Coonts Stephen - Jake Grafton 1 - Lot Intrudera

Stephen Coonts Lot Intrudera

318 stron orginału

Porucznik Jake „Chirurg" Grafton, pilot samolotu szturmowego A-6 Intruder, operującego z pokładu lotniskowca USS „Shiloh" podczas powrotu z kolejnej misji nad Północnym Wietnamem traci bombardiera-nawigatora, którego trafia wystrzelony na oślep pocisk z karabinu północnowietnamskiego wieśniaka.... Grafton postanawia pomścić przyjaciela i, wbrew rozkazom przełożonych, przeprowadza atak na cel położony w centrum Hanoi - stolicy Północnego Wietnamu... To jedno bombardowanie może zmienić losy całej wojny...

Stephen Coonts jest byłym pilotem lotnictwa marynarki. W 1968 roku ukończył wydział nauk politycznych West Yirginia University i wstąpił do marynarki USA. Podczas wojny wietnamskiej, w latach 1971-1973 walczył na samolotach A-6 Intruder, wchodzących w skład Grupy Powietrznej lotniskowca USS „Enterprise". Wylatał 1.600 godzin na A-6 i zaliczył 305 lądowań na lotniskowcach, w tym 100 nocnych. Po zakończeniu tury bojowej nad Wietnamem i Laosem służył jako instruktor pilotażu, a następnie jako oficer odpowiedzialny za starty i lądowania na pokładzie lotniskowca USS „Nimitz". Został zdemobilizowany w 1977 roku. Jest kawalerem jednego z najwyższych lotniczych odznaczeń amerykańskich - Distinguished Flying Cross.

1 Dziobowa katapulta na sterburcie zionęła kłębami pary. A-6 Intruder wystrzelił z pokładowego pasa startowego z rykiem, który ogarnął cały lotniskowiec, odbijając się od pogrążonego w mroku nocy morza. Krawędzie natarcia skrzydeł wbiły się w powietrze i maszyna zaczęła wznosić się w ciemność. Piętnaście sekund później nisko wiszące chmury całkowicie pochłonęły bombowiec. Po kilku dalszych minutach, wznoszący się ciągle Intruder, wydostał się z chmur. Pilot, porucznik Jake „Chirurg" Grafton, odwrócił wzrok od tablicy przyrządów i zamyślił się, wpatrzony w rozgwieżdżony firmament. Blada tarcza księżyca oświetlała zalegającą poniżej powłokę chmur. - Tylko spójrz na te gwiazdy, Morg. Podporucznik Morgan McPherson, BN - bombardier i nawigator w jednej osobie - tkwił po prawej stronie pilota z twarzą wciśniętą niemal w czarną osłonę ekranu radaru, osłaniającą go przed światłem z zewnątrz. Podniósł wzrok znad aparatury i zwrócił wzrok ku niebu. - Fajne - mruknął i ponownie zajął się swą rutynową czynnością, jaką było regulowanie jasności i kontrastu monitora radaru, na którym właśnie pojawiło się wybrzeże Wietnamu Północnego, rozciągające się przed nimi w odległości niespełna 125 mil. - Mam świeże dane o punkcie przekroczenia linii brzegowej. Wcisnął odpowiedni guzik na komputerze i mały świetlisty punkcik na MDI * przesunął się pół centymetra w bok, podając pilotowi dokładne namiary miejsca, w którym Intruder miał wlecieć nad terytorium Wietnamu Północnego. Grafton, posłuszny tym wskazaniom, wykonał skręt o kilka stopni.

* VDI (Yisual Display Indicator) - wskaźnik monitorowy dostarczający pilotowi informacji o wysokości lotu, danych nawigacyjnych i dotyczących systemu uzbrojenia. Podczas wojny w Wietnamie A 6 nie został jeszcze wyposażony w system zobrazowania HUD. - Czy kiedykolwiek, choć na chwilę, nie przestała cię trapić myśl, że za bardzo przyzwyczaiłeś się do tej roboty? Że nabrałeś cholernej rutyny? Morgan McPherson znowu się wyprostował nad osłoną radaru, spojrzał na gwiazdy rozsiane wysoko nad nimi i filozoficznie zauważył: - One są na górze, a my na dole... Dobra, zobaczmy lepiej, czy z naszym ECM wszystko w porządku. - Wiesz co, Morg? Cholerny z ciebie romantyk - skonkludował uwagę kolegi Jake. Grafton sięgnął do tablicy ECM, elektronicznych środków przeciwdziałania. Wspólnie zaczęli sprawdzać aparaturę za pomocą testu kontrolnego. Dwie pary oczu uważnie śledziły każdy świetlny impuls, zaś dwie pary uszu rejestrowały najcichsze nawet piśnięcie detektora fal radarowych. Aparatura ECM wykrywała fale wrogiego radaru i natychmiast je identyfikowała, podając odpowiednie dane załodze. Urządzenie to zostało zaprogramowane w taki sposób, by mogło zidentyfikować wszelkie emisje radarowe zagrażające samolotowi, a następnie wysłać obsłudze wrogiego radaru fałszywe echo. Upewniwszy się, że aparatura działa jak należy, lotnicy wyregulowali natężenie jej dźwięku tak, by był on słyszalny w słuchawkach, lecz nie zakłócał rozmów prowadzonych za pośrednictwem interkomu, jak również korespondencji radiowej. Lecieli w milczeniu, wsłuchując się w pojawiające się od czasu do czasu niskie tony komunistycznych radarów dalekiego zasięgu, przeczesujących pogrążony w mrokach nocy obszar. Każdy radar posiadał swój charakterystyczny dźwięk; na przykład impuls o niskim tonie wskazywał na radar dalekiego zasięgu; tony wyższe cechowały radary dozoru stanowisk obrony przeciwlotniczej, zaś upiornie brzmiący falset wskazywał na namiar bojowy baterii rakiet przeciwlotniczych. W odległości około 40 mil od północnowietnamskiego wybrzeża Jake Grafton obniżył nos Intrudera o 4 stopnie i jego A-6 rozpoczął powolne schodzenie na niższy pułap. Jake poczuł, iż pasy bezpieczeństwa przytwierdzające go do fotela są zanadto poluzowane, więc usadowiwszy się wygodniej, tak jak to robią kowboje w siodle, ściągnął je do oporu. Następnie polecił BN sprawdzenie wszystkich systemów uzbrojenia. McPherson odczytał listę systemów na głos, punkt po punkcie, sprawdzając jednocześnie, czy funkcjonują odpowiednie przełączniki i przyciski. Gdy doszli do ostatniej pozycji, Jake wygasił wszystkie światła pozycyjne samolotu i wyłączył ffF. Ta elektroniczna aparatura, zwana w żargonie pilotów „papugą", emitowała sygnały, pojawiające się na monitorze radaru w postaci zakodowanego impulsu świetlnego. Kontroler lotu mógł więc stwierdzić, czy ma przed sobą własny obiekt, czy wrogi. Grafton ani myślał pojawić się w postaci, zakodowanego czy nie, impulsu na jakimś północnowietnamskim monitorze radarowym, dlatego też postanowił lecieć nisko nad ziemią. Dzięki temu fale odbite od jego maszyny nałożą się na te odbite od podłoża, znane jako echo ziemi. Pilot włączył mikrofon. Zaczęło działać urządzenie kodujące rozmowę. - Diabeł Pięć Zero Pięć, papuga uduszona. Brzeg za trzy minuty. Diabeł był radiowym kryptonimem dywizjonu, w skład którego wchodziły bombowce A-6. - Pięć Zero Pięć, przyjąłem - odpowiedział podniebny kontroler z pokładu dwusilnikowego samolotu wczesnego ostrzegania L-2 Hawkeye, który z umocowanym na grzbiecie kadłuba dyskiem obrotowej anteny radaru szybował wysoko nad Zatoką Tonkińską. Także ten samolot startował z pokładu lotniskowca.

Intruder przygotowywał się do polowania, lecąc w całkowitych ciemnościach, chroniony dodatkowo przez echo ziemi przed elektronicznymi oczami wroga. Jake Grafton zamierzał lecieć tak nisko, jak tylko pozwalały mu na to jego umiejętności i nerwy, co w jego przypadku oznaczało naprawdę nisko. Po raz ostatni podążył wzrokiem ku mrugającym w oddali gwiazdom i w chwilę później mechaniczny ptak zanurzył się w chmurach, lecąc z prędkością ponad 800 kilometrów na godzinę. Jake czuł, jak mu gwałtownie rośnie poziom adrenaliny. Obserwował szybko zmieniające się wskazania wysokościomierza ciśnieniowego, co chwila spoglądając także na wysokościomierz radarowy, który otrzymywał dane z małego radaru umieszczonego w dolnej części kadłuba. Jake przez chwilę walczył z pokusą, by wyłączyć urządzenie, gdyż emitowane przezeń fale bardzo łatwo mogły zostać wykryte przez wrogi radar. Wysokościomierz ciśnieniowy podawał jednak tylko dystans, jaki dzielił ich od poziomu morza, nie zwracając uwagi na rzeźbę terenu. Na razie wskazania obu urządzeń pokrywały się idealnie, tak jak powinno być nad morzem. Na pułapie poniżej 600 metrów pociągnął lekko drążek na siebie, redukując prędkość opadania, zaś lewą ręką pchnął do przodu dźwignię ciągu, nadając silnikom wyższe obroty. Siedemset kilometrów na godzinę było ulubioną przez Graftona prędkością, podczas lotu „nad wierzchołkami drzew". A-6 świetnie się prowadził przy tej właśnie prędkości i to pomimo podwieszonych pod skrzydłami bomb. Maszyna mogła przelecieć ponad głowami obsługi wrogich dział tak szybko, że ta nie była w stanie podążyć za nią wzrokiem, nawet gdyby przypadkowo udało się jej wcześniej dostrzec samolot w postaci ciemnego punktu na horyzoncie. Na wysokości nieco ponad 100 metrów nad wodą puls Jake'a Graftona walił niczym młot. Znowu znajdował się poniżej podstawy chmur, lecąc w absolutnych ciemnościach i kompletnej pustce rozciągającej się między morzem, a niebem. Jedynie mdłe czerwone światełka przyrządów pokładowych świadczyły o tym, iż poza kabiną też jest realny świat. Jake próbował wypatrzyć w ciemnościach wstęgę białego piasku pokrywającego wietnamskie wybrzeże, zwykle dającą się dostrzec nawet w najczarniejszą noc. Musi być trochę dalej, pomyślał. Czuł strużki potu skapujące mu po twarzy, karku, a nawet po oczach. Energicznie potrząsnął głową, równocześnie uważając, by dłużej niż na sekundę nie oderwać wzroku od małych czerwonych światełek na czarnej tablicy. Tuż pod nimi czyhało morze gotowe ich pochłonąć, gdyby tylko na kilka chwil zapomniał o prędkości opadania. Nareszcie dostrzegli plażę; znajdowała się nieco w lewo. Teraz liczyły się spokój i koncentracja. Blada wstążka była tuż pod nimi. - Jesteśmy nad lądem - zawiadomił Jake bombardiera. McPherson uruchomił lewą ręką stoper na tablicy rozdzielczej, zaś lewą stopą włączył mikrofon. - Diabeł Pięć Zero Pięć, suche stopy. Diabeł Pięć Zero Pięć suche stopy. Natychmiast odpowiedział mu kontroler z L-2: - Pięć Zero Pięć, tu Czarny Orzeł. Zrozumiałem. Suche stopy. Udanego polowania. I znowu cisza. Po zakończeniu akcji, podczas powrotu nad morze, ich meldunek brzmiałby „mokre stopy". Grafton i McPherson byli świadomi tego, iż od tej chwili muszą liczyć wyłącznie na siebie, gdyż radar umieszczony na L-2 nie był w stanie bez wspomagania ze strony aparatury identyfikacyjnej IFF odróżnić echa wysyłanego przez A-6 od echa ziemi. Jake dostrzegł ryżowiska skąpane w bladej poświacie księżycowej, która tu i ówdzie przebijała przez chmury. Szpeniom od pogody przynajmniej raz udała się prognoza, pomyślał. Kątem oka dostrzegł malutkie błyski, co chwilę pojawiające się w dole.

- Broń małokalibrowa, Morg - powiadomił kolegę, ten zaś skwitował to szybkim „Okay, Jake" i nawet nie oderwał wzroku od radaru. Lewą ręką przesuwał nitki naprowadzania, a prawą dostrajał częstotliwość radaru pokładowego. - Świetny jest ten komputer, tylko trochę mu się pieprzy... -mruknął przez interkom. Jake starał się nie zwracać uwagi na błyski płomieni wylotowych w dole. Każdy chłop uprawiający ryż w Wietnamie Północnym zawsze miał pod ręką jakiś karabin, z którego walił na oślep w ciemność, na pierwszy odgłos silników odrzutowych. Widać liczył, że gdzieś tam wysoko w przestworzach jego kula spotka się przypadkiem z amerykańskim samolotem. Dobry pomysł, pomyślał Jake. Niech przeciętny zjadacz ryżu ma tę świadomość, iż osobiście odgrywa się na wrogu. Znowu ujrzał serię szybkich rozbłysków, najprawdopodobniej z Kałasznikowa. Karabiny nie strzelały pociskami smugowymi, więc piloci mogli sobie tylko wyobrażać, iż ci mali posłańcy śmierci mogli równie dobrze znajdować się wszędzie... jak i nigdzie. Przed nimi zamajaczyły duże prześwity w chmurach. Pilot mógł więc zejść na pułap 100 metrów, gdyż światło księżyca pozwalało mu się lepiej orientować, jak daleko jest ziemia. Poczuł się od razu lepiej, mogąc się kierować wzrokiem, a nie tylko przyrządami pokładowymi. W pierwszym przypadku reagował instynktownie, natomiast posługując się przyrządami musiał analizować sytuację. Z prawej strony odezwała się artyleria przeciwlotnicza. Pociski smugowe leniwie podążały przez ciemność. Przez sekundę w uszach pilota zapiszczał sygnał radaru obrony przeciwlotniczej Firecan, by niemal natychmiast umilknąć. Przed nimi wyrosła prawdziwa ściana ognia z dział przeciwlotniczych. - Chryste, Morg - szepnął w stronę bombardiera. Wypatrzył lukę w tej szczelnej zdawałoby się zaporze, położył samolot na lewe skrzydło i szybko przez nią prześlizgnął. McPherson tkwił niewzruszenie przy swoim radarze. - Masz już to zakole rzeki? - zapytał Jake. W tyle bladły ogniste kłaczki wybuchów. - Właśnie je zobaczyłem. Lecimy tym kursem jeszcze trzy minuty. - McPherson sięgnął lewą ręką do głównego przełącznika uzbrojenia. Jeszcze raz sprawdził położenie przełączników poszczególnych węzłów uzbrojenia. Tuzin pięćsetfuntowych bomb podwieszonych na wielozamkowych belkach był gotów do zwolnienia. - Guzik gorący - zameldował, mając na myśli czerwony przycisk na rękojeści drążka, po którego wciśnięciu zwalniały się bomby. Raz po raz ogniste strumienie salw artyleryjskich wystrzeliwały w niebo, niczym erupcje wulkaniczne. Piloci odnosili wrażenie, iż podążające ich śladem pociski nagle gwałtownie skręcają w ich stronę, by rozerwać się tuż za nimi. Było to jedynie złudzenie optyczne, spowodowane prędkością samolotu pędzącego 200 metrów na sekundę. Jake nie zwracał uwagi na działa strzelające za jego plecami, koncentrując swą uwagę na seriach pocisków smugowych wznoszących się ze zwodniczą powolnością przed nimi. W tym prawdziwym piekle nie dostrzegał już pojedynczych rozbłysków małokalibrowej broni strzeleckiej. - Diabeł Pięć Zero Osiem, suche stopy, powtarzam, suche stopy - odezwał się głos w słuchawkach. To Kowboj, pomyślał Jake. Taki przydomek nosił kapitan Earl Parker, pilot bombowca A-6, który wystartował tuż po nich. Wraz ze swym bombardierem, podobnie jak Jake i McPherson, pruł powietrze nad ziemią z ładunkiem bomb, które miały zniszczyć obiekt nie warty życia żadnego z nich: tak przynajmniej sądził Jake, torując sobie drogę wśród koralików pocisków smugowych i zagłębiając się coraz bardziej nad terytorium Wietnamu Północnego. - Trzy i pół kilometra do skrętu - zakomunikował BN. Wtem w ich uszy wdarł się świergot i niemal równocześnie na tablicy przyrządów, pół metra od twarzy pilota, zapalił się czerwony napis ostrzegawczy: RAKIETA. Tym razem McPherson oderwał wzrok od radaru. Obaj zaczęli rozglądać się po niebie. Szansę ucieczki przed pociskiem klasy ziemia-powietrze dawało odpowiednio wczesne dostrzeżenie go i wykonanie manewru unikowego.

- Widzę! Godzina druga! Jake z trudem zapanował nad pęcherzem. Zapatrzony w biały pióropusz spalin zbliżającej się rakiety, wcisnął palcem wskazującym odpowiedni guzik na drążku. Każde jego wciśnięcie wystrzeliwało w przestrzeń mały plastikowy pojemnik, rozrzucający w strumieniu powietrza obłok pasków metalizowanej folii, powodujących powstawanie fałszywego echa na wrogim radarze. Pchnięciem drążka sprowadził maszynę na pułap sześćdziesięciu metrów. Jeszcze czterokrotnie wcisnął guzik wyrzutnika folii. Światełko z napisem RAKIETA zgasło, a w słuchawkach zapadła cisza. - Chyba uciekliśmy z wiązki. - W głosie McPhersona dało się wyczuć wyraźną ulgę. Po chwili dodał: - Od dziecka kochałem latanie. Grafton nic nie odpowiedział. Prawie szorowali skrzydłami po ryżowisku. Bombardier obserwował jeszcze przez dobrą chwilę, jak rakieta szybuje gdzieś na wysokości dwóch kilometrów z trzykrotną prędkością dźwięku, po czym znowu zajął się radarem. - Trzydzieści stopni w lewo - polecił pilotowi. Jake położył maszynę na lewe skrzydło i lekko ściągnął drążek. Pozwolił, by samolot wzniósł się na wysokość stu metrów. Księżyc wyraźnie odbijał się od powierzchni rzeki. - Widzisz cel? - Jeszcze chwilę, stary. Dobra, przygotuj się! Jake wyrównał. - No, mam wreszcie cel. Jest już bardzo blisko. BN wcisnął klawisz, zaś komputer błyskawicznie wyliczył parametry ataku. W dolnym rogu konsoli pod monitorem rozbłysło czerwone światełko, tym razem podświetlając napis ATAK. Na komputerowym odczycie ukazał się rząd symboli, określających między innymi czas, jaki pozostał do zwolnienia bomb, usytuowanie celu wobec samolotu, kąt podejścia i współrzędne lotu do miejsca zrzutu. Jake pociągnął na siebie drążek i wszedł na pułap 150 metrów. Była to minimalna wysokość, jakiej potrzebowały do uzbrojenia bomby Mark 82. Zostały wyposażone w metalowe śmigiełka, uruchamiane w momencie zwolnienia bomb, które uzbrajały zapalniki dopiero po odpowiedniej liczbie obrotów, co dawało samolotowi czas na wydostanie się poza obszar rażenia odłamków. Wskazówka prędkościomierza oscylowała przy 900 kilometrach na godzinę. Drążek reagował na najdrobniejszy ruch ręki pilota, cała zaś maszyna przy najmniejszym nawet jej ruchu natychmiast wznosiła się lub opadała. Jake musiał jednocześnie nadzorować funkcjonowanie wskaźników pracy silników, odczyt komputerowy VDl, wyświetlający parametry lotu i uważać, by nie nadziać się na jakąś przypadkową serię żółtych lub czerwonych pocisków smugowych. Wprowadził się w stan zbliżony do euforii, połączony z niesłychanym wyostrzeniem zmysłów. Jednym spojrzeniem ogarniał każdą wskazówkę, każdy wskaźnik czy każdy wybuch pocisku w ciemnościach nocy. Kątem oka widział, jak McPherson włącza radar wieloczynnościowy APQ-148, służący do precyzyjnego atakowania celów. - Cel namierzony. - BN odczytał wskazania radaru, przekazał je koledze i dosłownie przykleił twarz do monitora. Poza błyskającymi na nim zielonymi światełkami nic innego nie miało dla niego znaczenia. - Tym razem ich dorwiemy. Radar namierzył cel i przekazał komputerowi dokładne dane co do azymutu i kąta podejścia. Tej październikowej nocy 1972 roku Diabeł 505 dotarł nad cel, którym był, jak to określano w żargonie wywiadu, „domniemany postój ciężkiego sprzętu zmechanizowanego". Bliżej nie znany planista wszelkie podejrzane miejsca w dżungli zaznaczał ołówkiem na mapach w postaci trójkątnych znaków - i tak je właśnie nazywano. Tuż pod drzewami, zasłonięty przed wścibskimi kamerami samolotów zwiadowczych, mógł się kryć jakiś ciężki sprzęt. Czy istotnie się

tam znajdował, nie miało właściwie większego znaczenia; dla nich było to tylko miejsce na ziemi, które należało zniszczyć. Dla Jake'a Graftona ten nalot był tak ważny, iż skupił na nim całą swą uwagę, jakby poza nim nie było przeszłości ani przyszłości. Wszystko zależało od tego, jak precyzyjnie podprowadzi maszynę nad wyznaczony punkt, tak aby komputer mógł we właściwym momencie zwolnić bomby, by spadły tam, gdzie trzeba. Kursor oznaczający miejsce zrzutu niestrudzenie podążał w dół ekranu, w miarę jak samolot rwał do przodu z prędkością 900 kilometrów na godzinę. Pięćsetfuntowe bomby odpadły od belek uzbrojenia dokładnie w chwili, gdy kursor zniknął z monitora. Podświetlony napis ATAK zgasł, gdy zwolniona została ostatnia bomba. Grafton pochylił się nieco w bok i spojrzał na zewnątrz. Pociski smugowe i błyski wystrzałów nadal przeorywały ciemności nocy. - Obejrzyj się za siebie - zwrócił się do bombardiera, gdy wykonali już nawrót. Morgan McPherson zerknął przez lewe ramię pilota tam, gdzie w ciemnościach krył się cel ich ataku. Dostrzegł wybuchy bomb, które niczym tuzin białych zwiastunów śmierci rozbłyskiwały jeden po drugim w równych, niespełna sekundowych odstępach. Jake obserwował wybuchy we wstecznym lusterku. Po wyjściu ze skrętu podążył wprost na wschód. Pozbawione obciążenia dwa silniki pchały teraz bombowiec z jeszcze większą mocą; A-6 przemierzał bezkresną noc z prędkością ponad tysiąca kilometrów na godzinę. - Uzbrój Rockeye, Morg. BN dotknął odpowiednich przełączników, pozwalających pilotowi na ręczne zwolnienie wiszących ciągle na węzłach podskrzydłowych czterech bomb kasetowych Rockeye. Grafton utrzymywał pełną moc silników, bacznie lustrując ciemność w poszukiwaniu stanowisk artylerii przeciwlotniczej, które można by załatwić subamunicją w pojemnikach kasetowych. Byłoby najkorzystniejsze, gdyby leżały gdzieś na linii lotu i prowadziły ogień na jedną tylko stronę, tak by mogli się do nich zbliżyć bezpiecznie z drugiej. Tego typu wypady określali w żargonie pilotów mianem „polowania na grzechotniki". Tymczasem... gdzieś na dole, pod nimi, północnowietnamski wieśniak usłyszał wzmagające się wycie silników odrzutowych, zrazu ciche, by już po kilku chwilach przybrać siłę grzmotu. Wówczas przystawił do ramienia swojego przedpotopowego Mosina, czyniącego na ogół więcej hałasu niż szkody, wymierzył w czarne niebo pod kątem 45 stopni i ściągnął spust. Pocisk kalibru 7,62 mm przestrzelił małą dziurkę w dolnej części pleksiglasowej osłony kabiny, przebił maskę tlenową Morgana McPhersona, ześlizgnął się po żuchwie, przeszedł przez gardło, przebijając ściankę tętnicy szyjnej, wyszedł przez kark i utkwił w oparciu fotela. Morgan odruchowo zdołał jeszcze uruchomić lewą stopą interkom, po czym otworzył usta i chwycił się za kark. Jake Grafton spojrzał na bombardiera. Spod palców McPhersona wytrysnęła struga krwi, która na tle połyskujących czerwonym światłem kontrolek wydawała się czarna. - Morg? McPherson z szeroko rozwartymi ustami i wybałuszonymi oczami wpatrywał się w pilota. Marszcząc boleśnie brwi, w pewnym momencie wypluwszy krew, zacharczał: - Jake... Nieustannie wstrząsał nim kaszel, gdy próbował powiedzieć coś przez mikrofon. Jake oderwał od niego na chwilę wzrok i mało co nie podskoczył, gdy zerknął na wskaźniki tablicy przyrządów. Zorientował się, że ściągając bezwiednie drążek na siebie wzniósł się na wysokość ponad 200 metrów, lecąc nad płaską jak stół deltą rzeki. Wszystkie wietnamskie radary w tym rejonie miały go teraz na swych ekranach jak na dłoni. Natychmiast pchnął drążek do przodu. - Nic nie mów Morg, dowiozę cię bezpiecznie do domu, zobaczysz.

Poniżej 100 metrów, nisko nad ziemią, znowu był niewidoczny dla radarów. Jezu, Jezu Chryste! Coś musiało trafić w kabinę, może jakiś odłamek pocisku przeciwlotniczego lub zabłąkana kula. Usłyszał szept: - Jake... Ręka McPhersona ścisnęła ramię Jake'a, cofnęła się na moment, by za chwilę ponowić uścisk, ale już znacznie słabiej. Morgan osunął się do przodu, jego głowa spoczęła na osłonie monitora radaru. Przód jego kamizelki ratunkowej był przesiąknięty krwią. Jake, trzymając drążek lewą ręką, prawą usiłował zdjąć McPhersonowi maskę tlenową. Spod gumowej hauby chlusnęła krew. Lewy rękaw kombinezonu Jake'a był poplamiony krwią w miejscu gdzie chwycił go McPherson. Przed nimi ponownie odezwała się bateria przeciwlotnicza, znacząc swą obecność krótkimi wybuchami pomarańczowych pocisków smugowych kalibru 37 mm. Smugi kładły się w prawo, więc Jake Grafton skręcił nieco w lewo i znalazł się tuż nad wylotami luf, plujących co i raz ogniem. Wzniósł się trochę wyżej, a następnie gwałtownie wcisnął guzik na drążku zwalniając bomby. Rockeye odskoczyły w ułamku sekundy, jeden po drugim. - Macie, skurwysyny! - wrzasnął w maskę tlenową. Znowu zwrócił wzrok na McPhersona, którego ręce zwisały bezwładnie na podłogę kabiny. Krew ciągle skapywała mu z gardła na obudowę monitora. Trzymając jedną rękę na drążku, drugą popchnął Morgana na oparcie fotela, tak by mogły go przytrzymywać naramienne pasy bezpieczeństwa. Następnie ściągnąwszy lewą ręką rękawicę, spróbował wymacać ranę palcami. Skierowawszy wzrok na chwilę na przyrządy, uświadomił sobie, że jest za bardzo rozkojarzony, co może mieć fatalne skutki dla niego i McPhersona. Samolot nie mógł się przecież sam prowadzić na tym pułapie, a śmierć czyhała tuż pod nimi. Podniósł nos samolotu i wszedł na pułap ponad 200 metrów - dopiero wtedy ponownie zajął się rannym kolegą. Nacisnął ranę mocno palcami i ponownie skupił uwagę na pilotowaniu maszyny. Teraz dla odmiany był zbyt wysoko, wystawiając się na ogień obrony przeciwlotniczej. Musiał znowu zejść niżej. Szybkim ruchem przeniósł lewą rękę z drążka na dźwignię ciągu, którą popchnął w przód do oporu. Jednocześnie wyczuł, że upływ krwi z rany na szyi McPhersona znacznie osłabł. Modlił się, by to poskutkowało. Równocześnie uświadomił sobie, że chyba tylko cudem wyląduje w takich warunkach. Znowu spojrzał na nieprzytomnego kolegę i zauważył, że jego ciało bezwładnie kołysze się przy każdym najmniejszym nawet wstrząsie pędzącej maszyny. Starał się uciskać jego ranę jak mógł najmocniej, aż w końcu zaczęła boleć go ręka na skutek nienaturalnej pozycji. Przypomniał sobie o tak zwanym gorącym przełączniku mikrofonu, który pozwalał na rozmowę z bombardierem, bez konieczności każdorazowego nadeptywania przycisku interkomu. Na chwilę puścił drążek i uderzył lewą dłonią w przełącznik. - Hej, Morg. Trzymaj się, dasz radę, zawiozę cię do domu. Ale nie wyczuwał już nic, nie było pulsu, nawet krew przestała spływać mu po palcach. Po chwilowym wahaniu cofnął więc rękę, wytarł o udo i mocno chwycił drążek. Wymacał guzik radiostacji, poczekał aż zadziała urządzenie kodujące, i nadał: - Czarny Orzeł, zgłoś się, tu Diabeł Pięć Zero Pięć, odbiór. - Diabeł Pięć Zero Pięć, tu Czarny Orzeł, co się dzieje? - Mój bombardier został trafiony, zgłaszam powrót awaryjny. Przygotujcie pokład. Powtarzam, mój bombardier dostał. - Jego głos był wyraźny i donośny. Dziwił się, jak to możliwe, skoro był prawie u kresu sił. - Pięć Zero Pięć, oczekuj na potwierdzenie.

W oczekiwaniu na ponowną łączność, znowu spróbował porozumieć się z McPhersonem. - Hej sukinsynu, słyszysz mnie!? Nie porzucaj swojego kumpla nad Wietnamem. Nigdy dotąd nie spasowałeś, to i teraz się nie poddasz. Znowu dała o sobie znać artyleria przeciwlotnicza. Machinalnie popchnął dźwignię ciągu, by zwiększyć prędkość. Miał teraz na liczniku prawie 1.050 kilometrów. Zastanawiał się, czy nie zrzucić pewnej ilości paliwa, którego miał jeszcze dobre pięć ton. Nie, lepiej nie. Nawet gdyby to uczynił, to ta stara krowa i tak by szybciej nie poleciała, a w razie gdyby lotniskowiec nie był gotowy na jego przyjęcie, miałby jeszcze zapas paliwa na lot do Da Nang. Wreszcie w dole zajaśniał znajomy piasek plaży. Grafton nastawił IFF na częstotliwość alarmową. - Diabeł Pięć Zero Pięć, mokre stopy. - McPherson tkwił nadal bez ruchu. - Pięć Zero Pięć, tu Czarny Orzeł. Matka została powiadomiona o twoim wypadku. Masz jeszcze jakieś problemy, inne uszkodzenia? Odbiór. - Matka była kryptonimem lotniskowca. Jake Grafton leciał szybko wzrokiem po przyrządach pomiarowych i jeszcze raz rzucił okiem na Morgana McPhersona. - Nie, tylko ten cholerny BN ledwie dycha - zameldował Czarnemu Orłowi. - Zrozumiałem. Mamy już cię na radarze. Idź kursem zero-trzy-zero. Przejdź na częstotliwość jeden-sześć-zero-zero. - Zrozumiałem. Pilot obrał podany mu przez radio kurs, następnie przesunął przełącznik TACAN, systemu nawigacyjnego naprowadzającego na radio-latarnię lotniskowca. Wskazówka namiaru kierunku kilkakrotnie wolno przesunęła się z prawa na lewo i z powrotem, gdy Jake wyszukiwał podaną częstotliwość. Wskazówka TACAN zatrzymała się przy 132 stopniach. Jake nadal korygował lot. Wzniósł się na pułap 1.500 metrów, utrzymując pełną moc silników. Wskaźnik TACAN wyświetlił 150 kilometrów; taka odległość dzieliła go od okrętu. Chmury szczelnie zakryły księżyc i gwiazdy. Lecąc w nich odnosił wrażenie, jakby był jedyną żywą istotą na całym świecie. Co chwila zerkał na McPhersona, którego głowa przechylała się raz do przodu, raz do tyłu, zgodnie z rytmem samolotu. Ścisnął mu mocno rękę, ale gest ten nie spotkał się z żadną reakcją. Mimo to Jake nie zwalniał uścisku, w nadziei, że McPherson poczuje, iż jego przyjaciel jest tuż obok. Spróbował powiedzieć coś przez interkom, lecz jego własny głos wydał mu się tylko jakimś chrapliwym rzężeniem. Dowódca USS „Shiloh" przebywał na mostku kapitańskim w chwili, gdy dotarł do niego meldunek o kłopotach Diabła 5-0-5. Komandor Robert Borna miał za sobą 27 lat czynnej służby w marynarce; na piersiach po lewej stronie nosił skrzydła pilota. Wysoki, szczupły i nieco już posiwiały mężczyzna przywykł do życia z trzema godzinami snu i jedną drzemką w ciągu dnia. Zawsze też siedział na swoim fotelu, ilekroć samoloty z grupy powietrznej lotniskowca znajdowały się w powietrzu. - Jak daleko stąd do Da Nang? - zapytał oficera wachtowego, rozmyślając nad różnymi wariantami. - Ponad 350 kilometrów, sir. - Weźmiemy go na pokład. - Komandor pochylił się i prztyknął w przełącznik systemu nagłaśniającego. - Tu kapitan, uprzątnijcie pas, przygotujcie pokład. Mamy awaryjne lądowanie. W ciągu kilku sekund na pokładzie zawrzało jak w ulu. Momentalnie ustało tankowanie i uzbrajanie innych maszyn; zajęto się natomiast ich przemieszczaniem w stronę dziobu, robiąc miejsce na skośnym pokładzie startowym, wyposażonym w liny hamujące. Zaledwie w pięć minut od przekazania komendy pas startowy lotniskowca był uprzątnięty, zaś okręt ustawiony pod wiatr. Helikopter ratunkowy, zwyczajowo zwany Aniołem, wzbił się w powietrze od strony sterburty. Przyodziana w azbestowe kombinezony załoga pokładowego wozu strażackiego zapuściła silnik.

Na pokładzie zjawił się lekarz w otoczeniu sanitariuszy; wszyscy skupili się przy potężnej nadbudówce pomostu wyspowego lotniskowca. Współlokator Graftona, Sammy Lundeen, palił cygaro w sali odpraw dywizjonu A-6, gdy interkom przymocowany do ściany tuż przy biurku oficera dyżurnego dywizjonu przekazał wiadomość. Dowódca dywizjonu, komandor podporucznik Frank Camparelli odłożył gazetę, wsłuchując się w trzeszczący głośnik. Lundeen wyjął cygaro z ust i skierował oczy na metalowe pudełko interkomu. - Sam, zamelduj się natychmiast na pomoście LSO (oficer sygnalizacyjny, odpowiedzialny za naprowadzanie samolotów w ostatniej fazie lądowania) i bądź w pogotowiu przy radiostacji. Camparelli przeniósł z kolei wzrok na oficera dyżurnego. - Hargis, idę do centrum kontroli lotów, a ty ściągnij tu X0** i każ mu tu czekać aż do odwołania. Komandor podporucznik Camparelli wybiegł z sali odpraw, a tuż za nim podążył Sammy Lundeen, kierując się na wskazany pomost. Jego cygaro nadal tliło się leżąc na biurku, dokładnie w miejscu, gdzie je upuścił. Executive Officer- zastępca dowódcy. - Mocno dostał BN? - zapytał oficer operacyjny, wykorzystując gorące połączenie kontrolera obszaru, który w sąsiednim pomieszczeniu cały czas śledził mały zielony kursor przesuwający się wolno ku środkowi ekranu radarowego. Kontroler włączył nogą mikrofon. - Diabeł Pięć Zero Pięć. Tu Matka, zamelduj o sytuacji i podaj, jakich obrażeń doznał twój BN, odbiór. Głos Jake'a Graftona rozbrzmiał we wszystkich megafonach w centrali kontroli ruchu powietrznego. - Tu Pięć Zero Pięć. Chyba dostał w szyję. Trudno coś dokładniej powiedzieć. Jest nieprzytomny. Dajcie mi Charlie* od razu na podejściu. - Diabeł Pięć Zero Pięć, zrozumiałem, dostaniesz Charlie na podejściu. - Przyjąłem. - Pięć Zero Pięć, przełącznik numer trzy przerzuć na zbliżanie, a później przejdź na częstotliwość jeden-trzy-zero-zero, odbiór. - Tak jest, zbliżanie i jeden-trzy-zero-zero... Kontroler siedzący przy konsoli sąsiedniego radaru, który miał za zadanie prowadzić samolot aż do lotniskowca, dostrzegł mały błysk na swym ekranie, który po chwili przemienił się w kod identyfikacyjny ffF. Po przejściu pilota na nową częstotliwość kontroler podał mu parametry lądowania. Szef operacji powietrznych odwrócił się do dowódcy dywizjonu A-6, który właśnie wszedł do pomieszczenia kontroli lotów. - Frank, wygląda na to, że jeden z twoich chłopaków nieźle oberwał. Będzie na pokładzie za jakieś sześć, siedem minut. Komandor podporucznik Camparelli pokiwał tylko głową i zajął miejsce na krześle tuż obok szefa operacji. Całe wnętrze oświetlone było jedynie mdłym czerwonym światłem. Na ścianie, naprzeciw nich, widniał wielki pleksiglasowy, półprzeźroczysty planszet, 3,5 metra na 7, pokazujący aktualne dane o liczbie samolotów w powietrzu, jak również tych przygotowujących się do startu. Uwijali się za nim marynarze ze słuchawkami na głowie, przez które komunikowali się z centrum operacyjnym. Uaktualniali dane posługując się żółtymi mazakami, używając zwierciadlanego pisma, czytelnego dla ludzi stojących po drugiej stronie planszetu. Czarna kurtyna zawieszona poza nimi i czerwone oświetlenie czyniły ich prawie niewidocznymi, za to litery na tablicy bardziej wyraźnymi. Camparelli spojrzał na tablicę.

Zgoda na lądowanie. - Pięć Zero Pięć, Grafton, 4.0. Niewesołe myśli przebiegły mu przez głowę. Grafton i McPherson. Morgan miał żonę, czarnowłosą stewardessę z United Airlines i dwuletniego chłopczyka. O Boże, pomyślał, spraw bym nie musiał pisać do niej listu. - Jaki pilot z tego Graftona? - zagadnął go szef operacji powietrznych. - To jego pierwsza tura. Do tej pory zaliczył w tym rejonie dwa loty. Spokojny chłopak - odpowiedział Camparelli i po chwili dodał: - Dobry pilot. Oficer już go jednak nie słuchał, gdyż odwrócony plecami sam z kolei zastanawiał się, kogo puścić w górę, gdy tylko Grafton usiądzie na pokładzie. Frank Camparelli oddychał głęboko, próbując zachować spokój. Przez dwadzieścia lat spędzonych na rozkołysanych pokładach, wśród pędzących samolotów i sztormowych nocy nie raz widział, jak ludzie umierali. I nauczył się żyć z takimi widokami. Teraz też miał oczy otwarte, w uszach stłumione szepty osób kręcących się wokół niego, a w sercu modlitwę. Wiatr wiejący na pomoście LSO szarpał włosami Sammyego Lundeena, gdy ten stał na samotnie wysuniętym w morze cyplu, w miejscu, gdzie wzdłuż lewej burty przebiegał pas startowy. Obserwował Anioła, helikopter ratunkowy, krążący nieustannie w górze, sto kilkadziesiąt metrów powyżej sterburty. W tyle widział fosforyzujący kilwater okrętu, zaś w jeszcze większym oddaleniu, jakąś milę dalej, tańczące na wodzie światła pozycyjne niszczyciela eskorty, którego załoga wypatrywała na wodzie ewentualnych rozbitków. Dobre sześć mil dalej błyskały pojedyncze światełka zdradzające obecność jeszcze dwóch innych niszczycieli. - Masz tu radio, Lundeen. - Oficer pełniący tej nocy dyżur przy sygnalizacji, porucznik Bob Battles, wręczył mu przekaźnik radiowy, przypominający wyglądem aparat telefoniczny, a następnie zwrócił się do „Mówcy", jak nazywano operatora bezbateryjnego telefonu. - Gdzie on jest w tej chwili? - zapytał Battles. Mówca odpowiedział, kierując słowa do sporych rozmiarów mikrofonu przytwierdzonego za pomocą specjalnych szelek do klatki piersiowej. - Mniej więcej 13 mil, na pułapie 400 metrów, sir. - Na jakiej częstotliwości pracuje' - Guzik numer trzy. LSO przerzucił selektor kanałów umieszczony na dużej konsoli kontrolnej mieszczącej się prawie na skraju pokładu. On oraz Lundeen przystawili uszy do przekaźników, wsłuchując się w to, co mówił kontroler obszaru nadzorujący zbliżanie się samolotu. - Pięć Zero Pięć, nie wypuszczaj podwozia do piątej mili. - Zrozumiałem zabrzmiał wyraźnie zmęczony głos jake'a. Oficer sygnalizacyjny, sam będąc pilotem A-7 - podobnie zresztą jak wszyscy inni piloci, przydzieleni do pełnienia funkcji oficerów sygnalizacyjnych - miał uprawnienia do sprowadzania wszelkich typów maszyn, jakie tylko stacjonowały na lotniskowcach. Był w stanie sprowadzić samolot na okręt jedynie obserwując jego sylwetkę i manewry. Umiejętności te zdobył asystując przy ponad dziesięciu tysiącach lądowań na morzu oraz przy podobnej liczbie symulacji naziemnych. Wyposażony był w specjalny pulpit z sensorami umieszczony przy jego stopach. Rzadko jednak z niego korzystał, gdyż przeważnie nie miał na to czasu. - Sam, kto pilotuje Pięć Zero Pięć?

- Grafton. - Lata z McPhersonem? - Tak. Bob pokiwał głową. Obaj jeszcze raz mieli okazję usłyszeć Graftona, gdy ten zameldował o wypuszczeniu podwozia. Kontroler rozpoczął końcowy manewr naprowadzania Diabła 5 0 5, schodzącego specjalnie wytyczoną ścieżką. - Pięć Zero Pięć, podaj strzałki. - Jedna wskazówka w górze, druga na prawo. - Kontynuuj schodzenie po ustalonej ścieżce. Komputer okrętowy zlokalizował A-6 i przekazał mu końcowe parametry lądowania plus azymut, które wyświetliły się w kabinie samolotu. Będąc zdany tylko na przyrządy, Jake musiał sam doprowadzić maszynę aż do pasa startowego. Wywołane tym napięcie nerwowe trudno było porównać z czymkolwiek, co mogło się przytrafić pilotowi gdziekolwiek w służbie lotniczej. Tkwiący na pomoście oficera sygnalizacyjnego Battles i Lundeen wpatrywali się w ciemność. LSO uruchomił mikrofon i przekazał komendę. - Włącz światła pozycyjne. Jake Grafton zapomniał włączyć ponownie światła pozycyjne, gdy mijał wietnamskie wybrzeże w drodze powrotnej nad morze. Teraz zapalił je natychmiast po usłyszeniu polecenia. Lundeenowi przyszło do głowy, że jeśli Jake nie pamiętał o światłach, to mógł równie dobrze zapomnieć o zabezpieczeniu systemów uzbrojenia samolotu. - Sprawdź główny przełącznik uzbrojenia - poradził mu i usłyszał dwa kliknięcia przełącznikiem mikrofonu, będące potwierdzeniem. Pilot dawał je zawsze, ilekroć był zbyt pochłonięty innymi czynnościami i nie miał czasu na rozmowy. - Zielony pokład! - krzyknął operator telefonu. - Zrozumiałem, zielony pokład - potwierdził Battles. „Zielony pokład" oznaczał, że pas startowy jest wolny, zaś liny hamujące gotowe na przyjęcie A-6. Intruder schodził coraz niżej i niżej pod odpowiednim kątem, lecz widać było, że zbacza nieco w prawo. Battles od razu zareagował, uruchamiając ponownie mikrofon. - Pięć Zero Pięć, za bardzo się odchyliłeś w lewo, trzymaj się ścieżki. A-6 natychmiast skorygował lot. - Zachowaj spokój i tak trzymaj. Jak się czujesz? - W porządku. - W głosie pilota dało się jednak wyczuć ogromne zmęczenie. - Uważaj na ciąg i powiedz jak widzisz Piłkę. - Ta informacja miała bardzo istotne znaczenie. Pilot informował w ten sposób kontrolera, że widzi już światła optycznego systemu naprowadzania rozmieszczonego po lewej stronie pasa startowego. Urządzenie to składało się z żółtych i zielonych świateł, i umożliwiało pilotowi wizualną orientację podczas schodzenia. Utrzymując Piłkę dokładnie między zielonymi światłami przez cały czas, aż do momentu zetknięcia z pasem, pilot powinien chwycić hakiem hamującym trzecią z czterech rozciągniętych w poprzek pokładu lin. - Diabeł, 3.0. Na dole niewidoczne postacie w centrum kontroli lotów natychmiast wymazały poprzednie dane informujące o ilości paliwa, jaką poprzednio miał Diabeł 5 0 5, i wpisały obok nazwiska pilota 3.0, czyli że pozostały mu jeszcze trzy tony. Camparelli wraz z szefem operacji powietrznych spojrzeli na monitor wewnętrznego systemu telewizji, otrzymującego

obraz bezpośrednio z kamery umieszczonej tuż nad pokładem i mającej w polu widzenia obszar w obrębie ścieżki schodzenia samolotów. Czekali. Ze swego stanowiska na pokładzie, tuż obok pasa startowego, oficer sygnalizacyjny coraz wyraźniej widział światła pozycyjne zbliżającego się samolotu. W centrum kontroli lotu i pozostałych pomieszczeniach operacyjnych wszystkie oczy zapatrzone były w monitory telewizyjne pokazujące tor łagodnego schodzenia wraz ze skrzyżowanymi nitkami oznaczającymi środek pasa oraz, widoczne już na ekranie, światła maszyny. Lundeen posłyszał pracę silników, których stłumione buczenie stawało się coraz głośniejsze; podświadomie wyczuwał, jak pracują turbiny posłuszne dźwigni ciągu, którą operował pilot, starając się utrzymać maszynę na ścieżce schodzenia. - Jesteś trochę za nisko - powiedział przez radio Battles. Turbiny nieco zwiększyły obroty. - Jeszcze trochę ciągu... Teraz za dużo. Jesteś za wysoko. A-6 był już bardzo blisko krawędzi pasa startowego. Battles stał tuż za relingiem na rufie, walcząc z wiatrem o sile przekraczającej 50 kilometrów na godzinę i starając się skupić całą swą uwagę na zbliżającym się szybko Intruderze. Dostrzegł, że samolot wciąż jest nieco za wysoko, chociaż słyszał wyraźnie, że silniki zredukowały obroty. Intruder, niczym ogromny ptak, śmignął obok niego próbując wpasować się hakiem hamującym i podwoziem w pokład. Końcówka lewego skrzydła przemknęła zaledwie o cztery metry od głowy oficera sygnalizacyjnego. A-6 ciężko usiadł na pokładzie startowym - hak zaczepił o drugą linę. Sunąc po pokładzie samolot zaczął wyhamowywać, włączając wsteczny ciąg. Lundeen zerwał się do biegu niemal w tej samej chwili, gdy tylko spostrzegł, że hak złapał linę. Trening i refleks sprawiły, że Jake Grafton pchnął dźwignię ciągu mocno do przodu i schował hamulce aerodynamiczne, na wypadek, gdyby hak nie trafił w liny, zaś on musiał ponownie się podrywać do góry na przeciwległym skraju pokładu. Gdy poczuł, że hak chwycił linę, natychmiast ustawił dźwignię ciągu w pozycji biegu jałowego i wyłączył światła zewnętrzne. Bombowcem mocno szarpnęło, po czym zaczął się toczyć w tył. Pilot wciągnął hak i włączył hamulce. Intrudera mocno osadziło w miejscu i tym razem stanął na dobre. Jake ujrzał, jak z pomostu wyspowego zaczęli się wysypywać ludzie i biec do samolotu. Szybko wyłączył prawy silnik i otworzył kabinę. Od strony bombardiera-nawigatora zaczął piąć się po schodkach sanitariusz w białym kitlu. Od razu też zajął się McPhersonem. Uniósł mu głowę, zbadał pobieżnie szyję i sięgnął do włącznika światła przytwierdzonego do stalowej podłużnej listwy, rozdzielającej wiatrochron na pół i zmrużył oczy pod wpływem rzęsistego światła, które rozlało się po wnętrzu kabiny. Wszędzie było pełno krwi; na McPhersonie, na pulpitach po jego stronie; widać ją było także na prawej ręce Graftona i na uchwycie drążka, oraz na wszystkich przyrządach, których dotykał pilot. Kabina przypominała rzeźnię. Na obu skrzydłach pojawili się marynarze z personelu pokładowego. Najpierw zabezpieczyli fotel, tak by katapulta nie uruchomiła się przypadkiem, następnie odpięli pasy przytwierdzające bombardiera, unieśli jego bezwładne ciało w górę i powoli sprowadzili w dół, przekazując je z rąk do rąk. Jake złożył skrzydła i wyłączył cały system elektroniczny. Dopiero teraz dostrzegł Sammyego, tkwiącego na drabince tuż przy nim. Lundeen sięgnął ręką do wnętrza kabiny i zaciągnął hamulce postojowe. Na koniec wyłączył lewy silnik. Grafton w tym czasie zdjął maskę tlenową i hełm. Jego oczy podążyły za noszami, na których ułożono McPhersona, i towarzyszyły im aż do chwili, gdy te zniknęły za metalowymi drzwiami obrotowymi ogromnej nadbudówki lotniskowca.

W kabinie zapanowała cisza. Wiatr hulający po pasie startowym osuszył przepoconą twarz i włosy Jake'a, któremu nagle zrobiło się zimno. Jeszcze raz spojrzał na krew na ręce, na drążku, widoczną prawie we wszystkich miejscach, do których docierało jaskrawe światło. Pilot odwrócił wzrok i spojrzał przyjacielowi w twarz. - Sammy... - zdołał wyszeptać. Nagle poczuł piekące mdłości podchodzące mu do gardła i zwymiotował wprost do hełmu. Nazajutrz wczesnym popołudniem Jake Grafton udał się do hangaru, w którym zgromadzono najróżniejsze maszyny; stały tam rzędem samoloty rozpoznawcze RA-5 Vigilante, myśliwce F-4 Phantom, bombowce A-7 Corsair i A-6 Intruder oraz kilka helikopterów - wszystkie poustawiane w taki sposób, by optymalnie wykorzystać każdy centymetr powierzchni. W hangarze dokonywano rutynowych przeglądów i poważniejszych napraw, które były nie do pomyślenia na pokładzie wśród szalejącego wiatru i siąpiącego deszczu. W razie potrzeby wymieniano tam także całe podzespoły dostarczane przez samolot zaopatrzeniowy. Ta imponująca hala o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych zawsze sprawiała radość oczom Jake'a -jednak nie dzisiaj. Skierował się prosto do pomieszczenia, w którym naprawiano silniki; po drodze minął rząd podwójnych grodzi ogniotrwałych. Młodzi mężczyźni w roboczych mundurach marynarki, na które składały się rozszerzane na dole dżinsy i wyblakłe drelichowe koszule, poplamione olejem, smarem i płynem hamulcowym, uwijali się przy sześciu silnikach odrzutowych spoczywających na specjalnych, sięgających pasa, stelażach. Z kieszeni zwisały im szmaty do wycierania rąk oraz wystawały w nieładzie klucze i śrubokręty. W Stanach musieli z pewnością wyglądać podobnie, gdy w długie letnie wieczory zwykli majstrować przy swych Chewroletach i Fordach. Jake podszedł do szczupłego mężczyzny w średnim wieku, w stopniu starszego bosmana, który rządził warsztatem. - Szefie, nie ma pan czasem na zbyciu jakiegoś starego klucza czy czegoś w tym rodzaju? Mężczyzna zmierzył wzrokiem oficera w mundurze khaki. Mierzący ponad metr osiemdziesiąt i ważący ponad 85 kilogramów Jake Grafton nosił skrzydła pilota nad lewą kieszonką, zaś nad prawą błękitną naszywkę dywizjonu A-6. Przenikliwe szare oczy wyzierały spoza jego nosa, przynajmniej o jeden rozmiar za dużego jak na ten profil twarzy. Ciemnokasztanowe włosy, nieco przerzedziły się na czole. Oficer trzymał pod pachą zwinięty kombinezon pilota. - Już się robi, panie Grafton. - Podoficer pogrzebał w metalowym pudle stojącym obok biurka, zarzuconego stosami papierów. Wydobył z niego dwa nieforemne, pordzewiałe kawałki stali, oba ważące na oko ze dwa lub trzy kilogramy, i wręczył je pilotowi. - Dzięki, szefie. Jake opuścił warsztat i podążył w stronę rufy. Przeszedł obok sponsonu i wkroczył na przypominającą ogromny ganek platformę, wystającą pięć metrów ponad wodę, nad którą przebiegała krawędź skośnego pomostu startowego. Zwykle to znajdujące się na uboczu miejsce wykorzystywali mechanicy do testowania silników odrzutowych. Zaokrętowana na „Shilohu" piechota morska często urządzała tu także ćwiczenia z bronią palną, strzelając do puszek i szmat rzucanych w kilwater. Jednak dziś miejsce to świeciło pustką. Jake rozpostarł kombinezon, umieścił oba kawałki metalu w jednej z dwóch kieszeni na piersiach i zasunął zamek błyskawiczny. Ciemnordzawe plamy wyschniętej krwi rozsiane były na prawym rękawie i innych fragmentach jednoczęściowego stroju. Pilot cisnął go w kipiącą wodę za rufą, w której spieniony kilwater ciągnął się aż po horyzont. Oliwkowa tkanina unosiła się jakiś czas w kipieli, po czym zniknęła pod wodą, rozpoczynając swą długą wędrówkę na dno. Mogła tam przetrwać nawet kilka lat, zanim całkowicie zgnije. Owinięta w nią stal mogła wytrzymać nawet całe tysiąclecie, ale w końcu i ona - tego Jake był pewien - musiała ulec wiecznemu morzu.

Kombinezon pogrążał się stopniowo w głębinie, kilkaset metrów za rufą, a Jake nadal tkwił w tym samym miejscu, jakby zauroczony widokiem wody rozbijanej czterema potężnymi śrubami okrętowymi, tworzącymi białawą kipiel z odcieniem zieleni. Kilka mil dalej woda znowu przybierze normalny wygląd i tylko opadający na dno skrwawiony kombinezon pilota z kawałkami stali będzie jedynym śladem tego, iż był tu człowiek. Może i ja tam kiedyś skończę, pomyślał Jake. Uwięziony w kabinie zestrzelonego samolotu lub zaplątany w linki spadochronu po katapultowaniu. Wyobraził sobie krążące wokół rekiny, które zwabione zapachem krwi lub drganiem wody w miejscu, gdzie walczyłby o utrzymanie się na jej powierzchni, wysuną z ciemności swe szare cielska i rozszarpią go na sztuki. Kabina komandora podporucznika Camparelliego znajdowała się dwa pokłady niżej, w tym samym co i hangar pionie. Jake poprawił krawat, zapukał i wszedł do środka. Camparelli siedział na fotelu za biurkiem. Kapitan marynarki „Kowboj" Parker, pełniący w dywizjonie bombowców funkcję oficera operacyjnego, siedział na koi, zaś X0, Harvey Wilson, rozsiadł się na sofie. Obok biurka Camparelliego stała lodówka, której wierzch lokator kajuty wykorzystywał jako miejsce do składowania segregatorów. Wyposażenie wnętrza uzupełniały: niski, sięgający do kolan stolik, oraz przeszklona szafka przytwierdzona na stałe do grodzi. Jako dowódca dywizjonu A-6 stacjonującego na pokładzie lotniskowca „Shiloh" Frank Camparelli był odpowiedzialny za 16 samolotów, 40 oficerów oraz 360 podoficerów i marynarzy. Na swoją pozycję musiał pracować pełne 20 lat i uważał ją za ukoronowanie całej swej kariery. Przyzwyczaił się, że w jego obecności zwracano się do niego per skipper, nie przeszkadzało mu także, iż za jego plecami mówiono o nim po prostu „stary". Tak nazywano zresztą i innych dowódców, lecz gdy zdarzał się taki wieczór jak ten, Camparelli szczególnie lubił tamto określenie. Niski i muskularny, z przepisowymi, krótko ostrzyżonymi włosami, miał zwyczaj urządzać w nich palcami delikatne harce, ilekroć trafił mu się szczególnie trudny problem do rozwiązania. Tego wieczoru jego palce były w ustawicznym ruchu. Jednym z jego zmartwień było to, iż miał nad sobą kilku przełożonych, z których bezpośrednim był dowódca grupy powietrznej, formacji składającej się z ośmiu dywizjonów stacjonujących na lotniskowcu. Oficera na tym stanowisku zwykło się określać skrótem CAG (Commander Air Group - dowódca grupy powietrznej). W sprawach administracyjnych Camparelli odpowiadał bezpośrednio przed kontradmirałem dowodzącym wszystkimi eskadrami Floty Pacyfiku, który miał swą kwaterę w Stanach. Sporo do powiedzenia zarówno w sprawach operacyjnych, jak i administracyjnych miał również dowódca okrętu, komandor Borna, ponieważ dywizjon stacjonował na jego pokładzie. W tym iście bizantyjskim światku stanowiącym mozaikę silnych osobowości i różnych spraw rozgrywających się w powietrzu i za biurkami, w takim gąszczu nakładających się kompetencji Camparelli musiał się wykazać cechami rasowego polityka, by nie pójść na dno. W większości wypadków udawało mu się to. - Siadaj, Jake. - Camparelli wskazał mu miejsce na koi. Grafton usiadł obok Kowboja. - Opowiedz jeszcze raz co się stało podczas tamtego lotu. Chcielibyśmy zadać ci też parę pytań. Kowboj przygotowuje właśnie raport na temat strat poniesionych w akcjach powietrznych, a śledztwo w sprawie tego wypadku nadzoruje X0. Przeczytaliśmy twój raport. - Skipper skinął głową w kierunku papierów leżących na biurku. Jake powtórzył główne tezy raportu. Obecni w kajucie mężczyźni rzucali od czasu do czasu pytanie, przeważnie jednak słuchali. „Kowboj" Parker robił notatki. Jego obowiązkiem jako oficera operacyjnego dywizjonu było ustalenie, czy pilotowanie samolotów odbywało się w zgodzie z przepisami Regulaminu Lotnictwa Marynarki USA. Nadzorował również opracowywanie harmonogramów lotów i odpowiedzialny był za poziom wyszkolenia. Był instruktorem, trenerem, a w razie potrzeby poganiaczem niewolników. Głównie do niego też zwracano się o rady, a gdy pojawiały się prawdziwe kłopoty, zawsze był jednym z pierwszych, któremu udzielano głosu. Mimo swojej władzy, Parker był

lubiany, zwłaszcza wśród młodszych oficerów, którzy cenili go za fachowość, a najbardziej podobało im się to, że od czasu do czasu dawał się namówić na jakiś zwariowany numer. Tego wieczoru jego kanciasta twarz, jak zwykle zresztą, nie wyrażała żadnych uczuć. Harvey Wilson, zastępca dowódcy dywizjonu, praktycznie niczego nie notował, choć formalnie przewodził grupie wyjaśniającej okoliczności zdarzenia. Charakteryzował go wydatny brzuch i ciemne, przypominające rodzynki oczka, ginące niemal w nalanej twarzy. Grafton był pewien, że Wilson zwali na swych podwładnych całe dochodzenie, włącznie z napisaniem raportu, a sam go tylko podpisze, każąc przygotować im wcześniej ze trzy lub cztery wersje wstępne. Gdy za rok Camparelli odejdzie z dywizjonu, z pewnością Wilson obejmie po nim dowodzenie. Jake miał jednak szczery zamiar ulotnić się stąd, zanim Wilson otrzyma swą wielką szansę wykazania się jako szef podniebnych bohaterów. Frank Camparelli wysłuchał relacji Jake'a na temat akcji i utkwił w nim swoje niebieskie oczy, które zdawały się widzieć wszystko. W końcu odchylił się do tyłu na krześle i położył nogi na koszu ze śmieciami. - Wygląda mi na to, że nikt tu nie ponosi winy... Najlepsze wyniki osiągamy wtedy, gdy latamy na Intruderach zgodnie z ich przeznaczeniem, to jest nocą i na niskich pułapach. Jak wszyscy świetnie wiemy, niski pułap zrzutu bomb pozwala na ograniczenie ewentualnych błędów spowodowanych pomyłkami radaru, komputera czy zbyt dużą prędkością podejścia. A w dodatku dwa lub trzy kilometry nad ziemią rakiety przeciwlotnicze porządnie dobierają się nam do dupy. Na takich pułapach nie wystarczy nam nawet bomb, by mieć pewność, że choć jedna trafia w cel. Wniosek: musimy latać nisko i nocą. A jakaś przypadkowa kulka zawsze się może przytrafić i narobić zła, zabrać nam samolot albo... - tu spojrzał na Graftona - ...życie. - Jeśli zaczną zbyt celnie strzelać do naszych pilotów lecących na niskich pułapach, to możemy puszczać ich na przemian raz wysoko, raz nisko - wtrącił X0. Skipper zbył tę uwagę milczeniem, natomiast Jake zadumał się nad tym, w jaki sposób lecące wysoko maszyny mogłyby zmniejszyć niebezpieczeństwo grożące tym na dole, skoro żółtki i tak polowały głównie na tych drugich. Mieliby cholerne problemy, niezależnie od tego, ilu ich kolegów znajdowałoby się ponad nimi. Decyzje jednak nie należały do niego - był w końcu tylko zwykłym porucznikiem. - W swym raporcie stwierdziłeś - ciągnął Camparelli - że kiedy zszedłeś na 60 metrów wystrzelona przez nich rakieta najpierw wyrównała, potem zgubiła namiar, a w końcu wyłączyła napęd i poleciała w dół. - Dokładnie tak było, sir. - 60 metrów to diabelnie nisko - mruknął X0. - Mała czkawka i kupiłbyś sobie kawałek ziemi w Wietnamie. - Możliwe - odparł skipper i jeszcze raz zaczął przeglądać raport. Jake z trudem powstrzymał się, przed powiedzeniem Wilsonowi, że nad Wietnamem Północnym nie zdarza mu się czkawka. Spojrzał na Kowboja. Ten miał jednak minę nieprzeniknioną. Ktoś, kto nie znałby go bliżej, mógłby pomyśleć, iż jego iloraz inteligencji wynosił dokładnie tyle co jego wiek. Jake spoglądał w twarz skippera, równocześnie kątem oka zerkając na X0. Wyraźna niechęć Wilsona do nocnych lotów była nieraz przedmiotem plotek i drwin, zwłaszcza wśród młodszych oficerów, którzy poza jego plecami zwykli go nazywać Królikiem. McPherson gryzie ziemię, myślał Grafton, a dupki takie jak Wilson nadal się panoszą. Do diabła, Morg, czemu to musiałeś być właśnie ty! - Najbardziej obawiam się tego - odezwał się ponownie skipper -czy żółtki z Północy przypadkiem nie dostali w końcu od Sowietów nowych radarów naprowadzających, które wyłowią nasze samoloty z echa ziemi. Albo dostali pociski naprowadzane na podczerwień. Wtedy mogliby nas ganiać nawet tuż nad ryżowiskami.

Skipper zaczął ssać ołówek, następnie zwróciwszy się do Kowboja, rzekł: - Parker, polecisz tym z zaopatrzenia, by zaczęli ładować do pojemników z metalizowaną folią flary; powiedzmy do czwartego i dwunastego. To powinno wystarczyć przynajmniej na dwie pierwsze rakiety. Jeśli zamontują w nich głowice naprowadzane na podczerwień, to może w ten sposób wywiedziemy je w pole. Kowboj zanotował sobie. - A jeśli chodzi o Chirurga, to skreśl go z grafiku na dzisiejszą noc. Kowboj spojrzał na siedzącego obok Graftona. - Okay, chłopaki. To tyle... Jake, chciałbym jeszcze zamienić z tobą kilka słów. - X0 i Kowboj wyszli. Camparelli poczekał, dopóki nie ucichł odgłos ich kroków na korytarzu, po czym rzekł: - Wiesz chyba, co czuję. Morgan był w porządku. - Rozumiem. - Chciałbym, żebyś napisał list do jego żony. Wyślę go za parę dni, razem z moim. - Tak jest. - Czy jest coś, o czym nie wspomniałeś w swoim raporcie, a o czym chciałbyś mi powiedzieć? Jake nie ukrywał zaskoczenia. - Nie, sir. - Bo jeśli jest coś, o czym powinienem wiedzieć, to lepiej mi to powiedz. Muszę wiedzieć, co się u diabła dzieje w tych samolotach. Mam na głowie 16 maszyn i 18 załóg, i nie chcę ich tracić. Jake przełknął ślinę. - Skipper, lot był prosty, jak po drucie. Po prostu żółtki wyciągnęły szczęśliwy los. Camparelli zapalił papierosa. Jego krótko ostrzyżone włosy zdradzały ślady siwizny, zaś kąciki oczu znaczyły kurze łapki. Jak większość lotników, miał opaloną na brąz twarz, w przeciwieństwie do rąk, schowanych zazwyczaj w ogniotrwałym kombinezonie pilota, które zachowały białą barwę. Pośrodku czoła miał sporą szramę, pamiątkę z młodzieńczych lat, gdy mu się raz zdarzyło lądować na brzuchu, pilotując A-1 Skyraider. Wyrżnął wtedy porządnie głową w celownik. - Jak po drucie? Lekarz stwierdził, że tak ściskałeś szyję McPhersona, że mało nie zmiażdżyłeś mu krtani. A jednocześnie lewą ręką prowadziłeś maszynę tuż nad drzewami. Założę się, że czułeś się jak na górskiej kolejce. Dmuchnął dymem w kierunku twarzy Graftona. - Jedynym sposobem na zatamowanie krwotoku było. wciśnięcie palca w ranę wlotową, co zamknęłoby tętnicę. Tylko że wówczas McPherson wyzionąłby ducha wskutek niedotlenienia mózgu. Camparelli pochylił się do przodu, oparł łokcie na kolanach i spojrzał Graftonowi prosto w twarz. - Wiem, że nie miałeś pojęcia, jak ciężko ranny był Morgan, ale mogłeś rozwalić maszynę, kiedy bawiłeś się w lekarza. Wtedy obaj z McPhersonem kupilibyście sobie po kawałku ziemi. Nie, nie razem rzecz jasna, bo by was rozrzuciło po całym ryżowisku w promieniu kilometra. Oczywiście, chciałeś dobrze, ale ja właśnie jestem tu po to, by ci uświadomić, że bez względu na to, co się dzieje, trzeźwa ocena sytuacji jest jedyną rzeczą, która może ocalić twój tyłek. I nawet ona może ci nie wystarczyć. Camparelli postukał palcami w blat stołu. Głos mu nieco złagodniał. - Nie ma czegoś takiego jak szczęście. Jeśli sobie uroisz, że jesteś cholernym szczęściarzem i zawsze ci będzie sprzyjała fortuna, to znaczy, że długo nie pożyjesz. Wszyscy ci diabelni szczęściarze, których miałem okazję poznać, już leżą w grobie. Bo myśleli, że fortuna otoczyła ich swym złocistym nimbem i chroni magiczną tarczą, której nic nie

zdoła przebić. - Znowu wbił wzrok w Graftona. - A teraz są martwi. - Ostatnie zdanie wypowiedział wolno, akcentując każde słowo. - Tak jest, sir. Zgadzam się z panem, lecz mimo to nie daje mi spokoju myśl - szacunek, jakim Jake darzył Camparelliego, wyraźnie kłócił się z gniewem spowodowanym śmiercią McPhersona - po co u diabła tracimy ludzi i maszyny, atakując jakieś gówniane cele. Jakaś tam „domniemana baza sprzętu zmechanizowanego". Ludzkie życie w zamian za stare rozklekotane ciężarówki. I żeby tam przynajmniej były, co wcale nie jest takie pewne. Przecież u żółtków muszą być lepsze cele do atakowania. Czemu nie możemy bombardować czegoś wartościowego? Dowódca znowu odchylił się do tyłu. - Jeśli chodzi o cele naszych ataków, to nikt na tym okręcie nie ma tu nic do powiedzenia. W tej wojnie to politycy i generałowie wyznaczają cele. - Camparelli z wyraźnym niesmakiem wymówił słowo „politycy". - Czy to jasne? - Tak jest, sir. - I nie potrzeba mi tu mścicieli w stylu Johna Wayne'a. Jake Grafton nic na to nie odpowiedział. - Okay, kładźmy się do łóżek. Tę noc masz wolną, więc weź się za ten list. - Tak jest, sir. Jake, zanim wyszedł, jeszcze raz spojrzał na dowódcę sięgającego do lodówki po puszkę Coca-Coli. - Dziękuję, skipper. - Nie ma sprawy chłopcze. Jak cię ukatrupią, pierwszy nasikam ci na grób. - Rozumiem. Dowódca skinął głową i jednym szarpnięciem zdarł wieczko z puszki. - Wyśpij się dobrze, Jake. Zmierzając do swej kajuty Jake pomyślał, że Frank Camparelli to jednak porządny chłop. Pośle cię najpierw do diabła, ale później uczyni wszystko, byś do niego nie trafił. Jake i Sammy zabierali się do picia. Odwiedził ich lekarz dywizjonu, przynosząc ze sobą dwie miniaturki dwunastoletniego bourbona. Ilekroć słyszał o jakimś parszywym locie, zjawiał się z alkoholem stosowanym do „celów medycznych". - Bardzo mi przykro z powodu McPhersona - przywitał się wręczając im buteleczki. - No cóż, takie wypadki się zdarzają. W tym momencie Grafton prawie go nienawidził. - Tak, to są właśnie uroki latania w marynarce. Jake spostrzegł, że jego sarkastyczna uwaga dotarła do doktora, który wśród lotników znany był jako Szalony Jack Szarlatan z Dżungli, a to z powodu poprzedniej tury, którą spędził w Wietnamie Południowym wraz z oddziałem piechoty morskiej. Wtedy to podłapał jakieś tropikalne paskudztwo, które wżarło mu się w skórę na rękach. Od tej pory jego pacjenci stale przejęci byli myślą, czy aby nie było to zaraźliwe. - Nie chciałem nikogo urazić. Naprawdę bardzo mi przykro. -Przeleciał wzrokiem po małej kajucie, po wymiętoszonych kombinezonach lotniczych zwisających z wieszaków, butach porozrzucanych niedbale w jednym z kątów i papierach walających się na biurku. Mając dobrze po trzydziestce i sporą już fałdę tłuszczu na wysokości bioder, doktor wyraźnie nie pasował do światka pilotów. Na odchodnym Szalony Jack stanął jeszcze w progu i z pewnym wahaniem powiedział: - Gdybyście chcieli jeszcze porozmawiać, albo wpaść... Grafton w ogóle nie zareagował.

Po jego wyjściu obaj piloci zabrali się do picia. Najpierw wysączyli resztkę z miniaturek, po czym Jake otworzył butelkę whisky. Lundeen, który miał lecieć za jakieś 8 lub 10 godzin, poprzestał na Coca-Coli z puszki. Whisky, która była zakazanym towarem na okręcie, trzymali w sejfie na dokumenty. Nie mieli lodówki, więc musieli się obywać bez lodu. Lundeen, który mierzył ponad 190 centymetrów wzrostu, a więc blisko górnego limitu dla pilotów, odznaczał się mocnymi barami i szybkimi ruchami. Będąc jeszcze w koledżu zapowiadał się na niezłego obrońcę, ale był za mały jak na zawodowca. Tu w kabinie sprawiał natomiast imponujące wrażenie. Poza lataniem sprawował w dywizjonie funkcję oficera personalnego, mając pod sobą bosmana i pięciu marynarzy. Jedyną czynnością wśród jego administracyjnych obowiązków, która mu do reszty nie obrzydła, było sporządzanie wniosków w sprawie odznaczeń i składanie ich u X0, czyli Harveya Wilsona. Ten je zatwierdzał i przekazywał dalej drogą służbową. Lundeen stale trzymał na biurku słownik i sięgał po niego, ilekroć przyszło mu sporządzić jakiś nowy wniosek. Nie przepuszczał nigdy okazji, by przeczytać Jake'owi co bardziej kwieciste kawałki. - Trafiliście w coś? - zagadnął Jake'a Lundeen. Wiedział, że Morgan dostał już po zrzuceniu bomb. - Sam wiesz, jak trudno to ocenić nocą. Nie widziałem wtórnych eksplozji. Morgan miał dobry namiar, a aparatura działała bez zarzutu. Jeśli nie trafiliśmy, to, u diabła, na pewno nie dlatego, że nie zrobiliśmy wszystkiego, co było można. Najprawdopodobniej wykarczowaliśmy tylko kilka hektarów lasu, bo jakiemuś dupkowi na górze wydawało się, że może coś tam być. - To jest tak zwana teoria wykałaczkowa - uzupełnił wypowiedź kolegi Sammy. - Zmusimy ich do kapitulacji, gdy całą dżunglę przerobimy na wykałaczki. - Żeby trafić wreszcie w coś porządnego. Przecież musi być w Wietnamie Północnym jakiś obiekt wart bomby. Morgan już w kostnicy, a my nie widzieliśmy nawet wtórnych wybuchów. -Jake dolał sobie bourbona. - I co gorsze, skipper mówi, że nic na to nie poradzimy. Wstał i zaczął chodzić po kajucie. Dobrze wiedział, jak się to wszystko odbywa. Najpierw za dnia ustalano ogólny plan nalotów na kolejną noc. Później ten ogólny plan był rozpracowywany szczegółowo, zaś konkretne cele przydzielane poszczególnym dywizjonom. Wcześniej jednak wędrował on do wydziału do spraw operacji powietrznych, w którym na podstawie specyfiki samolotu oraz liczebności dywizjonu dokonywano szczegółowej selekcji celów. Następnie każdy cel otrzymywał swój numer. Gotową listę przekazywano oficerom operacyjnym, którzy po skonsultowaniu z dowództwem poszczególnych dywizjonów wybierali załogi do konkretnej akcji. Końcowy harmonogram był drukowany i wsuwany załogom pod drzwi, najpóźniej trzy godziny przed każdą akcją. Po zapoznaniu się z harmonogramem piloci A-6 wraz ze swymi bombardierami-nawigatorami udawali się do sekcji planowania lotów bojowych, gdzie otrzymywali zakodowane numery lotów, fotografie, mapy sytuacyjne, jak również zdjęcia radarowe poszczególnych obiektów. Dane te przygotowywali oficerowie wywiadu marynarki. Zgromadziwszy te wszystkie informacje, bombardierzy-nawigatorzy zabierali się do szczegółowego rozplanowania swych lotów; ich piloci przeważnie asystowali przy tym zajęciu, spoglądając im przez ramię. BN starali się tak wybierać trasy przelotów, by uniknąć miejsc znanych ze szczególnie silnej koncentracji obrony przeciwlotniczej. Określali nawigacyjne punkty kontrolne, ustalali kursy i odległości oraz kalkulowali czas przelotu dla poszczególnych odcinków. Z map wynotowywali wszelkie niezbędne informacje, by nakarmić nimi komputer nawigacyjny. Następnie piloci cięli mapę na małe kartki, które poskładane w całość zabierali ze sobą do kabiny. Spędzenie nad tym niezliczonych godzin sprawiło, że bombardierzy potrafili później na podstawie tych informacji określić radarowy wizerunek atakowanego obiektu, wymagane kąt natarcia i pułap. Bombardier usadowiony w maszynie nadlatującej nad

cel z prędkością ponad 900 kilometrów na godzinę, czyli 250 metrów na sekundę, musiał bezbłędnie wyłowić właściwy obiekt spośród setek innych, które wytwarzały echo radarowe. Pomyłka oznaczała pudło, a wówczas cała akcja kończyła się fiaskiem. Jeśli chodzi o radar, przypomniał sobie Jake, McPherson był mistrzem. Posiadał ten niesamowity dar wyłapywania właściwego budynku lub punktu kontrolnego w całym chaosie nalotu. Problemem nie było bombardowanie, ale dobór celów. - Może to już długo nie potrwa - zauważył Sammy, jakby czytając myśli Jake'a. - Co masz na myśli? - Nie słyszałeś? Kissinger właśnie oznajmił, że „pokój jest w zasięgu ręki". Pokazywali to ubiegłej nocy w telewizji. Wojna dobiega końca. Jake poczuł się tak, jakby go ktoś niespodziewanie uderzył w żołądek. - Racja, przecież ty i Morgan byliście wtedy w górze, jak to podali - uświadomił sobie Sammy. - I nikt wam nie powiedział? - Nikt. - Jake zdobył się tylko na szept.

2 Oba światełka ostrzegania pożarowego jarzyły się jaskrawym blaskiem. Jake nie panował już nad samolotem, choć hydraulika miała jeszcze odpowiednie ciśnienie. Nos samolotu to wznosił się, to opadał, miotany jakąś dziką siłą, cała zaś maszyna waliła się na lewe skrzydło. Pilot napierał z całych sił na drążek, lecz przechył nadal się utrzymywał. Spojrzał na Morgana, który nie miał już głowy, a z jego rozdartej szyi tryskała małymi strumyczkami krew. Wicher szalał po kabinie. Samolot już nie reagował na stery. Przeciążenie i wiatr sprawiły, że ciałem pilota szarpało to w przód, to w tył. Widząc, że wskazówka wysokościomierza opada jak szalona, próbował wymacać między nogami dźwignię katapulty. Nie było jej tam! Obiema rękami sięgnął do umieszczonej nad głową głównej rączki, ale i ona gdzieś zniknęła. Nie był w stanie oderwać oczu od opadającej w dół z szaleńczą prędkością wskazówki wysokościomierza. Zdołał jeszcze wydać z siebie przeraźliwy skowyt... Zbudził go własny krzyk. Zdezorientowany miotał się w pościeli. Macając po omacku w poszukiwaniu kontaktu, który powinien być tuż przy koi, wyrżnął po ciemku ręką w ścianę. Poczuł dotkliwy ból. W końcu udało mu się zrzucić z siebie pościel i postawić nogi na podłodze. Cały był zlany potem. Trzęsącymi się rękami zapalił papierosa. Była trzecia nad ranem. Sammy Lundeen leciał gdzieś nad Wietnamem Północnym, a Morgan McPherson spoczywał zapakowany w foliowy worek w okrętowej kostnicy. Musiał wypić za dużo bourbona. Bolała go głowa, dłonie drżały. Wyprostował się i sięgnął do apteczki w poszukiwaniu aspiryny. Następnie zmoczył chustkę, przyłożył do czoła i legł z powrotem na koi. Światła nie gasił. Bał się ciemności. Zaczął wsłuchiwać się w monotonne odgłosy wydawane przez płynący po morzu okręt. Słyszał skrzypienie metalu. Rytmiczny, ledwie wyczuwalny ruch wielkiego cielska raz w tył, raz w przód pod wpływem nieustannego falowania wody. Dźwięki wydawane przez ludzi i maszyny. Uderzenia młotka dobiegające z warsztatu tuż pod jego kajutą. W duchu przeklinał tego, kto nim stukał. Był pewien, że to spec od boilera próbuje w ten sposób wyregulować precyzyjne urządzenie.

Obsesyjnie powracał myślami do tamtego tragicznego lotu. Kula, która przeszyła Morga, mogła równie dobrze przypaść jemu. Pięć centymetrów niżej i przeszłaby Morganowi pod podbródkiem i dostałbym prosto w ucho. Tylko lekkie plaśnięcie... I koniec. Czuł jakby krzyk ciszy wokół siebie; wzbierały w nim mdłości. Dość tego! Jeśli będziesz wciąż o tym myśleć, skończysz tak jak McPherson. Zsunął się z koi, chwycił ręcznik i wąskim korytarzem poszedł pod prysznic. Woda była racjonowana, gdyż stale mieli problemy z odsalaczami. Napis umieszczony na drzwiach informował, że kąpiel była dozwolona od 6 do 7 rano i w tych samych godzinach wieczorem. Jake zignorował to. Sprawdził tylko, czy kurki działały,, a potem stał pod strumieniem wody dobre dziesięć minut. Pieprzyć marynarkę! Pieprzyć tego dupka, który nie potrafi zająć się jak należy tymi cholernymi odsalaczami. Włożył czysty mundur khaki. Przeszedł obok sali odpraw - nie był w nastroju do rozmów - i udał się wprost na pokład hangarowy. Pięćsetka piątka stała w pobliżu windy numer dwa. Dwaj mechanicy wymieniali właśnie uszkodzony wiatrochron, stojąc na rusztowaniu ustawionym obok nosa. Na widok Graftona jeden z nich, Jake znał go z widzenia, zwrócił się do niego: - Szkoda porucznika McPhersona. Rzeczywiście, szkoda. - A poza tym ani jednej dziurki w całym samolocie, panie Grafton. Dobre pół godziny go sprawdzaliśmy, żeby zobaczyć, czy was jeszcze gdzieś nie trafili. Pilot skinął głową i poszedł dalej w kierunku lewej burty, gdzie nad powierzchnię wody wystawał sponson usytuowany mniej więcej w środku okrętu. Jedyne światło dobiegało z odkrytego włazu prowadzącego do hangaru. Dwa ogromne kabestany stały gotowe na przyjęcie lin w momencie, gdy będą cumować lewą burtą okrętu do nabrzeża. Jake usiadł na jednym z nich. W oddali, pięć mil od lotniskowca, dostrzegł światła niszczyciela eskorty. Wiatr był przesycony zapachem soli. Po pół godzinie wrócił pod pokład i wszedł po schodni na poziom 0-3, usytuowany nad hangarem, tuż pod pokładem startowym. Zamiast słonego powietrza czuł teraz farbę i smar pokrywające zawiasy grodzi. Krążąc w labiryncie wąskich przejść, odnalazł kajutę młodszych oficerów, w której jeszcze do niedawna zakwaterowany był McPherson. Drzwi ośmioosobowej kabiny stały otworem. Dostrzegł na podłodze ustawione rzędem szare, metalowe szafki, jakich zwykle używa się do przechowywania butów. Mały Augie Odegard wraz ze swym bombardierem, Joe Canfieldem, właśnie upychali w nich kombinezony. Jake przysiadł na koi, naprzeciwko pilota, i zapytał: - Jak wam leci, chłopaki? - Właśnie spakowaliśmy Morga. Parszywa robota - odparł Mały Augie. - Trzeba to wszystko poukładać, by wysłać jego żonie, gdy za trzy dni zawiniemy na Filipiny. - Pakowanie rzeczy poległych lub zaginionych kolegów zawsze należało do ich współlokatorów. To z tego między innymi powodu nie wolno było obu członkom tej samej załogi dzielić razem dwuosobowej kajuty. Canfield siedział przy biurku McPhersona, porządkując listy i pamiątki zgromadzone przez bombardiera w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. Canfielda żartobliwie nazywano Wielkim Augie, gdyż 'był o całe pięć centymetrów wyższy od swego miniaturowego pilota. Obaj podobni byli też do siebie niczym dwie krople wody i to pomimo faktu, że pilot był biały, a bombardier czarny.

- Spójrz no tylko, Jake. Morg to była chodząca przyzwoitość. Żadnego pornusa ani bodaj jednego listu od jakiejś dawnej cizi. Wyobrażasz sobie? Niech no tylko który dorwie się do mojego biurka, to mu oczy spuchną od czytania. Otworzył kolejną kopertę, upewnił się, że list był od żony, włożył go na powrót, a kopertę rzucił na sporą już kupkę innych kopert, które miały ostatecznie wylądować w jednej z metalowych skrzynek. - Widząc, jaki z tego Morga był porządny gość, sam uszlachetniam się moralnie. - To był naprawdę równy facet - przytaknął Jake. - Będzie go nam brakować. - Mały Augie uniósł wysoko brwi, spojrzawszy na Jake'a. - A co tam u ciebie? - Nie najgorzej. Skipper dał mi wolne tej nocy, ale od jutra znowu będę w rozkładzie. - Do Subic Bay już tylko kilka dni - wpadł mu w słowo Wielki. - Rozwalę się przy basenie i będę sączył dżin z tonikiem - rozmarzył się przez moment Mały. Mały Augie starannie składał mundury, bieliznę i cywilne ubranie, zanim umieścił je w skrzynkach. Gdy spakowali wszystkie osobiste rzeczy McPhersona i uporali się z listami, to tak jakby naprawdę już go pochowali. Czy jego, Jake'a, też tak będą chować? - Sądzicie, chłopcy, że wojna się lada dzień zakończy? - Masz na myśli to oświadczenie Kissingera: „Pokój jest w zasięgu ręki'? - zaśmiał się Mały. - Dokładnie - głos Graftona zabrzmiał tak cicho, że Wielki obrzucił go długim badawczym spojrzeniem. - Nie skończy się, dopóki układ nie zostanie podpisany, a żółtki nie puszczą do domu jeńców - zaoponował Mały. - A to nie nastąpi z dnia na dzień. - Tak uważasz? - Jasne. Trzy lata już tak negocjują, szlag by to trafił. Okrągły rok debatowali nad kształtem stołu, przy którym będą siedzieć. Przy takim tempie zawrą ten cholerny układ pod koniec tego stulecia - dodał Wielki. - Morgan nie będzie ostatnim, Jake, nie obwiniaj się. Jeszcze wielu kupi farmy w Wietnamie, zobaczysz. Jake podniósł się. - Głowa do góry - rzekł mu Mały na odchodnym. - Jeszcze masz dwadzieścia cztery godziny do swego lotu. Strzel sobie porządnego drinka - poradził mu Wielki. - Już to zrobiłem. - To popraw drugim. Po powrocie do swej kajuty Jake zdjął mundur i opuścił poruszającą się na zawiasach część umieszczonej w przepierzeniu szafki, która w takiej pozycji służyła jako blat biurka. We wnętrzu przechowywał papiery i książki. Znajdował się tam także sejf na poufne dokumenty. Jake sięgnął ręką w głąb szafki tam, gdzie była świetlówka, umieszczona w taki sposób, by oświetlać tylko samo miejsce pracy, resztę kajuty pozostawiając w mroku. Jej nieco przyćmione światło przydawało pomieszczeniu pewnej szczególnej atmosfery odosobnienia, wydającego się czymś niezwykłym na lotniskowcu o wyporności 96.000 ton z pięciotysięczną załogą. Jake pogasił inne światła, pogrążając się w świecie lampki fluorescencyjnej. O czym miał właściwie napisać Sharon McPherson? „Droga Sharon. Przykro mi cię zawiadomić, że przeze mnie twój mąż stracił życie". Jej świat legnie w gruzach, a jemu będzie „przykro". Ręce nadal mu się trzęsły. Wiedział, że to na skutek szoku poadrenalinowego. Sięgnął po kartkę i położył na opuszkach rozpostartych palców. Papier wyraźnie drżał. Tak naprawdę, pomyślał, na tym świecie człowiek nie ma nad niczym władzy, ani nad sobą, ani nad celami, w które musi trafić, nie mówiąc o tym, co spotkało Morgana... dosłownie nad niczym. Pogrążony w myślach, patrzył na cienie snujące się po kajucie. Miał przed oczami twarz Morgana, jego nieme

usta i krew; wszędzie krew. Ileż to krwi mieści się w ludzkim ciele, iluż to ludzi - tych uśmierconych przez niego i McPhersona - zeszło z tego świata wykrwawiwszy się na śmierć. A może zginęli od razu, w chwili wybuchu bomby? Tego nigdy się nie dowie. Czuł, że w głowie ma pustkę, kompletną pustkę... taką jak na tej kartce leżącej przed nim. Cóż mógłby powiedzieć wdowie i matce? „Droga Sharon, udało nam się trafić w cel niewarty złamanego szeląga. Za to twój mąż gnije teraz w foliowym worku w okrętowej kostnicy. Och, jakże mi przykro, jak bardzo przykro, że on jest martwy i zimny jak głaz, i że żadne ubolewanie nie przywróci go już do życia. I że ty, twój mały synek i ja będziemy musieli z tym żyć". Cóż miałby powiedzieć żonie kogoś, kto wcześniej sam ocalił mu życie. Wtedy byli nieco młodsi i nie marzyli nawet o lotniskowcu. Tego samego dnia ukończyli szkolenie w jednym z dywizjonów rezerwy. Zbiegiem okoliczności przydzielono ich do tej samej jednostki. Lot bez instruktora był dla nich w dalszym ciągu nowym doświadczeniem. Dopiero się nawzajem poznawali, jak nowożeńcy w podróży poślubnej... Skończyła się ona tamtej nocy. Lecieli na południe, wzdłuż wybrzeża stanu Waszyngton, nad oceanem, niespełna dwadzieścia mil od lądu. Słońce ginęło po zachodniej stronie horyzontu. Niebo na prawo od nich ustępowało powoli miejsca nocy, zasnuwane żółtawymi, pomarańczowymi i czerwonymi cieniami. Po lewej stronie powłoka chmur kłębiastych odbijała słabnące światło, resztkę odchodzącego dnia. Lecąc między błękitnymi i purpurowymi powłokami, pogrążali się coraz bardziej w ciemności. Minęli ujście rzeki Columbia, przelecieli jeszcze sześćdziesiąt mil na południe, po czym Jake cofnął dźwignię ciągu i zaczął obniżać pułap. Na wysokości 1.500 metrów McPherson nakazał skręt. Pilot wykonał zwrot na wschód, ku lądowi, ciągle schodząc niżej. Dopiero na wysokości 300 metrów wyrównali, zaś Jake zredukował prędkość do 600 kilometrów na godzinę. Lecieli teraz pod chmurami, a gdy przekroczyli linię brzegową, zgasł ostatni promyk światła. Jake dostroił VDI do zakresu pracy radaru śledzenia terenu, ustawiając zasięg za pomocą specjalnej podziałki na 300 metrów. Komputer sporządził graficzny obraz terenu przed nimi na podstawie analizy echa radarowego. Wskaźnik monitorowy wyświetlił graficzny profil trasy. Obraz tworzyło spektrum różnych zmiennych geometrycznych, dających złudzenie trójwymiarowości. Najbliższy punkt na ekranie widoczny był na tle pionowej skali. By zachować należytą ostrość obrazu, skala musiała być odpowiednio ustawiona, co dokonywało się automatycznie wraz z każdorazową zmianą pułapu. Samolot wszedł w chmury, jeszcze zanim bardziej zagłębili się nad ląd. Migające nieprzerwanie światełko pozycyjne odbijało się od chmur, wywołując na wiatrochronie nieprzyjemne odblaski. Pilot wyłączył je. Morgan McPherson z twarzą wciśniętą w osłonę radaru nawet nie zauważył, że wpadli w gęstą powłokę chmur. Instrukcja szkoleniowa dywizjonu wyraźnie mówiła, iż ten fragment trasy treningowej prowadzący przez góry łańcucha Coast Rangers nie mógł być pokonywany na przyrządach. Grafton dobrze o tym wiedział, ale tej nocy postanowił rzucić wyzwanie własnemu strachowi. Po kilku minutach samolot snuł nitkę spalin ponad doliną. Jake pocił się obficie, koncentrując uwagę na aparaturze VDI. Dane zmieniały się co chwila, co chwila więc musiał dokonywać prawidłowej oceny skali zmian ukształtowania terenu i w razie konieczności korygować kierunek lotu, zachowując równocześnie kontrolę nad samolotem. Pot skapywał mu ciurkiem po czole, szczypiąc w oczy. McPherson, cały czas z głową w osłonie radaru, zasypywał bezustannie Graftona nowymi informacjami.

- Jesteśmy nad doliną... droga wolna jeszcze przez osiem kilometrów... zbocza po obu stronach... dolina skręci w prawo... my skręcimy za trzy i pół kilometra... wysokość prawidłowa... zacznij skręcać w prawo... jeszcze bardziej... tak trzymaj... Przemknęli nad doliną. Po pięciu minutach minęli przełęcz i wpadli w inną dolinę, prowadzącą ku rozległej równinie pustyni. W miarę jak dolina stawała się coraz szersza i ubywało w niej zakoli, pozwolił zejść maszynie niżej, aż wskazówka wysokościomierza radarowego zatrzymała się na 300 metrach. - Jest tak jak trzeba... utrzymuj ten kurs. Mamy dobry prześwit. Obrali kurs, który po 120 kilometrach powinien doprowadzić ich do jeziora. W połowie drogi do niego McPherson odsunął się od osłony radaru i zaczął wystukiwać na klawiaturze komputera współrzędne następnego punktu orientacyjnego, w którym mieli dokonać skrętu. Piętnastominutowa niesamowita koncentracja spowodowała u pilota mimowolne odprężenie. Odetchnął kilka razy głęboko, następnie sprawdził przyrządy nadzorujące pracę silnika oraz wskaźnik stanu paliwa. McPherson nadal stukał w klawiaturę, co chwila zaglądając do podręcznego notatnika. Usatysfakcjonowany, że komputer potwierdził wprowadzone do niego dane, wcisnął głowę ponownie w osłonę monitora i nagle Jake usłyszał jego krzyk: - W górę! Jake spojrzał natychmiast na odczyt. Obaj byli już trupami. Kwadracik z kodem ich samolotu znalazł się grubo powyżej kreski oznaczającej zetknięcie z ziemią, prawie u samej góry ekranu. Z całych sił pchnął dźwignię ciągu, a jednocześnie błyskawicznym ruchem ściągnął drążek na siebie. Oczy śmignęły w kierunku wysokościomierza radarowego. Wskazówka opadła już poniżej 60 metrów. Koniec! Odezwał się sygnał ostrzegawczy. Strzałka minęła 30 metrów. Drążek był ściągnięty do oporu. Wiedzieli już, jakie to uczucie, gdy się umiera. Wskazówka zatrzymała się na kilkunastu metrach; zawahała się przez chwilę, a następnie zaczęła marsz w górę. Oczy pilota podążyły ku monitorowi. Nos samolotu wznosił się pod kątem 20° w górę. Pilot nadal utrzymywał maksymalne wychylenie drążka. Wskazówka wysokościomierza poruszała się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Jake nadal nie zmniejszał nacisku na drążek. Nos samolotu miał już czterdziestostopniowe wychylenie... 50°... 60°... 70°... Przy osiemdziesięciu poczuł, że bolą go palce, tak mocno zacisnął je na drążku. Samolot zaczął przeciągać. Wznosili się najpierw z prędkością około 400 kilometrów na godzinę i coraz bardziej zwalniali, przekraczając pułap 3.000 metrów. Jake spojrzał na przyrządy. Musiał wykonać kolejny manewr. Do tej pory wznosili się prawie prostopadle w górę, stale wytracając prędkość. - Jake, zrób coś - usłyszał spokojny głos Morgana. Pilot wykonał pętlę i pozwolił, by nos zaczął opadać w kierunku horyzontu. Im bardziej się obniżał, tym prędkość stopniowo rosła. Gdy znalazł się na pułapie 4.000 metrów, wyrównał. Wstrząsały nim niekontrolowane dreszcze. Co on najlepszego zrobił? Tylko cudem uszli śmierci! Zaczęli krążyć po okręgu prowadzeni przez automatycznego pilota. Jake nadal się trząsł, a bombardier przemawiał do niego. Co wówczas mówił, tego Jake nie byłby w stanie sobie teraz przypomnieć. Mówił zresztą tylko po to, by Jake słyszał dźwięk jego głosu: łagodny i uspokajający. Mówił dopóty, dopóki Jake nie odzyskał równowagi. A potem, już na lotnisku, McPherson nie wspomniał o tym zdarzeniu nikomu, nikomu też nie zameldował, że omal się nie rozbili. Już na pasie uścisnął Jake'owi rękę i uśmiechnął się. Tak, wtedy ocalił ich obu.

A teraz nie żyje. Równe dwa lata i setki tysięcy wspólnie przelecianych kilometrów odeszło w przeszłość... a on wraz z nimi. Jake zaczął pisać. Trzy pierwsze wersje wyrzucił i dopiero czwarta zaczęła przypominać coś, co było już do przyjęcia, ale jeszcze nie to. Wreszcie po dwóch kolejnych próbach był gotów złożyć swój podpis pod czymś, co brzmiało następująco: Droga Sharon Już Cię zapewne powiadomiono o śmierci Morgana w akcji. Stracił życie podczas nocnego nalotu na cel w Wietnamie Północnym, służąc jak mógł najlepiej ojczyźnie. Fakt ten nigdy jednak nie wypełni pustki, która po nim pozostała. Latałem z Morganem przez ponad dwa lata. Spędziliśmy razem w powietrzu ponad sześćset godzin. Poznałem go tak dobrze, jak tylko jeden człowiek może poznać drugiego. Obaj kochaliśmy latanie i ta wspólna miłość nadawała nowy wymiar naszej przyjaźni. Znając go tak dobrze, wiem, jak głęboko kochał ciebie i Bobby'ego. Tym bardziej więc pojmuję ogrom tragedii, jaką jest jego odejście. Przyjmij moje najgłębsze i najszczersze wyrazy współczucia. Jake Cóż mogła sobie myśleć, czytając te słowa? Czy zachowa ten list, by wyjąć go, ilekroć odczuje potrzebę powspominania? Może za dziesięć lub dwadzieścia lat, pewnego chłodnego wiosennego dnia, robiąc porządki na strychu, odnajdzie ten list z przeszłości, która odeszła w zapomnienie. Ujrzy wyblakły, pożółkły papier. Może przypomni sobie, jak wyglądał, gdy go otrzymała, by jej donieść, że człowiek, którego kochała, stracił życie gdzieś daleko w nieznanym kraju, walcząc w obcej sprawie. Może go pokaże synowi, gdy ten zapyta o ojca. Przyglądał się swemu odbiciu w lustrze wiszącym nad umywalką. Gdzie on sam będzie za dwadzieścia lat? Martwy jak McPherson i ci bezimienni ludzie, co zginęli pod jego bombami? A może będzie handlował polisami ubezpieczeniowymi, by spłacić obciążoną hipotekę? Jego życie wypełnią codzienne obowiązki, będące jakże beznadziejną pustką. Zgasił światło i wyciągnął się na koi. Mimo zmęczenia, sen nie nadchodził. Ciągle przywoływał w pamięci tamten lot, od jego rozpoczęcia aż po zakończenie. Na pewno mógł coś zrobić inaczej. Pocisk nadleciał znikąd; nie mógł go uniknąć. Teraz Morgan był martwy i w imię czego? Gdyby mógł dopaść tych skośnookich sukinsynów i odpłacić im za to. Pomyślał o zrzuceniu Rockeye na ich działa. Jak świetnie wyczuł odpowiedni moment. Poczęstował ich czterema bombami kasetowymi i to w najwłaściwszej chwili. Jaka szkoda, że A-6 nie ma działka, tak jak A-7 Corsair. Gdyby je posiadał, mógłby wówczas pochylić nos maszyny, wymierzyć od odrobinę poniżej celu i nacisnąć spust. Leżąc na koi, czuł niemal odrzut działka kalibru 20 mm M61A Yulcan. Wrażenie było tak realne, że aż zdjął go strach i musiał zapalić światło. Gdy zrobiło się jasno, ponownie był w swej małej kajucie. Odnalazł butelkę Lundeena, usiadł na jego krześle za biurkiem i pociągnął duży łyk. Przypomniały mu się słowa Camparelliego: „... nie potrzeba mi tu mścicieli w stylu Johna Wayne'a". Jakże cholernie trudno mu było nie myśleć o odwecie: oko za oko, ząb za ząb, śmierć za śmierć...

Morg jest martwy i nic go już nie wskrzesi. Zginął bombardując kępę drzew w jakimś zapomnianym przez wszystkich miejscu, w gównianej wojnie, której nawet nie mieli odwagi wygrać. On, Jake, może teraz jedynie położyć flagę na trumnie swojego BN-a. Jezu, straciłeś go tak łatwo, więc cóż ci pozostało, jak tylko ta flaga. A jednak nie daje ci spokoju myśl, że jeśli już musiał zginąć, to niech by przynajmniej zginął za coś, co byłoby tego warte. Byś mógł wówczas otwarcie powiedzieć; by Sharon także mogła powiedzieć; by jego syn mógł kiedyś z dumą powiedzieć: on zginął za... Mój tata miał swój udział w wygraniu tej wojny dla... Zginął w imię... No właśnie, czego? Ano, niczego. Rany Boskie, Jake, więc ty akceptujesz jednak tę śmierć, byle by tylko miała jakiś sens i jakieś uzasadnienie. A może ty sam mógłbyś uczynić coś w tej sprawie, by jego śmierć nabrała sensu. Mógłbyś przeniknąć pewnej ciemnej nocy nad Północ i rąbnąć w coś, co byłoby warte tej wycieczki. Porządnie dokopać żółtkom. Znowu się podniósł i zaczął krążyć po kajucie. To mogłoby się udać, powtarzał w duchu. Na pewno. Po przekroczeniu plaży tylko twój bombardier-nawigator wiedziałby, dokąd naprawdę zmierzasz. Swoi nie mieliby cię już na radarze, a żółtki zielonego pojęcia, dokąd lecisz. Mógłbyś lecieć dokąd przyszłaby ci ochota i zaatakować jakikolwiek pieprzony obiekt. Nachodzą cię zwariowane myśli! Spróbuj tylko wykręcić taki numer, a od razu masz sąd wojenny... Pieprzyć to! I cóż z tego? Przecież McPherson też już jest trupem. Potrzeba mi takiego celu, by żółtkom naprawdę upuścić krwi, tak jak oni upuścili Morganowi, i Sharon, i mnie... Znowu położył się na koi, ale światła nadal nie gasił. Przez cały czas słyszał skrzypnięcia i sieknięcia wydawane przez płynący okręt, ilekroć jego stalowe poszycie ruszało na spotkanie kolejnej fali. Kolejna parszywa noc w tropikach. Tuż po zmierzchu ponownie lunął deszcz. Na mostku „Shiloha" oficer wachtowy dokonywał wpisu do dziennika okrętowego. Po kilku minutach wydał polecenie uruchomienia wycieraczek, sam natomiast zaczął wypatrywać w ciemnościach świateł niszczyciela, który powinien znajdować się trzy mile przed lotniskowcem. - Daj mi znać, gdy „Fannon" zmieni kurs - polecił młodszemu oficerowi, następnie skontaktował się z centrum informacji bojowej i powtórzył ten sam rozkaz oficerowi obserwacyjnemu, który pełnił dyżur w swoim pomieszczeniu otoczony konsolami radarów. Powietrze na mostku było przesycone wilgocią. Stuprocentowa względna wilgotność uniemożliwiała normalne parowanie; przepocone włosy, koszule i bielizna przydawały każdemu człowiekowi na pokładzie charakterystycznego zapaszku zgnilizny. Oficer wachtowy przeszedł na tę stronę mostku, która była usytuowana nad lewą burtą, i spojrzał na zalewany deszczem pas startowy znajdujący się poniżej. Samoloty stały stłoczone w bladoczerwonym świetle. Ich sterczące pionowo w górę, złamane w połowie skrzydła, przypominały wzniesione w błagalnym geście ręce. Dla samolotów tropikalna ulewa była prawdziwym dobrodziejstwem, gdyż spłukiwał z nich wszelki brud i sól. Odgłos deszczu bębniącego po stalowym mostku i miarowy szelest wycieraczek sprawiały, iż oficer odnosił wrażenie, że jest całkiem sam pośród tej nocy. Już za dwa dni skończy się to krążenie po morzu, a okręt opuści swój stały akwen na morzu i zawinie do Subic Bay, by załoga i personel latający mogli odpocząć. Wcześniej jednak czekał ich jeszcze niemal dwudniowy rejs po Morzu Południowochińskim. Wkrótce nastanie cudowny poranek, gdy zniknie ten monotonny widok horyzontu, a z morza wyłonią się pokryte dżunglą góry otaczające bazę floty amerykańskiej w Subic Bay. Dla większości z nich szykuje się pięć beztroskich dni i nocy, pełnych nieskrępowanej swobody. Nawet ci, dla których będzie to nadal okres wytężonej pracy, będą mogli wieczorami zrobić mały wypad na brzeg.

