Nadzieja - wyklad(3)

Kinga Tucholska

NADZIEJA

w badaniach psychologicznych WYKŁAD 3.

1

 Oblicza nadziei  Składniki nadziei wielowymiarowej  Właściwości nadziei  Historyczne koncepcje nadziei w filozofii i psychologii  Współczesne teorie nadziei  Psychologiczne metody badania nadziei  Wyniki badań nad nadzieją  Nadzieja a pomoc psychologiczna (terapia, coaching)

O czym będzie?

2

POTOCZNY versus NAUKOWY POMIAR NADZIEI  Gottschalk Hope Scale (1974) – pionier w badaniach nad nadzieją; pierwsza metoda naukowa; szacunkowa Metody kwestionariuszowe, samoopisowe  Adult Dispositional Hope Scale – Snyder, Harris i in. (1991)  Adult State Hope Scale – Snyder, Sympson i in. (1996)  Children’s Hope Scale – Snyder, Hoza i in. (1997)  Young Children’s Hope Scale – Snyder i in. (1997) -------------- Comprehensive Measure of Hope – Scioli, Scioli (2004) Trait Hope Scale + State Hope Scale Wskaźniki nadziei w innych metodach, np. VIA-IS (skala Nadziei/Optymizmu)  https://www.viame.org

Wydane w Polsce: Kwestionariusz Nadziei Podstawowej - Trzebiński, Zięba (2003) Kwestionariusz Nadziei na Sukces - Łaguna,Trzebiński, Zięba (2005)

Metody do badania nadziei

3

 Kwestionariusz Nadziei Podstawowej (BHI) wersje: BHI-12 (2003) i BHI-R (2009) http://hope.edu.pl/  Autorzy: Jerzy Trzebiński, Mariusz Zięba  Dla kogo? młodzież szkolna (powyżej 16. roku życia) lub studiująca oraz dorośli z wykształceniem co najmniej średnim  Jak? metoda typu papier-ołówek, samoopisowa, badania grupowe lub indywidualne; czas badania nie przekracza 10 minut  Co mierzy? Mierzona kwestionariuszem BHI nadzieja podstawowa rozumiana jest, zgodnie z teorią E. Eriksona, jako przeświadczenie jednostki o uporządkowaniu i sensowności świata oraz jego przychylności ludziom. Przeświadczenie to stanowi czynnik warunkujący konstruktywne reagowanie człowieka na zmiany i przełomowe wydarzenia, zwłaszcza na sytuacje ponoszenia nieodwracalnych strat.

Kwestionariusz Nadziei Podstawowej

4

 Opis BHI-12: kwestionariusz składa się z 12 stwierdzeń w tym 9 diagnostycznych; badany określa stopień, w jakim się zgadza z każdym z nich, korzystając ze skali od 1 ("zdecydowanie nie zgadzam się") do 5 ("zdecydowanie zgadzam się").  Wyniki w skali BHI-12 korelują dodatnio ze zmiennymi osobowościowymi wskazującymi na dobre przystosowanie (np. z optymizmem, satysfakcją z życia, poczuciem wewnętrznej kontroli, otwartością na doświadczenia), a ujemnie z lękiem i depresyjnością. Stwierdzono też związek nadziei podstawowej, mierzonej BHI-12, z konstruktywnym i prorozwojowym reagowaniem na sytuacje trudne.  Zastosowanie: w badaniach naukowych oraz w diagnozie indywidualnej (zwłaszcza przy prognozowaniu łatwości adaptacji, sposobów reagowania na stres i traumę oraz szans oddziaływań edukacyjnych czy psychoterapeutycznych).

Kwestionariusz Nadziei Podstawowej BHI-12

6

 Kwestionariusz Nadziei na Sukces (KNS)  Autorzy: Mariola Łaguna, Jerzy Trzebiński, Mariusz Zięba (2005)  Dla kogo? młodzież szkolna (powyżej 16. roku życia) lub studiująca oraz dorośli  Jak? metoda samoopisowa, typu papier-ołówek, badania grupowe lub indywidualne; czas badania nie przekracza 10 minut  Co? nadzieja na sukces odnosi się do siły oczekiwania pozytywnych efektów własnych działań. Składają się na nią dwa komponenty: (1)przekonanie o posiadaniu silnej woli, czyli świadomość własnej

skuteczności ujawniana w inicjowaniu dążenia do celu i trwaniu w nim, (2)przekonanie o umiejętności znajdowania rozwiązań, czyli świadomość własnej wiedzy i kompetencji intelektualnych, ujawniana w sytuacjach wymagających wymyślenia lub poznania nowych sposobów prowadzących do osiągnięcia celu.

Kwestionariusz Nadziei na Sukces

7

 Opis: kwestionariusz składa się z 12 stwierdzeń; badany określa stopień, w jakim dane stwierdzenie jest w stosunku do niego prawdziwe, korzystając ze skali od 1 ("zdecydowanie nieprawdziwe") do 8 ("zdecydowanie prawdziwe"). Wyniki KNS korelują dodatnio ze zmiennymi osobowościowymi wskazującymi na dobre przystosowanie (z nadzieją podstawową, optymizmem, przekonaniem o własnej skuteczności i ogólną samooceną, a także z ekstrawersją i sumiennością), a ujemnie z cechą lęku, depresją i neurotycznością. Stwierdzono też związek nadziei na sukces ze skutecznością oddziaływań terapeutycznych oraz jej adaptacyjną rolę w radzeniu sobie w sytuacji trudnej. Zastosowanie: w badaniach naukowych oraz w diagnozie indywidualnej do prognozowania łatwości adaptacji do środowiska i nowych wyzwań.

Kwestionariusz Nadziei na Sukces

8

Z czym jest związany poziom i intensywność nadziei? Nadzieja a:  doświadczenia wczesnodziecięce  styl przywiązania  oddziaływania wychowawcze (modelowanie)  własna praca nad sobą  bilans życiowy  aktualny stan zdrowia psychofizycznego  status socjoekonomiczny  ład społeczny  harmonia/chaos w rodzinie  doświadczenia traumatyczne

Nadzieja w świetle badań

9

Rola nadziei w:  osiągnięciach szkolnych i akademickich;  osiągnięciach sportowych;  w utrzymaniu i powrocie do zdrowia fizycznego (nadzieja „lekiem psychicznym”);  w utrzymaniu i powrocie do zdrowia psychologicznego: [NN] jest związana z bardziej nasilonym lękiem przed śmiercią i umieraniem, lękiem przed bliskością z innymi, osamotnieniem i mniejszą skłonnością do wybaczania. [WN] jest związana z poczuciem sensu życia i dobrostanem; poczuciem pewności siebie i własnej wartości; mniejszym nasileniem symptomów psychopatologicznych, m.in. depresyjności, wrogości; lepszym przystosowaniem; Ludzie chętniej angażują się w kontakty z osobami o wyższym poziomie nadziei (Cheavens, Taylor, 2000).

Nadzieja w świetle badań

10

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 

[email protected]

11