Gajda B. - Excel 2010 PL. Pierwsza pomoc

%XCELÒÒ0,

Spis treści Ò

Ò7STĂPÒ Ò

Ò Ò:AZNACZANIEÒZAKRES˜WÒKOM˜REKÒ Ò Ò Ò+OPIOWANIEÒIÒWKLEJANIEÒZAKRES˜WÒKOM˜REKÒ Ò Ò Ò7KLEJANIEÒSPECJALNEÒ Ò Ò Ò&ORMATOWANIEÒCZCIONKIÒ Ò Ò Ò&ORMATOWANIEÒWYR˜WNANIAÒTEKSTUÒWÒKOM˜RKACHÒ Ò Ò Ò&ORMATOWANIEÒLICZBÒ Ò Ò Ò&ORMATOWANIEÒWARUNKOWEÒ Ò Ò Ò&ORMATOWANIEÒTABELÒ Ò Ò Ò&ORMATOWANIEÒSTYLUÒKOM˜REKÒ Ò ÒÒ7STAWIANIE ÒUSUWANIE ÒZMIANAÒROZMIAR˜WÒKOM˜REKÒ Ò ÒÒ3UMOWANIEÒKOLUMN ÒWIERSZYÒIÒZAKRES˜WÒKOM˜REKÒ Ò ÒÒ3ORTOWANIEÒDANYCHÒ Ò ÒÒ7YSZUKIWANIEÒWÒARKUSZUÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒOBRAZ˜WÒ Ò ÒÒ%DYCJAÒOBRAZ˜WÒWÒARKUSZUÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒCLIPART˜WÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒAUTOKSZTAåT˜WÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒ3MART!RT˜WÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒWYKRES˜WÒKOLUMNOWYCHÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒWYKRES˜WÒLINIOWYCHÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒWYKRES˜WÒKOåOWYCHÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒWYKRES˜WÒSåUPKOWYCHÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒWYKRES˜WÒWARSTWOWYCHÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒWYKRES˜WÒPUNKTOWYCHÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒHIPERåæCZYÒ Ò

3

%XCELÒÒ0,

ÒÒ7STAWIANIEÒP˜LÒTEKSTOWYCHÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒNAGå˜WKAÒIÒSTOPKIÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒ7ORD!RT˜WÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒOBIEKT˜WÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒSYMBOLIÒ Ò ÒÒ:MIANAÒSTYLUÒARKUSZAÒ Ò ÒÒ:MIANAÒUSTAWIEĆÒSTRONYÒPRZEZNACZONEJÒDOÒWYDRUKUÒ Ò ÒÒ:MIANAÒDODATKOWYCHÒOPCJIÒWYDRUKUÒARKUSZAÒ Ò ÒÒ/RGANIZACJAÒELEMENT˜WÒWÒARKUSZUÒ Ò ÒÒ7STAWIANIEÒFORMUåÒIÒFUNKCJIÒ Ò ÒÒ/DWOåANIAÒWZGLĂDNE ÒBEZWZGLĂDNEÒIÒMIESZANEÒ Ò ÒÒ.AZYWANIEÒZAKRES˜WÒ Ò ÒÒ&ILTROWANIEÒLISTYÒ Ò ÒÒ5êYWANIEÒµLTRUÒZAAWANSOWANEGOÒ Ò ÒÒ$ZIELENIEÒKOLUMNÒ Ò ÒÒ+ONTROLAÒPOPRAWNOÜCIÒDANYCHÒ Ò ÒÒ/CHRONAÒARKUSZAÒ Ò

4 Spis treści

%XCELÒÒ0,

Wstęp W książce „Excel 2010 PL. Pierwsza pomoc” Czytelnik znajdzie 42 krótkie porady opisujące typowe czynności wykonywane w Excelu 2010. Każda porada stanowi odrębną całość, dzięki czemu książka nie musi być czytana „od deski do deski”. Czytelnik może wybrać interesujące go zagadnienie, zapoznać się z nim i w miarę potrzeby wykorzystać w pracy czy nauce. Porady zostały uporządkowane w taki sposób, że na początku znalazły się te dotyczące najbardziej elementarnych funkcji arkusza, a dalej Czytelnik znajdzie opisy coraz bardziej zaawansowane. Porady dotyczące pokrewnych sobie zagadnień znajdują się w swoim bezpośrednim sąsiedztwie. Takie uporządkowanie sprawia, że jeśli czyta się książkę od początku do końca, może ona pełnić rolę kursu obsługi Excela 2010. Książka jest adresowana głównie do początkujących użytkowników programu, jednak bardzo prawdopodobne, że i średnio zaawansowany użytkownik znajdzie w niej nieznane mu, ciekawe informacje i porady. Porady zawarte w książce są krótkie, z racji czego nie wyczerpują dogłębnie tematów, których dotyczą. Każda porada przedstawia podstawowe, praktyczne zastosowanie jakiejś funkcji arkusza. Często początkujący użytkownik nie zdaje sobie sprawy z możliwości Excela — dla takich użytkowników książka może stanowić źródło informacji na temat tego, co arkusz w ogóle ma do zaoferowania. Czytelnik po lekturze książki powinien posiadać umiejętności podstawowej obsługi programu, powinien także zyskać ogólne rozeznanie pozwalające na samodzielny i świadomy wybór zagadnień, na temat których chciałby poszerzyć swoją wiedzę. Po lekturze książki spisy treści bardziej zaawansowanych opracowań na temat Excela powinny dla każdego wyglądać zrozumiale. Wiedza zdobyta dzięki lekturze powinna stanowić solidną podstawę do dalszego, bardziej zaawansowanego rozwoju umiejętności posługiwania się programem.

5

%XCELÒÒ0,

1. Zaznaczanie zakresów komórek

0 Ñ

odstawowym, elementarnym składnikiem każdego arkusza Excela jest komórka. To w komórkach przechowywane są dane i dalej na komórkach są wykonywane różne operacje. Aby przeprowadzić jakieś działanie na danych w komórce, trzeba tę komórkę najpierw wskazać, czyli zaznaczyć. Excel udostępnia szereg metod zaznaczania komórek czy grup komórek.

Zaznaczanie pojedynczej komórki Zaznaczanie pojedynczej komórki jest najbardziej elementarną czynnością. Aby zaznaczyć komórkę, należy naprowadzić na nią kursor myszy i wykonać pojedyncze kliknięcie lewym przyciskiem myszy. Jeśli chcemy na przykład zaznaczyć komórkę B3, nakierujmy nad nią kursor i kliknijmy. Zaznaczona komórka powinna wyglądać jak ta z rysunku 1.1.

Rysunek 1.1. Arkusz z zaznaczoną komórką B3

Jak widać, wiersz i kolumna określające adres komórki zostały wyróżnione kolorem, a w pasku formuły jest wyświetlona zawartość komórki.

Zaznaczanie całej kolumny W celu zaznaczenia całej kolumny komórek należy skierować wskaźnik myszy nad jej etykietę (literę symbolizującą kolumnę) i wykonać pojedyncze kliknięcie lewym przyciskiem myszy. I tak — aby na przykład zaznaczyć całą kolumnę C, kliknijmy prawym przyciskiem myszy jej etykietę ( ). Arkusz po tej czynności powinien wyglądać jak ten z rysunku 1.2.

6

%XCELÒÒ0, • Zaznaczyć skrajną lewą górną komórkę zakresu, czyli komórkę B3, wcisnąć na klawiaturze klawisz Shift, po czym, nie zwalniając go, zaznaczyć skrajną prawą dolną komórkę zakresu, który chcesz zaznaczyć. Po takich czynnościach arkusz powinien wyglądać jak ten na rysunku 1.4.

Rysunek 1.4. Arkusz z zaznaczonym ciągłym zakresem komórek B3:D6

Zaznaczanie nieciągłego zakresu komórek Nieciągły zakres komórek oznacza tutaj dwa lub więcej obszarów komórek, które nie przylegają do siebie. Zaznaczenie takiego obszaru jest bardzo łatwe, jeżeli opanuje się wcześniej opisane metody zaznaczania obszarów komórek. Aby zaznaczyć zakres komórek składający się z kilku składowych zakresów, zaznacz zakresy składowe z wciśniętym na klawiaturze przyciskiem Ctrl. I tak — aby na przykład zaznaczyć zakres składający się z obszarów komórek B3:B6 oraz D3:D6, przyciśnijmy przycisk Ctrl, po czym, nie zwalniając go, zaznaczmy w opisany wyżej sposób zakresy B3:B6, a następnie D3:D6. Po takiej operacji arkusz powinien wyglądać jak ten z rysunku 1.5.

Rysunek 1.5. Arkusz z zaznaczonym nieciągłym zakresem komórek

8 1. Zaznaczanie zakresów komórek

%XCELÒÒ0,

# Ñ

zęsto zachodzi potrzeba skorzystania z danych, które przechowujemy w komórkach arkusza Excela, w innym miejscu tego arkusza, w innym arkuszu lub nawet w innym programie. W takich przypadkach nie ma oczywiście potrzeby przepisywania danych z jednych komórek do drugich — można skopiować zawartość wybranych komórek i wkleić je w niemal dowolne inne miejsce.

2. Kopiowanie i wklejanie zakresów komórek

Kopiuj i wklej Zasadniczo kopiowanie zakresu komórek polega na wskazaniu komórek, które mają zostać skopiowane, wybraniu polecenia Kopiuj, następnie wskazaniu miejsca docelowego i wybraniu polecenia Wklej. Dla szczegółowego opisania mechanizmu kopiowania posłużymy się przykładowym arkuszem z rysunku 2.1.

Rysunek 2.1. Przykładowy arkusz

0RZYPUÜĀMY ÒêEÒCHCEMY ÒABYÒ WÒKOM˜RKACHÒ&'ÒZNALAZåAÒ SIĂÒTAKAÒSAMAÒZAWARTOÜĀÒJAKÒ WÒKOM˜RKACHÒ"#Ò0OSTĂ PUJEMYÒNASTĂPUJæCO Ñ Ñ:AZNACZAMYÒOBSZARÒ KOM˜REKÒ"#

Rysunek 2.2. Przykładowy arkusz z wyróżnionym skopiowanym obszarem komórek

Ñ Ñ7ÒZAKåADCEÒ.ARZĂDZIAÒ Gå˜WNEÒWYBIERAMYÒPOLE CENIEÒ+OPIUJÒPOPRZEZÒ PRZYCIÜNIĂCIEÒIKONYÒ Ò/BSZARÒKOM˜REKÒ "#ÒZOSTAåÒSKOPIO WANYÒDOÒPAMIĂCIÒ.ASZÒ ARKUSZÒPOWINIENÒWYGLæ DAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒÒ SKOPIOWANYÒOBSZARÒ ZOSTAåÒWYR˜êNIONYÒ LINIæÒPRZERYWANæ

9

%XCELÒÒ0,

Rysunek 2.3. Wygląd arkusza po skopiowaniu komórek

Wskazówka Jeżeli dane zostały skopiowane z komórki szerszej do węższej, to może się zdarzyć, że nie będą widoczne. W takim przypadku należy poszerzyć komórki docelowe do odpowiedniej szerokości. Można tego dokonać, chwytając i rozszerzając nagłówek kolumny, w której znajduje się komórka.  Ñ Ñ:AZNACZAMYÒSKRAJNæÒLEWæÒ G˜RNæÒKOM˜RKĂÒOBSZARU Ò WÒKT˜RYMÒMAJæÒZOSTAĀÒ UMIESZCZONEÒSKOPIOWANEÒ KOM˜RKI ÒCZYLIÒWÒNASZYMÒ PRZYPADKUÒKOM˜RKĂÒ& Ñ Ñ7ÒZAKåADCEÒ.ARZĂDZIAÒ Gå˜WNEÒWYBIERAMYÒPOLE CENIEÒ7KLEJÒPOPRZEZÒWCIÜ NIĂCIEÒIKONYÒ Ò:AWAR TOÜĀÒKOM˜REKÒZOSTA NIEÒWKLEJONAÒDOÒOBSZARUÒ &'Ò!RKUSZÒPOWI NIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒNAÒ RYSUNKUÒ

Wklejanie do innego arkusza Skopiowane w opisany wyżej sposób komórki możemy także wklejać do innych arkuszy. Jeśli chcemy na przykład wkleić skopiowane w punkcie 2. opisanej wyżej procedury komórki do arkusza Arkusz 2, musimy przejść do dolnej części arkusza, naprowadzić wskaźnik myszy na zakładkę i jednokrotnie kliknąć lewym przyciskiem myszy. Uaktywni się Arkusz 2 naszego skoroszytu. Teraz należy zaznaczyć skrajną lewą komórkę obszaru, w którym mają zostać wklejone komórki z arkusza Arkusz 1 (na przykład komórkę A1), po czym nacisnąć przycisk Wklej ( ). Po tej operacji Arkusz 2 powinien wyglądać jak ten z rysunku 2.4.

0OÒSKOPIOWANIUÒKOM˜REKÒ COÒOPISANOÒWÒPUNKCIEÒ Ò MOêNAÒJEÒWIELOKROTNIEÒWKLE JAĀÒWÒR˜êNEÒMIEJSCA ÒDOP˜KIÒ AKTYWNEÒJESTÒWYR˜êNIENIEÒTYCHÒ KOM˜REKÒPRZERYWANæÒLINIæÒ 7YR˜êNIENIEÒPRZESTANIEÒBYĀÒ AKTYWNE ÒGDYÒNACIÜNIEMYÒNAÒ KLAWIATURZEÒKLAWISZÒ%SCÒLUBÒ DOKONAMYÒJAKIEJÜÒOPERACJIÒ ZMIENIAJæCEJÒARKUSZÒ

10 2. Kopiowanie i wklejanie zakresów komórek

Rysunek 2.4. Komórki wklejone do arkusza Arkusz 2

%XCELÒÒ0,

Wklejanie do innego programu Komórki skopiowane z arkusza Excela możemy także wkleić do innej aplikacji, choćby do Worda. Aby wkleić na przykład komórki skopiowane w punkcie 2. opisanej wyżej procedury, należy uruchomić Worda i w zakładce Narzędzia główne (programu Word) nacisnąć przycisk Wklej ( ). Komórki z Excela zostaną umieszczone w Wordzie jako tabela. Powinno to wyglądać jak na rysunku 2.5.

Rysunek 2.5. Komórki z arkusza Excela wklejone do Worda

2. Kopiowanie i wklejanie zakresów komórek

11

%XCELÒÒ0,

3. Wklejanie specjalne

0 Ñ

odczas kopiowania i wklejania komórek za pomocą polecenia Wklej kopiowane są wszystkie informacje zawarte w komórce, czyli wartości, formuły, sposób formatowania, komentarze itp. Może jednak zajść potrzeba skopiowania tylko wybranych informacji. W takim przypadku możemy się posłużyć poleceniem Wklej specjalnie.... Jeżeli po skopiowaniu jakiejś komórki lub zakresu komórek chcemy je wkleić specjalnie w wybrane miejsce, po wybraniu lokalizacji docelowej dla wklejanych komórek należy w zakładce Narzędzia główne skierować kursor na strzałkę poniżej ikony Wklej i kliknąć lewym przyciskiem myszy, co spowoduje rozwinięcie się menu (patrz rysunek 3.1). Z niego wybieramy polecenie Wklej specjalnie.... Działanie takie spowoduje wyświetlenie okna Wklejanie specjalne (rysunek 3.2).

Rysunek 3.2. Wygląd okna Wklejanie specjalne

Rysunek 3.1. Wybór polecenia Wklej specjalnie…

W oknie tym poprzez zaznaczanie poszczególnych opcji możemy wskazać, które informacje ze skopiowanych wcześniej komórek mają zostać wklejone do lokalizacji docelowej. Z dostępnych tutaj opcji najczęściej używane są:

• Wszystko — powoduje wklejenie wszystkich informacji z kopiowanej komórki.

• Formuły — powoduje wklejenie jedynie formuł. • Wartości — powoduje wklejenie jedynie wartości. • Formaty — powoduje przeniesienie jedynie formatu z kopiowanej komórki źródłowej.

• Komentarze — powoduje wklejenie jedynie komentarzy.

12

%XCELÒÒ0, • Sprawdzanie poprawności — powoduje kopiowanie jedynie reguł sprawdzania poprawności danych.

• Szerokość kolumn — powoduje kopiowanie jedynie szerokości kolumn.

• Formuły i formaty liczb — powoduje kopiowanie formuł i formatowania liczb.

• Wartości i formaty liczb — powoduje kopiowanie wartości i formatowania liczb.

0RZYKæADÑ 0RZYPUÜĀMY ÒêEÒMAMYÒDANEÒ JAKÒTEÒZÒRYSUNKUÒÒlÒCZTERYÒ LICZBYÒSFORMATOWANEÒWÒFOR MACIEÒWALUTOWYM +IEDYÒSKOPIUJEMYÒTEÒLICZBY Ò AÒNASTĂPNIEÒWKLEIMYÒDOÒKO M˜REKÒ"" ÒUêYWAJæCÒPOLE CENIAÒ7KLEJÒSPECJALNIEÒIÒOPCJIÒ 7ARTOÜCI ÒEFEKTÒBĂDZIEÒTAKIÒJAKÒ NAÒRYSUNKUÒ

Rysunek 3.3. Przykładowe cztery kwoty

*AKÒWIDAĀ ÒSKOPIOWANEÒZO STAåYÒKWOTY ÒLECZÒNIEÒICHÒFOR MATOWANIEÒlÒWÒKOM˜RKACHÒ ZAWIERAJæCYCHÒSKOPIOWANEÒ LICZBYÒNIEÒMAÒSYMBOLUÒZåO T˜WKI

0RZYKæADÑ Rysunek 3.4. Przykładowe dane

Rysunek 3.5. Przykładowe dane

Rysunek 3.6. Przykładowe dane

7ÒTYMÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒ SIĂÒDANYMIÒZÒRYSUNKUÒ 7ÒKOLUMNIEÒ!ÒIÒ"ÒZNAJDUJæÒSIĂÒ LICZBY ÒNATOMIASTÒZAWARTOÜĀÒ KOLEJNEJÒKOLUMNYÒTOÒSUMAÒ ODPOWIADAJæCYCHÒSOBIEÒWIER SZYÒTYCHÒKOLUMNÒlÒWYNIKÒ DZIAåANIAÒFORMUåYÒ*EêELIÒSKO PIUJEMYÒZAWARTOÜĀÒKOM˜REKÒ ##ÒIÒWKLEIMYÒJæÒDOÒKOM˜ REKÒ&& ÒUêYWAJæCÒPOLECENIAÒ 7KLEJÒSPECJALNIEÒIÒOPCJIÒ&OR MUåY ÒREZULTATÒBĂDZIEÒTAKIÒJAKÒ NAÒRYSUNKUÒ 3KOPIOWANAÒZOSTAåAÒJEDYNIEÒ FORMUåAÒSUMUJæCAÒZAWARTOÜĀÒ WIERSZYÒDW˜CHÒPOPRZEDNICHÒ KOLUMN ÒAÒPONIEWAêÒSæÒONEÒPU STE ÒWYNIKIEMÒFORMUåYÒSæÒZERA

3. Wklejanie specjalne

13

%XCELÒÒ0,

4. Formatowanie czcionki

# Ñ

zęsto w arkuszach Excela zachodzi potrzeba zmiany wyglądu czcionki, która jest użyta do wyświetlania zawartości komórek. W tej kwestii Excel oferuje szerokie możliwości. Do zmiany czcionek dla zaznaczonego wcześniej obszaru komórek służą opcje dostępne w obszarze Czcionka (rysunek 4.1), który jest widoczny, gdy aktywna jest zakładka Narzędzia główne.

Rysunek 4.1. Wygląd obszaru Czcionka

W skład obszaru wchodzą następujące pola:

• Pole wyboru czcionki (

) — z listy rozwijanej wybieramy czcionkę, jaka ma zostać zastosowana do zaznaczonych komórek.

• Pole wyboru rozmiaru czcionki (

) — z listy rozwijanej wybieramy rozmiar czcionki, jaki ma zostać zastosowany do wybranych komórek.

• Pole przycisków zwiększania/zmniejszania rozmiaru czcionki ( ) — przyciski służą do zwiększania lub zmniejszania o 1 rozmiaru czcionki w zaznaczonych komórkach.

• Pole przycisków wyboru kroju czcionki (

)— przyciski służą do określania kroju czcionki w zaznaczonych komórkach (Pogrubiony, Kursywa, Podkreślony).

• Pole wyboru obramowania komórek

— wybieramy tutaj z menu sposób obramowania zaznaczonych komórek.

• Pole przycisków wyboru koloru wypełnienia komórek i koloru czcionki ( ) — wybieramy tutaj z menu kolory wypełnienia zaznaczonych komórek i kolor czcionki dla zawartości zaznaczonych komórek.

14

%XCELÒÒ0,

0RZYKæAD Rysunek 4.2. Przykładowe dane

Rysunek 4.3. Przykładowe dane

Rysunek 4.4. Przykładowe dane

7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒDANYMIÒ ZÒRYSUNKUÒ 0RZYPUÜĀMY ÒêEÒCHCEMY ÒBYÒNAGå˜WKIÒ NASZEGOÒPRZYKåADOWEGOÒZESTAWIE NIAÒZOSTAåYÒPOGRUBIONEÒ7ÒTYMÒCELUÒ ZAZNACZAMYÒZAKRESÒKOM˜REK ÒKT˜RYÒ STANOWIÒNAGå˜WKIÒKOLUMN ÒAÒNASTĂP NIEÒPRZYCISKAMYÒPRZYCISKÒ Ò%FEKTÒ POWINIENÒBYĀÒTAKIÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ $ALEJÒMOêEMYÒCHCIEĀ ÒABYÒKOM˜RKIÒ ZESTAWIENIAÒPOSIADAåYÒOBRAMOWANIAÒ 7ÒTYMÒCELUÒZAZNACZAMYÒCAåYÒOBSZARÒ ZESTAWIENIAÒCZYLIÒKOM˜RKIÒ!$ Ò AÒNASTĂPNIEÒKLIKAMYÒTR˜JKæTÒWÒOBSZA RZEÒPRZYCISKUÒ ÒZÒMENU ÒKT˜REÒSIĂÒ ROZWINIE ÒWYBIERAMYÒPOZYCJĂÒ7SZYST KIEÒKRAWĂDZIEÒ%FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒTAKIÒ JAKÒNAÒRYSUNKUÒ $ALEJÒNIECHÒKOM˜RKIÒZAWIERAJæCEÒ NAZWYÒDNIÒWOLNYCHÒODÒPRACYÒSOBOTAÒ IÒNIEDZIELA ÒBĂDæÒWYPEåNIONEÒKOLOREMÒ CZERWONYMÒ:AZNACZAMYÒKOM˜RKIÒ !! ÒKLIKAMYÒTR˜JKæTÒWÒOBSZARZEÒ PRZYCISKUÒ ÒZÒPALETYÒKOLOR˜W ÒKT˜RAÒ SIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒKOLORÒCZER WONYÒ.ASZEÒZESTAWIENIEÒPOWINNOÒ TERAZÒWYGLæDAĀÒJAKÒTOÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 4.5. Przykładowe dane

.AÒKONIECÒMOêEMYÒZECHCIEĀ ÒABYÒ NAZWISKAÒWÒOSTATNIEJÒKOLUMNIEÒBYåYÒ WYÜWIETLANEÒINNæÒCZCIONKæ ÒNAÒPRZY KåADÒ4IMESÒ.EWÒ2OMANÒ+LIKAMYÒ TR˜JKæTÒZNAJDUJæCYÒSIĂÒWÒOBSZARZEÒPOLAÒ ÒZÒLISTY ÒKT˜RAÒSIĂÒROZWI NIE ÒWYBIERAMYÒPOZYCJĂÒ4IMESÒ.EWÒ 2OMANÒ:ESTAWIENIEÒPOWINNOÒTERAZÒ WYGLæDAĀÒJAKÒTOÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 4.6. Przykładowe dane

4. Formatowanie czcionki

15

%XCELÒÒ0,

5. Formatowanie wyrównania tekstu w komórkach

# Ñ

zęsto w arkuszach Excela trzeba zmienić sposób wyrównania zawartości komórek. W tej kwestii Excel oferuje szerokie możliwości. Do zmiany wyrównania tekstu w zaznaczonych wcześniej komórkach służą opcje dostępne w obszarze Wyrównanie (rysunek 5.1), który jest widoczny, gdy aktywna jest zakładka Narzędzia główne.

Rysunek 5.1. Wygląd obszaru Wyrównanie

W skład obszaru wchodzą następujące pola:

• Pole wyrównania pionowego (

) — przyciski służą do ustawienia pionowego wyrównania zawartości zaznaczonych komórek; możliwe opcje to górne, środkowe lub dolne.

• Pole orientacji tekstu (

) — z menu wybieramy kierunek orientacji tekstu w zaznaczonych komórkach.

• Pole wyrównania poziomego (

) — przyciski służą do ustawiania poziomego wyrównania zawartości zaznaczonych komórek; dostępne opcje to do lewej, do środka lub do prawej.

• Pole wcięcia (

) — przyciski służą do zmiany wcięcia tekstu w zaznaczonych komórkach.

• Pole zawijania tekstu ( ) — przycisk powoduje, że tekst w zaznaczonych komórkach zostanie zawinięty, a wysokość wiersza będzie tak dopasowana, by cała zawartość komórki była widoczna.

• Pole opcji scalania komórek (

) — z menu wybieramy różne możliwości scalania zaznaczonych komórek.

16

%XCELÒÒ0,

Rysunek 5.2. Przykładowe dane

Rysunek 5.3. Przykładowe dane

0RZYKæAD 7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒDANYMIÒ ZÒRYSUNKUÒ *AKÒMOêNAÒZAUWAêYĀ ÒWÒ"ÒIÒ#ÒZNAJ DUJEÒSIĂÒNIEÒDOÒKOĆCAÒWIDOCZNYÒTEKST Ò COÒJESTÒSYTUACJæÒMAåOÒKOMFORTOWæÒ !BYÒTEMUÒZARADZIĀ ÒZAZNACZAMYÒKO M˜RKIÒ"# ÒAÒNASTĂPNIEÒNACISKAMYÒ PRZYCISKÒ:AWIJAJÒTEKSTÒ Ò%FEKTÒPOWI NIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ

Rysunek 5.4. Przykładowe dane

$ALEJÒMOêEMYÒCHCIEĀ ÒABYÒTEKSTÒNA Gå˜WK˜WÒBYåÒWYR˜WNANYÒDOÒÜRODKAÒ WÒPIONIEÒ:AZNACZAMYÒOBSZARÒNAGå˜W K˜W ÒCZYLIÒKOM˜RKIÒ!$ ÒIÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ Ò!RKUSZÒPOWINIENÒTERAZÒ WYGLæDAĀÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ 4ERAZÒMOêEMYÒCHCIEĀ ÒABYÒZAWARTOÜĀÒ KOM˜REKÒTWORZæCYCHÒNAGå˜WKIÒBYåAÒ WYR˜WNANAÒWÒPOZIOMIEÒDOÒÜRODKAÒ :AZNACZAMYÒZAKRESYÒKOM˜REKÒ!$Ò IÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ Ò0OÒTEJÒOPERACJIÒ NASZEÒDANEÒPOWINNYÒWYGLæDAĀÒTEÒ ZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 5.5. Przykładowe dane

5. Formatowanie wyrównania tekstu w komórkach

17

%XCELÒÒ0,

6. Formatowanie liczb

% Ñ

xcel jest arkuszem kalkulacyjnym, wykonujemy w nim różnorakie obliczenia, operacje na liczbach. Za pomocą liczb możemy prezentować różne wielkości; w zależności od tego, co liczby mają reprezentować, może zachodzić potrzeba używania różnych formatów liczbowych. Excel umożliwia formatowanie wartości liczbowych na wiele sposobów. Do określania podstawowych typów formatów liczbowych zaznaczonych komórek służą opcje dostępne w polu Liczba (rysunek 6.1), które jest widoczne, kiedy aktywna jest zakładka Narzędzia główne.

Rysunek 6.1. Wygląd pola Liczba

W skład obszaru wchodzą następujące pola:

• Pole wyboru formatu liczbowego (

)— z listy rozwijanej wybieramy tutaj konkretny format wyświetlania liczb w zaznaczonych wcześniej komórkach. Do wyboru mamy formaty: Ogólne, Liczbowe, Walutowe, Księgowe, Data krótka, Data długa, Czas, Procentowe, Ułamkowe, Naukowe.

• Pole zawierające przyciski trzech najpopularniejszych formatów ( ) — znajdują się tutaj przyciski pozwalające na szybki wybór formatów. Dostępne opcje to Walutowe, Procentowe oraz Księgowe.

