedz mi, co się dzieje? - My naprawdę nie możemy brać na siebie odpowiedzialności... - włączyła się pielęgniarka. - Obiecuję, że to tylko na parę godzin, i że będę bardzo uważał - przyrzekł cierpliwie Starke. - Manuelo, zaprowadź panią z powrotem do samochodu, dobrze, kochanie? - Posłał jej specjalne spojrzenie używane przez mężów i żony, gdy naprawdę nie czas na kłótnie. Manuela wstała i wyprowadziła pielęgniarkę. Gdy zniknęły za drzwiami, dorzucił: Przepraszam, Andy, ale nie mogłem wytrzymać. Co się dzieje? 491 W KOWISSIE, 10:48. NcIver zszedł na dół. Czuł się źle; nie wiedział nawet, czy dojdzie do 206, nie mówiąc już o realizacji pozostałej części planu. Poradzisz sobie, przekonywał się w duchu. Weź się w garść. Mułła Hosejn nadal rozmawiał z Kia, opierając się o samochód. Na jego ramieniu wisiał AK47. - Jesteśmy gotowi, panie ministrze - powiedział NcIver. - Oczywiście, jeśli wszystko w porządku, ekscelencjo Hosejn? - Tak, wedle woli Boga - odparł Hosejn, uśmiechając się zagadkowo. Grzecznie wyciągnął rękę. - Do widzenia, panie ministrze Kia. - Do widzenia, ekscelencjo. Kia odwrócił się i raźno ruszył w kierunku 206. NcIver z niepokojem wyciągnął rękę do mułły. - Do widzenia, ekscelencjo. Hosejn obserwował, jak Kia wchodzi do kokpitu. Znów dziwny uśmieszek. - Jest napisane: „Młyny boże mielą powoli, ale dokładnie". Prawda, kapitanie? - Owszem, ale dlaczego pan to mówi? - Podarunek na pożegnanie. Może pan to powtórzyć swemu przyjacielowi Kia, gdy wylądujecie w Teheranie. - On nie jest moim przyjacielem. Ale dlaczego?... - Mądrze pan postępuje, nie zaprzyjaźniając się z nim. Kiedy spotka się pan z kapitanem Starke'em? - Nie wiem. Mam nadzieję, że wkrótce. - NcIver zobaczył, że mułła zerka na Kia i zaniepokoił się jeszcze bardziej. - Dlaczego pan pyta? - Chciałbym wkrótce go zobaczyć. Hosejn zdjął z ramienia karabin, wsiadł do samochodu i odjechał razem ze swoimi Zielonymi Opaskami. - Kapitanie? To był Pawud. Roztrzęsiony i zmartwiony. - Tak, panie Pawud, chwileczkę. Freddy! - NcIver skinął na Ayre'a, który po tym geście puścił się biegiem. - Tak, panie Pawud? 492 - Przepraszam, ale dlaczego 212 są wyładowane częściami i bagażami, i tym wszystkim... - Zmiana załogi - odpowiedział NcIver, udając, że nie widzi spojrzenia Ayre'a. - Niedługo będą tu cztery 212 z Bandar Dejlamu. Niech pan przygotuje miejsca do spania. Czterech pilotów i czterech mechaników. Powinni się zjawić za jakieś dwie godziny. - Ale przecież nie mamy listu przewozowego ani powodu, żeby...

233

- Proszę wykonać! - Napięcie NcIvera dało znów znać o sobie. - To ja wydaję polecenia. Ja! Ja osobiście! Sprowadzam tu cztery moje 212! Freddy, na co, do diabła, czekasz? Zabieraj się stąd z tymi częściami! - Tak jest! A ty? - Ja zabieram Kia. Podczas mojej nieobecności dowodzi Tom Lochart. Idź już. Nie, poczekaj, pójdę z tobą. Pawud, na co, do cholery, jeszcze czekasz?! Kapitan Lochart będzie zły, że nie jesteś gotowy na czas. NcIver odszedł z Ayre'em, modląc się o to, żeby Pawud mu uwierzył. - Mac, co się, do cholery, dzieje? - Poczekaj, aż dojdziemy do innych. - Gdy NcIver zbliżył się do 212, odwrócił się plecami do Pawuda, który nadal stał na schodkach biura, i opowiedział szybko kolegom, co zaszło. - Do zobaczenia na wybrzeżu! - Dobrze się czujesz, Mac? - zapytał Ayre, któremu nie podobał się kolor twarzy NcIvera. - Oczywiście. Startuj! NIEDALEKO BAHRAJNU, 10:59. Rudi i Pop Kelly nadal lecieli razem, walcząc z przeciwnym wiatrem, ostrożnie dobierając obroty silników. Wskaźniki paliwa zbliżały się do zera, żarzyły się czerwone światełka ostrzegawcze. Pół godziny wcześniej obaj zawiśli w miejscu. Mechanicy otworzyli drzwi kabin i wychylili się, otwierając wlewy paliwa. Potem rozwinęli węże, włożyli końcówki do wlotów baków i wrócili do kabin. Po493 sługując się ręcznymi pompami, pracowicie przepompowali zawartość pierwszych bębnów z paliwem, potem drugich. Żaden z mechaników nigdy dotąd tego nie robił. Obaj byli wykończeni, ale operacja się udała. Nadal utrzymywała się gęsta mgła, smagane wiatrem morze falowało. Od czasu przygody z tankowcem wszystko przebiegało rutynowo: oszczędne posuwanie się do przodu, tak by zyskać maksymalny zasięg, korygowanie, bez przerwy korygowanie, i modlitwa o to, by wystarczyło paliwa. Rudi nie widział ani razu Dubois czy Sandora. Jeden z silników maszyny Rudiego zakaszlał, ale niemal od razu złapał obroty. Faganwitch drgnął. - Jak daleko mamy jeszcze lecieć? - Za daleko. - Rudi włączył nadajnik pracujący na ultrakrótkich, przerywając ciszę radiową. Pop, przejdź na krótkie i słuchaj - polecił szybko i sam przełączył aparat. - Sierra Jeden, tu Delta Jeden, słyszycie mnie? - Głośno i wyraźnie, Delta Jeden - odpowiedział natychmiast Scot. - Dochodzę do Bostonu. - Tak oznaczyli Bahrajn. - Na dwustu, kierunek 185, mało paliwa. Jest ze mną Delta Dwa. Trzy i Cztery lecą oddzielnie. - Witamy od Brytanii do słonecznych krain, G-HTXX i G-HJZI, powtarzam: G-HTXX i GHJZI! Jean-Luc czeka na was; jeszcze nie mamy wiadomości o Delta Trzy i Cztery. - G-HTXX i G-HJZI! - Rudi potwierdził natychmiast ich nowe, brytyjskie sygnały wywoławcze. - Co z Lima Trzy i Kilo Dwa? - Lima oznaczała trójkę z Lengeh, Kilo dwójkę z Kowissu. - Na razie żadnych wiadomości poza tym, że Kilo Dwa jest nadal na miejscu. Rudi i Pop Kelly byli wstrząśnięci. Potem usłyszeli: - Tu Teheran, Asz Szargaz, słyszycie mnie? Niemal natychmiast rozległ się głos Sijamakiego: - Tu Teheran, kto mówi na tym kanale? Kto to jest Kilo Dwa i Lima Trzy? I Sierra Jeden? Rozległ się wyraźnie głos Scota: 494 - Nie przejmuj się, HTXX! Jakiś czubek wszedł na nasz kanał. Zatelefonuj po wylądowaniu dodał, żeby zapobiec dalszej niepotrzebnej rozmowie.

234

Włączył się podniecony Pop Kelly: - HTXX, widzę wydmy! - Ja też widzę. Sierra Jeden, HTXX, dochodzimy do wybrzeża... Jeden z silników maszyny Rudiego znów się za-krztusił, głębiej niż przedtem, ale wszedł na obroty. Wskaźnik licznika obrotów tańczył jak pijany. W chwili gdy mgła nieco zrzedła, Rudi zobaczył brzeg: kawałek lądu, piaszczyste wydmy i plażę. Wiedział już dokładnie, gdzie jest. - Pop, ty zajmij się wieżą. Sierra Jeden, powiedz Jean-Lucowi, że... ASZ SZARGAZ. Gavallan wykręcał już numer w Bahrajnie. Z głośnika dobiegał naglący głos Rudiego: - ...jestem na północno-zachodnim krańcu plaży Abu Sab, na wschód... - Seria trzasków, a potem cisza. Gavallan powiedział do słuchawki: - Gulf Air de France? Proszę Jean-Luca. Jean-Luc, tu Andy. Rudi i Pop są... poczekaj. W głośniku rozległy się słowa Kelly'ego: - Sierra Jeden, schodzę za Delta Jeden; silnik mu wysiadł... - Tu Teheran, komu wysiadł silnik i gdzie? Kto mówi na tym kanale? Tu Teheran, kto mówi... BRZEG W BAHRAJNIE. Mimo pięknego, białego piasku, plaża była niemal wyludniona. Na morzu widać było łodzie żaglowe i jachty, między którymi przemykały windsurfingi. Piękny dzień, lekka bryza. Wyżej, na brzegu, widniały śnieżnobiałe ściany Hotelu Starbreak, palmy, ogrody, kolorowe plamy słońca na tarasach i plażach. 212 Rudiego wyleciał z dużą prędkością z mgły; rotor młócił powietrze, silnik krztusił się i nie na wiele już mógł się przydać. Linia schodzenia nie dawała • żadnego wyboru, lecz Rudi cieszył się, że będzie siadać 495 na ziemi, a nie na wodzie. Plaża pędziła na niego. Wybrał punkt lądowania za jakimś cieniem, nieco za plażą, w kierunku drogi. Zwolnił obroty, a potem pociągnął dźwignię, zmieniając kąt nachylenia śmigła, żeby uzyskać na chwilę ciąg, który złagodziłby uderzenie. Helikopter przesunął się o kilka metrów na nierównej powierzchni, przechylił, ale nie na tyle, żeby coś mogło się zniszczyć, i bezpiecznie znieruchomiał. - Jasna cholera... - wyjąkał Faganwitch, gdy mógł już oddychać. Rudi rozpoczął procedurę wyłączania. Panowała niesamowita cisza. Dopiero teraz pilotowi zadrżały ręce i kolana. Plażowicze i ludzie wypoczywający na tarasach wstali i przyglądali się im. Faganwitch nagle głęboko westchnął, co zaniepokoiło Rudiego. Rozejrzał się i westchnął w taki sam sposób. Leżała, podpierając się łokciem; miała na sobie ciemne okulary i nic więcej. Blondynka, piękna. Bez pośpiechu wstała i wciągnęła skąpy kostium kąpielowy. - Jezu Chryste... - Faganwitchowi odebrało mowę. Rudi pomachał ręką i zawołał zduszonym głosem: - Przepraszam, skończyło mi się paliwo. Roześmiała się, a wtedy pojawił się helikopter Kelly'ego i wszystko zepsuł. Podmuch mielonego rotorem powietrza rozwiał jej długie włosy, porwał ręcznik i sypnął piaskiem. Teraz Kelly też ją zobaczył, grzecznie cofnął maszynę w stronę drogi i, wytrącony z równowagi tak jak jego koledzy, usiadł na ziemi. LOTNISKO MIĘDZYNARODOWE W BAHRAJNIE, 11:13. Jean-Luc i mechanik Rod Rodrigues wybiegli z budynku i popędzili w kierunku małego samochodu cysterny, oznaczonego GAdeF - Gulf Air de France, który udało się im wypożyczyć. Na lotnisku panował duży ruch. Wspaniały nowoczesny terminal i inne budynki świeciły bielą. Ładowano i rozładowywano odrzutowce; jumbo JAL właśnie wylądował. - On y va, jedziemy - zakomunikował Jean-Luc. 496

235

- Oczywiście, sajjid. - Kierowca włączył interkom i jednym płynnym ruchem zapalił silnik, wrzucił bieg i ruszył. Był młodym, szczupłym palestyńskim chrześcijaninem w ciemnych okularach i firmowym kombinezonie. - Dokąd jedziemy? - Znasz plażę Abu Sab? - O, tak, sajjid. - Wylądowały tam dwa nasze helikoptery. Nie mają paliwa. - Już właściwie tam jesteśmy! - Kierowca zmienił bieg ruchem rajdowca i zwiększył szybkość. W głośniku interkomu zabrzmiały słowa: - Alfa Cztery? - Wziął do ręki mikrofon i zaczął pojazd prowadzić nonszalancko jedną ręką. - Tu Alfa Cztery. - Daj mi kapitana Sessonne'a. Jean-Luc rozpoznał głos Mathiasa Delarne'a, kierownika Gulf Air de France w Bahrajnie, starego przyjaciela z czasów, gdy służyli we Francuskich Siłach Powietrznych w Algierii. - Tu Jean-Luc, przyjacielu - zgłosił się w języku francuskim. - Dzwonili do mnie z wieży - mówił szybko Delar-ne. - Następny helikopter wchodzi właśnie w zasięg naszego systemu z oczekiwanego przez ciebie kierunku. To Dubois albo Petrofi, co? Wieża go wywołuje, ale nie mają jeszcze kontaktu. - Tylko jeden? - zaniepokoił się Jean-Luc. - No właśnie. Jest na prawidłowym podejściu do lądowiska 16. Teraz ten problem, o którym rozmawialiśmy, co? - Tak. - Jean-Luc powiedział już wcześniej przyjacielowi, co się naprawdę dzieje i o sprawie numerów rejestracyjnych. - Mathias, powiedz w moim imieniu wieży, że to jest G-HTTE, przelatujący tranzytem. - Podał trzeci z czterech numerów wywoławczych, jakimi dysponował. - Potem zatelefonuj do Andy'ego i powiedz mu, że wyślę Rodriguesa, żeby zajął się Rudim i Kellym. My zajmiemy się Dubois albo Sandorem, ty i ja. Odbierzemy drugą przesyłkę. Gdzie się spotkamy? 497 - Mój Boże, Jean-Luc, po tym wszystkim będziemy musieli wstąpić do Legii Cudzoziemskiej. Spotkajmy się przed biurem. Jean-Luc potwierdził i odwiesił mikrofon. - Zatrzymaj się tutaj! - Ciężarówka zaryła w miejscu, tak że Rodrigues i Jean-Luc omal nie wylecieli przez przednią szybę. - Rod, wiesz co robić. - Kapitan wyskoczył. - Jedźcie! - Posłuchaj, raczej podejdę i... Reszta zdania utonęła w pisku opon ruszającego pojazdu. Jean-Luc pobiegł z powrotem, a samochód wypadł przez bramę i wjechał na drogę prowadzącą do morza. W KOWISSIE, W WIEŻY, 11:17. Lochart i Wazari spoglądali na odległy już 206 NcIvera, wspinający się nad góry Zagros. - Kowiss, tu HCC - powiedział NcIver przez nadajnik pracujący na ultrakrótkich. Wychodzę z waszego systemu. Miłego dnia. - HCC, tu Kowiss. Miłego dnia - odparł Wazari. W głośniku krótkofalówki zabrzmiały słowa w farsi: - Bandar Dejlam, tu Teheran, macie już jakieś wiadomości z Kowissu? - Nie. Asz Szargaz, tu Bandar Dejlam, słyszycie mnie? Trzaski, potem powtórne wywołanie, potem znów cisza. Wazari przetarł twarz. - Myśli pan, że kapitan Ayre jest już na miejscu spotkania? - zapytał. Desperacko pragnął znów prosić, ale wyczuwał niechęć Locharta. - Co? Lochart tylko wzruszył ramionami. Myślał o Teheranie i o tym, co zrobić. Powiedział wcześniej McIvero-wi, żeby wysłał obu mechaników z Ayre'em. - Po prostu na wypadek, gdyby mnie nakryli, Mac, albo gdyby Wazari nas wydał. - Nie rób żadnych głupstw, Tom. Nie leć na przykład do Teheranu, z Wazarim czy bez niego.

236

498 - Nie mógłbym dolecieć do Teheranu bez postawienia na nogi całego systemu kontroli radarowej i spieprzenia Operacji. Musiałbym po drodze zatankować i wtedy by mnie zatrzymali. Czy jest jakiś sposób? - zadał sobie w myślach pytanie. Spostrzegł, że Wazari na niego patrzy. - Co? - Czy kapitan NcIver da panu znać, gdy pozbędzie się Kia? - Ponieważ Lochart tylko na niego spojrzał, dodał ponuro: - Cholera, nie widzi pan, że to moja jedyna szansa na wydostanie się stąd? Obaj mężczyźni odwrócili się na piętach, czując na sobie czyjś wzrok. Przez poręcz schodów patrzył na nich Pawud. - A więc - powiedział cicho - wedle woli Boga. Obaj zostaliście przyłapani na zdradzie. Lochart zbliżył się do niego o krok. - Nie wiem, o co panu chodzi - zaczął, czując suchość w ustach. - Nic się... - Zostaliście przyłapani. Pan i ten judasz! Wy wszyscy uciekacie! Uciekacie z naszymi helikopterami! Wazari wykrzywił twarz i syknął: - Judasz, co? Zabieraj ze schodów swoją komunistyczną dupę i chodź tutaj! Wiem wszystko o tobie i twoich towarzyszach z Tude! Pawud zbladł. - To nonsens! To ty wpadłeś! Jesteś... - To ty jesteś judaszem, ty wszawy komuchowaty skurwysynu! A kapral Ali Fedagi mieszka ze mną w pokoju; jest komisarzem bazy i twoim szefem. Wiem o tobie wszystko, bo parę miesięcy temu on próbował namówić mnie do wstąpienia do partii. Zabieraj dupę ze schodów i wejdź! - Ponieważ Pawud wahał się, Wazari dodał z groźbą w głosie: - Jeśli nie, dzwonię zaraz do komitetu i załatwiam ciebie, Fedagiego i Mohammada Beraniego razem z wszystkimi innymi, i gówno wam... - Jego palec powędrował do przycisku nadawania, ale Pawud krzyknął: - Nie! 499 Wszedł na podest i stał tam, dygocąc ze strachu. Przez chwilę nic się nie działo. Potem Wazari chwycił przerażonego człowieka, cisnął go w kąt i podniósł kombinerki, żeby uderzyć go w głowę. Lochart w ostatniej chwili złapał go za rękę. - Dlaczego, u diabła, mi przeszkadzasz? - Wazari także dygotał ze strachu. - On nas wyda! - Nie ma potrzeby... Nie ma. - Lochart miał przez chwilę trudności z formułowaniem słów. Cierpliwości. Posłuchaj, Pawud: jeśli ty będziesz cicho, to my też. - Przysięgam na Boga, oczywiście będę... - Tym sukinsynom nie można ufać - wysyczał Wazari. - Nawet nie zamierzam - odparł Lochart. - Prędko. Wszystko napisz! Prędko! Wszystkie nazwiska, jakie pamiętasz. Prędko i w trzech egzemplarzach! - Lochart wcisnął długopis do ręki młodzieńca. Wazari zawahał się. Potem wziął bloczek i zaczął coś gryzmolić. Lochart zbliżył się do Pawuda, który skulił się i zaczął prosić o litość. - Zamknij się i posłuchaj, Pawud, zawrzemy umowę. Ty nie powiesz, my nie powiemy. - Na Boga, oczywiście, że nic nie powiem, agha. Czyż nie służyłem lojalnie firmie, lojalnie przez te wszystkie lata, czyż nie... - Kłamca - stwierdził Wazari i dodał, wywołując zdumienie Locharta: - Słyszałem, jak ty i inni opowiadaliście kłamstwa o Manueli Starke, widziałem, jak śliniliście się na jej widok i podglądaliście ją w nocy. - To nieprawda, proszę mu nie wierzyć...

237

- Zamknij się, skurwysynu! - krzyknął Wazari. Pawud usłuchał, przestraszył się jadu w głosie Irańczyka; skulił się w swoim kącie. Lochart oderwał wzrok od rozdygotanych mężczyzn, wziął jedną z list i schował do kieszeni. - Niech pan weźmie jedną, sierżancie. Masz - dodał pod adresem Pawuda, ciskając mu trzecią w twarz. Pawud chciał cofnąć głowę, nie mógł, a gdy pilot wcisnął mu kartkę do ręki, odrzucił ją, jakby go oparzyła. - Przyrzekam ci w obliczu Boga, że jeśli ktoś nas 500 zatrzyma, ta lista trafi do pierwszego człowieka z Zielonych Opasek, jakiego zobaczę! Nie zapominaj też, że obaj mówimy w farsi, a ja znam Hosejna! Zrozumiałeś? - Zdrętwiały ze strachu Pawud skinął głową. Lochart pochylił się, podniósł kartkę i włożył mu ją do kieszeni. - Siadaj tam! - Wskazał krzesło w rogu. Wytarł spocone ręce o spodnie, włączył nadajnik na fale ultrakrótkie i wziął do ręki mikrofon. - Kowiss wzywa helikoptery nadlatujące z Bandar Dejlamu. Słyszycie mnie? - Poczekał i powtórzył wywołanie. Potem: - Wieża, tu baza, słyszycie mnie? Po chwili rozległ się zmęczony głos z silnym akcentem: - Tak, słyszę. - Oczekujemy przybycia z Bandar Dejlamu czterech helikopterów, które są wyposażone tylko w nadajniki pracujące na falach ultrakrótkich. Zamierzam wystartować i spróbować je wywołać. Nie będziemy prowadzić nasłuchu do mojego powrotu. W porządku? - W porządku. Lochart wyłączył nadajnik. Odezwała się krótkofalówka. - Kowiss, tu Teheran, słyszycie mnie? - Co z nim? - zapytał Lochart. Obaj spojrzeli na Pawuda, który skurczył się na swoim krześle. Ból głowy Wazariego osiągnął apogeum. Chyba muszę zabić Pawuda; tylko tak mogę udowodnić, że jestem po stronie Locharta. - Zajmę się nim - powiedział i wstał. - Nie - odparł Lochart. - Pawud, masz wolne przez resztę dnia. Zejdziesz na dół, powiesz, że jesteś chory i pójdziesz do domu. Nie wolno ci mówić nic więcej; masz od razu wyjść. Stąd będziemy cię widzieć i słyszeć. Jeśli nas wydasz, wszyscy ludzie z tej listy będą zgubieni. - Czy pan przyrzeka, że... - Pawud zaczął powoli dobierać słowa. - ...Przyrzeka, że nikomu nie powie? - Wynoś się, i do domu! To zależy tylko od ciebie. • Wynocha! 501 Patrzyli, jak wychodzi zataczając się. Poczuli pewną ulgę, gdy zobaczyli, że odjeżdża powoli na rowerze w kierunku miasta. - Powinniśmy go zabić, kapitanie... Powinniśmy. Ja bym to zrobił. - Teraz jesteśmy równie bezpieczni, a... no cóż, zabicie go w niczym by nam nie pomogło. Ani mnie w sprawie Szahrazad, dodał w myślach. Znów krótkofalówka. - Kowiss, tu Bandar Dejlam, słyszycie mnie? - To niedobrze, że te sukinsyny nadają, kapitanie. Ci na wieży może są źle wyszkoleni, ale przecież w końcu ich usłyszą. Lochart skupił się całkowicie na tym problemie. - Sierżancie, niech pan odbierze i udaje radiooperatora, który jest zły, że ma zepsute święto i wszystko olewa. Niech pan powie w farsi, żeby się zamknęli i zostawili w spokoju nasz kanał, dopóki nie naprawimy sprzętu. Powie pan, że ten wariat Lochart wystartował, żeby wywołać cztery helikoptery na ultrakrótkich, że może jeden z nich musiał awaryjnie lądować, a inne mu towarzyszą. Dobra?

238

- Jasne, rozumiem! - Wazari zrobił wszystko znakomicie. Gdy wyłączył nadawanie, chwycił się za szarpaną oślepiającym bólem głowę. Potem spojrzał na Locharta. - Teraz już mi pan wierzy? - Tak. - I mogę z panem polecieć, słowo? - Tak. - Lochart wyciągnął rękę. - Dziękuję za pomoc. - Wyłączył aparat, wyjął przerywacz obwodu krótkofalówki i schował go do kieszeni. - Idziemy. - Zatrzymał się na chwilę w biurze na dole. - Startuję - rzucił pod adresem trzech urzędników, którzy wpatrywali się w niego ze zdumieniem. - Spróbuję wywołać cztery helikoptery z Bandaru na falach ultrakrótkich. Żaden z trzech mężczyzn nie odpowie-dzał, ale Lochart czuł, że oni także znają jego tajemnicę. Zwrócił się do Wazariego: - Do zobaczenia jutro, sierżancie. - Mam nadzieję, że nie będę potrzebny; łeb mi po prostu pęka. - Do jutra. Lochart pokręcił się jeszcze trochę po biurze, świadom badawczych spojrzeń, jakimi go obrzucano. Chciał dać Wazariemu czas na odejście. Sierżant miał obejść hangar i wśliznąć się na pokład. „Gdy wyjdziesz z biura, będziesz już zdany na własne siły", powiedział mu wcześniej Lochart. „Nie będę sprawdzał, czy dotarłeś. Od razu wystartuję". - Oby Bóg nam pomógł, kapitanie. 502 NA LOTNISKU W BAHRAJNIE, 11:28. Jean-Luc i Mathias Delarne stali przy furgonetce zaparkowanej obok lądowiska. Osłaniając oczy przed słońcem, patrzyli na zbliżając się 212; jeszcze nie poznawali pilota. Mathias był niskim, krępym mężczyzną z ciemnymi, falistymi włosami. Tylko połowa jego twarzy wyglądała normalnie; drugą znaczyły blizny po poparzeniach, jakich doznał niedaleko Algieru. - To Dubois - orzekł. - Nie, to Sandor. Jean-Luc pomachał ręką, wskazując pilotowi miejsce lądowania. W chwili gdy płozy dotknęły ziemi, Mathias podbiegł do lewych drzwi kokpitu, nie zwracając uwagi na Sandora, który coś krzyczał. Mathias miał ze sobą duży pędzel i puszkę szybko schnącej farby lotniczej. Zaczął zamalowywać na biało irańską rejestrację, umie504 szczoną pod okienkiem. Jean-Luc przyłożył przygotowany wcześniej szablon i namalował czarne litery. Ostrożnie oderwał szablon. Teraz maszyna miała rejestrację G-HXXI i była legalna. W tym czasie Mathias podszedł do ogona, zamalował litery IHC, przeszedł na drugą stronę i zrobił to samo. Ledwie Sandor zdążył odsunąć rękę, a już Jean-Luc malował na drugich drzwiczkach nowe litery. - Voila! Jean-Luc oddał farbę i przybory malarskie Mathia-sowi, który szybko ukrył wszystko pod plandeką furgonetki. Jean-Luc zmiażdżył w uścisku rękę Sandora i opowiedział mu o Rudim i Kellym. Potem zapytał o Dubois. - Nie wiem, stary - odparł Sandor. Opowiedział, jak niemal doszło do zderzenia. - Po tej historii Rudi kazał nam się rozdzielić. Potem nie widziałem już żadnego z nich. Ustawiłem obroty tak, żeby spalać jak najmniej paliwa, trzymałem się przy powierzchni wody i modliłem. Przez ostatnie dziesięć pieprzonych minut wskaźnik był już na zerze. Co z innymi? - Rudi i Kelly wylądowali na plaży Abu Sab; zajął się nimi Rod Rodrigues. Nie wiemy nic o Scragu, Willim i Vossim, ale wiemy, że Mac jest jeszcze w Kowissie. - Jezu!

239

- Qui. Razem z Freddym i Tomem Lochartem. W każdym razie byli tam jeszcze piętnaście minut temu. - Jean-Luc zwrócił się do Mathiasa, który do nich podszedł. - Nastawiłeś radio na częstotliwość wieży? - Tak, nie ma problemu. - Mathias Delarne, Sandor Petrofi, a to Johnson, nasz mechanik. - Wymienili uściski dłoni. - Jak się leciało? Merde, właściwie lepiej mi nie mów - dodał Mathias, a potem zobaczył nadjeżdżający samochód. - Kłopoty - ostrzegł. - Zostań w kokpicie, Sandor - polecił Jean-Luc. - Johnson, wracaj do kabiny. Samochód z oznaczeniem: „Urzędowy" zatrzymał się dwadzieścia metrów od 212. Wysiedli z niego dwaj 505 Bahrajńczycy: umundurowany kapitan z urzędu imig-racyjnego i urzędnik z wieży; ten ostatni w białej, powiewnej szacie diszdasza i turbanie. Mathias wyszedł im na spotkanie. - Dzień dobry, sajjid Jusuf, sajjid Ben Ahmed. To jest kapitan Sessonne. - Dzień dobry - odpowiedzieli grzecznie i spojrzeli na 212. - A pilot? - Kapitan Petrofi. Pan Johnson, mechanik, jest w kabinie. - Jean-Luc poczuł skurcz serca. Słońce błyszczało na nowej farbie, ale stara była matowa, a u dołu każdej litery I widoczna była czarna kropka. Czekał na nieuchronne pytanie: „Skąd przyleciała ta maszyna?" Miał na to odpowiedzieć: „Z Basry, z Iraku". Lecz tak łatwo to sprawdzić! Właściwie nie trzeba było tego robić; wystarczyło przejechać palcem po nowej farbie i stwierdzić, że pod spodem kryją się inne litery. Mathias był równie zaniepokojony. Dla Jean-Luca to proste: nie mieszka tutaj i nie musi tu pracować. - Jak długo G-HXXI tu zostanie, kapitanie? - zapytał urzędnik imigracyjny o gładko ogolonej twarzy i smutnym spojrzeniu. Jean-Luc i Mathias jęknęli w duchu, słysząc, że litery rejestracji zostały wymówione ze szczególnym naciskiem. - Zaraz wylatuje do Asz Szargaz, sajjid - odpowiedział Mathias. - Od razu po uzupełnieniu paliwa. To samo dotyczy innych, którym skończyło się paliwo. Ben Ahmed, urzędnik z wieży, westchnął. - Bardzo złe planowanie, skoro paliwo tak niespodziewanie się kończy... Zastanawiam się, co z przepisową, trzydziestominutową rezerwą? - To... chyba przeciwny wiatr, sajjid. - Rzeczywiście, dzisiaj mocno wieje. - Ben Ahmed spojrzał na zatokę; widoczność była ograniczona do mniej więcej kilometra. - Jeden 212 tutaj, a dwa na naszej plaży, a czwarty... czwarty tam. - Spojrzenie ciemnych oczu spoczęło na Jean-Lucu. - Może zawrócił do punktu startu? 506 Jean-Luc obdarzył mężczyznę najbardziej czarującym uśmiechem. - Nie wiem, sajjid Ben Ahmed - odparł ostrożnie. Chciał już zakończyć tę zabawę w kotka i myszkę, zatankować helikopter i wyruszyć na poszukiwania. Obaj mężczyźni znów spojrzeli na śmigłowiec. Rotor już się zatrzymał. Śmigło drżało w podmuchach wiatru. Ben Ahmed niedbałym ruchem wyjął teleks. - Właśnie otrzymaliśmy to z Teheranu, Mathias. Chodzi o jakieś zaginione helikoptery poinformował uprzejmym tonem. - Od irańskiej kontroli lotów. Teleks brzmi: Prosimy o zwrócenie uwagi na nasze helikoptery, które zostały nielegalnie wywiezione z Bandar Dejlamu. Prosimy o zasekwestrowanie ich, aresztowanie załogi i poinformowanie naszej ambasady, która załatwi natychmiastową deportację przestępców i zwrot naszego sprzętu.

240

- Uśmiechnął się i wręczył teleks Mathiasowi. - Dziwne, prawda? - Bardzo dziwne - odparł Mathias. Przeczytał teleks, wygładził go i zwrócił. - Kapitanie Sessonne, czy był pan w Iranie? - Tak, byłem. - To straszne: te wszystkie rozruchy, zabójstwa. Muzułmanie zabijają muzułmanów. Persja zawsze była dziwna; sprawiała kłopoty innym państwom zatoki. Oni podkreślają, że nasza zatoka jest Zatoką Perską, jakbyśmy my, z tej strony, nie istnieli - powiedział rzeczowym tonem Ben Ahmed. - Przecież Szach twieidził nawet, że nasza wyspa jest irańska tylko dlatego, że trzysta lat temu Persowie zawojowali nas na dwa lata, nas, którzy zawsze byliśmy niepodlegli. - Tak, ale potem to odwołał... - To prawda, ale rozpoczął wtedy okupację naftowych wysepek Tums i Abu Musa. Władcy Persji są bardzo hegemonistyczni, bardzo dziwni, kimkolwiek są. To świętokradztwo umieszczać ajatollahów i mułłów między ludźmi a Bogiem, prawda? - Oni mają swoje zwyczaje - łagodził Jean-Luc. - A inni swoje. 507 Ben Ahmed spojrzał na tył furgonetki. Jean-Luc zauważył, że spod plandeki wystaje trzonek pędzla. - Przeżywamy niebezpieczne czasy na zatoką, bardzo niebezpieczne. Od północy zbliżają się wrogowie Boga, Sowieci, na południu inni wrogowie Boga, marksiści, zbroją się w Jemenie; wszyscy patrzą na nas i nasze bogactwo. I na islam. Tylko islam powstrzymuje ich od panowania nad światem. Mathias miał ochotę zapytać: „A co z Francją i, oczywiście, Ameryką?" Zamiast tego oświadczył: - Islam nie zawiedzie. Ani państwa zatoki, jeśli będą czujne. - Tak, z pomocą Boga. - Ben Ahmed skinął głową i uśmiechnął się do Jean-Luca. - Tu, na naszej wyspie, musimy być bardzo czujni; musimy pilnować, żeby nikt nie narobił nam kłopotów, prawda? Jean-Luc skinął głową. Z trudem hamował się, żeby nie spojrzeć na teleks w ręku rozmówcy; skoro dostał go Bahrajn, mógł dotrzeć do wszystkich wież kontroli lotów po tej stronie zatoki. - Z bożą pomocą się uda. Urzędnik imigracyjny zgodził się z tym zdaniem. - Kapitanie, chciałbym zobaczyć dokumenty pilota i mechanika. I ich samych. - Oczywiście. - Jean-Luc podszedł do Sandora. - Teheran poprosił ich, żeby zwracali uwagę na irańskie rejestracje - szepnął szybko, a Sandor zrobił się zielony. - Nie ma powodu do paniki, mon vieux, po prostu pokażcie paszporty, odzywajcie się jak najmniej i pamiętajcie, że jesteśmy G-HXXI z Basry. - Ale, Jezu - wychrypiał Sandor - powinniśmy mieć irackie stemple, a ja mam tylko irańskie i to prawie na każdej stronie. - Byłeś też w Iranie. Co z tego? Zacznij się modlić, mon braw. Chodź. Urzędnik imigracyjny wziął amerykański paszport. Skrupulatnie badał wzrokiem fotografię, porównując ją z twarzą Sandora, który niepewnym ruchem zdjął okulary. Oddał dokument, nie przeglądając dalszych stron. - Dziękuję - powiedział i wziął do ręki brytyjski paszport Johnsona. Znów uważne studiowanie. Tylko fotografii. Ben Ahmed zbliżył się o krok do helikoptera. Johnson zostawił otwarte drzwiczki kabiny. - Co jest na pokładzie? - Części zamienne - odpowiedzieli chórem Sandor, Johnson i Jean-Luc. - Musicie przejść odprawę celną.

241

- To tylko tranzyt, sajjid Jusuf; start natychmiast po uzupełnieniu paliwa - odezwał się Mathias grzecznym tonem. - Może byłoby możliwe poprzestanie na podpisaniu formularza tranzytowego z oświadczeniem, że nie przewozi broni, narkotyków ani amunicji. - Zawahał się. - Jeśli to ma jakieś znaczenie, ja także mogę to zagwarantować. - Twoja obecność zawsze ma duże znaczenie, sajjid Mathias - powiedział Jusuf. Panował upał, w powietrzu wznosił się kurz. Jusuf wyjął chusteczkę i wytarł nos. Potem z paszportem Johnsona w ręku podszedł do Ben Ahmeda. - Myślę, że w wypadku brytyjskiego statku powietrznego w tranzycie można to tak załatwić, i zrobić to samo z tymi dwoma na plaży, co? Pracownik wieży odwrócił się tyłem do śmigłowca. - Dlaczego nie? Te dwa następne też skierujemy tutaj, kapitanie Sessonne. Pan będzie na nie czekał z paliwem, a my damy zezwolenie na lot do Asz Szar-gaz, gdy tylko skończy się tankowanie. - Znów spojrzał w kierunku morza; w jego ciemnych oczach pojawił się wyraz zaniepokojenia. - A czwarty? Kiedy przyleci? Co będzie z nim? Zakładam, że także ma rejestrację brytyjską? - Tak, tak, ma - odparł Jean-Luc, powtarzając w myślach nowy numer rejestracyjny. - Za... za pańskim pozwoleniem, te trzy polecą z powrotem kawałek swoją trasą, a za pół godziny skierują się do Asz Szargaz. Warto spróbować, pomyślał, żegnając z galijskim wdziękiem odchodzących mężczyzn, ledwie wierząc w cud odroczenia wyroku. 508 509 Ciekawe, czy są ślepi, czy nie chcą widzieć? Nie wiem, nie wiem, ale Matka Boska znów nad nami czuwała. - Jean-Luc, zadzwoń lepiej do Gavallana i powiedz mu o teleksie - poradził Mathias. NIEDALEKO WYBRZEŻA ASZ SZARGAZ. Scragger i Benson wpatrywali się we wskaźniki poziomu oleju i ciśnienia silnika numer jeden. Paliły się ostrzegawcze światełka; wskaźnik temperatury na maksimum, góra czerwonego pola, wskazówka ciśnienia prawie na zerze. Lecieli teraz na pułapie dwustu metrów. Pogoda dobra, choć nieco mgły. Granica międzynarodowa, Siri i Abu Musa zostały za nimi, a Asz Szargaz znajdowała się z przodu, dokładnie na kursie. Głosy kierujących ruchem ludzi z wieży rozbrzmiewały w hełmofonach trzy na pięć. - Chcę go wyłączyć, Benson. - Tak, lepiej, żeby nie wysiadł całkiem. Hałas się zmniejszył, maszyna opadła o trzydzieści metrów, ale gdy Scragger zwiększył moc silnika numer dwa, zaczęła trzymać wysokość. Obaj mężczyźni niepokoili się jednak brakiem rezerwy. - Diabli wiedzą, co mu się stało, Scrag, sam sprawdzałem silniki kilka dni temu. Jak się sprawuje maszyna? - Doskonale, zresztą mamy już nie daleko. Bensona to nie uspokoiło. - Czy jest po drodze jakieś miejsce, gdzie moglibyśmy awaryjnie lądować? Jakieś wydmy, platforma? - Jasne, od groma - skłamał Scragger, wypatrując niebezpieczeństwa. Na razie nie dostrzegał żadnego. - Słyszysz coś? - Nie... nie, nic. Jasna cholera, mogę usłyszeć każdy cholerny trybik. Scragger roześmiał się. - Ja też. - Czy nie powinniśmy wywołać Asz Szargaz? - Mamy masę czasu, synu. Czekam na Vossiego i Willego. 510

242

Lecieli dalej, pocąc się ze strachu przy każdej najdrobniejszej turbulencji, zmianie tonu silnika czy drgnięciu igły wskaźnika. - Ile mamy jeszcze przelecieć, Scrag? Benson kochał silniki, ale nie znosił latania, zwłaszcza helikopterem. Koszula lepiła mu się do pleców. - Asz Szargaz, tu EP-HBB. Nadlatuję razem z EP-HGF, wysokość dwieście, kurs 140 stopni. - Usłyszeli nagle głos Willego. - Przybliżony czas lądowania za dwadzieścia minut. Scragger jęknął i wstrzymał oddech, gdyż Willi automatycznie podał pełne brzmienie irańskich sygnałów wywoławczych, chociaż umówili się, że spróbują podać tylko trzy ostatnie litery. Kontroler odpowiedział bardzo dobrą angielszczyzną: - Helikopter wywołujący Asz Szargaz, rozumiemy, że jesteś w tranzycie, nadlatujesz na kierunku 140 i coś kiepsko cię słychać. Proszę o potwierdzenie: jesteś G-HYYR, a ten drugi to G-HFEE? Powtarzam: GOLF, HOTEL, YANKEE, YANKEE, ROMERO i GOLF, HOTEL, FOKSTROT, ECHO, ECHO? Scragger wykrzyknął radośnie: - Dobrze się przygotowali! Willi zawahał się, a Scragger wręcz poczuł, że dostaje gorączki. - Asz Szargaz, tu... tu G-HYYR... - Asz Szargaz, tu Golf Hotel Fokstrot Echo Echo i Gold Hotel Yankee Yankee Romero przerwał mu zdecydowany głos Willego. - Słyszymy cię głośno i wyraźnie; będziemy za dziesięć minut i prosimy o zezwolenie na lądowanie na lądowisku północnym. Prosimy o poinformowanie S-G. - Oczywiście, G-HFEE - odpowiedział kontroler, a Scragger wyczuł ulgę w jego głosie. Masz zezwolenie na siadanie na lądowisku północnym. Wywołuj S-G na 117, 7. Witamy w Asz Szargaz! Utrzymuj kurs i wysokość. - Tak jest! Doprawdy tak jest! 117,7 - wykrzyknął Yossi. Scragger przełączył się natychmiast na ten sam kanał. Znów usłyszał Vossiego. - Sierra Jeden, tu HFEE i HYRR, słyszycie mnie? - Głośno i cudownie wyraźnie. Witamy, ale gdzie jest Golf Hotel Sierra Victor Tango? W BIURZE W ASZ SZARGAZ. - Leci za nami, Sierra Jeden - powiedział Vossi. Gavallan, Scot, Nogger i Starke nasłuchiwali na falach ultrakrótkich, na częstotliwości firmy, kontrolując też częstotliwość wieży. Zdawali sobie sprawę, że wszystkie rozmowy mogą być podsłuchiwane, zwłaszcza na falach krótkich, przez Sijamakiego w Teheranie i Nu-mira w Bandar Dejlamie. - Jest o kilka minut za nami, on kazał nam lecieć oddzielnie. - Vossi starannie dobierał słowa. - Nie wiemy, nie wiemy, co się stało. Nagle włączył się Scragger. Wszyscy poznali po głosie, że promiennie się uśmiecha. - Pilnujcie się, G-HSVT siedzi wam na ogonie... W pokoju rozległy się głośne wiwaty. Gavallan poruszył brwiami i mruknął: - Dzięki Bogu. - Poczucie ulgi sprawiło, że niemal zasłabł. Wskazał kciukiem Noggera. Ruszaj, Nogger! Młody człowiek ochoczo wybiegł i wpadł na Manue-lę, która wchodziła właśnie z tacą napojów chłodzących. - Scrag, Willi i Ed zaraz wylądują - zawołał w biegu, odwracając się do niej. - Wspaniale! - ucieszyła się i weszła do pokoju. - Czyż to nie... Urwała. Scragger właśnie mówił: - ... lecę na jednym silniku, proszę o zezwolenie na najkrótsze podejście, przygotujcie na wszelki wypadek samochód strażacki. - Ed, zawracaj o 180 i sprowadź Scraga. - Rozległ się natychmiast głos Willego. - Masz jeszcze benzynę? - Dużo. Już zawracam.

243

- Scrag, tu Willi. Zajmę się zezwoleniem. Masz benzynę? - Od groma. HSVT, co? To o wiele lepsze niż HASVD! 512 Usłyszeli jego śmiech; Manuela poczuła się nieco pokrzepiona. Napięcie tego ranka, próby zapanowania nad strachem były dla niej ciężkie. Słyszała różne głosy, tak dalekie, a tak bliskie, wszystkie pochodzące od osób, które lubiła, kochała lub nienawidziła - głosy wrogów. - Oni są wrogami - powiedziała żarliwie kilka minut wcześniej. Była bliska łez, gdyż jej wspaniały przyjaciel, Marc Dubois, i stary Fowler zaginęli, zginęli, zginęli i och, Boże, to mógł być Conroe i mogą być inni. - Dżahan jest wrogiem! Sijamaki, Numir, oni wszyscy, wszyscy! - Nie, nie są, Manuelo. Po prostu wykonują swoją pracę... - przerwał jej łagodnie Gavallan. Lecz ta łagodność tylko ją rozdrażniła i wprawiła we wściekłość; nałożyło się na to zdenerwowanie faktem, że Starke był tu, a nie w szpitalnym łóżku, a przecież zeszłej nocy przeszedł operację. Wybuchnęła: - Cała Operacja jest dla was tylko grą, tylko jakąś cholerną grą! Jesteście bandą lekkomyślnych chłopaczków i... i... Wybiegła z pokoju, wpadła do toalety i rozpłakała się. Gdy burza minęła, skarciła się za brak samokontroli i przypomniała sobie, że mężczyźni zawsze są głupi i infantylni i nic tego nie zmieni. Wytarła nos, poprawiła \ makijaż i fryzurę. Poszła po napoje. Cicho postawiła tacę. Nikt jej nie zauważył. Starke telefonował do kontroli naziemnej, wyjaśniając to, co trzeba było wyjaśnić. Scot mówił na ultrakrótkich. - Zajmiemy się wszystkim, Scrag - obiecał. - Sierra Jeden, jak tam ze sztuczkami? - zapytał Scragger. - Z waszymi Deltami i Kilogramami? Scot spojrzał na ojca. Andy nachylił się i powiedział ponurym tonem: - Delta Trzy świetnie, Kilo Dwa... Kilo Dwa jest - jeszcze mniej więcej na miejscu. ¦ 513 Cisza w głośniku. Słyszeli tylko angielszczyzną kontrolera na częstotliwości wieży. Trochę szumów. - Potwierdzasz o Delcie Trzy? - rozległ się zmieniony teraz głos Scraggera. - Potwierdzam - odparł Gavallan, który jeszcze nie otrząsnął się z szoku, jakim były wiadomości o Dubois i o teleksie, który przyszedł do Bahrajnu, przekazane kilka minut wcześniej telefonicznie przez Jean-Luca. Gavallan oczekiwał wybuchu bomby w ich wieży i w Kuwejcie. Mogło to nastąpić lada chwila. Podczas rozmowy powiedział do Jean-Luca: Lotnicze ratownictwo morskie? Lepiej nadajmy Mayday. - To my jesteśmy lotniczym ratownictwem morskim, Andy. Nie ma żadnego innego. Sandor już wystartował i rozpoczął poszukiwania. Rudi i Pop polecą, gdy tylko skończą tankowanie. Opracowałem dla nich schemat poszukiwań. Potem polecą prosto do Asz Szargaz; Sandor też. Nie możemy tkwić tu w nieskończoność; mon Dieu, nie wyobrażasz sobie nawet, jak bliscy byliśmy katastrofy. Jeśli jest w powietrzu albo na powierzchni morza, znajdą go. Poza tym są tu tuziny wydm, na których można lądować. - Czy to nie zmniejszy ich zasięgu, Jean-Luc? - Poradzę sobie, Andy. Marc nie nadał Mayday, więc to nie mogło być nic nagłego. A może tylko wysiadło mu radio? Najprawdopodobniej gdzieś usiadł, mógł na przykład wylądować na jakiejś platformie, żeby zatankować. Jeśli usiadł na wodzie, ktoś mógł go zabrać. Jest

244

wiele możliwości, a pamiętaj, że cisza radiowa była jednym z głównych przykazań. Nie ma strachu, mon cher ami. - Jest bardzo dużo strachu. - Wiesz coś o innych? - Nie, jeszcze nie. Jeszcze nie, pomyślał po raz kolejny i przeszedł go dreszcz. - Kto to jest Delta Cztery? - To pytał Willi. - Nasz francuski przyjaciel i Fowler - odpowiedział 514 rzeczowo Gavallan, nie wiedząc, kto słucha tej rozmowy. - Proszę o pełne sprawozdanie, gdy wylądujesz. - Zrozumiałem. - Trzaski, a potem: - Ed, jak leci? - Pierwsza klasa, Willi. Wchodzę na trzysta. Hej, Scrag, podaj swój kierunek i wysokość. - 142, dwieście. Gdybyś otworzył oczy i spojrzał w kierunku godziny drugiej, zobaczyłbyś mnie, bo ja ciebie widzę. Chwila ciszy. - Scrag, znów ci się udało! Gavallan wstał, przeciągnął się i zauważył Manuelę. - Cześć, kochanie. Uśmiechnęła się, trochę niepewnie. - Proszę - powiedziała, podając mu butelkę. - Należy ci się piwo i słowo „przepraszam". - Nie ma za co przepraszać, naprawdę. Miałaś rację. - Uściskał ją, a potem pociągnął łyk piwa. - Świetne. Dziękuję, Manuelo. - A co ze mną, kochanie? - zapytał Starke. - Ode mnie, Conroe Starke, dostaniesz tylko wodę. Poza tym walnęłabym cię w ucho, gdybyś miał między uszami coś więcej niż mięso i kości. Otworzyła butelkę wody mineralnej i podała mu bez słowa, choć jej oczy rozświetlał uśmiech, a ręka spoczęła na jego ramieniu w geście miłości. - Dziękuję, kochanie - powiedział. Czuł ulgę; ona tu była, byli inni, bezpieczni, choć Dubois i Fowler stanowili nadal wielkie znaki zapytania, nie mówiąc już o tych, którzy mieli dopiero lecieć. Bolało go ramię i klatka piersiowa, czuł wzrastające mdłości, pulsowanie w głowie. Doktor Nutt dał mu środek znieczulający i powiedział, że powinien działać przez parę godzin. - To będzie cię podtrzymywać do południa, Duke, może trochę dłużej, może krócej. Potraktuj to południe jak północ Kopciuszka, bo inaczej naprawdę kiepsko się poczujesz... Kiepsko, to znaczy krwotok. Spojrzał ponad ramieniem Manueli na zegar: 12:04. 515 - Conroe, kochanie, nie wróciłbyś już do łóżka? Zerknął na nią. - Może za cztery minuty? - zapytał cicho. Zaczerwieniła się na widok jego spojrzenia, roześmiała i wbiła mu lekko paznokcie w szyję, jak robią to kotki, gdy mruczą. - A tak poważnie, kochanie, nie myśl... - Mówię poważnie. Otworzyły się drzwi i wszedł doktor Nutt. - Do łóżeczka, Duke! Powiedz „dobranoc" jak grzeczny chłopiec! - Cześć, doktorku. - Starke posłusznie zaczął wstawać. Nie udało mu się za pierwszym razem. Ledwie ukrył tę klęskę i stanął prosto, klnąc w duchu. - Scot, mamy walkie-talkie albo radio z częstotliwością wieży? - Mamy, jasne. - Scot sięgnął do szuflady i wyjął mały odbiornik. - Będziemy w kontakcie. Masz telefon przy łóżku?

245

- Tak. Do zobaczenia, kochanie. Czuję się świetnie. Zostań tu na wypadek, gdyby trzeba było tłumaczyć farsi. Dziękuję. - Wyjrzał przez okno. - Hej, spójrzcie na to! Na chwilę zapomnieli o swoich sprawach. Concorde, latający na trasie Londyn - Bahrajn, kołował właśnie do startu. Niezrównany, ostry jak igła, z opuszczonym przed startem nosem. Prędkość przelotowa dwa tysiące dwieście kilometrów na godzinę na dwudziestu tysią-cych metrów; odległość siedmiu tysięcy dziewięciuset dwudziestu kilometrów pokonywał w trzy godziny i szesnaście minut. - To chyba najpiękniejszy ptaszek na świecie - rzucił Starke, wychodząc z pokoju. Manuela westchnęła. - Marzę o tym, żeby raz nim polecieć, tylko raz. - Ostatnia okazja - przypomniał Scot. - Słyszałem, że w przyszłym roku zamykają tę linię, prawda? Skupił uwagę na rozmowach Willego, Scraggera i Vossiego. Na razie nie było problemów. Z miejsca, w którym siedział, widział ciężarówkę z Noggerem, 516 mechanikami, farbą i pędzlami, pędzącą w kierunku lądowiska helikopterowego, położonego przy oddalonym końcu pasa startowego. Samochód strażacki już tam czekał. - Cholerni idioci - rzekł Gavallan, który zaczął mówić, żeby stłumić nękający go niepokój. Wypatrywał helikopterów. - Nasz cholerny rząd nie odróżnia własnej dupy od dziury w ziemi, a francuski jest taki sam. Powinni odpisać koszty badań i rozwoju; właściwie już są odpisane. Ta maszyna jest bezcenna; to wspaniała oferta na trasach z Los Angeles do Japonii, do Australii, także Bueons Aires... Czy ktoś już widzi nasze śmigłowce? - Wieża ma nad nami przewagę, tato. - Scot nastawił głośniej odbiór na częstotliwości wieży. - Concorde 001, startujesz jako następny. Bon voyage - mówił kontroler. - W powietrzu wywołaj Bagdad na 119,9. - Dziękuję, 119,9. Concorde sunął dumnie, pewien, że oczy wszystkich ludzi na lotnisku utkwione są w niego. - Mój Boże, warto na niego popatrzeć. - Wieża, tu concorde 001. Na co czekają strażacy? - Trzy helikoptery nadlatują nad lądowisko północne, jeden na jednym silniku... W WIEŻY KONTROLI LOTÓW. - ... Chcesz, byśmy je zawrócili, i żeby poczekały, aż wystartujesz? - zapytał kontroler. Nazywał się Sinclair i był Anglikiem, dawnym oficerem RAF-u, podobnie jak wielu kontrolerów pracujących w zatoce. - Nie, dziękuję; po prostu mnie to zaciekawiło. Sinclair, niski, krępy mężczyzna z łysiną, siedział na obrotowym krześle przy niewielkim biurku naprzeciw panoramicznej szyby. Na szyi zawiesił silną lornetkę. Teraz przyłożył ją do oczu i wyregulował ostrość. Zobaczył trzy helikoptery lecące w szyku w kształcie litery V. Już wcześniej stwierdził, że maszyna z zepsutym silnikiem posuwa się na czele. Wiedział, że to Scragger, ale 517 udawał, iż nie wie. W wieży zainstalowano całe bogactwo najlepszego sprzętu radarowego i telekomunikacyjnego oraz teleksy. Przebywało tam oprócz Sinclaira trzech praktykantów z Asz Szargaz i jeden kontroler. Kontroler wpatrywał się w swój ekran radarowy, śledząc pozycje sześciu innych samolotów w obrębie systemu. Sinclair, nie odrywając lornetki od oczu, włączył nadawanie. - HSVT, tu wieża. Jak wam idzie? - Wieża, tu HSVT. - Głos Scraggera brzmiał wyraźnie i rzeczowo. - Nie ma problemu. Wszystko na zielonym. Widzę concorde'a kołującego do startu. Chcecie, żebym poczekał, czy się pospieszył?

246

- HSVT, utrzymuj bezpośrednie, najbezpieczniejsze podejście. Concorde, dojdź do pozycji startowej i czekaj. - Sinclair zawołał do jednego z praktykantów: - Mohammad, przekażę ci helikopter, gdy tylko wyląduje, dobrze? - Tak, sąjjid. - Masz połączenie ze strażakami? - Nie, sajjid. - Połącz się szybko! Ty za to odpowiadasz! - Młodzieniec zaczął przepraszać. - Nie przejmuj się. Zrobiłeś błąd, to go po prostu napraw! Sinclair poprawił minimalnie ostrość. Scragger podchodził precyzyjnie na wysokości piętnastu metrów. - Mohammad, powiedz strażakom, żeby się ruszyli. Pospiesz się, na Boga, te skurczybyki powinny przygotować węże. Usłyszał, że młody kontroler popędza przekleństwami brygadę ogniową. Zobaczył, że strażacy wysypują się z samochodu i rozwijają węże. Skierował lornetkę na czekającego cierpliwie concorde'a. Samolot stał na środku pasa startowego, w bezpiecznej odległości. Nie mogło mu się nic stać, nawet gdyby wszystkie trzy śmigłowce stanęły w płomieniach. Przytrzymanie concorde'a przez trzydzieści sekund było niewielką ceną. W zamian uzyskiwał on gwarancję, że jego start nie wywoła turbulencji, 518 która mogłaby wytrącić z równowagi uszkodzony śmigłowiec, że nie będzie lokalnych zawirowań i wichrów. Wichrów! Boże wszechmogący! Już od dwóch dni po lotnisku krążyła plotka, że S-G zamierza nielegalnie wyrwać swoje helikoptery z Iranu. Sinclair oderwał wzrok od concorde'a i skierował szkła na maszynę Scraggera. Płozy dotknęły ziemi. Strażacy zbliżyli się. Ognia nie było. - Concorde 001, masz zezwolenie na start - powiedział spokojnie. - HFEE I HYYR, lądujcie, kiedy będzie wam wygodniej. Pan Am 116, zezwalam na lądowanie, pas 32, wiatr dwadzieścia węzłów, kierunek 160. Za jego plecami zastukotał teleks. Przez chwilę obserwował start concorde'a, podziwiając jego moc i kąt, pod jakim nabierał wysokości. Potem znów spojrzał na Scraggera, udając, że nie zauważa malutkich figurek ludzi wbiegających pod rotor z pędzlami i kubełkami farby. Inny człowiek, Nogger Lane, który na polecenie Gavallana poinformował go poufnie, co się naprawdę dzieje - choć Sinclair i tak dowiedział się wcześniej - machał do strażaków, dając im znak, że mogą odjechać. Scragger zmagał się z wymiotami, a inny mężczyzna, prawdopodobnie drugi pilot, szerokim łukiem oddawał mocz. Pozostałe dwa helikoptery usiadły na swych lądowiskach. Ekipa malarzy ruszyła do nich w pośpiechu. Co oni, u diabła, robią? - Dobrze - mruknął. - Nie ma ognia, nie ma zamieszania, nie ma się do czego przypieprzyć. - Sajjid Sinclair, chyba powinien pan przeczytać ten teleks. - Co? - Spojrzał nieuważnie na młodzieńca, który niezręcznie próbował obejrzeć helikoptery przez drugą lornetkę. Wystarczył rzut oka na teleks. - Mohammad, czy próbowałeś już kiedyś patrzeć przez lornetkę odwrotnie? - zapytał. - Sajjid?... - Młody człowiek był bardzo zmieszany. Sinclair wziął od niego lornetkę, rozregulował ' ostrość i oddał w odwrotnym położeniu. 519 - Nastaw na helikoptery i powiedz mi, co widzisz? Wyregulowanie ostrości zabrało praktykantowi sporo czasu. - Są tak daleko, że z trudem je rozróżniam. - Interesujące. Usiądź na chwilę na moim miejscu.

247

- Młodzieniec usiadł, rozpierany dumą. - Wywołaj teraz concorde'a i poproś o zgłoszenie pozycji. Pozostałych paktykantów pożerała zazdrość; zapomnieli o wszystkim innym. Palec Mohammada, naciskający przycisk nadawania, drżał. - Concorde, tu... tu wieża w Bahrajnie, proszę o podanie pozycji. - Wieża, tu 001, przechodzę z dziesięciu tysięcy na osiemnaście tysięcy, z 1,3 Ma na 2, dwa tysiące dwieście kilometrów na godzinę. Kierunek 290, opuszczam właśnie wasz obszar. - Dziękuję, concorde, dobrego dnia... Och, wywołaj Bagdad na 119,9, dobrego dnia! zakończył z promiennym uśmiechem. We właściwym momencie Sinclair demonstracyjnie podniósł teleks i zmarszczył brwi. - Irańskie helikoptery? - Wręczył młodzieńcowi lornetkę. - Widzisz tu jakieś irańskie helikoptery? Po starannym zbadaniu wzrokiem trzech przybyłych przed chwilą maszyn, młody człowiek pokręcił głową. - Nie, sajjid; te są brytyjskie, a wszystkie inne, o jakich wiemy, są stąd, z Asz Szargaz. - Słusznie. - Sinclair nie uspokoił się jednak. Zobaczył, że Scragger leży na ziemi, a Lane i inni stoją wokół niego. To nie w stylu Scraggera, pomyślał. - Mohammad, wyślij ambulans do tych brytyjskich helikopterów. - Podniósł słuchawkę telefonu i wykręcił numer. - Panie Gavallan, pańskie ptaszki są na ziemi; bezpiecznie i rozsądnie. Czy mógłby pan w wolnej chwili wpaść tu do mnie, do wieży? Powiedział to obojętnym, bardzo angielskim tonem. Wiedział, że tylko inny Anglik zrozumie, iż „w wolnej chwili" oznacza: natychmiast. 520 W BIURZE S-G. - Zaraz będę, panie Sinclair. Dziękuję - powiedział Gavallan. Scot dostrzegł wyraz twarzy ojca. - Jakieś kłopoty, tato? - Nie wiem. Zatelefonuj, gdyby coś się tu wydarzyło. - Zatrzymał się w drzwiach. - Cholera, zapomniałem o Newburym. Zadzwoń do niego i zapytaj, czy mogę wpaść po południu. Pojadę do niego do domu albo gdziekolwiek indziej. Spróbuj mnie jakoś umówić. Gdyby chciał wiedzieć, co się dzieje, powiedz: „jak dotąd, sześć z siedmiu, jeden w gotowości, i zostały jeszcze dwa". - Wyszedł szybkim krokiem, mówiąc: - Cześć, Manuelo. Scot, spróbuj jeszcze raz złapać Charliego i dowiedz się, gdzie, u diabła, jest. - Dobra. - Scot i Manuela zostali sami. Scota bolało ramię, coraz bardziej utrudniało mu pracę. Dostrzegł przygnębienie Manueli. - Dubois doleci, zobaczysz - zapewnił, pragnąc, żeby zabrzmiało to przekonująco i ukryło jego własne obawy. - A starego Fowlera licho nie porwie. - Och, mam nadzieję - odparła, bliska łez. Zauważyła przedtem, jak jej mąż się potknął, i była boleśnie świadoma jego cierpienia. Pojadę zaraz do szpitala i do diabła z farsi. - To czekanie... - Jeszcze tylko kilka godzin: dwie maszyny i pięciu ludzi. Potem możemy świętować - rzekł Scot, trzymając się kurczowo tej nadziei i myśląc: wtedy ze staruszka też spadnie ciężar, zacznie się uśmiechać i. będzie żył tysiąc lat. Mój Boże, porzucić latanie? Kocham latanie i nie znoszę pracy przy biurku. Hongkong przez niecały rok może być w porządku, ale Linbar? Nie poradzę sobie z Linbarem! Staruszek musi się nim zająć, ja bym się w tym pogubił... Powróciło stare, nękające go pytanie: Co bym zrobił, gdyby go zabrakło? Przeszedł go dreszcz. Nie „gdyby". To musi nastąpić któregoś dnia... każdego dnia. A Jor-don, Talbot albo Duke i ja? Ułamek centymetra i - śmierć albo życie. Wola Boga? Karma? Joss? Nie 521

248

wiem i nie ma to znaczenia! Wiem tylko, że od czasu, gdy wpakowali we mnie kulkę, jestem już kimś innym. Zmieniło się całe moje życie; pewność, że nic nie może mi się stać wyparowała na zawsze i zmieniła w przeklętą, zimną i cuchnącą pewność, że jestem śmiertelny. Boże święty! Czy zawsze się tak dzieje? Ciekawe, czy Duke odczuł to tak samo? Spojrzał na Manuelę. Wpatrywała się w niego. - Przepraszam, nie słuchałem - powiedział i zaczął telefonować do Newbury'ego. - Zapytałam, czy nie powinieneś powiedzieć: trzy maszyny i ośmioro ludzi? Zapomniałeś o Erikkim i Aza-deh. Dziewięcioro, jeśli doliczyć Szahrazad. TEHERAN, W DOMU BAKRAWANA, 13:14. Szahrazad stała nago przed dużym lustrem w łazience. Oglądała swój brzuch, starając się dostrzec zaczątki okrągłości. Tego ranka zauważyła, że brodawki piersiowe są bardziej wrażliwe, a same piersi twardsze. - Nie przejmuj się tak - roześmiała się Zarah, żona Meszanga. - Niedługo będziesz gruba jak balon i będziesz rozpaczać, że nie mieścisz się w ubrania i okropnie wyglądasz. Szahrazad była w dobrym humorze, próżnowała. Teraz zmarszczyła brwi i przysunęła się bliżej do lustra, sprawdzając, czy nie ma zmarszczek. Oglądała się pod różnymi kątami, z włosami rozpuszczonymi i zebranymi na głowie, zadowolona z tego, co widzi. Siniaki znikały. Wyschła już całkiem po kąpieli. Zaczęła wkładać bieliznę. Pojawiła się Dżari. - Och, księżniczko, nie jesteś jeszcze gotowa? Jego eminencja twój brat za chwilę wróci do domu na obiad; wszyscy domownicy boją się, że znów będzie miał ten swój napad gniewu. Och, pospiesz się, nie chcemy przecież go zdenerwować, prawda? Wyciągnęła korek z wanny i zaczęła sprzątać. Narzekała, mruczała i jednocześnie przymilała się do Szahrazad. Po chwili Szahrazad była już ubrana. Włożyła pończochy - rajstop nie można było od dawna kupić nawet na czarnym rynku - stanik niepotrzebny. Niebieska kaszmirowa sukienka z Paryża, z pasującą do niej kamizelką. Szybko uczesała piękne, faliste włosy, dotknęła ust szminką, lekki cień wokół oczu. - Ale, księżniczko, wiesz przecież, że twój brat nie lubi makijażu! - Och, nie wychodzę z domu, a Meszang nie... Chciała powiedzieć: nie jest moim ojcem, ale powstrzymała się, nie chcąc przywoływać wspomnienia tragedii. Ojciec jest w raju, powiedziała sobie zdecydowanie. Jego Dzień Żałoby, czterdziesty dzień od chwili śmierci, przypada dopiero za dwadzieścia pięć dni, a do tego czasu musimy jakoś poradzić sobie z życiem. I z miłością? Nie zapytała Dżari, co zaszło w kawiarni w dniu, w którym wysłała ją, żeby powiedziała jemu, że jej mąż wrócił i że to, co nigdy się nie zaczęło, jest skończone. Ciekawe, gdzie jest teraz? Ciekawe, czy będzie jeszcze nawiedzał moje sny? Na dole powstało jakieś zamieszanie, co oznaczało powrót Meszanga. Spojrzała po raz ostatni w lustro i wyszła mu na spotkanie. Po starciu z Lochartem Meszang wprowadził się z powrotem do rodzinnego domu. Dom był ogromny, Szahrazad miała w nim nadal swoje pokoje; cieszyła się, że Zarah i jej dzieci wygnały precz ponurą ciszę, która go przepełniała. Matka tkwiła teraz.w odosobnieniu w swym skrzydle budowli. Jadała tam nawet, obsługiwana przez własną pokojówkę. Całymi dniami modliła się tylko i łkała. Nie wychodziła, nikogo nie zapraszała. „Zostawcie mnie samą!" Tylko to można było od niej usłyszeć przez zamknięte drzwi. Gdy Meszang był w domu, Szahrazad, Zarah i inni członkowie rodziny uważali, żeby go nie rozzłościć i wciąż mu schlebiali. - Nie martw się - powiedziała pewnego razu Zarah. - On wkrótce trafi do piekła. Myśli, że zapomniałam, • jak mnie obraził i uderzył, i zapomniałam, że ośmiela się

249

522 523 paradować z tą młodą kurwą, którą mu podsuwa ten psi syn Kia! Och, nie martw się, kochana Szahrazad: ja się zemszczę. Nie wybaczę mu też tego, jak ciebie traktuje... i jak potraktował twojego męża. Wkrótce będziemy znów mogły podróżować... Paryż, Londyn, nawet Nowy Jork... Wątpię, czy będzie miał czas, żeby z nami pojechać, a potem, ach, potem będziemy próżnować, nosić ubrania, które wiele nie zakrywają i mieć po pięćdziesięciu zalotników! - Do Nowego Jorku może nie... Tak bardzo zbliżać się do szatana? - odparła Szahrazad, ale w głębi serca aż zadrżała z podniecenia na tę myśl. Pojadę do Nowego Jorku z moim synem, przyrzekła sobie. Tom-my tam będzie. Wkrótce sytuacja się unormuje; władza, jaką mułłowie mają nad Chomeinim, zostanie złamana, oby Bóg prędzej otworzył mu oczy. Mułłowie przestaną kierować Zielonymi Opaskami, Komitet Rewolucyjny zostanie rozwiązany i będziemy mieć prawdziwy, uczciwie wybrany islamski rząd rewolucyjny z premierem Bazarganem na czele. Prawa kobiet będą przestrzegane, a Tude będzie działać legalnie dla dobra ogółu. W kraju zapanuje spokój. Stanie się tak, jak powiedział On. Cieszę się, że jestem tym, kim jestem, pomyślała. - Dzień dobry, kochany Meszangu. Jak ładnie dziś wyglądasz, choć jesteś taki zmęczony. Och, na pewno ciężko pracowałeś dla nas wszystkich. Przygotuję ci lemoniadę, taką, jaką lubisz. - Dziękuję. Meszang wylegiwał się na dywanach i poduszkach, bez butów, jadł. Mały kociołek był już przygotowany do podgrzania kebabu i niezliczonych dań, złożonych z cho-resztu, ryżu i jarzyn; słodycze i owoce piętrzyły się w zasięgu ręki. Nie opodal siedziała Zarah. Skinęła na Szahrazad, wskazując jej miejsce na dywanie obok siebie. - Jak się dziś czujesz? - Cudownie, nie jestem ani trochę chora. Meszang spojrzał kwaśno. 524 - Zarah ciągle choruje i jest osowiała. Nie zachowuje się jak normalna kobieta. Miejmy nadzieję, że jesteś normalna, chociaż taka chuda... In sza a Allah. Obie kobiety przywołały na twarze uśmiechy, skrywając odrazę; rozumiały się nawzajem. - Biedna Zarah - powiedziała Szahrazad. - Jak minął ci ranek, Meszang? Musi ci być okropnie trudno: masz tyle do zrobienia i nas wszystkich, o których musisz zadbać. - Jest mi trudno, gdyż jestem otoczony głupcami, droga siostro. Wszystko szłoby gładko, gdybym miał personel tak dobrze wyszkolony jak ja. - I gdybyś nie omamiła mojego ojca, nie oszukała go, nie zawiodła oczekiwań pierwszego męża i nie poniżyła nas swym wyborem drugiego. Tyle mi przysparzasz zmartwień, droga siostro, ty, ze swą pożądliwością w twarzy, namiętnością i swoją głupotą, mnie, który pracowałem godzinami, żeby uratować cię przed tobą samą. Bogu niech będzie chwała przynajmniej za to, że moje wysiłki przyniosły takie owoce! - Musi ci być bardzo ciężko, Meszangu. Ja nie wiedziałabym nawet, od czego zacząć powiedziała Zarah, a pomyślała: Łatwo prowadzić interes, jeśli tylko wie się, gdzie są klucze, rachunki bankowe i zobowiązania dłużników, i zna się wszystkie brudne tajemnice. Mężczyźni nie chcą, żebyśmy miały równe prawa, bo po prostu powrzucałybyśmy ich do rowów i objęły najlepsze posady. Bogaty choreszt z jagnięcia i chrupki, złoty tyż były pyszne, przyprawione tak, jak lubił. Jadł ze smakiem. Nie mogę za dużo zjeść, powiedział sobie. Nie chcę być zbyt zmęczony przed popołudniowym spotkaniem z małą Jaśmin. Nie wiedziałem przedtem, jak soczyste mogą być piersi, jak spragnione usta. Jeśli zajdzie w ciążę, ożenię się z nią, a Zarah niech sczeźnie. Spojrzał na żonę. Natychmiast przestała jeść, uśmiechnęła się do niego i podała mu serwetkę, żeby mógł otrzeć tłuszcz i kropelki zupy.