Baza amerykańskiej marynarki w Subic Bay wraz z bazą powietrzną Cubi Point na Filipinach nie były co prawda miejscem polecanym przez turystyczne foldery, lecz dla załogi liczył się każdy kawałek suchego lądu. Oczywiście był suchy, dopóki nie rozwarły się wrota niebieskie i nie spadł deszcz tropikalny. Ale nawet wówczas marynarze przekonywali się, że zwykłe błoto jest i tak czymś lepszym od słonej wody. Gdy nasycili się do woli drinkami w miejscowych barach, zaspokoili golfem wśród palącego słońca i odwiedzaniem sklepów strefy wolnocłowej, wówczas mogli się z kolei przespacerować po moście spinającym brzegi Rzeki Perfumowej, będącej w rzeczywistości kanałem melioracyjnym, i zakosztować egzotycznych uciech Olongapo City. W tym przeludnionym mieście, gdzie ulice w jednym miejscu pokryte były chodnikami, w innym zaś zwykłym wiejskim kurzem, 150.000 mieszkańców walczyło o swój powszedni byt. Większość obywateli Po-City zarabiała na chleb w jedyny dostępny sposób, to jest polując na jankeskie dolary przynoszone tu przez spragnionych seksu amerykańskich żołnierzy, uwolnionych na tę jedną chwilę spod opieki mamusi, Pana Boga i marynarki USA. Mieli tu do dyspozycji całą mozaikę różnych zmysłowych uciech, poczynając od taniej wódki i piwa przypominającego smakiem końskie szczyny, a kończąc na usługach oferowanych przez całe zastępy filigranowych śniadych panienek, którym dopiero co meszek zaczął porastać łono. Za odpowiednią cenę gotowe były na wszystko. Ta odpowiednia cena dla ciągle nienasyconych erotycznymi doznaniami Amerykanów była wprost śmiesznie niska. Tej nocy, gdy do portu mieli jeszcze dobre dwa dni, lekarze i sanitariusze w okrętowym lazarecie wpłacali do banku po pięć dolarów. Ten, którego prognoza liczby zachorowań na choroby weneryczne okaże się najtrafniejsza, zgarnie pulę. Na górze w kajucie kapitana, lekarz okrętowy kończył szlifowanie raportu o śmiertelnych przypadkach na skutek przedawkowania narkotyków podczas ostatniej wizyty w porcie. W okrętowej kuchni nocna zmiana uwijała się przy wypieku 1.500 bochenków chleba i pięciu tysięcy pączków - to jest takiej liczby, jaką nazajutrz miała skonsumować załoga - starannie kalkulując, ile będzie potrzeba na całą trasę do Subic Bay. Od kilu aż po mostek sygnalizacyjny każdy członek załogi wybiegał już myślami ku tym nocom na brzegu, gdy okręt będzie cumował przy nabrzeżu lotniskowców w Cubi Point. Tuż pod pokładem startowym, w pomieszczeniu planowania operacji bojowych, członkowie zespołu odpowiedzialni za przygotowanie celów do ataku siedzieli nad kawą, studiując rozpostartą przed nimi mapę strefy wojny. W górnej części każdej z nich naniesiono ostatnie prognozy meteorologiczne, które na bieżąco weryfikowano. Cała Zatoka Tonkińska, w której znajdował się okręt, oraz terytorium Wietnamu Północnego były spowite chmurami deszczowymi, rozciągającymi się aż po wyspę Hajnan i prawie całą północną część Wietnamu Południowego. Po konsultacji z meteorologami, zdecydowano się na nowy plan bombardowań na najbliższy dwunastogodzinny okres rozpoczynający się o północy. Plan szybko opracowano, wydrukowano i rozesłano po okręcie. Plan przewidywał, że okręt skieruje się na południe. Dokładnie o północy samoloty A-6 rozpoczną kolejny rajd na wybrane cele usytuowane na Północy. Ich elektroniczne oczy przenikną chmury, ulewę i ciemność. Phantomy ubezpieczą podstawowy zespół uderzeniowy, a samoloty wczesnego ostrzegania E-2 będą krążyć wysoko ponad chmurami, by mieć pewność, że niebo i morze wolne są od wrogich samolotów i okrętów. O brzasku wszystko co będzie w stanie latać i dźwigać bomby, uda się na południe, utrzymując stałą łączność z wysuniętą kontrolą powietrzną. - Trudno mi się z tym pogodzić, ale chyba żółtki na Północy będą miały dziś wolne - zakomunikował szef wydziału operacyjnego swojej ekipie. Zgodnie z najnowszym planem operacyjnym, nawigator okrętowy określił nowy kurs do miejsca, w którym miały wystartować samoloty, i wręczył go oficerowi wachtowemu. Oficer obserwacyjny poinformował o nowym kursie

okręty eskortujące lotniskowiec, podał im nowe współrzędne, a w końcu - określiwszy ich aktualną pozycję w stosunku do lotniskowca - wydał rozkaz zmiany kursu. Przez chwilę obserwował sternika obracającego kołem steru, a następnie przykleił głowę do monitora radaru. Chciał się upewnić, iż żadna z towarzyszących jednostek nie znalazła się przypadkiem przed dziobem kolosa. Do zmiany kursu zaledwie o 2 lub 3 stopnie lotniskowiec potrzebował kilku mil morskich. Pokład startowy zalewały prawdziwe potoki wody deszczowej, która spływała do luków odpływowych i spadała osiemnaście metrów w dół do morza. Ktoś nim potrząsnął. Z wolna dochodził do siebie, jakby z jakiejś długiej zapaści. Ktoś energicznie szarpnął jego ramię. - Wstawaj, Jake, czas na lot. - Lundeen potrząsnął nim raz jeszcze, by się upewnić, że Jake oprzytomniał. Leżąc na koi, Jake zauważył pianę mydlaną na twarzy kolegi. - Jak długo spałem? - Dobre czternaście godzin i to jak zabity - mruknął pod nosem Lundeen, zajęty goleniem. - Odprawa za pięć minut. Startujemy jako pierwsi o północy. Ty lecisz cysterną. - Jaka pogoda? - Mocno kołysze, a deszczu wystarczy, żeby zwodować arkę Noego. To jedna z tych nocy - odpowiedział Lundeen. Jake spojrzał na zegarek. 22.25. Odsunął na bok pościel i usiadł. Przeciągnął się i ziewnął. - Twoje pomruki są naprawdę inspirujące. W jakiej tonacji pomrukujesz? - Nie mam pojęcia. Zawsze tak robię, ilekroć mam lecieć. Jake włożył nowy oliwkowej barwy jednoczęściowy ognioodporny kombinezon lotniczy. Naciągając buty lotnicze, zapytał ponownie: - Sammy, gdybyś sam mógł wybrać jakiś cel do zbombardowania w Wietnamie Północnym, co byś wybrał? - A czemu pytasz? - Ciekaw jestem, co dla nich przedstawia największą wartość? - Pewnie grób Ho Szi Mina. - Pytam poważnie. - Jestem jak najbardziej poważny. Oni nie mają tam nic, co byłoby warte splunięcia. Inaczej już byśmy to zbombardowali. - Gówno prawda, sam o tym wiesz. Sammy opłukał brzytwę i wytarł twarz. - To coś może być w Hanoi. Jeśli naprawdę mają coś godnego uwagi, to tylko w Hanoi, gdzie mogą tego dobrze strzec. Do tej pory bombardowaliśmy tam tylko mosty, stację kolejową i jedną lub dwie elektrownie. Obaj otworzyli swe sejfy w biurkach, wyjęli z nich służbowe pistolety i włożyli do kieszeni na piersiach. Lekko bufiaste kombinezony opadły nieco w dół. Pozamykali sejfy, pogasili światła* i opuścili kajutę. - Chciałbym ci przypomnieć, że nie możesz bombardować co ci się spodoba, Jake - rzucił Lundeen, gdy obaj zmierzali do sali odpraw. - Jasna sprawa. - Nie próbuj żadnych numerów. - No pewnie, Sam. Przecież mnie znasz. Jake zatrzymał się przy kantynie dla oficerów. Napełnił kubek kawą i wyłudził od stewarda kawałek pieczonej wołowiny, resztkę z wieczornego posiłku, który przespał. Wołowinę wcisnął między dwa kawałki bułki, przełamawszy ją wpierw na pół.

Odprawa trwała już od pewnego czasu. Grafton usadowił się na wyściełanym krześle, tuż obok „Brzytwy" Durfee'ego, który miał być jego BN podczas tego lotu. Brzytwa robił notatki, wpatrując się w zawieszony wysoko w kącie sali monitor telewizji pokładowej. Przekaz ten oglądano równocześnie we wszystkich ośmiu salach odpraw. Abe Steiger, będący jednym z oficerów wywiadu dywizjonu A-6, przekazywał szczegółowe instrukcje formacji, która jako pierwsza miała wzbić się w powietrze. Jake spożywał kanapkę, a Brzytwa nieustannie notował. - Paskudna sprawa z Morganem - szepnął Durfee z oczami wpatrzonymi w telewizor. Jake coś mruknął i dalej jadł. Dla niego było aż nadto oczywiste, że paskudna. Morgan nie znosił Durfee'ego. Gdy się nad tym głębiej zastanowił, doszedł do wniosku, że też go nie lubi. Przyglądał mu się, gdy ten pisał. Brzytwa miał wydatną łysinę czołową, więc jako rekompensatę zapuścił sobie sumiaste wąsy, które co chwilę podkręcał. Sammy Lundeen miał tworzyć zespół uderzeniowy wraz z Martym Grevem, natomiast „Kowboj" Parker z Milesem Rockwellem. Mały i Wielki Augie stanowili załogę dodatkowego samolotu-cysterny, który miał oczekiwać w pogotowiu na pokładzie, ale wystartować dopiero, gdyby maszyna Graftona miała jakiś techniczny problem. Wszyscy piloci w sali odpraw spoczywali w wyściełanych krzesłach z wysokimi oparciami, z nogami założonymi na oparcia krzeseł tuż przed nimi. Trudno byłoby doprawdy znaleźć bardziej pospolicie wyglądający tłumek. Lata praktyki nauczyły ich jednak, że czasami wymuszone odprężenie jest najlepszym sposobem na złagodzenie potęgujących się sensacji żołądkowych i stresów w miarę zbliżania się momentu startu. Zbyt widoczna nerwowość bywa zaraźliwa, a zachowanie choćby pozornej obojętności było czymś w rodzaju niepisanego prawa. Gdy Abe Steiger skończył wyliczanie obiektów, kamera pokazała z kolei okrętowego meteorologa, zwanego na okręcie Chmurką. Wszystkie oczy skupiły się na mapie, po której poruszała się strzałka Chmurki. - Nie mogę wam, niestety, powiedzieć: dobry wieczór. Chmury i deszcze monsunowe nad całą Zatoką Tonkińską, wyspą Hajnan i większą częścią Wietnamu Północnego. Zachmurzenie rozciąga się aż po łańcuch gór oddzielających Wietnam od Laosu i Kambodży, zaś w górnych partiach sięga ponad pięciu kilometrów. Wiatr północno-wschodni, wiejący nad powierzchnią morza z prędkością 20-30 kilometrów na godzinę oraz dwuipółmetrowe fale z kierunku południowo-wschodniego. Za chwilę przeniesiemy się na mapę wiatrów. Prognozy na najbliższe dwanaście godzin mówią, że możemy spodziewać się przyjemnej, orzeźwiającej bryzy i pełnego zachmurzenia z niewielkimi opadami w całej wymienionej strefie. Dopiero od punktu położonego około 90 kilometrów na południe od Da Nang zaczynają się przejaśnienia. W ciągu dnia, zwłaszcza w godzinach późniejszych, tamtejsi mieszkańcy będą mieli pogodny dzień z lokalnymi zachmurzeniami i przelotnymi opadami. - Na ekranie ukazała się mapa wiatrów i temperatur. Chmurka podszedł do niej. Jake przymknął na chwilę powieki. Wyraźnie wyczuwał ruch okrętu płynącego po morskim szlaku. Bliżej rufy, 150 metrów poza punktem jego ciężkości, ten ruch musiał być jeszcze bardziej wyczuwalny. Dla tych na pokładzie zapowiadała się naprawdę ciężka noc. - A teraz ponownie Abe Steiger w waszym ulubionym programie „Zgadnijcie, jak zwą tę małą świntuszkę?" Na ekranie pojawiło się zbliżenie twarzy Steigera w okularach na nosie. Trzymał w ręku kilkunastocentymetrową lalkę o wyglądzie obscenicznie zalotnego kodaka. Kamera najechała na jego palce, pokazując ich koniuszki obejmujące lalkę w talii. - To lalka z sali odpraw numer trzy - informował Steiger. -Któż to mógł nam ją podrzucić? Może nasz szanowny Bob Battles. Oto „Peggy bez cipki", prawdziwy kociak z Olongapo. - Ktoś w studio zaklaskał, a potem ekran zgasł. - Steiger to najbardziej zboczony facet na tej łajbie - powiedział głośno Brzytwa. Wiadomo było powszechnie, że Steiger sam wymyśla te scenki i korzysta z byle okazji, by je zaprezentować.

- On nie jest zboczony - zareplikował Jake - po prostu stara się pozostać przy zdrowych zmysłach. - Jake wiedział, jaką udręką dla Steigera był każdy dzień, gdy wyczekiwany bez końca list od żony znowu nie nadchodził. Kolejne uczucie, które niszczyła wojna. - Nie ma widać facet szczęścia - odparł Brzytwa i rzuciwszy na Graftona przelotne spojrzenie, zauważył, znowu podkręcając wąsa: - Przy okazji, paskudnie wyglądasz. Dobrze się czujesz? Jake'owi przyszło do głowy, że Durfee stara się dostrzec w nim oznaki załamania nerwowego. - Czuję się świetnie - odparł pilot, następnie podniósł się z krzesła i podszedł do szafki z przegródkami na korespondencję, na której między innymi widniało także jego nazwisko. Znalazł w niej jeden list od rodziców i jeden od Lindy, swej dziewczyny. Spróbował sobie przypomnieć, kiedy po raz ostatni do niego napisała. Na przestrzeni ostatnich trzech miesięcy jej wena literacka drastycznie zmalała. Wetknął list do kieszonki na lewym rękawie kombinezonu, w której zwykł przechowywać papierosy. Miał zamiar przeczytać ten list, ale dopiero w powietrzu. Podczas lotu cysterną odpędzanie snu stawało się największym problemem. Bosman z działu kontroli technicznej przyniósł raporty kontrolne stanu technicznego przydzielonych im samolotów i złożył je na biurku stojącym z tyłu sali odpraw. Jake wziął swój i zaczął studiować wszystkie usterki, które wykryto w jego dzisiejszej maszynie w ciągu ostatnich dziesięciu lotów. Poważne usterki, zwłaszcza te mogące zagrozić bezpieczeństwu samolotu, powinny być usunięte jeszcze przed startem. Mniejsze mogły być naprawione przy innej okazji. Jeśli jednak samolot posiadał zbyt wiele - nawet drobnych - usterek, w górze stawał się dla pilota prawdziwym utrapieniem. Dywizjon miał na stanie zaledwie sześć samolotów - cystern, zaś te nadające się do użytku odbywały loty co najmniej trzy razy dziennie, i nieustannie coś w nich szwankowało. Jake sprawdził dokładnie punkt po punkcie, podpisał raport i odłożył osadzony w metalowej ramce dokument na poprzednie miejsce. Następnie dolał sobie kawy, usiadł w cichym kącie i zajął się czytaniem listu od rodziców. W przedniej części pomieszczenia członkowie dwóch zespołów uderzeniowych starannie powtarzali plan lotu i procedury alarmowe. Gdy skończyli, jeden po drugim opuścili pokój, zatrzymując się na chwilę w toalecie, by udać się do szatni, w której przechowywali wyposażenie: kombinezon przeciwprzeciążeniowy, uprząż spadochronu, kamizelkę ratunkową, maskę tlenową i podręczny notatnik. Niektórzy piloci oraz bombardierzy zabierali ze sobą także kabury pistoletowe. Gdy Jake również wszedł do szatni, zastał w niej sporą jeszcze grupę pilotów. Otworzył swoją szafkę i wyjął z niej kombinezon. Ze zdziwieniem zauważył, że ciągle miał on na sobie ślady krwi, która pokrywała także kamizelkę ratunkową. Zupełnie uleciało mu to z pamięci. Przyjrzał się uważnie plamom, mającym teraz brunatną barwę, miejscami przechodzącą w kolor rdzy, i zupełnie nie przypominającym tamtego gęstego, czerwonego i zalatującego miedzią płynu, który wypływał z gardła Morgana McPhersona. Wypuścił swój rynsztunek z rąk, wypadł na zewnątrz i zwymiotował w toalecie kawę wraz z wołowiną, które dopiero co zjadł. Gdy jego żołądek wrócił już jako tako do normy, wszedł z powrotem do szatni. Sammy Lundeen oglądał kombinezon Jake'a. - Po powrocie dostaniesz nowy - oznajmił. Brzytwa, widząc popielatą twarz Jake'a, zapytał tonem powątpiewania: - Jesteś w stanie lecieć? - Tak - odparł pilot. Wyjął z rąk Lundeena swój kombinezon i zaczął wciągać go przez nogi. - Tobie się zdaje, że możesz, ale w tym samolocie będzie także moja dupa. - Słuchaj gnojku - warknął Lundeen. - Jeśli nie wystarcza ci ikry, by lecieć tej nocy, to powiedz to otwarcie!

W tym momencie zza ściany wyłonił się Kowboj i zaczął obserwować, jak Jake zakłada na siebie uprząż spadochronu, stanowiącą rodzaj kaftanu bez rękawów i nogawek z przymocowanymi do niego klamerkami i zakładkami. Pochwycił jego spojrzenie. - Jesteś pewny, że możesz lecieć? Jake przytaknął. - No to lecisz - zadecydował ostatecznie Kowboj i odwrócił się. - Tak po prostu? - zagadnął go z tyłu „Brzytwa" Durfee, szarpiąc nerwowo wąsa. - Tak po prostu chcesz, bym zaryzykował własne życie, lecąc z Chirurgiem. - Po chwili przeniósł dłoń na drugą stronę wąsów i dodał: - Może powinien zobaczyć się z Szalonym Jackiem. Kowboj zatrzymał się i zmierzył bombardiera zimnym spojrzeniem. - On leci, więc i ty polecisz, Durfee. A teraz zamknij się i wkładaj kombinezon. - Nie jesteś dowódcą, a my mówimy o moim tyłku! Jakie masz prawo nakazywania mi, żebym z nim leciał?! Kowboj zbył to pytanie milczeniem i podszedł do swojej szafki. Wielki Augie zachichotał. - Ma prawo, bo ty jesteś zwykła podporuczniczyna, a on jest kapitanem, Brzytwa. A poza tym jest także oficerem operacyjnym. Czy nie wbili ci do głowy w tej twojej pływającej szkółce zasad wojskowej etykiety?! - Mówisz o Akademii Annapolis, ty wypierdku z ROTC - Reserve Officer's Training Corps - korpus szkolenia oficerów rezerwy. - Brzytwa wymierzył w niego swój palec wskazujący. - Spójrzcie no, chłopaki - wmieszał się Mały - Brzytwa właśnie pokazuje, ile kwiatuszków mamy wysłać jego rodzince, jeśli tej nocy kupi farmę. - Wiesz Brzytwa, gdyby twój kutas był równie ostry co twój język, mógłbyś wytatułować na nim numer seryjny i umieścić go dla pewności w sejfie - zawtórował Małemu Wielki. - Skończcie wreszcie pieprzyć i zabierajcie się na pokład startowy, ale już! - uciszył rozmowy Kowboj. Brzytwa zatrzasnął szafkę i przestawił cyfry w zamku szyfrowym. Następnie, zatrzymawszy się jeszcze chwilę na progu, rzekł: - Jeśli się wykąpię tej nocy, Parker, to dostaniesz takiego kopa moim butem numer 43, że noga mi się zatrzyma dopiero w kolanie. Nawet gdybyś w międzyczasie dostał admirała. Wychodząc, pokazał zebranym środkowy palec i zatrzasnął za sobą drzwi. - Taki kop wyleczyłby cię wreszcie z hemoroidów, Kowboju -parsknął Wielki Augie. - Zostałbyś dupkiem doskonałym - wpadł Mały w słowo swemu BN-owi. Augie pozamykali szafki i w ślad za Brzytwą udali się na pokład startowy, nie przestając dowcipkować po drodze. Parker puścił oko do Jake'a, pokazał mu uniesiony do góry kciuk i wyszedł na korytarz. Jake przeciągnął swój pas od kabury pistoletu przez szlufki w kombinezonie, by broń nie wystrzeliła przypadkowo podczas katapultowania, a potem włożył jeszcze kamizelkę ratunkową. Starannie sprawdził naboje z dwutlenkiem węgla, które miały ją napełnić. Lundeen ubierał się bez pośpiechu, a gdy on i Jake zostali sami w pomieszczeniu, podszedł na chwilę do niego, trzymając w ręku torbę z hełmem. - Uważaj na siebie tej nocy tam w górze, okay? Nie daj się temu gnojkowi - wymierzył Jake'owi kuksańca w ramię i uśmiechnął się. - Po prostu uważaj na siebie i głowa do góry. - jasne, Sammy.

Jake Grafton wyszedł z pomostu wyspowego wprost na pokład startowy. Czerwone światło oświetlało samoloty i gromadę ludzi uwijających się wokół nich w strugach deszczu. Szkwały zacinały z boku, smagając czerwone wstążki zwisające z bomb. Odnalazł swój samolot oznaczony numerem 522, który stał zaledwie pół metra od dziobowej katapulty, usytuowanej po stronie sterburty. Nie będzie musiał daleko kołować do zaczepu. Brzytwa siedział już w kabinie. Jake zrobił jeszcze obchód przedstartowy z latarką ustawioną na białe światło, gdyż w czerwonym jakikolwiek wyciek zabarwionego na szkarłat płynu hydraulicznego byłby prawie niewidoczny. Szczególną uwagę poświęcił urządzeniu do przepompowywania paliwa znajdującemu się pod kadłubem, pięć metrów przed ogonem. Ten dodatkowy element różnił zewnętrznie samolot-cysternę KA-6D od bombowca A-6. Miał on tak zaprojektowany kadłub, by był zdolny unieść w górę jak najwięcej paliwa. W przeciwieństwie do bombowca nie posiadał jednak dwóch radarów, komputera, ani nawet inercyjnego systemu nawigacyjnego. Zamiast belek uzbrojenia zewnętrzne systemy podwieszenia dźwigały pięć odrzucanych tysiąckilogramowych zbiorników, które wraz z bakami w kadłubie mieściły łącznie 13 ton paliwa. Upewniwszy się, że wszystko jest w porządku, Jake wspiął się po drabince przystawionej do lewej strony kabiny, lecz nim wszedł do środka sprawdził jeszcze fotel wyrzucany. Usunął pięć sworzni zabezpieczających, schował je, i usiadł w fotelu. Marynarz z obsługi, dziewietnastolatek z Oklahomy znany jako Robal, stanął obok na szczycie drabinki i, pochyliwszy się do środka, pomógł Jake'owi przymocować się pasami do siedzenia. Gdyby ktoś spytał Robala, ten odpowiedziałby zapewne, że tak naprawdę to on rządzi tym samolotem. Do jego obowiązków należała bowiem cała obsługa maszyny przed i po starcie, zapewnienie rutynowych przeglądów i przemieszczanie na okręcie z jednego miejsca na drugie. Diabeł 522 był jego oczkiem w głowie do tego stopnia, że dywizjon pragnąc jeszcze dodatkowo wzmocnić morale Robala, kazał wymalować czarną farbą na kadłubie samolotu jego stopień - szeregowy lotnictwa - wraz z jego nazwiskiem D. E. Shutts. - Wspaniała noc na lot, panie Grafton. - Może gdybym był latającą rybą, przyznałbym ci rację, Robalu. - Cieszy się pan, że zawijamy do portu? - Pewnie, a ty? - Jasne, trudno się pracuje w takim deszczu. Tyle razy brałem Raąuel Welch pod prysznicem, że staje mi kiedy tylko spadnie deszcz. Pito uśmiechnął się. - Żebyś tylko nie spadł i nie złamał sobie czegoś... A przy okazji, masz jakieś wieści o ojcu? Ojciec Robala miał niedawno atak serca. Mimo to rodzina chłopaka jeszcze nie zwróciła się z prośbą, by syn mógł pojechać do domu w ramach urlopu okolicznościowego. - Jeszcze żadnych, sir, ale gdy przybędziemy do Gubi i nic dla mnie nie będzie, to sam do nich zadzwonię. - Pogadaj z panem Lundeenem, to załatwi, byś mógł skorzystać z linii wojskowej. Nic cię to nie będzie kosztować. - Okay, panie Grafton, zrobię tak. - Robal zakończył swoje czynności, lecz nadal tkwił na drabince. - Wszyscy mechanicy z naszego hangaru bardzo ubolewają z powodu tego, co zdarzyło się panu McPhersonowi. Fajny był z niego facet i świetny oficer. Jake spojrzał na marynarza. Mokra od deszczu młoda twarz o poważnym wyrazie mieniła się w czerwonym świetle. Chłopak nigdy nie musiał się katapultować ani zmierzyć się z artylerią przeciwlotniczą i rakietami. Dlatego może tak dużym szacunkiem darzył tych, co mieli po temu okazję. Czy rzeczywiście wszyscy zasługiwali jednak na ten szacunek? McPherson na pewno zasługiwał.

- Wszystkim nam będzie go brakowało - odparł. - No to, pomyślnego lotu. Niech pan złapie trzecią linę. Robal zsunął się na pokład i wcisnął zewnętrzny guzik zamykający kabinę, by deszcz nie padał na załogę samolotu. Brzytwa siedział nieruchomo z głową na tylnym oparciu fotela; oczy miał zamknięte, najwyraźniej chciał się uspokoić po wybuchu w szatni. Jake nadal trzymał hełm na kolanach, wpatrując się w skraj pokładu startowego, poza którym czaiła się już tylko czarna pustka. Nie znosił startować z katapulty nocą. Tyle mogło zdarzyć się podczas holowania przez zaczep po pokładzie. Każdy, najmniejszy nawet problem zmuszał pilota do stałej czujności, i to od pierwszych chwil, podczas których musieli się najpierw oswoić z gwałtownym przyśpieszeniem, a następnie położyć samolot w skręt, tak by mógł poszybować w ciemne niebo, lecąc początkowo zaledwie 20 metrów nad wodą. Przeleciał w myślach całą procedurę alarmową. Przeniósł dłoń z dźwigni ciągu na rączkę wciągania podwozia. Jeśli jeden z silników wysiądzie lub zaświeci się lampka ostrzegania pożarowego, trzeba wciągnąć podwozie. Jego palce powędrowały ku guzikowi, po którego naciśnięciu i przytrzymaniu przez sekundę odpadały wszystkie pięć podwieszonych zbiorników, dzięki czemu samolot stawał się od razu o pięć ton lżejszy. Może wtedy uda się lot na jednym silniku. Jego oczy powędrowały do żyrokompasu. Cokolwiek by się działo, samolot musi być wychylony w górę dokładnie o osiem stopni. Siedem grozi lądowaniem w wodzie, dziewięć przeciągnięciem i w rezultacie kąpielą. Sprawdził kolejno prędkościomierz, wysokościomierz ciśnieniowy, wskaźnik kąta natarcia, wysokościomierz radarowy i żyrokompas. To te właśnie przyrządy dostarczały informacji niezbędnych do przeżycia. Poczuł, że żołądek znowu mu się skręca w supeł. Machinalnie wymacał między nogami zapasową rączkę uruchamiania fotela wyrzucanego. To na wypadek, gdyby nie było później czasu na sięgnięcie do tej umieszczonej nad głową. Każda upływająca chwila przybliżała go do momentu katapultowania nad pogrążone w ciemnościach morze, z prędkością zaledwie o 25 kilometrów większą od prędkości przeciągnięcia i to w dodatku z prawie maksymalną masą startową. Ta maszyna była w końcu tylko zbiorem skomplikowanego wyposażenia, które jakże często zawodziło. Jego życie zależało od trafnej oceny, od dotknięcia drążka, refleksu, słowem całej wiedzy i umiejętności, jakie posiadał. Kara za błąd byłaby natychmiastowa i bezwzględna. Poniósłby ją również ten, kto siedział obok. A jeśli wysiądą im generatory? Sięgnął ręką w lewo poza siebie i sprawdził usytuowanie rączki turbiny aerodynamicznej. Pociągnięcie za nią uruchamiało napędzany przepływem powietrza generator awaryjny, który wysuwał się ze skrzydła i zasilał energią urządzenia pokładowe oraz kabinowe światełka ostrzegawcze. Zamknął oczy, zaczął dotykać i rozpoznawać po kolei każdy przełącznik, pokrętło i rączkę wokół siebie. Znał tę kabinę lepiej niż swój własny samochód, niż cokolwiek innego na świecie. Na koniec spojrzał na pokład startowy, jak czynił to już wcześniej niezliczoną ilość razy. Poza pokładem kończył się świat. Zawsze w takiej chwili doznawał uczucia, jakby porzucano go na samotnej wysepce skąpanej w czerwonym świetle, a przed nim był tylko czarny wszechświat. Istniało tylko to miejsce i ta chwila - i nic poza tym. Deszcz bębnił w wiatrochron. Ludzie na pasie startowym stali nieruchomo, oczekując na sygnał „uruchomić silniki". Przypominali pogodzone z własnym losem konie stojące na deszczu. Okręt zaczął ustawiać się pod wiatr. Wyniesienie samolotu ponad pokładem i twardość wysokociśnieniowych opon dodatkowo zwiększała efekt kołysania się pokładu. Pilot wyraźnie czuł ruch okrętu rozbijającego fale.

Spojrzał na Brzytwę. BN nie zmienił swej pozycji, a jego twarz zdawała się emanować spokojem. Być może pozbył się już swych lęków, które okazał w szatni, i starał się wykorzystać każdą dodatkową chwilę, by całkowicie odzyskać przedstartowy spokój. Nie byłby tak cholernie obojętny, gdyby czuł to, co czuje mój żołądek, pomyślał pilot. Jak BN-i to robią? Jak Morganowi się to udawało? Siedzieć sobie tak po prostu ze świadomością, że leci się samolotem wprost do piekła i z powrotem, i przez cały czas nie ma się żadnego wpływu na własny los. Dzień po dniu wspinają się na to siedzenie po prawej stronie. Ci faceci na prawym siedzeniu obsługiwali skomplikowane urządzenia nawigacyjno-taktyczne i najwyraźniej posiedli sztukę kontrolowania naturalnych reakcji żołądków. Prawdziwi profesjonaliści dumni z własnych umiejętności. Jak większość pilotów, wysoko ceniących oficerów marynarki lecących wraz z nimi, Jake oddawał im rodzaj hołdu, nie starając się nawet dociec, co tak naprawdę siedziało w każdym z nich. Nigdy też nie przyszło mu do głowy, by spytać bombardiera-nawigatora, po co to właściwie robił? Gdyby to uczynił, wówczas to samo pytanie musiałby postawić sobie. Prawdziwe motywacje kierujące bombardierami były dla niego w równym stopniu tajemnicze i niewytłumaczone jak miłość, wiara i lojalność. Rozbrzmiały głośniki pokładowe. Nadszedł ich czas. Grafton i Durfee pozakładali hełmy. Marynarz z personelu pokładowego zakręcił palcem młynka, dając sygnał do rozruchu silników. Gdy silniki zaczęły pracować na jałowym biegu, a wszystkie systemy samolotu funkcjonowały bez zakłóceń, Jake i Brzytwa zapalili czerwone latarki sygnalizacyjne w kształcie odwróconej litery L. Swoją Jake powiesił na karabińczyku kamizelki ratunkowej. Następnie klepnął dłonią w obudowę żyrokompasu, a Brzytwa skinął głową na potwierdzenie. Trzymając latarkę w ręku, BN miał oświetlać żyrokompas w pierwszych krytycznych chwilach tuż po starcie na wypadek, gdyby wysiadły oba główne generatory. Dzięki temu pilot wiedziałby, jaką ma w danej chwili wysokość. To urządzenie o średnicy zaledwie siedmiu centymetrów mogło dostarczać wszelkich niezbędnych danych przy braku zasilania jeszcze przez co najmniej 30 sekund. Na długo przed upływem tego czasu wiadomo będzie czy są już martwi, czy tym razem się udało. Jake rozłożył i zablokował skrzydła oraz wysunął klapy. Oficer startowy dał Jake'owi znak, by podkołował bliżej. Pilot zwolnił hamulce postojowe i podprowadził obładowaną maszynę do oczekującej na nich katapulty. Poczuł lekki wstrząs, gdy dwa kawałki metalu sczepiły się ze sobą. Pchnął dźwignię ciągu w przód, przeleciał wzrokiem po przyrządach i sprawdził usterzenie ogonowe, obserwując jego ruchy we wstecznych lusterkach. Następnie sięgnął lewą dłonią poza dźwignię ciągu i zacisnął palce na uchwycie katapulty. Miało to zapobiec samoczynnemu cofnięciu się dźwigni ciągu podczas startu. Po raz ostatni rzucił okiem na wskaźniki i sprawdził działanie drążka, poruszając nim w prawo i w lewo. Temperatura silników była normalna, wskazania przyrządów prawidłowe. Wszystko działało tak jak powinno. Ustawiona na pełną moc maszyna podrygiwała niczym pies na smyczy. Serce Jake'a łomotało, skronie pulsowały. - Jesteś gotów? - zapytał Brzytwę. - Urodziłem się gotowy. Jake oparł głowę na zagłówku fotela, zaś lewym kciukiem przesunął w dół główny przełącznik świateł zewnętrznych na uchwycie katapulty. We wstecznym lusterku ujrzał światło pozycyjne, które rozbłysło na szczycie statecznika pionowego. Oficer startowy zasalutował i machnął żółtą pałeczką, zakreślając nią szeroki łuk i dotykając pokładu. Potem uniósł ją z powrotem do góry i zatrzymał w pozycji poziomej, wskazując nią na przedłużenie pasa startowego. Już wkrótce... lada chwila... już...

Katapulta zionęła obłokami pary. Wysokościomierz rejestrował kolejne fazy wznoszenia: 3.000, 3.300, 3.600... wciąż tkwili w chmurach. - Wygląda na to, że pogodziarze mylili się co do pułapu tej waty -zauważył Brzytwa. Sięgnął do kieszonki na lewym rękawie, wyłowił z niej paczkę gumy do żucia i podsunął koledze. - Chcesz? - Najwyraźniej starał się zatrzeć złe wrażenie, jakie wywołał awanturą w szatni. - Odwiń mi jedną. Systematycznie wznosili się coraz wyżej, krążąc po ośmiokilometrowym kręgu, wewnątrz którego tkwił lotniskowiec. - Ciekawe, jak wysoko wypiętrzyło się to gówno? - odezwał się ponownie Brzytwa. - Pewnie do Księżyca. A może w pół drogi do Marsa. Jake wyrównał na pułapie 6.000 metrów, ciągle zataczając okręgi wokół lotniskowca. - Trzeba ich może powiadomić - zwrócił się do bombardiera. Brzytwa przytknął maskę tlenową do twarzy. - Matka, tu Diabeł Pięć Dwa Dwa. - Gadaj, Pięć Dwa Dwa. - Znajdujemy się w chmurach na pułapie baza plus cztery. Podczas niekodowanej łączności radiowej rzeczywista wysokość była podawana jako suma przekazanej przez radio liczby plus numer bazy, który tej nocy odpowiadał cyfrze 2. - Zwarta powłoka cały czas nad nami. Czy mamy sprawdzić, jak wysoko sięga? Radio umilkło na chwilę, po czym odpowiedziało: - Wznieście się na pułap baza plus trzy. - Zrozumiałem. Jake pchnął do przodu dźwignię ciągu i pociągnął na siebie drążek sterowy. Wysokościomierz natychmiast się ożywił. Brzytwa żuł gumę. - To będzie czarna noc w Black Rock*, dla myśliwców, jeżeli któremuś skończy się paliwo tam w dole. Nawiązanie do znanego westernu „Czarny dzień w Black Rock" Powietrzne tankowanie było bardzo precyzyjną operacją, wymagającą dobrej widoczności, zwłaszcza w nocy. Samolot, który potrzebował paliwa, był naprowadzany w pobliże samolotu-cysterny, później jednak pilot spragnionej maszyny musiał, już po nawiązaniu kontaktu wzrokowego z cysterną, podłączyć się do niej w ten sposób, by utworzyć jeden zespół latający. Lecąc już obok siebie obie maszyny mogły co prawda wejść w chmury, lecz połączenie się w takich warunkach było praktycznie niemożliwe. A tej właśnie nocy całe niebo wydawało się być jedną wielką chmurą. Na wysokości ponad 8 kilometrów piloci ujrzeli jednak w końcu poświatę księżycową, zaś 300 metrów wyżej wydostali się całkowicie z chmur. Jake wzniósł się jeszcze 150 metrów, ponad pofałdowane pagórki, po czym wyrównał. Blada poświata sprawiała, że kłębowisko chmur upodobniło się do sterty bawełny. - Matka, tu Pięć Dwa Dwa. Chmury kończą się na wysokości baza plus sześć. - Przyjąłem. W waszym kierunku leci już dwóch klientów. Dajcie każdemu po tysiąc pięćset. Jake kliknął dwa razy przełącznikiem mikrofonu na znak potwierdzenia, pozwolił samolotowi wznieść się na wysokość 9

tysięcy metrów z prędkością ponad 450 kilometrów na godzinę, po czym uruchomił automatycznego

pilota. Ten równiutko prowadził mechanicznego ptaka, zataczającego krąg przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, pochylony na lewe skrzydło pod kątem 12 stopni. Wkrótce Jake ujrzał wyłaniającego się z chmur pierwszego Phantoma, mrugającego czerwonym światełkiem pozycyjnym, które przebijało się przez ciemność. Pilot myśliwca podążał w przeciwnym kierunku, lecz gdy tylko dostrzegł Jake'a natychmiast zmienił kurs i ruszył mu na spotkanie.

Jake sięgnął do tablicy z urządzeniami kontrolnymi systemu tankowania paliwa i ustawił licznik na 1.500. Następnie wypuścił wąż paliwowy zakończony uchwytem dla sondy samolotu tankującego. Końcówka węża miała kształt lotki do badmingtona. Urządzenie było gotowe do przepompowania paliwa dopiero wówczas, gdy wąż całą swą długością wysunął się na zewnątrz. Tankowanie paliwa powinno automatycznie ustać po przepompowaniu 1,5 tony. Prowadzący Phantom umiejętnie zbliżał się do latającej cysterny pod kątem 45 stopni; drugi w tym czasie znajdował się w odległości czterech mil. Oba znalazły się wewnątrz kręgu zakreślanego przez Jake'a i zaczęły skracać dystans. - No, chodźcie chłopcy - powiedział Jake. Po niespełna minucie pierwszy Phantom podszedł do lewego skrzydła latającej cysterny. Jake obserwował, jak spod kabiny myśliwca po jego prawej stronie wyłania się sonda paliwowa i zastyga pod kątem 45 stopni. Jake zatoczył koło latarką, na co odpowiedzią były dwa świetlne sygnały z tylnej kabiny myśliwca. Jake wyłączył automatycznego pilota, który podczas podłączania sondy Phantoma mógłby zbyt energicznie wyrównać przechył. Uwagę swoją skupił teraz na utrzymywaniu stałego kierunku, lecąc po wielkim kręgu. Pilot myśliwca zdołał umieścić sondę w dyszy zaworu cumującego już za pierwszym podejściem. Gdy osadził ją na odpowiedniej głębokości, na tablicy paliwowej A-6 zapaliło się zielone światełko, zaś licznik rozpoczął odmierzanie paliwa w 50-kilogramowych jednostkach. Jake zobaczył drugiego myśliwca, który przysunął się do jego lewego skrzydła, ukazując w blasku świateł pozycyjnych podniebnej cysterny szczerzącą się paszczę rekina i jego żółte ślepia wymalowane na spodzie przedniej części kadłuba. Bombardier zameldował okrętowi, że urządzenia tankujące sprawują się bez zarzutu, zatem nie ma potrzeby trzymania w gotowości na pokładzie startowym rezerwowego A-6. Po zakończeniu tankowania przez pierwszy samolot, Brzytwa wyzerował licznik, zaś Grafton ponownie dał sygnał świetlny. Teraz z kolei drugi myśliwiec zbliżył się od tyłu do cysterny, gdy tymczasem pierwszy zajął pozycję przy jego prawym skrzydle. Drugi pilot potrzebował jednak aż dwóch prób, by wprowadzić sondę. Wymagało to delikatnych i pewnych zarazem ruchów drążkiem sterowym i dźwignią ciągu, zwłaszcza gdy tankujący samolot leciał w turbulencjach. - To tak jakbyś próbował rysiowi wepchnąć banana w dupę -ocenił kiedyś ten manewr pewien sfrustrowany pilot. Po otrzymaniu swojej porcji drugi samolot dołączył do pierwszego. Brzytwa obrzucił wzrokiem obie maszyny, by upewnić się, że nie ma ich już za jego samolotem, na wypadek gdyby, co raczej się nie zdarzało, podczas rozłączania się odpadła od węża „lotka". Gdy wskaźnik na tablicy kontrolnej zasygnalizował, że jest ona na swoim miejscu, bombardier ponownie błysnął światłem w kierunku prowadzącego Phantoma. Potwierdzeniem było mignięcie czerwonego światełka w jego tylnej kabinie. Oba myśliwce zawróciły, biorąc kurs na swój rejon operacyjny, 150 mil na północny zachód od okrętu. Tworzyły one Patrol Przechwytująco-Uderzeniowy, którego zadaniem było przechwytywanie i zestrzeliwanie wszystkich niezidentyfikowanych samolotów nadlatujących od strony Wietnamu Północnego. Brzytwa obserwował, jak oba myśliwce znikają w rozjaśnionych poświatą księżycową przestworzach. Włączył mikrofon, informując okręt o zakończeniu tankowania. Z lotniskowca natychmiast nadeszła odpowiedź: - Zrozumiałem. Zatoczcie teraz siedemdziesięciokilometrowy krąg wokół okrętu i sprawdźcie, jak daleko rozciąga się pokrywa chmur. Jake wyrównał i zszedł tuż nad obłoki. Mimo iż zredukował prędkość do 460 kilometrów na godzinę, ciągle miał wrażenie, jakby przesuwające się pod nim wierzchołki chmur gnały z tą samą co poprzednio prędkością. Od czasu do czasu wpadali w jakiś srebrzysty kumulus wystający tu i tam ponad inne. Spokojny, równy lot na wysokości 9

kilometrów nad morzem dawał obu pilotom poczucie, iż ich maszyna tkwi nieruchomo w przestworzach, a ziemia wiruje pod nimi. Po zamknięciu kręgu wokół okrętu i zameldowaniu o niezmiennym utrzymywaniu się zwartej pokrywy chmur, wrócili z powrotem do swej ośmiokilometrowej strefy, gdzie mogli się zmagać tylko z nudą. Przy włączonym pilocie automatycznym nie pozostawało im do roboty nic prócz kontrolowania poziomu paliwa, nadzorowania zespołu napędowego i wypatrywania na nocnym niebie innych samolotów. Upewniwszy się, że wszystko gra, Jake zdjął rękawice i wcisnął je w małą szczelinę między lewą stroną tablicy przyrządów, a wiatrochronem. Następnie wyjął z kieszonki na rękawie list od swej dziewczyny i zaczął go uważnie czytać, wykorzystując do tego celu niewielki świetlisty krążek rzucany przez małą lampkę umocowaną pod sufitem kabiny. Uczucie przygnębienia narastało w nim z każdą przeczytaną linijką. Na pierwszej stronie przywoływała wspomnienia tych wspaniałych dni, które razem spędzili, by już na drugiej oświadczyć, iż wychodzi za innego mężczyznę. Na trzeciej, ostatniej, wyliczała powody, dla których ich związek nie miał przyszłości. Przeczytał list raz i drugi, umieścił go ponownie w kopercie, a tę schował z powrotem do kieszeni na rękawie. Po zakończeniu pierwszego rejsu, gdy dywizjon wysłał go z okrętu na wyspę Whidbey, ona czekała tam już na niego. Stała nieruchomo i patrzyła, jak wydostawał się z kabiny i po pasie zmierzał w jej kierunku. Dopiero gdy podszedł, otworzyła ramiona na jego powitanie. Inne kobiety wybiegały w tym czasie ku swoim mężczyznom. Już wówczas powinien był się domyślić. I to było właściwie ich ostatnie spotkanie, tamtej niedzieli w San Francisco, kiedy przechadzali się najpierw po Fisherman's Wharf, a później wśród korynckich kolumn w pałacu sztuk pięknych. Wozili się słynnym tramwajem, słuchali śpiewaków ulicznych i obserwowali ptaki bujające pod słońcem wypalającym to pastelowe miasto. W pewnej chwili ona powiedziała: - Mój Boże, Jake, marynarka to nie twój świat. Ty zatrzymujesz się na poboczu, żeby spojrzeć na tęczę. Nie pasujesz do systemu. Pomyśl, ilu naszych znajomych lotników z marynarki się rozbiło. A mnie po każdym naszym spotkaniu stale nawiedza myśl, czy cię jeszcze kiedyś ujrzę żywego. Czemu już wtedy się nie domyślił? Radio zachrypiało. Kontrola nakazywała im lot w kierunku północno-zachodnim, by znowu zatankować kolejną parę Phantomów. Myśliwce dysponowały wprawdzie wystarczającym zapasem paliwa, by pozostawać w powietrzu aż do wyznaczonej godziny powrotu, lecz nie zawadziło mieć go trochę więcej na wypadek ataku wroga. Tym razem to oni lecieli na ich spotkanie. Potem, gdy zaopatrzyli każdego z nich w dodatkowe półtora tysiąca, powrócili do swej ośmiokilometrowej strefy, krążąc z prędkością 400 kilometrów na godzinę. Nastawili drugi odbiornik - był to luksus, jakiego nie posiadały bombowce, a w który wyposażony był samolotcysterna - na częstotliwość Intruderów, i wkrótce usłyszeli „Kowboja" Parkera, a po nim Samm^ego Lundeena, informujących o „mokrych stopach". Teraz czekała ich kolejna poważna próba, jaką było nocne lądowanie na lotniskowcu. Minuty upływały w ślimaczym tempie. Grafton musiał się czymś zająć, by nie usnąć, chociaż niedawno uciął sobie czternastogodzinną drzemkę. Jeszcze raz sprawdził, jaką mieli wysokość, zdjął maskę tlenową oraz hełmofon i położył je na kolanach. Od razu hałas stał się dokuczliwszy, choć jeszcze do wytrzymania. Wydobył z kieszeni swej kamizelki ratunkowej plastikową butelkę, z jakiej zwykło się karmić niemowlęta, i skropił sobie wodą kark. To pomagało odpędzić senność. Pociągnął łyk ciepłej wody, zalatującej nieco plastikiem, trochę wylał sobie na włosy, przetarł twarz, a w końcu większość chlusnął ponownie na włosy i wtarł w skórę na głowie energicznym ruchem. Czuł, jak woda

skapywała mu po czole i nosie, zaś po karku spłynęła cieniutką strużką. Zatkał butelkę, odłożył ją na bok i z powrotem nałożył hełm oraz maskę tlenową. - Pięć Dwa Dwa, nie śpisz? - usłyszał głos Lundeena. - Zgłaszam się - nadał natychmiast przez radio. - Przejdź na operacyjną - usłyszał w odpowiedzi. Jake pokręcił gałką selektora kanałów, dostroił radio do częstotliwości przydzielonej jego dywizjonowi, odczekał pięć sekund i zameldował: - Tu Diabeł. - Gdzie jesteś, Jake? - Baza plus sześć-przecinek-sześć. - Wpadnę do ciebie. Odpowiedzią były dwa kliknięcia mikrofonu. - Włącz kodowanie. Jake uruchamiał urządzenie kodujące. - O co chodzi? - zapytał przez interkom Brzytwa. Grafton wzruszył ramionami. Nie miał pojęcia, po co Sammy chciał spotkania nad okrętem. Może potrzebował paliwa, albo miał jakieś kłopoty ze swoją maszyną, a może po prostu chciał dla zabawy wyszczerzyć zęby, pomachać ręką i polatać sobie dla towarzystwa przy księżycu i wśród gwiazd wraz ze swoim kumplem Jake'em. Już wkrótce mieli się tego dowiedzieć. Pilot sprawdził, ile im jeszcze zostało paliwa w zbiorniku wewnętrznym oraz podwieszanych. Zrobił to wciskając guziki poszczególnych zbiorników, a następnie odczytując dane na wskaźniku paliwowym. Zwykle ten ostatni podawał liczbę całkowitą, lecz jak to czasami bywa z urządzeniami elektronicznymi i mechanicznymi, i on mógł się pomylić w dodawaniu. Każdy zapobiegliwy pilot, pragnący umrzeć we własnym łóżku, powinien się na wszelki wypadek upewnić. Dotychczas przepompowali 5,5 tysiąca kilogramów, tysiąc zużyli na start i wznoszenie się, zaś obecnie krążąc z minimalną prędkością zużywali dwa tysiące na godzinę. Jake skalkulował więc, że po 2,5 godzinach lotu powinni mieć jeszcze 3,5 tony paliwa. Wskaźnik pokazał, że mieli go 3,6, a zatem margines błędu w obliczeniach był niewielki. Zarówno zbiorniki podwieszane, jak i te umieszczone w skrzydłach były już puste. Paliwo znajdowało się jeszcze tylko w dwóch zbiornikach głównych. Za 20 lub 30 minut, gdy wylądują na lotniskowcu, powinni mieć jeszcze ok. 2,5 tony. Zagłębił się w fotelu. - Jak daleko do Da Nang? - zapytał Brzytwę. Tam bowiem znajdowało się najbliższe lotnisko, gdyby z jakiegoś powodu nie udało im się wylądować na pokładzie okrętu. Bombardier zerknął do swoich zapisków. - Będzie jakieś 250 kilometrów - odparł. - Lepiej skonsultuj to z okrętem. Brzytwa skontaktował się z kontrolerem, który z nosem utkwionym w ekran radaru znajdował się trzy piętra pod pokładem startowym lotniskowca, w pomieszczeniu dowodzenia dywizjonu, okrągłe 10 kilometrów pod nimi. Ten po chwili poinformował ich, że dystans do Dan Nang wynosił 240 kilometrów i podał im kurs. Sammy powinien nadlecieć z północnego zachodu. Jake zaczął przeszukiwać ten fragment nieba, wypatrując czerwonego światła pozycyjnego. Dostrzegł je po niespełna minucie. Patrzył, jak w miarę zbliżania się samolotu, staje się coraz jaśniejsze. - Sam, jestem na godzinie dziesiątej. - Samolot Sammy'ego zaczął skręcać. - Możesz mnie obejrzeć, Jake? - zapytał.

Grafton potwierdził kliknięciem mikrofonu i zmniejszył ciąg. Intruder Lundeena całkowicie wypełnił okno kabiny. Oświetl ich -polecił Brzytwie. McPhersonowi nie musiałby tego mówić. Strumień światła zatańczył na popielatym pokryciu bombowca, którego belki uzbrojenia były już puste. W bladym świetle połyskiwały tylko miedziane przewody służące do uzbrajania bomb. Każdy mechaniczny zapalnik bomby miał w przedniej części specjalne, poruszane przepływem powietrza śmigiełko, unieruchomione przez zawleczki umieszczone na końcówkach przewodów, dopóki bomba tkwiła w węzłach. W chwili jej zwolnienia przewody odłączały się, pęd powietrza zaczynał obracać śmigiełkiem, co trwało ściśle określony czas, po czym następowało uzbrojenie bomby, lecz już w bezpiecznej od samolotu odległości. Brak takich przewodów w bombowcu powracającym z akcji oznaczał, iż wszystkie zrzucone przez niego bomby były niewybuchami. Brzytwa oświetlił prawe skrzydło reflektorem i zaczął wolno przesuwać snop światła w stronę ogona. Za nasadą skrzydła, po prawej stronie kadłuba, tuż obok statecznika poziomego, spostrzegli mnóstwo małych otworów o postrzępionych brzegach. - Przesuń światło jeszcze trochę w tył - polecił Jake. Na sterze kierunku i stateczniku poziomym rozsianych było jeszcze więcej otworów. Jake przybliżył się na odległość zaledwie trzech metrów od ogona bombowca. Od razu odczuł na drążku strumień powietrza wylatujący spod powierzchni nośnych Intrudera. Jake skontrował przechył. - Sammy, masz chyba ponad setkę drobnych dziur w prawej burcie, w tylnej części skrzydeł, w kadłubie i ogonie. Musiałeś oberwać od artylerii przeciwlotniczej. - Sprawdź, czy rurka Pitota jest na swoim miejscu. Oczy Jake'a powędrowały w stronę usterzenia pionowego. Rurka pomiaru prędkości wobec powietrza zniknęła. Powiedział o tym Lundeenowi. - Tak myślałem - westchnął Sammy. - Wskaźnik pomiaru prędkości pokazuje 190 kilometrów. Sprawdź także drugą stronę. Jake przesunął się na drugą stronę, zaś Brzytwa skierował światło na ogon i wzdłuż kadłuba ku jego przodowi. Dostrzegli tylko jeden, sporych rozmiarów otwór w lewej klapie. - Zerknij także na pokrywy podwozia - powiedział Lundeen. Jake posunął się do przodu, aż znaleźli się tuż pod bombowcem. Pokrywy były zachlapane olejem i żółtym smarem zabezpieczającym, lecz sprawiały wrażenie nieuszkodzonych. Gdyby było inaczej, z opon powinny zostać jedynie flaki. Brzytwa poinformował załogę bombowca, że żadnych innych uszkodzeń nie wykryli. - Nie mamy więc wskaźnika pomiaru prędkości, komputer zimny jak lodówka, wysokościomierz radarowy kaput, TACAN ledwo zipie, zaś pokładowa radiostacja nadaje się na szmelc. ADF także nie działa. Spróbuję wysunąć hak, zobaczymy, czy wyjdzie. - Wyszedł, o czym natychmiast poinformował Grafton. - Chyba lepiej będzie, jeśli nas podprowadzisz do Mamy - zaproponował Samy. - Okay - zgodził się Jake. Znowu przesunął się na lewą stronę i wyszedł przed Intrudera. - Pogadaj ze służbą kontroli lotu i opowiedz im, co ci się przytrafiło. - Tymczasem może dasz mi łyka? Jakieś pięćset kilo. Jake ponownie sprawdził stan paliwa. Nie chciał znaleźć się w sytuacji, gdy sam nie miałby nawet rezerwy. Już poinformował kontrolę obszaru, że nie może dać ani kropli. Lecz Sammy nie prosiłby, gdyby naprawdę nie był w potrzebie. Uruchomił system podawania paliwa i wypuścił przewód tankujący. - Diabelnie łatwo się tego pozbywasz - zauważył cierpko Brzytwa. - Jeśli spadniemy, zmoczę się tak samo jak ty - odparł pilot. - Równie dobrze to my moglibyśmy tam być zamiast nich. Brzytwa nie protestował więcej.

Po dość długiej wymianie zdań z kontrolą obszaru oba samoloty otrzymały instrukcje Marshalla. - Wasz Marshall to 160 stopni na 40. Najpierw schodzi Pięć Zero Sześć. Pięć Dwa Dwa wychodzi na drugi krąg i dopiero wtedy siada. Brzytwa powtórzył instrukcje kontroli, otrzymał potwierdzenie, spojrzał na Graftona i powiedział: - Schodzimy z 3.000 metrów w odległości 40 kilometrów. - Dobra. Współrzędne Marshalla określały miejsce, w którym samolot miał oczekiwać na swoją kolejkę do lądowania podczas nocy lub przy złej pogodzie uniemożliwiającej normalną widoczność. Najniższy dopuszczalny pułap wynosił 2 tysiące metrów w odległości 37 kilometrów od okrętu. Każdy kolejny samolot otrzymywał o 500 metrów wysokości więcej plus dodatkowe półtora kilometra odległości, czyli odpowiednio: 2 na 37, 2,5 na 38,5, 3 na 40 i tak dalej. W łączności radiowej pomijano wysokość, gdyż stanowiła ją zawsze różnica między odległością, a pewną z góry ustaloną wartością. W momencie rozpoczęcia schodzenia piloci powinni prowadzić swoje maszyny dokładnie według współrzędnych Marshalla, ściśle określonych dla danego lotniskowca. Czas schodzenia ustalono w jednominutowych odstępach, co oznaczało, że zbliżające się samoloty, lecąc z prędkością 450 kilometrów na godzinę, wypuszczały podwozie z reguły nie wcześniej niż 20 kilometrów od okrętu, i podchodziły do lądowania co minutę. Przynajmniej tak to wyglądało w teorii, a ta w mniemaniu Jake'a przeważnie się sprawdzała, chyba że trafiła się noc taka jak ta. Jake usłyszał, że kolejny samolot również otrzymał swoje współrzędne Marshalla. Każdy z nich miał niższy pułap i wcześniejszy czas niż on. Tym razem w jednej grupie miało lądować sześć maszyn: dwa Phantomy, dwa bombowce A6, jeden EA-6B walki elektronicznej oraz latająca cysterna KA-6D Jake'a. W powietrzu pozostawał jeszcze turbośmigłowy E-2 Hawkeye wczesnego ostrzegania, lecz ze względu na dużo mniejsze zużycie paliwa mógł jeszcze przebywać w górze przez co najmniej cztery godziny i lądować w następnej grupie. Maszyna Jake'a miała lądować jako ostatnia w pierwszej grupie. Gdyby Lundeen rozbił się na pokładzie lub nie dało się go ściągnąć z pasa startowego, wówczas samolot-cysterna wisiałby nadal w górze, z kończącym się paliwem. Ale na to nic już nie można było poradzić, gdyż ktoś musiał sprowadzić Samm'ego w dół. Gdy Lundeen pobierał paliwo, Jake pochylił nos samolotu; pozwolił, by prędkość wzrosła do 450 kilometrów na godzinę, po czym zredukował ciąg. - Przekręć trochę lusterko. Brzytwa posłusznie przekręcił wsteczne lusterko przymocowane do sklepienia za pomocą specjalnego uchwytu ponad jego prawą ręką. Jake miał teraz wyraźnie w polu widzenia Intrudera Lundeena, wystarczył mu tylko rzut oka w lusterko. Sięgnął do wyłączników świateł i zgasił światła pozycyjne, które odbijając się od chmur mogły zdezorientować Lundeena. Prześlizgnęli się przez obłok, a następnie pozostawili za sobą księżyc i gwiazdy, zanurzając się w czerń wiszącą w dole. Z początku Lundeen utrzymywał około sześciometrowy odstęp między własną kabiną, a prawym skrzydłem Jake'a, lecz w miarę jak przedzierali się przez nabrzmiałe wilgocią chmury, deszcz coraz bardziej zacinał poprzecznymi strugami w wiatrochron, rozpraszając raz po raz niknące z oczu światła samolotu-cysterny. Lundeen zbliżył się więc na odległość niespełna trzech metrów, które dzieliły pleksiglasową osłonę kabiny od końcówki skrzydła. Lundeen czuł, że zaczyna się pocić. Zdawał sobie sprawę, że jeśli popełni choćby jeden błąd -na przykład trochę za mocno lub za słabo ściągnie drążek sterowy lub doda albo odejmie za dużo ciągu - to albo śmignie obok towarzyszącego mu samolotu i zgubi go w ciemnościach, albo wpadnie na niego i obie maszyny runą do morza. Marty Greve poinformował Lundeena, że TACAN wysiadł całkowicie. Z powodu niesprawności interkomu bombardier musiał przekrzykiwać panujący w kabinie hałas. Bez TACAN, czyli urządzenia wspomagającego aparaturę nawigacyjną, można było namierzyć lotniskowiec jedynie za pomocą w miarę jeszcze sprawnego radaru pokładowego.

Lundeen mógł wprawdzie skorzystać z danych radarowych okrętu, przynajmniej dopóki radio funkcjonowało, lecz bez dokładnych informacji o prędkości w zasadzie mógł mieć tylko świadomość, że przybliża się do nieuchronnego końca. Całe szczęście, że podwozie działało, zaś sztuczny horyzont okazał się na tyle dokładny, że jeszcze nadawał się do użycia. Musiał bezwzględnie trzymać się Graftona, gdyż z uwagi na prawdopodobieństwo awarii kolejnych urządzeń pokładowych tylko przy jego pomocy mógł zlokalizować okręt. - Ile ci jeszcze zostało paliwa, Marty? - zapytał Sammy z oczami utkwionymi w samolot-cysternę. - Półtora. - Lecieli już na rezerwie. Jake zszedł na 2.700 metrów, wchodząc w swoje współrzędne lądowania. Gdy się już znalazł w ich obrębie, zawiadomił okręt. - Pięć Dwa Dwa w parametrach Marshalla ze stanem paliwa 2,4 tony. - Po nim z kolei zameldował się Marty Greve. - Pięć Zero Sześć w parametrach Marshalla. Stan paliwa 1,4 tony. Jake nie mógł się powstrzymać. - Słyszałeś? - zwrócił się do Brzytwy. - Gdybyśmy im nie dali paliwa, chłopcy pompowaliby już kamizelki. Marty Greve pochylił się w stronę pilota i wrzasnął na ile mu płuca pozwalały: - Powinniśmy byli wziąć więcej paliwa od Jake'a! - Nie zapominaj, że tam w górze może być jeszcze ktoś na końcówce. Głos Lundeena urwał się w przerywającym co chwila interkomie. - Poradzimy sobie z tym, co mamy. - Greve pokiwał tylko głową. Wiedział od dawna, że dobremu pilotowi wygórowane ego potrzebne jest w równym stopniu co rynsztunek lotniczy. Tu w tej małej przestrzeni piloci mogli liczyć tylko na samych siebie, a Lundeen gotów był założyć się o własne życie, że w razie czego mógłby przefrunąć choćby przez ucho igielne. Marynarka rekrutowała ich z różnych środowisk, pozbywając się każdego, kto zdradzał najmniejsze oznaki zwątpienia w siebie - innymi słowy każdego, kto dźwigał na sobie brzemię zwykłego człowieczeństwa przypisanego większości ludzkiego rodzaju, „zatrzymując tylko tych z jajami wielkości grejpfruta i mózgiem jak ziarnko grochu", jak zwykł mawiać Marty po kilku głębszych w klubie oficerskim. Lundeen, jak miał okazję nieraz się przekonać, należał do tych odznaczających się rzadką umiejętnością patrzenia niebezpieczeństwu prosto w twarz, odganiania go jak zwykłego ptaszka i podążania dalej naprzód. Jednak tej nocy oczy bombardiera nieustannie krążyły wokół wskaźnika paliwa. Greve nie zdołał odnaleźć celu za pierwszym przelotem, zaś Lundeen uparł się, by zrobić jeszcze jedno podejście. A ponieważ to on siedział za sterami, zrobili tak jak chciał. Ta decyzja jednak zaprowadziła ich prosto nad stanowiska artylerii przeciwlotniczej. Lundeen klął, wrzeszczał i groził bombardierowi, jeśli ten tym razem nie zmiecie celu z powierzchni ziemi... I udało się. Po rzuceniu bomb Lundeen postanowił polecieć jeszcze nad stanowiska artylerii przeciwlotniczej i zwalić im na łeb Rockeye. No i wtedy dostali. 250-kilogramowe Rockeye były bombami kasetowymi, z których każda zawierała po około 250 sztuk subamunicji, które mogły razić teren o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych. Każda taka bombka zawierała wystarczającą ilość ładunku wybuchowego, by unieszkodliwić czołg. Długi lot na pełnej mocy kosztował ich jednak zbyt dużo paliwa. Lundeen przezornie nie poinformował okrętu o tym dodatkowym tankowaniu, by nie musieli później tłumaczyć się, czemu Marty nie potrafił odnaleźć celu za pierwszym razem. Lundeen nigdy nie doniósłby na kolegę. Raczej walnąłby go w plecy, a później obwieścił światu, że Marty Greve to najlepszy cholerny BN, jaki kiedykolwiek przypasał A-6 do swojego tyłka. W tej chwili wszakże, myślał Greve, gotów był przyznać się do każdego grzechu, nie wyłączając sodomii, gdyby tylko za tę cenę mógł wepchnąć w baki tonę lub dwie paliwa.

I gdy tak nad tym rozmyślał, spod skrzydła cysterny znów wysunął się przewód paliwowy zakończony koszykiem „lotki". Greve natychmiast wskazał Lundeenowi wiszącego węża; ten zaś nie był na tyle dumny, by odmówić prezentu. Skierował się prosto do kurka, kiedy zielone światełko na pulpicie tankowania samolotu-cysterny zgasło, mieli prawie dwie tony. - Jake to fajny gość - oznajmił Greve. Kontroler lotu podał im dokładny czas, zaś Brzytwa i Greve precyzyjnie ustawili zegarki. Jake znalazł się na torze schodzenia dokładnie o 01.44 i, zataczając leniwe kręgi, zaczął schodzić w dół, co minutę zmieniając kierunek lotu o 90 stopni. Na jego prawym skrzydle Lundeen manewrował raz w przód raz w tył, aż był w stanie dojrzeć czerwone światełko umieszczone na kadłubie na wysokości prawego kolana Brzytwy. Był w pełni świadom tego, że z chwilą gdy otworzy hamulce aerodynamiczne, wówczas przesłonią mu one całkowicie światełko. Jeśli Lundeen przegapi moment, gdy zaczną się otwierać, nie będzie mógł zredukować prędkości tak, by mógł lecieć równo z prowadzącym samolotem, nawet gdyby ustawił dźwignię ciągu w pozycji biegu jałowego. - 30 sekund - przekazał mu informację Greve. Lundeen skoncentrował się maksymalnie. Czerwone światełko w kabinie samolotu-cysterny zniknęło mu z pola widzenia. Lundeen momentalnie otworzył hamulce i zmniejszył ciąg. Jake wysunął częściowo klapy, chwilę poczekał, by dać Lundeenowi czas na właściwą reakcję, a następnie wysunął je całkowicie. Piloci często zapominali, że w podobnych sytuacjach powinni postępować w taki właśnie sposób. - Pięć Dwa Dwa opuszcza parametry Marshalla dokładnie o czasie, holując Pięć Zero Sześć, ze stanem paliwa 1,9 tony. - Pięć Zero Sześć opuszcza Marshalla z 1,8 - podał Greve. Jake miał więc ilość paliwa wystarczającą jedynie na jeszcze jedno podejście i powtórzenie całego manewru lądowania. Kontrola zbliżania potwierdziła informację, polecając zmienić częstotliwość nadawania. Obaj bombardierzy wyszukali odpowiednie kanały i zgłosili się ponownie. Na wysokości 1.500 metrów Jake zmniejszył prędkość schodzenia i zmienił kurs, oczekując na parametry lotu w ostatniej fazie • podejścia do okrętu. Najgorsze mieli jednak dopiero przed sobą. Na 1.200 metrach Lundeen zerknął na wysokościomierz radarowy; nie działał. Podzespoły elektroniczne znajdowały się w tylnej części kadłuba i prawdopodobnie zostały zniszczone przez odłamki pocisków przeciwlotniczych. Na pułapie 700 metrów Jake nadal zwalniał z otworzonymi hamulcami aerodynamicznymi. Sammy leciał cały czas równo z nim. Zeszli na 400 metrów i wyrównali lot. Ciągle znajdowali się w chmurach. Zbliżali się do okrętu z prędkością 450 kilometrów na godzinę. I wówczas się zaczęło. Od okrętu dzieliło ich jeszcze 20 kilometrów, gdy pierwszy F-4 nie złapał hakiem żadnej z czterech lin hamujących i musiał ponownie wzbijać się w powietrze. Oficer sygnalizacyjny natychmiast poinformował o tym fakcie przez radio. - Klapy - zakomunikował przez radio Jake. - Podwozie - dodał po chwili. Lundeen dokładnie kopiował jego manewry, wchodząc już w bezpośrednią fazę lądowania. - Jak Błękitne Anioły* - rzekł z dumą do Martyego. Dobry pilot, czyli taki, który wciąż żyje, potrafi cieszyć się każdym udanym manewrem, jak na przykład pomyślnie przeprowadzone spotkanie w górze, sprawne lądowanie czy lot na przyrządach. Instruktorzy pilotażu wpajali im te umiejętności od pierwszego dnia, ' Elitarna jednostka lotnictwa marynarki USA wyspecjalizowana w pokazach akrobacji zespołowej .

gdy jeszcze jako początkujący piloci po raz pierwszy znaleźli się w kabinie. Cierpliwie udzielali im rad i pouczeń, wprowadzając ich w arkana sztuki pilotażu. Marty Greve był raz świadkiem dziesięciominutowej ożywionej konwersacji na temat najlepszych sposobów zatrzymania samolotu podczas kołowania na pasie. Turbulencje bardzo źle oddziaływały na zmysł równowagi Lundeena. Praktycznie stracił orientację i nie wiedział, czy skrzydła ma wyrównane czy przypadkiem nie opuścił za bardzo nosa. W tej chwili jedynym punktem odniesienia były skrzydła cysterny i jej ledwo widoczny kadłub. Coraz intensywniejszy deszcz zalewał wiatrochron. Załoga samolotucysterny przestroiła zapasowe radio na drugą częstotliwość oficera sygnalizacyjnego, by usłyszeć, że „Kowboj" Parker wylądował pomyślnie na pokładzie. Dodatkowa częstotliwość przydzielona dywizjonowi miała zminimalizować niebezpieczeństwo, że instrukcje oficera sygnalizacyjnego przekazywane pilotowi w czasie podchodzenia do lądowania, mogłyby zostać pomyłkowo odebrane przez pilota samolotu następnego w kolejce. Jake usłyszał, że drugi F-4 też nie złapał żadnej liny i po chwili otrzymał nowe współrzędne lotu. Każdy samolot, który musiał po raz drugi wzbić się w powietrze, był kierowany z wiatrem na swoją poprzednią ścieżkę schodzenia, wpierw musiał się jednak oddalić od okrętu na odległość co najmniej 10 kilometrów. Podczas nocy przy złej pogodzie, gdy na okręcie miało lądować na przykład 12 maszyn, częstotliwości były nasycone takim mnóstwem informacji, iż oficer sygnalizacyjny miał doprawdy ciężkie zadanie, by jego wskazówki dotarły do właściwego pilota. Na szczęście tej nocy lądowało tylko kilka samolotów. Jake usłyszał, że EA-6B trzcciii linę. zmniejszył prędkość do 200 kilometrów na godzinę. Pomimo tego wskaźnik kąta natarcia oraz indekser, czyli rząd świetlnych symboli umieszczonych na wysokości ramy lewego wiatrochronu, poza którym widać było pas startowy, pokazywały, iż nadal leci zbyt szybko. Postanowił jednak nie redukować prędkości, by przypadkowo nie przeciągnąć maszyny przy wpadnięciu w turbulencje. Nadal otaczała ich gęsta powłoka chmur. - Pięć Dwa Dwa, zbliżasz się do ścieżki schodzenia. - Jake zredukował ciąg; spowodowało to natychmiastowe opadnięcie strzałki pokazującej prędkość, z jaką wytracali wysokość. - Pięć Dwa Dwa, jesteś na ścieżce. Zejdź niżej. - Jake dał mikrofonem znak, że otrzymał informację. - Pięć Dwa Dwa, podaj swoje strzałki. Jake spojrzał na ACLS, urządzenie automatycznego lądowania na lotniskowcu, które wyświetlało parametry toru schodzenia wraz z azymutem na podstawie danych komputera okrętowego. - Strzałki - jedna w prawo, druga w środku - oznajmił. Oznaczało to, iż instrument ACLS sygnalizował lekkie odchylenie w lewo od linii centralnej, ale w obrębie ścieżki schodzenia. - Nie kieruj się przyrządami. Jesteś trochę za wysoko i za bardzo na prawo. Skręć w lewo i schodź szybciej w dół. Najwyraźniej dwa lecące obok siebie samoloty zmyliły komputer znajdujący się na lotniskowcu. Jake skoncentrował się na przyrządach, jeszcze raz uważnie sprawdzając kurs, prędkość schodzenia oraz indekser. Jego oczy ustawicznie błądziły po pulpicie, obserwując każdy przyrząd, tak by mógł na bieżąco weryfikować jego wskazania zgodnie z faktycznymi warunkami lądowania na ścieżce schodzenia o kącie nachylenia równym 3,5 stopnia. Zredukował ciąg i podniósł nieco nos, by lecieć z prędkością nie większą niż 180 kilometrów na godzinę. Następnie sprawdził, czy wskazania wysokościomierza ciśnieniowego pokrywają się z odczytem wysokościomierza radarowego. - Jesteś na ścieżce, na linii centralnej. Dwa stopnie w prawo. -Grafton zastosował się do polecenia. Oficer sygnalizacyjny zaczął z kolei instruować Phantoma, który lądował przed nimi. - Trochę więcej ciągu... za dużo!... Przesmarowanie!

- Pięć Dwa Dwa, jesteś na ścieżce schodzenia, trochę w lewo od linii centralnej. - Jake pochylił prawe skrzydło i skorygował lot. Był już poniżej 150 metrów. Kiedy wreszcie wyjdzie z chmur? - Pięć Dwa Dwa na ścieżce, na linii centralnej. Dopiero na wysokości 90 metrów wydostali się z chmur. - Piłka - powiedział Brzytwa. - Pięć Dwa Dwa, kilometr od celu. Pięć Zero Sześć podaj Piłkę. Marty Greve włączył mikrofon. - Tu Intruder Pięć Zero Sześć. Mam Piłkę. Stan paliwa 1,65. Oczy Sammy Lundeena spoczywały na cysternie. Obserwował Graftona, który zamknął hamulce aerodynamiczne, zwiększył ciąg, i zszedł w lewo. Słyszał, jak jego kolega z pokoju zawiadamiał kontrolera schodzenia. - Tu Pięć Dwa Dwa, wychodzę na drugi krąg. W tym momencie usłyszał przekazane Graftonowi polecenie wejścia na 400 metrów. Lundeen dostrzegł przed sobą okręt. Ujrzał Piłkę po lewej stronie pasa startowego - białe światła wytyczające linię centralną oraz czerwone światełka pozycyjne, które ciągnęły się w kierunku rufy okrętu i zdawały się ginąć w wodzie po drugiej stronie. Dawały one pilotowi wyraźną trójwymiarową perspektywę. A-6 nie posiadał wycieraczek wiatrochronowych - do osuszania szyb kabiny wykorzystywał nawiew z silnika. Indekser pokazywał, że samolot miał odpowiednią prędkość, ale jak pokazywała Piłka, znajdował się na zbyt niskim pułapie. Lundeen po raz któryś z kolei skorygował lot. - Mam chyba zawroty głowy - powiedział Martyemu. Chcąc nie chcąc musiał odwrócić oczy od Piłki i przenieść wzrok na VDI, by upewnić się, że skrzydła były ustawione poziomo. Odnosił wrażenie, iż ściągało go na lewo, z trudem więc powstrzymywał się przed pochyleniem maszyny na prawe skrzydło. Skoro sztuczny horyzont mówił mu, że skrzydła były ustawione poziomo, to było jasne, że zawodził go błędnik. - Skrzydła wyrównane! - krzyknął Greve. Lundeen znowu przeniósł wzrok na Piłkę i pas startowy. Piłka kiwała się między światłami pozycyjnymi, co było następstwem kołysania się okrętu na falach. Z trudem opanowywał mdłości, spowodowane dezorientacją przestrzenną, która wywoływała w nim naturalny odruch korygowania lotu wraz z każdorazowym wahnięciem się Piłki. Niemal instynktownie lekko przesunął do przodu dźwignię ciągu. - Za dużo ciągu - przestrzegł go oficer sygnalizacyjny. - Skrzydła wyrównane - upewniał go Marty. Lundeen zwiększył ciąg, gdy poczuł, że weszli w zawirowania powietrza wokół pomostu wyspowego. Momentalnie jednak zredukował ciąg, gdy tylko powietrze się uspokoiło. Wreszcie znaleźli się nad pokładem, a Piłka opadła, co znaczyło, że okręt podniósł się na fali, wychodząc na spotkanie lądującemu samolotowi. Koła uderzyły o stalowy pas. Sammy Lundeen włączył odwrotny u.iK i uruchomił hamulce. Poczuł przynoszący ulgę wstrząs w chvili gdy samolot zaczął gwałtownie zmniejszać prędkość. Ustawił więc dźwignię ciągu w pozycji jałowej. Fala odprężenia przebiegła po całym jego ciele. - No, do diabła, udało się - zakomunikował Marty'emu. Każde lądowanie na lotniskowcu było w istocie czymś w rodzaju kontrolowanej katastrofy. Jake Grafton zorientował się, że Lundeen wylądował pomyślnie, gdyż nie usłyszał okrzyku: „Przesmarowanie!". Skierował więc teraz uwagę na lecącego nieco z boku od niego Phantoma, który miał coraz mniej paliwa. F-4 zaliczył już dwa nieudane podejścia, podczas gdy prowadzący go samolot wylądował za drugą próbą. Przystosowane do prędkości naddźwiękowej myśliwce wyróżniały się spośród innych typów samolotów pokładowych prędkością podejścia do lądowania o prawie 50 kilometrów większą niż ta, którą dysponowały na przykład samoloty A-6.

Sprawiało to większe kłopoty pilotowi podczas lądowania. Co gorsza, na małych pułapach przy wysuniętym podwoziu Phantomy pożerały paliwo niczym smoki. Gdy Jake przygotowywał się do powtórnego lądowania, w powietrzu pozostawał tylko ten samotny F-4. Dyliżans 203, bo taką nosił nazwę, podał, że widzi Piłkę, dysponując rezerwą nie większą, niż dwie tony paliwa. - Czemu nie skierują go do Da Nang albo gdzieś w górę do najbliższej cysterny? - zapytał Brzytwa za pośrednictwem interkomu. - Nie wiem - odparł Grafton, wypuszczając podwozie, wychylając klapy i przygotowując się po raz kolejny do lądowania. - Na pewno wiedzą, co robią. - Mam nadzieję, dodał w myślach. Jake zmniejszał prędkość, kierując się wskazaniami indeksera, gdy usłyszał, że cysterna, która dopiero wystartowała zgłosiła się na jednej z częstotliwości lądowania. - Pewnie ma jakieś problemy - powiedział Jake do Brzytwy. W górze nie mieli już zatem cystern mogących podać paliwo potrzebującym go maszynom. Bez wątpienia zaraz wystartuje rezerwowa cysterna. Jeśli jednak będą zwlekać zbyt długo, wówczas samotny myśliwiec, który bezskutecznie próbował wylądować, nie będzie miał nawet paliwa, by wznieść się na odpowiedni pułap, by tam zatankować. Pilot myśliwca też był tego świadom i bynajmniej nie ułatwiało to mu koncentracji. - Przesmarowanie! - krzyknął przez radio po raz kolejny oficer sygnalizacyjny. W jego głosie dawało się wyczuć coraz większe zdenerwowanie. - Dwa Zero Trzy, za dużo ciągu. Nie przejmuj się tak bardzo ustawieniem Piłki. Nie musisz być aż tak dokładny, staraj się przede wszystkim równo prowadzić maszynę. - To „staraj się równo prowadzić maszynę" było zwyczajową odżywką, którą kwitowano każdy błąd pilota. Graj na drążku i dźwigni ciągu niczym Paganini, o ile rzeczywiście można było grać na nich niczym na skrzypcach w doznającym raz po raz wstrząsów samolocie, zmagającym się z silnym wiatrem i deszczem, który zamazywał wszystkie światła. - Pięć Dwa Dwa, zbliżasz się do ścieżki schodzenia. Podaj mi swoje strzałki. - Jedna pionowa, druga w prawo. - Prawidłowo. Podążaj zgodnie z nimi. Jake Grafton skupił na ułamek sekundy uwagę na aparaturze ACLS, wysokościomierzu, wskaźnikach kąta natarcia, prędkości schodzenia i żyrokompasie, obejmując wzrokiem wszystko na raz. Lot za pomocą wskaźników był sprawą znacznie łatwiejszą, niż zejście przy obserwacji Piłki, ponieważ w pierwszym przypadku to komputer okrętowy korygował ścieżkę schodzenia, niezależnie od falowania morza. Optyczny system lądowania umożliwiał prawidłowy ruch samolotu w płaszczyźnie poziomej, natomiast nie był w stanie dopomóc pilotowi w pionowym korygowaniu lotu maszyny w zależności od tego czy okręt wznosił się na fali, czy opadał. Zbliżając się coraz bardziej do pokładu, Grafton słyszał pilota Phantoma, dopytującego się o możliwość zatankowania w powietrzu i lotu do Da Nang - najbliższej lądowej bazy wojskowej. - Da Nang jest chwilowo unieruchomione z powodu ataku rakietowego, cysterna natomiast pusta. Może jednak uda nam się w miarę szybko podrzucić ci trochę towaru - usłyszał. - Oby to w miarę szybko nie okazało się za późno - w głosie pilota dawało się wyczuć wyraźne podenerwowanie. Intruder Jake'a zszedł poniżej chmur na wysokości 80 metrów. Grafton oderwał wzrok od przyrządów pokładowych. Brzytwa włączył dmuchawę, która miała usuwać krople deszczu z wiatrochronu. Jake dostrzegł, że Piłka przesuwa się

miarowo w górę i w dół między zielonymi światełkami po obu jej stronach. Cykl odchyleń spowodowany kołysaniem lotniskowca wynosił mniej więcej 8 sekund. Pas startowy był już przed nimi. Światełka pozycyjne śmignęły pod nosem samolotu, Piłka raptownie zaczęła wznosić się do góry, dając tym samym znak, że albo samolot ma zbyt mały kąt podejścia, albo że pokład zapadł się w tym momencie. Jake zmniejszył ciąg, przesunął lekko drążek do przodu, a następnie dodając ponownie mocy, cofnął go do tyłu. Było to niezgodne z jakimikolwiek zasadami pilotażu przedstawionymi w instrukcji - w potocznym języku nazywano to „spadnięciem na pokład". Była to wszakże jedyna skuteczna metoda wylądowania na pokładzie, gdy trzeba było za wszelką cenę wylądować. Koła podwozia głównego walnęły w pokład z potężnym odgłosem, a teleskop przedniej goleni ugiął się prawie o metr. Amortyzatory olejowe podwozia głównego zdały jednak egzamin. Silniki, pracując na pełnej mocy, wytworzyły ciąg wsteczny, który mocno szarpnął obu mężczyznami, aż uprząż wpiła im się w ramiona. - Jasna cholera - jęknął Brzytwa. - Jak ja tego nienawidzę! Oficer pokładowy podprowadził samolot tuż do nadbudówki. Gdy ten stanął, jeden z szefów obsługi technicznej dywizjonu spuścił drabinkę pilota, otworzył z dołu kabinę, po czym wspiął się na górę. Jake uchylił nieco hełm, odsłaniając lewe ucho, by mógł usłyszeć słowa mechanika. - Napełnimy wewnętrzne zbiorniki i wystrzelimy was ponownie! - wrzasnął szef personelu pokładowego, próbując przekrzyczeć szum silników. - Rezerwowa cysterna uziemiona. Ta jest jedyną sprawną maszyną, jaką w tej chwili dysponujemy. - „Uziemiona" znaczyło, że samolot miał mechaniczne usterki, które trzeba było najpierw usunąć, zanim ponownie będzie mógł wystartować. Gdy to mówił, do otworu wlewu paliwa podszedł marynarz w fioletowej kamizelce i umieścił w nim gumowego węża. Jake rozhermetyzował baki, a następnie uniósł kciuki do góry. - Startujemy po raz drugi - zakomunikował Brzytwie przez interkom. - Druga cysterna poszła na razie w odstawkę. - A niech to szlag. Dlaczego mamy lecieć po raz drugi? Nie mają już innej załogi? Ściągnij tu szefa i powiedz mu, żeby ktoś inny poprowadził to bydlę. To robota Kowboja - chce się odegrać za to, że objechałem go w szatni. - Przecież dopiero co wylądował, więc nie miałby na to czasu, Brzytwa. - Gdy tylko trafia się jakaś parszywa pogoda, to zaraz ja latam tam i z powrotem, jak jakieś zwariowane jo-jo. Zawsze tak jest. Może znalazłby się w końcu ktoś, kto też zakosztowałby tej przyjemności. - Jake nie słuchał już bombardiera, który nadal narzekał przez interkom. Ponowne napełnienie baków zabrało pięć minut. W tym czasie niesprawna cysterna zdołała wylądować, natomiast Dyliżans 203 po raz kolejny przesmarował wśród snopu iskier, gdy końcówka haka bezsilnie tarła po stalowym pokładzie. Prawdopodobnie w tej chwili szef kontroli lotów rozważał możliwość postawienia specjalnej zapory, czyli rozpostarcia ogromnej nylonowej siatki, którą montowano na specjalnych wspornikach, tuż za ostatnią liną hamującą. Mogła ona zatrzymać maszynę na pokładzie, nie czyniąc jej zbyt wielkiej szkody. W tym wypadku pilot musiałby dotknąć pokładu jeszcze przed zaporą, w przeciwnym razie cała operacja mogła się zakończyć fatalnie. Szef kontroli lotów pewnie zastanawiał się właśnie wraz z oficerem operacyjnym dywizjonu nad wszystkimi za i przeciw. Jake spojrzał w kierunku miejsca, które przyjęło się określać mianem „tronu", znajdującego się w przeszklonym pomieszczeniu w górnej części nadbudówki. Rad był, iż sam nie musiał podejmować tak odpowiedzialnej decyzji. - Szkoda, że zapora jest uszkodzona - odezwał się niespodziewanie Brzytwa.

Jake poczuł się nieswojo. Tę informację na pewno podali podczas odprawy, musiał więc ją przeoczyć. Cholera! Rzeczywiście nie był tej nocy w najlepszej formie. A poza tym, dał Sammy'emu paliwo, nie powiadamiając o tym okrętu. Brzytwa chyba miał jednak rację - tej nocy nie powinien lecieć. Po zatankowaniu paliwa i zamknięciu kabiny, samolot-cysterna ruszył ku katapulcie. Tym razem mieli być wystrzeleni ze śródokręcia, obie katapulty dziobowe były bowiem zajęte przez inne maszyny. Podczas gdy kołowali, Dyliżans 203 ponownie wychylił się z deszczu i mgły, lecz tym razem pilot od razu, nim jeszcze koła dotknęły pokładu, zorientował się, że nie ma szans na pomyślne wylądowanie. Od razu więc zwiększył ciąg, wznosząc się w górę. Personel pokładowy podprowadził Graftona do katapulty numer trzy na śródokręciu. Oficer katapultowy, w skrócie Kat polecił usunąć z niej pokrywę zabezpieczającą, przygotowując ją do działania. Pilot rozłożył skrzydła Intrudera, wysunął klapy, ustawił odpowiednio lotki i stanął tuż przy katapulcie. Dwadzieścia sekund później ponownie wzbijał się w powietrze. Jake zapytał przez radio: - Dwa Zero Trzy, ile masz jeszcze paliwa? - 750 kilogramów - nadeszła odpowiedź. - Okay, posłuchaj. Nie masz go dość, by wznieść się ponad poziom chmur, więc spotkam się z tobą poniżej podstawy... jeśli rzecz jasna i tym razem przesmarujesz. Leć na pułapie 75 metrów, tuż pod chmurami, z wysuniętym podwoziem i wychylonymi klapami. Podejdę do ciebie. Gdzie jesteś w tej chwili? Pilot F-4 podał mu swoją pozycję: pułap 400 metrów, w odległości 12 kilometrów. Jake wzniósł się na pułap 500 metrów i skierował z wiatrem, w przeciwnym kierunku niż ten, w którym podążał okręt. Zgłosił się oficer operacji powietrznych. - Dwa Zero Trzy, jeśli i tym razem ci się nie uda, i nie zdołasz się także podłączyć do cysterny, wyjdziesz na 1.500 metrów i katapultujcie się. Anioł wyłowi was. Zrozumiałeś? - Dwa Zero Trzy, przyjąłem. - Czy mieli zresztą jakiś inny wybór? - Żebyście się tylko podczas tankowania nie wpakowali w wodę. Jake przysłuchiwał się tej wymianie zdań w milczeniu. Żaden z tych facetów nie był przecież samobójcą, a życie mogli stracić choćby przez głupi przypadek. Na przykład zaplątać się w linki spadochronu i utonąć, zanim zdołałby ich odnaleźć helikopter ratunkowy. Jake przygotowywał się do oczekującego go spotkania. Tej nocy miał już dwie wpadki i to nie licząc „spadnięcia" na pokład. Boże, żeby tylko nic się nie stało podczas tankowania! Z wysuniętym podwoziem i wypuszczonymi klapami Phantom powinien utrzymać rozsądną prędkość. Obie maszyny musiały przy tym stale utrzymywać się pod chmurami, 75 metrów nad wodą. Jake nie będzie w stanie obserwować wysokościomierza. - Gdy zejdziemy poniżej stu metrów, podawaj co pięć sekund wskazania wysokościomierza - zwrócił się do Brzytwy. Bombardier miał więc przejąć na siebie obowiązek uważnego obserwowania przyrządu, gdyż najmniejsze przepadniecie mogłoby sprawić, iż w ciągu kilku chwil pogrążyliby się bezpowrotnie w morzu. - Jeśli mnie zabijesz, Grafton - odezwał się Brzytwa - to w piekle będę cię kopał w dupę przez następne dziesięć tysięcy lat. - Nie słysząc odpowiedzi, dodał: - Dlaczego nie zaciągnąłem się do armii? Jake Grafton leciał ciągle z wiatrem, podczas gdy w tym samym czasie Phantom wykonał kolejny nawrót pod wiatr, by podjąć ostatnią próbę. Upewniwszy się, że dzieli ich wystarczająco duża odległość, Jake także skręcił pod wiatr i opuścił maszynę łagodnie w kierunku wody. Znajdował się na wysokości 150 metrów, przygotowując się do spotkania z myśliwcem, i to blisko okrętu. W tym momencie Dyliżans 203 znajdował się ponad 3,5 kilometra od niego na swojej ścieżce schodzenia. No, pieprzony gnoju, wyląduj wreszcie na tym cholernym pokładzie! - pomyślał.

Jake wiedział jednak, że było to jedynie pobożne życzenie. Pilot myśliwca utracił bowiem wiarę w siebie, podobnie jak drużyna futbolu amerykańskiego, której przeciwnik ma już trzy przyłożenia. Pilot potrzebował koniecznie jakiegoś bodźca, który pomógłby mu na nowo odzyskać tę wiarę. Może pełny bak paliwa podziałałby na niego uspokajająco. Jake zszedł na wysokość 90 metrów, mimo to nadal znajdował się w chmurach. Na 75 metrach ciągle miał je wokół siebie, lecz bał się już schodzić niżej. Prędkościomierz pokazywał 450 kilometrów na godzinę, a TACAN dystans wynoszący niespełna dziewięć kilometrów od okrętu. F-4 miał w tym czasie do lotniskowca dwa kilometry i, sądząc z korespondencji z kontrolą lotów, właśnie zobaczył Piłkę. Jake słuchał uważnie tego, co mówi oficer sygnalizacyjny, nie zapominając jednak o swym pułapie, który bez przerwy podawał mu Brzytwa. Nagle tuż przed nimi rozjaśnił ciemności potężny snop światła. - Święci...! - Do góry! - krzyknął Brzytwa. Jake błyskawicznie ściągnął na siebie drążek i pchnął do przodu dźwignię ciągu, czując, że ogarnia go panika i gwałtownie przybywa mu adrenaliny. Jego oczy śmignęły ku wskaźnikowi TACAN. Przeciążenie wcisnęło go w fotel, gdy nos samolotu poszedł ostro w górę. To nie lotniskowiec! O, Boże! To niszczyciel eskorty! Przesunął do przodu drążek. Siła bezwładności wyniosła ich w górę w siedzeniach, gdy samolot rozpoczął nurkowanie. Znajdowali się na wysokości 300 metrów, w odległości 3,5 kilometra od okrętu. Nie mieli chwili do stracenia; musieli jak najszybciej ponownie zejść na dół. Jake obniżył nos samolotu o 10 stopni i wyrównał na wysokości 75 metrów. - Przesmarowanie! - usłyszeli w słuchawkach. Upewniwszy się po raz ostatni, że skrzydła znajdują się poziomo, Jake wytężył z całych sił wzrok, próbując zobaczyć cokolwiek w strumieniach deszczu. Nie dostrzegł nic. - Przygotuj się do wypuszczenia węża - oznajmił bombardierowi. Brzytwa wciąż powtarzał na głos wskazania wysokościomierza. Nareszcie dostrzegł lotniskowiec jarzący się wśród deszczu bladą czerwonawą poświatą. Myśliwiec lecący z prędkością 450 kilometrów na godzinę musiał być gdzieś niedaleko przed nimi. Grafton dodał mocy. Zwiększył własną prędkość do 550 kilometrów na godzinę, mijając okręt na wysokości 75 metrów. - Dyliżans Dwa Zero Trzy, podaj swoją pozycję. - 3,5 kilometra przed wami, zapas paliwa - 200 kilogramów. -Dwieście kilogramów mieściło się w granicach dopuszczalnego błędu odczytu wskaźnika. W każdej chwili silniki mogły zgasnąć. - Jaką masz prędkość? - 450. W tym momencie Jake spostrzegł go. Ulga zastąpiła strach, który paraliżował go jeszcze przed chwilą. Delikatnie przesunął dźwignię ciągu i leciutko otworzył hamulce aerodynamiczne. - Zatankujemy was przy trzystu na godzinę - oznajmił. Jeszcze parę sekund i lecieli tuż obok siebie. Jake podszedł do lewego skrzydła myśliwca, utrzymując tę samą prędkość, zaś pilot F-4 dodał nieco ciągu - zapewne po raz ostatni, gdyby nie udało mu się nabrać paliwa - i wsunął sondę paliwową jednym gładkim ruchem. Grafton podniósł nieco nos samolotu, gdy tylko zapłonęło światełko sygnalizujące przepompowywanie paliwa. - Dostajesz paliwo - nadał przez radio.

Najwidoczniej załoga Phantoma nie ufała własnym głosom, więc tylko potwierdziła odebranie wiadomości kliknięciem mikrofonu. - Ile dać Dyliżansowi Dwa Zero Trzy? - Brzytwa skierował pytanie do okrętu. - Dajcie mu dwie i pół tony. Jeśli nie wyląduje na pokładzie za następną próbą, to skierujemy go do Da Nang. Pas jest znowu czynny. Dwa Zero Trzy, zrozumiałeś? - Zrozumiałem. Spróbuję jeszcze raz - potwierdził pilot Phantoma. - Wielkie dzięki, chłopaki, za uratowanie naszych tyłków. To powiedziawszy, pilot wysunął podwozie i klapy, i oddalił się powoli, znikając we wstecznym lusterku podniebnej cysterny. Powodzenia, pomyślał Grafton, obserwując niknące światła pozycyjne myśliwca. Wiara w siebie jest widać czymś bardzo ulotnym; czymś, co można w jednej chwili stracić lub odzyskać na nowo. Tym razem pilot myśliwca, którego nazwiska Jake nawet nie znał, najwyraźniej nabrał wiary we własne umiejętności wreszcie udało mu się wylądować. - Teraz kolej na nas. - Brzytwa mruczał pod nosem coś jakby modlitwę, gdy doszła do nich wiadomość o pomyślnym lądowaniu Phantoma. - Pięć Dwa Dwa, jesteś na końcowym podejściu, 12 kilometrów. Zwolnij do prędkości podejścia. Podaj, ile masz paliwa. - Półtorej tony - zameldował Jake, pchnąwszy w dół rączkę podwozia i klap, i równocześnie wysuwając hak. - Podwozie wyszło i zablokowane, klapy w pozycji startowej, hak w dole. - Jake przekazywał polecenia Brzytwie, który porównywał je z instrukcją lądowania. Pilot obniżył prędkość, zgodnie ze wskazaniami wskaźnika kąta natarcia. - Pięć Dwa Dwa, jesteś na ścieżce schodzenia. - Jake zredukował ciąg i lekko pochylił przód samolotu. - Pięć Dwa Dwa, jesteś poniżej ścieżki. - Niech to szlag! Za szybko i za dużo ujął ciągu. Natychmiast przesunął dźwignię do przodu i spojrzał na strzałkę prędkości pionowej, próbując schodzić bardziej płasko, by ponownie znaleźć się w obrębie ścieżki. Samolot dostał nagle turbulencji, zaś obie strzałki gwałtownie drgnęły. - W dalszym ciągu jesteś zbyt nisko. Podaj strzałki. - W dół i na prawo. - Nie patrz na przyrządy. Jesteś ciągle na linii centralnej, ale poniżej toru. Jake był świadom tego, że nie jest w stanie działać dokładnie według wskazań urządzeń kontrolnych. Na jego manewry ciągiem i drążkiem maszyna nie reagowała tak, jak tego po niej oczekiwał, zawsze było czegoś za dużo lub za mało. - Jesteś ciągle poniżej toru, w odległości kilometra. Brzytwa przekazał meldunek. - Tu Pięć Dwa Dwa, widzę Piłkę, stan 1,4. - Jesteś ciągle za nisko - odezwał się oficer sygnalizacyjny. Jake potwierdził kliknięciem mikrofonu i dodał ciągu. Tym razem za dużo. - Teraz jesteście za wysoko i podchodzicie za szybko. Jake sam to aż nadto dobrze wiedział i ogarniała go coraz większa nerwowość. Po raz któryś z kolei zmniejszył ciąg i uniósł nieco nos maszyny, by - nie przestając obniżać wysokości - jednocześnie wyhamowywać. Dało to pożądany efekt, gdyż Piłka znowu zaczęła opadać, lecz tym razem robiła to za szybko. Chcąc ją dogonić zwiększył obroty silników, nie tyle jednak, ile było trzeba. Piłka wyszła poza obręb zielonych światełek wyznaczających prawidłowy tor schodzenia, równocześnie zmieniając barwę z żółtej na czerwoną. Nie miał szans, by się załapać na pas; twardy metalowy pokład był już zbyt blisko, a pod nim pogrążone w ciemnościach morze i śmierć. Jake zwiększył ciąg i nieco pochylił nos.

Opadł na pokład w momencie, gdy Piłka ponownie zaczęła szybki marsz w górę, i natychmiast zredukował ciąg. Za późno! Piłka wyszła poza górną część lusterka w momencie zetknięcia się kół z pokładem. Pilot natychmiast przesunął dźwignię ciągu do pozycji stop i nacisnął kciukiem guzik wysuwający hamulce aerodynamiczne, ale wszystko na próżno. - Przesmarowanie! Samolot nie wytracił prędkości. Silniki nadal pchały go z pełną mocą, tak że przejechał z dużą prędkością cały pokład, i wzbił się ponownie w ciemne niebo po drugiej stronie, lecąc 18 metrów nad wodą. Jake podniósł nos o dziesięć stopni i spojrzał na wysokościomierz, który znów zaczął odmierzać wysokość. Naraz uświadomił sobie, że zbyt długo zatrzymuje wzrok na poszczególnych przyrządach, i że potrzeba mu co najmniej kilku dobrych chwil na dokonanie prawidłowej oceny podawanych przez nie informacji. Był to dowód, że i on powoli tracił pewność siebie. No, Jake, weź się w garść, chłopie, próbował dodać sobie odwagi. Pozwól tym oczom pobiegać trochę po przyrządach. Skoncentruj się jeszcze ten jeden raz. Tym razem musi ci się udać! Brzytwa wcisnął przełącznik strugi powietrza, gdy po raz kolejny wydostawali się z chmur, podążając w kierunku pasa startowego. Urządzenie odmówiło posłuszeństwa. Krople deszczu roztrącane na boki przez pędzący z prędkością około 500 kilometrów na godzinę samolot, uderzały w wiatrochron pionowymi strugami, powodując pryzmatyczne rozszczepienie wizji. - Dawaj to powietrze - poganiał Brzytwę Jake. - Urządzenie nie działa... ale skrzydła masz wyrównane. Żółta Piłka i zielone światełka pozycyjne rozmazywały się na wiatrochronie. Jake starał się za wszelką cenę zapanować nad nerwami i prawidłowo reagować na wskazówki oficera sygnalizacyjnego. Pragnienie wylądowania stało się w tym momencie niemal obsesją. Schodził jednak znowu za szybko, co potwierdzał i oficer sygnalizacyjny, i kąt natarcia na indekserze. W tym rozgrywającym się nocnym koszmarze nie mógł się zdobyć na kolejne zredukowanie ciągu. Czerwone smugi, które w rzeczywistości były światełkami punktowymi, rozlewały się tuż pod nim. Jake przechylił się nieco w bok, usiłując dostrzec Piłkę poprzez boczną szybę pleksiglasowej kabiny. Spostrzegł, że szybko opadała. W tym momencie poczuł silne uderzenie kół o pokład, a nos prawie wgniotło w pas startowy. Wstrzymał oddech, z niepokojem oczekując, czy samolot zacznie wytracać prędkość. Ogarnęła go prawdziwa ulga, gdy poczuł, że hak hamujący wystający spod kadłuba wytrzymał uderzenie milionów dżuli energii kinetycznej. I wreszcie to charakterystyczne szarpnięcie samolotem, który zadyndał na haku zaczepionym o linę, niczym okoń na żyłce. Maszyna na chwilę zatrzymała się, a następnie zaczęła się poWoli cofać. Później w ciemnościach swej kajuty Jake jeszcze raz przeżywał całą sekwencję lotu. Spróbował poskładać jakoś swą nadwątloną wiarę w siebie. W duchu pocieszał się, że być może nikt poza nim nie dostrzegł tego uszczerbku. Jake Grafton i „Brzytwa" Durfee zjechali schodami ruchomymi na drugim pokładzie; pilot poszedł zaraz do toalety. Potem przysiadł na sedesie i zapalił papierosa. Pomieszczenie cuchnęło stale obecnym tu zapachem moczu i środków dezynfekujących, lecz nawet i tu, po tylu beznikotynowych godzinach, czuł smak papierosa. Oparł łokcie na kolanach, a na rękach podbródek, i dopiero teraz poczuł ogromne zmęczenie. Jego buty lotnicze nadawały się do wyrzucenia. Jedna podeszwa miała dwucentymetrowe pęknięcie, a skóra w wielu miejscach popękała. Przez pięć lat nie wyczyścił ich ani razu. Większość wyschniętych plam krwi zdążyła już zniknąć z kombinezonu przeciwprzeciążeniowego i kamizelki ratunkowej. Ogniotrwała warstwa nomexu pokrywająca kombinezon nosiła ślady oleju, brudu i była w kilku miejscach

porozdzierana, brunatne plamy straciły już jednak swą intensywną barwę. Podobnie jest z żalem, pomyślał Jake, też znika po pewnym czasie. Zamknął oczy, upajając się ciemnością. Otworzył je dopiero po dłuższej chwili i przyjrzał się swoim rękom. Nadal drżały. Nie mógł nad nimi zapanować. Otworzyły się drzwi i do środka wkroczył Sammy Lundeen. Oparł się o nie niedbale plecami i powiedział: - Cholernie zaryzykowałeś z tym tankowaniem Phantoma, Jake. - Pewnie - odparł Jake, nie odrywając wzroku od wyblakłych brunatnych plam. Tylko tyle zostało po Morganie McPhersonie. -Skipper wkurwiony? - Nie. Jak zwykle pali cygaro, a załoga tego myśliwca właśnie opowiada w sali odpraw, jaki to z ciebie bohater i że wyciągnąłeś ich ze strasznego szamba. Ale wiesz, że ci z myśliwców wygadują co im ślina na język przyniesie. Jake zaciągnął się głęboko papierosem. - Mamy się rzeczywiście z czego cieszyć. - Nie przestawał myśleć o Morganie. - A jak to było z tym twoim dzisiejszym spacerem w chmurach? - Nadzialiśmy się na zaporę artylerii i mało nam dupy nie odstrzelili. Ciągle nie pojmuję, jak to się stało, że się wymknęliśmy. Potem musieliśmy zrzucać bomby na chybił trafił, bo załatwili nam komputer. - Trafiliście coś? - Skąd mogę wiedzieć? Żadnych wtórnych eksplozji. Ten ich „postój ciężkiego sprzętu" mogliśmy minąć o dwa lub trzy kilometry. Teraz pewnie któryś z tych komuchów wylewa swe żale przed sforą reporterów, że amerykańscy podżegacze wojenni zbombardowali kolejną pagodę. - Miejsce postoju ciężkiego sprzętu...? - Domniemane miejsce postoju ciężkiego sprzętu. - Warto za to umierać? - W całych Indochinach nie ma nic, za co warto by umierać, stary, i to fakt nie podlegający dyskusji. Lecz mimo to tej nocy żółtki waliły do nas, jakbyśmy mieli zamiar zbombardować grób Ho Szi Mina. Idę o zakład, że wokół Kremla nie ma tylu dział. Mieliśmy cholerne szczęście. - Lundeen pokręcił z niedowierzaniem głową. - Ale później widziałem co najmniej ze trzy wtórne eksplozje, kiedy spuściłem Rockeye na ich działa przeciwlotnicze. - Tym razem Lundeen wyszczerzył zęby z zachwytem. - Ten wypad mimo wszystko opłacił się. Jake przesunął się na sedesie i wrzucił niedopałek do muszli. - A co to za historia z tą zapasową cysterną, dlaczego nie wystartowała? - Nie słyszałeś? Chłopaka z obsługi wciągnęło do dyszy. - O cholera, w taki sposób się przekręcić! - Nie przekręcił się. Szef mechaników zobaczył, że chłopak zbliża się do wlotu silnika i złapał go za nogi. Biedaka wciągnęło już do kolan, gdy go chwycił. Stracił hełm, okulary i latarkę. 150 tysięcy dolarów od podatników poszło w błoto - silnik do wymiany. - Jak się nazywa ten nieszczęsny gnojek? - Robal. Jest w izbie chorych. - Robal! Biedny chłopak! - Jake powstał, podniósł torbę z hełmem. - Myślę, że powinienem go odwiedzić. - Jak już to zrobisz, przebierz się i wpadnij do sali odpraw. Ten pilot myśliwca wprost nie może się doczekać, żeby cię pocałować w tyłek. Obiecał przy wszystkich, że pozna cię ze swoją siostrą dziewicą. Jake odnalazł Robala na jednym z oddziałów izby chorych. Właśnie stał przy nim Szalony Jack,

- Nadal jest w szoku - powiedział lekarz. - Chwilowo stracił słuch, ale za parę dni powinno być już lepiej. Nie siedź tu zbyt długo. - Spojrzał na plamy i burd, które gęsto pokrywały kombinezon pilota. - I nie dotykaj tu niczego, dobrze? Jake położył torbę obok łóżka i usiadł na jedynym krześle, jakie znajdowało się w pomieszczeniu. Twarz Robala przypominała bielą pościel. Pilot pochylił się nad nim i zawołał: - Zrobisz wszystko, byle tylko wymigać się od roboty! - Kąciki ust chłopaka zadrgały. - Słyszałem, że chciałeś stanąć przed obliczem Pana! Robal przytaknął nerwowym ruchem i zwilżył językiem usta. - Wciągnęło mnie jak kawałek papieru, panie Grafton. Po prostu przechodziłem obok, gdy nagle zaczęło mnie wlec w stronę turbin głową do przodu. Myślałem, że już po mnie. - Z tego, co słyszałem, to mało brakowało. Oczy chłopaka zwilgotniały. - Panie Grafton, tak bardzo się bałem. Było ciemno, a ten hałas taki nieznośny, nie widziałem w ogóle na oczy, czułem tylko, że mnie wsysa do sprężarki. Wiedziałem, że tam są łopatki turbin, które za chwilę przerobią mnie na hamburgera, ale ich nie widziałem. - Utkwił na chwilę wzrok w ścianie, łzy znowu zabłysły mu w oczach. - Chyba się wtedy zsikałem, tylko niech pan nie mówi o tym nikomu. - Oczywiście, że nie powiem. Ja też wiem, co to prawdziwy strach. McPherson i ja tyle razy tak się właśnie baliśmy, już nawet straciłem rachubę, jak często. - Jake przyłożył usta do uszu Robala i dodał scenicznym szeptem: - Ten, kto jeszcze nie miał okazji porządnie się zsikać ze strachu, niczego jeszcze nie dokazał. Najważniejsze to schować strach głęboko w sobie. - Jake podniósł się i na odchodnym rzucił: - I postaraj się nie zatykać innych wlotów powietrza, okay? - Odpowiedzią był słaby uśmiech. W sali odpraw było tłoczno i gwarno, gdy Jake otworzył drzwi. Lundeen nie przesadził. Załoga Dyliżansu 203 wprost nie potrafiła wyrazić swej wdzięczności. Pilot walnął Jake'a po plecach i wielokrotnie ściskał mu dłoń. Miał ciemne, starannie przystrzyżone wąsy, pod którymi jego zęby lśniły niczym biel porcelany. - To było fantastyczne, Grafton! Naprawdę fantastyczne. Masz u mnie pięć butelek tego co tak lubisz, jak tylko zawiniemy do portu. - Na moim miejscu zrobiłbyś to samo. Pilot myśliwca, Joe „Zabijaka" Brett odparł: - Mam nadzieję, że masz rację, Grafton, ale i tak należy ci się flaszka. W całym pomieszczeniu trwały tymczasem ożywione konwersacje, w których brało udział co najmniej kilkanaście osób. W przedniej części rozmawiali ze sobą ściszonym głosem dowódca dywizjonu i Kowboj. Takie prowadzone na luzie rozmowy pozwalały poczuć wszystkim, że są znowu na ziemi. W tym momencie podszedł do nich LSO ubrany w swoją białą kamizelkę. W ręku trzymał niewielką zieloną książkę zawierającą notatki będące wierną rejestracją lądowania każdego pilota. - Grafton, ustanowiłeś rekord tej nocy: dwa nieregulaminowe lądowania i jedno przycięcie. Ostatnie lądowanie było najgorsze, jakie zdarzyło mi się widzieć podczas ostatnich miesięcy. W sali odpraw zapadła martwa cisza. Jedni patrzyli na oficera sygnalizacyjnego, inni na Jake'a, jakby nie dowierzając własnym uszom. „Przycięcie" było lądowaniem bardzo niebezpiecznym, prawie na granicy rozbicia się. „Nieregulaminowe" - na granicy ryzyka. LSO mówił dalej: - Wiesz równie dobrze jak ja, że podczas lądowania na rozkołysanym pokładzie trzeba zachować szczególną ostrożność. Za pierwszym razem prawie spadłeś na pokład, za drugim razem przesmarowaliście, a za trzecim razem przeszedłeś samego siebie. Mało brakowało, żebyś połamał golenie i rozwalił się na rampie. Którejś pięknej nocy wpakujesz to podwozie do skrzydeł tak, że przejdzie na wylot. Durfee nie mógł tego dłużej słuchać.

