Maria Szczepek - Jezyk hiszpanski od A do Z._Repetytorium

Maria Szczepek I

HISZPANSKI od

do

__

REPEMORIUM granzatyka • ćwiczenia tabele odmian

WYDAWNICTWO

Hm

Spis treści WSTĘP

.

.

.

.

.

ALFABET

HISZPAŃSKI

.

.

.

.

.

.

11

.

13 14

Hiszpańskie nazwy znakó\v graficznych

AKCENTOWANIE GRAFICZNE

..

•

to

.

..

.

"

.

.16 .

RODZAJNIK

(Articulo)

.

.

.

Rodzaj nik okreSlony (determindo)

.

. .

. .

.

.

.

.

Rodzajnik nieokreślony (indetenninado) RZECZOWNIK (Sustantivo)

.

.

.

.

.

.

'.

'.. .

.

�'�� '.�Q . "':20 . 20

.

22

Rzeczownik rodzaju męskiego . . Rzeczownik ro dzaju żeńskiego . . Rzeczowniki pl'zyjnlujące formę męską lub żeńską, w zależ. . . ności od rodzaju . . . . . Rzeczowniki zmieniające znaczenie, w zależności od użytego rodzajnika . . . . . . . . . . Twotzenie liczby mnogiej . Tworzenie zdrobnień i zgrubień . . . . . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

PRZYMIOTNIK (Adjetivo) Przymi otnik rodzaju męskiego Przymiotnik ro d zaju żeńskiego Tworzenie liczby mnogiej Usytuowanie przymiotnika

.

.

.

.

.

przymiotników

24 24

24 26 27 27

.

27

.

.

..

.

.

.

.

.

Zgodność przymiotników St0R!!iowanie

,

22 23

.

.

.

.

.

.

.

28 29 30 30 5

ZAIMKI (Pronombres) Zaimki osobowe (pronombres personales) . Zaimki zwrotne (pronombres reflexi vos) . . . Zaimki dzierżawcze (pronombres posesivos) - formy nieakcentowane . - formy akcentowane ZaiInki wskazujące (pronombres demostrativos) - przymiotnikowe - rzeczownikowe - nieodmienne - określające relacje bliskości i odległości przestrzennej 1 czasowej Zaimki względne (pronombres relativos) Zaimki pytające (pronombres interrogativos) Zaimki nieokreślone (pronombres indefinidos)

38 39 42 43

CZASOWNIK (Verbo)

45

Tryb oznajmujący (modo indicativo)

46 46 46 46 47 48 49 50 51 51 52 52 53 54 57 57 58 58 59

.

.

.

.

.

.

Czasy proste (tiempos simpIes)

Czas teraźniejszy (presente) - czasowniki regularne - czasowniki nieregularne • nieregularność wspólna • zmiany ortograficzne • nieregularność własna Czas przeszły (preterito indefinido) - czasowniki regularne - czasowniki nieregularne • nieregularność wspólna • zmiany ortograficzne • nieregularność własna Czas przeszły (preterito imperfecto) - przypadki nieregularności Czas przyszły (futuro imperfecto) - czasowniki regularne - czasowniki nieregularne

6

.

..

32 32 34 34 35 36 37 37 37 37

. . . Czasy złożone (tiempos compuestos) Czas przeszły (preterito perfecto) . . . . Czas zaprzeszły (preterito pluscuamperfecto) Czas zaprzeszły (preterito anterior) . . Czas przyszły (futuro perfecto) . .

.

Tryb warunkowy prosty (condicional)' - czasowniki regularne . - czasowniki nieregularne

. .

. .

. .

.

.

.

.

.

. .

.

.

. .

. .

. .

. .

.

. . . .

.

. .

. . .

. . .

63 63 63

.

.

66

.

.

.

. .

Odmiana czasów prostych . . . . Czas teraźniejszy (presente) . . . . . . Czas przeszły niedokonany (preterito imperfecto) Cz�s przyszły (futuro imperfecto) . . . . . . Odmiana czasów złożonych . . . . . . . . . . . Czas przeszły dokonany (preterito perfecto) . . . Czas zaprzeszły (preterito pluscuamperfecto) Czas przyszły (futuro perfecto) . . . . . Użycie subjuntivo . . . . . . . . . . . Tworzenie Presente de Subjuntivo czasowników nieregu. . . . . . . . . . . . . . lamych Odmiana czasowników o indywidualnych rozbieżnoś. . .. .. . ,. .. ,. . . . .. .. . .. .. ciach Strona bierna (voz pasiva)' . . . . . . . . . Tworzona z użyciem czasownika posiłkowego ser lub . . . . . . . . . . . . . . . . estar Tworzona z użyciem czasowników zwrotnych . Czasowniki posiłkowe (verbos auxi1iares) - użycie czasownika ser . . . . . . . . - użycie czasownika estar - użycie czasownika haber . . . . . . . . .

.

.

.

.

.

.I

.

.

.

.

.

.

Tryb rozkazujący (modo imperativo)

.

.

.

.

.

ot

..

•

..

..

.

Tworzenie trybu rozkazującego od czasowników regularnych ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

61 61 61 62 62

.

.

Tryb warunkowy złożony (condicional perfecto) Tryb łączący (modo subjuntivo)

. . .

..

66 66 66 67 67 68 68 68 68 69 71 72 74 75 77 78 78 78 81 83 83 7

Tworzenie trybu rozkazującego od czasowników nieregular. . . . . . nych Tworzenie trybu rozkazującego od czasowników zwrotnych ..

..

..

.

.

III

GERUNDIO (Imiesłów czynny) . . . . - gerundio simple - gerundio compuesto . . . . - wyrażenia czasownikowe z gerundio . - czasowniki z imiesłowem nieregulamym - czasowniki o imiesłowach podwójnych .

•

..

. . . .

. . . .

ZDANIA WARUNKOWE . . . - zdania warunkowe spełnione . - zdania warunkowe rzeczywiste . - zdania warunkowe możliwe do spełnienia - zdania warunkowe nierzeczywiste .

�

�

..

.

.

.

•

•

.

.

. .

. .

.

.

.

�

ZGODNOSC CZASOW - czasownik podrzędny w trybie oznajmującYlll - czasownik podrzędny w subjunitivo

90 90 91

�

PRZYSŁOWEK (Adverbio) Przysłówki sposobu . . . . . . Przysłówki czasu . . . Przysłówki miejsca . . . . . . . . . . . . Przysłówki miary Przysłówki wyrażające potwierdzenie, wątpliwość gacJę . . . . . . . . . Najczęściej używane przysłówki Najczęściej używane wyrażenia przysłówkowe

. .

.

.

PRZYIMKI (Preposiciones) .. . . .. A Ante Bajo ..

8

. .

..

. ..

. ..

.

.

84 84 85 85 86 87 88 89 89 89 90

. .

84 84

lub ne. .

.

. ·

·

·

·

92 95 95 96 96 96 97 99 1 02 1 02 1 02 1 03

Con . . . Contra De . . . Desde . . . Durante En . . . . . Entre . . Hacia . . Hasta Para Por . . Segun Sin Sobre Tras Ważniejsze wyrażenia A causa de . . . A excepción de A pesar de Acerca de Ademas de Al lado de Alrededor de Antes de . Cerca de Debajo de Delante de Dentro de Despues de Detras de En cuanto a En lugar de Encima de Enfrente de Fuera de ·

·

·

·

..

.

.

.

.

.

. ·

·

·

. . .

. . .

. . .

. . . ·

.

. .

. .

. . ·

·

. .

. . .

. . .

. . .

. .

. .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . .

. . . .

.

. .

.

. .

. .

. .

. .

.

.

. . . . . . . . . . . . . . ·

przyimkowe .

.

. ·

. .

. . .

.

. .

. . . ·

·

.

.

. ·

·

.

.

. ·

·

·

.

.

·

·

·

.

.

. .

. .

. .

.

. .

. . .

. . . . ·

.

.

.

. ·

·

.

.

.

.

. ·

. . .

. . .

. . . .

103 1 03 104 1 04 105 105 1 05 1 06 1 06 1 06 1 06 1 07 1 07 1 07 1 07 1 08 1 08 1 08 1 08 1 08 1 08 1 08 1 09 1 09 1 09 1 09 1 09 1 09 109 109 1 10 110 110 110 110 9

Junto a �ejos de Para eon LICZEBNIKI (Numerales) Główne (cardinales) . Porządkowe (ordinales)

·

·

·

. .

. ..

. ..

..

. .

. .

.. .

. . .

. .

. ..

. 111 . 111 . 1 13

TABELE Uproszczona tabela końcówek czasowników regularnych Odmiana czasowników posiłkowych ser, estar, haber Odmiana czasowników regularnych . . . . - wzór dla I koniugacji . . . . . . . - wzór dla II koniugacji . . . . . . . . - wzór dla III koniugacji . . . . . Odmiana najczęściej używanych czasowników nieregularnych . . . . . . . . . . ·

.

.

.

.

1 10 1 10 1 10

1 17 1 18 1 22 1 28 1 28 1 30 1 32 1 34

ĆWICZENIA

.

. 202

KLUCZ DO ĆWICZEŃ

.

. 247

Wstęp Repetytorium jest pierwszą i jedyną pozycją tego typu, na polskim rynku wydawniczym. Repetytorium przeznaczone jest głównie dla uczniów szkół średnich, młodzieży przygotowującej się do matury oraz egzaminów wstęp­ nych na wyższe uczelnie, a także dla osób uczących się języka hiszpańskiego na kursach oraz dla samouków. Książka składa się z trzech zasadniczych części: Gramatyki 2. CWlCzeń 3. Klucza do ćwiczeń 1.

,

.

Dodatkowo podane są tabele zawierające wzory odmian czaso­ wników regularnych i najczęściej używanych czasowników nieregu­ lamych. Repetytorium umożliwia uczącemu się powtórzenie najważniej­ szych zagadnień z zakresu gramatyki języka hiszpańskiego zaś Cwiczenia oraz Klucz do nich pozwalają na samodzielne wykonanie zadań i następnie sprawdzenie swych umiejętności. ,

Jesteśmy pewni, że książka ta spotka się z dobrym przyjęciem i będzie służyć wszystkim tym osobom, które uczą się lub zamierzają się uczyć języka hiszpańskieg�. Język ten bowiem pozwala wkro­ czyć w świat często dla nas zupełnie obcy, w kręg kulturowy nieznany i tajemniczy, ale na pewno ciekawy, pociągający i fascynuJący. o

11

Ucząc się hiszpańskiego musimy mieć świadomość, że tym językiem włada około 350 milionów ludzi na świecie. Posługuje się nim Hiszpania" prawie cała Ameryka Południowa i Srodkowa oraz znaczna część mieszkańców Stanów Zjednoczonych. ,

Warto więc dołączyć do rzeszy ludzi mówiących po hiszpańsku.

i

BIENVENIDOS AMIGOS AL MUNDO HISPANO !

(Witajcie przyjaciele w świecie hiszpańskojęzycznym!)

12

:.. ":;,- "

"

I'

:�

,

,

"i. (� , �: ',O

,:. o••

;;

�

.

A a

B be

C ce

CH che

D de

E e

F

G

H

I

J

K

efe

ge

hache

1

jota ""'

ka

L

LL

M

N

N

O

p pe

Q ku

R

ere

RR

S

ese erre (ere doble)

T

te

U

V

W

X

Y

Z

ele

u

elle

uve

eme

ene

uve doble equls

elle

1

gnega

o

zeta

Uwagi: Nazwy liter są rodzaju żeńskiego: la "a" , la "b" , itd. Literę "w" używa się tylko w wyrazach pochodzenia obcego. Po literze "q " zawsze występuje "u" ,którego się nie wymawia: que, querer, queso, itd. Znajomość nazw liter jest bardzo użyteczna przy literowaniu wyrazów przez telefon: 13

l,Puede Ud. deletrear el nombre y apelIido de la autora de este libro? Si, por favor: Czy może Pan przeliterować imię i nazwisko autorki tej księżki? Tak, proszę bardzo: ese .... .. .... .. .. .. ........ .. .. .... S eme ,. . ... . .. .. .. .. .. ...... .. .. .. .. .... M a .. . .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. A zeta .. .. .. ...... .......... .. .. .. .. .... .. .... Z ce .. .... .... .. .... .. ...... .. .. .... .. .......... C ere .. .... .... .... .. .. .. ...... .. .. ........ .. .. R zeta .. .. .... .. .... .. .. ...... .... .. ........ .. Z i .. .. .... .... .. .. .. .. .. I e .. .. .... .. .. .... .. .. .. .. " .. .... "...... .... .. E a .... .. ...... . .. .. . .. .. .. .. A pe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p e .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .... .. .... .. .. .. .. .. .. .. E .. .. .. .. .. .. .. .. .. K k lub " ese " de S of"la . . . . . . . . . . S " eme" de Marta . ... M " zeta" de Zenon " ........ Z " a " de Ana . . . . . . . . . . . . A " ce "de Carmen . . . . . . . C " ere" de Roberto . . . . . R ""'d " zeta" de Zenon " ........ Z 1 e Irene . . . . . . . . . . . . . I ,, " a" de An dres . . . . . . . . . A e' ' de Elena . . . . . . . . . . . E "pe" de Pedro . . . . . . . . . . P ,, e' ' de Ester . . . . . . . . . . . . E " k" de kilo . . . . . . . . . . . K ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

to

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

III

..

..

..

..

..

..

..

.

..

.

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

.

.

.

,;

.

Hiszpańskie nazwy znaków ortograficznych

O

{}

l, ?

la coma el punto y coma los dos puntos el parentesis los corchetes la interrogación

•

el punto " " las comillas los puntos suspensivos i.i la dieresis la raya, el guión largo o corto la admiración ,!

Uwagi: 1 . Znaki zapytania i wykrzykniki stawia się na początku i na końcu wyrażenia: ,Hola! , l,que tal estas? 14

2. "La dieresis" jest znakiem (dwie kropki) umieszczanym nad literą "u", wtedy gdy ta litera ma być wymówiona. Odnosi się do grup "gue , ,,gul : verguenza, plngulno ) "

."

..

.

.. -

3. Dyktując tekst mówi się: - aby oddzielić zdania, w tym samym wierszu:

punto

y

punto

y

seguido

- aby zdanie rozpocząć od nowego wiersza:

aparte

- aby wskazać na zakończenie tekstu:

punto finał

.

15

��F·ir�:J��3.:;:�� ��- ;�

AKCENl'OtwJNIE:(jiif,Ji!tczNE "i

"' -

. "

W języku hiszpańskim, zmIana mteJsca akcentu może zmIenIc znaczenIe wyrazu: aun de el mas .

tn1

se SI solo te tu

nawet przyimek rodzajnik ale mo] SIę jeśli, czy sam Clę, CI twój " .

"

aun de el mas mI se SI sólo te tii "

"

,-

"

.

Jeszcze niech da on bardziej, więcej mnIe WIem tak tylko herbata ty .

Przykłady Józef nie przyszedł jeszcze. Jose no ha venido aun. Mam jeszcze więcej. Tengo mas aun. ale Aun los nifios pequefios saben ya leer. Nawet małe dzieci umieją już czytać. De las cartas.

Cuando me lo de. ale Es de tu amigo.

16

Niech da listy. Kiedy mi to da. Jest twojego przyjaciela.

El libro de el. Canta para el. ale El nino Hora.

Jego książka. Spiewa dla niego. "

Dziecko płacze.

No quiero mas. Tengo mas anos que tu. ale Queńa, mas (pero) no podIa.

Nie chcę więcej. Mam więcej lat niż ty.

A

Wołają mnie. To jest dla mnie.

me Haman. Es para mI. mi

Chciałem ale nie mogłem.

ale

Mi

amigo.

Mój przyjaciel. To wiem. Bądź dobry.

Lo se. Sebueno. ale Se dice asI. Sólo Sólo

Mówi się tak.

tu lo conoces. tu puedes comprenderme.

ale Estoy

Tylko ty go znasz. Tylko ty możesz zrozumieć mnie. Jestem sam.

solo.

Tome una taza de te. ale Te lo he dicho.

Wypiłem filiżankę herbaty.

Tu lo sabes. Tń tambien vendnis.

Ty to wiesz. Ty również przyjdziesz.

Powiedziałem ci to.

ale Tu libro.

Twoja książka.

Posiadają również akcent graficzny wszystkie zaimki i wyrazy użyte w formie pytania lub w trybie rozkazującym:

"l? i., CuantO., i., C orno?., i., Cua., ? '

'

?, i., Que., '? i.,D'onde. i., Quit�n?

. i Que., ', i QUlen., ''; ' i Cuan to.' ltd . '

17

l,Cómo te Hamas?

sufro!

jCómo

ale Es polaco, j,Cual

. Jak się nazywasz? Jak cierpię!

como

Jest Polakiem, jak ty.

tu.

prefieres?

Który wolisz?

ale Cual

el padre, tal el hijo.

j,Cmlnto jCUanto

yale? te quiero hijita!

ale Te dare

cuanto

l.Dónde

vas?

tengo.

Jaki ojciec taki syn. Ile kosztuje? Jak (bardzo) cię kocham córeczko! Dam ci tyle ile mam. Dokąd idziesz?

jDóndc hemos llegado!

Dokąd zaszljśmy!

ale El edificio

Budynek, w którym urodziłem się.

l, Que

i Que

donde

naci.

quieres? lindo coche!

Co chcesz? Co za piękny samochód!

ale El que

j, Quien

estudia, aprende.

Kto się uczy, nauczy się.

llama?

Kto dzwoni?

ale El hombre eon es mi profesor.

quien

hablas,

Człowiek, z którym rozmawiasz jest moim profesorem.

Stawia się akcent nad samogłoską słabą gdy występuje połączenie dwóch samogłosek w jednej sylabie (dyftong) : fńo, reóne, actóa, habia Wyrazy zakończone na samogłoskę oraz na N i S mają akcent fonetyczny na przedostatniej sylabie: herman o, cantaban, s.eiiores Wyrazy zakończone na spółgłoskę (z wyjątkiem N i S) mają akcent fonetyczny na ostatniej sylabie: papel, pared, escribir, directriz 18

Uwagi: 1 . Wszystkie wyrazy, które posiadają akcent fon et ycz n y sylabie od końca nazywają się esdrńjulas:

na

trzeciej

sflaba, animo, arboles, parentesis.

2. Wszystkie wyrazy, które mają akcent fonetyczny na czwartej sylabie od końca nazywają się sobresdrńjulas: diganoslo, quitaselas 3.

Wyrazy jednosylabowe nie mają akcentu graficznego (jeśli nie należą do gnlpy słów mających podwójne znaczenie) :

fue, fui, pie, di, dio 4. MiIno, że wyrazy złożone nie zatrzymują akcentu graficznego swego pierwszego elementu: dćcimo w

+

septimo ::: decimoseptimo,

przysłówkach na mente zachowują go:

calidamente.

19

.'

;:>

.•' :�<: ..

>.,< •

Rodzajnik określony (determinado) singular (Lp.) masculino (r. męski) femenino (r. żeński) neutro (neutralny)

plural (l.m.)

el (el libro - książka)

los (los libros - książki) las (las camas - łóżka)

la (la cama - łóżko) lo (ló importante - to

co ważne)

Formy ściągnięte:

de a

+ +

el el

= =

deI al

El libro deI profesor esta aqui. Książka nauczyciela jest tutaj . Los chicos van al colegio. Dzieci idą do szkoły. Użycie: Generalnie, kiedy mówimy o czymś lub o kimś konkretnym lub o czym była mowa uprzednio, np. El hotel Bristol es caro. Hotel "Bristol" jest drogi.

Rodzajnik nieokreślony (indeterminado) singular (l.p.) masculino (r. męski) femenino (r. żeński)

20

pluraI (l.m.)

un (un libro - książka)

unos (unos libro s - książki)

una (una cama - łóżko)

unas (unas camas - łóżka)

Użycie: Generalnie, jeśli mówi się o kimś lub o czymś po raz pi erw s zy lub gdy mamy na myśli jedną osobę lub przedmiot z wielu możliwych: ' Ayer lelła novela "Camino de rosas" . Wczoraj czytałelTI powieść "Camino de rosas" . Ayer lei una novela. Wczoraj czytałem jakąś powieść.

21

W języku hiszpańskim występuj ą dwa rodzaje rzeczowników : męski i żellski.

1. Rzeczowniki rodzaju męskiego kończą się na: -o, -aje, -ma, oraz spółgłoskę -n, -r. el boligrafo (długopis)

el pan (chleb)

el equipaje (bagaż)

el olor (zapach)

el poema (poemat)

el profesor (nauczyciel)

Wyjątki: la lnano (ręka)

la flor (kwiat)

Rodzaju męskiego są także: - nazwy rzek, jezior, mórz, oceanów, szczytów górskich i wul­ kanów: el Vfstula (Wisła), el Tamesis (Tamiza), el Titicaca (jezioro "

Titicaca), el Mediternlneo (Morze Sródziemne), el Pacifico (Ocean Spokojny), el Everest (Mount Everest): el Vesubio (Wezuwiusz), el Momotombo (Momotolnbo) - rzeczowniki zakończone na

-a,

takie j ak:

a) dotyczące osób rodzaju męskiego : el cura (ksiądz), el poeta (poeta), el pirata (pirat), itd. b) pochodzenia greckiego: el problelua (problem), el terna (temat), el clima (klimat), el

22

diploma (dyplom), el sistema (system), el progrul1ln (program), el idioma (język), itd. c) nazwy kolorów: el (color) naranja (kolor pomarańczowy), rosa (różowy), lualva (kolor malwy), itd. d) niektóre rzeczowniki j ak: el dfa (dzień), el mapa (mapa), el planeta (planeta), itd. - nazwy dni i miesięcy: el Iunes (poniedziałek), eJ martes (wtorek), (el) enero (styczeń), (el) febrero (luty), itd. - kierunki geograficzne: el sur (południe), el norte (północ), el este (wschód), el oeste (zachód). 2. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego kończą się na: a, -d, z, ción SlOn, -zon: la solución (rozwiązanie) la lampara (lampa) la decisión (decyzja) la soledad (samotność) la razón (racj a) la solidez (solidność) .

,

,

-

-

-

,

Wyjątki: el pez (ryba), el juez (sędzia), el corazón (serce), itp. Generalnie rodzaju żeńskiego są też rzeczowniki zakończone na: -umbre, -eza, -ie, -nza, -cia, -ncia. la lumbre (ogień) la esperanza (nadzieja) la cabeza (głowa) la avaricia (skąpstwo) la serie (seria) la tendencia (tendencja) Rodzaju żeńskiego są także rzeczowniki zakończone na -o, jeśli : a) dotyczą osób rodzaju żeńskiego: la model o (modelka), la soprano (sopran), itd. b) skróty na -o, od wyrazów zakończonych na -a: la foto Igraffa! (zdjęcie), la moto lcic1eta! (motocyl) Można utworzyć rzeczownik rodzaju żeńskiego: a) zamieniaj ąc końcówkę -o na -a: el gato (kot) la gata (kotka) . . el alumno (uczeń) la alumna (uczennica) 23

b) dodając -a do rzeczownika rodzaju męskiego zakończonego na spółgłoskę: la profesora (nauczycielka) el profesor (nauczyciel) la bailarina (tancerka) el bailarin (tancerz) el doktor (lekarz) la doktora (lekarka) Wiele rzeczowników tworzy rodzaj żeński z sufiksem: -esa, -iz, ina. la condesa (hrabina) el conde (hrabia) la princesa (księżna) el prfncipe (książe) la reina (królowa) el rey (król) la actriz (aktorka) el actor (aktor) 3. Rzeczowniki, które przyjmują formę męską i żeńską w zależ­ ności od rodzaju: a) zakończone na -ista: la artista (artystka) el artista (artysta) el periodista (dziennikarz) la periodista (dziennikarka)

b) niektóre zakończone na -nte: el cantante (piosenkarz) el estudiante (uczeń)

la cantante (piosenkarka) la estudiante (uczennica)

4. Niektóre rzeczowniki zmieniają znaczenie w zależności od użycia rodzajnika: la radio (radio) el radio (promień) el cura (ksiądz) la cura (leczenie) la capital (stolica) el capital (kapitał) el pez (ryba) la pez (smoła)

Tworzenie liczby mnogiej Zasady Ogólne Rzeczowniki zakończone: 1 . na samogłoskę, z wyjątkiem akcentowanej -i lub -y las casas (domy) la casa (dom) la calle (ulica) las calles (ulice) las liebres (zające) la liebre (zając) otrzymują w liczbie mnogiej końcówkę .

24

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

-s

2. na spółgłoskę lub akcentowane -i, lub -y las paredes (ściany) la pared (ściana) los jabalfes (dziki) el j abalf (dzik) los marroqufes (Mm'okań­ el marroquf (Marokańczyk) czycy) las leyes (prawa) la ley (prawo) otrzymują w liczbie mnogiej końcówkę . . . . . . . . . . .. . ... . . . es -

3.

na -z (zmieniają w temacie -z na - c) el pez (ryba) los peces (ryby) las voces (głosy) la voz (głos) otrzymują w liczbie mnogiej końcówkę . .... . ... . . . . .. . .. . -es

4. na -s: jednosylab
las las los los las

-es

crisis (kryzysy) tesis (prace magisterskie) lunes (poniedziałki) analisis (analizy) slntesis (syntezy)

Uwagi : Niektóre rzeczowniki występują tylko w liczbie mnogiej : las gafas (okulary) las tijeras (nożyczki) Niektóre rzeczowniki w liczbie mnogiej gubią akcent lub zmieniają .. . Jego lTIleJsce: eI caracter (charakter) los caracteres (charaktery) eI regimen (ustrój) los regimenes· (ustroje)

,

Niektóre rzeczowniki w liczbie mnogiej zmieniają swoje znaczenie: la esposa (żona) las esposas (żony, kajdanki) 25

Gdy rzeczowniki złożone z dwóch słów pisze się razem, w tworzeniu liczby mnogiej obowiązują ogólne zasady: los ferrocarriles (koleje) el ferrocarril (kolej) la telecomunicación (telekomunikacja) las te1ecomunicaciones (telekomunikacje) Jeśli pisane są oddzielnie lub są złączone myślnik'iem odmienia się tyłko pierwszy człon tego wyrażenia: el hombre-rana (płetwonurek) los hombres-rana (płetwonurkowie) la situación limite (sytuacja krańcowa) las situaciones limite (sytuacje krańcowe)

'Tworzenie zdrobnień i zgrubień Najczęściej używane przyrostki zdrabniające:

ito , tito , tin, rritin, illo, ico, cita.

}

chico (mały) chiquito (malutki)

chiquitito chiquitin (maluteńki) chiquirritfn

pan (chleb) rato (chwila) mujer (kobieta)

panecillo (chlebek) ratico (chwilka) mujercita (kobietka)

Przy tworzeniu zgrubień najczęściej stosuje się sufiks -ón (ona), a także ejo (a), ete (a), flon (flona), lón (lona): hombre (mężczyzna) hombrón libro (książka) librote mujer (kobieta) mUJerona gordo (gruby) regordete, gordiflón comido (syty) comilón

26

PRZYMIOTNIK

(fł.djetivo)

,

;

.

�, .�. "

.�

.

, '�

W języku hiszpańskiITI istnieją dwa rodzaje przymiotników: męski i żeński.

Przymiotniki rodzaju męskiego kończą się na: -o -or, -ón -an, -in -ior, -ele, -ole ,

,

,

.

- biały blanco encantador - uroczy dormi1ón - zaspany (śpioch) holgazan - leniwy parlanchfn - gadatliwy exterior - zagran1czny regordete - grubachny grandote - wielki

Przymiotniki rodzaju żeńskiego tworzy się:

- zastępując końcówki rodzaju męskiego: -o, -ele, -ole końcówką Ma. - dodając -a, do przymiotników męskich zakończonych na: -an, in -ón, -or. blanco - blanca regordete - regordeta grandote - grandota holgazan - holgazana parlanchfn - parlanchina dormi1ón - dormilona encantador -- encantadora -

,

27

Istnieje duża grupa przymiotników mających tę samą formę w rodza­ ju męskim i żeńskim: un libro interesante (ciekawa książka), una idea interesante (ciekawy pomysł) un hombre feliz (szczęśliwy mężczyzna), una mujer feliz (szczęśliwa kobieta) un pohtico optimista (optymistyczny polityk), una canción optimista (optymistyczna piosenka) un libro azul (niebieska książka), una pared azul (niebieska ściana) "

Tę samą formę zachowują też:

mayor, menor, mejor, peor, exterior, anterior, posterior, interesante, utH, itd. Generalnie przymiotniki wskazujące na: narodowość, prowincję, miasto, itd, w rodzaju żeńskim, otrzymują końcówkę -a, np. aleman - alemana, frances - francesa -a,

-i, -e, nie zmieniaj ą formy : un barco belga (statek belgijski) - una lancha belga (łódka belgijska) un muchacho morroquf (marokański chłopak) - una muchacha marroquf (marokańska dziewczyna) un profesor venezolano (nauczyciel z Wenezueli) - una profesora venezolana (nauczycielka z Wenezueli) Te

jednak, które kończą się na :

Liczbę mnogą tworzy się: - przez dodanie

-s:

jeśli przymiotni k kończy się na samogłoskę

nieakcentowaną: una casa blanca, unas casas blancas (biały dom / białe domy) - przez dodanie -es: jeśli przymiotnik kończy się na spółgłoskę lub samogłoskę akcentowaną: un producto exterior, unos productos exteriores (produkt za­ graniczny / produkty zagraniczne) un muchacho marroquf, unos muchachos marroqufes (marokański chłopak / marokańscy chłopcy) 28

Kiedy przymiotnik kończy się na -z, w liczbie mnogiej zmienia w temacie -z na -c oraz otrzymuje końcówkę -es. (

capaz - capaces (zdolny/zdolni) Nie zmieniaj ą swej formy przymiotniki oznaczające kolor: Tenia ojos azul c1aro (miała oczy jasno niebieskie) /

Nie zmieniają też swej formy przymiotniki, które są oryginalnie nazwami rzeczy (owoce, kwiaty, minerały) lub zwierząt: La casa tiene ba1cón limón y ventanas naranja (dom ma balkon koloru cytryny, a okna koloru pomarańczy). U s y t u o w a n i e p r zYln i o t n i k a Normalnie przymiotnik umieszcza się po rzeczowniku: La industria azucarera (przemysł cukrowy). El libro grande (duża książka). Przymiotnik przed rzeczownikiem podkreśla cechę charakterystycz­ ną rzeczownika: La extrafia noticia (dziwna wiadomość). El antiguo coche (stary samochód; różny od innych) . W niektórych kombinacjach słownych przymiotniki zawsze wy­ stępują przed rzeczownikiem: En pleno invierno (w pełni zimy). De buena / mala gana (w dobrej/złej wierze). Un simple catarro (zwykły katar) . En alta voz (głośno). Niektóre przymiotniki, takie jak bueno (dobry), malo (zły), umiesz­ czone przed rzeczownikiem tracą końcówkę -o, w liczbie pojedyń­ czej rodzaju męskiego: un buen chico , un chico bueno (dobry chłopiec) 29

Są też przymiotniki , które zmieniają sens, w zależności od ustawienia ich przed lub za rzeczownikiem: una mujer pobre (kobieta biedna - nie mająca pieniędzy) una pobre mujer (kobieta nieszczęśliwa, nieznacząca) Zgodność przy miotników Przymiotnik zgadza się zawsze z rzeczownikiem w rodzaju i liczbie: Las aulas del liceo eran alegres y luminosas (sale liceum były wesołe i jasne). Jeśli przymiotnik odnosi się do wielu rzeczowników, a jeden z nich jest rodzaju męskiego, to przymiotnik przyjmuje rodzaj męski. La falda, la blusa y e} jersey eran blancos (spódnica, bluzka i sweter były białe). S to p n i o w a n i e prz y m i o tni ków W języku hiszpańskim odróżnia się trzy stopnie znaczeniowe przymiotników: 1 . Positivo - kiedy przymiotnik wyraża cechę bez żadnej modyfi­ kacji: Marla es inteligente (Maria jest inteligentna). 2. Comparativo - gdy następuje porównanie przedmiotów/osób. Występują trzy formy comparativo: a) comparativo de igualdad: tan ...como (tak /samo/. . . jak) Maria es tan inteligente COlno Luis (Maria jest tak inteligentna jak Ludwik) b) comparativo de inferioridad: menos ... que (mniej . . . niż) Maria es menos inteligente que Luis (Maria jest mniej inteligentna niż Ludwik). c) comparativo de superioridad: mas ... que (bardziej ... niż) Maria es mas inteligente que Luis (Maria jest bardziej inteligentna niż Ludwik). 30

3 . Superlativo - stopień najwyższy Występują dwie formy superlativo: a) superlativo relativo: wyraża cechę najwyższą przedmiotu, ale w porównaniu z innym. Tworzy się z mas/nlcnos ... de: Maria es la mas inteligente de todos (Maria jest najinteligent­ niejszą ze wszystkich) b) superlativo absoluto: wyraża cechę najwyższą, niezależnie od innych przedmiotów. Tworzy się z przysłówkami: muy, i sumamente lub z sufik­ sami: -isimo, bilisimo Es un chico muy bueno Gest najlepszym chłopcem). Es una chica SUlnamente buena Gest najlepszą dziewczyną) . Un problema dificiHsimo (najtrudniejszy problem). Una vendedora agradabilfsima (najmilsza sprzedawczyni). Istnieje kilka przymiotników, których formy porównawcze i stopnia najwyższego są nieregularne: stopień równy

wyższy

najwyższy

bueno (dobry) malo (zły) alto (wysoki) baj o (niski)

meJor peor supenor inferior

óptimo peslmo supremo fnfimo

.

.;

.

W niektórych przymiotnikach, w stopniu najwyższym, występują zmiany ortograficzne: rico - liqufsimo (bogaty, naj bogatszy) largo - largufsimo (długi, naj dłuższy) W niektórych występują zmiany w temacie przymiotnika: pobre - pauperrimo (biedny - najbiedniejszy) fiel - fidelfsimo (wierny, najwiemiejszy) sabio - sapientfsimo (mądry, najmądtzejszy) 31

' , ,

>.

Zaimki osobowe (pronombres personales) Liczba

osoba

l-sza pojedyńcza 2-ga 3-cia mnoga

l-sza 2-ga 3-cia

męski

rodzaj żeński

nijaki

zwrot grzecznościowy

yo tu el

yo tu ella

ello

usted

nosotros vosotros ellos

nosotras vosotras ellas .

ustedes

Uwaga: Zaimka osobowego nie używa się gdy czasownik określa wyraźnie osobę: Tengo un libro. Mam książkę. Zdecydowaliśmy się iść do teatru. Decidimos ir al teatro. Używa się obowiązkowo: a) gdy występuje dwuznaczność, w szczególności kiedy w zdaniu są dwa podmioty i użyty czasownik może odnosić się zarówno do pierwszej j ak i do trzeciej osoby: Ella leia el libro mientras yo Ona czytała książkę, podczas escribia la carta. gdy ja pisałem list. b) kiedy występuje wiele podmiotów: Pedro y yo salimos juntos. Piotr i ja wyszliśmy razem. 32

c)

przypadku zaniku formy czasownikowej w strukturach por6w� nawczych między rzeczownikami: Jose es mas alto que tń. Józef j est wyższy od ciebie.

w

Zaimek osobowy stosuje się dla podkreślenia znaczenia osoby której dotyczy: El j efe aquf soy yo. Tutaj ja jestem szefem. Zaimki: el, ella, ellos, ellas, dotyczą zawsze istot żywych. Do przedmiotów stosuje się wskazujące: este, esta, esa itd. Zaimek rodzaju nijakiego ello dotyczy zawsze zespołu przedmiotów lub idei i nigdy nie używa się go w odniesieniu do osób· lub przedmiotów konkretnych. Jest mało używany. Zastępuje się go zaimkiem wskazującym (esto, es o, lub aquello).

Usted, Ustedes stanowią formułę grzecznościową lub wyrażają

szacunek i odpowiadają trzeciej osobie. Es para Usted, sefior. To dla pana.

Lo

-

zaimek odpowiadający trzeciej osobie rodzaju męskiego liczby pojedyńczej . Stosuje się go zarówno do osób j ak i do zwierząt i rzeczy: Dice que es ingeniero, pero no lo es. Mówi, że j est inżynierem, ale nim nie jest. Aparca e1 coche, lo cierra y se va. Parkuje samochód, zamyka go i odchodzi.

Użycie Le zamiast lo. Zaimek Je stosuje się tylko w rodzaju męskim liczby pojedyńczej jeśli odnosi się do osoby:

Le conozco desde hace muchos afio s. Znam go od wielu lat. Le di un autógrafo. Dałem mu autograf. 33

La występuje zawsze w rodzaju żeńskim: Znam ją. La conozco. Kocham ją. La amo. -

Normalnie zaimki osobowe występują przed czasownikami . Po czasowniku występują wtedy, gdy czasownik jest w bezokolicz­ niku, gerundio lub trybie rozkazującym. VvT tym przypadku zaimki łączą się z czasownikiem stanowiąc całość akcentowaną:

Dfmelo. Powiedz mi to.

Esta diciendomelo. Mówi mi to. N o quiero decfrtelo. Nie chcę powiedzieć ci tego.

Zaimki zwrotne (pronombres reflexivos) liczba

osoba

pojedyńcza

l-sza 2-ga 3-cia

zaimek

znaczenie

me te se

się lub sobie l-sza 2-ga 3-cia

mnoga

Me interesa la polftica. i.,Te vas al parque? Se

habIa . . .

Nos gueremos mucho. Id a bafiaros Se compraron un coche. .

nos os se

Interesuję się polityką. Idziesz do parku? Mówi się ... Kochamy się bardzo. Idźcie się kąpać. Kupili sobie samochód.

Zaimki dzierżawce (pronombres posesivos) Istnieją dwie formy zaimków dzierżawczych: nieakcentowane i ak­ centowane. 34

Formy nieakcentowane 1 . Zaimki posiadające tę samą formę dla rodzaju męskiego i żeńs­ kiego

Zaimek osobowy liczby pojedyńczej

liczba mnoga

liczba pojedyńcza - mój, moja, moje

mis

- twój, twoja, twoje

tus

- twoi, twoje

sus

- ich

yo

mi

tu

tu

el, ella, ello

su - jego, jej

-

moi, moje

2. Zaimki posiadające rodzaj męski i żeński Zaimek osobowy liczby mnogIej nosotros (as) vosotros (as) ellos, eIlas

zaimek dzierżawczy liczba mnoga liczba pojedyncza rodzaj rodzaj żeński męski żeński męski - nasz vuestro - wasz su - ich nuestro

nuestra

-

vuestra

-

su

-

ich

nasza nuestros - nasi wasza vuestros wasi sns

-

ich

-

nuestl'as - nasze vuestras - wasze sus

-

ich

Przykłady: Liczba mnoga

Liczba pojedyncza Mi abuelo - Mój dziadek Mi abuela - Moja babcia Mi apellido - Moje nazwisko

Mis abuelos - Moi dziadkowie Mis abuelas - Moje babcie Mis apellidos - Moje nazwiska

Tu abuelo - Twój dziadek Tu abuela - Twoja babcia Tu apellido - Twoje nazwisko

Tus abue10s - Twoi dziadkowie Tus abuclas - Twoje babcie Tus apelIidos - Twoje nazwiska -

Su abuelo - Jego/jej/dziadek Su abuela - Jego/jej/babcia Su apeIIido - Jego/jej/nazwisko

Sus abuelos - Jego/jej dziadkowie Sus abuelas - Jego/jej babcie Sus apellidos - Jego/jej nazwiska

Nuestro abuelo - Nasz dziadek Nuestra abuela - Nasza babcia Nuestro apelIido - Nasze nazwisko

Nuestros abuelos - N asi dziadkowie Nuestras abuelas - Nasze babcie Nuestros apellidos - Nasze nazwiska

35

Vuestra abuela - Wasza babcia Vuestro apellido - Wasze nazwisko

Vuestros abuelos - Wasi dziadkowie Vuestras abuelas - Wasze babcie Vuestros apellidos - Wasze nazwiska

Su abuelo - Ich dziadek Su abuela - Ich babcia Su apellido - Ich nazwisko

Sus abuelos - Ich dziadkowie Sus abuelas - Ich babcie Sus apellidos - Ich nazwiska

Vuestro abuelo - Wasz dziadek

Zaimki su, sus oznaczają przynależność do jednej lub wielu osób. Tak więc " su abuelo " może oznaczać: jego dziadek, jej dziadek, ich dziadek, pana dziadek, pani dziadek, panów dziadek itd. Dlatego w przypadku gdy zachodzi wątpliwość, używa się dodat­ kowo formy: de ćI, de ella, de ellos, de usted itd. i ewentualnie zwrotu: seiior lub seiiora: Su abuelo de usted. Dziadek pana/pani. Su abuelo de usted, seiiora. Dziadek pani .