• Pole z przyciskami zmiany ilości miejsc dziesiętnych ( ) — znajdują się tutaj przyciski, za pomocą których zwiększamy i zmniejszamy ilość wyświetlanych miejsc dziesiętnych dla wartości liczbowych w zaznaczonych komórkach.

18

%XCELÒÒ0,

0RZYKæAD Rysunek 6.2. Przykładowe dane

7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒDANYMIÒ ZÒRYSUNKUÒ 7ÒKOLUMNACHÒ"ÒIÒ#ÒZESTAWIENIAÒ ZNAJDUJæÒSIĂÒKWOTY ÒWIĂCÒNATURALNEÒ BYåOBYÒNARZUCENIEÒTYMÒKOLUMNOMÒ FORMATUÒ7ALUTOWEÒ!BYÒTOÒUCZY NIĀ ÒZAZNACZAMYÒZAKRESÒKOM˜REKÒ ZÒKWOTAMI ÒCZYLIÒ"# ÒAÒNASTĂPNIEÒ KLIKAMYÒPRZYCISKÒ Ò%FEKTÒPOWINIENÒ BYĀÒTAKIÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ

Rysunek 6.3. Przykładowe dane

Wskazówka Gdy klikniemy trójkąt w obszarze przycisku , rozwinie się lista umożliwiająca formatowanie komórek z użyciem walut innych niż złotówka. 

Rysunek 6.4. Przykładowe dane

*AKÒWIDAĀ ÒZAWARTOÜĀÒKOM˜REKÒJESTÒ TERAZÒWYÜWIETLANAÒWÒSPOS˜BÒTYPOWYÒ DLAÒKWOTÒZÒPRZERWæÒPOÒTYSIæCACH Ò ZÒDWOMAÒMIEJSCAMIÒPOÒPRZECINKUÒ IÒZÒSYMBOLEMÒZåOTYCH 7ÒKOLUMNIEÒ$ÒZNAJDUJEÒSIĂÒPRZY ROSTÒPROCENTOWYÒKWOTÒZÒKOLUMNÒ"Ò IÒ#ÒMAÒONÒPOSTAĀÒUåAMK˜WÒ!BYÒ SFORMOWAĀÒTEÒKOM˜RKIÒWÒFORMACIEÒ 0ROCENTOWE ÒZAZNACZAMYÒZAKRESÒ KOM˜REKÒ$$ÒIÒNACISKAMYÒPRZY CISKÒ Ò!RKUSZÒPOWINIENÒWYGLæDAĀÒ JAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ 0RZYROSTÒPROCENTOWYÒZOSTAåÒWYÜWIET LONYÒWÒSPOS˜BÒTYPOWYÒDLAÒWARTOÜCIÒ PROCENTOWYCHÒ7ÒKOLUMNIEÒ%Ò ZNAJDUJEÒSIĂÒZÒKOLEIÒWSKAßNIKÒWZRO STUÒKWOTÒZÒKOLUMNÒ"ÒIÒ#Ò7IDZIMYÒ TUTAJÒSZEÜĀÒMIEJSCÒPOÒPRZECINKUÒNIEÒ MAÒPOTRZEBYÒSTOSOWANIAÒAêÒTAKIEJÒ DOKåADNOÜCIÒDLAÒWARTOÜCIÒTYPOWOÒ KSIĂGOWYCHÒ!BYÒUCZYNIĀÒZAPISÒBAR DZIEJÒPRZEJRZYSTYM ÒSFORMATUJEMYÒGOÒ WÒFORMACIEÒ+SIĂGOWEÒ:AZNACZAMYÒ ZAKRESÒKOM˜REKÒ%%ÒIÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ Ò!RKUSZÒPOWINIENÒWY GLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

6. Formatowanie liczb

19

%XCELÒÒ0,

Rysunek 6.5. Przykładowe dane

7ÒKOLUMNIEÒ%ÒZNAJDUJæÒSIĂÒ TERAZÒWSKAßNIKIÒPODANEÒ ZÒDOKåADNOÜCIæÒDOÒDW˜CHÒ MIEJSCÒPOÒPRZECINKUÒ7ÒSPECY µÒCZNYCHÒSYTUACJACHÒMOêEMYÒ CHCIEĀÒWIĂKSZEJÒDOKåADNOÜCI Ò NAÒPRZYKåADÒDOÒTRZECHÒMIEJSCÒ POÒPRZECINKUÒ!BYÒZWIĂKSZYĀÒ DOKåADNOÜĀÒOÒJEDNOÒMIEJSCEÒ POÒPRZECINKU ÒMOêEMYÒSIĂÒ POSåUêYĀÒPRZYCISKIEMÒ Ò'DYÒ ZAZNACZYMYÒZAKRESÒKOM˜REKÒ %%ÒIÒKLIKNIEMYÒWSPOMNIANYÒ PRZYCISK ÒARKUSZÒPOWINIENÒWY GLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

20

6. Formatowanie liczb

%XCELÒÒ0,

% Ñ

xcel udostępnia możliwość formatowania na wiele sposobów komórek, w których przechowywane są dane. Odpowiedni format dobieramy ze względu na charakter przechowywanych danych, czasem także bierzemy pod uwagę konkretne wartości, ich rząd wielkości itp. Zwykle postępujemy następująco: najpierw wprowadzamy dane do arkusza, a potem stosujemy odpowiadające nam formatowanie dla komórek. Ciekawym rozwiązaniem dostępnym w Excelu jest Formatowanie warunkowe. Mechanizm polega na tym, że program stosuje różne formatowanie dla tej samej komórki (zakresu komórek), w zależności od tego, jakie dane się w niej znajdą. Warunki, od których będzie zależało, jak komórka zostanie sformatowana, mogą być określone szczegółowo przez użytkownika, mamy także do dyspozycji szereg predefiniowanych warunków formatowania warunkowego. Do predefiniowanych zasad formatowania warunkowego mamy dostęp po kliknięciu w obszarze Style zakładki Narzędzia główne przycisku Formatowanie warunkowe — rysunek 7.1. Widzimy tutaj następujące podmenu:

7. Formatowanie warunkowe

• Reguły wyróżniania komórek — tutaj możemy ustalić reguły, w wyniku których komórki — w zależności od ich zawartości — będą wypełniane kolorami. Mamy tutaj opcje: Większe niż..., za pomocą której określamy taką wartość, że jeżeli w komórce znajdzie się wartość większa, komórka zostanie wypełniona kolorem; Mniejsze niż..., przy użyciu której określamy taką wartość, że jeżeli w komórce znajdzie się wartość mniejsza, komórka zostanie wypełniona kolorem; Między..., za pomocą której określamy takie wartości, że jeżeli w komórce znajdzie się wartość pomiędzy nimi, komórka zostanie wypełniona kolorem; Równe..., przy użyciu której określamy taką wartość, że jeżeli w komórce znajdzie się wartość równa, komórka zostanie wypełniona kolorem; Tekst zawierający, za pomocą której określamy taki ciąg tekstu, że jeżeli znajdzie się on w komórce, komórka zostanie wypełniona kolorem; Data występująca..., przy użyciu której określamy taką datę, że jeżeli znajdzie się ona w komórce, komórka zostanie wypełniona kolorem; Duplikujące się wartości — zastosowanie tej opcji sprawi, że kolorem zostaną wyróżnione wszystkie duplikaty w obszarze zaznaczonych komórek.

Rysunek 7.1. Dostępne predefiniowane opcje Formatowanie warunkowe

21

%XCELÒÒ0, Sposób wyróżniania kolorem komórek spełniających określone warunki jest domyślny; istnieje możliwość wybrania innego.

• Reguły pierwszych/ostatnich — tutaj znajdują się reguły sprawiające, że określona część komórek będzie wypełniona kolorem. Mamy tutaj opcje: 10 pierwszych elementów..., która sprawia, że wyróżnionych zostaje dziesięć największych wartości w zaznaczonym zakresie; Pierwsze 10%..., sprawiająca, że wyróżnione zostają wartości mieszczące się w górnych 10% zakresu wartości w zaznaczonych komórkach; Ostatnie 10%..., która sprawia, że wyróżnione zostają wartości mieszczące się w dolnych 10% zakresu wartości w zaznaczonych komórkach; Powyżej średniej..., sprawiająca, że zaznaczone zostają wartości większe od średniej wartości w zaznaczonych komórkach; Poniżej średniej..., która sprawia, że zaznaczone zostają wartości mniejsze od średniej wartości w zaznaczonych komórkach.

• Paski danych — tutaj znajdują się opcje, których użycie sprawia, że wielkości liczbowe w zaznaczonych wcześniej komórkach są obrazowane kolorowymi słupkami o długości proporcjonalnej do wielkości liczbowej w komórce. Mamy do dyspozycji sześć predefiniowanych kolorów słupków.

• Skale kolorów — tutaj znajdują się reguły, których użycie sprawia, że w zaznaczonym zakresie komórek zostają zastosowane różne kolory wypełnienia — w zależności od zawartości. Mamy do dyspozycji sześć predefiniowanych skal kolorów.

• Zestawy ikon — tutaj znajdują się reguły, których użycie sprawia, że w zaznaczonym zakresie komórek zostają umieszczone różne ikony — w zależności od zawartości. Gdy po zastosowaniu któregoś sposobu formatowania warunkowego chcemy powrócić do stanu pierwotnego (bez formatowania), musimy użyć opcji Wyczyść reguły.

22

7. Formatowanie warunkowe

%XCELÒÒ0,

Rysunek 7.2. Przykładowe dane

0RZYKæAD 7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒ DANYMIÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 7.3. Przykładowe dane

Rysunek 7.4. Przykładowe dane

0RZYPUÜĀMY ÒêEÒCHCEMYÒ WÒKOLUMNIEÒ!ÒWYR˜êNIĀÒKO LOREMÒWARTOÜCIÒWIĂKSZEÒODÒ Ò7ÒTYMÒCELUÒZAZNACZAMYÒ KOM˜RKIÒ!! ÒWCISKAMYÒ PRZYCISKÒ&ORMATOWANIEÒWA RUNKOWE ÒPRZECHODZIMYÒDOÒ PODMENUÒ2EGUåYÒWYR˜êNIANIAÒ KOM˜REKÒIÒWYBIERAMYÒOPCJĂÒ 7IĂKSZEÒNIêÒ7ÒOKNIE ÒKT˜REÒ SIĂÒPOJAWI ÒWÒPIERWSZYMÒPOLUÒ WPISUJEMYÒÒIÒZATWIER DZAMYÒ%FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒ TAKIÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒÒ $ALEJÒMOêEMYÒCHCIEĀ ÒABYÒ WARTOÜCIÒWÒKOLUMNIEÒ"ÒZO STAåYÒZOBRAZOWANEÒSåUPKAMIÒ PROPORCJONALNYMIÒDOÒZAWAR TOÜCIÒKOM˜REKÒ:AZNACZAMYÒ KOM˜RKIÒ"" ÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ&ORMATOWANIEÒWA RUNKOWE ÒPRZECHODZIMYÒDOÒ PODMENUÒ0ASKIÒDANYCHÒIÒWY BIERAMYÒSKALĂÒ.IEBIESKIÒPASEKÒ DANYCHÒ%FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒ TAKIÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ

7. Formatowanie warunkowe

23

%XCELÒÒ0,

8. Formatowanie tabel

: ÑÑ

racji organizacji sposobu przechowywania danych w Excelu arkusz bywa często wykorzystywany do tworzenia tabel. W Excelu 2007 i 2010 zostały wprowadzone dodatkowe możliwości, które pozwalają w sposób automatyczny formatować zakres komórek jako tabelę. Taka tabela jest wyposażona w szereg dodatkowych udogodnień zwiększających jej funkcjonalność. Excel oferuje całą gamę predefiniowanych stylów tabel.

Rysunek 8.1. Przykładowy arkusz

0RZYKæAD 7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒ ARKUSZEMÒZÒRYSUNKUÒ !BYÒSFORMATOWAĀÒZAKRESÒ KOM˜REKÒ!$ÒJAKOÒTABELĂ Ò ZAZNACZAMYÒGOÒWÒARKUSZU Ò AÒNASTĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒ3TYLEÒ ZAKåADKIÒ.ARZĂDZIAÒGå˜WNEÒKLI KAMYÒPRZYCISKÒ&ORMATUJÒJAKOÒ TABELEÒ2OZWINIEÒSIĂÒMENUÒ ZÒRYSUNKUÒÒWÒNIMÒWYBIE RAMYÒSTYLÒDLAÒTABELI Rysunek 8.2. Menu wyboru stylu tabeli

24

%XCELÒÒ0,

7IDZIMYÒTUTAJÒNASTĂPUJæCEÒOBSZARY

•Ò 7åAÜCIWOÜCIÒlÒMOêEMYÒTUÒ

NADAĀÒNAZWĂÒTABELI ÒAÒTAKêEÒ ZMIENIĀÒJEJÒROZMIAR

Rysunek 8.3. Przykładowy arkusz

7YBIERAMYÒNAÒPRZYKåADÒPIERWSZYÒSTYLÒ ZÒGRUPYÒ×REDNIÒ7YÜWIETLIÒSIĂÒOKNO Ò WÒKT˜RYMÒMOêNAÒSKORYGOWAĀÒZAKRESÒ KOM˜REKÒMAJæCYÒSTANOWIĀÒTABELĂ Ò AÒTAKêEÒOKREÜLIĀ ÒCZYÒPIERWSZYÒWIERSZÒ ZAKRESUÒMAÒSTANOWIĀÒNAGå˜WKIÒTABELIÒ :AKRESUÒNIEÒKORYGUJEMYÒZAZNACZAMY Ò êEÒTABELAÒPOSIADAÒNAGå˜WKIÒ!RKUSZÒ POWINIENÒTERAZÒWYGLæDAĀÒJAKÒTENÒ ZÒRYSUNKUÒ *AKÒWIDAĀ ÒKOM˜RKIÒZAKRESUÒZOSTAåYÒ SFORMATOWANEÒZGODNIEÒZÒWYBRANYMÒ STYLEMÒ+AêDAÒKOLUMNAÒTABELIÒZOSTAåAÒ ZAOPATRZONAÒWÒ!UTOµÒLTR ÒKT˜RYÒJESTÒ BARDZOÒPRZYDATNYMÒNARZĂDZIEMÒJEGOÒ DZIAåANIEÒZOSTAåOÒOPISANEÒWÒROZDZIALEÒ `&ILTROWANIEÒLISTYi Ò'DYÒZAZNACZYMYÒ DOWOLNæÒKOM˜RKĂÒTABELIÒWÒG˜RNEJÒ CZĂÜCIÒARKUSZA ÒPOJAWIÒSIĂÒZAKåADKAÒ 0ROJEKTOWANIE ÒWÒKT˜REJÒZNAJDUJEÒSIĂÒ SZEREGÒOPCJIÒZWIæZANYCHÒZÒTABELAMIÒ RYSUNEKÒ 

•Ò .ARZĂDZIAÒlÒZNAJDUJEÒSIĂÒTUTAJÒ

POLECENIEÒUMOêLIWIAJæCEÒPODSU MOWANIEÒTABELIÒWÒTABELIÒPRZE STAWNEJ ÒPOLECENIEÒPOZWALA JæCEÒUSUNæĀÒPOWTARZAJæCEÒSIĂÒ WARTOÜCIÒWÒTABELI ÒAÒTAKêEÒPOLE CENIE ÒKT˜REÒUMOêLIWIAÒKON WERSJĂÒTABELIÒNAÒZWYKåYÒZAKRESÒ KOM˜REK

•Ò $ANEÒTABELIÒZEWNĂTRZNEJÒlÒ

ZNAJDUJæÒSIĂÒTUTAJÒOPCJE ÒKT˜REÒ SæÒWYKORZYSTYWANE ÒGDYÒTABELAÒ ZAWIERAÒDANEÒZEWNĂTRZNE

•Ò /PCJEÒSTYLUÒTABELIÒlÒTUTAJÒZNAJ

DUJæÒSIĂÒOPCJEÒPOZWALAJæCEÒNAÒ ZMIENIANIEÒSTYLUÒTABELI ÒTAKIEÒ JAKÒWYR˜êNIANIEÒPIERWSZEJÒLUBÒ OSTATNIEJÒKOLUMNY ÒWYÜWIETLA NIEÒLUBÒNIEWYÜWIETLANIEÒWIER SZAÒNAGå˜WKAÒIÒPODSUMOWANIA Ò ODMIENNEÒFORMATOWANIEÒPARZY STYCHÒIÒNIEPARZYSTYCHÒWIERSZYÒLUBÒ KOLUMN

•Ò 3TYLEÒTABELIÒlÒTUTAJÒMOêEMYÒ

ZMIENIĀÒSTYLÒTABELI ÒWYBRAĀÒINNYÒ ZÒPREDEµÒNIOWANYCHÒSTYL˜W

Rysunek 8.4. Zakładka Projektowanie

Wskazówka Na tabelę możemy konwertować zarówno pusty zakres komórek, jak i zakres, w którym już znajdują się dane. 

8. Formatowanie tabel

25

%XCELÒÒ0,

9. Formatowanie stylu komórek

# Ñ

zęsto zależy nam na tym, by tworzone przez nas arkusze dobrze się prezentowały pod względem estetycznym, szczególnie gdy przeznaczone są na przykład do prezentacji czy wydruku. Mamy szereg opcji formatowania komórek, zmiany czcionek, wypełnień, obramowań itp. Nowością w Excelu 2007 i 2010 jest możliwość zastosowania do określonych komórek predefiniowanych stylów. Do poszczególnych stylów mamy dostęp po kliknięciu w polu Style zakładki Narzędzia główne przycisku Style komórki (rysunek 9.1).

Rysunek 9.1. Dostępne predefiniowane style formatowania komórek

Widać tutaj szereg predefiniowanych stylów komórek, można zobaczyć podgląd każdego z nich. Style te zostały podzielone na sześć grup:

• Niestandardowe — tutaj znajduje się domyślny styl komórek arkusza, czyli stanowiący niesformatowane komórki. Możemy go używać, kiedy chcemy usunąć z komórek inne, narzucone wcześniej style.

• Dobry, zły i neutralny — tutaj znajdują się trzy predefiniowane style.

26

%XCELÒÒ0, • Dane i model — tutaj znajdują się predefiniowane style przeznaczone w zamyśle producenta programu do formatowania komórek z danymi.

• Tytuły i nagłówki — tutaj znajdują się predefiniowane style przeznaczone w zamyśle producenta programu do formatowania komórek z nagłówkami i tytułami.

• Style komórki z motywem — tutaj znajduje się szereg stylów z motywem.

• Format liczby — tutaj znajdują się predefiniowane style przeznaczone w zamyśle producenta programu do formatowania komórek z wartościami liczbowymi. Aby zastosować dany styl, należy zaznaczyć komórki, które chcemy sformatować, a następnie poprzez kliknięcie wybrać żądany styl z rozwiniętego menu (rysunek 9.1).

Rysunek 9.2. Przykładowe dane

0RZYKæAD 7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒ DANYMIÒZÒRYSUNKUÒ Rysunek 9.3. Przykładowe dane

.AÒPOCZæTEKÒSFORMATUJMYÒ KOM˜RKĂÒZAWIERAJæCæÒTYTUåÒ ZESTAWIENIAÒ:AZNACZAMYÒKO M˜RKĂÒ!ÒIÒSTOSUJEMYÒSTYLÒ4Y TUåÒZÒGRUPYÒ4YTUåYÒIÒNAGå˜WKIÒ !RKUSZÒPOWINIENÒWYGLæDAĀÒ JAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

9. Formatowanie stylu komórek

27

%XCELÒÒ0,

Rysunek 9.4. Przykładowe dane

Rysunek 9.5. Przykładowe dane

$ALEJÒSFORMATUJEMYÒNAGå˜WKIÒ TABELIÒ:AZNACZAMYÒKOM˜RKIÒ "$ÒIÒSTOSUJEMYÒSTYLÒ.A Gå˜WEKÒÒZÒGRUPYÒ4YTUåYÒ IÒNAGå˜WKIÒ0OÒTEJÒCZYNNOÜCIÒ ARKUSZÒBĂDZIEÒWYGLæDAåÒJAKÒ TENÒZÒRYSUNKUÒ 3FORMATUJEMYÒTERAZÒWIERSZÒ TABELIÒZAWIERAJæCYÒPODSUMO WANIAÒ:AZNACZAMYÒKOM˜RKIÒ !$ÒIÒSTOSUJEMYÒSTYLÒ3UMAÒ !RKUSZÒPOWINIENÒWYGLæDAĀÒ JAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ .AÒKONIECÒSFORMATUJEMYÒ OBSZARÒKOM˜REKÒZAWIERAJæCYÒ KWOTY ÒPOSåUGUJæCÒSIĂÒSTYLEMÒ 7ALUTOWYÒ%FEKTÒPOWINIENÒ BYĀÒTAKIÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ

28

9. Formatowanie stylu komórek

Rysunek 9.6. Przykładowe dane

%XCELÒÒ0,

+ Ñ

iedy otwieramy nowy pusty arkusz, jego główna część jest wypełniona komórkami o jednakowym wyglądzie. W trakcie pracy wypełniamy je danymi i niejednokrotnie zachodzi potrzeba zmiany rozmiarów komórek i dopasowania ich do danych, jakie są w nich przechowywane. Gdy arkusz jest już zapełniony, może się okazać konieczne wstawienie pustego obszaru komórek między te wypełnione, w innej sytuacji możemy chcieć usunąć z arkusza cały wiersz czy kolumnę. Tego typu czynności zostały opisane w tym rozdziale.

10. Wstawianie, usuwanie, zmiana rozmiarów komórek

Wstawianie komórek Opcje związane z wstawianiem komórek do arkusza oferuje menu, które jest dostępne po kliknięciu w obszarze Komórki zakładki Narzędzia główne przycisku Wstaw (rysunek 10.1). Widzimy tutaj następujące polecenia:

• Wstaw komórki... — wybór tego polecenia spowoduje wstawienie komórek do arkusza. Obszar wstawianych komórek będzie taki, jak obszar aktualnego zaznaczenia w arkuszu. Komórki zostaną wstawione w taki sposób, że istniejące komórki będą rozsunięte, więc przed wstawieniem nowych pojawi się okno, w którym określimy, czy aby zrobić miejsce dla wstawianych komórek, należy przesunąć istniejące komórki w prawo, w dół, czy wstawić cały wiersz lub kolumnę.

Rysunek 10.1. Menu Wstaw

• Wstaw wiersze arkusza — wybór tego polecenia spowoduje wstawienie wiersza do arkusza. Wiersz zostanie wstawiony tam, gdzie znajduje się aktualnie zaznaczona komórka.

• Wstaw kolumny arkusza — wybór tego polecenia spowoduje wstawienie kolumny do arkusza. Kolumna zostanie wstawiona tam, gdzie znajduje się aktualnie zaznaczona komórka.

• Wstaw arkusz — wybór tego polecenia spowoduje wstawienie nowego arkusza do skoroszytu.

29

%XCELÒÒ0,

Usuwanie komórek Opcje związane z usuwaniem komórek z arkusza znajdziesz w menu dostępnym po kliknięciu w obszarze Komórki zakładki Narzędzia główne przycisku Usuń (rysunek 10.2). Widzimy tutaj następujące polecenia:

• Usuń komórki... — wybór tego polecenia spowoduje usu-

Rysunek 10.2. Menu Usuń

nięcie komórek z arkusza. Obszar usuwanych komórek będzie taki jak obszar aktualnego zaznaczenia w arkuszu. Komórki zostaną usunięte, co sprawi, że istniejące komórki zostaną zsunięte, więc przed wstawieniem pojawi się okno, w którym określimy, czy w wyniku usuwania istniejące komórki mają zostać przesunięte w lewo, do góry, czy usunięty ma być cały wiersz lub cała kolumna.

• Usuń wiersze arkusza — wybór tego polecenia spowoduje usunięcie wiersza z arkusza. Usunięty zostanie ten wiersz, w którym znajduje się aktualnie zaznaczona komórka.

• Usuń kolumny arkusza — wybór tego polecenia spowoduje usunięcie kolumny z arkusza. Usunięta zostanie ta kolumna, w której znajduje się aktualnie zaznaczona komórka.

• Usuń arkusz — wybór tego polecenia spowoduje usunięcie ze skoroszytu aktualnie aktywnego arkusza.

Zmiana rozmiarów komórek Opcje związane ze zmianą rozmiarów komórek arkusza znajdziesz w menu dostępnym po kliknięciu w obszarze Komórki zakładki Narzędzia główne przycisku Format (rysunek 10.3). Widzimy tutaj następujące polecenia:

• Wysokość wiersza... — wybór tego polecenia spowoduje pojawienie się okna, w którym będzie można wpisać żądaną wysokość wiersza. Zostanie zmieniona wysokość wierszy objętych aktualnym zaznaczeniem w arkuszu. Rysunek 10.3. Menu Format

• Autodopasowanie wysokości wiersza — wybór tego polecenia spowoduje, że wysokość wiersza zostanie dopasowana do zawartości komórek.

30

10. Wstawianie, usuwanie, zmiana rozmiarów komórek

%XCELÒÒ0, • Szerokość kolumny... — wybór tego polecenia spowoduje pojawienie się okna, w którym będzie można wpisać żądaną szerokość kolumny. Zostanie zmieniona szerokość kolumn objętych aktualnym zaznaczeniem w arkuszu.

• Autodopasowanie wysokości kolumn — wybór tego polecenia spowoduje, że szerokość aktualnie zaznaczonych kolumn zostanie dopasowana do zawartości komórek.

• Szerokość domyślna — wybór tego polecenia spowoduje wyświetlenie okna, w którym będzie można określić domyślną szerokość kolumn.

Rysunek 10.4. Przykładowy arkusz

0RZYKæAD 7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒ ARKUSZEMÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 10.5. Przykładowy arkusz

Rysunek 10.6. Przykładowy arkusz

7STAWMYÒDOÒARKUSZAÒ DWIEÒNOWE ÒPUSTEÒKOM˜RKIÒ WÒMIEJSCEÒ!"Ò:AZNACZAMYÒ OBSZARÒ!"ÒIÒZÒMENUÒ7STAWÒ WÒOBSZARZEÒ+OM˜RKIÒZAKåADKIÒ .ARZĂDZIAÒGå˜WNEÒWYBIERAMYÒ POLECENIEÒ7STAWÒKOM˜RKIÒ 7ÒOKNIE ÒKT˜REÒSIĂÒPOJAWI Ò ZAZNACZAMYÒ0RZESUĆÒKOM˜RKIÒ WÒPRAWOÒIÒKLIKAMYÒ/+Ò%FEKTÒ POWINIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒNAÒ RYSUNKUÒ $OPASUJMYÒTERAZÒSZEROKOÜĀÒ KOLUMNÒ!ÒIÒ"ÒDOÒDANYCHÒ ZAWARTYCHÒWÒKOM˜RKACHÒ!Ò IÒ"Ò:AZNACZAMYÒKOM˜RKIÒ !"ÒIÒZÒMENUÒ&ORMATÒOB SZARUÒ+OM˜RKIÒWÒZAKåADCEÒ .ARZĂDZIAÒGå˜WNEÒWYBIERAMYÒ POLECENIEÒ!UTODOPASOWANIEÒ SZEROKOÜCIÒKOLUMNÒ%FEKTÒ POWINIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒNAÒ RYSUNKUÒ

10. Wstawianie, usuwanie, zmiana rozmiarów komórek

31

%XCELÒÒ0,

11. Sumowanie kolumn, wierszy i zakresów komórek

7Ñ Ñ

arkuszach Excela bardzo często, a może nawet przede wszystkim przechowywane są dane liczbowe, zwykle w różnorakich zestawieniach. Najczęstszą czynnością, jaką mamy potrzebę wykonywać podczas pracy z takimi zestawieniami, jest sumowanie określonych obszarów. Do sumowania zawartości zakresu komórek w Excelu możemy użyć funkcji SUMA — wtedy wynik sumowania zostanie umieszczony w wybranej komórce arkusza. Jeśli natomiast nie chcemy umieszczać wyniku sumowania w arkuszu, a jedynie szybko podejrzeć wynik, możemy użyć Autosumowania. Do opisu sposobów sumowania posłużymy się przykładowym arkuszem z rysunku 11.1.

Rysunek 11.1. Przykładowe dane

Autosumowanie wiersza Aby szybko poznać sumę wszystkich wartości liczbowych, które znajdują się w komórkach danego wiersza, wystarczy zaznaczyć ten wiersz, czyli kliknąć etykietę z jego numerem. I tak — aby poznać sumę wartości liczbowych w piątym wierszu, klikamy etykietę (rysunek 11.2).

