Mary Stewart Ogary Gabriela

Mary Stewart

OGARY GABRIELA przełożyła Zofia Sroczyńska

ISKRY WARSZAWA • 1970

Żadnej tu zbędnej nie usłyszysz mowy: Dźwięcznie ci będzie szemrała fontanna, Czekać cię będzie wygodne posłanie, Czara po brzegi wypełniona winem, Miękkie poduszki usłane pod głowę I rozścielone pod stopy dywany. Koran: Sura LXXXVII Spotkałam go na Straight Street. Z pełnym naręczem jedwabiów wyszłam z mrocznego wnętrza sklepu na zalaną oślepiającym blaskiem słońca ulicę Damaszku. Z początku nic nie widziałam, gdyż słońce świeciło mi prosto w oczy, a on stał w cieniu, w miejscu gdzie ulica przechodzi w ciemny tunel, nakryty wysokim dachem z falistej blachy. 5 Na bazarze było pełno ludzi. Ktoś zatrzymał się przede mną, żeby zrobić zdjęcie. Gromadka wyrostków przeszła obok, przyglądając mi się ciekawie i wymieniając głośno uwagi w języku arabskim, przerywane słówkami „miss", „halo" i „good bye". Mały, szary osiołek minął mnie stukając kopytkami i uginając się pod trzy razy szerszym od niego brzemieniem jarzyn. Jakaś taksówka przemknęła tak blisko, że musiałam cofnąć się o pół kroku, na próg sklepiku, a stojący koło mnie kupiec instynktownie wysunął rękę osłaniając zwoje swoich jedwabiów. Taksówka trąbiąc zapamiętale wyminęła osiołka i rozdzieliwszy zbitą gromadkę małych łachmaniarzy, niby statek prujący fale, nie zmniejszając szybkości wpadła prosto w ciasną szyję ulicy, zwężającej się gwałtownie między rzędami stłoczonych przy niej straganów. Właśnie wtedy go zobaczyłam. Stał z pochyloną głową przed kramem jakiegoś jubilera, obracając w ręku małą. złotą błyskotkę. Zaalarmowany głośnym sygnałem taksówki, podniósł głowę i szybko ustąpił z drogi. Ten jeden krok wydobył go z cienia w pełnię słonecznego blasku i wtedy, z jakimś dziwnym skurczem serca, spostrzegłam, że to on. Wiedziałam, że jest w tej części świata, i nie było w tym nic szczególnego, że zobaczyłam go w samym środku Damaszku, a nie gdziekolwiek indziej, stałam jednak nieruchomo w słońcu, tępo wpatrując się w jego odwróconą profilem twarz, nie widzianą od czterech lat, lecz mimo to od razu mi bliską. Wydawało mi się, że po prostu nie mogło być inaczej. Taksówka, z głośnym zgrzytem zmienianych biegów i rykiem klaksonu, zniknęła w ciemnym tunelu za główną ulicą bazaru. Brudna i duszna ulica opustoszała. Jeden zwój jedwabiu wymknął mi się z rąk i chwyciłam go szybko, zanim kaskada szkarłatu dotknęła brudnej ziemi. Mój nagły ruch i błysk jaskrawego jedwabiu ściągnęły jego uwagę; obrócił się w moją stronę i nasze oczy spotkały się. Dostrzegłam, że jego źrenice rozszerzyły się ze zdumienia, odrzucił złoty drobiażdżek na stragan i głuchy na potok słów przekupnia, wykrzykiwanych z okropnym amerykańskim akcentem, przeszedł na moją stronę ulicy. Minione lata przewinęły się w mojej pamięci jeszcze szybciej niż zwoje szkarłatnego jedwabiu, gdy odezwał się do mnie dokładnie takim samym tonem, jakim dawniej mały chłopiec witał codziennie swoją jeszcze mniejszą wielbicielkę: — Och, dzień dobry! To ty! Nie byłam już małą dziewczynką, miałam dwadzieścia dwa lata, a on był tylko moim kuzynem Karolem, którego oczywiście dawno przestałam uwielbiać. Nie wiem dlaczego, wydało mi się, że należy to zaraz wyjaśnić. Chciałam odpowiedzieć mu dokładnie takim samym tonem, ale udało mi się osiągnąć tylko tyle, że mój głos zabrzmiał jakoś idiotycznie głucho: — Dzień dobry! Ale wyrosłeś! Cieszę się, że cię widzę!

— No właśnie! I golę się już, co najmniej raz w tygodniu. — Uśmiechnął się do mnie i nagle uświadomiłam sobie, że nie jest już małym chłopcem. — Ach, Christy, jak to świetnie, że cię złapałem. Ale co ty właściwie tu robisz? — Nie wiedziałeś, że jestem w Damaszku? — Wiedziałem, że masz przyjechać, ale nie mogłem dowiedzieć się kiedy. Może mi jednak powiesz, co tu robisz sama? Podobno przyjechałaś tutaj z jakąś wycieczką? — Tak — odparłam — ale właśnie się od niej na chwilę odłączyłam. Czy to mama dała ci znać? — Powiedziała mojej matce, która mi przekazała tę 7 wiadomość, ale nikt dokładnie nie wiedział, co się z tobą dzieje, kiedy tu przyjedziesz sni nawet gdzie będziesz mieszkała. Czy nigdy nie zostawiasz swojego adresu? — Wydawało mi się, że to zrobiłam. — Podałaś swojej matce nazwę jakiegoś hotelu, ale ta informacja okazała się błędna. Kiedy tam zatelefonowałem, powiedziano mi, że twoja grupa pojechała do Jerozolimy, a stamtąd odesłano mnie z powrotem do Damaszku. Potrafisz zacierać za sobą ślady, smarkulo. — Bardzo mi przykro — odparłam. — Gdybym wiedziała, że miałam szansę spotkać się z tobą przed Bejrutem... Po prostu poplątał się plan naszej podróży, coś tam nie wyszło z rezerwacją lotu, nasze zwiedzanie zaczęło się wobec tego od końca i musieliśmy zmienić hotel w Damaszku. Och, do diabła, przecież my jutro jedziemy do Bejrutu! Jesteśmy tu już od trzech dni. Byłeś w Damaszku przez cały czas? — Dopiero od wczoraj. Ktoś, t kim miałem się tu zobaczyć, wróci dopiero w sobotę, ale kiedy mi powiedziano, że lada chwila można się ciebie spodziewać, przyjechałem od razu. Do diabła, jak byłaś łaskawa powiedzieć. Ale poczekaj... może nawet dobrze się stało, że przewrócili do góry nogami plan twojej wycieczki... nie musisz chyba jutro z nimi jechać, prawda? Będę tu do końca tygodnia, może więc odczepisz się od swojej grupy, zwiedzimy razem Damaszek, a potem pojedziemy do Bejrutu? Nie musisz chyba ciągle się ich trzymać? — Spojrzał na mnie, marszcząc brwi. — Ale co ty właściwie robisz na tej wycieczce? Nie wydaje mi się, żebyś przepadała za tego rodzaju imprezami. — Raczej nie, ale coś mnie nagle opętało, żeby zobaczyć tę część świata, a nic o niej nie wiedziałam. Oni ogromnie ułatwiają podróżowanie... załatwiają wszystkie rezerwacje i różne inne sprawy, mają kierownika, który mówi po arabsku i wie wszystko, co trzeba. Chyba lepiej było nie wybierać się tu na własną rękę, prawda? — Nie rozumiem dlaczego. I proszę cię, nie rób takich wielkich, cielęcych oczu. Nie znam kobiety, która by tak znakomicie potrafiła sobie radzić jak ty. — Och tak, niewątpliwie jestem amazonką do n-tej potęgi. — Patrzyłam na niego z przyjemnością. — Ach, Karolu, nie wiem, czy w to uwierzysz, ale naprawdę ogromnie się cieszę, że cię widzę! To wspaniale, że matka zdołała cię złapać i dała ci znać, że tutaj będę! Strasznie bym chciała spędzić tu z tobą parę dni, ale to niemożliwe. Mam zamiar zostać w Bejrucie po odjeździe mojej wycieczki, co ma nastąpić w sobotę. I chyba będę się tego planu trzymała. Jak ci się udała podróż? Zrobiliście coś w rodzaju wielkiej podróży po Europie, prawda? — Mniej więcej. Zwiedziłem kawał świata; starałem się wprawić w arabskim, nim zabiorę się na serio do jakiejś pracy w Bejrucie. Wiesz, to naprawdę była bomba... Przejechaliśmy przez Francję, przewieźliśmy samochód statkiem do Tangieru, a potem włóczyliśmy się po Afryce północnej. Robbie musiał z Kairu wracać do domu, więc pojechałem dalej sam. Właśnie w Kairze dostałem list od matki, w którym pisała, że wybierasz się na tę wycieczkę, wobec tego przyjechałem prosto tutaj. — Mówiłeś, że masz się tu z kimś zobaczyć. Interesy?

— Częściowo tak. Ale po co my tu stoimy? Ładnie tu nie pachnie, a któryś z tych osłów może nas lada chwila stratować. Chodź na herbatę. — Bardzo chętnie, tylko ciekawe, gdzie ją dostaniesz, choć jesteśmy w centrum Damaszku. 9 — U mnie, w mieszkaniu niezwykle podobnym do pałacu Azema. — Uśmiechnął się do mnie zabawnie. — Zatrzymałem się u mego znajomego z Oksfordu, Bena Sifary. Może przypadkiem słyszałaś to nazwisko od ojca? Ojciec Bena jest ważną osobistością w Damaszku... wszystkich zna i wszędzie ma swoje udziały; w Bejrucie ma brata bankiera i szwagra... ni mniej ni więcej tylko ministra spraw wewnętrznych. Pochodzi, jak się tu mówi, „z dobrej rodziny", co w Syrii oznacza zawrotne bogactwo. — To bardzo pięknie. Mierząc tymi kategoriami, my też bylibyśmy wysoko notowani w księdze rodowodów. — A czy tak nie jest? — Mój kuzyn powiedział to z gryzącą ironią. Wiedziałam, o co mu chodzi. Moja kupiecko-bankierska rodzina jest od trzech pokoleń nieprzyzwoicie bogata i to naprawdę dziwne, jak wiele ludzi zapomina, że w żyłach Manselów płynie mieszana krew, nie wspominając już o wielu mezaliansach. Roześmiałam się. —¦ Przypuszczam, że to jakieś handlowe kontakty tatusia i stryja Kara? — Tak. Musiałem obiecać Benowi, że do niego wpadnę, jak będę w Syrii, a ponieważ ojciec też bardzo sobie życzył, żebym nawiązał z nim kontakt, więc oto jestem. — To pięknie. Z przyjemnością wypiję u ciebie herbatę. Zaczekaj tylko, aż sobie kupię któryś z tych materiałów. — Przyjrzałam się uważnie zwojom mieniących się jedwabiów. — Tylko który? — Szczerze mówiąc żaden mi się specjalnie nie podoba. — Mój kuzyn wziął w palce spływającą ze zwoju tkaninę, pomacał ją i wypuścił marszcząc brwi. — Gatunek jest niezły, ale ta czerwień za ostra. Brano by cię za skrzynkę do listów. A ten niebieski? Nie, absolutnie nie dla ciebie, kochanie. To nie mój kolor, a lu10 bię, żeby moje dziewczyny stanowiły odpowiednie tło dla mnie. Spojrzałam na niego chłodno. — Właśnie dlatego kupię oba materiały i każę sobie uszyć suknię w pasy. Poprzeczne. Chociaż nie, masz rację. A w sklepie wyglądały zupełnie dobrze. — Nic dziwnego, bo jest w nim ciemno jak w lochu. — Och, wszystko jedno! Chciałam sobie uszyć z tego szlafrok. Może w przyćmionym świetle... Deseń jest wschodni i chyba zupełnie przyjemny? — Nie. — Jesteś naprawdę nieznośny — powiedziałam cierpko — i w dodatku czasem miewasz rację. Może mi wobec tego powiesz, co sam miałeś zamiar kupić? Pierścionek dla Emilii? — Jakiś klejnocik dla mojej ostatniej miłości, to jasne. Błękitny wisiorek do mego samochodu. — Błękitny wisiorek do...? Błękitny wisiorek do twego samochodu! Nie, to przechodzi wszelkie pojęcie! Roześmiał się. — Nie słyszałaś o tym? Błękitne paciorki bronią od uroku. Noszą je wszystkie wielbłądy i osły, czemu więc nie miałyby mi służyć za maskotkę w samochodzie? Zdarzają się tu czasem zupełnie przyjemne turkusiki. Ale mniejsza z tym, kupię go sobie przy jakiejś innej okazji. Czy naprawdę chcesz wziąć ten jedwab? Zmiłuj się, przecież możesz dostać w kraju coś równie ładnego i nie będziesz musiała się z tym wozić. Kupiec, który stał tuż za mną i o którego obecności oboje zupełnie zapomnieliśmy, odezwał się ze zrozumiałą goryczą:

— Wszystko było dobrze, póki pan nie przyszedł. Pani okazywała znakomity gust. — Jestem tego zupełnie pewny —' odparł mój kuli zyn — ale naprawdę nie mogę na to pozwolić, wyglądałaby potem w takim szlafroku jak skrzynka pocztowa albo jak papuga. Jeśli pan ma coś odpowiedniejszego, proszę nam pokazać. Na twarzy kupca wykwitł wyraz zrozumienia. Ogarnął wzrokiem niewątpliwie kosztowne ubranie mego kuzyna i w jego oczach zabłysła nadzieja. — Rozumiem pana i bardzo przepraszam. Pan jest mężem tej pani. — Jeszcze nie — odparł Karol. — Wejdźmy do sklepu, Christy, kupmy ten jedwab i chodźmy wreszcie gdzieś, gdzie można porozmawiać. Zaparkowałem samochód na placyku, przy końcu tej ulicy. Ale powiedz mi, gdzie jest reszta twojego towarzystwa? — Nie wiem, zgubiłam się. Zwiedzaliśmy Wielki Meczet, a potem wałęsaliśmy się pojedynczo po bazarze. Przystanęłam, żeby obejrzeć kramy, i reszta wycieczki gdzieś mi się zapodziała. — I poszli bez ciebie? A może zaczną przeszukiwać bazar z psami gończymi, kiedy zobaczą, że cię nie ma? — Bardzo możliwe. — Zgarnęłam materiały i obróciłam się w stronę wejścia. — Słuchaj, Karolu, gdyby mieli coś naprawdę pięknego, jakiś gruby perłowy jedwab... — Mówmy serio. Czy nie powinnaś zatelefonować do hotelu? Wzruszyłam ramionami. — Wątpię, czy zorientują się przed obiadem, że mnie nie ma. Przyzwyczaili się już, że nagle się gubię. — Ciągle ta sama mała, rozkapryszona dama, którą kocham? — Po prostu nie lubię tłoku. Ale komu to mówić! Tatuś zawsze uważał, że jesteś niemożliwie rozpuszczony, i tak było naprawdę, więc liczę teraz na twoją pomoc. 12 — Ależ oczywiście. Kochany stryjek — powiedział pojednawczo mój kuzyn, wchodząc za mną w głąb ciemnego sklepu. Kupiłam w końcu piękny, ciężki, perłowy brokat, który Karol wyczarował z jakiejś ciemnej półki i którego mi kupiec wcale przedtem nie pokazał. W dodatku był dużo tańszy od wszystkiego, co dotąd widziałam. Nie zdziwiłam się też zbytnio słysząc, jak mój kuzyn rozmawia z kupcem i jego pomocnikiem dość wolno, ale zupełnie płynnie po arabsku. Mógł sobie być „potwornie rozpuszczony" (moi rodzice często tak przy mnie o nim mówili), ale nikt nigdy nie przeczył, że jest bardzo inteligentny i jeśli chce, potrafi tę inteligencję wykorzystać — co zdarzało mu się (ich zdaniem) przeciętnie raz na miesiąc i tylko wtedy, gdy widział w tym jakąś własną korzyść. Kiedy, odprowadzeni przez niosącego paczkę chłopca, znaleźliśmy się na placyku, od razu wiedziałam, gdzie stoi samochód Karola. Nie poznałam go po marce ani po kolorze, ale po zbitym tłumie małych chłopców, którzy go otaczali. Przyjrzawszy mu się z bliska, stwierdziłam, że jest to porsche 911 S, a ponieważ bardzo lubiłam swego kuzyna oraz dobrze znałam moją rodzinę, szybko skierowałam rozmowę na właściwe tory. — Co za cudo! Dobrze ci się nim jeździ? Opowiedział mi dokładnie. Podniósł maskę i pokazał silnik. Nieomal rozebrał samochód na części, aby mi wszystko zademonstrować. Chłopcy byli uszczęśliwieni. Tłoczyli się teraz wkoło nas, gapiąc się z otwartymi ustami i na pewno dużo więcej ode mnie rozumiejąc z wykładu o systemach zawieszenia, o współczynniku sprężania, drążkach skrętnych i teleskopowych amortyzatorach. Puszczałam tę miłosną tyradę mimo uszu i obserwując twarz i ręce mego kuzyna, 13

przypominałam sobie dawne czasy... kolejkę elektryczną, jajko pustułki, pierwszy zegarek, rower... Karol wyprostował się, odsunął kilku chłopców od podniesionej maski, zamknął ją, zapłacił dwóm najstarszym wyrostkom, którzy zapewne pilnowali mu samochodu, po czym wręczył napiwek chłopcu ze sklepu, wywołując tym gwałtowny potok jego wymowy. Odjechaliśmy. — Co on mówił? — Tylko „dziękuję panu". Innymi słowy: „Niechaj błogosławieństwo Allacha spłynie na ciebie, na twoje dzieci i na twoje wnuki". — Sprawnie wyprowadził samochód z zatłoczonego placyku i skręcił w wąską, wyboistą uliczkę. Amortyzatory teleskopowe przez cały czas pracowały ciężko. — To w pewnym stopniu dotyczy również ciebie. Mam nadzieję, że nadal jesteśmy zaręczeni? — Trudna rada, chyba tak. Ale o ile sobie przypominam, sam ze mną zerwałeś, i to w dodatku na piśmie, jak poznałeś tę blondynkę... jakże ona się nazywała... ta modelka? Ta, która wyglądała jak by tylko co wyszła z obozu koncentracyjnego. — Samanta? Była szalenie elegancka. — O, na pewno. One wszystkie tak wyglądają, żeby móc prezentować rozmaite zwariowane wdzianka. stojąc po kolana w wodzie, w słomie lub w stercie pustych butelek po coca-coli i tak dalej. Co się stało z Samantą? — Spotkało ją pewnie zasłużone szczęście, ale nie ze mną. — Ach, jak to było dawno... zaraz po tym, jak widzieliśmy się ostatni raz. Czy żadna inna mi teraz nie zagraża? Nie będziesz mi chyba wmawiał, że przez te cztery lata wzorowo się prowadziłeś? — Nie żartuj! — Włączył niższy bieg, skręcił ostro 14 w lewo i znów przyśpieszył pędząc wąską, brudną uliczką, najwyżej półtorametrowej szerokości. — Ale obecnie nic mi nie można zarzucić. Oczywiście pod tym względem, jeśli rozumiesz, o co mi chodzi. — Rozumiem. Co się stało z Emilią? — Z jaką znowu Emilią? — A to nie była Emilia? Ta w zeszłym roku. Jestem pewna, że mama tak o niej mówiła... a może to była Myrtle? Ładne sobie dobierasz imiona. — Nie wydaje mi się, żeby były dużo gorsze niż Christabel. — To ci się udało! — Roześmiałam się. — Jeśli o mnie chodzi — powiedział mój kuzyn — uważam, że jesteśmy nadal zaręczeni, co zresztą było nam przeznaczone od kołyski. Śliczna panienka zostaje w rodzinie i pradziadek Rosenbaum (niech spoczywa w spokoju) przestaje przewracać się w swoim białym grobowcu... — Uważaj, szczeniak! — Nie bój się, widziałem go... a w każdym razie zauważył go porsche. Cieszę się, że doszliśmy do porozumienia. Also gut! — Za wiele sobie wyobrażasz. I to tylko dlatego, że byłam ci wierna przez całą szkołę, nawet kiedy miałeś pryszcze. — Obawiam się, że nie miałaś wtedy innych możliwości — odparł mój kuzyn. — Byłaś gruba jak mała foka. Ale muszę przyznać, że wyładniałaś. — Spojrzał na mnie spod oka, całkowicie po bratersku, chyba jeszcze bardziej bezpłciowo niż sędzia na pokazie psów. — Ślicznie wyglądasz, kuzyneczko. Bardzo mi się podoba twoja sukienka. Proszę cię, rozwiej moje nadzieje, jeśli to konieczne. Czy jest ktoś inny? Uśmiechnęłam się. — Strzeż się, najmilszy, bo gotowa jestem wziąć na

serio twoje słowa i będziesz musiał sprzedać samochód, żeby mi kupić pierścionek z brylantem. — Z największą przyjemnością — odparł lekko. — Oto jesteśmy na miejscu. Zwolnił i skręcił pod kątem prostym w małe, niechlujne podwórko, gdzie słońce oślepiającym blaskiem zalewało zwały pyłu i dwa koty spały na stosie pogniecionych baniek po benzynie. W jednym kącie widać było pod murem plamę fioletowego cienia i Karol z wytworną niedbałością wjechał tam, by zaparkować samochód. — To główne wejście w stylu damasceńskim wygląda jak rudera, prawda? Chodźmy. W pierwszej chwili wydawało się wręcz nieprawdopodobne, żeby za tym dziedzińcem w ogóle coś było. Otaczały go wysokie, ślepe mury, było duszno, śmierdziało kurami i stęchłą uryną. Ale z jednej strony znajdowała się wysoka, sklepiona brama, zamknięta ciężkimi drzwiami z wypaczonych przez lata belek. Pięknie kute żelazne zawiasy i klamka były jedynymi śladami dawnej świetności. Karol pchnął drzwi, za którymi ukazał się ciemny tunel korytarza, zwieńczony łukiem światła. Przeszliśmy nim do końca. Światło przedostawało się z drugiego podwórza, które miało kształt prostokąta, a rozmiary przeciętnego kortu tenisowego. Z trzech stron otaczał je krużganek, wsparty na strzelistych mauretańskich kolumnach, a z czwartej strony, za potrójnym łukiem, dostrzegłam podwyższenie czy podium, tworzące rodzaj sceny albo niedużego pokoju. W głębi podium i po obu jego bokach stały szerokie ławy; zorientowałam się, że mam przed sobą divan, czyli miejsce, gdzie wschodnim obyczajem mężczyźni zbierają się na rozmowy. Jeszcze dziś w wielu nowoczesnych domach na Wschodzie salony urządzone są w ten sam tradycyjny sposób 18 z krzesłami i kanapami ustawionymi wzdłuż ścian z trzech stron pokoju. Przed ławami stały niskie stoliki. Pośrodku dziedzińca, wyłożonego białymi i niebieskimi płytkami, tryskała fontanna, a małe kolumienki ozdobione były lśniącą niebiesko-zielono-złotą mozaiką. Gdzieś blisko nowoływała turkawka, tu i ówdzie stały donice z drzewami pomarańczowymi, a w basenie fontanny mignęła mi płetwa złotej rybki. Na dziedzińcu było chłodno i pachniało kwiatem pomarańczy. — Chodźmy na podium — powiedział Karol. t— Prawda, jak tu pięknie? Budownictwo arabskie wyróżnia się jakąś niezwykłą harmonią... przynajmniej mnie się tak wydaje... tchnie poezją, namiętnością i romantyzmem, a wszystko razem utrzymane jest w doskonałym stylu. Podobnie jak ich literatura, jeśli już o tym mówimy. Ale powinnaś koniecznie obejrzeć meble. Moja sypialnia jest urządzona pozostałościami z komnaty Sinobrodego. — Wiem, co masz na myśli, widziałam już kilka takich arcydzieł w zaciszu pokoików pałacu Azema... są usiane inkrustacjami z masy perłowej, jak gdyby miały ospę, albo utrzymane w czysto wiktoriańskim stylu i zrobione z artretycznie powyginanych prętów bambusa. Ach, Karolu, co za dywany! Spójrz na te tutaj... i na ten błękitny na sofie... czy naprawdę mogę na nim usiąść? — Z całą pewnością. Myślę, że Ben niedługo wróci, ale tymczasem cały jego dom należy do mnie, jak mi to stale powtarza. Powiedz, na co masz ochotę. Herbata? — Wolałabym kawę. Co teraz zrobisz? Klaśniesz w ręce i zawezwiesz eunuchów? — Coś w tym rodzaju. — Przede mną na bogato inkrustowanym, obrzydliwym stoliku stał mosiężny 2 — Ogary Gabriela 17 dzwonek. Karol sięgnął po niego i zadzwonił, a potem zbiegł szybko ze schodów i kręcił się niecierpliwie (zawsze był taki niecierpliwy) między stopniami podium a fontanną, czekając na służącego. Usiadłam na wspaniałym, błękitnym dywanie i oparta o poduszki przyglądałam się memu kuzynowi.