Formy akcentowane liczba osoba l-sza

męskiego

żeńskiego

znaczenie

2':ga 3-cia

mlO tuyo suyo

mfa tuya suya

mój, moja twój, twoja jego, jej

l-sza 2-ga 3-cia

mlOS tuyos suyos �

mfas tuyas suyas

moi, moje twoi, twoje jego, jej

l-sza 3-cia

nuestro vuestro suyo

nuestra vuestra suya

nasz, nasza wasz, wasza ich

l-sza 2-ga 3-cia

nuestros vuestros suyos

nuestras vuestras suyas

nasi, nasze wasi, wasze ich

pojedyńcza

mnoga

pojedyńcza

mnoga

zaimek rodzaju

2-ga

�

Zaimki dzierżawcze akcentowane występują zawsze po rzeczowniku: ...

j Dios mlo! j Madre mial Lo mio. 36

Mój Boże ! Matko moja! To moje, to jest moje.

Zaimki wskazujące (pronombres demostrativos) Zaimki wskazujące przymiotnikowe L.p. rodz. męski żeński L.p. "

L.m. L.m.

" "

męski żeński

este

ese

aquel

esta

esa

aquella

estos

esos

aquellos

estas

esas

aquellas

Zaimki przymiotnikowe nie posiadają akcentu. Są zgodne z rzeczow­ nikiem w rodzaju i liczbie.

Zaimki wskazujące rzeczownikowe L.p. rodz. męski żeński L.p. "

L.m. L.m.

" "

męski żeński

"

este

ese

aquel

esta

esa

aquella

estos

"

"

4

estas

esos

aquellos

esas

aquel1as

"

Zaimki wskazujące rzeczownikowe, generalnie posiadają akcent. Podobnie jak przymiotnikowe, są zgodne z rzeczownikiem w liczbie i osobie, a także określają relację bliskości lub odległości.

Zaimki wskazujące nieodmienne esto, eso, aquelIo Są rodzaju nijakiego i nigdy nie posiadają akcentu. Używane są wyłącznie rzeczow�ikowo. W funkcji zaimków wskazujących mogą też występować rodzajniki określone:

el - los, Dame tu tarjeta y la de szefa.

tu

la -las,

lo

jefe. Daj mi twoją wizytówkę i twojego

37

Zaimki wskazujące, określają relacje bliskości i odległości prze­ strzennej i czasowej, między osobami prowadzącymi dialog,

zdarzeniami lub przedmiotami, o których się mówi:

Relacje przestrzenne .-

.-

aqul, aca ahr alli, aHa

tu (najbliżej mówiącego) � tam (nieco dalej od mówiącego) ---7 tam (daleko od mówiącego)

Este gato Ese gato Aquel gato

ten kot (siedzący najbliżej) � ten kot (siedzący dalej) ---7 tamten kot (najbardziej oddalony)

Estas sefioras Esas sefioras Aquellas senoras

te panie (stojące blisko) � te panie (stojące dalej) ---7 tamte panie (najbardziej oddalone)

�

�

�

Relacje czasowe Esto pasó ayer

to wydarzyło się wczoraj (okres najbliższy). Esas guerras deI siglo XV � te wojny z XV wieku (okres bardziej odległy) Aquellos viejos tiempos ---7 tamte odległe czasy (okres najbardziej odległy). �

Zestaw zaimków wskazujących stosowanych do określenia odległo­ ści w czasie lub przestrzeni:

najbliższej

dalszej

este - estos esta - estas este - estos esta - estas esto

ese - esos esa - esas ese - es os esa - esas eso

38

,

.-

.-

.-

dalekiej aquel - aquelIos aquella - aquelIas aquel - aquellos . aquelIa - aquellas aquello

Zaimki względne (pronombres relativos)

.' .-

L. poj edyńcza

que

cuaI

qUlen

cuyo-cuya

Guunto-cunnta

L. mnoga

que

cuales

qUlenes

cuyos-cllym{

cllantos-cuantas

Zaimki względne: que, cual, cuales rodzajnikiem.

que: el que

la que lo que los que las que

Que

-

cual: el cual

la cual lo cual

mogą być poprzedzone

cuales: los cuales las cuales

który, która, którzy, które Zaimek względny que jest nieodmienny . Występuje zawsze po rzeczowniku, na początku zdania. Odnosi się zarówno do osób jak i przedmiotów.

La muchacha que se acerca es Maria. Dziewczyna, która się zbliża jest Marią. La que se acerca es Marla. Ta, która się zbliża jest Marią. El muchach o que toca la guitarra es mi hermano. Chłopiec, który gra na gitarze jest llloim bratem. El que toca la guitara es mi hermano. Ten, który gra na gitarze jest moim bratem.

Cual, cuales

-

który, która, którzy, które

Zaimków tych bez rodzajnika używa się tylko w zdaniach porów­ nawczych, w sensie como (jak): Sc lanzaron a la comida cual lobos hambrientos. Rzucili się na jedzenie jak zgłodniałe wilki. lub gdy jest poprzedzony zaimkiem tal (taki, taka): ' S on tales cuales son. Są tacy jacy są 39

W pozostałych przypadkach używa się:

El eual, la eual, lo eual, los euales i las euales: Laj aul a tenfarejas gruesas a traves de las cuales los nifios miraban al

gorila. Klatka miała grube kraty, przez które dzieci patrzyły na goryla. El editor para el eual escribo este libro es muy simpatico. Wydawca, dla którego piszę tę książkę jest bardzo sympatyczny. Zaimek el eual jest stopniowo wypierany przez el que: El profesor deI cuaI te hable se jubila este ano. Profesor, o którylll ci mówiłam, przechodzi na emeryturę w tym roku. El profesor deI que te hable se jubila este ano. Profesor, o którym ci mówiłam, przechodzi na emeryturę w tym roku. kto, który, która, którzy, które Eres la muchacha eon quien me Jestes dziewczyną, z którą lubię tańczyć. gusta bailar.

Quien, quienes

-

l.Quienes son estos sefiores? Este es el editor para quien

escribo este libro.

Kim są ci panowie? To jest wydawca, dla którego piszę tę książkę.

Zaimek quien zmienia się tylko w liczbie, a nie w rodzaju. Dotyczy tylko osób, (nigdy przedmiotów) . Nie występuje z rodzajnikieIn. Często, w tym samym znaczeniu można użyć que, el que, el cuallub

quien: Este es el hombre eon

que el que eI eual quien

To jest człowiek, za którego chcę

Cuyo

-

yo qUIero casarme.

wyjść za llląŻ.

którego, której , których.

Es un arbol euyo nombre desconozco. To jest drzewo, którego nazwy nIe znam. 40

Hay polfticos cuya historia es poco c1ara. Są P()]�ycy, k tó rych życiorysy są mało jasne. Es una mujer de cuyos dotes no tengo la menor duda. Jest kobietą, co do inteligencji której nie mam najmniejszej wątp­ liwości. Es un tipo eon cuyos proyectos no me identifico. Jest typem, z którego projektami nie identyfikuję się. Zaimek cuyo odmienia się przez rodzaj i liczbę. Używa się go rzadko. Stosowany jest głównie w języku literackim. Jest zastępowany przez: de que, de quien, deI cual: El profesor, de que me hablabas . . . Profesor, o którym mi mówiłaś . . . El profesor, de quien me hablabas . . . Profesor, o którym mi mówiłaś . . El profesor, deI cual me hablabas . . . Profesor, o któ m mi mówiłaś . . . .

Cuanto - cuanta - cuantos - cuantas - wszy tko, wszystko to co,

wszystkie, tyle, ile:

�

Puedes comer cuanto quieras. Możesz jeść w zystko co chcesz. Te contan� cuanto ella me diga. Opowiem ci "!'szystko to co ona mi powIe.

Cuanto często poprzedzony jest zaimkiem nieokreślonym todo: Le di todo cuanto tenia. Dałem jej wszystko co miałem. Przysłówki: como, donde, cuanto i cuando mogą występować jako zaimki względne: Se comportaba como hablaba (de la misma manera que) . Zachowywała się tak jak mówiła. Este es el edificio donde he vivido toda la nifies (en el que) . To jest budynek, w którym mieszkałem całe dzieciństwo. Puedes comer cuanto quieras (todo lo que). Możesz jeść tyle ile chcesz. Fue en julio cuando regresamos (el mes que). Był lipiec, kiedy wróciliśmy. ,

41

Zaimki pytające (pronombres interrogativos) L.pojedyńeza

jaki

kto

que

eual

qui en

euanto, eua.nta

quienes

euantos, euantas

que

L.mnoga

ile

co

euales

Zaimki pytające mają taką samą formę jak zaimki względne. Różnią się od zaimków względnych tylko tym, że są akcentowane.

Que

-

co, który

l,Que dijo Usted? Co pan powiedział? l, Que hora es ? Która godzina? l,Que pasa? Co się dzieje? Cual, cuales

-

jaki, jaka jakie lub który, która, którzy

l,CuaI de ustedes es m6dico? Który z Was jest lekarzem? l,Cual es su apelIido, sefior? Jak się pan nazywa? l, Cuales de estos chicos son de Espafia? Którzy z tych chłopców są

z Hiszpanii?

Odmieniają się przez liczbę. Są jednakowe dla rodzaju męskiego i żeńskiego. Dotyczą osób i przedmiotów.

Quien, quienes

-

kto, kim

l,Quit�n te 10 ha dicho? Kto ci to powiedział? l,Quienes son estos sefiores? Kim są ci panowie? l, Con quien piensas regresar? Z kim zamierzasz wracać? Dotyczą tylko osób. Odmieniają się przez liczbę. Są jednakowe dla rodzaju męskiego i żeńskiego

Cuanto, cuanta, cuantos, cuantas

-

ile, ilu

l.Cuanto cuesta este coche? Tle kosztuje ten samochód? l, Cuantos son? Ilu was jest? l,En cuantas empresas ya has trabajado? W ilu przedsiębiorstwach

już pracowałeś? Odmieniają się przez rodzaj i liczbę. 42

Wszystkie wymienione zaimki pytające występują r6wnicż w "niach wykrzyknikowych.

zda-

j Que barbaridad ! Co za okropność! To nielTIOżliwe! To nie do

. . wIary ,. Itp. j Que imbecil ! Co za dureń ! (idiota) j Cuanto lo siento ! Jakże mi przykro!

Zaimki nie określone (pronombres indefinidos) Określaj ą nieprecyzyjnie osoby lub przedmioty. dat. tylko osób alguien - ktoś nadie - nikt

dat. tylko przedmiotów

dat. osób i przedmiotów alguno - jakiś ninguno - żaden cualquiera - jakikolwiek uno - jeden todo - cały otro - inny mucho - dużo paco - mało demasiado - zbytnio tanto - tyle varios - różne bastante - wystarczająco cada - każdy

algo - coś nada - nic

alguien, nadie, algo, nada i cada

-

są zaimkmui nieodmiennymi .

Pozostałe zaimki nieokreślone odmieniają się: Przez rodzaj i liczbę uno, alguno, mucho, otro todo, demasiado, paco, tanto

tylko przez rodzaj

tylko przez liczbę

nmguno

bastante

vanos j

cualquiera

\

\

AIguien me lo ha dicho. No conozco a nadie. l,Hay algo para comer? No hay nada.

thi

Ktoś to powiedział. r Nikogo tie znam. Czy jest coś do jedzenia? Nie ma nic. 43

Conoce a algunos directores, pe­ ro no a todos . Yo no conozco ninguno. Cualquiera comprende esta si­ tuación. Le preste unos libros. Dame otro lapiz. He leido todo. Muchos se fueron antes de las Clnco. Pocos se quedaron hasta la me­ dianoche. Trabaj a demasiado. Perdimos ya tanto tiempo. No te creo. Ras mentido en varias ocasiones. Me he equivocado bastantes veces en mi vida. Cada oveja con su pareja. .

Zna niektórych dyrektorów, ale nie wszystkich. Ja nie znam żadnego. Każdy rozumie tę sytuację. Pożyczyłem jej kilka książek. Daj mi inny ołówek. Przeczytałem wszystko. Dużo osób wyszło przed piątą . Mało osób zostało do północy. Zbyt dużo pracuje. Straciliśmy już tyle czasu. Nie wierzę ci . Kłamałeś przy różnych okazjach. Wystarczająco wiele razy myliłem się w swoim życiu. Każda ma swego barana.

Kiedy po rzeczowniku rodzaju męskiego liczby pojedyńczej wy­ stępuje zaimek: alguno, ninguno, uno i cualquiera tracą one samogłoskę końcową: AIgńn dla lo comprenderas. Pewnego dnia zrozumiesz go. No tengo ningńn documento conmigo. Nie mam żadnego dokumen­ tu ze sobą. Cualquier nifio entiende esta cosa. Każde dziecko rozumie to.

44

i

,

CZASOWNIK

(Y-�'!ibo) .,�.

i . I

Czasowniki hiszpańskie kończą się w bezokoliczniku na AR, ER lub IR. Czasowniki zakończone na:

ar - należą do I koniugacji, np. amar (kochać) er - należą do II koniugacji, np. comer Geść) ir - należą do III koniugacji, np. escribir (pisać) W odmianie czasownika wyróżniamy: - dwie strony: voz activa - strona czynna voz pasiva - strona bierna - cztery tryby: modo indicativo: tryb oznaj mujący modo subjuntivo: tryb łączący modo imperativo: tryb rozkazujący modo condicional, potencial: tryb warunkowy - cztery czasy proste: presente: teraźniej szy preterito indefinido: przeszły nieokreślony preterito imperfecto: przeszły niedokonany futuro imperfecto: przyszły niedokonany , 45

- cztery czasy złożone: preterito perfecto: przeszły dokonany preterito pluscuamperfecto: zaprzeszły preterito anterior: przeszły uprzedni futuro perfecto: przyszły dokonany Występują także formy odczasownikowe: infinitivo simple: bezokolicznik prosty infinitivo compuesto: bezokolicznik złożony participio: imiesłów przeszły gerundio simple: imiesłów czynny prosty gerundio compuesto: imiesłów złożony

TRYB OZNAJMUJĄCY (modo indicativo) Czasy proste (tiempos simpIes) Czas teraźniejszy (presente) Czas owniki regul arne Koniugacja I -ar (amar)

II -er (comer)

III

com -o com -es com -e

escrib o escrib es escrib -e

..ir

(escribir)

l. pojedyńcza (singular)

am -o am -as am -a

..

..

1. mnoga (pluraI)

am -amos am -ais am -an 46

com -emos escrib imos escrib -is com eis com -en escrib en ..

-

..

Presente charakteryzują końcówki : W I koniugacji: -o, -as, -a, -amos, -ais, -an W II koniugacji: -o, -es, -e, -emos, -eis, -en W III koniugacji: -o, -es, -e, -imos, -is, -en

Uwaga: Nieregularne końcówki mają czasowniki : dar, estar, haber, ir i pochodne

Presente de Indicati vo wyraża czynność, która się dzieje w teraźniej. "

SZOSCI:

1 . Czynność jednorazową: Te lo digo francamente. Mówię ci to otwarcie. 2. Czynność trwającą: Comemos. Jemy.

3 . Czynność lub stany powtarzające się: Tomo vino en las comidas. Piję wino podczas posiłków. Compro y vendo libros. Kupuję i sprzedaję książki. Czas ten jest stosowany także do wyrażania czynności w przeszłości i przyszłości: Bebo vino en las comidas. Piję wino podczas posiłków. Ayer escribimos la carta. Wczoraj napisaliśmy list. Mafiana vamos al cine. Jutro idziemy do kina. C z a s o w n i k i n i e r e g u l a r n e: Wszystkie nieregularności występujące w odmianie czasownika hiszpańskiego dotyczą tematu czasownika. Praktycznie istnieją trzy typy nieregularności : • • •

Nieregularność wspólna (dot. grup czasowników) . Zmiany ortograficzne. Nieregularność własna (o indywidualnych rozbieżnościach w od­ mianie) . 47

Nieregularność wspólna: 1. Wymiana E na JE

czasowniki na -ar: cerrar (zamykać) cerramos cierro cerrrus cierras cierran cierra ".

czasowniki na -er: entender (rozumieć) entiendo entendemos entendeis entiendes entienden entiende czasowniki na -ir: mentir (kłamać) miento mentimos mientes mentls mienten miente Zauważ, że pierwsza i druga osoba liczby mnogiej nie zmienia się. Niektóre czasowniki z tej grupy:

-ar: empezar, pensar, calentar, gobernar -er: perder, querer, defender -ir: preferir, herir 2. Wymiana O na UE

Czasowniki na ar: volar (latać) ..

vuelo vuelas vuela

volamos volśis vuelan

Czasowniki na -er: volver (wrócić) vuelvo vuelves vuelve 48

volvemos volveis vuelven

Czasowniki na ..ir: dormir (spać) duermo duermes duerme

dormimos dormfs duermen

\

Również i w tym przypadku nie zmienia się pierwsza i druga osoba liczby mnogiej . Niektóre czasowniki z tej grupy:

.. ar: contar, encontrar, probar, recordar

.. er: soler, devolver, lllorder .. ir: morir

Czasownik JUGAR (bawić się) zmienia U na UE, z wyjątkiem pierwszej i drugiej osoby l. mnogiej : juego, juegas, juega, jugamos, jugais, juegan 3. Wymiana E na I

Wymiana następuje tylko w czasownikach na -IR: pedir (prosić) .[ pido pedimos pedfs pides pide piden Inne czasowniki tej grupy to: servir, seguir, reir, repetir Zmiany ortograficzne 1 . Zmiany, które tylko dotyczą pierwszej osoby liczby pojedyńczej :

wymiana G na J (corregir /poprawiać/: corrijo, corriges, corrige

itd.) Inne czasowniki: escoger, proteger, recoger

wymiana C na Z (vencer /zwyciężyć/: venzo, vences, vence, itd.) Inne czasowniki: convencer, ejercer, cocer, torcer

wymiana e na ze (conocer /znać/: ,conozco, c'onoces, itd.)

Inne czasowniki: parecer, ofrecer, obedecer, conducir, traducir

49

2. Zmiany, które dotyczą wszystkich osób, z wyjątkiem pierwszej i drugiej osoby liczby mnogiej wymiana I na Y np. huir (uciec) huyo huimos hUls huyes huye huyen Dotyczy wszystkich czasowników kończących się na -uir jak: construir, destruir, contribuir, itd. ,

Szczególnym przypadkiem wymiany O na UE i zmiany ortograficznej jest czasownik oler (pachnieć, wąchać): olemos huelo ol6is hueles huelen huele Nieręgularność własna 1 . Zmiany, które dotyczą tylko pierwszej osoby liczby pojedyńczej :

poner (kłaść): pongo, pones, itd.

salir (wychodzić) : salgo, sales, itd.

saber (wiedzieć) : se, sabes, itd. hacer (robić) : hago, haces, itd. caer (padać) : caigo, caes, itd. dar (dawać): doy, das, itd. caber (mieścić się) : quepo, cabes, itd. 2. Zmiany, które dotyczą w różny sposób wszystkich osób, z wyjąt­ kiem pierwszej i drugiej osoby liczby mnogiej : tener (Iuieć)

tengo tienes tiene

venir (przyjść)

vengo Vlenes Vlene 50

tenemos ten6is tienen venlmos venls Vlenen

oir (słyszeć)

olmos ois oyen

OlgO oyes oye

decir (powiedzieć)

decimos decls dicen

digo dices dice 3.

Zmiany, które dotyczą wszystkich osób:

ir (iść)

vmnos vms van

voy vas va

.

haber (czasownik posiłkowy "mieć") �

he

hemos habeis

has ha

han '.�

UWAGA: czasownik HABER w trzeciej osobie liczby pojedyńczej i mnogiej ma formę nieosobową HAY.

Czas przeszły (preterito indefinido) Czas o w n iki regu l arne am -e com -) com -iste am -aste com -10 am -o com -imos am -amos am -asteis com -isteis com -Ieron am -aron ,

..

,

. ,

.

escrib escrib escrib escrib escrib escrib

-i

-iste -ió -imos -isteis -ieron

Pret6rito indefinido jest czasem przeszłym, powszechnie stosowa­ nym w mowie potocznej . 51

C z a s t e n w y r a ż a: 1 . Czynność przeszłą jednorazową, zakończoną całkowicie: Se casaron. Pobrali się. 2. Czynność lub wydarzenia, które zdarzyły się w całkowicie już zamkniętym (minionym) czasie: Ayer llegó mi padre. Wczoraj przyjechał mój ojciec. 3 . Czynności lub zdarzenia, które odbyły się w oznaczonym ściśle czasie (historycznym) : La Segunda Guerra Mundial estalló en 1 939. Druga Wojna . SWIatowa wybuchła w 1 93 9 r. ,

4. Czynność lub stany trwające przez pewien czas w okresie już I .

mInIonym: •

La guerra duró casi seis anos. Ta wojna (konkretna) trwała prawie sześć lat. Czasowniki n i eregul arne Nieregularność wspólna 1. Wymiana E na I

Dotyczy tylko czasowników na IR w trzeciej osobie liczby pojedyńczej i mnogiej , np. pedir (prosić) pedi pediste pidió

pedimos pedisteis pidieron

Niektóre czasowniki z tej grupy: preferir, seguir, medir, servir. 2. Wymiana O na U

Ootyczy tylko czasowników morir (umierać) i dormir (spać) w trzeciej osobie liczby pojedyńczej i mnogiej 52

morir (umierać)

dormir (spać)

..

dormI dormiste durmió dormimos dormisteis durmieron

mon moriste muno monmos moristci; . ,

muneron

Zmiany ortograficzne l. Wymiana I na Y

Dotyczy czasowników na -er pojedy ńczej i mnogiej np.

Ieer (czytać)

1

-ir w trzeciej osobie liczby

I

leI leiste ley6

leimos leisteis leyeron

oir (słyszeć) ,

Ol olste oyo ""

,

,

olmos oIsteis oyeron

Inne czasowniki tej grupy: releer, creer, caer, construir, sustituir 2. Wymiana C na QU

Dotyczy tylko czasowników na -ar w pierwszej osobie liczby pojedyńczej . np. sacar (wyci ągać) sacamos

saque saeaste saeó

s aeastei s saearon

Inne czasowniki tej grupy: busear, expliear, praetiear, tocar 53

3. Wymiana G na GU \

Dotyczy tylko czasowników na -ar w pierwszej osobie liczby pojedyńczej, np. jugar (grać, bawić się) . jugamos jugue jugasteis jugaste . Jugaron Jugo ..

"

Inne czasowniki tej grupy: Ilegar, pagar, entregar, apagar Nieregularność własna W praktyce, czasowniki te można sklasyfikować w następujące grupy: l . Z samogłoską tematyczną -u: poner, saber, poder, caber, haber

Poner (kłaść)

puse pusiste puso

Saber (wiedzieć)

supe supiste supo

Poder (kłaść)

pude pudiste pudo -

puslmos pusisteis pusleron .

suplmos supisteis supleron .

pudimos pudisteis pudieron

Caber (mieścić się, przypadać w udziale)

cupe cupiste cup o 54

cuplmos cupisteis cupleron

Haber (czasownik posiłkowy "mieć " ) hubimos hubisteis hubieron

hube hubiste hubo

2. Z samogłoską tematyczną -i: decir, hacer, dar, querer, venir

Decir (powiadać, mówić)

dije dijiste dijo

difimos dijisteis dijeron

-

Hacer (robić)

hice hiciste hizo

Dar (dać) di diste dio

Querer (chcieć)

quise quisiste quiso

Venir (przychodzić) vine viniste

vino

3.

hicimos hicisteis hicieron dimos disteis dieron quisimos quisisteis quisieron vinimos vinisteis vinieron

Czasowniki, które przyjmują spółgłoskę -v: estar, tener, andar

Estar (być)

estuve estuviste estuvo

estuvimos estuvisteis estuvieron 55

Tener (mieć)

tuve tnviste tuvo

Andar (chodzić)

anduve anduviste anduvo

tuvimos tuvisteis tuvieron

anduvimos anduvisteis anduvieron

4. Czasowniki, które przyjmują spółgłoskę -j : traer, decir

Traer (przynosić)

traje trajiste trajo

trajimos trajisteis trajeron

Odmianę czasownika decir podano już przy odmianie czasowników z samogłoską tematyczną -i. 5 . Czasowniki, które całkowicie zmieniają temat w Preterito In­ definido: ser (być) i ir (iść). Warto pamiętać, że czasowniki te w preterito indefinido od­ mieniają się jednakowo. fui fuiste fue

fuimos fuisteis fueron

Uwagi ogólne: Preterito indefinido wyraża czynność występującą w przeszłości lub zorientowaną na ten okres czasowy, całkowicie zakończoną. Na polski tłumaczy się najczęściej formami czasu przeszłego dokonane­ go. Praktyczna reguła: Pytania formułowane w Preterito Indefinido normalnie warunkują odpowiedzi również w tym czasie. 56

l.Dónde compraste los zapatos? Gdzie kupiłeś buty?

- Los compre aquf. - Kupiłem je tutaj .

l.Dijo �sted algo? Powiedział pan coś?

- No, no dije nada. - Nie, nie powiedziałem nic.

l Cómo abrió la puerta ? Jak otworzył drzwi?

- La abrió a patadas. - Otworzył je kopiąc.

.

,

Czas przeszły (preterito imperfecto) am am am am am am

..

..

..

..

..

..

aba abas aba abamos abais aban .

,I'

com"la com"las com ia com iamos com"lalS com ian ,I'

..

..

,I'

•

-

escrib escrib escrib escrib escrib escrib

ia ias ia iamos iais ian

..

..

..

..

..

-

Czas ten wyraża czynność lub stan, które trwały w przeszłości przez pewien czas lub powtarzały się, przy czym czas ten nie jest ściśle określony: Mientras yo estudiaba mi padre trabajaba. Gdy ja studiowałem, mój ojciec pracował. Imperfecto stosujemy także na oznaczenie czynności (lub stanu), która była w toku, gdy zaszło coś innego; tę ostatnią czynność wyrażamy w preterito indefinido: Cuando comfamos llegó Antonio. Gdy jedliśmy, przyszedł Antoni . Preterito Imperfecto jest czasem bardzo regularnym. Przypadki nieregularności ograniczają się do czasowników: ser, ver . l Ir .

Ser (być)

Ver (widzieć)

Ir (iść)

era eras era eramos . erats eran

veia velas vela veiamos velatS velan

iba ibas iba ibamos ibais iban

,I'

,I' ,I'

,I'

,I'

•

57

Praktyczna reguła: Pytania sformułowane w Preterito Imperfecto normalnie warunkują odpowiedzi również w Preterito Imperfecto. l,Fumabas mucho? Paliłeś dużo?

- Apenas fumaba. - Trochę paliłem.

l, Que hacias alli? Co robiłeś tam?

- Hacfa muchas cosas. - Robiłem wiele rzeczy.

l,Dó�de vivian? 'Gdzfe mieszkali?

- Vivfan en Barcelona. - Mieszkali w Barcelonie.

t. - .

Czas przySZłY (futuro imperfecto) ,

amar-e '" amar-as , , amar-a atnar-emos ". amar-els .amar-an

'"

comer-e '" comer-as , comer-a comer-emos ". comer-els , comer-aD

escribir-e escribir-as escribir-a escribir- emos escribir-eis escribir-an

Futuro imperfecto tworzy się dodając do bezokolicznika końcówki: -e, as itd. lub do tematu czasownika końcówki: ..are, aras itd (I kon.) -ere , eras itd. (II kon.) .. ire , iras itd. (III kon.) Czas ten służy do wyrażania czynności przyszłej : Lo haremos mafiana. Zrobimy to jutro. Llamaran dentro de unos dias. Zadzwonią w ciągu paru dni. Futuro Imperfecto wyraża również przypuszczenie, odnoszące się do teraźniejszości: 58

Tendni mas de veinte afios. Ma chyba ponad dwadzieścia lat. Seran las ocho. Jest chyba godzina ósma. C z a s o w n i ki n i e re g u l a r n e Nieregularności w Futuro ograniczają się do czasowników o nieregu­ larności własnej . W praktyce, można podzielić je na"trzy glUpy: 1 . Tener, venir, poner, salir 2. S aber, poder, haber, caber 3 . Decir, hacer, querer

GRUPA 1

Tener (mieć) tendre tendras tendra .

tendremos tendreis tendran

Venir (przychodzić) vendre vendnis vendra

vendremos vendreis vendnln

Poner (kłaść) pondre pondras pondra

pondremos pondreis pondnin

Salir (wychodzić) saldre saldras saldra

sal dremo s saldreis saldran

Wszystkie te czasowniki charakteryzują S1ę tym, że przyjmują w temacie -d.

59

GRUPA 2 Saber (wiedzieć) sabremos sabreis sabnin

sabre sabnis sabni

"

"

\

Poder (móc)

podremos � podreis podran

podre podras podra

Haber (czasownik posiłkowy - "mieć " ) habre habras habra

habremos habreis habran

Caber (mieścić się, przypadać w udziale) cabre cabras cabra

, ,

cabremos cabreis cabran

Cechą_c;harakterystyczną tych czasowników jest to, że aby stworzyć ( uro gubią samogłoskę -e w temacie.

Fut

\rRUPA 3 "

De�ir- (mówić) dire

diremos

diras

direis

dira

diran

Hacer (robić) hare haras hani 60

haremos hareis haran

Querer (chcieć) querremos querrels querran

querre querras querra

�.

�

�

t'

Warto zauważyć, że wszystkie te trzy czasowniki są całkowicie nieregularne.

Czasy złożone (tiempos compuestos) Czasy złożone strony czynnej tworzy się za pomocą czasownika posiłkowego haber, użytego w odpowiedniej formie oraz imiesłowu biernego odmienianego czasownika.

Czas przeszły (preterito perfecto) (presente de haber + participio pasado) ..

he has ha hemos habeis han

amado

..

amado amado amado amado amado

comido

comido comido comido comido comido

partido

partido partido partido partido partido

Preterito perfecto używa się dla wyrażenia czynności niedawno zaistniałej lub zaistniałej w czasie odległym ale jeszcze niezakoń­ czonym: El profesor ha llegado hace poco. Profesor przyszedł przed chwilą. Este ano he estudiado mucho. W tym roku uczyłem się dużo.

Czas zaprzeszły (preterito pluscuamperfecto) (imperfecto de haber + participio pasado) habia habias habia habiamos habiais habian

amado

amado amado amado amado amado .

comido

comido comido comido comido comido

partido

partido partido partido partido partido

61

Czas zaprzeszły (preterito anterior) (pret6rito indefinido de haber + participio pasado) hub e amado comido partido comido partido amado hubiste partido comido amado hubo partido comido amado hubimos comido partido amado hubisteis partido comido amado hubieron Oba te czasy, pluscuamperfecto i anterior, wyrażają czynność zaprzeszłą, a więc dawniejszą w stosunku do innej czynności przeszłej ; obie czynności są zakończone. Pret6rito anterior wyraża czynność, jaka odbyła się bezpośrednio przed czynnością drugą: Apenas hubilTIOS salido, empezó a llover. Zaledwie wyszliśmy, zaczęło padać. Użycie tego czasu ogranicza się do języka pisanego. Pret6rito Pluscuamperfecto wyraża czynność, która nastąpiła przed inną czynnością przeszłą, ale niekoniecznie tuż przed nią: Por fin llegó eI amigo al que habia invitado. Wreszcie przyjechał przyjaciel, którego zaprosiłelTI /był/,

Czas przyszły (futuro perfecto) (Futuro simple de haber

habre habras habra habremos habreis habran

amado

amado amado amado amado amado

+

participio pasado)

comido

comido) coml'dp/ comido cothido comido

partido

partido partido partido

partido partido

Futuro Perfecto uzywany jest głównie w języku literackim, wyraża on: a) czynność przyszłą, wcześniejszą w' stosunku do drugiej czynności przyszłej : Habremos terminado el trabajo cuando llegues. Pracę będziemy już mi eli ukończoną, gdy przyjdziesz. 62

b) przypuszczenie co do czynności przeszłej lub przyszłej : Habran salido ya. Już chyba wyszli.

TRYB

�ARUNKOWY (condicional) /

Tryb warunkowy prosty (condicional simple - imperfecto) I

C z a s o w n iki regu l arn e amar-ia amar-Ias amar fa amar-famos amar-lalS amar-fan �

-

�

.

comer-fa comer-fas comer-Ia comer-famos comer-lalS comer-fan "

�

�

.

·

"

·

"

·

"

·

"

partu-la partu-las partu-la p artlr-Iamos ·

"

·

"

.

partlr-lalS partIr-Ian

Condicional Simple tworzy się od futuro imperfecto de indicativo, zastępując jego końcówki końcówkami -fa, -fas itd., lub dodaj ąc do tematu czasownika końcówki: -arfa, -arfas itd (I kon.) -erfa, -erfas itd. (II kon.) -irfa, -irfas itd. (III kon.) Odpowiada najczęściej polskiemu trybowi przypuszczającemu: Te amarfa. KochałbYlll cię. Juan vendria lllafiana. Jan chyba przyjdzie jutro. C z a s o w n i k i n i er eg u l a r n e

Nieregularność w formowaniu Condiciona1 Simple ogranicza się do czasowników o indywidualnych rozbieżnościach w odmianie. Moż­ na je podzielić na te sam� grupy, które prezentowano w Futuro Imperfecto: 1 . Tener, venir, poner, salir 2. S aber, poder, haber, caber 3 . Decir, hacer, querer 63

GRUPA 1 Tener (mieć) tendria tendrias tendria

tendriamos tendriais tendrfan

Venir (przychodzić) vendria vendrias vendria

vendriamos vendrfais vendrfan

Poner (kłaść) pondrfa pondrfas pondrfa

pondrfamos pondrfais pondrfan

Salir (wychodzić) saldrfa saldrfas saldria

saldriamos saldrfais saldrfan

Wszystkie te czasowniki charakteryzują się tym, że w temacie przyjmują -d.

GRUPA 2 Saber (wiedzieć) sabria sabrfas sabrfa

s abriamo s sabrfai s sabrian

Poder (móc) podńa podńas podńa

64

podrfamos podrfais podrfan

Haber (czasownik posiłkowy,- "mieć" ) habria habrias habria

habriamos habrfais habrian

Caber (mieścić się, przypadać w udziale) cabria cabrfas cabrfa

\

cabriamo s cabrfais cabrfan

Wspólną charakterystką tych czasowników jest to, że w temacie gubią samogłoskę -e. GRUPA 3

Decir (mówić) diria dirias dirfa

Hacer (robić)

harfa harfas harfa

Querer (chcieć) �

querna quernas querrfa �

dirfamos diriais dirfan

harfamos harfais harfan quernamos quernalS quernan ,

�

.

�

65

TRYB WARUNKOWY ZŁOŻONY (condicional compuesto - perfecto) (Condicional Simple de haber

habria habrias habria habriamos habriais habrian

+

participio pasado )

comido

hablado

comido comido comido comido comido

hablado hablado hablado hablado hablado

partido

partido partido partido partido partido

Condicional Petfecto w użyciu normalnym wyraża akcję przyszłą w stosunku do przeszłości, która realizuje się z wyprzedzenieiTI w stosunku do czasu akcji: Decla que cuando llegaran habriamos desayunado. Powiedział, że chyba zjemy śniadanie zanim oni przyjdą. Dije que para el lunes (ya) habriamos terminado. Powiedziałem, że na poniedziałek już skończymy.

TRYB ŁĄCZĄCY (modo subjuntivo) Odmiana czasów prostych Czas teraźniejszy (presente) Jeśli bezokolicznik kończy się na ar, er lub ir czas teraźniej szy tworzy się dodając do tematu czasownika następujące końcówki: ...

tomar - brać tom -e tom -es tom -e tom -emos tom -eis tom -en

66

.

" "

comer - Jesc com -a com -as com -a com -amos com -aIs com -an ".

.

,

VlVlr - zyc VIV -a VIV -as VIV -a VIV -amos VIV -aIs VIV -an " .

Czas przeszły niedokonany (preterito imperfecto) Tworzy się opuszczając końcówkę -ron w trzeciej osobie 1 . mnogiej czasu przeszłego nieokreślonego (preterito indefinido) zastępując ją końcówkami -ra, .. ras, -ra, -ramos, -rais, -ran lub końcówkami I ekwiwalentnymi : -s e, .. ses, -se, -semos, -seis, -sen; np. toma - ras/toma -ses itd comie -ras/comie -ses itd vivie -ras/vivie -ses itd

toma ra/to llla -se; comie -ra/comje -se; -

vivie -ra/vivie -se; lub

dodając do tematu czasownika końcówki :

-ara, aras itd. (I kon.) -iera, ieras itd. (II i III kon.) tomara/tolll ase tomaras/tomases to m ara/t omase tomaramos/ tomasemos tomarais/tomaseis tomaran/tomasen

cOlniera/comiese cOlnieras/com ieses comiera/c omiese cOlnieramos/ comlesemos comierais/comieseis comieran/com iesen

vi viera/vi viese vivieras/vivieses vi viera/vi viese vi vieramos/vi viesemos

. "

vi vierais/vivieseis vi vieran/vi viesen

Czas przyszły (futuro imperfecto) Czas aktualnie nie używany w mowie potocznej . Odmienia SIę następująco: tomare tomares tomare tomaremos tomareis tomaren

COllli ere C01111ereS comlere comleremos COlllierelS COIllieren . ,

VlVlere VlVleres VlVlere VlVleremos VlVlerelS VlVleren .

' '-

.

.

.

67

Odmiana czasów złożonych Czas przeszły dokonany (preterito perfecto) Tworzy się z presente de subjuntivo czasownika haber (haya, hayas, haya, hayamos, hayais, hayan) i imiesłowu przeszłego (participio) zakończonego na -ado, -ido lub nieregularnego�

haya hayas haya hayarnos hayais hayan

cornido

tornado ' " ' ', ',

vivido

,,

,

,,

"

"

,

, ,

, ,,

,

, ,

, ,

, ,

Czas zaprzeszły (preterito pluscuarnperfecto) Tworzy się z czasu przeszłego niedokonanego (imperfecto de subjuntivo) czasownika haber (hubiera lub hubiese, hubieras lub hubieses itd) i imiesłowu przeszłego (participio) zakończonego na -ado, -ido lub nieregularnego.

tornado ',

hubieraJhubiese hubieraslhubieses hubieraJhubiese hubieramoslhubiesernos hubieraislhubieseis hubieranlhubiesen

cornido vivido , ,

"

,

, ,

, ,

,,

"

' ', ,

'

"

,

,, ,

,,

,,

Czas przyszły złożony (futuro perfecto) hubiere hubieres hubiere hubierernos hubiereis hubieren 68

tornado ', " '

,

'

,

'

,

cornido vivido , ,

, ,

,,

, ,,

"

"

"

,,

,

,

,

Subjuntivo występuje najczęściej w zdaniach podrzędnych wyraża­

j ących zdarzenie nierzeczywiste, niezrealizowane, zamierzone:

Quiero una casa que tenga mucha luz. Chcę dom, który będzie tuiał dużo światła. (nierzeczywiste - dom jest nieznany). Avisame cuando hayas terminado. Zawiadom mnie kiedy skończysz (nie zrealizowane - jeszcze nie skończył). Quiero que me digas toda la verdad. Chcę abyś mi powiedział całą prawdę (niezrealizowane - jeszcze mi tego nie powiedział). Generalnie można też stwierdzić, że subjuntivo służy do wyrażania niepewności, wątpliwości: No creo que este enfermo. Nie wierzę (nie jestem pewien), że jest chory. Te escribire cuando tenga un rato libre. Napiszę kiedy będę miał trochę wolnego czasu (nie wiem kiedy go będę miał). Es posible que llueva mafiana. Możliwe, że będzie padać jutro (nie ma pewności, że będzie padać).·

Subjuntivo używa się obowiązkowo jeśli to co się wyraża w zdaniu

podrzędnym jest informacją znaną: No me importa que llegues tarde. Nie szkodzi, że przyjdziesz późno (odpowiedź na "przyjdę późno" ) . Es lógico que estes contento. Jest oczywiste, że jesteś zadowolony (obserwacja, że to jest teraz). Es imposible que sean las doce. Niemożliwe, że jest już dwunasta (widzę, że jest dwunasta).

Subjuntivo używa się także: a) W trybie rozkazującym (we wszystkich negacjach i twierdzeniach odnoszących się do usted, ustedes i nosotros) : No vayas tan de prisa. Nie idź tak prędko. Mire 'u sted, lo que diga la prensa me importa muy poco. Proszę pana, to co pisze prasa mało mnie interesuje. i B rindemos por eI futuro ! . Wypijmy za przyszłość !

69

b) Po wyrazach "ojahi ", " que ", wyrażających życzenia lub polecenia: j Oj ala tengas su memoria! . Obyś miał jego pamięć. j Oj ala tuviera yo tu salud ! . Obym miał twoje zdrowie. j Ojahi tengas/tuvieses suerte mafianaL Obyś miał szczęście jutro. Que te diviertas. Baw się. Que entre. Niech wejdzie. j Que sea esta la óltima vez ! . Niech to będzie ostatni raz! c) Po wyrazach "tal vez" , " quiząs)" , " posiblemente" - jeśli się chce podkreślić wątpliwość ze strony mówiącego. (W przeciw­ nym przypadku lnożna używać trybu oznaj mującego) : Tal vez lleguemos un poco tarde. Być może przyjdziemy trochę . pOZnle] . ale Quizas estas cansado despues de este viaje tan largo. Praw­ dopodobnie jesteś zmęczony, po tej podróży tak długiej . "

.