250

525 - Dziękuję - powiedział grzecznie i skierował wzrok na swój talerz. Gdy posiądę Jaśmin, myślał, mogę się z godzinkę przespać i wrócić do pracy. Chciałbym, żeby ten pies Kia już wrócił; mamy dużo spraw do omówienia. A Sza-hrazad będzie musiała... - Meszangu, najdroższy, czy słyszałeś plotkę o tym, że generałowie postanowili zrobić przewrót? - zapytała Zarah. - I że armia jest gotowa do przejęcia władzy? - Oczywiście, byłem na bazarze. - Meszang zaniepokoił się. Zrobił, co mógł, żeby zabezpieczyć się na taką ewentualność. - Syn złotnika Mohammada przysięga, że jego kuzyn, który pracuje w centrali telefonicznej dowództwa armii, podsłuchał jednego z generałów, gdy mówił, że czekali, aby dać czas amerykańskim oddziałom interwencyjnym na zbliżenie się i że przewrót będzie korzystał ze wsparcia desantu lotniczego. Kobiety były wstrząśnięte. - Spadochroniarze! Powinniśmy natychmiast wyjechać - powiedziała Zarah. - W Teheranie nie będzie bezpiecznie. Powinniśmy wyjechać do naszego domu nad Morzem Kaspijskim i poczekać, aż ta wojna się skończy. Kiedy możesz wyjechać? Zaraz zacznę pakowanie... - Jaki dom nad Morzem Kaspijskim?! Nie mamy tam już żadnego domu! - rzucił zirytowany Meszang. - Czyż nie został skonfiskowany razem z innymi składnikami majątku gromadzonego w naszej rodzinie od pokoleń? Niech Bóg przeklnie tych złodziei! I to wszystko po tym, co od lat robiliśmy dla rewolucji i mułłów! - Poczerwieniał. Kropla sosu z choresztu spłynęła mu na brodę. - A teraz... - Przebacz mi, masz rację, najdroższy Meszangu, masz rację jak zwykle. Wybacz mi, powiedziałam to bez zastanowienia. Jak zwykle, masz rację, ale gdyby ci to odpowiadało, moglibyśmy zatrzymać się u mojego wuja, aghy Madriego. Oni mają drugą willę na wybrzeżu; moglibyśmy tam jutro pojechać. - Jutro? Nie bądź śmieszna! Czy myślisz, że nie będę wiedział o wszystkim z odpowiednim wyprzedzeniem? - Meszang wytarł brodę. Przeprosiny żony trochę go udobruchały. Szahrazad pomyślała, że ma szczęście: żaden z jej mężów tak jej nie traktował ani na nią nie krzyczał. Ciekawe, jak idzie Tomowi w Kowissie, czy gdzie tam teraz jest. Biedny Tommy! Zachowuje się tak, jakbym mogła zostawić dom i rodzinę i wyjechać na wieczne wygnanie. Oczywiście my, kupcy, będziemy wiedzieć - powtórzył Meszang. - Nie jesteśmy głupkami o pustych głowach. - Tak, tak, oczywiście, kochany mężu - łagodziła Zarah. - Przepraszam. Martwiłam się tylko o twoje bezpieczeństwo. - Jesteś draniem, pomyślała, ale tylko ty możesz obronić nas przed mułłami i tymi zbirami z Zielonych Opasek. - Czy uważasz, że rzeczywiście będzie przewrót? - In sza'a Allah - odpowiedział i beknął. Tak czy inaczej, ja będę, z bożą pomocą, przygotowany. Ktokolwiek zwycięży, będzie potrzebował nas, ludzi z bazaru; zawsze tak było i będzie. Możemy być tak nowocześni jak wszyscy cudzoziemcy. I sprytniejsi od nich, przynajmniej niektórzy, a ja na pewno. Ten psi syn Paknuri! Oby spłonął w piekle, on i jego przodkowie! Morze Kaspijskie! Ten wujek Madri to dobry pomysł, doskonały. Muszę się nad tym zastanowić w wolnej chwili. Zarah może być zużyta, a jej piersi suche jak , letni kurz, ale jest dobrą matką i jej rady - jeśli zapomnieć o humorach -- zawsze były mądre. - Krąży też pogłoska, że nasz słynny były premier Bachtiar ukrywa się nadal w Teheranie, korzystając z ochrony i schronienia u starego przyjaciela, premiera Bazargana. Zarah westchnęła. - Jeśli Zielone Opaski złapią go tam... - Bazargan jest bezużyteczny. Szkoda. Nikt już go nie słucha. Komitet Rewolucyjny skazałby ich obu na

251

' śmierć! 526 527 Szahrazad dygotała. - Dżari powiedziała, że mówiono na rynku, iż ekscelencja Bazargan podał się już do dymisji. - To nieprawda - uciął Meszang i powtórzył inną plotkę tak, jakby tylko on dysponował tą wiadomością. - Mój przyjaciel, który zna dobrze Bazargana, powiedział mi, że on zaproponował swoją dymisję, ale imam ją odrzucił, mówiąc, żeby pozostał tam, gdzie jest. - Podniósł talerz i przesunął go w stronę Zarah, prosząc o dokładkę. - Choresztu wystarczy, trochę więcej ryżu. Nałożyła mu dobrze przyrumieniony, a on znów jadł, wprost napychał się jedzeniem. Najbardziej interesująca pogłoska, szeptana od ucha do ucha, mówiła, że imam był bliski śmierci. Jedni twierdzili, że śmierci naturalnej, inni, że został otruty przez agitatorów komunistycznej Tude, mudżaheddinów albo CIA. Co gorsza, mówiono też, że oddziały sowieckie stoją nad granicą, gotowe do zajęcia Azerbejdżanu i marszu na Teheran, w chwili gdy Chomeini umrze. Jeśli to prawda, to przyniesie to tylko śmierć i zniszczenia, pomyślał. Nie, to się nie zdarzy, nie może się zdarzyć. Amerykanie nigdy nie pozwolą Sowietom na podbój Iranu; nie mogą pozwolić im na zajęcie cieśniny Ormuz. Nawet Carter to zrozumie! Nie. Miejmy natomiast nadzieję, że pierwsza część pogłoski jest prawdziwa i imam prędko trafi do raju. - Wedle woli Boga - powiedział pobożnie. Gestem odprawił służbę, a gdy zostali sami, skupił uwagę na siostrze. - Szahrazad, twój rozwód jest już załatwiony. Zostały tylko formalności. - Och! - wykrzyknęła i zebrała myśli. Brat burzył jej spokój, sprawiał, że nie mogła poradzić sobie ze swymi uczuciami. Nie chcę rozwodu! Meszang mógłby bez kłopotu dać nam pieniądze podjęte z banków szwajcarskich i nie być taki okropny dla mojego Tommy'ego. Potem moglibyśmy wyjechać. Nie bądź głupia, nie możesz wyjechać bez dokumentów, na wygnanie. Tommy już cię opuścił, to on tak postanowił. Tak, ale Tommy powiedział, że będzie czekał 528 przez miesiąc. W ciągu miesiąca tyle się jeszcze może wydarzyć... - Z twoim rozwodem nie ma problemów. Ani z nowym małżeństwem. Odebrało jej mowę. - Tak, uzgodniłem już, jaki majątek wniesie twój przyszły mąż, znacznie większy, niż się spodziewałem za... - Chciał powiedzieć: za dwukrotną rozwódkę z dzieckiem niewiernego w brzuchu, ale chodziło jednak o siostrę, i wspaniałą partię, więc się rozmyślił. - Ślub odbędzie się w przyszłym tygodniu. On podziwia cię już od lat. To ekscelencja Farazan. Kobiety nie wierzyły własnym uszom. Szahrazad czuła, że krew napływa jej do twarzy; była zdezorientowana. Kejwan Farazan pochodził z bogatej rodziny kupieckiej. Miał dwadzieścia osiem lat, był przystojny, powrócił niedawno ze studiów na Uniwersytecie Cambridge; przyjaźnili się od dzieciństwa. - Ale... myślałam, że Kejwan ma się ożenić... - Nie Kejwan - uciął Meszang, zirytowany jej głupotą. - Wszyscy wiedzą, że Kejwan ma się właśnie zaręczyć. Daranusz! Ekscelencja Daranusz Farazan. Szahrazad była jak porażona. Zarah głośno wciągnęła powietrze. Daranusz był ojcem Kejwana; właśnie owdowiał po raz drugi. Jego żona, podobnie jak pierwsza, zmarła przy porodzie. Był bardzo bogatym człowiekiem. Miał monopol na wywóz śmieci z terenu całego bazaru. - To... to niemożliwe - mruknęła.

252

- O tak, możliwe - oświadczył z dumą Meszang, który źle ją zrozumiał. - Sam nie wierzyłem, gdy wysunął ten pomysł na wieść o twoim rozwodzie. Z jego bogactwem i koneksjami... Razem będziemy najsilniejsi na bazarze, razem... - Ale on jest obrzydliwy i mały, i stary, stary, i łysy, i brzydki, i lubi chłopców. Wszyscy wiedzą, że to pedał - protestowała Szahrazad. - Wszyscy wiedzą też, że jesteś dwukrotnie rozwiedziona, używana i w ciąży z cudzoziemcem - ryknął 529 Meszang. - Że chodzisz na demonstracje i nie jesteś posłuszna, że masz głowę pełną zachodnich nonsensów i jesteś głupia! - Z wściekłością rąbnął talerzem o ziemię. - Czyż nie rozumiesz, co dla ciebie zrobiłem? To jeden z najbogatszych ludzi na bazarze! Namówiłem go na to małżeństwo, obiecałem mu, a teraz ty... - Ale Meszangu, czy... - Nie rozumiesz, ty niewdzięczna suko? - wrzeszczał. - Zgodził się nawet adoptować twoje dziecko! Na wszystkie imiona Boga, czego możesz jeszcze chcieć? Był purpurowy, kipiał gniewem, wymachiwał zaciśniętą pięścią przed twarzą Szahrazad. Zarah wpatrywała się w niego, oniemiała wobec takiej furii. Szahrazad niczego nie słyszała ani nie widziała. Wiedziała tylko, co Meszang dla niej zaplanował: do końca życia z tym człowieczkiem, bohaterem tysięcy dowcipów krążących po bazarze, człowieczkiem, który śmierdział moczem i będzie ją zapładniał raz w roku, żeby nosiła dziecko i rodziła, nosiła i rodziła, aż do śmierci, podobnie jak jego dwie poprzednie żony; pierwsza urodziła dziewięcioro, druga siedmioro. Była w pułapce. Nie mogła niczego zrobić. Księżniczka w gnoju, aż do śmierci. Niczego. Mogę tylko umrzeć już teraz, ale nie samobójczo. Trafiłabym do piekła. Nie samobójstwo. Nigdy. Nie samobójstwo, lecz śmierć podczas wykonywania bożej pracy, śmierć z imieniem Boga na ustach. Co robić? BAZA W KOWISSIE, 13:47. Pułkownik Czangiz, mułła Hosejn i kilku ludzi z Zielonych Opasek wyskoczyli z samochodu. Bojownicy Zielonych Opasek rozbiegli się. po bazie i zaczęli ją przeszukiwać, a pułkownik i Hosejn weszli do budynku biurowego. Dwaj urzędnicy drgnęli, przestraszeni nagłością ich wtargnięcia. - Tak... tak, ekscelencjo? - Gdzie są wszyscy? - krzyknął Czangiz. - Co? - Bóg jeden wie. My niczego nie wiemy, ekscelencjo pułkowniku, poza tym, że ekscelencja kapitan Ayre poleciał z częściami do Abu Sal, ekscelencja kapitan NcIver z ekscelencją ministrem Kia do Teheranu, a ekscelencja kapitan Lochart szuka nadlatujących 212 i... - Jakich 212?! 531 - Czterech 212, które ekscelencja kapitan NcIver ściąga tu z Bandar Dejlamu razem z pilotami i pozostałym personelem, a my... my przygotowujemy się na ich przyjęcie. Urzędnik Esma'il wił się pod badawczym spojrzeniem mułły. - Bóg jeden wie. Kapitan poleciał sam, żeby ich szukać, bo nie mają krótkofalówek i może uda się ich wywołać z powietrza na falach ultrakrótkich. Czangiz poczuł ulgę. - Skoro wszystkie 212 lecą tutaj - powiedział do Hosejna - nie ma powodów do paniki. Otarł pot z czoła. - Kiedy mają tu być? - Myślę, że wkrótce, ekscelencjo - odparł Esma'il. - Ilu cudzoziemców jest teraz w bazie?

253

- Ja... ja nie wiem, ekscelencjo, my... my byliśmy zajęci, przygotowywaliśmy list przewozowy... Do biura wbiegł mężczyzna z Zielonych Opasek. - Nie możemy znaleźć żadnego cudzoziemca, ekscelencjo - poinformował Hosejna. - Jeden z kucharzy powiedział, że dwaj ostatni mechanicy polecieli dziś tano dużymi helikopterami. Irańscy robotnicy mówią, że słyszeli, iż nowe załogi mają przybyć w niedzielę albo poniedziałek. - W sobotę, ekscelencjo - wtrącił się Esma'il. - Powiedziano nam, że jutro. Poza tym ekscelencja NcIver mówił, że tymi czterema 212 przylecą mechanicy, piloci i inni członkowie personelu. Czy potrzebuje pan mechaników? - Niektóre pokoje wyglądają tak, jakby niewierni szybko się pakowali. Ale w hangarach są jeszcze trzy helikoptery - przerwał rozmowę człowiek z Zielonych Opasek. - Które? - zwrócił się Czangiz do Esma'ila. - Jeden... nie, dwa 206 i francuski, alouette. - Gdzie jest naczelnik biura Pawud? - Zachorował, ekscelencjo pułkowniku, zachorował zaraz po południowej modlitwie i pojechał do domu, prawda, Ali? - zapytał drugiego urzędnika. - Tak, tak, był chory. Powiedział, że wróci dopiero jutro... - Kapitan NcIver ściąga tu cztery 212 z Bandar Dejlamu? - Tak, tak, ekscelencjo. Powiedział to ekscelencji Pawudowi, sam słyszałem, powiedział dokładnie to. Z pilotami i innymi ludźmi, prawda, Ali? - Tak, w imieniu Boga, tak właśnie było, ekscelencjo pułkowniku. - Dobrze, wystarczy. - Do Hosejna pułkownik powiedział: - Wywołamy Locharta przez radio. - Urzędnika zapytał: - Czy sierżant Wazari jest w wieży? - Nie, ekscelencjo pułkowniku; wrócił do bazy przed samym startem kapitana Locharta, który poleciał szukać czterech 212. Powinny przybyć... - Wystarczy! - Pułkownik Czangiz zastanawiał się przez chwilę, potem rzucił szorstko do któregoś z Zielonych Opasek: - Ty! Leć i powiedz mojemu kapralowi, żeby przyszedł do wieży. Młodzieniec poczerwieniał i spojrzał na Hosejna, który oznajmił chłodno: - Pułkownik chce cię poprosić, żebyś łaskawie znalazł kaprala Borgalego i sprowadził go szybko do wieży. - Oczywiście nie chciałem być niegrzeczny, ale... - zaczął krzyczeć Czangiz. - Oczywiście. Hosejn ruszył korytarzem ku schodom prowadzącym na wieżę. Czangiz opanował się i poszedł za nim. Pół godziny wcześniej do bazy przyszedł teleks z te-herańskiej kontroli lotów. Proszono o natychmiastowe sprawdzenie całego personelu zagranicznego IHC i helikopterów w Kowissie: ... cztery 212 zostały zgłoszone jako zaginione przez bazę IHC w Bandar Dejłamie. Członek zarządu IHC Sijamaki uważa, że mogą opuścić nielegalnie Iran i polecieć do jednego z państw zatoki. Dyżurny z Zielonych Opasek natychmiast zawiadomił Czangiza, Hosejna i komitet. Komitet obradował 532 533 właśnie nad sprawami bazy, kontynuując nieubłaganie sprawdzanie wierności oficerów wobec islamu i dochodzenia w sprawie zbrodni popełnionych przeciwko Bogu w imieniu Szacha. Czangiz czuł mdłości. Komitet był bezlitosny. Żadnemu zwolennikowi Szacha nie

254

udało się, jak dotąd, obronić. A choć on sam był komendantem mianowanym przez komitet za zgodą Hosejna, nie nadeszło jeszcze potwierdzenie od wszechmocnego Komitetu Rewolucyjnego. Czangiz wiedział, że do tego czasu przechodzi okres próbny. Czyż nie składał Szachowi przysięgi wierności jak wszyscy lotnicy wojskowi? W wieży Hosejn spojrzał bezradnie na sprzęt. - Czy może pan włączyć radio, pułkowniku? - zapytał. Jego ubranie było stare, ale dokładnie uprane. - Nie, ekscelencjo. Dlatego właśnie posłałem po Borgalego. Kapral Borgali wbiegł po schodach i przyjął postawę pełną szacunku i gotowości. - Ultrakrótkie i krótkie - rozkazał pułkownik. - Tak jest. - Borgali wcisnął przełącznik. Nic. Po krótkim sprawdzeniu wykrył brak wyłącznika obwodu. - Przykro mi, proszę pana, sprzęt nie działa. - To oznacza sabotaż - powiedział cicho Hosejn i spojrzał na Czangiza. Czangiz zdrętwiał. Oby Bóg spalił wszystkich cudzoziemców, pomyślał zdesperowany. Jeśli to rozmyślny sabotaż... to znaczy, że uciekli, zbierając ze sobą nasze helikoptery. Ten pies NcIver musiał już o tym wiedzieć rano, kiedy pytałem o 125. Poczuł ukłucia lodowatych igiełek. Nie ma już 125, nie ma prywatnej drogi ucieczki. Nie można już aresztować Locharta ani innego pilota pod lipnym zarzutem i umożliwić mu „ucieczki" z aresztu w zamian za miejsce w helikopterze. Poczuł wiercenie w brzuchu. Co będzie, jeśli komitet się dowie, że żona i reszta rodziny są już w Bagdadzie, a nie w Abadanie, gdzie niby umiera moja biedna matka? Dręczące go w nocy diabły teraz ożyły i zaczęły drwić: „Jaka matka? Nie żyje od 534 siedmiu lat! Chciałeś uciec, popełniłeś zbrodnię przeciwko Bogu, rewolucji i imamowi..." - Pułkowniku - powiedział Hosejn tym samym chłodnym tonem. - Ten sabotaż oznacza, że kapitan Lochart nie szuka teraz innych helikopterów, tylko ucieka, a NcIver kłamał mówiąc o ściągnięciu tu innych maszyn? - Tak... tak, ekscelencjo, tak... - Oznacza też, że polecieli nielegalnie i zabrali stąd, również nielegalnie, dwa helikoptery, tak jak ci z Ban-dar Dejlamu? - To też może być prawdą. - Wedle woli Boga, ale to pan jest za to odpowiedzialny. - Ale, ekscelencjo, musi pan przecież wiedzieć, że nie można przewidzieć tak tajnej nielegalnej operacji jak... - Dostrzegł utkwione w sobie spojrzenie, odczytał jego znaczenie i przerwał. - Zatem wystrychnięto pana na dudka? - Cudzoziemcy to kłamliwe psie syny; ciągle, tylko kręcą i oszukują... - Czangiz urwał, tknięty nagłą myślą. Chwycił słuchawkę telefonu i klnąc stwierdził, że też nie działa. Dodał szybko innym tonem: - Ekscelencjo, 212 nie może pokonać zatoki bez uzupełnienia paliwa, to niemożliwe. NcIver też musi zatankować, żeby dolecieć do Teheranu. Możemy ich jeszcze złapać. Zwrócił się do Borgalego: - Wracaj biegiem do naszej wieży i sprawdź, gdzie ma tankować 206 pilota NcIvera z ministrem Kia na pokładzie, w drodze do Teheranu. Powiedz oficerowi dyżurnemu, żeby ogłosił w bazie alarm, aresztował pilota, zatrzymał helikopter i wysłał ministra Kia do Teheranu... samochodem. - Spojrzał na Hosejna. - Zgadza się pan, ekscelencjo? - Hosejn skinął głową. - Dobrze. Idź już! Kapral zbiegł po schodach. W wieży było zimno, zawodził wiatr. Przez chwilę o okna bębniły drobne krople, potem deszcz przeszedł. Hosejn tego nie zauważył. Wpatrywał się w Czangiza. 535

255

- Złapiemy tego psa, ekscelencjo. Minister Kia nam podziękuje. Hosejn się nie uśmiechnął. Zorganizował już komitet powitalny, który miał oczekiwać na Kia na lotnisku w Teheranie. Gdyby Kia nie mógł wyjaśnić zawiłości swego postępowania, już wkrótce rząd zmniejszyłby się o jednego skorumpowanego ministra. - A może Kia należy do spisku i ucieka z Iranu razem z NcIverem? Pomyślał pan o tym, pułkowniku? Pułkownik ze świstem wciągnął powietrze. - Minister Kia? Tak pan uważa? - A pan? - Na Boga, to jest... to możliwe, skoro pan tak myśli. - Czangiz odpowiadał ostrożnie, wystrzegając się możliwości popełnienia błędu jak nigdy przedtem. - Nigdy tego człowieka nie spotkałem. Pan, ekscelencjo, zna go; przesłuchiwał go pan wraz z komitetem. - I uniewinnił, pomyślał ze złośliwym zadowoleniem. - Gdy schwytamy NcIvera, możemy posłużyć się nim jako zakładnikiem, żeby dostać innych. Złapiemy go, ekscelencjo... Hosejn dostrzegł strach pułkownika; zastanawiał się, co ten człowiek ukrywa. Czy pułkownik jest także wciągnięty w plan ucieczki, który był dla mułły oczywisty już od czasu wczorajszej rozmowy ze Starke'em, a także dzisiejszej z NcIverem? „Skoro był oczywisty", wyobraził sobie rozmowę z jakimś zwierzchnikiem religijnym, „dlaczego trzymałeś to w tajemnicy i nie zapobiegłeś ucieczce?" „Z powodu Starke'a, eminencjo. Dlatego, że naprawdę wierzę, iż ten człowiek, choć niewierny, jest w jakiś sposób narzędziem Boga i Bóg go ochrania. Trzykrotnie powstrzymał siły zła, oferujące mi błogosławiony pokój raju. To dzięki niemu moje oczy ujrzały prawdę, życzenie Boga, żebym nie szukał męczeństwa, lecz pozostał ziemskim biczem Boga i imama, tropiącym nieustannie wrogów islamu i jego wrogów". „A inni? Dlaczego pozwoliłeś im uciec?" „Islam nie potrzebuje ani cudzoziemców, ani ich helikopterów. A gdyby Iran ich potrzebował, w Isfaha-nie są tysiące innych". Hosejn był głęboko przekonany o swej racji, tak samo jak o tym, że ten popierający Szacha i Amerykanów zdrajca, pułkownik, jest w błędzie. - Pułkowniku, co z dwoma 212? Też je pan złapie? W jaki sposób? Czangiz podszedł do mapy ściennej. Wiedział, że choć wykiwano ich obu, to on jest komendantem i jeśli mułła zechce, żeby za to wszystko odpowiedział, tak właśnie się stanie. Lecz nie zapominajmy, że to ten właśnie mułła zawarł układ z pułkownikiem Peszadim w nocy, w której nastąpił pierwszy atak na bazę, ten sam, który przyjaźnił się z Amerykaninem Starke'em i z tym maniakiem Zatakim z Abadanu. A czyż ja nie popierałem imama i rewolucji? Czyż nie poddałem bazy żołnierzom Boga? In sza a Allah. Skoncentruj się na cudzoziemcach. Jeśli złapiesz choć jednego, ten mułła i jego zbiry z Zielonych Opasek nic ci nie będą mogli zrobić. Na mapie narysowano zwykłe trasy lotnicze z Kowis-su do różnych miejsc roponośnych i platform w zatoce. - Ten pies, urzędnik, mówił coś o transporcie części do Abu Sal - mruknął Czangiz. - Gdzie ja bym tankował na ich miejscu? - Pokazał palcem grupę platform. - Na jednej z nich, ekscelencjo - dodał z podnieceniem w głosie. - Tam bym tankował. - Czy na platformach przechowuje się zapasy paliwa? - Och, tak, na wypadek sytuacji awaryjnych. - Jak chce pan ich złapać? - Myśliwce... NA BRZEGU, W MIEJSCU SPOTKANIA, 14:07.

256

Dwa 212 stały na wyludnionej, pofalowanej plaży. Padał lekki deszcz. Przygnębieni Fredy Ayre i Lochart siedzieli w otwartych drzwiach jednej z kabin; dwaj 537 mechanicy i Wazari w drugiej, wszyscy zmęczeni po przenoszeniu ciężkich, czterdziestogalonowych bębnów z benzyną i po ręcznym pompowaniu paliwa do baków. Nigdy jeszcze nie zatankowano tak szybko maszyn i nie umocowano tak prędko i mocno tylu części zamiennych w ich wnętrzach. Freddy Ayre przybył tu koło jedenastej trzydzieści, Lochart tuż po dwunastej. Pół godziny tankowania, a potem już tylko oczekiwanie. - Damy mu jeszcze pół godziny - powiedział Lochart. - Chryste, zachowujesz się, jakbyśmy mieli nie wiem ile czasu. - Mówiłem już ze sto razy, że nie ma sensu, byśmy wszyscy tu sterczeli. Zabierz pozostałych, a ja poczekam. - Gdy zjawi się Mac, możemy wszyscy... - Cholera jasna, zabieraj mechaników i Wazariego, a ja zostanę. Gdyby Mac tu był i czekał na mnie, zrobiłby to samo. Przestań, na Boga, strugać bohatera i leć. - Nie. Przykro mi, ale albo razem poczekamy, albo razem wyruszymy. Lochart wzruszył ramionami, czując się tak ponuro, jak ponury był dzień. Gdy tylko przybył na miejsce, zaczął omawiać prowizoryczny plan NcIvera. - Freddy, Mac wydostaje się z systemu kontroli Kowissu o jedenastej trzydzieści. Powiedzmy, że od granicy zasięgu systemu leci jeszcze pół godziny, potem jeszcze najwyżej pół na symulację awarii i pozbycie się Kia. To znaczy, że powinien tu być w ciągu godziny; na wszelki wypadek przyjmijmy, że godziny i trzydziestu minut. Założę się, że on się pojawi między pierwszą a pierwszą piętnaście. Minęła już jednak druga, a Maca jeszcze nie było. Może w ogóle go nie będzie? Coś mogło mu przeszkodzić. Lochart obserwował chmury, szukając odpowiedzi w pogodzie, rozważając różne plany, warianty, możliwości. Puste bębny ułożyli w schludny stos; zostało jeszcze pięć pełnych. Paliwo przywieźli przy okazji ruty538 nowych lotów do platform wiertniczych: owinęli beczki w brezent, przysypali piaskiem i rzucili na wierzch trochę wodorostów. Daleko na morzu, na granicy widoczności, piętrzyły się wysokie filary platform. Lochart przyleciał tu z Kowissu bez kłopotu. Gdy tylko helikopter znalazł się w powietrzu, Wazari prze-czołgał się z kabiny do kokpitu. - Lepiej zostań w ukryciu, dopóki nie znajdziemy się nad zatoką - powiedział Lochart. Ale gdy wylądowali, okazało się, że Wazari ma mdłości. Lochart zmienił zdanie i powiedział innym, co zaszło. Teraz Wazari czuł się dobrze i został zaakceptowany; nadal jednak traktowano go trochę podejrzliwie. W powietrzu unosił się zapach gnijących ryb i wodorostów. Stały wiatr o prędkości około trzydziestu węzłów wprawiał w drżenie śmigła rotorów. Na zaplanowanej trasie do Kuwejtu będzie wiał z przeciwka. Pokrywa ciemnych chmur obniżyła się do sześćdziesięciu metrów. Myśli Locharta zaprzątało jednak co innego: Teheran i Szahrazad. Naraz wydało się mu, że poprzez świst wiatru słyszy silnik odległego helikoptera. Dalej, Mac, modlił się. Dalej, nie zawiedź mnie... Potem naprawdę usłyszał. Odczekał kilka sekund, żeby się upewnić, i wyskoczył z kabiny. Otworzył lekko usta, by zwiększyć zdolność słyszenia i wyczuwania kierunku. Ayre, wyrwany z zamyślenia, znalazł się obok niego; obaj utkwili wzrok w chmurach, nasłuchiwali. Odgłos silnika narastał, nadchodził z właściwego kierunku. Potem maszyna przeleciała nad nimi i skierowała się nad morze. Lochart zaklął. - Przegapił! - Radio? - zapytał Ayre.

257

- Cholernie niebezpieczne... jeszcze nie... On nadleci drugi raz; jest zbyt dobry, żeby tego nie zrobić. Znów oczekiwanie. Dźwięk silników zamierał, zamierał, potem się ustalił i wreszcie zaczął narastać. Helikopter nadleciał i znów ich minął, dźwięk konał, ' potem jeszcze jeden nawrót. Słyszeli go coraz głośniej, 539 aż wreszcie śmigłowiec wyłonił się z chmur nad plażą, o pół kilometra dalej. Pilot zobaczył ich i rozpoczął podejście. Nie było już żadnych wątpliwości: to NcIver. Sam. Zaczęli wiwatować. W KOKPICIE 206. NcIver miał ogromne trudności z orientacją w terenie: bagna wszędzie takie same, linia brzegowa identyczna, zła widoczność. Potem przypomniał sobie, że naprzeciw miejsca spotkania stoi nieczynna jeszcze platforma. Odnalazł ją i pilnie bacząc na ten punkt orientacyjny, nadleciał nad stały ląd. Gdy płozy śmigłowca stanęły już pewnie na ziemi, mruknął: - Dzięki Bogu choć za to. - Odetchnął z ulgą. Bolał go brzuch i musiał oddać mocz. Natychmiast otworzył drzwiczki kokpitu i nie bacząc na pytania kolegów, rzucił: Przepraszam, muszę się odlać. Freddy, wyłącz za mnie silniki, dobra? Lochart, który był bliżej, powiedział: - Ja to zrobię, Mac. - Dzięki. - NcIver odpiął pas, wygramolił się na ziemię i pobiegł w kierunku najbliższej wydmy. Gdy już mógł mówić, rozejrzał się wokół siebie, zobaczył w pobliżu Ayre'a, ludzi stojących koło 212. Zapiął rozporek i w tym momencie dostrzegł Wazariego. - Co on tu, do cholery, robi? - Tom uznał,_że lepiej go zabrać. Tak jest bezpieczniej, a poza tym on bardzo nam pomógł. Lepiej już chodźmy, Mac. My zatankowaliśmy. Co z 206? - Musimy go zostawić. - 206 nie miał wbudowanych silników dalekiego zasięgu, a zamontowanie prowizorycznego urządzenia do tankowania w locie zajęłoby zbyt dużo czasu. Gdyby nawet się na to zdecydowali, przeciwny wiatr mógłby uniemożliwić małemu śmigłowcowi osiągnięcie celu. NcIver wskazał ręką morze. - Myślałem o pozostawieniu 206 na platformie, na wypadek, gdybyśmy mogli kiedyś wrócić i go zabrać, ale to marzenie ściętej głowy. Tam się nie zmieści jednocześ540 nie 206 i 212, który musiałby mnie zabrać. Cholerna szkoda, ale co zrobić... - Nie miałeś problemów z Kia? - Nie. Był jak drzazga w dupie, ale... - Odwrócił się. Lochart odpalił 206. Teraz unosił się nad ziemią i cofał maszynę. - Na Boga, Tom... - ryknął NcIver i puścił się biegiem w kierunku helikoptera, Lochart jednak przyspieszył i wzniósł maszynę na sześć metrów. - Tooom! Lochart wychylił się przez okno kokpitu. - Nie czekajcie na mnie, Mac! - krzyknął. - Kończy ci się paliwo! - Na razie wystarczy. Poczekam, aż odlecicie i doleję sobie. Do zobaczenia w Asz Szargaz! - W co on się bawi, do cholery? - zapytał oniemiały Ayre. - Szahrazad - odparł NcIver, przeklinając się w duchu za to, że o tym zapomniał. - Na pewno przygotował ze sto wariantów zabrania 206. - Przyłożył ręce do ust i krzyknął: - Tom, zepsujesz Operację, na Boga! Musisz lecieć z nami! - Nie będą mieli ze mnie zakładnika, Mac! Nigdy! Ja się tym będę martwił, wy nie musicie... Tak postanowiłem. Startujcie już! NcIver zastanowił się, a potem ryknął: - Wyląduj, pomożemy ci zatankować. Zobaczył, że Lochart kręci przecząco głową i wskazuje ręką 212.

258

- Wracam po Szahrazad. Nie próbujcie mnie zatrzymać. Ryzykuję tylko własną dupą, nie waszymi. Szczęśliwych lądowań! Pomachał im ręką na pożegnanie i cofnął maszynę, żeby nie przeszkadzać w starcie 212. Odleciał kawałek i usiadł, ale nie wyłączał silnika, gotów w każdej chwili do startu. - Gówno możemy zrobić - mruknął NcIver. Był na siebie wściekły; dał się zaskoczyć. - Możemy... możemy poczekać, aż skończy mu się * paliwo - powiedział Ayre. 541 - Tom jest zbyt sprytny. - NcIver spojrzał z rozpaczą na zegarek. - Cholerni idioci. Ja i Tom. - Spostrzegł, że wszyscy na niego patrzą. - Co robimy, Mac? - zapytał Ayre. NcIver opanował gniew i zaczął myśleć: Ty dowodzisz. Decyduj. Jesteśmy bardzo spóźnieni. Tom nie zmienił zdania po wszystkim, co powiedziałem. Wolno mu. Trudno, teraz już sam za siebie odpowiada. Pomyśl o innych. Erikki powinien sobie poradzić. Rudi, Scragger i ich ludzie są już bezpieczni; przynajmniej sądzę, że są. Trzeba wskakiwać do 212 i rozpocząć następny etap. Miał ochotę jęknąć. Myśl o tym, że musi teraz polecieć 212 do Kuwejtu, następne ponad dwie i pół godziny na niskim pułapie, przygnębiała go. - Cholerne gówno - mruknął. Wszyscy nadal na niego patrzyli. I czekali. - Tom wraca po żonę. Dajmy mu to zrobić. - A jeśli go złapią? Czy to nie zepsuje Operacji? - zapytał Ayre. - Nie. Tom sam odpowiada za siebie. Słyszałeś, co powiedział. Wyruszamy według planu do Kuwejtu. Wszyscy do 212 Freddy'ego. Ja wezmę maszynę Lochar-ta. Będziemy lecieć nisko i trzymać się razem. Cisza radiowa do chwili przekroczenia linii. NcIver podszedł do 212. Jego towarzysze spojrzeli niespokojnie po sobie. Wszyscy zauważyli, że jest blady i wiedzieli, że nie przeszedł badań lekarskich. Kyle, niski, gibki mechanik ruszył za nim. - Mac, po co masz lecieć sam? Polecę z tobą. - Dzięki, ale nie. Wszyscy do maszyny Freddy'ego! Dalej, pospieszcie się! - Mac, pójdę i.pogadam z Tomem. On chyba zwariował. Wytłumaczę mu, że musi lecieć do Kuwejtu - odezwał się Ayre. - Nie wytłumaczysz. Gdyby chodziło o Genny, ja też bym tak zwariował. Wszyscy na pokład! Do plaży doszedł nagle huk spowodowany przekroczeniem bariery dźwięku przez dwa myśliwce, lecące na niskim pułapie. Pozostawiły po przelocie ogromną ciszę. - Jezu. - Wazari zadygotał. - Kapitanie, gdyby nie robiło to panu różnicy, polecę z panem?... - Nie. Wszyscy z Freddym. Wolę lecieć sam. - Pański brak licencji nie ma dla mnie znaczenia. - Wazari wzruszył ramionami. - In sza'a Allahl Będę pilnował radia. - Wskazał kciukiem niebiosa. - Te sukinsyny nie znają angielskiego. - Zajął miejsce w kok-picie 212. - To dobry pomysł, Mac - powiedział Ayre. - Dobrze. Lecimy nisko i blisko siebie. Freddy, gdyby jeden z nas wpadł w kłopoty, drugi leci dalej. - Dostrzegając spojrzenie Ayre'a dodał: - Mam na myśli wszelkie kłopoty. - NcIver spojrzał po raz ostatni na Locharta, pomachał ręką i wszedł do kokpitu. Cieszył się, że nie jest sam. Dziękuję - powiedział do Wazariego. - Nie wiem, co się wydarzy w Kuwejcie, sierżancie, ale zrobię, co będę mógł, żeby pomóc. - Zapiął pas i włączył rozrusznik silnika numer jeden.

259

- Jasne, dzięki. Cholera, nie mam nic do stracenia. Głowa pęka mi z bólu; połknąłem już całą aspirynę z apteczek... Jak poszło z Kia? NcIver mówiąc dostosował głośność w słuchawkach, włączył starter silnika numer dwa, sprawdził wskaźniki paliwa i instrumenty. - Musiałem lądować awaryjnie trochę później, niż zaplanowałem, wylądowałem o kilometr od wioski, ale wszystko poszło aż za dobrze. Skurczybyk zemdlał i nie mogłem wyciągnąć go z kokpitu. Zaplątał się w pasy tak, że nie mogłem go wyplątać; nie miałem noża, żeby go odciąć. Próbowałem na różne sposoby, pchałem i ciągnąłem, zaciął się zamek... Dałem spokój i postanowiłem poczekać, aż się obudzi. W tym czasie wystawiłem jego bagaż. Gdy odzyskał świadomość, nie chciał wyleźć. - W końcu krzyknąłem, że maszyna się pali i wyskoczyłem, zostawiając go w środku. To poskutkowało. Udało mu się błyskawicznie rozpiąć i od-plątać pasy. Wyskoczył. Zostawiłem włączone silniki; 542 543 cholernie niebezpieczne, ale musiałem zaryzykować. Wskoczyłem z powrotem i wystartowałem. Waliło mu serce, miał sucho w ustach, gorączkowo wykonywał czynności konieczne, żeby oderwać się od ziemi. Kia trzymał się klamki, krzyczał i miotał przekleństwa, stojąc jedną nogą na płozie. NcIver obawiał się, że będzie musiał znów usiąść. Na szczęście nerwy zawiodły Kia; puścił klamkę i zeskoczył z wysokości metra. NcIver był wolny. Zatoczył krąg, by się upewnić, że Kia nic się nie stało. Widział jego purpurową z gniewu twarz i wygrażanie pięścią. Potem obrał kurs na wybrzeże, trzymając się nisko, równolegle do pofalowanych drzew i skał. Choć wszystko się udało, dudnienie w piersi nie ustąpiło. Zaczęły ogarniać go mdłości i fale gorąca. To tylko napięcie ostatniego tygodnia, uspokajał się ponuro. Tylko napięcie i wysiłek, kiedy starałem się wyciągnąć drania z kokpitu, zdenerwowanie z powodu Operacji i pytań mułły. Przez kilka minut po wysadzeniu Kia leciał prosto przed siebie. Miał trudności z koncentracją. Ból wzrastał. Przyrządy sterownicze zdawały się czymś wrogim. Poczuł mdłości i mało nie stracił panowania nad maszyną; postanowił wylądować i odpocząć. Nadal leciał u podnóża gór; skały, kępy drzew, śnieg. Powłoka chmur niska i dość cienka. Przez mgłę, jaka przesłaniała mu oczy, wybrał najbliższe równe wzniesienie i posadził maszynę. Lądowanie nie było dobre; przestraszyło go to bardziej niż wszystko inne. Obok płynął strumień, częściowo zamarznięty; woda pieniła się, napotykając kamienie. Ciągnęło go do niej. Czując ból, wyłączył silniki, podszedł do strumienia, położył się-i pociągnął głęboki łyk lodowatej wody. Zwymiotował, otarł usta i znów się napił. To i zimne powietrze orzeźwiło go. Natarł śniegiem kark i skronie. Poczuł się lepiej. Ból stopniowo ustępował, pulsowanie w lewym ramieniu słabło. Wstał i nieco się zataczając dotarł do kokpitu. Kokpit był ciepły, przytulny i swojski. Odruchowo zapiął pas. Jego uszy i głowę wypełniała cisza. Słyszał 544 tylko wiatr i szemranie wody; żadnych silników czy trzasków w słuchawkach, nic, tylko kojący szum. Spokój. Powieki ciążyły bardziej nit kiedykolwiek przedtem. Zamknął oczy. Zasnął. Spał głębokim snem tylko przez pół godziny, ale gdy się obudził, czuł się jak nowo narodzony: żadnego bólu, żadnej niewygody, tylko jakby lekkie wspomnienie snu o bólu. Przeciągnął się z zadowoleniem. Usłyszał cichutkie pobrzękiwanie, jakby metal uderzał o metal. Rozejrzał się. Zobaczył młodego górala, który siedział na górskim kucyku i wpatrywał się w niego. W pochwie przytroczonej do siodła tkwił karabin, drugi przewieszony przez plecy, pas z nabojami.

260

Gapili się na siebie wzajemnie, aż wreszcie młodzieniec uśmiechnął się, a pilot odniósł wrażenie, że na całym wzniesieniu zrobiło się ładniej i weselej. - Salam, Agha. - Salam, Agha. - NcIver odwzajemnił uśmiech; dziwił się, że wcale nie odczuwa strachu. Musiał go oczaroI wać dziki urok wojownika. - Lotfan befarma'id szomaki hastid? - Wykorzystał jedną ze znanych sobie fraz. - Czy mogę zapytać, kim pan jest? - Agha Mohammad Rud Kahani... - Potem kilka słów, których NcIver nie zrozumiał. Potem kolejny uśmiech. - Kaszkaj. - Ach, Kaszkaj. - NcIver skinął głową. Wiedział już, że młody człowiek należy do jednego z koczowniczych szczepów rozsianych wokół gór Zagros. Wskazał na siebie. - Agha NcIver. -1 dodał inną znaną frazę: - Mota asefam, man zaban szomora chub nemidonam. Przepraszam, nie znam twojego języka. - In sza'a Allah. Ameryka? - Anglia. Anglik. - Pomyślał o sobie i o tym człowieku. Helikopter i koń, pilot i koczownik, oddzieleni od siebie przepaściami, lecz nie wrodzy, nie zagrażający jeden drugiemu. Przepraszam, muszę już ruszać - powiedział po angielsku, pokazując na migi latanie. - Choda hafez, do widzenia, agha Mohammad 'Kaszkaj. 1 M5 Młodzieniec skinął głową i uniósł dłoń w geście pożegnania. - Choda hafez, Agha. Cofnął konia na bezpieczną odległość i patrzył na helikopter. Gdy silniki nabrały mocy. NcIver pomachał ręką na pożegnanie i wystartował. Przez całą drogę do miejsca zbiórki myślał o napotkanym człowieku. On nie miał powodu, żeby do mnie nie strzelić. A może chodzi o to, że nie miał powodu, żeby strzelić? Czy on mi się przyśnił, czy majaczyłem? Nie, nie majaczyłem. Czy miałem atak serca? Teraz, gdy można już było lecieć do Kuwejtu, zadał sobie to samo pytanie. Niespokojnie zerknął na Waza-riego, który obojętnie patrzył przez okienko na morze. Jak niebezpieczny jestem teraz? Jeśli miałem atak, nawet łagodny, mogę mieć następny. Ryzykuję życie jego i swoje? Chyba jednak nie. Miałem tylko podwyższone ciśnienie, panowałem nad tym. Wezmę dwie tabletki i z głowy. Nie zostawię 212 tylko dlatego, że Tom zwariował. Jestem zmęczony, ale zdrowy, a do Kuwejtu leci się tylko parę godzin. Choć wolałbym nie lecieć. Mój Boże, nigdy nie myślałem, że mógłbym coś takiego czuć. Stary Scrag może jeszcze latać, a ja już na zawsze muszę to zostawić. Jego uszy chwytały ton silników. Gotowe do startu, nie ma potrzeby sprawdzać instrumentów. Poprzez krople deszczu na szybie zobaczył Ayre'a, który unosząc kciuk, meldował swą gotowość do drogi. Dalej na plaży widział Locharta w 206. Biedny, stary Tom. Założyłbym się, że klnie i chce, żebyśmy się pospieszyli. Chce prędko zatankować i popędzić na północ, ku swemu przeznaczeniu. Mam nadzieję, że mu się powiedzie; w końcu jemu wiatr sprzyja. - Przełączyć na ultrakrótkie? - zapytał Wazari, odwracając jego uwagę od Toma. - Nastawię na częstotliwość używaną przez wojsko. - Dobrze. - NcIver uśmiechnął się do Wazariego, zadowolony z jego towarzystwa. 546 W słuchawkach rozległy się trzaski, potem rozmowy w farsi. Wazari przez chwilę słuchał; po czym wyjaśnił ochrypłym głosem:

261

- Myśliwce rozmawiają z Kowissem. Jeden z nich powiedział: „Na wszystkie imiona Boga, jak mamy znaleźć dwa helikoptery w tej zasranej mgle? - Nie znajdą, już ja się o to postaram. NcIver próbował mówić głosem sugerującym pewność siebie, choć ogarnęły go złe przeczucia. Gdy Ayre na niego spojrzał, wskazał w górę, co oznaczało myśliwce, i przeciągnął ręką wzdłuż gardła. Potem po raz ostatni wskazał zatokę i uniósł kciuk. Spojrzał na zegarek: 14:21. - Ruszamy, sierżancie - powiedział i otworzył maksymalnie przepustnicę. - Następny przystanek w Kuwejcie o 16:40 albo coś koło tego. NA LOTNISKU W KUWEJCIE, 14:56. Genny i Charlie Pettikin siedzieli w restauracji pod gołym niebem, na najwyższym piętrze nowego, błyszczącego terminalu. Dzień był piękny, słoneczny, a oni zasłonięci od wiatru. Jaskrawożółte obrusy i parasole; wszyscy radośnie, jedli ze smakiem i pili. Oprócz nich. Genny ledwie tknęła sałatkę, Pettikin grzebał bez przekonania w ryżu i curry. - Charlie - odezwała się nagle Genny. - Myślę, że jednak zamówię martini z wódką. - Dobry pomysł. - Pettikin przywołał kelnera i złożył zamówienie. Chętnie wypiłby to samo, ale miał wymienić Locharta lub Ayre'a w następnym etapie: lot wzdłuż wybrzeża do wyspy Dżellet, na pewno jedno, a może dwa tankowania przed Asz Szargaz. Cholera by wzięła ten zasrany wiatr. - Już niedługo, Genny. Och, Jezu, ile razy jeszcze to powtórzysz; miała ochotę zawyć. Czekanie przyprawiało ją o mdłości. Starała się udawać spokój. - Rzeczywiście, Charlie, teraz mogą już być w każdej chwili. 547 Spojrzenia obojga powędrowały w stronę morza. Odległe fale pokrywała mgiełka, widoczność była kiepska, ale i tak, gdy tylko helikoptery wejdą w system kontroli radarowej, będą o tym wiedzieć. Facet z Imperial Air czekał na wieży. Co to znaczy długo? - zadała sobie pytanie, próbując przebić wzrokiem mgłę. Opadała z niej energia; wypatrywała Duncana, modląc się, żeby starczyło mu sił. Wiadomość, którą Gavallan przekazał dziś rano, nie podniosła jej na duchu. - Po diabła on wiezie tego Kia, Andy? Z powrotem do Teheranu? Co to oznacza? - Nie wiem, Genny, powtarzam jego słowa. Domyślamy się tylko, że najpierw Freddy poleciał na miejsce spotkania i uzupełniania paliwa. Mac wystartował z Kia i albo przywiezie go na miejsce spotkania, albo pozbędzie się go po drodze. Tom czeka, żeby dać innym czas, a potem do nich dołączy. Odebraliśmy pierwszy sygnał wywoławczy Maca o dziesiątej czterdzieści dwie. Dajmy jemu i Freddy'emu czas do 11:00; wtedy powinni już wystartować. Dajmy im następną godzinę na dotarcie do miejsca spotkania i tankowanie, dodajmy dwie i pół godziny lotu... Powinni dotrzeć do Kuwejtu najwcześniej koło drugiej trzydzieści. Wszystko zależy od tego, jak długo będą musieli czekać. Mogą dolecieć w każdej chwili począwszy od drugiej trzydzieści... Zobaczyła, że kelner niesie jej drinka. Na tacy leżał też przenośny telefon. - Do pana, kapitanie Pettikin - powiedział kelner, stawiając przed Genny szklankę. Pettikin wyciągnął antenę i przyłożył telefon do ucha. - Halo? Och, cześć, Andy. - Patrzyła na jego twarz. - Nie... nie, jeszcze nie... Tak? - Przez długi czas uważnie słuchał, nie dając niczego po sobie poznać. Zastanawiała się, co takiego mówi Gavallan, czego ona miała nie słyszeć. - ...Tak, jasne... nie... tak, załatwiliśmy wszystko najlepiej, jak mogliśmy... Tak, tak, jest, poczekaj. - Podał telefon Genny. - Chce się przywitać. 548 - Witaj, Andy, co nowego?

262

- Zgłaszam się, jak było umówione, Genny. Nie martw się o Maca i innych. Nie wiadomo, jak długo czekali w miejscu zbiórki. - Nie przejmuj się mną, Andy; czuję się dobrze. Co z innymi? - Rudi, Pop Kelly i Sandor lecą już z Bahrajnu. Zatankowali w Abu Żabi. Jesteśmy z nimi w kontakcie. John Hogg jest naszą stacją przekaźnikową. Powinni tu być za jakieś dwadzieścia minut. Scrag czuje się dobrze, z Edem i Willim nie ma problemu, Duke śpi, a Manuela jest tutaj. Chce z tobą pogadać... Chwila przerwy, a potem głos Manueli: - Cześć, kochanie, jak się masz? Tylko nie mów, że świetnie! Genny lekko się uśmiechnęła. - Świetnie. Z Duke'em wszystko w porządku? - Śpi jak niemowlę, choć niemowlaki nie są takie spokojne. Chciałam tylko, żebyś wiedziała, że nam też nie jest lekko. Oddaję słuchawkę Andy'emu. Chwila ciszy. - Genny, Johnny Hogg jest teraz niedaleko ciebie, i też słucha. Będziemy w kontakcie. Mogłabyś dać znów Charliego? - Oczywiście, ale co z Markiem Dubois i Fowlerem? Pauza. - Na razie nic; mamy nadzieję, że ich znajdą. Rudi, Sandor i Pop zawrócili, i będą szukać tak długo, jak mogą. Na tamtych wodach jest wiele platform i statków. Wyciągniemy ich. - Teraz mi powiedz, co takiego miał wiedzieć Char-lie, a ja nie. Czekała z kwaśną miną, aż wreszcie w słuchawce rozległo się westchnienie Gavallana. - No dobrze, Genny. Pytałem Charliego, czy nie przyszedł z Iranu taki teleks, jaki dotarł do nas, do Dubaju i Bahrajnu. Na wszelki wypadek próbuję pociągać za wszystkie sznurki, do jakich sięgam, przez New-bury'ego i naszą ambasadę w Kuwejcie, choć Newbury 549 mówi, żeby zbyt wiele nie oczekiwać, a Kuwejt leży bardzo blisko Iranu i nie chce urazić Chomeiniego. Boją się, że on może wysłać do nich paru eksportowych fundamentalistów, którzy będą podburzali kuwejckich szyitów. Powiedziałem Charliemu, że próbuję przekazać wiadomość rodzicom Rossa w Nepalu i zawiadomić jego regiment. To wszystko. - Dodał łagodniej: - Nie chciałem cię martwić bardziej niż to konieczne. Nie masz mi tego za złe? - Dobrze, dziękuję. Tak, czuję się dobrze, dzięki, Andy. - Oddała telefon Pettikinowi i spojrzała na swoją szklankę. Pojawiły się na niej krople wilgoci, niektóre błyszczały. Jak łzy na moich policzkach, pomyślała. Wstała. - Zaraz wracam. Pettikin patrzył smutno, jak odchodzi. Wysłuchiwał najnowszych instrukcji Gavallana. - Tak, tak, oczywiście - przytaknął. - Nie martw się, Andy, zajmę się... Zajmę się Rossem. Zatelefonuję od razu, gdy tylko zobaczymy ich na ekranie. Cholerna tragedia z Dubois i Fowlerem; możemy tylko mieć nadzieję. Świetnie, że innym się udało. Do usłyszenia. Odnalezienie Rossa wytrąciło go z równowagi. Rano, po telefonie Gavallana, pospieszył do szpitala. Był piątek, mało personelu, tylko jeden recepcjonista, w dodatku mówiący wyłącznie po arabsku. Mężczyzna uśmiechnął się, wzruszył ramionami i powiedział: - Bukra, jutro. Pettikin nalegał, aż wreszcie recepcjonista zrozumiał, o co chodzi, i zatelefonował. Po dłuższej chwili zjawił się pielęgniarz i skinął na pilota. Przemierzyli razem długie korytarze. Potem pielęgniarz otworzył drzwi i Pettikin zobaczył Rossa: nagiego na kamiennej płycie. To nie sam fakt śmierci wytrącił Pettikina z równowagi, lecz ta cała nagość, zbezczeszczenie i brak choć cienia godności. Ten człowiek, tak wspaniały za życia, leżał tu poharatany do żywego mięsa. Na sąsiedniej płycie leżały prześcieradła; Pettikin wziął jedno i nakrył zwłoki. Teraz wydawało się, że wyglądają lepiej.

263

Odnalezienie oddziału, na którym leżał Ross, zlokalizowanie mówiącej po angielsku pielęgniarki i ustalenie, , który lekarz zajmował się pacjentem, zajęło Pettikinowi ponad godzinę. - Tak bardzo mi przykro, proszę pana - mówił lekarz, Libańczyk, w kulawej angielszczyźnie. - Młodego człowieka przywieziono wczoraj w stanie śpiączki. Miał rozbitą czaszkę i podejrzewaliśmy uszkodzenie mózgu. Powiedziano nam, że to bomba podłożona przez terrorystów. Miał pęknięte oba bębenki uszne, dużo ran i zasinień. Oczywiście prześwietliliśmy go, ale właściwie, poza zabandażowaniem głowy, nie mogliśmy niczego zrobić. Tylko czekać. Nie miał obrażeń wewnętrznych ani krwotoku. Umarł dziś o świcie. Świt był piękny, prawda? Podpisałem świadectwo zgonu; czy chce pan otrzymać kopię? Przesłaliśmy jedną do ambasady brytyjskiej, razem z jego rzeczami. - Czy on... czy odzyskał przed śmiercią świadomość? - Nie wiem. Był na oddziale intensywnej opieki, a jego pielęgniarka... Zaraz sprawdzę. Lekarz przejrzał listy dyżurów i znalazł nazwisko. - Sivin Tahollah, Ach, tak, wyznaczyliśmy ją, bo był Anglikiem. Pielęgniarka była starą kobietą, zlepkiem narodowości Środkowego Wschodu. Miała brzydką, poznaczoną śladami po ospie twarz, lecz jej głos brzmiał łagodnie i uspokajająco: - Nie odzyskał przytomności, efendi - powiedziała po angielsku. - Nie tak naprawdę. - Czy mówił coś zrozumiałego, w ogóle cokolwiek? - Wiele i nic, efendi. - Stara kobieta zastanawiała się przez chwilę. - To było jakby błądzenie myśli, strach przed tym, czego nie ma powodu się bać, pragnienie tego, czego nie można mieć. Mruczał coś, jakby „aza-deh"; w farsi to znaczy „urodzony wolnym", a także imię kobiece. Czasem wyrywało mu się coś, jakby „erri" czy „ekki" albo „kukri", a potem znów „Azadeh". Jego duch był spokojny, choć nie całkiem; nie płakał ani nie krzyczał jak inni zbliżający się do progu. 550 551 - Może jeszcze coś mówił, coś jeszcze?! Bawiła się przypiętym do fartucha zegarkiem. - Wydawało mi się, że od czasu do czasu dokuczają mu nadgarstki; uspokajał się, gdy po nich klepałam. W nocy mówił coś w języku, którego nigdy nie słyszałam. Znam angielski, francuski i wiele dialektów arabskich, naprawdę wiele. Ale tego języka nigdy nie słyszałam. Mówił tak jakoś melodyjnie, czasem przerywał tym „Azadeh" i... - Zastanawiała się przez chwilę. - Coś jak „pułk" i „góry" czy „górska kraina", a poza tym, ach, tak, „gueng" i „tensg". I jeszcze „Ross" lub „góra Rossa"... Może to nie była nazwa, tylko po prostu jakieś miejsce... Zdawało się, że to go martwi. - Jej stare oczy napełniły się łzami. - Widziałam wiele śmierci, efendi, bardzo wiele. Tak różnych od siebie, a tak jednakowych. Wiem, że on odszedł w pokoju i przekroczył próg bezboleśnie. W ostatniej chwili westchnął. Myślę, że poszedł do raju, jeśli chrześcijanie idą do raju, i że odnalazł swą Azadeh... TEBRIZ - W PAŁACU CHANA, 15:40. Azadeh szła wolno korytarzem w kierunku Zielonej Sali, gdzie miała spotkać się z bratem. Po wczorajszej eksplozji granatu nadal dokuczały jej plecy. Boże w niebiosach! Nie dalej niż wczoraj koczownicy chcieli nas pozabijać? Wydaje się, że to było tysiąc dni wcześniej. A śmierć ojca? Już w całkiem innej epoce! To było zupełnie inne życie. Nie było w nim nic dobrego oprócz mamy, Erikkiego i Hakima, Erikkiego i... i Johnny'ego. Życie pełne nienawiści i zabójstw, i strachu, i szaleństwa. Żyliśmy jak pariasi, Hakim i ja, otoczeni złem. Ta upiorna zapora drogowa w Kazwinie i ten zły mudżaheddin o nalanej twarzy, zmiażdżony przez samochód, krwawa miazga. Szaleńcza ucieczka z Charliem i tym człowiekiem z KGB, jak on się nazywał? Ach tak, Rakoczy niewiele brakowało, żeby 553

264

nas pozabijał. Szaleństwo w Abu Mard, które odmieniło na zawsze moje życie; szaleństwo w bazie, gdzie przeżyliśmy tyle pięknych chwil, Erikki i ja, i gdzie potem Johnny pozabijał tak wielu ludzi, tak szybko i tak okrutnie. Poprzedniej nocy opowiedziała wszystko Erikkiemu. Prawie wszystko. - W bazie on... zamienił się w dziką bestie. Nie pamiętam wiele, tylko jakieś migawki. To, jak dałam mu granat, jak zaatakował bazę... granaty i pistolety maszynowe, jeden z tamtych miał kukri; potem Johnny podniósł jego odciętą głowę i wył jak upiór... Wiem że to był kukri Guenga. Johnny powiedział mi o tym w Teheranie. - Na razie przestań już o tym myśleć. Zostawmy to do jutra. Zostawmy wszystko do jutra, kochanie. Teraz śpij, jesteś już bezpieczna. - Nie. Boję się snu, nawet teraz, w twoich ramionach; nawet teraz, gdy Hakim został chanem. Gdy zasypiam, śni mi się, że jestem w wiosce, w Abu Mard, i że jest tam ten przeklęty mułła i kalandar, i że rzeźnik trzyma swój zakrzywiony nóż. - Nie ma już wioski ani mułły; byłem tam. Nie ma kalandara ani rzeźnika. Ahmed opowiedział mi o wiosce i częściowo o tym, co tam zaszło. - Byłeś w wiosce? - Tak, po południu, gdy odpoczywałaś. Wziąłem samochód i pojechałem. To już tylko kupa wypalonych gruzów, tylko to - powiedział ponuro Erikki. W korytarzu Azadeh stanęła na chwilę i przytrzymała się ręką ściany; ruszyła dalej, gdy przestała drżeć. Tyle śmierci, zabójstw i okropieństw. Poprzedniego dnia wyszła na schody pałacu i zobaczyła Erikkiego w kokpicie - z krwią cieknącą po twarzy, po znuz- Twio-nej brodzie i kapiącą z rękawa; obok niego Ahmed, bezwładny jak szmaciana lalka. Zdawało się jej, że umiera. Potem, gdy Erikki wysiadł, stanął na ziemi i zaczął do niej iść, poczuła, że uginają się pod nią nogi. Erikki chwycił ją w ramiona, a ona znów przebudziła się 554 do życia: przerażenie ulatniało się wraz z płynącymi po twarzy łzami. - Och, Erikki Erikki, tak się bałam, tak bardzo... Zaniósł ją do Wielkiej Sali, w której byli już lekarz, Hakim, Robert Armstrong i pułkownik Haszemi Fazir. Kula oderwała Erkkiemu kawałek lewego ucha, druga trafiła w przedramię. Lekarz oczyścił i zabandażował rany, wstrzyknął szczepionkę przeciwtężcową i penicylinę; obawiał się bardziej zakażenia niż upływu krwi. - In sza 'a Allah; niewiele mogę tu zrobić, kapitanie. Jest pan silny, ma pan miarowy puls. Chirurg plastyczny może poprawić wygląd ucha. Dzięki Bogu, słuch nie ucierpiał. Trzeba tylko strzec się iniekcji... - Co się stało, Erikki? - zapytał Hakim. - Lecieliśmy na północ w stronę gór, a Ahmed nie uważał. To nie jego wina, po prostu miał mdłości. Zanim zdążyliśmy się zorientować, Bajazid przyłożył lufę do głowy Ahmeda, a jeden z jego ludzi do mojej. Szejk powiedział: „Leć do wioski; potem będziesz wolny". „Złożyłeś świętą przysięgę, że nie zrobisz mi krzywdy", odparłem. „Tak, rzeczywiście. Dotrzymam słowa, ale to była moja przysięga, która nie dotyczy ¦ moich ludzi", wyjaśnił Bajazid, a człowiek, który do mnie mierzył, roześmiał się i krzyknął: „Bądź posłuszny naszemu szejkowi, bo, na Boga, będzie cię tak bolało, że będziesz błagał o śmierć!" - Powinienem był o tym pomyśleć - powiedział Hakim i dodał przekleństwo. - Powinienem związać wszystkich przysięgą. To moja wina. - Wątpię, czy to by coś dało. Tak czy inaczej, wina jest moja: to ja ich tu sprowadziłem i omal wszystkiego nie zepsułem. Jest mi niewypowiedzianie przykro, ale wtedy to był jedyny sposób, żeby się tu dostać. Myślałem, że zastanę Abdollah-chana, no i nie przypuszczałem, że Bajazid posłuży się granatem. - Dzięki Bogu, Azadeh i mnie nic się nie stało. Skąd mogłeś wiedzieć, że Abdollah-chan nie żyje, albo że wpłacono połowę okupu? Opowiadaj dalej - poprosił

265

' Hakim, a Azadeh usłyszała w jego głosie jakąś obcą nutę. Hakim się zmienił, pomyślała. Kiedyś wiedziałam zawsze, co ma na myśli. Teraz już nie. Wiedziałam, zanim został chanem. Jest nadal moim ukochanym bratem, ale stał się jakiś obcy. Tak wiele się zmieniło, tak szybko. Ja też się zmieniłam. I Erikki. Mój Boże, jak bardzo! Ale Johnny się nie zmienił... W Wielkiej Sali Erikki snuł opowieść: - Wywiezienie było jedynym sposobem pozbycia się ich z pałacu bez dalszych kłopotów i rozlewu krwi. Gdyby Bajazid nie nalegał, sam bym to zaproponował. Tylko to zapewniało bezpieczeństwo tobie i Azadeh. Musiałem zaryzykować i liczyć na to, że dotrzymają słowa. Cokolwiek zaszło, zaszło pomiędzy nimi a mną. Ja to wiedziałem i oni wiedzieli gdyż, oczywiście, ja jestem jedynym człowiekiem, który wie, kim są i gdzie mieszkają. A zemstę chana trzeba traktować serio. Nieważne, czy wysadziłbym ich w połowie drogi czy w wiosce. Nie mogli pozwolić mi odejść. Chodziło o wybór: ja lub wioska, a ich jedyny Bóg na pewno wolałby, żeby bronili wioski, niezależnie od wszystkich przyrzeczeń! - Na to tylko Bóg mógłby odpowiedzieć. - Moi bogowie, starożytni bogowie, nie lubią, gdy używa się ich jako wymówki, i nie lubią przysięgania w ich imieniu. Właściwie nawet tego zakazują. - Azadeh usłyszała w głosie męża gorzką nutę i łagodnie go dotknęła. Przytrzymał jej rękę. - Nic mi nie jest, Azadeh. - Co się wydarzyło potem? - pytał Hakim. - Powiedziałem Bajazidowi, że mam za mało benzyny i próbowałem go o tym przekonać, ale odpowiedział tylko: „Wedle woli Boga". Przyłożył karabin do ramienia Ahmeda i nacisnął spust. „Leć do wioski! Następną kulę wpakuję mu w żołądek!" Ahmed stracił przytomność, a szejk wyciągnął rękę, żeby podnieść stena, który upadł na podłogę kokpitu i wystawał spod fotela. Nie dosięgnął. Ja byłem przypięty pasami. Ahmed też, a oni nie. Odkręciłem helikopter tak, jak nigdy nie myślałem, że da się to zrobić; potem pozwoliłem mu spadać, po 556 czym usiadłem. To było złe lądowanie. Myślałem, że złamałem płozę, ale później stwierdziłem, iż tylko się wygięła. Gdy maszyna znieruchomiała, posłużyłem się stenem i moim nożem: pozabijałem tych, którzy nie stracili przytomności i chcieli mnie zaatakować, rozbroiłem nieprzytomnych a potem wyrzuciłem wszystkich z kabiny. - Całkiem nieźle - pochwalił Armstrong. - Czternastu ludzi. - Pięciu i Bajazid. Inni... - Azadeh, która trzymała rękę na ramieniu męża, poczuła, że drży. Innych zostawiłem żywych. - Gdzie? - zapytał Haszemi Fazir. - Czy może pan opisać to miejsce, kapitanie? Erikki opisał je dokładnie, a pułkownik wysłał tam od razu swoich ludzi. Yokkonen włożył zdrową rękę do kieszeni. Wyciągnął drogie kamienie, które stanowiły okup i wręczył je Hakim-chanowi. - Teraz, gdybyście panowie nie mieli nic przeciwko temu, chciałbym porozmawiać z żoną. Później opowiem wam resztę. Erikki i Azadeh poszli do swych pokojów. Erikki niczego nie mówił; trzymał ją tylko w uścisku. Obecność żony złagodziła jego cierpienie. Wkrótce poszli spać. Azadeh nie mogła zasnąć; gdy zapadała w drzemkę, wydawało się jej, że jest w wiosce i budziła się z płaczem. Leżała przez jakiś czas w ramionach męża. Gdy usnął, przeniosła się na fotel i tam na wpół drzemała, ciesząc się z jego obecności. On spał głęboko i spokojnie aż do zmroku. Potem obudził się. - Najpierw kąpiel, golenie i trochę wódki. Później porozmawiamy - powiedział. - Jeszcze nigdy nie byłaś tak piękna i nie kochałem cię bardziej. Tak mi przykro, że byłem zazdrosny... Nie, Azadeh, teraz jeszcze niczego nie mów. Potem będę chciał wszystkiego się dowiedzieć. Do świtu opowiedziała mu to, co chciała opowiedzieć, a on zrewanżował się jej swoją opowieścią. Niczego nie ukrywał: ani zazdrości, ani gniewu, ani radości

266

557 walki, ani łez, które wylał za zboczu góry na widok okaleczonych przez siebie koczowników. - Oni... oni traktowali mnie w wiosce uczciwie... a okup to starodawny zwyczaj. Gdyby Abdollah nie zamordował posłańca... byłoby inaczej, a może i nie. To jednak nie usprawiedliwia zabijania. Czuję się jak potwór. Wyszłaś za szalonego człowieka, Azadeh, jestem niezbezpieczny. - Nie, nie jesteś, oczywiście, nie... - Na wszystkich moich bogów! W krótkim czasie zabiłem ponad dwudziestu ludzi, a przedtem nikogo, poza tymi zabójcami, którzy wtargnęli do pałacu jeszcze przed naszym ślubem. Poza Iranem nigdy nikogo nie zabiłem ani nawet nie zraniłem. Stoczyłem wiele walk, z pukoh albo bez niego, ale to nigdy nie było takie poważne. Nigdy. Gdyby żył jeszcze ten kalandar i istniała wioska, spaliłbym ich wszystkich bez sekundy namysłu. Myślę, że rozumiem zachowanie twojego Johnny'ego w bazie. Dziękuję wszystkim bogom, że sprowadzili go tutaj, żeby cię obronił i przeklinam go za odebranie mi spokoju, gdyż wiem, że będę jego dłużnikiem aż do śmierci. Nie mogę sobie poradzić z tymi zabójstwami i nie mogę poradzić sobie z nim. Nie mogę, nie mogę. Jeszcze nie mogę. - To teraz bez znaczenia, Erikki. Mamy czas. Jesteśmy już bezpieczni: ty jesteś, ja jestem i Hakim jest. Wszyscy jesteśmy bezpieczni, kochanie. Spójrz, jaki piękny świt! Patrz, Erikki, to nowy dzień, tak piękny. To nowe życie. Jesteśmy bezpieczni, Erikki. W WIELKIEJ SALI, 15:45. Oprócz Hakim-chana w sali przebywał tylko Haszemi Fazir. Pół godziny wcześniej Haszemi przybył bez zaproszenia. Przeprosił za najście i wręczył Hakimowi teleks. - Pomyślałem, że powinien pan to od razu zobaczyć, Wasza Wysokość. Teleks był następującej treści: Pilne. Do pułkownika Fazira, Wywiad Wewnętrzny. Tebriz. Aresztować Erik-kiego Yokkonena, męża Jej Wysokości Azadeh Gorgon, 558 za zbrodnie przeciwko państwu, za współudział w piractwie lotniczym, porwaniu i zdradzie stanu. Proszę natychmiast przysłać go skutego do mojej siedziby. Dyrektor SAVAMA, Teheran. Hakim-chan odprawił strażników. - Nie rozumiem, pułkowniku. Proszę mi to dokładnie wyjaśnić. - Od razu, gdy to rozszyfrowałem, zatelefonowałem, żeby poznać szczegóły, Wasza Wysokość. Wygląda na to, że w zeszłym roku S-G Helicopters sprzedała pewną liczbę śmigłowców IHC i... - Nie rozumiem. - Przepraszam. Chodzi o Iran Helicopters Company, firmę irańską, w której kapitan Yokkonen jest obecnie zatrudniony. Wśród tych maszyn było, jest, dziesięć 212, w tym jedna jego. Dziś dziewięć pozostałych, o wartości chyba dziewięciu milionów dolarów, zostało skradzionych i nielegalnie wyprowadzonych z Iranu przez pilotów IHC. SAVAMA zakłada, że polecieli do jednego z państw zatoki. - Nawet jeśli tak, nie ma to nic wspólnego z Erik-kim. On nie zrobił nic złego - oświadczył chłodno Hakim-chan. - Nie wiemy tego na pewno, Wasza Wysokość. SAVAMA twierdzi, że on musiał należeć do spisku. Bez wątpienia zaplanowano tę. akcję wcześniej, gdyż trzeba było skoordynować ucieczkę z trzech baz: z Lengeh, Bandar Dejlamu i Kowissu oraz z Kwatery Głównej . w Teheranie. Ci z SAVAMA są bardzo poruszeni; oprócz helikopterów wywieziono wiele irańskich części zamiennych. Nie... - Kto to zgłosił? - Dyrektor IHC, Sijamaki. Co gorsza, cały personel zagraniczny IHC, piloci, mechanicy i pracownicy biurowi, także zniknął. Wszyscy. To oczywiście musiał być spisek. Wczoraj było

267

ich w Iranie około dwudziestu, w zeszłym tygodniu czterdziestu, dziś nie ma nikogo. W całym Iranie nie ma żadnego cudzoziemca z S-G, albo dokładniej z IHC. Oprócz kapitana Yokkonena. 559 Hakim zrozumiał natychmiast, dlaczego Erikki jest tak ważny. Sklął się w duchu, że dał to po sobie poznać. - Ach tak, oczywiście, pan także to rozumie! - powiedział beztrosko Haszemi. - Ludzie z SAVAMA powiedzieli mi, że jeśli nawet kapitan Yokkonen nie brał udziału w spisku, stanowi zasadniczy środek przekonania hersztów tych kryminalistów, Gavallana i NcIvera - a już z pewnością rządu brytyjskiego, który musiał maczać w tym palce - żeby zwrócili nam nasze maszyny, nasze części, wypłacili odszkodowanie i wrócili do Iranu, by stanąć przed sądem za zbrodnie przeciwko islamowi. Hakim-chan poruszył się na poduszkach, żeby złagodzić ból w plecach. Miał ochotę wyć z gniewu. Czy będę kaleką? Zostawmy to na później, pomyślał ponuro. Teraz muszę się zająć tym niebezpiecznym psim synem, który siedzi tu cierpliwie jak sprzedawca cennych dywanów. Rozłożył towar i czeka, żebym się targował. Jeśli zechcę kupić. Żeby wykupić Erikkiego z pułapki, będę musiał dać temu psu osobisty piszkesz, coś, co ma wartość dla niego, a nie dla SAVAMA. Oby Bóg przeklął ich pod wszystkimi imionami. Co? Przynajmniej Peter Oleg Mzytryk. Mogę go przekazać Haszemiemu bez mrugnięcia okiem, gdy przyjedzie - jeśli przyjedzie. Przyjedzie. Wczoraj Ahmed wysłał po niego w moim imieniu. Ciekawe, jak sprawuje się Ahmed? Mam nadzieję, że ten głupiec nie umrze; mógłbym jeszcze przez jakiś czas wykorzystywać jego wiedzę. Tak głupio dał się złapać! Głupiec! Tak, on jest głupcem, ale ten pies tutaj nie. Chyba mogę wykupić Erikkiego za Mzytryka, trochę większą pomoc w Azerbejdżanie i obietnicę przyjaźni. Mogę wykupić Erikkiego z pułapki. Ale dlaczego miałbym to zrobić? Dlatego, że Azadeh go kocha? Niestety, ona jest siostrą chana wszystkich Gorgonów, a to jest problem chana, nie brata. Erikki jest niebezpieczny dla mnie i dla niej. Jest w ogóle niebezpiecznym człowiekiem o rękach splamionych krwią. Koczownicy, Kurdowie czy nie, będą szukać zemsty - prawdopodobnie. Nigdy nie był dobrą partią, choć dawał jej radość i szczęście. Ale nie mają dzieci, a on nie może już zostać w Iranie. To niemożliwe. Nie może zostać. Nie mógłbym kupić mu dwuletniego okresu ochronnego, a Azadeh przyrzekła na Boga, że zostanie tu przez dwa lata. Jak sprytny był mój ojciec, który dał mi nad nią taką władzę. Jeśli wykupię Erikkiego, nie będzie mogła z nim wyjechać. W ciągu dwóch lat ich uczucia mogą osłabnąć. A skoro nie jest dla niej odpowiedni, po co go wykupywać? Dlaczego nie pozwolić im zaszachować Fina zdradą stanu? Kradzież naszej własności jest przecież zbrodnią. - To zbyt poważna sprawa, żebym mógł od razu odpowiedzieć - oświadczył. - Nie musi pan przecież nic mówić, Wasza Wysokość. Chodzi tylko o kapitana Yokkonena. Rozumiem, że nadal tu jest. - Lekarz zalecił mu odpoczynek. - Może mógłby pan po niego posłać, Wasza Wysokość? - Oczywiście, ale człowiek tak ważny i o takiej wiedzy jak pan, powinien rozumieć, że w Azerbejdżanie obowiązują niezłomne reguły honoru i gościnności. Także w moim szczepie. Kapitan jest moim szwagrem, a nawet SAVAMA wie, co to honor rodziny. - Obaj mężczyźni wiedzieli, że jest to tylko subtelne otwarcie delikatnych negocjacji. Delikatnych, gdyż żaden z nich nie chciał, żeby spadł na niego gniew SAVAMA, żaden jeszcze nie wiedział, jak daleko może się posunąć, a nawet tego, czy druga strona chce dojść do prywatnego porozumienia. Zakładam, że wiele osób wie o tej... tej zdradzie?