Rysunek 11.2. Przykładowe dane

32

%XCELÒÒ0, Widać, że w dolnej części arkusza została wyświetlona interesująca nas suma, jak również ilość niepustych komórek w zaznaczonym zakresie oraz średnia arytmetyczna wartości liczbowych w wierszu piątym.

Autosumowanie kolumny Aby szybko poznać sumę wszystkich wartości liczbowych, które znajdują się w komórkach wybranej kolumny, w arkuszu należy zaznaczyć tę kolumnę (kliknąć jej etykietę). I tak — w celu poznania na przykład sumy wartości liczbowych w kolumnie C klikamy etykietę (rysunek 11.3).

Rysunek 11.3. Przykładowe dane

W dolnej części arkusza została wyświetlona suma, liczba niepustych komórek w zaznaczonym zakresie oraz średnia arytmetyczna wartości liczbowych w kolumnie C.

Autosumowanie dowolnego zakresu Aby szybko podejrzeć sumę wartości liczbowych w dowolnym zakresie, należy go zaznaczyć za pomocą myszy i — podobnie jak we wcześniejszych przypadkach — odczytać sumę w dolnej części okna Excela. W celu poznania na przykład sumy komórek B3:D6 zaznaczamy ten zakres (rysunek 11.4) i odczytujemy sumę, liczbę niepustych komórek oraz średnią. Rysunek 11.4. Przykładowe dane

11. Sumowanie kolumn, wierszy i zakresów komórek

33

%XCELÒÒ0,

Sumowanie zakresu komórek z użyciem funkcji SUMA Aby zsumować wartości liczbowe za pomocą funkcji SUMA, wybieramy komórkę, w której ma zostać umieszczony wynik sumowania, na przykład F3, następnie w obszarze Edytowanie zakładki Narzędzia główne naciskamy przycisk , a potem myszą zaznaczamy obszar komórek, który chcemy sumować (jak choćby komórki B3:C6). Po naciśnięciu klawisza Enter suma wartości liczbowych z tego zakresu powinna się znaleźć w komórce F3, jak na rysunku 11.5.

Rysunek 11.5. Przykładowe dane

34

11. Sumowanie kolumn, wierszy i zakresów komórek

%XCELÒÒ0,

. Ñ

iejednokrotnie pracujemy w Excelu z różnymi listami. Zestawienie posiada jakiś porządek, wynikający albo z chronologii tworzenia, albo z jakichś kryteriów branych pod uwagę podczas tworzenia go. Sposób sortowania listy nie zawsze musi być tym, który jest w danej chwili najwygodniejszy. Excel został wyposażony w narzędzia umożliwiające ustanowienie dowolnych wręcz reguł sortowania, więc zmiana porządku listy na bardziej nam odpowiadający nie stanowi większego problemu. Opcje związane z sortowaniem są dostępne po kliknięciu w obszarze Edytowanie w zakładce Narzędzia główne przycisku Sortuj i filtruj (rysunek 12.1).

12. Sortowanie danych

Rysunek 12.1. Menu zawierające opcje związane z sortowaniem

Widzimy tutaj polecenie Sortuj A do Z, które służy do sortowania zaznaczonego obszaru komórek od wartości najmniejszej do największej (w przypadku wartości liczbowych) i w porządku alfabetycznym od A do Z (w przypadku komórek zawierających tekst), oraz polecenie Sortuj od Z do A, którego użycie powoduje sortowanie zaznaczonych komórek od wartości największej do najmniejszej (w przypadku liczb) oraz w porządku alfabetycznym od Z do A (w przypadku tekstu). Jest także polecenie Sortowanie niestandardowe..., które służy do wyświetlenia okna z rysunku 12.2; w nim określamy bardziej zaawansowane opcje sortowania.

Rysunek 12.2. Okno Sortowanie

35

%XCELÒÒ0, W oknie tym możemy określić, według której kolumny mają być sortowane zaznaczone komórki (w polu Kolumna), czy mają być sortowane według wartości w komórkach, czy kolorów wypełnienia komórek, kolorów czcionki lub ikon w komórkach. Możemy także wskazać porządek sortowania: rosnący, malejący lub według innej, niestandardowej listy. Po naciśnięciu przycisku Opcje... mamy możliwość wyboru sortowania wzdłuż wierszy (nie kolumn, jak jest domyślnie), a w końcu także ustalenia większej ilości następujących po sobie reguł sortowania (za pomocą przycisków Dodaj poziom, Usuń poziom oraz Kopiuj poziom). W przypadku ustalenia większej ilości porządków sortowania lista będzie sortowana najpierw według pierwszej reguły, później drugiej itd., na przykład najpierw alfabetycznie, a potem według kolorów czcionki.

Rysunek 12.3. Przykładowe dane

0RZYKæAD 7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒ LISTæÒZÒRYSUNKUÒ 0RZYPUÜCIMY ÒêEÒCHCEMYÒPO SORTOWAĀÒTĂÒLISTĂÒALFABETYCZNIEÒ WÒPORZæDKUÒROSNæCYMÒ7ÒTYMÒ CELUÒZAZNACZAMYÒOBSZARÒKO M˜REKÒ!" ÒKLIKAMYÒPRZY CISKÒ3ORTUJÒIÒµÒLTRUJÒIÒWYBIERAMYÒ POLECENIEÒ3ORTUJÒODÒ!ÒDOÒ:Ò %FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒTAKI ÒJAKÒ TENÒZÒRYSUNKUÒ Rysunek 12.4. Przykładowe dane

36

12. Sortowanie danych

%XCELÒÒ0, Wskazówka Sortowanie za pomocą poleceń Sortuj od najmniejszych do największych oraz Sortuj od największych do najmniejszych odbywa się zawsze według kolumny zawierającej pierwszą komórkę którą zaznaczyliśmy podczas zaznaczania obszaru. W przypadku korzystania z tych poleceń nie należy w zaznaczonym obszarze listy uwzględniać nagłówków listy. 

Rysunek 12.5. Przykładowe dane

*AKÒWIDAĀ ÒNAÒNASZEJÒPRZYKåA DOWEJÒLIÜCIEÒNAZWISKAÒKOBIETÒ SæÒWYPISANEÒCIEMNOSZARæ Ò AÒNAZWISKAÒMĂêCZYZNÒlÒJAS NOSZARæÒ0OSORTUJMYÒLISTĂÒ WEDåUGÒKOLORUÒCZCIONKIÒ WÒKOLUMNIEÒ! ÒABYÒODDZIELIĀÒ KOBIETYÒODÒMĂêCZYZNÒ7ÒTYMÒ CELUÒZAZNACZAMYÒOBSZARÒ KOM˜REKÒ!" ÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ3ORTUJÒIÒµÒLTRUJÒIÒWYBIE RAMYÒPOLECENIEÒ3ORTOWANIEÒ NIESTANDARDOWEÒ0OJAWIÒSIĂÒ OKNOÒZÒRYSUNKUÒ ÒWÒKT˜ RYMÒWÒPOLUÒ3ORTUJÒWEDåUGÒ ZÒLISTYÒWYBIERAMYÒ.AZWISKOÒ IÒIMIĂ ÒWÒPOLUÒ3ORTOWANIEÒ WYBIERAMYÒ+OLORÒCZCIONKI Ò UPEWNIAMYÒSIĂ ÒêEÒJESTÒZAZNA CZONAÒOPCJAÒ-OJEÒDANEÒMAJæÒ NAGå˜WKIÒIÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ /+Ò,ISTAÒPOWINNAÒWYGLæDAĀÒ JAKÒTAÒZÒRYSUNKUÒ

12. Sortowanie danych

37

%XCELÒÒ0, zęsto zachodzi potrzeba znalezienia jakiejś wartości 13. Wyszukiwanie # Ñ w arkuszu wypełnionym danymi. W takich przypadkach w arkuszu nie wyszukujemy oczywiście wartości, usilnie wpatrując się

0RZYKæAD $OÒOPISUÒMECHANIZM˜WÒ WYSZUKIWANIAÒWÒARKUSZUÒ POSåUêYMYÒSIĂÒPRZYKåADOWYMÒ ARKUSZEMÒZÒRYSUNKUÒ

w monitor i analizując komórkę po komórce, lecz używamy wbudowanych w program narzędzi służących do wyszukiwania danych w arkuszu. Opcje związane z wyszukiwaniem są dostępne po wywołaniu okna Znajdowanie i zamienianie. Aby wywołać okno, klikamy w polu Edytowanie zakładki Narzędzia główne przycisk Znajdź i zaznacz; z menu, które się rozwinie, wybieramy polecenie Znajdź....

0RZYPUÜĀMY ÒêEÒCHCEMYÒ ZNALEßĀÒWÒNASZYMÒARKUSZUÒ KWOTĂÒ Ò7YWOåUJEMYÒ WÒTYMÒCELUÒOKNOÒ:NAJDOWANIEÒ IÒZAMIENIANIEÒIÒWÒPOLUÒ:NAJDßÒ WPISUJEMYÒSZUKANæÒKWOTĂÒ RYSUNEKÒ  'DYÒPRZYCISKÒ:NAJDßÒNASTĂPNYÒ ZOSTANIEÒNACIÜNIĂTY ÒKOM˜RKAÒ ZAWIERAJæCAÒTĂÒKWOTĂÒOÒILEÒ TAKAÒZNAJDUJEÒSIĂÒWÒARKUSZU Ò POWINNAÒBYĀÒZAZNACZONAÒ +OLEJNEÒNACIÜNIĂCIEÒPRZYCISKUÒ :NAJDßÒNASTĂPNYÒSPOWODUJEÒ ZAZNACZENIEÒNASTĂPNEJÒKO M˜RKIÒZÒSZUKANæÒKWOTæ ÒJEêELIÒ TAKAÒZNAJDUJEÒSIĂÒWÒARKUSZU 0RZYPUÜĀMYÒTERAZ ÒêEÒCHCEMYÒ ZNALEßĀÒWARTOÜCI ÒKT˜REÒWY STĂPUJæÒWÒARKUSZUÒCZĂÜCIEJÒ NIêÒRAZÒlÒZAMIERZAMYÒOD SZUKAĀÒWSZYSTKIEÒWYSTæPIENIAÒ TAKICHÒWARTOÜCIÒ7ÒNASZYMÒ PRZYKåADOWYMÒARKUSZUÒJESTÒ TOÒNAZWISKOÒ.OWAKÒ!BYÒ ZLOKALIZOWAĀÒWSZYSTKIEÒWY STæPIENIAÒTEGOÒNAZWISKA Ò WPISUJEMYÒJEÒWÒPOLUÒ:NAJDßÒ IÒNACISKAMYÒPRZYCISKÒ:NAJDßÒ WSZYSTKOÒ0OÒTEJÒCZYNNOÜCIÒ OKNOÒ:NAJDOWANIEÒIÒZAMIENIA NIEÒPOWINNOÒWYGLæDAĀÒJAKÒTOÒ ZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 13.1. Przykładowe dane

Rysunek 13.2. Okno Znajdowanie i zamienianie, zakładka Znajdź

Rysunek 13.3. Okno Znajdowanie i zamienianie, zakładka Znajdź

38

%XCELÒÒ0,

7ÒDOLNEJÒCZĂÜCIÒOKNAÒPOJAWIåOÒSIĂÒPOLE Ò WÒKT˜RYMÒZOSTAåYÒWYSZCZEG˜LNIONEÒ WSZYSTKIEÒWYSTæPIENIAÒSåOWAÒ.OWAKÒ WÒARKUSZUÒ+LIKNIĂCIEÒMYSZæÒPOZYCJIÒNAÒ TEJÒLIÜCIEÒSPOWODUJEÒZAZNACZENIEÒWÒAR KUSZUÒKOM˜RKIÒZÒKONKRETNYMÒWYSTæPIE NIEMÒSZUKANEGOÒSåOWA

Rysunek 13.4. Okno Znajdowanie i zamienianie, zakładka Zamień

'DYÒWÒOKNIEÒ:NAJDOWANIEÒIÒZAMIENIANIEÒ PRZEJDZIEMYÒDOÒZAKåADKIÒ:AMIEĆ ÒPOJAWIÒ SIĂÒKOLEJNEÒPOLEÒ-OêEMYÒTERAZÒSPRAWIĀ Ò êEÒWYSZUKIWANEÒWÒARKUSZUÒWARTOÜCIÒ BĂDæÒZAMIENIANEÒNAÒINNEÒZDEµÒNIOWANEÒ PRZEZÒNASÒWEÒWSPOMNIANYMÒPOLUÒ WARTOÜCIÒ0RZYPUÜĀMY ÒêEÒWÒARKUSZUÒ CHCEMYÒSIĂÒPOZBYĀÒPOLSKICHÒZNAK˜WÒ *AKÒWIDAĀ ÒJEDYNYMÒPOLSKIMÒZNAKIEMÒ WYSTĂPUJæCYMÒWÒPRZYKåADOWYMÒARKU SZUÒJESTÒLITERAÒĆÒ!BYÒZAMIENIĀÒWSZYSTKIEÒ WYSTæPIENIAÒLITERYÒĆÒNAÒLITERĂÒN ÒWÒPOLUÒ :NAJDßÒWPISUJEMYÒĆ ÒAÒWÒPOLUÒ:AMIEĆÒ NAÒlÒNÒRYSUNEKÒ  'DYÒNACIÜNIEMYÒPRZYCISKÒ:AMIEĆÒ WSZYSTKO ÒNASZÒARKUSZÒPOWINIENÒWYGLæ DAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 13.5. Przykładowe dane

3YTUACJAÒSIĂÒKOMPLIKUJE ÒKIEDYÒNIEÒJESTE ÜMYÒPEWNIÒBRZMIENIAÒFRAZY ÒKT˜REJÒSZU KAMYÒ.AÒPRZYKåAD ÒSZUKAJæCÒNAZWISKA Ò NIEÒJESTEÜMYÒPEWNI ÒCZYÒMAÒONOÒPOSTAĀÒ +OWALSKI ÒCZYÒ+OWALSKAÒ)STNIEJEÒBARDZOÒ PROSTEÒROZWIæZANIEÒTAKIEGOÒPROBLEMUÒ 7ÒNASZYMÒPRZYPADKUÒWÒPOLEÒ:NAJDßÒ NALEêYÒWPISAĀÒ+OWALSKÒlÒZOSTANæÒ WYSZUKANEÒWSZYSTKIEÒFRAZYÒZAWIERAJæCEÒ CIæGÒZNAK˜WÒ+OWALSKÒÒJEDENÒDOWOLNYÒ ZNAKÒ:NAKÒZAPYTANIAÒZASTĂPUJEÒWÒZAPY TANIUÒDOWOLNYÒPOJEDYNCZYÒZNAKÒ!ÒCO Ò KIEDYÒNIEÒJESTEÜMYÒPEWNI ÒCZYÒSZUKANEÒ NAZWISKOÒBRZMIÒ+OWALKOWSKI ÒCZYÒ +OWALCZYKÒ)ÒNAÒTOÒJESTÒMETODAÒ7YSTAR CZYÒWÒPOLUÒWYSZUKIWANIAÒWPISAĀÒFRAZĂÒ +OWAL ÒlÒWYSZUKANEÒZOSTANæÒWSZYST KIEÒCIæGIÒTEKSTOWEÒZAWIERAJæCEÒ+OWALÒ ÒDOWOLNæÒLICZBĂÒDOWOLNYCHÒZNAK˜W

13. Wyszukiwanie w arkuszu

39

%XCELÒÒ0,

14. Wstawianie obrazów

# Ñ

zęsto zachodzi potrzeba wstawienia grafiki do arkusza Excela, czy to ze względów czysto praktycznych (na przykład przygotowywanie oferty cenowej — trzeba przedstawić zdjęcia produktów), czy estetycznych.

0RZYKæAD *EêELIÒOBRAZYÒPLIKIÒGRAµÒCZNE Ò ZNAJDUJæÒSIĂÒNAÒDYSKUÒKOM PUTERA ÒABYÒWSTAWIĀÒJEÒDOÒ ARKUSZA ÒZAZNACZAMYÒWÒARKU SZUÒKOM˜RKĂ ÒWÒKT˜REJÒMAÒSIĂÒ ZNALEßĀÒOBRAZ ÒPRZECHODZIMYÒ DOÒZAKåADKIÒ7STAWIANIEÒIÒKLI KAMYÒPRZYCISKÒ/BRAZ ÒZNAJDU JæCYÒSIĂÒWÒOBSZARZEÒ)LUSTRACJEÒ #ZYNNOÜĀÒTAÒSPOWODUJEÒOT WARCIEÒOKNA ÒWÒKT˜RYMÒWSKA êEMYÒLOKALIZACJĂÒPLIKUÒOBRAZU Ò KT˜RYÒMAÒZOSTAĀÒWSTAWIONYÒ RYSUNEKÒ ÒIÒKLIKNIEMYÒ PRZYCISKÒ7STAW 'DYÒWYKONAMYÒTEÒCZYNNOÜCI Ò WYBRANYÒOBRAZÒPOWINIENÒ ZNALEßĀÒSIĂÒWÒARKUSZUÒRYSU NEKÒ  0OÒKLIKNIĂCIU ÒWOK˜åÒOBRAZKAÒ WIDZIMYÒTRZYÒRODZAJEÒUCHWY T˜WÒ+WADRATOWEÒ ÒSåUêæÒ DOÒZMIANYÒWYSOKOÜCIÒLUBÒ SZEROKOÜCIÒOBRAZKAÒ'DYÒNADÒ TAKIÒUCHWYTÒSKIERUJEMYÒKURSORÒ MYSZY ÒPRZYBIERZEÒONÒPOSTAĀÒ STRZAåKIÒWTEDYÒNALEêYÒPRZY CISNæĀÒLEWYÒPRZYCISKÒMYSZYÒ IÒPRZESUNæĀÒKURSORÒlÒWÒTENÒ SPOS˜BÒZMIENIÒSIĂÒROZMIARÒ OBRAZKAÒ4AKÒOTOÒMOêEMYÒROZ CIæGNæĀÒOBRAZEKÒNAÒSZEROKOÜĀÒ RYSUNEKÒ 

40

Rysunek 14.1. Okno Wstawianie obrazu

Rysunek 14.2. Arkusz z wstawionym obrazem

Rysunek 14.3. Obraz rozciągnięty na szerokość

%XCELÒÒ0,

Rysunek 14.4. Obraz powiększony z zachowaniem proporcji

Rysunek 14.5. Obrócony obraz

Wskazówka Obrazek możemy wstawić do arkusza także w inny sposób. Może on zostać skopiowany za pomocą polecenia Kopiuj z dowolnego programu graficznego, a nawet z przeglądarki internetowej (gdzie polecenie Kopiuj jest zwykle dostępne w menu podręcznym po kliknięciu prawym przyciskiem obrazka), a następnie wklejony do arkusza przy użyciu polecenia Wklej. 

5CHWYTYÒOKRæGåEÒ ÒSåUêæÒDOÒ JEDNOCZESNEJÒZMIANYÒWYSO KOÜCIÒIÒSZEROKOÜCIÒOBRAZKA Ò PRZYÒCZYMÒOBRAZÒZACHOWUJEÒ SWOJEÒPROPORCJEÒ'DYÒNADÒ TAKIÒUCHWYTÒSKIERUJEMYÒKURSORÒ MYSZY ÒPRZYBIERZEÒONÒPOSTAĀÒ PULSUJæCEJÒSTRZAåKIÒWTEDYÒ NALEêYÒPRZYCISNæĀÒLEWYÒPRZY CISKÒMYSZYÒIÒPRZESUNæĀÒKUR SORÒlÒWÒTENÒSPOS˜BÒZMIENIÒ SIĂÒROZMIARÒOBRAZKAÒ4AKÒOTOÒ MOêEMYÒPOWIĂKSZYĀÒOBRAZEKÒ RYSUNEKÒ  5CHWYTYÒOKRæGåE ÒWYPEåNIONEÒ KOLOREMÒ ÒSåUêæÒDOÒOBRA CANIAÒOBRAZKAÒ'DYÒNADÒTAKIÒ UCHWYTÒSKIERUJEMYÒKURSORÒ MYSZY ÒPRZYBIERZEÒONÒPOSTAĀÒ ZAOKRæGLONEJÒSTRZAåKIÒWTEDYÒ NALEêYÒPRZYCISNæĀÒLEWYÒPRZY CISKÒMYSZYÒIÒPRZESUNæĀÒKURSORÒ 7ÒTAKIÒSPOS˜BÒMOêEMYÒNAÒ PRZYKåADÒOBR˜CIĀÒOBRAZEKÒlÒ JAKÒNAÒRYSUNKUÒ

14. Wstawianie obrazów

41

%XCELÒÒ0,

15. Edycja obrazów w arkuszu

Ñ

amy obraz (plik graficzny) wstawiony do arkusza Excela. Program oferuje cały szereg możliwości edycji tej grafiki. Opcje związane z edycją obrazu zostały podzielone w aplikacji na cztery grupy. Dostęp do nich uzyskujemy w górnej części okna programu po zaznaczeniu (kliknięciu) obrazu, który chcemy edytować (rysunek 15.1). Cztery grupy opcji zostały rozmieszczone na górnym pasku w czterech obszarach.

Rysunek 15.1. Opcje edycji obrazka umieszczonego w arkuszu

Obszar Dopasowywanie Obszar jest przedstawiony na rysunku 15.2.

Rysunek 15.2. Obszar Dopasowywanie

Znajdują się tutaj następujące elementy:

• Przycisk Usuń tło — uruchamia mechanizm pozwalający na automatyczne usunięcie tła w obrazku.

• Menu Korekty — za pomocą którego możemy zmieniać jasność i kontrast obrazka, wyostrzyć go lub zmiękczyć. Po rozwinięciu menu widzimy miniatury prezentujące efekt ewentualnej zmiany. Efekt jest także prezentowany na obrazku źródłowym, gdy kursor myszy znajduje się nad miniaturą. Mamy tutaj także dostęp do bardziej zaawansowanych opcji.

• Menu Kolor — za pomocą którego możemy zmieniać nasycenie oraz ton kolorów, możemy także przekolo-

42

%XCELÒÒ0, rować obrazek. Podobnie jak wcześniej, mamy dostęp do podglądu efektów ewentualnych zmian, a także do bardziej zaawansowanych opcji.

• Menu Efekty artystyczne — tu z kilku predefiniowanych efektów możemy wybrać odpowiedni do zastosowania w naszym obrazie. Mamy też dostęp do bardziej zaawansowanych opcji.

• Przycisk Kompresuj obrazy — pozwala na kompresję obrazka. Ta ma na celu zmniejszenie rozmiaru grafiki, a przez to i całego arkusza. Należy pamiętać, że kompresja negatywnie wpływa na jakość obrazka.

• Przycisk Zmień obraz — pozwala na wybranie innego obrazu z dysku; zastąpi on w arkuszu obecnie edytowany (zaznaczony).

• Menu Resetuj obraz — mamy tutaj możliwość przywrócenia obrazka do pierwotnej postaci, czyli ewentualne zmiany zostają cofnięte.

Obszar Style obrazu Obszar jest przedstawiony na rysunku 15.3.

Rysunek 15.3. Obszar Style obrazu

Znajdują się tutaj następujące elementy:

• Menu Obramowanie obrazu — za pomocą którego możemy ustawić edytowanemu obrazowi obramowanie. Określamy jego kolor, a także grubość i rodzaj linii

• Menu Efekty obrazów — za pomocą którego możemy ustawić edytowanemu obrazowi cień, wygładzić krawędzie, nadać poświatę, odbicie itp.

• Menu Układ obrazów — za pomocą którego możemy dodać do obrazu tekst lub etykietę. Mamy tutaj do wyboru wiele predefiniowanych układów obraz — etykieta W obszarze tym możemy także wybrać jeden z predefiniowanych stylów (składających się z kombinacji wymienionych wyżej opcji), który zostanie zastosowany dla obrazka. 15. Edycja obrazów w arkuszu

43

%XCELÒÒ0,

Obszar Rozmieszczanie Obszar jest przedstawiony na rysunku 15.4.

Rysunek 15.4. Obszar Rozmieszczanie

Znajdują się tutaj następujące elementy:

• Menu Przesuń do przodu — ma zastosowanie, kiedy w arkuszu znajduje się więcej niż jeden obraz (lub inny obiekt) i mogą one być umieszczone jeden nad drugim. To menu oferuje polecenia umożliwiające zmianę kolejności tych obiektów w górę w kierunku osi Z.

• Menu Przesuń do tyłu — ma zastosowanie, kiedy w arkuszu znajduje się więcej niż jeden obraz (lub inny obiekt) i mogą one być umieszczone jeden nad drugim. W menu tym znajdują się polecenia umożliwiające zmianę kolejności tych obiektów w dół w kierunku osi Z.

• Przycisk Okienko zaznaczenie — przycisk włącza boczny panel, który ułatwia zarządzanie obiektami w arkuszu.

• Menu Wyrównaj — za pomocą którego możemy wyrównać kilka zaznaczonych obiektów do krawędzi górnych, dolnych, do środka itp.

• Menu Grupuj — za pomocą którego możemy grupować kilka obiektów. Pogrupowane obiekty są ze sobą połączone i zachowują się jak jeden obiekt. W tym menu znajduje się także polecenie pozwalające rozgrupować pogrupowane wcześniej obiekty.

• Menu Obrót — za pomocą którego możemy obracać zaznaczony obiekt lub dokonywać jego odbić lustrzanych w poziomie i pionie.

44

15. Edycja obrazów w arkuszu

%XCELÒÒ0,

Obszar Rozmiar Obszar jest przedstawiony na rysunku 15.5.

Rysunek 15.5. Obszar Rozmiar

Znajdują się tutaj:

• Przycisk Przytnij — pozwalający przycinać zaznaczony obraz. Po zaznaczeniu obrazka i naciśnięciu przycisku możemy za pomocą myszy przycinać zaznaczony obraz.

• Pole zmiany wysokości obrazka — wpisujemy w nie żądaną wysokość obrazka w centymetrach. Grafika zostanie przeskalowana z zachowaniem proporcji.

• Pole zmiany szerokości obrazka — wpisujemy w nie żądaną szerokość obrazka w centymetrach. Obrazek zostanie przeskalowany z zachowaniem proporcji.

15. Edycja obrazów w arkuszu

45

%XCELÒÒ0,

16. Wstawianie clipartów

*Ñ

eśli chcemy poprawić estetykę arkusza Excela, możemy wstawić do niego obraz z pliku graficznego. Nie zawsze mamy jednak pod ręką odpowiednie pliki. W takim przypadku możemy posłużyć się obrazkiem z dostępnej w pakiecie Office galerii tzw. clipartów, czyli prostych grafik podzielonych na szereg kategorii, możliwych do wykorzystania w różnych rodzajach dokumentów.

Wyszukiwanie clipartów Aby uzyskać dostęp do galerii clipartów, należy przejść do zakładki Wstawianie i kliknąć przycisk Obiekt clipart. Z prawej strony okna programu powinien się pojawić panel (rysunek 16.1). W skład panelu wchodzą następujące elementy:

• Pole Wyszukaj — wpisujemy w nie nazwę lub część nazwy szukanego clipartu. Jeśli na przykład chcemy znaleźć motyw kwiatowy do zastosowania w arkuszu, możemy wpisać słowo kwiat.

• Pole Wyniki powinny mieć postać — tutaj określamy, jakiego typu obiekty mają zostać wyszukane; do wyboru mamy typy z rysunku 16.2.

• Pole wyboru Uwzględnij zawartość witryny Office.com —

Rysunek 16.1. Panel Clipart

gdy zaznaczenie pola będzie usunięte, wyszukiwane będą jedynie obiekty znajdujące się na lokalnym dysku komputera; gdy będzie zaznaczone, przeszukana zostanie również biblioteka obiektów znajdująca się w internecie.

• Pole wyników wyszukiwania — gdy dokonasz wyszukiwania, tu zostaną wyświetlone miniatury znalezionych clipartów.

• Odnośnik Znajdź więcej w witrynie Office.com — kliknięcie go spowoduje wyświetlenie w domyślnej przeglądarce internetowej strony z kolekcją dodatkowych clipartów. Rysunek 16.2. Możliwe typy wyszukiwanych obiektów

• Odnośnik Wskazówki dotyczące znajdowania obrazów — kliknięcie go spowoduje wyświetlenie porad dotyczących znajdowania clipartów. Aby wyszukany clipart umieścić w arkuszu, należy kliknąć jego miniaturę w polu wyników wyszukiwania, po czym z menu, które się rozwinie, wybrać polecenie Wstaw. Edycja wstawionego do arkusza clipartu jest taka sama jak opisana wcześniej edycja obrazu z pliku graficznego, który został wstawiony do arkusza.