Subjuntivo, poprzedzone "que" - używa się w zdaniach podrzęd­

nych w następujących przypadkach: a) Gdy sens zdania głównego wyraża wątpliwość, możliwość, potrzebę, życzenie i generalnie jeśli wpływa to co jest wyrażone na zdanie podrzędne: Dudo que lleguemos a tiempo para el concierto. Wątpię, czy zdążymy na koncert. Es posible que tengan ese libro en la biblioteca. Możliwe, że będą mieli tę książkę w bibliotece. El a1calde necesita que le apoyen. Burmistrz potrzebuje by go poparli. Quiero que 10 pienses bien antes de decidirte. Chcę byś przemyś­ lał to dobrze nim się zdecydujesz. Le dije que apagara la luz antes de salir. Powiedziałem żeby zgasił światło nim wyjdzie. b) Po czasownikach i konstrukcjach bezosobowych, które wyrażają sentyment i opinię: Me alegro de que hayas tenido suerte. Cieszę się, że miałeś szczęście.

70

Siento que no puedas acompafiamos. Przykro mi, że n i c moglcś nam towarzyszyć. j Que pena que tengas que marcharte tan pronto ! Szkoda, że musisz wyj ść tak szybko. c) W konstrukcjach bezosobowych, które wyrażają opinię lub ocenę· Seria inutil que lo intentaras de nuevo. Nie ma sensu byś próbował to jeszcze raz.

Tworzenie Presente de subjuntivo czasowników nieregularn)rch

(odmianę w pozostałych czasach znajdziesz w tabeli odmian czaso­ wników nieregularnych).

Podobnie jak w Presente de indicativo, czasowniki nieregularne w Subjuntivo można podzielić na pięć grup: 1 . Czasowniki I i II koniugacji zmieniają samogłoskę akcentowaną e na dwugłoskę ie we wszystkich osobach z wyjątkiem pierwszej i drugiej osoby liczby mnogiej : empezar - empiece, elnpieces, empiece, empecemos, empeceis, empiecen defender - defienda, defiendas, defienda, defendamos, defendais, defiendan 2. Czasowniki III koniugacji zmieniają we wszystkich osobach akcentowaną samogłoskę e na i,: pedir - pida, pidas, pida, pidamos, pidais, pidan 3.

Czasowniki I i II koniugacji zmieniają samogłoskę akcentowaną o na dwugłoskę ue we wszystkich osobach, z wyj ątkiem pierwszej i drugiej osoby liczby mnogiej : contar - cuente, cuentes, cDente, contemos, conteis, cuenten devolver -" devuelva, devuelvas, devuelva, devolvamos, devol­ vais, devuelvan. Dwa cz.asowniki III koniugacji: morir i dormir odmieniają się następująco: 71

.

"

monr - muera, mueras, muera, muramos, muraIs, mueran dormir - duerma, duermas, duerma, durmamo's, durmais, duer­ man 4. Czasowniki ID koniugacji na ir otrzymują y przed wszystkimi końcówkami : disminuir - disminuya, disminuyas, disminuya, disminuyamos, disminuyais, disminuyan.

5. Czasowniki II i III koniugacji zakończone na: -acer, -ecer, -ocer, -ucir, we wszystkich osobach otrzymują przed końcówkami zc (zamiast c): agradecer - agradezca, agradezcas, agradezca, agradezcamos, agradezcais, agradezcan conducir - conduzca, conduzcas, conduzca, conduzcamos, conduzcais, conduzcan

Odmiana czasowników o indywidualnych rozbieżnościach Czasowniki te mają w Presente de subjuntivo następuj ące formy: caber mieścić się quepa quepas quepa quepamos quepals quepan

caer - padać calga catgas catga catgamos calgatS catgan

dar - dawać de des de demos deis den

decir - mówić diga digas diga digamos digais digan

-

-

,.

72

·

·

·

,.

estar być este estes este estemos esteis esten

haber mieć haya hayas haya hayamos hayais hayan

hacer robić haga hagas haga hagamos hagais hagan

zr ISC vaya vayas vaya vayamos vayats vayan

air słyszeć olga oigas olga oigamos oigais Olgan

saber umieć, wiedzieć sepa sepas sepa sepamos sepats sepan

salir wychodzić salga salgas salga sałgamos salgrus sałgan

ser być sea seas sea seamos seats sean

-

-

.

-

.

-

-

.

. ."

-

".

-

".

-

".

73

tener mieć tenga tengas tenga tengamos tengais tengan

traer przynosić traiga traigas traiga traigamos traigais traigan

valer być wartym valga valgas valga valgamos .

venir przychodzić venga vengas venga vengamos vengms vengan

-

-

--

"

va1gaIS

valgan

-

",

ver widzieć vea veas vea veamos veaIS vean -

".

STRONA BIERNA

(voz pasiva)

W języku hiszpańskim są dwie formy strony biernej : ' 1 . Tworzona z użyciem czasownika posiłkowego ser lub estar i imiesłowu przeszłego (participio) :

ser + participio estar + participio 2. Tworzona z użyciem czasowników zwrotnych (verbos reflexi­ vos).

74

Odmiana " ser " lub " estar"

+

participio

Modo indicativo ser amado

być kochanym

-

Presente soy amado, amada ,, eres " es somos amados, amadas , , SOlS " " son

Preterito imperfecto era amado, amada ,, ,, eras era eramos amados, amadas , erats , eran

Pret6rito indefinido fui amado, amada ,, fuiste , fue fuimos, amados, amadas , , fuisteis ,, fueron

Futuro imperfecto sere amado, amada , seras ,, ,, sera seremos am.ados, amadas ,, , sereIS , , seran

CondicionaI amado, seria senas ,

senamos amados, amadas , ,, senat s ,, " senan

Pret6rito perfecto amado, amada he sido , ,, has sido , ,, ha sido hemos sido amados, amadas " " habeis sido , han sido

Pret6rito pluscuamperfecto

Pret6ńto anterior

, ,

.

,

.

,

"

,

'

' ,

.-

"

.-

,

sena

amada ,, ,,

.-

.-

.

,

"

,

' ,

'

"

"

"

,

.-

"

.-

,

' ,

.-

'- '

,

.-

,

,

,

,

"

,

habia sido amado, amada hube sido amado, amada ,, , ,, ,, habfas hubiste , , ,, " " hubo ' habia habfamos amados, amadas amados, amadas hubimos ,, , , hubisteis habiais , , " hubieron habian "

, ,

'

'

"

"

"

' '

,

,

,

' ,

"

"

' ,

"

"

75

Futuro perfecto si do habre habras habra habremos habreis , habran " ' ,

' , " '

amado,

amada

,,

"

"

"

amados, amadas "

"

,,

"

Modo subjuntivo Preterito imperfecto Presente amado, amada sea amado, amada fueraJfuese , ,, fueras/fueses seas ,, fu eraJfues e sea seamos amados, amadas fueramos/fuesemos amados, amadas , , , fuerais/fueseis seais , , ,, fueran/fuesen sean "

"

'

"

"

' ,

'

,

"

"

" '

"

'

, ,

Preterito pluscuamperfecto hubiera/hubiese hubieras/hubieses hubiera/hubiese hubieramos!hubiesemos hubierais/hubieseis hubieran!hubiesen Futuro perfecto hubiere hubieres 76

'

,

Futuro imperfecto fuere amado, amada ,, fueres ,, , fuere fueremos amados, amadas ,, fuereis , fueren

,

Preterito perfecto haya sido aluado, amada , hayas haya hayamos amados, amadas , hayais , hayan "

,

"

"

"

'

"

"

'

"

"

" "

sido "

,, ,, ,

,

"

sido ,,

amado, "

amada "

"

,

amados

amados

"

"

"

amado, "

,

"

amada ,,

'

hubiere hubieremos hubiereis hubieren

,

' , ' ,

,

,

"

amados ,

mnadas

,

"

' ,

, ,

,

"

Strona bierna z użyciem czasownika posiłkowego estar tworzy się tak samo j ak z użyciem czasownika ser (estar + participio). Różnica dotyczy treści jaką chcę się wyrazić. Użycie estar wskazuje na osiągnięcie wyniku lub stanu w j akim się coś/ktoś znajduję: estoy retirado , estas retirado itd. - jestem/jesteś w stanie spoczynku (o oficerze).

Odmiana czasowników zwrotnych (verbos retlexivos) Modo indicativo lavarse

-

myć się

Presente me te se nos os se

lavo lavas lava Iavarnos Iavais lavan

Preterito imperfecto me te se nos os se

lavaba lavabas lavaba Iavabamos Iavabais Iavaban

Preterito indefinido

Futuro imperfecto

me te se nos os se

me te se nos os se

lave lavaste lavó lavamos Iavasteis lavaron

Condicional me te se

lavarfa lavarfas Iavarfa

lavare lavanis lavara Iavaremos Iavareis lavaran

Preterito perfecto me te se

he lavado has lavado ha lavado 77

nos hemos lavado os hab6is lavado se han lavado

nos lavarIamos os lavarIais se lavarlan

Czasowniki zwrotne w pozostałych czasach indicativo i subjuntivo odmieniają się analogicznie.

CZASOWNIKI POSIŁKOWE (Verbos auxiliares) SER

ESTAR

HABER

Wszystkie funkcjonująjako czasowniki posiłkowe i jako samodzielne.

Ser Czasownika ser używa się: - do wyrażenia istnienia: Ser o no ser, he ahr el problema. Być albo nie być oto jest pytanie. - dla wyrażenia tożsamości lub zidentyfikowania kogoś lub czegoś: Soy Juan el padre de Maria. Jestem Jan, ojciec Marii. Ella es Maria. Ona jest Marią. - dla wyrażenia zawodu, zajęcia, działalności i pokrewieństwa: Pedro es ingeniero. Piotr jest inżynierem. Carlos es electricista. Karol jest elektrykiem. El es ministro. On jest ministrem Ellos son mis padres. Oni są moiIni rodzicami. - gdy wyraża: narodowość, region, religię, ideę polityczną, styl artystyczny itd: Es espafiol, asturiano, católico y socialista. Jest Hiszpanem, urodzonym w Asturii, katolikiem i socjalistą. - substancję i pochodzenie (ser de): La mesa es de madera. Stół jest drewniany. Soy de Varsovia. Jestem z Warszawy. 78

- posiadanie: La casa es mIa. Dom jest mój . Esos coches son de los vecinos. Te samochody są sąsiadów. - czas, cenę, ilość itd.: Son las dos. Jest druga godzina. Hoy es martes. Dzisiaj jest wtorek. Dos y dos son cuatro. Dwa i dwa jest cztery. - miej sce lub termin, w którym się coś zdarzyło:

�Dónde es la boda? Gdzie jest ślub? Es en la iglesia. Jest w kościele. �Cuando es eso? Kiedy to będzie? Es en agosto. W sierpniu.

- gdy występuje w zwrotach nieosobowych: Es importante. To jest ważne. Es necesario. Jest konieczne. Es bueno. Jest dobre/dobrze. Es lógico. To logiczne. Es verdad. To prawda. Es que . . . Chodzi o to, że . . .

Estar Czasownika estar używa się: - gdy wskazuje na usytuowanie w przestrzeni i w czasie: �Dónde estamos? Gdzie jesteśmy ? Esłamos en Madrid. Jesteśmy w Madrycie. Est3 en casa de sus amigos. Jest w domu swych przyjaciół. No est3 aquf. Nie ma go tu. Est3 en Espafia. Jest w Hiszpanii. En 1 990 estuvieron en Paris. W 1 990 byli w Paryżu. - gdy wyraża sytuację przejściową: Juana esta satisfecha. Janina jest 1 zadowolona. Est3 de maI humor. Jest w złym humorze. Est3 de viaje. Jest w podróży. Esłare por ahi dos dias. Będę tam dwa dni.

79

Estoy bien. Czuję się dobrze. Estoy maI. Czuję się źle. El agua esm frfa. Woda jest zimna. Pedro esm enfermo. Piotr jest chory. - gdy wyraża opinię: Estoy a favor. Jestem za. Esm en contra. Jest przeciw. - gdy wyraża intencję: Estoy por marcharme. Zaraz wychodzę. - gdy wskazuje: a) na cel jakiej ś czynności: Estoy aquf para ayudarte. Jestem tu by ci pomóc. b) na coś co nie jest zakończone: La casa esta por hacer. Dom jest na ukończeniu. c) na coś co ma się za chwilę zdarzyć: El tren esm al llegar. Pociąg zaraz przyjedzie. d) na wynik j akiej ś czynności: La comida esm lista. Jedzenie jest gotowe. El problema esta resuelto. Problem jest rozwiązany. - gdy dotyczy: a) ceny: l,A cuanto esmn las manzanas? Ile kosztują jabłka? Estan a 1 00 pesetas el kilo. Są po 1 00 peset za kilogram. b) temperatury: l,A cuanto estamos hoy? Jaka jest dziś temperatura? Estamos a 2 grados baj o cero. Jest 2°C poniżej zera. - gdy określa: a) dzień, miesiąc: Estamos a 29 de julio. Jest 29 lipca. � Estamos a sabado. Jest sobota. b) porę roku, rok: Estamos en verano. Jest lato. Estamos en 1 996. Jest 1 996 r. W niektórych wyrażeniach można użyć zarówno czasownika ser jak i estar. W zależności od użycia wybranego czasownika, zdanie zmienia swe znaczenie. Obowiązuje tu również zasada ogólna: ser używa się dla określenia cechy lub stanu trwałego, niezrniennego, a estar stanu chwilowego, przejściowego: 80

Es alto. Esta alto. Ser bueno. Estar bueno. Ser rico. Estar rico. Es malo. Esta malo. Manana es 20. Estamos a 20.

Jest wysoki. Jest wysoki. (jak na swój wiek) Być dobrym. Być zdrowym. Być bogatym. Być smacznym. Jest złym. Jest chory. Jutro jest 20-ty. Dziś jest 20-ty.

Ser i estar

+

participio

participio używa się dla stworzenia strony biernej : El complot fue descubierto por la policJa. Spisek został wykryty Ser

+

przez policję. El barco fue hundido a las siete. Statek został zatopiony o siódmej .

Estar

+

participio wyraża stan wynikły z działań uprzednich:

Pintaron la casa. Pomalowali dom. La casa esta pintada. Dom jest pomalowany. Curaron a Juan. Wyleczyli Jana. Juan esta curado. Jan jest wyleczony.

Haber Czasownik haber używa się do tworzenia czasów złożonych: preterito perfecto, futuro perfecto, pluscuamperfecto, condicional, infinitivo y gerundio compuestos oraz preterito anterior. W użyciu nieosobowym oznacza: jest, znajdować się i przyjmuje formę trzeciej osoby liczby pojedyńczej z tym, że w presente de indicativo zamiast -ha ma formę -hay. Nie ma odrębnej formy w liczbie mnogiej : Hay una persona en la sala. Na sali jest jedna osoba. Hay unas personas espenlndole en la sala. Na sali są osoby oczekujące go. ', ' Hay mucha gente en la calIe. Na ulicy jest dużo ludzi. 81

Hay tantas cosas. Jest tyle rzeczy. En el parque hay flores. W parku są kwiaty. Hay może być poprzedzony rodzajnikiem lo, los, la, las, gdy

omawiany przedmiot lub osoba była już wymieniona wcześniej : Estos pantalones son un poco caros. Los hay mas baratos. Te spodnie są trochę za drogie. S ą spodnie tańsze.

Haber w formie nieosobowej , występując z -que, odpowiada

polskiemu "trzeba " , "należy " : Trzeba wyjść. Hay que salir. Habia que hacer algo. Trzeba było coś zrobić. Hay que estimar a los mayores.Należy szanować starszych. No hay que llorar. Nie trzeba płakać.

W połączeniu z przyimkiem -de ma znaczenie "musieć, być zobowiązanym " : He de salir. Muszę wyjść. Ha de comerlo. Musi to zjeść.

Zapamiętaj: 1 . Czasowniki ser, estar i haber funkcjonują jako czasowniki 2. 3. 4. 5.

6.

7. 82

posiłkowe i jako czasowniki niezależne. Jako czasowniki niezależne ich znaczenie jest nieprecyzyjne. OdnQtowują obecność lub istnienie czegoś. Ser używa się dla wyrażenia tożsamości, istotnych cech, zawodu, materii, pochodzenia, ilości, czasu i miejsca lub okresu, w którym coś się zdarzyło. Estar używa się dla wskazania stanu cech przypadkowych i sytuacji przejściowych. W niektórych wyrażeniach można użyć zarówno czasownika ser jak i estar. W zależności od użycia wybranego czasownika, zdanie zmienia swe znaczenie. Haber w swym użyciu nieosobowym wyraża istnienie, zdarzenie; na polski tłumaczony jest jako "jest, znajduje się " . Występuje zawsze w trzeciej osobie liczby pojedyńczej . Jako posiłkowe służą do tworzenia czasów złożonych.

Tryb rozkazujący (modo imperativo) Z punktu widzenia formalnego tryb rozkazujący w języku hiszpańs­ kim ma tylko dwie fonny własne: drugą osobę liczby pojedyńczej i drugą osobę liczby mnogiej : Drugą osobę liczby pojedyńczej i mnogiej tworzy się, dodając do tematu bezokolicznika:

1 koniugacji - a i -ad II -"-

- e i -ed

111 -"-

- e i -id 2-ga osoba l.mnogiej

2-ga os.l.pojedyńczej

bezokolicznik Alab - ar

alaba - chwal

alabad - chwalcie

Com - er

come - jedz

comed - jedzcie

vive - żyj

vivid - żyjcie

Viv

-

ir

W pozostałych osobach liczby pojedyńczej i mnogIej stosuje się Presente de Subjuntivo: nosotros alabemos - chwalmy el

que alabe - niech

ellos

que alaben - niech

comamos - jedzmy

vivamos - żyjmy

que coma - niech je

que viva - niech żyje

que coman - niech

que vivan - niech żyją

chwali chwalą

jedzą

Tryb rozkazujący w formie przeczącej wyraża się we wszystkich , osobach przez Presente de Subjuntivo: alaba

no alabes

alabad

no alabeis

alabemos

no alabemos

(gue) alabe (el) (que) alaben (ellos)

(que) no alabe

(el)

(que) no alaben (ellos)

83

Czasowniki nieregularne Podane niżej czasowniki w drugiej osobie liczby pojedyńczej trybu rozkazującego mają następujące brzmienie: salir - sal hacer - haz decir - di tener - ten . Ir - ve poner - pon ser - se venlf - ven ,

Tryb rozkazujący od czasowników zwrotnych: .

beberse b6bete b6base

.

"

- napIe SIę . .

.

- napIJ SIę - niech się napije

.. . bebamonos - napIjmy SIę . bebeos - napIJCIe SIę b6banse - niech się napij ą .

.

.

Gerundio - (imiesłów czynny) Występuj ą dwie formy gerundio: 1 . Gerundio Simple 2. Gerundio Compuesto

Gerundio Simple wyraża czynność równoczesną z inną czynnością.

Tworzy się go dodając do tematu czasowników: I koniugacj i II i III - "

ando - iendo -

amar-amando (kochaj ąc) comer-comiendo Gedząc) partir-partiendo (wyjeżdżając) Może w końcówce przyj mować zaimki osobowe: Hablandoles en espafiol te entenderan mejor. Mówiąc do nich po hiszpańsku zrozumią cię lepiej . Z czasownikiem pomocniczym tworzy wyrażenia czasownikowe, które w j akiś sposób modyfikują jego znaczenie: l,Qu6 estas haciendo? Co robisz? (trwanie czynności) 84

El enfermo va mejorando po co a poco. Chory pomału dochodzi do zdrowia. (proces stopniowy) Sigue lloviendo. Ciągle pada. (kontynuacja czynności)

Inne wyrażenia czasownikowe z Gerundio: Acabar Andar Estar Ir

+

+

-" -" -

+

-" -

+

Llevar

+

Quedarse

Seguir Venir

gerundio Acabó confesando la verdad. W końcu wyznał

+

-" -

+ -"-

- "- "-

+

prawdę. Ultimamente, anda dando recitales de piano. Ostatnio gra na pianinie dając recitale w róż­ nych miejscach. La policfa esta buscando pistas. Policja szuka śladów. Con el tiempo, uno va perdiendo las ilusiones. Z czasem człowiek traci złudzenia. Cuando yo sali el conferenciante llevaba hab­ lando ya casi dos horas. Kiedy wychodziłem, dyskutant już mówił prawie dwie godziny. La no vela era tan interesante que me qued6

leyendola toda la tarde. Powieść była tak interesująca, że czytałem ją całe popołudnie. Pedro sigue cometiendo los mismos errores . Piotr ciągle popełnia te same błędy. Viene explicando este problema desde hace tiempo. Wyjaśnia ten problem od dłuższego czasu.

Gerundio Compuesto wskazuje na czynność zakończoną bezpo­

średnio przed czynnością wyrażoną w czasowniku głównym: Habie11:do dicho eso, salió corriendo. Powiedziawszy to natychmiast wyszedł.

Imiesłowy czynne nieregularne: decir - diciendo dormir durmiendo .

-

85

1f

- yendo

moru pedir

- muriendo - pidiendo (również wszystkie inne, które odmieniają się

poder podrir sentir

- pudiendo pudri endo - sintiendo (również wszystkie inne, które odmieniają się ' jak " sentir' ) - viniendo

venlr

jak ' 'pedir' ' )

-

Imiesłowy przeszłe (parłicipio)

nieregularne i imiesłowy podwójne W j ęzyku hiszpańskim występują trzy grupy czasowników: 1 . O imiesłowach przeszłych regularnych, zakończonych na: -ado, -ido.

2. O imiesłowach biernych nieregularnych 3. O imiesłowach podwójnych, które posiadają imiesłów regularny i nieregularny CZASOWNIKI Z IMIESŁOWEM NIEREGULARNYM

Następujące czasowniki nie posiadaj ą imiesłowu regularnego:

abrir absolver componer cubrir decir deponer descomponer descubrir devolver disolver disponer envolver 86

otwierać zwalniać układać przykrywać mówić odkładać rozkładać wykrywać zwracać rozpuszczać ustawiać zawijać

abierto absuelto compuesto cubierto dicho depuesto descompuesto descubierto devuelto disuelto dispuesto envuelto

.

"

escribir

plSaC

exponer hacer imponer indisponer

eksponować robić Imponowac uniemożliwiać UffiIerac przeciwstawiać się kłaść przepowiadać przypuszczac przewidzieć proponowac rozwiązywać rozbijać zadośćuczynić widzieć wracac

.

mOrIr

oponer poner predecir presuponer prever proponer resolver romper satisfacer ver volver

.

"

.

"

"

"

"

eserito expuesto heeho impuesto indispuesto muerto opuesto puesto predieho presupuesto previsto propuesto resuelto roto satisfeeho visto vuelto "

CZASOWNIKI O IMIESŁOWACI-I PODWOJNYCH czasownik

abstraer atender bendecir concIuir confesar confundir convertir correglr despertar difundir dividir elegir excluir eximir .

wyodrębniać uważać, słuchać błogosławić kończyć wyznawac mieszać, przekonać nawracac p oprawI ac budzić rozpowszechniać dzielić wybierać wykluczać uwalniać "

"

.

"

regularny

nieregularny

abs tra ido atendido bendecido eoneluido eonfesado eonfundido eonvertido eo rreg ido despertado difundido dividido elegido exeluido eximido

abstraeto aten to bendito eoncluso eonfeso eonfuso eonverso eorrecto despierto difuso diviso eleeto exc1uso exento

87

expresar extender extinguir fijar freir hartar incluir invertir juntar maldecir manifestar nacer poseer prender presumir proveer recluir salvar sujetar suspender teiiir

.

'"

wyrazac rozciągać gaslc ustalać smazyc nasycać zawierać inwestować łączyć przeklinać okazywać urodzić się posiadać łapać przypuszczac zaopatrywać zamykać ratować podporządkowywać zaWleszac farbować . '"

.

'"

'"

.

'"

expresado extendido extinguido fijado frefdo hartado incluido invertido juntado ma Ide cido manifestado nacido posefdo prendido presumido provefdo recluido salvado sujetado suspendido teiiido

expreso extenso extinto fijo frito harto incluso lnverso junto maldito manifiesto nato poseso preso presunto provisto recluso salvo sujeto suspenso tinto

Zdania warunkowe Zdanie warunkowe w języku hiszpańskim zaczyna się od " si" ,które tłumaczymy na polski j ako "jeśli" , "gdyby" lub "jeżeli" . Zdania warunkowe są zawsze zdaniami złożonymi. Zdanie podrzędne z " si' 'podaje warunek jaki musi być spełniony, by stało się to, co wyraża zdanie nadrzędne: Si 10 veo, se lo digo. Jeśli go zobaczę, to mu powiem. Zdania warunkowe można podzielić na cztery grupy : 88

Zdania warunkowe spełnione, wyrażające czynność, która zostala

dokonana w przeszłości. W zdaniach tych, zarówno w podrzędnym jak i nadrzędnym używa się czasów przeszłych, z wyjątkiem preterito anterior: Si

+

pasado

+

pasado

Si venfa, a la cafeteria, se sentaba junto a la ventana. Jeśli przychodził do kawiarni, siadał przy oknie.

Zdania warunkowe rzeczywiste, w których czynność jest praw­

dopodobna lub możliwa do spełnienia w teraźniej szości lub w przy­ szłości. Orzeczenie zdania podrzędnego występuje w czasie teraźniej szym, a zdania nadrzędnego może występować w czasie teraźniejszym lub przyszłym oraz w trybie rozkazującym: Si

+

presente

+

presente

Si encontramos a Carmen la saludamos. Jeśli spotkamy Carmen, pozdrowimy j ą. Si

+

presente

+

futuro

Si tengo dinero, comprare un libro. Jeśli będę miał pieniądze, kupię książkę. Si

+

presente

+

imperativo

Si me quieres, dfmelo . Jeśli mnie kochasz, powiedz mi to.

Zdania warunkowe możliwe do spełnienia w przyszłości, a które

nie spełnią się w teraźniejszości. W zdaniach tych czasownik w zdaniu podrzędnym występuje w imperfecto de subjuntivo, a w zdaniu nadrzędnym w condicional simple: Si

+

impeifecto de subjuntivo

+

condicional simple

Si tuviera dinero, me casaria. Gdybym miał pieniądze, ożeniłbym się. 89

Zdania warunkowe nierzeczywiste Dotyczą one czynności, która nie spełniła się w przeszłości. Zarówno wanmek jak i skutek odnoszą się do przeszłości. W zdaniach podrzędnych czasownik występuje w pluscuamperfecto de subjuntivo, a w zdaniach nadrzędnych w condicional (simple lub compuesto) lub w pluscuamperfecto de subjuntivo: Si + pluscuampelfecto de subjuntivo + condicional (simple lub cOlnpuesto) Si + pluscuampeJfecto de subjuntivo + pluscuampeJfecto de subjun­ tżvo

Si hubiera sabido, no vendrfa. Gdybym wiedział, nie przyszedłbYlll. Si hubiera sabido, no habria venido. GdybYIll wiedział, nie przy/' szedłbym. ". " Si hubiera , sabido, no hubiera venido. Gdybym wiedział, nie przyszedłbym. Obok podanych wyżej zdań warunkowych, dających się ująć w pewne reguły, występują też okresy warunkowe mieszane nie podlegające wspomnianym regułom.

Zgodność czasów 1 . Czasownik podrzędny w trybie oznajll'l:ującym Niezależnie od tego czy czasownik główny użyty jest w presente, pasado czy futuro de indicativo, czasownik podrzędny, jeśli wy­ stępuje w trybie oznaj mującym, może być użyty w jakimkolwiek czasie, z wyjątkiem preterito anterior: plensa plenso pensaba pense he pensado habra pensado ,

90

que que que que que que

voy iba fui he ido habia ido . ue ,

pensare pens aria habre pensado

que que que

babre ido iria habrła ido

2. Czasownik podrzędny w subjuntivo. Jeśli czasownik podrzędny jest w subjuntivo, jego czas zależy od czasu czasownika głównego. Zgodność czasów wyraża się w sposób następujący: czasownik główny tryb oznajmujący

czasownik podrzędny s ubjuntivo

Quiero que digas la verdad

presente futuro

przykłady

presente

Querre que digas la verdad

imperativo

Baz que diga la verdad

preterito perfecto

Be querido que dijeras la verdad

preterito imperfecto

imperfecto

Queria que dijeras la verdad

preterito indefinido

Quise que dijeras la verdad

condicional

Querrfalhabria querido que dijeras la verdad

pluscuamperfecto

pluscuamperfecto

Babia querido que hubieras/h ubieses dicho Ja verdad

Uwaga: Kiedy czasownik główny użyty jest w preterito perfecto, podrzędny może występować w pewnych przypadkach w presente de subjuntivo: Le he. dicho que venga 10 antes posible. Powiedziałem mu, żeby przyszedł jak najszybciej .

91

.. ..

: ':. :�

.;: \ .,'.

...:. �: �:: : �.::

.; ': .�. : . .; . . . :; .'. : ., " ::

,

:

PRZYSŁÓ WEK (Atlveriii()) ; ' � 'do ' ',' ,.. i ; � '.:' :- ;.�

.

� h: : ·o •

,

"

V, " .. .

"

•

/

. � ..

. . .;. . . . : ::; . .. ' �

. h::

:f; :; .:

• "

.�: ,0 .

:

� �.; '? .... :

" :�

�. � , .:

'

,

W języku hiszpańskim są przysłówki proste i złożone.

Przysłówki proste: stanowią jedno słowo np. bastante (dosyć), despacio (p owoli), temprano (wcześnie)

Przysłówki złożone: Są rezultatem połączenia z innymi elementami:

1.

antes

+

ayer

=

anteayer (przedwczoraj)

2. Występują z sufiksem - mente: perfectamente (doskonale), frecuentemente (często) Tworzy się je przez dodanie do przymiotnika rodzaju żeńskiego akcentowanego sufiksu - mente: przymiotnik: seguro (pewny) forma żeńska: segura

przysłówek: seguramente Uwaga: - Jeśli nie istnieje forma żeńska przymiotnika to przysłówek tworzy się dodając - mente do męskiej formy przymiotnika: przYlniotnik: fuerte (silny) forma męska: fuerte przysłówek: fuertemente 92

- Kiedy występuje zgrupowanie przysłówków na -men te, następują­ cych po sobie, tylko ostatni zachowuje sufiks -mente: Lenta, pero eficazmente, iba superando los obstaculos. Powoli ale skutecznie pokonywał trudności. - Następujące przymiotniki nie tworzą przysłówków z sufiksem -mente: a) te, które wyrażają kolory lub aspekt fizyczny: azul (niebieski), amarillo (żółty), gordo (gruby), viejo (stary) b) te, które wskazują na narodowość lub religię: espafiol (Hisz­ pan), católico (katolik), budista (buddysta) c) przysłówki liczebne, z wyjątkiem: primeramente i illtimamen­ te: primero, primeramente, en primer lugar (po pierwsze) segundo, en segundo lugar (po drugie) tercero, en tercer lugar (po trzecie) 3 . Stanowią grupę słów poprzedzonych przyimkiem:

de repente (nagle), por casualidad (przypadkiem),

al mismo tiempo- (w tym samym czasie) - Niektóre przysłówki dla sprecyzowania okoliczności, którą wyra­ żają, dopełniają swoje znaczenie wyrazami poprzedzonymi przy­ imkami: Llegare mafiana por la tarde. Przyjdę jutro po południu. Ya es t� rde para arrepentirse. Już jest za późno aby żałować. -

- Jako przymiotniki i jako przysłówki mogą funkcjonować niektóre słowa, które wyrażają wielkość jak:

bastante (dosyć), poco (mało), mucho (dużo) itp . : '"

JAKO PRZYMIOTNIKI

JAKO PRZYSŁOWKI

Tengo poco dinero. Mam małą ilość pieniędzy.

Me lamento poco. Nie narzekam zbytnio. 93

Tengo bastantes amigos. Mam niezgorszych przyj aciół. Tengo muchos problemas. Mam duże kłopoty.

Ellos son bastante influyentes. Oni są dosyć wpływowi. Trabajo mucho. Pracuję dużo.

Użycie rzeczownika "modo" (sposób) w tworzeniu przysłówka. " Modo " można użyć w przypadkach, gdy sam przymiotnik i utwo­ rzony z niego przysłówek z sufiksem -mente, są długie:

zamiast: extraordinariamente -nadzwyczajnie można powiedzieć: de modo extraordinario - w sposób nad­ zwyczaJny

Stopniowanie przysłówków Przysłówki stopniuje nipidamente mas rapidamente lo mas rapidamente

się podobnie jak przymiotniki - szybko - szybciej - najszybiej

Stopień równy przysłówków: tworzy się używając słów tan i como (tak, j ak). "Tan " występuje przed przysłówkiem a " como"po przysłówku: Maria baila tan bonito como Carlota. Maria tańczy tak ładnie jak Karolina. Stopień wyższy lub niższy: tworzy się stawiając mas lub menos przed przysłówkiem i que po przysłówku: Marla baila mas bonito que Carmen. Mari� tańczy ładniej niż Carmen. Maria baila menos bonito que Carmen. Maria tańczy nie tak ładnie jak Carmen. Stopień najwyższy: tworzy się stawiając przed przysłówkiem lo mas: Lo mas rapidamente. Najszybciej . Tę formę używa się najczęściej z wyrazem "posible" (możliwe), 94

występującym po przysłówku i wtedy oznacza: naj szybciej, jak tyl ko można: Maria regres ani lo mas rapidamente posible. Maria wróci najszyb­ ciej jak tylko można. Stopień najwyższy absolutny: tworzy się, przez dodanie sufiksu mente do przymiotnika rodzaju żeńskiego w stopniu najwyższym, zakończonym na -isima: Me recibió cordialisimamente. Przyjął mnie najserdeczniej .

-

Przysłówki, które stopniują się nieregularnie: lo mejor (dobrze, lepiej , najlepiej) meJor bien lo peor (źle, gorzej , najgorzej) maI peor lo mas (bardzo, bardziej, najbardziej) lnaS mucho lo menos (mało, mniej , najmniej) menos poco

Przysłówki sposobu: 1 . bien, Inal, peor, mejor, asi (dobrze, źle, gorzej, tak) itp.

Luisa es buena alumna, escribe bien. Ludwika jest dobrą uczennicą, pisze dobrze. Vivimos cada dia peor. Z dnia na dzień żyje się nam gorzej . Me gustas as! . Podobasz mi się taka jaką jesteś .

2. Z sufiksem mente: Lo hicieron rapidamente. Zrobili to szybko. Actualmente hacen otras cosas. Aktualnie robią co innego . Canta maravillosamente. Spiewa wspaniale. -

.,

Przysłówki czasu: ayer (wczoraj), hoy (dziś), mafiana (jutro), ahora (teraz), antes (poprzednio), despues (po), luego (potem), siempre (zawsze), nunca (nigdy), todavfa (jeszcze), pronto (szybko), tarde (późno), temprano (wcześnie), mientras (w między czasIe), itp: Nuestros amigos siempre nos invitan. Nasi przyjaciele zawsze nas zapraszaJ ą. Jose y Ana todavia se quieren. Józef i Anna jeszcze się kochają. Los vi ayer. Widziałem ich wczoraj . 95

Przysłówki miejsca: aqul, aca (tutaj), ahf (tu), alU, aHa (tam), arriba (na górze), abajo (na dole), delante (na przedzie), detras (z tyłu), dentro (w środku), fllera (na zewnątrz), cerca (blisko), lejos (daleko), itp: Estan arriba. Są na górze. Se colocó detras . Ulokował się z tyłu. Llevan fuera un mes. Są już od miesiąca poza domem.

Przysłówki miary: muy (bardzo), mucho (bardzo), poco (mało), demasiado (za bardzo), bastante (dosyć), todo (wszystko), nada (nic), casi (prawie), mas (więcej), menos (mniej), algo (coś), sólo (tylko), tan (tak j ak), tanto (tyle), itp: Este ano gastamos menos. W tym roku wydajemy mniej . Cantaban bastante bien. Spiewali dosyć dobrze. Sólo habla aleman . Mówi tylko po niemiecku. .-

Przysłówki wyrażające potwierdzenie, wątpliwość, negację: Potwierdzenie: SI (tak), verdaderamente (naprawdę), tambien (też) itp

Ella tambien es rubia. Ona też jest blondynką. Verdaderamente es boni ta. Naprawdę jest ładna.

Wątpliwość: quizas/quiza (być może), tal vez (być może), acaso (czyżby), seguramente (napewno), itp:

Quizas esten aquf. Może są tutaj . Tal vez es su novia. Może jest jego narzeczoną. Seguramente los conoces. Napewno ich znasz. .

.

Negację: no (nie), nunca (nigdy), jamas (nigdy), tampoco (też nie), itp:

Nunca volveremos alU. Nigdy nie wrócimy tam. Ella tampoco 10 sabe. Ona też tego nie wie. 96

Najczęściej używane przysłówki: pod

abajo absolutamente aca acaso adelante adonde adrede ahf ahora algo alU alto anoche aquf anteayer antes arriba apenas apnsa aSl aSI, aSl aun aun ayer

ubiegłej nocy/wieczoru tutaj przedwczoraj przedtem na górze, w górze zaledwie, tylko pospIesznIe w ten sposób, tak tak sobie nawet Jeszcze wczoraj

bajo barato bastante bien breve, brevemente

nisko, cicho tanio dosyć dobrze krótko

caro caSł

drogo praWIe

'"

,

'"

'"

'"

.

absolutnie

tu być może naprzód dokąd umyślnie, celowo tam teraz cokolwiek, nieco tam wysoko

",

.

.

.

97

cerca cierto, ciertamente claro, claramente como cuando cuanto

blisko pewnIe Jasno jak kiedy ile

debajo delante demasiado dentro despacio de tras donde dondequiera

poniżej przed zanadto w powoli za, z tyłu gdzie gdziekolwiek

.

enClma entonces enfrente

na górze, w górze wtedy, wówczas naprzeci wko

frecuentemente fuera fuerte,·fuertemente

często poza, na zewnątrz mocno

hasta hoy

nawet dzisiaj

incluso

nawet

jamas

nigdy

lejos lento, lentamente luego

daleko wolno, powoli potem

.

98

manana maI mas menos mucho

jutro źle więcej, bardziej mnIej dużo

nada nl no nunca

nIC aUI nIe nigdy

peifectamente po co pronto

doskonale mało wkrótce

quiza/quizas

być może

..

.

rap ido, rapidamente szybko seguro, seguramente Sl slempre sóIo, solamente

napewno, z pewnością tak zawsze tylko

tan to tarde temprano todavla

tyle pozno wczesnle Jeszcze

ya

już

" "

"

.

Najczęściej używane wyrażenia przysłówkowe: a caso a clegas a la moda

przypadkiem na ślepo modnie

99

.

.

.

a lo menos al menos a lo sumo a menudo a oscuras a sahiendas a veces al contrario al dla siguiente al reves algunas veces

przynaj mnIej przynaj mnIej najwyżej często w ciemnościach pewnie (z góry wiadomo), świadomie czasamI odwrotnie następnego dnia na odwrót, odwrotnie

boca arriba

na wznak

cada vez mas cada vez menos cuando quiera cuanto antes

coraz więcej, coraz bardziej coraz mnIej kiedykolwiek jak naj wcześniej

de antemano de aqul en adelante de buena gana de dla de donde de golpe de madrugada de mala gana de ninguna forma de ninguna manera de noche de pie de prisa de pronto de repente de vez en cuando dentro de poco

z góry, z wyprzedzeniem odtąd chętnie w dzień skąd nagle o SWlCle niechętnie w żaden sposób w żadnym razie WIeczorem, w nocy na stojąco szybko nagle nagle od czasu do czasu wkrótce

1 00

czasamI

"

.

.

en en en en en

adelante breve seguida voz alta voz baja

odtąd wkrótce zaraz na głos, głośno po cichu, cicho

hace mucho hace po co hace un momento

dawno niedawno przed chwilą

mas bien mas o menos muchas veces mucho tiempo

raczej mnIej WIęcej często długo

ni mucho menos nz szquzera

wcale nie nawet nie

puede ser paco a poco por casualidad por cierto por lo menos por que por suerte

być może pomału, potrochu przypadkiem z pewnOSClą przynajmnIej dlaczego na SZczęSCle

tal

może, chyba, pewnie

,

.

.

.

,

vez

.

.

.

'

.

.

.

.

'

.

.

101

"' �.

.

.� � : .�

'.

'. :�

,?

,

..

,:

�. ,. ' .

:

.' .

'.

'.

.:

.:

':. ;. :. :

,.'

:': ':...

�:: ';. ':�.:.

:'.' :;: . .'.

�. :: �.':::i " ? :�: .:.,

�' .:

.•

"

.•..:

'"::.. •>:'

�'.: :::

:

,. . .