268

- Tu, w Tebrizie, tylko ja, Wasza Wysokość. Na razie - odparł od razu Haszemi, zapominając wygodnie o Armstrongu, któremu zasugerował rano pomysł z fałszywym teleksem. - Ten pies, Hakim, nie może się pokapować, Robercie - powiedział, rozkoszując się własną błyskotliwością. 560 561 - Musi pójść na wymianę. Zamienimy Fina na Mzytry-ka i nie będzie to nas nic kosztowało. Ten złakniony krwi maniak może sobie odlecieć o zachodzie słońca, gdy dostaniemy to, czego chcemy. Do tego czasu przytrzymamy go. - Powiedzmy, że Hakim-chan nie zgodzi się, albo nie będzie mógł dostarczyć Mzytryka? - Jeśli nie zgodzi się na wymianę, zatrzymamy Erik-kiego naprawdę. Whirlwind wkrótce przestanie być tajemnicą, a ja będę mógł wykorzystać Fina do uzyskania wszelkiego rodzaju ustępstw: on może być zakładnikiem za sprzęt wart piętnaście milionów dolarów. A może wydam go koczownikom w zamian za obietnicę pokoju? Dobrze, że jest Finem; mogę go łatwo powiązać z Rakoczym i KGB i trochę pokiwać Sowietów, a może CIA, ech! Nawet MI6, co? - CIA nigdy cię nie skrzywdziło. Ani MI6. - In sza a Allahl Nie mieszaj się do tego, Robercie. Erikki i chan są wewnętrzną sprawą Iranu. Na twą własną głowę, nie "mieszaj się; za Fina mogę uzyskać ważne ustępstwa. - Ale ważne tylko dla mnie, Robercie, nie dla SAVAMA, pomyślał Haszemi i uśmiechnął się do tej myśli. Jutro, pojutrze, wrócimy do Teheranu, a tam moi zabójcy pójdą za tobą w nocy i... puf! Będziesz zdmuchnięty jak świeca. - Dostarczy go - powiedział spokojnie. - Jeśli Hakim odda Erikkiego, ukochana siostra zamieni jego życie w piekło. Myślę, że ona poszłaby za nim na stos. - Może będzie musiała. Haszemi pamiętał miłe ciepło i radość, jakie go wtedy ogarnęły. Teraz widział to w jeszcze jaśniejszych barwach. Widział niepokój Hakim-chana i był pewien, że schwytał go w pułapkę. - Muszę prędko odpowiedzieć na ten teleks. Jestem pewien, że pan to rozumie, Wasza Wysokość. Hakim-chan zdecydował się. - Zdrada stanu i spisek nigdzie nie powinny ujść karze. Posłałem po zdrajcę, którego chce pan mieć. Pilnie. 562 - Ach. Kiedy Mzytryk odpowie? - Pan powinien lepiej wiedzieć, prawda? Haszemi usłyszał, jak obojętnym tonem zostały wypowiedziane te słowa i sklął się w duchu za swoją niecierpliwość. - Byłbym zdumiony, gdyby ktoś nie odpowiedział prędko Waszej Wysokości - rzekł z wyszukaną grzecznością. - Bardzo prędko. - Kiedy? - W ciągu dwudziestu czterech godzin, Wasza Wysokość. Osobiście lub przez posłańca. Zobaczył, że młody chan zmienia pozycję z powodu bólu. Zastanawiał się, czy poczekać, czy pójść za ciosem. Był pewien, że ból nie jest udawany. Lekarz przedstawił mu szczegółową diagnozę możliwych obrażeń chana i jego siostry. Aby przygotować się na każdą ewentualność, kazał lekarzowi zaaplikować Erikkiemu silny środek uspokajający, na wypadek, gdyby Fin próbował uciekać. - Dwadzieścia cztery godziny upłyną dziś o siódmej, pułkowniku. - W Tebrizie jest tak wiele do zrobienia. Wasza Wysokość, że wątpię, czy wcześniej mógłbym zająć się teleksem.

269

- Czy zniszczy pan siedziby lewicowych mudżahed-dinów dziś w nocy? - Tak, Wasza Wysokość. - Teraz, gdy mamy twoją zgodę i gwarancję, że ze strony Tude nie będzie odwetu, chciał dodać Haszemi, ale się powstrzymał. Nie bądź głupi! Ten młody człowiek nie ma trzech twarzy jak ten pies, Abdollah, oby spłonął w piekle. Z tym pójdzie łatwiej, jeśli tylko będę miał w ręku dobre karty i kiedy pokażę kły. - Nie byłoby dobrze, gdybym nie mógł... porozmawiać z kapitanem już dziś. Hakim-chan zmrużył oczy, słysząc tę zbyteczną groźbę. Tak, jakbym bez tego nie rozumiał, ty nieokrzesany psi synu. - Zgoda. - Ktoś zapukał do drzwi. - Wejść. Zjawiła się Azadeh. 563 - Przepraszam, że przeszkadzam, Wasza Wysokość, ale poprosiłeś, żebym przypomniała ci o wyjeździe do szpitala na prześwietlenie. Witam, pokój z panem, pułkowniku. - Pokój boży z panią, Wasza Wysokość. - To dobrze, że ta piękność będzie wkrótce musiała zacząć nosić czador, pomyślał Haszemi. Skusiłaby szatana, nie mówiąc już o nie domytych analfabetach z Iranu. Spojrzał na chana. - Powinienem już odejść, Wasza Wysokość. - Proszę wrócić o siódmej, pułkowniku. Gdybym miał wcześniej jakieś wiadomości, poślę po pana. - Dziękuję, Wasza Wysokość. Zamknęła za nim drzwi. - Jak się czujesz, Hakimie, kochanie? - Jestem zmęczony. Dużo bólu. - Ja także. Czy zobaczysz się jeszcze później z pułkownikiem? - Tak, ale to nie ma znaczenia. Co z Erikkim? - Śpi. - Była w doskonałym humorze. - Jesteśmy tacy szczęśliwi, my troje. W TEBRIZIE, 16:06. Robert Armstrong sprawdził działanie małego pistoletu automatycznego. Miał ponury wyraz twarzy. - Co zamierzasz zrobić? - zapytał Henley, także Anglik, o wiele niższy, z cienkim wąsikiem i w okularach. Nie lubił broni palnej. Siedział za biurkiem w odrapanym pokoju biurowym pod portretem królowej Elżbiety. - Lepiej nie pytaj. Ale nie martw się. Jestem gliniarzem, pamiętasz? To tylko na wypadek, gdyby jakieś zbiry chciały mnie załatwić. Czy możesz przekazać wiadomość Yokkonenowi? - Nie mogę pójść do pałacu bez zaproszenia; jak bym się, u diabła, wytłumaczył? - Henley uniósł brwi. - Czy mam powiedzieć Hakim-chanowi: „Przepraszam, stary, ale chcę pogadać z twoim szwagrem o zabraniu kumpla z Iranu prywatnym helikopterem"? - Spoważ564 niał. - Mylisz się co do pułkownika, Robercie. Nie ma żadnego dowodu, że to on załatwił Talbota. - Nawet gdybyś miał taki dowód i tak byś mi o tym nie powiedział - odparł Armstrong. Był na siebie zły; żałował swego wybuchu, gdy Henley powiedział mu o „wypadku". - Dlaczego, do cholery, czekałeś aż do dzisiaj, by mi powiedzieć, że Talbot wyleciał w powietrze? To się, na Boga, stało dwa dni temu! - To nie ja podejmuję decyzje. Przekazuję tylko wiadomości, a zresztą dopiero teraz się o tym dowiedzieliśmy. Poza tym ciężko było cię wytropić. Wszyscy myśleli, że wyjechałeś. Ostatnio widziano cię, gdy wchodziłeś na pokład brytyjskiego samolotu, który leciał do Asz Szargaz. Cholera, kazano ci wyjechać już tydzień temu, a jeszcze tu jesteś, i wiem, że nie masz żadnego oficjalnego zadania. Cokolwiek postanowiłeś, nie rób tego. Zechciej łaskawie zabrać dupę z Iranu, bo jeśli wpadniesz i wezmą cię na trzeci stopień, wielu ludzi będzie cholernie niezadowolonych. - Spróbuję ich nie rozczarować. - Armstrong wstał i włożył swój stary płaszcz z futrzanym kołnierzem. - Do zobaczenia wkrótce. - Kiedy?

270

- Kiedy będę chciał. - Armstrong rzucił Henleyowi twarde spojrzenie. - Nie podlegam tobie i nie powinno cię obchodzić to, co robię, kiedy przychodzę i odchodzę. Dopilnuj tylko, żeby moje raporty były przechowywane w sejfie, do chwili gdy będziesz mógł je wysłać pocztą dyplomatyczną do Londynu. I gęba na kłódkę. - Zwykle jesteś grzeczniejszy. Co się, do cholery, dzieje, Robercie? Armstrong wyszedł bez słowa. Było zimno, chmury zapowiadały śnieg. Szedł zatłoczoną ulicą. Przechodnie i uliczni kupcy udawali, że go nie widzą, zakładając, że jest Sowietem; woleli zajmować się swoimi sprawami. Armstrong starał się zorientować, czy nie jest śledzony, a jednocześnie roztrząsał w myślach sposoby i środki postępowania z Haszemim. Nie było czasu na skonsultowanie się ze zwierzchnikami; zresztą wcale tego nie 565 pragnął. Zaczęliby kręcić głowami i powtarzać: „Dobry Boże, nasz stary przyjaciel Haszemi? Podejrzewasz, że kropnął Talbota? Przede wszystkim potrzebujemy dowodów"... Żadnych dowodów nie będzie, a oni nie uwierzą w istnienie zespołów Grupy Cztery ani w to, że Haszemi uważa się za nowego Hasana ibn as-Sabbaha. Ale ja to wiem. Czyż Haszemi nie promieniał wprost wesołością po zabójstwie generała Dżanana? Teraz ma jeszcze grubszą rybę do nadziania na hak. Na przykład Pah-mudiego. Albo cały Komitet Rewolucyjny, kimkolwiek oni są. Ciekawe, czy już ich namierzył? A może sięgnie po samego imama? Trudno powiedzieć. Tak czy inaczej, zapłaci za starego Talbota - gdy już dostaniemy Petra Olega Mzytryka. W tej sprawie nie poradzę sobie bez Haszemiego, a Mzytryk jest kluczem do tych pieprzonych zdrajców działających na szczycie struktury White-hall, szefów Philby'ego, czwartego, piątego i szóstego człowieka - w gabinecie MI5 lub MI6. Albo we wszystkich tych miejscach. Poczuł gniew, od którego rozbolała go głowa. Tylu dobrych ludzi zostało zdradzonych. Cieszył się, czując w kieszeni broń. Najpierw Mzytryk, pomyślał, potem Haszemi. Trzeba tylko postanowić, kiedy i gdzie. BAHRAJN - LOTNISKO MIĘDZYNARODOWE, 16:24. Jean-Luc rozmawiał przez telefon z biura Mathiasa. - ...Nie, Andy, my też jeszcze niczego nie mamy. Zerknął na Mathiasa, który przysłuchiwał się rozmowie; ponuro pokazał mu kciuk skierowany w dół. - Charlie wychodzi z siebie - mówił Gavallan. - Przed chwilą do niego telefonowałem. Cholerna sytuacja; możemy tylko czekać. To samo z Dubois i Fowlerem. Jean-Luc słyszał w głosie Gavallana wielkie zmęczenie. - Dubois się pojawi, w końcu jest Francuzem. Przy okazji: powiedziałem Charliemu, że jeśli... kiedy - po566 prawił się szybko - kiedy Tom Lochart i Freddy Ayre wylądują, niech zatankują na Dżellet i nie lecą tutaj, chyba że zdarzy się coś nagłego. Mathias sam zawiózł paliwo na Dżellet, więc wiemy, że tam jest. Andy, lepiej zadzwoń do Charliego i poprzyj to swoim autorytetem, bo w Bahrajnie może być ciężko. Nie chcę ryzykować kolejnej konfrontacji. Było jasne, że nas ostrzegają, niezależnie od tego, czy mamy brytyjską rejestrację czy nie. Sam nie rozumiem, jak udało się nam załatwić z Rudim, Sandorem i Popem. Jestem pewien, że zatrzymają wszystkie maszyny z irańską rejestracją. I załogi. Następnym razem na pewno sprawdzą farbę i dokumenty. - Dobrze, powiem mu od razu. Jean-Luc, nie masz po co wracać teraz do Asz Szargaz. Może polecisz jutro bezpośrednio do Londynu, a potem do Aberdeen? Zaczniesz działać na Morzu Północnym, zanim jeszcze my tu wszystko załatwimy, dobrze? - Dobry pomysł. Zgłoszę się w Aberdeen w poniedziałek - rzucił szybko Jean-Luc, kradnąc dla siebie wolny weekend. Mon Dieu, zasłużyłem sobie na to, pomyślał i zmienił temat, żeby nie dać Gavallanowi czasu na reakcję. - Czy Rudi przyleciał?

271

- Tak, wszystko w porządku. Cała trójka już się tu rozgościła. Także Vossi i Willi. Scrag czuje się dobrze, Erikkiemu już nic nie grozi, Duke dochodzi do siebie powoli, ale na pewno... Gdyby nie Dubois i Fowler, Mac, Tom i ich ludzie... Alleluja! Muszę już kończyć. Cześć. - Au revoir. - Zwrócił się do Mathiasa: - Merde, mam skierowanie na Morze Północne. - Merde. - Jest jakieś połączenie Alkalia? - Jest. Lot 22134. A dlaczego? - Skoro mam się powołać na samego papieża, łapię jutro pierwszy lot do Rzymu z połączeniem do Nicei. Stęskniłem się za Marie-Christene, dzieciakami i jakimś porządnym jedzeniem. Espece de eon z Morzem Północnym! - Spojrzał niespokojnie na zegar. - Espece 567 de eon z tym czekaniem! Gdzie są nasze ptaszki z Kowis-su, co? KUWEJT - NAD MORZEM, 16:31. Zapaliła się czerwona lampka na wskaźniku paliwa. NcIver i Waza-ri zobaczyli ją jednocześnie. Obaj zaklęli. - Ile nam jeszcze zostało, kapitanie? - Przy tym cholernym wietrze? Niewiele. Lecieli zaledwie trzy metry nad powierzchnią morza. - Jak daleko musimy jeszcze lecieć? - Niedaleko. NcIver był wyczerpany i czuł się bardzo źle. Wiatr osiągnął już prędkość niemal trzydziestu pięciu węzłów. Próbował oszczędzać paliwo, ale lecąc tak nisko, niewiele mógł zrobić. Widoczność nie poprawiła się, choć pokrywa chmur stawała się coraz cieńsza, w miarę jak zbliżali się do brzegu. Spojrzał przez okienko na Ayre'a, wskazał instrumenty i skierował kciuk w dół. Ayre skinął głową; właśnie w tej chwili u niego też rozbłysło czerwone światełko. - Jasna cholera - powiedział Kyle, mechanik Ayre^. - Za parę minut pospadamy jak kaczki. - Nie przejmuj się. Jeśli Mac nie wywoła zaraz Kuwejtu, ja to zrobię. - Ayre spojrzał w górę. Zdawało mu się, że widzi dwa myśliwce, ale to były tylko jakieś morskie ptaki. - Chryste, przez chwilę... - Przecież te sukinsyny nie ośmieliłyby się ścigać nas tak daleko, prawda? - Nie wiem. Od czasu, gdy opuścili wybrzeże, bawili się w chowanego z dwoma myśliwcami. Przelecieli obok Chargu w deszczu i mgle, nie zwiększając wysokości, lecz i tak zostali wykryci. - Tu kontrola radarowa Chargu. Nielegalnie odlatujące helikoptery, kierunek 275: wejść na trzysta metrów i utrzymać wysokość. Powtarzam: wejść na trzysta i utrzymać wysokość! Przez chwilę byli jak sparaliżowani; potem NcIver nakazał gestem Ayre'owi, żeby leciał za nim. Skręcili o 90 stopni, kierując się na północ, jak najdalej od Chargu, i zeszli jeszcze niżej. Po kilku minutach usłyszeli w słuchawkach rozmowę prowadzoną w farsi pomiędzy myśliwcami a wojskową kontrolą lotów. - Podają nasze położenie, kapitanie - wydyszał Wa-zari. - Teraz rozkaz uzbrojenia rakiet... Teraz meldują, że uzbroili... - Tu Charg! Nielegalnie odlatujące helikoptery na kursie 270: wejść na trzysta metrów i utrzymać wysokość. Jeśli nie usłuchacie, zostaniecie zestrzeleni. Powtarzam: zostaniecie zestrzeleni. NcIver potarł pierś. Ból powrócił. Potem zawzięcie utrzymywał kurs, podczas idy Wazari relacjonował fragmenty podsłuchiwanych rozmów.

272

- ...Prowadzący mówi, żeby schodzić za nim... Skrzydłowy melduje, że wszystkie rakiety uzbrojone... jak mamy ich znaleźć w tym gównie... zwalniam... nie chcemy ich przegapić... Kontroler mówi: „Potwierdzam rozkaz uzbrojenia rakiet, potwierdzam: zabić"... Jezu, potwierdzają, że rakiety są uzbrojone i że lecą kursem zbieżnym z naszym. Potem dwa myśliwce wypadły z mgły, ale za bardzo z prawej i piętnaście metrów wyżej. Przemknęły i znikły. - Chryste, widzieli nas? - Jezu, kapitanie, nie wiem, ale te sukinsyny mają aparaty naprowadzające na ciepło. McIverowi waliło serce. Skinął na Ayre'a i zawisł w miejscu nad samymi falami. Chciał zmylić pogoń. - Co oni mówią, Wazari? Tłumacz, na Boga! - Piloci przeklinają... zgłaszają, że są na sześciuset metrach, dwieście węzłów... Jeden mówi, że w tej zupie nie ma dziur i że pułap około stu dwudziestu... trudno zobaczyć powierzchnię... Kontroler mówi, żeby lecieli na linię międzynarodową, pomiędzy linię a piratów... Jezu, piratów?! Pomiędzy nich a Kuwejt... sprawdzić, czy chmury się przerzedzają... Zaczaić się na sześciuset... Co robić? - zadał sobie pytanie NcIver. Moglibyśmy ominąć Kuwejt i lecieć prosto do Dżellet. Niedobrze. Przy tym wietrze nie dolecimy. Nie możemy zawrócić. 569 Pozostaje tylko Kuwejt i nadzieja, że jakoś się prześliz-niemy. Na linii międzynarodowej chmury były wystarczająco gęste, żeby ich osłonić. Ale myśliwce gdzieś się czaiły, krążąc według ustalonego wzoru, czekając na przerwę w chmurach albo na to, że ścigani pomyślą, iż są już bezpieczni i zwiększą wysokość do przepisowej wysokości podejścia. Przez piętnaście minut na wojskowym kanale panowała cisza. Teraz słyszeli kontrolerów z Kuwejtu. - Zamierzam wyłączyć jeden silnik, żeby oszczędzać paliwo - oświadczył NcIver. - Chce pan, żebym wywołał Kuwejt, szefie? - Nie. Sam to zrobię. Za minutę. Lepiej wróć do kabiny i przygotuj sobie jakąś kryjówkę. Sprawdź, czy nie ma jakichś sztormiaków; powinny być w skrytce. Wyrzuć mundur, włóż sztormiak i trzymaj pod ręką kamizelkę ratunkową. Wazari zbladł. - Siadamy na wodzie? - Nie, chodzi tylko o kamuflaż, gdyby przeszukiwali helikopter. NcIver kłamał. Nie łudził się, że dolecą do wybrzeża. Mówił spokojnym głosem i był spokojny, choć czuł, że ręce i nogi ma jak z ołowiu. - Co robimy po wylądowaniu, szefie? - To zależy od tego, co się wydarzy. Masz jakieś dokumenty? - Tylko licencje kontrolera lotów: amerykańską i irańską. W obu jest napisane, że należę do Irańskiego Lotnictwa Wojskowego. - Zostań w ukryciu. Nie wiem, eo się wydarzy... nie możemy tracić nadziei. - Szefie, powinniśmy się wznieść nad to gówno. Po co kusić los - powiedział Wazari. Jesteśmy już za linią, bezpieczni. NcIver spojrzał w górę. Chmury i mgła przerzedzały się szybko; właściwie już ich nie kryły. Czerwone światełko ostrzegawcze zdawało się przesłaniać cały horyzont. Lepiej się wznieść? Wazari ma rację, po co kusić los, pomyślał. - Będziemy bezpieczni dopiero na ziemi - oświadczył na głos. - Wiesz o tym równie dobrze jak ja. WIEŻA LOTNISKA W KUWEJCIE, 16:38. Duża sala była zapełniona personelem. Niektórzy kontrolerzy byli Brytyjczykami, inni Kuwej tezy kami. Najlepszy, nowoczesny sprzęt, teleks, telefony, sprawność. Otworzyły się drzwi. Wszedł Charlie Pettikin.

273

- Pan chciał mnie widzieć? - zapytał niespokojnie dyżurnego kontrolera, okrągłego Irlandczyka o rumianej twarzy, noszącego na głowie zestaw z cienkim mikrofonem i malutką słuchawką. - Tak, tak, istotnie, kapitanie Pettikin - odparł szorstko mężczyzna, a niepokój Pettikina od razu wzrósł. - Nazywam się Sweeney. Proszę spojrzeć! - Wskazał coś mazakiem. Przy krawędzi ekranu, na linii oznaczającej odległość trzydziestu dwóch kilometrów, widniał mały punkcik świetlny. - To helikopter, może dwa. On, albo oni, właśnie się pojawił, ale jeszcze się nie zgłosił. To pan oczekuje dwóch śmigłowców, tak mi powiedziano; tranzyt ze Zjednoczonego Królestwa. Czy to jest to? - Tak - odparł Pettikin. Miał ochotę wiwatować. Nareszcie! Sądząc po kursie, na pewno z Kowissu. Radości towarzyszyła bolesna świadomość, że droga do bezpieczeństwa jest jeszcze długa. Zaczął modlić się w duchu o pomyślność. • - Może to wcale nie są te oczekiwane, bo, święci pańscy, lecą dziwnym kursem. Podchodzą od wschodu, a przecież lecą z Anglii. - Pettikin nie odpowiedział. - Zakładając, że to pańskie, jakie są ich sygnały wywoławcze? Pettikin poczuł się jeszcze bardziej niepewnie. Jeśli poda nowe numery brytyjskie, a śmigłowce zgłoszą się według irańskich, do czego zobowiązywało pilotów prawo, wszyscy znajdą się w kłopocie. Litery będą widoczne z wieży, gdy helikoptery zaczną schodzić do lądowa570 571 nia. Kontrolerzy na pewno je zobaczą. Ale jeśli poda Sweeneyowi rejestracje irańskie... to może załatwić Whirlwind. Sukinsyn próbuje złapać mnie w pułapkę, pomyślał, czując pustkę w głowie. - Bardzo mi przykro - powiedział bezradnie. - Nie wiem. Nasze rejestry nie należą do najbardziej uporządkowanych. Przepraszam. Zaterkotał stojący na biurku telefon. Sweeney podniósł słuchawkę. - Ach, tak, tak. Komendant?... Tak... nie, na razie nie... myślimy, że są dwa... Tak, tak, zgoda... nie, już jest dobrze. Wychodzi od czasu do czasu... Tak, doskonale. Odłożył słuchawkę i znów spojrzał na ekran. Pettikin niespokojnie poszedł w jego ślady. Wydawało się, że jasna plamka tkwi w miejscu. Sweeney przełączył radar na maksymalny zasięg. Obraz na ekranie sięgnął głęboko w zatokę: na zachodzie do kilku kilometrów od granicy z Irakiem, na północnym zachodzie do granicy iracko-irańskiej; obie granice nie były daleko. - Nasz daleki zasięg przez jakiś czas nie działał; zobaczylibyśmy ich już wcześniej. Teraz, chwała Bogu, już jest dobrze. Tam jest cała masa baz myśliwców - dodał obojętnym tonem, pokazując mazakiem irańską stronę granicznego szlaku wodnego Szatt el Arab w kierunku Abadanu. Potem mazak przeciął zatokę wzdłuż linii łączącej Kowiss i Kuwejt i zatrzymał się na świetlistym punkciku. - To są pańskie helikoptery; jeśli są dwa i jeśli należą do pana. Końcówka mazaka przesunęła się trochę na północ do dwóch innych, szybko poruszających się punktów. - Myśliwce. Nie nasze, ale w naszym obszarze. - Podniósł wzrok,- a Pettikin poczuł chłód. - Nie zaproszone i nie mające zezwolenia, a więc wrogie. - Co one robią? - zapytał Pettikin, który wiedział już na pewno, że jego rozmówca zna prawdę i tylko się z nim bawi. - Właśnie to chcielibyśmy wiedzieć, naprawdę byśmy chcieli. - Głos Sweeneya brzmiał nieprzyjaźnie. 572 Wskazał mazakiem dwa inne punkty, wylatujące z ku-wejckiego pasa wojskowego. - Te są nasze. Lecą się rozejrzeć. - Podał Pettikinowi dodatkową słuchawkę i wcisnął guzik

274

nadawania. - Tu Kuwejt. Nadlatujący helikopter lub helikoptery, kierunek 274 stopnie, podać sygnały wywoławcze i wysokość. Trzaski. Sweeney cierpliwie powtórzył wywołanie. Pettikin rozpoznał głos NcIvera. - Kuwejt, tu helikopter Boston Tango i helikopter Hotel Echo w tranzycie do Asz Szargaz. Wchodzimy ze stu osiemdziesięciu na dwieście. NcIver podał tylko ostatnie litery irańskich rejestracji, zamiast wszystkich, co trzeba było zrobić przy pierwszym wywołaniu, łącznie z początkowymi EP, oznaczającymi Iran. O dziwo, Sweeney nie zrobił z tego problemu. - Helikoptery Boston Tango i Hotel Echo, zgłosić się przy zewnętrznych oznaczeniach polecił, a Pettikin dostrzegł, co zaprząta jego uwagę. Dwa wrogie punkty zbliżały się prędko do śmigłowców. Sweeney pokazywał je mazakiem. - Lecą z pełną prędkością - mruknął. Szesnaście kilometrów na wschód. - Kuwejt, proszę o potwierdzenie zewnętrznych oznaczeń. Proszę o zezwolenie na proste podejście, mamy mało paliwa. - Zabrzmiał w słuchawkach głos NcIvera. - Zezwalam na proste podejście, zgłoś się przy oznaczeniach zewnętrznych. Pettikin stłumił lęk. Sweeney zaczął coś nucić. Starszy kontroler, Kuwejtczyk, spokojnie wstał zza biurka, podszedł i stanął za ich plecami. Patrzyli na obracającą się linię, która wydobywała na swej drodze zarys lądu i świetliste punkciki, o których wiedzieli, że są wrogimi myśliwcami. Myśliwce kuwejckie poruszały się znacznie wolniej i były jeszcze daleko. Pomiędzy nimi znajdowały się dwa bezbronne helikoptery. Bliżej. Teraz napastnicy zlali się już niemal ze śmigłowcami. Potem samoloty zawróciły i skierowały się na wschód, nad zatokę. Trzej mężczyźni wstrzymali 573 na chwilę oddech. Rakiety nie osiągają celu natychmiast. Mijały sekundy. Punkciki helikopterów pozostały. Samoloty kuwejckie zbliżyły się do nich, a potem one też zawróciły do bazy. Sweeney przełączył na chwilę odbiornik na ich częstotliwość i słuchał prowadzonej po arabsku rozmowy. Spojrzał na starszego kontrolera i powiedział coś do niego po arabsku. Mężczyzna odpowiedział: In sza'a Allah, skinął głową Pettikinowi i wyszedł z sali. - Nasze myśliwce zameldowały, że nic nie widziały - spokojnie poinformował Sweeney Pettikina. Wrócił na zwykłe pasmo, na którym samoloty zgłaszały się i otrzymywały korytarze startu oraz lądowania. Potem przełączył radar na bliski zasięg. Helikoptery rozbiły się na dwa odrębne punkciki; były jeszcze daleko od brzegu. W porównaniu z myśliwcami, wydawało się, że nadlatują w żółwim tempie. Poprzez inne głosy przebił się głos NcIvera: - Pan-pan-pan! Kuwejt, tu helikoptery BT i HE, kończy się nam paliwo, wskaźniki na pustym, pan-pan-pan. Wezwanie awaryjne, jeden stopień poniżej Mayday. - Zezwalam na siadanie na lądowisku Messali Beach, prosto przed wami, koło hotelu. Zawiadomimy ich i wyślemy paliwo. Zrozumieliście? - rzekł Sweeney. - Potwierdzam, Kuwejt, dziękuję. Znam ten hotel. Proszę poinformować kapitana Pettikina. - Wilco, od razu. - Sweeney zatelefonował i zarządził gotowość do startu helikoptera ratownictwa morskiego, wysłał do hotelu samochód strażacki. Potem wyciągnął rękę po słuchawkę Pettikina, zerknął na drzwi i nakazał pilotowi gestem, żeby się zbliżył. - Teraz posłuchaj - szepnął. - Zatankuj ich, załatw odprawę celną i paszportową - jeśli ci się uda - i zabieraj ich do diabła z Kuwejtu w ciągu paru minut albo ty i oni, i twoi potężni „ważni" przyjaciele znajdziecie się w więzieniu i będzie spokój! Święta Matko Boża, przez te wasze hocki ośmielacie się ściągać na Kuwejt tych fanatyków z Iranu, którzy lubią sobie postrzelać, 574

275

a uczciwi ludzie muszą ryzykować posadę dla takich jak wy. A gdyby zestrzelili choć jeden z waszych helikopterów? Chyba tylko sam diabeł mógłby zażegnać konflikt międzynarodowy. Sięgnął do kieszeni, wyciągnął jakiś papier i wcisnął go oniemiałemu Pettikinowi do ręki. Przeczytaj to, a potem wrzuć do ubikacji i spuść wodę. Sweeney odwrócił się i podniósł słuchawkę telefonu. Pettikin niepewnie skierował się do wyjścia. Na zewnątrz spojrzał na kartkę. To był teleks. Ten teleks. Z Teheranu. Nie fotokopia, ale oryginał. Boże wszechmogący! Czy Sweeney to przejął i schował dla nas? Ale przecież powiedział: „załatw odprawę celną i paszportową -jeśli ci się uda"?... HOTEL MESSALI BEACH. Mały samochód cysterna z Genny i Pettikinem w kabinie wpadł z drogi wiodącej wzdłuż wybrzeża do rozległych ogrodów otaczających hotel. Wszędzie działały automatyczne polewaczki. Lądowisko helikopterowe położone było kawał drogi na zachód od ogromnego parkingu. Wóz strażacki już tam był. Genny i Pettikin wyskoczyli, Pettikin z małą krótkofalówką. Oboje wlepili wzrok w mgłę nad morzem. - Mac, słyszysz mnie? Słyszeli silniki, ale jeszcze nie widzieli helikopterów. Potem rozległo się: - Dwa na pięć, Charlie... - Dużo trzasków - ...ale ja... Freddy, lądowisko jest twoje, ja siadam obok. - Znów trzaski. - Tam są! - krzyknęła Genny. Maszyny wyłoniły się z mgły na wysokości około stu osiemdziesięciu metrów. - Och, Boże, pomóż im w... - Mamy was w zasięgu wzroku, Mac; są strażacy, nie ma problemu. - Pettikin wiedział jednak, że znaleźli się w nie lada kłopocie: nie można zmienić liter na oczach tylu gapiów. Jeden z silników zakaszlał; nie wiedzieli, w którym helikopterze. Następne kaszlnięcie. 575 - Uwaga, nadlatuję nad lądowisko. - Zbyt suchy głos Ayre'a. Zobaczyli, że lewy 212 oderwał się trochę od prawego i zaczął wytracać wysokość, próbując wypracować odległość z dławiącymi się silnikami. Strażacy zajęli pozycje. NcIver uparcie utrzymywał kurs i wysokość, żeby dać sobie jak największe szanse w razie, gdyby jego silniki przestały pracować. - Gówno! - Wyrwało się Pettikinowi na widok Ayre'a, podchodzącego szybko, zbyt szybko. Ayre włączył jednak nagle maksymalne obroty i posadził bezpiecznie maszynę w samym środku koła. Teraz NcIver wykonywał awaryjne podejście. Na rany Chrystusa, dlaczego leci sam i gdzie, u diabła, jest Tom Lochart? Nie miał już wyboru; nie było miejsca na żaden manewr. Wszyscy wstrzymali oddech, a potem płozy dotknęły ziemi i w tym momencie silnik zgasł. Strażacy zgłosili przez radio, że niebezpieczeństwo minęło i zaczęli pakować sprzęt. Pettikin ściskał dłoń NcIvera, a potem ruszył do Ayre'a. Genny stała przy otwartych drzwiach kokpitu i uśmiechała się radośnie do męża. - Cześć, Duncan - powiedziała, odgarniając włosy z czoła. - Miła przejażdżka? - Najgorsza, jaką kiedykolwiek odbyłem, Gen - odparł, próbując się uśmiechnąć. Jeszcze całkiem do siebie nie doszedł. - W gruncie rzeczy nie chcę już nigdy sam pilotować. Wprawdzie nadal chcę sprawdzać Scraga, ale tylko raz w roku! Roześmiała się, uścisnęła go i chciała puścić, lecz on do niej przywarł, tak szczęśliwy, że jest z nią razem, na ziemi, pasażer bezpieczny, maszyna cała... Czuł, że może się rozpłakać. - Dobrze się czujesz, kochana? To wyzwoliło jej łzy. Nie nazywał jej tak od miesięcy, a może lat. Przycisnęła się do niego jeszcze mocniej.

276

- Popatrz, do czego mnie doprowadziłeś. - Znalazła chusteczkę, puściła męża, a potem lekko go pocałowała. - Należy ci się whisky z wodą sodową. Dwie, duże! 576 - Dopiero teraz dostrzegła jego bladość. - Dobrze się czujesz? - Tak, tak, chyba tak. Jestem trochę przerażony tym wszystkim. - NcIver spojrzał ponad jej ramieniem na Pettikina, który śmiał się; rozmawiając z Ayre'em. Kierowca cysterny przepompowywał już paliwo do zbiorników. Nadjeżdżał jakiś samochód, wyglądający na urzędowy. - Co z innymi? Co się wydarzyło? - Wszyscy są już bezpieczni, z wyjątkiem Marca Dubois i Fowlera Joinesa. Jeszcze się nie znaleźli. - Opowiedziała mu to, co wiedziała o Starke'u, Gavalla-nie, Scragerze, Rudim i jego ludziach. - Jest jeszcze jedna fantastyczna wiadomość od Newbury'ego, to facet z konsulatu w Asz Szargaz. Otrzymał wieści z Tebrizu, że Erikki i Azadeh są już bezpieczni i przebywają w pałacu jej ojca. Ojciec zmarł, a chanem został brat Azadeh. - Mój Boże, to wspaniale! A więc udało się, Gen! - Tak, tak, ten piekielny wicher. - Odgarnęła włosy z oczu. - Andy, Charlie i inni uważają, że Dubois ma duże szanse... - Urwała. Nagle zdała sobie sprawę, że coś się nie zgadza. Odwróciła się i spojrzała na 212. - Tom! Gdzie jest Tom Lochart? NA POŁUDNIE OD TEHERANU, 17:10. Lochart znał z dawnych czasów miejsce wierceń położone o sto sześćdziesiąt kilometrów od Teheranu, na wyludnionych wzgórzach. Ustawił 206 koło pompy i teraz nalewał ręcznie paliwo. Już prawie kończył. W tym miejscu zatrzymywały się w drodze helikoptery obsługujące obszar przy wielkim rurociągu północnym. Dawniej mieszkała tu ekipa irańskich monterów. W prymitywnej szopie stało kilka zapasowych łóżek dla pilotów maszyn unieruchomionych z powodu burz, które w tych okolicach były bardzo częste. Pierwsi brytyjscy właściciele tego miejsca zwali je „D'Arcy 1908", aby upamiętnić Anglika o tym nazwisku, który jako pierwszy odkrył w 1908 roku w Iranie ropę naftową. Teraz baza należała do IranOil, która za577 chowała starą nazwę, a także dbała, aby zbiorniki paliwa były zawsze pełne. Dzięki niech będą Bogu choćby i za to, pomyślał Lochart. Praca przy pompie była męcząca. W miejscu spotkania na wybrzeżu wrzucił do kabiny dwa puste czterdziestogalonowe bębny, na wypadek, gdyby baza D'Arcy 1908 była otwarta. Zamontował też prowizoryczną pompę. Na brzegu pozostało jeszcze tyle paliwa, że starczyłoby na ucieczkę z Iranu. Szahrazad mogłaby pracować przy pompie podczas lotu. - Teraz mamy szansę - powiedział na głos. Wiedział, gdzie wylądować, jak zabezpieczyć helikopter i zakraść się do Teheranu. Znów był pewny siebie. Przygotowywał w myślach różne wersje planu, rozważał, co powiedzieć Meszan-gowi, a czego nie powiedzieć, jakich użyć słów w rozmowie z Szahrazad, jak uciec. Musi być jakiś sposób, żeby dostała to, co się jej należy, przynajmniej tyle, żeby wystarczyło na jej potrzeby... Benzyna przelała się przez wlot pełnego baku, a on sklął się za nieuwagę. Starannie zamknął wlot zbiornika i wytarł go. Teraz już skończył: bębny w kabinie pełne, pompa zamontowana. W jednej z szop znalazł kilka puszek solonej wołowiny; jedną natychmast pochłonął; nie mógł jeść w locie, nie posługując się lewą xęką, a był już zbyt długo w Iranie, żeby to zrobić. Wypił łapczywie butelkę piwa, którą włożył wcześniej w śnieg, żeby ją schłodzić. W baryłce była woda. Rozkruszył pokrywający ją cienki lód i zwilżył twarz, ale nie odważył się pić. Przejechał ręką po szorstkim zaroście twarzy i zaklął; chciał wyglądać dla Szahrazad jak najlepiej. Przypomniał sobie o elektrycznej, akumulatorowej maszynce do golenia, którą woził w lotniczej torbie. Znalazł ją.

277

- Możesz się ogolić w Teheranie - powiedział do swego odbicia w szybie. Chciał już wreszcie wyruszyć. Ostatnie spojrzenie. Śnieg, skały i niewiele więcej. W dali biegła droga Kom - Teheran. Chmury, ale na wysokim pułapie. Jakieś ptaki krążące wysoko nad głową. Padlinożerne. Sępy, pomyślał, zapinając pasy. TEHERAN, W DOMU BAKRAWANA, 17:15. Drzwi w murze zewnętrznym otworzyły się. Dwie kobiety w czadorach i z zasłoniętymi twarzami wyszły. Szahrazad i Dżari były nie do poznania. Dżari zamknęła drzwi i pospiesznie podreptała za Szahrazad, która lawirowała już w tłumie, idąc bardzo szybkim krokiem. - Księżniczko, poczekaj, nie trzeba się aż tak spieszyć... Ale Szahrazad nie zwolniła aż do rogu. Tam zatrzymała się i niecierpliwie czekała. - Dżari, teraz się rozłączymy - powiedziała, nie dając jej czasu na żadne protesty. - Nie wracaj do domu. Spotkamy się w kawiarni, wiesz, w której, o szóstej trzydzieści. Poczekaj na mnie, gdybym się spóźniła. - Ale, księżniczko... - Dżari ledwie mogła mówić. - Ale Jego Ekscelencja Meszang... Powiedziałaś mu, że idziemy do doktora i... - W kawiarni o szóstej trzydzieści, najpóźniej o siódmej, Dżari! Szahrazad pospieszyła ulicą, a potem przebiegła przez jezdnię tuż przed maską jakiegoś samochodu, żeby uwolnić się od pokojówki, która szła jej tropem. Skręciła w boczną alejkę, w następną i wkrótce była już wolna. Nie wyjdę za tego strasznego człowieka, nie, nie, nie! - mruknęła pod nosem. Decyzja zaczęła w niej dojrzewać już po południu, choć Meszang oznajmił tę straszliwą wiadomość dopiero przy obiedzie. Najlepsza przyjaciółka przyszła, żeby zapytać, czy pogłoska o tym, że Szahrazad zamierza wejść w rodzinę Farazanów, jest prawdziwa. - Cały bazar aż huczy, najdroższa Szahrazad. Przyszłam od razu, żeby ci pogratulować. - Teraz, kiedy się rozwodzę, mój brat snuje różne plany - odparła obojętnym tonem. - Mam wielu starających się. 578 579 - Oczywiście, oczywiście, ale mówi się, że majątek wnoszony przez Farazana został już uzgodniony. - Tak? Czego to ludzie nie mówią! - Inni złośliwi plotkarze twierdzą, że małżeństwo ma być zawarte w przyszłym tygodniu, a twój... twój przyszły mąż śmieje się i mówi, że przechytrzył Me-szanga. -_Ktoś przechytrzył Meszanga? To musi być kłamstwem! - Wiem, że pogłoski mogą być fałszywe, wiem! Jak mogłabyś wyjść za Diaraha Daranusza, szacha nieczystości? Jak mogłabyś? - Przyjaciółka roześmiała się hałaśliwie. - Moje biedne kochanie, którą stroną musiałabyś się do niego odwracać? - No i co z tego? - wtrącił się Meszang. - Oni wszyscy są po prostu zazdrośni! Ślub się odbędzie, a dziś wieczór ugościmy Farazana kolacją. Może tak, a może nie, pomyślała Szahrazad, kipiąc gniewem. Może ugościmy go nie tak, jak się spodziewa. Znów rozejrzała się, sprawdzając, czy idzie we właściwym kierunku. Nogi się pod nią uginały. Szła do mieszkania jego przyjaciela. Już niedaleko. Zabierze klucz ze skrytki, wejdzie do mieszkania i odwinie dywan w sypialni. Potem odsunie deskę, jak on to robił. Wyjmie pistolet i granat. Bogu dzięki za czador, który mnie maskuje i pod którym łatwo ukryć takie przedmioty. Starannie wpasuje deskę i przykryje dywanem. Potem wróci do domu. Niemal dyszała z podniecenia. Ibrahim będzie ze mnie tak dumny! Pójdę walczyć o

278

Boga, ponieść męczeństwo dla Boga! Czyż on nie pojechał na południe, żeby zostać męczennikiem w takiej właśnie walce? Oczywiście, Bóg wybaczy mu tę lewicową naiwność. Jak to dobrze, że pokazał mi, jak odbezpieczyć pistolet i wprowadzić nabój do lufy, jak trzymać granat, wyjąć zawleczkę i rzucić go we wrogów islamu z okrzykiem: „Bóg jest wielki!" Potem do nich strzelać i trafić do raju. Może już dziś, najpóźniej jutro. W całym mieście mówi się, że lewacy z uniwersytetu rozpoczęli od 580 dawna oczekiwane powstanie. Przepędzimy ich, mój syn i ja, my, żołnierze Boga i proroka, oby jego imię było chwalone! Zrobimy to! Bóg jest wielki, Bóg jest wielki... Wystarczy wyjąć zawleczkę, policzyć do czterech i rzucić. Pamiętam wszystko dokładnie. KUWEJT, LĄDOWISKO HOTELU MESSALI, 17:35. NcIver i Pettikin patrzyli na dwóch przedstawicieli urzędu imigracyjnego i celnego. Pierwszy przeglądał obojętnie dokumenty helikoptera, drugi myszkował w kabinie 212. Jak dotąd, inspekcja wyglądała na powierzchowną, choć długotrwałą. Zabrali wszystkie paszporty i dokumenty helikopterów, ale tylko na nie zerknęli i zapytali NcIvera o obecną sytuację w Iranie. Nie zapytali jednak bezpośrednio, skąd przyleciały śmigłowce. Takie pytanie może paść w każdej chwili, myśleli niespokojnie NcIver i Pettikin. NcIver zastanawiał się, czy nie zostawić Wazariego w ukryciu, ale uznał, że byłoby to zbyt ryzykowne. - Przykro mi sierżancie, ale musi pan spróbować. - Kto to jest? - zapytał od razu człowiek z urzędu imigracyjnego. Wazariego zdradzała karnacja skóry i strach. - Operator radiowy i radarowy - rzucił obojętnym tonem NcIver. Urzędnik odwrócił się i zostawił w spokoju Wazariego, który pocił się w sztormiaku i na wpół zapiętej kamizelce ratunkowej. - A więc, kapitanie, myśli pan, że w Teheranie będzie przewrót, przewrót wojskowy? - Nie wiem - odparł NcIver. - Plotki są liczne jak szarańcza. W angielskich gazetach piszą, że to możliwe, bardzo możliwe, i że Iran opanowało jakieś szaleństwo, jak terror po rewolucji francuskiej czy rosyjskiej. Czy nasi mechanicy-mogą już zacząć wszystko sprawdzać? - Oczywiście. - Mężczyzna poczekał, aż NcIver wyda odpowiednie polecenia. Potem powiedział: - Miejmy nadzieję, że to szaleństwo nie rozprzestrzeni się na 581 całą zatokę, co? Nikt nie chce kłopotów po tej stronie Zatoki Islamskiej. - Specjalnie użył tego określenia; państwa zatoki nienawidziły nazwy Zatoka Perska. - To Zatoka Islamska, prawda? - Oczywiście. - Trzeba zmienić nazwę na wszystkich mapach. Zatoka to zatoka, a islam to islam; nie tylko sekta szyitów. NcIver nie odpowiedział; zaniepokoił się i postanowił bardzo uważać. W Kuwejcie i w większości państw zatoki było wielu szyitów. Wielu. Przeważnie ubogich. Władcy, szejkowie byli głównie sunnitami. - Kapitanie! - Celnik przyzywał kolegę, stojąc w otwartych drzwiach 212. Ayre'a i Wazariego poproszono, żeby poczekali z dala od helikopterów, w cieniu, do końca kontroli celnej. Mechanicy sprawdzali maszyny. - Czy przewozicie jakąś broń? - Nie. Tylko regulaminowe pistolety sygnalizacyjne. - Jakaś kontrabanda? - Nie, tylko części zamienne.

279

Zwykłe pytania w nieskończoność. Powtórzą się na lotnisku. Celnik podziękował. Urzędnik imigracyjny poszedł do samochodu, zabierając ze sobą paszporty. Radio w helikopterze było włączone; NcIver słyszał wyraźnie kontrolę naziemną. Zobaczył, że urzędnik z namysłem drapie się brodę, potem podnosi mikrofon i mówi coś po arabsku. To go zaniepokoiło. Genny siedziała obok, w cieniu. Podszedł do niej. - Trzymaj się - szepnęła. - Jak to wygląda? - Mogliby już wreszcie dać nam spokój - westchnął poirytowany NcIver. - Na lotnisku zmarnujemy następną godzinę. Nie wiem, u diabła, co robić! - Czy Charlie... - Kapitanie! - Urzędnik imigracyjny przyzywał jego i Pettikina do samochodu. - A więc lecicie tranzytem? - Tak, do Asz Szargaz. Gdyby pan pozwolił, chcielibyśmy już startować. Polecimy na lotnisko, załatwimy formalności i wyruszymy tak szybko, jak będziemy mogli. W porządku? - Jak pan powiedział? Dokąd lecicie? - Asz Szargaz, tankowanie w Bahrajnie. NcIver czuł się coraz gorzej. Każdy pracownik lotniska wiedział, że muszą zatankować wcześniej, nawet gdyby nie było wiatru, a wszystkie lotniska przed Bahrajnem znajdowały się w Arabii Saudyjskiej. Tak więc było jasne, że muszą lądować w Arabii. Bahrajn, Abu Żabi, Asz Szargaz - wszędzie dotarł ten sam teleks. Także do Kuwejtu. Choć tutaj osoba dobrze im życząca schowała teleks, na pewno nie powtórzy się to na lotniskach Arabii Saudyjskiej. Tak, pomyślał NcIver, zerkając na mężczyznę, który przyglądał się teraz irańskim rejestracjom wymalowanym pod okienkami kok-pitów. Przybyli na rejestracji irańskiej. Trzeba będzie wpisać ją do planu lotów i kontynuować podróż z tymi samymi literami. Ku ich zdziwieniu, urzędnik sięgnął do samochodowego schowka i wyjął bloczek formularzy. - Natych... Zatwierdzę wasz plan lotu tutaj i dam wam zezwolenie na bezpośredni lot do Bahrajnu. Możecie od razu startować. Możecie też uiścić u mnie opłaty za lądowanie. Poza tym podstempluję wasze paszporty. Nie będziecie musieli lecieć na lotnisko. - Co takiego? - Zatwierdzę wasz plan lotu i dam zezwolenie na bezpośredni lot do Bahrajnu. Proszę to wypełnić. - Wręczył bloczek McIverowi. Bloczek zawierał prawidłowe formularze. - Proszę wypełnić, podpisać i zwrócić. Odpędził muchy, które wleciały do samochodu. Wziął do ręki mikrofon, i odczekawszy, aż NcIver i Pettikin odejdą, zaczął coś po cichu mówić. Piloci nie mogli uwierzyć we własne szczęście. Oparli się o cysternę. - Jezu, Mac, czy oni wszystko wiedzą i po prostu nas puszczają? - Nie wiem, co o tym myśleć. Nie marnujmy czasu, Charlie. - NcIver wcisnął Pettikinowi do ręki bloczek i powiedział z większym zniecierpliwieniem w głosie, niż zamierzał: - Po prostu wypełnij plan lotu, zanim on zmieni zdanie. Wpisz Asz Szargaz; gdybyśmy lądowali 582 583 awaryjnie na Dżellet, to już nasz problem. Zrób to, na Boga, jak najszybciej i od razu lećmy. - Jasne, już. - Ty już nie pilotujesz, Duncan, prawda? - odezwała się Genny. - Nie, zastąpi mnie Charlie. Pettikin zastanawiał się przez chwilę, potem wyjął z kieszeni klucz i pieniądze. - To jest klucz od mojego pokoju, Genny. Mogłabyś zabrać moje rzeczy? Zapłać rachunek i złap najbliższy samolot. Hughes, przedstawiciel Imperial Air, na pewno załatwi ci miejsce. - Co z twoim paszportem i licencją? - zapytała. - Zawsze noszę je przy sobie razem ze studolaro-wym banknotem. Nigdy nie wiadomo, kiedy trzeba będzie dać jakiś bakszysz.

280

- Załatwione. - Poprawiła ciemne okulary i uśmiechnęła się do męża. - A ty, Duncan? NcIver westchnął, nawet tego nie zauważając. - Ja muszę lecieć z nimi, Gen. Nie mogę tutaj zostać; wątpię, czy potem by mnie wypuścili. Oni nie chcą mieć żadnych kłopotów i pragną jak najprędzej się nas pozbyć. To chyba oczywiste. Widziałaś kiedyś odprawę celno-paszportową na plaży? Sprawiamy kłopoty i stanowimy groźbę dla państwa. Naprawdę! Zrób to, o co poprosił cię Charlie, Gen. Uzupełnimy paliwo na Dżellet i, mam nadzieję, zmienimy tam rejestrację. Masz farbę, Charlie? - Farbę, pędzle, wszystko. - Pettikin przez cały czas wypełniał formularze. - Co z Wazarim? - Na razie, dopóki nikt o to nie pyta, należy do załogi. Wpisz go jako operatora radiowego. Właściwie to nie kłamstwo. Jeśli nie zakwestionują go w Bahrajnie, na pewno zrobią to w Asz Szargaz. Może Andy będzie mógł coś dla niego zrobić. - Dobra, załoga. Już wypełniłem. - W porządku. Gen, do Dżellet dolecimy bez problemu. Także do Bahrajnu i Asz Szargaz. Pogoda dobra, 584 będzie księżyc, miła wycieczka. Zrób tak, jak powiedział Charlie. Zdążysz wyjść nam na spotkanie. - Skoro już lecicie, potrzebujecie jedzenia i wody - zauważyła. - Może ja się tym zajmę, Charlie. Chodź, Duncan, należy ci się szklaneczka. - Przygotuj ją na powitanie w Asz Szargaz, Gen. - Dobrze, nie zapomnę, ale dostaniesz też teraz. Nie będziesz prowadził helikoptera, a na pewno potrzebujesz drinka. Ja też. Podeszła do urzędnika imigracyjnego i poprosiła o pozwolenie na kupno kanapek i zatelefonowanie. - Za chwilę wracam, Charlie. NcIver wszedł za żoną do holu hotelowego i poszedł prosto do toalety. Poczuł się bardzo źle. Po pewnym czasie odzyskał nieco siły i mógł wyjść. Genny odwieszała właśnie słuchawkę. - Kanapki będą za chwilę, twój drink przygotowany. Zamówiłam dla ciebie rozmowę z Andym. Zaprowadziła go na elegancki taras barowy. Trzy lodowate perriery z cytryną, podwójna whisky bez lodu, tak, jak lubił. Pierwszego perriera wypił duszkiem. - Mój Boże, potrzebowałem tego... - Zerknął łakomie na whisky, ale jej nie tknął. Z namysłem pił drugą szklankę perriera. Spojrzał na Genny. - Gen, chyba chciałbym, żebyś poleciała z nami. Zaczęła mieć się na baczności. - Dziękuję, Duncan - odpowiedziała. - Chciałabym. Tak, zrobię to. Zmarszczki na jego twarzy wystąpiły wyraźniej. - I tak byś to zrobiła, prawda? Nieznacznie wzruszyła ramionami. Spojrzała na whisky. - Przecież nie pilotujesz, Duncan; whisky dobrze by ci zrobiła, pomogła. - Zauważyłaś, co? - Tylko to, że jesteś zmęczony. Bardziej niż kiedykolwiek. Spisałeś się wspaniale, zrobiłeś coś pierwszo585 rzędnego i powinieneś odpocząć. Czy... czy brałeś swoje pastylki, i w ogóle to wszystko? - Och, tak, myślę, że niedługo mi się skończą. Nie ma problemu, ale parę razy czułem się parszywie. - Widząc jej zaniepokojenie, dodał: - Teraz czuję się znakomicie, Gen. Świetnie. Wiedziała, że dalsza indagacja nie ma sensu. Teraz, gdy została już zaproszona, mogła się trochę odprężyć. Obserwowała męża uważnie, od chwili gdy wylądował. Martwiła się coraz

281

bardziej. Oprócz kanapek zamówiła aspirynę. W torebce przyniosła pastylki kodeinowe, veganin, i zestaw pierwszej pomocy, który dostała od doktora Nutta. - Jak się czułeś, mogąc znowu latać? Ale tak naprawdę? - Z Teheranu do Kowissu poszło świetnie, ale dalej już trochę gorzej. Ostatni etap był wręcz fatalny. Wspomnienie myśliwców i tego, że tyle razy byli o włos od nieszczęścia, wytrąciło go z równowagi. Nie myśl o tym, nakazał sobie. To już minęło. Whirlwind też się kończy. Erikki i Azadeh są bezpieczni. Ale co z Dubois i Fowlerem, co się, do cholery, z nimi stało? A Tom? Udusiłbym tego biednego sukinsyna. - W porządku, Duncan? - Och, tak, to tylko zmęczenie. Parotygodniowe. - Co z Tomem? Co powiesz Andy'emu? - Właśnie o nim myślałem. Andy'emu muszę powiedzieć prawdę. - To jedyne, co nie wyszło w Operacji, prawda? - On... on już sam za siebie odpowiada, Gen. Może uda mu się zabrać Szahrazad i uciec? Jeśli go złapią... Musimy czekać i nie tracić nadziei. Nie Jeśli", ale „kiedy", pomyślał. Dotknął ramienia żony. Cieszył się, że jest obok niej; nie chciał jej jeszcze bardziej martwić. To wszystko musi być dla niej okropne. Myśli, że umrę. - Proszę wybaczyć, sahib. Memsahib, pani zamówienie zostało zaniesione do helikoptera powiedział kelner. 586 NcIver wręczył mu kartę kredytową. Kelner odszedł. - O, właśnie, a co z twoim rachunkiem hotelowym? I Charliego? Musimy się tym zająć. - Zatelefonowałam w tej sprawie do pana Hughes, kiedy byłeś w toalecie - poinformowała. Poprosiłam, żeby zajął się naszymi rachunkami i wysłał bagaże, gdybym nie zadzwoniła w ciągu godziny. Mam torebkę, paszport i... Dlaczego się śmiejesz? - Nic, nic, Gen. - Zrobiłam to na wypadek, gdybyś sam mnie poprosił. Myślałam... - Spojrzała na bąbelki w swojej szklance. Znów lekko wzruszyła ramionami, przeniosła wzrok na niego i uśmiechnęła się radośnie. - Tak się cieszę, Duncan, że o to poprosiłeś, dziękuję. ASZ SZARGAZ - NA PRZEDMIEŚCIACH, 18:01. Gavallan wysiadł z samochodu i wbiegł żwawo po schodach prowadzących do otoczonej wysokim murem willi w stylu marokańskim. - Pan Gavallan! - Dzień dobry, pani Newbury! - Zmienił kierunek, żeby podejść do kobiety, która klęcząc sadziła koło podjazdu jakieś rośliny. - Ma pani wspaniały ogród. - Dziękuję. To dobra zabawa i utrzymuje mnie w formie - odparła. Angela Newbury była wysoka, trzydziestoparoletnia. Mówiła z arystokratycznym akcentem. - Roger czeka na pana w .naszym punkcie widokowym. - Wierzchem dłoni w rękawiczce otarła pot z czoła, zostawiając brudny ślad. - Jak idzie? - Wspaniale. - Opowiedział jej, pomijając wiadomość o Locharcie. - Jak dotąd, dziewięć z dziesięciu. - Och, super, co za ulga! Gratulacje; my wszyscy tak się martwiliśmy. Świetnie, ale, na Boga, niech pan nie mówi Rogerowi, że pytałam. On uważa, że to wielka tajemnica! Odwzajemnił uśmiech i ruszył wzdłuż ściany domu przez piękny ogród. Punkt widokowy był kępą drzew ozdobioną kwietnikami. Stały tam krzesła, stoliczki, 587 przenośny barek i telefon. Gavallan dostrzegł ponure spojrzenie Newbury'ego. - O co chodzi? - O ciebie. O Whirlwind. Powiedziałem jasno, że to kiepski pomysł. Jaka jest teraz sytuacja?

282

- Właśnie dowiedziałem się, że dwie maszyny z Ko-wissu dotarły do Kuwejtu i dostały bez kłopotu zezwolenie na start do Bahrajnu. To daje już dziewięć z dziesięciu, jeśli liczyć helikopter Erikkiego w Tebrizie. Dubois i Fowler jeszcze się nie zgłosili, ale nie tracimy nadziei. Na czym polega problem, Roger? - W całej zatoce panuje piekło. Teheran wyje, żeby was wymordować, a wszystkie nasze biura ogłosiły gotowość bojową. Mój szef i szczerze pański mister Roger Newbury jesteśmy serdecznie zaproszeni na siódmą trzydzieści, żeby wyjaśnić czcigodnemu ministrowi spraw zagranicznych, dlaczego przeżywamy tu zlot helikopterów na brytyjskich rejestracjach, i jak długo wzmiankowane helikoptery zamierzają tu pozostać. - Newbury, niski, szczupły mężczyzna o piaskowożół-tych włosach, niebieskich oczach i imponującym nosie, był najwyraźniej zirytowany. - Cieszę się, że już dziewięć. Chcesz drinka? - Dzięki. Trochę szkockiej z wodą sodową. Newbury zaczął przyrządzać napój. - Szef i ja bylibyśmy głęboko usatysfakcjonowani, gdybyś poradził nam, co mamy powiedzieć ministrowi. Gavallan zastanawiał się przez chwilę. - Helikoptery znikną, gdy będziemy mogli je załadować na samoloty frachtowe. - Kiedy to nastąpi? - Newbury podał Gavallanowi szklankę. - Dziękuję. Samoloty mają tu być do osiemnastej. W niedzielę. Będziemy pracować przez całą noc i wyprawimy je w poniedziałek rano. Newbury był wstrząśnięty. - Czy nie możesz ich zabrać wcześniej? - Zamówiłem frachtowce na jutro, ale spotkało mnie rozczarowanie. Dlaczego pytasz? 588 - Dlatego, stary, że kilka minut temu dotarł do nas przyjacielski, bardzo poważny przeciek informacji: jeśli helikoptery znikną przed jutrzejszym zachodem słońca, to może nie zostaną zasekwestrowane. Teraz wstrząśnięty był Gavallan. - To niemożliwe. Nie możemy tego zrobić w takim czasie. - Sugeruję, że postąpiłbyś mądrze, sprawiając, by było to możliwe. Wywieź je do Omanu, Dubąju czy gdziekolwiek indziej. - Jeśli... jeśli to zrobimy, pogrążymy się głębiej w bagnie. - Nie sądzę, żebyście mogli pogrążyć się bardziej, niż już jesteście, stary. Nasz przeciek ujął to tak, że jutro po zachodzie słońca będziecie tkwić w bagnie po czubki głów. - Newbury bawił się swoją szklanką, zawierającą lemon presse. Szlag by to wszystko trafił, pomyślał. Wprawdzie musimy chronić nasze interesy i pomagać w ratowaniu tego, co da się wydobyć z tej irańskiej katastrofy, ale jednak powinniśmy myśleć bardziej perspektywicznie. Nie możemy wystawiać na ryzyko rządu Jej Królewskiej Mości. Poza tym moje plany weekendowe legły w gruzach. Powinienem teraz popijać z An-gelą przyjemny koktajl, a proszę, siedzę tu i chłepczę te pomyje. - Musicie stąd zabrać te maszyny. - Czy mógłbyś załatwić nam odroczenie o czterdzieści osiem godzin? Wyjaśnić) iż frachtowce są już zaczar-terowane, ale że to musi być niedziela? - Nawet tego nie proponuj, Andy. To by było przyznaniem się do winy. - A czy możesz załatwić czterdziestoośmiogodzinne zezwolenie tranzytowe do Omanu? Newbury skrzywił się. - Zapytam szefa, ale nie załatwimy tego do jutra; jest już zbyt późno. Poza tym normalnie taka prośba byłaby odrzucona. Iran cieszy się tu całkiem sporą życzliwością. W końcu to oni pomogli w zgnieceniu komunistycznego powstania, wspieranego przez Jemen. Wątpię, czy będą chcieli urazić swego bardzo dobrego 589 przyjaciela, nawet jeśli obecna linia fundamentalistów ich nie zachwyca.

283

Gavallan poczuł, że robi mu się słabo. - Lepiej już pójdę. Sprawdzę, czy nie da się przyspieszyć przybycia samolotów albo wynająć innych. - Dopił drinka i wstał. - Przepraszam za to wszystko. Newbury także wstał. - A ja przepraszam, że nie mogę być bardziej pomocny - powiedział szczerze. - Informuj mnie, a ja będę ciebie. - Oczywiście. Powiedziałeś, że mógłbyś przekazać wiadomość kapitanowi Yokkonenowi w Tebrizie? - Na pewno spróbuję. Jaka to wiadomość? - Po prostu przekaż ode mnie, że powinien... powinien jak najszybciej opuścić Iran jak najkrótszą drogą. Podpisz to, proszę: GHPLX Gavallan. Newbury bez komentarza zanotował. - GHPLX? - upewnił się. - Tak. - Gavallan był pewien, że Erikki zrozumie, iż to jego nowy, brytyjski numer rejestracyjny. - On nie wie o... pewnych aspektach rozwoju sytuacji. Byłbym bardzo wdzięczny, gdyby twój człowiek mógł także wyjaśnić mu powody pośpiechu. Dziękuję za wszystko, co dla nas zrobiłeś. - Tak, ja też uważam, że będzie lepiej i dla ciebie, i dla niego, jeśli wyjedzie jak najszybciej z Iranu, z helikopterem albo bez. Nie możemy mu w żaden sposób pomóc. Przykro mi, ale taka jest prawda. - Newbury bawił się szklanką. - On jest teraz dla ciebie bardzo poważnym zagrożeniem, prawda? - Nie sądzę. Teraz chroni go nowy chan, jego szwagier. Nie można już chyba być bardziej bezpiecznym - zapewnił Gavallan. Co by powiedział Newbury, gdyby wiedział o Tomie Locharcie? Erikki sobie poradzi. Zrozumie. Jeszcze raz dziękuję. TEBRIZ - W SZPITALU MIĘDZYNARODOWYM, 18:24. Hakim-chan, pokonując ból, przeszedł do separatki; za nim podążali lekarz i strażnik. Hakim posługiwał się teraz kulami, dzięki którym mógł jakoś chodzić; kiedy jednak pochylał się lub , próbował usiąść, ból się nasilał, złagodzić go mogły tylko środki przeciwbólowe. Azadeh czekała na dole; wynik jej prześwietlenia był lepszy niż jego, ból mniejszy niż jego. Ahmed leżał na łóżku, nie spał. Klatkę piersiową i brzuch spowijały bandaże. Operacja, polegająca na usunięciu kuli z piersi, przebiegła pomyślnie. Więcej szkody wyrządził pocisk, który trafił w brzuch. Ahmed stracił dużo krwi, a krwotok wewnętrzny znów się rozpoczął. Ranny, na widok Hakim-chana, próbował się podnieść. 591 - Nie ruszaj się, Ahmedzie - powiedział łagodnie chan. - Lekarz mówi, że twój stan się poprawia. - Ten lekarz kłamie, Wasza Wysokość. Lekarz zaczął mówić, lecz przestał, gdy Hakim powiedział: - Kłamie, czy nie, dochodź do zdrowia, Ahmedzie. - Tak, Wasza Wysokość, z pomocą Boga. A pan, czy pan dobrze się czuje? - Jeśli rentgen nie kłamie, mam tylko przerwane wiązadła. - Wzruszył ramionami. - Z pomocą Boga. - Dziękuję... dziękuję za tę separatkę, Wasza Wysokość. Jeszcze nigdy nie miałem... t?kiego luksusu. - To tylko znak tego, że doceniam twoją lojalność. - Władczym gestem odprawił lekarza i strażnika. Gdy zamknęły się za nimi drzwi, zbliżył się do łóżka. - Chciałeś ze mną rozmawiać, Ahmedzie?

284

- Tak, Wasza Wysokość, proszę mi wybaczyć, że nie mogłem... nie mogłem sam do pana przyjść. - Ah-med dławił się, mówił z trudem. - Człowiek z Tbilisi, którego pan chce... Sowiet... wysłał do pana wiadomość. Jest... jest pod szufladą... on ją przykleił tam, pod szufladą. - Z wysiłkiem wskazał małe biurko. Hakimowi mocniej zabiło serce. Niezręcznie badał ręką wskazane miejsce; bandaże utrudniały mu ruchy rąk. Znalazł mały kwadracik złożonego papieru i wydobył go już bez trudu. - Kto to przyniósł i kiedy? - Dzisiaj... nie wiem, o której... nie jestem pewien, chyba dziś po południu. Nie wiem. On miał fartuch lekarski i okulary, ale nie był lekarzem. Ktoś z Azerbejdżanu, może Turek; nigdy go przedtem nie widziałem. Mówił po turecku. Powiedział tylko: „Dla Ha-kim-chana od przyjaciela z Tbilisi. Rozumiesz?" Powiedziałem: „Tak", a on wyszedł równie szybko, jak wszedł. Przez długi czas myślałem, że to był sen... Hakim nie rozpoznał charakteru pisma: Wiele, wiele gratulacji z okazji twojego dziedzictwa; obyś żyl tak długo i był tak pracowity jak twój przodek. Tak, ja także chciałbym się pilnie spotkać. Ale tutaj, a nie tam. 592 Przepraszam. Gdy tylko będziesz gotów, będę miał zaszczyt cię przyjąć, uroczyście lub prywatnie, wedle twojej woli. Powinniśmy być przyjaciółmi, jest wiele spraw do dokończenia, a my mamy wiele wspólnych interesów. Powiedz, proszę, Robertowi Armstrongowi i Haszemie-mu Fazirowi, ze Jazernow został pogrzebany na cmentarzu rosyjskim w Żaleh i że oczekuję z niecierpliwością na spotkanie z nimi. Podpisu nie było. Ogromnie rozczarowany, podszedł do łóżka i podał kartkę Ahmedowi. - Co o tym myślisz? Ahmed nie miał siły, żeby wziąć kartkę do ręki. - Przepraszam, Wasza Wysokość, proszę potrzymać tak, żebym mógł przeczytać. - Po przeczytaniu powiedział: - To nie jest pismo Mzytryka. Poz... poznałbym jego pismo, ale to... wierzę, że jest... że jest od niego. Na pewno przekazał to ktoś mniej ważny. - Co to za Jazernow i o co w tym wszystkim chodzi? - Nie wiem. To kod. Kod, który oni zrozumieją. - Czy to jest zaproszenie na spotkanie, czy groźba? - Nie wiem, Wasza Wysokość, chyba chodzi o spotkanie... - Przeniknął go ból. Zaklął w swym ojczystym języku. - Czy Mzytryk wie, że oni zastawili na niego pułapkę? Czy wie, że Abdollah-chan go zdradził? - Ja... ja nie wiem, Wasza Wysokość. Mówiłem już, że on jest przebiegły, a chan, pański ojciec, bardz... był bardzo ostrożny, kiedy się z nim kontaktował. - Mówienie i koncentracja myśli bardzo osłabiły Ah-meda. - To, że Mzytryk wie, iż oni się z panem kontaktują... że są teraz tutaj, jeszcze nic nie znaczy... on ma całe tabuny swoich szpiegów. Jest pan chanem i oczywiście... oczywiście szpiegują pana bardzo różni ludzie, źli ludzie, którzy składają raporty swoim zwierzchnikom... jeszcze gorszym ludziom. - Ahmed uśmiechnął się, a Hakim zastanawił się nad znaczeniem tego uśmiechu. - Ale pan wie, jak ukrywać swe prawdziwe zamierzenia, Wasza Wysokość. Nie od razu... nie 593 od razu Abdollah-chan domyślił się, co pan umie, nie od razu. Gdyby wiedział choć w jednej setnej, kim pan naprawdę jest... naprawdę, nigdy by pana nie wygnał, ale mianował... mianował swoim dziedzicem i głównym doradcą. - Raczej by mnie udusił. - Nawet przez ułamek sekundy nie kusiło Hakim-chana, żeby powiedzieć Ah-medowi, iż nasłał na Erikkiego zabójców, ale Fin ich zabił, albo o próbie

285

otrucia, która także zawiodła. - Tydzień temu kazałby mnie poćwiartować, a ty wykonałbyś ten rozkaz z przyjemnością. Ahmed spojrzał na chana głęboko osadzonymi oczami, w których czaiła się śmierć. - Skąd pan to wszystko wie? - Wola Boga. Życie Ahmeda zaczęło odpływać. Obaj o tym wiedzieli. - Pułkownik Fazir - powiedział Hakim - pokazał mi teleks dotyczący Erikkiego. - Przekazał Ahmedowi jego treść. - Teraz nie mam już Mzytryka na wymianę; nie natychmiast. Mogę wydać Erikkiego Fazirowi albo pozwolić mu uciec. W obu wypadkach moja siostra musi tu zostać; nie może mu towarzyszyć. Co radzisz? - Bezpieczniej dla pana byłoby wydać niewiernego pułkownikowi jako piszkesz, a przed nią udawać, że nie mógł pan zapobiec temu... aresztowaniu. Zresztą rzeczywiście nie może pan, jeśli pułkownik naprawdę tego chce. Olbrzym z Nożem... będzie stawiał opór i zostanie zabity. Potem może pan obiecać ją temu z Tbilisi... Ale nigdy jej nie dać i w ten sposób... w ten sposób panować nad nim... ale wątpię w to. - A jeśli Olbrzymowi z Nożem „uda się" uciec? - Jeśli pułkownik na to pozwoli... trzeba będzie zapłacić. - Czym? - Mzytryk. Teraz albo kiedyś... kiedyś w przyszłości. Dopóki Olbrzym żyje, Wasza Wysokość, ona się z nim nie rozwiedzie - zapomni o sabotażyście, to było w innym życiu - a kiedy miną dwa lata, ona do niego 594 pojedzie, to znaczy, jeśli... jeśli on jej w ogóle pozwoli tu zostać. Wątpię, czy nawet Wasza Wysokość... - Ahmed zamknął oczy i zadrżał. - Co się stało z Bajazidem i bandytami? Ahmed... Ahmed nie słyszał. Widział teraz stepy, ogromne równiny swej ojczyzny, swych przodków, morza traw, z którego wypadli jego przodkowie u boku Dżyn-gis-chana, a potem jego wnuka Kublaj-chana i jego brata Hulagu-chana, który wkroczył do Persji, żeby wznieść całe góry czaszek tych, którzy się mu sprzeciwiali. Tutaj, na tych złotych od pradawnych czasów ziemiach, myślał Ahmed, w krainie wina, ciepła, bogactwa i zmysłowych kobiet o sarnich oczach, cenionych od starożytnych czasów, jak Azadeh... ach, już nie wezmę jej tak, jak powinna być wzięta, wyciągnięta za włosy z brudów wojny, przerzucona przez siodło, potem poskromiona i wzięta na wilczych skórach... Jakby z oddali usłyszał własny głos: - Proszę, Wasza Wysokość, błagam o łaskę, chciałbym być pogrzebany w mojej ziemi, według naszych obyczajów... Potem będę żył wiecznie z duchami mych ojców, pomyślał; ukochana kraina go przyzywała. - Ahmed, co się stało z Bajazidem i bandytami, gdy wylądowaliście? Ahmed z wysiłkiem powrócił do rzeczywistości. - Oni nie byli Kurdami, tylko koczownikami udającymi Kurdów. Olbrzym z nożem pozabijał ich wszystkich, Wasza Wysokość. Bardzo brutalnie - dodał dziwnie oficjalnym tonem. - W swym szaleństwie pozabijał ich wszystkich: nożem, pistoletem, rękami, stopami i zębami. Wszystkich, z wyjątkiem szejka, który, z powodu przysięgi, nie wystąpił przeciwko niemu. - Pozostawił go przy życiu? - zapytał z niedowierzaniem Hakim. - Tak, Bóg mu wybaczy. On... włożył mi pistolet do ręki i trzymał Bajazida na muszce, a ja... - Głos ucichł; przed oczami falujące trawy, aż po horyzont... - Ty go zabiłeś? 595 - O, tak, patrząc... patrząc mu w oczy. - W głosie Ahmeda zabrzmiał gniew. - Ten syn psa strzelił mi w plecy, dwukrotnie... bez honoru, psi syn, bez honoru i... i nieludzko... syn psa. -

286

Pozbawione krwi wargi uśmiechnęły się; Ahmed zamknął oczy. Umierał szybko; słowa trudno było zrozumieć. - Zemściłem się. - Ahmed, czego mi nie powiedziałeś, o czym powinienem wiedzieć? - rzucił szybko Hakim. - Nic... - Na chwilę otworzył oczy, a Hakim spojrzał w ich otchłań. - Nie ma Boga... nie ma innego Boga... tylko Bóg i... - Z kącika ust pociekła krew. - To ja uczyniłem cię cha... Ostatnie słowo skonało razem z nim. Hakim poczuł się niepewnie wobec szklistych oczu zmarłego. - Doktorze! - zawołał. Lekarz natychmiast wszedł. I strażnik. Doktor zamknął zmarłemu oczy. - Wedle woli Boga. Co mamy zrobić z ciałem, Wasza Wysokość? - A co robicie zwykle z ciałami? Hakim wziął szczudła i wyszedł. Strażnik za nim. A więc, Ahmedzie, myślał, więc jesteś już martwy, a ja jestem sam, odcięty od przeszłości i bez zobowiązań wobec kogokolwiek. Zrobiłeś mnie chanem? To chciałeś powiedzieć? Czy wiedziałeś, że w tym pokoju także nas podsłuchiwano? Uśmiechnął się nieznacznie. Potem spoważniał. Teraz pułkownik Fazir i Erikki, Olbrzym z Nożem, jak go nazwałeś. W PAŁACU, 18:48. W gasnącym świetle dnia Erikki starannie zaklejał przezroczystą taśmą jedną z dziur po kulach w plastikowej szybie 212. Temblak krępował ruchy, lecz dłoń była silna, a rana przedramienia płytka. Ani śladu infekcji. Ucho pokrywała gruba warstwa plastra; część włosów zgolono. Erikki szybko dochodził do zdrowia. Miał dobry apetyt. Wielogodzinna rozmowa z Azadeh nieco go uspokoiła. 596 Tylko trochę, pomyślał. Nie wystarczy, żeby zapomnieć o zabójstwach i o tym, jak jestem niebezpieczny. Trudno. Takim stworzyli mnie bogowie i taki już jestem. Tak, ale co z Rossem i Azadeh? Dlaczego nie rozstaje się z kukri? - To podarunek dla ciebie, Erikki, dla ciebie i dla mnie. - Przynosi pecha, jeśli daje się mężczyźnie nóż, nie biorąc od razu w zamian pieniędzy, choćby" symbolicznych. Gdy go spotkam, dam pieniądze i przyjmę podarunek. Znów spróbował włączyć starter i znów silnik kaszlnął, zadławił się i ucichł. Co z Rossem i Azadeh? Usiadł na krawędzi kokpitu i spojrzał w niebo. Niebo nie udzieliło odpowiedzi. Na zachodzie zza chmur wyjrzało słońce. Muezzini zaczęli wzywać wiernych do modlitwy. Strażnicy pilnujący bramy zwrócili się w kierunku Mekki i zgięli w pokłonie; podobnie ludzie w obrębie murów, pracujący na polach, w fabryce dywanów i w zagrodach dla owiec. Erikki nieświadomie położył rękę na nożu. Odruchowo sprawdził, że sten tkwi za siedzeniem pilota i jest załadowany. W kabinie leżała w ukryciu inna broń, broń koczowników: kilka AK47 i M-16. Nie pamiętał, żeby ją tam chował; odkrył karabiny rano, gdy szukał uszkodzeń i czyścił wnętrze. Z powodu plastra na uchu nie usłyszał zbliżającego się samochodu tak szybko, jak usłyszałby zwykle; zaskoczyło go pojawienie się pojazdu w bramie. Strażnicy chana, poznając kierowcę i pasażera, przepuścili samochód, który wjechał i zatrzymał się na wielkim dziedzińcu koło fontanny. Erikki znów włączył starter. Silnik przez chwilę pracował, a potem zaczął dygotać i zgasł. - Dobry wieczór, kapitanie - powiedzieli Haszeni Fazir i Armstrong. - Jak się pan czuje? zapytał pułkownik. - Dobry wieczór. Przy odrobinie szczęścia za jakiś tydzień będę w lepszym stanie niż kiedykolwiek przed597 tern - odpowiedział uprzejmie Erikki, starając się skoncentrować uwagę.