46

%XCELÒÒ0,

0RZYKæAD 0OÒWYSZUKANIUÒINTERESUJæCYCHÒ NASÒCLIPART˜WÒWYNIKIÒZOSTANæÒ WYÜWIETLONEÒWÒPOSTACIÒMI NIATURÒWÒNAJWIĂKSZYMÒPOLUÒ PANELUÒ)ÒTAKÒPOÒWPISANIUÒ WÒPOLEÒ7YSZUKAJÒSåOWAÒKWIATÒ IÒWYåæCZENIUÒOPCJIÒ5WZGLĂDNIJÒ ZAWARTOÜĀÒWITRYNYÒ/FµÒCE COMÒZOBACZYMYÒWYNIKIÒJAKÒNAÒ RYSUNKUÒ

Rysunek 16.3. Wyniki wyszukiwania

7YSZUKIWANIEÒOBEJMOWAåOÒ JEDYNIEÒCLIPARTYÒNAÒDYSKUÒ LOKALNYMÒKOMPUTERA ÒWIĂCÒ ZWR˜CIåOÒNIEWIELEÒWYNIK˜WÒ 3YTUACJAÒBĂDZIEÒINNA ÒGDYÒ WåæCZYMYÒOPCJĂÒ5WZGLĂDNIJÒ ZAWARTOÜĀÒWITRYNYÒ/FµÒCECOMÒ IÒPOWT˜RZYMYÒWYSZUKIWANIEÒ RYSUNEKÒ  *AKÒWIDAĀ ÒUWZGLĂDNIENIEÒ LOKALIZACJIÒSIECIOWEJÒPODCZASÒ WYSZUKIWANIAÒSPRAWIåO ÒêEÒ PROGRAMÒZWR˜CIåÒZNACZNIEÒ WIĂCEJÒWYNIK˜W !BYÒWSTAWIĀÒWYBRANYÒCLIPARTÒ DOÒARKUSZA ÒWYSTARCZYÒDWUK ROTNIEÒKLINæĀÒJEGOÒMINIATURĂÒ LUBÒROZWINæĀÒPRZYPISANEÒ MINATURZEÒMENUÒPODRĂCZNEÒ IÒWYBRAĀÒ7STAWÒ:AÒPOMOCæÒ MENUÒPODRĂCZNEGOÒMOêEMYÒ TAKêEÒPOBRAĀÒNAÒDYSKÒOBIEKTÒ ZNAJDUJæCYÒSIĂÒWÒINTERNECIEÒ 5DOSTĂPNIJÒWÒTRYBIEÒOF¹ÒINEa Ò LUBÒUSUNæĀÒOBIEKTÒZÒDYSKUÒ KOMPUTERAÒ5SUĆÒZÒKOLEKCJIÒ PROGRAMUÒ#LIPÒ/RGANIZER 

Rysunek 16.4. Wyniki wyszukiwania

16. Wstawianie clipartów

47

%XCELÒÒ0,

17. Wstawianie autokształtów

. Ñ

iejednokrotnie zachodzi potrzeba wstawienia do arkusza Excela jakichś prostych symboli graficznych, różnego rodzaju strzałek, odnośników, figur geometrycznych itp. Program jest wyposażony w całkiem pokaźną liczbę tego rodzaju obiektów możliwych do wykorzystania w arkuszach. W aplikacji mają one nazwę Autokształty.

Wybór autokształtu Aby dokonać wyboru autokształtu do wstawienia, przechodzimy do zakładki Wstawianie i klikamy przycisk Kształty. Rozwinie się menu z dostępnymi autokształtami (rysunek 17.1). Autokształty dostępne w Excelu zostały podzielone na osiem kategorii; na samej górze listy znajdują się ostatnio używane. Aby wstawić autokształt do arkusza, klikamy jakiś obiekt — wybrany autokształt zostanie wstawiony do aktywnego arkusza.

Edycja autokształtu Po wstawieniu do arkusza wybranego autokształtu, na przykład strzałki z rysunku 17.2, mamy oczywiście szereg możliwości jego edycji.

Rysunek 17.2. Przykładowy autokształt Rysunek 17.1. Dostępne autokształty

Edycja autokształtu jest możliwa po zaznaczeniu go (kliknięciu). Wokół autokształtu pojawią się uchwyty , oraz , których działanie zostało opisane przy okazji omawiania wstawiania obrazów do arkusza. Widoczne będą też uchwyty , służące do zmiany proporcji samego autokształtu lub jego elementów. Dodatkowo w górnej części arkusza pojawi się obszar Style kształtów (rysunek 17.3), gdzie znajdą się opcje umożliwiające dodatkową edycję wyglądu zaznaczonego autokształtu.

Rysunek 17.3. Obszar Style kształtów

48

%XCELÒÒ0, Po lewej stronie obszaru mamy do wyboru szereg gotowych stylów (kombinacji wypełnień, obramowań i efektów), które można zastosować dla autokształtu. Po prawej natomiast znajdują się trzy menu:

• Menu Wypełnienie kształtu — tu możemy wskazać na palecie kolor wypełnienia zaznaczonego autokształtu, zdecydować, że wypełnienie autokształtu będzie stanowił plik graficzny z dysku komputera (polecenie Obraz), wybrać rodzaj wypełnienia tonalnego (podmenu Gradient) lub teksturę (podmenu Tekstura).

• Menu Kontury kształtu — tutaj możemy wybrać kolor linii obramowującej autokształt, jej grubość (podmenu Grubość), zdecydować, że będzie ona przerywana (podmenu Kreski) i wskazać rodzaj strzałek (podmenu Strzałki).

• Menu Efekty kształtów — tutaj możemy wybrać z listy różne efekty do zastosowania dla autokształtu: odbicia, widok trójwymiarowy, zaokrąglenia rogów itp.

0RZYKæAD

Rysunek 17.4. Przykładowy autokształt

Rysunek 17.5. Przykładowy autokształt

Rysunek 17.6. Przykładowy autokształt

:MIEĆMYÒKOLORÒWYPEåNIE NIAÒNASZEGOÒAUTOKSZTAåTUÒ ZÒRYSUNKUÒÒNAÒCZERWONYÒ 7ÒTYMÒCELUÒZAZNACZAMYÒ AUTOKSZTAåT ÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ 7YPEåNIENIEÒKSZTAåTUÒIÒZÒPALETYÒ WYBIERAMYÒWSPOMNIANYÒKOLORÒ !UTOKSZTAåTÒPOWINIENÒWYGLæ DAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ 5SUĆMYÒTERAZÒLINIĂÒOBRAMO WUJæCæÒAUTOKSZTAåTÒ+LIKAMYÒ PRZYCISKÒ+ONTURYÒKSZTAåTUÒ IÒWYBIERAMYÒPOLECENIEÒ"RAKÒ KONTURUÒ%FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒ TAKIÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ $ODAJMYÒTERAZÒEFEKTÒCIENIAÒ +LIKAMYÒPRZYCISKÒ%FEKTYÒ KSZTAåT˜W ÒPRZECHODZIMYÒDOÒ PODMENUÒ#IEĆÒIÒWYBIERAMYÒ PIERWSZYÒEFEKTÒZÒGRUPYÒ7E WNĂTRZNYÒ%FEKTÒPOWINIENÒWY GLæDAĀÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ

17. Wstawianie autokształtów

49

%XCELÒÒ0,

18. Wstawianie SmartArtów

. Ñ

iejednokrotnie zachodzi potrzeba umieszczenia w arkuszu Excela różnego typu schematów, które obrazują jakieś relacje, procesy itp. Excel 2010 został wyposażony w dość pokaźną liczbę tego typu obiektów, gotowych do wstawiania do arkuszy. Są one w programie nazywane SmartArtami.

Wybór SmartArtu Aby wybrać SmartArt, przechodzimy do zakładki Wstawianie i klikamy przycisk SmartArt. Wyświetli się okno Wybieranie grafiki SmartArt (rysunek 18.1).

Rysunek 18.1. Okno Wybieranie grafiki SmartArt

Po lewej stronie okna znajduje się panel z dziewięcioma kategoriami SmartArtów. Po zaznaczeniu którejś z nich w środkowej części okna w polu Lista zostaną wyświetlone miniatury poszczególnych SmartArtów, z kolei po zaznaczeniu jakiegoś SmartArtu w polu Lista w prawej części okna widoczny będzie jego krótki opis. Aby umieścić wybrany SmartArt w arkuszu, należy w polu Lista kliknąć dwa razy jego miniaturę. Na przykład, gdy klikniemy dwukrotnie miniaturę piątego w kolejności SmartArtu z kategorii Hierarchia, w aktywnym arkuszu zostanie umieszczony schemat organizacyjny (rysunek 18.2).

50

%XCELÒÒ0,

Rysunek 18.2. Przykładowy SmartArt

Widzimy schemat organizacyjny. Poszczególne elementy schematu są tutaj reprezentowane przez bloki z umieszczonym w nich tekstem, który określa nazwę elementu. Linie łączące bloki wskazują zależności między elementami; poszczególne wiersze schematu określają poziom zajmowany przez dane elementy w hierarchii.

Edycja SmartArtów Kiedy SmartArt jest zaznaczony, po lewej stronie schematu znajdują się dwie strzałki, które pozwalają wyświetlić lub ukryć panel służący do edycji SmartArtu. W panelu tym, po kliknięciu jakiegoś elementu listy, reprezentującego odpowiedni blok schematu, możemy wpisywać teksty określające nazwy jego poszczególnych elementów. Na rysunku 18.3 znajduje się schemat uzupełniony przykładowymi nazwami poszczególnych bloków.

Rysunek 18.3. Przykładowy SmartArt

18. Wstawianie SmartArtów

51

%XCELÒÒ0, Tak uzupełniony SmartArt może na przykład reprezentować strukturę organizacyjną niewielkiej firmy. Aby dodać do schematu kolejny element, należy w panelu z listą po lewej stronie dodać jej kolejny element, tak jak robimy to choćby w Wordzie, czyli zaznaczyć myszą istniejący element listy i wcisnąć na klawiaturze klawisz Enter. Można też użyć menu, które jest dostępne w górnej części arkusza po naciśnięciu przycisku Dodaj kształt (jest on widoczny tylko wtedy, gdy SmartArt jest zaznaczony, a w menu Narzędzie grafiki SmartArt wybrana pozycja Projektowanie). Kiedy z kolei chcemy przenieść jakiś element na wyższy poziom w hierarchii, zaznaczamy (klikamy) go i w górnej części arkusza naciskamy przycisk Podwyższ poziom; analogicznie, jeżeli chcemy przesunąć jakiś element w dół, zaznaczamy go i używamy przycisku Obniż poziom. Po zaznaczeniu SmartArtu w górnej części arkusza pojawią się menu Narzędzia grafiki SmartArt z zakładką Projektowanie — mamy tutaj przydatne opcje pozwalające na zmianę stylu wizualnego obiektu (rysunek 18.4).

Rysunek 18.4. Opcje służące do zmiany stylu wizualnego SmartArtu

Widzimy tutaj trzy obszary:

• Obszar Układy — tutaj po zaznaczeniu SmartArtu możemy wybrać jeden z wielu układów naszego obiektu.

• Obszar Style grafiki SmartArt — tutaj po zaznaczeniu SmartArtu z szeregu predefiniowanych stylów wybieramy jeden do zastosowania. Możemy także za pomocą menu dostępnego po naciśnięciu przycisku Zmień kolory zmienić samą kolorystykę SmartArtu.

• Obszar Resetowanie — tutaj znajdują się przyciski Resetuj grafikę oraz Konwertuj na kształty. Po naciśnięciu pierwszego SmartArt wróci do swojego pierwotnego wyglądu, czyli jeżeli zostały dokonane jakieś zmiany, zostaną one cofnięte. Naciśnięcie drugiego spowoduje zmianę SmartArtu w autokształty.

52

18. Wstawianie SmartArtów

%XCELÒÒ0,

*Ñ

ednymi z bardziej istotnych obiektów, jakie możemy wstawiać do Excela, są z całą pewnością wykresy. W programie są dostępne różne ich typy. Jeden z nich to wykresy kolumnowe. Są to wykresy, których używamy do porównywania wartości dla różnych kategorii. Same wykresy kolumnowe dzielą się na wiele podtypów. Dostępne podtypy wykresów kolumnowych są widoczne po kliknięciu przycisku Kolumnowy w obszarze Wykresy zakładki Wstawianie (rysunek 19.1). Excel oferuje tyle możliwości ingerencji w postać tworzonych wykresów, że mogłyby one być materiałem na odrębną książkę, dlatego w przykładzie poniżej opisane zostanie jedynie tworzenie wykresu w jego domyślnej formie — i ewentualne najpopularniejsze drobne modyfikacje.

19. Wstawianie wykresów kolumnowych

Rysunek 19.1. Podtypy wykresów kolumnowych

0RZYKæAD !BYÒZILUSTROWAĀÒSPOS˜BÒTWORZENIAÒ WYKRES˜WÒKOLUMNOWYCH ÒSTWORZYMYÒ WYKRESÒDLAÒDANYCHÒRYSUNEKÒ Ò Rysunek 19.2. Przykładowe dane

:AZNACZAMYÒOBSZARÒKOM˜REKÒZAWIE RAJæCYÒDANE ÒNAÒPODSTAWIEÒKT˜RYCHÒ MAÒZOSTAĀÒSTWORZONYÒWYKRES ÒCZYLIÒ OBSZARÒ!# ÒAÒNASTĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒ 7YKRESYÒZAKåADKIÒ7STAWIANIEÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ+OLUMNOWYÒZÒMENU ÒKT˜REÒ SIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒPIERWSZYÒ ZÒDOSTĂPNYCHÒTAMÒPODTYP˜WÒWYKRE S˜WÒ7ÒARKUSZUÒPOWINIENÒSIĂÒPOJAWIĀÒ WYKRESÒZÒRYSUNKUÒ 7IDZIMYÒWYKRESÒILUSTRUJæCYÒWIELKOÜCIÒ WARTOÜCIÒ7ARTOÜĀÒÒIÒ7ARTOÜĀÒÒWÒZA LEêNOÜCIÒODÒKATEGORIIÒ$ZIEĆÒTYGODNIA

Rysunek 19.3. Wykres kolumnowy

53

%XCELÒÒ0, Wskazówka

7STAWMYÒTERAZÒDOÒNASZEGOÒ WYKRESUÒJEGOÒTYTUåÒ'DYÒZA ZNACZYMYÒWYKRESÒKLIKNIEMY Ò WÒG˜RNEJÒCZĂÜCIÒARKUSZAÒZNAJ DZIEÒSIĂÒZAKåADKAÒ.ARZĂDZIAÒ WYKRES˜W ÒAÒPODÒNIæÒTRZYÒ KOLEJNEÒ0ROJEKTOWANIE Ò5KåADÒ IÒ&ORMATOWANIEÒ+LIKAMYÒ ZAKåADKĂÒ5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒ WÒOBSZARZEÒ%TYKIETYÒPRZYCISKÒ 4YTUåÒWYKRESUÒ:ÒMENU ÒKT˜REÒ SIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒ POZYCJĂÒ.ADÒWYKRESEMÒ.AÒ WYKRESIEÒPOWINNOÒSIĂÒPOJAWIĀÒ POLE ÒWÒKT˜RYMÒBĂDZIEÒMOêNAÒ WPISAĀÒTYTUåÒWYKRESUÒRYSU NEKÒ 

Jeżeli podczas tworzenia wykresu kolumnowego w pierwszej kolumnie wskazanych danych znajdą się wartości będące tekstem, program automatycznie potraktuje je jak kategorie; gdyby w pierwszej kolumnie znajdowały się liczby, zostałyby potraktowane jak seria danych, a kategorie stanowiłyby kolejne liczby naturalne (numery kolejnych wierszy). Podobnie, jeśli w pierwszym wierszu obszaru danych źródłowych znajdzie się tekst, zostanie on potraktowany jak nazwy serii danych (wartości), a gdyby były tam liczby, zostałyby potraktowane jak dane do uwzględnienia na wykresie. 

*EÜLIÒTERAZÒKLIKNIEMYÒPOLEÒPRZE ZNACZONEÒNAÒTYTUåÒWYKRESU Ò POJAWIÒSIĂÒKURSORÒBĂDZIEMYÒ MOGLIÒWPISAĀÒêæDANYÒTYTUå Ò WÒNASZYMÒPRZYPADKUÒNAÒ PRZYKåADÒ5DSRUWW\JRGQLRZ\Ò 7ÒPODOBNYÒSPOS˜BÒMOêEMYÒ DODAĀÒDOÒWYKRESUÒTYTUåYÒOSIÒ :AZNACZAMYÒWYKRES ÒKLIKAMYÒ ZAKåADKĂÒ5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒ PRZYCISKÒ4YTUåYÒOSI ÒPRZECHO DZIMYÒDOÒPODMENUÒ4YTUåÒ Gå˜WNEJÒOSIÒPOZIOMEJÒIÒWYBIE RAMYÒ4YTUåÒPODÒOSIæÒ0ODÒOSIæÒ 8ÒPOJAWIÒSIĂÒPOLE ÒDOÒKT˜REGOÒ BĂDZIEMYÒMOGLIÒWPISAĀÒTYTUåÒ TEJÒOSIÒ!NALOGICZNIEÒDODA JEMYÒTYTUåÒOSIÒ9Ò5KåAD4YTUåYÒ OSI4YTUåÒGå˜WNEJÒOSIÒPIONO WEJ4YTUåÒOBR˜CONYÒPOJAWIÒ SIĂÒPOLE ÒWÒKT˜RYMÒWPISZEMYÒ TYTUå

54

19. Wstawianie wykresów kolumnowych

Rysunek 19.4. Wykres kolumnowy

%XCELÒÒ0,

*Ñ

ednymi z bardziej istotnych obiektów, jakie możemy wstawiać do Excela, są z całą pewnością wykresy. W Excelu jest dostępnych wiele różnych ich typów. Jeden z nich to wykresy liniowe. Są to wykresy, których używamy najczęściej do obrazowania zmian jakiejś wielkości w czasie. Same wykresy liniowe dzielą się na wiele podtypów. Dostępne podtypy wykresów liniowych są widoczne po kliknięciu przycisku Liniowy w obszarze Wykresy zakładki Wstawianie (rysunek 20.1). Pierwszy z wykresów (liniowy) stanowi linię obrazującą zmiany wartości w czasie lub w zależności od innej wartości, drugi (skumulowany liniowy) przedstawia zmienność udziału każdej wartości w czasie lub w zależności od innej wartości, trzeci (100% skumulowany liniowy) pokazuje zmiany procentowych udziałów każdej wartości w czasie lub w zależności od innej wartości. Kolejne trzy wykresy są odpowiednikami tych widocznych w pierwszym wierszu, tyle że będą na nich widoczne znaczniki (punkty) danych. Ostatni wykres to trójwymiarowa wersja pierwszego. Excel oferuje tyle możliwości ingerencji w postać tworzonych wykresów, że mogłyby one być materiałem na odrębną książkę, dlatego w przykładzie poniżej opisane zostanie jedynie tworzenie wykresu w jego domyślnej formie — i ewentualne najpopularniejsze drobne modyfikacje.

20. Wstawianie wykresów liniowych

Rysunek 20.1. Podtypy wykresów liniowych

Rysunek 20.2. Przykładowe dane

0RZYKæAD !BYÒZILUSTROWAĀÒSPOS˜BÒTWO RZENIAÒWYKRES˜WÒLINIOWYCH Ò STWORZYMYÒWYKRESÒDLAÒDANYCHÒ ZÒRYSUNKUÒÒ

55

%XCELÒÒ0,

:AZNACZAMYÒOBSZARÒKOM˜REKÒZAWIE RAJæCYÒDANE ÒNAÒPODSTAWIEÒKT˜RYCHÒ MAÒZOSTAĀÒSTWORZONYÒWYKRES ÒCZYLIÒ OBSZARÒ!# ÒAÒNASTĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒ 7YKRESYÒZAKåADKIÒ7STAWIANIEÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ,INIOWYÒZÒMENU ÒKT˜REÒSIĂÒ ROZWINIE ÒWYBIERAMYÒPIERWSZYÒZÒDO STĂPNYCHÒTAMÒPODTYP˜WÒWYKRES˜WÒ 7ÒARKUSZUÒPOWINIENÒSIĂÒPOJAWIĀÒWY KRESÒZÒRYSUNKUÒ 7IDZIMYÒWYKRESÒILUSTRUJæCYÒZMIANYÒ TEMPERATURYÒNAÒZEWNæTRZÒIÒWEWNæTRZÒ BUDYNKUÒWÒZALEêNOÜCIÒODÒCZASUÒDNIAÒ TYGODNIA  7STAWMYÒTERAZÒDOÒWYKRESUÒTYTUåÒ 0OÒZAZNACZENIUÒWYKRESUÒKLIKNIĂCIU Ò WÒG˜RNEJÒCZĂÜCIÒARKUSZAÒWYÜWIETLIÒSIĂÒ ZAKåADKAÒ.ARZĂDZIAÒWYKRES˜W ÒAÒPODÒ NIæÒTRZYÒKOLEJNEÒ0ROJEKTOWANIE Ò5KåADÒ IÒ&ORMATOWANIEÒ+LIKAMYÒZAKåADKĂÒ 5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒ%TY KIETYÒPRZYCISKÒ4YTUåÒWYKRESUÒ:ÒMENU Ò KT˜REÒSIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒPOZYCJĂÒ 7YÜRODKOWANYÒTYTUåÒNAKåADANYÒ.AÒ WYKRESIEÒPOWINNOÒSIĂÒPOJAWIĀÒPOLE Ò WÒKT˜RYMÒBĂDZIEÒMOêNAÒWPISAĀÒTYTUåÒ WYKRESUÒRYSUNEKÒ  *EÜLIÒTERAZÒKLIKNIEMYÒPOLEÒPRZEZNACZONEÒ NAÒTYTUåÒWYKRESU ÒPOJAWIÒSIĂÒKURSORÒ BĂDZIEMYÒMOGLIÒWPISAĀÒêæDANYÒTYTUå Ò WÒNASZYMÒPRZYPADKUÒNAÒPRZYKåADÒ=PL DQ\WHPSHUDWXUÒ7ÒPODOBNYÒSPOS˜BÒ MOêEMYÒDODAĀÒDOÒWYKRESUÒTYTUåYÒOSIÒ :AZNACZAMYÒWYKRES ÒKLIKAMYÒZAKåADKĂÒ 5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒPRZYCISKÒ4YTUåYÒ OSI ÒPRZECHODZIMYÒDOÒPODMENUÒ4YTUåÒ Gå˜WNEJÒOSIÒPOZIOMEJÒIÒWYBIERAMYÒ4YTUåÒ PODÒOSIæÒ0ODÒOSIæÒ8ÒPOJAWIÒSIĂÒPOLE Ò WÒKT˜RYMÒBĂDZIEMYÒMOGLIÒWPISAĀÒTYTUåÒ TEJÒOSI ÒTAKÒJAKÒWPISALIÜMYÒTYTUåÒCAåEGOÒ WYKRESUÒ!NALOGICZNIEÒDODAJEMYÒTYTUåÒ OSIÒ9Ò5KåAD4YTUåYÒOSI4YTUåÒGå˜WNEJÒOSIÒ PIONOWEJ4YTUåÒOBR˜CONYÒPOJAWIÒSIĂÒ POLE ÒWÒKT˜RYMÒWPISZEMYÒTYTUåÒOSI

56

20. Wstawianie wykresów liniowych

Rysunek 20.3. Wykres liniowy

Wskazówka Jeżeli podczas tworzenia wykresu liniowego w pierwszej kolumnie wskazanych danych będą wartości stanowiące tekst, program automatycznie uzna je za kategorie; gdyby w pierwszej kolumnie znajdowały się liczby, zostałyby one potraktowane jak dodatkowa seria danych, a kategorie stanowiłyby kolejne liczby naturalne (numery kolejnych wierszy). Podobnie, jeśli w pierwszym wierszu obszaru danych źródłowych znajdzie się tekst, zostanie on uznany za nazwy serii danych (wartości); gdyby były tam liczby, zostałyby one potraktowane jak dane do uwzględnienia na wykresie. 

Rysunek 20.4. Wykres liniowy

%XCELÒÒ0,

*Ñ

ednymi z bardziej istotnych obiektów, jakie możemy wstawiać do Excela, są z całą pewnością wykresy. Program ten jest arkuszem kalkulacyjnym, więc wizualizacja danych stanowi jedno z jego podstawowych zadań. W Excelu dostępnych jest wiele różnych typów wykresów. Jeden z nich to wykresy kołowe. Są to wykresy, których używamy do ukazywania udziału poszczególnych wartości składowych w sumie całkowitej. Same wykresy kołowe dzielą się na wiele podtypów. Wszystkie one są widoczne po kliknięciu w obszarze Wykresy zakładki Wstawianie przycisku Kołowy (rysunek 21.1). Pierwsze dwa wykresy wyświetlają udział poszczególnych wartości w sumie całkowitej, trzeci posiada wycięte kategorie, z których utworzony jest kolejny wykres kołowy, czwarty także zawiera wycięte kategorie, z których z kolei utworzony jest wykres słupkowy. Ostatnie dwa wykresy stanowią trójwymiarowe odpowiedniki dwóch pierwszych. Excel oferuje tyle możliwości ingerencji w postać tworzonych wykresów, że mogłyby one być materiałem na odrębną książkę, dlatego w przykładzie poniżej opisane zostanie jedynie tworzenie wykresu w jego domyślnej formie — i ewentualnie najpopularniejsze drobne modyfikacje.

21. Wstawianie wykresów kołowych

Rysunek 21.1. Podtypy wykresów liniowych

0RZYKæAD !BYÒZILUSTROWAĀÒSPOS˜BÒTWO RZENIAÒWYKRES˜WÒKOåOWYCH Ò STWORZYMYÒWYKRESÒDLAÒDANYCHÒ ZÒRYSUNKUÒÒ

Rysunek 21.2. Przykładowe dane

:AZNACZAMYÒOBSZARÒKOM˜REKÒ ZAWIERAJæCYÒDANE ÒNAÒPODSTA WIEÒKT˜RYCHÒMAÒZOSTAĀÒSTWO RZONYÒWYKRESÒ!" ÒNA STĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒ7YKRESYÒ ZAKåADKIÒ7STAWIANIEÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ+OåOWYÒZÒMENU Ò KT˜REÒSIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒ PIERWSZYÒZÒDOSTĂPNYCHÒTAMÒ PODTYP˜WÒWYKRES˜WÒ7ÒAR KUSZUÒPOWINIENÒSIĂÒPOJAWIĀÒ WYKRESÒZÒRYSUNKUÒ 7IDZIMYÒWYKRESÒILUSTRUJæCYÒ WYNIKIÒSONDAêU ÒSTWORZONYÒ NAÒPODSTAWIEÒDANYCHÒZÒRY SUNKUÒ

Rysunek 21.3. Wykres kołowy

57

%XCELÒÒ0, Wskazówka Jeżeli podczas tworzenia wykresu kołowego w pierwszej kolumnie wskazanych danych znajdą się wartości będące tekstem, program automatycznie uzna je za kategorie; gdyby w pierwszej kolumnie znajdowały się liczby, zostałyby one potraktowane jak dane liczbowe do wykresu, a kategorie stanowiłyby kolejne liczby naturalne (numery kolejnych wierszy). Podobnie, jeśli w pierwszym wierszu obszaru danych źródłowych w kolumnie nad danymi liczbowymi znajdzie się tekst, zostanie on potraktowany jak tytuł wykresu; gdyby znajdowały się tam liczby, zostałyby one uznane za dane do uwzględnienia na wykresie.  *EÜLIÒNIEÒDOÒKOĆCAÒODPOWIADAÒ NAMÒWYGLæDÒSTWORZONEGOÒ WYKRESU ÒMAMYÒMOêLIWOÜĀÒ ZMODYµÒKOWANIAÒGOÒIÒROZåO êENIAÒPRAKTYCZNIEÒKAêDEGOÒ JEGOÒELEMENTU ÒJEDNAKÒNIE JEDNOKROTNIEÒLEPIEJ ÒAÒZAWSZEÒ SZYBCIEJÒJESTÒZMIENIĀÒWYGLæDÒ WYKRESU ÒJEêELIÒZASTOSUJEÒSIĂÒ DOÒNIEGOÒINNYÒNIêÒDOMYÜLNYÒ SCHEMATÒ0ROGRAMÒOFERUJEÒ SZEREGÒPREDEµÒNIOWANYCHÒ SCHEMAT˜WÒWYGLæDUÒWYKRE S˜WÒ

Rysunek 21.4. Obszar Układy wykresu

0OÒZAZNACZENIUÒWYKRESUÒ KLIKNIĂCIU ÒWÒG˜RNEJÒCZĂÜCIÒ ARKUSZAÒPOJAWIÒSIĂÒZAKåADKAÒ .ARZĂDZIAÒWYKRES˜W ÒAÒPODÒ NIæÒTRZYÒKOLEJNEÒ0ROJEKTOWA NIE Ò5KåADÒIÒ&ORMATOWANIEÒ +LIKAMYÒZAKåADKĂÒ0ROJEKTOWA NIE ÒAÒNASTĂPNIEÒPRZECHODZIMYÒ DOÒOBSZARUÒ5KåADYÒWYKRESUÒ RYSUNEKÒ  7ÒOBSZARZEÒTYMÒMOêEMYÒ WSKAZAĀÒSCHEMAT ÒKT˜RYÒ ZOSTANIEÒZASTOSOWANYÒDOÒ ZAZNACZONEGOÒWYKRESUÒ 7YBORUÒDOKONUJEMYÒPOPRZEZÒ KLIKNIĂCIE ÒKLIKAMYÒWIĂCÒDRUGIÒ ZÒKOLEIÒSCHEMATÒ7YKRESÒ POWINIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒTENÒ ZÒRYSUNKUÒ

58

21. Wstawianie wykresów kołowych

Rysunek 21.5. Wykres kołowy

%XCELÒÒ0,

*Ñ

ednymi z bardziej istotnych obiektów, jakie możemy wstawiać do Excela, są z całą pewnością wykresy. W programie dostępne są różne typy wykresów. Jeden z nich to wykresy słupkowe. Wykresy takie porównują wartości dla różnych kategorii. Same wykresy słupkowe dzielą się na wiele podtypów. Wszystkie one są widoczne po kliknięciu w obszarze Wykresy zakładki Wstawianie przycisku Słupkowy (rysunek 22.1). Excel oferuje tyle możliwości ingerencji w postać tworzonych wykresów, że mogłyby one być materiałem na odrębną książkę, dlatego w przykładzie poniżej opisane zostanie jedynie tworzenie wykresu w jego domyślnej formie — i ewentualnie najpopularniejsze drobne modyfikacje.

