Niniejszy ebook jest własnością prywatną. Został zakupiony legalnie w serwisie ZloteMysli.pl dnia 2009-10-02 18:27:29. Nr zamówienia: 560330 Nr Klienta: 662464 Data realizacji zamówienia: 2009-10-02 18:27:29 Zapłacono: 27,00 zł
Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Zabrania się jej publicznego udostępniania w Internecie, oraz odsprzedaży zgodnie z regulaminem Wydawnictwa Złote Myśli. © Copyright for Polish edition by ZloteMysli.pl Data: 7.05.2008 Tytuł: Witaminy, minerały i suplementy Autor: Krzysztof Abramek Wydanie III ISBN: 978-83-7582-285-4 Projekt okładki: Marzena Osuchowicz Korekta: Sylwia Fortuna, Lidia Kaźmierczak, Anna Popis-Witkowska Skład: Anna Popis-Witkowska Wydawnictwo Złote Myśli Sp. z o. o. ul. Daszyńskiego 5 44-100 Gliwice WWW: www.ZloteMysli.pl EMAIL:
[email protected] Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.
SPIS TREŚCI WSTĘP...............................................................................................5 DLACZEGO ZDECYDOWAŁEM SIĘ NAPISAĆ TĘ PUBLIKACJĘ?......7 WITAMINY A DIETA........................................................................11 SUPLEMENTACJA? TAK, ALE DLACZEGO?....................................15 Owoce i warzywa zawierają mniej witamin......................................................16 Transport i przechowywanie..............................................................................17 Mycie i gotowanie...............................................................................................17 Przetwarzanie.....................................................................................................18 Fast food.............................................................................................................18 Duże, wręcz ogromne ilości cukru.....................................................................19 Zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym.....................................20 Stresy.................................................................................................................20 Środki antykoncepcyjne i hormonalne.............................................................20 Korzystanie z chlorowanej wody.......................................................................21 Indywidualności biochemiczne.........................................................................22 Zanieczyszczenie środowiska i żywności..........................................................23 Mięso zwierząt hodowlanych przesycone jest..................................................23 CZY TY TEGO POTRZEBUJESZ?......................................................29 WSPOMAGANIE LECZENIA I REHABILITACJI..............................33 CZY WSZYSTKIE WITAMINY SĄ TAKIE SAME?.............................35 Prosty test konsumencki...................................................................................36 MINERAŁY I ICH PRZYSWAJALNOŚĆ............................................38 NATURALNE A SYNTETYCZNE.......................................................41 Biodostępność – co to takiego i dlaczego jest to ważne?...................................................................................48 CO TWÓJ LEKARZ WIE O WITAMINACH?.....................................53 CO MUSISZ WIEDZIEĆ, ZANIM KUPISZ SUPLEMENTY?...............56 CO TRZEBA WIEDZIEĆ O SUPLEMENTACH?.................................60 Chronobiologia..................................................................................................60 Synergiści i antagoniści.....................................................................................60 Multiwitaminy...................................................................................................66 Co powinien zawierać dobry preparat multiwitaminowy?..............................69 Witamina A........................................................................................................72 Witaminy z grupy B...........................................................................................74 Witamina C........................................................................................................75 Witamina D.......................................................................................................80 Witamina E........................................................................................................81 Magnez...............................................................................................................82 Wapń..................................................................................................................83 Omega 3.............................................................................................................84 Cynk...................................................................................................................86 Chrom................................................................................................................87 Wanad................................................................................................................92 Żelazo.................................................................................................................92 Mangan..............................................................................................................93 Selen...................................................................................................................94 Czosnek..............................................................................................................94
Błonnik...............................................................................................................96 Odżywki białkowe..............................................................................................98 Saw Palmetto...................................................................................................100 Enzymy trawienne...........................................................................................100 Spirulina...........................................................................................................101 Ginko Biloba....................................................................................................102 Żeń-szeń...........................................................................................................103 DHEA...............................................................................................................103 „Dopalacze”......................................................................................................104 Napoje izotoniczne...........................................................................................105 Koenzym Q10...................................................................................................107 Koncentraty owoców i warzyw........................................................................107 Glukozamina....................................................................................................109 CLA...................................................................................................................109 Karnityna..........................................................................................................110 „Spalacze tłuszczu”............................................................................................111 Napoje dietetyczne............................................................................................111 JAKIE PREPARATY WYBRAĆ?.......................................................113 ComsumerLab..................................................................................................122 WIĘC CO NAPRAWDĘ JEST MI POTRZEBNE?..............................125 JAKIE PYTANIA ZADAĆ SPRZEDAWCY WITAMIN I SUPLEMENTÓW?..........................................................................126 Trzy magiczne pytania do sprzedawcy witamin.............................................126 Więcej WAŻNYCH pytań.................................................................................129 ŻYWNOŚĆ WZBOGACANA WITAMINAMI.....................................135 CIĄŻA I WITAMINY.......................................................................139 DZIECI I WITAMINY......................................................................144 Niemowlaki......................................................................................................144 Przedszkolaki...................................................................................................146 Szkolniaki.........................................................................................................146 Alergicy.............................................................................................................147 Słodycze i witaminy.........................................................................................148 URODA I WITAMINY.....................................................................152 SUPLEMENTACJA A SKÓRA, WŁOSY I PAZNOKCIE ....................155 Witaminy w kremach.......................................................................................158 CO UTRUDNIA PRZYSWAJANIE WITAMIN?................................159 NIEPRZEMYŚLANA SUPLEMENTACJA MOŻE ZASZKODZIĆ.......162 WITAMINY CZY NUTRACEUTYKI?...............................................164 Jaka jest więc sensowna alternatywa?............................................................166 FAQ, czyli często zadawane pytania................................................................166 PODSUMOWANIE, KRÓTKIE VADEMECUM.................................167 TRUDNE TERMINY........................................................................169 BONUSY.........................................................................................174 WYŁĄCZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI..........................................176 BIBLIOGRAFIA..............................................................................178
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Wstęp
●
str. 5
Wstęp Motto: Prozdrowotny styl życia jest najtańszym sposobem utrzymania zdrowia przez długie lata. Czego nie znajdziesz w tym e-booku? Szkolnych, suchych i nudnych teorii o tym, która witamina w jakiej ilości jest potrzebna, w czym jest zawarta i na co działa. Takich informacji jest wszędzie pełno i możesz je mieć w dowolnym momencie. Natomiast niezwykle szybko rozwijająca się branża tzw. „wellness business” jest odpowiedzią na bardzo dynamiczny wzrost zainteresowania produktami zdrowotnymi, suplementami, wzbogacaniem żywności i w ogóle zdrowym stylem życia. Ten e-book pozwoli czytelnikowi zdobyć dużo rzetelnej i przede wszystkim praktycznej wiedzy na temat witamin, minerałów i suplementów oraz ich zastosowania, pomoże również we właściwym wyborze odpowiednich preparatów. Da możliwość uniknięcia pułapek marketingowych producentów i sprzedawców oraz umożliwi profesjonalne podejście, jako klienta, do danego tematu i da do myślenia sprzedawcom. Rola witamin i suplementów stale rośnie, a w związku z tym wzrasta także zapotrzebowanie na te produkty oraz na INFORMACJĘ O NICH. Jest wiele ofert na rynku związanych z suplementami Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Wstęp
●
str. 6
i witaminami, lecz NIE WSZYSTKIM PO DRODZE Z JAKOŚCIĄ I UCZCIWOŚCIĄ. Konsumenci są zagubieni, a złe wybory w tym zakresie mogą rzutować na ich zdrowie. Lata doświadczeń własnych oraz osób i placówek współpracujących w dziedzinie suplementacji, profilaktyki zdrowotnej, wspomagania leczenia, samoleczenia, medycyny naturalnej oddaję do dyspozycji czytelnika. Mam nadzieję, że publikacja „Witaminy, minerały i suplementy” będzie dobrym przewodnikiem polskiego konsumenta po arenie suplementacji.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Dlaczego zdecydowałem się napisać tę publikację?
●
str. 7
Dlaczego zdecydowałem się napisać tę publikację? Najkrótsza odpowiedź brzmi: ponieważ rośnie zainteresowanie witaminami, suplementacją i wszystkimi tzw. wellness products, a brak na rynku wiarygodnych i wspartych praktyką opracowań, publikacji i kompetentnych informacji na ten temat. Przeprowadzone badania wykazują dość jednoznacznie, że Polacy zwykle czerpią wiedzę o suplementach z niewłaściwych źródeł. Jako że mam dostęp do wielu konkretnych, wiarygodnych i sprawdzalnych informacji, postanowiłem zaspokoić zapotrzebowanie na takową wiedzę. Spójrz na poniższe wyniki badań: Osoby w wieku powyżej 45 lat przy zdobywaniu wiedzy o suplementach diety korzystają przede wszystkim z informacji uzyskanych od lekarza (61%), farmaceuty (56%) oraz bliskich krewnych (35%). Młodsi respondenci w szerszym zakresie korzystają z różnych źródeł informacji, polegając co prawda w dalszym ciągu przede wszystkim na farmaceucie (54%), ale na następnych miejscach znajdują się: lekarz, reklamy (po 33%), znajomi i przyjaciele (28%), najbliżsi krewni (27%), artykuły w prasie (25%) oraz ulotki i reklamy w aptekach (24%). Porównanie grup wiekowych pozwala również na stwierdzenie, że osoby młodsze częściej niż starsze sięgają po książki (15% vs 5%).
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Dlaczego zdecydowałem się napisać tę publikację?
●
str. 8
Źródła informacji o suplementach diety – osoby młodsze i starsze Podstawa: osoby, które w ciągu 12 miesięcy poprzedzających pomiar sięgnęły po suplementy diety, wskaźniki w procentach. Respondent mógł wymienić więcej niż 1 powód.
Źródło: TNS OBOP.
Wynika z tego, że konsumenci nie wiedzą, skąd czerpać kompetentne informacje i najczęściej ulegają opiniom (nie faktom) oraz poddają się działaniom marketingowym zamiast dociekać prawdy. Więcej na ten temat, uzasadnienia i komentarz, znajdziesz w dalszej części niniejszej publikacji. Niezależnie od tego badania wskazują, że Polacy sięgają po suplementy diety z dość zróżnicowanych powodów:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Dlaczego zdecydowałem się napisać tę publikację?
●
str. 9
Oznacza to, że świadomość potrzeby suplementacji w polskim społeczeństwie jest dość niewielka i jest wiele na tym polu do zrobienia. Ponadto: Od 1999 r. interesuję się aktywnie kwestiami zdrowotnymi. Przez ostatnie lata przeczytałem ponad 100 odpowiednich książek z dziedziny zdrowia, profilaktyki, samoleczenia, dietetyki, fizjoterapii, suplementacji, kosmetologii i pokrewnych; wiele czasopism o analogicznej tematyce; kończyłem kursy, przesłuchałem wiele kaset i nagrań, uczestniczyłem w dziesiątkach wykładów, sesjach i seminariach, odbyłem setki rozmów i konsultacji z lekarzami w najwyższym stopniu wiernymi etyce lekarskiej, włączając w to lekarzy medycyny naturalnej; przestudiowałem wiele Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Dlaczego zdecydowałem się napisać tę publikację?
● str. 10
analiz biochemicznych, mam stały kontakt z ludźmi o podobnych zainteresowaniach, działających w tych branżach. Jestem więc praktykiem. Doszedłem do wniosku, że powyższe działania prowadzone na przestrzeni czasu i ciągle kontynuowane upoważniają mnie do zabrania głosu w kwestii profilaktyki zdrowia i suplementacji w szczególności. Zdaję sobie sprawę z ogromu wiedzy, której jeszcze nie posiadłem, śmiem jednak twierdzić, że wiem więcej na temat witamin i suplementacji niż 90% ludzi w kraju nad Wisłą. Zajmuję się m.in. konsultacjami i sprzedażą witamin oraz suplementów, w szczególności w oparciu o specjalistyczne analizy, dostosowujące określony typ diety i suplementacji do indywidualnych potrzeb każdego organizmu. Prowadzę Program Profilaktyki Zdrowotnej – Indywidualny Program Ochrony Zdrowia, którego celem jest promowanie zdrowego stylu życia oraz budowanie świadomości na temat zdrowego odżywiania i jego wpływu na jakość życia, a także wspomaganie leczenia oficjalnego nurtu medycyny, poprzez najnowocześniejsze techniki diagnostyczne i wdrażanie wypływających z nich wyników. Odwiedź moją stronę www.PostawNaZdrowie.pl, aby dowiedzieć się więcej.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy a dieta
● str. 11
Witaminy a dieta Tylko ci, którzy nie interesują się kwestiami zdrowia i dietetyki sądzą, że w pożywieniu są wszelkie niezbędne składniki potrzebne człowiekowi do zdrowego funkcjonowania. Jakże się mylą! Na skutek rozwoju cywilizacyjnego i technologicznego napędzanego kwestiami ekonomicznymi: ●
●
●
●
zawartość składników odżywczych w warzywach i owocach spadła drastycznie; przykłady: ○ w ciągu ostatnich kilkunastu lat zawartość witaminy C w pomidorach zmniejszyła się o kilkadziesiąt procent ○ pomarańcze z dużych plantacji kupowane w marketach często zawierają minimalne ilości witaminy C, a nawet mogą być to śladowe ilości ○ uprawiane gatunki marchwi zawierają mniej beta-karotenu, gdyż mają dostarczać dużą masę korzenia brak składników w glebie. Jeżeli do ziemi dostarcza się tylko 3 składniki (NPK), a rośliny rosnąc „wyciągają” z niej kilkadziesiąt, to zaczyna ich brakować. Szacuje się, że ziemie w Polsce wydawały plon ok. 1200 razy i gdy była to uprawa metodami naturalnymi, bilans minerałów się utrzymywał – po wprowadzeniu sztucznego nawożenia ziemia została wyjałowiona na niektórych terenach w ogóle ziemia jest pozbawiona niektórych składników, np. w województwie małopolskim notuje się totalny brak selenu żaden plantator nie zwraca uwagi na zawartość składników w uprawianych roślinach, często nie jest nawet świadomy Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy a dieta
● ● ●
● str. 12
konieczności występowania ich w określonej ilości czy proporcjach skażenie powietrza i gleby odpadami produkcyjnymi krzyżówki gatunków i modyfikacje genetyczne wszelkie mięso pochodzi z hodowli, w których jedynym wykładnikiem jest zysk, czyli ilość kilogramów
To oczywiście tylko przykłady ... Śmieszą mnie często używane dziś (najczęściej przez tzw. czynniki oficjalne) określenia w rodzaju: zbilansowana dieta. Chętnie dowiedziałbym się, w jaki sposób ją stworzyć i stosować, ponieważ ci, którzy używają owego słownictwa, jakby nie zawsze zdawali sobie sprawę z tego, co mówią lub żyli nieco w oderwaniu od rzeczywistości. Z powodów wymienionych m.in. w następnym rozdziale ja bynajmniej nie widzę możliwości stosowania owej „zbilansowanej diety”. Winny jest temu przede wszystkim rozwój cywilizacji i bezwzględna komercjalizacja produktów żywieniowych. Oczywiste jest, że niezbędnych składników dla naszego organizmu powinniśmy dostarczać przede wszystkim poprzez pożywienie. Ponieważ jednak rozwój cywilizacyjny poszedł w takim kierunku, jak możemy to łatwo zaobserwować, to nie ma fizycznych możliwości dostarczania tego, co niezbędne organizmowi z żywnością i aby zachować lub przywrócić zdrowie, niezbędna jest suplementacja. Spójrz na poniższe przykłady i pomyśl, czy jesteś w stanie dostarczać codziennie organizmowi składniki w takich ilościach:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy a dieta
● ● ● ● ● ● ●
●
● str. 13
witamina C =45 pomarańczy witamina E = 2,5 kg kiełków pszenicznych lub 1,5 l oleju beta-karoten = 7-8 marchwi selen = 4-6 orzechów brazylijskich chrom = warzywa i owoce o łącznej ilości ok. 10 000 kcal cynk = mięso i ryby w ilości ok. 2400 kcal koenzym Q10 = 0,5 kg sardynek czy też 1 kg orzeszków ziemnych Lactobacillus acidophilus – bakterie acidofilne, niezbędna mikroflora. Aby jej dostarczyć, należałoby wypijać codziennie 1,5 litra kefiru lub kwaśnego mleka.
To tylko kilka przykładów, a i te warunki już są trudne do spełnienia. Wszak człowiek potrzebuje dużo więcej składników niezbędnych do zdrowego funkcjonowania. Natomiast od co najmniej kilkudziesięciu lat widzimy kreowanie i promowanie najprzeróżniejszych rodzajów diet. Niektórzy szacują, iż ilość ich rodzajów dochodzi do 20 000. Dzieje się z różnych przyczyn, niestety nierzadko finansowych, aby zdobyć określony rynek i sprzedać produkty. Często niestety ma to niewiele wspólnego ze zdrowym odżywianiem, a wręcz prowadzi do patologii, gdzie człowiek w znacznym stopniu przechodzi na „sztuczne” żywienie, konsumując głównie „pasze” dostarczane przez dystrybutorów określonej firmy wg zadanego harmonogramu. Zanim więc zdecydujesz się na zastosowanie jakiejś – diety sugeruję dobrze przemyśleć sprawę, sprawdzić, z czym się to wiąże i do czego może prowadzić.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy a dieta
● str. 14
Jest tylko jedna, jedyna dobra dieta: TWOJA DIETA – dostosowana do Twoich indywidualnych potrzeb. Pytanie, które nasuwa się natychmiast: skąd mam wiedzieć, jaka dieta jest dla mnie dobra? Jak to sprawdzić? Na szczęście dzisiaj są już dobre metody, które w przeciwieństwie do badań przeprowadzanych przez ankieterów biorących pieniądze za wypełnianie ankiet, są dobrymi badaniami diagnostycznymi. Analiza pierwiastkowa włosów oraz typowanie metaboliczne jest w stanie bardzo precyzyjnie określić zapotrzebowanie każdego organizmu na dane składniki. Więcej znajdziesz na www.PostawNaZdrowie.pl
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Suplementacja? Tak, ale dlaczego?
● str. 15
Suplementacja? Tak, ale dlaczego? Światowa Organizacja Zdrowia zaleca spożywanie 40 dag owoców i warzyw, tj. 3-5 porcji warzyw i 2-4 porcji owoców, 6-11 porcji produktów zbożowych i 30 g nasion strączkowych dziennie na 1 osobę. ● ● ●
Kto tyle ich zjada? Ba! Ile osób jest tego świadomych? Z tych, którzy są świadomi, ile coś z tym robi?
Za sprawę prawidłowego odżywiania nie są odpowiedzialni lekarze, zajęci leczeniem chorób, często wywołanych niedoborem witamin i minerałów. Na co dzień zajmują się tym reklamy w środkach masowego przekazu, karmiąc ludzi, a w pierwszej kolejności ich umysły, zwykłym śmieciem lub wręcz truciznami, a w najlepszym przypadku zmanipulowanymi informacjami. Nasz organizm potrzebuje dziennie 90 składników, których powinno dostarczać pożywienie, tj. 60 minerałów, 16 witamin, 12 podstawowych aminokwasów i 3 podstawowych tłuszczów. Dłuższy niedobór któregoś z tych składników powadzi do chorób. Są tacy, a niestety w tym także lekarze i dietetycy, którzy twierdzą, że wszelkie potrzebne nam składniki, w tym witaminy, makroi mikroelementy, są dostępne w sposób naturalny i możemy je dostarczyć wraz z dietą. Jest wiele powodów, dla których nie możemy asymilować wszystkich potrzebnych składników z pożywienia. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Owoce i warzywa zawierają mniej witamin
● str. 16
Owoce i warzywa zawierają mniej witamin Dzisiaj, w wyniku krzyżówek genetycznych i selekcjonowania owoców i warzyw pod względem ich odporności na choroby i szkodniki, nawożenia sztucznymi nawozami, dużych plonów, czasu plonowania itp. elementów mających bezpośredni wpływ na dochody producentów, owoce i warzywa zawierają o wiele mniejszą ilość witamin niż jeszcze trzydzieści lat temu. Ilość witamin i związków mineralnych zawartych w 1 kg roślin, które były hodowane 100 lat temu, porównuje się do tego, co dzisiaj jest zawarte w 10 kg. Przykładowo pomidory, które widzisz w supermarkecie, posiadają nawet 90% mniej witaminy C niż ich odpowiedniki, które rosły pod gołym niebem trzydzieści lat temu. Dochody żadnego plantatora czy sprzedawcy w żaden sposób nie zależą od zawartości składników odżywczych w owocach i warzywach, dlatego ich działania są ukierunkowane wyłącznie na ilość sprzedanych produktów. Należałoby więc spożywać bardzo duże, a wręcz olbrzymie ilości warzyw i owoców, produktów zbożowych i białka, przy założeniu, że zawierają one właściwe ilości składników. Kupowane produkty są bardzo ubogie w składniki mineralne, a wręcz pozbawione ich, na co wpływa wiele czynników. W szczególności: produkty określane jako świeże – po kilku godzinach od zebrania z pola warzywa i owoce tracą od kilkunastu do kilkudziesięciu procent składników odżywczych. Autentycznie świeże produkty, zbierane w odpowiednim czasie i w odpowiedni sposób, a następnie przetworzone przy zastosowaniu odpowiedniej
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Owoce i warzywa zawierają mniej witamin
● str. 17
technologii, są w stanie dostarczyć organizmowi człowieka więcej składników niezbędnych dla zachowania i poprawy zdrowia.
Transport i przechowywanie Produkty spożywcze często pokonują daleką drogę między producentem a Twoim stołem. Podczas tej podróży tracą część, zwykle dość znaczną, zawartych w nich witamin. Natomiast niezbędne dla organizmu biopierwiastki wprawdzie nie uciekają, lecz często zmieniają swoje właściwości. W świeżych owocach i warzywach sole mineralne są powiązane z białkami, wchodzą w skład enzymów, co sprawia, że są łatwo przyswajalne. Transport, przechowywanie, sortowanie, mrożenie itp. powoduje, że uwalniają się z tych związków, przez co stają się one źle przyswajalne.
Mycie i gotowanie Wiele witamin rozpuszczalnych w wodzie jest wrażliwych na działanie wysokiej temperatury, kwasów i związków alkalicznych. W procesie mycia i gotowania może ich ubyć nawet ponad 90%. Ponadto samo przyrządzanie potraw wymaga pewnej wiedzy, którą zwykle w niewystarczającym stopniu posiadają osoby sporządzające posiłki. O ile stworzenie potrawy o pożądanym smaku w większości wypadków jest na wysokim poziomie, o tyle sposób przygotowania, kolejność wykonywania czynności, czas obrabiania produktów, odpowiednie tworzenie kompozycji i łączenie składników z punktu widzenia zdrowotnego zwykle nie pokrywa się z zasadami i praktyką przygotowania potraw.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Przetwarzanie
● str. 18
Przetwarzanie Ceną, jaką płaci nasz organizm za wygodę korzystania z przetworzonej żywności, jest gorszy stan odżywienia. Mrożone warzywa często zawierają do 50% mniej witaminy C niż świeże. Mielone ziarno zbóż traci niejednokrotnie do 90% zawartych w nim witamin. Produkty mogą być skażone substancjami rakotwórczymi, konserwantami, środkami ochrony roślin itp. Sklepy ze zdrową żywnością także nie zawsze oferują pełnowartościowe produkty, zdarza się, że są one niewiadomego pochodzenia. Szkodliwe, z punktu widzenia zdrowotnego, procesy radykalnie zmniejszają pierwotne wartości odżywcze produktów. Szczególnie częste to: oczyszczanie, homogenizacja, pasteryzacja, odwadnianie, a także dokonywane już bezpośrednio w naszych kuchniach: gotowanie, pieczenie, smażenie, traktowanie promieniowaniem w kuchenkach mikrofalowych. Powszechne oczyszczanie powoduje olbrzymie straty niezbędnych składników, a w szczególności błonnika, co powoduje jakże częste w społeczeństwie zaparcia czy insulinoodporność, prowadzącą także do cukrzycy.
Fast food Czyli tzw. szybkie żarcie. Bardzo spopularyzowane ostatnimi czasy bary szybkiej obsługi, aby zapewnić ową szybkość zmuszone są do korzystania z produktów i technologii, która stoi w sprzeczności ze zdrowym żywieniem. W szczególności dotyczy to braku Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Fast food
● str. 19
wartościowych dla człowieka składników pokarmowych. Powszechne stosowanie technologii mikrofalowej (kuchenki, piece) powoduje zmiany na poziomie komórkowym podgrzewanych produktów, stosowana wysoka temperatura eliminuje większość witamin rozpuszczalnych w wodzie, używanie środków z konserwantami zmusza organizm do znacznego wysiłku, aby je zmetabolizować. Fast foody powodują, że organizm otrzymuje zbyt dużą ilość kalorii przy bardzo małej ilości składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Nie łudź się też, że wprowadzone przez fast foody sałatki coś zmieniają, gdyż pochodzą one z produkcji przemysłowej ze wszystkimi tego konsekwencjami, a w szczególności mają niewielką ilość witamin i mnóstwo szkodliwych dla ludzkiego organizmu związków.
Duże, wręcz ogromne ilości cukru Nadprodukcja cukru, a w związku z tym konieczność upychania go tam, gdzie to możliwe, przez producentów oraz speców od marketingu i technologii. Wystarczy prześledzić spożycie cukru w Polsce w ciągu ostatnich 30 lat, aby szybko znaleźć przyczynę wielu, często bardzo groźnych, chorób. Patrz Rocznik Statystyczny – ponad 70 kg rocznie na osobę, więcej niż Amerykanie! Powszechnie stosowane przez producentów dodawanie cukru tam, gdzie to tylko możliwe, powoduje „wyjazd” z organizmu wielu ważnych witamin i składników mineralnych, a organizm jest zmuszany do wykonywania ciężkiej pracy, dokonywanej ogromnym kosztem, aby zmetabolizować ten w istocie trujący składnik pożywienia.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym
● str. 20
Zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym Z powodu postępu cywilizacji, zmian w diecie i stylu życia nastąpiły istotne zmiany w zawartości przewodu pokarmowego współczesnego człowieka. Obecność określonych białek, enzymów, bakterii lub związków chemicznych na ścianie jelit może powodować utrudnienie lub wręcz uniemożliwienie wchłaniania wielu składników pokarmowych. Także częste dzisiaj przyjmowanie dużych ilości leków powoduje uszkodzenia mechaniczne lub chemiczne na wielu odcinkach przewodu pokarmowego, a także organów odpowiadających za oczyszczanie organizmu.
Stresy Tempo życia, stresujący zawód, zaburzenia osobowości, patologiczne stany psychiczne wywołane różnymi czynnikami – to tylko niektóre czynniki tej niewidocznej na pozór sfery życia, która dla odzyskiwania stanu równowagi przez organizm wymaga uzupełniania składników poprzez suplementację.
Środki antykoncepcyjne i hormonalne W szczególności dotyczy to kobiet, choć oczywiście nie tylko. Przyjmowanie wspomnianych preparatów, niezależnie od ich formy, zawsze powoduje zaburzenia w ustroju, a z całą pewnością ewidentnie ogranicza wchłanianie przede wszystkim witamin grupy B oraz żelaza. Antykoncepcja hormonalna to bezwzględne zalecenie do stosowania suplementacji!
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Środki antykoncepcyjne i hormonalne
● str. 21
Uwaga! Nie należy przyjmować jednocześnie syntetycznej witaminy C razem z hormonalnymi pigułkami antykoncepcyjnymi, gdyż może to znacznie podnieść ilość estrogenów do poziomu zwiększającego ryzyko zachorowania na raka piersi.
Korzystanie z chlorowanej wody Taka woda ma – poza zabijaniem drobnoustrojów chorobotwórczych – znacznie więcej wad niż niechlorowana. Według Światowej Organizacji Zdrowia chlorowanie wody powoduje powstanie ponad pięćdziesięciu związków rakotwórczych. Jeśli chlor zabija bakterie, to dlaczego miałby dla ludzkich komórek być pożyteczny? Lista szkodliwych działań chlorowanej wody jest długa i to temat na odrębną publikację. Tym niemniej wiele efektów jej działania nie jest kojarzonych z korzystaniem z chlorowanej wody. Przykładowo sucha, matowa skóra, cienkie, pozbawione połysku włosy i tendencja od ich wypadania to typowe symptomy u ludzi, którzy piją duże ilości chlorowanej wody. Wypłukuje ona krzem z organizmu, co wywołuje wiele problemów, a w szczególności ze skórą, włosami, paznokciami. Chlor i jego trujące związki sprzyjają powstawaniu alergii dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Niszczy on także strukturę śluzówek, ułatwiając penetrację alergenu w głąb tkanek do krwi, wywołuje u chorych z alergią napady astmy, kaszlu, kataru. Ponadto w wodzie, z której korzystamy, często znajduje się kadm, niszczący m.in. nerki i układ krwiotwórczy; ołów, mangan – związki rakotwórcze, nikiel – częsty alergen w chorobach skóry (m.in. atopowe zapalenie skóry) oraz przewodu pokarmowego i płuc, fluor niszczący układ odpornościowy, a ponadto przemysłowe
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Korzystanie z chlorowanej wody
● str. 22
zanieczyszczenia w rodzaju siarczanów czy azotanów i tym podobnych. Najlepsza znana metoda oczyszczania wody to dobry prasowany filtr węglowy w połączeniu z bakteriobójczą lampą ultrafioletową.
Indywidualności biochemiczne Stosunkowo niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, lecz jeżeli byśmy umieścili w wyizolowanych warunkach kilka osób, podawalibyśmy im dokładnie takie same pokarmy, o tym samym składzie, w takiej samej ilości, przez taki sam okres czasu, to każda osoba miałaby organizm odżywiony w zupełnie różnym stopniu. Powód jest bardzo prozaiczny: Każdy z nas jest indywidualnością biochemiczną Nie istnieje tak naprawdę tzw. „statystyczny Polak” czy „przeciętny Kowalski”, choć wiele instytutów i instytucji opracowało tzw. normy i chciałoby nas w nie „upchnąć”, narzucając „jedynie słuszny sposób odżywiania”. Tymczasem, poza tym, że bardzo się różnimy biochemicznie i genetycznie, to dodatkowo typ metaboliczny człowieka zmienia się z wiekiem, modyfikacjami diety, warunkami otaczającymi nas, spożywanymi preparatami itp. Wieloletnie badania dowiodły ponad wszelką wątpliwość, że sposób odżywiania wpływa bezpośrednio na nasze zdrowie, a niewłaściwa dieta, niedobory pierwiastków i witamin oraz czynniki toksyczne są powodem ok. 80% najbardziej powszechnych dzisiaj chorób. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Zanieczyszczenie środowiska i żywności
● str. 23
Zanieczyszczenie środowiska i żywności Korzystanie przez rolnictwo z nawożenia mineralnego oraz stosowanie środków ochrony roślin powoduje blokowanie niektórych składników w uprawianych roślinach i sprawia, że żywność zawiera dużo produktów chemii nieorganicznej. Z powodu zanieczyszczenia środowiska mamy także zanieczyszczone pożywienie, a przez to nasze organizmy. Wskutek przedostawania się do środowiska rozmaitych chemikaliów i spalin samochodowych znajdują się w nim znaczne ilości metali toksycznych, takich jak: ołów, kadm, rtęć, aluminium czy miedź. Pierwiastki te są trudno wydalane z organizmu. Ułatwić to może połączenie ich ze znacznymi ilościami witaminy C oraz pierwiastkami będącymi ich antagonistami. Z tego powodu zapotrzebowanie organizmu na tę witaminę i owe biopierwiastki znacznie zwiększa się. Poza tym – substancje toksyczne w środowisku zmniejszają przyswajanie witamin i soli mineralnych. Trzeba więc dostarczać ich więcej. Ponadto związki azotu dostarczane do gleby z nawozami wchodzą w reakcję ze znajdującymi się tam związkami srebra, neutralizując je, a to właśnie srebro jest czynnikiem decydującym w istotnym stopniu o odporności naszego organizmu.
