Koontz D. 2009 - Bez Tchu

DEAN KOONTZ BEZ TCHU Tytuł oryginału: BREATHLESS

przełożył JAN KABAT

Dla Ezopa, o dwadzieścia sześć wieków za późno, i przepraszając za długość tej bajki. I, jak zawsze i na wieczność, dla Gerdy Nauka nie może narzucać jakiejkolwiek filozofii, tak jak aparat telefoniczny nie może nam sugerować, co mamy mówić do słuchawki. G.K. Chesterton

Część pierwsza

Życie i śmierć

1 Na chwilę przed tym spotkaniem Grady Adams doznał

dziwnego wrażenia, że on i Merlin nie są sami. Bez względu na pogodę, w słońcu czy w deszczu, Grady przemierzał codziennie przez dwie godziny las i okoliczne łąki. Czuł się w tej głuszy uwolniony od konieczności myślenia o czymkolwiek i tylko chłonął zapachy, odgłosy i kształty natury, grę światła i cienia, idąc drogą, którą miał przed sobą, i tą, która prowadziła z powrotem do domu. Ścieżkę wiodącą przez las, w stronę polany porosłej trawą i wonną koniczyną, wydeptały liczne pokolenia jeleni. Merlin biegł przodem, najwyraźniej obojętny na ich trop i szansę dostrzeżenia w oddali białych niczym flagi ogonów. Był trzyletnim, ważącym osiemdziesiąt kilo wilczarzem irlandzkim o wzroście dziewięćdziesięciu centymetrów, jeśli mierzyć go od ziemi do psich barków, i jeszcze wyższym łbie osadzonym na muskularnej szyi. Jego szorstka sierść miała kolor popielatej szarości i węgla drzewnego. W cieniu sosen sam wyglądał jak cień, pozbawiony jednak swego właściciela. Gdy droga zbliżyła się do granicy lasu, blask słońca widoczny za drzewami wydał się nagle osobliwy. Światło nabrało miedzianej barwy, jakby Ziemia, zaczarowana przez kogoś, obróciła się ku zmierzchowi o kilka godzin za wcześnie. Widoczna w dali polana skąpana była w popołudniowych promieniach o cekinowym połysku.

Kiedy Merlin przecisnął się między dwiema sosnami i wyszedł na odsłonięty teren, Grady poczuł, jak ogarnia go lekki niepokój ‒ zapowiedź bliskiego spotkania. Wahał się przez chwilę, stojąc w leśnym mroku, wreszcie ruszył w ślad za psem. Na otwartej przestrzeni światło nie było ani miedziane, ani połyskliwe, tak jak wydawało się to zza drzew. Łąkę obejmował bladoniebieski łuk nieba i szmaragdowe ramiona lasu. Złocistej trawy nie marszczył najsłabszy nawet powiew wiatru, a wczesnojesienny dzień był równie cichy jak podziemna jaskinia. Merlin stał nieruchomo z podniesionym łbem, niczym uosobienie czujności, i wpatrywał się intensywnie w coś, co znajdowało się daleko na łące. Wilczarze, w porównaniu z innymi rasami, zawsze uchodziły za psy wyróżniające się najostrzejszym wzrokiem. Grady'emu zjeżyły się włoski na karku. Nie opuszczało go przeczucie, że za chwilę stanie się coś nieoczekiwanego i niesamowitego. Zastanawiał się, czy źródłem tego wrażenia jest jego własna intuicja, czy też napięcie, które zdradzał swoim zachowaniem Merlin. Stojąc obok ogromnego czworonoga i starając się dostrzec to, co nie uszło uwagi psa, Grady wpatrywał się w łąkę, która schodziła łagodnie w kierunku południowym, ku kolejnej niezmierzonej połaci lasu. Nie zauważył tam żadnego ruchu. Po

chwili jednak... Biały kształt, zwinny i szybki. Potem jeszcze jeden. Te dwa zwierzaki pojawiły się na łące kierowane nie tyle konkretnym zamiarem, ile raczej chęcią zabawy. Ścigały się nawzajem, kotłowały, toczyły po ziemi, zrywały na równe nogi, by znów rzucać sobie wyzwanie w duchu swawoli, której nie sposób pomylić z walką. W miejscach porośniętych wysoką trawą niemal znikały, ale często widać je było w całej okazałości. Ponieważ jednak poruszały się bezustannie, nie dało się stwierdzić, do jakiego gatunku należą. Futro wyglądało na jednolicie białe. Ważyły zapewne od dwudziestu pięciu do trzydziestu kilogramów i przypominały wielkością średniego psa. Nie były to jednakże psy. Wydawały się równie zwinne i szybkie jak koty. Nie były to jednakże koty. Choć Grady żył w tych górach do siedemnastego roku życia, a także przez ostatnie cztery lata, gdy wrócił tu jako trzydziestodwulatek, nigdy wcześniej nie widział takich stworzeń. Merlin, prężąc potężne ciało, obserwował rozbrykaną parę. Grady miał go od szczeniaka i ostatnie trzy lata spędził niemal wyłącznie w jego towarzystwie, znał go więc dostatecznie dobrze i potrafił odczytywać emocje i stan umysłu swojego psa. Merlin był zaintrygowany, lecz jednocześnie

zdziwiony, jakby nie potrafił pojąć tego, na co patrzy, i właśnie to zdziwienie kazało mu zachować ostrożność. Nieznane zwierzęta były stosunkowo duże i jeśli miały kły i pazury, to mogły okazać się groźnymi drapieżnikami. Z tej odległości Grady nie potrafił ocenić, czy są mięsożerne, wszystkożerne, czy roślinożerne, choć ta ostatnia kategoria wydawała się najmniej prawdopodobna. Merlin nie wyglądał na osobnika, który się czegokolwiek boi. Z powodu swych rozmiarów, siły i myśliwskiej przeszłości psy tej rasy uchodziły za nieustraszone. Chociaż odznaczały się łagodnym usposobieniem i przyjacielską naturą, słynęły z tego, że potrafiły stawić czoło watasze wilków i zabić bez trudu atakującego pitbula; wystarczyło, że wilczarz zacisnął zęby na jego karku i wstrząsnął łbem. Kiedy białowłose stworzenia przybliżyły się na odległość jakichś dwudziestu metrów, uświadomiły sobie, że są obserwowane. Zatrzymały się i uniosły głowy. Niebo, na którym nie było śladu ptaków, cienisty las i łąka trwały w niesamowitej ciszy, jakby zaczarowane. Grady nie mógł się oprzeć wrażeniu, że gdyby się poruszył, to jego krokom nie towarzyszyłby żaden dźwięk, i że gdyby krzyknął, z jego ust nie dobyłby się głos. Chcąc lepiej się przyjrzeć człowiekowi i psu, jedna z białych istot podniosła się, po czym przysiadła na zadzie jak wiewiórka. Grady żałował, że nie wziął ze sobą lornetki. O ile mógł się

zorientować, zwierzę nie miało sterczącego pyska; jego czarny nos znajdował się na tej samej płaszczyźnie co oczy. Odległość utrudniała dokładniejszą analizę. Nagle dzień jakby odetchnął. Pośród drzew za plecami Grady'ego dało się słyszeć westchnienie wiatru. Na łące zaś wyprostowane stworzenie opadło z powrotem na cztery łapy i wraz ze swym towarzyszem rzuciło się do ucieczki; zdawało się, że bardziej suną, niż biegną. Ich podłużne białe kształty zniknęły niebawem w złotej trawie. Pies podniósł pytająco wzrok. ‒ No dobrze, rzućmy na to okiem ‒ odparł Grady. W miejscu, gdzie baraszkowały tajemnicze stwory, trawa była przygnieciona i przydeptana. Brak choćby skrawka nagiej ziemi oznaczał nieobecność jakichkolwiek śladów łap. Merlin poprowadził swego pana na skraj łąki, gdzie znów zaczynał się las. Przesunął się po nich cień chmury; zdawało się, że leśna gęstwina wchłania go jak komin odprowadzający dym z paleniska. Spoglądając w mrok między niezliczonymi drzewami, Grady czuł się obserwowany. Jeśli te zwierzęta o białym futrze potrafiły się wspinać, to mogły się teraz kryć gdzieś wysoko, w jakimś zielonym zakątku, pośród gałęzi sosnowych, gdzie trudno byłoby je wypatrzyć. Merlin, choć myśliwy z racji rasy i krwi, obdarzony w do-

datku detektywistycznym zmysłem węchu, który pozwalał mu podążać najsłabszym nawet tropem, nie przejawiał chęci do dalszej pogoni. Ruszyli wzdłuż linii drzew na zachód, potem północny zachód, posuwając się kolistym skrajem łąki i zdążając okrężną drogą ku domowi, przy coraz silniejszym szepcie wiatru w trawie. Znów otaczał ich cichy chór natury: śpiew ptaków, monotonne bzyczenie owadów, artretyczne poskrzypywanie ciężkich iglastych gałęzi zmagających się z własnym ciężarem. Chociaż osobliwa cisza ustąpiła, Grady wciąż miał wrażenie niesamowitości. Nie dostrzegał nikogo, ilekroć się odwracał, czuł jednak, że nie są z Merlinem sami. Pokonali długie wzniesienie i dotarli do strumienia, który ślizgał się po wyżłobionych półkach skalnych. Tam, gdzie drzewa się rozstępowały, słońce ukazywało srebrne łuski na wodzie, w innych miejscach ciemnej i gładkiej. Szum i gulgotanie strumienia tłumiły inne dźwięki i Grady z trudem panował nad sobą, by nie zerknąć przez ramię. Opierał się temu paranoicznemu odruchowi do chwili, gdy jego towarzysz zatrzymał się, odwrócił i spojrzał w dół zbocza. Wilczarz był na tyle duży, że mężczyzna nie musiał kucać, by położyć dłoń na jego grzbiecie. Ciało Merlina było naprężone jak do skoku.

Wielki pies wpatrywał się w leśną gęstwinę. Jego sterczące uszy nachyliły się nieznacznie. Nozdrza rozwarły i zadrgały. Merlin trwał w tej pozycji bardzo długo i Grady zaczął podejrzewać, że zwierzak nie tyle czegoś wypatruje, ile zamierza odstraszyć domniemanego prześladowcę. Mimo wszystko nie zawarczał. W końcu wilczarz znów ruszył w stronę domu, tym razem znacznie szybciej, a Grady Adams dotrzymywał mu kroku. 2 Władze dokonały nalotu na nielegalną hodowlę późnym popołudniem w sobotę. Tego samego dnia wieczorem Rocky Mountain Gold, grupa ochotników zajmujących się ratowaniem golden retrieverów, skonfiskowała dwadzieścia cztery psy, które były brudne, niedożywione, miały mnóstwo kleszczy i pcheł i cierpiały na liczne infekcje. W niedzielę rano, o 5.05, doktor Camillię Rivers zbudził telefon. Dzwoniła szefowa Rocky Mountain Gold, Rebecca Cleary, korzystając z linii alarmowej. Pytała, iloma psami z dwudziestu czterech Cammy może się zająć, w zamian jedynie za zwrot kosztów użytych leków. Cammy spojrzała na zdjęcie stojące na szafce nocnej, fotografię jej golden retrievera, Tessy, która zdechła zaledwie przed sześcioma tygodniami, i odparła: „Przywieźcie wszystkie”. Jej wspólniczka i koleżanka po fachu Donna Corbett zrobiła

sobie właśnie tygodniowe wakacje. Starszy technik weterynaryjny Cory Hern wyjechał na weekend odwiedzić krewnych w Denver. Kiedy Cammy zadzwoniła do młodszego technika Bena Aikensa, zgodził się poświęcić dla sprawy niedzielę. O 6.20 rano, pod skromną klinikę weterynaryjną zajechała karawana terenówek z dwudziestoma czterema golden retrieverami; Cammy nigdy jeszcze nie widziała psów w tak okropnym stanie. Każdy z nich był potencjalnie pięknym czworonogiem, ale w tej chwili wyglądały jak zwiastuny apokaliptycznej zagłady. Spędziwszy całe dotychczasowe życie w ciasnych klatkach, nie tylko zaniedbywane, ale też dręczone, zmuszane bez opieki weterynaryjnej do wydawania na świat miotu za miotem, aż do fizycznego wycieńczenia, były wystraszone i roztrzęsione; wymiotowały ze strachu, okazując lęk przed każdym człowiekiem. Wiedziały z doświadczenia, że ludzkie istoty są okrutne czy w najlepszym razie obojętne wobec ich losu, oczekiwały też w każdej chwili, że zostaną uderzone. Ośmioro członków grupy ratunkowej pomagało przy kąpieli, goleniu sierści w miejscach infekcji i ran, ścinaniu skołtunionych włosów, odkleszczaniu i innych czynnościach, nieodmiennie skomplikowanych, gdyż wymagały bezustannego uspokajania zwierzaków. Cammy nie zdawała sobie sprawy, że upłynął poranek, do-

póki nie spojrzała na zegarek, który wskazywał 14.17. Ponieważ nie zdążyła zjeść śniadania, zrobiła piętnastominutową przerwę i wróciła do swojego mieszkania nad przychodnią, żeby przygotować sobie lunch. Przez długi czas Donna Corbett prowadziła praktykę weterynaryjną z mężem Johnem, także weterynarzem. Kiedy John zmarł na atak serca, Donna podzieliła ich duże mieszkanie na dwie części i zaczęła szukać wspólnika równie oddanego zwierzętom jak ona i jej mąż. Corbettowie traktowali leczenie zwierząt nie tyle jako zawód, ile powołanie, więc Cammy nie musiała się konsultować ze wspólniczką, gdy zgodziła się przyjąć psy z nielegalnej hodowli właściwie za darmo. Przyrządziła sobie szybko kanapkę z serem, a potem otworzyła butelkę herbaty słodzonej nektarem brzoskwiniowym. Posilała się, stojąc przy zlewie kuchennym. Kiedy ona i ludzie z Rocky Mountain Gold zajmowali się retrieverami, pojawiły się dwa nowe wezwania, jedno dotyczące chorej krowy. Poleciła rozmówcy zgłosić się do doktora Amosa Renfrewa, najlepszego specjalisty od bydła w całym okręgu. Drugie zgłoszenie było od Nasha Franklina, chodziło o jednego z koni w High Meadows Farm. Ponieważ sytuacja nie wydawała się poważna, Cammy zamierzała odwiedzić Nasha po południu.

Kończyła już kanapkę, gdy z dołu zadzwonił jej technik weterynaryjny Ben Aikens. ‒ Cammy, musisz to zobaczyć. ‒ Co się stało? ‒ Chodzi o te psy. Czegoś takiego jeszcze nie widziałem. ‒ Zaraz zejdę. Wsunęła ostatni kawałek chleba do ust i ruszyła na dół. Psy z nielegalnych hodowli miały z reguły tak silne urazy, zarówno fizyczne, jak i emocjonalne, że nowe doznania związane z niespodziewaną wolnością ‒ otwarte przestrzenie, samochody, stopnie schodów, na które wcześniej się nie wspinały i z których nie schodziły, dziwne odgłosy, mydło i woda, nawet miłe słowa i delikatny dotyk ‒ mogły wywołać u nich niebezpieczny stan szoku. Najczęściej jego powodem były chroniczne odwodnienie czy nieleczone infekcje, ale czasem Cammy mogła przypisać go wyłącznie gwałtownemu spotkaniu z nowym i nieznanym, raptownej zmianie. Gdyby psy udało się wyleczyć z przewlekłych schorzeń i zadbać o ich kondycję, i tak potrzebowałyby miesięcy socjalizacji, ale z czasem odnalazłyby w sobie odwagę i radosne usposobienie, tak charakterystyczne dla retrieverów, nauczyły się ufać, kochać i akceptować miłość. Schodząc, modliła się, by wszystkie psy przetrwały i odzyskały chęć życia, by żaden z nich nie padł ofiarą choroby czy

szoku. Cammy weszła do przychodni frontowymi drzwiami. Pokonała szybkim krokiem niewielką poczekalnię i korytarz z czterema boksami służącymi do badania zwierząt, wreszcie wkroczyła do dużego, wyłożonego terakotą pomieszczenia ze stołami zabiegowymi. Czekał ją tu widok daleki od tego, co spodziewała się ujrzeć. Wydawało się, że wszystkie brutalnie traktowane psy pozbyły się wcześniejszego niepokoju, stłumiły w sobie wspomnienie prześladowań i odzyskały chęć do życia. Merdając ogonami, spoglądając żywym i bystrym wzrokiem, szczerząc zęby w tym legendarnym uśmiechu retrieverów, z radością przyjmowały pieszczoty ochotników, którzy drapali je po brzuchach i za uszami. Trącały się nawzajem nosami i krążyły po sali, obwąchując wszystko, wyraźnie zaciekawione tym, co jeszcze niedawno budziło ich strach. Żaden nie doznał katalepsji, żaden nie odwracał pyska, nie kulił się ani nie drżał. Ten niezwykły widok tak przestraszył Cammy, że w pierwszej chwili stanęła jak wryta. Gdy znów ruszyła w stronę psów, zbliżył się do niej szybko Ben Aikens. Ben, dwudziestosiedmioletni mężczyzna, odznaczał się pogodnym usposobieniem, teraz jednak wręcz promieniał radością. ‒ Czy to nie fantastyczne? Widziałaś kiedykolwiek coś

podobnego? Sama powiedz, Cammy. ‒ Nie. Nigdy. Co tu się stało? ‒ Nie mamy pojęcia. Psy były takie jak przedtem, wystraszone, zestresowane, żałosne. Nagle, ni stąd, ni zowąd, znieruchomiały, wszystkie naraz. Zastrzygły uszami, jakby czegoś nasłuchiwały, a potem rzeczywiście to usłyszały. ‒ Co? ‒ Nie wiem. My niczego nie słyszeliśmy. Uniosły głowy. Wszystkie zamieniły się w słuch. Stały nieruchomo, jak posągi, i coś usłyszały. ‒ Na co patrzyły? ‒ Na nic. I na wszystko. Trudno powiedzieć, nie mam pojęcia. Ale spójrz tylko na nie. Cammy znajdowała się już pośrodku sali. Uratowane zwierzęta kręciły się po całym pomieszczeniu, zachowując się w typowy dla psów sposób. Kiedy przyklękła, podbiegły do niej dwa retrievery, merdając ogonami i domagając się pieszczot. Potem jeszcze jeden i jeszcze jeden, wreszcie piąty. Otarcia, blizny, krwiaki, zapalenie skóry wywołane przez ukąszenia pcheł: zdawało się, że nic nie robi wrażenia na tych psach. Jeden był na wpół ślepy z powodu nieleczonej infekcji oka, drugi, cierpiący na zwichnięcie rzepki, kulał, ale wydawały się szczęśliwe i w żaden sposób się nie skarżyły na ból. Skołtunione, podrapane, wychudzone, uwol-

nione od życia naznaczonego okrucieństwem i krzywdą przed niespełna dwudziestoma czterema godzinami, w sposób nagły i niewyjaśniony uległy metamorfozie, nie bały się ani nie okazywały onieśmielenia. Rebecca Cleary, szefowa grupy ochotników, uklękła obok Cammy. ‒ Uszczypnij mnie. To chyba sen. ‒ Ben twierdzi, że znieruchomiały gwałtownie, jakby nasłuchując czegoś. ‒ Przez co najmniej minutę. Tak, słuchały, wyjątkowo czujne. Jakby nas tu w ogóle nie było. ‒ Co masz na myśli? ‒ Jakby były nieświadome naszej obecności. To przypominało... niemal trans. Cammy trzymała obiema dłońmi łeb psa, głaszcząc kciukami jego wargi. Retriever, jeszcze niedawno przerażony i płochliwy, przyjmował ten masaż z niezwykłym zadowoleniem, patrzył jej prosto w oczy i nie odwracał wzroku. ‒ Z początku ‒ ciągnęła Rebecca ‒ wydawało się to niesamowite... Oczy psa miały tę samą złotą barwę co jego sierść. ‒ ...potem znów uświadomiły sobie naszą obecność, i było to wspaniałe. Oczy czworonoga lśniły jak klejnoty. Jak topazy. Zdawały

się promieniować wewnętrznym światłem. Oczy przepiękne ‒ czyste, szczere, głębokie. 3 Skręt był dokładnie tam, gdzie Henry spodziewał się go znaleźć, około dwustu metrów za drogowskazem z liczbą kilometrów, 120, przy trasie stanowej. Zwolnił i niemal się zatrzymał, pełen obaw, że jego nadzieje nie zostaną spełnione, ale skierował landrovera w prawo i zjechał na jednopasmówkę. Henry Rouvroy nie widział brata bliźniaka Jamesa od piętnastu lat. Był zdenerwowany, ale niewymownie szczęśliwy na myśl o rychłym spotkaniu. Życie każdego z nich potoczyło się innym torem. Tyle czasu upłynęło tak szybko. W pierwszej chwili, gdy przyszło mu do głowy, żeby odwiedzić Jima, od razu z tego zrezygnował. Bał się, że nie zostanie przyjęty zbyt gościnnie. Nigdy nie doświadczyli legendarnej więzi psychicznej bliźniąt jednojajowych. Z drugiej strony nigdy też nie dzieliły ich jakieś szczególne animozje. Nie mieli do siebie żadnych pretensji. Po prostu się różnili, przejawiali inne zainteresowania. Nawet w czasach dzieciństwa Henry był towarzyski, zawsze otoczony grupą przyjaciół, Jimmy wolał samotność. Henry czerpał siłę ze sportu, rozgrywek, działania, wyzwań, Jimmy zadowalał

się książkami. Kiedy ich rodzice się rozwiedli, obaj mieli po dwanaście lat. Zamiast podzielić się solidarnie opieką nad chłopcami, ojciec zabrał Henry'ego do Nowego Jorku, a matka osiadła w małym miasteczku w Kolorado z Jimmym; każdemu wydawało się to słuszne i naturalne. Od czasu ukończenia dwunastego roku życia widzieli się tylko raz, kiedy mieli po dwadzieścia dwa lata, podczas odczytywania testamentu ojca. Ich matka zmarła na raka rok przed śmiercią byłego małżonka. Postanowili pozostawać w kontakcie. Henry wysłał w następnym roku pięć listów do brata, a Jimmy odpowiedział na dwa. Potem Henry pisywał rzadziej, a Jimmy nigdy mu nie odpowiadał. Choć byli braćmi, Henry akceptował, że są jednocześnie niemal obcymi sobie ludźmi. Bardzo pragnął należeć do niezwykle zżytej rodziny, ale los postanowił inaczej. Jednakże serce ze swej natury tęskni najbardziej za tym, czego nie może mieć. Czas i okoliczności sprowadziły Henry'ego do wiejskiego Kolorado; żywił głęboką nadzieję, że ich relacje się zmienią. Przy drodze tłoczyły się sosny, a ich gałęzie kołysały się w odległości kilku centymetrów od dachu samochodu. Nawet za dnia trzeba było jechać z włączonymi światłami.

Przed laty ziemia ta należała do Uniwersytetu Kolorado. Stojący na uboczu dom Jimmy'ego zajmowali niegdyś badacze, którzy studiowali ekologię roślin iglastych i testowali teorie dotyczące zarządzania zasobami leśnymi. Spod twardo ubitej ziemi wyzierał miejscami łupek; po przejechaniu niemal półtora kilometra od szosy Henry dotarł do posesji brata usadowionej na końcu tej bocznej drogi. Jednokondygnacyjny oszalowany dom miał głęboki ganek z dużą ogrodową huśtawką i fotelami bujanymi. Choć skromny, sprawiał wrażenie dobrze utrzymanego i przytulnego. Ocieniały go wierzby i osiki. Henry wiedział, że polana obejmowała swym zasięgiem dwa hektary pochyłych pól, ponieważ jeden z wierszy jego brata nosił tytuł Dwa hektary. Utwory Jima ukazywały się w licznych prestiżowych czasopismach, opublikowano też cztery tomiki jego poezji. Nikt już nie mógł utrzymać się z pisania wierszy. Jim i jego żona Nora zamienili te dwa hektary w farmę i sprzedawali własne owoce i warzywa na okręgowym targu rolnym. Ze stodołą sąsiadował duży kurnik i wybieg dla drobiu. Przy sprzyjającej pogodzie na wybiegu tłoczyło się spore stado ptactwa, zimą zaś przebywało w dobrze izolowanym kurniku, znosząc jaja, które Jim i Nora także sprzedawali. Nora z takim mistrzostwem wyszywała narzuty, że jej wy-

roby uznawano za dzieła sztuki i sprzedawano w galeriach, a Henry przypuszczał, że to właśnie ona dostarczała większą część ich dochodu, choć nie byli w żadnym wypadku ludźmi zamożnymi. Henry wiedział to wszystko z wierszy brata. Ciężka praca i życie na farmie dostarczały wielu tematów. Jim był spadkobiercą wielu pokoleń amerykańskich poetów osiadłych na roli. Podążając polną drogą między domem a stodołą, Henry zobaczył brata, który właśnie rąbał siekierą drewno na opał. Obok stała taczka pełna bierwion. Zaparkował i wysiadł z landrovera. Jim wbił ostrze w pieniek i ściągając starte skórzane rękawice robocze, spytał: ‒ Mój Boże... Henry? Niedowierzanie malujące się na jego twarzy dalekie było od zadowolenia, które miał nadzieję ujrzeć Henry. Potem jednak Jim uśmiechnął się szeroko, ruszając przed siebie. Wyciągając dłoń, Henry poczuł się mile zaskoczony, kiedy brat, zamiast podać mu tylko rękę, objął go serdecznie. Choć Henry podnosił ciężary i trenował na siłowni, Jim był lepiej umięśniony, mocniejszy. Twarz także miał bardziej ogorzałą po minionym lecie. Z domu na ganek wyszła Nora, by zobaczyć, co się dzieje. ‒ Dobry Boże, Jim ‒ powiedziała. ‒ Sklonowałeś się. Wyglądała dobrze; miała włosy o barwie nitek kukurydzia-

nych, oczy bardziej niebieskie niż niebo, uśmiech uroczy, głos melodyjny. O pięć lat młodsza od Jima, wyszła za niego zaledwie dwanaście lat wcześniej, jak pisano w notkach biograficznych na tomikach poezji. Henry nigdy dotąd się z nią nie spotkał ani też nie widział jej zdjęcia. Zwróciła się do niego per Claude, ale szybko ją poprawił. Nigdy nie posługiwał się pierwszym imieniem, wolał drugie. Kiedy pocałowała go w policzek, jej oddech zapachniał cynamonem. Wyjaśniła, że jadła właśnie słodką bułeczkę, gdy usłyszała warkot landrovera. Wewnątrz domu, na stole kuchennym, obok talerza z bułeczkami leżało pięć noży użytecznych na farmie, jak przypuszczał Henry. Nora, nalewając kawę, nie powiedziała nic o nożach. Podobnie jak Jim, kiedy zabrał je ‒ a także dwie osełki ‒ ze stołu i położył na blacie szafki. Nora nalegała, by Henry przenocował u nich, choć uprzedziła, że dysponują tylko rozkładaną sofą w klaustrofobicznym pokoju, który Jim nazywał swoim gabinetem. ‒ Nie mieliśmy tu gościa od dziewięciu lat ‒ wyjaśnił Jim, a Henry'emu zdawało się, że dostrzega porozumiewawcze spojrzenie między mężem i żoną. Oddali się swobodnej rozmowie przy stole, nad kawą i do-

mowymi bułeczkami z cynamonem. Nora okazała się czarująca, a jej śmiech zaraźliwy. Dłonie miała mocne i szorstkie od pracy, a mimo to kobiece i pięknie ukształtowane. Nie była w ogóle podobna do wyrachowanych kobiet, które zaliczały się do kręgu znajomych Henry'ego w mieście. Cieszył się, że jego brat znalazł sobie kogoś takiego. Choć zachwycony tym, że przyjęli go tak serdecznie i że dzięki nim poczuł się jak w domu, wśród bliskich, co wcześniej nie zdarzało mu się w obecności Jima, nie potrafił całkowicie się odprężyć. Źródłem tego niepokoju było przekonanie, że Jim i Nora prowadzą jakąś prywatną i osobistą rozmowę, bez użycia słów, za pomocą ukradkowych spojrzeń, ledwie dostrzegalnych gestów i subtelnej mowy ciała. Jim wyraził zdumienie, że pewna osoba zwróciła uwagę Henry'ego na jego poezję. ‒ Jak się domyśliła, że jesteśmy spokrewnieni? Nie nosili obaj nazwiska Rouvroy. Po rozwodzie rodziców Jim, zgodnie z prawem, przyjął nazwisko panieńskie matki, Carlyle. ‒ No cóż ‒ odparł sucho Henry. ‒ Może dzięki twojemu zdjęciu na okładce książki. Jim roześmiał się z własnej niedomyślności i choć sprawiał

wrażenie nieco zakłopotanego pochwałą brata, zaczęli rozmawiać o jego wierszach. Ulubiony utwór Henry'ego Stodoła opisywał skromne wnętrze tego budynku z takim bogactwem obrazowania i uczucia, że wydawało się nie mniej piękne od katedry. ‒ Największe piękno kryje się w rzeczach powszednich ‒ oznajmił Jim. ‒ Chcesz zobaczyć tę stodołę? ‒ Tak, owszem. ‒ Henry podziwiał poezję brata bardziej, niż miał okazję to wyrazić. Wersy Jima odznaczały się czymś niewymownym, czymś dręczącym i niełatwo było o nich dyskutować. ‒ Chciałbym ją zobaczyć. Najwyraźniej zakochany w tej cząstce świata, którą wraz z Norą uczynili własną, Jim uśmiechnął się szeroko, przytaknął i wstał od stołu. Nora oznajmiła: ‒ Pościelę sofę i zacznę się zastanawiać nad kolacją. Wychodząc za Jimem z kuchni, Henry rzucił okiem na noże leżące na blacie szafki. Za drugim razem przypominały nie tyle zwykłe przybory kuchenne, ile broń sieczną i kolną. Ostrza o długości ośmiu i dziesięciu centymetrów były matowe. Dwa, jak się wydawało, zaopatrzono w mechanizm sprężynowy. Z drugiej jednak strony Henry nie znał się na gospodarstwie wiejskim. Niewykluczone, że takie noże były do kupienia w każdym sklepie z narzędziami farmerskimi.

Na dworze popołudniowe powietrze wciąż tchnęło łagodnością. Rozłupane polana sosnowe wydzielały woń surowego drewna. W górze, kreśląc płynnym lotem przecinające się koła, krążyły dwa majestatyczne ptaki o ponadmetrowej rozpiętości skrzydeł. Jeden miał białe pióra brzuszne, a czubki skrzydeł czarne. Drugi okryty był dumną bielą i brązem. ‒ Jastrzębie ‒ oznajmił Jim. ‒ Ten biały z czarnymi czubkami skrzydeł to samiec. Jastrzębie są drapieżnikami. Polują, lecąc nisko nad polami, i nurkują gwałtownie, by dopaść ofiarę. Wyciągnął ostrze siekiery z pniaka. ‒ Lepiej zanieść ją do stodoły ‒ wyjaśnił. ‒ Nim zapomnę i zostawię ją tu na noc. ‒ Jastrzębie ‒ powtórzył Henry. ‒ Są tak piękne, że człowiek nie myśli o nich jak o zabójcach. ‒ Żywią się głównie myszami ‒ przyznał Jim. ‒ Ale też mniejszym ptactwem. Henry się skrzywił. ‒ Kanibalizm? ‒ Nie jedzą innych jastrzębi. A to, że żywią się mniejszymi ptakami, wcale nie oznacza kanibalizmu, tak jak my nie jesteśmy kanibalami, mimo że żywimy się innymi ssakami ‒ świniami, krowami. ‒ Przypuszczam, że mieszkając w mieście, idealizujemy

przyrodę. ‒ No cóż, jeśli zaakceptuje się konieczność pewnych spraw, to siłą rzeczy dostrzega się surowe piękno w tańcu drapieżnika i ofiary. Zmierzając w stronę stodoły, Jim niósł siekierę w obu dłoniach, jakby chciał wziąć nią zamach i uderzyć, gdyby zobaczył coś, co należy porąbać. Jastrzębie zniknęły z nieba. Kiedy Henry obejrzał się i zerknął na dom, dostrzegł Norę, która obserwowała ich z okna. Z płowymi włosami i w białej bluzce wyglądała za szybą jak duch. Po chwili się odwróciła. ‒ Życie i śmierć ‒ powiedział Jim, gdy zbliżyli się do stodoły. ‒ Słucham? ‒ Drapieżniki i ofiary. Konieczność śmierci, jeśli życie ma zachować sens i proporcje. Śmierć jako część życia. Pracuję właśnie nad cyklem wierszy o tej tematyce. Jim otworzył boczne drzwi o wysokości równej wzrostowi dorosłego człowieka, tuż obok wielkich podwójnych wrót stodoły. Henry ruszył za bratem, wkraczając w klin blasku słonecznego, który wniknął w pozbawioną okien i mroczną przestrzeń. Już w środku, na chwilę przed zapaleniem świateł, Henry doznał nagle wrażenia, że pojawi się przed nim jakiś widok, na

który wiersz Jima go nie przygotował, że wiersz o stodole jest kłamstwem, że uprawa warzyw i owoców, wyszywanie kołder i narzut i wizerunek prostych ludzi też jest kłamstwem, że rzeczywistość tego miejsca i jego mieszkańców przekracza swą grozą jego wyobraźnię. Kiedy Jim przekręcił kontakt, wzdłuż przepastnej przestrzeni rozbłysnął rząd nagich żarówek, których światło ujawniło, że stodoła jest tylko stodołą. Po lewej stronie stał traktor, obok niego koparka. W boksach po prawej uwiązane były dwa konie. W powietrzu unosiła się woń siana i paszy. Choć przeczucie Henry'ego okazało się całkowicie fałszywe, choć wiedział, że lęk przed własnym bratem jest równie absurdalny jak lęk przed traktorem albo końmi, albo zapachem siana, wrażenie nadchodzącego bezimiennego horroru nie ustąpiło ani trochę. Drzwi za jego plecami zamknęły się pod wpływem własnego ciężaru. Jim odwrócił się do niego z siekierą; Henry cofnął się odruchowo, a brat wyminął go i umieścił narzędzie na stojaku, obok innych. Czując gwałtowne bicie serca, z urywanym nagle oddechem, Henry wyciągnął z idealnie dopasowanej kabury pod pachą pistolet SIG P245 i strzelił bliźniakowi z bezpośredniej bliskości dwukrotnie w klatkę piersiową i raz w twarz.

Henry zjawił się tutaj z nadzieją, że zacieśni więź z bratem, i nadzieja ta została spełniona. Claude Henry Rouvroy rozpoczął proces przemiany w Jamesa Carlyle'a. Pistolet wyposażony był w tłumik i strzały nie zabrzmiały głośniej od dźwięku wydawanego przez konia puszczającego wiatry. Żaden z dwóch wierzchowców w stajni się nie spłoszył. Stojąc nad zwłokami, Henry starał się uspokoić oddech. Wstrząsały nim dreszcze, więc szybko schował pistolet, chcąc uniknąć oddania przypadkowego strzału. Martwił się wcześniej, że brat nabierze w stosunku do niego podejrzeń, lękał się też, że on sam nie zdoła nacisnąć w odpowiedniej chwili spustu. Próbując zdusić w sobie te obawy, przeniósł własne motywacje na osobę Jima, wyobrażając sobie jego zmowę z Norą i doszukując się w przedmiotach codziennego użytku ‒ nożach, siekierze ‒ dowodu złowieszczych zamiarów. Niesłusznie dopatrywał się groźby w niewinnych czynnościach: Nora obserwująca ich z okna, Jim mówiący o jastrzębiach, drapieżnikach i ofiarach. Po dwóch minutach, kiedy oddech powrócił do normalnego rytmu, a dreszcze ustąpiły, Henry był w stanie śmiać się z samego siebie. Choć ten śmiech był cichy, jego brzmienie, nie wiedzieć czemu, wystraszyło konie. Zarżały niespokojnie i zaczęły uderzać kopytami w podłogę boksów. 4

Grady Adams mieszkał w jednopiętrowym domu ze srebrzystym cedrowym oszalowaniem i dachem krytym czarnymi płytkami ‒ ostatnim z dziesięciu przy drodze stanowej. Dwupasmowa asfaltowa szosa nie miała nazwy, a jedynie numer, ale miejscowi nazywali ją Cracker's Drive, od Crackera Conleya, który zbudował ‒ i zamieszkiwał przez lat czterdzieści ‒ dom zajmowany obecnie przez Grady'ego. Nikt nie pamiętał prawdziwego imienia Conleya ani powodu, dla którego nazywano go Crackerem. Najwidoczniej był ekscentrykiem i z pewnością odludkiem, ponieważ miejscowi uważali go bardziej za postać legendarną niż rzeczywistego sąsiada, z którym kiedykolwiek mieli styczność. W ich głębokim przekonaniu skłonność Conleya do samotniczego życia na zawsze już ukształtowała charakter jego dawnego lokum. Rzadko nazywali je domem Conleya czy Crackera, nigdy domem Adamsa czy nawet domem na końcu ulicy. Był znany jako siedziba pustelnika i przez szacunek dla owego miana okoliczni mieszkańcy trzymali się od tego miejsca z daleka. Na ogół ich powściągliwość odpowiadała Grady'emu. Nie był mizantropem, jednak w ostatnich latach miał dość ‒ nawet za dużo ‒ do czynienia z bliźnimi, co tłumaczyło jego powrót w te rzadko zaludnione góry. Przez jakiś czas, być może długi czas, wolał samotność, którą Cracker Conley najwyraźniej

również bardzo cenił. Siedząc w kuchni po przechadzce i spotkaniu z zagadkowymi zwierzętami, Grady szykował Merlinowi popołudniowy posiłek. Przygotowania trwały dłużej niż sama konsumpcja. ‒ Masz odpowiednie imię, wziąwszy pod uwagę szybkość, z jaką znika twoje jedzenie. Pies oblizał wielkie wargi i ruszył w stronę drzwi, chcąc, by go wypuszczono. Za domem rozciągała się działka o powierzchni hektara. Posiliwszy się, wilczarz lubił myszkować po tym terenie, obwąchując trawę, by się dowiedzieć, jakie to stworzenia pól i lasów nawiedziły ostatnio posesję. To rozległe podwórze na tyłach domostwa było gazetą codzienną Merlina. Grady wyszedł na tylny ganek z zimną butelką piwa i usiadł w jednym z dwóch foteli bujanych, na których leżały poduszki w kolorze czerwonego wina. Obok krzesła stał niski stolik z czarnym marmurowym blatem. Na nim, poukładane jedna na drugiej, leżały trzy książki z biblioteki Grady'ego. Skupiony niczym detektyw na miejscu zbrodni, z nosem przy ziemi, Merlin wciągał jak odkurzacz każdy ślad mogący pomóc ustalić tożsamość wszelkich intruzów. Nad północną stroną domu zwieszały się gałęzie wielkiej brzozy papierowej, a trzy inne rosły na podwórzu; ich jasna kora

była miejscami nakrapiana złotem przez słońce późnego popołudnia. Chwilami zdawało się, że Merlin podąża śladem zawiłych cieni rzucanych przez drzewa na trawę, jakby tworzyły kryptogram, który pies pragnął odczytać i rozszyfrować. Niepotrzebne było żadne ogrodzenie, by utrzymać go w obrębie domostwa. Nigdy nie zbuntował się przeciwko zasadzie, według której miał przebywać w zasięgu wzroku swego pana. Posesja Grady'ego kończyła się w miejscu, gdzie wystrzyżona starannie murawa przechodziła w wysoką trawę. Dalej majaczył las porastający łagodne zbocza i zmierzający niczym zielona fala ku szczytom gór, te zaś wystrzelały w niebo. Od czasu do czasu Merlin zaznaczał swoje terytorium. Kiedy jego toaleta wymagała większego zaangażowania, zagłębiał się w wysoką trawę, gdzie nie trzeba było po nim sprzątać. Nawet wówczas pozostawał widoczny, ponieważ źdźbła nie sięgały powyżej jego barków. Po powrocie na podwórze zaczynał biegać jak szalony, kreśląc na ziemi niewidoczne koła i ósemki; nie gonił za niczym, po prostu biegał dla samej przyjemności biegania. Jego długie nogi stworzone były do psiego galopu, a serce do radości. Piękno zwierzaka nie ograniczało się jedynie do doskonałości jego rasy; kryło się głębiej i wzbudzało nadzieję. Grady znajdował ukojenie tylko w dwóch rzeczach: w wytwarzaniu

mebli ‒ co było jego wyuczonym zawodem ‒ i w obserwacji Merlina. Kiedy wilczarz wrócił na ganek, napił się ze swojej miski i zaległ w pełnym zadowolenia zmęczeniu obok fotela bujanego, Grady wziął do ręki pierwszą z książek leżących na stole. Jak dwie pozostałe był to przewodnik po faunie i florze miejscowych gór. Grady zamienił gwar miasta na ciszę natury, władzę na spokój, blichtr na szczerość tego krajobrazu pozbawionego jakichkolwiek pretensji do sztuki, ponieważ natura stała ponad sztuką i była wolna od wszelkich jej pozorów. Dokonawszy owej zamiany, pragnął poznać imiona i nazwy wszystkiego, co kochał w tej ziemi. Trud, jakiego to wymagało, stanowił formę szacunku wobec przyrody. W jego bibliotece znajdowały się dziesiątki tomów dotyczących flory, fauny, geologii i historii naturalnej tych gór. Te trzy woluminy zawierały więcej zdjęć niż inne. W żadnej z tych książek nie znalazł fotografii czy rysunku zwierzęcia, które choć w przybliżeniu przypominałoby tamte dwa stworzenia na łące. Kiedy słońce zaczęło się zniżać ku górskim wierzchołkom, Merlin podniósł się i usadowił u szczytu schodów. Stał niczym wartownik, spoglądając ponad podwórzem w stronę wysokiej trawy i lasu.

Wydał dźwięk, po trosze pomruk, po trosze warknięcie; nie brzmiało to jak ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem, lecz wyraz zaskoczenia. ‒ O co chodzi? Wyczułeś coś, olbrzymie? Merlin nie spojrzał na Grady'ego; nadal wpatrywał się z uwagą w coraz głębsze cienie między odległymi drzewami. 5 Ściany połyskliwego złota i bogactwo tego kruszcu, spływające kaskadą na czarną nawierzchnię: po obu stronach prywatnej drogi, która prowadziła do High Meadows Farm, rosły drżące osiki w swej jesiennej szacie; wzbogacały blask popołudniowego słońca i tworzyły zawiłe wzory światła i cienia na przedniej szybie forda explorera prowadzonego przez Cammy. Minęła okazały dom, kierując się w stronę zagród dla koni, po czym zaparkowała na końcu szeregu przyczep służących do przewozu wierzchowców. Z torbą lekarską w ręku ruszyła ku wybiegowi między dwiema stajniami pomalowanymi na szmaragdowy kolor i ozdobionymi białym obramowaniem. Jeden z obiecujących roczniaków dostał pokrzywki, jak wyjaśnili stajenni. Ta reakcja alergiczna mogła ustąpić samoistnie, ale ze względu na samopoczucie konia Cammy mogła zaaplikować zwierzęciu zastrzyk z lekiem przeciwhistaminowym. Na końcu podwórza stał trzeci budynek, gdzie mieściła się

siodlarnia i biuro trenera Nasha Franklina. Kwatery mieszkalne dla stajennych znajdowały się na piętrze. W biurze paliło się światło. Drzwi były otwarte, ale Cammy nikogo tam nie zastała. Ogromna siodlarnia też świeciła pustkami. W pierwszej stajni Cammy odkryła, że furtki boksów w obu rzędach wzdłuż środkowego przejścia są otwarte. Konie zniknęły. Wyszła na zewnątrz i usłyszała głosy; ruszyła w ich stronę, ku ogrodzonej łące po północnej stronie budynku. Wierzchowce przebywały na pastwisku: roczniaki, źrebięta, klaczki, klacze zarodowe, ogiery, konie wyścigowe, co najmniej czterdzieści zwierząt. Nigdy wcześniej nie widziała ich w jednym miejscu i nie bardzo mogła zrozumieć, dlaczego zebrano wszystkie razem. Wiele koni przebywało tu z ulubionymi towarzyszami. Wierzchowce czystej krwi, stworzenia wrażliwe i nerwowe, okazywały więcej zadowolenia i spokoju w obecności jakiegoś zwierzaka, który kręcił się przy nich, a nawet dzielił z nimi boks. Rolę tę z powodzeniem odgrywały kozy, a także, w nieco mniejszym stopniu, psy. Ale na łące można było dostrzec również kilka kotów, a nawet kaczkę. Sam fakt owego zgromadzenia ‒ koni i całej tej menażerii ‒ nie był w tym wszystkim najdziwniejszy. Cammy, wchodząc

przez furtkę na pastwisko, zauważyła, że każde ze zwierząt jest obrócone na zachód, gdzie ciągnęły się góry, i tkwi w zdumiewającym bezruchu. Z uniesionymi głowami i skupionym wzrokiem nie tyle wpatrywały się w coś, ile... słuchały. Nagle zrozumiała, że jest świadkiem sceny podobnej do tej, którą opisał Ben Aikens, gdy pod jej nieobecność ocalone retrievery wstały z podłogi, by nasłuchiwać czegoś, czego obecni przy tym ludzie nie mogli wychwycić. Połyskujące ukośne światło rozjaśniało pyski koni. Z ich łbów, niczym przedłużenie grzyw, spływały czarne cienie, ześlizgiwały się z zadów i ogonów, zmierzając ku wschodowi, chociaż wierzchowce spoglądały tęsknie na zachód. Na pastwisku było też sześciu stajennych, a także właściciele High Meadows Farm, Helen i Tom Vironi. Ludzie, najwyraźniej zdumieni i zaskoczeni, krążyli w tym stadzie, dotykając koni i przemawiając do nich cicho. Zwierzęta jednak wydawały się nieświadome ich obecności. Kozy, psy, koty, samotna kaczka, cała ta menażeria też sprawiała wrażenie pogrążonej w jakimś transie, jakby czekając na dźwięk, który tylko ona mogła usłyszeć. Nash Franklin, dostatecznie wysoki, by patrzeć w oczy koniowi nawet wtedy, gdy ten stoi z dumnie uniesionym łbem, dostrzegł Cammy. Ruszyli ku sobie.

‒ Zachowują się tak od piętnastu minut ‒ wyjaśnił Nash. ‒ Zaczęło się od kilku na placu ćwiczebnym i pastwisku. Jak twierdził technik weterynaryjny Ben Aikens, golden retrievery stały nieruchomo tylko przez jakąś minutę. ‒ Te, które przebywały w stajniach, zaczęły walić gwałtownie kopytami w ściany; baliśmy się, że zrobią sobie krzywdę ‒ dodał Nash. ‒ Przestraszyły się czegoś? ‒ Nie sprawiały takiego wrażenia. Pragnęły raczej... by je wypuszczono. Nie wiemy, co się stało. Wciąż nie mamy pojęcia. ‒ I wypuściliście je? ‒ Wydawało nam się, że trzeba tak zrobić. Od razu ruszyły na pastwisko, żeby być z innymi. I nie dają się odprowadzić. Co się dzieje, Cammy? Podeszła do konia stojącego najbliżej, Galahada. Wspaniały trzylatek o głęboko mahoniowej, niemal czarnej maści ważył z sześćset kilo. Tak jak pozostałe konie Galahad wydawał się w swym doskonałym bezruchu sztywny, pełen napięcia. Jednak gdy Cammy pogłaskała go po lędźwiach i boku, a potem przesunęła dłoń na łopatkę, stwierdziła, że jest całkowicie odprężony. Przycisnęła rękę do jego szyi i dotknęła zwartych i muskularnych mięśni. Koń nie poruszył się, nawet nie zerknął w bok,

by na nią spojrzeć. Cammy miała około stu sześćdziesięciu centymetrów wzrostu, więc Galahad górował nad nią zdecydowanie. Wielkie konie krwi szlachetnej były zazwyczaj karne, niektóre uległe, jeśli miały odpowiedniego trenera, ale nieliczne odznaczały się potulnością. W tym jednak momencie Galahad sprawiał wrażenie łagodnego jak baranek. Intensywność uwagi, którą skupiał na górach ciągnących się ku zachodowi, nie kryła w sobie zawziętości czy chociażby celowości. Nozdrza mu się nie rozdymały, nie strzygł też uszami. Krótka grzywka na czole podrygiwała w powiewach słabego wiatru, tak jak grzywa na karku, ale poza tym koń trwał w całkowitym bezruchu. Nawet gdy Cammy gładziła go po szyi, nie zwracał na nią najmniejszej uwagi. Podążyła za jego wzrokiem, ale niczego nie dostrzegła na pierwszym planie, jedynie gdzieś w tle następną falę pagórków i szczyty, wreszcie słońce wyolbrzymione przez soczewkę atmosfery, gdy Ziemia uparcie odwracała się od światła. ‒ No i co? ‒ spytał Nash stojący u jej boku. Nim zdążyła odpowiedzieć, konie przebudziły się nagle z transu. Wstrząsnęły łbami, zarżały, rozejrzały się. Kilka schyliło karki, by skubnąć słodką trawę, podczas gdy inne zaczęły galopować wkoło, jakby czerpiąc przyjemność z ruchu, z zimnego powietrza, z pomarańczowego blasku, który, jak się zdawało,

wybuchł nagle na pastwisku. Inne zwierzęta też się ożywiły ‒ kozy, psy, koty, kaczka. Zachowywały się tak jak zawsze, uwolnione raptownie od czaru. Jednakże, bezpośrednio po tym zagadkowym wydarzeniu, kiedy wszystko wróciło do normy, wszystko też wydało się magiczne: szepcząca trawa, pozbawiony rytmu dźwięk galopu, kantyczka rżących koni i dyszących psów, ostatnie o tej porze roku uporczywe robaczki świętojańskie niosące swoje lampy przez zapowiedź zmierzchu, czarne cienie i śliskość wszelkich rzeczy w zachodzącym słońcu, niebo, elektrycznie fioletowe na wschodzie, na zachodzie zaś przypominające ognisty kocioł. Stajenni, ujeżdżacze, trener i jego pomocnik, Helen i Tom Vironi, Cammy Rivers ‒ wszyscy odwrócili się ku sobie z tymi samymi milczącymi pytaniami, na które nie było odpowiedzi: dlaczego zwierzęta sprawiały wrażenie zaczarowanych? Co słyszały, jeśli w ogóle coś słyszały? Co się tu wydarzyło? Czy wciąż trwało? Czym jest to, co czuję, owo zdumienie pozbawione przyczyny, wyczekiwanie na niewiadome, wrażenie, że tego dnia doszło do czegoś doniosłego, co uniknęło mojej uwagi? Cammy stwierdziła, że widzi jak przez mgłę. Nie miała pojęcia, dlaczego w jej oczach pojawiły się łzy. Otarła je rękawem i zamrugała, by odzyskać ostrość wzroku. 6

Jastrząb przyszybował ze wschodu, wprost w jesienne światło gasnącego słońca, leciał niespełna trzy metry nad zżętymi polami, jego wydłużony cień przesuwał się po pobrużdżonej glebie. Ptak zanurkował nagle i chwycił coś z ziemi, ani na chwilę nie przerywając lotu. Niczym wioślarz w morzu powietrza pomknął ku zachodzącemu słońcu, przelatując nad Henrym Rouvroyem, gdy ten zaczął się oddalać od stodoły w stronę domu o drewnianych ścianach. Henry spojrzał w górę i dostrzegł wijącego się gryzonia w zakrzywionych szponach jastrzębia. Poczuł dreszcz podniecenia na ten widok, co wzmocniło w nim przekonanie, że on sam jest, nie przymierzając, takim drapieżnikiem, obdarzonym wolnością działania narzędziem w świecie pozbawionym zasad. Podczas lat pełnienia służby państwowej uświadomił sobie, że jest bestią, której najokrutniejsze instynkty były ledwie tłumione przez nieliczne środki, w jakie wyposażyły go wychowanie i kultura. Niedawno postanowił uwolnić się do końca z tych słabych oków i stać się tym, kim był naprawdę. Potworem. Może nie do końca ukształtowanym, ale z pewnością bliskim tego. Nora stała przy zlewie kuchennym i z ogromną wprawą obierała ziemniaki. Henry ostatecznie pragnął związać się z jakąś kobietą, nie po to jednak, by mu gotowała. Nora była na tyle atrakcyjna, by go

pociągać, a myśl, by zdobyć siłą to, co jego brat dostawał za przyzwoleniem, miała w sobie urok perwersji. Nie zdawała sobie sprawy, że wszedł do pomieszczenia, dopóki nie spytał: ‒ Czy w domu jest piwnica? ‒ Och, to ty, Henry. Tak, mamy dużą porządną piwnicę. Można tam trzymać kartofle przez całą zimę. Ją też można było tam trzymać, ale zrezygnował z tego pomysłu. Doszedł do wniosku, że gdy nadejdzie odpowiednia pora, lepiej mu będzie z młodszą kobietą, którą łatwo zastraszyć i która nie nabrała sił dzięki ciężkiej pracy na farmie. ‒ Gdzie jest Jim? ‒ spytała. ‒ W stodole. Przysłał mnie po ciebie. Chodzi o jednego z koni. Coś jest z nim nie tak. ‒ Coś nie tak? Co konkretnie? Henry wzruszył ramionami. ‒ Nie znam się na koniach. ‒ O którego chodzi... o Beauty czy Samsona? ‒ Tego w drugim boksie. ‒ To Samson. Jim go kocha. ‒ Nie sądzę, by chodziło o coś poważnego ‒ oznajmił Henry. ‒ Ale coś jest nie tak. Nora opłukała dłonie pod kranem, wytarła je szybko ścierką i wybiegła z kuchni.

Henry wyszedł za nią z domu na ganek. Zstępując po schodkach, spytała: ‒ A więc nigdy nie jeździłeś konno? ‒ Nie. Jeżdżę tylko na tym, co jest zaopatrzone w koła ‒ wyjaśnił. ‒ Nie ma to jak osiodłać wierzchowca i ruszyć na łąki w rześkim poranku. Świat wydaje się wtedy najwspanialszy. Przechodząc przez podwórze w stronę stodoły, zauważył: ‒ Zachęciłaś mnie. Może powinienem się nauczyć jeździć konno. ‒ Nie znajdziesz lepszego instruktora niż Jim. ‒ Farmer, poeta, jeździec, z sukcesami w każdej dziedzinie. Trudno mu dorównać; nawet jego bliźniak miałby z tym kłopoty. Mówił tylko po to, by coś mówić, by odciągać jej uwagę. Sens słów, które wypowiadał, nie ujawniał jego zamiarów, ale ich brzmienie, jakaś niezamierzona intonacja w tym czy innym miejscu wyraźnie ją zaniepokoiła. W odległości sześciu kroków od stodoły Nora przystanęła, odwróciła się i popatrzyła na niego ze zmarszczonym czołem. To, co dosłyszała w jego głosie, musiało jeszcze dobitniej ujawniać się na twarzy, ponieważ jej oczy powiedziały mu, że go przejrzała. Pięć zmysłów człowieka służy szóstemu, a ten szósty to in-

tuicyjne wyczucie niebezpieczeństwa zagrażającego ciału lub duszy. Wiedział, że ona wie; potwierdziła to, cofając się o krok, potem o jeszcze jeden. Kiedy Henry wyjął pistolet spod marynarki, Nora odwróciła się, by uciec. Strzelił jej między łopatki, potem znowu, gdy już leżała twarzą do ziemi. Schował broń i przewrócił kobietę na plecy. Chwycił ją za nadgarstki i zaciągnął do stodoły, gdzie ułożył jej ciało obok męża. Pierwszy strzał musiał ją zabić na miejscu. Jej serce wypompowało niewiele krwi z ran. Oczy miała otwarte. Henry wpatrywał się w nie przez długą chwilę, w nicość, która kiedyś wydawała się czymś ‒ w prawdę, że ta kobieta zawsze była niczym. Do tego dnia nigdy nikogo nie zabił. Sprawiała mu zadowolenie świadomość, że potrafi to zrobić; i coś jeszcze ‒ że nie dręczą go wyrzuty sumienia ani niepokój. Podobnie jak Hamlet pozbawiony był moralnej egzystencji, poczucia istnienia uświęconego porządku. W przeciwieństwie do Hamleta ten stan rzeczy nie przyprawiał go o rozpacz. Henry specjalizował się na Harvardzie w naukach politycznych. Jako kierunek dodatkowy wybrał literaturę. Książę duński mógł czegoś nauczyć adeptów obu tych

dziedzin wiedzy. Na zajęciach z literatury był uważany za postać tragiczną, człowieka, który przysiągł sobie, że będzie bezwzględnie walczył o prawa uświęconego porządku, w który już nie wierzył. W pewnych kręgach nauk politycznych na jego przykładzie pokazywano, że przemoc i anarchia mogą być lepsze od niezdecydowania. Henry wiódł życie wolne od rozpaczy i niezdecydowania. Był człowiekiem swoich czasów i, jak lubił myśleć, człowiekiem przyszłości. Zamierzał później użyć koparki stojącej w stodole, by wygrzebać w ziemi miejsce spoczynku dla obojga. W landroverze miał dwudziestopięciokilogramowy worek wapna do posypania ich zwłok w grobie, co przyspieszyłoby rozkład i zamaskowało jego woń, tym samym redukując ryzyko, że jakiś padlinożerca dokopie się do ciał. Pozostawiwszy trupy w stodole, Henry poszedł do wozu, uniósł tylną klapę i wyjął z części bagażowej dwie małe walizki. W każdej z nich znajdował się milion dolarów w setkach i dwudziestkach. Wniósł obie do domu. 7 W drodze z Chicago na konferencję naukową w Denver doktor Lamar Woolsey urządził sobie mały wypad do Las Vegas. Białe słońce przypiekało blade niebo. Zbiornik ciepła skła-

dający się ze strzelistych hoteli, ulic, rozległych parkingów i otaczającej to wszystko pustyni zgromadził późnym popołudniem dostatecznie dużo energii, by ogrzewać miasto przez całą noc. Jadąc taksówką z lotniska do hotelu, Lamar patrzył, jak unoszący się w powietrzu żar rozmywa kształty bardziej odległych budynków, które wyglądały jak miraż. Widoczne zaś na pierwszym planie okna i szklane ściany, jasne od słonecznych refleksów, jakby się wyginały ‒ złudzenie wywołane bezustanną zmianą punktu widzenia zza szyb taksówki. Złudzenie i rzeczywistość. To pierwsze rzucało w tych dniach czar na ludzi; rzeczywistość od lat nie była w modzie. Miasto pełne kasyn stanowiło dowód na to, że ludzkość woli fantazję od prawdy. Lamar przebrał się w swoim pokoju hotelowym ‒ włożył białe tenisówki, białe spodnie, niebieską koszulę hawajską i białą sportową marynarkę. W pasku na pieniądze ukrytym pod ubraniem nosił dziesięć tysięcy dolarów w banknotach studolarowych. Dodatkowe dwa tysiące schował do kieszeni. Miał jedną zasadę: nigdy nie grał w kasynie swojego hotelu. Szef sali zbyt łatwo mógłby poznać jego nazwisko. Szedł po Las Vegas Boulevard South, zmierzając przez tłum turystów w kierunku północnym. Większość z nich nosiła oku-

lary przeciwsłoneczne, niekiedy z tak ciemnymi szkłami, że nie tylko zdawały się zasłaniać ich oczy, ale wręcz sugerować, że zamiast źrenic mają gładką skórę. Wybrał kasyno i stół do blackjacka. Kupił żetony o wartości sześciuset dolarów. Sześćdziesięcioletni, o okrągłej i dobrodusznej twarzy, która przypominała ludziom ukochanego komika czy gwiazdora serialu komediowego, o sztywnych białych włosach, z dziesięciokilogramową nadwagą, Lamar Woolsey rzadko wzbudzał podejrzliwość. Ochrona sali popatrzyła na niego, nie zdradzając najmniejszego zainteresowania. Krupier był towarzyski ‒ „Siadaj, bracie” ‒ i zbyt młody, by wykazywać znudzenie rozmowami przy stole. Spośród trzech pozostałych graczy dwaj byli gadatliwi, jeden posępny. Lamar przedstawił się jako Benny Mandelbrot i zagadywał do wszystkich, czekając cierpliwie, aż się dowie, po co się tu zjawił. Przed dziesiątkami lat, kiedy skuteczność liczenia kart stała się powszechnie znana, większość kasyn przeszła na podajniki do kart zawierające sześć talii. Trudniej było zapamiętać trzysta dwanaście kart niż tyle, ile liczyła pojedyncza talia, by skalkulować szanse wygranej w każdym rozdaniu, co utrudniało życie zarówno amatorom, jak i kanciarzom. Kiedy jednak dopisywało szczęście, wygrane w razie gry z

użyciem sześciu talii mogły być większe. W ciągu trzech godzin sztony warte sześćset dolarów zamieniły się w jedenaście tysięcy. Obsługa sali zaczęła przejawiać zainteresowanie jego osobą, ale nie podejrzliwość. Mieli nadzieję zatrzymać go przy stole, aż przegra to, co wygrał. Załagodził sytuację, grając od czasu do czasu kiepsko. Kiedy krupier odkrył króla, a w podajniku pozostało mnóstwo figur, Lamar, kierując się „przeczuciem”, rozdzielił swoją parę siódemek na dwie ręce i przegrał. Ta wykalkulowana na zimno błędna taktyka sugerowała, że jego szczęśliwą passę zakłócił zwykły pech. Lamar wciąż nie wiedział, dlaczego tu siedzi, dopóki za piętnaście szósta nie podeszła do niego kelnerka z baru ‒ na identyfikatorze widniało imię Teresa ‒ by spytać, czy nie chce jeszcze jednego dietetycznego napoju gazowanego. Była atrakcyjną brunetką z mnóstwem piegów i wymuszonym uśmiechem. Kiedy zerknął na nią, by potwierdzić, że się jeszcze napije, w jej oczach dostrzegł łzy, nad którymi z trudem panowała. Krupierka, która w tej chwili rozdawała, rudowłosa Arlene, skończyła właśnie tasować sześć talii. Lamar dawał jej wysokie napiwki, więc nawiązała się między nimi nić porozumienia. Kiedy Arlene umieszczała karty w podajniku, Lamar popa-

trzył w ślad za Teresą, a potem spytał: ‒ Co jej się stało? ‒ Terri? Jej mąż służył w piechocie morskiej. Zginął w zeszłym roku na wojnie. Została sama z dzieckiem. Martym, ośmiolatkiem, naprawdę słodkim. Kocha go ponad wszystko. Mały urodził się z zespołem Downa. Jest twarda, ale czasem to nie wystarcza. Lamar rozegrał jeszcze trzy partie i wygrał dwie, nim kelnerka przyniosła mu drinka. Z tego, co miał na stole, dał siedemset i drobne Arlene. Zgarnął pozostałe jedenaście tysięcy w żetonach i wysypał je na tacę Teresy. Przestraszona kelnerka powiedziała: ‒ Hej, nie mogę tego przyjąć. ‒ Niczego za to nie chcę ‒ zapewnił ją Lamar. ‒ I do niczego nie jest mi to potrzebne. Pozostawiwszy kobietę, która bąkała coś zdumiona, ruszył wzdłuż rzędu stołów do blackjacka w stronę wyjścia. Szef sali, tak starannie ostrzyżony, wymanikiurowany i ubrany, że mógłby uchodzić za manekina, który nagle ożył, dogonił go i stanął mu na drodze. ‒ Proszę zaczekać, panie M. ‒ odezwał się, posługując się inicjałem nazwiska Mandelbrot, które Lamar wcześniej podał. ‒ Panie M., jest pan pewien, że chciał pan to zrobić?

‒ Tak. Całkowicie pewien. Jakiś problem? ‒ Pił pan tylko drinki bezalkoholowe. Nie widzę problemu. ‒ Mimo wszystko wietrząc jakiś podstęp, szef sali dodał: ‒ Ale to dość niezwykłe. ‒ A gdybym panu powiedział, że choruję na nieuleczalnego raka i że zostały mi tylko cztery miesiące życia? Że nie potrzebuję pieniędzy i nie mam nikogo, komu mógłbym je zostawić? W nierzeczywistym i fantastycznym świecie kasyn śmierć była prawdą, którą tłumiono z największą zajadłością. W żadnym nie zainstalowano zegara, jakby hazard toczył się poza czasem. Gracze od czasu do czasu składali do Boga petycje o pomoc, ale nigdy nie rozmawiali o śmierci. Szef sali zaczął zdradzać zaniepokojenie, jakby to słowo na R mogło przełamać czar, który otaczał wszystko, co znajdowało się w tych ścianach, jakby sama wzmianka o metastazie mogła przemienić blichtr i blask w błoto i popioły. Poprawił węzeł przy krawacie, który nie był przekrzywiony. ‒ Kiepsko. Proszę na siebie uważać. Powodzenia, panie M. Lamar Woolsey nie miał raka. Nawet nie twierdził, że go ma. Ale to pytanie, „a gdybym”, służyło jako skuteczne przypomnienie rzeczywistości i odstraszyło szefa sali. Na zewnątrz, w złotopomarańczowym blasku słońca, padającym pod ostrym kątem, świat wydawał się pogrążony w pło-

mieniach. Niezmierzone kilometry neonów witały nadchodzący wieczór. Wielu ludzi w tłumie turystów nie nosiło już ciemnych okularów, lecz ich oczy pozostawały niewidoczne za kataraktami olśniewających kolorów. 8 W mroku czającym się za oknami, z wielkim cielskiem Merlina u stóp, Grady Adams jadł kolację przy stole kuchennym. Pies miał nadzieję na jeden czy dwa kawałki kurczaka, ale nie żebrał, udając brak zainteresowania i zachowując godność. Z odtwarzacza CD stojącego na szafce tuż obok płynęła muzyka. Grady nie miał telewizora i nie chciał go mieć. Choć zazwyczaj wolał ciszę od najbardziej nawet cudownych dźwięków, obecność Merlina i książki nie zawsze mogły wypełnić jego wolny czas. W tej chwili książki nie dawały mu tego, czego po nich oczekiwał, podczas gdy opus 27 numer 2 Beethovena ‒ Sonata księżycowa ‒ stanowił zarówno balsam dla duszy, jak i inspirację. Wyczerpawszy zasób ilustrowanych tomów, zagłębiał się przy jedzeniu w eseje na temat gór Kolorado, we wspomnienia ludzkich istnień, które przeminęły w tych rejonach naturalnego świata. Przerzucał kartki w poszukiwaniu wzmianek o nieznanych zwierzętach, dziwnych opowieści o stworzeniach, które

miały białe futro i były skłonne do zabawy, lecz płochliwe. Podejrzewał, że książki mu nie pomogą, ale mimo wszystko je przeglądał. Spotkanie na łące zrobiło na nim ogromne wrażenie z powodów, które mógł zrozumieć, ale też z takich, które tylko częściowo sobie uświadamiał. Chodziło o coś więcej niż wyjątkowość i tajemnicza natura tych istot, o jakąś cechę, którą w nich wyczuwał i która wydawała się zbyt ulotna, by ją nazwać. Merlin zerwał się na równe nogi tak szybko, że walnął łbem o spodnią stronę blatu. Wilczarz nie ryzykował wstrząśnienia mózgu. Mebel zwaliłby się na podłogę prędzej niż pies. Kiedy zwierzak wyszedł z kuchni i zniknął w korytarzu prowadzącym do salonu, Grady odłożył widelec, zamknął odruchowo książkę i zaczął nasłuchiwać warknięcia. Po mniej więcej trzydziestu sekundach, nie usłyszawszy ani szczeku, ani tupotu łap powracającego syna Irlandii, znów otworzył książkę. Gdy brał do ręki widelec, z korytarza wyłonił się Merlin i stanął w drzwiach do kuchni, dając swoją postawą do zrozumienia, że dzieje się coś niepokojącego. Jego mina była niezwykle wymowna: „Pojawił się problem, tato. Co mam zrobić ‒ nauczyć się alfabetu Morse'a i wystukać wiadomość ogonem?”. ‒ No dobra ‒ mruknął Grady, podnosząc się z krzesła. Pies znów pospieszył w stronę drzwi wejściowych. Grady zastał go w otwartym holu obok salonu, obróconego tyłem do

drzwi frontowych, przodem do schodów prowadzących na piętro, z podniesionymi uszami. Pokoje na górze pogrążone były w ciszy, rzecz całkowicie normalna w domu, gdzie mieszka samotny człowiek z psem, który rzadko odstępuje swego pana na krok. Niemniej jednak Merlin rzucił się pędem po schodach, przeskakując po dwa stopnie naraz. Zniknął na korytarzu piętra, nim Grady zdołał pokonać trzy kolejne stopnie. Po dotarciu na górę zapalił światło. Za uchylonymi drzwiami, w głównej sypialni, znalazł psa okrytego mrokiem. Wilczarz stał przy oknie, które wychodziło na daszek frontowego ganku, i wpatrywał się czujnie w coś, co znajdowało się za szybą. Grady nie zapalił w tym pomieszczeniu światła. Księżyc malował słabym blaskiem obłażącą białą korę rozłożystej brzozy obok domu i srebrzył jesienne liście, które w słońcu przybierały barwę złotych suwerenów. Kiedy Grady ruszył w stronę Merlina, jeszcze nim zdążył nachylić się do okna, z daszku dobiegł tupot kilku stóp. Choć pies był dostatecznie wysoki, by spoglądać na zewnątrz przez dolne szybki, oparł się łapami o parapet, chcąc lepiej widzieć. Gdy Grady wepchnął się na miejsce obok potężnego czworonoga i przywarł czołem do zimnego szkła, hałas ustał. Cokolwiek czaiło się na daszku, zniknęło.