22. Wstawianie wykresów słupkowych

Rysunek 22.1. Podtypy wykresów słupkowych

Rysunek 22.2. Przykładowe dane

0RZYKæAD !BYÒZILUSTROWAĀÒSPOS˜BÒTWO RZENIAÒWYKRES˜WÒSåUPKOWYCH Ò STWORZYMYÒWYKRESÒDLAÒDANYCHÒ ZÒRYSUNKUÒÒ

Rysunek 22.3. Wykres słupkowy

:AZNACZAMYÒOBSZARÒKOM˜REKÒ ZAWIERAJæCYÒDANE ÒNAÒPODSTA WIEÒKT˜RYCHÒMAÒZOSTAĀÒSTWO RZONYÒWYKRESÒ!# ÒNA STĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒ7YKRESYÒ ZAKåADKIÒ7STAWIANIEÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ3åUPKOWYÒZÒMENU Ò KT˜REÒSIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒ PIERWSZYÒZÒDOSTĂPNYCHÒTAMÒ PODTYP˜WÒWYKRES˜WÒ7ÒAR KUSZUÒPOWINIENÒSIĂÒPOJAWIĀÒ WYKRESÒZÒRYSUNKUÒ

59

%XCELÒÒ0, Wskazówka

7IDZIMYÒWYKRESÒILUSTRUJæCYÒ WIELKOÜĀÒWYDATK˜WÒIÒZAROBKUÒ WÒKOLEJNYCHÒMIESIæCACHÒROKU 7STAWIMYÒTERAZÒDOÒPOWYê SZEGOÒWYKRESUÒTYTUåÒ0OÒ ZAZNACZENIUÒWYKRESUÒKLIKNIĂ CIU ÒWÒG˜RNEJÒCZĂÜCIÒARKUSZAÒ POJAWIÒSIĂÒZAKåADKAÒ.ARZĂDZIAÒ WYKRES˜W ÒAÒPODÒNIæÒTRZYÒ KOLEJNEÒ0ROJEKTOWANIE Ò5KåADÒ IÒ&ORMATOWANIEÒ+LIKAMYÒ ZAKåADKĂÒ5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒ WÒOBSZARZEÒ%TYKIETYÒPRZYCISKÒ 4YTUåÒWYKRESUÒ:ÒMENU ÒKT˜REÒ SIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒ POZYCJĂÒ.ADÒWYKRESEMÒ.AÒ WYKRESIEÒPOWINNOÒSIĂÒPOJAWIĀÒ POLE ÒWÒKT˜RYMÒBĂDZIEÒMOêNAÒ WPISAĀÒTYTUåÒWYKRESUÒRYSU NEKÒ 

Jeżeli podczas tworzenia wykresu słupkowego w pierwszej kolumnie wskazanych danych znajdą się wartości będące tekstem, program automatycznie potraktuje je jak kategorie; gdyby w pierwszej kolumnie znajdowały się liczby, zostałyby one uznane za serię danych, a kategorie stanowiłyby kolejne liczby naturalne (numery kolejnych wierszy). Podobnie, jeśli w pierwszym wierszu obszaru danych źródłowych znajdzie się tekst, zostanie on potraktowany jak nazwy serii danych; gdyby znajdowały się tam liczby, zostałyby one uznane za dane do uwzględnienia na wykresie. 

'DYÒKLIKNIEMYÒPOLEÒPRZE ZNACZONEÒNAÒTYTUåÒWYKRESU Ò POJAWIÒSIĂÒWÒNIMÒKURSORÒBĂ DZIEMYÒMOGLIÒWPISAĀÒêæDANYÒ TYTUå ÒWÒNASZYMÒPRZYPADKUÒ NAÒPRZYKåADÒ5DSRUWURF]Q\Ò 7ÒPODOBNYÒSPOS˜BÒMOêEMYÒ DODAĀÒDOÒWYKRESUÒTYTUåYÒOSIÒ :AZNACZAMYÒWYKRES ÒKLIKAMYÒ ZAKåADKĂÒ5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒ PRZYCISKÒ4YTUåYÒOSI ÒPRZECHO DZIMYÒDOÒPODMENUÒ4YTUåÒ Gå˜WNEJÒOSIÒPOZIOMEJÒIÒWYBIE RAMYÒ4YTUåÒPODÒOSIæÒ0OÒOSIæÒ 8ÒPOJAWIÒSIĂÒPOLE ÒWÒKT˜RYMÒ BĂDZIEMYÒMOGLIÒWPISAĀÒJEJÒ TYTUåÒ!NALOGICZNIEÒDODAJEMYÒ TYTUåÒOSIÒ9Ò5KåAD4YTUåYÒOSI 4YTUåÒGå˜WNEJÒOSIÒPIONOWEJ4Y TUåÒOBR˜CONYÒPOJAWIÒSIĂÒPOLE Ò WÒKT˜RYMÒWPISZEMYÒTYTUåÒOSI

60

22. Wstawianie wykresów słupkowych

Rysunek 22.4. Wykres słupkowy

%XCELÒÒ0,

*Ñ

ednymi z bardziej istotnych obiektów, jakie możemy wstawiać do Excela, są z całą pewnością wykresy. W programie dostępnych jest wiele różnych ich typów. Jednym z nich są wykresy warstwowe. To wykresy, które służą do ilustracji zmian kilku kategorii wartości w czasie. Same wykresy warstwowe dzielą się na wiele podtypów. Wszystkie są widoczne po kliknięciu w obszarze Wykresy zakładki Wstawianie przycisku Warstwowy (rysunek 23.1). Pierwszy z wykresów wyświetla zmiany wartości w czasie dla kilku kategorii, drugi przedstawia zmienność udziału wartości w czasie dla kilku kategorii, trzeci pokazuje zmiany procentowych udziałów wartości w czasie dla kilku kategorii. Kolejne trzy są trójwymiarowymi odpowiednikami wykresów widocznych w pierwszym wierszu. Excel oferuje tyle możliwości ingerencji w postać tworzonych wykresów, że mogłyby one być materiałem na odrębną książkę, dlatego w przykładzie poniżej opisane zostanie jedynie tworzenie wykresu w jego domyślnej formie — i ewentualne najpopularniejsze drobne modyfikacje.

23. Wstawianie wykresów warstwowych

Rysunek 23.1. Podtypy wykresów warstwowych

0RZYKæAD

Rysunek 23.2. Przykładowe dane

!BYÒZILUSTROWAĀÒSPOS˜BÒTWO RZENIAÒWYKRES˜WÒWARSTWO WYCH ÒSTWORZYMYÒWYKRESÒDLAÒ DANYCHÒZÒRYSUNKUÒÒ :AZNACZAMYÒOBSZARÒKOM˜REKÒ ZAWIERAJæCYÒDANE ÒNAÒPOD STAWIEÒKT˜RYCHÒMAÒZOSTAĀÒ STWORZONYÒWYKRES ÒCZYLIÒ OBSZARÒ!# ÒAÒNASTĂPNIEÒ WÒOBSZARZEÒ7YKRESYÒZAKåADKIÒ 7STAWIANIEÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ 7ARSTWOWYÒZÒMENU ÒKT˜REÒ SIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒ CZWARTYÒZÒDOSTĂPNYCHÒTAMÒ PODTYP˜WÒWYKRES˜WÒ7ÒAR KUSZUÒPOWINIENÒSIĂÒPOJAWIĀÒ WYKRESÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 23.3. Wykres warstwowy

61

%XCELÒÒ0, Wskazówka

7IDZIMYÒWYKRESÒILUSTRUJæCYÒZMIANYÒ WÒCZASIEÒTRZECHÒSERIIÒWARTOÜCIÒ+OLEJNEÒ NUMERYÒWIERSZYÒZÒDANYMIÒZOSTAåYÒTUÒ POTRAKTOWANEÒJAKÒNASTĂPUJæCEÒPOÒ SOBIEÒR˜WNEÒINTERWAåYÒCZASOWEÒ

Jeżeli podczas tworzenia wykresu warstwowego w pierwszej kolumnie wskazanych danych znajdą się wartości będące tekstem, program automatycznie uzna je za etykiety kolejnych przedziałów czasowych. Jeśli w pierwszym wierszu obszaru danych źródłowych znajdzie się tekst, zostanie on potraktowany jak nazwy serii; gdyby były tam liczby, zostałyby one uznane za dane do uwzględnienia na wykresie. 

7STAWMYÒTERAZÒDOÒNASZEGOÒWYKRESUÒ TYTUåÒ0OÒZAZNACZENIUÒWYKRESUÒKLIKNIĂ CIU ÒWÒG˜RNEJÒCZĂÜCIÒARKUSZAÒPOJAWIÒSIĂÒ ZAKåADKAÒ.ARZĂDZIAÒWYKRES˜W ÒAÒPODÒ NIæÒTRZYÒKOLEJNEÒ0ROJEKTOWANIE Ò5KåADÒ IÒ&ORMATOWANIEÒ+LIKAMYÒZAKåADKĂÒ 5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒ%TY KIETYÒPRZYCISKÒ4YTUåÒWYKRESUÒ:ÒMENU Ò KT˜REÒSIĂÒROZWINIE ÒWYBIERAMYÒPOZYCJĂÒ 7YÜRODKOWANYÒTYTUåÒNAKåADANYÒ.AÒ WYKRESIEÒPOWINNOÒSIĂÒPOJAWIĀÒPOLE Ò WÒKT˜RYMÒBĂDZIEÒMOêNAÒWPISAĀÒTYTUåÒ WYKRESUÒRYSUNEKÒ  *EÜLIÒTERAZÒKLIKNIEMYÒPOLEÒPRZEZNA CZONEÒNAÒTYTUåÒWYKRESU ÒPOJAWIÒSIĂÒ KURSORÒBĂDZIEMYÒMOGLIÒWPISAĀÒêæ DANYÒTYTUå ÒNAÒPRZYKåADÒ3U]\NïDGRZ\ Z\NUHVÒ7ÒPODOBNYÒSPOS˜BÒMOêEMYÒ DODAĀÒDOÒWYKRESUÒTYTUåYÒOSIÒ:A ZNACZAMYÒWYKRES ÒKLIKAMYÒZAKåADKĂÒ 5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒPRZYCISKÒ4YTUåYÒ OSI ÒPRZECHODZIMYÒDOÒPODMENUÒ4YTUåÒ Gå˜WNEJÒOSIÒPOZIOMEJÒIÒWYBIERAMYÒ 4YTUåÒPODÒOSIæÒ0ODÒOSIæÒ8ÒPOJAWIÒSIĂÒ POLE ÒDOÒKT˜REGOÒBĂDZIEMYÒMOGLIÒWPI SAĀÒTYTUåÒTEJÒOSIÒlÒTAKÒJAKÒWPISALIÜMYÒ TYTUåÒCAåEGOÒWYKRESUÒlÒNAÒPRZYKåADÒ &]DVÒ!NALOGICZNIEÒDODAJEMYÒTYTUåÒOSIÒ 9Ò5KåAD4YTUåYÒOSI4YTUåÒGå˜WNEJÒOSIÒ PIONOWEJ4YTUåÒOBR˜CONYÒPOJAWIÒSIĂÒ POLE ÒWÒKT˜RYMÒWPISZEMYÒTYTUåÒOSI ÒNAÒ PRZYKåADÒ:DUWRĂÊÒ7YKRESÒPOWINIENÒ WYGLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

62

23. Wstawianie wykresów warstwowych

Rysunek 23.4. Wykres warstwowy

Rysunek 23.5. Wykres warstwowy

%XCELÒÒ0,

*Ñ

ednymi z bardziej istotnych obiektów, jakie możemy wstawiać do Excela, są z całą pewnością wykresy. W Excelu jest dostępnych wiele różnych ich typów. Jeden z nich to wykresy punktowe. Są to wykresy, które ogólnie rzecz biorąc, służą do porównywania par wartości. Same wykresy punktowe dzielą się na wiele podtypów. Wszystkie one są widoczne po kliknięciu w obszarze Wykresy zakładki Wstawianie przycisku Punktowy (rysunek 24.1). Pierwszy z wykresów jest najbardziej typowym wykresem punktowym. Znajdują się na nim jedynie punkty reprezentujące pary danych. Na drugim wykresie punkty danych są połączone wygładzonymi liniami. Na trzecim punkty również są połączone wygładzonymi liniami, lecz same znaczniki punktów nie są widoczne. Na czwartym punkty danych są połączone liniami prostymi, podobnie jak na wykresie piątym, tyle że w tym ostatnim nie są widoczne znaczniki danych. Excel oferuje tyle możliwości ingerencji w postać tworzonych wykresów, że mogłyby one być materiałem na odrębną książkę, dlatego w przykładzie poniżej opisane zostanie jedynie tworzenie wykresu w jego domyślnej formie — i ewentualne najpopularniejsze drobne modyfikacje.

24. Wstawianie wykresów punktowych

Rysunek 24.1. Podtypy wykresów punktowych

0RZYKæAD !BYÒZILUSTROWAĀÒSPOS˜BÒTWO RZENIAÒWYKRES˜WÒLINIOWYCH Ò STWORZYMYÒWYKRESÒDLAÒDANYCHÒ ZÒRYSUNKUÒÒ

Rysunek 24.2. Przykładowe dane

:AZNACZAMYÒOBSZARÒKOM˜REKÒ ZAWIERAJæCYÒDANE ÒNAÒPODSTA WIEÒKT˜RYCHÒCHCEMYÒSTWORZYĀÒ WYKRES ÒCZYLIÒWÒNASZYMÒPRZY PADKUÒ!" ÒAÒNASTĂPNIEÒ WÒOBSZARZEÒ7YKRESYÒZAKåADKIÒ 7STAWIANIEÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ 0UNKTOWYÒZÒMENU ÒKT˜REÒSIĂÒ ROZWINIE ÒWYBIERAMYÒPIERWSZYÒ ZÒDOSTĂPNYCHÒTAMÒPODTYP˜WÒ WYKRES˜WÒ7ÒARKUSZUÒPO WINIENÒSIĂÒPOJAWIĀÒWYKRESÒ ZÒRYSUNKUÒ 7IDZIMYÒWYKRESÒILUSTRUJæCY Ò JAKÒKSZTAåTOWAåYÒSIĂÒKOSZTAÒ OGRZEWANIAÒBUDYNKUÒWÒZALEê NOÜCIÒODÒTEMPERATURYÒPOWIE TRZAÒNAÒZEWNæTRZ

Rysunek 24.3. Wykres punktowy

63

%XCELÒÒ0, Wskazówka

7ÒPRZYPADKUÒNASZEGOÒWYKRESUÒLE GENDAÒZNAJDUJæCAÒSIĂÒPOÒLEWEJÒSTRONIEÒ JESTÒRACZEJÒMAåOÒUêYTECZNAÒ-OêNAÒSIĂÒ JEJÒPOZBYĀÒNAÒDWAÒSPOSOBYÒ0OÒZAZNA CZENIUÒKLIKNIĂCIU ÒWYKRESUÒWÒG˜RNEJÒ CZĂÜCIÒARKUSZAÒPOJAWIÒSIĂÒZAKåADKAÒ .ARZĂDZIAÒWYKRES˜W ÒAÒPODÒNIæÒTRZYÒ KOLEJNEÒ0ROJEKTOWANIE Ò5KåADÒIÒ&OR MATOWANIEÒ+LIKAMYÒZAKåADKĂÒ5KåAD Ò AÒNASTĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒ%TYKIETYÒPRZY CISKÒ,EGENDAÒ:ÒMENU ÒKT˜REÒSIĂÒROZWI NIE ÒWYBIERAMYÒPOZYCJĂÒ"RAKÒ$RUGIMÒ SPOSOBEMÒJESTÒBEZPOÜREDNIEÒKLIKNIĂCIEÒ OBSZARUÒLEGENDYÒIÒNACIÜNIĂCIEÒNAÒKLA WIATURZEÒKLAWISZAÒ$ELÒ0OÒWYKONANIUÒ JEDNEJÒLUBÒDRUGIEJÒCZYNNOÜCIÒLEGENDAÒ ZNIKNIE ÒAÒOBSZARÒWåAÜCIWEGOÒWYKRESUÒ ZOSTANIEÒPOWIĂKSZONYÒRYSUNEKÒ Ò +OLEJNæÒCZYNNOÜCIæ ÒKT˜RæÒMOêEMYÒ WYKONAĀ ÒJESTÒEDYCJAÒTYTUåUÒWYKRESUÒ 7ÒTYMÒCELUÒKLIKAMYÒOBSZARÒTYTUåUÒ KIEDYÒPOJAWIÒSIĂÒKURSOR ÒZMIENIAMYÒ TYTUåÒNAÒ.RV]W\RJU]HZDQLDEXG\QNX Z]DOHĝQRĂFLRGWHPSHUDWXU\Ò.AÒ KONIECÒDODAJMYÒDOÒWYKRESUÒTYTUåYÒOSIÒ :AZNACZAMYÒWYKRES ÒKLIKAMYÒZAKåADKĂÒ 5KåAD ÒAÒNASTĂPNIEÒPRZYCISKÒ4YTUåYÒ OSI ÒPRZECHODZIMYÒDOÒPODMENUÒ4YTUåÒ Gå˜WNEJÒOSIÒPOZIOMEJÒIÒWYBIERAMYÒ 4YTUåÒPODÒOSIæÒ0OÒOSIæÒ8ÒPOJAWIÒSIĂÒ POLE ÒDOÒKT˜REGOÒBĂDZIEMYÒMOGLIÒWPI SAĀÒTYTUåÒTEJÒOSIÒ4AKÒJAKÒZMIENILIÜMYÒ TYTUåÒCAåEGOÒWYKRESU ÒWPISUJEMYÒTUTAJÒ 7HPSHUDWXUD>&@Ò!NALOGICZNIEÒDODA JEMYÒTYTUåÒOSIÒ9Ò5KåAD4YTUåYÒOSI4YTUåÒ Gå˜WNEJÒOSIÒPIONOWEJ4YTUåÒOBR˜CONYÒ POJAWIÒSIĂÒPOLE ÒWÒKT˜RYMÒWPISZEMYÒ TYTUåÒOSIÒ.RV]WD>]ï@Ò7YKRESÒPOWI NIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

64

Gdy zaznaczamy w arkuszu dane źródłowe, na podstawie których tworzony jest wykres, program zawsze automatycznie potraktuje wartości w pierwszej kolumnie zaznaczanego obszaru jak wartości X, a wartości w dalszych kolumnach jak kolejne zestawy danych Y. Jeżeli nad kolumną z danymi Y znajdzie się tekst, zostanie on automatycznie uznany za nazwę serii danych. 

24. Wstawianie wykresów punktowych

Rysunek 24.4. Wykres punktowy

%XCELÒÒ0,

' Ñ

dy pracuje się z arkuszem Excela, często zachodzi konieczność przemieszczania się w inne miejsce dokumentu, czasem do innego dokumentu, niekiedy do pliku innego programu itp. Jeżeli takie czynności są wykonywane sporadycznie, nie sprawiają większego kłopotu. Gorzej, kiedy musimy bardzo często je powtarzać. W takim wypadku dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie w dokumencie odpowiednich hiperłączy, czyli odnośników do innych plików, innych miejsc w dokumencie itp. Po kliknięciu takiego odnośnika zostaniemy przeniesieni w odpowiednie miejsce dokumentu, do odpowiedniej witryny internetowej lub też zostanie otwarty odpowiedni plik. Wstawianie hiperłącza do dokumentu odbywa się za pośrednictwem okna Wstawianie hiperłącza (rysunek 25.1). Aby wywołać to okno, w zakładce Wstawianie w obszarze Łącza wciskamy przycisk Hiperłącze.

25. Wstawianie hiperłączy

Rysunek 25.1. Okno Wstawianie hiperłącza

Po lewej stronie okna w obszarze Połącz z znajdują się cztery podstawowe typy hiperłączy, jakie możemy umieścić w dokumencie:

• Istniejący plik lub strona sieci Web — po wybraniu tej opcji możemy wstawić do dokumentu łącze do dowolnego pliku na dysku komputera lub do dowolnej witryny internetowej.

• Miejsce w tym dokumencie — po wybraniu tej opcji możemy wstawić do dokumentu łącze do innego miejsca w arkuszu.

• Utwórz nowy dokument — wybranie tej opcji pozwoli stworzyć odnośnik, po kliknięciu którego zostanie utworzony nowy dokument.

65

%XCELÒÒ0, • Adres e-mail — po wybraniu tej opcji możemy wstawić adres e-mail w postaci hiperłącza. Po kliknięciu takiego odnośnika zostanie automatycznie uruchomiony domyślny klient poczty elektronicznej i utworzona nowa wiadomość. 0RZYKæADY 4WORZENIEÑæçCZAÑDOÑ WITRYNYÑINTERNETOWEJ !BYÒUMIEÜCIĀÒWÒDOKUMENCIEÒ HIPERåæCZEÒDOÒSTRONYÒINTERNE TOWEJ ÒZAZNACZAMYÒWÒARKUSZUÒ KOM˜RKĂ ÒWÒKT˜REJÒMAÒSIĂÒ ZNALEßĀÒåæCZE ÒNAÒPRZYKåADÒ! Ò AÒNASTĂPNIEÒWÒOBSZARZEÒàæCZAÒ ZAKåADKIÒ7STAWIANIEÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ(IPERåæCZEÒ0OJAWIÒ SIĂÒOKNOÒ7STAWIANIEÒHIPER åæCZAÒRYSUNEKÒ ÒWÒNIMÒ WÒOBSZARZEÒ0OåæCZÒZÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ)STNIEJæCYÒPLIKÒLUBÒ STRONAÒSIECIÒ7EBÒ7ÒDOLNEJÒ CZĂÜCIÒOKNAÒWÒPOLUÒ!DRESÒ WPISUJEMYÒADRESÒWITRYNYÒIN TERNETOWEJ ÒDOÒKT˜REJÒCHCEMYÒ UTWORZYĀÒåæCZE ÒNAÒPRZYKåADÒ HTTPHELIONPLÒ7ÒG˜RNEJÒ CZĂÜCIÒOKNAÒWÒPOLUÒ4EKSTÒ DOÒWYÜWIETLENIAÒWPISUJEMYÒ NAZWĂÒNASZEGOÒåæCZA ÒCZYLIÒTĂ Ò KT˜RAÒZNAJDZIEÒSIĂÒWÒWYBRANEJÒ WCZEÜNIEJÒKOM˜RCEÒARKUSZAÒ /KNOÒ7STAWIANIEÒHIPERåæCZAÒ POWINNOÒWYGLæDAĀÒTERAZÒJAKÒ TOÒZÒRYSUNKUÒ 0OÒZATWIERDZENIUÒPRZYCISKIEMÒ /+ÒWÒKOM˜RCEÒ!ÒARKUSZAÒ POWINNOÒSIĂÒPOJAWIĀÒåæCZEÒ RYSUNEKÒ  0OÒKLIKNIĂCIUÒMYSZæÒSTWO RZONEGOÒHIPERåæCZAÒZOSTANIEÒ OTWARTAÒDOMYÜLNAÒPRZEGLæ DARKAÒINTERNETOWA ÒAÒWÒNIEJÒ BĂDZIEÒWYÜWIETLONAÒWITRYNAÒ WYDAWNICTWAÒ(ELION

66

25. Wstawianie hiperłączy

Rysunek 25.2. Okno Wstawianie hiperłącza

Rysunek 25.3. Hiperłącze do witryny internetowej

%XCELÒÒ0,

4WORZENIEÑæçCZAÑ DOÑINNEGOÑMIEJSCAÑ WÑDOKUMENCIE

Rysunek 25.4. Okno Wstawianie hiperłącza

Rysunek 25.5. Hiperłącze do innego miejsca w arkuszu

!BYÒUMIEÜCIĀÒWÒDOKUMENCIEÒ HIPERåæCZEÒDOÒINNEGOÒMIEJSCAÒ WÒSKOROSZYCIE ÒZAZNACZAMYÒ WÒARKUSZUÒKOM˜RKĂ ÒWÒKT˜REJÒ MAÒSIĂÒZNALEßĀÒåæCZE ÒNAÒPRZY KåADÒ! ÒIÒKLIKAMYÒWÒOBSZARZEÒ àæCZAÒZAKåADKIÒ7STAWIANIEÒ PRZYCISKÒ(IPERåæCZEÒ0OJAWIÒ SIĂÒZNANEÒOKNOÒ7STAWIANIEÒ HIPERåæCZAÒWÒNIMÒWÒOBSZARZEÒ 0OåæCZÒZÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ -IEJSCEÒWÒTYMÒDOKUMENCIEÒ 7ÒPOLUÒ7PISZÒODWOåANIEÒDOÒ KOM˜RKIÒWPISUJEMYÒADRESÒ KOM˜RKI ÒDOÒKT˜REJÒMAÒPRO WADZIĀÒåæCZE ÒNAÒPRZYKåADÒ $ ÒWÒPOLUÒ,UBÒWYBIERZÒ MIEJSCEÒWÒTYMÒDOKUMENCIEÒ WSKAZUJEMYÒARKUSZ ÒWÒKT˜ RYMÒZNAJDUJEÒSIĂÒKOM˜RKA Ò NAÒPRZYKåADÒARKUSZÒ!RKUSZÒ 4ERAZÒWÒPOLUÒ4EKSTÒDOÒWY ÜWIETLENIAÒWPISUJEMYÒNAZWĂÒ åæCZA ÒKT˜RAÒBĂDZIEÒWYÜWIET LANAÒWÒKOM˜RCEÒ!ÒBIEêæCEGOÒ ARKUSZA ÒNAÒPRZYKåADÒ.RPöUND $ZGUXJLPDUNXV]XÒ /KNOÒ7STAWIANIEÒHIPERåæCZAÒ POWINNOÒWYGLæDAĀÒJAKÒTOÒ ZÒRYSUNKUÒ 0OÒZATWIERDZENIUÒPRZYCISKIEMÒ /+ÒWÒKOM˜RCEÒBIEêæCEGOÒ ARKUSZAÒPOJAWIÒSIĂÒåæCZEÒ RYSUNEKÒ  +LIKNIĂCIEÒåæCZAÒZÒKOM˜RKIÒ !ÒSPRAWI ÒêEÒZOSTANIEMYÒ PRZENIESIENIÒDOÒKOM˜RKIÒ!Ò ARKUSZAÒ!RKUSZ

25. Wstawianie hiperłączy

67

%XCELÒÒ0,

26. Wstawianie pól tekstowych

# Ñ

zasem zachodzi potrzeba wstawienia do arkusza jakiegoś tekstu, objaśnienia, etykiety itp. Możemy oczywiście umieścić taki tekst w którejś komórce lub ewentualnie stworzyć komentarz do komórki. W specyficznych sytuacjach takie rozwiązania mogą nie być zadowalające. Czasem najwygodniejszą metodą okaże się wstawienie pola tekstowego, czyli obiektu, którym możemy manipulować, na przykład obrazu zawierającego tekst.