Mięso zwierząt hodowlanych przesycone jest hormonami i antybiotykami Drób jest karmiony białkiem z produkcji antybiotyków. 80% masy wyprodukowanych antybiotyków zjadają kurczaki, kaczki czy indyki. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Mięso zwierząt hodowlanych przesycone jest
● str. 24
Wielkie ilości zjadanej wieprzowiny, jak i wołowiny są przygotowywane w sposób powodujący, że gdyby konsumenci znali te tajniki – w większości przeszliby na wegetarianizm... W największym możliwym skrócie: mięso i jego przetwory przechodzą tzw. nastrzykiwanie, czyli wtłaczanie ogromnych ilości wody z solą, preparatów fosforanowych, dodawanie znacznego procentu białka sojowego (zwykle z soi modyfikowanej genetycznie), barwników i stabilizatorów, preparatów przyspieszających dojrzewanie, emulgatorów, czyli preparatów umożliwiających łączenie składników, które normalnie ze sobą się nie łączą. Niewiele osób rozumie, jak ścisły jest związek pomiędzy tym, co człowiek zjada, a jego zdrowiem. Ludzie ufają, że instytucje powołane do tego chronią ich interesy i dbają o ich zdrowie, i że produkty dopuszczone do sprzedaży są pełnowartościowe i bezpieczne. Tak jednak nie jest! Czy możliwe jest dostarczenie naszemu organizmowi tylu składników, ile jest mu potrzebne? Odpowiedź jest krótka: nie ma takich możliwości. Wystarczy wziąć ogólnodostępne tabele z normami zapotrzebowania ludzkiego na poszczególne składniki oraz tabele mówiące o zawartości tychże składników w poszczególnych potrawach i obliczyć, ile danej potrawy należy spożyć, aby dostarczyć odpowiedniej ilości danej witaminy czy składnika mineralnego. Przykładowo: naukowcy z Uniwersytetu Harwardzkiego sugerują spożywanie 800 mcg kwasu foliowego dziennie.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Mięso zwierząt hodowlanych przesycone jest
● str. 25
Dla uzyskania dziennej dawki 800 mcg kwasu foliowego należałoby w ciągu dnia spożyć: 6 szklanek soku pomarańczowego, 11 porcji sałaty, 33 jajka lub 7 porcji brokułów.
To tylko dla zapewnienia z pozostałymi?
jednego
składnika.
A
co
Zobaczmy to na przykładzie jednej multiwitaminy, którą sam często rekomenduję swoim klientom. Zawiera ona: ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Witamina C 45 mg, Niacyna 20 mg Witamina E 10 mg Pantotenian wapnia 9 mg Beta-karoten 2,1 mg Witamina B2 (ryboflawina) 1,8 mg Witamina B6 1,4 mg Witamina B1 (tiamina) 1,2 mg Witamina A 350 mcg Biotyna 0,1 mg Kwas foliowy 200 mcg Witamina D3 2,5 mcg Witamina B12 2 mcg Wapń 265 mg Fosfor 115 mg Magnez 109 mg Cynk 18 mg Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Mięso zwierząt hodowlanych przesycone jest
● ● ● ●
● str. 26
Żelazo 10 mg Mangan 4 mg Miedź 1,6 mg Jod 140 mcg
Są to wartości dostosowane do norm zapotrzebowania dla człowieka dorosłego w Europie. Co musielibyśmy zrobić, aby dostarczyć naszemu organizmowi takiej ilości witamin i pierwiastków? ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
8 jajek – witamina B12 5 awokado – kwas pantotenowy 4 średnie morele – beta-karoten 177 g wątróbki – niacyna 2 średnie banany – witamina B6 10 szparagów – kwas foliowy 71 g truskawek – witamina C 156 g orzechów – witamina E 1 szklana mleka – wapń 13,5 kromek chleba – tiamina 170 g ryby – magnez 1,53 kg fasoli – cynk
Jeżeli nawet zjadałbyś takie ilości pożywienia (codziennie!!!), to bardzo szybko zostałbyś osobą nieprawdopodobnie otyłą, gdyż wymieniona ilość żywności daje ok. 5500 kalorii. Czy masz jeszcze wątpliwości, że suplementacja jest warunkiem sine qua non (niezbędnym) dla zachowania/odzyskania zdrowia? Tak więc poza samą potrzebą suplementacji – zażywania witamin i minerałów – potrzebna jest jeszcze stosowna wiedza. Powinieneś Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Mięso zwierząt hodowlanych przesycone jest
● str. 27
we własnym interesie zdrowotnym takie informacje zdobywać z dobrego, wiarygodnego źródła. Moralną odpowiedzialnością sprzedawców suplementów jest stosowną wiedzę posiadać i zgodnie z nią rekomendować produkty. Ważne!
Suplementy należy popijać wyłącznie czystą wodą
Od powyższej zasadny nie powinno być żadnych odstępstw. Wykorzystywanie do tego celu mleka czy soków owocowych (a szczególnie cytrusowych) może powodować zaburzenia wchłaniania niektórych składników lub znacznie zwiększyć wchłanialność innych. Bardzo ważne! Co z tego, że łykasz dobre witaminy, jeśli masz zanieczyszczone jelito grube, zaburzoną perystaltykę? Powoduje to brak wchłaniania (lub bardzo ograniczone) niezbędnych składników. Przykładowo, nie wytwarzają się w wystarczającej ilości witaminy z grupy B, co już od razu kwalifikuje Cię do suplementacji witaminą B Complex. Większość ludzi, nawet ci, którzy używają tylko najlepszych produktów, nie wykorzystuje możliwości, jakie dają suplementy. Powód jest bardzo prozaiczny: zanieczyszczony przewód pokarmowy i notoryczne zakwaszenie organizmu.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Mięso zwierząt hodowlanych przesycone jest
● str. 28
Cała para idzie w gwizdek, jeśli wraz z suplementacją, a najlepiej przed, nie podejmiesz działań zmierzających do SKUTECZNEGO oczyszczenia układu trawiennego i detoksykacji organizmu. Jest to bardzo rozległy temat na co najmniej kilka publikacji, a przede wszystkim kompetentnych konsultacji.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Czy Ty tego potrzebujesz?
● str. 29
Czy Ty tego potrzebujesz? Właściwie, jeżeli weźmie się pod uwagę informacje zawarte w poprzednim rozdziale, odpowiedź jest stosunkowo prosta. Natomiast indywidualne zapotrzebowanie danego człowieka jest bardzo różne. Każdy człowiek jest indywidualnością biochemiczną i jakiekolwiek próby zaszufladkowania zawsze będą uproszczeniem i będą powodować niepełną lub nieadekwatną informację. Niezależnie od tego każdy, kto chce dbać o własne zdrowie, powinien przeanalizować własny styl życia, co zapewne pomoże w odpowiedzi na pytanie: czy jest mi to potrzebne? Jeżeli chociaż jedno z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe w odniesieniu do Ciebie, to z pewnością potrzebujesz programu suplementacyjnego:
–
– –
– – –
zdarza mi się opuszczać posiłki (nie zjem śniadania, jestem bez obiadu ...), jem mniej niż 2-4 porcje owoców każdego dnia, jestem na diecie niedoborowej (np. z ograniczeniem do niewielkiej ilości kalorii, np. 1000 kalorii, niskowęglowodanowej), jestem weganinem lub wegetarianinem, mój organizm nie toleruje przetworów mlecznych, moja dieta zwiera duże ilości tłuszczów zwierzęcych nasyconych (mięso, smalec) i uwodornionych olejów (margaryny, pączki, frytki itp.), Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Czy Ty tego potrzebujesz?
– – – – –
● str. 30
jadam dość często słodycze i produkty wysokocukrowe, rzadko jadam ryby (mniej niż 1-2 razy tygodniowo), wypijam dziennie 1-2 (lub więcej) drinków lub piwa, stale piję dwie (lub więcej) kawy w ciągu dnia, często korzystam z tzw. fast foodów lub moje posiłki są przygotowywane z gotowych półproduktów (np. zupy w proszku, gorące kubki, ciasta z torebki)
Jak widzisz powyższe sformułowania dotyczą głównie diety, lecz nie jest to jedyna dziedzina życia, którą należałoby przeanalizować. Spójrz poniżej, czy któreś z tych stwierdzeń nie odnosi się do Ciebie:
– – – – – – – – –
– –
mam stresujący zawód, przyjmuję leki, cierpię z powodu zaparć, często się przeziębiam, palę papierosy, obserwuję u siebie oznaki starzenia, przyjmuję środki antykoncepcyjne, przebywam dużo na słońcu, mieszkam w okolicy o rozwiniętym przemyśle, szczególnie ciężkim, zdarza mi się przyjmować antybiotyki, łykam środki przeczyszczające lub przeciw wzdęciom.
To oczywiście nie wszystkie elementy stylu życia, które są przesłankami do zastosowania suplementacji, jednakże zapewne te najczęściej
spotykane.
Przyglądając
się
tym
wymienionym
czynnikom z łatwością spostrzeżemy, iż dość trudno znaleźć osobę,
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Czy Ty tego potrzebujesz?
● str. 31
która by nie kwalifikowała się do zastosowania suplementacji. Szczególnie, że jest sporo czynników dodatkowych wzmożonego zapotrzebowania na składniki, a więc w praktyce suplementy, w rodzaju:
●
●
●
●
●
●
genetyka – uwarunkowania zależne od tego, co przekazali nam w spadku nasi przodkowie, okres dojrzewania u młodzieży – zwiększone zapotrzebowanie na składniki w związku ze zmianami i znacznym przyspieszeniem rozwoju, okres pokwitania – zmiana gospodarki hormonalnej i wynikające z tego zagrożenia, ciąża – potrzeba dostarczania składników zarówno organizmowi matki, jak i płodu, rehabilitacja – zwiększone zapotrzebowanie w związku z koniecznością odbudowy i regeneracji tkanek i narządów, choroby – konieczność znacznego zwiększenia produkcji czynników prowadzących walkę z określonymi czynnikami patologicznymi.
Pomijając tymczasowo ostatni punkt, w odniesieniu do którego niezbędne są odpowiednie analizy lub testy medyczne oraz stosowni specjaliści, warto przeanalizować fabrykę naszego życia oraz nasz styl funkcjonowania i zastosować suplementację, która może w znacznym stopniu pomóc organizmowi w reakcjach na wiele zjawisk w życiu, które określają jego jakość.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Czy Ty tego potrzebujesz?
● str. 32
Suplementacja preparatami witaminowo-mineralnymi powinna być wynikiem wiedzy z zakresu zdrowia, profilaktyki i świadomości jej konieczności – wyrafinowanej kalkulacji finansowo-czasowej: to się bardziej opłaca niż późniejsze leczenie, wizyty w gabinetach, zakup lekarstw itp.
Gram zapobiegania jest lepszy od kilograma leczenia
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Wspomaganie leczenia i rehabilitacji
● str. 33
Wspomaganie leczenia i rehabilitacji Większość ludzi wie, że w przypadkach przeziębienia dobrze jest przyjmować witaminę C, lecz zwykle wiedza ta nie wykracza zbyt daleko poza takie rady. Tymczasem rola suplementów witaminowo-mineralnych w leczeniu jest ogromna i ci, którzy dysponują stosowną wiedzą i możliwościami technicznymi mogą osiągać bardzo dobre efekty lecznicze. Szczególnie ważne jest tu to pierwsze: ci, którzy dysponują stosowną wiedzą. Generalnie należy pamiętać, że termin leczenie jest zarezerwowany dla lekarzy i zawodów doń pokrewnych, więc możemy mówić albo o samoleczeniu na własną odpowiedzialność lub też o współpracy z osobami i placówkami, które mają stosowane uprawnienia.
Niestety, zarówno „w realu”, jak i szczególnie w Internecie znajduje się sporo sprzedawców i akwizytorów usiłujących w różnej formie podszywać się pod działania zarezerwowane prawnie dla zawodów objętych licencjonowaniem. Nie zmienia to faktu, że pomimo ogromnych możliwości dostępnych dzięki suplementom przytłaczająca większość lekarzy nie wykorzystuje istniejących możliwości, nie ma wystarczającej wiedzy na ich temat, a także na tematmożliwości medycyny ortomolekularnej.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Wspomaganie leczenia i rehabilitacji
● str. 34
Jaka jest więc alternatywa? „Podpięcie się” pod osoby i placówki dysponujące stosownymi uprawnieniami i możliwościami, które znają, stosują i mają w tym doświadczenie. Nie ma ich jeszcze zbyt wiele, lecz efekty, jakie pojawiają się w wyniku głębokiej wiedzy lekarzy, ich doświadczenia i odpowiednich preparatów są nie tylko widoczne w leczeniu wielu chorób i przy wspomaganiu rehabilitacji, lecz potrafią wręcz zadziwiać zarówno pacjentów, jak i przedstawicieli medycyny akademickiej, w tym także tych najbardziej nobilitowanych z tytułami profesorskimi. Na szczęście mam dostęp zarówno do tych ludzi, do tej technologii, jak i do tego typu produktów :-)
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Czy wszystkie witaminy są takie same?
● str. 35
Czy wszystkie witaminy są takie same? W znacznym stopniu na to pytanie odpowiada rozdział Naturalne czy syntetyczne, natomiast samo rozróżnienie pomiędzy naturalnymi i sztucznymi nie jest jedynym kryterium. Wśród samych witamin syntetycznych jest zróżnicowanie. Dla przykładu, najbardziej popularna syntetyczna witamina C może występować w postaci tzw. lewoskrętnej i prawoskrętnej. Wbrew pozorom jest to bardzo istotne, gdyż naturalna witamina jest lewoskrętna i jeżeli firma potrafi wyprodukować syntetyczną witaminę w postaci lewoskrętnej, to oznacza, że potrafi naśladować naturę. Jednak tylko kilka firm na świecie potrafi produkować syntetyczną witaminę C lewoskrętną, a najwyższą jakość jest w stanie zapewnić tylko producent dysponujący własnymi źródłami, gdyż zakup półproduktów na giełdzie w żaden sposób nie gwarantuje wystarczająco wysokiej jakości. Dobrym przykładem praktycznym są multiwitaminy. Niektórzy producenci twierdzą, że właśnie ich produkt zawiera 60 mg lub więcej naturalnej witaminy C, oczywiście obok wielu innych składników. Jest to dość perfidne kłamstwo, gdyż taka tabletka, zawierająca tak wiele naturalnych składników, musiałby mieć wielkość pięści... Co najmniej. Dobre preparaty multiwitaminowe to pewien kompromis, lecz z pewnością jeśli zawierają lewoskrętną witaminę C, to są preparatami wartymi uwagi.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Prosty test konsumencki
● str. 36
Prosty test konsumencki Jednym z ważniejszych czynników określających jakość preparatów witaminowych jest tzw. czas dezintegracji, czyli czas, w którym dojdzie do uwolnienia substancji czynnej z pastylki. Dobry preparat powinien mieć taką formułę, aby jego rozpad nie nastąpił zanim przejdzie do żołądka, natomiast jak najszybciej po dotarciu do fizjologicznych soków żołądkowych. Według norm większości krajów czas ten nie powinien przekraczać 60 minut. Natomiast dobre preparaty mają czas dezintegracji 30 minut i mniej, co zależy m.in. od wielkości tabletki. Inteligenty konsument zwykle poszukuje, a przynajmniej powinien, produktów o korzystnym stosunku jakości do ceny. Jednakże w przypadku witamin i suplementów nie jest wcale proste znalezienie owej relacji, albowiem wymagałoby to dość skomplikowanych badań na drogiej aparaturze. Ponieważ jednak niniejsza publikacja jest poradnikiem konsumenckim, proponuję dokonywanie bardzo pomocnego testu, który bardzo szybko i bez żadnej specjalistycznej wiedzy ani oprzyrządowania pozwoli na wstępną selekcję kiepskich preparatów witaminowo-mineralnych. Nie może on oczywiście zastępować badań czy analiz, lecz jest doskonałym wskaźnikiem przyswajalności i możliwości wykorzystania przez organizm, a jego wynik to element, który warto brać pod uwagę przy wyborze preparatu. Do przeprowadzenia testu potrzebujesz jedynie... szklanki czystej wody.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Prosty test konsumencki
● str. 37
Wrzuć po prostu witaminę do wody i co kwadrans sprawdzaj, co się z nią dzieje. Dobre preparaty rozpuszczają się w wodzie w ciągu 15-30 minut. Pół godziny należy uznać za wartość do przyjęcia. Jeśli w ciągu godziny preparat nie rozpuści się, oznacza to, że jego absorpcja w układzie pokarmowym człowieka również jest minimalna lub wręcz żadna. Wizualnie możesz sprawdzić ten test na: www.postawnazdrowie.pl/witaminy-minitest Oczywiście test ma sens tylko w przypadku tabletek, a nie kapsułek żelowych czy preparatów z założenia przewidzianych do rozpuszczania w wodzie. Czołowe firmy używają do testowania produktów urządzeń symulujących ludzki żołądek. Dzięki temu mogą skutecznie testować rozpuszczalność i przez to modyfikować optymalnie swoje produkty także pod tym kątem. W Polsce jeszcze nie doszliśmy do poziomu, jaki ma miejsce w innych krajach, lecz tendencje są analogiczne. Mój znajomy z USA opowiadał o tym, jak to w Nowym Jorku w oczyszczalniach ścieków wywozi się taczkami (sic!) niemal nienaruszone pastylki witamin, które przeszły przez układ pokarmowy człowieka i poprzez sedes wylądowały w niemal niezmienionej formie na sitach oczyszczalni ścieków. Na niektórych można jeszcze odczytać nazwę producenta ... Więcej o tym możesz dowiedzieć się z wykładu dr. J. Wolesa „Nieżywi lekarze nie kłamią”: www.postawnazdrowie.pl/witaminy/niezywi-lekarze-nie-klamia.html
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Minerały i ich przyswajalność
● str. 38
Minerały i ich przyswajalność Krótko:
Minerały nieorganiczne są często bezwartościowe, a nawet szkodliwe dla organizmu człowieka
Minerały zawarte w większości preparatów, włączając w to preparaty lecznicze, a także tzw. napoje energetyzujące, są lewoskrętne, czyli skręcają płaszczyznę polaryzowanego światła w kierunku odwrotnym do kierunku ruchu wskazówek zegara. Na czym polega pułapka faktu, że wielu dystrybutorów i producentów twierdzi, iż ich preparaty są bardzo dobrze przyswajalne? Ano na tym, że to prawda, ale... owo przyswajanie jest często niekorzystne, a wręcz szkodliwe dla organizmu! Dlaczego? Lewoskrętne minerały praktycznie w 100% przechodzą z jelita do krwi. Stamtąd trafiają do tkanki łącznej i do limfy, ale nie do komórek, bowiem komórki nie pobierają lewoskrętnych minerałów. Ponieważ minerały nieorganiczne nie są powiązane z białkami transportowymi, nie mogą przeniknąć przez błonę komórkową. Zalegają więc w tkance łącznej i wytwarzając ciśnienie osmotyczne Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Minerały i ich przyswajalność
● str. 39
wyciągają wodę z komórek, co jest szkodliwe dla przemiany materii. Minerały takie są więc dla organizmu bez żadnej wartości, a wręcz szkodliwe i muszą być usuwane, co dodatkowo obciąża nerki. A więc: Kupowanie preparatów nieorganicznych, zwykle dość tanich w produkcji, lecz niekoniecznie tanich dla klienta, nie tylko zwykle nie pomaga, lecz jest szkodliwe dla organizmu.
Jeśli nie chcesz wydawać na próżno sprzedawcom i producentom swoich ciężko zarobionych pieniędzy na preparaty, które przynoszą Ci szkodę, sprawdź, co zawierają i jak są produkowane. Albo zapytaj kogoś kompetentnego.
Na marginesie należy dodać, że niestety ogromna większość preparatów reklamowanych zawiera w znacznym stopniu składniki nieorganiczne, włączając w to suplementy dla dzieci i kobiet w ciąży... Nie dość tego. Powszechnie stosowane w domach i biurach filtry z odwróconą osmozą najpierw pozbawiają wodę naturalnie zawartych w niej minerałów, a potem poprzez tzw. mineralizatory dodają do wody sztucznie spreparowane minerały (czy widzisz w tym
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Minerały i ich przyswajalność
● str. 40
jakiś sens?). Stąd zresztą wynika sporo problemów zdrowotnych występujących po latach korzystania z takich filtrów. Co na to normy, przepisy, instytucje powołane do nadzoru? Nic! Są tego nieświadome, a jeśli nawet znają te kwestie, to są pod takim naciskiem lobby farmaceutycznego, biznesowego lub politycznego, że nie robią z tym nic.
Pułapka producentów: podawanie ilości całego związku w preparacie zamiast ilości danego pierwiastka, np. „100 mg cynku w formie schelatowanej”. Oznacza to, że ten preparat zawiera tylko 10 mg cynku, a nie 100 mg.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Naturalne a syntetyczne
● str. 41
Naturalne a syntetyczne Syntetyczne witaminy „to strata pieniędzy” - twierdzi prof. Rory Collins z Uniwersytetu Oksfordzkiego, szef zespołu, który przez pięć lat badał 20 tys. osób w wieku od 40 do 80 roku życia, faszerujących się preparatami witaminowymi. Sztuczne witaminy to zwykle krystaliczna nieorganiczna substancja obca dla organizmu. Wchłaniana jest przez organizm z trudnością lub też nie jest w ogóle przyswajana, a szczególnie jeśli mają miejsce zaburzenia jelitowe. Łatwo się o tym przekonać obserwując mocz po spożyciu witamin. Zmienia on kolor i wręcz przyjmuje zapach spożytych witamin. Nierzadko po spożyciu sztucznych witamin mają miejsce różne formy nietolerancji organizmu, a w szczególności mdłości, osłabienie, swędzenie. Przeciążane są nerki i wątroba oraz naruszana równowaga i proporcje składników mineralnych w organizmie. Jest stosunkowo dużo dowodów na to, że syntetyczne witaminy nie działają tak, jak można by od nich oczekiwać, aczkolwiek fakty na ten temat nie są powszechnie znane, a wręcz utajniane. Ponieważ jest to wbrew interesom ogromnego lobby farmaceutycznego, dokłada ono wielu starań, aby nie dokonywano wiarygodnych badań i nie udostępniano wyników już przeprowadzonych badań. Jeżeli by znaczna część społeczeństwa poznała te informacje, dochody tych firm znacznie by spadły. Tymczasem takowe badania istnieją i każdy, kto o nich wie i chce się z nimi zapoznać, ma taką możliwość. Kilka przykładów:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Naturalne a syntetyczne
● str. 42
Amerykański Instytut Badań nad Rakiem przeprowadził badanie znane w świecie medycznym jako ATBK. Grupie mężczyzn w wieku powyżej 49 lat podawano syntetyczny beta-karoten, innej grupie sztuczną witaminę E, grupie kontrolnej nie podawano żadnych witamin. W pierwszej grupie – palaczy, gdzie spodziewano się zmniejszenia ilości chorób, a w szczególności chorób nowotworowych, efekt doświadczenia był zaskakujący. Zachorowalność na raka płuc wzrosła o 18%. W grupie, w której podano sztuczną witaminę E (alfatokofertol) nieco rzadziej zdarzały się nowotwory prostaty, jelita grubego i zawały serca, jednakże stwierdzono ewidentnie więcej przypadków raka pęcherza moczowego i kilku innych nowotworów. W grupie, której podawano syntetyczny beta-karoten śmiertelność wzrosła o 8 %. Inne badanie, przeprowadzone 2 lata później, upowszechniane w piśmiennictwie medycznym jako Caret, dokonane na grupie ponad 18 000 osób, które paliły lub pracowały przy azbeście, polegało na podzieleniu na dwie grupy. Jednej podawano syntetyczny beta-karoten oraz sztuczną witaminę E, druga grupa otrzymywała placebo. Założono okres trwania badań na 8 lat, lecz zaistniała konieczność ich przerwania znacznie wcześniej, ponieważ u przyjmujących syntetyczny beta-karoten ilość przypadków zachorowania na raka płuc wzrosła o 28%, a śmiertelność ogólna zwiększyła się o 17%. Podano również, że beta-karoten spowodował wzrost liczby zawałów serca o 26%. Opublikowano w 2000 r. wyniki badań na grupie 573 ochotników, którym podawano 500 mg sztucznej witaminy C przez okres 12-18 miesięcy. Zaobserwowano zwiększoną szybkość postępowania zmian miażdżycowych, a szczególnie większą szybkość zwężania się tętnic szyjnych. Dodatkowo u palaczy tytoniu proces ten postępował nawet 5 razy szybciej. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Naturalne a syntetyczne
● str. 43
Sztuczna witamina C może prowadzić do powstawania substancji uszkadzających DNA – wynika z badań opublikowanych w znanym naukowym miesięczniku „Science”. Tenże kwas askorbinowy był przedmiotem badań biologów molekularnych, badających wpływ antyutleniaczy na DNA. Nasz materiał genetyczny jest niezwykle wrażliwy na działanie tzw. wolnych rodników, które przyczyniają się do powstawania uszkodzeń w DNA i w konsekwencji do mutacji. Następstwem mutacji może być zapoczątkowanie różnych procesów chorobowych, takich jak np. nowotwory. Takie wnioski wynikają z opublikowanych tamże badań naukowców amerykańskich z Center for Cancer Pharmacology – Uniwersytetu w Filadelfii, kierowanych przez Iana Blaira, które wykazały, że witamina C może przyczyniać się do powstawania niezwykle szkodliwych dla DNA substancji – tzw. genotoksyn. Po drugiej stronie naszej planety inny wybitny znawca ludzkiego organizmu, G.P Małachow, w sposób bardzo prosty i jednoznaczny stwierdza: „Aktywność witamin zależy w wielkiej mierze od składnika białkowego. Bez tej drugiej połowy nie są one efektywne i w ogóle w procesie produkowania ich w sposób sztuczny z formy organicznej przechodzą w krystaliczną, która w swojej istocie jest formą nieorganiczną i w takiej postaci nie jest przyswajana. Takie "leczenie" obciąża wątrobę i nerki, naruszając niezbędny bilans w organizmie, wprowadzając chaos zamiast struktur uporządkowanych. Gdy zażywamy witaminy naturalne w większej ilości niż jest to nam potrzebne, drobnoustroje rozkładają i wyprowadzają zbędne z nich z organizmu. Praktycznie nie jest możliwe przedawkowanie witamin naturalnych, inaczej się dzieje z witaminami sztucznymi. Znam osobiście przypadek, gdy dziecko zjadło paczkę takich "witamin” i umarło. Jako przykład Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Naturalne a syntetyczne
● str. 44
szkodliwego oddziaływania dużych dawek witamin sztucznych proponuję fragment artykułu: "Witamina C ma reputację preparatu nieszkodliwego. Jednak ostatnio lekarze coraz częściej zaczęli wykrywać u ludzi skutki uboczne zażywania zbyt dużych dawek witaminy C. Wszystkie wirusowe choroby układu oddechowego, grypa i niektóre inne schorzenia, przebiegają i powstają częściej u ludzi, którzy biorą 4-6, a nawet 10 g na dobę witaminy C przy normie 100 mg". Uczeni wielu krajów są solidarni w swojej opinii, że zażywanie witaminy C nie zwiększa odporności organizmu na przeziębienia, a zbyt wielkie dawki tej witaminy zdecydowanie utrudniają leczenie niektórych schorzeń zakaźnoalergicznych, np. reumatyzmu. Najbardziej niebezpiecznym skutkiem przedawkowania witaminy C jest zwiększona krzepliwość krwi, na skutek czego powstają skrzepliny. Zbyt duże ilości witaminy C podrażniają błonę śluzową układu żołądkowojelitowego, z czym wiążą się mdłości, wymioty, zgaga, biegunki. Olbrzymia salaterka surówki z kapusty, marchwi, pietruszki, zawierająca furę naturalnej witaminy C, nie spowoduje niczego podobnego. Oto dlaczego amatorzy "sztucznych witaminek" miewają często zapalenie żołądka, wrzody żołądka i dwunastnicy. Witamina C może sprzyjać tworzeniu się kamieni w nerkach i pęcherzu z soli kwasów szczawiowego i moczowego. Chorzy na cukrzycę powinni wiedzieć, iż duże ilości witaminy C hamują produkowanie insuliny przez trzustkę i podnoszą poziom cukru w moczu i krwi. Najświeższe badania wykazały, że duże dawki witaminy C zwalniają przekazywanie impulsów nerwowomięśniowych, wskutek czego powstaje zmęczenie w mięśniach, narusza się koordynacja odruchów wzrokowych i nerwowych. Wniosek jest jednoznaczny: zażywajcie tylko naturalne witaminy”. Przeskoczmy znowu na drugą półkulę i spójrzmy, co mówi dr Joel Wolles, nominowany do nagrody Nobla w dziedzinie medycyny: Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Naturalne a syntetyczne
● str. 45
Wykładając na uniwersytecie w stanie Michigan, poznałem człowieka, który jest właścicielem przenośnej ubikacji. Opowiedział, co w nich znajduje wśród niestrawionych przez ludzki żołądek resztek. Zawartość pojemnika przenośnej toalety, zanim zostanie wpuszczona do kanału, przechodzi przez filtry, na których zatrzymują się rzucane przez dzieci do muszli kamienie oraz wszelkie nierozpuszczone sokami żołądkowymi substancje. Mój rozmówca zaprowadził mnie do swojego warsztatu i pokazał stertę czegoś, co nazwał witaminami i minerałami. Zapytałem go, skąd on to wie, że to witaminy. Odpowiedział, że na tym jest przecież napisane np. multiwitamina. Wiele firm produkuje witaminy, które źle rozpuszczają się zarówno w wodzie, jak i w soku żołądkowym. Obserwacje mieszkańców Los Angeles wykazały, że u osób, które zażywały megadawki syntetycznej witaminy C, złogi w tętnicach szyjnych powstawały 2,5 razy szybciej niż u ludzi niestosujących żadnych witamin. Jeszcze gorzej na przyjmowaniu preparatów witaminowych wyszli palacze papierosów – miażdżyca rozwijała się u nich aż pięciokrotnie szybciej niż u innych. „Takiej zależności nie zaobserwowaliśmy jedynie u tych, którzy dbali o dietę bogatą w warzywa i owoce” – twierdzi dr James H. Dwyer z Uniwersytetu Karoliny Południowej. Syntetyczna witamina C zakwasza organizm, a nasze organizmy zwykle i tak są zbyt mocno zakwaszone. Z jakiego powodu medycyna akademicka, a w szczególności firmy farmaceutyczne bardzo nie chcą, aby znane były fakty dotyczące witaminy C i towarzyszących jej bioflawonoidów (naturalnych suplementów)? Z bardzo prostego powodu: informacje są dość skutecznie skrywane przed opinią publiczną, ponieważ każdy Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Naturalne a syntetyczne
● str. 46
myślący człowiek szybko dochodziłby do wniosku, że skoro naturalna witamina C w otoczeniu bioflawonoidów może leczyć nawet zachorowania spowodowane wirusem Ebola, polio, ptasią grypę, gorączkę zachodniego Nilu, hemofilię, szkorbut, gościec stawowy, zapalenie nerek, to co może zdziałać w przypadku innych, nieco mniej niebezpiecznych patologii w rodzaju przeziębienia... Jedno z najważniejszych czasopism w dziedzinie farmakologii, „Trends in Pharmacological Science”, doniosło, że „Naturalne flawonoidy wykazują silne działanie antyalergiczne, przeciwzakaźne i przeciwwirusowe. Zazwyczaj substancje te występują w codziennym pożywieniu, co sugeruje, że pełnią one ważną rolę w modyfikowaniu reakcji organizmu na naturalne, biologiczne substancje”. Michał Tombak, znany szczególnie dobrze w Polsce, Rosji i Wielkiej Brytanii lekarz, zwolennik medycyny naturalnej, który w sposób nieinwazyjny wyleczył wiele tysięcy pacjentów, a poprzez swoje książki pomógł dziesiątkom tysięcy, tak mówi o witaminach: Witaminy to związki, które nie są wytwarzane drogą syntezy w organizmie człowieka. W roślinach powstają w procesie biosyntezy pod wpływem światła Słońca i Księżyca. W komórkach roślin witaminy występują w łatwo przyswajalnej dla człowieka postaci (prowitaminy), oprócz nich w roślinach występuje niezbędny zbiór soli mineralnych, które sprzyjają pełnemu przyswojeniu ich przez organizm. Właśnie dzięki temu przedawkowanie naturalnych witamin jest bardzo trudne, a syntetycznych – bardzo łatwe. Uczeni wielu krajów solidaryzują się zgodnie z opinią, że przyjmowanie syntetycznej witaminy C nie zwiększa odporności organizmu na choroby przeziębieniowe, a jej Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Naturalne a syntetyczne
● str. 47
zwiększone dawki pogarszają przebieg niektórych chorób infekcyjno-alergicznych, w szczególności reumatyzmu. Najbardziej niebezpiecznym skutkiem maksymalnych dawek witaminy C jest zwiększona krzepliwość krwi, w wyniku czego powstają skrzepy, oprócz tego syntetyczna witamina C może sprzyjać powstawaniu w nerkach i pęcherzu moczowym kamieni z soli kwasu szczawiowego i moczowego. Jednym ze skutków ubocznych stosowania syntetycznych witamin jest zwiększenie apetytu, ponieważ organizm, żeby je przyswoić, potrzebuje dodatkowej porcji soli mineralnych, węglowodanów, składników białkowych. W roślinach się one znajdują, a w witaminach syntetycznych ich nie ma i dlatego człowiek instynktownie zaczyna intensywnie jeść, co prowadzi do nadwagi. Sztuczne witaminy – to krystaliczna nieorganiczna substancja (produkt rafinowany) obca dla organizmu. Jest ona albo z trudnością przyswajana przez organizm, albo też nie jest w ogóle przyswajana (szczególnie przy zaburzeniach metabolizmu). Wielu z Państwa przekonało się o tym „na własnej skórze”, kiedy mocz (po spożyciu witamin) posiada kolor i zapach spożytych witamin. Często zdarzają się różne formy nietolerancji organizmu (mdłości, osłabienie, swędzenie) po spożyciu sztucznych witamin. Podczas takiego „leczenia” przeciążamy tylko nerki i wątrobę, naruszamy równowagę substancji mineralnych w organizmie. Tak więc: Wybór może być tylko jeden: preparaty naturalne Witaminy syntetyczne NIE zawierają pierwiastków śladowych ani fitonutrientów, które są niezbędne dla organizmu i których obecność jest tak korzystna dla ludzkiego zdrowia. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Biodostępność – co to takiego i dlaczego jest to ważne?
