kosmetologia tematy 7-9

3. Cera,jej rodzaje i ie/ęgnacja q ~

to potoczne określenie powierzchni skóry twarzy i cech jej towarzyszących np. kolorytu.

!l

W zależności od rozmieszczenia podstawowe rodzaje cery: cera normalna cera sucha cera tłusta cera mieszana

gruczołów łojowych w skórze oraz ich aktywności

wyróżniamy

cztery

3.1. P~tania, jakie należy zadać w celu określenia rodzaju ceiY. 3.1.1. Cera sucha 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Czy na skórze nie widać rozszerzonych porów? Czy skóra jest matowa a nawet szorstka? Czy skóra posiada różowy koloryt? Czy wokół oczu powstająjuż pierwsze zmarszczki ? Czy skóra jest napięta po zastosowaniu wody i mydła? Czy po spacerze na chłodzie lub na słońcu, po dłuższym pobycie na wietrze i zimnie, skóra jest napięta, podrażniona i zaczerwieniona ? 7. Czy nie występują zaskórniki? Jeżeli na większość pytań można odpowiedzieć "tak" to znaczy, że skóra jest sucha

3.1.2. Cera tłusta 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Czy skóra jest lśniąca, szczególnie w obszarze T ? Czy na skórze widoczne są zaskórniki? Czy skóra ma ziemisty kolor? Czy skóra posiada rozszerzone pory? Czy czasami pojawiają się na skórze krostki ? Czy skóra jest odporna na zmienne czynniki środowiska zewnętzmego: temperaturę, wiatr, wodę kosmetyki (nie ulega podraznieniom, zaczerwienieniu pod wpływem działania tych czynników) ? Jeżeli na większość pytań można odpowiedzieć "tak" to znaczy, że skóra jest tłusta

3.1.3.Cera mieszana 1. Czy skóra jest lśniąca obszarze T i występują w tych okolicach zaskórniki? 2. Czy cera na policzkach i skroniach ma objawy cery suchej? 3. Czy skóra w okolicach T posiada rozszerzone pory, natomiast na policzkach i skroniach pory są drobne a skóra gładka ? 4. Czy skóra jest wrażliwa na mydło, nowe kosmetyki, zmienne warunki atmosferyczne i ulega podrażnieniu i zaczerwienieniu pod wpływem tych czynników? 5. Czy zimą czoło i policzki są podrażnione? 6. Czy latem skóra w środkowym obszarze twarzy jest bardziej tłusta ? Jeżeli na większość pytań można odpowiedzieć "tak" to znaczy, że skóra jest mieszana

3.1.4. Cera wrażliwa 1. Czy skóra reaguje na kosmetyk zastosowany po raz pierwszy, czy powoduje on powstawanie na niej zmian skórnych typy pokrzywki, obrzęku ? 2. Czy skóra jest podrażniona po zastosowaniu ziarnistego peelingu ? 3. Czy skóra jest podrażniona w kontakcie z detargentami ? 4. Czy skóra jest wrażliwa na mydło, zmienne warunki atmosferyczne i ulega podrażnieniu i zaczerwienieniu pod wpływem tych czynników? 5. Czy zimą czoło i policzki są podrażnione ? Jeżeli na większość pytań można odpowiedzieć "tak" to znaczy, że skóra jest wrażliwa

31

3.2. Cera normalna

---"'------------~--------------~------~---------

3.2.1. Charakterystyka jest gładka, matowa, lekko różowa,jędrna, napięta, sprężysta, dobrze nawilżona, bez żadnych defektów, niewidoczne są naczynia krwionośne, plamy barwnikowe, nie występuje problem łuszczenia się nie występuje problem z nadprodukcją łoju przez gruczoły łojowe ani z rozszerzonymi porami skórnymi u osób o jasnej karnacji może sprawić wrażenie przezroczystej jest odporna na wpływy atmosferyczne, czynniki chemiczne, mechaniczne i fizyczne najczęściej występuje u dzieci, ale w czasie dojrzewania może przechodzić w cerę tłustą rzadziej występuje u dorosłych, u których z czasem przechodzi w cerę suchą dopiero około 30 roku życia na skórze normalnej uwidaczniają się pierwsze objawy starzenia się i powstają pierwsze zmarszczki