287

- Strażnicy powiedzieli, że Ich Wysokości jeszcze nie powrócili; chan się nas spodziewa, jesteśmy tu na jego zaproszenie. - Są w szpitalu, na prześwietleniu. Wyjechali, kiedy spałem. Niedługo powinni wrócić. Erikki spojrzał na przybyszów. - Może drinka? Jest wódka, whisky i herbata, no i oczywiście kawa. - Dziękujemy - odparł Haszemi. - Co z helikopterem? - Chory - odparł smętnie. - Od godziny próbuję włączyć silnik. Miał ciężki tydzień. - Erikki prowadził gości po marmurowych schodach. - Rozregulowała się elektronika. Bardzo mi potrzebny mechanik. Jak wiecie, nasze bazy są zamknięte. Chciałem zadzwonić do Teheranu, ale telefony znów nie działają. - Może mógłbym załatwić mechanika z bazy lotniczej na jutro lub pojutrze. - Naprawdę, pułkowniku? - Uśmiechnął się z wdzięcznością. - To by bardzo pomogło. Potrzebuję też paliwa; dałoby się załatwić? - Doleciałby pan do lotniska? - Nie mogę tak ryzykować, nawet gdyby silnik zapalił. Nie, to zbyt niebezpieczne. - Erikki pokręcił głową. - Mechanik musi przyjechać tutaj. - Poprowadził przybyłych korytarzem; otworzył drzwi do małego salonu na parterze, który Abdollah-chan rezerwował dla nieislamskich gości. Salonik zwano Pokojem Europejskim. Bar był dobrze zaopatrzony. W lodówce dużo lodu, zrobionego z butelkowanej wody, woda sodowa i różne napoje bezalkoholowe. Poza tym czekolada i chałwa, którą chan uwielbiał. - Ja piję wódkę powiedział Erikki. - Dla mnie to samo - rzekł Armstrong. Haszemi poprosił o coś bez alkoholu. - Ja też napiję się wódki, ale po zachodzie słońca. Z oddali dobiegało jeszcze nawoływanie muezzinów. 598 - Prosit! - Erikki stuknął się szkłem z Armstron-giem i, z grzeczności, także z Haszemim. Wypił cały kieliszek jednym haustem. Nalał sobie następny. - Proszę się obsłużyć, panie nadinspektorze. Na odgłos silnika samochodu wszyscy wyjrzeli przez okno. To był rolls. - Przepraszam na chwilę, powiem Hakimowi, że panowie tu jesteście. - Erikki wyszedł; powitał Azadeh i szwagra na schodach. - Jakie wyniki? - Żadne z nas nie ma uszkodzonych kości. - Azadeh była szczęśliwa i beztroska. - Jak się czujesz, kochanie? - Świetnie. To wspaniale, że wam też nie dolega nic poważnego, wspaniale! - Uśmiechnął się szczerze do Hakima. - Bardzo się cieszę. Masz gości: pułkownika i nadinspektora Armstronga. Zaprowadziłem ich do Pokoju Europejskiego. - Erikki dostrzegł zmęczenie Hakima. - Może powiem, żeby przyjechali jutro? - Nie, flie, dziękuję. Azadeh, powiedz im, żeby czuli się jak u siebie w domu, i że będę za piętnaście minut. Zobaczymy się później, na kolacji. - Hakim patrzył, jak siostra dotyka Erikkiego, uśmiecha się i odchodzi. Jak bardzo są szczęśliwi; tak się kochają. I jakie to smutne. - Erikki, Ahmed zmarł. Nie chciałem mówić o tym Azadeh. Erikki spoważniał. - To moja wina. Ten Bajazid nawet nie dał mu szansy. - Wola Boga. Chodźmy, musimy przez chwilę porozmawiać. - Hakim ruszył korytarzem w stronę Wielkiej Sali, opierając się coraz mocniej na kulach. Strażnicy stali przy drzwiach, poza zasięgiem głosu. Hakim wszedł do wnęki, odłożył kule, zwrócił się przodem do Mekki, syknął z bólu, gdy klękał. Spróbował się pokłonić. Nie udało się. Musiał poprzestać na zmówieniu szahady. - Erikki, pomóż mi, dobrze? Erikki podniósł go z łatwością. - Lepiej daj temu spokój przez kilka dni.

288

- Nie modlić się? - Hakim spojrzał zdumiony. 599 - Miałem na myśli... Chyba Jedyny Bóg zrozumie, jeśli powiesz to, co trzeba, bez klękania. To może ci zaszkodzić. Czy lekarz powiedział, co ci właściwie dolega? - On uważa, że to przerwanie wiązadeł. Gdy tylko będę mógł, pojadę do Teheranu razem z Azadeh. Pójdziemy do specjalisty. - Hakim przyjął kule. - Dziękuję. Po chwili wahania zrezygnował ze zwykłych poduszek i usiadł na krześle. Usadowił się jak najwygodniej i zamówił herbatę. Erikki myślał o Azadeh. Tak mało czasu! - Najlepszym na świecie specjalistą od kręgosłupa jest Guy Beauchamp z Londynu. Postawił mnie na nogi w ciągu pięciu minut, podczas gdy inni lekarze mówili, że przez trzy miesiące muszę leżeć na wyciągu, żeby wyleczyć stawy. Nie wierz zwykłemu lekarzowi, Haki-mie. Najwyżej da ci jakieś środki znieczulające. Otworzyły sięt drzwi. Służący przyniósł herbatę. Hakim odprawił jego i strażników. - Dopilnujcie, żeby nam nie przeszkadzano. - Herbata była gorąca, słodka, z miętą. Nalano ją do małych srebrnych filiżanek. - Teraz musimy ustalić, co powinieneś zrobić. Nie możesz tu zostać. - Zgoda - odparł Erikki. Cieszył się, że czekanie ma już poza sobą. - Wiem, że... że jestem kłopotliwy dla ciebie jako chana. - Jednym z warunków przywrócenia nas do łask i mianowania mnie chanem było złożenie przysięgi, że zostaniemy w Tebrizie, w Iranie, przez dwa lata. Tak więc, ty musisz wyjechać, a ona nie może. - Powiedziała mi o przysiędze. - Ty jesteś w niebezpieczeństwie, nawet tutaj. Nie mogę ochronić cię przed policją ani władzami. Powinieneś od razu wyjechać, uciec stąd. Po dwóch latach Azadeh będzie mogła do ciebie dołączyć. - Nie mogę teraz lecieć. Fazir powiedział, że może dać mi mechanika jutro. Być może. I jeszcze paliwo. Gdybym złapał NcIvera w Teheranie, kogoś by mi przysłał. 600 - Próbowałeś? - Tak, ale telefony nie działają. Mógłbym skorzystać z krótkofalówki w naszej bazie, ale tam wszystko jest zrujnowane. W drodze powrotnej przelatywałem nad bazą: żadnych środków transportu, żadnych beczek z paliwem. Gdy dostanę się do Teheranu, NcIver przyśle mechanika. Czy 212 może tu na razie zostać? - Tak, oczywiście. - Hakim dolał sobie herbaty. Był już pewien, że Erikki nie wie nic o ucieczce, o innych pilotach i helikopterach. Ale to niczego nie zmienia, powiedział sobie w duchu. - Żadne linie lotnicze nie obsługują Tebrizu; może mógłbym załatwić jakiś lot. Nadal jednak uważam, że powinieneś wyjechać natychmiast. Zagraża ci poważne, bezpośrednie niebezpieczeństwo. Erikki zmrużył oczy. - Wiesz na pewno? - Tak. - Co to jest? - Nie mogę ci powiedzieć, ale ja nad tym nie panuję, to jest poważne i grozi już. Na razie nie dotyczy Azadeh, ale mogłoby, gdybyśmy nie byli ostrożni. Dla jej dobra to musi pozostać między nami. Dam ci samochód; weź z garażu, który chcesz. Tam jest chyba ze dwadzieścia. Co się stało z twoim rangę roverem? Erikki wzruszył ramionami. - To kolejny problem: zabicie tego matierjebca, który zabrał dokumenty moje i Azadeh. Potem jeszcze Rakoczy załatwił innych.

289

- Zapomniałbym raczej o Rakoczym - naciskał Hakim. - Nie mamy zbyt wiele czasu. Erikki pokręcił głową, żeby usunąć napięcie mięśni karku i złagodzić ból. - Jak szybko coś się może zdarzyć? Hakim patrzył w dół. - Na tyle szybko, że radzę ci, abyś poczekał do zmroku, zabrał samochód i odjechał, a potem wydostał się jak najszybciej z Iranu. - Bardzo szybko, bo jeśli tego nie zrobisz, Azadeh będzie jeszcze bardziej cier601 pięć. Tak szybko, byś nie zdążył jej tego powiedzieć przed wyjazdem. - Przysięgasz? - W obliczu Boga przysięgam, że tak właśnie uważam. Dostrzegł wyraz twarzy Erikkiego i cierpliwie czekał. - Czy możesz wyjechać, nie mówiąc jej o tym? - Jeśli to nastąpi w nocy, bliżej świtu, gdy będzie mocno spała. Gdybym wyjechał wieczorem, udając, że jadę, powiedzmy, do bazy, będzie na mnie czekać. Jeśli nie wrócę, będzie to trudne dla niej i dla ciebie Prześladują ją wspomnienia z wioski; wpadnie w histerię. Mądrzej będzie odjechać potajemnie, najlepiej przed świtem. Będzie wtedy spała; lekarz dał jej środki uspokajające. Ona będzie spała, a ja zostawię dla niej wiadomość. Hakim, usatysfakcjonowany, skinął głową. - Zatem postanowione. - Nie chciał ani ranić Aza-deh, ani narażać się na kłopoty z jej strony. Erikki usłyszał w głosie chana twardą nutę. Wiedział już ponad wszelką wątpliwość, że jeśli zostawi teraz Azadeh, straci ją na zawsze. W ŁAŹNI, 19:15. Azadeh zanurzyła się po szyję w gorącej wodzie. Wanna o powierzchni piętnastu metrów kwadratowych, wyłożona pięknymi kafelkami, z jednej strony była tak płytka, że można było się położyć. Gorąca woda dopływała z sąsiadującego z łazienką obszernego pomieszczenia z piecem. Ciepły, wesoły pokój ze stylowymi lustrami. Azadeh miała włosy owinięte ręcznikiem. Spoczywała, z wyciągniętymi nogami, na wygodnym, wyłożonym kafelkami oparciu. Woda działała na nią uspokajająco. - Och, jak przyjemnie, Mino - mruknęła. Mina była silną, przystojną kobietą, jedną z trzech służących Azadeh. Stała nad nią w wodzie, tylko w przepasce na biodrach; masowała jej ramiona i kark. Poza nimi w łaźni nie było nikogo: Hakim wysłał resztę rodziny do innego domu w Tebrizie, jak powiedział, „w celu przygotowania Dnia Żałoby dla Abdollah-cha-na". Wszyscy wiedzieli jednak, że te czterdzieści dni miało dać mu czas na przegląd pałacu i dokonanie nowego przydziału pomieszczeń w taki sposób, jaki mu odpowiadał. Nie ruszono tylko starej Chanan, Aiszy i dwójki jej dzieci. Mina łagodnie przesunęła Azadeh na płytszą wodę, w miejsce, w którym Azadeh mogła leżeć z głową opartą wygodnie o poduszkę. Teraz służąca zajęła się jej piersiami, biodrami, udami i łydkami, przygotowując panią do późniejszego prawdziwego masażu - z użyciem oliwy, gdy ciepło wody wniknie głębiej w ciało. - Och, jak przyjemnie - powtórzyła Azadeh. O ileż to przyjemniejsze od naszej sauny, myślała, od nieznośnego gorąca, a potem szoku w zetknięciu ze śniegiem. Sauna odświeżała i wlewała w nią życie, ale nie mogła się równać ze zmysłowością perfumowanej wody, ze spokojem i wypoczynkiem bez żadnych wstrząsów i... och, jak dobrze... Ale dlaczego łazienka zamieniła się w placyk w wiosce i jest tak zimno, i stoją rzeźnik i fałszywy mułła. Krzyczą: „Najpierw jego prawa ręka... ukamienować nierządnicę!" Cicho jęknęła i odsunęła się gwałtownie. - Och, zabolało panią, Wasza Wysokość, tak mi przykro! - Nie, to nie ty, Mino, to nic, nic, proszę, rób tak dalej. Znów kojący dotyk palców. Serce Azadeh zaczęło bić spokojnie. Mam nadzieję, że wkrótce będę mogła spać bez... bez wioski. Poprzedniej nocy, z Erikkim, było już trochę lepiej; w jego

290

ramionach czuła się pewniej, wystarczała bliskość męża. Może dziś też nie będzie źle. Ciekawe, co teraz robi Johnny? Chyba jedzie do domu, na urlop do Nepalu. Teraz, gdy Erikki wrócił, jestem znów bezpieczna, przynajmniej dopóty, dopóki jestem z nim, obok niego. Bez Erikkiego nie jestem... nie jestem bezpieczna, nawet z Hakimem. Wcale nie czuję się bezpiecznie. Po prostu wcale nie czuję się bezpiecznie. 602 603 Otworzyły się drzwi i weszła Aisza. Jej twarz była naznaczona smutkiem, w oczach czaił się strach. Czarny czador sprawiał, że wyglądała na jeszcze bardziej wymi-zerowaną. - Witaj, Aiszo, kochanie. O co chodzi? - Nie wiem. Świat jest taki dziwny, a ja nie mam... nie mam punktu oparcia. - Chodź do wanny - zaprosiła ją Azadeh. Żałowała jej, tak wychudzonej, kruchej i bezbronnej. Aż trudno uwierzyć, że to wdowa po moim ojcu, że ma syna i córkę i tylko siedemnaście lat. - Wejdź do wody! Jest bardzo dobra! - Nie, nie, dziękuję, ja... ja tylko chciałam z tobą porozmawiać. Aisza spojrzała na Minę, która czekała ze spuszczonymi oczami. Zaledwie dwa dni wcześniej mogłaby po prostu posłać po Azadeh, która musiałaby przyjść natychmiast, ukłonić się i czekać na kolanach na polecenia. Teraz role się odwróciły. Wedle woli Boga, pomyślała. Gdyby nie strach o przyszłość moich dzieci, krzyczałabym z radości. Koniec z tym ohydnym zapachem, koniec z wyrywającym ze snu odgłosem chrapania, koniec z jego gniotącym ciężarem, z jękami i gniewem, i biciem, i z desperackim pragnieniem osiągnięcia tego, co mógł osiągnąć, ale rzadko. „To twoja wina, twoja wina, twoja wina"... Jak to mogło być moją winą? Ileż razy błagałam go, żeby powiedział, jak mu pomóc. Próbowałam, próbowałam i próbowałam, a tak rzadko mu się udawało. Potem chrapanie, a ja leżałam spocona w tym smrodzie. Och, ileż razy chciałam umrzeć! - Mino, zostaw nas same, aż cię- zawołam - poleciła Azadeh. Służąca natychmiast usłuchała. - O co chodzi, Aiszo, kochanie? Dziewczyna zadygotała. - Boję się. Boję się o mojego syna. Przyszłam cię błagać, żebyś go chroniła. - Nie masz się czego obawiać ze strony Ha-kim-chana i mnie - odpowiedziała łagodnym głosem 604 Azadeh. - Niczego. Przysięgliśmy przecież na Boga, że będziemy się opiekować tobą, twoim synem i córką. Słyszałaś przecież. Zrobiliśmy to przy... przy twoim mężu, naszym ojcu, a potem powtórzyliśmy po jego śmierci. Nie masz się czego bać, naprawdę. - Muszę się bać wszystkiego. - Dziewczyna jąkała się z przejęcia. - Nie jesteśmy już bezpieczni, ani ja, ani mój syn. Proszę, Azadeh, czy Hakim-chan nie mógłby... nie mógłby... Mogę podpisać każdy dokument, że zrzekam się praw, każdy dokument. Chcę tylko żyć w spokoju i żeby mój syn rósł w spokoju. - Będziesz żyć z nami, Aiszo. Wkrótce przekonasz się, jak szczęśliwi będziemy wszyscy razem - powiedziała Azadeh. Rzeczywiście, dziewczyna ma się czego obawiać, pomyślała. Hakim na pewno nie odda chanatu, jeśli będzie miał własnych synów. Musi się teraz ożenić, a ja muszę pomóc mu znaleźć dobrą żonę. - Nie martw się, Aiszo. - Nie martwić się? Ty jesteś już bezpieczna, Azadeh, ty, która jeszcze kilka dni temu żyłaś w strachu. Teraz ja jestem zagrożona, i ja się boję. Azadeh patrzyła na nią. Nie było niczego, co mogłaby dla niej zrobić. Życie Aiszy było już określone. Zostanie w pałacu, pilnie strzeżona, będzie żyła najlepiej, jak potrafi. Hakim nie pozwoli jej na powtórne zamążpójście ani na formalne zrzeczenie się praw jej syna, przyznanych publicznie przez umierającego męża. - Nie martw się - powtórzyła.

291

- Proszę. - Aisza wyjęła spod czadom grubą, brunatną kopertę. - To twoje. - Co to jest? Azadeh miała mokre ręce i nie chciała dotykać papieru. Dziewczyna otworzyła kopertę i pokazała jej zawartość. Azadeh otworzyła szerzej oczy. Jej paszport, dowód tożsamości, inne dokumenty, także Erikkiego. Wszystko, co zabrał im mudżaheddin przy zaporze drogowej. To ci dopiero piszkesz! - Skąd to masz? 605 Dziewczyna była pewna, że nikt nie podsłuchuje, lecz na wszelki wypadek zniżyła glos. - Ten lewicowy mułła, ten z wioski, dał to Jego Wysokości Abdollah-chanowi dwa tygodnie temu, gdy byłaś w Teheranie... Ten sam mułła, co w wiosce. Azadeh spojrzała na nią z niedowierzaniem. - Skąd on to miał? Dziewczyna nerwowo wzruszyła ramionami. - Mułła wiedział wszystko o zaporze drogowej i o tym, co tam zaszło. Przyszedł tu, żeby spróbować dostać... twojego męża. Jego Wysokość... - Zawahała się, a potem ciągnęła urywanym szeptem: - Jego Wysokość powiedział mu, że nie, że nie, dopóki on tego nie zatwierdzi. Odesłał go, a papiery zatrzymał. - Czy masz jakieś inne papiery, Aiszo? Prywatne? - Żadnych twoich czy twojego męża. - Znów zadrżała. - Jego Wysokość tak bardzo cię nienawidził.... Chciał zniszczyć twojego męża, ciebie oddać Sowietowi, a twojego brata... zneutralizować. Tyle tylko wiem z tego, co może ci pomóc; tak wielu spraw nie rozumiem. Ahmed... strzeż się go, Azadeh. - Taaak - powiedziała powoli Azadeh. - Czy to ojciec wysłał mułłę do wioski? - Nie wiem, chyba tak. Słyszałam, jak prosił Sowie-ta, żeby wydał polecenia... ach tak, Mahmudowi, tak się nazywał ten fałszywy mułła. Być może Jego Wysokość wysłał go tam, żeby zamęczył ciebie i sabotażystę, a potem spotkał swą własną śmierć. Ale Bóg temu przeszkodził. Słyszałam, jak Sowiet zgadzał się wysłać człowieka za tym Mahmudem. - W jaki sposób udało ci się to usłyszeć? - zapytała Azadeh obojętnym tonem. Aisza nerwowym gestem owinęła się ciaśniej czado-rem i uklękła na brzegu wanny. - Cały pałac jest jak plaster miodu, Azadeh. Wszędzie otwory do podsłuchiwania i podglądania. On... Jego Wysokość nikomu nie wierzył. Szpiegował wszystkich, nawet mnie. Myślę, że powinnyśmy być przyjaciółkami, sprzymierzeńcami, ty i ja. Jesteśmy bezbronne, 606 nawet ty, a ty może nawet bardziej niż inni. Jeśli sobie nie pomożemy, wszyscy będziemy zgubieni. Mogę ci pomóc, ochraniać cię. - Na czole wystąpiły jej krople potu. - Proszę cię tylko, żebyś chroniła mojego syna. Proszę. Ja mogę chronić ciebie. - Oczywiście, powinnyśmy być przyjaciółkami - powiedziała Azadeh. Nie wierzyła, że grozi jej jakieś niebezpieczeństwo, ale intrygowały ją tajemnice pałacu. - Pokażesz mi te tajne miejsca i podzielisz się swoją wiedzą? - O tak, tak, oczywiście. - Twarz dziewczyny pojaśniała. - Pokażę ci wszystko, a dwa lata miną prędko. Och, tak, będziemy przyjaciółkami. - Jakie dwa lata? - Kiedy nie będzie twojego męża, Azadeh. Azadeh uniosła się na łokciach. - On wyjeżdża? Aisza wlepiła w nią zdumione spojrzenie. - Oczywiście. Cóż innego mógłby zrobić? W POKOJU EUROPEJSKIM. Haszemi wręczył Robertowi Armstrongowi nabazgraną wiadomość od Mzy-tryka, którą dał mu właśnie Hakim-chan. Armstrong spojrzał na kartkę. - Przykro mi, Haszemi, nie znam tureckiego.

292

- Ach, przepraszam, zapomniałem. - Przetłumaczył wiadomość na angielski. Obaj mężczyźni dostrzegli rozczarowanie Armstronga. - Dostaniemy go kiedy indziej, Robercie. In sza a Allah. Nie ma zmartwienia, pomyślał Armstrong. I tak wiedziałem już, że nic z tego nie będzie. Dostanę Mzyt-ryka kiedy indziej. Dostanę jego i ciebie, stary przyjacielu Haszemi. Paskudnie postąpiłeś, zabijając Talbota. Dlaczego to zrobiłeś? Zemsta? Znał zbyt wiele twoich tajemnic? Nie wyrządził ci żadnej krzywdy. Przeciwnie, usunął z drogi wiele przeszkód i naprawił wiele twoich błędów. Paskudnie! Nie dałeś mu żadnej szansy, dlaczego ja miałbym dać szansę tobie? Doczekasz się, gdy tylko załatwię sobie przerzut z Iranu. Nie mam już na co 607 czekać teraz, kiedy Mzytryk wie, że go szukam i śmieje się po bezpiecznej stronie granicy. Może szef wyśle do Tbilisi Oddział Specjalny albo zespół Specjalnego Lotnictwa, teraz, gdy już wiemy, gdzie się ukrywa. Ktoś dosięgnie sukinsyna, jeśli nie uda się mnie... Słowa Hakim-chana wyrwały go z zamyślenia. - Pułkowniku, o co chodzi z tym Jazernowem i cmentarzem w Żaleh? - To zaproszenie, Wasza Wysokość. Jazernow jest pośrednikiem, którym Mzytryk czasami się posługuje, możliwym do przyjęcia dla obu stron; chodzi o sytuację, kiedy strony te muszą omówić coś ważnego - poinformował gładko Haszemi. Armstrong z trudem opanował śmiech, gdyż Haszemi wiedział równie dobrze jak on sam, że chodzi o zapowiedź osobistej wendety i oczywiście o Paragraf 16/a. Mzytryk postąpił sprytnie, nie używając nazwiska Rakoczy. - Trzeba jak najszybciej spotkać się z Jazernowem! - oświadczył Fazir. - Sądzę, Wasza Wysokość, że powinniśmy wrócić jutro do Teheranu. - Tak - odparł Hakim. W drodze powrotnej ze szpitala uznał, że jedynym sposobem zajęcia się wiadomością Mzytryka i tymi tu ludźmi jest zmierzanie prosto do celu. - Kiedy wrócicie do Tebrizu? - W przyszłym tygodniu, jeśli to panu odpowiada. Możemy wtedy zastanowić się, jak ściągnąć tu Mzytryka. Z pańską pomocą, w Azerbejdżanie jest wiele do zrobienia. Właśnie otrzymaliśmy meldunek, że Kurdowie otwarcie rozpoczęli powstanie w okolicach Rezaije. Dostali dużo pieniędzy i broni od Irakijczyków, oby Bóg ich pokarał. Chomeini polecił armii zgnieść ich raz na zawsze. - Kurdów? - Hakim uśmiechnął się. - Nawet on, oby Bóg obdarzył go zdrowiem, nawet on tego nie dokona. Nie od razu i nie ostatecznie. - Tym razem może się powieść, Wasza Wysokość. Przeciwko fanatykom może wysłać fanatyków. 608 - Zielone Opaski mogą polec zgodnie z rozkazem, ale nie opanują tych gór. Nie są tak wytrzymali jak Kurdowie, i na drodze do raju nie pożądają tak ziemskiej wolności. - Za pańskim pozwoleniem, przekażę tę uwagę, Wasza Wysokość. - Czy nie zostanie ona zlekceważona, tak jak rady mojego ojca i dziada, którzy mówili to samo? - spytał ostro Hakim. - Mam nadzieję, że tak nie będzie, Wasza Wysokość. Mam nadzieję... Dalsze słowa utonęły w hałasie silnika 212, który zapalił, pracował przez chwilę i zgasł. Zobaczyli przez okno, że Erikki otwiera pokrywę i ogląda w świetle latarki mechanizm silnika. Fazir odwrócił się z powrotem do siedzącego sztywno na krześle chana. Cisza zaczęła ciążyć. Wszyscy trzej mężczyźni gorączkowo rozmyślali. - On nie może być aresztowany w moim domu czy na moim terenie - powiedział ostrożnie Hakim-chan. - Choć nie wie o teleksie, zdaje sobie sprawę, że nie może zostać w Tebrizie ani w Iranie. Wie też, że moja siostra nie może z nim pojechać ani też opuścić Iranu przez dwa lata. Wie,

293

że on sam musi wyjechać natychmiast. Jego maszyna nie lata. Mam nadzieję, że uniknie aresztowania. - Mam związane ręce, Wasza Wysokość. - Haszemi mówił tak, jakby się usprawiedliwiał; starał się, by jego słowa brzmiały szczerze. - Muszę przestrzegać prawa. - Dostrzegł na swym rękawie jakiś pyłek i go strzepnął. Armstrong od razu zrozumiał sygnał. Pyłek na lewym rękawie oznaczał: „Muszę porozmawiać z tym człowiekiem na osobności; on nie będzie mówił przy tobie. Wymyśl jakąś wymówkę i poczekaj na zewnątrz". Fazir powtórzył, starannie pozorując smutek: - Naszym obowiązkiem jest przestrzeganie prawa. - Jestem pewien, zupełnie pewien, że on nie brał udziału w żadnym spisku, i że nie wie nic o innych pilotach. Chciałbym, żeby mógł spokojnie wyjechać. 609 - Z przyjemnością poinformuję SAVAMA o pańskim życzeniu. ¦- Byłbym zadowolony, gdyby zrobił pan to, co sugeruję. - Proszę wybaczyć, Wasza Wysokość, ale sprawa kapitana mnie nie dotyczy i nie chciałbym się do tego wtrącać... - odezwał się Armstrong. - Tak, oczywiście, może pan odejść, panie nadinspektorze. Kiedy otrzymam pański raport na temat nowych rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa? - Doręczy go panu pułkownik, gdy wróci. - Pokój z panem. - I z panem, Wasza Wysokość. Armstrong wyszedł i ruszył w kierunku schodów. Haszemi usmaży biednego sukinsyna, pomyślał. Wieczór był bardzo przyjemny, powietrze rześkie, niebo przybrało czerwonawy odcień na zachodzie. Czerwień o zachodzie - pasterz wie o pogodzie; czerwień o wschodzie - trzyma owce w zagrodzie. - Dobry wieczór, kapitanie. Mówiąc między nami: gdyby pański wehikuł działał, doradzałbym szybką wycieczkę do granicy. Erikki spojrzał uważnie. - Dlaczego? Armstrong wyjął papierosa. - Klimat nie jest tu zbyt zdrowy... Osłonił zapalniczkę dłonią. - Jeśli będzie pan palił przy tej całej benzynie, klimat pogorszy się jeszcze bardziej. Erikki wcisnął guzik startera. Silnik pracował równomiernie przez dwadzieścia sekund, a potem znów zgasł. Fin zaklął. Armstrong skinął grzecznie głową i wrócił do samochodu. Kierowca otworzył drzwiczki. Armstrong usiadł, zapalił papierosa i zaciągnął się głęboko. Nie był pewny, czy Yokkonen zrozumiał wiadomość, którą właśnie otrzymał. Miejmy nadzieję. Nie mogę mu powiedzieć o lipnym teleksie ani o Operacji. Haszemi postawiłby mnie pod najbliższą ścianą za zdradę, a chan za wścibianie nosa w nie swoje sprawy. Nie mogę mówić, że mnie nie uprzedzono; chodzi o ich sprawy wewnętrzne. Chryste, mam już tego wszystkiego potąd! Potrzebuję wakacji, długich. Gdzie? Mógłbym wpaść do Hongkongu na tydzień czy dwa, spotkać się ze starymi kumplami, tymi nielicznymi, którzy jeszcze zostali. A może pojechać do Pays d'Enhant, Górskiej Krainy, na narty? Nie jeździłem na nartach już od wielu lat. Mógłbym skorzystać z dobrej, szwajcarskiej kuchni, roesti i wurst, i dobra kawa z tłustą śmietanką. I dużo wina. Dużo! To właśnie zrobię. Najpierw Teheran, potem zamknięcie sprawy Haszemiego, a potem... hulaj dusza! Może spotkam jakąś miłą... Ale tacy jak ja nie przychodzą ot tak sobie ani się nie zmieniają. Co, u diabła, zrobię teraz, kiedy moją irańską emeryturę szlag trafił, a ta z pracy policyjnej w Hongkongu traci wartość z dnia na dzień?

294

- O, Haszemi, jak poszło? - Świetnie, Robercie. Kierowca, do kwatery. - Kierowca przyspieszył, przejeżdżając przez bramę, i popędził szosą w kierunku miasta. - Erikki wymknie się nad ranem. Pojedziemy za nim i zdejmiemy go już za Teb-rizem. - Z błogosławieństwem Hakima? - Prywatnym błogosławieństwem, publicznym oburzeniem. Dzięki. - Haszemi przyjął papierosa; widać było, że jest z siebie zadowolony. - Do tego czasu biedny facio prawdopodobnie już nie będzie istniał. Armstrong zastanawiał się, jaki interes ubił jego rozmówca. - To był pomysł Hakima? - Oczywiście. - Interesujące... To nie jest pomysł Hakima. Co Haszemi teraz kombinuje? - Tak, interesujące. Dziś wieczorem załatwiamy mu-dżaheddinów i upewnimy się, że ten maniak Fin wpadł , w sieć. Tak czy inaczej, wracamy potem do Teheranu. - Doskonale. 610 611 TEHERAN, W DOMU BAKRAWANA, 20:06. Szahrazad włożyła granat i pistolet do torebki, a torebkę schowała pod ubraniami w szufladzie. Już wcześniej wybrała strój, który włoży pod czador: kurtkę narciarską, gruby sweter, narciarskie spodnie. Teraz miała na sobie jasnozieloną jedwabną sukienkę z Paryża, która świetnie podkreślała jej nieskazitelną figurę i długie nogi. Makijaż też był doskonały. Ostatnie spojrzenie na pokój i już schodziła na dół, aby powitać Daranusza Farazana, niedoszłego męża. - Ach, Szahrazad! Meszang już czekał przy drzwiach. Oddychał szybko i pokrywał zdenerwowanie wesołością; nie był pewien, jak siostra się zachowa. Wcześniej, gdy wróciła od lekarza, zaczął jej grozić, ale, ku jego zdziwieniu, tylko spuściła wzrok i powiedziała potulnie: „Nie musisz już nic mówić, Meszangu. Bóg tak chciał, wybacz mi, proszę. Pójdę się przebrać". Teraz była tutaj, nadal potulna. Tak jak powinna, pomyślał. - Jego Ekscelencja Farazan umiera z chęci ujrzenia ciebie. Wziął ją pod rękę i poprowadził do mniej więcej dwudziestu osób, które przebywały w salonie, głównie swych przyjaciół i ich żon. Była też Zarah i kilka jej przyjaciółek; żadnych znajomych Szahrazad. Uśmiechała się do tych gości, których znała, a potem skupiła uwagę na Daranuszu Farazanie. - Pozdrowienia, ekscelencjo - powiedziała grzecznie i wyciągnęła rękę na powitanie. Po raz pierwszy znajdowała się tak blisko niego. Był od niej niższy. Spojrzała na resztki włosów wokół łysiny, na zwiędłą skórę i pomarszczone dłonie. Czuła jego cuchnący oddech; małe czarne oczka błyszczały wesoło. - Pokój z tobą - dodała. - Pozdrowienia, Szahrazad, i pokój z tobą, ale proszę, nie nazywaj mnie ekscelencją. Jak... jaka jesteś piękna. - Dziękuję - odparła. Cofnęła rękę, uśmiechnęła się, stanęła obok niego, potem pobiegła, żeby zrobić mu coś do picia; sukienka 612 aż furkotała. Podała napój najpiękniej, jak umiała. Uśmiechała się, słuchając jego krotochwilnych uwag, i pozdrawiała innych gości. Udawała, że nie widzi ich spojrzeń i nie dostrzega szyderstwa w ich oczach. Nie przerywając tego przedstawienia, myślała o tym, że

295

rozruchy na uniwersytecie już się zaczęły, i o marszu protestacyjnym, którego Chomeini zakazał, ale który się odbędzie. Zarah obserwowała Szahrazad ze zdumieniem z przeciwległego rogu salonu. Dziwiła się, ale i cieszyła, że dziewczyna pogodziła się z losem, co ulży trochę jej doli. Cóż innego mogła zrobić? Nic! Ja także nie poradzę nic na to, że Meszang ma czternastoletnią kurewkę, która już pokazuje kły i chwali się, że wyjdzie za niego za mąż. - Zarah! - Tak, Meszangu, kochanie? - Wieczór wypadł świetnie, doskonale. - Otarł czoło i wziął z tacy napój bezalkoholowy. Stał tam też szampan dla tych, którzy mieliby na niego ochotę. - Cieszę się, że Szahrazad wzięła się w karby, gdyż, oczywiście, to jest dla niej świetna partia. - Świetna - przyznała zgodnie Zarah. Chyba powinniśmy się cieszyć, że przyszedł sam i nie przyprowadził któregoś z tych swoich pięknych chłopaczków. Poza tym on chyba naprawdę lubi smród tych nieczystości, które wywozi. - Doskonale wszystko załatwiłeś, kochany Meszangu. - Rzeczywiście. Wszystko poszło tak, jak zaplanowałem. OKOLICE ŻALEH. Żeby dotrzeć do małego trawiastego lotniska, które służyło niegdyś aeroklubowi, Lo-chart ominął miasto, lecąc bardzo nisko, aby nie mogły go wykryć radary. Przez całą drogę z D'Arcy trzymał radio nastawione na częstotliwość lotniska międzynarodowego, ale w eterze panowała cisza. Lotnisko było nieczynne z powodu święta i nie pozwalano na żadne loty. Lochart chciał przylecieć o zachodzie słońca. Kie613 dy wyłączył silnik i usłyszał muezzinów, ucieszył się. Jak dotąd, wszystko poszło gładko. Z wysiłkiem otworzył zardzewiałe wrota hangaru i wtoczył 206 do środka. Potem zamknął wrota i rozpoczął długi marsz. Miał na sobie lotniczy kombinezon, więc gdyby go zatrzymano, powie, że jest pilotem z linii lotniczych, który chciał spędzić wieczór z przyjaciółmi, i któremu zepsuł się samochód. Na przedmieściach Teheranu spotykał coraz więcej ludzi, którzy wychodzili z meczetów i podążali do domów. Żadnych kolorów, śmiechu, tylko strach i ponury nastrój. Poza wojskowymi ciężrówkami, wypełnionymi ludźmi z Zielonych Opasek, nie było prawie ruchu kołowego. Nie było wojska ani umundurowanej policji. Ruchem kierowali młodzieńcy z Zielonych Opasek. Do miasta powracał spokój i porządek. Żadnych kobiet w zachodnich ubraniach, wszędzie czadory. Usłyszał kilka przekleństw, parę pozdrowień - strój pilota budził szacunek. Gdy zbliżył się do centrum, znalazł dobre miejsce, w którym mógł poczekać na taksówkę. Zatrzymał się koło rzędu ulicznych straganów. Czekając kupił butelkę oranżady i kawałek świeżego, ciepłego chleba. Zaczął go żuć. Wiatr nieco się wzmógł, lecz płonący w żelaznym koszu węgiel dawał miłe ciepło. - Pozdrowienia. Proszę pokazać dokumenty. Młodzieńcy z Zielonych Opasek zachowywali się grzecznie. Twarze niektórych znaczyły zaczątki zarostu. Lochart pokazał im dowód tożsamości, z pieczęcią i ważny. Po chwili dyskusji oddali mu dokument. - Czy możemy zapytać, dokąd pan idzie? Odpowiedział, specjalnie w koszmarnym farsi: - Przyjaciele, odwiedzić, koło bazar. Samochód zepsuć. In sza'a Allah. Usłyszał, jak mówią do siebie, że pilot jest w porządku, ale jest Kanadyjczykiem. - Czy to nie dzieło Wielkiego Szatana? Nie, chyba nie. Pokój z tobą - powiedzieli wreszcie i odeszli. 614 Podszedł do rogu; patrzył na ruch uliczny. W powietrzu unosiła się zwykła woń miasta: benzyna, korzenie, gnijące owoce, mocz, odór ciał, zapach śmierci. Lochart sokolim

296

wzrokiem lotnika dostrzegł taksówkę, którą jechało tylko dwóch mężczyzn z tyłu i jeden na przednim siedzeniu. Skrzyżowanie zablokowała właśnie skręcająca ciężarówka. Bez wahania rzucił się pomiędzy samochody, odtrącił jakiegoś konkurenta, otworzył drzwiczki i wgramolił się do taksówki, przepraszając wylewnie w dobrym farsi. Poprosił pasażerów, żeby raczyli pozwolić mu pojechać z nimi. Kierowca trochę poprzeklinał, trochę się potargował, ale potem przypomniał sobie, że bazar leży dokładnie przy trasie, którą uzgodnił z pozostałymi pasażerami; zresztą wszyscy dostali się do taksówki tak jak Lochart. - Z pomocą Boga, pan wysiądzie w drugiej kolejności, ekscelencjo. Udało się, pomyślał Tom radośnie. Potem dopuścił do siebie drugą myśl: mam nadzieję, że innym też się udało. Duke'owi i Scragowi, Rudiemu i im wszystkim, Freddy'emu i staremu poczciwemu Macowi. BAHRAJN, LOTNISKO MIĘDZYNARODOWE, 20:50. Jean-Luc stał na lądowisku helikopterowym. Nastawił lornetkę na dwa 212, które nadlatywały nad płytę lotniska, migając światełkami nawigacyjnymi. Miały zezwolenie na bezpośrednie podejście i zbliżały się szybko. Obok Jean-Luca stał Mathias, także z lornetką. W pobliżu czekał ambulans z lekarzem i urzędnikiem imigracyjnym, Jusufem. Na bezchmurnym niebie świeciły gwiazdy; ładny wieczór, przyjemny, ciepły wiatr. Prowadzący 212 zmienił nieznacznie kierunek. Teraz Jean-Luc mógł odczytać rejestrację: GHUVX. Brytyjska, dzięki Bogu. Mieli czas na Dżellet, pomyślał. Rozpoznał Pettikina; potem skierował lornetkę na drugi 212, w którym zobaczył Ayre'a i Kyle'a, mechanika. Punkt dla Pettikina. Mathias podszedł do Charliego, Jean-Luc do drzwi kabiny. Otworzył je. - Witaj, Genny, jak on się czuje? 615 - Chyba nie może oddychać. - Jej twarz miała kolor kredy. Jean-Luc zobaczył NcIvera, wyciągniętego na podłodze, z kamizelką ratunkową pod głową. Dwadzieścia minut wcześniej Pettikin zgłosił wieży, że jeden z członków jego załogi, NcIver, przechodzi chyba atak serca, i że potrzebny jest lekarz oraz ambulans. Wieża natychmiast wydała odpowiednie polecenia. Lekarz wskoczył do kabiny i przyklęknął przy NcIverze. Wystarczyło mu jedno spojrzenie. Zrobił użytek ze strzykawki, którą przygotował już wcześniej. - To mu na razie pomoże. Za kilka minut będziemy w szpitalu. - Zawołał po arabsku sanitariuszy, którzy ruszyli biegiem. Pomógł Genny wysiąść. - Jestem doktor Lanoire, proszę powiedzieć, co się stało. - Czy to atak serca? - zapytała. - Tak, ale niegroźny - odpowiedział lekarz, pragnąc ją uspokoić. Był pół-Francuzem, półBahrajńczykiem, bardzo dobrym lekarzem. Szczęście, że akurat był osiągalny. Sanitariusze ułożyli już NcIvera na noszach i zaczęli wynosić je ostrożnie z helikoptera. - On... mój mąż, nagle wychrypiał: „Nie mogę oddychać". Potem zwinął się z bólu i zemdlał. - Otarła pot znad górnej wargi i mówiła dalej takim samym przygaszonym głosem: Pomyślałam, że to na pewno atak serca. Nie wiedziałam, co robić. Potem przypomniałam sobie, co powiedział stary doktor Nutt, kiedy wygłaszał pogadankę dla żon pilotów. Rozpięłam Duncanowi koszulę, położyliśmy go na ziemi... Potem znalazłam... kapsułki, które Nutt nam dał. Podsunęłam mu jedną pod nos i zgniotłam... - Azotyn amylu? - Tak, tak, to było to. Doktor Nutt dał każdej z nas po dwie kapsułki, powiedział, jak ich używać i kazał dobrze schować. Miała okropny zapach, ale Duncan jęknął i był chyba bliski odzyskania przytomności. Potem znów opadł, ale oddychał... miałam wrażenie, że oddycha. W kabinie było ciemno i panował hałas, ale 616

297

w pewnej chwili wydało mi się, że znów traci oddech. Wtedy zużyłam drugą kapsułkę. To chyba mu trochę pomogło. Lekarz patrzył na nosze. Gdy tylko znalazły się w karetce, powiedział do Jean-Luca: - Kapitanie, proszę przywieźć panią NcIver do szpitala za pół godziny. Oto moja wizytówka; okaże ją pan, a ktoś wskaże drogę. - Czy nie lepiej... - szybko wtrąciła Genny. - Pomoże nam pani najlepiej, pozwalając, żebyśmy przez pół godziny robili to, co trzeba oświadczył lekarz zdecydowanie. - Pani już swoje zrobiła; chyba uratowała mu pani życie. Odszedł szybkim krokiem. TEHERAN, W DOMU BAKRAWANA, 20:59. Zarah po raz ostatni sprawdzała, czy stół został należycie nakryty do kolacji. Talerze i sztućce, serwetki z białego lnu, miski pełne różnych rodzajów choresztu, mięsa i jarzyn, świeże pieczywo i owoce, słodycze i przyprawy. Ryż miał być podany w ostatniej chwili. - Dobrze - powiedziała służącym i przeszła do salonu. Goście nadal prowadzili towarzyskie rozmowy. Zarąb, zobaczyła, że Szahrazad stoi nieco z boku, nie opodal Daranusza, zagłębionego w rozmowie z Meszan-giem. Skrywając smutek, podeszła do niej. - Kochanie, wyglądasz na bardzo zmęczoną. Czy dobrze się czujesz? - Oczywiście, że czuje się dobrze - zawołał głośno Meszang. 618 Szahrazad, bardzo blada, przywołała uśmiech na twarz. - To tylko podniecenie, Zarah. - Zwróciła się do Farazana: - Gdyby nie miał pan nic przeciwko temu, ekscelencjo Daranusz, nie wezmę dziś udziału w kolacji. - Dlaczego?! Co się stało? - zapytał szorstko Meszang. - Jesteś chora? - Och, nie, najdroższy bracie, to tylko nadmiar wrażeń. - Szahrazad ponownie zwróciła się do niskiego człowieczka: - A może będzie mi wolno spotkać się z panem jutro? Na przykład zjeść kolację? Zanim Meszang zdążył się wtrącić, Daranusz odpowiedział: - Oczywiście, moja kochana. - Zbliżył się i pocałował ją w rękę. Z trudem opanowała mdłości. - Jutro zjemy razem kolację. Może i ty, ekscelencjo Meszang, i Zarah moglibyście zaszczycić mnie wizytą w moim skromnym domu... - Zachichotał; jego twarz wyglądała przy tym jeszcze bardziej groteskowo. - W naszym skromnym domu. - Dziękuję, to my będziemy zaszczyceni. Dobranoc, pokój z tobą. - I z tobą. Pożegnała się równie grzecznie z bratem i Zarah, potem odeszła. Daranusz patrzył za nią, gdy odchodziła; obserwował kołyszące się wdzięcznie chłopięco szczupłe biodra i pośladki* Na Boga, spójrz tylko na nią, powiedział sobie ze smakiem. Wyobraził ją sobie nagą, dokazującą specjalnie dla niego. Zrobiłem lepszy interes, niż przypuszczałem. Na Boga, gdy Meszang zaproponował to małżeństwo, myślałem tylko o pieniądzach i o obietnicy prowadzenia na bazarze wspólnej polityki. Jedno i drugie było nie do pogardzenia, co jest zrozumiałe w wypadku kobiety, która zaszła w ciążę z cudzoziemcem. Ale teraz, na Boga, widzę, że nie będzie trudno wziąć jej do łóżka i sprawić, by obsłużyła mnie tak, jak chcę, a od czasu do czasu zrobić jej moje własne dziecko. Kto wie, może będzie tak, jak powiedział Meszang: „Może straci to 619 dziecko, które w sobie nosi". Miejmy nadzieję, miejmy nadzieję. W zamyśleniu drapał się w brodę, dopóki Szahrazad nie wyszła z pokoju. - Na czym skończyliśmy, Meszangu? - Sugerowałem utworzenie nowego banku... Szahrazad zamknęła drzwi i lekko wbiegła po schodach. W jej pokoju, w dużym fotelu, drzemała Dżari.

298

- Och, księżniczko, jak... - Idę spać, Dżari. Możesz już wyjść. Nie chcę, żeby mi przeszkadzano. Porozmawiamy przy śniadaniu. - Ale, księżniczko, będę spała w fotelu i... Szahrazad tupnęła. - Dobranoc! Niech nikt mi nie przeszkadza! Z hukiem zatrzasnęła drzwi, cisnęła pantofami, a potem przebrała się - po cichu i szybko. Teraz cza-dor. Ostrożnie otworzyła drzwi balkonowe i wyszła. Schody prowadziły do ogrodu w patio, a stamtąd można było przejść do tylnych drzwi posiadłości. Odsunęła zasuwę. Zawiasy skrzypnęły. Zatrzasnęła za sobą drzwi i pobiegła. Czador powiewał za nią jak wielkie czarne skrzydło. W salonie Zarah spojrzała na zegarek i podeszła do Meszanga. - Kochanie, czy podawać już kolację? - Za chwilę. Nie widzisz, że Jego Ekscelencja i ja jesteśmy zajęci? Zarah westchnęła. Chciała podejść do jednej ze swych przyjaciółek, ale zatrzymała się, widząc, że do salonu wchodzi odźwierny. Rozejrzał się niespokojnie, podszedł do Meszanga i coś mu szepnął. Z twarzy Meszanga odpłynęła krew. Daranusz Farazan westchnął. Zarah podeszła do nich. - Co się stało? Meszang poruszył ustami, lecz nie wydobył się z nich żaden dźwięk. W ciszy, która nagle zapadła, przestraszony służący wybełkotał: 620 - Zielone Opaski są tutaj, Wasza Wysokość, Zielone Opaski z... z mułłą. Chcą natychmiast rozmawiać z Waszą Ekscelencją. Wszyscy przypomnieli sobie aresztowanie Paknurie-go, wezwanie Dżareda, a także wszystkie inne aresztowania, egzekucje, wieści o aktach terroru, komitetach, aresztach pełnych przyjaciół, klientów, krewnych... Daranusz aż skręcał się z gniewu. Dlaczego musiałem znaleźć się akurat w tym domu i w tym czasie! Miał ochotę drzeć szaty; tak lekkomyślnie zgodził się sprzymierzyć z rodziną Bakrawana, już napiętnowaną z powodu lichwy Dżareda. Wszyscy kupcy z bazaru to robili, ale on dał się złapać! Syn przeklętego ojca! Publicznie zgodziłem się na małżeństwo, a prywatnie na udział w planach Meszanga, planach - och Boże, zmiłuj się nade mną - tak niebezpiecznie nowoczesnych, niebezpiecznie zachodnich i oczywiście sprzecznych z wolą imama! Chyba jest jakieś tylne wyjście z domu tego syna przeklętego ojca! Czterej ludzie z Zielonych Opasek i mułła czekali w pokoju, do którego zaprowadził ich służący. Siedzieli po turecku, opierając się o jedwabne poduszki. Pozdejmowali buty i zostawili je przy drzwiach. Młodzi ludzie oglądali szeroko otwartymi ze zdumienia oczami przepych domu. Karabiny położyli koło siebie na dywanie. Mułła miał na sobie strój w dobrym gatunku i biały turban. Wyglądał majestatycznie. Miał ponad sześćdziesiąt lat, białą brodę i grube, czarne brwi, silną, zdecydowaną twarz i czarne oczy. Otworzyły się drzwi. Meszang wszedł do pokoju, poruszając się jak automat. Miał poszarzałą twarz, z przerażenia rozbolała go głowa. - Witam... witam ekscelencję. - Witam. Ekscelencja Meszang Bakrawan? - Meszang skinął głową. - Ach, zatem jeszcze raz witam. Pokój z panem, ekscelencjo. Proszę wybaczyć, że przychodzę o tak późnej porze. Jestem mułła Sajani; przybywam w imieniu komitetu. Właśnie dowiedzieliśmy się 621 o wypadku ekscelencji Dżareda Bakrawana. Przyszedłem powiedzieć, że choć taka była wola Boga, Jego Ekscelencja nie został skazany. Został rozstrzelany przez pomyłkę, przez pomyłkę też skonfiskowano jego mienie, ale wszystko zostanie zwrócone. Meszang wybałuszył oczy; zatkało go.

299

- Rząd islamski przestrzega praw Boga - ciągnął mułła. - Bóg wie, że nie możemy zapanować nad wszystkimi nadgorliwcami ani prostymi, otumanionymi ludźmi. Bóg wie, że niektórzy, przez nadmierną gorliwość, popełniają błędy. Bóg wie także, że jest wielu ludzi, którzy wykorzystują rewolucję, aby czynić zło. Nazywają się „patriotami" i naginają islam do swoich brudnych celów. Jest wielu, którzy nie słuchają słowa bożego, wielu, których knowania mają nas okryć niesławą, a także wielu, którzy popełniają oszustwo, zakładając turbany, nawet niektórzy ajatollahowie, nawet oni. Z pomocą Boga zedrzemy z nich turbany, oczyścimy islam i wyplenimy zło, w kimkolwiek by się zagnieździło... Do Meszanga te słowa już nie docierały. Ogłuszyła go nadzieja. - On... mój ojciec... Dostanę naszą własność... z powrotem? - Nasz islamski rząd jest rządem prawa. Suwerenność jest przynależna jedynie Bogu. Prawo islamu bezwzględnie obowiązuje wszystkich, także rząd islamski. Nawet Najczcigodniejszy Posłaniec, niech będzie błogosławiony, podlega prawu Boga, wyrażonemu w języku Koranu. - Mułła wstał. - Taka była wola Boga, a jednak ekscelencja Bakrawan nie został skazany. - Czy... czy to prawda? - Tak. Wola Boga, ekscelencjo. Wszystko zostanie panu zwrócone. Czyż pański ojciec nie wspierał nas hojnie? Jakże rządy islamskie mogłyby rozkwitać bez pomocy i wsparcia ludzi z bazaru, jak moglibyśmy bez kupców walczyć z wrogami islamu, wrogami Iranu i niewiernymi? OKOLICE BAZARU. Taksówka zatrzymała się na zatłoczonym placu. Lochart wysiadł i zapłacił kierowcy, podczas gdy jakiś mężczyzna i kobieta wygrali walkę o zwolnione miejsce. Na placu kłębił się tłum, który wylewał się z pobliskiego meczetu i bazaru. Wszyscy zwracali uwagę na uliczne stragany, ignorując pilota. Wieczór był chłodny, niebo zachmurzone. Wzmógł się wiatr; lampki oliwne ulicznych sprzedawców migotały. Lochart dotarł do wylotu uliczki, przy której stał dom Bakrawana. Minął róg, zszedł z drogi mulle Sajaniemu i jego ludziom, potem ruszył szybkim krokiem naprzód. Zatrzymał się przy drzwiach w wysokim murze, głęboko odetchnął i zapukał mocno. Potem jeszcze raz, i jeszcze. Wreszcie usłyszał odgłos kroków i zobaczył w judaszu oko. - Odźwierny, to ja, ekscelencja kapitan Lochart - zawołał wesoło. Drzwi stanęły otworem. - Witam, ekscelencjo - powiedział odźwierny, który nie ochłonął jeszcze po nagłym wtargnięciu mułły i ludzi z Zielonych Opasek. Przed chwilą, po zatrzaśnięciu drzwi, podskoczył z radości, a teraz znów ktoś się zjawia; tym razem niewierny, który był mężem narzeczonej ekscelencji Gówienka. Wiatr poderwał opadłe liście, zalegające patio. Inny zdumiony służący pojawił się w otwartych drzwiach. - Pozdrowienia, ekscelencjo - mruknął. - Ja... powiem ekscelencji Meszangowi, że pan przyszedł. - Poczekaj! - Lochart usłyszał odgłosy przyjęcia, dochodzące z sali jadalnej. - Czy moja żona tam jest? - Żona? - Służący zastanawiał się, co odpowiedzieć. - Jej... Jej Wysokość, ekscelencjo kapitanie, śpi. Lochart zaniepokoił się. - Czy jest chora? - Nie wyglądała na chorą, ekscelencjo; wyszła z przyjęcia przed kolacją. Powiem ekscelencji Meszan, gowi, że... 622 623

300

- Nie warto mu przeszkadzać, skoro ma gości - przerwał Lochart, ciesząc się, że nadarza się sposobność do rozmowy z żoną w cztery oczy. - Zobaczę się z nią, a potem zejdę i sam się zapowiem. Służący patrzył, jak Lochart przeskakuje po dwa stopnie naraz. Poczekał, aż pilot zniknie z pola widzenia, i pospieszył szukać Meszanga. Lochart szedł korytarzem; powstrzymywał się, żeby nie biec. Cieszył się, że sprawi żonie miłą niespodziankę. Potem przedstawi Meszangowi swój plan. W końcu doszedł do właściwych drzwi i nacisnął klamkę. Stwierdził, że drzwi są zamknięte; zapukał i zawołał cicho: - Szahrazad, to ja, Tommy. - Gdy czekał, w duszy mu śpiewało. - Szahrazad? - Znów oczekiwanie. Zapukał. Czekanie. Potem zapukał trochę głośniej. - Szahrazad! - Ekscelencja? - Och, witaj, Dżari. - Tak się niecierpliwił, że nie zauważył, iż niania drży. - Szahrazad, kochanie, otwieraj! To ja, Tommy! - Jej Wysokość prosiła, żeby jej nie przeszkadzać. - Nie chodziło jej przecież o mnie! A może wzięła proszki nasenne? - Och, nie, ekscelencjo. Skupił uwagę na służącej. - Czego tak się boisz? - Ja? Ja nie boję się, ekscelencjo; czego miałabym się bać? Coś jest nie w porządku, pomyślał. Niecierpliwie krzyknął: - Szahrazad! - I znów czekanie. - To śmieszne - mruknął. - Szahrazad! - Zaczął walić w drzwi. -Otwieraj, na miłość boską! - Co ty tu robisz?! To był Meszang. Kipiał gniewem. Lochart zobaczył, że w drugim końcu korytarzarftpojawiła się Zarah. Zatrzymała się. - Dobry.... dobry wieczór, Meszangu - powiedział. Waliło mu serce. Chciał mówić rozsądnie i grzecznie. 624 Dlaczego, u diabła, ona nie otwiera, co się stało? - Przyszedłem zobaczyć się z żoną. - Ona nie jest twoją żoną. Jest rozwódką. A teraz wynoś się! Lochart wlepił w szwagra zdumione spojrzenie. - Oczywiście, że jest moją żoną! - Na Boga, czy jesteś aż tak głupi? Ona była twoją żoną. A teraz proszę opuścić mój dom! - Chyba zwariowałeś! Nie mogłeś jej tak po prostu rozwieść! - Wynocha! - Wypchaj się! - Lochart znów załomotał do drzwi. - Szahrazad! - Idź i przyprowadź kogoś z Zielonych Opasek! Pospiesz się! Oni wyrzucą tego wariata! zwrócił się Meszang do żony. - Ale, Meszangu, to wydaje się trochę niebezpieczne, wciągać ich... - Zarah, przyprowadź ich! Lochart nie wytrzymał napięcia. Walnął ramieniem w drzwi. Zadrżały, lecz nie ustąpiły. Wyrżnął obcasem w zamek. Drzwi stanęły otworem. - Pędź po Zielone Opaski! - zawył Meszang. - Nie rozumiesz, że oni są teraz po naszej stronie? Wróciliśmy do łask! - Wbiegł za Lochartem do pokoju. Stwierdził z osłupieniem, że Szahrazad nie ma ani w pokoju, ani w łazience. Meszang i Lochart spojrzeli pytająco na Dżari. Zarah wolała poczekać na zewnątrz. - Gdzie ona jest?! - ryknął Meszang. - Nie wiem, ekscelencjo, nie widziałam, jak wychodziła. Byłam w sąsiednim pokoju i trochę spałam... Dżari zawyła, gdy Meszang uderzył ją w twarz; cios sprawił, że osunęła się na dywan.

301

- Dokąd poszła? - Nie wiem, ekscelencjo, myślałam, że jest w łóż... - Zawyła, gdy Meszang kopnął ją w bok. - Na Boga, nie wiem, nie wiem, nie wiem! Lochart podszedł do drzwi balkonowych; były tylko przymknięte. Wyszedł na balkon, zszedł po schodach 625 i dotarł do tylnych drzwi. Wracał powoli; nie wiedział, co o tym myśleć. Meszang i Zarah obserwowali go z balkonu. - Tylne drzwi są otwarte. Musiała tamtędy wyjść. - Wyjść? Dokąd?! - Meszanga wprost dławił gniew. Zarah krzyknęła na Dżari, która nadal klęczała w sypialni, jęcząc i zawodząc z bólu i strachu. - Zamknij się, suko, albo każę cię wychłostać! Jeśli nie wiesz, dokąd poszła, to może się domyślasz? - Nie... nie wiem, Wasza Wysokość - załkała staruszka. - Pomyśl! - krzyknęła Zarah i uderzyła służącą. Dżari zawyła. - Nie wwwiem! Przez cały dzień zachowywała się jakoś dziwnie, ekscelencjo, dziwnie. Po południu odesłała mnie, a sama dokądś poszła. Spotkałam ją koło siódmej i wróciłyśmy razem. Nic nie mówiła, nic... - Na Boga, dlaczego mi o tym nie powiedziałaś? - krzyknął Meszang. - O czym miałam opowiadać, ekscelencjo? Proszę, niech mnie pan nie kopie, proszę! Meszang opadł na krzesło. Najpierw był przerażony, gdy powiedziano mu o przybyciu mułły; strach przeszedł w euforię, gdy mułła obiecał mu zwrot majątku; potem wściekł się, gdy zobaczył Locharta, a teraz już sam nie wiedział, co robić. Poruszył ustami, ale nie wydobył się z nich żaden dźwięk. Widział, że Lochart wypytuje o coś Dżari, lecz nie rozumiał wypowiadanych przez nich słów. Gdy przedtem wrócił do salonu i przyniósł wspaniałą nowinę, Zarah^załkała ze szczęścia i objęła go. Zapanowała radość, gratulowali mu mężczyźni i kobiety. Wszyscy oprócz Daranusza. Daranusza nie było. Uciekł. Tylnymi drzwiami. - Poszedł? - zapytał wtedy. - Jak pierdnięcie - zawołał ktoś. Wszyscy wybuchnęli śmiechem. Odczuwali ulgę; im samym nic nie groziło, a Meszang nieoczekiwanie powrócił do bogactwa i władzy. Ktoś krzyknął: 626 - Chyba nie zrobisz już Daranusza Śmiałego swoim szwagrem, Meszangu? - Nie, na Boga, nie - odpowiedział wtedy i wypił kieliszek szampana. - Jak mógłbyś ufać takiemu człowiekowi? - Nie mógłbym, nawet w sprawie kubła szczyn! Na proroka, zawsze uważałem, że przepłacamy usługi Brudnego Daranusza. Bazar powinien zerwać ten kontrakt! Rozległy się głosy aprobaty, a Meszang wypił drugi kieliszek szampana, napawając się myślą o wspaniałych nowych możliwościach, które się przed nim otwierały: kontrakt na wywóz śmieci z bazaru, który, oczywiście, należy mu się jako poszkodowanemu, nowy syndykat do finansowania rządu, oczywiście pod jego nadzorem i z korzyścią dla niego, nowe związki z ministrami, ważniejszymi niż Ali Kia - gdzie się podziewa ten psi syn? - nowe transakcje naftowe, nowa partia dla Szah-razad... Teraz to takie łatwe: któż nie chciałby wejść do jego rodziny, rodziny kupca z bazaru? Nie będę już musiał płacić lichwiarskiego posagu, na który zgodziłem się pod przymusem. Mam znów całą swoją własność, posiadłości nad Morzem Kaspijskim, całe ulice domów w Żaleh, mieszkania na północnych przedmieściach, grunty i sady, pola i wioski, wszystko. Potem radość tę zakłócił służący, szepcząc, że wrócił Lochart, że jest już w domu, na piętrze. Meszang wbiegł po schodach, a teraz patrzył bezradnie, jak człowiek, którego nienawidzi, wypytuje Dżari, a Zarah przysłuchuje się temu z uwagą.

302

Skoncentrował się z wysiłkiem. Dżari mówiła właśnie pomiędzy chlipnięciami: - ...nie jestem pewna, ekscelencjo, ona... ona tylko... ona tylko powiedziała mi, że ten młody człowiek, który uratował jej życie podczas pierwszego marszu protestacyjnego kobiet, jest studentem uniwersytetu. - Czy spotkała się z nim kiedyś sam na sam? - Och, nie, ekscelencjo, nie. Jak już powiedziałam, poznałyśmy go na demonstracji, a on zaprosił nas na kawę, żebyśmy odpoczęły - wyjaśniła Dżari. 627 Bała się przyłapania na kłamstwie, lecz jeszcze bardziej zdradzenia tego, co naprawdę zaszło. Boże, chroń nas, modliła się w myślach. Dokąd też ona poszła? Dokąd? - Jak on się nazywa, Dżari? - Nie wiem, ekscelencjo, może Ibrahim albo Es-ma'il, nie wiem. Już mówiłam, on nie ma znaczenia. Lochart czuł pulsowanie w skroniach. Nic, żadnego punktu zaczepienia. Dokąd mogła pójść? Do przyjaciółki? Na uniwersytet? Jakaś następna demonstracja? Na rynku mówiono o tym, że studenci znów rozrabiają, że dziś w nocy będą marsze i kontrmarsze, Zielone Opaski przeciwko lewakom, ale że komitet zakazał wszelkich demonstracji nie zatwierdzonych przez imama, i że cierpliwość komitetu już się skończyła. - Dżari, musisz się czegoś domyślać, czegoś, co może nam pomóc! - Trzeba ją wychłostać, ona na pewno wie! - odezwał się Meszang gardłowym głosem. - Nie wiem, naprawdę! - zawodziła Dżari. - Zamknij się, Dżari! Pobladły Lochart zwrócił się gwałtownie do Me-szanga: - Nie wiem, dokąd poszła, ale już wiem, dlaczego: zmusiłeś ją do rozwodu. Przysięgam na Boga: jeśli coś jej się stanie, cokolwiek, ty za to zapłacisz!' - To ty ją zostawiłeś, zostawiłeś bez grosza; porzuciłeś ją i jesteś rozwiedziony. Ty... Meszang zaczął krzyczeć. - Pamiętaj, ty za to zapłacisz! A jeśli nie wpuścisz mnie kiedykolwiek do tego domu, to i to także spadnie na twoją głowę. Lochart, na granicy szaleństwa, podszedł do drzwi balkonowych. - Dokąd idziesz? - spytała Zarah. - Nie wiem. Może... Może na uniwersytet. Może ona poszła na jakąś demonstrację... Może dlatego wymknęła się z domu po cichu... Lochart nie odważył się wypowiedzieć na głos swoich najgorszych obaw. Bał się, że jej bunt był tak silny, była tak poruszona, iż mogłaby targnąć się na własne życie. Nie, nie samobójstwo. Ileż razy powtarzała kiedyś: „O mnie się nie martw, Tommy. Jestem wierną kobietą, zawsze usiłowałam wykonywać bożą pracę. Jeśli zginę, wykonując taką pracę, z imieniem Boga na ustach, trafię do raju". Ale co z naszym przyszłym dzieckiem? Matka nie... nie może, nie powinna. A Szahrazad? W pokoju panowała cisza. Zdawało się mu, że jest tu już całą wieczność. Potem wszystko wydarzyło się jednocześnie. Wpłynął na nowe wody. Dziwnie wyraźnym głosem powiedział: - Bądźcie świadkami. Zaświadczam, że nie ma innego Boga poza Bogiem, a Mahomet jest prorokiem Boga... Zaświadczam, że nie ma innego Boga poza Bogiem, a Mahomet jest prorokiem Boga... Powtórzył te słowa po raz trzeci i ostatni. Dokonało się. Pogodził się z sobą samym. Dostrzegł, że wszyscy obecni wpatrują się w niego w osłupieniu. Pierwszy odezwał się Meszang; nie był już zły. - Allahu Akbar! Witamy. Ale samo wypowiedzenie szahady nie wystarczy, to za mało. - Wiem. To jest początek.

303

Patrzyli w milczeniu, jak znika w ciemnościach. Byli świadkami ocalenia duszy, nieoczekiwanej zmiany niewierzącego w wyznawcę. Wszystkich przepełniała radość. - Bóg jest wielki! - Meszangu, czyż to wszystkiego nie zmienia? - mruknęła Zarah. - Tak, i tak, i nie. Lecz teraz on pójdzie do raju. Wedle woli Boga. - Nagle poczuł się bardzo zmęczony. Spojrzał na Dżari, a ona znów zadygotała. - Dżari - powiedział spokojnie. - Będziesz chłostana, dopóki nie wyznasz mi całej prawdy albo nie trafisz do piekła. Chodź, Zarah, nie możemy zapomnieć o gościach. - A Szahrazad? - Wedle woli Boga. 628 629 OKOLICE UNIWERSYTETU, 21:48. Szahrazad skręciła na główną drogę, na której zebrali się ludzie z Zielonych Opasek i ich zwolennicy. Całe tysiące, w ogromnej większości mężczyźni, wszyscy uzbrojeni. Mułłowie ustawiali ich, przypominali o konieczności zachowania dyscypliny. - Nie strzelać do lewaków, dopóki oni nie otworzą ognia, próbować perswazji. Nie zapominajcie, że to też Irańczycy, a nie cudzoziemskie szatany. Bóg jest wielki... Bóg jest wielki... - Witaj, dziecino - powiedział łagodnie stary mułła. - Pokój z tobą. - I z tobą - odparła. - Maszerujemy na wrogów Boga? - Och, tak, za chwilę. Mamy jeszcze dużo czasu. - Mam broń - powiedziała z dumą, pokazując mu pistolet. - Bóg jest wielki. - Bóg jest wielki. Lepiej jednak nie zabijać. Lepiej, żeby ci otumanieni ludzie poznali prawdę, odwołali swe herezje, podporządkowali się imamowi i powrócili do islamu. - Starzec, widząc młodość i zdecydowanie Szahrazad, poczuł się podniesiony na duchu, lecz jednocześnie odczuł smutek. - Lepiej nie zabijać, ale gdyby ludzie Lewej Ręki nie przestali sprzeciwiać się imamowi, niech Bóg ześle na niego spokój, wtedy, z bożą pomocą, przegnamy ich do piekła... TEBRIZ, W PAŁACU, 22:05. Cała trójka siedziała przed płonącymi na kominku drwami. Pili kawę i patrzyli na płomienie. Pokój był mały, ciepły i przytulny; jeden ze strażników Hakima strzegł drzwi. Nie byli spokojni, choć udawali, że jest inaczej, teraz i podczas całego wieczoru. Ich uwagę przyciągały płomienie; każde widziało w nich co innego. Erikki rozstajne drogi; jedno odgałęzienie ognia wiodło do samotności, drugie do spełnienia, może tak, a może nie. Azadeh widziała przyszłość, choć starała się jej nie dostrzegać. Hakim-chan oderwał wzrok od ognia; rzucił rękawicę. - Przez cały wieczór jesteś jakaś dziwna, Azadeh - powiedział. 631 - Tak, zresztą chyba wszyscy jesteśmy. - Jej uśmiech nie był szczery. - Czy moglibyśmy porozmawiać, tylko my troje? - Oczywiście. - Hakim skinął na strażnika. - Zawołam cię, jeśli będę cię potrzebował. Mężczyzna wyszedł i zamknął za sobą drzwi. Nastrój panujący w pokoju uległ natychmiastowej zmianie. Teraz wszyscy troje stali się przeciwnikami; byli tego świadomi. Natężyli uwagę. - Tak, Azadeh? - Czy to prawda, że Erikki musi natychmiast wyjechać? - Tak. - Musimy znaleźć jakieś rozwiązanie. Nie wytrzymam przez dwa lata bez męża. - Z bożą pomocą ten czas szybko minie.