W tej bezwietrznej nocy niższe gałęzie koronkowej brzozy zatrzęsły się gwałtownie, lecz po chwili już tylko drgały nieznacznie; coś przesunęło się ku szczytowi drzewa, które rozwarło swoją jesienną skarbonkę i sypnęło bogactwem liści. Grady odsunął rygiel, ale nim zdążył podciągnąć do góry szybę, niewidoczni wspinacze przeskoczyli z drzewa na dach domu: jeden łomot, sekundę później drugi. Sądząc po odgłosach ich stóp, biegali tam i z powrotem, po pochyłej powierzchni ku szczytowi domu. Merlin, wciąż wsparty łapami o parapet, odchylił łeb i wlepił wzrok w sufit sypialni. ‒ Może to szopy ‒ odezwał się Grady. Parskając z niedowierzaniem, wilczarz zsunął się z okna, obrócił w stronę pomieszczenia i zaczął nasłuchiwać z przekrzywionym łbem. Kominek w sypialni znajdował się dokładnie nad kominkiem w salonie, a ich wspólny przewód rozbrzmiał metalicznym grzechotem i jego echem, przyciągając Merlina do paleniska. Jakaś istota na dachu sprawdzała działanie miedzianego kaptura pochłaniającego iskry i zainstalowanego u wylotu komina. Ponieważ Grady sam go zamontował, wiedział doskonale, że niełatwo byłoby go usunąć. W tym momencie nie palił się ogień, więc między komorą paleniskową a dymną zasunięty był szyber. Gdyby coś wniknęło

do przewodu kominowego, nie mogłoby sforsować stalowej bariery i dostać się do sypialni. Porzuciwszy kaptur na kominie, dachowi wędrowcy zbiegli po pochyłej powierzchni od strony zachodniej. Kiedy hałasy zaczęły się oddalać ku tyłowi domu, Merlin wypadł z sypialni. Grady dotarł do szczytu schodów w chwili, gdy pies był już na samym dole. Schodząc na parter, Grady zastanawiał się, czy zamknął tylne drzwi po powrocie do domu z popołudniowego spaceru. Potem zaczął się zastanawiać, dlaczego jest taki zaniepokojony. Nie mógł zaprzeczyć, że odczuwa coś pośredniego między zdenerwowaniem a strachem, kiedy wyruszył na poszukiwanie Merlina i zastał go w kuchni. Pies stał przy drzwiach. Chciał wyjść na dwór. Grady się zawahał. 9 Ziemniaki leżały we wnęce w piwnicy pozbawionej okien, za solidnymi dębowymi drzwiami wzmocnionymi żelazem, jakby bulwy były skarbem, którego należy strzec. W tym niewielkim pomieszczeniu na ścianach zainstalowano głębokie półki. Stały na nich zapewniające dobrą wentylację kosze, każdy z trzema warstwami kartofli. Na wyższych półkach znajdowało się tylko kilka koszy. Korzystając z taboretu, Henry Rouvroy umieścił walizki pełne

pieniędzy na najwyższej półce, przy samej ścianie. Kiedy zszedł ze stołka, przekonał się, że cenny bagaż jest niewidoczny. Wrócił do kuchni. Pomyślał, że za dzień lub dwa znajdzie lepszy schowek na pieniądze. Ponieważ nie przepadał za ziemniakami, zamierzał pozbyć się tego źródła skrobi i usunąć półki. Odpowiednio wyposażony schowek stanowiłby znakomite miejsce dla kobiety, gdyby w końcu udało mu się jakąś tu sprowadzić. W sypialni Jima i Nory wybrał ze skromnej garderoby brata bieliznę, skarpety, dżinsy, koszulę flanelową. Choć Henry nie był tak umięśniony od ciężkiej pracy fizycznej jak Jim, wszystko na niego pasowało. Koszula została kupiona w domu towarowym, nie w sklepie z odzieżą znanego projektanta. Dżinsy skrojono z myślą o pracy i jeździe konnej, nie zaś o niedzieli w parku. Buty nie odznaczały się jakimkolwiek stylem. To przebranie było doskonałe, ale przez chwilę Henry czuł się nieswojo, jakby pozbawiony swego miejsca w hierarchii społecznej. Położył szelki z kaburą i pistolet na łóżku, wraz z zapasowym magazynkiem amunicji, po czym owinął swoje drogie ubranie i buty w koszulę, którą wcześniej nosił, i zawiązał rękawy. Postanowił, że zakopie swoją odzież w grobie obok brata i bratowej. Stojąc przed lustrem w sypialni, zwrócił się do swojego od-

bicia: ‒ Popatrz tylko, Jim ‒ wstałeś z martwych. Brzmieniem głosu, przynajmniej we własnym przekonaniu, przypominał do złudzenia swojego brata. Gdyby ci, którzy znali Henry'ego w poprzednim życiu, mogli go teraz zobaczyć, to z pewnością by go nie poznali. Już samo ubranie wystarczyłoby, żeby potraktowali go jak powietrze. Mógłby uchodzić za prostaka z prowincji, z którym nie mieli nic wspólnego, prócz tego, że tak jak on narodzili się z kobiety i mężczyzny. W kuchni, przy zlewie, pozbierał ziemniaki, które obierała Nora, i wrzucił je do kosza na śmieci. Po spenetrowaniu zawartości spiżarni i lodówki Henry znalazł doskonałe kiełbasy, jako takie sery, świeże jajka, słoik marynowanej czerwonej papryki i, co nie wzbudziło jego entuzjazmu, jadalny bochenek jasnego chleba upieczony z mąki tak białej, że pieczywo świeciło niczym radioaktywne. Otworzył trzy butelki cabernet sauvignon różnych gatunków, absolutnie mu nieznanych. Tylko ten trzeci okazał się znośny. Jeśli było to najlepsze wino, na jakie Jim i Nora mogli sobie pozwolić, albo, co gorsza, jeśli takie mieli wyobrażenie o przyzwoitym trunku, to... no cóż, należało ze smutkiem przyznać, że lepiej im było po śmierci niż za życia. Henry zamierzał spędzić dwa tygodnie na gromadzeniu

trzyletnich zapasów żywności puszkowanej i paczkowanej. Miał nadzieję, że w promieniu stu pięćdziesięciu kilometrów znajduje się jakiś przyzwoity sklep spożywczy i alkoholowy oferujący wyrafinowany wybór wiktuałów o jakości, do jakiej od dawna przywykł. Trzyletnia separacja od świata byłaby znośnym przedsięwzięciem, gdyby miał pod ręką puszkowane piersi bażancie, kawior z bieługi, serca palmy, gatunkowy ocet balsamiczny i dziesiątki innych artykułów spożywczych, które stanowiły różnicę między prawdziwym życiem a zwykłą egzystencją. Po kolacji pozmywał naczynia. Było to irytujące zajęcie, które zamierzał tolerować do chwili sprowadzenia tu kobiety, którą więziłby w piwnicy na ziemniaki. W swoim eleganckim szeregowcu na drugim końcu kraju zatrudniał gospodynię, ale ona otrzymywała pensję plus dodatki. I nie była kobietą, która mogłaby wzbudzać pożądanie. Wierzył, że pozbawiona okien piwnica zapewni mu nie tylko usługi darmowej gospodyni, ale też radość seksu wolnego od nudnego uwodzenia i męczącej rozmowy o niczym, której kobiety, już po wszystkim, zwykle oczekiwały. Jak dotąd nie dostrzegał jakichkolwiek innych korzyści, które w normalnych czasach mógł oferować ten prymitywny dom w porównaniu z jego miejskimi siedzibami; jednak bez względu na czasy, normalne czy nienormalne, schowek na ziemniaki mógł się okazać

bardziej pożądanym udogodnieniem niż kino domowe i sauna razem wzięte. Normalne czasy. Mimo że wstał przed świtem, jechał przez wiele godzin samochodem, zabił po raz pierwszy i drugi w życiu, a nawet sam musiał sobie przygotować kolację, Henry Rouvroy nie czuł się senny ani chociażby zmęczony. Świadomy chaosu, jaki miał ogarnąć kraj za trzy miesiące, był głęboko zmotywowany i pragnął natychmiast zająć się odpowiednim przygotowywaniem tego domu, tak aby spełniał wszystkie jego potrzeby w nienormalnych czasach. 10 Po krótkim wahaniu Grady otworzył kuchenne drzwi i wyszedł w ślad za Merlinem na tylny ganek. Pod stopami zaszeleściły mu suche liście brzozy. Z dachu nie dobiegały już żadne odgłosy, a blask księżyca nie ujawnił jakichkolwiek nieproszonych gości ani na ganku, ani na trawniku. Wyższe źdźbła poza wystrzyżoną murawą zawijały się niczym linia fosforyzującej fali, która rozbija się na mrocznym wybrzeżu. Światła najbliższych sąsiadów, zasłonięte przez drzewa i pochłonięte przez znaczny dystans, pozostawały niewidoczne. Warsztat, czyli przybudówka obok garażu, gdzie wyrabiał meble, znajdował się w odległości około dwunastu metrów na

południe od domu. Okna były rozjaśnione niczym przezroczyste ścianki lampionu. Grady dokończył robotę wyznaczoną na ten dzień jeszcze przed wyprawą do lasu. Nie wątpił, że zgasił w warsztacie światło. Coś przyciągało wilczarza do budyneczku. Na tym pustkowiu dochodziło do nielicznych przestępstw, były to na ogół zbrodnie w afekcie, rzadko zaś akty kradzieży czy wandalizmu. W konsekwencji Grady od czasu do czasu zapominał o zamknięciu drzwi warsztatu. Może zapomniał i tym razem, ale z pewnością nie zostawił drzwi uchylonych. Postukując cicho pazurami, Merlin pierwszy przekroczył próg pomieszczenia. Ponieważ lampy fluorescencyjne nie dawały praktycznie cienia, co utrudniało ocenę głębi i struktury obrabianych materiałów, źródłem światła w pomieszczeniu były żyrandole o płytkich kloszach. Na urządzenia mechaniczne natomiast, ze względów bezpieczeństwa, padał jaskrawy blask, tak aby widać było każdy ruchomy element. W tym momencie maszyneria milczała: stół z piłą tarczową, strugarka, piła taśmowa, wiertarka pionowa, dłutarka... Grady pracował właśnie nad czterema dużymi rozkładanymi fotelami zaopatrzonymi w podnóżki, według projektu Gustava Stickleya, dla klienta w Los Angeles. Te zgrabne meble o sze-

rokich fazowanych podłokietnikach, bocznych kwadratowych słupkach, konstrukcji łączonej na czopy i odsłoniętych kołkach miały stać się także wygodnymi krzesłami z chwilą zamontowania skórzanych siedzisk i sprężyn. Powietrze pachniało świeżo spiłowanym dębem. Na tyłach dużego pomieszczenia znajdował się krótki, ale szeroki korytarz oddzielający ubikację od suszarni, w której z wysuszonego na świeżym powietrzu drewna specjalne lampy usuwały resztki wilgoci. Drzwi toalety były otwarte, a w lustrze nad umywalką widniało jedynie odbicie Grady'ego. Ani Merlin, ani jego pan nie okazali strachu, gdy zza drzwi suszarni dobiegł syk. By spowolnić proces wysychania i uniknąć wypaczenia drewna, od czasu do czasu starannie wyregulowany nawilżacz tryskał do wnętrza suszarni strumieniem pary. Rygiel przy drzwiach był odsunięty. Albo ktoś czaił się w tym pomieszczeniu ‒ albo zajrzał tam wcześniej i zapomniał przesunąć rygiel z powrotem. Okazało się, że chodzi o to drugie. Blask lamp żarowych, pod którymi suszyło się drewno, nie ujawnił żadnej postaci. Na końcu krótkiego korytarza Grady otworzył ciężkie drzwi zaopatrzone w grubą gumową uszczelkę na krawędziach. Za nimi znajdowało się pomieszczenie końcowej obróbki, które

musiało być w miarę możności wolne od kurzu. Grady bejcował i wykańczał meble ręcznie. Miał teraz przed sobą stół z mahoniu intarsjowany hebanem, w stylu Greene and Greene, który czekał jeszcze na końcową obróbkę po starannym wypoliturowaniu za pomocą szelaku rozpuszczonego w alkoholu przemysłowym. Dla Grady'ego woń szelaku, wosku pszczelego, terpentyny i lakieru z czystej żywicy była nie mniej przyjemna niż zapach dzikich róż albo przesiąknięte aromatem sosnowym krystaliczne powietrze lasów górskich. W swych najpiękniejszych snach przemierzał rozległe wnętrza domów pozbawionych mieszkańców, pokój za pustym pokojem z coraz piękniejszym umeblowaniem ‒ pomieszczenia, gdzie żaden człowiek nigdy nie zdradził drugiego człowieka ani nie podniósł ręki w geście przemocy, nie wypowiedział kłamstwa ani nie podjął podstępnego działania wobec swego bliźniego. Były to jedyne sny, w których czuł naprawdę zapach; budził się szczęśliwy i napawał powracającym wspomnieniem doznanych woni. Podobnie jak drzwi frontowe, te tylne były otwarte; nikt ich nie zamknął od wewnątrz. Ani Grady, ani wilczarz nie wyczuwali w mroku nocy niczyjej obecności. Grady zamknął drzwi i kiedy wrócili do warsztatu, otworzył kilka szafek i wysunął kilka szuflad, przeprowadzając pobieżną

inwentaryzację. Nie zauważył braku jakichkolwiek materiałów czy narzędzi. Zgasił światło w warsztacie i przekręcając klucz w zamku, spytał: ‒ Co to było, olbrzymie ‒ tylko ciekawskie i dobrotliwe chochliki czy paskudne gremliny? Pies wydał z siebie wymijające warknięcie. Towarzyski jak zawsze księżyc prowadził ich przez podwórze, które pozbawione jego bladego światła tonęłoby w czerni. Grady'emu zdawało się, że słyszy szum skrzydeł, ale gdy spojrzał w górę, zobaczył tylko gwiazdy. Kiedy zbliżali się do frontowych schodów, Merlin przeszedł z truchtu w galop. Wskoczył na stopnie, pokonał jednym susem ganek i zniknął w drzwiach kuchennych, których Grady nie zamknął za sobą, gdy wychodzili z domu. Podczas ich nieobecności jakiś intruz wykorzystał to, że nikt nie strzeże wejścia. Choć Grady przerwał posiłek w połowie, jego talerz na stole był teraz pusty. Upiekł wcześniej jeszcze trzy piersi kurczaka, jedną na obiad następnego dnia i dwie dla psa, po czym zostawił na piecyku. Ktoś rozdarł folię aluminiową zakrywającą mięso i rzucił na podłogę. Patelnia i posiłek zniknęły. 11 Pół godziny po kolacji, zbyt podekscytowany, żeby spać,

pragnąc jak najszybciej zmienić ten dom w swój własny, Henry Rouvroy znalazł się w sypialni, gdzie ubrania Nory Carlyle zajmowały zarówno połowę szuflad niskiej i wysokiej komody, jak i połowę garderoby. Rzeczy jego bratowej z pewnością nie pasowałyby na żadną dziewczynę, którą wybrałby z myślą o piwnicy, miał też określony cel, jeśli chodzi o wykorzystanie szuflad i garderoby. Henry posiadał broń różnego rodzaju i zapas amunicji; wszystko to zamierzał pochować w kilku miejscach domu i stodoły. Szuflady wysokiej komody były dostatecznie szerokie, by pomieścić strzelbę i karabin. Pakowanie ubrań Nory do plastikowych worków na śmieci zabrało mu więcej czasu, niż się spodziewał. Bez względu na grozę dni, jakie mogły czekać naród, bez względu na konieczność przygotowania owego schronienia w odpowiedni sposób, uwagę Henry'ego bezustannie rozpraszała jedwabista w dotyku bielizna należąca niegdyś do bratowej. Kiedy wreszcie wypełnił cztery pękate worki jej rzeczami, wyniósł je, po dwa naraz, na frontowy ganek. Co prawda początkowo chciał zaciągnąć je do stodoły dopiero rankiem, ale rozpierała go taka energia, że postanowił uporać się z tym zadaniem przed pójściem do łóżka. Obok narożnika domu, tuż przy klocu do rąbania drewna, stała głęboka taczka, którą Jim zamierzał napełnić polanami

rozrzuconymi teraz na trawie. Henry podjechał taczką do schodków ganku i wyładował ją torbami z odzieżą. W jasnym blasku nabrzmiałego księżyca nie musiał sobie oświetlać drogi latarką. Gleba, w związku z wrześniowymi zbiorami, była wydeptana i pokryta cienką warstwą kurzu, którego nie rozwiał jeszcze wiatr. Stopy Henry'ego i koło taczki nie wydawały głośnego dźwięku. Henry spodziewał się wcześniej, że ta wiejska okolica i otaczające ją lasy będą znacznie głośniejsze, może nie tak bardzo pogrążone we wszędobylskim hałasie jak miasto, ale pełne bzyczenia i szumu, stukotów i trzasków, szelestu, pomruków, posykiwań. Noc jednak była cicha, w sposób prawie nierzeczywisty, jakby wszystko, co wiło się, pełzało, biegało i fruwało, spotkała gwałtowna zagłada, a on pozostał jedyną żywą istotą, która nie tkwiła korzeniami w ziemi. Postawił taczkę obok bocznych drzwi, wszedł do stodoły, wymacał kontakt i zapalił światło. Zdążył wnieść do środka dwie torby ubrań, nim się zorientował, że zwłok Jima i Nory nie ma tam, gdzie je zostawił. Rzucił torby na ziemię i zbliżył się do miejsca, w którym zastrzelił brata i do którego potem podciągnął ciało Nory. Odrobina krwi na dywanie słomy wciąż była wilgotna, lepka. Skonsternowany Henry zbliżył się do traktora i obszedł go, potem zrobił to samo z koparką, szukając zmarłych. Był pewien,

że obydwoje zginęli, że nie byli jedynie ranni czy nieprzytomni. Konsternacja przerodziła się w głębokie zmieszanie, kiedy podniósł wzrok i dostrzegł konie, Samsona i Beauty, które patrzyły na niego ponad furtkami boksów. Oba przeżuwały owies i sprawiały wrażenie absolutnie nieporuszonych tym, co mogło się tu wydarzyć, kiedy poszedł z powrotem do domu, by przebrać się w rzeczy brata i zjeść kolację. Henry zajrzał do pierwszego boksu, potem do drugiego, spodziewając się, że znajdzie martwego brata i bratową obok wierzchowców, których niegdyś dosiadali, choć nie bardzo sobie wyobrażał, jakim cudem mogliby się tam dostać. Każdy z koni stał sam w swojej zagrodzie i żadnemu nie towarzyszył leżący na ziemi jeździec. Zmieszanie przerodziło się w zdumienie, gdy Henry obszedł całą stodołę. Niepokój przyciągnął jego wzrok do szczebli drabiny, która prowadziła na poddasze. Ale nie miało to sensu: trupy nie potrafią się czołgać ani tym bardziej wspinać. Upłynęło pół minuty od odkrycia, że ciała zniknęły, do spóźnionej refleksji, że nie jest sam na farmie, że ktoś musiał znaleźć zamordowaną parę małżonków i przenieść ich gdzie indziej. Henry zostawił pistolet i kaburę na łóżku. Nagle przemienił się w owcę, ostrzyżoną i drżącą, odsłaniającą wrażliwe ciało, przekonaną, że w każdym zacienionym miejscu czai się wilk.

Podbiegł do stojaka i chwycił siekierę. Była cięższa, niż się spodziewał, nieporęczna. W dłoniach Jima wyglądała śmiertelnie groźnie; w dłoniach Henry'ego sprawiała wrażenie nie tyle oręża, ile kotwicy. Niemniej stanowiła najskuteczniejsze narzędzie obrony do chwili odzyskania pistoletu. Wszystko wskazywało na to, że sytuacja wymaga zachowania ostrożności i przebiegłości. Henry jednak nie mógł zapanować nad drżeniem, oddychał szybko i płytko, niezdolny do odzyskania nad sobą kontroli. Zdradzieckie serce, którego rytmiczny łomot brzmiał jak oskarżenie pod jego adresem, nie należało do Jima czy Nory, ale biło w jego piersi i ujawniało nie zbrodnie, które popełnił, lecz narastający strach. W tym momencie był tak samo zdolny do ostrożności i przebiegłości jak do żonglowania siekierą bez ryzyka obcięcia sobie palców. Bardziej zdesperowany niż odważny, bardziej lekkomyślny niż śmiały, ściskając w obu dłoniach siekierę, tak jak widział to u brata, Henry wypadł przez otwarte drzwi stodoły w nocną ciemność i ruszył pędem w stronę landrovera zaparkowanego obok domu. Ktokolwiek zabrał ciała, nie był przedstawicielem legalnej władzy. Policjanci w żadnym wypadku nie przenieśliby i nie ukryli zwłok, nie bawiliby się dręczeniem głównego podejrzanego grą w ciuciubabkę. Bezimienny adwersarz Henry'ego szydził sobie zeń, a gdy przestanie go to bawić, nie zawaha się

przed popełnieniem morderstwa. Zahaczył nogą o jakąś przeszkodę, upuścił siekierę, potknął się o nią i gdy wymachiwał rękami, by zachować równowagę i uniknąć upadku, coś przeleciało nad jego głową z głośnym szumem powietrza. Zląkł się, że to jakieś ostrze, być może straszliwa kosa, która wisiała w stodole obok siekiery. Kiedy krzyknął i odwrócił się, przewidując własną dekapitację, stwierdził, że za jego plecami nie majaczy żadna postać. Był na podwórzu sam, w blasku księżyca i w niewoli przerażenia. Zamiast podnieść z ziemi siekierę, popędził do landrovera. Unosząc tylną klapę, niemal spodziewał się ujrzeć pusty bagażnik, ale wszystko leżało na swoim miejscu; niczego nie brakowało z wyjątkiem pełnych gotówki walizek, które wcześniej zabrał i umieścił na najwyższej półce w piwnicy. Pogrzebał w bagażach, znalazł wielką, sztywną walizkę, o którą mu chodziło, i wyciągnął ją z wozu. Zamknął klapę, po czym uruchomił centralny zamek. Rozglądając się nerwowo w ciemności, zaniósł bagaż do domu. Jim i Nora byli bezdzietni. Mieszkali tu sami. Korzystali z pomocy robotników sezonowych. Wraz z końcem ostatnich zbiorów dwaj pracownicy znikali aż do wiosny. Nawet latem i jesienią nie mieszkali na farmie. Henry zdołał tyle wywnioskować z poezji Jima, w której od

czasu do czasu pojawiali się robotnicy sezonowi. Udało mu się to potwierdzić wkrótce po swoim przyjeździe, w trakcie pogawędki z Jimem i Norą przy kawie i bułeczkach cynamonowych. Gdy tylko przekroczył próg domu, położył walizkę płasko na podłodze salonu i otworzył ją. W środku, w piankowym futerale, spoczywały dwie krótkolufowe powtarzalne strzelby z uchwytem pistoletowym, kalibru .20, i pudełka amunicji o niewielkim odrzucie. Zaczął manipulować nerwowo przy ładunkach, upuścił kilka, ale zdołał wsunąć nabój do komory jednej ze strzelb i cztery do magazynka. Kieszenie dżinsów wypchał zapasową amunicją. Najpierw dom. Upewnić się, że w tych ścianach nie krył się żaden intruz. Pokój za pokojem, zamykać okna i drzwi. Zaciągać zasłony, opuszczać żaluzje. Wciąż drżał, ale już nie tak bardzo. Suche usta. Wilgotne dłonie. Oczy rozpalone, piasek pod powiekami. Choć ćwiczył na strzelnicy i pustkowiach podczas długiej jazdy na zachód, nie miał doświadczenia w przeszukiwaniu domu. Na szczęście ten był niewielki, a układ pomieszczeń uniemożliwiał podkradanie się od tyłu. W salonie nikt się nie chował. Ani w kuchni i aneksie jadalnym. Drzwi do piwnicy, które wcześniej zamknął, były teraz otwarte. W dół, ku ciemności, prowadziły drewniane schody o

gumowych podnóżkach stopni. Na ścianie obok drzwi widniał krwawy odcisk dłoni, jakby jakiś ranny człowiek oparł się tu na krótką chwilę przed zejściem w otchłań mroku. Krew, wciąż świeża, połyskiwała wilgocią. Trzymając strzelbę prawą ręką, Henry przyłożył wierzch lewej do ściany, obok odcisku. Długość jego bladych palców i szerokość dłoni odpowiadała rozmiarom dłoni człowieka, który zszedł do piwnicy. 12 Kolejny stół do blackjacka. Kolejne kasyno. Tym razem doktor Lamar Woolsey nazywał się Mitch Feigenbaum. Wydawało się to dość nieprawdopodobnym imieniem i nazwiskiem w przypadku sześćdziesięcioletniego Afroamerykanina. Jednak jego podobieństwo do uwielbianego gwiazdora niegdysiejszego serialu komediowego od razu nadawało mu taką wiarygodność, że nikt jakoś nie podejrzewał, iż nie jest tym, za kogo się podawał. Wygrywał więcej niż poprzednim razem, ponieważ korzystał z podwójnej przewagi: potrafił liczyć karty i miał intuicyjną zdolność dostrzegania określonych wzorów w chaotycznych na pierwszy rzut oka systemach. Wyćwiczył tę intuicję, zajmując się przez całe życie fizyką i matematyką; zrobił doktorat w obu tych dziedzinach. Jego spe-

cjalnością była teoria chaosu. Nauka, przez większą część swej historii, miała charakter redukcjonistyczny, starając się zdefiniować funkcjonowanie rzeczy poprzez analizę ich składowych. Jednak choć badacze odnieśli wiele sukcesów, odkrycia dokonane w drugiej połowie dwudziestego wieku dowiodły, że suma ludzkiej wiedzy sprowadza się do kilku ziarenek piasku, podczas gdy na ujawnienie wciąż czeka nieskończona ‒ i bardzo dziwna ‒ pustynia. W każdym złożonym systemie ‒ dynamice układu słonecznego, klimacie ziemskim, formacji krystalicznej, procesach kardiologicznych ‒ pod fasadą porządku odkrytego przez naukę i uważanego od dawna za zrozumiały krył się niesamowity i niepokojący chaos. A także, wewnątrz owego chaosu, równie niesamowity rodzaj ukrytego porządku czekającego na ujawnienie. Nawet prosty system, jak na przykład gra w blackjacka, gdzie karty dobiera się z podajnika zawierającego sześć talii, był fundamentalnie chaotyczny, a jego rezultaty złożone i nieprzewidywalne. Jako człowiek obdarzony fenomenalną zdolnością zapamiętywania Lamar Woolsey miał nadzieję „narzucić” zyskowny porządek przypadkowemu strumieniowi kart. Po trzydziestu minutach gry układ podajnika z sześcioma taliami odsłonił niektóre tajemnice: bogaty w asy i figury, nieco ubogi w piątki i szóstki, ale wciąż rządzony przypadkowością.

Lamar nie mógł jeszcze szukać usprawiedliwienia dla agresywnych zakładów. Potem stało się coś dziwnego. Seria cudownych rozdań pozwoliła mu dostrzec przelotnie niesamowitą naturę rzeczywistości, ukryty i tajemniczy porządek. Krupier pokazał damę nad zasłoniętą kartą. Lamar miał dziesiątkę i szóstkę, do których dobrał piątkę, wygrywając z przeciwnikiem o jeden punkt. W następnym rozdaniu wyciągnął trójkę i siódemkę, podczas gdy krupier pokazał szóstkę. Lamar podwoił stawkę, ale wyciągnął tylko dwójkę. Krupier miał szesnaście ‒ wyciągnął jednak szóstkę; przekroczył dwadzieścia jeden: fura, czyli przegrana. Teraz krupier miał odkrytego asa, Lamar zaś czwórkę i trójkę. Wyciągnął kolejną czwórkę. Potem dwójkę. I kolejną. I szóstkę. Jego „oczko” pokonało krupiera, który miał pod asem dziewiątkę. Żadna z tych trzech wygranych nie wynikała z liczenia kart i nawet najbardziej paranoiczny kierownik sali nie dostrzegłby w nich niczego prócz łutu szczęścia. Nie będąc jego wyznawcą, Lamar odczytał wygrane jako jeden z tych zagadkowych wzorów, które wyrażały ukryty porządek pod powierzchnią przypadkowości ‒ chaosu ‒ jakiejkolwiek gry losowej. Ta właśnie faza wzoru, który przynosił mu

zyski, była falą umożliwiającą swobodne surfowanie. Uznał, że dopóki owa fala nie straci korzystnego charakteru, powinien na niej płynąć. Wygrał dziewięć kolejnych rozdań z rzędu, przegrał dwa, potem wygrał kolejnych osiem przy tak nieprawdopodobnych kombinacjach kart, że nawet liczenie asów i dziesiątek nie mogło mieć wpływu na jego zyski. Czasem moc ukrytego porządku, wraz ze swymi wzorami, ujawnia tak oczywistą obecność w systemie, że, jak się zdaje, ustalenie jego precyzyjnych mechanizmów znajduje się w zasięgu teoretyka ‒ dopóki znów nie pojawi się chaos. Nawet gdy Lamar grał irracjonalnie, rozdzielając parę czwórek na dwie ręce ‒ podczas gdy krupier odkrywał figurę ‒ wygrywał. Kiedy krupier odkrywał asa, Lamar podwajał stawkę, mając ósemkę ‒ i wygrywał. Po przegraniu trzech rozdań z rzędu zaczął podejrzewać, że wzory kryjące się pod widocznym chaosem przestały mu sprzyjać, i poprosił o zamianę wygranych na żetony o wysokim nominale, by łatwiej mu było zanieść je do kasy. Tysiąc dolarów, z którymi zasiadł do gry, urosło do niemal dziewiętnastu tysięcy. W okienku kasy wymienił dwa żetony na banknoty. Po wizycie w dwóch kasynach był do przodu o czterysta dolarów. Zamierzał przed opuszczeniem budynku oddać komuś pozostałe

siedemnaście tysięcy w żetonach. 13 Przeszukując dom od piwnic po dach, Merlin odznaczał się podstępnością godną podnieconego kucyka. Mężczyzna i pies nie znaleźli żadnego intruza. Cokolwiek dokończyło za Grady'ego kolację, cokolwiek zabrało trzy pieczone piersi kurczaka i patelnię z piecyka, nie pozostawiło śladu, który by świadczył, że zapuściło się dalej niż do kuchni. Nim Grady zszedł do holu, pogasił wszędzie światła. W ciemności rozsunął wszystkie zaciągnięte zasłony i podniósł wszystkie opuszczone żaluzje. Na parterze też się upewnił, że ma niczym niezakłócony widok z każdego okna. W kuchni pozmywał naczynia po kolacji. Zaparzył kawy i przelał ją do termosu, który postawił na stole razem z kubkiem. Merlin przyglądał się tym czynnościom, jakby był świadkiem jakiegoś niezwykle ważnego rytuału. Przy stole stały tylko dwa krzesła, blisko okna, które wychodziło na tylny ganek. Grady przesunął jedno z nich tak, aby siedzieć przodem do szyby. Zgasił światło i zajął swoje miejsce w ciemności otoczony zewsząd silnym aromatem kawy. Kubek był chwilowo pusty.

Merlin stał nieruchomo, jakby rozważając sytuację. Był refleksyjnym psem, który zawsze zastanawiał się nad tym czy innym aspektem świata. Niewidoczny, bo ponad domem, wznosił się zwierciadlany księżyc. Odbijał słoneczny blask dnia, który nie zaczął jeszcze świtać, i rzucał blade światło jutra na podwórze i papierowe brzozy. Ganek okrywały cienie. Merlin poczłapał do drzwi kuchennych, w których od góry do dołu umieszczono szybki, specjalnie po to, by pies mógł patrzeć na zewnątrz. Stał tam, czujny i prawie niewidoczny w mroku. Okno Grady'ego miało trzy rzędy szybek, po trzy szybki w rzędzie. W innym domu, wiele kilometrów dalej, przez okno o identycznym układzie szybek matka Grady'ego zobaczyła swoją przyszłość. ··· Rok przed narodzinami Grady'ego jego ojciec dał matce w prezencie szczeniaka ‒ był to w połowie owczarek niemiecki, a w połowie wszystko inne. Nazwała go Tenisówkiem, ponieważ miał ciemną sierść i łapy białe jak tenisówki. Dorastanie z Tenisówkiem było wspaniałą przygodą, choć pies większość uczuć przelewał na matkę Grady'ego. Kochał swego człowieczego brata, ale uwielbienie zachowywał dla Ellen Adams.

Tata Grady'ego, Paul, pracował w tartaku. Kilka tygodni przed ósmymi urodzinami swego syna zginął w pracy. Wielka piła, która cięła kloce drewna na mniejsze kawałki, zaopatrzona była we wszelkie zabezpieczenia. Nie ona stanowiła problem. Problem stanowili ludzie. Pewna grupa przeciwna wyrębowi wbiła dziesiątki piętnastocentymetrowych ćwieków w każdą z licznych ‒ przypadkowo wybranych ‒ dojrzałych i gotowych do ścięcia sosen. Kołkowanie nie zabijało drzew, ale sprawiało, że nie nadawały się na tarcicę. Pracownicy tartaku zidentyfikowali większość uszkodzonego materiału do obróbki. Przeoczyli tylko jeden pień. Gigantyczna piła tarczowa wyrwała ćwieki z drewna, zamieniła je w najeżone kolcami zbitki i wypluła. Kiedy ostrze natrafiło na opór stali, czujnik odciął dopływ prądu do piły. Wtedy już jednak powyrywane ćwieki fruwały wokół ze straszliwą szybkością, podobnie jak kawałek ułamanej tarczy przypominający szeroki i wyszczerzony uśmiech. Grady nigdy się nie dowiedział, co ten szrapnel zrobił jego ojcu. Biorąc pod uwagę drastyczne obrazy, które podsuwała chłopcu wyobraźnia, może należało mu powiedzieć. A może nie. Pracownicy tartaku, policjanci, przyjaciele, kapelan ‒ wszyscy odradzali Ellen oglądanie zwłok. Paul był jednak, jak

się wyraziła, drugą połową jej serca. Nie posłuchała ich. Towarzyszyła zmarłemu mężowi z tartaku do biura koronera. Potem udała się z nim do kostnicy. Odwaga Ellen w chwili tej okropnej tragedii i jej wiara były niezwykłe. Młody Grady czerpał z matczynego przykładu siłę. Kochał ojca. Poczucie straty było tak dojmujące, że miał wrażenie, jakby ktoś go rozdarł i okradł z wszelkiej życiowej esencji. Przez długi czas, kiedy się budził rano, czuł, że jest w jakiś sposób kaleki. Ponieważ matka wykazywała hart ducha, on również próbował radzić sobie ze swym bólem. Z czasem pogodził się z losem, zaakceptował to, co się stało, a w końcu odzyskał spokój. Jednak zanim do tego doszło, zaledwie miesiąc po śmierci ojca, obudziwszy się o północy, zszedł na dół, żeby zrobić sobie coś do jedzenia. Nie był głodny, ale nie mógł po prostu leżeć w łóżku i myśleć. Korytarz na dole oświetlała zapalona lampa. Matka siedziała przy stole w kuchni pogrążona jedynie w blasku płynącym z korytarza. Obrócona do Grady'ego plecami wpatrywała się w noc za oknem. Obok jej krzesła siedział Tenisówek z głową na jej kolanach, głaskała go prawą dłonią, delikatnie i nieprzerwanie. Nie wiedziała, że syn stoi w drzwiach. Pies z pewnością wiedział, lecz nie chciał się odwrócić od kojącej dłoni.

Grady nie bardzo wiedział, co ma powiedzieć, bo nic mu nie przychodziło na myśl. Cicho, niczym duch, wycofał się z kuchni i wrócił do łóżka. Kilka dni później, obudziwszy się o pierwszej w nocy, zszedł cicho po schodach i znów zastał matkę przy stole, tak jak przedtem w towarzystwie psa. Stał przez chwilę w drzwiach, nie zdradzając swej obecności. Wydawało mu się rzeczą słuszną być z matką, choć na odległość, i obserwować ją, jak spogląda przez okno w nocną ciemność. W ciągu następnego miesiąca towarzyszył jej jeszcze kilka razy, bezgłośny i niezauważony niczym anioł stróż. Gdy wracał do łóżka, zastanawiał się nieodmiennie, kiedy matka sypia. Może w ogóle się nie kładła. Pewnej nocy zszedł i zobaczył, że lampa w korytarzu jest zgaszona. Matki nie było w kuchni, tak jak i Tenisówka. Grady doszedł do wniosku, że matka przerwała tę rutynę czuwania. On także spał teraz znacznie lepiej niż w pierwszych tygodniach po śmierci ojca. Minął rok, nim znów zastał ją w kuchni przy stole, siedzącą w ciemności z psem. Nigdy tak naprawdę nie przestała tu przychodzić w najbardziej mrocznych godzinach nocy. Może przychodziła częściej, niż mu się zdawało. Tym razem powiedział: „Mamo”, przysunął się do jej boku i

dotknął ramienia. Wyciągnęła rękę i ujęła jego dłoń. Po chwili spytał: ‒ Myślisz, że... się zjawi? Odparła najcichszym głosem: ‒ Co? Duch? Nie, kochanie. To moje okno przeszłości i przyszłości. Kiedy chcę ujrzeć przeszłość, widzę twojego ojca pracującego w ogrodzie warzywnym. Hodowali na własny użytek pomidory, marchew, ogórki, rzodkiew i inne jarzyny. Grady usiadł z nią przy stole. ‒ Kiedy pragnę ujrzeć przyszłość ‒ ciągnęła matka ‒ to widzę cię wysokiego, przystojnego i dojrzałego, z własną rodziną. I widzę siebie znów z twoim tatą, w nowym świecie, gdzie nie trzeba walczyć i zmagać się z niczym. ‒ Nie bądź smutna ‒ poprosił Grady. ‒ Och, kochanie, nie jestem smutna. Czy kiedykolwiek taka ci się wydawałam? ‒ Nie. Tylko wtedy... jak tu tak siedzisz. ‒ Kiedy mówię, że widzę siebie znów z twoim tatą, to nie znaczy, że życzyłabym sobie tego. Chodzi mi o to, że naprawdę to widzę. Grady spojrzał przez okno i zobaczył tylko noc. ‒ Wiara to nie życzenie, Grady. To, co wiesz swoim sercem, jest jedyną rzeczą, jaką będziesz tak naprawdę kiedykolwiek

wiedział. Już wcześniej przyjęła posadę w biurze tartaku. Spędzała pięć dni w tygodniu tam, gdzie zginął Paul. Potrzebowali pieniędzy. Przez długi czas Grady się tym martwił. Wydawało mu się, że matka bezustannie cierpi, przypominając sobie powyginane stalowe ćwieki i połamaną tarczę piły. Potem jednak zrozumiał, że matka lubi tę pracę. Przebywanie w tartaku, pośród ludzi, którzy pracowali niegdyś z Paulem, pozwalało jej zachować wyraziste i niezmącone wspomnienie o mężu. Pewnej soboty, kiedy miał już czternaście lat, Grady wrócił do domu z pracy na pół etatu i dowiedział się, że Tenisówek zdechł. Mama wykopała mu grób. Przygotowała ciało zwierzaka do pochówku. Owinęła ukochanego psa w prześcieradło, a następnie w najlepszą rzecz, jaką miała, piękny obrus z irlandzkiej koronki wyjmowany tylko w Święto Dziękczynienia i Boże Narodzenie. Grady znalazł ją na schodkach tylnego ganku, tulącą owinięte całunem ciało; płakała i czekała na niego. Potrzeba było dwojga ludzi, by złożyć Tenisówka do grobu z szacunkiem i ostrożnie. Kiedy letnie słońce zaczęło przygasać, ułożyli psa w jego miejscu spoczynku. Grady chciał przysypać dół, ale mama

uparła się, że sama to zrobi. ‒ Był taki słodki ‒ powiedziała. ‒ Był dla mnie taki słodki. Zdecydowana okazywać siłę z myślą o synu nigdy nie chciała, by widział ją płaczącą z tęsknoty za jego ojcem. Nie mogła jednak ukryć łez żalu wywołanego śmiercią psa. Dostała go od ojca Grady'ego. W samotne noce pies rozpaczał wraz z nią. Teraz go straciła i poniekąd straciła też ponownie męża. Później Grady siedział z mamą w kuchni. Grób psa znajdował się naprzeciwko okna, na końcu podwórza. Grady był teraz o sześć lat starszy niż wówczas, gdy zginął jego ojciec. Matka mogła swobodniej niż tamtego dnia mówić o miłości i stracie, o smutku i wierze, o ostrości swego bólu. Choć ukrywała przed nim głębię żalu i obawy co do przyszłości ‒ groziło im przez jakiś czas, że utracą dom ‒ nigdy go nie oszukała. Zawsze mówiła mu tyle, ile według niej mógł znieść na swój wiek. Wieczorem tego dnia, gdy umarł Tenisówek, Grady uświadomił sobie, że te wszystkie szlachetne cechy jego matki wywodzą się z jednej zasadniczej cnoty. Kochała Prawdę i nie kłamała. Do chwili gdy wydała ostatnie tchnienie ‒ o wiele za wcześnie ‒ nigdy nie powiedziała mu nic fałszywego. Dzięki niej Grady cenił prawdomówność ponad wszystko.

W tej epoce kłamstwa stanowiły siłę napędową kultury. Miłość Prawdy i jej przestrzeganie rzadko bywały nagradzane, najczęściej karane. A zatem człowiek przybywał w te góry, by tu zamieszkać, i robił stoły, krzesła i szafki w takim czy innym stylu rzemiosła artystycznego. Proste materiały i czyste linie mebli ujawniłyby od razu miejsca, w których stolarz poszedł na skróty albo zastosował technikę niezgodną ze standardami. Uczciwa robota i oddanie idei jakości objawiały się z całą siłą w wykończonym rękodziele i nikt nie mógł utkać kłamstwa z prawdy, jaką była praca człowieka. ··· Kiedy Grady siedział przy stole, obserwując noc, a Merlin trzymał straż przy oszklonych drzwiach, południowy kraniec podwórza skąpanego w blasku księżyca zajaśniał nagle nieco bardziej. Źródło owej iluminacji pozostało niewidoczne. Grady wstał, obszedł stół i przysunął twarz do okna. Spodziewał się zobaczyć światło w warsztacie, który wcześniej zamknął starannie. Blask jednak docierał z garażu, do którego warsztat dobudowano. Niemniej jednak wiedział, że ten intruz to ta sama osoba, która wcześniej spenetrowała jego miejsce pracy, a później zabrała pieczone piersi kurczaka. 14

Po odkryciu krwawego odcisku dłoni na ścianie obok szczytu schodów prowadzących do piwnicy Henry Rouvroy zaczął się zastanawiać, czy nie wystrzelić w ciemność. Powściągliwość nie była wrodzoną cechą jego charakteru, zdołał się jednak powstrzymać przed pociągnięciem za spust. Gdy przekręcił kontakt i rozbłysło światło, nie zobaczył nikogo czekającego u podnóża schodów. Uwolnił wstrzymywany od dawna oddech. Nasłuchując wszelkich odgłosów, jakie mogłyby docierać z pomieszczenia na dole, nabrał przekonania, że ktoś, kto się tam znajduje, nasłuchuje z kolei jego. Niemal wyszeptał imię. Milczał jednak z obawy, że usłyszy odpowiedź udzieloną znajomym głosem. Ktokolwiek przebywał w piwnicy, mógł wydostać się stamtąd przez zewnętrzne drzwi, które otwierały się na schody prowadzące na trawnik. Henry nie mógł uwięzić intruza, mógł jednak zapobiec jego powrotowi na parter tą właśnie drogą. Wyłączył światło w piwnicy i zamknął drzwi na zamek. Wątpił, czy powstrzymałoby to jakiś bardziej zdeterminowany atak. Przyniósł krzesło z pobliskiego aneksu kuchennego, przechylił je i wsunął oparcie pod klamkę. Kontynuował przeszukiwanie domu, upewniając się, że nikt się nigdzie nie kryje, sprawdzał też, czy okna są starannie zamknięte. Czuł się jak nagi przy każdej szybie, gdy zaciągał

zasłony. W sypialni, na łóżku, zostawił wcześniej pistolet, którym zastrzelił Jima i Norę. Ktoś pod jego nieobecność zabrał broń. Brakowało też kabury i zapasowego magazynka. Beżową kordonkowa narzutę rozjaśniała smuga krwi. Pozostały dwa pomieszczenia do przeszukania: garderoba i łazienka. Drzwi do jednej i drugiej znajdowały się na tej samej ścianie i były zamknięte. Stanąwszy w szerokim rozkroku, by zminimalizować siłę odrzutu, Henry wycelował strzelbę w drzwi garderoby i pociągnął za spust, po chwili jeszcze raz. W ograniczonej i zamkniętej przestrzeni huk broni palnej odbił się od ścian z mocą, którą niemal odczuł fizycznie. Wypalił też dwukrotnie w drzwi łazienki. Gruby śrut wyrwał dziury w sklejce, nic nie tracąc ze swej początkowej szybkości, musiał więc rozerwać na strzępy każdego, kto krył się w jednym lub drugim pomieszczeniu. Nie rozległ się krzyk, co dowodziło, że Henry zmarnował tylko amunicję. Wprowadził ostatni pocisk do komory zamka, poszukał w kieszeni zapasowych ładunków i wsunął je do magazynka. Drżały mu ręce, gardło paliły żrące kwasy żołądkowe, jelita odmawiały posłuszeństwa. Nie zwymiotował jednak ani nie zabrudził sobie spodni.

W tak napiętej sytuacji, kiedy każdy następny krok wiązał się ze śmiertelnym ryzykiem, zapanowanie nad fizjologicznymi odruchami wydawało się istnym triumfem. Henry czerpał pewność siebie z tego, że jego bielizna wciąż pozostawała sucha. Zabijanie ludzi, którzy niczego nie podejrzewali, okazało się znacznie łatwiejsze niż obrona własnego życia przed uzbrojonym wrogiem. Była to prawda, której nie uczyli na Harvardzie. W każdym razie nie na zajęciach, w jakich Henry uczestniczył. Oczekiwanie dreszczu przemocy przed dokonaniem morderstwa sprawiało przyjemność, ale perspektywa zarobienia kulki w głowę nie budziła ani odrobiny radości, bez względu na to, co twierdzili profesorowie psychologii: że groźba śmierci działa na podświadomość podobnie jak seks. Przystojna kobieta, skuta łańcuchami w piwnicy, wzbudzała nieskończenie większe podniecenie niż zabawa w kotka i myszkę z kimś, kto zamierzał człowiekowi odstrzelić głowę. Otworzył podziurawione jak sito drzwi do garderoby i nie znalazł tam nikogo żywego ani martwego. W łazience pocisk roztrzaskał lustro. Upewniwszy się, że w domu jest sam, poczuł się nieco bezpieczniej, co nie znaczyło, że czuł się w ogóle bezpiecznie. Nie przebywał w fortecy. Wiedział zresztą, że prędzej czy później

będzie musiał wyjść na zewnątrz. 15 Stojąc w ciemności z twarzą przyciśniętą do szyby i spoglądając na południe, Grady dostrzegł światła w oknach garażu. Automatyczna brama była podniesiona. Dostanie się do tego pomieszczenia nie stanowiłoby dla intruza wielkiego problemu. Żadne z dwóch okien nie zostało zaopatrzone w zatrzask. W tej wiejsko-rolniczej okolicy, gdzie przestępczość miała równie niski współczynnik jak w Watykanie, Grady nigdy nie widział potrzeby szczególnej ochrony garażu. Przez minutę wypatrywał czyjejś sylwetki na tle dużego prostokąta światła. Potem jednak wrócił na krzesło i nalał sobie z termosu pierwszy kubek kawy. Merlin usadowiony przy oszklonych drzwiach wydał z krtani cichy, pytający pisk. ‒ No, nie wiem ‒ odparł Grady. ‒ Myślę jednak, że trzeba ustalić, czy zajmujemy się obserwacją. Jeśli tak, to ktoś zapewne oczekuje, że pójdziemy do garażu sprawdzić, co się tam dzieje. Pies nie odpowiedział. ‒ Z drugiej jednak strony ‒ ciągnął Grady ‒ będzie lepiej udać, że poszliśmy spać. Jeśli nikomu nie przyjdzie do głowy, że prowadzimy obserwację, to może coś zdołamy zobaczyć. Przyprawiona cynamonem kawa wydzielała słodki aromat.

Jej smak dorównywał zapachowi. Jeśli chodzi o czujność i cierpliwe czekanie, Grady wykazywał się odpowiednim temperamentem i umiejętnościami, nie wspominając już o wieloletnim doświadczeniu. Jego przyjaciel Marcus Pipp nazywał go „Iguaną”. Podobnie jak ta jaszczurka Grady potrafił siedzieć bez najmniejszego drgnienia tak długo, że jego bezruch przybierał formę kamuflażu. Można go było widzieć, ale zapominało się, że istnieje. Marcus nie żył od dziesięciu lat. Grady ciągle o nim myślał. Syna pani Pipp zabił senator Stanów Zjednoczonych. Grady powinien był to przewidzieć i podjąć działania, które zapobiegłyby śmierci Marcusa; tym samym częściowo ponosił za nią winę. Niektórzy nie zgodziliby się z taką oceną. Jednak Grady, obecny przy śmierci Marcusa, znał prawdę. Nie sankcjonował oficjalnego kłamstwa ani nie szukał dla siebie wymówki. Jego matka powiedziała, że kłamstwa, które człowiek mówi sam sobie, są najgorsze z wszystkich. Jeśli człowiek nie potrafi zmierzyć się z każdą prawdą o sobie, to nie wie, kim w rzeczywistości jest. Nie może odkupić grzechów, jeśli nie umie dostrzec potrzeby odkupienia. Grady dostrzegał tę potrzebę, oczywiście, i uświadamiał sobie, że aby odkupić wszystkie swoje winy, musiałby żyć bardzo długo.

Merlin znów wstał i ruszył cicho przez mrok w stronę miski z wodą, naczynia szerokiego i głębokiego. W martwocie kuchni sprawiał wrażenie wielkiego konia pociągowego, który pije z koryta. Na podwórzu ciemność rozpraszał tylko księżyc. Światła w garażu zgasły. Domagając się czułości, wilczarz podszedł do Grady'ego. Głowa Merlina znajdowała się nad stołem i jego pan ściskał delikatnie psie ucho między kciukiem i palcem wskazującym. Kiedy zadaniem człowieka jest cierpliwa obserwacja, zakotwiczone w miejscu ciało uwalnia umysł, który zaczyna swobodnie żeglować. Myśli halsują po archipelagu oderwanych od siebie refleksji. Podróż ta może wydawać się pozbawiona celu ‒ czasem jednak doprowadza do portu wartego zbadania. Do Grady'ego powróciło nagle wyraziste wspomnienie popołudniowego lasu, chwila, kiedy Merlin minął ostatnią linię drzew i wyszedł na złotą łąkę. Miedziany blask słońca widoczny zza pni wydawał się niemal czarodziejski, jakby pełna cekinów chmura przedostała się przez otwarte wrota ze świata bardziej magicznego niż ten. Nie od razu ruszył za wilczarzem, wahając się przez chwilę, ale kiedy wynurzył się z lasu, ujrzał opadającą w dół łąkę w blasku słońca tak zwykłym jak zawsze. Uznał tę wizję miedzianej jasności za krótkotrwały fenomen spowodowany kątem

widzenia i kontrastem między mroczną knieją a otwartym polem. Potem zaś pojawienie się białych zwierząt kazało mu zapomnieć o wyjątkowym charakterze tamtego światła. Teraz, kiedy siedział przy kuchennym stole, czuł, jak jeżą mu się włoski na karku, a tamto wspomnienie wraca niczym retrospekcja. Znowu, znowu. I znowu. Za każdym razem doznawał tego coraz silniej. Nie chodziło o to, że po prostu przypominał sobie tę połyskliwą iluminację; ujrzał ją inaczej niż w przypadku jakiegokolwiek wspomnienia: w trzech wymiarach, w jej prawdziwej istocie i przejmujących szczegółach samego zdarzenia, w sposób oddający wszelkie niuanse. Wydawało mu się, że został przeniesiony na szlak jeleni, dokładnie w tę brzemienną znaczeniami chwilę. Grafitowy i szary, cień bez swego źródła, Merlin ruszył w stronę łąki, podczas gdy on, Grady, zawahał się, nim podążył w ślad za psem. W górze baldachim wiecznie zielonych gałęzi, bardziej pierzastych niż iglastych, szmaragdowo ciemnych, nieruchomych i wonnych. Przed nim pnie sosnowe i konary niemal czarne na tle migotliwego i lśniącego miedzianego światła, magnetycznego i skrzącego się światła, znaczącego światła ‒ ŚWIATŁA. Wspomnienie przyblakło, miniona chwila w lesie uwolniła go ze swych objęć i pozwoliła wrócić do chwili obecnej, tu, w kuchni, gdzie stwierdził, że stoi przy stole, przewróciwszy krzesło, kiedy zerwał się na równe nogi. Doświadczył nie tylko

retrospekcji, ale też czegoś jeszcze, czego nie potrafił nazwać, ponownie zanurzył się w przeszłe wydarzenie, z udziałem wszystkich pięciu zmysłów. I miał wrażenie, jakby wcześniej tego dnia, podczas owego zdarzenia na jawie, był ślepy na intensywny charakter światła i mógł dostrzec jego niezwykłą naturę dopiero we wspomnieniu, z bezpiecznego dystansu tej późnej godziny. Mrowiła go skóra na głowie, po karku spływał zimny pot, w uszach rozbrzmiewało łomotanie własnego serca. Grady miał oczy dostatecznie nawykłe do mroku, widział więc Medina tuż obok siebie, czujnego i wpatrzonego weń z ciekawością. Za oknem, za okrytym cieniami gankiem, płonący księżyc zdawał się przysypywać podwórze i drzewa fosforyzującym popiołem. Noc sprawiała wrażenie nieruchomej, jakby była pozbawiona powietrza. Po chwili coś się poruszyło w tej poświacie: szybko, zwinnie, na czworakach, całe w bieli. Dwie istoty. 16 Najdroższa z pięciu restauracji hotelu-kasyna miała wielki bar o czarnej marmurowej podłodze z inkrustacją w kształcie małych rombów ze złotego onyksu. Ściany były wykładane takim samym marmurem, ale bez rombów. Wyszukany sufit, też z czarnego marmuru, jaśniał oświetlonymi od środka panelami

półprzezroczystego złotego onyksu w kasetonach. Za samym barem ‒ z czarnego marmuru, oczywiście ‒ zamiast lustra zainstalowano ogromne, też oświetlone od tyłu panele z onyksu, ozdobione w stylu art déco sylwetkami wilków uchwyconych w momencie skoku. Gdyby Dracula dorabiał na boku jako projektant wnętrz, to stworzyłby identyczne pomieszczenie. Siedząc przy kontuarze, Lamar Woolsey zamówił jedyny alkoholowy drink tego wieczoru ‒ butelkę duńskiego piwa Elephant. Niektórzy ludzie przy stolikach koktajlowych czekali na informację od maître d'hôtel, że w restauracji przygotowano już dla nich kolację, ale ci przy barze nie zjawili się tu na posiłek. Byli to głównie mężczyźni, bez względu jednak na płeć wszyscy uciekli z kasyna, by odetchnąć od samozniszczenia. Nastrój wahał się między wymuszoną wesołością a trzeźwą refleksją, jednak Lamar wyczuwał tu rozpacz. Przystąpili do gry losowej z nadzieją. Emily Dickinson, poetka, napisała: „Nadzieja to pierzasty stwór/dusza ‒ to grzęda dla niej...”*. Jednak jeśli nadzieja dotyczyła czegoś niewłaściwego, to mogła się przeobrazić w jastrzębia o ostrych szponach, który szarpał duszę i serce. * Przekład Kazimiera Iłłakowiczówna, Poezje, PIW 1965. Na swój swobodny sposób Lamar nawiązywał pogawędkę z

sześcioma uciekinierami od kart i kości, kiedy zjawiali się i odchodzili. Pod koniec każdej rozmowy uderzał w filozoficzne tony i mówił: „Nie myśl, po prostu odpowiedz. Jakie pierwsze słowo przychodzi ci do głowy, kiedy mówię «nadzieja»?”. Sącząc swoje piwo, nie bardzo wiedział, co by go poruszyło, ale z pewnością nie pięć pierwszych odpowiedzi: szczęście, pieniądze, pieniądze, zmiana, nic. Szósty spośród tych przelotnych towarzyszy przy barze Eugene O'Malley wyglądał na człowieka po dwudziestce. Miał tak niewinną twarz i odznaczał się taką skromnością, że zarost na brodzie i podkrążone oczy nadawały mu wygląd nie osobnika rozwiązłego, lecz udręczonego. Trzymając obie ręce na barze i ściskając w dłoniach butelkę dos Equisa, na pytanie Lamara odparł: „Dom”. ‒ A gdzie jest ten dom, panie O'Malley? ‒ Mów mi Gene. Niedaleko stąd, w Henderson. ‒ Co takiego jest w tym domu, co daje ci nadzieję? ‒ Lianne. Moja żona. ‒ Jest dobrą żoną, prawda? ‒ Najlepszą. ‒ Więc co tu robisz, O'Malley? ‒ Powinienem być w pracy. Brygadzista budowlany z nocnej zmiany. ‒ Nie widzę, by ktokolwiek coś tu budował, może z wyjąt-

kiem kaca. ‒ Komu w takiej gospodarce potrzebna nocna zmiana? Straciłem tydzień temu robotę i jakoś nie mogę się zdobyć na to, żeby powiedzieć o tym Lianne. ‒ Ależ mój drogi O'Malley, jeśli jest dobrą kobietą... ‒ Też ją wywalili, w lipcu. Za tydzień ma się urodzić nasz dzieciak. ‒ Więc wykombinowałeś sobie, że twój los musi się odwrócić. ‒ Źle wykombinowałem, Ed. Lamar przedstawił się wcześniej jako Edward Lorenz. Teraz spytał: ‒ Dużo przegrałeś? ‒ Każda suma to teraz dużo. Straciłem tysiąc czterysta, połowę odprawy. Nie wiem, co się stało, chyba rozum mi odjęło. Lamar dopił swoje piwo i spytał: ‒ Nie jesteś typem bojowego Irlandczyka, co, O'Malley? Nie walniesz starego człowieka tylko za to, że zada ci niegrzeczne pytanie? ‒ Nie jesteś stary i nie widzę w twoim zachowaniu nic niegrzecznego. ‒ Więc szczerze ‒ jesteś nałogowym hazardzistą czy cholernym głupcem?

Gene roześmiał się cicho. ‒ Nie owijasz w bawełnę, Ed. Jestem cholernym głupcem, który nigdy więcej nie chce oglądać kasyna od środka. ‒ Chyba ci wierzę. Nigdy nie widziałem, żeby jakiś O'Malley skłamał. ‒ Wielu znasz O'Malleyów? ‒ Ty jesteś pierwszy. Posłuchaj, O'Malley, wiesz, kim był Izaak Newton? ‒ Uczony czy ktoś taki. ‒ Zarówno ktoś taki, jak i uczony. Przez wieki newtonowscy fizycy dawali nauce narzędzia do budowy współczesnego świata. Teorie i metody Newtona wciąż działają, ale wiemy teraz, że liczne z nich są niekompletne, a nawet błędne. ‒ Jak mogą działać, skoro są błędne? ‒ Ma to związek z redukcjonistyczną obserwacją i aproksymacją, jeśli chodzi o wiarygodność skutków krótkotrwałych. ‒ No tak, oczywiście ‒ odparł O'Malley, przewracając wymownie oczami. ‒ Einstein zniszczył złudzenie Newtona dotyczące absolutnej przestrzeni i czasu. Teoria kwantowa położyła kres przekonaniu o kontrolowanym procesie pomiaru. ‒ Ile piw wypiłeś, Ed? ‒ Wszystko to wiąże się z czymś dobrym, co niedługo cię spotka, O'Malley. Znasz Galileusza?

‒ Nieosobiście. ‒ Galileusz też był wielkim myślicielem, a jedną z jego teorii dotyczącą prawa ruchu wahadła ‒ że okres pozostaje niezależny od amplitudy ‒ od trzystu lat wpaja się uczniom na zajęciach z fizyki w szkołach średnich. Ale jest błędna. ‒ Założę się, że wiesz dlaczego ‒ odparł O'Malley, jakby chciał sprawić przyjemność ekscentrykowi. ‒ Każdy, kto w ciągu ostatnich trzydziestu lat zajmował się fizyką, wie, że jest błędna, ale i tak jej uczą. Galileusz posługiwał się równaniami liniowymi. Jednak w systemie występuje turbulencja, trzeba więc zastosować podejście nieliniowe. Chaos, O'Malley. U podstaw nawet prostego systemu wahadła kryje się chaos, źródło złożonego i nieprzewidywalnego zachowania. Teraz zamierzam ci coś dać. ‒ Jeśli czegoś potrzebuję, to magicznych słów, żeby Lianne mi wybaczyła. ‒ Życie może się czasem wydawać beznadziejnie złożone, nieprzewidywalne, chaotyczne. Potem ujawnia się dziwny porządek. Powiedz Lianne o tym, co zrobiłeś, i o tym, co ja zrobiłem, tak aby wiedziała, że w chaosie istnieje porządek. Ale najpierw wymień to na pieniądze, a potem zanieś je do domu i daj jej. Z kieszeni sportowej marynarki Lamar wyjął siedemnaście żetonów wartych siedemnaście tysięcy dolarów i położył je na barze.

17 Śnieżna para mknęła przez podwórze skąpane w chłodnym blasku księżyca: widoczna wyraźnie, ale nie w szczegółach, kocia, wilcza, choć nie przypominała ani kotów, ani wilków, zarówno znajoma, jak i dziwna, niczym ze snu. Kiedy zwierzęta ruszyły susami w stronę domu, po czym zniknęły za północnym narożnikiem ganku, Grady wybiegł z kuchni, kierując się w ciemności światełkiem elektronicznego zegara w piecyku i szumem lodówki. Zupełnie ślepy w pozbawionym okien korytarzu przesuwał się wzdłuż ściany, aż dotarł do drzwi. W jego gabinecie, dokładnie naprzeciwko wejścia, w mroku srebrzyły się dwa blade prostokąty. Znajomość rozkładu mebli pozwoliła mu dotrzeć szybko do tych niezasłoniętych okien. Mniej więcej w połowie drogi sapnął z wrażenia, dostrzegając jakąś postać, która majaczyła na tle jednego z tych ujętych w ramę paneli księżycowego światła. Natychmiast jednak uświadomił sobie, że to Merlin, po tej stronie szyby, wsparty łapami o parapet. Grady zbliżył się do drugiego okna. Przez chwilę noc pozostawała nocą, jaką była od tysiącleci: przepełnioną mitem, tajemnicą i groźbą, ale na dobrą sprawę mniej niebezpieczną niż dzień, z tego prostego powodu, że spało teraz więcej ludzi niż po nastaniu ranka. Czcigodne gwiazdy. Pradawny księżyc. Stara Ziemia, jej nadgryzione przez czas

piękno pod ciemnym przykryciem, aż do wschodu słońca... A potem nagle noc przemieniła się w coś nowego, gdy pojawiły się te białe enigmy. Początkowo niewidoczne, przyczajone pod ścianą domu, bezpośrednio pod oknami, zaczęły oddalać się pędem od budynku, obok pnia brzozy, po trawniku, kierując się ku północy. Zatrzymały się na granicy widoczności, niewyraźne i pozbawione kształtu istoty, tuż obok siebie, jakby o czymś dyskutowały. Sapiąc niespokojnie, uderzając łapami o parapet, wilczarz pragnął za wszelką cenę znaleźć się w nocnej ciemności i wszcząć pościg. ‒ Spokojnie ‒ powiedział Grady i powtórzył: ‒ Spokojnie. Musiał wydać ten rozkaz po raz trzeci, choć wcześniej pies reagował natychmiast. Goście znów wyłonili się z ciemności, nie wprost, tylko ukośnie, zmierzając na wschód ku frontowi domu. Merlin, osunąwszy się z parapetu, poza blaskiem księżycowej lampy stał się bezcielesną zjawą, psim poltergeistem; zatupotał na drewnianej podłodze, omiatając meble i framugę drzwi fantasmagorycznym ogonem i porzucając gabinet dla innych łowów. Mając okno za plecami, Grady brnął przez pokój niczym ślepiec, obie dłonie trzymał wyciągnięte przed sobą, by trafić na drzwi. W korytarzu oparł rękę o ścianę i przesuwając się do

przodu, dotarł do salonu. Merlin zdążył się już zmaterializować przy frontowym oknie na prawo od wejścia, oparty po swojemu przednimi łapami o parapet. Zmierzając w stronę okna po lewej stronie, Grady wpadł na mały stolik. Usłyszał, jak zakołysała się lampa, wymacał ją w ciemności i chwycił, by nie upadła. Wcześniej, kiedy rozsunął wszystkie kotary i podniósł żaluzje, nie przyszło mu do głowy, że będzie gonił po całym domu, ścigając intruzów, którzy okrążali budynek. Chciał po prostu mieć dostęp do każdego okna umożliwiającego widok na teren posesji, skąd mogły docierać hałasy i gdzie ktoś próbowałby wejść do środka. Nim dotarł do parapetu, zaczął podejrzewać, że te tajemnicze zwierzęta są tak samo zaintrygowane jego osobą, jak on nimi, i że pragną zaspokoić tę ciekawość. Za gankiem, na wschód od domu, rozciągało się podwórze frontowe. Jego część pogrążona była w ażurowym cieniu, rzucanym przez plątaninę gałęzi wielkiej brzozy oświetlonej blaskiem księżyca. Niecodzienni goście nie znajdowali się jednak ani na podwórzu, ani na odcinku drogi okręgowej ‒ Cracker's Drive ‒ widocznej od strony domu. Spokoju nocy nie zakłócało też nic innego. Nie widać było

żadnych jeleni, choć te często pasły się na trawniku. Niejednokrotnie w lunarnym świetle przemykały kojoty ‒ długie nogi, zady, ostro zarysowane barki ‒ ale w tej chwili polowały gdzie indziej. Jakby świadome wzroku widowni, chcąc swym pojawieniem się wywołać największy efekt, tajemnicze istoty przeskoczyły zgodnie balustradę po północnej stronie ganku, przemknęły po jego deskach niczym dwa mignięcia światła i zniknęły za balustradą po stronie południowej. Prędkość, z jaką się poruszały, i mrok nie pozwoliły Grady'emu dostrzec niczego więcej w ich wyglądzie niż to, co zauważył z daleka na łące. Upewnił się jedynie, że właściwie ocenił ich rozmiary i zwinność, miał też wrażenie, że mignęły mu puchate ogony, lecz oblicza tych stworów pozostały niewidoczne. Biegły na czterech łapach, choć wydawało się, że zbliżając się do poręczy ganku, przyjęły pozycję bardziej wyprostowaną i kilka ostatnich kroków pokonały na tylnych nogach. Ich ruchy nie przypominały nic, czego mógłby się spodziewać po czworonożnych ssakach zamieszkujących te góry, choć nie potrafił dokładnie określić, na czym polegała różnica. Gdy tylko te istoty zniknęły z pola widzenia, Merlin porzucił swój posterunek i pognał nieomylnie przez ciemny salon w stronę korytarza. Najprawdopodobniej wilczarz zamierzał śle-

dzić zwierzęta z okna biblioteki po południowej stronie domu. Grady był głęboko przekonany, że ci goście są zaintrygowani jego osobą i że za wszelką cenę pragną go poznać bliżej, nie widział więc powodu, by gonić za nimi w ciemności, ryzykując, że upadnie i złamie sobie jakąś kość. Białe istoty nie zamierzały wycofać się w góry i zostawić go, by mógł już bez końca zastanawiać się nad ich naturą. Zapoczątkowały proces wzajemnego poznawania się i wydawało się mało prawdopodobne, by chciały dać sobie spokój. Grady musiał przyznać, że to dość dziwne przypuszczenie. Dzikie zwierzęta były z natury ostrożne i płochliwe. Nawet pewne siebie drapieżniki, jak chociażby pumy, zwykle na widok człowieka czmychały w zarośla. W tym leśnym bezkresie tylko niedźwiedzie były nieustra-

szone. Ważący czterysta kilogramów brunatny przedstawiciel tego gatunku mógł równie dobrze zaatakować człowieka, jak go zignorować. Grady przemierzał ostrożnie salon, od sofy do fotela, potem do drugiego fotela, i gdy wreszcie dotarł do korytarza, usłyszał cichy pisk psiego podniecenia. 18 Ćma tańczyła z fałszywym płomieniem lampy pod sufitem, a jej cień przesuwał się, raz mniejszy, raz większy, po stronach książek, w których Cammy Rivers szukała odpowiedzi. Wydawało się, że koniom i innym zwierzętom w High Meadows Farm nie zaszkodził trans, w jaki wpadły, jeśli to rzeczywiście był trans. Jednak takie zachowanie z pewnością dowodziło jakichś fizycznych zaburzeń. Na stole kuchennym w mieszkaniu nad przychodnią weterynaryjną piętrzyły się książki fachowe, w których jak dotąd Cammy niczego nie znalazła. Podobnie było z internetem, więc teraz odłożyła jedną książkę i otworzyła następną na stronie z indeksem. Utracie świadomości u epileptyków nie towarzyszyły nienormalne ruchy. Osobnik pozornie wydawał się świadomy, a jego stan można było pomylić z zamyśleniem albo brakiem uwagi. Trwało to jednak zwykle niespełna minutę. Trans, który

ogarnął konie i ich towarzyszy na farmie, trwał natomiast ponad piętnaście minut. Poza tym u żadnego z tych zwierząt nie stwierdzono wcześniej epilepsji. Było też rzeczą całkowicie sprzeczną ze zdrowym rozsądkiem przypuszczać, by wszystkie jednocześnie zaczęły zdradzać objawy schorzenia, które zwykle dotykało jednego osobnika na trzysta. Pomijając przypadki wrodzone, epilepsja mogła być wywołana zarówno przez uraz podczas porodu albo uderzenie w głowę, jak i przebyte wcześniej zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu czy jego infekcję bakteryjną. Jednakże nie sposób byłoby przeoczyć objawy tych uprzednich chorób. Żadne ze zwierząt w High Meadows Farm ‒ nie mówiąc już o wszystkich ‒ nigdy nie cierpiało na podobne schorzenia. Po wykluczeniu epilepsji Cammy skupiła się na chorobach wywołanych przez grzyby. Przypominała sobie mgliście, że niektóre z nich ‒ równie rzadkie odmiany jak Coccidioides ‒ mogły atakować mózg i wywoływać utratę świadomości czy halucynacje. Grzyby występowały zwykle na ściśle określonym terytorium. Cammy nie ograniczała się jednak do Gór Skalistych ani nawet zachodnich odmian grzybów. W rzeczywistości grzyby wywołujące takie objawy stanowiły rzadkość. A jeszcze rzadsze były te, które mogły zaata-

kować cztery różne gatunki zwierząt ‒ konie, kozy, koty i psy. Nie zamierzała zastanawiać się nad kaczką. Nigdy nie leczyła tych ptaków. Nie wiedziała, jak kaczki rozumują i czy w ogóle rozumują. Kaczka w najlepszym razie odwracała uwagę od zagadnienia. Do diabła z kaczką. Problem w przypadku grzybów sprowadzał się do tego, że żadne ze zwierząt nie zdradzało jakichkolwiek symptomów związanych z chorobami wywołanymi właśnie przez grzyby: biegunki, gorączki, chronicznego kaszlu, trudności z oddychaniem, utraty wagi, ospałości... Przed wyjazdem z High Meadows Farm Cammy pobrała próbki krwi od siedmiu koni, trzech kóz i trzech psów. Rano zamierzała przesłać je kurierem do laboratorium w Colorado Springs. Założywszy, że żadne ze zwierząt nie cierpiało i że żadne nie zdradzało jakichkolwiek niepokojących objawów prócz zbiorowego transu, pozostało jej tylko czekać na wyniki badań laboratoryjnych. Kiedy jednak skończyła zajmować się grzybami, sięgnęła po kilka grubych książek na temat rzadszych i bardziej egzotycznych chorób wywoływanych przez pierwotniaki. Cammy poświęciła swe życie leczeniu zwierząt i niesieniu im ulgi w cierpieniu. Nic innego jej nie interesowało. Pacjenci byli jej rodziną, dziećmi, pasją i misją, jedynym, co przynosiło spokój.