Wstawianie pola Aby wstawić pole tekstowe do arkusza, w obszarze Tekst zakładki Wstawianie klikamy przycisk Pole tekstowe, następnie w obszarze arkusza przyciskamy i przytrzymujemy lewy przycisk myszy, po czym przesuwamy kursor myszy, dzięki czemu określamy rozmiar pola tekstowego. Kiedy osiągniemy odpowiadający nam rozmiar, zwalniamy lewy przycisk myszy. W arkuszu powinno się znaleźć pole tekstowe podobne do tego z rysunku 26.1. Gdy klikniemy tak stworzone pole, pojawi się w nim kursor; będziemy mogli wpisać dowolny tekst, na przykład ten z rysunku 26.2.

Rysunek 26.1. Pole tekstowe

Rysunek 26.2. Pole tekstowe

Edycja Podczas gdy edytujemy tekst, w polu aktywne są obszary Czcionka i Wyrównanie w zakładce Narzędzia główne, gdzie znajduje się szereg (opisanych w rozdziałach poświęconych formatowaniu i wyrównaniu tekstu) opcji pozwalających na formatowanie tekstu. I tak — możemy na przykład zaznaczyć myszą tekst i kliknąć przycisk , aby tekst ten stał się podkreślony, dalej możemy użyć przycisku , aby wyrównać tekst do środka. Efekt tych czynności powinien być taki jak na rysunku 26.3.

68

%XCELÒÒ0, Teraz możemy zmienić kolor wypełnienia pola tekstowego. Zaznaczamy pole i w obszarze Czcionka zakładki Narzędzia główne klikamy przycisk . Z menu, które się rozwinie, wybieramy kolor wypełnienia, na przykład niebieski. Efekt powinien wyglądać jak na rysunku 26.4.

Rysunek 26.3. Pole tekstowe

Rysunek 26.4. Pole tekstowe

Na koniec możemy użyć uchwytów wokół pola tekstowego (których działanie zostało opisane w rozdziale poświęconym wstawianiu obrazów), aby dopasować rozmiar pola do zawartego w nim tekstu.

Rysunek 26.5. Pole tekstowe

Stosowanie predefiniowanego stylu Inną metodą zmiany wyglądu pola jest zastosowanie do niego któregoś z predefiniowanych stylów. Zaznaczamy (klikamy) pole i przechodzimy do zakładki Formatowanie. Tutaj w obszarze Style kształtów (rysunek 26.6) po kliknięciu przycisku możemy wybrać styl do zastosowania. Wybieramy ostatni z dostępnych tutaj stylów. Nasze pole powinno teraz wyglądać jak to z rysunku 26.7.

Rysunek 26.6. Obszar Style kształtów

Rysunek 26.7. Pole tekstowe

26. Wstawianie pól tekstowych

69

%XCELÒÒ0,

27. Wstawianie nagłówka i stopki

. Ñ

iejednokrotnie dokumenty tworzone w Excelu nie są przeznaczone jedynie do wykonywania różnorakich analiz, obliczeń itp., ale docelowo one lub ich części mają zostać wydrukowane. W takich przypadkach możemy chcieć, by wydrukowane dokumenty posiadały nagłówki i stopki z takimi informacjami jak numer strony, nazwa pliku, autor dokumentu itp. Excel umożliwia oczywiście wstawianie do dokumentów odpowiednich nagłówków i stopek. Aby stworzyć lub edytować pola nagłówka i stopki dokumentu, przechodzimy do zakładki Wstawianie i klikamy przycisk Nagłówek i stopka. Widok dokumentu zmieni się w ten widoczny na rysunku 27.1.

Rysunek 27.1. Widok dokumentu z nagłówkiem i stopką

Widzimy teraz poszczególne strony arkusza. Na górze każdej strony znajdują się trzy pola, w które możemy wstawiać elementy nagłówka; na dole każdej strony widać analogiczne pola dla elementów stopki. Aby edytować któreś z trzech pól nagłówka lub stopki, należy je kliknąć. Potem możemy do wybranego pola wpisać dowolny tekst. Dodatkowo w górnej części arkusza pojawi się szereg opcji umożliwiających tworzenie nagłówków i stopek dokumentów. Najistotniejszy jest tutaj obszar Elementy nagłówka i stopki (rysunek 27.2).

Rysunek 27.2. Obszar Elementy nagłówka i stopki

70

%XCELÒÒ0, Znajdują się tu następujące elementy:

• Przycisk Numer strony — kliknięcie go spowoduje umieszczenie w zaznaczonym obszarze nagłówka lub stopki kolejnych numerów stron.

• Przycisk Liczba stron — kliknięcie go spowoduje umieszczenie w zaznaczonym obszarze nagłówka lub stopki ilości stron w dokumencie.

• Przycisk Bieżąca data — kliknięcie go spowoduje umieszczenie w zaznaczonym obszarze nagłówka lub stopki aktualnej daty.

• Przycisk Bieżąca godzina — kliknięcie go spowoduje umieszczenie w zaznaczonym obszarze nagłówka lub stopki aktualnego czasu.

• Przycisk Ścieżka pliku — kliknięcie go spowoduje umieszczenie w zaznaczonym obszarze nagłówka lub stopki ścieżki do pliku, z którym pracujemy.

• Przycisk Nazwa pliku — kliknięcie go spowoduje umieszczenie w zaznaczonym obszarze nagłówka lub stopki nazwy pliku, z którym pracujemy.

• Przycisk Nazwa arkusza — kliknięcie go spowoduje umieszczenie w zaznaczonym obszarze nagłówka lub stopki nazwy arkusza.

• Przycisk Obraz — kliknięcie go sprawi, że otworzy się okno, za pośrednictwem którego będziemy mogli wskazać położenie na dysku pliku graficznego (obrazka), jaki zostanie umieszczony w nagłówku lub stopce.

• Przycisk Formatuj obraz — jest aktywny tylko wtedy, gdy do nagłówka lub stopki został wcześniej wstawiony obraz; kliknięcie go sprawi, że wyświetlone zostanie okno Formatuj obraz, za pośrednictwem którego możemy sformatować obraz z nagłówka lub stopki.

27. Wstawianie nagłówka i stopki

71

%XCELÒÒ0,

0RZYKæAD 0RZYPUÜĀMY ÒêEÒCHCEMYÒDOÒNAGå˜WKAÒDOKU MENTUÒZÒRYSUNKUÒÒWSTAWIĀÒNUMERÒSTRONYÒ ORAZÒCAåKOWITæÒILOÜĀÒSTRONÒWÒDOKUMENCIEÒ 7ÒZAKåADCEÒ7STAWIANIEÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ .AGå˜WEKÒIÒSTOPKA ÒAÒDALEJÒKLIKAMYÒSKRAJNEÒ PRAWEÒPOLEÒNAGå˜WKAÒ+LIKAMYÒTERAZÒPRZYCISKÒ .UMERÒSTRONY ÒAÒNASTĂPNIEÒWPISUJEMYÒZÒKLA WIATURYÒ]ÒIÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ,ICZBAÒSTRONÒ%FEKTÒ POWINIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 27.3. Edycja nagłówka dokumentu

7STAWMYÒTERAZÒPOÒLEWEJÒSTRONIEÒNAGå˜WKAÒ AKTUALNæÒDATĂÒIÒGODZINĂÒ+LIKAMYÒSKRAJNEÒLEWEÒ POLEÒNAGå˜WKA ÒPOTEMÒPRZYCISKÒ"IEêæCAÒDATA Ò NASTĂPNIEÒNAÒKLAWIATURZEÒKLAWISZÒ%NTER ÒAÒNAÒ KONIECÒPRZYCISKÒ"IEêæCAÒGODZINAÒ!RKUSZÒPOWI NIENÒTERAZÒWYGLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 27.4. Edycja nagłówka dokumentu

7ÒÜRODKOWEÒPOLEÒNAGå˜WKAÒWSTAWMYÒTERAZÒ WåASNæÒNAZWĂÒDLAÒDANYCHÒWÒARKUSZUÒ+LIKAMYÒ ÜRODKOWEÒPOLEÒNAGå˜WKAÒIÒWPISUJEMYÒNAÒ PRZYKåADÒTEKSTÒ5DSRUWURF]Q\Ò%FEKTÒPOWINIENÒ WYGLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 27.5. Edycja nagłówka dokumentu

72 27. Wstawianie nagłówka i stopki

%XCELÒÒ0,

Rysunek 27.6. Przykładowy arkusz

Rysunek 27.7. Podgląd wydruku

0RZEJDßMYÒTERAZÒDOÒWIDOKUÒ NORMALNEGOÒDLAÒDOKUMENTUÒ +LIKAMYÒZAKåADKĂÒ7IDOKÒ IÒWÒOBSZARZEÒ7IDOKIÒSKORO SZYTUÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ.OR MALNYÒ!RKUSZÒBĂDZIEÒWYGLæ DAåÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ 3TWORZONYÒPRZEZÒNASÒNA Gå˜WEKÒNIEÒJESTÒWIDOCZNYÒ WÒWIDOKUÒNORMALNYM ÒBĂDZIEÒ GOÒJEDNAKÒMOêNAÒZOBACZYĀÒ POÒWYDRUKOWANIUÒDOKU MENTU ÒCOÒåATWOÒSPRAWDZIĀÒ POPRZEZÒPODGLæDÒWYDRUKUÒ 0RZECHODZIMYÒDOÒZAKåADKIÒ0LIKÒ IÒZAZNACZMYÒPOZYCJĂÒ$RUKUJÒ 0OÒTEJÒCZYNNOÜCIÒZOBACZYMYÒ PODGLæDÒDOKUMENTUÒPOÒWY DRUKUÒRYSUNEKÒ Ò3TWO RZONYÒPRZEZÒNASÒNAGå˜WEKÒ JESTÒTUÒWIDOCZNY

27. Wstawianie nagłówka i stopki

73

%XCELÒÒ0,

28. Wstawianie WordArtów

' Ñ

dy zachodzi potrzeba wstawienia do arkusza jakiegoś napisu, tekstu, ze szczególnym uwzględnieniem wyglądu, estetyki napisu, możemy wstawić pole tekstowe albo wpisać tekst bezpośrednio do komórki, a następnie zastosować odpowiednie formatowanie. Mimo że możliwości formatowania tekstu i dostosowywania jego wyglądu do naszych potrzeb są w Excelu mocno rozbudowane, mogą się czasem okazać niewystarczające. W takim przypadku możemy posłużyć się czcionkami dostępnymi w galerii WordArt.

Wstawianie Do galerii WordArt mamy dostęp po kliknięciu w obszarze Tekst zakładki Wstawianie przycisku WordArt — rozwinie się menu z dostępnymi stylami czcionek (rysunek 28.1). Aby wstawić obiekt WordArt do arkusza, klikamy myszą odpowiadającą nam czcionkę, na przykład pierwszą z dostępnych w menu; do arkusza zostanie wstawione pole z rysunku 28.2.

Rysunek 28.1. Galeria WordArt

Rysunek 28.2. Obiekt WordArt

Teraz możemy wpisać w polu dowolny tekst, na przykład :RUG$UW. Efekt powinien być taki jak ten z rysunku 28.3.

Rysunek 28.3. Obiekt WordArt

74

%XCELÒÒ0,

Edycja Opcje pozwalające na edycję obiektu WordArt znajdziemy w różnych zakładkach w górnej części arkusza, jednak najbardziej powszechne z nich są dostępne po kliknięciu prawym przyciskiem myszy obszaru obiektu WordArt. Wyświetli się wtedy menu z rysunku 28.4.

Rysunek 28.4. Opcje edycji obiektu WordArt

Widzimy tutaj następujące elementy:

• Menu wyboru rodzaju czcionki (

) — z listy rozwijanej wybieramy tutaj czcionkę, jaka ma zostać zastosowana do tekstu.

• Menu wyboru rozmiaru czcionki (

) — z listy rozwijanej wybieramy tutaj rozmiar czcionki, jaki ma zostać zastosowany do tekstu.

• Przyciski zmiany rozmiaru czcionki (

) — służą do zwiększania lub zmniejszania o jeden rozmiaru czcionki zaznaczonego tekstu.

• Przycisk zmiany koloru wypełnienia obiektu (

)— z menu wybieramy tutaj kolor wypełnienia pola (tła) obiektu WordArt.

• Przycisk zmiany koloru obramowania obiektu (

)— z menu wybieramy tutaj kolor obramowania pola zawierającego obiekt WordArt.

• Przycisk kopiowania formatu obiektu (

) — po naciśnięciu tego przycisku zostanie skopiowany format obiektu, co da nam możliwość zastosowania go do innego obiektu WordArt.

• Przyciski zmiany stylu czcionki (

) — służą do określania kroju czcionki zaznaczonego tekstu (Pogrubiony, Kursywa).

28. Wstawianie WordArtów

75

%XCELÒÒ0, • Przyciski zmiany wyrównania tekstu (

) — służą do ustawiania poziomego wyrównania zaznaczonego tekstu. Dostępne opcje to: do lewej, do środka, do prawej.

• Przycisk zmiany koloru czcionki (

) — wybieramy tutaj z menu kolor czcionki dla zaznaczonego tekstu.

• Przyciski zmiany wcięcia tekstu (

) — służą do zmniejszania lub zwiększania wcięcia zaznaczonego tekstu.

Dodatkową możliwość zmiany wyglądu obiektu WordArt daje obszar Style tekstu WordArt w zakładce Formatowanie (widocznej po zaznaczeniu obiektu). Możemy tutaj wybrać dla naszego obiektu z menu któryś z predefiniowanych stylów wyglądu.

76 28. Wstawianie WordArtów

%XCELÒÒ0,

7 Ñ

e wcześniejszych rozdziałach napisałem, jak wstawiać do arkusza takie obiekty jak obrazy, wykresy, pola tekstowe itp. Kolejny typ obiektów, jakie możemy wstawić do arkusza, nosi w programie po prostu nazwę Obiekt. Chodzi tutaj o cały szereg różnych obiektów, bardzo często pochodzących z innych aplikacji zainstalowanych w systemie. Lista możliwych do wstawienia obiektów jest dostępna po kliknięciu w obszarze Tekst zakładki Wstawianie przycisku Obiekt — pojawi się okno Obiekt (rysunek 29.1).

29. Wstawianie obiektów

Rysunek 29.1. Okno Obiekt

Lista dostępnych tutaj obiektów zależna jest od zainstalowanych w systemie programów.

Wstawianie dokumentu Worda do arkusza Jak wiemy, do arkusza Excela możemy wstawiać takie obiekty jak pola tekstowe czy obiekty WordArt. Czasem może nam jednak zależeć przede wszystkim na funkcjonalności takiego obiektu, na rozbudowanych opcjach edycji i formatowania tekstu, na możliwościach większych od tych, których dostarczają wspomniane obiekty. W takim przypadku możemy wstawić do arkusza dokument pochodzący z Worda. W oknie Obiekt w polu Typ obiektu wybieramy pozycję Dokument programu Microsoft Office Word i klikamy OK. Do arkusza zostanie wsta-

77

%XCELÒÒ0, wiony obiekt z rysunku 29.2. To pole z dokumentem Worda. Gdy jest ono aktywne, w górnej części okna programu widzimy wszystkie znane opcje edycji tekstu, górne menu jest menu aplikacji Microsoft Word (rysunek 29.2).

Rysunek 29.2. Arkusz z wstawionym dokumentem Worda

Możemy teraz umieścić dowolny tekst, tabelę itp. w oknie obiektu, a do jego formatowania używać opcji dostępnych w Wordzie. Po wprowadzeniu żądanego tekstu do okna obiektu klikamy dowolne miejsce arkusza, aby okno przestało być aktywne, a do górnej części okna programu wrócił właściwy dla Excela pasek. Okno powinno wyglądać jak to z rysunku 29.3.

Rysunek 29.3. Arkusz z wstawionym dokumentem Worda

Wstawianie równania do arkusza Jednymi z często wstawianych do arkuszy obiektów są obiekty edytora równań. Dzięki nim możemy umieszczać w arkuszu skomplikowane wzory matematyczne, fizyczne itp. Aby wstawić równanie z listy, w oknie Obiekt (rysunek 29.1) wybieramy Microsoft Equation 3.0 i klikamy OK. Arkusz powinien wyglądać jak ten z rysunku 29.4.

78 29. Wstawianie obiektów

%XCELÒÒ0,

Rysunek 29.4. Obiekt edytora równań

W arkuszu pojawiło się pole, w którym możemy stworzyć równanie. Symbole używane w matematyce i naukach technicznych wstawiamy do pola za pomocą okna Równanie. Mamy tutaj dziewiętnaście grup takich symboli. Po kliknięciu pola reprezentującego jakąś grupę rozwija się menu (rysunek 29.5), z którego poprzez kliknięcie wybieramy symbol, jaki ma zostać wstawiony w polu obiektu.

Rysunek 29.5 Wybór symbolu do wstawienia w oknie Równanie

I tak — możemy na przykład zapisać w dokumencie równanie opisujące siłę grawitacji, z jaką przyciągają się dwa ciała, w następujący sposób: F=G*(m1*m2)/r2, jednak za pomocą edytora równań da się je zapisać w znacznie lepszej formie (rysunek 29.6).

Rysunek 29.6. Obiekt edytora równań

29. Wstawianie obiektów

79

%XCELÒÒ0,

30. Wstawianie symboli

' Ñ

dy wpisujemy tekst do arkusza, posługujemy się literami alfabetu łacińskiego, cyframi arabskimi i kilkunastoma znakami dostępnymi bezpośrednio z klawiatury komputera. Często zachodzi jednak potrzeba wstawienia w tekst jakiegoś znaku specjalnego albo znaku pochodzącego z innego alfabetu: greckiego, cyrylicy itp. Sytuacje takie zostały przewidziane przez twórców pakietu MS Office — mamy do wyboru całkiem pokaźną liczbę różnorakich znaków specjalnych.

Okno Symbol, zakładka Symbole Do znaków specjalnych możliwych do wstawienia mamy dostęp za pośrednictwem okna Symbol (rysunek 30.1). Aby je wywołać, klikamy w obszarze Tekst zakładki Wstawianie przycisk Symbol. Widzimy tutaj następujące elementy:

• Menu Czcionka — wybieramy tutaj Rysunek 30.1. Okno Symbol, zakładka Symbole

rodzaj czcionki dla wstawianego symbolu.

• Menu Podzbiór — tutaj wybieramy grupę znaków specjalnych. Znajduje się tu osiemnaście grup symboli. Są to znaki pochodzące z różnych alfabetów oraz różnorakie znaki specjalne, modyfikowane litery, strzałki itp. Gdy wybiera się jakąś grupę, w głównym polu okna widać podgląd jej elementów. • Główne pole okna — tutaj dostępny jest podgląd wszystkich dostępnych symboli. Tu także zaznaczamy kliknięciem symbol, który chcemy wstawić do dokumentu. Przewijając pole w dół, w polu Podzbiór będziemy widzieć, do jakiego podzestawu znaków należą obecnie widoczne symbole.

• Pole Niedawno używane symbole — tu widzimy symbole, które były przez nas ostatnio wstawiane. Pole jest przydatne, kiedy często używamy kilku tych samych symboli — nie musimy ich wtedy szukać w głównym polu, wybieramy je tutaj.

• Pola Kod znaku i z — tu wyświetlany jest kod zaznaczonego znaku oraz sposób kodowania.

80

%XCELÒÒ0, • Przycisk Wstaw — po wybraniu (zaznaczeniu) interesującego nas symbolu w głównym polu lub w polu Niedawno używane symbole klikamy ten przycisk — symbol zostanie wstawiany do dokumentu.

Okno Symbol, zakładka Znaki specjalne W zakładce Znaki specjalne (rysunek 30.2) okna Symbol znajduje się dwadzieścia znaków specjalnych, które trudno by było zakwalifikować do grup z zakładki Symbole. Jak widać na rysunku, w zakładce tej znajdują się głównie nietypowe rodzaje przerw między znakami i kilka „właściwych” znaków. Podobnie jak w zakładce Symbole, zaznaczamy tutaj interesujący nas znak i klikamy Wstaw — wtedy znak zostaje wstawiony do arkusza.

Rysunek 30.2. Okno Symbol, zakładka Znaki specjalne

0RZYKæAD

Rysunek 30.3. Obiekt WordArt z wstawionym symbolem

:NAKIÒSPECJALNEÒMOêEMYÒWSTAWIAĀÒZAR˜WNOÒ DOÒKOM˜REK ÒJAKÒIÒDOÒP˜LÒTEKSTOWYCH ÒOBIEK T˜WÒ7ORD!RTÒITPÒ7ÒPRZYKåADZIEÒWSTAWIMYÒ ZNAKIÒSPECJALNEÒDOÒOBIEKTUÒEDYTORAÒR˜W NAĆÒ7ÒTAKIÒSPOS˜BÒMOêEMYÒåATWOÒWPISAĀÒ WÒOBIEKTÒ7ORD!RTÒWZ˜RÒNAÒOBW˜DÒKOåAÒ OÒPROMIENIUÒRÒ,YRÒ7STAWIAMYÒOBIEKTÒ 7ORD!RTÒJAKÒOPISANOÒWÒROZDZIALEÒTEMUÒPO ÜWIECONYM ÒWÒPOLUÒOBIEKTUÒWPISUJEMYÒ, Ò AÒPOTEMÒWYWOåUJEMYÒOKNOÒ3YMBOL ÒGDZIEÒ WÒMENUÒ0ODZBI˜RÒWYBIERAMYÒ'RECKIÒIÒKOPTYJ SKIÒNASTĂPNIEÒWÒPOLUÒGå˜WNYMÒOKNAÒZAZNA CZAMYÒSYMBOLÒYÒIÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ7STAWÒ $OPISUJEMYÒTERAZÒRESZTĂÒWZORU ÒCZYLIÒRÒ%FEKTÒ POWINIENÒBYĀÒTAKIÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ

30. Wstawianie symboli

81

%XCELÒÒ0,

31. Zmiana stylu arkusza

0 Ñ

rogramy Microsoft Office 2010/2007 mają specyficzny wygląd, który znacząco różni się od wcześniejszych wersji pakietu Office. Twórcy najnowszej edycji zadbali o jej estetykę. Pomyśleli również o użytkownikach, którym domyślny wygląd programów z pakietu nie do końca przypadnie do gustu. Mamy zatem cały szereg możliwości zmiany stylu arkuszy Excela. Opcje umożliwiające wprowadzanie wspomnianych modyfikacji są dostępne w obszarze Motywy (rysunek 31.1) zakładki Układ strony.

Rysunek 31.1. Obszar Motywy

Widzimy tutaj następujące elementy:

• Przycisk Motywy — po kliknięciu go rozwinie się menu, z którego będziemy mogli wybrać jedną z wielu kompozycji — innych niż domyślna. Kompozycja jest kombinacją elementów opisanych w trzech następnych punktach: schematu kolorów, rodzaju czcionek i efektów.

• Przycisk Kolory — po kliknięciu go rozwinie się menu, z którego będziemy mogli wybrać z listy schemat kolorów — inny niż domyślny.

• Przycisk Czcionki — po kliknięciu go rozwinie się menu, z którego będziemy mogli wybrać inne niż domyślna (Calibri) czcionki. Są to te wykorzystane do etykiet wierszy, kolumn, do tekstu menu itp.

• Przycisk Efekty — po kliknięciu go rozwinie się menu, z którego będziemy mogli wybrać inny niż domyślny styl efektów (dotyczy tylko obiektów, dla których ustawiliśmy jakiś efekt, na przykład cień).

82

%XCELÒÒ0,

0RZYKæAD Rysunek 31.2. Przykładowy arkusz

7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒ ARKUSZEMÒZÒRYSUNKUÒÒ 0OSIADAÒONÒELEMENTY ÒKT˜REÒ POZWOLæÒZOBACZYĀÒZMIANYÒ WÒPOSZCZEG˜LNYCHÒOPISANYCHÒ WYêEJÒOPCJACHÒWYGLæDU :MIEĆMYÒTERAZÒKOMPOZYCJĂÒ ARKUSZA ÒNAÒPRZYKåADÒNAÒ+API TAåÒ+LIKAMYÒPRZYCISKÒ-OTYWYÒ IÒWYBIERAMYÒZÒMENUÒPOZYCJĂÒ +APITAåÒ%FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒ TAKIÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ

Rysunek 31.3. Przykładowy arkusz

7R˜ĀMYÒTERAZÒDOÒDOMYÜLNEJÒ KOMPOZYCJIÒKOMPOZYCJAÒ 0AKIETÒ/FµÒCE ÒAÒNASTĂPNIEÒ ZMIEĆMYÒSCHEMATÒKOLOR˜W Ò NAÒPRZYKåADÒNAÒ/DCIENIEÒ SZAROÜCIÒ+LIKAMYÒPRZYCISKÒ +OLORYÒIÒZÒMENUÒWYBIERAMYÒ POZYCJĂÒ/DCIENIEÒSZAROÜCIÒ %FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒTAKIÒJAKÒ NAÒRYSUNKUÒ Rysunek 31.4. Przykładowy arkusz

0OWR˜ĀMYÒZN˜WÒDOÒDOMYÜL NEGOÒSCHEMATUÒKOLOR˜WÒ 0AKIETÒ/FµÒCE ÒIÒZMIEĆMYÒ CZCIONKIÒNAÒKLASYCZNEÒZÒPA KIETUÒ/FµÒCEÒ+LIKAMYÒPRZYCISKÒ #ZCIONKIÒIÒWYBIERAMYÒZÒMENUÒ POZYCJĂÒ/FµÒCEÒlÒKLASYCZNYÒ :MIEĆMYÒTAKêEÒSCHEMATÒ EFEKT˜WÒNAÒ-IEJSKIÒ+LIKAMYÒ PRZYCISKÒ%FEKTYÒIÒWYBIERAMYÒ ZÒMENUÒPOZYCJĂÒ-IEJSKIÒ %FEKTYÒPOWINNYÒWYGLæDAĀÒ JAKÒNAÒRYSUNKUÒ

Rysunek 31.5. Przykładowy arkusz

31. Zmiana stylu arkusza

83

%XCELÒÒ0,

32. Zmiana ustawień strony przeznaczonej do wydruku

Ñ

oże się zdarzyć, że drukowane dokumenty pochodzące z Excela nie do końca będą nam odpowiadały pod względem wizualnym, nie będzie się nam podobał układ poszczególnych elementów itp. W takich przypadkach mamy możliwość dopasowania wyglądu wydruku dokumentu do swoich potrzeb.

Podgląd wydruku Aby zobaczyć, jak będzie wyglądał dokument po wydruku, niekoniecznie musimy go drukować. W Excelu istnieje możliwość podejrzenia, jak będzie się prezentował wydrukowany dokument. Na przykład możemy zobaczyć, jak będzie wyglądał wydruk dokumentu z rysunku 32.1.

Rysunek 32.1. Przykładowy arkusz

Przechodzimy do zakładki Plik i zaznaczamy pozycję Drukuj. Zobaczymy podgląd dokumentu po wydruku (rysunek 32.2).

Rysunek 32.2. Podgląd wydruku

84

%XCELÒÒ0,

Ustawienia strony Do szeregu opcji umożliwiających zmianę domyślnych ustawień wyglądu wydruku mamy dostęp w obszarze Ustawienie strony zakładki Układ strony (rysunek 32.3).

Rysunek 32.3. Obszar Ustawienie strony

Mamy tutaj następujące elementy:

• Przycisk Marginesy — kliknięcie go powoduje rozwinięcie menu, w którym mamy do wyboru trzy predefiniowane rozmiary marginesów: normalne, szerokie i wąskie. Znajduje się tam też opcja pozwalająca na samodzielne dopasowywanie rozmiarów marginesów.

• Przycisk Orientacja — kliknięcie go powoduje rozwinięcie menu, w którym możemy ustalić, czy orientacja strony ma być pionowa, czy pozioma.

• Przycisk Rozmiar — kliknięcie go powoduje rozwinięcie menu, w którym mamy możliwość ustawienia formatu wydruku (wybieramy z rozmiarów standardowych — A4, A3, B5 itp.) oraz zdefiniowania własnego rozmiaru.

• Przycisk Obszar wydruku — kliknięcie go powoduje rozwinięcie menu, w którym znajdują się dwa polecenia: Ustaw obszar wydruku, po wybraniu którego zostanie wydrukowany jedynie wcześniej zaznaczony obszar w arkuszu, i Wyczyść obszar wydruku, którego funkcją jest zresetowanie wcześniej ustawionego obszaru wydruku.