- Hej, dupku, przecież chyba słyszałeś, co mówiłem, że dmuchawa nie działa. Jake gówno widział poprzez te szyby. Oficer spojrzał na niego. - A nie wpadło wam do głów, geniusze, żeby zrobić nawrót i sprawdzić bezpieczniki, podczas drugiego kręgu? Sprawdziliście je? - zapytał Brzytwę. Twarz tego ostatniego pokryła się rumieńcem, gdy pochyliwszy się w stronę LSO zapytał: - A dałeś nam sygnał do drugiego kręgu, kapuściana głowo? Oficer sygnalizacyjny zignorował bombardiera i ponownie zwrócił się do pilota: - Jeszcze raz wylądujesz w taki sposób, a osobiście postaram się, by to było twoje ostatnie lądowanie na tym okręcie. Następnie odwrócił się i ruszył w stronę wyjścia. Jake czuł się niczym golas w kościele. Wzruszył ramionami i obrzucił wzrokiem zakłopotanych mężczyzn wokół siebie. - Cholera, nie wiedziałem co robić. Joe Brett jeszcze raz chwycił dłoń Jake'a, zaś Camparelli odezwał się do niego stanowczym tonem: - Jake, idź do siebie i prześpij się trochę. Za cztery godziny mamy odprawę. Pilot bez słowa wrócił do swej kajuty. Camparelii nie skończył na tym. Wymierzył palcem w oficera sygnalizacyjnego, który podszedł posłusznie bliżej i stanął wyprostowany tuż przy krześle skippera. - Słuchaj no pan - rzekł mu Camparelli. - Znasz się pan na swojej robocie i mówisz tak jak uważasz. Lecz jeśli jeszcze przejedziesz się po którymś z moich pilotów, tak jak przed chwilą, to masz przejebane! Jasne? - Tak sir, lecz... - To ja decyduję o tym, kto ma latać w tym dywizjonie, a nie pan. Od pana oczekuje jedynie opinii i nic poza tym. - Tak jest, sir. - A teraz wynoś się stąd, bo mnie męczy twój widok. - Oficer sygnalizacyjny wymaszerował z pokoju. Skipper powiódł wzrokiem po zgromadzonych, którzy w milczeniu przyglądali się całej scenie. Zatrzymał spojrzenie na pilocie Phantoma i na jego twarzy zakwitł uśmiech. - To ty wspomniałeś, że masz siostrę dziewicę? - zapytał.

3 Dwa samotne Intrudery leciały wśród krystalicznego poranka. Kilka kilometrów pod nimi postrzępione chmury przesłaniały częściowo terytorium Wietnamu Południowego. Nad nimi niemiłosiernie paliło tropikalne słońce, prażąc karki pilotów i sprawiając, że ich ciała odziane w oliwkowo-brunatne kombinezony z nomeksu pociły się obficie. Jake Grafton był odprężony. Trzymał się około 90 metrów z tyłu, po prawej stronie prowadzącego, którym był Camparelli. Każda z maszyn dźwigała pod skrzydłami szesnaście bomb Mark 82, oraz, jak zwykle, dodatkowy tysiąckilogramowy zbiornik z paliwem podwieszony tuż pod jej brzuchem, dokładnie na linii centralnej. Ciemnozielone bomby w oślepiającym słońcu wyglądały na czarne, wyraźnie kontrastując z wypolerowanymi do połysku białymi samolotami. Jake Grafton i Marty Greve, który był jego BN podczas tego lotu, przez większość czasu głównie wyglądali na zewnątrz. Podczas innych lotów przeważnie byli zbyt zajęci, by mieć czas na podziwianie panoramy, a poza tym nad morzem niewiele można było zobaczyć, chyba z wyjątkiem chmur. Kontroler radarowy zainstalowany w pobliżu Da Nang kierował oba bombowce na południe. Na lewo od nich Morze Południowo-chińskie odbijało światło słoneczne poprzez prześwity w pokrywie chmur, na prawo mogli oglądać zwarte

połacie zielonej dżungli. W miarę, jak coraz bardziej wlatywali w przestrzeń lądu, również prześwity w chmurach stawały się coraz większe. Prowadzący ich do tej pory kontroler przekazał ich FAC - Forward Air Controller wysunięty dozór obszaru, który miał znak wywoławczy Konwój i krążył gdzieś wysoko w tym rejonie na pokładzie lekkiego górnopłatu. Greve nastawił radio na przydzieloną częstotliwość, a Grafton dał dwa sygnały przełącznikiem mikrofonu na znak, że teraz mogą się porozumiewać z dowódcą na nowej częstotliwości. - Konwój Dwa Dwa, tu Diabeł Pięć Zero Jeden. - Pięć Zero Jeden, tu Konwój Dwa Dwa. Podaj szyk i rodzaj bomb. - Klucz Diabeł pięć-zero-jeden: Dwa A-6 o numerach bocznych 501 i 505. 501 jest samolotem prowadzącym. Każda maszyna ma 16 bomb typu Mark 82, odbiór. - Zrozumiałem. Podaj pozycję. - Jesteśmy mniej więcej pięć minut na północ od ciebie. - Przyjąłem. Podaję ci sytuację. Mamy na dole dwa oddziały w bezpośrednim kontakcie bojowym. Są to prawdopodobnie dwie kompanie Wietkongu, okopane wzdłuż linii drzew. Spróbujcie wykurzyć ich stamtąd. Linia drzew ma przebieg z północy na południe. Nasze oddziały znajdują się mniej więcej trzysta metrów bardziej na wschód. Możecie podchodzić z północy lub z południa, jak wolicie. Najlepszy kierunek odwrotu jest na wschód, w kierunku morza. W rejonie nie wykryto stanowisk obrony przeciwlotniczej. Czy zrozumiałeś, odbiór? - Tak jest, zrozumiałem wszystko. Ile podejść mogę wykonać? - Po dwa dla każdego z was. Camparelli nigdy nie ryzykował bez potrzeby, dwa razy to więcej niż trzeba. Jeżeli ktoś nie zdołał trafić w cel w dwóch próbach, to kolejne tylko wystawiały go na strzał przygotowanej artylerii. Marty ustawił tablicę uzbrojenia na zrzut ośmiu bomb. Grafton spojrzał na kartę leżącą mu na kolanach i dokonał odpowiednich korekt w ustawieniu celownika bombardierskiego umieszczonego ponad tablicą przyrządów tuż przed nim. Gdy patrzył prosto przed siebie, jego wzrok przechodził dokładnie przez nitki celownika. Pilot podwyższył nieco siedzenie, tak by jego prawe oko znalazło się w równej linii z żółtą podziałką celownika. Sprawdził dwukrotnie przełączniki na tablicy uzbrojenia. Z wyjątkiem przełącznika, który przekazywał impuls elektryczny do pulpitu i dalej do obwodu zwalniającego bomby, wszystkie pozostałe były odbezpieczone. Camparelli łagodnym skrętem w lewo zaczął sprowadzać klucz z pułapu sześciu kilometrów. Całą scenerię pod nimi znaczyło zaledwie kilka nisko wiszących obłoków. Równolegle do pokrytej białym piaskiem plaży biegła szosa. Przed nimi w odległości pięciu kilometrów lotnicy dostrzegli strumień wijący się zakolami w kierunku morza, a nad nim most. Wzdłuż szosy na południe jak okiem sięgnąć ciągnęły się pola ryżowe. - Miejsce, które was dzisiaj interesuje, panowie - odezwał się znowu FAC - to ryżowisko po zachodniej stronie szosy, na południe od strumienia. - Zachodnią stronę pola ryżowego ograniczała pojedyncza linia drzew. Poza drzewami były widoczne zarośla upstrzone oczkami wodnymi. Z wysokości na której lecieli, cały teren pod nimi wyglądał jak łąka, w rzeczywistości mogło to być trzęsawisko pokryte trawą, mogące w razie czego posłużyć Wietkongowi jako droga odwrotu. - Okay, Diabły, Charlie [tu] - zwyczajowe określenie partyzantów Wietkongu siedzi w tych drzewach na południe od strumienia. Niech prowadzący rozpocznie od brzegów strumienia i zrzuci bomby dokładnie wzdłuż linii drzew. Numer dwa, ty poprawisz tam, gdzie prowadzący coś opuści, zrozumiałeś? Skipper potwierdził, w dalszym ciągu obniżając pułap. Intrudery znajdowały się teraz na wysokości pięciu kilometrów, zataczając wokół celu kręgi przeciwnie do ruchów wskazówek zegara. Grafton zdawał sobie sprawę, że ci na dole na

pewno ich usłyszeli, jak również dostrzegli białe plamki na tle błękitnego nieba. Wietkong, a może nawet regularne oddziały północnowietnamskie niewątpliwie starały się jak najgłębiej wkopać w ziemię i zamaskować od góry. Dowódca oddziału południowowietnamskiego bez wątpienia dostrzegł krążące niczym sępy w górze samoloty i szczerząc zęby, pewnie rzekł do siebie: Tym razem te gnojki z Wietkongu nie mają szans. Jake cofnął dźwignię ciągu, schodząc coraz niżej i niżej w ślad za prowadzącym. Chciał najpierw zobaczyć, gdzie spadną bomby Camparelliego, nim sam wykona podejście. - Diabły, czy macie Konwój w zasięgu wzroku? Obaj piloci A-6 wyciągnęli szyje, rozglądając się za małym samolotem. Dostrzegli go krążącego ponad plażą w kierunku wschodnim. Mając go cały czas na oku, zauważyli, że w pewnym momencie wystrzelił marker ku linii drzew. Jake utkwił w niej wzrok. Smuga dymu zdawała się zbaczać nieco na północny zachód. Musiał wziąć poprawkę na wiatr podczas celowania. - To właśnie wasz cel, chłopaki - powiedział FAC. Obaj przygotowujący się do ataku piloci potwierdzili. - Okay, Diabły, macie więc jasność sytuacji i Konwój w polu widzenia. Odbezpieczyć i uzbroić bomby. Camparelli położył Intrudera na skrzydło, kierując się prosto na cel. Słońce rzęsiście oświetlało maszynę prowadzącego podczas nurkowania. Jake obserwował pikujący ku ziemi z coraz większą prędkością samolot. Ujrzał, jak na końcówkach skrzydeł pojawiły się smugi kondensacyjne. Po chwili Camparelli wyszedł z lotu nurkowego. Tymczasem wzdłuż linii drzew nie pojawiły się żadne wybuchy. - Prowadzący odbezpieczył, lecz bomby nie poszły - zameldował Camparelli. Coś się musiało popsuć w systemie zwalniania bomb, co sprawiło, iż wciąż mocno siedziały podwieszone do belek uzbrojenia. Jake zwolnił do 850 kilometrów na godzinę. Spojrzawszy po raz ostatni na wysokościomierz, skupił wzrok na drzewach, próbując znaleźć w przestrzeni ten idealny punkt, w którym mógłby wejść w lot nurkowy pod kątem 45 stopni i nadlecieć precyzyjnie nad cel. - Numer Dwa robi podejście. - Następnie obrócił samolot na plecy, zaś nos nakierował na drzewa. Marty w tym czasie odbezpieczył bomby. Jake wrócił do normalnej pozycji i przesunął dźwignię ciągu. Prędkość gwałtownie wzrosła. Prędkościomierz i wysokościomierz kontrolował jedynie podświadomością, czując w sobie prawdziwą pełnię życia. Żółta podziałka na celowniku bombardierskim ustawiona była nieco w lewo od drzew. Przesunął nieznacznie drążek w prawo, biorąc poprawkę na boczny wiatr i wyrównał skrzydła. Marty meldował przez interkom: - Trzy tysiące, dwa siedemset, za płasko schodzisz, dwa czterysta, kąt 38 stopni... Jake dokonał korekty lotu zgodnie z podaną informacją, a gdy prędkość ustabilizowała się na 850 kilometrach na godzinę, poczuł, że parcie na drążek zelżało. Teraz! Nacisnął kciukiem guzik na drążku. Samolot zakołysał się; bomby poszły w dół. Gdy drganie ustało, pociągnął na siebie drążek. Przeciążenie natychmiast dało znać o sobie, wgniatając obu mężczyzn w fotele. Wznosząc się ponad horyzont, Jake rozglądał się w otaczającym go błękicie w poszukiwaniu białej kropki prowadzącego Intrudera. Mimo przeciążenia BN zdołał dźwignąć lewą rękę i cofnąć przełącznik do pozycji ZABEZPIECZONE, następnie powiedział do mikrofonu: - Dwójka zabezpieczona. - Diabeł Dwa, dobra robota.

Jake zerknął do tyłu. Drzewa spowijał czarny dym unoszący się w górę ku przejrzystemu niebu. Pochylił lewe skrzydło i wzbił się w górę, jednocześnie dokonując nawrotu do kolejnego podejścia. Dopiero gdy znalazł się na wysokości 4.500 metrów ujrzał maszynę Camparelliego lecącą ku ziemi i po chwili ponownie wzbijającą się w górę. - Nic z tego, Konwój. Zamki się nie chcą otworzyć. Znowu przyszła kolej na Jake'a. Nabrał odpowiedniej prędkości i obrócił samolot na plecy. Marty ponownie przesunął przełączniki uzbrojenia i podał wysokość. Tym razem Jake schodził idealnie pod kątem 40 stopni. Linia drzew coraz bardziej rosła w wizjerze celownika, tak że w końcu był w stanie rozróżniać poszczególne drzewa. Zrzucił ładunek z wysokości 1.800 metrów i spojrzał na wysokościomierz. Ten przestał rejestrować pikowanie na wysokości nieco ponad 1.000 metrów i ponownie ruszył w odwrotną stronę, gdy nos samolotu odchylił się w górę. Jake dostrzegł samolot skippera w pewnej odległości przed sobą i ruszył za nim z przesuniętą do maksimum dźwignią ciągu. Oba samoloty leciały teraz na północ. Powietrzny kontroler znowu zaczął nadawać. - Diabeł Dwa. Masz stuprocentowe trafienie. Piękna robota. Diabeł Jeden, przykro mi, że nie mogłeś zrzucić swych kamyków. - Któregoś dnia znowu to wspólnie powtórzymy. - Bezpiecznego lotu do domu.

4 Wziął fotografię, ustawiając ją do światła lampki stojącej na biurku. Ręka lekko mu drżała. On, Linda, Morgan i Sharon siedzieli na masce jego Oldsa 442; w tyle widać było Góry Olimpijskie. Urządzili sobie wówczas jednodniową wycieczkę do Hurricane Ridge. Kiedy to było? Ach tak, tamtego pamiętnego dnia w sierpniu 1971 roku, po ich pierwszym locie. Twarze na tym zdjęciu mieli takie młode i uśmiechnięte. Wydawało się to tak dawno. Położył fotografię na biurku i zapatrzył się w cienie snujące się po kajucie. Następnie wyjął z pudełka w szufladzie kartkę papieru listowego i długopis. Ponownie otworzył list od Lindy i przeczytał go kilkakrotnie. W końcu papier zmiął w kulkę. list od Lindy podarł na drobne kawałeczki i je także powoli strzepnął do kosza na śmieci. Sharon przynajmniej miała odwagę spróbować... Włożył fotografię z powrotem do sejfu i zatrzasnął go. Gdzie Lundeen trzyma whisky? Następnego dnia Jake ponownie leciał w kierunku Wietnamu Południowego, lecz tym razem to on prowadził. Na siedzeniu po jego prawej stronie tkwił „Wielki Augie" Canfield. Skrzydłowym był Corey Ford, spokojny z natury inżynier aeronautyki z MIT, który pragnął zostać pilotem-oblatywaczem, gdyż był to pierwszy stopień na drodze do kariery astronauty. Bombardier Forda, Bob Walkwitz, zupełnie nie przypominał usposobieniem swego pilota. Ford zawsze zwykł ważyć słowa, Walkwitz znany był zaś ze swych głupich uwag. Był przy tym hałaśliwy i nonszalancki, i lubił brać życie na gorąco. Ze względu na jego pociąg do kobiet, który wzrastał jeszcze po alkoholu, koledzy zwykli go nazywać Kubą Rozpruwaczem. Tego ranka obie maszyny leciały znowu na południe, a naziemni kontrolerzy dopytywali się nawzajem o jakiś cel do ataku. Piloci musieli się śpieszyć, zanim zabraknie im paliwa. - Czy jest coś w waszym sektorze?... Mam tu w górze dwóch szybkich, którzy pilnie szukają celu... Czy dzieje się coś u was? 80 kilometrów na północ od Sajgonu, kontroler skierował samoloty w kierunku północno-zachodnim ku Płaskowyżowi Centralnemu.

- Mam nadzieję, że nie będziesz polować na cienie - mruknął pod nosem Wielki Augie, spoglądając na wskaźnik paliwa. Ryżowe pola na równinie nadmorskiej ustąpiły miejsca wijącym się wzgórzom, poprzecinanym dolinami pokrytymi dżunglą. Od czasu do czasu w dole pojawiały się czerwone, zatarte już nieco leje po wybuchach bomb, lecz mimo to ten pofałdowany teren nie nosił na sobie tak wielu blizn wojennych jak tereny wokół Hue i Strefy Zdemilitaryzowanej położone daleko na północy. Nisko nad wzgórzami unosiła się lekka mgiełka, poza tym niebo wyglądało niczym jedna wielka świątynia słońca. Lotnicy pocili się obficie w swoich kombinezonach z nomexu. Wielki Augie trącał co i raz kciukiem włącznik wentylacji, choć ustawiony on był już na najniższej temperaturze. Kontroler naziemny polecił zmienić częstotliwość. Po chwili Jake nawiązał łączność z FAC opatrzonym kryptonimem Igła 24. Załoga A-6 wysłuchiwała jego informacji, które skierowane były również do pilotów z klucza A-7. - Przelatywałem nad tą drogą i zobaczyłem dziewięciu facetów w czarnych piżamach. Gdy tylko mnie ujrzeli, natychmiast dali nura w krzaki po południowej stronie drogi. Wszyscy mieli karabiny. Może uda nam się dobrać im do skóry. - Naszych nie ma w pobliżu? - zapytał jeden z pilotów Corsaira. - Są szesnaście kilometrów na południe. Intrudery zjawiły się we wskazanym miejscu i zaczęły krążyć na wysokości pięciu i pół kilometra. Jake spostrzegł dwa A-7 dwa tysiące metrów pod sobą na przeciwległym krańcu kręgu, który właśnie zataczał. Jeszcze niżej na tle koron drzew odbijała się sylwetka małego samolotu zwiadowczego tkającego za sobą cienkie pasemko spalin, który po dokonaniu rozpoznania zrzucił marker. - Lećcie na zachód tak daleko jak sięga ten dym i zrzucajcie po dwie bomby jednocześnie na wschód od tego dymu wzdłuż obrzeża drogi. Możecie przystępować do ataku. Meldujcie o wejściu w lot nurkowy i odbezpieczeniu bomb. W tej samej chwili jeden z samolotów A-7 odskoczył od swego skrzydłowego z nosem pochylonym ku ziemi. Kilka sekund później potężne fale uderzeniowe po wybuchu dwóch bomb rozeszły się koncentrycznie wśród listowia drzew. Następne wybuchy wędrowały parami skrajem drogi w równych trzystumetrowych odstępach. Czarny dym kłębił się w górze. Skrzek w radiostacji ograniczał się do niezbędnych w takich sytuacjach meldunków. - Prowadzący wszedł do akcji... Bomby odbezpieczone... Dwójka atakuje... Bomby odbezpieczone... Oczy lotników uważnie wpatrywały się w dżunglę i przestrzeń wokół nurkujących samolotów w poszukiwaniu rozbłysków artylerii przeciwlotniczej. Samoloty najbardziej były wystawione na ostrzał właśnie w fazie nurkowania, gdyż nadlatywały nad cel łatwo przewidywalnym torem. Niczego jednak nie wypatrzyli. Jeśli nawet tych dziewięciu żółtków strzelało gdzieś z Kałasznikowów, to tylko marnowało amunicję. Odrzutowce nie schodziły poniżej 1.200 metrów, to jest na wysokość, na której mogły ich dosięgnąć pociski karabinowe. Gdy Corsairy zrzuciły już każdy po dziesięć bomb, ich prowadzący zwrócił się do Igły. - Zostały nam dwudziestomilimetrówki, Igła. Możemy trochę postrzelać? - Przeczeszcie południową stronę od śladu bomb. Corsairy wyrzuciły z siebie strumienie białego dymu, który rozpłynął się po kilku sekundach, zanim jeszcze maszyny rozpoczęły ostrzał. Dwudziestomilimetrowe działka raziły dżunglę wystrzeliwując sto pocisków na sekundę. Jake Grafton przyglądał się temu w milczeniu. Jak musieli się czuć ci tam w dole? Pewnie przywarowali pod którymś z drzew, próbując wkopać się w ziemię w szaleńczym pośpiechu, w budzącym wręcz litość usiłowaniu, by stworzyć sobie jakiekolwiek schronienie przed

nadlatującą z nieba śmiercią. Pilot włożył pod ruchomą przesłonę hełmu opuszki palców i otarł nimi zalewający mu oczy pot. Po wykonaniu ataku Corsairy połączyły się i wkrótce zniknęły na północnym wschodzie. Wówczas do akcji weszły Intrudery. Każdy z nich dźwigał szesnaście pięćsetfuntowych bomb, które także miały być zrzucane po dwie na raz. Tym razem strefa bombardowania była większa i sięgała głębiej na południe od drogi. Bomby zrzucano na wyczucie. Najpierw pojawiały się białe rozbłyski, które natychmiast zamieniały się w chmurę czarnego dymu. Gdy pierwsza fala uderzeniowa opadła, lekka bryza pochwyciła dym i rozpędziła go po okolicy. Jake miał cały czas w polu widzenia Igłę i Coreya Forda. Skoncentrował się więc na żółtym punkciku celownika, przesuwającym się wzdłuż dżungli. Gdy rozpoczęli nurkowanie, Wielki Augie począł recytować jednostajnym głosem wysokość, pomijając jednak kąt. Bombardowali w końcu wybrane na chybił trafił miejsce w dole pod nimi, w którym rzekomo ukrywało się dziewięć filigranowych postaci; precyzja nie odgrywała tu więc aż takiej roli. W trakcie wykonywania przez bombowce A-6 ostatniego przelotu kontroler powietrzny zapowiedział zbliżanie się kolejnych A-7. Po zakończeniu zadania Grafton ruszył w górę szerokim łukiem, tak by Ford mógł szybko do niego dołączyć. Po raz ostatni obrzucił spojrzeniem teren ich niedawnego nalotu, a w tym czasie drugi samolot coraz bardziej skracał dzielący ich dystans w obrębie zataczanego przez Jake'a kręgu. Dżunglę znaczyły czerwone blizny wszędzie tam, gdzie dosięgły ją bomby. Wyglądało to tak, jakby ziemia w tym miejscu krwawiła. Wiatr gnał pasemka ciemnoszarego dymu na północny wschód. Gdy Ford dołączył do prawego skrzydła Jake'a, obaj natychmiast zawrócili w kierunku morza i oczekującego tam na nich lotniskowca. Grafton spojrzał na zegarek umieszczony na tablicy przyrządów. Teraz myślał tylko o tym, by jak najszybciej wylądować. Pchnął dźwignię ciągu do przodu, drążek zaś w przeciwną stronę, pozwalając silnikom, by niosły ich w górę, prosto w objęcia błękitnej pustki. Kumulusy płynęły leniwie ponad morzem. Jake obniżył lot, tak iż prawie ślizgał się po ich wierzchołkach. Lecąc wśród tych srebrzystych kopców, znaczył je długą i wąską nitką spalin. Dopiero teraz w pełni poczuł na sobie oddziaływanie słońca, które wytwarzało w kabinie i wśród wypiętrzeń chmur charakterystyczną brązową poświatę. Napięcie powoli ustępowało miejsca przyjemnemu odprężeniu. Był to już jego ostatni lot podczas tego rejsu. W lusterku miał cały czas Forda. Doznawał uczucia prawdziwej satysfakcji, widząc z jaką precyzją skrzydłowy trzyma się miejsca w szyku. Jake wypatrzył dużą chmurę przed sobą i skierował się prosto w nią. Jednocześnie podniósł nos maszyny i powoli zaczął ją kłaść na skrzydło. Równocześnie nie spuszczał oczu z lusterka, w którym widział Forda podążającego tuż obok niego i naśladującego każdy jego manewr. Jake rozpoczął schodzenie w kierunku morza poprzez prześwit w chmurach, co chwila wykonując ostre skręty, gdyż naraz nabrał ochoty, by poomijać te zwarte niczym filary kłębowiska chmur. Wkrótce znaleźli się poniżej nich. Ich podstawy, podobnie jak wierzchołki, również znajdowały się na tym samym pułapie, rzucając cienie na brylantowo połyskujące morze, wskutek czego całe otoczenie wydawało się ciemniejsze, niż tam w górze. Lecąc na takiej wysokości Jake miał wrażenie, jakby przestąpił próg świątyni bez ścian; świątyni stworzonej jedynie ze światła i cienia. Wrażenia z takiego lotu wymykały się wszelkim opisom do tego stopnia, iż żaden pilot nie potrafiłby oddać ich żadnymi słowami, nawet gdyby opowiadał to swemu koledze. Te doznania mógł im odebrać tylko Bóg... lub zły los. W odległości 20 kilometrów dostrzegli okręt. Zataczając szeroki łuk, Grafton zszedł wraz ze skrzydłowym na pułap tysiąca metrów i podążał dalej, kierując się na biały kilwater pozostawiany przez lotniskowiec. Cały czas krążył po szerokim kręgu przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, coraz bardziej zbliżając się do okrętu od strony lewej burty.

Gdy kończyli pierwsze okrążenie, lotniskowiec zaczął wykręcać pod wiatr, wykonując obrót o 180 stopni. Z dużej wysokości kilwater przypominał ogromne pióro unoszące się na wodzie. Potężne śruby mąciły wodę nadając temu pływającemu lotnisku o wyporności 95.000 ton prędkość ponad 40 kilometrów na godzinę. Wraz z czternastokilometrową prędkością wiatru, dawało to na pokładzie „Shiloha" niezły podmuch, przekraczający 50 kilometrów na godzinę. Jake wyraźnie widział samoloty na pokładzie, które jeszcze ze złożonymi skrzydłami kołowały w kierunku katapulty. Widział także, jak te oczekujące już w katapultach wolno rozkładały skrzydła, zaś dwa z nich: A-6 na katapulcie dziobowej, oraz F-4 Phantom na śródokręciu niemal równocześnie rozpoczęły swą podróż w kierunku nieba. Przypatrując się tej scenie z wysokiego pułapu i z dużej odległości nie miało się prawdziwego wyobrażenia o prędkości i siłach towarzyszącym startowi. Samoloty niczym wielkie ptaki sunęły wolno w kierunku skraju pokładu, odrywały się od niego, a następnie leciały tuż nad powierzchnią morza, niczym mewy. Skręcały w lewo lub prawo, błyskawicznie nabierając wysokości. Jake spojrzał w niebo. Wysoko ponad nim inne samoloty, maleńkie i ledwo widoczne, powoli obniżały pułap, zataczając podobnie jak i on szerokie kręgi. Na pokładzie pas startowy pustoszał w miarę, jak katapulty wyrzucały kolejne samoloty. W dole ujrzał Phantomy, jak zawsze pierwsze w kolejce do lądowania. Nieco bliżej niego dostrzegł Corsairy. Pochylił nos samolotu i podążył za nimi. Tymczasem cztery Phantomy, początkowo przyklejone do siebie niemal na styk, rozluźniły szyk i, ustawiwszy się nad kilwaterem, podążały śladem lotniskowca na pułapie 260 metrów. W pewnym momencie myśliwiec, lecący tuż przy lewym skrzydle samolotu prowadzącego, wycofał się do tyłu, zajmując pozycję czwartego w prawym szyku. Nad okrętem prowadzący opuścił formację, wykonawszy najpierw ostry skręt z wiatrem, a następnie zaczął wyhamowywać do prędkości lądowania. Pozostałe samoloty powtarzały manewr w ośmiosekundowych odstępach. Prowadzący Phantom zbliżył się trawersem* do rufy, wykonał ostatni skręt i znalazł się w ostatniej fazie podejścia do pasa. Jedyną kwestią do rozstrzygnięcia pozostało to, czy pilot właściwie ocenił dystans dzielący go od pokładu i czy znajdzie się dosyć miejsca na tym ostatnim, gdy Piłka wskaże mu moment, w którym powinien na nim usiąść. Jak dotąd przez radio nie padła żadna uwaga. Lądowania w dzień przy dobrej pogodzie odbywały się zwykle bez jednego choćby słowa korespondencji radiowej. Jake widział, jak Phantom nadleciał nisko tuż nad kilwaterem i osiadł na pokładzie. Teraz przyszła kolej na następny myśliwiec. Tymczasem czwórka A-7, lecąc nadal w szyku, zbliżała się coraz bardziej do okrętu, przygotowując się do lądowania. Jake wszedł na nieco szerszy krąg, sprowadzając Forda w dół, równocześnie co i raz podążał wzrokiem ku samolotom lecącym przed nim, oceniając wzrokiem, w jakich odstępach czasu podchodziły do lotniskowca. Zgodnie z regulaminem, powinny siadać na pokładzie co trzydzieści sekund. Każda dodatkowa sekunda była tylko zbędną stratą czasu. Kilka sekund mniej natomiast narażało pilota na cofnięcie, gdyż pas mógłby być jeszcze zajęty przez poprzedni samolot. Od tego, jak sprawnie pilot ustawił się w kolejce do lądowania, co odbywało się na oczach wielu świadków, zależała w dużej mierze jego reputacja pilota lotniskowcowego. Dwa Intrudery leciały już z wypuszczonymi hakami nad spienionym kilwaterem na wysokości 260 metrów. Corey Ford nadal trzymał się prawego skrzydła Graftona. Jake przykuł wzrok do ostatniego A-7 lecącego z wiatrem. Jeszcze nie teraz... jeszcze chwila... już! Wielki Augie przesłał Fordowi buziaka na pożegnanie. W tym momencie Jake pchnął drążek, ustawił dźwignię ciągu w pozycji jałowej i zaczął schodzić w dół pod kątem 60 stopni przy przeciążeniu równym czterem g. Wskazówka wysokościomierza szybko przeskoczyła na liczbę 180. Zmniejszywszy prędkość do 450 kilometrów na godzinę wysunął podwozie i klapy, i zredukował prędkość.

Podążając z wiatrem Jake i Wielki Augie na głos powtarzali punkty procedury lądowania. Lecieli z prędkością około 200 kilometrów na godzinę, cały czas utrzymując właściwy dystans do lądującego przed nimi A-7. Wskazania indeksera pokrywały się z odczytem prędkościomierza. ' Lot poziomy po kursie skośnym do osi symetrii samolotu, wywołany działaniem bocznego wiatru lub ustawieniem sterów Jake był w stanie ocenić to jednym rzutem oka. Opuścił trawers... prędkość ta sama... ostatni skręt... łagodne schodzenie w dół... 90 stopni do pokładu... pułap prawidłowy. Lecąc już bardzo nisko nad śladem okrętu dostrzegł Piłkę... była idealnie w środku... trzymał się linii... był coraz niżej... wszystko przebiegało sprawnie... prędkość właściwa... Piłka nadal idealnie w centrum... wreszcie jest rampa... pokład! Rzuciło nimi mocno, że aż pasy zatrzeszczały. Jake otworzył kabinę jeszcze podczas kołowania. Do wnętrza wtargnął silny podmuch słonego morskiego powietrza.

5 Grafton spał prawie do piątej po południu, to jest do momentu, gdy Lundeen zbudził go szarpnięciem za ramię. - Czas na posiłek, stary, chyba że chcesz, by ci kiszki marsza grały tej nocy. - Co na kolację? - Curry. - Chyba sobie odpuszczę. Zjem prażoną kukurydzę podczas filmu. A teraz spadaj i daj mi jeszcze trochę pospać! - Jeśli się teraz nie podniesiesz, to później w nocy nie będziesz mógł spać. - Płyniemy na Filipiny? - Tak. Zbliżamy się do pięciu wspaniałych dni i upojnych nocy w najczarowniejszym miejscu świata po tej stronie Tijuany. Jake zapalił lampkę przy swojej koi i usiadł. - Podjąłem właśnie bardzo ważną decyzję, Sammy. Odchodzę z marynarki. - Co będziesz robił w cywilu? - zapytał Lundeen. - Pewnie to samo, co każdy były oficer, który właśnie wypłynął na szersze wody. Może będę handlował używanymi samochodami lub sprzedawał polisy ubezpieczeniowe. - Tak, życie jest do dupy, a na koniec jeszcze się umiera. -Lundeen wygłosił tę sentencję tonem człowieka obytego w świecie. - Powinieneś skierować myśli na coś ważnego, na przykład zerżnąć coś w porcie. - No pewnie, niczego mi tak nie potrzeba jak solidnej porcji syfa. - Jake wziął mydło, szampon i ręcznik, i pomaszerował pod prysznic. Kurwa mać, mruczał sam do siebie, gdy woda masowała mu ciało. Przywiązałem się do tego latania jak do jakiegoś cholernego narkotyku. Pół życia na tym strawiłem, a gdy opadła euforia, przed sobą widzę tylko szarą i beznadziejną rzeczywistość. Stoję pod prysznicem i jedyną prawdą jest to, że Morgan nie żyje, a ja bombarduję jakieś gówno warte cele w Wietnamie. Kto wie, czy jakiś sowiecki szpieg nie podrzuca co noc na biurko w Pentagonie listy tych wszystkich zafajdanych obiektów po to, by nasi mądrale w mundurach następnego dnia przeteleksowali to do nas. Dziwne, że nie kazano nam jeszcze zbombardować wysypiska śmieci w Hajfongu. Ktoś zabębnił w ściankę kabiny. - Oszczędzaj wodę, stary.

Jake zakręcił wodę, namydlił całe ciało i dopiero potem odkręcił ponownie kurek, by zmyć pianę. Wycierał się, gdy do środka wkroczył „Kowboj" Parker, okręcony jedynie ręcznikiem. - Jake, jeśli tam w porcie ten pilot Phantoma dopuści, byś zapłacił za choćby jednego drinka, to nie jest nic wart. - Obiecał postawić flachę. - Co, tylko jedną marną flaszkę!? Myśli, że faceci z Intruderów piją mleko? Kowboj wszedł do jednej z kabin i odkręcił wodę. - Jedna marna flaszka! - zawołał głośno. - Ci z Phantomów to jakieś pieprzone dusigrosze. A może myślą, że ich tyłki są warte jedną parszywą butelkę whisky? Ten gnojek powinien postawić całemu naszemu dywizjonowi. Kowbojowi słowa płynęły niczym woda z prysznica. Wychodząc, Jake sam z kolei walnął w ścianę kabiny i krzyknął: Zostaw trochę wody dla innych, Kowboj! - Żałujesz mi tej odrobiny wody, młokosie!? Brałem marynarskie prysznice, gdy ty jeszcze grzałeś ławę w tej swojej uczelni! A wiesz, jak to bywało niegdyś w Teksasie, jeszcze za moich szczenięcych lat? Każdego ranka brało się kawałek mydła i szło na trawę, później tarzało po niej aż rosa nie obeschła. To się nazywa teksański prysznic. - Woda ciągle płynęła, a Kowboj ciągnął swój monolog. - Miałem dziesięć lat, gdy po raz pierwszy ujrzałem deszcz. Myślałem, że potok to takie miejsce, gdzie żyją grzechotniki. Jake zatrzymał się jeszcze przy głównych zaworach i odkręcił szeroko ten z gorącą wodą. Odpowiedzią był głośny okrzyk, który wraz z obłokiem pary wydobył się z kabiny Kowboja. W chwilę potem Jake musiał się szybko skryć za drzwiami, gdyż w jego kierunku pofrunął kawałek mydła. Wróciwszy do kajuty, zastał Lundeena siedzącego przy biurku. - Właśnie podgrzałem Kowboja pod prysznicem. - Odegra się w najmniej dla ciebie spodziewanym momencie -odpowiedział Sammy, wertując jakiś tygodnik. - Wiesz już może, jakiego BN-a przydzielą mi na stałe? - Nie. I wątpię, by komuś w dywizjonie chciało się zmieniać partnera. Kowboj ze skipperem podejmą decyzję. Może dadzą ci tego, który ma do nas dobić w Cubi. Przed godziną widziałem notatkę o nim. - Wiadomo coś więcej o nim? Jak długo latał? - Nie, jedynie to, że przychodzi do nas dwóch nowych bombardierów i jeden pilot. Ten ostatni wraz z jednym BN jest z VA--128, trzeci natomiast z YA-42. Stacjonujący na wyspie Whidbey 128. dywizjon szkolny dostarczał personelu latającego dla potrzeb lotniskowców wchodzących w skład Floty Pacyfiku. Podobne zadanie spełniał 42. dywizjon na Wschodnim Wybrzeżu. - Mam nadzieję, że nie trafi mi się jakiś nowy. - Nowym określano kogoś odbywającego dopiero pierwszą turę. - Dlaczego? Jake powiesił ręcznik na drzwiach i usiadł na koi. - Chciałbym kogoś takiego, kto miałby wszystko w małym palcu. - Ci bombardierzy to fachury. - Musi mieć jeszcze jaja. Sammy cisnął tygodnik na biurko, splótł palce z tyłu głowy i zaczął wpatrywać się w Jake'a tak, jakby chciał przeniknąć jego myśli. - Tylko bez wygłupów, Jake. Nawet o tym nie myśl. Wszystko, co masz robić, to namierzać cele i rzucać na nie bomby. - Obrzydło mi już bombardowanie drzew, Sammy.

- Jeśli zechcesz urządzić tu swoją prywatną wojnę, to praktycznie jesteś już trupem. Wkrótce zawiniemy do portu, więc myśl tylko o tym, gdzie się porządnie upijesz i zarwiesz jakiegoś kodaka. Myślałem, że ja potrzebuję tego jak cholera, ale w porównaniu z tobą to fraszka. - Może masz rację. - Takie stany ducha są jak przypływy i odpływy, chłopie. Ciepła kobieta i zimne piwo pomogą ci spojrzeć na sytuację z dystansu. Zaraz po kolacji Camparelli zwołał odprawę wszystkich oficerów. Wkrótce w salce upchnęło się wszystkich czterdziestu pilotów i bombardierów. Kilku usadowiło się przy biurku oficera wachtowego, natomiast spóźnialscy gnietli się w tylnej części sali. Komandor stanął obok podium i zapytał Kowboja: - Wszyscy są? - Nie, sir. Wielki Augie przegląda właśnie film przygotowany na dzisiejszy wieczór. - Wielki piastował funkcję „oficera filmowego" po tym, gdy Camparelli tuż przed wypłynięciem „Shiloha" w morze odbył rozmowę z kapitanem okrętu na temat dotkliwego braku tej właśnie rozrywki dla dywizjonu. Oficer filmowy miał za zadanie wybierać każdego dnia jakąś ciekawą pozycję i po zakończeniu lotów wyświetlać ją w sali odpraw, osobiście obsługując projektor. Wielki nabrał takiej wprawy w zmienianiu szpul, że wystarczały mu na to 32 sekundy, co stanowiło rekord lotniskowca. - Dobra, nie będziemy na niego czekać - zdecydował skipper. - Jutro o dziesiątej rano na pokładzie startowym odbędzie się ceremonia pożegnalna McPhersona. Obowiązują białe mundury galowe. - Przerwał na chwilę, zastanawiając się, co by tu jeszcze dodać. Nie chcąc niepotrzebnie przedłużać ciszy, kontynuował: -Do końca tego miesiąca mają być wypełnione opinie służbowe dla podległych marynarzy kategorii od E-1 do E-3. Macie się tym osobiście zająć i doręczyć je szefom poszczególnych sekcji przed zawinięciem do Cubi Point. Ta papierkowa robota ma być wykonana bez względu na to, czy będziecie latać, pieprzyć, czy robić cokolwiek innego... Nie będzie opinii, nie będzie przepustek. Podczas postoju w porcie dwa samoloty stać będą na lotnisku. Ma do nas przybyć nowy pilot i jeden lub dwóch BN-ów. Trzeba ich będzie przetestować. Lundeen i Greve, Grafton i Szalony Jack odstawią dwa samoloty do Cubi. Jack nieźle się napracował, więc niech się w nagrodę przeleci. Wystartujecie pojutrze o 7.00. - Po sali przeleciał szmer. Kilka dodatkowych godzin na lądzie zawsze witano z radością. - Okręt przybije do portu około dziesiątej. Trap opuszczą o dziesiątej trzydzieści. - Okrzyki zadowolenia nagrodziły ten komunikat: lotniskowiec był w morzu 52 dni. - A teraz chłopcy w tyle zamknijcie drzwi. - Po sali przeszedł pomruk, zapowiadała się jakaś niezła heca. i to, co wam teraz powiem, nie może opuścić tego pomieszczenia. I jeśli mi moja żona napisze, że Klub Żon Oficerskich wziął to pod obrady, to osobiście powieszę tego skurwiela, który doniósł o tym w liście. - Camparelli zatrzymał się na moment dla dodania efektu, a w pomieszczeniu zrobiło się cicho jak makiem zasiał. - Tego popołudnia miałem na mostku półgodzinne spotkanie z dowódcami innych dywizjonów. Wygląda na to, że na naszym pokładzie zagnieździł się Srający Duch. - Większość zgromadzonych wydała z siebie okrzyk triumfu. Tylko paru sprawiało wrażenie zdezorientowanych. Camparelli przeleciał wzrokiem po sali. - Nowicjuszom winny jestem małe wyjaśnienie. Otóż tego rodzaju Duchy bywają od czasu do czasu utrapieniem marynarki. Słyszałem już o podobnym przypadku parę lat temu, teraz coś podobnego przytrafiło się naszemu okrętowi. Słysząc to niektórzy zaczęli szczerzyć zęby i trącać się łokciami. - Niedavno ludzie z maszynowni i wydziału wentylacji znaleźli ludzkie fekalia w miejscach, do których przez kilka godzin nikt nie zaglądał. Później nasz Duch zaczął sobie poczynać jeszcze śmielej. Na przykład dla draki podrzucał do

skrzynki wniosków karteczki z tekstem w rodzaju: „Dzisiaj nasram do maszynowni katapulty numer cztery" z załączonym podpisem „Duch". I następnego ranka rzeczywiście znaleziono tam mały brązowy przedmiot. Tym razem cała sala ryknęła śmiechem. Naigrywanie się z przełożonych zawsze uważano za dobry kawał. Gdy nieco ucichło, Kowboj zapytał: - A co to takiego fekalia? - Nagrodzono to kolejnym wybuchem śmiechu. Gdy śmiech ucichł, Camparelli ciągnął dalej: - Wczoraj po południu znaleziono w skrzynce kolejny anonim z deklaracją, że Duch następnej nocy zrobi zamach, tym razem na mesę oficerską. Kapitan zabronił więc wstępu do niej, ustawiając wokół wartowników z piechoty morskiej z poleceniem nie wpuszczania do środka nikogo. - Dowódca zrobił małą pauzę i przybrał poważny wyraz twarzy. Na moment ucichło tak, że nie słychać było nawet szeptu. W oczach dowódcy zabłysły iskierki. - Mimo to nazajutrz w mesie znaleziono prezent od Ducha. Tym razem niektórzy śmiali się tak obłędnie, że aż im łzy napłynęły do oczu. Towarzyszyły temu kolejne poklepywania się po plecach i tupanie nogami. Tego było już za wiele dla Sammy Lundeena. Podniósł się z miejsca i na palcach zaczął przeciskać się do przodu, lawirując między krzesłami i co chwila rzucając wokół ukradkowe spojrzenia. Śmiech momentalnie ustał. Wszystkie oczy zwróciły się na niego. Gdzieniegdzie słychać było pojedynczy chichot. Gdy dotarł na miejsce, obrzucił salę uważnym spojrzeniem, następnie rozpiął spodnie, ściągnął je i przykucnął. Ci, co stali na końcu, powchodzili na krzesła i wyciągnęli szyje, by lepiej widzieć, a skipper ostrzegł go: - Sam, jeśli nasrasz mi w sali odpraw... Reszta jego wypowiedzi utonęła w huraganowym śmiechu. Sammy, z trudem zachowując poważny wyraz twarzy, podniósł się, naciągnął spodnie i szybko podreptał z powrotem na miejsce. Ściany wprost trzęsły się od śmiechu i braw. - Okay. Starczy tego. X0... masz czarną księgę? - Tak, ale... czy pan sądzi, że należy...? Dowódca wyciągnął ku niemu rękę, a Harvey Wilson z pewnym ociąganiem włożył do niej zeszyt. Następnie z poważną miną wrócił na miejsce. Camparelli położył księgę na mównicy i zaczął ją wertować, starannie studiując każdą stronicę. - Parker, podejdź no tu. Kowboj podniósł się wolno i podszedł do dowódcy. Z braku miejsca, stanął z boku z twarzą odwróconą do widowni. Skipper wyjął ze środka jedną kartę i zaczął czytać. Gdy skończył, zwrócił się w stronę oficera operacyjnego. - Napisano tu, że 6 października kilku oficerów cieszących się nieposzlakowaną opinią... no, powiedzmy, dość dobrą... to znaczy, dającą się zaakceptować... innymi słowy, poza piciem, paleniem i oszukiwaniem przy kartach nic im więcej zarzucić nie można... Krótko mówiąc, widzieli jak biegałeś nagusieńki po korytarzach. Znowu dały się słyszeć śmiechy. - Więc słucham, co masz do powiedzenia na swoje usprawiedliwienie, kapitanie Parker? - Prawdę powiedziawszy, skipper, to brałem wtedy prysznic i ktoś mi buchnął ręcznik. - Panie Parker - w głosie skippera przebijała pogarda - proszę nie usprawiedliwiać własnych perwersji, zwalając winę na kolegów-oficerów. Widziano was dobre kilkadziesiąt metrów od waszej kajuty, golutkiego jak oskubane kurczę, i dobijającego się do wszystkich drzwi.

- Ktoś zatrzasnął drzwi do mojej kajuty, sir. Jestem pewien, że padłem ofiarą spisku. - Kowboj powiódł płomiennym wzrokiem po zgromadzonych. Widownia zaczęła gwizdać. - Może brzmi to mało wiarygodnie, sir, ale jacyś żartownisie wspólnie uknuli spisek, by mi popsuć reputację. Skipper wyszczerzył zęby w stronę publiki. - Należałoby panu dać medal, kapitanie Parker, za „okazywanie perwersji w obliczu wroga". - To mówiąc, wyjął z koperty długą tasiemkę i założył ją Kowbojowi na szyję. Zwisał z niej klucz do kajuty. - Jeśli nie będziesz miał niczego innego do noszenia, to noś przynajmniej to - zakończył i machnięciem ręki odesłał Parkera na miejsce. Gdy emocje nieco opadły, usłyszano, że ktoś dobija się z zewnątrz. Otwarto drzwi. Był to Wielki Augie, który wkroczył do środka objuczony taśmami filmowymi. - Co się tu u diabła wyprawia? Te ryki słychać w drugim końcu korytarza. Znowu zrobił się szum, bo każdy chciał mu odpowiedzieć, ale Camparelli zdołał nad tym zapanować. - Co masz na dzisiejszy wieczór, Wielki? Hałas momentalnie ucichł. - „Two Lane Blacktop", skipper. - Pierwsze słyszę - stwierdził Frank Camparelli, który nigdy nie przepuścił okazji, by się ponabijać z oficera filmowego. - Ja to już widziałem, skipper, całkiem niezłe - wtrącił Kowboj. Dowódca zmrużył oczy i spojrzał na Kowboja. - Są momenty? - Parę - A w skali od jednego do dziesięciu, ile dałbyś punktów? Kowboj patrzył przez chwilę w sufit, drapiąc się w podbródek, po czym skierował wzrok na skippera. - Ze dwanaście. - Filmowy, zaczynaj projekcję - zadecydował Camparelli i usiadł na krześle. Po filmie Jake poszedł do działu kadr dywizjonu w sprawie opinii o przebiegu służby dwóch przydzielonych mu marynarzy. Było to małe zaciszne pomieszczenie o wymiarach trzy metry na cztery sąsiadujące z burtą lotniskowca. Potem z kolei pomaszerował na przeciwległy kraniec lotniskowca, do warsztatu ulokowanego tuż nad pokładem hangarowym. Szef warsztatu, starszy bosman Eugene Styert, zwykł tam spędzać każdą chwilę, z wyjątkiem tych, gdy spał lub jadł. Tą ostatnią czynnością zajmował się na ogół cztery razy dziennie. - Dobry wieczór, panie Grafton. - Cześć, szefie. - Jake usiadł na wskazanym mu krześle. Styert siedział na miękkim wyściełanym krześle z oparciami. W pomieszczeniu stało jeszcze biurko i było to właściwie całe jego umeblowanie. Jake rozejrzał się po wnętrzu. Wokół na ścianach wisiały różnorodne narzędzia, zaś na półkach umieszczonych naprzeciw biurka leżały części zamienne o najdziwniejszych kształtach. Podłoga lepiła się od smaru i płynu hydraulicznego, którego ślady prowadziły tu aż z hangaru. - Jak idzie? Styert złożył ręce na swym wydatnym brzuchu i rozparł się wygodniej na siedzeniu. Przez 25 lat spędzonych w marynarce często miał okazję stykać się z młodszymi oficerami i wiedział, jak z nimi postępować. Był szefem zespołu, zajmującego się usuwaniem wszelkich usterek technicznych oraz dokonywaniem poważnych napraw w płatowcach samolotów dywizjonu. Wszystko u niego musiało odpowiadać normom, dobrze więc pilnował, by jego mały zespolik

wykonywał swą robotę jak należy. Dla swych ludzi Styert znaczył dokładnie tyle co cała marynarka. Jego też zwykle w pierwszej kolejności przedstawiali swym rodzinom, gdy podczas rzadkich wypadów do Stanów składały one wizyty na pokładzie. Jak każdy szef tego typu komórki, podlegał bezpośrednio któremuś z młodszych oficerów, będącemu najczęściej tuż po akademii i Steyert uważał, że taki świeżo upieczony oficer powinien raczej sam się nadal uczyć, niż utrudniać jemu pracę. Nie lubił ich wizyt, choć z drugiej strony wiedział, że wpływały one pozytywnie na morale jego zespołu. Czasami potrzebował też oficera, który załatwiłby coś któremuś z nich, a Grafton należał do tych, którzy nigdy nie odmawiali. - Wszystko w porządku - odpowiedział. - Jutro o świcie muszę zrobić tu małe sprzątanko, nim moi chłopcy przywdzieją białe mundury na uroczystość pogrzebową - odparł szef i dodał: - Wielka szkoda pana McPhersona. Zginąć w taki sposób... Jake skinął głową. Wyjął papierosy i poczęstował Styerta. Gdy zapalili, Jake wskazał na segregatory. - Trzeba sporządzić ocenę służby marynarzy Jonesa i Hardesty'ego. Czy przygotował pan już wstępną ocenę? Szef pogrzebał w szufladzie i wydobył z niej dwa wyrwane z notesu skrawki papieru. W trakcie czytania Grafton skonstatował, że stylistyka nie była najmocniejszą stroną Styerta. Potem wspólnie przedyskutowali kwestię, jaką ocenę przyznać każdemu z marynarzy. Było oczywiste, że chociaż ostateczny kształt tej oceny zależeć będzie od oficera, który wniesie do niej odpowiednią punktację w pięciu oddzielnych kategoriach, to jednak podstawą do niej będzie opinia ich bezpośredniego przełożonego. Temu ostatniemu bardzo zależało na tym, by jego podopieczni nadal święcie wierzyli, że to właśnie on dzierży ich los w swych rękach; w przeciwnym razie autorytet, jaki posiadał w tym swoim minikrólestwie, mógłby doznać poważnego uszczerbku. Gdy się już uporali z opiniami, zaś Grafton wprowadził wszystkie niezbędne uwagi do swych formularzy, Styert podał mu podanie Hardesty'ego w sprawie czterodniowej przepustki na czas postoju na Filipinach. Uzasadnienie na podaniu brzmiało: odwiedziny u żony. Jake spojrzał na Styerta. - Sądziłem, że jest kawalerem. Styert tylko wzruszył ramionami. - Wygląda na to, że już nie. - Kiedy się o tym pan dowiedział? - Niespełna pół godziny temu, gdy Hardesty wręczył mi to podanko. - I co, mam to pozytywnie zaopiniować? Szef ponownie wzruszył ramionami. - Jeśli rzeczywiście ma żonę, to nie ma innego wyjścia. Zaraz by się zrobiło piekło, gdyby skrobnęła liścik jego droga mamuńcia albo, nie daj Boże, jakiś kongresmen. Z tonu, jakim Styert wypowiadał te słowa, Jake wywnioskował, że dla nich, ludzi morza, mamusie i kongresmeni byli takim samym dobrodziejstwem jak wyrostek robaczkowy, który mógł pęknąć w najbardziej nieodpowiedniej chwili. - Nie będzie potrzebny do prac podczas pobytu w porcie? Styert pokręcił głową. - Zaraz zadzwonię do jego kajuty i wezwę go tutaj - rzekł i wykręcił numer. Oczekując na Hardesty'ego, Jake zapytał: - Sądzi pan, że z tym małżeństwem to nie lipa? Może chłopak to wszystko zmyślił? - Wątpię. Myślenie nigdy nie było jego mocną stroną. Na dodatek ma jej zdjęcie. Nawet całkiem niezła. Spotkał ją pewnie w jakimś barze lub burdelu. Idę o zakład, że to jego pierwsza.

Zjawił się Hardesty i stanąwszy przed biurkiem, przybrał niezbyt służbistą postawę. Jake z trudem powstrzymał się przed postawieniem go do pionu. Podanie leżało na skraju biurka tuż przed nim. Hardesty miał dopiero 19 lat, w marynarce służył zaś od dziesięciu miesięcy, zaliczywszy wcześniej jedenaście klas. Twarz pokrywały mu pryszcze i tygodniowy zarost. - O co chodzi z tym twoim ożenkiem? Myślałem, że jesteś kawalerem. - Bo zanim złożyłem to podanie, nikomu o tym nie wspominałem. Chciałem wraz z nią odwiedzić jej krewnych w Manili. - Kiedy się pobraliście? - Ostatnim razem, gdy byliśmy w porcie, czyli gdzieś ze dwa miesiące temu. Hardesty miał cały czas wzrok wlepiony w swoje buty. Jake'owi przypomniały się w tym momencie jego własne młodzieńcze lata, gdy podobnie stawał przed swym ojcem, by wytłumaczyć się ze swego zachowania. - Nie wiedziałeś, że poślubienie kogoś obcej narodowości wymaga uprzedniej zgody marynarki Stanów Zjednoczonych Ameryki? - Nie, sir - odparł Hardesty, ani na moment nie podnosząc wzroku. - Ile lat ma twoja żona? - Szesnaście - odparł chłopak, wciąż nie odrywając wzroku od posadzki. Jake westchnął. - Powiadomiłeś przynajmniej o tym oficera personalnego? - Nie. - Dlaczego? - Bo nie mam jeszcze odpisu aktu ślubu. Na Filipinach nie dostaje się go tak szybko... - Tam dostaje się szybko tylko syfilisa, pomyślał w tym momencie Jake. - ...wiedziałem, że i tak będę musiał wcześniej czy później dostarczyć ten odpis personalnemu, więc nie chciałem mu niepotrzebnie zawracać głowy. - A czemu twoja małżonka nie przysłała ci tego odpisu? - Bo wiedziała, że jak zjawię się u niej za kilka miesięcy, to sobie go sam wezmę. - A gdybyś tak zginął na morzu? Ona nie dostałaby wtedy złamanego centa z twojego ubezpieczenia rządowego, gdyż u nas nie byłoby najmniejszego śladu na to, że kogoś poślubiłeś. Tych z rachuby też pewnie nie powiadomiłeś? - Nie. - Nie, „sir", kiedy zwracasz się do oficera. - przerwał mu Styert. Tym razem chłopak uniósł wzrok. - Jasne, szefie. Jake pytał dalej: - Federalne prawo nakazuje, by wszyscy marynarze od kategorii E-4 w dół wysyłali swym najbliższym stosowne asygnaty. Czy tego także nie wiedziałeś? - Wiedziałem, sir, i załatwię to jak szybko się da. - Twoi rodzice wiedzą o tym małżeństwie? - Tak, sir. - I co oni na to? - Ojciec od dawna nie żyje, a mama jeszcze mi nie odpisała. -Chłopak znowu wlepił wzrok w swoje sznurowadła. - Czy ją kochasz? - to pytanie wymknęło się Graftonowi mimo woli.

- Jeszcze jak, sir. - Oczy Hardesty'ego zajaśniały pełnym blaskiem. - Mam jej zdjęcie. - Wyjął z kieszonki na koszuli fotografię. Widniała na niej dziewczyna z typową filipińską urodą: czarnowłosa, z małym noskiem i nieco orientalnymi oczami. Była bardzo ładna. Oficer oddał fotografię Hardesty'emu i zerknął na Styerta, który nie odrywał wzroku od przeciwległej ściany. Też mu się wyrwało z tym kochaniem. Jake słyszał już te drwiące uwagi w mesie podoficerów: .....i wtedy on pyta - czy kochasz ją?". Nieco speszony powrócił do tematu. - Dobra, podpiszę ci to podanie, Hardesty, ale chcę ci powiedzieć jedno. Zawierając związek małżeński bez zgody odpowiednich władz pogwałciłeś stosowne przepisy i skipper może wyciągnąć wobec ciebie konsekwencje służbowe. - Ależ ja nie miałem pojęcia, że takie przepisy w ogóle istnieją. - Młody marynarz wysunął szczękę, skupiając wzrok na naszywce z nazwiskiem Jake'a. - Twoim obowiązkiem było wiedzieć, że takie przepisy istnieją, i że w razie ich naruszenia będziesz podlegał sankcjom dyscyplinarnym. Chcę widzieć ten odpis aktu ślubu, nim ponownie wyjdziemy w morze, w przeciwnym razie możesz mieć grube nieprzyjemności za to, że pozostawiłeś najbliższą ci osobę bez należytej opieki prawnej. Zdajesz sobie chyba sprawę z tego, iż obecnie ciąży na tobie prawno-moralny obowiązek opiekowania się kobietą, którą poślubiłeś? - Tak jest, sir. Wiem o tym i postaram się zdobyć ten odpis. Porucznik złożył podpis na podaniu i polecił Hardesty'emu zgłosić się natychmiast do oficera personalnego. Chłopak podziękował i wyszedł. Grafton wstał i rzekł na odchodnym do Styerta: - Jeśli sądzi, że poślubi pierwszą lepszą, jaka mu się nawinie, a jednocześnie będzie się szlajał nocami w porcie, to jest bardziej niż pewne, że przy byle okazji pomacha jej ręką na pożegnanie, a po powrocie do Stanów przygada sobie inną. - To tylko dzieciak - wzruszył ramionami szef. - Co za pasztet - rzucił Grafton i ruszył w kierunku sali odpraw, by zdać relację skipperowi. - I co zamierzasz z tym zrobić, Jake? - spytał Camparelli. -Rozstrzygnąć to pod masztem kapitańskim? Rozstrzyganie o wszelkich wykroczeniach natury dyscyplinarnej, czyli formalne przesłuchania przeprowadzane okresowo pod nadzorem dowódcy, przyjęło się określać mianem „rozstrzygania sprawy pod masztem kapitańskim", jako że niegdyś właśnie pod grotmasztem kapitanowie wielkich żaglowców zwykli wymierzać sprawiedliwość swym podopiecznym. - Nie, sir. Możemy sobie darować postępowanie dyscyplinarne. Zamierzam jednak dopilnować, by on zadbał o interes tej dziewczyny jak należy. - Okay. Myślę, że sprawy przybiorą pomyślny obrót. A teraz przysuń sobie krzesło, Jake, i posłuchaj. Pilot usiadł. - Mam nadzieję, że właściwie odczytałeś sens ostatniej odprawy? - Tak, sir. - Nie chciałbym, żebyś odczytał to jako brak szacunku dla Morgana. Ale musimy dbać o morale pilotów dywizjonu, albo nie ma co ich wysyłać nad Wietnam. - Rozumiem, sir. - Dla Morgana był to po prostu jego zawód. Podobnie zresztą jak i dla nas, i musimy go wykonywać nie bacząc na to, że od czasu do czasu kogoś pakuje się do torby. Wiadomo, że walczą ludzie, nie samoloty.

Jake przytaknął skinieniem głowy. - Okay, to właśnie chciałem ci uświadomić. Po powrocie do kajuty Jake zajął się ocenami. Uporał się z nimi. dochodziła pierwsza w nocy. Potem postanowił wpaść jeszcze na hamburgera do mesy oficerskiej, znajdującej się na poziomie 0-3, tuż pod pasem startowym. Zastał tam Abe'a Steigera. - Cześć, Jake. Przysiądziesz się? Obok talerza oficera wywiadu leżała otwarta książka. - Jak się masz, szpiegu? - powitał go pilot, sadowiąc się na krześle. Następnie wbił zęby w hamburgera i rzucił okiem na książkę. - Jake, mamy już pełną ocenę waszego wczorajszego ataku, który wraz z Camparellim przeprowadziliście na południu - mówiąc to Abe wyszczerzył zęby. - Naprawdę? - Jake wziął do ręki książkę i przeczytał tytuł. „Powstanie i upadek Trzeciej Rzeszy". Sam czytał to jeszcze w koledżu. - Naprawdę. I jeszcze ci powiem, że urządziłeś żółtkom niezły ubaw. Zaliczyli ci na konto czterdziestu siedmiu KIA*. Jake odłożył książkę z powrotem. - Czterdziestu siedmiu? - wyszeptał. - Zgadza się. Czterdziestu siedmiu KIA - Killed in Action - zabity w akcji. - Abe uśmiechnął się szeroko. - Zrobiłeś z nich prawdziwą marmoladę. To najlepszy wynik, jaki osiągnięto w ostatnim okresie w pojedynczej akcji. Medal Uznania Marynarki masz pewny jak nic, a może nawet Medal Powietrzny. - Ty mały oślizgły... - Uśmiech zastygł na twarzy Steigera. Jake poczuł palenie w żołądku. - Ty gnoju! Po co właściwie mi to, kurwa, mówisz?! Sądzisz, że jestem tego ciekaw? Może znasz także ich nazwiska?! Powiedz, znasz?! Idę o zakład, że tak! - Sądziłem, że chciałbyś o tym wiedzieć... - A po jaką cholerę mi taka wiedza? Teraz będę musiał z tym żyć, ty dupku! - Ależ co ty, przecież ja nic złego... - A ten pieprzony medal! Myślisz, że dbam o jakiś pieprzony medal?! Za kogo ty mnie, u diabła, masz? Za jakiegoś kundla polującego na świecidełka? - Ależ Jake, przecież ja... - Nosiłbym ten pieprzony medal przypięty do munduru po to tylko, by mi przypominał, że dla niego ukatrupiłem czterdziestu siedmiu ludzi. Właśnie tego mi najbardziej trzeba, ty głupi gnoju; takiego medalu. No biegnij teraz na dół i opisz to w raporcie dla Wilsona! Wyciągnął ręce ponad stołem, próbując pochwycić nimi Steigera, ale ten poderwał się błyskawicznie z krzesła, przewracając je, i cofnął się o krok. - Leć do niego, Steiger, słyszysz?! Donieś mu! Oficer wywiadu wybiegł z pomieszczenia. Jake spojrzał na obecnych, którzy natychmiast odwrócili twarze. Pilot usiadł. Oddychał ciężko, wpatrzony w filiżankę kawy. Cóż Steiger mógł wiedzieć o lataniu? Co Steiger mógł wiedzieć o zabijaniu? Jezu Chryste!

8

W swych białych mundurach oficerowie jaśnieli pełnym blaskiem w porannym słońcu. Delikatna bryza poruszała banderą i proporcami powiewającymi na głównym maszcie wznoszącym się ponad pomostem. Jake Grafton siedział za podium na jednym z krzeseł zarezerwowanych dla oficerów dywizjonu A-6 i wpatrywał się w świetlne iskierki tańczące na falach Morza Południowochińskiego. Skąd oni wiedzieli, że było tam 47 ludzi, a nie dajmy na to 46 lub 48? Skąd im się wzięła ta liczba 47? Liczyli nosy, języki i penisy? Co tam mogło zostać po eksplozji czterech ton ładunku wybuchowego, gdy odłamki porozrywały i poszatkowały ludzkie ciała, i wymieszały je z ziemią. Jeszcze podczas szkolenia unitarnego Jake został pewnego dnia przydzielony do ekipy, którą skierowano na miejsce wypadku lotniczego. Maszerując rzędami po polach Mississippi szukali szczątków samolotu treningowego, który uderzył w ziemię z prędkością 700 kilometrów na godzinę. Silniki powyrywały tam długie i głębokie bruzdy, pozostała część maszyny rozpadła się na kawałki, które leżały w promieniu kilkuset metrów. Znalazł wówczas fragment ludzkiej tkanki wielkości ćwierćdolarówki, który starannie umieścił w foliowym worku. Był to mały kawałek człowieka, nie miał pojęcia z jakiej części, który leżał w trawie. Katastrofa lotnicza to w gruncie rzeczy niezła śmierć. Ci dwaj faceci z samolotu treningowego zeszli z tego świata, zanim ich mózgi były w stanie zarejestrować jakiekolwiek doznanie. Umieranie pod bombami mogło odbywać się równie szybko. Morgan nie miał tyle szczęścia. - Czas na nas, Jake. - Sammy stał obok niego. Reszta powoli rozchodziła się. Morgan nie miał szczęścia. Wieczorem Harvey Wilson wezwał Jake'a do swej kajuty i wręczył mu oceny służbowe Jonesa i Hardesty'ego. Pierwszy rok koledżu z angielskiego zaliczałeś pewnie przez cztery lata. Masz to poprawić, zanim rano polecisz na ląd. - Tak jest, sir. - Nie masz bladego pojęcia, Grafton, o papierkowej robocie. Zapytaj o to swego współlokatora, Lundeena. Jego wnioski w sprawie odznaczeń są naprawdę świetne. Mógłby cię trochę podszkolić. - Wilson rozparł się na krześle. On także zajmował pojedynczą kajutę, lecz mniejszą niż Camparelli. Wilson stukał ołówkiem w biurko, przed którym stał Jake. - Byłem w centrum kontroli lotów tej nocy, gdy wyciągnąłeś z szamba tego F-4. - Zawiesił na moment głos, przestał bawić się ołówkiem i zmierzył porucznika przenikliwym wzrokiem. - Oddanie Lundeenowi paliwa mogło się zemścić na tobie. - Tak jest, sir. - Ci faceci mogą cię uważać za bohatera, Grafton, ale ja wiem swoje. Naruszyłeś zasady i pewnego dnia poniesiesz tego konsekwencje, a wszystko przez to, że jesteś pieprzonym narwańcem. Jake bez słowa patrzył na Wilsona. Królik miał zwyczaj wysuwania do przodu szczęki, gdy znajdował się w natarciu. Stanowił chodzący dowód na to, że system awansów w marynarce wykazywał istotne braki. Teraz na pewno pojawią się pogróżki. - Jeszcze jeden taki numer i będziesz na cały etat latał na ołówku. A teraz zabierz się za te oceny. - Tak jest, sir. Grafton nie mógł powstrzymać się od uśmiechu, patrząc na lekarza, którego obfita postura, wciśnięta w ważący dobre dwadzieścia kilogramów rynsztunek pilota, wyglądała nieco groteskowo. Jake'a jeszcze bardziej rozbawiło, gdy w myślach wyobraził go sobie w tym stroju jako ogromną gruszkę lub jajo na nogach. - Okay, Jack, czy latałeś już świnią*? - Szalony Jack potwierdził skinieniem głowy. Na jego czole lśnił pot, a twarz miał bledszą niż zwykle, co nie uszło uwagi pilota.

- Startowałeś już kiedyś z katapulty? Nie? No to teraz posmakujesz emocji miesiąca. Takich wrażeń jeszcze nie zaznałeś, chyba że pod pierzyną. Masz tylko siedzieć spokojnie i trzymać ręce przy sobie, nie dotykać żadnych przełączników, pokręteł czy czegokolwiek. Rób tylko to, co ci powiem. - Szalony Jack pokiwał skwapliwie głową. Jedynym momentem, kiedy będziesz musiał wykazać inicjatywę będzie katapultowanie. Wówczas dam trzykrotną komendę: „Wystrzelenie". - A jeśli będę chciał zadać jeszcze jakieś pytanie? ' W żargonie pilotów A-6 Intruder[przyp. red.]. - Jeżeli coś powiesz po usłyszeniu ode mnie tej komendy, wówczas będzie to twój pierwszy i zapewne ostatni samotny lot w A-6. Mogę też być zbyt zajęty lub zapomnę podać tę komendę, wówczas katapultuj się natychmiast, gdy zobaczysz, że jestem już w powietrzu. Jake dostrzegł, nie bez satysfakcji, kolejne nerwowe potakiwania. - Teraz przejdę do sposobu działania wyrzucanego fotela. -Jake zaprowadził doktora do czarnej tablicy, zrobił na niej z grubsza szkic całego mechanizmu i objaśnił zasadę jego działania. Zdawał sobie co prawda sprawę, że Szalony Jack musiał już wcześniej to wszystko słyszeć, lecz z praktyki wiedział, że tego typu instrukcje lepiej w razie konieczności powtarzać do znudzenia. Na koniec powiedział jeszcze parę słów o interkomie. - Przełącznik mikrofonu to pedał umieszczony pod twoją prawą stopą. Jeśli usłyszysz, że rozmawiam z kimś przez radio, wtedy nic nie mów, by mi nie zakłócać korespondencji. Ustawię tak przełączniki, by słyszeć każdego, kto mówi przez radio, nawet wtedy gdy będziesz mówił przez interkom. A poza tym czuj się swobodnie i mów co chcesz, zadawaj pytania, opowiadaj kawały, zmyślaj, co chcesz. Chcę, byś dobrze się czuł podczas lotu. Po wyjściu z pomieszczenia odpraw Jake włożył do skrzynki Wilsona poprawione opinie. Sukinsyn może je przeczytać, gdy tylko się podniesie z wyra. Samolot Lundeena leciał w przedzie, nieco w lewo od maszyny Jake'a. Dziesięć minut po starcie zbliżali się już do wybrzeży wyspy Luzon. Niskie, pokryte zielenią wzgórza zdawały się wyrastać wprost z kobaltowego morza, a na plaży pokrytej białym piaskiem kładły się poranne cienie. Oba samoloty zniżyły się na wysokość 60 metrów i skręciły na północ, lecąc nad falami przyboju, pół kilometra od lądu. Od czasu do czasu dostrzegali w dole jakąś pojedynczą łódź rybacką, przeważnie mając przed oczami tylko puste morze oddzielone od kurtyny tropikalnego lasu niekończącą się wstęgą plaży, ciągnącą się od horyzontu po horyzont. Jake Grafton czuł się odprężony. Uwielbiał latanie, podczas którego nie musiał się czymkolwiek martwić. Mógł podziwiać widoki, a kabina była wygodna niczym fotel w bawialni. - No i jak ci się podobało wystrzelenie z katapulty? - spytał Jake doktora. - Następnym razem pamiętaj, żeby podczas startu z katapulty wydać okrzyk bojowy - to zawsze poprawia efekt. Szalony Jack spróbował się uśmiechnąć i uspokoić oddech. Znajdujący się w przedzie Lundeen schodził coraz niżej i niżej. Daleko przed sobą dostrzegli samotną chatkę rybacką. Przelatując nad falami przybrzeżnymi, samoloty zniżyły się na wysokość zaledwie piętnastu metrów ponad piaskiem i leciały z hukiem prosto ku niewielkiej budowli. Przelecieli z rykiem silników nad chatą z prędkością 500 kilometrów na godzinę i po chwili zaczęli się wznosić ostro w górę. W radiostacji usłyszeli triumfalny okrzyk Lundeena, który obrócił maszynę dookoła jej osi na znak zwycięstwa. Jake zbliżył się do jego prawego skrzydła. Lundeen pomachał mu ręką, a Marty Greve podniósł triumfalnie środkowy palec do góry.

Skręcili teraz na wschód, w głąb lądu, snując wstęgę spalin nad doliną leżącą 150 metrów pod nimi. Jake znowu wycofał się do tyłu, zajmując pozycję za prowadzącym w odległości czterdziestu metrów i nieco powyżej niego. Wykonali kilka ostrych skrętów i znaleźli się ponad linią skalistych grzbietów, niemal dotykających chmur. Wypatrzyli małą lukę i przemknęli przez nią. Góry pozostały w tyle, ustępując miejsca lasowi i rozrzuconym z rzadka polom. Coraz częściej zaczęły też urozmaicać krajobraz kręte drogi i wioski. W uszach Jake'a rozbrzmiał nagle donośny głos Sammy'ego. - Pora na fikołki. I nie czekając na odpowiedź poszedł ostro w górę, zwiększając ciąg. Po chwili wznosili się wśród otaczających ich zewsząd chmur rozświetlonych promieniami słońca. Skrzydlate rumaki niosły ich bez wysiłku przez Walhallę ku otwartemu niebu. Na wysokości 3,5 kilometra wydostali się ponad wierzchołki kumulusów. Przed nimi pojawiło się kilka chmur burzowych, które mogły się wypiętrzyć jeszcze przed południem, na razie jednak pozostawiały jeszcze dużo wolnego miejsca do zabawy. Na pułapie ponad sześciu i pół tysiąca metrów Lundeen pokiwał skrzydłami i wykonał skręt w lewo o 30 stopni. W odpowiedzi Grafton również pokiwał skrzydłami i wykonał podobny manewr w prawo. Uważnie śledził wzrokiem błyskawicznie malejący samolot Lundeena. Jakże szybko bezkresne przestworza pochłaniały niewielkie maszyny mieszczące ludzi. - Lepiej ściągnij mocniej pasy - poradził Jake lekarzowi, który od razu wykonał polecenie. - Żeby szlag trafił tych pilotów - Grafton i doktor usłyszeli głos Marty'ego Greve'a. - No to do roboty - powiedział Jake. - Jasne, mamuńciu - usłyszał parsknięcie swego kumpla z kajuty, który zaraz dodał: - Zaraz ci nakopię w tyłek. Oba samoloty leciały teraz wprost na siebie. Jake trzymał dźwignię ciągu w maksymalnym położeniu. Jego latający wehikuł szybko nabierał prędkości. Taki początek pojedynku powietrznego oferował równe szansę przeciwnikom. Jake rozejrzał się wokół siebie. Niebo było puste. Oczy Jake'a przeskakiwały po wskaźnikach, kontrolując wyświetlane na nich informacje. W tym czasie zbliżający się z przeciwnej strony samolot rósł w oczach. - Przegrywający stawia. Obie maszyny naleciały na siebie z sumaryczną prędkością ponad 1.600 kilometrów na godzinę, a skrzydło samolotu Lundeena minęło maszynę Jake'a w odległości zaledwie 15 metrów. Ten pociągnął drążek na siebie i w lewo. Przeciążenie wdusiło go w fotel, lecz on prawie nie zwrócił na to uwagi. Spojrzał przez lewe ramię, starając się dojrzeć, w którą stronę skręcił Lundeen. Przez parę dobrych chwil nie był w stanie zlokalizować rywala. Przechylił więc samolot pod kątem dziewięćdziesięciu stopni i mocniej pociągnął drążek. - Sześć g - jęknął Szalony Jack. Przynajmniej wiedział, gdzie znajduje się licznik przeciążenia. Wreszcie Jake dostrzegł Intrudera Lundeena, który był dokładnie po przeciwległej stronie niewidzialnego kręgu, i podążał w odwrotnym kierunku. Jake podniósł nos samolotu i zaczął piąć się w górę, utrzymując sześciokrotne przeciążenie. Prędkość zaczęła wytracać się wraz ze zwiększeniem wysokości. Przy mniejszej prędkości mógł skręcać na mniejszej przestrzeni. Wykonał półbeczkę i teraz on podążał za Lundeenem pod kątem dziewięćdziesięciu stopni w stosunku do jego kursu, ale dobre dwa tysiące metrów ponad nim, cały czas kręcąc obszerną pętlę ze stutrzydziestopięciostopniowym pochyleniem skrzydeł. Lundeen położył swojego Intrudera na skrzydło i zanurkował. Jake przechylił drążek w lewo i po wykonaniu beczki wyprostował skrzydła. Miał jednak za małą prędkość: 500 kilometrów na godzinę. Lundeen leciał znacznie szybciej, więc stale powiększał dystans, który wynosił już ponad 5

kilometrów. Jake dostrzegł, że Lundeen podnosi nos maszyny, pewnie chce robić immelmana, czyli zawrót z szybką beczką na wznoszeniu. Obie maszyny znowu zaczęły zbliżać się do siebie; Grafton lecąc w pozycji normalnej, zaś Lundeen odwróconej, znajdując się w danym momencie dokładnie na wierzchołku swojej pętli, i mając prędkość nie większą niż 350 kilometrów na godzinę. Jake ściągnął drążek mocno na siebie i, z oczami utkwionymi w przyrządy, wprowadzał samolot w lot pionowy. Po chwili prędkość znowu zaczęła gwałtownie topnieć, aż wskazówka prędkościomierza doszła do liczby 85. Odrzutowiec zawisł nieruchomo w przestworzach na wysokości dziesięciu kilometrów z nosem zadartym do góry i dyszami silników wycelowanymi w las tropikalny. Siła ciągu utrzymywała maszynę w takiej pozycji przez kilka uderzeń serca, a obaj mężczyźni znaleźli się w stanie nieważkości. Jake szturchnął doktora w ramię. - Niezła frajda, co? Po chwili znowu doznali uczucia gwałtownego spadania, gdy mechaniczny ptak zaczął szybko opadać ku ziemi z ogonem skierowanym w dół. Nie trwało to długo, gdyż większa masa przedniej części samolotu oraz opływowa sylwetka przywróciły mu w kilka sekund jego normalną pozycję. Po chwili samolot znowu pikował w kierunku ziemi, zaś spotęgowana przez grawitację siła ciągu silników spowodowała, że wskazówka prędkościomierza rozpoczęła od nowa swój przyprawiający o zawrót głowy taniec. Jake znowu był w pełni skoncentrowany. Przestawił silniki na bieg jałowy, a następnie otworzył hamulce aerodynamiczne umieszczone na końcówkach skrzydeł. Równocześnie rozglądał się z Lundeenem. - Widzisz go? - spytał swego pasażera. Obaj kręcili głowami we wszystkie strony. - To ja was widzę - odezwał się niespodziewanie przez radio Lundeen. Jake z trudem przełknął ślinę i podniósł wzrok. Dostrzegł teraz drania. Leciał prosto na nich. Grafton zamknął hamulce aerodynamiczne, zwiększył ciąg i rozpoczął nurkowanie, tak by Lundeen zmuszony był przefrunąć tuż nad nim. Jakież to było niezwykłe: czuć, że samolot reaguje na każdy najlżejszy nawet dotyk drążka, dźwigni ciągu czy pedałów orczyka, widzieć, jak ziemia i niebo co chwila zamieniają się miejscami... Rzucając tylko przelotne spojrzenia na wskaźniki paliwa i pracy zespołu napędowego, piloci posługiwali się drążkiem i sterem instynktownie, tak jak nauczyła ich tego praktyka i trening. Ich umysły były skoncentrowane wyłącznie na maszynie rywala, by móc w każdej chwili przewidzieć kolejny jego manewr. Odnosiło się wrażenie, iż maszyny i ludzie tworzą jeden organizm, w którym paliwo jest krwią, silnik muskułami, a skrzydła, prędkość i ciągłe wzbijanie się w górę ich duszą. To o takim właśnie lataniu marzyli ludzie od niepamiętnych czasów, gdy z zazdrością obserwowali ptaki. Doktor płynął w powietrzu w całkowitym milczeniu, doznając wrażeń mocniejszych, niż w górskiej kolejce. To była niewątpliwie frajda, ale dla młodszych niż on, o żołądkach ze stali. Szalony Jack z trudem zdjął maskę tlenową, lecz nie był w stanie wyjąć małej torebki, którą wcześniej przezornie włożył do kieszeni dolnej części kombinezonu przeciwprzeciążeniowego. Ściągnął szybkim ruchem lewą rękawicę i zwymiotował w nią. Intruder zaprzestał swych harców, podążając teraz idealnie równą prędkością, niczym samolot pasażerski. Szalony Jack spojrzał w lewo i napotkał roześmiane oczy Jake'a Graftona. Pilot puścił do niego oko, i zawiadomił Sammy'ego Lundeena, by zajął miejsce w szyku. Po wylądowaniu w bazie powietrznej marynarki w Cubi Point, marynarz z personelu naziemnego skierował oba samoloty na wyznaczone miejsce postojowe, znajdujące się nieopodal nabrzeża przeznaczonego dla lotniskowców, a na koniec podłożył blokady pod koła.

Kabina została otwarta, silniki powoli się uspokajały, a Grafton zdjął hełm, by popołudniowy chłodny wiaterek mógł osuszyć jego przepocone włosy. Doktor uczynił to samo. Jake przejechał ręką po włosach, a na koniec otarł pot z brwi. - I co o tym sądzisz, Jack? Warto coś takiego przeżywać, nawet jeśli na końcu czeka katastrofa? Szalony Jack nie zdążył odpowiedzieć. - Cześć, Jake. - Odziana w mundur khaki postać cisnęła w kierunku kabiny puszkę piwa, którą pilot złapał w locie i wręczył Szalonemu Jackowi, a następnie równie zręcznie pochwycił drugą. Piwo było zimne jak lód, a spływając do wnętrza wysuszonego gardła Jake'a smakowało niczym eliksir życia. Doktor sączył powoli swoje. - Witaj ponownie w Cubi, Jake! - krzyknął do nich oficer z obsługi dywizjonu. - Dzięki - odpowiedział pilot. Zobaczył Lundeena zmierzającego w jego kierunku z hełmem w ręku. - Sam, gdzie jest moje piwo? - Możesz sobie wybrać w kasynie co chcesz. Ty stawiasz. - Co?! Byłeś taki marny, że przez chwilę myślałem, że jesteś pilotem z F-4, Lundeen wzniósł ręce ku niebu. - Czy ty nie masz krzty honoru!? Bóg mi świadkiem, Grafton, że to na tobie ciąży teraz dług honorowy, bo przyjąłeś zakład i przegrałeś. Do nieba prowadzą dwie bramy, jedna dla zwycięzców, a druga dla kanciarzy. Gdy ty będziesz się wstydliwie skradał tą drugą, ja wkroczę frontową, tak by Święty Piotr mógł ogłosić wszystkie moje zalety. - To będzie - wtrącił Marty Greve - cholernie krótka lista. Jakiś czas potem, gdy lotniskowiec okrążał wysunięty w morze przylądek i wchodził do kanału, cała czwórka siedziała już w klubie oficerskim przy jednym stole, racząc się piwem. Widok z okna klubu, usytuowanego wysoko na wzniesieniu, i wychodzącego na całą zatokę Subic wraz z Olongapo City, zapierał dech w piersiach. Okręt zatrzymał maszyny kilkaset metrów od nabrzeża, a w jego kierunku podążyły cztery holowniki. - Chodźcie do kwater oficerskich. Złapiemy co lepsze pokoje, nim ta cała czereda zwali się tu - zaproponował Marty. Pora się wykąpać w basenie. - Poszedłbym z wami - oświadczył pilotom Szalony Jack, podnosząc się z miejsca - ale mam dzisiaj dyżur, więc muszę wracać na okręt... A tej przejażdżki długo nie zapomnę. Chyba rzeczywiście masz rację, Jake: latanie warte jest nawet kraksy. Grafton wyszczerzył do niego zęby i uścisnął podaną dłoń. - Do zobaczenia, Jack.

9 Filipiński recepcjonista w kwaterach oficerskich przyglądał się trzem pilotom z nieukrywaną podejrzliwością, - Kiedy zawinie do portu wasz okręt? - zapytał. Oficerowie nie mogli zajmować pokoi, jeśli ich jednostki znajdowały się w porcie. - To tajemnica wojskowa - odparł z poważną miną Lundeen. -Czyżbyś nie wiedział, że toczy się wojna? Recepcjonista skrzyżował ręce na piersiach. Bez wątpienia miał już do czynienia z wieloma pilotami marynarki i przekonał się, że przeważnie gdzieś mieli czyjekolwiek zasady z wyjątkiem swoich własnych. - Jak tylko wasz okręt przybije do brzegu, musicie wyprowadzić się. Mamy bardzo mało pokoi. - Masz to jak w banku - zapewnił go Lundeen, dźwignął swój bagaż i wraz z kolegami pomaszerował w głąb holu. Dobrze, że zjawiliśmy się tu, nim cała ta wataha z „Shiloha" zakotłuje się przy basenie.

Umówili się za piętnaście minut przy basenie. Jake wziął szybko prysznic, a potem zszedł do holu do swych kumpli. Wspólnie udali się na tył wygiętego w kształcie litery U budynku, gdzie znajdował się basen. - Sześć dżinów z tonikiem dla mnie i moich przyjaciół! - krzyknął do barmanki i skoczył do wody. Sammy wraz z Martym poszli w jego ślady. Nim pierwsza grupa oficerów z okrętu zjawiła się przy barze obok basenu, dżin, zimna woda i gorące słońce zdążyły już wyraźnie rozluźnić trzech lotników. - Jaka woda, chłopaki? - zagadnął ich Mały Augie. - Nie ma już dla ciebie miejsca. Mały rzucił na kafelki torbę i postawił na stoliku swojego drinka. - Zmieszczę się - powiedział i tak jak stał, w ubraniu, skoczył do wody. - Bardzo inteligentnie - pochwalił go Marty, gdy Mały wynurzył się na powierzchnię. - Tylko w co się teraz przebierzesz? Mały wygramolił się z wody, ściągnął buty i wylał z nich wodę.

- Mam suchą odzież w plecaku. To się nazywa planowanie -rzekł, śmiejąc się i podnosząc do ust drinka. Bob Walkwitz, czyli Rozpruwacz, podszedł także do nich, trzymając w ręku dużą szklankę z koktajlem. Przysunął sobie krzesło. - Wyprawisz się dziś za most, Bob? - spytał go Sammy. Rozpruwacz wziął porządnego łyka i przeciągnął się. - Może. - Może? Potrzeba stada dzikich koni, by cię tu zatrzymać. - Cóż w tym złego, że lubię kobiety? Jesteście pedałami, czy co? - Obrzucił taksującym spojrzeniem kelnerkę. Właściwie to już się zakochałem. - Myślałem, że zakochałeś się w niej, kiedy pierwszy raz zawitaliśmy do Cubi. Dała ci może coś na pamiątkę? Rozpruwacz nie odrywał wzroku od dziewczyny. - Nie, to nie ta. - Walkwitz pokręcił przecząco głową. - One zawsze mnie pamiętają. - Lubię skromnych facetów. Co ty masz takiego w sobie, czego nam brakuje? - zapytał Jake. - Zapytajcie o to Szalonego Jacka - odparł Rozpruwacz. - Oglądał go tak często, że może mi wystawić list polecający. Gdy Lundeen wraz z Graftonem zjawili się wieczorem w klubie oficerskim w Cubi Point, zastali tam Kowboja i grupkę przyjaciół skupionych w głębi restauracji. Popijali whisky i przeżuwali steki. Kowboj właśnie wygłaszał opinię na temat Ducha. - Niech Bóg ma w swojej opiece tego nieszczęsnego półgłówka, jeśli go pochwycą. Po raz pierwszy od stu lat przeciągną kogoś pod kilem. Ale to dopiero po tym, gdy go usmażą w oleju... na koniec zaś powieszą na rei. Jake i Sammy złożyli zamówienia u kelnerów i również zasiedli przy stole, słuchając tego, co mówił Kowboj. - Ale założę się o swoje pobory, że go nie złapią. Na pewno obstawią spodziewane miejsca ataku Ducha i skierują do śledztwa kompanię żandarmerii. - A jak ty byś go złapał? - Żeby schwytać tego gagatka, wystarczy czułe powonienie i... znajomość psychiki. - Kowboj nadgryzł kawałek steku i zaczął go powoli żuć. - To musi być indywidualista, który po prostu robi swoje i ma gdzieś to, co o nim sądzi reszta świata. Nie brakuje mu też poczucia humoru, skoro lubi się śmiać wraz z innymi.

- To powinno zawęzić krąg podejrzanych do mniej więcej połowy stanu grupy powietrznej - zauważył Sammy. - Są też inne cechy. Nasz Duch kocha ryzyko. - To eliminuje cholernie wielu pilotów - parsknął Augie. Kowboj nie zwracał uwagi na sarkazm i ciągnął dalej. - Oczywiście wielu pilotów znajduje motywację do życia w stanie permanentnego ryzyka. Lecz nasz Duch to zupełnie inny gatunek. On kocha prawdziwe emocje. Wręcz je prowokuje i delektuje się nimi. Nie potrzeba mu aplauzu tłumów, medali i zdjęć na okładkach. To typ nałogowca. Jake pokręcił głową. - Wszyscy jesteśmy nałogowcami. Kto, poza nałogowcem, wdrapywałby się codziennie do samolotów?! - Właśnie, Grafton, weźmy dla przykładu ciebie. Uwielbiasz latać, lecz nie ryzykujesz, gdy nie ma takiej potrzeby. Ty musisz mieć zawsze jakąś rozsądną motywację. - Kowboj wymierzył widelcem w Lundeena. - Nasz Duch natomiast w ogóle nie przejmuje się konsekwencjami... podobnie jak siedzący tu z nami Lundeen. Jeśli Sammy nie widzi prawdziwego niebezpieczeństwa lub przynajmniej porządnych emocji, to albo w to nie wchodzi, albo sam stara się je sprowokować. - Gówno prawda! To jakaś domowa psychologia! - zaprotestował Sammy. - Jestem dobrym oficerem i dobrze o tym wiesz. Przez moje ręce przechodzi mnóstwo rozmaitych spraw; zajrzyj któregoś dnia do działu kadr, to sam się przekonasz, jaki mam tam porządek. Duchem mógłbyś być równie dobrze ty. Kowboj wyszczerzył zęby. - Ta myśl jeszcze nie zaświtała tym na górze. - Rzucił okiem po sali, by się przekonać, czy go ktoś jeszcze słucha. Ciekawe, co się stanie, kiedy zaświta. Rozmowa zeszła, jakże by inaczej, na latanie. Motywem przewodnim tego typu konwersacji zawsze było zagadnienie jak wyjść cało z sytuacji, kiedy wszystko zawiedzie. Po kolacji Jake i Sammy ponownie zeszli do baru, by wypić jeszcze po jednym, potem poszli posłuchać piosenkarki, która pięknym głosem bez cienia akcentu śpiewała amerykańskie przeboje. Oczy Lundeena nieustannie błądziły po sali. - Ciekawe, gdzie podziała się ta ładna kelnerka? - Też chciałbym to wiedzieć. Pewnie ma tej nocy wolne. - W takim razie chyba zafunduję sobie małą przejażdżkę taksówką i złożę wizytę mojej dawnej nauczycielce ze szkoły - powiedział Lundeen i dopił szybko swojego drinka. - Co ty właściwie widzisz w tej starej pannie? Ma już prawie czterdziestkę na karku. - Ale jest tutaj, podobnie jak i ja. To na razie. Jake udał się w kierunku zawalonego pustymi puszkami po piwie stolika, przy którym tłoczyli się Rozpruwacz, Brzytwa Durfee, Wielki Augie i jeszcze jeden facet, którego widział po raz pierwszy. - Zacumuj przy nas, stary - odezwał się tubalnym głosem Rozpruwacz. - Chciałbym, żebyś poznał Ferdynanda Magellana, Jake. - To powiedziawszy, Walkwitz objął ręką siedzącego obok nieznajomego mężczyznę, któremu okulary w rogowej oprawie nadawały wygląd intelektualisty. - Oto we własnej osobie najlepszy BN, jaki kiedykolwiek zapiął pasy, by spojrzeć Panu Bogu w twarz. - Jake Grafton. - Fred Mogollon.

- Mówiłem przecież: Ferdynand Magellan... - tokował nadal Rozpruwacz. - ...czyli jeden z naszych nowych nabytków. Zjawił się tu dzisiejszego wieczora, jak tylko „Shiloh" zacumował, i jeszcze nie potrafi odróżnić masła orzechowego od końskiego gówna. - Skąd jesteś, Fred? - zagadnął go Jake, przysuwając sobie krzesło. - Z St Louis, a właściwie z jego przedmieści. - Domyślam się, że Rozpruwacz i ta reszta chcą cię dziś zabrać ze sobą. - Coś w tym rodzaju. Jestem tu już od dwóch dni i w oczekiwaniu na okręt zdążyłem się trochę rozejrzeć po okolicy. - Bez obawy, Jake - wtrącił Rozpruwacz - już my się zaopiekujemy młodym Ferdynandem. Zadbamy o to, by ten wrażliwy i niewinny dzieciak został uświadomiony w duchu najlepszej tradycji A-6 czy może, jeśli mogę pozwolić sobie na cytat, „najbardziej szczytnych tradycji służby w marynarce". Krótko mówiąc, zamierzamy wspólnie przekroczyć ten most. - Skinął na kelnerkę. - Ostatnia kolejka, skarbie. Wielki Augie pochylił się w stronę Jake'a. - Ferdynand bardzo chciałby się dowiedzieć, jak to jest, gdy się leci na akcję, i co to za facet ten jego nowy pilot. Trochę się obawia, że to będziesz ty. - Ależ skądże - zaprotestował szybko Ferdynand, najwyraźniej żałując, że w ogóle poruszył ten temat. Jake pokazał zęby w uśmiechu. - Sam niedługo znajdziesz odpowiedź na te pytania. - Jake, tylko nie wstawiaj dzieciakowi kitu. Powiedz mu, jak to naprawdę wygląda. - Ja ci to chętnie powiem - zaofiarował się Durfee. - Jeśli podczas pierwszego lotu nie narobisz w gacie, to może będą z ciebie ludzie. - Amen. - Ale nawet jeśli nie uda ci się wrócić w czystej bieliźnie, to i tak nie trać nadziei. Spacer po moście łączącym bazę morską i Olongapo City zawsze sprowadzał otrzeźwienie na Jake'a. W dole widać było dzieciaki, które poobsiadywały łódki kołyszące się na brudnej wodzie kanału, prosząc marynarzy, by ci rzucali im monety do wody. Jake zerknął przez poręcz. Fetor tego jednego z największych na świecie rynsztoków odrzucił go momentalnie do tyłu. - Hej, Joe, rzuć mi ćwiartkę - zawołał w jego kierunku może dziesięcioletni chłopak z siatką na ryby w rękach, który pochylał się niebezpiecznie na dziobie jednej z łódek. Na środku łódki siedziała dziewczynka, być może jego siostra, która od czasu do czasu poruszała wiosłem, by utrzymywać łódkę w miejscu. Jake pokręcił głową. - No to rzuć mi przynajmniej dziesiątaka, Joe. Jednego marnego dziesiątaka. - Przykro mi, chłopcze. - Straszna z ciebie kutwa, Joe. To rzuć mi pięciocentówkę i pokaż, że nie jesteś kutwą. - Jake wygrzebał w końcu monetę ćwierć-dolarową i cisnął ją chłopakowi, który zręcznie pochwycił ją w siatkę. Brązowa twarz dzieciaka rozjaśniła się rzędem białych zębów. - Dzięki, Joe. Mam nadzieję, że nie złapiesz syfa! - i ja tobie życzę, żebyś zbił kiedyś fortunę i został prezesem banku. Rozpruwacz złapał Graftona za ramię i spytał: - Nie widziałeś nigdy Gównianego Potoku Piątka lotników ruszyła prosto przed siebie, starając się unikać większych skupisk marynarzy, nie mówiąc już o dzieciakach wołających „Hej, Joe", i natarczywie domagających się pieniędzy lub próbujących wcisnąć jakiś szklany naszyjnik. Czasami uskakiwali w bok, ilekroć jakiś przejeżdżający rozklekotany dżip z płóciennym dachem pryskał w ich kierunku błotnistą fontanną. Wzdłuż ulicy przechadzali się bez pośpiechu filipińscy żołnierze, nosząc na brzuchu

pasy z nabojami, a w rękach dzierżąc karabiny lub pistolety maszynowe. Na progu każdego baru stał uzbrojony po zęby wykidajło. - Człowiek się w każdej chwili spodziewa, że ujrzy samego Pancho Yillę galopującego ulicą - zażartował Jake, w którym Po--City zawsze wywoływało głęboki niesmak. - To byłby wymarzony temat dla jakiegoś telewizyjnego kaznodziei: „Zaprawdę powiadam wam, bracia i siostry, czytujcie Biblię, bo jak nie, to wszyscy skończycie w PoCity". Na koniec zaś migawka z komentarzem: zdjęcia kręcono w piekle, - Jeśli kiedyś zechcą zaaplikować światu lewatywę, to tu właśnie powinni wetknąć końcówkę - zauważył Rozpruwacz. - Ale oto i nasz klub. Włazimy. Znam tu parę dziewczyn. - I nie czekając na innych dał nura prosto w mroczne wejście, nad którym widniał mocno sfatygowany neon kuszący nazwą „Amer can C ub". Jedna z dziewcząt radośnie powitała Rozpruwacza. - Ach, znowu jesteś - zapiszczała, rzucając mu się na szyję. - To Suzy, moja bonita seńorita. No chodź do mnie, ty mój pieszczoszku, i znajdź jakiś stolik dla mnie i moich przyjaciół. - Wam też zawołać jakieś dziewczyny? - spytała zwracając się do pozostałych. - Nie - zaprzeczyli zgodnym chórem Jake i Ferdynand. - Oczywiście, dziewczyna dla każdego z nich, Susy, dziecino -zaoponował głośno Rozpruwacz. Po chwili siedzieli już wszyscy razem za ogromnym stołem: pięciu mężczyzn i pięć kobiet. Suzy, dziewczyna, której pozostałe słuchały bez sprzeciwu, nie wyglądała nawet na osiemnaście lat. Kelnerka postawiła przed każdym mężczyzną butelkę piwa San Miguel, zaś przed dziewczynami po szklance z koktajlem. - Jak ci na imię? - spytała Jake'a siedząca po jego prawej ręce filigranowa dziewczyna o śniadej karnacji. - Jake - odparł pilot patrząc przed siebie. - Hake? - Nie, po prostu Jake z J na początku. - Ach... Hake. A ja jestem Teresa. Czy podobam ci się, Hake? Spojrzał na nią. - Jeszcze jak. Przysunęła się bliżej niego i zaczęła pocierać swoje piersiątka o jego rękę. - Ty mi się też podobasz, Hake. Wszystkie sąsiednie stoliki były już pozajmowane przez Amerykanów w otoczeniu filipińskich dziewcząt. Funkcję barmanów sprawowali wyłącznie Filipińczycy. Był tu też osobnik z czterdziestką piątką w kaburze na prawym biodrze i śrutówką-pompką. Opierając się niedbale o bar usytuowany w głębi sali, uważnie obserwował drzwi. Chyba tylko jeden Bóg wie, przed jakim to nieszczęściem ma nas chronić, pomyślał Jake. Gdyby tak naraz zaczął walić z tej rury, położyłby trupem przynajmniej połowę klientów baru. Zaczął się zastanawiać, czy aby nie słyszał kiedyś o strzelaninie w którymś z takich przybytków. Tymczasem Teresa podtrzymywała wytrwale konwersację. - Czym ty się zajmujesz na tym twoim okręcie, Hake? - Jej uniesiona twarz zdradzała najwyższe zaciekawienie. - Wrzucam, łopatą węgiel.— ••.--" -•

-

Dziewczę aż drgnęło - to masz bardzo gorące zajęcie. Ale skoro jesteś Amerykaninem, to musisz być także okropnie bogaty. Dlaczego ktoś tak bogaty musi wrzucać łopatą węgiel? - Ile masz lat, Tereso? - Ja? Osiemnaście. - Zerknęła w kierunku Suzy, która w tym czasie co i raz wybuchała śmiechem, słuchając dowcipów Rozpruwacza. Jake dawał dziewczynie czternaście lub najwyżej piętnaście lat. Popijał swego San Miguela i starał się

nie zauważać całej szpetoty tego miejsca. Teresa najwyraźniej uznała, że niewiele więcej z niego wyciągnie, bo zaczęła chichotać i szeptać coś do dziewczyny siedzącej po jej drugiej ręce. Gdzieś przy trzeciej kolejce Rozpruwacza złapała nagle chętka, by zmienić lokal. - Hej, Jake, może wykupimy te dziewczyny i pojedziemy do „Pauline's". Naprawdę warto się tam wybrać. Pomysł ten nie przypadł Graftonowi specjalnie do gustu. - Cóż jest tam takiego, czego nie ma tu? - Ten przybytek był dla niego dostateczną wizytówką miejscowych uroków nocnego życia, mógł więc równie dobrze zalać się w trupa na miejscu. - Rusz no się, Jake, i zaufaj mi. Tam dopiero poczujesz co to dobra zabawa. Pilot wzruszył tylko ramionami, natomiast Ferdynand Magellan wykorzystał tę okazję, by przeprosić całe towarzystwo i ulotnić się. Jego śladem udali się zresztą natychmiast Wielki Augie i Brzytwa. Rozpruwacz nie próbował ich nawet zatrzymywać. - No, Jake, ruszamy! - przekonywał kolegę, powstając z miejsca. Odpowiednia ilość amerykańskiej gotówki powędrowała do rąk właściciela lokalu, wystarczająco dużo, by go przekonać, że powinien dać wolne dwóm swym kociakom na kilka najbliższych godzin. W chwilę potem Jake, Rozpruwacz, Suzy i Teresa podskakiwali na tylnym siedzeniu dżipa. „Pauline's" przypominał wyglądem wszystkie inne tego typu spelunki w Po-City, wyróżniając się jedynie niewielkim basenem przed frontem, w którym czaiło się z pół tuzina małych aligatorów, a może krokodyli. Tuż obok na chodniku uliczni handlarze sprzedawali podpitym Amerykanom kurczaki i małe kaczątka, by ci mogli dla rozrywki karmić nimi gady z basenu. Zaraz po przybyciu do lokalu Rozpruwaczowi, Jake'owi i obu dziewczynom rzucił się w oczy młody Amerykanin odziany w błękitne dżinsy i kolorową koszulę. Miał kolczyk w uchu. Właśnie przechylał się nad sięgającą mu do bioder poręczą, trzymając w ręku małą kaczkę. - No, chłopaki, zbliżcie się i łapcie. - ,„ prosto do basenu. Kaczka zatrzepotała skrzydełkami. i przebierając łapkami w pokrytej pianą wodzie, próbowała wydostać się na brzeg. Spod wody bezszelestnie wyłoniły się podłużne szczęki. Gdy woda się uspokoiła, na wodzie pływały już tylko dwa pojedyncze piórka. - Kacza zupa! - ryknął rozbawiony młody marynarz. - No i jak wam się to podoba? Jedno małe hap, a potem mlask i po wszystkim. Rzućmy im jeszcze jakąś kaczkę, albo lepiej kurczaka. Jak pałaszują kaczki, już widzieliśmy. Przekonajmy się, czy smakuje im także kurczak a la pióra. - Wybuchnął śmiechem, w czym zawtórowało mu paru jego koleżków. - Teraz taki mały eksperymencik naukowy. Ciekaw jestem, co zwabia te krokodyle, może to łopotanie skrzydełkami? - Chodźmy do środka, nim zwymiotuję - zaproponował zdegustowany Grafton. W kącie sali znaleźli wolny stolik. Zanim jeszcze zjawiła się kelnerka, tuż przed nimi wyrosły dwie hostessy, obrzucając Suzy i Teresę spojrzeniami niczym sztylety. Rozpruwacz roześmiał się i skinął na nie, by się przysiadły. Tymczasem przybyła grupa żołnierzy piechoty morskiej, więc dziewczyny od razu podeszły do nich. Suzy i Teresa zamówiły koktajle, Rozpruwacz San Miguela, a Jake bourbona. Pilot pociągnął porządny łyk i o mało się nie zakrztusił. - Rozpruwacz, wracam na drugą stronę mostu. Wystarczy mi już wrażeń na dzisiejszą noc - rzekł zdecydowanie, wylewając alkohol.