Żadne zwierzę nigdy jej nie zdradziło. Żadne nie odarło z godności. Żadne jej nie prześladowało ani nie poniżało. Żadne nie torturowało. Cień bezgłośnych skrzydeł, raz wielki, a raz mały, skakał po stosie książek, po białych stronicach otwartego tomu, po jej dłoniach poznaczonych okropnymi bliznami. 19 Z korytarza na dole, od strony południowej, wchodziło się do jadalni, którą Grady wypełnił półkami z myślą o książkach niemieszczących się w gabinecie. Na dobrą sprawę nie potrzebował osobnego pokoju do spożywania posiłków. Zawsze jadał przy stole kuchennym z jego dwoma krzesłami, a w tych rzadkich chwilach, kiedy chciał mieć wieczorem towarzystwo, zapraszał tylko jednego gościa. Podążając za pełnym ekscytacji głosem wilczarza, Grady przekroczył próg biblioteki. W mroku dostrzegł sylwetkę Merlina, który opierał się łapami o parapet, tak jak robił to wcześniej w innych pomieszczeniach. Po trzech krokach Grady zamarł na widok tego, co zobaczył za oknem i co wymykało się jakimkolwiek wyjaśnieniom. Księżyc znajdował się bardziej na wschód od domu niż na zachód, bardziej na północ niż na południe. Po tej stronie nad gankiem nie wznosił się żaden dach, ale blask księżyca nie mógł

docierać do południowych okien w większym stopniu niż do tych w salonie. W ciemności za szybą, nieco wyżej od masywnej głowy psa, jakby pozbawione ciężaru, widniały cztery świetliste złote kule, każda o średnicy około ośmiu centymetrów, jasne jak płomień świecy, lecz o niezmiennym blasku, który nie drgał ani nie pulsował. Dwie znajdowały się obok siebie, w linii poziomej, dwie zaś unosiły się nieco z boku, jedna pod kątem do drugiej. Bańki, pomyślał Grady, nie tylko dlatego, że zdawały się lewitować, ale też dlatego, że ich barwa była mniej stała niż jasność. Sprawiały wrażenie, że nieznacznie opalizują. W ich wnętrzu można było dostrzec grę złotych odcieni, drganie miedzi, strumyki srebra; przypominało to powierzchnię bańki mydlanej ze spektrum kolorów. Choć porównanie tych unoszących się w powietrzu obiektów z bańkami było nieodparte, Grady wyczuwał intuicyjnie, że nie są tak ulotne. Miały w sobie więcej substancji, niż mógł na pierwszy rzut oka dostrzec. Zdawało się, że te kule, choć pełne światła, nie promieniują nim. Szyby nie połyskiwały od ich blasku, podobnie jak sylwetka psa po tej stronie okna. Cedrowa framuga o barwie matowego srebra pozostawała jednolicie ciemna. Owe krągłe przedmioty nie dzieliły się swoim światłem i barwą, lecz w jakiś sposób zawierały je i utrzymywały w sobie.

Grady ruszył w stronę okna i gdy przysunął się do Merlina, świetlistość tych obiektów nabrała mocy. Wewnątrz dwóch wezbrała fala szafiru, a potem różnorodnych odcieni błękitu, i zaczęła zalewać złoto, które przebijało co chwila spod innych barw, niczym dominująca nić w odzieniu z błyszczącego jedwabiu. Trzecia i czwarta kula zmieniły całkowicie kolor ze złotego na niebieski i zielony. Wilczarz wciąż wyrażał psie podniecenie i zniecierpliwienie głosem tak cienkim, że przypominał swym brzmieniem pisk znacznie mniejszego czworonoga. Choć kule były piękne, najbardziej uderzała ich niezwykłość. Niegasnąca zorza polarna o barwach wyrazistych jak w klejnocie, uwięziona w nieważkich krągłych obiektach wielkości piłki tenisowej, unoszących się w powietrzu bez jakiegokolwiek określonego powodu... wszystko to sprawiało wrażenie czegoś tak odległego od doświadczenia Grady'ego, tak tajemniczego, tak odpornego na wszelkie wyjaśnienia, tak olśniewającego, że im dłużej się nad tym zastanawiał, tym bardziej był zdezorientowany. Zaczął odczuwać oszołomienie, dziwną lekkość, jakby mógł lada chwila zerwać więzy grawitacji i unieść się nad podłogą, w ciemności po tej stronie szyby, tak jak po tamtej, w mroku na zewnątrz, unosiły się cztery kule. Wtedy jedna para zamrugała, druga uczyniła to samo, i ta

wskazówka, ta sugestia funkcji, którą mogły pełnić owe obiekty, pozwoliła Grady'emu spojrzeć na nie zupełnie inaczej i rozwiązać zagadkę. Oczy. Ciemność pośrodku, wokół zaś otwarte szeroko tęczówki. Nieprawdopodobnie duże, świetliste, zmieniające barwę oczy. Istoty siedziały na zewnętrznym parapecie. Jedna trzymała głowę prosto, druga przekrzywiała: dwoje oczu w linii poziomej, dwoje pod kątem. Przez minutę te fosforyzujące kule tak zajmowały Grady'ego, tak bardzo przykuwały jego uwagę, że był przez nie prawie zahipnotyzowany. Teraz potrafił objąć wzrokiem całe okno, wszystko, co znajdowało się w jego obrębie. Ujrzał niewyraźnie blade kształty, ledwie widoczny zarys pysków, być może przednią łapę przywierającą do ramy. Oba stwory odskoczyły od szyby. Zmuszony śledzić ofiarę przez okna, niemniej jednak pełen entuzjazmu jak podczas prawdziwego polowania, Merlin opuścił swój posterunek z gardłowym pomrukiem, który wyrażał przekonanie o własnej sprawności i dzielności. Grady przysunął się do szyby, którą wciąż pokrywała mgiełka psiego oddechu. Zwierzęta uciekły w noc wraz ze swymi jasnymi jak latarnie oczami. Merlin wypadł z biblioteki i pocwałował hałaśliwie w stronę

kuchni. Grady stał oszołomiony, nie mogąc się poruszyć, nie z powodu wstrząsu fizycznego, ale mentalnego. Ujrzawszy wreszcie wyraźniej te dwie istoty, które po raz pierwszy zobaczył na łące, powinien rozumieć je lepiej, on jednak był jeszcze bardziej zdumiony. Merlin rzadko szczekał. Teraz to zrobił. 20 Henry Rouvroy pozbierał z podłogi łazienki strzaskane pociskiem fragmenty swojej twarzy i powrzucał kawałki rozbitego lustra do grubej plastikowej torby na śmieci. Przerywał co chwila to zajęcie, by uchwycić własne spojrzenie w srebrzystych drzazgach. Nie dostrzegł w swoich oczach niczego, co przypominałoby poczucie winy. Coś takiego jak wina po prostu nie istniało, chyba że w słabych umysłach tych, którzy wierzyli w fałszywych bogów przeróżnej władzy. Dostrzegł tę samą nicość, którą widział w oczach trupa Nory Carlyle, uniwersalną nicość ludzkiego spojrzenia. Oczy nie były oknami duszy, a w ich głębi można było zobaczyć tylko tysięczne głody, potrzeby, pragnienia i jeszcze jedno ‒ strach. Henry wiedział, jakie głody go prześladują, i nie musiał ich odkrywać w lustrze. Miał nienasycone potrzeby i pragnienia i zamierzał je zaspokoić tak, jak nie dokonał tego jeszcze żaden żarłok. Nabrał pewności, że pierwsza kobieta w

piwnicy nie będzie ostatnią, i gdyby zdołał przeżyć dostatecznie długo, to pola na farmie jego brata zamieniłyby się w cmentarz o powierzchni dwóch hektarów, pozbawiony jakichkolwiek nagrobków. Henry zdobył się na odwagę, by dostrzec strach w swoich oczach, i ujrzał go wyraźnie. Nie bał się żadnej władzy. Bał się tylko takich jak on, innymi słowy potworów, które rodziły się z wolna albo już zdążyły się narodzić. Wiedział, że po ziemi chodzą całe ich legiony. Wiedział też, do czego są zdolne, gdyż wiedział, do czego sam jest zdolny: do wszystkiego. Nie dostrzegał nic wzniosłego w ludzkim zwierzęciu, nic szlachetnego ani godnego, ani też wyjątkowego. W przypadku każdego człowieka istniały tylko dwie role do odegrania: ofiary i drapieżnika. Rządzić albo być rządzonym. Działać albo być przedmiotem działania. Gdzieś w pobliżu jakiś drapieżnik zamierzał przeszkodzić Henry'emu w urządzeniu na farmie kryjówki. Ten nieznany adwersarz mógł się kierować tylko jednym motywem: sam chciał przejąć ten teren i zamieszkać tu, by przeżyć nadciągający sztorm. Jeśli rzeczywiście tak było ‒ a musiało tak być ‒ to chodziło niewątpliwie o kogoś, kto wiedział, że zbliża się katastrofa, kogoś, kto obracał się w tych samych waszyngtońskich kręgach co Henry. Odkrył zatem, że Henry ukradł fortunę przeznaczoną

na pewną operację, i śledził go, by ustalić jego dalsze zamierzenia. Kręgi te roiły się od ludzi, którzy posiadali niewyczerpane zasoby pozwalające tropić dowolną osobę. Henry dołożył wszelkich starań, by zatuszować dokonaną przez siebie kradzież i zatrzeć ślady, kiedy wyruszył na zachód, ale najwidoczniej nie wykazał się dostateczną ostrożnością. Ani przez chwilę nie wierzył, że prześladuje go brat Jim. Był martwy. Trafiony trzykrotnie. Za trzecim razem w twarz. Nawet gdyby Jim przeżył ‒ a nie przeżył ‒ byłby ślepy i miał uszkodzony mózg. Henry pozbierał ostatnie kawałki stłuczonego lustra, zaniósł torbę do kuchni i włożył ją do kubła na śmieci. Zabrał ze sobą strzelbę. Krzesło wciąż tkwiło pod klamką drzwi prowadzących do piwnicy. Przyłożywszy ucho do szczeliny między drzwiami i framugą, wstrzymał oddech i zaczął nasłuchiwać. Z dołu nie dobiegał żaden dźwięk. Niewykluczone, że niektórzy ludzie byliby na tyle przesądni, by się zastanawiać, czy Jim mógł powstać z martwych, i szukać zemsty. Henry nie wierzył w życie po śmierci, czy to duchowego rodzaju, czy rodem z filmów o zombie. Zniknięcie zwłok, krwawy odcisk dłoni i smuga na narzucie

były jedynie swoistym teatrem. Ktoś odznaczał się infantylnym poczuciem humoru. Chciał dokuczyć Henry'emu. Kimkolwiek był ten sukinsyn, zdradzał bez wątpienia skłonności sadystyczne. Nie należało się temu dziwić. Ludzie w waszyngtońskich kręgach Henry'ego byli na ogół sadystami. W przypadku pewnego rodzaju osobowości sadyzm i żądza władzy stanowiły nierozerwalnie ze sobą splecione cechy. Henry położył strzelbę na stole kuchennym. Wciąż stojąc, nalał sobie jeszcze jeden kieliszek wina, które przełknął do kolacji. Przed rokiem Henry zrozumiał, że też odznacza się sadystycznymi skłonnościami. Dostrzegł to po raz pierwszy, gdy ‒ obserwując przez pół godziny szefową kuchni na kanale Food Network ‒ wyobraził sobie szesnaście brutalnych i groteskowych rzeczy, które chciałby z nią robić. Wraz z końcem programu nie potrafił odtworzyć w pamięci ani jednej potrawy, którą przygotowała przed kamerami. Przełączył następnie na Home and Garden Television, gdzie znalazł program z udziałem wdzięcznej projektantki wnętrz. Po pewnym czasie w żywej wyobraźni Henry'ego pojawił się obraz tej kobiety, która naga i zmasakrowana osuwała się na ziemię przy kolumnie z piaskowca, do której była przywiązana drutem kolczastym. Przez ostatni rok żadna kobieta pojawiająca się w telewizji

nie była bezpieczna, kiedy Henry brał do ręki pilota. Niektóre celebrytki prowokowały go do tak ekstrawagancko dzikich fantazji, że kupił sobie największy na rynku telewizor plazmowy. Jim i Nora nie mieli telewizora. Na tym zadupiu nie było kablówki, a jego brat i bratowa nie chcieli płacić za satelitę. Zresztą gdyby plany Henry'ego Rouvroya doczekały się realizacji, to i tak nie miałby czasu na telewizję. Wątpił też, czy udałoby mu się znaleźć i uwięzić w piwnicy znaną szefową kuchni, ale nawet rolnicze tereny Kolorado oferowały mnóstwo delikatnego ciała, które mogło służyć jego celom. Ponieważ Henry uważał się za intelektualistę, bardzo dużo rozmyślał o swoich sadystycznych impulsach. Rozumiał, że nie wywoływał ich pokaz sztuki kulinarnej. Skrajny sadyzm zawsze stanowił fundamentalną cechę jego natury. Przez większość życia tłumił go w sobie, by uniknąć więzienia. Wykorzystał tę energię do budowania swojej kariery, uczynił z niej pożywkę dla ambicji. Rok wcześniej jednak, dzięki swej wiedzy człowieka wtajemniczonego, zorientował się, że nadchodzi czas społecznych niepokojów i chaosu, które doprowadzą do ogólnego upadku władzy lokalnej, a co za tym idzie, do powstania okoliczności, kiedy sadysta będzie mógł ulegać swoim impulsom, nie lękając się szczególnie kary. Zdał sobie sprawę, że kraj stanie się nie-

bawem prawdziwym parkiem atrakcji dla ludzi takich jak on. Jeśli pragnął się odpowiednio przygotować na ową epokę nieskończonych rozkoszy, to miał sporo do roboty. Obsiać pierwsze sto metrów polnej drogi, po tej stronie szosy, tak aby zakryły ją chwasty i trawa. Stworzyć naturalnie wyglądające zwałowisko martwych drzew, które jeszcze skuteczniej zablokują dojazd, ale dopiero po wytyczeniu przejezdnego traktu przez las, umożliwiającego ominięcie wozem terenowym tej celowej przeszkody. Musiał też sprzedać konie i kurczaki czy pozbyć się ich w inny sposób. Nie po to przejmował tożsamość swojego brata, by stać się farmerem. Myśl o karmieniu kur i zbieraniu jajek przyprawiała go o dreszcz niechęci. Nie zamierzał również wyrżnąć drobiu i go skubać. Człowiek z jego wykształceniem, wyrafinowaniem i osiągnięciami nie powinien zniżać się do zabijania pożywienia, które zjadał. Nim zdecydowałby się zabić kobiety przetrzymywane w piwnicy, najprawdopodobniej gryzłby je, dla zabawy, jednak bez zamiaru ich spożywania. Pachniało to dwudziestowiecznym Hollywoodem, Henry zaś żywił taką samą pogardę wobec banałów, co wobec ludzi stołujących się w fast foodach, ludzi, którzy nosili ubrania z supermarketów, ludzi, którzy wierzyli w cokolwiek, ludzi w ogólności.

Przez chwilę, czekając na następny ruch swego przeciwnika, Henry nie myślał o niczym. Czasem przynosiło to ulgę. Mógł z własnej woli stać się pustym, wydrążonym ciałem, nicością, która była prawdą każdej istoty ludzkiej. Ralph Waldo Emerson, geniusz literacki, bohater Henry'ego, uważał, że każdy z nas musi być kołem, które wymyśla swą prawdę chwila za chwilą, pożera tę prawdę, tak jak wąż pożera swój ogon, bezustannie posuwa się do przodu, żyje dla tego określonego momentu i następnego, wciąż szukając nowego, stając się nowym, ulegając metamorfozie, bezustannie zmieniając się pod wpływem bezustannie zmieniających się prawd. W tej przemianie, w drodze ku wiecznie nowej jaźni ‒ powiedział Emerson ‒ „Ja niedoskonały wielbię swoją Doskonałość”. Teraz niedoskonały Henry był doskonałym, idealnym kołem. Nic w jego środku. Nic na zewnątrz. Tylko cienka linia, która zakrzywia się, by spotkać samą siebie. Był to rodzaj medytacji, medytacji pozbawionej nawet świadomości medytowania, medytacji bez konkretnego celu. Kiedy już przestał być niczym, usiadł przy stole kuchennym i popijał kiepskie wino. Czekał na rozwój wypadków, który przełamałby impas między nim a jego nieznanym wrogiem. Chwila ta nadeszła, gdy usłyszał kroki na drewnianych schodach prowadzących do piwnicy. Wstał i wziął do rąk strzelbę. Podszedł do podpartych krze-

słem drzwi. Kroki łomotały, jakby intruz dźwigał spory ciężar albo był zmęczony. W końcu dotarł do szczytu schodów. Henry czekał w milczeniu. Tak jak człowiek po drugiej stronie drzwi. Po chwili gałka obróciła się tam i z powrotem, skrzypiąc o oparcie przechylonego krzesła. Potem znieruchomiała. 21 Po kolacji Lamar Woolsey wrócił do swojego pokoju w hotelu w Las Vegas i włączył laptop. Dostał sześć e-maili. Odpowiedział szybko na pięć, ale przez jakiś czas zastanawiał się nad szóstym, który przysłał mu Simon Northcott. Simon był już w Denver, gdzie nazajutrz po południu planowana była konferencja. Northcott miał wygłosić mowę we wtorek, ale zaproponował, by zamiast tego on i Lamar nawiązali dyskusję. Wymienił trzy związane z konferencją tematy, które poruszali już wcześniej. Dyskusja z Simonem byłaby równie pozbawiona sensu jak omawianie zagadnienia prawa konstytucyjnego z tenorem broadwayowskim, któremu zależało tylko na uznaniu widowni. Gdyby publiczność choć trochę obchodziła kwestia prawa konstytucyjnego, śpiewak nie miałby szans wygrania debaty; ale ponieważ wszyscy doceniają podniosłe wykonanie Yankee

Doodle Dandy, aplauz przekonałby go o zwycięstwie. Jako ktoś, kto uchodził niegdyś za człowieka rozumu, Simon z czasem stał się bardziej ewangelistą niż naukowcem. Jego nowa wersja rozumu nie pozwalała mu porzucić czy chociażby zrewidować jakiejś ukochanej teorii w wyniku pojawienia się nowych informacji. Northcott po prostu żądał interpretowania nowych informacji tak, aby wesprzeć teorię, której on i wielu innych poświęciło swe kariery. W końcu Lamar Woolsey odpowiedział na zaproszenie do debaty: „Drogi Simonie, przez całe wieki, od zarania nauki aż do roku, w którym się urodziłem, wierzono, że wszechświat istniał zawsze w takiej samej postaci, w jakiej go obserwowano. Potem pojawiła się teoria Wielkiego Wybuchu i dziesiątki lat, w ciągu których udowadniano, że wszechświat miał kataklizmowy początek i od tej pory ulega rozszerzaniu. Jeśli uda mi się pożyć dostatecznie długo, kolejna rewolucja w nauce może sprawić, że nasza dyskusja na twój ulubiony temat okaże się niepotrzebna. Wtedy pozostanie mi powiedzieć tylko, że cię o tym uprzedzałem. Oczekuję z niecierpliwością twojego wystąpienia”. Po przebraniu się w piżamę i wyczyszczeniu zębów Lamar usiadł na brzegu łóżka i wystukał na komórce swój domowy numer w Chicago. Odsłuchał komunikat poczty głosowej: „Dodzwoniłeś się do mieszkania państwa Woolseyów. Nikt nie

może w tej chwili odebrać telefonu, ale proszę pozostawić wiadomość, a oddzwonimy do ciebie”. Mógł uzyskać dostęp do wiadomości, ale był zbyt zmęczony, by ich wysłuchiwać. Zamierzał zrobić to rano. Sam też nie zostawił żadnej wiadomości. I tak nikt by jej nie odebrał. Zadzwonił tylko po to, by usłyszeć głos swojej żony Estelle, która nagrała powitanie. Odeszła niemal trzy lata wcześniej, z powodu tętniaka aorty, ale Lamar nie zmienił nagrania na poczcie głosowej. Kiedy zgasił lampkę przy łóżku, jej głos rozbrzmiewał mu wyraźnie w pamięci. Zamknąwszy oczy, widział ją i miał nadzieję, że mu się przyśni. Nie martwił się, że będzie to jakiś koszmar. Jej obecność gwarantowała pociechę i zadowolenie. 22 Wchodząc do kuchni, Grady starał się szeptem uspokoić podekscytowanego wilczarza. Przy oszklonych drzwiach, wyglądając na zewnątrz, Merlin przestał szczekać, ale zaczął popiskiwać, jakby na podwórzu baraszkowały inne psy, on zaś pragnął się do nich przyłączyć. Grady nachylał się nad stołem, wpatrując się spod przymrużonych powiek w okno, przy którym wcześniej trzymał wartę. Jego oczy tak dobrze przywykły do ciemności, że od razu

dostrzegł te dwie istoty. Jedna siedziała, tak jak mógłby siedzieć pies, na krześle, które zajmował późnym popołudniem, kiedy to Merlin gonił za stadkiem tropów po podwórzu. Druga przysiadła na marmurowym stoliku, na którym wcześniej Grady ułożył stos książek o faunie okolicznych gór. Ponieważ oba stwory obróciły się do domu plecami, nie widział ich oczu. Ich zdumiewających, niewytłumaczalnych oczu. Tamta łąka była czymś więcej niż tylko miejscem. Była określoną chwilą. Chwilą i ruchem, punktem centralnym i dźwignią, płaszczyzną i czasem, w których zmieniło się jego życie, i nie tylko jego życie, znacznie więcej niż życie; może wszystko. Pomyślał o matce przy innym oknie, takim jak to, po śmierci ojca, oknie, przez które ujrzała przeszłość i przyszłość. Była to noc okien, na dole i na górze, na północy, wschodzie, południu, zachodzie, w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Podszedł do drzwi, przy których czekał Merlin, one zaś też były oknem o dziewięciu szybkach. Zwierzęta na ganku nadal siedziały zwrócone w stronę podwórza, nocy, gór i księżyca. Musiały być świadome obecności Grady'ego, choćby dlatego, że Merlin wcześniej szczekał i że teraz błagał, by go wypuszczono. Mimo to nie patrzyły w jego stronę.

Grady zapalił światło w kuchni i na ganku. Merlin u jego boku przestał popiskiwać i zaczął dyszeć z podniecenia. Wilczarz nie wydawał się ani przestraszony, ani agresywny. Jego ruchliwy ogon uderzał rytmicznie o ścianę, stuk, stuk, stuk. Grady zawahał się z dłonią na gałce. Pomyślał o migotliwym blasku, który ujrzał, zmierzając przez sosnowy las ku łące. Zastanawiał się, kto wcześniej zapalił światło w warsztacie, a potem w garażu. Kto otworzył drzwi warsztatu, podniósł automatyczną bramę garażu? Wahając się i wciąż opierając dłoń na gałce drzwi, zastukał kłykciami drugiej w szybkę. Tajemnicze zwierzęta siedziały bez ruchu na krześle i stoliku, nie chcąc pokazać swych oczu. Pomyślał o Marcusie Pippie, który nadał mu przezwisko Iguana i który zginął gwałtowną śmiercią, zabity przez senatora. Nie wiedział, dlaczego właśnie teraz przyszedł mu do głowy Marcus, w tym zdumiewającym momencie, pomijając to, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat działo się to dość często. Ponownie uniósł kłykcie do szkła, ale nie zastukał w szybę. Chciał zobaczyć ich oczy, bardzo chciał je zobaczyć, ale nie zastukał. Wziął głęboki oddech.

Otworzył drzwi dziewięciu okien, a tuż za nimi był próg, a tuż za progiem ‒ deski ganku. Zwierzęta odwróciły się, by spojrzeć na niego i onieśmielonego nagle psa. 23 Stojąc przy podpartych krzesłem drzwiach, Henry czekał, aż gałka znów się obróci, ale nawet nie drgnęła. Drzwi do garderoby w sypialni i łazienki nie mogły stanowić przeszkody dla śrutu. Gdyby ktoś krył się po drugiej stronie, zostałby poważnie ranny. Jednak drzwi do piwnicy zrobione były z solidnego dębu, dostatecznie twardego i grubego, by wytrzymać pocisk ze strzelby kalibru .20. Mogło nawet dojść do rykoszetu, czego Henry nie chciał ryzykować. Ktokolwiek stał na podeście u szczytu schodów, musiał nasłuchiwać, tak jak nasłuchiwał Henry. Przez mniej więcej minutę żaden z nich nie dał drugiemu powodu do obaw. Kiepskie wino pozostawiło po sobie umiarkowanie cierpki smak. Teraz czuł w ustach prawdziwą gorycz. Wargi miał suche, tak jak język, którym po nich przesuwał. Zza drzwi dobiegł wreszcie chrapliwy szept jego prześladowcy. ‒ Henry? Cichy i gardłowy, ten głos mógł należeć do kogokolwiek.

Nie odznaczał się żadnym określonym charakterem. ‒ Henry, Henry, Henry, Henry. Trzy z tych czterokrotnie wypowiedzianych słów zabrzmiały nieco bełkotliwie, jakby prześladowca miał zniekształcone ‒ albo zmasakrowane ‒ usta. Henry nie znał nikogo z wadą wymowy. Człowiek za drzwiami nie mógł być kimś, kogo znał. Po prostu nie mógł. Ponieważ nie sposób było wykluczyć, że adwersarz jest uzbrojony, Henry nie odezwał się ani nie poruszył, by nie zdradzać swej obecności i pozycji. Pośród broni schowanej w landroverze znajdowała się strzelba typu Urban Sniper, z uchwytem pistoletowym, przeznaczona wyłącznie do amunicji, która mogła powstrzymać szarżującego byka. Jeśli prześladowca był wyposażony w snipera, dębowe drzwi nie stanowiłyby skutecznej osłony. Zza grubego drewna dobiegło szuranie; intruz obrócił się na podeście. Po chwili rozległy się ciężkie kroki, które wkrótce ucichły gdzieś w głębi piwnicy. Henry powrócił bezgłośnie do stołu. Odłożył strzelbę, pozostał jednak w pozycji stojącej. Choć wino nie było godne człowieka takiego jak on, opróżnił kieliszek i nalał sobie następny. Oczekiwał hałasów z dołu, ale nic nie przerywało ciszy. Jeśli prześladowca widział, jak Henry wnosi dwie ciężkie walizy do domu, i jeśli był kimś, kto wie, co się w nich znajduje,

to być może już je znalazł. Henry czekał, aż usłyszy, jak otwierają się drzwi piwnicy prowadzące na dwór, a potem drzwi przy schodach zewnętrznych. Nic. Po chwili usiadł przy stole. Jeśli prześladowca zdołał w jakiś sposób wyjść po cichu z dwoma milionami dolarów, byłby to cios, lecz nie katastrofa. Henry miał jeszcze przy sobie pięć milionów w oszlifowanych diamentach i kolejne dziesięć w obligacjach na okaziciela. W skrytkach bankowych, zarówno w kraju, jak i za granicą, przechowywał fortunę w złotych monetach, także w tych rzadkich, o wartości większej niż zawartość cennego kruszcu. W kręgach, w których obracał się Henry, defraudacja miała tak długą historię, że była traktowana przez niektórych jako szacowna tradycja. Jednakże sumy drenowane z systemu w przeszłości stanowiły nędzne grosze w porównaniu z fortunami tryskającymi z kurków w ostatnich latach. Ci, którzy kradli miliardy, byli wielorybami, a ich ławice przeczesywały wody, niczym majestatyczni superzłodzieje, przy których drobni kieszonkowcy pokroju Henry'ego wydawali się zaledwie rybkami pilotami. Zakładał, że braku tych trzydziestu milionów, które wydestylował ze strumienia, nikt nie zauważy. Teraz jednak zaczął się zastanawiać, czy czasem się nie my-

lił, sądząc, że mała rybka może pływać sobie bezpiecznie pośród lewiatanów. A jeśli wieloryby pożerały małe rybki z takim samym apetytem, jak pochłaniały kryle albo plankton? Osobnik krążący na schodach za drzwiami chciał, by Henry spenetrował piwnicę. Cisza, która nastąpiła, miała wystrzępić jego opanowanie do cieniutkich niteczek. Ktoś zarzucił przynętę. Henry nie zamierzał połykać haczyka. Nie zamierzał też wychodzić w nocy na dwór, żeby sprawdzić pozostały bagaż w landroverze. W końcu świt nadejdzie. Myśl o poranku kazała mu rozważyć pewną rzecz ‒ jak bardzo pogorszyłaby się jego sytuacja, gdyby nieprzyjaciel odciął dopływ prądu. Nie chciał poruszać się na ślepo w absolutnej ciemności, po nieznanym sobie domu. Kiedy Uniwersytet Kolorado zaczął wykorzystywać to miejsce jako teren badań związanych z gospodarką zasobami leśnymi, władze uczelni zapłaciły firmie energetycznej za wykopanie rowu wzdłuż polnej drogi i umieszczenie w nim kabla. Jednakże linia przesyłowa musiała wynurzyć się na powierzchnię przed dotarciem do domu, co stanowiło punkt newralgiczny. W piwnicy widział tablicę rozdzielczą. Jeśli prześladowca wciąż tam przebywa i postanowi wyłączyć kilka korków, to Henry zostanie skutecznie oślepiony.

Wyobraził sobie, jak porusza się po omacku w pozbawionych oświetlenia pokojach i słyszy tuż obok niski, gardłowy głos, który szepcze: „Henry”. Czując coraz silniejszy niepokój, zaczął przeszukiwać szafki i szuflady w kuchni, aż znalazł latarkę i zapasowe baterie. W porządku. Ciemność mu nic groziła. Było kilka minut po dziesiątej, więc od świtu dzieliło go co najmniej osiem godzin. Gdyby miał spędzić noc wsłuchany w odgłosy świadczące o próbie wdarcia się do domu, to byłby rankiem wyczerpany. Odczuwał już zmęczenie i potrzebował snu, by odzyskać siły konieczne do przetrwania. Chciał pozostawić wszystkie światła zapalone. Mógł jednak zasnąć wyłącznie w ciemności, zawsze tak było. Gdyby zgasił lampy tylko w jednym pomieszczeniu, każdy, kto znajdował się na zewnątrz, domyśliłby się, który pokój wybrał na spoczynek. Po zastanowieniu wyłączył świetlówki w kuchni. W mroku dostrzegł jasną linię przy dolnej krawędzi drzwi od piwnicy, co mogło oznaczać, że jego prześladowca znajduje się na dole albo że pragnie go wprowadzić w błąd. Zostawił zapalone światło w korytarzu, ale zgasił je w gabinecie, gdzie Nora zamierzała pościelić mu sofę. W salonie wyłączył jedną lampę, ale zostawił zapaloną drugą, przy oknie. Zamierzał spędzić noc w sypialni, ale nie tam, gdzie każdy by

się spodziewał. Sytuacja wymagała ostrożności, przebiegłości. Oparł strzelbę o fotel. Latarkę i zapas baterii umieścił na podnóżku. Otworzył garderobę z podziurawionymi drzwiami i z najwyższej półki wziął dwie poduszki i dwa koce. Posługując się tymi rekwizytami, mógł stworzyć iluzję śpiącego człowieka. Podszedł do łóżka i zauważył rękawice. Poduszki i koce wysunęły mu się z rąk. Na koronkowej narzucie leżała para skórzanych roboczych rękawic, w których Jim rąbał drewno. Nie było ich tu wcześniej. Wyglądały na przesiąknięte krwią, ta zaś przenikała w kordonek. 24 Cammy Rivers, która siedziała w kuchni pogrążona w bezustannie pulsującym cieniu pijanej światłem ćmy, wyeliminowała choroby wywołane przez pierwotniaki jako prawdopodobną przyczynę zachowania zwierząt w High Meadows Farm. Wydawało się, że pozostawała tylko jedna możliwość: wierzchowce i zaprzyjaźnione z nimi zwierzęta otrzymały dawkę substancji toksycznych albo jakiś narkotyk. Stało się to zapewne poprzez przypadkowe albo celowe skażenie pożywienia. Różne gatunki ‒ konie, kozy, psy ‒ nie były karmione w identyczny sposób. Nawet niektóre konie jadły co innego niż

pozostałe. W konsekwencji zatrucie musiało być zamierzone. To wyjaśnienie uznała jednak za zbyt dramatyczne i nieprawdopodobne. Nic jednak innego nie przychodziło jej do głowy. Chociaż przejawiała klasyczne podejście do badań, przedkładając książki nad źródła internetowe, które często zawierały błędne informacje, nadeszła chwila, by pójść na dół do komputera. Tylko poprzez żmudną i dokładną analizę można było wyeliminować ogromną liczbę narkotyków z ich długą listą skutków ubocznych i jeszcze większą liczbę naturalnych i syntetycznych toksyn. Kiedy odsunęła krzesło od stołu i wstała, zadzwonił telefon na ścianie. Podniosła słuchawkę: ‒ Cammy Rivers. ‒ Dobry wieczór, pani doktor ‒ powiedział Grady Adams. ‒ Mam nadzieję, że cię nie obudziłem. ‒ Nie ma jeszcze wpół do jedenastej, Grady. ‒ No cóż, wiem, że wstajesz wcześnie. Mogłabyś tu przyjechać? ‒ Co... teraz? ‒ Liczę na to. ‒ Tylko mi nie mów, że coś się stało Merlinowi. Dała Grady'emu wilczarza przed trzema laty, kiedy pies był

jeszcze szczeniakiem. ‒ Nie, nie, nic mu nie jest; mogłabyś go osiodłać i jeździć na nim jak na koniu. Chodzi o inne zwierzę. ‒ Jakie zwierzę? ‒ No... chciałbym, żebyś je zobaczyła. Dwoje zwierząt. Weź swoją torbę lekarską, cokolwiek jest potrzebne, bo może zechcesz je zbadać. ‒ Nazywają się jakoś? ‒ Właśnie o to chodzi... chyba nie można ich nazwać. Nigdy nie widziałem czegoś takiego. W tej chwili gonią Merlina po całej kuchni, a on jest zachwycony. ‒ Słuchaj, muszę cię spytać, stolarzu ‒ nie nawdychałeś się za dużo oparów z szelaku? ‒ Może tak. Może się nawet napiłem tego świństwa. 25 Po znalezieniu przesiąkniętych krwią rękawic, trzymając w pogotowiu strzelbę, Henry Rouvroy przeszukał dom, nie znalazł nikogo, potem znów go przeszukał, z tym samym rezultatem. Drzwi do piwnicy wciąż były podparte krzesłem. Wejściowe pozostawały zamknięte, podobnie jak te prowadzące z kuchni na tylny ganek. Wyjaśnienie samo się nasuwało. Nieprzyjaciel dysponował kluczem. Bez wątpienia zabrał go martwemu Jimowi albo Norze.

Podczas gdy Henry siedział przy stole, nasłuchując odgłosów w piwnicy i popijając wino, które smakowało jak wytłoczone z plastikowych gron, jego prześladowca posłużył się kluczem, by wejść po cichu od frontu. Zostawił na łóżku skrwawione rękawice, te same, które miał na rękach, kiedy przenosił ciała, po czym wyszedł tą samą drogą, zamykając za sobą drzwi. Henry pojmował, jak zostało to zrobione, nie rozumiał tylko dlaczego. Wcześniej skłonny był uznać, że jego prześladowca ma infantylne poczucie humoru. Jednak w sytuacji, gdy stawka była tak wysoka, gdy każdy żart wiązał się ze śmiertelnym ryzykiem, podobne postępowanie wydawało się nierozsądne, jeśli wręcz nie irracjonalne. Jeżeli ktoś w Waszyngtonie odkrył kradzież dokonaną przez Henry'ego, wtedy gdy ten pracowicie dokonywał defraudacji, jeśli owa osoba śledziła go, by ustalić rozmiary przestępstwa i zamiary, i jeśli ta osoba podążyła w ślad za nim na farmę Jima albo czekała tu na jego przyjazd, to zdrowy rozsądek nakazywał podejrzewać, że Henry powinien zostać zabity, powinien dostać kulę w tył głowy, jeszcze nim zdążyłby zdać sobie sprawę, że ktoś dowiedział się o rabunku i planach przekształcenia farmy w redutę. Najwyraźniej prześladowca chciał od niego czegoś więcej niż tylko pieniędzy i farmy. Henry próbował sobie wyobrazić,

co by to mogło być, ale wyobraźnia go zawodziła. By się upewnić, że jego wróg nie dostanie się do środka za pomocą klucza, podparł też drzwi kuchenne krzesłem z aneksu jadalnego. Drugim zabezpieczył w ten sam sposób drzwi frontowe. Henry uważał się za potwora o bezgranicznym okrucieństwie i nieskażonym egoizmie, za człowieka, którego absolutna niemoralność gwarantowała, że będzie dla swego dobra działał bez wahania. Teraz musiał niechętnie przyznać, że mógł mimo wszystko popełniać błędy. Przede wszystkim wyposażył swojego landrovera w specjalne urządzenie zapewniające pomoc drogową i zapobiegające kradzieży wozu. Pozwalało, poprzez satelitę, prowadzić rozmowy w rzeczywistym czasie na wypadek awarii, kraksy i innych alarmowych sytuacji. Kiedy zlecił zainstalowanie urządzenia, chodziło mu głównie o możliwość otrzymywania rzetelnej rady na temat najlepszych restauracji i hoteli, gdziekolwiek akurat by się znajdował w porze obiadu podczas niespiesznej podróży na zachód. W kręgach waszyngtońskich obracali się ludzie, którzy potrafili niezauważenie włamać się do komputerów sterujących tą usługą satelitarną i śledzić Henry'ego przy wykorzystaniu sygnału z transpondera zainstalowanego w landroverze jako dodatkowe wyposażenie.

Kupił samochód, posługując się fałszywymi dokumentami, i zapłacił za niego przelewem z konta bankowego na Bermudach, zasilanego funduszami z konta pewnej francuskiej firmy zajmującej się projektowaniem tkanin, ta zaś była spółką istniejącą jedynie na papierze i działała na rzecz fikcyjnego przedsiębiorstwa tekstylnego na Filipinach należącego do bogatego człowieka z Hongkongu, którego nie można było przesłuchać ani wezwać do sądu w celu złożenia zeznań, gdyż stanowił on wytwór wyobraźni Henry'ego. Doszedł teraz do wniosku, że trzeba było kupić za pośrednictwem jakiegoś bezdomnego włóczęgi używany wóz terenowy, płacąc gotówką, i ruszyć na zachód tym gruchotem, w tandetnym stroju typowego turysty z klasy średniej, który żywi się batonami czekoladowymi i meksykańskimi naleśnikami z tajemniczym nadzieniem i nocuje w tanich motelach, gdzie grozi mu śmierć ze strony zmutowanych karaluchów albo na widok niegustownego wystroju wnętrza mogącego przyprawić słabą arterię mózgową o gwałtowny zator. Nikomu z waszyngtońskich kręgów, nawet przez tysiąc lat, nie przyszłoby do głowy szukać go ‒ czy kogokolwiek ze swych znajomych ‒ w takim pojeździe albo w takim zdeklasowanym otoczeniu. Wszyscy oni zdobyli identyczne ekskluzywne wykształcenie i podzielali określone standardy życia, oczekiwali też jeden od drugiego przestrzegania owych standardów.

Jeśli ktoś zaliczał się do tej namaszczonej elity, oznaczało to przynależność, oznaczało wolność od wszelkich wątpliwości, oznaczało, że człowiek wiedział, co myśleć albo co powinien myśleć, oznaczało wygodę. Teraz jednak Henry uświadomił sobie, że oznaczało to także rozleniwienie intelektualne, niemożność skutecznego działania w trudnej sytuacji. Wydawało mu się, że wzniósł się ponad przeszłość, uwalniając tkwiącą w nim bestię od wszelkich zahamowań, a mimo to zaplanował ucieczkę z Waszyngtonu w tych niebezpiecznych czasach tak, jak mógłby zaplanować wyprawę do sąsiedniej dzielnicy za dawnych dni, kiedy świat nie zaczął się jeszcze staczać w otchłań. Jego prześladowca najwyraźniej zachował umiejętność jasnego myślenia bez względu na sytuację. Ten sukinsyn chciał czegoś więcej niż pieniędzy i farmy i starał się to zdobyć za pomocą strategii i taktyki, które wprawiały Henry'ego w zakłopotanie i zbijały z tropu. Henry wiedział, że musi wykazywać się większą bystrością. Spodziewać się niespodziewanego. Myśleć o tym, co wydaje się nie do pomyślenia. Wyjął z szuflady kolejną torbę na śmieci i wrócił do sypialni. Włożył do niej skrwawione rękawice i umieścił pakunek na fotelu. Kiedy ściągnął zaplamioną narzutę z łóżka i odłożył na bok,

żeby ją później wyprać, przypomniał sobie, że przeżycie wymagało giętkiego umysłu. Oczekiwać tego, co nieoczekiwane. Myśleć o tym, co nie do pomyślenia. Próbował pomyśleć o czymś nie do pomyślenia, tak aby się nad tym zastanowić. Jednakże, jako rodzący się potwór, nie znalazł nic takiego, żadnego motywu czy działania dostatecznie szokującego czy nawet nadprzyrodzonego. Ograniczenia i występki nie miały dla niego znaczenia. Wtedy w jego wyobraźni pojawił się Jim z kulą w głowie. Widział, jak do tego doszło. Potem zobaczył brata na klepisku stodoły, jego zmasakrowaną twarz. Widział to na własne oczy. Nie była to rzecz nie do pomyślenia. Potem jednak ujrzał coś, co się nie wydarzyło: zalane krwią oczy odzyskiwały z wolna ostrość spojrzenia, czerwona kleista ciecz spływała, źrenice znów były żywe. Nie. To nie było nie do pomyślenia; to było niemożliwe. Nie dało się powrócić z zaświatów, ponieważ zaświaty nie istniały. Poeta Emerson, praojciec nowoczesnego intelektualisty, radził, żeby ufać swej woli, ufać jej sile, a wszystko będzie możliwe. Rzekł: „Co człowiek uczyni, to ma”. Powiedział, że ludzie nie potrzebują nadziei ani strachu, mając na myśli nadzieję na cokolwiek poza nimi samymi oraz strach przed wiecznymi konsekwencjami. Henry Rouvroy nie musiał się obawiać zamordowanego

brata, lecz nieznanego prześladowcy, który ‒ gdyby prawda wyszła wreszcie na jaw ‒ okazałby się takim samym człowiekiem jak on, nie bliźniakiem wskrzeszonym z martwych, ale człowiekiem ukształtowanym przez te same wpływy, o umyśle wolnym od wszelkich przesądów. Za pomocą poduszek i koców stworzył na łóżku iluzję ciała. Potem nakrył tego fałszywego osobnika kołdrą. W kuchni wyciągnął krzesło spod gałki tylnych drzwi i postawił je z powrotem przy stole. Podobnie postąpił z krzesłem, którym podparł drzwi frontowe. Krzesło pod drzwiami prowadzącymi do piwnicy chwilowo pozostawił na swoim miejscu. Prześladowca mógł posłużyć się kluczem. Tym razem Henry miał być przygotowany na jego wizytę. 26 Wiejskie drogi pustoszały z chwilą, gdy do tartaku nie spieszyły już ciężarówki przewożące dłużycę i gdy nie wysyłano już nigdzie ładunku obrobionego drewna. Przednie światła explorera omiatały swym blaskiem geometryczne kształty białych ogrodzeń wokół farm, a cienie drzew rozwierały się niczym mroczne wrota na łąkach oszronionych przez księżycowy blask. Zalesione góry były czarniejsze niż niebo, księżyc zaś płynął wysoko po morzu gwiazd. Na końcu lokalnej szosy Cammy skręciła w podjazd pro-

wadzący do siedziby Grady'ego i zaparkowała za domem. Kiedy zjawiała się tu czasem na kolację, zawsze jedli przy stole kuchennym, więc zwykle pukała do tylnych drzwi zamiast frontowych. Byli tylko przyjaciółmi. Nikt w jej życiu ‒ ani mężczyzna, ani kobieta ‒ nie mógł rościć sobie prawa do czegoś więcej, ale Grady'ego Adamsa traktowała jak szczególnie dobrego przyjaciela. Odznaczał się pewną umiejętnością ‒ wiedział, o co pytać, a których tematów lepiej nie poruszać. Rozumiał, że troska nie wymaga zaspokojenia każdej ciekawości. Być może tak dobrze się dogadywali, ponieważ ona także znała granice rozmowy terapeutycznej w społeczeństwie, które ceniło terapię ponad wszystko. Nie oczekiwała, że zdoła uzdrowić przyjaciela albo że sama zostanie przezeń uleczona. Dzielenie się sobą nie musiało oznaczać głębokich wyznań. Na dobrą sprawę im bardziej człowiek ujawniał swą przeszłość, tym mniej ludzie postrzegali go jako osobę w teraźniejszości, a w większym stopniu widzieli w nim tego, kim był niegdyś i kim tak długo starał się nie być. Ani słowa, ani czas nikogo nie leczyły. Tylko życie leczyło, jeśli w ogóle leczyło, życie, jakim należało żyć w miarę możności, za sprawą wyuczonych nawyków i niejasnych intencji, życie w czasie i ostatecznie poza czasem, kiedy to niepotrzebni

byli terapeuci i lekarze, by złagodzić ból albo go stłumić. Cammy ruszyła z torbą w stronę domu. Kiedy wchodziła na tylny ganek, Grady otworzył drzwi kuchenne. Jak zawsze jego widok sprawił jej przyjemność: duży mężczyzna, trochę nieokrzesany, z cieniem determinacji widocznym w zarysie szczęki i linii ust, ale z dobrocią w oczach, dobrocią tak oczywistą jak błękit tęczówek. Ktoś mógłby powiedzieć, że dobroć wcale nie musi się ujawniać w oczach dobrego człowieka, tak jak zło w oczach człowieka złego. Ona jednak widziała jedno i drugie, gdy miała z nimi do czynienia: zło, ponieważ doświadczyła go w nadmiarze; dobro, ponieważ nie doświadczała go przez długi czas; jego niegdysiejsza nieobecność wyostrzyła jej zmysł postrzegania. Rozpoznawała je bezbłędnie, gdy tylko się pojawiało. Czytała kiedyś o człowieku imieniem Homer, który jako sześcioletni chłopiec doznał tajemniczego neurologicznego schorzenia, to zaś pozbawiło go na kolejnych trzydzieści lat zdolności wyczuwania jakiegokolwiek zapachu. Pewnego dnia, kiedy miał lat trzydzieści sześć i zerwał różę, by podziwiać jej obraz i delikatność płatków, odzyskał w pełni zmysł powonienia, tak gwałtownie i z taką siłą, że runął zszokowany na ziemię. W następnych latach, ciesząc się każdym czarownym zapachem świata, był tak wrażliwy na woń róż, że potrafił wyczuć obecność tych kwiatów z odległości dwóch przecznic; wiedział,

jeszcze nim przekroczył próg kwiaciarni, czy jest tam ich zapas, czy też chwilowo wszystkie sprzedano. Dobroć w oczach człowieka była dla Cammy tak oczywista jak obecność róż dla Homera, bez względu na odległość czy zamknięte drzwi. Tym razem, kiedy Grady ją witał, dostrzegła w nim coś jeszcze, coś mniej dla niego charakterystycznego: dziecięcy zachwyt i radość. ‒ Powinienem cię chyba lepiej przygotować. ‒ Przygotować? ‒ Przez telefon. Na to. Gdy ją wprowadzał do kuchni, wyjaśniła: ‒ Zabrałam ze sobą torbę lekarską. ‒ Nie, chodzi mi o coś innego. To znaczy, rozumiesz, naprawdę przygotować. ‒ Zamknął drzwi. ‒ Ale nie da się tak naprawdę. To znaczy przygotować. Na to. ‒ Co ty bredzisz? ‒ Tak się wydaje, prawda? Że bredzę. Ale mnóstwo się wydarzyło. Nie wiem, co o tym myśleć. O nich. Może ty będziesz wiedziała. Siedzą w salonie. Cammy ruszyła za nim przez kuchnię. Na progu korytarza przystanął. Niemal wpadła na niego. Odwrócił się do niej. ‒ Prawie się boję cię tam zaprowadzić. ‒ Boisz się... dlaczego?

‒ Może nie będziesz zdziwiona. Może się zorientujesz, co to takiego. Wtedy będzie wiadomo, co to jest. Bo z pewnością coś to jest. Ale skąd mam wiedzieć? Bredzę? ‒ Nie jest to w twoim stylu. ‒ Zjadły moje kurczaki. I kurczaki Merlina. Przypuszczam, że to one. Nie mam właściwie dowodu. ‒ Nie jestem tu po to, żeby dokonać aresztowania. ‒ Ale kto inny mógłby je zjeść? Może ten, kto zapalił światło w warsztacie. Nie mając pojęcia, o czym mówi, ale pełna dobrych chęci, Cammy zauważyła: ‒ Może kontakty pachną jak kurczaki. To by stanowiło jakiś dowód. Zdążył już ruszyć przed siebie, lecz teraz znów się do niej odwrócił. ‒ Nieważne, że to zjadły. Dziwi mnie tylko, że weszły do środka. To znaczy do domu. Dzikie zwierzęta nie są takie odważne. Skierował się w stronę salonu, jednak po trzech krokach zatrzymał się i znów odwrócił. Tym razem wpadła na niego. Przytrzymał ją, żeby się nie przewróciła, i powiedział: ‒ Dzikie, śmiałe... ale niegroźne. Wręcz przeciwnie. Prawie oswojone. Jak zwierzaki domowe. Puścił ją i ponownie ruszył korytarzem.

Oczekując, że zatrzyma się gwałtownie, Cammy nie pospieszyła za nim. Zerknął na nią, stojąc na progu pokoju. ‒ Na co czekasz? Śmiało. W salonie siedział Merlin wyraźnie podekscytowany. Zerknął na Cammy i poruszył ogonem, lecz nie podbiegł do niej, jak zwykle czynił. Całą uwagę skupiał na dwóch istotach usadowionych przed nim na sofie. Na pierwszy rzut oka miały wzrost i wagę sześcioletnich dzieci. Siedziały też jak dzieci, nie w pozycji psa czy kota, ale na pośladkach, z wyciągniętymi przed siebie nogami. Każdy z tych stworów trzymał w łapach zabawkę Merlina, oglądając ją z zainteresowaniem. Żółta pluszowa kaczka, fioletowy pluszowy królik. Same przypominały pluszowe zwierzaki: gęste, lśniące, śnieżnobiałe futro. Nieowłosiony i czarny niczym węgiel nos, takie same wargi i łapy. ‒ No i co? ‒ spytał Grady. ‒ Nie jest to naprawdę coś? Jest czy nie jest? Cammy zerknęła na niego. Przytaknęła. Odzyskała głos. ‒ Tak. To jest coś, oczywiście. Odstawiła torbę lekarską. Poczuła, jak uginają się pod nią kolana. Usiadła na taborecie dokładnie naprzeciwko zwierzaków.

Ich czaszki nie były wydłużone, jak u psa, ale okrągłe, oblicza zaś płaskie w porównaniu z psimi. Nos przypominał wyglądem wyprawioną skórę, wargi wydawały się kocie. Te stworzenia wyglądały bardziej jak wydry niż koty, ale nie były wydrami. Ponieważ ich głowy odznaczały się większym rozmiarem w stosunku do reszty ciała niż w przypadku zwierząt, ogromne oczy nie sprawiały wrażenia groteskowych, nie były też wypukłe. Kiedy mrugały, ich powieki jawiły się tak czarne jak nosy i wargi. Inne cechy tych istot różniły się od wszystkiego, czego Cammy mogłaby się spodziewać po ssakach pokrytych futrem. Jednakże to ich oczy najsilniej przykuwały uwagę. Niektóre nocne zwierzęta, na przykład lemury afrykańskie, miały ślepia duże w stosunku do rozmiarów głowy. Ale nigdy nie widziała aż tak wielkich, jak u tych stworów. ‒ Duże oczy nie są nieodzownym warunkiem nocnego widzenia ‒ powiedziała tak samo do Grady'ego jak do siebie, myśląc głośno. ‒ Dzienno-nocne zwierzęta, jak psy i koty, potrafią dobrze widzieć w ciemności, umożliwiają im to duże źrenice i mnóstwo receptorów światła na siatkówce. Wiele ssaków miało znacznie mniejszą twardówkę ‒ białko ‒ niż w przypadku ludzkiego oka. U psów stawała się ona widoczna wtedy, gdy zwierzę spoglądało w bok. Wydawało się, że

te dwie istoty na sofie są całkowicie pozbawione twardówki. ‒ Tęczówka ‒ orzekła. ‒ Część pigmentowa otacza gałkę dostatecznie dokładnie, by twardówka nigdy się nie ukazywała. Już samo to sugerowało możliwość istnienia licznych różnic strukturalnych w porównaniu z oczami innych zwierząt. Wypukły łuk rogówki sprawiał wrażenie znacznie doskonalszego tworu inżynieryjnego niż w przypadku ludzkiego oka. Przednia i tylna komora cieczy wodnistej musiały być ukształtowane odmiennie i łączyć się w jakiś wyjątkowy sposób z tęczówką pod odpowiednim kątem. Jako weterynarz pragnęła zbadać je dokładnie, ale jednocześnie nie mogła opanować zdumienia i zaskoczenia; jej serce było tak samo poruszone jak umysł. Czuła łaskotanie w żołądku i drżały jej dłonie. Zwierzęta potrząsały pluszowymi zabawkami, wąchały je i gryzły delikatnie. Osobnik, który trzymał kaczkę, zaoferował ją drugiemu, wymieniając na królika. Merlin zamerdał ogonem, jakby zadowolony, że podobają im się jego maskotki. Cammy poczuła, jak ogarnia ją zdumienie, podobne do tego, którego doznała pośród koni w High Meadows Farm. Jednakże słowo „zdumienie” nie określało trafnie jej wrażeń. Były znacznie głębsze. Nie potrafiła znaleźć właściwego określenia. Choć oczy białych istot mogły różnić się pod wieloma

względami od oczu innych zwierząt, tylko ich barwa robiła tak duże wrażenie jak rozmiary. Były złote, lecz niejednolicie. Pojawiało się w nich kilka odcieni: złoty piasek, len, bursztyn... ‒ Tęczówki nie wydają się prążkowane ‒ zauważyła. Grady, który usadowił się na poręczy fotela, spytał: ‒ Prążkowane? ‒ Tak. Jasne i ciemne wstęgi włókien mięśniowych ‒ prążki ‒ które rozchodzą się ze środka tęczówki i nadają jej fakturę. Czasem, kiedy światło pada na oczy o jasnej barwie, stają się podobne do kamieni szlachetnych, migoczą. ‒ Jasne. Okay. Prążkowane. ‒ Ale te nie są. Odznaczają się całkowicie odmienną fakturą. Jedno jest pewne ‒ chętnie zbadałabym je oftalmoskopem. ‒ Chyba nie będą miały nic przeciwko temu. Uniosła dłonie, by mu pokazać, jak bardzo drżą. ‒ Chyba się ich nie boisz? ‒ powiedział. ‒ Nie. Wydają się uległe. Chodzi tylko o to... co mogą oznaczać. Mój Boże. ‒ Oznaczać? Co masz na myśli? ‒ Nic nie mam na myśli. ‒ Masz coś na myśli. ‒ Nie. Nie wiem. Ale to pewne jak diabli, że one coś oznaczają. ‒ Powiedziałem ci, że czymś są. Ale miałem nadzieję, że ty

mi to wyjaśnisz. ‒ Nie. Nie wiem, czym są. ‒ Liczyłem na to, że będziesz miała przynajmniej jakąś teorię. ‒ Zajmuję się medycyną. Nie teoriami. ‒ Zgaszę światło ‒ zaproponował. ‒ Zobaczysz ich oczy w ciemności. To dopiero widok. Istota trzymająca fioletowego królika zorientowała się, że zabawka piszczy. ‒ Zaczekaj ‒ powiedziała pospiesznie Cammy, kiedy Grady ruszył w stronę kontaktu. ‒ Na co mam zaczekać? Pisk, pisk. Na wszelki wypadek, gdyby oznaczało to początek zabawy, Merlin podniósł się z podłogi. ‒ Ich przednie łapy ‒ oznajmiła Cammy. ‒ Nie zauważyłam tego do tej chwili. Byłam tak zajęta ich oczami, że nie zwróciłam uwagi na łapy. ‒ Co z nimi? Pisk, pisk, pisk. Cammy wciąż czuła słabość w kolanach, drżały jej nogi, ale pod wpływem podniecenia wstała z taboretu. ‒ To nie są łapy. To ręce. ‒ Tak ‒ przyznał Grady. ‒ Jak u małp.

Jej dłonie zrobiły się nagle wilgotne. Otarła je o dżinsy i powiedziała: ‒ Nie. Nie, nie, nie. Nie jak u małp. 27 Jako człowiek przywiązujący dużą wagę do higieny osobistej Henry Rouvroy pragnął wziąć kąpiel. Aktywność, którą przejawiał od chwili przyjazdu na farmę, nieraz sprawiła, że oblał się potem. Wiedział, że będzie zmuszony przez następnych kilka lat przebierać się za rolnika, by móc uchodzić za Jima. Nie zamierzał jednak zniżać się do poziomu Wielkiego Niemytego, czy to intelektualnie, czy fizycznie. Zważywszy jednak na to, że gdzieś w pobliżu czaił się jego prześladowca, nie miał odwagi obnażyć się i odsłonić. Hałas prysznica nie pozwoliłby mu słyszeć zbliżającego się wroga. Mógł przynajmniej umyć sobie ręce. Napełnił szybko umywalkę gorącą wodą i podciągnął rękawy koszuli. Mydło wydawało tanią woń, nędzną imitację zapachu róż. Piana nie była tak gęsta jak w przypadku doskonałych mydeł, do których przywykł. Prawdę powiedziawszy, przypominała maź. Przyszło mu do głowy, że gdy już zacznie gromadzić w piwnicy zapasy z myślą o możliwym upadku społeczeństwa, będzie też musiał się zaopatrzyć w znaczne ilości dobrego mydła. Bez wątpienia dawni właściciele domu wybrali szampon,

odżywkę do włosów, pastę do zębów i przeróżne kosmetyki, kierując się ich niską ceną i dlatego nie były w jego guście. Stan paznokci przyprawiał go o udrękę. Pod każdym tkwiła warstwa brudu. Jak mógł spożyć kolację, mając takie paskudztwo pod paznokciami? Może, niczym mgła maligny, która zaczyna się jak strużki ledwie widocznych oparów, wiejski sposób myślenia wnika w mózg nowicjusza na farmie, bez udziału jego świadomości. Jednego dnia człowiek zapomina wyczyścić sobie paznokcie, a tydzień później żuje tytoń i kupuje ogrodniczki, bo mu się podobają. Zrozumiał, że musi strzec się przed nieświadomym upadkiem z wyżyn wyrafinowania na dno prostackich idei i nieokrzesania. W mydelniczce leżała niewielka prostokątna szczotka ze średnio twardym włosiem, najwyraźniej przeznaczona do usuwania uporczywego brudu farmerskiej roboty z kłykci i spod paznokci. Henry zabrał się z zapałem do odrażającego paskudztwa na swoich palcach. Doprowadzając ręce do porządku, uświadomił sobie z niechęcią, że nie będzie mógł już korzystać dwa razy w miesiącu z usług manikiurzystki. Zatem troska o zdrowie i odpowiedni wygląd paznokci i skórki miała od tej chwili spoczywać wyłącznie na nim.

Włosy. Zdał sobie sprawę z dreszczem grozy, że będzie też musiał sam się strzyc. W miejscowym okręgu, w tym królestwie prostaków i półgłówków, można było bez wątpienia znaleźć fryzjerów, podejrzewał jednak, że uczyli się swego fachu, strzygąc owce, i że obdarzą go fryzurą w stylu wiejskiego osiłka. Z drugiej strony wiedział, że gdy naród ogarnie już anarchia, wyprawa do salonu fryzjerskiego będzie przedsięwzięciem równie lekkomyślnym, jak stąpanie boso po gnieździe jadowitych węży. Woda była brudna i letnia. Wyczyścił w sposób zadowalający cztery paznokcie. Opróżnił umywalkę i ponownie napełnił. Szorował, szorował. Znowu spuścił wodę z umywalki i napełnił ją po raz trzeci. Kiedy doprowadził dłonie do porządku, poczuł, że nie tylko zmył brud, ale też uporczywą warstwę przesądów. Wierzył, że nie będzie już cierpiał z powodu paranoicznych fantazji na temat zmartwychwstałych trupów. Żegnaj, Jim. Ze strzelbą w ręku Henry po raz kolejny obszedł wnętrze domu. W kuchni spojrzał na blask sączący się spod podpartych krzesłem drzwi do piwnicy. Był zaniepokojony widokiem światła, które rozlewało się tam w dole, w miejscu, gdzie powinna rządzić tylko ciemność ‒ rozlewało się, narastało, coś sugerowało.

Stał tam dość długo, ściskając strzelbę tak mocno, że w końcu uświadomił sobie ból w dłoniach. Wrócił do sypialni i wlepił wzrok w fałszywą postać pod kołdrą, rzekomą sylwetkę Henry'ego, skomponowaną z poduszek i zrolowanych koców. Złudzenie było przekonujące. Kiedy latarka rozbłysła w jego dłoni, zgasił górną lampę. Drzwi zostawił otwarte. Światło na korytarzu było zbyt przyćmione, by rozproszyć głęboki mrok w sypialni. Wziął strzelbę i zabrał ze sobą do opróżnionej części garderoby, skąd wcześniej wyjął ubrania Nory. Usiadł na podłodze, plecami do ściany, nie zamykając za sobą podziurawionych drzwi. Zgasił latarkę. Prześladowca przebywający na zewnątrz zobaczyłby blask lampy w salonie, podczas gdy pozostałe pokoje pogrążone były w mroku. Najprawdopodobniej wyczułby podstęp i czekał przed wykonaniem jakiegokolwiek ruchu, aż Henry wyjdzie na dwór. Gdyby natomiast ten sukinsyn ośmielił się posłużyć kluczem i przekroczyć próg domu, Henry był gotowy na jego wizytę. Kształt pod kołdrą wyglądał jak śpiący człowiek. Gdyby prześladowca wkroczył do sypialni, zapalił światło i otworzył ogień do fałszywego Henry'ego, ten prawdziwy odpowiedziałby strzałami z garderoby, zabijając wroga. Siedząc w ciemności, Henry odtwarzał w wyobraźni kształt na łóżku. Przypominał go sobie wyraźnie.

Leżący człowiek wyglądałby tak samo jak ta kukła z poduszek i zrolowanych koców. Identycznie. Wiedział, że to nic innego jak poduszki i koce, ponieważ wcześniej sam je ułożył pod przykryciem. Wiedział. Tylko poduszki i koce. Henry nasłuchiwał dźwięku otwieranych drzwi na parterze. Nasłuchiwał ostrożnych kroków intruza. Nasłuchiwał z uwagą odgłosu sprężyn materaca stękających pod poruszającym się ciężarem. Nic. Nic. Nic. Na razie. 28 Jeśli chodzi o Cammy Rivers, nagłe poznanie natury dłoni tych istot było czymś w rodzaju szafy prowadzącej do Narni, tornada, które porwało Dorotkę i Toto do Teksasu, innymi słowy, chwili, która dowodziła, że obok dobrze znanego lądu życia, o drzwi dalej, o podmuch wiatru dalej, znajduje się ‒ i że zawsze tak było ‒ inna rzeczywistość. Stwór z pluszową żółtą kaczką znalazł przycisk, który dobywał z zabawki dźwięk: kwak, kwak. Jego towarzysz natychmiast odpowiedział za pośrednictwem fioletowego królika: pisk, pisk, pisk. Dysząc w oczekiwaniu na zabawę, Merlin stał czujnie, gotów rzucić się w odpowiednią stronę, wodząc spojrzeniem po dwójce nowych przyjaciół.