● str. 48
Biodostępność – co to takiego i dlaczego jest to ważne? W najprostszych słowach można powiedzieć, że jest to ilość spożytego składnika odżywczego, która została wchłonięta oraz bierze udział w przemianach metabolicznych organizmu. Biodostępność jest niezwykle ważna, ponieważ rozwój poszczególnych układów organizmu oraz ich prawidłowe funkcjonowanie zależy od dostępu do składników odżywczych niezbędnych dla komórek. Nabywanie preparatów syntetycznych, pod postacią farmaceutyczną, jest wyrzucaniem pieniędzy, stratą czasu, gdyż biodostępność składników takich preparatów jest niska. Wysoką biodostępnością charakteryzują się preparaty naturalne. Pod tą nazwą jednak może kryć się wiele, bardzo różniących się od siebie biodostępnością, preparatów. Przykładowo, w wielu krajach możliwe jest używanie określenia – 'naturalny' nawet w przypadkach, gdy faktyczna zawartość składników naturalnych wynosi zaledwie 10%. Jest to oczywiście kpina z konsumentów, szczególnie że często owe 'naturalne' składniki niekoniecznie są takimi, jakimi być powinny. W Polsce niestety także jest dużo preparatów określanych jako 'naturalne'. A jakie więc powinny być? Najogólniej rzecz ujmując: w przypadku minerałów najlepszą biodostępnością charakteryzują się tzw. chelaty. W uproszczeniu: są to sole kwasów organicznych, np. cytryniany, pikoliniany, glukoniany itd. Jeżeli do organizmu dostają się preparaty mineralne w postaci innej niż chelatowana, muszą one być w procesach trawiennych zamienione na chelaty. Jest to jednak proces o niskiej
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Biodostępność – co to takiego i dlaczego jest to ważne?
● str. 49
efektywności, a więc przyswajalność takich składników jest niska. Preparaty w postaci chelatowanej to wzrost przyswajalności o 300 do 1000%. Oczywiście najlepsza z możliwych form to chelaty naturalne, które są połączeniami składników mineralnych z aminokwasami i w takich przypadkach przyswajalność wynosi do 70-90%. Na rynku znajduje się wiele produktów określanych jako naturalne chelaty. Niestety, wiele z nich to po prostu mieszanki składników mineralnych i aminokwasów, a więc używanie w stosunku do nich określenia 'naturalne chelaty' jest co najmniej nadużyciem i z definicji te suplementy nie zasługują na na takie miano.
Jeżeli chcesz kupić suplement składający się z łatwo przyswajalnych składników mineralnych, sprawdź, czy jest to naturalny chelat, czy tylko mieszanka składników.
Jeśli obejrzysz pod mikroskopem elektronowym to, co niektóre firmy i dystrybutorzy nazywają chelatami, zobaczysz coś, co przypomina pieroga naszpikowanego śrutami ołowiu – kawałki metalu powpychane w aminokwas i w ogóle ze sobą niepołączone. Producenci w wielu wypadkach nie chelatują składników mineralnych, ponieważ tylko nieliczne firmy dysponują laboratoriami i technologią, która w przybliżeniu odwzorowuje proces chelatowania odbywający się w organizmie podczas standardowego przetwarzania składników typu siarczan, węglan czy
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Biodostępność – co to takiego i dlaczego jest to ważne?
● str. 50
tlenek. Pomieszanie aminokwasów z nieorganicznymi składnikami w roztworze czy w suchym preparacie, co jest nader często stosowane przez producentów suplementów, ma niewiele wspólnego z faktycznym chelatowaniem, gdyż nie zapewnia trwałości powstającego związku. Gdy dostanie się on do przewodu pokarmowego, zostaje rozłożony na cząsteczki wcześniej scalone, lecz są one tak duże, że nie przechodzą lub przechodzą z dużą trudnością przez pory w jelitach. Naturalne chelaty nie rozpadają się i są cząsteczkami na tyle małymi, że bez trudu przechodzą przez ściany jelita. Większość osób sprzedających suplementy nie zna tych faktów i nie rozumie, na czym polegają różnice. O co więc należy zapytać sprzedawcę?
●
czy w danym preparacie składniki są rzeczywiście chelatowane do aminokwasów, czy też jest to produkt powstały w wyniku wymieszania pierwiastków z białkiem?
Nie daj się nabrać na podróbki, tylko prawdziwe, naturalne chelaty są warte tego, aby wydawać na nie swoje pieniądze. Wiele preparatów, które według deklaracji producenta są chelatami, w istocie jest mieszankami składników i choć są tańsze, to z pewnością i tak znacznie przepłacisz za mieszankę zawartych tam nieorganicznych składników mineralnych. Używanie suplementu o niepotwierdzonej biodostępności to strata pieniędzy i zdrowia. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Biodostępność – co to takiego i dlaczego jest to ważne?
● str. 51
Ale... Naturalnych lub tzw. „pochodzenia naturalnego” jest wiele. Czym jeszcze więc warto się kierować przy wyborze naturalnych suplementów? Dobry (najlepszy?) test suplementów: czy są one długofalowo i z sukcesem sprzedawane w Azji, szczególnie w Azji Południowo-Wschodniej (Japonia, Chiny, Korea). Tam wynikająca z tysiącletniej tradycji świadomość działania produktu, jego bioaktywności i umiejętność oceny preparatów, witamin, ziół jest nieporównywalnie większa niż w USA i Europie. Tam po prostu nie da się sprzedawać kiepskiej jakości suplementów. Jeśli więc w krajach tego regionu są one skutecznie i od choćby kilku lat sprzedawane, oznacza to, że zostały zaakceptowane i mają określoną wartość. A co jeśli dany producent nie sprzedaje na tak dużą skalę? To sytuacja jest taka, jak w przypadku np. sprzętu elektronicznego: w Koziej Wólce mogą produkować przyzwoite telewizory po ewidentnie niższych cenach. Czy jednak będziesz skłonny ryzykować kupując ten sprzęt, czy raczej pójdziesz do salonu i będziesz brać pod uwagę Sony, Panasonic czy Thomson? W przypadku suplementów chodzi o coś o wiele ważniejszego niż ewentualność zepsucia się sprzętu: o Twoje zdrowie, a nawet życie.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Biodostępność – co to takiego i dlaczego jest to ważne?
● str. 52
Wolisz ryzykować kupując „coś”, czy też w kwestii zdrowia sięgniesz po produkt z „górnej półki”? Oczywiście powyższa zasada ma zastosowanie głównie w przypadku dużych producentów, lecz może być bardzo ciekawym wskaźnikiem pomocnym w wybraniu producenta tego czy innego. Absolutnie natomiast NIE oznacza to jakiejkolwiek dyskryminacji niewielkich producentów, gdyż mogą oni oferować faktycznie wartościowe produkty. Problem w tym, że ogromna większość konsumentów nie jest mocno zaangażowana w śledzenie tych tematów i zgłębianie niuansów określonych suplementów, a więc zwykle nie jest w stanie prawidłowo ocenić ich wartości i dokonać porównania.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co Twój lekarz wie o witaminach?
● str. 53
Co Twój lekarz wie o witaminach? Powiedzmy wprost: lekarz, o ile nie jest to jego specjalnością lub przedmiotem osobistego zainteresowania, w ponad 90% przypadków pamięta tyle, co ze studiów (czyli to, co słyszał 10, 15, 20 lat temu) oraz informacje, które przyjmuje za dobrą monetę, a które pochodzą od producentów (firm farmaceutycznych), z reklam czy ulotek. A dokładniej:
Podczas studiów medycznych przyszli lekarze NIE mają żadnych wykładów, ćwiczeń, kolokwiów ani zaliczeń z dziedziny suplementacji preparatami pochodzenia naturalnego. Jedyna ich wiedza w zakresie witamin i minerałów to ta, która jest dzisiaj ogólnie dostępna, plus 16 godzin biochemii na drugim roku studiów. Lekarze, poza poniżej wymienionymi przypadkami, nie znają preparatów naturalnych, nie śledzą, co się dzieje w tej branży, nie rozumieją różnic pomiędzy witaminami sztucznymi i naturalnymi, zależności i korelacji pomiędzy nimi, nie znają efektów ich stosowania. Stosunkowo nieliczna grupa lekarzy, którą darzymy szczególnym zaufaniem i szacunkiem, to ci, którzy wyłącznie z własnej inicjatywy zdobywają wiedzę o witaminach, minerałach i suplementach, stosują ją w praktyce i dzielą się nią z innymi. Zadziwiające jest to, że właśnie są nimi ci lekarze, którzy zwykle mają zdecydowanie dużo lepsze efekty w leczeniu wielu patologii. Podkreślam: leczeniu – nie
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co Twój lekarz wie o witaminach?
● str. 54
likwidowaniu objawów choroby, co jest niestety dzisiaj zjawiskiem nagminnym. Są na szczęście lekarze i naukowcy o ogromnej wiedzy i doświadczeniu związanym ze stosowaniem witamin, minerałów, suplementów i ziół w leczeniu i profilaktyce, od których w miarę możliwości staram się uczyć, z pokorą uświadamiając sobie, jak wiele jeszcze nie wiem i jaki jest ogrom wiedzy nieodkrytej.
Co to oznacza? System kształcenia lekarzy i zorganizowany sposób ich funkcjonowania w służbie zdrowia nie jest ukierunkowany na suplementację, która stosowana powszechnie spowodowałaby ewidentne zmniejszenie liczby zachorowań, przez co zyski dla lekarzy, a przede wszystkim producentów i dystrybutorów leków, uległyby znacznej redukcji. Dla tych ostatnich jest to sytuacja nie do przyjęcia, gdyż korzystanie z naturalnych, skutecznych suplementów, które nie mają skutków ubocznych i nie powodują uzależnień, oznacza utratę ogromnej ilości zysków. Starają się więc oni wszelkimi metodami zwalczać, dyskryminować i blokować rozpowszechnianie naturalnych preparatów i wiedzy o nich, bowiem ich interes to robienie „biznesu na chorobach”. Więcej na ten temat znajdziesz w wykładzie „Nieżywi lekarze nie kłamią” J. Wollesa, nominowanego do nagrody Nobla – do ściągnięcia z www.PostawNaZdrowie.pl Z wyżej wymienionych powodów w większości przypadków lekarz nie jest ekspertem, którego należy pytać o witaminy i suplementację. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co Twój lekarz wie o witaminach?
● str. 55
Oponentom zadaję zwykle następujące pytanie: czy mogę się zapoznać z osobistą biblioteczką pana doktora z dziedziny suplementacji? Zgadnij, ile otrzymuję odpowiedzi „tak”... Jaka jest alternatywa? W przypadku profilaktyki – sprawdzony konsultant w dziedzinie produktów zdrowotnych lub lekarz wykorzystujący wiedzę z zakresu medycyny naturalnej i suplementacji. W przypadkach potrzeby wspomagania leczenia – lekarz dysponujący odpowiednimi metodami analitycznymi oraz znajomością preparatów i suplementów naturalnych.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co musisz wiedzieć, zanim kupisz suplementy?
● str. 56
Co musisz wiedzieć, zanim kupisz suplementy? ●
Najwięcej pieniędzy tracisz bezproduktywnie kupując preparaty reklamowane w środkach masowego przekazu. Niezależnie od kwestii omawianych w rozdziale Naturalne a sztuczne, gdyż są to zwykle produkty syntetyczne, wynika to z zasad marketingu i ekonomii – w cenę produktu jest wliczony koszt reklamy i zwykle wynosi on od 20 do 40% ceny finalnej. Oznacza to ni mniej, ni więcej, jak tylko, że kupując reklamowany preparat to Ty płacisz za reklamę. Ponadto, dla zachęcenia sprzedawców finalnych, producenci proponują wysokie marże, które w przypadku aptek przekraczają nawet 100%. Tak więc właściciele aptek zarabiają na tym nie standardowe 30%, lecz często jest to 50 do 100% narzutu na cenę hurtową.
Przez ostatnie lata NIE widziałem w TV reklamy ani jednego preparatu witaminowo-mineralnego, który gotów byłbym sam przyjmować czy też rekomendować go komukolwiek.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co musisz wiedzieć, zanim kupisz suplementy?
●
● str. 57
Zakup preparatów witaminowych w supermarketach i sklepach spożywczych to kolejna pomyłka z punku widzenia zdrowotnego i gospodarki finansowej. Tu właśnie znajdują się preparaty klasy popularnej, czyli „z dolnej półki” cenowej, a przede wszystkim wartościowej z punktu widzenia wartości dla zdrowia. Nie przeprowadzono w tej kwestii badań wystarczająco jasno potrafiących dać odpowiedź na pytanie, jaka jest ich wartość zdrowotna, bo nikt nie ma interesu, by wydawać na to pieniądze. Gotów jestem jednak zaryzykować twierdzenie, że przynoszą więcej szkód niż korzyści. W szczególności dlatego, że są w nich nagminnie stosowane sztuczne słodziki w rodzaju aspartamu, który szczególnie przy częstym zeń korzystaniu (a jest go pełno w wielu produktach) może powodować bardzo daleko idące negatywne skutki zdrowotne, z tzw. „lasowaniem się mózgu” włącznie.
●
Przed decyzją o zakupie preparatów dostępnych w aptece należy dokonać dokładnej analizy. Znaczna część produktów oferowanych w aptekach to syntetyczne wytwory przemysłu farmaceutycznego o właściwościach opisanych w rozdziale Naturalne a syntetyczne. Należy przeanalizować: ○ ○
○
skład i formę chemiczną ilość wagową/objętościową poszczególnych składników, ich wzajemne proporcje. Często suplementy mają niską cenę, ponieważ zawierają mniejsze ilości substancji czynnej. jeśli na opakowaniu czy w reklamie występuje informacja, iż są to produkty naturalne, należy bezwzględnie dowiedzieć się faktów o składzie produktu i o firmie, a w szczególności: Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co musisz wiedzieć, zanim kupisz suplementy?
■
■
■
■
■
■
■
●
jaka jest ilość czy też jaki procent całości stanowią owe składniki naturalne. Nierzadko jest to zaledwie 10-20%, a nawet mniej. jeśli są to produkty naturalne, należy sprawdzić, czy producent ma własne uprawy wykorzystywane do produkcji suplementów i czy są one prowadzone jako farmy ekologiczne. czy firma ma kontrolę nad dystrybucją, czy też produkty przechodzą przez różne niezależne firmy i po sprzedaży preparatu producent nie ma wpływu na to, kto i jak go dalej dystrybuuje. jakie ma doświadczenie – jak długo firma działa na rynku. Najlepsi działają po kilkadziesiąt lat. czy produkty są standaryzowane (zawierają taką samą ilość substancji czynnej w każdej tabletce). niezależnie od tego koniecznie należy sprawdzić, co oznacza produkt naturalny w rozumieniu danego producenta, a szczególnie jaka ilość (jaki procent ogólnej ilości) owego składnika naturalnego znajduje się w tym suplemencie. Często słowo 'naturalny' jest mocno nadużywane. Nawet jeśli naturalne składniki stanowią zaledwie 10% całości, preparat nazywaj się 'naturalnym'. trzeba unikać tabletek zawierających sztuczne substancje koloryzujące, gdzie często jest stosowana tzw. czerwień koszenilinowa, żółć nr 5 itp. Mogą one powodować alergie i nieprzewidziane reakcje organizmu.
Najkorzystniejsze naturalne ○
● str. 58
dla
organizmu
są
suplementy
większość tego typu preparatów jest oferowana w ramach sprzedaży bezpośredniej, więc nie szukaj ich w sklepach ani Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co musisz wiedzieć, zanim kupisz suplementy?
○
● str. 59
aptece. Dla uniknięcia podwyższania kosztów i wyeliminowania szeregu pośredników producenci rozprowadzają swe produkty bezpośrednio do klienta poprzez sprzedawcę, który dociera wprost do klienta. Jest to coraz powszechniej stosowany kanał dystrybucji, mający wiele zalet, a dla Ciebie jako klienta najważniejszą jest to, że w takim wypadku produkt przychodzi do Ciebie razem z człowiekiem, a nie jesteś anonimowym klientem, jednym z wielu tysięcy innych. Personalny kontakt umożliwia lepszy dobór preparatów, indywidualne podejście i nawiązanie korzystnych relacji pomiędzy sprzedawcą i kupującym. wśród naturalnych także są dobre, przyzwoite i... takie, których lepiej unikać. Wiele firm ma produkty, które faktycznie zawierają koncentraty roślinne, lecz są tam one głównie po to, aby preparat można było nazwać naturalnym, natomiast główne składniki to witaminy i minerały syntetyczne. Przykładowo: wiadomo, że rośliną zawierającą najwięcej witaminy C jest acerola. Dobre firmy więc wywarzają koncentrat z aceroli zawierający naturalną witaminę C wraz z towarzyszącymi jej fitofaktorami. Możesz natomiast znaleźć preparaty zawierające acerolę, lecz głównym składnikiem pastylki jest syntetyczny, prawoskrętny kwas askorbinowy, czyli tani w produkcji wytwór przemysłu chemicznego.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek
● str. 60
Co trzeba wiedzieć o suplementach?
Co trzeba wiedzieć o suplementach?
Chronobiologia Jest to przyjmowanie preparatów a w szczególności pory dnia (doby).
zależnie
od
czasu,
Człowiek podlega wielu różnym cyklom, w tym cyklom dobowym. Wcale nie jest więc obojętne, czy dany preparat jest przyjmowany rano, po południu, czy wieczorem.
Najwięcej na ten temat zapewne wiedzą specjaliści medycyny chińskiej. Łykanie preparatów cynku czy chromu rano daje taki sam efekt jak branie magnezu wieczorem, czyli żaden. Potrzebujesz dobrego doradcy, który jest w stanie wskazać nie tylko odpowiednie dla Ciebie suplementy, lecz także potrafi zapewnić kompetentne wskazówki dotyczące chronofarmakologii.
Synergiści i antagoniści Krótko mówiąc: nie wszystko można ze sobą łączyć. Czytając skład wielu preparatów multiwitaminowych, szczególnie tych dostępnych w aptece, odnoszę wrażenie, że wielu firmom i ich technologom Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Synergiści i antagoniści
● str. 61
w ogóle nie jest dostępna wiedza w zakresie odpowiednich proporcji pomiędzy poszczególnymi składnikami. Nie można sobie dowolnie ustalać, ile poszczególnych pierwiastków ma być w preparacie witaminowo-mineralnym. O co chodzi? Otóż na poziomie wchłaniania i na poziomie procesów metabolicznych poszczególne pierwiastki i witaminy mają swoich antagonistów (przeciwników, neutralizujących wzajemnie swoje działanie) oraz synergistów (współdziałających z danym pierwiastkiem/witaminą). Przykładowo, jednoczesne przyjmowanie preparatów cynku, chromu i żelaza jest bzdurą z punktu widzenia suplementacji, ponieważ te właśnie pierwiastki są dla siebie wzajemnie antagonistami – wchłaniają się na tym samym białku, zwanym transferyną. Sztuka więc polega na tym, aby w preparatach, szczególnie multiwitaminowo-mineralnych, łączyć ze sobą odpowiednie składniki. Ale mało tego, pierwiastki i witaminy muszą być zestawione ze sobą w odpowiedniej ilości i w odpowiedniej proporcji pomiędzy nimi. Tak więc stworzenie dobrego, przyswajalnego preparatu multiwitaminowego to duża sztuka. Najlepiej sobie z tym radzą firmy produkujące preparaty naturalne, a w szczególności posiadające własne plantacje i własne laboratoria badawcze i wykorzystujące własne koncentraty roślinne. W wielu przypadkach, aby suplementowanie niektórymi pierwiastkami miało sens, powinny one być łączone ze swoimi synergistami. Najlepszym przykładem jest tu wapń i magnez. Poza zaleceniami lekarskimi, wynikającymi ze stosownego testu
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Synergiści i antagoniści
● str. 62
analitycznego, wapń i magnez muszą być przyjmowane razem w stosunku 1:3. Na poziomie wchłaniania Ca i Mg są synergistami, czyli jeden potrzebuje drugiego, aby nastąpiło wchłanianie. Tak więc często stosowane samowolne, bez uzasadnionej potrzeby przyjmowanie preparatów wapnia nie tylko nie przynosi zwykle dobrych rezultatów, ale może spowodować nieoczekiwane, negatywne skutki dla organizmu.
Wielu jest chętnych do sprzedawania witamin, lecz pośród nich nie ma zbyt wielu sprzedawców garnących się do zdobycia stosownej wiedzy, aby wystarczająco dobrze umieć doradzić klientowi.
Mało tego. Producenci często nie mają wiedzy lub ją lekceważą. Często spotyka się połączenia poszczególnych pierwiastków, które z punktu widzenia suplementacyjnego, a także medycznego są bez sensu. Przykładem mogą być preparaty składające się z cynku i selenu. Są to pierwiastki antagonistyczne i wzajemnie znoszą swoje działanie, efektem czego jest brak oczekiwanych efektów lub efekty zupełnie nie do przewidzenia, a ponadto pierwszy z nich powinien być przyjmowany wieczorem, a drugi rano. Można spotkać preparat zawierający wapń-magnez-cynk. Opisywanie działanie, że ten jest na to, ten na tamto, a ów na jeszcze coś innego, to odwracanie uwagi od istotniejszych kwestii: Ca i Mg
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Synergiści i antagoniści
● str. 63
wchłaniają się rano i muszą być w stosownych proporcjach, a cynk natomiast przyswaja się wieczorem. Nawet jeśli przyswajalność byłaby na dobrym poziomie, to kiedy byś nie łyknął takiej tabletki, to coś będzie nie tak, jak należy... Owszem, mogą być i są tworzone suplementacyjne kompleksy witamin i minerałów, jednakże trzeba do tego dysponować odpowiednim zapleczem, technologią, a przede wszystkim dla dobrych efektów powinny to być koncentraty naturalne. Wówczas organizm człowieka jest w stanie „wziąć” sobie to, co jest mu potrzebne w stosownej ilości, a w przypadku nadmiaru po prostu wydalić. W poniższych tabelach znajduje się wykaz pierwiastków i witamin synergistycznych i antagonistycznych.
Pierwiastek Pierwiastek synergistyczny Ca
K Na MQ P Cu Se
Mg
K Mn Ca Zn P Cr
Na
K Se Co Ca Fe Cu P
K
Na MQ Mn Zn P Fe
Cu
Na Fe Co Ca Se
Zn
K Mn Mg
Fe
Cr Mn K Na Cu P Se
Cr
K Mg Zn
Mn
KP Zn Mg Fe
Se
Na K Ca Mn Fe Cu
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Synergiści i antagoniści
Witamina
Pierwiastek synergistyczny
A
K MQ P Mn Se Zn
B1
K P Co Cu Fe Mg Mn Se Na Zn
B2
K P Cr Fe Mg Zn
B3
K Fe Cr MQ P Zn Se Na
B5
p K Cr Na Zn
B6
p K Cr Fe Mg Mn Se Na Zn
B12
Ca Na Co Cu Fe
C
Se Na Ca Co Se
D
Se Na Ca Co Mg
E
P K Ca Fe Mg Se Na Zn
● str. 64
Witamina Witamina synergistyczna A
C B2 E B3 B1 B6
D
E B12
E
A D B6 C B12 B1 B5 B3 B10
B1
CEB6 B12 B3 B5 A B10 B2
B2
A B3 B10
B6
A E B1 B3 B5 B12 B10
B12
D B1 B3 B6 E B5 EC B10
C
A E B6 A B5 E B10
B3
E A B1 B2 B6 A B5 E B10
B5
A E C B1 B3 B6 B10
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Synergiści i antagoniści
● str. 65
Witamina/ Pierwiastek
Antagonista
Al
Fe
Ca
C A B1 B6 B3 E Mg P Na Pb K Zn Fe Mn Cd
Cd
Zn Mn Cu
Cr
D B12 B10 Mn Fe Pb Ca V Co
Cu
C A B6 B3 B5 Mo Fe Hg Pb Zn Mn Cu
Fe
D E B12 Cr Co Cd Hg Ca P Pb Zn Mn Cu
Hg
Se Zn Cu Fe
Mn
E B12 Fe Cr Ca P Pb Cd
Mg
D E B1 B10 B12 Mn Ca P Na Pb
Na
A B3 B2 K Ca Mg Zn
Ni
Zn
P
D Ca Fe Zn Cu Mn Mg
Pb
Mg Zn Mn Cu Fe Ca
Se
A B2 Zn Hg
Zn
D E B1 B10 B12 Co Cr Mn Cu Fe Se Ca Se Na
A
D E B1 K B12 Co Mn Cu Fe Se Ca Se Na
B1
K B6 B2 B12 Zn
B2
Ca B1 Na Se
B3
Ca Cu Na
B5
Cu
B6
Cu B1 Ca Fe
B10
K Zn Mg
B12
C B1 Zn K Mg Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Synergiści i antagoniści
Witamina/ Pierwiastek
Antagonista
D
P A Zn K Mg
E
A Fe Mn Ca Zn Mg
K
D B1 B12 B10 Ca Cu Na
● str. 66
Multiwitaminy Pierwszą multiwitaminę zaczęto produkować w latach trzydziestych ubiegłego wieku i dzisiaj jest to bodajże najpopularniejszy rodzaj przyjmowanych suplementów. Z tego także powodu ten typ preparatów jest kupowany wg niewłaściwych kryteriów. Podstawowym, często spotykanym błędem jest utożsamianie wielkości spisu zawartości preparatu multiwitaminowego z tym, że jest „dobry”. Niektórzy producenci wypisują na opakowaniach skład pastylki i można tam odczytać niemal połowę tablicy Mendelejewa. To ma się nijak do wartości preparatu i oznacza, że producent (a dzisiaj każdy, kto chce, może być producentem) nie posiada wiedzy w zakresie synergizmu, antagonizmu i chronoselektywności lub ignoruje je. Najogólniej mówiąc: rzecz w tym, iż nie każdy składnik z każdym może być łączony, a w szczególności dotyczy to makro- i mikrominerałów. Ponadto fakt, że jedne pierwiastki organizm przyswaja tylko rano, inne tylko wieczorem, niektóre składniki należy przyjmować na czczo, a inne po jedzeniu powoduje, że producenci muszą się mocno „nagimnastykować”, aby stworzyć odpowiedni skład preparatu multiwitaminowego czy mineralnego. W preparacie multiwitaminowym należy sprawdzić, ile poszczególnych składników zawiera dany produkt. Ze Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Multiwitaminy
● str. 67
względu na to, aby pastylka nie miała zbyt dużej wielkości, choć także z innych względów, często producenci dodają do pastylki składniki, lecz ich ilość jest zbyt mała. Dotyczy to szczególnie karotenoidów. Warto więc sprawdzić, jaka jest to ilość lub jaki procent zapotrzebowania dziennego wg określonych norm. Odnośnie tych ostatnich – pod uwagę trzeba brać normy amerykańskie RDA oraz RDI, jako że obowiązujące w Polsce są niedostosowane do aktualnie dostępnej wiedzy i możliwości poznawczych oraz są wynikiem braku otwartości tzw. czynników oficjalnych na wyżej wymienione elementy i zdrowy rozsądek. W wielu wypadkach jednak normy RDA i RDI są zdecydowanie niewystarczające, jako że zostały stworzone kilkadziesiąt lat temu, kiedy to pożywienie wyglądało zdecydowanie inaczej niż ma to miejsce dzisiaj, w dobie fast foodów, gotowych koncentratów, zup w proszku, konserwowania żywności, nagminnego stosowania chemii itd. Niestety, podstawowe błędy popełniają także duże koncerny i ma to miejsce w przypadku wielu znanych preparatów, a przede wszystkim w przypadku ogromnej większości preparatów intensywnie reklamowanych w środkach masowego przekazu. Dotyczy też niektórych produktów rozprowadzanych na zasadzie sprzedaży bezpośredniej i oferowanych w Internecie. W praktyce: Nie jest tak ważne, ile związków chemicznych jest zawartych w multiwitaminie, lecz czy zawiera koncentraty roślinne, a jeśli tak, to jakie i ile ich jest.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Multiwitaminy
● str. 68
Najlepszy, w sensie odpowiedniego składu, preparat witaminowo-mineralny to mieszanka odpowiednich koncentratów roślinnych, najlepiej pochodzących z własnych upraw producenta, z ewentualnymi dodatkami innych niezbędnych składników. Z takich preparatów organizm potrafi „wziąć” sobie to, co mu potrzebne, a resztę po prostu bezproblemowo wydalić. Tylko w takim przypadku, przy zachowaniu odpowiednich proporcji przez producenta, poszczególne pierwiastki znajdujące się w koncentratach umieszczone tam przez naturę, są bioaktywne, występują w odpowiednim związku i nie kolidują ze sobą na poziomie wchłaniania przez organizm (brak działania antagonistycznego). Wówczas organizm może, aby ująć to najbardziej lapidarnie, wziąć sobie i wykorzystać to, co mu potrzebne. Mieszanka wielu, często nieorganicznych, związków chemicznych i upchnięcie ich w jednej tabletce to suplement, który raczej należałoby nazywać zbiorem związków chemicznych, a nie multiwitaminą. W dodatku producenci wytwarzają tabletki powlekane sztucznymi barwnikami, lepiszczami i syntetycznymi glazurami, które stanowią dodatkowe obciążenie dla organizmu, a szczególnie wątroby. Nie daj się też nabrać na sformułowania producentów i sprzedawców, szczególnie tych, którzy podkreślają, iż ich preparat zawiera składniki pochodzenia naturalnego, że określona multiwitamina, obok wielu innych składników, zawiera także, np. 100 mg. naturalnej witaminy C z bioflawonoidami. Jest to fizycznie niemożliwe, gdyż wówczas pastylka musiałby mieć wielkość pięści. Naturalna witamina C, wapń oraz magnez w odpowiedniej postaci – Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Multiwitaminy
● str. 69
to składniki, które są największe objętościowo i dlatego dość trudno je „upchnąć” w tabletce multiwitaminowej. Dlatego też dobry preparat multiwitaminowy powinien jednak zawierać witaminę C, a właściwa forma w takim preparacie to lewoskrętna witamina C. No właśnie:
Co powinien zawierać dobry preparat multiwitaminowy? Dobra multiwitamina powinna zawierać jednocześnie: ● ● ● ●
● ● ● ● ●
● ● ● ●
Witamina C – nie mniej niż 30 mg, Witamina E – nie mniej niż 10 mg Beta-karoten – nie mniej niż 2 mg Witaminy grupy B – nie mniej niż 50 mg, w tym kwas foliowy – nie mniej niż 50 mcg Witamina A – 350 mcg Witamina D3 – nie mniej niż 2 mcg Wapń – nie mniej niż 100 mg Magnez – nie mniej niż 75 mg Cynk – nie mniej niż 10 mg, lecz przynajmniej 5-10 razy tyle co miedzi Żelazo – nie mniej niż 10 mg Mangan – nie mniej niż 1 mg Miedź – nie mniej niż 1 mg Jod – nie mniej niż 100 mcg
Co najmniej X mg czy mcg nie oznacza, że ma być dokładnie tyle, gdyż niezwykle ważne są wzajemne relacje pomiędzy pierwiastkami. Przykładowo relacja wapnia do magnezu powinna wynosić 3:1, co Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co powinien zawierać dobry preparat multiwitaminowy?
● str. 70
oznacza, że jeśli wapnia jest 300 mg to magnezu powinno być ok. 100 mg. Podobne relacje zachodzą pomiędzy innymi pierwiastkami (żelazo-mangan, wapń-fosfor itd.). Najlepsze znane mi preparaty multiwitaminowe składają się z kompletu nawet 3 tabletek, zawierających świetnie dobrane koncentraty roślinne, a poszczególne tabletki to odpowiednio kompleks witamin, składników mineralnych i fitoskładników. Taki zestaw zapewnia świetną ochronę przez wolnymi rodnikami, dostarcza większości doskonale przyswajalnych, niezbędnych witamin i składników mineralnych, bardzo dobrze zapobiega przedwczesnemu starzeniu się komórek, uzupełnia tak potrzebne ludzkiemu organizmowi fitonutrienty, jak: polifenole, luteina, likopen, flawonoidy czy glukozylany. Jest przez to najbardziej uniwersalnym preparatem dla wielu grup ludzi, poczynając od wszystkich osób stosujących diety odchudzające, poprzez tych, którzy prowadzą aktywny styl życia, aż do uprawiających sporty wyczynowe. Jest też potwierdzeniem, że można wytwarzać świetny suplement, poszukiwany i akceptowany na rynku, bez konieczności stosowania agresywnej, namolnej lub nużącej reklamy, kosztem zadbania o wytwarzanie naprawdę dobrych produktów. Osobna kwestia w preparatach multiwitaminowych to substancje dodatkowe, a tu również producenci mają wiele grzechów. Często dla uatrakcyjnienia smaku dodawany jest cukier w różnej formie lub, co gorsza, aspartam i jego pochodne. Substancji tej nie wolno zażywać kobietom w ciąży, ludziom starszym i dzieciom oraz przewlekle chorym na cokolwiek, a szczególnie na cukrzycę, bo przyspiesza rozwój chorób związanych z cukrzycą, np. zaćmy. W skład aspartamu wchodzą trzy związki: kwas asparaginowy, fenyloalanina i metanol. Najbardziej szkodliwy jest ten ostatni, gdyż rozkłada się w organizmie na kwas mrówkowy i formaldehyd – silnie toksyczną Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co powinien zawierać dobry preparat multiwitaminowy?