304

Chan siedział sztywno wyprostowany; kodeina łagodziła ból. - Nie wytrzymam dwóch lat - powtórzyła. - Nie możesz złamać przysięgi. - On ma rację, Azadeh - odezwał się Erikki. - Dałaś słowo dobrowolnie. Hakim jest chanem, a cena... była uczciwa. Przez całe to zabijanie muszę wyjechać. To moja wina, a nie twoja czy Hakima. - Nie zrobiłeś nic złego, nic. Musiałeś bronić mnie i siebie, te ścierwa chciały nas wymordować, a co do ataku na pałac... zrobiłeś to, co uważałeś za najlepsze. Nie mogłeś wiedzieć o wpłaceniu części okupu ani o śmierci ojca... On nie powinien kazać zabić posłańca. - To niczego nie zmienia. Muszę dziś odejść. Możemy jakoś się z tym pogodzić - powiedział Erikki, patrząc na Hakima. - Dwa lata miną szybko. - Jeśli będziesz żył, kochanie. Azadeh spojrzała na brata, który odwzajemnił spojrzenie. Uśmiechał się tak samo, jego oczy nie zmieniły wyrazu. Erikki patrzył na brata i siostrę, tak różnych, a tak do siebie podobnych. Na czym polega zmiana? Dlaczego ona chce przyspieszyć to, co nie powinno być przyspieszone? - Oczywiście, jeśli będę żył - przytaknął, zachowując zewnętrzny spokój. Z paleniska wypadł żarzący się węgielek. Odsunął go w bezpieczne miejsce. Dostrzegł, że Azadeh nie odrywa spojrzenia od Hakima ani on od niej. Nadal spokój, nadal grzeczne uśmiechy, nadal nieprzejednanie. - Azadeh? - rzekł Hakim. - Mułła mógłby zwolnić mnie z danego słowa. - To niemożliwe. Tego nie może ani mułła, ani ja, ani nawet imam. - Ja mogę sama się rozgrzeszyć. To sprawa pomiędzy mną a Bogiem. Mogę... - Nie możesz, Azadeh. Nie możesz tego zrobić i pozostać w zgodzie z samą sobą. - Mogę. Mogę i zachowam spokój ducha. - Wtedy nie będziesz muzułmanką. - Tak - powiedziała. - Zgoda. Hakim głęboko odetchnął. - Nie wiesz, co mówisz. - Och, wiem. Brałam pod uwagę nawet taką możliwość. - Mówiła bezbarwnym głosem. Rozważałam takie rozwiązanie i uznałam, że nie mam innego wyjścia. Nie będę przez dwa lata żyć w separacji ani nie zniosę i nie wybaczę zamachu na życie mojego męża. Nareszcie miała to za sobą. Cieszyła się, że te słowa już padły, a jednocześnie obawiała się ich skutku. Znów pomyślała ciepło o Aiszy, która ją ostrzegła. - W żadnym wypadku nie pozwolę ci wyrzec się islamu - oświadczył Hakim. Odwróciła wzrok i spojrzała w ogień. Wokół nich rozciągało się pole minowe; wszystkie miny uzbrojone. Chan, choć koncentrował się na Azadeh, nie zapominał o Erikkim, Olbrzymie z Nożem. Wiedział, że Erikki też czeka, że gra w swą własną grę. Czy powinienem odprawiać strażnika, zadał sobie pyta632 633 nie. Czuł się znieważonyjej groźbą; jego nozdrza chwytały zapach niebezpieczeństwa. - Cokolwiek powiesz, Azadeh, cokolwiek spróbujesz zrobić, chodzi o twoją duszę. Będę musiał zapobiec odszczepieństwu wszelkimi sposobami. To jest nie do pomyślenia. - Proszę więc, pomóż mi. Jesteś bardzo mądry. Jesteś chanem, przecież bardzo się przyjaźnimy. Błagam cię, odwróć niebezpieczeństwo grożące mojej duszy i mojemu mężowi. - Nie zagrażam ani twojej duszy, ani mężowi. - Hakim spojrzał na Erikkiego. - Nie zagrażam. - Na czym polega niebezpieczeństwo, o którym mówiłeś? - odezwał się Erikki.

305

- Nie mogę ci tego powiedzieć, Erikki - odparł Hakim. ^ - Proszę wybaczyć, Wasza Wysokość. Musimy przygotować się do wyjazdu. Azadeh wstała; Erikki poszedł w jej ślady. - Zostań! - Hakim był wściekły. - Erikki, pozwolisz jej na wyrzeczenie się islamu, jej dziedzictwa, nieśmiertelności jej duszy? - Nie, to nie jest częścią mojego planu - powiedział. Rodzeństwo patrzyło na niego w oszołomieniu. - Proszę cię, Hakimie, powiedz mi, na czym polega niebezpieczeństwo. - Jaki plan? Co planujesz? Co chcesz zrobić? - Niebezpieczeństwo. Najpierw powiedz mi, na czym polega. Islam Azadeh przy mnie nie ucierpi, przysięgam na moich własnych bogów. Jakie niebezpieczeństwo? Hakim nie miał wcześniej zamiaru tego zdradzić, ale teraz przeraził się, że Azadeh mogłaby rzeczywiście dokonać aktu ostatecznej herezji; zdezorientowała go też szczerość tego dziwnego człowieka. Po namyśle powiedział o teleksie, o ucieczce pilotów i maszyn, o swej rozmowie z Haszemim. Zauważył, że choć Azadeh była równie przerażona jak Erikki, to jednak jej zdumienie nie było szczere. Tak jakby ona już wiedziała, jakby była świadkiem obu rozmów brata. Ale skąd miałaby wiedzieć? - Powiedziałem mu, że nie mogą cię zgarnąć w moim domu, na mojej ziemi czy w Tebrizie kontynuował. - Powiedziałem, że dam ci samochód i będę miał nadzieję, że uciekniesz. Także to, że wyjedziesz nad ranem. Erikki był wstrząśnięty. Ten teleks wszystko zmienia, pomyślał. - A więc oni będą na mnie czekać? - Tak. Ale nie powiedziałem Haszemiemu o tym, że już wysłałem samochód do Tebrizu, że w chwili gdy Azadeh uśnie... - Zostawiłbyś mnie, Erikki? - Azadeh była przerażona. - Wyjechałbyś, nic nie mówiąc, nie pytając mnie o zdanie? - Być może. Proszę, Hakimie, dokończ. - Zaplanowałem, że w chwili gdy Azadeh uśnie, przeszmugluję cię do Tebrizu, gdzie czeka samochód. Stamtąd wysłałbym cię do granicy tureckiej. Mam przyjaciół w Choju; pomogliby ci przekroczyć granicę, z pomocą Boga - dodał automatycznie Hakim. Cieszył się, że był na tyle przezorny, by przygotować także taki wariant. Zrobił to tylko na wszelki wypadek. A teraz stało się, pomyślał. - A twój plan? Na czym polega? - Co będzie, Hakim-chanie, jeśli ci się nie spodoba? - Spróbuję ci przeszkodzić. - Wolę więc nie ryzykować. - Nie możesz wyjechać bez mojej pomocy. - Przydałaby mi się twoja pomoc, to prawda. - Erikki stracił całkowicie pewność siebie. Mac, Charlie i reszta, wszyscy wyjechali; jak, u diabła, udało im się zrobić to tak szybko? Szkoda, że nie stało się to wtedy, gdy byliśmy w Teheranie. Z drugiej strony, dzięki niech będą wszystkim bogom, że chanem jest teraz Hakim, i że może ochraniać Azadeh. Wiadomo, co SAVAK ze mną zrobi, jeśli mnie złapią, gdy mnie złapią. - Miałeś rację, mówiąc o dużym niebezpieczeństwie. Myślisz, że mógłbym uciec, tak jak ty to przedstawiłeś? 634 635 - Haszemi zostawił dwóch policjantów, którzy pilnują bramy. Myślę, że jakoś byśmy cię wywieźli. Nie wiem, czy ktoś pilnuje drogi do miasta, ale to prawdopodobne. Jeśli są czujni i cię złapią... wola Boga. - Erikki, oni oczekują, że wyjedziesz samotnie, a pułkownik zgodził się nie ruszać cię w okręgu Tebriz

306

- powiedziała Azadeh. - Moglibyśmy się schować na skrzyni jakiejś starej ciężarówki; wtedy wystarczy odrobina szczęścia... - Nie możesz wyjechać - rzucił niecierpliwie Hakim, lecz ona go nie słuchała. Pomyślała o Rossie i Guengu, o poprzedniej ucieczce. Oni uważali ją za bardzo trudną choć byli wyszkolonymi komandosami. Biedny Gueng. Przeszedł ją dreszcz. Droga na północ jest tak trudna jak na południe; tak łatwo zastawić pułapkę, tak łatwo zablokować szosę. Do Choju, a potem do granicy, nie jest daleko, ale to takie trudne... I jeszcze moje plecy... Wątpię, czy ujdę choć kilometr. - Trudno - mruknęła. - Poradzimy sobie. Z pomocą Boga uciekniemy. Hakim poczerwieniał. - Na Boga i proroka, Azadeh, co z twoją przysięgą? Była blada, z trudem panowała nad drżeniem dłoni. - Wybacz mi, proszę, Hakimie, już ci powiedziałam. Jeśli nie pozwolisz mi odejść z Erikkim albo jeśli Erikki nie zabierze mnie ze sobą, i tak jakoś ucieknę, przysięgam. - Zerknęła na Erikkiego. - Skoro Mac i inni uciekli, Irańczycy mogą cię wykorzystać jako zakładnika. - Wiem. Muszę się jak najprędzej wydostać. Ale ty musisz zostać. Nie możesz zrezygnować ze swojej religii tylko z powodu dwóch lat. Mnie też jest ciężko, ale trudno. - Czy Tom Lochart zostawiłby Szahrazad na dwa lata? - To nie ma nic do rzeczy - odparł ostrożnie Erikki. - Nie jesteś Szahrazad, jesteś siostrą chana i przysięgłaś, że zostaniesz. 636 - To sprawa pomiędzy mną a Bogiem. Tommy nie zostawiłby Szahrazad - powtórzyła uparcie. - A ona też nie zostawiłaby Tommy'ego, ona go ko... - Muszę poznać twój plan - przerwał chłodno Hakim. - Przepraszam, ale w tej sprawie nikomu nie ufam. Oczy chana przypominały teraz wąskie szparki; z wysiłkiem powstrzymał się, by nie zawołać strażnika. - A więc znaleźliśmy się w impasie. Azadeh, nalej mi trochę kawy. - Zrobiła to. Hakim spojrzał na olbrzymiego mężczyznę odwróconego plecami do ognia. - No i co? - Proszę, rozwiąż jakoś ten problem, Hakim-chanie - powiedział Erikki. - Wiem, że jesteś mądrym człowiekiem, a ja nie wyrządzę krzywdy ani tobie, ani Azadeh. Hakim wziął do ręki filiżankę i podziękował. Spoglądał w ogień, rozważając różne możliwości. Musi wiedzieć, co planuje Erikki. Chciałby, żeby Fina już tu nie było, żeby Azadeh została i była taka jak zawsze: mądra, łagodna, kochająca i posłuszna. I pozostała muzułmanką. Znał ją jednak zbyt dobrze, żeby mieć pewność, iż nie zrealizuje swej groźby; kochał ją zbyt mocno, żeby jej na to pozwolić. - Może to cię zadowoli, Erikki: Przysięgam na Boga, że ci pomogę, jeśli tylko twój plan nie jest sprzeczny z przyrzeczeniem mojej siostry, nie zmusi jej do wyrzeczenia się religii ani nie wystawi jej na niebezpieczeństwo, duchowe lub polityczne... - Przez chwilę zastanawiał się. ...Nie zaszkodzi ani jej; ani mnie i... ma szansę powodzenia. Azadeh ze złością pokręciła głową. - To nie jest pomoc. Skąd Erikki może wiedzieć... - Azadeh! - uciął Erikki. - Gdzie się podziało twoje dobre wychowanie? Chan mówi do mnie, nie do ciebie. Chce poznać mój plan, a nie twój. - Przepraszam, wybacz mi, proszę - powiedziała od razu. - Tak, masz rację. Przepraszam was obu; proszę o wybaczenie. 637

307

- Gdy zawieraliśmy małżeństwo, przyrzekłaś, że będziesz mi posłuszna. Pamiętasz jeszcze o tym? - zapytał szorstko, zły, że niemal zrujnowała jego plan. Dostrzegł wściekłość Hakima, a przecież potrzebował jego spokoju. - Tak, Erikki - odpowiedziała natychmiast, wciąż wstrząśnięta tym, że Hakim odebrał jej wszystkie możliwości oprócz tej, którą sama wybrała, a ten wybór ją przerażał. - Tak, bez zastrzeżeń, jeśli mnie nie opuścisz. - Bez zastrzeżeń. Tak czy nie? Przypomniała sobie łagodność Erikkiego, jego miłość i śmiech, i wszystko to, co dobre, razem z jego gwałtownością, która jej nigdy nie zagrażała, ale tylko tym, którzy jej zagrażali albo stali na jego drodze. Abdollahowi, Johnny'emu, nawet Hakimowi. Zwłaszcza Hakimowi. Bez zastrzeżeń, chciała powiedzieć, z dwoma wyjątkami: nie wystąpię przeciwko Hakimowi i nie wtedy, gdy mnie porzucisz. Czuła na sobie twarde spojrzenie męża; po raz pierwszy trochę się go bała. Mruknęła: - Tak, bez żadnych zastrzeżeń. Błagam, nie opuszczaj mnie. Erikki zwrócił się do Hakima: - Przyjmuję to, co powiedziałeś, dziękuję. Usiadł, Azadeh zawahała się, potem uklękła obok niego, opierając rękę na jego kolanach. Pragnęła fizycznego kontaktu. Miała nadzieję, że przepłoszy to jej strach i gniew; żałowała, że straciła panowanie nad sobą. Chyba zwariuję, pomyślała. Boże, pomóż mi... - Przyjmuję reguły, które ustanowiłeś, Hakim-cha-nie - powiedział spokojnie Erikki. - Nadal jednak nie chcę ci zdradzić mojego... Chwileczkę, chwileczkę! Przyrzekłeś, że mi pomożesz, jeśli nie wystawię cię na ryzyko. Nie zrobię tego. Za to - dorzucił ostrożnie - za to podam ci hipotetyczy plan, który może spełniać wszystkie twoje warunki. - Nieświadomie głaskał żonę po włosach i karku. Czuła, że opuszcza ją napięcie. Erikki patrzył na Hakima. Obaj mężczyźni byli na krawędzi wybuchu. - Jak dotąd w porządku? 638 - Mów dalej. - Załóżmy, że mój helikopter jest w świetnym stanie i że tylko udawałem, iż nie mogę go uruchomić i przyzwyczaiłem wszystkich do tego, że silnik zapala, a potem gaśnie. Powiedzmy, że kłamałem w sprawie paliwa, i że wystarczy go na godzinę lotu, to znaczy tyle, by dostać się do granicy i... - Naprawdę? - wyrwało się Hakimowi. Ta myśl otwierała nowe możliwości. - Na użytek tego hipotetycznego przebiegu wydarzeń, tak. - Erikki poczuł, jak Azadeh zaciska rękę na jego kolanie, ale udał, że tego nie dostrzega. - Powiedzmy, że za minutę czy dwie, przed pójściem spać, mówię ci, iż chcę jeszcze raz spróbować uruchomić silnik. Powiedzmy, że to robię; silniki pracują dostatecznie długo, żeby się rozgrzać, a potem gasną. Nikt się tym nie przejmuje, wola Boga. Wszyscy myślą: dlaczego ten wariat nas budzi, przecież i tak nie poleci. Hipotetycznie mógłbym odlecieć w ciągu kilku sekund, gdyby tylko strażnicy do mnie nie strzelali i gdyby przy bramie czy za murem nie było ani policji, ani Zielonych Opasek. Hakim głośno odetchnął. Azadeh poruszyła się niespokojnie; zaszeleścił jedwab jej sukie"nki. - Modlę się o to, żeby coś takiego mogło się zdarzyć - powiedziała. - To by było tysiąckroć lepiej niż samochodem. Tysiąckroć. Możesz latać w nocy? - spytał Hakim. - Tak, jeśli miałbym mapę, a większość pilotów, którzy tu latają, ma tę mapę w-głowie. Oczywiście, to tylko także założenie. - Tak, tak. No cóż, ten hipotetyczny plan nie jest zły. W ten sposób mógłbyś uciec, gdybyś tylko zdołał zneutralizować wrogów na dziedzińcu. A teraz, hipotetycznie, co z moją siostrą?

308

- Moja żona nie weźmie udziału w żadnej ucieczce, prawdziwej czy hipotetycznej. Azadeh nie ma wyboru: musi tu zostać przez dwa lata. - Erikki dostrzegł zdziwienie Hakima i odczuł sprzeciw Azadeh. Nie zmienił jednak rytmu głaskania jej włosów i karku, uspokajają639 cego ją. Mówił gładko dalej: - Ona musi dotrzymać swej przysięgi. Nie może wyjechać. Nikt, kto ją kocha, a przede wszystkim ja, nie pozwoli jej na porzucenie islamu z powodu dwóch lat. W gruncie rzeczy, Azadeh, czy to tylko hipoteza, czy prawda, to jest zakazane. Zrozumiałaś? - Słyszałam, co powiedziałeś, mężu - wycedziła przez zęby. Z gniewu prawie odebrało jej głos. Była wściekła, że dała się wciągnąć w zastawioną przez niego pułapkę. - Przez dwa lata wiąże cię przysięga, potem możesz wyjechać. To zostało nakazane! Spojrzała na niego i powiedziała ponuro: - Może po dwóch latach nie będę chciała wyjechać. Erikki położył swą wielką dłoń na jej ramieniu; jego palce obejmowały lekko szyję Azadeh. - Wtedy, kobieto, wrócę i wywlokę cię za włosy. Powiedział to tak cicho i z takim jadem w głosie, że przeszedł ją mróz. Przez chwilę wpatrywała się w ogień, nadal opierając się o jego kolana. Trzymał rękę na jej ramieniu. Nie zrobiła niczego, żeby się jej pozbyć. Erikki wiedział, że Azadeh jest wściekła, i że go nienawidzi. A jednak musiał powiedzieć to, co powiedział. - Przepraszam na chwilę - rzuciła lodowatym głosem i wyszła. Obaj mężczyźni patrzyli, za nią. Gdy zostali sami, Hakim zapytał: - Czy ona będzie posłuszna? - Nie - odparł Erikki. - Chyba że ją zamkniesz, a nawet wtedy... Nie, ona już się zdecydowała. - Nigdy nie pozwolę jej złamać przysięgi i wyrzec się islamu. Musisz to zrozumieć. Nawet... nawet gdybym musiał ją zabić. Erikki spojrzał na chana. - Jeśli ją skrzywdzisz, będziesz martwy. Jeśli tylko ja będę żył. SLUMSY W PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI TEBRIZU, 22:36. Panowały ciemności. Pierwsi ludzie z Zielonych 640 Opasek podbiegli do drzwi w wysokim murze, wyłamali zamki i wpadli na dziedziniec, gęsto się ostrzeliwując. Haszemi i Robert Armstrong czekali po drugiej stronie placu, względnie bezpieczni pod osłoną zaparkowanej ciężarówki. Inni mężczyźni zniknęli w alejce na tyłach domu, żeby odciąć drogę ucieczki. - Teraz! - rzucił Haszemi do walkie-talkie. Natychmiast tę stronę placu, po której znajdowali się ich wrogowie, zalało światło z reflektorów, zamontowanych na zamaskowanych ciężarówkach. Ludzie wybiegli innymi drzwiami, ale policja i bojownicy Zielonych Opasek otworzyli ogień. Rozgorzała bitwa. - Chodź, Robercie - powiedział Haszemi i podbiegł ostrożnie bliżej. Informatorzy twierdzili, że dziś wieczorem spotkają się tu wysocy przywódcy islamskich marksistów. Powiedzieli też, że ten budynek łączą z sąsiednimi sekretne przejścia. Z pomocą Hakim-chana Fazir przyspieszył pierwszą z wielu akcji, mających na celu rozbicie silnej lewicowej opozycji i aresztowanie jej przywódców. Chciał ukarać ich przykładnie, co mieściło się w zakresie jego zamierzeń. Pierwsza grupa Zielonych Opasek opanowała już parter i atakowała schody, gardząc własnym bezpieczeństwem. Broniący się, gdy ochłonęli po szoku pierwszego uderzenia, walczyli równie zażarcie; byli dobrze uzbrojeni i wyszkoleni.

309

Na zewnątrz, na placu, panował już względny spokój. Nikt z broniących się nie wybiegał, aby atakować lub dołączyć do nielicznych kolegów, bezradnych za samochodami, zwłaszcza że niektóre stanęły już w ogniu. W alei na tyłach domu panował złowieszczy spokój; policja i mężczyźni z Zielonych Opasek blokowali oba jej wyloty, dobrze ufortyfikowani za swymi samochodami. - Dlaczego czekamy tutaj jak jacyś śmierdzący, tchórzliwi Irakijczycy? - krzyknął jeden z bojowników. - Dlaczego ich nie atakujemy? - Czekacie, bo taki jest rozkaz pułkownika - odpowiedział mu sierżant policji. - Czekacie, bo stąd 641 możemy pozabijać wszystkie te psy bez narażania się na... - Ja nie podlegam żadnemu psiemu pułkownikowi, tylko Bogu! Bóg jest wiellllki! Młodzieniec odbezpieczył karabin, opuścił zasadzkę i pobiegł w kierunku tylnych drzwi. Inni ruszyli za nim. Sierżant klął i krzyczał, żeby wracali, jego słowa utonęły jednak w odgłosach strzałów, które padały z małych okienek i zabijały atakujących. Haszemi usłyszał te strzały i pomyślał, że ludzie z atakowanego budynku usiłują się przebić. - Te psy tamtędy nie uciekną. Robercie! - krzyknął radośnie. - Są w pułapce! - Z miejsca, w którym stał, widział, że atak na główny budynek przebiega dobrze. Wcisnął guzik nadawania. - Drugi rzut do budynku kierownictwa. Natychmiast mułła i kilku młodzieńców wydali bojowy okrzyk i ruszyli biegiem przez plac. Robert Armstrong był przerażony; Fazir wysłał ich do czołowego ataku, stanowili więc łatwy cel. - Nie wtrącaj się, Robercie! Na Boga, to twoje wtrącanie się już mnie męczy - powiedział wcześniej Haszemi, gdy Armstrong próbował zasugerować inną taktykę. - Zatrzymaj swoje rady dla siebie. To sprawa wewnętrzna i nie ma z tobą nic wspólnego! - Ale, Haszemi, nie we wszystkich budynkach są sami marksiści. Muszą tam mieszkać jakieś rodziny, być może setki niewinnych... - Uspokój się albo, na Boga, będę uważał twoje zachowanie za zdradę! - Nie wezmę w tym udziału. Wrócę i będę pilnował pałacu. - Powiedziałem, że bierzesz udział w akcji! Myślisz, że tylko wy, Brytyjczycy, umiecie sobie poradzić z kilkoma rewolucjonistami? Zostaniesz przy mnie, żebym mógł cię pilnować. Najpierw oddaj mi swój pistolet! - Ale, Haszemi... - Twój pistolet! Na proroka, ja już ci nie wierzę. Pistolet! 642 Armstrong oddał broń. Teraz Fazir przestał się złościć; śmiechem tuszował wydźwięk swoich wcześniejszych słów. Ale nie zwrócił pistoletu, bez którego Armstrong czuł się tu, jakby był nagi, jakby w jakiś sposób został zdradzony. Spojrzał na pułkownika i dostrzegł coś dziwnego; Haszemi poruszał ustami, w kącikach widać było trochę śliny, a oczy błyszczały mu przerażająco. Strzelanina nagle się wzmogła, co zwróciło jego uwagę znów na budynek. Strzelano z górnych okien do nowej fali atakujących. Serie z broni automatycznej dosłownie rozerwały na strzępy wielu napastników, niektórzy jednak, w tym mułła, dostali się do środka, żeby wspomóc tych atakujących, którzy jeszcze tam pozostali przy życiu.Wspólnie odciągnęli na bok ciała blokujące drogę i ruszyli zdobyć piętro. Na placu Haszemi schował się za samochodem; ogarnęło go podniecenie i silne poczucie władzy. - Wysłać więcej ludzi do budynku kierownictwa! Nigdy dotąd nie dowodził bitwą ani nawet jej częścią. Zawsze pracował tajnie. W każdej operacji brało udział tylko kilku ludzi. Nawet zabójcom z Grupy Cztery wydawał rozkazy z

310

bezpiecznego miejsca, trzymając się z dala od samej akcji. Tylko raz osobiście odpalił bombę, która zabiła jego wroga z SAVAMA, generała Dżanana. Na Boga i proroka, po to właśnie się urodziłem! Dla bitwy i wojny! - Atak generalny! - krzyknął do walkie-talkie. Potem wstał i krzyknął najgłośniej, jak potrafił: - Do ataku! Mężczyźni wypadli z cienia. Na oślep przerzucali granaty przez mur, celowali w okna. Wybuchy, kłęby dymu, strzały z broni zwykłej i automatycznej; potem potężna eksplozja, po trafieniu składu amunicji i paliwa, wysadziła w powietrze górne piętro i niemal całą fasadę budynku. Gorący podmuch szarpnął Haszemim, a Arm-stronga przewrócił. Mzytryk, który obserwował ich przez lornetkę z bezpiecznego miejsca, z górnego okna budynku po drugiej stronie placu, uznał, że nadszedł najwłaściwszy moment do działania. 643 - Teraz! - powiedział po rosyjsku. Strzelec wyborowy już wcześniej widział cel w środku optycznego celownika karabinu, wspartego o parapet okna. Zsunął palec z języczka spustowego, wyczuł, że palec Mzytryka spoczywa na spuście i zaczął odliczać, tak jak uzgodnili wcześniej. - Trzy... dwa... jeden... ognia! Mzytryk ściągnął spust. Obaj mężczyźni zobaczyli, że kula dum-dum trafia Haszemiego w krzyż, rzuca go na maskę samochodu. - Dobrze - mruknął ponuro Mzytryk. Żałował tylko tego, że jego własne oczy i dłonie nie były tak pewne, by zaufać im podczas rozprawy z mordercami syna. - Trzy... dwa... jeden... Karabin drgnął. Obaj zaklęli, widząc, że Armstrong odwraca się, patrzy w ich kierunku, a potem rzuca się pomiędzy samochody i ginie z pola widzenia. - Jest za przednim kołem. Nie może uciec. Czekaj cierpliwie; strzelaj, gdy będziesz miał szansę! - Mzytryk wybiegł z pokoju i krzyknął po turecku do ludzi czekających na dole: Ruszajcie! Potem wrócił do pokoju. Gdy mijał drzwi, jego strzelec wypalił. - Dostał! - krzyknął mężczyzna, dodając przekleństwo. Mzytryk spojrzał przez lornetkę, ale nie dostrzegł Armstronga. - Gdzie on jest? - Za czarnym samochodem; trafiłem go, gdy wystawił głowę. - Zabiłeś go? - Nie, towarzyszu generale. Bardzo uważałem, tak jak pan kazał. - Jesteś pewien? - Tak, towarzyszu generale. Trafiłem go w ramię, może w klatkę piersiową. Budynek Kwatery Głównej płonął; strzały z przyległych domów padały tylko sporadycznie. Atakujący 644 znacznie przewyższali liczbę obrońców, i wpadli już w dziki, brutalny szał bojowy. Barbarzyńcy, pomyślał pogardliwie Mzytryk. Spojrzał na wijące się i miotające w konwulsjach ciało Haszemiego na krawędzi rowu. Nie umieraj zbyt szybko, matierjebiec. - Widzisz go? Anglika? - Nie, towarzyszu generale, ale kryję obie strony. Potem Mzytryk ujrzał nadjeżdżający na wpół zdemolowany ambulans. Ludzie z opaskami Czerwonego Krzyża wynieśli nosze i zaczęli zbierać rannych. Bitwa prawie wygasła. Dobrze, że tu jestem, pomyślał. Gniew jeszcze nie ustąpił. Postanowił osobiście pokierować odwetem, w chwili gdy dotarła do niego wiadomość od Hakim-chana. Kiepsko zawoalowane „wezwania" wraz z tajnym raportem Pahmudiego o tym, jak zginął jego syn z rąk Haszemiego i Armstronga, wywołały paroksyzm gniewu.

311

Łatwo było wylądować helikopterem za przedmieściami Tebrizu, łatwo zorganizować kontratak, żeby schwytać w pułapkę dwóch morderców. Łatwo było zaplanować zemstę, która scementuje jego stosunki z Pahmudim, usuwając zarazem wroga, Haszemiego Fazira, i która jednocześnie odsunie od jego mudżahed-dinów i ludzi z Tude wiele grożących niebezpieczeństw. No i Armstrong, tajemniczy agent MI6, którego już od dawna trzeba było wyeliminować; oby ten drań był przeklęty za to, że zjawił się jak duch po tych wszystkich latach. - Towarzyszu generale! - Tak, widzę ich. Mzytryk patrzył na ludzi z Czerwonego Krzyża, którzy położyli Haszemiego na noszach i nieśli go w kierunku ambulansu. Inni weszli za samochód. Podniecenie Mzytryka sięgnęło szczytu. Strzelec wyborowy cierpliwie czekał. Ludzie pojawili się znów, na wpół prowadząc, na wpół wlokąc Armstronga pomiędzy sobą. - Wiedziałem, że trafiłem sukinsyna - powiedział strzelec. 645 W PAŁACU, 23:04. Rozbłysła czerwona poświata, oświetlająca instrumenty pokładowe podczas nocnych lotów. Erikki nacisnął guzik startera. Silniki krztusiły się, gdy manipulował przerywaczami obwodu. Wsunął je na miejsce; silniki zaczęły się rozgrzewać. Pracujące na pół mocy reflektory oświetlały dziedziniec. Azadeh i Hakim-chan, ciepło ubrani, stali poza zasięgiem wirującego śmigła, obserwując pilota. Przy odległej o jakieś sto metrów głównej bramie stało dwóch strażników i dwóch policjantów Haszemiego. Oni też patrzyli, ale bez szczególnego zainteresowania. W mroku żarzyły się ich papierosy. Policjanci zarzucili kałasznikowy na ramiona i podeszli bliżej. Silniki nów parsknęły. Hakim-chan zawołał, przekrzykując hałas: - Erikki, daj sobie na dzisiaj spokój! Erikki nie usłyszał. Hakim odsunął się od źródła hałasu, bliżej bramy. Azadeh niechętnie ruszyła za nim. Chan szedł z trudem, niepewnie; nie posługiwał się sprawnie kulami. - Pozdrowienia, Wasza Wysokość - odezwał się grzecznie policjant. - Pozdrowienia. Azadeh! - rzekł poirytowanym głosem. - Twój mąż nie ma cierpliwości i zachowuje się bezsensownie. Co się z nim dzieje? Te ciągłe próby stają się już śmieszne. Nawet gdyby mu się udało, to co by komu z tego przyszło? - Nie wiem, Wasza Wysokość. - Azadeh była bardzo blada i niespokojna. - On... od czasu ostatnich wydarzeń zrobił się bardzo dziwny, trudno... trudno go zrozumieć. Nawet trochę mnie przeraża. - To mnie nie dziwi! On mógłby przerazić samego diabła. - Proszę wybaczyć, Wasza Wysokość - powiedziała Azadeh. - Ale on zwykle... dawniej tak nie było. Obaj policjanci odwrócili się dyskretnie, ale Hakim ich zatrzymał. - Czy zauważyliście jakąś zmianę w zachowaniu pilota? 646 - On jest bardzo zły, Wasza Wysokość. Jest zły już od wielu godzin. Widziałem, jak kopnął śmigłowiec. Ale czy się zmienił? Nie wiem, nie znałem go przedtem. Kapral miał czterdzieści kilka lat i nie szukał kłopotów. Drugi mężczyzna był młodszy i jeszcze bardziej zaniepokojony. Rozkaz brzmiał: obserwować pilota i czekać, aż odjedzie samochodem albo aż odjedzie w ogóle jakiś samochód. Nie zatrzymywać go, tylko zgłosić natychmiast przez radio. Obaj policjanci zdawali sobie sprawę z niebezpieczeństwa: chanowie z Gorgo-nów mieli bardzo długie ręce. Obaj wiedzieli, że służący i strażnicy poprzedniego chana, oskarżeni przez niego o zdradę, nadal gnili w policyjnych lochach. Wiedzieli też jednak, że Wywiadu Wewnętrznego trzeba się obawiać jeszcze bardziej. - Powiedz mu, Azadeh, żeby przestał, żeby wyłączył silniki.

312

- On nigdy przedtem nie był tak... tak wściekły na mnie, a dziś... - Jej spojrzenie było gniewne. - Nie sądzę, żeby mnie posłuchał. - Musisz spróbować! - Gdy jest choć trochę zły, nie mogę go do niczego skłonić. Policjanci dostrzegli bladość Azadeh; bardzo jej żałowali, ale jeszcze bardziej obawiali się o siebie. Wiedzieli, co zaszło na zboczu góry. Niech Bóg strzeże nas przed Olbrzymem z Nożem! Jak to jest: wyjść za mąż za takiego barbarzyńcę? Wszyscy wiedzą, że pił krew koczowników, których pozabijał. Czci leśne duchy, występując przeciwko prawom Boga, i tarza się nagi w śniegu, zmuszając żonę, żeby robiła to samo. Silniki kaszlnęły i zaczęły się dławić. Erikki ryknął gniewnie i uderzył olbrzymią pięścią w burtę kokpitu, wgniatając ją głęboko. - Wasza Wysokość, za twoim pozwoleniem pójdę już się położyć. Chyba wezmę pastylkę nasenną. Mam nadzieję, że jutro będzie lepiej... - Słowa Azadeh zacichły. - Tak, pastylka to dobry pomysł, bardzo dobry. Ja będę musiał wziąć aż dwie; bolą mnie plecy i bez 647 leków nie mogę już zasnąć. - Hakim dodał ze złością: - To jego wina! Gdyby nie on, nie cierpiałbym bólu. - Zwrócił się do swego ochroniarza: - Przyprowadź strażników, którzy pilnują bramy; chcę wydać im polecenia. Chodź, Azadeh. Odszedł, okazując ból. Azadeh potulnie ruszyła u jego boku. Silniki znów zaczęły wyć. Hakim-chan odwrócił się i warknął pod adresem policjanta: - Jeśli nie przestanie, za pięć minut każ mu w moim imieniu skończyć. Pięć minut, na Boga! Policjanci patrzyli za nim niespokojnie. Ochroniarz z dwoma strażnikami wbiegał za chanem po schodach. - Jeśli nawet Jej Wysokość nie może sobie z nim poradzić, to co dopiero my? - zauważył starszy policjant. - Z pomocą Boga silniki będą pracować tak, że barbarzyńca będzie zadowolony i sam je wyłączy. Światła na dziedzińcu zgasły. Minęło sześć minut; silniki nadal na przemian zaczynały pracować i gasły. - Lepiej wykonajmy polecenie. - Młody policjant był bardzo zdenerwowany. - Chan powiedział: pięć. Jesteśmy już spóźnieni. - Bądź gotów do ucieczki i staraj się go nie denerwować. Odbezpiecz broń. - Niepewnie podeszli bliżej. - Pilocie! - Pilot był jednak odwrócony do nich plecami i na wpół schowany w kokpicie. Psi syn! Bliżej, do wirującego śmigła. - Pilocie! - zawołał kapral. - On cię nie słyszy. Kto by usłyszał w tym hałasie? Podejdź tam, będę cię krył. Kapral skinął głową, polecił duszę Bogu i zanurkował pod wirujące śmigło. - Pilocie! - Musiał podejść bardzo blisko i go dotknąć. - Pilocie! - Teraz pilot odwrócił się z ponurym wyrazem twarzy i powiedział coś w barbarzyńskim języku, którego policjant nie znał, ale zmusił się do uśmiechu. - Proszę, ekscelencjo pilocie, to rozkaz chana. 648 Odpowiedziało mu puste spojrzenie. Przypomniał sobie, że Olbrzym z Nożem nie zna żadnego cywilizowanego języka, zatem powtórzył wszystko głośniej, wyraźniej, wspierając słowa gestami. Zobaczył z ulgą, że pilot skinął głową, tak jakby przepraszał, i przesunął jakieś przełączniki. Silniki zaczęły wytracać obroty, rotor zwalniał. Bogu niech będzie chwała! Dobra robota, sprytnie to załatwiłeś, pomyślał kapral. Rozpierała go duma.

313

- Dziękuję, ekscelencjo pilocie, dziękuję. Zadowolony z siebie i ośmielony, zerknął do wnętrza kokpitu. Zobaczył, że pilot daje mu znaki, iż chce zachować się wobec niego grzecznie - tak jak powinien, na Boga - zapraszając go do zajęcia miejsca za sterami. Dumny jak paw, spojrzał grzecznie na barbarzyńcę, wsunął się do kokpitu i zaczął oglądać przyrządy sterownicze oraz instrumenty. Młodszy policjant, którego pożerała ciekawość, podszedł do drzwiczek kokpitu. Nachylił się, żeby lepiej widzieć, zafascynowany rzędami przełączników i tarcz, które żarzyły się w ciemności. - Na Boga, kapralu, widziałeś kiedyś tyle zegarów naraz? Wyglądasz, jakby ten fotel był dla ciebie stworzony! - Chciałbym być pilotem - powiedział kapral. - Ja... - Urwał, zdumiony, gdy jego słowa przerwała oślepiająca czerwona mgła, która wytłoczyła mu powietrze z płuc i sprawiła, że ogarnęła go całkowita ciemność. Erikki zderzył głowę młodszego policjanta z głową starszego, ogłuszając obu. Rotor przestał już się obracać. Erikki rozejrzał się. W mroku nie widać było żadnego ruchu, tylko nieliczne światła w pałacu. Żadnych obcych oczu czy obecności, którą mógłby wyczuć. Prędko umieścił karabinki policjantów za fotelem pilota. W ciągu zaledwie kilku sekund wciągnął obu mężczyzn do kabiny, wcisnął im w usta tabletki nasenne, które wziął z biurka Azadeh, i zakneblował ich. Odczekał chwilę, żeby złapać oddech, przeszedł do przodu i upewnił się, że wszystko jest przygotowane do szyb649 kiego startu. Wrócił do kabiny. Mężczyźni się nie poruszyli. Oparł się o drzwi, gotów uciszyć ich w razie potrzeby. Miał wyschnięte gardło, oblewał się potem. Czekał. Usłyszał psy i pobrzękiwanie łańcuchów, na których je prowadzono. Przygotował stena. Patrol z dobermanami na smyczy przeszedł obok, nie zauważając Fina, który patrzył na pałac. Nie miał już temblaka. W PÓŁNOCNYCH SLUMSACH. Rozklekotany ambulans z budą obciągniętą płótnem toczył się po wyboistych uliczkach. Z tyłu dwóch sanitariuszy pilnowało trzech par noszy; na jednych leżał Haszemi; wył i krwawił z rozerwanego brzucha. - W imieniu Boga, dajcie mu morfinę - wysyczał Armstrong, przezwyciężając własny ból. Leżał na noszach, wsparty o burtę samochodu. Przyciskał tampon do otworu, jaki kula wyrwała mu w górnej części klatki piersiowej. Nie zdawał sobie sprawy ze strumienia krwi, wypływającego z rany w plecach i wsiąkającego w palto, które jeden z sanitariuszy wepchnął pod jego płaszcz. - Dajcie mu morfinę, prędko! - powtórzył, klnąc w farsi i po angielsku, nienawidząc ich za głupotę i ślamazarność. Był w szoku po uderzeniu kuli, która nadleciała nie wiadomo skąd. Dlaczego, dlaczego, dlaczego? - Co my możemy, ekscelencjo? - Rozległ się w ciemności głos. - Nie mamy żadnej morfiny. To wola Boga. - Mężczyzna zapalił latarkę, oślepił Armstronga, a potem skierował snop światła na Haszemiego i wreszcie na trzecie nosze. Leżący na nich młodzieniec już nie żył. Armstrong zobaczył, że nie zatroszczyli się o to, żeby zamknąć mu oczy. Fazir zawył. - Zgaś latarkę, Esma'il - powiedział drugi sanitariusz. - Chcesz, żeby do nas strzelali? Esma'il usłuchał. W ciemnościach zapalił papierosa, kaszlnął i hałaśliwie odchrząknął. Na moment odchylił plandekę, żeby zorientować się w położeniu. - Już tylko kilka minut, jeśli Bóg pozwoli. - Nachylił się i trącił Haszemiego, przenosząc go ze spokoju 650 nieświadomości do piekła bólu. - Już tylko kilka minut, ekscelencjo pułkowniku, proszę nie umierać - powiedział, chcąc okazać troskę. - Za kilka minut zajmą się panem.

314

Wszyscy zatoczyli się, gdy koło wpadło w dziurę w jezdni. Armstronga oślepił ból. Gdy poczuł, że ambulans się zatrzymuje, prawie załkał z poczucia ulgi. Jacyś ludzie podnieśli plandekę i wgramolili się do środka. Szorstkie ręce chwyciły Armstronga za stopy, wywlekły i ułożyły na innych noszach; zapięły pasy. Przez mgłę bólu zobaczył, jak nosze Haszemiego nikną w ciemnościach. Potem poczuł, że podniesiono gwałtownie jego nosze; ból był tak dotkliwy, że Armstrong stracił przytomność. Noszowi przekroczyli rów i weszli przez drzwi w wysokim murze. Minęli odrapany korytarz i zeszli po schodach do dużej piwnicy, oświetlonej lampkami oliwnymi. Mzytryk polecił: - Połóżcie go tam! - Wskazał drugi stół. Na pierwszym leżał już Haszemi, przypięty pasami do noszy. Mzytryk przyjrzał się ranom Armstronga, potem Fazi-ra. Obaj ranni nie odzyskali jeszcze przytomności. - Do| brze - stwierdził. - Poczekaj na górze. Esma'il. Esma'il zdjął brudną opaskę ze znakiem Czerwonego Krzyża i rzucił ją na stos innych. - Wielu naszych ludzi poniosło w budynku męczeńską śmierć. Wątpię, czy komuś udało się uciec. - A więc postąpiłeś mądrze, nie idąc na to zebranie. Esma'il wszedł hałaśliwie po schodach, aby dołączyć do kolegów, którzy głośno gratulowali sobie sukcesu: schwytania wroga i jego psa łańcuchowego, cudzoziemca. Wszyscy byli zaufanymi, sprawdzonymi bojownikami islamsko-marksistowskimi; nie było wśród nich żadnego sanitariusza. Mzytryk poczekał, aż zostanie sam. Wyjął mały 1 scyzoryk i wbił go głęboko w ciało Haszemiego. Roz, dzierający krzyk rannego sprawił mu radość. Gdy przebrzmiał, Mzytryk skropił twarz pułkownika lodowatą li 6si wodą. Fazir otworzył oczy, a przerażenie i ból, które Mzytryk w nich dojrzał, ucieszyły go jeszcze bardziej. - Chciał się pan ze mną zobaczyć, pułkowniku? Zamordował pan mojego syna, Fedora. Generał Petr Oleg Mzytryk, do usług. Znów posłużył się nożem. Haszemi zawył, jego twarz przybrała groteskowy wygląd. Wykrzykiwał jakieś słowa, próbował przerwać krępujące go więzy. - To za mojego syna... i to za mojego syna... i to za mojego syna... Haszemi miał mocne, zdrowe serce. Przez wiele minut żył, błagał o litość, błagał o śmierć. Prosił jedynego Boga o śmierć i zemstę. Skonał w męczarniach. Mzytryk stał nad nim przez chwilę, mimo że do jego nozdrzy docierała obrzydliwa woń. Nie musiał jednak przypominać sobie, co ci dwaj zrobili jego synowi, stosując trzeci stopień. Raport Pahmudiego był dokładny. - Haszemi Fazir, dostałeś to, na co zasłużyłeś. Jesteś gównojadem - powiedział i splunął na twarz trupa. Potem odwrócił się i znieruchomiał. Armstrong odzyskał przytomność. Patrzył na niego z przeciwległego kąta piwnicy. Chłodne niebieskie oczy. Twarz, z której odpłynęła krew. Zdumiał go brak objawów strachu. Wkrótce to zmienię, pomyślał i wyjął scyzoryk. Zobaczył, że Armstrong oswobodził prawą rękę. Zanim zdążył zareagować. Anglik sięgnął do klapy płaszcza. Trzymał przy ustach róg, w którym zaszyta była kapsułka z cyjankiem. - Nie ruszaj się! - rzucił ostrzegawczo Armstrong. Mzytryk był za stary, żeby zdecydować się na nagły skok, zresztą odległość była i tak zbyt duża. W kieszeni miał pistolet, ale było jasne, że Armstrong zdąży rozgryźć kapsułkę; trzy sekundy to za mało, żeby się zemścić. Mógł tylko żywić nadzieję, że Anglik straci przytomność lub że ból osłabi jego uwagę. Oparł się o stół i zaklął.

315

Gdy w ciemności przypinano Armstronga do noszy, instynktownie napiął mięśnie ręki, żeby uzyskać luz wystarczający do jej oswobodzenia, na wypadek gdyby 652 ból stał się nie do zniesienia. Drugą kapsułkę miał zaszytą w kołnierzyku koszuli. Zadygotał, gdy Haszemi umierał, dziękując Bogu za chwilę zwłoki, która pozwoliła mu kosztem ogromnego wysiłku wyszarpnąć rękę. Kiedy dotknął kapsułki, opuścił go strach, a zarazem niemal przestał odczuwać ból. Na krawędzi śmierci odzyskał spokój. - Jesteśmy... jesteśmy zawodowcami - powiedział. - Nie zamordowaliśmy pańskiego... pańskiego syna. Żył, gdy generał Dżanan zabrał go dla Pahmudiego. - Kłamca! Mzytryk poznał po głosie słabość wroga. Wiedział, że nie musi już długo czekać. Przygotował się. - Przeczytaj oficjalne... oficjalne dokumenty... SA-VAMA musiała jakieś sporządzić... i ci z twojego przeklętego przez Boga KGB - mówił z trudem Armstrong. -^ Myślisz, że jestem na tyle głupi, żebyś mógł nastawić mnie przeciwko Pahmudiemu, zanim umrzesz? - Przeczytaj raporty, pytaj, możesz poznać prawdę. Ale wy, sukinsyny z KGB, nie lubicie prawdy. Powtarzam: żył, kiedy zabrali go ci z SAVAMA. Mzytryk był zbity z tropu. Taki zawodowiec jak Armstrong, tak czy inaczej w obliczu śmierci, nie traciłby czasu na sugerowanie tego rodzaju dochodzenia, gdyby nie był pewien jego wyniku. - Gdzie są taśmy? - Nie ma żadnych. Nie... nie z trzeciego stopnia. - Armstrong tracił siły. Ból minął, upływał czas. Z każdą chwilą było mu coraz trudniej skupić uwagę. Ale taśmy muszą być chronione; kopia jedzie już bezpiecznie do Londynu razem ze specjalnym raportem. - Twój syn był odważny i silny. Niczego nam nie powiedział. Nie wiem, co... co wyrwał z niego Pahmudi... zbiry Pahmudiego... to wasze szumowiny. On... on żył, gdy wasza grupa go zabrała. Pahmudi powiedział Haszemiemu. To możliwe, pomyślał niespokojnie Mzytryk. Te bękarty, zjadacze gówna z Teheranu, zrobiły bałagan w Iranie, przez całe lata błędnie odczytywały Szacha i plugawiły naszą pracę od pokoleń. 653 - Przekonam się. Na głowę mojego syna, wykryję prawdę, ale to ci już nie pomoże, towarzyszu! - Przysługa wymaga... wymaga wzajemności. Załatwiłeś Rogera, Rogera Crosse'a, co? Mzytryk roześmiał się. Teraz mógł mu naurągać i w ten sposób zużytkować czas oczekiwania. - Ja to zorganizowałem, tak. Czy pamiętasz AMG? I Talbota, ale w tym wypadku powiedziałem Pahmudie-mu, żeby do 16/a wykorzystał tego zjadacza gówna, Fazira. Zauważył, że chłodne, niebieskie oczy zwęziły się; zastanawiał się, co się w nich kryje. Armstrong szukał w pamięci. AMG? Ach, tak, Alan Medford Grant, urodzony w 1905, senior agentów kontrwywiadu. W roku 1963, jako tajny informator lana Dunrossa, wskazał kreta w Noble House. I innego w moim Wydziale Specjalnym; jak się okazało, był nim mój najlepszy przyjaciel. - To kłamstwo! AMG zabił się na motocyklu w 1963. - Ktoś mu pomógł. Mieliśmy już od roku 16/a na tego zdrajcę i na jego żonę, Japonkę. - Nie był żonaty. - Co wy tam wiecie. Wydział Specjalny? Głowy pełne łajna. Była z japońskiego wywiadu. Miała wypadek w Sydney w tym samym roku.

316

Armstrong pozwolił sobie na nieznaczny uśmiech. „Wypadek" motocyklowy AMG b/ł rzeczywiście zorganizowany jjrzez KGB, lecz potem wyreżyserowany przez MI6. Świadectwo zgonu było oryginalne, cudze, a Alan Medford Grant nadal skutecznie działa, choć ma już inną twarz i inną przykrywkę, której nawet ja nie znam. Ale żona? Japonka? Czy to kolejna zasłona dymna, kolejna tajemnica? Kręgi w kręgach, kręgi w... Przeszłość zaczęła Armstronga wciągać. Z wysiłkiem skierował myśli na to, co naprawdę chciał wiedzieć. Pragnął sprawdzić, czy miał rację, czy też się mylił. Nie było czasu do stracenia, już nie. - Kim jest czwarty człowiek, nasz arcyzdrajca? 654 Mzytryk skoncentrował się, potem uśmiechnął, gdyż Armstrong dał mu do ręki klucz do psychologicznej zemsty. Wypowiedział nazwisko i zobaczył, że Anglik jest zaszokowany. Podał też nazwisko piątego, nawet szóstego. - MI6 roi się od naszych agentów, nie tylko kretów. Tak samo w MI5, w większości waszych związków zawodowych. Ted Everly jest jednym z naszych, Broad-hurst i lord Grey pamiętasz go z Hongkongu? No i nie tylko Partia Pracy, choć to nasze najżyźniejsze pole. Nazwiska? - zapytał, napawając się swą przewagą. Wiedział, że porusza się po bezpiecznym terenie. - Zajrzyj do Who's Who\ Wysoko, w City, w Foreign Office. Henley jest nasz, a ja mam już kopię twojego raportu. Mamy ludzi aż do Gabinetu, może nawet na Downing Street. W Wielkiej Brytanii pracuje pięciuset naszych zawodowców, nie licząc waszych zdrajców. Jego śmiech zabrzmiał okrutnie. - A Smedley-Taylor? - Och, tak, on też... - Nagle Mzytryk urwał. Zaczął się mieć na baczności. - Skąd o nim wiesz? Jeśli wiesz o nim... Co? Armstrong był zadowolony. Fedor Rakoczy nie skłamał. Wszystkie te nazwiska są na taśmie, taśma jest bezpieczna; Henleyowi nigdy nie ufał, nawet Talbotowi. Był zadowolony, ale i smutny. Żałował, że nie będzie mógł sam ich zdemaskować. Ktoś to zrobi. Może AMG? Zatrzepotał powiekami, ręka puściła klapę płaszcza. Mzytryk błyskawicznie ruszył naprzód; jak na swoją tuszę, poruszał się niezwykle sprawnie. Przycisnął Armstronga nogą do stołu i oderwał klapę. Teraz Armstrong był bezsilny. - Obudź się, matierjebied - krzyknął tryumfująco. Wydobył nóż. - Skąd wiesz o Smedleyu? Armstrong nie odpowiedział. Śmierć nadeszła cicho. Mzytryk był wściekły, waliło mu serce. - Nie szkodzi, jego już nie ma, nie trać czasu - mruknął. Ten sukinsyn poszedł do piekła, wiedząc, że był tylko narzędziem zdrajców, niektórych. Ale skąd wie655 dział o Smedleyu-Taylorze? Do diabła z nim. A jeśli o moim synu powiedzał prawdę? W kącie piwnicy stała puszka nafty. Oblał naftą ciała, jego gniew zelżał. - Esma'il! - zawołał. Gdy wylał już naftę, cisnął puszkę do kąta. Esma'il zszedł do piwnicy razem z drugim człowiekiem. - Gotowi do odjazdu? - zapytał. - Tak, dzięki Bogu. - Także dzięki nam samym - rzucił beztrosko Mzy-tryk. Wytarł ręce. Był zmęczony, lecz zadowolony z przebiegu dnia i nocy. Teraz tylko krótka podróż na przedmieścia Tebrizu do helikoptera. Potem niecała godzina do daczy w Tbilisi i Wertyńskiej. Za parę tygodni ten młody szczeniak, Hakim, przyjedzie z pisz-keszem, Azadeh, albo bez. Jeśli bez, będzie go to drogo kosztować. - Zapalajcie - rzucił sucho. - Zabieramy się stąd. - Proszę, towarzyszu generale! - Esma'il rzucił mu wesoło pudełko zapałek. - To pański przywilej. Może pan dokończyć to, co zaczął. Mzytryk złapał pudełko. - Dobrze - powiedział.

317

Pierwsza zapałka nie zapaliła się. Druga też. Trzecia tak. Wycofał się do schodów i ostrożnie rzucił. Płomienie strzeliły pod sufit, do drewnianych belek stropowych. Stopa Esma'ila trafiła generała w plecy. Upadł na podłogę, na krawędź ognia. Krzyknął; na czerniejących szybko dłoniach i kolanach uciekał w stronę schodów. Zatrzymał się na chwilę, kaszląc i dławiąc się czarnym dymem, fetorem palonego ciała. Udało mu się jakoś wstać. Pierwsza kula strzaskała rzepkę kolanową. Zawył i zatoczył się do tyłu, do ognia. Drugi pocisk złamał mu nogę i rzucił go na ziemię. Bezradnie machał rękami; jego wycie utonęło w huku płomieni. Zamienił się w żywą pochodnię. Esma'il i drugi mężczyzna wycofali się na podest, zderzając z innymi, którzy zbiegali na dół. Wlepili spojrzenia w wijące się ciało Mzytryka; płomienie ogarnęły już jego buty. - Dlaczego to zrobiłeś? - zapytał jeden z nich z przerażeniem w głosie. - Mój brat zginął męczeńsko w Kwaterze Głównej. Twój kuzyn też. - Wedle woli Boga, ale, Esma'il, żeby tak towarzysza generała? Niech Bóg ma nas w swojej opiece. On dawał nam pieniądze, broń, materiały wybuchowe... Dlaczego go zabiłeś? - A dlaczego nie? Czyż ten psi syn nie był aroganckim, źle wychowanym czcicielem szatana? Nie był nawet człowiekiem Księgi. Tam u nich są jeszcze tuziny, co ja mówię, tysiące takich jak on. Oni nas potrzebują, a my ich nie. Zasłużył na śmierć. Czyż nie przybył sam i nie skusił mnie? - Splunął w kierunku ciała. - Ważne osoby powinny mieć swych goryli. Płomienie doszły do miejsca, w którym stali. Wycofali się w pośpiechu. Ogień ogarnął drewniane schody; rozprzestrzeniał się gwałtownie. Na ulicy wskoczyli do ciężarówki, która nie udawała już ambulansu. Esma'il obejrzał się. Na widok ognia pożerającego dom zaśmiał się hałaśliwie. - Pali się ten pies! Oby wszyscy niewierni zginęli równie szybko! NA DZIEDZIŃCU PAŁACU. Erikki stał, opierając się o 212. Zgasło światło w apartamentach chana na drugim piętrze. Upewnił się, że obaj policjanci śpią. Po cichu zasunął drzwi kabiny, poprawił położenie tkwiącego za pasem noża i wziął do ręki stena. Ruszył w kierunku pałacu ze zręcznością nocnego myśliwego. Strażnicy, czuwający przy bramie, nie zauważyli go. Zresztą po cóż mieliby sobie zawracać głowę pilnowaniem Fina? Chan powiedział wyraźnie, żeby dali mu spokój, że na pewno znudzi mu się wkrótce zabawa z silnikiem. - Jeśli weźmie samochód, pozwólcie mu. Gdyby policjanci szukali kłopotów, to już nie nasz problem. - Tak jest, Wasza Wysokość - odpowiedzieli, zadowoleni, że nie odpowiadają za pilnowanie Olbrzyma z Nożem. 656 657 Erikki wśliznął się przez frontowe drzwi. Ruszył słabo oświetlonym korytarzem w kierunku schodów prowadzących do północnego skrzydła, odległego od pomieszczeń zajmowanych przez chana. Bezszelestnie pokonał schody i inny korytarz. Spod drzwi pokoju jego i Azadeh sączyło się światło. Bez wahania wszedł do przedpokoju i zamknął za sobą drzwi. Wszedł do sypialni. Ku jego zaskoczeniu, była tam Mina, pokojówka. Klęczała obok łóżka i robiła masaż śpiącej Azadeh. - Och, przepraszam. - Zadrżała. Bala się go tak jak cała reszta służy. - Nie usłyszałam Waszej Ekscelencji. Jej Wysokość prosiła... poprosiła mnie, żebym masowała ją jak najdłużej, a potem spała tutaj. Twarz Erikkiego przypominała maskę. Plamy oleju na policzkach i przytwierdzonym plastrem opatrunku na uchu nadawały mu jeszcze groźniejszy wygląd. - Azadeh! - Och, nie może jej pan obudzić, ekscelencjo, ona wzięła... wzięła dwie pastylki nasenne i prosiła, żebym pana przeprosiła, gdyby pan...

318

- Ubierz ją! - syknął. Mina zbladła. - Ale, ekscelencjo! Jej serce na chwilę zamarło, gdy ujrzała nóż, który pojawił się w jego dłoni. - Ubierz ją prędko. Jeśli choć piśniesz, wypruję ci flaki. Ruszaj się! - Zobaczył, że służąca podnosi suknię. - Nie to, Mina! Ciepłe ubranie, narciarskie. Na wszystkich bogów, nieważne które, byle szybko! Obserwował ją, blokując dostęp do drzwi. Na małym stoliku leżał kukri w pochwie. Przeszedł go dreszcz. Oderwał wzrok od noża i wyjął z sekretarzyka torebkę Azadeh. Były w niej wszystkie dokumenty: dowód tożsamości, paszport, prawo jazdy, świadectwo urodzenia, wszystko. Dobrze, pomyślał i jeszcze raz podziękował w duchu Aiszy za ten podarunek, o którym powiedziała mu Azadeh. Dziękował też swym starożytnym bogom za to, 658 że dziś rano podsunęli mu właściwy plan działania. Ach, kochanie, myślałaś, że naprawdę cię zostawię? W torebce znajdował się też jedwabny woreczek z biżuterią; wydawało się, że jest cięższy niż zwykle. Patrzył ze zdumieniem na szmaragdy, diamenty, naszyjniki z pereł i wisiorki. To po Nadżud, pomyślał, to tych kamieni użył Hakim, układając się z koczownikami, to te odebrałem Bajazidowi. Zobaczył w lustrze, że Mina patrzy na całe to bogactwo, które trzymał w dłoni. Azadeh była bezwładna, już prawie ubrana. - Pospiesz się! - warknął do odbicia pokojówki w lustrze. ZASADZKA PRZY DRODZE PONIŻEJ PAŁACU. Sierżant policji i jego kierowca czekali przy drodze, obserwując pałac odległy o czterysta metrów. Sierżant posługiwał się lornetką. Widział słabe światła przy ogromnej stróżówce; ani śladu strażników czy jego własnych ludzi. - Podjedź tam - rozkazał niespokojnie. - Na Boga, coś jest nie w porządku! Śpią albo są martwi. Jedź powoli i po cichu. Sięgnął po automat i załadował. Kierowca zapalił silnik i ruszył pustą drogą. PRZY GŁÓWNEJ BRAMIE. Strażnik Babak opierał się o kolumnę wewnątrz masywnej żelaznej bramy, zamkniętej na zasuwy i zabezpieczonej sztabami. Drugi strażnik leżał nie opodal na jakichś workach. Spał. Przez kratę bramy widać było okoloną śnieżnymi zaspami drogę, która wiła się w dół, do miasta. Za pozbawioną teraz wody fontanną na dziedzińcu, w odległości stu metrów, stał helikopter. Lodowaty wiatr poruszał nieznacznie śmigłem. Babak ziewnął. Przytupywał z zimna, potem oddał mocz przez kratę, bezmyślnie kierując strumień w różne strony. Przedtem, gdy chan ich odprawił i wrócili na posterunek, stwierdzili, że policjanci zniknęli. 659 - Poszli po coś do jedzenia albo śpią - zauważył. - Oby Bóg przeklął wszystkich policjantów. Ziewnął. Nie mógł wprost doczekać się świtu, kiedy to na kilka godzin zejdzie ze służby. Trzeba tylko wypuścić samochód pilota, a potem zamknąć bramę. Wkrótce będzie już w łóżku, obok gorącego ciała. Odruchowo dotknął ręką genitaliów; ożywiły się, twardniały. Odchylił się leniwie do tyłu; bawiąc się z sobą samym, obrzucił wzrokiem bramę. Ciężka sztaba była na miejscu, mała, boczna brama także była zamknięta. Jego oczy wychwyciły jakiś ruch na krawędzi pola widzenia. Spojrzał uważniej. Pilot wychodził właśnie bocznymi drzwiami. Niósł na ramieniu jakiś tobół; nie miał już ręki na temblaku, ale miał za to broń. Babak pospiesznie zapiął rozporek, zdjął karabin z ramienia i zszedł z pola widzenia. Delikatnie kopnął drugiego strażnika, który się obudził. - Patrz - szepnął. - Myślałem, że pilot jest przez cały czas w kabinie. Widzieli, jak Erikki przemyka się, wybierając ciemniejsze miejsca, potem przebiega przez otwartą przestrzeń i niknie po drugiej stronie śmigłowca. - Co on niesie? Co to za tobół?

319

- Wygląda jak dywan, zwinięty dywan - szepnął drugi strażnik. Usłyszeli odgłos otwieranych drzwi kok-pitu. - Ale dlaczego? Na wszystkie imiona Boga, co on robi? Oświetlenie nie było najlepsze, ale widzieli wszystko i wszystko słyszeli. Dotarł do nich hałas silnika nadjeżdżającego samochodu, ich uwagę jednak przykuł odgłos otwierania drzwi kabiny helikoptera. Czekali, wstrzymując oddech. Zobaczyli, że Fin kładzie dwa toboły pod helikopterem, potem nurkuje pod ogonem maszyny i wyłania się z ich strony. Zatrzymał się na chwilę. Spojrzał na bramę, ale ich nie zauważył. Otworzył drzwiczki kokpitu i wsiadł, trzymając w ręku broń. Zwinięty dywan leżał na fotelu obok miejsca pilota. Nagle zawyły silniki; obaj strażnicy drgnęli. 660 - Niech Bóg nas strzeże! Co mamy zrobić? - Nic - odparł Babak nerwowo. - Chan powiedział wyraźnie: „Zostawcie pilota w spokoju, cokolwiek by robił, on jest niebezpieczny". Tak przecież powiedział, prawda? Powiedział też: „Jeśli pilot zabierze przed świtem samochód, pozwólcie mu odjechać". - Babak musiał mówić głośniej, żeby przekrzyczeć hałas maszyny. - Po prostu nie robimy niczego. - Ale nie powiedział nam, że on znów uruchomi silnik ani że będzie wynosił dywany. - Masz rację. Wedle woli Boga, ale masz rację. - Denerwowali się coraz bardziej. Pamiętali o strażnikach uwięzionych i wychłostanych przez starego chana za nieposłuszeństwo. Pamiętali o tych, których wygnał nowy chan. - Te silniki chyba dobrze pracują, co? Zobaczyli, że na piętrze pałacu, piętrze Hakima, zapalają się światła. Potem odwrócili się, gdy pod bramę zajechał policyjny samochód. Wyskoczył z niego strażnik z latarką w ręku. - Co się tu dzieje, na Boga? - krzyknął. - Otworzyć bramę! Gdzie są moi ludzie? Babak podbiegł do bocznej bramy i odsunął rygiel. Ręce Erikkiego pracowały tak szybko, jak to było możliwe; przeszkadzała mu rana w ramieniu. Pot spływał mu po twarzy, mieszając się z krwią cieknącą z ucha w miejscu, w którym obluzował się opatrunek. Ciężko dyszał, zmęczony długim biegiem z północnego skrzydła z Azadeh, zawiniętą w dywan, bezwładną pod wpływem środków nasennych. Klął i ponaglał wzrokiem igły wskaźników. Zobaczył, że w pomieszczeniach Hakima zapalają się światła, ktoś wygląda przez okno. Zanim opuścił pałac, starannie ogłuszył Minę, mając nadzieję, że nie wyrządza jej krzywdy. To miało chronić także ją; w ten sposób unikała oskarżeń o to, że nie wszczęła alarmu, że pomogła w ucieczce. Zawinął Azadeh w dywan i wsunął za pas kukri. - No, dalej - warknął na wskaźniki. Dostrzegł przy bramie dwóch ludzi w policyjnych mundurach. Ktoś oświetlił helikopter latarką; Erikki 661 poczuł, że wywraca mu się żołądek. Bez namysłu wysunął lufę stena przez okienko i ścisnął spust, mierząc ponad głowami ewentualnych napastników. Czterej mężczyźni rozbiegli się, szukając osłony, gdy pociski odbiły się rykoszetem od muru bramy. Sierżant upuścił latarkę, ale zdążyli już wcześniej zobaczyć bezwładne ciała kaprala i drugiego policjanta, rozciągnięte na ziemi. Myśleli, że policjanci są martwi. Gdy salwa przebrzmiała, sierżant przeczołgał się do bocznej bramy i ruszył do samochodu po automat. - Strzelajcie, na Boga - krzyknął policyjny kierowca. Podniecony Babak wystrzelił i chybił. Kierowca nieostrożnie wybiegł zza osłony, żeby odzyskać latarkę. Z helikoptera padła następna seria. Wycofał się pospiesznie. - Syn przeklętego ojca... Cała trójka ukryła się w bezpiecznych miejscach. Kolejna salwa roztrzaskała latarkę.

320

Erikki zorientował się, że jego plan ucieczki legł w gruzach. 212 był na ziemi łatwym celem. Czas uciekał. Przez ułamek sekundy pilot pomyślał, czy nie wyłączyć silnika, ale nie zrobił tego. Opróżnił magazynek stena, strzelając w kierunku bramy, pchnął dźwignię przepust-nicy. Wydał z siebie przerażający, pierwotny ryk bojowy, który zmroził wszystkich. Silniki pracowały już pełną mocą. Zawły z wysiłku, gdy poderwał maszynę o kilka centymetrów nad ziemię. Przeleciał kawałek, szorując lekko płozami o podłoże, aż wreszcie udało mu się wznieść helikopter, który miał jednak niebezpieczny przechył. Przy bramie kierowca wyrwał strażnikowi karabin, wyjrzał zza kolumny i, widząc uciekający śmigłowiec, nacisnął spust. Hakim wyglądał przez okno sypialni; wyrwany hałasem z głębokiego snu, wzmocnionego środkami nasennymi, widział jak przez mgłę. Obok niego stał Margol, ochroniarz. Zobaczyli, że 212 cudem uniknął zderzenia z małą drewnianą przybudówką, zrywając płozą kawał dachu. Potem w dzikich przechyłach ruszył do przodu 662 i do góry. Za murem stał policyjny samochód- sylwetka sierżanta odznaczała się w świetle reflektorów. Hakim widział, że policjant celuje; pragnął, żeby spudłował. Erikki usłyszał pociski szorujące o metal. Modlił się, żeby nie uszkodziły żadnej ważnej części. Ryzykownie przechylił śmigłowiec i ruszył w kierunku przestrzeni odgrodzonej pałacem od niebezpiecznej bramy. W dzikim przechyle helikoptera dywan spowijający Azadeh odwinął się i nakrył przyrządy sterownicze. Erikki przez chwilę nie wiedział, co zrobić. Potem użył całej swej siły, odsuwając Azadeh na bok. Rana na przedramieniu otworzyła się. Wleciał za północne skrzydło, nadal na niewielkiej wysokości. Skierował maszynę ku innej części muru, koło szopy, w której ukrywali się Ross i Gueng. Zabłąkana kula przebiła drzwi i zawadziła o tablicę instrumentów, tłukąc szkło. Gdy Hakim stracił z oczu helikopter, pokuśtykał w poprzek ogromnej sypialni, minął wesoło płonący na kominku ogień i zatrzymał się przy oknie na korytarzu. - Widzisz go? - zapytał, ciężko dysząc z wyczerpania. - Tak, Wasza Wysokość - krzyknął Margol. - Tam! 212 był już tylko ciemną sylwetką na tle jeszcze ciemniejszego muru. Potem reflektory oświetliły mur. Maszyna przeskoczyła go, mijając krawędź zaledwie o centymetry i zanurzyła się po drugiej stronie. Kilka sekund później pojawiła się znowu. Nabierała prędkości i wysokości. W tym momencie korytarzem nadbiegła Aisza. Krzyczała histerycznie: - Wasza Wysokość, Wasza Wysokość... Azadeh... ten diabeł ją porwał... Ogłuszył Minę... Hakim z trudem zbierał myśli z powodu pigułek nasennych. Nigdy jeszcze powieki tak mu nie ciążyły. - O czym ty mówisz? - Nie ma Azadeh, twojej siostry. Zawinął ją w dywan i porwał, zabrał ze sobą... - Urwała na widok twarzy Hakima, popielatobladej, z nieprzytomnymi oczami. Nie wiedziała o środkach nasennych. - On ją porwał! 663 - To... niemożliwe... to... - Ależ tak! Ona jest porwana, a Mina nieprzytomna! Hakim mrugnął, potem wyjąkał: - Ogłoś alarm, Aisza! Jeśli ją porwał... na Boga... alarm! Wziąłem środki nasenne i... Na Boga, jutro zajmę się tym diabłem, teraz nie mogę, ale wyślij kogoś... na policję... do Zielonych Opasek... Ogłoś alarm, ogłoś, że chan nałożył cenę za jego głowę! Margol, pomóż mi wrócić do pokoju. Przestraszeni służący i strażnicy gromadzili się w końcu korytarza. Aisza pobiegła do nich, zalewając się łzami. Powiedziała im, co się stało i co rozkazał chan.

321

Hakim opadł na łóżko. Wyczerpany, położył się na plecach. - Margol, powiedz... powiedz strażnikom, żeby aresztowali tych głupców z bramy. Jak oni mogli do tego dopuścić? - Oni nie mogli reagować, Wasza Wysokość. Margol był pewien, że chan obciąży ich winą, choć sam słyszał, jak im mówił, żeby nie przeszkadzali pilotowi. Poszedł wydać rozkaz i wrócił. - Czy dobrze się pan czuje, Wasza Wysokość? - Tak, dziękuję. Nie wychodź z pokoju. Obudź mnie o świcie. Podtrzymuj ogień i obudź mnie o świcie. Hakim z rozkoszą zapadł w sen. Plecy go nie bolały. Myślał o Azadeh i Erikkim. Gdy wcześniej Azadeh wyszła z pokoju i zostawiła go samego z Erikkim, pozwolił sobie na okazanie swych trosk. - Nie ma wyjścia z pułapki, Erikki. Jesteśmy w pułapce, wszyscy: ty, Azadeh i ja. Nadal nie mogę uwierzyć, że byłaby zdolna do wyrzeczenia się islamu, lecz jednocześnie wiem, że nie usłucha ani mnie, ani ciebie. Nie chcę jej ranić, ale nie ma alternatywy: jej nieśmiertelna dusza jest ważniejsza od życia doczesnego. - Mógłbym ocalić jej duszę, Hakimie, gdybyś mi pomógł. - Jak? - Widział napięcie w twarzy Erikkiego. - Usuwając przyczynę. 664 - Jak? - Powiedzmy, hipotetycznie, że ten wariat pilot nie jest muzułmaninem, tylko barbarzyńcą, który tak bardzo kocha swą żonę, że staje się jeszcze większym wariatem. Zamiast po prostu uciec, ogłusza ją, porywa, wywozi z kraju wbrew jej woli i nie pozwala wrócić. W wielu krajach mąż może... może zastosować nadzwyczajne środki, żeby wymusić posłuszeństwo żony. W ten sposób nie musiałaby łamać danego słowa ani wyrzekać się islamu. Ty nie musiałbyś jej krzywdzić, a ja miałbym swoją kobietę. - To jest oszustwo - odpowiedział oszołomiony Hakim. - Oszustwo! - Nie. Rozmawiamy tylko hipotetycznie, ale to by spełniało wszystkie wymogi, których musisz dotrzymać. Nikt by nawet nie pomyślał, że siostra chana z Gor-gonów złamała przysięgę i wyrzekła się islamu dla jakiegoś barbarzyńcy. Nikt. Przecież nawet ty sam nie wiesz tego na pewno, prawda? Hakim starał się znaleźć w tym rozumowaniu luki. Nie ma żadnych, pomyślał ze zdumieniem. A to by mogło rozwiązać... czyż nie rozwiązałoby wszystkiego? Skoro Erikki zrobi to bez jej wiedzy i pomocy... Porwie ją! To prawda, nikt nie pomyśli, że złamała słowo. Porwanie! Mógłbym to rozgłosić, a potajemnie radować się jej szczęściem. Jeśli chcę, żeby wyjechali. Muszę, to jedyny sposób. Żeby uratować jej duszę, muszę uratować też jego. Otworzył na chwilę oczy. Odblaski ognia tańczyły na suficie. Widział w nich Erikkiego i Azadeh. Bóg mi wybaczy, pomyślał, zapadając w sen. Ciekawe, czy jeszcze kiedyś ją spotkam? TEHERAN, OKOLICE UNIWERSYTETU, 23:58. W zimnyiB mroku Szahrazad stała z grupą mężczyzn z Zielonych Opasek, osłaniających czoło tłumu wznoszącego islamskie okrzyki. Panował ścisk. Skandowali: Allahhhu Akbarrr. Tworzyli żywą osłonę przeciwko dwóm czy trzem tysiącom krzyczących lewicowych studentów i agitatorów, którzy zbliżali się jezdną. Latarki i pochodnie, kilka podpalonych samochodów, broń palna, pręty, drewniane pałki. Szahrazad dotknęła pistoletu w kieszeni, granatu w drugiej. - Bóg jest wielki - krzyknęła. Wrogowie podchodzili coraz bliżej. Widziała zaciśnięte pięści; po obu stronach tłum zafalował, okrzyki coraz bardziej ochrypłe, nerwy napięte, oczekiwanie. - Nie ma Boga oprócz Boga...

