Wstęp do Technik Komputerowych Wprowadzenie do systemów operacyjnych - Linux
dr inż. Arkadiusz Winnicki pok. 49 ( lub 29)
[email protected] [email protected]
Wstęp do Technik Komputerowych
Systemem operacyjnym nazywamy oprogramowanie którego zadaniami jest: zarządzanie zasobami komputera, m.in.: procesorem (a dokładniej czasem procesora),pamięcią, urządzeniami peryferyjnymi oraz przydzielanie zasobów procesom, koordynacja pracy w/w urządzeń poprzez przerwań oraz odpowiednie na nie reagowanie,
obsługę
ochrona danych i pamięci - tak aby jeden proces, w wyniku błędu lub zamierzonego działania nie mógł zniszczyć lub pozyskać danych innego procesu, automatyzacja najczęściej wykonywanych funkcji,
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Budowę systemu operacyjnego można podzielić na trzy główne elementy: Jądro systemu wykonywujące w/w zadania, powłoka - specjalny program komunikujący użytkownika z systemem operacyjnym, system plików - sposób zapisu struktury danych na nośniku
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Jądro systemu operacyjnego (ang. kernel) - to jego podstawowa część, która jest odpowiedzialna za nadzorowanie komunikacji wszystkich elementów systemu.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Powłoka - (ang. shell) to program komputerowy pełniący rolę pośrednika pomiędzy systemem operacyjnym lub aplikacjami a użytkownikiem, przyjmując jego polecenia i "wyprowadzając" wyniki działania programów. Wyróżniamy: Powłoki tekstowe Powłoki graficzne
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Powłoki tekstowe: 4DOS/4OS2/4NT – (DOS, OS/2, Windows NT) cmd.exe – (OS/2, Windows 2000, Windows NT – Windows Vista) command.com – procesor poleceń systemu DOS Windows PowerShell – (Windows XP, Vista, 7) bash, sh, csh, ksh, tcsh, zsh - UNIX
Powłoki graficzne: Eksplorator – powłoka systemu Microsoft Windows; finder, Aqua – powłoki systemu Mac OS; KDE, GNOME – powłoki systemu Linux; Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
System plików - niezależna od medium i od systemu operacyjnego metoda przedstawienia logicznej struktury danych (pliki, katalogi/foldery) na fizycznym medium, zwanym też nośnikiem danych (w postaci ciągu zer i jedynek) Popularne systemy plików to m.in.: FAT, FAT16 - DOS FAT32, NTFS –Windows Ext, Ext2, Ext3, UFS – Unix/Linux MFS, HFS, HFS+, HFSX – Apple/Mecintosh ISO 9660, UDF – CD/DVD Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych Każdy system operacyjny ma do spełnienia dwa podstawowe cele: zapewnienie wygodnej pracy użytkownikom, efektywne zarządzanie zasobami systemu komputerowego.
Osiągnięcie powyższych celów wiąże się z realizacją określonych zadań obejmujących: zarządzanie procesami (zadaniami), zarządzanie pamięcią operacyjną i pomocniczą, zarządzanie systemem wejścia-wyjścia, zarządzanie plikami, pracę sieciową, ochronę zasobów, komunikację z użytkownikami. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Cechy systemów operacyjnych Wieloprogramowość (ang.multiprogramming) Możliwość jednoczesnego uruchamiania i przechowywania w pamięci operacyjnej wielu procesów. Przełączanie pomiędzy procesami następuje, gdy proces wykonywany zakończy się lub zamówi operację wejścia - wyjścia. Wielozadaniowość (ang. multitasking) Możliwość współbieżnego wykonywanie wielu procesów z podziałem czasu procesora. Przełączanie pomiędzy poszczególnymi zadaniami odbywa się w regularnych odstępach czasu, na tyle często, że wszyscy użytkownicy mają możliwość pracy interakcyjnej. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Cechy systemów operacyjnych Wieloprzetwarzanie (ang. multiprocessing) Możliwość współbieżnego wykonywania procesów przez wiele procesorów w jednym systemie komputerowym. W wieloprocesorowym systemie komputerowym, czyli ściśle powiązanym, procesory współdzielą pamięć, zegar i szyny systemowe. Wieloprzetwarzanie symetryczne występuje w sytuacji, gdy żaden procesor nie jest wyróżniony i wszystkie mogą wykonywać takie same zadania. Wieloprzetwarzanie asymetryczne występuje w sytuacji, gdy wyróżniony procesor główny zarządza całym systemem i przydziela zadania innym procesorom. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Cechy systemów operacyjnych Przetwarzanie w czasie rzeczywistym (ang. real-time processing) Możliwość wykonywania procesów przy ściśle określonych ograniczeniach czasowych. Rygorystyczny system czasu rzeczywistego zapewnia wypełnianie krytycznych zadań (procesów) w gwarantowanym czasie. Łagodny system czasu rzeczywistego zapewnia krytycznym procesom jedynie najwyższy priorytet wykonania, ale nie gwarantuje czasu wykonania.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Cechy systemów operacyjnych Przetwarzanie rozproszone (ang. distributed processing) Możliwość współbieżnego wykonywania procesów przez wiele procesorów w systemie rozproszonym. W rozproszonym systemie komputerowym, czyli luźno powiązanym, procesory nie dzielą pamięci ani zegara. Każdy procesor dysponuje własną pamięcią lokalną i może komunikować się z innymi procesorami poprzez sieć komunikacyjną. Pamięć wirtualna (ang. virtual memory) Możliwość wykonywania procesów, które nie są w całości przechowywane w pamięci operacyjnej systemu. Dzięki temu rozmiar procesu może przekraczać rozmiar fizycznej pamięci operacyjnej. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Przegląd współczesnych systemów operacyjnych
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
System unix powstaje w 1969 w Bell Laboratories należących do AT&T, dopiero 6 edycja systemu w 1975 zostaje udostępniona poza firmą, BSD (Berkeley Software Distribution) wniósł ogromny wkład w rozwój systemu Unix W systemach BSD wprowadzono po raz pierwszy do Unixa wiele nowych mechanizmów m.in. pamięć wirtualną, stronicowanie na żądanie, interfejs gniazd komunikacji sieciowej Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Warstwowa struktura systemów Unix Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
System Mac OS powstaje w 1984 w firmie Apple dla komputerów Macintosh, był to typowy system jednostanowiskowy, przeznaczony dla pojedynczego użytkownika. System nie oferował wielozadaniowości ani ochrony obszarów pamięci., Był to jednak pierwszy system operacyjny dla komputerów osobistych oferujący graficzny interfejs użytkownika
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Warstwowa struktura systemów Mac Os X Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
System Microsoft Windows powstaje w 1985 na podstawie popularnego systemu MS-DOS, nie zapewniał on wielozadaniowości ani właściwej ochrony pamięci, przez co nie był on stabilny. do czasów Windows 3.x, 95, 98, Me system był zgodny z MS-DOS co mocno go ograniczało. Przełomem był dopiero w 1993r. Windows NT o budowie modułowej.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Modułowa struktura systemu Windows NT Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
System Linux Podstawy systemu stworzył Linus Torvalds, student uniwersytetu w Helsinkach w 1991r. Linux został udostępniony w Internecie na zasadach licencji GPL (ang. General Public License). Idea Otwartego oprogramowania (ang. Open Source) spowodowało, że System Linux jest dziełem wielu programistów z całego świata. Modularność jądra pozwala na elastyczne dostosowywanie jego funkcji do zmieniających się wymagań bez konieczności ponownej kompilacji całego kodu. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Wielu programistów z całego świata wciąż pracuje nad rozwojem jądra systemu oraz bogatego zestawu programów usługowych. Rozwój jądra jest koordynowany przez grupę programistów z Linusem Torvaldsem na czele. Przyjęto w tym celu następującą konwencję numeracji kolejnych wersji jądra: x. y. z gdzie: x - numer wersji, y - numer podwersji, przy czym wersje stabilne mają numery parzyste, a wersje eksperymentalne - nieparzyste, z - numer zbioru poprawek wprowadzonej do danej podwersji.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Wersja o numerze 1.0 pojawiła się w 1994 r. Przykłady: 2.4.17 – pełna wersja stabilna 2.4.18-pre6 - co oznacza szósta przymiarka do wydania 2.4.18 2.4.18-rc1 -to tzw. wydanie kandydujące (ang. release candidate), czyli "kandydat" do bycia nową wersją stabilną