Gdy to mówił, w środku zjawił się Kolczyk wraz ze swymi kumplami i natychmiast całe towarzystwo usiadło przy barze. Wrzaskiem zaczęli domagać się piwa. W mgnieniu oka otoczyły ich panienki do towarzystwa. Kolczyk bawił się świetnie, na przemian rechocząc, pijąc i zapuszczając rękę siedzącej obok niego dziewczynie pod majtki. Ona coś mu szeptała, co chwilę przeglądając się w lustrze wiszącym w głębi baru. Kolczyk zapuścił rękę jeszcze głębiej, coś przy tym mówiąc do swego kumpla obok. Obaj równocześnie wybuchnęli śmiechem. Po twarzy dziewczyny widać było, że nie robi to na niej żadnego wrażenia. Jake spojrzał na Rozpruwacza. - Czy jestem tu jedynym normalnym facetem, czy jedynym szurniętym? - Nie zwracaj uwagi na tego pętaka. Musi być coś w miejscowej wodzie... - zauważył Rozpruwacz, wzruszając ramionami. - Po co mu ten kolczyk w uchu? - Tam w Stanach mają teraz podobno prawdziwego zajoba na tym punkcie. A ten tu chce pokazać, że od nich nie odstaje. Ale na okręcie na pewno go nie nosi. - Chodź ze mną, Rozpruwacz. - Pilot podniósł się z krzesła. - Znowu się gdzieś przenosimy? - zaciekawiła się Teresa. Widać Filipinki doszły do wniosku, że są już dozgonnymi przyjaciółmi, a przynajmniej na ten wieczór. - A co masz zamiar robić? - chciał wiedzieć Rozpruwacz. - Idziesz ze mną, czy nie? Rozpruwacz dopił swego San Miguela i także powstał. - No to prowadź, Chirurg! - to powiedziawszy, rzucił garść peset na stolik. Jake podszedł tymczasem do baru, klepnął Kolczyka w plecy i uśmiechnął się po przyjacielsku. - Kolego, weź swoją dziewczynę i wyjdź na zewnątrz. Pokarmimy sobie aligatorki! - Kolczyk spojrzał na niego zdziwiony, zaś pilot zwrócił się do pozostałych: -Macie ochotę, przyjaciele, przejść się na dwór i pokarmić aligatory? - No, łapcie dziewuchy i na dwór! - dołączył się Rozpruwacz. Z dobry tuzin marynarzy i marines ruszył do drzwi. Grafton trzymał się cały czas obok Kolczyka. - Te aligatory lubią kurczaki i kaczki? - Jasne. Połykają je w całości. A ile przy tym kwakania! Na zewnątrz Kolczyk natychmiast kupił kurczaka i rzucił go do basenu. Rozległ się potężny plusk i nad stawem zawirowały pióra. Kolczyk skwitował to dzikim rechotem. Potem sięgnął do portfela po pesety i kupił dwa kolejne ptaki. Gdy ponownie zbliżył się do barierki, Jake dał znak Rozpruwaczowi, który ustawił się z drugiej strony Kolczyka. Zrobić miejsce - rozkazał Jake. Chłopak pochylił się nad barierką, by rzucić następnego ptaka, gdy w tym samym momencie Jake i Rozpruwacz pochylili się równocześnie i chwycili go za kostki. Bez trudu unieśli w górę i Kolczyk znalazł się po drugiej stronie barierki, głową w dół. Wydał z siebie piskliwy krzyk, który urwał się raptownie gdy jego głowa znalazła się w wodzie. Jake mocno trzymał prawą kostkę Kolczyka, tymczasem Rozpruwacz niespodziewanie puścił lewą, wydając przy tym triumfalny okrzyk. Pod ciężarem ciała chłopaka Jake'a aż rzuciło na barierkę, a ręce poleciały mu w dół. Z trudem wytrzymywał takie obciążenie. Chciał coś krzyknąć, lecz przez moment nie mógł wydobyć z siebie głosu. Dopiero po chwili mu się to udało. - Ty idioto! Pomóż mi wyciągnąć go stamtąd! Rozpruwacz sięgnął poza barierkę i obiema rękami chwycił tamtego mocno za nogawkę. Mężczyźni wytężyli siły, lecz ciężar nawet dla nich dwóch okazał się za wielki.

Jake Grafton spostrzegł wśród tłumu Ferdynanda Magellana gapiącego się z otwartymi ustami. - Pomóż nam, na miłość boską! -Wszyscy trzej spróbowali wyciągnąć głowę Kolczyka z wody. Dołączyli się inni. Wreszcie go wydobyli, kaszlącego, łkającego i próbującego coś powiedzieć. Rzucili go na ziemię. Spod umazanych mułem włosów wyłaniała się blada jak papier twarz. Chłopak cały czas łkał, wodząc dokoła dzikim spojrzeniem. Grafton dygotał w środku, opierając się o barierkę. Rozpruwacz jak gdyby nigdy nic pochylił się nad Kolczykiem, spojrzał mu w oczy i rzekł: - Podobało ci się, dupku? Chłopak spojrzał na Jake'a z żałosnym wyrazem twarzy. Pilot odwrócił się w stronę tłumu. W tym momencie któryś z kumpli Kolczyka zamierzył się na niego potężnym hakiem; Jake zdążył zrobić błyskawiczny unik, tak że cios tylko musnął mu ucho. Grafton wyprowadził potężnego sierpa i trafił w szczękę napastnika, którą padł na ziemię. Rozległy się gwizdki. - Żandarmeria! Jake ruszył pędem przed siebie. Nie bacząc na potrącanych przez siebie ludzi, biegł chodnikiem, torując sobie drogę wśród kłębiącego się tłumu. Trochę dalej, gdy biegł już nieco spokojniej, ujrzał Suzy gestykulującą w jego stronę. - Tutaj! Błyskawicznie rzucił się przez drzwi wejściowe ku wąskiej klatce schodowej. Suzy i Rozpruwacz posuwali się tuż za nim. Na pierwszym piętrze, które oświetlała pojedyncza naga żarówka, Suzy otworzyła drzwi i cała trójka wpadła do ciemnego pokoju. Światło wpadające z ulicy pozwalało mu się zorientować, że w środku były jakieś meble ciasno ustawione jeden przy drugim. Dysząc ciężko, skupili się przy oknie, wyglądając ukradkiem na ulicę w kierunku „Pauline's". Chodnik i ulica były puste, z wyjątkiem leżącego na ziemi Kolczyka oraz stojących obok niego żandarmów w białych mundurach. Kaczki i kurczaki szwędały się dookoła, jakby nie wiedząc, co począć z niespodziewanie ofiarowaną wolnością, gdy ich właściciele wzięli nogi za pas. Dwaj żołnierze postawili Kolczyka na nogi i zabrali go ze sobą. - To nauczy rozumu tego gnojka - wycedził Rozpruwacz. - Nie powinniśmy tego robić. Powoli ustępowało z nich napięcie i ubywało adrenaliny we krwi. - Przyda mu się ta nauczka. - Aż posrał się w gacie. Zauważyłem to, gdy go wyciągaliśmy. Musiał mieć nielichego pietra. - Może powie im, że to my uratowaliśmy jego dupę, gdy przypadkiem sam wpadł do basenu. - Może słońce jutro nie wzejdzie. Suzy uśmiechnęła się od ucha do ucha. - Na pewno sam już nie będzie pływać. Zgodnie wybuchnęli śmiechem. - Szczeniak powinien być nam wdzięczny za wrażenia, jakich w życiu nie zakosztował - dodał Rozpruwacz, nie przestając się śmiać. Wesoły nastrój powoli opadał. Grafton czuł, że puchnie mu ucho. - Czemu puściłeś jego nogę? - Pojęcia nie mam, psiakrew. - Rozpruwacz poskrobał się w głowę. - Chyba zapomniałem o tych aligatorach. Tak szybko się to odbyło. A po co właściwie wrzuciliśmy go do tego basenu? - Bo jest dupkiem. Suzy objęła Rozpruwacza. - Mnie to byś nie wrzucił, co? - Uchowaj Boże! Tylko marynarzy.

- Lubisz mnie, co? Bombardier otoczył ją także ramionami i pocałował w usta. Jake skierował się po omacku do drzwi. Otworzył je i w świetle żarówki spostrzegł siedzącą w kącie na fotelu drobną staruszkę. Spod srebrzystych włosów wyłaniała się pomarszczona twarz. Zza pleców dobiegł go chichot Suzy. Na jego widok starowina uśmiechnęła się, ukazując bezzębne dziąsła. Jake zamknął drzwi jak mógł najciszej i zszedł na dół. Żołnierze z patrolu ciągle sterczeli przy „Pauline's". Odczekał, aż odwrócą się plecami, potem wyszedł na chodnik i pomaszerował w przeciwnym kierunku.

10 Promień słońca wślizgnął się na łóżko i zbudził Jake'a Graftona. Ten odwrócił głowę, lecz promyk sunął niestrudzenie dalej, aż zupełnie wypłoszył z niego sen. Gdzieś na zewnątrz ćwierkał ptaszek. Uniósł się z trudem i oparł o wezgłowie łóżka. Jego język przypominał kawałek wycieraczki. Bolało go lewe ucho. W duchu przysiągł, że nie weźmie już więcej do ust papierosa ani alkoholu. Kiedy siedział nieruchomo i oczy miał zamknięte, ból wydawał się mniejszy. Zapadał powoli w drzemkę, gdy drzwi do pokoju stanęły otworem. - Jak tam twój kac? - zapytał Sammy. Przyniósł z apteczki w łazience kilka tabletek aspiryny i wcisnął je Jake'owi do ręki. - Weź je, powinny trochę pomóc. Jake zerknął jednym okiem na białe proszki, zastanawiając się nad ewentualnymi korzyściami z ich zażycia w porównaniu do mozołu związanego ze wstaniem i przejściem do umywalki. W końcu dźwignął się ciężko z łóżka i powędrował do łazienki. Potem na powrót wylądował w łóżku. Lundeen w tym czasie wyciągnął się jak długi w swoim. - Która godzina? - zapytał Jake. - Wystarczająco późna, byśmy mogli obaj ruszyć do Hongkongu. Jake spojrzał osłupiały na swego przyjaciela. - Zgadza się, nie przesłyszałeś się. Do Hongkongu. Ty i ja. Dopiero co wróciłem z okrętu, gdzie stary dał mi do wypełnienia odpowiednie formularze. - Lundeen wyskoczył z łóżka i machnął przed oczami kolegi dwoma świstkami papieru. - Lecimy do Hongkongu na całe cztery dni. - Czy nie widzisz, że umieram? Jestem już półtrupem. Chyba nie mówisz tego poważnie. Nie mam ani dość forsy, ani nawet ochoty, by lecieć przez pół Azji. Pozwól mi tu zdechnąć w spokoju, okay? - Wstawaj, Grafton! - rozeźlił się Lundeen. - Ściągaj się z tego wyra. Lecimy do Hongkongu. - Okay, okay. Tylko nie wrzeszcz tak, bo mi głowa pęknie. -Jake powoli dochodził do siebie. - Ty poważnie z tym wyjazdem? - Jak najpoważniej. Jake wstał. - Ale przegryzłbym najpierw coś. - Zjesz w samolocie. - Po prostu bije z ciebie współczucie. Zjeść w tym cholernym samolocie. Zjem coś w klubie za dwadzieścia'minut. Piętnaście minut później maszerowali obaj w kierunku klubu objuczeni całym swym ekwipunkiem - miał zostać odesłany na okręt - oraz podręcznymi torbami. Gdzieś w połowie drogi Jake upuścił nagle bagaże na chodnik i zwymiotował na trawnik. - I ty chcesz jeszcze pakować żywność w ten żołądek? - Wystarczy trochę zupy. Muszę coś zjeść albo przez resztę dnia będę umierał co dziesięć minut. - Na drugi raz nie pij tyle.

- Powinieneś być kaznodzieją. - Mają za mało panienek - odparł Lundeen i ruszył dalej chodnikiem. W chłodnym i ocienionym wnętrzu klubu Jake poczuł się lepiej. Gdy zjawiła się kelnerka, Lundeen od razu zamówił. - Jajka a la Benedict na szynce i do tego pół butelki szampana. Jake poczuł kolejny skurcz w żołądku. Zdjął okulary przeciwsłoneczne i zamówił zupę pomidorową, mleko i grzankę. Kelnerka oddaliła się, on zaś oparł podbródek na ręku i zapatrzył się w okno wychodzące na port. Starał się powrócić pamięcią do wydarzeń ubiegłego wieczoru, lecz w głowie miał jeden wielki mętlik. - Słyszałem o twojej małej przygodzie wczorajszej nocy w Po-City - zagaił Sammy. - I pewnie cię ucieszy, gdy ci powiem, że to głównie z tego powodu przamy z tego grajdołu na kilka dni. Prędzej czy później ktoś się wygada, a dla ciebie będzie lepiej, gdy przeczekasz cały ten szum w Hongkongu. Gdy tylko okręt wyjdzie z portu, a im znowu będą potrzebni piloci do wypełnienia grafiku lotów, wówczas pewnie spojrzą na ten mały figiel w bardziej przychylnym świetle. Grafton wzruszył ramionami. - A czym tam polecimy? - Wszystko już załatwione. Minionej nocy namierzyłem faceta, który też tu odbywa służbę i jest członkiem miejscowego aeroklubu. Koło południa leci Cessna do Manili, gdzie moglibyśmy złapać samolot. Musimy tylko zapłacić za paliwo. - Ile? - Po dziesięć dolarów. - No to na co jeszcze czekamy? Po dopełnieniu formalności celnych na lotnisku Kai Tak w Hongkongu i wymianie pieniędzy, Lundeen i Grafton przywołali taksówkę i kazali się zawieźć do dużego, luksusowego, a zarazem nieco staroświeckiego hotelu „Peninsula", usytuowanego przy nabrzeżu Kowloon z widokiem na port. Sama wyspa Hongkong wychylała się z wody po drugiej stronie, mniej więcej w odległości dwóch kilometrów. - Czemu chcesz mieszkać właśnie tu? - zapytał Jake. - Robert L Scott ostrzelał to miejsce swoim P-40 w czasie drugiej wojny światowej. Japończycy urządzili tu swoją kwaterę główną. - Kto to jest Robert L. Scott? - To ten, co napisał „Bóg jest moim drugim pilotem". - A ja myślałem, że to ze względu na ten widok. Lundeen nalegał, by dano im pokój z widokiem na morze. Dostali taki z kandelabrem zwisającym z sufitu, pod którym znajdowały się dwa przestronne łoża w stylu wiktoriańskim. Ogromne inkrustowane miedzią i srebrem meble idealnie komponowały się w przestronnym wnętrzu. Gdy chłopiec hotelowy otrzymał swój napiwek i wyszedł, Jake otworzył okno. Morskie powietrze wypełniło pokój. - Mógłbyś coś dla mnie zrobić, Sam? - Jeśli będę w stanie. - Proszę nie wspominaj mi w ciągu tych czterech dni ani słowem o bombardowaniach, dywizjonach czy wojnach. Mam tego gówna po dziurki w nosie. - To da się zrobić - zgodził się Sammy. Wkrótce potem zeszli do holu, a z niego pomaszerowali do baru.

Następnego ranka lekko zamroczony Jake stał obok hotelowego łoża. Przyglądał się swym rozdygotanym rękom. Krzyki, które go wyrwały ze snu, ciągle rozbrzmiewały w jego uszach. Poczłapał w kierunku wyściełanego krzesła stojącego pod oknem i opadł na miękką poduchę. Resztki snu ulatywały poza zasięg jego świadomości, jakby zapadając się w morskie głębiny. Pamiętał tylko, że pilotował w pojedynkę Intrudera i pikował w kierunku celu odbijającego się wyraźnie wśród nocy - celu tak ważnego, że niszcząc go, on, Jake Grafton, mógł zakończyć wojnę. Tylko, co to był za obiekt? I jak mógł przeprowadzić atak, nie mając obok siebie bombardiera? Pamiętał natomiast, że po zrzuceniu bomb, gdy chciał jak najprędzej wzbić się w górę, nie czuł na sobie oddziaływania grawitacji, a jego Intruder dostał szalonych wibracji i wstrząsów, i zaczął się rozpadać wśród wyjącego wiatru, w który wdarł się nagle przeszywający do szpiku kości krzyk setek umierających ludzi. Jake westchnął. A więc zupełnie zawalił sprawę. Próbował trafić bombami w jakiś ogromnie ważny obiekt, tymczasem kompletnie spudłował, i zamiast w niego, trafił w... wolał o tym nie myśleć... szpital wypełniony ludźmi? Podniósł się i przeciągnął. Spojrzał na Lundeena śpiącego na wznak z szeroko otwartymi ustami, z których wydobywało się głośne sapanie. Jake uśmiechnął się. Hej, marynarzu, czy wiesz, co powinienem zrobić? Dla ciebie, Morgana i każdego z tych chłopaków, którzy tak się narażają bez sensu? Poszukam prawdziwego celu gdzieś na Północy i nie zostawię tam kamienia na kamieniu. Jeden przyzwoity cel. Za nas wszystkich. Postanowił darować sobie golenie. Zamiast tego wydobył z torby tenisówki, szorty i podkoszulkę. Zakładał je w bladym świetle wpadającym przez okno. Zaczął biec w momencie, gdy zszedł z ostatniego stopnia schodów prowadzących do drzwi na tyłach hotelu. Już po kilku minutach zorientował się, jak marnie jest z jego kondycją. Oddech miał ciężki, nieregularny, a nogi niczym z drewna. Dzień nie nadawał się zbytnio do biegania: powietrze było zimne, siąpił deszcz, który wkrótce przemoczy go do suchej nitki. Po powrocie do hotelu weźmie porządną gorącą kąpiel. Na wąskich uliczkach Jake musiał co chwila uskakiwać i kluczyć przed różnymi przeszkodami: rowerzystami, z rzadka przejeżdżającymi samochodami, przyglądającymi mu się z zaciekawieniem przechodniami, szczebiotającymi z ożywieniem czarnowłosymi dzieciakami o pucołowatych policzkach, które z reguły nie zwracały na niego uwagi, i sklepikarzami podnoszącymi jaskrawokolorowe żaluzje i wystawiającymi wprost na ulice swe towary. Jake był zdumiony, że choć było dopiero kilka minut po ósmej, panował tu tak ożywiony ruch. Ucieszył się, gdy wreszcie dotarł do alei Nathan, czteropasmowego bulwaru, gdzie chodniki były szersze. Biegł wzdłuż sklepów oferujących sprzęt elektroniczny, kamery, zegarki, perfumy i odzież. Mijały go autobusy, próbujące wydobyć z silników maksymalne obroty, oraz trąbiące klaksonami taksówki. Czerwono-białe piętrusy przypomniały mu Londyn, zaś niezliczone ogromne neony z nazwami SONY, WINSTON FILTER CIGARETTES, COCA-COLA - Times Square w Nowym Jorku. Po przebiegnięciu ponad dwóch kilometrów jego wzrok przyciągnęła plama jaskrawej czerwieni. Podbiegł bliżej i ujrzał czerwony sweter, który miała na sobie ubrana w dżinsy dziewczyna w słomkowym kapelusiku na głowie. Siedziała na metalowym stołku pod nisko zwisającą markizą zawieszoną u wejścia do alejki biegnącej między rzędem budynków mieszkalnych. Na kolanach trzymała blok rysunkowy. Przebiegając za jej plecami Jake rzucił na niego okiem, dostrzegając kontury budynków i kilka niewyraźnych, dopiero szkicowanych postaci. Postanowił pobiec jeszcze pięć minut przed siebie, a potem zawrócić, by jeszcze raz natknąć się na rysowniczkę. Jego oddech stał się teraz bardziej miarowy. Jutro będą go bolały łydki. Dwudziestominutowa dawka biegu jak na jeden dzień zupełnie wystarczy.

Gdy ponownie znalazł się pod markizą, ona w dalszym ciągu rysowała. W alejce i na chodnikach pojawiła się spora gromadka bawiących się dzieci w wieku od pięciu do ośmiu lat. Siąpiący deszcz zupełnie im nie przeszkadzał. Rysunek szybko nabierał wyrazu, a budynki i frontony sklepów kształtów, lecz gdy przyszła kolej na dzieciaki, te wydawały się sprawiać jej większe trudności, gdyż malarka co chwilę wymazywała ich kończyny. Jake przystanął na chwilę za jej plecami, a potem przesunął się trochę w lewo od niej. - Dobra robota - pochwalił ją. - Dziękuję - odpowiedziała dziewczyna z amerykańskim akcentem, rzucając przelotne spojrzenie na Jake'a, który zdążył zauważyć, że miała bardzo ciemne oczy i nie więcej niż dwadzieścia pięć lat. -Ale chyba nie jest zbyt dobry dodała i kantem dłoni strzepnęła drobne okruszki pozostawione przez gumkę do ścierania. - Trudno rysować, gdy model nie tkwi w jednym miejscu. Znowu zajęła się szkicowaniem dzieciaków i nie od razu odpowiedziała. W pewnej chwili rzekła, nie odwracając głowy: - Nie jestem pewna, czy miałoby to jakieś znaczenie, gdyby dzieciaki tkwiły tutaj bez ruchu niczym posągi. Rysowanie nóg ludzkich zawsze sprawiało mi kłopoty, zwłaszcza zaś do pasji doprowadzają mnie dzieci ze swoimi sterczącymi malutkimi kolankami. Jake uśmiechnął się. - Mam chyba na to sposób. Przejdę się tą ulicą i kupię każdemu z nich po parze spodni. - Dziewczynkom także? - Jasne. Powiem im, że powinny je nosić po to, by mogło powstać wybitne dzieło sztuki. Na jej twarzy też pojawił się uśmiech. - Myślę, że taki argument na pewno je przekona. - Zwłaszcza, gdy każde z nich dostanie po dolarze. Dziewczyna odwróciła głowę i spojrzała na niego uważniej. W Hongkongu przekupstwo ma wieloletnie tradycje. - Jej białe zęby stanowiły uroczy kontrast z opaloną twarzą, niemal idealnie gładką, z jednym drobnym brunatnym pieprzykiem na lewej skroni. Jake nie dostrzegł choćby śladu makijażu, - Nie wiem wiele o Hongkongu - wyznał, żałując, że się wcześniej nie ogolił. Dziewczyna nic na to nie odpowiedziała. Włożyła ołówek w usta i zaczęła przyglądać się szkicowi. W oczekiwaniu na odpowiedź, Jake także lustrował dzieciaki na rysunku, które unosiły się nad chodnikiem, nie przejmując zbytnio tym, że nie mają nóżek. Po dłuższej chwili Jake zapytał: - Próbowałaś fotografować? - Nie - odpowiedziała, nie odwracając głowy. - Miałem na myśli to, że mogłabyś najpierw sfotografować te dzieciaki, a potem popracować nad szkicem w domu. Mogłabyś przestudiować dokładnie ich kończyny. - Jake przysunął się bliżej i kucnął obok niej z rękami wspartymi na kolanach. - Zupełnie nie znam się na sztuce. Malowidła, rysunki, co ja na ten temat wiem? Jeśli moja uwaga nie była zbyt mądra... - Czy zawsze biegasz w szortach po deszczu? - zapytała z kolei ona, spojrzawszy na niego z uniesionymi brwiami. - A może rzeczywiście powinieneś przejść się tą ulicą i kupić sobie jakieś spodnie... - tym razem okrasiła swą wypowiedź ledwo widocznym uśmieszkiem - ...i gotowa jestem dać ci dolara, jeśli to uczynisz. Jake pokazał zęby w uśmiechu. - Jakiego dolara, amerykańskiego czy tutejszego? A skoro już o kupowaniu mowa, to co byś powiedziała na dobry aparat fotograficzny? - Touche - Dziewczyna obróciła się na stołku, obciągnęła nieco dżinsy, tak jak to się zwykle robi ze spódniczką i zapytała: - Jesteś w wojsku, prawda? - Jak to odgadłaś? - Jake był wyraźnie zaskoczony.

Krótko przystrzyżone włosy. Łatwo po nich poznać wojskowych. Tylko twój podkoszulek trochę mnie zmylił. Czy naprawdę jesteś członkiem Klubu Atletycznego z Jersey? - Nie. Ukradłem tę koszulkę facetowi zwanemu „Kowboj" Parker, ten zaś zwinął ją innemu, na którego wołają Mały Augie. Jest moja, dopóki mi jej ktoś nie gwizdnie. - Kowboj, Mały Augie... A o jaki rodzaj wojsk tu chodzi? - Marynarkę. Jestem pilotem. - Pilotem na lotniskowcu? Czy latasz nad Wietnamem? - Niestety. - Czemu niestety? - Bo to parszywy interes. - To dlaczego się tym zajmujesz? Jake spuścił wzrok. - Po prostu nosi się mundur, bierze pieniądze i lata tam, gdzie każą. - Szczególnie wzniośle to nie brzmi - skwitowała. - Teraz jesteś tu pewnie na przepustce. Jak długo pozostaniesz w Hongkongu? - Tylko kilka dni. W poniedziałek rano wyjeżdżam. - Jake podniósł się powoli, wydając z siebie jęk. - Trochę zesztywniałem. - I pewnie przemarzłeś do kości - powiedziała dziewczyna. -Powinieneś wziąć coś na rozgrzewkę. - A tobie nie zimno? - Prawdę mówiąc, tak. I w ogóle mam już dosyć tego siedzenia i tej pogody. - Odwróciła się od Jake'a, pozbierała ołówki i wraz z blokiem rysunkowym włożyła je do płaskiej skórzanej torby. Z bocznej kieszeni wyjęła zmięty płaszcz przeciwdeszczowy koloru khaki. Jake włożył ręce pod pachy, żeby się trochę rozgrzać. - Co byś powiedziała, gdybyśmy się napili czegoś gorącego? Kawy, herbaty, czegokolwiek. Obojgu nam dobrze by to zrobiło. - Sądzę, że tobie nawet bardziej, niż mnie - odparła z uśmiechem, pochylając się nad stołkiem. - Jednak nic z tego, gdyż o dziesiątej jestem umówiona z przyjaciółką na zakupy - to mówiąc dziewczyna podniosła stołek, szarpnęła nim lekko, tak że siedzenie się wyprostowało, a następnie złożyła do siebie nogi i całość schowała do torby. - Zdumiewająca konstrukcja - wyraził uznanie Jake. - A co byś powiedziała, gdybyśmy się później spotkali i poszli razem na lunch lub obiad? Mam wielką ochotę poznać cię nieco bliżej. Stanęła naprzeciw niego z rękami skrzyżowanymi na piersiach. - Obawiam się tylko, że czeka cię niełatwe zadanie. Przecież do tej pory to ja głównie zadawałam ci pytania i coś niecoś już o tobie wiem, ty natomiast w ogóle nic nie wiesz o mnie. - Nie spytałaś jak się nazywam - zauważył. - Racja. Jak się nazywasz? - Jake. Jake Grafton. - No to cześć, Jake - zawołała dziewczyna, rozwijając płaszcz przeciwdeszczowy. - Miło się z tobą gawędziło. Nagle położył delikatnie rękę na jej lewym ramieniu, tak że niemal całe się w niej schowało. Wyraźnie wyczuwał jej drobne kości i ciepło jej ciała emanującego przez sweter. Momentalnie zrobiła krok do tyłu, zaś skonfundowany Jake rzekł:

- Nie myśl, że jestem typem natręta, nic z tych rzeczy. - Dziewczyna zaczęła wkładać na siebie płaszcz przeciwdeszczowy. Jake nie zamierzał dopuścić, by tak po prostu odeszła. - Naprawdę chciałbym cię poznać bliżej. Może przynajmniej powiedziałabyś, jak ci na imię. Dziewczyna wzięła głębszy oddech. - Callie. - Callie? - Tak. - A dalej? - McKenzie. Jake skinął głową. - Nie sądzisz, że Callie to raczej rzadkie imię? - zapytała. - Nigdy się z takim wcześniej nie zetknąłem. - Nie chciałbyś wiedzieć, jak je zdobyłam? - Wprost pożera mnie ciekawość. Jak je zdobyłaś? - Cieszy mnie, że i ty w końcu o coś zapytałeś - zauważyła dziewczyna. - Kiedy byłam mała, mój braciszek Theron, miał kłopoty z wymawianiem mego prawdziwego imienia Carolyn, więc po prostu wołał na mnie Callie, bo mu było łatwiej. Jake uśmiechnął się. - Theron? - Tak, Theron - odpowiedziała dziewczyna. - A przy okazji, może chciałbyś także usłyszeć fascynującą historyjkę o imieniu mojego brata? - No pewnie. - No więc, gdy mój brat był małym chłopcem, jego siostrzyczka, która była wówczas berbeciem, miała problemy z wymawianiem jego imienia, które brzmiało Aloysius, więc... - dziewczyna zaczęła się w tym momencie śmiać. Jake wraz z nią. Stali tak patrząc na siebie, a wokół nich przechodzili obojętni przechodnie. - No więc, jakim cudem - zapytał Jake - twój brat dostał to imię? I w ogóle, jak się ono pisze? Callie przeliterowała. - Mój tata znalazł je w jednej książce, którą często czytywał, gdy mama była w ciąży. Myślę, że... Ależ Jake! Ty się cały trzęsiesz. - Dotknęła jego klatki piersiowej w okolicy Kfi - Nic dziwnego, całą koszulę masz przemoczoną. Wróć może lepiej i przebierz się w suchą odzież. W którym hotelu mieszkasz? - W „Peninsula". - To wspaniały hotel. Naprawdę pierwsza klasa. Podoba ci się? - Całkiem całkiem, tylko trochę przydrogi. No, ale przynajmniej wiem, za co płacę. - W przypadku „Peninsuli" naprawdę wiesz. Właśnie tam zatrzymałam się przez kilka dni, gdy po raz pierwszy przyleciałam do Hongkongu i zanim przeniosłam się do wynajętego mieszkania. Tak mi się tam podobało, że aż nie chciało mi się wyprowadzać. Teraz mam jednak równie sympatyczne mieszkanko i to zaledwie kilka minut od mojej pracy. - Callie uniosła słomkowy kapelusz i odgarnęła włosy do tyłu. Miała kręcone włosy w kolorze ciemnego brązu, sięgające jej aż do ramion. Jej oczy były jeszcze ciemniejsze i błyszczały niczym czarny marmur. - Nie chcesz wiedzieć, gdzie pracuję? - spytała. Jake ożywił się. - Pewnie, że chcę. - No więc skoro chcesz, to ci powiem - w amerykańskim konsulacie. - I czym się tam zajmujesz? - Różnymi sprawami. Głównie jednak rozpatruję wnioski chińskich uciekinierów z Chin pragnących otrzymać wizę do USA.

- I odpowiada ci to zajęcie? - Jest w porządku. Departament Stanu wymaga mnóstwa najprzeróżniejszych papierków, zanim przyzna wizę. Ci ludzie cholernie ryzykowali, by tylko przedostać się do Hongkongu. - Biurokraci! Są wszędzie. Tak naprawdę to oni odziedziczą ziemię. - Święta prawda. Posłuchaj, Jake. Muszę już niestety iść, ty zaś powinieneś jak najszybciej wrócić do „Peninsuli". Dziewczyna podniosła torbę i przewiesiła ją przez ramię. - Callie, może umówilibyśmy się na lunch? - Pokręciła przecząco głową. - No to może obiad? - Dzięki, ale obawiam się, że obiad także nie wchodzi w grę. - To zróbmy sobie przynajmniej spacer po południu, może pooglądalibyśmy jakieś widoki? - Nie wygląda na to, żeby ten dzień sprzyjał takim spacerom - dziewczyna westchnęła i dodała: - Ale moglibyśmy się umówić na herbatę. - Herbatę? - Nie umawiałeś się dotąd z nikim na herbatę? - Nigdy. Ale w końcu, czemu nie. To gdzie się spotkamy? - W twoim hotelu, w holu. Podają tam wspaniałą herbatę. Może o pół do piątej? - O pół do piątej, świetnie. Będę czekał - powiedział na zakończenie Jake. Dziewczyna pomaszerowała raźno przed siebie, w siąpiącym bez przerwy deszczu. Ledwie jednak uszła kawałek wzdłuż bloku, odwróciła się, a widząc, że on ciągle spogląda za nią, zawołała: - Nie stój tak. Wracaj do siebie i włóż suche ubranie! Jake pomachał jej ręką. - Do zobaczenia w „Peninsuli"! Ruszył w przeciwnym kierunku, a po paru minutach znowu zaczął biec truchtem, zupełnie nie przejmując się faktem, że jest mu zimno i szczęka zębami. - Mogłeś przynajmniej spytać, czy nie ma przyjaciółki! - krzyknął Sammy z łazienki, gdzie się właśnie golił. Jake tkwił tymczasem przy oknie, patrząc na deszcz i szare, nisko wiszące chmury przesuwające się nad portem. Woda była tak spokojna i ciemna, że przypominała oleistą ciecz, zaś poruszające się po niej sampany, barki i promy zostawiały na tyle wyraźne ślady, że z tej odległości upodabniały się one raczej do kilwaterów pozostawionych przez małe modele puszczane w basenie. Po powrocie do hotelu Jake dłuższy czas zażywał wspaniałej kąpieli w wannie, aż jego łydki znowu odzyskały swą sprężystość. - Żeby ten deszcz przestał w końcu padać - mruknął pod nosem. - Na twoim miejscu, na pewno spytałbym ją, czy nie ma jakiejś przyjaciółki dla kolegi. Ten świat pełen jest samotnych kobiet szukających gościa z porządnym plikiem zielonych. Choćby takiego jak ja: do wzięcia od zaraz, przystojnego, nieźle ustawionego -a ty nawet nie dałeś szansy żadnej z tych usychających z tęsknoty biedaczek. I to się nazywa przyjaźń? Jake odwrócił głowę w stronę łazienki. - Prawdę mówiąc, mnie samemu z trudem udało się namówić ją na randkę. - Randkę? Zaproszenie dziewczyny na herbatę nazywasz randką? - Tyle tylko mogłem wytargować. - A zapytałeś, czy nie ma przypadkiem koleżanki? Założę się, że ci to nawet nie przyszło do łepetyny. - Nic by z tego nie wyszło, Sammy. Sammy wyszedł z łazienki w spodenkach gimnastycznych.

- Okay, Grafton. Zaczynam już kapować, o co ci chodzi. Po prostu nie chcesz, bym wsadzał swój nos między ciebie, a twoją herbacianą dziewuszkę. - Nie. Powiedziałem przecież... - Dobra jest, niech ci będzie. - Sammy machnął ręką na znak, że Jack może sobie pójść, dokąd zechce. - Sam sobie potrafię załatwić panienkę i wcale nie potrzebuję twojej asysty. Chciałem jedynie zwrócić ci uwagę na tę małą skazę na naszej przyjaźni. -Następnie przybrawszy surowy wyraz twarzy dodał: - I nigdy ci tego nie zapomnę, Grafton, nigdy. Kto wie, może nawet dam cynk Parkerowi, że to ty byłeś tym facetem, który mu podwędził ręcznik i zamknął drzwi od kajuty. - Przecież to ty zrobiłeś! - Jasne, tylko wiesz jak to jest, gdy kumple z kajuty są na przepustce. Opowiadają różne rzeczy, i kto wie czym to się może skończyć. - Lepiej, żeby tak się nie skończyło - odparł Jake - albo ja z kolei wspomnę, że to ty jesteś Duchem. Lundeen rzucił mu uważne spojrzenie, następnie podszedł do łóżka i usiadł na nim. Na jego twarzy pojawił się szeroki uśmiech. - To akurat jest prawdą. - Co? - Tak jest. To ja jestem Duchem... - dodał, śmiejąc się. - Nigdy byś na to nie wpadł, co? - Czyś ty rozum postradał?! Oni przecież szukają tego świra, by go wyekspediować prosto do zakładu dla umysłowo chorych. Jak cię złapią, wrócisz do Stanów w kaftanie bezpieczeństwa. Boże wielki... Nie zgrywasz się? - spytał, wpatrując się uważnie w twarz Lundeena. - Jasne, że nie. To najszczersza prawda. To ja jestem Fekalnym Krzyżowcem, czy jak kto woli Batmanem, tyle że bez czapeczki, za to z ręcznikiem Kowboja. - Lundeen stanął na łóżku i przyjął odpowiednią pozę. - Ja jestem tym Skrzydlatym Upiorem Wychodka walczącym z biurokratyczną głupotą - to mówiąc osunął się ciężko na łóżko. - Ale chyba będę musiał wymyślić coś innego. - Tyś chyba do reszty postradał zmysły. Czemu, na litość boską, robiłeś coś tak bzdurnego? - A czemu ty wrzuciłeś tamtego faceta do basenu z aligatorami? Bo miałeś po dziurki w nosie takich kretynów jak on! Ja mam również powoli tego wszystkiego potąd! Co tydzień piszę bzdety w rodzaju: porucznik Szurnięty dzięki sprytowi i odwadze uniknął konfrontacji z przeważającymi siłami wroga, by potem miażdżącym atakiem uderzyć w jego czułe miejsce pod Bang Whang Tree Farm, i wyrwać się z okrążenia. Jego odwaga i niezłomność zyskały mu wieczystą chwałę, bla, bla, bla, i zapisały się złotymi zgłoskami w księdze chwały marynarki. Popatrzył przez chwilę na Graftona i ciągnął dalej: - Ilekroć myślałem o tym całym gównie wokoło, tylekroć nachodziła mnie chętka, by w jakiś sposób zademonstrować swoje prawdziwe poglądy. Wtedy miałem przynajmniej porządny ubaw i byłem w stanie sporządzić kolejne pół tuzina wniosków o odznaczenia po to tylko, by sprawić radość temu błaznowi Wilsonowi i nie puścić pawia. Jake odwrócił się do okna. W mgle, która zaległa, z trudem dostrzegał żagiel pojedynczej dżonki oraz frachtowiec otoczony gromadą sampanów i barek, z którego wyładowywano jakieś towary. - Każdy z nas jest bohaterem - powiedział w zadumie. - I to jest właśnie najgłupsze ze wszystkiego - dorzucił Sammy. - Bo naprawdę każdy z nich jest bohaterem. Każdy z nas ryzykuje własną dupą, ilekroć przyjdzie mu lecieć na jakąś cholerną akcję. Musi wymykać się artylerii przeciwlotniczej i rakietom, namierzać cele, zrzucać na nie precyzyjnie

bomby. Ale czy warto? - Lundeen znowu się podniósł i kopnął w wezgłowie łóżka. - za jaką sprawę to wszystko? Powiedz, za jaką? Jak diabli chciałbym się tego dowiedzieć. - Też chciałbym wiedzieć... - Jake zwrócił się twarzą do Sammy'ego. - Idziemy na lunch? Sammy odpowiedział dopiero po chwili. - Dobra, myślę, że pora zejść. W windzie prócz nich nie było nikogo. - Ale ostatni atak Ducha to już nie moja robota - powiedział Sammy. Przeszedłem na emeryturę, zanim kapitan naprawdę się wkurwił. Kto inny to zrobił. - Mam nadzieję, że pozostaniesz na emeryturze. - Chyba tak. Chciałbym jeszcze trochę polatać. - Drzwi windy rozsunęły się, ukazując hol, ale Sammy tkwił bez ruchu. - Może ta wojna ma rzeczywiście jakiś sens. Może jestem za głupi, by się w tym wszystkim połapać. - Mam nadzieję, że to o to chodzi - zgodził się Jake, powracając myślami do artylerii przeciwlotniczej, rakiet i Morgana. - Naprawdę mam nadzieję. Ruszyli w głąb holu. - Szkoda, że nie zapytałeś jej o przyjaciółkę. - Następnym razem. Jake chrupał ciastko, które jak na jego gust było zbyt suche i zbyt słodkie. Chciało mu się pić, lecz herbata Darjeeling była zbyt gorąca, by mógł ją przełknąć. Oddałby rok życia za piwo. Jego oczy powędrowały za plecy dziewczyny, ku grubej na dwa metry kolumnie o barwie kości słoniowej, spoczywającej na marmurowym podeście i u góry złoconej. Również cały sufit pokryty był złoceniami. - Widzę, że nie chcesz o tym rozmawiać - stwierdziła Callie. Ponieważ oba krzesła ustawione były w tym samym kierunku, żeby rozmawiać, musieli co chwila wykręcać się do siebie. Herbata i ciastka, czy biskwity, jak nazwał je chiński kelner, stały na małym stoliku rozdzielającym ich krzesła. - Powiedz mi coś na temat latania. Chyba dla niego jesteś w marynarce, prawda? - Popijała drobnymi łyczkami herbatę, oczekując na jego odpowiedź. Bez kapelusza jej twarz wydawała się delikatniejsza i młodsza. Starannie rozczesane włosy układały się bardziej prosto. Wśród gwaru głosów rozbrzmiewających w przestronnej sali, Jake musiał mówić głośniej, by dziewczyna mogła go słyszeć. - Pewnie, że lubię latać. - Czemu musiała wspomnieć o tej przeklętej wojnie? - Zdawało mi się, że jestem największym szczęściarzem na ziemi, otrzymując od marynarki żołd za coś, co i tak chętnie bym robił za darmo. - Ale teraz już ci się tak nie zdaje? - Tylko czasami. - Jake również zaczął popijać herbatę. Uznał jednak, że trzeba byłoby ją wpierw odpowiednio osłodzić. Odstawił filiżankę na spodek wiedząc, że już jej nie podniesie do ust. - Powiedz mi coś więcej, Jake. Na przykład, jak to jest, gdy latasz? Czujesz w tym dreszcz emocji podobny do wrażeń, jakich dostarcza górska kolejka w lunaparku? - Czasami rzeczywiście przypomina to kolejkę górską, ale to nie o to chodzi. - Jake starał się znaleźć odpowiednie słowa, widząc, że oczy Callie wpatrują się w niego znad stojącej obok niej filiżanki. - To jest trochę tak - odezwał się znowu Jake - jak wtedy, gdy byłaś dzieckiem i udawałaś chorą, by nie iść do szkoły. Cały świat jest w tym czasie zajęty szkołą, fabrykami, biurami, ty natomiast tkwisz w swojej kabinie i uciekasz od świata, latasz sobie, podziwiając niebo, chmury i spoglądając w dół ku ziemi. Czujesz się naprawdę wolny, jakby uwolniony z wszelkich więzów i cieszysz się, że masz ten przywilej latania. - Jake przerwał na chwilę, by zebrać myśli. - Natomiast na ziemi pilot jest jak ktoś, kto z niecierpliwością oczekuje na pociąg, bo pragnąłby jak najprędzej

odjechać. Pilot to właśnie ktoś taki, kto ciągle czeka, aż samolot ponownie uniesie go w powietrze, bo tak naprawdę tu na ziemi czuje się jedynie gościem. Callie odstawiła filiżankę. - Podoba mi się sposób, w jaki to ująłeś. Jake poczuł natomiast, że dostał chrypy od tego mówienia. -Cholernie chce mi się pić. Może przeniesiemy się do baru? Siedzieli zwróceni do siebie twarzami, a i krzesła też były wygodniejsze, niż w herbaciarni. Callie zamówiła dżin z tonikiem, a Jake zdążył w tym czasie opróżnić do połowy butelkę piwa San Miguel. W barze znajdowało się zaledwie kilka osób, więc przy fortepianie nikt na razie nie siedział. - Nie pasowała ci tamta herbata - odezwała się Callie. Jake uśmiechnął się. - To ja tam przede wszystkim nie pasowałem. Tam skąd pochodzę, na ogół nie pija się herbaty. - A skąd pochodzisz? - Z małej mieściny Ridgeville w południowo-zachodniej Wirginii, niedaleko granicy z Północną Karoliną. Diabelnie nudne miejsce. - Jake łyknął porządnie piwa. - A ty skąd jesteś, Callie? - Z Chicago, z dzielnicy Hyde Park. To w okolicy Uniwersytetu. Mój ojciec wykłada na wydziale biznesu, mama zaś na lingwistyce. - i ty też tam pewnie studiowałaś, - To oczywiste. Można wręcz powiedzieć, że było to moje przeznaczenie. Studiowałam tam i robiłam dyplom, rzecz jasna w dziedzinie języków obcych. - Prawdziwy rodzinny interes - skwitował to jednym zdaniem Jake. - W tym problem. Mama i tata sądzili, że poświęcę się karierze naukowej. Byli strasznie zawiedzeni, gdy zdecydowałam się zdawać egzamin do służby zagranicznej, i tym bardziej, gdy faktycznie go zdałam. Starali się mnie przekonać, bym robiła doktorat, ale ja pragnęłam zakosztować świata. - I być w pełni niezależną. - To był, bez wątpienia, jeden z podstawowych plusów. - I pewnie mówisz po chińsku, co? - zainteresował się Jake. - Znam mandaryński, ale teraz uczę się głównie kantońskiego. - Jestem pod wrażeniem. - Chiński, to znaczy mówiony chiński nie jest aż tak trudny do wyuczenia, jak większość ludzi uważa. Gramatyka też jest stosunkowo prosta, natomiast prawdziwe wyzwanie to ideogramy. - Potrafisz je czytać? - Trochę. Żeby być naprawdę biegłym, trzeba lat. To przede wszystkim wkuwanie na pamięć. Jake zerknął na zawartość szklanki Callie. - Widzę, że jeszcze nie jesteś gotowa na powtórkę... - Ależ proszę, nie krępuj się mną, jeśli chcesz zamówić kolejne... Jake uniósł znacząco głowę, a gdy młody chiński kelner natychmiast podszedł do ich stolika, wskazał mu pustą butelkę po piwie. - Dla mnie jeszcze jedno. - Opowiedz mi o swym rodzinnym miasteczku - poprosiła Callie. - Na przykład, czym się zajmują jego mieszkańcy. - Głównie uprawą roli, zwłaszcza warzyw. - Dzieje się tam coś szczególnego? Jake chwilę się zastanowił, zanim rzekł: - Ostatnim razem, gdy spędzałem tam urlop, w Ridgeville gruchnęła wieść, że przez dwa miesiące będzie nieczynny projektor w miejscowym kinie. Właściciel kina od miesięcy zwodził

mieszkańców, że kupi nowy, aż w końcu oznajmił wszem i wobec, że to za drogie urządzenie. Kino jest praktycznie jedynym godnym polecenia miejscem w całej tej mieścinie. - Toż to prawdziwa tragedia! - Callie wybuchnęła śmiechem. - Też tak myślę. Inną nie mniej bulwersującą nowiną było zajście w ciążę szesnastoletniej córki Sama Chaplaina, który jest dealerem Forda. - Nie mów! - I to po raz drugi. - Coś takiego! - zawołała Callie. - Chyba nawet wiem, kiedy to się stało. Jake wyszczerzył zęby. - No, kiedy? - Pewnej nocy, wkrótce potem, jak wysiadł projektor w miejscowym kinie. Jake roześmiał się na głos. - Dokładnie wtedy. I wiesz co, oprócz niej co najmniej dwumiesięczną ciążę odkryto także u piętnastu innych kobiet. - W takim razie, za kino. - Callie uniosła w górę szklankę. -Oby jak najprędzej dostało nowy projektor. Trącili się szklankami. - A teraz poważnie, Jake. W ogóle to chyba lubisz swoje Ridgeville? - Lubię. Tam się wychowałem, tam ukończyłem ogólniak. Lubiłem pracować na farmie taty, lubiłem polować, łowić ryby, często spędzając na tym całe dnie. Może ludzie wiedzą tam za dużo nawzajem o sobie i masz wrażenie, jakbyś żył w akwarium, ale poza tym są przyjacielscy i uczynni, zwłaszcza gdy przytrafi ci się jakiś problem. Jasne, że zdarzają się także czarne owce, ale większość jest naprawdę okay. Mam tam kilkoro przyjaciół, takich, wiesz, na całe życie, aż do śmierci. Dziewczyna zapytała o jego przyjaciół. Opowiedział jej o zaimprowizowanym wieczorku zapoznawczym z piwem w Caldwell Lakę tuż po pikniku zorganizowanym przez miejscową parafię. Także o tym, jak wysiadły hamulce w jego Chevrolecie rocznik 57, gdy z grupą przyjaciół powracał z polowania na Hodam Mountain, wskutek czego skasował drogowskaz. Opowiedział jej też kilka innych historyjek, które wzbudziły jej śmiech. Gdy zaś ponownie nawiązała do latania, opowiedział jej, jak się nauczył latać, nie w marynarce, lecz na Cessnie 140, którą mógł lądować na pasie trawy na obrzeżu miasta. Pierwsze lekcje latania pobierał mając lat piętnaście, by w wieku siedemnastu uzyskać licencję pilota. Następnego dnia ojciec Jake'a zgodził się polecieć razem z nim, jako jego pierwszy pasażer. - Bardzo się wtedy denerwowałeś? - Raczej rozpierały mnie duma i pewność siebie. Chciałem się popisać. - A twój ojciec? - Na początku trochę się bał. Ciągle mnie pytał o przyrządy i urządzenia kontrolne, i czy jestem w stanie to wszystko obsługiwać, lecz gdy się przekonał, że w pełni panuję nad sytuacją, nawet mu się spodobało. - I pewnie był z ciebie dumny? - Może i był, ale na pewno dumny byłem ja. - To chyba wyczyn uzyskać licencję pilota, mając zaledwie siedemnaście lat. - Nie ma w tym nic szczególnego. Innym się też to udawało. - Jesteś po prostu skromny.

Jake skinął na kelnera i zamówił kolejne drinki. Zauważył, że w"barze zrobiło się gwarniej. Słychać było także brytyjskie, dobitniej akcentowane głosy. - Wiesz, dzisiejszego wieczoru muszę być szczególnie w formie - powiedziała Callie, a gdy spojrzał na nią pytająco, dodała: -Od wczoraj jest u nas KODEL, czyli Kongresowa Delegacja. Nasz KG, to znaczy Konsul Generalny urządza dla niej dzisiejszej nocy przyjęcie w swej rezydencji. Na pewno by mnie nie pochwalił, gdybym mu się zwaliła na dywan. - Masz ochotę tam iść? - zapytał z napięciem w głosie Jake. - Nie bardzo. - To czemu się od tego nie wymigasz? - Muszę tam być. To należy do moich obowiązków. - Nie rozumiem. - Moim niejako dodatkowym obowiązkiem jest funkcja stałego opiekuna KODEL i... - A teraz nie musisz się nimi opiekować? - Teraz poszli na zakupy, więc dali mi wolne. Teoretycznie biorąc, oni są tu po to, by sprawdzić, jak wizyta Nixona wpłynęła na zmianę nastawienia Chińczyków do Ameryki. - A jeśli chodzi o inne twoje zajęcia w konsulacie? Wspomniałaś coś o wizach. To ciekawa praca? - Mnóstwo papierkowej roboty i prawdziwa orka, choć i w niej dostrzegam pewne pozytywy. Pracuję w dziale wydającym wizy dla nieemigrantów i sprawia mi przyjemność na przykład rozmawianie z młodymi ludźmi pragnącymi studiować w USA. Często są to także niedawni uciekinierzy z ChRL, którzy na swoje nieszczęście mają kłopoty z udowodnieniem, że powrócą do Hongkongu po zakończeniu edukacji. Jest to bowiem wymóg otrzymania wizy studenckiej. Tacy właśnie uciekinierzy dają świadectwo prawdziwego życia w Chinach, niewyobrażalnego gdziekolwiek indziej. Ich opowieści o tym, jak udało im się uciec, budzą niekiedy grozę. Callie trzymała swoją szklankę cały czas w ręku, lecz w pewnej chwili postawiła ją na stoliku i pochyliła się w stronę Jake'a. - Opowiem ci o chłopaku, z którym miałam okazję rozmawiać w ubiegłym tygodniu. Taki sympatyczny osiemnastolatek o nazwisku Wang Chiang, nieco niski jak na swój wiek, ale dobrze rozwinięty. Sześć tygodni temu uciekł do Hongkongu przepłynąwszy Głęboką Zatokę. On i jego... - Jaki dystans przepłynął? - Jakieś dwanaście kilometrów. Jake aż gwizdnął z podziwu. - Trzeba mieć cholernie dużo sił i odwagi. - I to jeszcze ile - zgodziła się Callie. - Chiang wraz ze swoim starszym o rok bratem ukrywali się przez wiele dni w górzystym terenie w Chinach, czekając aż pogoda pozwoli im na przepłynięcie zatoki. Chcieli to zrobić podczas bezgwiezdnej nocy, by nie można ich było łatwo zauważyć, i przy niezbyt mocnym wietrze - obawiali się fal. I wreszcie przyszła taka noc pochmurna i deszczowa - podobna do dzisiejszej. Wyruszyli przez zatokę. Ze względu na dużą liczbę patroli nie popłynęli jednak najkrótszą, liczącą o pięć kilometrów mniej trasą. Po przepłynięciu połowy dystansu jego brata zaczęły chwytać okropne kurcze. - Cholera. - Właśnie. Chiang doradził bratu, by ten położył się na fali i odpoczął, mając nadzieję, że kurcze miną, ale nie mijały. Brat nałykał się wody i zaczął się krztusić. Chiang próbował go holować, lecz w końcu obaj zaczęli się topić. Chłopak nie widział nic prócz ciemności zalegających nad wodą. Płuca mało mu nie pękły. Brat tak mocno się go uczepił, że ten musiał niemal stoczyć walkę, by się wyswobodzić z jego uścisku.

- Jezu! - wykrzyknął Jake. - Jak mu się udało przebyć pozostałą część trasy? - Oczami wyobraźni Jake widział przerażenie chłopaka, który w ciemnościach usiłował uwolnić się od panicznego uścisku swego tonącego brata. Pamiętał, że Morgan także ściskał go za ramię. - Przynajmniej brat Chianga wiedział za co umiera. - Wiedział z pewnością. Pragnął przede wszystkim normalnie żyć. Rodzina w pełni akceptowała to, co zamierzali zrobić. Ich ojciec powiedział im nawet, żeby przynajmniej jeden z nich spróbował dotrzeć do celu, jeśli drugi nie da rady. Rodzina Chianga dobrze zdawała sobie sprawę z ryzyka... choćby rekiny, na które mogli się łatwo natknąć. Dziewczyna pochyliła się ku niemu i dotknęła jego ręki. - Wszystko w porządku? Jake zaczerpnął powietrza. - Tak, chociaż Chiang niezupełnie posłuchał rad swojego ojca. Po części to rozumiem, gdyż ja sam zachowałbym się podobnie. Gdyby nie słowa ojca, Chiang mógłby teraz mieć poczucie winy. Czyjego rodzina wie, jak to się wszystko zakończyło? - Tak. Istnieją sposoby przekazywania wiadomości przez granicę. Jake powiódł wzrokiem po wnętrzu, po stolikach przy których siedzieli angielscy dżentelmeni w drogich trzyczęściowych garniturach. Na dalszym planie uwijał się chiński barman myjąc szklanki, a tuż za nim wisiało lustro, które swym odbiciem powiększało jeszcze rozmiary pomieszczenia. Rozmyślał o tym, jak to jest, gdy człowiek usiłuje utrzymać się w nocy na powierzchni falującego morza, wystawiony w każdej chwili na atak rekinów. - Sądzisz, że uda ci się ściągnąć tego Chianga do Stanów? - Zrobię co w mojej mocy. - Wysączyła resztę alkoholu i westchnęła: - Miło mi się z tobą rozmawia, Jake. - Musisz już iść? - zapytał. - Niestety. A przedtem muszę jeszcze iść do domu i przebrać się na przyjęcie na cześć delegacji. - Chętnie bym cię odprowadził do domu. - Dzięki, lecz nie ma potrzeby, żebyś dwa razy przepływał promem. - Żaden problem. W końcu służę w marynarce. Callie spuściła oczy. - Jutro mam wolne. - Ja także. Podniosła oczy. - To może odprowadzisz mnie do przystani Star Ferry i jeszcze trochę porozmawiamy po drodze. Deszcz przestał padać. Callie i Jake minęli rząd Rollsów i Mercedesów parkujących na podjeździe do hotelu. Port był o parę kroków, lecz z powodu bardzo gęstej mgły Jake nie mógł go dostrzec. Callie przejechała ręką po włosach. - Co za pogoda. Niestety, nie starczy mi już czasu, by doprowadzić do ładu włosy. Na przystani kłębił się zbity tłum oczekujących na prom. Jake dostrzegł stąd zarysy portu. Callie zatrzymała się. Spójrz - rzekła. - Widzisz ten budynek? To główny terminal, przy którym cumują statki pasażerskie i za każdym razem wypluwają z siebie całe zastępy turystów owładniętych manią kupowania. - Jake tylko popatrzył, nie mówiąc nic. Idąc wzdłuż ciągu luksusowych sklepów, dziewczyna zaczęła rzucać nazwami towarów oferowanych klientom w Hongkongu oraz restauracji, w tym jej ulubionej: „Maxine Boulevard". Wymieniła między innymi usytuowane obok terminalu „Centrum pod Gwiaździstymi Arkadami", gdzie było również mnóstwo interesujących stoisk, w tym pawilon oferujący zegarki wyłącznie firmy Seiko. Gdyby potrzebował dobrego zegarka, to tylko tu powinien się po niego wybrać. Słuchając jej szczebiotu Jake pomyślał, że dziewczyna zachowuje się jak przewodnik oprowadzający wycieczkę. W pewnej chwili przerwał jej. - Callie, spokojnie. Nie jestem jakimś głupawym kongresmenem. - Dziewczyna przystanęła z wyrazem zakłopotania na twarzy. Położył jej ręce na ramionach. - Ja nie przyleciałem do Hongkongu na zakupy, lecz by oderwać się od tej przeklętej wojny. A teraz wszystko, czego mi trzeba, to być przy tobie. - Wziął jej głowę w ręce, dłonie delikatnie przycisnął do uszu, a palce wplótł między jej sprężyste włosy. Jego usta podążyły ku jej ustom. Były takie delikatne.

Objął ją i przytulił do siebie. Dziewczyna pachniała świeżością wiosennej lilii. Naraz przerwała pocałunek i rzekła: -Co za niespodzianka. Dobre pięć minut upłynęło, zanim Jake i Callie, przeciskając się przez tłum, dotarli wreszcie do przystani promowej. Potem rozmawiali jeszcze na temat jutrzejszych planów, a w tym czasie dwa promy zdążyły się wypełnić pasażerami i odpłynąć. Jake odprowadził dziewczynę aż do samego wejścia na prom. Zanim na niego weszła, odwróciła się raz jeszcze, uśmiechnęła, pomachała ręką i zawołała: - Do jutra! - Jake poczuł przyjemne ciepło rozchodzące mu się po ciele, jakby wziął porządnego łyka dojrzałej szkockiej. Stał i patrzył, jak zielono-biały prom pogrąża się we mgle. Gdy wrócił do hotelu, zapadł już zmrok. Był rad z tego, że jest w holu, a tłum i deszcz pozostały na zewnątrz. Czuł się trochę zawiedziony, gdy wszedł do pokoju i nie zastał w nim Sammy'ego. Miał wielką ochotę opowiedzieć mu o Callie. Dłuższy czas moczył się pod prysznicem, a potem założył świeże ubranie. Poczuł się od razu lepiej. Zszedł na dół do restauracji „Chesa" i zamówił stek oraz piwo. Uspokoił tym żołądek. Potem wrócił na górę. Zapalając dopiero drugiego papierosa tego dnia stwierdził, że ręce znowu mu drżą. Zanim poszedł do łóżka, jeszcze trochę pogapił się w telewizor. Myślał cały czas o Callie, przywołując w pamięci każde słowo, które do siebie wypowiedzieli, i to wszystko, na czym spędzili czas. W myślach widział także mrowie azjatyckich twarzy i wydobywające się z nich głosy. Ich paplanina wręcz porażała uszy. I to ciągłe ocieranie się o niego. Jakby chcieli mu uświadomić, że naprawdę istnieją. Ty sam, rozmyślał Jake, ciągle starasz się zapominać o tym, że zabijasz ludzi. Zrzucasz bomby, ale ani nie widzisz, jak upadają, ani nie słyszysz ich detonacji. Dostrzegasz tylko czasami nieme kłęby dymu, które przecież nie mogą nikogo uśmiercić, jakby to wszystko w ogóle było czymś nierealnym. W końcu zaczynasz myśleć, że Azjaci nie oddychają, nie jedzą, nie załatwiają się, nie czują bólu i nawet nie są w stanie krzyczeć. Więc dla ciebie są w istocie czymś nierzeczywistym. W swym umyśle starasz się nie dopuszczać myśli, że oni są jednak żywi, gdyż tak naprawdę to przecież nie chcesz nikogo zabić; Bóg ci świadkiem, że nie. A jednak zabijasz, i zdarza się, że pięćdziesięciu na raz. Twoje bomby nie dają im żadnych szans. Wiesz, że to nie w porządku i musisz z tym żyć. Co innego, gdybyś pozbawiał życia kogoś tylko po to, by ten ktoś nie zabił ciebie. Co innego, gdyby to był mierzący w ciebie snajper lub wrogi myśliwiec walczący z tobą w górze. Albo żołnierz, który obsługuje działko przeciwlotnicze lub rakietę. Tych mógłbyś uśmiercać, nie mając potem wyrzutów sumienia. Twoje bomby zabijają jednak głównie tych, którzy tobie samemu w niczym nie zagrażają. A najbardziej koszmarną myślą jest to, że uśmiercasz również dzieci, dobrze wiedząc, co zrzucane przez ciebie bomby mogą zrobić z ich malutkimi ciałkami. I słyszysz ich krzyki. Ale czy na pewno zabijałeś także dzieci? Skąd mógłbyś to wiedzieć? Chyba że dowiedziałbyś się któregoś dnia, żeś spartolił robotę i twoje bomby trafiły w szpital lub szkołę. Dlatego właśnie uparcie starasz się nie dopuszczać prawdy do siebie i miałbyś ochotę urwać jaja każdemu szczerzącemu zęby pętakowi, który by ci powiedział, ilu to dokładnie wykończyłeś.

11 Sammy odsłonił zasłony i oślepiające światło słońca wdarło się do pokoju. - No, Grafton, rusz dupsko, zapowiada się piękny dzień. Jake ziewnął i zapytał: - Dupsko? - Bawiłem się w towarzystwie Angoli. Fantastyczne chłopaki. - Która godzina? - Grafton zauważył, że łóżko Lundeena wciąż było zasłane. - Dochodzi dziesiąta. No podrywajcie się, kolego. Małe sranko, golonko i do dzieła, - Po co ten pośpiech? - odburknął jake. - Powiedz lepiej, gdzie się podziewałeś tej nocy?

- No wiesz, te Angole, niczego sobie chłopy z Royal Navy, zapoznały mnie z jedną australijską stewardesą, która w mig odkryła moje walory,! nie chciała słyszeć o tym, że mogłaby spędzić noc beze mnie. To jest twój szczęśliwy dzień, Chirurg. Wyobraź sobie, że ona ma przyjaciółkę, spragnioną seksu pannicę, która aż piszczy, żeby cię spotkać. Jake podniósł się z łóżka i poszedł do łazienki, Sammy zaś podążył za nim i stanął koło drzwi. - Hej, Grafton, czy rzeczywiście tak długo tego nie robiłeś, że zapomniałeś, co to seks? Powiedziałem przecież, że cię umówiłem. Trochę jej przy tym nakłamałem, rzecz jasna, że niby miałeś setki kobiet, które wręcz biły się o twojego... Nc, ale od tego są właśnie przyjaciele, no nie? - Jasne - skwitował to krótko Jake i wyszedł z łazienki. - Doceniam twoje starania, lecz jest jeden mały problem. Ja... - Problem? A jakiż to? - Ta kobieta, o której ci wspomniałem wczoraj. Ta, co... - Co? - zapytał Sammy z niedowierzaniem. - Masz na myśli tę Miss Herbatka i Ciasteczka? Chyba nie mówisz poważnie. Umówiłem cię z prawdziwą kobietą, też Australijką. Takim dwóm nawet ja nie dałbym rady. - Rozumiem - zgodził się Jake. - Tylko, że jestem umów... - Posłuchaj mnie, Jake - przerwał mu Sammy, wyraźnie artykułując głoski, jakby przemawiał do małego dziecka. Pozwolisz, że ci to jasno wyłożę. Możesz dzisiaj strzelić sobie gola, kapujesz? Ze zmysłową blondyną, która tak ci dogodzi, że szkoda gadać. - W porządku - powiedział Jake. - Ale, do cholery, teraz przez chwilę ty mnie posłuchaj... - Okay - poddał się Sammy. - Wiem, co jest grane. - I skierowawszy swe kroki ku drzwiom, dodał: - Chciałem iść z tobą na śniadanie, ale ponieważ widzę, że z twą głową coś nie tęgo dzisiaj, a mnie kiszki marsza grają, to pozwolisz, że nie zaczekam na ciebie. - Sammy otworzył drzwi, lecz jeszcze raz odwrócił się do Jake'a z pytaniem: - Powiedz mi tylko, przeleciałeś ją? - Idź do diabła! - Wiedziałem - powiedział, trzasnąwszy drzwiami. Jake golił się posznie, odkładając prysznic na później. Zdążył złapać Sammy'ego jeszcze przy śniadaniu. Na jego talerzu widniały resztki sadzonych jajek. Jake zamówił kawę, sok pomidorowy i tost z pomarańczową marmoladą. - Powinieneś zadzwonić wcześniej - przerwał milczenie Jake. -Przecież już wczoraj powiedziałem ci o tej dziewczynie. - A niby jak miałem to zrobić? Jak mógłbym w ogóle poważnie traktować dziewczynę, która umawia się na herbatkę! - Mam wobec niej poważne zamiary. Jest w porządku. - Pewnie, pewnie. - Mógłbyś ją zobaczyć i sam ocenić - zaproponował Jake. - To będzie trudne. Jestem dziś zbyt zajęty. Muszę parę rzeczy odwołać. - Jasne. Doceniam to co dla mnie zrobiłeś. Chciałbym żebyś ją poznał. Sammy pociągnął dwa łyki kawy, a następnie rzekł: - Jak już stwierdziłem, jestem dziś zajęty. Ale pomyślę o tym. Weszli do rzęsiście oświetlonego holu. - Czy to ta, co stoi obok kolumny? - Tak, to ta - odparł Jake i pomachał jej ręką. Dziewczyna była ubrana w czarne spodnie i biały rozpięty sweter, spod którego wyglądała żółta bluzka. Przez ramię miała przerzuconą torebkę. - Niczego sobie - pochwalił Sammy. - Naprawdę niczego sobie. Jake najchętniej wziąłby Callie w ramiona, lecz zamiast tego

przedstawił ją Sammy'emu, który stanąwszy w postawie na baczność, lekko się skłonił. Callie uśmiechnęła się do niego i rzekła: - To pan jest tym kolegą z kajuty, o którym opowiadał mi Jake? Czy pan także jest pilotem? - Tak, proszę pani. I też jestem stuknięty - odpowiedział grzecznie Sammy. Callie roześmiała się. - To do latania potrzeba fioła? - Trzeba być nieźle kopniętym, by zaciągnąć się do czegoś takiego jak marynarka - odpowiedział Sammy z powagą w głosie. -Tylko maniacy potrafiliby miesiącami tłoczyć się na okręcie, w odizolowaniu, niczym gromada mnichów. - A wy dwaj, długo już przekazujecie sobie nawzajem szaleństwo? Mężczyźni wymienili spojrzenia. - Znamy się już dobrych kilka lat - odpowiedział Jake. - Szmat czasu - uzupełnił Sammy. - A w jednej kajucie mieszkamy już prawie rok, więc dobrze znam wszystkie wady Jake'a. Gdy tylko wrócimy do naszego pływającego klasztoru, natychmiast sporządzę ich listę i przyślę ją pani. Tylko że taką kupę papieru trzeba będzie puścić osobnym frachtem. Callie spojrzała na Jake'a z uniesionymi brwiami. Potem znowu zwróciła się do Sammy'ego. - A zmieniając temat, jak wam się podoba Hongkong? - Kocham Hongkong - oznajmił Sammy. Jake natychmiast wtrącił: - Callie chce mi pokazać prawdziwy Hongkong, a nie ten wycieczkowy. - Z jednym wyjątkiem - wtrąciła Callie. - Wybierzmy się na Peak. To każdy powinien zobaczyć. - Byłem tam ostatniej nocy - zauważył Sammy. - Ostatniej nocy? To pan nic stamtąd nie widział - powiedziała Callie. - Ja i moja przyjaciółka nie przejmowaliśmy się tym zbytnio. - Widzę teraz - zauważył Jake - że miesiące spędzone na medytacjach i modleniu poszły na marne. - Pan i pańska przyjaciółka powinniście tam jeszcze raz wrócić - poradziła Callie. - Poważnie się nad tym zastanowię - dodał na zakończenie Sammy. - No niestety, muszę was opuścić, dzieci. - I pochyliwszy się nad Callie, szepnął jej do ucha: - Lista grzechów Jake'a nie jest znowu taka długa. Naprawdę dobrze pani trafiła, to pierwszorzędny facet.

12 W klubie oficerskim w Cubi Point zabawa zaczęła przypominać rozruchy. A przynajmniej na to wyglądało, kiedy Jake i Sammy otworzyli drzwi. Od razu otoczyła ich fala zgiełkliwego hałasu, tylko w części pochodzącego od grupy rockowej, w większości tworzyła go bowiem mieszanka męskich głosów śpiewających i krzyczących, co najwyraźniej świadczyło o tym, że trwał tam pożegnalny jubel pilotów. Lotniskowiec wychodził w morze następnego dnia o ósmej rano. Jeden z pilotów dywizjonu, „Wąż" Jones, tkwił przy drzwiach, popijając whisky. - No i jak wam się udał Hongkong, chłopaki? - Wspaniale - odparł Lundeen. - Chciałbym tam mieszkać w moim następnym wcieleniu. - Powiedz to głośniej, bo za cholerę cię nie słychać. Lundeen wrzasnął: - Wspaniale! - Ciężko wam było wracać, co? - współczuł im Wąż. - Niestety o swoje drinki sami się musicie zatroszczyć. Kelnerki pouciekały już dobrą godzinę temu. - A czemuż to?

- Jeden z facetów z A-7 wlazł na stół i ściągnął z siebie wszystkie łachy. A potem nagle urwał mu się film. Jego kumple zanieśli go na dół do „Haka" i położyli na barze. Obaj nowo przybyli przecisnęli się do baru. - Szczęśliwa Godzina, chłopaki! - oznajmił barman, inkasując od każdego po dziesięć centów. - Mamy szczęście! - wrzasnął Lundeen do Jake'a. - Za czterdzieści centów można się tu zalać w trupa. Jake stuknął się szklanką piwa z Sammym i wypił jednym haustem. Postawił pustą szklankę na kontuarze i w oczekiwaniu na dolewkę powiódł wzrokiem po zadymionej sali. Jej przeciwległą stronę okupowali piloci myśliwców wyśpiewujący obsceniczne piosenki i ciskający pustymi szklankami prosto do kominka. Główny wokalista zespołu rockowego, pląsający na specjalnym podwyższeniu, ustawionym pośrodku obszernej sali, próbował mężnie przekrzyczeć otaczające go ilości decybeli. Między zespołem a barem stały cztery stoliki, przy których grano w kości. Obaj piloci podeszli do hazardzistów. Jake ocenił, że na każdym z nich nie mogło być więcej niż po sto dolarów, no ale noc dopiero się przecież zaczęła. Wiedział jednak, że nim noc dobiegnie końca i zgromadzi się sterta pustych szklanek, w jednej puli może być nawet sześćset lub siedemset dolarów, a nim zamkną klub nagle okaże się, że do puli przyjmowane są czeki. Dla niektórych pilotów będzie to oznaczać nawet utratę całomiesięcznego żołdu. Gra w kości odchodziła przy tych stolikach noc w noc, lecz prawdziwe tuzy wchodziły do akcji dopiero w noc poprzedzającą wypłynięcie okrętu, dopiero wówczas bowiem w ruch szły prawdziwe pieniądze. Przy jednym ze stolików prym wiódł „Kowboj" Parker, przed którym piętrzył się już pokaźny stos dwudziestek. Spostrzegłszy Jake'a i Sammy'ego skinął na nich i coś powiedział, lecz z powodu hałasu Jake nie był w stanie tego usłyszeć. Po chwili znowu skoncentrował uwagę na grze. Jake przypomniał sobie, jak kiedyś Kowboj przechwalał się, że za to, co wygrał podczas pierwszego rejsu po zachodnim Pacyfiku, umeblował całe mieszkanie. Przy stoliku oddalonym nieco od zespołu, za to blisko baru, spostrzegli siedzących „Brzytwę" Durfeego i Abe'a Steigera oraz paru innych facetów. Natychmiast ruszyli w ich kierunku, torując sobie drogę pośród otaczającej ich ciżby. - Poznaj swego nowego bombardiera, Jake - zwrócił się do niego Brzytwa. Siedzący obok mężczyzna w mundurze uniósł się z krzesła i wyciągnął rękę. Był o kilka centymetrów wyższy od Jake'a, miał szerokie bary i spłowiałą od słońca czuprynę. Z jego opalonej twarzy spoglądały niebieskie oczy. Pod skrzydłami pilota nosił trzy rzędy baretek. Najwyżej, po lewej stronie widniał Lotniczy Krzyż Zasługi z dwiema złotymi gwiazdami. - Yirgil Cole. - Prawa ręka Jake'a została uchwycona w mocnym uścisku. Również Sammy uścisnął nowemu dłoń, a potem oddalił się. Jake usiadł, by nawiązać bliższą znajomość. To samo uczynił Cole, najwyraźniej rad z tego, że Brzytwa przejął rolę mówiącego i słuchał wywodów na temat swego życiorysu, popijając piwo. - ...i po odbyciu dwóch tur lotów bojowych, awansował na bombardiera-instruktora w VA-42. Teraz zaś dołączył do naszego dywizjonu - zakończył Brzytwa. - Osiem lat służył w marynarce - podkreślił Steiger. Brzytwa pochylił się do ucha Jake'a i szepnął: - Ten Cole nie jest zanadto rozmowny... - Grafton zdążył już się sam o tym przekonać. - ...wesołek z niego też nietęgi. Jake zadał parę pytań Cole'owi, między innymi na temat miejsca, w którym ten się wychował, i koledżu, do którego uczęszczał. W odpowiedzi usłyszał krótkie: - Winslow, w Arizonie, i w Phoenbc. Jake zamilkł, gdyż hałas wokół niego uniemożliwiał normalną rozmowę. Korzystając z tego, że Brzytwa przedstawiał Cole'a różnym ludziom, zaczął przypatrywać mu się uważnie.

Jego wyraziste niebieskie oczy zdawały się wyłapywać każdą nową twarz. W kącikach ust stale czaił się dyskretny uśmieszek. Jedyne, co zmieniało się na tej masce będącej twarzą Cole'a, były nieustannie poruszające się oczy. Roztaczał wokół siebie atmosferę nieco rozbawionej wyższości. Wstrzemięźliwość nowego BN-a do brania udziału w konwersacji szybko skierowała rozmowę na inne tory. Nikt przy tym nie wspomniał nawet słowem o historii z aligatorem, więc Jake przyjął z ulgą, że cała sprawa rozeszła się po kościach, tak jak przewidział Lundeen. Zgromadzeni przy stoliku zaczęli natomiast wymieniać uwagi na temat dwóch innych nowych członków dywizjonu: jednego pilota i jednego bombardiera, którzy dopiero co ukończyli szkolenie w dywizjonie YA-128. Każdy z nich odbywał codzienne loty, a obecnie, gdy od jutra okręt znowu miał się znaleźć na morzu, mieli być - jak usłyszał Jake - zakwalifikowani w ciągu najbliższych sześciu dni i trzech nocy do lądowania na lotniskowcu. Pilot zaliczył już wprawdzie przed miesiącem serię lotów na A-6 startując z lotniskowców, lecz Jake był pewny, że aby zadowolić Camparelliego i dowódcę grupy powietrznej będzie musiał powtórzyć to jeszcze na „Shilohu". Lundeen ponownie podszedł do nich i zapytał: - Gdzie jest reszta chłopaków? - Gdy mu powiedziano, że poszli do „Haka", skinął na Jake'a, który podniósł się z miejsca. - Cole, przyłącz się do nas - zwrócił się do niego Jake. - Idziemy do „Haka". - Bombardier bez słowa poszedł za nimi ku bocznym drzwiom. Mijając trawnik w drodze do budyneczku, stanowiącego przybudówkę do głównego budynku klubowego, Jake spytał Cole'a, jak powinni właściwie się do niego zwracać. - Yirgil albo Cole. Bez znaczenia. - Była to najdłuższa jego wypowiedź, odkąd Jake zdążył go poznać. Bar o nazwie „Hak" miał w pierwotnym założeniu stanowić podstawę znacznie większego budynku, którego jednak albo w końcu nie wybudowano, albo uległ on zniszczeniu. Stało się to jednak znacznie wcześniej, niż mogli sięgnąć pamięcią urzędujący tam obecnie barmani, i żadnego z nich to, prawdę powiedziawszy, nie interesowało. W tym właśnie miejscu gromadziły się zwykłe największe rozrabiaki i ci co lubili naprawdę wypić. Stali bywalcy mogli tam podczas Szczęśliwej Godziny zafundować sobie w cenie dziesięciu centów szybkiego gorącego sandwicza, przyrządzonego na grillu, i zamówić każdego drinka, na jakiego przyszła im ochota. Później, po Szczęśliwej Godzinie, kosztowało to już ćwierć dolara. Kobiety nie miały prawa wstępu. Gdy Jake, Sammy i Cole weszli do środka, lokal był wypełniony po brzegi. Każdy z obecnych tam mężczyzn sprawiał wrażenie, jakby pożegnał się z trzeźwością dobrych parę godzin temu. Morskie opowieści - anegdoty o tematyce morskiej i lotniczej, z których niektóre mogły mieć nawet niejakie oparcie w faktach - serwowano gromkim głosem słuchaczom, którzy siedzieli nie dalej niż pół metra. Zgodnie z relacją Węża na barze na brzuchu leżał nieprzytomny facet. Między pośladki ktoś wetknął mu wisienkę do koktajlów. - Czemu ułożyliście go właśnie na brzuchu? - spytał Grafton. - Jezu święty, Jake - jęknął Mały Augie. - Gdzieś ty się wychował? Każdy wie, że pijanego kładzie się twarzą do dołu po to, by nie udławił się własnymi rzygowinami. Nie uczyli cię tego w skautach? - Bardzo pomysłowe - zgodził się Jake, biorąc pełną szklankę z rąk swego rozmówcy, który miał ich aż dwie, i opróżniając ją do połowy. Potem oddał mu szklankę z powrotem. - To miało być dla Szalonego Jacka, Grafton. Jeśli zechcesz więcej, daj mi tylko znać. - Dziękuję. Lundeen wyciągnął rękę ponad golasem i szarpnął barmana za rękaw. - Szkocką z lodem. - A zerknąwszy na Graftona i Cole'a, dodał: - Trzy.

Popijając alkohol przypatrywali się temu, co działo się wokół atrapy fotela pilota, umieszczonego na specjalnych wspornikach przy tylnej ścianie pomieszczenia. Urządzenie to znane było powszechnie jako „bestia". Sprężone powietrze przesuwało atrapę kabiny kilka metrów do przodu przez otwarte drzwi balkonowe. Tam też następował gwałtowny spadek i szyny kończyły się nad stawem. Jedynym sposobem uniknięcia wrzucenia do wody było umiejętne posłużenie się umieszczonym przed fotelem drążkiem, uruchamiającym specjalny, przyczepiony do sprężyny hak, który zaczepiając o linkę rozciągniętą w poprzek toru przesuwania się fotela, zatrzymywał go, nim zdążył się przechylić. Wymagało to błyskawicznej reakcji. Tej nocy maszyneria nie próżnowała i raz po raz lądował w wodzie kolejny śmiałek przy akompaniamencie okrzyków „Przesmarowanie!" ze strony rozochoconej gawiedzi. W środku pojawił się Ferdynand Magellan wraz z jakimś facetem, którego Jake nie znał, i podszedł do nich. Nieznajomy okazał się nowym pilotem. Miał wygląd dwudziestolatka i emanowała z niego taka niewinność, że nikt nie miał wątpliwości co do jego przyszłych losów - stanie się ofiarą wszelkiego rodzaju żartów. W trakcie rozmowy Jake spostrzegł Kowboja, który wyrósł nagle obok nich. - Masz już dość gry? - zagadnął go. Parker pokręcił głową, wyraźnie niezadowolony. - Skądże, tylko te cholerne dusigrosze nie chcą za wysoko obstawiać. Spróbuję trochę później. O widzę, że już poznałeś się z Yirgilem. - Jake skinął głową. - A jak tam było w Hongkongu? - zainteresował się Kowboj. - Okay - odpowiedział krótko Jake. - Przeleciałeś coś? - dopytywał się Kowboj. - Jasne - zarechotał Lundeen, a Jake oblał się rumieńcem. Cole przyjrzał im się uważnie. Ten facet ma chyba Roentgena w oczach, pomyślał Grafton. - Mamy tu chętnego do zmierzenia się z bestią! - zawołał tubalnym głosem Kowboj. W jednej chwili tłumek rozstąpił się na boki niczym wody Morza Czerwonego, Parker zaś pochwycił Jake^ za ramiona i pchnął go do przodu. Jake wrzasnął: - Zabierzcie ode mnie tego świrusa! I sami sobie ujeżdżajcie tę cholerną maszynerię! Poczuł, że chwytają go także inne dłonie, unoszą w górę i dźwigają w kierunku bestii. Jake dał w końcu za wygraną, pozwolił się umieścić w fotelu i przytwierdzić pasami, podczas gdy Lundeen wraz z Kowbojem zaczęli manipulować przy wyłącznikach. - Jak się uruchamia to cholerne powietrze? - mruczał Sammy. Prawdopodobnie ktoś wcześniej obrócił gałką w złą stronę, bo zawór nagle otworzył się, zaś sprężone powietrze wyrwało rączkę, która przeleciała przez całą salę, rozbijając lustro za barem. Dwaj stojący przy nim mężczyźni dosłownie w ostatniej chwili zdołali zrobić unik przed nadlatującym pociskiem, zaś barman, który był w tym czasie odwrócony plecami, aż podskoczył do góry na dźwięk pękającego szkła. Zebrani zareagowali na to kolejnym wybuchem radości. - Co za kretyni! - zagrzmiał z boku potężnie zbudowany podoficer. - Odsuń się, Lundeen, zanim kogoś ukatrupisz, i ty także Tex. - Wśród kolejnej lawiny śmiechu Kowboj i Lundeen zostali odepchnięci na bok i zastąpieni przez kogoś, kto miał w tym większą wprawę. W międzyczasie podesłano Jake'owi drinka, by mu skrócić oczekiwanie, aż rączka zostanie ponownie umieszczona na swoim miejscu i zainstalowany nowy pojemnik ze sprężonym powietrzem. Zaczęło go to powoli wciągać. Oparł się wygodnie plecami, wyjął papierosa i jedną stopę oparł o podstawę fotela. - Kiedy się wreszcie z tym uporacie? Dostrzegł utkwiony w sobie wzrok niebieskich oczu Cole'a, który zdawał się patrzeć na to wszystko bez emocji i z dystansem. Zastanawiał się, jak na Boga, zdoła odbywać codzienne loty z tym facetem? Wzdrygał się wręcz na myśl o tych wszystkich godzinach, które zmuszeni będą spędzać razem. I nagle zauważył, że tamten puścił do niego oko.

Jake uśmiechnął się szeroko i wręczył pustą szklankę najbliższemu kibicowi. - Zamierzacie grzebać się z tym całą noc? Mamy bandytów na szóstej godzinie, którzy przelecą przez te drzwi, jeśli wreszcie nie założycie tej rączki. - Kto wystrzeli tego faceta? - krzyknął Lundeen. - A któżby inny, na Boga, jak nie ja - odezwał się ten sam tubalny głos z wyraźnym akcentem południowca. Starszy bosman sztabowy Marion Muldowski postąpił naprzód. Mierzył znacznie ponad metr dziewięćdziesiąt, a jego brzuch przypominał kocioł. Z niezbyt szerokich barków wyrastały potężne ramiona. Bosman Muldowski miał wkrótce zostać chorążym i doszedł do tego, niejako wbrew swojej woli, awansując od zwykłego majtka. Gdy Grafton pojawił się na „Shilohu", Muldowski pełnił już tam funkcję oficera do spraw nadzoru technicznego nad katapultami, a ponadto sam także regularnie wystrzeliwał samoloty. Jego przywódczy charakter budził szacunek wśród oficerów i bezwzględny posłuch u zwykłych marynarzy, traktujących go z mieszaniną respektu i bojaźni. Opowiadano nawet, że czasami szef pokładu startowego przejęzyczał się na widok Muldowskiego, zwracając się do niego per „sir". - Jesteś gotów? - ryknął. Jake zdjął nogę z oparcia i mocniej zacisnął pasy umocowane na ramionach. - No jazda, bosmanie! Muldowski opróżnił puszkę piwa, zgniótł ją ręką i cisnął do basenu. Następnie rozpiął koszulę i zdjął ją, pozostając w podkoszulku przyozdobionym jaskrawoczerwonym napisem: „Najwspanialszy Katapulciarz Świata". W tłumie kilku pilotów parsknęło śmiechem. Olbrzym zmierzył ich groźnym spojrzeniem i natychmiast zapanowała cisza. - W swoim życiu zdążyłem wysikać więcej słonej wody, niż wy w ogóle widzieliście na oczy, szczeniaki! - Z marsowym wyrazem twarzy zawołał do stojącego za fotelem pilota o imponujących wąsach. - Ty tam z tyłu, jesteś gotów?! Ten natychmiast wyrzucił obie ręce ponad głowę, co było sygnałem dla ludzi obsługujących katapultę, że jest ona gotowa do odpalenia. - Dobra jest - potwierdził bosman i zwracając się do Jake'a, dodał: - Obsłużymy cię, gdy tylko będziesz gotów. - Pilot skoncentrował się z ręką na dźwigni uruchamiającej hak, kątem oka obserwując bosmana. - No i? - zapytał Muldowski. - No i co? - powtórzył za nim Jake. - Nie słyszę silników i nie widzę oddanych honorów. - Muldowski przemawiał tonem, jakby rozmawiał z siedemnastoletnim rekrutem ze stanu Iowa. W odpowiedzi każdy z obecnych, nie wyłączając Jake'a zaczął naśladować ryk silnika. Hałas wypełniał całe pomieszczenie, wydostał się przez otwarte drzwi, przeleciał nad basenem i pogrążył w nocy. Jake zasalutował, po czym błyskawicznie położył znowu rękę na mechanizmie haka. Zaczerpnął powietrza i mocniej zacisnął w zębach papierosa. Starał się mieć na oku jednocześnie i bosmana, i rozciągniętą w poprzek linę hamującą. Prawa ręka bosmana najpierw zakręciła młynka ponad jego głową, potem zatoczyła obszerny łuk w prawą stronę aż do posadzki, wykonując klasyczny ruch sygnalizujący moment odpalenia. Grafton starał się ponownie skierować wzrok na linę, ale spóźnił się. Rzuciło go do przodu. Zdążył wprawdzie nacisnąć dźwignię, lecz „bestia" ruszyła zbyt szybko. Runął w dół, poczuł fontannę wody nad sobą i zobaczył, że „bestia" zatrzymuje się w stawie. Jake, trzymając nadal w zębach swego przemoczonego papierosa, obrócił głowę do tyłu, w stronę baru. Kilku pilotów, krzycząc i śmiejąc się, pokazywało go palcami, jednocześnie drugą ręką klepiąc po plecach bosmana. Gdy fotel został ponownie umieszczony na pozycji wyjściowej, bosman zapytał tonem, jakiego zwykle używał na pasie startowym. - No i jak ci się udał lot? - Świetnie, tylko zrobiłem kangura. Spróbujmy jeszcze raz. Lundeen pochylił się ku niemu i szepnął mu do ucha: Tym

razem obserwuj linę, a nie bosmana. Po przejściu procedury przedstartowej Grafton ruszył do przodu, wydając z siebie okrzyk wojenny i ponownie wylądował w stawie. - To były tylko przymiarki. Teraz będzie naprawdę. Za trzecim razem hak złapał wreszcie linę, zaś on sam omal nie wyrżnął głową w pulpit. Od aplauzu, który temu towarzyszył, aż zadrżały szyby. Lundeen, zanosząc się ze śmiechu, pomógł koledze wydostać się z fotela. Ktoś wręczył mu drinka. - No kto z was jeszcze chciałby popróbować?! - rzucił Muldowski. - Sammy Lundeen! - krzyknął Jake. - Do diabła, nie - odparł bez przekonania Lundeen. Kilka rąk ochoczo wepchnęło go na oślizgłe siedzenie. - Ujrzycie teraz największego pilota wszechczasów, który złapie linę za pierwszym razem - przechwalał się Sammy. - Urodziłem się w kabinie i latałem, zanim jeszcze nauczyłem się chodzić. - Musiałeś swojej matce sprawiać cholernie dużo kłopotów podczas karmienia! - zawył ktoś z boku. - Tylko patrz, patałachu. - Masz forsę, mój chłopcze? - zainteresował się bosman. - Stawiam pięćdziesiąt dolarów. - To ja dokładam dziesiątkę. I ja, i ja także... - dało się zewsząd słyszeć... - Ogromne dzięki, chłopaki - oznajmił triumfalnie Lundeen, gdy udało mu się chwycić linę za pierwszym razem. Zawsze miło wydawać waszą forsę. Schowawszy do kieszeni wygraną on i Grafton udali się ponownie do baru, gdzie czekał na nich Cole z kącikami ust lekko zakrzywionymi w górę. We trzech zaczęli przyglądać się, jak Kowboj i pięciu innych facetów usiłowało wepchnąć do machiny samego bosmana. Jake przyjrzał się zalanemu w trupa nagusowi leżącemu na barze i pomyślał, że trzeba czymś przysłonić jego nagość. Zdjął swoje mokre skarpetki i założył je na stopy nieprzytomnego pilota Corsaira. Potem zwrócił się do Lundeena: Jeszcze ci nie podziękowałem za Hongkong. To był naprawdę wspaniale spędzony czas. - Nie ma sprawy. - Świetnie się bawiłem. To był mój najlepszy postój. Było naprawdę wspaniale. - Zawsze kiedy tak mówisz, znaczy, że jesteś na bani. Grafton uświadomił sobie, że Sammy ma rację. Wyglądało na to, że znowu się urżnie. - Zdaje się, że ten ma już naprawdę dość - odezwał się naraz ktoś zza ich pleców. - Za nimi stał komandor Borna w białym mundurze z krótkimi rękawami i spoglądał na leżącego na barze golasa. Nad lewą kieszonką na piersi miał przypięte cztery rzędy baretek, nad którymi widniały złote skrzydła pilota. Górna, najbardziej na lewo wysunięta baretka oznaczała Srebrną Gwiazdę. Jego krótko przystrzyżone czarne włosy nosiły już ślady siwizny. Na głowie miał czapkę zsuniętą niedbale do tyłu. - Żyje? - dowódca „Shiloha" zagadnął Sammyego tonem pogawędki. - Tak jest, sir. Przynajmniej, gdy ostatni raz sprawdzaliśmy, jeszcze żył. Komandor zwrócił się do stojącego za nim filigranowego cywila: - O ile pamiętam, to powiedział pan, że ten człowiek jest kompletnie nagi? - Tak powiedziałem i jak widać, jest to prawda. Stanął na stole w barze na górze, i rozebrał się do naga, czym ogromnie zgorszył nasz damski personel. - Ale teraz, jak widać, ma skarpetki, czyli jednak jest częściowo ubrany - zauważył komandor.

- Sir, nie uda się nam utrzymać pracowników, jeśli tego rodzaju wybryki będą się nadal powtarzały. A poza tym, kto zapłaci za szkody wyrządzone na górze, nie mówiąc już o lustrze? - Szef klubu wskazał na kawałki szkła leżące za barem. - Co do personelu, to nie będzie z tym kłopotu. Leży u mnie ponad setka podań z prośbą o cywilny etat w tej bazie, nie wyłączając twojego klubu. A co do szkód, to jestem pewien, że oficerowie chętnie je pokryją. Przyślij mi tylko pełny wykaz, a osobiście dopilnuję, by za wszystko zapłacono. - Lecz... - A teraz wracaj na górę i rób swoje. Chcę mieć jutro rano listę na biurku. Następnie spojrzawszy z uśmiechem na Graftona i Lundeena, zapytał: - No i jak wam upływa wieczór? - Znakomicie, sir. Tylko miałbym małą prośbę, czy mógłby pan zdjąć czapkę, zanim ktoś zażąda od pana kolejki dla wszystkich. Komandor położył rękę na czapce, ale zaraz ją opuścił. - W końcu to stary zwyczaj. - Odwrócił się w stronę tłumu i krzyknął: -Jest tu facet z nakryciem głowy, który stawia kolejkę wszystkim! - Na dźwięk tych słów ponad sześćdziesięciu facetów runęło w kierunku baru. Wyposażony w drinka komandor rozejrzał się wśród tłumu i dostrzegł w nim bosmana Muldowskiego. - Hej, Ski! Myślałem, że uciekłeś z mojego okrętu jakieś cztery, pięć lat temu? - I tak było, panie komandorze, rzeczywiście zacumowałem na jakiś czas na lądzie, ale w końcu obrzydło mi to siedzenie na dupie w jednym miejscu i wysłuchiwanie gderania mojej starej. Kapitan zerknął na jego mokrą odzież. - Widzę, że nie omieszkałeś udzielić tym młodym dżentelmenom paru lekcji startu z lotniskowca. Bosman z niechęcią spojrzał w dół na swój przemoczony podkoszulek. - Na to wygląda. Fala szaleństwa w barze powoli opadała. Muldowski rozgadał się na dobre, zaś otaczający go ludzie nie szczędzili mu piwa, byle tylko posłuchać którejś z jego historyjek. W kilku zdaniach Muldowski rozwiązał poważne problemy marynarki, udzielił też rad Kongresowi, gdzie powinni się naprawdę zaangażować, a na koniec obrzucił stekiem przekleństw wszystkich tych, co nie nosili munduru marynarki. O większości cywilów wyraził się, że są czymś gorszym od wielorybiego gówna osiadłego na dnie morza. Około drugiej nad ranem zjawiło się kilku pilotów z dywizjonu A-7, którzy przyszli po swego nagiego kolegę. Gdy go unosili, obudził się i zaraz zażyczył sobie kolejnego drinka. Lodowata woda, którą mu w zamian zaserwowano, od razu postawiła go na nogi. Jake wyszedł na zewnątrz i usiadł w trawie kilkanaście kroków od budynku. Mógł stąd widzieć oczekującego przy nabrzeżu „Shiloha" oświetlonego rzęsistymi światłami. Nawet z odległości ponad dwóch kilometrów wyglądał imponująco. Poza nim widać było czerń wody sięgającej aż do wysokich wzgórz rozciągających się wzdłuż zachodniego wybrzeża. W południowej części znajdowało się wejście do zatoki. Powiew wiatru wiejącego od morza i niosącego ze sobą słonawy zapach, dobrze na niego działał. Wyciągnął się na trawie i zaczął obserwować gwiazdy. Za dwa dni znowu zacznie latać. Kolejne nic nie warte cele atakowane w ogniu przeciwlotniczym. Przypomniał sobie ten domniemany postój ciężkiego sprzętu, który zbombardował wtedy wraz z Morganem - kiedy to było? Tydzień, dziesięć dni temu? Pamiętał też tamtą artylerię i, chociaż teraz wydawało się to tak odległe, również wygląd kabiny po jej otwarciu... zbryzganej krwią. Przeciągnął ręką po trawie i wyczuł wilgotność ziemi. Usiadł i zaczął rozmyślać o Callie, i o czekającej go przyszłości.