Nie, wcale się nie zmienił. W dzieciństwie wszyscy uważali, że jesteśmy do siebie bardzo podobni, a gdy byliśmy bardzo mali, brano nas za bliźnięta. Karola zawsze to strasznie złościło, gdyż był wówczas niezwykle dumny, że jest mężczyzną. Ale mnie bardzo to pochlebiało, bo uwielbiałam mego mądrego kuzyna tak bezkrytycznie, jak to tylko mała dziewczynka potrafi. Kiedy wyrośliśmy, owo podobieństwo oczywiście znacznie zmalało. Ale i teraz jesteśmy do siebie trochę podobni; oboje mamy ciemne włosy, typowo słowiańskie wydatne kości policzkowe, nosy z małym garb-kiem, szare oczy i szczupłą budowę ciała. Karol jest teraz o kilka cali wyższy ode mnie i rozrósł się w ramionach, ale jego chłopięca kanciastość ustąpiła miejsca wyszukanie niedbałej elegancji, która jakoś doskonale do niego pasuje i co dziwniejsze, w niczym nie uchybia jego męskości. Opalił się podczas podróży po Afryce północnej, przez co jego oczy wydają się jaśniejsze od moich, choć wrażenie to może być równie dobrze wynikiem kontrastu z bardzo ciemnymi rzęsami, które (jakże niesprawiedliwa jest natura) są dużo dłuższe i ciemniejsze od moich. Muszę przyznać, że Karol ma naprawdę wyjątkowo piękne, ciemnoszare oczy, ocienione wspaniałymi rzęsami. Wydaje mi się, że nasze podobieństwo w pewnych momentach musi być nadal uderzające — jakiś charakterystyczny obrót głowy, intonacja głosu, coś w ruchach. Ale naszą wspólną cechą jest przede wszystkim owo „zepsucie", które każde z nas tak wyraźnie widzi w drugim. Jesteśmy prze18 korni i spostrzegawczy, co łatwo przeradza się w złośliwość, oraz nadmiernie pewni siebie, i to w dodatku nie z powodu jakichś życiowych osiągnięć, lecz po prostu dlatego, że w zbyt młodym wieku mieliśmy zbyt wiele. Z zaciętym uporem broniliśmy się zawsze przed wszelkimi więzami krępującymi naszą indywidualność (nawet w stosunkach rodzinnych) i nazywaliśmy to niezależnością, gdy w gruncie rzeczy był to nieomal chorobliwy lęk, by nie stać się obiektem cudzej zaborczości. Uważamy się za wyjątkowo wrażliwych, ale przypuszczalnie mamy tylko zbyt cienką skórę, aby czuć się z tym wygodnie. Powinnam chyba od razu wyjaśnić, że łączą nas z Karolem znacznie ściślejsze więzy, niż to zwykle bywa między kuzynami. Nasi ojcowie, Karol i Krzysztof Manselowie, są identycznymi bliźniakami. Do czasu małżeństwa byli niemal nierozłączni i naprawdę trudno ich było rozróżnić. Ożenili się tego samego dnia. Ich żony nie były ze sobą spokrewnione, ale reprezentowały ten sam typ urody, co zresztą jeszcze teraz daje się zauważyć. Na szczęście panie Mansel bardzo się wzajemnie pokochały — powtarzam: na szczęście, gdyż Karol i Krzysztof prowadzili wspólne interesy, a gdy starszy bliźniak, Karol, odziedziczył rezydencję rodzinną w Kent, młodszy, Krzysztof, wybudował sobie zaledwie o milę stamtąd dom. Tak więc syn Karola i córka Krzysztofa wychowywali się razem aż do dnia, gdy cztery lata temu Krzysztof wywiózł swoją rodzinę (to znaczy mamę i mnie) do Los Angeles. Z tego ziemskiego raju uciekaliśmy od czasu do czasu na dłuższy pobyt do Karola, wynajmując komuś nasz dom na okres nieobecności. Ale te moje odwiedziny jakoś nigdy nie zbiegały się z pobytem Karola w domu. W czasie studiów w Oksfordzie spędzał wakacje za granicą, lubił bowiem, jak to nazywał, „rozejrzeć się po świecie" 19 oraz wypróbować przy tej okazji swoje językowe zdolności, które odziedziczyliśmy w spadku po naszych mieszanej krwi przodkach i które Karol zamierzał wykorzystać po objęciu stanowiska w jednym z naszych rodzinnych banków na terenie Europy. Ja nie osiągnęłam takich szczytów. Z pobytu w Los Angeles nie wyniosłam niczego poza amerykańskim stylem ubierania się, akcentem, który postarałam się zgubić w możliwie najkrótszym czasie, i pewnym doświadczeniem, nabytym w zwariowanym świecie amerykańskiej telewizji handlowej, gdzie odbyłam trzyletnią wolną praktykę jako pomocnica producenta. Pracowałam w niewielkim przedsiębiorstwie o szumnej nazwie Słoneczna Spółka Telewizyjna, obranej

prawdopodobnie w błogiej nieświadomości faktu, że zgodnie z ogólnie przyjętymi zwyczajami używa się zwykle samych inicjałów: S.S.T. Zaledwie znaleźliśmy się z moim kuzynem znowu razem, wróciliśmy do dawnej zażyłości. Nie byliśmy nierozłączni jak nasi ojcowie — to byłoby niemożliwe. Ale choć może się to wydawać paradoksem, właśnie dlatego tak świetnie rozumieliśmy się wzajemnie, że zachowywaliśmy w stosunku do siebie pewien dystans. Oboje rozumieliśmy, że każde z nas ma pełne prawo odmówić czegoś drugiemu, i lojalnie przestrzegaliśmy tej zasady. Pozwalało nam to znosić, a nawet traktować żartobliwie, powtarzane w kółko rodzinne dowcipy na temat naszego narzeczeństwa, czułe gruchanie nad nami oraz życzenia typu: „jakby to było świetnie...", którymi prześladowano nas w dzieciństwie. Trzeba przyznać, że owo zaręczenie nas już w kołysce wcale nie było pomysłem naszych rodziców. Wiele razy słyszałam, jak mój ojciec dowodził, że nasze rodzinne cechy charakteru są wystarczająco negatywne w każdym z nas z osobna i że podniesione do kwadra20 tu musiałyby niezawodnie przysporzyć światu kilku zbrodniczych szaleńców, na co ojciec Karola odpowiadał, że byłoby to bardziej niż prawdopodobne w takim nieomal kazirodczym małżeństwie. Ponieważ jednak moja matka jest częściowo Irlandką, a matka Karola półAustriaczką i pół-Rosjanką, z dominującą domieszką krwi francuskiej (jak to zwykł określać jej mąż), można by żywić pewne nadzieje, że ta mieszanka ras wytrzyma nawet tak ryzykowną kombinację. Mieliśmy wśród naszych szacownych pradziadków polskiego Żyda, Duńczyka i Niemca, a sami uważamy się za Anglików, do czego właściwie mamy podstawy. Roztkliwianie się ciotek nad dwójką uroczych dziatek (którymi z pewnością byliśmy) trwało jednak nadal, a my z Karolem słuchaliśmy tego, wściekaliśmy się, nienawidziliśmy się nawzajem, broniliśmy jedno drugiego i trzymaliśmy się razem. Żadnemu z nas nie przychodziło na myśl, że moglibyśmy zainteresować się sobą w sensie seksualnym, co w wieku lat szesnastu lub siedemnastu byłoby rzeczywiście objawem patologicznym. Tak więc, współżyjąc z sobą jak rodzony brat z siostrą, z ironiczną wyrozumiałością obserwowaliśmy wzajemnie swoje sercowe przeżycia. Były one nieuniknione, lecz krótkotrwałe. Prędzej czy później jakaś dziewczyna zaczynała rościć sobie pretensje do Karola i po pewnym czasie nikła z horyzontu, nie pozostawiając po sobie śladu. Czasem dla odmiany jakiś mój ideał tracił nagle swą aureolę. Karol powiedział o nim nagle coś niewybaczalnego, ja reagowałam na to atakiem złości, lecz po chwili ze śmiechem przyznawałam mu rację i wszystko znowu wracało do normalnego stanu. Nasi rodzice pobłażliwie i z miłością znosili nasze wybryki, wyrozumiale popuszczali nam wodzów, dawali pieniądze, słuchali tego, co było ważne, i puszczali 21 mimo uszu wszelkie błahe sprawy, zapewne dlatego, że sami równie gorąco jak my pragnęli mieć spokój. W rezultacie wracaliśmy do nich zawsze, niby pszczoły ciągnące do ula i — byliśmy szczęśliwi. Prawdopodobnie jaśniej niż my z Karolem zdawali sobie sprawę, że nasza przyszłość jest oparta na trwałych podstawach, a wieczny niepokój ruchliwego Karola i moje poszukiwanie nowości są tylko próbnym badaniem dna morza, poza obrębem spokojnego portu. Może nawet przewidywali, jak się to wszystko ostatecznie zakończy. Ale na razie jesteśmy jeszcze na początku opowieści. Młody, biało ubrany Arab wniósł tacę z pięknie cyzelowanym miedzianym dzbankiem i dwiema błękitnymi filiżaneczkami. Postawił ją na stoliku przede mną, powiedział coś do Karola i wyszedł. Mój kuzyn wbiegł szybko po stopniach na podium i usiadł koło mnie. — Powiedział, że Ben tak prędko nie wróci, będzie dopiero wieczorem. Proszę cię, ty nalewasz. — Czy jego matka też wyjechała?

— Matka Bena umarła. Domem zarządza siostra jego ojca, ale jak mówią, żyje w odosobnieniu. Niej nie w haremie, nie rób takiej zaciekawionej miny. Odbywa po prostu długą sjestę i pokaże się dopiero przy obiedzie. Zapalisz? — Nie, dziękuję. Właściwie palę bardzo niewiele, raczej dla efektu, ot tak przez głupotę. Ojej, co to takiego? Czy to haszysz? — Nie, to zupełnie nieszkodliwe papierosy. Egipskie. Ale wyglądają okropnie. Powiedz mi teraz, co się z tobą działo. Wziął filiżankę mocnej czarnej kawy, którą mu nalałam, po czym zwinął się na krytej jedwabiem sofie, w pozie pełnej oczekiwania. Mieliśmy do obgadania nowiny ni mniej ni więcej 22 tylko z czterech lat, gdyż żadne z nas nie lubiło pisać. Upłynęła więc zapewne przeszło godzina i słońce przesunęło się pogrążając połowę dziedzińca w cieniu, zanim mój kuzyn przeciągnął się, zgasił któregoś z rzędu papierosa i powiedział: — Słuchaj, czy ty naprawdę musisz trzymać się tej swojej grupy? Może byś jednak zmieniła plany i urwała się już teraz? Zostań do niedzieli, to cię obwiozę po okolicy... Dolina Barada jest naprawdę piękna i jedzie się tam zupełnie dobrą drogą. — Bardzo dziękuję, ale lepiej, żebym została z nimi. Tę część drogi przejedziemy autokarem i mamy przy okazji zwiedzić Baalbek. — Też cię tam mogę zawieźć. — Byłoby to na pewno oszołamiające przeżycie, ale wszystko już jest ułożone, a w dodatku jestem spakowana i, jak zapewne wiesz, jest tu mnóstwo zawracania głowy z wizami. Moja wiza wygasa jutro, na domiar złego pozostaje jeszcze sprawa zbiorowego paszportu, a tyle już było szumu w związku z moim planem pozostania tutaj, chociaż reszta wycieczki wraca w sobotę do Londynu, że nie miałabym siły zaczynać tego od nowa. Chyba muszę już iść. — Wobec tego spotkamy się w Bejrucie. Gdzie się zatrzymasz? — Przypuszczam, że przeniosę się do „Fenicji", jak tylko zostanę sama. — Przyjadę tam do ciebie. Zamów mi pokój. Zatelefonuję do ciebie przed wyjazdem z Damaszku. Co masz zamiar robić z resztą pobytu poza... poza tym, że wybierzesz się pewnie do Dar Ibrahim? — Do Dar Ibrahim? — powtórzyłam bezmyślnie. — To pałac ciotki Harriet. Chyba wiesz, że się tak nazywa? Leży nad brzegiem Nahr Ibrahim, czyli Ado-nisu. 23 — Musiałam o tym słyszeć... ale zupełnie zapomniałam. O Boże, ciotka HarrietL. Nigdy mi na myśl nie przyszło... Więc to jest niedaleko Bejrutu? — Około trzydziestu mil. Jedzie się brzegiem morza do Byblos, a potem w głąb lądu, w góry, aż do źródeł Adonisu. Droga biegnie pod górę północną stroną doliny i gdzieś między Tourzaya i Qartaba dochodzi do Nahr-el-Sal'q, dopływu Adonisu. Dar Ibrahim leży w samym środku doliny, gdzie spotykają się obie rzeki. — Czy byłeś już tam kiedyś? — Nie, ale mam zamiar się tam wybrać. Czy naprawdę nie miałaś tego w planie? — Nawet mi to do głowy nie przyszło. Wybierałam się oczywiście w dolinę Adonisu, żeby zobaczyć źródło koło wodospadu i świątynię kogoś tam oraz miejsce, gdzie Wenus spotkała się z Adonisem... myślałam nawet, żeby wynająć na tę wycieczkę jakiś samochód i pojechać tam w niedzielę, po wyjeździe mojej grupy... Ale muszę się szczerze przyznać, że zupełnie zapomniałam o ciotce H. Właściwie prawie jej nie pamiętam. Kiedy ostatni raz odwiedziła kraj, byliśmy w Los Angeles, a przedtem... wierzyć się nie chce, ale to musiało być jakieś piętnaście lat temu! Mama nigdy mi nic nie mówiła o tej rezydencji... Dar Ibrahim... tak? Ale to pewnie dlatego, że mama jest równie słaba w geografii jak ja i prawdopodobnie nie

zdawała sobie sprawy, że to tak blisko Bejrutu. — Odstawiłam filiżankę na stolik. — Więc to jest w dolinie Adonisu? Chętnie wybiorę się tam z tobą, choćby tylko po to, żeby zobaczyć tę rezydencję i opowiedzieć ojcu, jak wygląda. Może uzna, że jeszcze nie jest ze mną tak źle, jak mu powiem, że specjalnie tam pojechałam, żeby położyć kwiatki na grobie kochanej staruszki. — Pewnie by cię przegnała, gdybyś spróbowała to 24 zrobić — powiedział Karol. — Jest bardzo energiczna. Trochę się pogubiłaś w tych rodzinnych sprawach... Spojrzałam na niego zdumiona. — Żyje? Ciotka H.? Ciekawa jestem, kto tu się pogubił! Umarła zaraz po Nowym Roku. Karol roześmiał się. — Nic podobnego! Jeśli myślisz o jej testamencie, to się grubo mylisz. W ciągu ostatnich kilku lat rozsyłała go wszystkim dookoła co najmniej raz na pół roku. Czy nie pamiętasz, jak twój ojciec dostał ów słynny list, w którym wyrzekała się brytyjskiego obywatelstwa i wydziedziczała całą rodzinę? Z wyjątkiem mnie jednego! — Uśmiechnął się wesoło. — Miałem odziedziczyć ogary Gabriela i Koran ciotki, gdyż w niewielkim stopniu zdradzałem „rozsądne zainteresowanie dla prawdziwych kultur tego świata". A to dlatego, że uczyłem się arabskiego. Swoją drogą —¦ filozoficznie dodał mój kuzyn — ciotka musi być okropnie naiwna, jeśli wierzy, że członek rodu Manselów byłby zdolny zainteresować się czymkolwiek, nie mając na widoku nader przyziemnych korzyści. — Proszę cię, daj spokój. Kpisz sobie ze mnie. — Myślisz o testamencie i o tym wszystkim? Zapewniam cię, że nie kpię. Wyparła się nas w pięknych, wczesnowiktoriańskich, okrągłych zdaniach... jej listy były prawdziwymi arcydziełami tego stylu... Wiesz, rodzina, Wielka Brytania, Bóg — wszystko razem. Może tylko Bóg w trochę innym pojęciu, bo miała zamiar przejść na mahometanizm. Prosiła też o przysłanie jakiegoś solidnego angielskiego kamieniarza, żeby jej zbudował prywatny cmentarzyk, gdzie będzie mogła spocząć na wieki w Allachu wśród swoich ukochanych psów. Mieliśmy także zawiadomić wydawcę „Timesa", że zagraniczna edycja drukowana jest na zbyt cienkim papierze, co utrudnia ciotce porządne wpisywanie słów 25 w krzyżówkach, prosi więc, aby to zostało zmienione. — Nie mówisz tego poważnie. — Z całą powagą — zapewnił mnie mój kuzyn. — Ręczę za każde słowo. — A co to są, na miłość boską, te ogary Gabriela? — Nie wiesz? Tak, rzeczywiście możesz tego nie pamiętać. — Pamiętam tylko samą nazwę, nic poza tym. Czy to ma coś wspólnego z jakąś bajką? — Tak, to legenda z książki, która się nazywała „Opowieści z północnych krain", czy jakoś podobnie. Ogary Gabriela to sfora psów rzekomo polujących razem ze śmiercią. Kiedy ktoś ma umrzeć, w nocy słyszy się ich wycie nad domem. Moim zdaniem ta legenda wywodzi się raczej od dzikich gęsi... Słyszałaś kiedyś dzikie gęsi? Zupełnie jak gdyby sfora psów ujadała ci nad głową. Sam nieraz zastanawiałem się, jaki te głosy mogą mieć związek z Gabrielem, który przecież nie był aniołem śmierci... — Spojrzał na mnie. — Trzęsiesz się! Zimno ci? — Nie. Pewnie któryś z tych psów zawył nad moim grobem. Ale co one mają wspólnego z ciotką Harriet? — Właściwie nic poza tym, że miała parkę porcelanowych piesków, za którymi szalałem. Nazwałem je ogarami Gabriela, bo przypominały mi ilustrację z tej książki. — Parkę czego?... Wiesz, jesteś stuknięty. Chyba cierpisz na schizofrenię albo jakieś inne psychiczne schorzenie. Przecież nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie marzył równocześnie o białym porsche'u i porcelanowych pieskach! Nie mogę w to uwierzyć. Karol roześmiał się.

—- To prawdziwa chińska porcelana, kochanie... pieski pochodzą z okresu dynastii Ming i przypuszczalnie są okazami muzealnymi. Diabli wiedzą, ile są teraz 26 warte, ale ponieważ wykazałem mnóstwo dobrego smaku zakochując się w nich bez pamięci w wieku lat sześciu, ciotka okazała go bez porównania więcej, z punktu zakochując się we mnie i przyrzekając zostawić mi je w spadku. I chociaż na stare lata zrobiła się koszmarną sknerą, nie zapomniała o tej obietnicy. — Poruszył się niespokojnie. — Och, chyba rozumiesz, że nie chodzi mi o te psy. Są po prostu doskonałym pretekstem i na tym koniec. — Pretekstem, żeby ją odwiedzić? — Właśnie tak. — Czy ten przypływ rodzinnych uczuć nie jest trochę spóźniony? — zapytałam ironicznie, ale wbrew moim oczekiwaniom Karol się nie roześmiał ani nie oburzył. Spojrzał na mnie dziwnie spod długich rzęs i spokojnie powiedział: — Nie chcę stracić takiej okazji. Wydaje mi się, że ciotka urządziła się tutaj w sposób bardzo interesujący. — Pojadę z tobą ze zwykłej ciekawości i miejmy nadzieję, że ciotka przynajmniej ciebie sobie przypomni, bo mnie na pewno nie będzie pamiętała. Musi mieć co najmniej sto lat. — Dokładnie osiemdziesiąt, zapewniam cię. Ale mimo to jest pełna energii. Krążą tu o niej legendy. Galopuje podobno konno po okolicy otoczona sforą psów i strzela do wszystkiego, co jej się nawinie. W ten sposób zaopatruje się w mięso. — Ze sforą psów, mówisz? Tak, też sobie coś takiego przypominam, zresztą kto mógłby o tym zapomnieć? Kiedy ostatni raz była u nas, przywiozła z sobą osiem spanielów króla Karola. — Teraz ma tybetańskie teriery i saluki... perskie charty, których książęta arabscy używali do polowania. To już przechodzi wszelkie granice... Przejęła arabskie obyczaje, mało tego, naśladuje mężczyzn, ubiera się jak 27 emir, pali nargile, widuje się z ludźmi tylko w nocy i żyje w swoim wielkim, brudnym pałacu... — W pałacu? — zapytałam zdumiona. — A na kogo ona pozuje? Na lady Hester Stanhope? — Jak najbardziej. Słyszałem, że we wszystkim ją naśladuje. Każe się nawet nazywać lady Harriet, a przecież oboje świetnie wiemy, że w naszej rodzinie zdarzały się różne przedziwne rzeczy, nigdy jednak nie było żadnej lady. — Zmierzył mnie surowym spojrzeniem. — Co wiesz o lady Hester Stanhope? — Nie mówiłam ci? Tegoroczne święta Bożego Narodzenia spędziłam u twoich rodziców i ulokowali mnie w twoim pokoju. Przeczytałam sporo twoich książek. Masz całą bibliotekę o Środkowym Wschodzie. Czy naprawdę czytałeś te wszystkie arabskie poezje i inne mądrości? Nawet Koran? — Od początku do końca. — Przyznaję się, że to pod wpływem twojej biblioteki postanowiłam zwiedzić przede wszystkim właśnie tę część świata. Zawsze mieliśmy wspólne zainteresowania... albo może powiesz, że zawsze cię naśladowałam? Od dawna nęci mnie romantyczny urok Petry, Damaszku i Palmyry, ale nigdy jakoś konkretnie nie pomyślałam, żeby się tu wybrać. Potem zobaczyłam gdzieś ogłoszenie o tej wycieczce i postanowiłam pojechać na nią, rozpatrzyć się trochę na miejscu i zatrzymać się dłużej, żeby już na własną rękę zwiedzić dodatkowo kilka miejsc. Jednym z nich miało być właśnie Dżoun, rezydencja lady Hester Stanhope. — To teraz zupełna ruina. —¦ Wiem, ale mimo to chciałabym ją zobaczyć. Lady Hester musiała być niezwykłą kobietą! Przeczytałam wszystkie książki o niej, jakie znalazłam w twojej bibliotece. Były szaleńczo

ciekawe w porównaniu z innymi twoimi książczydłami. Zaraz po świętach miałam 28 grypę i przez dwa tygodnie byłam uwięziona w domu, a mama nie miała czasu biegać po księgarniach w poszukiwaniu jakiejś strawniejszej literatury dla mnie. Uśmiechnął się pobłażliwie. — Nie rób z siebie na siłę słodkiej idiotki. Nie jestem jednym z twoich muskularnych blondynów. — O, to na pewno. Nasze oczy spotkały się. Milczeliśmy chwilę, a w panującej dokoła ciszy szmer fontanny wydawał się dziwnie głośny. Potem mój kuzyn wstał i wyciągnął do mnie rękę. — Chodź zobaczyć lilie wodne po zachodzie słońca. Zamykają się po prostu w oczach. Zeszłam za nim na dziedziniec, pogrążony teraz w chłodnym cieniu. Bladoniebieskie kwiaty lilii sterczały na sztywnych łodygach nad wodą, a lśniące liście pokrywały taflę wody niby płytki jaspisu. Pod nimi migały tu i ówdzie złote płetwy rybek, a ogromna złota pszczoła piła wodę, siedząc na brzegu wielkiego liścia. Bladoniebieskie płatki zamykały się jeden po drugim, aż wreszcie wszystkie lilie stuliły się na noc w sztywne, nieruchome kielichy. Zamykający się kwiat nieomal uwięził w swojej koronie jakąś zapóźnioną pszczołę, ale w ostatniej chwili wyrwała się brzęcząc gniewnie i wystrzeliła w powietrze jak kula. Patrzyłam na to wszystko z roztargnieniem, pogrążona w rozmyślaniach nad usłyszanymi przed chwilą od Karola informacjami. Niezmiernie zainteresowała mnie ekscentryczna postać starej damy, która już od tak dawna przestała liczyć się jako realny członek naszej rodziny, przekształcając się w rodzinną legendę. Obraz jej, odmalowany przed chwilą przez Karola, zamazywał się i mieszał w mojej wyobraźni z tłumem książkowych postaci, poznanych w czasie mojej przymusowej, intensywnej lektury w okresie świąt. Niektóre z ksią29 żek Karola 'czytałam rzeczywiście z pewnym wysiłkiem, ale opowiadania o ekscentrycznej lady Hester były niezmiernie ciekawe, a nawet porywające. Wyjechała na Środkowy Wschód na samym początku dziewiętnastego stulecia. Była hrabianką, a w tych czasach pochodzenie stanowiło nieomal o wszystkim. Ponadto, jako siostrzenica Pitta, przyzwyczaiła się brać udział w zakulisowym życiu politycznym. Po dłuższej podróży po krajach Wschodu, którą odbyła z wielkim przepychem, mając w swoim orszaku kochanka, niewolników i przybocznego lekarza, postanowiła w końcu osiedlić się w ówczesnej Syrii. W tym celu kupiła sobie fortecę na. szczycie góry w pobliżu Dżoun, niedaleko Sydonu, w której zamieszkała, żyjąc ze wschodnim przepychem, ubierając się jak turecki emir i żelazną ręką, a niekiedy dosłownie przy pomocy bata, rządząc sztabem służby, albańskimi strażnikami, czarnymi niewolnikami i stajennymi oraz przybocznym lekarzem. Jej forteca, wznosząca się na wysokim, nagim szczycie i opisywana przez współczesnych jako „zaczarowany pałac" była istnym labiryntem dziedzińców i korytarzy, zawiłych jak chińska łamigłówka. Do otoczonych murem ogrodów prowadziły kręte schody, szpiedzy lady Hester wchodzili i wychodzili przez tajemne, wykute w skale przejścia, a szemrzące fontanny i wspaniałe ogrody dodawały egzotyczności tej siedzibie. Było to świadome naśladownictwo arabskich baśni z tysiąca i jednej nocy, z zachowaniem wszystkich szczegółów fantastycznej scenerii Wschodu, co było zupełnie łatwe w tych warunkach. Lady Hester miała tu wszystko: róże i jaśminy, niemych czarnych niewolników i słowiki, wielbłądy, święte koty i arabskie konie. Nieustraszona, bezgranicznie samolubna, zarozumiała i ekscentryczna (z biegiem lat jej ekscentrycz-ność przerodziła się w megalomanię) mieszała się do 30 spraw lokalnej polityki, lekceważyła miejscowych emirów i odniosła nawet pewien sukces, stawiając się ponad prawem. W końcu chyba sama uwierzyła w swoje mistyczne

posłannictwo królowej Wschodu, która pewnego dnia wjedzie ukoronowana do Jerozolimy, u boku nowego mesjasza. Uparta „można samotnica" podzieliła u schyłku życia los wielu samowładnych dyktatorów — umarła w samotności i nędzy, okradana i zaniedbywana przez służbę. Jej fortuna stopniała, a wspaniała forteca powoli zamieniła się w ruinę. Ale oprócz długów zostawiła po sobie legendę, która przetrwała do dziś. Myśl, że w pewnej formie legenda ta mogła odżyć w osobie mojej własnej ciotecznej babki Harriet, nie dawała mi spokoju. Na podstawie tego, co o niej wiedziałam, uznałam, że (poza pochodzeniem) ciotka dość dobrze nadawała się do tej roli. Była bogata i wykształcona, miała silny charakter, wiele podróżowała, i to nawet z orszakiem, który nie był wprawdzie tak imponujący jak orszak lady Hester w 1820 roku, ale w sto lat później wywołał równie dużo sensacji i zamieszania. Wyszła za mąż za archeologa, Ernesta Boyda, i towarzyszyła mu we wszystkich badawczych podróżach, wtrącając się do wszystkiego i (trzeba to przyznać) nadzorując jego wykopaliska od Kambodży aż po dolinę Eufratu. Po śmierci męża wycofała się z czynnej pracy i wróciła do Anglii. W dalszym ciągu jednak żywo interesowała się Środkowym Wschodem, a nawet sfinansowała jedną czy dwie wyprawy, które szczególnie poruszyły jej wyobraźnię. Ale wystarczyły jej dwa lata angielskiej pogody. Pożegnała się z rodziną (była to jej ostatnia wizyta, którą pamiętam) i wyjechała do Libanu, gdzie kupiła pałac na szczycie wzgórza i osiedliła się w nim, by (jak nam oświadczyła) napisać książkę. 31 Z tej twierdzy zrobiła tylko jeden wypad, cztery lata temu, zaraz po tym jak moi rodzice przenieśli się do Los Angeles. Przyjechała, jak mówiła, by uporządkować swoje interesy (co w praktyce oznaczało przekazanie jej dość pokaźnych kapitałów do Libanu), znaleźć partnera dla swojej odrażającej (jak twierdził Karol) tybetańskiej terierki Dalili i raz na zawsze otrząsnąć pył Anglii ze swoich stóp. Właśnie wtedy słyszałam o niej ostatni raz. Nikt z nas nie wie, czy podczas swego piętnastoletniego wygnania rzeczywiście coś napisała, poza kolejnymi wersjami testamentu, które cała rodzina odczytywała z dużą uciechą, po czym natychmiast przestawała się tym tematem interesować. Mogliśmy się równie dobrze obejść bez ciotki Harriet, jak ona bez nas. I nie mieliśmy o to nawzajem do siebie pretensji. Moja cioteczna babka doprowadziła do perfekcji nasz rodzinny dar izolowania się od świata. Patrzyłam więc na mego kuzyna z powątpiewaniem: — Myślisz, że zechce cię przyjąć? —¦ Och, na pewno — odparł z całym spokojem. — Moja matka wyrażała się zawsze z dużą ironią o pewnej słabości ciotki Harriet do młodych mężczyzn i wcale nie widzę powodu, dlaczego nie miałbym tego wykorzystać. A jeśli jej jeszcze powiem, że przyszedłem upomnieć się o swoje prawa do psów Gabriela, na pewno jej się to spodoba. Była zawsze bardzo stanowczą starszą panią i lubiła ludzi umiejących dochodzić swoich należności. Jeśli uda mi się w niedzielę wieczorem przyjechać do Bejrutu, czy wybrałabyś się tam ze mną w poniedziałek? — Oczywiście. To się zapowiada bardzo ciekawie, nie wiem tylko, czy można wierzyć choćby w jedno słowo z tego wszystkiego, co mówiłeś. — Wszystko to święta prawda... jeśli w ogóle w tym kraju można w cokolwiek wierzyć — oświadczył mój kuzyn. — Bo wiesz, co się o nim mówi? Że jest to kraj, w którym wszystko może się zdarzyć, kraina cudów... — Potem dodał cicho: — „Ludzie zamieszkujący tę krainę cudów... ludzie gór i pustyni, obdarzeni wyobraźnią barwniejszą i zarazem bardziej mglistą niż daleki horyzont ich piasków i mórz, postępują zgodnie ze słowami Mahometa i lady Hester Stanhope. Czują potrzebę obcowania z gwiazdami, z proroctwami, z cudami i przebłyskami geniuszu". — Co to takiego?

