Ekonomia - opracowanie (cz. I)

Ekomomia Nauka o prawidłowościach rządzących procesem gospodarowania( czyli gospodarczą działalnością ludzi).

Gospodarowanie to działalność ciągła, stale powtarzająca się. Dlatego mówimy o procesie gospodarowania. Istotnym jej warunkiem jest ograniczoność zasobów gospodarczych. Zasoby 1) ludzkie (ludzie, ich wiedza i praktyczne umiejętności), 2) naturalne (ziemia wraz z bogactwami, woda, powietrze itp.), 3) zasoby będące czynnikiem wcześniejszej działalności człowieka (przetworzone półprodukty, narzędzia, maszyny, budynki, żywność, odzież, mieszkania, środki transportu, środki finansowe). FUNKCJE EKONOMII: 1) poznawcza – dostarczanie wiedzy o zjawiskach, procesach rządzących nimi prawidłowościach, przyczynach i skutkach. procesy gospodarcze i interpretując je odsłania panujące mechanizmy rozwiazywania podstawowych problemów w tym problemów typu: Co, jak i dla kogo produkować? 2) aplikacyjna – mówi, ze jej ustalenia i wynikające z wskazówek przydatnych w działalności gospodarstw domowych, państwa (tez rządu). Te wskazówki ułatwiają podejmowanie decyzji,wpływają na przebieg procesów gospodarczych. PRAWA EKONOMICZNE: 1) przyczynowe – to związki < relacje miedzy elementami procesu gospodarczego, które polegają na tym, ze po zdarzeniu (przyczynie) stale następują inne zdarzenia (skutki) przy czym następstwo to zachodzi w czasie. (np. obniżka cen jabłek powoduje wzrost popytu na nie) 2) współistnienia – dwa lub więcej zdarzeń występują łącznie, tworząc pewna strukturę zdarzeń (np. wzrost produkcji telewizorów spowodował zwiększenie ich liczby; w konsekwencji ich cena zmalała) 3) funkcjonalne – mamy z nimi do czynienia, gdy istnieje związek miedzy wymiernymi zdarzeniami, który można przedstawić za pomocą funkcji matematycznej (np. sprzedaż jest funkcja popytu) RYNEK: 1) to układ, za pomocą którego ceny sterują alokacją zasobów 2) to zespól warunków, które doprowadzają do kontaktu kupujący-sprzedający w procesie wymiany dóbr i usług.

Typowy model rynku Popyt 1) określa postepowanie nabywców, 2) ilość dobra, jaka nabywcy są gotowi zakupić przy różnym poziomie ceny- wielkość zapotrzebowania (w odniesieniu do konkretnej ceny). Podaż 1) określa postepowanie sprzedawców, 2) ilość dobra, jaka sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny - wielkość oferowana (w odniesieniu do konkretnej ceny). Funkcje rynku jako „regulatora” procesów gospodarczych: 1) 2) 3) 4)

Dokonywanie wyceny dóbr Jest źródłem informacji dla podmiotów gospodarczych Utrzymuje równowagę pomiędzy podażą a popytem Jest weryfikatorem przydatności społecznej produkcji ,a zarazem mechanizmem dostosowującym ją do potrzeb. 5) Jest niezbędnym warunkiem racjonalnego wykorzystania zasobów gospodarczych. Dobre strony gospodarki rynkowej: 1) 2) 3) 4) 5) 6)

Racjonalne wykorzystanie zasobów Efektywny system motywujący Innowacyjność, elastyczność gospodarki Dyscyplina finansowa Tendencja do ustalania się równowagi rynkowej Kraje o takiej gospodarce zapewniają obywatelom najwyższy poziom życia.

Złe strony gospodarki rynkowej: 1) 2) 3) 4) 5)

Monopolizacja gospodarki Zrzucanie odpowiedzialności na inne podmioty gospodarcze Istnienie „dóbr publicznych” Zjawiska destabilizujące gospodarkę, np.: wahania koniunktury; bezrobocie Tendencja do powstawania dużych różnic społecznych.

Ekonomia pozytywna koncentruje się na wprowadzaniu najbardziej uniwersalnych narzędzi, metod analizy ekonomicznej, w celu możliwie bezstronnego uogólnienia procesów gospodarczych. Unika wprowadzania sadów wartościujących: czy jest to dobre, czy złe, czy korzystne, czy nie dla gospodarki. Np. prawo malejących przychodów (prawo malejącej użyteczności) – mówi, iż w miarę nabywania kolejnych jednostek danego towaru użyteczność każdej dodatkowej jednostki jest coraz mniejsza. Ekonomia normatywna koncentruje się na tworzeniu określonego systemu poglądów wartościujących, na opracowaniu określonej ideologii umożliwiającej interpretacje różnych zjawisk i procesów gospodarczych, wykorzystuje do tego celu dorobek ekonomii pozytywnej, np. odpowiada na pytania: „Czy system gospodarczy funkcjonuje doskonale i nie wymaga żadnych zmian, czy funkcjonuje zle i wymaga okreslonej