322

666 Teraz wrogowie byli tak blisko, że widziała ich twarze. Nagle stwierdziła, że to nie są tylko czciciele szatana, ale także studenci, mężczyźni i kobiety w jej wieku, kobiety bez czadorów, odważnie wykrzykiwały hasła o prawach kobiet, o prawach wyborczych, hasła, z którymi się zgadzała. Prawa boskie, z którymi trudno walczyć, niezaprzeczalne prawdy. Przypomniała sobie atmosferę podczas marszu kobiet. Wszystkie włożyły najlepsze ubrania, rozpuściły włosy, były tak swobodne jak ich fryzury, walczyły o wolność i sprawiedliwość w nowej republice islamskiej, w której ona, jej syn i Tommy żyliby długo i szczęśliwie. Nagle powróciło wspomnienie fanatyka z nożem, który chciał zniszczyć przyszłość, ale jej Ib-rahim go zatrzymał, Ibrahim, przywódca studencki; był tam, żeby ją ocalić. Och, Ibrahimie, czy jesteś tu dzisiaj, czy prowadzisz ich tak, jak wtedy prowadziłeś nas? Czy jeszcze raz stanąłeś do walki o wolność, sprawiedliwość i prawa kobiet, czy też doznałeś męczeństwa w Kowissie, tak jak tego chciałeś, zabijając tego dwulicowego mułłę, który zamordował twojego ojca, podobnie jak zamordowano mojego? Ale... ale ojca zabili wyznawcy islamu, nie lewacy, pomyślała zmieszana. A imam nadal zachowuje się tak, jakbyśmy żyli w czasach proroka... a Meszang... a przegnany Tommy? A wymuszony rozwód i wymuszone małżeństwo z tym okropnym starcem! I żadnych praw! - Co ja tu robię? - szepnęła. - Powinnam być tam z nimi, z nimi, nie tutaj... nie, nie, tam także nie! Co z moim dzieckiem, z moim przyszłym synem, to dla niego niebezpieczne i... Padł strzał, potem następne, rozpoczęła się jatka. Ci, którzy byli z przodu, chcieli się cofnąć, a ci z tyłu pójść naprzód do walki. Wokół Szahrazad rozpętało się piekło. Czuła, że ledwie dotyka stopami ziemi, że tłum ją zgniata i porywa. Jakaś kobieta obok niej upadła i została stratowana. Jakiś starzec zatoczył się , i zniknął pod nogami pędzących. Czyjś łokieć wbił się 667 w jej żołądek. Krzyknęła z bólu, a strach zmienił się w przerażenie. - Tommyyy! Pomóż miii! - zawyła. Mniej więcej sto metrów dalej Tom Lochart został przyciśnięty do frontu sklepu przez demonstrujących studentów. Miał rozerwaną kurtkę, czapka zniknęła. Był zrozpaczony bardziej niż kiedykolwiek. Już od kilku godzin chodził od jednej grupy.studentów do drugiej; szukał żony wbrew rozsądkowi. Musiała być gdzieś tutaj, pomiędzy nimi. Dokąd mogłaby pójść? Na pewno nie do mieszkania tego studenta, tego Ibrahima, czy jak tam się nazywał, o którym Dżari powiedziała, że nic nie znaczył. Zresztą lepiej, żeby była tam niż tutaj, pomyślał zdesperowany. Och, Boże, pozwól mi ją odnaleźć. Mijały go skandujące kobiety, większość w zachodnich ubraniach, dżinsach, kurtkach. Nagle ją zobaczył. Ruszył do przodu, ale okazało się, że znów się pomylił. Przeprosił i wrócił na bok, ścigany nielicznymi przekleństwami. Potem zdało się mu, że zobaczył ją po drugiej stronie jezdni. Znów pomyłka. Dziewczyna miała ubranie narciarskie takie jak Szahrazad, podobną fryzurę. Była mniej więcej w jej wieku. Niosła jednak proporczyk islamskich marksistów. Rozczarowany, sklął ją za głupotę. Słyszał okrzyki; miał ochotę zabrać komuś pałkę i wybić im wszystkim głupoty z głowy. Och, Boże, pomóż mi ją odnaleźć. Bóg JEST wielki, mruknął, i choć szalał z niepokoju o nią, był w podniosłym nastroju. Teraz, gdy jestem muzułmaninem, wszystko wygląda inaczej. Teraz mnie zaakceptują. Jestem jednym z nich, mogę pojechać na hadżdż do Mekki, mogę się modlić w każdym meczecie. Kolor skóry czy rasa nie robią Bogu różnicy. Tylko wiara. Wierzę w Boga i w to, że Mahomet jest prorokiem Boga. Nie będę fundamentalistą ani szyitą. Będę ortodoksyjnym sunnitą. Znajdę jakiegoś nauczyciela, będę studiował, nauczę się arabskiego. Będę latać dla Iran-Oil i dla nowego reżimu. Będziemy szczęśliwi, Szahrazad i ja... 668

323

Gdzieś obok wypaliła strzelba, ogień płonącej barykady z opon wzbił się w górę. Grupki krzyczących studentów atakowały szeregi Zielonych Opasek. Rozległy się następne strzały. Teraz ulica wyła, ciała pojękujących ofiar na chodnikach, stopy miażdżące słabszych. Oszalała grupa młodych ludzi porwała go ze sobą w kierunku centrum bitwy. Osiemdziesiąt metrów dalej Szahrazad krzyczała, walczyła o życie, próbowała, bijąc, kopiąc i popychając, utorować sobie drogę na bok, do względnie bezpiecznego miejsca. Czador opadł w strzępach, czarczaf zniknął. Była posiniaczona, bolał ją brzuch. Ludzie wokół niej zmienili się w dziki tłum, w bestie, zadające ciosy na oślep. Nikt już nie wiedział, kto jest przyjacielem, a kto wrogiem, poza mułłami i ludźmi z Zielonych Opasek, którzy starali się krzykiem opanować tumult. Z rozdzierającym uszy rykiem islamski motłoch zatrzymał się na chwilę, a potem ruszył naprzód. Wrzaski, strzały, piekło. Wszyscy odwoływali się do swojej wersji Boga. Studenci walczyli desperacko, lecz zostali zmieceni. Bezlitośnie. Wielu upadło; miażdżyły ich stopy tłumu. Nastąpiło przełamanie. Przeciwnicy wymieszali się ze sobą. Lochart, wysoki i silny, przebił się na pobocze. Stanął pomiędzy dwoma samochodami, które chwilowo go osłaniały. O kilka metrów dalej zobaczył małą, na wpół ukrytą alejkę prowadzącą do ruin meczetu, które mogły być schronieniem. Z przodu eksplodował samochód, rozsiewając na boki płomienie. Szczęśliwi byli ci, którzy zginęli na miejscu; ranni zaczęli wyć. Zdawało się mu, że dostrzegł ją w blasku ognia. Wpadła na niego grupa uciekających studentów; dostał pięścią w plecy, upadł, przebiegli po nim. Szahrazad była zaledwie trzydzieści metrów dalej. Włosy w nieładzie, podarte ubranie. Nadal w kleszczach tłumu, popychana i szarpana. Wołała o pomoc. Nikt tego nie słyszał ani nie dbał o to. - Tommmyyyy... pomóż miiii... Tłum na chwilę się otworzył. Popędziła do przodu, w kierunku zabarykadowanych sklepów i samochodów. 669 Tumult nieco się zmniejszył. Ręce odpychały sąsiadów, żeby zyskać przestrzeń, dłonie ocierały pot i brud, ludzie zaczęli dostrzegać się nawzajem. - Ty przeklęta komunistyczna nierządnico! - krzyknął stojący na jej drodze mężczyzna. Z gniewu wybałuszał oczy, wykrzywiał twarz. - Ja nie... ja nie, jestem muzułmanką - krzyknęła, lecz on złapał ją za resztki kurtki, wsunął dłoń i chwycił jej pierś. - Nierządnica! Muzułmanki tak nie paradują! Mu-zułmanki, noszą czad... - Zgubiłam czador, podarł się - jęknęła. - Nierządnica! Bóg cię przeklnie! Nasze kobiety noszą czadory. - Podarł się - powtórzyła i spróbowała się wyrwać. - Nie ma Boga... - Nierządnica! Kurwa! Satanistka! - krzyczał jak oszalały. Poczuł jej piersi przez jedwab i gniótł jej ciało, przyciągając ją bliżej drugą ręką, żeby podporządkować sobie i opanować, gdyż krzyczała i kopała. Ludzie potrącali ich, nie widząc dobrze w ciemnościach, rozświetlanych tylko płomieniami. Nikt nie widział, co się dzieje naprawdę. Po prostu ktoś złapał lewacką dziwkę tu, w szeregach ludzi pobożnych. - Na Boga, ona nie jest lewaczką, słyszałem, jak wznosiła okrzyki popierające imama zawołał ktoś, lecz jego głos utonął w hałasie wywołanym nową utarczką. Ludzie rzucili się, jedni do walki, drudzy do ucieczki, zostawiając ich samych. Walczyła z napastnikiem paznokciami, stopami i głosem; jego oddech i sprośności dławiły ją. Ostatnim wysiłkiem wezwała Boga na pomoc, zadała cios, który chybił i przypomniała sobie o pistolecie. Wyciągnęła go, przyłożyła do napastnika i nacisnęła spust. Mężczyzna zawył. Upadł z odstrzelonymi genitaliami. Wokół zrobiło się cicho. I pusto. Wyjęła z kieszeni rękę, w której nadal trzymała broń. Stojący obok mężczyzna chwycił pistolet. 670

324

Spojrzała tępo na napastnika, który jęczał i skręcał się z bólu w kurzu ulicy. - Bóg jest wielki - jęknęła. Zapięła kurtkę. Uniosła głowę i ujrzała otaczającą ją nienawiść. On na mnie napadł... Bóg jest wielki... - Ona tylko tak mówi, to lewaczką - zaskrzeczała jakaś kobieta. - Spójrzcie na jej ubranie. Ona nie jest jedną z nas. Kilka metrów dalej Lochart podnosił się z ziemi. Bolała go głowa, huczało mu w uszach, ledwie widział i słyszał. Z wysiłkiem wstał i zaczął przepychać się do ciemnego wylotu alejki. Wielu ludzi wpadło na ten sam pomysł i teraz panował tam tłok. Nagle usłyszał jej krzyk. Zobaczył, że jest w niebezpieczeństwie: przyciśnięta do ściany, wokół niej tłum, ubranie na wpół zdarte, oderwane rękawy, granat w ręku. Jakiś mężczyzna wykonał w tym momencie gwałtowniejszy ruch. Wyrwała zawleczkę. Mężczyzna zamarł, wszyscy zaczęli się cofać. Lochart jednym skokiem znalazł się przy niej. Chwycił granat, pamiętając o przytrzymaniu dźwigni. - Zostawcie ją! - ryknął w farsi. Stanął z przodu, osłaniając ją przed napastnikami. - Ona jest muzułmanką, psie syny. Jest muzułmanką i moją żoną, a ja też jestem muzułmaninem! - Na Boga, jesteś cudzoziemcem, a ona lewaczką! Lochart rzucił się na mężczyznę. Ciosem ręki uzbrojonej w granat strzaskał mu szczękę. - Bóg jest wielki! - ryknął. Inni podjęli ten okrzyk, a ci, którzy nie dowierzali, nie odważyli się nic zrobić. Bali się jego, jeszcze bardziej granatu. Obejmując Szah-razad wolną ręką, Lochart z granatem gotowym do rzutu podszedł do pierwszego szeregu atakujących. - Proszę, przepuśćcie nas. Bóg jest wielki. Pokój z wami. - Ludzie stojący z przodu rozstąpili się, potem następni i następni, a on szedł, mrucząc: - Bóg jest wielki... Pokój z wami. - W końcu wyrwał się z kordonu i wszedł do zatłoczonej alejki. Potykali się na odpadkach i dziurach, 671 potrącali w ciemności ludzi. W oddali, przed meczetem, płonęły nieliczne światełka. Lochart zatrzymał się przy fontannie, ułamał kawałek lodu i skropił twarz żony wodą. - Chryste mruknął i potarł jej policzki lodem. - Och, Tommmyyy! - krzyknęła Szahrazad dziwnym głosem, na krawędzi załamania. - Skąd się tu wziąłeś, gdzie, och... tak się bałam, tak bałam. - Ja też - wyjąkał, z trudem wydobywając z siebie głos. - Szukam cię od wielu godzin, kochanie. - Przyciągnął ją bliżej. - Nic ci się nie stało? - Och nie, nic. - Objęła go mocno, wtuliła twarz w jego ramię. Nagle rozległy się strzały, krzyki. Instynktownie objął ją jeszcze mocniej, ale nie czuł niebezpieczeństwa. Na wpół widoczne tłumy przesuwały się w mroku, strzelanina była coraz bardziej odległa. Zgiełk rozruchów cichł. Wreszcie jesteśmy bezpieczni. Nie, jeszcze nie, został granat, a nie ma zawleczki, żeby go zabezpieczyć. Ponad głową jej i głowami przechodniów zobaczył wypalony budynek obok meczetu, za małym placykiem. Tam się go pozbędę, pomyślał, nie był jeszcze w stanie rozumować rozsądnie. Czerpał siły z uścisku żony. Tłum się zagęścił, wypełnił całą alejkę. Dopóki jest tylu ludzi, trudno będzie rzucić bezpiecznie granat przez placyk. Przyciągnął Szahrazad bliżej fontanny, gdzie panowały głębsze ciemności. - Nie martw się. Poczekamy chwilę i pójdziemy. - Mówili cicho po angielsku. Tak wiele mieli sobie do powiedzenia, o tak wiele chcieli zapytać. - Na pewno nic ci nie jest? - Och, tak, na pewno. Jak mnie znalazłeś, jak? Kiedy wróciłeś? Jak mnie znalazłeś? - Ja... przyleciałem z powrotem dziś wieczorem i poszedłem do domu, ale ty wyszłaś. - Nie wytrzymał. - Szahrazad, zostałem muzułmaninem.

325

Wlepiła w niego zdumione spojrzenie. 672 - Ale... to była tylko taka sztuczka, żeby mnie wydostać? - Nie, przysięgam! Naprawdę. Złożyłem przyrzeczenie. Wypowiedziałem szahadę w obecności trzech świadków: Meszanga, Zarah i Dżari. I wierzę. Naprawdę wierzę. Teraz już wszystko będzie dobrze. Jej niewiara ustąpiła wobec jego radości. Jego głos powiedział, co się wydarzyło. - Och, jak wspaniale, Tommy - rzekła, niemal nieprzytomna ze szczęścia, choć była pewna, że w ich sytuacji niczego to nie zmienia. Nic nie odmieni Meszanga, pomyślała. Meszang znajdzie sposób, żeby nas zniszczyć, niezależnie od tego, czy Tommy będzie wiernym, czy nie. Nic się nie zmieniło. Rozwód, nowe małżeństwo, chyba że... Przestała się bać. - Tommy, czy możemy wyjechać z Teheranu jeszcze dzisiaj? Czy możemy uciec, kochanie? - Przecież nie ma potrzeby, teraz już nie, mam wspaniałe plany. Porzuciłem pracę w S-G. Teraz, kiedy jestem muzułmaninem, mogę zostać i pracować dla IranOil. Nie rozumiesz tego? - Nie zdawali sobie sprawy z obecności przepływającego obok tłumu ludzi, pragnących dostać się do domu. - Nie ma powodu do zmartwienia, Szahrazad. Ktoś ich potrącił, potem ktoś inny. Zrobił się zator, ludzie wtargnęli do ich maleńkiego schronienia. Zobaczyła, że Tommy odepchnął kogoś; inni zaczęli przeklinać. Szybko wzięła go za rękę i wciągnęła w tłum. - Chodźmy do domu, mężu - powiedziała głośno w specjalnie gorszym farsi. Trzymała go mocno i szepnęła: - Mów w farsi. - Głośno zaś dodała: - Tu nie jest bezpiecznie. Lepiej porozmawiajmy w domu. - Tak, tak, kobieto, lepiej wracajmy. Idąc byli bezpieczniejsi. Szahrazad jest przy mnie, jutro wszystko się wyjaśni, dziś kąpiel i sen, jedzenie , i sen, i żadnych koszmarów, tylko wesołe sny. 673 - Gdybyśmy chcieli wyjechać dziś potajemnie, moglibyśmy? Moglibyśmy, Tommy? Ogarnęła go fala zmęczenia. Miał ochotę krzyczeć. Czyż ona nie rozumie tego, co jej właśnie powiedziałem? Opanował się i odpowiedział krótko: - Nie ma takiej potrzeby. • - Masz rację, mężu, jak zawsze, ale czybyśmy mogli? - Tak, tak, chyba tak - rzekł zmęczonym głosem. Wyjaśnił jej, jak mogliby to zrobić. Ciągle zatrzymywali się i znów ruszali do przodu razem z innymi, gdyż alejka zwężała się do wymiarów coraz bardziej klaustro-fobicznych. Była podniecona, pewna, że może go przekonać. Jutro wyjadą. Jutro rano zabiorę swoją biżuterię. Powiemy Meszangowi, że spotkamy się z nim na bazarze w porze obiadowej, ale wtedy będziemy już lecieć helikopterem Tommy'ego'. Może polecieć do któregoś z państw zatoki, do Kanady, dokąd chce. Można być jednocześnie Kanadyjczykiem i muzułmaninem; tak mi powiedzieli, kiedy poszłam do ambasady. A potem, za miesiąc czy dwa miesiące, wrócimy do Iranu i zostaniemy tu na zawsze... Zadowolona, przysunęła się do niego. W tłumie, pod osłoną ciemności, już się nie bała. Była pewna, że przyszłość rysuje się wspaniale. Teraz, gdy Tom jest wyznawcą, trafi do raju. Bóg jest wielki, Bóg jest wielki, ja też pójdę do raju, a razem, z pomocą Boga, będziemy mieć synów i córki. A potem, gdy będziemy starzy, jeśli on umrze pierwszy, czterdziestego dnia upewnię się, że nie zapomniano o jego duszy, potem przeklnę jego młodszą żonę lub żony i ich dzieci, uporządkuję swoje sprawy i będę spokojnie czekać, aż Bóg zechce mnie z nim połączyć. - Och, tak cię kocham, Tommy, tak mi przykro, że masz przez mnie tyle kłopotów...

326

Wychodzili z alejki na ulicę. Tłumy były tu jeszcze większe. Ludzie kłębili się po bokach i na jezdni pomiędzy samochodami. Wszyscy byli jednak w dobrych humorach, mężczyźni, kobiety, mułłowie, Zielone Opaski, młodzi i starzy. Dobrze spędzili wieczór, wykonując bożą pracę. - Allahu Akbar! - ktoś krzyknął. Słowa odbiły się echem, gdy powtórzyły je tysiące ust. Z przodu jakiś samochód roztrącił grupkę ludzi, którzy wpadli na innych, a ci na następnych; przekleństwa, śmiech. Wśród nich byli Szahrazad i Lochart Nikomu nic się nie stało. Złapał ją, żeby nie upadła na bruk, śmiali się, siedzieli przez chwilę na ziemi, on nadal pewnie trzymał granat. Nie usłyszeli ostrzegawczego syku. W chwili upadku Lochart rozluźnił chwyt. Tylko trochę, ale to wystarczyło. Przez nieskończenie długą chwilę on uśmiechał się do niej, a ona do niego. - Bóg jest wielki - powiedziała, a on powtórzył te słowa z równie silną wiarą. I właśnie wtedy umarli. 674 u> O V© O o* o ASZ SZARGAZ, 6:34. Krawędź słońca wyłoniła się zza horyzontu, zamieniając czarną pustynię w karmazy-nowe morze, barwiąc stare portowe miasto i statki na wodach zatoki. Z głośników minaretów popłynęło śpiewne nawoływanie muezzinów. Nie poprawiło to humoru Gavallanowi ani nikomu z personelu S-G, zgromadzonego na werandzie Hotelu Oaza. Pospiesznie kończyli śniadanie. - To dla ciebie, Scrag, prawda? - powiedział Gaval-lan. - Święta racja, stary - odparł Scragger. On, Rudi Lutz i Pettikin siedzieli przy stole z Gaval-lanem; wszyscy zmęczeni i zniechęceni. Niemal pełny sukces Operacji Whirlwind zmieniał się w katastrofę. Dubois i Fowler nie odnaleźli się. W Bahrajnie NcIver nie był jeszcze poza zasięgiem niebezpieczeństwa. Tom 679 Lochart wrócił do Teheranu i Bóg jeden wie, co się z nim dzieje. Żadnych wieści o Erikkim i Azadeh. Prawie nikt z ekipy w Asz Szargaz nie zmrużył w nocy oka. Dzisiejszy świt oznaczał nieprzekraczalny termin zakończenia Operacji. Poprzedniego dnia, gdy 212 zaczęły lądować, wszyscy pomagali rozbierać je na części, zdemontowali rotory i ogony, żeby móc załadować je do transportowców jumbo, kiedy przylecą, i jeśli przylecą. Zeszłego wieczoru Roger Newbury wrócił w kiepskim humorze ze spotkania z ministrem spraw zagranicznych. - Ni czorta nie mogłem załatwić, Andy. Minister powiedział, że jego i szejka poproszono o umożliwienie przeprowadzenia osobistej inspekcji przez przedstawiciela lub ambasadora Iranu, który widział na lotnisku osiem czy dziewięć dziwnych 212 i twierdzi, że są to porwane maszyny irańskie. Minister przekazał, że Jego Wysokość szejk oczywiście wyraził zgodę. Jak mógłby odmówić? Inspekcja będzie przeprowadzona o zachodzie słońca, z udziałem ambasadora. Ja zostałem „serdecznie zaproszony", jako przedstawiciel brytyjski do sprawdzenia dokumentów. Jeśli któryś będzie podejrzany... ciężka sprawa, chłopie! Gavallan przez całą noc próbował przyspieszyć przybycie frachtowców albo załatwić inne wszędzie, gdzie tylko się dało. Bez powodzenia. Obecne czartery przybędą „być może" następnego dnia, w niedzielę,- do południa. - Cholerni ludzie - mruknął i dolał sobie kawy. - Jak się próbuje dostać dwa 747, nie ma żadnego, za to pięćdziesiąt można załatwić bez problemu jednym telefonem. Pettikin także był zmartwiony, między innymi NcIverem, który leżał w szpitalu w.Bahrajnie.

327

Do południa na pewno nie będzie wiadomości o skutkach ataku serca NcIvera: - Pas probleme - powiedział Jean-Luc poprzedniego wieczoru. - Pozwolili Genny zostać w szpitalu, w sąsiednim pokoju. Lekarz jest najlepszy w Bahrajnie, no i ja tu jestem. Odwołałem lot do domu i poczekam. Przyślijcie mi jutro trochę pieniędzy na rachunki. Pettikin obracał w palcach filiżankę z kawą; śniadania nie tknął. Przez cały poprzedni dzień i noc pomagał demontować helikoptery. Nie miał szans na spotkanie z Paulą, która odleci znów dziś do Teheranu ewakuować Włochów. Nie będzie jej przynajmniej przez dwa dni. Gavallan polecił natychmiastowe wycofanie wszystkich uczestników Operacji z rejonu zatoki aż do odwołania. - Nie możemy być nieostrożni - powiedział. - Wszyscy muszą na razie wyjechać. - Masz rację, Andy - przyznał Pettikin. - Ale co z Tomem i Erikkim? Powinniśmy kogoś tu zostawić. Ja z przyjemnością... - Jezu, Charlie, przestań! - wybuchnął Gavallan. - Myślisz, że ja się nimi nie przejmuję? A Fowler i Dubois? Musimy robić wszystko po kolei. Wszyscy, którzy nie są niezbędni, mają zniknąć przed zachodem słońca, a ty jesteś jednym z nich! Około pierwszej w nocy Pettikin przyszedł do biura, żeby zmienić Scota przy krótkofalówce. Spędził tam resztę nocy. Żadnych wywołań. O piątej rano zastąpił go Nogger Lane, a on poszedł na śniadanie. Gavallan, Rudi i Scragger już jedli. - Załatwiłeś coś z frachtowcami, Andy? - Nie, Charlie. Będą najwcześniej jutro w południe - odparł Gavallan. - Siadaj, napij się kawy. Potem nadszedł świt i odezwali się muezzini. Teraz ich nawoływanie ucichło. Na werandzie zrobiło się trochę spokojniej. Scragger nalał sobie kolejną filiżankę herbaty; miał nadal sensacje żołądkowe. Poczuł skurcz i pobiegł do toalety. Spazm minął prędko, nie było krwi. Doktor Nutt powiedział wcześniej, że nie podejrzewa dyzenterii: - Po prostu odpocznij sobie przez parę dni, Scrag. Jutro będę miał wyniki wszystkich testów. 680 681 Scragger opowiedział doktorowi o krwi w moczu i bólach żołądka, na które cierpiał przez kilka ostatnich dni. Ukrywanie tego byłoby niewybaczalnym narażaniem na niebezpieczeństwo pasażerów i helikoptera. - Scrag, lepiej zostań tu na parę dni w szpitalu - powiedział doktor Nutt. - Wypchaj się, stary kogucie! Są sprawy do załatwienia i góry do zdobycia! Wracając do stołu, dostrzegł ponury nastrój, jaki opanował wszystkich. Nie znosił tego, ale nie było wyboru. Można tylko czekać. Nie da się odlecieć, gdyż trzeba by było pokonać przestrzeń powietrzną Arabii Saudyjskiej, Emiratów lub Omanu; w tak krótkim czasie nie ma mowy o uzyskaniu zezwolenia. Zażartował przedtem, że mogliby zmontować helikoptery, zbadać, kiedy najbliższy brytyjski tankowiec odpłynie przez cieśninę Ormuz, wystartować i wylądować na jego pokładzie. - ...po prostu wypłynęlibyśmy na szerokie wody i wysiedli w Mombasie albo pożeglowali wzdłuż wybrzeży Afryki do Nigerii. - Hej, Scrag - powiedział z podziwem Vossi. - Nie-kiepski pomysł. Pojechałbym na taką wycieczkę. Co o tym sądzisz, Andy? - Aresztowaliby nas, zanim rotor zrobiłby pierwszy obrót. Scragger usiadł i machnięciem ręki odgonił muchę. Wstające słońce było już mniej czerwone; wszyscy zdążyli założyć ciemne okulary.

328

Gavallan dopił kawę. - Dobrze, idę do biura na wypadek, gdybym mógł coś zrobić. Będę tam, gdybyście czegoś potrzebowali. Kiedy skończysz, Rudi? Rudi odpowiadał za przygotowanie helikopterów do wysyłki. - Chciałeś na dziś do południa. Tak będzie. - Dopił kawę i wstał. - Czas wyruszać, meine Kinder! - Wszyscy jęknęli, zachowując dobry humor pomimo zmęczenia. Zaczęli wstawać. 682 - Andy - powiedział Scragger. - Pojadę z tobą, dobrze? - Świetna myśl, Scrag. Charlie, nie musisz pomagać Rudiemu. I tak będziemy gotowi za wcześnie. Może wpadłbyś później do biura? Pettikin uśmiechnął się. - Dzięki. - Paula będzie w hotelu do dziesiątej. W tej sytuacji miał wiele czasu, żeby się z nią spotkać. Co jej powiedzieć? - pomyślał, machając ręką na pożegnanie. Gavallan wprowadził samochód przez bramę. Lotnisko było jeszcze częściowo zacienione. Kilka odrzutowców z zapalonymi światłami nawigacyjnymi grzało już silniki. Ewakuacje z Iranu nadal korzystały z pierwszeństwa. Zerknął na Scraggera; zobaczył grymas na jego twarzy. - Dobrze się czujesz? - Jasne, Andy, to tylko brzuszek. Miałem to już na Nowej Gwinei, więc zawsze uważam. Eliksir starego doktora Collisa Browna postawiłby mnie na nogi! - Chodziło o znakomitą i bardzo skuteczną nalewkę wynalezioną przez doktora Collisa Browna, angielskiego lekarza wojskowego. Nalewka zwalczała dyzenterię, na którą dziesiątki tysięcy żołnierzy zmarły w czasie wojny krymskiej. - Sześć kropelek starego specyfiku i mów mi wuju! - Tak, Scrag - zbył go Gavallan, który zastanawiał się, czy w PanAm Freighting nie zwolniły się jakieś samoloty. - Zwykle nie ruszam się nigdzie bez Collisa... Chwileczkę! Rozpromienił się. - Mój zestaw pierwsz , pomocy! Tam jest tego trochę. Liz zawsze wkłada to do mojej walizki. Kropelki Browna, maść tygrysia, aspiryna, zloty suweren i puszka sardynek. - Co? Sardynek?! - Na wypadek, gdybym był głodny. - Gavallan cieszył się, że ta rozmowa odwraca jego myśli od zawisłej nad nimi katastrofy. - Liz i ja mamy wspólnego przyjaciela, którego poznaliśmy dawno temu w Hongkongu. Facet nazywa się Marlowe. Jest pisarzem. Nosi 683 ze sobą puszkę z żelazną racją na wypadek klęski głodu. Liz i ja zawsze się z tego śmialiśmy. Traktujemy to jako coś w rodzaju symbolu tego, jakie w gruncie rzeczy mamy szczęście. - Peter Marlowe? Ten, który napisał Chartgi o obozie jeńców wojennych w Singapurze? - Tak. Znasz go? - Nie, ale czytałem książkę. Innych nie, tylko tę. Scragger przypomniał sobie nagle o wojnie z Japończykami, a potem o Kasigim i IranTodzie. Poprzedniego dnia wieczorem telefonował do różnych hoteli, żeby znaleźć Kasigiego. W końcu wytropił go w International i zostawił wiadomość, ale Japończyk, jak dotąd się nie odezwał. Prawdopodobnie jest zły, że go zawiodłem, że nie pomogliśmy mu w sprawie IranTody. A niech mnie! Iran-Toda nie urodziła się wczoraj! A jednak gdyby nie Kasigi, byłbym jeszcze teraz przykuty kajdankami do tego cholernego łóżka. - Szkoda, że my wszyscy nie mamy swoich puszek sardynek, Andy - powiedział. Naprawdę, nie pamiętamy już o tym, ile mieliśmy szczęścia. Pomyśl: wydostaliśmy się cało z Lengeh. A stary Duke? Wkrótce będzie zdrowy jak koń. Centymetr i byłoby po nim. Ale nie jest! To samo ze Scotem. A Whirlwind? Chłopaki wydostały się razem z maszynkami do latania. Erikkiemu nic nie grozi. Mac wyzdrowieje, zobaczysz! Dubois i Fowler? Czasem to

329

się zdarza, ale wiemy na razie tyle, że możemy jeszcze mieć nadzieję. Tom? No cóż, sam się zdecydował. Wydostanie się. PRZY GRANICY IRAŃSKO-TURECKIEJ, 7:59. Azadeh osłaniała oczy przed blaskiem wschodzącego słońca. Widziała coś błyszczącego w dolinie poniżej. Czy światło odbijało się od broni czy uprzęży? Przygotowała automat, wzięła lornetkę. Za nią, w otwartej kabinie 212, Erikki spał na kocach głębokim snem. Był blady. Stracił dużo krwi, ale sądziła, że jest w dobrym stanie. Przez szkła lornetki nie dostrzegła żadnego ruchu. Tam, w dole, leżał śnieg. Drzewa, pusto. Żadnych wiosek, 684 żadnego dymu. Dzień był ładny, ale panował chłód. Bezchmurnie, wiatr zelżał już w nocy. Powoli badała wzrokiem dolinę. O kilka kilometrów dalej leżała wieś, której wcześniej nie zauważyła. 212 stał na małym płaskowyżu skalnym. W nocy, po ucieczce z pałacu, Erikki zgubił drogę, gdyż pocisk uszkodził niektóre instrumenty nawigacyjne. Obawiał się, że zmarnuje za dużo paliwa. Poza tym nie mógł jednocześnie prowadzić helikoptera i tamować krwi płynącej z rany w ramieniu. Postanowił zaryzykować: wylądować i poczekać do świtu. Na ziemi wyciągnął z kok-pitu dywan i rozwinął go. Azadeh nadal smacznie spała. Najlepiej, jak umiał, opatrzył ramię. Zawinął żonę z powrotem w dywan, żeby nie zmarzła, wyniósł z maszyny kilka karabinów i oparł się o płozę. Oczy same mu się zamykały, choć próbował czuwać. Przebudził się gwałtownie. Na niebie rysował się odblask fałszywego świtu. Azadeh była ciągle jeszcze zawinięta w dywan, ale teraz patrzyła na niego. - A więc mnie porwałeś! - Jej udawany chłód zniknął. Obejmowała go, całowała i dziękowała za to, że tak mądrze rozwiązał dylemat całej trójki. Wygłosiła przemówienie, które przygotowała sobie w myślach. - Wiem, że żona nie może zrobić wiele wbrew woli męża. Erikki, prawie nic. Nawet w Iranie, gdzie jest cywilizacja, nawet tutaj, żona jest niemal tylko częścią majątku. Imam wypowiada się jasno o obowiązkach żony. W Koranie i w szarfat obowiązki żony są też, och, jakże jasno wyłożone. Wiem także, że poślubiłam niewiernego. Przyrzekam otwarcie, że przynajmniej raz5 dziennie będę próbowała uciec, żeby spełnić swoją przysięgę. Choć boję się i wiem, że za każdym razem mnie złapiesz i że nie będziesz mi dawał pieniędzy, i będziesz mnie bił, i choć wiem, że powinnam być ci posłuszna, zrobię to. - Jej oczy wypełniły łzy szczęścia. - Dziękuję, kochanie. Tak się bałam... - Zrobiłabyś to? Porzuciałabyś swego Boga? - Erikki, jak ja się modliłam, żeby Bóg pokierował tobą! 685 - Zrobiłabyś to? - Po co teraz myśleć o tym, co jest nie do pomyślenia, prawda, kochanie? - Aha - powiedział, nagle zaczynając rozumieć. - Zatem wiedziałaś? Wiedziałaś, że muszę zrobić właśnie tak! - Wiem tylko, że jestem twoją żoną, że cię kocham, że muszę cię słuchać; zabrałeś mnie bez mojej pomocy i wbrew mojej woli. Nigdy już o tym nie mówmy, dobrze? Spojrzał na nią. Był zdezorientowany. Nie mógł pojąć, jak ona może być tak silna, jak obudziła się łatwo mimo środków nasennych. A właśnie, sen! - Azadeh, muszę przez godzinę pospać. Przepraszam, ale w tym stanie nie mogę lecieć. Tu jest chyba dość bezpiecznie. Pozostań na straży. - Gdzie właściwie jesteśmy? - Jeszcze w Iranie. Gdzieś przy granicy. - Wręczył jej załadowany automat, wiedząc, że będzie umiała się nim posłużyć. - Jeden z pocisków roztrzaskał kompas. Zobaczyła, że odchodzi i układa się na kocach w kabinie. Zasnął natychmiast. Czekając na świt, myślała o przyszłości i przeszłości. Jest jeszcze do załatwienia sprawa z Johnnym. Nic więcej. Jakie dziwne jest życie. Z tysiąc razy myślałam, że zacznę krzyczeć w tym wstrętnym

330

dywanie, zamiast udawać nieprzytomną, nie jestem taka głupia, żeby brać środki nasenne! Przecież mogłam być potrzebna, mogłam nas bronić! Tak łatwo oszukać Minę, kochanego Erikkiego i Hakima, który nie jest już tak kochany. ...,jej wieczna dusza jest ważniejsza niż ciało!" Przecież on by mnie zabił! Mnie! Ukochaną siostrę! Ale go przechytrzyłam. Była bardzo zadowolona z siebie i z Aiszy, która pokazała jej ukryte miejsca w pałacu. Gdy wypadła z pokoju, udając gniew, i zostawiła Erikkiego i Hakima samych, mogła podsłuchać ich rozmowę. Och, Erikki, tak się bałam, że nie uwierzycie, iż naprawdę złamałabym przysięgę! Tak się bałam, że to, co mówiłam przez cały wieczór, nie ułoży ci się w pełny obraz tego fortelu! Ale ty wymyśliłeś wszystko jeszcze lepiej, nawet załatwiłeś helikopter! Och, jaki byłeś sprytny! Ja też byłam, byliśmy wszyscy. Upewniłam się nawet, że zabierzesz moją torebkę i woreczek z biżuterią Nadżud. Teraz jesteśmy bogaci i bezpieczni. Trzeba jeszcze tylko wydostać się z tego kraju, który stracił Boga. - Stracił Boga, kochanie - powiedział Ross, gdy widzieli się po raz ostatni w Teheranie, zanim ją opuścił. Nie mogła znieść myśli o rozstaniu bez pożegnania, więc poszła do Talbota zapytać o niego. Potem, kilka godzin później, zapukał do jej drzwi. W mieszkaniu oprócz nich nie było nikogo. - Najlepiej wyjedź z Iranu, Azadeh. Twój ukochany Iran już nie istnieje. Ta rewolucja jest taka sama jak wszystkie inne: nowa tyrania zastępuje starą. Wasi nowi władcy ustanowią swoje prawo, swoją wersję prawa boskiego, tak jak Szach ustanowił swoją. Wasi ajatollahowie będą żyć i umierać, tak jak żyją i umierają papieże: niektórzy są dobrymi ludźmi, inni złymi, jeszcze inni bardzo złymi. W bożym czasie świat zrobi się trochę lepszy. Bestia tkwiąca w człowieku, która pragnie krwi i zabijania, udręki i tortur, oswoi się trochę i napotka trochę większe ograniczenia. To ludzie psują świat, Azadeh. Przede wszystkim mężczyźni. Wiesz, że cię kocham? - Tak. Tak łatwo cofnąć się w ciepłe, bezpieczne czasy, gdy byli młodzi. - Ale nie jesteśmy już młodzi. Ciąży na mnie wielki smutek, Azadeh. - Przeminie, Johnny - odpowiedziała, pragnąc jego szczęścia. - Przeminie, tak jak nieszczęście Iranu. Od wieków przechodziliśmy ciężkie czasy, ale to zawsze mijało. Pamiętała, jak siedzieli razem. Nie dotykali się, byli jednak sobą pochłonięci. Później on się uśmiechnął, żartobliwie zasalutował i odszedł. Znów błysk w dolinie. Niepokój powrócił. Jakiś ruch wśród drzew i... zobaczyła ich. - Erikki! - Obudził się natychmiast. - Tam, w dole. Dwóch ludzi na koniach. Wyglądają na koczowników. 686 687 Wręczyła mu lornetkę. - Widzę ich. - Mężczyźni byli uzbrojeni. Galopowali wzdłuż dna doliny. Ubrani jak ludzie gór, wybierali osłonięte miejsca, gdy tylko była jakaś osłona. Erikki obserwował ich przez lornetkę. Widział, że od czasu do czasu spoglądają w górę w ich kierunku. - Chyba mogą widzieć helikopter, ale nie sądzę, żeby widzieli nas. - Czy oni jadą tutaj? Mimo bólu i zmęczenia usłyszał w jej głosie strach. - Może. Prawdopodobnie tak. Mamy dużo czasu; nie będą tu wcześniej niż za pół godziny. - Szukają nas. - Zbladła i przysunęła się bliżej do Erikkiego. - Hakim ogłosił alarm. - Nie zrobił tego. On mi pomógł. - Pomagał do czasu ucieczki. - Nerwowo rozejrzała się wokół. Obrzuciła wzrokiem płaskowyż, linię drzew i góry, potem znów dwóch mężczyzn. - Gdy już uciekłeś, musi

331

zachować się jak chan. Nie znasz Hakima, Erikki. On był moim bratem tylko do chwili, w której został chanem. Zobaczył przez lornetkę na wpół ukrytą wioskę przy drodze. Co gorsza, słońce odbijało się od drutów linii telefonicznej. Teraz sam zaczął się niepokoić. - Może są po prostu ciekawskimi wieśniakami. Nie będziemy jednak czekać, żeby się przekonać. - Uśmiechnął się do niej, przezwyciężając zmęczenie. - Głodna? - Tak, ale nie szkodzi. - Zaczęła pospiesznie zwijać dywan, bardzo stary i bezcenny. Jeden z jej ulubionych. - Bardziej chce mi się pić. - Mnie też, ale czuję się już lepiej. Sen pomógł. Mierzył wzrokiem góry, porównując to, co widział, z zapamiętaną mapą. Ostatnie spojrzenie na mężczyzn w dole. Na razie nie ma niebezpieczeństwa, chyba że jacyś inni są bliżej, pomyślał. Ruszył do kokpitu. Aza-deh wrzuciła dywan do kabiny i zatrzasnęła drzwi. W drzwiach zauważyła otwór po kuli, którego przedtem nie widziała. Żadne z nich nie dostrzegło błysku słońca na metalu w lesie, znacznie bliżej. 688 Erikkiego bolała głowa; był osłabiony. Nacisnął guzik startera. Wiatr w porządku. Rzut oka na instrumenty pokładowe. Licznik obrotów strzaskany, nie ma kompasu, wielu rzeczy nie ma. Nie potrzebuje niektórych instrumentów; dźwięk silników powie mu, kiedy wskaźniki znalazłyby się na zielonym. Lecz wskaźnik paliwa zatrzymał się na jednej czwartej. Nie ma czasu, żeby sprawdzić, czy działa i czy coś jeszcze wysiadło. Zresztą, jeśli nawet tak, co mógłbym zrobić? Wszyscy bogowie, duzi i mali, starzy i nowi, żywi i martwi i jeszcze nie narodzeni, bądźcie dzisiaj po mojej stronie. Potrzebuję wszelkiej pomocy, jakiej możecie mi udzielić. Zobaczył kukri. Przypomniał sobie, że wsunął nóż do bocznej kieszeni. Zmusił się, żeby go dotknąć. Poczuł się tak, jakby się sparzył. Azadeh biegła do kokpitu w podmuchach powietrza młóconego obracającym się coraz szybciej rotorem. Usiadła w fotelu i zamknęła drzwiczki. Oderwała wzrok od zaschniętej krwi na podłodze. Uśmiech znikł z jej twarzy, gdy zobaczyła ponurą koncentrację męża. Trzymał rękę blisko kukri... Znów zastanawiała się, po co Erikki zabrał ze sobą ten nóż. - Dobrze się czujesz, Erikki? - zapytała, ale on zachowywał się tak, jakby nie usłyszał tego pytania. In szaa Allah. Bóg sprawił, że on żyje, że żyję ja, że jesteśmy razem i właściwie nic nam nie grozi. Ale teraz to ja muszę przejąć na siebie ten ciężar i zadbać o nasze bezpieczeństwo. On nie jest teraz moim Erikkim; nie wygląda jak on i nie zachowuje się jak on. Prawie słyszę złe myśli, kłębiące się w jego głowie. Wkrótce zło pokona dobro. Boże, ochraniaj nas. - Dziękuję, Erikki - powiedziała, biorąc od niego hełmofon i przygotowując się psychicznie do walki. Upewnił się, że jest dobrze przypięta, i ustawił głośność w jej słuchawkach. - Dobrze mnie słyszysz? - Och, tak, kochanie, dziękuję. Wsłuchiwał się w odgłos silników; jeszcze minuta lub dwie, zanim można będzie wystartować. 689 - Nie mamy dość paliwa, żeby dolecieć do Wan, to znaczy do najbliższego lotniska w Turcji. Mógłbym polecieć po benzynę na południe, do szpitala w Rezaije, ale to zbyt niebezpieczne. Skieruję się trochę na północ. W ten sposób obejrzę wioskę i drogę. To może być droga z Choju do Wan. - Dobrze, ale pospieszmy się, Erikki. Nie czuję się tu bezpiecznie. Czy w okolicy są jakieś lotniska? Hakim na pewno zawiadomił policję, a policja lotnictwo. Możemy już startować? - Jeszcze kilka sekund; silniki są prawie gotowe.

332

- Zobaczył jej niepokój i piękno. Jeszcze raz jej obraz połączył się w jego umyśle z obrazem Rossa. Odsunął od siebie tę wizję. - Myślę, że lotniska są w całym pasie przygranicznym. Polecimy tak daleko, jak się da. Chyba wystarczy paliwa do przeskoczenia przez granicę. - Zmusił się do przybrania lekkiego tonu. - Może znajdziemy stację benzynową. Jak myślisz, przyjmują karty kredytowe? Zaśmiała się nerwowo i podniosła torebkę. Owinęła pasek wokół nadgarstka. - Nie potrzebujemy kart kredytowych, Erikki, jesteśmy bogaci. Ty jesteś bogaty. Ja znam turecki. Jeśli nie uda mi się wyżebrać, kupić lub utorować nam drogi łapówkami, nie jestem z Gorgonów! Ale dokąd pojedziemy? Do Stambułu? Należą ci się wspaniałe wakacje, Erikki. To ty nas ocaliłeś, ty wszystko zrobiłeś i pomyślałeś o wszystkim! - Nie, Azadeh, to ty. - Ty i Ross, miał ochotę krzyknąć. Spojrzał na instrumenty, żeby ukryć wyraz twarzy. Ale gdyby nie Ross, Azadeh byłaby martwa, a bez niej ja byłbym martwy... Nie mogę żyć z myślą o tym, że ty i on, razem... Jestem pewien, że koch... W tym momencie ujrzał grupy jeźdźców, wypadające z obu stron z lasu, o czterysta metrów od nich. Byli wśród nich policjanci. Pędzili galopem, pokonując skalistą przestrzeń, jaka ich dzieliła od zbiegów. Słuch powiedział Finowi, że wskaźnik jest na zielonym. Natychmiast otworzył maksymalnie przepustnicę. Czas zatrzymał się 690 w miejscu. Zanim oderwą się od ziemi... Nie unikną postrzelenia. Napastnicy mają aż za dużo czasu, żeby ściągnąć cugle, wycelować i wystrzelić. Każdy z tych dwunastu ludzi. W środku jest żandarm, sierżant. Zatrzymuje się, wyciąga M-16 z kabury przy siodle! Nagle czas zaczął pędzić. Erikki uciekał w przechyle klucząc; każda sekunda zdawała się ostatnia. Wpadł w wąwóz, lecąc na wysokości wierzchołków drzew. - Przerwać ogień! - krzyknął sierżant do ogarniętych podnieceniem koczowników. Mierzyli i strzelali, ich konie wierzgały. - W imieniu Boga, mówiłem, że mamy ich schwytać, oszczędzić ją, a zabić jego. Jej nie wolno zabić! - Niechętnie usłuchali. Sierżant zobaczył, że 212 jest już daleko w dolinie. Wyjął walkie-talkie i nacisnął guzik. - Kwatera Główna, tu sierżant Zibri. Zasadzka się nie udała. Rozgrzał silnik, zanim zajęliśmy pozycje. Ale wykurzyliśmy go z kryjówki. - Którędy leci? - Skręcił na północ w kierunku drogi Choj-Wan. - Czy widziałeś Jej Wysokość? - Tak, wyglądała na przestraszoną. Powiedz chanowi, że porywacz przywiązał ją do fotela; wyglądało to też tak, jakby skrępował jej nadgarstek. Ona... - Sierżant wykrzyknął: - Teraz helikopter zawrócił na wschód; trzyma się dwa lub trzy kilometry na południe od drogi. - W porządku, dobra robota. Zawiadomimy lotnictwo... TEHERAN, SIEDZIBA WYWIADU WEWNĘTRZNEGO, 9:54. Zabójca z Grupy Cztery, Sulejman al Wiali, próbował opanować drżenie dłoni, biorąc do ręki teleks od pułkownika SAVAMA. Szef Wywiadu Wewnętrznego, pułkownik Haszemi Fazir, zginął zeszłej nocy, prowadząc odważnie atak na Kwaterę Główną mu-dżaheddinów, wraz z angielskim doradcą Armstrongiem. Obaj spłonęli, gdy zdrajcy podpalili budynek. Podpisano: Szef Policji, Tebriz. Sulejman nie ochłonął jeszcze po nagłym wezwaniu. Bał się, że ten urzędnik znalazł już w sejfie Fazira 691 dokumenty obciążające zabójców Grupy Cztery. Sejf był otwarty i pusty. Na pewno szef nie byłby tak nieostrożny, nie tu, w swoim biurze! - Wola Boga, ekscelencjo - powiedział, oddając teleks i skrywając wściekłość. - Wola Boga. Czy jest pan nowym szefem Wywiadu Wewnętrznego, ekscelencjo?

333

- Tak. Czym ty się zajmowałeś? - Jestem agentem, ekscelencjo - odparł Sulejman grzecznie, jak tego oczekiwano. Udał, że nie słyszy czasu przeszłego. Strach zaczął go opuszczać. Gdyby te psy coś podejrzewały, nie stałbym tutaj, rozumował ze wzrastającą pewnością siebie. Wyłbym już w jakimś lochu. Takie niekompetentne psie syny nie zasługują na życie w świecie mężczyzn. - Pułkownik polecił mi mieszkać w Żaleh, trzymać oczy i uszy otwarte i wykurzać komunistów z nor. Nie zdradzał niczego wyrazem twarzy. Pogardzał tym nadętym facetem o szczupłej twarzy, który siedział za biurkiem Fazira. - Od jak dawna jesteś tu zatrudniony? - Od trzech czy czterech lat, nie pamiętam dokładnie, ekscelencjo. To jest w moich papierach, ekscelencjo. Ciężko pracowałem, a teraz będę panu służył ze wszystkich sił. - SAVAMA wchłania Wywiad Wewnętrzny. Od dziś podlegasz mnie. Chcę dostać kopie wszystkich twoich raportów. - Wedle woli Boga, ekscelencjo, ale ja nie umiem pisać. To znaczy piszę bardzo źle, a ekscelencja Fazir nigdy nie wymagał pisemnych raportów - gładko zełgał Sulejman. Czekał w milczeniu, przestępując z nogi na nogę. Rżnął głupka. SAVAK czy SAVAMA to sami kłamcy. Jest bardziej niż prawdopodobne, że to oni zlecili zamordowanie szefa. Oby Bóg ich przeklął; te psy zrujnowały plany szefa. Odsuwają mnie od świetnej pracy! Świetnej pracy za dobre pieniądze, dającej prawdziwą władzę i przyszłość. Te złodziejskie psy ukradły moją przyszłość i gwarancje bezpieczeństwa. Teraz nie mam 692 pracy, nie mogę ukatrupiać wrogów Boga. Żadnej przyszłości, żadnego bezpieczeństwa, żadnej ochro... Chyba... Chyba że użyję swego sprytu i umiejętności, żeby podjąć dzieło szefa w miejscu, w którym mu przeszkodzono! Synu przeklętego ojca, dlaczego by nie? Bóg tak chciał. On nie żyje, ale ja żyję. On poniósł ofiarę, ale ja nie. Dlaczego miałbym nie utworzyć dalszych zespołów? Znam techniki szefa i część jego planu. Albo jeszcze lepiej: wpadnę do jego domu i opróżnię sejf w piwnicy. On nie wiedział, że ja wiem o tym sejfie. O tym sejfie nie wie nawet jego żona. Teraz, po jego śmierci, to będzie łatwe. Tak, pójdę jeszcze dziś, zanim ci zjadacze gbwna tam dotrą. Jakie bogactwa może, powinien zawierać sejf! Pieniądze, dokumenty, listy... Mój szef lubił listy jak pies gówno! Niech mnie szlag, jeśli w sejfie nie ma list innych Grup Czterech. Czyż szef nie chciał być współczesnym As-Sabbahem? Dlaczego nie ja? Z zabójcami, prawdziwymi zabójcami, którzy nie boją się śmierci i szukają męczeństwa jako przepustki do raju... Niemal roześmiał się na głos. Żeby to ukryć, udał, że mu się odbija. - Przepraszam, ekscelencjo, nie czuję się dobrze. Czy mogę odej... - Gdzie pułkownik Fazir trzymał dokumenty? - Dokumenty, ekscelencjo? Chciałbym pomóc, ale co taki człowiek jak ja wie o dokumentach? Jestem tylko agentem. Składałem mu sprawozdania, a on mnie odsyłał, często z kopniakiem i przekleństwem. Chciałbym pracować dla pana, dla prawdziwego pana. Czekał, nie denerwując się. Co Fazir chciałby, żebym zrobił? Na pewno chciałby być pomszczony, co oznacza załatwienie Pahmudiego, który jest odpowiedzialny za jego śmierć. I tego psa, który ośmiela się siedzieć za jego biurkiem. Dlaczego nie? Ale najpierw muszę opróżnić prawdziwy sejf. - Proszę, czy mogę odejść, ekscelencjo? Boli mnie brzuch, mam pasożyty. Pułkownik spojrzał z niesmakiem znad karty przebiegu służby, która niczego nie wyjaśniała. W sejfie 693 żadnych akt, tylko pieniądze. Wspaniały piszkesz dla mnie, pomyślał. Ale gdzie są akta? Fazir musiał je gdzieś przechowywać. W domu?

334

- Tak, możesz odejść - rzucił zniecierpliwiony. - Ale zgłaszaj się do mnie raz w tygodniu. Do mnie osobiście. I nie zapominaj, jeśli nie będziesz dobrze pracować... Nie zamierzamy zatrudniać symulantów. - Tak, ekscelencjo, z pewnością, ekscelencjo, dziękuję, ekscelencjo. Będę się starał, na chwałę Boga i imama. Ale kiedy mam się zgłosić? - W dniu przypadającym po piątku każdego tygodnia. Pułkownik odprawił go niecierpliwym gestem. Sulej-man wyszedł, powłócząc nogami. Przyrzekł sobie, że ten pułkownik przestanie istnieć przed najbliższym terminem stawienia się u niego. Syn psa. Dlaczego nie? Już teraz moja władza sięga aż do Bejrutu i Bahrajnu. BAHRAJN, 12:50. Prawie tysiąc sto kilometrów dalej na południe, w Bahrajnie, świeciło słońce, a powietrze było przejrzyste i rześkie. Na plażach mnóstwo ludzi, którzy przyjechali na weekend, windsurfingowcy korzystali z idealnej bryzy, stoliki na tarasach hoteli pełne były skąpo ubranych mężczyzn i kobiet, złaknionych wiosennego słońca. Jedną z tych kobiet była Sajada Bertolin. Na kostium bikini zarzuciła malowniczy strój plażowy. Piła napój ze świeżej cytryny, siedziała sama. Jej stolik ocieniał zielony parasol. Patrzyła na kąpiących się i dzieci bawiące się na płyciznach. Jakiś chłopczyk wyglądał trochę jak jej syn. To dobrze będzie wrócić znów do domu, pomyślała, wziąć syna w ramiona i tak, tak, nawet spotkać się z mężem. Tak długo obywałam się bez cywilizacji, bez dobrego jedzenia i interesujących rozmów, bez kawy, croissantów i wina, bez gazet, radia i telewizji, i bez wszystkich tych cudownych rzeczy, na które zwykle nie zwracamy uwagi. Chociaż ja nie. Ja zawsze to wszystko doceniałam, zawsze pracowałam, żeby poprawić świat, żeby na Środkowym Wschodzie zapanowała sprawiedliwość. Ale teraz? Radość ją opuściła. Teraz nie jestem jedynie sympatykiem i kurierem OWP, ale także tajnym agentem libańskiej milicji chrześcijańskiej, ich mocodawców izraelskich i CIA. Dzięki Bogu, podsłuchałam ich, gdy myśleli, że wyszłam po otrzymaniu od nich rozkazu powrotu do Bejrutu. Nadal nie znam nazwisk, ale wiem dostatecznie dużo, żeby móc ich namierzyć. Psy! Brudne psy! Chrześcijanie! Zdrajcy Palestyny! Poza tym trzeba jeszcze pomścić Tejmura. Czy odważę się powiedzieć mężowi, który powtórzy wszystko tym z Rady? Nie odważę się. Oni wiedzą zbyt dużo. Spojrzała na morze i drgnęła. Wśród ludzi pływających na deskach z żaglem rozpoznała JeanLuca, balansującego zręcznie na chybotliwej desce, odchylonego elegancko na nawietrzną. Kierował się do brzegu. W ostatniej chwili wyostrzył do linii wiatru, zeskoczył na płyciznę i pozwolił żaglowi opaść na wodę. Uśmiechnęła się, widząc taką perfekcję. Ach, Jean-Luc, jak mocno kochasz siebie samego! Lecz przyznaję, że masz w sobie coś. W wielu dziedzinach jesteś niezrównany: jako kucharz, jako kochanek... przynajmniej od czasu do czasu. Nie zmieniasz się, nie eksperymentujesz jak my, ludzie Środkowego Wschodu, którzy rozumiemy, na czym polega erotyzm. Jesteś zbyt przejęty swoją własną urodą. Przyznaję, jesteś piękny, mruknęła, przyjemnie wilgotniejąc pod wpływem tej myśli. Kochasz lepiej niż przeciętny mężczyzna, ale to wszystko, cheru nic więcej. Nie jesteś najlepszy. Mój pierwszy mąż był najlepszy, może dlatego, że był pierwszy? Potem Tejmur. Tejmur był kimś niepowtarzalnym. Ach, Tejmurze, już się nie boję o tobie myśleć, teraz, gdy wyjechałam z Teheranu. Tam się bałam. Nie zapomnę ciebie ani tego, co oni ci zrobili. Kiedyś wezmę za ciebie odwet na milicji chrześcijańskiej. Patrzyła na Jean-Luca, zastanawiając się, co on tu robi. Cieszyła się, że tu jest, miała nadzieję, że ją zauważy; nie chciała zrobić pierwszego kroku, żeby nie ' kusić losu. Była jednak gotowa poczekać i zobaczyć, co 694 695

335

los ma w zanadrzu. Przejrzała się w lusterku, pociągnęła usta błyszczykiem, skropiła się lekko perfumami. Czekała. Zaczął schodzić z plaży. Udawała, że patrzy na swoją szklankę. Widziała fragment jego odbicia, pozostawiała wszystko przypadkowi. - Sajada! Mon Dieu, cherie! Co ty tu robisz? Udała zaskoczoną. Pocałował ją na powitanie. Poczuła morską sól, zapach olejku do opalania i potu. Postanowiła spędzić wesoło popołudnie. - Właśnie przyjechałam, cheri, zeszłej nocy, z Teheranu - wydyszała, pozwalając, żeby ogarnęło ją podniecenie. - Jestem na liście oczekujących na jutrzejszy lot do Bejrutu; linie Middle Eastern, start w południe. A co ty tu robisz? To wygląda na jakiś cud! - To jest cud, mamy szczęście! Ale nie możesz wyjechać jutro. Jutro jest niedziela i zorganizujemy piknik. Będziemy jedli homary i ostrygi! Był bardzo pewny siebie, galijski i szarmancko przekonujący. Dlaczego nie? - pomyślała. Bejrut może poczekać. Czekałam już tak długo, że jeden dzień nie zrobi różnicy. A on myślał: Jak wspaniale! Weekend miał być nudny jak flaki z olejem, a teraz czeka mnie miłość po południu, potem sjesta. Później znakomita kolacja, trochę potańczymy, pokochamy się czule i zaśniemy, żeby nabrać sił przed następnym cudownym dniem. - Cherie, to straszne, ale muszę cię zostawić prawie na godzinę - powiedział, znakomicie markując smutek. - Zjemy tu obiad. Mieszkasz w tym hotelu? Świetnie. Ja też: pokój 1623. Około wpół do drugiej? Nie przebieraj się, wyglądasz wspaniale. Cesi bon? Nachylił się, pocałował ją i dotknął piersi. Poczuł drżenie i wiedział, że będzie dobrze. W SZPITALU, 13:16. - Dzień dobry, doktorze La-noire. Kapitan NcIver: jest z nim dobrze czy źle? Jean-Luc mówił po francusku. Ojciec Antona La-noire'a pochodził z Cannes, matka z Bahrajnu. Matka 696 była córką niepiśmiennego rybaka. Ukończyła Sorbonę. Jej ojciec nadal łowił ryby jak zawsze, nadal mieszkał w nędznej chacie, choć był multimilionerem, właścicielem szybów naftowych. - Średnio. - To znaczy? Lekarz wykonał niewyraźny gest. Był wytwornym, prawie czterdziestoletnim mężczyzną. Studiował w Paryżu i Londynie, znał trzy języki: arabski, francuski i angielski. - Jeszcze przez kilka dni nie będziemy wiedzieć dokładnie; musimy zrobić wiele badań. Całkowitą pewność uzyskamy dopiero za miesiąc, ale, jak na razie, kapitan NcIver dobrze reaguje na leki i nie odczuwa bólu. - Ale czy na pewno wyzdrowieje? - Angina pectoris ma zwykle podobny przebieg. Z tego, co mówiła jego żona, wynika, że od kilku miesięcy żył w dużym napięciu, nie mówiąc już o ostatnich kilku dniach tej waszej Operacji. Nic dziwnego. Co za odwaga! Podziwiam jego, pana i wszystkich, którzy brali w tym udział, ale jako lekarz uważam, że wszyscy uczestnicy powinni teraz otrzymać dwu- lub trzymiesięczne urlopy. Jean-Luc rozpromienił się. - Czy mógłbym dostać to na piśmie? Oczywiście, chodzi o trzymiesięczny urlop zdrowotny z pełnym wynagrodzeniem i świadczeniami? - Oczywiście. Jaką wspaniałą pracę wykonaliście dla swojej firmy, ryzykując życiem. Chyba wszyscy zasłużyliście na premie! Dziwne, że zdarzył się tylko jeden atak serca. Powinniście przez dwa miesiące odpoczywać. Jean-Luc, to bardzo ważne: musisz przejść dokładne badania, zanim znów zaczniesz latać. Jean-Luc nie wiedział, co o tym myśleć. - Czy to znaczy, że nas wszystkich czeka atak serca?

336

- Och, nie, wcale nie. - Lanoir uśmiechnął się. - Ale warto się dokładnie zbadać, po prostu na wszelki wypa697 dek. Wiesz, że anginę pectoris wywołuje nagłe zablokowanie krwi? Zawał następuje, gdy to samo zdarza się z mózgiem. Arterie przestają być drożne i to jest to! In sza'a Allah. To się może wydarzyć w każdej chwili. - Tak? Jean-Luc czuł się coraz bardziej niepewnie. Cholera! Przy moim pechu na pewno padnie na mnie. - O, tak - ciągnął z zapałem lekarz. - Znałem pacjentów przed czterdziestką. Mieli doskonałe ciśnienie krwi, prawidłowy poziom cholesterolu, EKG bez zarzutu... A nagle: paf! Gestykulował obrazowo. - Parę godzin i paf! - Paf? Tak po prostu? - Jean-Luc wolał usiąść. - Ja sam nie latam, ale mogę sobie wyobrazić, że latanie wywołuje stresy, zwłaszcza na Morzu Północnym. A stres jest chyba najpoważniejszą przyczyną anginy pectoris. Część serca obumiera i... - Mój Boże, serce starego Maca obumarło? - Jean--Luc był wstrząśnięty. - Och, nie, tylko częściowo. Przy każdym ataku, nawet lekkim, traci się kawałek na zawsze. Śmierć. - Doktor Lanoire uśmiechnął się. - Oczywiście, to może potrwać bardzo długo, zanim zabraknie ci już tkanki. Mon Dieu, pomyślał ogarnięty panicznym strachem Jean-Luc. To mi się wcale nie podoba. Morze Północne? Wiadro gówna! Lepiej poproszę o przeniesienie, zanim w ogóle tam trafię! - Jak długo Mac pozostanie w szpitalu? - Cztery do pięciu dni. Sugerowałbym, żebyś dał mu dzisiaj spokój i przyszedł jutro. Jutro też staraj się go nie zmęczyć. On musi odpoczywać przez miesiąc, a potem przejść dalsze badania. - Jakie ma szanse? - To zależy od Boga. Na górze, na balkonie ładnego pokoju z widokiem na błękit wód, Genny drzemała w fotelu. Numer londyńskiego Timesa, który przyleciał rano samolotem Bri-tish Airways, tkwił rozłożony na jej kolanach. NcIver 698 leżał wygodnie w śnieżnobiałej, wykrochmalonej pościeli. Przez okno wpadł świeży podmuch bryzy i obudził go. Wiatr się zmienił, pomyślał. Północno-wschodni, jak zwykle. Dobrze. Poruszył się, żeby lepiej widzieć wody zatoki. Wyrwało to Genny z drzemki. Złożyła gazetę i wstała. - Jak się czujesz, najmilszy? - Świetnie, już teraz świetnie. Żadnego bólu. Jestem tylko trochę zmęczony. Wydawało mi się, że rozmawiałaś z lekarzem. Co powiedział? - Powiedział, że wszystko wygląda dobrze. Atak nie był silny. Musisz się oszczędzać przez kilka dni, potem miesiąc urlopu, a potem dalsze badania. Powiedział, żeby być dobrej myśli, bo nie palisz i ogólnie jesteś w dobrej formie. - Genny stała nad łóżkiem, tyłem do światła, ale widział jej twarz i wyczytywał z niej prawdę. - Nie możesz już nigdy latać jako pilot - dodała i uśmiechnęła się. - Drobiazg - rzucił obojętnym tonem. - Kontaktowałaś się z Andym? - Tak. Telefonowałam wczoraj wieczorem i dziś rano. Za jakąś godzinę znów zadzwonię. Nadal brak wiadomości o Marcu Dubois i Fowlerze, ale wszystkie helikoptery są już w Asz Szargaz. Demontują je i przygotowują do wywiezienia jutro. Andy był bardzo dumny z ciebie i Scraga. Z nim też rozmawiałam dziś rano. Cień uśmiechu.

337

- Fajnie będzie zobaczyć znów starego Scraga. Dobrze się czujesz? - Och, tak. - Dotknęła jego ramienia. - Tak się cieszę, że już ci lepiej. Sprawiłeś mi radość. - Ty mi też, Gen. - Uśmiechnął się, wyciągnął rękę i powiedział szorstko: - Dzięki, pani NcIver. Przyciągnęła jego rękę do policzka. Potem nachyliła się i dotknęła wargami jego warg, czując ciepło na widok ogromu uczucia w jego spojrzeniu. - Sprawiłeś mi radość - powtórzyła. Zauważył gazetę. - Dzisiejsza, Genny? 699 - Tak, kochanie. - Wydaje mi się, że już od lat nie czytałem gazet. Jakie wiadomości? - Nic szczególnego. - Odłożyła gazetę. Nie chciała, żeby zobaczył to, co przed chwilą czytała. Mogło go to zdenerwować. Załamanie na giełdzie w Hongkongu. To na pewno dotyczy Struana i tego sukinsyna Linbara, pomyślała. Czy dotyczy S-G i Andy'ego? Duncan i tak nie może nic zrobić. - Strajki, Callagan miesza w starej, dobrej Anglii bardziej niż zwykle. Piszą, że może zarządzić w tym roku przedterminowe wybory, a jeśli to zrobi, Maggie Thatcher będzie miała szansę. Czy to nie byłoby wspaniałe? Nareszcie rządziłby ktoś sensowny. - Dlatego że kobieta? - uśmiechnął się krzywo. - Kij w mrowisko! Chryste, kobieta premierem! Nie wiem, jak w ogóle udało się jej zająć miejsce Heatha... Musiała chyba schować podkowę w rękawicy! Jeśli tylko ci cholerni liberałowie usuną się z drogi... Zamilkł. Zobaczyła, że patrzy na morze. Przepływało właśnie kilka pięknych statków. Po cichu usiadła i czekała. Chciała, żeby zasnął albo znów trochę porozmawiał, zależnie od tego, na co ma ochotę. Widocznie czuje się lepiej, skoro zaczyna pomstować na liberałów, pomyślała leniwie, patrząc na morze. Jej włosy omiatała bryza pachnąca morską solą. Przyjemnie było tak po prostu siedzieć, wiedząc, że on czuje się już dobrze, że „reaguje pozytywnie na leki". „Niech się pani nie martwi, pani NcIver", powiedział lekarz. Łatwo mu mówić... W naszym życiu nastąpi ogromna zmiana, musi nastąpić, niezależnie nawet od stracenia Iranu i wszystkich naszych rupieci, których nie będę żałować. Teraz, gdy Whirlwind się skończył... Chyba zwariowałam, proponując taką akcję, ale och, jak wspaniale się udało! Przewieźliśmy dużo sprzętu i prawie wszyscy chłopcy są już bezpieczni... Nie mogę nawet myśleć o Tomie, Marcu, Fowlerze, Erikkim, Azadeh czy Szahrazad, niech Bóg ich błogosławi. Na pewno zostaniemy na rynku. Nasz udział w S-G musi być coś wart. Nie 700 zostaniemy bez grosza przy duszy i to jest ważne. Ciekawe, ile możemy dostać za nasze akcje? Przecież mamy jakieś akcje? Ale co z „załamaniem na giełdzie"? Mam nadzieję, że to nas nie dotknie. Miło jest mieć trochę pieniędzy, ale to nieważne. Żeby tylko Duncan wyzdrowiał. Może przejdzie na emeryturę, może nie. Nie chciałabym, żeby zupełnie się wycofał, to by go zabiło. Gdzie będziemy mieszkać? Pod Aberdeen? A może w Edynburgu, blisko Sary i Trevora, albo w Londynie, koło Hamisza i Kathy? Londyn nie, tam jest okropnie. Poza tym nie powinniśmy mieszkać zbyt blisko dzieci, zawracać im głowę, chociaż byłoby miło wpadać do nich od czasu do czasu, popilnować wnuków. Nie chcę być nudną teściową. Kathy to taka kochana dziewczyna. Kathy, Kathleen, Kathy: Andrew i Kathy i czasem wyjazd do Castle Avisyard, a teraz Andrew i Maureen i maleńka Elektra. Nie chciałabym być samotna, Duncan też... Nie zapomnę tego horroru. Huk, ciemność, wycie silników, odór benzyny... Mój Boże, jak oni mogą znosić ten hałas godzina po godzinie... A Duncan z trudem łapie powietrze, czasem nie wiadomo, czy jeszcze żyje. Dwa razy krzyknęłam: „On nie żyje, nie żyje", ale nikt mnie nie usłyszał i nikt nie pomógł. Kochany stary Charlie przyleciał tu najszybciej, jak mógł, a ten

338

drugi, ten irański sierżant, jak on się nazywa? Ach, tak, Wazari. Wazari był miły, ale bezużyteczny. Och, Boże, to było straszne, straszne i trwało przez całą wieczność... Ale teraz już jest dobrze i dzięki Bogu ja tam byłam. Duncan wyzdrowieje, na pewno, musi. Ciekawe, co się stało z Wazarim? Był taki przestraszony, kiedy zabierała go policja. Chwileczkę, czy Jean-Luc nie powiedział, że zwolnią go prawdopodobnie jako uchodźcę politycznego, jeśli Andy za niego poręczy? Jeśli zagwarantuje, że zabierze go z Bahrajnu i da mu pracę? Przeklęta rewolucja! Nie mogę nawet wrócić i zabrać paru rzeczy. Zostawiłam tę świetną starą patelnię, na 701 której nic się nie przypalało, i*dzbanek, w którym zawsze wychodziła dobra herbata, nawet z tych brudnych torebek i teherańskiej wody. Woda, brrr! Już koniec z kucaniem i używaniem wody zamiast papieru toaletowego. Brrr! - Z czego się śmiejesz, Gen? - Och, daj mi się zastanowić! Ach tak, myślałam o kucaniu, o tych tyłkach wystających rano nad rowem, o butelkach z wodą. Biedni ludzie. To zawsze wyglądało tak strasznie, a jednocześnie zabawnie. Biedni ludzie. My, chłopcze, już z tym skończyliśmy. Wracamy do kraju! - Dostrzegła jego spojrzenie i jej niepokój powrócił. - To nie jest złe, Duncan, wrócić do domu. Będzie dobrze, obiecuję. Po chwili skinął głową, raczej dla potwierdzenia własnych myśli. - Poczekamy, zobaczymy, Gen. Nie podjęliśmy jeszcze żadnej decyzji. Nie martw się, co? - Teraz się nie martwię. - To dobrze. Nie ma powodu. Znów spojrzał na morze. Nie mam zamiaru spędzić reszty życia, walcząc z tą parszywą brytyjską pogodą. To by było straszne. Emerytura? Chryste, ja muszę się czymś zajmować. Bez pracy zwariuję. Może moglibyśmy wykombinować jakiś domek nad morzem, w Hiszpanii albo na południu Francji, i spędzać tam zimy? Nie pozwolę Gen marznąć i zestarzeć się przedwcześnie. Ten cholerny wiatr znad Morza Północnego! Nigdy, na Boga. Teraz, gdy Operacja się powiodła, mamy dość pieniędzy. Dziewięć z dziesięciu 212! Cudownie! Nie mogę nawet myśleć o Dubois, Fowlerze, Tomie i Erik-kim, Azadeh i Szahrazad. Powrócił niepokój, a z nim ból, który zwiększył niepokój, a ten z kolei znów ból... - O czym myślisz, Duncan? - Piękny dzień. - Rzeczywiście. - Spróbujesz połączyć mnie z Andym, Gón? - Oczywiście. - Podniosła słuchawkę i wybrała nu702 mer. Wiedziała, że będzie lepiej, jak on sobie trochę porozmawia. - Halo? Scot? Jak się masz? Tu Genny. - Słuchała, a potem powiedziała: - Dobrze. Jest tam twój ojciec? - Słuchała. - Nie, powiedz mu tylko, że dzwoniłam w imieniu Duncana. Czuje się dobrze. Nasz numer wewnętrzny: 445. Chciał tylko pogadać. Poprosisz Andy'ego, żeby zatelefonował, gdy wróci? Dziękuję, Scot... Nie, naprawdę dobrze się czuje. Powtórz to też Charliemu. Do widzenia. Starannie odłożyła słuchawkę. - Nic nowego. Andy jest na lotnisku ze Scragiem. Mają się spotkać z tym Japońcem, wiesz, tym z Iran-Tody. Nie powinnam tak mówić, ale nie mogę zapomnieć, co oni robili w czasie wojny. NcIver zmarszczył brwi.