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Dystrybucja Linuksa — jest to kompletny system operacyjny zbudowany na bazie jądra linuxa. W skład dystrybucji, oprócz samego jądra, wchodzą podstawowe programy i usługi takie, jak powłoka, skrypty startowe, narzędzia konfiguracyjne, a także często duży zestaw aplikacji użytkowych. Do najpopularniejszych obecnie dystrybucji Linuxa należą: Debian,
OpenSUSE
Mandriva,
Slackware,
Ubuntu
Caldera,
Red Hat,
Aurox.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Powłoka tekstowa Linuxa
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Konsola w Linuksie, w odróżnieniu od windowsowego wiersza poleceń, to bardzo potężne narzędzie, dzięki któremu możemy wykonać praktycznie każdą operację w naszym systemie. Dzięki konsoli i wybranej powłoce (np. bash) możemy m.in: bardzo sprawnie zarządzać konfiguracją systemu, instalować oprogramowanie, operować na plikach i katalogach w systemie, kopiować i udostępniać dane między komputerami używając SSH, NFS czy Samby, czytać pocztę (mutt, pine), przeglądać sieć (lynx, elinks) i grupy dyskusyjne (slrn), słychać muzyki (mpd/mpc, mp3blaster, xmms-shell), wypalać płyty CD (cdrecord, cdrdao) i DVD (growiofs), czy rozmawiać przez Jabbera i Gadu-Gadu (ekg/ekg2)! Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Interpretery poleceń stosowane w Linuxie: sh - Bourne'a (ang. Bourne shell), zsh, tcsh, bash (ang. Bourne Again shell),
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
W środowisku Linux dostępnych jest 6 niezależnych tekstowych terminali wirtualnych. Przełączanie się pomiędzy nimi umożliwiają specjalne sekwencje klawiszy [ALT+Fn], gdzie [Fn] oznacza klawisze funkcyjne [F1], [F2], ..., [F6]. Jeśli jest się w trybie graficznym, przejście do trybu tekstowego następuje po wciśnięciu [Ctrl+Alt+Fn], zaś powrót do trybu graficznego [Alt+F7].
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
System operacyjny musi zapewnić użytkownikom możliwość wydawania poleceń. W trybie tekstowym możliwość taką daje interpreter poleceń, który umożliwia wpisanie nazwy polecenia, opcji i argumentów oraz oglądanie wyników niektórych poleceń. Wszystkie polecenia dotyczy ta sama składnia (gramatyka wiersza poleceń) nazwa_polecenia
–opcje
[parametry]
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Przykład 1: Polecenie
opcja polecenia
nazwa
polecenie łączące
ls –l /usr/doc | less
Przykład 2: Znaki specjalne Połączone opcje polecenia
przekierowanie
parametr
wyjście
ls –al ??FIG.pcx > filelist.txt Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Rozwijanie nazw plików Każdy interpreter dopuszcza stosowanie w nazwach plików specjalnych znaków, które mogą zastępować jeden lub więcej dowolnych znaków. Otrzymuje się w ten sposób wzorce pasujące do nazw kilku plików. Poniżej przedstawiono zestaw znaków specjalnych powłoki bash: ? - zastępuje jeden dowolny znak, * - zastępuje dowolny ciąg znaków, [ ] - zastępuje jeden znak z listy podanej wewnątrz nawiasów, [ - ] - zastępuje jeden znak z zakresu podanego wewnątrz nawiasów, [^ ] lub [! ] - zastępuje dowolny znak oprócz tych podanych wewnątrz nawiasów. Przykład: ls *.[hc] Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Szukanie pomocy: man [Wywołanie podręcznika pomocy.] info [Pomoc na temat danego polecenia.]\ apropos [Wybieranie stron podręcznika zawierających słowo kluczowe.] whatis [Podobnie jak apropos lecz tylko wobec pełnych wyrazów.] opcja polecenia --help, -h. strony internetowe HOWTO
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Struktura katalogowa