::. �::. : ' :: �: .::: . : " .: . i·. ': . ' �.' . '"'. .:! ,:.: .�. .�:. ..� . . �: ':: ::" . : (,: : :: .:;: ?-::.::� i : :.. ':'

.

;

,

PRZYIMKI · (Prepo$fei(/)nes) /

"

:

. . . . .:

' '.

.

" :'

.

'

..

.

'

.

:�: ;� :; '; �.: . ; .�.

.

'

.

:": . :: :

.�.; . , . '; .

:

'

..

".

.' . :

W języku hiszpańskim występują następujące przyimki.

A Znaczenie: do, na, o, u, w Voy a la escue1a. Al pie de la montana. Al amanecer. Voy a Cracovia. Ganar al bingo. Convocan a una hue1ga. Voy a la piscina. Inne znaczenia: j A callar ! Dos veces al dfa. Voy a pie. Montar a caballo. Obligar a hacer algo. Recomendar a a1guien.

Idę do szkoły. U stóp góry. O świcie. Jadę do Krakowa. Wygrać w bingo. Nawołują do strajku. Idę na basen. Milczeć ! Dwa razy dziennie. Idę pieszo. Dosiadać konia. Zobowiązać do zrobienia czegos. Rekomendować kogoś. "

Ante Znaczenie: przed, przede wszystkim Ante la escue1a jugaban los ninos. Se presentó ante e1 juez. Ante todo, me ocupo de lo mfo. 1 02

Przed szkołą bawiły się dzieci. Stawił się przed sędzią. Przede wszystkim zaj muję SIę SWOImI sprawamI.

Bajo Znaczenie: pod, poniżej Mi perro esta bajo la silla. B ajo el mando deI capitan deI barco. Lo hizo bajo ciertas condiciones.

Mój pies jest pod krzesłem. Pod komendą kapitana statku. Zrobił to pod pewnyrni warunkarni.

Con Znaczenie: z, razem z 'Tienes que ir eon tu madre al medico. Voy al teatro eon mi amigo.

Musisz iść z twoj ą matką do lekarza. Idę do teatru z moim przyjacie­ lem. Wyjdę razem z tobą. S aldre junto contigo. Se casó eon ella. Ożenił się z nią. Se divierte eon todos. Bawi się ze wszystkimi. Hablo eon Maria. Rozmawiam z Marią. No se puede comparar eon e1. Nie można się porównywać z nIm.

Inne znaczenia: Cumplir eon su palabra. No se puede eon tar eon e1. Sonar eon el amor. Emborracharse eon vino.

Dotrzymać słowa. Nie można na niego liczyć. Snić o miłości. Upić się winem. /

Contra Znaczenie: przeciw, za, przed, od Esta contra las huelgas. Se aseguró contra el robo. Protestaron contra el terronsmo. Le dio la carta contra recibo.

Jest przeciw strajkom. Ubezpieczył się przed kradzieżą. Protestowali przeciw terroryzmowI. Wręczył jej list za pokwitowa. ruem. 1 03

De Zn �czenie: od, z, j ako, na S omo s de Varsovia. Trab aja de enfermera. Llorur de alegrfa. De elfa a dfa. Levąntarse de la cama. Curąrse de una enfermedad. DesDedirse de sus familiares. Temblar de frio. Traducir deI espaiiol. Abs tenerse de votar.

Jesteśmy z Warszawy. Pracuje jako pielęgniarka. Płakać z radości. Z dnia na dzień. Wstać z łóżka. Wyleczyć się z choroby. Pożegnać się z rodziną. Trząść się z zimna. Tłumaczyć z hiszpańskiego. W strzymać się od głosu.

Inne zI\aczeni a: Estat de pie. Dej ąr de fumar. Disftutar de la vida. Extraiiarse de algo. 01 vi darse de algo. S on l as ocho de la maiiana. El li bro de mi profesor. El r�loj de oro. De Iłoche. Den�ro de dos semanas. Enarnorarse de. . .

Estat de moda.

Stać. (na nogach) Rzucić palenie. Używać życia. Dziwić się czemuś. Zapomnieć o czymś.

Jest ósma rano. Książka mojego profesora. Złoty zegarek. Nocą. W ciągu dwóch tygodni. Zakochać się w ... Być modnym.

Desde Znaczenie : od, od ... do, z Des c::I e hoy. La t�enda esta abie11a desde las �cho, hasta las doce. S alu'
Od dzisiaj. Sklep jest otwarty od ósmej do dwunastej . Pozdrowienia z Warszawy. Nie widziałem go od zeszłego tygodnia.

Durante Znaczenie: podczas, w ciągu Durante mis vacaciones viajaba mucho. Durante toda la semana pensaba en ti .

Podczas wakacji dużo podróżowałem. W ciągu całego tygodnia myślałem o tobie.

En Znaczenie: w, na, do, o Estoy en el trabajo. En la gaveta hay muchos pafiue1os. Pienso en mi pafs. Lo valoró en mil pesetas. EncelTarse en casa. Pensar en algo. Confiar en alguien. Creer en Dios. Bafiarse en el mar.

Jestem w pracy. W szufladzie jest dużo chuste­ czek. Myślę o moim kraju. Ocenił go na tysiąc peset. Wejść do dom u . Zamknąć się w domu. Myśleć o czymś. Mieć zaufanie do kogoś . Wierzyć w Boga. Kąpać się w morzu .

Insistir en algo.

Nalegać na coś.

Eutrar en casa.

Inne Ir " " "

znaczenia: en coche. en tren. " barco. " auto b u s .

Jechać samochodem. ,, pocIągIem. ,, statkiem. autobusem. "

Entre Znaczenie: pomiędzy, wśród Między stołem a krzesłem jest dużo miej sca. Będę w domu pomiędzy pIerwsz.ą a drugą. Między tobą a mną. Wybrać między wieloma kolora. mI . Escoger entre los que quedan. Wybrać wśród tych co pozostali. Entre la mesa y la silla hay mucho espacio. Estare en casa entre la una y las dos. Entre tU y yo. Elegir entre muchos colores.

1 05

Hada Znaczenie: w kierunku, w stronę, około, do Teresa salió hoy hacia

AcapuIco. El avión llegó hacia las dos . Voy hacia la ciudad. Hacia el centro de la ciudad.

Teresa wyjechała dziś do Aca' puIco. Samolot przyleciał około dru­ 'glej . Idę w kierunku miasta. Do centrum miasta.

Hasta Znaczenie: do, aż Te esperare hasta que termines. Hasta las siete. Hasta mafiana. Hasta la vista. Hasta luego. Dormir hasta el mediodfa.

Para Znaczenie: dla, do, aby " Colgate" es para todos . Servir para todo. Trabaja para vivir. Se fue para Espafia. Todo esta ya preparado para Navidad. Este regalo es para t1.

Poczekam na ciebie aż skoń­ czysz. Do siódmej . Do jutra. Do zobaczenia. Do następnego razu. Spać do południa. , "Colgate' jest dla wszystkich. Służyć do wszystkiego. Pracuje aby żyć. Pojechał do Hiszpanii. Wszystko już jest przygotowane do świąt B ożego Narodzenia. Ten prezent jest dla ciebie.

Por Znaczenie: przez, aby, o, na Para Ilegar a mi casa tienes que pasar por un puente. Comunicarse por telefono. Mirar por la ventana. Preguntar por alguien. Firmar contrato por un ano. 1 06

Aby dojechać do mojego domu musisz przejechać przez most. Połączyć się przez telefon. Patrzeć przez okno. Pytać o kogoś. Podpisać kontrakt na rok.

Multiplicar por dos. Lo hace para hacer algo. 30 km por hora. Inne znaczenia: Andar por la calle. Entrar por la puerta. Dos veces por semana. Lo vendf por poco dinero.

Segńn Znaczenie: według Segun mi amigo, Juan es un buen estudiante. Segun yo, las cosas no pueden seguir as!.

Pomnożyć przez dwa. Robi to aby coś robić. 3 0 km na godzinę.

I

"

Iść ulicą. Wejść drzwiami. Dwa razy w tygodniu. Sprzedałem to za marne pienią­ dze. Według mojego przyjaciela, Jan jest dobrym studentem. Według mnie sprawy nie mogą się tak toczyć dalej .

Sin Znaczenie: bez Me fui sin despedirme.

Odszedłem bez pożegnania.

Sin duda. No puedo vivir sin ella.

Bez wątpienia. Nie mogę żyć bez niej .

Sobre Znaczenie: na, nad, około Sobre el escritorio hay un par de cuadernos. El disco esta sobre la tele. Llegó sobre las cinco. La conferencia fue sobre las drogas . Opinar sobre un terna.

Na biurku jest parę zeszytów. Płyta jest na telewizorze. Przyszedł około piątej . Konferencja była n a temat nar­ kotyków. Wyrazić opinię na jakiś temat.

Tras Znaczenie: za, po Los chicos caminaban uno tras otro.

Dzieci szły jedno za drugim.

1 07

Tras la lluvia viene el sol. El sol se escondió tras los montes.

Po deszczu przychodzi słońce. Słońce skryło się za górami.

WAŻNIEJSZE WYRAŻENIA PRZYIMKOWE A CAUSA DE

znaczenIe: z powodu przykład: A causa de su mala salud no pudo asistir a la fiesta. Z powodu złego sampoczucia nie mógł przyjść na . prZYJęCIe. .

A EXCEPCIÓN DE znaczenIe: z wyj ątkiem przykład: A excepción de mi herman o a todos les gustó la cena. Z wyj ątkiem mego brata wszystkim smakowała kolacj a. A PESAR DE

znaczenIe: pomImo przykład: A pesar de tener buenas notas no entró en la universidad. Pomimo dobrych ocen nie dostał się na studia. znaczenie: o, co się tyczy przykład:

ACERCA DE

Miguel me habló acerca de su proyecto. Michał opowia­

dał mi o swoim projekcie. ADEMAs DE

znaczenIe: oprócz przykład: Ademas de ser buena madre es una directora competente. Oprócz tego, że jest dobrą matką jest dobrym dyrek­ torem. AL LADO DE

znaczenIe: obok przykład: Ella se sentó al lado de su jefe. Ona usiadła obok swego szefa. 1 08

ALREDEDOR DE

znaczenIe: wokół przykład: Se sentaron alrededor de la chimenea. U siedli wokół kominka. ANTES DE

znaczenIe: przed, zanim przykład: Antes de ir a dormir cierra la ventana. Przed pójściem spać zamknij okno. CERCA DE

znaczenie: obok przykład: Cerca de la Catedral es ta eI Museo NacionaI . Obok katedry jest Muzeum Narodowe. DEBAJO DE

znaczeme: pod przykład: Debajo de la mesa esta e1 perro de Margarita. Pod stołem jest pies Małgorzaty.

�

DELANTE Ó E znaczenie: przed, wobec . przykład: No seas tfmido deIante de ,mi madre. Nie bądź skrępowany wobec mojej matki . I�: I

DENTRO DE znaczeme: w

przykład:

Dentro de la maleta encontraras muchos regalos. W wa­ lizce znajdziesz dużo prezentów. ,

DESPUES DE

znaczenIe: po przykład: Despues de cenar lava los pIatos. Po zjedzeniu kolacji pozmywaj talerze. DETRAs DE

znaczenIe: za przykład: Detras deI armario hay mucho polvo. Za szafą jest dużo kurzu. 1 09

EN CUANTO A

znaczenIe: co do przykład: En cuanto a Marisela, creo que ella tiene razón. Jeśli chodzi o Marise1ę, to myślę, że ona ma rację. EN LUGAR DE

znaczenIe: zamiast przykład: En lugar de gritarme, arregla ese asunto. Zamiast na mnie krzyczeć, załatw tę sprawę. ENCIMA DE

znaczenIe: na przykład: Puso la ropa encima de la cama. Położył ubranie na łóżku. ENFRENTE DE . znaczenIe: naprzeCIW przykład: La libreria esta enfrente deI parque. Księgarnia jest naprzeciw parku. FUERA DE

znaczenIe: poza przykład: Se encuentra fuera de casa. Jest poz a domem. JUNTO A

znaczenIe: przy przykład: Amanda se siente segura junto a su marido. Amanda czuje się pewnie przy swoim mężu. LEJOS DE

znaczenie: daleko od przykład: El aeropuerto esta lejos de la ciudad. Lotnisko jest daleko od miasta. PARA CON

znaczenIe: w stosunku do przykład: El padre de Javier es muy bueno para con eI. Ojciec Ksawerego jest bardzo dobry dla niego. 1 10

�

�

LICZEBNIKI ,

1,

,' " �, .., .

.,

.

. .,-,: �,.. ."i;.�. :< ,:- ,,' �, � :�.

""' . '" ; " ;

(Nul1i}eta:le$�; 'i

,

.,-, ol

"

1,. ;-< .!.;. l' ,

'!� 'y

Ą

'"" ;":' r', .tt ,,� •• ..j , �

:y. ;, . .'>·.t' .. , �: ". .. ,i, � :� lf Y< o �. ". �, :." y ;:

, ł

!

Tradycyjnie dZ

się na główne i porządkowe.

Liczebniki głó �e (cardinales) O 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

cero uno dos tres cuatro Clnco selS siete ocho nueve diez once doce

.

\\

trece

catorce qUlnce dieciseis diecisiete dieciocho diecinueve

20 21 22 30 40 50 60 70 80 90 1 00 101 200 300 400 500 600 700 800 900

veinte veintiuno veintidós treinta cuarenta cincuenta sesenta setenta ochenta noventa Clen ciento uno doscientos, as trescientos, as

cuatrocientos, as quinientos, as seiscientos, as setecientos, as ochocientos, as novecientos, as 111

1 000 2 000 1 0 000 1 00 000

mil dos mil diez mil cien mil

1 000 000 1 0 000 000 1 000 000 000 1 000 000 000 000

un rnillón

diez millones mil millones un bilIón

Liczebniki od 16 do 29 włącznie, generalnie pisze się jednym słowem. Można również używać formy: diez y seis, diez y siete, veinte y ocho. Uwagi ogólne: Liczebniki główne są ni eo d mienne z wyjątkiem liczebnika uno oraz ,

liczebników oznaczaj ących pełne setki, które posiadają formy męską i żeńską:

Tengo un bijo. Tengo una hija. Doscientos hombres.

Doscientas mujeres.

MaIn jednego syna. Mam jedną córkę. Dwieście mężczyzn. Dwieście kobiet.

Liczebnik millón funkcjonuje j ako rzeczownik. Ma liczbę pojedyń­ czą l mnogą: Un miIIón de soldados. Milion żołnierzy Cien millones de pesetas. Sto milionów peset. .

Między miIIónlmillones i rzeczownikiem zawsze występuje przy­ i mek de: Dos millones de habitantes. Dwa miliony mieszkańców. ale Dos millones doscientos mil habitantes (bez de). Dwa miliony dwieście tysięcy mieszkańców.

Cien używa się tylko gdy występuje samodzielnie. W innych przypadkach stosuje się ciento:

Cien palabras. Ciento treinta anos. 1 12

Sto słów. Sto trzydzieści lat.

Zapamiętaj następujące nieprawidłowości:

5 7 9

-

-

-

cinco siete nueve

500 700 900

-

-

-

quinientos . setecientos novecientos

Liczebniki porządkowe (ordinales) 1° 2° 3° 4° 5° 6° 7° 8° 9° 1 0° 1 1° 1 2° 1 3° 1 4° 1 5° 1 6° 1 7° 1 8° 1 9°

primero segundo tercero cuarto

quinto sexto septimo octavo

I l' '.

noveno

decimo undecimo duod6cimo decimotercero decimocuarto

decimoquinto decimosexto decimoseptimo decimoctavo decimonoveno

20° vigesimo 2 1 ° vigesimo primero 22° vigesimo segundo 30° trigesimo 40° cuadragesimo 50° quincuagesimo 60° sexagesimo 70° septuagesimo 80° octagesimo 90° nonagesimo 1 00° centesimo 200° ducentesimo 300° tricenteciIno 400° cuadrigentesimo 500° quingentesimo 600° sexcentesimo 700° septingentesimo 800° octingentesimo 900° noningentesimo 1000° milesimo

Jakkolwiek wszystkie liczebniki porządkowe mają swoje własne formy, w praktyce wystarczy znać tylko liczebniki porządkowe od l do 1 0. Od 10-ciu wzwyż rolę liczebników porządkowych spełniają liczeb­ niki główne: El numero doce.

Numer dwunasty. 1 13

Uwagi ogólne:

Liczebniki porządkowe mogą występować przed i po rzeczowniku: piso segundo - segundo piso (drugie piętro) Wyjątek stanowią liczebniki porządkowe odnoszące się do królów i papieży. W tych przypadkach występują zawsze na końcu: Juan Pablo Segundo. Jan Paweł II. Luis Dieciseis. Ludwik XVI. Wszystkie liczebniki porządkowe mają rodzaj męski i żeński :

cuarto piso - cuarta puerta (czwarte piętro - czwarte drzwi)

Mają również liczbę mnogą, ale rzadko się jej używa. Wyjątek stanowią primero y segundo: Los primeros dias de enero. Pierwsze dni stycznia. Los segundos cursos. Drugie klasy. Liczebniki primero i tercero występując w rodzaju męskim przed rzeczownikiem tracą końcową głoskę: Primer ano. Pierwszy rok. Trzeci świat. Tercer mundo. W potocznej mowie liczebniki porządkowe używane są tylko od jednego do dziesięciu. Począwszy od jedenastu liczebniki porząd­ kowe zastępowane są odpowiednimi liczebnikami głównymi : Żyjemy w XX wieku. Vivimos en el siglo veinte. El piso once. Jedenaste piętro. Liczebniki główne w funkcji porządkowych występują zawsze po rzeczowniku.

Odczytywanie: - godzin: - es la una 1 2 son las dos. 2. 1 0 - son las dos y diez. -

1 14

2. 1 5 2.30 2.40 2.45

-

son son son son

las las las las

dos y cuarto. dos y media.

tres menos veinte/son las dos cuarenta. tres menos cuarto/son las dos cuarenta y cinco.

- telefonów: 3-42-53-62 - tres, cuarenta y dos, cinquenta y tres, sesenta y dos. lub tres, cuatro, dos, cinco, tres, seis, dos

- dat: 3 1 . 1 0. 1 996 - treinta y uno de octubre de mil novecientos noventa y selS. Mówi się: uno/primero de octubre, ale już do pozostałych dni używa się liczebników głównych:

Dos de octubre. Dieciseis de noviembre.

Dnlgi października. Szesnasty listopada.

- temperatur: 30° _6° +5° 0°

- estamos a treinta grados. - estamos a seis grados bajo cero. - estamos a cinco grados sobre/por encima de cero. - estamos a cero grados.

- wag i miar: 1/2 1 /4 1 y 3/4

li tro kg 1 /2 kg 1.

- medio li tro - un cuarto de kilo. - un kilo y medio. - tres cuartos de litro.

Juan mide 1 .80 - uno ochentaJun metro ochenta centlmetros de altura. La habitación mi de 6 x 5 m - seis metros de largo por cinco de ancho. łba conduciendo a 90 km/h - noventa kilómetros por hora. 1 15

- działań matematycznych: 3 + 3 6 tres mas tres es igual a seis. (s on seis). 6 - 2 4 seis menos dos es igual a cuatro. (son cuatro). 4 x 2 8 cuatro por dos es igual a ocho. (son ocho). 1 0 : 2 5 diez dividido por dos es igual a cinco, lub diez entre dos son cinco. =

=

=

=

1 16

· . 11 · ·. · :· B ·L ' · ·E ·\ . . ' ".: Ł·E

'. . '

"

.:

'. �

:

.

.

.

.

.

.

'

.

.

� .

',

.

.

o

'

:

.

,

'.

:

:

.

�

.

''

: : �:

:

�.

:. ,': ..

.... ,.,

.' .

" . . '.:'. '. : .;

� ,, '; . '" .,' ;' " . � � , :. : �

.

'.

..

:

.

..

..

o

�.; ,y ,�, k>.i " ';' .'

o;,: Y " '� :. :

' :

..

"

�.

/: : .

,: ' . '

Zbiór obejmuje: 1 . Uproszczoną tabelę końcówek czasowników regularnych. 2. Tabele odmian czasowników posiłkowych ser, estar, haber. 3 . Tabele odmian czasowników regularnych: - wzór dla I koniugacji - wzór dla II koniugacj i - wzór dla III koniugacji 4. Tabele odmian najczęściej używanych czasowników nieregular­ nych.

1 17

,

,

UPROSZCZONA TABELA KONCOWEK . ,

CZASOWNIKOW REGULARNYCH I, II i III KONIUGACJI

INDICATIVO (tryb oznajmujący) I (AR) II (ER) PRESENTE

-O

-O - AS -A - AMOS - AIS - AN

III (IR) -O - ES -E - IMOS - IS - EN

- ES

-E - EMOS - EIS - EN ,

PRETERITO IMPERFECTO

- ABA - ABAS - ABA - ABAMOS - ABAIS - ABAN

- IA

- fAS - fA - lAMOS - IAIS - fAN

- fA - lAS - fA - fAMOS - fAIS - fAN

PRETERITO INDEFINIDO

-E

-I

- ISTE

-I - ISTE

- 10

- 10

FUTURO IMPERFECTO

PRETERITO PERFECTO

- ASTE -O - AMOS - ASTEIS - ARON

,

,

,

- IMOS - ISTEIS - IERON

- IMOS - ISTEIS - IERON

- ERE

- ARB

- Urn

,

- ERAS - ERA - EREMOS - EREIS - ERAN

- ARAS - ARA - AREMOS - AREIS - ARAN - HE ...... ADO - HAS " - HA - HEMOS " - HABEIS " - RAN "

"

1 18

,

- IRAS - IRA - IREMOS - IRBIS - IRAN ,

,

- HE ...... IDO - HAS "

- HA

"

- HEMOS " - HABEIS " " - RAN

- HE ...... IDO - HAS - HA - HEMOS " - HABEIS " " - HAN "

"

c.d. uproszczonej tabeli końcówek

PRETERITO PLUSCU� AMPERFECTO

- HABfA ...... ADO " - HABfAS - HABIA - HABfAMOS - HABfAIS " - HABIAN

- HABfA ...... IDO - HABfAS - HABIA - HABfAMOS " - HABWS " - HABfAN

- HABfA ...... IDO - HABfAS - HABIA - HABfAMOS " - HABfAIS " - HABIAN

- HUBE ...... ADO - HUBISTE " " - HUBO - HUBIMOS - HUBISTEIS " - HUBIERON "

- HUBE ...... IDO - HUBISTE " - HUBO - HUBIMOS - HUBISTEIS " - HUBIERON "

- HUBE ...... IDO - HUBISTE " " - HUBO - HUBIMOS " - HUBISTEIS " - HUBIERON "

- HABRE ...... ADO " - HABRAs - HABRA - HABREMOS - HABREIS - HABRAN

- HABRE .... .. IDO

- HABRE...... IDO

"

"

"

,

PRETERITO ANTERIOR

"

FUTURO PERFECTO

"

" " "

"

"

,

"

"

- HABRAs

,

II

- ARIA - ARIAS - ARIA - ARIAMOS - ARIAIS - ARIAN

- ERfA - ERiAS - ERIA - ERfAMOS - ERIAIS - ERfAN

(ER)

"

" "

"

,

,

- HABRAS

"

"

- HABRA - HABREMOS " - HABREIS - HABRAN

"

"

III (IR) ,

- IRIA - IRlAS - IRIA - IRlAMOS - IRlAIS - IRlAN ,

,

- HABRlA ...... ADO - HABRlAS " - HABRlA - HABRlAMOS " - HABruAIS - HABRIAN ,

"

,

,

PERFECTO

"

"

warunkowy)

I (AR) ,

"

" - HABRA - HABREMOS " - HABREIS - HABRAN

CONDICIONAL (tryb

IMPERFECTO

"

"

- HABRlA ...... IDO - HABRlAS - HABIUA - HABRlAMOS " " - HABRlAIS - HABRlAN ,

"

"

"

,

- HABRlA ...... IDO - HABRlAS - HABRIA - HABRfAMOS " - HABRWS - HABRIAN "

"

"

"

1 19

c.d. uproszczonej tabeli końcówek

I (AR) PRESENTE

SUBJUNTIVO (tryb łączący) II (ER)

-E - ES -E - EMOS - EIS - EN

-A - AS -A - AMOS

III (IR) -A - AS -A - AMOS

- AIs

- AIs

PRETERITO IMPERFEC - - ARA* - ARAS TO - ARA - ARAMOS - ARAIS - ARAN

- IERA* * - IERAS - IERA - n�RAMOS - IERAIS - IERAN

- IERA** - lERAS - IERA , - IERAMOS - IERAIS - IERAN

FUTURO IMPERFEC - - ARE - ARES TO - ARB - AREMOS - ARBIS - AREN

- IERE - IERES - IERE - IEREMOS - IEREIS - IEREN

- IERE - IERES - IERE , - IEREMOS - lEREIS - lEREN

- AN

- AN

PRETERITO PERFECTO

- HAYA ...... ADO " - HAYAS " - HAYA - HAYAMOS " " - HAYAIS " - HAYAN

- HAYA ...... IDO " - HAYAS " - HAYA - HAYAMOS " " - HAYAIS " - HAYAN

- HAYA ...... IDO " - HAYAS " - HAYA - HAYAMOS " " - HAYAIS " - HAYAN

PRETERITO PLUSCUAM PERFECTO

- HUBIERA** ... ADO " - HUBIERAS " - HUBIERA " - HUBIERAMOS " - HUBIERAIS " - HUBIERAN

- HUBIERA** ... IDO " - HUBIERAS " - HUBIERA " - HUBIERAMOS " - HUBIERAIS " - HUBIERAN

- HUBIERA** ... IDO " - HUBIERAS " - HUBIERA - HUBIERAMOS " " - HUBIERAIS " - HUBIERAN

1 20

c.d. uproszczonej tabeli końcówek

FUTURO PERFECTO

- HUBIERE ... ADO " - HUBIERES " - HUBIERE - HUBrEREMOS " " - HUBIEREIS " - HUBIEREN

- HUBIERE ... IDO " - HUBIERES " - HUBIERE - HUBlliREMOS " " - HUBIEREIS " - HUBIEREN

- HUBIERE ... IDO " - HUBIERES " - HUBIERE , - HUBIEREMOS " " - HUBIEREIS " - HUBIEREN

*) ASE, ASES, ASE, ASEMOS, ASEIS, ASEN

**)

IESE, IESES, IESE, IESEMOS, IESEIS, IESEN

IMPERATIVO I (AR) PRESENTE

--A -E - EMOS - AD - EN

(tryb rozkazujący) II (ER)

III (IR)

--E -A - AMOS - ED - AN

--E -A - AMOS - ID - AN

121

Ser

-

być INDICATIVO

Presente

Pretb-ito perfecto

Preterito Preterito impeifecto pluscuampeifecto

soy

he

sido

era

habia

sido

eres

has

sido

eras

habias

sido

es

ha

sido

cra

habia

sido

somos

hemos

sido

eramos

habiamos

sido

S01S

habeis

sido

eralS

hablais

sido

son

han

sido

eran

haMan

sido

Preterito indefinido

Preterito anterior

Futuro peifecto Futuro impeifecto

fui

hube

sido

sere

habre

sido

fuiste

hubiste

sido

seras

habras

sido

fue

hubo

sido

sera

habra

sido

fuimos

hubimos

sido

seremos

habremos

sido

fuisteis

hubisteis

sido

sereis

habreis

si do

fueron

hubieron

sido

seran

habran

sido

,

,

Condicional ,

Condicional peifecto

sena

habńa

sido

seńas

habńas

sido

seńa

habńa

sido

serfamos

habńamos

sido

seriais

habriais

sido

serian

habrian

sido

1 22

c.d. ser SUBJUNTIVO Presente

,

Preterito peifecto

sea

haya

sido

seas

hayas

sido

sea

haya

sido

seamos

hayamos

sido

seais

hayais

sido

sean

hayan

sido

Preterito impeifecto

Preterito pluscuampeifecto

fuera o fuese

hubiera o hubiese

sido

hubieras o hubieses

si do

fuera o fuese

hubiera o h ubiese

sido

fueramos o fuesemos

hubieramos o hubiesemos

sido

fuerais o fueseis

hubierais o hubieseis

sido

fueran o fuesen

hubieran o hubiesen

sido

Futuro impeifecto

Futuro pelfecto

fuere

h ubiere

sido

fueres

hubieres

sido

fuere

hubiere

sido

h ubieremos

sido

fuereis

h ubiereis

sido

fueren

h ubieren

sido

fueras o fueses

fueremos

J

J

IMPERATIVU se

tu

Gerundio: siendo

sea

el

Participo: sido

seamos

nosotros

sed

vosotros

sean

eIlos

123

Estar - być, znajdować się INDICATIVO Preterito Preterito impeifecto pluscuampeifecto

Presente

Preterito peifecto

estoy

he

estado

estaba

habia

estado

estas

has

estado

estabas

habfas

estado

esta

ha

estado

estaba

habfa

estado

estamos estais

hemos

estado

estabamos habfamos

estado

habeis

estado

estabais

habiais

estado

estan

han

estado

estaban

habfan

estado

Preterito indefinido

Preterito anterior

estuve

hube

estado

estare

habre

estado

estuviste

hubiste

estado

es taras

habras

estado

estuvo

hubo

estado

estara

habra

estado

estuvimos

hubimos

estado

estaremos habremos

estado

estuvisteis estuvieron

hubisteis hubieron

estado estado

estareis

estado cstado

Condicional

Condicional

peifecto

estarfa estarfas

habrfa habńas

estado estado

estarfa

habrfa

estado

estarfamos

habrfamos

estado

estarfais

habrfais

estado

estańan

habrfao

estado

1 24

Futuro Futuro pertecto impeifecto

es tanio

\

•

habreis habrao

c.d. estar SUBJUNTIVO Presente

Preterito perfecto

este

haya

estado

hayas

cstado

este

haya

estado

estemos

hayamos

estado

esteis

hayais

estado

esten

hayan

estado

Preterito imperfecto

Preterito pluscuamperfecto

estuviera o estuviese

hubiera o hubiese

estado

estuvieras o estuvieses

hubieras o hubieses

estado

estuviera o estuviese

hubiera o hubiese

estado

esluvi6ramos o estuvi6semos

hubi6ramos

cstćs

, ,

o hubiesemos

estado

estuvierais o estuvieseis

hubierais o hubieseis

estado

estuvieran o estuviesen

hubieran o hubiesen

estado

Futuro imperfecto

I

Futuro perfecto

estuviere

hubiere

estado

estuvieres

hubieres

estado

hubiere

estado

estuvieremos

hubieremos

estado

estuviereis

hubiereis

estado

estuvieren

hubieren

estado

estuviere

,

\

IMPERATIVO esta

tu

Gerundio: estando

este

el

Parficipio: estado

estemos

nosotros

estad

vosotros

esten

eBos

1 25

Raber - mieć INDICATIVO Presente

Preterito perfecto

he

he

habido

habia

habia

habido

has

has

habido

habias

habias

habido

ha

ha

habido

habia

habia

habido

hemos

hemos

habido

habiamos

habiamos

habido

habeis

habeis

habido

habiais

habiais

habido

han

han

habido

habian

habian

habido

Preterito indefinido

Preterito anterior

hube

hube

habido

habre

habre

habido

hubiste

hubiste

habido

habras

habras

habido

hubo

hubo

habido

habra

habra

habido

hubimos

hubimos

habido

habremos habremos

hubisteis

hubisteis

habido

habreis

habreis

habido

hubieron

hubieron

habido

habran

habran

habido

Condicional

Condicional peif-ecto

habria

habria

habido

habrias

habrias

habido

habria

habria

habido

habriamos

habńamos

habido

habriais

habriais

habido

habrian

habrian

habido

1 26

Preterito Preterito impelfecto pluscuamperfecto

Futuro perfecto Futuro imperfecto

habido

c.d. haber SUBJUNTIVO Presente

Preterito perfecto

-

haya

habido

hayas

habido

haya

haya

habido

hayamos

hayamos

habido

hayais

hayais

habido

hayan

hayan

habido

Preterito impeifecto

Preterito pluscuampe ifecto

hubiera o hubiese

hubiera o hubiese

habido

hubieras o hubieses

hubieras o hubieses

habido

hubiera o hubiese

hubiera o hubiese

habido

hubieramos o hubiesemos

hubieramos

haya hayas

,

o hubiesemos

habido

hubierais o hubieseis

hubierais o hubieseis

habido

hubieran o hubiesen

hubieran o hubiesen

habido

Futuro impeifecto

Futuro pelfecto

hubiere

hubiere

habido

hubieres

hubieres

habido

hubiere

hubiere

habido

hubieremos

hubieremos

habido

hubiereis

hubiereis

habido

hubieren

hubieren

habido

l

IMPERATIVO he

tu

Gerundio: habiendo

haya

e1

Participio: habido

hayamos

nosotros

habed

vosotros

hayan

ellos ,

1 27

CZASOWNIKI REGULARNE wzór dla I koniugacji

Amar - kochać INDICATIVO Presente

Pret.perf.

Pret.imperf.

Pret.plusc.

amo

he amado

amaba

habia amado

amas

has amado

amabas

hablas amado

ama

ha amado

amaba

habia amado

amamos

hemos amado

amabamos

hablamos amado

amais

habeis amado

amabais

hablais amado

aman

han amado

amaban

habian amado

Pret.indefinido

Pret.anterior

Futuro impertecto Futuro perf.

ame

hube amado

amare

habre amado

amaste

hubiste amado

amaras

habras amado

am6

hubo amado

amara

habra amado

amamos

hubimos amado

amaremos

habremos amado

amasteis

hubisteis amado

amareis

habreis amado

amaron

hubieron amado

amaran

habran amado

Condicional

Cond cional perf.

amaria

habrfa amado

amańas

habńas amado

amaria

habrfa amado

amarfamos

habrfamos amado

amarfais

habriais amado

, amarIan

1 28

!

habrfan amado

c.d. amar SUBJUNTIVO Presente

Pret.perf.

ame

haya amado

,

ames

hayas amado

ame

haya amado

amemos

hayamos amado

"

amels

hayais amado

amen

hayan amado

Pret.imperf.

Pret.plusc.

amara/amase

hubiera/hubiese amado

amaras/amases

hubieras/hubieses amado

amara/amase

hubiera/hubiese amado

amaramos/amasemos

hubieramos/hubiesemos amado

amarais/amaseis

hubierais/hubieseis amado

amaran/amasen

hubieran/hubiesen amado

Futuro imperf.

Futuro perf.

amare

hubiere amado

amares

hubieres amado

amare

hubiere amado

amaremos

hubieremos amado

amareis

hubiereis amado

amaren

hubieren amado

I

IMPERATIVO ama

tu

Gerundio: amando

ame

el

Participio: amado

amemos

nosotros

amad

vosotros

amen

ellos

1 29

CZASO�KI REGULARNE wzór dla II koniugacji

Temer

-

bać się INDICATIVO

Presente

Pret.perf.

Pret.imperf.

Pret.plusc.

terno

he temido

temla

habfa temido

temes

has temido

temfas

habfas temido

terne

ha temido

temla

habfa temido

tememos

hemos temido

temfamos

habfamos temido

temeis

habeis temido

temlais

habfais temido

temen

han temido

temfan

habfan temido

Pret.indcfinido

Pret.anterior

Futuro imperf.

Futuro perf.

temf

hube temido

temere

habre temido

temiste

hubiste temido

temeras

habras temido

temió

hubo temido

temera

habra temido

temimos

h ubimos temido

temeremos

habremos temido

temisteis

h ubisteis temido

temereis

habreis temido

temieron

h ubieron temido

tellleran

habran temido

Comlicional

Condicional perf.

temeńa

habńa temido

temerfas

habrfas temido

temeńa

habrfa temido

temeńamos

habńamos temido

temerfais

habńais temido

temerfan

habńan temido

130

c.d. temer SUBJUNTIVO

,

Presente

Pret.perf.

terna

haya temido

temas

hayas temido

lema

haya temido

ternarnos

hayamos temido

temais

hayais temido

teman

hayan temido

Pret.imperf.

Pret.plusc.

temieraJtemiese

hubiera/hubiese temido

temieras/temieses

hubieras/hubieses temido

temieraJtemiese

hubieralhubiese temido

temi6ramos/temi6semos

hubi6ramos/hubi6semos temido

temierais/temieseis

hubierais/hubieseis temido

temieran/temiesen

hubieran/hubiesen temido

Futuro imperf.

Futuro perf.

temiere

hubiere temido

temieres

hubieres temido

temiere

hubiere temido

temieremos

hubieremos temido

tęmiereis

hubiereis temido

ternieren

hubieren temido

I

IMPERATIVO teme

tu

Gerundia: temiendo

terna

61

Participio: temido

ternarnos

nosotros

temed

vosotros

teman

ello s

131

CZASOWNIKI REGULARNE wzór dla III koniugacji

Partir

-

dzielić INDICATIVO

Presente

Pret.perf.

Pret.imperf.

Pret.plusc.

parto

partfa

habfa partido

partes

he partido has partido

partfas

habfas partido

parte

ha partido

partia

habfa partido

partimos

hemos partido

partfamos

habfamos partido

partfs

partfais

habfais partido

parten

habeis partido han partido

partfan

habfan partido

Pret.indefinido

Pret.anterior

Futuro

Futuro perf.

part!

hube partido hubiste partido

partire

habre partido

partiras

habras partido

partiste

partira

habra partido

partimos

hubo partido hubimos partido

partiremos

habremos partido

partisteis

hubisteis partido

partireis

habreis partido

partieron

hubieron partido

partiran

habran partido

Condicional

Condicional perf.

partiria

habńa partido

partirfas

habrfas partido

partirfa

habńa partido

partińamos

habńamos partido

partirfais

habńais partido

partirfan

habrfan partido

partió

1 32

c.d. Partir SUBJUNTIVO Presente

Pret.perf.

parta

haya partido

partas

hayas partido

parta

haya partido

partamos

hayamos partido

partais

hayais partido

partan

hayan partido

Pret.imperf.

Pret.Plusc.

partieraJpartiese

hubieraJhubiese partido

partieras/partieses

hubieraslh ubieses partido

partieraJpartiese

hubieraJhubiese partido

partieramos/partiesemos

hubieramos/hubiesemos partido

partierais/partieseis

hubieraislhubieseis partido

partieran/partiesen

hubieran/hubiesen partido

Futuro imperf.

Futuro perf.

partiere

hubiere partido

partieres

hubieres partido

partiere

hubiere partido

partieremos

hubieremos partido

partiereis

hubiereis partido

partieren

hubieren partido

IMPERATIVO parte

tu

Gerundio: partiendo

parta

el

Participio: partido

partamos

nosotros

partid

vosotros

partan

ellos

1 33

CZASOWNIKI NIEREGULARNE Najczęściej używane , Agradecer ,Andar Caber oCaer " Conducir l Conocer , Contar

ll Dar \j Decir 4 Dormir : Entender ;' Escribir I;Racer Ruir

� Ir
Poder 'j Poner Querer Relr il Saber Salir Sen tir e

�

�

CI

Tener CI Traer ., Valer ... Venir ':: Ver Volver H

�

Agradecer - dziękować, być wdzięcznym .