— Lamartine. — Jak się tego słucha, można by nawet uwierzyć, że ciotka Harriet jest normalna. Nie mogę się doczekać tej wizyty. Ale teraz muszę już iść. — Spojrzałam na zegarek. — O Boże, już czas na kolację. — Jestem pewny, że Ben by cię zatrzymał. Będzie tu lada chwila. Nie możesz zaczekać? — Bardzo bym chciała, ale jutro wcześnie wyjeżdżamy, a muszę jeszcze coś załatwić. — Nachyliłam się po swoją torebkę. — A teraz odwieziesz mnie do domu, mój kochany, i to bez żadnych dyskusji. Nie zamierzam zapuszczać się po ciemku w ulice Damaszku ani dla ciebie, ani dla kogokolwiek innego, nawet gdybym wiedziała, że trafię, gdzie trzeba, co jest raczej wątpliwe. A może po prostu pożyczysz mi porsche^? — Są granice ryzyka, których nie przekraczam — odparł mój kuzyn. — Odwiozę cię do hotelu. Chodźmy. Przeszliśmy w milczeniu przez dziedziniec. Ktoś — przypuszczalnie młody Arab — przyniósł lampę i ustawił ją w niszy przy drzwiach. Przypominała lampę Aladyna. Zrobiona była z jakiegoś srebrzystego metalu, który w dziennym świetle z pewnością wyglądał paskudnie. Ale o zmroku, rozjaśniona małymi języczkami płomienia, była wręcz piękna. Granatowy pro3 — Ogary Gabriela 33 stokąt nieba nad dziedzińcem usiany był migotliwymi gwiazdami. Żaden przykry odblask ulicznych świateł nie mącił aksamitnej głębi nieba. Chociaż rozpościerało się nad migotliwą i ruchliwą, bogatą damasceńską oazą, oddychało milczeniem pustyni, zaczynającej się tuż za ostatnią palmą. Dziedziniec pogrążony był w ciszy. Daleki pomruk ulicznego ruchu, nie głośniejszy od szumu muszli, tworzył doskonałe muzyczne tło dla tej spokojnej ciszy, zmąconej tylko szmerem fontanny. Źródło bijące na pustyni... Jakaś rybka przemknęła tuż pod powierzchnią, błyskając złociście w świetle lampy i uwydatniając w ten sposób ruchliwe piękno wody. Nieomal słychać było, jak porusza płetwami. Jakiś ptak odezwał się cicho, sadowiąc się do snu pośród liści szeleszczących nad arkadami. — To tur kawka, słyszysz? — Karol mówił szeptem, ale mimo to drgnęłam gwałtownie. — Poeci twierdzą, że wciąż wzywa ukochanego... „Yusuf, Yusuf"... aż w końcu jej głos łamie się w szlochu. Dobrze, to zadzwonię do ciebie w sobotę wieczorem do „Fenicji" i zawiadomię cię, kiedy przyjadę. — Będę czekała. Mam nadzieję, że po tym wszystkim odnajdziemy w Dar Ibrahim czar baśni z tysiąca i jednej nocy. Tobie zresztą to się na pewno uda, bo jesteś niezwykle czarujący, ale nie ma najmniejszego powodu, żeby ona zechciała widzieć się ze mną. — Będzie na pewno zachwycona — wspaniałomyślnie oświadczył mój kuzyn. — Nawet mnie zrobiło pewną przyjemność spotkanie z tobą. — Czyś się przypadkiem nie pomylił? — spytałam idąc przed nim do wyjścia. Adonis żyje w dalekim Libanie, W Libanie skalistym, Gdzie kwitnie jego anemon Szkarłatny. James Elroy Flecker: „Santorin". Podejrzewałam z początku Karola, że trochę przesadził opowiadając mi „legendę" Dar Ibrahim, ale w końcu musiałam przyznać mu rację. Bardzo łatwo uzyskałam dalsze informacje o mojej dziwacznej krewnej z Bejrutu. Gdybym nawet nigdy przedtem o niej nie słyszała, tutaj musiałabym się o niej dowiedzieć. 35 r Zdarzyło się to w sobotę, po odjeździe mojej wycieczki do Londynu. Zaraz potem przeniosłam się do hotelu „Fenicja", aby ułożyć plan mego krótkiego samodzielnego pobytu i czekać na przyjazd Karola. Resztę soboty przeznaczyłam na fryzjera i załatwienie kilku

sprawunków, a na niedzielę zamierzałam wynająć samochód z kierowcą i pojechać w górskie okolice Libanu, do źródeł Adonisu. Kiedy zwróciłam się do recepcji z prośbą o wynajęcie mi na tę wycieczkę samochodu z kierowcą, podczas naszej rozmowy padło imię mojej ciotecznej babki. Uprzejmy urzędnik odniósł się do moich projektów z tak wielkim entuzjazmem, że nieomal udało mu się ukryć, co w głębi duszy myśli o niesamowitych zachciankach turystów. Jeśli młoda turystka chce ponieść koszty wynajęcia samochodu z kierowcą, aby przejechać się w góry i zobaczyć kilka brudnych wiosek i jakiś wodospad, oczywiście chętnie jej w tym pomoże... i (zauważyłam, że szybko oszacował moje ubranie, cenę pokoju i przypuszczalną wysokość mojego hotelowego rachunku) z przyjemnością wynajmie możliwie najdroższy samochód. — O ile wiem — dodałam — w pobliżu źródeł Adonisu znajdują się ruiny starej rzymskiej świątyni, a niedaleko stamtąd jest jeszcze jedna mniejsza świątynia. Chciałabym je zobaczyć. — Ach tak? — zapytał recepcjonista, po czym szybko zmieniając ton dorzucił: — Ależ oczywiście, świątynie. — Zapisał coś, wyraźnie zadowolony, że przejęłam inicjatywę. — Powiem kierowcy, żeby włączył je do programu wycieczki. — Bardzo proszę. A jak będzie z obiadem? Dopiero teraz uznał, że rozmowa nabiera sensu, i od razu się rozpromienił. Będziemy przejeżdżali koło słynnego letniego hotelu... musiałam chyba o nim słyszeć?... 36 będę tam mogła zjeść doskonały obiad, i to przy muzyce. Och, tak! Można tam słuchać muzyki w każdym pokoju, ciągle, cały dzień się ją nadaje, aby cisza górska nie wydawała się komuś zbyt przygnębiająca. Jest nawet basen. I kort tenisowy. — A potem, jeśli pani zechce wracając zboczyć trochę z drogi, będzie pani mogła zwiedzić Dar Ibrahim. — Musiał mylnie wytłumaczyć sobie wyraz zdumienia na mojej twarzy, gdyż szybko wyjaśnił: — Nigdy pani nie słyszała tej nazwy? Och, Dar Ibrahim to pałac, w którym mieszka pewna dostojna lady, teraz już bardzo stara, ale kiedyś powszechnie znana. Kiedy kupowała ten pałac, był bliski ruiny, ale ona sprowadziła mnóstwo pięknych rzeczy i od nowa zasadziła ogrody. Gościło tam dawniej wiele znanych osobistości i można było zwiedzać niektóre części pałacu, tak samo jak teraz można zwiedzać Beited-Din i zamki krzyżowców. Ale niestety... obecnie lady jest już bardzo stara i jak mówią, trochę... — zrobił wymowną minę i lekko stuknął się w czoło. — Pałac jest teraz zamknięty, lady nikogo nie przyjmuje i nigdy nie opuszcza swojej rezydencji. Ale opowiadano mi, jak tam było cudownie, i sam widywałem ją, jak przejeżdżała konno ze swoją świtą... teraz wszystko się zmieniło, jest bardzo stara i od dawna nikt jej nie widział. — Od jak dawna? Rozłożył ręce. — Od jakichś sześciu miesięcy, a może od roku. Trudno mi to dokładnie powiedzieć. — Ale mieszka tam nadal? — Oczywiście. Słyszałem, że podobno ktoś z nią tam mieszka, ale to może być plotka. Ma, zdaje się, jeszcze dwóch czy trzech służących. Raz na miesiąc odbiera przesyłki artykułów żywnościowych, które dostarczają 37 jej z Bejrutu do Sal'q... to znaczy do najbliższej wioski, a stamtąd transportują je dalej na grzbiecie muła. — Czy nie dochodzi tam żadna droga? — Nie, jedzie się wzdłuż grzbietu górskiego nad doliną, ale chcąc potem dostać się ze wsi do Dar Ibra-him, trzeba iść piechotą albo jechać na mule. — Uśmiechnął się. — Nie namawiam pani na to, bo teraz to już właściwie nie warto. I tak nie można dostać się do pałacu.

Radziłbym tylko zobaczyć okolicę. Widok jest bardzo piękny. Z daleka Dar Ibrahim przedstawia się naprawdę okazale. — Słyszałam już o tym pałacu — powiedziałam, chcąc dowiedzieć się czegoś więcej. — Poznałam w Anglii krewnych jego właścicielki. Myślałam, że może uda mi się z nią zobaczyć. Zastanawiałam się nawet, czy nie napisać do niej i nie poprosić, żeby mi pozwoliła się odwiedzić. — Sama nie wiem, co mnie powstrzymało przed wyjaśnieniem mojemu rozmówcy, że jestem spokrewniona z tą legendarną postacią. Potrząsnął z powątpiewaniem głową, ale w jego oczach pojawił się błysk ciekawości, który upewnił mnie, że moja powściągliwość była słuszna. —i Może pani spróbować, ale wątpię, czy ona dostanie ten list i czy pani otrzyma odpowiedź... Jest tam podobno przy bramie portier — wzruszył ramionami — ale jak mówią, nikogo nie wpuszcza do środka. Odbiera dostawy i płaci należność. Jeśli są jakieś listy do niej albo ona do kogoś napisze, wręcza się je przy tej okazji. Ale od dłuższego czasu nikogo nie przyjęła... dosłownie nikogo, poza doktorem. — Poza doktorem? Czy jest chora? — Ach, nie. Teraz już nie. Ktoś mi mówił, że chorowała w zeszłym roku... jakieś pół roku temu, na jesieni. Doktor jeździł do niej wtedy codziennie. Ale wyzdrowiała i teraz nieźle się czuje. 38 Musi rzeczywiście nieźle się czuć, pomyślałam sobie, skoro na Boże Narodzenie napisała tę nową, w zgryźliwym tonie sformułowaną wersję swojego testamentu. — Czy to był doktor z Bejrutu? — Tak, jakiś Anglik. — Nie pamięta pan, jak się nazywa? — I zaraz dodałam, żeby usprawiedliwić swoją ciekawość: — Jeśli nie mogłabym się z nią zobaczyć, może przynajmniej od niego czegoś się dowiem. Recepcjonista nie mógł sobie przypomnieć nazwiska doktora, ale obiecał się dowiedzieć i rzeczywiście, gdy następnym razem przechodziłam koło jego kontuaru, miał już tę informację przygotowaną. Doktor nazywał się Henry Grafton i mieszkał gdzieś w pobliżu Placu Męczenników. Podziękowałam i poszłam do swego pokoju, gdzie niezwłocznie chwyciłam książkę telefoniczną i zaczęłam szukać tego nazwiska. Znalazłam numer telefonu doktora. Z pewnym trudem udało mi się uzyskać połączenie i w słuchawce odezwał się po arabsku jakiś mężczyzna. Ale kiedy po chwili okazało się, że mówi doskonale po francusku, a potem, że jeszcze lepiej zna angielski, rozmowa z nim przyniosła mi duże rozczarowanie. Nie, nie ma doktora Graftona. Doktor Grafton wyjechał kilka miesięcy temu z Bejrutu. Tak, na dobre. Czy może mi w czymś pomóc...? — Chciałabym dowiedzieć się czegoś o mojej krewnej — odparłam. — O pani Boyd. O ile mi wiadomo, leczyła się u doktora Graftona kilka miesięcy temu, kiedy był jeszcze w Bejrucie. Czy przypadkiem nie jest teraz pańską pacjentką? Chciałabym... —• Pani Boyd? — W jego głosie zabrzmiało zdziwienie. — Obawiam się, że nie znam nikogo o tym nazwisku... Gdzie ona mieszka? 3S — Mieszka poza Bejrutem, w Dar Ibrahim. O ile wiem, niedaleko wsi, która nazywa się Sal'q. — W Dar Ibrahim? — Jego głos ożywił się. — Czy pani chodzi o lady Harriet? — Chyba tak... tak, właśnie o nią — powiedziałam czując się trochę głupio. — Zapomniałam... Och, oczywiście, że chodzi mi o lady Harriet! — O ile mi wiadomo, czuje się doskonale — odparł głos — ale nie jest moją pacjentką. W zasadzie po wyjeździe doktora Graftona powinienem był przejąć nad nią opiekę, ale zawiadomiła mnie listownie, że zorganizowała to sobie jakoś inaczej. — Wyczułam w jego aksamitnym głosie jakiś szczególny ton, który można było nazwać rozbawieniem, i miałam

ogromną ochotę zapytać, w jaki sposób to sobie zorganizowała, ale nie mogłam się na to zdobyć. Prawdopodobnie, pomyślałam, odżegnywała się w tym liście od świata, Anglików i lekarzy w ogóle lub był to jeszcze jeden testament. — Czy mogę wiedzieć, kto mówi? — zapytał głos. — Wnuczka lady Harriet. Nazywam się Christabel Mansel. Przyjechałam do Libanu z wycieczką i... od dość dawna nikt z naszej rodziny nie miał od mojej babki żadnej wiadomości. Zastanawiałam się już nawet, czy nie umarła. Ale potem dowiedziałam się, że żyje, i ktoś tu, w hotelu... mieszkam w „Fenicji"... powiedział mi, że leczył ją doktor Graf ton, postanowiłam więc zadzwonić do niego i uzyskać jakieś bliższe informacje. Ale pan mówi, że wyjechał z Bejrutu. Czy jest jeszcze na terenie Libanu? Może mogłabym się jakoś z nim zobaczyć? — Obawiam się, że nie. Wrócił do Londynu. — Ach, tak. Wobec tego bardzo panu dziękuję i postaram się jakoś sama ją odwiedzić. Głos w telefonie umilkł na chwilę, a gdy się znowu odezwał, był zupełnie pozbawiony wyrazu: 40 — Podobno unika wszelkich kontaktów z ludźmi. — Wiem — powiedziałam — słyszałam o tym. W każdym razie bardzo panu dziękuję za informacje. Do widzenia. — Do widzenia — odparł głos. Odkładając słuchawkę złapałam się na tym, że się uśmiecham. To, czego uprzejmy głos nie dopowiedział, było z pewnością arabskim odpowiednikiem naszego „połam ręce i nogi". Karol zatelefonował wieczorem, aby mi powiedzieć, że ojciec Bena opóźnił swój powrót, wobec czego on sam będzie mógł ruszyć się z miejsca najwcześniej w niedzielę wieczorem, a i to jeszcze nie było pewne. — Ale zaklinam się na wszystkich bogów — zakończył przekonywająco — że przyjadę do ciebie w poniedziałek, o ile nie skręcę gdzieś karku po drodze. — Nie wódź losu na pokuszenie — odparłam — a przynajmniej dopóki nie kupisz sobie tego amuletu z błękitnych paciorków. Powiedziałeś, że to jest kraj, w którym wszystko może się zdarzyć. Nie wspomniałam mu o moim wywiadzie w sprawie ciotki Harriet ani o tym, że tajemnicza samotnia Dar Ibrahim zaczęła mnie coraz żywiej interesować. Recepcjonista musiał rzeczywiście dołożyć wszelkich starań, aby mi zorganizować miłą i kosztowną wycieczkę. Samochód okazał się wielką amerykańską limuzyną ze statecznikami, klimatyzacją, wisiorkiem z błękitnych paciorków od uroku i zawieszonym w oknie wersetem z Koranu: „Całą ufność pokładaj w Bogu". Był tam również wysokościomierz. Z początku trudno mi było w to uwierzyć, ale kierowca, Hamid, młody Arab o bystrym wyrazie twarzy, wyjaśnił mi, że wjedziemy na wysokość ośmiu tysięcy stóp ponad poziom 41 morza jednym morderczym ciągiem, gdyż źródła Ado-nisu położone są na szczycie góry w Libanie Górskim. Usiadłam obok kierowcy i jak urzeczona wpatrywałam się w wysokościomierz, gdy w Byblos skręciliśmy znad brzegu morza i zaczęli wjeżdżać pod górę. Hamid zbyt skąpo ocenił ilość morderczych zrywów potrzebnych do pokonania tej wysokości. Z początku szosa biegła rozsądnie przez wioski i tarasowate poletka, na których jabłonie, posadzone w starannie odmierzonych odstępach, grzęzły po kolana w zielonych uprawach. Czarnookie dzieci bawiły się wśród kur, na zapylonej drodze. Ale po chwili droga, uwolniwszy się od małych zielonych osiedli, zaczęła coraz stromiej piąć się w górę przez ostatni pas uprawnej ziemi, ponad którym ukazał się skalny ugór, zawładnięty przez stada owiec. I tutaj też, w każdym bardziej osłoniętym zakątku, starannie wzniesiony murek

zatrzymywał pracowicie naniesioną ziemię, na której skąpo kwitły drzewa owocowe. Na silniej nasłonecznionych pólkach zieleniły się źdźbła jakichś zbóż, nieomal zagłuszonych kępami wiosennych kwiatów, które panoszyły się dosłownie wszędzie — przy drodze, na murach, nawet w szczelinach skał. Hamid z dobrodusznym uśmiechem zatrzymał samochód, abym mogła do woli nasycić się widokiem orchidei, pastelowych cyklamenów, błękitnych ogromnych pelargonii, perskich tulipanów o szkarłatnych kielichach i czerwonych anemonów — kwiatów Adonisa. Potem opuściliśmy tereny uprawne i jechaliśmy dalej skalistą serpentyną, przy której rosły już tylko szare, uczepione skał krzaki i żółte żarnowce. Krystalicznie czyste powietrze było cudownym przeciwieństwem duszącego upału, który panował nad brzegiem morza. Od czasu do czasu napotykaliśmy stada owiec z sierścią kremowego koloru, czasem w odcieniu miodu, a czasem 42 w czarne łaty. Poruszały się po pastwisku z nisko spuszczonymi łbami i zwieszonymi uszami, jak gdyby stale szukały pożywienia. Czarne kozły z połyskliwą sierścią pasły się razem z nimi. Stado skupiało się zwykle wkoło otulonego w burnus pasterza, stojącego samotnie z rękami złożonymi na lasce i patrzącego na nas z powagą, kiedy przejeżdżaliśmy obok. Droga pięła się coraz wyżej. Strzałka wysokościomie-rza uparcie przesuwała się w prawo. Powietrze było orzeźwiająco chłodne. Żółte żarnowce zostały za nami w dole, a przy brzegach wąskiej drogi rosły między głazami nisko przycupnięte kępki szarych, nędznych listków. Samochód zataczał się niebezpiecznie na zakrętach, mając z jednej strony skalną ścianę grożącą zerwaniem błotnika, a z drugiej stromą przepaść, w której szybowały kraczące wrony i kruki. Nagle z obu stron otwarła się wolna przestrzeń. Jechaliśmy grzbietem oszołamiaj ąco wyeksponowanej grani; po lewej stronie roztaczał się rozległy, spowity niebieską mgiełką widok na białe skały i porosłe lasem, niezliczone grzbiety wzgórz, schodzących w dół aż do morza, z prawej strony, głęboko w dole, mienił się zielenią, to znów znikał wijąc się w szerokim leśnym wąwozie Nahr Ibrahim — rzeka Adonisa. W chwilę potem zanurzyliśmy się w skaliste wąwozy, do których tu i ówdzie z trudem przedostawało się słońce, pozwalając zakwitnąć wątłym jabłoniom, wyrosłym wśród pól czerwonych anemonów. Wkrótce dotarliśmy do źródła Adonisu. Źródło to od niepamiętnych czasów miało czarodziejską moc. Prymitywnym ludziom, żyjącym z płodów tej spragnionej wody ziemi, biały rwący potok, tryskający z czarnej pieczary w połowie olbrzymiej, spalonej słońcem skały, nasuwał myśl o nadziemskich mocach, jakichś nieznanych bogach, demonach i innych straszli43 wych potęgach. Z pewnością był też symbolem urodzaju... Rzeka niosła z sobą życie trzydziestu milom górskich szlaków. Wszędzie, gdzie woda tryskała spomiędzy skał, doliny pokrywały się zielenią, wypełniały drzewami i kwitnącymi krzakami, a na brzegach potoków wyrastały czerwone anemony. To tutaj, widmowym śladem Izis, Isztar i Astarte oraz samej Bogini Matki, czczonej jako Demeter, Dia i Cybele z sakralnych wież, przyszła Afrodyta, by zakochać się w syryjskim pasterzu Adonisie i spocząć z nim na posłaniu z kwiatów. To tutaj zabił go dzik, a w miejscach, gdzie padły krople jego krwi, zakwitły anemony. I po dziś dzień, na wiosnę, wody Adonisu czerwonym nurtem spływają do morza. Obecnie dolina jest pusta i tylko czarne kozy wylegują się w słońcu na strzaskanej posadzce świątyni Afrodyty, a przez szum potoku przebija sennie czysty, srebrny dźwięk ich dzwoneczków. Strzępki gałganków, powiewające na świętym drzewie, zostały tam zawieszone w celu ubłagania łask ostatniej królowej tej doliny — Marii.

Nawet bez tych legend ów widok zapierał dech. Ale gdy się o nich pamiętało, biała woda, błyszczące głazy, potężne ruiny i barwne kwiaty poruszane powiewem unoszącym się nad wodospadem, tworzyły jakąś nieziemską scenerię. Kiedy w słońcu wyjechaliśmy z doliny na szlak (trudno było nazwać go drogą), który przez inne już okolice miał nas zaprowadzić z powrotem do domu, ujrzeliśmy widok naprawdę godny baśniowego Wschodu. W niewielkiej odległości od doliny Adonisu ujrzeliśmy kilka niewidocznych przedtem arabskich domków, rozsianych nad brzegiem rzeki. Wąska ścieżka, podobna do białej rysy na skałach, wiła się pomiędzy nimi w górę, odchodząc ukośnie od drogi. Po niej swobodnie wspinał się arabski koń kasztanowatej maści. Biały 44 burnus jeźdźca wydymał się niby żagiel, a sżkarłatmo--srebrna uzda lśniła z daleka w słońcu. Za koniem biegły dwa piękne płowe charty o długiej, jedwabistej sierści — słynne saluki, używane przez wschodnich książąt do polowania na gazele. Wkrótce orszak ten znikł za zakrętem i krajobraz od razu przybrał normalny wygląd. Znaleźliśmy się przed hotelem i była pora na obiad. Zobaczyliśmy jeźdźca ponownie, gdy zjeżdżaliśmy w dół drugą stroną doliny. Obiad zajął nam przeszło godzinę, a jeździec wybierał zapewne krótsze ścieżki, omijając niezliczone trudne zakręty, które musiał pokonywać nasz samochód. Kiedy podskakując na ciągłych wybojach torowaliśmy sobie drogę do małej osady w jakiejś zagubionej dolinie, gdzie śnieg leżał na niedużej wysokości nad naszymi głowami, zobaczyłam w dole jeźdźca, jadącego stępa prawie niewidoczną ścieżką, wśród sięgających mu niemal do pasa słoneczników. Psy były całkowicie niewidoczne, ukryte wśród wielkich liści w kształcie serca. Po chwili wypadły przed nim na niżej leżący zakręt drogi, a koń ruszył za nimi kłusem. Powietrze było tak czyste, że poprzez tępe uderzenia kopyt na piaszczystej drodze wyraźnie słyszałam dźwięk dzwoneczków przy uździe rumaka. Niskie, obdrapane domki zbiegły się dokoła samochodu i szybko przesłoniły nam widok. Zatrzymaliśmy się we wsi, żeby kupić pomarańcze. Był to pomysł Hamida. Mogliśmy je bez trudu nabyć na jednym z licznych przydrożnych straganów, gdy wyjeżdżaliśmy z Bejrutu, ale Hamid zapewniał, że te będą zupełnie niezwykłe, prosto z drzewa, ciepłe od słońca i dojrzałe, cudownie dojrzałe. — Kupię je pani w prezencie — oświadczył zatrzy45 mując samochód w cieniu jakiejś morwy i wychodząc, by otworzyć przede mną drzwiczki. Wieś była biedna, co od razu rzucało się w oczy. Ale nędzne chatki, będące właściwie szałasami obłożonymi cegłą z wysuszonej na słońcu gliny, osłonięte były winoroślą i każda z nich tkwiła nisko przy ziemi, wśród pracowicie utrzymanych tarasowatych poletek zbóż i owocowych drzew. Pomimo znacznej wysokości, bogini hojnie obdarzyła to miejsce łaską urodzaju. Było osłonięte przed najsilniej wiejącymi wiatrami i dzięki obfitym śniegom nie brakowało tu wilgoci. Pieczołowicie nałapana woda mieniła się ciemną zielenią w kwadratowych zbiornikach pod nagimi, srebrzystymi topolami, a sama wioska (garstka chat wtulonych w półkolisty stok, stanowiący naturalną osłonę przed wiatrem) tonęła wśród owocowych drzew w pełnym rozkwicie. Oprócz cudownie lśniących w słońcu drzew pomarańczowych i cytrynowych, uginających się pod ciężarem woskowatych kwiatów i owoców, kwitły białe jak śnieg grusze oraz ciemnoróżowe migdałowce, a poza tym wszędzie widać było niebieskaworóżowe, rozkwitłe jabłonie, które są najczęściej spotykanymi drzewami owocowymi w Libanie. Słońce paliło mocno. Gromadka zaciekawionych dzieciaków otoczyła samochód. Były jeszcze bardzo małe i ze swymi gęstymi, czarnymi czuprynkami i olbrzymimi, ciemnymi oczyma wyglądały naprawdę miło, z wielkiej ciekawości zapamiętale ssąc palce. W tej popołudniowej godzinie ciszy wioska wydawała się wymarła. Na polach nie było widać