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Ścieżka bezwzględna rozpoczyna się od katalogu głównego / - np.: /usr/local/bin. Ścieżka względna ustalana jest zawsze względem katalogu bieżącego i rozpoczyna się od nazwy jednego z jego podkatalogów (brak znaku / na początku) np.: local/bin, ./, local/bin , ../bin. Pliki, których nazwy rozpoczynają się od kropki, określane są jako pliki ukryte W nazwach ścieżkowych można również posługiwać się znakiem specjalnym ~ oznaczającym katalog domowy zalogowanego użytkownika np.: ~/Adam System rozróżnia małe i duże litery oraz dopuszcza stosowanie dowolnych znaków specjalnych. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Przeglądanie struktury katalogowej: pwd – zwraca adres bezwzględny bieżącego katalogu; cd.. – przenosi katalog wyżej; cd ../.. –przenosi dwa katalogi wyżej; cd katalog – przenosi do podkatalogu „katalog”; cd /mnt/cdrom – przenosi do katalogu „/mnt/cdrom/” cd / - przenosi do początku struktury katalogowej; cd ~ - przenosi do katalogu domowego użytkownika;
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Wyświetlanie zawartości katalogu: ls [-opcje] [plik] opcje:
np.:
-a – wyświetla również pliki ukryte,
ls –a
-A - nie wyświetla pozycji . i ..,
ls –a –l
-l - wyświetla więcej atrybutów plików
ls –al
-s - sortowanie według rozmiaru
ls /bin ls –a katalog
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Wyświetlanie zawartości katalogu: ls [-opcje] [plik] opcje:
np.:
-a – wyświetla również pliki ukryte,
ls –a
-A - nie wyświetla pozycji . i ..,
ls –a –l
-l - wyświetla więcej atrybutów plików
ls –al.
-s - sortowanie według rozmiaru
ls /bin ls –a katalog
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Prawa dostępu: typ pliku
właściciel
rozmiar
nazwa pliku
drwxr-xr-x 4 Adam Adam 1024 Apr 21 19:55 .Desktop/ -rw-r--r-Dostęp do pliku
1 Adam Adam 32648 Apr 28 07:20 obraz.pcx grupa
data i czas ostatniej modyfikacji
Ilość połączeń do pliku
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Znaczenie praw dostępu do pliku zwykłego i katalogu: Plik zwykły r
Prawo czytania
Katalog
Prawo odczytania zawartości Prawo odczytania zawartości pliku, prawo kopiowania pliku. katalogu, czyli odczytania listy plików poleceniem ls.
w Prawo pisania Prawo modyfikacji zawartości pliku poprzez dopisanie, nadpisanie lub usunięcie fragmentów.
Prawo modyfikacji zawartości katalogu, czyli dodania bądź usunięcia pliku z katalogu.
x
Prawo przejścia do katalogu poleceniem cd.
Prawo Prawo uruchomienia wykonywania programu lub skryptu zapisanego w pliku.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Prawa dostępu: właściciel
grupa
d rwx r-x r-x 4 Adam Adam 1024 Apr 21 19:55 .Desktop/ Zezwolenia da innych użytkowników
Zezwolenia grupy Zezwolenia właściciela
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Zmiana praw dostępu: chmod [-opcje] chmod
tryb
plik
[-opcje] tryb_liczbowy
plik
gdzie: tryb - prawa dostępu w postaci symbolicznej, tryb_liczbowy - prawa dostępu w kodzie ósemkowym, plik - nazwa pliku.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Argument tryb składa się z trzech pól kategoriaoperatorprawa Pole
Znaczenie
Zawartość
kategoria
kategoria użytkowników
dowolna kombinacja znaków: • u (właściciel), • g (grupa), • o (pozostali użytkownicy), • a (wszyscy)
operator
rodzaj operacji na prawach dostępu
jeden ze znaków: • + (dodanie), • - (odebranie), • = (ustawienie wyłącznie uprawnień podanych w poleceniu)
prawa
prawa dostępu
dowolna kombinacja znaków: • r, • w, •x
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Tryb liczbowy:
r
w
x
4 2
1
Przykłady:
chmod 755 plik
chmod u+wx plik
chmod 740 plik
chmod a+x plik
chmod 644 plik
chmod go-w plik