• Przycisk Znaki podziału — kliknięcie go powoduje rozwinięcie menu, za pomocą którego możemy wymusić położenie podziałów stron w arkuszu. Podział stron zostanie wstawiony tam, gdzie znajduje się aktywna komórka w arkuszu.

• Przycisk Tło — dzięki niemu można wstawić plik graficzny jako tło dla strony. Po kliknięciu otwiera się okno, w którym wskazujemy położenie pliku z grafiką na dysku komputera.

• Przycisk Tytuły wydruku — kliknięcie go powoduje pojawienie się okna Ustawienia strony; w nim możemy m.in. wskazać wiersz i kolumnę, które będą drukowane na każdej stronie arkusza. 32. Zmiana ustawień strony przeznaczonej do wydruku

85

%XCELÒÒ0,

Rysunek 32.4. Podgląd wydruku

0RZYKæAD :MIEĆMYÒFORMATÒSTRONYÒARKU SZAÒNAÒFORMATÒ!Ò7ÒZAKåADCEÒ 5KåADÒSTRONYÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ 2OZMIARÒZÒMENUÒWYBIERAMYÒ POZYCJĂÒ!ÒÒCMÒXÒÒCMÒ 'DYÒTERAZÒURUCHOMIMYÒPOD GLæDÒWYDRUKU ÒPOWINIENÒ ONÒWYGLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRY SUNKUÒ *AKÒWIDAĀ ÒTERAZÒTABELAÒZAJ MUJEÒPRAWIEÒCAåæÒSZEROKOÜĀÒ STRONY ÒCOÒWYNIKAÒZÒFAKTU ÒêEÒ STRONAÒJESTÒMNIEJSZAÒ:MIEĆMYÒ TERAZÒORIENTACJĂÒSTRONYÒNAÒ POZIOMæÒ7ÒZAKåADCEÒ5KåADÒ STRONYÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ/RIEN TACJAÒZÒMENUÒWYBIERAMYÒPO ZYCJĂÒ0OZIOMAÒ4ERAZÒPODGLæDÒ WYDRUKUÒPOWINIENÒWYGLæDAĀÒ JAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

86 32. Zmiana ustawień strony przeznaczonej do wydruku

Rysunek 32.5. Podgląd wydruku

%XCELÒÒ0,

7 Ñ

e wcześniejszym rozdziale opisane zostały opcje służące do zmiany ustawień stron przeznaczonych do wydruku. Nie są to jedyne funkcje, które mają wpływ na wygląd drukowanych dokumentów. Dodatkowe opcje związane z wyglądem wydruku znajdują się w obszarach Skalowanie do rozmiaru (rysunek 33.1) oraz Opcje arkusza (rysunek 33.4) zakładki Układ strony.

33. Zmiana dodatkowych opcji wydruku arkusza

Obszar Skalowanie do rozmiaru Na rysunku 33.1 widać obszar Skalowanie do rozmiaru.

Rysunek 33.1. Obszar Skalowanie do rozmiaru

Widzimy tutaj następujące elementy:

• Pole Szerokość — określamy tutaj liczbę stron, do której ma zostać dopasowana szerokość wydruku. Jeżeli będziemy mieli obok siebie dwie zapełnione strony i wybierzemy z tego menu pozycję Liczba stron: 2, wydruk zostanie tak przeskalowany, że zawartość obu stron arkusza znajdzie się po wydruku na jednej kartce papieru.

• Pole Wysokość — określamy tutaj liczbę stron, do której ma zostać dopasowana wysokość wydruku. Jeżeli będziemy mieli nad sobą dwie zapełnione strony i wybierzemy z tego menu pozycję Liczba stron: 2, wydruk zostanie tak przeskalowany, że zawartość obu stron arkusza znajdzie się po wydruku na jednej kartce papieru.

• Pole Skala — określamy tutaj wartość procentową, o jaką ma zostać przeskalowany wydruk względem jego rzeczywistego rozmiaru.

87

%XCELÒÒ0,

Rysunek 33.2. Przykładowy arkusz

0RZYKæAD 0OSåUêYMYÒSIĂÒARKUSZEMÒZÒRY SUNKUÒ 7ÒARKUSZUÒTYMÒWSZYSTKIEÒKO M˜RKIÒPIERWSZEJÒSTRONYÒSæÒWY PEåNIONEÒJAKIMIÜÒWARTOÜCIAMIÒ 3TRONAÒPOÒWYDRUKUÒR˜WNIEêÒ BĂDZIEÒCAåAÒZAPEåNIONAÒ 3PR˜BUJMYÒTAKÒPRZESKALOWAĀÒ WYDRUK ÒABYÒWYPEåNIONEÒ KOM˜RKIÒNIEÒZAJMOWAåYÒCAåEJÒ STRONYÒ7ÒPOLUÒ3KALAÒOBSZARUÒ 3KALOWANIEÒDOÒROZMIARUÒWPI SUJEMYÒJAKæÜÒWARTOÜĀÒMNIEJSZæÒ ODÒ ÒNAÒPRZYKåADÒÒ 0ODGLæDÒWYDRUKUÒOPISANYÒ WÒPOPRZEDNIMÒROZDZIALE Ò TERAZÒBĂDZIEÒWYGLæDAĀÒJAKÒTENÒ ZÒRYSUNKUÒ 3ZEROKOÜĀÒWYDRUKUÒZOSTAåAÒ TAKÒPRZESKALOWANA ÒêEÒZAJ MUJEÒPOåOWĂÒSZEROKOÜCIÒ STRONY

88 33. Zmiana dodatkowych opcji wydruku arkusza

Rysunek 33.3. Podgląd wydruku

%XCELÒÒ0,

Obszar Opcje arkusza Obszar Opcje arkusza jest przedstawiony na rysunku 33.4.

Rysunek 33.4. Obszar Opcje arkusza

Obszar ten jest podzielony na dwa podobszary:

• Linie siatki — tutaj zaznaczamy, czy linie siatki mają być widoczne w arkuszu (domyślnie ta opcja jest włączona), a także czy mają być widoczne na wydruku (domyślnie opcja jest wyłączona).

• Nagłówki — tutaj zaznaczamy, czy etykiety kolumn i wierszy mają być widoczne w arkuszu (domyślnie ta opcja jest wyłączona), a także czy mają być widoczne na wydruku (domyślnie opcja jest włączona).

0RZYKæAD

Rysunek 33.5. Przykładowy arkusz

Rysunek 33.6. Podgląd wydruku

7YåæCZMYÒWIDOKÒLINIIÒSIATKIÒ ORAZÒETYKIETÒKOLUMNÒIÒWIER SZYÒWÒWIDOKUÒARKUSZAÒDLAÒ PRZYKåADOWEGOÒARKUSZAÒ ZÒRYSUNKUÒÒ7ÒOBSZARZEÒ /PCJEÒARKUSZAÒUSUWAMYÒ ZAZNACZENIEÒOBUÒOPCJIÒ7IDOKÒ !RKUSZÒPOWINIENÒWYGLæDAĀÒ JAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ 0OÒWåæCZENIUÒWÒOBSZARZEÒ/P CJEÒARKUSZAÒOBUÒOPCJIÒ$RUKUJÒ PODGLæDÒWYDRUKUÒPRZYKåADO WEGOÒARKUSZAÒBĂDZIEÒWYGLæ DAåÒJAKÒTENÒZÒRYSUNKUÒ

33. Zmiana dodatkowych opcji wydruku arkusza

89

%XCELÒÒ0,

34. Organizacja elementów w arkuszu

7Ñ Ñ

poprzednich rozdziałach zostało opisane wstawianie różnych obiektów do arkusza. Jeżeli do jednego arkusza wstawimy wiele obiektów, to nietrudno sobie wyobrazić, że może powstać nieporządek, a porządkowanie i ustawianie wszystkich elementów będzie bardzo żmudne. Aby ułatwić pracę użytkownikowi we wspomnianych sytuacjach, Excel został wyposażony w szereg narzędzi, które służą do organizowania obiektów w arkuszu. Są one dostępne w obszarze Rozmieszczenie (rysunek 34.1) zakładki Układ strony. Widzimy tutaj następujące elementy:

• Menu Przesuń do przodu — mamy tutaj polecenia służące do porządkowania kolejności obiektów w kierunku osi Z, stosowane na przykład wtedy, gdy jeden obiekt znajduje się nad drugim, a chcemy zmienić tę kolejność. Rysunek 34.1. Obszar Rozmieszczenie Użycie polecenia Przesuń na wierzch powoduje, że zaznaczony obiekt zostaje przesunięty na sam wierzch, natomiast skorzystanie z Przesuń do przodu sprawia, że zaznaczony obiekt zostaje przesunięty wyżej o jedną pozycję.

• Menu Przesuń do tyłu — mamy tutaj polecenia służące do porządkowania kolejności obiektów w kierunku osi Z, czyli stosowane na przykład wtedy, gdy jeden obiekt znajduje się nad drugim, a chcemy zmienić tę kolejność. Użycie polecenia Przesuń na spód powoduje, że zaznaczony obiekt zostaje przesunięty na sam dół, natomiast skorzystanie z Przesuń do tyłu sprawia, że zaznaczony obiekt zostaje przesunięty niżej o jedną pozycję.

• Przycisk Okienko zaznacz — kliknięcie go powoduje pojawienie się z prawej strony panelu ułatwiającego zarządzanie obiektami, zaznaczanie ich, przesuwanie itp.

• Menu Wyrównaj — zawiera opcje pozwalające na wyrównywanie grupy obiektów, na przykład do jednej linii do góry, w dół, w lewo, w prawo itp.

• Menu Grupuj — zawiera polecenia pozwalające na grupowanie i rozgrupowywanie obiektów. Zgrupowane obiekty zostają ze sobą połączone; możemy nimi manipulować jak jednym obiektem.

• Menu Obrót — zawiera polecenia pozwalające na obracanie i odbijanie zaznaczonego obiektu.

90

%XCELÒÒ0,

Rysunek 34.2. Przykładowy arkusz

0RZYKæAD 7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒARKUSZEMÒ ZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 34.3. Przykładowy arkusz

Rysunek 34.4. Przykładowy arkusz

7IDZIMYÒTUTAJÒCZTERYÒOBIEKTYÒOBRAZ Ò POLEÒTEKSTOWE ÒWYKRESÒORAZÒOBIEKTÒ 7ORD!RTÒ0RZYPUÜĀMY ÒêEÒCHCEMYÒ PRZESUNæĀÒWYKRESÒNAÒSAMÒSP˜DÒ+LI KAMYÒZAZNACZAMY ÒWYKRES ÒAÒNASTĂP NIEÒWÒZAKåADCEÒ5KåADÒSTRONYÒPRZYCISKÒ 0RZESUĆÒDOÒTYåUÒZÒMENU ÒKT˜REÒSIĂÒ ROZWINIE ÒWYBIERAMYÒPOLECENIEÒ0RZE SUĆÒNAÒSP˜DÒ%FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒTAKIÒ JAKÒNAÒRYSUNKUÒ 3PRAWMYÒTERAZ ÒêEÒPOLEÒTEKSTOWEÒ BĂDZIEÒSIĂÒZNAJDOWAåOÒSIĂÒNADÒOBRA ZEMÒWÒARKUSZUÒ-OêEMYÒTOÒZROBIĀÒNAÒ DWAÒSPOSOBYÒALBOÒPRZESUNæĀÒOBRAZÒ OÒJEDNæÒPOZYCJĂÒWÒD˜å ÒALBOÒPRZESUNæĀÒ POLEÒTEKSTOWEÒOÒJEDNæÒPOZYCJĂÒDOÒ G˜RYÒ0OSåUêYMYÒSIĂÒDRUGæÒMETODæÒ :AZNACZAMYÒKLIKNIĂCIEMÒPOLEÒTEKS TOWE ÒAÒNASTĂPNIEÒWÒZAKåADCEÒ5KåADÒ STRONYÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ0RZESUĆÒDOÒ PRZODUÒIÒWYBIERAMYÒPOLECENIEÒ0RZESUĆÒ DOÒPRZODUÒ%FEKTÒPOWINIENÒBYĀÒTAKIÒ JAKÒNAÒRYSUNKUÒ 7YCENTRUJMYÒTERAZÒPOåOêENIEÒWSZYST KICHÒOBIEKT˜WÒWÒARKUSZUÒ:AZNACZAMYÒ WSZYSTKIEÒOBIEKTYÒWÒARKUSZUÒPOPRZEZÒ KLIKANIEÒICHÒPOÒKOLEIÒZÒWCIÜNIĂTYMÒ KLAWISZEMÒ#TRL ÒNASTĂPNIEÒWÒZAKåADCEÒ 5KåADÒSTRONYÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ7YR˜W NAJÒZÒMENU ÒKT˜REÒSIĂÒROZWINIE ÒWYBIE RAMYÒPOLECENIEÒ7YR˜WNAJÒDOÒÜRODKAÒ WÒPOZIOMIEÒ%FEKTÒTYCHÒCZYNNOÜCIÒPO WINIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒNAÒRYSUNKUÒ

Rysunek 34.5. Przykładowy arkusz

34. Organizacja elementów w arkuszu

91

%XCELÒÒ0,

35. Wstawianie formuł i funkcji

0 Ñ

rogram Microsoft Excel jest arkuszem kalkulacyjnym, a więc jednym z jego podstawowych zadań jest wykonywanie różnego rodzaju obliczeń. Podstawę wszelkich obliczeń wykonywanych w arkuszu stanowią formuły, czyli odpowiednio skonstruowany zapis działania, zapisany w komórce arkusza. Zapis taki powoduje wykonanie zadanych obliczeń z użyciem danych przechowywanych w arkuszu, a wynik działania jest wyświetlany w komórce, do której użytkownik wpisze formułę.

Podstawowe formuły Chyba najbardziej elementarnymi formułami, jakie możemy wykorzystywać w Excelu, są formuły realizujące cztery podstawowe działania: dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie. I tak — jeżeli na przykład do komórki C1 wpiszemy formułę , w komórce tej zostanie wyświetlony wynik tego działania. Samą formułę możemy podejrzeć natomiast w pasku formuły w górnej części arkusza (rysunek 35.1), kiedy zaznaczona jest komórka z formułą. Istotą funkcjonalności arkusza jest jednak możliwość wykorzystania w formułach danych wpisanych w komórki arkusza. I tak — jeżeli wpiszemy do komórki A2 wartość , do komórki B2 wartość 3, a do komórki C2 formułę $%, otrzymamy w tej komórce wynik dodawania zawartości komórek A2 i B2 (rysunek 35.2).

Rysunek 35.1. Przykładowa formuła Rysunek 35.2. Przykładowe formuły

W analogiczny sposób możemy wykonywać inne działania na zawartościach komórek A2 i B2. Wpiszmy na przykład do komórki D2 formułę $%, do komórki E2 formułę $ %, a do komórki F2 formułę $%. W komórkach z formułami znajdą się wyniki odpowiednich działań (rysunek 35.3).

Rysunek 35.3. Przykładowe formuły

92

%XCELÒÒ0, Ciekawym udogodnieniem jest możliwość podejrzenia, które komórki są wykorzystywane w formule, nie tylko za pomocą paska formuły, ale w samym arkuszu. Gdy zaznaczymy przykładowo komórkę E2, a następnie klikniemy obszar paska formuły, odwołania do komórek zostaną zaznaczone kolorem, a w arkuszu tymi samymi kolorami będą wyróżnione odpowiednie komórki (rysunek 35.4). Wtedy w komórce z formułą zostanie wyświetlona postać formuły, a nie jej wynik.

Rysunek 35.4. Przykładowe formuły

Formuły z wykorzystaniem funkcji Możliwość tworzenia formuł w Excelu nie ogranicza się oczywiście do wykonywania podstawowych działań, jak dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie. Program został wyposażony w pokaźną ilość funkcji, które mogą zostać wykorzystane w różnego rodzaju obliczeniach, przekształceniach i innych manipulacjach danymi przechowywanymi w arkuszu. Funkcje w Excelu zostały zasadniczo podzielone na dziesięć grup, do których mamy dostęp za pośrednictwem przycisków w obszarze Bibliotek funkcji w zakładce Formuły (rysunek 35.5).

Rysunek 35.5. Dostępne w Excelu grupy funkcji

Widzimy tutaj następujące grupy funkcji:

• Funkcje finansowe — służące do obliczania wielkości związanych z ekonomią, biznesem, finansami itp.

• Funkcje logiczne — służące do wykonywania działań na wartościach logicznych.

• Funkcje tekstowe — służące do wykonywania różnych operacji na tekście w arkuszu.

35. Wstawianie formuł i funkcji

93

%XCELÒÒ0, • Funkcje data i godzina — służące do wykonywania różnych operacji na datach i czasie.

• Funkcje wyszukiwania i odwołań — służące do manipulowania adresami w arkuszu.

• Funkcje matematyczne i trygonometryczne — służące do obliczania wielkości i wartości funkcji matematycznych i trygonometrycznych.

• Funkcje statystyczne — służące do obliczania wielkości i wartości funkcji statystycznych.

• Funkcje inżynierskie — realizujące różne przeliczenia powszechnie stosowane w naukach technicznych i inżynierskich.

• Funkcje modułowe — służące do wykonywania różnych operacji na modułach.

• Funkcje informacyjne — służące do uzyskiwania różnych informacji na temat komórek, arkuszy, środowiska pracy itp. Aby użyć konkretnej funkcji, należy zaznaczyć komórkę, w której funkcja ma się znaleźć, następnie wybrać grupę funkcji, a potem w menu, które się rozwinie, wskazać konkretną funkcję. Jeśli na przykład chcemy, by w komórce A3 znalazł się pierwiastek kwadratowy z wartości przechowywanej w komórce A2, zaznaczamy komórkę A3 i w obszarze Biblioteka funkcji zakładki Formuły klikamy przycisk Matem. i tryg.; z menu, które się rozwinie, wybieramy pozycję PIERWIASTEK. Pojawi się okno z rysunku 35.6. W polu Liczba wpisujemy adres komórki A2 i klikamy OK. Arkusz powinien teraz wyglądać jak ten z rysunku 35.7.

Rysunek 35.7. Przykładowa funkcja

Rysunek 35.6. Okno Argumenty funkcji

Taki sam efekt otrzymalibyśmy po wpisaniu do komórki A3 bezpośrednio z klawiatury formuły 3,(5:,$67(.$ .

94 35. Wstawianie formuł i funkcji

%XCELÒÒ0,

7Ñ Ñ

rozdziale poświęconym wpisywaniu formuł napisałem, jak wpisywać formuły, aby korzystały one z danych przechowywanych w arkuszu. Wykorzystanie jako argumentu w formule adresu komórki nazywamy odwołaniem do komórki. W zależności od potrzeb, ściśle mówiąc: w zależności od tego, jaki efekt chcemy otrzymać po skopiowaniu formuły do innych komórek arkusza, możemy użyć różnych rodzajów odwołań.

36. Odwołania względne, bezwzględne i mieszane

Odwołania względne Odwołania względne i zasada ich wykorzystania zostaną opisane na przykładzie arkusza z rysunku 36.1.

Rysunek 36.1. Przykładowy arkusz

W komórce A2 znajduje się kwota netto, natomiast w komórce B2 kwota brutto, która powstała przez pomnożenie kwoty z komórki A2 przez współczynnik 1,22. Mnożenie jest realizowane przez formułę $ , widoczną w pasku formuły. Zastosowane tutaj odwołanie do komórki A2 jest właśnie odwołaniem względnym. Rozszerzmy teraz naszą formułę na cały zakres B2:B11, używając do tego na przykład metody przeciągania — naprowadzamy wskaźnik myszy na prawy dolny róg komórki B2, co spowoduje zmianę jego kształtu w cienki krzyżyk, a następnie naciskamy lewy przycisk myszy; przytrzymując go, przeciągamy mysz w dół do komórki B11. Inną metodą na skopiowanie formuły do pozostałych komórek jest zaznaczenie obszaru od komórki B2 w dół do ostatniej komórki B11, a następnie naciśnięcie kombinacji klawiszy Ctrl+D, która odpowiada poleceniu Wypełnij w dół. Efekt powinien być taki jak na rysunku 36.2. Formuła w komórce B3 mnoży zawartość komórki A3 przez 1,22, formuła w komórce B4 mnoży zawartość komórki A4 przez 1,22 itd. To jest właśnie podstawowa własność odwołań względnych. Rysunek 36.2. Przykładowy arkusz

95

%XCELÒÒ0,

Odwołania bezwzględne Aby wyjaśnić zasadę działania odwołań bezwzględnych, zmodyfikujemy nieco nasz arkusz (rysunek 36.3). W komórce B2 znajduje się formuła $ &, która mnoży zawartość komórki A2 przez zawartość komórki C2, jednak odwołanie do komórki C2 jest tutaj w innej niż opisywana wcześniej postaci (dodane znaki  przed oznaczeniem kolumny i numerem wiersza). Jest to odwołanie bezwzględne. Gdy teraz rozszerzymy naszą formułę na cały zakres komórek B2:B11, kolejne komórki kolumny A będą mnożone przez tę samą komórkę kolumny C, komórkę C2. Efekt powinien wyglądać jak na rysunku 36.4.

Rysunek 36.3. Przykładowy arkusz

Rysunek 36.4. Przykładowy arkusz

Odwołania mieszane Jak nietrudno się domyślić, odwołania mieszane są połączeniem odwołań względnych i bezwzględnych. Przypuśćmy, że mamy dane z rysunku 36.5. W formule w komórce B15 zostały wykorzystane dwa odwołania mieszane. Rozszerzenie formuły na zakres komórek B15:D16 spowoduje, że w komórkach tych będą przez siebie mnożone odpowiednie współczynniki z wiersza 14 i kwoty z kolumny A ($ %, $ & itd.). Po rozszerzeniu formuły arkusz powinien wyglądać jak ten z rysunku 36.6.

Rysunek 36.5. Przykładowy arkusz

96 36. Odwołania względne, bezwzględne i mieszane

Rysunek 36.6. Przykładowy arkusz

%XCELÒÒ0,

7Ñ Ñ

arkuszach, które tworzymy i z którymi pracujemy, nie jednokrotnie znajdują się formuły odwołujące się do konkretnych zakresów komórek z danymi. Bardzo często wiele formuł odwołuje się do tych samych zakresów porozmieszczanych w różnych miejscach arkusza, a nawet w innych arkuszach skoroszytu. Kiedy tworzymy nowe lub modyfikujemy istniejące odwołania, dość kłopotliwy może być fakt, że musimy pamiętać mało przyjazne w nazewnictwie adresy poszczególnych zakresów. Okazuje się jednak, że można dość łatwo obejść taki problem, ponieważ Excel umożliwia nadawanie przyjaznych nazw zakresom komórek i używanie tych nazw w formułach. Do opcji związanych z definiowaniem nazw w arkuszu mamy dostęp za pośrednictwem opcji znajdujących się w obszarze Nazwy zdefiniowane zakładki Formuły (rysunek 37.1).

37. Nazywanie zakresów

Rysunek 37.1. Obszar Nazwy zdefiniowane

Widzimy tutaj następujące elementy:

• Przycisk Menedżer nazw — kliknięcie go powoduje wyświetlenie okna, za pomocą którego możemy zarządzać nazwami zdefiniowanymi w arkuszu, definiować nowe nazwane obszary, usuwać istniejące, zmieniać nazwy itp.

• Przycisk Definiuj nazwę — kliknięcie go powoduje rozwinięcie się menu z poleceniami, za pomocą których możemy zdefiniować nazwę dla obszaru arkusza.

• Przycisk Użyj w formule — kliknięcie go powoduje rozwinięcie się menu, które umożliwia wstawianie istniejących w arkuszu nazw zakresów komórek do formuł.

• Przycisk Utwórz z zaznaczenia — kliknięcie go powoduje wyświetlenie się okna, które umożliwia automatyczne tworzenie nazw na podstawie zaznaczonych komórek.

97

%XCELÒÒ0,

0RZYKæAD 0RZYPUÜĀMY ÒêEÒMAMYÒARKUSZÒZÒDANYMIÒ ZÒRYSUNKUÒ 7IDZIMYÒTUTAJÒZESTAWIENIEÒKWOTÒWYDAT K˜WÒIÒZAROBK˜WÒDLAÒSZEÜCIUÒMIESIĂCYÒ .ADAJMYÒNAZWĂÒOBSZAROWIÒ"" ÒCZYLIÒ OBSZAROWIÒZAWIERAJæCEMUÒWYDATKIÒ:AZNA CZAMYÒOBSZARÒKOM˜REKÒ"" ÒAÒNASTĂPNIEÒ WÒOBSZARZEÒ.AZWYÒZDEµÒNIOWANEÒZAKåADKIÒ &ORMUåYÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ$EµÒNIUJÒNAZWĂÒ 0OWINNOÒSIĂÒPOJAWIĀÒOKNOÒ.OWAÒNAZWAÒ RYSUNEKÒ  7ÒPOLUÒ/DWOåUJEÒSIĂÒDOÒPOWINNOÒSIĂÒ ZNAJDOWAĀÒODWOåANIEÒDOÒZAKRESU ÒKT˜RYÒ CHCEMYÒNAZWAĀÒ*EêELIÒGOÒTAMÒNIEÒMA Ò NALEêYÒJEÒWPISAĀÒ0ODOBNIEÒWÒPOLUÒ.A ZWA ÒJEÜLIÒNIEÒZOSTAåOÒONEÒWYPEåNIONEÒ AUTOMATYCZNIEÒODPOWIEDNIæÒNAZWæ Ò WPISUJEMYÒNAZWĂÒZAKRESU ÒWÒNASZYMÒ PRZYPADKUÒNAÒPRZYKåADÒ:\GDWNLÒ:ATWIER DZAMYÒPRZYCISKIEMÒ/+Ò.AZWAÒ7YDATKIÒ ZOSTAåAÒZDEµÒNIOWANAÒWÒSKOROSZYCIEÒ 7ÒANALOGICZNYÒSPOS˜BÒMOêEMYÒZDEµÒNIO WAĀÒNAZWĂÒ=DUREHNÒDLAÒZAKRESUÒKOM˜REKÒ ##Ò0OÒTAKICHÒCZYNNOÜCIACHÒMOêEMYÒ UêYWAĀÒNAZWÒWÒFORMUåACHÒ.AÒPRZYKåADÒ DOÒKOM˜RKIÒ"ÒMOêEMYÒWPISAĀÒFORMUåĂÒ 680$:\GDWNL ÒAÒDOÒKOM˜RKIÒ#ÒFOR MUåĂÒ 680$=DUREHN lÒWÒKOM˜RKACHÒ TYCHÒZNAJDæÒSIĂÒSUMYÒZAWARTOÜCIÒKOM˜REKÒ WÒZDEµÒNIOWANYCHÒZAKRESACHÒRYSU NEKÒ 

Rysunek 37.2. Przykładowy arkusz

Rysunek 37.3. Okno Nowa nazwa

Rysunek 37.4. Przykładowy arkusz

/DWOåANIAÒDOÒTAKÒZDEµÒNIOWANYCHÒZAKRE S˜WÒMOêEMYÒUêYWAĀÒWÒCAåYMÒSKOROSZY CIE ÒWEÒWSZYSTKICHÒJEGOÒARKUSZACHÒ*EêELIÒ ZECHCEMYÒUSUNæĀÒZDEµÒNIOWANæÒNAZWĂ Ò MUSIMYÒWÒOBSZARZEÒ.AZWYÒZDEµÒNIOWANEÒ ZAKåADKIÒ&ORMUåAÒKLIKNæĀÒPRZYCISKÒ-ENE DêERÒNAZW ÒCOÒSPOWODUJEÒWYÜWIETLENIEÒ OKNAÒZÒRYSUNKUÒ :AZNACZAMYÒTUTAJÒKLIKNIĂCIEMÒNAZWĂÒDOÒ USUNIĂCIAÒIÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ5SUĆ

98 37. Nazywanie zakresów

Rysunek 37.5. Okno Menedżer nazw

%XCELÒÒ0,

+ Ñ

ażdy, kto kiedykolwiek musiał analizować jakąś długą listę stworzoną w Excelu, wyszukiwać w niej jakieś szczególne wartości itp., wie, jak męczące może to być zadanie i jak łatwo o pomyłkę. Do tego rodzaju zadań bardzo przydatne i proste w obsłudze mogą się okazać dostępne w Excelu narzędzia do filtrowania list. Pozwalają one łatwo, szybko wyszczególnić z listy odpowiednie pozycje. Aby zastosować automatyczny filtr, potrzebna jest lista z nagłówkami. Posłużymy się listą z rysunku 38.1. Aby założyć filtr na listę, należy zaznaczyć obszar z nagłówkami, czyli w naszym przypadku komórki A1:C1, następnie w obszarze Sortowanie i filtrowanie w zakładce Dane kliknąć przycisk Filtruj. W komórkach z nagłówkami powinny się pojawić przyciski umożliwiające rozwinięcie menu filtru dla każdej kolumny (rysunek 38.2).