13 „Shiloh" wypłynął dokładnie o 8.00 rano, gdy słońce wkradło się między pofałdowane grzbiety gór otaczających zatokę. Holowniki pomogły mu odbić od nabrzeża, ale potem już o własnych siłach lotniskowiec zaczął torować sobie drogę przez kanał wprost ku morzu. Przed nim posuwały się dwa niszczyciele, cztery inne podążały z tyłu. Już na pełnym morzu eskortujące go okręty rozwinęły się w wachlarz, otaczając giganta ze wszystkich stron. Cała formacja skierowała się następnie na zachód, coraz bardziej oddalając się od lądu. Po trzech godzinach najwyższe szczyty wybrzeża Luzonu pogrążyły się w morzu. Cały horyzont znowu wypełnił się pustką. Nad nimi przepływały tylko gnane pasatem obłoki. W południe okręt skręcił na południowy zachód i zwolnił nieco, tak by przeciwny wiatr na pokładzie nie przekraczał pięćdziesięciu kilometrów na godzinę. Z Cubi Point zaczęły nadlatywać samoloty F-4, A-7 i E-2 oraz EA-6B Prowler, które kolejno lądowały na pokładzie. Nad okrętem pojawił się jednak tylko jeden z dwóch Intruderów, które przebywały na lądzie. Gdy informacja o tym fakcie dotarła do sali odpraw, natychmiast zwołano pośpieszną naradę, na której podjęto decyzję o skierowaniu ekipy naprawczej do Cubi na pokładzie codziennie kursującego samolotu transportowego. - Wygląda na to, że Corey Ford wraz z Rozpruwaczem załapią jeszcze jedną noc na brzegu - zauważył Parker. - Miejmy nadzieję, że to nie zabije naszego chłopca - wyraził życzenie Camparelli, mając na myśli Rozpruwacza. Jake Grafton przypatrywał się poczynaniom nowego pilota dywizjonu Diabeł, do którego zdążył już przylgnąć przydomek Nowy, z najbardziej dogodnego miejsca, w którym urzędował szef operacji powietrznych. To niewielkie pomieszczenie, usytuowane wysoko na pomoście wyspowym, dawało niczym nie ograniczony widok na pokład startowy oraz samoloty zbliżające się do okrętu. Każdy nowy pilot musiał zaliczyć na pokładzie lotniskowca sześć lądowań dziennych, a po nich jeszcze tego samego wieczora trzy nocne. Był to końcowy egzamin, po którym nie udzielano jednak żadnych promocji ani nie przyznawano dyplomów. Oficer odpowiedzialny za lądowania osobiście rozmawiał później z każdym z pilotów, i jeśli nie przekazał negatywnej opinii oficerowi operacyjnemu danego dywizjonu, nazwisko nowego trafiało do grafiku lotów. Pasowanie młodego lotnika na pilota lotniskowca odbywało się bez fanfar i ceremonii. Jego obowiązkiem było od tej pory latanie na akcje i, jeśli miał dostateczne umiejętności oraz szczęście, mógł bezpiecznie zaliczyć całą turę. Jake'owi podobała się funkcja obserwatora w pomieszczeniu szefa operacji powietrznych. Każdy młodszy oficer dywizjonu musiał odbyć tam dyżur, obserwując zarówno nowych pilotów, jak i tych doświadczonych. Młodzi oficerowie, zgromadzeni tuż za fotelem szefa oraz jego zastępcy, wygłaszali na gorąco uwagi i komentarze. Przypominali Graftonowi tłum na wyścigach konnych. Brakowało wśród nich tylko jakiegoś przedsiębiorczego faceta, który zacząłby przyjmować zakłady, którą linę złapie kolejny samolot. Szef na bieżąco komentował poczynania nowicjuszy, tak by obserwujący ich oficerowie mogli później wyciągnąć z tego korzyści dla siebie. Wszystko to Jake notował w dzienniku lądowań dywizjonu. Właśnie obserwował poczynania nowego pilota Intrudera, który trzy razy na sześć zdołał złapać trzecią linę i ani razu nie przesmarował. Dystans, z którego rozpoczynał schodzenie do lądowania, był prawidłowy, jak również odległość między nim a poprzedzającym go samolotem. Mimo to szef dwukrotnie zwrócił uwagę, że lecąc z wiatrem za późno wykonał skręt pod wiatr w kierunku kilwateru okrętu. Grafton zapisał te uwagi. Gdy wszystkie samoloty znalazły się na pokładzie, obserwatorzy oraz załogi, które dopiero co wylądowały udali się do sali odpraw, by wysłuchać końcowych wniosków i zaliczyć egzamin pisemny. Korzystali z podręcznika noszącego tytuł NATOPS Naval Aviation Training and Operating Procedures - lotnicze procedury treningowe i operacyjne. Dla

każdego typu samolotu przewidziany był oddzielny podręcznik. Jake i Sammy stale przepytywali się wzajemnie z zagadnień dotyczących hydrauliki, elektroniki, silników, bezpieczeństwa załogi i kwesti związanych z pilotowaniem we wszelkich możliwych sytuacjach. Często posługiwali się całym zestawem wykresów zawierających najróżniejsze dane o zużyciu paliwa, prędkości, maksymalnych przeciążeniach i tym podobnych. Podręcznik NATOPS zawierał mnóstwo różnorodnych testów dotyczących procedur stosowanych w nagłych przypadkach, które dla pilotów nie były zresztą niczym nowym. - A co się stanie, gdy go nie zdam? - zapytał na głos Mały Augie. - Nie zdasz, to nie polecisz - odpowiedział z sali Wielki. - A jeśli ja wcale nie chce latać?! - nie dawał za wygraną Mały. - To wymyślimy ci coś innego - odpowiedziało kilka głosów naraz. Późnym wieczorem Jake ponownie wpadł do starszego bosmana Styerta, by jeszcze raz omówić sprawę Hardesty'ego i świadectwa ślubu. - Gdzie się podziewa nasz nowożeniec? - zapytał Jake. Steyert posłał po Hardesty'ego. Czekając na niego, Jake przekazał szefowi informacje z ostatniej odprawy. - Skipper zapowiedział, że będzie o wiele więcej lotów nocnych i tyle samo dziennych co wcześniej. Przed nami więc niezła harówka, ale później, w nagrodę zawiniemy do Singapuru. - Ludzie wolą raczej Subic Bay - stwierdził Styert. Wiadomo: alkohol i kobiety są tam tanie. Jake westchnął. Wstąpić do marynarki i zobaczyć Po-City. - Tak, wiem. Dowódca też wie o tym, lecz w tym czasie na Filipinach będzie cumował inny lotniskowiec, więc tak czy inaczej będziemy musieli popłynąć do Singapuru. - Szef zrobił kwaśną minę. Pewnie i on miał jakąś przyjaciółkę w PoCity. Zjawił się Hardesty, wyglądał blado. - Jak udała się przepustka? - zapytał go jake. - Okay - odparł chłopak. Nie golił się od kilku ładnych dni, więc między pryszczami na policzkach wyprysnęły niczym zielsko pojedyncze kępki skąpego zarostu. - Pojechałeś do Manili? - Tak - mruknął chłopak, błądząc oczami po biurku. - Szef oznajmił mi właśnie, że dzisiejszego ranka byłeś u personalnego i wypełniłeś potrzebne formularze odnośnie twojej żony. - Tym razem Hardesty skinął tylko głową. Rozmowa z chłopakiem przypominała wyrywanie zęba. - Czy przyniosłeś odpis świadectwa ślubu? Hardesty wydobył z koszuli papiery. Wyszukał wśród nich sporych rozmiarów dokument spisany na papierze pergaminowym i podał go Jake'owi, unikając wzroku pilota. Oficer rozwinął go. Był to dokument spisany po hiszpańsku z nazwiskiem Hardesty'ego. John Thomas Hardesty i Consuela Maria Garcia Lopez de Hernandez. Ponadto mnóstwo urzędowych podpisów i kilka woskowych pieczęci wraz z datą. Jake najpierw rzucił okiem na kalendarz znajdujący się na biurku szefa, a potem z powrotem na dokument. - To data sprzed zaledwie dwóch dni - zauważył. - Tak jest, sir. - Czyli tak naprawdę wasz ślub odbył się dwa dni temu? - Tak.

- Mimo iż niecały tydzień temu poinformowałem cię, że bez zezwolenia marynarki nie wolno ci poślubić kobiety narodowości filipińskiej? - W głosie Jake'a przebijał wyraźny gniew. - W tym miejscu tydzień temu mówiłeś jedno kłamstwo za drugim. Okłamałeś mnie i swojego bezpośredniego przełożonego. - Chłopak uniósł wzrok do góry, chcąc coś powiedzieć, lecz Jake nie dał mu dojść do głosu. - Złamałeś podstawowe przepisy, podpisując stwierdzający nieprawdę dokument, gdy prosiłeś o urlop. - Jeszcze bardziej podniósł głos. - Do diabła, Hardesty! Czy ty sobie myślisz, że jesteś na obozie harcerskim?! Jakie jeszcze kłamstwa będziesz wymyślał? Może przyjdziesz któregoś dnia i zameldujesz szefowi, że naprawiłeś samolot, chociaż wcale tego nie zrobiłeś? Jak, na Boga, możemy ci teraz ufać? Jake zamilkł i odchylił się do tyłu w krześle. Styert chrząknął. - Szefie, jeśli pragnie pan dorzucić coś od siebie, to proszę. Zaczął w duchu rozważać ten problem, gdy tymczasem Styert głośno beształ chłopaka. Dzieciak miał ochotę się ożenić, ale nie myślał czekać na oficjalne błogosławieństwo Wuja Sama, więc wymyślił bajeczkę, by dostać urlop. Ale w gruncie rzeczy co obchodzi marynarkę, kiedy i kogo chciał poślubić jej marynarz? Cóż wielkiego się znowu stało? - Wracaj do siebie na górę, Hardesty - polecił mu Jake, kiedy szef wyczerpał już swój repertuar. Po jego wyjściu oficer i szef wymienili jeszcze parę uwag na temat jego postępku. - Ta sprawa pachnie mi masztem, szefie. -Styert zgodził się. - Proszę dopilnować, by on i cała reszta nauczyli się wreszcie, że z takimi problemami powinni przychodzić od razu do pana. - Tak jest, sir - przytaknął bosman, który uświadomił sobie, że właśnie otrzymał upomnienie. Jake znalazł oficera działu technicznego, kapitana Joe Wagnera, w jego eleganckiej kajucie, pogrążonego w pracy papierkowej, koniecznej do utrzymania na chodzie szesnastu wysłużonych samolotów. Wagner, wysłuchawszy relacji Graftona, pogrzebał w szufladzie i wręczył mu czysty formularz raportu. - Myślę jednak, że wpierw powinieneś porozmawiać ze skipperem, zanim wypełnisz ten formularz. Ta sprawa różni się trochę od innych i boję się, że kłopoty tego marynarza mogłyby łatwo wzbudzić zainteresowanie któregoś z kongresmenów. Lepiej niech się najpierw Camparelli wypowie w tej kwestii, zanim nadamy jej urzędowy bieg. Komandor podporucznik Camparelli, przyodziany jedynie w podkoszulek, siedział za biurkiem. - Jak się masz, Grafton. Weź sobie krzesło. - Mówiąc to skipper spuścił okulary na nos i zerknął ponad nimi. - Z czym przychodzisz? Jake opowiedział mu o sprawie Hardesty'ego i pokazał pergaminowy odpis. - Powinienem chyba kazać mu złożyć pisemne oświadczenie, że okłamał mnie i swego bezpośredniego przełożonego, ale Joe Wagner poradził mi, bym wpierw nieoficjalnie zasięgnął pańskiej rady, nim nabierze to urzędowego charakteru - stwierdził na zakończenie. - Słusznie ci poradził - zauważył dowódca, gdy już obejrzał sobie świadectwo ślubu. - Ileż to jest takich spraw, które dotarły do mnie nieoficjalnie. Choćby ta mała rozróba przed „Pauline's", o której dowiedziałem się bynajmniej nie drogą urzędową. To zdaje się dotyczyło tego marynarza z personelu pokładowego, który wpadł do basenu z aligatorami, a w bójce, która potem nastąpiła, paru innych marynarzy zostało - niegroźnie wprawdzie - ale trochę poturbowanych. - Camparelli spojrzał uważnie na Graftona. - Jeden stracił nawet dwa zęby. - Przykra sprawa - stwierdził Jake. - Czy wiesz coś na temat tego incydentu? Nieoficjalnie, rzecz jasna. - Trochę. - Skipper czekał w milczeniu. - Powiedzmy, że w pewnym sensie pomogłem wrzucić tego faceta do basenu. Chcieliśmy mu tylko trochę zmoczyć włosy, lecz okazał się dla nas nieco przyciężki. - Urwał na chwilę. Camparelli nadal nic nie mówił. Jake'owi zrobiło się naraz głupio, że chce pomniejszyć swój udział w incydencie. - Prawdę

mówiąc, to był mój pomysł. Chcieliśmy tego dzieciaka tylko porządnie nastraszyć. Przy okazji zdzieliłem jakiegoś faceta, bo on pierwszy zaczął. Chyba wybiłem mu parę zębów. - Ktoś ci pomagał? - Wolałbym tego nie mówić. - To samo stwierdził Rozpruwacz. Camparelli zdjął okulary. - Komandor Borna jest nieźle wkurzony tą sprawą. Wspomniał, że żandarmeria złożyła w tej sprawie oficjalną skargę. Według Borny i żandarmerii wszelkie bijatyki poza terenem bazy powinny być traktowane z najwyższą surowością przez lokalne władze reprezentowane przez filipińską armię. A ci macho muchachos tylko czekają na okazje do użycia swych naoliwionych zabawek. Mielibyśmy więc parę trupów, a może nawet międzynarodowy incydent. Camparelli znowu umieścił okulary na czubku nosa. - Zatem komandor Borna kazał mi zbadać tę sprawę... nieoficjalnie. Cieszy mnie więc, że zechciałeś wpaść na małą pogawędkę. - Rozumiem. - Pomyślałem sobie, że będzie lepiej jak podczas następnego pobytu w porcie pozostaniesz na okręcie. To też mówię ci nieoficjalnie, bez zbędnej papierkowej roboty. Jake wiedział, że dowódca mógł to zrobić jak najbardziej oficjalnie, opisując zajście w dyscyplinarnym raporcie, który pogrzebałby jego szansę na jakikolwiek awans. - Tak jest, sir. - A wracając do tego, z czym tu przyszedłeś, czyli do naszego spragnionego miłości marynarza. Prawdę mówiąc, to masz mu za złe, że cię okłamał, a nie to, że ożenił się łamiąc przepisy. - Skipper odchylił się na krześle i skrzyżował swe gołe nogi. Gdyby nie brać pod uwagę jego stroju, to przypominał Jake'owi w tym momencie bardziej prezesa spółki zastanawiającego się nad interesem wartym milion dolarów. - Ile tak naprawdę widziałeś podań o urlopy, które były należycie umotywowane? Jake pomyślał w tym momencie, że na formularzu nie było nawet odpowiedniej rubryki. Powiedział Camparelliemu, że Hardesty nabazgrał swe uzasadnienie na marginesie. - Właśnie. Gdybyś zapytał któregokolwiek z marynarzy, dokąd się wybiera, i w jakiej sprawie, to zakład, że prawie połowa z nich wymyśli jakąś bujdę, uważając zapewne, że to nie twój zakichany interes. Miło mi oczywiście słyszeć, że nie napawa cię entuzjazmem to złamanie podstawowych przepisów, ale szczerze mówiąc, moim zdaniem, cały ten wymóg marynarki, by trzeba było uzyskiwać pozwolenie na zawarcie świętego sakramentu z cudzoziemcem jest śmiechu warty, a może nawet narusza konstytucję. Bóg tylko raczy wiedzieć, jak poradziłby sobie z tym Sąd Najwyższy. Jakkolwiek by więc na to patrzeć, ja osobiście staram się przymykać oczy na wiele różnych wybryków, z twoim włącznie. Dopóki bomby spadają na cele, a samoloty wracają z akcji, nie będę się czepiał ludzi o byle co. Hardesty'ego trzeba obserwować. Jeśliby nie chciał się opiekować swą żoną lub ją porzucił, wówczas postaramy się to załatwić formalnie. I nic więcej. - Chciałbym sporządzić w sprawie Hardestyego specjalną notatkę. - Słusznie. I tak nie sprawia wrażenia wystarczająco rozgarniętego, by w najbliższej przyszłości awansować na bosmanmata. A poza tym Styert da mu popalić, i to lepiej niż ty czy ja. Jake chciał już odejść. -Czy jestem jeszcze potrzebny, skipper?

- Nie - rzekł Frank Camparelli, popijając colę z lodem. - I nie bierz sobie zbytnio do serca tego, że będziesz musiał sterczeć na okręcie. Żaden młodszy oficer, który przynajmniej raz nie otrzymał zakazu zejścia na ląd, nie będzie prawdziwym marynarzem. - Tak jest, sir. - Jake otworzył drzwi. - A przy okazji powiedz swemu kumplowi z kajuty, że jeśli jeszcze raz usłyszę, że sra poza toaletą, to będzie musiał zjeść gówno prosto z pokładu. Jake'owi opadła szczęka. - To byłoby wszystko, Jake. Dobrej nocy - zachichotał Camparelli. Jake, zanim wyszedł, jeszcze raz popatrzył na dowódcę, który upił kolejny łyk ze szklanki. - I nie trzaskaj drzwiami, gdy będziesz wychodził. - Usiądź, Sam - rzekł Jake, po wejściu do kajuty. - Co się dzieje? - Usiądź. Muszę ci coś powiedzieć. - Sammy posłusznie usiadł z oczami utkwionymi w twarzy Jake'a. - Skipper wie, że to ty jesteś Duchem. - Co takiego? Jesteś tego pewien? - Najzupełniej. On wie. - Na miły Bóg! - Sammy aż podskoczył. - Kto mu powiedział? - Myślę, że ja. - Daj spokój. - Myślę, że strzelił w ciemno i trafił w dziesiątkę. - Jake powtórzył całą rozmowę Sammyemu. - Nigdy w życiu nie byłem tak zaskoczony. Po wyrazie mojej twarzy domyślił się, że strzał był celny. - A to stary lis. I tylko to, nic więcej? - Nic. To była cała rozmowa na inny temat. Wyskoczył z tym, gdy już byłem w drzwiach. Sammy rzucił się na koję Jake'a. - O, kurwa! - zawył. - Jak mógł się tego domyślić? - Nie mam pojęcia. Może Kowboj mu podpowiedział. Sammy zastanowił się przez chwilę. - Na pewno nie. Nie Kowboj. Sądzę raczej to samo co ty: skipper po prostu się domyślił. - Lundeen roześmiał się. - Mnie nie jest wesoło. Mam zakaz schodzenia na ląd. - Za co? - Za wrzucenie tego faceta do aligatorów. - To przykre. Lecz nie przejmuj się. Każdy młodszy oficer... - Wiem, wiem... będzie prawdziwym marynarzem. Mimo to nie mam zamiaru odwalać za ciebie służby, kiedy zawiniemy do portu, więc nawet nie proś o to. I mam nadzieję, że nigdy już nie będę musiał odbywać tych okazjonalnych wycieczek do jego kajuty. Sammy wyciągnął się na koi i zastanowił się na głos: - Ciekawe gdzie teraz uderzy Duch? Jake podszedł do drzwi. - Na twoim miejscu, kolego, miałbym się na baczności. Duch znalazł już naśladowców. Teraz, gdy Camparelli wie, kto jest Fekalnym Krzyżowcem, każdy nowy numer idzie na twoje konto. To powiedziawszy wyszedł z kajuty, zostawiając Sammyego z jego myślami. Ruszył korytarzem z rękoma wbitymi głęboko w kieszeniach. Tkwić na pokładzie, gdy okręt znowu będzie w porcie! Nie zobaczy się z Callie wcześniej niż za trzy miesiące.

Gdzieś w dole dudnił kompresor. Jake słyszał też zawodzenie wiertarki z hangaru znajdującego się tuż nad jego głową. Pięć tysięcy ludzi i każdy żyjący własnym życiem, własnymi sprawami, troskami, problemami i uważający, że to wokół niego kręci się ten świat. Na poziomie 0-3 Jake wyszedł na zewnątrz przez „pułapkę świetlną": serię zakrętów uniemożliwiających światłu przeniknięcie z wnętrza okrętu na zewnątrz. Poruszając się niemal po omacku znalazł się w końcu przy schodni z czterema stopniami prowadzącej na pomost ciągnący się wzdłuż pasa startowego. Z powodu kształtu kadłuba powietrze w tym miejscu unosiło się pionowo do góry, skutkiem czego na pomoście hulał nasycony wilgocią wiatr. Pokład z pasem startowym miał teraz dokładnie na wysokości piersi. Ponad głową Jake'a, w przytłumionych światłach umieszczonych na czubku masztu, rysowały się ogony samolotów. Maszyny były poustawiane w rzędach z kołami w równej linii i złamanymi skrzydłami. Każdy samolot tkwił w specjalnych stalowych blokadach rozsianych po całym pokładzie. Ich ogony wystawały trzy metry poza burtę lotniskowca. Jake przespacerował się wzdłuż pomostu, aż znalazł się na samym dziobie okrętu, gdzie dmuchał jeszcze silniejszy wiatr. Przechylił się przez reling i spojrzał w białą kipiel powstającą w miejscu, gdzie dziób ciął pogrążoną w ciemnościach wodę. Oparł się ramionami o reling. Rozmyślając o Callie, usiłował przywołać jej twarz, głos, ciepło... Czy to, co do niej czuł, było już miłością? Weź się w garść, Grafton. Rzeczywistość to grafik lotów, kolejne bezwartościowe cele, artyleria przeciwlotnicza, rakiety i bomby. I martwy McPherson. Za cenę kilkuset metrów kwadratowych połamanych drzew. W cóż tak naprawdę wierzył Morgan? Rozmawiali ze sobą o wojnie tylko wówczas, gdy mieli jakieś zadanie do wykonania. Dla nich wojna była nocnymi startami, lataniem tuż nad wierzchołkami drzew i... śmiercią. McPherson. Nie żyje. - Powinieneś był ze mną rozmawiać, Morg, naprawdę powinieneś - powiedział głośno, lecz wiatr porwał jego słowa. Mówił do tej bezkresnej nocy, której częścią był teraz Morgan McPherson. -Jak to się stało, że nigdy ze sobą nie rozmawialiśmy? Może powinieneś był mi powiedzieć... No właśnie, co Morgan mógłby mu powiedzieć? Latałem z tobą, Jake, żyłem twoim życiem i twoje uczucia były moimi. Byłem nawet gotów umrzeć wraz z tobą. Umarłem sam. Ale za to zrzucałem bomby i miałem pod ręką porządny radar i komputer. To właśnie mógłby mu powiedzieć McPherson. Lataj dalej, Jake. Startuj z katapulty i zrzucaj bomby. Po prostu zrzucaj. Ale niech to będzie jakiś sensowny cel. Kiedy go trafisz, żółtki naprawdę to poczują. Cóż jednak mógłbyś zaatakować bronią przeznaczoną do niszczenia obiektów przemysłowych, skoro wróg ma tylko ryżowiska? Mosty, drogi i elektrownie - wszystko to zostało już zdruzgotane. Rafinerii nie było w ogóle, a dwustulitrowe beczki z paliwem były niszczone, gdy tylko je zidentyfikowano. Zrównano z ziemią jedyną hutę. Stocznia w Hajfongu mogła obsługiwać jedynie kutry rybackie. Magazyny amunicji? Gdy tylko zdołano je wykryć, natychmiast w nie uderzano. W całym Wietnamie Północnym nie było natomiast żadnych fabryk, które produkowałyby chemikalia, samochody, działa, wyroby ze szkła, puszki, telewizory, radia, samoloty, naczynia stołowe czy meble. Ich wytwarzaniem zajmowały się na ogół niewielkie manufaktury mieszczące się w zwykłych chałupach, a rozprowadzaniem stragany. Nie było nawet większych zakładów spożywczych, lecz jedynie typowe dla Azji lokalne bazary, na których ryż, morskie wodorosty i nadpsute ryby sprzedawano wprost z prymitywnie skleconych kramów. Tamy i zapory dawały się łatwo zniszczyć,

tylko że politycy nie pozwalali ich atakować. Czy mieli coś jeszcze? Nic. Z wyjątkiem ludzi. Jedynym prawdziwym bogactwem Wietnamu byli ludzie. Może tu kryła się odpowiedź. Czy wietnamscy komuniści mogli sobie pozwolić na utratę rządu? Musiał zdobyć plan Hanoi. Abe Steiger pracował w sekcji planowania akcji powietrznych. -Czy ty nigdy nie sypiasz? - spytał go pilot. - Mógłbym ci zadać to samo pytanie. - Steiger położył palec wskazujący na ramce okularów i popchnął je wyżej. Jake wzruszył ramionami. - Miałem dzisiaj mnóstwo pracy. -Rozejrzał się wokoło z nadzieją, że na którejś ze ścian dostrzeże plan Hanoi. Podszedł do spisu map Indochin. - Czy macie może jakiś plan Hanoi? Coś, na czym widać ulice? - Steiger spojrzał na wykaz, a następnie zajrzał do szuflady. - To nic ważnego - zaznaczył Grafton. - Ciekawi mnie po prostu, jak wygląda Hanoi. - Chyba wiem, o co ci chodzi - powiedział Steiger, wyjmując mapę z szafki wyposażonej w długie i płaskie szuflady, i rozpościerając ją na jednym ze stołów. Plan przedstawiał główne ulice i niektóre ważne budynki, jak również mosty nad Rzeką Czerwoną. Niewiele więcej. Dla bombardiera opracowanie radarowego wizerunku terenu na podstawie czegoś takiego wymagałoby piekielnie dużo pracy. - Nie masz czegoś bardziej dokładnego? - Nie, dysponujemy tylko tym. Nie jesteśmy „National Geographic". - A gdzie się znajduje Hanoi Hilton? Palec Steigera powędrował prosto ku miejscu, gdzie przetrzymywano amerykańskich jeńców wojennych. - Tu, w tym starym więzieniu. Jake zapalił papierosa i pochylił się nad planem. Francuzi, którzy władali Indochinami przez prawie sto lat, zanim ich stamtąd wyrzucili Wietnamczycy, zaprojektowali Hanoi na planie koła, poprzecinanego promieniście rozchodzącymi się alejami. - Masz może jakieś zdjęcia? - Kilka - odpowiedział Abe. - Poczekaj minutkę. - Oficer wywiadu przeszedł się do następnych drzwi prowadzących do pracowni, gdzie wywoływano zdjęcia wykonane podczas lotów zwiadowczych, analizowano je i katalogowano. Po mniej więcej trzech minutach wrócił z dwoma plikami w rękach. - Mamy ich trochę, ale nie są najświeższe. Grafton szybko przerzucał fotografie. Na każdej były dwa ujęcia: widok pionowo z góry oraz boku. Patrzył także na podpisy w nadziei, że trafi na coś, co będzie na przykład „parlamentem" lub „siedzibą partii komunistycznej". W końcu znalazł dwa obiecujące zdjęcia: jedno przedstawiało jakieś okazałe budynki, a drugie -obiekt, przed którym wisiała flaga; tym ostatnim mogła być jednak równie dobrze poczta. Przeglądając plik zdjęć, starał się nie okazywać, że któreś go szczególnie zainteresowało. Jake jeszcze nie przeprosił Abe'ego za scenę w mesie oficerskiej, ale zamierzał to uczynić w stosownej chwili. Spotkali się sam na sam dopiero po raz pierwszy od tamtego incydentu. Jake wyczuwał wyraźny chłód między nimi, unikał więc na razie tamtego tematu, ograniczając się do zdawkowych uwag na temat zdjęć. Miasto składało się w większości z niekończących się dwu- lub trójkondygnacyjnych bloków mieszkalnych - w oknie niemal każdego z nich widać było rozwieszone pranie - oraz niskich, ciemnobrązowych i zadymionych fabryczek. Nie było natomiast ani hoteli, ani pomników, tak charakterystycznych dla większości stolic. Nawet sam Karol Marks byłby wstrząśnięty widokiem tego ponurego i odpychającego raju dla robotników. Znalazł zdjęcie przedstawiające to, co

pozostało z mostu Paula Doumera, i uważnie mu się przyjrzał. Iluż ludzi straciło życie i ile samolotów spadło, by ten most przestał istnieć. Jake rozłożył na stole wszystkie fotografie i jeszcze raz dokładnie je obejrzał, jedną po drugiej. Gdybyś mógł wybrać w tym kraju jakiś obiekt do ataku, spytał sam siebie, to co byś zbombardował? Bez wątpienia ten obiekt musiał być tam, w stolicy. Jeśli naprawdę mieli coś przedstawiającego wartość, musiało to się znajdować na którejś z tych fotografii. Pytanie tylko co to było? - Masz jakieś zdjęcia wykonane w podczerwieni? Steiger zastanowił się. - Sprawdzę. - Wyszedł do sąsiedniego pokoju, a Jake tymczasem wsunął sześć najbardziej go interesujących odbitek pod koszulę. Gdy Steiger wrócił z trzema zdjęciami o rozmiarach osiem na dziesięć, wykonanymi bezpośrednio nad stolicą, Jake właśnie próbował ustalić na planie położenie głównych budynków. Zdjęcia wykonane w podczerwieni mogły być mylnie zinterpretowane, jasne plamki na nich pochodziły bowiem od źródeł ciepła, nie zaś ulicznych latarń. Brukowane ulice, oddające w nocy energię słoneczną były przedstawione jako delikatne wstążki. Jaśniejsze punkty odnosiły się najprawdopodobniej do fabryk, natomiast maleńkie świetlne punkciki obrazowały kominy domów mieszkalnych. Jake zastanawiał się, czego więcej mógłby jeszcze dowiedzieć się z tych zdjęć? Czy z budynków urzędów wydobywało się ciepłe, czy zimne powietrze? Może z pomocą szkła powiększającego łatwiej byłoby mu to ustalić. Zorientował się, że jego niedostateczna wiedza nie pozwalała mu na właściwą interpretację zdjęć, więc oddał je. - Mogę to pożyczyć? - zapytał Jake, zwijając mapę w rulon. Gdy znalazł się z powrotem w swojej kajucie, Sammy spał. Jake przycupnął cicho na dolnej koi i jeszcze raz przyjrzał się podkradzionym fotografiom, zanim zamknął je w swoim sejfie. Może to siedziba partii komunistycznej? Gdyby udało mu się zrzucić na nią ze dwie lub trzy tysiącfuntowe bomby, komuniści mieliby o czym myśleć. Doszliby do wniosku że to amerykański rząd nakazał bombardowanie. Może bardziej skłonni byliby wówczas zakończyć wojnę. Spoglądał w ciemnościach na żarzący się koniuszek papierosa, zastanawiając się nad konsekwencjami takiego rajdu. Była to nie lada pokusa. To nie byłby „domniemany postój ciężkiego sprzętu..." czy kolejny nalot na zniszczoną już wcześniej bombami kolejową stację rozrządową. Tym razem znalazł wreszcie prawdziwy cel, nad który warto polecieć, i którego trafienie może mieć wpływ na wynik całej wojny. Do komunistów przemawia jedynie język armatnich luf, mówił sobie w duchu Jake. Było więcej niż pewne, że rzucą w powietrze wszystko, co posiadają, by bronić Hanoi, i trzeba będzie się przedrzeć. Jake nie miał wątpliwości, że Morgan zgodziłby się bez wahania na taką wyprawę nad główną siedzibę partii komunistycznej. Czy zgodzi się jednak na to Cole? Jeśli naprawdę był takim dobrym bombardierem i facetem z jajami, to być może uda mu się go przekonać. Powinien to zrobić w ciągu najbliższych kilku dni.

14 Torsy marynarzy mieniły się od potu we wczesnopopołudniowym słońcu. Rozebrani do pasa, mieli na sobie jedynie marynarskie rozkloszowane dżinsy. Personel odpowiedzialny za uzbrojenie pracował w zespołach, zdejmując najpierw bomby ze stojaków i podwieszając je następnie do belek uzbrojenia, znajdujących się prawie dwa metry nad pokładem. Mięśnie im się naprężały z wysiłku, ilekroć unosili w górę ciężar. Intrudery obsługiwały tego dnia dwie niezależne grupy. Na komendę „do góry" ośmiu marynarzy wydawało zgodny okrzyk i półtonowa bomba wędrowała w stronę węzła. Siłą swych mięśni utrzymywali ją w powietrzu, dopóki ich szef uzbrojenia nie zamknął specjalnych mechanicznych zatrzasków przytwierdzających bomby do belki, i nie wsunął oznaczonych czerwonymi wstążkami

zawleczek zabezpieczających. Gdy trzy wielkie zielone walce zawisły już w węzłach, do każdego z nich podchodził kolejno marynarz z zapalnikami i wkręcał je w stożki oraz instalował przewody uzbrajające bomby. Marynarze z personelu pokładowego przypominali Jake'owi członków szkolnych drużyn futbolowych; wszyscy byli młodzi i umięśnieni, odznaczali się szerokimi barami i płaskimi jak deska brzuchami, tworząc razem pełne wigoru towarzystwo. Niektórzy z nich znaleźli jeszcze czas, by na jednej lub dwóch bombach napisać kredą osobiste przesłanie do północnych Wietnamczyków. Podczas pierwszego miesiąca rejsu czynił to każdy z nich, lecz po pewnym czasie większości to się znudziło. W ten sam sposób ładowali bomby ich ojcowie, którzy wypisywali Japończykom podobne pozdrowienia. Jeden z takich tekstów wpadł pilotowi w oko; JEŚLI CZYTASZ TO ŻÓŁTKU, TO MASZ CHOLERNIE DUŻO SZCZĘŚCIA. Sprawdzając każdą z bomb, Jake stwierdził, że wszystkie były właściwie umocowane. Potem zbadał także, czy zapalniki w stożkach bomb są ustawione jak należy. Każda bomba powinna zostać uzbrojona w 6,5 sekundy od chwili zwolnienia. Tego dnia Intruder Jake'a miał dźwigać tuzin pięćsetkilogramowych bomb oraz podwieszony pod brzuchem jednotonowy odrzucany zbiornik, w sumie ponad dwa razy więcej ładunku, niż zabierały B-17 podczas nalotów na Berlin. - Niech pan im dobrze dokopie, poruczniku - powiedział szef ekipy, kierując swoją gromadkę do następnego samolotu. Jake kontynuował przedstartowy obchód. Słońce grzało go w plecy, a podkoszulek nasiąkał potem, gdy po kolei sprawdzał opony, hamulce, nie pomijając nawet zatrzasków osłony kabiny. Zrobiwszy krótką przerwę, zamknął oczy i skierował twarz ku słońcu, które widział nawet przez opuszczone powieki. Lekki wiaterek zmierzwił mu włosy. Otworzył oczy i ujrzał na jasnym błękitnym niebie wypiętrzającego się wysoko kumulusa. Już wkrótce... Gdy Jake wsunął się do kabiny, Yirgil Cole był już przypięty pasami; sprawdzał mapy i zaglądał do notatników. Maggot, który odpowiadał za tego Intrudera, jak zwykle wspiął się za Jake'em po drabince i pomógł mu zapiąć klamry pasów. - Jak się ma twój staruszek, Robal? - spytał go Jake. - W porządku, panie Grafton. Zadzwoniłem do Teksasu, tak jak mi pan radził. Myślę, że wyjdzie z tego. A wy dokąd lecicie dzisiaj? Pilot sięgnął do kieszeni swego kombinezonu przeciwprzeciążeniowego, umieszczonej nad kostką u nogi i wyjął z niej mapę. Rozłożył ją i wskazał palcem. Chłopak dostrzegł zielono-brązowy kształt delty Czerwonej Rzeki wraz z górami i niebieskimi liniami rzek, a oprócz nich także punkty i kółka oznaczające miasta oraz wioski z egzotycznie brzmiącymi nazwami. - A to co takiego? - Elektrownia. -Jake wiedział, że w ciągu ostatnich sześciu miesięcy bombardowano ją co najmniej trzykrotnie. - A gdzie jest Hanoi? - zapytał ponownie chłopak. Jake rozłożył inny fragment mapy. - O tu. A tu jest punkt Yan-kee. - Przesunął palec na Zatokę Tonkińską. Marynarz uśmiechnął się szeroko. - Dobrze, że nie lecę z wami - powiedział i zsunął się po drabince. Grafton powtórzył w pamięci procedurę przedstartową, zbadał wzrokiem i dotykiem położenie każdego przełącznika i przycisku w zasięgu ręki. Z zamkniętymi oczami jeszcze raz zaczął po kolei dotykać przełączników. Porównał także czas na swoim zegarku z czasem wskazywanym przez zegar znajdujący się na tablicy przyrządów. Do momentu wydania przez szefa operacji powietrznych rozkazu uruchomienia silników pozostały mu jeszcze trzy minuty. Jake zauważył, że zarówno Maggot, jak i marynarze z sekcji uzbrojenia mieli na sobie koszule i hełmy oraz kamizelki ratunkowe - te ostatnie na wypadek, gdyby podmuch silnika strącił ich w dół do morza. Pilot oparł się

wygodniej w siedzeniu, spoglądając na światło słoneczne przedzierające się poprzez obłoki. - Idealny dzień na lot powiedział do Yirgila Cole'a, który słysząc to uniósł głowę znad komputera. - Racja. Pilot nałożył hełm i zastygł w oczekiwaniu aż personel pokładowy da sygnał do startu. Po niespełna dziesięciu minutach rozpoczęli kołowanie do katapulty numer trzy na śródokręciu. Oczekując na swą kolejkę do startu, Jake spostrzegł chorążego Muldowskiego, który dzisiaj wystrzeliwał samoloty z katapult na śródokręciu. Potężny Polak sunął po pokładzie niczym herszt piratów, z wystającym do przodu brzuchem, za to ramionami cofniętymi do tyłu, i z oczami utkwionymi w pomieszczeniu oficera operacji powietrznych oraz umieszczonymi tam światłami sygnalizacyjnymi. Podczas startów miał zawsze pełne ręce roboty, sprawdzając prędkość wiatru i ciśnienie pary w katapulcie dla każdego samolotu, a równocześnie uważając na to, czy samolot w sąsiedniej katapulcie został właściwie podczepiony. Każdy samolot wypuszczał oddzielnie. W pierwszej fazie sygnalizował pilotowi, by dał silnikom pełną moc oraz nadzorował wykonanie polecenia. W końcu po oddaniu honorów przez pilota, przekazywał mu sygnał do startu. Wiatr i gorący podmuch z dysz wirowały wokół niego niczym szkwał wokół ogromnej skały. Samoloty oczekiwały w kolejce do poszczególnych katapult jeszcze ze złamanymi skrzydłami. Wielka wychylona klapa ustawiona w tylnej części katapulty, zwana deflektorem, miała za zadanie kierować spaliny wyrzucane przez mechanicznego ptaka jak najdalej w górę od pasa startowego. Po każdorazowym odpaleniu deflektory były natychmiast pochylane w dół, tak by następny samolot mógł podjechać do katapulty. Przy katapulcie stale kręciła się grupa marynarzy z obsługi technicznej, sprawdzających, czy tuż przed startem wszystko jest w porządku. Sekcja uzbrojenia zajęta była w tym czasie usuwaniem z zapalników zawleczek zabezpieczających. Każdy członek personelu naziemnego musiał być nie tylko maksymalnie skoncentrowany na wykonywanych przez siebie czynnościach, ale również niezwykle czujny, by nie dać się rozjechać przez koło, czy wciągnąć do dyszy silnika. Musiał też uważać na strugi odrzutu kołujących samolotów. Na pokładzie panował taki tłok, że ludzie przemieszczający się po drodze kołowania, poruszali się niemal w kucki tuż pod kadłubami, w bezpośredniej bliskości dysz. Jake poczuł jak silniki wchodzą gładko na obroty. Na znak szefa drużyny obsługującej Intrudera, spod maszyny wybiegli wszyscy znajdujący się tam ludzie. Dziób okrętu wznosił się i opadał zgodnie z rytmem falowania morza. Jake czekał już tylko na silny wstrząs, gdy katapulta w ciągu dwóch i pół sekundy nada samolotowi prędkość startową. Jake wydał z siebie triumfalny okrzyk, gdy Intruder wystrzelony przez katapultę wzbił się w czyste i przesycone solą powietrze. Jego okrzyk musiał zabrzmieć w interkomie jak przedśmiertny wrzask, gdyż już w górze Yirgil Cole popatrzył na niego wzrokiem pełnym dezaprobaty. Jake niemal natychmiast wykonał lekki skręt w lewo, odsuwając się od lotniskowca, i łagodnie wzniósł obładowany bombowiec na wysokość 150 metrów, gdzie pozwolił mu płynąć swobodnie z chowającymi się powoli klapami. Zgodnie z procedurą, dopóki urządzenie TACAN nie pokazało, że samolot znajduje się 12 kilometrów od okrętu, pilot musiał utrzymywać go na takim właśnie pułapie. Dopiero potem odbił mocno w lewo i zaczął wzbijać się do góry, znacząc drogę smugą spalin. Na wysokości 3.000 metrów wyszli ponad chmury i mniej więcej 9 kilometrów z tyłu za sobą Jake dostrzegł dwa samoloty-cysterny KA-6D wraz z orszakiem Phantomów. Krążyły po szerokich kręgach, a myśliwce leciały obok nich, oczekując na swą kolejkę do węża paliwowego.

Jake wyrównał na pułapie czterech kilometrów i zaczął wypatrywać nad horyzontem pozostałych A-6. Zauważył dwa z nich w odległości 20 kilometrów. Wykonał więc kolejny ostry skręt i, utrzymując samolot cały czas na tym samym poziomie, ruszył w ich kierunku, mijając po drodze okręt. Wkrótce dołączył do prawego skrzydła prowadzącego. Ostatni z liczącego dwie pary klucza Intruderów znajdował się niespełna dwa kilometry od nich i szybko skracał dystans. Pilotował go Nowy; to właśnie on miał być jego skrzydłowym podczas tej wyprawy. Jake zajął swą pozycję w formacji. Od tego momentu aż do chwili, gdy zaczną nalot na elektrownię, miał lecieć przyklejony do skrzydła skippera, podobnie jak Nowy do niego. W przypadku rozpadnięcia się formacji, Mały Augie, podążający przy lewym skrzydle Camparelliego, nadal miał towarzyszyć prowadzącemu, zaś Grafton utworzyłby parę wraz ze swym skrzydłowym. W ten sposób, gdyby któregoś z nich upolowali, drugi byłby tego świadkiem. Skipper wzniósł swój klucz o 300 metrów wyżej i dołączył do zespołu składającego się z pięciu A-7, który miał uderzyć jako pierwszy. Zgodnie z ustaleniami podczas odprawy, Intrudery zajęły pozycję około 60 metrów z tyłu i na prawo od prowadzącego formację. Taką samą pozycję zajął drugi klucz A-7, tyle że z lewej strony. Wszystkie samoloty leciały teraz już w szyku. Odezwała się radiostacja. Jake usłyszał dowódcę grupy powietrznej. - Diabeł Pięć Dwa Trzy, tu Jastrząb Jeden. Ile im jeszcze zajmie tankowanie? - Około trzech minut. - Okay. Wejdę na krąg wokół okrętu, a potem pójdę prosto ustalonym kursem. Jeśli myśliwce nie zakończą tankowania do tego czasu, to dołączą do nas trochę później. - CAG cieszył się opinią człowieka, który zawsze starał się wyprzedzać rozwój wypadków i był to jeden z powodów, dla których pełnił tę funkcję. Cała formacja ruszyła teraz prosto nad Wietnam Północny, wznosząc się powoli w górę. Po kilku minutach dołączyły do niej z dołu dwa Phantomy obładowane Rockeye'ami. Każdy zajął pozycję z boku prowadzącego. Ich zadaniem było zneutralizowanie obrony przeciwlotniczej i one też jako pierwsze miały zaatakować subamunicją stanowiska dział i rakiet, które ciasno otaczały elektrownię. Gdyby wszystko poszło zgodnie z planem, trzy grupy bombowców miały rozpocząć nurkowanie dokładnie w momencie eksplozji Rockeye'ów wśród dział. Kolejne fazy ataku musiały być zgrane co do sekundy. Formacja wyrównała na pułapie 6,5 tysiąca metrów. Kumulusy znajdujące się pod nimi przypominały Jake'owi wyglądem rozpostarte żagle kliprów. Światło słoneczne wypełniło kabiny, sprawiając, że bielutkie i jasnoszare samoloty błyszczały oślepiającym blaskiem na tle ciemnobłękitnego nieba. Na wschodzie horyzont tworzył prostą linię oddzielającą niebo od ziemi, natomiast na północny zachód od nich ziemia i niebo mieszały się ze sobą, tworząc szarobiałą mgiełkę. Nad celem zalegały więc chmury. Grafton westchnął. - Jastrząb Jeden, tu Dyliżans Dwa Zero Jeden. Zajmiemy naszą pozycję za około dwie minuty. - Zrozumiałem. - Dyliżans 201 był liderem zespołu Phantomów patrolujących przestrzeń od 35 do około 50 kilometrów przed nimi z zadaniem przechwycenia każdego wrogiego myśliwca. Ponad półtora kilometra ponad bombowcami czaiła się grupa F-4 wchodząca w skład Dyliżansu, gotowa zająć się każdym MiG-iem, który przedarłby się przez straż przednią. Ponadto w odległości dwóch kilometrów, po obu stronach formacji bombowców, pełniła dozór para myśliwców z innego dywizjonu. CAG połączył się z samolotami E-2 Hawkeye i EA-6B Prowler. Miały być stale obecne nad morzem. Prowler był wyposażony w bardzo nowoczesny system aparatury elektronicznej zagłuszającej częstotliwości wrogich radarów. Ten imponujący zespół uderzeniowy - składający się z bombowców, samolotów przeznaczonych do zniszczenia obrony przeciwlotniczej, myśliwców eskortujących i maszyn walki elektronicznej - nosił nazwę Alpha Strike, a jego

zadaniem było zrzucenie w ciągu niespełna 60 sekund ponad stu ton bomb na silnie chroniony obiekt, rozbicie obrony i zmniejszenie do minimum zdolności wroga do skoncentrowania ognia przeciwlotniczego. Najważniejszą sprawą było dokładne zaplanowanie akcji i precyzyjna koordynacja między wszystkimi jednostkami tworzącymi grupę. Niezbędna była również dobra widoczność w rejonie, w którym znajdował się obiekt. Grafton wyobrażał sobie, jakie przekleństwa przelatywały przez głowę CAG-a, kiedy zobaczył przed sobą chmury. Jake utrzymywał swą pozycję w szyku, przesuwając jedynie od czasu do czasu drążkiem o kilka milimetrów. Spojrzał w kierunku samolotu pilotowanego przez Małego Augie, który leciał przy lewym skrzydle Camparelliego. Wielki pokazał mu środkowy palec, na co Jake odpowiedział uśmiechem. Gdy obaj Augie się wygłupiają, wszystko na tym świecie jest w najlepszym porządku. Coś zatrzeszczało w radiu i dał się słyszeć zdenerwowany głos: -Jastrząb Jeden, tu Mustang Jeden Zero Cztery. Mam kłopoty z systemem hydraulicznym. - Oczy Jake'a powędrowały ku Phantomowi trzymającemu się 30 metrów w prawo od prowadzącego. Zobaczył, że do Phantoma przysunął się lecący najbliżej niego A-7. - Mustang, płyn hydrauliczny wycieka ci spod brzucha. Płyn był zabarwiony na czerwono, z myślą o łatwej lokalizacji ewentualnych wycieków. - Mustang, tu Jastrząb Jeden. Wracaj na okręt. - Zrozumiałem. - Smuga czarnego dymu gazów spalinowych zmalała do rozmiarów wąskiego pasemka. Samolot obniżył lot, opuszczając formację. Dwa tysiące metrów niżej rozpoczął wykonywanie łagodnego skrętu i wkrótce zniknął z oczu podążającej naprzód grupie. Nad nimi powłoka stratokumulusów i wysokich chmur pierzastych przesłoniła niebo. Kumulusy w dole stawały się coraz bardziej zwarte i tylko od czasu do czasu widać było przez nie skrawki morza. Woda straciła naraz swą błękitną przezroczystość i stała się ciemna, prawie czarna. Po kilku minutach samoloty leciały jasno oświetlonym korytarzem między grubymi warstwami chmur. Słońce całkowicie się schowało, pozostawiając szarą monotonię. - Dyliżans prowadzący, tu Jastrząb Jeden. Jaka u was pogoda tam na górze? - Chmury nad nami i pod nami. Niewielkie prześwity nad plażą. Może uda się nam zrzucić bomby. - Zrozumiałem. Jake zaciągnął ciaśniej pasy. CAG podążał niezmiennie naprzód. - Jak tam aparatura? - zapytał pilot swego nowego bombardiera. - Wygląda na to, że z radarem wszystko okay, lecz komputer wykazuje jakieś odchylenia. Czasami mam kłopoty z prowadzeniem kursora - powiedział Cole. - Musisz sobie radzić z tym, co jest. Mam przeczucie, że i tak nie damy rady dojrzeć tej pieprzonej elektrowni. - Właśnie namierzyłem cel. - Cole dostrajał radar. - Suche stopy za cztery minuty. Naraz usłyszeli basowe impulsy odpowiadające promieniowaniu radarowemu dalekiego zasięgu. Pojawiały się mniej więcej co piętnaście sekund. Znaczyło to, że operator wrogiego radaru rutynowo przeczesuje niebo. Im bliżej byli wrogiego wybrzeża, tym impulsy stawały się coraz wyraźniejsze. - Czarny Orzeł, Czarny Orzeł, tu Jastrząb, suche stopy. - Jake uruchomił stoper. Formacja rozpoczęła powolne schodzenie w dół. Strzałka licznika prędkości pionowej wskazywała, iż w ciągu minuty obniżyli się najpierw o 500 metrów, potem o 650. Równocześnie wzrastała prędkość samolotów. Impulsy wrogiego radaru zwiększyły częstotliwość, odzywając się teraz co cztery, pięć sekund. Świadczyło to o tym, że operator ograniczył obszar dozoru do konkretnego sektora.

- Mustang Jeden Zero Siedem, zostajesz z nami. - CAG powiedział to tak, jakby zamawiał porcję prażonej kukurydzy podczas projekcji filmu w kasynie. - Okay. - Pilot, który miał za zadanie unieszkodliwić obronę przeciwlotniczą, powiedział to pozornie beznamiętnym głosem, lecz z wyraźnym odcieniem ulgi. Zamiast wyrwać do przodu i wykonać nurkowanie w pojedynkę i to na silnie chroniony objekt, miał dalej lecieć wraz z bombowcami. Nie musiał już brać na siebie ognia całej artylerii wietnamskiej. Gdy cała grupa zeszła poniżej 5.500 metrów, chmury pod nią stały się jeszcze bardziej gęste. Czy istniał w nich choćby jeden prześwit, który umożliwi im bombardowanie? - Dwadzieścia kilometrów do celu - poinformował go Cole. Prędkościomierz wskazywał ponad 500 kilometrów na godzinę. Jake włączył główny przełącznik uzbrojenia. Jedno małe pstryknięcie i sześć ton bomb runie w dół. - Rakiety, lecą dwie, nie, trzy. Uważaj Pete. Radio wypełniło się rozmowami pilotów, które trudno było zrozumieć przy równoczesnym zawodzeniu aparatury ostrzegającej przed rakietami przeciwlotniczymi. Camparelli odbił w prawo, a Grafton wraz z nim, jakby był przyczepiony do jego skrzydła. Uszy wypełniły mu się wysokim tonem sygnału ostrzegawczego. Obok celownika bombardierskiego cały czas świecił się czerwony napis. Świetlisty punkcik na wskaźniku kierunkowym zagrożeń pokazywał, że rakiety nadlatują z prawej strony z tyłu, od strony Hajfongu. - Widzisz je? - zapytał Cole'a. - Nie - odpowiedział BN, spoglądając przez prawe ramię. Nowy trzymał się z boku, cofnięty do tyłu o kilka długości samolotu, dzięki czemu Jake miał wystarczająco przestrzeni na manewr. - Utrzymuj skręt, Pete - dało się słyszeć ponownie w radiu. Któż to był, u licha, Pete? Wszystko rozgrywało się błyskawicznie. - Uważaj! Cholera! Kątem oka Jake spostrzegł rakietę lecącą w górę. Oddalała się od niego. - Od lewej lecą kolejne. Camparelli wykonał skręt w kierunku rakiet. Przy jego lewym skrzydle nie było już drugiego A-6. Jake zszedł nieco niżej, trzymając się jednak cały czas bliżej środka skrętu skippera, by nie oderwać się przypadkiem od niego. Gdzie są rakiety? Światło ostrzegawcze na pulpicie ciągle się świeciło, ale świergot w słuchawkach stał się jakby słabszy. Jake zerknął szybko w dół. Nic, chmury. Ładny gips, nie ma co. W polu .widzenia pojawiły się ciemnoszare obłoczki eksplodujących pocisków przeciwlotniczych, którymi Wietnamczycy strzelali na oślep poprzez chmury. W radiu słychać było wielu mówiących na raz ludzi. Nie wiadomo skąd przed nimi wyprysnął nagle z prawej strony jakiś pojedynczy A-7 i, śmignąwszy tuż przed nosem Camparelliemu, poleciał w lewo. Stało się oczywiste, że Alpha Strike poszedł w rozsypkę. - Masz już ten cel? - Jake spytał Yirgila. - Kursor kierunkowy jest tam, gdzie trzeba. - Oczy pilota powędrowały ku VDI. Cel znajdował się na prawo od nich. Wykonał ostry skręt w prawo i pochyliwszy nos, oderwał się od skippera. - Atakuj, gdy tylko będziesz mógł! -Jake starał się przekrzyczeć hałas w radiu i ECM. Teraz potrzebował przede wszystkim prawidłowego namiaru komputerowego miejsca zrzutu bomb, tak by po uwzględnieniu prędkości własnej bomb i pułapu ich zwolnienia trafiły w cel. Cole posłusznie przesunął odpowiedni włącznik i pod VDI natychmiast rozbłysło światełko z napisem ATAK. Wypatrując innych samolotów Grafton spostrzegł wianuszek bomb znikających

w pokrywie chmur. Ktoś widać pozbył się ładunku, by móc łatwiej manewrować. Bomby zostały na pewno uzbrojone, ale Bóg jeden wiedział, gdzie trafią. Gdy symbol kierunkowy na VDl znalazł się w centrum monitora, Jake wyrównał skrzydła. Intruder zaczął nurkować pod kątem 20 stopni wśród otaczających go chmur. Kursor kierunkowy przesunął się tymczasem zdecydowanie w lewo. Zgodnie z tym wskazaniem, Grafton mocno naparł na drążek. W tym momencie Cole powiedział: - Naprowadzanie spieprzone. Kursory się rozleciały. Cholera by to wzięła! Mieli defekt komputera, albo problemy z żyroskopem. Licznik wskazywał ponad 800 kilometrów na godzinę. Trzeba wydostać się z tego mleka i spróbować jeszcze raz. Jake wyrównał skrzydła i podniósł nos maszyny. - Nowy się zgubił. Wystrzelili z chmur na pułapie prawie czterech tysięcy metrów, wznosząc się bez przerwy pionowo w górę. Pilot szedł świecą do momentu, gdy bombowiec zaczął wytracać prędkość. Wówczas zmniejszył kąt wznoszenia, ale nadal podążał w górę. Pod nimi co chwilę śmigał jakiś samolot, a od czasu do czasu wyskoczyła z chmur rakieta. Wznosili się teraz z prędkością ponad czterystu kilometrów na godzinę. - Co u diabła porabiasz tak wysoko, przy tak małej prędkości? Zaraz wleci nam w dupę jakaś rakieta! - warknął Cole. - Wypatruję dziury w chmurach. Mamy zbombardować elektrownię, pamiętasz? Albo zrobisz namiar na cel, albo zabawimy tu cały pieprzony dzień. Im wyżej się wznosił, tym lepszy miał przegląd chmur pod nimi. Wreszcie dostrzegł prześwit w chmurach, a raczej wąziutką niczym pojedyncza łezka szparkę. Ruszył prosto na nią, próbując dostrzec, jak głęboko sięgała. - Ci tam na ziemi będą walili prosto w nią, w nadzieji, że jakiś idiota zechce tu wskoczyć - zauważył Cole. Na dole pod dziurą znajdowała się ciemnozielona ziemia. Jake dostrzegł rzekę, tor kolejowy i elektrownię. Bombowiec prawie wytracił całą prędkość. Jake obrócił go na plecy, skutkiem czego ziemia wraz z elektrownią i rzeką znalazły się nad jego głową. Gdy nos skierował się prawie pionowo w dół, elektrownia znalazła się na wprost nich. Intruder runął w dół porwany grawitacją i pełną mocą dwóch silników. Urządzenia pomiarowe znowu odzyskały swą czułość, gdy wzrosła masa powietrza opływającego skrzydła. Elektrownia znalazła się w celowniku bombardierskim i rosła w miarę jak spadali w dół. Obłoczki wybuchów pocisków przeciwlotniczych stapiały się z szarymi chmurami obrysowującymi prześwit. Cole zaczął podawać na głos zmniejszającą się wysokość. Na dole, niczym migoczące diamenty, pojawiły się rozbłyski płomieni wylotowych broni strzeleckiej. Na pułapie 2.700 metrów Jake zwolnił bomby i skręcił w prawo, chowając się w chmurach. Nie czuł nawet oddziaływania na sobie czterech g. Lecąc w chmurach zeszli na pułap 1.500 metrów, po czym przy prędkości 900 kilometrów na godzinę zaczęli wychodzić z nurkowania. Wyczuł dygot samolotu wywołany uderzeniem fali dźwiękowej, która uniemożliwiała dalsze zwiększanie prędkości. Przeciążenie zmalało, ale nadal obniżał pułap. Instynkt ponaglany przez wyjące wciąż urządzenie ostrzegania rakietowego nakazał mu czym prędzej wydostać się z chmur, by mógł znowu widzieć. Na wysokości 600 metrów wyrównał. Leciał teraz w deszczu i szarych oparach sięgających w dół, aż do skąpanych w wodzie ryżowisk. Tablica zagrożeń ucichła, jego uszy wypełniły natomiast podekscytowane głosy innych pilotów. Rozpoczął płytki nawrót w kierunku południowo-wschodnim, rozglądając się za innymi samolotami. Był jednak sam. W dole ciągle rozbłyskiwały lufy działek, widać też było ludzi biegających po groblach. Intruder wracał do domu, kierując się prosto ku morzu.

- A niech to diabli! Udało się nam! - krzyknął do Yirgila Cole'a i zdzielił go prawą ręką w ramię, lewą zaś cały czas manewrując drążkiem. Gdzieś od strony Hajfongu rozbłysły działa ciężkiego kalibru. Gdy wydostali się cało i zdrowo nad morze, Jake i Cole odsunęli na bok maski tlenowe. Grafton poczęstował Cole'a szerokim uśmiechem, a ten niezgrabnie próbował mu się odwzajemnić. - Zawiadom Czerwoną Koronę, że idziemy na niskim pułapie - polecił Jake. Bombardier włączył radio i nadał meldunek. Pilot zredukował ciąg silników, równocześnie rozkładając hamulce aerodynamiczne. Na morzu przed nimi pojawił się niszczyciel dozoru radarowego. Zwolnili do 450 kilometrów na godzinę, wysuwając podwozie i opuszczając klapy. Gdy prędkość spadła do niespełna 250 kilometrów na godzinę, Jake sprowadził samolot łagodnie w kierunku wody. Niszczyciel ciężko pracował na wzburzonym morzu, rozpryskując wodę dziobem. Pilot podchodził od sterburty na wysokości 15 metrów. Cole pomachał ręką marynarzom, którzy wychylali się z otwartych luków. Po chwili wciągnął podwozie, schował klapy i wzniósł się do góry. Ponad chmurami znaleźli słońce. Jake Grafton zaciągnął się po raz ostatni i od niedopałka przypalił sobie nowego papierosa, którego wydobył z pogniecionej paczki, trzymanej w kieszeni kombinezonu przeciwprzeciążeniowego. Oparł się na krześle, poprawił uprząż i zaczął uważnie słuchać tego, co mówili mężczyźni zgromadzeni w pomieszczeniu wywiadu. - Co za cyrk - wypowiedział swą opinię CAG, zapalając cygaro. - W momencie, gdy pojawiły się rakiety wszystko się posypało. Dowódca dywizjonu A-7, który wypełniał właśnie formularz dotyczący oceny prowadzonej akcji, uniósł wzrok i zauważył: - Pogoda była do kitu i nawet gdyby żółtki nie wystrzeliły jednego pocisku, i tak byśmy nie trafili. CAG pokręcił głową. Wyglądał na zmęczonego. Za kilka minut czekała go rozmowa z admirałem. - Albo się wszyscy pozbieramy do kupy, albo nigdy nie poradzimy sobie z żadnym celem, obojętnie przy jakiej pogodzie. Tyle bomb, paliwa i roboty poszło w diabły. A w dodatku jeden samolot będzie musiał spędzić w hangarze ze trzy lub cztery tygodnie ze względu na uszkodzenia. - Spojrzał na oficerów wywiadu, w ich świeżo wyprasowanych mundurach khaki. - Czy w ogóle ktoś trafił w ten cholerny cel? Odpowiedzi udzielił Abe Steiger: - Tak jest, sir. Grafton, który tam siedzi, zrzucił bomby przy kontakcie wzrokowym, zaś inny A-6 według przyrządów. Wzrok CAG-a przesunął się na Jake'a. - Trafiłeś w coś? - Nie wiem, sir. Nie miałem czasu, by się obejrzeć za siebie. Zaraz po ataku wleciałem w chmury. CAG zwrócił się z kolei do kapitana wywiadu. - Chcę widzieć te zdjęcia, które wykonał Vigilante natychmiast po ich wywołaniu. Będę na mostku flagowym. Zadzwońcie po mnie. - Samolot rozpoznania fotograficznego RA-5C Yigilante nadleciał nad cel na niskiej wysokości parę minut po ustalonym czasie zrzucenia bomb. Szef szpiegów skinął głową, zaś CAG wyszedł z zapalonym cygarem w zębach, najwyraźniej nie dbając wcale o to, czy go ktoś zobaczy palącego w korytarzu. Grafton i Cole podnieśli torby z hełmami. W korytarzu natknęli się na Nowego, który śpieszył na odprawę po akcji. Tłumaczył, że zgubił Graftona, gdy rozleciał się cały szyk podczas pierwszego podejścia i próbował atakować potem na własną rękę, tyle że wysiadł mu radar. Jake mruknął coś współczująco. Nowy i tak nie wyglądał najgorzej po swojej pierwszej akcji bojowej. - Na przyszłość staraj się trzymać prowadzącego - poradził mu Jake. - Jako skrzydłowy musisz się go trzymać jak smród gówna. - Poklepał Nowego po plecach i rzekł: -A poza tym sprawiłeś się zupełnie nieźle. - Cherubinową twarz Nowego zmarszczył uśmiech wdzięczności. W szatni, gdzie złożyli swój ekwipunek, Cole powiedział: - Zostaniesz ze mną. - Co masz na myśli?

- Gdybyś tam w górze okazał się picusiem, poprosiłbym o nowego pilota. Ale jesteś w porządku. - Masz się zameldować u CAG-a, Grafton. Jakiś reporter chce zrobić z tobą wywiad. - Rozpruwacz pełniący funkcję oficera wachtowego przekazał mu tę wiadomość nie bez pewnej uszczypliwości. - Gazeta z twego rodzinnego miasta przysłała reportera. Będziesz na pierwszej stronie lokalnej gazety, pomiędzy wynikami zbiorów kukurydzy, a zdjęciem kobieciny której stuknęło 102 lata. - Zawsze wiedziałem, że jesteś opóźniony, Rozpruwacz. Twoja mamusia nigdy ci tego nie mówiła? - Nie zgrywam się, Jake. Jakiś reporter naprawdę chce mieć z tobą wywiad. Rusz dupę! Grafton udał się z mieszanymi uczuciami w kierunku pokoju, w którym urzędował szef grupy powietrznej, z lekkim dreszczykiem emocji na myśl, że jego nazwisko mogłoby się pojawić w gazetach, jak również z dużą dawką ostrożności, gdy uświadomił sobie, jak łatwo może zrobić z siebie głupca. Gdy wszedł do gabinetu, oficer operacyjny grupy powietrznej kapitan Seymore Jaye skinięciem głowy wskazał na miejsce przy stole. Siedziała przy nim także brodata postać w mundurze khaki bez naszywki z nazwiskiem i bez dystynkcji. Cywil. - Grafton, to jest Les Rucie, reporter, który chciałby z tobą porozmawiać. Pilot pochylił się ku niemu i uścisnął wyciągniętą dłoń. - Czemu właśnie ze mną? - zapytał Jaye'a. Kapitan ściągnął nieznacznie kąciki ust w dół. - Bo ja cię wybrałem, Chirurg. - Grafton zrozumiał, że nie powinien ciągnąć dalej tego wątku. - Nie ma pan nic przeciwko temu, że sobie trochę porozmawiamy? - zapytał Rucie z uśmiechem. - Absolutnie nic. - Podał swe pełne nazwisko oraz rodzinną miejscowość. Rucie zanotował to. - Spytałem komandora, czy mógłbym z panem porozmawiać. Był pan jednym z pilotów uczestniczących w dzisiejszej popołudniowej akcji. Jak wam poszło? Jake nie wiedział co odpowiedzieć. Bał się zdradzić przypadkiem coś, co mogło być objęte tajemnicą. Jednak skoro żółtki wiedziały już wszystko na temat tej akcji, to czemu nie miałby powiedzieć trochę na jej temat Amerykanom? Nie było większych kłopotów - odparł. - Ale czemu chce pan o tym mówić właśnie ze mną? Rucie obrzucił go szczerym i otwartym spojrzeniem. - Niedawno miałem okazję porozmawiać z jednym z pilotów myśliwców, Joe Brettem. Powiedział, że jest pan jednym z najlepszych pilotów na okręcie, choć ujął to nieco obscenicznie, mówiąc, że jest pan kurewsko dobry. Jake odrobinę się zarumienił i wzruszył ramionami. Joe Brett niewątpliwie sądził, że zdradzając jego nazwisko reporterowi, wyświadcza mu przysługę. Rucie zajrzał do swych notatek. - Jacob Lee Grafton z Wirginii. Ma pan coś wspólnego z tą słynną rodziną Lee? - Nie. Noszę to nazwisko po dziadku, który nazywał się Robert E. Lee. Z tamtymi nie wiążą mnie żadne koligacje. Między nami mówiąc, zawsze uważałem go za zdrajcę, choć w samej Wirginii cieszył się zawsze ogromnym szacunkiem. - Czy pański ojciec także jest wojskowym? Co to miało wspólnego ze zrzucaniem bomb na Północny Wietnam? - Nie, jest farmerem. Był dowódcą czołgu u Pattona podczas II wojny światowej, lecz od tamtego czasu pracuje tylko na roli. - Czy pan pilotuje samolot u admirała lub dla Richarda Nixona? Jake spojrzał na Jaye'a, który w tym momencie przyglądał się stojącemu w kącie dzbankowi do kawy, jakby to był najbardziej interesujący obiekt, jaki w ciągu całego dnia miał okazję ujrzeć.

- Myślę, że latam samolotem dla Wuja Sama. Rucie uśmiechnął się szeroko. - Jakie to uczucie ryzykować życiem w walce, gdy wojna dobiega końca? - A dobiega? - Tak przynajmniej twierdzi Kissinger. - Nie mam pojęcia. Dyplomacja to nie moja parafia. - Niech mi pan opowie o swym dzisiejszym locie. - Za wiele nie da się na ten temat powiedzieć. Wystartowaliśmy przy kiepskiej pogodzie. Porządnie do nas walili. Niektórym z nas udało się zrzucić bomby i wszyscy wróciliśmy na okręt w jednym kawałku. Na twarzy Rucica pojawił się jakby maleńki cień zawodu. - Ale pan trafił w elektrownię? - A więc Jaye musiał mu powiedzieć. - Zrzuciliśmy bomby. - Ale czy trafiliście? - Nie patrzyłem w tył. Któż to może wiedzieć? - Coś pan musi wiedzieć, poruczniku - nie dawał za wygraną reporter. - No więc dobrze, Les. Było to tak. Wokoło pełno artylerii przeciwlotniczej i kupa rakiet przeciwlotniczych. Byłem cholernie zajęty. Gdy tylko zrzuciłem bomby, zabrałem się stamtąd tak szybko jak pozwalały mi na to dwa silniki i modlitwa. Rucie zamilkł na chwilę i zaczął coś skrobać w swym notesiku. - Wie pan, Grafton, ja sam latałem w siłach powietrznych na F-86. Jeszcze w Korei. - Ma pan więc przygotowanie. - Wiem, jak to wtedy wyglądało. A jak to wygląda nad Północnym Wietnamem? - Dużo strzelają. - Także i nocą? - W nocy przypomina to dzień 4 lipca*. Mnóstwo pocisków smugowych, a od czasu do czasu także rakiety. Bardzo widowiskowe. Rucie zapisał w notatniku „4 lipca". Panie miłosierny. Teraz Rucie napisze, że Jake Grafton przyrównał loty nad Wietnamem Północnym do święta 4 lipca. - Może pominąłby pan to... Ołówek Rucica zatrzymał się, a on sam spojrzał na pilota. - Ludzie mogliby to źle zrozumieć, wie pan, co mam na myśli? Rucie uśmiechnął się. - Nadal nie wie pan, czy trafił pan w elektrownię? Jake nic nie odpowiedział. - A co jeśli bomby trafiły w jakiś obiekt nie mający znaczenia wojskowego? Jake wiedział, że określenie „obiekt nie mający znaczenia wojskowego" jest bardzo pojemne i może oznaczać cokolwiek, poczynając od drzew i tam, a kończąc na szkołach i szpitalach. - Wojna to piekło. - A zatem z tego, co pan powiedział, wynika, że mogły trafić w taki właśnie obiekt. - Nie ma czegoś takiego jak „obiekt nie mający znaczenia wojskowego" - odparł Jake. - Niech pan spyta raczej tych z Wietkongu, co nie było obiektem militarnym, kiedy zdobywali Hue. W każdym razie moje bomby trafiły albo w elektrownię, albo w jej najbliższe otoczenie. - Co pan rozumie pod pojęciem „najbliższe otoczenie"?

- Najbliższe otoczenie jest miejscem, gdzie spadają bomby, gdy mam obiekt w celowniku. - To może być całkiem spory obszar. - Jego rozmiary zależą od umiejętności pilota. Moje są kurewsko dobre. Takiego zdaje się użył pan określenia. - Ale...? W tym momencie Grafton podniósł się i skierował do wyjścia. - Miłego rejsu, Les. - Skinąwszy Seymore'owi, opuścił pokój. Rucie bez wątpienia ukrzyżuje go za to na łamach prasy, odmaluje go jako pozbawionego uczuć neandertalczyka, który nie dba o to, kogo zabija. A przecież, do cholery, tak nie jest. Żal mi McPhersona i tamtych czterdziestu siedmiu zmasakrowanych ciał i wszystkich tych, o których nie wiedział i nie chciał wiedzieć. Zmęczenie ogarnęło całe jego ciało. Walnął ręką w grodź. - Niech to diabli!

15 Jeszcze tego samego wieczora zaraz po kolacji Jake odwiedził bibliotekę. Podszedł do marynarza za biurkiem i zapytał: - Macie coś o Wietnamie Północnym? - Jasne. Stale nas o to pytają. - No właśnie. Macie jakieś mapy Północy? - „National Geographic" opublikował kilka lat temu artykuł, do którego dołączona była mapa. - Marynarz wysunął szufladę i wyjął z niej nieźle sczytany numer. Jake pokwitował wypożyczenie czasopisma, starając się jednocześnie nie robić wrażenia, iż bardzo mu na nim zależy. - Macie może jeszcze jakieś książki? - Może interesowałoby pana „W Azji" Johna Gunthera. To dość stara rzecz, lecz ma sporo czytelników. - Bibliotekarz sięgnął po egzemplarz stojący na półce obok niego. - Niestety, dużo ludzi o nią prosi, więc możemy ją panu dać tylko na kilka dni. Wróciwszy do kajuty, Jake najpierw zajął się mapą. Była kolorowa i dobrze obrazowała rzeźbę terenu, brakowało na niej jednak siatki z szerokością i długością geograficzną, niezbędnej do dokonania odpowiednich obliczeń. Również skala mapy była o wiele za duża. Mapa nie miała także naniesionych oznaczeń miast, nie wyłączając Sajgonu. Zawiedziony złożył mapę i odłożył na bok. Wydana w 1939 roku książka „W Azji", dokonywała podziału Azji na cztery regiony: Japonię, Chiny, Indie i Bliski Wschód. Ponieważ spis treści nie mówił nic o Indochinach, skierował uwagę na indeks. Były tam wyszczególnione dwie strony, a właściwie półtorej, bo tylko tyle autor poświęcił całym Indochinom. Wyraźnie niezadowolony Jake zamknął książkę i zabrał się z kolei do czytania artykułu o Wietnamie, zamieszczonego w „National Geographic" z 1967 roku. Twierdzono w nim, powołując się na różne źródła wojskowe, że wojna jest już prawie wygrana. Po ofensywie Tet kolegium redakcyjne zapewne zweryfikowało swe poglądy. Potrzebował lepszych informacji do zaplanowania nalotu. Musiał przede wszystkim dostać się do map i zdjęć Hanoi, których mu wczoraj Steiger nie pokazał. Nie wątpił, że miał on dostęp do lepszego materiału, w związku z czym potrzebował jego współpracy, jak również Cole'a. Lecz czy Cole zechce na to pójść? Pozbierał to wszystko, co wypożyczył w bibliotece i odniósł z powrotem. Znalazł Cole'a w sali odpraw, gdzie omawiano kolejny nocny lot cysterny. Oficer wachtowy powiadomił ich, że musieli niestety skreślić z rozkładu jedyną w tej chwili dyspozycyjną załogę samolotu A-6B z uwagi na fakt, że nie

zaliczyła ona po wyjściu z portu dziennego lądowania na lotniskowcu. Na lotniskowcach panowała niewzruszona zasada, że każdy pilot po spędzeniu pewnego okresu w porcie, musiał potem najpierw wylądować co najmniej raz podczas dnia, zanim puszczono go na lot nocny. - W związku z tym polecicie zamiast nich - zakończył przemowę oficer. - Nigdy nie latałem na B - zaprotestował Jake. - Ale Cole latał, a poza tym jesteście jedynymi dyspozycyjnymi w tej chwili, więc polecicie. Kowboj tak zadecydował. Cole starał się uspokoić Graftona. Nieznacznie podniósłszy kąciki ust, powiedział: - Byłem instruktorem na R Powiem ci co zrobić. A-6B był Intruderem przerobionym na latającą wyrzutnię rakiet przeciwradarowych ARM. Zamiast komputera nawigacyjno-celowniczego A-6B posiadał bardzo czułą aparaturę elektroniczną, która najpierw identyfikowała wrogi radar, a następnie dostrajała system naprowadzania pocisku ARM do częstotliwości tegoż radaru, jeszcze przed odpaleniem rakiety przeciwlotniczej. Dywizjon posiadał dwie specjalistyczne maszyny tego typu. A-6B był przystosowany do przenoszenia dwóch rodzajów pocisków: Shrike oraz Standard ARM zwanego w skrócie STARM. Lecący w kierunku radaru naprowadzającego rakiety przeciwlotnicze Shrike mógł być jednak łatwo oszukany przez operatora poprzez zwykłe wyłączenie radaru, w czym północni Wietnamczycy błyskawicznie się połapali. Shrike był mimo wszystko skuteczną bronią, choćby dlatego, że zmuszał wroga do wyłączania radarów. Rakieta STARM natomiast posiadała pokładowy komputer, umożliwiający zapamiętanie miejsca, w którym znajdowała się antena radarowa, i dotarcie do niej, nawet jeśli urządzenie przestawało funkcjonować. Standard ARM był diabelnie skuteczny, ale i bardzo kosztowny. Jake wraz z Cole'em mieli polować na radary, podczas gdy Sammy Lundeen i Harvey Wilson będą przeczesywać deltę Rzeki Czerwonej podczas kolejnego nalotu. Yirgil Cole odciągnął Jake'a w kąt pokoju i zaczął mu objaśniać schemat urządzenia odpalającego rakiety. Taktykę streścił w kilku słowach: - Będziemy krążyć na wysokości, na której każdy żółtek będzie nas widział i zobaczymy co się stanie. To może być nawet całkiem interesujące. Nie wątpię, pomyślał Jake. Gdy opuścił salę odpraw, przyłączył się do niego Sammy, by wspólnie z nim odbyć krótki spacer do szatni. - Zauważyłeś, że „Królik" Wilson jest w nocnym rozkładzie? - Pewnie chodzi o ten cudowny księżyc w pełni. - Albo o Srebrną Gwiazdę. Przelecieli nad północnowietnamskim wybrzeżem na wysokości 5.400 metrów i usłyszeli impulsy dźwiękowe radarów dalekiego zasięgu. Porywisty wiatr przegnał na zachód ku górom chmury deszczowe, które jeszcze po południu zalegały na niskim pułapie. Wysoko utrzymywała się natomiast warstwa chmur pierzastych, zasłaniających migocące gwiazdy. Za pięć minut linię brzegową miały przekroczyć dwa bombowce. - Dobra, wskakujemy tam i ściągamy na siebie uwagę żółtków, nim tamci tu dolecą - powiedział Cole. Oba bombowce miały uderzyć na domniemane miejsce postoju ciężkiego sprzętu, znajdujące się na przedmieściach Hanoi, po jego wschodniej stronie. Cole zaproponował krążenie po orbicie w odległości trzydziestu kilku kilometrów na wschód od północnowietnamskiej stolicy, tak by mogli uderzyć rakietami w miejsca największej koncentracji rakiet broniących dostępu do miasta. Posiadali dwa pociski SRAM podwieszone do wewnętrznych belek uzbrojenia, na zewnętrznych natomiast dwa Shrike. Jeszcze na pokładzie startowym Grafton dokładnie przyjrzał się białym rakietom przeciwradarowym. Standardy były ogromne: każdy o średnicy 35 centymetrów i długości prawie pięciu metrów - napędzane na paliwo stałe i wyposażone w -głowicę, która miała za zadanie niszczyć przede wszystkim odłamkami, a nie falą uderzeniową. Pociski Shrike były

znacznie mniejsze, bo o przekroju 20 centymetrów i długości trzech metrów - jako płaszczyzny sterujące służyły małe skrzydełka rozlokowane w środkowej części cylindrycznego kadłuba. - Czy odpalałeś już kiedykolwiek rakiety? - zapytał Cole. - Nie w nocy. - Błysk płomieni w nocy może cię oślepić, gdybyś w chwili odpalania wyjrzał na zewnątrz. Przy czystym pogodnym niebie, moment zapłonu zauważą także żółtki. Odbezpieczyli pierwszego Shrike zawieszonego w zewnętrznym węźle numer 5 znajdującym się pod prawym skrzydłem. Pilot spojrzał w tył ku węzłom usytuowanym pod lewym skrzydłem, lecz w ciemności nie było ich widać. Rakiety były tam jednak z pewnością - gotowe do użycia. Teraz musieli tylko znaleźć cel. Pierwszy impuls dotarł do nich z radaru naprowadzającego działa, który znajdował się gdzieś z tyłu. Był to typ nazywany w kodzie NATO Firecan. Radar namierzył ich. Jake zaczął manewrować, by utrudnić zadanie prowadzonej przez Firecan artylerii dużego kalibru. - Wykonaj skręt i rozejrzyj się - polecił Cole. Jake skręcił w lewo i zaczął przeczesywać wzrokiem ciemność w miejscu, gdzie powinien znajdować się wrogi radar. Dostrzegł błyski pochodzące z przeciwlotniczych dział dużego kalibru, jak również broń maszynową strzelającą w niebo seriami pocisków smugowych. - Broń małokalibrowa kierowana jest przez żółtków na hałas silników - powiedział Cole. - Tylko sprzężone z radarem działa stumilimetrowe i osiemdziesiątkipiątki mogą dobrać się nam do dupy. Jake zwiększył wysokość o 150 metrów i wszedł na ustalony wcześniej krąg. Na lewo od siebie zauważył białe błyski. To musiały być eksplozje pocisków przeciwlotniczych rozrywających się na zaprogramowanej wysokości. Usłyszeli korespondencję z bombowców, które informowały o minięciu linii brzegowej. Jake zerknął na zegarek i skonstatował, że Sammy wraz z Królikiem lecieli z kilkuminutowym opóźnieniem. Przed nimi coś zamigotało. - Odpalili rakietę - oznajmił Cole'owi i popchnął główny przełącznik uzbrojenia. Dwuczłonowe radzieckie rakiety typu ziemia-powietrze SA-2, którymi przeważnie posługiwali się północni Wietnamczycy nie posiadały aktywnego czujnika ciepła. W czasie pierwszych siedmiu sekund lotu rakieta nie była naprowadzana, w tym też czasie wypalało się paliwo pierwszego stopnia. Po zapłonie drugiego stopnia, pierwszy automatycznie odpadał, odsłaniając detektor umieszczony w tylnej części drugiego członu, który przechwytywał sygnały emitowane przez radar naprowadzania rakiet zwany w terminologii NATO-wskiej Fansong. W momencie gdy aparatura ECM samolotów A-6 odebrała sygnały z Fansonga, natychmiast włączała światło ostrzegania rakietowego oraz jednostajnie brzmiący dźwięk, który teraz właśnie dźwięczał w uszach Jake'a. Po przechwyceniu sygnałów naprowadzania, światło ostrzegawcze zaczynało migać, zaś jednostajny dźwięk przemieniał się w świergot. Jake skręcił w prawo, by zwiększyć kąt w stosunku do nadlatującej rakiety, jednocześnie obserwując w ciemnościach pod sobą świecący punkt, niewielki wprawdzie, lecz bardzo jaskrawy. Rakieta była już w drodze, lecz Fansong jeszcze jej nie naprowadzał. Jednak po chwili zaczął błyskać napis ostrzegawczy, a jednostajny dźwięk zamienił się w świergot. Wskaźnik ostrzegacza radarowego ujawnił, że Fansong znajdował się na jedenastej godzinie, co w zasadzie pilot wiedział już wcześniej. Zerknął poza siebie w kierunku rakiety i w tym momencie ujrzał, jak rozbłysła druga i poszybowała w górę. - Odpalamy? - zapytał Cole'a. - Nie, niech najpierw wystrzelają swój co lepszy towar, zanim odkryjemy karty. Jake odpalił pojemnik z folią, by zmylić Fansonga. Obserwował ognistą strugę spalin rakiet, lecących z prędkością ponad 3,5 tysiąca kilometrów na godzinę. Musiał pozwolić im się zbliżyć i dopiero w ostatniej chwili wykonać unik.

Zbyt duża prędkość rakiety uniemożliwiała jej powtórzenie manewru Intrudera. Wyczekanie właściwego momentu nie było jednak sprawą prostą. Jake odczekał, a następnie trzy razy wcisnął guzik uwalniający folię. Uczyniwszy to obrócił samolot w półbeczce, szykując się do nurkowania. - Jeszcze nie teraz - powstrzymał go Cole. Jake pchnął drążek do przodu, unosząc nos do góry. Ogniste kule były coraz większe. - Teraz! - zakomenderował Cole. Pilot pociągnął drążek na siebie, zaś licznik przeciążenia wskazał od razu cztery g. Zawrócili w stronę przelatującej rakiety, która na próżno próbowała podążyć za nimi. Jake śledził je wzrokiem. Pierwsza poszybowała prawie kilometr w górę i rozerwała się, zdetonowana prawdopodobnie przez naziemną obsługę, gdy ta zobaczyła, że nie trafi w cel. Druga jednakże zaczęła korygować lot w ich stronę. Pilot zmienił więc kierunek lotu i pochylił nos jeszcze bardziej, tak by rakieta nie zdołała utrzymać się w tak ciasnym skręcie. Pocisk śmignął tuż nad nimi. Światełko ostrzegawcze momentalnie zgasło. Jake obrócił samolot i wykorzystał prędkość, by wznieść się na pułap 6.000 metrów. Firecan ciągle ich namierzał. - A teraz rzut za trzy punkty - powiedział Cole. - Wygląda na to, że chodziłeś na mecze w swojej szkole. - Tu jest o wiele ciekawiej. Teraz, gdy żółtki wypuściły w powietrze co najmniej cztery rakiety, my wyślemy im w podarunku naszego Shrike'a. Jeśli się nie wyłączą stracą wszystkie swoje rakiety, a jeśli nie... Jake Grafton oddychał ciężko. Jedynym sposobem na uniknięcie trafienia przez przeciwlotnicze pociski kierowane, było wykonywanie gwałtownych zwrotów, których rakieta nie potrafiła powtórzyć. Wiązało się to jednak z utratą prędkości i wysokości. Jeżeli w powietrzu znalazło się wiele rakiet, samolotowi wkrótce zabrakłoby wysokości i prędkości. Cole wiedział o tym równie dobrze jak on, a może nawet lepiej. - Skąd u ciebie taka wiara w moje umiejętności? - zagadnął go Jake. - Miałem wujka z takim nosem jak twój. Firecan ucichł. Słychać było tylko impulsy radarów dalekiego zasięgu, które przerywały co chwila ciszę. Fansong towarzyszył im jeszcze przez parę sekund, a potem także zamilkł. Najgorsze jest oczekiwanie, pomyślał Grafton. Oczekiwanie na odprawę, później na katapultowanie, a wreszcie na to, by ktoś wystrzelił w twoją stronę rakietę. Wcale nie przynosiła mu przy tym ulgi myśl, że podobne niepokoje trapiły człowieka, odkąd po raz pierwszy zaczął wojować. Znowu rozbłysło światło ostrzegawcze. Jake zerknął na świetlisty punkcik aparatury wykrywania radarów, ujawniający właśnie położenie jednego z nich. Znajdował się dokładnie na godzinie piątej. Momentalnie zmienił kierunek lotu, utrzymując jednak tę samą wysokość, i zaczął wpatrywać się w ciemność. W górę mknęły już dwie rakiety, trzecią zaś dostrzegł w chwili jej wystrzelenia. Światełko ponownie zaczęło intensywnie migać przy akompaniamencie zawodzącego sygnału alarmowego. - Trzy w górze - podał Grafton. Odpowiedzią było jedynie mruknięcie. Pilot utrzymywał skręt do momentu, gdy rakiety znalazły się na godzinie pierwszej. Na ziemi zapłonęła kolejna, rozpoczynając także swój rejs ku niebu. - Czwarta w górze. Bombardier wyprostował się i zaczął rozglądać się dookoła.

- Idź wprost na radar i podnieś nos o 15 stopni - polecił Cole. Pilot uczynił to. Rakiety zniknęły z pola widzenia zasłonięte nosem maszyny. - Tak trzymaj - komenderował Cole. Jake czuł, że się poci ze strachu. Fakt, że nie był w stanie widzieć rakiet, budził w nim trudny do opanowania lęk. Falsetowy skowyt sygnału ostrzegawczego sprawiał, że jego serce waliło jak oszalałe. - Odpalaj! - rzucił komendę Cole, po której pilot nacisnął kciukiem guzik odpalenia na drążku sterowym. Na polecenie Cole'a przytrzymał przez sekundę oba - tyle wynosiła zwłoka, mająca uniemożliwić przypadkowe odpalenie. Po chwili długiej jak wieczność tuż obok prawego skrzydła przemknęła ze świstem ognista kula. W jej jaskrawym świetle Jake ujrzał przez moment profil bombardiera. Kula poszybowała w przestworza i w ułamku sekundy zamieniła się w nicość. - Odwrót* - polecił Cole, widząc, że reakcje pilota są zbyt wolne. Oślepiony niespodziewanym błyskiem Grafton instynktownie pchnął drążek w lewo, mając nadzieję, że obrócił się o 180 stopni. Następnie dał nurka ku ziemi. Nagła utrata zdolności widzenia wywołała u niego nerwowe mruganie powiek. - Folia - podpowiedział Cole. Jake wcisnął odpowiedni guzik. Powoli odzyskiwał zdolność widzenia. Był już w stanie rozpoznać tablicę przyrządów wraz z monitorem VDI. Samolot leciał w pozycji odwróconej, z nosem pochylonym w dół o 70 stopni. Światełko ostrzegawcze nie przestawało się palić. - Za nami są jeszcze inne - odezwał się ponownie Cole. Jake pochylił lewe skrzydło i obrócił maszynę wokół osi. Następnie skierował wzrok na wskaźnik wykrywacza radarów. Ten, do którego wystrzelili rakietę zamilkł, lecz jego rolę przejął natychmiast inny, usytuowany gdzieś z tyłu. Jake znowu spostrzegł zbliżające się świetliste punkciki, utrzymywał więc nadal skręt, a dodatkowo pochylił nieco nos, by do reszty nie wytracić prędkości. Miał teraz na prędkościomierzu niespełna 500 kilometrów na godzinę. Gdyby wszedł w lot nurkowy, mógłby od razu nabrać prędkości, tylko że wówczas po zejściu z pułapu 3,5 kilometra na trzy, byłby prawdopodobnie zmuszony nurkować dalej aż do samej ziemi, gdyby ich prześladowcy odpalili kolejną rakietę. W momencie gdy Jake wyrównywał skrzydła i przesuwał drążek do przodu, doznali uczucia nieważkości - płynęli przytrzymywani rozluźnionymi pasami przy przeciążeniu równym zero. Rakiety znajdowały się na prawo od nich i na tym samym pułapie. Intruder wolno obniżał nos. Silniki, uwolnione od oporów skrzydeł, ciągnęły teraz mocniej. Przestali się wznosić, a prędkość wzrosła do ponad 650 kilometrów na godzinę. Pierwsza rakieta już ich wyprzedziła, lecz następna mogła jeszcze skorygować lot. Pilot ponownie wypuścił folię i zrobił unik w prawo, pchnąwszy mocno drążek. Uczynił to niemal w ostatniej chwili, dzięki czemu druga rakieta nie zdołała powtórzyć manewru. Światełko ostrzegawcze zgasło, gdy drugi SA-2 eksplodował z oślepiającym błyskiem trzysta metrów od nich. Jake wzniósł się wyżej i skręcił na północny zachód. Ucichł sygnał ostrzegawczy, kontrolka ostrzegania rakietowego przestała się palić, pytanie tylko, na jak długo. ' Manewr polegający na przejściu półbeczką na plecy i wykonaniu półpętli w dół. W tym momencie pilot atakowanego samolotu ma możliwość ucieczki w kierunku atakującej rakiety [przyp. red.]. Dwadzieścia kilometrów na południe migotały wybuchy artyleryjskich pocisków przeciwlotniczych. - To pewnie nasi w bombowcach - odezwał się przez interkom Jake do Cole'a. Otarł pot z brwi i nadał przez radio: Słuchasz, Sammy? - Tak - usłyszał głos Lundeena. - Pięć Zero Trzy? - zapytał, zauważywszy nieco dalej na północ inne skupisko wybuchów. - Jestem - odparł „Królik" Wilson. Jake usłyszał, że Cole także włączył mikrofon.

- Pięć Zero Sześć, jak daleko jesteś od celu? - Około 70 kilometrów - odparł Lundeen. - Zejdź na 500 metrów i zostań tam przez chwilę - polecił Cole. - Użyjemy cię jako przynęty. - Lundeen potwierdził kliknięciem mikrofonu, a Jake uświadomił sobie, że oni wszyscy służyli za przynętę. - Jeśli Lundeena ostrzelają ci z Hanoi - powiedział Cole do Jake'a - to gdy tylko spostrzeżemy rakietę, od razu wysyłamy im naszego Standarda. Wyłapałem dobiegające stamtąd jakieś słabe sygnały, najprawdopodobniej pochodzące od Fansonga, i udało mi się wprowadzić go do pamięci STARM-a. Nawet jeśli go wyłączą, zanim nasz pocisk do niego dotrze, to przy odrobinie szczęścia i tak będziemy go mieli. Grafton wzbił się na pięć i pół tysiąca metrów, i zredukował obroty do 90 procent mocy. Miał nadzieję zaoszczędzić trochę paliwa. Ustawił nos samolotu na wprost Hanoi, nie tracąc z oczu prędkościomierza rejestrującego wytracanie prędkości podczas wznoszenia. Prędkość mógł później odzyskać podczas nurkowania. - Nie unoś nosa więcej niż o 5 stopni - poradził mu Cole. Pojawiające się na dole rozbłyski pochodzące od artylerii przeciwlotniczej wyznaczały na niebie kierunek lotu Sammy'ego. Oczekując na przybycie kolejnej rakiety przeciwlotniczej, Jake ponownie otarł brwi palcem w rękawicy. - No, chłopie, to się teraz zabawimy - mruknął pod nosem, a widząc spojrzenie Cole'a, wyjaśnił, że było to ulubione powiedzonko Morgana. - Tam! - Cole pokazał pilotowi drobniutki punkcik na godzinie pierwszej. Tym razem Jake zamknął oczy i dopiero wtedy wcisnął guzik na drążku. W tym samym momencie usłyszał specyficzny odgłos odpalanego pocisku. Świetlistość płonącej kuli, w którą przemienił się STARM, wyczuwał nawet pod zamkniętymi powiekami. Od wystrzelenia pierwszej rakiety musiały upłynąć ze trzy sekundy. - W powietrzu masz teraz rakietę żółtków i STARM-a - zawiadomił Cole Lundeena. - Pozostań na pięciuset metrach jak długo zdołasz. - Ledwie to powiedział, a już druga SA-2 podążała śladem pierwszej. - Są naprowadzane - poinformował Cole Graftona, sprawdziwszy to wpierw na odpowiednim wskaźniku tablicy przyrządów. Dźwiękowy system ostrzegawczy milczał jednak, gdyż Fansong nie obejmował ich swoim wachlarzem. - No, nie wyłączaj się jeszcze, dziecino - szeptał Cole w interkomie. Jake wiedział, że ten szept był skierowany do operatora wrogiego radaru, usadowionego w jakiejś zaciemnionej ciężarówce zestawu radarowego, i obserwującego świetlisty punkcik, którym był Diabeł 506. Jeszcze kilka sekund... Uwaga Jake'a skupiła się całkowicie na miejscu w ciemnościach, skąd wystrzelono obie rakiety. Zmusił się, by nie patrzeć na pióropusze spalin wrogich rakiet podążających równolegle do niewidocznej w dole ziemi, które tym razem kierowały się prosto na Samm^ego i Greve'a. - Chyba wystarczy - zaprotestował Lundeen przez radio. - Żółtek przerwał naprowadzanie - uspokoił go Cole. Tymczasem podążający za źródłem emisji Fansonga STARM, również zniknął z pola widzenia, wykorzystawszy cały zapas paliwa. Pilot zdołał dostrzec tylko niewielki błysk w oddali i natychmiast poinformował o tym Cole'a. Ten wzruszył ramionami: - Może i trafiliśmy. - Zaczął manipulować przy przełącznikach na tablicy uzbrojenia, uzbrajając kolejnego STARM-a. Cały czas znajdowali się w polu widzenia radarów dozoru, dzięki którym Flrecan mógł ich w każdej chwili namierzyć. Jake dostrzegł nieregularne rozbłyski pochodzące najprawdopodobniej od zrzucanych przez Lundeena bomb, zaś w minutę później, choć nieco bliżej, podobna seria fajerwerków rozbłysła tam, gdzie znajdował się przypuszczalnie Intruder Wilsona. Ogniste smugi raz po raz znaczyły ciemność, podążając za torem lotu bombowców.

Gdy Jake i Cole nieustannie zataczali kręgi, bombowce przeleciały nad deltą, kierując się ku wybrzeżu. Radary naprowadzania rakiet zamilkły. Ponownie zameldował się Lundeen, przekazując informację „mokre stopy, zaś wkrótce po nim to samo uczynił Wilson. Lecieli teraz dokładnie na południowy wschód ku morzu, ciągle z tą samą prędkością - 650 kilometrów na godzinę - i na pułapie 5.500 metrów. W okolicach Hajfongu usłyszeli kolejnego Fansonga. Wysyłał sygnały co pół minuty w kilkusekundowych cyklach. Jake wypatrywał ruchomych punkcików świetlnych, zdradzających obecność rakiet. Nic. Tymczasem na wskaźniku informującym o kierunku, skąd groziło ewentualne niebezpieczeństwo, tuż przy świetlnym punkcie pochodzącym od Fansonga, pojawił się w paśmie I zupełnie nowy impuls. Gdy Fansong umilkł na moment, ten drugi radar był wyraźnie słyszalny pod postacią dwutonalnych dźwięków pulsujących o wysokiej częstotliwości. Grafton zdołał uchwycić trzy rodzaje rytmicznych tonów powtarzających się w sekundowych odstępach. Także Cole zwrócił głowę w stronę wskaźnika kierunkowego i zaczął nasłuchiwać. - Chyba mamy MiG-a-21 na ogonie - zakomunikował. - Nie sądzisz, że to sygnał pochodzący od pokładowego radaru RZL? MiG! Gdy Cole wypowiadał te słowa, Jake od razu wyraźniej usłyszał słabe przerywane impulsy, charakterystyczne dla rosyjskiego myśliwca. Grafton przesunął maksymalnie do przodu dźwignie ciągu, a równocześnie trzykrotnie nacisnął guzik wyrzucający paski folii. Następnie przesunął drążek w lewo, niemal do oporu i jednocześnie popchnął go w przód - wszystko to jednym płynnym ruchem. W jednej sekundzie nos samolotu opadł w dół, a on sam wykonał półbeczkę. Po chwili Jake ściągnął drążek na siebie, ustawiając go w pozycji centralnej. Nos przekręconego na plecy samolotu jeszcze bardziej przechylił się w dół, niemal do pozycji pionowej. Maszyna weszła w lot nurkowy. Wysokościomierz w szaleńczym tempie rejestrował zmiany wysokości. Jake nie przestawał nasłuchiwać pulsujących dźwięków emitowanych przez radar MiG-a, które mieszały się teraz z zawodzeniem ponownie ożywionego Fansonga, pracującego znów w fazie namierzania celu. Mogli liczyć tylko na to, że MiG da się wyprowadzić w pole folii tworzącej fałszywy obraz celu i podąży w innym kierunku, zaś Jake będzie mógł schować się przed nim w echu ziemi. Jeszcze raz obrócił samolot, tym razem o 90 stopni wzdłuż osi podłużnej i na wysokości ponad dwóch kilometrów zaczął wchodzić w ciasny skręt, mając na liczniku przeciążeń pięć g. Lecąc w stronę Hajfongu, nie przestawał rozsiewać folii. Główny żyro-kompas prawdopodobnie przestał pracować, skoro VDl nadal wskazywał nurkowanie. - Podnieś nos o 20 stopni i przesuń go o 10 stopni w prawo. Wystrzelimy STARM-a - polecił Virgil Cole. - Zwariowałeś?! Wysokościomierz radarowy wskazywał pułap 900 metrów, zaś nos znajdował się 5 stopni poniżej sztucznego horyzontu. Jake czuł ból w prawej ręce - licznik wskazywał sześć g przy prędkości około 900 kilometrów. Sygnał w paśmie I zniknął, w słuchawkach zapanowała cisza. MiG ich zgubił. Pięść Cole'a wylądowała na prawym bicepsie Jake'a. - Rób, co ci mówię! Na pułapie 600 metrów nad ziemią Jake podniósł ponownie nos do góry. Wznosząc Intrudera pod kątem 20 stopni, oczekiwał aż Cole uzbroi pocisk. Prędkość spadła poniżej 700 kilometrów. - Na co czekamy, do diabła?! - Jake wrzasnął na Cole'a. - Rąbnijmy w nich i przajmy, nim nas ten MIG ponownie namierzy. - Jeszcze chwila... już go mam... Odpalenie!

Jake ponownie usłyszał w słuchawkach charakterystyczny dźwięk Fansonga, równocześnie pod prawym skrzydłem jego maszyny zapłonął ich ostatni pocisk Standard. W chwilę później wysmukły kształt wystrzelił przed siebie, ciągnąc za sobą jaskrawą smugę ognia. Znowu mieli kłopoty, chyba że pilot MiG-a był niewidomy. Grafton wykonał ostry skręt w prawo, kierując się wprost ku wybrzeżu. - Czarny Orzeł, tu Diabeł Pięć Jeden Jeden - nadał Cole przez radio. - Mamy na ogonie bandytę. Ściągnijcie tu jakieś Phantomy. Tylko szybko. Na wysokości 1.500 metrów, Jake ponownie usłyszał pulsujący sygnał radaru MiG-a, który znajdował się teraz na godzinie czwartej. Musiał zejść naprawdę nisko, prawie nad samą ziemię. MIG zbliżał się do nich po cięciwie łuku i Graftonowi nie zostało wiele czasu na zwrot. - Diabeł, tu Mustang, podaj swą pozycję. - Pięćdziesiąt kilometrów na południe od latarni morskiej i dwadzieścia pięć w głębi lądu - zameldował Cole. Jake wyszukał guzik uzbrajający ich ostatniego Shrike'a i po chwili pocisk wystrzelił w ciemność. Tym razem miał spełniać rolę przynęty, dużo lepszej od obłoku metalizowanej folii. Następnie innym guzikiem, znajdującym się powyżej dźwigni podwozia odrzucił belki uzbrojenia i podczepiony zbiornik paliwa. Z boku nieubłaganie zbliżał się MIG. Lecieli 600 metrów nad ziemią. - Diabeł, tylko nie pozwól mu uciec! - usłyszeli w słuchawkach czyjś głos, prawdopodobnie jednego z pilotów F-4. - Odpierdol się! - odkrzyknął Grafton. Przesunął dźwignię ciągu na bieg jałowy, otworzył hamulce aerodynamiczne i zadarł nos maszyny do góry. Niemal w tej samej chwili tuż przed wiatrochronem przeleciał ze świstem pocisk. Teraz Jake musiał szybko podnieść maszynę, by uniknąć zderzenia z ziemią. Pchnął do przodu dźwignię ciągu, lecz ta... pozostała nieruchoma. Równocześnie kabina pogrążyła się w ciemnościach. Matko święta! Najwyraźniej musiał odruchowo przesunąć dźwignię ciągu poza zapadkę bezpieczeństwa, całkowicie wygaszając silniki. Hamulce aerodynamiczne wciąż jeszcze były wychylone, ale bez pracy siłowników pozbawionych prądu, opór powietrza wsunie je na miejsce. Desperackim ruchem sięgnął poza siebie, tam gdzie znajdowała się dźwignia wspomagającej prądnicy napędzanej śmigłem, spełniającej funkcję awaryjnego generatora. By ponownie uruchomić silniki, potrzebował zasilania. Gdzie się ona podziała, Boże miłościwy?! Na szczęście udało mu się wymacać ją palcami. Szarpnął z całych sił. Zapaliły się światła. Lewe skrzydło miał za bardzo pochylone w dół. Czym prędzej je wyprostował. Lecieli z prędkością niespełna 400 kilometrów na godzinę! Spróbował uruchomić lewy silnik, wciskając kciukiem awaryjny guzik zapłonu. Skrzydła wyrównane, ale wysokość już tylko 120 metrów. Na panelu ze wskaźnikami alarmowymi erupcja światełek sygnalizowała, co się dzieje z generatorami, jaki jest poziom paliwa, ciśnienie oleju i tak dalej... prawdziwa świąteczna choinka. Bez szumu silników w kabinie było cicho jak w trumnie. - Zapal się! - wrzasnął na silnik, jednocześnie rzucając okiem na zapasowy żyrokompas. Gdyby wysiadł jeszcze przerywacz obwodu awaryjnego zapłonu, silnik nie zapali. Przerywacz znajdował się w dolnej części tablicy, tuż obok lewej stopy i Jake nie miał już czasu, by go sprawdzić. Przez cały czas trzymał wciśnięty guzik zapłonu, lecąc z prędkością niespełna 380 kilometrów na godzinę. Bez klap i bez ciągu, w powietrzu mogli się utrzymywać najwyżej do prędkości 300 kilometrów na godzinę.

Wreszcie jeden silnik zaskoczył, wydając z siebie jęk. Obrotomierz wskazywał 60 procent mocy. Jezu miłościwy! Jake przesunął dźwignię ciągu lewego silnika do oporu i sięgnął ku prawej, by również z nią powtórzyć całą procedurę. Prędkościomierz pokazywał w tym momencie 360 kilometrów na godzinę. - 30 metrów - zakomunikował Cole. Prędkość już na szczęście nie malała. Lewy silnik wchodził na obroty, osiągając już ponad 85 procent mocy. Pociągnął nieco w tył drążek, by wyrównać lot. W czasie gdy lewy silnik dochodził do pełnej mocy, uruchomił także prawy. Przy wysuniętych maksymalnie do przodu dźwigniach ciągu, zresetował generatory. Wskaźniki ostrzegania radarowego były na szczęście ciemne, a w słuchawkach brak najmniejszego choćby dźwięku; także światełka na tablicy przyrządów ostrzegania pogasły co do jednego. Prędkość wzrosła do 400 kilometrów na godzinę. - Czarny Orzeł, tu Diabeł, mokre stopy - poinformował Cole. - Gdzie się podziewaliście? Nie odpowiadaliście na moje wezwania. - Mieliśmy drobne problemy techniczne. Co słychać z naszym bandytą? - Zajęły się już nim Mustangi. Jake wszedł na pułap 150 metrów. Dopiero, gdy znaleźli się 50 kilometrów w głąb morza, Jake doszedł do wniosku, że serce może jednak zostanie mu w klatce piersiowej. Pozostawiwszy Cole'owi korespondencję radiową, Jake zdjął maskę tlenową i otarł pot z twarzy. Podczas zataczania kręgów w kolejce do lądowania, Jake Grafton nazwał Cole'a pieprzonym świrem. - Co cię napadło z tym odpalaniem ostatniego STARM-a? - To Fansong informował MiG-a o naszym pułapie i pozycji. Naprowadzali go tak długo, aż sam był w stanie nas zlokalizować. Ale czemu ty odpaliłeś Shrike'a w kierunku ziemi? - Pomyślałem, że jeśli naprowadzał swoje rakiety za pomocą podczerwieni, to Shrike da nam parę dodatkowych sekund. Zamierzałem też pozbyć się belek uzbrojenia i nie chciałem, żeby rakieta wpadła w łapy żółtków. - Wiesz, Grafton, jesteś jedynym znanym mi pilotem, który z rozmysłem wygasił silniki podczas walki i to tak blisko ziemi. - Dobrze wiesz, że zwyczajnie spieprzyłem. Był to wypadek przy pracy. Popełniłem błąd. Dlaczego się nie katapultowałeś? - A jakbyś wrócił na okręt bez swego bombardiera? Na mój widok cała marynarka pękłaby ze śmiechu. - Jasna cholera, prawie kupiliśmy farmę. - Nie zginęliśmy i to się liczy. - Bombardier oparł głowę na podgłówku i zamknął oczy. Podczas schodzenia z samolotu Jake Grafton musiał przytrzymywać się drabinki obiema rękami - czuł, że nogi ma jak z waty. Był tak rozdygotany, że ledwo trzymał się na nogach; poprosił więc swego BN-a, by ten złożył raport w sekcji wywiadu, sam natomiast poszedł wprost do sali odpraw i tam opadł na fotel. Po minucie nabrał ochoty na papierosa. Z trudem wydobył paczkę z kieszonki na lewym rękawie. Zjawił się także Lundeen i opadł na fotel tuż obok Jake'a. Gdy Grafton zaczął relacjonować spotkanie z MiG-iem, otoczyło ich kilku mężczyzn, którzy zasypali go pytaniami, reagując wybuchami spontanicznego śmiechu na każdą niemal odpowiedź „Chirurga" Graftona. - Mustangi dopadły tego MiG-a - zauważył w którymś momencie Marty Greve. - Tylko nie pozwól mu uciec! - Lundeen rechocząc zacytował pilota F-4. - Wiem teraz przynajmniej, co czuł Jonasz połykany przez wieloryba - powiedział Jake. - A jak spisał się Cole? - zapytał Lundeen, gdy ucichły śmiechy.