3.2.2. Pielęgnacja Najczęstszym błędem pielęgnacyjnym jest po prostu brak pielęgnacji, zabiegi kosmetyczne powinny uwzględnić indywidualne właściwości cery normalnej, a szczególnie jej płaszcz lipidowy. Zasadą pielęgnacji cery normalnej osób młodych jest działanie ochraniające fizjologiczną równowagę skóry. a) oczyszczanie cery normalnej stosowanie przegotowanej wody z mydłem delikatnym, przetłuszczonym, wzbogaconym olejami roślinnymi, lanoliną lub żelem (bez mydła, z naturalnymi substancjami zmywającymi - betainą lub środkami roślinnymi) . spłukanie zimną wodą, zastosowanie mleczka i toniku do cery normalnej Nawet cera normalna może sprawiać czasami wrażenie skóry podrażnionej. Częściej zdarza się to w przypadku osób po 20 roku życia. Dla nich do mycia poleca się mydła syntetyczne (syndety, "mydła bez mydła"), które nie zmieniają odczynu skóry, chronią przed drobnymi podrażnieniami i alergiami. Cera normalna może źle tolerować mydła antyseptyczne oraz niektóre mydła i emulsje myjące z dodatkiem zapachów i środków koloryzujących. Podrażniają one skórę i mogą uczulać. Po dłuższym stosowaniu mydła antyseptyczne mogą powodować znaczne odwodnienie naskórka. b) preparaty

kosmetyczne

32

Skóra normalna nie potrzebuje kosmetyków regeneracyjnych, które zmieniają lub naprawiająjej naturalne, prawidłowo przebiegające funkcje. W wielu sytuacjach wymaga jednak ochrony i kosmetyków pozwalających podtrzymać oraz utrzymać dłużej jej prawidłowy stan. Podstawowa pielęgnacja polega na: stosowaniu na dzień kremów nawilżających, półtłustych, zimą kremów ochronnych, latem kremów z filtrami, natłuszczaniu skóry podczas opalania. Skóra normalna bardzo często ma cechy cery wrażliwej. Przy zimnym powietrzu i silnym wietrze konieczna jest wtedy dodatkowa ochrona skóry kremem półtłustym lub tłustym, który w sposób mechaniczny osłania przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Kremy ochronne są emulsjami typu w/o, tworzą na skórze porowatą, lipidową błonę ochronną, która nie powinna sprawiać wrażenia tłustości skóry. stosowaniu na noc kremów nawilżających, półtłustych zawierających wyciągi z ziół i owoców przemywaniu płynami lub naparami zawierającymi wyciągi z ziół śluzorodnych (siemię lniane) stosowaniu maseczek witaminowych (z witaminami A, D, E) nawilżaniu cery normalnej podczas opalania po 30 roku życia najczęściej przechodzi w cerę suchą i należy ją pielęgnować jak cerę suchą

33

3.3.1. Charakterystyka jest cienka, jasnoróżowa, delikatna, matowa, często się łuszczy, jest mało elastyczna pory skórne są zamknięte i niewidoczne mogą wystąpić przebarwienia, teleangiektazja (rozszerzone naczynka) na ogół źle znosi wodę i mydło, które powodują w jej przypadku uczucie ściągania i napięcia jest wrażliwa na zmiany pogodowe - w zimie oddaje dużo wilgoci do otoczenia, staje się spierzchnięta i zrogowaciała, latem jest wysuszona przez promienie słoneczne (długotrwałe narażanie cery suchej na zimno, słońce, wiatr może spowodować przedwczesne powstawanie zmarszczek i starzenie się skóry), źle znosi niska wilgotność w klimatyzowanych i ogrzewanych pomieszczeniach z reguły dość szybko powstają na niej zmarszczki, ale rzadko dochodzi do powstawania głębokich bruzd, jak ma to miejsce w przypadku cery tłustej

1. Przyczyny powstawania

cery suchej

wrodzone nabyte - wadliwa pielęgnacja, zły dobór kosmetyków, długotrwałe stosowanie preparatów złuszczających, choroby skóry, stres, przemęczenie, leki odwadniające, jako konsekwencja cery normalnej około 30 - 40 roku życia trudność w wyprodukowaniu odpowiedniej ilości tłuszczu przez skór właściwą i gruczoły łojowe niedobór tłuszczu przyczynia się do odwodnienia skóry, gdyż j est ona niedostatecznie osłonięta i stale traci wodę, z wiekiem proces ten nasila się i skóra staje się coraz bardziej wiotka

1.1.1.