339

- Wiesz, Gen, chyba nadszedł już czas, żeby zapomnieć. Kasigi pomógł staremu Scragowi. Nie można winić ich wszystkich za grzechy ojców. Może powinniśmy otworzyć nową epokę? To właśnie nadchodzi, Gen, czy chcemy tego, czy nie: nowa epoka. Prawda? Zobaczyła jego uśmiech i łzy stanęły jej w oczach. Nie wolno płakać, wszystko będzie dobrze, nowa epoka będzie dobra, a on wyzdrowieje, musi wyzdrowieć. Och, Duncan, tak się boję. - Wiesz co, chłopcze - powiedziała wesoło. - Kiedy już całkiem wyzdrowiejesz, pojedziemy na wycieczkę do Japonii. - Umowa stoi. Przy okazji moglibyśmy wpaść znów do Hongkongu. Wziął ją za rękę, mocno ścisnął. Oboje skrywali swój strach przed jutrem, strach o siebie nawzajem. ASZ SZARGAZ, HOTEL PRZY MIĘDZYNARODOWYM LOTNISKU, 13:55. Kasigi lawirował pomiędzy stołami, kierując się na nieskazitelnie biały taras, z którego rozpościerał się widok na basen. - Ach, panie Gavallan, kapitanie Scragger, spóźniłem się, bardzo przepraszam. - Nic nie szkodzi, panie Kasigi, proszę usiąść. - Dziękuję. - Kasigi miał na sobie tropikalny garnitur. Wyglądał tak, jakby nie było mu gorąco, choć było. - Tak mi przykro, nie znoszę się spóźniać, ale nad zatoką nie można być punktualnym. Musiałem przyjechać z Dubaju, a ruch... Chyba już można pogratulować? Słyszałem, że Operacja udała się niemal w stu procentach. - Nadal brakuje jednej maszyny i dwóch'ludzi, ale, summa summarum mieliśmy szczęście odpowiedział 704 Gavallan. Ani jego, ani Scraggera nie rozpierała radość. - Czy chce pan zjeść obiad, czy wypije tylko drinka? Spotkanie, o które poprosił Kasigi, umówione było na dwunastą trzydzieści. Gavallan i Scragger, zgodnie z umową, nie czekali z jedzeniem i byli już przy kawie. - Poproszę brandy z wodą mineralną i drugą wodę oddzielnie. Nie będę jadł, dziękuję, nie jestem głodny - grzecznie skłamał Kasigi. Nie chciał zaprzątać sobie uwagi jedzeniem, skoro oni już skończyli. Uśmiechnął się do Scraggera. - Cieszę się, że już po wszystkim. Gratulacje! - Przepraszam, że wtedy nie mogłem odpowiedzieć na twoje pytania, no, ale teraz już rozumiesz. - Zrozumiałem, oczywiście, w chwili gdy o wszystkim usłyszałem. Zdrowie! - Kasigi wypił łapczywie wodę mineralną. - Teraz, gdy Whirlwind już nie przeszkadza, panie Gavallan, może mógłby pan pomóc rozwiązać problemy Iran-Tody? - Chciałbym, oczywiście, ale nie mogę. Bardzo mi przykro. To niemożliwe. Po prostu niemożliwe. Teraz to już jest oczywiste. - Być może dałoby się zrobić tak, żeby było możliwe. - Kasigiemu nie drgnęła powieka. Słyszałem, że jeśli wasze maszyny nie znikną do zachodu słońca, zostaną zasekwestrowane. Gavallan uniósł rękę. - Miejmy nadzieję, że to tylko plotka. - Jeden z pracowników waszej ambasady poinformował naszego ambasadora, że to jest już postanowione. Byłoby tragedią stracić wszystkie helikoptery po odniesieniu takiego sukcesu. - Postanowione? Jest pan pewien? - Gavallan poczuł, że opuszczają go resztki sił. - Mój ambasador był pewny. - Kasigi uśmiechnął się czarująco. - Powiedzmy, że mógłbym przesunąć wasz termin do jutrzejszego zachodu słońca. Czy wtedy moglibyście rozwiązać moje problemy z Iran-Todą?

340

Obaj mężczyźni wlepili w niego wzrok. - Czy może pan to zrobić, panie Kasigi?! 705 - Ja nie, ale nasz ambasador mógłby. Za godzinę mam się z nim spotkać. Poproszę go. Może będzie mógł wpłynąć na ambasadora Iranu albo szejka, albo ich obu. - Kasigi dostrzegł zainteresowanie Gavallana i pozwolił, żeby na na chwilę zapadła cisza. Był zbyt doświadczony w połowach na Zachodzie, żeby nie doceniać znaczenia przynęty. Jestem dłużnikiem kapitana Scraggera. Nie zapomniałem, że ocalił mi życie i zmienił plany, żeby podrzucić mnie do Bandar Dejlamu. Nie zapomina się 0 przyjaciołach, prawda? Na szczeblu ambasadorów... może uda się to załatwić. Japoński ambasador? Mój Boże, oby to było prawdą. Gavallan poczuł przypływ nadziei, mając przed sobą to nieoczekiwane rozwiązanie. - My nie możemy niczego zrobić, wiem to na pewno. Byłbym wdzięczny za wszelką pomoc, to jasne. Uważa pan, że on mógłby pomóc? - Myślę, że gdyby zechciał... - Kasigi pociągnął łyk brandy. - Tak jak pan może pomóc nam. Mój prezes prosił, żeby przypomnieć panu o nim i o wspólnym przyjacielu panów, sir lanie Dunrossie. - Dostrzegł, że na Gavallanie zrobiło to wrażenie i dodał: - Dwa dni temu jedli razem kolację. - Jeśli tylko mogę pomóc... Na czym polegają pańskie problemy? Gdzie tkwi haczyk? - zastanawiał się Gavallan. 1 gdzie jest łan? Trzykrotnie nie udało mi się go złapać. - Potrzebuję trzech 212 i dwóch 206 w Iran-Todzie tak szybko, jak to możliwe. Chodzi o roczny kontrakt. Zasadniczą sprawą jest dokończenie budowy zakładów, a lokalny komitet obiecał mi pełną współpracę, jeśli zaczniemy od razu. Jeśli nie od razu, nastąpi katastrofa. Zeszłej nocy naczelny inżynier Watanabe wysłał z Iran-Tody zaszyfrowany teleks: Przewodniczący komitetu Zataki zachowuje się jak wściekły rekin z powodu akcji S-G. Jego ultimatum: albo rozpoczniemy prace budowlane od razu - do czego potrzebujemy helikopterów - albo zakłady zostaną przejęte i znacjonalizowane, 706 a wszyscy cudzoziemcy będą w odwecie oskarżeni o zbrodnię. Termin: niedziela, czwartego, po wieczornej mod-litiwie, kiedy to mam się stawić przed komitetem. Proszę o wskazówki. Nocne telefony do Osaki i Tokio tylko rozgniewały Kasigiego. - Yoshi, mój drogi przyjacielu - zniewalająco grzecznie odpowiedział jego kuzyn i zwierzchnik w Hi-ro-Tqdzie. - Konsultowałem to z syndykatem. Wszyscy uznali, że jesteśmy szczęśliwi, mając ciebie na miejscu. Wszystko zależy od ciebie. Całkowicie ufamy, że rozwiążesz wszystkie te problemy, zanim wyjedziesz. Przesłanie było zupełnie jasne: „Załatw to albo nie wracaj". Przez pozostałą część nocy zastanawiał się, jak to wszystko rozwikłać. Potem, o świcie, przypomniał sobie, co usłyszał przypadkowo od ambasadora Japonii o nowym ambasadorze Iranu. To dało mu klucz do rozwiązania problemu Gavallana, a zarazem własnego. - Chciałbym być całkowicie szczery, panie Gavallan - powiedział i z trudem opanował śmiech, lecz to absurdalne stwierdzenie było formułką, którą trzeba było wygłaszać, pertraktując z ludźmi Zachodu. - Do jutra, do zachodu słońca, muszę mieć plan i jasną sytuację. - Dlaczego akurat do zachodu, jeśli wolno zapytać? - Ponieważ zobowiązałem się do tego wobec przyjaciela. Rozumie pan, oczywiście, że muszę dotrzymać słowa - odparł Kasigi. - Zatem nas obu obowiązuje ten sam termin. - Ocenił, że nadszedł właściwy moment i zaatakował, żeby upewnić się, że hak utkwił głęboko.

341

- Jeśli pomoże mi pan, będę za to dozgonnie wdzięczny. Oczywiście, tak czy inaczej, zrobię wszystko, by przekonać naszego ambasadora, żeby panu pomógł. - Nie mogę zaoferować żadnej z naszych maszyn: zostałyby natychmiast zajęte. Nie mogę też zaoferować 206, które zostały: one także są hors de combat. S-G całkowicie wypadła z gry, tak samo zresztą jak Bell, 707 Guerney i wszystkie inne spółki. Czy może pan dysponować pilotami helikopterowymi z obywatelstwem japońskim? - Nie. Nie mamy nikogo odpowiednio wyszkolonego. - Jeszcze nie mamy, pomyślał Kasigi i znów odczuł niechęć do syndykatu, który nie był na tyle przewidujący, żeby wyszkolić własnych, godnych zaufania ludzi. - Personel musi być zagraniczny. Mój ambasador mógłby ułatwić zdobycie wiz i innych zezwoleń. Wie pan, oczywiście, że Iran-Toda jest przedsiębiorstwem narodowym - dodał, nie przejmując się tym, że trochę przesadził. Wkrótce naprawdę będzie, gdy tylko informacje, które zyskałem, trafią we właściwe ręce. - Co pan sądzi o załogach francuskich albo niemieckich? Gavallan z wysiłkiem oderwał myśli od tego, jaki ambasador mógłby zapewnić bezpieczeństwo jego ludziom i helikopterom, jak uniknąłby w ten sposób pułapki Linbara i mógł zająć się swobodnie Imperial Helicopters na Morzu Północnym, kryzysem w Hongkongu, wcześnejszą emeryturą Linbara i usytuowaniem Scota tak, aby mógł w przyszłości przejąć władzę. - Tak wiele wspaniałych możliwości - wyrwało mu się. Opanował się błyskawicznie i skoncentrował na problemach Iran-Tody. - Problem obejmuje dwa zagadnienia. Po pierwsze, sprzęt i części: gdyby mógł pan wystawić akredytywę opiewającą na naszą zwykłą miesięczną stawkę, odnawianą tak długo, jak długo będzie pan używał helikopterów skądkolwiek bym je zdobył - z gwarancją, że gdyby władze irańskie je skonfiskowały, przejąłby pan wszystkie dolarowe płatności leasingowe poza Iranem i wyrównał właścicielom wszystkie straty, mógłbym dostarczyć je do Iran-Tody w ciągu... w ciągu tygodnia. - Naszym bankiem jest Sumitomo - odpowiedział Kasigi od razu. - Mogę załatwić spotkanie z jego przedstawicielem dziś wieczorem. Z tym nie ma kłopotu. Skąd wziąłby pan śmigłowce? 708 - Niemcy albo Francja. Nie można używać brytyjskich lub amerykańskich. To samo z pilotami. Francja jest chyba lepsza, bo pomagała Chomeiniemu. Mógłbym to załatwić przez pewnych przyjaciół w Aerospatia-le. Co z ubezpieczeniem? Ja nie mogę ubezpieczyć pana w Iranie. - Może będę mógł zrobić to w Japonii. - Dobrze. Nie znoszę nie ubezpieczonych latadeł. Po drugie, Scrag, powiedzmy, że mamy helikoptery. Ilu pilotów i mechaników byś potrzebował? - Gdybyś mógł, najlepiej mieć od ośmiu do dziesięciu pilotów i od dziesięciu do czternastu mechaników, stacjonujących poza Iranem, ale blisko. - Kto by im płacił, panie Kasigi? W jakiej walucie i gdzie? - W dowolnej walucie, gdziekolwiek i jakkolwiek. Zwykłe stawki? - Chyba powinien pan zaoferować „dodatek za niebezpieczne warunki pracy" ze względu na sytuację w Iranie. - Czy mógłby pan załatwić to wszystko, panie Ga-vallan, sprzęt i ludzi, za powiedzmy dziesięć procent nadwyżki? - Niech pan zapomni o procentach, a za to pamięta, że nasz udział nie może wyjść na jaw. Sugerowałbym, że pańska operacja powinna być prowadzona - logistyka, części zamienne i naprawy - z Kuwejtu lub Bahrajnu.

342

- Bahrajn byłby lepszy, Andy - zauważył Scragger. - Kuwejt jest znacznie bliżej - zdziwił się Kasigi. - Owszem - odparł Scragger. - A więc jest bardziej podatny na nacisk Iranu i wrażliwy na rozruchy inspirowane przez Iran. Ta strona zatoki w ogóle jest chyba bardziej wrażliwa. Zbyt wielu szyitów, którzy są zwykle biedni, zbyt wielu szejków, którzy zwykle są sunnitami. Na krótszą czy dłuższą metę lepiej być dalej, w Bahrajnie. - Zatem Bahrajn - zgodził się Kasigi. - Panie Ga-vallan, czy mogę przez rok korzystać z usług kapitana Scraggera, żeby prowadził tę operację, jeśli do niej 709 dojdzie, za dwukrotność jego obecnego wynagrodzenia? - Zobaczył, że Scragger mruży oczy. Pomyślał, czy nie posuwa się za daleko i na wszelki wypadek dodał lekkim tonem: - Skoro proszę cię, żebyś porzucił swoją największą miłość, przyjacielu, powinieneś coś z tego mieć. - To wspaniała propozycja, ale, no cóż, nie wiem. Andy? Gavallan zawahał się. - To by oznaczało, Scrag, że rezygnujesz z S-G i z latania. Nie możesz dowodzić pięcioma maszynami i jeszcze samemu latać. Poza tym nie możesz wrócić do Iranu, nie ma jak. To prawda. Porzucić latanie. A więc ja też jestem na rozdrożu, myślał Scragger. Nie ma co udawać: wypadek Maca dał mi wiele do myślenia. Dlaczego wczoraj zemdlałem? Doktor Nutt powiedział, że to tylko z wyczerpania. Gadanie! Wcześniej nigdy nie zemdlałem, i co ci lekarze w ogóle wiedzą? Rok w Bahrajnie? To lepsze niż parę miesięcy na Morzu Północnym, zawsze pod groźbą badań lekarskich. Nie latać? Jezu! Chwileczkę, mógłbym robić sobie małe przejażdżki dla przyjemności. - Muszę się nad tym zastanowić. Dziękuję za propozycję, panie Kasigi. - A tak, na razie, panie Gavallan, czy mógłby pan zorganizować pierwszy miesiąc? - Tak. Przy odrobinie szczęścia załatwiłbym w ciągu tygodnia tyle maszyn i pilotów, że mógłby pan zacząć. W ciągu następnego tygodnia na pewno znalazłbym resztę. Możemy zawrzeć kontrakt odnawiany co trzy miesiące. - Gavallan dodał tak delikatnie, jak tylko mógł: - Jeśli uda się coś załatwić z tym terminem. Kasigi nie okazał zadowolenia. - Dobrze. Czy możemy spotkać się tutaj o dziewiątej? Przyprowadzę pana Umura, prezesa banku Sumito-mo na obszar zatoki, żeby załatwić akredytywy w takiej formie, jaka panu odpowiada, panie Gavallan. - Punktualnie o dziewiątej. Może mógłby pan napomknąć swojemu ambasadorowi, że moje frachtowce 710 przybędą dopiero jutro w południe. Do zachodu słońca nie zdążę ich załadować i wyprawić. - Nie wspomni pan nikomu o naszym „szczeblu ambasadorów"? - Oczywiście. Ma pan moje słowo. Scrag? Kasigi usłyszał, że Scrag powtarza to samo. Jak zawsze w takich wypadkach, był zdumiony tym, że ludzie Zachodu mogą być tak naiwni, by polegać na czyimś „słowie", „słowie honoru"... Czyjego honoru, jakiego honoru? Czyż nie było zawsze tak, że tajemnica dzielona z kimś przestaje być tajemnicą? Tak jak z Operacją Whirlwind; wieści od razu się rozeszły. - Moglibyśmy zaplanować to w taki sposób: dzisiaj załatwiamy sprawę pieniędzy i akredytyw; pan zaczyna załatwiać helikoptery, części zamienne i załogi. Zastanawia się pan, jak kierować tą operacją z Bahrajnu, podaje sposób składowania i sumę. Wszystko to podlega zatwierdzeniu jutro o zachodzie słońca. Jeśli do tego czasu wyciągnie pan swój własny sprzęt, zagwarantuje pan, że Iran-Toda będzie mieć helikoptery w ciągu tygodnia. - Wygląda na to, że jest pan zupełnie pewien, iż uda się panu przesunąć nasz termin. - Uda się mojemu ambasadorowi, być może. Zatelefonuję do pana od razu, gdy od niego wyjdę. Kapitanie Scragger, czy mógłby pan prowadzić szkolenie dla pilotów japońskich?

343

- Jasne, jeśli tylko znają angielski i mają wylatane na helikopterach po sto godzin. Będę musiał załatwić jakiegoś szkoleniowca i... - Scragger urwał. Nagle zrozumiał, że takie rozwiązanie jest idealne. - To doskonała myśl. Ja mógłbym przeprowadzać egzaminy. Latałbym w ten sposób, ile dusza zapragnie, i do tego tak, że nie stanowiłbym zagrożenia publicznego. W porządecz-ku! - Rozpromienił się. - Wiesz co, "stary, jeśli Andy to załatwi, wchodzę do interesu. Wyciągnął rękę, a Kasigi ją uścisnął. - Dziękuję. Doskonale. A więc, panie Gavallan, spróbujemy? 711 - Dlaczego nie? - Gavallan wyciągnął rękę, poczuł żelazny uścisk dłoni Kasigiego i wreszcie dotarło do niego, że naprawdę jest jakaś szansa. Kasigi jest sprytny. Bardzo. Teraz zastosował standardową procedurę do nowoczesnej japońskiej firmy: dostanie zachodnich ekspertów, którzy wyszkolą na miejscu japoński personel, albo utworzy rynek w ich własnych krajach, a potem zastąpi obcych własnymi. My uzyskamy krótkoterminowy zysk, oni - długoterminowy rynek. Robią z nami w interesach to, czego nie udało im się zrobić w czasie wojny. Jawnie. No i co z tego? Transakcja jest uczciwa. A jeśli Kasigi i jego ambasador mogą wyciągnąć mnie z kłopotów, to korona mi z głowy nie spadnie, gdy mu się zrewanżuję. - Spróbujemy. Kasigi po raz pierwszy uśmiechnął się do niego całkiem szczerze. - Dziękuję. Zatelefonuję, gdy tylko będę miał jakieś wiadomości. Skłonił się i odszedł. - Myślisz, że on to zrobi, Andy? - zapytał Scragger głosem pełnym nadziei. - Całkiem uczciwie: nie wiem. Gavallan poprosił o rachunek. - Zmieścisz się w jego terminie? Gavallan zaczął odpowiadać i urwał. Zobaczył Pet-tikina i Paulę. Siedzieli przy stoliku koło basenu; prawie stykali się głowami. - Myślałem, że Paula wyleciała rano do Teheranu. - Miała lecieć. Może odwołano lot albo ona wzięła chorobowe - odpowiedział obojętnie Scragger. Myślał o tym, czy będzie mógł latać. - Co wzięła? - To takie powiedzonko z Australii. Jest ładny dzień, a panienka ma ochotę popływać albo się pokochać, albo po prostu trochę poobijać. Dzwoni do biura w czasie przerwy obiadowej i mówi, że czuje się strasznie. Chora. Idzie „na chorobę". - Scragger uniósł brwi. - Takie panienki czasami chcą być bardzo pomocne, ale Paula jest trochę inna. Charlie długo nie pociągnie. 712 Gavallan dostrzegł błogi wyraz twarzy obserwowanych, którzy najwidoczniej zapomnieli o całym świecie. Mimo niepokoju o Dubois, Erikkiego i innych, znalazł czas, żeby przeczytać w porannej prasie o nagłym krachu na giełdzie w Hongkongu. Wiele dużych spółek, przede wszystkim Struan, Rothwell-Grant i Par-Con of China, straciło 30 procent wartości lub nawet więcej w ciągu jednego dnia wraz z załamaniem całego rynku. Wypowiedź tajpana, pana Linbara Struana, który powiedział, że chodzi tylko o drobne potknięcie bez żadnych poważnych konsekwencji, wywołała gwałtowne protesty jego konkurentów i rządu. Część prasy, nastawiona bardziej na sensację, zamieszcza plotki o manipulacjach w ramach Wielkiej Czwórki i o sprzedawaniu poniżej ceny, co wywołuje spadek w stosunku do wartości rejestrowej. To dlatego nie mogę skontaktować się z łanem. Wyjechał do Hongkongu? Cholerny Linbar! Trzeba uważnie przestudiować jego tegoroczny bilans. Z wysiłkiem pohamował myśli. Zobaczył, że Pettikin dotyka dłoni Pauli. Nie cofnęła ręki. - Myślisz, że on się oświadcza, Scrag? - Jeśli nie, to jest dupą wołową.

344

- Fakt. - Gavallan westchnął i wstał. - Scrag, nie będę czekał. Podpisz rachunek. Potem zejdź na dół do Charliego. Powiedz mu, że przepraszam, ale musi spotkać się ze mną w biurze za godzinę; resztę dnia ma wolną. Potem znajdź Willego i Rudiego. Ja zatelefonuję do JeanLuca. Tak między nami: jeśli Kasigi się wywiąże, zdołamy mu wszystko pozałatwiać. Nie mów im, o co chodzi. Powiedz tylko, że to ważne, i pilnuj, żeby nie pisnęli nawet słówka. Skierował się do wyjścia. - Hej, panie Gavallan! - Usłyszał i zatrzymał się. Amerykanin Wesson wstał i witając go jowialnie, wyciągnął rękę. - Ma pan czas na małego drinka? - Och, dzień dobry, panie Wesson. Dziękuję, ale czy nie moglibyśmy tego odłożyć? Trochę się spieszę. - Do diabła, jasne, o każdej porze! - Wesson uśmiechnął się i ściszył głos do konspiracyjnego szeptu. Ga713 vallan dostrzegł mały aparacik słuchowy w uchu mężczyzny. - Chciałem tylko pogratulować. Mogli najwyżej nasypać panu soli na ogon! - Hmmm... Mieliśmy tylko trochę szczęścia. Przepraszam, muszę już lecieć. - Jasne, do zobaczenia. Wesson z namysłem schował pióro do kieszeni. A więc Kasigi chce spróbować wykupić Gavallana, pomyślał, lawirując w kierunku holu. Tego bym się nigdy nie spodziewał. Cholera, nic ma mowy, żeby nowy reżim poszedł tu na współpracę, Kasigi to marzyciel. Biedny sukinkot musiał zwariować. Iran-Toda w proszku, a jeśli nawet teraz od razu zaczną, zakłady będą mogły rozpocząć produkcję dopiero za kilka lat. Wszyscy wiedzą, że kurek z irańską ropą będzie zakręcony, co pozbawi Japonię 70 procent dostaw energii; na pewno ceny światowe znów skoczą, dalsza inflacja... Japonia jest naszym jedynym sprzymierzeńcem na Pacyfiku, a te biedne dranie zostaną postawione pod ścianą. Jezu, skoro Gavallan zamknął bazę w Lengeh, całe pole Siri jest chyba zagrożone? Jak de Plessey poradzi sobie bez wsparcia helikopterowego? Ambasador? Interesujące. Jak oni chcą to zrobić? Kto komu co zrobi? Co mam przekazać staremu Aaronowi? Wszystko. Jeśli ktoś może się w tym połapać, to tylko on. Przeszedł przez hol i dalej, do swojego samochodu. Nie zauważył Kasigiego w budce telefonicznej z boku. - ...Zgadzam się całkowicie, Ishii-san. - Kasigi mówił z szacunkiem po japońsku, ocierając pot z czoła. - Proszę poinformować Jego Ekscelencję, że dostaniemy sprzęt i załogę. Wiem to na pewno, jeśli może pan załatwić resztę. - Starał się, żeby w jego głosie nie brzmiało zdenerwowanie. - Ach, tak? Świetnie - odpowiedział Ishii z ambasady. - Poinformuję Jego Ekscelencję natychmiast. A co z irańskim ambasadorem? Czy miał pan od niego jakąś wiadomość? Kasigi zdrętwiał. - Nie przyjął zaproszenia? 714 - Nie, przykro mi, jeszcze nie, a jest już prawie trzecia. To bardzo niepokojące. Niech pan przyjdzie na spotkanie, tak jak się umówiliśmy. Dziękuję, Kasi-gi-san. - Dziękuję, Ishii-san - odpowiedział. Miał ochotę wyć. Delikatnie odwiesił suchawkę. W klimatyzowanym holu poczuł się trochę lepiej. Podszedł do recepcji i odebrał wiadomości - obie o telefonach Hiro-Tody. Wszedł na górę, do swego pokoju, i zamknął drzwi. Porwał na strzępy karteczki z wiadomościami, wrzucił je do toalety i oddał na nie mocz. - Drogi głupi kuzynie Hiro - powiedział na głos po japońsku. - Jeśli ocalę twój głupi łeb, co muszę zrobić, żeby ocalić własny... - Tu dodał kilka tak wulgarnych angielskich przekleństw,

345

że nie miały odpowiedników w japońskim... - Twoja rodzina będzie moim dłużnikiem przez osiem pokoleń; za wszystkie kłopoty, które mi sprawiasz. Spuścił wodę, rozebrał się, wziął prysznic i położył się nagi na łóżku. Korzystając z ożywczej bryzy, zbierał siły i spokój, których będzie potrzebował podczas spotkania. Słowa japońskiego ambasadora, od których zaczął się cały plan, zostały wypowiedziane do Rogera New-bury'ego na przyjęciu w ambasadzie brytyjskiej kilka dni temu. Ambasador wspomniał, że nowy ambasador Iranu niemal opłakiwał zamknięcie Iran-Tody, która dałaby nowemu islamskiemu państwu wspaniałą pozycję, wynikającą z siły gospodarczej, w całym rejonie zatoki. - Nazywa się Abadani. Ukończył uniwersytet, ekonomista. Oczywiście także fundamentalista, ale nie taki zaciekły. Jest dość młody i niezbyt doświadczony, ale to zawodowiec, dobrze mówi po angielsku i pracował już w ambasadzie w Kabulu... Wtedy nie znaczyło to dla Kasigiego zbyt wiele. Potem rozpoczął się Whirlwind. Teleksy z Teheranu dotarły do wszystkich państw zatoki. Następnie plotki o żądaniu Abadaniego przeprowadzenia inspekcji heli715 kopterów Gavallana - inspekcji, która wykazałaby na pewno, że śmigłowce są zarejestrowane w Iranie. - ...a to, Kasigi-san, wywoła incydent międzynarodowy - powiedział mu później Ishii. - Gdyż teraz zostanie w to wciągnięty Kuwejt, Arabia Saudyjska i Bahrajn, a tego, zapewniam pana, wszystkie te państwa chciałyby uniknąć, nie mówiąc już o naszym szejku. O świcie Kasigi poszedł do Abadaniego. Powtórzył mu słowa Zatakiego, powiedział, że chce podjąć prace budowlane, dodając w wielkiej tajemnicy, że rząd japoński przyznaje właśnie Iran-Todzie status projektu narodowego, a zatem zgadza się gwarantować finansowanie. Powiedział, że przy współpracy ekscelencji Abadaniego mógłby rozpocząć nastychmiast prace w Bandar Dej-lamie. - Projekt narodowy? Dzięki Bogu. Jeśli pański rząd załatwi to formalnie, wszystkie sprawy finansowe będą raz na zawsze ustalone. Dzięki Bogu. Co ja mogę zrobić? - Żeby od razu zacząć, potrzebuję helikopterów, zagranicznych pilotów i załóg. Jedyna droga dostania ich szybko wiedzie poprzez S-G Helicopters i pana Gavall... Abadani zaczął krzyczeć. Po grzecznym wysłuchaniu tyrady o piratach i wrogach Iranu Kasigi zaatakował ponownie. - Ma pan zupełną rację, ekscelencjo - powiedział. - Ale musiałem wybrać pomiędzy zaryzykowaniem pańskiego niezadowolenia z powodu zwrócenia panu na to uwagi a zaniedbaniem obowiązków, jakie mam wobec pańskiego wspaniałego kraju. Stoimy przed prostym wyborem: jeśli nie dostanę helikopterów, nie będę mógł zacząć. Próbowałem bezskutecznie zdobyć je u Guer-neya i innych. Teraz wiem na pewno, że mogę to załatwić tylko przez tego nikczemnika. Oczywiście, chodzi tylko o kilka miesięcy, dopóki nie będę dysponował własnym personelem japońskim. Jeśli nie zacznę od razu, ten człowiek, Zataki a zapewniam pana: komitet w Abadanie jest sam dla siebie prawem - zrealizuje swą 716 groźbę. To zaniepokoi mój rząd i opóźni przyjęcie koncepcji finansowania projektu narodowego, a wtedy... - Wzruszył ramionami. - ...Mój rząd postanowi porzucić Iran-Todę i wybudować zakłady petrochemiczne w bezpiecznym miejscu, w Arabii Saudyjskiej, Kuwejcie albo Iraku. - Bezpieczne? Irak? U tych złodziei? Arabia albo Kuwejt? Na Boga, lud obali wkrótce tych dekadenckich szejków! Nie można rozpoczynać tam poważnych inwestycji, to bardzo niebezpieczne! Oni nie respektują praw Boga, a Iran tak. Iran jest teraz stabilny. Imam, oby Bóg udzielił mu spokoju, uratował nas. Rozkazał, żeby ropa płynęła. Na pewno jest jakiś inny

346

sposób, żeby dostać helikoptery i załogi! Gavałlan i jego piracka szajka zrabowali naszą własność. Nie mogę pomagać piratom w ucieczce. Czy pan chce, żeby piraci uciekli? - Uchowaj Boże, nawet o tym nie pomyślałem. Oczywiście, my nie wiemy, że oni są piratami, ekscelencjo. Słyszałem, że to tylko złośliwe plotki, rozpowszechniane przez wrogów, którzy chcą zaszkodzić Iranowi. A nawet gdyby tak było: niech pan porówna dziewięć używanych śmigłowców z trzema i jedną dziesiątą miliarda dolarów, które już wydaliśmy, i z następnym milionem sto tysięcy dolarów, który być może zainwestuje mój rząd. - Cóż... Piractwo jest piractwem, prawo jest prawem. Szejk zgodził się na inspekcję, prawda jest prawdą. In sza'a Allah. - Zgadzam się całkowicie, ekscelencjo. Wie pan jednak, że prawda jest czymś względnym, a odłożenie wszystkiego do jutrzejszego zachodu słońca leżałoby w interesie obu naszych krajów... - Zdusił przekleństwo i poprawił się szybko: - W interesie imama i waszego państwa islamskiego. - Boża prawda nie jest względna. - Tak, tak, oczywiście - zgodził się Kasigi. Pozornie zachowywał spokój, lecz w duchu zgrzytał zębami. Jak można rozmawiać z tymi wariatami, którzy zasłaniają się swoją religią i powołują się na Boga, gdy tylko 717 chcą zbić logiczne rozumowanie. Oni powariowali, czubki! Nigdy nie zrozumieją, tak jak my, Japończycy, zrozumieliśmy, że trzeba być tolerancyjnym wobec wierzeń innych ludzi, i że życie jest tylko przejściem od nicości do nicości, a niebo i piekło to tylko opary opium, wydzielające się z aberracyjnych mózgów; dopóki nie okaże się, że jest inaczej! - Oczywiście, ma pan rację, ekscelencjo, ale tu nie chodzi o ich maszyny i ludzi. Potrzebuję tylko ich kontaktów. - Zmęczony czekał, przypochlebiał się i słuchał, aż wreszcie zagrał ostatnią kartą. - Jestem pewien, że szejk i minister spraw zagranicznych uznaliby za szczególny zaszczyt, gdyby odłożył pan inspekcję do jutra, tak żeby mogli wziąć udział w specjalnym przyjęciu, wydawanym przez mojego ambasadora dziś o ósmej. - Przyjęciu, panie Kasigi? - Tak, to trochę nagłe, ale bardzo ważne. Wiem przypadkiem, że zostanie pan zaproszony jako najważniejszy gość. - Kasigi ściszył glos. - Błagam, niech pan nie mówi nikomu, kto panu o tym powiedział, ale informuję pana w zaufaniu, że mój rząd zamierza zawrzeć długoterminowe kontrakty na dostawy ropy, które mogą się okazać zdumiewająco korzystne dla was, jeśli Iran będzie nadal naszym dostawcą. To byłby świetny moment... - Długoterminowe kontrakty? Wiem, że te, które wynegocjował Szach, są niedobre, jednostronne i muszą upaść. Cenimy Japonię jako klienta. Japonia nigdy nie próbowała nas wyzyskiwać. Jestem pewien, że pański ambasador z przyjemnością przesunie przyjęcie o godzinę, co umożliwi przeprowadzenie inspekcji. Szejk, minister spraw zagranicznych, Newbury i ja możemy przyjść prosto z lotniska. Kasigi nie był pewien, jak daleko może się posunąć. Ale, Panie Wymówko, pomyślał, jeśli nie odłoży pan swojej inspekcji, narazi się pan na zemstę, gdyż zmusi mnie pan do popełnienia jedynego grzechu, jaki my uznajemy: niepowodzenia. 718 - Cieszę się, że Iran ma tu tak dobrego przedstawiciela. - Z pewnością przyjdę na przyjęcie, panie Kasigi. Po inspekcji. Wyjęta z rękawa karta Kasigiego została wyłożona z całą niezbędną w takim wypadku elegancją. - Mam wrażenie, ekscelencjo, że zostanie pan wkrótce zaproszony do mojego kraju na spotkanie z najważniejszymi, powtarzam: najważniejszymi przywódcami, gdyż pan zdaje

347

sobie oczywiście sprawę z tego, jak ogromne znaczenie ma islamskie państwo dla Japonii. Będzie pan mógł przeprowadzić inspekcję urządzeń, które mogą być cenne dla Iranu. - My... my z pewnością potrzebujemy dobrych przyjaciół - odparł Abadani. Kasigi obserwował go uważnie, lecz nie dostrzegł żadnej reakcji: te same niewinne oczy i brak elastyczności. - W tych niespokojnych czasach trzeba dbać o przyjaciół, prawda? Nigdy nie wiadomo, kiedy może nas spotkać nieszczęście, czyż nie? - To wszystko leży w rękach Boga. Tylko Jego. - Nastąpiła dłuższa pauza. Potem Abadani powiedział: - Wedle woli Boga. Zastanowię się nad tym, co pan proponuje. Teraz w samotności swego pokoju hotelowego Kasigi czuł niepokój. Ważna jest tylko troska o siebie. Można być mądrym i ostrożnym, a i tak nie wie się nigdy, kiedy spadnie nieszczęście. Jeśli istnieją bogowie, to tylko po to, żeby nas dręczyć. W TURCJI, PRZY GRANICY, 16:23. Rano wylądowali nie opodal wioski, zaledwie kilometr w głąb terytorium Turcji. Erikki wolałby na wszelki wypadek dolecieć dalej, ale zbiorniki były puste. Przedtem został wykryty przez dwa myśliwce i dwa uzbrojone hueye. Musiał wytrzymać ich obecność przez kwadrans, aż przeskoczył linię graniczną. Hueye nie odważyły się 719 polecieć za nim, lecz krążyły nadal po swojej stronie granicy. - Zapomnij o nich, Azadeh - powiedział radośnie. - Już jesteśmy bezpieczni. Nie byli. Otoczyli ich wieśniacy, przybyła policja. Czterech ludzi: sierżant i trzech innych w mundurach - wygniecionych i źle dopasowanych - z rewolwerami w kaburach. Sierżant ciemnymi okularami chronił oczy przed blaskiem słońca odbitego od śniegu. Żaden z policjantów nie mówił po angielsku. Azadeh, zgodnie z planem uzgodnionym z Erikkim, pozdrowiła ich i wyjaśniła, że Erikki, obywatel Finlandii, pracował u Brytyjczyków na kontrakcie z IranTimber, że rozruchy i walki w Azerbejdżanie, koło Tebrizu, zagrażały ich życiu, podobnie jak lewacy, że ona, jego żona, była równie przerażona jak on i dlatego uciekli. - Ach, efendi jest Finem, a pani Iranką? - Finką poprzez małżeństwo, sierżancie efendi, Iranką z pochodzenia. Oto nasze dokumenty. - Podała mu fiński paszport, w którym nie było danych o ojcu, Abdollah-chanie. - Czy możemy zatelefonować? Oczywiście zapłacimy. Mąż chciałby zadzwonić do ambasady i do swojego pracodawcy w Asz Szargaz. - Ach, Asz Szargaz. - Sierżant z uśmiechem skinął głową. Był mocno zbudowany i gładko ogolony, choć czarny, niemal niebieskawy zarost widoczny był przez złocistą skórę. - Gdzie to jest? Powiedziała mu, mając przez cały czas świadomość, jak oboje wyglądają: Erikki z budnym, przesiąkniętym krwią bandażem na ramieniu i poszarpanym plastrem na naderwanym uchu, ona ze zmierzwionymi włosami, w brudnym ubraniu i z nie umytą twarzą. Z tyłu krążyły dwa hueye. Sierżant przyglądał się im z namysłem. - Dlaczego ośmielają się wysyłać za wami myśliwce i helikoptery? - Wola Boga, sierżancie efendi. Obawiam się, że po tamtej stronie granicy dzieje się teraz wiele dziwnych rzeczy. - Co tam się dzieje, za tą granicą? - Gestem nakazał policjantom zająć się 212 i słuchał z uwagą. Trzej policjanci odeszli, zajrzeli do kokpitu. Otwory po pociskach, zaschnięta krew, potłuczone instrumenty. Jeden z policjantów otworzył drzwi kabiny. Broń automatyczna, dalsze dziury po kulach. - Sierżancie!

348

Sierżant usłyszał, ale poczekał grzecznie, aż Azadeh skończy mówić. Mieszkańcy słuchali, wybałuszając oczy; nie było żadnej kobiety w czadorze czy czarczafie. Sierżant wskazał jedną z prymitywnych chałup wioski. - Proszę poczekać tam, pod osłoną. - Dzień był zimny, ziemia pokryta śniegiem, na którym igrało słońce. Sierżant bez pośpiechu badał kabinę i kokpit. Podniósł kukri, na wpół wysunął z pochwy i wsunął z powrotem. Przywołał Azadeh i Erikkiego, machając nożem. - Jak może pan wyjaśnić obecność broni, efendi? Azadeh niespokojnie przetłumaczyła pytanie. - Powiedz mu, że zostały w helikopterze po koczownikach, którzy chcieli go uprowadzić. - Ach, koczownicy - powiedział sierżant. - To dziwne, że zostawili panu takie bogactwo. Czy może pan to wyjaśnić? - Powiedz mu, że ich wszystkich pozabijali lojaliści, a ja uciekłem w zamieszaniu. - Lojaliści, efendi? Jacy lojaliści? - Policja, policjanci z Tebrizu - odparł Erikki, odnosząc nieprzyjemne wrażenie, że z każdą odpowiedzią pogrąża się coraz bardziej. - Zapytaj go, czy mogę zatelefonować, Azadeh. - Telefon? Oczywiście. W odpowiednim czasie. - Sierżant spojrzał na krążące hueye. Potem skierował na Erikkiego spojrzenie twardych brązowych oczu. - To dobrze, że policja była lojalna. Policja ma obowiązki wobec państwa i wobec narodu; musi strzec prawa. Przewożenie broni jest niedozwolone, a ucieczka przed strzegącymi prawa policjantami jest przestępstwem, czyż nie tak? - Tak, ale my nie przemycamy broni, sierżancie efendi, ani nie uciekaliśmy przed policją strzegącą prawa 720 721 - powiedziała Azadeh, która zaczynała żywić jak najgorsze obawy. Granica była tak blisko, za blisko. Ostatni etap ucieczki była dla niej przerażający. Hakim musiał ogłosić alarm w pasie granicznym: tylko on mógł zorganizować tak prędko pogoń za nimi na ziemi i w powietrzu. - Czy jest pan uzbrojony? - zapytał grzecznie sierżant. - Tylko w nóż. - Czy mogę o niego poprosić? - Sierżant wziął nóż. - Proszę za mną. Poszli do posterunku policji, małego budynku z cegły; w środku były cele, kilka pomieszczeń biurowych i telefony. Posterunek sąsiadował z meczetem, stojącym przy małym wiejskim placyku. - W ostatnich miesiącach mieliśmy tu wielu różnych uchodźców: Irańczyków, Brytyjczyków, Europejczyków, Amerykanów, wielu Azerów, wielu, ale żadnego Sowieta. Roześmiał się z własnego dowcipu. - Wielu uchodźców: bogatych, biednych, dobrych, złych, wśród nich wielu przestępców. Niektórzy zostali odesłani z powrotem, inni ruszyli dalej. In sza'a Allah, co? Proszę poczekać tam. „Tam" nie było celą, lecz pokojem z nielicznymi krzesłami i stołem. W oknach kraty. Dużo much i żadnej drogi ucieczki. Było jednak cicho i względnie czysto. - Przepraszam, czy moglibyśmy dostać coś do jedzenia i do picia, i skorzystać z telefonu? zapytała Azadeh. - Możemy zapłacić, sierżancie efendi. - Zamówię dla was coś z hotelu. Jedzenie jest dobre i niedrogie. - Mój mąż pyta, czy mógłby skorzystać z telefonu? - Na pewno. W odpowiednim czasie. Tak było rano. Później przyniesiono jedzenie: ryż i duszoną baraninę, wiejski chleb i turecką kawę. Azadeh zapłaciła rialami; nie żądano więcej, niż jedzenie było warte. Sierżant pozwolił

349

im skorzystać z cuchnącej ubikacji i umyć się w starej miednicy w wodzie ze zbiornika. Poza jodyną nie było żadnych środków me722 dycznych. Erikki oczyścił swe rany najlepiej, jak mógł. Z bólu zagryzał zęby. Nadal był osłabiony. Potem usiadł obok Azadeh na krześle, położył nogi na drugim i zasnął. Od czasu do czasu otwierały się drzwi i do pokoju zaglądał któryś z policjantów. - Matierjebiec - mruknął Erikki. - Którędy moglibyśmy uciec? Uspokajała go, była przy nim i zamknęła swój strach I za stalowymi wrotami. Muszę go przez to przeprowadzić, myślała bezustannie. Czuła się już trochę lepiej, mając uczesane włosy i umytą twarz, ubrana w czysty 1 sweter z kaszmiru. Słyszała za drzwiami stłumione głoj sy, czasem dzwonek telefonu, od czasu do czasu odgłos przejeżdżającego samochodu, brzęczenie much. Ogarnęło ją zmęczenie i zasnęła. Miała złe sny: huk silników i strzałów, Hakim pędzący za nimi na koniu, oni zakopani po szyję w ziemi, kopyta o centymetry od twarzy. Potem jakoś się uwolnili i biegli przez granicę, która była całymi akrami drutu kolczastego; pomiędzy nimi a bezpiecznym miejscem wyrósł nagle fałszywy mułła Mahmud i rzeźnik, i... Otworzyły się drzwi. Obudzili się gwałtownie. Stał przed nimi major w nieskazitelnym mundurze, towarzyJ szyli mu sierżant i inny policjant. Major był wysoki, o twardej, zdecydowanej twarzy. i - Proszę o dokumenty - powiedział do Azadeh. - Ja... dałam je sierżantowi, majorze efendi. I - Dała pani fiński paszport. Proszę o dokumenty I irańskie. - Major wyciągnął rękę. Nie zdążyła zareagoI wać. Sierżant chwycił jej torebkę i wysypał zawartość i na stół. Jednocześnie drugi policjant podszedł do ErikI kiego z ręką na kolbie rewolweru, wystającego z otwari tej kabury. Ustawił Erikkiego w kącie pod ścianą. Major strzepnął jakieś paprochy z krzesła i usiadł. ' Wziął od sierżanta irański dowód tożsamości, prze( czytał uważnie, a potem spojrzał na leżącą na stole I zawartość torebki. Otworzył woreczek z biżuterią i . i spojrzał ze zdumieniem. - Skąd pani to ma? 723 - To moje. Odziedziczyłam po rodzicach. - Azadeh bała się. Nie miała pojęcia, co major wie, widziała baczne spojrzenie, jakim obrzucał ją i Erikkiego. - Czy mąż może zatelefonować? On chciałby... - W odpowiednim czasie! Już wiele razy to pani mówiono. Odpowiedni czas to odpowiedni czas! - Major zapiął woreczek i postawił przed sobą na stole. Spojrzał na piersi Azadeh. - Pani mąż nie mówi po turecku? - Nie, majorze efendi. Oficer odwrócił się do Erikkiego i powiedział płynnie po angielsku: - W Tebrizie wydano nakaz aresztowania pana. Za usiłowanie zabójstwa i porwanie. Azadeh zbladła, a Erikki starał się opanować. - Porwania kogo, proszę pana? Przez twarz majora przeszedł grymas gniewu. - Proszę nie próbować bawić się w kotka i myszkę. Tej pani. Azadeh, siostry Hakima, chana z Gorgonów. - Jest moją żoną. Jak mąż może...

350

- Wiem, że jest pańską żoną i, na Boga, lepiej niech pan mówi prawdę. Według nakazu aresztowania, wywiózł ją pan wbrew jej woli irańskim helikopterem. - Azadeh chciała się wtrącić, ale major warknął: - Pytałem jego, nie panią. No i? - To się odbyło bez jej zgody, a helikopter jest brytyjski. Major spojrzał ze zdziwieniem, a potem zwrócił się do Azadeh. - Co pani o tym powie? - To... to było bez mojej zgody... - Zabrakło jej słów. - Ale co? Azadeh poczuła mdłości. Bolała ją głowa i ogarniała desperacja. Policja turecka była znana z nieelastyczno-ści, wielkich uprawnień i brutalności. - Proszę, majorze efendi, może moglibyśmy pomówić na osobności, wyjaśnić wszystko prywatnie? 724 - Jesteśmy na osobności, proszę pani - uciął major. Potem, widząc jej udrękę i w uznaniu dla jej urody, dodał: - Angielski jest bardziej prywatny niż turecki. A więc? A więc, zacinając się, dobierając starannie słowa, opowiedziała mu o przysiędze złożonej Abdollah-chano-wi, o Hakimie i ich dylemacie: nie móc wyjechać i nie móc zostać. Opowiedziała, jak Erikki, z własnej woli i na skutek własnej mądrości, przeciął ten węzeł gordyjski. Po policzkach spływały jej łzy. - Tak, to się odbyło bez mojej zgody, ale za zgodą mojego brata, który pomógł Erik... - Skoro chan wyraził zgodę, to dlaczego wyznaczył ogromną nagrodę za tego człowieka, żywego lub martwego? - zapytał major z niedowierzaniem. - Wydał też nakaz aresztowania, żądając natychmiastowej ekstradycji, gdyby okazała się potrzebna? To był taki szok, że niemal zemdlała. Erikki chciał ją podtrzymać, ale policjant przyłożył mu do brzucha rewolwer. - Chciałem jej tylko pomóc - powiedział. - Więc zostań na miejscu - odparł turecki oficer. - Nie zabij go - dorzucił pod adresem policjanta. Potem po angielsku zapytał: - A więc, Azadeh, dlaczego? Nie mogła odpowiedzieć. Poruszyła bezgłośnie ustami. Erikki odezwał się za nią: - A cóż innego mógł zrobić chan, majorze? Chodzi tu o honor chana, o to, żeby wyszedł z tego z twarzą. Musiał to zrobić, niezależnie od tego, czego naprawdę pragnie. - Być może, ale na pewno nie musiałby tego robić tak szybko, nie musiałby mobilizować lotnictwa. Dlaczego tak się spieszył, skoro chciał, żebyście uciekli? To i tak cud, że nie zmusili was do lądowania i że nie spadliście z tymi wszystkimi dziurami po kulach. To wszystko brzmi jak stek kłamstw. Może ona tak mówi, bo się pana boi? A teraz wasza tak zwana ucieczka z pałacu: jak to dokładnie wyglądało? 725 Erikki musiał mu powiedzieć. Nic innego nie można zrobić, myślał, tylko powiedzieć prawdę i nie tracić nadziei. Skoncentrował się na Azadeh, widział, że ogarnia ją ślepe przerażenie. Jasne, Hakim mógł zareagować tak, jak zareagował. Żywego lub martwego! Czyż w jego żyłach nie płynie krew ojca? - A broń? Erikki opowiedział dokładnie, jak został zmuszony do latania dla KGB, opowiedział o szejku Bajazidzie, o porwaniu i okupie, o ataku na pałac i o tym, jak musiał ich odwozić, jak złamali słowo i musiał ich pozabijać. - Ilu ludzi? - Nie pamiętam dokładnie. Z pół tuzina, może trochę więcej. - Lubisz zabijać, co?

351

- Nie, majorze, nienawidzę zabijania. Proszę mi uwierzyć: nie szukaliśmy kłopotów. Chcieliśmy tylko, żeby pozwolono nam odejść. Chciałbym zatelefonować do ambasady... Oni mogą za nas poręczyć... Nie stanowimy dla nikogo zagrożenia. Major rzucił mu ostre spojrzenie. - Nie zgadzam się. Ta opowieść wygląda na naciąganą. Jest pan poszukiwany za porwanie i usiłowanie zabójstwa. Proszę pójść z sierżantem - powiedział i to samo powtórzył po turecku. Erikki nie ruszył się z miejsca; zacisnął pięści, był bliski szału. Sierżant natychmiast wydobył broń, a major rzucił szorstko: - W naszym kraju niewykonywanie poleceń policji jest bardzo poważnym przestępstwem. Proszę iść z sierżantem. Azadeh chciała zaprotestować, ale nie mogła. Erikki strącił z ramienia rękę sierżanta, spróbował się opanować i uśmiechnąć, żeby dodać jej otuchy. - W porządku - mruknął i wyszedł z sierżantem. Azadeh ogarnęła panika. Dygotały jej dłonie i kolana; za wszelką cenę chciała zachować godny wygląd, wiedziała, że jest bezbronna, a major siedzi naprzeciw niej, patrzy na nią, są sami w pokoju. In sza'a Allah, pomyślała i obrzuciła go nienawistnym spojrzeniem. - Przecież nie ma się pani czego obawiać - zauważył ze zdziwieniem. Wziął woreczek z biżuterią. - Na przechowanie - oznajmił niepewnie. Wyszedł, zamknął za sobą drzwi i ruszył korytarzem. Położona na końcu korytarza cela była mała i brudna, przypominała bardziej klatkę niż pokój. Była tam prycza, małe, zakratowane okienko, łańcuchy przymocowane do potężnego okucia tkwiącego w ścianie, śmierdzący kubeł w kącie. Tu właśnie sierżant zamknął Erikkiego. Major powiedział przez kraty: - Proszę pamiętać: od pańskiego posłuszeństwa zależy... „komfort" pani Azadeh. Odszedł. Erikki, gdy został sam, zaczął myszkować po celi. Oglądał drzwi, zamek, kraty, podłogę, sufit, ściany i łańcuch. Szukał drogi ucieczki. ASZ SZARGAZ, NA LOTNISKU, 17:40. O półtora tysiąca kilometrów dalej na południowy wschód, po drugiej stronie zatoki, Gavallan czekał niecierpliwie w biurze przy telefonie. Do zachodu słońca pozostała jeszcze godzina. Uzyskał już obietnicę wynajęcia za rozsądną cenę jednego 212 od firmy paryskiej i dwóch 206 od przyjaciela w Aerospatiale. Scot pilnował radiostacji w sąsiednim pokoju, w którym też Pettikin zajmował się telefonem. Rudi, Willi Neuchtreiter i Scragger wydzwaniali z telefonów hotelowych, poszukując załóg i załatwiając ewentualne sprawy logistyczne w Bahrajnie. Kasigi jeszcze się nie odezwał. Zadzwonił telefon. Gavallan chwycił słuchawkę. Może wiadomość o Dubois i Fowlerze? A może Kasigi? - Halo? -- Andy, tu Rudi. Mamy trzech pilotów z Lufttrans-portgesellschaft. Obiecali też dwóch mechaników. Dziesięć procent powyżej widełek płacowych, miesiąc pracy, dwa wolnego. Poczekaj... telefon na drugiej linii, zadzwonię później, cześć. 726 727 Gavallan zanotował. Niepokój wywołał skurcz serca, a to przypomniało mu o NcIverze. Gdy rozmawiał z nim wcześniej, nie wspomniał o problemach z terminem. Nie chciał go niepokoić. Obiecał, że poleci do Bahrajnu pierwszym lotem, żeby się z nim zobaczyć, gdy tylko wszystkie helikoptery będą bezpieczne. „Nie ma zmartwienia, Mac. Nie wiem, jak dziękować tobie i Genny za to, co zrobiliście"... Widział przez okno zniżające się słońce, na lotnisku panował ruch. Zobaczył lądującego jumbo Alitalii; przypomniało mu to Pettikina i Paulę. Przy końcu pasa startowego, na obszarze frachtowym, jego 212 bez rotorów i kolumn wyglądały jak zgwałcone. Mechanicy pakowali jeszcze niektóre do skrzyń. Gdzie jest, na Boga, Kasigi? Próbował kilkakrotnie

352

złapać go telefonicznie w hotelu, ale Japończyka nie było i nikt nie wiedział, gdzie jest ani kiedy wróci. Otworzyły się drzwi. - Tato - powiedział Scot. - Dzwoni Linbar Struan. - Powiedz mu, żeby się wypchał... Poczekaj - poprawił się szybko Gavallan. - Powiedz, że mnie nie ma i że zatelefonuję do niego, gdy tylko wrócę. - Wymruczał wiązankę chińskich przekleństw. Scot wyszedł. Znów dzwonek telefonu. - Gavallan. - Andrew, tu Roger Newbury, jak się masz? Gavallan zaczął się pocić. - Cześć, R#ger, co nowego? - Zachód słońca nadal pozostaje nieprzekraczalnym terminem. Irańczyk nalegał, że wpadnie tu po mnie, więc czekam. Mamy spotkać się z szejkiem na lotnisku. Przyjedziemy parę minut wcześniej. Będziemy czekać we trójkę w rejonie frachtów na najważniejszą osobistość. - Co z przyjęciem u ambasadora japońskiego? - Mamy tam wszyscy pojechać po inspekcji. Bóg jeden wie, co się wydarzy do tego czasu, ale... no cóż, my nie jesteśmy od myślenia. Przykro mi z powodu tego wszystkiego, ale mamy związane ręce. Do zobaczenia. Gavallan podziękował, odłożył słuchawkę i otarł czoło. Znów telefon. Kasigi? - Halo? - Andy? Tu łan, łan Dunross. - Mój Boże, łan. - Gavallana opuściło znużenie. - Tak się cieszę, że dzwonisz; kilka razy próbowałem cię złapać. - Tak, przepraszam, ale nie można było się do mnie dodzwonić. Jak idzie? Gavallan ostrożnie opowiedział. Wspomniał też o Kasigim. - Mamy jakąś godzinę do zachodu słońca. - To właśnie jeden z powodów mojego telefonu. Cholerny pech z Dubois, Fowlerem i NcIverem. Trzymam za nich kciuki. Lochart chyba się załamał, ale kiedy w grę wchodzi miłość... - Gavallan usłyszał westchnienie i nie wiedział, jak ma je rozumieć. - Pamiętasz Hiro Todę, Toda Shipping? - Oczywiście, łan. - Hiro powiedział mi o Kasigim i ich problemie z Iran-Todą. Są naprawdę w parszywej sytuacji. Jeśli możesz coś dla nich zrobić, cokolwiek, zrób to, proszę. - Dobrze, i tak pracuję nad tym przez cały dzień. Czy Toda powiedział ci o pomyśle Kasigiego z ich ambasadorem? - Tak. Hiro telefonował osobiście. Powiedział, że są bardziej niż chętni, żeby pomóc, ale chodzi o problem irański i tak uczciwie, nie spodziewają się zbyt wiele, gdyż Irańczycy robią to, do czego mają prawo. - Twarz Gavallana zdradziła przestrach. - Zrób wszystko, co w twojej mocy, żeby im pomóc. Jeśli Iran-Toda zostanie przejęta... No cóż, tak tylko między nami... - Dunross przeszedł na chwilę na dialekt szanghajski. - Firma dostanie śmiertelny cios w podbrzusze. - Dodał po angielsku: - Zapomnij o tym, co ci teraz powiedziałem. Choć Gavallan nie pamiętał już zbyt dobrze dialektu szanghajskiego, zrozumiał i niemal postawił oczy w słup. Nie miał pojęcia, że Struan miał w tym jakiś udział. Kasigi nie wypowiedział nigdy nawet najlżejszej aluzji. 728 729 - Kasigi dostanie helikoptery r załogi, nawet jeśli my stracimy maszyny. - Miejmy nadzieję, że nie stracicie. Druga sprawa: czytałeś w gazetach o krachu na giełdzie w Hongkongu? - Tak.

353

- Jest poważniejszy, niż piszą. Ktoś bardzo brutalnie pociąga za sznurki, a Linbar jest przyparty do muru. Nawet jeśli wyciągniesz 212 i zostaniesz na rynku, musisz zrezygnować z X63. Temperatura skoczyła Gavallanowi o kilka kresek. - Ale, łan, z nimi mógłbym powstrzymać Imperial, oferując klientom lepsze usługi i większe bezpieczeństwo, i... - Wiem, stary, ale nie możesz ich mieć, jeśli nie będziemy mogli za nie zapłacić. Przykro mi, ale tak właśnie jest. Rynek akcji zwariował, to wszystko sięga aż do Japonii i nie stać nas na katastrofę Tody, tam u ciebie. - Może będziemy mieć trochę szczęścia; nie zamierzam tracić moich X63. Przy okazji, słyszałeś, że Linbar dał „Zyskowności" miejsce w Zarządzie Wewnętrznym? - Tak. Interesujący pomysł. - Powiedział to tak, że Gavallan nie mógł wyczuć ani aprobaty, ani dezaprobaty. - Dowiedziałem się okrężną drogą o ich zebraniu. Jeśli dzisiaj się uda, czy będziesz w poniedziałek w Londynie? - Tak. Okaże się o zachodzie słońca, dziś lub jutro. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, wpadnę do Bahrajnu odwiedzić Maca, a potem lecę do Londynu. Dlaczego pytasz? - Może będę chciał, żebyś odwołał Londyn i spotkał się ze mną w Hongkongu. Wydarzyło się coś cholernie dziwnego z Nobunagą Morim, drugim, oprócz „Zys-kowności" Choya, świadkiem śmierci Davida Mac Struana. Nobunagą spalił się kilka dni temu w swoim domu w Kanazawie. To jest na wsi, koło Tokio. W bardzo dziwnych okolicznościach. W dzisiejszej poczcie znalazłem bardzo dziwny list. Nie mogę mówić przez telefon, ale to bardzo ciekawe. Gavallan wstrzymał oddech. - Więc David... to nie był wypadek? - Poczekaj, Andy, do naszego spotkania. Może w Tokio, może w Londynie, ale już wkrótce. Przy okazji: Hiro i ja mieliśmy zatrzymać się w Kanazawie tej nocy, której zginął Nobunagą. Coś nam wypadło w ostatniej chwili. - Mój Boże, mieliście szczęście. - Chyba tak. No cóż, muszę kończyć. Czy mogę coś dla ciebie zrobić? - Nie, chyba że możesz mi załatwić odroczenie do jutra. - Ciągle nad tym pracuję, nie bój się. Cholernie mi przykro z powodu Dubois, Fowlera i NcIvera... Pod tym numerem w Tokio można zostawiać wiadomości do poniedziałku... Pożegnali się. Gavallan wpatrywał się w telefon. Przyszedł Scot i mówił o następnych załatwionych helikopterach i pilotach, ale on ledwie słyszał, co syn mówi. Czy to było morderstwo? Chryste! Cholerny Linbar, w dodatku przyparty do muru z powodu swoich niewłaściwych inwestycji! Tak czy inaczej, muszę dostać X63, muszę! Znów telefon. Kiepska słyszalność, obcy akcent: - Rozmowa międzynarodowa na koszt odbierającego. Do efendi Gavallana. Mocniej zabiło mu serce. Erikki? - Tu efendi Gavallan, akceptuję opłatę. Proszę mówić głośniej, źle słyszę. Kto telefonuje? - Chwileczkę... Niecierpliwie czekając, spojrzał na bramę przy końcu pasa startowego, przez którą wjedzie szejk i inni, jeśli Kasigiemu nie uda się odroczyć inspekcji. Wstrzymał oddech na widok dużej limuzyny z flagą Asz Szargaz na błotniku, ale samochód pojechał dalej w obłokach kurzu. W słuchawce rozległ się głos, którego nie mógł rozpoznać. - Andy, to ja, Marc, Marc Dubois... 730 731

354

- Marc? Marc Dubois? - ryknął, a słuchawka mało nie wypadła mu z ręki, Przycisnął ją mocniej do ucha. - Jezu Chryste! Marc? W porządku? Gdzie, u diabła, jesteś? Co z Fowlerem? Gdzie jesteś?! - Odpowiedź była niezrozumiała. Natężył słuch. - Powtórz! - Jesteśmy na Kor al-Amaja... - Była to iracka ogromna platforma naftowa, położona głęboko w morzu na drugim końcu zatoki, u wylotu drogi żeglugowej Szatt el-Arab, która oddzielała Irak od Iranu; około ośmiuset kilometrów na północnym zachodzie. - Słyszysz mnie, Andy? Kor al-Amaja... NA PLATFORMIE KOR AL-AMAJA. Marc Dubois zasłaniał dłonią lewe ucho, żeby lepiej słyszeć. Starał się nie krzyczeć do słuchawki; telefon był w biurze kierownika platformy, kręciło się tam wielu Irakijczyków i cudzoziemców, którzy mogli słyszeć jego słowa. - Ta linia nie gwarantuje prywatności, vous comp-renez? - Jasne, ale mów, na Boga, co się stało. Zdjęli was z wody? Dubois upewnił się, ze nie ma nikogo w pobliżu. - Nie, mon vieux - powiedział ostrożnie. - Właśnie kończyło się paliwo i, v0ila, tankowiec Oceanrider wyłonił się z tego merde, tak że mogłem na nim usiąść, oczywiście lądowanie było bez zarzutu. Czujemy się świetnie, Fowler i ja. Pas problemel Co z innymi, z Ru-dim, Sandorem i Popem? - W porządku, wszyscy są w Asz Szargaz; twoja grupa, Scraga, Mac, Freddy, choć Mac jest na razie w Bahrajnie. Skoro wy się odnaleźliście, Whirlwind udał się całkowicie: dziesięć maszyn na dziesięć. Erikki i Aza-deh są w Tebrizie. Nic im nie grozi, chociaż... - Gaval-lan chciał powiedzieć, że Tom, ryzykując życie, pozostał w Iranie, ale i on, i Dubois byli w tej sprawie bezsilni. Zamiast tego powiedział radośnie: - Świetnie, że jesteście bezpieczni, Marc. Możecie lecieć dalej? ' 732 - Oczywiście, potrzebuję tylko paliwa i instrukcji. - Marc, masz teraz brytyjską rejestrację... Poczekaj... G-HKVC. Pozbądź się starych liter i namaluj nowe. Nasi niedawni gospodarze zasypali zatokę teleksami z prośbą o zatrzymanie naszych śmigłowców. Nie ląduj na żadnym brzegu. Dobry nastrój opuścił Dubois. - Golf Hotel Kilo Victor Charlie. Zapisałem. Andy, le bon Dieu był z nami, gdyż Oceanrider płynie pod banderą Liberii, a kapitan jest Brytyjczykiem. Jedną z pierwszych rzeczy, o które poprosiłem, było wiaderko farby. Farby... rozumiesz? - Jasne, cholernie świetnie. No i co dalej? - Ponieważ statek płynął na wody Iraku, pomyślałem sobie, że najlepiej będzie siedzieć cicho i zostać na pokładzie do chwili skontaktowania się z tobą, a dopiero teraz miałem okazję... Dubois zobaczył nadchodzącego kierownika irackiego. Powiedział głośno: - Znakomicie załatwił pan przydział na Oceanrider, panie Ga-vallan. Mogę z przyjemnością zameldować, że kapitan jest bardzo zadowolony. - Dobra, Marc, będę zadawał pytania. Kiedy statek skończy załadunek ropy i dokąd płynie? - Prawdopodobnie jutro. - Ukłonił się grzecznie Irakijczykowi, który usiadł za swoim biurkiem. - Powinniśmy być w Amsterdamie według planu. - Obaj mężczyźni ledwie się nawzajem słyszeli. - Jak myślisz, czy mógłbyś zostać przez cały rejs? Oczywiście, uiścimy opłaty frachtowe. - Nie widzę żadnych przeciwwskazań. Myślę, że możemy zawrzeć stałą umowę. Kapitan uważa, że to bardzo wygodne; może pozostawić statek na morzu, a śmigłowiec zapewni łączność z portem, z tym że, prawdę mówiąc, właściciele zrobili błąd, zamawiając 212. Znacznie lepszy byłby 206. Chyba będą chcieli uzyskać jakiś rabat. - Usłyszał śmiech Gavallana i to poprawiło mu humor. - To właściwie wszystko, po prostu chciałem się zgłosić. Fowler przesyła pozdrowie733

355

nia, a jeśli będę mógł, zatelefonuję* ze statku, gdy będziemy was mijać. - Przy odrobinie szczęścia nie będzie nas tutaj. Maszynki mają jutro wyjechać. Nie martw się, będę pilnował Oc&anridera przez cały rejs. Gdy tylko wypłyniecie z zatoki przez Ormuz, poproś kapitana, żeby wysłał teleks albo skontaktował się przez radio z Aberdeen, dobrze? Na razie wysyłam wszystkich na Morze Północne. Och, na pewno nie masz pieniędzy. Podpisuj tylko rachunki, a ja za wszystko "zapłacę. Jak się nazywa kapitan? - Tavistock, Brian Tavistock. - Dobra, zapisałem. Marc, nie masz pojęcia, jak się cieszę. - Ja też. A bientbt. Dubois odłożył słuchawkę i podziękował kierownikowi. - Cała przyjemność po mojej stronie - odpowiedział z namysłem kierownik. - Czy wszystkie wielkie tankowce będą miały własne helikoptery? - Nie wiem, m'sieur, ale to by było rozsądne, nieprawdaż? Kierownik uśmiechnął się nieznacznie. Był wysokim mężczyzną w średnim wieku, władał angielskim z amerykańskim akcentem, pochodzącym z czasów nauki w Stanach. - Irańska łódź patrolowa trzyma się na swych wodach i obserwuje Oceanrider. Dziwne, co? - Tak. - Na szczęście oni są na swoich wodach, my na swoich. Irańczykom wydaje się, że są właścicielami Zatoki Arabskiej, Szatt, Tygrysu i Eufratu aż do źródeł - tysiąc sześćset i prawie trzy tysiące dwieście kilometrów. - Eufrat jest tak długi? - zapytał Dubois. Zaczął mieć się na baczności. - Tak. Wypływa z Turcji. Czy był pan już kiedyś w Iraku? - Nie, m'sieur, niestety. Może następnym razem... 734 - Bagdad jest wielki, starożytny i nowoczesny zarazem, tak jak reszta Iraku. Warto zobaczyć. Mamy dziewięć miliardów ton metrycznych w odkrytych już polach naftowych i dwa razy tyle w czekających na swoją kolej. Jesteśmy warci o wiele więcej od Iranu. Francja powinna popierać nas, a nie Izrael. - Ja, m'sieur, jestem tylko pilotem - odparł Dubois. - Nie zajmuję się polityką. - U nas to niemożliwe. Polityka jest życiem; boleśnie się o tym przekonaliśmy. Nawet w Ogrodach Raju... Czy wie pan, że ludzie zamieszkiwali te tereny od sześćdziesięciu tysięcy lat? Ogrody Raju były zaledwie sto sześćdziesiąt kilometrów dalej, w górę Szatt, gdzie łączą się Tygrys i Eufrat. Nasi ludzie odkryli ogień, wynaleźli koło, matematykę, pismo, wino, ogrody, rolnictwo... Wiszące Ogrody Babilonu były tutaj, a Szehe-rezada snuła swe opowieści dla kalifa Harun ar-Raszi-da, któremu mógł dorównać jedynie wasz Karol Wielki. Tutaj powstały najpotężniejsze cywilizacje starożytności: Babilonia i Asyria. Nawet Potop zaczął się tutaj. Przeżyliśmy Sumeryjczyków, Greków, Rzymian, Arabów, Turków, Brytyjczyków i Persów. - Niemal wypluwał słowa. - I teraz też ich przeżyjemy. Dubois ze znużeniem skinął głową. - Jesteśmy na wodach Iraku - ostrzegał go kapitan Tavistock. - Platforma jest częścią irackiego terytorium, młody przyjacielu. W chwili gdy opuścisz mój mostek, będziesz zdany tylko na siebie. Ja nie mam władzy na tej platformie, rozumiesz? - Chcę tylko zatelefonować. Muszę. - A może lepiej zrobiłbyś to ze statku, gdy będziemy przepływać w drodze powrotnej koło Asz Szargaz? - Nie będzie żadnych problemów - odparł Dubois. Był pewny siebie. - Dlaczego miałyby być? Jestem Francuzem. Wcześniej, po wymuszonym lądowaniu na pokładzie, musiał opowiedzieć kapitanowi o Operacji Whirl-wind i genezie całego przedsięwzięcia. Starszy człowiek chrząknął. 735

356

- Ja nic o tym nie wiem, młody przyjacielu. Pan mi nie powiedział. Przede wszystkim niech pan zamaluje irańską rejestrację i namaluje wszędzie „G". Dam panu do pomocy malarza. Jeśli ktoś mnie zapyta, jest pan tutaj w ramach eksperymentu, do którego zmusili mnie właściciele statku. Wszedł pan na pokład w Cape Town. Ja pana nie lubię i właściwie ze sobą nie rozmawiamy. W porządku? - Kapitan uśmiechnął się. - Cieszę się, że jest pan na pokładzie. W czasie wojny pływałem na kutrach torpedowych; działaliśmy w całym kanale. Moja żona pochodzi z Ule d'Ouessant, niedaleko Brestu. Od czasu do czasu zakradaliśmy się tam po wino i brandy, zupełnie tak jak moi przodkowie, piraci. Spójrz na jakiegokolwiek Brytyjczyka, zobaczysz pirata. Witam na pokładzie. Teraz Dubois czekał, obserwując irackiego kierownika. - Czy mógłbym skorzystać z telefonu jeszcze jutro rano, zanim odpłyniemy? - Oczywiście. Proszę o nas nie zapominać. Wszystko zaczęło się tutaj i tutaj się skończy. Salami - Kierownik uśmiechnął się dziwnie i wyciągnął rękę. - Dobrych lądowań! - Dzięki, do zobaczenia. Dubois wyszedł na platformę; chciałby już być na Oceanriderze. O kilkaset metrów na północ zobaczył irański kuter patrolowy, małą fregatę, kołyszącą się na fali. - Espece de eon - mruknął i ruszył w kierunku statku, nie mogąc opanować niespokojnych myśli. Droga na statek zabrała Dubois prawie piętnaście minut. Fowler na niego czekał. Dubois przekazał dobre wiadomości. - Niekiepsko z chłopakami, niekiepsko, ale mamy jechać do Amsterdamu tym starym wiadrem! Fowler zaczął kląć, ale Dubois tylko przeszedł na dziób i oparł się o okrężnicę. Wszyscy bezpieczni! Nie przypuszczałem nawet, że tak się uda, myślał radośnie. Co za fantastyczne szczę736 ście! Andy i Rudi myślą, że to wynik planowania, ale nie, to tylko szczęście. Albo Bóg. Bóg wspaniale skoordynował rozkłady jazdy: mój i Oceanridera. Cholera, był jeszcze drugi, ale minąłem go, więc nie ma czego wspominać. Co teraz? Jeśli tylko nie dostanę morskiej choroby albo to pudło nie zatonie, fajnie będzie nic nie robić przez dwa, trzy tygodnie: pospać, pograć w brydża, porozmyślać. Potem Aberdeen i Morze Północne, i żarty z JeanLukiem, Tomem Lochartem, Duke'em, i z innymi... Potem do... Dokąd? Chyba czas się ożenić. Cholera, nie chcę się jeszcze żenić. Mam dopiero trzydzieści lat i jak dotąd mi się udało. Po prostu miałbym pecha, gdybym poznał jakąś paryską wiedźmę w skórze anioła, która rzuciłaby na mnie zły urok, przełamała moją obronę i zrujnowała silną wolę! Życie jest zbyt dobre, o wiele za dobre, i przynosi tyle wesołych chwil! Odwrócił się i spojrzał na zachód. Słońce, za mgiełką zanieczyszczeń, skłaniało się ku horyzontowi na lądzie, płaskim i nudnym. Chciałbym być teraz w Asz Szargaz z chłopakami. ASZ SZARGAZ, SZPITAL MIĘDZYNARODOWY, 18:01. Starke siedział na werandzie na piętrze. On także patrzył na zniżające się słońce, lecz tutaj wyglądało ono pięknie na bezchmurnym niebie nad spokojnym morzem. Z powodu blasku mrużył oczy pomimo ciemnych okularów. Miał na sobie spodnie od piżamy, bandaże na klatce piersiowej. Rany goiły się dobrze, choć Starke był jeszcze osłabiony. Próbował myśleć i planować. Tyle spraw do przemyślenia... jeśli wydostaniemy stąd latadła. I jeśli nie wydostaniemy. Z pokoju dochodził głos Manueli, która w hiszpań-sko-teksaskim dialekcie rozmawiała z rodzicami w dalekim Lubbocku. Starke już z nimi rozmawiał. Rozmawiał też ze swoimi rodzicami i dziećmi, Billyjoe, małym Conroe i Sarit: - Cześć, tatko, kiedy wracasz do domu? Mam nowego konia, w szkole jest świetnie, a dzisiaj dostałam podwójną chili! 737

357

Starke uśmiechnął się lekko, ale nie mógł wyrwać myśli z oceanu obaw. Tak długa droga stamtąd tu, wszystko takie obce, nawet w Brytanii. Teraz Aberdeen i Morze Północne? Nie miałbym nic przeciwko miesiącowi czy dwóm miesiącom, ale to nie dla mnie ani dla dzieciaków i Manueli. Jasne, że dzieci wolą być w domu, w Teksasie, a teraz Manuela też. Zbyt wiele się wydarzyło, zbyt szybko, tyle rzeczy, które ją przeraziły. Ona ma rację, ale ja, u diabła, nie wiem, dokąd chcę pojechać i co chcę robić. Muszę trzymać się latania, to wszystko, co umiem. Chcę latać. Ale gdzie? Nie na Morzu Północnym ani w Nigerii, a tam przede wszystkim będzie teraz działał Andy. Może jedna z małych placówek w Ameryce Południowej, Indonezji, na Malajach albo Borneo? Chciałbym z nim pracować, ale co z dziećmi, szkołą, z Manuela? Może zapomnieć o dalekich krajach i osiąść w Stanach? Nie, zbyt długo byłem tutaj. Spojrzał ponad starym miastem na daleką pustynię. Przypomniał sobie czasy, gdy przekraczał w nocy granice pustyni, czasem z Manuela, czasem samotnie... Jechał tam tylko po to, żeby słuchać. Słuchać czego? Ciszy, nocy albo nawoływania gwiazd? Niczego? - Słuchasz Boga - powiedział mułła Hosejn. - Jak niewierny mógłby to robić? Słuchasz Boga. - To twoje słowa, mułło, nie moje. Dziwny człowiek: uratował mi życie, a ja jemu. Niemal przez niego zginąłem, a potem znów mnie ocalił i wypuścił nas wszystkich z Kowissu. Cholera, on wiedział, że opuszczamy Kowiss na dobre, jestem tego pewien. Dlaczego nas puścił, nas, Wielkiego Szatana? Dlaczego namawiał mnie, żebym poszedł do Chomei-niego? Imam nie ma racji, wcale nie ma. Co w tym wszystkim do mnie przemawia? Jest tu coś, coś na pustyni, co istnieje specjalnie dla mnie. Ostateczny spokój. Absolut. Tylko dla mnie, nie dla dzieci, nie dla Manueli czy moich starych... Dla nikogo, tylko dla mnie. Nie mogę tego nikomu wytłumaczyć, a już zwłaszcza Manueli. Komu mógłbym 738 wyjaśnić, co zaszło w meczecie w Kowissie albo na przesłuchaniu? Lepiej stąd wyjechać. Wpadnę, jeśli nie wyjadę. Prostota islamu sprawia, że wszystko jest takie zwykłe i jasne, i lepsze, i... Jestem Conroe Starke, Teksańczyk, pilot helikopterowy ze wspaniałą żoną i wspaniałymi dzieciakami. To powinno wystarczyć, na Boga, prawda? Zakłopotany, spojrzał na stare miasto, jego minarety i mury, różowiące się już w blasku zachodzącego słońca. Za miastem jest pustynia, a za pustynią Mekka. Wiedział, w której stronie leży Mekka, gdyż widział lekarzy, pielęgniarki i innych pracowników szpitala, modlących się na klęczkach z twarzą zwróconą do świętego miasta. Na werandę weszła Manuela. Usiadła obok niego i sprawiła tym samym, że wrócił częściowo do rzeczywistości. - Przesyłają pozdrowienia i pytają, kiedy wracamy do domu. Dobrze byłoby tam wpaść, prawda, Conroe? Zobaczyła, że obojętnie skinął głową. Nie było go tu. Powędrowała wzrokiem za jego spojrzeniem, ale nie ujrzała niczego szczególnego. Po prostu słońce. Choroba jasna! Skryła swe zaniepokojenie. Szybko dochodził do zdrowia, ale był jakiś inny. - Nie przejmuj się, Manuelo - powiedział wcześniej doktor Nutt. - To chyba tylko szok po postrzale. Ten pierwszy raz jest zawsze nieco traumatyczny. Zresztą wszyscy się niepokoimy, martwimy... To na każdego działa trochę inaczej. Jej zmartwienie nie przemijało. Aby je ukryć, oparła się o balustradę, spojrzała na morze. - Kiedy spałeś, znalazłam doktora Nutta. Powiedział, że możesz wyjechać za kilka dni, nawet jutro, gdyby to było naprawdę ważne, ale że musisz odpocząć miesiąc czy dwa miesiące. Przy śniadaniu Nogger powiedział, że chyba wszyscy dostaniecie przynajmniej miesiąc płatnego urlopu. Wspaniale, co? Urlop plus zwolnienie lekarskie daje nam masę czasu na odwiedzenie domu, prawda?