Kwak. Pisk, pisk. Kwak, kwak. Pisk. Przez niemal całe swoje dzieciństwo Cammy pragnęła rozpaczliwie nadejścia magicznej chwili, magicznej fali, która zmiotłaby za jednym zamachem stan rzeczy, by to, co wydawało się niemożliwe, stało się w mgnieniu oka możliwe. Choć poddała się dawno temu, choć zestarzała się i wyzbyła marzeń, jeszcze nim jej brutalne dzieciństwo dobiegło końca, teraz nagle była świadkiem wydarzenia tak niezwykłego, że mogło ono ukazać jej przeszłość w zupełnie nowym świetle, stłumić wspomnienie cierpień i otworzyć drzwi, których próg mogła przekroczyć i doznać przemienienia. Pisk. Kwak. Pisk. Kwak, kwak, kwak. Słowo „zdumienie” nie oddawało w pełni jej uczuć ‒ zarówno emocji, jak i wrażeń ‒ które wzbierały w niej z każdą sekundą, a właściwe określenie już jej nie umykało. Obawiała się jednak, że samo jego wymówienie przyniesie pecha i sprawi, iż to, co wydawało się wspaniałe, okaże się przyziemne. Pisk, pisk. Kwak. Pisk, pisk. Kwak. Znów siedząc na taborecie, Cammy nadal wpatrywała się zafascynowana w dłonie tych zwierząt, ściskające zabawki. ‒ Nie, nie jak u małp. Jest ich około stu gatunków, niektóre mają dłonie zamiast łap, ale nie wszystkie. A te, które mają, często są pozbawione kciuka. Grady puścił oparcie fotela i klęknął obok stołka, na którym

siedziała Cammy. ‒ Te istoty mają kciuki. ‒ O, tak. Z pewnością. Niektóre małpy mają kciuki, które ułatwiają im trzymanie różnych przedmiotów. Ale tylko kapucynki i może jeszcze przedstawiciele dwóch gatunków potrafią podnieść jakąś rzecz, trzymając ją między kciukiem i palcem wskazującym. Pisk. Kwak. Pisk, pisk. Kwak, kwak. Jedno ze zwierząt zaczęło wydawać z siebie krótkie, chichotliwe parsknięcia, które mogły wyrażać zadowolenie, po czym oba jakby uśmiechnęły się do siebie. Bębniąc łapami po podłodze, Merlin wypadł pędem z pokoju. ‒ Spośród małp tylko kapucynki i, jak sądzę, pewne małpy wąskonose potrafią poruszać kciukiem tak, by dotknąć dwóch innych palców. Grady dotykał prawym kciukiem kolejno palców dłoni, licząc przy tym: „Raz, dwa, trzy, cztery”. ‒ Nie znam żadnych małp, które miałyby tak ruchliwe kciuki, równie zwinne ‒ oznajmiła Cammy. ‒ Mnóstwo małp nie umie trzymać przedmiotów kciukiem, po prostu ściskają obiekt między palcami a dłonią. ‒ Tak czy inaczej te tutaj to nie małpy ‒ zauważył Grady. ‒ Nie wyglądają jak one. ‒ Zdecydowanie ‒ przyznała Cammy. ‒ Niektóre lemury

mają całkiem ruchliwe dłonie, ale te nie przypominają dłoni lemurów. ‒ Co jeszcze ma takie dłonie jak one? ‒ My. ‒ Oprócz nas. ‒ Nic. ‒ Coś musi mieć takie dłonie. ‒ Tak. One. Dokonawszy selekcji w swoim kuchennym pudle z zabawkami, wilczarz wpadł do salonu z pluszowym szopem w pysku. Zwierzęta na sofie ożywiły się na widok zabawki o długim, pręgowanym ogonie. Mając nadzieję skłonić je do gonitwy, Merlin zacisnął zęby na pluszowym szopie, ten zaś wydał pisk identyczny z piskiem królika. Jakby rozczarowane tym, że szop nie odznacza się jakimś wyjątkowym głosem, oba stwory znów zajęły się swoimi zabawkami. ‒ Spójrz, jak manipulują tymi przedmiotami ‒ powiedziała Cammy. ‒ Co masz na myśli? ‒ To, jak głaszczą ich powierzchnię. ‒ Więc? ‒ Popatrz na tego, Grady. Zwróć uwagę na to, jak dotyka

gumowego dzioba kaczki. ‒ Tak, a Merlin uwielbia go gryźć. Więc co? ‒ I ten drugi. Widzisz? Jak trze kciukiem nos królika? Mogę się założyć, że dzielą z nami coś jeszcze prócz kształtu i funkcji dłoni. Bogactwo zakończeń nerwowych na opuszkach palców. Wiedziałeś, że w porównaniu z innymi gatunkami ludzie odznaczają się wysoce rozwiniętym zmysłem dotyku, wręcz wyjątkowym na Ziemi? ‒ Nie wiedziałem ‒ przyznał. ‒ Teraz wiesz. Wyjątkowym na Ziemi. Albo tak było do tej pory. Jedna z istot, jakby zmęczona zabawką, rzuciła fioletowego królika przez cały pokój; pluszowy zwierzak odbił się od gzymsu kominka i wylądował w palenisku. Merlin wypuścił z pyska szopa i pognał za królikiem. Druga istota rzuciła kaczkę w przeciwległy narożnik salonu. Wilczarz chwycił zębami królika, upuścił go na podłogę i pobiegł w stronę kaczki. Jeden ze zwierzaków zaczął podważać poduszkę na sofie, pragnąc najwidoczniej sprawdzić, co znajduje się pod spodem. Drugi okazał zainteresowanie osobą Cammy. Zsunął się na krawędź sofy i nachylił, wpatrując się w kobietę intensywnie. Źrenice pośrodku jego pięknych złotych oczu nie były czarne, tylko ciemnomiedziane.

Merlin wrócił z kaczką. Zapiszczał dwukrotnie zabawką, ale żaden ze stworów nie przejawiał chęci do zabawy. ‒ Nazywanie ich „tym” jakoś nie wydaje się właściwe ‒ zauważyła Cammy. ‒ Powinniśmy nadać im imiona. ‒ Nie nadaje się imion zwierzętom w lesie. ‒ Nie są w lesie. Są teraz tutaj. ‒ Pewnie nie na długo. ‒ Uważałeś cały czas? ‒ spytała. ‒ Tak mi się wydaje. ‒ Wprowadziły się. ‒ Dzikie zwierzęta nie wprowadzają się nigdzie, ot tak sobie. ‒ „Dzikie” to dla nich niewłaściwe określenie. Sam powiedziałeś, że są prawie oswojone, jak zwierzęta domowe. ‒ Owszem. Powiedziałem. Myślisz, że do kogoś należą? Pokręciła głową. ‒ Nie. Nie należą. Ale czymś są. ‒ Nie posuwamy się do przodu. Wróciliśmy do punktu wyjścia. „Coś”. Merlin, który zdążył się już zorientować, że żaden z jego nowych przyjaciół nie ma ochoty na gonitwę, podszedł z kaczką do Cammy i zapiszczał dwukrotnie zabawką. Pogłaskała go po łbie i powiedziała: ‒ Nie w tej chwili, moje ty wielkie kochanie.

Zaskoczenie i zdumienie ogarnęły serce i umysł tylko na chwilę i nie mogły trwać wiecznie. Jednakże zachwyt, który odczuwała Cammy, nie stracił nic na sile, być może dlatego, że im dłużej obserwowała te istoty, tym bardziej ją intrygowały. Często poruszały nozdrzami, co sugerowało, że ich jamy nosowe były obficie zaopatrzone w naczynia krwionośne i nerwy, jak nosy psów, a zmysł powonienia wysoce rozwinięty. Zęby wydawały się typowe dla zwierząt wszystkożernych i pod względem kształtu, ostrości i układu były podobne do ludzkich. Pomimo maskującego futra mięśnie części twarzowej pozwalały na mimikę o znacznym stopniu różnorodności. Palce u stóp sprawiały wrażenie większych niż u ludzi, a paluch wyglądał na coś w rodzaju kciuka, może niezbyt chwytliwego, ale dostatecznie funkcjonalnego, by umożliwiać sprawną wspinaczkę. Ilekroć Cammy dostrzegała u nich coś nowego, jej ekscytacja narastała. W głowie kłębiły się teorie, wątpliwości i przypuszczenia, które rodziły tylko dalsze pytania; wszystko to zderzało się ze sobą, wywołując istny chaos. Wskazując zwierzaka, który przycupnął na brzegu sofy i wpatrywał się w nią intensywnym wzrokiem, Cammy oznajmiła: ‒ Jest tak tajemnicza, że nazwę ją Zagadką. Grady, który nie mógł dostrzec pod tym gęstym futrem śladu narządów płciowych, spytał:

‒ Skąd wiesz, że to samica? ‒ Zgaduję. Ale jest nieznacznie mniejsza od drugiego osobnika. Poza tym ma mniej puszysty ogon. ‒ Pawie są zawsze barwniejsze od samic, hę? ‒ Tak się dzieje w przypadku niektórych gatunków, choć nie wszystkich. Samce retrieverów też mają gęstszą sierść na ogonach niż suki. Zagadka zsunęła się z sofy, stanęła na czworakach i przekrzywiła głowę, nie odrywając wzroku od Cammy. Drugi zwierzak natychmiast zajął się poduszką, na której wcześniej siedziała Zagadka, i podniósł ją z jednego końca, by zajrzeć pod spód. ‒ Więc uważasz, że ten, który szuka teraz drobnych, to samiec? ‒ spytał Grady. ‒ Jestem przekonana. Ale tak czy siak trzeba im nadać imiona. Ten będzie się nazywał Rebusem. ‒ Zagadka i Rebus. To chyba lepsze niż Ebb i Flo. ‒ Powinieneś mieć prawny zakaz nadawania imion zwierzętom. ‒ Wciąż uważam, że Howard byłby dobrym imieniem dla Merlina. ‒ Chciałeś go nazwać Sassy, na litość boską. ‒ Chodziło mi tylko o to, żebyś się przestraszyła i pozwoliła mi nazwać go Howardem.

Wskazując samicę, Cammy powiedziała: ‒ Zagadka. To ty. Jednak każda zagadka ma swoje rozwiązanie. Jakby potwierdzając przypuszczenie, że nie jest dzika i że nie boi się ludzi, Zagadka wspięła się na kolana Cammy i zwinęła w kłębek, gotowa na pieszczoty, nie jak ważący dwadzieścia pięć kilogramów tajemniczy stwór, ale piesek pokojowy. Śmiejąc się, Cammy pogłaskała futro Zagadki i wydała okrzyk zdumienia zachwycona gęstością i niebywałą miękkością włosów zwierzaka. ‒ Grady, dotknij tylko tego. Położył dłoń na sierści. ‒ Włosy miękkie jak u norki. ‒ Bardziej miękkie ‒ oznajmiła Cammy. ‒ Bardziej miękkie niż u sobola. Żadne zwierzę nie ma takiego futra. Zagadka mruczała zadowolona pod czułą dłonią Cammy. ‒ No, no. ‒ Grady pokręcił głową. ‒ Promieniejesz. ‒ Nie promienieję ‒ zaoponowała Cammy. ‒ Nigdy jeszcze nie widziałem cię tak rozpromienionej. ‒ Nie jestem lampą. ‒ Masz twarz jak święta na obrazie. ‒ Nie jestem świętą. ‒ No cóż, w każdym razie promieniejesz. 29

Incydent wydarzył się po południu i Tom Bigger przez cały dzień, aż do wieczora, nie myślał o niczym innym, nim zdecydował, co powinien zrobić. Wymiotował do beczki na śmieci, kiedy wspomniany incydent miał miejsce. Wcześniej jednak, bez krzyku czy przeraźliwego wołania, znikąd runęło stado mew; ptaki uderzały powietrze tuż nad jego głową. Już samo to, że uchylił się gwałtownie, obrócił i spojrzał ku słońcu, wystarczyło, by wywołać straszliwy zawrót głowy. Beczka stała o krok dalej. Gdyby jej tam nie było, mógłby niechcący obrzygać sobie buty. Zdarzyło mu się coś takiego wcześniej. Beczka służyła za śmietnik na niewielkim parkingu przy nabrzeżnej autostradzie. Dwie betonowe ławki oferowały dogodny punkt, z którego można było obserwować migotliwe od słońca morze i półkole plaży. Sporadycznie, w dni, kiedy prezentował się jako tako, wspinał się z położonego w dole brzegu i prosił o wsparcie kierowców, którzy zatrzymywali się tutaj, by nawiązać kontakt z naturą. Jeśli próbował żebrać, gdy jego wygląd mógł odstraszyć, potencjalne ofiary nie wysiadały z samochodów. Nazwisko Bigger bardziej pasowało do niego w młodości. Teraz, w wieku czterdziestu ośmiu lat, o ponad dwadzieścia pięć kilogramów lżejszy niż w dniach swej chwały, był wychudzony,

ale przy swoich stu dziewięćdziesięciu centymetrach i tak górował nad większością ludzi. Grubokościsty, o nadgarstkach masywnych jak trzonek topora i łapskach niczym młoty, mógł zwalić z nóg każdego, ale widok jego twarzy gwarantował, że nikt mu nie rzuci wyzwania. Trzykrotnie w ciągu lat, kiedy nienawiść do samego siebie wzbierała w nim jak trucizna, okładał się pięściami, aż ból palił go żywym ogniem. Za każdym razem ktoś go znajdował i Tom trafiał do szpitala. Zgadzał się na podstawowe zabiegi, odmawiał jednak poddania się operacji plastycznej z wyjątkiem drobnych poprawek dentystycznych. Chciał wyglądać na osobnika, którym był naprawdę: pokiereszowanym, aspołecznym wrakiem człowieka. Pragnął, by ludzie widzieli jego rzeczywiste ja, pragnął dostrzegać ich współczucie, ich odrazę. Poniżenie sprawiało, że skupiał całą gorycz na samym sobie. Bał się tylko tego, że pewnego dnia zamieni się ona we wrogość wobec innych, on zaś jej ulegnie. Myślał z przerażeniem o tym, do jakiej przemocy może się wtedy uciec, jak straszliwym osobnikiem może się wtedy stać. Kiedy prosił o wsparcie, pokazywał tabliczkę wyjaśniającą, że jest weteranem, ofiarą, która przeżyła zamach bombowy na Bliskim Wschodzie czy gdzie indziej, lecz w rzeczywistości był weteranem wojny toczonej w jego wnętrzu.

Ogolony, ze świeżo umytymi w morzu włosami, w zmiętych spodniach i hawajskiej koszuli w papugi, Tom prezentował się tego dnia na tyle normalnie, by w ciągu trzech godzin zebrać trzydzieści dolarów i parę drobnych. Przebywał sam na parkingu, kiedy mewy zapikowały na niego z góry, a on doznał zawrotów głowy i zwymiotował do beczki. Pozbywszy się treści żołądka, wyjął z kieszeni spodni małą butelkę tequili, żeby przepłukać usta z paskudnego smaku. Gdy przystawił szyjkę do ust, wydarzył się ten incydent. Kiedy Tom Bigger mógł się wreszcie ruszyć, podążył na północ i szedł, aż urwisko przemieniło się w strome zbocze pokryte piaskowcem. Zaczął schodzić szybkim rozkołysanym krokiem ku brzegowi. Już na plaży uświadomił sobie, że nie łyknął tequili i że nie trzyma też w ręku butelki. Od kilku miesięcy zamieszkiwał głęboką na trzy metry jaskinię u podnóża klifu, dokładnie pod tamtym punktem obserwacyjnym. Oprócz śpiwora i drobnego dobytku trzymał tam zapas tequili i puszkę wypełnioną skrętami z mocną marihuaną. W ostatnich latach więcej pił, niż palił. Teraz miał ochotę na jedno i drugie, dopóki nie ogarnęłoby go całkowite zapomnienie. Po raz pierwszy jednak za swej pamięci odmówił sobie tego, czego pragnął. Zamiast udać się do jaskini, wszedł w ubraniu do

morza i usiadł w miejscu, gdzie niska fala uderzała go łagodnie w pierś. Na tym odcinku wybrzeża, ze względu na pewne zagrożone gatunki zwierząt, plaża była bezterminowo zamknięta dla pływaków, surferów, obozowiczów i wędkarzy. Jednakże zbankrutowana Kalifornia nie dysponowała wystarczającymi funduszami, by móc egzekwować coś więcej niż tylko przepisy podatkowe, i Tom nie obawiał się kłopotów ze strony jakiegokolwiek patrolu. Zewnętrzne granice miasta przebiegały prawie półtora kilometra dalej, na południe; była to niegdyś społeczność pełna nadziei i obietnic, teraz pozostało jedynie skupisko ludzi, którzy czekali na taki czy inny koniec i początek czegoś jeszcze gorszego. Tom zapuszczał się często do miasta, ale nikt stamtąd nie docierał nigdy pieszo tak daleko na północ. W ciągu tych lat zamieszkiwał różne miejsca: namioty, przepusty, złomowiska samochodów, na wpół zawalone stodoły, porzucone i niezamieszkane budynki. Miał nadzieję, że jaskinia u podnóża klifu z piaskowca będzie jego ostatnim domem. Pół roku wcześniej dwa razy nawiedził go sen o tym, że mieszka ponad linią przypływu w jaskini o gładkich, kolistych ścianach, gdzie powiew wiatru przemawia czasem różnymi głosami. W pewnym momencie morze unosiło się monstrualną

falą i zjawiało się u niego, kiedy leżał i patrzył, jak woda zalewa gwiazdy. Kiedy sen przytrafił mu się po raz drugi, przybył na wybrzeże i ruszył wzdłuż samotnych plaż i kamienistych łach, aż po wielu kilometrach wędrówki znalazł swe obecne lokum z jego gładkimi i kolistymi ścianami. Uwierzył w zapowiedź tsunami i wiedział, co robić: czekać na wielką falę, na zalewający wszystko ogromny przypływ. Incydent na przydrożnym parkingu zmienił wszystko. Tom nie wiedział już, co robić. Siedział w wodzie, podczas gdy dzień zmierzał ku końcowi. Gdyby się okazało, że ocean nie dotrzyma swej obietnicy, to może mimo wszystko natchnąłby go jasnością, dzięki której pojąłby to, co zobaczył, zrozumiał, co to oznaczało, i wiedział, co ma teraz zrobić, zamiast czekać na wielką falę. Ludzie wysoko w górze, na parkingu przydrożnym, dwukrotnie coś do niego zawołali. Nie zareagował. Po pewnym czasie z urwiska zeszło dwóch młodych mężczyzn, żeby sprawdzić, czy mogą mu jakoś pomóc, albo, co bardziej prawdopodobne, czy mogą sobie z niego zadrwić w jakiś okrutny sposób. Kiedy się zbliżyli, jeden spytał: ‒ Hej, facet, gdzie twoja deska? Odwrócił się i spojrzał na nich, a oni zatrzymali się na widok jego twarzy. Ich postawa się zmieniła, miny im zrzedły i cofnęli

się o kilka kroków. Kiedy zaczęli porozumiewać się szeptem, Tom uniósł dłonie z wody i pokazał swe wielkie pięści. Młodzi mężczyźni wrócili na szczyt urwiska i już się nie pojawili. Po chwili Tom przesunął się bliżej brzegu, gdzie fala sięgała mu tylko do kostek. Ani zmierzch, ani noc nie przyniosły mu oświecenia. Księżyc srebrzył pianę łagodnych fal. Daleko, na czarnym morzu, światła statków sunęły na północ, na południe, nasilały się, potem przygasały. Jakby wynurzając się z otchłani czasu przedludzkiego świata, tuż obok, po stronie południowej, ukazała się niebieska czapla niezwykłych rozmiarów, prehistoryczny stwór o wysokości niemal półtora metra; brodziła w płytkiej szemrzącej wodzie przypływu i żerowała, przybliżając się coraz bardziej. Czaple często wydawały głośny dźwięk podczas polowania. Ta jednak kroczyła w milczeniu. Ptak zatrzymał się obok stóp Toma i spojrzał na niego maleńkimi oczami w czarnych otoczkach przypominającymi księżyce. Zamiast rozpostrzeć wielkie skrzydła i zerwać się do lotu albo wydać z siebie groźny krzyk agresji, trwał przez chwilę w bezruchu, po czym minął go obojętnie, podążając na północ wzdłuż brzegu i nabijając na ostry dziób małe ryby.

Księżyc, statki, polująca czapla ‒ wszystko to jakby przekazywało Tomowi identyczne przesłanie: wstań, idź, nie zatrzymuj się. Doznawszy nagle chłodu, zdjął z siebie mokre rzeczy i zostawił je na plaży. Włożył jedno z dwóch zapasowych ubrań: grube skarpety, buty turystyczne, dżinsy i drelichową koszulę. Zapakował do plecaka sześć półlitrówek tequili, a resztę dobytku zakopał w piasku w głębi jaskini, choć podejrzewał, że nigdy więcej nie wróci w to miejsce. Ponieważ śpiwór był mocno zużyty i zatłuszczony, też zostawił go w jaskini, zabrał jednak puszkę z marihuaną i pistolet. Nie znając celu swej podróży, zaczął się kierować ruchem na morzu. W tym momencie widoczne były światła dwóch statków. Oba płynęły na południe, więc Tom Bigger ruszył w tamtą stronę, ku miastu. Nie wierzył, by stanowiło kres jego wędrówki. Być może, po przybyciu na miejsce, otrzymałby jakiś znak, który pozwoliłby mu się zorientować co do dalszej drogi. Czasem podejmował decyzje na podstawie snów, które wydawały się prorocze, tak jak wtedy, gdy podążył do jaskini nad morzem, licząc na niszczycielską falę oceaniczną. Sny, w które wierzył i z których czerpał wskazówki, zawsze dotyczyły śmierci, były złowieszcze, ale jednocześnie kuszące. Nigdy wcześniej nie spodziewał się dostrzec znaków czy

jakiegoś omenu w świecie rzeczywistym, na jawie. Może nie zauważyłby żadnych. Jednak incydent na parkingu przydrożnym dał mu do myślenia. Nie byłby zdziwiony, gdyby się okazało, że jest kierowany za pośrednictwem prostych sygnałów ‒ na przykład czapli i odległych statków ‒ które nagle nabrały większego znaczenia i wymagały pewnej interpretacji. Wilgotny, zwarty piach pod stopami. Rozległe, spowite całunem nocy morze po jego prawej ręce. Niebo bezlitosne i zimne, ale upstrzone gwiazdami. Po lewej ląd, autostrady i miasta, ludzie i ich ból, nieskończone możliwości, niewypowiedziana groza, świat od dawna dla niego stracony, innymi słowy, wszystko, co mogło mu służyć, lecz nigdy nie służyło; może była to teraz jego przyszłość. 30 Cammy, siedząc na taborecie z Zagadką na kolanach, zaczęła od jej pokrytych futrem uszu, których kształt przypominał kalie, a potem zsuwała dłoń w dół, wzdłuż szyi do ramion, cały czas zagłębiając się palcami w głąb sierści i dotykając gładkich mięśni tego stworzenia. Była zaskoczona swym odkryciem ‒ lub raczej tym, czego nie odkryła. ‒ Nie wyczuwam nigdzie kleszczy. Ani jednego. Wydaje się też, że nie ma żadnych pcheł. Krzywiąc się, Grady wyznał: ‒ Nie myślałem o kleszczach i pchłach, kiedy wpuszczałem

je do domu. ‒ Żadnych kleszczy, żadnych pcheł, więc nie mogła włóczyć się po polach i lasach dłużej niż jeden dzień, może nawet trwało to krócej. ‒ Kiedy zauważyliśmy je dziś po południu na łące, baraszkowały, jakby dopiero co je uwolniono. Może rzeczywiście tak było. ‒ Ani śladu brodawczaków czy torbieli ‒ ciągnęła Cammy. Podniosła dłoń do twarzy i stwierdziła, że białe futro nie pozostawiło na jej skórze żadnej odpychającej woni. Nachyliła się i przysunęła nos do sierści zwierzaka. ‒ Pachnie świeżo, jakby ktoś ją niedawno wykąpał. Czując się ignorowany, Merlin wypuścił z zębów kaczkę i położył wielki łeb na piersi Zagadki, a potem podniósł wzrok na Cammy. Nim Cammy zdążyła pogłaskać psa, Zagadka ujęła obiema dłońmi pysk wilczarza i zaczęła go masować małymi palcami, co stanowiło ulubioną pieszczotę czworonoga. ‒ Spójrz ‒ wyszeptała Cammy, jakby głośne słowo mogło rozwiać czar tej chwili. ‒ Widzę. ‒ Nie powinna choć odrobinę bać się tak dużego psa? ‒ Nie sądzę, by bała się czegokolwiek ‒ odparł Grady. ‒ Nie sądzę... no cóż, nie sądzę nawet, by wiedziała, że pewnych

rzeczy należy się bać. ‒ Dziwne przypuszczenie. Zmarszczył brwi. ‒ Tak, prawda. Ale te dwa zwierzaki mają coś w sobie... coś, co każe mi przypuszczać, że nigdy nie zaznały prawdziwego strachu. Przyglądając się, jak Zagadka głaszcze pysk psa, Cammy powiedziała: ‒ Jeśli tak jest, to byłaby to największa różnica między nimi a innymi stworzeniami. Wszystko, co żyje, doświadcza strachu. Pozostawiając w nieładzie poduszki na sofie, Rebus zeskoczył z niej i, jakby dopiero teraz dostrzegając biurko, które Grady zrobił w ciągu kilku pierwszych miesięcy po powrocie w góry, podbiegł do niego. Był to piękny orzechowy mebel z miedzianymi okuciami ozdobionymi intarsją ze stopu cynowego. Rebus usiadł przy nim jak człowiek i zaczął raz po raz uderzać w miedziany uchwyt, który był zawieszony przy prawych drzwiczkach, i stukał melodyjnie o okucie. Zagadka usadowiona na kolanach Cammy odsunęła Merlina na bok i wyciągnęła głowę, by widzieć, co robi jej towarzysz. Rebus popatrzył na nią. Przez chwilę Zagadka spoglądała mu w oczy. Rebus przysunął się do lewych drzwiczek biurka i poruszył

uchwytem, tak jak zrobił to z tym po prawej stronie. I, tak jak przedtem, spojrzał na Zagadkę. Ta ponownie napotkała jego wzrok; po chwili wahania Rebus odsunął się od biurka. Zdawało się, że dzięki jakiejś niezwykle subtelnej mimice czy jeszcze subtelniejszemu gestowi, którego Cammy nie zdołała dostrzec, porozumiewają się ze sobą na temat biurka. Grady też odniósł takie wrażenie. ‒ Co one wykombinowały? Rebus podbiegł w podskokach do fioletowego królika, chwycił go zębami, wypadł z salonu na korytarz i popędził po schodach na górę, popiskując cały czas zabawką. Gotów do pogoni Merlin pognał w ślad za nim. 31 Ukryty w garderobie sypialnianej Henry Rouvroy nasłuchiwał odgłosów wewnątrz domu i starał się nie myśleć o ciele leżącym w łóżku. Nie było to prawdziwe ciało, ale kukła ułożona z poduszek i koców, iluzja, którą sam stworzył, to i tylko to, to i nic więcej. Nikt nie mógł wejść do domu, wcisnąć elementów fałszywej sylwetki pod łóżko i wsunąć się pod pościel, zajmując miejsce śpiocha-manekina. Henry z pewnością by to usłyszał. Przyłapałby intruza w trakcie tej czynności. Oczywiście po ułożeniu poduszek i koców spędził co naj-

mniej pół godziny w łazience, wygrzebując brud spod paznokci. Stojąc przy umywalce, miał plecy obrócone do drzwi i nie mógł widzieć sypialni. Potem, podczas ostatniego przeszukiwania domu, tkwił długą chwilę pod drzwiami do piwnicy, przyglądając się światłu, które sączyło się przy progu, i nasłuchiwał odgłosów z dołu. Znajdując się w takim miejscu, zauważyłby, gdyby ktoś próbował dostać się do środka tylnymi drzwiami, ale nie widziałby intruza wchodzącego od frontu. ‒ Śmieszne ‒ syknął Henry w mroku garderoby, gdzie niegdyś wisiały ubrania Nory. Jego pozbawiony oblicza prześladowca był odważny, lecz nie lekkomyślny. Żaden adwersarz, odznaczający się takim sprytem, nie zająłby newralgicznej pozycji, zastępując na łóżku kukłę. Tylko wariat zdecydowałby się na taki numer, wariat albo ktoś, kto nie boi się śmierci, gdyż... ‒ Daj spokój ‒ mruknął do siebie. Ponieważ powiedział już w myślach: „Pozbawiony oblicza prześladowca”, jego tok rozumowania przybrał postać lawiny. Jim nie miał oblicza, został bowiem postrzelony w twarz, i nie bał się śmierci, gdyż był już martwy. Henry zostałby za podobną logikę szyderczo wygwizdany przez harwardzkich dyskutantów.

By uwolnić się od tych absurdalnych spekulacji, spróbował wyobrazić sobie ulubioną dziennikarkę telewizyjną leżącą na łóżku z szeroko rozłożonymi rękami i nogami, przywiązaną do czterech słupków; wzgórki jej nagiego ciała ściśnięte były przemyślnie zaprojektowanymi imadłami, a szyję oplatał duszący łańcuch. Uważał się za człowieka obdarzonego niezwykłą wyobraźnią, tym samym z niechęcią odkrył, że nie jest w stanie odmalować sobie satysfakcjonujących scen sadystycznego seksu, nie mając przed oczami obrazu pożądanej kobiety. Nie mógł siedzieć w garderobie z telewizorem nastawionym na Food Network i oczekiwać, że intruz go nie zauważy. Poza tym w domu nie było odbiornika. Jeśli jego główną rozrywką w nadchodzących latach miała być kobieta w piwnicy, to, jak sobie uświadomił, należało więzić tam niejedną ofiarę. By uniknąć nudy, musiał urządzić kilka schowków i przetrzymywać w nich różne kobiety. Gdy już sprzedałby te wszystkie paskudne kurczaki czy w inny sposób pozbył się gdaczących ptaków, mógłby uszczelnić odpowiednio kurnik i przerobić go na cele. No i stodoła. Boksy dla koni też można było wykorzystać; ten duży budynek oferował mnóstwo miejsca na stworzenie pomieszczeń penitencjarnych. Mógłby ich wybudować tyle, na ile wystarczyłoby mu czasu i energii.

Henry pomyślał sobie, jak dobrze czułby się w zimowy wieczór, idąc do łóżka ze świadomością, że w stodole znajduje się tłum zamkniętych i spętanych kobiet niepospolitej urody, a być może i kot, który dotrzymuje im towarzystwa, każda otulona śpiworem na sianie i śniąca o swojej kolejce z władcą i panem. W mroźne poranki prowadziłby swą wybrankę po śniegu i zamykał się z nią w domu, gdzie szykowałaby mu śniadanie, coś, czego krowa nie mogłaby zrobić, i gdy on by jadł, ona siedziałaby naga przy stole i relacjonowała najświeższe plotki krążące wśród dziewcząt w stodole. Po śniadaniu by ją wykorzystał, znęcał się nad nią, może nawet zabił, zależnie od nastroju. Choć w wieku trzydziestu siedmiu lat był stosunkowo młodym i pełnym wigoru mężczyzną, nie dysponował niewyczerpanym zasobem sił. Przyszło mu do głowy, że prócz jedzenia i trunków powinien zgromadzić też zapas ze dwóch tysięcy tabletek viagry. Specyfik zachowałby skuteczność działania, gdyby przechowywał go w próżniowych opakowaniach po dziesięć i trzymał w zamrażarce. Byłoby to możliwe, chyba że doszłoby do całkowitego upadku cywilizacji, a firmy energetyczne przestały funkcjonować. Na szczęście Jim miał w domu generator zasilany propanem i sześć beczek z paliwem. Gdyby Henry uzupełnił ten zapas i wykorzystywał generator oszczędnie, na przykład w celu dostarczania prądu do zamrażarki z

viagra w upalnej pogodzie, to żyłby sobie szczęśliwie na tej farmie przez bardzo, bardzo długi czas. Chyba że martwy Jim przebywał teraz w szopie, gdzie znajdował się generator, i niszczył maszynę. ‒ Co się ze mną, u diabła, dzieje? ‒ rzucił Henry pytanie w ciemność i natychmiast tego pożałował z obawy, że otrzyma odpowiedź udzieloną znajomym, choć nieco bełkotliwym głosem. Żaden jednak martwy człowiek się nie odezwał, oczywiście, i Henry nie uzyskał odpowiedzi na swoje pytanie. Ten zabobonny lęk był równie niewytłumaczalny jak przerażający. Żaden martwy człowiek nigdy nie ożył, czy to Dracula, czy Jezus Chrystus, czy to Łazarz, czy legiony nienasyconych kanibali z filmów George'a Romero. Martwi pozostawali martwi, a żywi byli tylko przyszłymi martwymi, przyszłość zaś miała swój koniec w ognistej śmierci wszechświata i katastrofie czasu zamieniającego się w nicość. Ludzie byli mięsem i niczym więcej, dusza nie mogła przetrwać ciała, nikt nie powracał z krainy martwych, ponieważ nie istniał duch, który mógłby stamtąd powrócić, tak to wyglądało, ludzie byli niczym w podróży donikąd ‒ zero, koniec, kropka, finito. Chcąc uniknąć rozmyślania o Jimie, Henry postanowił, jako intelektualista, zająć umysł lekcjami udzielanymi przez intelektualnych gigantów, których dzieła go ukształtowały.

Zaczął snuć refleksje na temat Jamesa Joyce'a i Finnegan's Wake, w której to książce można było znaleźć genialne szyderstwo z Żydów i wiary żydowskiej, parodię Psalmów, gdzie Bóg został zredukowany do Pana, Pan zaś żartobliwie przemianowany na Panią. „Pani, wysłuchaj nas! ‒ Henry zacytował fragment powieści Joyce'a. ‒ Pani, wysłuchaj nas łaskawie!”, i roześmiał się. Skupił się na najbardziej przejmujących mądrościach ‒ kolejno ‒ Jamesa Joyce'a, Zygmunta Freuda, Karola Marksa, Marcela Duchampa, Ralpha Waldo Emersona, Madonny, tej, która nosiła nazwisko Ciccone, Bertolta Brechta, Jacques'a Derridy, Michela Foucaulta, Petera Singera, Fryderyka Nietzschego i tylu innych, tak mądrych, tak genialnych, tak odważnych, że wspomnienie ich dzieł bez trudu oderwało jego myśli od Jima, nie tylko oderwało, ale za sprawą ich wszechpotężnej pojedynczej nuty, monotonii wyznawanej przez nich prawdy, ich heroicznego zredukowania wszelkiego stworzenia do pojedynczego szumu maszynerii, ukołysało go do snu. Śnił o Jimie. 32 Podniecenie wydarzeniami mijającego wieczoru, którego kulminacją była pogoń w górę i w dół schodów, wywołało u Merlina potrzebę siusiania. Poinformował ich o tym intensywnym i uporczywym spojrzeniem zwanym przez Grady'ego „groźbą powodzi”.

Zagadka i Rebus też bez wątpienia pragnęły skorzystać z toalety, ale w kuchni, kiedy Grady miał wypuścić zgodne trio, Cammy powiedziała: ‒ Zaczekaj, musimy zrobić im zdjęcia, tak na wszelki wypadek, gdyby nie wróciły. ‒ Mówiłaś chyba, że się wprowadziły. ‒ Owszem. Jestem o tym przekonana. Ale tak na wszelki wypadek. Wskazując aparat cyfrowy na kuchennym stole, Grady oznajmił: ‒ Zrobiłem im mnóstwo zdjęć, zanim tu przyjechałaś. ‒ Jesteś pewien, że są wyraźne? ‒ Tak. Przejrzałem je. Wyszły wspaniale. Ale nie widziałaś oczu tych zwierzaków w ciemności. Chcę, żebyś wyszła na dwór pierwsza, stanęła na trawniku i patrzyła, jak zmierzają w twoją stronę. Wilczarz, kiedy kazano mu usiąść i zostać, posłuchał, choć parsknął niezadowolony. Jakby rozumiejąc, czego się od nich wymaga, ale najpewniej idąc za psim przykładem, Zagadka i Rebus usiadły po bokach swego nowego towarzysza zabaw. Grady wypuścił Cammy na zewnątrz i zamknął za nią oszklone drzwi, a potem przyglądał się, jak schodzi z ganku. Ruszyła w głąb podwórza, odwróciła się w stronę domu i przy-

klękła na trawie. ‒ No dobra, zgrajo. Ostatnia okazja do rana. Kiedy Grady otworzył drzwi i pozwolił Merlinowi wstać, wilczarz i jego grupa wypadli na dwór. Grady wyszedł na ganek i zobaczył, jak pies przebiega obok Cammy, która wydała okrzyk zdumienia na widok niezwykłego spektaklu ‒ zmiennobarwnych, przypominających lampy oczu dwojga dziwnych zwierząt. Zagadka i Rebus baraszkowały przez chwilę wokół niej, dzięki czemu mogła je podziwiać, po czym rzuciły się biegiem za Merlinem, tam, gdzie podwórze graniczyło z łąką. Nie wstając z kolan, Cammy powiedziała: ‒ O mój Boże, Grady. O mój Boże. Ich oczy! Roześmiała się radośnie jak mała dziewczynka. Grady usiadł na stopniach ganku i uśmiechnął się do niej. Kiedy zwierzęta wróciły z toalety, Merlin zajął miejsce obok swego pana. Zagadka i Rebus jednak, wciąż w nastroju do zabawy, przyłączyły się do Cammy, turlając się obok niej w trawie. Najwyraźniej pojmowały, że jest nimi oczarowana, i cieszyły się z tego. Ich oczy błyszczały, jakby odzwierciedlając wspomnienie najwspanialszej zorzy polarnej, jaka kiedykolwiek zdobiła północne niebo. Grady jeszcze nigdy nie widział, by Cammy śmiała się tak

nieskrępowanie. Zawsze wydawała się zbyt ostrożna, by okazywać radość z powodu czegokolwiek. Każdego mężczyznę czy kobietę można było przyrównać do budowli, której stan wahał się między wspaniałością a ruiną; nawet w olśniewającym pałacu istniał czasem pokój, gdzie niechętnie widziano kogokolwiek prócz głównego mieszkańca. Serce Cammy kryło niejeden zakazany pokój, całe skrzydło z drzwiami zamkniętymi na głucho przez poczucie winy i żal albo jedno i drugie. Grady wyczuwał, że nawet sama sobie nie pozwalała ich otwierać, wpuszczać tam jakiekolwiek światło. Niemniej jednak była jego najlepszym przyjacielem. Nigdy się nie zdarzyło, by go okłamała albo oszukała, nawet nieświadomie, albo zrobiła coś wyłącznie na swoją korzyść. Pewne fragmenty jej życia były niedostępne nie dlatego, że pragnęła oszukiwać, ale dlatego, że słusznie czy nie, według niej owe zamknięte pokoje tak bardzo kłóciły się z architekturą całej budowli, że nie ułatwiałyby jej zrozumienia. Grady cenił jej osąd, podziwiał oddanie zwierzętom, szanował etykę zawodową, uwielbiał dobroć, która, jak wyczuwał, była owocem doznanego okrucieństwa, i kochał ją, ponieważ w świecie malkontentów i samozwańczych męczenników Cammy Rivers nigdy się nie skarżyła i nigdy nie uważała siebie za ofiarę, choć Grady podejrzewał, że miałaby ku temu niejeden powód.

Cammy nocą, na trawniku, bawiąca się z Zagadką i Rebusem, zachwycona ich oczami, pochłonięta bez reszty ich tajemniczością, śmiejąca się radośnie: to była najwspanialsza chwila w jego życiu. 33 W swoim pokoju hotelowym w Las Vegas Lamar Woolsey śnił, ale nie o swej zmarłej żonie Estelle. Śnił o kasynie tak wielkim, że nie widział jego ścian. Z ozdobionego złotymi liśćmi sufitu zwieszały się niezliczone żyrandole w idealnie równych rzędach, z symetrycznymi sznurami paciorków, a każdą z tych wielkich lamp otaczały w tej samej liczbie kryształowe sople o identycznym wzorze. Siedział pod tym niezwykłym sklepieniem przy stole do blackjacka z trzema innymi graczami: jednooką kobietą, jednorękim mężczyzną i dziewięcioletnim chłopcem, któremu brakowało przedniego zęba. Kobieta miała na sobie krótką sukienkę i raz za razem wyciągała spomiędzy obfitych piersi czarne żetony o wartości stu dolarów. Ilekroć kładła je na stole, zamieniały się w czarne chrabąszcze i rozbiegały po zielonym suknie ku wielkiej irytacji krupiera. Gdy jednoręki mężczyzna dostawał kartę, patrzył na nią i nieodmiennie rzucał ją zdegustowany krupierowi, który z kolei przekazywał ją chłopcu. Dziewięciolatek nie znał zasad gry i

wciąż pytał: „Czy ktoś widział moją siostrę? Czy ktoś wie, dokąd poszła?”. Podajnik na sześć talii zawierał zwykłe karty, ale też karty tarota i obrazkowe z jakiejś gry dziecięcej. Bez względu na to, co Lamar dostawał do ręki, wygrywał. Szóstka karo i królik trzymający parasol: wygrana. Wisielec z tarota i ósemka kier: wygrana. Kiedy Lamar zgromadził pokaźny stos żetonów, jednooka kobieta oznajmiła: „Ten chłopiec to Pipp”. Spoglądając na pozbawione zęba dziecko, które siedziało nieco dalej przy eliptycznym stole, Lamar odparł: „To nie Marcus. To nie on”. „Tam ‒ sprostowała kobieta. ‒ Przy ruletce”. Stół do ruletki znajdował się za ich plecami, nie na linii wzroku. Odwróciwszy się na swoim krześle, Lamar zobaczył Marcusa Pippa. Wstał, zabierając wygraną w żetonach z zamiarem przekazania wszystkiego Marcusowi. Nim dotarł do stołu z ruletką, Marcus zniknął. Stół do ruletki stał w nieskończonym rzędzie podobnych sobie. Wodząc wzrokiem po kasynie, Lamar dostrzegł Marcusa cztery stoły dalej i pospieszył w jego stronę. Tarcze obrotowe wirowały, kule tańczyły i klekotały, krupierzy obwieszczali głośno numery, które nagle nabrały mo-

notonii: „Podwójne zero... podwójne zero... podwójne zero... podwójne zero”. Sen nie zamienił się w prawdziwy koszmar, ale stał się dramatem umykającej nadziei i uporczywej frustracji. Stół za stołem, Lamar ścigał Marcusa, lecz nie mógł go dogonić ani przykuć jego uwagi. Później, kiedy go dostrzegł w labiryncie jednorękich bandytów, starał się bez powodzenia schwytać chłopca. Jeszcze później zauważył Marcusa przy stole do kości, potem przy innych, ale za każdym razem chłopiec się oddalał. Martwy w rzeczywistości, żywy we śnie, Marcus Pipp był w obu przypadkach niedosięgłym wędrowcem. 34 Podczas marszu w stronę miasta Tom Bigger zgłodniał. W małym sklepiku, który oferował paczkowane delikatesy, kupił kanapkę z długiej bułki, chipsy ziemniaczane i dużą butelkę coli. Dwoje klientów odsunęło się od niego przezornie. Sprzedawczyni jednak obsługiwała go już wcześniej; wzięła od niego trochę wyżebranych pieniędzy i wydała mu bez słowa drobne, nie obdarzając jego twarzy ani jednym spojrzeniem. W pobliskim parku, pod starą żelazną latarnią, której blask tworzył bardziej atmosferę, niż dawał światło, Tom usiadł na ławce i zaczął obserwować ulicę. Pożywiając się, śledził przejeżdżające samochody.

Za ławką rosła ogromna palma. Kiedy w ruchu kołowym następowała przerwa, słyszał szczury miotające się niespokojnie w gnieździe na szczycie drzewa. Tom nie miał szczególnych wymagań, ale samą żebraniną nie mógł zaspokoić wszystkich potrzeb. Co dwa miesiące jechał autobusem do najbliższego miasta i działając w nocy, kradł dostatecznie dużo, by pokrywać swoje wydatki. Najczęściej włamywał się do podmiejskich domów, gdzie zgaszone światła i rozrzucone po podjeździe gazety z kilku dni stanowiły gwarancję, że nie grozi mu spotkanie twarzą w twarz z właścicielem posesji. Jeśli trafiał na odpowiednią osobę, która szła samotnie po ulicy, okradał ją, trzymając na muszce. Twarz Toma i pistolet zamieniały nawet rosłych młodych mężczyzn w tymczasowych pacyfistów. Broń nie była załadowana. Nie ufał sobie, jeśli chodzi o amunicję. Nigdy się nie martwił o to, że w napadzie nienawiści zabije siebie. Samobójstwo wymagało większej odwagi niż ta, którą miał, albo większej rozpaczy niż ta, która go dręczyła. Jego nienawiść skierowana była do wewnątrz, wściekłość na zewnątrz. Mając kule w magazynku, prędzej czy później zabiłby kogoś. Wiedział z doświadczenia, że gdy folgował jakiejś złej za-

chciance, stawała się ona nałogiem, potem obsesją. Morderstwo byłoby nie mniej uzależniające niż tequila czy trawka, czy inne narkotyki, które pochłaniał tak bezmyślnie, gdy tylko mógł je zdobyć. Odznaczał się różnymi cechami, a żadna nie była pozytywna. Bał się dodać słowo „morderca” do listy słów, jakimi można go było określać. Kiedy jadł kanapkę, jego umysł co chwila odtwarzał incydent na parkingu przydrożnym na szczycie urwiska. Początkowo był zdziwiony. Zdziwienie przerodziło się w szok, który wywołał u niego konsternację i obojętność emocjonalną. Podczas wędrówki z jaskini do miasta to odrętwienie złagodniało i przybrało postać lekkiego niepokoju. Obserwując przejeżdżające samochody, zauważył naklejkę na zderzaku z hasłem: „Zatrzymuję się nagle dla samej zabawy”. W kinie po drugiej stronie ulicy grali film o końcu świata. W swej pamięci usłyszał fragment czegoś, co w tamtym czasie wydawało się nieustanną kłótnią, konfliktem bez końca.

„‒ Dlaczego to robisz, Tommy?

‒ Dla samej zabawy.

‒ Marnujesz swoje życie, swoją przyszłość.

‒ Nie ma przyszłości. Jest koniec świata.

‒ To nie jest koniec świata.

‒ Dranie tacy jak ty go niszczą.

‒ Jak możesz tak do mnie mówić?

‒ Jak możesz być takim zerem?”. Niespokojny wiatr przygnał do jego stóp jakiś rachunek. Zobaczył w słabym świetle latarni, że pochodzi z restauracji o nazwie Magic Pizza. Po chwili zastanowienia zaniósł go wraz z opakowaniem po kanapce, pustą torbą po chipsach ziemniaczanych i wypitą do połowy butelką coli do najbliższego kosza na śmieci i wszystko

wyrzucił. Zachciało mu się marihuany. Lokalne władze patrzyły przez palce na dyskretne palenie trawki. Wyjął z plecaka puszkę ze skrętami, wyciągnął jointa i odłożył metalowe pudełko na bok. Zagłębiwszy się w park, znalazł odosobnioną ławkę. Miał zapalniczkę na butan. Skrzesał płomień, ale nie zapalił skręta. Gdyby wypalił jednego, wypaliłby też drugiego, może nawet trzeciego. Potem spłukałby smak trawki tequilą. Rano zbudziłby się za zasłoną krzewów, z ziemią na pokrytej zarostem brodzie i z pająkami we włosach. Uporczywy niepokój wywołany incydentem na szczycie urwiska przeradzał się w motywacyjną obawę. Odłożył zapalniczkę. Zamiast schować skręta z powrotem do puszki, zgniótł go w palcach i rozrzucił na wietrze. Własne działanie tak zdumiewało go przez chwilę, że łapał palcami powietrze, starając się odzyskać kawałki, których pozbył się sekundę wcześniej. Niepokój, który zgęstniał w obawę, zaczął się przeradzać w przerażenie. Kiedy spożywał spóźnioną kolację na tamtej ławce, przekazywano mu znaki, z których wydedukował, dokąd ma się udać. Podejrzewał, że ma coraz mniej czasu na to, co należało zrobić. Myśl o trzygodzinnej podróży autobusem przyprawiła go o

dreszcz. Gdyby ten ciężar przerażenia stał się zbyt wielki, poczułby się w pojeździe przygnieciony. Wiedział, że uległby klaustrofobii. Intuicja nakazała mu zacząć podróż na piechotę. Wyruszył w stronę nadbrzeżnej autostrady. 35 Przyjrzawszy się z uwagą, jak Merlin pije wodę ze swojej wielkiej miski, Zagadka i Rebus zaczęły towarzyszyć z wielkim zainteresowaniem Grady'emu, gdy ten wyjął dwie duże miski z szafki kuchennej i napełnił je wodą z kranu nad zlewem. Cammy, wyciągając z aparatu Grady'ego kartę pamięci i chowając ją w przegródce swojej torby lekarskiej, powiedziała: ‒ Jakoś żadne z nas nie ma ochoty spekulować. ‒ Na jaki temat? ‒ A jak myślisz? ‒ Sama wcześniej powiedziałaś... zajmujesz się medycyną, nie teoriami. ‒ Spekulacja to nie teoria ‒ zastrzegła. ‒ Ma nawet niewiele wspólnego z hipotezą. To tylko wróżenie z fusów. „Co by było, gdyby” i temu podobne. ‒ Nie chcę spekulować na ich temat. ‒ To właśnie przed chwilą powiedziałam. Żadne z nas nie chce spekulować. ‒ W porządku. Dobrze. Zgadzamy się.

‒ Ale dlaczego uważasz, że tak jest? ‒ Nie bawię się w autoanalizy ‒ odparł. Patrzyła, jak stawia na podłodze dwie miski z wodą. Zagadka i Rebus podeszły do nich bez wahania, zniżyły głowy nad wodą, powąchały ją i zaczęły pić. ‒ Myślę, że nie chcemy spekulować na ich temat dlatego, że większość przypuszczeń byłaby w taki czy inny sposób niepokojąca ‒ oznajmiła Cammy. ‒ Zagadka i Rebus nie mają w sobie nic niepokojącego. ‒ Nie twierdzę, że mają. Powiedziałam tylko, że spekulacja co do ich pochodzenia może prowadzić do niepokojących przypuszczeń. ‒ W tej chwili chcę tylko poznać je bliżej ‒ wyznał Grady. ‒ Jeśli będę za dużo myślał o tym, czym mogą być, to wpłynie to na moją ocenę ich zachowania. Przyglądając się zwierzakom, które piły wodę, Merlin przybrał dumną pozę, jakby miał przed sobą pojętnych uczniów, którzy z powodzeniem opanowali technikę picia z miski. ‒ Tak czy inaczej ‒ odezwała się Cammy ‒ nie możesz twierdzić z całą pewnością, że nie mają w sobie nic niepokojącego. ‒ Nie ma w nich nic niepokojącego ‒ upierał się przy swoim. ‒ Nie w tej chwili, kiedy są urocze jak stworki z The Muppet

Show, ale może później, gdy zgasisz światło i położysz się spać, ujawnią swoją prawdziwą groteskową postać. ‒ Sama w to nie wierzysz. ‒ Nie. Jeśli to przypuszczenie, to bardzo śmieszne. ‒ Są o wiele bardziej urocze niż Muppety ‒ zauważył. ‒ Niektóre przyprawiają mnie o dreszcz. A te w ogóle. ‒ Muppety cię przerażają? Freud uznałby to za ciekawe. ‒ Nie wszystkie. Tylko niektóre. ‒ Z pewnością nie Kermit. ‒ Oczywiście, że nie Kermit. Ale Wielki Ptak to dziwoląg. ‒ Dziwoląg? ‒ Całkowity. Choć Grady był zrównoważony, godny zaufania i opanowany, rozmowy, które prowadzili, mogły przybrać w każdej chwili nieoczekiwany, śmiertelnie poważny obrót. Cammy lubiła to. Był bystry i zabawny, ale też ostrożny. ‒ Wielki Ptak ‒ powiedziała. ‒ To dlatego nie masz telewizora? ‒ To jeden z powodów. Zagadka i Rebus zaspokoiły pragnienie. Teraz przysiadły na zadach jak dwa gigantyczne pieski preriowe, złożyły dłonie na brzuchach i wlepiły w Grady'ego pełen wyczekiwania wzrok. ‒ Może są głodne ‒ zasugerowała Cammy. ‒ Już zjadły trzy kurze piersi. I o ile się nie mylę, zjadły też

patelnię. ‒ Nie wiesz, czy to naprawdę one. Może ktoś inny wszedł do twojego warsztatu, do garażu, zapalił światło. ‒ Widzisz, właśnie dlatego robię meble. ‒ A co meble mają z tym wspólnego? ‒ Kiedy się nimi zajmuję, nie muszę myśleć. Robią to za mnie ręce. ‒ Nawet jeśli Zagadka i Rebus zjadły kurczaki ‒ zastanawiała się głośno Cammy ‒ to być może był to ich jedyny posiłek. Nie chcesz chyba, żeby poszły spać głodne. ‒ Bo mogą mnie zjeść żywcem w nocy? Problem polega na tym, że nie mam więcej kurczaków. ‒ Daj im trochę karmy Merlina, a przekonasz się, czy im smakuje. ‒ Jeśli nasypię im trochę do misek, to będę też musiał dać Merlinowi, a już dostał dzienną porcję żarcia. ‒ Merlin nie jest otyły. Musiałbyś nałożyć mu szuflą, żeby go przekarmić. Daj mu miskę, niech uczci poznanie nowych przyjaciół. ‒ Rzeczywiście, wyglądają tak, jakby na coś czekały. Może masz rację, może faktycznie są głodne. Przechowywał w spiżarni dwadzieścia kilo karmy ‒ dziesięć w dużej aluminiowej puszce z hermetycznym zamknięciem i dziesięć w zapasowym worku. Nałożył teraz Merlinowi do

miski dużą porcję i dwie mniejsze do miseczek na płatki śniadaniowe. Wilczarz był nauczony, by siadać przed swoją miską i czekać, aż jego pan pozwoli mu jeść. Sygnałem było słowo „Okay”. Zagadka i Rebus przyglądały się Merlinowi i naśladowały go, siedząc nad swoimi miskami. Kiedy pies zaczął swoją porcję, posmakowały karmę, uznały, że jest dobra, i przystąpiły do jedzenia. Cammy, która pragnęła wrócić do domu i zająć się kartą pamięci z aparatu Grady'ego, wciąż była zbyt oczarowana zwierzakami, by wyjść, i obserwowała całą trójkę przy posiłku. ‒ Pod tym względem Merlin jest tak samo wspaniały i tajemniczy jak tych dwoje. Grady sprawiał wrażenie zaskoczonego. ‒ Też mi to przyszło do głowy. Po powrocie w góry, pod koniec pierwszego roku, Grady powiedział Cammy, że odkrył na nowo tajemnicę prostoty. Oznajmił, że jeśli człowiek pozwalał się oczarować pięknu dostrzegalnemu nawet w zwykłych rzeczach, to wówczas wszystkie okazywały się niezwykłe. Krótko potem dała mu Merlina, szczeniaka równie dużego jak niektóre dorosłe psy, o szorstkiej sierści i krzaczastych brwiach, i tak magicznego jak mag, po którym odziedziczył imię. ‒ Znasz High Meadows Farm? ‒ spytała Cammy.

‒ Siedziba Vironich? Trzymają tam konie czystej krwi? ‒ Tak. Coś się tam wydarzyło dziś po południu, tuż przed zapadnięciem zmroku. Opowiedziała mu o dziwnym zachowaniu koni i innych zwierząt. ‒ Diagnoza? ‒ spytał. ‒ Pracowałam nad nią, kiedy do mnie zadzwoniłeś. Teraz wydaje mi się, że nie ma mowy o diagnozie, bo nie było choroby. ‒ Ale wspomniałaś, że ogarnęło je coś w rodzaju transu. ‒ Nie wiem, co to oznacza, po prostu mam wrażenie... ‒ Zaczerpnęła głęboko powietrza i odetchnęła. ‒ Nie działo się z nimi nic złego. Działo się coś dobrego. ‒ Rozumiem, dlaczego nie wiesz, co to oznacza. Zrelacjonowała mu następnie incydent z dręczonymi psami zabranymi z nielegalnej hodowli. ‒ Nie byłam świadkiem ich transu, ale widziałam, jaka w nich potem zaszła zmiana; były zadowolone, stały się normalnymi zwierzakami domowymi. W jakiś sposób to, co wydarzyło się w naszej przychodni i w High Meadows Farm, musi mieć związek z Zagadką i Rebusem. ‒ Nie wiem jaki, ale sądzę, że masz rację. Wszystkie te dziwaczne elementy muszą mieć wspólne źródło. Wilczarz i jego nowi towarzysze skończyli posiłek. Merlin

hałaśliwie oblizywał wielkie wargi. Zagadka i Rebus, posługując się palcami, starannie i pracowicie czyściły sobie futro wokół ust. Zabierając torbę lekarską, Cammy powiedziała: ‒ Poszperam tu i ówdzie przed pójściem do łóżka. Do rana powinnam coś znaleźć, ale wątpię, czy możemy liczyć na jakieś wyjaśnienia. Potem będziemy musieli zdecydować, co dalej. ‒ Wpadniesz na lunch? ‒ Tak. Okay. Jeśli nie zdarzy się nic, czym nie mogliby się zająć technicy i czego nie mogłabym przekazać Amosowi Renfrew. To najlepszy specjalista od krów w okręgu, zna się też na koniach, ale opieka nad małymi zwierzętami nie jest jego pasją. Nie powierzyłabym mu psa w poważnym stanie, mógłby coś przeoczyć. Merlin usadowił się na podłodze niczym zmęczona góra. Zagadka i Rebus przytuliły się do jego boków, najwyraźniej zmordowane. Wilczarz przypominał wielki, rzucony na ziemię wełniany płaszcz, a para zwierzaków o złotych oczach jego olśniewające obszycie. Kiedy Cammy otworzyła tylne drzwi i wyszła na dwór, Grady ruszył za nią, lecz zwierzęta zostały na swoim miejscu. ‒ Jestem pewien, że są już śpiące ‒ powiedział Grady. ‒ Czasem myślę sobie, że byłoby to prawdziwe błogosławieństwo chodzić na czworakach i mieć mniejszy mózg.

Pokręciła głową. ‒ To nie ich mniejsze mózgi pozwalają im zasnąć tak łatwo. To ich niewinność. ‒ Wobec tego nie zmrużę oka przez całą noc, może już nigdy. Jego uśmiech stanowił najwspanialszy widok na zakończenie każdego wieczoru, więc powiedziała tylko: „Zadzwonię rano”, i ruszyła w stronę schodów. Położył jej dłoń na ramieniu, nakłaniając, by jeszcze raz się do niego odwróciła. ‒ To nie teoria ani hipoteza, ani nic równie wielkiego jak spekulacja. To przeczucie. Nic nie będzie takie jak dawniej. ‒ Nie każda zmiana jest na lepsze ‒ odparła. Ujął ją za ramiona i nachylił ku niej twarz. Przez chwilę sądziła, że kierowany najczystszymi zamiarami zrobi rzecz najgorszą z najgorszych. Ale pocałunek, którym ją obdarował, pierwszy pocałunek, jaki im się zdarzył w ciągu tych czterech lat, był z natury braterski ‒ wargi musnęły skromnie jej czoło i był to wyraz uczucia, z którym mogła sobie poradzić. ‒ Dziękuję ci za Merlina ‒ powiedział. ‒ Czymkolwiek są Zagadka i Rebus, nie wydaje mi się, by podążyły za mną do domu, gdybym wybrał się na ten spacer sam. Myślę, że to on je tu przyciągnął. ‒ Jest jak magnes, to pewne ‒ zgodziła się. ‒ Od chwili gdy

się urodził. Bądź ostrożny dziś w nocy, Grady. Wiem, że nie stanowią zagrożenia, że są tak niewinne jak Merlin, ale niewinność zawsze ma swoich wrogów. Zawsze. Już w samochodzie, odjeżdżając, miała nadzieję, że nie zareagowała spięciem, kiedy się pochylił, by ją pocałować, że nie wyczuł w niej pełnej rezerwy sztywności. Należało wierzyć, że choć nic nie wiedział ojej młodzieńczych latach, jest obdarzony intuicją uzdrawiacza serc, który zna głębię, jeśli nie naturę niewidocznych ran, ponieważ właśnie kimś takim był od chwili, gdy się poznali ‒ dobrym człowiekiem o niezwykłej intuicji, nie tylko przyjacielem, ale skarbem, który wzbudzał w niej ogromną wdzięczność. Jeżeli Zagadka i Rebus stanowiły coś więcej niż rodzaj ciekawostki, coś więcej niż przelotną sensację w wiadomościach kablówki, coś więcej niż jedynie wynik mutacji, jeśli były, jak Cammy w to wierzyła, naprawdę czymś niezwykłym, to nie mogły powierzyć samych siebie ‒ albo zostać powierzone ‒ nikomu lepszemu niż Grady. Wyjechała spomiędzy pagórków i znalazła się pośród niżej położonych łąk, gdzie blask księżyca rozlewał się po bladej trawie. Wydawało się, że ta dziwna noc dokonała subtelnych zmian w swojskim krajobrazie, a dobrze znana droga prowadzi do obcych miejsc.

Przez dwadzieścia lat, od chwili ukończenia piętnastu, Cammy pragnęła tylko tego, co posiadała teraz: praktyki weterynaryjnej i życia pośród zwierząt, życia oddanego służbie niewinnym istotom Ziemi, tym, które nie potrafiły kłamać, ponieważ nie potrafiły mówić, które nie zazdrościły, nie pożądały cudzej własności i nie kradły, które nigdy nie zdradzały i nie czerpały przyjemności z bólu i rozpaczy innych, które nie więziły, nie traktowały brutalnie i nie poniżały słabszych od siebie. Jednak tego wieczoru, w blasku tych pięknych nieziemskich oczu, dostrzegła przelotnie coś, co było jej potrzebne prócz tego, co miała. Wahała się jeszcze z obawy, że pragnąc tego, sprawi, iż zostanie to jej zabrane, a mimo to rozpaczliwie tego pragnęła. Jej życie wypełnione było pięknem, które tworzyła fauna i flora tych gór, ale tęskniła też za czymś, co na razie miała jedynie odwagę nazwać tajemnicą. Chciała tajemnicy w swoim życiu, rzeczy niepoznawalnych i wykraczających poza wyobraźnię, rzeczy, których mogła dotknąć umysłem, a których nigdy nie dotknęłyby jej dłonie, tajemnicy, która wypełniłaby cierpiące od pustki serce zachwytem. Droga wznosiła się i opadała po łagodnie pofałdowanych wzgórzach, podczas gdy w geometrycznych wzorach białych ogrodzeń ranczerskich Cammy dostrzegała symbole, których wcześniej nie potrafiła zauważyć i których byli nieświadomi

ludzie wznoszący te płoty. Owe symbole, teraz tak oczywiste, stanowiły jedynie konsekwencję stosowania zasad właściwej konstrukcji, a jednak od niepamiętnych czasów były metaforą nadziei. Teraz, tak jak wcześniej na pastwisku High Meadows Farm, rozmazał jej się wzrok. Zjechała z drogi w miejscu, gdzie pobocze było szerokie, zaparkowała, wyjęła ze schowka chusteczki higieniczne i wytarła oczy. Wtedy, spoglądając na wspaniałe konie i ich towarzyszy, nie rozumiała, co doprowadziło ją do łez. Nie miała pojęcia, czy odczuwa to samo teraz co wówczas, wiedziała jednak, co ją poruszyło tym razem. Jej życie przed skończeniem piętnastu lat było niewymownie koszmarne. Jej życie w ciągu ostatnich dwudziestu lat było pod wieloma względami proste i surowe. Znalazła coś w rodzaju szczęścia, wymagając dużo od siebie i nic od innych i starając się zrównoważyć jakoś tamte lata niewoli latami dobrowolnej służby na rzecz dobra; był to sposób, by zatrzeć ślady, które pozostawiła na niej przeszłość. Choć nieszczęśliwa i pozbawiona odwagi w młodości, Cammy wiedziała ‒ wiedziała bez żadnych wątpliwości, tak jak wiedziały gęsi, że przed zimą przychodzi czas odlotu na południe ‒ co oznacza obecność tych dwóch stworzeń w jej życiu: jeśli kiedyś została zdruzgotana, to teraz była znów sobą. 36

W sypialni, ugniatając łapami swoje wielkie miękkie legowisko, Merlin obrócił się trzy razy wokół własnej osi, po czym zaległ z głośnym westchnieniem, układając łeb między przednimi łapami i podwijając ogon. Grady przyniósł z gabinetu na parterze drugie legowisko psa i ułożył w tym samym kącie, w którym leżał Merlin. Był przekonany, że jego goście, kierując się przykładem wilczarza, zrozumieją doskonale, gdzie mają spać. Jednakże Zagadka i Rebus nie przejawiały zbytniej ochoty na sen. Obeszły pokój, obwąchując to i owo, zaglądając pod łóżko, smakując pospiesznie wodę w trzech miskach, podczas gdy Grady zaciągał starannie zasłony w oknach. Przez cały czas, gdy ściągał cienką narzutę z łóżka i przerzucał starannie przez jego ramę w nogach, gdy odciągał pościel i poprawiał poduszki, oba zwierzaki siedziały i obserwowały go czujnie z przekrzywionymi w prawo głowami, jakby zafascynowane rytuałem jego wieczornych czynności. ‒ Mam nadzieję, że coś zauważyłyście ‒ powiedział. ‒ Zanim pościeliłem łóżko, narzuta była naciągnięta jak skóra bębna. Rebus przekrzywił głowę w lewo. ‒ Nawyki z wojska. Teraz z kolei Zagadka przekrzywiła głowę w lewo, a Rebus z powrotem w prawo. Kiedy Grady zdjął buty i ustawił je obok stolika nocnego,

Zagadka przybiegła, żeby je powąchać i pociągnąć ostrożnie za luźne sznurowadła. W garderobie stanowiącej osobne pomieszczenie, gdy Grady ściągał koszulę, dżinsy i skarpetki, towarzyszył mu Rebus, który przy okazji odkrył lustro po drugiej stronie drzwi. Zaintrygowany swoim odbiciem wydał z siebie nieznaczny odgłos ‒ „eee, eee” ‒ i wyciągnął rękę do sobowtóra. Zdziwiony, gdy tamten zrobił to samo, Rebus się zawahał, rozważał przez chwilę sytuację, po czym dotknął dłonią odbicia swej kończyny. W ciągu minionych lat Merlin wielokrotnie widział się w lustrze i nie zdradzał zainteresowania swoją postacią. Rebus poruszył niespokojnie uszami i czmychnął z garderoby. Po powrocie do sypialni Grady zastał swych gości na łożu syna Irlandii obserwujących z zaciekawieniem nowego przyjaciela. Najwyraźniej przyciągało je chrapanie wilczarza, rzeczywiście imponujące. W łazience, gdzie Grady wycisnął pastę na szczoteczkę i odkręcił zimną wodę, Zagadka wskoczyła nagle na zamknięty sedes i przyjmując postawę pieska preriowego, zaczęła mu się przyglądać z dużym zainteresowaniem. Pół minuty później na brzegu wanny usadowił się Rebus, równie jak jego towarzyszka zaintrygowany higieną ustną gospodarza. Kiedy skończył czyścić zęby, obserwowały, jak operuje nicią

dentystyczną. Potem przyglądały się, jak myje twarz, usuwa kawałek naskórka obok paznokcia i wyciera ręcznikiem krople wody z blatu wokół umywalki. Kiedy przyszła pora skorzystania z toalety, Grady wyprosił je stanowczo z łazienki i zamknął drzwi. Ledwie zasiadł na tronie, usłyszał ciche, szybkie i nieregularne stukanie. ‒ Odejdźcie ‒ nakazał Grady. Dźwięk się powtórzył: stuk-stuk-stuk, stuk-stuk, stuk-stuk-stuk-stuk. ‒ Nie wyszedłem na dwór i nie gapiłem się, kiedy siusia-

łyście ‒ przypomniał z wyrzutem Grady. Stuk-stuk, stuk-stuk, stuk-stuk-stuk-stuk-stuk-stuk. ‒ Rany boskie. Stukanie ustało. Kiedy usłyszał, jak jedno z nich węszy w szczelinie między dolną krawędzią drzwi i progiem, zaczął się zastanawiać, czy nie przemianować ich na Wścibską i Węszyciela. Cisza, która po chwili zapadła, była kojąca, miała jednak w sobie coś podejrzanego. Chociaż klucz uniwersalny do łazienki został już dawno zgubiony, w starych drzwiach pozostała po nim dziurka. Grady nachylił się bokiem na sedesie, zniżył głowę i wyraźnie dostrzegł po drugiej stronie fosforyzujące oko. ‒ Mali podglądacze. Wstydźcie się. Złote oko zamrugało. Kiedy Grady umył dłonie i wrócił do sypialni, Zagadka i Rebus siedziały na jego łóżku, podnosząc poduszki, by pod nie zajrzeć. ‒ Jazda stąd, ale to już ‒ nakazał. Odrzuciły jego poduszki, usiadły na materacu, złożyły dłonie na brzuchach i zaczęły mu się przyglądać. Merlin, zbudzony po tak krótkiej drzemce, ziewnął potężnie. Grady podszedł do pustego legowiska, poklepał je i zwrócił się do Zagadki i Rebusa:

‒ Tutaj. To jest wasze posłanie. Patrzyły na niego z uwagą, ale nie zeszły z łóżka. W garderobie, gdzie leżało kilka psich zabawek, Grady wybrał niebieską małpkę. Wrócił do sypialni i zapiszczał pluszakiem, żeby zwabić do siebie Zagadkę i Rebusa. Merlin mruknął, wyraźnie niezadowolony, że mu przeszkadzają. Być może jakaś inna zabawka przyciągnęłaby zwierzaki na przeznaczone im miejsce, Grady jednak postanowił pokazać im, o co mu chodzi, tak jakby pokazywał to szczeniakowi. Podszedł do łóżka i wziął Zagadkę na ręce. Nie tylko pozwoliła się bez oporów podnieść, ale też wtuliła mu się w ramiona, odsłaniając brzuch i zginając przednie kończyny w łokciach i nadgarstkach w geście zadowolenia. Położył ją na puchatym posłaniu, które miała dzielić z Rebusem, i powiedział „Zostań”, jakby polecenia rodem ze szkoły psiego posłuszeństwa były powszechnie rozumiane w całym królestwie zwierząt. Dał jej niebieską małpkę, żeby mogła się czymś zająć. Ponownie zbliżył się do łóżka i wziął na ręce Rebusa, który okazał się równie uległy jak jego towarzyszka. Potem zaniósł go na wyznaczone miejsce ‒ gdzie czekała tylko niebieska małpka. Wciąż trzymając Rebusa w ramionach, odwrócił się i zobaczył Zagadkę z powrotem na łóżku. Zostawił Rebusa z małpką i

wrócił po Zagadkę. Wskoczyła mu dosłownie na ręce, niemal zbijając z nóg. Ledwie się jednak odwrócił, by zanieść zwierzaka na posłanie, usłyszał pisk małpki dobiegający z łóżka. Merlin już nie mruczał. Z uniesionym łbem i nastroszonymi uszami obserwował tę scenę z niekłamanym zainteresowaniem. Zamiast zanieść Zagadkę na puste posłanie, Grady ułożył ją obok wilczarza. Ujął przednią łapę psa i położył ją na stworzeniu o złotych oczach. ‒ Zostań ‒ nakazał Merlinowi. Surowym tonem, mrużąc oczy jak Clint Eastwood, wydał to samo polecenie pod adresem Zagadki. Wyciągnął też oskarżycielskim gestem rękę i wycelował w zwierzaka. Ten przekrzywił głowę w prawo. Grady odwrócił się od Zagadki. Kiedy przemierzał sypialnię w stronę Rebusa i przeklętej małpki, Merlin i Zagadka wyprzedzili go biegiem i wskoczyli na łóżko. Rebus włożył małpkę pod poduszki Grady'ego. Z błogimi minami pies i dwa stworzenia wtuliły się w siebie. Wilczarz przyglądał się wraz ze swoją dwuosobową bandą, jak Grady gasi lampę przy łóżku. Zwierzęta nie spuszczały go z oka, kiedy gasił też górne światło. Pozostawiając lampkę obok dużego rozkładanego fotela, Grady poszedł do garderoby po zapasową poduszkę i koc.