Pielęgnacja

Podstawowym błędem jest dostarczanie samej tylko wody, gdyż w tym przypadku wytwarzanie tłuszczu staje się jeszcze bardziej ograniczone, a skóra ulega dalszemu wysuszeniu. Skóry nie nawilża się wodą, ale specjalnymi kosmetykami, które ułatwiają dłuższe zatrzymanie w naskórku wilgoci. Nawilżanie skóry wodąjest naj częstszym błędem pielęgnacyjnym. Nawilżanie skóry wodą w aerozolach powoduje jeszcze szybsząjej utratę z wnętrza naskórka. Po chwilowym odprężeniu i czuciu ulgi, już po paru minutach odczuwa się na nowo ściąganie i pieczenie. Skóra nie wchłania przecież wody ze środowiska zewnętrznego - gdyby tak było, to po dłuższej kąpieli w wannie lub jeziorze bylibyśmy spuchnięci i nabrzmiali od wchłoniętej wody. Po wytarciu się 34

stwierdzamy na ogół, że skóra jest sucha, łuszcząca się i potrzebuje nie ponownej kąpieli, ale balsamu, który łagodzi te objawy. Kolejnym błędem jest stosowanie jedynie bardzo lekkich, szybko znikających ze skóry kremów nawilżających. Kremy takie nawilżają szybko, ale z reguły na bardzo krótko. W przypadku cery suchej wskazane jest stosowanie oprócz kremów nawilżających także kremów półtłustych i tłustych, które zapobiegają szybkiemu parowaniu wody z naskórka. Należy unikać czynników działających agresywnie - mydła, wody chlorowanej, nie sprawdzonych preparatów kosmetycznych, środków przeciwtrądzikowych dla skór przetłuszczających się, długotrwałego opalania w solarium i na słońcu, wiatru, mrozu, suchych i zadymionych pomieszczeń, ziarnistych peelingów, wód w aerozolach a) oczyszczanie cery suchej Cera sucha bardzo źle toleruje większość zwykłych mydeł oraz z dodatkami środków zapachowych i nie jest wskazane stosowanie ich do mycia twarzy. Podczas gdy skóra tłusta, dzięki dużej aktywności gruczołów łojowych łatwo się regeneruje po kąpieli, skóra sucha potrzebuje czasami paru godzin, aby w pełni odtworzyć cenne składniki ochronne naskórka. Klasyczne mydła toaletowe są także niewskazane w przypadku cery suchej skłonnej do alergii i podrażnień. Zasadowy odczyn skóry po użyciu mydła ułatwia wnikanie alergenów i czynników podrażniających w głąb naskórka. Z tego powodu osobom ze skórą suchą i do tego wrażliwą zaleca się stosowanie: mydeł syntetycznych, czyli syndetów, wzbogaconych w dodatki natłuszczające skórę mydeł przetłuszczonych, glicerynowych oraz wzbogaconych kremem pielęgnacyjnym, które odtłuszczają skórę w mniejszym stopniu niż tradycyjne mydła toaletowe w razie "ściągania" mleczka i toniku bezalkoholowego w razie łuszczenia się zmywanie odwarem siemienia lnianego lub korzenia ślazu b) preparaty