INDICATIVO Presente

Pret. prefecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

agradezco

he agradecido

agradecia

habia agradecido

agradeces

has agradecido

agradccfas

habias agradecido

agradece

ha agradecido

agradecfa

habfa agradecido

agradecemos

hemos agradecido

agradeciamos

habfamos agradecido

agradeceis

hab6is agradecido

agradeciais

habiais agradecido

agradecen

han agradecido

agradecian

habian agradecido

Pret. indefinido

Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

agradeci

hube agradecido

agradecere

habre agradecido

agradeciste

hubiste agradecido

agradecenls

habras agradecido

agradeció

hubo agradecido

agradecera

habra agradecido

agradecimos

hubimos agradecido agradeceremos

habremos agradecido

agradecisteis

hubisteis agradecido agradecereis

habreis agradecido

agradecieron

hubieron agradecido agradeceran

habran agradecido

Condicional

Cond. peifecto

agradeceńa

habria agradecido

agradeceńas

habńas agradecido

agradeceńa

habńa agradecido

agradeceńamos

habriamos agradecido

agradeceriais

habńais agradecido

agradeceńan

habńan agradecido

1 34

c . d. agradecer SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

agradezca

haya agradecido

agradezcas

hayas agradecido

agradezca

haya agradecido

agradezcamos

hayamos agradecido

agradezcais

hayais agradecido

agradezcan

hayan agradecido ,

Pret. impeifecto

Pluscuampeifecto

agradeciera o agradeciese

hubiera o hubiese agradecido

agradecieras o agradecieses

hubieras o hubieses agradecido

agradeciera o agradeciese

hubiera o hubiese agradecido

agradecieramos o agradeciesemos

hubieramos o hubiesemos agradecido

agradecierais o agradecieseis

hubierais o hubieseis agradecido

agradeciera o agradeciesen

hubieran o hubiesen agradecido

Futuro impeifecto

Futuro perfecto

agradeciere

hubiere agradecido

agradecieres

hubieres agradecido

agradeciere

hubiere agradecido

agradecieremos

hubieremos agradecido

agradeciereis

hubiereis agradecido

agradecieren

hubieren agradecido

IMPERATIVO agradece

tu

Gerundio: agradeciendo

agradezca

61

Participio: agradecido

agradezcamos

nosotros

agradeced

vosotros

agradezcan

ellos

1 35

Andar

-

chodzić INDICATIVO

Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

ando

he andado

andaba

habia and ado

andas

has andado

andabas

habias andado

anda

ha andado

andaba

habia andado

andamos

hemos andado

andabamos

habiamos andado

andais

habeis andado

andabais

habiais andado

andan

han andado

andaban

habian andado

Pret. indefinido

Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

anduve

hube andado

andare

habre andado

anduviste

hubiste andado

andaras

habras andado

anduvo

h ubo andado

and ara

habra and ado

anduvimos

hubimos andado

andarernos

habremos andado

anduvisteis

hubisteis and ado

and areis

habreis andado

anduvieron

hubieron andado

andaran

habran andado

Condicional

Cond. peifecto

andarfa

habńa andado

andarfas

habńas andado

andarfa

habńa andado

andarfamos

habńamos andado

and arfais

habńais andado

andarian

habńan andado

1 36

c.d. andar SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

ande

haya andado

andes

hayas andado

ande

haya andado

andemos

hayamos andado

andeis

hayais andado

anden

hayan andado

Pret. impeifecto

Pret. pluscuamperfecto

anduviera o anduviese

hubiera o hubiese andado

anduvieras o anduvieses

hubieras o hubieses andado

anduviera o anduviese

hubiera o hubiese andado

anduvieramos o anduviesemos

hubieramos o hubiesemos andado

anduvierais o anduvieseis

hubierais o hubieseis andado

anduvieran o anduviesen

hubieran o hubiesen andado

Futuro impeifecto

Futuro perJecto

anduviere

hubiere andado

anduvieres

hubieres andado

anduviere

hubiere andado

anduvieremos

hubieremos andado

anduvieteis .

hubiereis andado

anduvieren

hubieren andado

IMPERATIVO anda

tu

Gerundio: andando

ande

el

Participio: andado

andemos

nosotros

andad

vosotros

anden

ellos

1 37

Caber - mieścić się INDICATIVO Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

quepo

he cabido

cabfa

habia cabido

cabes

has cabido

cabias

habias cabido

cabe

ha cabido

cabfa

habfa cabido

cabernos

hemos cabido

cabfamos

habfamos cabido

cabeis

habeis cabido

cabfais

habfais cabido

caben

han cabido

cabfan

habfan cabido

Pret. indefinido

Pret. allterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

cupe

hube cabido

cabre

habre cabido

cupiste

hubiste cabido

cabnls

habnis cabido

cupo

hubo cabido

cabnl.

habra cabido

cuplmos

hubimos cabido

cabremos

habremos cabido

cupisteis

hubisteis cabido

cabreis

habreis cabido

cupleron

hubieron cabido

cabnl.n

habran cabido

Condicional

Cund. pelfecto

cabńa

habńa cabido

cabńas

habńas cabido

cabńa

habńa cabido

cabńamos

habńamos cabido

cabńais

habrfais cabido

cabńan

habńan cabido

138

....

,

c. d. caber SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

quepa

haya cabido

quepas

hayas cabido

quepa

baya cabido

quepamos

hayamos cabido

quepms

hayais cabido

quepan

hayan cabido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

cupiera o cupiese

hubiera o hubiese c abido

cupieras o cupieses

hubieras o .hubieses cabido

cupiera o cupiese

hubiera o hubiese cabido

cupićramos o cupićsemos

hubieramos o hubiesemos cabido

cupierais o cupieseis

hubierais o hubieseis cabido

cupicran

hubieran o hubiesen cabido

o

cupiesen

Futuro impelfecto

Futuro peifecto

cuplere

hubiere cabido

cupieres

hubieres cabido

cuplere

hubiere cabido

. ,

cupleremos

hubieremos cabido

cuplerels

hubiereis cabido

cupleren .

hubieren cabido

IMPERATIVO cabe

tu

Genmdio: cabiendo

quepa

el

Participio: cabido

quepamos

nosotros

cabed

vosotros

quepan

e110s

1 39

Caer - podać INDICATIVO Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

CaIgo

he cafdo

caia

habia caido

caes

has cafdo

,

,

cae

ha caido

cala

caemos

hemos cafdo

cafamos

,.

habias cafdo

Całas

'

habia cafdo habfamos caido

.

caelS

hab6is cai'do

CaIaIS

habi'ais cai'do

caen

han cafdo

cafan

habIan cafdo

Pret. indefinido

Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

cm

hube cafdo

caere

habre cafdo

cafste

hubiste cafdo

caeras

habras cafdo

cay6

hubo cafdo

caera

habra cafdo

cafmos

hubimos cafdo

caeremos

habremos cafdo

cafsteis

hubisteis cafdo

caereis

habreis cafdo

cayeron

hubieron cafdo

caeran

habran cafdo

,

,

Condicional

Cond. peifecto

cacria

habria caido

,

caenas

habńas cafdo

caeńa

habńa cafdo

caeńamos "

.

habńamos cafdo

caenalS

habńais cafdo

caerian

habńan caido

1 40

c.d. caer SUBJUNTIVO Presente

Pret. perfecto

calga

haya caido

caigas

hayas caido

całga

haya caido

całgamos

hayamos caido

caigais całgan

hayais caido hayan caido

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

cayera o cayese

hubiera o hubiese caido

cayeras o cayeses

hubieras o hubieses caido

cayera o cayese cayeramos o cayesemos

hubiera o hubiese caido hubieramos o hubiesemos caido

.

.

cayerałs o cayesels

hubierais o hubieseis caido

cayeran o cayesen

hubieran o hubiesen caido

Futuro imperfecto

Futuro perjecto

cayere

hubiere caido

cayeres

hubieres caido

cayere

hubiere caido

cayeremos

hubieremos caido

cayerels cayeren

hubiereis caido hubieren caido

IMPERATIVO cae

tu

Gerundio: cayendo

calga

el

Participio: caIdo

caigamos

nosotros

caed

vosotros

calgan

ellos

141

Conducir - prowadzić INDICATIVO Presente

Pret. perfecto

Pret. impeifecto Pret. pluscuampeifecto

eonduzeo

he eondueido

eonducfa

habia eonducido

eonduees

has eonducido

eonducfas

habias eonducido

eonduee

ha eonducido

eonducfa

habia eonducido

eonducimos

hemos eonducido

eonducfamos

habiamos eonducido

eonducfs

habćis eonducido

eonducfais

habiais eon ducido

eondueen

han eonducido

eonducfan

habian eondueido

Pret. indefinido

Pret. gnterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

conduje

hube eonducido

eonduciić

habrć eonducido

eondujiste

hubiste eonducido

conduciras

habras eonducido

eondujo

hubo eonducido

eonducira

habra eonducido

eondujimos

Imbimos eonducido eonduciremos

habremos eonducido

eondujisteis

hubisteis eonducido eonducirćis

habrćis eonducido

eondujeron

hubieron eonducido conducinin

habran eonducido ..

Condicional

Cond. pelfecto

eondueińa

habńa eonducido

eonducińas

habńas eonducido

eonducińa

habria eonducido

eonducińamos

habńamos eonducido

eondueińais

habńais eondueido

eonducińan

habrian eonducido

1 42

c.d. conducir SUBJUNTIVO Presente

Pret. pe1fecto

conduzca

haya conducido

conduzcas

hayas conducido

conduzca conduzcamos

haya conducido hayamos conducido

conduzcais

hayais conducido

conduzcan

hayan conducido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

condujera o condujese

hubiera o hubiese conducido

condujeras o condujeses

hubieras o hubieses conducido

condujera o condujese

hubiera o hubiese conducido

condujeramos o condujesemos

hubieramos o hubiesemos conducido

condujerais o condujeseis

hubierais o hubieseis conducido

condujeran o condujesen

hubieran o hubiesen conducido

Futuro impeifecto

Futuro pe1fecto

condujere condujeres

hubiere conducido

,

hubieres conducido

condujere

hubiere conducido

condujeremos

hubieremos conducido

condujereis

hubiereis conducido

condujeren

hubieren conducido

IMPERATIV O conduzca

tu �l

conduzcamos

nosotros

conducid

vosotros

conduzcan .

ellos

conduce

Gerundio: conduciendo Participio: conducido

143

Conocer - znać, poznawać INDICATIVO ,

Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto Pret. pluscuampeifecto

conozco

he conocido

conocia

habia conocido

conoces

has conocido

conocias

habias conocido

conoce

ha conocido

conocia

habia conocido

conocemos

hemos conocido

habiamos conocido

conoceis

habeis conocido

conociamos . COnOCIalS

habiais conoa.ido

eonocen

han conocido

conocian

habian conocido

Pret. indefinido

Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

conocf

hube conocido

conocere

habre conocido

conociste

hubiste conocido

conoceras

habras conocido

conoci6

hubo conocido

conocera

habra conocido

conocimos

hubimos conocido

conoceremos

habremos conocido

conocisteis

hubisteis conocido

conocereis

habreis conocido

conocieron

hubieron conocido

conoceran

habran conocido

Condicional

Cond. peifecto

conoceńa

habńa conocido

conoceńas

habńas conocido

conoceńa

habńa conocido

conoceńamos

habńamos conocido

conoceńais

habńais conocido

conoceńan

habńan conocido

144

'

'I

c. d. conocer SUBJUNTIVO Presente

Pret. perfecto

conozca

haya conocido

conozcas

hayas conocido

conozca

haya conocido

conozcamos

hayamos conocido

conozcais

hayais conocido

conozcan

hayan conocido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

conoclera o conOClese

hubiera o hubiese conocido

conocieras

hubieras o hubieses conocido

.

.

o

conocieses

conociera o conociese

hubiera o hubiese conocido

conocieramos o conociesemos .

.

.

.

hubieramos o hubiesemos conocido

conoclerrus o conOCleselS

hubierais o hubieseis conocido

conocieran o conociesen

hubieran o hubiesen conocido

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

conociere

hubiere conocido

conocieres

hubieres conocido

conociere

hubiere conocido

conocieremos conociereis

hubieremos conocido hubiereis conocido

conOCleren

hubieren conocido

IMPERATIVO conoce

tu

Gerundio: conociendo

conozca

eJ

Participio: conocido

conozcamos

nosotros

conoced

vosotros

conozcan

e1Ios

1 45

Contar - liczyć, obliczać INDICATIVO

Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

cuento

he contado

contaba

habia contado

cuentas

has contado

contabas

habias contado

cuenta

ha contado

contaba

habia contado

contamos

hemos contado

contabamos

habiamos contado

contais

hab6is contado

contabais

habiais contado

cuentan

han contado

contaban

habfan contado

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto

F)Yuro peifecto

conte

hube contado

contare

habre contado

contaste

hubiste contado

contaras

habras contado

contó

hubo contado

contara

habra contado

contamos

hubimos contado

contaremos

habremos contado

contasteis

hubisteis contado

contareis

habreis contado

contaron

hubieron contado

contaran

habran contado ,

Condicional

Cond. peifecto

contańa

habńa contado

contańas

habrfas contado

contańa

habńa contado

contańamos

habńamos contado

contańais

habńais contado

contańan

habńan contado

-

1 46

j

c. d . cóntar SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

cuente

haya contado

cuentes

hayas contado

cuente

haya contado

contemos

hayamos contado

conteis cuenten

hayais contado hayan contado

Pret. impelfecto

Pre!. pluscuampelf-ecto

cantara o contase

hubiera a hubiese contado

contaras o contases

hubieras

contara o contase

hubiera a hubiese cantado

contaramos o contasemos

hubieramos o hubiesemos contada

contarais o contaseis

hubierais o hubieseis cantado

contaran a contasen

hubieran o hubiesen contado

Futuro impeifecto

Futuro pelfecto

cantare

hubiere contado

contares

hubieres contado

contare

hubiere contado

contaremos

hubieremas contado

contareis

hubiereis cantado

contaren

hubieren contado

o

hubieses contada

IMPERATIVO cuenta

tu

cuente

el

cantemos

nosotros

contad

vosotras

cuenten

ella s

Gerundia: cantando Participio: contado •

1 47

Dar

-

dawać INDICATIVO

Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

doy

he dado

daba

habfa dado

das

has dado

dabas

habfas dado

da

ha dado

daba

habia dado

damos

hemos dado

dabamos

habfamos dado

dais

habeis dado

dabais

habfais dado

dan

han dado

daban

habian dado

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

di

hube dado

dare

habre dado

diste

hubiste dado

daras

habras dado

dio

hubo dado

dara

habra dado

dimos

hubimos dado

daremos

habremos dado

disteis

hubisteis dado

dareis

habreis dado

dieron

hubieron dado

daran

habran dado ,

Condicional

Cond. peifecto

dana

habńa dado

danas

habńas dado

dana

habrfa dado

d arfamo s

habńamos dado

darfais

habńais dado

darfan

habńan dado

148

f

c.

d. dar SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

de

haya dado

des

hayas dado

de

haya dado

demos

hayamos dado

deis den

hayais dado hayan dado

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

diera o diese

hubiera o hubiese dado

dieras o dieses

hubieras o hubieses dado

diera o diese

hubiera o hubiese dado

dieramos o diesemos

hubieramos o hubiesemos dado

dierais o dieseis dieran o diesen

hubierais o hubieseis dado hubieran o hubiesen dado

-

-

Futuro impeifecto

Futuro perfecto

diere

hubiere dado

dieres

hubieres dado

diere

hubiere dado

dieremos

hubieremos dado

diereis

hubiereis dado

dieren

hubieren dado

IMPERATIVO da

tu

Gerundio: dando

de

el

Participio: dado

demos

nosotros

dad

vosotros

den

ellofi -

1 49

Decir

-

mówić INDICATIVO

Presente

Pret. peifecto

Pret inzpeifecto

Pret. pluscuampeifecto

digo

he dicho

decfa

habIa dicho

dices

has dicho

decfas

habIas dicho

dice

ha dicho

decfa

habIa dicho

decimos

hemos dicho

decfamos

habfamos dicho

declS

haheis dicho

decfais

habfais dicho

dicen

han dicho

decfan

habfan dicho

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peJfecto

dije

hub e dicho

dire

habre dicho

dijiste

hubiste dicho

diras

habras dicho

dijo

hubo dicho

dira

dijimos

hubimos dicho

di remos

habra dicho

dijisteis

hubisteis dicho

direis

habreis dicho

dijeron

hubieron dicho

diran

hahran dicho

Condicional

Cond. peifecto

dińa

habńa dicho

dińas

habrfas dicho

dińa

habria dicho

dińamos

habńamos dicho

dińais

habńais dicho

dińan

habrfan dicho

1 50

habremos dicho

c. d. decir SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

diga

haya dicho

digas

hayas dicho

diga

haya dicho

i!igamos

hayamos dicho

digais digan

hayais dicho hayan dicho

Pret. impeifecto

Pluscuampeifecto

dijera o dijese ,

dijeras o dijeses

hubiera o hubiese dicho ,

hubieras o hubieses dicho

dijera o dijese

hubiera o hubiese dicho

dijeramos o dijesemos

hubieramos o hubiesemos dicho

dijerais o dijeseis dijeran o dijesen

hubierais o hubieseis dicho hubieran o hubiesen dicho

Futuro impeifecto

Futuro perfecto

dijere

hubiere dicho

dijeres

hubieres dicho

dijere

hubiere dicho

dijeremos

hubieremos dicho

dijereis dijeren

hubiereis dicho hubieren dicho

IMPERATIVO di

tu

Gerundio: diciendo

diga

e1

Participio: dicho

digamos

nosotros

decid

vosotros

digan

elIos

151

Dormir

-

spać INDICATIVO

Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

duermo

he dormido

donnia

habia dormido

duermes

has dormido

dormias

habias dormido

duerme

ha dormido

donnia

habia dormido

donnimos

hemos dormido

dormiamos

habiamos dormido

donnfs

habeis dormido

dormiais

habiais dormido

duermen

han dormido

donnfan

habian dormido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impelfecto Futuro peifecto

donn f

hub e dormido

dormire

habre dormido

donniste

hubiste dormido

dormiras

habras dormido

dunni6

hubo dormido

dormira

habra dormido

donnimos

hubimos dormido

dormiremos

habremos dormido

donnisteis

hubisteis donnido

donnireis

habreis dormido

dunnieron

hubieron dormido

dormiran

habran dormido

Condicional

Cond. perfecto

donnińa

habrfa dormido

donnińas

habrfas dormido

donnińa

habńa dormido

donnińamos

habdamos dormido

donnińais

habrfais dormido

donnińan

habrfan dormido

1 52

.

1 .

\

""

C.

d. dormir SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

duerma

haya donnido

duennas

hayas dormido

duerma

haya donnido

durmamos

hayamos donnido

dunnais

hayais dormido

duennan

hayan dormido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

durmiera o durmiese

hubiera o hubiese donnido

dunnieras o dunnieses

hubieras o hubieses dormido

dunniera o dunniese

hubiera o hubiese dormido

durmieramos o durmiesemos

hubieramos o hubiesemos dormido

dunnierais o durmieseis

hubierais o hubieseis donnido

dunnieran o durmiesen

hubieran o hubiesen dormido

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

durmiere

hubiere dormido

I

durmieres durmiere

hubieres donn ido hubiere dormido

durmieremos

hubieremos dormido

durmiereis

hubiereis dormido

dunnieren

hubieren dormido ,

IMPERATIVO duerme

tu

duerma

e}

durmamos

nosotros

dormid

vosotros

du erm an

Gerundio: dunniendo .

Participio: dormido

ello s

1 53

Entender - rozumieć INDICATIVO Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

entiendo

he entendido

entendia

habia entendido

entiendes

has entendido

entendias

habias entendido

entiende

ha entendido

entendia

habia entendido

entendemos

hemos entendido

entendiamos

habeis entendido

entendiais

habfais entendfdo

han entendido

entendian

habian entendido

f1rJ't�f;f'

:r; ';1S-- 'J .<1 • .eatien

.

c .� .. . , �l

eH'

.enti-sende

(�.J!iel;.91>gł,ą

" habiamos entendido

ł-

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impelfecto Futuro peifecto

entendf

hube entendido

entendere

habre entendido

entendiste

hubiste entendido

entendenls

habnls entendido

entendi6

hubo entendido

entendera .

habra entendido

entendimos

hubimos entendido

entenderemos

habremos entendido

entendisteis

hubisteis entendido entendereis

habreis entendido

entendieron

hubieron entendido entenderan

habran entendido

Condicional

Cond. pelfecto

entendeńa

habńa entendido

entendeńas

habrias entendido

entendeńa

habńa entendido

entendeńamos

habńamos entendido

entendeńais

habńais entendido

entenderian

habrfan entendido

1 54

.

c.

d. entender SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

entienda

haya entendido

entiendas

hayas entendido

entienda

haya entendido

entendamos

hayamos entendido

entendais

hayais entendido

entiendan

hayan entendido

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

entendiera o entendiese

hubiera o hubiese

entendieras o entendieses

hubieras o hubieses entendido

entendiera o entendiese

hubiera o hubiese entendido

entendieramos o entendiesemos

hubieramos o hubiesemos entendido

entendierais o entendieseis

hubierais o huD'ieseis entendido

entendieran o entendiesen

hubieran o hubiesen entendido

Futuro impeifecto

Futuro perfecto

entendiere

hubiere entendido

entendieres entendiere

hubieres entendido hubiere entendido

entendieremos

hubieremos entendido

entendiereis

hubiereis entendido

entendieren

hubieren entendido

entendido

IMPERATIVO ,

entiende

tu

Gerundio: entendiendo

entienda

el

Participio: entendido

entendamos

nosotros

entended

vosotros

entiendan

ellos

1 55

Escribir - pisać INDICATIVO Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

escribo

he escrito

escribia

habia escrito

escribes

has escrito

escribias

habias escrito

escribe

ha escrito

escribia

habia escrito

escribimos

hemos escrito

escribiamos

habiamos escrito

escribfs

habeis escrito

escribiais

habiais escrito

escriben

han escrito

escribian

habian escrito

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

escribi

hube escrito

escribire

habre escrito

escribiste

hubiste escrito

escribiras

habras escrito

escribió

hubo escrito

escribira

habra escrito

escribimos

hubimos escrito

escribiremos

habremos escrito

escribisteis

hubisteis escrito

escribireis

habreis escrito

escribieron

hubieron escrito

escribiran

habran escrito

Condicional

Cond. peifecto

escribińa

habńa escrito

escribińas

habńas escrito

escribińa

habrfa escJito

escribińamos

habńamos escrito

escribińais

habńais escrito

escribińan

habńan escrito

1 56

.

c.

d.

escribir

SUBJUNTIVO Presente

Pret. perfecto

escriba

haya escrito

escribas

hayas escrito

escriba

haya escrito

escribamos

hayamos escrito

escribiiis

hayiiis escrito

escriban

hayan escrito

,

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

escribiera o escribiese

hubiera o hubiese escrito

escribieras o escribieses

hubieras o hubieses escrito

escribiera

hubiera o hubiese escrito

o

escribiese

escribićramos o escribićsemos

hubićramos o hubiesemos escrito

escribierais o escribieseis

hubierais o hubieseis escrito

escribieran o escribiesen

hubieran o hubiesen escrito

IMPERATIVO

.

escribe

tu

Gerundio: escribiendo

escriba

eI

Participio:. escrito

escribamos

nosotros

escribid

vosotros

escriban

elIos

1 57

Hacer

-

robić

INDICATIVO Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampelfecto

hago

he hecho

hacia

habia hecha

haces

has hecha

hacias

habias hecho

hace

ha hecha

hacia

habia hecho

hacemas

hemas hecho

haciamos

habiamos hecha

haceis

habeis hecho

haciais

hablais hecha

hecen

han hecho

hadan

habian hecha

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

hiee

hube hecha

hare

habre becba

biciste

hubiste becho

haras

babras becho

hizo

huba hecha

hara

babra hecho

hicimas

hubimas becho

haremas

habremas hecho

hicisteis

hubisteis hecha

hareis

habreis hecho

hicieron

bubieron hecho

haran

habran hecha

Condicional

Cond. peifecto

haria

habńa hecha

hańas

habńas hecho

hańa

habńa hecho

hańamos

habńamos hecho

hańais

habrfais hecho

hańan

habńan hecho

1 58

.

/

c. d. hacer SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

haga

haya hecho

hagas

hayas hecho

haga

haya hecha

hagamos

hayamas hecho

hagais

hayais hecha

hagan

hayan hecho

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampelfecto

hiciera o hiciese

hubiera o hubiese hecho

hicieras o hicieses

hubieras o hubieses hecha

hiciera o hiciese

hubiera o hubiese hecho

hicieramos o hiciesemos

hubieramos o hubiesemas hecho

hicierais a hicieseis

hubierais a hubieseis hecha

hicieran

hubieran o hubiesen hecho

o

hiciesen

Futuro impeifecto

Futuro perfecto

hiciere

hubiere hecha

hicieres hicicrc

hubieres hecha hubicrc hccho

hicieremos

hubieremas hecha

hiciereis

hubiereis hecha

hicieren

hubieren hecho

IMPERATIVO haz

tu

Gerundio: haciendo

haga

el

Participo: hecho

hagamos

nosatros

haced

vosatros ellos

hagan

�

1 59

Ruir - uciekać

INDICATIVO Presente

Pret. prefecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

huyo

he huido

huia

habia huido

huyes

has huido

huias

habias huido

huye

ha huido

huia

habia huido

huimos

hemos huido

haiamos

habiamos huido

huis

habeis huido

hufais

habiais huido

huyen

han huido

huian

habfan huido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futu r...o peifecto

hui

hube huido

huire

habre huido

huiste

hubiste huido

huiras

habras huido

huy6

hubo huido

huira

habra huido

huimos

hubimos huido

huiremos

habremos huido

huisteis

hubisteis huido

huireis

flabreis huido

huyeron

hubieron huido

huiran

habran hu ido

\

I

Condicional

Cond. perfecto

huińa

habńa huido

huińas

habńas huido

huińa

habńa huido

huińamos

habńamos huido

huińais

habńais huido

huińan

habrian huido ,

1 60

,.

c. d. huir SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

huya

haya huido

huyas

hayas huido

huya

haya huido

huyamos

hayamos huido

huyais

bayais huido

buyan

bayan huido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

huyera o huyese

hubiera o hubiese huido

buyeras o buyeses

hubieras o bubieses huido

huyera o huyese

hubiera o hubiese huido

huyeramos o huyesemos

hubieramos o hubiesemos huido

huyerais o huyeseis

hubierais o hubieseis huido

huyeran o huyesen

hubieran o hubiesen huido

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

huyere

hubiere hu ido

huyeres

hubieres hu ido

huyere

hubiere huido

huyeremos

hubieremos huido

huyereis

hubiereis huido

huyeren

hubieren huido

IMPERATIVO huye

tu

Gerundio: huyendo

huya

e1

Participio: huido

huyamos

nosotros

huid

vosotros

huyan

ellos

161

Ir

-

iść INDICATIVO

Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

voy

he ido

i ba

habia ido

vas

has ido

ibas

habias ido

va

ha ido

iba

habia ido

vamos

hemos ido

mamos

habiatnos ido

valS

habeis ido

ibais

habiais ido

van

han ido

iban

habian

Pret. indefinido Pret. anterior

ido

Futuro impeifecto Futuro peifecto ·

,

fui

hube ido

lre

habre ido

fuiste

hubiste ido

inls

habras ido

fue

hubo ido

·

Ira

habra ido

fuimos

hubimos ido

lremos

habremos ido

fuisteis

hubisteis ido

uelS

·

habreis ido

fueron

hubieron ido

iran

habrnn ido

,

"

\

Condicional ·

Cond. peifecto

lna

habńa ido

ińas

habńas ido

ińa

habńa ido

·

lnamos .

habńamos ido

malS

habńais id o

ińan

habrfan ido

·

,

,

,

1 62

\

,

c.

d. ir SUBJUNTIVO

Presente

Pret. perfecto

vaya

haya ido

vayas

hayas ido

vaya

haya ido

vayamos

hayamos ido

vayals

hayais ido

vayan

hayan ido

Pret. impeifecto

Pre! pluscuampeifecto

fuera o fuese

hubiera a hubiese ido

fueras o fueses

hubieras o hubieses ido

.. .

fuera o fuese :, fueramos o fuesemos

hubiera a hubiese ido hubieramos o hubiesemos ido

I fueran o fuesen

hubierais o hubieseis ido

I fuerais o fueseis , I

hubieran o hubiesen ido

I I

Futuro impeifecto

Futuro pelfecto

�

fuere

hubiere ido

fueres

hubieres ido

fuere .

hubiere ido

fueremos

hubieremos ido

fuereis

hubiereis ido

fueren

hubieren ido

I

(

IMPERATIVO ve

tu

Gerundia: yendo

vaya

el

Participio: ido

vayamos

nosotros

id

vosotros

vayan

ellos

1 63

Jugar - grać

INDICATIVO Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

juego

he jugado

jugaba

habia jugado

jucgas

has jugado

jugabas

habfas jugado

Juega

ha jugado

jugaba

habia jugado

jugamos

hemos jugado

jugabamos

habiamos jugado

jugais

habeis jugado

jugabais

habiais jugado

juegan

han jugado

jugaban

habian jugado

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro imperfecto Futuro peifecto

jugue

hube jugado

jugare

habre jugado

jugaste

hubiste jugado

jugaras

habras jugado

jugó

hubo jugado

jugara

habra jugado

jugamos

hubimos jugado

Jugaremos

habremos jugado

jugasteis

hubisteis jugado

jugareis

habreis jugado

jugaron

hubieron jugado

jugaran

habran jugado

-

I

Condicional

Cond. peifecto

jugańa

habńa jugado

jugańas

habńas jugado

jugańa

habrfa jugado

jugańamos

habńamos jugado

jugariais

habńais jugado

jugańan

habrfan jugado

1 64

I

.

c.

d. jugar SUBJUNTIVO

.

Presente

Pret. perfecto

Juegue

haya jugado

juegues

hayas jugado

Juegue

haya jugado

juguemos

hayamos jugado

jugueis

hayais jugado

Jueguen

hayan jugado

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

.

hubiera

Jugara o Jugase ·

.

o

hubiese jugado

Jugaras o jugases

hubieras o hubieses jugado

jugara o jugase

hubiera

jugaramos o jugasemos

hubieramos o hubiesemos jugado

jugarais o jugaseis jugaran o jugasen

hubierais o hubieseis jugado hubieran o hubiesen jugado

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

jugare

hubiere jugado

jugares

hubieres jugado

jugare jugaremos

hubiere jugado hubieremos jugado

jugareis

hubieres jugado

jugaren

hubieren jugado

·

.

o

hubiese jugado

IMPERATIVO

tu

Gerundio: jugando

·

el

Participio: jugado

•

.,uguemos

nosotros

jllgad

vosotros

juega .,uegue

·

.Iucguen

�

ellos

1 65

Morir - umierać INDICATIVO

Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

muero

he muerto

mońa

habfa muerto

mueres

has muerto

mońas

habfas muerto

muere

ha muerto

mońa

habfa muerto

monmos

hemos muerto

mońamos

habfamos muerto

mons

habeis muerto

monaIs

habfais muerto

mueren

han muerto

morfan

habfan muerto

�

Pret. indefinido Pret. anter;or

�

.

peifecto Futuro impeifecto Futuro ,/

morf

hub e muerto

morire

habre muerto

moriste

hubiste muerto

morinls

habras muerto

rnuri6

hubo muerto

morira

habra muerto

rnonmos

hubimos muerto

moriremos

habremos muerto

moristeis

h\lbisteis muerto

morireis

habreis muerto

muneron

hubieron muerto

moriran

habran muerto I

Condicional .

�

.

�

monna

Cond. peifecto

habńa muerto

monnas

habńas muerto

morińa

habńa muerto

morińamos

habńamos muerto

morińais

habrfais muerto

morińan

habńan muerto

] 66

,

C.

d. morir SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

muera

haya muerto

mueras

hayas muerta

muera

haya muerto

muramos

hayamos muerto

murais

hayais muerto

mueran

hayan muerto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampelfecto

.

.

munera o muncsc

hubiera o hubiese muerto

mUlieras o murieses

hubieras o hubieses muerto

, muriera o muriese murieramas o muriesemos ; murierais o murieseis .

.

hubiera o hubiese muerto hubieramos o hubiesemos muerto hubierais o hubieseis muerto

, muneran a munesen

hubieran o hubiesen muerto

, Futuro impeifecto

Futuro peifecto

munere

hubiere muerto

murieres

hubieres muerto

munere

hubiere muerto

murieremos

hubieremos muerto

muriereis

hubiereis muerto

murieren

hubieren muerto

IMPERATIVO

muere

tu

Gerundia: muriendo

muera

el

Participio: muerta

muramos

nosotros

morid

vosotros

mueran

ellos

1 67

Ofr

-

słyszeć

INDICATNO Presente

Pret. perfecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

OlgO

he ofdo

oia

habfa ofdo

oyes

has oido

,

habfas ofdo

,

habfa oido

Olas

oye

ha oido

Ola

oimos

hemos ofdo

ofamos

ois

habeis ofdo

OlatS

habiais oido

oyen

han oido

oian

habian oido

'

.

habiamos ofdo

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro imperfecto Futuro pelfecto

01

hube oido

Olre

habre oido

oiste

hubiste ofdo

oinls

habras oido

oyo

hubo oido

oira

habra oido

oimos

hubimos oido

Olremos

habremos ofdo

oisteis

hubisteis ofdo

oireis

habreis oido

oyeron

hubieron oido

oiran

habran ofdo

,

,

.

,

,

Condicional

Cond. perfecto

oińa

habńa oido

.

Olnas

habńas oido

oińa

habńa oido

oińamos

habrfamos ofdo

oińais

habńais oido

.

,

,

Olnan

1 68

habrfan oido

,

c. d.

.-

Olf

SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

Olga

haya ofdo

oigas

hayas ofdo

Olga

haya ofdo

oigamos

hayamos ofdo

oigais

hayais ofdo

oigan

hayan ofdo

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

oyera u oyese

hubiera o hubiese ofdo

oyeras u oyeses

hubieras o hubieses ofdo

oyera u oyese

hubiera o hubiese oido

oyeramos u oyesemos

hubieramos o hubiesemos ofdo

oyerais u oyeseis

hubierais o hubieseis ofdo

oyeran u oyesen

hubieran o hubiesen ofdo

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

oyere

hubiere oido

oyeres

hubieres ofdo

oyere

hubiere ofdo

oyeremos

hubieremos oido

oyerels

hubiereis oido

oyeren

hubieręn ofdo

IMPERATIVO oye

tu

Gerundio: oyendo

Olga

el

Participio: oido

Olgamos

nosotros

ofd

vosotros

oigan

ello s

1 69

GIer

-

wąchać INDICATIVO

Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

huelo

he olido

olfa

habia olido

hueles

has olido

olfas

habias olido

huele

ha olido

olfa

habia olido

olemos

hemos olido

olfamos

habiamos olido

oh!is

habeis olido

olfais

habiais olido

huelen

han olido

oHan

habian oli do

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro imperfecto Futuro pelfecto

olf

hube oli do

olere

habre olido

oliste

hubiste olido

oleras

habras olido

olió

hubo olido

o1era

habra olido

olimos

llUbimos olido

oIeremos

habremos oli do

olisteis

hubisteis olido

oIereis

habreis olido

olieron

hubieron olido

oleran

habran olido .

/'

Condicional

Cond. perfecto

oIeńa

habńa olido

oIeńas

habńas olido

oIeńa

habńa olido

oleńamos

habńamos olido

oIeńais

habńais olido

oleńan

habńan olido

1 70

"

C.

d.

oler SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

huela

haya olido

huelas

hayas olido

huela

haya olido

olamos

hayamos olido

olais

hayais olido

huelan

hayan olido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeif-ecto

oliera u oliese

hubiera o hubiese olido

olieras u olieses

hubieras o hubieses olido

oliera u oliese

hubiera o hubiese olido

olieramos u oliesemos

hubieramos o hubiesemos olido

olierais u olieseis

hubierais o hubieseis oli do

olieran u oliesen

hubieran o hubiesen olido

Futuro impeifecto

Futuro perfecto

oliere

hubiere olido

olieres

hubieres olido

oliere

hubiere olido

olieremos

hubieremos oli do

oliereis

hubiereis olido

olieren

hubieren olido

. IMPERATIVO huele

tu

Gerundio: oliendo

huela

el

Participio: olido

olamos

nosotros

° ed

vosotros

huelan

ellos

i

,

171

Pedir

-

prosić INDICATIVO

Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

pido

he pedido

pedia

habia pedido

pides

has pedido

pedias

habias pedido

pide

ha pedido

pedia

habia pedido

pedimos

hemos pedido

pediamos

habiamos pedido

pedis

habeis pedido

pediais

habiais pedido

piden

han pedido

pedian

habian pedido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro imperfecto Futuro perfecto

pedi

hube pedido

pedire

habre pedido

pediste

hubiste pedido

pediras

habras pedido

pidi6

hubo pedido

pedira

habra pedido

pedimos

hubimos pedido

pediremos

habremos pedido

pedisteis

hubisteis pedido

pedireis

pidieron -

hubieron pedido

habreis pedido ,

pediran

habran pedido

. ,

Condicional

Cond. perfecto

pedińa

habńa pedido

pedińas

habńas pedido

pedińa

habńa pedido

pedińamos

habriamos pedido

pedińais

habńais pedido

pedińan

habńan pedido

1 72

I .

,

c.

d. pedir SUBJUNTIVO

Presente

Pret. perfecto

pida

haya pedido

pidas

hayas pedido

pida

haya pedido

pidamos

hayamos pedido

pidrus

hayais pedido

pidan

hayan pedido

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

pidiera

o

pidiese

hubicra

o

hubicsc pcdido

pidieras o pidieses

hubieras o hubieses pedido

pidiera o pidiese

hubiera o hubiese pedido

pidieramos o pidićsemos

hubićramos o hubićsemos pedido

pidierais o pidieseis

hubierais o hubieseis pedido

pidieran o pidiesen

hubieran o hubiesen pedido

Futuro imperfecto

Futuro perfecto

pidiere

hubiere pedido

pidieres

hubieres pedido

pidiere

hubiere pedido

pidićremos

hubićremos pedido

pidiereis

hubiereis pedido

pidieren

hubieren pedido

IMPERATIVO

pi de

tu

Gerundio: pidiendo

pida

el

Participio: pedido

pidamos

no_sotros

pidśis

vosotros

pid an

ellos

173

Predecir - przepowiadać INDICATIVO Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

predigo

he predicho

predecfa

habia predicho

predices

has predicho

predecfas

habias predicho

predice

ha predicho

predecfa

habia predicho

predecimos

hemos predicho

predecfamos

habiamos predicho

predecfs

habeis predicho

predecfais

habiais predicho

predicen

han predicho

predecfan

habian predicho

,

Futuro impeJfecto Futuro perfecto

Pret. indefinido Pret. anterior

predije

hube predicho

predeoire

habre predicho

predijiste

hubiste predicho

predecinis

habras predicho

predijo

hubo predicho

predeci[a

habra predicho

predijimos

hubimos predicho

predeciremos

habremos predicho

predijisteis

hubisteis predicho

predecireis

habreis predicho

predijeron

hubieron predicho

predeciran

habran predicho

Condicional

Cond. peifecto

, ,

predecińa

habrfa predicho

predecińas

habrfas predicho

predecińa

habńa predicho

predecińamos

habńamos predicho

predecińais

habńais predicho

predecińan

habńan predicho

_ I

1 74

'

c. d. predecir SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

prediga

haya predicho

predigas

hayas predicho

prediga

haya predicho

predigamos

hayamos predicho

predigais

hayais predicho

predigan

hayan predicho

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

predijera o predijese

hubiera o hubiese predicho

predijeras o predijeses

hubieras o hubieses predicho

predijera o predijese

hubiera o hubiese predicho

predijćramos o predijćsemos

hubićramos o hubićsemos predicho

predijerais o predijeseis

hubierais o hubieseis predicho

predijeran o predijesen

hubieran o hubiesen predicho

Futuro impelfecto

Futuro perfecto

predijere

hubiere predicho

predijeres

hubieres predicho

predijere

hubiere predicho

predijćremos

hubićremos predicho

predijereis

hubiereis predicho

predijeren

hubieren predicho

IMPERATIVO predice

tu

Gerundio: prediciendo

prediga

eI

Participio: predicho

predigamos

nosotros

predecid

vosotros

predigan

eIIos

1 75

Poder

-

móc INDICATIVO

Presente

Pret. per/ecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

puedo

he podido

podIa

habla podido

puedes

has podido

podfas

habfas podido

puede

ha podido

podfa

habfa podido

podernos

hemos podido

podfamos

habfamos podido

podeis

habeis podido

podfais

habfais podido

han podido

pueden

podian

,

habian podido

.

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

pu de

huhe

podre

habre podido

pudiste

hubiste podido

podras

habras podido

pudo

hubo podido

podra

habra podido

pudimos

hubimos podido

podremos

habremos podido

pudisteis

hubisteis podido

podreis

habreis podido

pudieron

hubicron

podnin

habnin

Condicional

Cond. perfecto

podrfa

habrfa podido

podrfas

habńas podido

podńa

habńa podido

podńamos

habrfamos podido

P odrfai s

habńais podido

podrfan

habńan podido

1 76

podido

podido

I ,'

podido

,

c.

d. poder SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

pueda

haya podido

puedas

hayas pod ido

pueda

haya podido

podarnos

hayamos podido

podais

hayais podido

puedan

hayan podido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

pudiera o pudiese

hubiera o hubiese podido

pudieras o pudieses

hubieras o hubieses podido

pudiera o pudiese pudieramos o pudiesemos

hubiera o hubiese podido hubieramos o hubiesemos podido

pudienlis o pudieseis

hubierais o hubieseis podido

pudieran o pudiesen

hubieran o hubiesen podido

Futuro impeifecto

Futuro perfecto

.pudiere

hubiere podido

pudieres

hubieres podido

pudiere

hubiere podido

pudieremos

hubieremos podido

pudiereis

hubiereis podido

pudieren

hubieren podido

IM:PERATIVO puede

tu

Gerundio: pudiendo

pueda

61

Participio: podido

podamos

.- nosotros

poded

vosotros

puedan

ellos

1 77

/Poner

-

kłaść INDICATIVO

Presente

Pret. peifecto

Pfet. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

pongo

he puesto

ponfa

habfa puesto

pones

has puesto

ponfas

habfas puesto

pone

ha puesto

ponfa

habfa puesto

ponemos

hemos puesto

ponfamos

habfamos puesto

ponelS

habeis puesto

ponfais

habfais puesto

ponen

han puesto

ponfan

habfan puesto

, .