Wtulone w siebie zwierzęta podniosły głowy, kiedy wyłonił się z garderoby, i śledziły go wzrokiem, jak podchodził do fotela. Wydawały się nieporuszone jego kwaśnym spojrzeniem. Grady rozłożył się na obszernym siedzisku, które skonstruował i obił materiałem w poprzednim roku. Wyciągnął nogi i oparł je o podnóżek. Trzej towarzysze obserwowali go z powagą. Okrył się kocem i podłożył sobie poduszkę pod głowę. Patrzyły, jak poprawia poduszkę i koc, aż uznał, że jest mu wygodnie. Fotel stanowił wygodne leże, poza tym Grady był zbyt zmęczony, by bawić się ożywionymi pluszowymi zabawkami w kotka i myszkę. Na koniec oznajmił: ‒ Tak do waszej wiadomości... Trzej towarzysze wciąż przejawiali zainteresowanie jego osobą, choć nie mógł z ręką na sercu powiedzieć, że wstrzymywali oddech, czekając na jego dalsze słowa. ‒ ...uważam to za próbę buntu ‒ poinformował całą trójkę. ‒ Bez dwóch zdań. Rano zastosujemy środki dyscyplinarne. Zgasił lampę obok fotela. Kolorowe oczy zdawały się unosić w ciemności. ‒ Widzę, że mnie obserwujecie ‒ uprzedził. Nie mrugnęły. ‒ Liczę na ciebie, Merlin. Nie pozwól, by mnie pożarły, kiedy będę spał.

37 Cammy usiadła przed komputerem w swoim gabinecie w przychodni weterynaryjnej i wysłała e-maile do doktor Eleanor Fortney na wydziale weterynarii Tufts University w North Grafton w Massachusetts i do doktora Sidneya Shinseki na wydziale weterynarii uniwersytetu teksaskiego. Do przesyłki dołączyła zdjęcia Zagadki i Rebusa. Eleanor Fortney była wybitnym zoologiem, internistą i chirurgiem i wykładała gościnnie przez miesiąc na wydziale weterynarii uniwersytetu stanowego Kolorado i nauk biochemicznych w Fort Collins, kiedy Cammy studiowała na ostatnim roku tej uczelni. Jako jedna z nielicznych studentek, które w każdym semestrze osiągały najwyższą średnią, Cammy mogła uczestniczyć w serii wykładów Eleanor przeznaczonych dla niewielkiej grupy wybranych, była też zapraszana do udziału w indywidualnych konferencjach, te zaś okazały się najcenniejszym doświadczeniem naukowym w jej życiu. Nim pobyt Eleanor w Fort Collins dobiegł końca, dała ona jasno do zrozumienia, że Cammy powinna po dyplomie wybrać się na wschód, do Tufts, proponując jej trzyletni kontrakt przy nadzorowanym przez siebie projekcie badawczym, który dotyczył psich nowotworów; program ten finansowany był przez jednego z absolwentów uczelni.

Cammy odczuwała silną pokusę, by kontynuować karierę naukową i uczestniczyć w badaniach mogących ocalić życie niezliczonych psów. Ostatecznie jednak odmówiła. Od tak dawna marzyła o niesieniu pomocy zwierzętom nie w laboratorium, ale w ich codziennym cierpieniu; chciała odczuwać satysfakcję z leczenia podopiecznych, których imiona znała i którym zaglądała w oczy. Utrzymywała jednak kontakty z Eleanor; były przyjaciółkami, które traktowały swoją pracę nie tylko w kategoriach zawodu, ale przede wszystkim misji. Jeśli Zagadka i Rebus stanowiły przypadek ekstremalnych wad rozwojowych płodu, to niezwykle głęboka wiedza zoologiczna Eleanor pozwoliłaby jej być może zidentyfikować zasadnicze cechy gatunku poprzez analizę mutacji. Jeśli chodzi o Sidneya Shinseki, Cammy po dyplomie spędziła u niego rok na praktyce chirurgicznej, chcąc doskonalić swoje umiejętności w tym zakresie. Był uroczym niedźwiedziowatym facetem o burkliwym usposobieniu, obdarzonym niezwykłym diagnostycznym wyczuciem i umiejętnością dochodzenia do prawdy na podstawie kilku zaledwie faktów. Po wysłaniu e-maili Cammy przejrzała parę łatwo dostępnych archiwów zoologicznych, szukając tam zdjęć nocnych zwierząt o nietypowo dużych oczach. Palczak zamieszkujący lasy deszczowe Madagaskaru miał,

jak się zdaje, większe oczy niż w rzeczywistości. Na zdjęciach odznaczały się tak jasnopomarańczową barwą, że ich uderzający kolor stwarzał iluzję nieprawdopodobnej wielkości. Tak czy inaczej ze swymi nietoperzowatymi uszami i spiczastym pyskiem nie zakwalifikowałby się do konkursu na najpiękniejszego ssaka na kanale Animal Planet. Oczy lemura afrykańskiego były wyraźnie większe niż u palczaka, zwłaszcza w stosunku do niewielkiej głowy, lecz nie mogły się równać z oczami nowych towarzyszy zabaw Merlina. Lori, występujący na terenie południowej i południowo-wschodniej Azji, miał, proporcjonalnie do głowy, wielkie ślepia, ale nie w porównaniu z Zagadką i Rebusem. Ten nadrzewny ssak, żywiący się głównie jaszczurkami i insektami, ważył maksymalnie tylko dwa kilogramy. Myślała, że po całym tym podnieceniu, jakie towarzyszyło jej w trakcie wieczoru, nie będzie mogła spać, ale niebawem zaczęła zbyt często stukać w niewłaściwe klawisze i nieprawidłowo klikać myszką, więc wyłączyła komputer. Kiedy padła o 1.50 na łóżko, wydawało jej się, że pokój wiruje powoli jak karuzela... karuzela, a wszystkie piękne konie obrócone były w tę samą stronę, ku wzgórzom i niebu okrytemu zmierzchem, dzień zaś niósł ze sobą coś doniosłego, coś tak wielkiego, że wyraźnie wyczuwała jego obecność, jednak pozostawało to niewidoczne, co najwyżej mogła dostrzec ową rzecz jedynie

kątem oka... 38 Noc kalifornijska, zimna i sucha, zapewniała idealne warunki do wędrówki z plecakiem. Ciemny ląd na zachód od autostrady schodził łagodnie ku oceanowi, który Tom Bigger widział tylko dlatego, że księżyc ciągnął za sobą satynową smugę po wodzie, a fale wyrzucały w górę białą pianę, podobną do ziarenek ryżu, które stukały cicho o kamieniste wybrzeże. Na wschodzie leżały wzgórza, widoczne wyraźnie dzięki temu, że ich tłem było rozgwieżdżone niebo i że po bezdeszczowym lecie okrywała je blada, wypalona trawa. Oddalone od siebie skupiska dębów przybierały na bezbarwnych łąkach emanujące grozą kształty. W żadnym miejscu, jakie mógłby wskazać kompas, ta samotna ziemia nie zdradzała oznak zamieszkania. Wiedział, dokąd musi zmierzać i co musi zrobić. Jednak od miasta dzielił go jeszcze długi marsz, a to, co należało uczynić, nie było łatwe. Dobrze po północy szosą przejeżdżały nieliczne samochody. O tej godzinie na drodze rządziły głównie wielkie wozy ciężarowe, te zaś podążały trasą międzystanową w głąb kraju. Nawet w ciemności Tom dostrzegał wymowne znaki. Światła wozu zmierzającego na południe dobyły z ciemności mar-

twego grzechotnika na asfalcie, o oczach świecących jak cekiny, on zaś wiedział, że wąż leży w tym miejscu tylko po to, by mógł go zauważyć. Minął tablicę z napisem UWAGA! JELENIE, którą wandale podziurawili kulami. Nieco dalej jego zmęczone długą wędrówką stopy rozrzuciły po poboczu jakieś małe przedmioty, które zastukały o siebie z metalicznym dźwiękiem. Zapalił latarkę i zobaczył ze dwadzieścia łusek po nabojach na ziemi i w żwirze. Węże i kule. Zło i przemoc. Nagle wyrosła przed nim niska i gładka skała, niczym ławka stworzona przez naturę z myślą o wyczerpanym wędrowcu. Zatrzymał się i zrzucił z ramion plecak. Rozpiął zamek błyskawiczny w dolnej przegródce i wyciągnął woreczek, w którym trzymał swój nienaładowany pistolet. Schował pusty woreczek z powrotem do plecaka i zapiął przegródkę. Znów z plecakiem na ramionach, z bronią w lewej ręce, przy boku, gdzie nie mogli jej dostrzec mijający go kierowcy, kontynuował marsz na północ. Od chwili gdy opuścił swoje miasto, czuł, że nie jest sam. Kilometr za kilometrem obecność niewidocznego towarzysza była coraz wyraźniejsza. Zatrzymywał się od czasu do czasu i obracał powoli wokół

własnej osi, penetrując wzrokiem noc. Ani razu nie zauważył żadnego ruchu prócz kołysania trawy i drżenia liści w leniwym wietrze, który napływał od strony morza. Ani razu nie dostrzegł widmowej postaci czy blasku księżyca w czyimś oku. Pokonał około ośmiuset metrów, kiedy usłyszał warkot silnika pojazdu zmierzającego na północ. Sądząc po dźwięku, musiał to być pick-up albo SUV, nie odwrócił się jednak, by sprawdzić. Kierowcy skłonni zabierać autostopowiczów nie darzyli go zbytnią łaską ze względu na jego potężną budowę ciała i twarz. Rzadko próbował zatrzymać samochód na drodze. W konsekwencji wędrował zwykle na piechotę, przodem do nadjeżdżających wozów, co było podyktowane względami bezpieczeństwa. Dźwięk silnika narastał, blask reflektorów omiatał asfalt i po chwili po sąsiednim pasie przemknął Chevrolet suburban. Rozbłysły światła stopu. Sto metrów dalej samochód wykonał pełny nawrót i ruszył na południe, by zatrzymać się powoli na poboczu autostrady, w odległości około dziesięciu kroków od Toma. Po obu stronach wozu otworzyły się drzwi. Reflektory niemal go oślepiały, Tom zdołał jednak dostrzec sylwetki dwóch mężczyzn przed maską chevroleta. Trzeci stał przy drzwiach kierowcy.

Nie próbował umknąć z autostrady i zagłębić się w mrok, który rozciągał się za poboczem, ponieważ nawet najłagodniejszy teren mógł się okazać zdradziecki w tych ciemnościach. Poza tym nie uciekał przed niczym, ani przed porywczymi ćpunami, którzy krążyli w poszukiwaniu bójki, ani przed tsunami. Gdyby ktoś lub coś go zabiło, oznaczałoby to jedynie śmierć, której pragnął, ale w którą nie miał odwagi się pogrążyć, popełniając samobójstwo. Ruszył w ich stronę z wysoko podniesioną głową. Kiedy zobaczyli wyraźnie jego twarz z wszystkimi odrażającymi szczegółami wyolbrzymionymi przez oślepiające światło i cienie, jeden z nich oznajmił: ‒ Rany boskie, Jackie, spójrz tylko. Ten nazwany Jackiem zwrócił się do Toma: ‒ Hej, dokąd wędrujesz, Frankensteinie? ‒ Zostawcie mnie w spokoju ‒ ostrzegł i dalej zmierzał w ich stronę, podnosząc jednocześnie pistolet trzymany u lewego boku i przekładając go do prawej dłoni. ‒ Nie tak prędko! ‒ krzyknął facet obok drzwi wozu. ‒ Ani kroku dalej, Karloff. Mam cię na muszce. By dowieść prawdziwości swych słów, oddał strzał ponad głową Toma. Zabrzmiał jak ogień z karabinu. Przez te wszystkie lata, za każdym razem, gdy włamywał się do kogoś z nienaładowaną bronią w ręku, Tom spodziewał się,

że jego ofiara będzie miała spluwę i wyświadczy mu przysługę, zabijając go na miejscu. Zdawało się, że stanął oko w oko z ludźmi, którzy mogli go wreszcie uwolnić. Odczuł więc zdziwienie, kiedy przestał się do nich zbliżać. ‒ Rzuć broń ‒ rozkazał ten, który oddał strzał. Kumpel Jackiego powiedział: ‒ Rozwal mu łeb, George. Zrób to. George ostrzegł Toma: ‒ Pewnie, że to zrobię. Rzuć broń, bo cię załatwię. Zamiast upuścić pistolet, Tom wetknął go sobie za pasek na brzuchu. Niespełna siedem metrów dzieliło go dwóch mężczyzn stojących przed chevroletem. Ruszyli ostrożnie w jego stronę, pilnując się, by nie wchodzić w linię strzału uzbrojonego kompana. ‒ Nie jestem sam ‒ oznajmił Tom. Jackie roześmiał się, a facet obok niego zauważył: ‒ Masz problem, bo rozmawiasz z wymyślonym przyjacielem, pijaczku. Co chowasz w tym plecaku? Ściągnij go i pokaż nam. Z mroku nocy, po lewej ręce Toma, od strony długiego zbocza, które schodziło do morza, wyłoniła się niska i złowroga postać, jej fosforyzujące oczy świeciły odbitym blaskiem re-

flektorów samochodowych. Szczupły kojot z obnażonymi ostrymi kłami. Bestia nawet nie spojrzała na Toma. Okazując śmiałość nietypową dla swego gatunku, ruszyła złowieszczo w stronę tych, którzy mu grozili. ‒ To pies? ‒ spytał Jackie. ‒ Cholera, nie ‒ odparł jego kompan. Jakby wyczarowany za pomocą zaklęć i pentagramów, z ciemności wyłonił się drugi kojot, tuż za pierwszym. Potem trzeci. Cofając się, Jackie nakazał: ‒ Przepłosz je, George. George oddał strzał w powietrze, ale zwierzęta nie okazały cienia strachu. W głębokim mroku i wysokiej trawie zmaterializował się czwarty kojot, a następnie piąty, szósty, siódmy. Strzelec z karabinem, który pełnił także funkcję kierowcy, usiadł za kierownicą wozu; trzaśniecie drzwi było sygnałem odwrotu dla pozostałych mężczyzn, którzy czym prędzej schronili się w bezpiecznym wnętrzu chevroleta. Teraz, jako jedyny łup drapieżników, Tom Bigger był przekonany, że rzucą się na niego, one jednak nadal skupiały uwagę na pasażerach SUV-a. Przez jakąś minutę kierowca czekał, spodziewając się bez wątpienia, że kojoty oddalą się w noc. Jednakże siódemka

czworonogów pozostała na swoich stanowiskach, jeszcze bardziej niesamowita niż wcześniej. Tom widział przez przednią szybę wozu dwóch mężczyzn z przodu i trzeciego, który nachylał się do nich z tylnej kanapy. Wydawało się, że dyskutują z ożywieniem. Kierowca zwolnił hamulec ręczny, wrzucił bieg i zjechał z pobocza na szosę. Potem ruszył na południe, w tym samym kierunku, skąd przyjechał. Tom patrzył w ślad za wozem, aż tylne światła zniknęły w dali. Wyciągnął nienaładowany pistolet zza paska i trzymając go przy boku, pomaszerował na północ. Kojoty towarzyszyły mu w blasku księżyca, trzy z przodu, po jednym z boku i dwa za plecami. Tak wysoko, że dźwięk silników nie docierał do ziemi, odrzutowiec przecinał niebo z zachodu na wschód, a jego światła oznaczały, że wędrówka Toma też będzie trwała, że musi trwać nadal. Po kilkuset metrach kojoty odsunęły się od niego i tworząc pojedynczy rząd, przecięły asfalt szosy. Przystanął, by odprowadzić je wzrokiem. Jeden za drugim, siedem czworonogów przeskoczyło przez rów odwadniający za poboczem szosy, kierując się na wschód, tak cicho jak odrzutowiec, i zniknęło na zalanej księżycową

poświatą łące. Nie wiedział, co o nich myśleć. Po ich zniknięciu szedł przez około półtora kilometra na północ, aż dotarł do małego kamiennego mostku nad wyschniętym strumieniem. Zdjął plecak z ramion i położył go na sięgającym pasa murku. Odłożył pistolet. Z górnej przegródki plecaka wyciągnął jedną z sześciu butelek tequili, z których każda była starannie zawinięta w torebkę. Na południu pojawiły się dwa wozy, ale okazało się, że zbiry nie wezwały na pomoc posiłków. Sedan i pick-up przejechały obok niego, nie zwalniając ani na chwilę. Tom zdjął nakrętkę z butelki. Potem przysunął szyjkę do nosa i wciągnął głęboko powietrze w nozdrza. Aromat trunku sprawił, że do ust napłynęła mu ślina, a żołądek ścisnęło w oczekiwaniu na pierwszy łyk. Ogarnęły go dreszcze, więc ścisnął butelkę dłońmi. Kiedy tak stał już jakiś czas, może pięć minut, zakręcił z powrotem butelkę. Samokontrola nie przyniosła mu satysfakcji. Wiedział, że jego silna wola wyczerpie się niebawem. Klnąc z powodu tej nagłej wstrzemięźliwości, cisnął butelką poza balustradę mostu. Usłyszał, jak się roztrzaskuje o kamienie na dnie wyschniętego koryta. Zapiął plecak, zarzucił go na ramiona i poprawił pasek na

biodrach. Niebawem miało upłynąć dwanaście godzin od otrzeźwiającego incydentu na przydrożnym parkingu na szczycie urwiska, nad jego siedliskiem w jaskini. Był na nogach od dwudziestu godzin, a przez ostatnie cztery pokonał szmat drogi. Powinien na dobrą sprawę zasnąć w marszu, lecz pozostawał całkowicie przytomny, czujny i zawzięcie skupiony. Wiedział, dokąd ma iść. Czekała go długa, bardzo długa droga. Wiedział, co musi zrobić. Zdawał sobie też sprawę, że zadanie nie będzie łatwe i że być może zabraknie mu odwagi, by je wykonać. Kiedy Tom Bigger szedł na północ przez kilka ostatnich godzin nocy, ponownie towarzyszyło mu wrażenie, że nie jest sam, że ktoś podąża za nim krok w krok, i to nie tylko kojoty. I bał się. 39 Z myślą o spacerze po zalesionych przedmieściach Seattle Liddon Wallace włożył pantofle od Brioniego zakryte ochronnymi kaloszami, szare wełniane spodnie od Ermenegilda Zegny, pasek od Marka Crossa, koszulę od Geoffreya Beene'a, sweter od Armaniego, czarną skórzaną marynarkę od Andrew Marca i zegarek marki Patek Philippe. Mocno ubita ścieżka okazała się łatwym traktem pomimo

cętkowanych cieni i mgły. Świt zaczął się niemal godzinę wcześniej, ale mgła zasłaniała tarczę słońca i przepuszczała tylko odbite światło. W porannej szarości strzeliste jodły i choiny wydawały się czarne, a paprocie bardziej niebieskie niż zielone. Nawet skupiska dereni obsypanych szkarłatnymi i złotymi liśćmi płonęły przygaszonym ogniem w mroku, a ich ogromne białe kwiaty, które zwykle przypominały klematisy, wyglądały niczym martwe ptaki na gałęziach. Po jakichś trzystu metrach ścieżka wyłaniała się z lasu. Dalej rozciągała się zieleń pola golfowego na wysokości osiemnastego dołka. Na trawniku stał wózek elektryczny obsługi. Kiedy Liddon Wallace wynurzył się spomiędzy drzew, Rudy Neems, szef ekipy zajmującej się utrzymaniem terenu, wyjął z wózka flagę i wsunął drzewce do dołka. Trawnik otaczały w połowie trzy połacie piachu, a także aleja, która schodziła w dół ku wodzie. Odcinek alei poza wodą ginął we mgle i rzutnia pozostawała poza polem widzenia. Po obu stronach alei znajdował się wąski pas wysokiej trawy, a dalej rozciągał się las. Rudy Neems stał obok wózka i patrzył w stronę nadchodzącego Liddona. Opiekun terenu był trzydziestoośmioletnim krępym mężczyzną o jasnych wąsach i gęstych naturalnie krę-

conych włosach. Wydawało się ironią losu, że jako chłopiec często grał rolę anioła w szopce bożonarodzeniowej. ‒ Ta pogoda jest do dupy ‒ oznajmił Liddon. Neems był obdarzony łagodnym głosem, który nawet w ciszy poranka nie niósł się daleko. ‒ Dobra na skórę. Rzeczywiście, miał doskonałą cerę. ‒ Przejrzałeś więc przesyłkę? ‒ Tak. ‒ Masz jakieś pytania? ‒ Nie. ‒ Wiesz, jak to zrobić? ‒ Tak. ‒ I zrobisz to? ‒ Pieniądze? Liddon wręczył mu szarą kopertę z czterdziestoma tysiącami w studolarowych banknotach. ‒ Drugie czterdzieści tysięcy po wykonaniu roboty. Neems nie zawracał sobie głowy liczeniem gotówki. Wrzucił ją do wózka i podał Liddonowi inną kopertę, w której znajdowały się liczne zdjęcia domu Wallace'a w Kalifornii, rozkład pięter i szczegółowe informacje na temat systemu alarmowego. ‒ Plus wydatki ‒ przypomniał rozmówcy Neems. ‒ Tak, oczywiście. Czterdzieści tysięcy plus wydatki. Kiedy

tam lecisz? ‒ Dziś po południu. ‒ Tak jak ci mówiłem, pozostanę w Seattle w interesach tylko do dwunastej w środę. Kiedy załatwisz robotę? ‒ Jutro wieczorem. ‒ Czyli we wtorek. ‒ Tak. ‒ Dobrze. Doskonale. Będę jadł kolację z klientem od szóstej do jedenastej albo później. ‒ Twoja żona nieźle wygląda ‒ zauważył Neems. ‒ Tak, owszem, to piękna kobieta, ale nigdy nie powinienem był się żenić. Nie nadaję się do małżeństwa. ‒ Mam na nią ochotę. ‒ Masz na nią ochotę? Kiepski pomysł, Rudy. Zostałeś uniewinniony, ale twoje DNA nadal znajduje się w kartotece policyjnej. Sąd polecił pobrać ci próbkę krwi. Wciąż jest w systemie; lepiej nie zostawiaj po sobie nasienia. ‒ Nie zostawię. Cztery lata wcześniej, w Kalifornii, Rudy stanął przed sądem za morderstwo czternastoletniej dziewczynki. Liddon był jego obrońcą. ‒ To zbyt ryzykowne ‒ przekonywał Liddon. ‒ To dzięki mnie uniknąłeś kary w sprawie tej małej Hardy. Jak znajdą twoje DNA, od razu się zorientują, że cię wynająłem.

Nie tylko uzyskał wyrok uniewinniający dla Neemsa, ale też przerobił dwóch czystych jak łza detektywów policyjnych na tak skorumpowanych osobników, że ostatecznie wylecieli ze służby. Kanał informacyjny pewnej stacji telewizyjnej nakręcił dwugodzinny film dokumentalny o tej sprawie, co przyniosło Liddonowi miliony. Kamera go kochała. Był urodzonym aktorem. Od czasu do czasu oglądał DVD z tym filmem, tylko po to, by sobie przypominać, jak dobrze się prezentuje. ‒ Judy nie miała śladu. Chodziło mu o Judith Hardy, czternastoletnią dziewczynkę, którą uprowadził i zgwałcił. ‒ Śladu czego? ‒ Mojego DNA. ‒ Została niemal całkiem rozpuszczona przez kwas w dole wykopanym na plaży. Najlepszy zespół specjalistów od medycyny sądowej nie zdołałby wyciągnąć niczego z jej ciała. ‒ Więc spalę Kirsten. Kirsten była żoną Liddona. ‒ Napełnię wannę benzyną ‒ dodał Neems. Liddon spenetrował wzrokiem zamgloną alejkę golfową. Nikogo nie dostrzegł. Teren miał pozostać zamknięty jeszcze przez co najmniej godzinę. Mimo wszystko trwało to już za długo. Chcąc uniknąć sytuacji, w której widziano by ich razem,

musieli spotykać się w tak dyskretnych miejscach jak to i załatwiać sprawy jak najszybciej. ‒ Wanna z benzyną? ‒ spytał Liddon zdumiony ekstrawagancją tego pomysłu. ‒ Utopię ją, potem spalę ‒ wyjaśnił zwięźle Neems. ‒ Mam sporo drogich dzieł sztuki, antyków. ‒ I instalację tryskaczową. ‒ Mimo wszystko... wanna pełna benzyny? ‒ Wszystko dokładnie sprawdziłem ‒ zapewnił Neems. Liddon spojrzał na kopertę pełną zdjęć i szczegółów dotyczących domu, zwróconą mu przez Rudy'ego. ‒ Stracisz łazienkę ‒ uprzedził Neems. ‒ Na to wygląda. ‒ Główną sypialnię. Kawałek poddasza. ‒ A co ze zniszczeniami spowodowanymi przez wodę? ‒ Zraszacze uruchomią się tylko w pomieszczeniach z podwyższoną temperaturą. ‒ Aha. A więc nie ma mowy o dużych szkodach. Dym? ‒ Zamknę za sobą drzwi do łazienki i sypialni. Neems był równie godny zaufania jak dyskretny. Potrafił wszystko dokładnie przemyśleć, dbał o szczegóły. ‒ Obawiam się, że system alarmowy szybko sprowadzi straż pożarną ‒ zauważył Liddon. ‒ Prawdopodobnie w czasie krótszym niż cztery minuty.

Remiza jest w pobliżu. Ponieważ płaszczyzna pola golfowego wznosiła się łagodnie w stronę alejki, ukształtowanie terenu sprawiało, że zagłębienia przyciągały nieznaczne prądy powietrza, które krążyły, ciągnąc za sobą gęste kłęby mgły, ta zaś oplatała na wysokości kolan nogi Liddona i Neemsa niczym wir poruszający się w zwolnionym tempie. ‒ Naprawdę tak bardzo pragniesz Kirsten? ‒ spytał Liddon. Neems przytaknął. ‒ Muszę ją mieć. ‒ Ile czasu... będziesz się nią zajmował? ‒ Dwie godziny. Trzy. ‒ Jesteś tego pewien? ‒ Absolutnie. ‒ To lekka przesada ‒ zauważył Liddon. ‒ Owszem. Dlatego nikt nie skojarzy sobie tego z zabójstwem na zlecenie. ‒ Masz rację. Więc... niech będzie, w porządku. Neems uśmiechał się tak słodko, że wciąż byłby pewnym kandydatem do szopki bożonarodzeniowej. ‒ Dwie sprawy. Pierwsza... jesteś pewien co do Benny'ego? Chodziło o Benjamina Wallace'a, trzyletniego synka Liddona. ‒ Jestem równie kiepskim ojcem jak mężem ‒ wyznał

Liddon. ‒ Istnieją opiekunki do dziecka. ‒ Albo zatrudniłbym jakąś wiedźmę, która zakłócałaby atmosferę w domu, albo jakąś gówniarę, która wniosłaby dęte oskarżenie o molestowanie seksualne. Benny to dla ciebie problem? ‒ Niby dlaczego? Ma tylko trzy lata. ‒ Nie chodziło mi o problem natury fizycznej. ‒ To dla mnie żaden kłopot ‒ zapewnił Neems. ‒ W porządku. Wobec tego sprawa załatwiona. ‒ Chciałem się tylko upewnić, że nie masz żadnych wątpliwości. ‒ Jest jak jest ‒ odparł Liddon. ‒ A ta druga rzecz? ‒ Tylko moja ciekawość. ‒ Słuchaj, muszę się zbierać. ‒ Przyszedłeś z tym do mnie ‒ musiałeś wiedzieć, że zabiłem Judy Hardy. ‒ Oczywiście. ‒ Kiedy się zorientowałeś? ‒ Nim wziąłem twoją sprawę ‒ wyjaśnił Liddon. ‒ Bez honorarium. ‒ Nie miałeś grosza. ‒ Myślałem, że mnie bronisz, bo uwierzyłeś. ‒ W twoją niewinność? Nie. Nigdy.

‒ Więc zrobiłeś to za darmo, bo...? ‒ A jak myślisz, Rudy? ‒ Na wypadek gdybyś pewnego dnia potrzebował kogoś takiego jak ja. ‒ Trafiłeś w dziesiątkę. ‒ Byłeś żonaty, kiedy brałeś moją sprawę? ‒ Dopiero od kilku miesięcy. ‒ Wiedziałeś już wtedy, że być może... ‒ Nie, nie. Kochałem ją. ‒ To smutne. Liddon wzruszył ramionami. ‒ Takie jest życie. ‒ Często pracujesz za darmo. ‒ Staram się poświęcać takim sprawom tyle czasu, ile mogę. ‒ Więc są jeszcze tacy jak ja? ‒ Dwóch. Mogą się przydać. ‒ No cóż, chcę ci powiedzieć, że jestem wdzięczny. ‒ Miło mi, Rudy. ‒ Nie tylko za tamtą sprawę, ale i za tę okazję. ‒ Wiem, że jesteś dokładny. Będzie lepiej, jak już pójdę. ‒ Zrobił dwa kroki po trawie w stronę lasu, potem się odwrócił i popatrzył jeszcze raz na opiekuna pola golfowego. ‒ Ja też jestem ciekaw. ‒ Czego?

‒ Czy od czasu Judy Hardy... ‒ Tak. ‒ Często? ‒ zainteresował się Liddon. ‒ Robię sobie przerwy i czekam. ‒ To trudne ‒ czekanie? ‒ Tak. Ale jest tym przyjemniej, kiedy już do tego dochodzi. ‒ Jak długo zwykle czekasz? ‒ Sześć miesięcy. Osiem. ‒ Zdarzyło ci się kiedykolwiek znów wzbudzić podejrzenia? ‒ Nie. I nigdy się nie zdarzy. ‒ Jesteś inteligentnym i ostrożnym człowiekiem. Dlatego wziąłem twoją sprawę. ‒ Poza tym ludzie mnie lubią ‒ dodał Neems. ‒ Tak. Owszem. To zawsze jest plus. Liddon ruszył przed siebie, potem przeszedł przez wysoką trawę i wkroczył na ścieżkę, która prowadziła przez las. Od najbardziej przerażającego spotkania w życiu dzieliło go teraz około dwustu metrów. 40 „Henry”. Sen był montażem pełnym zbliżeń: długie i nagie kończyny w gwałtownym ruchu, blond włosy rozsypane, dłonie o czerwonych paznokciach rozcapierzone w geście pożądania i ude-

rzające w odruchu obrony, dojrzałe usta otwarte w ekstazie, ale po chwili wydające krzyk najwyższego przerażenia. Przebudziwszy się, Henry Rouvroy miał wrażenie, że usłyszał, jak ktoś wymawia jego imię. „Henry”. We śnie przekręcił się na bok. Teraz usiadł, oparty plecami o ścianę garderoby. Strzelba. Wypuścił ją z dłoni. Zaczął macać w ciemności, aż znalazł broń. Najprawdopodobniej ten głos mu się przyśnił. Nasłuchiwał, ale nic już do niego nie dotarło. Sypialnia za drzwiami jego schowka była jaśniejsza niż wtedy, gdy zajmował stanowisko w garderobie, choć nie tak bardzo jak przy zapalonej lampie. Nadszedł świt. Poranne słońce przesączało się do wnętrza pokoju między krawędziami zaciągniętych zasłon. Krzywiąc się i wykręcając lewą stopę, by pozbyć się skurczu, Henry wstał i zbliżył się ostrożnie do wyjścia. Znów zaczął nasłuchiwać. Po chwili wypełnionej ciszą dosłyszał nieznaczny gwizd ‒ czuł przez moment, jak ściska mu się serce, dopóki nie zdał sobie sprawy, że to odgłos jego własnego wzdęcia. Spożycie kiełbasy, sera i plebejskiego chleba na kolację było błędem, szokiem dla jego systemu trawiennego.

Spędził niespełna dzień na farmie, a jego standardy i zachowanie już uległy degrengoladzie. Nie wolno było lekceważyć niebezpiecznych skutków wiejskiej egzystencji dla osobowości i intelektu człowieka, nawet jeśli pobierał nauki w najlepszych szkołach prywatnych i szlifował umysł na Harvardzie. Pozbawiony codziennej stymulacji wielkomiejskiego życia, bezustannej i wyostrzającej umysł komunikacji z innymi doskonale wykształconymi i wyrafinowanymi ludźmi, mógł się stać nieokrzesany, gruboskórny, sprymitywizowany. Bez wątpienia w tych ciemnych zaściankach i zabitych dechami dziurach nikt nic prenumerował „Timesa”, a niepiśmienny sprzedawca zrodzony ze związku kazirodczego na pewno pakował „Vanity Fair” w zwykły szary papier. Henry, nasłuchując, jak modulowany gwizd dobywający się z jego tyłka przechodzi w końcowy piskliwy akord, uświadomił sobie, że gdy już zapełni piwnicę i przerobione boksy w stajni kobietami, powinien poszukać wśród nich przynajmniej jednej, która uczęszczała do właściwych szkół i wróciła na tę intelektualną ziemię jałową z jakichś obłąkańczych powodów. Gdyby zaś nie znalazł takiej, która byłaby jednocześnie inteligentna i sexy, to może warto by było uwięzić zwyczajną kobietę obdarzoną umiejętnością rozmowy i wyrafinowanym smakiem w celu doskonalenia intelektu i utrzymania odpowiednich standardów estetycznych.

Niefortunne konsekwencje recitalu odbytniczego nie pozwoliły Henry'emu pozostać w garderobie. Spragniony świeżego powietrza doszedł do wniosku, że nawet jeśli jego imię zostało wypowiedziane, to stało się to we śnie, i wkroczył do sypialni. Gdy tylko zapalił światło, od razu skupił uwagę na łóżku. Pościel wyglądała dokładnie tak, jak ją ułożył, a kształt fałszywego śpiocha nie zmienił się ani trochę. Gdyby ktoś zajął miejsce tej kukły, Henry zostałby zamordowany podczas snu. Jego strach był irracjonalny. Mimo wszystko obszedł łóżko i stanął nad kształtem, który krył się pod kocem. Trzymając strzelbę w obu dłoniach, z palcem na spuście, wsunął lufę pod pościel i jednym ruchem ściągnął ją z tego, co się pod nią kryło. Odetchnął gwałtownie z ulgą, co tylko dowodziło, do jakiego stopnia stał się zakładnikiem absurdalnych lęków. Odsłonił okna i wpuścił do pokoju światło wczesnego poranka. Nie zamierzał kulić się dłużej w garderobie. Wraz z nadejściem nowego dnia postanowił zastosować odmienną strategię. Zamiast reagować, pragnął działać i stawić czoło prześladowcy. Światło na korytarzu było włączone, tak jak powinno, również jedna lampa w salonie, a kuchnia tonęła w ciemności, też prawidłowo.

Na stole leżały skórzane rękawice robocze. Kiedy je znalazł poprzedniego wieczoru na narzucie zakrywającej łóżko, wsadził je do worka na śmieci, ten zaś położył na fotelu w sypialni, zamierzając się go pozbyć nad ranem. A teraz, rano, znalazły się tutaj. Wyglądały na jeszcze bardziej przesiąknięte krwią niż wcześniej, krwią, która w znacznym stopniu zamieniła się w suchą skorupę, ale gdzieniegdzie była mokra i kleista. Przy rękawicach dostrzegł ołówek i bloczek kartek, które przedtem leżały obok telefonu w kuchni. Żółta farba na ołówku upstrzona była plamkami zaschniętej krwi. Kilka jej smug widniało też na pierwszej kartce bloczku, nie zakrywały jednak uwiecznionego na niej przesłania. Trzy linijki odręcznego pisma znajdowały się dokładnie na środku, jedna pod drugą. Tak nagle i gwałtownie odczuł Henry powrót znajomego strachu, z taką siłą, że w pierwszej chwili nie potrafił doszukać się sensu w tych słowach, jakby pochodziły z wymarłego języka starożytnej cywilizacji. Pod wpływem przerażenia stał się na moment analfabetą. Kiedy odzyskał zdolność czytania, zorientował się, że ma przed sobą trzy wersy wiersza. Nie rymowały się, ponieważ tworzyły krótki utwór w liczącej siedemnaście sylab formie japońskiej zwanej haiku.

Oczywiście Henry wiedział, co to jest haiku, gdyż był absolwentem Harvardu, ale także dlatego, że jego brat Jim stworzył pięćdziesiąt dwa takie utwory, które wydano w cieniutkiej książeczce. Jastrząb w ataku ‒ Kaligrafia na niebie, Szpony, potem dziób. Henry przypomniał sobie dwa jastrzębie, które zataczały przecinające się koła, gdy szedł z bratem do stodoły. Kaligrafia. Piękna japońska sztuka pisania pędzelkiem. Henry nie był poetą, rzadko też oddawał się lekturze wierszy, lecz podejrzewał, że jeśli chodzi o opis nurkującego ptaka, delikatne i kształtne pociągnięcia pędzelkiem mogą stanowić celną metaforę. Ostatni wers zaniepokoił go bardziej niż pozostałe. Trzy ostatnie słowa sprawiały, że był to wiersz o śmierci, wiersz nie tyle o jastrzębiu, ile o przemilczanej w utworze myszy, która zostaje przygwożdżona szponami i rozerwana dziobem. Jeśli Henry był jastrzębiem, to jego bliźniaczy brat musiał być myszą, a haiku mówiło o zamordowaniu Jima w stodole. Z drugiej strony, jeśli jastrzębiem był Jim, to jego brat myszą, a wiersz zwiastował wtedy nadchodzące zabójstwo Henry'ego. Przypomniał sobie słowa Jima wypowiedziane tuż przed wejściem do stodoły: „Drapieżniki i ofiary. Konieczność

śmierci, jeśli życie ma zachować sens i proporcje. Śmierć jako część życia. Pracuję nad cyklem wierszy na ten temat”. Rozwścieczony bardziej szyderstwem niż groźbą, tym, że uważa się go za głupca, Henry Rouvroy miał ochotę wydrzeć kartkę z bloczka, rozerwać ją na strzępy i spuścić z wodą w ubikacji, ale sama myśl o dotknięciu papieru budziła w nim wstręt. ...szpony, potem dziób. Te zimne słowa jawiły się jako obietnica okrutnej śmierci przez zadźganie, zaszlachtowanie. ...szpony, potem dziób. Jim nie został zadźgany. Został zastrzelony. Było mało prawdopodobne, by wiersz mówił o śmierci Jima. Henry przypomniał sobie pięć noży, które leżały na stole, kiedy po raz pierwszy wszedł do kuchni z Jimem i Norą. Pięć noży o ośmio- i dziesięciocentymetrowych ostrzach i matowej powłoce. Z mechanizmem sprężynowym. Nim zasiedli we trójkę do kawy i słodkich bułeczek, Jim przeniósł noże na blat szafki przy lodówce. Henry odwrócił się od haiku i podszedł do tej szafki. Leżały tam trzy noże. Dwóch brakowało. 41 Aromatyczna woń jodeł, pełne goryczy spojrzenie świerków i ironia dereni ‒ wszystko to stanowiło pociechę dla Liddona

Wallace'a, kiedy kroczył ścieżką przez las po sfinalizowaniu umowy, której celem było zabójstwo jego żony i dziecka. Uważał, że prawo to wspaniała rzecz. Kariera w tej dziedzinie dała mu bogactwo, niejaką sławę, potężnych przyjaciół na wysokich stanowiskach, młodą i olśniewająco piękną żonę, środki pozwalające rozwiązywać problemy, które mogłyby zniechęcić czy zniszczyć innych ludzi, a także wolność dokonywania najbardziej nawet radykalnych zmian w życiu, dzięki czemu wzrastało jego poczucie szczęścia i świadomość, że jest człowiekiem spełnionym, jak na to całkowicie zasługiwał. Rodzice i większość jego nauczycieli podkreślali przez lata, od przedszkola po wydział prawa, że nic nie jest ważniejsze od poczucia własnej wartości, że to przepustka do dającego satysfakcję życia. W przypadku Liddona tracili czas, głosząc tę prawdę jej szczeremu wyznawcy, który od dzieciństwa był świadom swych licznych zalet, zwłaszcza stanowczości. Kiedy widział, co należy robić, robił to. Albo zatrudniał kogoś takiego jak Rudy Neems. Liddon nigdy się nie wahał, a gdy już przystępował do działania, nie miał żadnych wyrzutów sumienia. Czasem, jeśli posiadał właściwą informację, nie musiał sam wykonywać roboty ani płacić za jej wykonanie. Mnóstwo ludzi żyło z sekretami, które mogły ich zniszczyć, i jeśli człowiek znał te sekrety, to był władny manipulować tymi osobnikami i

zmuszać ich do robienia różnych rzeczy na jego korzyść, tym samym redukować ich do poziomu marionetek. A ponieważ Liddon miał przyjaciół w wysokim urzędzie, dysponującym nieograniczonymi funduszami, które umożliwiały rozbieranie na części pierwsze każdego znanego członka społeczeństwa, uzyskanie cennych wiadomości o ludziach, o których mu chodziło, nie stanowiło dlań problemu ‒ zakładając oczywiście, że skrywali tajemnice warte poznania. Choć bardzo kochał prawo, pieniądze i samego siebie, największą miłością darzył możliwość pociągania za sznurki. Urodził się, by być panem wszechświata. Władza była lepsza niż seks. Władza była lepsza niż bogactwo. Władza była lepsza od wszystkiego. Wszystkie te refleksje i wiele innych, o odmiennej naturze, kłębiły się w zapracowanym umyśle Liddona Wallace'a, kiedy szedł przez las w stronę drogi dojazdowej, przy której zaparkował wypożyczony samochód. Zajęty szczegółami rządzenia wszechświatem i zagadnieniami związanymi z bliskimi zmianami w swoim życiu pozostawał niemal ślepy na piękno otaczającego go lasu. Nie przejawiał zachwytu wobec natury w przeciwieństwie do wielu ludzi w tych czasach. Lubił trawę, która była skoszona, drzewa ukształtowane przemyślnie przez utalentowanego sadownika, kwiaty w równych rzędach na starannie zaprojekto-

wanych rabatach, wodę uwięzioną w stawach i fontannach. Nie doceniał buntowniczego charakteru świata naturalnego, wszelkich jego elementów tworzących dziko rozprzestrzeniony bałagan, płodności, różnorodności, chaosu. Może właśnie dlatego, że pozostawał obojętny wobec natury, Przyroda postanowiła trzepnąć go po głowie. Spieszył przez las przez mgłę, pogrążony w tej własnej, i nagle, ni stąd, ni zowąd... Rzecz wydarzyła się tak gwałtownie, że cofnął się przed nią z krzykiem przerażenia, ale nie było dokąd się cofnąć, gdyż ta rzecz rozgrywała się wokół niego, otaczała go z wszystkich stron, więc albo musiał jej ulec, albo stawić czoło i wytrwać. Liddon Wallace nigdy w swym życiu niczemu się nie poddawał, nigdy; nie zamierzał kapitulować również teraz. Jeśli ktoś miał pociągać za sznurki, to on; nigdy by nie uległ. Nigdy. Energia tego wydarzenia, jego absolutna moc pozbawiły go tchu. Dosłownie nie mógł oddychać. Powietrze stało się gęste jak woda, skompresowane przez niepowstrzymaną siłę jakiejś niewiarygodnej potęgi. Miał wrażenie, że blask słońca też uległ kondensacji, że jego koncentracja nie oznacza większej jasności, ale bogatą złotą zwartość, substancję o konkretnym dotyku i zapachu, migotliwy koagulat, który nabrzmiewał, giął się, odkształcał i powodował niemożliwe. Czuł też, że stało się coś złego z czasem. „Złego” nie było właściwym określeniem; czas się w jakiś sposób zmienił ‒ jego

nurt, zasady, cel. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość stanowiły niemal jedno, skręcone razem niczym spaghetti na widelcu, potem skręciły się jeszcze mocniej, jeszcze mocniej, aż w końcu niezliczone tysiąclecia splotły się w pojedynczą chwilę. Liddon zyskał świadomość każdego momentu swej przeszłej egzystencji i wszelkich możliwości, jakie zawierała w sobie jego przyszłość, ujrzał siebie w postaci płodu, niemowlęcia, dorastającego dziecka, nastolatka, dorosłego, ogarniętego drżeniem osiemdziesięciolatka, wszystko jednocześnie. Choć to zdarzenie było głęboko dziwaczne i przerażające, choć ogarniało wszystkie zmysły i atakowało mózg niemal do granic mentalnej implozji, Liddon wiedział od razu, co się dzieje, znał przyczynę i cel. Wiedział też, że ten potworny ucisk, ta miażdżąca siła, ta dławiąca groza, która była skutkiem samego ogromu tej niepojętej rzeczy, ustąpiłaby z miejsca, gdyby tylko się nie opierał, ale on to czynił. Subiektywnie incydent zdawał się trwać godzinami. Kiedy jednak Liddon otworzył usta w bezgłośnym krzyku buntu i samoświadomości, kiedy zacisnął dłonie tak mocno, że paznokcie przecięły mu skórę, a kości kłykci groziły rozerwaniem tkanki, wiedział, że tak naprawdę upłynęło zaledwie kilka sekund, w najlepszym razie dwadzieścia. Wszystko skończyło się równie gwałtownie, jak się zaczęło. Tak jak próbował się cofnąć na samym początku, tak teraz, gdy

rzecz dobiegła końca, ruszył przed siebie, i tym razem żadna siła go nie powstrzymywała. Ani unosząca się mgła, ani odwieczne cienie nie zapewniały skutecznej kryjówki i ścieżka była jedyną drogą, nie tą, która prowadziła z powrotem do Rudy'ego Neemsa, ale do przodu. Liddon pokonał ostatnie sto metrów, zataczając się i potykając, aż dotarł do drogi ze śladami oleju samochodowego, używanej głównie przez służbę leśną, zwłaszcza podczas pożarów. Zablokował w wypożyczonym wozie drzwi, rzucił szarą kopertę na fotel pasażera, a potem siedział, drżąc na całym ciele. Opuścił osłonę przeciwsłoneczną i spojrzał w lusterko po jej drugiej stronie. Spodziewał się, że jego twarz będzie miejscami przypalona czy w inny sposób naznaczona piętnem tamtego doświadczenia, lecz nie widniał na niej żaden niepokojący ślad. Kiedy zerknął w odbicie swych oczu, natychmiast odwrócił wzrok. Dopiero gdy poczuł, jak jego serce zwalnia szaleńczy rytm, a strach ustępuje, uświadomił sobie, że zgubił jeden pantofel z gumowym ochronnym kaloszem. Żadne jednak, najbardziej nawet drogie włoskie buty nie były na tyle cenne, by chciał wracać po nie do lasu. Szare spodnie od Ermenegilda Zegny wydawały się pozbawione kroju, jakby poddano je procesowi czyszczenia w jakiejś kiepskiej pralni chemicznej. Połowa szwów w górnej części

paska od Marka Crossa była wystrzępiona, a język przy klamerce wygięty. Koszula od Geoffreya Beene'a, przesiąknięta potem, skurczyła się w zadziwiający sposób, pijąc go pod pachami i opinając mu kark. Z wyciągniętego paskudnie swetra Armaniego zwisały dziesiątki nitek, a czarna marynarka od Andrew Marca cuchnęła, jakby jej skóra zaczęła gnić. Kiedy spojrzał na zegarek, okazało się, że wskazówka godzinowa i minutowa są ustawione prawidłowo, a sekundnik przesuwa się płynnie wokół tarczy. Jednakże według datownika był czwartek zamiast poniedziałku i grudzień zamiast września. W końcu Liddon uruchomił silnik i włączył ogrzewanie, ponieważ czuł się przemarznięty do szpiku kości. Nie był jeszcze w stanie prowadzić. Nie patrzył w stronę lasu. Nie interesowało go nic, co mogło się tam znajdować. Wiedział, że nic nigdy go nie zainteresuje. Nie zamierzał tam wracać. Nie zamierzał wchodzić do żadnego lasu, nigdzie w świecie. Nie patrzył też na to, co znajdowało się za szybami wozu, nie patrzył nawet na same szyby. To się wydarzyło, Liddon nigdy by nie zapomniał, że się wydarzyło, ale ostatecznie nie miało to znaczenia. Nie zamierzał nikomu o tym wspominać. Jaką korzyść mogło mu to przynieść?

Otworzył kopertę, którą zwrócił mu Rudy Neems, i wyjął z niej zdjęcia. Te przedstawiające dom i teren wokół niego nie interesowały go. Znalazł fotografie Kirsten i Benny'ego. Żony i syna. Kobiety i chłopca. Dwóch obcych istot. Nieznanej i takiej, której nie mógł już poznać. Schował zdjęcia z powrotem do koperty. Później, kiedy dreszcze zelżały, zawrócił na wąskiej drodze i ruszył w stronę przeciwną do lasu. 42 O 6.35 czasu lokalnego zadzwoniła z Massachusetts doktor Eleanor Fortney, budząc Cammy Rivers, która usiadła na łóżku i podniosła słuchawkę. Eleanor lubiła uciąć sobie towarzyską pogawędkę, ale nie tym razem. ‒ Znając cię i wiedząc, jak jesteś odpowiedzialna, przypuszczam, że to nie żart. Nie ma mowy o fotomontażu. ‒ Nie. Są prawdziwe, Eleanor. One... ‒ Zabezpieczyłaś je? ‒ przerwała przyjaciółce doktor zoologii. ‒ Zabezpieczyłam? ‒ Zwierzęta. W klatce. W koszyku dla psa. W koszyku zaopatrzonym w kłódkę. Mając takie dłonie, poradzą sobie z prostym zamknięciem. ‒ Nie, nie są w żadnej klatce. Są z Gradym w jego domu.

‒ Od razu do niego zadzwoń. Powiedz mu, żeby zamknął je w garderobie albo pokoju bez okien. Okna mają klamki. ‒ Nie wydaje mi się, by chciał to zrobić. ‒ Dlaczego? Dlaczego u licha? ‒ Są urocze. Wydaje się, że ciągnie je do ludzi tak jak psy, okazują mnóstwo czułości. ‒ Trudno to uznać za wiarygodną informację. Za mało mieliście czasu. To tylko pierwsze wrażenie. ‒ W porządku, jasne ‒ przyznała Cammy. ‒ Pierwsze wrażenie. Ale wydaje się słuszne. Posłuchaj, Eleanor, zrozumiałabyś, gdybyś tu była i mogła je zobaczyć na własne oczy. ‒ Może tak, ale nie wolno ci wypuścić tych zwierząt na wolność. ‒ Nie chcą odejść. Potrzebują domu. Jest im dobrze u Grady'ego. ‒ Przypisujesz im ludzkie motywacje. Nie możesz wiedzieć, czego chcą. Posłuchaj, Cammy, jestem pewna, że rozumiesz doskonale, czym są. Nie mogąc wyrazić słowami niezwykłej natury Zagadki i Rebusa, co dowodziło, że nie ma mowy o jakichkolwiek łatwych wyjaśnieniach, Cammy odparła po prostu: ‒ Staraliśmy się unikać wszelkich teorii. ‒ Są tworem inżynierii genetycznej ‒ oświadczyła Eleanor. ‒ Połączeniem DNA różnych gatunków.

‒ Myślałam o tym. ‒ Cammy odrzuciła na bok pościel i usiadła na brzegu łóżka. ‒ Ale równie złożone istoty? Nikt jeszcze nie zaszedł tak daleko. ‒ W dzisiejszych czasach nauka nie ogranicza się do stworzenia bakterii, które są małymi fabrykami produkującymi insulinę i interferon. Albo do modyfikacji Thiobacillus ferrooxidans wykorzystywanej w kopalniach uranu. To już przeszłość. ‒ Pewnie, wiem. Niektórzy chińscy naukowcy wyposażyli świnie w gen, dzięki któremu świecą w ciemności na zielono. Robi się najbardziej niesamowite rzeczy. Ale jeśli Zagadka i Rebus są tworami inżynierii genetycznej, to naukę, która je stworzyła, dzielą lata świetlne od tego numeru z fosforyzującymi świniami. ‒ Pozwól, że odświeżę twoje wiadomości ‒ zaproponowała Eleanor. ‒ Pozostańmy na chwilę przy świniach. Wiedziałaś, że poddaje się je modyfikacjom w celu pozyskania organów do przeszczepów? ‒ Coś mi się obiło o uszy. ‒ Organów świńskich, które są strukturalnie, chemicznie, genetycznie tak ludzkie, że organizm biorcy ich nie odrzuci. Postęp jest błyskawiczny. Wstając z łóżka, Cammy wtrąciła: ‒ Mimo wszystko jednak... Eleanor ponownie jej przerwała:

‒ Powróćmy do świń. Uniwersytety w Stanach i innych krajach ścigają się o to, kto pierwszy stworzy tego ssaka z ludzkim mózgiem. Cammy podeszła ze słuchawką telefonu bezprzewodowego do okna. ‒ Po co, na litość boską? ‒ Arogancja. Ponieważ zaprzecza to koncepcji duszy. Nie chodzi tu o praktyczne zastosowanie. Te stworzenia zostaną poddane torturze samotności, wewnętrznie sprzecznego charakteru relacji ciała z umysłem. Pozostanie im jedynie ucieczka w obłęd. To Frankenstein do dziesiątej potęgi. Twarde poranne światło. Niebo pokryte bladym, jakże bladym błękitem. ‒ Mówisz o potworach ‒ zauważyła Cammy. ‒ Te zwierzęta nie są takie. Są... po prostu wspaniałe. ‒ Mogą być fantastycznie bystre i urocze jak Myszka Miki, ale jeśli są tworem inżynierii genetycznej, to nikt nie wie, jakie spustoszenie spowodują w środowisku naturalnym. Na przykład... jeśli zaczną się rozmnażać i robić użytek z tych swoich niewiarygodnych rąk, to prędzej czy później zdołają wyprzeć niejeden autochtoniczny gatunek. Szyba w oknie była zimna w dotyku. Temperatura powietrza spadła o kilka ładnych stopni. ‒ Jeśli urodziły się w takim czy innym laboratorium, to jak

zdołały się tu dostać? ‒ spytała Cammy. ‒ W tym okręgu nie ma żadnego uniwersytetu ani instytutów bioinżynieryjnych. ‒ Pewnie nie wydostały się z laboratorium same. Może to sprawka jakichś aktywistów z ruchu obrony zwierząt. Potrafią narobić kłopotów. Niszczą domy naukowców, atakują nocą ośrodki badawcze. Niektórzy z nich są takimi fanatykami albo ignorantami, że odważyliby się wypuścić na wolność gatunek eksperymentalny. Mogli te zwierzęta wykraść wszędzie. ‒ Gatunki eksperymentalne. ‒ W głosie Cammy wyczuwało się powątpiewanie. ‒ To tylko przeczucie, Eleanor, ale one są czymś innym. ‒ Więc czym są, doktor Rivers? Nie znajdziesz ich w encyklopedii znanych gatunków. Już same ich oczy każą spojrzeć na nie jak na coś wyjątkowego i niepowtarzalnego. ‒ Nie wiem. Nie mam pojęcia, czym są. ‒ Od czasu do czasu pojawiają się nieznane wcześniej gatunki owadów, różne stworzenia wodne, nawet myszy. Ale nie przeoczyliśmy żadnych dużych ssaków, a już na pewno nie na terenie tak dobrze zbadanym jak Góry Skaliste w Kolorado. Kiedy tylko odłożę słuchawkę, zadzwoń do tego Grady'ego i powiedz mu, żeby zamknął gdzieś te zwierzęta. Upieraj się przy tym. Potem czekaj przy telefonie. ‒ Na co? ‒ Zadzwonią do ciebie. Musiałam to zgłosić.

W głosie Cammy pojawił się cień niedowierzania. ‒ Zgłosić? Komu? ‒ Pewnemu człowiekowi, którego znam. Pracuje dla Narodowej Fundacji Nauki. Podał mi nazwisko kogoś z Agencji Ochrony Środowiska. Wywołało to tam prawdziwą burzę. ‒ Skontaktowałam się z tobą jako przyjaciółką. Oczekiwałam dyskrecji. ‒ Cammy, choć bardzo cię lubię, nie mogę z tobą konspirować w takiej sprawie. Miałam obowiązek o tym zameldować. Obowiązek zawodowy i prawny. ‒ Tak. Okay. Chyba rozumiem. Nie zdawałam sobie sprawy... ‒ Dziś rano zadzwonił do mnie z Teksasu Sidney Shinseki, kiedy tylko przeczytał twój e-mail. Razem to zgłosiliśmy. Każdy na naszym miejscu zrobiłby to samo. ‒ Tak. Oczywiście. ‒ Teraz zadzwoń do Grady'ego i upewnij się, że zwierzęta są bezpieczne. Potem czekaj przy telefonie. Wydaje mi się, że osoba, która się z tobą skontaktuje, to Paul Jardine. O ile wiem, pracuje w Denver. ‒ Co zamierzają zrobić? ‒ spytała Cammy. ‒ Władze? Zaopiekują się zwierzętami. ‒ I co potem? ‒ Potem będziesz miała spokój. Nie ukradłaś tych zwie-

rzaków. Współpracujesz, postępujesz słusznie. ‒ Nie, chodzi mi o to, co stanie się z Zagadką i Rebusem? ‒ Zwierzęta badawcze mają wszczepiony pod skórę karku chip. Albo mają przynajmniej tatuaż na uszach. Łatwo będzie ustalić, skąd pochodzą. ‒ A potem... odeślą je tam, gdzie przebywały, do laboratorium. Najwidoczniej dosłyszawszy nutę trwogi w głosie przyjaciółki, Eleanor powiedziała: ‒ Wiesz, że tam jest ich miejsce. Nie na wolności, w lesie. ‒ Szkoda, że nie możesz ich zobaczyć. ‒ Postawmy sprawę jasno, Cammy. Jeśli wypuścisz te zwierzęta, możesz oczekiwać oskarżenia o przestępstwo. ‒ Okay. Rozumiem. ‒ Na pewno? ‒ Całkowicie. ‒ Dobrze. ‒ Nie wiem, co sobie myślałam. Jestem zakłopotana. Uległam... tej całej magii. Powinnam zdawać sobie sprawę z konsekwencji. ‒ Każ Grady'emu umieścić zwierzaki w bezpiecznym miejscu. Potem czekaj przy telefonie. ‒ W porządku. ‒ Przepraszam, Cammy, jeśli byłam dla ciebie nieprzy-

jemna. ‒ Nie zachowałam się mądrze. Ktoś musiał przywołać mnie do porządku. ‒ Pogadamy później ‒ obiecała Eleanor i rozłączyła się. Cammy wcisnęła guzik z napisem END na słuchawce telefonu bezprzewodowego. Nie od razu zadzwoniła do Grady'ego. Znów dotknęła zimnej szyby. Wiedziała, że niebawem zrobi się ciepło, choć nie tak bardzo jak w niedzielę. Zmiana pogody była nieuchronna. Chciała w pierwszej chwili wziąć prysznic, ale zrezygnowała i szybko włożyła sweter, dżinsy i buty. Korzystając z telefonu komórkowego, zadzwoniła do Cory'ego Herna, starszego technika weterynaryjnego, i zleciła mu nadzór nad przychodnią. Powiedziała, że wszelkie przypadki, z którymi ani on, ani Ben Aikens nie będą mogli sobie poradzić, należy odsyłać do konkurencyjnej przychodni, którą odciążała, kiedy jej pracownicy wyjeżdżali na wakacje. Gdy wróciła do sypialni, zadzwonił telefon. Był to Paul Jardine. ‒ Niektórzy z nas są już w drodze, ja przylecę za pół godziny. ‒ Sposobem bycia i brzmieniem głosu przypominał gospodarza teleturnieju telewizyjnego. ‒ Jak rozumiem, obydwa osobniki wciąż przebywają z panem Gradym Adamsem.

‒ Zgadza się. ‒ Jardine powtórzył adres, a Cammy dodała: ‒ Tak. Ostatni dom przy drodze okręgowej. Jeśli potrzebuje pan wskazówek... ‒ Poradzimy sobie, proszę się nie martwić, dysponujemy nawigacją satelitarną. Będziemy musieli przeprowadzić bardzo szczegółowe przesłuchanie i rozmowę. ‒ Nie mam dziś żadnych obowiązków. ‒ Świetnie. Dziękuję. Ale chciałbym, żeby jutro też wzięła pani sobie wolny dzień. Na wszelki wypadek. ‒ Na wypadek czego? ‒ Nigdy nie wiadomo. Nie chcę pani straszyć, ale cała ta sprawa jest ściśle tajna. Przestępstwo w tym wypadku zagrożone jest różnymi karami, z dożywociem włącznie. Rozumie pani? ‒ Tak, chyba, ale... ‒ Nie wolno pani rozmawiać z nikim na temat osobników na zdjęciach. Proszę mi teraz podać nazwiska wszystkich, którym pani o tym powiedziała, pomijając Eleanor Fortney i Sidneya Shinseki. Uświadomiła sobie, że chodzi tam i z powrotem przy nogach łóżka. ‒ Nie powiedziałam nikomu innemu. ‒ Aha. Doskonale. To znacznie ułatwia sprawę. Potem poproszę panią o powtórzenie tego pod przysięgą.

Pomimo pogodnego sposobu bycia i miłego głosu każde zdanie, które wypowiadał, budziło w Cammy coraz większy niepokój. ‒ Panie Jardine, czy będę potrzebowała adwokata? ‒ Dobre pytanie. Nie wydaje mi się. Ustalimy to, kiedy znajdziemy się na miejscu. Mam nadzieję, że może pani udać się w tej chwili do domu pana Adamsa i zaczekać tam na nas. ‒ Tak, dobrze. ‒ Gdyby była pani tak uprzejma i zabrała ze sobą kartę pamięci z aparatu pana Adamsa i wszystkie kopie zdjęć, które wykonał, to byłoby dla nas niezwykle pomocne. ‒ Oczywiście. Żaden problem. ‒ Radzę, żeby zabrała pani ubrania i przybory toaletowe. Spędzi pani na miejscu dwie doby. ‒ Na miejscu? ‒ W domu pana Adamsa. ‒ Czy to konieczne? ‒ Nigdy nie wiadomo. Zdarzają się różne rzeczy. Pojawiają wątpliwości. Wiem, że to kłopotliwe, ale będzie lepiej, jeśli wszyscy zamieszani w sprawę znajdą się w tym samym miejscu podczas wstępnej fazy śledztwa. ‒ Możemy wszyscy zebrać się w salonie w celu odtworzenia przebiegu przestępstwa ‒ zauważyła cierpko. ‒ Nie będzie tam jednak kamerdynera, który mógłby wzbudzić podejrzenia.