kosmetyczne

Stosowanie kremów to podstawa pielęgnacji suchej skóry. W przypadku skóry suchej kremy powinno się nakładać kilka razy dziennie, gdyż nawet najlepszej jakości kremy działają zaledwie parę godzin. Preparaty kosmetyczne do pielęgnacji cery suchej powinny mieć postać emulsji typu w/o oraz posiadać właściwości nawilżające, kojące i odżywcze Pielęgnacja cery suchej polega na stosowaniu: na dzień kremów półtłustych i nawilżających, w zimie tłustych i ochronnych, latem tłustych i półtłustych z filtrami, pamiętając szczególnie o okolicach oczu na noc kremów odżywczych, półtłustych, tłustych w zależności od potrzeby i uczucia "ściagania" skóry (nałożyć grubą warstwę, nadmiar po godzinie usunąć) maseczek owocowych i witaminowych peelingów enzymatycznych Kremy przeznaczone dla cery suchej powinny zawierać w swoim składzie substancje hamujące parowanie wody tj. NMF (naturalny czynnik nawilżający: aminokwasy, mocznik, kwas mlekowy), kwas hialuronowy, mukopolisacharydy. Kremy zawierające te składniki dają natychmiastowe uczucie komfortu i odświeżenia skóry, gdyż woda kosmetyku odparowuje chłodząc powierzchnię skóry. Sam efekt nawilżający nie trwa długo. Dla osób z bardzo cienką i odtłuszczoną skórą, niezdolną do dłuższego przytrzymania wody kremy nawilżające mogą być niewystarczające. W tym przypadku dużo lepszym rozwiązaniem będzie krem tłusty, ochronny, który także ją nawilża, różny jest tylko mechanizm działania poszczególnych składników i czas utrzymywania się korzystnego działania. Aby wydłużyć korzystne działanie kremu nawilżającego stosować należy emulsje typu w/o, które maja działanie natłuszczające i odtwarzające naturalną barierę ochronną naskórka. Tworzą one na powierzchni skóry film ochronny, dzięki czemu wolniej odparowują ze skóry i ich działanie ochronne jest dłuższe.

35

3.4.1.Charakterystyka ma kolor szarożółty, ziemisty, jest dość gruba, jej powierzchnia jest błyszcząca, pokryta warstwą tłuszczu, ma rozszerzone pory, ma nieestetyczny wygląd, często towarzysząjej powikłania trądzikowe, łojotok występują zaskórniki otwarte i zamknięte w dotyku wyczuwa się ziarnistości i nierówności jest przetłuszczona najbardziej w obszarze łojotokowym - czoło, nos, broda dobrze reaguje na czynniki atmosferyczne (mróz, wiatr), źle na stres, zaburzenia hormonalne, napięcie nerwowe, zaburzenia układu trawiennego jest odporna na czynniki chemiczne, środki higieniczne łój zapobiega procesom starzenia i wysuszenia skóry oraz nadmiernemu nawodnieniu w wieku starczym nie ulega patologicznemu wysuszeniu tworzenie zmarszczek przebiega inaczej niż w skórze normalnej i suchej, ponieważ nie tworzą się płytkie zmarszczki mimiczne, ale bruzdy i głębokie zmarszczki wokół ust i na policzkach przechodzi z wiekiem w cerą mieszaną, normalną lub suchą

1. Przyczyny powstawania cery tłustej a) nadczynność gruczołów łojowych prowadząca do łojotoku i powikłań trądzikowych Pojęcie łojotoku Łojotok to wzmożone wydzielanie łoju najwyraźniejsze w okolicach obfitujących w gruczoły łojowe. Skóra jest lśniąca, tłusta z wyraźnie rozszerzonymi ujściami gruczołów łojowych, wypełnionych masami łojoworogowymi (powstałymi z utleniania keratyny). Etiopatogeneza łojotoku Prawdopodobnie czynnikami etiologicznymi są zakażenia drożdżakowe, głównie Pityrosporum ovale. Czynnikami usposabiającymi

są;

wrodzona skłonność osobnicza, związana z nadmiernym rogowaceniem ujść mieszków włosowych zaburzenia czynności wewnątrzwydzielniczej zwłaszcza hiperandrogenizm i nadmierne wytwarzanie progesteronu u kobiet - większa wrażliwość gruczołów łojowych na krążące we krwi androgeny (estrogeny hamują, a androgeny pobudzają czynność gruczołów łojowych) produkcja łoju ze zmniejszoną ilością kwasu linolowego, który jest odpowiedzialny za regulację procesu rogowacenia naskórka - jego niedobór powoduje zaburzenie złuszczania się naskórka i przerost warstwy rogowej zaburzenia układu nerwowego, np. wzmożone wydzielanie łoju w parkinsonizmie, zapaleniu mózgu, leki psychotropowe 36