● str. 71
neurotoksynę. Mówiąc najbardziej obrazowo, od aspartamu mózg się lasuje, nie tylko w przenośni. Jeśli preparat witaminowy zawiera aspartam lub jemu podobne syntetycznie wytworzone substancje słodzące, trzymaj się z daleka od tego produktu i od innych wyrobów tego producenta. Świadczy to bowiem co najmniej o ignorancji wytwórcy, a wręcz o zupełnym lekceważeniu potencjalnych nabywców i ich zdrowia. Najgorsze miejsce do kupowania multiwitamin (i nie tylko) to supermarkety. Multiwitaminy dla dzieci powinny mieć te same cechy co preparaty dla dorosłych, oczywiście przy zastosowaniu odpowiednio mniejszych dawek poszczególnych składników i relacji pomiędzy nimi. Ponieważ jest to ogromy rynek dla producentów, jako że każdy rodzic stara się dbać o swe dziecko bardziej niż o własne zdrowie, należy jeszcze baczniej przyglądać się takim suplementom. Wytwórcy i współdziałające z nimi agencje reklamowe bardzo często starają się najróżniejszymi technikami manipulacyjnymi skłaniać do zakupu zupełnie odwracając uwagę od tego, co ważne. Bardzo intensywnie wpływa się na emocje i wykorzystuje triki psychologiczne, łącznie z metodami programowania neurolingwistycznego, traktując (multi)witaminy i inne suplementy tak samo jak proszek do prania czy płyn do zmywania. Te perfidne działania, jak nietrudno się domyślić, mają niewiele wspólnego z autentycznym dbaniem o zdrowie klientów, tu: naszych pociech. Mają więc przede wszystkim być supersmaczne i odjazdowo opakowane lub „uatrakcyjniane” przez umieszczanie na Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co powinien zawierać dobry preparat multiwitaminowy?
● str. 72
opakowaniach znanych postaci z bajek czy komiksowych bohaterów. Kochanym rodzicom oczywiście wmawia się, że oni najlepiej zadbają o odporność dziecka. W największym uproszczeniu: ●
● ● ●
zostaw w spokoju intensywnie reklamowane preparaty witaminowe dla dzieci, nie szukaj ich w aptece, omiń krzykliwe aukcje internetowe, zainteresuj się preparatami dostępnymi w sprzedaży bezpośredniej, które nie są reklamowane i niedostępne w sprzedaży detalicznej: w sklepach ani aptekach.
Jeśli chcesz „coś” dawać dziecku, to oczywiście masz wolny wybór. Jeśli natomiast chcesz dla niego tego, co najlepsze – skorzystaj z powyższych sugestii.
Witamina A Może być pochodzenia zwierzęcego i wówczas nazwa odnosi się do retinolu, kwasu retinowego i retinalu. W produktach roślinnych natomiast mamy do czynienia tylko z karotenoidami, czyli prowitaminami witaminy A (produktami, z których może powstawać witamina A). W przypadku stosowania suplementów witaminy A należy zachować ostrożność, gdyż stosunkowo łatwo ją przedawkować, co może powodować nie tylko bóle głowy, osłabienie, choroby skóry, lecz nawet uszkodzenie wątroby. W niektórych krajach (np. Francja)
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina A
● str. 73
witamina jest traktowana jak hormon (i słusznie), a w związku z tym w czystej postaci jest dostępna w aptekach tylko na receptę. Syntetyczna witamina A jest dość trudno przyswajalna w przypadku zanieczyszczonego układu trawiennego czy niewłaściwej flory bakteryjnej w jelitach, czyli... w przypadku ponad 90% ludzi. Uwaga! Także w przypadkach nadczynności tarczycy należy zachować szczególną ostrożność i ewentualność przyjmowania witaminy A skonsultować z lekarzem. W naturze witamina A w czystej postaci nie występuje, a ponieważ natura najlepiej wie, co robi i nie należy po niej poprawiać, winno się do organizmu dostarczać tę witaminę w postaci karotenoidów. To one są niezbędne dla organizmu i potrzebujemy nie tylko najbardziej znanego beta-karotenu, lecz także alfa-karotenu, luteiny (choćby dla dobrego funkcjonowania oczu), gamma karotenoidu, kapsantyny, czy zeaksantyny. Sprawdzone preparaty multikarotenów to preparaty zawierające wyciąg z alg Dunaliella, oleju palmowego i nagietka lekarskiego. Sugestia: Witaminę A należy dostarczać w postaci preparatów betakarotenu lub najlepiej w preparatach multikarotenu. Bez zaleceń lekarskich nie należy przekraczać dawki 800 mcg. Czy wiesz, że... Zażywanie dwu pastylek dziennie daje (po kilku, kilkunastu dniach) efekt podobny do przebywania w solarium. Bardziej trwały i o wiele bardziej zdrowy. Nie tylko skóra nabiera ciemniejszej barwy, lecz witamina A także jako świetny antyoksydant walczy z wolnymi rodnikami i pomaga w odnawianiu nabłonków w całym organizmie. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina A
● str. 74
Dodatkowo zwalcza pleśnie, których zwykle w naszych organizmach jest nadmiar.
Witaminy z grupy B W praktyce suplementacyjnej w grę wchodzą głównie kompleksy witaminy B, czyli zawierające B1, B2, niacynę, B6, kwas foliowy, B12 oraz kwas pantotenowy. Dla sprawnego działania witamin z grupy B takie kompleksy są konieczne, gdyż poszczególne z nich potrzebują wspomagania się wzajemnie. Poszczególne witaminy z grupy B mogą mieć zastosowanie w praktyce medycznej, lecz dla celów suplementacji profilaktycznej i uzupełniania diety (szczególnie przez wegetarian i osoby narażone na stres) należy przyjmować preparaty zawierające wyżej wymienione składniki. Sugestia: przyjmować tylko suplementy stanowiące kompleks witamin z grupy B. Stosowanie selektywne poszczególnych witamin z grupy B jest oczywiście także celowe i uzasadnione, lecz głównie w przypadkach określonych stanów chorobowych, a o tym zwykle powinien decydować lekarz. Na niedobory witamin z grupy B są narażeni w szczególności: seniorzy, palacze tytoniu, alkoholicy, osoby z zaburzeniami trawienia (czyli znaczny procent społeczeństwa), stosujący restrykcyjne diety, a w szczególności wegetarianie i weganie. W praktyce jednak, przeglądając wyniki analizy pierwiastkowej Polaków i sąsiednich narodów, obserwuję, iż znaczna większość ludzi potrzebuje dodatkowej suplementacji witaminami B Complex. Spektrum działania witamin z grupy B jest ogromne,
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy z grupy B
● str. 75
lecz zapewnienie odpowiednich dawek tych witamin w szczególności wspomaga sprawne działanie układu immunologicznego. Warto wiedzieć, że niedobory innych witamin wpływają na stężenie witamin z grupy B. Przykładowo niedobory witaminy C powodują niedobory kwasu foliowego (i odwrotnie).
Witamina C Najbardziej znana i najczęściej stosowana, a w związku z tym najczęściej używana nie tak jak należy, co zresztą wynika z niewiedzy, lecz także z celowego manipulowania informacją przez producentów i inne osoby, organizacje, firmy mające inne interesy niż nasze zdrowie. Warto wiedzieć, że... Witamina C wchłania się tylko w ok. 20%, jeśli w organizmie występuje brak manganu. Na rynku znajduje się ogromna ilość suplementów i preparatów zawierających witaminę C. Dla rozjaśnienia sytuacji powiedzmy wprost: większość preparatów witaminy C nie nadaje się do celów suplementacji i przynosi głównie zysk producentom i sprzedawcom.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina C
● str. 76
Niemal wszystkie preparaty z witaminą C reklamowane w TV i popularnej prasie są bądź bezużyteczne, bądź mają minimalny wpływ na sprawne działanie organizmu lub też dają więcej efektów negatywnych niż korzystnych dla zdrowia. Reklamy najzwyczajniej wprowadzają konsumentów w błąd.
Niewiele lepiej zresztą wygląda sytuacja z wszelkimi produktami typu multiwitamina czy tzw. preparatami wzmacniającymi. Przede wszystkim ●
●
omijaj z daleka wszelkie preparaty witaminy C sprzedawane w supermarketach. Są produkowane z myślą o masowej sprzedaży i przez laików w kwestii zdrowia. Jeśli, jak policzyłem, tabletka witaminy C kupiona w supermarkecie kosztuje ok. 2,5 grosza, to jaką wartość prozdrowotną może ona reprezentować? Zresztą nic w tym dziwnego. Jeden kilogram syntetycznego kwasu L-askorbinowego można kupić w hurcie za mniej niż 15 zł. Nietrudno więc policzyć, ile z tego da się zrobić pastylek z napisem „witamina C”. Tak, 10 000 szt. Wiesz już, dlaczego wszędzie jest jej pełno? w aptece musisz bardzo dokładnie sprawdzać, z czym masz do czynienia. Ogromna większość to preparaty z syntetyczną, prawoskrętną witaminą C, jaką w warunkach domowych potrafi wyprodukować absolwent wydziału chemii czy farmaceutyki.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina C
● str. 77
Zalecana przez polskie instytucje ilość witaminy C to 60-75 mg dziennie i jest śmiesznie mała w porównaniu z zalecaniami podawanymi przez inne Narodowe Instytuty Zdrowia (NIH), gdzie jest to 200 mg. Temat ten zresztą jest przedmiotem ciągłych rozbieżności zdań, co wynika z różnych powodów. W literaturze znajdziesz uzasadnienia lekarzy sugerujących 500 mg witaminy C dziennie i oczywiście sceptycznie do tego nastawionych, którzy będą twierdzić, że organizm nie jest w stanie przyswoić takiej ilości i nadmiar będzie tylko wydalał, czyli jak jest to czasem określane „będziesz miał tylko droższy mocz, bo zapłacisz za pastylkę, której część wydalisz”. Ten argument niestety nie znajduje uzasadnienia, jako że w organizmie człowieka jest około 5 gramów witaminy C i tylko wtedy jest ona wydalana, gdy pojawia się jej nadmiar, a o to wcale nie jest łatwo, ponieważ jakikolwiek stres, przyjmowanie lekarstw, przeziębienie, choroba, spożycie alkoholu, palenie papierosów, znaczny wysiłek i mnóstwo innych czynników od razu zwiększa zapotrzebowanie na tę witaminę (i wiele innych składników też). Aby jednak nie wdawać się w akademickie dysputy, potrzebujemy wiedzieć przede wszystkim, że jest zasadnicza różnica pomiędzy syntetyczną witaminą C i naturalną. Z tego też będą wynikać różnice w zapotrzebowaniu na dawkę i związany z tym poziom przyswajalności. Syntetyczna witamina C, czyli kwas askorbinowy, jest chemicznym związkiem prawoskrętnym i zakwasza organizm. W przeciwieństwie do niektórych mediów i reklam, uczeni wielu krajów są zgodni w swojej opinii, że zażywanie syntetycznej witaminy C nie zwiększa odporności organizmu na przeziębienia, a nazbyt wysokie dawki tej witaminy utrudniają leczenie niektórych schorzeń zakaźno-alergicznych, np. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina C
● str. 78
reumatyzmu. Szczególnie niebezpiecznym skutkiem przedawkowania witaminy C jest zwiększona krzepliwość krwi, na skutek czego powstają skrzepliny, co w konsekwencji może prowadzić do zawałów. Zbyt duże ilości dawki sztucznej witaminy C często podrażniają błonę śluzową układu żołądkowo-jelitowego, co powoduje mdłości, wymioty, zgagę, biegunki. To jest częsty powód tego, że konsumenci sztucznych witamin miewają nierzadko zapalenie, a nawet wrzody żołądka i dwunastnicy. Witamina C może sprzyjać tworzeniu się kamieni w nerkach i pęcherzu z soli kwasów szczawiowego i moczowego. Cukrzycy powinni zdawać sobie sprawę, że duże ilości witaminy C hamują produkowanie insuliny przez trzustkę i podnoszą poziom cukru. Badania wykazały, że duże dawki witaminy C zwalniają przekazywanie impulsów nerwowomięśniowych, wskutek czego powstaje zmęczenie w mięśniach, narusza się koordynacja odruchów wzrokowych i nerwowych. Zatem przyjmowanie większych dawek syntetycznej witaminy C powoduje skutki uboczne. Syntetyczna witamina C to nieorganiczna substancja obca dla organizmu – trudno rozpoznawalna przez ludzkie DNA. Przyswajalność jej często jest na tyle niewielka (5-8%), że niejedna osoba mogła z łatwością zaobserwować skutki jej spożycia. Skóra, a w szczególności mocz po jej spożyciu, szczególnie w większych dawkach lub przez dłuższy czas, posiada kolor i zapach spożytego preparatu. Znane są także różne formy nietolerancji organizmu, czyli swędzenie, mdłości, osłabienie. W przyrodzie naturalna witamina C nie występuje samodzielnie tak jak jej syntetyczny odpowiednik, lecz naturalnej witaminie C zawsze towarzyszy w przyrodzie kompleks bioflawonoidów, które zwiększają jej wchłanianie, wykorzystanie przez organizm i wspomagają działanie witaminy. Z praktycznego punktu widzenia:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina C
● str. 79
Najwięcej korzyści organizm otrzymuje z suplementu naturalnej witaminy C wraz z towarzyszącymi jej w naturze flawonoidami. Witamina C działa o wiele skuteczniej w obecności bioflawonoidów i w związku z tym suplement z naturalną witaminą C może zawierać mniej samej witaminy, a mimo to działać skuteczniej. Megadawki powinny być tylko w dyspozycji doświadczonego lekarza o stosownej wiedzy.
Póki co – żaden człowiek jeszcze nie potrafił w tym zakresie stworzyć czegoś lepszego od natury... W praktyce: najlepsze tego typu preparaty są produkowane przez firmy posiadające plantacje aceroli. Jest to drzewo, którego wiśnie zawierają więcej witaminy C niż jakikolwiek inny owoc na Ziemi. W 100 gramach tego owocu jest zawarte ok. 1600 mg witaminy C, podczas gdy w zielonej pietruszce 150 mg, w truskawkach 60 mg, a w pomarańczach nie więcej niż 55 mg. Przetwarzając owoce aceroli niezwłocznie po zbiorze można zachować wiele witaminy C w pastylce, o ile dysponuje się własnymi plantacjami uprawnymi, gdyż owoc trzeba zacząć przetwarzać w ciągu 2-3 godzin od zbioru, bo po tym czasie ubytek witaminy C jest bardzo duży. 60 mg witaminy C z bioflawonoidami ma o wiele, wiele korzystniejsze działanie na organizm ludzki niż 250 czy nawet 1000 mg syntetycznego kwasu askorbinowego. Co to dla Ciebie oznacza?
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina C
● str. 80
Ni mniej, ni więcej, tylko to, że powinieneś zażywać naturalną witaminę C z bioflawonoidami, czyli naturalny koncentrat roślinny, zawierający naturalną, lewoskrętną witaminę C. Pierwsze pytanie do sprzedawcy powinno dotyczyć tej właśnie kwestii!
Witamina D Przy jej suplementowaniu należy zachować szczególną ostrożność. W przeciwieństwie
do
większości
innych
witamin,
polska
(europejska) norma jest bardzo wysoka w porównaniu z normami obowiązującymi w USA, a tam generalnie normy dawek witamin są znacznie większe od funkcjonujących w Polsce. Ponieważ jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, dawka 10 000 jednostek może być groźna dla zdrowia. Pomijając zalecenia lekarskie w sytuacjach, gdzie może istnieć takowa potrzeba, sugerowane jest nieużywanie witaminy D jako osobnego suplementu. Przedawkowanie witaminy D powoduje m.in. miażdżycę. Sugestia: Wybierając multiwitaminę sprawdź, czy zawiera ona witaminę D. Jeśli znajduje się tam ok. 2,5 mcg witaminy D, to przyjmując tę multiwitaminę zapewnisz sobie jej wystarczający poziom.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina E
● str. 81
Witamina E Witamina E występująca w naturze jest dość unikalna – każda jej cząsteczka jest inna. Tak jak nie ma dwóch identycznych płatków śniegu, tak nie ma dwóch identycznych cząsteczek witaminy E. Co to oznacza? Ano przede wszystkim to, że żadna syntetyczna witamina E nie może się równać z naturalną. Sztuczna witamina E jest jak spod sztancy – każda cząsteczka jest taka sama. Dyskwalifikuje ją to jako suplement, co nie przeszkadza wielu producentom intensywnie ją reklamować, także w połączeniu z innymi witaminami (np. A). Nie oznacza to, że takowe nie działają, lecz niekoniecznie dokładnie tak, jak należałoby oczekiwać, a ci, którzy je polecają, raczej nie informują o tym, co może być wynikiem takiej suplementacji po latach ani o efektach dla naszej wątroby czy skóry. Witaminy A i E mają budowę hormonu i działają na nasz organizm poprzez kod genetyczny. Korzystanie z nich wymaga wiedzy i ostrożności. Powinny na to zwrócić uwagę szczególnie kobiety stosujące tanie preparaty z witaminą A i E w celu poprawy stanu skóry, włosów czy paznokci. Do tego zresztą są specjalne preparaty pozwalające rzeczywiście osiągać dobre efekty. Niektóre syntetyczne preparaty witaminy E praktycznie nie wchłaniają się wcale. Może mieć miejsce natomiast sytuacja zgoła odmienna: jeśli dbając o dostarczanie odpowiednich składników zjesz zestaw surówek z olejem i po tym 'poprawisz' przyjmując syntetyczną witaminę E, to zrobisz sobie 'kuku' – (dl)alfatokoferol wyprze większość naturalnych form witaminy E i organizm będzie chroniony na jednej płaszczyźnie zamiast na wielu, co jest możliwe, jeśli działa naturalna witamina E.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witamina E
● str. 82
Sugestia: Trzymaj się z daleka od syntetycznych witamin E. Suplement powinien zawierać różne, naturalne tokoferole, a nie tylko alfatokoferol.
Magnez Suplementowanie magnezu jest dość trudne i bez zaleceń lekarskich należy stosować jego preparaty z rozwagą. Magnez wchłania się tylko rano!
Przyjmowanie magnezu wieczorem to niemalże brak wchłaniania i niepotrzebne obciążanie wątroby! Ponieważ odpowiada on za ponad 300 procesów metabolicznych, to jego brak, szczególnie jeśli ma miejsce w dłuższym okresie, może powodować wiele stanów patologicznych, poczynając od znanych skurczów mięśni, aż do poważnych schorzeń układu nerwowego. O magnez w organizmie należy zadbać przede wszystkim poprzez spożywanie pokarmów zawierających dużo tego pierwiastka, lecz często jest to jednak niewystarczające i wówczas należy sięgnąć po suplementy. O autentycznie naturalne preparaty raczej trudno na rynku, więc z dostępnych należy przede wszystkim zwrócić uwagę na preparaty zawierające 200 mg związków magnezu w rodzaju: asparaginian magnezu, glukonian magnezu, węglan magnezu, ewentualnie glicynian lub cytrynian magnezu. Te związki są najlepiej przyswajalne.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Magnez
● str. 83
Uwaga! Magnez może hamować wchłanianie niektórych antybiotyków, szczególnie z grupy tetracyklin. Skonsultuj to z lekarzem. W wielu przypadkach dobrym pomysłem może być suplementacja poprzez... picie wody z dużą zawartością jonów magnezowych. Jest kilka gatunków wody zawierających powyżej 100 mg magnezu w jednym litrze, a więc wypicie 1,5-2 litrów takiej wody pokrywa zapotrzebowanie na ten pierwiastek.
Wapń Pierwiastek synergistyczny w stosunku do magnezu na poziomie wchłaniania i antagonista na poziomie komórkowym. To trochę jak brat z siostrą: „drą się ze sobą, lecz nie mogą bez siebie żyć”. Oznacza to, że wapń i magnez potrzebują siebie nawzajem, aby zostały wchłonięte w przewodzie pokarmowym. Natomiast w reakcjach komórkowych są dla siebie antagonistami, czyli wypierają się wzajemnie. Poza specyficznymi sytuacjami, o których zwykle powinien decydować lekarz, wapń powinien być przyjmowany razem z magnezem w stosunku 3:1. Sugestia: Przyjmować rano preparat wapniowo-magnezowy (calcium magnesium), zawierający sproszkowane muszle ostryg, węglan magnezu i koncentrat alfa-alfa. Jeżeli nie znasz dobrze zapotrzebowania swojego organizmu, to najprostszą suplementacją profilaktyczną jest przyjmowanie rano wspomnianego wyżej preparatu Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Wapń
● str. 84
wapniowo-magnezowego oraz w porze obiadowej dobrej multiwitaminy z naturalnymi składnikami. Bardzo ostrożnie należy podchodzić do preparatów węglanu wapnia, które stworzono mieląc skałę wapienną.
Omega 3 W ostatnich latach mówi się o niej coraz więcej, a wręcz zaczyna ona robić karierę. I słusznie. Wielu jest chętnych do sprzedawania jej, natomiast niewielu wystarczająco świadomych jej działania i uczciwych w sprzedaży. Najbogatszym źródłem kwasów omega 3 są oczywiście ryby (tłuste) morskie, jednakże ich spożywanie wcale nie gwarantuje dostarczania organizmowi wystarczająco dużo tych składników, a także jest objęte ryzykiem spożywania trujących substancji. Słodkowodne ryby odpadają w tym kontekście, a niezależnie od tego zawierają tyle szkodliwych substancji, że ich spożywanie graniczy z powolnym samobójstwem, nawet jeśli były łowione na terenie Zielonych Płuc Polski... Najistotniejszym elementem decydującym o wartości suplementu omega 3 jest to, skąd pochodzi – z jakiego rejonu jest pozyskiwany. Niestety, znam przypadki produkowania suplementów, w tym omega 3, z ryb hodowanych przy brzegu Morza Bałtyckiego, czyli jednego z najbardziej zanieczyszczonych mórz na naszej planecie i w dodatku prawie „zamkniętego”, czyli właściwie
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Omega 3
● str. 85
niewymieniającego wód z oceanem. Ponieważ ryby żyją blisko dopływów rzecznych dostarczających wielkie ilości trucizn, suplementy z takich ryb zawierają wiele szkodliwych związków chemicznych, których spożywanie może spowodować znacznie więcej skutków negatywnych niż korzyści wynikających ze spożycia takowego suplementu. Jak zapewne Ci wiadomo, wybrzeże Bałtyku jest często zamykane i zabroniona jest kąpiel w jego wodach. Skoro w takich wodach nie wolno się nawet kąpać, to spożywanie preparatów z ryb stale przebywających w takiej wodzie jest... żeby określić to delikatnie... nierozsądne. Tego jednak nie znajdziesz na opakowaniu produktu, który kupujesz w aptece czy w Internecie. Niestety, opisywana powyżej sytuacja dotyczy nie tylko polskich producentów, lecz całkiem sporej ilości innych firm. Jeżeli więc oferują Ci opakowanie omegi 3 za 15 czy 20 zł, omijaj to, łącznie z oferentem, szerokim łukiem. Suplement omega 3 powinien pochodzić z ryb odławianych w zimnych wodach oceanicznych.
Inna, niezwykle ważna sprawa to czas, w którym jest przyjmowany suplement omega 3. Jest to, jak zresztą w przypadku każdego innego suplementu, temat na cały osobny wykład lub książkę, lecz najistotniejszy element to fakt, że aby pieniądze wydane na suplement omegi 3 nie były wyrzucone w błoto, należy stosować się do ważnej zasady:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Omega 3
● str. 86
Omegę 3 należy przyjmować „na głodnego”, tj. co najmniej pół godziny przez jedzeniem lub nie wcześniej niż 2 godziny po jedzeniu. W przeciwnym wypadku ten tłuszcz zostanie wykorzystany jako „paliwo”, czyli zużyty na energię – zostanie wyparty przez inne tłuszcze, a nie o to wszak chodzi. Istotny jest stosunek EPA do DHAE w suplemencie, jeśli stosujemy go profilaktycznie – powinien on wynosić 2:3, choć w specjalizowanych preparatach może być on inny. Ważne: Kobietom w ciąży oczywiście należy się suplementacja kwasami omega 3, o czym więcej w rozdziale Ciąża i witaminy. Należy jednak pamiętać, aby na 2-3 tygodnie przez rozwiązaniem odstawić przyjmowanie tego suplementu.
Cynk Ten pierwiastek odpowiada za ponad 200 reakcji metabolicznych, choć niestety wiedza o nim nie jest na wystarczająco dobrym poziomie, włączając w to lekarzy i dystrybutorów firm suplementacyjnych. Tymczasem nie można mówić o dobrym zdrowiu i braku zagrożeń, jeśli występują niedobory tego pierwiastka, a występują notorycznie. Stanowiące normę 15 mg dziennego zapotrzebowania jest niestety bardzo rzadko spotykane u nas, wszak Polacy raczej nie jadają ostryg, które zawierają multum cynku. Dzieci i młodzież zamiast pestek dyni czy Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Cynk
● str. 87
słonecznika, gdzie jest go niemało, chrupią przecież chipsy, a niedobory cynku powodują m.in. spowolnienie procesów wzrostu. Lista problemów powstających na skutek niedoborów cynku jest długa, a w szczególności częste są problemy ze skórą, włosami, paznokciami, brak apetytu, objawy starzenia się czy problemy hormonalne, kiepski stan układu immunologicznego, prowadzący do obniżenia odporności na wszelkiego rodzaju infekcje. Suplementacja cynkiem jest więc często niezbędna, ponieważ aby dostarczyć zalecaną ilość cynku w diecie, należałoby codziennie spożywać: 16 porcji świeżo przygotowanej dyni, 14 porcji fasoli czy 5 świeżych ostryg. W praktyce jest to dość trudne do realizacji w polskich warunkach i suplementowanie zwykle odbywa się poprzez zażywanie preparatów chelatowanych, zwykle glukonianu cynku lub glukonianu z tlenkiem cynku oraz cytrynianu czy pikolinianu. Uwaga! Bez wskazań lekarskich nie należy przyjmować więcej niż 30 mg cynku dziennie.
Preparaty cynku należy przyjmować wieczorem
Chrom Działanie chromu jest tak ważne i obejmuje tak szerokie spektrum, że warto wiedzieć sporo na ten temat. Jego działanie wszak rozpoczyna się zanim powstanie ludzki zarodek – bierze udział Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Chrom
● str. 88
w podziale komórek i decyduje o prawidłowym przebiegu tego procesu.. Z tego oczywiście wynika jednoznacznie, że ten pierwiastek jest niesamowicie ważny dla kobiet w ciąży i planujących ją. Ponieważ bierze on udział w niezwykle ważnych procesach regulujących poziom insuliny, cholesterolu, produkcji kwasów tłuszczowych, nie powinny od niego odstępować osoby z nadwagą, podwyższonym poziomem cholesterolu i trójglicerydów, problemami układu krążenia, cukrzycą itp. Jako czynnik tolerancji glukozy ogrywa też ogromną rolę razem z insuliną, wpływając na zwiększenie wykorzystania glukozy przez tkanki, zmniejszając oporność błon komórkowych na przenikanie glukozy do wnętrza komórek. Intensywność tego procesu ma wpływ na możliwości energetyczne organizmu, reguluje poziom cukru we krwi i zapobiega powstawaniu cukrzycy. Połączenie chromu z insuliną stymuluje syntezę białek przez poprawę przenikania aminokwasów do wnętrza komórek. Powoduje to zwiększenie masy mięśniowej ciała. Chrom przeciwdziała również powstawaniu otyłości, gdyż ogranicza odkładanie tłuszczów. Ten ostatni element jest bardzo często (nad)używany przez firmy i osoby usiłujące nieuczciwie zarobić poprzez podawanie jednostronnych informacji na ten temat w procesie sprzedaży produktów, bez informowania o złożoności tych procesów. Ten niezwykle ważny pierwiastek jest często niedoceniany i równie często próbuje się „wciskać” niepełną wiedzę i związane z nim produkty. Może to powodować nie tylko niepotrzebne straty pieniędzy, a także negatywne skutki na zdrowiu.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Chrom
● str. 89
Preparaty chromu budzą najwięcej wątpliwości i równie często są sprzedawane nielegalnie. Tak, albowiem Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie suplementów diety z dnia 19 grudnia 2002 r. zawiera wykaz form chemicznych i składników mineralnych, które mogą być stosowane w produkcji suplementów diety. NIE ma tam pikolinianu chromu, który jest najlepszą, najłatwiej przyswajalną formą tego pierwiastka. To oznacza ni mniej, ni więcej, jak tylko brak wystarczającej wiedzy i kompetencji ludzi tworzących prawo w zakresie suplementacji! Jednocześnie różnego typu lobbyści, którym zależy, aby ludzie nie suplementowali się takim preparatem, rozpętali histerię, jakoby pikolinian chromu był rakotwórczy. Jest to zresztą prawda, wszystko zależy od dawki – kwasek cytrynowy też jest rakotwórczy, jeśli będziesz go jadł łyżkami. O co więc chodzi? Jak to zwykle bywa, gdy nie wiadomo, o co chodzi, to zapewne chodzi o pieniądze. W tym wypadku o ogromne pieniądze. Suplementowanie pikolinianem chromu jest często tak potrzebne i tak efektywne, że zabezpiecza przed wieloma ciężkimi chorobami, łagodzi ich przebieg, a wręcz powoduje wyleczenie czy przede wszystkim niedopuszczenie do ich powstania. Jest to wbrew interesom wielkich koncernów farmaceutycznych i wszystkich innych producentów leków, którzy zarabiają (ogromne) pieniądze tylko wtedy, gdy ludzie chorują – najlepiej przewlekle, czyli muszą brać (produkowane przez nich) leki do końca życia. Ponieważ zaś choroby układu krążenia, sercowo-naczyniowe, cukrzyca, otyłość stanowią ogromny procent chorób i obejmują miliony ludzi, to podtrzymują wielki, stale rosnący rynek dla firm farmaceutycznych. Jest im więc bardzo nie na rękę, aby ludzie zażywali preparaty chromu, które skutecznie przeciwdziałają takim patologiom. Ponieważ jednak dysponują ogromnymi pieniędzmi, są w stanie Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Chrom
● str. 90
nawet w skali globalnej przeforsowywać korzystne dla nich rozwiązania i tworzyć kłamliwą propagandę w środkach masowego przekazu i wszelkimi innymi metodami. Jedną z metod manipulacji jest twierdzenie, że pikolinian chromu jest substancją szkodliwą, rakotwórczą. Czyżby więc matka natura się myliła? Pikolinian chromu znajduje się w mleku matki – czy to możliwe, aby natura stworzyła coś w taki sposób, by było to zabójcze? Odpowiedź pozostawiam Twojej inteligencji. Nota bene, pikolinian chromu jest rakotwórczy. Jak to ma miejsce także w przypadku bardzo wielu preparatów i lekarstw – wszystko zależy od dawki, czyli jak to ktoś kiedyś mądrze powiedział „wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, dawka czyni truciznę”. Na polskim rynku są sprzedawane preparaty chromu, często reklamowane zresztą jako preparat na schudnięcie w innej postaci niż pikolinian. Podobnie rzecz ma się z polinikotynianem chromu, który zwykle jest oferowany m.in. kulturystom. Inne firmy natomiast omijają prawo, wprowadzając do obrotu, do sprzedaży w aptekach preparaty pikolinianu chromu podając, iż zawiera on „chrom chelatowany”. Prawo stanowi, że producent, który po raz pierwszy chce wprowadzić na rynek suplement diety, ma obowiązek poinformować o tym Główny Inspektorat Sanitarny. Tymczasem są także tacy, którzy niczym się nie przejmują i bezczelnie piszą na opakowaniach zawartość: pikolinian chromu. Ktoś więc ewidentnie łamie prawo:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Chrom
● str. 91
albo urząd, albo producent. Podobne przepisy obowiązują w całej Unii Europejskiej. Można spotkać zarówno w aptekach, jak i w Internecie preparaty, na których wyraźnie jest napisane, że zawierają pikolinian chromu i jest go... np. 30 czy 60 mikrogramów. Rzecz w tym, że po pierwsze to łamanie prawa (co prawda bzdurnego), lecz przede wszystkim to dużo za mała dawka. Rekomendowana dawka dzienna to 100 mikrogramów. Skąd więc wziąć dobry preparat chromu? Niestety, w tym wypadku pozostaje prywatny import w krajów spoza Unii Europejskiej, zwykle z USA. Jest to zgodne z prawem. Najlepsze tego typu preparaty to pikolinian, zawierający 100 mcg chromu w połączeniu z wanadem (glukonian wanadu), który jest pierwiastkiem synergistycznym i wspomaga przyswajanie chromu. W przypadku, gdy chcemy także wpływać na tzw. lipogenezę, czyli proces przekształcania węglowodanów na tłuszcz, dobrze jest, jeśli preparat chromu zawiera także Garcinia Cambogia w ilości ok. 300 mcg. Uwaga! Często nadużywa się w reklamie preparatów chromu, manipulując informacją na ten temat. Szczególnie dotyczy to rekomendowania tych preparatów w procesach odchudzania. Jest oczywiście prawdą, że chrom odgrywa bardzo ważną rolę, m.in. w procesach metabolizmu węglowodanów, które są przede wszystkim odpowiedzialne za powstawanie nadwagi. Trzeba jednakże wiedzieć, że nie tylko ten pierwiastek ma na to wpływ i nie może to być jedyny element mający prowadzić do celu (co dotyczy także wielu innych preparatów wspomagających odchudzanie). Musi to być odpowiedni preparat, w odpowiedniej formie, przyjmowany w stosownym czasie, w określonej dawce i w połączeniu z innymi działaniami. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Chrom
● str. 92
Chrom przyswaja się po południu lub wieczorem i NIE należy go przyjmować łącznie z preparatami cynku.
