Kinga Tucholska
NADZIEJA w teorii i badaniach WYKŁAD 2.
1
Oblicza nadziei
Składniki nadziei wielowymiarowej
Właściwości nadziei
Cechy nadziei dojrzałej
Historyczne koncepcje nadziei w filozofii i psychologii
Współczesne teorie nadziei (Eriksona, Snydera, Scioli)
Psychologiczne metody badania nadziei
Wyniki badań nad nadzieją
Nadzieja a pomoc psychologiczna (terapia, coaching)
O czym będzie?
2
Mam przed sobą dobrą przyszłość
Liczę na pomyślny obrót zdarzeń
Nie
ma dla mnie sytuacji bez szans
Nie
boję się przyszłości
Moje
życie zmieni się na lepsze
Zdobędę Wyleczę W
to, do czego dążę się z choroby
przyszłym roku awansuję
Osoba z nadzieją może powiedzieć…
3
nadzieja FAŁSZYWA
nadzieja AUTENTYCZNA
aktywna wzrostowa świadoma ekspansywna realistyczna regulująca funkcjonowanie (motywuje do radzenia sobie, nadaje sens życiu) prowadzi do unikatowych pozytywnych przeżyć
ufność proaktywność
iluzoryczna, złudna, dewiacyjna, sztuczna oparta na mrzonkach, fantazjach, mitach, myśleniu magicznym, życzeniowym, nierealistycznym
lęk, obawa reaktywność
Nadzieja dojrzała (Kozielecki, 2006)
4
Poglądy filozofów – nadzieja z serca czy z rozumu? …czyli od mitycznej puszki Pandory do Gabriela Marcela
Filozofia o nadziei
5
p. introspekcyjna:uczucie pozytywne, regulujące zachowanie psychoanaliza:emocja oparta na iluzjach i myśleniu magicznym behawioryzm:znaczenie nadziei w uczeniu reakcji, zbliżaniu do nagrody
p. poznawcza: nadzieja to system przekonań, to specyficzna struktura poznawcza
p. humanistyczna: Maslowa koncepcja nadziei jako metawartości [metapatologia: depresja]
p. pozytywna: siła charakteru w obrębie cnoty Transcendencji
Psychologia o nadziei
6
Nadzieja rodzi się w ciągu pierwszych miesięcy życia w efekcie pozytywnego rozwiązania kryzysu rozwojowego: podstawowa nieufność versus podstawowa ufność. Nadzieja podstawowa obejmuje dwa zasadnicze przekonania - wywiedzione z wczesnodziecięcych doświadczeń: 1. że świat jest uporządkowany, sensowny - można go zrozumieć i przewidzieć 2. że jest zasadniczo nam przychylny - jest przyjazny
Teoria psychospołeczna – E. Erikson
Nadzieja obejmuje dwa główne komponenty: 1. umiejętność planowania sposobów na to, jak osiągnąć pożądane cele pomimo przeszkód (WAYpower; pathway thinking) 2. poczucie sprawstwa i przekonanie o posiadaniu silnej woli w dążeniu do celu (WILLpower; agency thinking)
Nadzieja jest najsilniejsza, gdy wiąże się z dążeniem do wartościowych celów, których prawdopodobieństwo osiągnięcia jest średnie. Pozytywne i negatywne emocje są produktami ubocznymi ukierunkowanego na cele myślenia pełnego lub pozbawionego nadziei.
- Etapy rozwoju nadziei. - Charakterystyka osób o wysokim i niskim poziomie nadziei. Nadzieja jako: - stan (przeżywana aktualnie) - cecha (dyspozycja osobowościowa)
Poznawcza teoria nadziei – R. Snyder
8
Poznawcza teoria nadziei – R. Snyder
„Nadzieja jest potrzebna człowiekowi do życia jak powietrze”. Nadzieja to emocja. Stanowi amalgamat trzech kluczowych motywów ludzkich: przywiązania (miłość, więzi) mistrzostwa (eksploracji, adaptacji) przetrwania (radzenia sobie) Nadzieja ma też mocny wymiar duchowy (transpersonalny). Scioli wyróżnia cztery aspekty/wymiary nadziei: 1. przywiązanie – zaufanie, otwartość 2. mistrzostwo – poczucie możności, siły 3. przetrwanie – zdolność radzenia sobie, 4. duchowość – wiara w „ośrodki” wartości Sposoby wyrażania się nadziei na poziomie: przekonań --- uczuć --- działań
Integratywna teoria nadziei – A. Scioli
10
Integratywna teoria nadziei – A. Scioli
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
[email protected]
12