Wydzielanie łoju podlega wahaniom w różnych okresach: duże u noworodków (zmniejsza się w wieku około 5 lat) wzrasta w okresie pokwitania powyżej 40 roku życia zmniejsza się bardzo wyraźnie Wzmożone wydzielanie łoju jest charakterystyczne dla pewnych okolic zwanych fizjologicznymi rynnami łojotokowymi. Są to: owłosiona skóry głowy, czoło, nos, fałdy nosowo - policzkowe, okolice zauszne, mostka, międzyłopatkowe. b) wadliwe odżywianie c) schorzenia przewodu pokarmowego d) niedobór witamin (E, H, B6) e) zaburzenia układu wegetatywnego

3.4.2. Pielęgnacja W pielęgnacji cery tłustej szczególny nacisk należy położyć na zmniejszenie grubości warstwy rogowej i regulację wydzielania gruczołów łojowych. Pewna ilość łoju jest niezbędna, aby właściwie chronić powierzchnię skóry przez utratą wody i szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, jednak w przypadku cery tłustej łoju jest zbyt dużo. Należy usunąć jego część, ale całkowite pozbawienie warstwy rogowej substancji lipidowych nie jest wskazane. Dlatego w pielęgnacji cery tłustej należy unikać: środków działających agresywnie, naruszających naturalną florę bakteryjną, zmieniających odczyn skóry na zasadowy, nadmiernie odtłuszczających i wysuszających warstwę rogową, gdyż wtedy łatwo o przeistoczenie się skóry tłustej w trądzikową i odwodnioną. Takimi środkami są: mydła zasadowe, toniki alkoholowe (powyżej 30%), woda kolońska, spirytus salicylowy. Powoduje one odwodnienie i podrażnienie skóry, co znacznie przyspiesza wytwarzanie wydzieliny łojowej preparatów z dużą zawartością fazy tłuszczowej (powyżej 30%) - komedogennych (zaskómikotwórczych) oraz olejów mineralnych, wazeliny, wosków i większości olejów roślinnych, mydeł przetłuszczonych, kremowych wysuszenia skóry w solarium i na silnym słońcu. Początkowo obserwuje się poprawę stanu skóry, ale bardzo szybko dochodzi do jeszcze większego łojotoku a) oczyszczanie cery tłustej Środki do mycia cery tłustej powinny mieć odczyn lekko kwaśny lub obojętny - pH 4,5 - 5,5. Niskie wartości pH hamują rozwój flory bakteryjnej i zapobiegają podrażnieniom. Zwykłe mydła mają odczyn zasadowy pH powyżej 8,0 - 8,5, silnie się pienią i mogą sprawiać wrażenie dobrze myjących, lecz bardzo podrażniają skórę i w konsekwencji stymulują pracę gruczołów łojowych. Do oczyszczania skóry tłustej zaleca się: mydła delikatne, żele antybakteryjne, mydła i syndety przeciwtrądzikowe, przeciwłojotokowe i zapobiegające powstawaniu zmian trądzikowych

zawierające składniki

spłukiwanie twarzy zimną wodą w celu zamknięcia porów skórnych stosowanie toników bezalkoholowych lub alkoholowych z zawartością alkoholu nie przekraczającą 10 15%, płynów zawierających kwasy owocowe o właściwościach keratolitycznych, czyli usuwających zewnętrzną martwą warstwę naskórka, oczyszczających cerę i poprawiających jej koloryt, płynów z wyciągami ziołowymi, tric1osanem, siarką, kwasem salicylowym 2-4% b) preparaty

kosmetyczne

W pielęgnacji cery tłustej stosowane są kremy o specjalnym działaniu leczniczym nastawionym tylko na ten rodzaj skóry, czyli matujących, normalizujących wydzielanie sebum oraz kremy stosowane również w codziennej pielęgnacji skóry normalnej stanowiące bazę pod makijaż, ochronne i nawilżające. Preparaty do pielęgnacji cery tłustej powinny mieć postać żelu lub lekkiej emulsji typu o/w, łatwo wchłaniać się, nie zawierać komedogennych (zaskómikotwórczych) ciał tłuszczowych, mieć właściwości nawilżające, kojące, bakteriobójcze, bakteriostatyczne. Kremy nawilżające, matujące oraz maseczki dla cery tłustej regulują pracę gruczołów łojowych i zawierają kaolin, talk, skrobię, pochodne cynku, miedzi, witaminę B6, A, E, kwasy owocowe, sole glinu. Oprócz tych preparatów wspomaga się pielęgnację cery tłustej przez stosowanie:

37

ziół w formie naparów, płynów, okładów- skrzyp polny, korzeń łopianu, mięta, kora dębu, dziurawiec zwyczajny, fiołek trójbarwny, jałowiec pospolity, krwawnik pospolity, len zwyczajny, nostrzyk żółty, ogórecznik lekarski, rumianek pospolity, szałwia lekarska olejków eterycznych w postaci okładów, kąpieli, masaży - bergamotowy, cedrowy, cytrynowy, z drzewa herbacianego, eukaliptusowy, geraniowy, jaśminowy, jałowcowy, lawendowy, limetkowy, mandarynkowy, miętowy, z neroli, pomarańczowy, rozmarynowy, sosnowy warzyw i owoców w postaci naparów z liści, płynów, okładów - ogórek, pomidor, cytryna, dzika róża, jabłko, malina, pomarańcza, poziomka

38

_______m~=3.5. Cera mieszana

.

~

3.5.1. Charakterystyka Jest najczęściej spotykanym typem cery, daje efekt dwóch różnych twarzy: cześć środkowa twarzy - strefa T (czoło, nos, broda) jest tłusta, policzki są suche lub normalne (wyjątkowo może bywać także odwrotnie) część przetłuszczająca się jest odporna na czynniki chemiczne, natomiast część sucha jest wrażliwa i skłonna do podrażnień

1. Przyczyny powstawania

cery mieszanej

Spotykana jest najczęściej u osób po 20 roku życia jako konsekwencja cery tłustej. Po 25 roku życia nie powinno się traktować tej skóry tak samo jak łojotokowej i trądzikowej cery nastolatka. Prowadzi to do odwodnienia skóry i pojawiających się widocznych cech przedwczesnego starzenia się. Przetłuszczanie się nosa, czoła i brody powoduje nieestetyczne świecenie się skóry i bardzo utrudnia makijaż. Kobiety często odtłuszczają cerę wszystkimi dostępnymi środkami. Pozbawiająja także wszelkich kremów nawilżających i odżywczych, sądząc że łojotok powstaje z nadmiaru kosmetyków. Cera mieszana bardzo często powstaje jednak nie z nadmiaru, lecz z braku wielu substancji i zakłócenia równowagi wodno-lipidowej na powierzchni naskórka. Broniąc się przed czynnikami środowiska zewnętrznego oraz przed silnym odtłuszczeniem produkuje nadmiar ochronnego łoju. Świecącą się skórę nadal odtłuszczamy i tak powstaje błędne koło.

3.5.2. Pielęgnacja Jest tym trudniejsza im większa jest różnica między partią tłustą a suchą. Powinno zwracać się uwagę na nawilżanie, ochronę i regenerację suchych i odtłuszczonych partii skóry oraz na normalizację miejsc przetłuszczających się. a) oczyszczanie cery mieszanej Należy wybierać kosmetyki bardzo łagodne, nie odtłuszczające zbytnio skóry: mydła delikatne, glicerynowe, żele dla cery wrażliwej, syndety z dodatkiem środków nawilżających, w razie "ściągania" stosować należy mleczko, tonik do cery tłustej lub mieszanej oraz specjalne preparaty do demakijażu cery mieszanej. Przeciwwskazane są mydła antybakteryjne oraz klasyczne mydła toaletowe, alkalizujące skórę. b) preparaty

kosmetyczne

Preparaty do pielęgnacji cery mieszanej powinny łatwo się wchłaniać, nie zawierać komedogennych (zaskómikotwórczych) ciał tłuszczowych. Obecnie na rynku spotkać można specjalne preparaty przeznaczone do pielęgnacji cery mieszanej. Regulują i normalizują one wydzielanie sebum sprawiając, że tłuste partie są matowe, a suche nawilżone i dobrze chronione. Oprócz preparatów o działaniu normalizującym, stosować można kremy witaminowe i nawilżające oraz maseczki oczyszczające i peelingi enzymatyczne.

39