Wanad Przypuszcza się, że jest jednym z kluczowych pierwiastków mających znaczenie dla ludzkiego zdrowia, choć jeszcze niezbyt dużo o nim wiadomo. Wielu lekarzy, biochemików i konsultantów diety posiada doświadczenia, z których wynika, iż obniża on poziom cholesterolu i poprawia regulację poziomu cukru we krwi. Suplementy wanadu nie są zbyt popularne, a sensowną alternatywą wydają się być preparaty stanowiące kompleks z chromem, a szczególnie z pikolinianem chromu.
Żelazo Preparatem żelaza popełnia się mnóstwo „grzechów”. Zarówno firmy suplementacyjne, jak i apteki oferują preparaty, których głównym składnikiem jest tlenek żelaza, czyli... rdza. Przyswajalność czegoś takiego jest na poziomie pojedynczych procentów. Co się dzieje z pozostałą częścią? Bardzo zatruwa nasz organizm. Bardzo! Syntetyczne preparaty żelaza zawierające np. 100 mg żelaza zostawiają w przewodzie pokarmowym niewchłonięte ponad 90 mg. owego pierwiastka i zatruwają florę bakteryjną, powodując procesy gnilne. To zaś prowadzi do niemal tragicznych skutków – tacy ludzie
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Żelazo
● str. 93
trafiają do szpitali gastrologicznych, a lekarze mają ogromne trudności, by sobie z tym poradzić. Szczególnie niebezpieczne dla dzieci i kobiet w ciąży. Prawidłowa forma suplementu żelaza to fumaran żelazawy, którego przyswajalność jest rzędu 25%, a pozostała część jest łatwo wydalana bez żadnych skutków ubocznych. Z preparatami żelaza należy zachowywać ostrożność szczególnie przy podawaniu dzieciom, a przede wszystkim kobietom ciężarnym. Koniecznie należy skonsultować przyjmowanie żelaza z lekarzem lub inną kompetentną osobą. W wielu wypadkach jest znacznie bardziej korzystne suplementowanie witaminą C, która warunkuje i wzmaga przyswajanie żelaza. Optymalnym rozwiązaniem jest wykonanie analizy pierwiastkowej, której wyniki, wraz z fachową interpretacją, powiedzą wszystko na ten temat.
Preparaty żelaza należy przyjmować rano/przed południem
Mangan Uzupełnianie tego ważnego, a często niedocenianego pierwiastka należy prowadzić ostrożnie i raczej w porozumieniu z lekarzem. Dobre multiwitaminy powinny zawierać ten pierwiastek, lecz należy zadbać o niego przede wszystkim poprzez dietę, spożywając orzechy,
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Mangan
● str. 94
ziarna zbóż, dziki ryż, bo większość Polaków pobiera go głównie z herbaty. Suplementy manganu powinny być oczywiście w formie chelatowanej, więc jako askorbinian, cytrynian czy glukonian, zawierający 1-2,5 mg manganu.
Selen Niezwykle ważny pierwiastek w profilaktyce/leczeniu chorób nowotworowych. Dobra wiadomość jest taka, że większość preparatów selenu jest dość dobrze przyswajalna przez organizm ludzki. W suplemencie powinien być on połączony z witaminą E, gdyż to połączenie stanowi synergistyczne działanie antyoksydacyjne, co potwierdziły liczne badania kliniczne. Głównym kryterium wyboru preparatu powinien być renomowany producent, gwarantujący zachowanie standaryzacji i czystości produktu.
Selen należy przyjmować rano/przed południem
Czosnek Niezwykle wartościowy i przydatny preparat, o zaletach którego można by napisać całą publikację i z pewnością to też by nie
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Czosnek
● str. 95
wyczerpało tematu. Oczywiście na rynku są różne preparaty czosnku. Który wybrać? Jak w przypadku wielu innych suplementów, tak i tu odpowiedź jest stosunkowo prosta: Najlepszy preparat to pochodzący z firmy, która dysponuje WŁASNYMI, EKOLOGICZNYMI UPRAWAMI i jest w stanie w ciągu 0,5-4 godzin od zbioru przetworzyć zebrane rośliny. Tylko w takim wypadku można zachować w optymalnej ilości najistotniejsze wartości. Jeżeli producent preparatu po prostu kupuje czosnek, aby go potem przetworzyć i umieścić w tabletce, nie ma szans na zachowanie istotnych wartości, a ponadto – ponieważ nie ma kontroli nad tym, co się dzieje na polu, gdzie są uprawiane rośliny – produkty mogą zawierać pozostałości po nawozach sztucznych, bywają też nierzadko zanieczyszczone metalami ciężkimi. Ponadto dysponowanie odpowiednią technologią warunkuje dobry stopień koncentracji. Najlepsi potrafią w jednej pastylce skoncentrować 5-6 ząbków czosnku. Takie preparaty są doskonałym produktem profilaktycznym i leczniczym. Wbrew pozorom, jak wskazują testy organizacji konsumenckich, zaledwie kilka firm wytwarza dobry suplement czosnku.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Błonnik
● str. 96
Błonnik W Polsce spożycie błonnika kształtuje się na poziomie około 15 g dziennie. W Afryce spożycie błonnika wynosi ok. 60 g na dobę. Gdy skojarzono te fakty, szybko okazało się, dlaczego w regionach o tak dużym spożyciu błonnika jest notowana tak bardzo niska zachorowalność na choroby nowotworowe jelita grubego i odbytu. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca spożywanie 20-40 g błonnika dziennie. Tymczasem to, czego jemy najwięcej, czyli w szczególności produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym mięso i jego przetwory, ryby, mleko i jego przetwory, jaja oraz alkohole, masło, margaryny, oleje i inne tłuszcze nie zawierają błonnika pokarmowego. Błonnik jest natomiast zawarty we wszystkich kaszach, makaronach, szczególnie z pszenicy durum, suszonych owocach, chlebie i innych wypiekach z mąki z pełnego przemiału, płatkach zbożowych. Rekordzistami są otręby pszenne (ostrożnie!), mak, suszone brzoskwinie, orzechy i wiórki kokosowe, suszone śliwki, biała fasola. Błonnik generalnie dzieli się na rozpuszczalny i nierozpuszczalny, i każda z form ma swoje frakcje: celuloza i hemiceluloza, lignina, pektyna. Każda z nich pełni określoną funkcję: –
–
Obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów. Pektyny (błonnik rozpuszczalny) rozkładają się na trójkarboksylowe kwasy tłuszczowe, które odpowiadają za hamowanie biosyntezy cholesterolu w wątrobie. Stabilizuje stężenie glukozy we krwi. Opóźniając dostarczenie glukozy do krwi, powoduje zmniejszenie ilości wytwarzanej insuliny, przez co stabilizuje poziom cukru we krwi.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Błonnik
–
–
–
● str. 97
Pomaga w zaparciach, biegunce i bólach towarzyszących hemoroidom. Przechodząc przez układ pokarmowy wchłania sukcesywnie wodę i organizmowi łatwiej wydalić kał z większą ilością wody. Pomaga w walce z otyłością. Wchłaniając wodę pęcznieje i wypełnia większą objętość żołądka, powodując zmniejszenie uczucia głodu. Oczyszcza organizm z toksyn i metali ciężkich. W drodze do wydalenia zabiera ze sobą wiele trujących dla organizmu azotanów, metali ciężkich, żółci, a nawet substancji rakotwórczych.
WAŻNE! –
–
–
W jelicie grubym błonnik wchłania duże ilości wody. Aby osiągać zamierzone efekty działania błonnika i nie narażać się na działanie niepożądane związane z eliminacją produktów ubocznych przemiany materii, należy wypijać nie mniej niż 2 litry wody dziennie, korygując tę ilość stosownie do wagi ciała. Przy braku wystarczającej ilości wody stolec może stać się twardy i gęsty, a przez to może powodować zaparcia. Połykanie dużych ilości tabletek lub kapsułek zawierających błonnik może być niebezpieczne. Po zbyt małym nasyceniu wodą zwiększają one swą objętość i mogą utkwić w gardle lub w jelitach. Dlatego zawsze takie preparaty należy popijać dużą ilością wody, zwykle nie mniej niż jedną szklanką na każdą pastylkę. Duże dawki błonnika mogą zmniejszać skuteczność niektórych leków, np. doustnych środków antykoncepcyjnych czy leków zmniejszających stężenie cholesterolu. Sugerowane jest zachowywanie dwugodzinnego odstępu pomiędzy podaniem
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Błonnik
–
● str. 98
lekarstwa a posiłkiem zawierającym dużo błonnika lub tabletką z błonnikiem. Zbyt mała zawartość nierozpuszczalnego błonnika w diecie ułatwia zasiedlenie się pasożytów w rodzaju lamblia. Obecność błonnika przyspiesza przesuwanie się treści jelitowej i utrudnia przyczepianie się pasożytów do ścianek. Jednakże terapię z tym związaną należy bezwzględnie skonsultować z lekarzem.
UWAGA! Nierzadko sprzedawcy reklamują preparaty błonnika jako produkt, którego spożycie powoduje chudnięcie. Jest to ewidentne nadużycie, niedoinformowanie i może prowadzić do szkodliwych efektów. Owszem, dobry preparat błonnika może skutkować oczyszczaniem jelita grubego i zmniejszać obwód talii, lecz nie można, bez odpowiedniej kontroli i stosownych testów, przyjmować znacznie zwiększonych dawek błonnika dłużej niż kilka tygodni, gdyż grozi to przykrymi konsekwencjami dla układu trawiennego. Suplementy błonnika powinny zawierać co najmniej kilka rodzajów błonnika zarówno rozpuszczalnego, jak i nierozpuszczalnego. Nie używaj bez konsultacji z lekarzem preparatów błonnika przy jakichkolwiek chorobach przełyku.
Odżywki białkowe W tym temacie dominują głównie preparaty stosowane przez osoby pragnące nabrać wagi, poprawić męską sylwetkę, kulturystów itp. Jest tu wiele kwestii, dlatego temat kwalifikuje się na osobną publikację, więc ograniczę się tylko do najbardziej istotnych uwag.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Odżywki białkowe
● str. 99
Należy przede wszystkim pamiętać, że – pomijając kwestie specyficzne czy wynikające z zaleceń medycznych – należy pamiętać, że dostarczanie organizmowi więcej niż 0,5 grama białka na kilogram wagi należnej powoduje zakwaszenie organizmu, który zwykle w naszej cywilizacji i tak jest skłonny do zakwaszania, a jest to zdecydowanie niekorzystny element, prowadzący do licznych patologii. Tak więc zwiększone dawki białek wymagają bezwzględnie dobrego konsultanta lub lekarza obeznanego z tą tematyką. Przyjmowanie samodzielnie różnych odżywek bez wystarczającej wiedzy w tym zakresie prowadzi do groźnych dla zdrowia konsekwencji. Tymczasem jakość tzw. odżywek białkowych np. dla kulturystów oraz to, co mówią i wypisują sprzedawcy preparatów, wręcz woła o pomstę do nieba! Widywałem wyniki badań analizy pierwiastkowej co niektórych „amatorów pakowania” i zaskakujące jest to, jak w ciągu kilku lat można w wyniku słuchania pseudoekspertów doprowadzić własny organizm do tragicznego stanu. Próba „napychania” mięśni bez stosownej wiedzy o danym organizmie i jego metabolizmie, także poprzez suplementy oraz niedostosowanie ćwiczeń do indywidualnych potrzeb danego organizmu, może doprowadzić do konieczności korzystania z wózka inwalidzkiego. Osoby, które chcą uzupełniać aminokwasy, ponieważ nie otrzymują w pokarmie wystarczającej ilości odpowiednich białek, powinny dokonywać tego zgodnie z aktualnymi potrzebami swojego organizmu. Sprawdzone preparaty proteinowe, z którymi miałem do czynienia, zawierają: serwatkę, izolaty białka sojowego, albuminę mlekową
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Odżywki białkowe
● str. 100
i mają formułę pozwalającą na bezproblemowe dodawanie do soków, sosów czy zup. Osoby z nadczynną tarczycą, mocno zestresowane oraz pragnące chronić organizm przez zatruwaniem przez metale ciężkie mogą stosować tego typu preparaty, choć oczywiście najlepiej pod kontrolą odpowiedniego konsultanta.
Saw Palmetto W tych preparatach warto zwrócić uwagę, aby zawierały sprawdzone kombinacje, tj. ekstrakt z palmy sabatowej w ilości nie mniejszej niż 100 mg, pokrzywy ok. 80 mg oraz z nasion dyni 160 mg. Wskazana jest także obecność flawonoidów, a wszystkie komponenty powinny pochodzić z upraw ekologicznych. Przeprowadzone badania wykazały, że powyższa kombinacja jest skuteczna przy problemach z prostatą i nie powoduje skutków ubocznych w przeciwieństwie do środków farmakologicznych. Najczęstsza przyczyna kłopotów z prostatą to niedobór NNKW i cynku w organizmie. Należy o to zadbać szczególnie w wieku powyżej 40-45 lat, np. poprzez regularne spożywanie ok. 10 dkg pestek z dyni lub przyjmowanie suplementów Saw Palmetto, omega 3 i kompleksu witamin z grupy B.
Enzymy trawienne Tu sprawa jest stosunkowo prosta: należy korzystać z preparatów, które dostarczają enzymów pochodzenia roślinnego. Produkty Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Enzymy trawienne
● str. 101
zawierające enzymy pochodzenia zwierzęcego, głównie świńskiego, są mniej efektywne, a przede wszystkim przenoszą zarodniki pleśni, ponieważ zwierzęta są karmione paszami zawierającymi antybiotyki i hormony. W zestawie enzymów powinny znaleźć się enzymy poszczególnych grup: – – –
amylaza, inwertaza, glukoamylaza, laktaza, celulaza, bromelaina, proteaza, peptydaza, lipaza.
Jeżeli masz problemy z żołądkiem, zwróć uwagę, aby preparat był wolny od kwasu solnego i betainy.
Spirulina Podstawę tego suplementu stanowią algi i w tym wypadku także szczególną rolę odgrywa miejsce, gdzie są hodowane – skąd pochodzą. Mają one bowiem szczególną zdolność przyswajania także trujących metali ciężkich. Z tego powodu niektóre preparaty spiruliny czynią w organizmie więcej szkód niż pożytku. Należy więc, jak w większości przypadków, najpierw dowiedzieć się więcej o firmie, o tym, gdzie i w jakich warunkach są hodowane algi.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Ginko Biloba
● str. 102
Ginko Biloba W przypadku tych preparatów dość istotną kwestią jest to, aby preparaty były standaryzowane i zawierały nie mniej niż 120 mg ekstraktu. Najczęściej spotykane są dwa rodzaje preparatów tego typu wg przeznaczenia: –
z DHA, czyli kwasami typu omega 3, działający ochronnie na cały układ naczyniowy i na mózg. Redukuje stres i zwiększa istotnie wydolność umysłową.
Pod kontrolą lekarza nierzadko osiąga się świetne efekty, podając tego typu preparaty dzieciom z ADHD. –
typu siberian energ. Działa wzmacniająco, energetyzująco, poprawia krążenie mózgowe, osłabia procesy miażdżycowe w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Takie preparaty zażywane w celu zwiększenia wydolności organizmu są znacznie lepszą alternatywą niż produkty zawierające kofeinę czy glukozę.
Przy okazji ... Zwróć szczególną uwagę na herbaty i herbatki, które zawierają Ginko. Jest on bardzo gorzki, więc w herbatkach ilość tego składnika jest zwykle dość niewielka, a jego zawartość nie jest w stanie wywołać efektów, jakich oczekuje się od tego preparatu. W poszczególnych kubkach może Ci się nie trafić żadne źdźbło Ginko. Można oczywiście je więc pić, lecz nie należy oczekiwać takich efektów jak w przypadku suplementacji.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Żeń-szeń
● str. 103
Żeń-szeń Preparaty, które należy stosować ostrożnie, gdyż nierozważne stosowanie lub przedawkowanie może przynieść ewidentne szkody w organizmie. W szczególności, aby nie doprowadzić do zbytniego naruszania równowagi proporcji pierwiastkowej, powinno się robić przerwy w przyjmowaniu żeń-szenia – 2 tygodnie/2 tygodnie lub 5 dni w tygodniu przyjmować, a 2 dni nie. Żeń-szeń może być też dobrym testem odżywienia organizmu: jeżeli po wzięciu 1-2 tabletek zacznie Cię pobolewać głowa, to prawdopodobnie Twój organizm ma niedobory magnezu, wapnia, manganu, cynku. To oczywiście tylko symptom i należy zaprzestać przyjmowania preparatu, lecz zdecydowanie wskazane jest wykonanie stosownych testów, najlepiej analizy pierwiastkowej, aby sprawdzić stan odżywienia organizmu w biopierwiastki, gdyż niedobory i ich rozchwianie mogą prowadzić do licznych, często groźnych chorób. Uwaga! Żeń-szenia nie należy przyjmować przed snem.
DHEA
W profilaktyce zdrowotnej, a wszak tym głównie zajmujemy się w niniejszej publikacji, należy zachować szczególną ostrożność. Wprawdzie ten suplement jest dostępny w aptekach i w sprzedaży bezpośredniej, lecz wcale nie oznacza to, że można go swobodnie i bez ograniczeń przyjmować. Nie daj się zwieść zachęcająco brzmiącymi reklamom, zapewnieniom sprzedawców i treści etykiet Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek DHEA
● str. 104
na opakowaniach. Za bezpieczną dawkę przyjmuje się 5 mg dziennie, jednakże każdy, kto zamierza sięgnąć po DHEA, powinien uprzednio skonsultować to z endokrynologiem i/lub wykonać badania stężenia hormonu we krwi. Zdecydowanym przeciwwskazaniem do przyjmowania tego preparatu są występujące (także w rodzinie) choroby hormonozależne.
„Dopalacze” Nie jest tak, jak niektórzy sądzą, że energizery są źródłem energii, która jest szybko przyswajana przez organizm i poprzez to poprawia jego kondycję psychiczną i fizyczną. W ich składzie nie ma bowiem zbyt dużej ilości składników dostarczających energii. Ilość zawartej w nich glukozy nie jest na tyle duża, by w istotnym stopniu wpłynąć na funkcjonowanie organizmu. Przede wszystkim: należy unikać zbyt częstego spożywania oferowanych powszechnie w supermarketach, sklepikach, na stacjach benzynowych tzw. napojów energetycznych zawierających kofeinę i taurynę, które nadmiernie i na krótko „podkręcają” układ nerwowy i mięśniowy. Zawarte w napoju 50-80 mg kofeiny to ilość porównywalna ze szklanką mocnej kawy. Ludzie dorośli mogą bez większej szkody dla zdrowia pić czasami napoje energetyczne w sytuacjach szczególnych typu – długa podróż, gdy nie ma możliwości naturalnej regeneracji sił. Nadużywanie może prowadzić do patologii zdrowotnych. Natomiast absolutnie przeciwwskazane są dla kobiet w ciąży, karmiących, dzieci i młodszej młodzieży, osób z nadciśnieniem tętniczym, problemami neurologicznymi oraz chorą wątrobą.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Napoje izotoniczne
● str. 105
Napoje izotoniczne Wiele osób w ogóle nie odróżnia napojów energetycznych od izotonicznych. A różnica jest ogromna! Te ostatnie są z zasady przeznaczone dla ludzi narażonych na zwiększony wysiłek fizyczny, a w szczególności uprawiających sport oraz obciążonych ciężką pracą fizyczną. Ich zadaniem jest wyrównanie poziomu nawodnienia organizmu oraz traconych wraz z potem podczas wysiłku elektrolitów, takich jak: sód, potas, magnez, wapń i jon chlorkowy. Nie zawierają natomiast kofeiny ani tauryny. Dzięki odpowiedniemu składowi napoje izotoniczne znacznie szybciej niż czysta woda wyrównują ubytki płynów ustrojowych. Nie ma specjalnych przeciwwskazań co do stosowania napojów izotonicznych poza potrzebą dostosowania ilości wypijanego płynu do wagi ciała. Odpowiedni skład napojów izotonicznych powinien zawierać przede wszystkim potas w ilości nie mniejszej niż 7 mg i sód 0,05 mg, gdyż te elektrolity są względem siebie wzajemnie zależne. Ponadto oczywiście są potrzebne antyutleniacze w rodzaju witaminy C i E oraz beta-karotenu, a także witaminy z grupy B, a w szczególności tiamina, ryboflawina, niacyna i B6. Oczywiście w tego typu preparatach równie istotny jest element przyswajalności i czasu wchłaniania, a więc powinny to być składniki w odpowiedniej formie i ilości (np. witamina C lewoskrętna w ilości nie mniej niż 15 mg). W przypadku odpowiednio skomponowanych elementów napój spełnia swoją rolę uzupełniania niezbędnych składników i elektrolitów bez konieczności stosowania kofeiny czy tauryny.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Napoje izotoniczne
● str. 106
Aby zapewnić odpowiednią jakość i stosowne efekty dla organizmu, te najlepsze mają postać proszku, który należy przygotowywać bezpośrednio przed spożyciem. Niestety, napoje izotoniczne muszą kosztować więcej niż tanie „powery”, dostępne na każdym kroku. W przypadku stosowania napojów izotonicznych wśród sportowców należy zwrócić uwagę na to, że są dwa rodzaje napojów, zależnie od ciśnienia osmotycznego: hipotoniczne i hipertoniczne. Te pierwsze charakteryzują się stosunkowo niewielką zawartością węglowodanów i ciśnieniem osmotycznym niższym niż ciśnienie płynów ustrojowych (mniej niż 275mOsm/kg wody). Mają więc za zadanie przede wszystkim bardzo szybkie nawadnianie organizmu. Napoje hipertoniczne zawierają więcej niż płyny ustrojowe rozpuszczonych składników stałych, głównie węglowodanów, a więc mają wyższe ciśnienie osmotyczne niż płyny ustrojowe (ponad 295 mOsm/kg wody). Ich rola to przede wszystkim dostarczanie energii, a w mniejszym stopniu uzupełnianie niedoborów płynów. Sugestia: Sprawdzaj dokładnie, co zawierają napoje izotoniczne, gdyż testy konsumenckie wykazują, iż zaledwie około 10% produktów dostępnych na rynku faktycznie spełnia kryteria kwalifikujące je jako napoje izotoniczne. Pozostałe, czyli ogromna większość, przypomina napój izotoniczny tylko z nazwy na opakowaniu. Napojów izotonicznych także nie należy nadużywać. Lepsze jest stosowanie dobrze dobranej suplementacji niż zbyt częste korzystanie z takich napojów, chyba że systematycznie i intensywnie trenujemy sporty czy też podlegamy innym tego typu wysiłkom.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Koenzym Q10
● str. 107
Koenzym Q10 Dobry preparat tego typu powinien zawierać nie mniej niż 30 mg koenzymu. Aby dostarczyć takiej ilości składnika do organizmu, należałoby zjeść ok. 1 kg wątroby lub ponad 0,5 kg tuńczyka. Należy bardzo uważać, gdyż zdarzają się preparaty, które mają większą zawartość Q10 w preparacie, lecz są niskiej jakości i bardzo obciążają wątrobę. Sugeruję więc trzymać się z daleka od tanich preparatów po 20-30 zł. Sprawdzona formuła produktu to preparat zawierający: koenzym Q10, witaminę E i rozmaryn – wszystkie te składniki mają bardzo pozytywny wpływ na metabolizm komórek, są silnymi antyutleniaczami, walczącymi z wolnymi rodnikami, chronią nasze komórki przed niekorzystnymi procesami przemian metabolicznych. Ponieważ koenzym Q10 jest rozpuszczalny w tłuszczach, najskuteczniejszą formą preparatu jest kapsułka żelowa. Uwaga! Preparatów koenzymu Q10 nie należy poddawać działaniu wysokiej temperatury, ponieważ powyżej 45° Celsjusza główny składnik może zostać zniszczony. W przypadku przyjmowania leków przeciwzakrzepowych należy skonsultować z lekarzem ewentualność suplementacji koenzymem Q10.
Koncentraty owoców i warzyw Jest to w wielu przypadkach bardzo cenny i potrzebny zestaw przeciwutleniaczy, o które dość trudno szczególnie w przypadku tzw. szybkiego trybu życia, częstego korzystania z barów szybkiej Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Koncentraty owoców i warzyw
● str. 108
obsługi, stresującego zawodu itp. Powinien się zainteresować takim suplementem każdy, kto codziennie nie zjada zalecanych 3-5 porcji warzyw i owoców. Tak więc stosunkowo duża grupa osób powinna uzupełniać dietę o ten preparat. Czym należałoby kierować się przy wyborze preparatu? Ogólnymi zasadami przy wyborze suplementów, opisanymi w rozdziale Naturalne czy syntetyczne, a więc w szczególności należy: ● ●
sprawdzić, czy preparaty są naturalne, sprawdzić, czy producent posiada własne, ekologiczne plantacje, gdyż to umożliwia stworzenie preparatów odpowiednio wysokiej jakości, z zawartością odpowiedniej ilości bioaktywnych składników.
Dobry preparat tego typu powinien dostarczać organizmowi tyle fitoskładników, ile znajduje się w 4-5 porcjach świeżych owoców i warzyw, efektywnie walczyć z wolnymi rodnikami i wspomagać ochronę błon komórkowych. Osobiście stosuję i rekomenduję suplement, który zawiera znaczący procent wyciągu z zielonej herbaty, który jest bardzo silnym antyoksydantem; likopen, który w szczególności chroni przed chorobami serca i nowotworami; kwas elagowy, który neutralizuje czynniki rakotwórcze powodujące zwyrodnienie DNA; bioflawonoidy, w tym hesperydynę, która posiada właściwości przeciwwirusowe oraz wyciąg z granatu, pomarańczy, rozmarynu i czarnego bzu.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Glukozamina
● str. 109
Glukozamina Najbardziej optymalną formą tego preparatu wydaje się być chlorowodorek glukozaminy (pozyskiwany ze skorupiaków), stosowany w ilości nie mniejszej niż 500 mg, wraz z wyciągiem z boswellii (kadzidłowiec – roślina indyjska), co najmniej 15 mg. Na rynku znajduje się natomiast bardzo dużo preparatów określanych jako glukozamina, lecz zawierających jako główny składnik siarczan glukozaminy – syntetyczny produkt, który wprawdzie działa korzystnie na stawy, lecz często dla efektów potrzebne są większe dawki, a skutki działania nie zawsze są tak dobre, jak w przypadku chlorowodorku glukozaminy z boswellią, co zresztą przekłada się na wyższy koszt preparatów z siarczanem glukozaminy, pomimo że jednostkowe ceny opakowań mogą być niższe niż w przypadku chlorowodorku glukozaminy. Aby osiągnąć zauważalne efekty, glukozaminę należy przyjmować co najmniej przez kilka miesięcy.
CLA Ostatnimi czasy preparat zrobił się modny i szeroko reklamowany. Większość stwierdzeń o nim jest prawdziwa i faktycznie to działa, o ile przyjmowanie CLA jest jednym z elementów całego szeregu działań mających prowadzić do celu oraz o ile jest to preparat dobrej jakości, pochodzący ze sprawdzonego źródła. CLA nie jest cudownym środkiem odchudzającym czy automatycznie usuwającym cellulitis. Jeśli chcesz pozbyć się nadwagi, konieczne są także inne działania – siłownia, biegi, ćwiczenia, dieta. Bez tych Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek CLA
● str. 110
elementów przyjmowanie CLA mija się z celem. Tym niemniej CLA może chronić przed odzyskiwaniem zgubionych kilogramów w ramach tzw. efektu jojo. Osoby stosujące odpowiednio CLA po utracie wagi mogą odzyskiwać ją w postaci mięśni, a nie w formie tkanki tłuszczowej. Dobry preparat CLA powinien zawierać w kapsułce 500 mg. Ważne! CLA to tłuszcz, a te wcześniej czy później jełczeją. Tak więc sprawdź, czy preparat tego typu, który kupujesz, nie został wyprodukowany zbyt dawno i nie przeleżał sobie zbyt długo w magazynach.
Karnityna Podstawowy element, o którym należy pamiętać to fakt, że karnityna występuje w dwu formach: L i D, przy czym aktywna biologicznie jest L-karnityna i to ona powinna być podawana w suplementach. Preparaty te mają różną zawartość składnika czynnego w pastylce – od 200 mg do 1000 mg. Nie ma ustalonych norm dla karnityny i dlatego należy kierować się zasadą, że im większy wysiłek fizyczny, tym większe dawki należy stosować. Sprzedawcy i producenci zdecydowanie lubią przesadzać w podkreślaniu zalet L-karnityny, więc na temat sensowności suplementacji tym preparatem warto zasięgnąć opinii lekarza/konsultanta dietetycznego.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek „Spalacze tłuszczu”
● str. 111
„Spalacze tłuszczu” Pojęcie bardzo szerokie i równie często nadużywane. Niestety, w większości przypadków pozbawione racjonalnego i praktycznego uzasadnienia. Jest to zagadnienie bardzo obszerne, choć nie można niektórym preparatom odmówić działania. Rzecz w tym, że nie mogą to być ani jedyne preparaty mające prowadzić do zmniejszenia wagi, ani też łykanie preparatów czy herbatek nie może się ograniczać tylko do tych działań. Procesy metaboliczne, tworzenie się tkanki tłuszczowej są zbyt skomplikowane i wzajemnie zależne od siebie, aby można było osiągać trwały i bez szkody dla zdrowia efekt redukcji wagi poprzez łykanie określonej pastylki lub picie takiej czy innej herbatki. Osobiście zwykle nie rekomenduję żadnego z tego typu preparatów, preferując indywidualne podejście do każdego organizmu z wykorzystaniem elementów typowania metabolicznego, analizy pierwiastkowej wykorzystywanej do układania diety osobniczej. Sugestia: Z dystansem podchodź do „spalaczy tłuszczu” i przyjmij zasadę, że proces odchudzania czy kształtowania sylwetki wymaga także dużej wiedzy i racjonalnego działania w tym zakresie, dobrego planu postępowania, konsekwencji w działaniu i dobrego... mentora.