nikogo. Jeśli istniała tu jakaś kawiarenka, musiała kryć się w ciemnej izbie którejś z chat. Nie zauważyłam ani jednej kobiety. Poza dziećmi, grzebiącymi w ziemi chudymi kurami i nieszczęśliwie wyglądającym osłem z nie zagojonymi otarciami od sznura, jedynym żywym stworzeniem był 41 jakiś starzec, który siedział na słońcu paląc fajkę. Ale i on robił wrażenie tylko na pół żywego. Zdawało się, że pali swoją fajkę przez sen, a jego oczy uniosły się i spoczęły na Hamidzie powoli i półprzytomnie, gdy ten pozdrowił go i spytał o coś po arabsku, przypuszczalnie po prostu o to, kto mógłby nam sprzedać pomarańcze, wiszące nieruchomo na pięknych drzewach. Upłynęła chwila, zanim pytanie dotarło do świadomości staruszka, który wyjął fajkę z ust, obrócił głowę w drugą stronę, splunął z obrzydzeniem na ziemię i wymamrotał coś do siebie pod nosem. Potem jego krótkowzroczne oczy znów zapatrzyły się w przestrzeń, a fajka wróciła do ust. Hamid uśmiechnął się do mnie, wzruszył ramionami i powiedział: — Zaraz wrócę — i zniknął w ciemnych drzwiach jakiejś chaty. Przeszłam na drugą stronę drogi, a dzieci ruszyły za mną. Umacniający krawędź drogi mur schodził sześć stóp w dół i zdawał się utrzymywać całą płaszczyznę, na której leżała wioska. Poniżej ciągnęły się schodzące tarasami poletka, wśród których widziałam przedtem jeźdźca na kasztanku. Słoneczniki były tu zbyt wysokie i za gęsto posadzone, by mogły bujnie rosnąć piękne kwiaty, jakie widziałam w niższych partiach gór, ale pod murem kwitły dzikie irysy i małe, błękitne kwiatki o kielichach w kształcie lilii, a między łodygami słoneczników dostrzegłam czerwone anemony, podobne do lśniących kropli krwi. Zsunęłam się po murze w dół i dzieci zrobiły to samo. Pomagałam im, a na ostatku zniosłam na rękach ze szczytu muru półnagą kruszynę w wieku około trzech lat. Dziecko prawdopodobnie było chore na świerzb. Wytarłam ręce o spodnie i zaczęłam rwać kwiaty. Dzieci mi pomagały. Jakiś chłopczyk z wielkimi ocza47 mi, ubrany tylko w brudny kaftanik, wyrwał dla mnie z korzeniami garstkę goździków, a maleństwo ze świerzbem obdarowało mnie kilkoma mleczami. Prowadziliśmy bardzo ożywioną konwersację po arabsku i angielsku (maleństwo ze świerzbem wydawało z siebie jakieś pomruki z epoki kamiennej), ale rozumieliśmy się nawzajem doskonale. W każdym razie nie ulegało najmniejszej wątpliwości, że dzieci oczekują ode mnie jakiejś solidnej rekompensaty za kwiaty i towarzystwo. — Wystarczy jeden szyling — odezwał się nade mną głos rozbawionego Hamida. Spojrzałam w górę. Stał nade mną, na skraju drogi. — Naprawdę tylko tyle? Wydaje mi się, że to bardzo mało. Jest ich tutaj sześcioro. — Szyling zupełnie wystarczy. Okazało się, że miał rację. Dzieci porwały pieniądze i przelazły z powrotem przez mur znacznie szybciej niż w pierwszą stronę, i to bez niczyjej pomocy, z wyjątkiem maleństwa, które Hamid przesadził przez mur, otrzepał z kurzu i puścił wolno, wymierzając mu na pożegnanie klapsa w gołe pośladki. Potem odwrócił się do mnie. — Da sobie pani radę? Niektóre kamienie nie siedzą zbyt mocno. — Nie będę próbowała. Zejdę w dół i spotkamy się na drodze. Dostałeś pomarańcze? — Tak. Proszę się nie spieszyć, zaczekam na dole. Ścieżka, na której widziałam jeźdźca, była sucha, dobrze wydeptana i miała około osiemnastu cali sze-"i rokości. Schodziła ukośnie w dół, przemykając się przez trzy czy cztery otwory w obmurowaniu tarasów. Ogromne kwiaty odwracały ode mnie swoje ciężkie głowy patrząc na południe, a ścieżka tworzyła wąski

korytarz wśród roślin sięgających mi do ramion. Zobaczyłam teraz, że wśród słoneczników, posadzonych w 48 odstępach mniej więcej jarda, rosły jakieś inne rośliny o zielonych, jak gdyby omszałych liściach i brązowych pióropuszach kwiatów, torując sobie drogę ku światłu wespół ze ślazem, bławatkami i wieloma innymi roślinami. Wzdłuż szlaku, którym przeszedł koń, zwisały połamane i pogniecione liście, a nad unoszącym się w powietrzu miodowym zapachem słoneczników górowała silna, kadzidlana woń jasnoty. Schodziłam wolno ku drodze. Za przerwą w murze, prowadzącą na najniższy taras, słoneczniki ustąpiły miejsca znanym gatunkom zbóż, a na polnej miedzy stało, jak gdyby na straży, drzewo figowe, okrywające się właśnie świeżą, młodą zielenią. Srebrzyste, pełne pąków gałęzie malowniczo wznosiły się ku błękitnemu niebu, a wokoło chropowatego pnia owijało się jakieś dziko rosnące pnącze, podobne do winorośli i okryte czerwonymi jak anemony kwiatami. Zatrzymałam się, by zerwać jeden kwiatek. Pnącze stawiało opór, a gdy wreszcie odciągnęłam jeden pęd od pnia, coś się pod nim ukazało. Na jasnosrebrzystej korze widniała wyryta czerwoną linią sylwetka biegnącego psa. Rysunek był bardzo prymitywny, ale zwierzę świetnie uchwycone w ruchu i nie można było mieć żadnych wątpliwości, że przedstawia długowłosego charta ze strzępiastym ogonem — perskiego saluki. Z pewnością każdy tego doświadczył: że coś, na co raz zwrócił szczególną uwagę, natrętnie nasuwa mu się potem przed oczy i z niepokojem człowiek zaczyna dopatrywać się w tym jakiegoś zbiegu okoliczności lub nawet fatum. Odkąd Karol opowiedział mi o ogarach Gabriela, psy te zdawały się prześladować mnie w Libanie na każdym kroku; ale ostatecznie nie było w tym nic dziwnego. Równie dobrze można by powiedzieć, że w Anglii prześladują człowieka pudle. Wkrótce wyszłam na drogę. X 4 — Ogary Gabriela 49 Hamid siedział na niskim przydrożnym murku, obok samochodu, i palił papierosa. Na mój widok poderwał się szybko, ale dałam mu ręką znak, żeby usiadł. — Nic nie szkodzi. Skończ spokojnie papierosa. — Czy zje pani pomarańczę? — Bardzo chętnie. Dziękuję. Och, jaka wspaniała! Miałeś rację, w Anglii takich nie ma... Powiedz mi, Hamidzie, dlaczego uprawia się tu słoneczniki? — Na olej. Z pestek robi się bardzo smaczny olej do celów kuchennych, prawie tak dobry, jak z oliwek. Poza tym nasz rząd zbudował niedawno fabrykę, w której z tego oleju produkuje się margarynę, więc ziarno słonecznikowe jest w cenie. To w ramach prowadzonej przez rząd akcji zwalczania uprawy konopi. — Konopi? To zdaje się haszysz?... czy marihuana? A to tutaj rośnie? — Jasne. Nigdy pani nie widziała konopi? O ile wiem, w Anglii też się je uprawia do wyrobu lin, ale tylko w gorącym klimacie uzyskuje się z nich narkotyk. Dawniej tu w górach obsiewano konopiami całe pola... bo klimat jest odpowiedni i jeszcze dziś są takie miejsca, do których nie docierają inspektorzy. — Inspektorzy? Plamid skinął głową. — Kontrolerzy państwowi. Rząd usilnie stara się roztoczyć nadzór nad uprawą tych roślin. Pewną ilość konopi uprawia się legalnie, dla potrzeb medycyny, ale każde stadium rozwoju tej rośliny wymaga specjalnego zezwolenia i hodowca musi być przygotowany na ścisłe kontrole. Tylko że w tych dzikich stronach wieśniacy zawsze uprawiali więcej konopi, aniżeli zgłosili, lub zbierali je z pola przed przyjazdem inspektorów. Teraz kary są dużo ostrzejsze niż dawniej, ale zawsze znajdą się ryzykanci, którzy oszukują prawo. — Wzruszył raso

mionami. — Trudno się temu dziwić. Uprawa bardzo się opłaca, a przecież zawsze są ludzie gotowi ponieść duże ryzyko dla wielkiego zarobku. — Rzucił papierosa na ziemię i zadeptał go w pyle. — Widziała pani tego starca, z którym rozmawiałem tam na górze? — Tak. — On właśnie to palił. — Ale jak on może...? To znaczy... — A któż mu przeszkodzi? Spojrzałam zdumiona. — Chcesz przez to powiedzieć, że to rośnie gdzieś tutaj? Uśmiechnął się. — Trochę miał przed domem, w kartoflach. — Nawet gdybym zobaczyła konopie, i tak bym nie poznała. Jak to wygląda? — Taka sobie wysoka, szarawa, raczej niepozorna roślina. Narkotyk produkuje się z kwiatów. Są brązowe i tworzą spiczaste, miękkie pióropusze. Schyliłam się właśnie, by ukryć skórki pomarańczy pod murkiem, na którym siedzieliśmy, ale natychmiast się wyprostowałam. — Widziałam coś takiego między słonecznikami! — Naprawdę? — zapytał obojętnie. — Uprzątną to, nim zjawią się inspektorzy. Czy możemy już jechać? — otworzył przede mną drzwiczki samochodu. Ten dzień był rzeczywiście pełen niespodzianek i wrażeń. Byłam podniecona i zapewne chcąc to wszystko uwieńczyć jakimś niezwykłym przeżyciem, wsiadając do samochodu powiedziałam zdecydowanie: — Obiecałeś mi pokazać w powrotnej drodze Dar Ibrahim. Jeśli wystarczy nam czasu, chciałabym wstąpić tam dzisiaj. Czy to się da zrobić? 51 Około czwartej po południu, wynurzywszy się spoza ostrego, stromego zakrętu, wjechaliśmy do Sal'q. Ha-mid zatrzymał samochód koło niskiego muru, za którym zbocze opadało urwiskiem w dół i znów otwarł się przed nami oszołamiający widok na dolinę Adonisu. — To tutaj — powiedział. Spojrzałam we wskazanym przez niego kierunku. Dolina była w tym miejscu szeroka i wielka rzeka płynęła szybko, torując sobie drogę między gęsto zadrzewionymi brzegami. Na lewo od nas, spoza małego wioskowego meczetu, wypływał mniejszy dopływ i łączył się z Adonisem. Między te dwie rzeki wrzynał się ostrym klinem ku środkowi doliny wysoki język skalny, sterczący jak dziób wielkiego statku i przechodzący w płaskie wzniesienie, na którego koniuszku, niby korona wieńcząca skałę, wznosił się pałac — ogromna, złożona z wielu części budowla, która ciągnęła się od samego skraju cypla, zajmując pokaźną część terenu. Na tyłach pałacu zbocze tworzyło stromą skarpę, spadającą aż do podnóża cypla, i na jej szczycie, wprost ze skały, wyrastały mury pałacu. W szczytowej partii gmachu, pod ozdobnymi łukami, dostrzegłam rząd okien wychodzących na miasteczko, ale poza nimi i kilku małymi kwadratowymi otworami, przypominającymi wentylatory, bielące się w słońcu ściany pałacu były całkowicie ślepe. Na tyłach pałacu wyzierały spoza muru zielone korony wysokich drzew. Ale zewnętrzny pas wzniesienia ciągnący się aż do podnóża gór rozdzielających koryta Adonisu i jego dopływu, był nagi, kamienisty i płaski, niby cmentarzysko. Zdawało się, że poza skalistą ścieżką biegnącą brzegiem dopływu nie ma żadnej innej drogi, którą można by dotrzeć do pałacu. Hamid szybko mi to wyjaśnił: — Trzeba przejść przez rzeczkę trochę niżej. Jest 52 tam płytki bród, tylko czasem na wiosnę, szczególnie po deszczach, woda bardzo przybiera, prąd robi się wartki i strumień zalewa kamienie, po których normalnie przechodzi się na

drugą stronę. Ale dziś wszystko będzie dobrze. Czy pani rzeczywiście chce tam iść? Jeśli tak, to pójdę z panią i pokażę drogę. Nie wyobrażałam sobie, żeby można tu było zabłądzić. Wyraźnie widziałam ścieżkę aż do samego podnóża góry, a ponieważ jestem dalekowidzem, dostrzegłam ze swego miejsca nawet bród. Musiał tam kiedyś być kamienny most, o czym nieomylnie świadczyły zburzone filary. Nie miałam wątpliwości, że po drugiej stronie strumienia bez żadnego wysiłku odnajdę ścieżkę prowadzącą do pałacu. Spojrzałam na Hamida, ubranego w nienagannie za-prasowane spodnie i w równie elegancką koszulę. — To bardzo ładnie z twojej strony, ale niepotrzebnie byś się trudził. Tutaj nie sposób zmylić drogi. Chyba lepiej zostań przy samochodzie... może uda ci się znaleźć w miasteczku coś do picia, pewnie chętnie napiłbyś się kawy, jeśli tu jest jakaś kawiarenka... — Rozejrzałam się wkoło po skupisku wyjątkowo nieza-chęcających domków, z których składało się Sal'q. Hamid uśmiechnął się. — Owszem jest, bardzo pani dziękuję, ale nie mam ochoty dziś tam zachodzić. Pójdę z panią. To za długi spacer dla samotnej kobiety, a poza tym przypuszczam, że portier mówi tylko po arabsku. Miałaby pani kłopot z porozumieniem się. — Oczywiście! Bardzo dziękuję i będę ci ogromnie wdzięczna, jeśli ze mną pójdziesz. Muszę przyznać, że ta wyprawa zapowiada się dość męcząco. Żałuję, że nie mamy skrzydeł. Hamid zamknął samochód i „wsunął klucz do kieszeni. 53 — Chodźmy tędy — powiedział. Ścieżka prowadziła pod murem meczetu i dokoła małego cmentarzyska z interesującymi muzułmańskimi nagrobkami. Smukłe kolumienki uwieńczone kamiennym turbanem znaczyły groby mężczyzn, a groby kobiece zdobiły rzeźbione na stelach kwiaty lotosu. Biało otynkowane ściany minaretu rysowały się pięknie na tle jasnobłękitnego rozpalonego nieba. Za rozsypującym się murem cmentarnym ścieżka zaczęła nagle spadać stromymi zygzakami w dół i zrobiła się niezbyt bezpieczna z powodu zdradziecko osuwających się kamieni. Słońce minęło już zenit, ale nadal mocno prażyło tę stronę zbocza. Wkrótce znaleźliśmy się poniżę] najniższego tarasu wioski, gdzie stok był tak stromy i kamienisty, że nie rosło na nim dosłownie nic, nawet winogrona. Urwisty występ skalny zasłonił nam strumień i nie słyszeliśmy jego szmeru. Panował absolutny spokój. Cała dolina wypełniona była suchą, upalną, wielką ciszą. Wychodząc spoza stromego urwiska, spłoszyliśmy stadko czarno-brązowych kóz, o długiej, jedwabistej sierści, obwisłych uszach, wielkich rogach i sennych, żółtych, złośliwych oczach. Najwyraźniej pasły się na tym nagim zboczu, choć trudno było odgadnąć, co mogły tam znaleźć do jedzenia. Teraz spały na słońcu. Było ich około trzydziestu. Zwróciły w naszą stronę wąskie, sprytne pyszczki i przyglądały nam się badawczo, bez cienia strachu, jak gdyby nie były stadem zwierząt hodowanych przez ludzi, lecz prawymi właścicielami terenu, którego granice ośmieliliśmy się naruszyć. Jedna z kóz dźwignęła się leniwie i stanęła na środku ścieżki, ale wolałam z nią nie zaczynać i obeszłam ją naokoło. Nawet nie odwróciła łba. Miałam rację z tym mostem. Dopływ (Hamid powiedział mi, że nazywa się Nahr el-Sal'q) nie był szeroki 54 w porównaniu z Adonisem, ale o tej porze roku trzeba było przebyć dwadzieścia stóp wartkiego nurtu, by dostać się na drugą stronę. Na białych kamieniach woda była płytka, w rozpadlinach jednak kłębiła się groźnie spieniona, a w głębszych miejscach, gdzie zapewne sięgałaby nam do ramion, tworzyły się ciemnozielone wiry. Po drugiej stronie rzeka płynęła wzdłuż niskiej skały, na której niegdyś wspierał się most. Jego zatopione fundamenty widać

było w głębi przejrzystej wody. Po naszej stronie jedyną jego pozostałością był stos wielkich ciosanych głazów, z których część ułożono w wodzie w odstępach mniej więcej jarda, w taki sposób, by można było przejść po nich na drugi brzeg. — Podobno byl tu kiedyś stary rzymski most — powiedział Hamid. — Zostały z niego jeszcze te kamienie. Przejdzie pani? Podał mi rękę, a potem, już po drugiej stronie, poprowadził mnie wprost do stóp skały, gdzie zobaczyłam ścieżkę wijącą się ku szczytowi poprzez gąszcz dzikich fig i żółtych żarnowców. Podejście było strome, ale niezbyt trudne i najwidoczniej dostępne także dla mułów, a nawet koni. Nie widzieliśmy jednak śladu życia, poza jaszczurkami i kołującymi nad skałą sokolikami. Nie było słychać mc prócz szumu płynącej w' dole wody, szelestu naszych kroków i szmeru oddechów. Kiedy w końcu stanęliśmy na szczycie, na wprost ślepych murów pałacu, ogarnęło mnie jakieś dziwne uczucie. Miałam wrażenie, że cała ta wielka budowla jest martwa i opuszczona — że jest to jakiś pałac z zaświatów. Wydawało się niemożliwe, by ktoś tu mieszkał, a tym bardziej ktoś, kogo znałam. Z pewnością żaden członek mojej niezwykłej, ale gorąco kochającej życie rodziny nie zamknąłby się tutaj, w tym upiornie białym cmentarzysku... Przystanęłam, by nabrać tchu i, patrząc na obdrapane, wyblakłe mury oraz zamkniętą spiżową bramę, przypomniałam sobie moje ostatnie spotkanie z ciotką Harriet. Dawne, mgliste wspomnienie z dzieciństwa... Była jesień, w naszym sadzie wiał ciepły, wrześniowy wiatr, porywając kłęby liści i strącając jabłka w miękką, wilgotną murawę. Niebo przesłaniały wieczorne obłoki i stada gawronów krążyły nisko, zbierając się do snu. Przypomniał mi się ochrypły, podobny do ich krakania, śmiech ciotki Harriet, ubawionej jakimś powiedzeniem Karola. — Był tu kiedyś dzwonek przy bramie. Proszę mi powiedzieć, o co pani chodzi. Jeśli stary portier nie śpi, powtórzę mu to i może zdołam nakłonić, aby przekazał tę wiadomość swojej pani — mówił wesoło Ha-mid, prowadząc mnie do bramy przez pokryte pyłem głazy. Stukali do drzwi karawanseraju... Z „Rubajjatów" Omara Chajjama Główna brama (dwa skrzydła z kutego spiżu, zwieńczone pięknie rzeźbionym łukiem) na pierwszy rzut oka robiła imponujące wrażenie, ale z bliska widać było, że w uchwycie brakuje ciężkiej kołatki, a rzeźby niemal doszczętnie zniszczył wiatr. Na wysokich, pozbawionych okien murach dostrzec można było tu i ówdzie resztki kolorowych ornamentów, jakieś zatarte malowidła i mozaiki oraz połamane kawałki marmuru, przyklejone do ścian i pomalowane jasną ochrą, zbiela57 lą wskutek silnej operacji słonecznej. Po prawej stronie bramy zwisał na drucie uchwyt dzwonka. Hamid pociągnął za uchwyt. W panującej ciszy słyszeliśmy wyraźnie skrzypienie naciągających się jard po jardzie zardzewiałych drutów, które uruchamiały dzwonek. W kilka sekund potem, z chrzęstem i zgrzytem sprężyn, dźwięk jego rozbrzmiał głucho tuż za bramą. Spiżowe wrota odbiły ten dźwięk zwielokrotnionym echem i gdzieś daleko zaszczekał pies. Potem znów zapanowała cisza. Hamid sięgał właśnie ponownie do dzwonka, gdy usłyszeliśmy kroki. Właściwie nie były to kroki, lecz szuranie butów po zakurzonej posadzce, po czym do uszu naszych dobiegł odgłos czyichś nieporadnych ruchów z drugiej strony bramy. Nie zdziwił nas wcale głośny szczęk odciąganej zasuwy ani złowrogi zgrzyt zawiasów, gdy ciężkie wrota uchyliły się nieznacznie. Pochwyciłam wzrok Hamida i wyczytałam w nim takie samo zaciekawienie, jakie zapewne wyrażały moje oczy. Każdy, kto po takim wstępie otworzyłby nam bramę, mógł nas łatwo rozczarować.

Ale tak się nie stało. Portier przeszedł wszelkie nasze oczekiwania. Jedno spiżowe skrzydło uchyliło się powoli, ukazując korytarz, który w porównaniu z otaczającym nas blaskiem słońca wydawał się zupełnie ciemny. W wąskiej szparze ujrzeliśmy chudą, pochyloną postać, w długiej białej szacie. Przez jeden krótki, obłędny moment wydało mi się, że ten człowiek (zjawił się w scenerii godnej Hitchcocka) wcale nie ma twarzy. Potem spostrzegłam, że jego twarz jest ciemna, prawie czarna, i dlatego na tle ciemnego korytarza tylko biała szata rzucała się w oczy. Kiedy wychylił się do światła, stwierdziliśmy, że jest przygarbionym starcem, z pomarszczoną jak jabłko twarzą, ukrytą w fałdach kefiszu czy jakiegoś innego arabskiego przybrania głowy. Jego oczy w czerwonych obwódkach, zmrużone w ostrym blasku słońca, powleczone były szarą błonką, znamionującą kataraktę. Zmarszczył się, wymamrotał coś do Hamida, zapewne w języku arabskim, po czym usiłował zatrzasnąć bramę. — Zaczekaj chwileczkę! — Hamid jednym susem znalazł się przede mną i stając w powstałej szparze, młodym, silnym ramieniem oparł się o wrota. Umówił się przedtem ze mną, co ma powiedzieć. Szybko wypowiadane po arabsku słowa brzmiały zdecydowanie. — To nie jest zwykła turystka, ale ktoś z rodziny twojej pani. Nie można odprawiać jej z kwitkiem. Słuchaj ! Staruszek zawahał się, a Hamid mówił dalej: — Jestem Hamid Khalil z Bejrutu i przywiozłem tę młodą osobę, która chce się zobaczyć z twoją panią. Wiemy, że twoja pani nie przyjmuje żadnych gości, ale to jest Angielka, wnuczka twojej pani. Musisz więc iść do niej i powiedzieć, że panna Christy Mansel przyjechała z Anglii, aby ją odwiedzić... Panna Christy Mansel przywozi twojej pani pozdrowienia od całej rodziny z Anglii. Portier patrzył na niego głupkowato, jak gdyby nic z tego nie słyszał. Zaczęłam przypuszczać, że jest głuchy. Ale po chwili zorientowałam się, że patrzy na mnie, i w jego mętnych oczach dostrzegłam błysk zainteresowania. Potem jednak potrząsnął głową i z jego ust znów wydobyły się gardłowe dźwięki. Dopiero teraz zdałam sobie sprawę, że mówienie sprawia mu dużą trudność, przypuszczalnie z powodu jakiejś poważnej wady wymowy. Hamid obrócił się do mnie, ostentacyjnie wzruszając ramionami. —¦ Nie powiedzieli nam połowy prawdy. „Żadnej 59 łączności ze światem", to się zgadza... ten stary jest niemową. Ale przypuszczam, że nie jest głuchy, więc na pewno potrafi w jakiś sposób przekazać to, co mu się zleci. Jak dotąd, nie ma jeszcze powodu do rozpaczy. — Nie mam zamiaru rozpaczać. Zaśmiał się i odwrócił znów do staruszka, który bulgotał i mamrotał coś pod nosem, uporczywie starając się zamknąć bramę, mimo zdecydowanego oporu, jaki stawiało ramię, a teraz także i noga mojego towarzysza. Hamid podniósł głos i przemówił ostrym tonem. Chociaż tym razem nie tłumaczył mi, co mówi, łatwo mogłam domyślić się znaczenia jego słów. — Słuchaj, skończ z tą komedią, doskonale mnie rozumiesz, więc przestań udawać. Zostaw tę bramę, nie odejdziemy stąd, póki nie pójdziesz zawiadomić swojej pani albo nie sprowadzisz kogoś, kto mógłby się z nami rozmówić... No, zrozumiałeś wszystko? Panna Chri-sty Mamsel, stryjeczna wnuczka twojej pani, przyjechała z Anglii zobaczyć się z nią, chociażby tylko na parę minut. Czy to jasne? Idź teraz i zamelduj jej o tym. Nie mieliśmy już wątpliwości, że stary portier słyszy. Na jego twarzy wyraźnie malowało się zaciekawienie, gdy wyciągał żylastą szyję, aby mi się lepiej przyjrzeć, w dalszym ciągu jednak nie zdradzał zamiaru przekazania meldunku lub wpuszczenia nas do środka. Kręcił