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Operacje na plikach i katalogach: mkdir [-opcje] katalog – tworzy katalog; rmdir katalog – kasuje katalog; touch plik –tworzy pusty plik; rm [-opcje] plik – usuwa plik; cp [-opcje] plik_źródłowy plik_docelowy – kopiowanie Np..: cp plik plik1 cp plik plik1/plik2 cp /mnt/cdrom/plik ~/plik1 Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Zarządzanie procesami: Proces jest czynnością działającą w pamięci, która wykonuje działania wywołane przez polecenia. Polecenia mogą być wprowadzone przez użytkownika z wiersza poleceń, zawarte w skryptach shella lub wywołane przez inne procesy działające w pamięci. Kiedy proces kończy pracę, jest usuwany z pamięci, umożliwiając tym samym uruchomienie innego procesu. W systemie uruchomionych jest jednocześnie dziesiątki procesów, a każdy z nich ma unikalny numer identyfikacyjny.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Wyróżniamy: Proces pierwszoplanowy jest uprzywilejowany w dostępie do terminala sterującego, może pobierać dane z terminala i wypisywać wyniki. Do momentu zakończenia procesu nie można wydawać powłoce żadnych poleceń. Proces drugoplanowy nie może komunikować się z terminalem. Sterowanie powraca do procesu powłoki, dzięki czemu można wydawać kolejne polecenia.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Proces pierwszoplanowy można: zatrzymać: CTRL + Z zakończyć: CTRL + C Zatrzymany proces, można wznowić: na pierwszym planie: fg na drugim planie: bg W przypadku większej ilości wstrzymanych wątków, ich listę można wyświetlić poleceniem: jobs
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
ps [opcje] - lista uruchomionych procesów: Np.. ps aux
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Proces można usunąć komendami: kill [-sygnał] pid killall [-sygnał] nazwa_polecenia
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Powłoka graficzna Linuxa
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Najbardziej popularne menadżery okien to: KDE - bardzo ładny i dobrze spolszczony interfejs (podobny do Windows). Duża funkcjonalność i konfiguralność. Duże wymagania sprzętowe. GNOME - podobnie jak KDE - ładny i spolszczony interfejs. Duża funkcjonalność. Spore wymagania sprzętowe. WINDOWMAKER menadżer ten obsługuje technologię drag&drop. Umożliwia zmianę wyglądu pulpitów dzięki mechanizmowi tematów. Posiada rozbudowane możliwości i jest stosunkowo szybki.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
IceWM - niskie wymagania sprzętowe. Pulpit podobny do tego z Windows 95. Konfiguracja tylko poprzez ręczną edycję plików konfiguracyjnych. Szybki. Enlightenment - w menadżerze tym duży nacisk położono na wygląd. Funkcjonalność dość dobra. Nie duże wymagania systemowe. TWM - bardzo niskie wymagania systemowe. Maksymalnie uproszczony interfejs. Brak obsługi wirtualnych desktopów, ikon, pasków zadań. Konfiguracja poprzez edycję plików konfiguracyjnych.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
KDE czyli K desktop enviroment jest kompletnym środowiskiem graficznym dla systemów unixowych. Oprócz rozbudowanego menedżera okien zawiera także mnóstwo dodatkowych programów, które przez swoją efektywność i zaawansowanie można wykorzystywać do codziennych zadań. Wśród użytkowników Linuxa zdobył miano niekwestionowanego lidera poprzez oferowanie wielu przydatnych, ciekawych i nowatorskich rozwiązań: • polonizacja systemu dzięki której początkujący użytkownicy nie powinni się czuć zagubieni, a doświadczeni docenią komfort korzystania z aplikacji w ojczystym języku, • olbrzymia ilość dołączonych programów poczynając od gier, programów graficznych, internetowych, a kończąc na zaawansowanych mechanizmach administracji systemem
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych • darmowość i możliwość modyfikacji poszczególnych aplikacji gdyż jest on również dostępny kod źródłowy środowiska i programów dołączonych, • technika „przeciągnij i upuść” znana z systemów windowsowych pozwala na dowolne i szybkie kopiowanie i przenoszenie, a także na tworzenie linków symbolicznych -odnośników, • wirtualne pulpity i możliwość przypięcia okna (aplikacji) przez co jest ona widoczna na każdym z nich, • technika Network Transparent Access umożliwia otwieranie dokumentów graficznych znajdujących się na odległym serwerze, • dowolna konfiguracja wyglądu menedżera - można ustawić wszystko poczynając od czcionek, poprzez wygląd okienek, pasków przesuwu itp. Można korzystać też z gotowych tematów, które upodobnią nasze KDE do wyglądu znanego z Maców, Windowsów. • montowanie i odmontowywanie urządzeń (cdromy, dyskietki) za pomocą kliknięcia na odpowiednią ikonę,