Napoje dietetyczne Powinny to być odżywczo zbilansowane środki spożywcze zastępujące posiłek i ewentualnie wspomagające proces kontroli masy ciała. Nie wszystkie (a nawet większość) z tych będących na rynku spełniają poniższe warunki:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Napoje dietetyczne
●
●
●
●
●
● str. 112
każda porcja powinna dostarczać niezbędnych składników odżywczych, w tym witamin powinny zawierać wartościowe białka, tłuszcze i węglowodany oraz błonnik nie mogą zawierać glutenu, cukru ani syntetycznych słodzików, barwników, aromatów, konserwantów powinny pozwalać na swobodne stosowanie jako środek spożywczy zastępujący posiłek, szczególnie istotne dla osób żyjących w ciągłym pośpiechu, które nie mają zbyt dużo czasu na przygotowywanie pełnowartościowych posiłków powinny być łatwe i szybkie do przygotowania
Wskazane jest także, aby produkty spełniały zalecenia żywieniowe oparte na oficjalnych rekomendacjach dla Europy, opublikowanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz Unię Europejską (Eurodiet Core Report). Napoje dietetyczne nie powinny być postrzegane jako jedyny produkt umożliwiający schudnięcie. Mogą, a nawet powinny być częścią dobrze przygotowanego planu prowadzącego do kontroli wagi, zmiany nawyków żywieniowych i modyfikacji stylu życia na bardziej aktywny. Należy natomiast zwrócić szczególną uwagę na to, że znaczna część produktów tego typu zawiera w składzie mleko w proszku, a także sugerowane jest ich rozpuszczanie w mleku. Powinno to wzbudzić zainteresowanie osób z problemami alergicznymi i skłaniać do wyboru dobrego preparatu, a także ostrożnego stosowaniach przy pierwszych próbach spożywania.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
● str. 113
Jakie preparaty wybrać? Nie warto wystawiać swojego zdrowia na aukcję, patrząc, kto zaoferuje niższą cenę. Przede wszystkim: ●
omijaj z daleka wszelkie preparaty witaminowe sprzedawane w supermarketach, sklepach spożywczych i w różnych przypadkowych miejscach. Tam się konkuruje przede wszystkim ceną, a to automatycznie wyklucza najlepszą jakość. ○ są to preparaty syntetyczne o minimalnej lub żadnej wartości profilaktycznej i leczniczej. Przyswajalność jest bardzo niska, rzędu kilku procent, a samo wchłonięcie przez organizm wcale nie oznacza, że organizm z pożytkiem je wykorzysta. Zwykle jest wręcz przeciwnie: wapń nieorganiczny organizm „upycha” gdzie może, zamiast wykorzystać zgodnie z przeznaczeniem, jak ma to miejsce w przypadku wapnia organicznego; żelazo, zamiast zostać spożytkowane, wręcz zatruwa organizm, bardzo przeciążając wątrobę; syntetyczna witamina C to zaledwie kilka procent przyswajalności itp., o czym wiele informacji znajduje się w powyższych rozdziałach. Z pozostałościami chemicznymi (tym, co znajduje się w tabletce poza właściwą witaminą), typu wypełniacze, barwniki czy lepiszcze, niestety musi sobie ciężką pracą poradzić Twoja wątroba, ○ zwykle zawierają szkodliwe, choć dopuszczone do obrotu, substancje słodzące w rodzaju aspartamu i jego pochodnych,
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
● str. 114
są barwione syntetycznymi barwnikami (np. tzw. „żółć nr 5”), które mogą powodować uczulenia, ○ jeśli są w postaci tabletek rozpuszczanych w wodzie, to powstający napój z bąbelkami, czyli kwas węglowy dodatkowo wypłukuje magnez z organizmu. witaminom i wszelkim suplementom kupowanym w aptece trzeba się przyglądać dość dokładnie, albowiem bywają tam preparaty naturalnego pochodzenia, lecz niestety także (w znacznej większości) suplementy o niewielkiej lub wręcz żadnej wartości dla zdrowia. ○ ponieważ sieci aptek i hurtowni farmaceutycznych są niezwykle atrakcyjnym rynkiem dla producentów, starają się oni za wszelką cenę wprowadzić tam swoje produkty. Firmy farmaceutyczne, dążąc do maksymalizacji zysku, wprowadzają do swojej oferty różnego rodzaju suplementy i dystrybuują je poprzez sieć aptek. Wykorzystują zapotrzebowanie na tego typu produkty, często intensywnie je reklamują i traktują jak inne, stosując zaawansowane metody marketingowe, często bez uwzględniania interesu zdrowia klientów. Jest to dla nich szczególnie korzystne, ponieważ o wiele łatwiej i taniej jest zarejestrować suplement diety niż lek, ○ preparaty z apteki to zwykle produkty syntetyczne – wytwory przemysłu chemicznego, o małej wartości zdrowotnej w stosunku do suplementów naturalnych, ○ zawierają wypełniacze, które dość często powodują objawy niepożądane, m.in. złe samopoczucie, a nawet torsje po zażyciu preparatu, szczególnie jeśli stosuje się większe dawki. Nierzadko objawy te nie są nawet kojarzone z przyjmowaniem owych preparatów, gdyż nie zawsze występują od razu, choć to także ma miejsce, ○
●
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
● str. 115
w aptece można oczywiście znaleźć także suplementy o dobrej skuteczności, warte kupna, lecz osoba nieobeznana z tajnikami suplementacji i profilaktyki zdrowotnej czy leczenia nie jest w stanie zwykle ocenić ich wartości. Sugerowane jest więc zasięgnięcie rady konsultanta w zakresie diety, suplementacji lub profilaktyki zdrowotnej, dobrze obeznanego w temacie, lub też lekarza stosującego metody medycyny naturalnej. Lekarze tzw. pierwszego kontaktu, a nawet lekarze kliniczni, o ile z własnej inicjatywy nie zdobywają takiej wiedzy lub nie pracują w wyspecjalizowanych placówkach, to nie dysponują wystarczającą lub mają wręcz żadną wiedzą w tym zakresie, ○ pracownicy apteki zwykle doskonale znający się na chemii, farmaceutyce i aktualnych trendach w wypisywanych receptach, w 99% przypadków NIE mają wiedzy z zakresu suplementacji ani profilaktyki zdrowotnej. Nikt nie prowadzi dla nich takich szkoleń, natomiast bardzo usilnie dostarcza im się szablonową i jednostronną wiedzę na temat preparatów, które otrzymują od producentów i dystrybutorów. Tak więc farmaceuta nie jest najlepszą osobą do udzielania informacji w zakresie odpowiedniości witamin, minerałów i suplementów oraz ich wpływu na organizm. Zapytany farmaceuta najczęściej zaproponuje ostatnio reklamowane preparaty lub ofertę jednego z dobrze promowanych preparatów, lub wręcz towar producenta, który... dobrze „zadbał” o sprzedawcę, oferując mu ekstra gadżety, podarunki czy dodatkowy zysk. preparaty intensywnie reklamowane, szczególnie w TV i popularnych czasopismach, to te, których używanie zdecydowanie odradzam, a w każdym razie sugeruję wnikliwą ich analizę. Znam przypadki, i to wcale nie odosobnione, że powstają czasopisma poświęcone zdrowiu ○
●
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
●
●
● str. 116
i tematom pokrewnym tylko po to, aby sprzedać określone ilości powierzchni reklamowej, czy też do drukowania tzw. artykułów sponsorowanych. Jest to pewna forma manipulacji – wywiad z osobą, którą przedstawia się jako eksperta lub jej artykuł, napisany w taki sposób, aby czytelnik sam dochodził do wniosku, że należy kupować X, Y, lub Z. Zresztą, niestety znaczna większość czasopism na polskim rynku z nazwą zdrowie lub traktujących o nim, funkcjonuje tylko dzięki różnym formom reklamy i promocji preparatów leczniczych, a także suplementów. z dużym dystansem podchodź do „porad” drukowanych na łamach popularnych czasopism, najczęściej kierowanych do kobiet. Często nikt się pod nimi nie podpisuje, są tylko inicjały lub pseudonim, a nawet jeśli jest to lekarz, to zazwyczaj nie dysponuje on wiedzą o innych produktach niż te, o których informację podsuwają mu producenci. Nierzadko zresztą owe „porady” to zakamuflowana forma reklamy określonego produktu, za co zapłacił producent czy dystrybutor. Interes wydawcy czasopisma polega na zapełnieniu szpalty, zainkasowaniu wpłaty od sponsora i sprzedaniu możliwie dużej ilości egzemplarzy danego tytułu. To, czy i w jaki sposób wykorzystasz informacje tam zawarte, nie ma żadnego wpływu na zysk wydawcy, a konsekwencje zastosowania się do treści zawartych w czasopiśmie są dla piszącego i drukującego żadne. Natomiast może to mieć bezpośredni wpływ na Twoje zdrowie. sprawdzaj ilość składników odżywczych zawartych w jednej tabletce. Nawet jeśli są to odpowiednie preparaty, to niestety często zdarza się, że ilość poszczególnych składników jest niewielka w stosunku do potrzeb, dotyczy to w szczególności złożonych preparatów, w tym multiwitamin. Nie powinno być także znacznego przesunięcia w drugą stronę, np. małe dawki Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
● str. 117
witaminy C mogą być przyswajalne prawie w 100%, lecz przyjęcie zbyt dużej dawki powoduje, że jest ona wchłaniana przez organizm tylko w 50%. Jest więc to nieefektywne także z finansowego punktu widzenia. Pamiętaj jednak, że wszystko jest względne i zwykle reguła bez wyjątków to wyjątek w regule. W każdym razie: Nie targuj się o cenę swojego zdrowia! Jeśli trzeba zamknąć kilogram pietruszki w małej tabletce możliwej do połknięcia, przy zachowaniu biodostępności jej składników, to potrzeba do tego odpowiednich plantacji, wiedzy, technologii, sprzętu itp., a to wszystko kosztuje i zajmuje czas. Jeżeli chcesz kupić i zażywać dobre suplementy, to nie możesz kierować się ceną, lecz musisz sprawdzić następujące elementy. –
Suplement powinien być pochodzenia naturalnego Chociażby z powodów wyjaśnionych w rozdziale Naturalne a syntetyczne jest to krytycznie ważne. Niestety, często wystarcza, aby 10% składników było pochodzenia naturalnego, a już producent czy sprzedawca informuje lub reklamuje, że jest to produkt naturalny. Jest to niestety zgodne z prawem... ale zapewne nie z uczciwością i dobrą praktyką kupiecką.
–
producent powinien posiadać własne plantacje, aby kontrolować jakość swoich produktów na każdym etapie produkcji i dystrybucji.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
● str. 118
Jest to krytycznie ważny element. Każdy produkt stworzony przez firmę dysponującą własnymi polami uprawnymi oraz biologicznymi metodami upraw i kontrolującą dystrybucję jest wart zainteresowania. Niestety: –
–
większość producentów określających swe produkty jako naturalne wprawdzie produkuje je z surowców naturalnych, przynajmniej częściowo, lecz kupuje surowce od innych producentów lub wręcz na giełdzie. Wówczas o zakupie decyduje głównie cena czy korzystne warunki transakcji, a nie wartość surowca. W związku z tym nawet przy kontrolowaniu jakości półproduktu nie ma możliwości, a w każdym razie nie jest to praktykowane, by sprawdzać np. zawartość trujących metali ciężkich typu: kadm, rtęć, ołów, aluminium. Nie sprawdza się półproduktów na możliwość skażenia produktami chemicznymi, pochodzącymi z nawozów sztucznych, pestycydów i różnych środków ochrony roślin. Nie ma fizycznych możliwości, a przede wszystkim ekonomicznego sensu dla producenta, aby przeprowadzać setki testów. To kosztowałoby zbyt dużo. Oznacza to, że również suplementy wyprodukowane z takiego surowca mogą, pomimo złożonego pozytywnego działania, wpływać szkodliwie ze względu na zawartość wspomnianych pierwiastków toksycznych i innych związków chemicznych. jeśli producent ma własne pola uprawne, należy sprawdzić od jak dawna i co przedtem działo się na na tych polach. Czy wcześniej prowadzono tam „typowe” uprawy, czyli z udziałem nawozów sztucznych i środków ochrony roślin. Jeśli tak, nie do uniknięcia jest zanieczyszczenie roślin przez wiele lat pestycydami, herbicydami itp. Czy w pobliżu nie ma ośrodków przemysłowych, czy jest tam czyste powietrze i woda?
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
–
–
–
–
–
● str. 119
farmy powinny być prowadzone metodami ekologicznymi. Jeśli tak nie jest, surowiec do produkcji suplementów nie powinien być stosowany, gdyż do preparatu dostaną się również nawozy, zanieczyszczenia, metale ciężkie etc. brak własnych pól uprawnych powoduje, że nie ma możliwości kontrolowania wielu parametrów, hurtowe zakupy półproduktów całymi tonami lub wagonami powodują, że surowce pochodzą z różnych źródeł, z różnych miejsc, a przez to zawierają różne ilości określonych składników w różnych partiach towaru, co rzutuje na jakość i powtarzalność finalnego produktu. Nie ma żadnych możliwości sprawdzenia, gdzie były zbierane rośliny, na jakiej ziemi, czy nie jest ona zanieczyszczona i co się działo z surowcem podczas transportu. Jeśli surowiec pochodzi z jednego, stabilnego źródła, łatwo jest o standaryzację, czyli zapewnienie takiej samej ilości składnika we wszystkich tabletkach. straty jakości są ewidentne, szczególnie że wiele składników „ucieka” w krótkim czasie od zbioru. Dla zapewnienia jakości i zapobieżenia stratom zależnie od rodzaju rośliny konieczne jest, aby w ciągu od ½ do 4 godzin od zbioru została ona przetworzona, gdyż w przeciwnym wypadku straty aktywnych składników są na tyle duże, że nie ma możliwości „zamknięcia” odpowiedniej ich ilości w każdej tabletce. zakupiona lub niedopracowana technologia uprawy i przetwarzania surowców powoduje, że nie wykorzystuje się surowców tak, jak można by i jak ma to miejsce w przypadku firm, które dysponując własnymi plantacjami mogą w ciągu Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
● str. 120
kilku godzin, a nawet minut od zbioru rozpocząć przetwarzanie i proces produkcyjny suplementów. Rzutuje to bezpośrednio na jakość suplementu. –
produkt nie powinien zawierać żadnych dodatków smakowych ani konserwantów. Jeśli tak jest, oznacza to, że producent idzie na łatwiznę i kosztem Twojego zdrowia chce zwiększyć szansę na sprzedaż swojego produktu, zmniejszając koszty produkcji. W dzisiejszej rzeczywistości jest możliwe produkowanie atrakcyjnych smakowo i niezawierających konserwantów preparatów witaminowo-mineralnych, lecz potrzeba do tego odpowiedniej technologii i składników, co oczywiście rzutuje na cenę finalną produktu. Konserwanty i dodatki smakowe to zwykle wytwory przemysłu chemicznego i jeśli nawet nie ma udokumentowanego szkodliwego działania określonego składnika, to niekoniecznie musi oznaczać, że tak nie jest, lecz jakiż jest sens wprowadzania do organizmu syntetycznych wytworów, na metabolizowanie których nasz organizm musi zużywać swoje siły?
–
Środki wypełniające, wiążące i powlekające – nie są to konieczne składniki do wytworzenia suplementu, lecz odpowiednie związki, w odpowiedni sposób uzupełniane dodają zalet pastylce. Substancje wiążące i smarujące nadają właściwą konsystencję, a składniki powlekające stanowią dodatkowy element zabezpieczający przed zniszczeniem i utlenieniem. Istotne jest też, iż zewnętrzna warstwa nałożona na tabletkę ułatwia połykanie i powinna być stosowana, a im większa gabarytowo pastylka, tym bardziej jest to konieczne. Warstwa nie może być zbyt gruba, gdyż może utrudniać rozpuszczanie się preparatu w żołądku.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
–
Wspomniane wyżej składniki tabletki powinny być pochodzenia naturalnego i producent powinien o nich informować na opakowaniu. W szczególności bezproblemowe wydają się być: – – – – – – – – –
–
–
–
● str. 121
fosforan wapnia – naturalny wypełniacz celuloza – błonnik, środek wiążący syrop klonowy – substancja słodząca kwas alginowy – jw. dwutlenek krzemu – naturalny środek smarujący guma arabska/akacjowa – naturalna guma roślinna wosk brazylijski – naturalny środek powlekający zeina – jw. stearynian wapnia/magnezu – środek smarujący
Czas wchłaniania preparatów jest dość istotnym czynnikiem i powinien być stosunkowo krótki – zawierać się w granicach od 10 minut do 1 godziny. Ta ostatnia wartość jest graniczną, rekomendowaną przez narodowe instytuty zdrowia. Optymalny system sprzedaży suplementów ma miejsce wtedy, gdy firma ma pełną kontrolę nad procesem dystrybucyjnym, poczynając od uprawy, poprzez produkcję, do finalnej sprzedaży. Wówczas jest możliwość zachowywania pełnej kontroli nad wszystkim etapami i możliwość zapewnienia zarówno odpowiedniej jakości, jak i relacji z końcowymi klientami. To ostatnie jest nie do przecenienia z punktu widzenia marketingowego. Reasumując:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie preparaty wybrać?
● str. 122
W pierwszej kolejności należy sprawdzić, kto i w jakich warunkach produkuje suplementy, a nie jaka jest cena i jak mocno jest on promowany na rynku. Bardzo często zależność jest odwrotna: im bardziej reklamowane produkty lub firma, tym mniejsza wartość suplementów i konieczność przepłacania, jako że reklama i wszelkie inne formy promocji są przecież wliczone w cenę. Wniosek z praktyki:
Najbardziej wartościowe witaminy, minerały i inne suplementy zdrowotne są dostępne w firmach prowadzących sprzedaż bezpośrednią.
Znam 3 firmy spełniające w wystarczającym stopniu opisane wyżej wymagania, w tym jedną działającą na rynku polskim.
ComsumerLab W Internecie możesz skorzystać ze świetnego serwisu konsumenckiego, który wprawdzie jest w języku angielskim, lecz nawet przy minimalnej jego znajomości można bezproblemowo sprawdzić wiele informacji. Przykład:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek ComsumerLab
● str. 123
Jak widać na powyższym obrazku, nawet bez dobrej znajomości języka angielskiego można łatwo dowiedzieć się, jakie produkty przeszły pozytywnie testy. Serwis jest częściowo płatny, lecz już za kilka dolarów miesięcznie abonamentu otrzymujesz dostęp do bardzo wiarygodnych badań, testów, ich wyników i wniosków. Firma jest niezależną, prywatną jednostką badawczą, cieszącą się najlepszą renomą w branży i jest często nazywana „policjantem suplementów”. Jest znana z konserwatywnego podejścia i wysokich wymagań stawianych preparatom. Nabywane są one losowo na wolnym rynku, w aptekach, sklepach i u dystrybutorów sprzedaży bezpośredniej, a nie wprost od producentów – dla wyeliminowania możliwości Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek ComsumerLab
● str. 124
„poprawiania” niektórych partii towarów. W największym skrócie: jeśli produkt przeszedł pozytywnie testy w ConsumerLab, to jest wart zainteresowania i zakupu. Odwiedź www.consumerlab.com, gdyż nawet informacje dostępne za darmo są niezwykle cenne i wiele mówiące, a ich misją jest dostarczanie konsumentom informacji o najlepszych preparatach na rynku. Jeśli miałbym w jednym zdaniu, co jest niezwykle trudne, odpowiedzieć na pytanie: produkty jakich firm polecam, powiedziałbym: tych, których preparaty przechodzą pozytywnie testy w ComsumerLab. Swoją drogą zgadnij, ile reklamowanych w prasie i telewizji suplementów przeszło pozytywnie testy ComsumerLab ...
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Więc co naprawdę jest mi potrzebne?
● str. 125
Więc co naprawdę jest mi potrzebne? Wiele osób, ze względu na docierające do nich informacje o takowej potrzebie suplementacji lub ze względu na modę, czy też chcąc osiągnąć określony wynik poprawy zdrowia czy nastroju, suplementuje się różnymi preparatami. Powstaje pytanie: skąd wiesz, że akurat ten preparat jest Ci potrzebny i akurat w tej właśnie dawce? Aktualnie najlepszą znaną metodą określenia potrzeb organizmu jest analiza pierwiastkowa włosów. Więcej na www.PostawNaZdrowie.pl
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Jakie pytania zadać sprzedawcy witamin i suplementów?
● str. 126
Jakie pytania zadać sprzedawcy witamin i suplementów?
Trzy magiczne pytania do sprzedawcy witamin Oto trzy magiczne pytania, które zadane sprzedawcy natychmiast wyjawią Ci, z czym masz do czynienia – jaką wartość prozdrowotną reprezentują oferowane suplementy: 1. Czy są to produkty naturalne? 2. Czy producent posiada własne, ekologiczne plantacje? 3. Czy otrzymam wsparcie – kompetentne konsultacje oraz referencje niezależnych ekspertów? Jeśli odpowiedź na nie brzmi 3 x TAK, będziesz całkowicie przekonany, że warto zainwestować w owe produkty. Jeśli odpowiedź TAK brzmi w mniej niż 3 przypadkach, zapewne warto rozejrzeć się za suplementami, które jeszcze lepiej zadbają o Twoje zdrowie. 3 x NIE oznacza, że mogą one być brane pod uwagę tylko jako uzupełnienie podstawowej suplementacji, w przypadkach gdy nie ma innych możliwości, lecz należy się liczyć z tym, że zysk na zdrowiu jest niewielki, a istnieje ryzyko także skutków ubocznych. Czy to oznacza, że preparaty, które nie spełniają powyższych kryteriów, nie działają? Owszem, działają, jednakże należy wziąć pod uwagę wszystko to, co jest opisane w powyższych rozdziałach.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Trzy magiczne pytania do sprzedawcy witamin
● str. 127
Przede wszystkim zaś inteligentny człowiek powinien bez problemów odpowiedzieć sobie na pytanie: jeśli witaminy nie spełniające powyższych kryteriów w jakiś sposób działają, to jakie efekty mógłbyś osiągać stosując te, w przypadku których odpowiedź na powyższe pytania brzmi 3 x TAK? Osobiście w kwestiach zdrowia nie uznaję tanich kompromisów. Oszczędzanie na zdrowiu zwykle kończy się przepłacaniem – na lekarstwa czasem brane do końca życia. Co z pozostałymi preparatami, których pełno na sklepowych, aukcjach internetowych i stronach WWW?
półkach
Cóż, jak wspomniałem: nie wszystkim producentom, a nierzadko niektórym sprzedawcom, po drodze z uczciwością i kompetencją. Taki już jest ten nasz świat. Warto jednak wiedzieć, z czego to wynika: –
rozwój wiedzy i technologii powoduje ogromną łatwość wytworzenia wielu produktów, np. do wyprodukowania kwasu askorbinowego (witaminy C) potrzeba tylko dwu reakcji chemicznych i można to przeprowadzić nawet w warunkach domowych. Kilogram kwasu L-askorbinowego kosztuje ok. 15 zł. Jest to 1 000 000 mg, a ponieważ tabletki witaminy C są wytwarzane z zawartością ok. 60-100 mg, oznacza to, że za 15 zł. można mieć co najmniej 10 000 tabletek, które po zapakowaniu kosztują 5-6 zł za 30 szt. Koszt wyprodukowania takiej ilości to ok. 10 gr, co oznacza zysk 3000%. Wartości mogą się oczywiście nieco różnić, ale są to liczby tego rzędu. Wiesz już, dlaczego wszędzie pełno tzw. witaminy C?
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Trzy magiczne pytania do sprzedawcy witamin
–
–
–
–
● str. 128
liberalizacja prawna – pod naciskiem lobby producentów zniesiono większość ograniczeń obowiązujących przy produkcji suplementów. Nie ma konieczności uzyskiwania zezwoleń, zostały one zastąpione wymogiem informowania niektórych instytucji i koniecznością umieszczania informacji na etykietach. Oznacza to w praktyce, że niemal każdy może produkować suplementy diety. Otwiera to także furtkę tym producentom, którzy wykorzystują rejestracje suplementów diety do dystrybucji preparatów, które usiłują następnie reklamować lub sugerować, że są lekami. z początkiem XXI wieku rozpoczął się trend ekonomiczny tzw. wellness business, czyli w wolnym tłumaczeniu biznes dobrego samopoczucia. Powoduje on wielki wzrost podaży wszelkich produktów związanych ze zdrowiem, samopoczuciem, wyglądem zewnętrznym itp. Oczywistym jest więc, że pojawia się wielu ludzi i firm, które pragną wykorzystać okazję. znaczna ilość preparatów jest produkowana przez firmy farmaceutyczne. Ponieważ posiadają one ogromny rynek w postaci sieci aptek i hurtowni farmaceutycznych, a jest istotne zainteresowanie preparatami witaminowo-mineralnymi, wypełniają tę lukę. Ponieważ wyprodukować i połączyć ze sobą związki chemiczne jest tanio i łatwo, osiągają z takiej produkcji ogromne zyski. Oczywiście nie musi się to przekładać na korzyści dla kupującego te preparaty. w interesie firm farmaceutycznych NIE jest, aby klient był zdrowy. Dla niezorientowanych to brzmi dość dziwnie, lecz takie są fakty, wymuszane przez prawa ekonomii. Firmy, w tym farmaceutyczne, powstają po to, aby przynosiły zysk. Najlepsza opcja dla każdego przedsiębiorstwa to taka, gdy ma zapewniony stały dochód. NIE jest więc w interesie producenta leku, aby Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Trzy magiczne pytania do sprzedawcy witamin
● str. 129
wytwarzać coś, co spowoduje, że pacjent zostanie wyleczony, bo zarobi się na nim tylko raz. Wszelkie medykamenty są więc celowo tworzone w taki sposób, aby nie wyleczyć pacjenta całkowicie, lecz zmniejszyć jego dolegliwości i aby codziennie musiał łykać po kilka tabletek. Najlepiej do końca życia, bo to gwarantuje firmie stały zysk przez wiele lat. Tak więc NIE jest w interesie firm farmaceutycznych wytwarzanie i sprzedawanie preparatów faktycznie poprawiających zdrowie. Sprawdź, kto jest producentem najbardziej (prze)reklamowanych preparatów i zastanów się, czy wytwórcy faktycznie zależy na tym, abyś był zdrowy. Czy ktoś, kto zarabia tylko wtedy, gdy jesteś chory, będzie produkował preparaty, które mają uczynić Cię zdrowym?
Więcej WAŻNYCH pytań Jeśli zależy Ci na wybraniu dobrych preparatów, należałoby nauczyć się zadawać odpowiednie pytania potencjalnemu sprzedawcy. Jakie to pytania? ●
Czy jest to suplement naturalny? ○ Sprawdź – nie daj się natomiast zwieść napisami na opakowaniu i zapewnieniom sprzedawcy, że preparat zawiera „składniki pochodzenia naturalnego”. Prawa większości krajów zezwalają na umieszczenie takich informacji nawet w przypadkach, gdy tylko jeden składnik jest naturalny, nawet jeśli jego znaczenie jest drugoplanowe. Dowiedz się, czy główny składnik (np. witamina C) jest naturalny, czy syntetyczny, a koncentrat roślinny w preparacie służy do tego, aby... można było go nazywać Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Więcej WAŻNYCH pytań
●
● str. 130
naturalnym. Przykładowo możesz spotkać preparat „witamina C z dziką różą” – jest to syntetyczna witamina C z wyciągiem z róży, a nie jak sugeruje nazwa: naturalna witamina C z dzikiej róży. Czy producent ma własne plantacje, przetwórnie i laboratoria? ○ Czy na plantacjach są stosowane naturalne i ekologiczne metody upraw bez żadnych środków chemicznych? Jest to krytycznie ważne. Niestety, znaczna część suplementów oferowanych jako naturalne została stworzona z półproduktów zakupionych w innych firmach. Takie działanie uniemożliwia wyprodukowanie suplementu o najwyższych parametrach, ponieważ najwięcej wartości do wykorzystania i zamknięcia ich w pastylce można uzyskać w ciągu ½ do 4 godzin od momentu zebrania z pola roślin, służących do wyprodukowania preparatu. Tak więc najbardziej wartościowe preparaty wytwarzają firmy dysponujące własnymi plantacjami, własnymi przetwórniami, gdzie bezzwłocznie jest dokonywane przetwarzanie; a także własnymi laboratoriami, pozwalającymi stale kontrolować procesy produkcyjne i efekty końcowe, a również badać skuteczność suplementu i opracowywać nowe receptury. ○ Dobre firmy suplementacyjne dysponują własnymi, ekologicznymi technologiami, wykorzystują płodozmian, kompost, solaryzację gleby, naturalną florę i minerały do wzbogacania gleby. Tylko w takich warunkach możliwe jest pełne kontrolowanie procesów oraz dokonywanie zbiorów w dogodnym czasie – wtedy, gdy zawartość składnika w owocach jest optymalna. ○ Jeśli firma dysponuje własnymi farmami, to: ■ od jak dawna? Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Więcej WAŻNYCH pytań
● str. 131
co działo się z tamtą glebą 10, 15 czy 30 lat temu? ■ jaka technologia jest używana do produkcji? Czy jest ekologiczna, czy są używane nawozy, jak jest zasilana gleba, w jaki sposób są zwalczane szkodniki? ■ czy ma własne ujęcia wody? ■ jak szybko od momentu zebrania jest w stanie rozpocząć przetwarzanie roślin? Czy składniki mineralne są w postaci chelatów? ○ czy w danym preparacie składniki są rzeczywiście chelatowane do aminokwasów, czy też jest to produkt powstały w wyniku wymieszania pierwiastków z białkiem – to bezpośrednio rzutuje na biodostępność, przyswajalność składników. Nie daj się zbyć nagminnie nadużywanym stwierdzeniem, że produkt zawiera dobrze przyswajalne chelaty. Niewiele firm produkuje preparaty zawierające związki chelatowane. Więcej na ten temat w podrozdziale Biodostępność – co to takiego i dlaczego jest to ważne? Czy producent ma kontrolę nad wszystkimi etapami produkcji i dystrybucji? ○ Jest to krytycznie ważne dla zapewnienia stosownej jakości suplementów. Jeśli produkt na drodze od wyprodukowania do sprzedaży finalnemu klientowi przechodzi przez kilka niezależnych firm czy też pośredników, to nie ma możliwości zagwarantowania oryginalności produktu i zapewnienia, że klient otrzymał dokładnie to, co stworzył producent. Optymalna sytuacja to taka, w której w ramach jednej firmy odbywa się produkcja, kontrola, transport, promocja i sprzedaż klientowi końcowemu. Czy produkty są standaryzowane? ○ Czy każda pastylka zawiera taką samą ilość określonego składnika? Jeżeli preparat nie został stworzony w procesie standaryzacji, zwykle jest tak, że w jednej pastylce jest np. ■
●
●
●
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Więcej WAŻNYCH pytań
●
●
●
● str. 132
100 mg składnika, w innej 37 mg, w kolejnej 66 mg, a w jeszcze innej może być nawet 0 (zero). Jest to sytuacja nie do przyjęcia, a w przypadku używania suplementów do celów leczniczych wręcz niebezpieczna. Niestety, pewna część preparatów dostępnych na rynku nie jest standaryzowana. Czy firma stosuje rygorystycznie tzw. metody dobrej praktyki w produkcji? ○ Dobre firmy suplementacyjne w procesach produkcji stosują standardy obowiązujące w przemyśle farmaceutycznym. ○ Stosowanie testów na każdym etapie produkcji preparatów zapewnia wysoką jakość i bezpieczeństwo stosowania preparatów. ○ Optymalne rozwiązanie przy produkcji suplementów: wytwarzanie ich nie według zasady najniższych kosztów, lecz najwyższej jakości. Jaki jest czas wchłaniania preparatów? ○ Dobry preparat witaminowy powinien być wyprodukowany w taki sposób, aby jego rozpad nie miał miejsca zanim dotrze on do do żołądka, natomiast możliwie najszybciej po dotarciu do fizjologicznych soków żołądkowych. Według Amerykańskiego Związku Farmakologicznego (USP), który ustala jakość i normy dla produktów przemysłu farmaceutycznego, w tym również preparatów witaminowych i mineralnych, czas ten nie powinien przekraczać 60 minut. Czas rozkładu, czyli okres, w którym dochodzi do uwolnienia substancji odżywczych z tabletki, jest jednym z istotnych elementów decydujących o jakości preparatów witaminowych. Jaka jest ilość substancji czynnej w tabletce?
