kolokwium; osmoza i bufory

1. Osmoza Podstawowe parametry charakteryzujące właściwości fizyczne roztworów: • Prężność pary nasyconej nad r-rem. • Temp. Krzepnięcia • Temp. Wrzenia • Ciśnienie osmotyczne Dla rozcieńczonych nieelektrolitów ciśnienie osmotyczne równe jest:

Π= cRT (c= ST. Cząsteczek osmotycznie czynnych) Dla elektrolitów

Π= i f cRT (i- ilość jonów powstających z dysocjacji, f- WSP. Aktywności jonowej {dla dużych ST. f->1) Osmotyczność a toniczność Jeśli błona półprzepuszczalna jest nieidealna (biologiczna) to poza osmozą musimy wziąć pod uwagę zjawisko toniczności, które dotyczy cząsteczek aktywnych osmotycznie, ale nie mogących przedostać się przez błonę. Dwa r-ry są izoosmotyczne, jeśli zawierają jednakową ilość cząstek/ jonów osmotycznie aktywnych. Izotoniczne z kolei są r-ry mające taką samą ilość cz. niedyfundujących przez błony. Wobec błony doskonałej r-ry izoosmotyczne są zawsze izotoniczne. Idealna przegroda przepuszcza jedynie rozpuszczalnik; z kolei błony biologiczne często są przepuszczalne dla małych cząsteczek, dlatego osmotyczność nie musi być równa toniczności. Stężenie cząstek osmotycznie czynnych w r-rach nieelektrolitów równe jest molowemu. 1 osmol- ciśnienie wywierane przez r-r 1molalny w temp. 0oC. Sposobem na wyznaczenie osmolalności płynu jest pomiar temp. Krzepnięcia (obniżenie jej o 1.86oC względem wody odpowiada 1 osmol/dm3) Hiperosomia- podwyższenie ciśnienia osmotycznego (spożycie etanolu, hiperglikemia). Zatrucie metanolem lub glikolem bardzo podwyższa osmolalność, przy jednoczesnym braku hiperglikemii i ketonurii. Ciśnienie osmotyczne krwi wynosi ok. 780kPa = 0.3 Osmol/dm3. Płyny posawane bezpośrednio do układu krwionośnego muszą być izotoniczne wobec krwi (0.9% NaCl/ 5.4% r-r glukozy) Ciśnienie onkotyczne- ciśnienie pomiędzy r-rem koloidalnym oddzielonym od środowiska półprzepuszczalną błoną.

2. Bufory Cechą r-rów buforowych jest utrzymywanie stałego pH pomimo dodawania do rru substancji, która na nie wpływa lub rozpuszczalnika. Bufor kwaśny: mieszanina słabego kwasu z jego solą utworzoną z mocną zasadą (np. octanowy) Bufor zasadowy: mieszanina słabej zasady i jej soli z mocnym kwasem (np. amonowy) Bufor obojętny: mieszanina dwóch soli wieloprotonowego kwasu (np. fosforanowy) Zdolność do utrzymania stałego pH r-ru przez bufor nazywamy pojemnością buforową, dochodzi ona do 0 kiedy cały kwas/zasada zostaną przeprowadzone w sól. Do najważniejszych układów buforowych organizmu należą: • Bufor wodorowęglanowy • Hemoglobinianowy • Fosforanowy • Białczanowy Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej organizmu nazywamy kwasicami lub zasadowicami.