‒ Zabawne ‒ oznajmił wesoło Jardine, choć się nie roześmiał. ‒ Naprawdę dobre. Nie mogę się doczekać, kiedy panią poznam, pani doktor. Proszę, żeby przybyła pani jak najszybciej w miejsce, o którym mówiliśmy. ‒ Oczywiście. Och, jeszcze jedno, panie Jardine. Pracuje pan dla Narodowej Fundacji Nauki czy Agencji Ochrony Środowiska? ‒ Ani dla jednej, ani dla drugiej. Śledztwo jest prowadzone przez Departament Bezpieczeństwa Narodowego. 43 Kiedy Grady obudził się krótko przed 7.30 na swoim rozkładanym fotelu, zapalił stojącą obok lampkę i odkrył, że trójka przyjaciół i współkonspiratorów nie znajduje się na łóżku, czyli tam, gdzie ich widział ostatnim razem. Nie było ich w sypialni i kiedy zawołał Merlina, pies nie wyłonił się z sąsiedniej łazienki ani garderoby. Drzwi na korytarz były uchylone. Grady mógłby przysiąc, że je zamknął przed pójściem spać. Ziewając i drapiąc się po głowie, wstał z krzesła i poczłapał boso na korytarz. Drzwi do innych pokoi na piętrze były pozamykane. Na dole, w salonie, przez okna wlewało się poranne światło, które przyciągnęło jego uwagę do przedmiotów ustawionych starannie na dywanie przed biurkiem o miedzianych okuciach i

ozdobnej inkrustacji cynowej. Zawartość każdej szuflady została ułożona w równiutkich rzędach: zszywacz, linijka, ołówki, pióra, pudełko z recepturkami, pudełko ze spinaczami biurowymi, niewielki pojemnik z nawilżaczem, paczka białych kopert... Ta aranżacja wskazywała, że ktoś przeprowadza bardzo staranny inwentarz jego artykułów biurowych. Może Merlin zamierzał wybrać się do Costco w sąsiednim okręgu i pragnął sporządzić listę zakupów. Wyszedł na korytarz i zobaczył, że drzwi na jego końcu, te od kuchni, są zamknięte, podobnie jak te po prawej stronie, od gabinetu. Drzwi biblioteki natomiast były otwarte, a w pokoju paliło się światło. Na podłodze leżało ze dwadzieścia książek poukładanych w trzy stosy. Grady ich tam nie zostawił. Zaciekawiony ukląkł, żeby przejrzeć poszczególne tomy. Stanowiły zbiór literatury faktu i beletrystyki różnych gatunków. Z początku nie potrafił dostrzec żadnego związku między nimi ‒ potem uświadomił sobie, że wszystkie okładki tych wybranych książek odznaczają się niezwykle barwnymi grzbietami: czerwonymi, żółtymi, jaskraworóżowymi, pomarańczowymi... Ponieważ jego zbiory ułożone były alfabetycznie, Grady wiedział, że egzemplarze zostały wyciągnięte zarówno z dol-

nych, jak i górnych półek, z różnych miejsc w pokoju. Chłodny rozsądek podpowiadał, że nie należy rozważać jednej możliwości ‒ a mianowicie tego, że to Merlin nauczył się wspinać. Żywił coraz silniejsze przekonanie, że postąpił przezornie, chodząc na bosaka i nie zdradzając w żaden sposób swojej obecności od chwili, gdy zszedł na dół. Na korytarzu zaczął nasłuchiwać uważnie; zza zamkniętych drzwi kuchni dobiegały podejrzane odgłosy. Kiedy tam wszedł, okazało się, że wilczarz siedzi przy otwartej spiżarni. Z początku Grady nigdzie nie dostrzegł śladu Zagadki i Rebusa, po chwili jednak z małego pomieszczenia wyłoniło się białe ramię pokryte futrem, a czarna jak węgiel dłoń podsunęła Merlinowi krakersa posmarowanego masłem orzechowym. Jak na tak dużego psa Merlin z zasady przyjmował każdy smakołyk z delikatnością, która była zadziwiająca; ujmował go miękkimi wargami i szybkim językiem, nigdy nie kłapiąc zębami, raczej wyjmował go z palców, zamiast wyrywać obcesowo. Biorąc krakersa, też zaprezentował typowe dla siebie, dobre maniery. Kiedy już pochłonął to, co mu podsunięto, i ze smakiem oblizał wielkie wargi, odwrócił łeb w stronę Grady'ego, dając spojrzeniem do zrozumienia, że od tej pory jego tata może spać każdego ranka do późna, bo psim śniadaniem zajmą się jego

najlepsi przyjaciele. Grady zajrzał do spiżarni i stwierdził, że Zagadka i Rebus siedzą na podłodze w takiej samej pozycji co poprzedniego wieczoru na sofie, nie jak psy czy nawet pieski preriowe, ale jak dzieci, z wyciągniętymi przed siebie nogami. Zagadka trzymała między udami otwarty duży słoik z masłem orzechowym. Rebus wyjął krakersa z puszki i podał swej towarzyszce. Zagadka sięgnęła prawą ręką do słoika i wyciągnęła sporą porcję masła. Potem rozsmarowała je na krakersie trzymanym w lewej dłoni. Oddała krakersa Rebusowi, który sam go pochłonął, posługując się lewą ręką, i jednocześnie prawą wyciągnął z pudełka kolejnego krakersa. Futro wokół ich czarnych warg, o dziwo, nie nosiło śladu masła orzechowego, sierść na ciele upstrzona była jednak okruchami ciastek. ‒ Dziwię się, że nie wzięłyście do tego trochę dżemu z winogron ‒ powiedział głośno Grady. Dwa zdumione osobniki popatrzyły na niego, oblizując z zadowoleniem usta. ‒ Przykro mi, jeśli wolicie masło z kawałkami orzechów. Mam tylko zwykłe. Oba zwierzaki przekrzywiły jednocześnie głowy, przyglą-

dając mu się tak, jakby był najbardziej osobliwą istotą, z jaką miały kiedykolwiek do czynienia. Grady obszedł Merlina i wkroczył do dużej spiżarni. Schylił się, żeby zabrać Rebusowi puszkę krakersów, a Zagadce słoik z masłem. Nie próbowały zatrzymać swoich skarbów, ale wydały z siebie ciche odgłosy rozczarowania, coś w rodzaju świergotania-kwilenia, a Rebus położył dłoń na ramieniu Zagadki, jakby w geście pocieszenia. Grady oznajmił: ‒ Jeśli naprawdę się wprowadziłyście, jak sądzi Cammy, to chyba będę musiał zainstalować w domu pewne zabezpieczenia. Chwycił zakrętkę słoika i zaniósł wszystko do kuchni. Zamknął słoik i puszkę z krakersami, otworzył dolną szafkę i wrzucił oba pojemniki do niewielkiego kosza na śmieci. Kiedy się odwrócił, oboje siedzieli na podłodze, obserwując go uważnie. Rebus wciąż oblizywał wargi, a Zagadka trzymała w ustach trzy palce jednocześnie, usuwając z zapałem najmniejsze nawet resztki jedzenia. Wydawało się też, że otrzepały na piersi futro z okruchów. Merlin wszedł do otwartej spiżami, powąchał podłogę z entuzjazmem psa myśliwskiego i zaczął zlizywać pozostałości po uczcie. ‒ Pudełko z krakersami jest wciąż niemal pełne ‒ zauważył Grady. ‒ Zakładam więc, że zjadłyście tylko kilka. Dostaniecie

jeszcze karmę dla psów. Będę musiał jednak pomyśleć o wyposażeniu spiżarni w tytanowe drzwi zaopatrzone w laser, który będzie odczytywał moje linie papilarne. Wypłukał trzy miski i napełnił świeżą wodą. Potem przygotował trzy porcje karmy i ustawił talerze na podłodze, w rzędzie, jeden obok drugiego. Tak jak wcześniej Zagadka i Rebus poszły za przykładem Merlina, siadając przed swoimi miskami i czekając na znak Grady'ego ‒ „okay” ‒ który oznaczał oficjalnie: podano śniadanie. Podczas gdy trójka przyjaciół pochłaniała jedzenie, jakby wcześniej nie raczyła się masłem orzechowym, Grady nalał wody do ekspresu i wsypał do niego jamajskiej mieszanki, która wystarczyłaby na dziesięć filiżanek. Usłyszał jakiś hałas od strony drzwi prowadzących na tylne podwórze. Odwrócił się i zobaczył Merlina i Zagadkę w postawie wyczekującej, podczas gdy Rebus, stojąc na tylnych nogach, obracał obiema dłońmi gałkę. Najwidoczniej zdążył już za pomocą kciuka uporać się z zatrzaskiem. Rygiel też ustąpił i drzwi się uchyliły. Rebus opadł na cztery łapy i pchnął drzwi do końca. Wyskoczył na ganek, a Zagadka i Merlin poszli w jego ślady. Grady podszedł do okna, a potem się przyglądał, jak szybka para prowadzi wilczarza przez podwórze ku wyższej trawie łąki.

Zaledwie poprzedniego wieczoru Merlin pokazał im, że właśnie tam należy się załatwiać. Grady zbliżył się do otwartych drzwi i kilkakrotnie poruszył tam i z powrotem gałką zamka, przesuwając rygiel w przód i w tył. Mechanizm był prosty w obsłudze. Nie wymagał dyplomu inżyniera. Nie mógł sobie dokładnie przypomnieć, ale widziały prawdopodobnie, jak się to robi. Znów podszedł do ekspresu, nalał dziesięć filiżanek wody do zbiornika, postawił szklany dzbanek na płytce grzewczej i włączył urządzenie. Wrócił do okna i zobaczył, że trójka przyjaciół gania po podwórzu: uskakiwały radośnie na boki, kotłowały się, turlały, zrywały z ziemi i znów biegały. ‒ Jeśli zechcecie mnie obserwować podczas parzenia kawy ‒ mruknął Grady ‒ to może jutro będzie czekała na mnie pełna filiżanka. 44 Lamar Woolsey wyleciał o świcie z Las Vegas i wylądował w Denver w porze późnego śniadania, którego nie zdążył zamówić, nie wspominając już o zjedzeniu, ponieważ kiedy wyszedł z rękawa do terminalu, czekało na niego dwóch mężczyzn. Znajdowali się w pomieszczeniu, gdzie od września 2001 roku nie wolno było przebywać nikomu z wyjątkiem personelu lot-

niska i pasażerów z biletami. Lamar, gdy tylko ich zauważył, od razu wiedział, że czekają na niego. Odznaczali się doskonale znanym mu wyglądem: w pełni gotowi, ale udający zmęczenie, czujni, choć z pozoru obojętni. Jeden z nich miał założony za prawe ucho telefon komórkowy w kształcie okaryny, ale niewiele większy od dużej pestki. Przez grzeczność, by nadal uważali, że ich cywilne ubrania stanowią doskonały kamuflaż, Lamar patrzył w inną stronę i szedł dalej, dopóki ten bez telefonu nie zawołał go po nazwisku. Wtedy się zatrzymał, odwrócił w stronę nadchodzących mężczyzn i oznajmił: ‒ Och, panowie zapewne z konferencji. Ten z telefonem powiedział: „Nie, proszę pana”, i dał do zrozumienia gestem, by Lamar porzucił strumień pasażerów, którzy zmierzali do wyjścia, i podszedł bliżej. Żaden z nich nie wymienił nazwy agencji, dla której pracowali, ale kiedy pokazali swoje dokumenty, Lamar bez zdziwienia stwierdził, że są z Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego: Derek Booker, Vincent Palumbo. ‒ Przypuszczam, że nie uda mi się wygłosić mowy na konferencji. Zachęcając Lamara, by poszedł z nimi, Palumbo odparł: ‒ Nie, proszę pana, nie uda się panu. Organizatorzy otrzy-

mali już informację, że wycofał się pan z uczestnictwa w związku z nagłą chorobą. ‒ A jaka to choroba? ‒ zainteresował się Lamar. ‒ Nie sprecyzowano tego. Proszę samemu zdecydować. ‒ Wykorzystam wyobraźnię. Jestem obdarzony bogatą wyobraźnią. Może to być jakiś tropikalny pasożyt wywołujący groźne objawy. ‒ Lamar miał ze sobą tylko notebooka. ‒ Na taśmociągu jest moja walizka. ‒ Nie mamy na to czasu ‒ oznajmił Booker. ‒ Feldstein dostarczy ją na miejsce, kiedy już tam dotrzemy. Nie powinno mu to zająć więcej niż godzinę. Lamar nie próbował ich nawet pytać o lokalizację. I tak by mu nie powiedzieli, z obawy, że ktoś może ich podsłuchać. Zaprowadzili go do zamkniętego wejścia służbowego, gdzie ktoś czekał po drugiej stronie i otworzył drzwi w odpowiedzi na pospieszne pukanie Palumbo. Korytarz, schody w dół, korytarz, korytarz, wyjście: na betonowym podjeździe czekał na nich sedan. Booker usiadł z przodu, a Lamar usadowił się z tyłu obok Palumbo. Kierowca zerknął przez ramię na Lamara i powiedział: ‒ Jestem Feldstein, proszę pana. ‒ Mam strasznego pasożyta tropikalnego, panie Feldstein, ale proszę się nie martwić. Nie zarazi się pan tylko dlatego, że jedziemy tym samym samochodem.

‒ Dobrze wiedzieć ‒ odparł Feldstein, zwalniając hamulec ręczny i wciskając pedał gazu. ‒ Czy to miejsce, o którym panowie wspominali, znajduje się w mieście? ‒ zwrócił się Lamar do Palumbo. ‒ Nie. Udamy się tam drogą powietrzną. ‒ To znaczy dokąd? ‒ Nie wolno mi tego ujawnić. Dyskrecja ze strony Palumbo oznaczała, że agent też nie znał lokalizacji. Lamar wiedział z doświadczenia, że jest to dość niezwykłe. ‒ Z czym mamy do czynienia tym razem? Z materiałami wybuchowymi, bronią chemiczną, biologiczną, nuklearną...? ‒ Przykro mi, proszę pana ‒ odparł Palumbo. ‒ Ale naprawdę nie wolno mi niczego ujawniać. Nadzwyczajne. Eskortujący agenci zawsze znali charakter zagrożenia. Zwykle wyjaśniali sprawę, zanim dotarli na miejsce. Na drodze do kołowania, czekając na możliwość wjechania na pas startowy, który udostępniono Feldsteinowi, stały dwa samoloty pasażerskie. Trzymając się środkowego pasa, młody agent jechał z taką szybkością, że lada chwila mógł unieść się w powietrze. Na końcu pasa, na zygzakach oznaczających wybieg drogi startowej, usadowił się helikopter agencji. Kiedy Lamar Wool-

sey, Palumbo i Booker wysiedli z sedana, łopaty helikoptera zaczęły ciąć powietrze, rzucając na beton cienie w kształcie szabel. Trzej mężczyźni pochylili się nisko i ruszyli w stronę maszyny; dwaj agenci weszli za Lamarem na pokład, a Feldstein odjechał. Palumbo i Booker zajęli miejsca najbliżej drzwi, podczas gdy Lamar ruszył w głąb ośmioosobowego helikoptera. Na pokładzie znajdował się jeszcze ktoś; siedział na jednym z dwóch ostatnich foteli. Lamar usadowił się po drugiej stronie wąskiego przejścia, naprzeciwko doktora Simona Northcotta. ‒ Mam okropnie złośliwego pasożyta tropikalnego. A jak wygląda twoja wymówka, Northcott? ‒ Zatrucie pokarmowe. Zapinając pas, Lamar oznajmił: ‒ Brak ci wyobraźni, przyjacielu. Także w innych kwestiach, jak zdążyłem już zauważyć. Skąd cię zgarnęli? ‒ Kilka minut temu z parkingu hotelowego. Nie mogłem się doczekać tej konferencji. ‒ No cóż, nigdy nie wiadomo ‒ odparł Lamar. ‒ Może tym razem nie chodzi o spisek, którego celem jest otrucie milionów ludzi. Może tym razem to koniec świata, a nie chciałbyś przeoczyć czegoś takiego, prawda?

Uśmiech Northcotta wyglądał tak jak u innych ludzi grymas. Był porządnym facetem, niewiarygodnie inteligentnym, ale jego poczucie humoru zaniknęło w erze paleozoicznej. Wycie silników nabrało mocy, a Lamar spojrzał przez okno na oddalającą się powierzchnię lotniska. ‒ Jakim cudem zbankrutowany rząd może pozwolić sobie na te wszystkie samochody, helikoptery, odrzutowce, laboratoria polowe i tłumy ponurych jak przedsiębiorcy pogrzebowi agentów, którzy pełnią służbę całą dobę przez siedem dni w tygodniu, jak kraj długi i szeroki? ‒ spytał Northcott. ‒ Słyszałem, że sekretarz skarbu opracował plan sprzedania Chińczykom pięciu stanów Środkowego Zachodu, gdzie ludzie i tak nie są zbyt wyrafinowani. Northcott nie skrzywił warg w uśmiechu, ale wlepił wzrok w Lamara, jakby ten mówił poważnie. Wysoki jak żuraw, o jastrzębiej twarzy, chudy niczym bocian cierpiący na anoreksję, garbił się na podobieństwo sępa na gałęzi. Nie był rzeczywiście złym facetem i naprawdę odznaczał się niewiarygodną inteligencją, lecz Lamarowi wydawał się równie sympatyczny jak atak podagry. ‒ Czego od ciebie chcą tym razem? ‒ spytał Northcott. ‒ Fizyka czy matematyka? ‒ Jesteś genetykiem i fizjologiem, więc nie znalazłbyś się tutaj, gdyby miało to coś wspólnego z materiałami wybucho-

wymi albo chemikaliami. Jeśli potrzebują mnie w związku z zagrożeniem biologicznym, to nie chodzi o fizykę czy matematykę, tylko teorię chaosu. Jeśli uśmiech Northcotta przypominał teraz grymas, to mógłby pojawić się on na twarzy człowieka, który dostrzegł karalucha w zupie, i to w chwili gdy właśnie złamał sobie ząb na łożysku kulkowym znalezionym w tym samym talerzu. ‒ Efekt motyla, fraktale, dziwne atraktory, równania nieliniowe... to wszystko ma dla mnie posmak voodoo. ‒ No cóż ‒ odparł Lamar ‒ ludzie zajmują się tym mniej więcej od półwiecza. Kiedy będziemy mieli za sobą sto pięćdziesiąt lat i nie zgromadzimy dostatecznej liczby niepodważalnych dowodów na podstawowe twierdzenia, to zgodziłbym się z tobą, że powinniśmy dać sobie spokój z określaniem tego mianem nauki zamiast religii. Oczywiście dysponujemy już całkiem pokaźną liczbą dowodów, na których się opieramy. Northcott wiedział, do czego odnosi się wspomniane sto pięćdziesiąt lat ‒ do narodzin teorii ewolucji ‒ i już miał przyszpilić Lamara kilkoma złośliwymi słowami, gdy zbliżył się do nich agent Palumbo, trzymając się oparć foteli po obu stronach, po czym ukląkł w przejściu. ‒ Przypuszczalny czas lądowania: za pięćdziesiąt minut. Pilot przekazał mi wskazówki w zalakowanej kopercie. Miejsce przeznaczenia znajduje się na wiejskich terenach, niepodlega-

jących miejscowym władzom samorządowym, u podnóża gór, to prywatna posiadłość należąca do niejakiego Grady'ego Adamsa; będzie mu towarzyszyć lekarka weterynarii, doktor Camillia Rivers. Oboje są świadkami, nie podejrzanymi. To kwestia biologiczna, ale podjęto decyzje, że procedury dekontaminacji i izolacji nie będą miały zastosowania. Pracownicy laboratorium polowego muszą jedynie utrzymać sterylność zbliżoną do sali operacyjnej. Nie zajdzie potrzeba użycia kombinezonów ochronnych. ‒ Więc z jakim, u diabła, zagrożeniem biologicznym mamy do czynienia? ‒ spytał Simon Northcott. Palumbo sprostował: ‒ Wytyczne mówią jedynie o kwestii biologicznej. Twarz Northcotta stężała, policzki i nos zbielały mu jak kostki zaciśniętych dłoni, ale reszta pokryła się gniewną czerwienią. ‒ Wyciągnięto mnie z konferencji tylko po to, żebym poleciał gdzieś na złamanie karku i zajmował się jakąś „kwestią”? ‒ Proszę posłuchać ‒ zwrócił się do niego Palumbo. ‒ Mogę jedynie powiedzieć na podstawie swoich doświadczeń, że nie chodzi o jakiś kryzysowy przypadek, niemniej jednak o coś bardzo poważnego. Coś niezwykłego i poważnego. Pojawiło się nagle i Waszyngton nazywa to Incydentem Priorytetowym, co do tej pory znaczyło tylko jedno ‒ bliską detonację nuklearną.

Na miejsce zmierza w tej chwili Paul Jardine. Lamar spotkał tego człowieka kilkakrotnie w ciągu ostatnich sześciu lat. W wyniku niedawnej reorganizacji został on mianowany zastępcą szefa Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego na zachodnią część kraju, od Missisipi po Pacyfik. Northcott nie odezwał się więcej, nie wyglądał jednak na człowieka, który jest udobruchany czy pod wrażeniem. ‒ Przepraszam, agencie Palumbo ‒ odezwał się Lamar. ‒ Hałas silnika, wirnik... nie dosłyszałem nazwiska właściciela tego domu. Jak on się nazywa? ‒ Adams. Grady Adams. Lekarz weterynarii to doktor Camillia Rivers. ‒ Wewnątrz każdego chaosu czeka na odkrycie zadziwiający porządek ‒ mruknął Lamar. ‒ Słucham? ‒ Gadam do siebie, synu. ‒ Od tej chwili obowiązuje zakaz jakiejkolwiek komunikacji. Muszę skonfiskować chwilowo pański laptop i telefon komórkowy. Lamar trzymał swój komputer przy nogach, a komórkę wyjął z kieszeni i wręczył agentowi. ‒ Muszę też panu zabrać wszelkie posiadane przez pana urządzenia do przesyłania wiadomości. ‒ Och, synu, zostało mi zbyt mało lat życia, bym chciał

poświęcać choć jedną minutę na przesyłanie wiadomości. Northcott natomiast okazał się istnym składem elektroniki. Pomrukując, niezadowolony, wygrzebał z zakamarków ubrania dwa telefony komórkowe i przeróżne gadżety, które po chwili wypełniły puste kieszenie sportowej marynarki Vincenta Palumbo. Kiedy agent ruszył w stronę swojego miejsca, niosąc ich laptopy, Simon Northcott zauważył sarkastycznie: ‒ Ci z Bezpieczeństwa Narodowego to sami idioci. Mam dość. Wycofam swoje nazwisko z listy współpracujących specjalistów. Co inteligentniejsi pracownicy rządu federalnego byli świadomi tego, że naukowcy zatrudnieni na stałych etatach nie są, mówiąc ogólnie, najgenialniejszymi przedstawicielami swoich dziedzin ‒ z wyjątkiem niektórych ludzi w NASA i kilku instytucjach finansowanych w stu procentach przez Departament Obrony. W rezultacie, kiedy pojawiała się sytuacja kryzysowa, zabiegano o współpracę naukowców reprezentujących różne dziedziny. Jako jeden z wielu wybitnych ludzi na liście Lamar został wezwany do pomocy tylko sześć razy w ciągu siedmiu lat, a przypuszczał, że w tym okresie doszło do co najmniej stu kryzysów tego czy innego rodzaju. Wątpił, czy wzywano tak często Simona Northcotta, ponieważ jedynie mały ułamek spisków

terrorystycznych miał związek z bronią biologiczną, podczas gdy specjalista od analizy prawdopodobieństwa i teorii chaosu byłby niezwykle cennym członkiem zespołu rządowego bez względu na charakter zagrożenia. ‒ Incydent priorytetowy ‒ parsknął ironicznie Northcott. ‒ A jednak to nie zagrożenie, to kwestia. Kwestia priorytetowa, też mi coś. Lamar przysunął czoło do szyby, spoglądając na cień helikoptera, który przesuwał się po krajobrazie. Grady Adams z Kolorado. Marcus nie miał bliższego przyjaciela niż Grady Adams, który był z nim w chwili śmierci. Carl Jung, psycholog i filozof, uważał, że przypadek ‒ a zwłaszcza przypadek w swej naj skrajniejszej formie zwany synchronizmem ‒ stanowi zasadę rządzącą wszechświatem, równie realną jak prawa termodynamiki i grawitacji. Jeśli chodzi o zagadnienia takie jak kultura czy ludzka wyjątkowość, Lamar Woolsey miał niewiele wspólnego z Jungiem, ale wiedział, że jest z pewnością miejsce dla człowieka w teorii chaosu, gdzie można było znaleźć ukryty porządek nawet w najbardziej z pozoru bezładnych i bezkształtnych systemach jak działanie fal sztormowych i furia trąb powietrznych. Grady Adams. Lamar pomyślał sobie, że wyciągnięcie tej karty w takim momencie to jak najbardziej znaczące rozdanie z tysiąca talii.

45 Jadąc do domu Grady'ego, Cammy co chwila odrywała spojrzenie od drogi i skupiała je na dłoniach zaciśniętych na kierownicy. Nie chcąc przez tak długi czas przyjąć statusu ofiary i koegzystując przez większość życia z bliznami, dostrzegała to fizyczne zniekształcenie równie często jak fakt, że każda z jej dłoni ma pięć palców i czternaście kłykci, a widoczne na nich blizny stanowiły nieodłączny element, który nie wprawiał jej w większe zakłopotanie niż to, że ma paznokcie. Ktoś, kto przeżył tyle, co ona, nie był zakłopotany dowodem świadczącym o sile ducha i wytrzymałości. Teraz spoglądała na blizny, ponieważ czuła się uwięziona po raz pierwszy od kiedy skończyła piętnaście lat, czyli po raz pierwszy od ponad dwudziestu lat. ··· Pułapka, z której uciekła w ten tak odległy dzień urodzin, więziła ją od chwili ukończenia pięciu lat. Zaczęła się, kiedy jej matka wraz ze swoim chłopakiem Jakiem Homerem przewiozła Cammy przez granicę stanu, by uniknąć podporządkowania się decyzji sądu rodzinnego w Teksasie dotyczącej opieki nad dzieckiem. Sąd powierzył ją obojgu rodzicom ‒ w takim samym zakresie. Matka Cammy, Zena, nie lubiła, kiedy ktokolwiek mówił

jej, co ma robić. Jake Homer dostał w spadku trochę pieniędzy. Część przeznaczył na kupno piętnastometrowego jachtu, który nazwał „Terapią”. Jake, Zena i Cammy żeglowali nieprzerwanie z Vancouver na południe, do Puerto Vallarta w Meksyku, i z powrotem. Nie zatrzymywali się w portach na dłużej niż dwa tygodnie. Mike Rivers, tata Cammy, wytropił ich na przystani w północnej Kalifornii osiem miesięcy później. Ponieważ odmienne przepisy prawne Kalifornii i Teksasu przeszkadzały mu działać, wziął sprawę w swoje ręce. Kiedy Mike Rivers pojawił się na nabrzeżu, wszedł na pokład jachtu za namową Zeny, która wyraziła skruchę i lęk przed władzami, a także na prośbę Jake'a, który, jak wyznał, nie miał pojęcia, że Mike'owi zależy na opiece nad córką i że prawo do tej opieki przyznał mu sąd. Jake był zły na Zenę i zapewnił Mike'a, że mogą załatwić sprawę szybko i ku ogólnej satysfakcji. Przestronna kabina składała się z kambuza wyposażonego w szafki z drewna tekowego i taką samą podłogę, aneksu jadalnego i salonu. Jake i Zena zadźgali tam Mike'a na śmierć. Przebywając w przedziale rufowym, za zamkniętymi drzwiami, pięcioletnia Cammy słyszała odgłosy brutalnego ataku na ojca. Nie widziała morderstwa na własne oczy ‒ ale

widziała je w wyobraźni. Ojciec nie zginął od razu. Nie błagał jednak o życie. Nigdy o tym nie zapomniała. Jake i Zena owinęli ciało w brezent, potem skuli je łańcuchami. Jeszcze tego samego dnia, ponad dwie mile od wybrzeża, obciążyli ten makabryczny ładunek zapasową kotwicą i wyrzucili go za burtę. Cammy przebywała na pokładzie, kiedy skrępowane ciało poleciało do wody. Wraz z nadejściem zmierzchu zielone i liliowe morze otwarło się niczym wielka i ciemna paszcza, połknęło łapczywie jej ojca w jednej sekundzie, po czym oblizało kadłub jachtu, jakby domagając się jeszcze więcej pożywienia. Po powrocie na przystań Jake odszukał samochód Mike'a, odprowadził go w odległe miejsce i tam pozostawił. Tego wieczoru był w świetnym humorze. Nad ranem popłynęli na południe, w stronę Meksyku. Jakby nic się nie wydarzyło, absolutnie nic, morze ciągnęło się radośnie po horyzont, powietrze pachniało świeżością, niebo było błękitne, a białe mewy krążyły wysoko w górze z wdziękiem, który znikał, kiedy lądowały na ziemi. Jake Horner kochał książki. Czytał beletrystykę i literaturę faktu, ale szczególnie lubił pozycje na temat psychologii terapeutycznej. Nazywał siebie „podróżnikiem”, jakby chodziło o

powołanie, hobby, wiarę. Powiadał, że w życiu zawsze chodzi tylko o jedno: o kolejną możliwość. Ponieważ Cammy nigdy nie chodziła do szkoły, Jake nauczył ją czytać. Potem, jako urodzony samouk, sama dowiadywała się wszystkiego, co musiała wiedzieć. Zena ceniła niezwykle siłę narkotyków zmieniających nastrój, zwłaszcza ecstasy, a Jake lubił dręczyć dzieci. I przypalać je. Ich wzajemny układ służył doskonale obojgu; dla Cammy okazał się piekłem na ziemi. Cierpliwy nauczyciel czytania, który wiwatował, gdy złowiła rybę, i który osobiście piekł co roku tort dla niej na urodziny, był także jej dręczycielem. Przez dziesięć lat krążyli po morzu, a sam Jake stanowił morze sprzeczności. Kiedy Cammy skaleczyła się albo otarła sobie skórę, Jake opatrywał delikatnie obrażenia i troszczył się o nią podczas rekonwalescencji. Zdarzało się jednak, że nastrój mu się zmieniał i wtedy przypalał ją papierosami, przedmiotami w rodzaju łyżeczki czy metalowych medalioników, które podgrzewał zapalniczką, i roztopionym woskiem świec. Jej matka, rozrzedziwszy swe poczucie moralności chemiczną cudownością ecstasy, mówiła córce, że powinna być wdzięczna Jake'owi za szczodrość, z jaką dzielił się z nimi bogactwem, i za wstrzemięźliwość. Ranił Cammy tylko dwa razy w miesiącu, bądź co bądź, zawsze w pierwszą i trzecią niedzielę,

więc nie musiała się bać codziennie, dowodziła Zena. Poza tym nie pozostawiał śladów na twarzy czy ciele, ograniczając się wyłącznie do dłoni i stóp. I choć w powietrzu wisiała groźba molestowania seksualnego, nigdy jej w ten sposób nie dotknął. To służalcze posłuszeństwo, całkowita kapitulacja nawet wobec tortur dawały poczucie władzy, jakiej pragnął. Jej ból był jego ekstazą. „Biedak miał ciężkie życie ‒ wyjaśniła Zena młodej Cammy. ‒ Jego ojciec był psychiatrą, a matka pacjentką ojca. Przechodziła długie okresy znudzenia i często miała wysypkę psychosomatyczną. Żadne nie mogło wyleczyć drugiego. Poczęli Jake'a, sądząc, że im to pomoże, ale jego pojawienie się nie dało im większej satysfakcji niż zbiórka funduszy na koncert symfoniczny czy dotacja na operę. W nocy czasem płacze w moich ramionach; jest taki słodki”. Cammy nigdy się nie dowiedziała, dlaczego pierwsza i trzecia niedziela są tak ważne albo dlaczego przypalanie ma dla niego jakiekolwiek znaczenie. Każde oparzenie opatrywał maścią, a kiedy rana się goiła, całował bliznę i płakał. Gdy skończyła jedenaście lat, dowiedziała się, że Jake przechowuje broń. Trzymał ją, zawsze załadowaną, w metalowej skrzynce zaopatrzonej w zamek, w zamkniętej na klucz szafce, w kambuzie. Dzień po dwunastych urodzinach odkryła, gdzie przechowuje klucze do skrzynki i szafki.

Cammy nie podejmowała żadnego działania przez kolejne trzy lata. Potem czuła wstyd z powodu tej niezdolności do uwolnienia samej siebie, kiedy dysponowała odpowiednimi po temu środkami. Nie potrafiła logicznie czy intuicyjnie znaleźć usprawiedliwienia, które by ją zadowalało i rozgrzeszało. Po siedmiu latach niewoli, dręczenia, poniżenia i terroru nie widziała szansy innego życia. Wszystkie wspomnienia związane z ojcem pochłonął czas i fale chaosu, po którym żeglowała „Terapia”. Rozpacz była zbyt intensywnym doznaniem, by mogła trwać długo. W jakiś sposób Cammy sprawiła, że jej rozpacz przemieniła się w przygnębienie, nie zaś w desperację. Desperacja była ożywioną, pełną energii rozpaczą; prędzej czy później doprowadziłaby do działania, bez względu na konsekwencje. Przygnębienie oznaczało posępną niezdolność do nadziei, a brak nadziei rodził apatię. Jednakże tort, który Jake zrobił na jej piętnaste urodziny, przelał czarę goryczy. Choć nie potrafiła sobie wyjaśnić, dlaczego przygnębienie zamieniło się nagle w desperację, wzięła klucze, otworzyła szafkę, potem metalowe pudełko, wyszła na pokład i postrzeliła śmiertelnie Jake'a Homera, kiedy stał przy relingu rufowym i przyglądał się delfinom baraszkującym w spienionej fali, którą zostawiała za sobą „Terapia”. Cammy nauczyła się sterować jachtem i nawigować, ob-

serwując latami Jake'a. Potrzebowała trzech godzin, by przybić do brzegu. Przez cały ten czas Zena leżała na pokładzie z ciałem Homera w ramionach, na przemian śpiewając i śmiejąc się. Nie była w stanie płakać; zażyła tak dużą dawkę ecstasy, że ani strach, ani żal nie miały do niej dostępu. Dziesięć długich lat żeglowania od możliwości do możliwości, od portu do portu, od jednego aktu przemocy do drugiego wywołały w głowie Cammy zamęt; oczekiwała, że zostanie aresztowana i że trafi do więzienia za morderstwo. Jednakże przez następne trzy lata mieszkała z siostrą ojca Janice, która miała trzy psy, dwa koty i konia; potem poszła na uniwersytet. Ostatecznie to Zena trafiła do więzienia. Lata zażywania ecstasy w znacznym stopniu i nieodwracalnie ograniczyły zdolność jej ciała do wytwarzania endorfin, tych peptydów, które stymulują uczucia szczęścia i podnoszą próg bólu w chwili odniesienia rany czy choroby. Prawdę powiedziawszy, po dziesięciu latach bezustannej euforii chemicznej nie była w stanie doznawać spontanicznej radości. Stała się też skrajnie wrażliwa na najmniejsze skaleczenie; drobne zadrapanie wydawało się cięciem szablą, a każdy ból głowy rozdzierającą mózg migreną. Odsiedziała siedem lat z wyroku, nim udało jej się powiesić w celi. ···

Dłonie na kierownicy potrafiły nią poruszać, blizny nie zakłócały ich sprawności, a to, co robiły, by uleczyć niewinne istoty, przyniosło Cammy odkupienie hańby, jaką była służalcza uległość wobec zastraszania i tortur. Zbliżając się do domu Grady'ego, Cammy czuła się jak w pułapce, po raz pierwszy od dwudziestu lat. Obawiała się, że może nie mieć wyboru i że będzie musiała zrobić coś straszniejszego niż kiedykolwiek albo straszniejszego niż to, co jej robiono na pokładzie „Terapii” należącej do Jake'a Homera. Gdyby zdecydowała się pójść na współpracę z Paulem Jardine'em i przekazać mu Zagadkę i Rebusa, to pozbawiłaby je wolności i skazała na uwięzienie, najpewniej na ból, a być może męczarnie, o których nie mogła wiedzieć. Zdradziłaby niewinne istoty, którym przysięgała służyć. Z drugiej jednak strony prawa, które nakazywały jej współpracować z władzami w takiej sytuacji, miały swój sens i cel. Stworzono je po to, by chronić zdrowie ludzi i zapewniać porządek cywilny. Utrudnianie działania tym, którzy czuwali nad przestrzeganiem tych praw, mogło zaprowadzić ją do więzienia albo groziło co najmniej pozbawieniem możliwości wykonywania zawodu. Lecz jeżeli owe prawa dotyczyły zwierząt, to jednak odnosiły się one do osobników laboratoryjnych, na których przeprowadzano eksperymenty: do zwierząt, które mogły być celowo

zarażone jakąś chorobą, i dlatego należało trzymać je w zamknięciu, albo do zwierząt, których uwolnienie oznaczałoby zniweczenie tysięcy godzin badań naukowych bez osiągnięcia jakichkolwiek rezultatów. Tak, na tym polegało sedno sprawy: Zagadka i Rebus nie były zwierzętami laboratoryjnymi. Nie były także tworem inżynierii genetycznej. Nie potrafiła tego udowodnić, ale mogła przysiąc, że to prawda. Tak jej podpowiadały umysł i serce. Bez względu na świnie, czy to fosforyzujące w ciemności, czy obdarzone organami nadającymi się do transplantacji, czy wreszcie wyposażone w ludzki mózg, naukowcy nie opanowali sztuki manipulowania genami i tworzenia całkowicie nowego życia w stopniu pozwalającym na wyczarowanie za pomocą probówek i kultur bakteryjnych tak wspaniałych i zadziwiających istot. Paul Jardine i ludzie z Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego traktowali sprawę niezwykle poważnie, ale z powodów niejasnych. Władze wiedziały coś, czego nie chciały ujawnić. Ich reakcję na ten kryzys wywołał jakiś nieznany czynnik. Zagadka i Rebus, choć same w sobie zadziwiające, stanowiły tylko część czegoś znacznie poważniejszego i większego. Kiedy zatrzymała samochód na podjeździe prowadzącym do domu Grady'ego, Merlin i jego nowi przyjaciele ganiali się po

podwórzu z energią i radością, które w mniej posępnych okolicznościach uznałaby za zaraźliwe. Wysiadła z wozu, a wtedy trójka zwierzaków przybiegła do niej. Osunęła się na kolana, a one ją otoczyły, machając zawzięcie ogonami i dysząc uszczęśliwione. Cammy Rivers, głaszcząc je, drapiąc za uszami i mówiąc im, że są piękne, wiedziała jedno: jej prawość zależała od uczciwości wobec zwierząt, a honor, który kiedyś odzyskała, zostałby utracony na zawsze, gdyby postąpiła tego ranka niewłaściwie. Cnota wiązała się nierozerwalnie z poczuciem obowiązku, a odzyskany z takim trudem szacunek dla samej siebie zawisł na włosku cienkim jak nitka pajęczyny. 46 Henry Rouvroy jeszcze raz podparł tylne drzwi krzesłem z aneksu kuchennego, pozostawił też krzesło wetknięte pod gałkę drzwi od piwnicy i wrzucił zakrwawione rękawice do kubła na śmieci pod zlewem. Przezwyciężając awersję, jaką budziło w nim dotknięcie bloczka z kartkami, posługując się magnesem w kształcie marchewki, umocował kartkę z haiku na drzwiach lodówki z zamiarem późniejszego przestudiowania.” Kiedy zabezpieczył drzwi salonu kolejnym krzesłem, nie pozostało żadne wejście, którym prześladowca, dysponując kluczem, mógłby dostać się łatwo do środka. W sypialni Henry podszedł do okna wychodzącego na

boczny trawnik. Na krańcu skoszonej murawy wyrastał las, ale drzewa w tym miejscu nie rosły tak gęsto jak gdzie indziej i nie zapewniały doskonałej kryjówki komuś, kto chciałby prowadzić obserwację. Tak czy inaczej Henry podejrzewał, że jeśli jakiś wróg obserwował dom, to na swój posterunek wybrał stodołę. Odsunął rygiel przy oknie, podniósł dolną jego część i wyszedł na zewnątrz ze strzelbą. Nim zasunął za sobą szybę, włożył maleńki kawałek kartki z bloczka między dolną framugę a parapet. Gdyby papierek zniknął po jego powrocie albo znajdował się w innym miejscu, to wiedziałby, że ktoś znalazł niezamknięte okno i być może czeka wewnątrz domu. Obchodząc budynek i kierując się w stronę swojego samochodu, poruszał się ostrożnie, ilekroć zbliżał się do narożników albo mijał zarośla czy jakąkolwiek zasłonę, zza której, nim sam zdążyłby użyć broni, mógłby go zaatakować przeciwnik z dwoma nożami. Adwersarz o zdrowych zmysłach strzeliłby do niego z bezpiecznej odległości, lecz sądząc po śladach i wszelkich dowodach, jego dręczyciel przebywał na oddziale psychiatrycznym niejeden raz w życiu. Haiku i dwa brakujące noże dowodziły niedwuznacznie, że z jakiegoś powodu ten wróg pragnął odczuć przyjemność ataku z bezpośredniej bliskości, bez względu na ryzyko. Landrover stał na podjeździe obok pniaka, na którym Jim rąbał drewno, tam, gdzie Henry zaparkował dzień wcześniej.

Wóz wciąż był zamknięty, a zawartość przestrzeni ładunkowej wydawała się nienaruszona. Henry podjechał tyłem do stopni frontowego ganku. Kiedy wysiadł z wozu, spojrzał w stronę stodoły i zauważył, że wysoko na ścianie szczytowej jedne z dwojga drzwi poddasza są uchylone. Nie przypuszczał ‒ choć nie miał pewności ‒ by były otwarte, kiedy się tu zjawił poprzedniego dnia. Intuicja mu podpowiadała, że jakiś leżący na brzuchu obserwator śledzi go z ciemności zalegającej stryszek z sianem. Obszedł wóz i położył strzelbę na ganku, dokładnie między tyłem landrovera i frontowymi drzwiami domu. Nie mógł zrobić tego, co zamierzał, mając zajęte ręce. Henry uniósł tylną klapę samochodu i zaczął przenosić na ganek broń, amunicję i inne materiały, układając wszystko przy progu. Od czasu do czasu zerkał ukradkiem na uchylone drzwi stryszku i w pewnym momencie wydawało mu się, że dostrzega tam jakiś ruch, niewyraźny cień w mroku. Nim uporał się z ciężką robotą i zamknął wóz, był spocony nie tylko z wysiłku; towarzyszyło mu coraz silniejsze przekonanie o własnej bezbronności. Nawet gdy znowu zacisnął obie dłonie na strzelbie, nie czuł się bezpieczniej. Kiedy wrócił do okna sypialni, odnalazł ostrzegawczy skrawek papieru dokładnie w tym miejscu, w którym go umieścił. Wszedł do domu przez okno i zaryglował je za sobą.

W salonie usunął przechylone krzesło spod gałki, otworzył drzwi i przeniósł niegdysiejszą zawartość wozu do środka. Po zamknięciu drzwi i ponownym podparciu ich krzesłem otworzył prostokątny stalowy pojemnik z przegródkami z pianki. W każdej z nich spoczywał granat ręczny. 47 Kiedy Cammy ruszyła w stronę domu, Merlin i jego towarzysze wyprzedzili ją pędem, przeskoczyli przez tylny ganek i wpadli do kuchni, jakby chcąc obwieścić jej przybycie. Bosy, w podkoszulku i spodniach od piżamy, Grady siedział przy stole i popijał kawę. ‒ Masz ochotę na filiżankę? ‒ Lepiej doprowadź się do ładu ‒ poradziła Cammy. ‒ Niedługo będziemy mieć liczne towarzystwo. Nalała sobie kawy, usiadła obok niego i zrelacjonowała pokrótce wydarzenia. ‒ Przykro mi, Grady. Nie przyszło mi do głowy, że Eleanor albo Sidney zrobią coś takiego, nawet nie omawiając ze mną sytuacji. Kawa była doskonała, lecz nowiny popsuły mu smak. Odsunął kubek. ‒ Łatwo mówić po fakcie. Nie mogłaś tego przewidzieć. ‒ Może wypuścilibyśmy je do lasu ‒ odparła, wiedząc doskonale, że to kiepskie rozwiązanie.

‒ Od razu by wróciły ‒ powiedział, a jakiś hałas kazał mu się odwrócić w stronę spiżarni. ‒ O Boże ‒ mruknęła Cammy, widząc, jak Rebus staje na tylnych nogach i obraca dłońmi gałkę przy drzwiach. ‒ Tylko popatrz ‒ rzucił podekscytowany Grady. Merlin i Zagadka stały obok Rebusa, czekając, aż upora się z zadaniem. Kiedy drzwi się otworzyły, Rebus opadł na cztery łapy, wszedł do spiżarni, znów uniósł się na tylnych nogach i zapalił w pomieszczeniu światło. Cammy odsunęła się z krzesłem od stołu, wstała cicho i podeszła bliżej spiżarni, by widzieć, co dzieje się w środku. Merlin pozostał na swoim miejscu jako obserwator, ale Zagadka weszła do składziku w ślad za swoim towarzyszem. Oboje wspinali się po półkach, oglądając opakowania, puszki, słoiki. ‒ Przyszedłem rano na sam koniec, kiedy już jadły ‒ wyjaśnił szeptem Grady, stając obok Cammy. ‒ Chcę zobaczyć, jak to robią. Zagadka zeszła na podłogę z paczką krakersów serowych. Usiadła, obracając na wszystkie strony pudełkiem, najwyraźniej zaintrygowana żywymi kolorami i obrazkiem smakowitych małych ciastek. Kiedy i Rebus zszedł na dół, okazało się, że trzyma nieduży

słoik, którego zawartości Grady nie potrafił zidentyfikować. Zwierzak przyglądał się wieczku tylko przez chwilę, a potem je odkręcił. ‒ Nie powinien tego jeść, Grady! ‒ zawołała Cammy. Ruszyła w stronę spiżarni, ale zanim zdążyła zrobić dwa kroki, Rebus odłożył słoiczek na bok i wsunął sobie porcję jalapeńo w usta. Wydał z siebie pełne zaskoczenia „eee” i pospiesznie wypluł papryczkę. Najwidoczniej ostry smak bardzo mu przeszkadzał, bo zaczął pluć na podłogę, na Zagadkę, na siebie, nie kryjąc obrzydzenia: „Ek, ek, ek, ek”. ‒ Dam mu kromkę chleba. ‒ Grady pospieszył w stronę szafki obok piecyka, gdzie leżał cały bochenek. ‒ Ochłodzi sobie język. Ostry smak wciąż nie ustępował, ponieważ Rebus zaczął zdradzać coraz większą nerwowość. Wypadł ze spiżarni, minął Medina i dwa razy obiegł Cammy, nim popędził na korytarz. Grady ruszył za nim z kromką chleba, ale Rebus wrócił czym prędzej do kuchni, przypadł do swojej miski z wodą i zanurzył w niej cały pyszczek. ‒ Chleb jest lepszy, szybciej działa ‒ powiedział Grady, a potem spojrzał zszokowany na Cammy. ‒ Jezu, widziałaś to? Przez chwilę nie mogła mu odpowiedzieć. Rebus biegał w pozycji wyprostowanej jak człowiek, do czego nie był zdolny

żaden zwierzak umiejący biegać na czworakach szybko niczym kot. Kiedy zapragnął poruszać się błyskawicznie na tylnych nogach, coś działo się z jego biodrami, z kolanami, stawami skokowymi i kolanowymi, jakby odznaczały się w razie potrzeby zdolnością przemieszczania. Rebus wyjął ociekający wodą pyszczek z miski, usiadł ciężko na zadzie i dostał ataku kichania. 48 Tak jak w nocy, tak i za dnia Tom Bigger miał wrażenie, że ktoś mu towarzyszy. Nikt nie podążał za nim niczym cień ani po złotych wzgórzach na wschodzie, ani po nadbrzeżnych polach na zachodzie. Nigdzie nie skradały się kojoty, nie kroczyły dumnie niebieskie czaple. Mimo to wyczuwał, że nie jest sam. Wraz ze wschodem słońca nasilił się ruch na drodze; kilka zmierzających na południe samochodów zwolniło, gdy ich kierowcy dostrzegli jego olbrzymią postać i zniszczoną twarz. Był poślednim Człowiekiem Słoniem, chodzącym dziwolągiem z trzeciorzędnego jarmarku, wartym kilku minut rozmowy podczas kolacji, stworzonym przez samego siebie potworem, który nie potrzebował asysty Natury przy narodzinach; sam odkrył w swym wnętrzu grozę i uwidocznił ją w ciele. Mając za sobą noc marszu, Tom nie mógł kontynuować wędrówki przez cały dzień. O dziesiątej dotarł do motelu, gdzie neon z informacją o wolnych pokojach, zapalony nawet w bla-

sku dnia, stanowił żałosne niedomówienie w porównaniu z opustoszałym parkingiem. Ów zajazd nie należał do jakiejś sieci hotelarskiej, ale stanowił przedsięwzięcie rodzinne, trochę przesadne, jeśli chodzi o szczegóły, lecz doskonale utrzymane. W nie tak dawnych czasach Tom zostałby odesłany z kwitkiem, i to w sposób niezbyt grzeczny, nawet nie dlatego, że jego wygląd budził przestrach, może nawet nie dlatego, że zarost na twarzy, oczy zamglone tequila i plecak czyniły zeń włóczęgę, ale przede wszystkim dlatego, że nie miał karty kredytowej ani żadnego dowodu tożsamości i że chciał płacić gotówką z góry. A jeśli, zastanawiał się właściciel, taki osobnik zapaskudzi pokój ‒ jak udałoby się go wytropić i zmusić do pokrycia strat? Odsyłano go już z gorszych miejsc niż to. Nastały jednak cięższe czasy, jakich ludzie od dawna już nie doświadczyli. Rządziła gotówka, zwłaszcza w dobie kryzysu, kiedy to niewielu decydowało się wydawać dolary albo korzystać z karty kredytowej. Pomyślał sobie, że przyjmą od niego pieniądze, bo gdyby grymasili, wybierając klientelę, to równie dobrze mogliby spalić ten przybytek i zadowolić się odszkodowaniem. Zawahał się, stając przed drzwiami recepcji. Odwrócił się, zrobił kilka kroków w przeciwną stronę, ale przystanął i znów się odwrócił. Jak daleko sięgał pamięcią, nie lubił wchodzić do pomiesz-

czeń, w których nigdy wcześniej nie był. Bez względu na ich charakter przekroczenie po raz pierwszy progu napawało go niepokojem. Prawdę powiedziawszy, zawsze wolał przebywać na świeżym powietrzu, gdyż jeśli natykał się wtedy na niewłaściwą osobę, mógł po prostu pójść w którymkolwiek kierunku. Gdy wokół niego nie było ścian, a nad głową wznosiło się niebo zamiast sufitu, miał różne możliwości do wyboru. W zamkniętych wnętrzach przeszkody utrudniające ucieczkę i ograniczona liczba wyjść zawsze stanowiły problem. W przypadku tej niewłaściwej osoby nie chodziło wcale o kogoś, kto naśmiewałby się z niego albo wypowiadał niepochlebne uwagi o jego wyglądzie czy stanie. Tom bał się spotkania o głębszym charakterze, spotkania z kimś, kto mógłby wpłynąć na niego w sposób, na który nie był przygotowany. Nie chciał, by na niego wpływano. To, co odznaczało się siłą oddziaływania, powodowało określone skutki. Oddziaływanie przynosiło zmianę, a Tom Bigger nie zamierzał się zmieniać. Był tym, czym był, i nie wiedział, jak ma być czymś innym. Tak to wyglądało od trzydziestu sześciu lat, a miał ich teraz czterdzieści osiem. W recepcji, za kontuarem, pogrążony w lekturze jakiejś książki, siedział siwowłosy facet, prawdopodobnie po siedemdziesiątce. W szarym zapinanym swetrze włożonym na białą

koszulę, z czerwoną muszką i okularami do czytania zsuniętymi do połowy nosa, wyglądał jak człowiek, który urodził się starcem. ‒ Dzień dobry, szanowny panie ‒ powiedział, odkładając książkę i podnosząc się z miejsca. ‒ Czym mogę służyć w ten piękny poranek? ‒ Potrzebuję pokoju ‒ odparł Tom. ‒ Kiedyś o tej godzinie panował tu istny gwar; goście przychodzili, żeby się wymeldować, wszystkim się spieszyło, chcieli jak najszybciej wyruszyć w drogę. Jak pan widzi, nie grozi mi przepracowanie. ‒ Szedłem całą noc ‒ wyjaśnił Tom. ‒ Bardzo mądrze. Jest chłodniej. A kiedy po drodze jeździ mniej samochodów, człowiek nie wdycha na każdym kroku spalin. Stary człowiek położył na kontuarze pióro i formularz zameldowania. ‒ Nie mam karty kredytowej ani żadnego dokumentu ‒ oznajmił Tom. ‒ Zawsze płacę z góry gotówką. ‒ Obu nam to oszczędzi kłopotu. Od czterdziestu lat słucham o tym, że gotówka wyjdzie wkrótce z użycia. Niewiele jej krąży ostatnimi czasy, ale z pewnością nie wychodzi z użycia. Śmiało, proszę na górze uwiecznić drukowanymi literami swoje nazwisko, a na dole się podpisać.

Tom zrobił, jak mu polecono. Potem odliczył banknoty. Wręczając klucz, stary człowiek wyjaśnił: ‒ Numer dwadzieścia cztery. Wyjdzie pan na zewnątrz, skręci w lewo i pójdzie na sam koniec. Dwadzieścia cztery to ostatni pokój w północnym skrzydle, więc pański sen nie zostanie po południu zakłócony, kiedy zaczną się zjeżdżać wielkie gwiazdy filmowe ze swymi orszakami. ‒ Są tu automaty z napojami i lodem? ‒ spytał Tom. ‒ Na końcu południowego skrzydła. Miłego pobytu, panie Bigger. Tom zdjął w swoim pokoju plecak z ramion i rzucił go na łóżko. Popatrzył przez okno na pusty parking. Obserwował przez chwilę szybki ruch na nadbrzeżnej autostradzie. Zaciągnął zasłony. Spojrzał na telewizor, ale go nie włączył. Na łóżku leżał egzemplarz „USA Today”. Nie wziął go do ręki. Popatrzył na swoje wielkie kościste dłonie. Poszedł do łazienki. Spojrzał na swoją twarz w lustrze. Stary człowiek w zapinanym swetrze czytał książkę, więc nie mógł być niewidomy.

49 Przed wstępną rozmową z potencjalnym klientem Liddon Wallace włożył granatowy garnitur od Ralpha Laurena, koszulę i krawat firmy Costume National, buty od Gucciego i zegarek firmy Rolex ‒ i spryskał się odrobiną wody kolońskiej Black od Kennetha Cole'a. Choć Liddon miał swą kancelarię w San Francisco i mieszkał w okręgu Marin, po drugiej stronie Golden Gate Bridge, był także członkiem palestry w trzech innych stanach, między innymi w Waszyngtonie. W Seattle i okolicach mieszkało mnóstwo ludzi, którzy dorobili się na najnowocześniejszej technologii. Licznym czarodziejom internetu wydawało się, że stoją ponad prawem, a ponieważ się mylili, hołdujący modzie adwokat mógł zaopatrywać garderobę w nieskończoność. Potencjalny klient zamieszkiwał rezydencję w stylu renesansu georgiańskiego o powierzchni dziewięciu tysięcy metrów kwadratowych, otoczoną dwoma ogrodzonymi hektarami. Liddon został wpuszczony na teren posiadłości przez wartownika przy bramie, a gdy parkował na dwupasmowym podjeździe, na spotkanie wyszedł mu odźwierny, który, gdy znaleźli się już wewnątrz domu, wziął od niego płaszcz od Ralpha Laurena i powierzył gościa opiece kamerdynera, który z kolei zaprowadził go do salonu, gdzie siedział już przyszły oskarżony.

Gdyby Liddon przyjął tę sprawę, otrzymałby wynagrodzenie za usługi od ojca klienta Boba Marlowe'a. Dwudziestodwuletni syn Swithen wciąż brnął mozolnie przez college, dochodząc do trzeciego roku, i oczywiście nie pracował. Młody człowiek czekał samotnie w pokoju, ponieważ Liddon zawsze prowadził wstępną rozmowę bez świadków. Swithen był od stóp do głów ubrany w rzeczy firmy Costume National, co dowodziło, że brakuje mu wyobraźni, by zdobyć się na styl eklektyczny, albo że jest skrajnie pewny siebie. Był przystojnym chłopcem o lekko pucołowatej twarzy; gęste i naturalnie potargane włosy wzbudziłyby zazdrość każdego męskiego modela. Podczas pierwszej pogawędki przez telefon stało się jasne, że Swithen rozumie, jak wielką rolę odgrywają wzorowe maniery, jeśli chodzi o wywołanie dobrego wrażenia. Nie ulegało też wątpliwości, że jego sposób bycia nie wynika z jakiejś wewnętrznej filozofii, ale z interesowności, i że na dobrą sprawę odczuwa on pogardę wobec zasad rządzących społeczeństwem. Przystępując do rzeczy, Liddon zaczął: ‒ A zatem jesteś oskarżony o napaść i próbę zabójstwa. Powiedz mi o tym chłopaku, Brandenie Jonesie. ‒ To nie chłopak, proszę pana. Przyjaźnimy się od szóstego roku życia. Jest w moim wieku. ‒ Tak, oczywiście. Dlaczego miałoby komukolwiek przyjść

do głowy, że mu to zrobiłeś? ‒ A chce pan wiedzieć, czy to zrobiłem? ‒ Powiedziałeś policji, jak przypuszczam, że tego nie zrobiłeś. ‒ Ale czy jako mój adwokat nie chciałby pan wiedzieć? ‒ To dla mnie bez znaczenia, czy jesteś winny, czy nie. ‒ Naprawdę? ‒ Biorąc pod uwagę styl mojego działania, taka wiedza tylko komplikowałaby mi zadanie. Swithen wyraźnie się odprężył i rozsiadł wygodnie. ‒ Ile czasu zajmie nasza rozmowa? ‒ Zwykle zajmuje od godziny do dwóch. ‒ Więc nie bawmy się w żadne gierki. Pogadajmy szczerze. Chodzi o sztukę. ‒ Słucham? ‒ O sztukę, towar. ‒ Proszę to wyjaśnić. ‒ Sztukę, towar, dupę; o dziewczynę ‒ Rain Fishman. ‒ Na imię ma Rain, jak „deszcz”? ‒ Tak. W rzeczy samej. ‒ W rzeczy samej. ‒ Rain. Jest moja i każdy o tym wie. ‒ Zaręczyłeś się z nią? ‒ A kto się jeszcze bawi w małżeństwa?

‒ Co Branden ma wspólnego z Rain? ‒ To notoryczny kosiarz. ‒ Chodzi ci o to, że podrywa dziewczyny innych mężczyzn? ‒ Skosił ich na pęczki. ‒ Myślisz, że skosił Rain? ‒ A co według pana myślę? ‒ spytał w odpowiedzi Swithen. ‒ Jeśli ugania się za kobietami, to pewnie nienawidzi go wielu mężczyzn. ‒ O tak. Jest powszechnie znienawidzony. ‒ A więc ktoś go zaatakował. Dlaczego policja przyszła do ciebie? ‒ Branden powiedział im, że to ja zrobiłem. ‒ Ofiara twierdzi, że widziała twoją twarz? ‒ Wykończy go pan w sądzie. ‒ Jak mam to zrobić? ‒ Ma uszkodzony mózg. ‒ To uszkodzenie jest wynikiem napaści? ‒ Zabawne, jak klucz płaski może człowiekowi zamieszać w głowie. ‒ Narzędziem był klucz płaski? Swithen mrugnął niespiesznie. ‒ Może pogrzebacz. ‒ A co mówi policja? ‒ Nic nie mówi. Nie ma narzędzia.

‒ Ma zdjęcia i wyniki pomiarów obrażeń, jakich doznała ofiara. ‒ Policja odznacza się tutaj wysokim poziomem profesjonalizmu ‒ przyznał Swithen. ‒ Znajdą klucz, porównają jego kształt z ranami na głowie ofiary. ‒ I na kluczu jest krew ‒ dodał Swithen. ‒ Klucze francuskie nie są porowate. Napastnik umył zapewne narzędzie. ‒ A gdyby nie należało do napastnika? ‒ Bawimy się w „a gdyby tak”? ‒ spytał Liddon. ‒ Jak w kryminale telewizyjnym ‒ skinął głową Swithen. ‒ A gdyby ten niedoszły zabójca posłużył się kluczem jakiegoś biednego niewinnego drania? ‒ To znaczy, gdyby wyjął go z bagażnika samochodu Biednego Drania i włożył tam z powrotem ze śladami krwi? ‒ Niewykluczone. Biedny Drań to być może ktoś, kogo sztukę Branden skosił, i kto nawet groził Brandenowi publicznie. ‒ Te wszystkie „a gdyby tak” wymagają zastanowienia ‒ ostrzegł Liddon. ‒ Tak, na przykład w jaki sposób rzeczywisty napastnik sprawi, że policja zainteresuje się Biednym Draniem? ‒ Zwłaszcza jeśli sam jest podejrzany.

‒ Właśnie. Policja może pomyśleć, że wrabia Biednego Drania. ‒ Informacja na temat Biednego Drania musi pochodzić z niezależnego źródła, któremu sowicie zapłacono, ale które nie może mieć jakichkolwiek związków z rzeczywistym napastnikiem. ‒ Jednak „a gdyby tak” bywa ryzykowne ‒ zauważył Swithen. ‒ Jeśli rzeczywisty napastnik spróbuje zapłacić komuś, żeby doniósł na Biednego Drania, to prosi się o szantaż. ‒ Można się przed tym zabezpieczyć ‒ powiedział Liddon. ‒ Są sposoby, i to niejeden. Żaden z nich nie odzywał się przez chwilę. ‒ Jesteś pewien, że w sądzie ani razu nie użyjesz określenia „sztuka”, „towar”, „dupa”? ‒ spytał w końcu Liddon. ‒ Jasne, że jestem pewien. Gadaliśmy jak facet z facetem. Sąd to poważna sprawa. Liddon przytaknął. ‒ Właśnie wynająłeś sobie adwokata. Jesteś przykładem idealnego klienta. Siedząc prosto jak struna na krześle, uśmiechając się szeroko, Swithen wyznał: ‒ Nie mogę się doczekać, aż sprawiedliwości stanie się zadość. ‒ Nawet tak niedoskonałej sprawiedliwości, jak to często

bywa. Żaden z nich nie poruszył się, by uścisnąć drugiemu dłoń. ‒ Mój tata czeka, żeby się z panem spotkać. Zaprowadzę pana. Przeszli przez salon, ale nim Swithen zdążył otworzyć drzwi, Liddon powiedział: ‒ Zaczekaj. Mam własne „a gdyby tak”. ‒ Nabieram w tym wprawy. ‒ A gdybyś doświadczył czegoś tak zdumiewającego, że wywróciłoby to do góry nogami całą twoją koncepcję życia, rozbiło w puch twoje przekonanie o funkcjonowaniu świata? ‒ Coś zdumiewającego... co na przykład? ‒ Nieważne. Powiedzmy, że coś się stało, coś, co trudno zrozumieć, coś, nad czym musiałbyś się głęboko zastanowić. ‒ Bliskie spotkanie trzeciego stopnia na przykład? ‒ Nie. Coś bardziej zdumiewającego. Powiedzmy, że jest to coś, o czym musiałbyś dużo myśleć, gdyby ci się przytrafiło. Ale przypuśćmy, że ‒ gdybyś się dostatecznie głęboko zastanowił ‒ dostrzegłbyś konieczność zmiany niemal wszystkiego, co ciebie dotyczy. ‒ Wszystkiego? Co to znaczy konkretnie? Liddon wykonał zamaszysty gest dłonią, obejmując nim elegancki pokój z bezcennymi antykami, a także, domyślnie, sam dom i całe to dziedzictwo.

Z pełną drwiny pogardą wobec myśli, że cokolwiek mogłoby wzbudzić w nim zdumienie, Swithen odparł: ‒ A gdybym nie zastanawiał się dostatecznie głęboko nad tym doświadczeniem? Gdybym po prostu powiedział: „Pieprzyć to, nie obchodzi mnie, co to wszystko znaczy”, i po prostu robił dalej swoje? ‒ Nic by się w twoim przypadku nie zmieniło. Prowadziłbyś życie, jakie zawsze chciałeś prowadzić. ‒ Więc po co w ogóle mówić o jakimś „a gdyby tak”? Nie jestem takim głupcem i pan z pewnością też nie. Liddon nie odpowiedział. Marszcząc czoło, jakby w chwili zwątpienia w swego obrońcę, Swithen spytał: ‒ Co to ma wspólnego ze mną, z panem, z uniknięciem więzienia? ‒ Nic ‒ odparł Liddon. ‒ Gdybym nie postanowił wcześniej powiedzieć „pieprzyć to”, nie przyszedłbym tutaj. Obaj wiemy, czego chcemy, i nie ma powodu, byśmy tego nie osiągnęli. Najwyraźniej zaintrygowany całą tą wymianą zdań, Swithen spytał: ‒ Wszystko w porządku? Dobrze się pan czuje? ‒ Doskonale ‒ zapewnił Liddon. ‒ A najlepiej się czuję na sali sądowej. Jeśli się do tego przyłożę, to niech mnie diabli, jeśli nie przekonam ławy przysięgłych, że to Branden Jones

powinien być oskarżony o napaść z zamiarem zabicia samego siebie. 50 Otrząsnąwszy się po spożyciu jalapeńo, Rebus najwidoczniej doszedł do wniosku, że w spiżarni mogą się znajdować inne niebezpieczne wiktuały i że kolejna przekąska niesie ze sobą poważne ryzyko. Zgasił światło w pomieszczeniu, zamknął drzwi i usiadł obrócony do nich plecami. Zagadka natomiast, usadowiona na podłodze, uważała, jak się zdawało, że jest poddawana niezwykle relaksującemu masażowi, ponieważ mruczała i wzdychała, kiedy Cammy naciskała mocno na wszystkie stawy jej tylnych nóg, starając się odkryć, w jaki sposób Rebus mógł się poruszać w pozycji wyprostowanej. Poprzedniego wieczoru, gdy po raz pierwszy ujrzała te stworzenia, zrobiły na niej wrażenie niezwykle zaawansowanych ssaków o pewnych cechach typowych dla naczelnych. Nim wyruszyła w drogę powrotną do domu, była skłonna uważać je bardziej za naczelne. Złożona i długotrwała ciekawość, którą objawiały, przeglądając metodycznie zawartość biurka w salonie, rozsądek, jakim się wykazały w trakcie najazdu na spiżarnię, i wyprostowana pozycja biegacza, zaprezentowana przez Rebusa w reakcji na ostrą paprykę, dowodziły, że oboje są hominidami. Ale jedynymi hominidami na Ziemi byli ludzie i

wymarłe rasy małp człekokształtnych, od których rzekomo pochodzili. Pomijając doskonale rozwinięte dłonie, Zagadka i Rebus nie przypominały hominidów. Prawdę powiedziawszy, za mało wiedziała o biologii ewolucyjnej i antropologii, by odpowiednio sklasyfikować jakikolwiek nieznany sobie gatunek albo porównać tę parę stworzeń do istot ludzkich. Podczas gdy Cammy siedziała z Zagadką na podłodze, z korytarza wbiegł Merlin. Za nim pojawił się Grady, który zdążył wziąć szybki prysznic i ubrać się przyzwoicie w oczekiwaniu na gości. ‒ Wydarzyło się coś zaskakującego, kiedy mnie tu nie było? Ujawniły nagle, że potrafią latać? ‒ Nie wyrosły im jeszcze skrzydła. Nie mogę też znaleźć niczego niezwykłego w ich stawach. Boże, jak bardzo bym chciała zrobić im rentgen. Ale co by pokazało prześwietlenie? To, co się stało, jest po prostu niemożliwe ‒ łapa, bardzo zbliżona do psiej, prostuje się i przybiera postać nogi o całkowicie ludzkiej poziomej budowie ‒ a potem znów przybiera poprzednią budowę. Nie jest to jedynie kwestia dwóch różnych struktur dla każdej kostki, kolana i stawu biodrowego. Mięśnie i ścięgna służące jednemu rodzajowi stawu nie rozciągnęłyby się ani nie osiągnęły momentu obrotowego odpowiedniego dla drugiego rodzaju.