gwałtownie głową, mamrocząc coś do Hami-da i przytrzymując drzwi z uporem, a zarazem jak gdyby z lękiem. Zrobiło mi się przykro i nieśmiało wtrąciłam się do ich rozmowy: — Słuchaj, Hamidzie, może nie powinniśmy tego robić. To znaczy, nie powinniśmy tak się wpychać przemocą... On najwyraźniej dostał jakieś rozkazy i śmier60 teinie boi się ich nie usłuchać. Może napiszę parę słów... — Jeśli teraz stąd pójdziemy, już nigdy się pani tu nie dostanie. On się nie boi pani ciotki. O ile mogłem zrozumieć, mówił coś o jakimś doktorze. To doktor nie pozwala nikogo wpuszczać. — Doktor? — Proszę się nie martwić — szybko dodał Hamid — pewnie się mylę, ledwie go mogę zrozumieć, ale wydaje mi się, że coś takiego powiedział. Chwileczkę... Znów popłynął wartki potok arabskich słów i w odpowiedzi rozległy się straszliwe gardłowe dźwięki, dobywające się z ust starca. W kącikach jego warg ukazała się piana, kręcił zapamiętale głową, a nawet wypuścił drzwi z kurczowego uścisku i energicznie zamachał nam przed nosem rękami, jakby płoszył kury. — Proszę cię... -— zaczęłam. Hamid uciszył portiera jednym ostrym słowem i stanowczym gestem.. — Słucham? — Hamidzie — powiedziałam zdecydowanie — to przesądza sprawę. Muszę wejść do pałacu. Jeśli nie będę mogła widzieć się z moją ciotką, rozmówię się z doktorem, o ile jest teraz tutaj. A jeśli go nie ma, będą musieli mi podać jego nazwisko i adres i wtedy prosto stąd pojadę się z nim zobaczyć. Powiedz mu to. Powiedz mu, że tego żądam. O ile uznasz za stosowne, dodaj jeszcze, że będą mieli nieprzyjemności od mojej rodziny, jeśli coś złego przytrafi się ciotce, a oni o tym nikogo nie zawiadomią. I na litość boską — zakończyłam — jeśli tu jest ktoś, kto może się z nami rozmówić, chcemy się z nim widzieć., i to zaraz... — Powtórzę mu to. Nie mam pojęcia, w jaki sposób potrafił przekazać moje żądania, ale po kilkuminutowej kłótni portier, fil wznosząc ohydne mętne oczy ku niebu, wyrzucił w górę dłonie na znak, że umywa od wszystkiego ręce, po czym nareszcie otworzył bramę i wpuścił nas do środka. Hamid mrugnął do mnie nieznacznie, przepuszczając mnie pierwszą. — Powiedziałem mu, że zmęczyła panią droga z Sal'q i nie może już pani dłużej czekać na słońcu. Gdybyśmy pozwolili mu zatrzasnąć bramę, wątpię, czy by się nam jeszcze pokazał. — Na pewno nie. Błagam cię, chodź ze mną. Mam dziwne przeczucie, że nie zostanę tu mile powitana. — Nie opuściłbym pani za nic na świecie — uspokoił mnie Hamid, biorąc mnie pod rękę i prowadząc przez chłodny, ciemny korytarz. — Mam nadzieję, że z pani ciotką wszystko okaże się w porządku... mogłem po prostu nie zrozumieć tego, co usiłował wykrztusić ten stary derwisz. No, w każdym razie dostaliśmy się do środka... Już to samo wystarczy, abym miał o czym opowiadać wnukom. Brama zatrzasnęła się za nami ze zgrzytem i rozległ się złowieszczy szczęk zamykanych rygli. Kiedy mój wzrok przyzwyczaił się do ciemności, zobaczyłam, że nie znajdujemy się w korytarzu, lecz w wysokim tunelu z beczkowatym sklepieniem, długości mniej więcej piętnastu stóp, który kończył się dragą masywną bramą. Po obu stronach tunelu znajdowały się mniejsze drzwi. Jedne były półotwarte i w niewyraźnym świetle, wpadającym przez wąskie okienko w wewnętrznej stronie muru, zobaczyłam stare łóżko, przykryte nieporządnie

rozrzuconymi kocami. Była to niewątpliwie portiernia, umieszczona w dawnej wartowni. Drzwi naprzeciwko były szczelnie zamknięte. Portier otworzył bramę w głębi tunelu, wpuszczając 62 snop słonecznych promieni. Wyszliśmy za nim na obszerny dziedziniec. Był to zapewne dziedziniec położony na zewnątrz pałacu, czyli midan, na którym zbierali się poddani emira z darami lub prośbami, a czasem jego drużyna popisywała się sztuką jeździecką w rozmaitych grach i turniejach. Zapewne po bitwach lub polowaniach dopiero tam jeźdźcy zsiadali z koni. Pod sklepionymi arkadami okalającymi dziedziniec z trzech stron znajdowały się zabudowania, w których mieściły się stajnie, zbrojownia, a może i kwatery żołnierzy. Z czwartej strony, położonej po lewej ręce, wznosił się wysoki mur, za którym mignęła mi zieleń. W czasach minionej świetności, gdy rozbrzmiewał tu gwar służby, tupot końskich kopyt i szczęk oręża, dziedziniec robił zapewne imponujące wrażenie. Teraz było tu pusto i cicho, ale na grubej warstwie kurzu widniały dość świeże ślady jakichś zwierząt, a w powietrzu unosił się zapach koni. Portier nie zatrzymał się tu wcale, lecz przecinając midan na ukos poprowadził nas w prawo i przez ukryte pod arkadami drzwi weszliśmy znów do jakiegoś ciemnego korytarza. Biała szata naszego przewodnika majaczyła w mroku przed nami. Mijałam pośpiesznie widniejące po obu stronach korytarzyki i drzwi pokojów, lecz choć niektóre z nich były otwarte, nie mogłam nic dojrzeć w panujących tam ciemnościach. Tylko w jednym z nich, oświetlonym małym okienkiem w suficie, zobaczyłam zarysy jakichś worków i skrzyń oraz stos połamanych krzeseł. Korytarz trzykrotnie załamywał się pod kątem prostym, zanim wydostaliśmy się na następne podwórko, tym razem niewielkie. Był to raczej szyb, otoczony rzędami zakratowanych okienek i z jednej strony zamknięty ślepym murem, pod 6J którym piętrzył się stos drzewa. Kiedy przechodziliśmy, kątem oka zauważyłam, że coś się tam poruszyło, ale gdy spojrzałam baczniej w tę stronę, ruch ustał. Byłam pewna, że to był szczur. I znów korytarz z mnóstwem drzwi. Niektóre były na oścież otwarte i ukazywały zrujnowane, brudne pokoje. Cały pałac robił wrażenie budowli dawno opuszczonej, zamieszkałej jedynie.-przez szczury, myszy i pająki. Wszystkie posadzki były zaśmiecone i pełne dziur. Mozaiki na ścianach zakurzone i poszczerbione, kraty w oknach powyłamywane, futryny potrzaskane. Ciężka, duszna cisza osnuwała tu wszystko szarą zasłoną. Pamiętam, że gdy przechodziliśmy pod jakimś popękanym murem, nagle zardzewiały gwóźdź wypadł ze ściany na podłogę z tak głośnym brzękiem, że drgnęłam przestraszona, a szelest sypiącego się tynku podobny był do szmeru wiatru buszującego w zeschłych liściach. Nie było to w niczym podobne do pałacu z bajki, którego oczekiwałam. W napięciu zaczęłam zastanawiać się, co mnie czeka na końcu moich poszukiwań. „Czyste szaleństwo" — powiedział Karol i ten jego trzeźwy sąd wydał mi się wtedy trochę komiczny. Ale teraz idąc za naszym powłóczącym nogami przewodnikiem przez jakiś następny koryrtarz, w którego zwężającej się, mrocznej perspektywie czaiły się uchylone, spaczone drzwi, wyboiste posadzki i stęchła woń wieloletniej ruiny, zaczęłam gorzko żałować, że tu przyszłam. Myśl, że stanę za chwilę przed bezradną i zapewne chorą staruszką, żyjącą wśród tej ruiny niby pająk w środku starej, zakurzonej pajęczyny, budziła we mnie już tylko trwogę. Nagle wyszliśmy na jeszcze jeden dziedziniec. Straciłam już całkowicie orientację, ale ponieważ po przeciwnej stronie zobaczyłam wystające nad dachem pie64 rzaste czubki drzew, doszłam do wniosku, że znajdujemy się w pobliżu tyłów pałacu. Dziedziniec miał około pięćdziesięciu stóp kwadratowych i niegdyś musiał być równie ozdobny jak ten w Damaszku. Ale teraz, jak wszystko inne, uległ zniszczeniu. W lepszych

czasach wyłożony był marmurowymi płytami, arkady i piękne kolumny zdobiła błękitna mozaika, a w środku znajdowała się sadzawka. U stóp każdej kolumny stała rzeźbiona marmurowa donica na kwiaty. Donice były pełne ziemi, ale rosła w nich tylko trawa i jakieś splątane, szarawe zielsko. Nad potrzaskanym obmurowaniem sadzawki zwieszał się jeden wątły pęd tamaryszku. Gdzieś niedaleko grała cicho cykada. Szare osty zarastały dziury w posadzce, a sadzawka była wyschnięta. Z jednej strony dziedzińca znajdowała się, jak zawsze, ocieniona alkowa, w której mieściło się podwyższone o stopień podium, otoczone z trzech stron kamiennymi ławami. Nie dowierzałabym czystości poduszek, zrażona wyglądem pałacu, ale okazało się, że nie ma się o co martwić. Marmurowe ławy nie były niczym wysłane. Portier pokazał nam, że mamy na nich usiąść, i po jeszcze jednej groteskowo gwałtownej tyradzie, skierowanej do Hamida, odwrócił się i odszedł. Znów zapanowała cisza, przerywana tylko wibrującym graniem cykady. — Zapali pani? — spytał Hamid, wyjmując paczkę papierosów. Podał mi ogień, cofnął się na zalany słońcem dziedziniec i usiadł po turecku pod jedną z kolumn. Oparty plecami, zmrużonymi oczami wpatrywał się obojętnie w rozpalone niebo, na którego tle rysowały się zielone czubki drzew, wystające nad murem. — Co pani zrobi, jeśli ona pani nie przyjmie? — Pewnie sobie pójdę, jak tylko rozmówię się z doktorem. 5 — Ogary Gabriela 65 Odwrócił głowę. — Bardzo mi przykro. Pani się martwi. Zawahałam się. — Nie tak bardzo. Prawie jej nie znam i jestem zupełnie pewna, że nie będzie mnie pamiętała. Do śmierci męża większość czasu spędzała na Wschodzie, a potem mieszkała w Anglii najwyżej dwa lata... kiedy byłam jeszcze bardzo mała. Wyjechała na stałe piętnaście lat temu, miałam wtedy siedem lat. Zobaczyłam ją dopiero później, gdy przyjechała pożegnać się z nami. Wcale bym się nie zdziwiła, gdyby teraz oświadczyła przez jakiegoś posłańca, że nie pamięta nawet mojego imienia. Oczywiście jeśli ten derwisz dobrze wszystko powtórzył... czy myślisz, że on naprawdę potrafi przekazać jakąś wiadomość? Jako absolutnie niekomunikatywny jest chyba nieocenionym strażnikiem. Powinien pełnić służbę na królewskim dworze. — Ale pani królowa pewnie nie chciałaby...? O, właśnie wraca! — powiedział Hamid wstając. — I chwała niech będzie Allachowi, bo kogoś ze sobą prowadzi. Ow „ktoś" był to młody Europejczyk, wysoki, chudy, niedbale ubrany, o jasnych, spłowiałych na słońcu włosach i szarych oczach. Sprawiał wrażenie trochę nieprzytomnego, jak gdyby go nagle wyrwano ze snu, co przypomniało mi o zwyczaju ciotki Harriet długiego przesiadywania po nocach. Może jej świta odsypiała to potem w dzień...? Młody człowiek zatrzymał się na chwilę w cieniu, szybkim gestem odprawił portiera i wyszedł na słońce. Zauważyłam, że mruga oczami, jak gdyby raziło go ostre światło, i że stąpa po dziurawej posadzce powoli, jak gdyby się ociągał. Mógł mieć około dwudziestu czterech lat. Przywitał nas dość przyjaźnie i co ważniejsze, po angielsku. 66 — Dzień dobry pani, obawiam się, że mi źle powtórzono pani nazwisko. Z tego, co powiedział Jassim, zrozumiałem tylko, że ma pani jakieś pilne wiadomości dla lady Harriet. Czy mogłaby pani mnie je przekazać? — Och, pan jest Anglikiem? Jak to dobrze! — Wstałam szybko. — Właściwie nie są to żadne specjalne wiadomości. Nazywam się Mansel, Christy Mansel, i pani Boyd, czyli lady Harriet, jest moją cioteczną babką. Wybrałam się na wycieczkę do Bejrutu i ktoś mi powiedział, że ciotka żyje i nadal mieszka w Dar Ibrahim, wybrałam się więc tutaj, żeby się z nią zobaczyć.

Jestem pewna, że moja rodzina w kraju bardzo się ucieszy wiadomością od niej, byłabym więc jej szczerze wdzięczna, gdyby zechciała poświęcić mi kilka minut. Młody człowiek wydawał się zdziwiony, i miałam wrażenie, że odnosi się do mnie z pewną rezerwą. — Pani jest wnuczką lady Harriet? Ma pani na imię Christy? Nigdy nie wymieniała tego imienia. — A po cóż by miała wymieniać? — Przypuszczam, że mój głos miał lekko ironiczne brzmienie. — A pan, panie...? Sądzę, że pan tu mieszka? — Tak. Nazywam się Lethman, John Lethman. Jestem... to znaczy opiekuję się pani ciotką. — Czy mam przez to rozumieć, że jest pan lekarzem? Ton mego głosu był widocznie szorstki i brzmiało w nim zdziwienie, bo młody człowiek znów wydał się zaskoczony. — Nie bardzo panią rozumiem — powiedział. — Przepraszam bardzo, ale to dlatego, że pan tak młodo wygląda... Po prostu spodziewałam się zobaczyć kogoś starszego. Portier powiedział memu kierowcy, że „doktor" nikomu nie pozwala odwiedzać mojej ciotki, 67 i stąd dowiedziałam się, że pan tu jest. O ile właśnie pana miał na myśli? — Wydaje mi się, że tak... — Przycisnął mocno dłoń do czoła, gwałtownie poruszył głową, jak gdyby chcąc otrząsnąć się ze snu, i uśmiechnął się do mnie z pewnym zakłopotaniem. Jego zamglone, wciąż jeszcze nieprzytomne oczy były siwe i miały rozszerzone źrenice krótkowidza. — Przepraszam bardzo, ale jestem jeszcze trochę rozespany... — Ależ to ja pana przepraszam! Jeśli przez cały dzień uprawia się forsowne zwiedzanie, łatwo można zapomnieć o tutejszym zwyczaju sjesty... Bardzo pana przepraszam. Kiedy portier powiedział mi, że jest tutaj „doktor", przestraszyłam się, że moja ciotka jest chora. Jeśli musi pan stale tu mieszkać, to chyba...? — Najlepiej będzie — odparł —¦ gdy to od razu wyjaśnimy. Nie jestem lekarzem, tyle tylko, że studiowałem trochę psychiatrię... — Spojrzał na mnie szybko. — Proszę się nie obawiać, mój pobyt tutaj nie ma z tym nic wspólnego! Pani ciotka czuje się zupełnie dobrze i moja rola sprowadza się wyłącznie do nadzorowania arabskiej służby, czuwania nad wszystkim i dotrzymywania jej towarzystwa. Wcale nie muszę tu mieszkać w takim sensie, jak pani myśli. Wszystko to jest wynikiem zwykłego przypadku... Przyjechałem do Libanu w poszukiwaniu materiałów do pracy, którą chciałem napisać, i pewnego dnia uwięziła mnie tu (t odcięła od świata jedna z tych straszliwych burz, cltóre w tym kraju co pewien czas szaleją. Pani ciotka ivpuściła mnie do swego domu i tak się potem sprawy ułożyły, że zostałem na stałe. — Jego uśmiech był trochę niepewny i zarazem dziwnie rozbrajający, pomyślałam więc, że bez zbytniego wysiłku potrafię sama wypełnić luki w jego opowiadaniu. — Proszę mi wskazać (!8 lepsze miejsce do pisania, jeśli je pani zna — zakończył. Bez najmniejszego wysiłku mogłam sobie wyobrazić wiele miejsc bardziej nadających się do pisania pracy, choćby każdy pokój, obojętnie gdzie, byle w pobliżu ludzi, ale mu tego nie powiedziałam. Zapytałam tylko: — Od jak dawna pan tu jest? — Prawie rok. Przyjechałem w lipcu, w zeszłym roku. — Ach, tak. Bardzo się cieszę, że moja ciotka dobrze się czuje. Chyba będę mogła się z nią zobaczyć? Zawahał się chwilę i najwyraźniej zamierzał coś powiedzieć, ale potem znów w swój nieco dziwny sposób potrząsnął głową i przyłożył dłoń do czoła takim ruchem, jak gdyby chciał ulżyć sobie w jakimś fizycznym cierpieniu, którym mógł być na przykład ból głowy. Zauważyłam, że Hamid bacznie mu się przygląda.

—- Jeśli pan chce mi coś powiedzieć, proszę się nie wahać. Tylko może przedtem gdzieś usiądziemy? Wszedł za mną na podwyższenie i usiedliśmy w cieniu. Splotłam dłonie na kolanie i odwróciłam się do niego, aby mu się przyjrzeć. Nadal miałam wrażenie, że mu coś dolega, ale chyba nie było to fizyczne cierpienie. Jego smukłe ciało wydawało się wypoczęte, a ręce swobodnie spoczywały na kolanach. Ale między ściągniętymi brwiami wyraźnie rysowała się zmarszczka niepokoju. — Kiedy miała pani ostatni raz wiadomość od ciotki? — zapytał w końcu. — Ściśle mówiąc, ja sama nigdy od niej nie dostałam listu. O ile pamiętam, widziałam ją trzy razy w życiu, ostatni raz gdy miałam siedem lat. Ale ciotka pisuje od czasu do czasu do mojej rodziny. W zeszłym roku przyszedł od niej list... chyba przed samym Bo69 żym Narodzeniem. Pisała w sposób najzupełniej normalny, z pewnością była przy zdrowych... była w pełni świadomości. Ale nie obdarzyła nas zbyt wyczerpującymi wiadomościami o sobie. Wydało mi się, że zrozumiał, co miałam na myśli, ale nie uśmiechnął się. Siedział ze ściągniętymi brwiami, patrząc na swoje ręce. — Zapytałem tylko dlatego, że... — Umilkł na chwilę i nagle podniósł głowę. — Ciekaw jestem, w jakim stopniu pani i jej rodzina zdajecie sobie sprawę z trybu życia, jaki lady Harriet prowadzi tutaj? — Przypuszczam, że niewiele o tym wiemy, poza zupełnie oczywistymi rzeczami, jak na przykład to, że zrobiła się na starość trochę ekscentryczna i że od tak dawna tu przebywa, że wydaje się wątpliwe, by kiedykolwiek się stąd ruszyła i wróciła do kraju. Muszę panu powiedzieć, że nasza rodzina nigdy zbytnio nie pielęgnowała rodzinnych więzów ani rozmaitych takich sentymentów, a w dodatku ciotka Harriet ostatnio postanowiła zerwać z ojczystym krajem i wspomnieniami... przynajmniej tak pisała we wszystkich swoich listach, które co prawda nie były zbyt częste. Proszę nie myśleć, że rodzina się tym przejmowała, wolno ciotce robić, co jej się podoba. Ale odkąd tu przyjechałam, dowiedziałam się o niej wielu rzeczy i zdaję sobie sprawę, że jej ekscentryczność jest obecnie bardzo daleko posunięta... myślę o jej manii naśladowania lady Hester Stanhope. Czy rzeczywiście tak jest? Czy moja ciotka naprawdę żyje w ten sposób? Niech pan mi szczerze powie, czy nie jest odrobinę pomylona? — Och, nic podobnego — odparł szybko. Najwyraźniej ogromnie się uspokoił. — Zastanawiałem się, czy pani coś o tym słyszała. Byłoby mi bardzo trudno tłumaczyć pani wszystko od samego początku, ale ponie70 waż zna pani tę historię z lady Stanhope, sprawa będzie o wiele prostsza. Nie powiedziałbym, żeby pani ciotka rozmyślnie postanowiła stać się nową „Panią na Libanie", ale na samym początku, zaraz jak zamieszkała w Dar Ibrahim, żyła na dość szerokiej stopie i wielu osobom nasuwało się to porównanie, co ją przekonało, że stara legenda o lady Stanhope jest jeszcze żywa wśród miejscowych Arabów i że wykorzystując to może czerpać z niej duże korzyści w formie różnych usług i wpływów oraz... rozumie pani, sława daje różne możliwości... Miejscowi ludzie zaczęli nazywać ją „lady Harriet" i tak już po prostu zostało. O ile wiem, z początku pani ciotkę to tylko bawiło, ale patem doszła do wniosku, że jej odpowiada ta rola, i w ten sposób powoli rzeczy zaszły zbyt daleko, by można było się wycofać, a także z pewnością zbyt daleko, by mogła to traktować jako żart, nawet wobec samej siebie. Czy pani jest w stanie to zrozumieć? — Myślę, że tak — odparłam. — Nie mogąc się od tego uwolnić, po prostu przyjęła to za fakt.

— Właśnie. A nawet wcale nie chciała się uwolnić. Żyła tu tak długo, że w pewnym stopniu uznała ten kraj za swoją ojczyznę, i co dziwniejsze, sądzę, że uwierzyła, iż ma pewnego rodzaju prawo do dziedziczenia tej legendy. — Pierwszy raz uśmiechnął się zupełnie szczerze. — Jeśli pani chce wiedzieć prawdę, to moim zdaniem pani ciotka ma wiele wspólnych cech z autentyczną bohaterką tej legendy. Postanowiła to wykorzystać i z prawdziwą przyjemnością naśladowała niektóre bardziej romantyczne szczegóły z życia lady Stanhope... na przykład konne wyprawy z psami i sokołami... wróciła też do dawnych zwyczajów ^i za jej zgodą karawany ciągnące z Libanu Górskiego i An-tylibanu nad morze znów zatrzymują się po drodze w Dar Ibrahim. Od czasu do czasu przyjmowała też 71 „dostojnych podróżników"... przeważnie chyba archeologów, którzy znali jej męża i jego prace. Mieszała się nawet trochę do polityki, a ostatnio zaczęła się odgrażać, że przejdzie na mahometanizm. Przypuszczam jednak, że to tylko fantazja... — Przerwał na chwilę. — No a ja spadłem jej jak z nieba. Pani ciotka postanowiła, że zostanę jej stałym lekarzem, który przecież taką ważną rolę odgrywał w legendzie lady Stanhope... wie pani przecież, że lady Hester Stanhope miała swego przybocznego lekarza, stale rezydującego w Dżoun? Gdy nasza lady Harriet przyjąwszy mnie w Dar Ibra-him dowiedziała się, że mam połowę studiów medycznych, ogromnie się ucieszyła. Uzyskałem więc honorowy tytuł, który imponuje arabskiej służbie, ale zasadniczo moje zajęcie tutaj polega na rozmowach z pani ciotką i dotrzymywaniu jej towarzystwa. Nie potrzebuję chyba wyjaśniać, że gdyby potrzebna jej była pomoc lekarska, sprowadziłbym lekarza z Bejrutu. — Kto leczy moją ciotkę po wyjeździe doktora Graf-tona? — Doktora Graf tona? — John Lethman był tak zaskoczony, że spojrzałam na niego zdziwiona. — Tak. Czyżby go pan nie znał? Jeśli leczył moją ciotkę pół roku temu, musiał pan chyba już tutaj być. — Ach tak, oczywiście że byłem, ale zdziwiło mnie, skąd pani zna to nazwisko. — W hotelu, w którym dowiedziałam się o Dar Ibra-him, powiedziano mi, że moja ciotka chorowała zeszłej jesieni, poprosiłam więc o nazwisko lekarza, który ją leczył, i zadzwoniłam do niego. Ale podobno wyjechał na stałe z Bejrutu. Kto ją teraz leczy? — Szczęśliwie nie potrzebowała przez ten czas pomocy lekarskiej. Jest trochę uprzedzona do bejruckich lekarzy, ale gdyby ich pomoc okazała się konieczna, na pewno potrafiłbym ją jakoś przekonać. — Uśmiechnął 72 się. — Proszę się nie martwić... naprawdę opiekuję się nią zupełnie dobrze i zarządzam jej domem o tyle, o ile jest to możliwe. A jeśli pałac zrobił na pani wrażenie podrzędnego hotelu, to pragnę pani zakomunikować, że prócz tego, co pani dotychczas widziała, jest tu pięć dziedzińców, dwa ogrody, trzy tureckie łaźnie, meczet, stajnie na pięćdziesiąt koni i dwanaście wielbłądów, kilka mil korytarzy, łącznie z paru ukrytymi przejściami, samych zaś pokoi nigdy jeszcze nie udało mi się policzyć. Używam radaru, żeby trafić z książęcego dworu do haremu. — Bardzo mi przykro —¦ roześmiałam się. — Czy naprawdę aż tak niedyskretnie patrzyłam na kurz na posadzce? Czy nie ma pan tu niewolników dla dopełnienia całości obrazu? — Oprócz mnie są tu jeszcze tylko trzy osoby... portier Jassim, dziewczyna do pomocy, Halida, i jej brat Nasirulla. Ale on mieszka we wsi i przychodzi tylko na dzień. Dajemy sobie zupełnie dobrze radę, bo starsza pani żyje teraz bardzo skromnie. Zapewniam panią, że część pałacu, w której mieszka, jest lepiej utrzymana. Halida jest dobrą dziewczyną i troskliwie opiekuje się pani ciotką. Naprawdę niepotrzebnie się pani o nią niepokoi. — Przecież nic takiego nie powiedziałam. Nie dałam chyba panu żadnego powodu do tak gwałtownej obrony? Jestem pewna, że ciotce Harriet wiedzie się tu wspaniale jako „Pani na

Libanie", i cieszę się, że pan tu jest i się nią opiekuje. Chciałabym tylko zobaczyć się z nią choć na pięć minut, żebym mogła opowiedzieć o wszystkim rodzinie. Znów krótka pauza. A więc tu jest pies pogrzebany, pomyślałam sobie. Zaczynamy od początku. Wyprostował się na twardej ławie i spojrzał na mnie z ukosa. 73 — No tak, ale właśnie o to chodzi: mamy wyraźnie zapowiedziane, żeby wszystkich odprawiać... — znów spuścił wzrok na swoje ręce — i pani ciotka nigdy nie powiedziała mi o swojej rodzinie nic takiego, abym miał prawo przypuszczać, że zrobi dla państwa wyjątek. Uśmiechnęłam się. — Stawia pan sprawę jasno i nie mam tego za złe ani panu, ani mojej ciotce. Ale może pozwolimy zadecydować jej samej? Chyba jeszcze nie wie, że tu jestem. A może Jassim już ją zawiadomił? — Jeszcze się z nią nie widział, przyszedł prosto do mnie. Nawiasem mówiąc, potrafi powtórzyć znacznie więcej, niżby się można spodziewać, ale nie dosłyszał pani nazwiska. Ja też nie byłem pewny, kim pani jest. Przyznaję, że to nie najlepszy posłaniec do przekazywania wiadomości... Jest właściwie u pani ciotki na łaskawym chlebie, podobnie jak ja... ale znakomicie odprawia ludzi od bramy i trudno by nam było teraz znaleźć kogoś innego na jego miejsce. Z pieniędzmi jest raczej krucho. W jego tonie było coś osobliwego i mówiąc to patrzył na mnie nieruchomo swymi dziwnie mętnymi oczami. Zauważyłam, że ma przekrwione białka i wygląda, jakby się nie wyspał, choć jednocześnie wydawał się teraz odprężony. Jego długie, szczupłe ciało spoczywało na twardym marmurowym siedzeniu tak swobodnie, jak gdyby ławę wyściełały miękkie, jedwabne poduszki i perskie dywany. Był ubrany w szare, lekkie spodnie i trykotową, miękką koszulkę — a więc niezbyt kosztownie; za to na ręku miał naprawdę wspaniały złoty zegarek, na pewno kupiony w Bejrucie. Przypomniałam sobie, co Karol mówił o słabości ciotki Harriet do młodych mężczyzn, ale nie zastanawiałam się nad tym dłużej. Ostatecznie nie miało to żadnego zna74 czenia. Jeśli ciotce H. udało się nakłonić jakiegoś młodego człowieka do zarządzania tą ruiną i jego towarzystwo jej odpowiadało — tym lepiej. Szczególnie jeśli naprawdę zostało jej niewiele pieniędzy. Zastanawiałam się tylko, jak dalece było to zgodne z prawdą i czy pan Lethman nie uznał nagłego pojawienia się kogoś z rodziny za zagrożenie swojej pozycji w domu lady Harriet. W takim przypadku mój przystojny kuzyn Karol mógłby być tutaj jeszcze gorzej widziany niż ja. Postanowiłam nie wspominać o Karolu, póki nie zobaczę się z ciotką. — Jassim z całą pewnością nie mógł się jeszcze widzieć z lady Harriet — mówił tymczasem John Lethman. — Starsza pani na ogół bardzo dużo sypia w ciągu dnia. Kładzie się spać późno w nocy, gdyż i w tym naśladuje lady Stanhope. Jeśli więc pani może trochę zaczekać, pójdę ją zapytać, czy panią przyjmie. Halida zwykle budzi ją około szóstej. — Bardzo chętnie zaczekam — odparłam. — To znaczy, jeśli ty nie masz nic przeciwko temu, Hamidzie? — Oczywiście, że nie mam — powiedział Hamid, nie zmieniając pozycji. Na chwilę zapanowało milczenie. Lethman patrzył kolejno to na mnie, to na Hamida, aż w końcu utkwił wzrok w swoim zegarku. — A więc dobrze. Już niedługo wszystkiego się dowiemy. — Znów nastąpiła chwila milczenia. Lethman odchrząknął głośno. — Powinienem panią uprzedzić... Oczywiście zrobię wszystko, co będę mógł, ale za nic nie mogę ręczyć. Pani ciotka jest stara, zapomina wielu rzeczy i bywa... nazwijmy to „trudna". Miewa czasem gorsze dni. — Czy dziś miała właśnie taki zły dzień? Skrzywił się. — Nie najlepszy.