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Więcej WAŻNYCH pytań
● str. 133
Ze względów marketingowych, a głównie by zaoferować niższe ceny niż inni producenci, niektórzy wytwórcy sprzedają preparaty, które zawierają znacznie zaniżoną ilość substancji czynnej. Szczególnie dotyczy to bardziej złożonych preparatów, multiwitamin i drogich w produkcji lub pozyskaniu substancji, np. żeń-szenia, chromu, ginko biloba, karotenoidów, bioflawonoidów. ○ W przypadku złożonych preparatów typu multiwitamina należy porównać ilości poszczególnych składników. Zwykle te intensywnie promowane są przereklamowane – zawierają mniej składników w tabletce. Czy producent udziela gwarancji? ○ Tylko najlepsi liderzy na rynku, jak ma to miejsce także w wielu innych dziedzinach, udzielają gwarancji satysfakcji – prawo zwrotu produktu, ze zwrotem zapłaconej ceny. Jak łatwo się domyślić, firma musi być wystarczająco pewna swych wyrobów, aby móc pozwolić sobie na tego typu gwarancję. Jeśli więc takowej udziela, należy jej to poczytywać za duży plus i z pewnością powinien być to element, który trzeba wziąć pod uwagę decydując, jakiego producenta suplementy będzie się kupować. Jakie doświadczenie ma firma sprzedająca preparaty – jak długo jest producentem i od jak dawna istnieje na rynku? ○ Choć niektórzy bardzo by tego chcieli, to nie da się w ciągu kilku lat osiągnąć tego, co innym zajęło lat kilkadziesiąt. Jak w każdym biznesie doświadczenia osiąga się latami, a wiedza i możliwości technologiczne w zakresie dodatków żywieniowych są warunkowane także czasem, chociażby z tak prozaicznego powodu jak fakt, że owoce i warzywa wykorzystywane do produkcji suplementów można zbierać ograniczoną ilość razy w roku. Istotne jest też to, co działo ○
●
●
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Więcej WAŻNYCH pytań
●
● str. 134
się w glebie, na której są uprawiane rośliny do produkcji suplementów, zanim zaczęto ją w ten sposób wykorzystywać. Często niestety prowadzono tam 'zwykłe' uprawy, czyli stosowano nawozy sztuczne, gleba zawiera także toksyczne pierwiastki (kadm, ołów, aluminium), jest zakwaszona itd. Czy są prowadzone badania kliniczne i czy są one dostępne? ○ Powinny być prowadzone i opublikowane, najlepiej jeśli jest to robione przy współpracy naukowców z różnych ośrodków, w różnych krajach. Bez badań klinicznych nie ma możliwości określenia czy chociażby oszacowania, jak zachowuje się dany produkt, jak jest przyswajalny i jakie daje korzyści dla zdrowia.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Żywność wzbogacana witaminami
● str. 135
Żywność wzbogacana witaminami W tym zakresie oczywiście można także pisać całe elaboraty, prace naukowe i długie wywody. Ponieważ jednak niniejsza publikacja jest praktycznym poradnikiem konsumenckim, ograniczę się do bardziej praktycznych informacji i... ostrzeżeń. Mnie osobiście w tej kwestii najbardziej dał do myślenia sprawdzian: Przeprowadzono eksperyment na zwierzętach doświadczalnych, które karmione były wyłącznie białym chlebem wzbogacanym syntetycznymi dodatkami witaminowo-mineralnymi i dla porównania grupę kontrolną karmiono chlebem pieczonym z pełnoziarnistej mąki. Dwie trzecie szczurów trzymanych na diecie ze wzbogacanym białym chlebem padły przed zakończeniem eksperymentu (za M. A. Schmidt, L.H. Schmith, K.W. Sehnert). Z punktu widzenia zdrowotnego i logicznego jest paranoją, aby w wyniku przemian technologicznych najpierw odzierać naturalny surowiec z większości najwartościowszych jego składników, a potem dodawać wytwory przemysłu spożywczego czy chemicznego wg swojego uznania. Poprawianie po naturze zwykle nie wychodzi człowiekowi na zdrowie. Niestety, z ekonomicznego punktu widzenia ma to jak najbardziej sens, a nawet jest w tym względzie bardzo celowym i perspektywicznym działaniem.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Żywność wzbogacana witaminami
● str. 136
W naszych czasach często prawa ekonomii stoją w sprzeczności z prawami dotyczącymi zdrowia człowieka
Z pewnością dotyczy to większości producentów żywności, a w szczególności dużych koncernów spożywczych. Nic jednak nie jest absolutnie bezwzględne i oczywiście są sytuacje (produkty), w których celowe i wskazane jest dodawanie substancji do żywności. Generalnie: w ogromnej większości wypadków wzbogacanie produktów żywnościowych służy głównie zwiększeniu zysków producentów i sprzedawców. Nie ma żadnych dowodów na to, że dodawane do marketowej żywności składniki mają korzystny wpływ na zdrowie, przy spożywaniu produktów zawierających je, szczególnie, że producenci nie raczą zwykle podawać, ile i jakich witamin czy minerałów dodano, a jeśli jest to podawane, to nie wiadomo, w jakiej formie. Pomimo to wytwórcy nieomal wyłażą ze skóry, aby zdobyć opinie czy jakieś certyfikaty przeróżnych instytutów czy laboratoriów. Wiem z bezpośredniego źródła o takich zabiegach. Na szczęście są tacy, którym po drodze z uczciwością i którzy nie chcą przykładać ręki do manipulowania konsumentami i ich zdrowiem. Niestety, jako że polskie prawo nie zabrania placówkom naukowobadawczym współpracy i zawierania umów biznesowych z prywatnymi firmami, jedni i drudzy wykorzystują to w wygodny dla nich sposób. Efektem tego jest, w najlepszym wypadku, naciąganie faktów, lecz częściej zwykłe oszustwo mające na celu maksymalizację zysków, bez liczenia się ze zdrowiem konsumentów. Osobiście straciłem zaufanie do wielu placówek naukowych, które weszły
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Żywność wzbogacana witaminami
● str. 137
w konszachty z producentami żywności i za judaszowe srebrniki zezwalają na wykorzystywanie swojej nazwy i wizerunku w reklamach. Zapewne widujesz to niemal codziennie w TV czy popularnych czasopismach. Przestrzegam przed spożywaniem, szczególnie jeśli ma to miejsce dość często, wszelkich płatków, kulek, mieszanek, słodyczy i wszelkich innych produktów, które są „wzbogacane witaminami”. Spożywanie dodawanych do produktów spożywczych syntetycznych witamin i nieorganicznych związków mineralnych zaburza równowagę witaminowo-mineralną i grozi rozregulowaniem poziomów pierwiastków i ich wzajemnych proporcji, co w oczywisty sposób prowadzi do powstawania patologii. Szczególnie odnosi się to do dzieci i młodzieży. Wszelkie produkty spożywcze typu „X witamin plus żelazo” czy „Witaminy ABC i Y” to ładnie brzmiące marketingowe hasła, lecz niekoniecznie korzystne składniki dla Twojego organizmu. ●
●
●
A w ogóle to dlaczego sięgasz po tego typu produkty? Skąd wiesz, co jest Ci potrzebne i czego masz w nadmiarze, a jeszcze dodajesz? Czy NAPRAWDĘ sądzisz, że płatki wzbogacane sztucznymi dodatkami są w stanie zastąpić naturalne składniki ?
Przy okazji: Polacy, jak większość Europejczyków, jako rasa kaukaska pochodząca z Azji, NIE MAJĄ enzymów do trawienia kukurydzy, zarówno tej w całości, jak i w postaci płatków.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Żywność wzbogacana witaminami
● str. 138
Widziałem sporo wyników analizy pierwiastkowej osób, które dość często sięgały po „wzbogacane” produkty spożywcze i niestety nie są to dobre wyniki. Efekty tego ujawniają się czasem dopiero po latach. Natomiast tzw. żywność funkcjonalna w Polsce wcale nie spełnia swojej roli, choć w ogóle jest w szczątkowej formie. Przykładowo jodowanie soli jest w dzisiejszej rzeczywistości bezsensowne, podczas gdy ewidentnie lepsze skutki społeczne i zdrowotne dawałoby wzbogacanie magnezem czy selenem, których to pierwiastków notorycznie brakuje w polskich organizmach. Z pewnością w perspektywie czasu przyczyniałoby się to do istotnego zmniejszenia powszechnych chorób. Potrzebna jest jednak do tego świadomość ludzi, którzy mają wpływ na decyzje tego typu, a jest ona... tragiczna, właściwie bliska zeru i w dodatku mało podatna na argumenty i nauki tych, którzy posiadają stosowną wiedzę i doświadczenia. W przeciwieństwie do przeróżnych lobby ekonomicznych, które bardzo by straciły na zmniejszeniu się zachorowalności na nowotwory, choroby układu krążenia, serca itp. Tego typu wzbogacanie żywności przyniosło wyśmienite efekty, np. w krajach skandynawskich. Pojawiają się na szczęście także w Polsce wytwórcy i dystrybutorzy produktów żywności funkcjonalnej, którą warto stosować w wielu wypadkach, choć świadomość ich istnienia i zastosowania pozostawia sporo do życzenia.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Ciąża i witaminy
● str. 139
Ciąża i witaminy Dość powszechna jest znajomość konieczności przyjmowania kwasu foliowego przez kobiety w ciąży. Natomiast bardzo niewielu, także lekarzy (w tym ginekologów) wie, iż nie mniej ważna jest konieczność zapewnienia odpowiedniej ilości cynku. Odpowiada on za ponad 200 reakcji metabolicznych, a jego niedobór powoduje znacznie więcej patologii u rodzących się dzieci niż brak wspomnianego kwasu foliowego. Zapotrzebowanie kobiety ciężarnej na cynk wzrasta o 30-40% (do 300-400 mikrogramów). Suplementacja jest więc koniecznością, trzeba jednak zwrócić uwagę, czy preparat cynku zawiera witaminę A i zależnie od działania tarczycy, ewentualnie innych narządów, przyjmować cynk z witaminą A lub bez niej. Nie zawsze jest odpowiedni preparat cynku z witaminą A, gdyż jej dawki stosowane przez niektórych producentów są zbyt wysokie, a ponadto jeśli nie wiadomo zbyt wiele o funkcjonowaniu tarczycy, to można spowodować szkody dla organizmu. Niedobory cynku powodują m.in. i podniebienia, niedorozwój narządów nerwowego.
rozszczep płciowych
kręgosłupa i systemu
Należy też koniecznie zwrócić uwagę na ewentualność przyjmowania żelaza. Jeśli ma to miejsce bez odpowiedniej kontroli i w nieodpowiedni sposób, to można zapomnieć o cynku w organizmie, gdyż żelazo jest jego antagonistą (w uproszczeniu: wrogiem – pierwiastkiem znoszącym działanie pierwiastka antagonistycznego).
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Ciąża i witaminy
● str. 140
W Birmingham w Wielkiej Brytanii jest klinika Forest, która parom zamierzającym mieć dzieci na rok przed zajściem w ciążę wykonuje analizę pierwiastkową, aby stwierdzić poziom i proporcje pomiędzy pierwiastkami, a także, a może przede wszystkim, oznaczyć pierwiastki toksyczne. Zalecana jest odpowiednia dieta i suplementacja mająca na celu usunięcie pierwiastków toksycznych (ołów, kadm, rtęć, glin). Obecność suplementów w organizmie nierzadko umożliwia zajście w ciążę czy też dostarczenie nasienia zdolnego zapłodnić kobietę, jako że badaniu i suplementacji jest poddawana zarówno przyszła matka, jak i przyszły ojciec. Aktualnie jest to jedna z najlepszych znanych metod planowania zdrowego potomstwa, jak również zapobiegania utraty zdrowia przez matkę w/po okresie ciąży. Wspomniana klinika cieszy się ogromną popularnością. W Polsce na szczęście teraz już także są możliwe takie działania i jeśli planujesz mieć dziecko czy też spodziewasz się takiej ewentualności, to najlepsze, co możesz dla niego zrobić, to już teraz zainwestować w jego zdrowie, na długo przedtem, zanim zostanie poczęte. Najlepsza znana mi metoda to wykonanie analizy pierwiastkowej wraz z opisem dokonanym przez stosownego specjalistę. Więcej informacji na www.postawnazdrowie.pl Absolutnie nie mam zamiaru Cię straszyć, lecz o ile jesteś osobą myślącą perspektywicznie i zdającą sobie sprawę z zagrożeń, to weź pod uwagę, że: ●
Co czwarte dziecko rodzące się w Polsce ma skoliozę.
●
Co trzecie dziecko rodzi się z alergią.
●
Co drugie ma jakąś patologię już w momencie narodzin.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Ciąża i witaminy
● str. 141
To są fakty. Mam nadzieję, że Ciebie to ominie. Skoro czytasz tę publikację, to oznacza, że jesteś osobą otwartą na wiedzę i dbającą o swoją przyszłość, tu: zdrowie. Wykorzystaj tę wiedzę z korzyścią dla siebie i swojego (także przyszłego) potomstwa. Jeszcze mniejsza wiedza prezentowana przez lekarzy, przyszłe matki i ich partnerów dotyczy potrzeby zapewnienia organizmowi chromu. Poza wieloma niezwykle ważnymi procesami, w których jest niezbędny ten pierwiastek, odpowiada on także za prawidłowy podział komórek, a te przecież w procesie powstawania nowego człowieka mnożą się miliardy razy. Podobnie, czyli bardzo kiepsko, ma się wiedza o potrzebie dostarczania kobiecie ciężarnej kwasów omega 3. Ponieważ jednak wcale nie jest łatwo w dzisiejszej rzeczywistości dostarczyć organizmowi efektywnie kwasów omega 3 w odpowiedniej formie i ilości, niezbędna jest suplementacja. Jednakże należy bezwzględnie pamiętać, że ponieważ nasz kod genetyczny preferuje kwasy nasycone, a dostarczamy ich zwykle w obfitości (oleje, tłuszcze zwierzęce), to: ●
●
●
Omega 3 musi być przyjmowana minimum ½ godziny przed jedzeniem lub nie wcześniej niż 2 godz. po jedzeniu. Ze względów bezpieczeństwa i na ryzyko zatrucia metalami ciężkimi suplementy omega 3 powinny pochodzić z zimnych wód oceanicznych, a stosunkowo niewiele preparatów spełnia te kryteria. Na 2-3 tygodnie przed planowanym terminem porodu należy zaprzestać przyjmowania preparatów omega 3.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Ciąża i witaminy
● str. 142
Witaminy dla kobiet ciąży – suplementy przepisywane przez lekarza. Niestety, jak wspomniałem już w rozdziale Co Twój lekarz wie o witaminach, w znacznej mierze także lekarze prowadzący kobiety w ciąży NIE czytają odpowiednich publikacji, NIE uczestniczą w stosownych wykładach, NIE śledzą odnośnego piśmiennictwa i konserwatywnie wykorzystują nabytą uprzednio wiedzę z zakresu witamin i minerałów. Natomiast na studiach, a nawet przy robieniu specjalizacji wiedza na temat witamin i suplementacji jest raczej szczątkowa, a o jej „aktualizację” dbają zwykle producenci syntetycznych preparatów witaminowych, niestety głównie firm farmaceutycznych. Lekarze prowadzący to zwykle uczciwi, dobrzy fachowcy w swojej dziedzinie, lecz program studiów medycznych i specjalizacji zawodowej lekarzy, funkcjonujący system opieki zdrowotnej oraz działania koncernów farmaceutycznych powodują, że często zalecanie określonych preparatów zbyt często jest na zasadzie: wszystko wszystkim tak samo, stosownie do mody, intensywności określonej reklamy lub po prostu aktywności marketingowej określonego producenta na danym terenie. Przeglądając skład niektórych preparatów witaminowych dla kobiet w ciąży dostępnych w aptece i w Internecie, jestem, aby powiedzieć to delikatnie... zdziwiony. Zawartość składników i ich kombinacja kwalifikuje je jako specjalizowaną multiwitaminę. Osobiście jednak nie odważyłbym się rekomendować takiego preparatu kobiecie w ciąży, szczególnie nie znając jej metabolizmu, poziomu pierwiastków i ich proporcji. Sprzedawcy/farmaceuci natomiast często nie są wystarczająco zorientowani, aby odpowiedzieć na ważne pytania dotyczące składników zawartych w preparacie. Niestety, także standardowe badania krwi czy moczu zwykle wykorzystywane do celów diagnostycznych nie są wystarczające, aby na ich podstawie zaordynować właściwe suplementy, ponieważ krew Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Ciąża i witaminy
● str. 143
jest najgorszym miejscem do takich analiz, jako że jest bardzo zmienna w czasie i bardzo zależna od czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Wystarczy choćby krótkotrwały stres, wysiłek fizyczny, skonsumowanie pokarmu czy zmiana stanu psychicznego, a natychmiast zmienia się skład krwi. Nie ulega żadnej wątpliwości, że istnieje konieczność przyjmowania preparatu witaminowomineralnego przez kobiety w ciąży. Jednakże: Nie łudź się, że za 10, 20 czy 30 zł możesz otrzymać wysokiej jakości, bezpieczny preparat multiwitaminowy. Nie wystawiaj więc zdrowia swojego przeszłego dziecka na licytację: kto taniej sprzeda Ci iluzję zdrowia. Jeśli oszczędzisz na cenie suplementów w czasie ciąży, dużo więcej potem wydasz na leki, a niektóre skutki mogą trwać przez dziesiątki lat.
Należy zażywać kompleks naturalnych witamin i minerałów, pochodzący od renomowanego producenta, uzupełniając go ewentualnie innymi preparatami wg zapotrzebowania organizmu. UWAGA! Wszelkie prezentowane tu informacje i sugestie należy skonsultować z właściwym specjalistą, a w szczególności z lekarzem dysponującym stosowną wiedzą medyczną ORAZ wiedzą w zakresie suplementacji i biochemii. To ostatnie jest szczególnie ważne, gdyż niestety wielu lekarzy stosownych specjalności NIE dysponuje wystarczającą wiedzą na ten temat i nie uzupełnia jej. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Dzieci i witaminy
● str. 144
Dzieci i witaminy
Niemowlaki IŻiŻ twierdzi, że w wieku 1-3 lat nic się dziecku nie należy w kwestii suplementacji witaminami i składnikami mineralnymi, a przynajmniej tak wynika z zaleceń i etykiet wypisywanych na różnych produktach spożywczych i suplementach. Tymczasem w przypadku niemowląt, jeżeli wszystkie niezbędne składniki nie zostaną dostarczone niemowlęciu poprzez mleko matki, będą miały miejsce liczne niedobory, ze wszystkimi zdrowotnymi konsekwencjami. Mądrzy lekarze radzą, by karmić dzieci piersią do 3 lat, a 10-12 miesięcy wydaje się być czasem minimalnym. Przyswajalność składników z mleka matki wynosi średnio 97%, a dostępność np. wapnia z najlepszych produktów wynosi 20-30%. W przypadku cynku zaś przyswajalność wynosi 2-3%. To oczywiście tylko przykłady na to, że sztuczne preparaty dla niemowląt, w szczególności mleko w proszku, stanowią jedynie namiastkę wartości składników przekazywanych przez mleko matki i nigdy go nie zastąpią. Naukowo stwierdzono, że długie karmienie piersią wpływa na wzrost inteligencji dziecka oraz jego prawidłowy rozwój emocjonalny. Posiadając wiedzę o kwasach typu omega 3 możemy łatwo wytłumaczyć dlaczego. Inną korzyścią, jaka płynie dla karmionego
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Niemowlaki
● str. 145
piersią noworodka i niemowlaka, jest radykalne zmniejszenie ryzyka alergii. Badania naukowe wykazały też, że kobiece mleko jest bardzo bogatym źródłem kwasów EPA i DHA (z których składa się omega 3), a są one niezbędne do prawidłowego rozwoju mózgu i całego układu nerwowego rozwijającego się niemowlęcia. Oczywiście poziom tych kwasów w mleku kobiecym zależy od spożywanych przez nią pokarmów, może się wahać od 0,05 do 1,9%. Mleko krowie nie zawiera kwasów omega 3, a w tradycyjnej diecie ilość EPA i DHA jest stanowczo zbyt mała – konieczna jest suplementacja, aby poprzez matkę składniki te mogły trafić do niemowlaka. To tylko kilka przykładów świadczących o konieczności suplementacji niemowląt poprzez organizm matki. Oznacza to potrzebę przyjmowania przez kobietę karmiącą odpowiednich preparatów i powinna to robić matka niemowlaka, której zależy na zdrowiu i prawidłowym rozwoju dziecka, czyli... każda matka. Badania wykazały, że u większości dzieci w wieku 1-2 lat następuje istotny spadek odżywienia organizmu składnikami mineralnymi i witaminami. Wynika to z faktu, że w tym czasie matka przestaje karmić piersią, co powoduje istotne zmniejszenie dostarczania składników odżywczych do organizmu dziecka. Dlatego w tym okresie życia niezbędne jest wprowadzenie selektywnej suplementacji.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Przedszkolaki
● str. 146
Przedszkolaki Sposób żywienia w dzieciństwie wpływa bezpośrednio na stan zdrowia w przyszłości, co oznacza, że... to rodzice w znacznym stopniu decydują o tym, jaki będzie stan zdrowia ich dzieci za kilka, kilkanaście i za kilkadziesiąt lat. Nieco starsze dzieci – kilkulatki, chociażby ze względu na powszechnie duże nasycenie wszelkich produktów cukrem, także powinny podlegać suplementacji. Istnieją oczywiście preparaty, uwzględniające zapotrzebowanie i specyfikę dzieci w tym wieku, lecz zasady doboru preparatów są oczywiście analogiczne jak preparatów dla dorosłych – należy stosować te same kryteria, przy uwzględnieniu dawek określonych składników.
Szkolniaki Na terenie szkoły i w jej pobliżu jest pełno „śmieciowego jedzenia”. Zwykle są to hamburgery, frytki, słodycze, napoje gazowane zawierające duże ilości cukru lub syntetyczne słodziki, pełne sztucznych aromatów, barwników i konserwantów, no i oczywiście mnóstwo przeróżnych batonów, wafelków, ciasteczek itp. To także czynniki w znacznym stopniu przyczyniające się do obniżenia bariery antyoksydacyjnej młodych ludzi i prowadzące bezpośrednio do pogarszania zdrowia. Ponadto, długie przerwy między posiłkami oraz jedzenie niesystematyczne, o różnych porach to dodatkowy niekorzystny element. Także nagminnym zjawiskiem jest brak drugiego śniadania lub brak jego skonsumowania pomimo iż było
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Szkolniaki
● str. 147
ono zapakowane i włożone do plecaka. Te elementy niewątpliwie należy korygować także poprzez suplementację.
Alergicy Niestety, ich ilość ciągle rośnie, także z powodu braku wystarczającego zainteresowania rodziców dietą i sposobem życia milusińskich oraz braku podejmowania działań, aby nie dopuścić do ich powstawania. Inna sprawa, że reklamy i wiele środków masowego przekazu jest stymulowanych przez producentów różnych specyfików, które przyczyniają się do powstawania alergii, nasilania się objawów i braku efektów w powstrzymywaniu patologii autoagresyjnych. Poczynając od mleka (w proszku), poprzez proszki do prania, konserwanty i barwniki w produktach spożywczych, do żywności modyfikowanej genetycznie, w tym produktów sojowych. Tak „popularne” – często, a wręcz nagminnie występujące substancje jak: benzoesan sodu (E-211) i glutaminian sodu (E-621), kwas sorbowy (E-200) czy BHT i BHA, mogą powodować objawy alergiczne. Szacuje się, że bezpośrednia reakcja dotyczy około 2% populacji, a to oznacza, że tylko w Polsce jest to około 800 000 takich osób. Zresztą spożywanie dodatków do żywności przez dłuższy czas może pośrednio powodować rozwijanie się alergii na inne substancje. W każdym razie każdemu alergikowi bezwzględnie należy się suplementacja, o czym niestety często „zapominają” (czytaj: nie wiedzą wystarczająco dużo na ten temat) nawet lekarze alergolodzy. Daleki jestem od podważania czyichkolwiek kompetencji, aczkolwiek takie są realia i w interesie Twojego dziecka jest, jeśli jest alergikiem, zadbanie o właściwą suplementację. Szczególnie ważne jest uzupełnianie zapotrzebowania na dodatkowe dawki nienasyconych Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Alergicy
● str. 148
kwasów tłuszczowych, cynku, magnezu. Niewątpliwie konieczne jest także zadbanie przez dobrego specjalistę o przewód pokarmowy.
Słodycze i witaminy W tym temacie jest mnóstwo niedomówień, nieporozumień, lecz także zamierzonej manipulacji. Ze względów marketingowych witaminy i inne składniki są uwypuklane, lecz prawie zawsze jest to nieuczciwa reklama, gdyż obecność takich składników jest znikoma i są w niewłaściwej postaci, tak że ich spożywanie jest zaprzeczeniem dążenia do zdrowia, w przeciwieństwie do tego, co usiłuje się wbić do głowy klientom poprzez intensywną reklamę. Warto wiedzieć, że zgodnie z przepisami można deklarować zawartość składników wzbogacających tylko wtedy, gdy ich ilość w 100 g produktu pokrywa co najmniej 15% przeciętnego dziennego zapotrzebowania. Wiele produktów nie spełnia tego kryterium. Wiele słodyczy, głównie cukierki, zawiera lukrecję. Rzecz w tym, że częste spożywanie lukrecji może powodować istotne zmniejszenie zawartości potasu w organizmie. Jeżeli jednocześnie są przyjmowane inne preparaty, np. lekarstwa, to może dojść do bardzo poważnych zaburzeń czynności serca. Należy więc czytać etykiety i unikać cukierków zawierających lukrecję. Ostatnimi czasy mamy do czynienia z intensywną reklamą cukierków z witaminami. Dla dzieci, a jakże. Ewidentnie mi to przypomina zatrudnienie wilka do pilnowania stada owiec.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Słodycze i witaminy
● str. 149
Niezorientowanym w temacie dietetyki i efektów wywoływanych w organizmie przez określone składniki da się oczywiście wcisnąć do głowy coś, co z punktu widzenia zdrowotnego i dietetycznego jest paranoją! Wmawia się oto, że do łakoci dodano witaminy i przez to mają być lepsze czy też wartościowsze, a nawet mają wspomagać odporność. Owe witaminy mają jakoby uspokajać sumienie rodzica, że zapewnia dziecku to, co jest mu potrzebne. Fakty są zaś takie, że: •
•
•
•
ilość cukru, który stanowi ok. 90% wagi cukierka, jest tak duża, że nie ma fizycznych możliwości dodania wystarczającej ilości witamin i minerałów, aby zrekompensować szkody wyrządzane przez sacharozę i nie chodzi tu tylko o zęby, lecz o skokowe zmiany uwalniania glukozy, niebezpieczeństwo osteoporozy (tak, tak, u dzieci i młodzieży też!) i innych groźnych patologii. Oznacza to, ni mniej, ni więcej, jak tylko, że spożywanie słodyczy „z witaminami” powoduje ujemny bilans – ich spożycie powoduje ubytek witamin i składników mineralnych w organizmie! nie podaje się, ile tych witamin znajduje się w opakowaniu czy w jednostce wagowej. Znając praktyki speców od technologii spożywczej, należy domniemywać, że są to ilości minimalne lub wręcz śladowe. Oznacza to także, że dostosowując się do obowiązującego prawa producenci nie deklarują ilości witamin. witaminy są oczywiście syntetyczne, więc ich przyswajalność jest minimalna, w niektórych przypadkach przyjmowanie ich jest wręcz szkodliwe. konserwanty i barwniki, nawet jeśli nie są zakwalifikowane jako szkodliwe dla zdrowia, to stanowią dla organizmu obcą Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Słodycze i witaminy
•
● str. 150
substancję i muszą zostać przetworzone przez odpowiednie organy, zmuszając je do dodatkowego wysiłku. deklarowana w niektórych przypadkach zawartość soku owocowego to kolejne oszustwo konsumenckie. Jeśli jest on tam w ogóle zawarty, to w ilościach rzędu 0.1%, czyli jedna część soku na tysiąc części. Składniki recepturowe wymienia się w kolejności malejącej (na pierwszym miejscu składnik, którego jest najwięcej) – sprawdź, na której pozycji jest ów „sok”.
Wniosek: Takie łakocie nie tylko NIE mają żadnych wartościowych składników odżywczych, lecz wręcz są ewidentnie szkodliwe, nie różniąc się zbytnio od innych łakoci. Największy zysk to… zysk producenta i sprzedawcy. Inna manipulacja producentów polega na tym, a jest to stosowane nie tylko w przypadku słodyczy, że podają oni w składzie: witamina C. Nie należy jednak tego rozumieć jako suplementację, lecz jako nadanie innej nazwy kwasowi L-askorbinowemu – dodawanemu do wielu produktów jako antyutleniacz, powszechnie stosowany związek mający zapobiegać psuciu się produktów. Nie można zarzucić im kłamstwa, bowiem kwas L-askorbinowy to faktycznie witamina C, lecz to ostatnie sformułowanie jest oczywiście o wiele bardziej rozpoznawalne przez konsumentów i jest właśnie tą manipulacją, mającą sugerować zawartość korzystną dla zdrowia, co niekoniecznie musi mieć miejsce.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Słodycze i witaminy
● str. 151
Sugestia: ogranicz do minimum słodycze spożywane przez dzieci i młodzież i nie daj się zwieść manipulacjom producentów, ponieważ słodycze i witaminy to dwie sprzeczności. (Witaminizowane) soki to podobna historia – nie łudź się, czyli inaczej mówiąc nie daj się zmanipulować producentom, że dobrze zadbasz o swój organizm pijąc owe soki (czy „soki”, gdyż zawartość soku w soku jest... różna).
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Uroda i witaminy
● str. 152
Uroda i witaminy W tym segmencie niestety poziom świadomości o wpływie witamin i minerałów na urodę i pielęgnację ciała jest wręcz tragiczny i zdominowany przez reklamę produktów w środkach masowego przekazu. Świadczą o tym chociażby poniższe wyniki badań przeprowadzonych na grupie kobiet w wieku powyżej 15 lat przez TNS OBOP. Głównym powodem sięgania po tego rodzaju środki jest chęć dbania o włosy (20%), poprawienie kondycji skóry (17%) i paznokci (13%). Najmłodsze kobiety (15-19 lat) częściej jako przyczynę sięgania po preparaty witaminowe wskazują chęć poprawienia wyglądu skóry i paznokci (odpowiednio 21% i 18% wskazań). Pozostałe kobiety wybór specyfiku częściej motywują chęcią dbania o włosy (20%). Źródło: tns-global.pl Wynika z nich jednoznacznie, że (niestety...) większość produktów sprzedawanych w tym segmencie rynku to preparaty syntetyczne, intensywnie reklamowane w telewizji i prasie, a w szczególności w prasie kobiecej. Oznacza to, że kobiety przyjmują preparaty pod wpływem intensywnych kampanii promocyjnych, bez znajomości tematu i wiedzy o tym, co można by faktycznie osiągnąć. Poziom wiedzy w tym zakresie jest niestety żałosny, choć oczywiście istnieje niewielki procent kobiet świetnie znających temat i korzystających ze swej wiedzy i umiejętności ze znakomitymi efektami. Nie chciałabyś należeć do tej grupy?