‒ Widziałaś kiedyś jeden z tych zwariowanych filmów o samochodach i ciężarówkach zmieniających się w roboty? ‒ Transformers. Charakter i mechanika tych pojazdów są śmieszne, to tylko fantazja, w świecie rzeczywistym nigdy by tak nie działały. To, co zrobił Rebus, też nie powinno się wydarzyć, ale widzieliśmy to na własne oczy. ‒ Może nie znajdujemy się w świecie rzeczywistym. ‒ Tak, z każdą godziną wydaje się coraz bardziej nierzeczywisty ‒ zgodziła się Cammy. Wskazując kartę pamięci, którą wcześniej położyła na stole, Grady wyznał: ‒ Zastanawiałem się nad tym i jeśli chodzi o te zdjęcia, jestem całym sercem z tobą. Przed wyjazdem z przychodni weterynaryjnej przeniosła zdjęcia z karty na dysk swojego komputera, a potem przegrała je

na trzy dyskietki. Dwie, dobrze ukryte, znajdowały się w przychodni, a trzecia leżała pod dywanikiem bagażnika w jej fordzie. Gdyby Agencja Bezpieczeństwa Narodowego przejęła oba zwierzaki i zabrała je, zdjęcia miały ukazać się w Internecie wraz z oświadczeniem Grady'ego i Cammy. Wszczęliby kampanię na rzecz ich uwolnienia, ryzykując, że zostaną oskarżeni o ujawnienie tajemnicy związanej z bezpieczeństwem państwa. Zagadka i Rebus nie były tworami inżynierii genetycznej. Żaden naukowiec na planecie nie dysponował ani wiedzą, ani technologią konieczną do ich stworzenia. Były tajemnicze i jeśli ich pochodzenie miało zostać kiedykolwiek ujawnione, to z pewnością rzecz nie sprowadzałaby się do banału w rodzaju rekombinacji DNA czy odwiedzin istot pozaziemskich, ale czegoś niezwykłego. Żadna rozsądna osoba nie mogła poważnie przypuszczać, że stanowiły zagrożenie dla jakiegokolwiek człowieka, nie mówiąc już o całym narodzie. Gdyby Eleanor Fortney i Sidney Shinseki nie przekazali informacji uzyskanej od Cammy agentom federalnym, a Departament Bezpieczeństwa Narodowego nie podjąłby tak szybkich działań, mogłaby zabrać zwierzaki z tego terenu i znaleźć dla nich miejsce, gdzie udałoby się jej przechować je przez jakiś czas, choć ucieczka z dwiema istotami przypominającymi krzyżówkę puchatych cherubinów z postaciami z kreskówki w

rodzaju Looney Tunes wydawała się szaleństwem. Jednak przedstawiciele władzy byli już w drodze, wiedzieli, jakim samochodem się porusza, i dysponowali siłami zdolnymi uszczelnić granice całego stanu. By podjąć skuteczną próbę działania, musiałaby wyjechać poprzedniego wieczoru. Jakby czytając w jej myślach, Grady podsunął: ‒ Może jest jeszcze czas, by wypuścić je na wolność. Głaszcząc Zagadkę, Cammy odparła: ‒ Od razu wrócą. Wiem o tym. Okazują oznaki socjalizacji. Są związane z ludźmi. Zasadniczo tworzymy teraz stado. A gdyby nie wróciły... nie wiem, jak poradziłyby sobie w środowisku naturalnym. ‒ Tam właśnie je znalazłem. ‒ Ale nie przebywały tam długo. Przypomnij sobie ‒ żadnych kleszczy ani pcheł, ich futra były idealnie czyste. Merlin wydał z siebie ciche, przeciągłe warknięcie, jakiego Cammy u tego psa nigdy jeszcze nie słyszała. Wstając z podłogi, spytała: ‒ Dlaczego tak się dzieje? Naprężony, z podniesionymi uszami, Merlin zawarczał znowu i wlepił wzrok w sufit. Zagadka i Rebus stały na czworakach, gotowe do biegu, głowy miały przekrzywione i nasłuchiwały. Po chwili do uszu Cammy dotarł znajomy, choć jeszcze nie-

zidentyfikowany hałas gdzieś w dali. Potem zrozumiała: twardy, głuchy łoskot helikopterów. ‒ Nadlatują od wschodu, pod słońce, nisko i szybko ‒ zauważył Grady i rzucił się biegiem w stronę frontowej części domu. Merlin, Zagadka i Rebus ruszyły w tym samym momencie, nie w nastroju do zabawy, ale wyraźnie zaniepokojone. Kiedy Cammy dotarła do salonu, Grady otworzył na oścież drzwi frontowe i wyszedł na zewnątrz. Dołączyła do niego na ganku. Zagadka i Rebus siedziały na stopniach w swej ulubionej pozycji pieska preriowego. Merlin stał na podwórzu. Na wschodzie, w miejscu, gdzie Cracker's Drive spotykała się z szosą stanową, do lądowania podchodził wielki helikopter. Na wysokości niespełna trzydziestu metrów, wzdłuż lokalnej drogi, leciała inna maszyna. Kiedy się zbliżyła, Cammy uświadomiła sobie, że jest większa, niż jej się początkowo zdawało; nigdy nie widziała z bliska tak dużego helikoptera. Wirniki hałasowały ogłuszająco, wzbijane przez łopaty fale powietrza uderzały o zbocze wzgórza; Cammy poczuła, że jej serce też zaczyna uderzać jak szalone, coraz szybciej i mocniej. Nagle pomyślała, że Zagadka i Rebus nie powinny przebywać na zewnątrz, na dworze, gdzie można było je schwytać w ciągu dosłownie chwili. Należało je umieścić w domu, za za-

mkniętymi drzwiami, tak aby agenci federalni musieli wejść do środka, by je zabrać. W takiej sytuacji powinni mieć nakaz rewizji. Zapewne go mieli. Prawdopodobnie dysponowali nakazem sądowym, który zezwalał im na wysadzenie domu w powietrze, gdyby zachciało im się bawić w pirotechników. Mimo wszystko zamknięte drzwi stanowiły jakąś barierę, przeszkodę opóźniającą przejęcie zwierząt, choćby na krótko. Cammy zeszła na stopnie, między Zagadkę i Rebusa, i zaczęła je ciągnąć, popychać na ganek i ku drzwiom wejściowym, ale oboje byli jak zahipnotyzowani widokiem nadlatującego helikoptera. Starając się przekrzyczeć grzmot potężnych wirników, zawołała: ‒ Merlin! Wilczarz ją usłyszał, odwrócił się, zrozumiał, że go potrzebuje, i ruszył pędem po trawie w stronę schodków. ‒ Szybko! Do domu! Była to jedna z komend, którą pies znał na pamięć. Wskoczył na stopnie i ją wyprzedził. Choć Zagadka i Rebus nie chciały wcześniej podążyć za nią, natychmiast pognały za Merlinem. Na to właśnie liczyła. Trójka wpadła do domu. Cammy zamknęła za zwierzętami drzwi i stanęła obok Grady'ego.

Helikopter wylądował na wschód od posesji, na łące, w miejscu, gdzie graniczyła z podwórzem frontowym. Pęd powietrza wzbijany przez łopaty wirnika wstrząsnął wielką brzozą, która rosła przy północno-wschodnim narożniku domu. Na ziemię i ganek spadła kaskada złotych liści. W tylnej części potężnego cielska maszyny zaczął opuszczać się właz, który po chwili utworzył rampę. Z wnętrza helikoptera wynurzyli się ciężko uzbrojeni ludzie w mundurach. Było ich bardzo wielu. Część druga Śmierć w życiu 51 Stojąc na ganku razem z Cammy i obserwując przybycie oddziału, Grady zrozumiał, że dzieje się coś poważnego. Ta reakcja wydawała się nieproporcjonalna do zagrożenia, jeśli jakiekolwiek zagrożenie w ogóle istniało. Helikopter wyglądał jak nowa generacja ‒ albo zmodyfikowana wersja ‒ maszyny typu Huey, którą znał. Ciemnozielony kadłub nie nosił żadnych numerów ani oznaczeń, nie widniał też na nim żaden symbol rodzaju wojsk czy służby federalnej, jedynie flaga amerykańska, o rozmiarach sześćdziesiąt centymetrów na dziewięćdziesiąt, za oknem kabiny pilotów i obok bocznych rozsuwanych drzwi. Uzbrojeni ludzie, którzy zbiegli po rampie, byli ubrani na

czarno, na wzór funkcjonariuszy policyjnych jednostek antyterrorystycznych. Każdy miał broń krótką przy pasie i trzymał w dłoniach, jak wydawało się z tej odległości, w pełni automatyczny karabinek z magazynkiem. Niektórzy z nich z pewnością służyli kiedyś w wojsku. Żaden nie był teraz żołnierzem; stanowili paramilitarny oddział agentów Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub któregoś podległego mu biura. Grady naliczył jedenastu. Dziesięciu zeszło z łąki, kierując się w dół zbocza po wschodniej stronie ku drodze lokalnej Cracker's Drive, a jedenasty ruszył w stronę miejsca, gdzie kończyła się szosa, a zaczynał podjazd prowadzący do domu Grady'ego. Jeśli helikopter na drugim końcu drogi przewoził taką samą liczbę osób i jeśli trzy z nich obstawiły skrzyżowanie, to osiemnaście zajęło się pozostałymi dziewięcioma domami przy Cracker's Drive, by poinformować ich mieszkańców o tym, co się dzieje, albo zakazać wychodzenia na zewnątrz. Tuż za pierwszymi jedenastoma z maszyny wyłoniło się jeszcze czterech ludzi, także ubranych na czarno, ale nieuzbrojonych. Parami prowadzili dwie duże klatki na kołach; po chwili stoczyli je po rampie na łąkę. Wirniki zwolniły wyraźnie po wylądowaniu maszyny i teraz pilot wyłączył turbiny. Kiedy łopaty przestały się obracać, cisza, która zapadła, wydawała się niemalże idealna.

‒ Źle się czuję ‒ wyznała Cammy. Wiedział, że nie chodzi jej o fizyczne samopoczucie. Bolało ją serce. Jeśli wcześniej żywili jakąkolwiek nadzieję, że po ujawnieniu sprawy Zagadka i Rebus mogą pozostać pod ich opieką, to teraz, widząc rozmiary tej całej akcji, pozbyli się wszelkich złudzeń. ‒ Nie chodzi tylko o te dwa zwierzaki ‒ powiedział Grady. ‒ Chodzi o coś więcej, o czym nie wiemy. ‒ To samo przyszło mi do głowy, kiedy tu jechałam. Zagadka i Rebus stanowią część czegoś znacznie poważniejszego. Od strony drogi lokalnej dobiegł dźwięk potężnych silników ciężarowych i po chwili ujrzeli duży pojazd, który wyglądał jak zmodyfikowany autobus dalekobieżny. Pozbawiona jakichkolwiek oznaczeń matowa karoseria przypominała w promieniach słońca satynę. Mógł to być od biedy wóz z częścią mieszkalną, tyle że nie miał po bokach okien, a jego silnik sprawiał wrażenie znacznie mocniejszego od tych, jakie zwykle montowano w tego rodzaju pojazdach. Przednia szyba była tak przyciemniona, że kierowca pozostawał niewidoczny. Uzbrojeni agenci na końcu drogi skierowali autobus na podjazd Grady'ego, wtedy za wozem pojawił się drugi. Kiedy pierwszy ruszył w stronę domu, minął go i skręcił ku garażowi i warsztatowi, za drugim ukazał się trzeci.

Ostatecznie konwój składał się z czterech identycznych stalowych olbrzymów. Zaparkowały w szeregu, jeden za drugim, w odstępie około metra, zajmując prawie cały podjazd od końca do końca. Mając na myśli pojazdy, których silniki gasły po kolei, Cammy spytała: ‒ Celowo wyglądają tak groźnie? ‒ Pewnie jest to przypadek formy wynikającej z funkcji ‒ odparł Grady. ‒ A jaka jest ich funkcja? ‒ Niech mnie diabli, jeśli wiem. Czterej ludzie, którzy wytoczyli z helikoptera transportowego klatki na kołach, rozkładali teraz na podwórzu bele giętkiej plastikowej siatki. Materiał ten, po umocowaniu, tworzyłby na miękkiej ziemi solidną warstwę. Ze wschodu, trzymając się niskiego pułapu, nadleciał szybko czteroosobowy helikopter. Po chwili przechylił się na bok, by okrążyć posesję. Grady dostrzegł przez szybę z pleksiglasu pilota i drugiego mężczyznę, najwidoczniej nadzorującego przebieg operacji. Helikopter zatoczył dwa pełne koła i usiadł na drodze lokalnej. Z maszyny wysiadł pasażer, zapewne jedyny. Ruszył pospiesznie w stronę domu, podczas gdy pęd powietrza, wzbijany przez łopaty wirnika, szarpał mu nogawki spodni i poły

marynarki; pilot podniósł helikopter i skierował się na wschód, tam, skąd przyleciał. Przybysz o zmierzwionych płowych włosach ruszył wprost ku schodom ganku. Jego przystojna, choć nieco mięsista twarz przywodziła na myśl najlepszego kumpla niejednego bohatera filmowego ‒ takiego, który wzbudza sympatię każdym piegiem, ma trochę za duże uszy, nieznacznie i uroczo krzywy zgryz, no i niebieskie oczy ‒ szerokie, jasne, o bezpośrednim spojrzeniu, migotliwe niczym żyrandol w sali balowej. ‒ Och, doktor Rivers ‒ zwrócił się do Cammy. ‒ To wspaniałe wykonywać zawód weterynarza. Kiedy byłem mały, mieliśmy cocker spaniela o imieniu Pete, kochałem go ponad wszystko, zachorował, niewiele brakowało, by zdechł, i tak by się stało, gdyby nie nasz oddany swemu powołaniu i wspaniały weterynarz. Nazywał się Lowry. Traktowałem go potem jak Boga. Nim Cammy zdążyła cokolwiek powiedzieć, mężczyzna spojrzał na Grady'ego i oznajmił: ‒ Panie Adams, widziałem pańskie meble, są wspaniałe. Tylko na zdjęciach, oczywiście, na pańskiej stronie internetowej, ale fotografia nie jest w stanie oddać czegoś takiego w całej okazałości, więc w rzeczywistości muszą być jeszcze doskonalsze. Mam nadzieję, że zanim zakończymy tę sprawę i damy panu spokój, pokaże mi pan coś, nad czym pan w tej chwili

pracuje. Grady nabrał instynktownie niechęci do tego człowieka. ‒ Z kim mam przyjemność? ‒ Wydaje mi się, że to pan Jardine ‒ wtrąciła Cammy. ‒ Przepraszam ‒ powiedział mężczyzna. ‒ Widziałem wasze zdjęcia, ale oczywiście wy nie widzieliście mojego. Paul Jardine, wiceszef Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Miło mi was poznać. Przykro mi, że spotyka was taka niedogodność. Jestem wam wdzięczny za współpracę, za patriotyzm. Jardine wkroczył na schody, spodziewając się zapewne, że wpuszczą go na ganek, ale oni, na zasadzie milczącego porozumienia, trwali bez ruchu na swoich miejscach. ‒ Co to za pojazdy? Te autobusy? ‒ spytał Grady. ‒ Trzy z nich to laboratoria polowe. W czwartym zainstalowane są dwa superkomputery typu Cray, które mogą pracować osobno albo razem; mają ogromną moc analityczną. Zamierzamy pobierać zasilanie z miejscowej elektrowni, ale poza pańskim licznikiem, proszę się więc nie martwić o wysoki rachunek. Będziemy musieli jednak korzystać z pańskiej studni, ponieważ nie ma tu publicznych wodociągów. ‒ Nie wiedziałem, że Departament Bezpieczeństwa Wewnętrznego dysponuje własnymi oddziałami. ‒ Ależ skąd, panie Adams. Samo zorganizowanie ośrodka

szkoleniowego wymagałoby czasu i znacznych środków. Wynajmujemy pracowników prywatnej firmy ochroniarskiej, która stosuje doskonałe metody prześwietlania kandydatów. Dzięki temu mamy pewność, że zatrudniamy wyłącznie takich agentów, którzy są oddani krajowi i bezpieczeństwu obywateli. ‒ Może powinniśmy brać z tej samej firmy naszych polityków ‒ podsunął Grady. ‒ Doskonałe ‒ oświadczył z uznaniem Paul Jardine. ‒ Zapamiętam to, może mi się przydać. Uzbrojony agent, który wcześniej skierował autobusy na podjazd, dołączył teraz do Jardine'a, ten zaś zwrócił się do Cammy: ‒ Doktor Rivers, gdzie są te dwa zwierzaki? Nie mogę się doczekać, kiedy zobaczę je na własne oczy, wyglądają niewiarygodnie na waszych zdjęciach; musimy jak najszybciej zająć się naszą małą tajemnicą. ‒ Są w domu ‒ odparła Cammy. ‒ Ma pan nakaz? ‒ Oczywiście, ale dziękuję za przypomnienie ‒ powiedział Jardine i wyjął z wewnętrznej kieszeni płaszcza dwa złożone dokumenty. Oglądał je przez chwilę, potem wręczył jeden Grady'emu. ‒ To jest kopia nakazu wydanego przez sędziego federalnego, któremu podlega miejscowa jurysdykcja. Oryginał zostanie dostarczony wkrótce przez kuriera. Niniejszym, z nakazu sądu, jesteście zobowiązani umożliwić nam nieograni-

czony i bezzwłoczny dostęp do każdego budynku na tej posesji, jak również całego terenu. Drugi dokument też wręczył Grady'emu. ‒ Nakaz daje nam także prawo konfiskaty jakiejkolwiek własności, która może mieć związek z popełnieniem przestępstwa czy zagrożeniem bezpieczeństwa narodu amerykańskiego. Ten drugi dokument, który właśnie panu pokazałem, zawiera szczegółowe polecenie sądu; jest pan na jego mocy zobowiązany zrzec się opieki nad dwojgiem zwierząt na naszą prośbę, a tę niniejszym wyrażam. Panie Adams, doktor Rivers, zaprowadzicie mnie do tych niezwykłych stworzeń? 52 Cammy miała mimo wszystko nadzieję, że Zagadka i Rebus zdołały się wymknąć tylnymi drzwiami i zwiać w góry, bez względu na szanse przetrwania w dziczy. Siedziały jednak w kuchni. Nie objadały się w tej chwili, tylko grzebały w szufladach w poszukiwaniu gadżetów i innych przedmiotów, które wydawały im się ciekawe i w jakiś sposób atrakcyjne. Zagadka stała na krześle ustawionym tak, że umożliwiało jej to zaglądanie do szuflady, i podawała każdą rzecz Rebusowi do oceny. Kiedy znajdowały coś, co im się podobało ‒ minutnik do gotowania jajek, korkociąg o wyszukanym kształcie, paczkę jaskrawożółtych serwetek koktajlowych, solniczkę i pieprzniczkę pod postacią porcelanowych pingwinów ‒

dodawały to do eklektycznej kolekcji, którą gromadziły na podłodze obok zmywarki. Być może wyczuwając kłopoty podobne do tych, które wywołał epizod z jalapeńo, Merlin wycofał się pod stół kuchenny. Leżał tam, spoglądając uważnie na swoich nowych przyjaciół, gdy buszowali po szufladach. Kiedy Jardine zobaczył wilczarza, zwrócił się do Grady'ego: ‒ Panie Adams, proszę założyć psu smycz. ‒ Jest nieszkodliwy ‒ zapewnił go Grady. ‒ Proszę mnie poprawić, jeśli się mylę, ale przed dwoma wiekami psy tej rasy polowały na wilki w Irlandii i niemal doprowadziły do ich zagłady. Na wilki, do diabła. Nie będę ryzykował ataku ze strony tak dużego psa. Nakazuję panu wziąć go na smycz. ‒ Dobry pomysł ‒ wtrącił uzbrojony agent. ‒ Absolutnie się zgadzam. Cammy bez trudu zauważyła, że słowo „nakazuję” nie spodobało się Grady'emu. Nie pierwszy raz dziwiła się, że niejaka szorstkość przyjaciela sprawia jej dziwną satysfakcję, a w tej chwili czerpała niekłamaną przyjemność z groźnego spojrzenia, jakim obrzucił Jardine'a. ‒ Nie ma spokojniejszej rasy czy odznaczającej się łagodniejszym usposobieniem ‒ oświadczył Grady. ‒ Wezmę go jednak na smycz, żeby oszczędzić panu kłopotu ze zmianą bie-

lizny. Nieźle, pomyślała z aprobatą Cammy ‒ i niewiele brakowało, by powiedziała to głośno. Grady zdjął obrożę i smycz z kołka, a Merlin, okazując posłuszeństwo, wypełzł spod stołu. Inny i potężnie zbudowany agent w czarnym mundurze wyłonił się nieproszony z korytarza, niosąc dwie klatki dla zwierząt. Postawił je na podłodze i otworzył. ‒ Ten wygląda na samca ‒ oznajmił Jardine. ‒ Może zareagować nerwowo, jeśli złapiesz samicę. Więc zacznij od niego, Carter. Do tej chwili stworzenia o złotych oczach interesowały się obsesyjnie zawartością szuflad kuchennych. Rebus wystraszył się, ale nie stawiał oporu, kiedy Carter chwycił go za kark i ogon, po czym wcisnął do klatki. Stłumione warczenie Merlina nie przeraziłoby wilka, ale zdenerwowany agent zwrócił się do Grady'ego: ‒ Niech pan trzyma go na krótkiej smyczy. ‒ Sama wsadzę drugiego zwierzaka do klatki ‒ zaproponowała Cammy. ‒ Proszę zostać na miejscu ‒ nakazał Jardine i pomimo słowa „proszę” było to wyraźne ostrzeżenie. ‒ Te zwierzęta należą teraz do nas, zajmiemy się nimi. ‒ Ale nie ma potrzeby postępować wobec nich tak brutalnie

‒ zaprotestowała. ‒ Dla ścisłości ‒ zastrzegł Jardine ‒ zwierzę nie wydało głosu ani nie okazało w żaden sposób, że czuje ból albo że jest wystraszone. ‒ Nie wydaje się, by wiedziały, że należy się czegokolwiek obawiać ‒ przekonywała Cammy. ‒ Może teraz się tego nauczą. Carter ściągnął Zagadkę z krzesła i wcisnął ją do klatki. Merlin znowu zawarczał, ale był zbyt dobrze wychowany, by poddać smycz próbie wytrzymałości. Doprowadzona do furii niewrażliwością agentów Cammy spytała: ‒ Co się z wami dzieje? Spójrzcie na nie, zobaczcie, jakie są piękne, jakie zachwycające. ‒ Tak ‒ odparł Jardine. ‒ Są ładne, bardzo ładne, jak na zdjęciach. Jednak bez względu na ich urodę mamy robotę do wykonania i musimy ją kontynuować. Odstępy między szczeblami w klatce były tak niewielkie, że Rebus nie dał rady sięgnąć do zamka, ale próbował. Zwierzęta przyglądały się Cammy ze zdumieniem i zaskoczeniem z głębi swoich cel, kiedy umundurowani agenci wynosili je z kuchni. Ledwie ci dwaj zniknęli za drzwiami, gdy dwaj inni pojawili się w kuchni, jeden za drugim. Każdy trzymał w ręku długą pustą torbę. Jardine zwrócił się do Grady'ego:

‒ Panie Adams, oficjalnie trzyma pan w tym domu pięć sztuk broni, ale jestem pewien, że posiada pan całkiem spory arsenał jeszcze z czasów, zanim wprowadzono obowiązek uzyskania pozwolenia. Ci dżentelmeni obejdą z panem wszystkie pomieszczenia, żeby zabrać każdą z tych sztuk broni. ‒ Nie macie prawa jej konfiskować ‒ oświadczył Grady. ‒ Nie konfiskujemy jej, panie Adams. Przejmujemy ją na czas trwania tego śledztwa, co jest nie tylko naszym prawem, ale także obowiązkiem. Dostanie pan pokwitowanie, a kiedy będziemy się stąd zabierać, odzyska pan swoją własność. Kiedy już Jardine przedstawił nakazy sądowe i przekroczył próg domu, kostium sympatycznego faceta opadł mu z ramion i wylądował w kufrze. Teraz ukazał swoje prawdziwe oblicze. Lekka wada zgryzu nie nadawała mu już uroku ‒ była czymś, co ułatwia przegryzanie kości. Niebieskie oczy nie migotały wesoło, lecz groźnie. Zwracając się do Grady'ego, powiedział: ‒ Nie sądzi pan, że byłbym głupcem, zostawiając całą tę broń w rękach strzelca wyborowego, który zabił tylu ludzi z odległości przekraczającej tysiąc metrów? Choć określenie „strzelec wyborowy” stanowiło dla Cammy nowość, zrobiło na niej wrażenie bardziej kojące niż złowieszcze. Najwidoczniej biorąc opacznie jej zaskoczenie za szok, Jardine spytał:

‒ A więc, doktor Rivers, jest pani nieco zaniepokojona informacją, że pan Adams był swego czasu snajperem w jednostce Rangersów? ‒ Nie wiem dlaczego, ale stanowi to dla mnie źródło głębokiej pociechy. ‒ Każdy człowiek, którego zabiłem, był zły do szpiku kości ‒ oznajmił Grady. ‒ Jeśli myśl o tym, że jestem uzbrojony, budzi w panu lęk, panie Jardine, to musi pan wiedzieć o sobie coś, co nie jest godne pochwały. Tym razem Cammy nie zdołała się powstrzymać: ‒ Nieźle. Mężczyźni z długimi torbami starali się za wszelką cenę zachować kamienną twarz i całkiem dobrze im to wychodziło, choć nigdy nie dorównaliby pod tym względem wartownikom pod pałacem Buckingham. Można było odnieść wrażenie, że wiceszef Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego, tak jak Rebus, znalazł słoik z jalapeńo i pochłonął jego zawartość; twarz mu stężała, wargi pobladły, policzki pokryły się gniewną czerwienią, a oczy straciły na chwilę ostrość spojrzenia. Kiedy się wreszcie odezwał, głos miał wyraźnie zdławiony: ‒ Pańska linia telefoniczna i internet zostały właśnie wyłączone. Przekaże pan tym dżentelmenom swoje komórki i wszelkie urządzenia do przesyłania wiadomości. Na czas trwania tej operacji jakakolwiek próba porozumiewania się z kimkolwiek poza terenem pańskiej posiadłości będzie uznana za

przestępstwo federalne, zagrożone karą do siedmiu lat więzienia. Za kilka godzin zjawią się tu naukowcy zatrudnieni przez Departament. W ciągu dwóch najbliższych dni będzie pan proszony od czasu do czasu o udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące tych zwierząt, ich zachowania i reakcji. Wolno wam bez przeszkód chodzić do laboratoriów i je odwiedzać. Dziś po południu, o pierwszej, w tym pomieszczeniu, przeprowadzę z panią rozmowę, doktor Rivers. Potrwa to dwie godziny. O wpół do czwartej będę potrzebował dwóch godzin, żeby pomówić z panem, panie Adams. Jestem punktualny. Proszę się do tego dostosować. Kiedy Jardine odwrócił się do nich, żeby wyjść z kuchni, Merlin zawarczał tak głośno, że zadrżały szyby w oknach, podobnie jak sam zastępca szefa Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego, który drgnął, wyraźnie znieważony, ale nie spojrzał na wilczarza, nie chcąc sprawiać mu satysfakcji. Podczas gdy Grady krążył po domu, przekazując broń agentom z torbami, Cammy siedziała na podłodze w kuchni, mówiąc Merlinowi, że jest wspaniałym, szlachetnym, oddanym i mądrym psem. Potem wyszła wraz z agentami i Gradym na ganek. Na podwórzu i łące z wolna przybierały kształt podobne do namiotów pneumatyczne konstrukcje; plastikowa siatka posłużyła za podłogi i ścieżki między nimi.

‒ Kwatery, stołówka, latryna, centrum komunikacyjne, sala konferencyjna ‒ wyjaśnił jeden z agentów, schodząc z ganku. Cammy stała przy balustradzie z wilczarzem i snajperem, który strzelał słowami z równym mistrzostwem i celnością, jak pociskami. ‒ Jakby rozbijali tu na dwa dni jakiś cyrk z piekła rodem. Nie mają słoni, numery są nudne, a klaun nie jest zabawny. ‒ Wiwisekcja. Sekcja na żywych zwierzętach. A jeśli o to im chodzi? Co się stanie z Zagadką i Rebusem? ‒ Nic. ‒ Ale już je zabrali. ‒ Nie zabrali. Są tutaj. ‒ Nie wiem, jak moglibyśmy je odzyskać. ‒ Ja wiem. ‒ Jak? ‒ Coś wymyślimy. 53 Widok granatów sprawił Henry'emu Rouvroyowi ogromną przyjemność. Obawiał się wcześniej, że ten sukinsyn od haiku splądrował landrovera. Gdyby granaty wpadły w ręce tajemniczego poety, równowaga sił zostałaby poważnie zachwiana na jego, Henry'ego, niekorzyść. Odczuwał dziecięcą radość, siedząc na podłodze salonu, patrząc na granaty, biorąc je w dłonie, nawet całując. Ich ze-

wnętrzna obudowa przypominała stalowy gofr, który czeka, by się rozerwać i pociąć bezlitośnie ciało każdego człowieka w zasięgu rażenia. Było to coś pięknego. Senator, któremu służył jako główny doradca i strateg polityczny, dysponował uzbrojeniem, o jakim Henry mógł tylko marzyć, ale na razie granaty i zapas broni palnej wystarczały całkowicie. Z chwilą załamania się porządku publicznego senator znalazłby się w specjalnie przygotowanym schronie, jednym z wielu, które były dobrze ukryte i strzeżone z myślą o najwyższych przedstawicielach władz rządowych. Spodziewał się, że Henry przeczeka wraz z nim i jego rodziną w bezpiecznym miejscu te sześć miesięcy czy rok krwawych zamieszek na ulicach. Henry jednak czuł przez skórę, że napięcie panujące w jakimś odległym i ufortyfikowanym kompleksie, pełnym polityków i ich bliskich, mogło doprowadzić tylko i wyłącznie do paranoicznej podejrzliwości, zawziętych walk wewnętrznych i ostatecznie kanibalizmu. Nie wyprowadzając senatora z błędu i przekonując go, że będzie mu towarzyszył, Henry snuł własne plany. Teraz zaczął rozmieszczać granaty w różnych miejscach domu, chowając je pod poduszkami, w szufladach, pod krzesłami. Gdyby jego wróg przypuścił szturm, Henry pragnął mieć granat na wyciągnięcie ręki, tak aby otworzyć okno i zaskoczyć cholernego drania, rozwalić mu łeb i raz na zawsze zakończyć tę

grę. Ukrył dwadzieścia dziewięć granatów, ostatni zaś postanowił nosić wszędzie przy sobie do chwili, aż zabije swego prześladowcę. Kiedy uporał się z robotą, zauważył obrzydliwy brud pod paznokciami. Nie miał pojęcia, jak mógł się tak zapaskudzić przy rozładunku rovera. Praca fizyczna była plugawym zajęciem; wydawało mu się zdumiewające, że klasa robotnicza nie umierała corocznie milionami z powodu zarazy i chorób. Wrócił do łazienki, nalał gorącej wody do umywalki i przystąpił do dzieła, posługując się tanim mydłem i zgrabną szczotką, którą znalazł poprzedniego wieczoru. Szorował się pracowicie przez czterdzieści minut, nim uznał, że jego dłonie są odpowiednio czyste. Paznokcie miał białe i błyszczące. Susząc dłonie, zastanawiał się, czy przypadkiem coś więcej niż tylko pragnienie czystości skłaniało go do tak uporczywego mycia rąk, że w końcu pokrywały się krwawą czerwienią od gorącej wody i szorowania. Jako absolwent Harvardu wiedział dużo o psychologii. Owa przesadna ablucja mogła dowodzić podświadomego poczucia winy. Niewykluczone, że zabójstwo brata wpłynęło na niego głębiej, niż sądził. No cóż, co się wydarzyło, to się wydarzyło. Jedną z zalet porządnej edukacji było to, że człowiek mierzył się odważnie z rzeczywistością egzystencji i nie ulegał złudzeniu, że zło jest zawsze złem, a dobro dobrem. Czasem zło było dobrem, czasem

dobro było złem, a najczęściej te pojęcia w ogóle nie miały zastosowania. Myśl, działaj, akceptuj, podążaj dalej. W kuchni, szykując marny posiłek z żałosnych zapasów pozostawionych przez bliskich, którzy odeszli, usłyszał jakieś hałasy docierające ze strychu. Ktoś się tam skradał. 54 W poniedziałek rano, niespełna dwie godziny po spotkaniu z Liddonem Wallace'em przy osiemnastym dołku, Rudy Neems wyleciał z Seattle do San Francisco. Powiedział adwokatowi, że odbędzie podróż tego popołudnia. Obiecał również zabić jego żonę i syna we wtorek wieczorem. W obu przypadkach kłamał. Nie ufał Liddonowi Wallace'owi. Trudno było oczekiwać uczciwości i szacunku po facecie, który wynajmował człowieka i zlecał mu zamordowanie swojej rodziny. Wallace przyznał się, że ma na swoich usługach innych gości pokroju Rudy'ego. Można było założyć, że jeden z nich ma na imię Burt. Powiedzmy, że Burt czekałby w pokoju hotelowym Rudy'ego, gdy ten wróciłby tam po zabiciu Kirsten i jej synka. Powiedzmy, że Burt zabiłby Rudy'ego i upozorował samobójstwo. List pożegnalny, sporządzony przez Burta i podrabiający

doskonale charakter pisma Rudy'ego, mógłby wyjaśniać, że Rudy zabił w ciągu minionych lat wiele dziewcząt, że nienawidził samego siebie i Liddona Wallace'a za to, że ten doprowadził do jego uniewinnienia podczas procesu, gdy Rudy w rzeczywistości pragnął jedynie, by ktoś powstrzymał go przed dokonaniem kolejnego zabójstwa. Żywy, Rudy stanowił problem, niewiadomą. Martwy, nie mógł donieść na Wallace'a. Powiedzmy, że jeden z tych innych gości Liddona Wallace'a miał na imię Ralph ‒ a może Kenny albo jakoś tak. Kiedy Burt wróciłby do swojego pokoju hotelowego, może Ralph czekałby tam na niego. Ralph nie wiedziałby, że Burt zabił właśnie Rudy'ego, więc kiedy Burt byłby martwy, nie przeżyłby już nikt, kto mógłby powiązać adwokata z zabójstwem jego żony i dziecka. Koniec niewiadomych. A może, kiedy Ralph wróciłby z kolei do swojego pokoju hotelowego, Kenny ‒ albo na przykład Fred ‒ czekałby na niego, chcąc go zabić. Mogło się to ciągnąć bez końca, aż wreszcie hotel napełniłby się martwymi ludźmi. Rudy Neems odznaczał się dostatecznie głęboką samoświadomością, by wiedzieć, że zachowuje się paranoicznie. Był to jeden z powodów, dla których zabijał ludzi. Choć nie główny, oczywiście, bo w przeciwnym razie Rudy'ego należałoby uznać

za szaleńca. Rudy był równie normalny jak wszyscy inni. Nie zabijał w atakach szału. Wiedział dokładnie, dlaczego to robi. Jego motywacja jawiła się jako złożona i wynikała z rozsądku: wolność bez nadzoru jakiegokolwiek pana. Tak więc okłamał Liddona Wallace'a. Opuścił Seattle osiem godzin przed ustalonym wcześniej terminem. Poza tym Rudy zamierzał zabić Kirsten i Benny'ego tej samej nocy, nie zaś następnej, kiedy to Burt czekałby na niego w hotelu. Lot z Seattle był samą przyjemnością. Nie zdarzyła się żadna turbulencja i nie doszło do katastrofy lotniczej. Rudy gawędził przez cały czas z Pauline, starszą kobietą, która leciała do San Francisco na urodziny praprawnuka. Wiozła ze sobą mały album ze zdjęciami rodzinnymi. Miała też fotografie dwóch swoich kotów. Były milsze od jej rodziny. Rudy nie odczuwał pragnienia, by zabić Pauline. Ponieważ nie uprawiał seksu ze starszymi kobietami, nigdy nie zabijał starszych kobiet. Przy taśmociągu na Pauline czekali jej córka i zięć. Ona miała na imię Jennifer, on Don. Pauline przedstawiła Rudy'ego jako „anioła, dzięki któremu zapomniałam o swoim lęku przed lataniem”. Prawdę powiedziawszy, Rudy rozmawiał w samolotach z ludźmi siedzącymi obok niego, gdyż i on bał się latania. Musiał

uwolnić się od myśli o tym wszystkim, co mogłoby się wydarzyć w powietrzu. Na przykład o tym, że odpada jeden z silników, zapewne w wyniku sabotażu jakiegoś mechanika. Na lotnisku odebrał z wypożyczalni samochodów SUV-a i ruszył w stronę Golden Gate Bridge i okręgu Marin. Rudy nie znosił miast. Panował w nich chaos. Uważał, że funkcja dozorcy pola golfowego to najlepsza praca pod słońcem. Otoczenie było zawsze ciche, błogie, uporządkowane i zadbane. No i robota nie wymagała bezustannego zaangażowania mózgu. Pozwalała błądzić swobodnie myślami. W trakcie wykonywania swych obowiązków Rudy na ogół odtwarzał w pamięci wszystkie morderstwa, które popełnił. Owe wielogodzinne, przepojone tęsknotą wspomnienia stanowiły powód, dla którego potrafił tak długo wytrzymać między jednym zabójstwem a drugim. Innym powodem, dla którego zabijał co najwyżej dwoje ludzi rocznie, było to, że mordował tylko osoby, które uznał za atrakcyjne, a jedynie nieliczne mogły sprostać jego wymaganiom. Wielu facetów potrafiło załatwić jakąkolwiek przeciętną kobietę. Rudy nigdy nie mógłby się do nich zaliczać. Naruszali starannie opracowany system ratalny, buntowali się przeciwko porządkowi moralnemu, podejmując serię nudnych i drobnych potyczek. W przeciwieństwie do nich Rudy uznawał tylko akcje

o skali strategicznej. 55 Po przybyciu służbowym helikopterem na miejsce, zarejestrowaniu się i podpisaniu poufnych dokumentów zobowiązujących do zachowania tajemnicy dotyczącej niezwykłego charakteru zdarzenia Lamar Woolsey i Simon Northcott dostali laminowane identyfikatory ze swoimi zdjęciami, które mieli nosić na szyi cały czas. Najpierw zapoznano ich wyczerpująco z sytuacją, a następnie poinformowano, gdzie znajdują się osobnik 1 i osobnik 2. Imionami nadanymi im przez lekarza weterynarii Camillię Rivers ‒ Zagadka i Rebus ‒ posługiwali się już zarówno umundurowani agenci, jak i pracownicy Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego. Zwierzęta umieszczono w namiocie na tylnym podwórzu, zaledwie kilka kroków od ustawionych w szeregu czterech laboratoriów polowych, co ułatwiało pobieranie próbek krwi, moczu i tkanki oraz ich analizę. Jeśli chodzi o rezonans magnetyczny i inne badania, oba osobniki miały być przenoszone do autobusu, gdzie znajdował się odpowiedni sprzęt. Dzięki temu, że Zagadkę i Rebusa trzymano w pomieszczeniu dostępnym personelowi laboratoriów, mogło je badać i obserwować kilku naukowców jednocześnie. Namiot o wymiarach siedem metrów na siedem był zako-

twiczony za pomocą czterdziestu haków. Każdy z nich, o długości czterdziestu centymetrów i grubości około trzech, został wbity w ziemię przy użyciu młota pneumatycznego. Wejście do namiotu zasłaniała nadmuchiwana klapa, obok stał uzbrojony agent. Woolsey i Northcott pokazali swoje identyfikatory i weszli do środka. Połączone ze sobą panele plastikowej siatki tworzyły solidną podłogę. Oświetlenie zapewniały cztery stojaki z ruchomymi lampami. Na środku wznosiła się platforma o długości około trzech metrów, szerokości dwóch i wysokości ponad metr. Na platformie stała stalowa klatka o powierzchni około czterech metrów kwadratowych, którą członkowie sztabu kryzysowego zdobyli w jakiś sposób przed opuszczeniem bazy w Colorado Springs. W klatce znajdowała się miska z wodą, posłanie dla psa i dwie istoty, które były o wiele piękniejsze niż na zdjęciach oglądanych przez Lamara podczas briefingu. Zbliżyły się od razu do ściany pomieszczenia i wsunęły proszącym ruchem małe czarne dłonie między kraty. Ten widok poruszył serce Simona Northcotta bardziej niż cokolwiek czy ktokolwiek przedtem: milczał osłupiały. Lamar podszedł do klatki, po czym wyciągnął ręce, by potrzymać jedną dłoń Zagadki i jedną Rebusa.

Uczucie, jakiego doznał, musiało różnić się od wrażenia, które odebrało mowę jego towarzyszowi, gdyż wyraziłby swój zachwyt w pełnym pokory poetyckim języku ‒ gdyby miał obok siebie kogoś, kto zrozumiałby ową najbardziej ludzką tęsknotę za tajemnicą i jej znaczeniem. Zwierzęta roztaczały wokół siebie aurę niewinności i czystości, które wydawały mu się niemal namacalne; nigdy się z czymś takim nie zetknął. Nawet mu się to nie śniło. Najpierw zbliżył się do nich przepełniony zdumieniem, ale po chwili ogarnęło go wzruszenie, którego nie potrafił wyjaśnić. Poczuł łzy w oczach. Obchodząc z wolna klatkę i przyglądając się z uwagą zwierzętom, Northcott przerwał nietypowe dla siebie milczenie i zaczął mówić o rzeczach pozbawionych znaczenia, o rzeczach, których Lamar nie potrafił zamienić na liczby i równania. Kiedy Lamar odzyskał głos, odezwał się: ‒ Ich oczy. Czy to nie ironia losu, Northcott, że być może największym wyzwaniem, jakie ci rzucają, jest nieprawdopodobna natura ich oczu? Northcott zrozumiał aluzję do swej specjalności i nie był zadowolony. 56 Na stole kuchennym ustawiono wielowarstwową szybę z podwójnego szkła o wymiarach sześćdziesiąt centymetrów na

sześćdziesiąt, w stalowej ramie między dwoma stalowymi cylindrami o średnicy siedmiu centymetrów. Otwory wielkości jednopensowej monety, umieszczone w górnej części cylindrów, świeciły na czerwono. Urządzenie podłączone było do gniazdka w ścianie, ale także do laptopa Paula Jardine'a. Cammy poinformowano, że jej oczy zostaną poddane analizie laserowej, która pozwoli rejestrować reakcje tęczówek i zapisywać na bieżąco rozszerzenie źrenic, a tym samym umożliwi określenie prawdziwości udzielanych przez nią odpowiedzi, gdyż źrenica rozszerzała się odruchowo w momencie kłamstwa. Urządzenie badało bez wątpienia także inne, niesprecyzowane przez Jardine'a, zmiany zachodzące w oczach. Na początku sesji lasery zarejestrowały także obraz twarzy, w miarę możności pozbawionej jakiegokolwiek wyrazu, co później, dzięki ciągłemu zapisywaniu jej topografii, umożliwiało wychwycenie najsubtelniejszych nawet zmian, które analitycy mogli powiązać albo z mówieniem prawdy, albo ze zmyśleniem. Ten laserowy wariograf został opracowany wyłącznie na potrzeby Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Jardine posługiwał się nim, stosując jednocześnie ściśle dopasowane do dłoni rękawiczki z wplecionymi elektronicznymi sensorami, które mierzyły zmiany w organizmie badanego analizowane przez klasyczny wariograf: puls, ciśnienie krwi, pocenie

się. Przed badaniem Cammy przedstawiono oświadczenie podpisane przez Jardine'a w obecności świadka, z którego to dokumentu wynikało, że uzyskane informacje nie mogą być użyte przeciwko niej w jakimkolwiek sądzie i że nie podlega oskarżeniom w związku ze sprawami ujawnionymi podczas sesji pytań i odpowiedzi. ‒ Zależy nam bardziej na ustaleniu pełnej prawdy niż na skazaniu kogokolwiek ‒ wyjaśnił Jardine. Gdyby jednak pomimo gwarancji nietykalności odmówiła poddania się badaniu, mogła zostać oskarżona na podstawie dwóch ustaw, co, w razie skazania, groziło wyrokami do czterech lat więzienia. Kiedy Cammy wciąż się wahała, Jardine oznajmił: ‒ Proszę spojrzeć na to z innej strony. Jeśli chce pani kłamać jak najęta, może to pani robić bez obawy o jakąkolwiek karę. Gwarantujemy nietykalność. Ale nawet jeśli nie zechce pani mówić prawdy, to i tak warto, bym poświęcił pani swój czas, ponieważ będę wiedział, kiedy pani kłamie, i być może uda mi się wydedukować, dlaczego tak się dzieje. ‒ Nie mam zamiaru pana okłamywać. ‒ Na tym etapie badania każdy tak twierdzi ‒ skomentował Jardine. Teraz, kiedy przesłuchanie trwało już godzinę ‒ Jardine na-

legał, by nazywać je debriefingiem ‒ żaluzje w oknach i drzwiach kuchennych były opuszczone. Jedyne źródło światła w pomieszczeniu stanowił halogen w szafce nad zlewem i ekran laptopa. Cammy nie widziała wiązki laserów o niskiej intensywności. Odznaczały się szczególną długością fali światła albo wąskim jej pasmem, a wszystkie szczyty pojedynczych fal zbiegały się ze sobą. Choć wiązki pozostawały niewidoczne, wydawało jej się czasem, że dostrzega kątem oka drganie cieni czy ruch. Nie okłamała go ani razu. Pytania, które zadawał, były szczegółowe, ale niezbyt oryginalne, a tym samym nudne. Potem nadszedł pierwszy z dwóch momentów, różnych od całej sesji. Podniósł wzrok znad laptopa i spojrzał na nią przez szybę. ‒ Doktor Rivers, czy w ciągu ostatnich dwóch lat przebywała pani w stanie Michigan? ‒ Nie. Znów skupił uwagę na laptopie. ‒ Czy kiedykolwiek była pani w stanie Michigan? ‒ Nie. ‒ Czy słyszała pani kiedykolwiek o Cross Village w stanie Michigan? ‒ Nie. Nigdy. ‒ Czy słyszała pani kiedykolwiek o Petoskey w stanie Mi-

chigan? ‒ Nie. ‒ Czy znała pani kiedykolwiek kogoś z Michigan? Zastanawiała się przez chwilę. ‒ Na studiach, na wydziale weterynarii, była pewna kobieta z Michigan. ‒ Skąd dokładnie? ‒ Nie pamiętam. Nie przyjaźniłam się z nią. ‒ Jak się nazywała? ‒ Allison Givens. Wołaliśmy na nią Ally. ‒ Czy prowadzi praktykę weterynaryjną w Michigan? ‒ Tak sądzę. Nie wiem. Nie utrzymywałam z nią kontaktów. ‒ Czy utrzymuje pani kontakty z kimkolwiek z wydziału weterynarii? ‒ Tak. Z kilkoma osobami. ‒ Czy którakolwiek z nich utrzymywała kontakty z Ally Givens? ‒ Nie wiem. Nie wydaje mi się. Nigdy o tym nie wspominały. O co chodzi z tym Michigan? ‒ Proszę nie zapominać, o czym wcześniej mówiliśmy. Ja zadaję pytania, pani odpowiada, nie odwrotnie. Albo zakończył ten temat, albo nie chciał go drążyć, dostrzegając jej zainteresowanie. Skupił się na doświadczeniach Cammy z Zagadką i Rebusem.

Prawie godzinę później, kiedy sesja zbliżała się do końca, zadał pytanie, które było słownym ciosem. ‒ Doktor Rivers, czy kiedykolwiek zabiła pani człowieka? Jak ogłuszona spojrzała mu przez szybę w oczy. Powtórzył pytanie: ‒ Czy kiedykolwiek zabiła pani człowieka, Cammy? ‒ Tak. ‒ Kogo pani zabiła? ‒ Chłopaka matki. ‒ Jak się nazywał? ‒ Jake Horner. Jacob Horner. Jardine nawet nie spojrzał na ekran laptopa. Wiedział, że Cammy mówi prawdę. ‒ Miało to miejsce w dniu pani piętnastych urodzin, czy tak? ‒ Śledztwo policyjne, przesłuchania sądowe... wszystko to jest utajnione. ‒ Miało to miejsce w dniu pani piętnastych urodzin, czy tak? ‒ Utajnione. Wszystko jest utajnione. Byłam nieletnia. Nikt nie ma prawa o tym wiedzieć. Oczy Jardine'a nie błyszczały w mroku, ale dzięki blaskowi monitora Cammy widziała je dostatecznie wyraźnie, by dostrzec w nich pogardę.

‒ Spędziła pani dziesięć lat na pokładzie „Terapii”? ‒ spytał. ‒ Dziesięć lat? Czy trwało to dziesięć lat, Cammy? Prócz pogardy widziała teraz coś jeszcze: niekłamaną satysfakcję wywołaną jej reakcją, jej zdenerwowaniem. Dysponował władzą, która pozwalała mu ujawnić jej dziesięcioletnią gehennę i sprawić, że ludzie, patrząc na nią, już zawsze widzieliby jej przeszłość w teraźniejszości i okazywali wzgardę albo gorzej, litość. Gwarantowało to jej nieprzerwane milczenie w sprawie Zagadki i Rebusa i pełną uległości współpracę. Ściągnęła z dłoni rękawiczkę pełną elektronicznych sensorów i rzuciła ją na stół. ‒ Dość tego ‒ oświadczyła. ‒ To koniec. ‒ Tak ‒ przyznał Jardine. ‒ W pani przypadku to rzeczywiście koniec. 57 Hałas na strychu nasilał się i przycichał, nasilał się i przycichał. Czasem przypominał szuranie, jakby ktoś sunął na czworakach od okapu do okapu. Innym razem brzmiało to tak, jakby ktoś wystukiwał coś cicho i rytmicznie na belkach dachowych. Henry krążył po domu i spoglądał na sufit. Tropił te odgłosy. Rozmyślał. Kiedy stał w garderobie sypialni i wpatrywał się w klapę włazu prowadzącego na strych, nasłuchując stukania, stukania,

stukania w zaryglowany od środka prostokąt drewna, przyszło mu do głowy, że te dźwięki tworzą precyzyjny rytm, starannie odmierzany, podzielony na zwrotki. Było to metrum, jakby jakiś poeta mieszkający na poddaszu układał nowe wersy i wybijał w trakcie pisania miarę wierszową. Kiedy myśl ta zakwitła w głowie Henry'ego, postanowił nie wsłuchiwać się więcej w stukanie. Wrócił do kuchni, by zająć się przygotowaniem lunchu. Później, jedząc, zastanawiał się, jak wyglądały te tajne schronienia, gdzie ukryłby się senator wraz z innymi przedstawicielami elit władzy, gdy w wyniku celowego działania załamałby się porządek społeczny. Podejrzewał, że ludzie ci dysponowali wygodniejszymi i lepiej zaopatrzonymi kwaterami niż wszystko, co on, Henry, mógł sobie zapewnić. Liczne z setek miliardów dolarów, które wyparowały ze skarbca, nie poszły na marne. Jedna trzecia została przemyślnie i w tajemnicy przelana na konta tych, którzy opracowali strategię przebudowy świata, w tym wielu polityków, ale także przedsiębiorców sektora prywatnego. Senator i ci, z którymi uciekł, ulegli panice tylko raz, kiedy jakiś dziennikarz śledczy z „Post” doniósł, że siedemdziesiąt miliardów z funduszu przeznaczonego na wspieranie gospodarki zniknęło nie wiadomo gdzie. Jednak opinia publiczna pozostała obojętna na tę informację, a biorąc pod uwagę to, że

liczba podana w gazecie była żałośnie daleka od rzeczywistej, nie ulegało wątpliwości, iż źródła, z których korzystał dziennikarz, nie miały nic wspólnego ze ścisłym kręgiem spisku. Właśnie podczas owego chwilowego kryzysu Henry postanowił nie wiązać swego losu z senatorem, lecz podjąć własne przygotowania. Teraz, kiedy słuchał stukania na poddaszu, stukania, którego nie chciał słyszeć, zaczął się zastanawiać, czy przypadkiem nie popełnił poważnego błędu, gdy wyruszył na zachód, by stać się swoim bratem. 58 Po raz pierwszy od niepamiętnych czasów Tom Bigger spał głęboko i spokojnie. Problemy zaczęły się, gdy się zbudził. Zazwyczaj koszmary ruszały szerokim strumieniem z wielkiego zbiornika trucizny i zalewały jego sen. Wędrował bez końca w mroku zatopionych miast i pogrążonych w odmętach lasów i pól, zmierzając donikąd w poszukiwaniu niczego, ale mimo to zmierzał przed siebie i poszukiwał z milczącą desperacją. Z podwodnych ulic, spod bezdennych wzgórz, z pustych i pozbawionych powietrza ulic wyłaniały się niewyraźne postaci, by go prześladować. Uciekając niezmordowanie, wdychał wodę z coraz większą paniką, aż budził się i zaczynał oddychać powietrzem. Przytomny, a czasem nawet pogrążony we śnie, podejrzewał, że każdy z tych, którzy go prześladowali, stanowił jedynie spowitą całunem ciemności cząstkę jego samego.

W poniedziałek po południu, o 4.15, kiedy Tom ocknął się z dziwnie spokojnego snu, rzeczywisty świat wydał mu się tak pozbawiony powietrza jak jego koszmary. Ogarnęła go jakaś dławiąca chęć. W takiej sytuacji znajdował ulgę tylko w jednym: w trunku, który niczym dżin ukrywał się w butelce. Wcześniej, nie mogąc zapanować nad niespokojnym umysłem, który krążył bezustannie wokół incydentu na nadmorskim urwisku, Tom wyciągnął się na łóżku bez nadziei na sen, wciąż mając na sobie ubranie. Teraz usiadł, wstał i zbliżył się do drzwi swojego pokoju, licząc na to, że świeże powietrze przyniesie mu ulgę i uwolni go od poczucia straszliwej duszności. Kiedy od wyjścia dzielił go tylko krok, odwrócił się i podszedł do plecaka. Poprzedniej nocy, na moście, wrzucił nienaruszoną butelkę tequili do wyschniętego koryta rzeki. Miał w zapasie jeszcze pięć innych. Wyciągnął z plecaka mniejszą torbę, a z niej butelkę. Zrogowaciałymi dłońmi czuł gładką i chłodną powierzchnię. Podróż, która go czekała, i zadanie u jej kresu wymagały zaangażowania, skupienia, trzeźwości. Przez całe życie uciekał przed nimi. Gładkość i chłód. Zważywszy na to, że miał czterdzieści osiem lat, że wciąż żył i że nie siedział w więzieniu, można było wysunąć argument, że poszło mu lepiej niż innym, którzy podejmowali bardziej od-

powiedzialne decyzje niż on. Jednakże fundamentalna zmiana w jego wieku mogła przynieść coś wręcz przeciwnego niż to, czego pragnął; niewykluczone, że wymieniał porażkę i smutek nie na nadzieję i spokój, lecz na jeszcze większe nieszczęście i rozpacz. Jeden incydent, jedna chwila iluminacji w ciągu dziesięcioleci jałowej egzystencji nie usprawiedliwiała rewolucji umysłu i serca. W tamtej chwili, gdy jego głowa i żołądek tkwiły w objęciach istnego tornada, zwymiotował do beczki ‒ niekoniecznie mógł polegać na swojej percepcji i zdolności trzeźwego osądu. Butelka tequili była gładka w dotyku, chłodna, pełna siły, pełna obietnicy ‒ siły zapomnienia, obietnicy śmierci poprzez stopniową autodestrukcję. Moc trunku spływała przez szkło w zaciśnięte na nim palce, przyprawiając o drżenie rękę, potem ramię, wreszcie całe ciało. Dreszcze wyciskały z niego strugi zimnego potu; ujął śliską nagle butelkę obiema dłońmi. Choć pragnął drinka, porządnego drinka, zamierzał wylać tequile do umywalki w łazience. Od drzwi tego pomieszczenia dzieliło go nie więcej niż sześć kroków. Umywalka znajdowała się w odległości jednego czy dwóch od progu. Osiem kroków. Podczas poprzedniej nocy pokonał pieszo kilometry. Teraz tych osiem kroków wydawało się dystansem większym od tego, który przebył od swojej jaskini do tego pokoju.

Pomijając straszliwe dreszcze, Tom Bigger nie mógł się poruszyć. Trząsł się tak gwałtownie, że dzwoniły mu zęby, a każdy oddech przypominał urywane westchnienie, ale nie zdołał oderwać stóp od podłoża. Musiał doznać chwilowego zaćmienia, kiedy odkręcał kapsel, ponieważ nie potrafił sobie tego przypomnieć. Nagle stwierdził, że kapsel leży na podłodze między jego stopami, on zaś, trzymając szyjkę butelki przy nosie, wdycha opary śmierci obecnej w życiu. Kolejne zaćmienie ‒ jak długie? ‒ i oto poczuł w ustach znajomy smak, a wonna toksyna spłynęła mu po brodzie. Butelka trzymana w obu dłoniach ujawniła słabość jego woli, gdyż poziom trunku był o dwa centymetry niższy niż wcześniej. Wiedział, że centymetr za centymetrem będzie tracił przyszłość, świat, nadzieję, na którą sobie pozwolił tak niedawno, i zrozumiał, co powinien zrobić ‒ walnąć się butelką w twarz, walić nią i walić, aż pęknie, dziurawiąc i przecinając mu skórę, i być może tym razem zacznie krwawić tak mocno, tak szybko, że wreszcie skończy ze swoim życiem. Ale był tchórzem, bezwolnym osobnikiem, któremu nienawiść do samego siebie nie dodawała sił, wręcz przeciwnie ‒ paraliżowała go. Drzwi jego pokoju otworzyły się znienacka i wraz ze strumieniem światła dziennego do środka wtargnął krzyk.

Krzyk i szloch jednocześnie, najbardziej żałosne i rozpaczliwe wołanie, jakie Tom kiedykolwiek słyszał. W słonecznym blasku, na progu, stał siedemdziesięciokilkuletni mężczyzna w zapinanym swetrze, recepcjonista, który życzył mu przyjemnego pobytu. Za nim pojawiła się starsza kobieta z telefonem komórkowym w dłoni. Żadne z nich nie krzyczało ani nie łkało i wtedy Tom uświadomił sobie, że to on jest źródłem tego straszliwego lamentu, zawodzącej syreny żalu, udręki i pogardy dla samego siebie. Tom próbował ostrzec recepcjonistę, bojąc się, że jego wściekłość wyleje się w końcu na zewnątrz. W przypływie kolejnego zaćmienia mógł rąbnąć butelką tę miłą twarz i rozciąć szczękę starszego człowieka ostrym jak brzytwa odłamkiem szkła. I rzeczywiście, znowu ogarnął go mrok. Lecz kiedy się ocknął, siedział na brzegu łóżka i nie trzymał już w dłoniach butelki z tequila. Trzymał ją stary człowiek, zakręcając kapsel. Potem ustawił naczynie na komodzie. Krzyk ucichł. Był tylko szloch. Stary człowiek podszedł do Toma i położył mu dłoń na ramieniu. ‒ Pewnie niełatwo będzie mi postawić się na twoim miej-

scu, synu, ale jeśli o tym pogadamy, to być może pomogę ci znaleźć wyjście z tej sytuacji. 59 Paul Jardine zażądał dwugodzinnego debriefingu, ale po pięciu minutach Grady oznajmił: ‒ To bzdura. Daję panu pół godziny. Niech się pan streszcza i szybko załatwi sprawę. Jeśli pół godziny to za mało, niech pan wniesie przeciwko mnie oskarżenie, a będę walczył w sądzie o pełne ujawnienie tej całej historii. Kiedy Jardine zaczął przytaczać ustawy, na mocy których obywatel po zagwarantowaniu mu nietykalności może być skazany za odmowę współpracy w kwestiach dotyczących bezpieczeństwa narodowego, Grady zamknął lewe oko i nieznacznie zmrużył prawe, jakby namierzając cel. Potem wyszeptał: „CheyTac M200”, co było nazwą ulubionego karabinu snajperskiego, którym posługiwał się podczas służby wojskowej. Jardine zrozumiał. Przez chwilę zastanawiał się nad umiejętnościami i reputacją Grady'ego. Potem zaczął prowadzić przesłuchanie już z mniejszą arogancją i większą zwięzłością. Kiedy skończyli, Grady wyjął z lodówki dwie butelki piwa i przyłączył się do Cammy ‒ i markotnego Merlina ‒ na ganku. Siedziała na jednym z foteli bujanych, obserwując kolejnych czterech naukowców, którzy wysiadali z jeszcze jednego heli-

koptera na końcu Cracker's Drive. ‒ Dzięki ‒ powiedziała, biorąc piwo. ‒ Po wszystkim? Usiadł w drugim fotelu. ‒ Ludzie sądzą, że dzięki władzy stają się wielcy, ale ona ujawnia jedynie rozwydrzonego dzieciaka, którego w sobie noszą. I stają się mali. ‒ Byłeś kiedyś w Michigan? ‒ spytała. ‒ Owszem. I bardzo go to interesowało. ‒ Jak myślisz, co się tam wydarzyło? ‒ Coś. Od początku wiedzieliśmy, że sprawa nie dotyczy wyłącznie tych dwóch zwierzaków. Odezwała się po chwili milczenia: ‒ Powiedziałeś, że służyłeś w wojsku, ale nigdy nic więcej od ciebie nie usłyszałam. ‒ Zaciągnąłem się w wieku osiemnastu lat, kiedy moja mama zmarła na raka. Wydawało mi się, że musi istnieć coś lepszego od tych gór. ‒ Jest jakiś powód, dla którego nie chcesz o tym mówić? ‒ Nie. Tyle tylko że przyprawia mnie to o gorycz. Nie lubię jej okazywać. ‒ Naprawdę umiesz trafić kogoś z odległości tysiąca metrów, jak twierdził Jardine? ‒ I znacznie większej. Do dwóch i pół tysiąca metrów. Karabin może być wyposażony w przeróżne urządzenia celowni-

cze. Jeśli chodzi o CheyTac, używa się pocisków kalibru czterysta osiem o wadze czterysta dziewiętnaście czy trzysta pięć granów. Jeden z nich załatwia sprawę. ‒ Gdzie służyłeś? ‒ Głównie w Afganistanie. Trochę w Iraku. Terroryści, ludobójcy. Nie wiedzą nawet, że ktoś ich namierza. Bierze się ich na celownik i zdejmuje. Jeśli chodzi o wojnę, to najbardziej humanitarne działanie. Snajperzy nie powodują strat w ludności cywilnej. ‒ Daleko od czegoś takiego do wyrobu mebli ‒ zauważyła. ‒ Daleko do wszystkiego. ‒ A gorycz, o której wspomniałeś? Skąd się bierze? ‒ Chodzi o mojego najlepszego przyjaciela. Nazywał się Marcus Pipp. Działaliśmy w jednym zespole. Druga strona też ma snajperów. Szukają nas, tak jak my ich. Marcus oberwał w szyję. Niepotrzebnie. Nie powinno się tak stać. ‒ Więc dlaczego się stało? ‒ Pewien senator, który lubił się popisywać, pokazał zdjęcia martwych kobiet i dzieci w wiosce afgańskiej. Marcus też widniał na tych zdjęciach, ze swoim karabinem. Senator był przekonany, że zabijaliśmy dla samej rozrywki, i nie próbował nawet ustalić faktów. Podał nazwisko Marcusa prasie, domagał się dla niego sądu wojennego. Tych ludzi zabili talibowie, a my tylko znaleźliśmy ciała.

‒ Marcus nie został oczywiście osądzony. ‒ Nie. Armia wyjaśniła wszystko, choć senator nigdy nie przeprosił. Marcus widział swoje zdjęcie w internecie i w gazetach, gdzie niemal nazywano go zabójcą dzieci. To go dręczyło. ‒ Ale to nie była prawda. ‒ Szkoda, że go nie znałaś. Brzmi to zabawnie ‒ był pod wieloma względami podobny do mojej mamy ‒ nie potrafił kłamać. Armia miała dla niego wielkie znaczenie. Wierzył w słuszność sprawiedliwej siły. Wiedział, czym byłby bez niej świat. Kłamstwo nie dotyczyło wyłącznie jego, dotyczyło całej armii, tego kraju i narodu. Ta niesprawiedliwość go zżerała, dekoncentrowała. Nie wolno ulegać dekoncentracji w zespole snajperskim. Twoje życie zależy od skupienia. Widziałem, co się z nim dzieje. Myślałem, że sobie z tym poradzi. Mogłem zrobić znacznie więcej, żeby odzyskał formę. Nie zrobiłem; stał się nieuważny, zginął pół metra ode mnie. ‒ Nie możesz się za to winić. ‒ Jeśli nie potrafimy poświęcać się dla innych, to po co tu jesteśmy? Urzędnicy i uzbrojeni agenci Departamentu Wyższego Niepokoju kręcili się po swoim pneumatycznym królestwie, starając się ocalić naród przed groźbą zachwytu i radości. Leżąc obok fotela Grady'ego, wilczarz podnosił chwilami

swój wielki łeb, by przyjrzeć się temu czy innemu osobnikowi, który akurat przechodził obok. Ani razu jednak nie poruszył ogonem. Po chwili Cammy spytała: ‒ Co zrobimy z Zagadką i Rebusem? ‒ Nie daj się zdekoncentrować. Bądź gotowa do działania, kiedy pojawi się okazja. ‒ A jeśli się nie pojawi? ‒ Zawsze się pojawia, jeśli człowiek zachowuje koncentrację. 60 Zamieniwszy buty na kapcie, ale wciąż w zapinanym swetrze i czerwonej muszce, Josef Yurashalmi człapał wokół nakrytego stołu i kładł na nim białe lniane serwetki, które złożono starannie, tak aby widać było na każdej niewielki wyhaftowany bukiet barwnych kwiatów. Hannah, żona Josefa, stała przy kuchence i sprawdzała, czy warzywa już się ugotowały. Tom po raz pierwszy zobaczył ją za progiem swojego pokoju, z telefonem komórkowym, z którego chciała wezwać karetkę albo radiowóz policyjny. Małżonkowie byli właścicielami motelu i zajmowali schludne mieszkanie na niewielkim piętrze nad recepcją. Mieściła się tam też jadalnia, ale Josef oświadczył: „Im jestem starszy ‒ a nikt nie starzeje się tak szybko jak ja ‒ tym bardziej

cenię sobie przytulność. W kuchni jest przytulniej”. Przechodząc przez ich lokum, a potem siadając przy stole, podczas gdy obydwoje szykowali obiad, Tom czuł się niezdarny jak olbrzym, niezgrabny w ruchach, ogólnie nieporadny, jakby zupełnie nie pasował do tego miejsca. Był zdumiony, że w nim przebywa, nie mogąc sobie wyjaśnić, dlaczego nie chwycił swojego plecaka i nie uciekł. Josef i Hannah stanowili razem siłę natury, wiatr, łagodny i jednocześnie dostatecznie silny, by porwać go tam, dokąd chcieli. Chociaż Tom umył sobie twarz i ręce w gościnnej łazience, czuł się brudny w porównaniu z ich pedantycznie czystym mieszkaniem. Przeczesał jak najstaranniej palcami niesforne włosy i zapiął kołnierzyk drelichowej koszuli. Hannah nalała do miseczek rosół wołowy z kluseczkami, a Josef postawił je na stole. W treściwej zupie pływały ziemniaki, marchewka i fasolka. Tom od lat nie jadł nic równie smacznego. Potem podano sałatkę z krojonej marchewki i selera. Tom obawiał się, że nie będzie mu to smakować, ale smakowało. Następnie przyszła kolej na kotleciki z halibuta, tartych ziemniaków, jajek i cebuli. Do tego kukurydza z fasolą i słodko-kwaśne buraczki. Tom Bigger nie kosztował tego rodzaju domowych potraw od ponad trzydziestu lat. Zważywszy, że wypijał codziennie więcej kalorii niż zjadał, nie mógł wyjść ze zdumienia, że jego

skurczony żołądek daje radę pomieścić wszystko, co znajduje się na stole. To Josef i Hannah głównie mówili podczas posiłku albo tak mu się wydawało, jednak rzeczą bardziej zdumiewającą od pojemności jego brzucha było to, że wyznał, dokąd zmierza i co ma nadzieję uczynić po dotarciu na miejsce. Nigdy nie odsłaniał się przed nikim ‒ do tej pory. Nie wspomniał o incydencie na szczycie urwiska nadmorskiego ani o kojotach. Pragnął zachować to w tajemnicy, dopóki nie udowodniłby, że zdoła odbyć tę podróż i wykonać zadanie. Przy deserze ‒ cieście cytrynowym z kremem ‒ Josef zaproponował, że po obiedzie podwiezie Toma do jego miejsca przeznaczenia. Tom z wdzięcznością odmówił, podając sześć różnych powodów. Pomimo tej porażki jego gospodarze zaczęli rozmawiać o najdogodniejszej trasie i przewidywanym czasie, jaki zajmie jej pokonanie ‒ dwie godziny ‒ jakby Josef i Tom mieli lada chwila wyruszyć w drogę. Kiedy Tom wyraził troskę o Hannah, która zostałaby w takiej sytuacji sama, małżonkowie wyjaśnili, że przy biurku na dole siedzi obecnie Francisco, recepcjonista z wieczornej zmiany, a gdyby wydarzyło się coś nieprzewidzianego, była jeszcze Rebecca, ich córka, która mieszkała niedaleko i mogła dotrzeć do motelu w ciągu kwadransa. Tom znalazł siódmy powód, który kazał mu grzecznie od-

mówić, podkreślał też, że ich oferta jest zbyt szczodra, by mógł ją przyjąć, ale pod koniec deseru Hannah zachęciła Josefa, by „zmówił bentshen, a potem wyruszył w drogę”. Bentshen okazało się błogosławieństwem, modlitwą po posiłku, po którym Josef udał się do łazienki, żeby „oddać cześć Matce Naturze”, Tom zaś skorzystał z toalety dla gości. Hannah czekała przy drzwiach mieszkania i uściskała każdego z nich, po czym Tom zszedł za Josefem na dół do recepcji, a potem wyszli na zewnątrz, gdzie, przyprowadzony przez Francisca, czekał trzydziestoletni mercedes z włączonym silnikiem. Mężczyzna przyniósł także plecak z pokoju Toma, schował go do bagażnika, zapakował do wozu cztery butelki zimnej wody w hermetycznym opakowaniu na wypadek, gdyby w drodze zachciało im się pić, a potem machał na pożegnanie, kiedy odjeżdżali z parkingu i skręcali na szosę, kierując się na północ. Tom od niepamiętnych czasów bał się, ilekroć przekraczał po raz pierwszy próg jakiegoś miejsca, co było podyktowane ryzykiem spotkania niewłaściwej osoby, kogoś, kto wpłynąłby na niego głęboko i doprowadził do jego wewnętrznej przemiany. W tym swoim swetrze i czerwonej muszce, wciąż mając na nogach kapcie, ponieważ „są wygodniejsze w samochodzie niż buty, a kiedy człowiek osiąga mój wiek, którego mógłby mu pozazdrościć sam Matuzalem, wygoda znaczy o wiele więcej niż styl”, Josef Yurashalmi okazał się tą niewłaściwą osobą,

ucieleśnieniem lęku Toma Biggera. Chociaż Tom od dawna był pozbawiony poczucia humoru, świadomość, że budzący grozę agent Apokalipsy to ten uroczy stary człowiek, mogłaby w innych okolicznościach wzbudzić jego rozbawienie. Jednakże od czekającego go zadania nie dzieliła go już dziesięciodniowa wędrówka; miał się z nim zmierzyć za dwie godziny. Przez dziesiątki lat żył jak tchórz i teraz, gdy uciążliwa konfrontacja zbliżała się szybko, nie znalazł w sobie nawet kropli odwagi. 61 W pomieszczeniu przez cały dzień krążą ludzie, wchodząc i wychodząc; wyczuwa się niezwykłe podniecenie, ale głosy są przyciszone. Światło jest jasne, ale nie tak bardzo jak blask niezwykłości tych dwóch istnień. Mimo wszystko bardziej pasują do nocy, do księżyca w pełni i lśniących gwiazd. Kobiety i mężczyźni wciąż pojawiają się i znikają, niektórzy wracają, potem znowu; zawsze wchodzą i wychodzą przez tę samą klapę, która opada za nimi. Dokładnie naprzeciwko wejścia po stronie zachodniej znajduje się drugie, po stronie wschodniej. Tam klapa jest zaciągnięta, zapięta na zamek błyskawiczny, i nikt przez nią nie wchodzi ani nie wychodzi. Niektórzy ludzie stoją blisko i patrzą, ujmują wyciągniętą

dłoń, podczas gdy inni siedzą na krzesłach i obserwują, nagrywają notatki na dyktafon albo sporządzają je odręcznie. Czasem konferują ze sobą, zazwyczaj szeptem albo przyciszonym głosem. Niekiedy odzywają się głośniej, z nutą ekscytacji, ale nigdy nie jest to gniewny spór czy dyskusja. Zamknięte w klatce Zagadka i Rebus wsłuchują się z ciekawością w głosy swych gości, w muzykę tych głosów, w rytm głosów, głosów, głosów. Mają zapas wody, są karmione dwa razy dziennie. Wszystko jest dobrze i wszystko będzie dobrze, tak jak było od początku ich istnienia. Jest to czas oczekiwania i tych dwoje czeka cierpliwie, gdyż czekanie to tylko akceptacja działań czasu. Raz powoli, innym razem szybciej, jednak w rzeczywistości niezmiennie, czas płynie do przodu ku jednej olśniewającej chwili lub innej, ku miejscu, do którego będą wówczas w pełni przynależeć, tak jak przynależą teraz do tego miejsca. Ludzie wchodzą do pomieszczenia i wychodzą, i w pewnej chwili już tylko wychodzą, aż w jasnym świetle, w nieruchomym powietrzu, krążą jedynie drobinki kurzu. W nocy za kotarą czeka ten, który przyjmuje wszystkich innych. Jego woń to woń znużenia, samotności i tęsknoty. Cicho i spokojnie w tej ciszy i spokoju Zagadka manipuluje przy zamku błyskawicznym poszwy materaca; słychać nie-

znaczny trzask, kiedy ząbki się rozsuwają. Wewnątrz poszwy, pod materacem, jej myszkujące dłonie odnajdują to, co wcześniej tam schowała. Metal jest krótki, nieostry, zaokrąglony, bez czubka. Kiedy to zobaczyła, stojąc na krześle i przetrząsając szuflady kuchenne w poszukiwaniu nowych skarbów, jej wzrok przyciągnęła nie zwykła stal, lecz ładna rączka. Była lśniąca, pełna barwy, a jej krawędzie miłe w dotyku. Wybrała to spośród innych ciekawych przedmiotów, w chwili gdy została zdjęta z krzesła i wciśnięta w psią klatkę. Kiedy bierze się jakąś rzecz, robi się to z konkretnego powodu. Tyle wie. Po przeniesieniu do dużej klatki w tym pomieszczeniu, gdy zaczęły badać swe nowe lokum, przeznaczenie tego przedmiotu z ładną rączką stało się jasne. Nie chodzi o rączkę, tylko o stalowe ostrze. Sufit i podłoga klatki to duże płaszczyzny. Kraty klatki to pręty przymocowane do podłogi i sufitu. Każdy pręt przytrzymują dwa bolce u góry i dwa u dołu. Teraz Zagadka patrzy na Rebusa, a Rebus patrzy na Zagadkę; na mocy milczącego porozumienia wybierają pręt i zaczynają działać. Trzymając narzędzie, Zagadka wkłada dłoń między kraty i wykręca maksymalnie nadgarstek, wsuwając wygiętą głowicę

ostrza do szczeliny w okrągłym łbie śruby. Rebus ujmuje kciukiem i palcem wskazującym kwadratową przeciwnakrętkę, w której jest osadzona śruba. Jego małe czarne dłonie są silnie, i takie muszą być, kiedy Zagadka zaczyna obracać śrubą. Obracająca się śruba, nieruchoma przeciwśruba ‒ gwint wykonuje powolny ruch, a potem wydaje zgrzyt, krótki pisk, lecz te nieznaczne dźwięki to prawie niesłyszalny szept, którego człowiek trzymający na zewnątrz straż nigdy nie usłyszy. Odłożywszy narzędzie na bok, posługując się palcami, Zagadka wykonuje kilka ostatnich obrotów śrubą; lepiej ją trzymać, kiedy zostanie uwolniona, żeby nie spadła i nie zastukała głośno o podwyższenie, na którym stoi klatka. Przeciwśruba uwalnia śrubę; wolność odzyskana jest w jednej czwartej. Pospiesznie, lecz bez śladu troski, zabierają się do drugiej śruby; zaczyna się obracać. Spokój, który wykazują Zagadka i Rebus to błogosławieństwo w ich wyjątkowej sytuacji. Ona i on polegają na najwyższej wiedzy, która poprzedza wszelką naukę, i zdają sobie sprawę, że cokolwiek robią, okaże się dobre. I teraz ich wolność odzyskana jest w połowie. 62 Krótko po siódmej Grady i Cammy przeglądali zawartość lodówki i zamrażarki, zastanawiając się, co zjeść na kolację:

sałatkę z pizzą czy sałatkę z fettuccine, czy może sałatkę z domowymi klopsami, czy też po prostu piwo z chipsami. Zwykle w takich sytuacjach Merlin kręcił się przy drzwiach lodówki, wsłuchany czujnie w dyskusję, mając nadzieję, że się zorientuje, na jakie resztki mógłby liczyć pod koniec posiłku. Teraz jednak krążył po pokoju, obwąchując różne miejsca, a Grady nie wątpił, że pies bezustannie wyczuwa ślady pozostawione przez Zagadkę i Rebusa. Kiedy dyskusja dotycząca kolacji zaczęła przechylać się na korzyść tostów z serem, sałatki coleslaw i mrożonych karbowanych frytek, ktoś zapukał do drzwi. By odgrodzić się od hordy agentów, nie podnieśli żaluzji w żadnym oknie ani w oszklonych drzwiach, zasłoniętych od czasu sesji, które na laserowym wariografie przeprowadził Paul Jardine. Otwierając drzwi, Grady spodziewał się zobaczyć kogoś, kogo miałby ochotę walnąć pięścią, ale tożsamość gościa zaskoczyła go. ‒ Doktor Woolsey. Proszę wejść, zapraszam. Co pana tu sprowadza? ‒ Los narodu ‒ odparł Lamar Woolsey z przebiegłym uśmiechem. Zamknął za sobą drzwi i skinął Cammy głową. ‒ Doktor Rivers, miło mi. Jestem Lamar Woolsey, ale proszę mówić mi po imieniu. ‒ To ojciec Marcusa Pippa ‒ wyjaśnił Grady.