- Ten pieprzony dupek to prawdziwy tygrys - powiedział z podziwem Jake. W ten sposób spokojny bombardier otrzymał swój przydomek: Tygrys. - Pasuje do niego jak ulał - zapewnił ich Jake z uśmiechem.

16 Kiedy rozpoczynał się film, Jake poszedł do swej kajuty, zdjął ubranie i pomaszerował pod prysznic. Przyjemny dotyk wody obudził w nim pokusę, by rozkręcić ją podczas namydlania i pozwolić jej swobodnie płynąć. Zreflektował się jednak. Najpierw namydlił się od stóp do głów i dopiero potem odkręcił oba kurki ponownie. Woda początkowo popłynęła wartkim strumieniem, lecz wkrótce przemieniła się w wąską strużkę, by po chwili skapywać pojedynczymi kroplami. Ktoś w głębi okrętu doszedł najwidoczniej do wniosku, że limit słodkiej wody na ten dzień uległ wyczerpaniu. Jake oparł się o ściankę kabiny, obserwując, jak mydliny na jego ciele puszczają malutkie bąbelki. Wróciwszy do kajuty, zmoczył gąbkę wodą z umywalki i ściągnął nią resztki mydła. Potem wytarł ręcznikiem kałużę, która zebrała się wokół jego nóg, nałożył czystą bieliznę i zasiadł przed biurkiem. Podniósł dłonie pod światło - drżały niczym u starca. Miał mnóstwo papierkowej roboty, lecz nie potrafił się zmobilizować. Wolał obserwować cienie błąkające się po kajucie i rozmyślać o Callie. Co też mogła porabiać tej nocy? Pewnie tańczyła w objęciach jakiegoś kongresmena. Jakże odmienne były ich światy. Może kiedyś przyjdzie taki dzień, że będzie mógł ją zabrać na wzgórza Wirginii, gdzie powietrze jest czyste i pachnie sosną. Wkrótce nastanie tam zima. Drzewa zrzucą liście, które pokryją nasiąkniętą wilgocią ziemię po późnojesiennych deszczach. Chłód zatrzyma wiewiórki w ich dziuplach aż do południa. Łowne ptaki pochowają się w różnych zakamarkach, a w gęstwinie krzaków ułoży się do snu pełen czujności i elegancji jeleń. Gdzieniegdzie wyprysną ze swego legowiska pod konarami wawrzynu lub sosny spłoszone łanie i przemkną wśród ogołoconych z liści drzew, by na chwilę przystanąć w bezpiecznej odległości i przyjrzeć się intruzowi. Wrócił myślami do nalotu. Ta chwila, gdy wyczekując zapłonu silnika, widział jak Intruder powoli zbliża się do granicy przeciągnięcia była najdłuższą w jego życiu. Wyłączenie silników było ogromnym błędem. Zaczął rozmyślać o swoim życiu i o tym, że coraz bardziej tracił nad sobą kontrolę. Ale czy tak naprawdę ktoś miał pojęcie co się tu dzieje? Ktoś przecież planował atak na te gówno warte obiekty, dla których ryzykowali i tracili życie, tylko po to, by ta wojna trwała nadal. Włożył mundur, zdjął z wieszaka stojącego przy drzwiach skórzaną kurtkę, zamknął drzwi i poszedł korytarzem, rozmyślając o siedzibie komunistycznej partii w Hanoi. Czy Cole na to pójdzie? Czy Steiger pomoże? Cole był naprawdę w porządku. Po dzisiejszej akcji nie mogło być co do tego wątpliwości. A jeśli mimo to odmówi? Na pewno się zgodzi. Z całą pewnością. A jeśli nie... W korytarzu przylegającym do lazaretu wpadł na Szalonego Jacka. - Dlaczego nie oglądasz filmu, Grafton? - Nie ciekawi mnie. - Przygnębienie po misji? Najlepszą receptą na to jest dobry film, a potem porządny sen. - Jasne, Jack. Cole słuchał uważnie, co mówił do niego Grafton. Jego twarz nie zdradzała żadnych uczuć. Było to zaraz po zakończeniu kolejnego nocnego lotu, tym razem na cysternie. Znajdowali się sami w jadalni, gdzie można było jeść bez przebierania w mundury. Gdy pilot skończył, Cole zapytał: - I po co właściwie chcesz to zrobić?

- Po to, żeby wreszcie trafić w coś, co zmusi komuchów do poważnych rozmów przy stole konferencyjnym. - A jest coś takiego? - Musi być, choćby siedziba ich partii w Hanoi. To miało by szansę powodzenia i warto chyba zaryzykować. - Czego oczekujesz ode mnie? - Przede wszystkim potrzebna nam pomoc Steigera i jego plany. Po tamtej awanturze, nasze wzajemne stosunki są trochę napięte. Jeśli go jednak podejdziemy od właściwej strony, to może się uda go namówić. - Pogadam z nim - rzekł „Tygrys" Cole. - Jeśli Steiger powie „nie" i, co gorsza, powiadomi kogo trzeba, to wpakujesz się tak samo jak ja. - Jake poruszył się na krześle. - Przemyśl to, zanim rozpoczniesz z nim rozmowę. Nawet za sam pomysł zbombardowania celu niezatwierdzonego przez górę grozi nam sąd wojenny. - Tobie grozi on już od dobrych kilku minut, gdy poruszyłeś ten temat ze mną. - Racja - przyznał Jake z lekkim rumieńcem na twarzy. Śmiech Cole'a zabrzmiał niczym zgrzyt bramy na zardzewiałych zawiasach. - W razie postawienia nas przed sądem wojennym nasze szansę na spokojną starość znacznie wzrosną. W godzinę później ktoś zapukał do drzwi kajuty Graftona. Jake otworzył. Byli to Cole ze Steigerem. - Abe ma do ciebie parę pytań - rzekł ten pierwszy, gdy obaj usiedli. - To prawda, co on mówi? Chcesz zbombardować siedzibę partii komunistycznej? - Tak. Pora nareszcie na kopa w jaja. Abe zdjął okulary i zaczął je przecierać chusteczką. Potem przyjrzał im się dokładnie, jakby chciał się upewnić, że nie ma na nich najmniejszej plamki. Jake wręczył mu puszkę ciepłej coli, którą Abe otworzył i pociągnął z niej solidnego łyka. - Ale właściwie w jakim celu? Czemu chcesz ryzykować, że ktoś się dowie, iż samowolnie zbombardowałeś czerwonych w Hanoi? Pilot potarł dłońmi twarz, spoglądając najpierw na Cole'a, a potem na Steigera. - Trzeba coś zrobić. Dokopać im tak mocno, jak tylko to możliwe. To wszystko. - Czy wy obaj myślicie poważnie o zrobieniu kariery w marynarce? - zapytał Steiger, na co pilot wzruszył tylko ramionami, a bombardier skierował kciuk prawej dłoni do dołu. - To się świetnie składa, bo wygląda na to, że wykazujecie za dużo inicjatywy i pomysłowości - powiedział oficer wywiadu, przebierając palcami po biurku Jake'a. - Początkowo myślałem o zrobieniu kariery w marynarce. Jednak przez cały ostatni rok sporo się napatrzyłem, jak latacie na te akcje, ja tymczasem tkwię tu na dole, niczym nie ryzykując. - Spojrzał na obu lotników. - Cholera, chyba nawet nie wiecie o co mi chodzi. Wy tam w górze nadstawiacie karku, a na mnie patrzycie pewnie jak na picusia, który co najwyżej pomaga planować akcje. - Pamiętaj, że tym razem będziemy musieli przelecieć przez śródmieście Hanoi. Jake pochwycił spojrzenie bombardiera i kiwnął głową. Przez dłuższą chwilę trwał w milczeniu, po czym zauważył: Twój udział w tym przedsięwzięciu, Abe, będzie równie ważny jak nasz. Dobrze wiemy, jak wiele od ciebie wymagamy. - Nie dacie rady wykonać tego numeru beze mnie, prawda? -zapytał Steiger. - Tylko, co będzie, gdy was zestrzelą? Ja jeden będę się musiał wtedy tłumaczyć. Co im powiem, gdy zapytają, czego wy dwaj, u diabła, szukaliście nad Hanoi. Szczerze powiedziawszy, marnie mi idzie kłamanie. - Potrząsnął głową, aż mu się okulary zsunęły na spocony nos. Popchnął je z powrotem do góry palcem wskazującym.

- Nie polecielibyśmy, gdybyśmy sądzili, że nie wrócimy - zauważył Cole. - Dobrze wiemy, czym ryzykujesz - zapewnił go Jake. - Po prostu staram się wykonywać swoją robotę, to znaczy gromadzić materiały, analizować suche liczby i pomagać wam planować kolejne akcje. - Steiger urwał, a po chwili mówił dalej: - To przyjemna i bezpieczna robota. Jake przypalił papierosa zapałką. Czuł, że ręce znowu mu drżą. Zerknął z boku na Abe'a. Oficer wywiadu przyglądał się swoim butom. - Ty pewnie tego nie widzisz, Abe, albo udajesz, że nie widzisz krwi, mózgów i kawałków porozrywanych ludzkich ciał. Toż to nic innego jak zwykły mord! Najzwyklejszy, tylko ukryty pod płaszczykiem wojny, zakamuflowany, by ludzie nie rzygali na ten widok. A prawda jest taka, że zabijamy nie tych co trzeba. Nigdy nie trafimy w takich jak ci, co okopali się w Hue, a potem walili seriami z karabinów maszynowych do zwykłych cywilów; ani w tych, co podrzynali gardła nauczycielkom w wioskach. Kogo więc zabijamy? Dzieci, staruszki i takich facetów jak ty czy ja, którzy myślą tylko o tym, by przeżyć cały ten koszmar. I dlatego właśnie tym razem chcemy dopaść tych z góry, tych od wydawania rozkazów. Właśnie na tych skurwysynów chcemy zapolować. - i chcesz to zrobić jednym samolotem z dwoma facetami w środku, Grafton? Sądzisz, że to wystarczy? - Trzema facetami - poprawił go Jake, przyglądając się przez chwilę smużce dymu unoszącej się nad papierosem, a potem znowu kierując wzrok na Steigera. - Więc co? Mamy nadal, jak dotychczas, wywiercać kratery w pasach startowych w Kęp? Albo ryć bombami jakąś kolejną „domniemaną bazę ciężkiego sprzętu zmechanizowanego", która jest niczym innym jak paroma hektarami lasu? Lub też pokrytą gliną chałupę tuż przy rzece, którą ktoś ochrzcił mianem „stocznia rzeczna'? Nie masz ochoty ten jeden jedyny raz trafić ich w naprawdę czułe miejsce? Trzeba zbombardować ich główną siedzibę, to może uda się wyeliminować ich przywódców. - Lub zginąć, próbując to zrobić. - No i co z tego? Świat się nie skończy. Przynajmniej oddamy życie nie za jakieś psie gówno albo dlatego, że zabiliśmy kilka dziewczynek, bo mieszkały zbyt blisko bombardowanej elektrowni, lecz dobierając się do skóry tym pieprzonym sukinsynom z góry. Każ to wyryć na naszych nagrobkach. Znowu zapadła dłuższa chwila milczenia, nim odezwał się Steiger: - Widać zbyt długo siedziałem w tej bezpiecznej robocie, czas więc, bym i ja nieco nadstawił tyłka. Jutro, podczas projekcji filmu w kantynie oficerskiej, wpadnijcie do mnie, do sekcji planowania. - Zasępiona do tej pory twarz Abe'a nagle się rozjaśniła. - Tam do licha, jeśli nawet nie załatwicie żółtków, to może przynajmniej uda się wam upolować Jane Fondę - Znana aktorka o pacyfistycznych poglądach, która podczas konfliktu indo-chińskiego wielokrotnie odwiedzała Wietnam Północny. Jake zaśmiał się. - Wiesz Abe, gdybym miał tyle szczęścia, już dawno wygrałbym triplę na wyścigach i poślubił Dziewczynę Miesiąca. - Przestał się śmiać i spojrzał na Steigera. - Przy okazji, Abe, chciałbym przeprosić za to, że cię tak wtedy objechałem w mesie. - To była moja wina. Nie powinienem ci tego mówić. Wtedy sądziłem, że ci to sprawi radość. - Oderwał małą grudkę farby z drzwi. - Na twoim miejscu też bym nie chciał wiedzieć. My, w przeciwieństwie do piechoty, nie musimy wiedzieć... Na stole leżała rozpostarta mapa. Od tamtej rozmowy, gdy Grafton i Cole zwerbowali Steigera, upłynęły dwa dni. Wśród informacji o obiektach, które miały stanowić cel ataku, Abe nie natrafił niestety na żadne, które mówiłyby coś na temat siedziby komitetu centralnego partii komunistycznej.

- Moglibyśmy je zdobyć - powiedział Graftonowi i Cole'owi -składając specjalne zamówienie, ale równie dobrze moglibyśmy spróbować obrabować bank bez masek na twarzach i uciekać własnym samochodem. Ostatecznie więc uzgodnili, że równie wartościowym obiektem może być wietnamski parlament. Najczęściej stosowanymi podczas nocnych lotów bombami były ćwierćtonówki; te jednak mogły co najwyżej odłupać parę kawałków gzymsu z solidnej, wykonanej z kamienia budowli, jaką był gmach parlamentu. - Dzisiejszej nocy zabierzemy tuzin półtonowych Snake'ów -zauważył Cole. Snake był konwencjonalną bombą, wyposażoną w dwupłatowe stateczniki rozkładające się samoczynnie w chwili zwolnienia bomby niczym hamulce aerodynamiczne. Działały opóźniająco i zapewniały prawie pionowy tor spadania. Dzięki temu samolot miał dostatecznie dużo czasu na wydostanie się poza obręb rażenia odłamkami. Hamulce umożliwiały również zrzucanie bomb z niskiego pułapu, nawet 150 metrów. - Cztery przeznaczymy na elektrownię, osiem na parlament -zdecydował Cole. - Żółtki nie będą przypuszczać, że skręcimy nad Hanoi, może więc uda się prześlizgnąć przez miasto bez narażania się na zbyt duży ostrzał. Cała trójka ponownie zwróciła wzrok na mapę, przygotowaną wspólnie przez Abe'a i Tygrysa, na której cienką czarną linią zaznaczyli trasę przelotu. Rozpoczynała się od okrętu, dochodziła do punktu usytuowanego 15 kilometrów na wschód od ujścia Rzeki Czerwonej. Następnie, już w obrębie pasa nadmorskiego, skręcała na północny zachód, przebiegając obok miasta Hai Duong i dalej ku rozwidleniu niewielkiej rzeki usytuowanym 17 kilometrów od Bać Giang. Mieścina ta znajdowała się tuż przy linii kolejowej biegnącej z Hanoi na północny wschód ku Chinom. PR punktem rozpoczęcia akcji miało być ujście rzeki. Poczynając od niego czarna linia posuwała się dalej w kierunku Bać Giang, gdzie znajdowała się elektrownia, którą planiści z marynarki wyznaczyli jako cel ataku tej nocy. Nie mieli pojęcia, że w tym miejscu czarna linia biegła wzdłuż trasy kolejowej aż do Hanoi, później przez całe miasto, następnie na południowy wschód, równolegle do Rzeki Czerwonej, i po minięciu Nam Dinh dalej nad morze. Obserwując uważnie mapę, Jake Grafton i „Tygrys" Cole, spróbowali wyobrazić sobie ten teren w rzeczywistości. Cole położył na stole zdjęcie elektrowni pochodzące sprzed dwóch lat. - Zrzucimy cztery bomby w odstępach co sześć dziesiątych sekundy. - Następnie na zdjęciu elektrowni położył fotografię parlamentu, którą zrobiono sześć lat temu. - Żeby załatwić się z tą chałupą, musimy zrzucić pozostałe osiem bomb w grupach po cztery. Odstęp między zrzutami taki jak nad elektrownią. - To da nam lepsze skupienie, ale zmniejszy szansę trafienia - zauważył Jake. Steiger wydobył szczegółowe zdjęcie Hanoi, na którym wskazał ołówkiem gmach północnowietnamskiego parlamentu. - Z trzech stron jest on otoczony przez budynki, pojęcia jednak nie mam, co może się w nich znajdować. Pewnie biura rządowe lub coś podobnego. Jake wskazał ręką fotografię kamiennej konstrukcji, w której zbierał się parlament. - Może byłoby lepiej, gdybyśmy zrzucili bomby z wyższego pułapu bez hamulców aerodynamicznych. Z opóźnieniem mogą spaść zbyt wolno, by przebić się wystarczająco głęboko. Cole pokiwał głową. - Zobaczymy, jak dużo mają tam artylerii przeciwlotniczej i wtedy podejmiemy decyzję. Jake nadal był pełen wątpliwości, przypatrując się uważnie fotografii. - Jeśli zrzucimy bomby z opóźnieniem, mogą się po prostu odbić od tego bydlaka, który wygląda mi diabelnie solidnie. -Mężczyźni po kolei przyglądali się zdjęciu, przyznając Graftonowi słuszność. Nie było wątpliwości, że bomby musiały spadać szybko, a to znaczyło, że samolot, by uciec przed odłamkami, musiał je zrzucić z wysokości nie mniejszej, niż 750 metrów.

Pilot sięgnął z kolei po bardziej szczegółową mapę miasta, która dokładnie pokazywała poszczególne cele w obrębie Hanoi. To właśnie takiej mapy Jake poszukiwał tamtej nocy, lecz wówczas bał się wspomnieć o niej Steigerowi. Obrócił ją tak, by cały teren wraz z rzeką wyglądał jak z kabiny samolotu podczas ataku. Spróbował utrwalić sobie w głowie usytuowanie zakola rzeki, przebieg bulwarów oraz położenie budynku, stanowiącego ich cel. Gdyby radar zawiódł w najważniejszym momencie, istniała szansa, że będzie wystarczająco widno, by zrzucać bomby bez pomocy przyrządów. Steiger przerwał to chwilowe milczenie. - Księżyc wzejdzie dopiero o 22.40. Piloci mieli jednak nadzieję, że skoncentrowana w tym miejscu artyleria przeciwlotnicza, oświetli im teren wystarczająco, by mogli go dobrze widzieć. Tak czy inaczej, nie powinni mieć kłopotów z jego odnalezieniem. - A co z paliwem? - Jake zapytał Tygrysa. - Powinno wystarczyć. Zgłosimy mokre stopy trochę później, niż zakłada harmonogram, ale nie sądzę, by ktoś to zauważył. A gdyby nawet, to powiemy, że musieliśmy zrobić drugie podejście. - Jakie inne obiekty będą jeszcze atakowane tej nocy? - Joe Wagner ma polować na ciężarówki na trasie numer jeden. - A co z A-6B? - Podczas tego nalotu ich nie będzie - wtrącił Abe. Okoliczności więc sprzyjały. Nikt z dywizjonu nie zapyta się po akcji, skąd ten nagły wzrost aktywności artylerii przeciwlotniczej wokół Hanoi. Piloci lecący na A-7 lub F-4 mogli co prawda dostrzec te fajerwerki, lecz nie będą wiedzieć czy ktoś robił nalot, a poza tym nie bardzo będzie ich to obchodziło. Jake jeszcze raz uważnie przyjrzał się fotografii parlamentu. Tuż obok niego znajdowały się cztery budynki, wszystkie tej samej wielkości. - Niełatwo będzie rozpoznać ten właściwy w całym tym galimatiasie - zauważył, myśląc o radarowym obrazie, który Cole miał analizować podczas akcji. Bombardier wzruszył tylko ramionami. - Byłeś już kiedyś nad centrum Hanoi? - Jake zwrócił się z tym pytaniem do Cole'a, gdy wkładali mapy do torby na ekwipunek bombardiera. - Tak - odparł „Tygrys" Cole. - Ile razy? - zainteresował się z kolei Abe. - Kilka. - To znaczy ile? - Może cztery lub pięć... - A konkretnie? - Osiem. W sześćdziesiątym siódmym, latem i jesienią. Lyndon Johnson chciał im dać nauczkę. - I jak było? - Abe stukał w zamyśleniu ołówkiem po stole. - Paskudnie. - Silny ogień? - Jeśli chcesz porównania, to wetknij kutasa w gniazdo szerszeni. Straciliśmy kupę samolotów... I wątpię, byśmy ich wtedy czegoś nauczyli, może z wyjątkiem tego, że można nas zestrzelić. Gdy opuszczali pomieszczenie, Steiger chwycił ramię Jake'a. -Uważaj na siebie, stary. Gdy szli korytarzem, Jake powiedział: - Ale napędziłeś stracha Steigerowi. - To jest już nas trzech. - Czemu się na to zgodziłeś?

- Bo mnie o to prosiłeś. - Kiedy schodzili po schodni, bombardier dodał: - Jeśli się chce naprawdę wygrać wojnę, to trzeba po prostu walczyć.

17 Morze przypominało poplamione lustro, odbijające szarość wieczornego nieba, bez najlżejszego choćby powiewu wiatru. Pod ciężarem zastygłego powietrza wygładziły się nawet zmarszczki na wodzie. Aby wystrzeliwać samoloty, lotniskowiec musiał wytworzyć wiatr na pokładzie startowym. Cały pokład wibrował, gdy cztery śruby młóciły nieruchomą wodę, zamieniając ją w nioną rzekę, ciągnącą się w dal, aż po gęstą warstwę mgły tam, gdzie morze stykało się z niebem. Jake obserwował ze swej kabiny tę mgłę, która przy prędkości 800 kilometrów na godzinę zmieni się w mleczną ścianę. Oczekując na swą kolej do katapulty numer trzy znajdującej się na śródokręciu, tuż za deflektorem gazów wylotowych, widział, jak Muldowski uniósł w górę tabliczkę z informacją przeznaczoną dla pilota Phantoma podłączonego już do katapulty. Grafton nie wiedział, co jest napisane na tabliczce, ale domyślał się. Chodziło o to, że w fazie startu prędkość początkowa Phantoma będzie mniejsza od tej co zwykle, to jest 25 kilometrów na godzinę powyżej prędkości przeciągnięcia. Po udzieleniu tej wskazówki Muldowski wycofał się, zaś pilot potwierdził przyjęcie informacji uniesieniem dwóch kciuków w górę. I tak właściwie nie miał wyboru. Musiał zaczynać z taką prędkością, jaką w danym momencie mogła mu nadać katapulta. Pierwszy mechanik urzędujący w pomieszczeniu nad maszynownią zapewne przygryzał co chwilę wargi. Kotły nie były w stanie dostarczyć równocześnie odpowiedniej ilości pary głównym turbinom, od których zależała prędkość okrętu i sprawność wszystkich czterech katapult. Racjonowanie pary odbijało się niekorzystnie przede wszystkim na zbiornikach ciśnieniowych katapult, które - nie dysponując dostateczną mocą - wystrzeliwały samoloty z mniejszą prędkością. Gdy Phantom na trzeciej katapulcie osiągnął pełną moc silników, personel pokładowy rozbiegł się na wszystkie strony. Część gazów wylotowych przeleciała ponad deflektorem i zakołysała oczekującym z tyłu Intruderem. Uruchomione dopalacze wyrzuciły trzymetrowy jęzor ognia. Muldowski zasalutował pilotowi myśliwca i zatoczywszy dłonią łuk w powietrzu, dotknął nią pokładu. Phantom wystrzelił do przodu. Po oderwaniu się od pokładu nos maszyny zbyt szybko jednak powędrował do góry, aż osiągnął dwudziestopięciostopniowe wychylenie. - Jezu! - wykrzyknął Cole. Pilot Phantoma zbyt energicznie ściągnął drążek, co spowodowało, że samolot zaczął przeciągać. Przy braku wystarczającej prędkości nos momentalnie przekroczył optymalny punkt wyniesienia. Maszyna zaczęła stawać dęba, mimo wysiłków pilota, który pchnął drążek maksymalnie do przodu. Z zadartym nienaturalnie wysoko nosem, przepadający samolot przypominał orła zawieszonego na niebie z rozpostartymi skrzydłami. W chwilę potem Phantom zniknął z pola widzenia, zasłonięty skrajem pokładu. W radiu zatrzeszczały pośpiesznie rzucane komendy: - Pozbądź się bomb! Zrzut awaryjny! - Tam jest! - krzyknął Cole, chwytając Jake'a za rękę. Myśliwiec unosił się tuż nad wodą z nosem podniesionym do góry. Z dopalaczami niemal zanurzonymi w wodzie samolot kładł się na przemian raz na jedno skrzydło, raz na drugie. Naraz gigantyczna fontanna przesłoniła Phantoma. - Wpadł do wody?! - spytał szeptem Jake. - Nie, odrzucił tylko bomby i zewnętrzny zbiornik.

Dobre półtora kilometra od okrętu nos samolotu wreszcie pochylił się ku wodzie. Myśliwiec powoli zaczął wznosić się do góry, wyrywając się ze śmiertelnych szponów morza. Muldowski podszedł teraz do Intrudera z tabliczką, na której widniała informacja: „13 kilometrów". Jake Grafton, podobnie jak pilot myśliwca także uniósł kciuk w górę. Na szczęście A-6 odznaczał się lepszą aerodynamiką przy małych prędkościach, niż naddźwiękowy F-4. Jake przesunął do przodu dźwignię ciągu i zacisnął palce na uchwycie katapulty... Po raz ostatni sprawdził urządzenia kontrolne... „Tygrys" Cole coś mruczał w interkomie... Temperatura gazów wylotowych i liczba obrotów na minutę osiągnęły wartość maksymalną... Jake zasalutował bosmanowi. Wystartowali w kierunku mgły. Przeciążenie wgniotło ich w siedzenia. W dwie i pół sekundy później znajdowali się już nad płaską jak stół powierzchnią morza. Jake delikatnie przesunął do przodu drążek, zamieniając wysokość, zaledwie 18 metrów, na większą prędkość. Po schowaniu podwozia strzałka wskaźnika wysokości zaczęła rejestrować wznoszenie się. - Mówiłem Orvillowi i Wilburowi*, że ten grat nie nadaje się do latania - zauważył Cole i włączył radar oraz komputer. Lecąc ponad morzem, wyczekiwali aż resztki światła utoną w czerniejącym niebie. Z włączonym automatycznym pilotem i silnikami na maksymalnie zredukowanych obrotach Jake sprawdzał przyrządy, gdy tymczasem Cole dostrajał radar. Jake miał nadzieję, że mgła nie objęła także lądu. Zdawał sobie jednak sprawę, że w rzeczywistości tak się właśnie stało. Niebo wydawało się być równie monotonne jak morze, bez najmniejszego choćby powiewu i pozornie bezpieczne. Grafton dobrze jednak wiedział, iż te wilgotne opary bardzo ograniczały widoczność, skutkiem czego zarówno rozbłyskujące eksplozje artylerii przeciwlotniczej, jak i ogniste kule rakiet pozostaną niewidoczne. W taką noc można było zginąć w jednej chwili, bez najmniejszego ostrzeżenia. Po sprawdzeniu pasów i upewnieniu się, że są maksymalnie zaciągnięte, skierował wzrok na przygotowaną przez Cole'a mapę obrazującą przebieg wybranej przez nich trasy. Czarna linia była taka wyraźna, jakby zapraszała do podążania za nią. Mimochodem pomyślał, że powinien był sporządzić testament. To za ciebie, Morg, za ciebie i tych wszystkich chłopaków, których zabito za nic. Tym razem jednak będzie inaczej, Morgan. Przy odrobinie szczęścia, paru żółtków, którzy wydają rozkazy ujrzy, jak piekło przychodzi po nich tej nocy, wdzierając się przez dach tego ich parlamentu. Spraw Morg, by dopisało mi szczęście. Wiesz Callie, teraz chyba naprawdę mam trochę pietra, Bóg mi świadkiem, że mam... - No to do dzieła - odezwał się Cole. Samolot leciał w całkowitych ciemnościach - mgła wessała w siebie całe światło. Nie dostrzegając niczego na zewnątrz, Jake skoncentrował się na przyrządach. Ponad wygładzonym morzem wysokościomierz radarowy był bezużyteczny i tylko dzięki wysokościomierzowi ciśnieniowemu mógł podczas zbliżania się do wybrzeża utrzymywać pułap 150 metrów. Co chwila zerkał na zewnątrz, próbując dostrzec plażę. Wciąż jej wypatrywał, gdy Tygrys zameldował Czarnemu Orłowi suche stopy. Następnie uruchomił zegar rejestrujący czas trwania lotu nad lądem, a zaraz potem przerzucił główny przełącznik uzbrojenia, odkręcając wpierw specjalną nasadkę zabezpieczającą. '• Bracia Wright - pionierzy lotnictwa silnikowego. W 1903 roku dokonali pierwszego lotu samolotem własnej konstrukcji [przyp. red.).

Minutę później pilot dostrzegł pierwsze płomienie wylotowe pe-lotek. Wkrótce dołączyły do nich we mgle pojedyncze rozbłyski, prawdopodobnie 57-milimetrowego działa. Cztery pociski w jednej łódce, więc to była pięćdziesiątkasiódemka. Przy widoczności nie przekraczającej półtora kilometra Jake byłby w stanie nadążyć wzrokiem za wiązkami pocisków smugowych, trudno byłoby mu jednak dostrzec nadlatujące rakiety przeciwlotnicze. Szybko obliczył, że te ostatnie - lecąc z trzykrotną prędkością dźwięku - mogły przebyć ten dystans w niespełna dwie sekundy. Spojrzał na wysokościomierz radarowy, ocierając równocześnie pot, który wciskał mu się do oczu. Nad lądem znowu mógł się nim posługiwać. Obniżył wysokość do 120 metrów. Na pierwszy odgłos zbliżających się silników artyleria pluła w niebo na oślep pociskami. Jakiż to spokojny lot miałby w naddźwiękowcu, który żółtki usłyszałyby, kiedy byłby już daleko, pomyślał Jake. Działka przeciwlotnicze były zwykle usytuowane po dwa lub trzy, a czasami nawet po sześć w jednej linii, najczęściej wzdłuż szos lub na wierzchołkach grobli dzielących ryżowiska. Czerwono-pomarańczowe pociski smugowe kalibru 12,7, 14,5 i 23 mm podążały w górę niczym długie wstęgi. Tej nocy mgła dosłownie pulsowała od smugaczy. Jednak w samej kabinie, pośród dobiegającego z tyłu szumu silników, skrzeku elektronicznej aparatury ECM i zakłóceń radiowych, prawie nie było słychać kanonady. - Siła wiatru tylko trzy i pół kilometra - zakomunikował Cole, śledząc odczyt z komputera. Do prowadzenia samolotu ustalonym kursem trzeba było dostarczać komputerowi dokładne dane o jego pozycji, jak również sile wiatru, który mógł nie tylko utrudniać lot nad ziemią po wybranym torze, lecz także zniekształcać trajektorię bomb po ich zrzuceniu. Jakiekolwiek korekty wprowadzane przez bombardiera do wyliczonej prędkości były odczytywane przez komputer jako dodatkowy podmuch wiatru. Tej nocy jednak maleńkie cyferki na monitorze, obrazujące siłę wiatru, świadczyły, że bezwładnościowy system nawigacyjny, radar dopplerowski i komputer współgrały ze sobą znakomicie. Cole bez trudności ustalił PR dla elektrowni. Grafton leciał z maksymalną prędkością. - PR. Nowy kurs dwa-osiem-siedem. Jake skręcił i wzniósł maszynę na wysokość 150 metrów. Światełka czujników na tablicy zagrożeń zaczęły złowieszczo błyskać; w ich uszach zabrzmiały impulsy dźwiękowe namierzających ich radarów. Samolot leciał na szczęście dostatecznie nisko, ukryty bezpiecznie pod zasłoną, jaką stwarzała mu ziemia. Pojawiające się sporadycznie płomienie z luf jaśniały w ciemnościach niczym błyski fleszów na gigantycznym stadionie. - Jestem nad celem. Przystępuję do ataku. Monitor MDI wyświetlił długi rząd danych. Pośrodku ekranu, nieco poniżej horyzontu, pojawił się mały ciemny prostokącik symbolizujący cel. Od dołu ekranu do punktu znajdującego się powyżej celu przebiegała droga. Na monitorze widniał także pusty w środku prostokącik kursora, który komputer przesuwał w prawo lub w lewo, pokazując pilotowi właściwy kurs do wyliczonego wcześniej punktu zrzucenia bomb. Jake wykonał niewielki skręt samolotem, tak by kursor znalazł się w środku ekranu, tuż nad prostokątem. Z prawej strony ukazała się czarna kreska pokazująca moment zrzucenia ładunku, która zaczęła z wolna podążać w dół. Komputer miał zwolnić bomby dokładnie w chwili jej wyjścia poza pole odczytu VDI. Bez odrywania wzroku od radaru bombardier przesunął na tablicy uzbrojenia tuzin przełączników. Jake był pod wrażeniem -sam wciąż musiał spoglądać na przełączniki uzbrojenia. Z mgły wyłoniły się pulsujące pociski smugowe. Wielkie ogniste kule sunęły jednostajnym rytmem. Jake musiał w pewnym momencie wznieść samolot wyżej, ponad strumień pocisków. W tym momencie namierzył ich kierujący ogniem dział Firecan, usytuowany na godzinie dziesiątej. Pilot wystrzelił ładunek folii, a po minięciu rozpalonej ławicy ponownie zszedł niżej i dla pewności wystrzelił jeszcze. Niespodziewanie tuż pod samolotem pojawił się błysk.

- Co to było? - Flara wyrzucona razem z folią - wyjaśnił Cole. Zły na siebie, że zapomniał o innowacji Camparelliego, Jake podzielił teraz swą uwagę między przesuwający się na monitorze kursor celownika, a strumienie płynnej lawy wysyłane przez artylerię przeciwlotniczą. - 30 sekund - oznajmił Cole. - Cel przed nami. Pilot miał przed sobą tylko ciemność, lecz był pewien, że nadlatują nad elektrownię. W końcu tak twierdził Cole. Jake wykonał 60-metrowego nurka, dzięki czemu strumień pocisków z działek przefrunął ponad nimi. W pięć sekund później pociągnął drążek na siebie, wchodząc na poprzedni pułap. - Tylko spokojnie - syknął gniewnie Cole, bojąc się, że przyśpieszeniomierze inercyjnego systemu nawigacyjnego mogą się za bardzo rozkołysać. Kreska określając moment zwolnienia bomb nieustannie wędrowała w dół ekranu. Gdy w końcu wyszła poza oznaczone pole, Jake na wszelki wypadek wcisnął kciukiem odpowiedni guzik. W ułamku sekundy cztery bomby poleciały w dół, a równocześnie Jake poderwał samolot o kilkadziesiąt metrów w górę z jednoczesnym ostrym skrętem w lewo, by ujść odłamkom, na wypadek gdyby hamulce Snake'ów się nie otworzyły. Jake zdążył jeszcze dostrzec w tyle, za szybko oddalającym się samolotem, rozbłyski bomb, po czym zwrócił wzrok przed siebie. Teraz Hanoi. Kursor sterujący odchylił się w prawo. - Nie zwracaj na to uwagi. Coś się dzieje z kursorami. Leć na dwa-zero-pięć. - Co się dzieje? - Albo żyroskop albo komputer. - Cole zaczął uważnie sprawdzać odczyt. - To ten cholerny komputer. Będziemy musieli bombardować bez niego. Tygrys wymierzył porządnego kopniaka w obudowę między jego nogami. Czasami w taki właśnie sposób, jak pokazywała praktyka, starano się pobudzić do życia komputer z obrotowym bębnem, który był szczytem techniki, ale w... 1956 roku. Tym razem kopniaki i przekleństwa nie na wiele się jednak zdały. Cole dał spokój komputerowi i ręcznie dostroił kursor radaru do miejsca zrzutu bomb, którego pozycję wyliczył jeszcze na okręcie. Bez komputera szansa trafienia w parlament znacznie malała. Jake ustawił w odpowiedniej pozycji na tablicy uzbrojenia przełączniki ośmiu pozostałych bomb. Postanowił wybrać opcję POCIĄG, czyli że zamiast zrzucenia dwóch serii po cztery sztuki na raz (przełącznik w pozycji SALWAMI), mieli zrzucać bomby jedna po drugiej. Dzięki temu wzrastała szansa, że przynajmniej któraś z nich trafi, choć z drugiej strony rozmiar zniszczeń będzie oczywiście mniejszy. Cole wyraził zgodę skinieniem głowy. Podążali na południowy wschód z prędkością ponad 800 kilometrów na godzinę, z pewnymi korektami wprowadzonymi do kursu przez Tygrysa. Przemknęli nad Bać Ninh na pułapie 120 metrów. Z dołu znowu chlusnęły w nich ogniem działka przeciwlotnicze, których pociski smugowe przelatywały ponad samolotem, oświetlając całą kabinę. Hanoi na pewno będzie silnie bronione. Po informacji Cole'a, iż do celu pozostało siedemnaście kilometrów, utrzymywał samolot cały czas na wysokości 120 metrów. Coraz częściej pojawiały się baterie obrony przeciwlotniczej. Gdy do celu pozostało trzynaście kilometrów, Jake postanowił lecieć nisko nad ziemią do dziesiątego kilometra i dopiero wówczas wznieść się wyżej. W świetle ognia artylerii przeciwlotniczej widział już zarysy miasta. - Dziesięć kilometrów.

Jake ściągnął drążek na siebie, wzbijając się od razu na 450 metrów. Natychmiast zaświecił się wskaźnik ostrzegawczy informujący, że przed i poza nimi są Firecany. Kontynuował jednak wznoszenie i wyrównał dopiero na pułapie 750 metrów, gdzie wyszedł już z echa ziemi. Miał widoczność lepszą, niż oczekiwał. Tuż przed nim odezwała się z furią potężna bateria dział. Zapominając na moment o poprawkach Cole'a dotyczących kursu, Jake przechylił samolot o 90 stopni i prześlizgnął się przez szczelinę wśród nawały ognia. Trzeba przyznać żółtkom, że robią co mogą. Po chwili znowu wyprostował maszynę, by Cole mógł zidentyfikować obiekt. - Chyba go mam. Pięć w prawo. Pilot przechylił drążek, starając się jak najszybciej wejść bombowcem na odpowiedni kurs. Przed sobą widział miasto w całej okazałości. Jarzące się pociski smugowe, których coraz więcej i więcej wypryskiwało niemal z każdego rogu ulicy, nadawały mu iście nieziemski wygląd. - jeden w lewo... i spokojnie. - Bez komputera Cole musiał podawać kolejne parametry lotu tylko na podstawie ekranu radarowego. W dole, niczym wąż, wiła się przez miasto Rzeka Czerwona. - Jeszcze ciut w lewo. Tak trzymaj. Zaczęło błyskać światełko ostrzegania rakietowego, do którego dołączył sygnał dźwiękowy. Długość i jaskrawość kreski na monitorze aparatury ECM wyraźnie świadczyły, że wrogi radar był bardzo blisko. - Spokooooojnie... Byli zdecydowanie za wysoko, by echo ziemskie mogło stanowić dla nich jakiekolwiek zabezpieczenie. Grafton czuł się nagi. Zaczął rozsiewać folię, w nadziei, iż jej obfitość stworzy taki chaos na ekranie wroga, że operator się pogubi. Są! We mgle pojawiły się naraz ogromne ogniste kule, w które Jake wpatrywał się jak zahipnotyzowany. Machinalnie obniżył nos bombowca i wyrzucił w noc za sobą jeszcze więcej folii. Zszedł w dół, najpierw na 450 metrów, a potem jeszcze niżej. Pierwsza ognista kula wysunęła się właśnie z mgły, kierując się prosto na samolot i podążając za nim ku ziemi. Jake nagłym szarpnięciem ściągnął drążek ku sobie. Pocisk przemknął tuż pod ich brzuchem i po chwili eksplodował. Potężny wstrząs zakołysał samolotem. Jake utrzymywał ciasny skręt i śledził wzrokiem drugą rakietę, która korygowała swoją trajektorię, sunąc w górę za samolotem. Dopiero na wysokości 900 metrów, tuż nad chmurami, Jake pochylił nos i przy czterech g zaczął pikować w dół, momentalnie schodząc na pułap sześciuset metrów. - Skręt. Już. - Głos Cole'a był napięty i przynaglający. Rakieta śmignęła ponad gwałtownie zwalniającym samolotem, eksplodując z piekielnym hukiem, który targnął Intruderem. Coś przebiło pleksiglas i dziobnęło Jake'a w nogi. Byli teraz na 120 metrach. - Pozostań na tej wysokości - polecił Cole. - Muszę zobaczyć cel. Pilot wykonał polecenie, a jego towarzysz ponownie skoncentrował się na radarze. - Przed nami wzgórze, wznieś się trochę wyżej. - Skoczyli na trzysta metrów. Od razu zapaliła się kontrolka detektora promieniowania radarowego. Folia i kolejna flara, ale tym razem pilot tylko zamrugał powiekami. - Jesteś na dobrym kursie - powiedział Cole. Lecieli teraz z powrotem na północny wschód. Jake zszedł niżej, na sto pięćdziesiąt metrów. We wstecznym lusterku odbijała się orgia świetlistych wstęg, nieustannie wydobywających się z Hanoi. Dopiero teraz Jake uświadomił sobie, jak bardzo wali mu serce. - Skręt 180 stopni - zakomenderował Cole. - Dwanaście kilometrów.

Jake wprowadził maszynę na 750 metrów i wyrównał. - Mam cel... Trzy stopnie w prawo... Dobrze jest. Ogniste smugi wędrowały w niebo od horyzontu po horyzont. - Przygotuj się. Ponownie dostali się w zasięg Firecana. Ogromne, rozgrzane do białości pociski smugowe wyłoniły się z mgły, po cztery na raz. Jake gorączkowo nacisnął guzik uwalniający folię. - Jeden stopień w lewo... Uwagaaa... Teraz! Jezu Chryste! Bomby zaczęły odskakiwać z głuchym przerywanym odgłosem; w tej samej chwili na prawo od nich wystartowała rakieta przeciwlotnicza. Dzięki lepszej widoczności nad miastem pilot mógł utrzymywać właściwy kierunek i jednocześnie obserwować nabierającą wysokości rakietę, która po wyjściu na pułap zaczęła wyrównywać lot, wchodząc na kurs kolizyjny z samolotem. W dole eksplodowały bomby. Na pulpicie zagrożeń zaczęło błyskać światełko ostrzegające przed zbliżaniem się rakiety. Jake pochylił nos Intrudera i skręcił w prawo. Zaczął oddalać się od kierowanych radarem dział, jednocześnie lecąc w poprzek toru rakiety. Znowu wyrzucił folię. Rakieta szła jednak prosto na nich. Pilot zaklął i zszedł na wysokość trzydziestu metrów. Strzałka na wysokościomierzu radarowym podskakiwała nerwowo, gdy muskali dachy domów. Długość i jaskrawość kreski na monitorze fCM świadczyły, że wrogi radar musiał znajdować się tuż pod nimi. - Skończyła się folia - zakomunikował Cole. - No to się teraz zabawimy, stary. Rakieta znalazła się na godzinie jedenastej, a potem na dziesiątej trzydzieści. Salwy z dział przeciwlotniczych tworzyły teraz poziomą niczym horyzont linię. Był o wiele za nisko. Rakieta korygowała lot, lecąc tym razem w dół. Jeszcze chwilka... i w górę! Skoczył w niebo przy sześciokrotnym przeciążeniu. Nos parł coraz wyżej i wyżej. Strzałka wysokościomierza szalała po tarczy. Rakieta nadal obniżała lot. Jake instynktownie wcisnął guzik na drążku, zapominając, że nie mają już folii. Rakieta przemknęła pod nimi z trzykrotną prędkością dźwięku i eksplodowała. Jake usłyszał tylko stukot odłamków, które zasypały pokrycie samolotu. - Jeszcze jedna! - krzyknął Cole. Rakieta szła tym samym torem co poprzednia, tyle że na niższym pułapie. Wysokościomierz wskazywał dziewięćset metrów. Jake utrzymywał drążek tuż przy sobie; przesunął nim w lewo i wykonał półbeczkę. Lecąc w pozycji odwróconej, widzieli teraz upiorne miasto nad swymi głowami. - Wyceluj nos w horyzont - polecił mu Tygrys. - Pięć stopni w dół. - Wciąż utrzymywali odwróconą pozycję przy 4 g. - 750 metrów. Rakieta pruła tymczasem nieubłaganie w górę. - Dziesięć stopni w dół, wysokość sześćset metrów... Rakieta zaczęła także korygować lot, lecz robiła to zbyt wolno. Nie da rady! - Piętnaście stopni w dół. Rakieta zgubiła-namiar i przeszła w lot balistyczny. Jake skierował wzrok na tablicę przyrządów. Jezu, ale pikujemy! Zacieśnił wyjście z nurkowania. Przeciążenie dosłownie wgniotło ich w siedzenia, zaś wskazówka wysokościomierza radarowego opadała w dół z szaleńczą prędkością, coraz niżej i niżej, pchając ich prosto w objęcia śmierci...

Zatrzymała się na piętnastu metrach. Jake pociągnął drążek jeszcze bardziej w tył. W tym momencie coś ciemnego, ciemniejszego nawet od otaczających ich ciemności przemknęło pod nimi, niemal odrywając zbiornik podwieszany. Ziemia. Grafton wyszedł na sześćdziesięciometrowy pułap i skręcił na południowy wschód, lecąc łukiem nad Hanoi. W przechylonym mocno na bok samolocie odnosił wrażenie, że znajdują się poniżej miasta, mając nad sobą rozbłyski z dział i cienie budynków. To optyczne złudzenie zdezorientowało go, ściągnął drążek na siebie, by uniknąć zderzenia z ziemią. Musiał jednak polegać jedynie na podświetlonych na czerwono przyrządach, gdyż instynkt mógł go zawieść. Teraz tylko nie daj dupy. Prawie się już udało. Nagle Hanoi zniknęło. Lecieli na bezpiecznej wysokości 120 metrów nad ryżowiskami. Jedna z czterech pomp hydraulicznych wykazywała zerowe ciśnienie. We wstecznym lusterku Jake nadal widział ziejące ogniem miasto, na próżno usiłujące ściągnąć w dół umykających intruzów. Im bardziej się oddalali, tym rzadziej napotykali artylerię przeciwlotniczą, która tylko pojedynczymi błyskami znaczyła swą obecność ponad polami ryżowymi. Byli coraz dalej od miasta. Dźwignie ciągu ustawione były na maksimum. Czerwone światło pozycyjne Intrudera Jake'a odbijało się na hełmie bombardiera siedzącego w samolocie-cysternie. Wielki Augie oglądał bombowiec. - Wyglądasz całkiem nieźle, Jake. Wycieka ci tylko płyn hydrauliczny spomiędzy dysz, a poza tym wszystko jest okay. Być może masz tam jakieś małe przestrzeliny, których nie jesteśmy w stanie dojrzeć... Jake wypuścił podwozie i klapy, jeszcze zanim zszedł z pułapu sześciu tysięcy metrów, który był stałą orbitą podniebnej cysterny. Ona zresztą także podchodziła do lądowania na lotniskowcu. Trzymała się lewego skrzydła Jake'a, też z wypuszczonym podwoziem i wychylonymi klapami. Jake czuł, że ręce mu drżą. Gdzieś ulotniła się precyzja ruchów drążkiem. - Wylądujesz jak na stole - rzucił od niechcenia Cole. - No pewnie. - Tylko lekkie zawirowanie od pomostu wyspowego. Morze jest spokojne. Piłka będzie stała w miejscu jak głaz. - Oczywiście. Cole umilkł, obserwując jak Grafton męczy się z samolotem. Rozpiął kamizelkę ratunkową i odkorkował plastikową butelkę. -Pociągnij sobie łyka, to ci dobrze zrobi. Jake sięgnął po butelkę i przyłożył ją do ust. Omal się nie zakrztusił. - Cóż to jest, u diabła?! - Brandy. - Kurwa mać! Nie potrzebowałem tego! - Czegoś jednak potrzebowałeś. Albo się uspokoisz, albo ukatrupisz nas obu na pokładzie. Jake zorientował się, że ma 60 metrów przewyższenia w stosunku do 1.500-metrowego pułapu, na którym powinien się teraz znajdować. Przesunął lekko drążek do przodu. - Pieprzone bydlę! - Dasz radę, Jake - głos Cole'a brzmiał łagodnie, wręcz kojąco. - W razie konieczności posadziłbyś nas na znaczku pocztowym. Leć powoli, równo i uważaj na przyrządy. Nie zbaczaj z kursu. o tak właśnie. Bardzo dobrze. Setki razy to przerabiałeś i to w bez porównania trudniejszych warunkach. Cole pociągnął rączkę uwalniającą hak. - Dodaj gazu, paliwa mamy w bród i jeszcze cysternę przy boku...

- Dobra jest, babuniu. Już mi lepiej. - Mam akurat nastrój na pogaduchy. Nieźle daliśmy popalić tym pieprzonym kurduplom. Jeszcze tylko mały szus na pokład i sprawa załatwiona. Pokaż LSO najlepsze lądowanie, jakie widział w życiu i złap od razu trzecią linę. Jego spokojny głos rzeczywiście rozładowywał nerwowe napięcie Jake'a. - Wiesz, chyba sobie kupię jakieś niezłe stereo, gdy tylko znowu zawiniemy do Cubi - ciągnął niestrudzenie Cole. Taki japoński magnetofon z kupą guzików i sześcioma lub ośmioma strzałkami pokazującymi każdy dźwięk. Jeszcze takiego nie miałem. Może zafunduję sobie coś takiego jak ma Kowboj... W tym momencie przerwał mu kontroler, który zaczął przekazywać instrukcje. Cole coś tam jeszcze mamrotał pod nosem o magnetofonie, gdy w odległości półtora kilometra na końcu ścieżki schodzenia ukazał się okręt. - Skrzydła wyrównane... opadanie 180 metrów na minutę... trochę więcej ciągu... jesteś tuż-tuż... dobrze... Koła uderzyły w stalowy pokład, a hak chwycił linę. - No i jak, trafiliście? - spytał Steiger Jake'a Graftona i „Tygrysa" Cole'a, gdy maszerowali obok siebie korytarzem po zdaniu relacji z nalotu na elektrownię. Lotnicy mieli jeszcze na sobie cuchnące potem i dymem papierosowym kombinezony. Jake rozpiął swój na piersi, obnażając mokry podkoszulek. Wzruszył tylko ramionami w odpowiedzi na pytanie Steigera i spojrzał na plamy krwi na udach. Szalony Jack będzie musiał wyciągnąć mu spod skóry skrawki metalu, które po drodze przebiły wężyki skafandra przeciwprzeciążeniowego. Tym razem już na pewno dostanę nowy, pomyślał. Cole położył rękę na ramieniu Steigerowi. - Słyszałeś przecież, co tam mówiliśmy... - rzekł, wskazując na pomieszczenie odpraw - ...wysiadł nam komputer. Przełożył torbę z hełmem do lewej ręki i podrapał się po głowie. - Kursor na ekranie radaru to cienka kreska, ale jednak odpowiada sześćdziesięciu metrom terenu. Usiłowaliśmy trafić w cel nie szerszy niż czterdzieści pięć. Samolot lecący z prędkością ponad 800 kilometrów na godzinę pokonuje taki dystans w mniej niż jedną piątą sekundy. Chcąc zwiększyć szansę trafienia zrzucaliśmy bomby „pociągiem". Minimalny odstęp czasowy między nimi to sześć setnych sekundy, zatem przy prędkości ponad ośmiuset kilometrów na godzinę bomby uderzały co piętnaście metrów. Uzyskaliśmy więc linię o długości ponad stu metrów. - Szansę nie są najlepsze - dorzucił Jake. - Będziemy mogli mówić o szczęściu, jeśli nie przyładowaliśmy w jakiś szpital lub kamienicę kilometr dalej. Steiger zagryzł wargi i obrzucił wzrokiem ich skrzywione twarze. Tam w pomieszczeniu planowania akcji, gdy mieli przed sobą mapy, wykresy i fotografie, wszystko wydawało się takie oczywiste i proste. - Zrobiliście tyle, ile mogliście - powiedział. Pilot i bombardier ociężale maszerowali korytarzem z opuszczonymi ramionami. Jake Grafton siedział na stole operacyjnym w okrętowym lazarecie w samej tylko bieliźnie i z nogami zwisającymi w powietrzu, a Szalony Jack opatrywał mu uda, posługując się pensetą, igłą i środkami dezynfekującymi. Camparelli siedział na krześle z rękami splecionymi na piersiach. - Opowiedz o rakietach. Steiger mówi, że niektóre poleciały za wami aż na sam dół. - Tak. Kilka z nich, choć nie sądzę, by miały czujniki podczerwieni. Myślę raczej, iż odpalano wszystkie z tego samego miejsca, a później naprowadzano radarem, który znajdował się bliżej nas. Posyłali rakietę w górę, czekali, aż odpadnie pierwszy stopień i wtedy dopiero włączali radar. Albo się wycwanili albo pomaga im ktoś, kto mówi po rosyjsku.

- Może i tak. - Camparelli przejechał palcami po krótko ostrzyżonej czuprynie. - Nie sądziłem, że elektrownia będzie aż tak mocno broniona. Nie lubią przecież tracić niepotrzebnie rakiet - powiedział, kręcąc głową. - W waszym samolocie dziura przy dziurze. Nic wielkiego, co prawda, żadnych poważniejszych uszkodzeń, skrzydła, dzięki Bogu, nienaruszone, lecz minie parę dni, zanim znowu będzie mógł polecieć. Jake milczał. - Wpadnę jeszcze do Steigera i powiem mu, żeby uaktualnił mapy zagrożeń. - Wstał i zwrócił się do Szalonego Jacka. - Będzie mógł latać? - Jasne. Trochę zadrapań, na które wystarczy plaster. Skipper opuścił pomieszczenie. Jeśli żółtki mogą się obyć bez tej elektrowni, myślał Jake, to po cholerę ją bombardować?! Jeszcze raz zobaczył eksplozje artylerii przeciwlotniczej i ogniste kule rakiet, przypomniał sobie strach, który wówczas czuli. Potem wyobraził sobie kamienną budowlę parlamentu zdruzgotaną eksplozjami i trawioną ogniem. - Siedź spokojnie! - skarcił go Szalony Jack, nie podnosząc wzroku. - Albo zabawimy tu całą noc.

18 Trzy dni po wypadzie nad Hanoi Abe Steiger zaciągnął Jake'a do pomieszczenia planowania akcji, by pokazać mu raport służb wywiadowczych. Wietnamczycy z Północy skarżyli się międzynarodowej prasie komunistycznej, że amerykańska bomba upadła trzy metry od parlamentu, bardzo poważnie uszkodziła fasadę i powybijała wszystkie szyby. Jako że doniesienia prasowe nie wspominały o pozostałych siedmiu bombach, Jake i Steiger uznali, że musiały uderzyć w ulicę gdzieś niedaleko gmachu. Wspomniano także o akcie Jankeskiego piractwa powietrznego" i - jakby na marginesie - dodano, że podczas wybuchu zginęły trzy przypadkowe osoby. Raport wywiadu uznał te doniesienia za czystą propagandę, przyjmując, że jeśli nawet powstały jakieś uszkodzenia, to spowodowały je spadające na ziemię wietnamskie rakiety przeciwlotnicze lub pociski artylerii. - Sądzisz, że żółtki naprawdę myślą, iż był to celowy atak? -zapytał Steiger. - Czy Bóg goli sobie wąsy? Czy Adolf Hitler był pedałem? Czy w niebie uprawiają seks? Skąd, u diabła, miałbym to wiedzieć, Abe? Któregoś wieczoru Graftonowi i Lundeenowi złożył wizytę Nowy. - Chcesz ciepłej coli? - Jasne - odparł. - Czemu dotąd nie sprawiliście sobie lodówki? - Co sprowadza cię do tego przybytku grzechu i rozpusty? -zapytał Sammy, cisnąwszy w Nowego puszką. - Oddaję skrzydła pilota - zakomunikował. - Już rozmawiałem na ten temat ze skipperem, ale on poradził mi, bym wpierw pogadał jeszcze z którymś z pilotów i dopiero potem zameldował się u niego. Powiedział, żebym miał całkowitą pewność, nim zacznę załatwiać formalności. Sammy i Jake wymienili spojrzenia. Mało kto zdecydowałby się na przekreślenie prawie dwóch i pół roku harówki, którą musiał przejść każdy pilot starający się o pierwszy przydział do dywizjonu A-6. Składało się na to półtora roku szkolenia pilotów; potem miesiąc taktyki, po którym otrzymywało się świadectwo ukończenia kursu; uwieńczeniem był zaś ośmiomiesięczny staż w szkolnym dywizjonie A-6. Dopiero wówczas świeżo upieczony pilot mógł wystąpić o swój pierwszy prawdziwy przydział. Odsiew w czasie szkolenia był wysoki; kandydaci albo sami się wykruszali, albo byli eliminowani. Niektórzy tracili życie. - Diabelnie dużo kosztował cię ten kawałek metalu. - Jake wskazał na złociste skrzydła przyczepione nad lewą kieszonką koszuli od munduru khaki, którą miał na sobie Nowy.

- Racja. Ale sądzę, że mogę służyć ojczyźnie w lepszy sposób. - Jesteś żonaty? - przerwał mu Lundeen. Nowy skinął głową. - I co twoja żona na to? - Uważa, że ta wojna jest bez sensu i że powinniśmy się wycofać z Wietnamu - odparł Nowy, wpatrując się w czubki butów. - Nie jest odosobniona w tym poglądzie. A co ty sądzisz? - Nie mam zdania. - Czy dalsze latanie może oznaczać koniec twego małżeństwa? - pytał dalej Jake. - To całkiem możliwe. - Groziła ci rozwodem? - zadał kolejne pytanie Sammy. Nowy wzruszył tylko ramionami. - W końcu tu chodzi przecież o twoją karierę, nie jej - zauważył Grafton. - To moja własna decyzja - stwierdził Nowy. Jake spoglądał w zamyśleniu na twarz chłopaka. - Jeśli boisz się pocisków przeciwlotniczych i rakiet, to trafiłeś w cholernie dobrane towarzystwo. Nad lądem każdy z nas się boi i nie powinien się tego wstydzić, czy odchodzić z tego powodu. Nowy tylko pokręcił głową. - Nie w tym rzecz. - No to w czym, u diabła? - zirytował się Lundeen. - Przemyślałem to wszystko i nabrałem przekonania, że przydam się bardziej marynarce jako, dajmy na to, członek obsługi technicznej czy oficer dyżurny w sali odpraw... - Dobra, dosyć tego pieprzenia, pogadajmy otwarcie - podniósł głos Lundeen - Chcesz, to zwróć odznakę i niech inni się biją za ciebie. Bo cóż cię to będzie obchodzić, jeśli ukatrupią któregoś w czasie akcji, na którą ty powinieneś lecieć. Niech inni się wykrwawiają i giną... Nowy aż skurczył się w sobie, słuchając Lundeena. - Ty mały tchórzu. Stany są pełne takich wypierdków jak ty, co umykają od poboru, by nie narażać swych drogocennych dupsk. Bo i po co, niech inni krwawią, zdychają, gdy tymczasem oni będą upajać się wolnością w zaciszu własnych domów i uspokajać swoje sumienie, wmawiając sobie, jak niemoralna jest ta wojna... - Starczy już tego, Sam - wpadł mu w słowo Jake, uświadamiając sobie, iż on także prawił podobne morały Callie i to nie dalej jak parę dni temu. Co gorsza, Nowy w obawie przed oskarżeniem o tchórzostwo, mógłby jeszcze zmienić zdanie, tylko że wówczas wysłanie w powietrze takiego pilota równałoby się wydaniu wyroku na jego bombardiera. Utraciwszy wiarę w siebie, taki pilot nigdy nie zdołałby wylądować w nocy na pokładzie, ani wyczekać do ostatniej chwili przed manewrem unikowym, ani też nadlecieć prosto nad cel z ładunkiem bomb. Bez wiary we własne umiejętności i przekonania, że wyjdzie się cało z każdej opresji, pilota niechybnie sparaliżowałby strach. Jeśli Nowy nie ma już tej wiary, to lepiej dać temu spokój. - Możesz powiedzieć skipperowi, że rozmawiałeś z nami. To twoja decyzja i twoje życie. Zresztą, może to i słuszny wybór. Nowy podniósł się powoli. Próbował się uśmiechnąć, lecz powstrzymało go chłodne spojrzenie oczu Jake'a, który na zakończenie dodał: - Latanie nad Wietnamem wymaga od człowieka naprawdę dużo. Dzień w dzień musisz piąć się po tej drabince na fotel i nie ma nikogo, kto by ci powiedział, że robisz to, co powinieneś... Jake spojrzał przez moment w dół, na swoje zaciśnięte na oparciach fotela dłonie. Potem uniósł głowę i zwróciwszy wzrok na Nowego, mówił dalej: - Nie wiem, w co tak naprawdę wierzysz, ale na pewno nie w siebie samego.

- Lepiej już idź - powiedział na pożegnanie Lundeen. Skipper przesłał podanie Nowego w sprawie zmiany przydziału do działu kadr marynarki, wraz ze swą pozytywną opinią. Od tej pory Nowy miał sprawować funkcję stałego oficera dyżurnego, pełniąc służbę w sali odpraw przez siedem dni w tygodniu od południa do północy. Dotychczas sprawujący te dyżury oficerowie zmieniali się co dwanaście godzin. Dzięki obecnemu przydziałowi Nowego, mieli więc o połowę mniej dyżurów i chwalili to sobie. Byli jednak i tacy, którym decyzja Nowego wyraźnie nie przypadła do gustu: ostentacyjnie unikali z nim jakichkolwiek rozmów, chyba że musieli. Tych było jednak niewielu. Pozostali z reguły nie unikali Nowego, traktując go jak nieco upośledzonego młodszego braciszka. Jake Grafton i „Tygrys" Cole biegli do stołówki dla oficerów, by zdążyć na obiad. W południe polecieli na akcję, a po powrocie dostali wręcz wilczego apetytu. Kiedy już mieli przed sobą aluminiowe tacki, na których piętrzyła się polana sosem drobno siekana wołowina, nazywana tu GZG (gówno z grilla), dostrzegli „Kowboja" Parkera, który gestem ręki zaprosił ich do swego stolika. Siedział w towarzystwie oficera noszącego zielony dwuczęściowy mundur sił powietrznych. - To major Frank Allen. Obaj z Frankiem uczęszczaliśmy na ten sam wydział Uniwersytetu Teksas. - W Knoxvire? - zapytał Cole. Jake rozciągnął usta w szerokim uśmiechu, gdyż Parker nie bez pewnej zarozumiałości natychmiast go poinformował, że swoją al-ma mater ukończył nie byle gdzie, bo w samym Austin. Frank Allen też się uśmiechnął. Przedstawiając kolegę z ławy szkolnej Kowboj wyjaśnił, że Allen przybył na „Shiloha" w ramach nieoficjalnego programu rozwijania wzajemnych kontaktów między pilotami marynarki, a tymi z sił powietrznych, stacjonującymi w Nakhon Phanom w Tajlandii. Lotnicy zwykli określać to miejsce w swym żargonie skrótowo CZ, to jest Czysta Zabawa. Dwa miesiące wcześniej podobną wizytę na okręcie złożył kapitan, latający na myśliwcu F-105 w ramach zespołu Wild Weasel, wykonujących podobne zadania jak A-6B marynarki. Wielki Augie odwiedził wówczas swoich towarzyszy broni w Tajlandii, zaś po powrocie zaczął raczyć swych kumpli z dywizjonu opowiastkami o barach i burdelach, z których wynikało, że przez pełne trzy dni oddawał się tylko pijackim orgiom i rozpuście. Zrobiły one takie wrażenie na Rozpruwaczu, że ten napisał trzy urzędowe podania z prośbą o wysłanie go do Nakhon Phanom, lecz za każdym razem był traktowany odmownie. - Latasz na F-1057 - Jake zapytał Franka Allena. - Nie. Na A-1, na Skyraiderze. Kiedy nie latamy z FAC, pracujemy trochę dla SAR - Search and Rescue- lotnicza służba poszukiwawczo-ratunkowa wyspecjalizowana w ewakuacji zestrzelonych lotników - Jutro poleci z nami cysterną - wtrącił Parker. - Chcemy, żeby posmakował katapulty oraz lądowania na haku, wtedy stanie się członkiem naszego Towarzystwa Haka i będzie mógł wziąć udział w dorocznym zjeździe w Las Yegas. Prawie każdy lotnik z marynarki uczestniczył w tej weekendowej fecie w Las Yegas, która dostarczała niezapomnianych wrażeń. Po obiedzie cała czwórka przeniosła się do kajuty Kowboja, gdzie przy pokerku o symboliczne stawki Jake nawiązał do pamiętnej wyprawy Wielkiego Augie do Tajlandii, jego radosnych opowiastkach o domach rozpusty, i o tym jak to podziałało na Rozpruwacza. Po krótkiej naradzie, zaproszono na dół także Rozpruwacza. Kiedy wygrał pięćdziesiąt centów, rozmowa zeszła na temat miasta leżącego tuż przy bazie, w którym stacjonował Allen. - Jest tam największy burdel na wschód od Port Saidu - powiedział major, z podziwem kręcąc głową. - Drugiego takiego próżno szukać... Ponad setka dziewczynek, a właściwie małych, brązowych maszynek do uprawiania seksu, a

cała nocka za jedyne pięć dolców. Możesz mieć tyle dziewczyn ile chcesz, bez dopłat... - Rozpruwacz odłożył dwie karty na stół i wbił wzrok w Allena. - Najbardziej mi się podoba - kontynuował major, pochylając się nieco w przód - kiedy kładziesz się nago na brzuchu na stole do masażu, a twój ptaszek znajduje się w odpowiednim otworze w blacie. Wtedy jedna Tajka wsuwa się pod spód, niczym mechanik pod samochód i... dalej nie muszę nic mówić. Poza tym te pozostałe cały czas cię masują swoimi małymi brązowymi ciałkami. - Allen aż się wstrząsnął na wspomnienie tej ekstazy. Grafton dyskretnie zajrzał w odłożone przez Rozpruwacza karty: wyrzucił parę króli. - Dziewczynki są czyste? - zapytał Rozpruwacz, dopijając drinka i prosząc o kolejnego. Jake'owi takie pytanie w jego ustach nie wydawało się całkiem sensowne, skoro podczas tej tury po raz trzeci z rzędu musiał brać zastrzyki z penicyliny. - Jak śnieg - zapewnił go Allen. - Wszystkie noszą bielutkie skarpetki - po tym się je poznaje. - Zebrani ryknęli śmiechem. Następnego ranka Rozpruwacz miał już gotowe kolejne podanie z prośbą o wysłanie go do stolicy grzechu. Skipper odmówił prośbie, paląc podanie na oczach samego zainteresowanego. Frank Allen przeleciał się najpierw samolotem-cysterną, potem zaliczył pomyślne lądowanie na okręcie, a następnie na specjalnym pokazie dla wszystkich oficerów zaprezentował sprzęt i różne techniki stosowane przy poszukiwaniach i ratowaniu pilotów. CAG zaprosił go na podobne wykłady także dla pozostałych członków zespołu odbywających służbę na okręcie. Na koniec Kowboj tak wszystko zaaranżował, by Rozpruwacz odprowadził go do transportowca i życzył bon voyage. O trzeciej nad ranem ubrany w kombinezon Jake Grafton siedział samotnie w stołówce, trzymając obiema rękami kubek kawy, by nie rozlać jej na serwetkę. Do jego stolika podszedł Les Rucie. - A, porucznik Grafton. Mogę się dosiąść? - spytał, sadowiąc się naprzeciw niego z kawą w ręku i zapalonym papierosem. - Po kolejnym locie? - Tak. - Nalot? - Tak. - Szkoda, że nie można się tu napić. Jake wpatrywał się w kubek z kawą, zastanawiając się, czy dziennikarz mógł coś wiedzieć o rajdzie nad Hanoi. Czy dlatego tu czeka? - Jutro chyba wreszcie się mnie pozbędziecie. Jake spojrzał na Rucica. - Może pokręcę się jeszcze z tydzień po Sajgonie i powęszę tu i tam, a potem już prosto do Stanów. Chcesz tam kogoś pozdrowić? Jake mógł to sobie bez trudu wyobrazić: - Tak, pani Grafton, spotkałem pani syna na „Shilohu". Wyglądał świetnie i kazał pani przekazać świąteczne życzenia. Co pani myśli o wojnie wietnamskiej? Czy uważa pani, że Amerykanie powinni się angażować w konflikt indochiński? - Wygrywamy czy przegrywamy? - zapytał Rucie. - A skąd u diabła, mnie o tym wiedzieć?

- Puść trochę farby. Rozmawiałem już z paroma pilotami, i wszyscy powiedzieli mi sporo ciekawych rzeczy - to mówiąc machnął swym notatnikiem. Jake poczuł przypływ ulgi. Gdyby Rucie wiedział coś na temat parlamentu, to pewnie by o to zapytał. - To znaczy, co konkretnie powiedzieli? Rucie przewrócił kciukiem parę kartek i zaczął czytać na głos: - Dajemy Wietnamczykom z Południa więcej czasu... A to, jak go wykorzystają, to już zależy od nich samych... Wolność to najdroższy towar na tej ziemi... - Dajesz to do zwykłej gazety? Co za marnotrawstwo, Rucie -zadrwił Grafton. - Nie lepiej zaczekać z tym do 4 lipca i puścić w jakimś oficjalnym przemówieniu? Rucie pociągnął łyk kawy. - Nie mógłbyś mi powiedzieć jeszcze czegoś na temat tamtego lotu, w którym zginął twój bombardier... - Ponownie zerknął do notatnika - ...Morgan McPherson. A więc temu sukinsynowi o to właśnie chodziło. - Mógłbyś mi więcej na ten temat powiedzieć, prawda? Bo tamtego dnia, gdy po raz pierwszy z tobą rozmawiałem, nie wiedziałem, że właśnie straciłeś bombardiera. Jake przyglądał mu się w milczeniu. - Posłuchaj mnie, Grafton. Mam prawo tu być i zadawać pytania. Jeśli będziesz się uchylał od odpowiedzi, złożę zażalenie do twoich przełożonych. Pilot wstał, oparł się o stół i pochylił w stronę reportera. - Nie muszę z tobą rozmawiać, kutasie. A jeśli wymienisz moje nazwisko w którejś z tych twoich bajeczek, wytoczę sprawę tobie i twemu szmatławcowi za naruszenie dóbr osobistych - wycedził, nie mogąc opanować narastającej złości w głosie. - Te gazecidła idą o wiele lepiej, gdy się domiesza trochę krwi do atramentu, prawda? Czując, że traci nad sobą kontrolę, Jake wyszedł ze stołówki.

19 Był bezchmurny poranek. Jake Grafton zapinał właśnie pasy w kabinie, gdy ujrzał „Kowboja" Parkera biegnącego po pasie startowym w jego kierunku. Podczas odprawy ustalono, że Grafton wraz z „Tygrysem" Cole'em oraz Mały i Wielki Augie, którzy mieli startować zaraz za nimi, będą tego dnia bombardować „domniemaną bazę paliwową". Każdy z samolotów uzbrojono w szesnaście bomb typu Rockeye. Rozpruwacz i jego pilot Corey Ford czekali w odwodzie. Ich Intruder uzbrojony był w 16 ćwierćtonowych bomb Mark 82. Maszyna miała jednak polecieć tylko wówczas, gdyby Jake lub Augie mieli techniczne problemy przed startem. Kowboj wspiął się po drabince. - Macie nowy cel, Jake. - W ręku trzymał fragment mapy, pokazując na niej palcem niezgrabnie naniesiony ołówkiem trójkąt. Jake zorientował się, że to północno-wietnamskie lotnisko. - Co tam jest? - MIG-i - odpowiedział Parker. - Jeden, dwa, a może nawet trzy. Wylądowały niespełna dwie godziny temu, więc podjęto decyzję, by spróbować je na dobre uziemić, nim ponownie wystartują. Ty będziesz prowadzącym. Wypuścimy także samolot rezerwowy, będzie więc was trzech. Szczegóły ustalicie już w górze na częstotliwości operacyjnej dywizjonu. - Kowboj wręczył mu fragment mapy wraz z kilkoma zdjęciami lotniska wykonanymi z powietrza. Potem zrobił krok w dół, ale zatrzymał się jeszcze i popatrzył na Graftona. - Może być naprawdę gorąco. Żółtki mają tam dobrą obronę przeciwlotniczą. - Powiedz woźnicom z cysterny, że spotkamy się na trzech tysiącach.

Kowboj skinął głową i zsunął się w dół. Jake zaczął studiować mapę wraz z Tygrysem. - Cholera - zaklął pod nosem Cole - to kurestwo jest w Laosie. Istotnie, lotnisko, które mieli zaatakować, znajdowało się dobre dziesięć kilometrów po laotańskiej stronie, za przełęczą Barthelemy, która według mapy wznosiła się prawie 1.200 metrów nad poziomem morza. Jake przypomniał sobie, że na odprawie wspomniano również o chmurach wiszących nisko nad górami. Jaką powinni wybrać trasę? Gdyby polecieli najpierw na Hue, potem skręcili na zachód w kierunku Laosu, a później na północ ku lotnisku, które zdaje się nosiło nazwę Nong Het, wówczas czekała ich długa droga, a obrona lotniska miałaby kupę czasu na zorganizowanie komitetu powitalnego. Na powrót tą samą trasą nie starczyłoby im już prawdopodobnie paliwa. Gdyby natomiast zdecydowali się lecieć prosto przez terytorium Wietnamu Północnego, mieliby co prawda stale na głowie baterie przeciwlotnicze, lecz za to północni Wietnamczycy dysponowaliby mniejszą ilością czasu na to, by ich odpowiednio przywitać na lotnisku. Jake Grafton podrapał się w policzek, spoglądając na fale. Myślami wybiegał już ku artylerii przeciwlotniczej usadowionej na dnie doliny. Lot najkrótszą trasą był chyba najlepszym rozwiązaniem. - Co o tym sądzisz, Tygrys? Lecimy prosto na nich? - Tak. Chłopak z obsługi samolotu dał sygnał, że wszystko gotowe do startu. Jake przekazał mapę i zdjęcia bombardierowi, sam zaś skupił się na czynnościach przedstartowych. Tyle myśli kłębiło mu się po głowie, że nawet nie miał czasu nacieszyć się startem z katapulty. Trzy tysiące metrów nad okrętem cała trójka leciała już razem. Jake prowadził, mając u boku z lewej strony Coreya Forda, po prawej natomiast Małego Augie. Wkrótce zasygnalizował ręką, że przechodzi na częstotliwość operacyjną przydzieloną dywizjonowi. Nadal wznosił się powoli w górę. - Tu Dwójka - usłyszał głos Małego. - Trójka zgłasza się - powiedział Corey. - Przechodzę na kodowanie. - Wszyscy trzej włączyli urządzenia kodujące. - Okay, chłopaki. Lecimy prosto na cel. Nad ląd wchodzimy na północ od Vinh. Znajdujemy naszą dolinę, schodzimy poniżej chmur, lecimy przez przełęcz i spadamy na lotnisko niczym anioły zagłady. Są jakieś uwagi? Słysząc ciszę w eterze, kontynuował: - Pas startowy będzie z pewnością biegł ze wschodu na zachód, czyli wzdłuż doliny. Mały, ty weźmiesz prawą stronę pasa, ja z Coreyem lewą. Staraj się trafić dokładnie w linię drzew. Myślę, że tam właśnie kryją się MIG-i Jeśli natomiast ujrzysz je na pasie, to sam wiesz, co masz robić. Wszystko jasne? W odpowiedzi usłyszał tylko kliknięcia mikrofonów. - Z mapy wynika, że dolina zakręca ostro w lewo i jest otoczona wysokimi górami z obu stron. Szczyty po prawej stronie sięgają prawie dwóch tysięcy metrów. Po zrzuceniu bomb, Mały, będziesz zdany tylko na siebie. Od razu odchodź w prawo i staraj się obrać optymalny kierunek odwrotu. Ty, Corey, trzymaj się cały czas mnie, a po ataku obaj skręcimy w lewo. Wyślą z pewnością za nami rakiety, dlatego nie wchodzimy w chmury. Jakieś pytania? Ponieważ i tym razem nie było żadnych, zespół przeszedł z powrotem na częstotliwość operacyjną dywizjonu. - Myślisz, że zdołamy ich zaskoczyć? - Jake zapytał Tygrysa. Bombardier tylko pokręcił głową. - Też tak sądzę - mruknął Jake. - Mam przeczucie, że wykradamy kawałek sera z pułapki na myszy. Co do sposobu przeprowadzenia ataku mieli w zasadzie dwie możliwości: mogli wzbić się wysoko ponad góry i powłokę chmur, albo zejść poniżej nich. W tym pierwszym przypadku pojemnik z Rockeye'ami zrzucony ze zbyt wysokiego pułapu mogłyby się otworzyć zbyt szybko, a umieszczona w nim subamunicja rozprysłaby się zbyt szeroko,

za bardzo rozrzedzając pole rażenia. Już samo to sprawiało, że w zasadzie nie mieli wyboru. Jake rozmyślał nad tym wszystkim, podążając wzrokiem za kursorem komputera oznaczającym wybrany przez Cole'a punkt na wybrzeżu, usytuowany 35 kilometrów na północ od Vinh. Do wybrzeża mieli nadlecieć od południowego wschodu. Na wysokości 6.000 metrów wyrównał i zaczął śledzić odległy horyzont. Po lewej stronie dostrzegł niewyraźne zarysy lądu wraz z pasem nadmorskiej równiny, poza którą wznosiły się spowite chmurami góry. Jake wydał dyspozycję pozostałym członkom zespołu, by ponownie włączyli kodowanie. - Diabeł Trzy, ponieważ masz Mk 82, będziesz musiał wejść na wyższy pułap, by uzbroić zapalniki. - Corey Ford potwierdził mikrofonem. - Tylko nie wyrżnij w jakiś szczyt. - Tak jest. - Po zrzuceniu ładunku wychodź od razu ponad szczyty i gaz do dechy. Wracasz sam. - Wszystko jasne. - Rozpruwacz, jak twój radar? - Jako prowadzący klucz Grafton miał obowiązek pytać o wszystko. - W porządku, Jake. Działa bez zarzutu. - Zanim zaczniecie bombardować, wykonajcie małą Eskę lub przyhamujcie trochę, żebym mógł wysunąć się przed was. - Corey kliknął mikrofonem. Jake chciał mieć pewność, że znajdując się w chwili ataku na mniejszej wysokości, nie zostanie przypadkiem trafiony lecącą w dół bombą lub nie znajdzie się w polu jej rażenia. Sekunda lub dwie powinny mu wystarczyć. Jeszcze jedna myśl przyszła Jake'owi do głowy. - Dolina na pewno jest broniona jak cholera, więc jeśli któryś dostanie i zwali się na ziemię, będzie to wyłącznie jego problem. Żadnego wypatrywania spadochronów. Spieprzać co sił. Odpowiedzią były zgodne kliknięcia. Dalej lecieli już w milczeniu. Jake czuł suchość w gardle, pociągnął więc łyk z butelki, którą następnie podsunął Cole'owi. Ten zdjął na moment maskę, przechylił butelkę, a potem oddał ją koledze. Jake zaczął powoli schodzić na niższy pułap. Każda z załóg postępowała zgodnie z procedurą ustaloną dla danej akcji. Na pułap trzech tysięcy metrów zeszli w odległości 25 kilometrów od linii brzegowej. Jake zameldował kontrolerowi powietrznemu, że papuga uduszona, po czym wyłączył aparaturę identyfikacyjną 1FF. Od tego momentu byli zdani tylko na siebie. Sprawdził ustawienie swych skrzydłowych w szyku i polecił, by rozrzedzili go nieco. Gdy samoloty zwiększyły odstępy między sobą do 30 metrów, skierował ponownie uwagę na ląd. Popołudniowe słońce odbijało się w ryżowiskach. Frank Camparelli i „Kowboj" Parker tkwili nad mapą w sali planowania akcji. Dywizjon miał w górze trzy samoloty lecące w kierunku silnie strzeżonego obiektu i to w środku dnia. Skipper miał świadomość, że Intrudery lecą bez wcześniejszego, starannie rozpracowanego planu i prawdopodobieństwo fiaska było bardzo duże. - Jak, twoim zdaniem, Grafton się do tego zabierze? - Poleci prosto na nich, skipper. Wie, że żółtki i tak się szybko zorientują, co się kroi. - Słusznie. - Camparelli podszedł do wiszącej na ścianie mapy ze stanowiskami obrony przeciwlotniczej. Teren wokół pasa startowego wręcz najeżony był szpilkami. - Myślę, że żółtki czekają na nas w tej dolinie. - To całkiem możliwe, skoro przynętą są MIG-I - Wypowiedziawszy te słowa Parker także podszedł do mapy i stanął obok Camparelliego. - Tak, rzeczywiście są tam MIG-i - zauważył dowódca, rozmyślając w tym momencie o raporcie zwiadu elektronicznego donoszącym o sygnałach radarowych pochodzących od MiG-ów-19, które w ciągu ostatnich dwóch godzin namierzono w okolicach lotniska Nong Het. - Możemy sobie pozwolić na wymianę samolotów w stosunku jeden do jednego.

Camparelli odwrócił się powoli i obrzucił Kowboja wzrokiem od stóp do głów. - Wiesz co, Parker, będzie z ciebie świetny admirał... Kowboj aż poczerwieniał. - Ależ skipper, ja przecież... - Wiem, wiem. - Camparelli gestem ręki powstrzymał Parkera. Sześciu ludzi, trzy samoloty. Sześć istnień i sprzęt wart 18 milionów dolarów; wszystko to w zamian za jeden czy dwa jednomiejscowe myśliwce sprzed piętnastu lat, nadające się do walki jedynie za dnia. Phantomy rozniosłyby je w powietrzu na strzępy. - Może byś tak poszedł do centrum bojowego i posłuchał co się dzieje na częstotliwości dywizjonu? - Aye, aye, sir. - Parker wyskoczył z pomieszczenia jak oparzony. Wędrując od mapy do mapy, Camparelli przystanął na chwilę przed tą, która pokazywała rozmieszczenie wyrzutni rakiet przeciwlotniczych, i zaczął się jej uważnie przyglądać. Jego wzrok powędrował od lotniska w Nong Het na północ w kierunku Hanoi, zatrzymując się po drodze na punkcie oznaczającym teren wokół elektrowni Bać Giang, który natychmiast skojarzył mu się z Graftonem. - Steiger! - Camparelli podszedł do drzwi pomieszczenia dział analiz zdjęć. - Gdzie jest Steiger?! Dawać mi tu Steigera! Trzydzieści sekund później czerwony jak burak Abe Steiger prężył się przed mapą ze stanowiskami rakiet przeciwlotniczych, gapiąc się przez okulary na palec Camparelliego przyklejony do czarnego punkcika umieszczonego przy linii kolejowej, i oznaczonego nazwą Bać Giang. - Dlaczego nie ma tu naniesionych stanowisk wyrzutni rakiet, które ganiały Graftona podczas nalotu na elektrownię? Oficer wywiadu lotniczego na przemian to otwierał, to zamykał usta, nie mogąc wydać z siebie głosu. - Czy nie kazałem ci nanieść ich na mapę?! Wyraźnie kazałem wymienić je w raporcie - mówiąc to wycelował palec prosto w Steigera. - Przynieś mi ten raport. Chcę go tu mieć natychmiast! - W raporcie nie ma nic na temat rakiet, sir. - Abe tkwił w miejscu ze spuszczonymi oczami i ręką zaciśniętą na krawędzi blatu. - W takim razie zapraszam pana do mojej kajuty, panie Steiger... Na małą pogawędkę. Intrudery przeleciały na wysokości dwóch i pół tysiąca metrów nad linią brzegową z prędkością siedmiuset kilometrów na godzinę, stopniowo obniżając pułap. - Tu Diabeł, suche stopy - Jake nadał meldunek do Hawkeye'a krążącego nad Zatoką Tonkińską. - Udanych łowów - nadeszła odpowiedź. Podstawa chmur utrzymywała się na wysokości 750 metrów. Jake kontynuował schodzenie. Podczas dnia opłacało się lecieć nisko nad drzewami, bo w ten sposób utrudniali zadanie wietnamskim artylerzystom. Na pułapie trzystu metrów śmignęli nad wioską położoną przy zbiegu dróg. Rozbłyski na niebie ujawniły obecność artylerii przeciwlotniczej. Trzy samoloty momentalnie wykonały skok w dół, ale nie wyłamały się z szyku. Na wysokości piętnastu metrów, tuż nad drzewami, nie mieli już możliwości dalszego obniżania pułapu. Jedyne co im pozostało, to gnać z maksymalną prędkością. Jake przesunął dźwignię ciągu w przód do oporu. Gdyby któryś z jego kolegów nie mógł nadążyć, to powinien to zgłosić przez radio. I rzeczywiście, w niespełna minutę potem usłyszał głos Coreya. - Zwolnij odrobinę, Jake. Grafton zredukował o dwa procenty obroty silnika i zablokował dźwignię ciągu, by uniemożliwić jej mimowolne przesunięcie. Mógł się teraz całkowicie skoncentrować na prowadzeniu maszyny, uważając zwłaszcza na pojawiające się od czasu do czasu większe skupiska drzew. Bombowce mijały hektary ryżowisk, drogi, chałupy, następne pola

ryżowe, przelecieli nad jakąś drogą, kępą drzew, za którą znowu rozciągały się obsadzone ryżem pola. Bliskość ziemi potęgowała wrażenie niesamowitej prędkości. - Jesteśmy w dolinie - zawiadomił go Cole. W ostatniej chwili zauważył linię wysokiego napięcia. Minęli ją dosłownie o centymetry. Niemal spod nosa samolotu poderwała się z drzew chmara ptaków. Jake zauważył, jak rozproszyły się pod nimi; wiedział też, że pęd powietrza wepchnie je z powrotem między drzewa. Przed nimi przy jednej z dróg wyrosły stanowiska dział, których lufy zaczęły rozbłyskiwać jedna po drugiej, niczym eksplodujące żarówki. Intrudery przemknęły nad drogą i w ułamku sekundy pozostawiły je z tyłu. Dno doliny stopniowo zaczęło się podnosić. Pojawiły się większe skupiska drzew. Jake odruchowo popchnął dźwignię ciągu i dopiero w tym momencie przypomniał sobie, że jest zablokowana. Umrę ze starości, zanim dotrę do celu, pomyślał. Bujna, tropikalna roślinność porastała zbocza wzgórz, których zbocza pięły się coraz wyżej, i wyżej aż do chmur. Jake spojrzał na wysokościomierz; znajdowali się pięćset metrów nad poziomem morza. Jeszcze w Stanach uwielbiał loty treningowe po wytyczonych trasach, ponad dzikimi ostępami, gdzie minimalny dozwolony pułap wynosił sto pięćdziesiąt metrów. Porwany młodzieńczą fantazją latał czasami tak nisko, na ile mu tylko pozwalał system nerwowy. Wówczas samoloty wojskowe musiały jeszcze odbywać niskie loty z zachowaniem rygorów kontaktu wzrokowego. Nie raz zdarzało mu się powracać do bazy powietrznej na wyspie Whidbey przez łańcuch Gór Kaskadowych, na wysokości zaledwie stu metrów ponad dnem otoczonych turniami dolin, mijając przy pełnej prędkości przełęcze, prześlizgując się między skalnymi urwiskami i podążając wzdłuż strumieni uchodzących do rzek wpadających do cieśniny Puget. Co też mogli sobie wtedy myśleć alpiniści na widok stworzonego ludzką ręką orła, który z przeraźliwym rykiem wdarł się w ich samotność i zniknął równie szybko jak się pojawił. W końcu ktoś wysoko postawiony położył kres tym niezgodnym z regulaminem popisom. Teraz jednak Jake'owi tamto doświadczenie przydawało się ogromnie. Dolina zaczęła się wić serpentynami. Wysokościomierz rejestrował gwałtowne wznoszenie. Już niedaleko. - Uzbroić bomby- nadał przez radio. Cole pstryknął lewą ręką w odpowiedni przełącznik, następnie sprawdził pozostałe, dotykając każdego z osobna palcami i upewniając się, że są we właściwych pozycjach. Jake ujrzał przed sobą krawędź doliny, wyznaczoną łagodnym stokiem, przechodzącym w grzbiet urywający się tuż pod chmurami. Zielona dżungla zdawała się muskać brzuchy samolotów, gdy przelatywały ponad zboczem. W celowniku bombardierskim Grafton dostrzegł kolejny grzbiet, na którego pozbawionym drzew szczycie zaczęły rozbłyskiwać ustawione rzędem działka. Powietrze wokół nich ożyło nagle strumieniami rozgrzanych do białości smug. Nie mogą spudłować. Jesteśmy zbyt nisko. Jake widział świetliste punkty walące prosto w jego kabinę i dosłownie w ostatnim momencie skręcające w prawo, w lewo i w górę. Nie mogą spudłować. Jesteśmy zbyt blisko. Mijając nagi szczyt, spojrzał w dół. W tych ostatnich chwilach, jakie mu być może pozostały, jego mózg zarejestrował niezwykłą scenerię, którą tworzyli ludzie w czarnych strojach, ładujący broń i strzelający w górę wśród obłoków dymu. Poszukał wzrokiem Coreya Forda i Rozpruwacza. Ich samolot leciał niemal równo z nim, zachowując trzydziestometrowy odstęp. Nagle spod brzucha Intrudera wytrysnął ogień, a potem maszyna eksplodowała, przemieniając się w jednej chwili w żółtą kulę z jaskrawobiałym rdzeniem. Zamierając powoli w powietrzu, wkrótce zniknęła poza nimi.

Jake i Mały Augie wciąż lecieli w głąb doliny. - Trafili Forda - nadał Mały przez radio. - Widzę pas startowy - stwierdził Cole. Wąską dolinę dosłownie wypełniały bijące w górę serie z broni maszynowej. Obłoczki dymu wydobywające się z dudniących dział upodabniały się kształtem do diabłów, które - niczym strażnicy wysłani z piekieł - strzegły całego lądowiska. Ponieważ już wcześniej ustalili, że Mały zajmie się prawą stroną, Jake skierował samolot wzdłuż drzew porastających lewą stronę pasa. Błyskawicznie pokonywał przestrzeń stale na tej samej wysokości. Nagle potężny cios wstrząsnął Intruderem. Oczy pilota skoczyły ku tablicy przyrządów. Zauważył szybki spadek obrotów prawego silnika i wzrastającą temperaturę gazów spalinowych. Natychmiast odciął dopływ paliwa do zamierającego silnika i rozpoczął ostry skręt w górę ponad grzbiety gór. Panika zaczęła podpowiadać: jak najszybciej wydostań się z tego piekła, nim załatwią ci drugi silnik. Jego oko uchwyciło pośród drzew, mniej więcej pośrodku pasa startowego, srebrzysty błysk. MIG.' Raz kozie śmierć! Pewnie i tak już po nas. Skierował maszynę prosto na MiG-a. Mając go w celowniku, uruchomił kciukiem mechanizm zwalniający bomby. Poczuł lekkie miarowe wstrząsy, gdy Rockeye odskoczyły od węzłów po dwa na raz, w odstępach jednej trzeciej sekundy. Strumień białych pasemek, pełznąc po pokryciu kadłuba, dotarł aż do ogona Intrudera. Strzałka prędkościomierza opadła w dół, zatrzymując się na zerze. Po zachodniej stronie lotniska strzelały w górę zaledwie dwa działa. Po zrzuceniu bomb Jake wykonał zwrot w lewo, wznosząc maszynę w górę ponad grzbiet. Po raz ostatni spojrzał za siebie w stronę lotniska. Spośród drzew wystrzelił w niebo słup ognia. - Przynajmniej jednego trafiłem - mruknął cicho. Otoczyły ich chmury. - Powinniśmy podejść od zachodu - powiedział do Cole'a. Już nad morzem Jake przełączył się na kodowaną częstotliwość bojową i powiadomił okręt o utracie jednego ze swych skrzydłowych. Przekazał ponadto informację, by ewentualny kolejny atak został poprowadzony od zachodu, z natychmiastowym odwrotem w chmury po wykonaniu zadania. Na koniec wydał polecenie Małemu, by do niego dołączył. Drugi A-6 ukazał się niebawem na rozświetlonym słońcem niebie, zrazu w postaci małego ziarenka unoszącego się w przestworzach, któremu w chwilę później wyrosły skrzydła i ogon, a Jake mógł dostrzec sylwetki w kabinie. Mały Augie podprowadził samolot tak blisko, że Jake był w stanie rozróżnić niemal każdy nit, wyciek oleju czy zabrudzenie. - Masz pięć czy sześć ładnych dziurek w ogonie, Jake - zakomunikował mu Augie i wsunął się pod jego maszynę. Zabawił tam jakiś czas, a potem wynurzył po prawej stronie. - Wokół prawego wlotu nie ma dziur, w każdym razie żadnej nie zauważyłem. Coś musiało wlecieć do środka. Na pewno. Coś co wyleciało z wietnamskiej lufy. - Dwa niewielkie otwory masz w prawej klapie i jakieś paskudne wgniecenie w obudowie prawego silnika. To wszystko. Teraz ty obejrzyj mnie. Jake i Cole dokładnie, centymetr po centymetrze, sprawdzili A-6 Małego, znajdując w nim tylko jedną małą szparę w lewym stateczniku poziomym. Przejąwszy ponownie prowadzenie Jake wysunął na próbę hak, po czym wciągnął go z powrotem. Sprawdził też działanie podwozia i klap. Samolot ściągało w prawo lub lewo w zależności, czy zwiększał,

czy redukował ciąg. Była to normalna reakcja przy locie na jednym tylko silniku. Dawało się to skorygować bez trudności orczykiem. - Jak na mój gust, wyglądasz zupełnie dobrze - zapewnił go Mały. Jake wciągnął podwozie i pochylił nos w celu nabrania odpowiedniego pędu, tak by klapy mogły się schować. Okręt został poinformowany o rozmiarach uszkodzeń. Operacyjny dywizjonu, który zgłosił się po paru minutach, nie skierował Jake'a do Da Nang, lecz polecił mu lądować na okręcie. Uszkodzony Intruder miał wykonać ten manewr jako ostatni. Jake podchodził bezpośrednio do pasa, bez otwierania hamulców aerodynamicznych. Wiedział, iż najczęściej popełnianym błędem przez pilotów lądujących na jednym silniku, była niechęć do redukowania ciągu w obawie, że silnik nie zdoła wynieść go w razie przesmarowania na drugi krąg. Jake zredukował najpierw ciąg, po czym w odpowiednim momencie zwiększył go dwukrotnie, chwytając od razu trzecią linę. - Całkiem nieźle jak na jeden silnik - pochwalił go Cole. Skrzydła składały się powoli, gdyż tylko jedna pompa hydrauliczna dawała ciśnienie. Samolot skierowano natychmiast do windy numer dwa i opuszczono na pokład hangarowy. Po wyjechaniu z windy znalazł się w obszernym hangarze. Oczekując na ubranych na niebiesko członków personelu pokładowego, którzy mieli założyć blokady i zamocować łańcuchy, Jake otworzył kabinę i zatrzymał silnik. Gromada ludzi z ponurymi minami zebrała się u stóp drabinki. Grafton wolał na razie uniknąć kontaktu z nimi i zająć się rutynowymi czynnościami, jak zabezpieczenie katapulty fotela i kolejne wyłączanie przełączników. Nie mógł jednak w nieskończoność odwlekać wyjścia z samolotu, wygramolił się więc z kabiny i zsunął po drabince. Kowboj jako pierwszy zbliżył się do niego. - Cholernie mi przykro, stary. I wtedy Jake Grafton zaczął szlochać. Po raz pierwszy, odkąd umarła jego babcia, gdy miał szesnaście lat. Kowboj wraz z Sammym Lundeenem poprowadzili go w kierunku luku ze schodkami usytuowanego tuż obok pokładu hangarowego, gdzie przysiadł na stopniu. Kowboj zamknął drzwi prowadzące do hangaru, zapalił papierosa i wręczył go Jake'owi. - Od jak dawna jego ręce są w takim stanie? - Jake usłyszał pytanie Kowboja skierowane do Lundeena. Po dwóch godzinach spędzonych pod tlenem świeży dym podziałał na jego płuca jak środek przeczyszczający. Palił papierosa, póki ten sam nie zgasł tuż przy filtrze. Przezornie umieścił niedopałek w kieszonce lewego rękawa. - W porządku, już mi lepiej - powiedział. Wstał i, patrząc koledze z kajuty prosto w oczy, stwierdził: - Popełniłem błąd. Powinienem był podejść od zachodu. - Nie mogłeś tego wiedzieć. - Sammy położył Jake'owi rękę na ramieniu. Jake skinął tylko głową. Musiał przestać o tym myśleć, chociaż coraz trudniej mu to przychodziło i zaczynał mieć tego wszystkiego cholernie dosyć.

20 Obudził się i spojrzał na zegarek. Wskazywał ósmą. Nie był tylko pewien, rano czy wieczorem. Usłyszał jednak, jak Sammy pochrapuje na górnej koi, więc wywnioskował, że musiał to być wieczór, gdyż inaczej byłby już na służbie. Leżąc, próbował wyrzucić z pamięci koszmarną wizję. Jeszcze raz ujrzał w myślach wyciągniętą w jego kierunku białą dłoń Szalonego Jacka, w której znajdowała się duża czerwona kapsułka. Pośpiesznie przełknął środek uspokajający, nawet nie popijając wodą. Odgłosy okrętu odbijały się echem w jego uszach, a widok eksplodującego samolotu, w

jednej chwili przemienionego w ognistą kulę, wciąż powracał w jego umyśle. Ciągle miał przed oczami Coreya Forda i Rozpruwacza. Głowa bolała go po lekarstwie. Powoli wysunął z łóżka jedną nogę i opuścił ją na podłogę. Następnie to samo uczynił z drugą. Przez chwilę pozostawał w takiej pozycji, a potem powoli wyprostował sylwetkę, przybierając postawę siedzącą. Pochylił się w stronę umywalki i zmoczył ręcznik, który zwykle używał do twarzy. Zawsze tak czynił, ilekroć miał kaca. Leżąc w ciemnościach, napawał się chłodnym dotykiem tkaniny zachodzącej mu aż na oczy. W odzyskiwanej z wolna świadomości ciągle jarzyły się mocnym blaskiem sceny lotu, który odbył poprzedniego ranka. Upłynął przynajmniej kwadrans, nim całkowicie odzyskał poczucie rzeczywistości, i mógł wrzucić ręcznik do umywalki. Założył świeżą bieliznę, mundur khaki, złapał kurtkę pilota i zatrzasnął za sobą drzwi. Diabła 502, na którym leciał poprzedniego dnia, znalazł w kącie hangaru, w miejscu przeznaczonym dla maszyn z poważnymi uszkodzeniami oraz takich, które czekały na części zamienne. Diabeł 502 był nowym lokatorem, którym zajęto się w hangarze szczególnie pieczołowicie. Przy okazji mogli mu też zamontować nowy komputer, ze starym zawsze były jakieś problemy. Co by jednak o nim powiedzieć, staruszek dowiózł ich jednak z powrotem. Wspiął się na rusztowanie przystawione do tylnej części kadłuba i stanął na stateczniku poziomym. Z ogona wyzierało pięć przestrzelin o średnicy dwa i pół centymetra każda. Spoglądając przez postrzępione krawędzie jednego z otworów, spostrzegł, iż cała wewnętrzna struktura statecznika została całkowicie zniszczona, a duraluminiowy dźwigar dosłownie rozerwany. Jake zsunął się w dół i podszedł do kapitana Joe Wagnera, pełniącego w dywizjonie funkcję oficera nadzoru technicznego. Wagner stał przy nosie samolotu. - Niezły pasztet, co? - przywitał go Wagner. Jake tylko skinął głową. - Jesteś chyba w czepku urodzony, Grafton. Podchodzę tutaj, żeby jeszcze raz przyjrzeć się temu wrakowi, i oczom własnym nie wierzę... Miałeś doprawdy cholerne szczęście. Może trochę przejdzie na mnie. Jake żachnął się. - Sam na pewno nie chciałby pan mieć takiego. - Nie bądź tego taki pewien. Widzisz te dziury? Według mnie, wywierciły je pociski kalibru 14,5 milimetra. Przynajmniej dwa powinny mieć ładunek wybuchowy, który nie eksplodował. Gdyby eksplodowały, urwałoby wam połowę statecznika pionowego. A nie sądzę, by ta zabawka mogła fruwać z połówką ogona. Te pociski trafiły samolot w jedyne miejsce, które dzięki małemu oporowi nie spowodowało inicjacji zapalników. Chcę ci jeszcze coś pokazać. Podprowadził Jake'a do prawego wlotu powietrza. Większa część kołpaka turbiny zniknęła, zaś łopatki sprężarki były niemiłosiernie poskręcane i powykrzywiane. - Tu, jak przypuszczam, pomacała was trzydziestkasiódemka. Pocisk trafił w sam środek osłony, robiąc z niej miazgę, której strzępy wessała turbina. Twoje szczęście, że od razu wygasiłeś silnik, inaczej łopatki wyprysłyby z kadłuba, tnąc jego aluminiową powłokę z taką łatwością jak nóż kraje masło. W środku natomiast z pewnością wdarłyby się do głównego zbiornika paliwa, które wylałoby się na rozgrzany silnik i spowodowałoby eksplozję samolotu w ciągu jednej tysięcznej sekundy. Nawet, gdyby łopatki nie przeniknęły do wnętrza, ale nadal utrzymywałbyś silnik na pełnych obrotach, to oderwałby się od zawieszenia, gdyż pocisk zniszczył łożyska dwóch stopni sprężania. Jake Grafton pokiwał głową. - Jedna tysięczna sekundy. Tyle właśnie pozostało Fordowi i Rozpruwaczowi, zanim zamienili się w ognistą kulę. Joe Wagner popatrzył przed siebie. - Może pocisk trafił w zbiornik lub w jedną z bomb. Tego nigdy się już nie dowiemy.

Rozmawiali jeszcze przez chwilę, po czym Jake wszedł po schodni na pokład startowy, powędrował w tył ku pomostowi wyspowemu i zszedł w dół na kładkę okalającą sponsony. Do „Shiloha" przycumował okręt zaopatrujący go w amunicję. Ze swego miejsca Jake obserwował mostek okrętu zaopatrzeniowego, podskakującego na falach znacznie bardziej, niż lotniskowiec. Śmiercionośna broń właśnie przesuwała się z mniejszej jednostki na większą. Między nimi były przeciągnięte liny, po których, podrygując wraz z rytmem fal, sunęły kolejne bomby. Jake przyglądał się tej operacji: wózkom widłowych przemieszczającym się z miejsca na miejsce i ludziom zmagającym się z ciężkimi stelażami, na których spoczywały nieuzbrojone bomby. W tym momencie uświadomił sobie, że to on zabierze później te bomby w zupełnie inne miejsce. Postawił kołnierz kurtki i odszedł. Według rozkładu lotów, dyżur w sali odpraw zaczynał mu się dopiero po wschodzie słońca, a zaledwie kilka minut temu wybiła północ. Nie mógł zasnąć, powędrował więc do stołówki, gdzie zjadł hamburgera. Całe pomieszczenie wibrowało pod wpływem wstrząsów mechanizmu katapulty dziobowej, wysyłającej w górę pierwsze samoloty nowego dnia. Gdy ruchoma platforma katapulty powracała do pozycji wyjściowej, cofana za pomocą siłowników hydraulicznych, powodowało to tak potworny łoskot, że cała stołówka drżała w posadach, aż naczynia brzęczały. Jake tkwił nad kawą i z papierosem w ustach rozmyślał o tych facetach, którzy kołowali w stronę katapult, by zaraz potem ulecieć w nocne niebo. Katapulta wreszcie ucichła, on zaś zdusił niedopałek w filiżance kawy i poszedł do sali odpraw, by sprawdzić, czy w jego przegródce nie ma przypadkiem listu od Callie. Znalazł jednak tylko urzędowe papiery. Siadł i zaczął je przerzucać. Po paru chwilach wyczuł, że Nowy przygląda mu się ukradkiem zza swego biurka. Prócz nich dwóch nie było w środku nikogo. Jake nie odrywał jednak wzroku od papierów. Co Nowy mógł sobie teraz myśleć? Czy chował jakiś uraz do Graftona, a może także do Forda i Rozpruwacza? A może czuł złość na samego siebie, w myślach porównując się z pilotami, którzy przechodzili przez pokój odpraw? Jeszcze niedawno był przecież jednym z nich, siadywał podczas odpraw na tych wyściełanych krzesłach. Podobnie jak oni otwierał szafkę i sięgał po kamizelkę ratunkową, kombinezon przeciwprzeciążeniowy, uprząż, wdychał stale obecny tam zapach potu i, przygotowując się do kolejnego lotu, jeszcze raz przeżywał strach, którego doświadczył podczas ostatniego. Czy wstydził się tego, że zrejterował? Jeśli tak, to nie będzie winić tylko siebie. Już wkrótce zacznie winić innych pilotów, dowódcę dywizjonu, marynarkę, a nawet własną żonę. Na jego biurku zadźwięczał telefon. Nowy złapał słuchawkę ruchem tonącego chwytającego linę rzuconą mu na ratunek. Potem odłożył ją i, nie zdejmując z niej ręki, powiedział: - Jake, skipper chce cię widzieć w swej kajucie. Niespiesznym ruchem Grafton włożył z powrotem papiery do skrzynki, a wychodząc zerknął w stronę Nowego, który z nisko pochyloną głową ponownie sprawdzał w rozkładzie lotów nazwiska pilotów, do których sam się niedawno zaliczał. Na pukanie Jake'a odpowiedziało burknięcie dowódcy. Wszedł do środka. Zastał tam skippera siedzącego za biurkiem i Parkera rozwalonego na koi z ponurą miną. Camparelli zmierzył Jake'a od stóp do głów, a potem wskazał mu ręką kanapę. Następnie zapalił papierosa i jak zwykle przejechał palcami po ostrzyżonej na jeża głowie. W milczeniu obejrzał jakiś dokument, potem poprawił się na krześle i spojrzał na Graftona. - Najpierw martwy bombardier, potem eksplodujący na kawałki samolot, a teraz to... - Potrząsnął w ręku papierem i obrzucił Jake'a spojrzeniem naukowca badającego jakiś rzadki okaz. - Wiesz, co to takiego? - Nie, sir.