75 — Jeśli nie będzie się na tyle dobrze czuła, żeby się ze mną zobaczyć, nic na to. nie poradzimy. Ale proszę jej powiedzieć, że przyjadę dowolnego dnia, gdy tylko będzie lepiej usposobiona. Będę w Bejrucie co najmniej do połowy przyszłego tygodnia, ale mogę przedłużyć swój pobyt. Zamierzałam w tych dniach zatelefonować do mojej rodziny i powiadomić ich o moich planach. Byłoby dobrze, gdybym mogła jednocześnie powiedzieć im coś o ciotce. Może ojciec zatelefonuje do mnie nawet dziś wieczór. — Dziś wieczór? Chyba mnie pani nie zrozumiała. Kiedy mówiłem, że pani ciotka kładzie się spać późno w nocy, wcale nie przesadziłem. Zwykle budzi się i jest najbardziej ożywiona między dziesiątą i dwunastą, a bardzo często nie śpi już potem do rana. Jeśli w ogóle kogoś przyjmuje, to tylko w tych godzinach. — O Boże, ozy rzeczywiście aż tak przejęła się swoją rolą? Wobec tego gdybym miała się z nią zobaczyć, musiałabym zostać tu na noc? — W każdym razie do późna. Czy to będzie możliwe? — Jeśli o mnie chodzi, z pewnością tak, ale nie mogę przecież trzymać tu do rana kierowcy. Czy mógłby pan jakoś mnie tu urządzić na noc... może znajdzie się jakiś pokój? — Oczywiście miałam na myśli jakiś pokój nadający się do zamieszkania, moje pytanie nie było więc aż tak nierozsądne, jakby się mogło wydawać. Pan Lethman przez chwilę rozważał dodatnie strony mojej propozycji. — Z pewnością znajdziemy dla pani jakiś pokój — powiedział w końcu dość uprzejmie. Zwróciłam się do Hamida: — Czy ci to odpowiada? Dowiemy się, co zdecyduje ciotka, i gdyby się okazało, że mam zaczekać, aby się z nią później zobaczyć, czy mógłbyś wrócić sam do 76 Bejrutu? Pojechałbyś do hotelu i zawiadomił ich, że musiałam tu przenocować, o potem... czy jutro jesteś wolny? — Dla pani zawsze. — To naprawdę miło z twojej strony — powiedziałam z wdzięcznością. — Bardzo ci dziękuję. Czy mógłbyś zatem wrócić tu po mnie jutro rano? Zaczekaj na mnie w wiosce, nie ma sensu, żebyś przychodził aż pod samą bramę. — Z pewnością będę czekać pod bramą — odparł Hamid. — Proszę się o to nie niepokoić. Ale wolałbym stąd teraz nie odjeżdżać i nie zostawiać pani samej. — Och, nic mi się nie stanie. A ja naprawdę muszę zobaczyć się z ciotką. — Doskonale panią rozumiem. Bardzo przepraszam, wiem, że to nie moja sprawa, ale wydaje mi się, że pani ciotka naprawdę mogłaby zobaczyć się z panią na chwilę teraz, i zaraz potem odwiózłbym panią do hotelu. Siedzący obok mnie pan Lethman wyprostował się nagle. W jego głosie zabrzmiało nie udawane znużenie i zniechęcenie: — Bardzo mi przykro; proszę zrozumieć, że nie stwarzam niepotrzebnych trudności; z całego serca nienawidzę tej sytuacji, w którą sam się wplątałem, i żałuję, że nie mogę wpuścić pani do ciotki, tym bardziej, że na pewno myśli sobie pani, że właściwie nie mam tu nic do powiedzenia... — Wcale tak nie myślę — odparłam. — Ma pan tu przecież określone stanowisko, prawda? Ten dom należy do mojej ciotki i jeśli życzyła sobie, żeby pan tu zamieszkał, to musi tak być i nie ma o czym mówić. Jeśli nawet nie jest pan jej lekarzem w ścisłym sensie tego 77 słowa, pełni pan tutaj obowiązki jej zarządcy czy kogoś w tym rodzaju. — Malvolio we własnej osobie, żółte długie pończochy, płytkie lakierki... — Głos jego zadrżał niemiło, ale natychmiast odzyskał normalne brzmienie i pan Leth-man znów uśmiechnął się w swój rozbrajający sposób. — Widzi pani, wszystko tutaj jest trochę

zwariowane. Ja już się do tego po trosze przyzwyczaiłem, ale zdaję sobie sprawę, że ten pałac musi robić niesamowite wrażenie na kimś, kto podobnie jak pani zjawia się tu pierwszy raz. Sam doświadczyłem tego uczucia. Lady Harriet mieszka w pokojach emira, na książęcym dworze, jak to nazywamy... i dawna komnata wielkiej rady służy jej za sypialnię. Prawie przez cały czas jest tam zupełnie ciemno. Lady Stanhope robiła to przez próżność. Nie wiem, co skłania do tego pani ciotkę, bo na pewno nie jest próżna. Może więc tylko chęć naśladowania we wszystkim tamtej? Ale pamiętam, że jak mnie zaprowadzono tam pierwszy raz, o północy, zastanawiałem się, co to za dziwny dom wariatów. A ostatnio zaczęła... — Urwał nagle i z wielką uwagą zaczął oglądać czubek swego buta. — Czy pani dobrze pamięta swoją ciotkę? — Prawie wcale. Wydaje mi się, że była wysoka, ciemna, miała świdrujące czarne oczy i ubierała się też na czarno w jakieś szaty, które zawsze koło niej fruwały. Doskonale pamiętam, że nosiła jakiś szal i spinała go brylantową szpilką. Moja mama mówiła, że te brylanty są brudne, dobrze to pamiętam. Bardzo mnie to śmieszyło, sama nie wiem czemu. — Brylanty? Dawno się ich już chyba wyzbyła. Nigdy nie widziałem u niej brylantów. — Pomyślałam sobie, że w jego głosie zabrzmiała nutka rozczarowania. — Lady Harriet nie jest zbyt wysoka, sądzę, że się tak pani tylko wydawało, gdyż sama była pani jeszcze 78 dzieckiem. A jej obecny strój jest również wzięty z legendy. — Ach tak, wiem! Ubiera się jak mężczyźni na Wschodzie. Ale cóż to szkodzi? — Rozplotłam złożone na kolanach ręce i wyprostowałam nogę pokazując, że mam na sobie spodnie. — Ja też ubieram się jak mężczyzna, tyle tylko, że po europejsku. — Ale nie dałem się na to nabrać — odparł pan Lethman, pierwszy raz okazując cień ludzkich uczuć. Jego zatroskana twarz rozpogodziła się trochę. — Pójdę teraz zobaczyć, jak się sprawy mają — powiedział wstając. — Będę się starał namówić ją, żeby panią zaraz poprosiła. Może się zgodzi, może w ogóle przyjmie panią z otwartymi ramionami... W przeciwnym razie zapewnimy tu pani jakiś nocleg, dobrze? — Bardzo proszę. — Dobrze. Powtórzę pani wobec tego wszystko, choćby to były najgorsze wiadomości. Uśmiechnął się zdawkowo i zostawił nas samych. Podeszłam do sadzawki i usiadłam ńa obmurowaniu, obok Hamida. — Słyszałeś wszystko? — Prawie wszystko — odparł. — Niezbyt wesoło to wygląda, prawda? Zapali pani? — Nie, dziękuję, nie teraz. W ogóle niedużo palę. — Za to on pali. — Co chcesz przez to powiedzieć? — Haszysz. Spojrzałam przerażona. — Niemożliwe! Naprawdę? Skąd wiesz? Wzruszył ramionami. — Nie zwróciła pani uwagi na jego oczy? I jeszcze parę innych rzeczy... powoli można się nauczyć je rozpoznawać. Na pewno palił, kiedy tu przyjechaliśmy. — Ach, to dlatego był taki senny i jak gdyby nie 79 z tego świata! Powiedział, że spał, a ja to wzięłam za zwykłą sjestę. Przypuszczałam nawet, że siedział z moją ciotką do późna w nocy. Palił! Nic dziwnego, że był zły, kiedy mu przeszkodziliśmy. — Nie sądzę, żeby był zły na panią. Narkotyk czasem bardzo odpręża i uspokaja nerwy, ale także doprowadza do stanu, w którym człowiek nie bardzo wie, co robi. Trudno mu było zebrać myśli. Ja też czasem to palę, jak zresztą wszyscy w Libanie. — Ty też to palisz? Uśmiechnął się.

— Nie wtedy, kiedy prowadzę samochód, może pani być spokojna. I w ogóle bardzo rzadko. Jestem na to za rozsądny, wiem, jakie to niebezpieczne. Rozmaicie to na ludzi działa i zanim człowiek spostrzeże skutki, często jest już za późno. Powiedział, że pisze książkę... Jeśli będzie tu siedział i palił marihuanę, nigdy jej nie skończy. Latami będzie mu się wydawało, że już na pewno od jutra się do niej zabierze i że to będzie najlepsza książka, jąka kiedykolwiek się ukazała... Ale nigdy jej nawet nie zacznie. Tak właśnie działa marihuana. Daje wspaniałe wizje i odbiera wolę ich wykonania. Skończy jak tamten staruszek... będzie siedział na słońcu, kaszlał i śnił na jawie... Ale co pani zrobi, jak on powie, że lady Harriet w ogóle nie chce pani widzieć? — Sama nie wiem. — Powiem pani, co ja bym zrobił. Jeśli oświadczy, że ciotka nie chce pani widzieć, proszę mu powiedzieć, że chce pani to od niej samej usłyszeć. Gdyby usiłował do tego nie dopuścić, trzeba mu powiedzieć, że ustąpi pani tylko wtedy, gdy potwierdzi to jakiś prawdziwy lekarz, i że pani żąda, aby natychmiast wezwać doktora z Bejrutu. Och, można to zrobić w bardzo delikatnej formie. Niech go pani zapyta, jakiego lekarza ¦ 80 poleca i o której godzinie może się jutro odbyć ta wi--zyta. A ja już panią tutaj przywiozę. Nie wyczułam w jego głosie jakiejś specjalnej intonacji, ale mimo to spojrzałam na niego zdziwiona. — Czy coś podejrzewasz? — Nie, nic. — Znów wzruszył ramionami. — Wydaje mi się tylko, że wszystko tu dzieje się w dużej mierze tak, jak on zarządzi, a przecież tylko od niego wiemy, że pani ciotka nie ma już pieniędzy. Była... powtarzam: była... bardzo bogatą osobą. — Ale naszej rodzinie nie chodzi o... — przerwałam nagle. Nie miałoby najmniejszego sensu tłumaczyć Ha-midowi, że nikomu z nas nie zależy na pieniądzach ciotki Harriet i że wszyscy pragnęli jedynie, aby jak najprzyjemniej ułożyła sobie życie. Chodziło tu o inne względy. Powiedziałam więc bardzo powoli: — Jeśli to prawda, że ciotka jest w pełni władz umysłowych, to sądzę, że doskonale sobie radzi i z pewnością nie byłaby zadowolona, że się wtrącam w jej sprawy. Chcę więc tylko przekonać się, czy nadal jest zdrowa i cała i może dysponować swymi brudnymi brylantami, jak jej się podoba. Ale on pewnie ma rację, że już dawno się ich pozbyła. — Tak mi się zdaje. — Trudno powiedzieć, czy nutka ironii w głosie Hamida odnosiła się do aż nazbyt widocznych oszczędności praktykowanych w pałacu, czy do złotego zegarka Johna Lethmana. — Nie chcę pani sugerować żadnych podejrzeń. Mam już po prostu taki niemiły charakter. — I ja także. A jeśli on naprawdę pali marihuanę... czy haszysz, to przecież... — odetchnęłam głęboko. — To przesądza sprawę i będę się upierała, cokolwiek by mówił. Bardzo mi przykro, Hamidzie, że tak długo cię tu przetrzymałam, byłeś naprawdę bardzo cierpliwy. — Wynajęła mnie pani wraz z samochodem na cały 6 — Ogary Gabriela 81 dzień. Jak spędzam ten czas — nie ma żadnego znaczenia, a siedząc tu na słońcu i paląc papierosy, oszczędzam benzynę. Roześmiałam się. — W tym, co mówisz, jest pewna logika. Ale masz rację, muszę się z ciotką zobaczyć. Jeśli będzie trzeba, uprę się i zrobię prawdziwe piekło. — Na szczęście nie będzie to potrzebne. Drgnęłam nerwowo. Nie słyszałam kroków zbliżającego się Johna Lethmana, a jednak się zjawił wraz z Jassimem. Szedł szybko ocienioną stroną krużganka, jak gdyby się spieszył. A

może, pomyślałam, nie został zbyt mile przyjęty? W każdym razie był teraz całkowicie rozbudzony, a nawet pełen energii. — Czy ciotka mnie przyjmie? — Tak, ale obawiam się, że dopiero późnym wieczorem. — Wykonał jakiś usprawiedliwiający gest ręką. — Bardzo mi przykro, starałem się ją przekonać, ale jak pani mówiłem, nie jest dziś w zbyt dobrym nastroju, więc nie chciałem nalegać. Ostatnio trochę dokuczała jej astma oskrzelowa, nic groźnego, ale czasem nie daje jej to spać. Nie chce słyszeć o wezwaniu lekarza, a że mamy receptę z zeszłej jesieni... cierpiała wtedy na to samo... więc nie ma powodu jej zmuszać. W pewnym stopniu lekarstwo jest bardziej przykre od samej choroby. Skarży się, że wywołuje u niej stan depresji. Wiadomość o pani wizycie bardzo ją ucieszyła. — To świetnie. Obiecuję, że jej nie zmęczę. — Czy pani umówiła się już ze swoim kierowcą? Chcę panią teraz ulokować w którymś pokoju, zanim wrócę do ciotki. — Wszystko jest załatwione. Hamid przyjedzie po mnie jutro rano. — To doskonale — powiedział takim tonem, jakby był z tego naprawdę zadowolony. — Może więc zechce 82 pani pójść ze mną, a Jassim wskaże kierowcy drogę do wyjścia. Kiedy żegnałam się z Hamidem, miałam wrażenie, że Jassim patrzy na mnie wyczekująco, jak gdyby pragnął i mnie czym prędzej stąd wyprosić. W końcu jednak powlókł się w stronę mrocznego krużganka, a Ha-mid pożegnał mnie wesołym gestem i udał się za nim. Pan Lethman poprowadził mnie inną drogą, na tyły pałacu. — Nie musiał jej pan zbyt długo przekonywać? — spytałam. — Wcale — przyznał — ... gdy tylko zrozumiała, o kogo chodzi. Mówiąc szczerze, nie bardzo panią pamięta, ale ogromnie chce panią zobaczyć. — Czułam, że tak będzie. Przypuszczam, że robi to ze zwykłej ciekawości. Spojrzał na mnie z pewnym zdziwieniem. — Tak... chyba tak można by to określić. Czy jest pani przykro z tego powodu? — Dlaczego? Mniejsza o motywy. Chce mnie zobaczyć i to wystarczy. Zresztą to jest zupełnie fair. Jak pan myśli, co było głównym powodem odwiedzenia przeze mnie Dar Ibrahim? — Ach tak... oczywiście. — Był wyraźnie zakłopotany. — Co się stało? Na miłość boską, chyba pan nie jest zgorszony? — Nie. Tylko... pani jest naprawdę dość niezwykłą młodą osobą. — Dlatego, że upieram się przy swoim, czy dlatego, że nie uważam, aby krewni koniecznie musieli kochać się wzajemnie, choćby wcale nie mieli na to ochoty? Nie ma w tym nic niezwykłego, tylko po prostu większość ludzi nie chce się do tego przyznać. — Roześmiałam się. — Tak, rzeczywiście lubię postawić na swoim, 83 ale przyznaję innym prawo do tego samego. To jedna z niewielu moich zalet. — A jeśli ich życzenia nie pokrywają się z pani życzeniami? — O ile mi naprawdę na czymś zależy, nie liczę się z niczym, ale zawsze gotowa jestem dyskutować. Gdzie mnie pan umieści? — W haremie. — Czyli w należnym mi miejscu, prawda? Pod kluczem i strażą. — Coś w tym rodzaju. W każdym razie wszystkie okna są zakratowane. — Uśmiechnął się do mnie i nagle zrobił się naprawdę czarujący. — Umieszczam tam panią tylko dlatego, że to najlepsza część pałacu... Nie grzeszymy wylewną gościnnością, ale jeśli się już poddamy, przyjmujemy gości w należyty sposób. Czy pani wie, że lady Hester Stanhope traktowała

swoich gości zależnie od ich stanowiska? Wydaje mi się, że trzecia klasa musiała zadowalać się bardzo niewygodnym noclegiem. — Prawdopodobnie. To bardzo ładnie z pana strony, że zalicza mnie pan do najwyższej, chociaż sprawiam panu tyle kłopotu. — To naprawdę żaden kłopot. Jestem zachwycony, że pani została. Nie tylko pani ciotka lubi towarzystwo... ogromnie się cieszę, że potraktowała to w ten sposób, gdyż dzięki temu uniknąłem wojny z panią. Jestem pewny, że pani wizyta doskonale jej zrobi... a nawet nie mogę oprzeć się wrażeniu, jak by to było dobrze, gdyby ciotka poczuła do pani nagłą sympatię i zmusiła panią do spędzenia tu kilku tygodni. Wtedy pani siedziałaby i czytała jej Koran o trzeciej rano, a ja miałbym wolną noc. — Czy pan naprawdę to robi? 84 — Zdarzało się. Może podsunę jej tę myśl? Jak długo mogłaby pani tu zostać? — Powiem panu jutro rano. Roześmiał się i szeroko otworzył krzywo zwisającą drewnianą furtkę, nad którą pięło się w górze jakieś zielsko. I cicho ogród nad wodą rozkwita... Z „Rubajjatów" Omara Chajjama — Och! — szepnęłam i stanęłam nieruchomo. John Lethman zamknął furtkę i podszedł do mnie. — Podoba się tu pani? — Czy mi się podoba! — odetchnęłam głęboko. — Co tu kiedyś było? — Po prostu ogród haremu. Teraz jest okropnie zaniedbany. Z pewnością tak było, ale był przez to jeszcze piękniejszy. Po prześladującym mnie przez całe popołudnie widoku wyprażonych na słońcu nagich skał i pokrytych pyłem ruin ta orgia zieleni i kwiatów oraz ożywczo migocząca wśród nich woda wydawały mi się czymś cudownym. 86 Ogród zaplanowany był na wzór znanych mi już dziedzińców: wolna przestrzeń wyłożona kamiennymi płytami, ozdobiona kwiatami i krzewami, z sadzawką pośrodku. Wokoło cieniste krużganki, na które wychodzą liczne drzwi do różnych pokojów oraz innych pomieszczeń. Ale tutaj obszar ten był ogromny. Pokoje haremu i ogród zajmowały zapewne całą szerokość pałacu, rozciągając się aż na płaską część wzniesienia. Z trzech stron obrzeżały tę wielką przestrzeń łuki długich kolumnad, rzucając plamy słońca i cienia na drzwi pokoi dawnego haremu. Z czwartej strony, północnej, kolumnada biegła wzdłuż zewnętrznego muru i przez rząd pięknie sklepionych okienek otwierał się tu rozległy widok na Nahr el-Sal'q i położone na drugim brzegu miasteczko oraz na dalekie, pokryte śniegiem szczyty Libanu Górskiego. Chooiaż okienka znajdowały się w górze, osłaniały je mocne kraty, tak gęste, że z trudem można by przesunąć przez nie rękę. Wewnątrz tego pięknego czworoboku, wiele lat temu, jakiś prawdziwy mistrz założył duży, klasycznie zaplanowany ogród i udało mu się doprowadzić z górskiego strumienia wodę, aby zraszała drzewa i kwiaty oraz napełniała sadzawkę — nie żaden ozdobny stawek, ale wielki zbiornik wodny, niemal jezioro, z małą wyspą, uwieńczoną kępą drzew. W samym środku tego zielonego gaiku dostrzegłam błysk pozłacanych dachówek — dach miniaturowego budyneczku, przypominającego egzotyczną altanę lub pawilonik. Zbudowany w perskim stylu, miał krągłą, cebulastą kopułę, ozdobne kolumny i zakratowane, sklepione okienka. Prowadziły do niego płaskie, wyszczerbione schody. Kiedyś wysepkę łączył z brzegiem most, lekki i piękny w linii. Ale teraz w połowie ziała wyrwa, na jakieś sześć stóp szeroka. Jeziorko pokryte było liśćmi lilii wodnych, a na brzegach stały zwarte szeregi smukłych

37 irysów. Dokoła ciągnął się szeroki chodnik, a w szparach potrzaskanych marmurowych płytek rosły paprocie i wrzosy. Z daszków nad krużgankami i niżej, między kolumnami, zwisały festony jaśminów, szkarłatnej bougainwilii i róż, tworząc gęstą, barwną przesłonę. Wszystkie gzymsy były białe od ptasich odchodów i roiło się tam od gołębi, które darły się jak opętane: „Jusuf, Jusuf". Kontrast między klasycznym owalem jeziorka, smukłymi kolumnami krużganków i wytwornym pawilonikiem a tą bujną, zaborczo panoszącą się roślinnością, był uderzający. Wyglądało to tak, jak gdyby stary, klasyczny perski obraz nagle oszalał. — Każdy chwast jest tutaj na właściwym miejscu — powiedziałam. — Coś wspaniałego! I pomyśleć, że zawsze litowałam się nad tymi biednymi kobietami. To mnie ostatecznie przekonało. Oświadczam panu, że jutro sprowadzam się tu na dłużej. Jak długo ze mną wytrzymacie? ¦— Niech pani lepiej obejrzy swój pokój, zanim powie pani ostatnie słowo — odparł prowadząc mnie w stronę arkad. Pokój znajdował się w połowie krużganku, w południowej części ogrodu. Był kwadratowy, dość wysoki, miał marmurową posadzkę, ułożoną w szachownicę, i ozdobione mozaiką ściany, na których, w obramowaniu złotych i błękitnych wzorów, widniały jakieś arabskie napisy. W przeciwieństwie do tego, co widziałam dotychczas, ten pokój był czysty i widny — dzięki potrójnemu oknu, które wychodziło wprost na dolinę Adonisu. Było ono zakratowane, ale nie tak gęsto, jak okienka wychodzące na płaską część wzgórza. Łatwo się było domyślić przyczyny: zewnętrzne mury haremu wyrastały wprost ze skały wznoszącej się nad korytem rzeki. — Sypialnia jest obok — powiedział pan Lethman — a łazienka zaraz za nią. Mówiąc „łazienka" miałem oczywiście na myśli całe skomplikowane urządzenie, czyli hammam... łaźnię parową, pokoje do wypoczynku, specjalne pokoiki do masażu, wszystko... — Uśmiechnął się do mnie zabawnie. — Tylko, niestety, brak nam pary. — Nie ma tu ciepłej wody? — Chyba pani żartuje? Mamy bieżącą wodę, prosto z topniejących w górach śniegów, i będzie jej pani miała pod dostatkiem. — Uśmiech zniknął z jego twarzy i John Lethman spojrzał na mnie zaniepokojony. — To naprawdę bardzo odważnie z pani strony, że zdecydowała się pani tu zanocować. Nie jesteśmy przygotowani na przyjmowanie takich gości. — Bardzo mi się tu podoba — odparłam szczerze. — Ten zakątek pałacu musi wydawać się pani cząstką prawdziwego, romantycznego Wschodu. Ogromnie chciałbym, aby zachowała pani to złudzenie... Obawiam się, że sypialnia nie jest jeszcze gotowa. Przyślę za chwilę Halidę, żeby ją uporządkowała. Przyniesie pani kilka ręczników. Czy niczego więcej pani nie trzeba? Tylko szczoteczki do zębów; nie przypuszczam, żeby hammam był aż tak wspaniale wyposażony. Proszę się nie martwić, ja tylko żartowałam. Prześpię się tu doskonale, tylko jeśli to możliwe, prosiłabym o jabłko na deser po kolacji. Mam nadzieję, że tryb życia ciotki Harriet nie wyklucza kolacji? Roześmiał się. — Niech pani nie traci nadziei! Na szczęście mnie Halida nie trzyma na diecie, tak jak pani ciotkę. Bar^ dzo przepraszam, ale muszę już iść. — Spojrzał na zegarek. — Sądzę, że chętnie się pani czegoś napije. Zaraz przyślę jakiś alkohol. Niedługo się ściemni, więc pewnie 89 i a łazienka zaraz za nią. Mówiąc „łazienka" miałem oczywiście na myśli całe skomplikowane urządzenie, czyli hammam... łaźnię parową, pokoje do wypoczynku, specjalne pokoiki do masażu, wszystko... — Uśmiechnął się do mnie zabawnie. — Tylko, niestety, brak nam pary.