‒ Ojczym ‒ sprostował Lamar. ‒ Pan Pipp zmarł, gdy Marcus miał trzy lata. Poślubiłem Estelle, jego matkę, kiedy miał siedem, i od tamtej pory go wychowywałem. ‒ Miło mi cię poznać, Lamar. Grady wyrażał się o twoim synu w samych superlatywach. ‒ Miał wielkie serce ‒ przyznał Lamar. ‒ I równie wielki umysł. Nie ma dnia, żebym o nim nie myślał. Uświadamiając sobie nagle prawdę, Grady oznajmił: ‒ Należy pan do zespołu kryzysowego. ‒ Nie miej o to do mnie pretensji, synu. Bardzo często ci z Bezpieczeństwa Narodowego wykonują dobrą i nieodzowną robotę. Tym razem jest po prostu inaczej. Merlin stanął obok Lamara, spoglądając nań poważnym wzrokiem, potem uśmiechnął się swoim wielkim pyskiem i zamerdał ogonem. Lamar wysunął sobie krzesło spod stołu i usiadł, by łatwiej mu było głaskać łeb wilczarza. ‒ Mógłby pożreć za jednym zamachem psa Baskerville'ów. Grady spotkał Lamara tylko raz, jedenaście lat wcześniej, między jednym a drugim zadaniem, kiedy to przyjechał do domu na tygodniowy urlop. ‒ Co panu każą robić przy takiej operacji? ‒ spytał naukowca. ‒ Nigdy jeszcze nie było czegoś takiego. Wcześniej, w sy-

tuacjach kryzysowych, miałem dwa zadania. Analiza prawdopodobieństwa ‒ na przykład dotycząca planowanej reakcji na incydent terrorystyczny, który wciąż się rozgrywa, i opracowanie w miarę możności raportu odpowiadającego na pytanie, czy proponowana reakcja sprawdzi się tak, jak zaplanowano, czy sprawdzi się w ogóle albo czy pogorszy kryzys. I ustalanie określonych prawidłowości w chaosie. Cammy wysunęła krzesło spod stołu, ustawiła je za Merlinem i usiadła twarzą do matematyka. ‒ Powiedziałeś, że nigdy nie było czegoś takiego. Jest to oczywiste dla mnie i dla Grady'ego, od chwili gdy ujrzeliśmy Zagadkę i Rebusa. Ale o co chodzi, Lamar? Co się dzieje? ‒ To koniec jednego i początek czegoś innego. ‒ Lamar to matematyk i fizyk, ale bywa czasem mistykiem ‒ ostrzegł Grady. ‒ Kiedy naukowiec mówi ci, że „nauka jest ostateczna” w odniesieniu do jakiegokolwiek tematu ‒ powiedział Lamar ‒ to przestaje być naukowcem, a staje się ewangelistą takiej czy innej sekty. Cała historia nauki dowodzi, że nic w nauce nie jest ostateczne. Wciąż dokonuje się nowych odkryć, te zaś podważają stare prawdy. ‒ Czy nie jest to oczywiste? ‒ spytała Cammy. ‒ Większość ludzi jest skłonna wierzyć, że teorie naukowe ich czasów są tymi właściwymi i słusznymi i że naukowcom

pozostaje tylko opracowanie wspaniałych nowych technologii na podstawie ich absolutnego zrozumienia praw natury, struktur i mechanizmów. Wielu uczonych ulega złudzeniu, że żyją w epoce ostatecznego oświecenia. Są tak bardzo oddani jakiejś teorii, że poświęcają dla niej całe kariery, choć nowe odkrycia podważają jej prawdziwość. Ciesząc się uwagą Lamara i Cammy, wilczarz westchnął z zadowoleniem, ale w kontekście tej rozmowy zdawało się, że wyraził zniecierpliwienie wobec ludzi, o których mówił Lamar. ‒ Teoria Arystotelesa, że wszechświat nie został stworzony w wyniku pojedynczego wydarzenia, że istniał zawsze, stanowiła powszechnie przyjmowany pogląd naukowy przez dwa tysiące trzysta lat. Potem, w latach pięćdziesiątych, odkryliśmy, że wszechświat się rozszerza i że prze na zewnątrz pod wpływem Wielkiego Wybuchu, który go stworzył. To, co było wiadome przez dwadzieścia trzy wieki, okazało się błędne. Jeszcze w drugiej połowie dziewiętnastego stulecia uważano, że żywe organizmy mogą powstawać z nieożywionej materii ‒ owady z gnijących warzyw albo na przykład z odchodów. Jakże śmieszne się to teraz wydaje. I to, co uważamy za pewnik w tej chwili, wyda się równie śmieszne za sto czy dwieście lat. ‒ Jeśli Zagadka i Rebus oznaczają pewien koniec i początek czegoś zupełnie innego, to o jaki koniec chodzi? ‒ spytał Grady. ‒ Ewolucję darwinowską.

‒ Przecież została udowodniona. Materiał w postaci wykopalisk. ‒ Nie istnieje ‒ oznajmił Lamar. ‒ Darwin o tym wiedział. Wyjaśnił to w ten sposób, że paleontolodzy nie zajrzeli jeszcze w odpowiednie miejsca. Przepowiadał, że po stu latach znajdą tysiące ostatnich przedstawicieli gatunków, które padły ofiarą doboru naturalnego. Minęło ponad sto pięćdziesiąt lat, a niczego nie znaleziono. Kiedy Grady przysunął sobie krzesło i też usiadł obok Merlina, głaszcząc szeroki łeb wilczarza, Cammy zauważyła: ‒ Ale sama ewolucja, gatunki przystosowujące się do środowiska, zmieniające się wraz z upływem czasu ‒ w kilku przypadkach istnieje materiał archeologiczny. Przynajmniej jeśli chodzi o konia i wieloryba. Lamar pokręcił głową. ‒ Mówią: „Oto skamieliny ukazujące konia w różnych stadiach jego ewolucji”. W rzeczywistości jednak tylko zakładają, że skamieliny są ze sobą powiązane. Bardziej prawdopodobne, że dotyczą one różnych gatunków zamiast kolejnych stadiów jednego. Niczego nie dowodzą. Inne gatunki wymarły. Koń nie wymarł. I przypuszczenie, że te skamieliny są ułożone w odpowiedniej kolejności, świadcząc o rozwoju pewnych cech, nie może być poparte dowodami. Ani datowanie metodą węglową, ani inną metodą określającą okres, z którego pochodzi skamie-

lina, nie są dostatecznie precyzyjne, by potwierdzić to założenie właściwej kolejności. Zakłada się jedynie, że stanowią właściwą kolejność, ale założenie nie jest jeszcze nauką. Zrozumcie, nie sprowadzam wszystkiego do Boga. ‒ Więc do czego? ‒ spytał Grady. ‒ Wierzę w to, w co wierzę, jeśli chodzi o Boga ‒ odparł Lamar. ‒ Ale nie ma to nic wspólnego z opinią, którą przed chwilą wyraziłem. Ewolucja darwinowska po prostu stanowi obrazę dla mnie jako matematyka, tak jak dla każdego innego, kto kiedykolwiek poważnie o niej myślał. ‒ Proszę nie zapominać, że nie jesteśmy matematykami ‒ przypomniał mu Grady. ‒ Postaram się przedstawić to w miarę prosto. Najdrobniejsza cząstka czasu to nie sekunda, którą pokazuje zegar. Najdrobniejsza cząstka czasu to okres, jakiego potrzebuje promień, by biegnąc z prędkością światła, przebyć najmniejszy dystans na molekularnym poziomie wszechświata. Załóżmy teoretycznie, na potrzeby tej rozmowy, że to jedna milionowa sekundy. Ziemia liczy cztery miliardy lat. Jeśli pomnożycie cztery miliardy przez liczbę milionowych sekundy w ciągu jednego roku, to otrzymacie niewiarygodnie wielką liczbę, zapewne większą od liczby ziarenek piasku na wszystkich plażach wokół Oceanu Spokojnego. ‒ Jak dotąd rozumiem ‒ wyznał Grady.

‒ Teraz pomyślcie o złożoności pojedynczego genu. Zawiera tyle cech ‒ tysiące informacji i danych ‒ z których każda musiała powstać w wyniku mutacji. Jednak najdrobniejszy robak na Ziemi nie mógłby powstać z jednokomórkowego organizmu w ciągu czterech miliardów lat, nawet gdyby doszło do mutacji w każdej z tych milionowych sekundy. Odgrywając rolę adwokata diabła, Cammy wysunęła przypuszczenie: ‒ Może Ziemia jest starsza, niż się nam wydaje. ‒ Niewiele. Obserwując i mierząc tempo rozszerzania się wszechświata, a następnie obliczając to wstecz, do Wielkiego Wybuchu, możemy określić z grubsza chwilę powstania Ziemi. Cały wszechświat ma tylko dwadzieścia miliardów lat. Odwołajmy się do irracjonalizmu i załóżmy, że Ziemia została uformowana tuż po Wielkim Wybuchu, choć to niemożliwe. To także nie pomaga naszemu małemu robakowi. Wciąż brakowałoby czasu w ciągu tych dwudziestu miliardów lat, by mógł powstać na drodze ewolucji z jednokomórkowego organizmu w tempie jednej mutacji na milionową sekundy. ‒ A więc sprawa jest daleka od wyjaśnienia ‒ zauważył zdumiony Grady. ‒ Dlatego ewolucjoniści nienawidzą matematyków. Jest jeszcze jedna rzecz, nad którą należy się zastanowić. Minimalna liczba genów nieodzownych do wspierania funkcji komórki i jej

reprodukcji w najprostszej formie życia to dwieście pięćdziesiąt sześć. Nasz mały robak może mieć ich dwa tysiące. Oblicza się, że ludzki genom zawiera od trzydziestu tysięcy do stu pięćdziesięciu tysięcy genów. Jeśli robak nie mógł powstać na drodze ewolucji w trakcie całego istnienia wszechświata, to ile setek miliardów lat wymagałoby powstanie człowieka? ‒ Zagadka i Rebus ‒ odezwała się Cammy. ‒ Nie zostały powołane do życia w jakimś laboratorium. ‒ Nie ‒ przyznał Lamar. ‒ Rodzaj ludzki nigdy nie stworzył nowej formy życia i nigdy nie posiądzie dostatecznej wiedzy, by tego dokonać. Możemy selektywnie hodować, modyfikować, ale nie tworzyć. A wasza Zagadka i Rebus... to nowe istoty. Być może wyczuwając, że nie stanowi już głównego obiektu zainteresowania i zachwytu, Merlin oddalił się od nich, wąchając podłogę w poszukiwaniu śladów pozostawionych przez jego nieobecnych towarzyszy. ‒ Więc skąd się wzięły? ‒ nie ustępowała Cammy. Lamar wzruszył ramionami. ‒ Ze ściśle materialistycznego punktu widzenia ich nagłe pojawienie się sugeruje istnienie jakiegoś mechanizmu całkowicie różnego od ewolucji na drodze doboru naturalnego. W okresie kambru powstało sto typów, tysiące gatunków. Mogły się pojawić stopniowo w ciągu tego czasu ‒ albo w jednej chwili, o ile nam wiadomo. Od tamtej pory nie pojawiły się

żadne nowe typy. Nie powstały na drodze ewolucji. Dzisiaj pozostało jedynie trzydzieści typów, reszta uległa wymarciu. Teraz może pojawił się trzydziesty pierwszy. ‒ Co chcesz przez to powiedzieć? ‒ spytała Cammy. ‒ Że Zagadka i Rebus nie istniały... i nagle, w następnej minucie, po prostu się pojawiły? ‒ Jestem matematykiem i naukowcem, i z tej materialistycznej perspektywy powiedziałem wam to, co można powiedzieć o powstaniu tych dwóch zadziwiających istot. By udzielić wam odpowiedzi, która miałaby jakikolwiek praktyczny sens, muszę odejść od płaszczyzny materialistycznej i odwołać się do intuicji, do wiedzy, z którą się rodzimy i od której zdajemy się przez całe życie uciekać. Thomas Stearns Eliot napisał: „To, czego nie wiesz, jest jedynym, co wiesz”. Jedyne czego nie wiem, to skąd przybyły Zagadka i Rebus albo jak przedostały się stamtąd tutaj. Wierzę jednak, że w określonej chwili stanowiły bezwładną materię, może nawet nie materię, jedynie koncepcję, istniały tylko jako myśl ‒ były pozbawione oddechu, by sekundę później oddychać. Ich uwagę przykuł jakiś hałas za tylnymi drzwiami, które się otworzyły. 63 Z klatki na stół, ze stołu na podłogę ‒ Zagadka i Rebus nie lękają się schwytania ani tego, że stać im się może jakaś

krzywda. Ufają inteligencji, którą je obdarzono, i przymierzu, które zostało z nimi zawarte. Zmierzają w stronę zamkniętego wejścia we wschodniej ścianie pomieszczenia, przez które nikt ani razu nie wchodził ani nie wychodził. Drogę zagradza zamek błyskawiczny, zawleczka suwaka spoczywa na podłodze. Zagadka podciąga ją do góry i oto ściana staje się drzwiami. Wychodzi z Rebusem z ostrego światła w noc, we wczesny blask księżyca, tak jak zaledwie poprzedniego dnia wkroczyły z nieskończoności w skończoność, z bezczasu w czas. Zagadka nie pamięta swego stworzenia, lecz nagłe istnienie, pełnię radosnego uniesienia. Jest tu z jakiegoś powodu, a jej życie w czasie musi być dobrze przeżyte, co sprawi, że znów będzie żyć poza czasem. To wie na pewno. Na czworakach, okrążają pospiesznie miejsce, w którym je trzymano, biegną po trawie, na której tak niedawno się bawiły, i wskakują po stopniach na ganek, ku drzwiom. Zapukałyby, ale drzwi są otwarte. Wchodzą z ciemności do światła, gdzie nieustraszony, łagodny i dobry pies wita je z radością. Z krzeseł podnosi się nagle troje ludzi, Cammy i Grady, i ten, który płakał, ujmując przez kraty ich dłonie. Zagadka podchodzi do Cammy, by zwrócić jej krótkie ostrze, którym usunęła śruby klatki, i Cammy osuwa się na kolana. Jest pełna łaski, promieniuje nią, ale ma w sobie też jakiś we-

wnętrzny smutek. Tyle Zagadka wie. Kiedy Cammy bierze do ręki przedmiot, Grady mówi: ‒ Stary nóż do smarowania. Należał do mamy. Uwielbiała tę rączkę w kształcie Świętego Mikołaja. Spędziwszy tyle godzin w obecności mówiących ludzi, słuchając ich z niezwykłą uwagą, Zagadka wierzy, że czas przywiódł ich oboje do następnej ścieżki, do następnego kroku, jak to zawsze czas czyni. Patrzy na Rebusa, a Rebus patrzy na nią ‒ tak, nadeszła odpowiednia chwila. Zwracając się do Cammy, Zagadka mówi: ‒ Jesteś czysta, taka czysta, dobra i piękna. Jesteś silnym, bardzo silnym światłem. Część trzecia Życie w śmierci 64 Punkt zwrotny w dziejach nauki i ludzkości, kres jednej wielkiej teorii i ostateczne powstanie innej to było wielkie wydarzenie, lecz w chwili gdy Zagadka przemówiła, „wielkie wydarzenie” okazało się określeniem ubogim i nawet słowo „wyjątkowość”, w takim sensie, w jakim posługują się nim naukowcy, wydawało się w tym wypadku nietrafne. Cammy była tak samo wstrząśnięta tym, co usłyszała od Zagadki, jak faktem, że zwierzak przemówił. Jego głos brzmiał słodko, jak uroczy głos dziecka, a spojrzenie tych dziwnych

oczu zdawało się sięgać samego serca Cammy, tak jak czasem dziecko potrafi dostrzec prawdę, na którą dorośli rozmyślnie stali się ślepi. Kiedy Rebus powiedział do Grady'ego równie melodyjnym głosem małego chłopca: „Proszę, nie obawiaj się. Nigdy byśmy nie pożarli cię we śnie”, zegar zaczął tykać i ich droga została wytyczona. Niepotrzebna była jakakolwiek dyskusja między Cammy, Gradym i Lamarem; zrozumieli od razu, że nie wolno dopuścić do tego, by Paul Jardine i agenci Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego ukryli te zwierzęta przed światem. Nie było to jedynie wydarzenie stulecia, lecz zapewne najbardziej znaczące wydarzenie milenium. Cammy nie potrafiła sobie nawet wyobrazić, jak mogło wpłynąć na przyszłość ludzkości, na ścieżki, którymi podążał człowiek, i wybory, jakich dokonywał. Nikt, żaden biurokrata ani król, żadna instytucja, żaden rząd nie miały prawa zataić tej informacji przed światem. Nie mogli ukryć tych dwojga w tym miejscu i liczyć na to, że poszukiwania skończą się fiaskiem, gdyż trwałyby one do chwili, aż znaleziono by Zagadkę i Rebusa. Jardine dysponował armią ludzi i laserowym wariografem. ‒ Zespół naukowców przebywa w tej chwili w stołówce, jedzą kolację ‒ wyjaśnił Lamar. ‒ Potem powinni tam jeszcze zostać przez co najmniej godzinę, żeby omówić sytuację. Do-

póki wartownik przy namiocie nie zajrzy do środka i nie zobaczy pustej klatki, mamy dwie godziny, nim odezwie się alarm. ‒ Nie możemy wydostać się stąd samochodem ‒ powiedział Grady. ‒ Obok każdego domu przy Cracker's Driver stoją dwaj wartownicy, nie ukryjemy się przed ich wzrokiem. A potem cały oddział i najprawdopodobniej blokada przy skrzyżowaniu z drogą stanową. Gdybyśmy się nie zatrzymali, gdybyśmy próbowali przejechać zaporę, to myślę, że przestrzeliliby nam opony. Co najmniej opony. Jeśli posłużymy się wozem terenowym i spróbujemy wydostać się przez las, usłyszą nas, nawet zobaczą w świetle księżyca, i odetną nam drogę. Nie było telefonów, urządzeń komunikacyjnych, komputerów umożliwiających przekazanie komukolwiek tej wiadomości. Nie wspominając już o tym, że nie dało się opisać Zagadki i Rebusa, tak aby przekonać o ich istnieniu kogoś, kto ich nie widział, i nakłonić go do pomocy. ‒ Musimy poruszać się piechotą ‒ oznajmiła Cammy. ‒ Gdzie jest najbliższy dom? Ten, w którym mieszkają MacDermottowie? Grady pokręcił głową. ‒ To ponad trzy kilometry po bardzo trudnym terenie, pełno wąwozów i osuwisk skalnych. Siedząc w stylu piesków preriowych po obu bokach Merlina, Zagadka i Rebus obejmowały jego grzbiet. Cała trójka słuchała

z uwagą wielkich i pozbawionych futra ludzi, przekrzywiając z zaciekawieniem głowy. ‒ Dom Carlyle'ów znajduje się w odległości około dwóch kilometrów, prowadzi tam szlak jeleni przez łatwy do przebycia las i ze dwie łąki, a potem już zaczynają się ich pola. ‒ Jim i Nora Carlyle? Zajmuję się ich końmi. To dobrzy ludzie i mądrzy. Kiedy zobaczą Zagadkę i Rebusa, zrozumieją, co jest stawką, i pozwolą nam wziąć jeden ze swoich wozów. Potem stamtąd odjedziemy, z dala od posterunków i blokad. ‒ Powinienem tu zostać i zrobić wszystko, by jak najpóźniej odkryli waszą nieobecność, a potem wprowadzić ich w błąd i udzielić im mylnych informacji. Chaos to moja specjalność ‒ oznajmił Lamar. ‒ Nie ‒ sprzeciwił się zdecydowanie Grady. ‒ Jardine wie, że służyłem w wojsku, więc wie także o Marcusie, a zatem wie prawdopodobnie, co nas łączy, mnie i pana. Umrze pan w więzieniu. Pańska szansa to pozostać z nami do chwili, gdy będziemy mogli pokazać Zagadkę i Rebusa przed kamerami telewizyjnymi, kiedykolwiek i gdziekolwiek to nastąpi. ‒ A co z tymi butami? ‒ Wskazał swoje obuwie. ‒ Dotrę w nich na miejsce? Nie będę was opóźniał? ‒ To rockporty? Pewnie, poradzi pan sobie. Nie będziemy wspinać się po skałach, tylko iść przez las. ‒ Nigdy nie byłem typem wędrowca, ale dam z siebie

wszystko. Dotrzymam wam kroku. ‒ Czy między nami a lasem rozstawiono straże? ‒ Tak ‒ odparł Lamar. ‒ Bez wątpienia. ‒ Zobaczymy je ‒ wtrąciła Zagadka. ‒ Widzimy wszystko w ciemności, do samego dna nocy. Grady zwrócił się do Cammy: ‒ Wezmę kurtkę. Załóż smycz Merlinowi. Będziemy mogli posługiwać się latarkami, kiedy już oddalimy się na bezpieczną odległość, bez ryzyka, że ktoś w obozowisku nas dostrzeże, ale przez jakiś czas, w miejscach, gdzie gałęzie zasłaniają księżyc, trzeba będzie polegać na Merlinie. Zna drogę, to jego ulubiona trasa. Cammy ubrała się w swoją kurtkę, założyła obrożę wilczarzowi i przypięła do niej smycz. Stojąc przy drzwiach, gotów je otworzyć, Lamar Woolsey powiedział: ‒ Niedobrze, że nie mam czasu zabawić się w analizę prawdopodobieństwa tego waszego planu. Mam paskudne przeczucia; dostrzegam sam chaos. Zagadka oznajmiła: ‒ To, co jest, prowadzi do tego, co ma być, i wszystko będzie dobrze, jeśli zrobimy to, co słuszne. Lamar przytaknął. ‒ Skoro tak twierdzisz.

‒ Tak powiedziała ‒ odezwał się Rebus. ‒ Tak właśnie powiedziała. I ma rację. Nigdy nie obawiajcie się przyszłości. Cokolwiek się stanie, przyszłość to jedyna droga powrotna. Cammy wciąż nie mogła otrząsnąć się ze zdumienia, że te zwierzęta mówią, i słuchała zafascynowana. ‒ Droga powrotna dokąd? ‒ Tam, gdzie jest nasze wieczne miejsce ‒ wyjaśnił Rebus. ‒ Przyszłość to jedna ścieżka z czasu do wieczności. Grady wrócił z trzema latarkami. ‒ Gotowi? ‒ Całkowicie ‒ odparł Lamar. ‒ Trener udzielił nam właśnie wskazówek, a my przystępujemy do działania. Zrobię rekonesans. Wyszedł na tylny ganek, zostawiając otwarte drzwi, i po chwili dał im znak, by ruszyli za nim. 65 W ciasnym gabinecie Jima Henry Rouvroy odłożył granat ręczny, przebiegł wzrokiem tytuły książek w bibliotece i wziął z półki tom z haiku autorstwa brata. Hałas na poddaszu ustał. Henry nie czerpał pociechy z ciszy. Wiedział, że wystukiwanie miary wierszowej na belce wkrótce zacznie się na nowo. Prześladowanie mogło też przybrać inną formę. Jego dręczyciel jeszcze z nim nie skończył; nie skończyłby, dopóki nie

zacząłby dźgać nożami, raz za razem. Henry krążył niespokojnie po domu, tam i z powrotem, w kółko, trzymając w jednej dłoni granat ręczny, a w drugiej książkę; czytał haiku i przerzucał kartki. Nie wiedział, dlaczego czuje się zmuszony czytać wiersze Jima. Jednak intuicja podpowiadała mu, że być może spotka go za to nagroda. Kiedy znalazł wersy o ptaku drapieżnym, zaparło mu dech w piersiach: Jastrząb w ataku ‒ Kaligrafia na niebie, Szpony, potem dziób. Przenikliwa intuicja go nie zawodziła, a zajęcia z logiki na Harvardzie pozwoliły szybko dotrzeć do sensu odkrycia, którego właśnie dokonał. Wiersz pozostawiony na kartce w kuchni nie był nowym dziełem. Jim napisał go na długo przed przybyciem Henry'ego, a nie przed kilkoma godzinami. Tym samym wiersz nie mógł się odnosić do jastrzębi na niebie, które pojawiły się tuż przed tym, jak Henry zamordował Jima. Wiersz nie miał nic wspólnego z zabójstwem Jima, a także z planowanym zabójstwem Henry'ego. Co nie znaczy, by Henry wierzył choćby przez chwilę, że Jim powstał z martwych, by ułożyć wiersz i grozić mu tymi sło-

wami. Henry nie był przesądny i nawet wchłonięcie prymitywnej kultury tych wiejskich wzgórz nie mogło stłumić wykształcenia i oświecenia zdobytych w przepastnych salach uniwersyteckich. Ale przynajmniej znalezienie haiku w tej książce potwierdzało jego przekonanie, że ów prześladowca musi być kimś, kto udaje Jima. Tylko czy na pewno potwierdzało? Jim nie musiał kopiować haiku z książki. Napisawszy wiersz, z pewnością go zapamiętał. A zapamiętawszy, zrozumiałby, jak jest użyteczny w obecnych okolicznościach. Nie. Jim nie żył i nie był jednym ze wskrzeszonych. Jim był, do diabła, martwy jak... Na strychu ktoś wystukał kilka wersów pentametru jambicznego, a potem kilka wersów heptametru daktylicznego. 66 Po upływie ponad trzydziestu jeden lat Tom Bigger pamiętał drogę do domu tak dobrze, jakby opuścił go zaledwie przed miesiącem. Nad ulicą zwieszał się baldachim olch, które były stare już za jego lat chłopięcych, a żelazne latarnie ze szklanymi szybkami i wiekowe, wspaniałe domy w głębi rozległych trawników wywoływały w nim wspomnienie dzieciństwa ‒ nim dojrzał, nim stał się taki zły, nim złym uczyniły go ideologie, które teraz wydawały mu się obłąkane i obce. Podobnie jak inne, dom jego rodziców nie tyle był odre-

staurowany, ile przebudowany, by olśniewać jeszcze większą wspaniałością niż pierwotnie. Mimo to Tom zdołał go rozpoznać, a ten widok przyprawił go zarówno o dreszcz, jak i smutek. Nadeszła pora pożegnać się z Josefem Yurashalmim i teraz Bigger szukał właściwych słów, by wyrazić wdzięczność. Jednak stary człowiek, zatrzymując samochód, powiedział: ‒ Nie wiesz, czy ich tu zastaniesz, Tom. Te wszystkie lata... i choć mówię to z bólem, twój wygląd nie wzbudzi zaufania tego, kto może teraz tu przebywać. Jeśli twoi rodzice przeprowadzili się dokądś i jeśli ludzie mieszkający tu obecnie wiedzą, dokąd się przenieśli, to łatwiej ci będzie się tego dowiedzieć, jeśli stanę u twego boku, kiedy naciśniesz dzwonek. ‒ Już i tak dużo zrobiłeś. Powinieneś wracać do Hannah, ona nie jest... ‒ Spokojnie, Tom. Jestem starym człowiekiem, który próbuje okazać gemilut chesed, więc jeśli masz względy dla mojej duszy, przestaniesz się ze mną spierać i pozwolisz mi to zrobić. ‒ Gemilut chesed? Co to takiego? ‒ Akt przepojonej miłością dobroci, której, jak przypuszczam, nie zaznałeś w ciągu tych niespokojnych lat. Taki stary Żyd jak ja zaczyna się pod koniec życia zastanawiać, czy dokonał dostatecznie dużo takich aktów. Tom wyznał z pokorą:

‒ Nie wydaje mi się, bym dokonał jakichkolwiek. ‒ Jesteś młody, masz jeszcze czas. Przepraszam, jeśli moje kapcie wprawiają cię w zakłopotanie, ale przekonajmy się, czy twoja mama i tata czekają na ciebie. Na ulicy panował spokój, czego nie można było powiedzieć o sercu Toma. Zmierzając wraz z Josefem w stronę drzwi, tracił z każdym krokiem odwagę. Odrzucił rodziców, oświadczył, że gardzi nimi i ich wartościami, a po tych wszystkich latach z kolei oni mieli pełne prawo nim pogardzać. ‒ Możesz to zrobić ‒ zapewnił go Josef. ‒ Musisz to zrobić. Pozostanę tak długo, aż wszyscy troje poczujecie się dostatecznie swobodnie. Jednak twoi rodzice są w moim wieku, Tom, więc prawdopodobnie wiem lepiej od ciebie, co myślą i jak myślą o tym wszystkim ‒ będą dziękować Bogu, że wróciłeś, będą cię całować, płakać, potem znów cię całować; będzie tak, jakby przeszłość nie istniała. Tom, stojąc na ganku, wziął głęboki oddech i nacisnął dzwonek. 67 Wraz z Zagadką i Rebusem, które potrafiły sięgać wzrokiem do samego dna nocy, znaleźli drogę, dzięki której ominęli trzech wartowników przy trzech różnych posterunkach. Uciekinierzy ruszyli najpierw śmiało ku linii laboratoriów polowych, przeszli między dwoma, potem skierowali się na południe, a następnie

na wschód, ku krańcowi podwórza, by znaleźć się w końcu na łące. Stamtąd musieli udać się na północ, by odszukać wejście do lasu i ścieżkę, którą Merlin znał równie dobrze jak niegdyś koń pociągowy swoją trasę, zdolny przebyć ją bez pomocy woźnicy. Blask księżyca przenikający splątane konary mrugał, a potem zgasł. Droga, którą mieli przed sobą, przybrała czarną barwę i emanowała grozą. Cammy wiedziała jednak, że Merlin widzi doskonale w ciemności, a jego dwoje nowych przyjaciół odznaczało się jeszcze lepszym wzrokiem. W połowie drogi do domu Carlyle'ów Zagadka zatrzymała ich jednym słowem, „Niedźwiedź”; przez chwilę czekali w ciszy. Być może niedźwiedź też się zatrzymał, by nasłuchiwać ich kroków, gdyż po czterech czy pięciu minutach Cammy usłyszała, jak oddala się przez las i zarośla. Potem zapalili latarki i posuwali się szybciej, nie potykając się już tak często i nie przedzierając przez zarośla, które gdzieniegdzie porastały szlak. Kiedy wydostali się z lasu i wkroczyli na pola uprawiane przez Carlyle'ów, ujrzeli z radością światła domu Jima i Nory. Na trawniku przed schodkami frontowego ganku ktoś zaparkował landrovera, którego Cammy nigdy wcześniej nie widziała. Była gotowa pokazać Zagadkę i Rebusa Carlyle'om, lecz zawahała się na myśl o wtajemniczeniu w sprawę kogoś obcego.

Gdy światło latarki dobyło z mroku tablice rejestracyjne stanu Wirginia, Cammy poczuła jeszcze silniejszy niepokój i wyszeptała do Grady'ego: ‒ Lepiej zabierz je do garażu na tyłach stodoły. Stoi tam wóz terenowy Jima, kluczyki trzyma chyba pod dywanikiem po stronie kierowcy. Zapakuj wszystkich do samochodu i podjedź tu jak najciszej. ‒ Chodź z nami ‒ poradził nagląco Grady. ‒ Słuchaj, zaczekam na ganku, aż zobaczę, jak skręcasz w tę stronę. Wtedy zapukam do drzwi. Jeśli z Norą i Jimem jest wszystko w porządku, to wyjedziemy stąd legalnie i nikt nie będzie szukał skradzionego jeepa. Ale jeśli coś jest nie tak, to będziemy musieli uciekać tak szybko, jak się tylko da. 68 Wcześniej, późnym popołudniem, Rudy Neems zaparkował wypożyczonego SUV-a w odległości przecznicy od domu Liddona Wallace'a. W części bagażowej wozu stały dwie dziesięciolitrowe puszki, które kupił w supermarkecie i napełnił na stacji Mobila. Ponieważ zbiorniki miały zawory bezpieczeństwa, wnętrze samochodu pachniało benzyną, ale stężenie oparów było zbyt niskie, by mogło dojść do eksplozji. Po zamordowaniu Kirsten Wallace i chłopca zamierzał wrócić do wozu, wjechać nim do garażu i przygotować się do wzniecenia pożaru.

Zbliżył się śmiało do domu, niosąc podkładkę z klipsem i małą skrzynkę z narzędziami, także kupioną w supermarkecie; kroczył pewnie jak każdy człowiek zamieszkujący tę okolicę. Mógł uchodzić za inkasenta albo jakiegoś serwisanta. Nikt go nie zauważył, nikt nie przeciął mu drogi i Rudy posłużył się kluczem dostarczonym przez adwokata, by otworzyć boczne drzwi garażu. W ciągu dnia alarm nie działał i gdy Kirsten Wallace włączyłaby go później, on, Rudy, byłby już w środku, siedząc wygodnie w swojej kryjówce i kontemplując przyjemność, której oczekiwał. Ponieważ w domu przebywały dwie gosposie, jedna do szóstej, druga do dziewiątej, Rudy zachowywał ostrożność, przechodząc przez garaż i pralnię. Był gotów zabić obie kobiety, nawet gdyby go nie pociągały, tak bardzo pragnął Kirsten. Jednak gdyby Kirsten wróciła przed szóstą, zgodnie ze swoim rozkładem dnia, domyśliłaby się, że coś jest nie tak, odkrywszy nieobecność gosposi. Rudy straciłby przewagę, jaką daje zaskoczenie, i musiałby ją zlikwidować w chwili, gdy przekraczałaby próg domu, jeszcze zanim zbudziłyby się w niej podejrzenia. Na szczęście bez problemu odszukał pomieszczenie techniczne po drugiej stronie korytarza, naprzeciwko pralni. Znajdowały się tu grzejniki wody, instalacja do jej zmiękczania,

jeden z pieców i inne urządzenia. Według informacji dostarczonych przez Wallace'a obie gosposie sprzątały to pomieszczenie w pierwszy piątek każdego miesiąca, poza tym nigdy tam nie wchodziły. Mimo wszystko Rudy przekradł się ostrożnie do środka, ukrył za piecem i usiadł w ciemności; nikt, kto wszedłby do komórki z jakiegoś powodu i zapalił światło, nie zauważyłby intruza. Odtwarzał w wyobraźni wszystkie rzeczy, które zamierzał robić z Kirsten. Popołudnie i wczesny wieczór minęły tak szybko, że Rudy zdziwił się, kiedy autorytatywny cyfrowy głos obwieścił przez głośnik na korytarzu: „Alarm, tryb nocny”; słychać było to wyraźnie nawet przez zamknięte drzwi. Druga gosposia, tuż przed wyjściem o dziewiątej, podała kolację na stół. W tym momencie chłopiec, Benny, był już w łóżku i spał, Kirsten zaś mogła cieszyć się posiłkiem, którego nikt nie zakłócał. Z tą różnicą, że tego wieczoru życie Kirsten miał zakłócić Rudy Neems, i to tak, jak nikt inny tego przed nim nie robił. Odczekał pięć minut, a potem otworzył ostrożnie drzwi holu, by się upewnić, że kobieta siedzi przy kolacji w jadalni. Nawet posilając się w samotności, wolała robić to w tym pokoju, gdzie mogła rozłożyć gazetę na dużym stole. Rudy Neems zamierzał rozłożyć jej gazetę, i to tak, jak ona sama nigdy jej nie rozkładała.

Jedne z dwojga drzwi między pokojem kredensowym a jadalnią były otwarte. Kirsten siedziała przy stole, obrócona do niego plecami. Blond włosy przycinała krótko. Jej szyja prezentowała się tak kusząco, że go oczarowała. Kiedy już nasyciłby się nią do woli, zabiłby ją przez uduszenie. Ta szyja... Patrzył, jak przewraca stronę w gazecie szczupłymi dłońmi o kształtnych długich palcach. Przed uduszeniem mógłby połamać jej palce, jeden po drugim. Gdy przekraczał próg pokoju kredensowego, pod stopą zaskrzypiała mu deska. Kirsten odwróciła głowę, bardziej olśniewająca niż na zdjęciu, i krzyknęła. Rudy rzucił się na nią, kiedy podnosiła się z krzesła. Trzymała widelec w dłoni, unosząc go niczym sztylet, lecz nie zważał na to. Była szybka, ale on był nieskończenie szybszy. Chwycił ją za nadgarstek i niemal go złamał; krzyknęła z bólu, widelec spadł na podłogę. Rudy odsunął krzesło, które znajdowało się na jego drodze, rzucił ją na stół, na jej posiłek i... Usłyszał brzęk tłuczonej szyby w oknie, a zaraz potem wycie alarmu. Przestraszony złagodził uchwyt na tyle, by Kirsten mogła odzyskać oddech.

Znów krzyknęła, ciskając mu w twarz kieliszkiem od wina, a Rudy uchylił się przed nim. Gdy szkło roztrzaskało się na podłodze, ten facet pojawił się w łukowatym przejściu po prawej stronie, ten dziwny wielki facet ze zniszczoną twarzą, facet tak niesamowity, że Rudy znieruchomiał przez chwilę jak sparaliżowany. Kiedy zniewalał kobietę, lubił to robić jedynie za pomocą rąk, swego ciała. Nie posługiwał się bronią, nożem, pałką. Był mocno zbudowany i uwielbiał zaczynać zabawę od radosnej demonstracji swojej siły i zadowolenia, jakie mu sprawiało jej wykorzystywanie. Widok tej szarżującej furii, tego stwora Frankensteina, zszokował Kirsten i wydarł z jej krtani wrzask przerażenia. Dysząc spazmatycznie, cofnęła się przed obydwoma mężczyznami. Rudy chwycił nóż ze stołu, ale to nie był nóż do mięsa, tylko zwykły, zresztą nie zdążył niczego nim ciąć, gdyż ta olbrzymia ręka zacisnęła się na jego nadgarstku, tak jak on zacisnął swoją na nadgarstku Kirsten, największa przeklęta łapa w całym wszechświecie. W zmasakrowanej twarzy świeciły najbardziej przerażające oczy, jakie Rudy kiedykolwiek widział, czy to w jakimś horrorze, czy w lustrze, oczy pełne apokaliptycznego gniewu. Teraz ten człowiek o straszliwym obliczu trzymał Rudy'ego w uścisku obu rąk, wykręcając mu kiść, wyginając

dłoń do tyłu. Wszystko wydarzyło się tak szybko, że upłynęło być może sześć sekund od wtargnięcia tego osobnika, a Rudy wrzeszczał zamiast Kirsten, i gdy jego nadgarstek pękł jak kostka małej dziewczynki, ból miał postać białego światła w jego oczach, ostrego i jasnego niczym błyskawica, a potwór cisnął nim z tego oślepiającego białego blasku w czerń i ciszę. Rudy Neems był nieprzytomny zaledwie przez dwie minuty. Kiedy doszedł do siebie, majaczył nad nim groźnie jego prześladowca, wpatrywał się w niego z góry, on zaś nie chciał patrzeć w te oczy. Odwracał od nich wzrok z tego samego powodu, z jakiego unikałby spojrzenia wściekłego wilka. Nie widział Kirsten, za to w pobliżu krążył, powłócząc nogami, jakiś stary człowiek w kapciach i sprzątał bałagan po walce: widelec, nóż, kawałki stłuczonego kieliszka. Zanosił srebrną zastawę na stół, a szkło wrzucał do plastikowej torby na śmieci. ‒ Chwała Bogu, że nie zdążyła nalać wina ‒ zwrócił się do potwora. ‒ Dopiero by było. Och nie, spójrz tylko, fasola wtarta w dywan. ‒ Cmoknął znacząco. ‒ No cóż, Tom, nie wiem, czy tak brutalny akt można zakwalifikować jako gemilut chesed, nawet jeśli, jak przypuszczam, kierowała tobą pełna miłości dobroć. Ale w końcu nie mnie o tym decydować. Jestem tylko starym pierdzielem, który próbuje prowadzić interes i robić to, co słuszne, w czasach, gdy ani jedno, ani drugie się nie opłaca. Ból w pogruchotanym nadgarstku był tak wielki, a postać

starego człowieka tak rozmazana przez łzy, że Rudy się zastanawiał, czy przypadkiem nie doznaje halucynacji. Z oddali dobiegł dźwięk syren. 69 Henry Rouvroy nie mógł zrobić nic, by utrzymać Jima z dala od domu, ponieważ poeta wszedłby przez poddasze, jeśli nie zdołał wejść przez drzwi, a nawet wszedłby przez ścianę, bez względu na opinie oświeconych profesorów i przedstawicieli elit władzy, którzy zbyliby przekonanie o istnieniu duchów szyderczym grymasem albo śmiechem. Kontrolował teraz sytuację, ten nieżyjący brat, i nic nie można było na to poradzić. W konsekwencji, jako że granat był bezużyteczny w przypadku człowieka martwego, Henry umieścił go w lodówce. Wybór takiego schowka zastanowił go przez chwilę, potem jednak Henry uznał, że działa zapewne pod wpływem podświadomości, gdyż granat przypominał ananasa. Przygnębiony i zrezygnowany usunął krzesła spod wszystkich drzwi i ustawił je z powrotem przy stole. Kiedy otworzył drzwi do piwnicy, stanął u szczytu schodów, wpatrując się w głąb pomieszczenia, gdzie od ponad dwudziestu czterech godzin paliło się światło. Nie słyszał, by dochodziły stamtąd jakiekolwiek dźwięki, mimo wszystko rzucił niespokojnie: „Jim?”. Gdy nie otrzymał żadnej odpowiedzi, oznajmił:

‒ Nie powinienem był zabijać cię własnymi rękami. Nie swojego brata. Należało wynająć kogoś, a potem samemu się z nim rozprawić. Chodził od okna do okna, rozsuwając zasłony i podnosząc żaluzje. Skończył z ukrywaniem się. Nie zniósłby kolejnej nocy wypełnionej oczekiwaniem odwetu. Przy jednym z frontowych okien zobaczył jakąś kobietę. W pierwszej chwili przyszło mu na myśl, że to musi być Nora, która przyłączyła się do Jima w następnej fazie polowania, ale kiedy uświadomiła sobie jego obecność i odwróciła się, zobaczył, że jest całkowicie obca. I atrakcyjna. Jeśli atrakcyjna kobieta sama do niego przychodziła, jeśli nie musiał wabić jej podstępnie i zamykać, to być może jego los nie był ostatecznie przesądzony. Być może oznaczało to, że Godzina Martwego Jima dobiegła końca, że najgorsze prześladowania miał już za sobą, że przeszedł już ten rytuał inicjacyjny pogańskiej rzeczywistości wiejskiego życia, zyskał przychylność duchów ziemi i bóstw płodności, które panowały nad światem farm i wyrębów. Jeśli tak, to mógł teraz urządzić tu schronienie i przeczekać chaos, który zamierzali sprokurować senator i jego przyjaciele. Otworzył drzwi wejściowe i uśmiechnął się do kobiety. Zmarszczyła czoło i spytała: ‒ Jim?

‒ Próbowałem nim być ‒ odparł. ‒ Co powiedziałeś? Nie rozumiem. ‒ Taki mały żart. Mam za sobą długi dzień. ‒ Najwidoczniej znała Carlyle'ów, co zachęciło go do zrobienia kroku w tył. ‒ Nora i ja siadaliśmy właśnie do kolacji. Przyłączysz się? Po chwili wahania weszła do domu. ‒ Nie mogę, Jim. Wydarzyła się najbardziej zdumiewająca rzecz na świecie. Zamykając drzwi, oznajmił: ‒ Chętnie posłucham. W taki dzień przyda mi się coś pokrzepiającego. Chodź, opowiesz nam o tym. ‒ Lepiej to pokazać, niż o tym opowiadać ‒ wyznała, idąc za nim w stronę kuchni. ‒ Nora jest w piwnicy. Chyba zejdę na dół i pomogę jej przynieść trochę ziemniaków. Drzwi były otwarte. Światło zapalone. Stwierdził z niezwykłym zadowoleniem, że jego słowa brzmią przekonująco. ‒ Chodzi o to, Jim, że muszę pożyczyć twoją terenówkę. ‒ Jasne, żaden problem. Może pomogłabyś Norze, a ja w tym czasie przyniosę kartę ubezpieczenia wozu, tak na wszelki wypadek. Wiesz, ryzyko kraksy i tak dalej... ‒ Nie potrzebuję karty ‒ powiedziała. ‒ Och, wiem, wiem. Ale prawo nakazuje wozić ze sobą polisę, a znasz mnie. Zawsze żyję zgodnie z prawem.

Jim napisał kiedyś wiersz zatytułowany Życie zgodne z Prawem, o pięknie prawa, choć w tym wypadku chodziło o to naturalne, nie zaś spisane przez człowieka. Odwołanie się do poezji poskutkowało. Kobieta połknęła haczyk i uśmiechnęła się. ‒ Okay, jasne, przynieś tę polisę. Jak zwykle, porządny do szpiku kości. Pomogę Norze. Patrzył, jak schodzi na dół, i kiedy dotarła do podnóża schodów, zawołał: ‒ Zaczynam chyba cierpieć na sklerozę. ‒ Pospieszył za nią do piwnicy, dodając: ‒ Zapomniałem, że polisę mam w portfelu, przy sobie. Kiedy Henry znalazł się w piwnicy, kobieta zdążyła już podejść do drzwi schowka na kartofle, lekko uchylonych. Wewnątrz paliło się światło. Henry poczuł w sercu ostrze przerażenia i przez chwilę nie wiedział, dlaczego tak się stało ‒ a potem zrozumiał. Kobieta otworzyła drzwi do końca i weszła do schowka, gdzie na podłodze leżała Nora, pierwsza kobieta w jego niedoszłym haremie. ‒ W końcu byłem Jimem ‒ oznajmił Henry. W wyobraźni ujrzał samego siebie w rękawicach Jima, przewożącego Norę ze stodoły na taczce. Po kolacji, poprzedniego wieczoru. Bycie Jimem. Prawdziwe wejście w rolę. No

cóż, zaliczył na Harvardzie kilka zajęć z dramatu. Jego gość, bezimienna kobieta, odwróciła się, by popatrzeć na niego szeroko otwartymi oczami z wnętrza pułapki, jaką był schowek na ziemniaki. Przysuwając się do drzwi, Henry powiedział: ‒ A Jim... Jim jest w kurniku. Rozebrany i porzucony. Nie miałem czasu nakarmić drobiu. Niech ptaki zdziobią mięso z jego kości. Nie będę musiał kopać głębokiego grobu. ‒ Jim, co się z tobą dzieje? Spojrzał na swoje dłonie, na czyste paznokcie, przypominając sobie brud, błoto, kleistą krew pod paznokciami od noszenia rękawic i wcielania się w Jima. „Henry ‒ odezwał się budzący grozę szept. ‒ Henry, Henry”, on zaś nie miał odwagi odwrócić się i zobaczyć, kto za nim stoi. Kobieta, która widziała, kto za nim stoi, spytała tylko: ‒ Kto to jest Henry? ‒ „Henry” ‒ odparł Henry i wiedział, że mimo wszystko podziobany przez kury Jim nie stoi za jego plecami. ‒ Jim ‒ zwróciła się do niego kobieta. ‒ Odsuń się od drzwi, wychodzę stąd. Włożył rękawice, by przepisać wiersz z książki, a potem musiał znowu umyć dłonie. ‒ Nie jestem całkiem pewien swego obecnego stanu ‒ wyznał kobiecie w schowku na ziemniaki. ‒ Nigdy nie miałem

czasu zaliczyć tylu kursów psychologii, ile bym pragnął. Podeszła do drzwi, ale on się nie cofnął. ‒ Słyszysz to? ‒ spytał. ‒ Słyszysz pentametr jambiczny? To stukanie, stukanie, stuk-stuk? ‒ Nie ‒ odparła. ‒ Och, ja słyszę. Słyszę je cały czas. To takie smutne. Byłabyś taką podniecającą mieszkanką piwnicy. Wtedy miałbym wszystko. Ale spójrz tylko, co ten wiejski świat zrobił ze mną w ciągu dosłownie jednego dnia. Nie kogoś, kim jestem albo kim chcę być; nie ma dla mnie powrotu w jakimkolwiek sensie. ‒ Odsuń się, Jim ‒ powiedziała, próbując go odepchnąć. ‒ Muszę teraz pójść na górę ‒ oświadczył. ‒ I wyjąć granat z lodówki. Zbliżył się do schodów. Kiedy pokonał trzy stopnie, zerknął na nią przez ramię. ‒ Chcesz iść ze mną po granat? ‒ Nie, Jim. Zaczekam tutaj. ‒ Okay. Dzięki. Tobie też przyniosę granat i wyciągniemy zawleczki w schowku na ziemniaki. Ruszył na górę. Usłyszał ze smutkiem, jak otwierają się zewnętrzne drzwi piwnicy, a potem te drugie, u szczytu schodków prowadzących na podwórze. Naprawdę nie chciał znaleźć się sam w schowku na ziemniaki. Ach, prawda. Nie będzie sam. Była tam przecież Nora.

70 Wóz terenowy zbliżał się powoli w blasku księżyca. Nie mając odwagi spojrzeć za siebie, Cammy obiegła maskę, kiedy Grady się zatrzymał. Szarpnęła drzwi po stronie pasażera i wgramoliła się do środka. Przez chwilę nie mogła dobyć z siebie głosu. Lamar siedział z tyłu. Zagadka i Rebus, usadowione z Merlinem w części bagażowej, chichotały. Cammy nigdy wcześniej nie słyszała, by tak się śmiały. W tej sytuacji ich słodkie dziecinne głosy brzmiały złowieszczo. W końcu z jej krtani dobył się krzyk: ‒ Jazda, jazda, jazda! Grady ruszył na pełnym gazie spod domu, a potem spytał: ‒ O co chodzi? Co się stało? ‒ Niech mnie diabli, jeśli wiem. Jim... on... chyba zabił Norę, leży martwa w schowku na ziemniaki. Słowa te położyły kres zabawie trójki przyjaciół, a Grady tylko gapił się w milczeniu. Po chwili Cammy odwróciła się do Lamara i powiedziała: ‒ Przewidziałeś chaos i miałeś rację. Czy to, co widziałam, to był chaos? Co nas czeka? ‒ Po prostu przyszłość ‒ odezwała się Zagadka zza pleców Lamara. ‒ Tam, gdzie mamy być. ···

Henry Rouvroy alias Jim Carlyle zszedł do piwnicy, trzymając w każdej dłoni granat. Nora wciąż leżała na podłodze schowka, oczy miała otwarte. Usiadł na podłodze obok swojej bratowej, swojej żony. Wyciągnął zawleczkę z pierwszego granatu, ale nie puścił łyżki. Z powodów, których nie potrafił sobie wytłumaczyć, ujrzał w myślach nie nagie zwłoki Jima w kurniku, pośród gdaczącego drobiu, lecz senatora na konferencji prasowej, wymachującego zdjęciem Marcusa Pippa i domagającego się sądu wojennego. To Henry doradził mu taką strategię, ale opierał się na błędnej informacji, i wszystko diabli wzięli. Senator go nie wyrzucił, ponieważ uważał, że cała ta sprawa osiągnęła efekt, na jakim mu zależało. Senator był idiotą. Henry nie potrafił się uwolnić od obrazu twarzy Marcusa Pippa. Nie chciał umrzeć, myśląc o Marcusie Pippie. Ale umarł, myśląc o nim. ··· Grady jechał tak szybko, jak pozwalała na to kręta droga, i kierował się na południe, ku bardziej zamieszkanej okolicy, tam, gdzie wzgórza były obsypane światłami domów. Wciąż znajdowali się daleko od jakiejś małej miejscowości z własną stacją telewizyjną, lecz jeśli ich ucieczka nie została jeszcze zauważona, to mieli spore szanse.

Minęli przydrożną restaurację, gdzie na parkingu tłoczyły się pick-upy, a plakat informował o występach zespołu country. Jakieś pół kilometra dalej, kiedy znaleźli się na wzniesieniu i zobaczyli w dole blokadę na skrzyżowaniu, Grady zahamował i zawrócił, a Cammy powiedziała: ‒ Restauracja. Ten tłum ludzi... to dla nas jakaś szansa. Gdy znów wjechał na szczyt wzniesienia, na które dotarł chwilę wcześniej z przeciwnej strony, spojrzał w lusterko wsteczne i zobaczył, że już ich gonią. Na parkingu pod restauracją Cammy wyskoczyła błyskawicznie z samochodu, pobiegła na jego tył i opuściła klapę. ‒ Z wozu, prędko, prędko! Merlin wyskoczył z pojazdu, a duet o oczach jak lampiony poszedł czym prędzej w jego ślady. Kiedy biegli w szóstkę do drzwi restauracji, Lamar spytał: ‒ A muzyka? Nigdy nie słyszałem, by ludzie na koncercie country zachowywali się tak spokojnie. W środku panował tłok, jak dowodziła liczba wozów na zewnątrz, ale nie grał żaden zespół, nikt nie tańczył, a ludzie tworzyli dziwne konfiguracje przy barze, w miejscu na lewo od sceny i w dużej sali obok toalet. ‒ Musi tu być ze sto osób ‒ zauważyła Cammy. ‒ Może nawet ze sto pięćdziesiąt. Ci z Bezpieczeństwa Narodowego nie mogą aresztować wszystkich, zamknąć każdego z tych ludzi.

Chodźcie, już czas. No dalej, Zagadka i Rebus, pora na wasz debiut. ‒ Scena ‒ podsunął Grady. ‒ Mikrofon. Lamar odezwał się za ich plecami: „O mój Boże”, ale Cammy się nie odwróciła, tylko parła przed siebie między pustymi w większości stolikami, przed nią zaś biegł wilczarz i dwa zdumiewające stworzenia. Wspięła się na scenę, wzięła mikrofon ze stojaka i powiedziała: ‒ Proszę o uwagę! Stając obok niej, Grady zauważył: ‒ Nie jest włączony. Zaczęła szukać przycisku, znalazła go i po chwili jej głos zagrzmiał donośnie: „Ludzie, słuchajcie, chcę wam coś ogłosić” ‒ i w tym momencie przez główne wejście, a po chwili także przez tylne, wtargnęły do środka legiony ubranych na czarno agentów z automatyczną bronią gotową do strzału. Goście obrócili się w stronę Cammy, ale połowa funkcjonariuszy zaczęła rozchodzić się po lokalu, zastraszając tłum, podczas gdy pozostali ruszyli ku scenie. Jeden z nich wszedł na podium i oznajmił Cammy, że jest aresztowana, a drugi mówił właśnie Grady'emu, że ma prawo zachować milczenie, więc rzuciła ze złością: ‒ Tyle że nie macie prawa zmusić nas do milczenia!

W tym całym zamieszaniu usłyszała, jak Lamar krzyczy do niej spomiędzy stolików, i gdy już zamierzała walnąć jednego z agentów mikrofonem, dotarł do niej sens słów. ‒ Cammy, Grady, spójrzcie na monitory! W sali obok toalet znajdował się duży płaski ekran, mniejszy zainstalowano za barem, jeszcze jeden ustawiono obok sceny. Nikt nie grał, nikt nie tańczył i nikt nie pił, ponieważ uwagę ludzi przyciągało coś, co pokazywano w telewizji. Na ekranach widać było Zagadkę i Rebusa. Cammy patrzyła, nic nie rozumiejąc. Ktoś pogłośnił dźwięk w dużym monitorze, kiedy zamiast Zagadki i Rebusa pojawił się reporter. ‒ Mamy wiadomości z ostatniej chwili, dzieje się coś niezwykle ważnego. Bez względu na to, co oznacza wydarzenie w Michigan i pojawienie się tych dwóch stworzeń w zachodniej Pensylwanii, nie są to, jak się okazuje, przypadki odosobnione. ‒ Rozmawiał przez chwilę z kimś poza ekranem i zasięgiem mikrofonu, potem odwrócił się do kamery. ‒ Właśnie się dowiedziałem, że za chwilę otrzymamy przekaz na żywo z Marietty w stanie Georgia, potem trzy kolejne, to samo chyba dzieje się we Włoszech... we Francji, tak słyszałem wyraźnie: Włochy i Francja. Teraz łączymy się z Mariettą. W Georgii para zwierząt wyglądających identycznie jak Zagadka i Rebus baraszkowała na trawniku, wokół którego

zebrało się czterdzieści czy pięćdziesiąt osób, ten jeden raz nie po to, by stanąć przed obiektywem, ale zobaczyć dokładniej to, co obiektyw pokazywał. Uzbrojeni agenci zaczęli cofać się niepewnie od sceny. Cammy słyszała, jak dowódca mówi obok coś przez komórkę, ale telewizja interesowała ją bardziej niż Departament Bezpieczeństwa Narodowego. Jak się jednak wydawało, tłum w restauracji przejawiał mniejsze zainteresowanie ekranami niż dwiema cudownymi istotami, które znalazły się pośród ciżby. Cammy wzięła na ręce Zagadkę, a Grady Rebusa i oboje zeszli ze sceny, by zapoznać obywateli Kolorado z nowymi stworzeniami, z którymi teraz dzielili świat. Zagadka szepnęła jej do ucha: ‒ Jesteś taka czysta, świecisz tak jasno i nie ma już w tobie smutku. 71 Na ławce w parku, naprzeciwko ośrodka dla emerytów, siedział stary człowiek. Był łysy, przygarbiony i miał siwe wąsy. W pochmurny dzień nosił ciemne okulary. O oparcie ławki zaczepiona była rączką biała laska. Tom Bigger usiadł obok niego i spytał: ‒ Co pan myśli o tych wszystkich wiadomościach? ‒ Słyszałem ich głosy. Brzmią jak anielskie. Ich ton spra-

wia, że czuję się szczęśliwy. Szkoda, że nie mogę ich zobaczyć. Są piękne? ‒ Tak. To najpiękniejsze istoty, jakie kiedykolwiek widziałem. ‒ Wczoraj podali w wieczornych wiadomościach, że jak dotąd naliczyli na świecie siedemdziesiąt tysięcy par. ‒ A słyszał pan wiadomości dziś rano? ‒ spytał Tom. ‒ Nie. I co dalej? Jak twierdzi moja żona Mirna, lada chwila odkryją, że te stworzenia potrafią latać jak ptaki. Co to wszystko oznacza, jak sądzisz? ‒ Oznacza kolejną szansę ‒ odparł Tom. ‒ Też mi się tak wydaje. Wiesz, co myślę? ‒ Co? ‒ spytał Tom. ‒ Jeśli ktokolwiek zabije jedno z nich, będzie to dla nas koniec, dla nas wszystkich. Koniec, raz na zawsze. ‒ Niewykluczone ‒ przyznał Tom. ‒ Dziś rano podano w wiadomościach, że naukowcy dokonali sekwencji ich genomu. Wie pan, co odkryli? ‒ Coś zdumiewającego ‒ odparł niewidomy człowiek. ‒ Taką mam nadzieję. Całe życie czekałem na coś zdumiewającego. ‒ Przede wszystkim musi pan wiedzieć, że nie wyglądają jak my. W ogóle. Ale naukowcy twierdzą, że ich genom odpowiada naszemu pod każdym względem.

Niewidomy człowiek roześmiał się. Przez chwilę nie mógł się uspokoić. Jego śmiech wyrażał czystą radość i Tom uznał, że jest zaraźliwy. Kiedy przestali się śmiać, stary człowiek spytał: ‒ Widziałeś któreś z nich na żywo czy w telewizji? ‒ Nie tylko widziałem dwa na żywo, proszę pana, ale też to, jak się zjawiły... stamtąd, skąd przyszły. Gdziekolwiek to jest. Niewidomy człowiek wyciągnął rękę, odszukał ramię Toma i ścisnął je. ‒ To prawda? Byłeś świadkiem? ‒ Na urwisku nadmorskim, w dalszej części wybrzeża. Odmieniło to moje życie. To, że widziałem, jak do tego doszło. ‒ Opowiedz mi o tym. Opowiedz, proszę. ‒ Muszę zacząć od tego, że na urwisku były wiewiórki i mnóstwo ptaków i że wszystkie znieruchomiały, kiedy to się stało. Ale to nie pojawienie się tej pary tak je zaczarowało. To było coś innego. Wyczułem, że jest z nami coś, czego nie mogłem dostrzec, coś, co być może dostrzegały ptaki i wiewiórki, coś, co sprowadziło te dwa zwierzaki albo przeniosło je... skądś. Sam nie wiem. Bardzo się bałem, ale jednocześnie... byłem w środku żywy, po raz pierwszy od bardzo, bardzo dawna. I... zmieniłem się. Niewidomy człowiek zastanawiał się przez chwilę, a potem spytał:

‒ Jesteś moim Tomem? ‒ Tak, tato. Jestem twoim Tomem. ‒ Och, chcę dotknąć twojej twarzy. ‒ To nie jest dobra twarz, tato. Boję się, że mama ją zobaczy. Zza ławki odezwała się kobieta: ‒ Widziałam ją, kochanie. Minąłeś mnie, kiedy szedłeś usiąść obok swojego ojca. Nie poznałeś mnie, ale ja cię poznałam. Tom pozwolił ojcu dotknąć swej twarzy i jego ojciec zapłakał, nie tylko z powodu synowskiego cierpienia, ale też z radości. Kiedy Tom wstał i obrócił się ku matce, powiedziała: ‒ Jesteś taki piękny, Tom. Spójrz na mnie, śmiało. Jesteś piękny. Twoja twarz to oblicze transcendencji. 72 Cammy patrzyła przez okno w kuchni i obserwowała, jak bawią się w świeżym śniegu z Merlinem. Gdyby nie ich czarne dłonie, czarne stopy i czarne nosy, byłyby prawie niewidzialne. Ekspres zaczął perkotać i kuchnię wypełnił nagle aromat świeżej kawy jamajskiej. ‒ Już się nie nadaję do tego, żeby je uczyć czegokolwiek ‒ wyznał Grady. ‒ Przewyższają mnie umysłowo. Pomożesz mi? ‒ Niczego tak nie pragnę. Ale pewnie mnie też przewyższą,

i to bardzo niedługo. Stanął obok niej przy oknie i położył jej dłoń na ramieniu. ‒ Leżysz czasem w nocy i zastanawiasz się, dokąd to zmierza... to znaczy świat, kiedy one w nim żyją i kiedy wszystko tak bardzo się zmieniło? Pokręciła głową. ‒ Nie. Dokądkolwiek zmierzają, zabiorą świat ze sobą. I jestem pewna, że tam, gdzie pomogą nam dotrzeć, będzie nasze miejsce.