d - Obraz 4 - definicja eksperymentu

Definicję badania eksperymentalnego można sprowadzić do trzech słów kluczowych: manipulacja, kontrola, pomiar.
Badanie eksperymentalne, to takie badanie, które umożliwia:
manipulację zmienną niezależną-główną,
kontrolowanie pozostałych zmiennych niezależnych: ubocznych i zakłócających, istotnych dla Y
pomiar zmienności zmiennej zależnej Y, spowodowanej, zamierzonym przez badacza, oddziaływaniem na nią zmiennej niezależnej-głównej.
Manipulacja odwołuje się do zasady randomizacji. Z tego jednoznacznie wynika, że w prawdziwym eksperymencie zmienna niezależna-główna musi być zmienną manipulacyjną.
Kontrola związana jest, albo z (a) wyrównywaniem osób pod względem wartości pozostałych zmiennych, albo z (b) określaniem i oddzielaniem wariancji cząstkowej zmiennej zależnej, której źródłem są zmienne niezależne-uboczne od wariancji cząstkowej wyjaśnionej wpływem na Y zmiennej niezależnej-głównej (pożądane!).
Pomiar zmiennej Y polega na określeniu wartości zmiennej Y, które przyjmuje ona, pod wpływem oddziaływania na nią zmiennych istotnych, dla poszczególnych osób badanych. Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 2