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

puse

hube puesto

pondre

habre puesto

pusiste

hubiste puesto

pondras

habras puesto

puso

hubo puesto

pondra

habra puesto

pUSlmos

hubimos puesto

pondremos

habremos puesto

pusisteis

hubisteis puesto

pondreis

habreis puesto

pusleron

hubieron puesto

pondran

habran puesto i

Condicional

Cond. peifecto

pondrfa

habrfa puesto

pondrfas

habrfas puesto

pondńa

habrfa puesto

pondrfamos

habrfamos puesto

pondńais

habńais puesto

pondrfan

habrfan puesto

1 78

,

.

c. d. poner SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

ponga

haya puesto

pongas

hayas puesto

ponga

haya puesto

pongamos

hayamos puesto

pongais

hayais puesto

pongan

hayan puesto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

pu si era

o

pusiese

hubiera o hubiese puesto hubieras o hubieses puesto

pusieras o pusieses , pusiera o pusiese

hubiera o hubiese puesto

pusieramos o pusiesemos

hubieramos o hubiesemos puesto

pusierais o pusieseis

hubierais o 1mbieseis puesto

pusieran o pusiesen

hubieran o hubiesen puesto

Futuro impelfecto

Futuro perfecto

pusiere

hubiere puesto

, pusieres

hubieres puesto

pusiere pusieremos

. "

hubiere puesto hubieremos puesto

puslerels

hubiereis puesto

pusieren

hubieren puesto

IMPERATIVO pon ponga

tu

Gerundio: poniendo

el

Participio: puesto

�,

pongamos

nosotros

poned

vosotros

pongan

ello s

1 79

Querer - chcieć INDICATIVO Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

qUlero

he queńdo

quena

habfa queńdo

qUleres

has queńdo

querfas

habfas queńdo

quiere

ha queńdo

querfa

habfa queńdo

queremos

hemos querido

querfamos

habfamos queńdo

quereis qUleren

habeis querido han querido

Pret. indefinido Pret. anterior quise

hube querido

,

.

'

Pret. pluscuamperfecto

habfais querido

quenrus ,

quenan

habfan querido

Futuro imperfecto Futuro perfecto querre

habre querido ..

quisiste

hubiste querido

querras

qUlSO

hubo querido

querra

habra querido

quisimos

hubimos querido

querremos

habremos querido

quisisteis

hubisteis querido

querreis

habreis querido

quisieron

hubieron querido

querran

,

,

habras querido

habran querido r

Condicional

Cond. perfecto

querrfa

habrfa querido

querrfas

habrfas queńdo

querrfa

habrfa querido

I .

querrfamos

habrfamos querido

querrfais

habrfais querido

querrfan

habrfan querido

1 80

c. d. querer SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

qUlera

haya querido

quieras

hayas querido

qUlera

haya querido

queramos

hayamos querido

querais

hayais querido

qUleran

hayan querido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

quisiera o quisiese

hubiera o hubiese querido

quisieras o quisieses . . . qUlslera o qUlslese

hubieras o hubieses querido hubiera o hubiese querido

quisieramos o quisiesemos

hubieramos o hubiesemos querido

quisierais o quisieseis

hubierais o hubieseis querido

quisieran o quisiesen

hubieran o hubiesen querido

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

qUlslere

hubiere querido

quisieres

hubieres querido

.

,

. qUlslere

hubiere querido

quisieremos

hubieremos querido

quisiereis

hubiereis querido

. quisieren

hubieren querido

,

I

! I

!

I I

I

IMPERATIVO .

qUlere

tu

Gerundio: queriendo

qUlera

el

Participio: querido

queramos

nosotros

I quered

vosotros

: qUleran

ello s

181

Reir

-

śmiać się INDICATIVO

Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

rio

he refdo

rela

habfa reldo

,

,

has refdo

reIas

habfas refdo

,

ha refdo

refa

habfa refdo

nes ne refmos

hemos refdo

,

habfamos refdo

'

habfais refdo habfan reldo

refs

habeis refdo

reIamos . reIms

rien

han refdo

refan

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

ref

hube refdo

reire

habre reldo

refste

hubiste refdo

reiras

habras refdo

ri6

hubo refdo

reira

habra refdo

reImos

hubimos refdo

reiremos

habremos rej'do

refsteis

hubisteis refdo

reireis

habreis refdo

neron

hubieron refdo

reiran

habran refdo

,

,

Condicional

Cond. peifecto

reińa

habria refdo

reirlas

habrias refdo

.

reIn a

habńa refdo

reińamos

habńamos . refdo

.

,

.

relnms

habrfais refdo

reińan

habńan refdo

1 82

,

�

,

,

c. d. reir SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

ria

haya reido

rias

hayas reido

ńa

haya reido

namos

hayamos refdo

nrus

hayais reido

nan

hayan reido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

. " ..

,

hubiera o hubiese refdo

:, riera o riese rieras o rieses

hubieras o hubieses reido

riera o riese

hubiera o hubiese reido

rieramos o riesemos

hubieramos o hubiesemos reido

rierais o rieseis

hubierais o hubieseis reido

rieran o riesen

hubieran o hubiesen reido

Futuro impeifecto

Futuro pelfecto

riere

hubiere reido

neres riere

hubieres reido hubiere refdo

rieremos

hubieremos reido

riereis

hubiereis reido

rieren

hubieren reido

,

i

, IMPERATIVO rfe

tu

Gerundio: riendo

l'(a

61

Participio: reido

l'iamos

nosotros

mld

vosotros

l'fan

ellos

1 83

Saber - umieć, wiedzieć INDICATIVO Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

se

he sabido

sabia

habia sabido

sabes

has sabido

sabias

habfas sabido

sabe

ha sabido

sabia

habia sabido

sabemos

hemos sabido

sabiamos

habiamos sabido

sabeis

habeis sabido

s abfai s

habiais sabido

saben

han sabido

sabian

habian sabido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro imperfecto Fut�ro perfecto

supe

hube sabido

sabre

habre sabido

supiste

hubiste sabido

sabnis

habras sabido

supo

hubo sabido

sabra

habra sabido

SUplffiOS

hubimos sabido

sabremos

habremos sabido

supisteis

hubisteis sabido

sabreis

habreis sabido

supleron

hubieron sabido

sabran

habran sabido

Condicional

Cond. perfecto

sabńa

habńa sabido

sabńas

habńas sabido

sabńa

habńa sabido

sabńamos

habńamos sabido

sabńais

habńais sabido

sabńan

habńan sabido

1 84

c. d. saber SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

sepa

haya sabido

sepas

hayas sabido

sepa

haya sabido

sepamos

hayamos sabido

sepais

hayais sabido

sepan

. hayan sabido Pret. pluscuampeifecto

Pret. impeifecto .

.

suplera o suplese

hubiera o hubiese sabido

supieras o supieses

hubieras o hubieses sabido

supiera o supiese

hubiera o hubiese sabido

� supieramos o supiesemos

hubieramos o hubiesemos sabido

" supierais o supieseis

hubierais o hubieseis sabido

I i

'

supleran

O

•

suples en

.I

hubieran o hubiesen sabido

' �------4---� ,

i Futuro impeifecto

I I

Futuro perfecto

I suplere

hubiere sabido

: supieres

hubieres sabido

•

sup��re I: supleremos I

!

hubiere sabido hubieremos sabido

suplerels

hubiereis sabido

supieren

hubieren sabido

IMPERATIVO sabe

tu

Gerundio: sabiendo

sepa

61

Participio: sabido

sepamos

nosotros

sabed

vosotros

S"epan

ellos

1 85

Salir - wychodzić INDICATIVO Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

salgo

he salido

salia

habia salido

sales

has salido

salias

habfas salido

sale

ha salido

salia

habia salido

salimos

hemos salido

s aliam os

habiamos salido

salfs

habeis sali do

saliais

habiais salido

salen

han salido

salian

haMan salido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impelf-ecto Futuro perfecto

sali

hube salido

saldre

habre sabido

saliste

hubiste salido

saldras

habras salido

sali6

hubo salido

saldra

habra salido

salimos

hubimos salido

saldremos

habremos salido

salisteis

hubisteis salido

saldreis

habreis salido

salieron

hubieron salido

saldran

habran salido

Condicional

Cond. perfecto

saldrfa

habrfa salido

saldrfas

habrfas salido

saldńa

habńa salido

saldrfamos

habrfamos salido

saldńais

habńais salido

saldńan

habńan salido

1 86

,

c. d. salir SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

salga

haya salido

salgas

hayas salido

salga

haya salido

sałgamos

hayamos saIido

sałgais

hayais salido

sałgan

hayan salido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

saliera o saliese

hubiera o hubiese salido

salieras o salieses

hubieras o hubieses salido

saliera o saliese

hubiera o hubiese salido

salieramos o saliesemos

hubieramos o hubiesemos salido

. salierais o salieseis

hubierais o hubieseis salido

salieran o saliesen

hubieran o hubiesen salido

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

saliere

hubiere salido

s alieres

hubieres salido

s ali ere

hubiere salido

salieremos

hubieremos salido

saliereis

hubiereis salido

salieren

hubieren salido

IMPERATIVO sal

tu

Genmdio: saliendo

salga

el

Participio: sali do

sałgamos

nosotros

salid

vosotros

sałgan

ellos

1 87

Sentir

-

czuć, odczuwać INDICATIVO

Presente

Pret. perfecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

siento

he sentido

sentia

habia sentido

sientes

has sentido

sentlas

habias sentido

siente

ha sentido

sentla

habia sentido

sentimos

hemos sentido

sentIarnos

hablamos sentido

sentis

habeis sentido

sentlais

habiais sentido

sienten

han sentido

sentian

habian sentido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

senti

huhe sentido

sen ti re

habre sentido

sentiste

hubiste sentido

sentinls

habras sentido

sinti6

hubo sentido

sentira

habra sentido

sentimos

hubimos sentido

sentiremos

habremos sentido

sentisteis

hubisteis sentido

sentireis

habreis sentido

sintieron

hubieron sentido

sentiran

habran sentido

Condicional

Cond. perfecto

sentińa

habńa sentido

sentińas

habńas sentido

sentińa

habńa sentido

sentińamos

habńamos sentido

sentińais

habrfais sentido

sentińan

habrfan sentido

1 88

,

;

c. d. sentir SUBJUNTIVO Presente

Pret. perfecto

sienta

haya sentido

sientas

hayas sentido

sienta

haya sentido

sintamos

hayamos sentido

sintais

hayais sentido

sientan

hayan sentido

Pret. imperfecto

Pret. pluscuampeifecto

sintiera o sintiese

hubiera o hubiese sentido

sintieras

hubieras o hubieses sentido

o

sintieses

sintiera o sintiese sintieramos o sintic.�semos sintierais

o

sintieseis

hubiera o hubiese sentido hubieramos o hubiesemos sentido hubierais o hubieseis sentido

sintieran o sintiesen

hubieran o hubiesen sentido

Futuro impeifecto

Futuro perfecto

sintiere

hubiere sentido

sintieres

hubieres sentido

sintiere

hubierę sentido

sintieremos

hubieremos sentido

sintiereis

hubiereis sentido

sintieren

hubieren sentido

IMPERATIVO siente

tu

Gerundio: sintiendo

sienta

el

Participio: sentido

sintamos

nosotros

sentid

vosotros

sientan

ello s

1 89

Tener - mieć INDICATIVO Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

tengo

he tenido

tenIa

habIa tenido

tienes

has tenido

tenlas

habIas tenido

tiene

ha tenido

tenIa

habIa tenido

tenemos

hemos tenido

tenIamos

habIamos tenido

teneis

habeis tenido

tenIais

habIais tenido

tienen

han tenido

tenIan

habIan tenido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

tuve

hube tenido

tendre

habre tenido

tuviste

hubiste tenido

tendnis

habras tenido

tuvo

hubo tenido

tendra

habra tenido

tuvimos

hubimos tenido

tendremos

habremos tenido

tuvisteis

hubisteis tenido

tendreis

habreis tenido

tuvieron

hubieron tenido

tendran

habran tenido

Condicional

Cond. peifecto

tendńa

habńa tenido

tendńas

habńas tenido

tendńa

habńa tenido

tendńamos

habńamos tenido

tendńais

habńais tenido

-tendńan

habńan tenido

1 90

C.

d. tener SUBJUNTIVO

Presente

Pret. pelfecto

tenga

haya tenido

tengas

hayas tenido

tenga

haya tenido

tengamos

hayamos tenido

tengais

hayais tenido

tengan

hayan tenido

Pret. impe1fecto

Pret. pluscuampeifecto

tuviera o tuviese

hubiera o hubiese tenido

tuvieras o tuvieses

hubieras o hubieses tenido

tuviera o tuviese

hubiera o hubiese tenido

tuvieramos o tuviesemos

hubi6ramos o hubi6semos tenido

tuvierais o tuvieseis

hubierais o hubieseis tenido

tuvieran o tuviesen

hubieran o hubiesen tenido

Futuro impeifecto

Futuro pe1fecto

tuviere

hubiere tenido

. tuvieres tuviere

hubieres tenido hubiere tenido hubiefemos tenido

tuvi6remos . tuviereis

hubiereis tenido

tuvieren

hubieren tenido

I �

INIPERATIVO ten

tu

Genmdio: teniendo

tenga

61

Participio: tenido

tengamos

nosotros

tened

vosotros

tengan

ello s

1 91

Traer - przynosić INDICATIVO Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfectd

traigo

he trafdo

trafa

habia trafdo

traes

has trafdo

trafas

habfas trafdo

trae

ha traido

trafa

habia trafdo

traemos

hemos trafdo

traiamos

habfamos traido

traeis

habeis traido

traiais

habiais traido

traen

han traido

trafan

habian traido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro imperfecto Futuro perfecto

traje

hube trafdo

traere

habre trafdo

trajiste

hubiste trafdo

traenls

habras trafdo

trajo

hubo traido

traera

habra traido

trajimos

hubimos trafdo

traeremos

habremos traido

trajisteis

hubisteis trafdo

traereis

habreis traido

trajeron

hubieron trafdo

traeran

habran trafdo

Condicional

Cond. perfecto

traeńa

habńa trafdo

traeńas

habńas traido

traeńa

habńa trafdo

traeńamos

habrfamos traido

traeńais

habńais traido

traeńan

habńan traido

1 92

c. d. traer SUBJUNTIVO Presente

Pret. perfecto

traiga

haya traido

traigas

hayas trafdo

traiga

haya traido

traigamos

hayamos trafdo

traigais

hayais trafdo

traigan

hayan traido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampelfecto

trajera o trajese

hubiera o hubiese trafdo

trajeras o trajeses

hubieras o hubieses trafdo

trajera o trajese

hubiera o hubiese traido

trajeramos o trajesemos

hubieramos o hubiesemos traido

trajerais o trajeseis

hubierais o hubieseis traido

trajeran o trajescn

hubieran o hubiesen traido

Futuro impeifecto

Futuro pelfecto

trajere

hubiere traido

trajeres

hubieres traido

trajere

hubiere trafdo

trajeremos

hubieremos traido

trajereis

hubiereis traido

trajeren

hubieren traido

fMPERATIVO . trae

tu

Gerundio: trayendo

traiga

e1

Participio: traido

traigamos

nosotros

traed

vosotros

traigan

ello s

1 93

Valer - być wartym INDICATIVO Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

valgo

he valido

v alfa

habia valido

vales

has valido

valfas

habias valido

yale

ha valido

valfa

habia valido

valemos

hernos valido

valfarnos

habiarnos valido

vaIeis

habeis valido

valfais

habiais valido

valen

han valido

valfan

habfan valido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

valf

hube valido

valdre

habre valido

valiste

hubiste valido

valdras

habras valido

valió

hubo valido

valdra

habra valido

valirnos

hubirnos valido

valdrernos

habrernos valido

valisteis

hubisteis valido

valdreis

habreis valido

valieron

hubieron valido

valdran

habran valido

Condicional

Cond. peifecto

valdńa

habńa valido

valdńas

habńas valido

valdńa

habńa valido

valdńarnos

habńamos valido

valdńais

habńais valido

valdńan

habńan valido

1 94

c. d. valer SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

valga

haya valido

valgas

hayas valido

vaIga

haya valido

valgamos

hayamos valido

valgais

hayais valido

valgan

hayan vaIido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampelfecto

valiera

I

I

I

I I

o

hubiera

valiese

o

hubiese valido

valieras o valieses

hubieras o hubieses valido

valiera o valiese

hubiera o hubiese valido

vaIieramos o valiesemos

hubieramos o hubiesemos valido

vaIierais o vaIieseis

hubierais o hubieseis vaIido

valieran o valiesen

hubieran o hubiesen valido

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

valiere

hubiere vaIido

valieres

hubieres vaIido

valiere

hubiere vaIido

valieremos

hubi6remos vaIido

vaIiereis

hubiereis valido

vaIieren

hubieren valido

Th1PERATIVO val o yale

tu

Gerundio: valiendo

valga

ćI

Participio: valido

valgamos

nosotros

valed

vosotros

;�gan

eIlos

1 95

Venir - przychodzić INDICATIVO Presente

Pret. peifecto

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

vengo

he venido

venia

habia venido

Vlenes

has venido

venias

habias venido

Vlene

ha venido

venia

habia venido

vemmos

hemos venido

veniamos

habiamos venido

venis

hebeis venido

veniais

habiais venido

VIenen

han venido

venian

habian venido

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro impeifecto Futuro peifecto

vme

hube venido

vendre

habre venido

viniste

hubiste venido

vendras

habras venido

vino

hubo venido

vendra

habra venido

vinimos

hubimos venido

vendremos

habremos venido

vinisteis

hubisteis venido

vendreis

habreis venido

vinieron

hubieron venido

vendran

habran venido

Condicional

Cond. peifecto

vendńa

habńa venido

vendńas

habńas venido

vendńa

habńa venido

vendńamos

habńamos venido

vendńais

habńais venido

vendńan

habrian venido

1 96

C.

d. venir SUBJUNTIVO

Presente

Pret. peifecto

venga

haya venido

vengas

hayas venido

venga

haya venido

vengamos

hayamos venido

vengais

hayais venido

vengan

hayan venido

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

viniera .

o

viniese

.

.

.

hubiera

o

hubiese venido

VlDlCraS o Vlmeses

hubieras o hubieses venido

viniera o viniese

hubiera o hubiese venido

vinieramos o viniesemos

hubieramos o hubiesemos venido

vinierais o vinieseis

hubierais o hubieseis venido

vinieran o viniesen

hubieran o hubiesen venido

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

viniere

hubiere venido

VlDlereS

hubieres venido

viniere

hubiere venido

vinieremos

hubieremos venido

viniereis

hubiereis venido

vinieren

hubieren venido

IMPERATIVO ven

tu

Gerundio: viniendo

venga

el

Participio: venido

vengamos

nosotros

venid

vosotros

ven gan

ellos

1 97

Ver

-

widzieć INDICATIVO

Presente

Pret. perfecto

Pret. impeifecto

veo

he visto

vem

habia visto

ves

has visto

veias

habias visto

ve

ha visto

vem

habia visto

vemos

hemos visto

veiamos

habiamos visto

;

;

.

;

Pret. pluscuamperfecto

vels

habeis visto

vemlS

habiais visto

ven

han visto

veian

habian visto

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro imperfecto Futuro perfecto

VI

hube visto

vere

habre visto

viste

hubiste visto

venls

habras visto

VlO

hubo visto

vera

habra visto

vimos

hubimos visto

veremos

habremos visto

visteis

hubisteis visto

vereis

habreis visto

vieron

hubieron visto

veran

habran visto

Condicional

Cond. perfecto

veńa

habńa visto

veńas

habńas visto

veńa

habńa visto

veńamos

habńamos visto

veńais

habńais visto

veńan

habńan visto

1 98

;

c . d. ver SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

vea

haya visto

veas

hayas vista

vea

haya vista

veamas

hayamas visto

� .

vealS

hayais vista

vean

hayan vista

Pret. impeifecto

Pret. pluscuampeifecto

viera i

o

hubiera a hubiese vista

viese

.

.

vleras a vIeses

.

! Vlera . a Vlese

hubiera a hubiese visto

vieramas o viesemas

hubieramas a hubiesemas vista

vierais a vieseis

hubierais a hubieseis visto

i vi�ran a viesen :

! Futuro impeifecto i

hubieras a hubieses visto

hubieran a hubiesen visto

Futuro peifecto

Vlere

hubiere vista

vieres

hubieres visto

: viere

hubiere vista

vieremas

hubieremos vista

viereis

hubiereis visto

Vleren

hubieren vista

IMPERATIVO ve

tu

Gerundia: viendo

vea

el

Participio: visto

veamas

nosatros

ved

vosatros

vean

ellas

1 99

Volver

-

wracać INDICATNO

Presente

Pret. perfecto

Pret. imperfecto

Pret. pluscuamperfecto

vuelvo

he vuelto

volvfa

habfa vuelto

vuelves

has vuelto

volvfas

habfas vuelto

vuelve

ha vuelto

volvfa

habfa vuelto

volvemos

hemos vuelto

volvfamos

habfamos vuelto

volveis

habeis vuelto

volvfais

habfais vuelto

vuelven

han vuelto

volvfan

habian vuelto

Pret. indefinido Pret. anterior

Futuro imperfecto Futuro perfecto

volvf

hube vuelto

volvere

habre vuelto

volviste

hubiste vuelto

volveras

habras vuelto

volvi6

hubo vuelto

volvera

habra vuelto

volvimos

hubimos vuelto

volveremos

habremos vuelto

volvisteis

hubisteis vuelto

volvereis

habreis vuelto

volvieron

hubieron vuelto

volveran

habran vuelto

Condicional

Cond. perfecto

volveńa

habria vuelto

volveńas

habrias vuelto

volveria

habria vuelto

volveriamos

habriamos vuelto

volveńais

habńais vuelto

volveńan

habńan vuelto

200

c. d. volver SUBJUNTIVO Presente

Pret. peifecto

vuelva

haya vuelto

vuelvas

hayas vuelto

vuelva

haya vuelto

volvamos

hayamos vuelto

volvais

hayais vuelto

vuelvan

hayan vuelto

Pret. impelfecto

Pret. pluscuampeifecto

volviera o volviese

hubiera o hubiese vuelto

volvieras o volvieses

hubieras o hubieses vuelto

volviera o volviese

hubiera o hubiese vuelto

volvieramos o volviesemos

hubieramos o hubiesemos vuelto

volvierais o volvieseis

hubierais o hubieseis vuelto

volvieran o volviesen

hubieran o hubiesen vuelto

Futuro impeifecto

Futuro peifecto

volviere

hubiere vuelto

volvieres

hubieres vuelto

volviere

hubiere vuelto

volvieremos

hubieremos vuelto

volviereis

hubiereis vuelto

volvieren

hubieren vuelto

IIvIPERATIVO vuelve

tu

Gerundio: volviendo

vuelva

el

Participio: vuelto

volvamos

nosotros

volved

vosotros

vuelvan

ellos

20 1

"

ALFABET 1 . Przeliteruj następujące wyrazy:

wzór: mapa - enle, a, pe, a. 1. 2. 3. 4.

Mexico Kenia Maria n1eve 5. regla

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

.

,

.

.

... . .

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

.

.

. . .

.

.

...

.

.

.

.

2. Napisz następujące nazwy: 1 . pe, 0, ele, 0, ene, i, a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. u , ere, u , ge, u, a, i griega . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . te, a, equls, 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. UVC, a, ere, es e, 0, uve, 1, a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . uve, e, ene, e, zeta, u, e, ele, a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. ce, a, ere, a, ce, a, ese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. ene, 1, ce, a, ere, a, ge, u, a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. eme, a, ene, a, ge, u, a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. ce, u, be, a 1 0. ele, a, hache, a, be, a, ene, a

.

.

.

.

.

202

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

.

3. Napisz, które z podanych słów może zastąpić słowo zaznaczone w zdaniu:

aun, el, aun, sólo 1 . Todavia no han Hamado 2. Tiene solamente un hij o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . Jose esta casado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Todos ya Hegaron, incluso Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Podkreśl, która z podanych form jest prawidłowa: 1 . Pedro (fue, fue) nuestro profesor. 2. Quiero (mas, mas) cafe. 3 . l,Tomas (te, te) o cafe? 4. Toma (tu, tu) libro. 5 . (Mi, Mi) novio se fue.

5. Podkreśl słowo, w którym akcent użyty jest prawidłowo: 1 . frio, frio 2. hermano, hermano 3 . cafe, cafe 4. exito, exito 5. camion, camión 6. lapiz, lapiz 7. angel, angel 8. inutil, inutil 9. corazon, coraz6n 1 0. informatica, informatica 6. Wstaw dwie kropki (diereza) nad literą w słowach, które tego wymagają: 1 . guerra 2. ciguefia 3 . guapo 4. lingufstica 203

7. Podkreśl sylaby, na które pada akcent fonetyczny : 5 . grito 1 . Madrid 2. mujeres 6. moti�os 3 . abanico 7. social 8. avestruz 4. otros

8. Wpisz odpowiednio rodzajnik el 5. 1 . . . . . . mono 2 . . . . . . manzana 6. 7. 3 . . . . . . . mano 8. 4. . . . . . . pnlnavera .

.

lub la:

..... .... . ...... ...... .

.

dia nanz otono silla

9. Wpisz odpowiedni rodzajnik:

...... 2. . . . . . . 3. . . . . . . 4. . . . . . . 1.

abeja aguila

harina alza

10 . Uzupełnij zdąnia wpisuj ąc al lub deI: .

Vamos . . . . . . teatro. 2 . Hablamos . . . . . . tiempo. 3. Jugamos . . . . . . dominó. 4. El guia . . . . . . museo. 1.

1 1. Podkreśl rodzajnik podany w nawiasach, którego użycie jest prawidłowe:

Juan es (un, uno) hombre muy inteligente. 2. Tengo (un, una) cita a (las, los) cinco. 3 . (Los, El) López tienen (la, una) casa grande. 4. Este es (el, la) problema mas dificil. 5. Vamos (deI, al) teatro todos (las, los) sabados. 1.

204

12. Wpisz w miejsce kropek odpowiedni rodzajnik określony: 5. . . . programa 1 . . . . color 6 . . . . . drama 2 . . . . poema 3 . . . . . . meve 7 . . terna 4. . . . mapa 8. . . planeta .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

J

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

13. uzupeł ij zdania rodzajnikiem el lub lo: 1 . Me gusta . . . . . . amanecer 2. Se oye . . . . . . tri nar de los pajaros. 3. . . . diffcil es empezar. 4 . . . . . mejor seria dej arlo. .

.

.

.

.

14. Napisz rodzaj żeński podanych rzeczowników: 1 . el amigo - la . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. eJ gato - la 3 . el perro - la .. . .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. 4. el herman o - la . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . el alumno - la . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. el hijo - la . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 . el novio - la . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . el abuelo - la . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 .. el chico - la .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . . .. .. .. .. 1 0. el tlo la .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. . . .. .. .. .. .. .. .

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

..

..

.

..

..

.

.

.

..

..

..

..

..

.

.

..

..

..

..

.

-

..

.

..

..

..

Ił

..

..

..

..

..

..

..

t

.

..

..

.

..

..

..

..

..

,

.

..

15. Napisz rodzaj męski podanych rzeczowników: 1 . la maestra - el . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. la sobrina - el . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . la profesora - el . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. la muchacha - el . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . la directora - el . . . . . . . . . . . . . . . . J

.

.

.

.

.

.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

6. la cocinera - el . .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. ..

•

..

205

16. Wpisz do odpowiednich kolumn zawarte w zdaniach rzeczow­ niki: Rzeczowniki rodzaju męskiego

męskiego i żeńskiego

żeńskiego

1 . Juan es periodista y Juana

oficinista

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

"

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

'"

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

2. Vamos de excursión en autobus

3 . Estos son tfpicos problemas de hombres

4. Vamos en tren a la capi tal

5. Llegamos al museo d e arte

17. Postaw "x " w odpowiedniej rubryce lub w obu rubrykach jeśli dotyczy rzeczownika, którego forma jest identyczna .w liczbie pojedyńczej i mnogiej: Liczba pojedyńcza

mnoga

1 . animales 2. tesis

, ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

3. peces 4. tijeras

5 . gafas 6. lunes 7. crisis

8. interes 9. voces

18. Wpisz do odpowiedniej kolumny, podane rzeczowniki, wyraża­ j ące zawód: modelo, artista, traductor, estudiante, cantante, pianista, depor­ tista, maestra, periodista, oficinista, profesora. 206

rzeczowniki męskie

męskie i żeńskie

żeńskie

19. Wstaw w miejsce kropek odpowiedni, wynikający z treści rodzajnik: 1 . Juan perdió todo . " . . " " . . . " ', , . " . . " . . . . . . . . . . capital. 2. Ponga ese punto en . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . orden deI dla. 3 . El capitan dio . . . . . . . . . . . . . . " . . . orden de parar el barco. 4. Busca el numero en . . . . . . . . . " . . " . . . . . . gUla telefónica. 5. Madrid es " . . . . . . " . . . . . . " " " " " . . capital de Espafia.

20. Określ rodzaj i liczbę każdego z podanych rzeczowników wstawiając x" w odpowiedniej rubryce: " rodzaj męski

żeński

liczba pojedyńcza mnoga

1 . programa 2. mano 3. actriz 4. huevos 5. juez 6. platanos 7. coche 8. gas 9. problemas 10. fotos 1 1 . naranjas 12. reyes 1 3 . poeta 14. planeta 15. martes 16. avi6n 17. coraz6n 1 8. flor 1 9. voz 20. labor

207

21. Napisz w rodzaju męskim:

1 . Ha visto a la duquesa. . . . . . . . . . . . . . . . .

................ 2. Mi esposa esta trabajando . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a mI mUJer ?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . l,Has VISto · 4. Mi cufiada se ha ido de viaje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

22. Podkreśl rzeczownik: 1 . który nie jest rodzaju męskiego: galIo, papel, olor, reloj , bar, mano, profeta, amor, zapato, presidente 2.

który nie jest rodzaju żeńskiego: opinión, razón, nación, amiga, clima, hija, actriz, manzana, mesa, mUJer

3. który nie jest w liczbie mnogiej : casas, cosas, libros, barcos, ranas, fuentes, padres, interes, paises, paredes

23. Zastąp podane dwa rzeczowniki jednym w liczbie mnogiej : wzór: el amigo y la amiga - los amigos 1 . el novia y la novia - . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . . 2. el alumno y la alumna - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................ 3. el padre y la madre - . . . . . . . . . . . . . . . . 4. eI tłO y la tfa 5. el hermano y la hermana - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

.

.

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

24. Podaj formę żeńską:

1. 2. 3. 4.

eI galIo el camero el caballo el marido 5 . el yerno 6. el padrino ..

..

208

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

"

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

"

25

..

Podaj przykład rzeczownika który: 1 . występuje tylko w liczbie mnogiej : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. ma identyczną liczbę pojedyńczą i mnogą: . . . . . . . . . . . . . 3 . zmienia · miejsce akcentu w liczbie mnogiej : . . . . . . . . . . . . 4. gubi akcent w liczbie mnogiej : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. zmienia znaczenie w liczbie mnogiej : . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

26. Wstaw przed podanymi nazwami miast i krajów odpowiedni rodzajnik, jeśli jest to potrzebne: 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cairo 9. . . . . . . . . . . . . . Martinica 2 . . . Managua 1 0 . . . . . . . . . . . . . . . Nicaragua 3. . . . . . . . Caracas 1 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Peru Salvador 4 . . .. . . Habana 1 2 . . . . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . Cracovia 1 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . Suecia 6. . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . Haya 1 4. . . . . . . . . Suiza . Venezuela 7. . . . . Londres 1 5 . . . . . 8. . . . Man-uecos .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

27. Uzupełnij zdania, według wzoru: Camisas blanc -as 1 . La muchacha es bonit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Nubes negr 3 . Un chico guap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Un hombre simpatic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. La canción espafiol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. La tecnica modern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Una mujer buen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Una casa antigu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

28. Wypełnij podając formę żeńską, według wzoru: Profesor polaco - ciudad polaca 1 . Barco aleman - canción 209

2. 3. 4. 5.

Hombre alto - mujer Cafe brasilefio - bailarina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V·Ino frances - mUSlca . C oche Japones · - electronlca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . .

�

�

�

.

. .

�

.

',o

.'

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

. •

.

29. Wpisz w odpowiedniej formie przymiotnik. wzór: un chico guapo, una chica guapa un hombre pobre, una mujer pobre 1 . Un traje blanco, una corbata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

2. Un libro interes ante, una idea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . Un bolfgrafo azul, una camisa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Un hombre optitnista, una mujer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Un edificio gris, una pared . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Un ejercicio facH, una lengua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Un mundo feliz , una pareja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Un polftico importante, una reunión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Un alumno inteligente, una alumna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0. Un actor popular, una actriz . ..L .

.

.

.

.

.

. .. . . . . .

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

. . 30. Postaw "x" przy przymiotnikach, które nIe zmIenIają SIę w rodzaj u żeńskim: .

agńcola . meJor eficaz amable peor simpłe supenor ulterior legał anterior cortes corriente posterior 210

interior leal siguiente exterior comun grande mayor regular li bre menor audaz natural VIeJ O

ideal posible

ancho barato

31. Wstaw w miejsce kropek odpowiednią formę podanego przy­ miotnika nieregularnego: wzór: El es Goven) . . . . . . . . . . . . . . que tu. El es menor que tu. 1 . Tu coche es (bueno) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . que el mfo. 2. El profesor de Carmen fue (malo) . . . . . . . . . . . que el tuyo. 3 . Yo soy (viej o) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � . . . . . . . . . . . que ella. 4. Mi profesor es (pequefio) . . . . . . . . . . . . . . . . . que los demas. 5 . Este apartamento es (malo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . que el tuyo 32. Zastąp podane w nawiasach zwroty jednym słowem. wzór: muy bueno - buenfsimo 1 . Esto es algo muy normaI - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Pedro esta muy contento - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . El avión lleg6 muy puntual - . . . . . . . . . . . . . . . . . ; . . . . . . . . . . 4. Maria esta muy cansada - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . Estos polfticos son muy ricos - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

33. Wstaw odpowiednią formę przymiotnika: 1 . Race muy (bueno) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dla. 2. Chopin es un (grande) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . compositor. 3 . Rizo muy (malo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tiempo. 34. Wpisz podany w nawiasach przymiotnik w formie jaka wynika z treści zdania. 1. 2. 3. 4. 5.

Aquf esta el circo (grande) . . . . . . . . . . . . . . . . . . de la ciudad Es el (bueno) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . amigo que he tenido Jose es el (alto) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de toda su familia Pedro es el (baj o) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de todos nosotros No tengo la (pequefia) . . . . . . . . . . . duda de que estan fuera de casa. 21 1

35. Wstaw słowa maI lub mało, -a, os, as, odpowiednio do treści podanych zdań: 1 . Obtuvo muy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . notas 2. Jose baila muy . . . . . . . . . . . 3 . i Que . . . . . . . .. . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tiempo hacel 4. i Que eres ! 5. Pepito se porta muy . '

.

.

.

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

�.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

36. Użyj innej niż podana forma stopnia najwyższego. wzór: una pellcula mallsima - pesima un castillo muy antiguo - antiqufsimo 1 . El mayor error . .. . . . .. 2. Conseguir el mas grande beneficio . .. 3 . Un personaje muy celebre - . ... . . 4. Un edificio muy nuevo .. 5. Un resultado buenfsimo . .. 6. Un problema muy diffcil . . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

38. Zastąp podane słowa inną formą 1 . Una familia muy rica . . 2. Estamos muy cansados - . 3. Un viaje muy largo 4. Una gente muy rara . 5 . Un rato muy agradable 212

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

superlativo . . . . . . . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

37. Wpisz przeciwstawne zwroty podanych przymiotników: 1 . mayor . . 2. mejor . . . 3. inutil 4. anterior 5. superior 6. interior 7. grande 8. bueno 9. moderno .

.

.

..

.

39. Podkreśl właściwą odpowiedź, maj ąc na uwadze usytuowanie przymiotnika: 1.

Es un pobre hombre: a) biedny, nie ma pieniędzy b) jest nieszczęśliwy

2.

Es una casa grande: a) dużych rozmiarów b) znana, ważna

3.

Es un gran escri tor: a) bardzo duży, wysoki b) bardzo dobry i znany

4. Es una familia pobre: a) biedna, nie ma pieniędzy b) wzbudza współczucie

40. Uzupełnij zdania wybierając jeden z podanych niżej zaimków osobowych: nosotros, ustedes, tó, yo, vosotros, usted. 1 . Si . . . . . . . . . no vas, . . . . . . . . . tampoco voy. 2. l. Quieren . . . . . . . . . salir? 3 . . . . . . . no tenemos tiempo. 4. Sientese . . por favor. ,. · V en esa casa ?. 5 l. lVIS .

.

.

o

.

•

.

•

•

•

•

.

•

.

•

.

•

•

•

•

41 . Podkreśl, użycie którego z podanych w nawiasie zaimków jest prawidłowe: Este libro es para (tó, ti, te). 2. Todos bailan, excepto (me, mi, yo). 3. l,Estabas eon (si, consigo, eI)? 4. Estaba sentado entre (tó y yo, ti y yo, ti y mi'). 5 . Esta detras de (yo, mi, me). 1.

213

42. Wstaw odpowiedni zaimek osobowy: 1 . A . . . . . . . . . me gusta cantar. 2. A . . . . . . . . . te gusta bailar. 3 . A . . . . . . . . . le gusta comer. 4. A . . . . . . . . . nos gustan las flores. 5. A . . . . . . . . . os gustan los viajes. 6. A . . . . . . . . . les gustan los parques. 43. Podkreśl właściwą formę: 1 . Quiero habIar con (ello, el, sI). 2. Senora Ana, (Je, lo, la) Haman por teI6fono. 3. Puede Ud (probarIela, probartela, probarsela). 4. l,No querfais tarta? i Pues (cómansela, comedosla, comeos­

la)! 44. Uzupełnij zdania wstawiając odpowiednio zaimek względny que lub quien: 1 . Bsa no es la noticia . . . . . . . . . esperaba. 2. l,Le gustó el libro . . . . . . . . . Ie regalaste? 3 . . . . . . . . . sabe, que es lo que dice aUi. 4. Ha sido Pedro . . . . . . . . . lo ha roto. .

45. Uzupełnij podane zdania odpowiednim zaimkielTI pytającym: 1 . l,Con . . . . . . . . . vas al teatro hoy?

2. l, . . . . . . . . hora es ? 3 . l,Bn . . . . . . . . . sitios has estado? 4. l, . . . . . . . . . yale ese libro? 5. l,Por . . . . . . . . . razón haces esto ? .

46. Wstaw odpowiednie: j qu6! , j quien ! , jcuanto ! 1 . j . . . . . . . . . gl;1apa eres ! 2 , i . . . . . . . . . tra ,cf'ICO h ace h oy .r 3 . j . . . . . . . . . supiera bailar como 6l ! 4. j . . . . . . . . . feIiz soy !

�.

214

47. Używając zaimków, zmień zdanie według wzoru: Pedi un aumento de sueldo a mi jefe se lo pedi. 1 . Ayer compre un libro a mi hija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. No entiendo el probIerna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . Pedro no es deportista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. El ensefia polaco a los espafioles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Cierra la puerta /

-

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

48. Napisz w "futuro" i w " condicional silnple" użyty w zdaniu czasownik: Futuro Condicional 1 . Firmo el convenio. 2. Abrimos mafiana. 3 . Llegais a casa muy tarde. 4. Suben los precios. 5 . Comes demasiado. 49. Napisz czas przeszły nieokreślony i przeszły dokonany poda­ nych niżej czasowników zachowując osobę w jakiej występuje: Preterito Preterito indefinido perfecto 1 . Esperare. ... . . .... 2. Vivias. 3 . Temerian. 4. Leefs. .

.

.

.

.

.

.

.

.

"

50. Napisz czas, osobę i bezokolicznik czasowników z poprzed­ niego ćwiczenia: czas osoba bezoko licznik 1 . Esperare 2. Vivias 3 . Temerfan 4. Leefs 215

51. Uzupełnij tekst używając w odpowiedniej formie następujących czasowników:

querer, volver, entender, cerrar, pensar, ·conocer, llover, poder, servir, seguir, llegar. 1 . Muchas veces estuve en Venezuela y . . . . bien este pafs. 2. En los paises tropicales de enero a mayo, hace mucho calor . y caSl nunca . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . Primero hay que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . y despues actuar. 4. Cada j oven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ganar mucho dinero. 5 . Si sales de casa tarde no . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a tiempo. 6. . . . . . . . . . . . . ser que la vida sea difkil, pero sin embargo es maravillosa. 7. Este pantalón no me . . . . . . . . . . . . . es demasiado grande. 8. Pedro estudia dos anos el polaco, pero no . . . . . . mucho. 9. Los domingos, las tiendas abren tarde y . . . . . . temprano. 1 0. Te amaba y te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . amando. 52. Podkreśl czasownik użyty w formie właściwej : wzór: La semana pasada visitabalvisite Panama. 1 . Nunca en la tele vi/vefa cosa igual. 2. Esta semana estuvimos/estabamos en el teatro. 3 . Vivimos/vivfamos dos afios en Espafia. 4. Los sabados cierran/cerraron las tiendas a las tres.