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Uroda i witaminy
● str. 153
Tymczasem z naszego doświadczenia wynika (o czym mowa w powyższych rozdziałach), że syntetyczne preparaty nie działają zbyt dobrze, są trudno przyswajalne, mają ubogie spektrum i właściwie stanowią tylko namiastkę tego, co można osiągnąć przy pomocy preparatów naturalnych. Ponadto nie wystarcza przyjmowanie tylko witaminy A+E (tym bardziej syntetycznej), co jest często praktykowane, gdyż procesów zachodzących w skórze, paznokciach i włosach oraz czynników, od których one zależą, jest bardzo wiele i są dość skomplikowane. W szczególności należałoby także zadbać o odpowiedni poziom cynku, bez którego nie można liczyć na piękną skórę czy paznokcie, a także miedź, która odpowiada za włosy, jednakże są to pierwiastki antagonistyczne, więc musi to być zrobione w odpowiedni sposób. Można tego dokonać poprzez dietę i suplementację, lecz dla osób bez doświadczenia w tym zakresie jest to dość trudne, ponieważ są to pierwiastki antagonistyczne względem siebie. Najlepszą znaną mi metodą na określenie poziomów i relacji pomiędzy tymi i wieloma innymi pierwiastkami w organizmie jest analiza pierwiastkowa włosów – nieinwazyjna metoda diagnostyczna pozwalająca zbadać i zinterpretować stan odżywienia organizmu na poziomie komórkowym. Więcej o tym znajdziesz na www.postawnazdrowie.pl Przyjrzyjmy się też badaniu, mówiącemu dlaczego najczęściej w kwestiach urody kobiety zażywają suplementy:
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Uroda i witaminy
● str. 154
Źródło: TNS OBOP Włosy to jeden z najważniejszych atrybutów kobiecości. Nie ma więc nic dziwnego w tym, że kobiety przyjmują preparaty witaminowe, aby go wzmocnić i uwypuklić. Także skóra i paznokcie odgrywają niebagatelna rolę w kreowaniu wizerunku, a ponadto przecież także samopoczucia kobiety. Powyższy wykres potwierdza, że istotny procent kobiet pragnie suplementowaniem poprawiać stan wspomnianych atrybutów, powiedzmy więc, co powinien zawierać dobry preparat mający korzystnie wpływać na skórę, włosy i paznokcie.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Suplementacja a skóra, włosy i paznokcie
● str. 155
Suplementacja a skóra, włosy i paznokcie Kobiety zainteresowane poprawą i pielęgnacją urody nie powinny ograniczać się tylko do działań typowo kosmetycznych, gdyż one oczywiście są potrzebne, lecz nie dają długofalowych efektów, jeśli nie zostaną wsparte działaniami uzupełniającymi. Należy podchodzić do tego bardziej kompleksowo, a więc znać i uwzględniać kwestie dietetyczne, w tym uzupełnianie niezbędnych składników poprzez suplementację. W takim suplemencie powinny znaleźć się: ● ●
●
● ●
●
kolagen, jako główny składnik tkanki łącznej cysteina – aminokwas, który działa jak przeciwutleniacz oraz wspomaga syntezę białek i odnowę komórek. Odgrywa ważną rolę w tworzeniu się keratyny – białka, które jest głównym budulcem włosów, skóry i paznokci. biotyna, zwana też witaminą H, niezbędna do syntezy głównych składników aminokwasów, cukrów, kwasów tłuszczowych, a w szczególności zapobiegająca rozdwajaniu paznokci. glicyna, niezbędny składnik kolagenu bardzo wskazana jest obecność antyutleniaczy w szczególności lewoskrętnej witaminy C, która jest czynnikiem niezbędnym do właściwej syntezy kolagenu oraz wspomaga utrzymanie właściwego nawilżenia skóry opcjonalnie wyciąg z pestek winogron, który jest świetnym antyoksydantem – bogatym źródłem polifenoli, które są skutecznymi przeciwutleniaczami.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Suplementacja a skóra, włosy i paznokcie
● str. 156
Jest oczywiste, że tego typu preparat powinien być wolny od sztucznych barwników i konserwantów. Jak widzisz, o dobry preparat wspomagający pielęgnację urody wcale nie jest tak łatwo. Jeśli sprawdzisz, co oferują preparaty tego typu dostępne na rynku, szybko przekonasz się, że wielu z nich sporo brakuje, co oczywiście jest nadrabiane działaniami marketingowymi. Panie, którym bardzo zależy na efektach, powinny sięgać po produkty z „górnej półki”, co oznacza także górną półkę cenową – nie łudź się, że za 20 czy 30 zł dostaniesz to, co jest naprawdę wartościowe. Należy jednakże uważać na preparaty, w których producent „upycha” różne składniki w jednej pastylce, lecz ich skład jest dobrany na zasadzie: to ma wpływ na skórę, włosy i paznokcie, to dodamy do innych składników, które mają na to wpływ. Tak więc możesz spotkać preparaty, w których upycha się zarówno kwasy GLA, oleje z wiesiołka czy ogórecznika z omega 3, witaminami, metioniną, wyciągami roślinnymi, a nawet związkami krzemu. Takie preparaty są wówczas drogie, co nie oznacza, że działają optymalnie. Składniki źle dobrane powodują, że organizm nie wykorzystuje ich właściwie i lepsze efekty można by osiągać stosując składniki preparatów osobno, np. osobno omega 3 czy GLA i osobno witaminy, minerały czy inne antyoksydanty. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku multiwitamin, dobór składników nie może być dowolny, lecz powinna to być sprawdzona kompozycja, a składniki powinny być naturalne i najlepiej, jeśli pochodzą z własnych, ekologicznych upraw producenta. To, że określony związek chemiczny czy pierwiastek ma wpływ na jakość skóry, włosów czy paznokci NIE oznacza, że musi znajdować się w suplemencie mającym poprawiać skórę, włosy, paznokcie.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Suplementacja a skóra, włosy i paznokcie
● str. 157
Producenci mają skłonność do tworzenia „kombajnów” – upychania czego się da w jednej tabletce. NIE oznacza to, że im więcej, tym lepiej. Ważne jest: co jest tam zawarte, ile tego jest i w połączeniu z czym. Ponieważ skórę masz tylko jedną na całe życie, a ona podlega nieustanym procesom odbudowy i niszczenia – zadbaj, aby do tworzenia tego, co jest dla Ciebie ważne, były używane dobre surowce. Czy chciałabyś mieszkać w domu budowanym z cegieł kupowanych dorywczo, gdziekolwiek, byle taniej? Odrębną kwestią są braki krzemu – dość powszechne. Z tym pierwiastkiem nie jest jednak tak łatwo, ponieważ jest trudno przyswajalny przez organizm i w dodatku ta przyswajalność maleje z wiekiem. Dlatego też z dystansem i ostrożnością należy podchodzić do preparatów oferowanych jako suplementy zawierające krzem. Czasem lepsze efekty można osiągnąć poprzez picie (odpowiednio przygotowywanych) herbatek, a przede wszystkim kąpiele. Przy okazji... Bardzo często kobiety nie osiągają oczekiwanych efektów związanych z wyglądem skóry, włosów i paznokci z zupełnie innego powodu, pomimo iż stosują zabiegi pielęgnacyjne, suplementację, itp. Przyczyna jest dość prozaiczna – chlorowana woda. Sucha, matowa skóra; cienkie, pozbawione połysku włosy z tendencją do wypadania, to typowe symptomy u ludzi, którzy piją duże ilości chlorowanej wody. Wypłukuje ona krzem z organizmu, co wywołuje wiele problemów, a w szczególności właśnie ze skórą, włosami, paznokciami. Niezbędne są wówczas działania uzupełniające krzem – kąpiele i dobry filtr do wody.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy w kremach
● str. 158
Witaminy w kremach Witaminy odgrywają ogromną rolę w utrzymywaniu skóry w dobrym stanie, więc producenci dodają je do kremów i innych preparatów kosmetycznych. Szczególną rolę odgrywa witamina C, która jest podstawą wytwarzania kolagenu, czyli białka spajającego elementy ciała ludzkiego, w tym także skóry. Odpowiedni poziom kwasu askorbinowego w organizmie poza wielką ilością funkcji pomaga w odbudowie skóry i opóźnia powstawanie zmarszczek. Dobre kosmetyki, a w szczególności kremy, powinny zawierać lewoskrętne witaminy (takie jak występują w preparatach naturalnych). W szczególności dotyczy to powszechnie stosowanej witaminy E i C – lewoskrętna wnika w głąb skóry, natomiast prawoskrętna NIE jest absorbowana, gdyż ludzki kod genetyczny jej nie rozpoznaje. Kupując kosmetyki z witaminą C sprawdź u sprzedawcy/producenta, czy zawierają one lewoskrętną witaminę C
Ponieważ zaledwie kilka firm na świecie potrafi wytworzyć lewoskrętne witaminy, nie licz na to, że krem kosztujący 15 czy 20 zł będzie zawierał takie właśnie witaminy, jako że nawet większość tych po 60-80 zł i znacznie droższych zawiera tylko syntetyczne.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co utrudnia przyswajanie witamin?
● str. 159
Co utrudnia przyswajanie witamin? W dzisiejszej rzeczywistości istnieje, niestety, wiele elementów powodujących, że nasz organizm nie otrzymuje wystarczająco dużo niezbędnych mu składników, włączając w to witaminy i biopierwiastki. Szczególnie często mamy do czynienia z tłuszczami poddawanymi obróbce cieplnej, uzupełnianymi cukrem, dodatkami smakowymi, barwnikami, wypełniaczami, pestycydami itp. i są to produkty wywołujące niedobory, szczególnie ze względu na fakt, iż są spożywane przez wiele osób w nadmiernych ilościach. Tak więc wiedza na temat odpowiedniej diety i umiejętność jej zastosowania stanowi niezbędny element zdrowia. Z pewnością pomoże Ci w tym inna moja publikacja „99 Przestępstw Popełnianych Na Naszych Żołądkach”. Natomiast niejako odrębną kwestią są leki, a w szczególności leki farmaceutyczne. Istnieją zależności pomiędzy nimi a suplementami – i w dodatku działa to dwojako: –
–
witaminy i minerały mogą wspomagać działania i w pewnym stopniu niwelować działania niepożądane, leki farmaceutyczne utrudniają przyswajanie witamin.
leków
Ze względu na olbrzymie spektrum istniejących leków nie ma fizycznych możliwości sprawdzenia, jakie korelacje zachodzą pomiędzy nimi a minerałami oraz witaminami i to zarówno tymi spożywanymi razem z pokarmem, jak i tymi w postaci suplementów. Wiadomo jednak, że stosunkowo często leki wymienione poniżej mają negatywny wpływ na przyswajanie składników odżywczych.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek
● str. 160
Co utrudnia przyswajanie witamin?
Lek antybiotyki
Działanie niszczą żelazo, wapń, magnez, witaminy A, B3, B6, B12, K, kwas foliowy oraz florę bakteryjną w przewodzie pokarmowym
aspiryna
niszczy witaminy z grupy B, witaminę C, K
paracetamol
zwiększa zapotrzebowanie antyoksydanty
leki moczopędne
wypłukują witaminy z grupy B, magnez, cynk i potas
tetracykliny, doksycyklina, hinolonany
witaminy B2, B3, K, cynk, wapń, żelazo, magnez, kwas foliowy
leki przeczyszczające
przyczyniają się witamin A, D, E, K
kortyzon
niweluje działanie witamin B6, C, D, K, cynku i wapnia
środki nasenne
zaburzają wchłanianie witamin A, B9, C, D i obniżają poziom wapnia w organizmie
Diuretyki (potas), omeprazol
Zmniejszają witaminy B12
do
na
utraty
wchłanianie
Środki antykoncepcyjne, Zmniejszają poziom witamin zastępcze preparaty estrogenu, z grupy B, w tym kwasu kortykosteroidy, metotreksat, foliowego, oraz cynku fenytoina
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Co utrudnia przyswajanie witamin?
● str. 161
Ponadto: –
–
–
alkohol niszczy witaminy A, B1, B2, B3, B6, B9, potas, wapń, magnez i żelazo, kofeina niszczy żelazo, potas, cynk, wapń, witaminy B1, B6, PP, K, nikotyna niszczy witaminy A, C, E i selen.
Istnieją także reakcje odwrotne: przyjmowanie niektórych suplementów może ograniczać działanie pewnych leków. Przykładowo preparaty błonnika hamują wchłanianie tak popularnego paracetamolu. Należy się z tym liczyć i w określonych przypadkach zasięgać opinii dobrego lekarza. Istnieje też dziedzina medycyny, która zajmuje się interakcjami leków – jatrologia.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Nieprzemyślana suplementacja może zaszkodzić
● str. 162
Nieprzemyślana suplementacja może zaszkodzić Jak wszystko, z czym człowiek ma do czynienia. Dany element może mieć wpływ pozytywny lub negatywny. Tu wszystko zależy od dawki. Należy jednakże bezwzględnie zaznaczyć, iż przedawkowanie witamin zwykle ma miejsce w przypadku preparatów syntetycznych i głównie tych rozpuszczalnych w tłuszczach, a więc A, D, E, K. Mogą one gromadzić się w wątrobie i powodować przykre skutki w postaci bólów głowy, biegunek, nudności itp. Pomiędzy wszystkimi witaminami i pierwiastkami istnieją wzajemne zależności, więc ogólnie przyjęte założenie, że tylko witaminy rozpuszczalne w tłuszczach można przedawkować, jest prawdą raczej pobieżną. Nie można więc stosować w suplementacji zasady „od przybytku głowa nie boli”. Przykładem może być fakt, że nadmiar cynku może powodować u kobiet problemy z zajściem w ciążę. Bywa to nierzadko wynikiem „rad” z magazynów dla kobiet czy bezpośredniej reklamy określonych preparatów. Takie długotrwałe przyjmowanie preparatów z cynkiem bardzo mocno wpływa na estrogeny, których „pilnuje” miedź, a ta jest antagonistą, czyli przeciwnikiem cynku, wypieranym przez niego z organizmu. Natomiast bardzo duże dawki witamin rozpuszczalnych w wodzie mogą skutkować biegunkami, osadzaniem się „piasku” w nerkach, kamieniami, a w przypadku zastosowanych sztucznych barwników i wypełniaczy – także alergią.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Nieprzemyślana suplementacja może zaszkodzić
● str. 163
Ponadto, stosowanie niektórych preparatów, szczególnie wytworów przemysłu chemicznego i farmaceutycznego, bez wystarczającej wiedzy na ten temat może spowodować daleko idące konsekwencje. W szczególności dotyczy to osób przyjmujących różnego rodzaju preparaty z lekami włącznie, ze względu na ewentualność reakcji pomiędzy składnikami. Istotną kwestią jest więc kupowanie odpowiednich preparatów, z dobrego źródła oraz możliwość konsultacji u kompetentnej osoby.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy czy nutraceutyki?
● str. 164
Witaminy czy nutraceutyki? Suplementy, wykazujące działanie lecznicze, stosowane przez osoby z odpowiednią wiedzą i umiejętnościami, są nazywane nutraceutykami. Oznacza to, że mogą one być wykorzystywane do leczenia, wspomagania leczenia i rehabilitacji oraz zapobiegania chorobom. ALE ... Zauważ: używane przez osoby ze stosowną wiedzą i umiejętnościami. Oznacza to w praktyce, że lekarze oraz osoby dysponujące stosownymi uprawnieniami do leczenia mogą osiągać i osiągają wręcz rewelacyjne efekty. Co najważniejsze, można poprawiać stan pacjenta, zmniejszać dolegliwości, a przede wszystkim wpływać na przyczyny chorób. Najciekawsze jest zaś to, że odpowiednie działania, tj. stosowna dieta, odpowiednia suplementacja i dodatkowe zalecenia są w stanie leczyć niezależnie od tego, jaką chorobę rozpoznano (!). To nieco stawia na głowie tradycyjne formy działań lekarskich, lecz są to metody potwierdzane i rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), których skuteczność mamy okazję obserwować niemal codziennie. Dla wielu pacjentów i lekarzy są to takie tylne drzwi, wykorzystywane zarówno w profilaktyce, jak i w najcięższych chorobach, z dobrymi efektami. Trzeba jednak wiedzieć, jak się do tego zabrać i choć oczywiście nie ma żadnych gwarancji, to w wielu przypadkach efekty można określać jako rewelacyjne. Szkoda więc, że wielu lekarzy nie jest wystarczająco otwartych na te metody i środki.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy czy nutraceutyki?
● str. 165
Tymczasem zdarzają się, i to wcale nie tak rzadko, domorośli znawcy suplementów, którzy po pewnym obyciu się z suplementami i przeczytaniu takich czy innych pozycji wdają się w wydawanie „recept”, porad i sposobów postępowania w różnych patologiach. Jest to wbrew prawu – leczyć mogą lekarze! Pomimo że ci ostatni niestety najczęściej nie dysponują wystarczającą wiedzą w zakresie witamin i suplementacji, to takie są realia... Nie ma problemu, jeśli przy przeziębieniu dystrybutor firmy suplementacyjnej zaproponuje klientowi witaminę C. Dużo gorzej, jeśli bez stosownego wykształcenia/wiedzy namawia/oferuje do stosowania w określonych chorobach preparatów, które nie zostały zakwalifikowane jako leki, sugerując, że jest to leczenie w tradycyjnym tego słowa znaczeniu, a z takimi działaniami mam do czynienia zarówno offline, jak i w Internecie. Niezależnie od tego, co prezentują sobą jakiekolwiek preparaty, czymś innym jest samoleczenie, gdy ktoś kupuje suplement z własnego wyboru, podejmując samodzielnie decyzję, a czymś zupełnie innym jest twierdzenie, że preparaty niezarejestrowane jako leki uzdrawiają i utwierdzanie w tym potencjalnych klientów. Samoleczenie suplementami, przy posiadaniu stosownej wiedzy lub dostępie do odpowiednich informacji, jest z punktu widzenia prawa bezproblemowe i jest dobrą alternatywą. Czy jednak aby dysponujesz wystarczającą wiedzą na ten temat? W każdym razie: to Ty osobiście jesteś odpowiedzialn(y/a) za to, co kupujesz i stosujesz względem siebie i swojej rodziny. Nie sprzedawca, nie reklama, nie ulotka. Ty.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Witaminy czy nutraceutyki?
● str. 166
W Twoim więc, dobrze pojętym, interesie jest zdobycie wystarczająco dużej i stosownej wiedzy co, jak i kiedy stosować, aby nie zaszkodzić, a osiągać dobre i zamierzone efekty zdrowotne.
Jaka jest więc sensowna alternatywa? Najlepsza, jaką znam, to wzajemnie korzystna współpraca pomiędzy prywatnymi placówkami medycznymi ze stosownymi umiejętnościami, uprawnieniami, kadrą i możliwościami technicznymi oraz dysponującymi stosowną wiedzą dystrybutorami produktów. Nie ma takich opcji zbyt wiele, na szczęście autor niniejszej publikacji ma do nich dostęp :-) Ty też możesz.
FAQ, czyli często zadawane pytania Mam nadzieję, że niniejsza publikacja odpowiada swoją treścią na większość pytań dotyczących witamin i suplementów, aczkolwiek zdaję sobie sprawę, że w tej niezwykle szerokiej i stale rozwijającej się dziedzinie zawsze będą się pojawiać nowe produkty i możliwości, a więc i pytania. Na wiele z nich możesz otrzymać odpowiedź w ramach bonusów, które przysługują Ci z tytułu zakupu niniejszej publikacji. Patrz rozdział Bonusy.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Podsumowanie, krótkie vademecum
● str. 167
Podsumowanie, krótkie vademecum
Medycyna akademicka= przedłużanie życia w chorobie. Naturalne suplementy = przedłużanie życia w zdrowiu.
Odpowiednia suplementacja witaminowo-mineralna to najtańsze i najbezpieczniejsze „ubezpieczenie zdrowotne”. Zamiast wysłuchiwać straszenia agentów ubezpieczeniowych, sam zabezpiecz swoje zdrowie, dostarczając swojemu organizmowi tego, co jest mu potrzebne i co będzie chronić Cię przed zmorą chorób i leczenia w tzw. punktach opieki medycznej. Nie ma żadnej gwarancji, że przyjmując naturalne suplementy nie zachorujesz, lecz z całą pewnością radykalnie zwiększasz swoje szanse na spędzenie reszty życia w zdrowiu i zadowoleniu. Bądź inteligentny – wykorzystaj informacje zawarte w niniejszej publikacji, pogłębiaj tę wiedzę, znajdź inne, wartościowe źródła informacji, nawiąż kontakty z innymi ludźmi zainteresowanymi tą
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Podsumowanie, krótkie vademecum
● str. 168
tematyką i wykorzystuj je dla własnych profitów i pomocy swoim bliskim. Bądź inteligentny finansowo – jeśli zdobędziesz wystarczającą wiedzę i znajdziesz odpowiednie informacje i współpracowników, wykorzystaj to, włączając się w nurt tzw. wellness business – trendu, który pozwala wielu ludziom nie tylko dbać o swoje zdrowie i je poprawiać, lecz także poprzez pomaganie innym ludziom generować z tego tytułu przyzwoity dochód. Jednakże, jak wszędzie, trzeba uważać, gdyż tu też nie brakuje tych, co głośno krzyczą, a nie mają nic szczególnie wartościowego do zaoferowania. Medycyna ortomolekularna, podejście holistyczne plus odpowiednie suplementy mogą być w określonych chorobach kluczem do przywrócenia i utrzymania zdrowia. W dzisiejszych czasach nie musisz być lekarzem ani mieć wykształcenia farmaceutycznego, aby generować dochody pochodzące ze wspomagania budowania ludzkiego zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, wspomagania leczenia, itp. Potrzebna jest tylko wiedza, którą możesz zdobyć, uczciwość, zaangażowanie i motywacja. Można działać na zasadzie „wygrał-wygrał”. A tak w ogóle, to czego Ci bardziej brakuje: zdrowia czy pieniędzy? Jakkolwiek brzmi Twoja odpowiedź, można z tym zrobić więcej niż myślisz. Wiem z doświadczenia :-)
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Trudne terminy
● str. 169
Trudne terminy Aminokwasy – podstawowe składniki budulcowe wytwarzane przez komórki lub dostarczane z pożywieniem.
białek
Antyoksydant – substancja zapobiegająca uszkodzeniu komórki przez wolne rodniki lub utlenianie. Białka – związki organiczne składające się z aminokwasów, działające jako enzymy, elementy budulcowe komórek, hormony. Bioflawonoidy – flawonoidy – grupa organicznych związków chemicznych występujących w wielu roślinach, spełniających funkcję barwników, przeciwutleniaczy i naturalnych insektycydów oraz fungicydów, chroniących przed atakiem ze strony owadów i grzybów. Znanych jest dotychczas ponad 7000 różnych flawonoidów, które różnią się budową chemiczną. Flawonoidy są związkami występującymi powszechnie w roślinach, dzięki czemu stanowią codzienny element diety przeciętnego człowieka i są mu niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Występowanie i zawartość poszczególnych flawonoidów w warzywach czy owocach jest różna. Błonnik pokarmowy – składa się z błonnika rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego. Ten pierwszy rozpuszcza się w wodzie tworząc żel, np. guma guar, pektyna. Nierozpuszczalny, który wchłania wodę, składa się z celulozy pochodzącej ze ścian komórek roślinnych. Chelacja – proces przeobrażania substancji mineralnych, w wyniku którego dochodzi do zmiany ładunku elektrycznego, zwykle przez
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Trudne terminy
● str. 170
dołączenie chemiczne aminokwasu. Substancje w postaci aminokwasów są dobrze przyswajane przez organizm ludzki. Chromatografia – technika analityczna lub preparatywna służąca do rozdzielania lub badania składu mieszanin związków chemicznych. Tu: metoda określania ilości fitonutrientów w koncentratach roślinnych suplementów. Dzięki tej technice łatwo wykazać wyższość naturalnych składników nad syntetycznymi. Fitonutrienty – roślinne składniki odżywcze będące czymś więcej niż witaminami i minerałami. Flawonoidy i inne ważne składniki rozpoznawane po spożyciu przez kod genetyczny człowieka. Fitoskładniki (phytofaktors) – składniki pochodzące z roślin, zwykle w postaci sproszkowanego koncentratu. Niezbędny składnik dobrych preparatów (multi)witaminowych. Homeostaza – stan równowagi dynamicznej środowiska, w którym zachodzą procesy biologiczne. Zasadniczo sprowadza się to do równowagi płynów wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych. Koenzym – cząsteczka współpracująca z enzymem w celu wykonania przez niego określonej funkcji w organizmie. Koenzymy są niezbędne do wykorzystywania witamin i składników mineralnych. Koncentrat roślinny – wyciąg z całej rośliny, pozbawiony wody i błonnika, zawierający natomiast witaminy, minerały i fitonutrienty. Przeciwutleniacz – antyoksydant.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Trudne terminy
● str. 171
Makroelementy - pierwiastki, które występują w pożywieniu w znaczących ilościach (ich udział w budowie suchej masy jest nie mniejszy niż 0,01%). Zaliczamy do nich: * fosfor * siarkę * wapń * magnez * potas * sód * chlor * żelazo Mikroelementy – pierwiastki chemiczne występujące w bardzo małych (śladowych) ilościach w organizmach roślinnych i zwierzęcych. Pomimo ich niewielkiej ilości (ich udział w budowie suchej masy jest mniejszy niż 0,01%), są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tych organizmów. Niedobór lub nadmiar tych pierwiastków może prowadzić do zaburzeń fizjologicznych. Rola składników mineralnych w ustrojowej przemianie materii jest szersza niż rola witamin. Składniki mineralne są niezbędne w ustroju do celów budulcowych (szczególnie w tkance kostnej), wchodząc w skład płynów ustrojowych, niektórych enzymów, związków wysokoenergetycznych itp. Wywierają również wpływ na regulację czynności narządowych i ogólnoustrojowych. Należą do nich: * bor * chrom * cyna * cynk * fluor
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Trudne terminy
● str. 172
* jod * kadm * kobalt * krzem * mangan * molibden * nikiel * selen * wanad * lit Medycyna ortomolekularna – leczy przyczyny chorób przy pomocy witamin, minerałów i innych suplementów. Stworzona przez laureata Nagrody Nobla – Linusa Paulinga. NNKT – Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe – kwasy tłuszczowe, które nie mogą być wytwarzane przez organizm i muszą być dostarczane z pożywieniem, np. omega 3 Nutraceutyki – naturalne suplementy witaminowo-mineralne i ziołowe, kwalifikowane jako suplementy diety, które są wykorzystywane jako preparaty wspomagające leczenie i stymulowanie układów wewnętrznych człowieka do zachowywania homeostazy. Proteiny – białka. Standaryzacja – proces technologiczny gwarantujący, że w każdej dawce preparatu znajduje się taka sama, starannie odmierzona ilość określonego składnika. Procedura taka jest potrzebna po to, by zapewnić poszczególnym dawkom preparatu taką samą skuteczność. Standaryzacja jest zwykle oparta o zasady GMP (Good
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Trudne terminy
● str. 173
Manufacturing Practice) – międzynarodowe zasady Dobrej Praktyki Produkcji. Syntetyczny – produkt otrzymywany sztucznie, w wyniku syntezy chemicznej. Toksyna – trucizna uszkadzająca zdrowie lub czynność organizmu. Układ immunologiczny – układ odpornościowy organizmu. Witamina – nazwa ogólna dla kilkunastu substancji organicznych niezbędnych do życia i zdrowia człowieka.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Bonusy
● str. 174
Bonusy Jako wyraz podziękowania za zaufanie i zakup niniejszej publikacji otrzymujesz dodatkowe bonusy: •
•
•
•
•
• •
Dostęp do ekskluzywnej części serwisu internetowego, gdzie są osiągalne informacje, których próżno szukać w wyszukiwarkach internetowych czy u sprzedawców witamin. To bezpłatna kontynuacja tego e-booka. Kupon na bezpłatną konsultację z zakresu suplementacji witaminowo-mineralnej. Audiobook (mówiony e-book) "Ważne Uwagi O Zdrowiu". Absolutnie unikalne treści, włączając w to nagrania wykładów wybitnych lekarzy, biochemików, dietetyków, lecz w przełożeniu na praktykę – zamiast nudnych teorii: wyjaśnienia, praktyczne zalecenia i porady. Tylko dla subskrybentów. Kupon rabatowy na inną publikację o zdrowiu „99 Przestępstw Popełnianych Na Naszych Żołądkach”. Test: „Czy masz niedobory witamin i minerałów?” – pozwalający określić podstawowe zapotrzebowanie Twojego organizmu na witaminy. Test: „Co Robisz Dla Zachowania Zdrowia?”. Pomoc w wykonaniu i konsultację w zakresie testu analitycznego dokonywanego na spektrometrze atomowym, pozwalającego na najdokładniejsze wg aktualnej wiedzy naukowej i medycznej określenie stanu odżywienia organizmu Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Bonusy
● str. 175
i zapotrzebowania na witaminy i minerały, wraz konsultacją dietetyczną. Idź do: www.postawnazdrowie.pl/bonusy, aby odebrać przysługujące Ci bonusy.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek
● str. 176
Wyłączenie odpowiedzialności
Wyłączenie odpowiedzialności Przedstawiane tu informacje nie zastępują fachowej porady lekarskiej, dietetycznej czy innej stosownej specjalności. Autor dołożył wszelkich starań, aby wykorzystanie informacji tu zamieszczonych było bezpieczne dla zdrowia, aczkolwiek nikt nie jest w stanie zagwarantować, że przy aktualnym stanie wiedzy naukowej, medycznej i z wszelkich innych dziedzin, w określonych przypadkach działanie poszczególnych składników będzie dokładnie takie, jak opisano. Informacje w niniejszej publikacji są prezentowane wyłącznie w celach informacyjnych i w żadnym wypadku nie powinny być interpretowane jako porada lekarska, farmaceutyczna, dietetyczna lub inna, do której upoważnieni są stosowni specjaliści. Jeżeli potrzebujesz wiedzy w zakresie tej lub pokrewnych dziedzin, skonsultuj się ze stosownym profesjonalistą. Podjęcie jakichkolwiek działań i skutki wynikające z wykorzystania informacji prezentowanych w niniejszej publikacji jest wyłączną odpowiedzialnością osoby podejmującej taką decyzję. Autorzy
i
sprzedawca
z jakiejkolwiek
niniejszej
odpowiedzialności
publikacji
wynikającej
są z
zwolnieni
zastosowania
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek
● str. 177
Wyłączenie odpowiedzialności
zaprezentowanych odpowiedzialności
tu
informacji.
czytelnika
je
Jest
kwestią
zweryfikować,
własnej
przyjąć
do
wiadomości lub odrzucić. Mam jednak nadzieję, że zaprezentowane tu informacje pomogą Ci w poszerzeniu wiedzy na temat witamin, minerałów, preparatów i suplementacji, a także przyczynią się do poprawy stanu zdrowia i zadowolenia.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Bibliografia
● str. 178
Bibliografia 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Anneliese T. „Kuracje domowe” Aleksandrowicz J., Gumowska I.„Kuchnia i medycyna” Aleksandrowicz J.„U progu medycyny jutra” Balach J. „Żyć zdrowo” Balch J. „Superantyoksydanty” Better Life Instytut „Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania” cz. 1 i 2 7. Bircher K. „Kuchnia naturalna” 8. Czikow P., Łaptiew J.„Rośliny lecznicze i bogate w witaminy” 9. Carper J. „Przestań się starzeć od dziś” 10.Carper J. „Apteka żywności” 11. Carper J. „Żywność, twój cudowny lek” 12.Dąbrowska E. „Ciało i ducha leczyć żywieniem” 13.Dąbrowska E. „Przywracać zdrowie żywieniem” 14.Earl M. „Nieznane sposoby leczenia” 15.Mindell E. „Żywność jako lekarstwo” 16.Mindell E. „ Nieznane sposoby leczenia” 17.Eichenlaub J. „Lekarstwa bez lekarza" 18.Gumowska I. „Pożywienie twoim lekarstwem” 19.Gumowska I. „Pszczoły i ludzie” 20.Gumowska I. „Bądź zdrów, smacznego” 21.Gumowska I. „Czy wiesz, co jesz” 22.Górnicka J. „Apteka natury” 23.Grodecka M. „Wszystko o wegetarianizmie” 24.Holford P. „Smak Zdrowia” 25.Janson M. „Witaminowa rewolucja” 26.Janus A. „Postawiłem na zdrowie” Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Bibliografia
● str. 179
27.KIimuszko Cz. „Powróćmy do ziół” 28.Kuźnicka B., Dziak M. „Zioła i ich zastosowanie” 29.Kosturek S. „Fizjologia układu trawienia” 30.Leibold G. „Choroby stawów” 31.Leibold G. „Przeziębienie i grypa” 32.Michale J. „Witaminowa rewolucja doktora Jansona” 33.Sullivan Karen „Witaminy i minerały” 34.Muszyński J. „Ziołolecznictwo i leki roślinne” 35.Nowakowski S. „Poradnik Zdrowia” 36.Ożarowski A. „Rośliny lecznicze” 37.Pressman A, Buff S. „Witaminy i minerały” 38.Praca zbiorowa „Ominąć antybiotyki” 39.Praca zbiorowa „Suplementacja a zdrowie człowieka” 40.Praca zbiorowa „Naturalne dodatki żywieniowe” 41.Praca zbiorowa „Poradnik Bonifratrów. Praktyczne wskazówki żywienia w zdrowiu i chorobie” 42.Praca zbiorowa „Witaminy i mikroelementy” 43.Praca zbiorowa „Zielnik klasztorny oo Bonifratrów” 44.Praca zbiorowa „Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy” 45.Praca zbiorowa „Medycyna naturalna” 46.Przybylak Z. „Tajemnice zdrowego i naturalnego życia” 47.Roik J. „Jak zdrowo żyć” 48.Roik J. „Poradnik lekarza naturalisty” 49.Sadowska „Bezpieczna żywność i żywienie” 50.Szymański A. „Kuchnia lekarza domowego naturalnego” 51.Szymański A. „Homeopatia domowa” 52.Skarżyński A. „Zioła czynią cuda” 53.Słonecki J. „Zdrowie na własne życzenie” 54.Schulz J., Uberhuber E. „Leki z Bożej Apteki” tom 1-3 55.Świrski J. „Przyrodolecznictwo w zastosowaniu domowym” 56.„Suplementacja: Tak, Ale Dlaczego” tłum. Hanna Dąbrowska 57.Treben M. „Apteka Pana Boga” Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
WITAMINY, MINERAŁY I SUPLEMENTY –Krzysztof Abramek Bibliografia
● str. 180
58.Tissier A. „Witaminy to zdrowie” 59.Uberhuber E. „Witaminy, tak czy nie” 60.Woźniakowie M. T. „Ojca Grande przepisy na zdrowe życie” cz. 1i2 61.Miesięcznik „OPTYmalnik” 62.Miesięcznik „Moje zdrowie” 63.Miesięcznik „Zdrowa Medycyna” 64.Magazyn medyczny „Żyjmy dłużej” 65.Magazyn „Poradnik Uzdrawiacza” 66.Magazyn „Uzdrawiacz” 67.Magazyn „Panacea”
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Krzysztof Abramek
POLECAMY TAKŻE PORADNIKI: Przyprawy do każdej potrawy – Anna Popis-Witkowska Wypróbuj nowe, oryginalne oraz tradycyjne i sprawdzone smaki w Twojej kuchni Niewątpliwie na co dzień wykorzystujesz takie znane przyprawy jak pieprz, sól, majeranek, bazylia, curry, ale czy słyszałaś na przykład o alpinii, fenkule, kurkumie, kaparach i czy wiesz, jak je wykorzystać do urozmaicenia przygotowywanych przez Ciebie potraw? Więcej o tym poradniku przeczytasz na stronie: http://przyprawy.zlotemysli.pl "Praktyczny przewodnik po przyprawach świata. Dzięki zebraniu wiedzy o przyprawach, ich historii, zastosowaniu, i bezpośrednich przepisów związanych z ich zastosowaniem - ten ebook staje się niezwykle cenną publikacją dla każdego wirtuoza gotowania. " Krzysztof Kina
Wegetarianizm w praktyce – Wojciech Łukaszewski Dowiedz się czym jest wegetarianizm, jak możesz na nim skorzystać i dlaczego tyle osób decyduje się na wegetarianizm Wraz z upowszechnianiem się zdrowego odżywiania, nastała także moda na wegetarianizm, który praktykuje, według różnych źródeł od 1-3 milionów Polaków. Niestety świadomość na czym naprawdę polega wegetarianizm jest niezwykle niska. Większość ludzi wie tylko tyle, że wegetarianie nie jedzą mięsa i na tym kończy się ich wiedza. Więcej o tym poradniku przeczytasz na stronie: http://wegetarianizm.zlotemysli.pl "Dzięki książce 'Wegetarianizm w praktyce' wiem, jak zdrowo się odżywiać. Dowiedziałam się jak w pełni zastępować produkty mięsne innymi-np. roślinnymi. W książce umieszczono również dużo gotowych przepisów wegetariańskich. (...)" - Agnieszka Jadczak
Zobacz pełen katalog naszych praktycznych poradników na stronie www.zlotemysli.pl