— Nie ma tu ciepłej wody? — Chyba pani żartuje? Mamy bieżącą wodę, prosto z topniejących w górach śniegów, i będzie jej pani miała pod dostatkiem. — Uśmiech zniknął z jego twarzy i John Lethman spojrzał na mnie zaniepokojony. — To naprawdę bardzo odważnie z pani strony, że zdecydowała się pani tu zanocować. Nie jesteśmy przygotowani na przyjmowanie takich gości. — Bardzo mi się tu podoba — odparłam szczerze. — Ten zakątek pałacu musi wydawać się pani cząstką prawdziwego, romantycznego Wschodu. Ogromnie chciałbym, aby zachowała pani to złudzenie... Obawiam się, że sypialnia nie jest jeszcze gotowa. Przyślę za chwilę Halidę, żeby ją uporządkowała. Przyniesie pani kilka ręczników. Czy niczego więcej pani nie trzeba? Tylko szczoteczki do zębów; nie przypuszczam, żeby hammam był aż tak wspaniale wyposażony. Proszę się nie martwić, ja tylko żartowałam. Prześpię się tu doskonale, tylko jeśli to możliwe, prosiłabym o jabłko na deser po kolacji. Mam nadzieję, że tryb życia ciotki Harriet nie wyklucza kolacji? Roześmiał się. — Niech pani nie traci nadziei! Na szczęście mnie Halida nie trzyma na diecie, tak jak pani ciotkę. Bar^ dzo przepraszam, ale muszę już iść. -— Spojrzał na zegarek. — Sądzę, że chętnie się pani czegoś napije. Zaraz przyślę jakiś alkohol. Niedługo się ściemni, więc pewnie 89 Nasirulli błękit nieba za oknem zszarzał, a o siódmej zrobiło się ciemno. Usiadłam, zwinięta w kłębek, na ławeczce w okiennym wykuszu, i popijając złociste wino zastanawiałam się, co mi przyniesie wieczór. Było bardzo cicho. Niebo przypominało czarny aksamit usiany wielkimi gwiazdami i, jak gdyby rzeczywiście było aksamitną zasłoną, wszelkie dźwięki ucichły tak dalece, że nie słyszałam szumu rzeki, płynącej pod moim oknem. W ogrodzie umilkły gołębie i nawet najlżejszy podmuch wiatru nie szeleścił w gałęziach drzew. Przez otwarte drzwi wpadał zapach jaśminu i róż oraz jakichś innych wonnych kwiatów, a poprzez te egzotyczne zapachy uporczywie przebijał słodkawy odór stojącej wody w sadzawce. John Lethman wrócił kwadrans przed ósmą, a z nim razem pojawił się Nasirulla niosąc tacę z kolacją. Była tam gorąca zupa w dużym termosie, półmisek z sha-warmą — baraniną przyprawioną octem, cytryną, cebulą i kardamonem, upieczoną na długim rożnie, oprócz tego salaterka sałaty, talerzyk z masłem, połówka owczego sera, podpłomyki, jabłka i druga butelka wina. Nasirulla postawił tacę na niskim stole, powiedział coś panu Lethmanowi i wyszedł. — Jeśli to się nazywa skromny posiłek, proszę mnie wpisać na listę stołowników — powiedziałam. Roześmiał się. — Mówiłem pani, że Halida dożywia mnie na boku. Nasirulla mi właśnie powiedział, że Halida zaraz przyjdzie przygotować pani pokój. — Robię panu mnóstwo kłopotu. Chociażby to, że trzeba tak daleko chodzić z tacą. Gdzie pan zwykle jada? — Najczęściej tutaj. — I po chwili dodał: — Prawdopodobnie i tak by się pani tego domyśliła, wolę więc 91 Nasirulli błękit nieba za oknem zszarzał, a o siódmej zrobiło się ciemno. Usiadłam, zwinięta w kłębek, na ławeczce w okiennym wykuszu, i popijając złociste wino zastanawiałam się, co mi przyniesie wieczór. Było bardzo cicho. Niebo przypominało czarny aksamit usiany wielkimi gwiazdami i, jak gdyby rzeczywiście było aksamitną zasłoną, wszelkie dźwięki ucichły tak dalece, że nie

słyszałam szumu rzeki, płynącej pod moim oknem. W ogrodzie umilkły gołębie i nawet najlżejszy podmuch wiatru nie szeleścił w gałęziach drzew. Przez otwarte drzwi wpadał zapach jaśminu i róż oraz jakichś innych wonnych kwiatów, a poprzez te egzotyczne zapachy uporczywie przebijał słodka wy odór stojącej wody w sadzawce. John Lethman wrócił kwadrans przed ósmą, a z nim razem pojawił się Nasirulla niosąc tacę z kolacją. Była tam gorąca zupa w dużym termosie, półmisek z sha-warmą — baraniną przyprawioną octem, cytryną, cebulą i kardamonem, upieczoną na długim rożnie, oprócz tego salaterka sałaty, talerzyk z masłem, połówka owczego sera, podpłomyki, jabłka i druga butelka wina. Nasirulla postawił tacę na niskim stole, powiedział coś panu Lethmanowi i wyszedł. — Jeśli to się nazywa skromny posiłek, proszę mnie wpisać na listę stołowników — powiedziałam. Roześmiał się. — Mówiłem pani, że Halida dożywia mnie na boku. Nasirulla mi właśnie powiedział, że Halida zaraz przyjdzie przygotować pani pokój. — Robię panu mnóstwo kłopotu. Chociażby to, że trzeba tak daleko chodzić z tacą. Gdzie pan zwykle jada ? — Najczęściej tutaj. — I po chwili dodał: — Prawdopodobnie i tak by się pani tego domyśliła, wolę więc 91 proszę mnie wysłuchać... Dziś i tak miałem spać w tamtej części pałacu, niechże więc pani nie myśli, że sprawiła nam pani kłopot. — Nie? Doprawdy nie wiem, co mam odpowiedzieć! Wyrzuciłam pana z pokoju... Ale pan Lethman przerwał moje protesty nalewając zupę i podając mi moją porcję w okrągłej czarce z uszkami. Pc rzęstował mnie arabskim podpłomykiem i napełnił winem mój kieliszek. Miałam wrażenie, że za wszelką cenę stara się wynagrodzić mi to, że nie chciał mnie od razu wpuścić. A może, skoro lady Har-riet zgodziła się mnie przyjąć, musiano okazywać mi tradycyjną arabską gościnność i zarówno pan Lethman, jak służba, sami nie wiedzieli, co zrobić, żeby uprzyjemnić mi pobyt. Mój ożywiony gospodarz zdawał się mieć niewiele wspólnego ze znękanym, oszołomionym snem lub narkotykiem młodym człowiekiem, którego poznałam tego popołudnia. Dokładał wszelkich starań, żeby mnie rozerwać, i rozmawialiśmy bardzo przyjemnie przez całą kolację. Znał dobrze dzieje tego pałacu i zabawnie opowiadał o „zubożałym dworze" Dar Ibrahim, jak to żartobliwie określał. Zauważyłam jednak, że niewiele mówił o ciotce Harriet, i wyczuwałam, że za tą rezerwą ukrywa szacunek i sympatię dla niej. Chociaż wyśmiewał się z wielu rzeczy, nie kpił ze swojej protektorki, mimo że niewątpliwie musiała dawać do tego powody. Nabrałam przez to trochę sympatii do niego. Ogromnie go interesowało wszystko, co opowiadałam o mojej rodzinie. Umyślnie jednak nie wspomniałam ani słowem o przyjeździe Karola do Syrii oraz o tym, że on również zamierzał odwiedzić ciotkę. Postanowiłam wykorzystać odpowiednią chwilę i sama powiedzieć ciotce Harriet, że Karol chce ją odwiedzić, omijając trudności związane ze wstawiennictwem osób trzecich. Choć właściwie, 92 o ile Karol się nie mylił, żadne wstawiennictwo z pewnością nie będzie potrzebne. Jeśli ciotka tak łatwo zgodziła się przyjąć mnie, którą ledwie pamiętała, to swego pupila przyjmie z otwartymi ramionami. O dziewiątej Halida przyniosła kawę, informując mnie jednocześnie że Nasirulla poszedł już do miasteczka, a moja sypialnia jest gotowa. Młodsza i smuklejsza, z wyglądu nie przypominała swego brata. Była ciemnoskórą Arabką, o cerze raczej w orzechowym niż oliwkowym odcieniu. Miała ogromne, czarne oczy, smukłą

szyję i delikatne ręce. Jej suknia uszyta była z brązowo-zielonego jedwabiu, kosztownego i oryginalnego w kolorze. Oczy miała bardzo czarno podkreślone, w sposób, który wzbudziłby uznanie nawet w Londynie. I chyba nie mogłam się mylić, że pod cienką, jedwabną suknią miała francuski, a nawet bardzo francuski stanik bez ramiączek. Zwyczajem wielu arabskich kobiet, nosiła na przegubach rąk cały swój majątek, w postaci dźwięcznie pobrzękujących cienkich złotych bransoletek. Na pewno nie była prostą arabską dziewczyną i (o ile mogłam się zorientować) nie marnowała swych wdzięków bezużytecznie. Mówiąc panu Lethmanowi (po angielsku) o moim pokoju, przyglądała mi się uważnie, niedwuznacznie przekazując mi ostrzeżenie w języku zrozumiałym dla wszystkich kobiet na świecie, począwszy od Eskimosek i kończąc na rodowitych Australijkach: ,,I tak na ciebie nie spojrzy, bo wyglądasz w tych spodniach jak straszydło, ale radzę ci, nie wchodź mi w drogę, bo gorzko tego pożałujesz". Zaraz potem ze skromnie spuszczonymi oczami zwróciła się do Johna Lethmana, mówiąc po angielsku z miłym, miękkim akcentem: — Jak pan skończy kawę, nasza pani chciałaby znów pana widzieć. 93 Wyszła, zostawiając drzwi otwarte. Patrzyłam na jej smukłą, wdzięczną postać, niknącą w mroku krużganka, poza kręgiem przyćmionego światła, rzucanego przez lampę. Wydawało mi się jednak, że nie odeszła daleko, i po chwili przekonałam się, że miałam rację. W srebrnej poświacie gwiazd przeglądających się w jeziorku coś nagle drgnęło. Dziewczyna ukryła się zapewne w krzakach nad brzegiem wody i patrzyła na nas przez otwarte drzwi. John Lethman nie ruszył się z miejsca, by je zamknąć. Ponieważ wyraźnie pragnął jak najprędzej spełnić życzenie swojej pani, ja również pośpiesznie wypiłam kawę. Mój gospodarz wstał. — Bardzo mi przykro, ale muszę na chwilę panią opuścić. Wrócę, jak tylko pani ciotka mnie zwolni, i wtedy pójdziemy do niej razem. Czy na pewno niczego pani nie potrzebuje? — Na pewno! Proszę się o mnie nie troszczyć, będzie mi tutaj doskonale. Znajdę sobie jakąś książkę. — Oczywiście! Proszę sobie wybrać, która pani odpowiada. Może pani podkręcić lampę, jeśli światło będzie za słabe. Halida pokaże pani, jak to się robi. Szybko odwrócił głowę, gdyż z głębi pałacu rozległ się dzwonek, przeraźliwie głośny w panującej dokoła ciszy. Gdzieś jeszcze bliżej zaczęły wściekle ujadać psy, rozdrażnione długim i gwałtownym dzwonieniem. Sądząc z ich głosów, musiały być duże i znajdować się zupełnie blisko, gdzieś wewnątrz budynku. — Na litość boską, co się stało? — zapytałam wzdry-gając się. — Pani ciotka trochę się zniecierpliwiła. Bardzo przepraszam, ale muszę już iść. Przyjdę po panią, gdy tylko będę mógł. — A te psy? — Och, wcale nie są groźne. Zawsze podnoszą taki 94 piekielny hałas, jak usłyszą dzwonek. Proszę się nie bać, zamknę je, nim wrócę po panią. — Zamknie je pan? Czy to znaczy, że są na swobodzie? Przecież na pewno są złe... — To są nasze podwórzowe psy, więc oczywiście muszą być złe. Ale spuszcza się je tylko na noc i nie będą mogły dostać się do haremu, jeśli pani nie otworzy głównych drzwi. Nic pani nie grozi. — Uśmiechnął się nagle do mnie, błyskając zębami. — Proszę się nie bać, tej nocy nie zostanie pani żywcem pożarta... a w każdym razie nie przez te psy. Wyszedł. Usłyszałam trzask drewnianej, zamykającej się za nim furtki, a w chwilę potem jego głos, nawołujący psy. Ujadanie ustało i znów zapanowała cisza. W tym samym momencie zobaczyłam Halidę, której zielona jedwabna suknia mignęła w drzwiach.

— Proszę iść za mną, zaprowadzę panią do sypialni. Zapaliła mi tam drugą lampę i postawiła na półeczce przy łóżku. Sypialnia była bliźniaczo podobna do pokoju, w którym przedtem siedziałam, ale wydawała mi się większa, gdyż nie było w niej żadnych mebli, poza wąskim żelaznym łóżkiem, rozlatującym się trzcinowym fotelikiem oraz jakąś szkaradną, pomalowaną na czarno komódką, na której stało piękne lustro w ramie z laki i powyginana stara cynowa puszka z metalowymi klamrami i napisem „s.s. Yangtse Maid". Podłoga i ławki w okiennych wnękach nie były niczym wyłożone. Łóżko było zasłane prześcieradłami z irlandzkiego lnu, żółtawymi i niezbyt starannie wyprasowanymi, a czerwona, pikowana w romby kołdra przykrywała najtwardszy i najhigieniczniejszy chyba na świecie materac. Trudno mi było uwierzyć, aby to mógł być kącik Ha-lidy. Wszystko, co wiązało się z jej osobą, nosiłoby z pewnością znacznie wyraźniejsze piętno wschodniego 95 przepychu. Czy właśnie dlatego John Lethman powiedział, że „często sypia w innej części pałacu"? Ale pytanie, jakie jej zadałam, nie miało nic wspólnego z tymi domysłami: — Pan Lethman ustąpił mi swego pokoju, prawda? Gdzie będzie spał? Halida wzruszyła ramionami, ale nie był to gest obraźliwy. — W pałacu jest mnóstwo pokojów. — Kiedy nic nie odpowiedziałam, spojrzała na mnie dość niepewnie i zmuszając się z trudem do uprzejmości, dodała: — Często spędza całą noc u naszej pani. Pewnie odeśpi to rano. — To może jednak nie narobiłam takiego zamieszania, jak przypuszczałam. — Uśmiechnęłam się do niej. — Tyle że będziesz musiała dwa razy zmieniać pościel. Nie zaprzeczyła, jak się to zwykle robi, ale może za słabo znała angielski, by prowadzić uprzejme utarczki słowne. — Widziała pani łazienkę? — Tak, dziękuję. Czy woda nadaje się do picia? — Tak, ale na tacy jest karafka z wodą. Zostawię ją pani. Czy będzie pani jeszcze czegoś potrzebowała? — Chyba nie, dziękuję. Wszystko tu bardzo miło wygląda i na pewno będzie mi bardzo wygodnie. Proszę mi tylko pokazać, jak się podkręca płomień w lampie. Pan Lethman pozwolił mi obejrzeć książki, dopóki nie przyjdzie. Wróciłyśmy do sąsiedniego pokoju, gdzie Halida spełniła moją prośbę, stawiając potem lampę niżej, między leżącymi na stole książkami. Podziękowałam jej i zaczęłam je przeglądać, a Halida zajęła się zbieraniem na tacę pozostałych po kolacji naczyń. Milczała, ale widziałam, że mnie obserwuje, i wcale nie trzeba było bujnej wyobraźni, by dostrzec wrogą zaciętość w jej 96 rzucanych z ukosa spojrzeniach. Zirytowało mnie to i pragnąc pozbyć się jej jak najprędzej, skoncentrowałam się całkowicie na wyborze jakiejś lektury. Ale znalezienie tu czegoś lekkiego, co by pozwoliło skrócić godziny oczekiwania, wcale nie okazało się łatwe. Była jakaś arabska gramatyka, kilka książek o Syrii i Libanie, które już czytałam leżąc w czasie rekonwalen-scencji u Karola, oraz zbiór książek stanowiący zapewne domową lekturę Johna Lethmana: kilka tomów (także mi znanych) o autentycznej władczyni Libanu, Joan Haslip, Roundella i Silka Buckinghama, oraz trzy stare tomy pamiętników doktora Meryona, poświęcone jego groźnej protektorce. Spojrzałam na pierwsze karty. Jak się spodziewałam, były to książki mojej ciotki, przypuszczalnie wypożyczone jej obecnemu „doktorowi Meryonowi" do jego pracowitych studiów. Przejrzałam cały rząd i znalazłam tam T. E. Lawrence'a „Zamki krzyżowców", Guillaume'a „Islam", popularne wydanie Koranu,

Kinglake'a „Eothen"... wszystko własność ciotki Harriet. Nie znalazłam żadnych podręczników medycznych, ale były zapewne zbyt ciężkie, by można je było wozić ze sobą w charakterze podręcznej biblioteki. Kilka książek podpisanych jego nazwiskiem stanowiło dość interesujący wybór: Huxleya „Postępowi myśliciele", Frazera „Złota gałąź", oraz nowe popularne wydanie „Le Club des Hachachiens" Teofila Gautier. Z powieści znalazłam tylko „Braci Karamazow" Dosto-jewskiego i „Tygrysa w oparach dymu" Margery Al-lingham. Na samym końcu rzędu stała książka de Quinceya. Obracałam powoli kartki, a Halida —¦ chyba trochę zbyt hałaśliwie — ustawiała naczynia na tacy. „Palacz opium nie zatraca moralnej wrażliwości ani nie rezygnuje ze swych dążeń. Gorąco pragnie i postanawia sobie wykonać to, co wydaje mu się możliwe 7 — Ogary Gabriela 97 i co uważa za swój obowiązek. Ale ocena własnych możliwości wielokrotnie przerasta jego siły, i to nie- tylko potrzebne do osiągnięcia zamierzonego celu, ale nawet do zrobienia pierwszych kroków w tym kierunku. Żyje przytłoczony koszmarem i zmorą..." Plus ça change, plus c'est la meme chose *. Hamid powiedział dokładnie to samo. Odłożyłam ten opiumowy koszmar, a Halida wzięła ze stołu tacę i skierowała się do drzwi. — Zamknę za tobą — powiedziałam, ale Halida nagle stanęła w progu i odwróciła się do mnie. —¦ Pani jest naprawdę stryjeczną wnuczką naszej pani? Zastanowiłam się chwilę nad jej pytaniem, a ona stała przyglądając mi się sponad spiętrzonych naczyń. — Tak. — Pani ojciec jest teraz także w Libanie? — Nie. — Nie żyje? — Oczywiście, że żyje! — odparłam zdumiona. — Czemu o to pytasz? — Pani podróżuje sama? — A dlaczego by nie? Zbyła to milczeniem, pochłonięta jakąś myślą, której nie umiałam odgadnąć; ale widocznie było to coś bardzo dla niej ważnego. — Pani... tu długo zostanie? Moja ciekawość wzięła górę nad prawdomównością. — Tak długo, jak mi ciotka pozwoli — odparłam, przyglądając się dziewczynie uważnie. — Ona się źle czuje — rzuciła szybko. — Będzie pani musiała wyjechać jutro rano. Zmarszczyłam brwi. • Franc. — Im bardziej się zmienia, tym bardzie) pozostaje tyra samym. 98 — To będzie zależało wyłącznie od mojej ciotki — i po chwili dodałam niewinnie, maskując złośliwość: — Pałac jest tak wielki, że na pewno nie będę jej przeszkadzała. Pan Lethman zapraszał mnie zresztą, żebym została tak długo, jak mi się będzie podobało. W czarnych oczach pojawił się nagły błysk, ale trudno było zgadnąć, co go wywołało: niepokój czy gniew.. — To niemożliwe! On... Przenikliwie, rozkazująco i bardzo niecierpliwie zabrzmiał dzwonek ciotki Harriet, znów zakłócając ciszę wieczoru. Trochę dalej niż poprzednio, ale z pewnością wciąż jeszcze na swobodzie, zaczęły ujadać psy. Dziewczyna drgnęła tak gwałtownie, że naczynia na tacy zabrzęczały głośno. — Zbawczy dzwonek! Chciałaś zdaje się coś powiedzieć?

— Nie, nie. Muszę już iść! — I kiedy zrobiłam krok naprzód, by jej otworzyć drzwi, rzuciła z niepohamowaną złością: — Nie trzeba! Sama sobie dam radę! Furtka zatrzasnęła się. Stałam niemo patrząc za Ha-lidą. Zbawczy dzwonek! Tak, resztę łatwo mogłam sobie dopowiedzieć. Nie wiedziałam, czy Johna Lethmana obchodzi moja ciotka, ale byłam zupełnie pewna, że Halidę ogromnie obchodzi John Lethman. I oczywiście nie miałam pojęcia, jak się to odbija na sprawach ciotki Harriet. Wróciłam do półki z książkami. Z przyjemnością napisałabym tutaj, że należę do osób, które w tych okolicznościach wybrałyby Dostojewskie-go, Huxleya lub chociażby „Złotą gałąź" i zwinięte w kłębek pogrążyłyby się we wspaniałej lekturze. Muszę jednak wyznać, że gdy John Lethman, zgodnie z obietnicą, wreszcie po mnie przyszedł, zastał mnie czytającą „Tygrysa w oparach dymu". Zaczynałam właśnie trochę żałować, że nie wybrałam sobie jakiejś mniej podnie99 cającej książki na spędzenie wieczoru w opustoszałym skrzydle zrujnowanego pałacu. Tym razem John Lethman, zamiast z lampą naftową, przyszedł z długą i bardzo silną latarką elektryczną. — Gotowa pani? — zapytał. Zaprowadził mnie na ten sam dziedziniec, na którym czekaliśmy z Hamidem, ale tym razem skręciliśmy od głównej bramy w prawo i przypomniałam sobie, że właśnie tędy John Lethman szedł po południu udając się do ciotki Harriet. Pałac był ogromny, o wiele większy, niż przypuszczałam. Szliśmy nie kończącymi się korytarzami, wiele razy skręcając, i co jakiś czas natrafialiśmy na schody prowadzące w górę lub w dół. Po drodze minęliśmy co najmniej dwa małe dziedzińce. Na pierwszym z nich szmer tryskającej wody upewnił mnie, że nie wszystkie studnie w pałacu są wyschnięte. Kiedy przechodziliśmy przez drugi, spoza zamkniętych drzwi usłyszałam odgłosy skrobania i zaraz potem ochrypły, przejmujący skowyt. Odskoczyłam gwałtownie. — Proszę się nie bać, przecież mówiłem pani, że je zamknę. — Skierował na chwilę światło latarki na drzwi i w szparze u dołu błysnął wilgotny nos węszącego psa. — Cicho, Sof i! Leżeć, Star! Proszę uważać, ten próg jest zapadnięty. Jesteśmy w ogrodzie księcia. Sama nie wiem, czego się spodziewałam, pewnie czegoś przynajmniej równie wielkiego jak ogród haremu, ale w rzeczywistości ogród księcia okazał się bardzo mały. Powietrze przesycone było dusznym zapachem jaśminu i w świetle latarki mignął mi zarys kamiennej obudowy sadzawki, ale ogród był właściwie prostokątnym dziedzińcem, na którym stało kilka donic z małymi, symetrycznie posadzonymi drzewkami. John Lethman trzymał latarkę skierowaną w dół, oświetlając popękane płytki chodnika, choć mógł sobie oszczędzić tru100 du, gdyż z otwartych drzwi w połowie jednego z boków dziedzińca padał snop światła, przedostający się między dwoma drzewkami w donicach. Światło było mgliście pomarańczowe i rzucała je taka sama lampa, jak ta, która oświetlała mój pokój, ale w panujących wokoło ciemnościach wydawało się bardzo jasne. John Lethman zatrzymał się w drzwiach i usunął się na bok, by mnie przepuścić. Nagle jego głos nabrał zupełnie innego brzmienia, gdy powściągliwym, pełnym szacunku tonem powiedział: — Przyprowadziłem pannę Mansel, lady Harriet. Minęłam go i weszłam do pokoju. du, gdyż z otwartych drzwi w połowie jednego z boków dziedzińca padał snop światła, przedostający się między dwoma drzewkami w donicach. Światło było mgliście pomarańczowe i rzucała je taka sama lampa, jak ta, która oświetlała mój pokój, ale w panujących wokoło ciemnościach wydawało się bardzo jasne.