reformy?” Sady pozytywne występuje, gdy badacz rzeczywistości odwołując się do faktów stara się w sposób maksymalnie bezstronny przy użyciu naukowych metod wyjaśnić prawidłowości tej rzeczywistości i próbuje odpowiedzieć na pytania, typu: „Jakie zjawiska, procesy i działania maja wpływ na gospodarkę, jakie są przyczyny, uwarunkowania i następstwa pewnych zjawisk, do jakich skutków prowadza takie czy inne działania ludzi?”. Przykładami stwierdzeń pozytywnych mogą być: „inflacja obniża skłonność do oszczędzania” oraz „bezrobocie prowadzi do wiedzy”. Są sprawdzalne można je obalić lub potwierdzić np. poprzez badania empiryczne. Sady normatywne występują, gdy badacz wyraża swe przekonania i formuje zalecenia oparte na subiektywnym wartościowaniu zjawisk, gdy np. próbuje przekonać ludzi jak otaczający świat powinien wyglądać, co jest dla nich dobre, a co złe, co sprawiedliwe. Na tego typu odpowiedzi jest autentyczne zapotrzebowanie np. ze strony polityków. Przykładami stwierdzeń normatywnych mogą być stwierdzenia rodzaju „bezrobocie jest poważniejszym problemem społecznym niż inflacja” czy „duże różnice w dochodach są niedobre”. Tego typu stwierdzeń nie można zweryfikować. Mikroekonomia bada przede wszystkim poszczególne elementy tworzące gospodarkę, takie jak: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, sektory i gałęzie danej gospodarki, rynki określonych produktów i usług. Analizuje ona sposób działania oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów i konsumentów, sprzedawców i nabywców. Bada czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości produkcji i usług, bada rozmiary popytów na nie oraz wysokości ich cen. Makroekonomia zajmuje się analiza gospodarki, jako całości, bada czynniki wpływające na poziom i zmiany takich wielkości ekonomicznych, jak np. globalna produkcja i konsumpcja w danej gospodarki, globalna podaż produktów i usług, globalny popyt na nie, ogólny poziom cen, globalne zatrudnienie i inwestycje, dochody i wydatki budżetu państwa. Ogólnie biorąc makroekonomia zajmuje się przede wszystkim badaniem wielkości dotyczących całej gospodarki.

Dobra środki zaspokajania ludzkich potrzeb. Dobrem jest cos, co jest cenne, przedstawia dla nas pewna wartość. Przedmiotem zainteresowanie ekonomii są zwłaszcza tzw. dobra rzadkie, występujące zawsze w ograniczonej ilości. CZYNNIKI PRODUKCJI: 1) Praca- zespól świadomych i celowych czynności człowieka, dzięki którym oddziałuje on na przyrodę, przekształca ja i zmienia. Produkcja i praca maja charakter społeczny. Ludzie, którzy cos produkują, nie pracują w odosobnieniu. Ich praca łączy się i zazębia. Proces uspołecznienia produkcji wyraża się również w tym, ze dany produkt jest efektem pracy coraz to większej liczby ludzi. 2) Ziemia- obejmuje szeroko rozumiane zasoby naturalne, czyli Ziemie w ścisłym tego słowa znaczeniu (ziemia, grunty, bogactwa naturalne Ziemi) 3) Kapitał- obejmuje budynki, maszyny, urządzenia, narzędzia, surowce, zapasy oraz środki finansowe.

Własność zbiór efektywnie wykorzystywanych (a nie tylko deklarowanych czy zapisanych w kodeksie lub konstytucji) uprawnień, inaczej praw własności, jakimi dany podmiot własności (właściciel) dysponuje w odniesieniu do określanego przedmiotu (obiektu) własności. W procesie gospodarowania podmiotem działalności są ludzie (jednostki, grupy, społeczeństwo). Są oni zwykle odpowiednio zorganizowani i tworzą podmioty gospodarcze:

1) Przedsiębiorstwa- ludzie (lub grupy ludzi) dysponujący określonymi środkami (np. ziemia, lokale biurowe, budynki fabryczne, maszyny, narzędzia, środki pienienie, środki transportu). Jest to wyodrębniona pod względem ekonomicznym jednostka prowadząca działalność produkcyjną, handlową lub usługową. Głównym celem przedsiębiorstwa jest uzyskanie jak największego zysku. 2) Gospodarstwa domowe ludności pełniące funkcje zarówno konsumpcyjne, jak i produkcyjne (polegające na zdobywaniu dochodów). 3) Państwo Podział ze względu na formy własności podmiotów gospodarczych – formy

prawnoorganizacyjne: 1) przedsiębiorstwa jednoosobowego właściciela, 2) spółki cywilne, 3) spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo–akcyjna), 4) spółki kapitałowe, 5) spółdzielnie, 6) przedsiębiorstwa państwowe. Podział ze względu na rozmiar przedsiębiorstwa: 1) małe - do 100 osób, 2) średnie - 100 – 300 osób, 3) duże -powyżej 300 osób.

Pasywa ogół źródeł finansowania składników majątkowych w danej jednostce, zarówno własnych jak i obcych.

Aktywa Cały majątek trwały i obrotowy.