Tu viniste/vienes ahora mismo conmigo. 6. Manana sabfalsabre el resultado deI examen. 7. Yo estuve/estare en el parque el domingo pasado. 8. Lo que of/oigo me sOIprendió mucho. 5.

53. Napisz w odpowiednim czasie czasowniki podane w nawiasach:

La profesora (traer) . . . . . . . . . . . el periódico y lo (poner) . . . . . . . . sobre la mesa. 2. Los alumnos (traer) . . . . . . . . . . . . sus libros y los (poner) . . . . . . . . sobre sus sillas. 1.

216

3.

4. 5. 6.

7. 8. 9.

10.

La profesora (hacer) . . . . . . . . . . preguntas a los alumnos, ellos (hacer) . . . . . . . . preguntas a la profesora y despues (hacer) . . . . . . . . los ejercicios. Los alumnos (traer) . . . . . cuadernos y lcipices a la c1ase. Ese alumno (ser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . europeo; aquel (ser) . . . . . . . . africano. l,De que pafs (ser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . usted? (Ser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de Polonia. Usted y yo (ser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . europeos. l,(Ser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . usted de Espafia? Si, (ser) de allci. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

54. Zgrupuj podane czasowniki umieszczając je w odpowiednich kolumnach, według zamieszczonego wzoru koniugacji:

traducir, vivir, mover, tomar, conducir, pens ar, contar, volar, Ilegar, beber, pedir czasowniki regularne

l-sza osoba z ze

wzór: cantar

conocer

�

O

E

UE

poder

.

�

JE

-7

E

querer

J

vestir

.

.

.

..

.

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

. .. ..

..

..

..

.. ..

..

..

..

..

..

..

..

ol

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

.

.

,.

,.

.

,.

,.

.

.

,.

,.

.

.

"

"

,.

"

"

"

"

.

"

"

.

..

..

"

"

"

"

..

.

"

.

"

.

..

"

"

"

"

"

"

"

"

. .

,.

"

,.

"

"

Ił

"

..

"

..

"

.

.

..

.

.

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

.

.

..

..

.

.

"

,.

,.

,.

.

,.

,.

.

.

,.

.

,.

,.

,.

,.

.

.

.

.

.

.

"

.

.

.

.

.

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

.

.

..

..

,.

.

.

.

,.

.

.

,.

,.

.

..

.

.

.

,.

.

,.

,.

'"

.

.

,.

.

,.

"

.

"

"

"

..

"

"

"

"

.

"

"

"

"

"

"

"

"

..

..

"

..

"

..

..

..

.

55. Wpisz w odpowiednie kolumny czasowniki regularne i nieregu­ larne zawarte w podanych zdaniach: czasowniki regularne nieregulame 1 . Pedro ha dicho que le esperes. 2. Recuerdo bien su Ilegada. 3. l,Puedes entenderle? .. 4. Amelia habla despacio. 5. l,Conoces a mi profesor o te lo presento? "

"

..

.

,.

..

.

,,"

.

..

..

217

56. Wpisz bezokolicznik czasowników nieregulamych, które odnalazłeś w poprzednim ' ćwieczeniu: I

57. Wpisz pierwszą osobę 1. pojedyńczej "presente de indicativo" następujących czasowników: 6.. ver .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. l . haber .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 7. decir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. hacer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. venir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . caer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. salir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. traer . . . . . . . . . . . . . . . . 5.. dar .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 1 O.. oir .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

..

..

.

.

..

..

..

..

..

..

..

.

..

..

...

..

..

..

58. Wpisz bezokolicznik podanych czasowników : 6. quise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 . pongamos . . . . . . . . . . . . 7. tuvimos . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. voy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. oyó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . fue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. valgo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. puedo . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. vinisteis . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 . hemos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

.

.

.

59. Podkreśl czasowniki, które reprezentują jakiś typ zmian samo­ głosek, spółgłosek lub akcentu: beber empezar . eJercer tomar desviar creer proteger cambiar segulr amar escribir freir comer esperar 60. Sklasyfikuj czasowniki podane w poprzednim ćwiczeniu we­ dług typu nieregularności : wzór: nieregularność samogłoskowa: seguir (zmienia E 1. 218

�

I)

Nieregularność samogłoskowa: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Nieregularność spółgłoskowa: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . Zmiana akcentu: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61. Napisz w " presentede indicativo " czasowniki podane w nawia­ sach:

1 . (confiar) 2. (coger) 3 . (conseguir) 4. (ejercer) 5 . (exigir)

Yo Yo Yo Yo Yo

El . . . . . . . . . . . . . . . . Uds. . . . . . . . . . . . Tu . . . . . . . . . . . . . . . . Tu . . . . . . . . . . . . . . . . Tu .

.

. . .

..

. . ', '

...

..

. .

62. Połącz podane zwroty czasownikowe o analogicznym znacze­ nIU:

a) b) c) d) e)

Me encanta. Me sorprende. Me alegra. Me afecta. No me importa.

l . Me da igual. 2. Me satisface. 3 . Me importa. 4. Me vuelve loco. 5. Me extrafia .

63. Napisz w czasie przeszłym niedokonanym: 1.

Cuando terrnina de cantar, escribe cartas.

2. Cantan y bailan toda la noche. . . . . . .

3.

4.

. . . .

.....

. .

.

. .

......

Al mismo tiempo, que veo la TV, leo eI periódico. . . . . . . Viaj an en tren y aSI ven el paisaje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

5. Llamamos por tel6fono y no contesta nadie. . . . . . . . . . . . ....... ............................ ................... .

"

' ..

.

. .

64. Podkreśl wszystkie czasowniki wyrażone w subjuntivo:

Llegarfamos, bebed, lean, prepararse, abras, hablas, tapara, haya venido, toma. 219

65. Napisz pierwszą osobę 1. pojedyńczej "pret&ito indefinido" i " imperfecto de subjuntivo" podanych czasowników: Imperfecto Preterito indefinido de subjuntivo 1 . influir 2. pedir 3 . poder 4. referir 5. venir 6. haber 7. ir 8. ser 66. Wpisz w l11iejsce kropek czasowniki, w których występuje nieregularność. Podaj w n futuro" i " condicional" pierwszą osobę 1. pojedyńczej tych czasowników: atender, valer, poner, caber, hacer, querer, sentir, seguir, impedir, conducir. Futuro Condicional 1. . . . . . . . . . . . . . . 2. 3. .

4. 5.

67. Wpisz pierwszą osobę 1. pojedyńczej " presente de subjuntivo" następuj ących czasowników: 1 . caer . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. poner . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. dar .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 7 .. salir .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 3 . hacer . .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 8. traer 4. ir .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 9.. venir .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. 5 .. oir .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. 10.. ver .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

.

..

..

..

..

..

..

.

.

..

t

..

t

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

ł

..

t

..

68. Wpisz bezokolicznik podanych czasowników: 1 . estuviera . . . . . . . . . . . . . . . . 6. oyera . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

220

.

.. ...... ... . . 3 . pudierarnos . 4. pusieran . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 vieran ..

2. hubierais

.

.

.

.

.

.

II

II

•

•

•

,.

.

•

•

.

.

.

.

•

.

.

II

.

•

•

7. quisiese . . . . . . . . . . . . . . . 8 . vinieran . . . . . . . . . . . . . . . 9. tuvieras . . . . . . . . . . . . . . . 10. fueses . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

•

•

.

•

.

•

•

.

•

•

•

.

.

.

.

69. Wpisz pierwszą osobę 1. pojedyńczej "presente de subjuntivo" podanych czasowników:

rnecer . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 . roncar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . surgir . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . ernpezar 4. escoger . . . . . . . . . . . . 9. tragar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. llegar . . . . . . . . . . . . 1 0. tropezar . . . . . . . . . . . . . . . .

1 . aparcar . . . ., . . . . . . . . . . . . . 2. convencer . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

6.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

1 . proveer . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. sonrelf .. . . . . . . .. . . .. . . . . .. . . .. .. . .. . .. .. . .. . . . . . . . . .

. 3 . extlngulf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .. . 4. leel· 5 . perseguir .. . .. .. .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .. . .. . . . . . . .. . .. . . . .. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

..

..

.

..

.

.

..

.

.

.

.

.

..

.

.

..

..

..

.

,.

.

..

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

..

.

.

.

.

..

..

.

.

..

.

.

.

.

71. Wpisz odpowiedni czas złożony:

wzór: protestarfa - habrfa protestado. 1 . escucho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. subfa . .. . .. . . .. .. . . .. . . . . . . . .. . . .. .. .. . . .. .. 3 .. ternl . 4. hablat"e . .. . .. . . . . . . .. .. . . . . .. . .. . . . . . .

..

.

.

..

..

..

.

..

..

.

..

..

..

..

lo

lo

..

..

.

.

..

.

..

..

.

.

,.

..

.

.

.

lo

.

.

.

.

.

.

...

..

..

..

..

.

.

.

.

..

.

..

..

..

..

.

..

..

.

..

..

.

.

.

..

.

..

..

.

'

.

.

.

..

.

..

..

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

..

.

łI

.

.

..

..

..

.

lo

..

..

..

.

72. Wpisz odpowiednie czasy proste:

wzór: habrfa subido - subirfa 1 . habiais pensando . . . 2. habra corrido .. .. .. .. . .. .. . .. . . .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. .. . . .. . .. .. .. . . . .. .. .. .. .. .. .. . . .. 3 . hemos ganado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. hubieron dialogado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

.

.

.

.

.

70. Wpisz pierwszą osobę l. pojedyńczej " irnperfecto de subjun­ tivo" podanych czasowników :

.

.

.

.

.

J•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

.

221

73. Przekształć podane zdania według wzoru: Cose el botón, que no se caiga -7 Si cosieras el botón, no se caena. 1 . Termina de trabajar, que leamos la carta. .-

2. Arregla la plurna, que la use para escribir . .

3 . Cómprame un sobre, que mande la carta. 4. Bate los huevos, que los eche a la sarten

74. Napisz podane zdania w czasie przes zły m (pierwszy czasownik w " pret€rito indefinido " , a drugi w " pluscuamperfecto de indicativo' ' ) : 1.

Llorais porque no aprobais.

2. Le denuncian porque no paga.

75. Przekształć teraz te same zdania, według wzoru:

Cantamos porque ganamos -7 Cantariamos si hubieramos ganado. 1 . Llorais porque no aprobais. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Le denuncian porque no paga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

.

.

.

.

.

76. Odmień :

"impeIfecto de subjuntivo" . Andar: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... . . ...... 2. W "pluscuamperfecto de subjuntivo" . ..... ..... .. ... .... . Caer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . W "presente de subjuntivo" . Valer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ...... . 1. W

,.

,.

.

,.

222

,. .

,.

.

,. . .

. . ,.

.

.

.

.

.

.

.

,. . .

,. .

.

.

.-

.

.

.

" preta-ito perfecto de subjuntivo" . Decir: .. . . . . . . . . . . . . ,. . . . . . . ,. . . . . . . . . . . . . 5 . W " preta-ito indefinido" . Saber: . . . . .

4. W

.

łI

.

.

.

.

.

..

..

..

..

.

..

.

.

..

..

.

..

.

..

.

.

.

..

.

.

.

..

..

..

.

.

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

..

..

77. Napisz w odpowiednich kolumnach pierwszą osobę liczby pojedyńczej podanych czasowników: Preterito Imperfecto Presente indefinido de subjuntivo de subjuntivo . . .. .. ... .. . .. .. . . . .. .. .. l . amortiguar .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. 2. arrancar . . . .. .. .. . . . 3 . creer . . .. .. .. .. . . . .... . . .. . .. .. . .. . 4 . elegir ·

..

..

.

.

.

..

.

..

.

.

.

..

·

..

..

.

..

.

..

..

..

..

..

..

..

.

·

..

..

.

.

.

.

..

.

..

.

.

..

,

..

.

..

..

.

.

..

.

..

.

..

..

..

..

..

..

..

.

..

..

..

..

..

.

..

..

..

..

.

..

..

..

.

.

..

.

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

..

..

..

..

.

..

w " presente de subjuntivo" następujące czasowniki: .. .. .. .. .. . .. . . . . . . .. . . . .. .. .. .. . . . .. .. .. .. . .. .. . . .. .. .. . .. . . . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . . . . .. .. . .. .. .. . .. . . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . . . . .. .. . . . . .. . . �

78. Odmień hablar comer partir .

..

,

.

.

.

.

.

.

,

.

.

.

,

.

.

.

.

"

,

.

o

•

,

o

o

,

o

o

o

o

,

o

"

..

•

•

..

•

o

•

•

..

o

,

o

,

,

..

..

o

•

•

................................................... ..

dormir

( pensar pedir . . . .. .. . .. .. . .. .. .. . . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. . . .. .. .. .. . . .. .. .. . . . . . . .. .. .. .. . . contar . .. .. . . . . . . . . .. .. . . .. .. . dlSffi1nUlr condllcir agradecer .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ,

.

.

o

o

o

o

,

o

,

o

,

o

,

•

•

o

,

o

,

o

,

o

o

o

o

o

O

o

o

•

o

,

•

o

o

•

•

o

•

o

•

,

•

•

•

•

o

•

•

•

,

•

..

..

o

o

..

.

..

..

..

.

.

..

.

..

..

..

..

..

..

,.,

..

..

..

..

..

..

..

..

..

,.,

..

..

.

..

a

.

..

.

,

o

o

,

.

,

•

•

•

•

•

,

.

,

O

,

•

,

O

O

•

•

,

O

O

O

O

O

O

O

,

O

•

O

•

,

•

O

o

o

•

o

•

•

O

•

O

,

,

•

•

O

,

O

•

O

•

•

,

•

•

•

•

O

•

,

•

O

•

O

•

•

•

,

O

O

•

•

•

•

•

•

,

•

•

O

•

O

O

O

•

•

O

,

O

•

O

,

•

•

•

O

, 79. Odmień w " presente de subjunti vo' czasowniki nieregularne: caer .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. dar decir ..

..

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

.

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

..

..

..

..

223

estar .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . .. .. .. . . . . . . . . .. . . . .. . . . .. . . . . hacer . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . lr . . . .. . .. .. . . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . . . . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. . Olr .. .. .. .. . . . .. .. .. . . .. . . .. . . . .. .. . . .. . . . . .. . . .. . . .. . .. .. . . . .. . . . .. . . . . .. saber .. .. . .. .. .. . . .. . .. . . . . . .. . .. .. .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . . .. . . . .. . . . . . . . . .. .. . . . . . salir .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . .. . . .. . .. . . . . . . ser . . . . tener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . traer . . . .. .. . . . . .. . .. .. . .. .. .. .. . .. . . . . . .. .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . .. . .. .. .. .. .. . . .. . .. .. venlf . .. . . .. .. . .. . . . .. .. .. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. .. . .. . . . . . .. .. . . .. .. .. . . . .. ver . . .. .. .. .. . . . .. .. . .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. . . " .. . .. . . .. . . " . . . . . . . . .. . . .. . " . . . . "

..

.. ..

..

..

"

..

.

.

III

..

..

..

III

.

.

.

.

..

.

.

..

.

.

..

.

.

.

.

..

..

.

..

.

..

.

.

.

.

.

..

.

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

.

.

.

..

.

.

.

.

.

� .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

..

" "

80. Napisz podane w nawiasach czasowniki w " presentede subjun­ tivo" : 1.

2. 3. 4. 5.

El padre quiere que su hijo (ayudarle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dudo que estos estudiantes (suspender) . . . . . . . . . . . . . . . . . l,No crees que yo (ser) capaz de hacerlo? . . . . . . . . . . . . . . . . Me extrafia mucho que ellos no (haber) llegado aun . . . . . Me sorprende que e1 no (salir) esta noche . . . . . . . .. . . . . . . .

8 1 . Napisz w formie negatywnej : 1.

2. 3. 4. 5.

Dej alo . " . . . . .. . . . .. . . .. .. . . .. . . . . . . . " .. . . .. .. . . . . .. .. . .. . . . .. . . . . . . . Ve al teatro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Venid a mi .. . . . . . .. . .. . . . . . . . .. . .. .. . . .. . . . . .. .. . .. . .. .. . . Leed este libro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sube ahora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

'

. ..

"

.. ..

..

..

.. .

..

� . . . . . . . . . . . . . . .

'

.

.

.

82. Zaznacz, użycie którego z podanych w nawiasach czasowników jest właściwe: Quizas (lIueva, lIueve) esta tarde. 2. Quizas (Ilegara, lIegue) pronto. 3 . A lo mejor (viene, venga) esta noche. 4. A lo mejor este verano (voy, vaya) a Espafia. 1.

224

83. Wyraź życzenia stosuj ąc drugą osobę liczby pojedyńczej : 1 . j Oj ahi

(tener) suerte ! 2. j Oj ahi (venir) a verme ! 3 . j Que (deseansar)! 4. j Que (mejorarte) ! 5 . j Que (pasarlo) bien ! 84. Wybierz między trybem oznajmuj ącym i " subjuntivo " . Pod­ kreśl prawidłową formę: 1 . Ha Hamado al teatro para que nos

reservan/r��ęrven

las

entradas .

2. Creo que Pedro viva/vive en Cracovia. 3 . No lne gusta que

lIegues/llegas tarde. 4. Siempre que me vea/ve me saluda. 5. Quiero que vienes/vengas mafi a na. 85. Napisz podane w nawiasach czasowniki używając odpowiedniej osoby, liczby i czasu: 1 . Quiero un coche que

2. 3.

4. 5. 6. 7. 8.

9. 1 0.

(tener) . . . . . . . aire acondicionado. Quiero que me (decir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . su dirección. No creo pue el (ser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rico. Te escribire cuando (tener) . . . . . . . . . . . . . . . vacaciones . Es posible que (lIover) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . manana. No me importa que tli (lIegar) . . . . . . . . . . . . . . . . . tarde. Es lógico que tu (estar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . contento. Es imposible que (ser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . las doce. Antonio no (ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tan de prisa. (Mirar) . . . . . . . . . . . . . . . usted, lo que diga la prensa me .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

importa muy poco.

1 1 . j (Brindar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . juntos por el futuro ! 1 2 . j Oj ahl (tener) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . suerte, Manuela ! 1 3 . j Que te (divertir) ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14. j Dfgale que (entrar) ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 5 . i Que (ser) . . . . . .... . . . . . . . esta la liltima vez. ! .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

�

.

225

1 6 . Dudo que nosotros 17. 1 8. 19. 20. 21 . 22. 23 .

(Ilegar) . .. a tiempo. Necesito que me (apoyar) . . . . . . . . . ustedes. Quiero que lo (pensar) . bien antes de decidirte. Le dije que (apagar) . la luz antes de salir. Siento que tu no (poder) . ., . . . . . . . . . . . . . acompafiamos. i Que pena que (tener) . . . ... . . . que marcharte ! Seria inutil que lo (intentar) . . de nuevo, Femando Es 16gico que (tener) . . . .. . . suefio si s610 has .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

dormido una hora. 24. Es increible que no

.

(quedar)

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

nlnguna

.

habitaci6n en ese hotel.

86. Uzupełnij podane zdania wstawiając czasownik w odpowied. nIm czaSIe: .

wz6r: pienso que esta loco por mi 1 . Pensaba que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Pense qlle

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

3 . Pensare que . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 4. Habia pensado que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

5.. Pensarfa que .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

87. Zaznacz, użycie którego z podanych w nawiasach czasowników jest prawidłowe: 1 . Es menester que

(sepas, sabes) nadar. 2. Te pido que me (ayudes, ayudas) en este trabajo. 3. El padre le prohibe a su hijo que (salga, sale) de casa. 4. Les recomiendo que (prueben, prueban) esta deliciosa torta. 5 . No creo que (IIegues, lIegas) a ttempo. 88. Podkreśl prawidłową formę: 1 . No creo que

haya/hay que pagar fWgo adicional. 2 . Estoy seguro que venga/vendra esta noche. 3. No nos extranaria que lo hicieran/hagan. 4. Que no se te olvida!oIvide tomar algo. 5 . i Ojala vuelves/vuelvas pronto ! 226

6. Quizas llamalllame por telefon o cuando llegue. 7 . Se lo dire para que lo 8.

9. 10. 1 1.

sepalsabra. Quisiera un abrigo que Ileve/lleva capucha. No me lo creere aunque me 10 promete/prometa. Yo no he dicho que 10 habrfalhaya hecho e1. Aun no sabe que nos iremos/vayamos mafiana.

89. Napisz w " imperfecto de subjuntivo" podane niżej czasowniki nie zmieniaj ąc liczby i osoby : wzór:

sirvieras/sirvieses

slfvas

1 . durmais 2. esten 3 . veais 4. traigais 5. pidais

6. se siente

.

.. ,

.

.

..

...

.

.

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

90. Napisz w odpowiedniej formie " modo subjuntivo " podane niżej cz�sowniki nie zmieniając liczby i osoby : wzór: repetir - presente i imperativo drugiej osoby l. pojedyń­ cze] repitas

repitieras

1 . Volverse - presente i imperfecto l -szej osoby,l mnogiej 2. Partir

- presente 2-giej osoby 1 . pojedyńczej i mnogiej

3 . Querer

- presente l -szej osoby

4 . Poner

- presente i imperfecto 3 -ciej osoby l. mnogiej ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

1. pojedyńczej i mnogiej

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

. � ..

..

..

..

..

"

..

5. Traer

- imperfecto l -szej i 2-giej osoby 1 . mnogiej

6. Andar

- ,imperfecto 2-giej osoby l. pojedyńczej i mnogiej

227

9 1 . Napisz w "presente i imperlecto de subjuntivo" podane niżej czasowniki, z uwzględnieniem osoby podanej w nawiasie:

1 . abrir (el)

Presente de subjuntivo

Imperlecto de subjuntivo

2. bailar (nosotros ) 3 . escuchar (ellos) 4. meter (yo) 5. preparar (tu)

92. Wpisz pierwszą osobę l. pojedyńczej " imperfecto de subjun­ tivo " podanych czasowników : 1 . caer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

5 . salir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. dar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6. traer

3 . decir

7 . valer

4. hacer

8 . saber

93. Wskaż, które zdania są użyte w stronie biernej : - 1 . Se prohibe el paso. 2. j Asf se habla ! 3 . No se oye bien. 4. l,Se puede entrar aquf? 5 . Pedro es amado por Esperanza. 6. Esta casa fue construida en 1 996. 7. Jose compró un coche. 8. Un coche we comprado por Jose.

9. Los terroristas fueron capturados por la policfa. 1 0 . La policfa capturó a los terroristas . . 1 1 . El libro fue escrito en 1 996. 1 2. Er libro es lefdo. 228

1 3 . S oy conocido.

14. Se vende coche. 1 5 . Se alquila casa. Es muy alto .

1 6.

94. Napisz w stronie biernej : wzór: El fuego destruyó la casa. La casa

por el fuego .

fue destruida

. 1 . P·lcasso plnto " El Guernlca " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '

"

.

2. El ministro de Hacienda presentó el presupuesto . . . . . . . . . 3 . El congreso aprobó la ley de divorcio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. La policfa capturó a los terroristas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Juan pintó las paredes . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

95. Napisz zdania w stronie biernej według następuj ącego �

;

Ruben Dano escribió " Azul" .

.

wzoru :

" Azul ' ' fue escito por Ruben Darło .

1 . En 1 492 Colón descubrió America.

In imprenta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .

2. Gutenberg inventó

.

3 . En 1 972 un terremoto destruyó

Nlanagea . . . . . . . . . . . . . . . .

. . 4 . Velazquez " ....................... " . pmto" " Las Menlnas ...

,

...

.

...

..

...

.

...

..

.

.

.

...

.

...

.

.

...

..

...

..

...

.

...

..

...

..

..

...

...

.

't

.

..

.

..

..

.

.

...

.

.

..

..

.

.

.

..

...

...

.

.

...

...

...

.

...

.

I

96.

Dobierz pasuj ący do zdania czasownik i napisz go w stronie biernej : brular, necesitar, llorar, alquilar, sonar, vender, prohibir, hablar.

l . Se . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . habitaciones .

2. Se

3 . Se

4. S e

...

...

...

.

...

.

.

.

.

...

...

.

..

II

.

.

..

..

...

..

...

. ..

..

...

.

...

..

...

.

...

...

..

..

..

..

...

...

.

..

.

� . ..

...

..

..

...

..

..

...

.

...

..

..

.

•

.

.. . ..

•

•

.

.

..

...

..

...

•

•

..

•

•

•

...

..

...

..

.

.

...

.

...

..

.

..

...

...

.

...

..

...

..

..

.

...

.

...

...

...

•

...

..

•

..

...

...

•

•

espafiol .

•

.

.

.

...

...

.

.

.

.

..

.

..

.

.

...

.

..

..

..

...

...

...

..

.

fum ar. Ił

fruta.

5. Se . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . un vendedor. 229

97. Napisz następujące zdania w stronie biernej . 1 . El artesano trabaj a l a madera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. El dinero soluciona muchos problemas. .

.

.

.

.

..

.

.

.

.

.

.

.

.

...

3. El exceso de velocidad produce accidentes de trafico . . . . . . .

"

.

.

.

.

.

.

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

""

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

,, --

4. Los aztecas culti vaban el mafz .y el frijol. . . . . . . . . . . . . . . . 5 . Los huracanes arrasan las ciudades . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.....

98. Wstaw w miejsce kropek odpowiednią osobę i liczbę czaso­ wnika

lub

ser

estar:

1 . l, Quien es usted? . . . . . . . . . . . . . ," . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pedro 2. l,Dónde estas? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . aquf. 3 . La nina . 4 . LUIS .

.

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

"

.

.

"

.

"

.

"

.

"

"

.

.

"

.

.

II

•

jugando.

II

lngenlero. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

•

.

.

.

•

.

.

.

.

.

.

.

.

•

.

.

.

.

•

.

.

•

.

•

.

.

.

· 5 . Ellos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . mis padres .

6. Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . un holgazan. . . .

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

durmiendo todo el dfa. 7 . El cielo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . azul. 8 . La mesa

.

"

II

•

•

•

"

•

•

II

•

•

•

•

•

•

•

•

•

"

"

•

•

•

•

•

"

•

II

•

•

"

"

•

•

•

•

redonda.

•

9. Los perros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . fieles . 1 0. Luis . . . . . ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . inteligente. 1 1 . Nosotros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de Varsovia. 1 2. Yo

.

..

"

..

.

.

.

.

..

..

.

II

..

..

..

..

. ..

..

..

.

..

II

•

•

•

•

II

II

•

"

..

II

II

" .. .. " .. .. .. .. católico.

•

1 3 . Ellos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . espafioles 1 4. El

II

II

..

II

. ..

II

..

II

II

II

..

II

II

"

"

II

II

"

II

"

II

"

..

II

II

II

..

II

II

.

..

"

"

II

"

"

"

II

"

II

II

asturiano.

II

1 5 . Esta pluma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mfa. 1 6. 23 0

..

II

..

II

"

..

"

"

II

II

II

II

II

II

•

II

II

..

II

.

..

..

II

..

II

..

II

..

..

II

Ił

.. ..

..

..

..

..

..

II

..

..

II

•

II

"

"

•

•

las dos.

1 7 ,.

.

.

.

.

,. . ,. . . .. . . . . . . . . . . . . .. .. . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . . Importante.

1 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . necesario salir ya. 1 9.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

', ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bueno saber cantar.

.

99. Użyj odpowiedniego czasu dla ser lub estar: wzór: Lo toque y pude c'omprobar que . . . . . . . . . . . . . . vivo. Lo toque y pude comprobar que estaba vivo. 1 . La cena de ayer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muy cali ente. 2. l,En que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pensando? 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . posible que venga a tiempo. 4. Ten cuidado, el cafe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muy caliente. 5 . Este coche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de Maria. 6. Ya regrese, y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . en casa. 7. Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . una persona muy inteligente. 8 . La falda que te compre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . roja.

iOO. Wpisz odpowiednią formę ser lub estar:

wzór: La cama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de madera. La cama es de madera. 1 . Lo que haces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . justo.

2

.

.

.

.

.

.

3 . l, Tu .

4.

i

.

.

.

...

.

.

.

.

.

.

. ..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

. .

.

.

.

.

.

.

..

.

.. . . ... .

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

..

.

.

.

.

..

..

..

.

..

.

.

..

..

en Madrid hasta el viemes .

.

. .

.

.

.

.

..

.

... .

..

.

.

.

capaz de hacer esto? .

.

.

.

.

.

.

.

..

..

..

..

.

verdad !

5 . Las cosas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muy maI. 6 . Este asiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ocupado. 7. La mesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de madera. 8 . Mi lema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " lo barato sale caro " .

lOl. Wstaw odpowiednią formę haber: 1.

.

.

... ... .

.

.

.

.

.

.

.

.. .. .. .

.

.

.

.

. . .

.

una persona espenlndote.

2. El próximo martes no . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . clases . 3 . l,Cuantos alumnos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ayer en c1ase? 4. l,Que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . para comer? 5 . No creo que Maria . . . . . . . . . . . ganado dinero suficiente. 23 1

6. En total, puede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . unas cien pesetas. 7. N o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nadie, todos estan fuera de casa. 8. Aqui

es

donde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . un accidente.

9 . i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alguna posibilidad de entrar aqui? 1 0.

.

. . . . . . . . . . dos posibilidades para viajar hoy a Madrid.

102. Określ w dwóch słowach, używaj ąc odpowiednio czasownika

ser

lub

estar

treść następujących zwrotów:

wzór: Nació en Polonia Tiene muj er

�

Es polaco.

�

Esta casado.

1 . Ensefia en la universidad.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .

.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

2. Tiene menos de 30 afios. 3 . Mide 1 ,90.

�

4. Tiene mucho dinero.

�

� -7

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 . Tiene un coeficiente mental muy alto 6. Practica varios deportes 7. Se cae de cansancio.

-7

�

�

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

.

.

.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

103. Wpisz odpowiednią formę ser lub estar. 1 . No . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muy inteligente. 2. La comida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . servida. 3 . Este parque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muy bonito. 4. Los nifios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jugando. 5.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

lloviendo.

6. Ya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muy tarde. 7 . Pedro no . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . en casa. 8. iQuienes

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

; . . . �

.

.

.

.

.

.

Ustedes?

9. Yo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de Varsovia. 1 0. Ahora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . en Madrid. 1 1 . La boda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . el domingo próximo. 1 2. El profesor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . respetado por todos. 1 3 . No . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . lo que crees. 1 4. i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . preocupado por algo ? 1 5 . Nosotros n o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . acostumbrados a eso. 232

104. Napisz to samo używaj ąc czasownika

ser:

. . . . . .. . . . . . . . . . . . . .

1 . Estamos en 1 996.

2. Estamos en otono. . . . .

.

.

....

3 . Estamos en noviembre. . . .

.

.

...............�..

.. ... . . ... .. .

.

.

.

.

...... .... ..... .

.

.

.

.

.

......

.... .. .

.

.

...

4. Estamos a viemes . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

5 . l,En que dla estamos? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

105 . Napisz drugą osobę liczby pojedyńczej trybu rozkazującego .

podanych bezokoliczników: 1 . volver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. crecer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 ..

VI Vlf

4. sen tir

106.

Napi s z

.. . . . . . . . . . . .

.

.

.

....

.

.

.

..

. ........ . . .

.

.

.

.

.

.

. . . . .

.

.

................................................

II

.

drugą osobę liczby lnnogiej trybu rozkazującego

podanych bezokoliczników: 1 . can tar

..

..

.

..

.

..

..

..

..

..

.

..

..

..

..

.

..

.

..

..

.

..

..

,

..

..

..

..

..

..

.

..

.

..

..

..

.

..

..

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

2. escl-i bir .. .. .. .. .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. . .. . .. . .. .. .. 3 . limpiar 4. ponel'

..

............................................... ..

.. .. ..

..

..

.

..

..

. ..

..

..

..

lo

.

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

..

.

..

.

..

.

..

.

..

..

.

..

107. Napisz w formie przeczącej : 1 . alaba

..................................................

2. alabad

.. . .. .. .. .. . .. . . . .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

3 . alabemos

"

.. .. .. . . . . .. . .. . . . .. . .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. . . .. .. . .. . .. .. .. .. . . . .. . .. . .. ..

4. (que) alabe (el)

.

.

.

...... . . .

.

.

.

.

.

.

.

......

.

.

.. ... .

�. " . . .

.

5 . (que) alaben (ellos) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

108. Napisz w formie przeczącej : l . cógelo . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. . .. . .. . .. .. .. .. .. .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

..

2. dfmelo . . .. . . .. . .. .. .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

3 . traedlo 4. pidamoslo

109. Napisz drugą osobę liczby pojedyńczej trybu rozkazującego podanych bezokoliczników: 1 . decir 2. hacer 3.

1f

4. poner 5 . salir 6. ser 7. tener 8 . venir

1 10. Napisz w formie przeczącej : 1 . ten 2. ve 3 . haz

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

.

..

.

.

.

..

.

4. se 5. pon 6. sal 7. ven 8 . di

1 11 . Napisz w drugiej osobie liczby mnogiej trybu rozkazującego: 1 . ten 2. ve 3 . haz 4. se 5 . pon 6. sal 7. ven 8. di 234

..

.

.

.

..

. . ..

..

.

..

..

..

..

..

..

..

.

..

.

.

..

..

.

.

..

..

.

.

..

.

..

.

.

.

.

..

..

..

.

..

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

"

..

1 12. Zmień na " gerundio " następuj ące czasowniki : .

1. amar . . . . . . . . . . . .

comer

partir

...........

saltar

..........

.

temer

escribir

bailar

...........

beber

subir . . . . . . . . . . .

.........

.

2. pedir

repetir

..........

venlr

decir . . . . . . . . . . . .

vestir

correglr . . . . . . . .

.

monr dorroir sentir

........... ......... ..........

.

.

3. traer

............

huir . . . . . . . . . . . . .

caer . . . . . . . . . . . . .

.........

construir . . . . . . . .

lr

leer . . . . . . . . . . . . .

creer . . . . . . . . . . . .

Olr

frefr

ver . . . . . . . . . . . . . .

destruir reir

............. '

'

.

............

...............

1 13. Napisz w " gerundio' ' podane w nawiasach czasowniki . 1 . Estuvo (bailar) . . . . . . . . . . . . . hasta las seis de la mafiana. 2. (Haber) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . terminado la universidad, llegó la hora de trabaj ar. 3. El siempre va (correr) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . al trabaj o. 4. (Pasear) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . por el parque vi a tu novia. 5 . Carlos mataba el tiempo (hacer) . . . . . . . . . . . crucigramas . 6. Aun (saber) . . . . . . . . la verdad, deberias haberte calIado. 7. (Ensefiar) . . . . . . . . . . . no hay posibilidad de hacerse rico.

1 14. Podane w nawiasach bezokoliczniki napisz w formie wynika­ jącej z treści : 235

1 . No les lleves la contraria porque (tu-salir) . . . . . (perder) I

,

.

2. Yo (venir) . . . . . . . . . . . . . . . . . (pensar) . . . . . . . . . . . . desde hace tiempo que estamos manipulados por los medios de .

. /

comunlcaClon. ' 3 . El Parlamento (seguir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (deliberar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . �;' -�

. . . sobre la Ley de divorcio.

4. Veo que vosotros (ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (mej orar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vuestro castellano poe o a poco. 5 . Por aquel entonces (tu-llevar) . . . . . . . . . . . . . . . . . (estudiar) . . . . . . . . . . . . . . . . . espafiol cuatro afios .

115. Napisz w " gelundio " podane w nawiasach czasowniki : 1 . Maria estaba (besar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a su novio. 2 . Esta (leer) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . una revista 3 . La empleada estaba (donnir) . . . . . . . . . . . . . cuando entre. 4. Estan (ver) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la televisión. 5. Estoy (vi aj ar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . por Espafia. 6. El agua esta (hervir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

7 . Estoy (elegir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . los libros. 8 . Estamos (beber) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . juntos.

116. Uzupełnij zdania dobieraj ąc odpowiednie z podanych czaso­ wników: morir, estudiar, caminar, vivir, pensar, decir, perder, sofiar, leer, dormir. 1 . Llevo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . en Cracovia 1 5 afi.os . 2. Sigo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . en la Universidad de Varsovia. 3 . Desde hace una hora viene . . . . . . . . . . . . . . . . . . lo mismo. 4. Poco a poco vamos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la paciencia. 5. Estoy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . un artfculo interes ante. 236

1 17. Napisz w odpowiedniIn czasie podany w nawiasie czasownik w bezokoliczniku : 1 . Si (yo - tener) . . . . . . . . . . . . . . . . . ganas ire de compras . 2. Si (tu - fumar) . . . . . . . . . . . . . . . '. . menos, te estaria agradecida. 3 . Si n o (usted - gastar) . . . . . . . . . . . . . . . . . meno s papel, n o le dare mas . 4. Si lo (tu - ver) . . . . . . . . . . . . . . . . . dile que me debe dinero. 5 . Si me lo (el - pedir) . . . . . . . . . . . . . . . . . se lo consigo a buen preCIO.

1 18. Wpisz podany w nawiasie bezokolicznik w odpowiednim czasie " indicativo " lub " subjuntivo" :

1 . Si ella (ser) . . . . . . . . . . . . . . . . . un poco InaS inteligente tendrfa mas posibilidad de conseguir ese trabajo. 2 . Si (tu - portarse) . . . . . . . . . . . . . . . . . bien, te compro un helado de chocolate. 3 . Si usted (esperar) . . . . . . . . . . . . . . . . . un poco mas, ya no habria manera de alcanzar el avión. 4. Si (el - hacel') . . . . . . . . . . . . . . . . . lnaS ejercicio estarfa mas delgado. 5 . S i (tu - estar) . . . . . . . . . . . . . . . . . en el concierto habrias visto la magnffica actuación de Placido Domingo.

119. Podane w nawiasach bezokoliczniki napisz w odpowiednim . czaSIe.

1 . Si (tu - portarse) . . . . . . . . . . . . . . . . . bien, te haremos un regalo. 2. S i (el - llorar) . . . . . . . . . . . . . . . . . , nos despertaba a todos en casa. 3 . Si (ellos - poder) . . . . . . . . . . . . . . . . . , nos ayudan en todo. 4. Si (ellos - estar) . . . . . . . . . . . . . . . . . en casa, les invitamos a cenar. 237

5 . S i (tu - baj ar) . . . . . . . . . . . . . . . . . el volumen d e l a radio, no óimos bien las noticias. 6. Si

han

,rebaj ado

el

precio,

te

(yo

-

comprar)

. . . . . . . . . . . . . . . . . este coche azul. 7. Si el me escribe a mi, le (yo - escribir) . . . . . . . . . . . . . . . . . tambien. 8. Si es necesario, (yo - firmar) . . . . . . . . . . . . . . . . . este documento . 9. Si

estas

frutas

estan

maduras,

(tu

. . . . . . . . . . . . . . . . . comerlas.

poder)

;

1 0 . Si necesitas, te (yo - ayudar) . . . . . . . . . . . . . . . . .

120. Wpisz podane w nawiasach czasowniki w odpowiedniej formie: 1 . Si te comportas bien, (nosotros-ir) . . . . . . . . . . . . . al circo. 2. Si (yo-ser) . . . . . . . . . . adulto, conduciria este coche rojo. 3. Si me hubieras hablado de tu problema,

(yo-poder)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ayudarte.

4. Si (tu-llevar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la ticnda de campafia, habrias tenido donde dormir.

5 . Si tuviera mas tiempo (yo-ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . al cine. ,

121. Napisz podane zdani '.l w trybie warunkowym, według na­ stępuj ącego wzoru:

Hacer buen tiempo. Ir de excursión a las montanas. Si hubiera hecho buen tiempo, habria ido de excursión a las montanas.

.

1 . Tener tiempo. Ir a visitar a mis amigos.

Si . . . . . . . .

2. Estudiar mas . Aprobar el examen de biologia.

Si . . . . . . . .

3 . Levantarse antes. No perder el avión a Amsterdam.

Si . . . . . . .

.

4. Tener dinero. Comprar una casa en Acapulco. 5 . Ir al cine. Ver la pelicula de Almodóvar. 23 8

Si . . . . . . . . Si . . . . . . . .

122. Podkreśl, użycie którego z podanych w nawiasie czasowników jest prawidłowe: 1 . Llamaron cuando (estuvimos, e.stahamo_sl, saliendo al trabaj o. 2. Te he comprado la camisa que mas te (gusta, guste) . 3 . Creera que le (estes, ęstąs) mintiendo. 4. Te digo que le (hagas, hicieras) caso.

123. Uzupełnij zdania wstawiaj ąc czasownik w odpowiednim czaSIe: wzór: pienso que esta loco por mi. 1 . Pensaba que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Pense que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . Pensare qlle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '

.

................... .... .

4. Habfa pensado que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

5 . Pensarfa que . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

124. Podkreśl, użycie którego z podanych w nawiasie czasowników jest właściwe: 1 . Les gusta que (estemos, estamos) eon ellos . 2 . Te avisare si (habra, hay) alguna noticia. 3 . Me prometiste que (vendras, vendrfas). 4. Decfan que (pensaran, pensaban) vi aj ar eon nosotros. 5 . Me parece que (viva, vive) en este edificio.