358

739 - Jasne, dobra myśl. Zawahała się, a potem spojrzała na niego uważnie. - Co cię niepokoi, Conroe? - Nie jestem pewien. Czuję się świetnie, nie chodzi o moją ranę. Nie wiem. - Doktor Nutt powiedział, że takim drobiazgiem nie warto się przejmować, a Andy mówi, iż są teraz duże szanse, że inspekcja się nie odbędzie, i że jutro wywieziemy wszystkie maszyny. Teraz nic nie możemy zrobić, nic więcej... - W pokoju zadzwonił telefon; poszła go odebrać, nie przerywając mówienia. - ...Żadne z nas nie może teraz zrobić niczego więcej. Jeśli się wydostaniemy, my i helikoptery, wiem, że Andy weźmie śmigłowce Kasigiego i... Halo? Och, cześć, kochanie... Starke usłyszał nagłe westchnienie i ciszę. Wstrzymał oddech. Potem doszedł go wybuch radości. Zawołała: - To Andy, Conroe, to Andy! Dzwonił do niego Marc Dubois, jest w Iraku na jakimś statku, on i Fowler. Wylądowali przymusowo na jakimś tankowcu i są w Iraku, i nic im nie grozi... Och, Andy, to wspaniale! Co? Tak, jasne, w porządku i... ale co z Kasigim? Poczekaj... Tak, ale... Jasne. - Odłożyła słuchawkę i wybiegła na werandę. - Z Kasigim jeszcze się nie wyjaśniło. Andy powiedział, że się spieszy, i że jeszcze zatelefonuje. Och, Conroe... Klęczała obok niego, zarzuciła mu ręce na szyję, ściskała, choć bardzo ostrożnie, płakała z radości. - Tak się bałam o Marca i starego Fowlera, tak się bałam, że zginęli. - Ja też.... - Czuł bicie jej serca, swego również. Zrobiło mu się trochę lżej na duszy. Ściskał żonę mocno zdrowym ramieniem. - Cholera - mruknął. - Pospiesz się, Kasigi, pospiesz się... ASZ SZARGAZ, BIURO, 18:18. Gavallan stał w oknie biura. Widział, jak przez bramę wjeżdża służbowy samochód Newbury'ego z małą flagą brytyjską. Samochód pomknął obwodnicą lotniska w kierunku budynku - szofer w uniformie, dwie postaci z tyłu. Pokiwał głową. Odkręcił kurek i zwilżył twarz zimną wodą. 740 Otworzyły się drzwi. Wszedł Scot, za nim Charlie Pettikin. Obaj byli bladzi. - Nie martwcie się - powiedział Gavallan. - Proszę, wejdźcie dalej. - Wrócił do okna, próbując wyglądać na opanowanego. Wytarł ręce. Słońce zbliżało się do linii horyzontu. - Nie ma co tu sterczeć, wyjdźmy im na spotkanie. - Zdecydowanym krokiem wyszedł na korytarz. - Świetnie wyszło z Markiem i Fowlerem, prawda? - Wspaniale - powiedział niepewnie Scot. - Nie mogło wypaść lepiej: dziesięć na dziesięć. Weszli do holu. - Jak się czuje Paula, Charlie? - Och, ona... dobrze, Andy. - Pettikina zdumiewała zimna krew Gavallana i nawet trochę mu tego zazdrościł. - Ona... ona wyleciała godzinę temu do Teheranu. Chyba wróci dopiero w poniedziałek, choć może nawet jutro. - Oby Bóg przeklął ten Whirlwind, pomyślał żałośnie. Zrujnował wszystko. Wiem, że trzeba śmiałości, by zdobyć piękną kobietę, ale co mogę zrobić? Jeśli zajmą nasze helikoptery, zostanę bez pracy, a nie mam prawie żadnych oszczędności. Jestem od niej o wiele starszy i... Pieprzyć wszystko! Właściwie powinienem być zadowolony: teraz nie mogę zmarnować jej życia, a i tak musiałaby być wariatką, żeby powiedzieć „tak". - Paula jest w porządku, Andy. - To miła dziewczyna. W holu panował tłok. Wyszli z chłodu klimatyzowanego wnętrza na rozgrzane stopnie. Gavallan zatrzymał się zdumiony. Stali tam wszyscy: Scragger, Vossi, Willi, Rudi, Pop Kelly, Sandor, Freddy Ayre, mechanicy, co do jednego. Wszyscy obserwowali nadjeżdżający samochód. Zatrzymał się koło nich. Newbury wysiadł.

359

- Cześć, Andrew - powiedział. Wszyscy zamarli jak rażeni gromem; z Newburym był Kasigi, nie Irańczyk. Kasigi uśmiechał się promiennie. Newbury odezwał się z zakłopotaniem: Naprawdę nie rozumiem, co się stało, ale ambasador, irański ambasador, odwołał wszystko w ostatniej chwili. To samo zrobił szejk, a pan 741 Kasigi zaprosił mnie na japońskie przyjęcie. Dzisiaj inspekcji nie będzie... Gavallan krzyknął z radości. Wszyscy otoczyli Kasi-giego, dziękowali mu, mówili jeden przez drugiego, śmiali się. Kasigi wyjaśniał: - ...jutro też nie będzie inspekcji, nawet gdybyśmy musieli go porwać... Śmiechy, wiwaty. Scragger tańczył matelota. - Hura, na cześć Kasigiego! Gavallan przepchnął się do środka, uściskał Kasigiego i powiedział, przekrzykując zgiełk: - Dzięki, dzięki Bogu. Za trzy dni będzie pan miał kilka helikopterów, resztę do weekendu... - Urwał, a potem krzyknął: - Jezu Chryste, chwileczkę, Jezu Chryste! Muszę powiedzieć Macowi, Duke'owi i innym... Uczcijcie to na mój rachunek... Kasigi patrzył, jak Gavallan pospiesznie odchodzi. Potem uśmiechnął się do siebie. W SZPITALU, 18:32. Starke rzucił słuchawkę i rozpromieniony wrócił na werandę. - Kurczę blade, Manuelo, kurczę blade, udało się, nie ma inspekcji! Operacja się udała. Andy nie wie, jak Kasigi to załatwił, ale załatwił... Kurczę blade! - Objął ją i oparł się o balustradę. - Whirlwind się udał, teraz już nic nam nie grozi. Możemy wyjechać i coś zaplanować. Kurczę blade! Kasigi, ten skurczybyk, załatwił to! Al-lahu Akbar - dodał odruchowo. Słońce dotknęło horyzontu. Z miasta doszedł do ich uszu głos muezzina, jednego, niezrównanego. Przyzywał Starke'a. Gdy ten dźwięk wypełnił jego uszy, jego całe jestestwo, zapomniał o wszystkim. Ulga i radość mieszały się ze słowami i z wezwaniem, i z nieskończonością. Oddalił się od Manueli. Bezradnie czekała, czekała w samotności. Bała się o niego, smuciła się, czuła, że chodzi o ich przyszłość. Czekała tak, jak tylko kobieta potrafi czekać. Nawoływanie ustało. Teraz było bardzo cicho, bardzo spokojnie. Dojrzał stare miasto w jego starożytnym 742 splendorze; za miastem pustynia, za horyzontem nieskończoność. Zobaczył ją, zobaczył, czym była. Odgłos startującego odrzutowca, mewy. Potem pyrkotanie jakiegoś helikoptera. Podjął decyzję. - O ty - powiedział w farsi. - O ty, kocham cię. - O ty, ja kocham cię na wieczność - wymamrotała, bliska łez. Usłyszała, że wzdycha i wiedziała, że znów są razem. - Czas wracać do domu, kochanie. - Wziął ją w ramiona. - Czas, żebyśmy wszyscy wrócili do domu. - Dom jest tam, gdzie ty - odparła. Już się nie bała. W HOTELU OAZA, 23:52. Telefon zabrzęczał w ciemnościach, wyrywając Gavallana z głębokiego snu. Sięgnął po słuchawkę, zapalił lampkę nocną. - Halo? - Halo, Andrew, tu Robert Newbury. Przepraszam, że tak późno, ale... - Och, nie szkodzi, przecież mówiłem, że można telefonować do północy. Jak poszło? Newbury obiecał, że zatelefonuje i opowie o przebiegu przyjęcia. Zwykle Gavallan nie spałby o tej porze, ale tym razem odłączył od świętujących zwycięstwo już po dziesiątej, a potem natychmiast zasnął. - Jak będzie jutro? - Mam przyjemność zakomunikować ci, że Jego Ekscelencja Abadani przyjął zaproszenie szejka na polowanie z jastrzębiami w oazie Al Sal. Będzie jutro zajęty przez cały dzień. Ja mu jednak nie ufam, Andrew. Bardzo usilnie zalecamy, żebyś zabrał stąd sprzęt i personel tak

360

szybko i dyskretnie, jak tylko możesz. Poza tym nie działaj tutaj przez miesiąc czy dwa miesiące, aż damy ci cynk. Dobrze? - Tak. Wspaniałe wieści, dziękuję. - Gavallan położył się. Był już zupełnie innym człowiekiem. Łóżko kusząco wygodne, zaraz rozkoszny sen. - I tak miałem przestać tu działać - powiedział z potężnym ziewnięciem. - Wszystko zakończy się przed zachodem słońca. - Słyszał zdenerwowanie w głosie Newbury'ego, lecz przypisywał je wcześniejszym silnym wrażeniom. Stłumił 743 kolejne ziewnięcie i dodał: - Scragger i ja wyjedziemy ostatni. Lecimy do Bahrajnu, razem z Kasigim, odwiedzić NcIvera. - To dobrze. Nie wiem, jak, u diabła, poradziłeś sobie z Abadanim i nie chcę wiedzieć, ale uchylam z szacunkiem kapelusza. A teraz... Nie lubię komunikować złych wiadomości razem z dobrymi, ale właśnie dostaliśmy teleks od Henleya z Tebrizu. Gavallana opuściła senność. - Kłopoty? - Niestety tak. To brzmi dziwnie, ale... Zaszeleścił papier... Henley pisze tak: Słyszeliśmy, że wczoraj zaatakowano Hakim-chana. Podobno jest w to zamieszany kapitan Yokkonen. Zeszłej nocy uciekł helikopterem w kierunku granicy tureckiej, zabierając swoją żonę, Azadeh, wbrew jej woli. W imieniu Hakim-chana wydano nakaz aresztowania za usiłowanie zabójstwa i porwanie. Obecnie w Tebrizie toczą się ostre walki pomiędzy różnymi frakcjami, co utrudnia zdobycie dokładnych danych. Dalsze szczegóły zostaną podane, gdy tylko czegoś się dowiem. To wszystko. Dziwne, prawda? - Cisza. - And-rew? Jesteś tam? - Tak... tak, jestem... tylko... tylko próbuję jakoś się pozbierać. Na pewno nie ma żadnego błędu? - Wątpię. Poprosiłem w pilnym trybie o dalsze szczegóły; może dostaniemy coś jutro. Proponuję, żebyś zawiadomił fińskiego ambasadora w Londynie. Zanotuj numer ambasady: 01-7668888. Bardzo mi przykro. Gavallan podziękował. Oszołomiony, odłożył słuchawkę. W TURECKIEJ WIOSCE, 10:20. Azadeh nagle się przebudziła. Przez chwilę nie pamiętała, gdzie się znajduje. Potem skoncentrowała wzrok: mały, odrapany pokój. Dwa okna, dwa twarde sienniki, czysta, ale zgrzebna pościel. Przypomniała sobie, że jest w wioskowym hotelu. Zeszłego wieczoru, nie bacząc na jej protesty, gdy nie chciała zostawiać Erikkiego, major i policjant przyprowadzili ją tutaj. Major nie przyjął jej wymówek i nalegał na wspólne zjedzenie kolacji w maleńkiej restauracji, która opustoszała w chwili, gdy on się w niej pojawił. - Oczywiście, musi pani coś zjeść, żeby zachować siły. Proszę usiąść. Zamówię też to, co pani będzie jadła, dla pani męża, i wyślę mu. Dobrze? 747 - Tak, proszę - odpowiedziała, także po turecku. Usiadła. Zrozumiała nie dopowiedzianą groźbę i zjeżyła się. - Mogę za to zapłacić. Przez jego pełne usta przemknął nikły cień uśmiechu. - Jak pani sobie życzy. - Dziękuję, majorze efendi. Kiedy mój mąż i ja będziemy mogli wyjechać? i - Porozmawiamy o tym jutro, nie dziś. - Skinął na jl policjanta i kazał mu pilnować drzwi. - Mówmy teraz 9 po angielsku - powiedział i wysunął w jej kierunku aj srebrną papierośnicę. S - Nie, dziękuję. Nie palę. Przepraszam, kiedy dosta-M nę z powrotem swoją biżuterię, majorze efendi? -fl Wybrał papierosa. Patrząc na Azadeh, postukał M

361

w papierośnicę. ¦ - Gdy tylko będzie już bezpieczna. Nazywam się fl Abdul Ikail. Stacjonuję w Wan i odpowiadam za cały 9 ten region aż do granicy. - Pstryknął zapalniczką i za- S ciągnął się, nie spuszczając oczu z rozmówczyni. - Czy jH była pani już kiedyś w Wan? ¦ - Nie, nie byłam. W - To jest małe senne miasteczko. Było! - Poprawił m się. - Przed waszą rewolucją, choć tu, na granicy, nie flj było nigdy tak zupełnie spokojnie. - Znów zaciągnął się B głęboko dymem. - Niepożądane osoby, po obu stro- ' W nach, chcą przekraczać granicę albo uciekać. Przemyt- W nicy, handlarze narkotykami, złodzieje, całe obrzydliW stwo, jakie można sobie wyobrazić. H Mówił obojętnym tonem, przeplatał słowa wypuszi; czaniem smużek dymu. Powietrze w małej salce cuchnęło zapachami kuchni, ludzi, zastarzałym tytoniem. Azadeh przepełniały złe przeczucia. Bawiła się paskiem torebki. - Czy była pani w Stambule? - zapytał. - Tak, raz, przez kilka dni, jako mała dziewczynka. Pojechałam tam z ojcem, który załatwiał jakieś interesy. Wsadził mnie wtedy do samolotu; poleciałam od razu do Szwajcarii, do szkoły. - Nigdy nie byłem w Szwajcarii. Kiedyś spędziłem urlop w Rzymie. Byłem też w Bonn na kursie policyjnym i na innym w Londynie. W Szwajcarii nigdy. Przez chwilę palił, zatopiony w myślach. Potem zgasił papierosa w płaskiej popielniczce i skinął na właściciela hotelu, który czekał pokornie przy drzwiach, żeby przyjąć zamówienie. Jedzenie było proste, ale dobre. Podano je z ogromną, trwożliwą uniżonością, co zaniepokoiło Azadeh jeszcze bardziej. Najwidoczniej w wiosce nieczęsto bywali tacy prominenci jak major. - Proszę się nie obawiać, pani Azadeh. Nic pani nie grozi - rzekł, jakby czytał w jej myślach. - Przeciwnie, cieszę się, że mam okazję porozmawiać z panią. Jest pani osobą niezwykłą... Przez cały czas kolacji wypytywał ją o Azerbejdżan i Hakim-chana. Sam mówił niewiele; unikał rozmów o Erikkim i o tym, co zamierza z nim zrobić. - Co będzie, to będzie. Proszę przedstawić mi jeszcze raz pani wersję. - Ja... ja już wszystko powiedziałam, majorze efendi. To prawda, nie żadna wersja. Powiedziałam prawdę, mój mąż też. - Oczywiście - odparł, jedząc łapczywie. - Proszę opowiedzieć jeszcze raz. Zrobiła to, pełna najgorszych obaw. Widziała w jego oczach pożądanie, choć zachowywał się bardzo poprawnie. - To prawda - powtórzyła. Niemal nie tknęła jedzenia; nie miała apetytu. - Nie popełniliśmy żadnego przestępstwa. Mój mąż tylko bronił siebie i mnie. Mówię to w obliczu Boga. - Niestety, Bóg nie może tego poświadczyć. Oczywiście, w pani wypadku przyjmuję, że mówi pani w dobrej wierze. Na szczęście, my tutaj jesteśmy bardziej z tego świata, nie jesteśmy fundamentalistami. Islam i państwo są rozdzielone i nikt nie uzurpuje sobie prawa stawania pomiędzy nami a Bogiem. Fanatykami jesteśmy tylko o tyle, o ile chcemy nadal żyć po swojemu i o ile nie pozwalamy, żeby inni karmili nas swoimi poglądami 748 749 i prawami. - Urwał i zaczął nasłuchiwać. Wcześniej, idąc do hotelu, słyszeli odległe strzały, chyba artyleryjskie. Teraz usłyszeli następne. - Prawdopodobnie Kurdowie bronią swoich domów w górach. - Z niesmakiem ! wydął usta. - Słyszeliśmy, że Chomeini wysyła przeciwko nim wojsko i ludzi z Zielonych Opasek. - A więc kolejny błąd - odparła. - Tak mówi mój brat. - Zgadzam się z tym. Pochodzę z kurdyjskiej rodziny. - Wstał. - Przez całą noc policjant będzie pilnował pani drzwi, żeby panią chronić - powiedział z tym samym dziwnym

362

uśmieszkiem, który wytrącał ją z równowagi. - Po to, żeby panią chronić. Proszę nie wychodzić z pokoju, dopóki... dopóki nie przyjdę po panią albo kogoś nie przyślę. Pani posłuszeństwo pomoże pani mężowi. Dobranoc. A więc poszła do pokoju. W drzwiach nie było żadnego zamka; podstawiła krzesło pod klamkę. W poI koju panował chłód, woda w dzbanku lodowata. Umyła się i pomodliła, dodając specjalną modlitwę za Erik-kiego. Potem usiadła na łóżku. Bardzo ostrożnie wydobyła piętnastocentymetrową szpilkę do kapelusza, ukrytą w torebce. Przyjrzała się jej. Szpilka była bardzo ostra; główka mała, ale wystarczająca, żeby umożliwić pewny chwyt. Schowała szpilkę z boku, pod poduszkę, tak jak nauczył ją Ross. w - W taki sposób sama się nie ukłujesz - mówił fj z uśmiechem. - Wróg jej nie zauważy, ale ty będziesz JE mogła szybko ją wyciągnąć. Taka młoda, piękna dziew|i czyna jak ty powinna być zawsze uzbrojona, po prostu na wszelki wypadek. - Och, ale... Johnny, ja nie mogę... ja nigdy... - Musisz, jeśli zajdzie taka konieczność. Powinnaś być przygotowana. Jeśli masz broń, wiesz, jak się nią posłużyć i jesteś gotowa zabić w obronie własnej, nigdy nie musisz się niczego bać. - Podczas tamtych wspaniałych miesięcy w Górskiej Krainie pokazał jej, jak się tym posługiwać. - Wystarczy pchnięcie we właściwym miejscu, to mordercza broń... - Od tego czasu zawsze nosiła przy sobie szpilkę, ale jeszcze nigdy jej nie użyła, nawet w wiosce. Wioska. Niech wioska należy do nocy, nie do dnia. Dotknęła główki swej broni. Może dziś, pomyślała. In sza Allahl Co z Erikkim? In sza'a Allah! Przypomniała sobie słowa Erikkiego: „Możesz mówić In sza'a Allah, ale każdy bóg potrzebuje trochę pomocy tu, na ziemi". Tak, przyrzekam ci, Erikki, jestem przygotowana. Jutro jakoś ci pomogę, kochanie; jakoś cię z tego wyciągnę. Czując się pewniej, zdmuchnęła świecę i położyła się w pościeli. Nie zdjęła swetra ani narciarskich spodni. Przez okna sączyło się światło księżyca. Zagrzała się. Ciepło, zmęczenie i młodość sprawiły, że zapadła w sen. W nocy nagle się obudziła. Ktoś po cichu naciskał klamkę. Ręka Azadeh powędrowała do szpilki. Azadeh leżała bez ruchu, wpatrując się w drzwi. Klamka dotknęła oparcia krzesła. Drzwi drgnęły, ale się nie otworzyły. Krzesło skrzypnęło pod naciskiem żelaza. Klamka wróciła po cichu na miejsce. Cisza. Żadnych kroków, oddechu. Klamka nie poruszyła się już. Azadeh uśmiechnęła się do siebie. To Johnny pokazał jej, jak ustawić krzesło. Ach, kochanie, mam nadzieję, że odnalazłeś szczęście, którego szukałeś, pomyślała. Leżała, nie spuszczając oczu z drzwi. Teraz już nie spała. Była wypoczęta i wiedziała, że jest znacznie silniejsza niż poprzedniego dnia, gotowa do walki, która wkrótce się rozpocznie. Tak, na Boga, powiedziała sobie, zastanawiając się, co wyrwało ją ze snu. Odgłosy samochodu i ulicznych kupców. Nie, nie to. Pukanie do drzwi. - Kto tam? - Major Ikail. - Chwileczkę. - Włożyła buty, obciągnęła sweter, przygładziła włosy. Zręcznie odsunęła krzesło. - Dzień dobry, majorze efendi. Zdziwiony, zerknął na krzesło. - Mądrze pani zrobiła, blokując drzwi, ale proszę tego na drugi raz nie robić bez zezwolenia. - Obrzucił ją 750

363

751 spojrzeniem. - Wygląda pani na wypoczętą. Dobrze. Zamówiłem dla pani kawę i świeży chleb. Czego jeszcze pani pragnie? - Móc wyjechać. Z mężem. - Tak? — Wszedł do pokoju, zamknął za sobą drzwi. Usiadł na krześle plecami do światła słonecznego, które wpadało przez okno. - Przy pani współpracy to się dla załatwić. Gdy major wchodził do pokoju, cofnęła się, nie budząc podejrzeń. Teraz siedziała na krawędzi łóżka, trzymając rękę obok poduszki. - Jakiej współpracy, majorze efendi? - Byłoby mądrze nie dążyć do konfrontacji - powiedział tajemniczo. - Gdyby pani zgodziła się współpracować i wrócić dziś wieczorem dobrowolnie do Tebrizu, mąż spędziłby noc w areszcie, a jutro został wysłany do Stambułu. Usłyszała własne słowa: - Dokąd w Stambule? ¦* - Najpierw do więzienia, na wszelki wypadek. Potem będzie mógł go odwiedzić jego ambasador i, jeśli taka będzie wola Boga, załatwić zwolnienie. - Dlaczego on ma iść do więzienia? Nie zrobił... - Na jego głowę nałożono nagrodę. Za żywego lub martwego. - Major uśmiechnął się nieznacznie. - On potrzebuje ochrony. W wiosce i w okolicy jest wielu Irańczyków; wszyscy żyją na granicy śmierci głodowej. Czyż pani także nie trzeba chronić? Czyż nie jest pani idealną osobą do porwania? Czyż chan nie zapłaciłby za siostrę niezwłocznie i hojnie? - Z chęcią wrócę, jeśli to pomoże mojemu mężowi - odpowiedziała od razu. - Ale jeśli wrócę... jaką mam gwarancję, że mój mąż będzie chroniony i wysłany do Stambułu, majorze efendi? - Żadnej. - Wstał. - Jeśli nie będzie pani współpracować dobrowolnie, zostanie pani dzisiaj odstawiona do granicy, a on... on będzie musiał zaryzykować. Azadeh nie wstała ani nie odsunęła ręki od poduszki. Nie spojrzała mu w twarz. Zrobiłabym to, ale jeśli 752 odejdę, Erikki będzie bezbronny. Współpracować? Czy to znaczy, że mam z własnej woli pójść z tym człowiekiem do łóżka? - W jaki sposób mam współpracować? Co pan chce, żebym zrobiła? - zapytała. Była zła, gdyż zadrżał jej głos. Major powiedział sardonicznie: - Powinna pani zrobić to, z czym wszystkie kobiety mają trudności: być posłuszną, robić to, co się pani każe, nie próbować być za sprytną. - Odwrócił się. - Zostanie pani tutaj, w hotelu. Ja wrócę później. Mam nadzieję, że do tego czasu będzie już pani przygotowana... żeby udzielić mi prawidłowej odpowiedzi. Wyszedł, zamykając za sobą drzwi. Jeśli spróbuje mnie zmusić, zabiję go, pomyślała. Nie mogę dać mu łapówki w postaci siebie; Erikki nigdy by mi tego nie wybaczył. Ja też bym sobie nie wybaczyła. Poza tym to by i tak nie zagwarantowało wolności. A nawet gdyby major dotrzymał słowa, Erikki musiałby się zemścić. Ja też. Wstała, podeszła do okna. Spojrzała na ludną wioskę, pokryte śniegiem góry, w kierunku granicy. - Mój powrót jest jedyną szansą Erikkiego - mruknęła. - Ale ja nie mogę, nie bez zgody majora. A nawet wtedy... NA POSTERUNKU POLICJI, 11:58. W uścisku potężnych dłoni Erikkiego dolny koniec środkowego pręta kraty w oknie ustąpił. Posypał się cement. Erikki prędko osadził pręt w otworze. Spojrzał przez drzwi na korytarz. Strażnik się nie pojawił. Fin szybko pozbierał

364

grudki cementu i zamaskował podstawę pręta. Pracował nad tym prętem prawie przez całą noc, szarpiąc go, jak pies szarpie kość. Teraz miał już broń i dźwignię, dzięki której będzie mógł wygiąć pozostałe pręty. To zajmie pół godziny, nie więcej, pomyślał i - zadowolony - usiadł na pryczy. Poprzedniego dnia wieczorem policjant przyniósł mu jedzenie, a potem zostawił samego, ufając w siłę klatki. Rano podali mu podłą 753 kawę i kawałek wyschniętego chleba. Patrzyli, nie rozumiejąc, gdy pytał o majora i swoją żonę. Erikki nie wiedział, jak jest po turecku „major", nie znał też jego nazwiska. Ale gdy wskazał miejsce, w którym policjanci nosili dystynkcje, zrozumieli go. Wzruszyli ramionami, mówiąc coś po turecku, a potem odeszli. Sierżant się nie pojawił. Każde z nas wie, co robić, pomyślał, Azadeh i ja. Każde z nas jest narażone na niebezpieczeństwo i zrobi, co będzie mogło. Jeśli ktoś ją choćby dotknął lub skrzywdził, temu komuś nie pomoże żaden Bóg, jeśli tylko ja będę żywy. Przysięgam. Otworzyły się drzwi na końcu korytarza. Major szedł w jego kierunku. - Dzień dobry - powiedział, krzywiąc się z powodu ciężkiego powietrza w celi. - Dzień dobry, majorze. Przepraszam, gdzie jest moja żona i kiedy pozwoli nam pan odejść? - Pańska żona jest w wiosce, bezpieczna, wypoczęta. Widziałem się z nią. - Major z namysłem spojrzał na Erikkiego. Zobaczył brud na jego rękach. Obrzucił uważnym spojrzeniem zamek, kraty w oknie, podłogę i sufit. - Jej bezpieczeństwo i sposób, w jaki jest traktowana, zależą od pana. Rozumie pan? - Tak, tak, rozumiem. Ale ja uważam, że jako najstarszy stopniem policjant, pan jest tu za nią odpowiedzialny. Major roześmiał się. - Dobrze - rzucił szyderczo. Potem jego uśmiech znikł. - Lepiej unikać konfrontacji. Jeśli będzie pan współpracował, zostanie pan tu jeszcze przez noc, a jutro wyślę pana pod strażą do Stambułu. W Stambule będzie pana mógł odwiedzić wasz ambasador. Oczywiście, jeśli zechce. Będzie pan miał proces o przestępstwa, które się panu zarzuca, albo zostanie zastosowana ekstradycja. Erikki starał się nie myśleć o własnych problemach. - Przywiozłem tu swoją żonę wbrew jej woli. Ona niczego nie zrobiła; powinna wrócić do domu. Czy może otrzymać eskortę? 754 Major spojrzał na niego. - To zależy od pańskiej współpracy. - Poproszę ją, żeby wróciła. Będę nalegał, jeśli o to panu chodzi. - Ona może być odesłana - powiedział major szyderczym tonem - och, tak. Lecz oczywiście możliwe jest, że w drodze do granicy albo nawet zaraz po wyjściu z hotelu, znów ją ktoś „porwie", tym razem bandyci, irańscy bandyci, bardzo źli ludzie. Mogą trzymać ją z miesiąc w górach, żeby uzyskać okup od chana. Twarz Erikkiego przybrała barwę popiołu. - Czego pan ode mnie oczekuje? - Niedaleko stąd jest linia kolejowa. Wieczorem moglibyśmy pana stąd przeszmuglować do Stambułu. Zarzuty wobec pana mogłyby zostać oddalone. Dostałby pan dobrą pracę: latanie, szkolenie naszych pilotów, przez rok czy dwa lata. W zamian za to zgodziłby się pan zostać naszym tajnym agentem, przekazywać nam informacje o Azerbejdżanie, zwłaszcza o tym Sowiecie, o którym pan wspomniał, Mzytryku. Także informacje o Hakim-chanie, o jego życiu, o tym, jak można się dostać do pałacu, no i wszelkie inne. - Co z moją żoną?

365

- Zostanie z własnej woli w Wan, jako gwarancja, że będzie się pan odpowiednio zachowywał... przez miesiąc czy dwa miesiące. Potem będzie mogła do pana dołączyć, gdziekolwiek by pan był. - Zrobię to, o co pan prosi, pod warunkiem, że ona zostanie dzisiaj odstawiona bezpiecznie do Hakim-cha-na, a ja zyskam dowód, że nic się jej nie stało. - Albo się pan zgadza, albo nie - rzucił niecierpliwie major. - Nie jestem tu po to, żeby się z panem targować! - Ona nie ma nic wspólnego z żadnymi moimi przestępstwami. Proszę pozwolić jej odejść. Proszę. - Uważa pan nas za głupców? Zgadza się pan? - Tak! Ale najpierw chcę się z nią zobaczyć. Najpierw! - A może chciałby pan najpierw zobaczyć, jak zostaje wykorzystana? Najpierw. 755 Erikki rzucił się na niego mimo krat; cała klatka zadrżała od potężnego uderzenia. Ale major stał poza zasięgiem Fina. Śmiał się, gdy ogromna dłoń sięgnęła po niego. Dobrze ocenił dystans. Był zbyt sprytny, żeby dać się zaskoczyć. Był zbyt doświadczonym pracownikiem śledczym, żeby nie wiedzieć, jak szydzić, kiedy grozić, kiedy kusić, w jaki sposób wykorzystać strach i obawy więźnia, jak naginać prawdę, żeby przebić się przez zasłonę nieuchronnych kłamstw i półprawd i wydobyć prawdziwą prawdę. Zwierzchnicy zostawili mu w sprawie tych dwojga wolną rękę. Teraz podjął decyzję. Powoli wyjął pistolet i wymierzył w twarz Erikkiego. Odwiódł kurek. Erikki nie cofnął się; ogromnymi rękami ściskał kraty. Dyszał. - Dobrze - powiedział spokojnie major, chowając broń. - Ostrzegałem, że pańskie zachowanie będzie mieć wpływ na traktowanie żony. Odszedł. Gdy Erikki został sam, spróbował wyrwać drzwi klatki z zawiasów. Drzwi jęknęły, ale trzymały się mocno. ASZ SZARGAZ, LOTNISKO MIĘDZYNARODOWE, 16:39. Siedząc za kierownicą swojego samochodu, Gavallan patrzył na luk frachtowca 747, wypełnionego do połowy helikopterami 212, skrzyniami części i rotorami. Piloci i mechanicy żwawo załadowywali drugiego jumbo; został już tylko jeden kadłub 212, tuzin skrzyń i stosy walizek. - Zmieściliśmy się w rozkładzie, Andy - powiedział Rudi, który kierował załadunkiem. Udał, że nie dostrzega bladości przyjaciela. - Pół godziny. - Dobrze. - Gavallan wręczył mu jakieś papiery. - Tu masz zezwolenia na lot wszystkich mechaników. - Piloci nie lecą? - Nie. Wszyscy piloci mają rezerwację na British Airways. Przypilnuj, Rudi, żeby zgłosili się do odprawy do osiemnastej dziesięć. BA nie może opóźnić lotu. Upewnij się, że lecą wszyscy. Muszą. Zagwarantowałem to. 756 - Nie przejmuj się. Co z Duke'em i Manuela? - Już wyjechali. Poleciał z nimi doktor Nutt, więc można uznać, że ich wyprawiliśmy. Ja... To chyba wszystko. - Gavallan z trudem się koncentrował. - Ty i Scrag lecicie o szóstej trzydzieści pięć do Bahrajnu? - Tak, Jean-Luc wyjdzie po nas. Załatwimy wszystko dla Kasigiego, maszynki dla Iran-Tody i całą resztę. Wyjedźcie wszyscy. - Do zobaczenia w Aberdeen. Rudi uścisnął mocno rękę Gavallana i odszedł. Ga-vallan wcisnął sprzęgło, wrzucił bieg i zaklął. Podjechał do biura. - Masz coś, Scrag?

366

- Nie, nie, jeszcze nie, stary. Telefonował Kasigi. Poinformowałem go, że wszystko załatwione, podałem numery rejestracyjne i nazwiska pilotów oraz mechaników. Powiedział, że ma rezerwację na nasz lot do Kuwejtu dziś wieczorem. Tam złapie połączenie do Abadanu, a potem do Iran-Tody. - Wygląd Gavallana niepokoił Scraggera, tak jak wszystkich innych. Andy, przewidziałeś wszystkie ewentualności. - Naprawdę? Wątpię, Scrag. Nie wyciągnąłem Erikkiego i Azadeh. W nocy, o bardzo późnej według czasu londyńskiego porze, Gavallan skontaktował się ze wszystkimi ważnymi osobami, jakie wpadły mu do głowy. Fiński ambasador był wstrząśnięty. - To niemożliwe! Nasz obywatel? Takie sprawy? Niemożliwe! Gdzie pan będzie jutro o tej samej porze? Gavallan powiedział mu, patrząc, jak wstaje świt. Z Hakim-chanem mógł się skontaktować tylko przez Newbury'ego, a Newbury już się tym zajmował. - Cholerna sprawa, Scrag, ale tak to wygląda. - Podniósł słuchawkę telefonu i odłożył ją na miejsce. - Wymeldowaliście się wszyscy? - Tak. Spotkamy się z Kasigim przy bramie. Wysłałem bagaże do terminalu i nadałem je. Możemy tu zostać do ostatniej chwili, a potem prosto do samolotu. 757 Gavallan wpatrywał się w lotnisko. Zwykły ładny dzień. - Nie wiem, co robić, Scrag, po prostu już nie wiem. POSTERUNEK POLICJI W TURECKIEJ WIOSCE, 17:18. - ...tak jak pan powiedział, efendi. Czy załatwił pan wszystko? - Major rozmawiał przez telefon, jego głos przepełniony był szacunkiem. Siedział przy jedynym biurku w małym, odrapanym biurze. Sierżant stał obok. Kukri i nóż Erikkiego leżały na blacie biurka. - ...Dobrze. Tak... tak, zgoda. Salam. Odłożył słuchawkę, zapalił papierosa i wstał. - Będę w hotelu. - Tak, efendi. - W oczach sierżanta błysnęło zdziwienie, ale nie dopuścił, żeby pojawiło się na jego twarzy. Patrzył, jak major przygładza mundur, czesze się i wkłada fez. Zazdrościł mu jego stopnia i władzy. Zadzwonił telefon. - Tak? Policja... Och, dzień dobry, sierżancie. Słuchał z rosnącym zdziwieniem. - Ale... tak... tak, doskonale. - Odłożył słuchawkę. - To... to był sierżant Urbil, telefonował z granicy, majorze efendi. Jedzie do nas ciężarówka lotnictwa irańskiego z ludźmi z Zielonych Opasek i mułłą. Mają zabrać z powrotem do Iranu helikopter, więźnia i ją. Major wybuchnął gniewem. - W imieniu Boga, kto przepuścił bez zezwolenia wrogów przez granicę? Przepisy mówią wyraźnie, jak postępować z mułłami i rewolucjonistami! - Nie wiem, efendi - odpowiedział sierżant, przestraszony tym nagłym wybuchem gniewu. Urbil powiedział tylko, że wymachiwali dokumentami i nalegali; wszyscy wiedzą o irańskim helikopterze, więc ich przepuścił. - Czy są uzbrojeni? - Nie powiedział, efendi. - Zbierz swoich ludzi, wszystkich. Niech wezmą broń automatyczną. - Ale... co z więźniem? - Zapomnij o nim - rzucił major i klnąc wypadł z biura. NA OBRZEŻACH WIOSKI, 17:32. Ciężarówka lotnictwa irańskiego była w istocie częściowo ciężarówką, częściowo cysterną. Zjechała z bocznej drogi w śnieg, zmieniła bieg i skierowała się do 212. Wyszli jej na spotkanie policjanci. Pół tuzina uzbrojonych młodych ludzi z zielonymi opaskami wyskoczyło na ziemię. Za nimi wysiadło trzech nie uzbrojonych, umundurowanych żołnierzy sił powietrznych i mułła. Mułła zarzucił na ramię kałasznikowa.

367

- Salam. Przybyliśmy, żeby zabrać naszą własność w imieniu imama i ludu - oświadczył mułła pewnym siebie głosem. - Gdzie są porywacz i kobieta? - Ja... ja nic o tym nie wiem. - Policjant był zdenerwowany. Otrzymał jasne rozkazy: trzymać wartę przy śmigłowcu i nie dopuszczać nikogo aż do odwołania. - Lepiej zapytajcie najpierw na posterunku. - Zobaczył, że jeden z lotników otwiera drzwiczki i zagląda do kokpitu. Dwaj pozostali rozwijali węże służące do przepompowywania paliwa. - Hej, wy tam, nie wolno zbliżać się do helikoptera bez zezwolenia! Mułła stanął mu na drodze. - Oto nasze upoważnienie! Pomachał papierami przed twarzą policjanta, którego zdenerwowało to jeszcze bardziej; nie umiał czytać. - Lepiej idźcie najpierw na posterunek... - zająknął się zdezorientowany. Zobaczył samochód policyjny, pędzący od strony wioski. Samochód wjechał w śnieg, pokonał jeszcze kilka metrów i stanął. Wysiedli z niego major, sierżant i dwóch policjantów z bronią używaną w czasie rozruchów. Mułła, w otoczeniu ludzi z Zielonych Opasek, bez obawy ruszył im na spotkanie. - Kim pan jest? - zapytał szorstko major. - Mułła Ali Miandiry z komitetu w Choju. Przybyliśmy w imieniu imama i ludu po naszą własność, porywacza i kobietę. - Kobietę? Mówi pan o Jej Wysokości siostrze Ha-kim-chana? 758 759 - Tak, o niej. - Imam... jaki imam? - Imam Chomeini, oby Bóg zesłał mu spokój. - A, Ajatollah Chomeini - powiedział major, któremu nie podobał się tytuł „imam". - Co za „lud"? Mułła gwałtownie wyciągnął przed siebie dokumenty. - Lud Iranu. To on jest naszą władzą. Major wziął dokumenty, pobieżnie je przejrzał. Były dwa, pospiesznie nabazgrane w farsi. Sierżant i dwaj jego ludzie zajęli stanowiska wokół ciężarówki; broń trzymali w pogotowiu. Mułła i ludzie z Zielonych Opasek mierzyli ich pogardliwymi spojrzeniami. - Dlaczego dokument nie ma prawidłowej formy prawnej? - zapytał major. - Gdzie jest pieczęć policyjna i podpis szefa policji z Choju? - To nie jest potrzebne. Dokument jest podpisany przez komitet. - Jaki komitet? Nic nie wiem o żadnym komitecie. - Komitet Rewolucyjny z Choju; sprawuje władzę na tym terytorium. Także nad policją. - Tym terytorium? Jesteśmy w Turcji! - Mam na myśli tereny przygraniczne. - Z czyjego upoważnienia? Proszę mi pokazać upoważnienie. Młodzieńcy poruszyli się groźnie. - Mułła już je panu pokazał - krzyknął jeden z nich. - Komitet podpisał dokument. - To znaczy kto podpisał? Pan? - Tak - wyjaśnił mułła. - To jest zgodne z prawem. Całkowicie. Komitet sprawuje władzę. Zwrócił się do personelu lotniczego: - Na co czekacie? Tankujcie helikopter! Zanim major zdążył cokolwiek powiedzieć, jeden z mechaników powiedział ulegle: - Przepraszam, ekscelencjo, ale deska rozdzielcza jest rozbita, niektóre przyrządy nie działają. Nie możemy polecieć tym śmigłowcem, dopóki nie zostanie sprawdzony. Lepiej odje... 760

368

- Niewierny przyleciał nim z Tebrizu. Leciał w dzień i w nocy, wylądował bezpiecznie. Dlaczego wy nie możecie? - Po prostu byłoby bezpieczniej sprawdzić wszystko przed startem, ekscelencjo. - Bezpieczniej? Dlaczego? - warknął jeden z młodzieńców, podchodząc bliżej. - Jesteśmy w rękach Boga i wykonujemy bożą pracę. Chcecie opóźnić bożą pracę i zostawić tu helikopter? - Oczywiście nie, oczy... - Więc róbcie to, co powiedział mułła! Ale już! - Tak, tak, oczywiście - odpowiedział niepewnie pilot. - Jak pan sobie życzy. Ruszyli pospiesznie, żeby wykonać polecenie. Major był wstrząśnięty: pilot, kapitan, dał się tak łatwo za-krzyczeć jakiemuś młodemu zbirowi, który teraz patrzył na niego wyzywająco. - Komitet sprawuje władzę nad policją, agha - powtórzył mułła. - Policja służyła szatańskiemu Szachowi i jest podejrzana. Gdzie jest porywacz i... siostra chana? - Jakim prawem przekracza pan granicę i w ogóle o cokolwiek prosi? - Majora ogarnęła zimna furia. - W imieniu Boga i imama Chomeiniego: to jest wystarczające upoważnienie. Mułła wskazał swoje papiery. Jeden z młodzieńców odwiódł kurek broni. - Nie rób tego - syknął ostrzegawczo major. -Jeśli oddacie choć jeden strzał na naszej ziemi, nasze wojsko przekroczy granicę i spali wszystko stąd do Tebrizu! - Skoro taka będzie wola Boga... Mułła wpatrywał się w majora z nienawiścią. Mundur był dla niego symbolem wrogiego reżimu. Wojna, teraz czy później, to nie robi różnicy. Był w rękach Boga, a wykonywanie bożej pracy i wskazań imama zapewni zwycięstwo na wszystkich granicach. Lecz czas wojny jeszGze nie nadszedł; tak dużo zostało do zrobienia w Choju; trzeba pokonać lewaków, zdusić 761 rewoltę, zniszczyć wrogów imama. Wobec takich zadań, w tych górach każdy helikopter był bezcenny. - Proszę... proszę o wydanie nam naszej własności - powiedział, odzyskując rozsądek. Wskazał ręką oznaczenia. - To nasza rejestracja, dowód, że maszyna należy do nas. Została skradziona w Iranie. Na pewno pan wie, że pilot nie miał zezwolenia na opuszczenie Iranu. Z punktu widzenia prawa to nasza własność. Nakaz... - Wskazał papiery, które major trzymał w ręku. - ...Nakaz jest legalny. Pilot porwał kobietę, więc proszę o wydanie także ich obydwojga. Major stał na straconej pozycji. Nie może wydać Fina i jego żony tym nie uprawnionym osobom, posługującym się jakimś świstkiem papieru. To byłoby poważne niedopełnienie obowiązków i - zupełnie słusznie - kosztowałoby go głowę. Jeśli mułła użyje przemocy, będzie musiał stawić opór i bronić posterunku. A do tego ma zbyt mało ludzi. Przegra. Wiedział też, że mułła i ludzie z Zielonych Opasek byli gotowi umrzeć; on nie. Postanowił zaryzykować. - Porywacz i pani Azadeh zostali dziś rano przewiezieni do Wan. Żeby uzyskać ekstradycję, musicie zwrócić się do dowództwa armii, a nie do mnie. Armia zabrała ich z powodu... ze względu na znaczenie siostry chana. Mułła zesztywniał. Jeden z młodzieńców z Zielonych Opasek powiedział posępnie: - Skąd możemy wiedzieć, że to nie jest kłamstwo? Major ruszył w jego kierunku. Młodzian odskoczył do tyłu, ludzie z Zielonych Opasek wymierzyli broń, przestraszeni lotnicy przypadli do ziemi, a dłoń majora powędrowała do rewolweru. - Stać! - rozkazał mułła. Usłuchano go. Usłuchał nawet major, który był wściekły, że duma i popędliwość wzięły górę nad jego opanowaniem. Mułła przez chwilę rozważał różne

369

możliwości. Potem powiedział: - Zwrócimy się do Wan. Tak, zrobimy to. Ale nie dzisiaj. Dzisiaj zabierzemy naszą własność i odejdziemy. 762 Stał w lekkim rozkroku, z bojowym karabinem na ramieniu, pewny siebie. Major z trudem ukrył uczucie ulgi. Helikopter i tak nie miał wartości ani dla niego, ani jego zwierzchników. Sprawiał tylko kłopot. - Rzeczywście, to wasza rejestracja - oświadczył krótko. - Co do prawa własności, nie wiem. Jeśli podpiszecie pokwitowanie, nie wypełniając rubryki: „właściciel", możecie go sobie zabrać. - Podpiszę pokwitowanie za nasz helikopter. Na odwrocie nakazu major napisał coś, co odpowiadało jemu i być może mulle. Mułła odwrócił się i spojrzał groźnie na ludzi z personelu lotniczego, którzy zwijali już wąż. Pilot odgarniał z maszyny śnieg. - Czy jesteś gotów, pilocie? - W każdej chwili, ekscelencjo. - Proszę. - Major wręczył mulle papier. Z ledwie skrywaną drwiną mułła podpisał, bez czytania. - Jesteś gotowy, pilocie? - zapytał powtórnie. - Tak, ekscelencjo, tak. - Młody kapitan spojrzał na majora, a major dojrzał - lub wydawało mu się, że dojrzał - błagalne spojrzenie i nie wypowiedzianą prośbę o azyl, którego nie mógł udzielić. - Czy mam startować? - Startować - rzucił władczo mułła. - Oczywiście, startować. - Po kilku sekundach silnik zagrał, rotor zaczął nabierać prędkości. - Ali i Abrim, pojedziecie do bazy ciężarówką. Obaj młodzieńcy posłusznie wsiedli. Mułła gestem nakazał im ruszać, a innym zająć miejsca w helikopterze. Rotory młóciły powietrze. Poczekał, aż wszyscy wejdą do kabiny. Potem zsunął z ramienia karabin, usiadł obok pilota i zatrzasnął drzwiczki. Silniki nabierały mocy. 212 niepewnie wystartował i zaczął się oddalać. Sierżant ze złością wymierzył z automatu. - Mogę zestrzelić sukinsynów, majorze - powiedział. 763 - Tak, tak, moglibyśmy. - Major wyjął papierośnicę. - Ale zostawmy to Bogu; może nas wyręczy. - Drżącą ręką zapalił papierosa, zaciągnął się i spojrzał na odjeżdżającą ciężarówkę i śmigłowiec. - Tym psom należy się dobra nauczka. - Podszedł do samochodu i wsiadł. Podwieź mnie do hotelu. W HOTELU. Azadeh wychyliła się przez okno; badała wzrokiem niebo. Usłyszała start 212. Przepełniła ją dzika nadzieja: może Erikki jakoś uciekł? Och, Boże, oby tak było... Mieszkańcy wioski także patrzyli w niebo. Teraz i Azadeh zobaczyła helikopter, który pokonał już kawał drogi w kierunku granicy. Zrobiło się jej mdło. Czy okupił jej wolność własną? Och, Erikki... Potem zobaczyła, że przed hotelem zatrzymuje się policyjny samochód. Major wysiadł, poprawił mundur. Azadeh zmartwiała. Zamknęła okno, usiadła na krześle naprzeciwko drzwi. Czekała. Odgłos kroków. Otworzyły się drzwi. - Proszę za mną - powiedział major. Przez chwilę nie rozumiała. - Co? - Proszę za mną. - Po co? - zapytała podejrzliwie. Wyczuwała jakąś pułapkę, nie chciała oddalać się od swojej szpilki. - Co się tu dzieje! Czy mój mąż pilotuje helikopter? On wraca? Czy pan go odesłał? Czuła, że szybko opuszcza ją odwaga. Niemal szalała z niepokoju na myśl, że Erikki okupił jej bezpieczeństwo sobą samym. - Czy on pilotuje?

370

- Nie, pani mąż jest na posterunku policji. Irań-czycy przyjechali po helikopter, po niego i panią. - Teraz, gdy niebezpieczeństwo minęło, major był w doskonałym nastroju. - Helikopter nosił irańską rejestrację i nie miał zezwolenia na opuszczenie Iranu; dlatego mają do niego prawo. Proszę za mną. - Przepraszam, ale dokąd? 764 - Pomyślałem sobie, że może chciałaby pani porozmawiać z mężem. - Major patrzył na nią z przyjemnością. Cieszyło go niebezpieczeństwo. Zastanawiał się, gdzie ukryła broń. Te kobiety zawsze mają broń, jakiś jad czy truciznę. Nieświadomego tego faktu gwałciciela czeka śmierć. Łatwo sobie poradzić, jeśli jest się na to przygotowanym, jeśli patrzy się im na ręce i nie zasypia. - No cóż? - Czy... czy tam są Irańczycy? - Nie. Jesteśmy w Turcji, a nie w Iranie. Żadni cudzoziemcy na panią nie czekają. Chodźmy już, nie ma pani powodów do obaw. - Ja... już idę. Natychmiast. - Tak, proszę - powiedział. - Nie potrzebuje pani torebki, proszę tylko wziąć żakiet. Szybko, bo się rozmyślę. Dojrzał w jej oczach błysk nienawiści i to go jeszcze bardziej rozbawiło. Ale tym razem usłuchała. Włożyła żakiet i zeszła po schodach, nienawidząc swej bezbronności. Przeszli razem przez placyk, obrzucani ciekawymi spojrzeniami mieszkańców wioski. Weszli do budynku posterunku, potem do tego samego pokoju, co przedtem. - Proszę tu poczekać. Zamknął za sobą drzwi i wszedł do pokoju biurowego. Sierżant podał mu słuchawkę telefonu. - Mam na linii kapitana Tanazaka, oficera dyżurnego placówki granicznej. Chce z panem rozmawiać. - Kapitan? Tu major Ikail. Granica jest zamknięta dla wszystkich mułłów i ludzi z Zielonych Opasek aż do odwołania. Proszę aresztować sierżanta, który przepuścił kilku obcych parę godzin temu i wysłać go do Wan. Po drodze niech mu nie będzie za wygodnie. Irańska ciężarówka teraz wraca. Proszę nie przepuszczać ich przez dwadzieścia godzin i napsuć im krwi. Co do pana, może pan stanąć przed sądem wojennym za naruszenie przepisów dotyczących uzbrojonych ludzi! - Odłożył słuchawkę i spojrzał na zegarek. - Samochód gotowy, sierżancie? 765 - Tak, efendi. - Dobrze. - Major wyszedł z pokoju. Ruszył korytarzem do klatki; sierżant szedł za nim. Erikki nie wstał. Poruszyły się tylko jego oczy. - A teraz, panie pilocie, jeśli będzie pan spokojny i nie będzie się już głupio zachowywał, przyprowadzę tu pańską żonę. - Jeśli pan albo ktokolwiek inny choćby ją tknie, przysięgam, że pana zabję. Rozerwę pana na kawałki - wycedził przez zęby Erikki. - Rzeczywiście, trudno mieć taką żonę. Lepiej mieć brzydką, chyba że trzyma się ją pod kluczem. Chce pan ją widzieć czy nie? - Co mam zrobić? - Po prostu zachowywać się spokojnie i nie zrobić niczego głupiego - odpowiedział major poirytowanym głosem. Do sierżanta zwrócił się po turecku: - Idź i przyprowadź ją. Erikki oczekiwał jakiegoś nieszczęścia albo podstępu. Potem zobaczył ją na końcu korytarza. Omal nie załkał z poczucia ulgi. Ona też. - Och, Erikki... - Posłuchajcie mnie oboje - rzucił sucho major.

371

- Choć sprawiliście nam dużo kłopotów, uznałem, że powiedzieliście prawdę. Zostaniecie wysłani pod strażą, dyskretnie, do Stambułu i przekazani waszemu ambasadorowi, także dyskretnie, w celu wydalenia z kraju. Oczywiście, równie dyskretnie. Wpatrywali się w niego oszołomieni. - Będziemy wolni? - zapytała, trzymając się żelaznych prętów. - Tak, natychmiast. Oczekujemy od was dyskrecji; to część naszej umowy. Musicie zobowiązać się do tego na piśmie. Dyskrecja, to znaczy żadnych przecieków, żadnego radosnego rozgłaszania waszej ucieczki czy też eskapady. Zgoda? - Och, tak, tak, oczywiście - odparła Azadeh. - Ale nie ma w tym... nie ma w tym żadnego haczyka? - Nie. 766 - Ale... ale dlaczego? Dlaczego po... Dlaczego pan nas wypuszcza? - Erikki ciągle jeszcze nie dowierzał. - Sprawdziłem was oboje, a próba wypadła pomyślnie. Żadne z was nie popełniło takich zbrodni, jakie my uważamy za przestępstwa. Przysięga złożona Bogu? To obchodzi Boga, a nie sąd. Poza tym, na szczęście dla was, nakaz jest nielegalny i dlatego nie możemy go zrealizować. Komitet! - mruknął z niesmakiem. Potem dostrzegł sposób, w jaki oni na siebie patrzyli. Przez chwilę odczuwał szacunek. I zazdrość. To dziwne, że Hakim-chan pozwolił, aby nakaz wydał komitet, a nie policja; wtedy ekstradycja byłaby legalna. Skinął na sierżanta. - Wypuść go. Będę czekał na państwa w biurze. Proszę nie zapominać, że muszę jeszcze zwrócić wam biżuterię. I dwa noże. Odszedł. Drzwi klatki ustąpiły ze zgrzytem. Sierżant zawahał się, potem odszedł. Ani Erikki, ani Azadeh nie zauważyli jego odejścia. Nie widzieli odrapanej celi. Tylko siebie nawzajem. Ona na zewnątrz, trzymająca się kraty, on w środku, z rękoma na prętach drzwi. Nie drgnęli, tylko się uśmiechali. - In sza'a Allah - powiedziała. - Dlaczego nie? - Potem, nadal zdezorientowany faktem, że dostał się w ręce człowieka uczciwego, którego jeszcze przed chwilą chciał rozerwać na kawałki, Erikki przypomniał sobie to, co major powiedział o trzymaniu kobiety pod kluczem, o tym, jak godna pożądania jest Azadeh. Choć nie chciał burzyć piękna tego cudu, który właśnie się wydarzył, rzekł: Azadeh, chciałbym zostawić tu wszystko, co złe. Możemy? Co z Johnem Rossem? Nie przestała się uśmiechać; wiedziała, że stoją właśnie nad przepaścią. Rzuciła się w nią ufnie, rada z nadarzającej się sposobności. - Dawno temu, zaraz po tym, gdy się spotkaliśmy, powiedziałam ci,- że znałam go kiedyś, dawno, gdy by767 łam bardzo młoda. - Mówiła czułym głosem, skrywając niepokój. - W wiosce i bazie uratował mi życie. Gdy go spotkam, jeśli go kiedyś spotkam, uśmiechnę się do niego i będę szczęśliwa. Błagam, żebyś postąpił tak samo. Przeszłość jest tylko przeszłością, powinna nią pozostać. Zaakceptuj to i jego, Erikki, zrób to teraz i na zawsze, myślała, albo nasze małżeństwo szybko się skończy, nie z mojej woli, ale dlatego, że stracisz swą męską dumę, że nie będziesz mógł znieść życia i mnie obok siebie. Potem ja wrócę do Tebrizu i rozpocznę nowe życie, smutne, to prawda, ale tak właśnie zamierzam postąpić. Nie będę ci przypominała o twojej obietnicy złożonej, zanim zostaliśmy mężem i żoną - nie chcę cię upokorzyć - ale to nieładnie, że sam o tym nie pamiętasz. Wybaczam ci to tylko dlatego, że cię kocham. Och, Boże, mężczyźni są

372

tacy dziwni, tak trudno ich zrozumieć. Boże, przypomnij mu natychmiast o jego przyrzeczeniu! - Erikki - mruknęła. - Niech przeszłość pozostanie przeszłością, dobrze? Błagała go oczyma tak, jak tylko kobiety potrafią błagać. On jednak unikał jej spojrzenia, szarpany własną głupotą i zazdrością. Azadeh ma rację, krzyczał na siebie w duchu. To przeszłość. Azadeh powiedziała mi o nim uczciwie, a ja przyrzekłem z własnej i nieprzymuszonej woli, że mogę z tym żyć. Poza tym on ocalił jej życie. Ona ma rację, a jednak jestem pewien, że nadal go kocha. Udręczony, spojrzał jej w oczy. W jego głowie zatrzasnęły się jakieś drzwi; przekręcił klucz i wyrzucił go. Ogarnęła go radość, i oczyściła. - Masz rację! Zgadzam się! Masz rację! Kocham cię! Zawsze będę kochał ciebie i Finlandię! - Porwał ją w ramiona i całował, a ona oddała pocałunek. Przytuliła się do niego, szczęśliwsza niż kiedykolwiek. Bez wysiłku niósł ją korytarzem. - Czy w Stambule są sauny? Jak myślisz, pozwoli nam zatelefonować? Tylko raz... Ona nie słyszała. Uśmiechała się do swoich myśli. 768 BAHRAJN, SZPITAL MIĘDZYNARODOWY, 18:03. W sypialni Maca cicho zabrzęczał telefon. Gen-ny, wyrwana z pogodnych marzeń, wstała po cichu z krzesła. Nie chciała budzić Maca, który drzemał obok niej w cieniu na werandzie. Podniosła słuchawkę. - Pokój kapitana NcIvera - powiedziała cicho. - Och, przepraszam, że przeszkadzam. Czy kapitan NcIver mógłby porozmawiać? Jestem asystentem pana Newbury'ego z Asz Szargaz. - Przepraszam, ale on śpi; jestem jego żoną. Czy mogę przekazać mu wiadomość? Jej rozmówca zawahał się. - Może niech pani lepiej poprosi, żeby później do mnie zatelefonował. Nazywam się Bertram Jones. - Jeśli to ważne, niech mi pan powie. Znów chwila wahania. - Dobrze, dziękuję. Przyszedł do nas teleks z naszego biura w Teheranie, z wiadomością dla kapitana. Czytam: Proszę poinformować kapitana D. Mcfoera, dyrektora IHC, że, jak doniesiono, jeden z jego pilotów, Tom Lochart, i jego żona zginęli w wypadku podczas demonstracji. - Głos rozległ się nieco głośniej: - Bardzo mi przykro, pani NcIver. - Dobrze, w porządku. Dziękuję. Mój mąż... otrzyma wiadomość. Dziękuję. Po cichu odłożyła słuchawkę. Przypadkiem zobaczyła swe odbicie w lustrze: miała bladą, zrozpaczoną twarz. Och, mój Boże, Duncan nie może mnie zobaczyć ani się dowiedzieć. To go... - Kto to był, Gen? - Dochodzący z werandy głos zdradzał, że NcIver jest zaspany. - To... to może poczekać, kochany. Śpij. - Fajnie wyszło z tymi testami, prawda? - Wyniki były doskonałe. - Cudownie... Zaraz wrócę. Poszła do łazienki, zamknęła drzwi i obmyła twarz zimną wodą. Nie mogę mu powiedzieć, po prostu nie mogę... Niech Bóg go strzeże; czy powinnam zatele769 fonować do Andy'ego? Spojrzała na zegarek. Nie mogę. Andy jest teraz na lotnisku. Ja... poczekam do jego przyjazdu, tak właśnie zrobię... Wyjdę na lotnisko razem z Jean-Lukiem i... do tego czasu nie mogę nic zrobić... Och, Boże, och Boże, biedny Tommy, biedna Szahrazad... biedni kochankowie... Rozpłakała się. Odkręciła kran, żeby nie było tego słychać. Gdy wróciła na werandę, NcIver smacznie spał. Usiadła; skierowała nie widzące spojrzenie na zachodzące słońce.

373

ASZ SZARGAZ, LOTNISKO MIĘDZYNARODOWE, ZACHÓD SŁOŃCA. Rudi Lutz, Scragger i wszyscy inni czekali przy barierce, niespokojnie zerkając na zatłoczony hol. Pasażerowie, ci, którzy przylecieli i odlatujący, kłębili się wokół nich. - Ostatnie wezwanie. Lot British Airways numer 532 do Rzymu i Londynu. Pasażerów prosimy o wejście na pokład. Przez ogromne panoramiczne okna widzieli słońce, dotykające już niemal horyzontu. Wszyscy byli zdenerwowani. - Jezu, Andy powinien na wszelki wypadek trzymać tu Johnny'ego i 125 - mruknął Rudi. - Musiał go wysłać do Nigerii - bronił ojca Scot. - Staruszek nie miał innego wyjścia, Rudi. Zobaczył, że Rudi nie słucha. Wzruszył ramionami i zwrócił się do Scraggera: - Naprawdę chcesz rzucić latanie, Scrag? Pobrużdżona zmarszczkami twarz wykrzywiła się. - Na rok, tylko na rok. Bahrajn mi pasuje, Kasigi też. Poza tym nie rzucam latania całkowicie, Jezu, oczywiście, że nie. Nie mógłbym. Brrr, aż mnie ciarki przechodzą, kiedy o tym myślę. - Mnie też. Scrag, gdybyś był w moim wieku, czy... Urwał, gdyż zirytowany urzędnik British Airways wyszedł przez bramkę i podszedł do Rudiego. - Kapitanie Lutz, macie absolutnie ostatnią szansę wejścia na pokład. Mamy już pięć minut opóźnienia. 770 Nie możemy dłużej zatrzymywać samolotu! Proszę wsiadać albo polecimy bez was! - Dobrze - odparł Rudi. - Scrag, powiedz An-dy'emu, że czekaliśmy najdłużej, jak można. Jeśli Char-lie nie zdąży, zamknij go w Gottverdamsticker areszcie! Niech szlag trafi Alitalię; czy oni zawsze muszą się spóźniać? Idziemy. Wręczył kartę pokładową ładnej stewardesie, przeszedł za barierkę. Zatrzymał się i patrzył na wchodzących kolegów: Freddy'ego Ayre'a, Popa Kelly'ego, Wil-lego, Vossiego, Sandora, Noggera Lane'a i wreszcie Scota, który zwlekał, jak mógł. - Hej, Scrag, powiedz staruszkowi, że się zgadzam! - Jasne, chłopie. Scragger pomachał im ręką i ruszył do swojej bramki w drugim końcu terminalu. Kasigi już tam czekał, uśmiechnięty, gdyż zobaczył Pettikina biegnącego przez tłum, trzymającego Paulę za rękę. Gavallan był o dwadzieścia kroków dalej. Pettikin szybko uściskał Paulę i podbiegł do barierki. - Na rany boskie, Charlie... - Nie ochrzaniaj mnie, Scrag, musiałem czekać na Andy'ego - powiedział Charlie, z trudem chwytając oddech. Oddał kartę pokładową, ucałował Paulę, przeszedł przez bramkę i zniknął. - Cześć, Paula, co jest grane? Paula też ciężko dyszała, ale widać było, że jest szczęśliwa. Lekko uściskała pilota: - Charlie poprosił, żebym spędziła z nim urlop, car o, w Afryce Południowej. W okolicach Cape Town mam siostrę i jej rodzinę, więc odpowiedziałam: dlaczego nie? - Rzeczywiście, dlaczego nie! Czy to znaczy... - Przepraszam, Scrag! - zawołał Gavallan, który właśnie do nich dotarł. Dyszał ciężko, ale wyglądał, jakby mu ubyło dwadzieścia lat. - Przepraszam, przez pół godziny rozmawiałem przez telefon. Wygląda na to, że straciliśmy ten cholerny kontrakt ExTex w Arabii 771 Saudyjskiej i część Morza Północnego, ale do diabła z tym! Mam wspaniałe wiadomości! Rozpromienił się i odmłodniał o dalsze dziesięć lat. Z tyłu, za nim, słońce dotknęło

374

horyzontu. - Byłem już w drzwiach, gdy zadzwonił Erikki. On i Azadeh są w Turcji, całkowicie bezpieczni i... - Alleluja! - ryknął Scragger, a z głębi poczekalni za bramkami rozległy się wiwaty; wiadomość przekazał Pettikin. - ... a potem zatelefonował przyjaciel z Japonii. He mamy czasu? - Masę, dwadzieścia minut. Dlaczego pytasz? Minąłeś się już ze Scotem. Prosił, żeby ci przekazać, że się zgadza. Gavallan uśmiechnął się. - To dobrze. Dziękuję. - Oddychał już normalnie. - Zaraz wracam, Scrag. Poczekaj na mnie, Paula; to potrwa tylko chwilkę. - Podszedł do kontuaru JAL. - Dobry wieczór, jaki jest najbliższy lot z Bahrajnu do Hongkongu? Urzędniczka postukała w klawisze komputera. - O dwudziestej trzeciej czterdzieści dwie, sajjid. - Świetnie. - Gavallan wyjął bilety. - Proszę anulować Londyn i wpisać... Dlasze słowa zagłuszyło wezwanie do modlitwy, które popłynęło z głośników. Na lotnisku natychmiast zapadła cisza. Wysoko w Górach Zagros, osiemset kilometrów na północ od Asz Szargaz, Hosejn Kowissi zsiadł z konia i pomógł synowi zmusić wielbłąda do uklęknięcia. Miał na sobie kurtkę z owczej skóry ściągniętą pasem - strój Kaszkajów, czarne szaty, biały turban. Na plecach karabin Kałasznikowa. Obaj, ojciec i syn, byli w uroczystym nastroju; twarz chłopca spuchła od wszystkich wylanych łez. Razem uwiązali zwierzęta, wyjęli modlitewne dywaniki, uklękli przodem do Mekki. Owiewał ich zimny wiatr, zdmuchujący sypki śnieg z czubków zasp. Na 772 wpół ukryte słońce wyjrzało zza ciężkich, śniegowych chmur. Wkrótce było już po modłach. - Dziś będziemy tu obozować, synu. - Tak, ojcze. - Chłopczyk posłusznie pomagał przy rozładowywaniu zwierząt. Po jego policzkach znów pociekły łzy. Poprzedniego dnia umarła jego matka. - Ojcze, czy mama będzie w raju, kiedy my tam dotrzemy? - Nie wiem, synu. Tak, chyba tak. Starał się nie okazywać smutku. Poród był długi i okrutny. Hosejn nie mógł jej w żaden sposób pomóc. Trzymał ją za rękę, modlił się o życie dziecka i żony i o to, żeby akuszerka sobie poradziła. Poradziła sobie, ale dziecko urodziło się martwe, krwotok nie ustał i przeznaczenie się dopełniło. Wedle woli Boga, powiedział wtedy, ale po raz pierwszy to mu nie pomogło. Pochował ją i martwe dziecko. Pogrążony w wielkim smutku, poszedł do swojego kuzyna, także mułły^Jemu i jego żonie oddał swych dwóch maleńkich synów na wychowanie. Przekazał mu też swe miejsce w meczecie do czasu, gdy zgromadzenie wybierze następcę. Potem wyjechał z Kowissu, zabierając ze sobą najstarszego syna. - Jutro zjedziemy w doliny, synu. Będzie cieplej. - Jestem bardzo głodny, ojcze - powiedział chłopczyk. - Ja też, synu - odparł łagodnie. - Czy kiedyś było inaczej? - Czy już niedługo doznamy męczeństwa? - Bóg oznaczy czas. Chłopczyk miał sześć lat; wielu spraw nie rozumiał, ale tę tak. Gdy Bóg zechce, trafimy do raju, gdzie jest ciepło i zielono, gdzie jest więcej jedzenia, niż można zjeść, i chłodna, czysta woda do picia. Ale co z... - Czy w raju są rowy? - zapytał cienkim głosikiem, przytulając się do ojca, żeby choć trochę się ogrzać. Hosejn objął go ramieniem.

375

- Nie, synu, nie sądzę. Nie ma tam rowów, nie są potrzebne. - Czyścił karabin naoliwioną szmatką. - Nie są potrzebne. 773 - To bardzo dziwne, ojcze, "bardzo dziwne. Dlaczego wyjechaliśmy z domu? Dokąd jedziemy? - Najpierw na północny zachód. To długa droga, synu. Imam ocalił Iran, ale muzułmanie są osaczeni wrogami czyhającymi na północy, południu, wschodzie i zachodzie. Trzeba im pomagać, doradzać i głosić Słowo. - Czy to imam, oby jego imię było błogosławione, ciebie wysłał? - Nie, synu, on niczego nie nakazuje, tylko zaleca. Jadę wykonywać bożą pracę sam, z własnego wyboru. Człowiek jest wolny: może sam wybrać to, co musi robić. - Zobaczył, że chłopczyk zmarszczył brwi. Przyciągnął go mocniej do siebie; kochał go. - Teraz jesteśmy żołnierzami Boga. - Och, to dobrze. Ja będę dobrym żołnierzem. Odpowiedz mi jeszcze raz, dlaczego pozwoliłeś wyjechać tym satanistom, tym z naszej bazy, i dlaczego pozwoliłeś im zabrać nasze helikoptery. - Z powodu ich przywódcy, kapitana - tłumaczył cierpliwie Hosejn. - Myślę, że on był narzędziem Boga. To on otworzył mi oczy na przesłanie Boga, że powinienem żyć, a nie szukać męczeńskiej śmierci, że powinienem pozostawić Bogu oznaczenie jej czasu. Także dlatego, że włożył w moje ręce niepokonaną broń przeciwko wrogom islamu, chrześcijanom i żydom: wiedzę o tym, że dla nich życie człowieka jest święte. Chłopczyk stłumił ziewnięcie. - Co to znaczy? - Oni uważają, że życie człowieka jest bezcenne. Każdego człowieka. My wiemy, że wszelkie życie pochodzi od Boga, należy do Boga i wraca do Boga. Życie ma wartość tylko wtedy, gdy umożliwia wykonywanie bożej pracy. Rozumiesz, synu? - Chyba tak - odparł chłopczyk, teraz już bardzo zmęczony. - Jeśli tylko wykonujemy bożą pracę, pójdziemy do raju, a raj jest wieczny. Tak, ojcze? - Tak, synu, jeśli wykorzystamy to, czego nauczył mnie pilot, jeden wierny będzie mógł przydusić stopą szyje dziesięciu milionom. Opanujemy ten świat, ty i ja... 774 Hosejn cieszył się z tego, że ma przed sobą jasny cel. To dziwne, pomyślał, że to właśnie ten człowiek, Starke, wskazał mi drogę. - Nie jesteśmy ani ludźmi wschodu, ani zachodu. Tylko ludźmi islamu. Rozumiesz, synu? Odpowiedź nie padła. Chłopczyk zasypiał. Hosejn obejmował go, patrząc na zachodzące słońce. Wreszcie krawędź słońca też zniknęła za horyzontem. - Bóg jest wielki - powiedział Hosejn do gór, nieba i nocy. - Nie ma innego Boga niż Bóg...

376