38. Filtrowanie listy

Rysunek 38.1. Przykładowa lista

Rysunek 38.2. Przyciski filtru

Po naciśnięciu przycisku filtru (przykładowo w komórce C1) pojawi się menu z rysunku 38.3. Widzimy tutaj następujące elementy:

• Polecenia Sortuj od najmniejszych do największych oraz Sortuj od największych do najmniejszych — kliknięcie ich spowoduje posortowanie listy w porządku rosnącym lub malejącym.

• Polecenie Sortuj według kolorów — kliknięcie go spowoduje rozwinięcie menu umożliwiającego sortowanie listy według kolorów czcionki w komórkach lub kolorów wypełnienia komórek.

• Polecenie Wyczyść filtr z — jest aktywne tylko wtedy, gdy wcześniej został zastosowany w kolumnie jakiś filtr; kliknięcie go spowoduje usunięcie wspomnianego filtrowania z kolumny.

• Polecenie Filtruj według koloru — po kliknięciu go rozwinie się menu z opcjami umożliwiającymi filtrowanie listy ze względu na kolory czcionek w komórkach lub kolory wypełnień komórek. Rysunek 38.3. Menu filtru

99

%XCELÒÒ0, • Menu Filtry liczb — zawiera opcje umożliwiające filtrowanie liczb ze względu na różne typowe dla liczb kryteria. Możemy na przykład odfiltrować wartości mniejsze od jakiejś zadanej wartości, równe jakiejś wartości itp. Jeżeli w kolumnie z filtrem będą się znajdować wartości tekstowe, kryteria w tym menu będą inne — charakterystyczne dla tekstu.

• Pole główne — tutaj znajdują się wylistowane wszystkie elementy kolumny, której filtru używamy. Usunięcie zaznaczenia poszczególnych elementów tej listy spowoduje, że wiersze z nimi zostaną usunięte (ukryte) z filtrowanej listy. Użycie filtru w kolumnie B naszego przykładowego arkusza i pozostawienie w polu głównym zaznaczonych jedynie pozycji Sobota i Niedziela spowoduje, że arkusz będzie wyglądał jak ten z rysunku 38.4. Wszystkie wiersze zawierające w kolumnie B wartości inne niż Sobota lub Niedziela zostały ukryte. Aby przywrócić listę do pierwotnego wyglądu, wybieramy polecenie Wyczyść filtr z „Dzień tygodnia”. Użyjmy filtru dla liczb w kolumnie C. Rozwijamy menu filtru w kolumnie C, przechodzimy do podmenu Filtry liczb i wybieramy polecenie Większe niż.... W oknie Autofiltr niestandardowy, które się pojawi, w drugim polu wpisujemy na przykład 2000. Arkusz powinien wyglądać jak ten z rysunku 38.5.

Rysunek 38.4. Przefiltrowana lista Rysunek 38.5. Przefiltrowana lista

Wszystkie wiersze, w których w kolumnie C znajdowała się kwota mniejsza lub równa 2000, zostały ukryte na liście.

100 38. Filtrowanie listy

%XCELÒÒ0,

/ Ñ

prócz metod filtrowania list opisanych w rozdziale „Filtrowanie listy”, Excel udostępnia także bardziej zaawansowane narzędzie służące do filtrowania danych — Filtr zaawansowany. Daje on zdecydowanie więcej opcji filtrowania listy, jednak jest nieco mniej wygodny w użyciu, gdyż kryteria filtrowania należy tutaj wprowadzać ręcznie do komórek arkusza. Taka jest cena większych możliwości. Opcje filtrowania ustalamy za pośrednictwem okna Filtr zaawansowany (rysunek 39.1), które wywołujemy poprzez kliknięcie w polu Sortowanie i filtrowanie zakładki Dane przycisku Zaawansowane. W oknie wybieramy, czy lista ma być filtrowana na miejscu (opcja Filtruj listę na miejscu), czyli czy wyniki, które nie spełnią kryteriów filtrowania, mają zostać ukryte w obszarze pierwotnej listy, czy też wyniki filtrowania mają zostać skopiowane w inne miejsce arkusza (opcja Kopiuj w inne miejsce). W polu Zakres listy wpisujemy lub wskazujemy poprzez zaznaczenie myszą zakres komórek, w których znajduje się lista do przefiltrowania. W polu Zakres kryteriów wskazujemy komórki, w których znajdują się określone przez nas kryteria. W polu Kopiuj do wskazujemy, gdzie mają być skopiowane wyniki naszego filtrowania; pole to jest aktywne tylko wtedy, gdy nie wybierzemy filtrowania listy na miejscu. Zaznaczenie opcji Tylko unikatowe rekordy powoduje, że w wyniku filtrowania zostają usunięte wszelkie dublujące się rekordy. Sposób określania kryteriów najlepiej zobrazować na przykładzie.

39. Używanie filtru zaawansowanego

Rysunek 39.1. Okno Filtr zaawansowany

0RZYKæAD Rysunek 39.2. Przykładowa lista

7ÒPRZYKåADZIEÒPOSåUêYMYÒSIĂÒ LISTæÒZÒRYSUNKUÒ

101

%XCELÒÒ0,

0RZEµÒLTRUJMYÒNASZæÒLISTĂÒWÒTAKIÒ SPOS˜B ÒABYÒOTRZYMAĀÒDNIÒ ÜWIæTECZNE ÒWÒKT˜RYCHÒKOSZTAÒ BYåYÒWYêSZEÒODÒÒZåÒ0IERW SZYMÒKROKIEMÒBĂDZIEÒUSTALENIEÒ KRYTERI˜WÒZÒRYSUNKUÒ *AKÒWIDAĀ ÒZASADAÒTWORZENIAÒ KRYTERI˜WÒJESTÒDOÜĀÒPROSTAÒ /BSZARÒZÒKRYTERIAMIÒMUSIÒ ZAWIERAĀÒTEÒSAMEÒNAGå˜WKI Ò COÒOBSZARÒLISTYÒ0ODÒODPOWIED NIMIÒNAGå˜WKAMIÒUMIESZ CZAMYÒINTERESUJæCEÒNASÒWARTO ÜCI ÒKT˜REÒMAJæÒBYĀÒZWR˜CONEÒ POÒµÒLTROWANIUÒ-OêEMYÒSIĂÒ DODATKOWOÒPOSåUGIWAĀÒOPE RATORAMIÒ Ò Ò Ò Ò ÒÒ 7ARUNKIÒUMIESZCZONEÒWÒTYMÒ SAMYMÒWIERSZUÒWÒOBSZARZEÒ KRYTERI˜WÒSæÒINTERPRETOWANEÒ PRZEZÒPROGRAMÒJAKOÒTE ÒKT˜REÒ MUSZæÒZACHODZIĀÒJEDNOCZEÜ NIEÒOPERATORÒ) ÒNATOMIASTÒ WARUNKIÒWÒTEJÒSAMEJÒKOLUMNIEÒ åæCZYÒOPERATORÒ,5"Ò0OÒPRZY GOTOWANIUÒKRYTERI˜WÒWYWOåU JEMYÒOKNOÒ&ILTRÒZAAWANSOWANYÒ $ANE3ORTOWANIEÒIÒµÒLTROWA NIE:AAWANSOWANE ÒIÒUZUPEå NIAMYÒRYSUNEKÒ  :DECYDOWALIÜMY ÒêEÒWYNIKÒ µÒLTROWANIAÒMAÒZOSTAĀÒSKOPIO WANYÒDOÒZAKRESUÒKOM˜REKÒ )+ ÒWSKAZALIÜMY ÒêEÒNASZAÒ LISTAÒJESTÒUMIESZCZONAÒWÒKO M˜RKACHÒ!# ÒAÒTAKêEÒêEÒ KRYTERIAÒZNAJDUJæÒSIĂÒWÒKOM˜R KACHÒ%'Ò7YNIKÒDZIAåANIAÒ µÒLTRUÒPOWINIENÒBYĀÒTAKIÒJAKÒNAÒ RYSUNKUÒ 7ÒZAKRESIEÒKOM˜REKÒ)+Ò ZNALAZåYÒSIĂÒWIERSZEÒLISTY ÒKT˜REÒ ODPOWIADAJæÒUSTALONYMÒPRZEZÒ NASÒWARUNKOM

102 39. Używanie filtru zaawansowanego

Rysunek 39.3. Kryteria filtru zaawansowanego

Rysunek 39.4. Okno Filtr zaawansowany

Rysunek 39.5. Wynik działania Filtru zaawansowanego

%XCELÒÒ0,

. Ñ

iejednokrotnie zdarza się tak, że pracujemy z arkuszami Excela, w których sposób organizacji danych nie do końca nas zadowala. Sytuacja ta może mieć przykładowo miejsce, kiedy arkusz posiada w jednej kolumnie dane, które dla celów naszych opracowań powinny się znaleźć w kilku kolumnach. Okazuje się, że w Excelu istnieje bardzo łatwa i szybka metoda rozdzielania danych z jednej kolumny na kilka kolumn — całą operację wykonujemy za pomocą Kreatora konwersji tekstu na kolumny, który uruchamiamy przez kliknięcie w obszarze Narzędzia danych zakładki Dane przycisku Tekst jako kolumny.

40. Dzielenie kolumn

Rysunek 40.1. Przykładowy arkusz

0RZYKæAD *EDNYMÒZÒTYPOWYCHÒZASTO SOWAĆÒ+REATORAÒKONWERSJIÒ TEKSTUÒNAÒKOLUMNYÒJESTÒSYTU ACJA ÒWÒKT˜REJÒMAMYÒARKUSZÒ ZÒDANYMIÒPODOBNYMIÒDOÒTYCHÒ ZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 40.2. Okno Kreator konwersji tekstu na kolumny — krok 1 z 3

7IDZIMYÒTUTAJÒLISTĂÒIMIENNæ Ò NAÒKT˜REJÒIMIONAÒIÒNAZWISKAÒ ZNAJDUJæÒSIĂÒWÒJEDNEJÒKOLUM NIEÒ2OZDZIELMYÒZATEMÒIMIONAÒ IÒNAZWISKA ÒABYÒZNAJDOWAåYÒ SIĂÒONEÒWÒDW˜CHÒKOLUMNACHÒ :AZNACZAMYÒOBSZARÒLISTY Ò CZYLIÒWÒNASZYMÒPRZYPADKUÒ !! ÒIÒWÒOBSZARZEÒ.ARZĂ DZIAÒDANYCHÒZAKåADKIÒ$ANEÒ KLIKAMYÒPRZYCISKÒ4EKSTÒJAKOÒ KOLUMNYÒ0OJAWIÒSIĂÒOKNOÒ ZÒRYSUNKUÒ

103

%XCELÒÒ0,

7ÒOKNIEÒTYMÒWÒOBSZARZEÒ 4YPÒDANYCHÒßR˜DåOWYCHÒ ZAZNACZAMYÒOPCJĂÒ2OZDZIE LANY ÒPONIEWAêÒWÒKOLUMNIEÒ !ÒIMIONAÒSæÒPOODDZIELANEÒODÒ NAZWISKÒSPACJAMIÒ.ASTĂPNIEÒ KLIKAMYÒ$ALEJÒ0OJAWIÒSIĂÒOKNOÒ ZÒRYSUNKUÒ

Rysunek 40.3. Okno Kreator konwersji tekstu na kolumny — krok 2 z 3

:AZNACZAMYÒTUTAJÒWÒPOLUÒ /GRANICZNIKIÒOPCJĂÒ3PACJAÒIÒKLI KAMYÒPRZYCISKÒ$ALEJÒ0OJAWIÒ SIĂÒOKNOÒZÒRYSUNKUÒ 7ÒTYMÒOKNIEÒWÒPOLUÒ-IEJSCEÒ DOCELOWEÒWPISUJEMYÒADRESÒ KOM˜RKI ÒWÒKT˜REJÒMAÒSIĂÒ ROZPOCZæĀÒOBSZARÒKOM˜REKÒ POWSTAåYCHÒZÒROZDZIELANIAÒ 7PISUJEMYÒTUTAJÒNAÒPRZYKåADÒ ADRESÒ%ÒIÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ :AKOĆCZÒ.ASZÒARKUSZÒPOWI NIENÒWYGLæDAĀÒJAKÒTENÒZÒRY SUNKUÒ )MIONAÒIÒNAZWISKAÒZÒKOLUMNYÒ !ÒZOSTAåYÒROZDZIELONEÒNAÒDWIEÒ KOLUMNYÒIÒUMIESZCZONEÒWÒKO LUMNACHÒ"ÒIÒ#Ò'DYBYÜMYÒ CHCIELIÒROZDZIELIĀÒKOLUMNĂ Ò KT˜REJÒELEMENTYÒNIEÒSæÒPOOD DZIELANEÒJAKIMIÜÒWYRAßNYMIÒ OGRANICZNIKAMI ÒLECZÒELEMENTYÒ PRZEZNACZONEÒDOÒPODZIAåUÒSæÒ TEJÒSAMEJÒDåUGOÜCI ÒWÒOKNIEÒ +REATORÒKONWERSJIÒTEKSTUÒNAÒ KOLUMNYÒlÒKROKÒÒZÒÒNALEêYÒ ZAZNACZYĀÒOPCJĂÒ3TAåAÒSZERO KOÜĀ ÒAÒWÒNASTĂPNYCHÒKROKACHÒ ZAÒPOMOCæÒMYSZYÒWYZNACZYĀÒ SZEROKOÜĀ ÒNAÒKT˜REJÒMAÒNA STæPIĀÒPODZIAå

Rysunek 40.4. Okno Kreator konwersji tekstu na kolumny — krok 3 z 3

Rysunek 40.5. Przykładowy arkusz

104 40. Dzielenie kolumn

%XCELÒÒ0,

# Ñ

zęsto się zdarza się, że pracujemy z arkuszem Excela, do którego wprowadzamy ważne dane, więc pomyłka podczas wpisywania ich może mieć nieprzyjemne skutki, narazić nas na dodatkowe koszta, czy to bezpośrednio finansowe, czy inne. Prawdopodobieństwo popełnienia błędu rośnie, kiedy z danego arkusza korzysta wielu użytkowników, szczególnie jeżeli nie wszyscy są wystarczająco biegli w obsłudze Excela. Aby ograniczyć możliwość wystąpienia tego typu pomyłek, możemy się posłużyć opcjami pozwalającymi na kontrolowanie poprawności danych wprowadzanych przez użytkownika do arkusza. Zasady kontrolowania poprawności wprowadzanych danych, czyli zasady definiujące, jakie dane są poprawne, a jakie nie, określamy dla wybranych komórek. Do opcji pozwalających ustawić odpowiednie warunki mamy dostęp za pośrednictwem okna Sprawdzanie poprawności danych, które wywołamy dzięki kliknięciu w obszarze Narzędzia danych zakładki Dane przycisku Poprawność danych. Ma ono trzy zakładki; pierwsza — Ustawienia — wygląda jak ta z rysunku 41.1.

41. Kontrola poprawności danych

Rysunek 41.1. Okno Sprawdzanie poprawności danych, zakładka Ustawienia

Ustawiamy tutaj, jakie wartości są dozwolone do wpisania w zaznaczone komórki. W polu Dozwolone możemy na przykład zdecydować, że dozwolone będzie jedynie wpisywanie liczb — wtedy pojawią się dodatkowe opcje, dzięki którym określimy na przykład wartości maksymalne, minimalne itp. Możemy zdecydować, że dozwolony będzie tylko tekst, a potem określić jego maksymalną długość, itp. Zaznaczenie opcji Ignoruj puste sprawi, że puste komórki będą traktowane jak poprawne — bez względu na narzucone kryteria. Druga zakładka okna, Komunikat wejściowy, została przedstawiona na rysunku 41.2.

105

%XCELÒÒ0,

Rysunek 41.2. Okno Sprawdzanie poprawności danych, zakładka Komunikat wejściowy

Tutaj określamy komunikat wejściowy, czyli ten, który się pojawi, kiedy zaznaczymy komórkę, w której ustawiliśmy kontrolę poprawności. W zależności od tego, jakie wartości są traktowane jako poprawne, możemy tutaj wpisywać na przykład: 8ZDJD GR WHM NRPöUNL ZROQR ZSLV\ZDÊ W\ONR OLF]E\ — itp. Kolejna zakładka, Alert o błędzie, została przedstawiona na rysunku 41.3.

Rysunek 41.3. Okno Sprawdzanie poprawności danych, zakładka Alert o błędzie

Tutaj określamy, jak ma się zachować program, kiedy do komórki zostaną wprowadzone nieprawidłowe dane. Gdy zaznaczymy opcję Pokazuj alerty po wprowadzeniu nieprawidłowych danych, po wprowadzeniu nieodpowiednich danych zostanie wyświetlone okno z komunikatem. Jego tytuł możemy określić w polu Tytuł, a treść — w polu Komunikat o błędzie.

106 41. Kontrola poprawności danych

%XCELÒÒ0, Gdy w polu Styl wybierzemy pozycję Zatrzymaj, arkusz nie zezwoli na wprowadzanie nieprawidłowych danych, jeżeli zaś wybierzemy Ostrzeżenie lub Informacja, użytkownik po wprowadzeniu nieodpowiednich danych zostanie poinformowany, że są one nieprawidłowe, jednak program zezwoli na wpisanie ich. 0RZYKæAD 0RZYKåADEMÒWYKORZYSTANIAÒKONTROLIÒPOPRAW NOÜCIÒDANYCHÒMOêEÒBYĀÒUZUPEåNIANAÒRĂCZNIEÒ LISTAÒWYPåAT ÒNAÒKT˜REJÒWÒPIERWSZEJÒKOLUMNIEÒ ZNAJDUJæÒSIĂÒNAZWISKAÒODBIORC˜WÒWYPåAT Ò AÒWÒDRUGIEJÒMAJæÒBYĀÒWPISYWANEÒKWOTYÒWY PåATÒ0RZYPUÜĀMY ÒêEÒWIEMY ÒIêÒKWOTAÒWYPåATYÒ NIEÒMOêEÒBYĀÒWIĂKSZAÒODÒ ÒZÒOCZYWISTYCHÒ WZGLĂD˜WÒNIEÒMOêEÒBYĀÒR˜WNIEêÒUJEMNAÒ!BYÒ OGRANICZYĀÒMOêLIWOÜĀÒPOMYåKIÒPODCZASÒWPI SYWANIAÒKWOTÒWYPåATÒNAÒPRZYKåADÒWPISANIAÒ Ò ÒMOêEMYÒPOSTæPIĀÒNASTĂPUJæCO Ñ Ñ:AZNACZYĀÒOBSZARÒKOM˜REK ÒWÒKT˜RYCHÒ MAJæÒBYĀÒWPISYWANEÒKWOTY Ñ Ñ7YWOåAĀÒOKNOÒ3PRAWDZANIEÒPOPRAW NOÜCIÒDANYCHÒ$ANE.ARZĂDZIAÒDANYCH 0OPRAWNOÜĀÒDANYCH 

Rysunek 41.4. Alert o błędzie

Ñ Ñ7ÒZAKåADCEÒ5STAWIENIAÒWÒPOLUÒ$OZWO LONEÒWYBRAĀÒPOZYCJĂÒ$ZIESIĂTNEÒPOJAWIæÒ SIĂÒPOLAÒ7ARTOÜCIÒDANYCH ÒGDZIEÒNALEêYÒ WSKAZAĀÒPOZYCJEÒ-IĂDZY Ò-INIMUMÒlÒ TAMÒWPISAĀÒÒlÒORAZÒPOLEÒ-AKSIMUMÒlÒ TAMÒWPISAĀÒ Ñ Ñ0RZEJÜĀÒDOÒZAKåADKIÒ!LERTÒOÒBåĂDZIE ÒTAMÒ WåæCZYĀÒOPCJĂÒ0OKAZUJÒALERTYÒPOÒWPROWA DZENIUÒNIEPRAWIDåOWYCHÒDANYCH ÒWÒPOLUÒ 3TYLÒWYBRAĀÒPOZYCJĂÒ:ATRZYMAJ ÒWÒPOLUÒ 4YTUåÒWPISAĀÒ8ZDJD ÒAÒWÒPOLUÒ+OMUNI KATÒOÒBåĂDZIEÒWPISAĀÒ:SURZDG]RQDNZRWD MHVWZLÚNV]DRG]ïOXEXMHPQDÒ :ATWIERDZIĀÒPRZYCISKIEMÒ/+ 4ERAZÒKAêDAÒPR˜BAÒWPROWADZENIAÒDOÒKO M˜REKÒKWOTYÒMNIEJSZEJÒODÒÒLUBÒWIĂKSZEJÒODÒ ÒZAKOĆCZYÒSIĂÒWYÜWIETLENIEMÒKOMUNI KATUÒZÒRYSUNKUÒ

41. Kontrola poprawności danych

107

%XCELÒÒ0,

42. Ochrona arkusza

Ñ

oże się zdarzyć, że z jednym arkuszem Excela pracuje wielu użytkowników. W takich sytuacjach zwykle różne osoby wykonują odmienne czynności w arkuszu. Niektórzy jedynie wprowadzają drobne zmiany, inni budują, korygują formuły makra itp. Może się zdarzyć, że użytkownik wykonujący najprostsze zadania, czy to omyłkowo, czy poprzez brak wiedzy usunie którąś z formuł lub dokona w niej jakiejś drobnej zmiany. Nietrudno sobie wyobrazić, jak opłakane mogą być tego skutki, jeżeli arkusz służy na przykład do analizy danych finansowych i na jego podstawie są dokonywane wypłaty. Aby uniknąć takich sytuacji, Excel udostępnia możliwość ochrony arkusza lub jego części.

Ochrona całego arkusza Do opcji pozwalających włączyć i skonfigurować ochronę arkusza mamy dostęp za pośrednictwem okna Chronienie arkusza (rysunek 42.1). Wywołujemy je kliknięciem w obszarze Zmiany zakładki Recenzja przycisku Chroń arkusz. Aby ochrona była skuteczna, opcja Chroń skoroszyt i zawartość zablokowanych komórek powinna być włączona. W polu Pozwól wszystkim użytkownikom tego skoroszytu na mamy piętnaście różnych opcji, które określają czynności, jakie będą dozwolone po zablokowaniu arkusza. Domyślnie po włączeniu ochrony arkusza użytkownik będzie mógł jedynie zaznaczać zablokowane i odblokowane komórki, w razie potrzeby możemy jednak zezwolić użytkownikowi na formatowanie komórek, kolumn i wierszy, wstawianie kolumn i hiperłączy, usuwanie kolumn i wierszy, sortowanie, używanie autofiltru i raportów tabeli przestawnej, edytowanie obiektów i scenariuszy. Jeśli chcemy w specyficzny sposób ustawić uprawnienia dla użytkownika Rysunek 42.1. Okno Chronienie arkusza po zablokowaniu arkusza, warto zawsze dobrze się zastanowić, które z wymienionych czynności mogą wpłynąć na utratę lub uszkodzenie danych (jak na przykład usuwanie wierszy czy kolumn), a które nie (jak na przykład używanie autofiltru). W polu Hasło do usunięcia ochrony arkusza możemy wpisać hasło, które będzie musiał podać każdy użytkownik chcący zdjąć ochronę arkusza. Jeżeli zostawimy to pole puste, arkusz będzie chroniony, ale każdy będzie w stanie bez problemu usunąć ochronę. Jeśli ustawimy hasło, po zatwierdzeniu przyciskiem OK pojawi się okno, w którym po raz kolejny potwierdzimy hasło. Po założeniu ochrony na arkusz przycisk

108

%XCELÒÒ0, Chroń arkusz w obszarze Zmiany zakładki Recenzja zmieni się w przycisk Nie chroń arkusza. Kliknięcie go spowoduje zdjęcie ochrony arkusza.

Wyznaczanie zakresów komórek nieobjętych ochroną Blokowanie arkusza w opisany wyżej sposób będzie skutkowało tym, że cały arkusz, wszystkie jego komórki będą zablokowane. Aby wyznaczyć zakresy, które mogą być modyfikowane przez użytkowników, w obszarze Zmiany zakładki Recenzja klikamy przycisk Zezwalaj użytkownikom na edycję zakresów. Pojawi się okno z rysunku 42.2.

Rysunek 42.2. Okno Zezwalanie użytkownikom na edycję zakresów

Aby dodać zakres komórek, który użytkownicy będą mogli edytować, w oknie Zezwalanie użytkownikom na edycję zakresów naciskamy przycisk Nowy.... Pojawi się okno z rysunku 42.3.

Rysunek 42.3. Okno Nowy zakres

W pierwszym polu okna nadajemy nazwę zakresowi, który definiujemy. W drugim wpisujemy lub wskazujemy myszą (po naciśnięciu przycisku ) właściwy zakres. Zakres definiujemy według schematu: po znaku równości wpisujemy

42. Ochrona arkusza

109

%XCELÒÒ0,

0RZYKæAD 7ÒPRZYKåADZIEÒWYKORZYSTAMYÒ ARKUSZÒZÒRYSUNKUÒ 0RZYPUÜĀMY ÒêEÒCHCEMY ÒBYÒ UêYTKOWNIKÒM˜GåÒZMIENIAĀÒ ZAWARTOÜĀÒKOM˜REKÒZÒKWO TAMI ÒAÒNIEÒWOLNOÒMUÒBYåOÒ MODYµÒKOWAĀÒPOZOSTAåYCHÒ KOM˜REKÒARKUSZAÒ:AZNA CZAMYÒZAKRESÒKOM˜REKÒ""Ò IÒWÒOBSZARZEÒ:MIANYÒZAKåADKIÒ 2ECENZJAÒKLIKAMYÒPRZYCISKÒ :EZWALAJÒUêYTKOWNIKOMÒNAÒ EDYCJĂÒZAKRES˜WÒ7ÒOKNIEÒ :EZWALANIEÒUêYTKOWNIKOMÒ NAÒEDYCJĂÒZAKRES˜WÒKLIKAMYÒ PRZYCISKÒ.OWYÒlÒPOJAWIÒSIĂÒ OKNOÒ.OWYÒZAKRESÒ4UÒWÒPOLUÒ /DWOåUJEÒSIĂÒDOÒKOM˜REKÒ AUTOMATYCZNIEÒPOWINNOÒSIĂÒ ZNALEßĀÒODWOåANIEÒDOÒZAKRESUÒ ""Ò7ÒOKNIEÒ.OWYÒZAKRESÒ KLIKAMYÒ/+ ÒAÒNASTĂPNIEÒ WÒOKNIEÒ:EZWALANIEÒUêYTKOW NIKOMÒNAÒEDYCJĂÒZAKRES˜WÒlÒ TEêÒ/+Ò4ERAZÒZAKåADAMYÒ OCHRONĂÒNAÒARKUSZÒPRZEZÒ KLIKNIĂCIEÒWÒOBSZARZEÒ:MIANYÒ ZAKåADKIÒ2ECENZJAÒPRZYCISKUÒ #HROĆÒARKUSZ ÒAÒWÒOKNIE Ò KT˜REÒSIĂÒPOJAWIÒlÒ/+Ò4E RAZÒKAêDAÒPR˜BAÒINGERENCJIÒ WÒKOM˜RKIÒINNEÒNIêÒZÒZAKRESUÒ ""ÒBĂDZIEÒSIĂÒKOĆCZYĀÒ WYÜWIETLENIEMÒKOMUNIKATUÒ ZÒRYSUNKUÒ

110 42. Ochrona arkusza

adres komórki wyznaczającej lewy górny róg zakresu, później dwukropek i adres komórki wyznaczającej prawy dolny róg zakresu. W polu Hasło zakresu możemy ustawić hasło. W takim przypadku edycja zakresu będzie możliwa tylko po podaniu hasła. Po zatwierdzeniu przyciskiem OK zakres pojawi się na liście zakresów w oknie Zezwalanie użytkownikom na edycję zakresów. Możemy zdefiniować w analogiczny sposób więcej zakresów. Po zatwierdzeniu wprowadzonych zakresów i włączeniu ochrony arkusza użytkownik będzie mógł modyfikować komórki w zakresach, które zdefiniowaliśmy. Zakresy komórek nieobjętych ochroną muszą zostać zdefiniowane, zanim na arkusz zostanie nałożona ochrona.

Rysunek 42.4. Przykładowe dane

Rysunek 42.5. Ostrzeżenie o chronionym arkuszu