- To poufny raport ode mnie do dowództwa Siódmej Floty. Cholernie często pojawia się w nim twoje nazwisko. Ciekaw jestem, czy się domyślasz, co to za nowinkę na twój temat zawiera ten skrawek papieru? Jake pokręcił głową. - Wczoraj byłem w sekcji planowania akcji, żeby sobie pooglądać mapy usytuowania rakiet przeciwlotniczych w rejonie, który był niedawno celem ataku i, ku mojemu zdziwieniu, w żaden sposób nie mogłem odnaleźć wyrzutni rakiet, które chciały cię ustrzelić, gdy poleciałeś nad elektrownię w Bać Giang. Przejrzałem codzienne raporty wywiadu i popytałem trochę tu i tam. W końcu uciąłem sobie przyjacielską pogawędkę z twoim kumplem Steigerem. Jak ci się wydaje, co mógł mi powiedzieć? - Nie mam pojęcia, sir. - Jake poczuł, że tętno wyraźnie mu przyśpiesza. - Szkoda. A założyłbym się o tysiąc dolarów, że byś się domyślił. - Gdy to mówił, twarz mu się wykrzywiła, a żyły na szyi nabrzmiały. - Pan Steiger wyjawił mi dlaczego te rakiety, które jakoby wodziliście za nos nad Bać Giang, w ogóle nie figurowały ani w raporcie wywiadu, ani na mapach, mimo iż wydałem bezpośredni rozkaz, by je tam umieścić. Wygląda na to, że wiedział, iż wasz raport o rakietach był nie do końca ścisły! - Jego głos przybrał prawie siłę krzyku, niczym na placu musztry. - Krótko mówiąc, Steiger wyjawił, że obaj z Cole'em wcale nie byliście nad Bać Giang, gdzie podobno te rakiety usiłowały dobrać się wam do dupy, lecz urządziliście sobie małe prywatne polowanko nad Hanoi... Jake spuścił oczy. - A więc to prawda? Zdajesz sobie sprawę, co do cholery zrobiłeś? Zanim z tobą skończę, będziesz żałował, że tamta pieprzona kula nie trafiła w ciebie, a w McPhersona... Niech więc pan teraz posłucha uważnie, panie Grafton. - Słowo „pan" zabrzmiało w jego ustach niczym obelga. Jake zastygł w postawie na baczność, z oczami utkwionymi w ścianie. Camparelli przysunął się bliżej, tak że dzieliły go od Jake'a zaledwie centymetry. - Jestem w marynarce od dobrych dwudziestu lat i niemal wyprułem sobie flaki, by otrzymać funkcję dowódcy dywizjonu. A teraz za moimi plecami podważasz zaufanie, jakim cię obdarzyłem, nie tylko moje zresztą, ale także każdego oficera w dywizjonie. Na miły Bóg, czy nie dotarło do ciebie, że służba w wojsku opiera się właśnie na zaufaniu?! Nawet Nowy, ten tchórzliwy półgłówek więcej jest wart niż ty, bo przynajmniej wiem, czego mogę od niego oczekiwać. Dociera to do ciebie?!!! - wywrzeszczał ostatnie pytanie Camparelli. Wzrok Jake'a spoczął na twarzy dowódcy. - Złożyłeś przysięgę, Grafton, gdy otrzymałeś promocję. „Będę przestrzegał i bronił konstytucji Stanów Zjednoczonych przed wszystkimi wrogami, zarówno obcymi, jak i wewnętrznymi, wykonując rozkazy ustanowionych nade mną zwierzchników". Taką samą przysięgę, jaką każdy oficer marynarki składa od prawie dwustu lat. Złamałeś tę przysięgę, okazując brak posłuszeństwa. - Skipper usiadł na krześle. - Macie patrzeć na ścianę, poruczniku! Gdy Camparelli ponownie przemówił, jego głos był już bardziej opanowany, lecz nadal przepojony goryczą. - Na lotniskach i przystankach autobusowych jak Ameryka długa i szeroka ludzie plują na naszych żołnierzy i marynarzy. Rezerwiści odmawiają noszenia mundurów, bo się ich obrzuca wyzwiskami. Wyobrażasz to sobie? Amerykanie opluwają tych, którzy poprzysięgli ich bronić. Tych, którzy złożyli przysięgę, że będą wykonywać rozkazy wybranego przez nich samych cywilnego rządu... - Uderzył pięścią w stół. - Przez dwieście lat wojskowi słuchali wyłonionych w wyborach władz cywilnych. Nie zawsze ich przedstawiciele byli rozumni i postępowali słusznie. Zdarzało się nawet, że nieudolnie. Co więcej, wielu prezydentów rządzących tym krajem było politykierami, bez żadnych kwalifikacji do tego

urzędu, tyle że potrafili ogłupić tłum. Ale nawet tych głupków trzeba było słuchać! A wiesz, dlaczego?! Spróbuj zgadnąć! Jake milczał, - Odpowiadajcie, poruczniku Grafton! - Nie wiem, sir. - To wam wyjaśnię. Gdyby któryś z oficerów wbił sobie któregoś dnia do łba, że ma prawo kierować się swoimi własnymi przekonaniami i decydować o tym, co słuszne, a co nie, zamiast słuchać poleceń, to Stany Zjednoczone znalazłyby się na najprostszej drodze do dyktatury wojskowej. I stalibyśmy się jeszcze jedną pogrążoną w chaosie republiką bananową. Jake usłyszał trzask zapalniczki. Camparelli znowu się podniósł i spojrzawszy Jake'owi prosto w oczy, wysyczał: Masz robić to, co ci każą, nawet za cenę życia i twej nieśmiertelnej duszy, jeśli takową w ogóle posiadasz. Nawet gdyby twój stary był papieżem, a ty sam miałbyś bezpośrednie połączenie z Bogiem Wszechmogącym, to mnie to gówno obchodzi. Tu liczy się tylko nasz kraj, a wraz z nim marynarka, ty pusty łbie. - Camparelli zaczął przemierzać kajutę. - W ładowniach tego okrętu jest wystarczająca ilość broni, by zmieść z powierzchni ziemi cały Wietnam albo nawet Chiny. I co będzie, jeśli jego dowódca dojdzie pewnego dnia do wniosku, że dysponuje wystarczającą potęgą, by działać na własną rękę?! Przystanął na wprost Graftona, który stał sztywno, jakby kij połknął. - Głównym filarem marynarki jest posłuszeństwo, zaś Ameryka zawsze będzie potrzebować marynarki... - odwrócił się i postąpił dwa kroki w stronę biurka - ...ale marynarki tylko i wyłącznie posłusznej. Frank Camparelli usiadł ciężko. - Pewnie uważasz, że skoro prowadzimy tę zakichaną wojnę w takim zasranym grajdole jak Wietnam, to można kompromitować amerykańską marynarkę, co?! Że możesz osobiście spuścić manto tym komunistycznym gnojom za pomocą jednego samolotu, paru bombek, i uczynić z nich dobrych demokratów i republikanów?! - mówiąc to zaciągnął się papierosem. Potem głęboko westchnął. - Jesteś skończonym głupcem, skoro jeszcze nie pojąłeś, że musimy być posłuszni, nawet gdybyśmy mieli polec czy nawet przegrać tę pieprzoną wojnę... O co ci chodzi, Grafton? Według ciebie, nie jesteśmy wystarczająco agresywni? Gówno prawda. Wielka szkoda, że nie możemy już zapytać Forda i Rozpruwacza, czy według nich jesteśmy wystarczająco agresywni. W powietrzu zawisła cisza. Jake czuł, że oczy go pieką. Kowboj, widząc, jak Jake'owi trzęsą się ręce, chrząknął, by odwrócić uwagę Camparelliego. Ten chwilę patrzył na niego, po czym ponownie przeniósł wzrok na Jake'a. - Po wyjściu stąd udasz się prosto do lazaretu i poinformujesz Szalonego Jacka, że rozkazałem cię dokładnie zbadać. Jeśli uzna, że jesteś zdrowy, wyślę cię na ląd na pokładzie porannego samolotu zaopatrzeniowego. Zabierzesz ze sobą cały ekwipunek pilota. Przez Pacyfik przylecą do nas ze Stanów dwa nowe samoloty, ja zaś nie mogę poświęcić żadnej z załóg, żeby je odebrała. Weźmiesz ze sobą tego psychopatę Cole'a. Podczas waszej nieobecności zostanie wszczęte śledztwo, was zaś przesłuchamy dopiero po powrocie. Gdy nowe samoloty dotrą do Cubi, wyślecie nam wiadomość o ich przybyciu. Potem my powiadomimy was o dacie startu. Przylecicie jednym z nich na okręt, a po drugi wyślemy inną załogę. Macie też natychmiast po przybyciu do Cubi zameldować się u tamtejszego oficera dyżurnego i powtarzać tę czynność każdego ranka. Czy te rozkazy są wystarczająco jasne? Jake skinął głową. - Masz odpowiedzieć!! - ryknął Camparelli. - Tak jest, sir. Są wystarczająco jasne. - Mam nadzieję, Grafton. - Camparelli przerwał, a po chwili mówił dalej: - Steiger ma nakaz pozostawania w swojej kajucie bez prawa kontaktowania się z kimkolwiek ani nawet odbierania telefonów. Nie próbuj więc widzieć się z nim,

ani tym bardziej rozmawiać... A teraz zejdź mi do cholery z oczu, zanim osobiście sprawdzę, co tam masz we łbie zamiast mózgu. Jake wyszedł. Starszy marynarz w lazarecie poinformował go, że powinien przyjść w godzinach przyjęć, to jest o siódmej rano. Grafton nie był jednak w nastroju do pogaduszek. - Chcę się widzieć z tym szarlatanem z dżungli i to, kurwa, natychmiast, marynarzu. Masz mi go znaleźć! Okazało się, że doktor był w swoim gabinecie. Rozebrany do spodenek Jake z obojętnością przyjmował kolejne czynności wchodzące w zakres rutynowego badania. Myślami był zupełnie gdzie indziej. Widział Morgana oraz twarze tych, których znał, a którzy byli teraz martwi. Dwóch zginęło co prawda w wypadkach samochodowych, lecz co najmniej sześciu innych poniosło śmierć w katastrofach lotniczych. Jeden katapultował się podczas lotu ćwiczebnego, gdy maszyna stanęła w ogniu i cholernie długo spadał na ziemię, bo mu się nie otworzył spadochron. Morgana znał z nich najlepiej, ale prócz niego był także zaprzyjaźniony z pewnym chłopakiem z Kalifornii, któremu przytrafiło się odbyć kiedyś nocny lot treningowy w jego A-6 nad pustynią w Newadzie... Szalony Jack przyjrzał się rękom Jake'a. - Jesteś w stanie latać? - zapytał. - Nie jestem lekarzem, ja latam na samolotach... - oznajmił mu w odpowiedzi Jake - ...dla Wuja Sama - dodał stłumionym głosem. Frank Camparelli pewnie miałby coś do powiedzenia na ten temat, ale tak czy inaczej racja była po stronie dowódcy. Zresztą on, Jake, także miał rację, do pewnego stopnia. Zawsze bowiem istniała granica, do której można było znosić głupotę tych z góry. Jeśli tym powybieranym do rządzenia cywilom istotnie nie zależało na zwycięstwie, to czyż mieli prawo bezmyślnie szafować ludzkim życiem? A Camparelli nawet nie stara się usprawiedliwiać ich głupoty; on ją po prostu akceptuje. I może właśnie na tym polega problem, że admirałowie lub generałowi nigdy nie ważą się powiedzieć wybrańcom ludu, co z nich za durnie. - Jesteś w stanie latać? - ponowił pytanie doktor. - A jak sądzisz? Leciałeś przecież ze mną parę tygodni temu. Czy stwarzałem zagrożenie dla otoczenia? Czy była zagrożona edukacja medyczna, na którą łożyli twoi starzy? - Możesz się ubrać. - Szalony Jack zaczął coś pisać w karcie pacjenta. - No więc, jak brzmi twoja fachowa opinia, szarlatanie? Pozwolisz, bym nadal latał na Intruderach? - To już zależy od ciebie - odpowiedział doktor. - Czy sam chcesz latać? Jake naciągnął buty. - Sam jeszcze tego dobrze nie wiem, doktorze... - Mówił powoli, ważąc każde słowo. - Zacząłem latać, gdy miałem piętnaście lat. To jedyna rzecz, na której się naprawdę znam. Jeśli ta wojna trwać będzie nadal, to pewnie zostanę pogrzebany w samolocie... - Zabrał z biurka portfel i klucze. - Prawdę powiedziawszy, jest mi to już chyba zupełnie obojętne. Doktor przyjrzał się uważnie pilotowi. - Gdy parę tygodni temu lecieliśmy wspólnie na ląd, zadałeś mi pytanie, na które, jak sądziłem, sam dobrze znałeś odpowiedź. Zapytałeś, czy warto tak żyć nawet za cenę, że się człowiek w końcu rozwali. Więc co sam teraz na to odpowiesz? Warto? - Nie przypominam sobie, bym tak się właśnie wyraził... - Pilot oparł łokcie na kolanach. - Choć zawsze uważałem, że latanie wymaga prawdziwych wyrzeczeń. - A życie, czyż nie jest o wiele bardziej skomplikowane niż latanie? Czy nie dostarcza wielu codziennych problemów, gdzie nie dźwięczą fanfary i najczęściej nie ma tak prostych wyborów jak w lataniu: pomylisz się, nie pomylisz; białe

lub czarne... - Szalony Jack mówił jednostajnym, monotonnym głosem, wspominając o pilotach, którzy będąc dobrzy w swym fachu, zupełnie nie sprawdzili się w normalnym życiu. Jake, zamiast tego słuchać, wolał przyglądać się rycinom wiszącym na ściance działowej. Przedstawiały one najwspanialsze epizody w dziejach marynarki: „Dewey w Zatoce Manilii"*, „Farragut przepływający obok fortu w Mobile"**, „«Moniton> i «Merrimack» w Hampton Roads"***. Szalony Jack miał jednak jeszcze inny obraz, który przedstawiał oddział żołnierzy piechoty morskiej przygwożdżonych do piasku na plaży Iwo Jima. Ich twarze wykrzywiał grymas przerażenia. * George Dewey (1837-1917), amerykański admirał. Pokonał hiszpańską flotę u wybrzeży Filipin podczas wojny hiszpańsko-amerykańskiej. **David Farragut (1801-1870), amerykański admirał urodzony w Knoxville. Głównodowodzący oddziałami Północy w czasie wojny secesyjnej. ** „Monitor" „Merrimac" opancerzone okręty wojenne, które stoczyły słynny pojedynek w cieśninie Hampton Road's 9 marca 1862 roku

21 Jake pozostawił „Tygrysa" Cole'a przy barze klubu oficerskiego. Gdy lotniskowca nie było w porcie, miejsce to przypominało miasteczka-duchy z Dzikiego Zachodu. Ze świeżo zamówioną szkocką w ręku i kieszeniami wypchanymi trzydziestoma dolarami w ćwierćdolarowych monetach pomaszerował prosto do aparatu telefonicznego. Obaj z Cole'em przybyli tu poprzedniego dnia, zarejestrowali się w kwaterach oficerskich i zameldowali u oficera dyżurnego, wypełniając dokładnie polecenie Camparelliego. Później, gdy siedzieli przy barze, Cole zaproponował, by Grafton zadzwonił do swej dziewczyny. Jake wypił prawie połowę szkockiej, zanim wreszcie usłyszał głos Callie, przebijający się z trudem przez zakłócenia. - To ja, Jake. Chwila ciszy, a potem: - Jake! Wspaniale, że się odezwałeś! Myślałam, że jesteś na morzu. Skąd dzwonisz? - Z Cubi Point na Filipinach. Przyleciałem wczoraj po południu samolotem zaopatrzeniowym z moim bombardierem. Znowu mała przerwa. - Masz urlop? - Coś w tym rodzaju. - Jake! Jesteś ranny! - Skądże. Czuję się dobrze, naprawdę jestem okay. Dzwonię właśnie z kasyna, a w ręku trzymam szkocką. - Jeśli popijasz szkocką, to rzeczywiście wszystko w porządku. - To znaczy, niezupełnie. Mam małe kłopoty. - Jakie kłopoty? Zaczął szukać po kieszeniach papierosów. - Kłopoty z marynarką. Zrobiłem coś nie tak. Dokładniej mówiąc, nie wykonałem do końca rozkazów. - Czy to coś poważnego? - Mogło być gorzej. Pluton egzekucyjny raczej mi nie grozi. Na okręt wracam za jakieś trzy dni; mam tam dostarczyć nowy samolot. Przedtem jednak bardzo chciałbym spotkać się z tobą. - Ja też bym tego chciała, wierz mi. - Może mogłabyś tu przylecieć?

- Chcesz żebym przyleciała na Filipiny? - Tak, wiem, że to szmat drogi. - Teraz byłoby mi bardzo trudno się stąd wyrwać, z powodu mojej pracy... Tak niespodziewanie to wypadło, ale może... - Callie, muszę się z tobą zobaczyć. Oczekując odpowiedzi, wcisnął sobie słuchawkę między głowę a ramię i zapalił papierosa. - Jak mogłabym się tam dostać? - Polecisz do Manili, a stamtąd ja zabiorę cię do Cubi. - A czemu nie zostać w Manili? - Nie mogę. Muszę każdego ranka meldować się u oficera dyżurnego. - A więc to naprawdę coś poważnego. Jake odetchnął głębiej, zanim odpowiedział: - Tak, to coś poważnego. - Zaczekaj chwilę, zobaczę, co się da zrobić. Możesz zaczekać? - Jasne. Po kilku minutach musiał wrzucić kolejne monety. Jedna wypadła mu z ręki, uderzyła w blat i spadła na podłogę. Nawet się po nią nie schylił. Wreszcie dziewczyna odezwała się ponownie. - Jake? - Jestem tu. - Dopiero pojutrze będę mogła przyjechać. - W porządku. - Złapię sobotni samolot do Manili o 13.15. Nie będziemy więc mieli zbyt dużo czasu dla siebie, dlatego zastanów się, czy naprawdę chcesz, bym przyleciała? - A jak ci się zdaje? Pewnie, że chcę. - Okay. Przylecę rejsem 923 Cathay Pacific. - Nie mogę się doczekać, kiedy cię znowu ujrzę... I dzięki. Na zakończenie obiecał jeszcze Callie, że nie będzie się tym wszystkim zbytnio przejmował i zadba o siebie. Potem wykonał jeszcze jeden telefon i wrócił do baru. Stanął tuż obok Cole'a i rzekł: - No więc przyleci, brachu! - Cole skwitował to tylko lekkim uśmieszkiem, Jake zaś mówił dalej: - Mój znajomy należy do miejscowego aeroklubu i zabierze mnie do Manili na spotkanie z nią. To powiedziawszy, Jake pozbierał kości, włożył je do kubka, potrząsnął nim, a potem wyrzucił na blat. Wypadło pięć szóstek. Spojrzeli na siebie, a potem na napis wiszący nad barem. PIĘĆ SZÓSTEK - KOLEJKA DLA WSZYSTKICH NA KOSZT FIRMY. Cole rozejrzał się uważnie po pustym pomieszczeniu. - Barman? - zawołał. - Podwójną tego, co u ciebie najdroższe. I sobie także nalej. - Gdy jego niebieskie oczy napotkały oczy Jake^, kąciki ust lekko mu zadrgały. - Teraz już nie mam wątpliwości, Grafton. Jesteś największym szczęściarzem, jakiego w życiu spotkałem. Jake trzymał Callie w objęciach, Harold zaś starannie przechodził przez kolejne punkty procedury przedstartowej czteromiejscowej Cessny 172, przygotowując ją do startu. Jego zapobiegliwość spodobała się Jake'owi. Większość pilotów, którzy dopiero co zakończyli pierwszą część trasy, i mieli wystartować jeszcze tego samego dnia, nie

sprawdziłaby nic poza stanem paliwa i ciśnieniem oleju. Jake miał też świadomość, że tym razem to nie on trzyma stery w ręku, lecz Harold. Nigdy nie czuł się dobrze w samolocie, jeśli to nie on pilotował. - Mam nadzieję, że ten drugi lot będzie przyjemniejszy, niż ten dopiero zakończony - powiedziała Callie po opuszczeniu punktu odprawy celnej, uskarżając się na turbulencje podczas lotu z Hongkongu. Jake odpowiedział na to pocałunkiem, a potem długo trzymał ją w ramionach. - Lot na wysokości 1.200 metrów był całkiem przyjemny - stwierdził Jake. Callie uścisnęła mu rękę i zaproponowała, by zaraz po wejściu na pokład tego drugiego samolotu opowiedział jej o swych kłopotach. Jake uśmiechnął się. - Te samolociki ze śmigłami robią tyle hałasu, że musiałbym chyba krzyczeć. Jak wylądujesz w Cubi pojedziemy do hotelu, a potem, jeśli oczywiście chcesz, możemy pójść na plażę. Znam taką jedną bieluteńką jak cukier, gdzie nie znajdziesz nic prócz ciszy. Odkryłem ją podczas jednego z lotów. Romantyczna okolica. Callie rozchyliła usta w uśmiechu. - Widzę, że wszystko już obmyśliłeś. Podczas wznoszenia nieco nimi rzucało i dopiero po przekroczeniu pułapu tysiąca metrów zaczęli lecieć równo. Siedzenie Harolda było umieszczone nieco wyżej w stosunku do miejsc w tyle, na których usadowili się Jake i Callie, a kąt wznoszenia się jeszcze uwydatnił tę różnicę. Jake odnosił wrażenie, że Harold siedzi na tronie. Jego łysina lśniła w popołudniowym słońcu. Jake'a ogarnął smutek na myśl, że odbędzie jeszcze tylko jeden, ostatni lot Intruderem. Lecąc z wiatrem w kierunku pasa startowego w Cubi Point Jake skalkulował na podstawie kształtu i kierunku ustawienia rękawa, że podczas schodzenia Harold będzie musiał stawić czoło wiatrowi wiejącemu z lewej strony z prędkością 25 kilometrów na godzinę, nieco zbyt silnemu jak na Cessnę. Jake usłyszał najpierw dość mocne szurnięcie, gdy Cessna dotknęła pasa lewym kołem, a następnie lżejsze, gdy oparła się także na prawym i całym ciężarem usiadła na płycie. - Dobra robota! Chwyciłeś trzecią linę! - pochwalił pilota. Wraz z Callie pojechał taksówką do głównej bramy bazy Subic. Dalej poszli już piechotą przez most w kierunku najbliższego hotelu. Jake zawczasu zamówił tam najlepszy z dostępnych pokoi, wręczając recepcjoniście suty napiwek. Callie rozejrzała się po pokoju, z którego ścian ciemnozielona farba zaczęła już odpryskiwać, a sufit i jedną ze ścian znaczyły zacieki. Z kranu skapywały krople prosto do poszczerbionej umywalki. - Mam wrażenie, jakbym była w jakimś przytułku dla włóczęgów. Usiadła ostrożnie na brzegu jednego z dwóch pojedynczych łóżek, którego sprężyny zaskrzypiały niemiłosiernie. Jake sięgnął po pokrywę sedesu, lecz zawahał się i postanowił na wszelki wypadek najpierw spuścić wodę. Rezerwuar zabulgotał, gdy po raz drugi wypełnił się pod sam wierzch. Jake przyglądał mu się jeszcze przez pewien czas, by sprawdzić, czy woda się z niego nie wylewa, po czym wszedł do pokoju i usiadł obok Callie. Dziewczyna w dalszym ciągu tkwiła na krawędzi łóżka z głową schowaną w dłoniach. Jake poczuł ulgę, widząc, że dziewczyna nie płacze. Objął ręką jej ramiona. - Sam widzę, co to za nora, i bardzo mi przykro z tego powodu. Spojrzała na niego. - A jest w łazience chociaż natrysk lub wanna? - Nie, ale na dole w holu jest prysznic. - No to mam znakomity pomysł. Co byś powiedział, żebyśmy przenieśli się do „Hiltona"? „Holiday Inn" też byłby niezły. - Chyba jesteśmy skazani na to miejsce, gdyż w całej okolicy nie znajdziemy niczego lepszego.

- To sprawdź przynajmniej, czy w łóżkach nie ma jakichś pełzających stworków. Jeśli inspekcja łóżek wypadnie po mojej myśli, to może zdołam tu dotrwać do rana. A ty? - Ja również, dopóki jesteś przy mnie. Mały pomarańczowo-biały dżip był przykryty płóciennym dachem, z którego zwisały frędzle. Na tyle siedzieli Callie i Jake. Wydostawszy się z Po-City ruszyli po wysypanej tłuczniem drodze pełnej wybojów. Młodemu filipińskiemu kierowcy sprawiało wyraźną frajdę, gdy pojazd z pełną prędkością wpadał w dziurę, i puszczał mimo uszu prośby Jake'a, by zwolnił. Pasażerami miotało więc na wszystkie strony, a od czasu do czasu nawet podrzucało w górę. - Jak długo to jeszcze potrwa? - odezwała się Callie. - Ze dwadzieścia lub trzydzieści minut. - Nie wiem, czy tyle wytrzymam. - Postaraj się. - Gdybym była w ciąży, po takim rajdzie straciłabym dziecko. Kierowca uruchomił klakson, widząc kilka kurcząt na drodze. Na skraju małej wioski rybackiej mogli wreszcie wydostać się z dżipa. Jake przekonał kierowcę, by na nich zaczekał, przedzierając na pół banknot dwudziestodolarowy i wręczając mu połówkę. Potem pozostało im tylko pokonać około trzystu metrów dzielących ich od plaży. Callie i Jake spacerowali boso po białym piasku, w miejscu, gdzie zanikające fale pozostawiły go miękkim i wilgotnym. Jake'owi sprawiło przyjemność, gdy musująca woda fali pieniła mu się wokół kostek, a później odpływając prześlizgiwała między palcami i wsiąkała w piasek pod stopami. Na plaży w zasięgu wzroku nie było innych ludzi. - Ten zachód słońca jest wspaniały - zachwyciła się dziewczyna. - Powinnaś zobaczyć go z wysokości dziesięciu kilometrów. - Musi być doprawdy nieziemski. - I jest. Mam nadzieję ujrzeć jeszcze taki. Callie miała na sobie podkoszulkę Jake'a z Klubu Atletycznego Jersey City, która wyglądała na niej jak nocna koszula. Grafton z kolei był rozebrany do pasa, z podwiniętymi do góry nogawkami dżinsów. Przespacerowali się spory kawałek po wilgotnym piasku, a potem wrócili do koca, który zabrali z hotelowej szafki. Ze względu na kolor i fakturę Jake podejrzewał, iż pochodził on z zapasów marynarki. - I co teraz z tobą będzie? - zapytała Callie. - Postawią mnie pewnie przed sądem wojennym, a potem wsadzą do więzienia. - Do więzienia na pewno nie. - To całkiem możliwe. Tam na okręcie prowadzone jest teraz śledztwo, a po jego zakończeniu najprawdopodobniej podejmą decyzję o postawieniu nas przed sądem wojennym. - Tak jak przed normalnym sądem? - Tak. Tyle, że w wojskowym wydaniu. - Ale może on przecież ogłosić korzystny dla was werdykt. - Mało prawdopodobne. - Ale możliwe. - Posłuchaj uważnie. To, czego się dopuściłem, to naprawdę poważna sprawa. Parę tygodni temu marynarz, mój podkomendny, coś tam mi nakłamał, a ja się uparłem, by nasz, jak go nazywamy, skipper, dał mu za to porządną nauczkę. Stary nie uczynił jednak tego. Chciałem, by tego chłopaka co najmniej ukarano dyscyplinarnie. Nie tylko za to, że skłamał, ale przede wszystkim za to, że nadużył mojego zaufania. Natomiast to, co ja zrobiłem, jest czymś o

wiele gorszym i możesz być pewna, że porządnie mi się za to oberwie. Nie pozwolą, by mi uszło na sucho coś tak poważnego jak nie wykonanie rozkazu. Pewnie poinformują o tym także Departament Stanu, a kto wie, może nawet samego prezydenta. - Rozumiem i bynajmniej nie staram się umniejszyć wagi tego, co zrobiłeś. Nie wydaje mi się jednak, byś musiał od razu pozbawiać się nadziei. Może marynarka mogłaby ci wymierzyć jakąś inną karę, a nie od razu posyłać do więzienia. - Mogliby mnie na przykład wywalić karnie z marynarki, poddając uwłaczającej procedurze. Piekielnie trudno byłoby mi później znaleźć jakąkolwiek pracę w cywilnym świecie z tak zaszarganą kartoteką. Ewentualnie mogliby zaproponować mi dobrowolną rezygnację z kontraktu. Wówczas mógłbym - być może - liczyć na jakąś robotę w lotnictwie. - Nie ma jakiejś mniejszej kary? - W najlepszym razie, jak sądzę, mogą mi udzielić nagany z wpisaniem do akt. W tym wypadku mógłbym jeszcze jakiś czas zabawić w marynarce, ale już bez większych perspektyw i szans na awans. Porucznik do końca życia. - A może tylko pokrzyczą i dadzą spokój? - Zbyt piękne, żeby było prawdziwe. Tak czy owak moja kariera w marynarce jest skończona. Callie nie wiedziała co powiedzieć. Słońce zastąpił jasny sierp księżyca. Powietrze ochłodziło się, a oni nadal siedzieli na kocu, stykając się ramionami. Callie splotła ręce na ugiętych nogach, które prawie znikneły pod podkoszulką. - Co zrobisz, gdy się okaże, że nie będziesz mógł więcej latać? - Jeszcze nie wiem, ale będę musiał jakoś sobie poradzić. Jedno jest pewne: nie będę tęsknił za wojną... bombardowaniem, zabijaniem - mam już tego po dziurki w nosie. - W końcu robiłeś, co do ciebie należało. - Tego bym nie powiedział. Nie chciałbym tak po prostu odejść, a inni niech sobie nadal wojują. Wyglądałoby to... no, jakbym zostawił ich na polu bitwy. Jeśli więc będę musiał zaprzestać walki, to tylko dlatego, że marynarka zmusi mnie do tego... Zamilkł na moment, a potem dodał: - Pewnie uważasz, że powinniśmy skończyć z tą wojną, prawda? - Tak - potwierdziła dziewczyna. - Tak właśnie uważam, choć nie sądzę, byśmy musieli jeszcze raz wracać do tego tematu. - Jasne, kto lubi rozmawiać? I do diabła z wojną. Chodźmy lepiej popływać. Jake przesunął się parę metrów w lewo od koca, by się rozebrać. Zdejmując dżinsy i to, co miał pod spodem, rzucał ukradkowe spojrzenia na Callie, która rozbierała się w pozycji siedzącej, pozbywając się szortów wraz z majtkami spod podkoszulka, którego jednak nie zdjęła. Jej chichot zdziwił go trochę. Nigdy przedtem nie chichotała. - Co cię tak śmieszy? - zapytał. Roześmiała się na głos. - Twoja sylwetka. Prezentuje się niezwykle interesująco. Jake spojrzał w dół i pojął, co miała na myśli. - Szkoda, że nie pomyślałam o zabraniu szkicownika. Twój profil ma w sobie coś heroicznego. Jake odwrócił się do niej plecami i rzekł przez ramię: - Chyba nie pójdziesz się kąpać w mojej koszulce, co? - Czemu nie? - Wiesz, że to moja najlepsza koszulka.

- Jake, czy w tej chwili myślisz rzeczywiście o pływaniu? Teraz on się roześmiał. Podszedł do koca i przykucnął. Ona wyciągnęła ręce, a on pomógł jej ściągnąć koszulkę. Położyli się oboje na boku i objęli. Po chwili Callie cofnęła ręce i położyła się na kocu na wznak. On tymczasem, nadal leżąc na boku, uniósł się nieco na łokciu. Palcami delikatnie pieścił jej sutki i czuł jak twardnieją pod jego dotykiem. Pochylił się nad nią i zaczął delikatnie całować jej piersi, potem brzuch, podążając językiem w kierunku pępka. - Łaskoczesz mnie - zachichotała Callie. - A jeśli ten kierowca ma lornetkę? - Musiałaby być na podczerwień. A poza tym przez tę wydmę nie da rady. Callie wciągnęła głęboko powietrze i westchnęła, gdy ręka Jake'a zaczęła przesuwać się delikatnie w górę uda i zatrzymała tam, gdzie wyczuł wilgoć. - Jesteś piękna, Callie. Jakiś czas później stali przytuleni do siebie w spienionej płyciźnie, obserwując ciemne fale połyskujące w księżycowej poświacie. Słyszeli jedynie jednostajny szum morza. Po śniadaniu pojechali taksówką na miejsce postoju samolotów usytuowane obok nabrzeża lotniskowców. Jake złożył swój ekwipunek wraz z torbą Callie koło baraku i zapłacił kierowcy. Oboje usiedli na skąpanej w słońcu ławce, naprzeciw jednopiętrowego baraku, całego pokrytego blachą. Przy ciepłej pogodzie woń unoszących się w powietrzu oparów nafty lotniczej była szczególnie intensywna. Jake usłyszał dobiegający z oddali charakterystyczny odgłos. Wkrótce w sporej odległości nad wejściem do zatoki Subic, ujrzał połyskujące w słońcu dwa Intrudery. - Widzisz je? - spytał dziewczynę. - Jeszcze nie za bardzo - odpowiedziała, ale po pół minucie widziała je już wyraźnie. Odrzutowce wypuściły podwozie i, lecąc równo obok siebie, zaczęły podchodzić do lądowania. Jake skoczył do budynku. - No, już są - zakomunikował szefowi personelu naziemnego. - Masz piwo? - Ile dusza zapragnie. Jake wyjął z lodówki szóstkę, wręczając szefowi pięciodolarowy banknot. Wyszedł i z powrotem zajął miejsce przy Callie. W tym czasie Intrudery kołowały już po płycie, ciągnąc za sobą obłok spalin wydobywający się z ryczących silników, które teraz zdawały się wytwarzać jeszcze większy hałas. Samoloty zatrzymały się pięćdziesiąt metrów od nich i zgasiły silniki. Callie musiała zatkać sobie uszy. - Można ogłuchnąć! - krzyknęła. Jake podbiegł do otwartych kabin i rzucił każdemu pilotowi puszkę z piwem. Potem przyprowadził ich do Callie i po kolei przedstawił. Dziewczyna zaczęła dopytywać się o szczegóły ich przelotu nad Pacyfikiem. Jake tymczasem podszedł do jednego z samolotów, chcąc być obecny przy tankowaniu i przeglądzie przed kolejnym lotem. - Chcesz obejrzeć A-6 z bliska? - Bardzo chętnie. - Wprawdzie nie wygląda zbyt pięknie z tym ogromnym nochalem, to jednak lata się nim wspaniale. - Te skrzydła są ogromne. - Ponad piętnaście metrów rozpiętości. Końcówka statecznika pionowego wznosi się prawie pięć metrów ponad ziemię. Długość całego samolotu wynosi szesnaście i pół metra. - Jest rzeczywiście wielki.

- Musi taki być, skoro ma udźwignąć całe to paliwo plus uzbrojenie. - Jake oparł rękę na nosie samolotu. - Tak, to naprawdę imponująca maszyna. Budują je w zakładach Grummana. Jake oprowadził ją wokół samolotu, pokazując najważniejsze jego części i objaśniając ich działanie. Potem wspiął się na górę po drabince. Stanąwszy na wlocie powietrza lewego silnika wyciągnął do niej rękę. - Wejdź na górę do kabiny. Wspięła się trochę niezgrabnie i postawiła nogę na poduszce wyściełającej siedzenie pilota. - W ten sposób nie wejdziesz - powiedział Jake. - To gdzie mam postawić stopy? Pokazał, w jaki sposób wsunąć się do kabiny. Gdy dziewczyna ulokowała się w niej, dopiero wówczas mogła przypatrzeć się wszystkiemu z bliska. - To niemożliwe. Nikt nie jest w stanie latać czymś tak skomplikowanym - wyraziła swój podziw. Jake roześmiał się, a potem przystąpił do objaśniania, jak działa wysokościomierz, prędkościomierz, wskaźnik prędkości wznoszenia oraz inne podstawowe czujniki. Pominął bardziej skomplikowane przyrządy nawigacyjne, urządzenie ECM i pozostałą awionikę, gdyż na objaśnienie ich działania nie wystarczyłoby mu czasu. Potem wytłumaczył jej jeszcze, jak działają drążek i dźwignia ciągu. - Dlaczego na drążku są te guziki? - zapytała. - Żeby pilot nie musiał zdejmować dłoni z drążka, chcąc się nimi posłużyć. - A który jest od bomb? - Ten. - Wskazał czerwony przycisk na rękojeści. - Chcę zobaczyć, jak ty wyglądasz na tym siedzeniu. - Okay. Przesuń się na prawe siedzenie. Będziesz moim bombardierem. Dziewczyna podciągnęła spódnicę w górę aż do ud, a Jake pomógł jej przejść ponad centralnym pulpitem sterowniczym i usadowić na prawym fotelu. - No i jak ci się to podoba? - zapytał Jake. - Jestem pod wrażeniem. Te wszystkie tarcze, guziki, przełączniki, przyciski. Już pojmuję, czemu potrzeba aż dwóch ludzi, by czymś takim latać. - Potrzeba do tego tylko treningu. Też mogłabyś się nauczyć. - Nie wyobrażam sobie tego. Urwali na moment rozmowę. Nad pasem startowym zapadła cisza. Jake słyszał szum łopatek turbin, obracających się wolno pod wpływem lekkiego wiatru. - Wygląda na to, że to mój ostatni lot jako pilot marynarki. Callie westchnęła. - Gdybym tylko mogła ci jakoś pomóc? - Zawsze pragnąłem latać; uwielbiałem to poczucie wolności, jakie dawało latanie. Ale skończyłem na bombardowaniu wietnamskich wieśniaków i wiem już jak wysoka jest cena latania. Jakiż ja byłem ślepy. Powinienem wiedzieć, że marynarka nie płaci mi za to, bym mógł sobie latać dla rozrywki. - Myślę, że zbyt wiele wymagasz od siebie. Ilu spośród pilotów zaciągnęło się do marynarki z chęci uczestniczenia w wojnie? Pewnie też tylko chcieli latać. - Wiadomo, że chcieli tylko latać. Jednak większość z nich musiała zdawać sobie sprawę, że wylądują w Wietnamie. Urwał na moment. - Ja również zdawałem sobie z tego sprawę. Może nawet pragnąłem uczestniczyć w tych lotach bojowych; coś w rodzaju wyceny samego siebie. Chcę przez to powiedzieć, że nie przypuszczałem, że wojna w Wietnamie przemieni się w coś takiego, takie okropne szaleństwo.

- A któż by przypuszczał? Jake odwrócił wzrok od Callie; ujrzał „Tygrysa" Cole'a stojącego przed budynkiem lotniska, już w pełnym rynsztunku. Ze skrzyżowanymi na piersiach rękami oczekiwał chwili startu. - Czas już na nas - powiedział Jake. Odwrócił się z powrotem do dziewczyny, kiwnął jej głową i rzekł z uśmiechem: - Wiesz, że ja cię chyba kocham. - Pochylił się w jej stronę, by ją pocałować, a ona wyciągnęła ręce, obejmując go za szyję. - Powiedziałeś właśnie swemu bombardierowi wspaniałą rzecz. Życzę ci, byś mógł zawsze latać. - Czemu nazywają cię Tygrysem? - zapytała Callie. Powieki Cole'a lekko drgnęły. - Bo walczy jak prawdziwy tygrys - odpowiedział za bombardiera Jake. - Ty również masz jakiś przydomek? - zapytała z kolei Jake'a, na co ten wzruszył tylko ramionami i ukazał zęby w uśmiechu. Dziewczyna przeniosła wzrok na Cole'a. - Ma jakiś? - Chirurg - odpowiedział Tygrys. - Chirurg? Czemu właśnie takie? - Bo nie denerwuje się, gdy zaczynają do nas strzelać. Nawet mu ręka nie drgnie. - Wierzę w to - rzekła Callie. - A Sammy? Czy on także ma jakieś przezwisko? - Oczywiście - odparł Jake. - Tylko jest utajnione - dodał wymieniwszy spojrzenie z Cole'em. Callie chciała coś jeszcze powiedzieć, ale Cole wpadł jej w słowo. - Z operacyjnego wysłali już wiadomość na okręt. Najdalej za czterdzieści minut mamy lądować. - Jaka pogoda? - Dobra. Mamy mocny wiatr czołowy. Jake zwrócił się do Callie: - Zobaczę, czy któryś z chłopaków z baraku będzie cię mógł podrzucić do aeroklubu. Zaraz wracam. Callie i bombardier zostali sami przy samolotach. - Więc to może być wasz ostatni lot samolotem marynarki? - Tak - odparł Cole. - Ja nie będę jednak tęsknił za tym tak bardzo jak Jake. Widzisz, on nie lata samolotem, on w powietrzu zmienia się w samolot. Po tych słowach Cole zajął się przeglądem Intrudera, którym mieli lecieć, a Jake pakował bagaż Callie do szarego sedana, który wyrósł w międzyczasie przed barakiem. - Daj mi znać, jak to się zakończyło - poprosiła dziewczyna. - Dam, możesz być pewna. - i to jak najprędzej. - Napiszę, gdy tylko wszystko się wyjaśni. - Masz muszelkę, którą dałam ci na plaży? - Mam ją tutaj. - Jake poklepał się po kieszonce lewego rękawa.

22 Sammy siedział za biurkiem oficera dyżurnego, gdy do sali odpraw wkroczyli Jake i Tygrys, rzucając swoje rzeczy na dwa krzesła stojące koło drzwi. W środku było jeszcze czterech oficerów, którzy nawet nie zwrócili na nich uwagi. Tygrys od razu pochylił się nad stołem i zajął się wypełnianiem kart stanu technicznego samolotu. Jake natomiast podszedł do biurka i przysunął sobie krzesło. Zapalił papierosa. - Cześć, Sammy. - Jak tam było na lądzie? - zapytał Sammy z ponurą miną.

- Pusto. - Dzwoniłeś do Callie? - Przyleciała do mnie z Hongkongu. Sammy zerknął do swych notatek. - Jutro o 14.00 odbędzie się przesłuchanie w świetlicy za stołówką. Będzie dowódca okrętu i dwóch ważniaków z Waszyngtonu. Pewnie wskoczyli w samolot w kilka godzin po tym, jak skipper wysłał raport. Byli tu już wczoraj i zdążyli sobie porozmawiać z każdym, nie wyłączając mnie - przerwał na chwilę i spojrzał baczniej na przyjaciela. - Tym razem to grubsza sprawa, Jake. Ktoś za to będzie musiał beknąć. - Wiadomo, kto. Ja. Co im powiedziałeś? Sammy odpowiedział ledwo słyszalnym głosem. - Skłamałem. Powiedziałem, że nigdy nawet słówkiem nie wspomniałeś mi, co myślisz o tych gównianych celach i że planujesz coś na własną rękę. Skipper jednak tego nie kupił i porządnie dobrał mi się do skóry. Poszedłem w zaparte. Nie wydaj mnie. - Wiesz, że tego nie zrobię. - Ty i Tygrys nie figurujecie już w rozkładzie lotów. Skipper kazał się zawiadomić, jak tylko wylądujesz. Intruder w porządku? Jake skinął głową. - Parę niewielkich usterek. Nic, czego nie mogliby usunąć podczas odbioru technicznego. - Wyjaśnił Sammy'emu dokładnie, na czym one polegały. Ten połączył się z działem kontroli technicznej i przekazał wszystkie uwagi. Następnie wykręcił numer dowódcy dywizjonu i powiadomił Camparelliego, że Grafton wraz z Cole'em są już na miejscu. - Stary chce cię widzieć u siebie za dziesięć minut, Jake. Jak tylko skończy z tobą, weźmie się za Cole'a. Jake zdusił papierosa w popielniczce i powstał. Podszedł do Cole^, który nadal tkwił zgarbiony nad formularzami i powiedział: -Zabawa się zaczyna. Idę do Camparelliego. Ty będziesz po mnie. - W porządku. Niewzruszony spokój Tygrysa zaczynał działać Jake'owi na nerwy. - Mógłbyś w końcu przynajmniej raz trochę się zdenerwować. - Boję się jak cholera - odparł Cole. Jake musiał się uśmiechnąć. - Postaraj się przynajmniej zapanować nad mimiką. Odniósł ekwipunek do przechowalni, potem udał się schodkami do swej kajuty, upuścił swą torbę w miejscu, gdzie stał, i wypalił jeszcze jednego papierosa. Dopiero potem pomaszerował do kajuty Camparelliego. Na jego pukanie drzwi otworzył Kowboj. Jake wszedł i czekał, dopóki skipper siedzący za biurkiem nie wskazał mu koi. Na drzwiach wisiała koszula khaki, na której widniały skrzydła pilota. Dowódca wyglądał na zmęczonego, jakby ostatnio prawie w ogóle nie sypiał. - Przyszedł czas na prawdę, Grafton. - Camparelli przewiercał Jake'a oczami na wylot. - Co masz do powiedzenia? Jake przełknął ślinę. - A co chciałby pan wiedzieć, sir? - Chce wiedzieć, co ty i ten maniak Cole naprawdę zrobiliście. Chcę jako pierwszy usłyszeć to, co jutro podczas przesłuchania będziesz mówił temu łowcy głów z Pentagonu. Mów, chłopcze! - Sir, chcieliśmy zniszczyć w Hanoi gmach wietnamskiego parlamentu i użyć do tego celu ośmiu bomb typu Mark 82. Chcieliśmy to zrobić po zbombardowaniu elektrowni w Bać Głang jeszcze tej samej nocy. Z tego co mi wiadomo, nie trafiliśmy.

- A jakie jeszcze inne obiekty ty i Cole w swej mądrości - która nie wypełniłaby głowy mrówki - postanowiliście zniszczyć? - Tylko ten, nic poza tym, sir. To był ten jeden jedyny nalot. I naprawdę żałuję, że nie obróciliśmy tego parlamentu w kupę gruzów. Gdybyśmy wiedzieli, jakie będą konsekwencje, staralibyśmy się bardziej. -Jake dobrze wiedział, że nie byliby w stanie bardziej się starać nawet, gdyby tym celem był sam Ho Szi Min. - Co Lundeen wiedział na ten temat? - Nic. - Gówno prawda, Grafton! - Camparelli poderwał się z siedzenia. - Kłamiesz! A Kowboj? Jake, wyraźnie zaskoczony, zerknął z ukosa na Parkera, który nie zdradzał żadnych emocji. Grafton pokręcił głową. - Nie, sir. To ja sam namówiłem Cole'a na tę robotę z parlamentem, a później razem wciągnęliśmy w to Steigera. Kowboj nie miał o tym zielonego pojęcia, ani ktokolwiek inny. - „Robotę". Trafnie to określiłeś, „robotę". Za kogo wy się, u diabła, uważacie, za jakichś włamywaczy lub facetów od mokrej roboty na usługach mafii?! Z drugiej strony, pozostaje wam tylko robić karierę właśnie w tych kręgach... Jeśli uda wam się uniknąć Leavenworth. - Camparelli przysiadł na skraju biurka, chwilę się nad czymś zastanawiał, a potem wyrzucił z siebie: - Dlaczego musieliście zrobić coś takiego? Patrząc prosto w twarz dowódcy Jake odpowiedział: - Tamtej nocy pan sam to trafnie określił, skipper. Po prostu głupota. Chciałem im dołożyć mocniej, niż zezwalał na to grafik. Pomyślałem, że skoro ja i mój bombardier mamy nadstawiać tyłki, to niech przynajmniej tamci porządnie odczują naszą obecność. - I tylko nawarzyliście piwa. - Camparelli pokręcił głową. - Jeśli moja własna kariera na tym się nie zakończy, to będzie to taki cud, jakby pies zniósł jajo. Całe życie poświęciłem marynarce, a teraz wszystko to zostanie zaprzepaszczone... - Ogromnie mi przykro, skipper. Wiem, jak bardzo zawiedliśmy pańskie zaufanie. Skipper potarł dłonią skroń. - Cholernie zawiodłeś, Jake. - Zwrócił się do Parkera: - Kowboj, trzeba kłaść się do łóżek. Nie latają już ani Grafton, ani Nowy, ale ktoś przecież musi, więc pierwsza odprawa o 22.00... - zerknął na zegarek - ...czyli za sześć godzin. Kowboj podniósł się ze swego miejsca. - Jake - Camparelli jeszcze raz zwrócił się do Graftona. - Jutro podczas przesłuchania masz mówić tylko prawdę. Mów jak na spowiedzi, a co będzie dalej, zobaczymy. Może uda nam się jakoś z tego wywinąć. W korytarzu Jake bąknął coś przepraszającym tonem do Kowboja. Ten zaś wziął swego nieco niższego wzrostem kolegę za ramię i zapewnił: - Nie masz za co przepraszać. Prawdę powiedziawszy, żałuję, żeście nie zmietli z powierzchni ziemi tego gmaszyska wraz z całym pieprzonym wietnamskim parlamentem. Jake wrócił do kajuty i zamknął się od wewnątrz na klucz. Miał ochotę na drinka, ostatecznie jednak zadowolił się puszką ciepłej coli. Bałagan w środku, wyblakły zielony kolor ścian i nieustanne skrzypienie okrętu kołyszącego się na falach fatalnie działały na jego psychikę. Jakże pragnął teraz obecności Callie McKenzie i to nie na jedną noc czy weekend... Tymczasem nie miał nawet jej fotografii. Zaczął przewracać przedmioty walające się na jego biurku, aż znalazł blok z kartkami w linie. Nie zapisał pierwszej strony nawet do połowy, gdy w jego myślach zabłysnął zaręczynowy pierścionek. Od razu postanowił, że kupi go, gdy tylko zawiną po raz kolejny do portu. W tym momencie przypomniał sobie, że widział przecież podobne pierścionki w witrynie okrętowego sklepu. Z nadzieją, że jest jeszcze otwarty, złapał książeczkę czekową i zatrzasnął za sobą drzwi.

Siedzieli w piątkę w przylegającej do świetlicy stołówce: Jake, Tygrys, Sammy, „Kowboj" Parker i Abe Steiger. Camparelli wraz z „Królikiem" Wilsonem byli już w świetlicy. Cała piątka miała na sobie świeżo wykrochmalone mundury khaki. Większość paliła papierosy. Nikt się nie odezwał. Ubrany w galowy mundur kapral piechoty morskiej stał w postawie zasadniczej przy drzwiach. W końcu drzwi się otworzyły i wychylił z nich głowę porucznik w białym mundurze. - Jesteś proszony, Grafton. Jake wyprostował się jak struna i ruszył w kierunku drzwi. Sammy pochwycił jego spojrzenie. - Głowa do góry, Jake. Pilot skinął głową i wszedł do środka. Oficer sprawujący funkcję przewodniczącego był ubrany w koszulę khaki z długimi rękawami, rozpiętą pod szyją, która ledwie mieściła jego opasły tors. Po obu stronach kołnierzyka błyszczały srebrzyste orły, a na piersi połyskiwała para złocistych skrzydeł pilota. Podwinięte rękawy odsłaniały przedramię pokryte szczeciną czarnych włosów, dużo bujniejszą niż owłosienie na głowie. - Panie Grafton - odezwał się zza swego długiego stołu przewodniczący - proszę spocząć. Jestem komandor Fairleigh Copeland. Zaprosiłem tu pana, byśmy wspólnie wysłuchali oświadczenia doktora Cattony na temat wyników pańskich badań lekarskich. Są to, jak wiadomo, sprawy poufne; tylko ja jako prowadzący oficjalne dochodzenie mam prawo ich wysłuchać i wnieść do protokołu bez pańskiej zgody. Zapytuję więc pana, czy pozostali obecni tu dżentelmeni mogą także posłuchać tego, co ma do zakomunikowania doktor? Jake nigdy dotąd nie słyszał, by ktoś mówił o Szalonym Jacku, używając jego nazwiska. Obiegł wzrokiem pomieszczenie. Wśród zgromadzonych dostrzegł dowódcę „Shiloha", komandora Borne, wystrojonego w galowy biały mundur, natomiast pozostali oficerowie mieli na sobie mundury khaki. Obok niego zajmowali miejsca: CAG, szef operacji powietrznych, komandor podporucznik Camparelli, „Królik" Wilson i kilku młodszych oficerów, których nie znał. Domyślał się jednak, że to gwardia przyboczna komandora Copelanda, przysłana tu specjalnie z Waszyngtonu, by mu pomóc w urządzeniu rzezi. - Nie zgłaszam obiekcji, sir - rzekł do Copelanda. - Okay, doktorze. Zatem, co pan ustalił badając porucznika Graftona? - Porucznika Graftona badałem we wczesnych godzinach rannych 7 grudnia. - Szalony Jack zajrzał do swych notatek. - Jest to biały dwudziestosiedmioletni mężczyzna wzrostu 180 centymetrów, odznaczający się wzrokiem 20-15 w obu gałkach ocznych i znakomitym słuchem. Puls i ciśnienie krwi w dolnej normie. Jedynym odchyleniem w jego stanie zdrowia jest początkowe stadium rozwoju hemoroidów. Jak jednak z pewnością wiecie, panowie, jest to choroba zawodowa pilotów samolotów odrzutowych, występująca ze względu na ekstremalne przeciążenia. Poza tym znajduje się w doskonałej formie fizycznej. Szalony Jack zamknął notatnik i położył go na kolanach. - Może powinienem wspomnieć jeszcze o jednej rzeczy. Podczas badania porucznika Graftona zaobserwowałem drżenie rąk. Tego typu dolegliwość występuje zwykle u osób w podeszłym wieku lub takich, które cierpią na zaburzenia nerwowe. W jego przypadku, jak sądzę, jest to wynikiem nadmiernego stresu, w jakim ten oficer znajdował się już od dłuższego czasu. Podobne objawy miałem okazję obserwować u żołnierzy piechoty morskiej, uczestniczących w długotrwałych akcjach zwiadowczych na terenie wroga, czemu zwykle towarzyszyło ogromne napięcie nerwowe. Drżenie rąk jest skutkiem ubocznym reakcji organizmu na częste wydzielanie się adrenaliny. Jednak z uwagi na ogólnie bardzo dobry stan zdrowia drżenie rąk u porucznika Graftona z medycznego punktu widzenia nie ma istotnego znaczenia, wskazuje jedynie na potrzebę uwolnienia się na jakiś czas od stresu. Słysząc to, Jake mimowolnie spojrzał na swe ręce, które w tej chwili drżały w prawie niewyczuwalny sposób.

- Czy ma pan jeszcze coś do dodania? - zapytał Copeland. - Nie, sir. - A jeśli chodzi o jego stan psychiczny? - Nie jestem wprawdzie psychiatrą, panie komandorze, ale stwierdziłbym, że tamtego ranka, gdy go badałem, jego stan emocjonalny był w przybliżeniu taki, jakiego można by oczekiwać od kogoś znajdującego się właśnie pod wpływem silnego stresu. Podejrzewam, iż porucznik Grafton nie jest jedynym lotnikiem lub oficerem lotnictwa marynarki na tym okręcie, który wykazuje podobne objawy. - Czy jest zdolny do samodzielnej oceny? - Nie jestem w pełni kompetentny do ferowania opinii w tej dziedzinie. Sądzę, panowie, że wy sami możecie pokusić się o własną ocenę, równie dobrze jak ja. - Dziękuję, doktorze. Byłbym zobowiązany, gdyby zechciał pan sformułować swą opinię na piśmie i wręczyć ją jednemu z mych adiutantów. Komandor Copeland rozejrzał się po twarzach pozostałych osób w pomieszczeniu, następnie wydał polecenie porucznikowi w tropikalnym mundurze, by wpuścił wszystkich tych, którzy jeszcze oczekiwali na zewnątrz. Gdy tamci szukali sobie miejsc, sam zaczął coś skrobać na leżącym przed nim formularzu. - Panowie, prowadzimy tu nieformalne dochodzenie na polecenie głównodowodzącego Floty Pacyfiku, w oparciu o regulamin marynarki. Jak już wiecie, jestem komandor Copeland i w ciągu ostatnich dwóch dni przeprowadziłem rozmowy z prawie każdym obecnym na tej sali. Niektórym składałem wizyty nawet kilkakrotnie. Wszystkie moje ustalenia znajdą wyraz w raporcie, który doręczę głównodowodzącemu, on zaś postąpi wedle swego uznania. Jednym z jego uprawnień, i to chciałbym szczególnie podkreślić, jest zwołanie sądu wojennego. - Jego oczy wędrowały kolejno od twarzy do twarzy. - Obecny tu mój adiutant - rzekł wskazując go lewym kciukiem - ma w swoim neseserze pisemne rozkazy dotyczące zmiany miejsca przydziału, podpisane in blanco przez szefa personelu floty. Mnie pozostaje jedynie powpisywać do nich nazwiska. Rozkazy te dotyczą przeniesienia do takich miejsc, jak Adak na Alasce, Diego Garcia na Oceanie Indyjskim, strefa Kanału Panamskiego i kilku innych urokliwych zakątków. Jeśli więc ktoś nie będzie współpracował podczas tego dochodzenia, jak się tego od niego oczekuje, jeszcze tego popołudnia zostanie wysłany do jednego z tych przyjemnych miejsc, gdzie będzie oczekiwał na sąd wojenny lub procedurę rezygnacyjną. Ta zaś może trwać czasami nawet trzy, cztery lata. Myślę, że wyrażam się jasno. Nabrał w płuca powietrza i kontynuował swój wywód: - Zakładam więc, że wszyscy chcecie ze mną rozmawiać, mogę więc przejść do porządku dziennego nad waszym konstytucyjnym prawem do adwokata i do nie udzielania odpowiedzi. Wszyscy też powinniście mieć świadomość, iż zeznajecie pod przysięgą. Czy to jasne? Kompletna cisza. - Czy to jasne, panie Grafton? - Copeland zwrócił się z tym pytaniem do Jake'a. - Całkowicie, sir. - Czy jest pan gotów do udzielenia odpowiedzi na moje pytania? - Tak jest, sir. - Czy zaatakował pan cel nie umieszczony w harmonogramie? Jake potwierdził. - Tak jest, sir, zaatakowałem. - Co to było i kiedy? - Mniej więcej tydzień temu porucznik Cole i ja przeprowadziliśmy nalot na obiekt, który był przewidziany do ataku. Osiem bomb jednak zostawiliśmy i później zrzuciliśmy je na gmach parlamentu w Hanoi. To wszystko.

- Było to w czasie tego samego lotu? - Tak jest, sir. W czasie tego samego. - Jest pan tego całkowicie pewien? - Tak jest, sir. - Poruczniku, głęboko ufam, że zdaje pan sobie sprawę, iż pora teraz na absolutną prawdę. Wpadł pan w nie lada kłopoty i jeśli nie zostanie pan oczyszczony, to każdy komandor w marynarce będzie walczyć o to, by przewodniczyć pańskiej rozprawie przed sądem wojennym. Dlatego też, gdy to przesłuchanie dobiegnie końca, lepiej żeby nie było żadnych niedomówień czy rewelacji, które zostały pominięte lub uszły pańskiej pamięci. -Pochylił się do przodu i walnął pięścią w stół. - Ma pan mówić wszystko dokładnie i po kolei, ze szczegółami, niczego nie pomijając. Oficerowie przy drugim stole siedzieli wyprostowani, wpatrzeni w ścianę naprzeciwko. - To cała prawda, sir. To zdarzyło się w czasie jednego i tego samego lotu. - Czy to prawda, panie Cole? - Już powiedział, że w czasie jednego - odparł Cole. Ręka Copelanda wystrzeliła w przód, a z niej palec wycelowany prosto w Tygrysa. - Jeszcze jedna taka odpowiedź, Cole, i ląduje pan jako attache morski w Nepalu. Zapytuję więc raz jeszcze: czy stwierdzenie porucznika Graftona jest zgodne z prawdą? - Jest zgodne, sir. - Zbombardowaliście zatem tylko jeden nieautoryzowany obiekt? - Tak jest, sir. Kapitan ponownie zwrócił się do Jake'a. - Czy po powrocie złożył pan na ten temat relację podczas odprawy w sekcji wywiadu? - Nie, sir. - Czy wspomniał pan o tym w raporcie z zakończonej akcji? - Także nie, sir. - Czy wcześniej powiedział pan jeszcze komuś o zamiarze zbombardowania nieautoryzowanego obiektu? - Porucznikowi Steigerowi, sir. - I nikt poza nim nie miał pojęcia o tym pańskim szalonym pomyśle? - Wiedzieli tylko Cole, Steiger i ja. - A pan, Cole? Może pan podzielił się z kimś informacją na temat waszej eskapady? - Nie, sir. Z natury jestem gadatliwy, ale tę wiadomość zachowałem dla siebie. Ta uwaga spotkała się z lodowatym spojrzeniem Copelanda. Kowboj najwyraźniej miał atak kaszlu, a Camparelli poczerwieniał. Jake Grafton zaczął się obawiać, by mu nie drgnęła w uśmiechu dolna warga. Zerknął na Sammyego, lecz jego twarz pozostała niewzruszona. Copeland wbił wzrok w Cole'a, jakby chciał sprowokować porucznika do jeszcze jednej uwagi w tym stylu, lecz ten udając obojętność nie rzekł nic ponadto. Copeland łyknął wody ze szklanki i zaczął coś notować w swym formularzu. Jak większość przesłuchujących od dawna wiedział, jak bardzo skuteczną bronią była chwila ciszy. Wyczuwając w zamarłej sali rosnące napięcie, Jake uświadomił sobie, że Copeland musiał ten chwyt wypróbować już na złodziejach, handlarzach narkotyków, oszustach czy nieuczciwych kontrahentach marynarki. Copeland przerwał w końcu ciszę i zadał Graftonowi kolejne pytanie: - W jaki sposób zidentyfikowaliście i odnaleźliście wasz obiekt w Hanoi?

Pilot zdawał sobie sprawę, jak cienki i kruchy jest lód, po którym stąpa. - Posłużyliśmy się mapami, a fotografie wypożyczyliśmy z sekcji wywiadu. - Były to tajne fotografie rozpoznania lotniczego? - Tak jest, sir. - Wynieśliście je z sekcji wywiadu, łamiąc zasady tajności? - Tak jest, sir. - To, że piloci podczas akcji prowadzonych za dnia zabierali ze sobą tajne fotografie, było powszechną praktyką, Jake wolał jednak nie drażnić lwa. - Dopomógł wam w tym Steiger? - Tak jest, sir. Jego pomoc była nam niezbędna. Prawdę powiedziawszy, to z początku chcieliśmy zaatakować siedzibę partii komunistycznej w Hanoi, lecz nawet przy jego pomocy nie udało nam się jej zlokalizować. - Potwierdza to pan, Steiger? Spoza grubych okularów oczy Abe wydawały się jeszcze większe niż zwykle. - Nie słyszę pańskiej odpowiedzi, Steiger. - Pomogłem Graftonowi i Cole'owi zaplanować ich rajd nad Hanoi. - Dziękuję wam, Steiger. Wiem już, że sprawa ta wyszła na jaw, gdy komandor podporucznik Camparelli przyjrzał się dokładniej mapom usytuowania rakiet przeciwlotniczych i porównał je z raportami wywiadu. Ku własnemu zdziwieniu nie znalazł na nich stanowisk, które rzekomo wystrzeliły rakiety w stronę Graftona. Pan, Steiger, dopomógł w zaplanowaniu tego rajdu, więc czemu nie sfałszował pan raportów? Abe zamrugał powiekami. - Nie mogłem tego uczynić. Wiedziałem, gdzie w rzeczywistości były usytuowane wyrzutnie rakiet, którymi strzelano do porucznika Graftona. Nie mogłem wprowadzać do raportu fałszywych danych. - I nie powiedział pan Graftonowi, iż nie ma pan zamiaru fałszować danych? - Nie, sir. Nawet nie rozmawiałem z nim o tym. Nie było takiej potrzeby. Porucznik Grafton to naprawdę świetny oficer i niezależnie od tego, jak źle postąpił, byłem pewien, że prędzej zaryzykuje zdemaskowanie, niż zgodzi się na sfałszowanie raportów. - Czym groziłoby umieszczenie na mapach nie istniejących stanowisk rakiet przeciwlotniczych? - W oparciu o te mapy bombardierzy planują trasy swych przelotów, unikając rzecz jasna, najsilniej strzeżonych miejsc. Nie mogłem ryzykować, że ktoś nadzieje się na rzeczywiste stanowisko rakiet, pragnąc uniknąć rzekomo istniejącego. Copeland tylko chrząknął. - Przynajmniej w tym jednym aspekcie tej szalonej sprawy zachował pan trzeźwy osąd. - To powiedziawszy, zaczął wertować notatki, szeleszcząc przy tym papierami, co w uszach Jake'a na tle ciszy panującej w pomieszczeniu brzmiało równie głośno jak odgłosy wystrzałów z karabinu. - Zatem, Grafton, ma pan tu przed sobą zamienione w słuch audytorium, myślę więc, że wykorzysta pan tę okazję i wyjaśni, skąd wziął się ten pomysł, że da się załatwić tę wojnę jednym samolotem? - Czy naprawdę chce pan to wiedzieć, sir? - A jakże - przytaknął Copeland, spoglądając w odległy kąt sali. - Wówczas wydawało mi się to dobrym pomysłem. Prowadzący przesłuchanie przeniósł wzrok na pilota. - No, Grafton, raźniej. Siedzimy tu i z zapartym tchem oczekujemy pańskiego wyjaśnienia, czemu w zdawałoby się zdrowych na umyśle pilota i bombardiera wstępuje na raz taki diabeł, że gdzieś mają jakiekolwiek przepisy marynarki, jeśli chodzi o atakowane obiekty. O iluś tam naruszeniach

zasad tajności i niezgodnym z prawdą oświadczeniu już nie wspomnę. No więc, niech pan rzuci trochę światła na tę zagadkę. Jake zaczerpnął powietrza. - Mogę powiedzieć tylko, co mną naprawdę kierowało. Miałem już dość tego, że noc w noc ja i mój bombardier, lecąc w cennym samolocie, nadstawiamy tyłki, bombardując nic nie warte cele: domniemane bazy sprzętu zmechanizowanego; rzekome biwaki oddziałów; stocznie remontujące sampany, które wcześniej bombardowaliśmy co najmniej dziesięć razy; skrzyżowania polnych dróg... rozumie mnie pan chyba. - Przerwał na kolejną porcję powietrza. - Nie wiem, kto faktycznie wyznacza te cele, ale stawiam swe roczne pobory, że ci, którzy się tym zajmują, sami nie latają nad stanowiskami obrony przeciwlotniczej i nie ryzykują swych szanownych tyłków, zrzucając na nie bomby. Rozejrzał się po twarzach osób zgromadzonych na sali. - Mój poprzedni bombardier, Morgan McPherson nie żyje, a jego los podzieliło prawie pięćdziesiąt tysięcy innych Amerykanów. Nie każdy z nich poległ w walce. Niektórzy zginęli na pasach startowych, wystrzeliwując samoloty. Wszyscy jednak uczestniczyli w tym samym. W imię czego właściwie zginęli? Czy ktoś to wie? Ja nie, wiem natomiast jedno: McPherson nie zginął za coś, co byłoby tego warte, ale bombardując kępę drzew. Grafton pochylił się nad stołem. - Jako zdrowy na umyśle pilot, pozwalam sobie w tym miejscu kwestionować zdrowy umysł tych oficerów i polityków, którzy sądzą, że można wysyłać na wojnę pilota, jednocześnie wiążąc mu jedną rękę na plecach. Komandor podporucznik Camparelli powiedział mi kiedyś, że siły zbrojne Ameryki stanowią jej jedyną ochronę przed wrogami o wiele potężniejszymi, niż zgraja komunistycznych fanatyków z Hanoi. Dodał też, że Ameryka potrzebuje tylko i wyłącznie posłusznej marynarki. Ameryka potrzebuje jednak przede wszystkim tych, którzy potrafią walczyć. Tymczasem naszych dowódców jakby w ogóle nie interesowały jakiekolwiek ważne z militarnego punktu widzenia obiekty i tylko posyłają na niepotrzebną śmierć naszych żołnierzy. Albo więc zakończmy tę wojnę, albo walczmy jak przystało. Bo jeśli nadal będziemy tacy nieśmiali, to Ameryka może wkrótce nie mieć ani armii, ani marynarki, które mogłyby jej bronić, gdyż nie będziemy w stanie zwerbować do służby jakichkolwiek przydatnych ludzi, ani tym bardziej przekonać Kongres, by zakupił broń, którą da się wojować. Niech więc pan, komandorze, zawiadomi wszystkich admirałów w Waszyngtonie, że porucznik Jakiś-tam" wyraża gotowość słuchania rozkazów. Przede wszystkim chcę jednak, by owi panowie z gwiazdkami wiedzieli, że praca oficerów na morzu to nie nieustający bankiet. Jake zniżył głos: - Chciał pan usłyszeć moje zdanie, panie komandorze. Jest to moja własna opinia i mówiłem wyłącznie we własnym imieniu. Zlekceważyłem rozkazy i żałuję tego. Nic z tego, co tu powiedziałem, nie może usprawiedliwić mego postępku. Gotów też jestem ponieść każdą karę, jaką marynarka uzna mi za stosowne wymierzyć. - Czy chciałby pan jeszcze dodać coś do tego? - zapytał Copeland. Jake chwilę pomyślał. - Nie, sir. - Możecie odejść, poruczniku. Jake siedział na koi, gdy do środka wszedł Sammy. - Wszystkich nas, młodszych oficerów, wyrzucili z sali zaraz po twoim wyjściu - zakomunikował i opadł na krzesło za biurkiem. - Wiesz, w życiu nie miałem takiego stracha jak podczas tego przesłuchania. - Trochę mnie poniosło, stary, ale przynajmniej wygarnąłem im, co mi od dawna leżało na sercu. Teraz pewnie pozostaje mi tylko przyznanie się do winy przed sądem wojennym. - Sięgnął do kieszeni. - Spójrz na to - rzekł, pokazując mu pierścionek. Sammy wyglądał tak, jakby nigdy wcześniej nie widział pierścionka zaręczynowego. - Pierścionek zaręczynowy? W takiej chwili jak ta on sobie sprawia jakiś pieprzony pierścionek zaręczynowy!

- A żebyś wiedział - odparł Grafton. - Zrozumiałem w końcu, co się dla mnie naprawdę liczy, i co ty na to? Sammy spoglądał wzrokiem pełnym niedowierzania to na pierścionek, to na swego kolegę. - Kupiłeś go tu na okręcie? - Tak. - Jake roześmiał się, najwyraźniej z siebie zadowolony. - Tyś chyba do reszty zbzikował, chłopie. Oni mają cię wieszać na rei, a ty sprawiasz sobie jakieś kamyki w sklepie okrętowym. Aż trudno w to uwierzyć. - Przytknął koniuszek palca do swego czoła. - Ile za niego dałeś? - Trzysta doków. - Wygląda nieźle, choć osobiście nie znam się na pierścionkach z brylantem, i wolę, żeby tak zostało. - Jeszcze się jej nie oświadczyłem, ale jestem pewien, że powie „tak". Zrobię to przy naszym następnym spotkaniu. Jake uniósł pierścionek pod światło. Spoglądając na przyjaciela pełnymi niedowierzania oczami, Sammy zapalił papierosa. - Pokaż go - powiedział wreszcie i wyciągnął rękę. W tym momencie rozległo się pukanie do drzwi. Był to Camparelli. - Przejdź się trochę, Sammy, bo chcę porozmawiać z Jake'em na osobności. - Dowódca oparł się o koję, oddychając głęboko. - Może się obejdzie bez sądu wojennego, choć pewności nie ma. - Obiegł wzrokiem kajutę. Nie macie, chłopaki, czegoś do picia? Jake natychmiast wydobył butelkę z biurkowego sejfu i nalał Camparellemu do szklanki porządną porcję. - Ty też się napij, bo w życiu nie widziałem większego szczęściarza. - Co się stało? Sądziłem, że w najlepszym przypadku przeciągną mnie pod kilem. Camparelli wziął porządnego łyka. - Przydałoby się trochę lodu... Wszystko wskazuje na to, że twoje wyjaśnienie trafiło pod właściwy adres. W Białym Domu też widać zrozumieli, że nie byliśmy dotychczas dostatecznie agresywni. Za około 24 godziny prezydent Stanów Zjednoczonych ogłosi zmasowaną ofensywę powietrzną przeciwko Wietnamowi Północnemu. Nixon pewnie w tej chwili wydaje zgodę na użycie bombowców B-52 przeciw celom położonym na Północy. Użyjemy wszelkich dostępnych środków walki powietrznej z wyjątkiem broni atomowej, by zmieść z powierzchni ziemi Wietnam Północny. Nie będziemy, rzecz jasna, atakować obiektów cywilnych - tylko obiekty o znaczeniu militarnym. - W tym miejscu pokiwał głową. - Z tego też powodu nie będzie oficjalnego sądu wojennego dla pewnego pilota, gdyż wyszlibyśmy na kompletnych durniów, gdybyśmy sądzili go za coś, co właśnie polecił uczynić sam prezydent Stanów Zjednoczonych. Jake skinął głową. Więc Copeland w rzeczywistości chciał tylko wszystkim napędzić stracha. Chodziło mu jedynie o to, by wybić podwładnym z głowy samowolę. Olbrzym poczuł ukłucie, okazał poirytowanie, ale ostatecznie puścił ten wybryk płazem. Camparelli mówił dalej: - Sam zdajesz sobie sprawę, że postąpiłeś źle, cholernie źle. To, że dano ci po raz drugi szansę, zawdzięczasz jedynie temu, że prasa i telewizja piszą i mówią bardzo nieprzychylnie o wojsku, tak że nawet mafia ma u nich lepsze notowania. Ci z lewa nazywają nas zbrodniarzami, ci z prawa mięczakami. Nie miałoby więc żadnego sensu igranie z tym gniazdem szerszeni, a tym właśnie byłby taki pokazowy proces. Camparelli poruszył się niespokojnie, jakby szukał właściwych słów. - Wojna jest naszą profesją. Dlatego ja również mam już po dziurki w nosie tych wszystkich teoretyków i analityków od planowania, których pełno w marynarce, a którzy nie potrafiliby trafić do drzwi wyjściowych w pierwszym lepszym burdelu. - Czy będę mógł w razie czego powołać się na te słowa, sir? -zaśmiał się spontanicznie Jake. - Oczywiście, że nie! - warknął komandor i pociągnął kolejnego łyka. - Wszyscy jesteśmy zawodowcami w służbie marynarki i wszyscy, począwszy od admirałów aż po sam dół, mamy robić, co nam każą. Innego sposobu nie ma i nawet nie chcę, żeby był.

- Tak jest. - Latać jednak możesz. Kowboj umieści ciebie i Cole'a w rozkładzie na dzisiejszą noc. Polecicie cysterną, którą ja najpierw miałem lecieć, ale muszę się trochę zdrzemnąć... - Dobra, Lundeen, możesz wejść - zawołał po chwili. Lekko zaczerwieniony Sammy wszedł do środka. - Grafton leci tej nocy - zakomunikował mu Camparelli. A gdy Lundeen przytaknął głową, skipper skinieniem ręki kazał mu usiąść. Następnie sam wziął z umywalki szklankę i napełniwszy ją odrobiną whisky, podał mu ją ze słowami: - Poprzedniej nocy ktoś znowu nasrał, tym razem na dziobie. - To nie ja, skipper - zapewnił go poważnie Sammy. Frank Camparelli pociągał ze szklanki. - Też tak uważam, bo gdybym wiedział, że to ty, Sam, to w tej samej minucie już byłbyś w drodze do Stanów. Sądzę jednak, że to niezły pomysł, byś dotrzymał Jake'owi towarzystwa na pokładzie, gdy następnym razem okręt zawinie do portu... Albo nawet dwa następne razy. - Ale to nie ja - zaprotestował Sammy, nie omieszkując jednak dolać kolejnej porządnej porcji do szklanki skippera. - Jednak to był twój pomysł i teraz siedzisz w tym po uszy. Możesz jednak powiedzieć, gdy cię zapytają, że to za karę, że znalazłem alkohol w waszej kajucie. Jesteś oficerem marynarki, Sam, a nie jakimś zasranym szczylem. - Po raz któryś z rzędu przechylił szklankę. - Całkiem niezły bourbon. Przez jakiś czas siedzieli w milczeniu. Camparelli spostrzegł pierścionek w ręku Jake'a i wyciągnął po niego dłoń. Obracając go pod światło, przyglądał się błyskom rzucanym przez brylant. Potem zwrócił go bez słowa. Dowódca dopił bourbona, wypalił papierosa, zdusił niedopałek i wypłukał szklankę nad umywalką. Zanim wyszedł, zatrzymał się jeszcze na moment. - Uważaj na siebie tam w górze, jake. Ta dziewczyna będzie chciała cię mieć w jednym kawałku.

23 Prasa w Stanach okrzyknęła to „Ofensywą na Boże Narodzenie". Ogromne formacje B-52 dudniły nad Wietnamem Północnym, a ich głównym celem było zapędzenie Wietnamczyków z powrotem do stołu obrad w Paryżu. W samej Ameryce dochodziło do masowych protestów, a w niektórych koledżach nawet do zamieszek. W tych pełnych napięcia dniach siedemdziesiątego drugiego roku Jake Grafton czytał o bombardowaniach i protestach w tygodnikach i „Chicago Tribune", które jako żołnierz w strefie wojny otrzymywał bezpłatnie. Każdego tygodnia przychodziła paczka gazet, które Jake rozkładał, segregował według chronologii, a potem uważnie czytał. Dla Jake'a stawało się coraz bardziej oczywiste, że Ameryka rozszarpie się sama, zanim Północ zmądrzeje przy stole negocjacyjnym. Nie wątpił, że komunistyczny reżim nie wytrzymałby długo zmasowanych nalotów, lecz dręczyło go pytanie, jak długo rząd USA będzie w stanie uzasadniać swe racje w obliczu nasilających się protestów. Pytanie, kto pierwszy się ugnie, nadal pozostawało bez odpowiedzi. Nocne loty dywizjonu uległy modyfikacji. Rockeye, z których każdy kosztował ponad pięć tysięcy dolarów, były podwieszane po szesnaście sztuk do każdego samolotu i zrzucane na stanowiska wyrzutni rakiet przeciwlotniczych tuż przed przybyciem B-52. Dla Jake'a zmiana amerykańskiej strategii była prawdziwym uśmiechem losu, gdyż dzięki niej mógł nadal odbywać loty. Przeważnie zrzucali bomby, tylko czasami wraz z Tygrysem przesiadali się na A-6B, by ochraniać B-52 przed rakietami przeciwlotniczymi. Jednak mimo wysiłków, jakie podejmowali w celu zneutralizowania tych rakiet, Jake i Tygrys byli świadkami zestrzelenia kilku z tych ogromnych maszyn na nocnym niebie Wietnamu Północnego. Patrzyli, jak bombowce zamieniając się w żółte pochodnie na tle nocnej czerni, ciągną za sobą smugi ognia i wypadają z szyku. Piloci B-52 spokojnie informowali przez radio o tym, że ich trafiono, a potem

cała załoga, sześciu ludzi, lub przynajmniej ci, co przeżyli trafienie rakietą, wyskakiwali, spadając pośród przenikliwego zimna otaczającej ich pustki, a ich płonące niczym pochodnie samoloty coraz bardziej pogrążały się w otchłani. Od czasu spotkania w Cubi Jake otrzymał od Callie kilka listów, szczególnie jednak wyczekiwał tego, który miał być odpowiedzią na jego list donoszący jej o wyniku przesłuchania. Wreszcie pewnego wieczoru, zaraz po świętach, natrafił w swej przegródce na żółtawą kopertę od niej. Powąchał ją i wyczuł zapach bzu. Uśmiechnął się. Postanowił otworzyć list w swojej kajucie i napawać się do woli czytaniem. Już miał opuścić salę odpraw, gdy ni stąd ni zowąd odezwał się do niego Nowy. - Jakieś dobre nowiny, Jake? Wyglądasz jak kot, który dopiero co połknął kanarka. Grafton rozszerzył usta w uśmiechu. - No właśnie, a co u ciebie, Nowy? - Nienajgorzej. Może byś mnie zastąpił na jakieś pół godzinki, bo mam ochotę na małego hamburgera. - Czemu nie - powiedział Jake i usiadł na krześle za biurkiem oficera dyżurnego, które opuścił Nowy. - Duży ruch? - spytał, myśląc o tym, czy znajdzie choć trochę czasu, by przynajmniej rzucić okiem na list od Callie. - Właśnie wypuściliśmy dwa bombowce w ostatniej serii tego dnia, która kończy się o 22.30. Cysternę, która była przewidziana do lotu, zdjęto z katapulty, a zamiast niej wystrzelono zapasową. Jake spojrzał na rozkład lotów. Samolotem, który nie wystartował, mieli lecieć „Królik" Wilson i Fred Mogollon. - Za jakąś minutę zadzwonią do ciebie z kontroli technicznej, by podać ci numer boczny sprawdzanej cysterny, która ma obsługiwać ostatnią serię lądowań - kontynuował Nowy. - Za mniej więcej dziesięć minut ma się rozpocząć odprawa. Skipper jest w swej kajucie. Sprawdzana cysterna ma pozostawać na pokładzie w pełnej gotowości z załogą na wypadek, gdyby w górze potrzebne było paliwo. - Okay, idź się pożywić. Zastąpię cię. Do sali odpraw wkroczył tymczasem Ferdynand Magellan, od razu wziął karty stanu technicznego i podszedł z nimi do biurka oficera dyżurnego. Przysunął sobie krzesło i bez pytania sięgnął do pudełka ze słodyczami, które żona przysłała Nowemu na święta. Potem przesunął je w stronę Jake'a. - Co to za historia z tym waszym samolotem? - spytał Jake z pełnymi ustami i z okiem na rozkładzie lotów. - Pięć Dwa Dwa? - X0 kazał go zdjąć z katapulty, twierdząc, że lewy silnik jest niesprawny. Chyba ze cztery razy grzał go do dechy, a startowy mało co nie dostał białej gorączki. W końcu oświadczył, że nim nie poleci. Wystrzelili więc „Węża" Jonesa i Dicka Clarka, a nas odholowali dla dokonania przeglądu. - I sprawdzali go najpierw z wami w środku? Gdzie konkretnie? - Na katapulcie numer dwa. Siedzieliśmy tam i gapiliśmy w czarną dziurę. - Bardzo ciemno? - Ciemniej niż gdyby czarny kot wlazł w środku bezksiężycowej nocy do skrzyni z węglem. Ciemniej niż w duszy Hitlera, ciemniej niż... Fred urwał w połowie zdania, gdyż do środka wkroczył sam Wilson. Jake zaczął kontemplować rozkład lotów. Wilson usadowił się na krześle stojącym za krzesłem oficera dyżurnego. - Lepiej się powinni zajmować tymi cysternami - poczynił uwagę. - Co tam jeszcze wypisujesz, Mogollon? - Fred wspomniał o dwóch mniej istotnych usterkach, co Królik skwitował stwierdzeniem: - Dobra, zanieś teraz te karty do działu kontroli technicznej i przekaż

jego szefowi. Już mu przed chwilą dokładnie wyjaśniłem, na czym polega problem z tym silnikiem, więc nie chcę słyszeć, że nie są w stanie tego naprawić. - Tak jest, sir. - Bombardier zabrał formularze i wyszedł. Niemal w tej samej chwili odezwał się telefon, przez który szef działu kontroli przekazał Jake'owi: - Ciągle sprawdzamy tę cysternę. Zadzwonię jeszcze za parę minut. - Okay, szefie. - Jake zrobił odpowiednią adnotację na rozkładzie lotów. - Jak tam twoje sprawy, Grafton, po tym cudzie podczas przesłuchania? - zagadnął Wilson odwróconego plecami Jake'a. - Świetnie, sir - odparł Jake przez ramię. - Pewnie masz wujka senatora, co? Masz cholerne szczęście, że ta decyzja nie zależała ode mnie. Od razu wyczuję narwańca. Jake obrócił się wraz z krzesłem i spojrzał X0 prosto w twarz. - Nie podoba mi się, że już po raz drugi nazywa mnie pan w ten sposób. - Oho, nie podoba ci się! Jaja to ty i może masz, Grafton, ale mózgu tyle, że nawet nie wiesz ile bomb zabrać na akcję. W moim słowniku taki ktoś to właśnie narwaniec. I co ty na to? - Przynajmniej mam jaja. - Co masz na myśli? - Wilson lekko poczerwieniał, zaś oczy mu się zwęziły. Jake przygryzł wargi, zastanawiając się, jak daleko może się posunąć. - Doszły mnie słuchy, że paru facetów, za pańskimi plecami rzecz jasna, nazywa pana Królikiem. To chyba nie z powodu diety, co? - Ty sukinsynu! Jestem komandorem podporucznikiem. Żaden poruczniczyna nie będzie mówił do mnie w ten sposób! - Twarz Wilsona poczerwieniała, gdy zerwał się na równe nogi. - Rzygać mi się chce na widok takich idiotów! Ponownie zadźwięczał telefon. Jake sięgnął po słuchawkę, nie odrywając spojrzenia od sterczącego nad nim z zaciśniętymi pięściami Wilsona. Głos mu drżał, gdy powiedział: - Porucznik Grafton. - Tu Joe Wagner. Gdzie mogę znaleźć skippera? - W jego kajucie. - Zbadałem silniki 522 przy pełnej mocy, lecz żadnych defektów nie wykryłem. Wstaw go do rozkładu jako cysternę. - Tak jest, sir. - Jake odłożył słuchawkę i spojrzał na dowódcę: - A zmieniając temat, dwudziestka dwójka wraca do grafiku. - Co takiego?! - Wilson wydął wargi z niedowierzaniem. -A niech to szlag! Przecież sam ją uziemiłem. Kto dzwonił? - Joe Wagner - odparł spokojnie Jake. - Mówi, że wszystko jest okay. - Jeszcze się zobaczy! A z tobą policzę się później. - Wilson wypadł z pomieszczenia, mruknąwszy po drodze: Pieprzony narwaniec. Jake siedział za biurkiem, oddychając głęboko. Ponad nim w telewizyjnym monitorze przekazującym obraz z pokładu startowego raz po raz migały lądujące samoloty. Każda z kolejnych załóg natychmiast udawała się do sali odpraw. Nowy wrócił ze stołówki w chwili, gdy po raz któryś z rzędu zabrzmiał telefon. - Sala odpraw numer cztery, porucznik Grafton, sir. - Jest tam może u was X0? - usłyszał głos Camparelliego.

- Nie, sir. Podejrzewam, że jest teraz w dziale kontroli technicznej. Poszedł szukać Joe Wagnera. - Joe jest w mojej kajucie. Poślij kogoś, by odszukał komandora podporucznika Wilsona i niech się tu do mnie osobiście pofatyguje - skipper rozłączył się. - Nowy, idź poszukaj X0. Pewnie szaleje teraz w dziale kontroli technicznej... -Jake nie był w stanie ukryć satysfakcji, przebijającej w jego głosie. - ...i powiedz mu, że skipper chce go widzieć w swej kajucie. Gdy Nowy zjawił się ponownie, Jake mógł wreszcie udać się do swej kajuty i zająć czytaniem listu od Callie. Ledwie się jednak usadowił za biurkiem, zadzwonił telefon. - Chcesz usłyszeć najświeższą nowinę?! - Sammy dosłownie rechotał. - „Królik" Wilson nie będzie już więcej latał. Został skreślony z grafiku. - Co znaczy: skreślony? - To znaczy „nigdy więcej", kapujesz... „wylany", „wysiudany", „wykopsany". - Poważnie? - Mówi się, że stchórzył o jeden raz za dużo. Jake przełknął ślinę i rzekł z udaną troską: - Może to za surowa kara. - Serce mi pęknie z rozpaczy - zagulgotał Sammy i odłożył słuchawkę. Jake wybuchnął śmiechem. Śmiał się tak, aż mu łzy napłynęły do oczu. Gdy przestał, rozłożył kartki listu od Callie. Była wśród nich fotografia. Przysunął ją do światła. Ujrzał na niej Callie stojącą na szczycie Yictoria na tle majaczących z tyłu gór. Niby zwykła fotografia z atrakcyjną kobietą ubraną w letnią sukienkę złocistego koloru; fotografia jak wiele innych, a jednak dla Jake'a każdy jej szczegół miał bardzo głębokie znaczenie. Przyglądał się uśmiechniętym ustom dziewczyny, przywołując na pamięć jej wygląd wtedy, gdy ją całował po raz ostatni. Pokiwał głową w zamyśleniu, wsunął fotografię pod spód i zabrał się do czytania. Mój Drogi. Strasznie się cieszę, że wszystko tak pomyślnie się zakończyło. Ta muszelka, którą podarowałam ci w Cubi na szczęście, musi rzeczywiście mieć magiczną siłę. Wiem, czym naprawdę jest dla ciebie latanie. Wiem, że gdybyś nie mógł już więcej latać, czułbyś się tak, jak gdyby umarła ta, być może najżywotniejsza cząstka twojej istoty. To stwierdzenie sprawiło, że zamyślił się głęboko. Już jako chłopiec upatrywał w lataniu źródło prawdziwej wolności i niczym nieskrępowanej ekscytacji, których poskąpiłaby mu na pewno jakakolwiek inna sfera życia. Ale czy teraz myślał o tym podobnie, gdy latanie stało się niczym innym jak ciągłą ucieczką od rakiet przeciwlotniczych i prześlizgiwaniem się przez zapory z pocisków smugowych? Uświadomił sobie, że tylko ryzyko związane z lotami nad Wietnam utrzymuje go na wysokich obrotach. To nieustanne wyzwanie rzucane śmierci pod wpływem adrenaliny wciągnęło go jak narkotyk. Przez chwilę patrzył na zdjęcie Callie, a potem czytał dalej. Całe życie poszukiwałam mężczyzny, który nie stroiłby się w maskę; mężczyzny, który naprawdę byłby tym, kim jest i nie pozował na kogoś innego. Myślę, że go właśnie znalazłam. Doczytał list do końca i schował do koperty. Fotografię umieścił na biurku. Myślami powędrował ku muszelce, którą nadal miał w kieszonce na lewym rękawie kombinezonu. Była taka krucha, a mimo to nic jej się nie stało. Zawinął ją w kawałek papieru toaletowego i włożył do koperty z listem, którą schował do sejfu. Postanowił jeszcze raz obejrzeć w świetle lampy pierścionek, który przechowywał w niebieskim pudełku. Ściana zaroiła się od różnobarwnych

świetlistych punkcików. Z tym pierścionkiem zaręczynowym to był chyba niegłupi pomysł, myślał, wsuwając go do kieszonki, w której wcześniej znajdowała się muszelka i zasunął porządnie suwak. 28 grudnia Jake i Tygrys dowiedzieli się, że mają lecieć na piątą z kolei akcję zwalczania obrony przeciwlotniczej. Tym razem ich cel znajdował się na północnych przedmieściach Hanoi. - Najlepiej chyba będzie, jeśli oblecimy miasto dokoła - zaproponował Tygrys. Jake wpatrywał się uważnie w zawieszoną na ścianie mapę. Skupiska artylerii przeciwlotniczej oraz wyrzutni rakiet były zaznaczone kolorowymi szpileczkami. Hanoi wyglądało na mapie jak poduszka do wtykania igieł. Obaj z Cole'em zresztą już tam byli. Jake podszedł do stołu, na którym Tygrys rozpostarł własne mapy. - A kiedy przybędą B-527 - Nadlecą w niespełna dziesięć minut po naszym ataku, który powinien się rozpocząć dokładnie o 19.33. Jake przyjrzał się dostarczonym przez Steigera fotografiom lotniczym, obrazującym typowe taktyczne rozlokowanie rakiet ziemia-powietrze S4-2 sześć z nich, umieszczonych na ruchomych wyrzutniach, otaczało kręgiem lekką ciężarówkę wyposażoną w antenę radarową. Wyrzutnie były umieszczone w wykopach. W przypadku zniszczenia jednej rakiety lub jej samoczynnej eksplozji na wyrzutni, fala uderzeniowa poszłaby w obwałowanie, nie wyrządzając szkody pozostałym rakietom, a zwłaszcza ciężarówce wyposażonej w aparaturę elektroniczną. Jake zauważył również stojące nieco z boku dwa ciągniki. Wcześniej widywał już zdjęcia setek takich miejsc i wszystkie one wyglądały tak samo. Spojrzał na daty. Fotografie zostały wykonane półtora roku temu. W prawym górnym rogu jednej z nich dostrzegł małą jaśniejącą plamkę. Domyślił się, że było to działo strzelające do samolotu Yigilante, który wykonywał te zdjęcia. Odłożył fotografie i zaczął oglądać trasę, którą wytyczył Tygrys. Według koncepcji bombardiera, mieli wyjść nad ląd w miejscu położonym na południe od latarni morskiej usytuowanej przy wejściu do portu w Hajfongu. Począwszy od tego miejsca mieli kontynuować lot prosto przed siebie w kierunku leżącej na rzece wysepki po północnej stronie Hanoi i tam dopiero wykonać skręt, obierając kurs na cel. Po zrzuceniu bomb będą musieli zatoczyć w lewo obszerny łuk, który pozwoliłby im okrążyć miasto, wydostać się na jego południowo-wschodnią flankę i dalej prosto nad morze. Pilot przyjrzał się także fragmentowi mapy pokazującej dokładnie teren wokół wysepki, która miała być dla nich tej nocy punktem rozpoczęcia, oraz strefę otaczającą bezpośrednio cel. Może noc będzie na tyle jasna, by wyraźnie widzieli rzekę. - Kolejny świetny pomysł admirałów - skonstatował Jake, poklepawszy bombardiera po ramieniu. Przystanął jeszcze na chwilę przed mapą stanowisk artylerii przeciwlotniczej, a potem poszedł do mesy oficerskiej na filiżankę kawy przed czekającą ich odprawą. Obaj Augie dopiero co zakończyli lot cysterną i na nich to właśnie natknęli się Jake z Tygrysem po wejściu do szatni. Od czasu powrotu z Cubi, Mały Augie nie odezwał się do niego. - Gdzie lecicie tej nocy? - Tam gdzie zawsze - odparł Jake, sprawdzając naboje do swego Magnum 357, a potem załadował go starannie. Jakiś czas temu zwrócił służbowy pistolet i postanowił zabierać na misje znacznie mocniejszą broń. - Jeśli dzisiejszej nocy kupisz farmę w Wietnamie, mogę sobie wziąć twoje stereo? Jake uśmiechnął się. - Czemu nie, jeśli je tylko znajdziesz -odpowiedział. Jako jeden z niewielu nie sprawił sobie japońskiego sprzętu w strefie wolnocłowej w Cubi Point. Mały klepnął go w ramię i wymaszerował z szatni. Jake położył zawartość kieszeni wraz z portfelem na górnej półce swej szafki. Do kieszeni na piersiach kombinezonu włożył saszetkę zawierającą zieloną kartę identyfikacyjną marynarki, Kartę Konwencji Genewskiej i

dwudziestodolarowy banknot. Podobnie jak większość lotników wojskowych zabierał także ze sobą przydzielone mu wcześniej przez marynarkę złote sztabki wartości kilku tysięcy dolarów na wypadek, gdyby musiał przekupywać miejscową ludność. Sztabki te umieścił w kamizelce ratunkowej. Poza tym nie brał nic, co miałoby jakąkolwiek wartość, z wyjątkiem pierścionka rzecz jasna, który trzymał tam, gdzie wcześniej muszelkę, to jest w kieszonce lewego rękawa. Już w pełnym rynsztunku, trzymając w ręku torbę z hełmem, postał jeszcze przed otwartym schowkiem i po raz ostatni przejrzał jego zawartość, tak jak to zwykle czynił przed każdą akcją. Pomyślał, że gdyby go zestrzelono lub nawet zabito, na Sammy'ego Lundeena spadłby obowiązek zajęcia się tymi wszystkimi szpargałami, jake do tej pory zaliczył taką samą liczbę startów i lądowań. Pomacał, czy ma pierścionek, upewnił się, że kieszonka jest zasunięta, zatrzasnął drzwiczki schowka i zakręcił gałką szyfrowego zamka. Wystartowali o zmroku. Jake od razu wzniósł Intrudera na wysokość sześciu tysięcy metrów. Poświata utkana z czerwieni, pomarańczu i żółci zachodzącego słońca przebijała gdzieniegdzie poprzez chmury zalegające nad górami Laosu. Ciemny granat i purpura coraz bardziej wypierały zanikający złoty blask. Wiele razy obserwował takie wschody i zachody słońca, i zawsze widok ten budził w nim prawdziwy zachwyt. Może któregoś dnia będzie miał okazję zachwycać się nimi wraz z Callie. - Systemy pokładowe sprawne - poinformował go Tygrys. Jake włączył automatycznego pilota. W słuchawkach pojawiło się rytmiczne pulsowanie radaru dalekiego zasięgu. - Te komunistyczne gnojki już nas wyszperały - mruknął pod nosem Tygrys. Jake spostrzegł spadającą gwiazdę. Czego mógłby sobie życzyć w tej chwili? Na pewno bezpiecznego powrotu do Callie. Chciał też, by więcej gwiazd oświecało mu drogę i po kilku minutach życzenie zaczęło się spełniać. - Mam namiary latarni. Latarnia na półwyspie Do Son, wbijającym się klinem w środek wejścia do portu w Hajfongu, nie świeciła już od lat. Sześć minut. Skręć trochę w prawo. Jake przesunął lekko drążek. Autopilot zaczął samoczynnie kierować bombowiec po wybranej krzywiźnie toru. - Coś się dzisiaj rozgadałeś - zauważył Grafton. - Sprawdźmy przyrządy - powiedział Tygrys. Zaczęli wspólnie ustawiać przełączniki na pulpicie uzbrojenia, dwukrotnie sprawdzając aparaturę ECM, a także wskazówki kompasu i zegara. Po wyjściu ze skrętu Tygrys ponownie sprawdził ich aktualną pozycję. Kursor na ekranie VDI umieszczonym na wprost pilota wskazał im punkt, w którym mieli przekroczyć linię brzegową. Jake wymienił przelotne spojrzenie z Tygrysem i wyłączył automatycznego pilota. Obniżywszy pułap o trzysta metrów, wyłączył także światła pozycyjne, ffF oraz TACAN. - Diabeł Pięć Zero Zero, papuga uduszona. - Tu Czarny Orzeł, zrozumiałem. Samolot zaczął powoli schodzić w dół ku morzu. Sygnały wietnamskiego radaru stały się jeszcze wyraźniejsze. Jego operator metodycznie śledził sektor, w którym się właśnie znajdowali, bezustannie kreśląc ich wizerunek, wyliczając trasę i prędkość, z jaką lecieli. Jake sprowadził samolot na wysokość 150 metrów i zredukował prędkość do niespełna siedmiuset kilometrów na godzinę. - Pięć kilometrów do brzegu - poinformował go Tygrys. Wrogi radar ponownie zaczął przeszukiwać cały obszar, co świadczyło, że ich maszynie udało się skryć w echu radarowym wytwarzanym przez fale. Mrugając szybko oczami, Jake strząsnął z nich kropelki potu, i zaczął wypatrywać w oddali srebrzystego pasemka piasku oddzielającego ląd od

morza. Spostrzegł go po pokonaniu jeszcze pół kilometra, a wraz z nim wąski ślad załamującej się linii fal, obmywających brzeg. Przypomniał sobie plażę na Filipinach i Callie. - Czarny Orzeł, tu Diabeł Pięć Zero Zero. Suche stopy. - Pięćsetka, zrozumiałem. Suche stopy o 19.19. - Do celu pozostało jeszcze czternaście minut lotu. Światło gwiazd odbijało się od pól ryżowych i rzeczek płynących na spotkanie morzu. Na razie artyleria przeciwlotnicza milczała. Bez przerwy słyszeli radar kontroli obszaru wysyłający sygnały co dwanaście sekund. Na wysokości stu dwudziestu metrów ponad płaską jak stół deltą byli na szczęście niewidoczni, kryjąc się w ziemskim echu. Z lewej strony wystrzeliły w ich kierunku pierwsze tej nocy pociski obrony przeciwlotniczej. Jake koncentrował się na utrzymywaniu wysokości i właściwego kursu. Wkrótce znaleźli się nad punktem rozpoczęcia. Jake prztyknął w przełączniki uzbrojenia głównego, przesunął do przodu dźwignię ciągu i położył samolot w skręt. Gdy zmieniali kierunek lotu, tuż przed nimi rozbłysła ściana ognia. Pilot ujrzał strumienie szybujących w górę pocisków smugowych, instynktownie wykonał ćwierćbeczkę i starał się wcisnąć w wolną przestrzeń między pociskami. Byli już prawie nad przedmieściami Hanoi. Gdy wlatywał w tę szczelinę niespodziewanie odezwało się kolejne działo. W jednej chwili Jake'a zmroził przeraźliwy strach, gdy ognisty szpon śmierci wyprysnął ku niemu. Intruder aż zatrząsł się od eksplozji. Po chwili znaleźli się w czarnej pustce, pozostawiając artylerię za sobą. Wszystko trwało krócej niż uderzenie serca. Jake wyrównał, lecz w tym samym momencie kabinę wypełnił blask jaskrawoczerwonego światełka informującego, że pali się lewy silnik. Rzut oka we wsteczne lusterko nie ujawnił wprawdzie żadnego ognia, lecz temperatura gazów spalinowych uszkodzonego silnika przekroczyła siedemset stopni Celsjusza, przy jednoczesnym spadku obrotów o ponad dziesięć procent. Jake wyraźnie czuł drżenie maszyny, wyczuwalne przez oparcie fotela. W rękach zadygotały dźwignie ciągu i drążek. Intruder został poważnie zraniony. Nie zastanawiając się dłużej, odciął dopływ paliwa do lewego silnika. Bombardier wyprostował się nad osłoną radaru, uważnie obserwując wskaźniki pracy silników, umieszczone tuż przy lewym kolanie Jake'a. Światełko ostrzegawcze odbijało się wyraźnie w ruchomej przesłonie jego hełmu. - I co z nim? - Lewy silnik wyłączony. Masz już cel? Tygrys znowu zagłębił twarz w osłonie radaru. - Dziesięć stopni w lewo. Jake przesunął kursor kierunkowy ku środkowi. Wskaźnik odległości, który miał między kolanami, pokazywał, że od celu dzieliło ich jeszcze trzynaście kilometrów. Na pulpicie pojawił się czerwony napis ATAK. Jake przesunął odpowiedni przełącznik. Przy prędkości 550 kilometrów na godzinę wyłączył się lewy generator. Dysponując tylko jednym sprawnym mogli posługiwać się jeszcze radarem i komputerem, lecz byli pozbawieni aparatury ECM. W słuchawkach Jake'a zapanowała kompletna cisza i to bynajmniej nie dlatego, że Wietnamczycy poszli na kolację. Pogasły również wszystkie kontrolki na pulpicie sterowniczym bombardiera. Jake skierował oczy na wskaźniki urządzeń hydraulicznych. Jeden z dwóch systemów hydraulicznych wykazywał ciśnienie równe zeru. W drugim natomiast działała tylko jedna pompa. Prawdziwy klops. Zamiast czterech pomp dysponowali zaledwie jedną. Zerknął na kursor kierunku na monitorze. Znajdował się prawie idealnie w środku. Światełko sygnalizacji przeciwpożarowej, które jeszcze świeciło, było tak jaskrawe, że musiał przykryć je ręką. Wkrótce samo zgasło i w kabinie zapanowały ciemności.