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Dystrybucja Kubuntu zawiera środowisko graficzne KDE. • Posiada pełen zestaw aplikacji biurowych (OpenOffice.org, KOffice), • internetowych (Mozilla Suite, Evolution, KMail, GNU Gadu, TleenX), • multimedialnych (xine, MPlayer), • edukacyjnych (KGeo, Dr Genius), • graficznych (GIMP), • organizacyjnych (Planner, GNU Terminarz Ucznia), • gier (Pingus, Tux Racer, FreedroidRPG) • Innowacją w systemie jest wprowadzenie programu Wireless Assistant – usługi obsługi sieciowych kart bezprzewodowych, których nie obsługuje większość dystrybucji. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Zagadnienia sieciowe
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Protokół komunikacyjny to zbiór ścisłych reguł i kroków postępowania, które są automatycznie wykonywane przez urządzenia komunikacyjne w celu nawiązania łączności i wymiany danych. Protokoły klasyczne, ich pierwowzorem był protokół teleksu, i składają się z trzech części: • procedury powitalnej (ang.) handshake, która polega na przesłaniu wzajemnej podstawowej informacji o łączących się urządzeniach, ich adresu (np. nr telefonu), szybkości i rodzaju transmisji itd. • właściwego przekazu danych • procedury analizy poprawności przekazu (np. sprawdzania sum kontrolnych) połączonej z procedurą pożegnania, żądaniem powtórzenia transmisji lub powrotem do procedury powitalnej Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Protokół internetowy służy programom komputerowym do porozumiewania się między sobą poprzez Internet Najczęściej spotykane protokoły internetowe: DNS (ang. Domain Name System) - port 53: system nazw domenowych) – system serwerów, protokół komunikacyjny oraz usługa zapewniająca zamianę adresów znanych użytkownikom Internetu na adresy zrozumiałe dla urządzeń tworzących sieć komputerową. Dzięki wykorzystaniu DNS nazwa mnemoniczna, np. www.wp.pl, może zostać zamieniona na odpowiadający jej adres IP, czyli 153.19.102.182.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
FTP (ang. File Transfer Protocol) – port 21: protokół komunikacyjny typu klient-serwer umożliwiający dwukierunkowy transfer plików w układzie serwer FTP – klient FTP. SMB (ang. Server Message Block) port 137-139: jest protokołem typu klient-serwer, a więc opiera się na systemie zapytań generowanych przez klienta i odpowiedzi od serwera. SMB jest protokołem szyfrowanym. SSH (ang. secure shell) port 22: to standard protokołów komunikacyjnych w architekturze klient-serwer. Służy do terminalowego łączenia się ze zdalnymi komputerami.. Cechą protokołu SSH jest technika szyfrowania danych i rozpoznawania użytkownika. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
HTTP (ang. Hypertext Transfer Protocol) – port 80: jest protokół przesyłania dokumentów hipertekstowych czyli to protokół sieci WWW (ang. World Wide Web). Za pomocą protokołu HTTP przesyła się żądania udostępnienia dokumentów WWW i informacje o kliknięciu odnośnika oraz informacje z formularzy. Zadaniem stron WWW jest publikowanie informacji – natomiast protokół HTTP właśnie to umożliwia. HTTPS (ang. HyperText Transfer Protocol Secure) port 443: jest to szyfrowana wersja protokołu HTTP. Zamiast używać w komunikacji klient-serwer niezaszyfrowanego tekstu, szyfruje się go za pomocą protokołu SSL. Zapobiega to przechwytywaniu i zmienianiu przesyłanych danych. Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
POP3 (ang. Post Office Protocol version 3) port 110: jest to protokół internetowy z warstwy aplikacji pozwalający na odbiór poczty elektronicznej ze zdalnego serwera do lokalnego komputera. SMTP (ang. Simple Mail Transfer Protocol) port 25: jest protokół komunikacyjny opisujący sposób przekazywania poczty elektronicznej w Internecie.
Politechnika Warszawska
Wstęp do Technik Komputerowych
Dziękuję za uwagę
Politechnika Warszawska