125. Zaznacz prawidłową formę: 1 . Se habrfa imaginado que le (van, iban) a invitar. 2. No creo que (hayan, han) llegado ya a la casa. 3 . Todavia no sabe que nos (iremos, vayamos) juntos. 4. Necesitarfamos que nos (hagan, hicieran) un favor. 5 . El no ha dicho que lo (habrfa, haya) hecho su hermano. 239

126. Zamień podane niżej przymiotniki na przysłówki z

mente:

-

1 . i gual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 . feliz . . . . . . . . . . . . . . . . . " . . .

2. nipido

6. sencillo ' . . . . . . . . . . . . . . . . . .

..................

3 . claro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 . fuerte . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. cómodo . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. tonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

127 . Wstaw w miej sce kropek: muy lub mucho: 1 . Me gusta . . . . . . . . . . . . . . . . . esta casa. 2. Nos vamos, que ya es . . . . . . . . . . . . . . . . . tarde. 3 . S alen . . . . . . . . . . . . . . . . . los fines de semana. 4 . Pedro es . . . . . . . . . . . . . . . . . inteligente.

128. Zastąp odpowiednie zwroty użyte w podanych zdaniach przysłówkami na

-

mente:

1 . Lo eligieron por unanimidad. 2 . A Susana l a recibieron en s u nuevo trabaj o eon amabilidad. 3 . Siendo jefe trataba a sus empleados eon consideración . ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

• 'lo

••

.. .. .. .. �. .. �.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

lo

..

..

..

..

..

.. ..

4. La gUla telefónica esta hecha por orden alfabetico . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. � .. .. .. i "

..

..

..

..

..

..

.. ..

..

..

..

..

.. ..

.. ..

..

..

.. .. ..

..

..

..

..

..

..

..

.. .. .. .. .. .. ..

129. Wstaw w miej sce kropek podane niżej przysłówki :

atras, detras, despues, delante, alrededor, cerca, antes. 1 . Los muchachos llegaron . . . . . . . . . . . . . . . . . , las muchachas 2 . Eso era . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ahora es mucho mejor. 3 . Dieron la vuelta y los atacaron por . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Es mas practico mirar hacia . . . . . . . . . . . . . . . . . que hacia

240

5 . No habia nadie . . . . . . . . . . . . . . . . .

6. i Muchachos, la' playa esta . . . . . . . . . . . . . . . .

.

!

130. Wstaw w miej sce kropek przysłówki : ann, todav:ia, ya. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . IIegó la hora de la verdad. 2. iTe vas . . . . . . . . . . . . . . . . . ? - No, . . . . . . . . . . no, . . . . . . . . . . me quedare para ver el final de la obra.

�

3.

i Que" I astIma .I . . . . . . . . . . . . . . . . . tenemos que vo lver a casa. '"

5.

. . . . . . . . . . . . . . . . . hemos ido en coche a Espafia el afio

4. iLlueve? - No, . . . . . . . . . . . . . . . . . no. pasado.

131. Wstaw w miejsce kropek odpowiednie przysłówki :

enseguida, mas, mucho, pronto, siempre, nunca, bien, muy. 1 . Va a IIover . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Lo entiendo . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . Te portas . . . . . . . . . . . . . . . . . maI . 4. Estamos ya cerca, llegaremos . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . El avión es . . . . . . . . . . . . . . . . . rapido que el tren. 6. En el desierto no IIueve . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Hay que ten er . . . . . . . . . . . . . . . . . mucha fe y optimismo.

132. Utwórz stopień wyższy lub niższy następuj ących przysłów­ ków: 1 . mucho . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6. seriamente . . . . . . . . . . . . .

2. bien

7 . despaci o . . . . . . . . . . . . . . .

....................

.

3 . maI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8 . de prisa . . . . . . . . . . . . . . .

4. claro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. alto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. abaj o

...................

1 0. poco , . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

133. Utwórz stopień najwyższy podanych przysłówków: .

.......... 2. maI . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . .

4. discretamente . . . . . . . . . . .

3 . mucho

6. poco

1 . duro . . . . . . . . . "

5 . bi en

....................

24 1

134. Podkreśl, który przyimek jest prawidłowy : 1 . Iremos a Espafia 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

(eon, en, por) coche. Va al teatro (por, eon, a) pie. l, Venis (en, por, a) autopista? Viajaremos (en, eon, por) tren. Trabaja (en de, a) secretaria. Me voy (al, bacia, para) el campo. Debes elegir (en, entre, a) los dos . Lo compró (por, en, a) 200 pesetas.

135. Uzupełnij podane zdania odpowiednimi przyimkami : 1 . Hoy estamos . . . . . . . . . . . 30 . . . . . . . . . . . octubre . . . . . . . . . . . 1 996.

2. Estamos . . . . . . . . . . . invierno. 3 . . . . . . . . . . . . el invierno y la primavera, esta el verano.

136. Uzupełnij zdania przyimkami : eon, para, de, por, sin: 1 . Este libro es . . . . . . . . . . . . . . . . . profesor. 2 . Las cartas son . . '. . . . .' . '

. . (. . . . . . . .

t"1.

3. Tienes que ir . . . . . . . . . . . . . . . . . tu madre al medico. 4. Me fui . . . . . . . . . . . . . . . . . despedirme. 5 . Miraba . . . . . . . . . . . . . . . . . por la ventana.

137. W miej sce kropek wstaw odpowiednie przyimki : 1 . Estaba temblando . . . . . . . . . . . . . . . . . frio. 2. Se preocupa . . . . . . . . . . . . . . . . . sus padres . 3 . Estoy pensando . . . . . . . . . . . .. . . . . . mi pais . 4. Convocaron . . . . . . . . . . . . . . . . . a una huelga. 5 . Entró . . . . . . . . . . . . . . . . . la piscina.

6. Lo dijo . . . . . . . . . . . . . . . . . voz baj a.

7 . Trabaj a . . . . . . . . . . . . . . . . . vivir. 8. Entró . . . . . . . . . . . . . . . . . la ventana. 9. . . . . . . . . . . . . . . . . . la Iluvia viene el sol. 242

1 0 . 'Se casó . . . . . . . . . . . . . . . . . Montserrat. 1 1 . Dej ó . . . . . . . . . . . . . . . . . fumar. 1 2 . Hay que disfrutar bien . . . . . . . . . . . . . . . . . la vida.

138. Dopasuj podane przyimki do odpowiednich czasowników: a,

al, de, en, por, contra, entre, con

1 . Ponerse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la sombra. 2 . Abrigarse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la lluvia. 3 . Acordarse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . un hecho . 4. Anunciar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la radio. 5. Atentar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la vida. 6. Ayudar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . algo. 7. B afiarse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . el mar. 8 . Confiar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alguien . 9 . Conocer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alguien. 1 0. Creer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . Dios. 1 1 . Dej ar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . fUlnar. 12. Despedirse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sus familiares. 1 3 . Elegir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muchos colores . 14. Emborracharse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vino. 1 5 . Empezar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jugar. 16. Entrar

.

...

.

..

.

..

..

II

.

.. . ..

..

..

..

. . .. . ..

..

..

,

..

•

..

..

..

..

..

..

..

..

•

•

..

..

..

..

•

..

casa.

•

1 7 . Estar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 de mayo. 1 8 . Estar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . favor de algo .

1 9 .. Ganar ..

..

..

..

..

..

.. . .. .. ..

..

..

..

..

, .. .. . . .. .. .. .. .. . .. .. .. . . .. .. . .. .. .. . .. . bingo.

..

20. Hablar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alguien . 2 1 . Insistir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . algo. 22 . Interesarse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . algo. 23 . Invitar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alguien. 24. Ir

.

..

.

..

..

..

..

..

.

.

.

.

.

..

..

..

..

..

.

.

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

..

..

.

.

.

.

..

..

..

piel

25 . Ir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . coche (tren, barco, autobus itd.). 26. Llorar .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. . .. . .. . .. .. .. .. .. alegrfa. 27 .. Llover . .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. . . . . .. .. . .. . .. . . . .. .. . . .. . .. cantaros. 28. Montar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . caballo. 29 . Nacer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Varsovia. 30. Obligar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . hacer algo. 243

3 1 . Olvidarse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . algo. 32. Pasear . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la calle. 3 3 . Pensar .. .. .. .. " .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. algo. 34. Preguntar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alguien. 35. Preocuparse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . algo. 36. Proteger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alguien. 37 . Recomendar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alguien. 3 8 . Responder . . . . . . . , . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . una pregunta. 39. Servir .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ., .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. todo. 40. Temblar

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

frIo.

.

4 1 . Tratar . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . un asunto. 42 . Vestirse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . la moda.

139. Napisz podane zwroty, według wzoru: S on las 1 7,00 - son las cinco de la tarde. Son las 1 1 , 1 5 - son las once y cuarto de la mafiana. 1 . S on las 20.

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

2. Son las 1 3 ,25 3 . S on las 6,00

.......................................

.. ..

.. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. ..

.. ..

.. ..

.. .. .. .. .. .. ..

.. ..

..

..

..

..

..

4. S on las 6,40 5 . S on las 1 4,30 6. S on las 1 0,25

..

7 . S on las 22,30

.......................................

8 . S on las 23,50

......................................

9. S on las 1 2,45

.......................................

..

.

..

ł

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

2.950

2.

98

3.

47

4. 1 . 900.000 5.

253 . 872

..

..

..

..

..

..

.

.......................................

140. Napisać słowami następuj ące liczby. 1.

..

.......................................

1 0. S on las 8, 1 5

244

.. ..

..

.. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. . ". ..

.

..

.. .. . .. . .. . . . . .. .. . . . .

.. ..

. . .. . .. ..

..

141 . Wpisz odpowiednio primer lub tercer. 1 . Vivimos en eI ( 1 ) . . . . I., . . . . . . . . . . . . piso.

2. Enero es eI ( 1 ) . . . . . . . . . . . . . . . . . mes deI ano. 3 . Esta en el (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . Iugar de la lista.

4. La hermana de Arturo es ta en eI (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . grado. 5. MiercoIes es el (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . dia de la semana.

142. Wpisz następujące liczebniki porządkowe: 1 0 . .. .. . . . . . . . . . . . . . . 6° . . . . . . . . . . . . . . . .. .

7° .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

2° .. . .. .. . .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 3 o ..

40

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

•

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

..

..

..

..

..

..

..

8° .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . . .. ..

•

..

9° .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. .. .. .. ..

5° . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0° . . . . . . . . . . . . . . . .

.

143. Wpisz liczebnik porządkowy podanych liczebników głóW­ nych :

30 . . . . . . . . . . . . . . . . .

70 . . . . . . . . . . . . . . . .

40 . . . . . . . . . . . . . . . . .

80 . . . . . . . . . . . . . . . .

50 .. .. .. .. .. .. . .. .. . . .. .. .. .. .. ..

90 .. .. . .. .. .. .. .. . .. . .. . .. .. .

.

.

..

60 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 1 00 .. . .. .. .. .. .. . . . . . . . . . ..

144. Napisz słownie podane liczebniki , według wzoru: 1 mujer - una mujer 1 . 4 hombres . .. . . . .. .. .. .. .. .. . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . . . . .. .. .. .. .. .. .. 2 . 3 mujeres

..

.. .. .. .. ..

..

.. .. .. .. ..

II

.. .. .. .. 4. La 6 vez .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. 3 .. El 5 piso .

..

..

..

.. .. ..

..

..

..

..

II

..

.

..

.

.

.

..

.

.

.

.

..

.

..

..

..

..

..

..

..

.

.

..

.

.

.

.

.

.

..

.

.

.

.

.

..

.

..

..

..

.

.

.

.

.

..

..

..

.

..

.

..

..

..

..

/ .

.

..

..

..

.

.

.

.

..

ł

.

I

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.

..

.

..

.

..

..

.. .. .. .. .

5 . Isabel II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6. 1 2 personas " " . .

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

9. La 9 sinfonfa . . . . 10. Lección 9 . . . . . . . . . . . . . .

"

.

7. 28 pesetas . . " 8. León

X

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

..

.

.

. . .

.

.

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

.

. .

.. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

,. .. ,. . ,. . .. ,. .. . .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. , .. .

.

. . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

" . .

.

.

..

.

.

1 1 . 4 1 dólares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . .

.

.

.

"

.

..

.

.

.

.

.

.

12. Juan Pablo II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 3 . La 4 linea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,

"

245

1 4. El 3 mundo 1 5 .. La 3 edad ..

"

..

.

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

lo

..

.. .. ..

..

..

..

.

..

.

.

..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

..

..

145. Podkreśl formę prawidłową: 1 . Treintaitres/Treinta y tres 2 . VeinticuatroNeinte y cuatro. 3 . Cincuentaisiete/Cincuenta y siete. 4. VeintiochoNeinte y ocho. 5 . Diecitres/Trece.

146. Napisz słowami, według wzoru: 2 + 2 4 dos mas dos son cuatro. =

+ 1. 1 - 1 2. 6

x

4. 80 : 4 5. 5

30

=

+ 20

3. 10 X

10

7 . 35 : 7

20

=

.. .. .

50

=

..

..

.

.

..

.. .. ..

..

. . . .

...

.

.

.

..

.

.. .. .. .. .. .

. . .

.

..

..

..

.

.

.

... .. . . .

.

.

..

. .

.. .. ..

.

.

.

.

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

40 ..

..

..

..

..

..

.. .. .. .. ..

..

..

..

..

..

..

..

.. .. . . .. ..

..

..

..

.

.

.

.

.

.

.

..

..

..

.

.

..

. .

.. .. ..

..

..

�

..

..

.

.

.

.

..

.

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

....

.

.

... .. .

..

..

.. ..

.. .. .. .. .. .. ..

..

..

..

..

.

.

.

.

.

.

..

..

..

..

..

..

"

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.

..

.

.

.. .. .

.

. .. .

.. .. .. .. .. .. ..

..

..

..

.. .. .. .. ..

..

5 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. ..

=

8 . 60 - 40

..

30

=

=

6 . 70 - 30

X

,

O .............................................

=

5

por : entre

mas menos

20

=

147. Napisz słownie: 1.

5

2.

7

3.

9

4. 500 .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. "

5 .. 700 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

"

..

"

6. 900 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

148. Napisz słownie: l . 1/2 .. .. 2 . 1 /3

.

.

..

"

"

"

..

..

"

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

..

.. ..

..

..

..

.. .. .. .. "

. .

..

,.

..

..

.

..

..

..

.. .. .. ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.. .. ..

..

..

..

..

"

..

..

..

..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

..

..

.. .. .. ..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

..

.. .. ..

.. .. .. .. ..

.. .. ..

..

..

..

"

..

..

..

..

..

..

..

..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

3 . 2/3 4. 3/4 246

...................................................

.

·

'

'

..

,

:l(LUCZ DO C'WICZEN J

ALFABET l. 1 . eme, e, equis, i, ce, o . 2. ka, e, ene, i , a.

3. eme, a, ere, i, a. 4. ene, i, e, uve, e. 5. ere, e, ge, ele, a.

2. 1 . Polonia, 2. Uruguay, 3 . taxi, 4. Varsovia, 5. Venezuela, 6. Caracas, 7. Nicaragua, 8. Managua, 9 . Cuba, 1 0. La Habana.

AKCENTOWANIE ' 3. 1 - aun, 2 - sólo, 3

-

el, 4

-

aun,

4. 1 - fue, 2 - mas, 3 - te, 4 - tu, 5 - mi . 5. 1

-

frio, 2

-

7 - angel, 8

6. 2

-

7. 1

-

6

-

hermano, 3 - cafe, 4 -

inutil, 9

-

-

corazón,

exito, 5

10

-

ciguefia, 4 - lingliistica. Madrid, 2 motivos, 7

-

-

-

camión, 6 - lapiz,

informatica. "

mujeres, 3 - abanico, 4 - otros, 5 sociał, 8

-

avestruz.

-

\

grito,

247

8. 1

9. 1 10. 1 11. 1 12. 1 13. 1

14. 1

7

15. 1

5

el, 2

-

-

-

-

-

-

-

-

la, 2 al, 2 un, 2 el, 2 el, 2

-

-

-

-

-

la,

3

el,

3

la, 4

-

-

3

deI,

la, 4

-

una-Ias, ej, 3 el, 3

amiga, 2 novia, 8

-

-

-

-

-

-

-

-

al, 4

3

-

la, 4 lo, 4

la, 5

el, 6

-

el, 5

-

-

el, 5

el, 6

-

-

director, 6

-

-

-

-

la.

-

el, 8

-

eJ .

lo.

-

maestro, 2

-

al-los .

el, 7

gata, 3 perra, 4 hermana, 5 abuela, 9 chica, 1 0 tia.

-

el, 8

deI.

los-una, 4

-

-

eI.

-

-

la, 7

-

sobrino,

cocinero.

-

O alumna, 6 _ hij a,

-

3

-

profesor, 4

-

muchacho,

16. męskie: problemas, museo, arte, autobus, hombres, tren żeńskie: capital, excursión

męskie i żeńskie: periodista, oficinista

17 . liczba pojedyńcza: 8 liczba mnoga: l , 3 , 9

liczba pojedyńcza i mnoga 2, 4, 5, 6, 7

18. rodzaj męski : traductor

rodzaj żeński : maestra, profesora

rodzaj męski i żeński : modelo, artista, estudiante, cantante, pianista, deportista, periodista, oficinista 248

19. 1 . el, 2. el, 3 . la, 4. la, 5. la. 20.

1 . el,

2. la,

3 . la, 4. los,

5 . el, 6. los,

7 . el, 8. el, 9. los, 1 0. las, I I .

las, 1 2. los, 1 3 . el, 1 4. el, 1 5 . el, 1 6. el, 1 7 . el, 1 8 . la; 1 9. la,

21. 1 . . . . . . . al duque, 2. Mi esposo . . . . . , 3. . . . . . 4. Mi cufiado . . . . . .

.

20. la.

marido,

.

22. 1 . mano, 2. clima, 3 . interes, 23 . 1 . los novios, 2. los alumnos,

3. los padres, 4. los tros,

5 . los hermanos,

24. 1 . la gallina, 2. la ovej a, 3. la yegua, 4. la muj er, 5. la nuera, 6. la madrina,

25. 1 . gafas, 2. parabrisas, 3 . regimen, 4. canicter, 5 . esposa, 26. rodzajnik -el: Cairo, Salvador rodzajnik -la: Rabana, Raya, Martinica pozostałe bez rodzajnika

27. 1 . bonita, 2. negras , 3 . guapo, 4. simpatico, 5 . espafiola, 6. moderna, 7. buena, 8. antigua,

28. 1 . alemana, 2. alta, 3 . brasilefia, 4. francesa, 5. j aponesa, 29. 1 . blanca, pozostałe maj ą tę samą formę w rodzaju męskim i żeńskim.

"

30. Z wyj ątkiem -VlejO, -ancho i barato, wszystkie pozostałe \ przymiotniki nie zmieniają się w rodzaju żeńskim. 249

31 . 1 . mej or, 2. peor, 3 . mayor, 4. menor, 5 . peor, 32. 1 . normalisimo, 2. contentfsimo, 3 . puntualisimo, 4. cansadf­ sima, 5 . riqulsimos,

33. 1 . buen, 2. gran, 3 . maI, 34. 1 . mayor, 2. mej or, 3 . mas alto, 4. mas bajo, 5 . menor, 35.

mal as, 2. maI, 3 . maI, 4. malo, 5 . maI,

1.

36. 1 . maximo, 2. mayor, 3 . celeb6rrimo, 4. novlsimo, 5. óptimo, 6. dificilfsimo,

�,� , peor,

3. util, 4. posterior, 5. inferior, 6. exterior, 7 . pequefio, 8 . malo, 9. antiguo,

37. 1 . menor,

38. 1 . riquisima, 2. cansadisimos,

3.

larguisimo, 4. rarfsima,

5. .agradabilfsimo,

39 1 . jest nieszczęśliwy, 2. dużych rozmiarów, 3. bardzo dobry i znany, 4. biedna, nie ma pieniędzy,

.1

40. 1 41. 1 42. 1 6 250

-

-

-

-

tu, yo, 2

-

ustedes,

3

-

nosotros, 4 - usted, 5 - vosotros .

ti, 2 - yo, 3 - e1, 4 - tu Y yo, 5 mi, 2

-

tl,

-

mI.

3 - e1 (ella, usted), 4 - nosotros, 5

eI10s (ellas, ustedes).

-

vosotros,

43. 1 - el, 2 - la, 3 44. 1

-

3

que, 2 - que,

-

45. 1 - quien, 2 46. 1 - que, 2

-

probarsela, 4 - comeosla.

que,

-

quien, 4 - quien.

-

3

cuanto,

-

3

que, 4

-

cuanto, 5

quien, 4

-

-

-

que.

que.

47. 1 - ayer se lo compre, 2 no lo entiendo, 3 1es ensefia p ołaco, 5 cierrała. -

-

el no (lo) es, 4

-

61

-

48. 1

firmare-firmarfa, 2

-

abriremos-abrirfamos,

-

3 - llegareis­

llegarfais, 4 - subinin-subirfan, 5 - comenis-comerfas .

49. 1 - espere-he esperado, 2

viviste-has vivido,

-

temido, 4 - leisteis-habefs łeido.

50. 1 2

3

-

futuro imperfecto de indicativo, primera pers. sing, esperar.

-

-

3 - temieron-han

imperfecto de indicativo,segunda pers . singular, vivir.

condicional simple, tercera pers . pluraI, temer. 4 - presente

de indicativo, segunda pers . plura!, leer.

51. 1 - conozco, 2

-

3

llueve,

-

pensar, 4 - quiere, 5 - llegas,

6 - puede, 7 - sirve, 8 - entiende, 9 - cierran, 1 0 - sigo.

52. 1 - vi, 2

-

6 - sabre, 7

estuvimos, -

estuve, 8

53. 1 - trae-pone, 2 5

-

3

-

-

-

viviamos, 4

-

cierran, 5

-

vienes,

ol.

traen-ponen,

es-es, 6 - es, 7 - soy, 8

-

3

hace-hacen-hacen, 4 - traen, 'somos, 9 es, 1 0 - soy. -

-

15 1

54. verbos reguIares : vivir, beber, Ilegar, tomar. l -sza osoba z

o

ze: traducir, conducir

---7

UE: mover, volar, contar

E

---7

IE: pensar

E

---7

I: pedir

\,

55. regularne: esperes, habIa, presento nieregularne: ha dicho, recuerdo, puedes, entenderle, conoces

56. nieregularne : decir, recordar, poder, entender, conocer. 57. 1

-

he, 2

-

hago, 3

-

caigo, 4 - traigo, 5 - doy, 6 - veo, 7

8 - vengo, 9 - salgo, 1 0

58. 1 - poner, 2 ir, 3 -

-

ser, 4

8 - ofr, 9 - valer, 1 0

-

-

-

-

digo,

oigo.

poder, 5

-

veńir, 6

-

querer, 7

-

tener,

haber.

59. creer, proteger, seguir, empezar, ejercer, desviar, frefr. 60. 1 - seguir, creer, frefr, 2 61. 1 - conflo, confia, 2 4

62. a

-

-

-

-

ejercer, proteger, empezar, 3 - desviar. cojo, cogen, 3 - consigo, consigues,

ejerzo, ej erces , 5 - exijo, exiges . 4, b

-

5, c - 2, d - 3 , e - L

63. 1 - terminaba, escribfa, 2 - cantaban, bailaban, 3 - vefa, lefa, 4 - viaj aban, veian, 5

-

llamabamos, contestaba.

64. Subjuntivo: lean, abras, tapara, haya venido. 65. 1

-

infIuf, infIuyera, 2

4 - referf, refiriera, 5 fuera, 8

252

-

fui, fuera.

-

-

pedf, pidiera, 3

-

pude-pudiera,

vi �e, viniera, 6 - hube, hubiera, 7

-

fui,

66. 1

valer: valdre, valdria, 2

-

-

poner: pondre, pondria,

cabre, cabria, 4 - hacer: hare, harfa,

67. 1

-

caiga, 2 - de, 3 - haga, 4 - vaya,

8 - traiga, 9 - venga, 1 0

68 . 1

-

7

-

estar, 2

-

haber,

3

-

-

-

5 - querer: querre, querria.

5 oiga, 6 - ponga, 7 -

-

salga,

vea.

5

poder, 4 - poner,

-

ver, 6

oir,

-

querer, 8 - venir, 9 - tener, 1 0 ser.

69. 1 - aparque, 2 - convenza, 3 6

3 - caber:

meza, 7 - ronque, 8

-

-

empiece, 4

surja, 9

70. 1 - proveyera, 2 - sonriera, 3 5 - persiguiera. 71. 1 - he escuchado, 2

-

-

escoj a,

trague, 1 0

-

5

-

llegue,

tropiece.

extinguiera, 4 - leyera,

-

habia subido,

-

3

-

hub e temido, 4- habre

hablado.

72. 1

-

pensabais,

2 - correni, 3 - ganamos, 4 - dialogaron.

73. 1 - Si terminaras de trabaj ar, leerfamos la carta. 2

3

4

74. 1

-

Si arreglaras la pluma, la usaria para escribir.

-

Si me compraras un sobre, mandaria la carta.

-

Si batieras los huevos, los echaria a la sarten .

-

Llorasteis porque no habiais aprobado.

2 - Le denunciaron porque no habia pagado.

75. 1 - Llorariais si no hubierais aprobado. 2

76. 1

-

-

Le denunciarian si no hubiera pagado . andara, andaras, andara, andararnos, andarais, andaran.

2 - hubiera caido, hubieras cafdo, hubiera cafdo, hubieramos cafdo, hubierais cafdo, hubieran cafdo.

"

253

3

4

-

vaIga, vaIgas, vaIga, vaIgamos, vaIgais, valgan.

-

haya dicho, hayas dicho, haya dicho, hayamos dicho, hayais dicho, hayan dicho.

5

77. 1

supe, supiste, supo, supimos, supisteis, supieron.

-

-

amortigiie, amortiguara, amortigue.

2

-

arranque, arrancara, arranque.

3

-

crea, creyera, cref.

4

-

elij a, eIigiera, elegi.

78. hablar: habIe, habIes, habIe, habIemos, habIeis, hablen �.

comer: coma, comas, coma, comamos, comms, coman partir: parta, partas, parta, partamos, partais, partan

dormir: duerma, duermas, duerma, durrnamos, durmais, duer­ man

. . . . ". pensar: plense, plenses, pIense, pensemos, penseIs, plensen

pedir: pida, pidas, pida, pidamos, pidais, pidan contar: cuente, cuentes, cuente, contemos, conteis, cuenten disminuir: disminuya, disminuyas, disminuya, disminuyamos, disminuyais, disminuyan conducir: conduzca, conduzcas, conduzca, conduzcamos, con­

duzcais, conduzcan agradecer: agradezca, agradezcas, agradezca, agradezcamos, agradezcais, agradezcan

. . 79. caer: CaIga, calgas, cmga, cmgamos, CaIgals, cmgan .

.

.

.

"

.

dar: de, des, de, demos, deis, den decir: diga, digas, diga, digamos, digais, digan estar: este, estes, este, estemos, esteis, esten

hacer: haga, hagas, haga, hagamos, hagais, hagan 254

ir: vaya, vayas, vaya, vayamos, vayais, vayan , -

.

.

.

.

.

".

.

Olr: olga, olgas, olga, olgamos, OlgatS, olgan saber: sepa, sepas, sepa, sepamos, sepms, sepan salir: salga, salgas, salga, salgamos, salgais, salgan ser: sea, seas, sea, seamos, seais, sean tener: tenga, tengas, tenga, tengamos, tengais, tengan traer: traiga, traigas, traiga, traigamos, traigais, traigan venir: venga, vengas, venga, vengamos, vengais, vengan ,. .

ver: vea, veas, vea, veamos, vealS, vean

80. 1 - Le ayude, 2 - suspendan, 3 - sea, 4 - hayan, 5 - salga. 81. 1 - No lo dejes, 2 - No vayas al teatro, 3 - No vengais a mi, 4 - No leais este libro, 5 - No subas ahora.

82. 1 - Llueva, 2 - Ilegara, 3 - viene, 4 - voy . 83. 1 - tengas, 2 - vengas, 3 - descances, 4 - te mejores, 5 - lo pases. 84. 1 - reserven, 2 - vive, 3 - Ilegues, 4

-

ve, 5 - vengas .

85. 1 - tenga, 2 - diga, 3 - sea, 4 - tenga, 5 - llueva, 6

-

llegues,

7 - estes, 8 - sean, 9 - vayas, 1 0 - mire, 1 1 - brindemos, 1 2 - tengas, tuvieses, 1 3 - diviertas, 1 4

-

entre, 1 5 - sea,

16

- lleguemos, 1 7 - apoyen, 1 8 - pienses, 1 9 - apagara, 20 - puedas, 21 - tengas, 22 - intentaras, 23 - tengas, 24 - quede.

86. 1 - estaba loco por mi, 2 - estaba loco por mi, 3 - esta loco por mi, 4 - estaba loco por mi, 5 - estaba loco por mi.

87. 1 - sepas, 2 - ayudes , 3 - salga, 4 - prueben, 5 - llegues . 88. 1 - haya, 2 - vendra, 3 - hicieran, 4 - olvide, 5 - vuelvas, 6 - llame, 7 sepa, 8 - lleve, 9 - prometa, 1 0 - haya, 1 1 - iremos . -

...,

255

89. 1 - durmierais/durmieseis, 2

-

estuvieran/estuviesen, 3 - viera­

is/vieseis, 4 - trajerais/trajeseis, 5

-

pidierais/pidieseis, 6 - se

sintieraJsintiese.

90. 1 - volvamos - volvieramos/volviesemos, 2 partas-partais, 3 quiera, queramos, 4 pongan, pusieran/pusiesen, 5 traj era­ -

-

-

-

nl0s/trajesemos, trajerais/trajeseis, 6 - anduvieras/anduvieses, anduvierais/anduvieseis.

91. 1 - abra-abriera, 2 escucharan, 4

92. 1 7

-

-

meta-metiera, 5

cayera, 2 - diera, 3

-

bailemos-bailaramos,

-

-

dijera, 4

-

-

3

-

escuchen­

prepares-prepararas .

hiciera, 5

-

saliera, 6

-

traj era,

valiera, 8 - supiera.

93. 1 , 3 , 4, 5, 6, 8, 9, 1 1 , 1 2, 1 3 , 1 4, 1 5 . 94. 1 . " El Guernica" fue pintado por Picasso. 2. El presupuesto fue presentado por el ministro de Hacienda.

3 . La ley de divorcio fue aprobada por el congreso. 4. Los terroristas fueron capturados por la policfa. 5. Las paredes fueron pintadas por Juan.

95. 1 . En 1492 America fue descubierta por Colón. 2. La imprenta fue inventada por Gutenberg.

3 . En 1 972 Managua fue destruida por un terremoto. 4. " Las Meninas " fueron pintadas por Velazquez.

96. 1 . alquilan, 2. habla, 3 . prohibe, 4. vende, 5 . necesita. 256

97. 1 . La madera es trabaj ada por el artesano. 2. Muchos problemas son solucionados por e1 dinero . 3 . Los accidentes de tnifico son producidos por exceso de ve10cidad. 4. El maiz y e1 frij o1 fueron cu1tivados por los aztecas. 5. Las ciudades son arrasadas por los huracanes.

98. 1 - soy, 2 - estoy, 3 - esta, 4 - es, 5 - son, 6 - es, esta, 7 - es, 8 - es , 9 - son, 1 0 - es, 1 1 - somos, 1 2 - soy, 1 3 - son, 14 - es, 1 5 - es, 1 6 - son, 1 7 - es, 1 8 - es, 1 9 - es .

99. 1 - estaba, 2 - estas, 3 - es, 4 - esta, 5 - es, 6 - estoy, 7 - es, 8 - es.

100. 1 - es, 2 - estare, 3 - eres, 4 - es, 5 - estan, 6 - esta, 7 - es, 8 - es.

101. 1 - hay, 2 - habra, 3 - habia, 4 - hay, 5 - haya, 6 - haber, 7 - hay, 8 - hubo, 9 - hay, 1 0 - hay.

102. 1 - es profesor, 2 - es j oven, 3 - es alto, 4 - es rico, 5 - es inteligente, 6 - es deportista, 7 - esta cansado.

103. 1 - es, 2 - esta, 3 - es, 4 - estan, 5 - esta, 6 - es, 7 - esta, 8 - son, I

9 - soy, 1 0 - estoy, I I - sera, 1 2 - era, 1 3 - es, l 4 - estas, 1 5 - estamos.

104. 1 - Es 1 996, 2 - Es otofio, 3 - Es noviembre, 4 - Es viernes, 5 - l,Que dia es? 257

105. 1 - vuelve, 2

-

106. 1 - cantad, 2 107. 1

alabe, 5

108. 1

-

-

-

siente.

escribid, 3 - limpiad, 4 - poned.

-

no alabes,

-

crece, 3 - vive, 4

2

-

no alab6is, 3

-

no alabemos, 4 - (que) no

(que) no alaben.

no 10 coj as,

2 - no me lo digas, 3 - no lo traigais, 4 - no 10

pidamos .

109. 1 1 10. 1

-

di,

-

2

-

haz, 3 - ve, 4

no tengas, 2

-

-

7 - venid, 8

-

-

-

sal, 6

-

se, 7 - ten, 8

-

ven.

no vayas, 3 - no hagas, 4 - no seas, 5 - no

pongas, 6 - no salgas, 7

1 1 1 . 1 - tened, 2

pon, 5

-

no vengas, 8

id, 3 - haced, 4 - sed, 5

-

-

no digas . poned, 6

-

salid,

decid.

1 12. 1 . amando, saltando, bailando, comiendo, temiendo, bebien­ do, partiendo, escribiendo, subiendo.

2. pidiendo, viniendo, vistiendo, repitiendo, diciendo, cor­ rigiendo, muriendo, durmiendo, sintiendo. 3. trayerido, destruyendo, leyendo, riendo, huyendo, const­ ruyendo, creyendo, friendo, cayendo, yendo, oyendo, vien­ do.

1 13. 1 .

-

bailando,

2.

-

habiendo, 3 . - corriendo, 4. - paseando, 5.

- haciendo, 6 . - sabiendo, 7 . - ensefiando. 258

1 14. 1 . - saldras perdiendo, 2. - vengo pensando, 3 . - siguc deliberando , 4. - vais mej orando, 5 . - llevabas estudiando.

1 15. 1 . - besando, 2. - leyendo, 3 . - durmiendo, 4. - viendo, 5 . - viaj ando, 6. - hirviendo, 7 . - eligiendo, 8. - bebiendo.

1 16. 1

-

viviendo, 2 - estudiando, 3 - diciendo, 4 - perdiendo,

5 - leyendo.

1 17. 1 . tengo, 2. fumaras, 3 . gasta, 4. ves, 5 . pide. 1 18. 1 - fuera, 2 - te portas 3- hubiera esperado, 4 - hiciera, 5 - hubieras estado. 1 19. 1 . te portas, 2 . 110raba, 3 . pueden, 4. estan, 5 . baj as, 6. comprare, 7. escribire, 8. firmare, 9. puedes, 1 0 . ayudare.

120. 1 . iremos, 2. fuera, 3. habrfa podido, 4. hubieras llevado, 5. irfa. 121. 1 . S i hubiera tenido tiempo habria ido a visitar a mis amigos. 2. Si hubiera estudiado mas habria aprobado el examen de biologia. 3 . Si me hubiera levantado antes no habria perdido el avión a Amsterdam. 4. Si hubiera tenidó dinero, habrfa comprado una casa en Acapu1co . . 5 . Si hubiera ido al Clne, habrfa visto la pelfcula de AI­ modóvar. 259

122. 1 . estabamos, 2 . gusta, 3. estas, 4. hagas 123. 1 . . . . . . . . . estaba loco por mi, 2. . . . . . . . . estaba loco por mi, 3 . . . . . . . . . esta loco por mi,

4. . . . . . . . . estaba loco por mi, 5 . . . . . . . . . estaba loco por mi.

124. 1 . estemos, 2. hay, 3 . vendrfas, 4. pensaban, 5. vive. 125. 1 . iban, 2. hayan, 3. iremos, 4. hicieran, 5. haya.

126. 1

-

igualmente, 2

mente, 5 8

127. 1 128. 1 4

129. 1 5

130. 1 131. 1 7 260

-

-

-

-

-

-

-

-

-

rapidamente, 3

felizmente, 6

-

-

c1aramente, 4

sencillamente, 7

-

-

cómoda­

fuertemente,

tontamente. mucho, 2

-

muy, 3

unanimemente, 2

-

-

mucho, 4

-

muy.

amablemente, 3

-

consideradamente,

alfabeticamente. antes, despues, 2 alrededor, 6 ya, 2

-

-

-

antes, 3

siempre.

-

-

detras, 4

-

delante, atras,

cerca.

ya, todavia, aun, 3

pronto, 2

-

-

bien, 3

-

muy, 4

-

-

ya, 4

-

aun, 5

enseguida, 5

-

-

ya.

mas, 6

-

nunca,

132. 1 - mas, 2 - mejor, 3 - peor, 4 - mas daro, 5 - mas abajo, 6 - mas seriamente, 7 - mas despaeio, 8 - mas de prisa, 9 - mas alto, 1 0 - menos.

133. 1 - lo mas duro, 2 - lo peor, 3 - lo mas, 4 - lo mas diseretamente, 5 - lo mej or, 6 - lo menos.

134. 1 - en, 2 - a, 3 - por, 4 - en, 5 - de, 6 - al, 7 - entre, 8 - por. 135. 1 - a, de, de, 2 - en, 3 - tras. 136. 1 - deI, 2 - para, 3 - eon, 4 - sin, 5 - por. 137. 1 - de, 2 - por, 3 - en, 4 - a, 5 - en, 6 - en, 7 - para, 8 - por, 9 - tras, 1 0 - eon, 1 1 - de, 1 2 - de.

138. 1 - a, 2 - contra 3 - de 4 - por 5 - contra 6 - en 7 - en 8 - en "

,

"

"

9 - a, 1 0 - en, 1 1 - de, 1 2 - de, 1 3 - entre, 1 4 - eon, 1 5 - a, 1 6 - en, 1 7 - a, 1 8 - a, 1 9 - al, 20 - con, 2 1 - en, 22 - por, 23 - a, 24 - a , 25 - en, 26 - de , 27 - a, 28 - a, 29 - en , 3 0 - a, 3 1 - de, 3 2 - por, 33 - en, 34 - por, 35 - por, 36 - a, 37 - a, 3 8 - a, 3 9 - para, 40 - de, 4 1 - de, 42 - a.

,

139 . 1 - S on las ocho de la tarde. 2 - Es la una y veinticineo de la tarde. 3 - Son las seis de la mafiana. 4 - Son las siete menos

veinte de la mafiana. 5 - Son las dos y media de la tarde. 6 - S on las diez y veintieinco de la mafiana. 7 - S on las diez y media de 26 1

la noche. 8 - Son las doce tnenos diez de la noche. 9 - Son las doce y cu arenta y cinco deI mediodla. 10 - Son las ocho y cualto de la maiiana. ·

140. 1 - Dos mil novecientos cincuenta. 2 - Noventa y ocho. Cuarenta y siete. 4 Un lnil1ón novecientos tnil. S Dos 3 cientos cincuenta y tres tniJ ochocientos setenta y dos. -

-

141. 1 - primer, 2

-

-

prirner, 3 - tercer, 4 - tercer, S - tercer.

142. pri Inero, segundo, tercero, cuarto , quinto, sexto, septiIno, octavo, noveno, decitno. 143. trigesimo, cuadragesimo, quincuagesi mo, sexagesimo, sep­ tuageshno, octagesinlo, nonageshllo, centesinlO. 144. 1 cuatro hotnbrcs, 2 - tl'es rnujeres, 3 el quinto piso, 4 - la sexta vez, 5 - Isabel Segunda, 6 doce personas, 7 - veintiocho pesetas, 8 - León Decimo, 9 - la novena sinfonfa, 1 0 Iecc i ón novena, 1 1 - cuarenta y un dólares, 1 2 - Juan Pablo Segundo, 1 3 - la cum'ta linea, 14 tercer mundo, 1 5 - tercera edad -

-

-

-

-

.

145. 1 - treinta y tl'es, 2 veinticuatro, 3 4 - veintio cho, 5 - trece. -

-

cincuenta

y siete,

146. 1 - uno menos uno es cero, 2 - seis por cinco son treinta, 3 diez lnas veinte son treinta, 4 ochenta entre cuatro son veinte, 5 - cinco por diez son cincuenta, 6 - setenta Olen os treinta son cuarenta, 7 - treinta y cinco entre siete son cinco, 8 sesenta menos cuarenta son veinte. -

-

-

147. 1 - cinco, 2 - siete, 3 - nueve, 4 - quinientos, 5 - setecientos, 6 - novecientos. 148. 1

- Ułl

tnedio, 2 - un tercio, 3

-

dos tercios, 4 - tres cuartos.