- Pozostało pięć kilometrów - zakomunikował Tygrys. Znowu artyleria przeciwlotnicza rozdarła noc. Jake starał się nie przejmować nią zbytnio. Przed oczami pojawiła się smuga białego ognia. Szybciej niż myśl Jake ściągnął na siebie drążek i wroga rakieta przemknęła obok. O, kurwa, jak blisko! Jake obrócił trochę nos Intrudera i nakierował go na wyrzutnię, która naprowadzała rakietę. - Mam radar - zawiadomił go Cole. Jake tymczasem śledził uważnie kursor podążający w dół ekranu VDl. W momencie, gdy komputer zasygnalizował dźwiękiem moment zwolnienia bomb, wcisnął guzik na drążku. Bomby jednak pozostały w węzłach. Jake ponowił dwukrotnie próbę. Nic. Zmienił więc położenie przełącznika bomb, wybrał ręczne sterowanie i ponownie wcisnął guzik. Znowu nic. Za to przed nimi rozszalała się kolejna nawałnica pocisków. - Zdołasz go powtórnie odnaleźć? - zapytał Cole'a. - Tak. Jake pochylił samolot na lewe skrzydło i skręcił na południe. Tym razem postanowił zrzucić bomby wraz z belkami uzbrojenia, wykorzystując do tego celu przyciski awaryjne. Wprawdzie Rockeye spadną razem przytwierdzone do zamków, lecz jeśli wybuchną wszystkie jednocześnie, nie przeżyje nikt w promieniu kilkuset metrów. - Zawiadom na wszelki wypadek naszych, że mamy kłopoty -powiedział do bombardiera. W czasie wykonywania nawrotu Cole nadał przez radio odpowiedni meldunek. Kolejne rozbłyski pocisków przeciwlotniczych, na szczęście niezbyt blisko nich, rozdarły noc. Jake starał się prowadzić samolot w skręcie najrówniej jak tylko potrafił, jednocześnie mając stale w polu widzenia wskaźnik ciśnienia jedynej sprawnej pompy. Stery samolotu były poruszane siłownikami hydraulicznymi, zatem jakikolwiek gwałtowny ruch drążkiem mógł za bardzo przeciążyć pompę, a wówczas pilot zostałby tylko z zapasową pompą zasilaną elektrycznie, która miała jednak bardzo ograniczoną wydajność. O tym, że ciągle była ona sprawna, świadczyło zapalone na pulpicie sygnalizatorów optycznych światełko ZAPASOWA HYD. Wytwarzane przez nią ciśnienie mogło wystarczyć jedynie do sterowania samolotem, i to też nie w pełnym zakresie manewrów. - Jaki rodzaj zrzutu ustawić ci na komputerze? Jake miał w zasadzie prosty wybór, ze względu na to, że musiał zrzucić całe belki. Wśród ponad pięćdziesięciu zaprogramowanych opcji wyboru trajektorii balistycznej zrzucanych ładunków, żadna nie przewidywała jednak zrzucania bomb wraz z belkami uzbrojenia. Pytanie zadane przez Cole'a miało więc istotne znaczenie. - Co proponujesz? - zapytał z kolei Jake. - Belka poleci w dół mniej więcej tak samo jak Snake z hamulcami, może tylko nieco bardziej płasko - stwierdził Cole. - Użyjmy zatem tej opcji z małą poprawką. Pilot spojrzał na prędkościomierz. Utrzymywali nadal 550 kilometrów na godzinę. O wiele za wolno, lecz po zrzuceniu bomb mogli zyskać jeszcze z pięćdziesiąt kilometrów. Tymczasem wokół nich zaczęły rozrywać się kule ognia. W pewnej chwili coś grzmotnęło w jedno ze skrzydeł z taką siłą, że Jake'owi aż drążek podskoczył w garści. Rzucił okiem w kierunku lewego skrzydła, ale tam wszystko było w porządku. Z prawego natomiast tryskało dwoma otworami paliwo, które wciągał strumień zaśmigłowy. Jezu! Słodki Jezu, pozwól nam ujść stąd z życiem.

- Namierzyłem cel, niedługo atakujemy - powiedział Tygrys. Ostatnie strużki paliwa wyciekły z prawego skrzydła. W lewym była co prawda jeszcze cała tona, lecz paliwo musiało być zasysane równomiernie z obu skrzydeł przez wspólną pompę. I tylko wówczas mogła ona działać. Jake nie miał więc wyboru. Otworzył awaryjne zawory i pozwolił, by bezużyteczne paliwo wyciekło podobnym strumieniem jak tamto. Pozostało im więc jeszcze cztery i pół tony w zbiorniku kadłubowym. Gdyby udało im się dolecieć do samolotu-cysterny krążącego nad zatoką, mieliby jeszcze jakieś szansę. - Trzy kilometry. - Pilot umieścił palec na przycisku zrzutu awaryjnego. Kursor ponownie rozpoczął swą wędrówkę w dół. - Podaj mi komendę z jednosekundowym wyprzedzeniem -przypomniał Tygrysowi. Obwód elektryczny miał specjalne zabezpieczenie przed przypadkowym odpaleniem bomb, należało więc przytrzymać guzik co najmniej przez sekundę. - Teraz! Jake wcisnął guzik i chwilę go przytrzymał. Poczuł mocny wstrząs. Pchnął drążek, wykonując od razu ostry skręt w lewo. Natychmiast spadło ciśnienie hydrauliczne i prędkość. Musiał jednak czym prędzej opuścić strefę rażenia eksplodujących bomb, co nastąpiło w chwilę potem. Lusterka rozbłysły oślepiającym blaskiem i poczuli na sobie siłę eksplozji, która na szczęście nie wyrządziła krzywdy samolotowi. Intruder zmierzał teraz prosto na południe, przelatując nad samym miastem. Tygrys włączył mikrofon i nadał do Czarnego Orła, który krążył w swym E-2 nad zatoką. - Pięć Zero Zero wycofuje się po zaatakowaniu celu. - Zrozumiałem. Czy ogłaszasz stan alarmu? - Tak jest. Będziemy potrzebować cysterny zaraz po mokrych stopach. Jake ustawił wskaźnik pomiaru paliwa na główny zbiornik kadłubowy i robiąc bez przerwy uniki przed artylerią wroga, oczekiwał, aż pokaże stan paliwa. Mój Boże, zaledwie dwie i pół tony - ten zbiornik też miał wyciek. Za mało, by dolecieć nawet do cysterny. Pozostało więc tylko katapultowanie. Pytanie tylko, gdzie? Samo wydostanie się z Wietnamu Północnego już było sztuką nie lada. Przed nimi raz po raz wyrastały ogniste kurtyny pocisków smugowych. Znajdowali się nad samym centrum Hanoi, z artylerią strzelającą praktycznie ze wszystkich stron. W świetle gwiazd i budzącej grozę łuny wytwarzanej przez pędzące w górę smugi, wyraźnie odbijały się ciemne kontury dachów. Jake leciał tak nisko, że prawie po nich szorował. Cholera, uciec z Hanoi będzie sztuką iście cyrkową. Na tym pułapie i przy takim oświetleniu widzieli ich każdy mężczyzna, kobieta, a nawet uzbrojone dziecko. Czuli, jak pokrycie samolotu przenikają pociski wystrzeliwane z broni małokalibrowej. Psy prawie osaczyły lisa. Jake dał właśnie znak Cole'owi, by zwrócił uwagę na wskaźnik paliwa, gdy z prawej strony prosto w ich wiatrochron wystrzelił strumień ognia. Jake w ostatniej chwili przeszedł nad nim, a obaj mężczyźni aż cofnęli się w spóźnionym odruchu. Mieli szczęście, dostali jedynie w ogon. - Gdzie jesteście? - zapytano przez radio. - Nad samym Hanoi! - odkrzyknął Grafton. Rozświetlone pociskami smugowymi miasto wyglądało niczym rozwarte wrota piekieł. Mieli wrażenie, że dach każdego budynku jest prawdziwym gniazdem działek przeciwlotniczych. - Radio wysiadło - zakomunikował Tygrys, a na samolot posypały się kolejne ciosy. Na ciemnym zwykle pulpicie rozbłysły żółte światełka alarmowe, informujące, że nie działa lewy generator, lewy silnik, nie działają pompy

hydrauliczne ani nawet filtr paliwowy... Czemu także on? Jake nie miał już jednak czasu, by się nad tym zastanawiać, gdyż ku nim zmierzała kolejna żółta kula ognia i w chwilę potem coś zabębniło po skrzydłach. Intruder dogorywał. Jake spojrzał na Tygrysa. - Możesz już wyskakiwać. - To jeszcze nie koniec - odpowiedział Cole. Jake wziął ostry skręt w prawo i rzekł do głuchego mikrofonu. - Diabeł Pięć Zero Zero skręca na zachód. Lecimy nad Laos. Przed nimi, z lewej strony, jakiś strzelec wygarnął długą, zdawało się niekończącą serię, która płasko poszybowała prosto na nich. Jake poderwał nieco maszynę i pociski poszły dołem. Strumień pocisków powędrował jednak za nimi. Pilot błyskawicznie zredukował ciąg, samolot przyhamował, skutkiem czego strumień pocisków smugowych przeleciał tuż przed ich nosem. Pociski smugowe pozostały w tyle. - Prędzej stopisz sobie tę pieprzoną lufę - powiedział głośno. Przed nimi wyrósł nagle budynek znacznie wyższy niż sąsiednie. Intruder skręcił w lewo, a pociski uderzyły w ścianę na wysokości ostatniego piętra. Na prawo od nich pojawiły się białe rozbłyski. Jake przymrużył oczy i spojrzał w tamtą stronę. Eksplozje maszerowały przez miasto. - B-52 - szepnął zdjęty podziwem Tygrys. Pulsujące światło wybuchów obnażyło całe miasto. Zdawało się, że Intruder, wstrząsany co chwila falami uderzeniowymi, zawisł wśród niezmierzonej przestrzeni rozbłyskujących raz po raz bomb i rozgrzanych do białości ognistych kul. W niespełna minutę niewidoczne dla oka B-52 przewaliły się nad miastem. Tymczasem ich A-6 wyskoczył wreszcie w ciemność zawieszoną nad polami ryżowymi. We wstecznym lusterku Jake widział ognie pożarów i ogniste pręgi bijącej nadal w górę artylerii przeciwlotniczej. - Jezu - westchnął „Tygrys" Cole. Wskaźnik paliwa sygnalizował niecałe dwie tony. Od czasu do czasu pojawiały się jeszcze wśród ciemności nocy sporadyczne błyski z lekkich działek, lecz było to niczym ukłucie szpilką wobec tego, przez co przeszli. Korzystając z pomocy wysokościomierza radarowego Grafton wzbił się na wysokość prawie stu pięćdziesięciu metrów. Wysokościomierz ciśnieniowy nie działał. - Pięć stopni w prawo - podał Tygrys. - Komputer właśnie się z nami rozstał, pozostał tylko radar. Lecimy ku wejściu do doliny. Na zewnątrz panowały nieprzeniknione ciemności. Ponownie zapaliło się światełko ostrzegania pożarowego. Jego blask rozpraszał uwagę, więc Jake trzepnął w kontrolkę latarką. Znowu podążył wzrokiem ku wskaźnikowi paliwa, pokazującemu zaledwie półtorej tony. Przelatując nad zboczami doliny musieli zwiększyć wysokość, wychodząc poza zakres działania wysokościomierza radarowego. - Dziesięć w lewo i trzymaj kurs. Tygrys ustawił dodatkowy nadajnik radiowy na częstotliwość awaryjną, na której stale był prowadzony nasłuch. Ktoś powinien ich więc usłyszeć, nawet jeśli ich własne słuchawki pozostawały głuche. Jake poczuł szczypanie w oczach. Poluzował więc maskę tlenową i zaczerpnął powietrza kabinowego. Od razu wyczuł, że coś się pali. Natychmiast wyłączył klimatyzację, poprawił maskę i docisnął ją tak mocno, jak się dało. Nadal widział opadającą w oczach wskazówkę poziomu paliwa. Zastanawiał się, którędy wylatywało? Najprawdopodobniej przestrzelinami wywierconymi przez pociski artylerii przeciwlotniczej i tryskało do komory lewego silnika. Gdyby wciąż działał system zapłonowy, wówczas w jednej chwili graliby na harfach, razem z Coreyera Fordem i Rozpruwaczem. Komora spalania silnika była wystarczająco gorąca, by nastąpił zapłon. Jake sprawdził

położenie głównego przełącznika wtrysku paliwa, chcąc się upewnić, że urządzenia zapłonowe komory spalania są odcięte od zasilania elektrycznego. Okazało się, że jest on prawidłowo ustawiony, choć Jake nie pamiętał, by go przesuwał. Musiał to jednak uczynić, gdyż inaczej obaj byliby już martwi. Według wskaźnika, została im niecała tona paliwa. Co minutę uciekało im ponad sto kilogramów; część zużywał prawy silnik, część ulatywała w powietrze. Jake obliczył, że na godzinę lotu potrzebowaliby prawie siedmiu ton, czyli że mieli jeszcze zapas na góra osiem minut, w ciągu których mogli przelecieć siedemdziesiąt pięć kilometrów. Każdy przebyty kilometr zwiększał jednak ich szansę na ocalenie, a oddalał widmo niewoli. Jednostka SAR mogła wyciągnąć ich z Laosu, lecz Wietnam Północny był zbyt mocno strzeżony, aby mógł tam dać sobie radę zwykły helikopter. No dziecino, nie zawiedź nas. Przy siedmiuset kilogramach paliwa Jake czuł, że wnętrzności skręcają mu się w supeł. - Skakałeś już kiedyś? - zapytał „Tygrysa" Cole'a. - Tak. I złamałem przy tym nogę. Widmo wiszące zawsze nad każdym pilotem wojskowym stało się teraz dla nich obu jak najbardziej realne. Mieli się katapultować nad wrogim terytorium i próbować przetrwać, zdani tylko na samych siebie i ten mizerny ekwipunek, który nosili w kamizelkach. Gdyby ich nie odnaleziono, oznaczałoby to dla nich śmierć lub uwięzienie w ciasnej celi, co w przypadku Wietnamu Północnego również było śmiercią, tyle że powolną. Zapaliła się lampka sygnalizująca wyczerpanie się paliwa. Nagle jego uwagę przykuła delikatna poświata odbijająca się od chmur. Zmienił ustawienie wstecznego lusterka i dostrzegł w nim żółty jęzor ognia wydobywający się spod lewego skrzydła. - Palimy się! - wykrzyknął. Jeśli mieli się katapultować, to właśnie nadszedł ten moment. - Jeszcze nie teraz - powiedział Cole, położywszy lewą rękę na ramieniu pilota. - Jeszcze kilka kilometrów. - Słyszałeś może o tym, że płonące odrzutowce mają brzydki zwyczaj eksplodować? - zapytał go Jake. Przypomniał sobie zdanie z podręcznika operacji powietrznych A-6 Intruder, które wyraźnie mówiło: „Katapultuj się, gdy tylko zauważysz ogień". Nos samolotu zaczął opadać w dół. Pilot natychmiast szarpnął drążek do siebie, lecz nos nadal opadał. W siłownikach nie było już nawet odrobiny płynu. Ogień przepalił przewody hydrauliczne. Tygrys zaprzestał nadawania przez radio i spojrzał na Jake'a. Nos samolotu znowu co prawda podniósł się trochę do góry, lecz równocześnie maszyna dostała przechyłu na lewą stronę. Jake szarpał jednocześnie drążkiem i nacisnął pedał orczyka, lecz na próżno. Żywot Diabła 500 dobiegł końca. Obydwaj mężczyźni popatrzyli sobie w oczy. „Tygrys" Cole sięgnął obiema rękami w górę, uchwycił główną rączkę mechanizmu katapultującego i pociągnął ją w dół tuż nad głowę jednym szybkim, zdecydowanym ruchem. W tej samej chwili zniknął w przestrzeni, gdy rozpryskujący się pleksiglas i wiatr zbiły się w jeden piorunujący łoskot. Po raz ostatni, jakby z przyzwyczajenia, oczy Jake'a przejechały po kabinie i chwilę później pociągnął zapasową rączkę katapultowania umieszczoną między nogami. Na ułamek sekundy, zanim wyrzucany fotel utorował sobie drogę poprzez pleksiglas, zarówno pulpit, jak i żółte płomienie migocące w lusterku wryły mu się w pamięć niezatartym widokiem. Coś tłukło go po ciele, obijając każdy centymetr klatki piersiowej, ramion i szyi. Zanim na dobre uświadomił sobie, że były to krople deszczu, poczuł silne szarpnięcie w kroku, świadczące o otwarciu się spadochronu.

Ogłuszający świst wiatru w momencie katapultowania zastąpiła teraz cisza. Nie widział nic. Niemal panicznie zaczął wymacywać w ciemności cięgna nośne spadochronu. Pasy przyczepione do jego ramion były naprężone niczym stalowe linki. Uspokojony tym próbował skupić myśli. Czyżby oślepł? Nie, skądże! Po prostu wokół nie było ani odrobiny światła, by mógł cokolwiek zobaczyć. Chwyciwszy mocno nylonowe paski po obu stronach szyi, czekał, co przyniosą kolejne sekundy. Od czasu do czasu jego uszy chwytały ledwo już słyszalne odgłosy silnika odrzutowego. Maska tlenowa! Gdyby podczas uderzenia w ziemię stracił przytomność, to mógł się w niej udusić po wyczerpaniu tlenu w butli umieszczonej w dolnej części kombinezonu. Musiał się jej jak najszybciej pozbyć. Prawą ręką zaczął szukać zapinek przytwierdzających maskę do hełmu. Ogarnął go prawdziwy strach, gdy stwierdził, że nie daje sobie z tym rady. Opanował się jednak i spróbował wymacać je palcami. Udało się. Odczepił maskę i rzucił ją w ciemność. Wykonując tę czynność cały czas kurczowo ściskał lewe cięgno. Operując nadal tylko prawą ręką, zbadał umieszczoną na pasie tuż pod brzuchem klamrę szybkiego odpinania spadochronu. Wyposażenie, które stosowano podczas lądowania w wodzie, stało się również zbędne. Odpiął więc najpierw klamrę po prawej stronie, czując, że cały ten balast zawisł mu z tyłu na udach. Zmieniając ostrożnie ręce na cięgnach, zaczął z kolei mocować się z lewą klamrą. Wreszcie nogi zostały uwolnione, zaś zbędny ekwipunek poleciał w dół. Prawa ręka machinalnie chwyciła prawe cięgno. Z oddali dobiegł go stłumiony odgłos eksplozji. Mógł on tylko oznaczać, że jego samolot, Diabeł 500, zakończył swój żywot. Lekki podmuch wiatru musnął mu twarz. Tam w dole oczekiwała na niego dżungla. Pomyślał o latarce, którą miał w kamizelce ratunkowej. Wolał jednak nie ryzykować jej utraty podczas lądowania. Bicie serca, delikatne muśnięcia wiatru, deszcz i mocno naprężone pasy cięgien były jedynymi wyczuwalnymi bodźcami wśród mrocznej ciszy. Zaczął się zastanawiać, gdzie też przyjdzie mu wylądować: wśród drzew, na ryżowisku czy może w usłanym kamieniami strumieniu? A może zostanie rzucony na jakiś występ skalny? Przycisnął nogi mocno do siebie, by chronić krocze, lewą rękę umieścił na prawym ramieniu, prawą na lewym, pomiędzy nimi schował twarz i zastygł w oczekiwaniu. Ciało czekało na przyjęcie uderzenia. Odpręż się, powtarzał sobie w duchu, nie bądź taki spięty. Ściśnij mocno nogi i chroń klejnoty. Nagle potężne uderzenie zgięło mu nogi. W jednej chwili zasypała go seria szybkich i twardych jak skała ciosów. Poczuł, że nogi mu się rozchodzą, zaś lewy bok przenika ogień. Bił w powietrzu rękami, usiłując odszukać cięgna, których nie było tam, gdzie powinny. Dolna część twarzy zapłonęła żywym ogniem. Zaraz potem stracił przytomność.

24 Major Frank Allen tkwił w kabinie krążącego nad Laosem A-1 Skyraider. Powietrzny kontroler, współpracując z samolotami FAC, poszukiwał dla Allena celu, który wart byłby jego uzbrojenia. Wraz ze skrzydłowym lecącym trzysta metrów poniżej Allen przebywał w powietrzu od prawie godziny, gdy kontroler zawiadomił ich o strąceniu samolotu marynarki A-6 Intruder o kryptonimie Diabeł 500. Po otrzymaniu potwierdzenia tej informacji pilot sprawdził stan paliwa i zanotował czas na podręcznym bloczku. - Beduin Jeden Siedem, wysyłam cię na miejsce katastrofy, spróbuj nawiązać łączność radiową. Bądź cały czas w pogotowiu - polecił kontroler. - Tu Beduin Jeden Siedem, zrozumiałem.

Kontroler poinformował go o przypuszczalnym miejscu, w którym spadł samolot, a Allen spróbował odszukać je na mapie. Wychodząc z kręgu, udał się we wskazanym kierunku. Wyrównał i ustawił w odpowiednim położeniu dźwignię oraz regulator mieszanki paliwowej. Ogromny silnik tłokowy A-1 gładko zareagował, zaś wskazówka prędkościomierza przesunęła się powyżej 230 kilometrów na godzinę. Skrzydłowy podążył jego śladem. Allen naniósł na mapę dane dotyczące miejsca katastrofy i obliczył, że dzieliła go od niego niecała godzina lotu. Następnie jeszcze trochę skorygował kurs i nastawił drugie radio na częstotliwość alarmową. Pokręcił gałką siły głosu i ustawił odpowiedni zakres, potem nadał: - Diabeł Pięć Zero Zero, Diabeł Pięć Zero Zero, tu Beduin Jeden Siedem, odbiór. Cisza. Gdy kolejne wezwania radiowe nie spotkały się z odzewem, zaniechał dalszych prób. Gwiazdy wyraźnie oświetlały górną powłokę chmur. Myślał o dwóch amerykańskich lotnikach, którzy tam na ziemi walczyli o przetrwanie. Miał nadzieję, że jego stary kumpel z Uniwersytetu Teksas, „Kowboj" Parker, nie był jednym z nich. Partyzanci Patet Lao często na miejscu zabijali schwytanych lotników, oszczędzając sobie w ten sposób kłopotliwego transportu i karmienia. Gdyby natomiast tych dwóch dostało się w ręce regularnych oddziałów północnowietnamskiej armii, które stale patrolowały szlak Ho Szi Mina, wówczas mogliby zostać zabrani do Hanoi i uwięzieni tam wraz z innymi jeńcami. Równie dobrze mogliby jednak zostać przywiązani do drzewa i żywcem obdarci ze skóry. Frank Allen odruchowo sprawdził wskazania przyrządów, wsłuchując się uważnie w puls silnika, co czynił już od dwustu z górą zaliczonych akcji. Rytm silnika był prawidłowy. Jego myśli powędrowały do tego, co miało nastąpić już za trzy tygodnie, czyli końca tury. Wracać do Stanów czy służyć nadal? Jeszcze nie podjął decyzji. Z powodu porannego zachmurzenia mogły być pewne problemy z wydostaniem lotników marynarki z dżungli. Pozostawało tylko czekać i mieć nadzieję, że chmury rozejdą się lub przynajmniej uniosą wyżej, by samoloty i helikoptery mogły wkroczyć do akcji. Podkręcił jeszcze siłę głosu w drugiej radiostacji i kontynuował lot. Jake Grafton stał samotnie w jakimś obszernym pomieszczeniu, którego ściany tonęły w oparach mgły. Obok na gołych deskach podłogi stały dwie drewniane trumny. Jego kroki odbiły się echem, gdy podszedł i zajrzał do ich wnętrza. W jednej spoczywał „Tygrys" Cole, druga była pusta. Zamiast jedwabiu i atlasu pokrywały ją ziemia i gnijące liście. Odwrócił się szybko do tyłu i ujrzał tłum postaci postępujących ku niemu ramię przy ramieniu; biznesmeni w garniturach, długowłosi studenci i filigranowe żółte ludziki w czarnych piżamach otaczali go coraz ciaśniej. Poczuł, że unoszą go w górę ręce i pogrążył się w ciemności. Zbudził go deszcz siekący po twarzy. Nie wiedział, co się z nim dzieje i nie był w stanie wykonać najmniejszego ruchu. Napady mdłości przychodziły falami. Zamknął usta i spróbował oddychać przez nos, lecz ten był zapchany. Otworzył usta i zaczerpnął nasiąkniętego deszczem powietrza. Zorientował się, że głowę ma gdzieś poniżej nóg. Wisząc tak w ciemnościach, próbował zebrać siły, co zdawało się trwać bez końca. Macając wokół siebie prawą ręką, potarł nią o coś miękkiego i szorstkiego zarazem. Był to grunt pokryty liśćmi. Gdy stwierdził, że wisi zaledwie kilkadziesiąt centymetrów nad podłożem, strach nieco osłabł. Zaciskając zęby z bólu, który czuł w biodrze, spróbował po ciemku wymacać klamry odpinające uprzęż. Zwykle spoczywały one na piersiach tuż pod obojczykiem, lecz tym razem ich tam nie znalazł. Ogarnięty paniką, ledwo żywy z przerażenia i bólu, zerwał rękawice i, chaotycznie macając, usiłował odnaleźć znane mu dobrze metalowe kształty klamer. Prawdopodobnie klamry przesunęły się w inne miejsce, gdy uprząż przekręciła mu się na ciele. Zaczął od początku. W końcu odnalazł lewą klamrę na ramieniu. Odpięła się łatwo, uwalniając głowę wraz z lewym ramieniem. Teraz, gdy

wiedział już, gdzie szukać, łatwo zlokalizował prawą. Ciało obsunęło się w dół i spoczęło częściowo na ziemi. Nogi nadal jednak tkwiły uwięzione w górze ponad głową. Niezbędna była latarka. Spróbował przypomnieć sobie, gdzie ją umieścił, a potem zaczął jej metodycznie szukać. Wreszcie świetlny promyk przebił ciemność. Kilka sekund oswajał oczy, nim spostrzegł, że nogi zaplątały mu się w linki spadochronu, które ginęły pośród drzew. Wilgoć o smaku miedzi napłynęła mu do ust. Krew? Obmacał twarz ręką, a gdy skierował na nią światło, była cała czerwona. Usunął z twarzy okruchy pleksiglasowej osłony hełmu. Dotknął nosa i poczuł przeszywający ból; był z pewnością złamany. Upłynęła dobra minuta, zanim zdołał się znowu pozbierać. Z kieszeni kamizelki wydobył nóż komandoski i zaczął nim ciąć nylonowe linki oplatające mu nogi; całe mnóstwo linek. Zrobił przerwę na odpoczynek, a przy okazji poświecił trochę dookoła. Zewsząd otaczało go ciemne listowie. Klnąc pod nosem, wziął się ponownie za przecinanie splątanych białych linek, które więziły go niczym muchę w pajęczynie. Ból w lewym biodrze krępował ruchy. Krew znowu napłynęła mu do ust, więc musiał ją wypluć. Kombinezon był przesiąknięty mieszanką deszczu, potu, wymiocin i krwi. Wreszcie uwolnił prawą nogę, co sprawiło, że jego ciało osunęło się jeszcze bardziej. Teraz leżał już prawie całą jego długością na ziemi, z jedną nogą w górze. Bliskość całkowitego wyswobodzenia pobudziła go do czynu. Zaczął jeszcze mocniej ciąć linki. W końcu lewa noga także odzyskała wolność, co przypłacił kolejnym paroksyzmem bólu. Jęknął i był to pierwszy dźwięk, jaki wydobył mu się z gardła. Gdy ból nieco osłabł, z trudem przybrał pozycję siedzącą i spojrzał na lewą nogę w świetle latarki. Na kolanie, w miejscu, gdzie nie sięgał kombinezon przeciwprzeciążeniowy, nogawka była rozdarta, całe zaś kolano wraz z postrzępionymi krawędziami tkaniny pokrywała krew. Staw był opuchnięty, choć dawał się zginać. Strzepnął ziemię i liście z ramion, i zdjął hełm. Przesłona była roztrzaskana. Przejechał palcami po lepkich, mokrych włosach. Radiostacje! Sięgnął do przedniej kieszeni kamizelki ratunkowej i wydobył z niej jedną z nich. Przyjrzał się jej w świetle latarki. Wyglądała na nieuszkodzoną. Włączył funkcję radiolatarni, dzięki której powinni go zlokalizować. Potem wyłączył ją, ustawiając radiostację na cykl nadawczo-odbiorczy i regulując siłę głosu. - Tygrys, tu Jake. - Brak odzewu. Kolejne próby ponawiał w minutowych odstępach, aż w końcu doczekał się odpowiedzi. - Hej, Jake - Głos Cole'a, choć słaby, przepełnił Jake'a ulgą. - Gdzie jesteś? - A skąd, u diabła, miałbym to wiedzieć? - Ze mną wszystko w porządku, a z tobą? Odpowiadający mu głos był wyraźnie znużony i słaby. - Nie za bardzo. Nie mogę się uwolnić ze spadochronu. Cholera! - Ja uwolniłem się z mojego. Odnajdę cię. Spróbuj tam wytrwać, dopóki do ciebie nie dotrę. - Nigdzie się nie wybieram. Jake ściszył radio i poświecił wokół latarką. Ze wszystkich stron otaczały go drzewa i krzewy. Wciąż w pozycji siedzącej, odszukał plastikową butelkę i opróżnił ją całą, robiąc tylko jedną przerwę na oddech. Woda, mimo że ciepła, oczyściła mu usta ze słonego smaku krwi. Czuł nadal pragnienie, lecz wolał zachować drugą butelkę na później, gdy będzie ono jeszcze większe. Poklepał pustą butelkę i wsunął ją na powrót do kamizelki. - Diabeł Pięć Zero Zero, Diabeł Pięć Zero Zero, jak mnie słyszysz? Odbiór!

Serce Jake'a zabiło mocniej. - Diabeł Pięć Zero Zero słyszy cię wyraźnie, odbiór. - Diabeł, tu Beduin Jeden Siedem, wysyłaj mi sygnały pozycyjne przez trzydzieści sekund. - Zrozumiałem. Jake uruchomił radiolatarnię, wycelowawszy w górę niewielką antenkę radioodbiornika. Teraz pilot Beduina był w stanie zlokalizować go za pomocą ADF, automatycznego urządzenia naprowadzania kierunkowego. Po trzydziestu sekundach ponownie włączył nadawanie. - Beduin, tu Diabeł Pięć Zero Zero Alpha, czy przyjąłeś mój sygnał, odbiór? - Tak jest, przechwyciliśmy twoje sygnały. Podaj swoje dane, odbiór. - Jacob Lee Grafton, porucznik, numer identyfikacyjny 735994. - Zrozumiałem. Oczekuj na kolejny meldunek. Jake nadal tkwił w ciemnościach, lecz z sercem wypełnionym nadzieją i optymizmem. Tak szybko ich odnaleźli. Będą uratowani! - Diabeł, tu Beduin. Czy jesteście razem, czy odnieśliście jakieś rany? - Nie, nie jesteśmy razem. Pilot doznał niewielkich obrażeń... Tygrys, jesteś ranny, odbiór? Po chwilowej ciszy znowu odezwał się pilot ekipy ratunkowej: - Przyjąłem. Nie jesteście razem, pilot odniósł niewielkie obrażenia. - Mój bombardier, Diabeł Bravo, gdzieś zawisł na drzewie -dodał jeszcze Jake. - Okay, Diabeł Alpha, bądź dobrej myśli. Oczekuj ponownego połączenia za kilka minut. Krótkotrwały moment radości znowu zastąpiło przygnębienie. Siedząc w ciemnościach Jake od nowa przeżywał cały lot, starając się zrozumieć, gdzie popełnił błędy. Przede wszystkim nie powinien po raz drugi nadlatywać na ten sam cel, lecz pozbyć się od razu belek z bombami i umykać co sił w kierunku morza. Teraz on i Tygrys oczekiwaliby pewnie w swych tratwach ratunkowych na przybycie śmigłowca ratunkowego. Ale mogli też spotkać rekiny - krążące w czarnej wodzie... - Diabeł Alpha, tu Beduin. Nadaj jeszcze raz sygnały przez trzydzieści sekund. Jake wcisnął guzik radiolatarni. - Okay, Diabeł. Mamy już odpowiednie namiary waszej pozycji. Przylecimy po was o świcie. Teraz, chłopaki, wyszukajcie sobie jakieś kryjówki i wślizgnijcie do nich. Masz zegarek? Jake zerknął na swój przegub; fosforyzujące wskazówki czasomierza połyskiwały w ciemnościach. - Jest 20.57. - Okay, kolejna łączność o 22.00, a potem co godzinę. Zrozumiałeś? Jake potwierdził i na tym rozmowa się skończyła. Położył radio obok siebie i spróbował uporządkować myśli. Najpilniejszą sprawą było teraz odnalezienie Cole'a i uwolnienie go ze spadochronu. Tylko czy zdoła go odszukać w tej dżungli? W chwili katapultowania lecieli kursem 250 stopni. W jakim odstępie czasu opuścili samolot? Przypomniał sobie, że prędkościomierz wskazywał wtedy niewiele ponad czterysta kilometrów na godzinę, on zaś wyskoczył sekundę, może dwie po bombardierze. Spróbował obliczyć, ile metrów mogli przebyć w ciągu sekundy. Dał sobie jednak z tym spokój, zakładając w przybliżeniu, że nie mogło to być więcej niż trzysta metrów, tyle co długość pokładu „Shiloha", może nawet mniej. Cole znajdował się więc gdzieś w dżungli, w obrębie trzystu metrów od niego. Wydobył kompas i zawiesił go na szyi.

Miał pokrwawione kolano i biodro, na szczęście krew zaczęła już krzepnąć. W kamizelce ratunkowej odnalazł bandaż, którym prowizorycznie opatrzył kolano. Reszta ciała tkwiła w kombinezonie przeciwprzeciążeniowym i uniformie pilota. Nic nie mógł poradzić na ranę w biodrze. Na razie jednak nie doskwierała mu jeszcze zbyt mocno. Wziął do ręki latarkę i radio, i opierając się na pniu drzewa, spróbował dźwignąć się na nogi. Teraz dopiero poczuł, jak dotkliwy był ból w biodrze. Starał się przenieść ciężar ciała na zranioną nogę, lecz ta ugięła się. Od nowa powtórzył więc całą czynność. Zrobiło mu się słabo z bólu. Czuł wyraźne pulsowanie twarzy, a w boku i kolanie nieznośny ból. Bolał go także każdy mięsień od uderzeń, które otrzymał spadając w dół poprzez drzewa. Zorientował się jednak, że jeśli będzie starał się trzymać zranione kolano w miarę sztywno, wówczas będzie mógł przynajmniej kuśtykać. Ponownie zerknął na kompas i ruszył przed siebie. Po pewnym czasie musiał się jednak zatrzymać, gdyż ustawiczne potykanie się powodowało coraz większy ból. Obawiał się też, że mógłby w ciemnościach minąć Cole'a. - Tygrys - szepnął cichutko do radia, gdyż naraz uświadomił sobie, że mogli nie być jedynymi ludźmi w tej dżungli. Doleciała go ledwo słyszalna odpowiedź: - Tak? - Powiedz, czy słyszysz moje kroki, okay? Idę do ciebie. - Okay - tyle tylko powiedział Cole. Jake przystawił radio do ucha w nadziei, że usłyszy więcej, lecz to jedyne słowo było całą odpowiedzią. Zostawił więc na razie radio w spokoju, ustawił je na odbiór, włożył do kieszeni i zaciągnął suwak. Ponowny rzut oka na kompas i dalsza wędrówka. Szedł wolno i z trudem, potykając się co chwila o korzenie i pędy, zawadzając twarzą o konary i gałęzie. Każdy upadek kosztował go mnóstwo wysiłku przy wstawaniu. Gdy po raz drugi spojrzał na zegarek stwierdził, że od ostatniej łączności z Tygrysem upłynęło zaledwie piętnaście minut. Ile właściwie w tym czasie przebył? Więcej niż dwieście metrów? Myśliwi lub wędrowcy zwykli zawsze zbyt optymistycznie oceniać dystans, który pokonali. Ból w boku był niemal nie do zniesienia; musiał sobie połamać żebra. Poświecił dookoła latarką i zobaczył wokoło tylko tropikalną roślinność, po której skapywała woda. Po mniej więcej piętnastu minutach spróbował ponownie wywołać Tygrysa. Nie otrzymał jednak żadnej odpowiedzi. Odczekał niecałą minutę i spróbował znowu, trzymając mały głośnik tuż przy uchu. - Tak? - usłyszał delikatny szept. - Słyszałeś coś? Staram się robić trochę hałasu. - Nie. Dziwiło go, że Cole nie wspomniał o swoich obrażeniach. - Jesteś ranny? - zapytał Jake i oczekując na odpowiedź, zastanawiał się, czy Cole usłyszał jego pytanie. Jeśli usłyszał, to powinien coś powiedzieć. - Chyba złamałem kręgosłup. Frank Allen aż zdzielił się pięścią w udo. Złamany kręgosłup! Z czymś takim człowiek nie tylko nie zdoła ujść nieprzyjacielowi, ale nawet podczepić się do penetratora. Helikopter musiałby opuścić kogoś z ekipy, może nawet dwóch ratowników, którzy umieściliby go na noszach. Wiszący tak długo w jednym miejscu helikopter wystawiał się na łatwy strzał. Allen powiadomił kontrolera powietrznego o obrażeniach bombardiera. Ten z kolei podał Allenowi nazwiska strąconych mężczyzn. Przydomek Tygrys zabrzmiał znajomo i Allen wiedział już, kim byli ci faceci. Był nawet w stanie skojarzyć twarze z nazwiskami. Ileż to czasu upłynęło od jego wizyty na „Shilohu"? Trzy, cztery tygodnie? Po paru dalszych zdaniach kontroler skierował Allena wraz z jego skrzydłowym z powrotem do bazy w Nakhon Phanom.

Potem Frank miał pokierować bezpośrednio misją poszukiwawczo-ratunkową Piasek, ale już pod nowym kryptonimem Piasek Jeden. Czekało go więc jeszcze sporo roboty do brzasku. Najpierw wynotował na swym bloczku wszystkie podane mu dotąd informacje. W rejon akcji miały się udać co najmniej dwa helikoptery Jolfy Green z zadaniem zabrania obu zestrzelonych pilotów. Allen i jego Skyraidery mieli zlokalizować ich pozycję i zapewnić wszelką niezbędną ochronę helikopterom. W razie konieczności w rejon ten skierowano by także wszystkie operujące nad Azją PołudniowoWschodnią odrzutowce z rozkazem zaatakowania stanowisk wroga. Allen jeszcze raz przyjrzał się mapie. Powtórnie sprawdził linie wykreślone na podstawie odczytu z ADF oraz współrzędne pozycyjne z TACAN i wykres odległości od Nakhon Phanom. Dwie kreski z ADF przecięły się w punkcie oddalonym zaledwie o sześć i pół kilometra od punktu, w którym po raz ostatni zanotowano pozycję Diabła 500, przekazaną mu przez kontrolera powietrznego. Uwzględniając faktycznie przebyty przez samolot dystans oraz czułość własnej aparatury pomiarowej, doszedł do \vniosku, że tak niewielka różnica odległości jest raczej dziełem przypadku. Obaj piloci mogli się więc znajdować gdziekolwiek w obrębie kilkunastu kilometrów od obu punktów. Zakreślił wokół nich na mapie krąg o promieniu piętnastu kilometrów i zaczął go dokładnie analizować w czerwonym świetle latarki. Wewnątrz kręgu znajdowały się szczyty o wysokości prawie dwóch tysięcy metrów oraz wioski Sam Neua i Bań Na Yeung. Mógł tylko żywić nadzieję, że piloci nie spadli gdzieś w ich pobliżu, w takim bowiem wypadku okoliczni chłopi, posłyszawszy hałas, wyruszyliby za dnia w teren i przetrząsnęli każdy krzaczek w poszukiwaniu spadochronów. Mapa pokazywała również drogę biegnącą na zachód przez Sam Neua ku dopływom górnego biegu Mekongu i płaskowyżowi Jars. Trakt, będący jednym z północnych odgałęzień szlaku Ho Szi Mina, wił się przez dolinę, o której Frank Allen wiedział tylko tyle, że była pokryta gęstą roślinnością i otoczona nagimi wapiennymi grzbietami. Trakt oznaczał ludzi, pojazdy i działa. Napisał więc słowo „napalm" i podkreślił je. O 23.00 Jake ponownie wywołał Tygrysa, lecz ten nie odpowiedział. Wcześniej, tuż przed przerwaniem łączności, kontroler powietrzny starał się natchnąć Jake'a otuchą, lecz bez większych rezultatów. Poczucie wiszącego nad nim i Cole'em niebezpieczeństwa w miejscu, w którym się znajdowali, potęgowało jeszcze kompletne wyczerpanie na skutek wysiłku, na jaki się zdobył w ciągu ostatniej godziny. Chciało mu się pić i palić równocześnie. Bardziej niż wody potrzebował jednak papierosa. Wytarł brudne ręce o uda i spróbował wymacać w którejś z kieszeni papierosy. Opróżniona do połowy paczka w kieszonce rękawa była nasiąknięta wilgocią i zgnieciona. Rzucił ją na ziemię, ale po chwili podniósł, licząc na to, że później wyschnie. W lewej dolnej kieszeni kombinezonu przeciwprzeciążeniowego znalazł natomiast zupełnie nienaruszoną paczkę i na dodatek zapalniczkę. Trzęsącymi się dłońmi zdarł celofan. Czuł przyjemne działanie dymu wypełniającego mu płuca. Gdy go jednak wydmuchiwał przez nos, doznał kłującego bólu. Resztę dymu wypuścił ustami, a potem chciwie zaciągnął się głęboko po raz wtóry. Dym! Co będzie, jeśli Wietnamczycy go poczują? W pierwszym odruchu chciał zdusić papierosa, uznał jednak, że chyba przesadza z tymi obawami. Wyjął rewolwer i, trzymając palec na spuście, skierował lufę w otaczającą go nieprzeniknioną czerń. Jedynym źródłem światła był żarzący się czubek papierosa. Czując w dłoni ciężar broni, uspokoił się nieco. Zimna stal lufy, lekko owalna rękojeść, szorstkość drewnianych okładzin, rowki na kurku dawały mu poczucie siły i bezpieczeństwa. I chociaż wobec oddziału uzbrojonego w karabiny rewolwer znaczył tyle co korkowiec, zawsze podnosił trochę na duchu.

Pomyślał o pierścionku, który kupił dla Callie. Dotknął kieszonki na lewym rękawie i od razu wyczuł cienki i twardy kształt. Wydobył go i sprawdził palcami, że kamień znajdował się na swoim miejscu. Włożył go na powrót do kieszeni i zasunął mocno zamek błyskawiczny. Paląc papierosa, z rewolwerem w ręku, wsłuchiwał się w nocne odgłosy dżungli i starał się zmusić do myślenia. Przede wszystkim za wszelką cenę musiał dotrzeć do Tygrysa i ulżyć mu w cierpieniach, na ile to było możliwe. A gdy rankiem zjawi się Piasek, naprowadzić na niego śmigłowce. Znając dokładnie ich pozycję, Piasek zaczeka pewnie na Jolfy Green, które wydobędą ich z opresji. Zaczeka na dole, aż załoga helikoptera spuści w dół pomalowany na jasnopomarańczowo penetrator, zdolny przebić gęste listowie dżungli. Świecąc latarką zaczął rozglądać się za jakimś kijem, którym mógłby się podpierać. Dostrzegł nadające się do tego celu drzewko i uciął je nożem tuż przy ziemi, z niego z kolei wyciął ponad półtorametrową laskę i oparł na niej. Oświetliwszy jeszcze kompas, pokuśtykał na wschód. Często się wywracał. Samo unoszenie stopy do następnego kroku było już dużym wysiłkiem. Przytrzymując się oburącz kija dodatkowo prawą ręką przyciskał do niego latarkę. Pokonując nierówności, torował sobie drogę przez gęstą i nieustępliwą dżunglę. Nie myślał już o kompasie, skoncentrowany jedynie na tym, by jedną stopę stawiać równo przed drugą. Zmęczenie niczym ołowiana kula powodowało, że po każdym potknięciu, coraz trudniej było mu się dźwigać z powrotem. Nie zauważył nawet, kiedy latarka upadła na leśne podłoże. W ogarniętym zmęczeniem i bólem umyśle miał tylko jedną myśl: odnaleźć Tygrysa. Zdawało mu się, że wędruje już całą wieczność. Znowu się potknął i wylądował w małym strumyku, uderzając złamanym nosem o kamień. Ból okazał się jeszcze dotkliwszy niż zmęczenie, ale zimna płynąca woda ożywiła go nieco. Pił wodę krótkimi łykami, oddychając co chwila głęboko. Ugasiwszy pragnienie, przekręcił się na plecy, cały czas leżąc w strumieniu. Musiał jednak iść dalej i szukać Cole'a. Sięgnął po kij, lecz nie zdołał się już na nim unieść. Zebrawszy mimo to wszystkie siły obrócił się na brzuch i zaczął pełznąć. Miał wrażenie, jakby vszystkie zwisające nisko gałęzie tłukły go po złamanym nosie, kolano natomiast nie omijało żadnego kamienia. W końcu nie był już w stanie poruszać się dalej. Wyczerpanie i ból wzięły górę: zapadł w głęboki sen. Dwie godziny przed świtem deszcz przestał padać. Monsunowa burza przesunęła się nad górami w stronę doliny Rzeki Czerwonej i powędrowała dalej ku morzu. Powietrze było przesycone wilgocią. Krople wody osiadły najpierw na liściach i gałęziach, tworząc potem strumyczki, które torując sobie drogę poprzez kolejne warstwy roślinności, spływały ostatecznie na leśne podłoże i przenikały głębiej w butwiejące podszycie. Z tego jednak Jake Grafton nie zdawał sobie sprawy, leżąc dokładnie w miejscu, w którym jego ciało odmówiło mu posłuszeństwa.

25 Kwadrans po północy w punkcie dowodzenia SAR Frank Allen dowiedział się, iż żaden członek załogi A-6 nie odpowiedział na wezwanie kontrolera powietrznego nadane o północy. Nie wróżyło to nic dobrego, zatem Allen - nim podjął się zorganizowania misji ratunkowej i zwołania odprawy - postanowił wpierw przeanalizować oczekujące ich trudności. Meteorolodzy nastrajali co prawda optymistycznie, zapowiadając w rejonie działań misji poszukiwawczo-ratunkowej możliwe poranne przejaśnienia, lecz był to jedyny jasny punkt w tej niewesołej sytuacji. W terenie usianym stromymi

nagimi grzbietami wapiennymi i głębokimi dolinami byłoby stosunkowo łatwo zdjąć strąconych lotników z wysokiego wzniesienia. W głębokiej dolinie jednak grupy SAR mogły być wystawione na ogień z dział przeciwlotniczych usytuowanych w wyższych partiach terenu. Bombardier był ciężko ranny, a pilot przestał odpowiadać na wezwania radiowe. Allen liczył się z tym, że mógł zostać schwytany. Poradził mu co prawda, by nie ruszał się z miejsca, lecz było raczej pewne, że ten kręcił się po okolicy, szukając swego towarzysza. Mógł więc łatwo wpaść na jakiś północnowietnamski obóz lub bazę paliwową w pobliżu drogi. Mógł też po prostu zgubić radio lub spaść ze skały. Allen dał w końcu spokój rozmyślaniom nad możliwymi wariantami i skupił uwagę na takich niezbędnych szczegółach, jak specyfika uzbrojenia, sygnały wywoławcze, paliwo, parametry nawigacyjne - krótko mówiąc, tych wszystkich elementach, które dawały możliwość manewru w każdej fazie rozwoju sytuacji. Był przekonany, że dla wygrania zbliżającej się batalii potrzebne mu będą rozwiązania alternatywne. O piątej nad ranem Allen ponownie znalazł się w powietrzu. Dziesięć Skyraiderów napędzanych silnikami tłokowymi, będących prawdziwymi przeżytkami w dobie odrzutowców, leciało na północ ponad chmurami, w których zaczęły się pojawiać pierwsze, na razie jeszcze ciemne prześwity. Każdy samolot miał zabudowane w skrzydłach po cztery dwudziestomilimetrowe działka, oprócz tego pod każdym ze skrzydeł po dwa zapasowe zbiorniki z paliwem, jak również niekierowane pociski rakietowe kalibru 2,75 cala, rakiety dymne z białym fosforem oraz cztery studwudziestopięciokilogramowe bomby wyposażone w dziewięćdziesięciocentymetrowe zapalniki uderzeniowe, zwane „nożycami na stokrotki". Gdy dotarli do ustalonego wcześniej przez Allena punktu rozpoczęcia o nazwie Alpha, osiem Skyraider zaczęło zataczać kręgi, utrzymując minimalną prędkość, przy której zużycie paliwa było najmniejsze, zaś Allen wraz ze swym skrzydłowym polecieli w rejon akcji ratunkowej. Allen postanowił trzymać większość swych sił w odwodzie do chwili ustalenia miejsca pobytu zestrzelonych lotników oraz wielkości sił i środków wroga. Po wschodniej stronie nad horyzontem zamajaczyły różowe pasemka brzasku. Frank Allen przesunął główny przełącznik uzbrojenia i sprawdził ustawienie krzyżyka w wizjerze celownika. Był tam, gdzie powinien. Gwiazdy znikały na jaśniejącym nieboskłonie. Zapoznał się z pytaniami identyfikacyjnymi, które miał zadawać ratowanym lotnikom w razie ponownego nawiązania z nimi łączności. Każdy pilot posiadał w archiwum SAR kartotekę z własnymi danymi personalnymi, które pomagały w ustaleniu, czy respondenci byli rzeczywiście tymi, za których się podawali. Dobrze wiedziano, że władający angielskim żołnierze północnowietnamskiej armii starali się zwabić w pułapki misje ratunkowe. Mogli to być również piloci, których schwytano i zmuszono do mówienia przez radio. Tylko więc poprawne odpowiedzi, znane jedynie tym, którzy je napisali, mogły sprowadzić helikoptery. - Diabeł Pięć Zero Zero, tu Piasek Jeden. Czy mnie słyszysz? -pytanie to, podobnie jak w nocy, zostało powtórzone na częstotliwości alarmowej ze cztery lub pięć razy, lecz i tym razem nie było na nie odpowiedzi. Przebywanie w tym rejonie stawało się coraz bardziej niebezpieczne. Górna warstwa zachmurzenia przyoblekła się w czerwoną, ognistą poświatę. Allen zerknął w dół poprzez prześwity w chmurach, rozmyślając o tym, co zastaną tam w dole. Czy obaj lotnicy zdołali przetrwać na ziemi tę noc? Czy będzie tam artyleria przeciwlotnicza? Zastanawiał się nad tym, przebierając palcami po wiatrochronie i pogwizdując jakąś nieznaną melodię. Dudnienie silnika Skyridera nad drzewami zbudziło Jake'a Graftona. Leżał i słuchał oddalającego się warkotu. Ciemności nocy ustąpiły miejsca szarzejącemu półmrokowi. Poszperał przy radiu i odnalazł włącznik. Na jego pierwszy, nerwowy meldunek najpierw odpowiedziała cisza, ale już po sekundzie rozbrzmiał głos:

- Diabeł Pięć Zero Zero, tu Piasek. Nadawaj przez 30 sekund sygnały, jeśli możesz, odbiór. - Zrozumiałem. - Jake zaczął manipulować zdrętwiałymi palcami przy pokrętłach. - Mam namiar. Przejdź na częstotliwość dwa-osiem-dwa, odbiór. - Tak jest. - Jake wyszukał zapasową częstotliwość alarmową i usłyszał: - ...spadochron jest kilkadziesiąt metrów na północ od drogi. Jake natychmiast wcisnął guzik nadawania i jego słowa pobiegły w eter. - Piasek, tu Diabeł Pięć Zero Zero Alpha. Skyraider przeleciał nade mną zaledwie przed chwilą. Boże, jakże jestem rad, chłopaki, że tu jesteście. Radosny i napawający otuchą głos odpowiedział: - Dzień dobry, Diabeł Alpha. My też się z tego cieszymy. Teraz pora na pytania identyfikacyjne... Jak się nazywa najlepsze wyprodukowane do tej pory auto? - Chewrolet 57. - W jakim jest kolorze? - Niebieskim. - Zaczekaj chwilę. Jake starał się uspokoić przyśpieszony oddech. - Diabeł Alpha, mamy w zasięgu wzroku spadochron. Znajduje się kilkadziesiąt metrów na północ od drogi. Czy jesteś w jego pobliżu? Jake rozejrzał się. Wokół była tylko dżungla. - Nie wiem. - Dobra, włącz radiolatarnię jeszcze na 15 sekund, potem nie ruszaj się ani na krok i zamelduj, gdy zbliży się do ciebie następny samolot. - Zrozumiałem. Oprócz walenia swego serca Jake słyszał także, jak powietrze ponownie wypełnia się donośnym warkotem ogromnych silników tłokowych, przynoszących mu zapowiedź wolności i bezpieczeństwa. Dźwięk zdawał się płynąć ze wszystkich kierunków. Pod wpływem narastającego podniecenia miał ochotę zerwać się na nogi i pobiec. Powstrzymał się jednak. Wytężywszy słuch, stwierdził, iż jeden silnik był głośniejszy od pozostałych. Im mocniejszy był ten hałas, tym bardziej rosło napięcie Jake'a. Wyciągnął głowę, próbując przebić wzrokiem tropikalny las, który wyrastał ponad nim na wysokości sześćdziesięciu metrów, tak że jego liściasta powłoka zasłaniała mu błękit nieba. - Jesteście coraz bliżej mnie! - krzyknął do mikrofonu. Maszyna była już prawie nad nim. Ryk silnika wypełnił całą przestrzeń, osiągając swe apogeum i otaczając Jake'a ze wszystkich stron. - Teraz! - krzyknął. - Właśnie przelecieliście nad moją głową. - Samolotu jednak nie dojrzał. Warkot silnika zaczął się szybko oddalać. - Okay. Jesteś w przybliżeniu pięćdziesiąt metrów na zachód od spadochronu, no może trochę bardziej na północny zachód. Znajduje się około sześćdziesięciu metrów na północ od drogi, która biegnie ze wschodu na zachód, a więc może być z niej widoczny. Czy to twój spadochron? W umyśle Jake'a zaświtała myśl. - Chryste! To może być spadochron mojego bombardiera, Diabła Bravo... Być może. To „być może" dodał, gdy przypomniał sobie swą nocną wędrówkę donikąd. - Macie jakieś wieści od Diabła Bravo? - Nie. jake sprawdził kierunek na kompasie, nadal wiszącym na tasiemce okręconej wokół szyi.

- Piasek, to może być spadochron mojego bombardiera. Pójdę tam i sprawdzę. Mój powinien znajdować się gdzieś na zachód od tego miejsca. Niepewnym krokiem ruszył na południowy wschód. Dobry Boże, spraw, by pod tym spadochronem był Tygrys. - Jake? Pamiętasz może nazwisko naszego wspólnego kumpla z Teksasu? Z Teksasu? - Kowboj! Frank Allen? - Zgadza się. Teraz posłuchaj, Jake. Jesteś tuż przy drodze i widać, że żółtki sporo po niej jeżdżą w tę i z powrotem. Żaden do nas jeszcze co prawda nie strzelał, ale muszą tam być na dole i bez wątpienia was szukają. - Przestraszony nie na żarty tą informacją Jake przełożył radio do lewej ręki, ściszył je, a prawą sięgnął po rewolwer. - Uważaj na siebie, Jake. - Okay - szepnął Grafton. Ruszył w drogę. Wkrótce spostrzegł pomiędzy liśćmi srebrzystą biel. Dzięki Bogu nie tkwiła na koronach drzew, w przeciwnym razie żółtki już by ją zauważyły. Co gorsza, sam Tygrys wisiałby ze 30 metrów w powietrzu. Słyszał szelest liści, lecz był to raczej skutek wiejącego wśród wierzchołków drzew wiatru. Poczuł rwanie w kolanie. Pochylił się i dotknął go wierzchem dłoni; w tym momencie przeszył go ostry ból. Niech to diabli! Znowu postąpił parę kroków do przodu i znowu przystanął. Sprawdził rewolwer. Okazało się, że bezwiednie odwiódł kurek, przez co broń mogłaby przypadkowo wypalić, gdyby się na przykład potknął. Wsunął radio pod pachę i powoli dwoma kciukami opuścił kurek. Z wsuniętego pod pachę radia był w stanie słyszeć rozmowy pilotów między sobą. Wynikało z nich, że odnaleźli także drugi spadochron. W jego uszach radio było równie głośne jak orkiestra dęta. Wiedział, że żółtki są w tej dżungli wszędzie wokół i chcą go pochwycić. Wyłączył radio. Z wyłączonym radiem i dobiegającym z oddali warkotem silników samolotowych las wokół Jake'a, podobnie jak i przedtem, emanował wrogością. Jego ciałem wstrząsały napady dreszczy. Kurczowo objął palcami kolbę rewolweru. Każdy zmysł pracował jak u zwierzęcia, które znalazło się w potrzasku. Odczekał chwilę, nim wykonał kolejny krok przed siebie, ku odcinającej się na tle zielonej dżungli plamie białego jedwabiu. Spojrzenie, nasłuchiwanie, krok... spojrzenie... nasłuchiwanie... krok... spojrzenie... „Tygrys" Cole spoczywał na wznak na głazie, sięgającym nie wyżej jak do kolan. Ręce opadły mu w dół. Głowę miał odsłoniętą. Hełm leżał obok głazu. Splątane linki czaszy spadochronu znajdowały się obok niego i na nim. Wylądował koło strumienia, wokół którego ziemia usiana była głazami i kamieniami. Cole miał zamknięte oczy, rozchylone wargi, twarz zaś pokłutą i nabrzmiałą, najwyraźniej od ukąszeń owadów. Jake dotknął jego policzka. Był ciepły. Pierś mu się unosiła. Dzięki Bogu. Żyje! Pomyślał o samolotach krążących w górze i uruchomił radio. - Odnalazłem go. Jest żywy, choć nieprzytomny. Jesteśmy w dole pod jego spadochronem. - Zrozumiałem. Jake delikatnie poruszył głową Cole'a w przód i w tył, rozmasował mu policzki. - Hej, Tygrys! Hej, Tygrys! Obudź się! To ja, Jake. Bombardierowi zadrgały powieki, a potem uniosły się do góry. Tygrys popatrzył najpierw w dal, a potem przeniósł spojrzenie na twarz Jake'a. - Jake?

- Jestem tu, stary. Nasi chłopcy odnaleźli nas. Wyjdziesz z tego. - Jake rozsunął zamek błyskawiczny w kamizelce Cole'a, wyjął z niej jedną z butelek, odkręcił zakrętkę, a potem uniósł głowę bombardiera. Grafton natychmiast wyczuł wilgoć w tyle jego głowy i spojrzał tam. Była pokryta krwią. Zerknął na hełm leżący u stóp głazu; pęknięty prawie na pół. To on najprawdopodobniej uratował Cole'owi życie. Jake wlał trochę wody między rozchylone wargi. Jabłko Adama zadrgało, gdy bombardier przełykał wodę. Jake wlał do jego ust więcej. - Starczy. - Cole prychnął śliną. - W którym miejscu jesteś ranny? - Mam złamany kręgosłup. Nie mogę się ruszyć. Nie widzę dobrze. Zaraz chyba znowu stracę przytomność. - Może nie jest złamany. Czujesz coś? -Jake chwycił rękę, która znajdowała się bliżej. - Tak. Chwycił go za udo. - A to? - Trochę, lecz nie mogę poruszyć nogami. Położył dłoń na czole bombardiera po części po to, by obetrzeć je z potu, po części zaś, by go po prostu dotknąć. Jedna łza, a za nią druga potoczyły się w dół po policzkach Jake'a. Zauważył, iż jedna ze źrenic Cole'a była znacznie powiększona. - Zdejmij mnie z tego cholernego głazu. - To cię może zabić. - I tak wszyscy kiedyś umrzemy, więc ściągnij mnie z tego cholernego głazu i połóż na liściach. Jake rozpiął klamry uprzęży spadochronu i odsunął na bok zwoje linek. Nie zaryzykował jednak przesunięcia Cole'a, gdyż mógłby tym spowodować śmierć lub paraliż na całe życie. - Będziesz musiał pozostać na tym głazie, zanim wspólnie z kimś z załogi helikoptera nie ułożę cię na noszach. Cole rzucił Jake'owi przekleństwo, ten jednak puścił je mimo uszu. Chwycił natomiast linki i spróbował ściągnąć spadochron na dół. Szarpał z kilku stron tak mocno, że aż zawisł na nich, nie bacząc na ból w boku. Spadochron trzymał się jednak korony drzewa i nie dał się ściągnąć. Tu teren był bardziej skalisty, listowie dżungli nie tak gęste, więc poprzez liczne prześwity widać było niebo. - Wpakowałem nas w całkiem niezły bigos, Tygrys. Siedzimy rzeczywiście głęboko w... W tym momencie Jake spostrzegł, że Cole zemdlał. Rozsunął zamek błyskawiczny w kieszonce swej kamizelki ratunkowej, wyciągnął z niej bandaż, jedyny, jaki miał, i umieścił go pod głową Cole'a. Podniósł z ziemi radio, najwidoczniej upuszczone w nocy, i wyłączył je, by oszczędzać baterie. Następnie przez swoje wywołał Piasek. Skończywszy nadawanie, ponownie skierował uwagę na Cole'a. - Zbudź się, Tygrys, zbudź... No, Yirgil, co z tobą?! - skropił wodą jego twarz. Cole otworzył oczy. - Jake, co ty robisz, u diabła? Urządzasz mi chrzciny, czy to ostatnie namaszczenie? - Musisz być przytomny. Chyba mi tu nie wykitujesz? - Bez obawy. Hej, masz coś na szyi; wygląda to na pijawkę. -Jake wyczuł dotykiem coś zimnego i podłużnego. Starał się to coś odczepić tak jednak, by tego nie rozerwać na pół. Poczuł bolesne ukłucie, gdy odrywał pijawkę wraz z odrobiną naskórka. Aż nim rzuciło z obrzydzenia. Jeśli była jedena, mogło być ich więcej. Pośpiesznie rozpiął kamizelkę ratunkową i uprząż opasującą tułów, i zaczął się gorączkowo obmacywać. Znalazł kolejną pijawkę na plecach tuż nad łopatką i szarpnąwszy nią, rozerwał ją na dwie części. Dwie dalsze tkwiły przyczepione na lewym

ramieniu. Trzy inne przywarły do nóg tuż nad cholewkami butów. Były nabrzmiałe od krwi. Poodrywał je wszystkie i wytarł o udo umazaną we krwi rękę. Następnie sprawdził także Cole'a, wsuwając mu rękę pod ubranie. Nie znalazł nic. Zaczął rozpinać jego uniform. - Przestań. Mogę im oddać trochę krwi. Daj mi poleżeć w spokoju. Jake z powrotem nałożył mu uprząż wraz z kamizelką, upewniając się przy okazji, czy kieszenie są zasunięte jak trzeba. Potem usiadł tuż przy jego głowie, a rewolwer położył na kolanach. - W nocy słyszałem jakieś głosy - szepnął Cole. - W pobliżu są żółtki. Frank Allen miał problem. Wprawdzie nie zauważył jeszcze śladu obecności północnych Wietnamczyków, musieli jednak korzystać z tej drogi. Jeśli na tych nagich i stromych grzbietach ciągnących się zarówno na wschód, jak i zachód, i wznoszących na wysokość prawie dwóch tysięcy metrów aż do chmur, były ustawione działa, wówczas nic, co latało, nie było bezpieczne w tej dolinie. Nie było też wątpliwości, że północnowietnamski oddział oczekiwał tylko przybycia helikopterów, by dopiero wówczas się ujawnić. Allen pochylił samolot i z głośnym warkotem zszedł niżej nad drogę, mając nadzieję, że albo sprowokuje Wietnamczyków do otwarcia ognia, albo przynajmniej wypatrzy zamaskowane stanowiska przeciwlotnicze. Nic z tego. Za parę minut słońce będzie już dostatecznie wysoko i tak oświetli tę przebiegającą ze wschodu na zachód dolinę, że trudno będzie dostrzec płomienie wylotowe z luf. Był świadom grożącego mu niebezpieczeństwa, ale mimo to przeleciał z półtora kilometra wzdłuż wznoszącego się powoli w górę terenu po obu stronach miejsca, w którym znajdowali się strąceni piloci. Skrzydłowy leciał powyżej niego i z boku, tak by w razie czego od razu odpowiedzieć na ogień wroga. Nic się jednak nie wydarzyło. - Coś tu za cicho - zakomunikował skrzydłowemu, którym był kapitan Bobby „Gruszka" Bartlett, znakomity pilot odbywający swoją pierwszą turę. - Przywalimy w południowy odcinek drogi i zobaczymy, co się stanie. - Okay. Frank skierował się na wschód. Niebo było tam już jasne, zaś dwa Skyraidery, odbijając się wyraźnie na jego tle, stanowiły kuszący cel. Allen poinformował Graftona o swych zamiarach, a potem położył samolot na skrzydło i wykonał skręt, zamierzając ponownie przelecieć wzdłuż drogi. Czerwony punkcik w celowniku strzeleckim wędrował wśród drzew, a gdy Skyraider zszedł na trzysta metrów, Allen wcisnął guzik na drążku. Odrzut dwudziestomilimetrowych działek wstrząsnął samolotem, zaś pociski smugowe pomknęły w dół ku dżungli. Po trwającym jedną sekundę ostrzale zwolnił guzik, a ostrzał rozpoczął Gruszka. Strzelając na przemian, przelecieli całą dolinę. Nagle z północnej strony drogi w ich kierunku wyprysnął strumień pocisków smugowych. Obaj piloci spostrzegli go równocześnie i wykonali błyskawiczny unik. - Wygląda to na dwadzieścia trzy milimetry pod siecią maskującą - powiedział Bartlett. Ponownie wykonali nawrót tuż pod przerzedzonymi chmurami, tysiąc dwieście metrów ponad dżunglą, i pomknęli w dół; Allen jako prowadzący, a Bartlett za nim, trochę z boku. Allen skoncentrował się na miejscu, w którym powinien być niewidoczny strzelec. Czerwony punkcik w celowniku ponownie rozpoczął swój marsz wzdłuż dżungli. Teraz! Nacisnął guzik; pociski wdarły się w dżunglę. Nagle z obu stron drogi wystrzelił ogień działek prosto ku prowadzącemu samolotowi. - W górę, Frank! - krzyknął Bartlett.

Tablica przyrządów naprzeciw Franka Allena rozerwała się i coś ze straszliwą siłą ugodziło go w lewą nogę. Utrzymał mimo to drążek w ręku i spróbował podnieść nos samolotu. Pleksiglasowy wiatrochron rozpadł się, a kawałki osłony silnika zaczęły fruwać nad kabiną, gdy kolejne eksplozje wielkokalibrowych pocisków co chwila wstrząsały maszyną. Olej chlusnął na resztki wiatrochronu i całkowicie zasłonił Allenowi widok. Wkrótce wydostał się poza strefę rażenia artylerii i leciał dalej ponad koronami drzew. Z osiemnastu cylindrów pracowało zaledwie kilka. Prędkość błyskawicznie spadała i coraz bardziej zbliżał się do drzew. Nacisnął guzik awaryjnego zrzutu bomb i wszystkie jednocześnie odpadły. Z przyzwyczajenia skierował wzrok na prędkościomierz. Tam, gdzie powinien być ziała dziura, w której zwisały kawałki nagich przewodów. Nie miał w ogóle czucia w lewej nodze. Na ruchy sterów samolot nie reagował. Najwyższy czas, by się ewakuować. Pociągnął rączkę katapulty, ale nic się nie stało. Słodki Jezu! Za nisko, by wyskoczyć; zaledwie 90 metrów nad drzewami. Droga! Może mógłby posadzić staruszka na drodze. Przebiegł wzrokiem teren po lewej stronie, próbując wypatrzyć pasmo nieporośniętej ziemi. Jest! Biegło równolegle do toru jego lotu, lecz było za daleko, o wiele za daleko. Popchnął w dół dźwignię klap i nasłuchiwał, jak skrzypiąc wysuwały się z płatów skrzydeł. Nie mogło mu się udać. Kiedy drzewa wyciągnęły konary po śmiertelnie ranny samolot, Allen odciął dopływ paliwa do silnika, który natychmiast zgasł. Siła bezwładności wyrwała Franka Allena z fotela i jego świat zapadł się w ciemność. Gdy Jake Grafton po raz pierwszy usłyszał przez radio słowo „przywalimy", położył się obok bombardiera, wykorzystując głaz i pobliskie drzewa jako osłonę. Kolano bolało go niemiłosiernie. Teraz, przy świetle dziennym, upewnił się, czy jego rewolwer jest nabity. Obejrzał także broń Tygrysa, pistolet Colt 0,45 cala. Odciągnął zamek i, pozostawiając kurek nieodwiedziony, zabezpieczył kciukiem pistolet. Gdy doleciał go dudniący odgłos działek Skyraidera, Jake instynktownie skrył głowę w ramionach. Pociski o rozmiarach kciuka były zdolne przebić gęstwinę drzew i krzewów, zrykoszetować od ziemi i skał, i jeszcze z łatwością przeciąć człowieka na pół. Słyszał także seryjny jazgot obsługiwanego przez Wietnamczyków działka dwudziestotrzymilimetrowego, zaś przez radio pilotów Piasku wymieniających uwagi na jego temat. Podniósł głowę i spróbował namierzyć słuchem działko. Jego dźwięk odbijał się jednak zewsząd od ścian otaczających dolinę. Słyszał też warkot silników tłokowych, a po nim prawdziwą nawałnicę ognia, która jeszcze przybrała na sile, gdy przyłączyły się do niej kolejne działka. Naraz cała ta furia ustała, a w uszy Jake'a wpadł stłumiony, nieregularny rytm uszkodzonego silnika. Jake czuł łomotanie krwi w skroniach i zranionym nosie. Usłyszał moment rozbicia się samolotu. Był to przeszywający do szpiku kości łoskot. W ciszy, która potem zapadła, było coś niesamowitego. Pilot powiódł dookoła wzrokiem. Gdzie dokładnie rozbił się ten samolot? Kto w nim siedział? Czy uszedł z życiem? Radio poinformowało, że był to Frank Allen. Jake pomyślał, że może powinien mu pośpieszyć na ratunek. Allen mógł jeszcze żyć, uwięziony we wraku. Z drugiej strony bał się zostawić Cole'a samego.

A niech to! Walnął pięścią w ziemię, przeklinając własną bezsilność. Tkwili tu niczym w potrzasku, a Wietnamczycy wykorzystywali ich jako przynętę na Piasek i helikoptery. I to wszystko przez niego. Że też zachciało mu się próbować po raz drugi z tym bombardowaniem, zamiast zmiatać co sił nad morze. Przeklinał siebie i swoją głupotę. Gdzieś w zakamarkach świadomości Allena majaczyło jeszcze światełko, jaśniejące i... znajome. Próbował wyszperać je w pamięci, lecz ta zdawała się być niczym puste pomieszczenie. Słyszał tylko coś, co przypominało kapanie z kranu. Och, to światło to pewnie słońce, na pewno ono. Musi być tam wysoko, widoczne poprzez szpary w chmurach. Z wielkim trudem poruszał oczami. Siedział w kabinie, lecz przyrządów nie było tam, gdzie być powinny. Ziejące otwory wywoływały w nim uczucie bliżej nieokreślonego lęku. Starał się to wszystko uporządkować, powoli układając w myślach postrzępione kadry. Znowu poruszył oczami. Jego samolot spoczywał w czymś, co przypominało czerwony muł lub przyprawiające o mdłości grzęzawisko roztaczające się pośród dżungli. Próbował poruszyć rękami. Na próżno. Nie czuł ich wcale. A więc jednak dotarł do tej drogi i to poprzez drzewa. Pewnie temu zawdzięczał fakt, że nadal żyje. Dlaczego nie może się ruszać? Udało mu się pochylić głowę do przodu i zerknąć w dół. Spód tablicy przyrządów prawie dotykał siedzenia. Drążek był prawie wgnieciony w pulpit uzbrojenia i bardzo silnie wygięty. Nogi zostały uwięzione pod tablicą. Z kombinezonu sączyła się krew. Swej lewej ręki w ogóle nie widział. Wydawało się, że została wyszarpnięta ze stawu i tkwiła wykręcona za fotelem, który został wyrwany z uchwytów. Natomiast prawa ręka wraz z przedramieniem była w jednym kawałku. Przynajmniej coś. Wykonanie nią choćby ruchu wymagało jednak więcej woli i energii, niż był w stanie z siebie wykrzesać. Głowa opadła mu w tył. Coś kapało, ale co? Paliwo z rozbitego zbiornika? Po chwili zauważył na górnej części tablicy przyrządów czerwoną maź. Metalowa powłoka tablicy była wgnieciona... czyżby jego głową? Czuł, że twarz ma lepką. Kapanie nadal trwało. Jeszcze raz pochylił głowę do przodu i wówczas zauważył plamę na kamizelce oraz krople skapujące mu z policzka. Przesłona jego hełmu zniknęła, zapewne roztrzaskała się w drobny mak. Cofnął głowę i zaczął rozmyślać o różnych rzeczach, w każdym razie o niczym szczególnie konkretnym. Jego oczy podążyły ku rosnącym wzdłuż drogi drzewom i zauważyły żółte smugi światła w miejscu, gdzie słońce oświetlało delikatną mgiełkę. Słoneczne światło odbijało się od wierzchu tablicy przyrządów, padając na nią przez otwór w miejscu, gdzie zwykle znajdował się wiatrochron, i grzało go w twarz. Czyż wówczas, gdy go trafili, nie miał słońca za plecami? Siła uderzenia musiała więc obrócić maszynę. Uświadomiwszy sobie ten fakt, natychmiast przestał zaprzątać nim umysł, gdyż sen wydawał mu się o wiele ważniejszy. Nie, nie może zasnąć. Te skośnookie karły mogą się tu zjawić w każdej chwili. I co wtedy? Nic konkretnego nie przychodziło mu jednak na myśl, więc zaniechał rozmyślania także i nad tą kwestią. Zaczął przypatrywać się owadowi spacerującemu po tablicy przyrządów. Skośnoocy nadejdą pewnie tą drogą. Znowu ten sam problem zaczął drążyć jego umysł. Z pewnością nie zadadzą sobie trudu, by wyciągnąć go z tego poharatanego wraku, a on sam w żaden sposób tego nie dokona. Może załoga helikoptera ratunkowego zdoła go stąd wyciągnąć. Rozważając w duchu tę kwestię, doszedł jednak do wniosku, iż fatalnie zakończyłoby się to dla każdego, kto podjąłby taką próbę. Zdobył się na najwyższy wysiłek, na jaki go było stać. Zmusił prawą rękę, by przesunęła się z kolan i powędrowała w dół do kabury przytwierdzonej do uda. Wyczuł rękojeść pistoletu, twardą i zimną.

Kosztowało go to tak wiele wysiłku, że musiał trochę odpocząć. Zmrużył oczy pod wpływem blasku słońca. Że też coś takiego musiało się wydarzyć. Co ona powie, gdy się o tym dowie? A przecież było im tak dobrze. Czemu od niego odeszła? Teraz dopiero poczuł prawdziwy ból, jakby miał nóż pomiędzy łopatkami. Wiedział, że będzie się nasilać coraz bardziej. Zaciskając zęby zmusił prawą rękę, by dobyła pistoletu z kabury i położyła go na kolanach. Na nic więcej nie było go już stać. Poruszając ramieniem, wzmagał tylko paroksyzm cierpienia w plecach i lewej ręce. Krople potu zalewały mu oczy i wpadały do ust, pozostawiając smak soli. Teraz dopiero zaczynało się to na dobre - przeszywające napady bólu, torującego sobie drogę do jego świadomości. Z każdą upływającą minutą bolesna udręka wzmagała się coraz bardziej. Musiał mrugać oczami, by pot nie dostawał się do nich. Spróbował jeszcze raz pozbierać myśli, starając się przywołać w pamięci to wszystko, co kochał. Wyobraźnia pracowała jednak coraz słabiej. Na skraju drogi, w głębokim cieniu, gdzie nie docierało wędrujące coraz wyżej słońce, coś się poruszyło. Jego oczy dostrzegły jakiś ruch; nie były jednak w stanie skupić się na kryjącej się tam sylwetce. Powoli, nieco przyczajona, filigranowa postać w czarnym stroju wyszła na nasłonecznioną przestrzeń, w ręku trzymając wymierzony we Franka Allena karabin. Pilot śledził uważnie ruchy Wietnamczyka. Jak na Azjatę wydawał mu się o wiele za wysoki. Czyżby ulegał perspektywicznemu złudzeniu? Ach tak, przecież kadłub samolotu spoczywał na ziemi, a nie na podwoziu. W ciszę wdarł się ryk silników. Żołnierz zwrócił wzrok ku niebu, gotów do natychmiastowej ucieczki. Po chwili jednak zmienił zdanie i ponownie ruszył wolnym krokiem ku kabinie. Teraz Frank mógł mu nawet spojrzeć w oczy. On tymczasem wszedł na to, co pozostało po lewym skrzydle, i spojrzał poprzez rozwaloną kabinę na uwięzionego w niej człowieka. Wyszczerzył żółte, zniszczone zęby. Pistolet na kolanach Franka wystrzelił z siłą eksplozji. Sylwetka Wietnamczyka runęła w tył, z szeroko rozwartymi ze zdumienia oczami. Upadł także pistolet na skutek odrzutu, który okazał się zbyt silny jak na uchwyt pilota. Teraz nawet każdy oddech sprawiał mu ból. Frank pochylił głowę w przód, wypatrując pistoletu. Musiał się pewnie zsunąć przez wąską szparę między siedzeniem, a pulpitem po prawej stronie, gdyż między przednią częścią siedzenia a pulpitem znajdującym się na wprost niego był zaledwie centymetrowy odstęp. Frank, ty zasrany durniu! Powinieneś strzelić, ale do siebie. Usłyszał kilka przelatujących w górze Skyraiderów z silnikami na pełnych obrotach, w oddali zaś dudniące odgłosy wietnamskich dwudziestektrójek. W chwilę potem dobiegł go stłumiony chrzęst napalmu ogarniającego dżunglę morzem płomieni. Radio! Zapasową radiostację miał w kamizelce. Uniósł swą zdrową rękę i szarpnął za suwak. Był jednak tak wycieńczony, że nie dał rady nawet go rozsunąć. Nie będąc zdolny utrzymać ręki w górze dostatecznie długo, opadł na tablicę przyrządów i przez jakiś czas wsłuchiwał się w głuchy odgłos bijącego serca. Potem spróbował od nowa; tym razem zdołał jakoś rozpiąć zamek i dosięgnąć radia. Z bólu aż łzy napłynęły mu do oczu. Zacisnął zęby jak mógł najmocniej i starał się pozbyć łez. Boże, co za ból!

Oddychał płytko i bardzo szybko, gdyż każde gwałtowniejsze poruszenie klatki piersiowej zdawało się miażdżyć mu wnętrzności. Nie mógł unieść radia do ust. Uruchomił tylko mikrofon i spróbował coś powiedzieć. - Tu Piasek Jeden -jego głos niewiele był mocniejszy od szeptu, a wysiłek, jaki w to włożył, wywołał doznanie, jakby przeszyła go rozpalona włócznia. - Piasek Jeden, co z tobą? Wydostałeś się z kabiny? Ostatkiem sił Allen wcisnął guzik nadawania i uniósłszy radio kilka centymetrów w kierunku ust, wystękał: - Nie, jestem uwięziony w środku. Koniec ze mną. - Trzymaj się Frank. Jolly Green będą tu za około pół godziny. Polejemy ten teren napalmem, a potem cię wydostaniemy. Głowa do góry. Łzy spływały po policzkach Franka Allena. Bartlett to kłamca nad kłamcami. Nie wezwie helikopterów Jolly, zanim na dobre nie oczyści tej doliny, a to potrwa godziny. - Już nie daję rady, Bob... Pomóż mi natychmiast. - Musisz tam jeszcze trochę wytrwać, Frank. Będziemy ich trzymać z dala od ciebie, dopóki Jolly nie przybędą. - Chciałbym bardzo, Bob... lecz już nie jestem w stanie. Chryste. Bob... Wiesz, że ja bym to dla ciebie zrobił... Dalej nie był już zdolny mówić. Ręka mu opadła na kolana. Z bólu gryzł wargi, a spływająca z nich krew mieszała się z tą nadal kapiącą z jego twarzy. Gdzieś z głębi jego istoty wyrwał mu się słaby jęk i uleciał poprzez usta. O Boże! Mówię do ciebie, Jezu, ja grzesznik. Święta Maryjo, Matko Boża, och, Jezu, ja umieram, ty oddałeś za mnie swe życie, więc ja wyznaję ci moje grzechy i błagam o wybaczenie... I ty Święta Maryjo, Matko Boża, oszczędźcie mi tego bólu... W ostatniej chwili usłyszał ryk ogromnego silnika tłokowego, który zagłuszył jego krzyk. Zobaczył Skyridera ponad słońcem, które migotało na wytwarzanych przez śmigła aureolach, i błyski z luf wystających z krawędzi natarcia skrzydeł. A potem już na zawsze okryła go ciemność.

26 Jake Grafton leżał na ziemi skulony obok radia. Słyszał dokładnie wszystko: błagania i jęki, dudniący łomot dwudziestek, a w końcu kompletną i wszechogarniającą ciszę. Tak oto zginął człowiek śpieszący mu na ratunek. W jego świadomość ponownie wdarło się wycie silników odrzutowych. W miarę zbliżania się stawały się coraz głośniejsze, chłoszcząc dżunglę niczym stalowym biczem. Rozpoczęła się prawdziwa nawałnica przedzierających się przez gęstwinę pocisków z działek, eksplodujących bomb, świszczących rakiet, której towarzyszył pulsujący jazgot pelotek. Od czasu do czasu docierał do niego charakterystyczny chrzęst wybuchającego płomieniem napalmu. Jake stracił poczucie czasu wśród tej dobiegającej go zewsząd kanonady. Nadal słyszał ostatnie słowa pilota Skyraidera. On sam nadal oczekiwał skulony na ziemi z zapachem gnijących liści, wciskającego się poprzez pogruchotany nos. Działka przeciwlotnicze umilkły. Jake pomyślał, że to pewnie dlatego, iż ich obsługa zginęła pod nawałą ognia i stali. Nawet przypominający zgrzyt tartacznej piły odgłos dwudziestek powoli zamierał - lotnicy nie mogli już znaleźć dla siebie celu. Jake obrócił głowę i popatrzył na Tygrysa Cole'a, leżącego ciągle w tej samej pozycji, w której go znalazł. Jego szeroka klatka piersiowa unosiła się i opadała, dając dowód, że biło w niej prawdziwe niezłomne serce.

- Jake? - odezwał się nieco zachrypniętym głosem Tygrys. Pilot uniósł się na swym zdrowym kolanie, tak by bombardier mógł go widzieć. - Nic nie byłeś w stanie zrobić dla tamtego faceta, Jake, ponad to, co zrobił jego najbliższy przyjaciel. - Słyszałeś? - Tak. - To straszne - wyznał Jake, kryjąc twarz w dłoniach. - Czemu nie mogłem do niego pójść? Nikt nie powinien umierać w samotności - rzekł, spoglądając znowu na Cole'a i chwytając jego ramię. ' '- Doskonale wiem, co to strach - odezwał się cicho Tygrys i umilkł dla złapania oddechu. - Nigdy nie mógłbym być pilotem, gdyż boję się nawet kołysania. Nigdy nie byłbym w stanie zredukować ciągu lub pochylić w dół nos samolotu. - Zamrugał oczami. - Teraz też bardzo się boję. - Wydostaniemy się stąd - zapewnił go Grafton, samemu nie będąc o tym wcale przekonany. - Niech cię szlag, Grafton! Tamten pilot zginął, próbując nieść nam pomoc. - Z wysiłku opadły mu powieki. Uniósł je jednak i mówił dalej. - Spójrz na to błękitne niebo tam wysoko. Możesz dostrzec poprzez liście jego skrawki. - Oczy Cole'a powędrowały do Jake'a. - Ty się stąd wydostaniesz, ale na mnie przyszedł już czas. Nie chcę przez następne 40 lat żyć w wózku inwalidzkim. Chcę tu umrzeć. Chcę, żebyś... W tym momencie przerwało mu radio. - Diabeł, w waszym kierunku zmierza trzech lub czterech żółtków. Właśnie przebiegli drogę i na pewno zauważyli spadochron. Będą u was, nim zdołamy zrobić podejście. Ukryjcie się, jeśli możecie. - Zrozumiałem - rzekł Jake cicho do radia. Upuścił je, przywarł do ziemi i zaczął rozglądać się po krzakach. - Wynoś się stąd - przynaglał go „Tygrys" Cole. - Ze mną już naprawdę koniec. Uciekaj! Rewolwer niemal sam wskoczył Jake'owi do ręki, który nadal uważnie przyglądał się drzewom od strony drogi. W uszach brzmiały mu ponaglenia bombardiera. Podniósł się i zaczął biec, aby dalej od Cole'a, a potem skręcił w bok. Nie uszedł zbyt daleko, kiedy padł na ziemię. Leżąc z twarzą w podszyciu czuł obezwładniający go strach. Dźwignął się mozolnie na nogi i podążył dalej. Po kilkudziesięciu metrach znowu upadł i tak pozostał. Co ty robisz? Jak mógłbyś później z tym żyć? Pilot Skyraidera nie żyje, ale Cole jeszcze nie. Ty jesteś jego jedyną szansą na to, że wsadzą go do helikoptera i wywiozą stąd. On przecież chciał, byś ty się uratował, nawet gdyby sam miał to przypłacić życiem. Strach ustąpił, a jego miejsce wypełnił spokój. Jednego był teraz pewny; prędzej zginie, niż opuści „Tygrysa" Cole'a. Podniósł się i wziął do rąk pistolet i rewolwer. Cofnął zamek Colta i zobaczył w komorze połysk mosiądzu, zabezpieczył broń i przełożył ją do prawej dłoni, a kciuk umieścił na kurku. W lewej ręce trzymał rewolwer Magnum 357 z nieodwiedzionym kurkiem; jeszcze nie była ku temu pora. Przekradł się z powrotem i zobaczył Tygrysa leżącego w tym samym miejscu. Przywarował za szerokim pniem drzewa i zaczął nasłuchiwać. Ponad nim wiatr szeleścił liśćmi, a z oddali dobiegał odgłos silników samolotowych. Miał wrażenie, jakby znowu wyczekiwał na jelenia w Appala-chach, pełen czujności i bez strachu. Jeśli przyjdzie mu tu zginąć, wówczas spocznie obok Franka Allena i „Tygrysa" Cole'a. Jeśli przeżyje, to tam będzie czekać na niego Callie. Prawą dłonią wyczuł w kieszonce rękawa twardy i budzący nadzieję pierścionek. Musi podejść bliżej, jeśli ma mieć jakąś szansę. Musi być tak blisko, by załatwić wszystkich od razu, nim zdążą użyć karabinów. Oddychając spokojnie i pogodzony z losem, oczekiwał na to, co miało nastąpić. W prawej dłoni trzymał pistolet, w lewej Magnum.

Jego uwagę odwróciło na moment głośne dudnienie nadlatującego nisko nad drzewami Skyraidera. Spojrzał w górę, a gdy ponownie zwrócił wzrok na Cole'a, stał już przy nim jeden z nich. Jake przesunął się w przód, wykorzystując hałas silnika. Zwrócony tyłem do Graftona i ubrany na czarno człowiek zadarł także głowę ku niebu. Jake dostrzegł również drugiego, który pochylał się nad Cole'em. Odpowiedzią na nasilający się dźwięk silników była seria z Kałasznikowa. Pilot drgnął nerwowo, ale zaraz się opanował. Miał teraz trudne zadanie przed sobą i musiał mu sprostać, bo inaczej kula dosięgnie także jego. Uzbroiwszy się w cierpliwość, zrobił kolejny krok. Poprzez liście zauważył trzeciego Wietnamczyka i to w chwili, gdy ten odejmował od ramienia swego AK-47. Hałas wywołany przez Skyraidera stopniowo zamierał. Jeszcze raz rozejrzał się po dżungli. Żaden z nich nie dojrzał pilota w oliwkowym kombinezonie lotniczym ukrytego w morzu zieleni. Wszyscy trzej skupili się wokół leżącej na wznak postaci, żywo rozmawiając ściszonymi głosami. Jeden z nich pochylił się nad Tygrysem i wymierzył mu policzek, pozostali wybuchnęli śmiechem. Nie obawiali się już odwetu ze strony samolotów. Trzej ludzie z AK-47. Czy było ich więcej? Uważaj, Grafton. Jeśli jest jeszcze jakiś, którego nie widzisz, nie ujdziesz jego kuli. Czekał więc, oddalony od nich o dobre kilkanaście metrów. Zbyt daleko, by mógł mieć pewność, że trafi wszystkich po kolei. Jeden lub nawet dwóch to za mało. Chyba żeby próbowali zastrzelić Cole'a. Postanowił więc jeszcze poczekać. Przejechał wzrokiem po ich czarnych bawełnianych ubraniach i ciemnych słomianych nakryciach głowy. Usłyszał bardzo ciche dźwięki radia. Cała trójka zaczęła szperać w sięgającym do kostek podszyciu dżungli. Jeden z nich triumfalnie podniósł radio do góry, tak by pozostali zobaczyli. Jake zrobił w ich kierunku dwa kolejne kroki. Jakże pragnął, by patrzyli tylko na to radio. Jeszcze jeden krok i dzieliło go już od nich tylko dziesięć metrów. Przygotowując mięśnie do następnego kroku, równocześnie wyciągnął przed siebie rękę z pistoletem. W tym momencie zauważył go ten, który znajdował się w środku. Wyraz zaskoczenia utrwalił się na jego śniadej twarzy, gdy pocisk z czterdziestki-piątki trafił go w sam środek piersi. Głowa poleciała w przód, a słomiany kapelusz spadł z niej, gdy Wietnamczyk walił się na ziemię. Ten po prawej stronie obrócił się błyskawicznie i próbował wymierzyć z karabinu. Pilot wystrzelił do niego, a sądząc, że i tym razem trafił, szybko przeniósł przyrządy celownicze pistoletu na osobnika stojącego po lewej stronie. Oddał do niego trzy strzały, lecz ten zdążył się rzucić na ziemię i odturlać w bok, wśród fruwających odłamków skalnych odłupanych przez pociski. Musiał odczekać chwilę i lepiej wymierzyć. Tymczasem tamten nadal turlał się w kierunku zarośli, szukając w nich osłony. Jake spokojnie wymierzył z pistoletu i strzelił ponownie. Ciało tamtego aż podskoczyło, gdy dosięgła go kula i, wstrząsane drgawkami, zamarło. Jake ponownie zwrócił broń ku temu po prawej stronie, który dźwignąwszy się z ziemi, mocował się teraz bezskutecznie z zamkiem. Jake wystrzelił pośpiesznie i chybił. Lufa karabinu była już skierowana prosto w niego. Wypalił po raz kolejny; tym razem jego przeciwnik upadł, a Kałasznikow wypadł mu z ręki. Został tylko ten z lewej strony, który zdążył się tymczasem skryć częściowo za krzakami i czołgał dalej. Jake musiał więc przybliżyć się do niego o kilka kroków. Skoncentrował się na muszce celownika, starając się utrzymywać pistolet nieruchomo. Nacisnął spust, strzał jednak nie padł. Magazynek był pusty. Odrzucił natychmiast pistolet i obiema dłońmi chwycił Magnum 357. Odwiódł kurek.

Tamten leżał teraz na plecach pośród liści i krzyczał. Jake przesunął się trochę w bok, by mieć pewniejszy strzał. Gdy jednak spróbował wymierzyć do wijącej się z bólu postaci, karabin Wietnamczyka rozbłysł nagle serią wystrzałów. W chwili, gdy Jake ściągał spust, coś uderzyło go w skroń. Ból dosłownie rozsadzał mu głowę. Świat wokół był zamazany. Spróbował się poruszyć, lecz skutek był taki, że ból stał się wręcz nie do zniesienia. - Jake? Głos był zniekształcony i zdawał się dobiegać z oddali. - Jake? Teraz zabrzmiał już bliżej. Wyciągnął rękę. - Jestem za tobą, Jake. Bardzo ostrożnie Jake obrócił się i spojrzał w górę. Świat wirował, wydawało mu się, że gdzieś spada. Powoli jednak wirowanie ustępowało. Odpoczął trochę i spróbował usiąść. Upadł jednak z powrotem, wydając jęk. - Wygląda na to, że kula pomacała cię po skroni, Jake. Ale go załatwiłeś. Pilot obrócił się na lewy bok i spojrzał na bombardiera, który leżał o dwa i pół metra od niego, z głową zwróconą w jego stronę. Jake'owi stopniowo wracała ostrość widzenia, choć sylwetka Cole'a nadal skakała mu przed oczami w rytm bicia serca. - Wiedziałem, że wrócisz, Grafton. Jake zgiął się powolutku w pasie i usiadł. Obiema dłońmi ścisnął sobie głowę niczym w imadle. - Masz prawdopodobnie wstrząs mózgu. Powiódł wzrokiem dokoła. Nieruchome ciała Wietnamczyków leżały wyciągnięte wokół niego. Wojna. Przyczołgał się powolutku do najbliższych zwłok. Martwe oczy zdawały się spozierać w jakiś bardzo odległy punkt poza zasięgiem wzroku żywego człowieka. Był to pierwszy własnymi rękami zabity przez niego człowiek. Przybliżył się jeszcze bardziej. Ten żołnierz wędrował pewnie po wielu drogach, przebył wiele kilometrów, widział wiele rzeczy, być może zabił wielu ludzi, i wszystko po to, by wraz ze swymi kolegami zginąć tu w tej dżungli. Mimo zapchanego nosa wyczuł coś, co cuchnęło fekaliami. Puścił zwieracz odbytnicy. Zapach śmierci to zapach gówna. Siedział wyprostowany, czekając aż ustanie wirowanie przed oczami. Pulsowanie w głowie i zawroty spowodowały uczucie nudności. Wreszcie po jakimś czasie świat przestał mu tańczyć przed oczami. Jeszcze raz spojrzał na trupy, które pokryte tu i tam liśćmi z leśnego podłoża, sprawiały wrażenie, jakby same pogrążały się w ziemi. Obok niego leżał AK-47, który mógłby się bardzo przydać, gdyby nadciągnęło więcej Wietnamczyków. Podniósł go i odciągnął rączkę zamkową. Wewnątrz zamka zauważył naboje, oczekujące aż tłok wsunie je do komory nabojowej. Odwrócił broń kolbą do góry, tak by z otwartej komory mogły wysypać się liście i ziemia. Oparł kolbę karabinu na ziemi i wsparłszy się na nim, powstał. - Już myślałem, że nie żyjesz. Jesteś w stanie cokolwiek robić? - spytał Tygrys. - Tak. - To znajdź to pieprzone radyjko i spytaj chłopaków w górze, kiedy nas wreszcie stąd w cholerę zabiorą. Jeśli nadal będą się z tym tak pieprzyć, będziesz musiał rozwalić cały pułk żółtków. Jake odnalazł radio. Pochylił się ostrożnie i wziął je do ręki. Równie ostrożnie podniósł także swoje Magnum i zaczął wypatrywać wśród liści Colta.

- Jeśli szukasz pistoletu, to upuściłeś go chyba tam. Jezu, Jake, wyglądałeś jak sam Wyatt Earp. Przypominaj mi, bym zawsze zwracał się do ciebie „sir". Jake podniósł z ziemi Colta i włączył mikrofon. - Załatwiłem tych żółtków. Kiedy przyleci po nas helikopter? - Jaki jest twój numer służbowy? Jake wbił oczy w radio, usiłując skupić myśli. - A jak mogę to, kurwa, pamiętać. Na Jezusa! Wydostańcie nas stąd, pieprzone bydlaki! - Jaki jest najlepszy samochód na świecie? - Chevrolet 57. - A więc wykończyłeś ich? Dobra robota! Helikoptery będą tu za pięć minut. Teraz posłuchaj. Najpierw opuszczą nosze i człowieka z ekipy po twojego bombardiera. Ty poczekasz na dole. Miej cały czas głowę pochyloną, dopóki nie opuści się penetrator. Podczepisz się do niego i wciągniemy ciebie wraz z naszym człowiekiem. Odbiór. - Okay. Tylko pośpieszcie się. - Będzie jeszcze sporo ognia i dymu, Diabeł Alpha. Duże działa, jak sądzę, załatwiliśmy, ale tam na dole jest jeszcze sporo bractwa uzbrojonego w karabiny. Jeśli trzeba będzie trochę polatać tu i tam, to helikopter może się jeszcze poderwać w górę na trochę, zostawiając ciebie i naszego człowieka na dole. Nie wpadnij wtedy w panikę. - Zrozumiałem. - Jake opuścił na chwilę radio i otarł krew z lewego oka. - Teraz nie ruszaj się już z miejsca i zawiadom mnie, gdy tylko helikopter znajdzie się nad wami. - Dobra. Jake przysiadł koło bombardiera i zastąpił łuskę w rewolwerze pełnym nabojem, który wyjął z kamizelki ratunkowej. Potem broń umieścił w kaburze. Z kamizelki wydobył także pełny magazynek do czterdziestkipiątki, a pusty wyrzucił. Naładowany pistolet wetknął do górnej kieszeni. Trzymając karabin na kolanach, siedział oparty o głaz, na którym leżał Cole, i uważnie wpatrywał się w otaczającą go dżunglę od dołu, aż po jej górną powłokę. Ból w głowie przeniósł się teraz do skroni, pulsując wraz z rytmem jego pulsu. - Powinieneś chyba przeszukać trupy; może mają jakieś dokumenty. - Mam to w dupie. - Jeśli nas stąd szybko nie zabiorą, to wkrótce będzie tu ich więcej, i może zrobić się naprawdę marnie. Jeśli żółtki pochwycą nas przy tych ciałach, wtedy długo przyjdzie nam umierać. - Nie dostaną nas. - Karabin ciążył mu na udach. - Wydostaniemy się stąd... Frank Allen zginął właśnie za to. - Czy to z tego powodu wróciłeś? Jake przypomniał sobie to, co rzekła mu Callie, gdy powiedział jej o Morganie. Teraz wydawało się to tak odległe. Zrobiłeś wszystko, co było w twojej mocy, więcej przecież nie byłeś w stanie. Teraz sam z kolei próbował znaleźć właściwe słowa, by odpowiedzieć Cole'owi. - Musiałem wrócić. To nie przez nas zginęli i Frank Allen, i Morgan. W końcu to my obaj, odwaliliśmy brudną robotę, próbując wygrać tę wojnę na nasz sposób. - Nie żałuję, że razem lataliśmy - stwierdził Cole. - Posłuchaj! Dobiegający gdzieś z tyłu odgłos silników tłokowych wzmagał się coraz bardziej. Jake przywarł do ziemi. Ogień, niczym zwiastun piekła, wytrysnął wzdłuż drogi. Napalm zapala się z charakterystycznym łoskotem, gdy powietrze miesza się z galaretowatą mieszanką, oddając w ułamku sekundy cały tlen. Czarny, gryzący dym przesunął

się wzdłuż drzew. Po kilku minutach Skyraidery dokonały kolejnego nalotu. Jasnoszary tym razem dym z białego fosforu, uniósł się pomiędzy wysokimi pniami drzew, które, upodobnione do ciemnych kolumn, na zawsze miały pozostać ukryte przed światłem. Jake usłyszał wreszcie dźwięk, którego oczekiwał. Warkot pracujących na pełnych obrotach silników tłokowych mieszał się z wyciem turbin, poprzez które przedarł się łopot wirników. Zaczął wypatrywać wśród liści ponad głową charakterystycznej aureoli wirnika nośnego. Spokojny głos nadał przez radio: - Okay, widzę już spadochron. Oni są gdzieś pod nami. Łopot wirników i wycie turbin jeszcze się nasiliło. Ratunek przybywał wśród ogromnego hałasu. Jake dostrzegł kołyszącą się masę zielonego metalu ponad szarpanymi z dziką siłą konarami. Huraganowy podmuch chwycił go w swe objęcia. Liście i gałęzie zaczęły fruwać w powietrzu. Krzyknął do radia. - Tu jesteśmy! Tu! Wisicie dokładnie nad nami. Stójcie! Helikopter zawisł w miejscu. Jake zerwał się na równe nogi. Nie mógł pohamować emocji. W dół zjechał na noszach ratownik w hełmie, z twarzą zasłoniętą częściowo przez przeźroczystą osłonę. Zmrużywszy powieki Jake usiłował przebić wzrokiem unoszący się w górę ziarnisty pył. Gdy nosze dotknęły podłoża, pochylony pod wpływem silnego podmuchu Grafton zbliżył się do nich i pomógł człowiekowi z obsługi odczepić je i przenieść tam, gdzie leżał Cole. - Ma uszkodzony kręgosłup! - krzyknął Jake do ucha sanitariuszowi. - Wiem - odparł tamten i pokręcił głową na widok trzech zwłok. - O, kurwa. Przysunęli się do Cole'a. Sanitariusz pochylił się nad nim i spojrzał mu w oczy. Następnie dał znak Jake'owi, by ujął go za nogi. Wspólnie unieśli bezwładnego Tygrysa w górę, ale tylko tyle, by móc przenieść go na nosze. Potem sanitariusz pomógł Jake'owi zawiązać dolne paski mocujące, gdy sam uporał się ze swoimi. Wskazał na hak zaczepiony na końcu liny. Jake przyciągnął go bliżej i obaj zaczepili na nim cztery oczka linek. Następnie odsunęli się nieco, a ratownik powiedział coś do radiotelefonu. Jake zauważył, że „Tygrys" Cole spogląda na niego, a po policzkach spływają mu łzy. Uścisnął mu delikatnie dłoń. Lina powoli naprężyła się, nosze uniosły nad podłożem, trochę zabujały, a następnie powędrowały w górę, znikając pośród kotłujących się liści. Nie mogąc pohamować dłużej euforii, Jake objął rękami sanitariusza. - Dalej pójdzie już gładko! - krzyknął ten Jake'owi do ucha. Jake Grafton radośnie skinął głową i uścisnął go ponownie. Jest penetrator! Za pomocą specjalnego zatrzasku przypiął linę wyciągu do uprzęży Jake'a, a następnie to samo zrobił ze sobą. Powiedział coś do radia i po chwili obaj mężczyźni unieśli się ponad ziemią. Wędrując do góry poprzez konary czuli potęgujący się łoskot i siłę podmuchu. Potem hałas nieoczekiwanie zmalał, pozostawiając w uszach Jake'a przytępiony ból i wrażenie dobiegającego z oddali szumu. Brak ochraniającego uszy hełmu spowodował chwilową głuchotę. Gdy wydostali się ponad wierzchołki drzew, helikopter ruszył do przodu, ciągnąc za sobą Jake'a i ratownika, Grafton ujrzał gęsty czarny dym i płomienie nad wypalonymi miejscami, gdzie zrzucono napalm. A potem, gdy dym się przerzedził, widział już tylko dżunglę rozpostartą na zboczach wzniesień, z których parująca wilgoć tworzyła unoszące się w górę pasemka mgły. Padające na nie niemal równolegle promienie porannego słońca nadawały im iście nieziemski widok. Jakby dusze wędrowały do nieba, pomyślał w tym momencie Jake.

Ruch powietrza owiewał i chłodził jego twarz. Jake zauważył, że sanitariusz przygląda mu się ze śmiechem. Gdy operator wyciągarki wciągnął ich do helikoptera, ich dłonie zwarły się w uścisku.