John Lethman zatrzymał się w drzwiach i usunął się na bok, by mnie przepuścić. Nagle jego głos nabrał zupełnie innego brzmienia, gdy powściągliwym, pełnym szacunku tonem powiedział: — Przyprowadziłem pannę Mansel, lady Harriet. Minęłam go i weszłam do pokoju. W błysku światła, w blasku płomienia, Christabel zobaczyła lśniące oczy pani I nic prócz tego... S.T. Coleridge: „Christabel" Komnata księcia była ogromna i dla opisania jej wyglądu nasuwa mi się tylko jedno określenie — luksusowa nędza. Posadzkę z kolorowego marmuru zaścielały częściowo perskie dywany, wszystkie bardzo brudne. Ściany wyłożone były mozaiką o zawiłym wzorze, w każdym panneau znajdowała się obramowana wytartymi kamieniami wnęka, w której kiedyś zapewne stał posąg lub lampa, ale dziś wszystkie były puste i służyły za skład rupieci: tekturowych pudełek, papierów, książek, flakoników po lekarstwach i ogarków świec. Znajdującą się na środku fontannę w prymitywny 102 sposób przykryto deskami i zastępowała teraz stół. Na drewnianym blacie stała wielka zaśniedziała srebrna taca, ze stosem naczyń i resztkami po niedawnym posiłku. Obok, na podłodze, zobaczyłam pustą miskę z napisem PIES. Pod ścianą rozpierała się wielka komoda z błyszczącego mahoniu, zastawiona mnóstwem buteleczek i pudełek po proszkach. Kilka nędznych kuchennych krzeseł i wielki, podobny do tronu, fotel z czerwonej chińskiej laki dopełniały umeblowania niższej części komnaty. Wszędzie leżały pokłady kurzu. Szeroki, pięknie rzeźbiony kamienny łuk, rozpięty nad trzema niskimi stopniami, oddzielał niższą część komnaty od wyższej. W głębi górnej części, czy też podium, stało w kącie ogromne łoże, które niegdyś musiało być okazałym meblem. Miało nogi w kształcie pazurów smoka, bogato rzeźbione, wysokie oparcie w głowach, a z sufitu zwieszało się nad nim jakieś urządzenie przypominające kształtem złotego ptaka, którego zadaniem było trzymać w szponach końce pofałdowanej draperii. Ptak miał jedno skrzydło ułamane, pozłota złuszczyła się i zbrudziła, a z wielkich szponów zwisały dwie przetarte aksamitne zasłony nieokreślonego koloru — ciemnej purpury lub zrudziałej czerni. W cieniu ciężkich festonów, opadających po obu stronach wezgłowia, majaczyła niewyraźnie jakaś postać spowita w pledy i prześcieradła. Światło, które jasną smugą padało na płyty chodnika w ogrodzie, zaledwie docierało w głąb górnej części komnaty. Źródłem jego była staroświecka lampa naftowa, stojąca wśród naczyń na tacy. Kiedy minęłam ją zbliżając się do łóżka, mój monstrualnie wydłużony cień wybiegł naprzód i przesunął się po stopniach podium, jeszcze bardziej pogłębiając mrok groteskowych ciemności, jakie panowały w tym kącie pokoju. Gdyż widok był naprawdę groteskowy. Byłam przy103 gotowana na to, że ciotka Harriet musi wyglądać zupełnie inaczej, niż ją zapamiętałam z czasów dzieciństwa, ale nie przypuszczałam, że zmieni się aż tak bardzo. Powiedziałam Johnowi Lethmanowi, że zachowałam w pamięci mglisty obraz dość wysokiej kobiety, z haczykowatym nosem i czarnymi, przenikliwymi oczami, która ostro kłóciła się z moim ojcem, tyranizowała moją matkę w sprawach ogrodu i miała zwyczaj niespodziewanie obdarzać nas z Karolem jakimiś egzotycznymi prezentami, by w chwilę potem znów na pewien czas całkowicie zapomnieć o naszym istnieniu. Nawet gdyby była ubrana tak samo jak piętnaście lat temu, nie byłabym jej poznała. John Lethman uprzedził mnie, że z wiekiem przypuszczalnie zmalała, i rzeczywiście tak było. Chociaż więc wydawało mi się, że poznaję jej wydatny nos i czarne oczy, które wpatrywały się we mnie w mroku, ukryte między draperia-mi, byłam zaskoczona. W łożu siedziała jakaś przedziwna postać, podobna do

Buddy, owinięta w zwoje kolorowych jedwabiów. Wielką, białą ręką dawała mi znaki, żebym podeszła bliżej. Gdybym nie wiedziała, kim jest, wzięłabym ją zapewne za mężczyznę, ubranego w jakieś fantastyczne wschodnie szaty. Miała na sobie coś w rodzaju nocnej koszuli z naturalnego jedwabiu, na niej luźny kaftan ze szkarłatnego aksamitu ze złotymi wyłogami, a na tym wszystkim jeszcze ogromny, kaszmirowy szal. Choć ubiór ten był zrobiony z miękkich i wspaniałych materiałów, miał zdecydowanie męski charakter. Ciotka miała ziemistobladą cerę i bezkrwiste, zapadnięte usta, ale jej czarne oczy oraz silnie zarysowane brwi ożywiały pełną, owalną twarz, nie zdradzając śladów starości. Obsypała się szczodrze i niedbale pudrem, którego część spadła na purpurowy kaftan. Nad tą dziwną twarzą hermafrodyty piętrzył się wysoki biały turban, 104 lekko przekrzywiony na bok i ukazujący skrawek gołej czaszki. W pierwszej chwili ogarnęło mnie przerażenie, ale potem uświadomiłam sobie, że ciotka zapewne musiała ogolić głowę. Jeśli stale nosiła gruby turban, było to godne pochwały, ale zarazem dopełniało miary jej groteskowego wyglądu. Ale po jednej rzeczy byłabym ją natychmiast poznała, a mianowicie po pierścionku na lewej ręce. Był na pewno równie wielki i błyszczący, jak go zapamiętałam z dzieciństwa. Przypomniałam sobie również, jak żywo przejmowaliśmy się z Karolem opowiadaniami moich rodziców na temat owego pierścienia. Był to indyjski rubin w kształcie kaboszona, wielkości dużego orzecha laskowego, mający nawet dziś ogromną wartość. Ciotka otrzymała go w darze od jakiegoś bagdadzkiego książątka i stale nosiła na swojej dużej, sprawnej i trochę męskiej dłoni. Połyskiwał teraz w świetle lampy, gdy ciotka, lekko posapując, przyzywała mnie do siebie. Zastanawiałam się, czy nie powinnam jej pocałować na powitanie, i myśl ta napawała mnie odrazą, ale następny błysk rubinu, ukazujący mi taboret ustawiony w nogach łóżka, na szczęście w porę mnie powstrzymał. — Dzień dobry, ciociu — powiedziałam. — Jak się czujesz? — Jak się masz, Christy. — Mówiła niemal szeptem, z lekką astmatyczną zadyszką, ale czarne oczy przyglądały mi się bystro i z zaciekawieniem. — Usiądź tutaj, chcę ci się przyjrzeć. Hm. No, tak. Zawsze byłaś ładniutką dziewczynką. A teraz wyrosłaś na prawdziwą piękność. Czy wyszłaś za mąż? — Nie. — W takim razie najwyższy czas na to. — Zlituj się, ciociu, mam dopiero dwadzieścia dwa lata. 105 — Naprawdę tylko tyle? Zapomniałam. John mi wciąż mówi, że mnóstwo rzeczy zapominam. Ciebie też nie pamiętałam... powiedział ci o tym? — Powiedział, żebym była na to przygotowana. — Taak, taak... Stale mi przypomina, że się starzeję. — Rzuciła szybkie spojrzenie na Johna Lethmana, który wszedł za mną na podium i stał w nogach łóżka. Przyglądał się mojej ciotce uważnie i jak mi się zdawało, z pewnym niepokojem. Ostre spojrzenie znów skierowało się na mnie. — Ale nawet gdybym cię zapomniała, nie byłoby w tym nic dziwnego. Kiedy cię widziałam ostatni raz? — Piętnaście lat temu. — Hm. No tak. Chyba masz rację. Ale teraz widzę, że byłabym cię jednak poznała. Jesteś podobna do swego ojca. Jak on się miewa? — Dziękuję, czuje się doskonale. — I pewnie przysyła mi serdeczne pozdrowienia? W jej ostrym głosie zabrzmiał nagle prowokujący

ton. Spojrzałam na nią spokojnie. — Gdyby wiedział, że tu będę, na pewno by to zrobił. — Hm. — Usiadła nagle w swoim mrocznym kącie, wspierając się na stosie poduszek i poprawiając zwoje obszernych szat drobnymi, nerwowymi ruchami kury kokoszącej się na gnieździe. Wydało mi się, że w jej mruknięciu kryło się pewne uznanie. — A reszta? — Wszyscy czują się dobrze. Bardzo się ucieszą, jak im opowiem, że widziałam ciocię i że ciocia dobrze się czuje. — Och, oczywiście! — Tego oschłego szeptu na pewno nikt nie nazwałby starczym. — Bardzo czuła rodzina ci Manselowie, prawda? — A kiedy nie odpowiedziałam, dodała: — No co, moja panno? 106 Wyprostowałam się na moim taborecie. Był bardzo niewygodny. — Nie rozumiem, o co ci chodzi. Jeśli uważasz, że już dawno powinniśmy cię odwiedzić, to można było nas przecież wezwać. Ale sama dobrze wiesz, że posyłałaś nas do diabła, wszystkich razem i każdego z osobna, przynajmniej dwa razy w roku, przez okrągłych piętnaście lat. I wybacz, ale trudno powiedzieć, żeby mnie tu dziś przyjęto z otwartymi ramionami! — I po chwili dodałam cierpko: — Ostatecznie też należysz do rodziny Manselów. Chyba nie zaprzeczysz, ciociu, że rodzina pisze do ciebie równie często, jak ty do niej, chociażby tylko po to, aby ci podziękować za ostatnią wersję twojego testamentu. Czarne oczy zabłysły. — Mego testamentu! Ha! Więc to tak!? Przyjechałaś po spadek? — Miałabym z tym sporo kłopotu, zważywszy, że żyjesz! — Uśmiechnęłam się do niej. — Piekielnie daleką drogę musiałam odbyć, żeby dostać swojego miedziaka. Ale jeśli tak sobie życzysz, ciociu, możesz mi go dać teraz i nie będę ci więcej zawracała głowy. Nie mogłam dojrzeć wyrazu jej twarzy, widziałam tylko oczy pogrążone w cieniu krzaczastych brwi i wielkiego turbanu i przyglądające mi się bacznie sponad poduszek. Pochwyciłam wzrok Johna Lethma-na, trochę ubawiony, jak mi się wydało, i trochę wystraszony, gdyż ciotka nagle poruszyła się gwałtownie, naciągając na siebie przykrycie. — Mogłam tu umrzeć i nikt by się o mnie nie zatroszczył. Żadne z nich. — Słuchaj, ciociu... — zaczęłam i zaraz umilkłam. Karol wspominał, że ciotka lubi, żeby jej się przeciwstawiać, i dotychczas miałam wrażenie, że umyślnie 107 stara się mnie rozdrażnić. Ale ciotka Harriet, którą pamiętałam, nigdy nie powiedziałaby czegoś podobnego, nawet gdyby nie wiem jak chciała mnie sprowokować. Dla młodych piętnaście lat to wieczność. Ale może ludzie bardzo starzy czują tak samo? Zamiast się irytować i obrażać powinnam jej współczuć. Powiedziałam więc szybko: — Proszę cię, ciociu, nie mów w ten sposób! Przecież doskonale wiesz, że gdybyś czegokolwiek zapragnęła... gdybyś czegokolwiek potrzebowała... wystarczyłoby zawiadomić tatusia, stryja lub kogokolwiek z nas! Mieszkaliśmy, jak zresztą wiesz, przez cztery lata w Ameryce, więc może trochę straciliśmy kontakt, ale przecież i tak zawsze pisywałaś raczej do stryja i od niego właśnie słyszałam... to znaczy myślałam, że chcesz mieszkać tutaj, układać sobie życie według własnych upodobań, zawsze stawiałaś to bardzo jasno... — Zrobiłam niepewny, szeroki gest ręką, ogarniający zaniedbaną komnatę i cały uśpiony w ciemnej * pustce pałac. — Dobrze wiesz, że gdyby ci było czegoś trzeba... gdybyś zachorowała... gdybyś naprawdę chciała, żeby ktoś z nas tu przyjechał... Spowita w szal, ukryta w głębi ciemnego kąta postać była tak milcząca, że głos mi się załamał. Płomień lampy był mdły, ale właśnie w tej chwili jakiś niespodziewany powiew wiatru lub nierówność knota sprawiły, że nagle strzelił w górę i w krótkotrwałym blasku dostrzegłam błysk w oczach ciotki. Ich wyraz bynajmniej nie był uduchowiony. Instynkt, hamujący moje współczucie dla niej, tym razem mnie nie zawiódł.

— Ciociu! — powiedziałam otwarcie. — Czy chcesz wyprowadzić mnie z równowagi? Kpisz sobie ze mnie, prawda? Przecież doskonale wiesz, że mówisz nonsensy. 108 — Hm. Nonsensy, powiadasz? Czy uważasz, że mam czułą rodzinę? — Na litość boską, powinnaś chyba sama wiedzieć, jakie są rodziny! Wydaje mi się, że nasza niczym nie różni się od innych. Dobrze wiesz, że możesz nas wszystkich wydziedziczyć i złościć się na nas, ile ci się podoba, ale mimo to pozostaniemy twoją rodziną! — Czy słyszałeś to, John? Wydało mi się, że miał wyjątkowo nieszczęśliwą minę. Otworzył usta, żeby coś powiedzieć, ale szybko mu przerwałam: — Doskonale wiesz, co mam na myśli! Gdybyś czegoś potrzebowała albo coś ci się stało... lot z Londynu do Bejrutu ostatecznie trwa tylko sześć godzin i ktoś z nas znalazłby się tu, zanim byś się obejrzała. Tatuś zawsze mówi, że rodzina to pewnego rodzaju zbiorowe ubezpieczenie. Póki się żyje i wszystko jest dobrze, asekuracja czeka spokojnie i nawet się o niej nie pamięta, ale niech tylko stanie się coś złego, pomoc jest natychmiastowa. Ja także robię, co mi się podoba, i nikt mi nie broni jeździć, gdzie chcę, ale doskonale wiem, że gdybym znalazła się w najmniejszym kłopocie i zatelefonowała do ojca, zjawiłby się tu w trzy sekundy! — Spojrzałam na Johna Lethmana, zawahałam się i dodałam stanowczo: — I proszę cię, nie dokuczaj chociaż panu Lethmanowi. Wszystko jedno, co mi potem powiesz, wolałabym jednak pewne rzeczy od razu tu na miejscu wyjaśnić i dlatego nie dopuściłam pana Lethmana do głosu... Wszyscy będą zachwyceni, jak się dowiedzą, że on tu z tobą mieszka, więc radzę ci być dla niego miła, bo im dłużej tu zostanie, tym lepiej! Zrozum, że wcale cię nie zaniedbujemy... po prostu zostawiamy ci pełną swobodę, a muszę przyznać, że potrafisz z niej korzystać! Śmiała się teraz zupełnie otwarcie i spowijające ją 109 zwoje jedwabiu unosiły się pod wpływem jej świszczącego oddechu. Wielka ręka podniosła się i rubin błysnął czerwono. — Dobrze już, dobrze, dziecko, drażniłam się tylko z tobą. Ale jesteś wojownicza! Zawsze lubiłam takie zapalczywe osoby. Tak, nie zachęcam ludzi do odwiedzin. Za dużo sprawiało mi to kłopotu i mów sobie, cc chcesz, robię się już stara. Bardzo się upierałaś, żeby się do mnie dostać, prawda? Ale jeśli jesteś taka wierna swojemu hasłu „żyj i daj innym żyć", powiedz mi,, dlaczego tu przyszłaś? Uśmiechnęłam się do niej. — Nie uwierzyłabyś, gdybym ci powiedziała, że skłoniło mnie do tego przywiązanie rodzinne. Nazwijmy to więc ciekawością. — Skąd aż taka ciekawość? — Skąd? Chyba żartujesz. Przypuszczam, że już tak się przyzwyczaiłaś mieszkać w tym niezwykłym pałacu, otoczona legendą jak... jakaś... —¦ Emerytowana Śpiąca Królewna? Zaśmiałam się. — Brawo! Zgadzam się na ten tytuł, jeśli on cioci odpowiada. Ale mówiąc poważnie, jesteś sławna i na pewno dobrze o tym wiesz. Wszyscy o tobie mówią. Jesteś jedną z osobliwości Libanu. Nawet gdybym nie była twoją krewną, musiałabym o tobie usłyszeć; i tak by mnie namawiano, żebym zobaczyła Dar Ibrahim. A skoro mam taki murowany powód, żeby cię odwiedzić czy choćby siłą wedrzeć się do pałacu... tylko wrzący olej mógłby mnie od tego powstrzymać! —¦ Zapamiętaj to sobie, Johnie. Musimy zaopatrzyć się we wrzący olej. Hm... jesteś prawdziwą Manselów-ną, aż po koniuszki swoich ostrych pazurków. Więc naprawdę wszyscy o mnie mówią? Ale kim są ci „wszyscy"? — Och, między innymi ktoś w hotelu w Bejrucie. Chciałam wybrać się na wycieczkę...

— W hotelu? Z kim mogłaś rozmawiać o mnie w hotelu w Bejrucie? — Powiedziała to z taką intonacją, jak gdyby miała na myśli dom publiczny w Kairze. — Właściwie trudno to nazwać rozmową. Po prostu chciałam wybrać się na wycieczkę do źródeł Adonisu w Afce i w recepcji powiedziano mi, że będę przejeżdżała koło Dar Ibrahim, więc... —¦ W jakim hotelu? — W „Fenicji". — Nie było go jeszcze, kiedy ostatni raz była pani w Bejrucie — wtrącił się John Lethman. Odezwał się pierwszy raz od początku naszej rozmowy. Nadal wydawał się nieswój. — To ten wielki hotel, o którym pani opowiadałem, wybudowany powyżej portu. — Jak się nazywa? „Fenicja"? No, dobrze, mów dalej, co o mnie słyszałaś w tym hotelu; — Naprawdę nic specjalnego — odparłam. — Recepcjonista nie wiedział, że jestem twoją krewną, i powiedział mi tylko, że to bardzo interesujące miejsce. Radził mi, żebym wracała przez Sal'q i zobaczyła z daleka pałac. Wtedy powiedziałam mu, że znam twoją rodzinę... ale nie mówiłam mu, kim jestem... i zapytałam go, co się z tobą dzieje i czy czegoś o tobie ostatnio nie słyszał: — I co ci powiedział? — Tyle tylko, że o ile mu wiadomo, czujesz się doskonale, choć od dłuższego czasu nie wyjeżdżałaś poza obręb pałacu, i jeszcze dodał, że niedawno chorowałaś i leczyłaś się u jakiegoś bejruckiego lekarza... — Wiedział o tym? — Ależ ciociu, na pewno były o tym wzmianki we wszystkich gazetach! Jesteś tutaj legendarną postacią, 111 to jasne! Czy pan Lethman nie powtórzył ci, że zatelefonowałam do tego lekarza, żeby się dowiedzieć, jak się czujesz? — Tak, tak, tak, mówił mi o tym. I dużo by ci z tego przyszło! Ten człowiek był kompletnym wariatem. Dobrze, że się stąd wyniósł, bardzo dobrze... Dużo lepiej się teraz czuję, o wiele lepiej. — Szal zsunął się z jej ramion. Poprawiła go z gwałtowną irytacją, nagle rozdrażniona. Usłyszałam, jak niewyraźnie mamrocze pod nosem: — Telefonowała, żeby się o mnie dowiedzieć — i potem coś jakby: — Rozmawiała o mnie w hotelach. — Jej szept nie był teraz suchy i ostry, lecz stał się niewyraźny i ledwie dawał się słyszeć. Głowa jej trzęsła się i turban przekrzywił się jeszcze bardziej, ukazując trochę większy skrawek ogolonej czaszki. Odwróciłam od niej oczy ze wstrętem, starając się tego nie okazywać. Ale gdziekolwiek spojrzałam, natrafiałam na jawne dowody panoszącego się tu brudu i nieporządku. Nawet bezładnie porozstawiane na komodzie flaszeczki z lekarstwami były zakurzone, a gdy przesunęłam nogą po podłodze, kurz zazgrzytał pod podeszwą buta. Zrobiło mi się w tej wielkiej sali duszno i podrażniona skóra piekła mnie nieprzyjemnie. Zapragnęłam wydostać się na świeże powietrze. — Christy... Christy... — chrapliwy szept ciotki znów zwrócił moją uwagę. — Co za głupie imię dla dziewczyny. Od czego pochodzi to zdrobnienie? —• Od Christabel. Moi rodzice uznali, że to najpo-dobniejsze do Christophera. — Och! — znów zaczęła nerwowo skubać pościel. Miałam przez chwilę wrażenie, że jej oczy, obserwujące mnie z ciemności, są zdumiewająco bystre. Po prostu udawała starczy zanik pamięci, gdyż widocznie tak 112 jej było wygodniej. Było to bardzo niemiłe. — O czym mówiłyśmy? Otrząsnęłam się z zamyślenia. — O doktorze. Doktorze Graftonie.

— Wcale nie byłam chora. To wariat. Nigdy nie chorowałam na płuca, to nieprawda... Dobrze, że już wyjechał z Libanu. Czy nie krążyły o nim jakieś plotki, Johnie? Tam był chyba jakiś skandal... Czy wrócił do Londynu? — Tak mi się zdaje — odparł Lethman. — Właśnie tak mi powiedziano, jak zatelefonowałam — wtrąciłam się do rozmowy — ale poza tym niczego się nie dowiedziałam. — Hm — mruknęła ciotka z równie gryzącą ironią jak poprzednio. — Pewnie wywiesił swój szyldzik na Wimpole Street i zbija majątek. — Nic nie słyszałem o żadnym skandalu, ale to prawda, że wyjechał. Praktykę po nim objął podobno jakiś bardzo zdolny lekarz. — John Lethman rzucił mi krótkie, znaczące spojrzenie i zrobił krok do przodu. — Czy nie powinna pani teraz chwilkę odpocząć, lady Harriet? Pora już wziąć proszki, więc jeśli pani pozwoli, zadzwonię na Halidę, a sam odprowadzę pannę Mansel... — Nie — odparła ciotka Harriet głosem nie znoszącym sprzeciwu. — Ależ, lady Harriet... — Proszę cię, chłopcze, nie sprzeciwiaj mi się. Nie chcę łykać teraz tych pigułek, robię się po nich senna. Wiesz, że ich nie lubię. Wcale nie jestem zmęczona i bawi mnie wizyta tej pannicy. Siedź tu i opowiadaj dalej. Zabaw mnie, moje dziecko. Mów, gdzie byłaś i co robiłaś. Od jak dawna jesteś w Bejrucie? — Przyjechałam dopiero w piątek wieczorem. Z wycieczką... 8 — Ogary Gabriela 113 Zaczęłam jej opowiadać o mojej podróży, starając się, by wypadło to możliwie najzabawniej. Nie zmartwiłabym się wcale, gdyby nasza rozmowa się skończyła, ale ciotka znów się rozpromieniła, a ja nie miałam zamiaru pozwolić, by John Lethman pod byle jakim pretekstem przerwał moją audiencję, zanim zdążę za-protegować (jeśli można się tak wyrazić) Karola. Byłam pewna, że Karol nie pominie okazji zobaczenia tego dziwacznego widowiska i że moja relacja z pewnością go od tego zamiaru nie odwiedzie. Zastanawiałam się w duchu, dlaczego ciotka sama dotąd o nim nie wspomniała, ale zapewne wkrótce się tego dowiem, i mój kuzyn sam będzie musiał zwalczać wszelkie przeszkody, jeśli mu na tym będzie zależało. Przezornie nie wymieniłam więc jego imienia i opowiadałam o Petrze, Palmirze i Jerash, a ciotka Harriet słuchała i wtrącała swoje uwagi, wyraźnie ubawiona. John Lethman przysłuchiwał się w milczeniu, nerwowo mnąc fałdy kotary przy łóżku i obracając głowę to w moją, to w ciotki stronę, jak widz podczas wim-bledońskiego finału tenisowego. Byłam właśnie w środku opowiadania o Palmirze, gdy ciotka niespodzianie przerwała mi, wyciągając rękę i szarpiąc za sznur dzwonka, zwisający nad łóżkiem między zasłonami. Pałac rozbrzmiał znanym mi już dźwiękiem i zaraz potem rozległo się hałaśliwe szczekanie psów. Przestałam mówić, ale ciotka ponagliła mnie niemal ze złością: — Opowiadaj dalej. To przynajmniej potrafisz. Czy widziałaś grobowce na zboczu wzgórza? — Oczywiście! To było w programie wycieczki, nie można się było wykręcić. Nie odważyłabym się tego powiedzieć w obecności archeologa, ale wszystkie te 114 grobowce wydawały mi się bardzo do siebie podobne i trudno było odróżnić jeden od drugiego. — Masz rację. Co się stało z tą wycieczką? — W sobotę rano wyjechali do Londynu. — A więc teraz podróżujesz sama! Czy to wypada? Roześmiałam się.— A dlaczegóż by nie? Doskonale potrafię sobie radzić. I właściwie...

— Wcale w to nie wątpię. Gdzie jest ta idiotka? Pytanie to zadała Johnowi Lethmanowi tak ostrym tonem i tak nagle, że wzdrygnął się, przerażony. — Halida? Musi być gdzieś tu blisko. Jeśli chodzi o proszki, to mogę... — Żadnych proszków. Mówiłam ci już, że nie chcę teraz. Chcę fajkę. — Ależ, lady Harriet... — No, jesteś nareszcie! Gdzie się włóczyłaś, do diabła? Halida szła szybko przez niższą część komnaty. Musiała być gdzieś w pobliżu, gdy ciotka zadzwoniła, ale oddychała pośpiesznie i płytko, jak gdyby przed chwilą biegła. Twarz miała bladą i wyglądała na przestra-' szoną. Wchodząc na podium i zbliżając się do łóżka nawet na mnie nie spojrzała. — Pani dzwoniła? — Oczywiście, że dzwoniłam —¦ ze złością odparła ciotka Harriet. —¦ Daj mi moją fajkę. Halida patrzyła przez chwilę niepewnie, to na nią, to na Johna Lethmana, aż w końcu ciotka zaczęła znów ze złością szarpać pled i warknęła groźnie: — No? — Podaj pani fajkę, Halido — powiedział Lethman. Dziewczyna rzuciła jeszcze jedno przerażone spojrzenie na łóżko i zbiegła pośpiesznie po stopniach podium do stojącej na dole komody. Patrzyłam na nią zdumio115 na. Nie zauważyłam dotąd, by należała do nieśmiałych, i trudno mi było pojąć, dlaczego ciotka budzi w niej taki lęk, chyba że uciekała się do metod stosowanych przez lady Hester Stanhope, która trzymała przy łóżku szpicrutę i kij, by ćwiczyć nimi swych niewolników, a gdy była niezadowolona ze służby, aplikowała im przymusowo^ nie wyłączając swego doktora, silną dawkę środka przeczyszczającego, który nazywała „czarną nalewką". Spojrzałam na „lady Harriet". Siedziała zgarbiona, w kłębowisku jedwabiów i pościeli, niby jakiś dziwaczny wschodni demon. Pomyślałam, że ciotka może być denerwująca, ale wydawało mi się nieprawdopodobne, by mogła wzbudzać w kimś strach. Nagle wzrok mój padł na ścianę nad łóżkiem. Były tam wbite dwie pary kołków, częściowo zakryte zasłonami. Na jednej parze leżała szpicruta, na drugiej — strzelba. Patrzyłam na to, mrugając z niedowierzaniem oczami. W połowie dwudziestego wieku muszą chyba istnieć jakieś granice tego, co wolno — nawet w tym kraju...? Zapragnęłam wydostać się stąd jak najprędzej. Widocznie byłam bardziej zmęczona, niż mi się wydawało. A może to te dziwne potrawy, które jadłam na kolację...? Starając się jakoś opanować, by móc dokończyć opowiadanie, usłyszałam, jak ciotka Harriet mówi bardzo uprzejmie: — Tylko jedną małą fajeczkę, moja droga. I bursztynowy ustnik. Halida, z nerwowym pośpiechem, niezręcznie, wysunęła jedną z szuflad i wyjęła z niej drewnianą szkatułkę, w której, jak można się było domyślić, przechowywane były tytoń i ustniki. Podeszła z tym do łóżka i umocowała ustnik na rurce przyrządu zwanego przez Arabów nargilem. Gdy przechodząc za kotarą znalazła się przez chwilę poza zasięgiem wzroku ciotki 113 Harriet, rzuciła szybkie pytające spojrzenie Johnowi Lethmanowi, który odpowiedział jej poirytowanym skinieniem głowy. A więc to było przyczyną jej rozdrażnienia? Znalazła się w trudnej sytuacji: musiała spełniać rozkazy jednego z państwa, wiedząc, że naraża się na niezadowolenie drugiego. — Bardzo mi przykro — szepnął mi Lethman do ucha — ale nie mogę pani poczęstować papierosem, gdyż ona nikomu nie pozwala tutaj palić. Uznaje tylko tytoń ziołowy. A to bardzo nieprzyjemnie pachnie.

— Nic nie szkodzi, wytrzymam bez papierosa. — Co wy tam szepczecie? — ostro spytała ciotka Harriet zerkając w naszą stronę. — Dziękuję ci, Hali-do, fajka dobrze się pali. — Z kolei zwróciła się do mnie: — No, opowiadaj dalej, zabawiaj mnie. Co robiłaś w Damaszku? Pewnie wałęsaliście się po Wielkim Meczecie jak gromada obieżyświatów? — O, właśnie tak, ciociu. To ci się udało! — Żartujesz sobie ze mnie, moja panno? — To takie zabawne określenie! Czy dużo ich kręci się po Damaszku? — Skąd mogę wiedzieć? Może ich już wcale nie. ma. Wszystko się teraz zmieniło. — Pociągnęła z fajki. —• Jak ci się podobał Damaszek? — Tak sobie. Miałam za mało czasu, żeby zwiedzać na własną rękę. Ale zdarzyło mi się tam coś naprawdę przyjemnego. Spotkałam Karola. — Karola? — spytała ostro. W tym samym momencie wydało mi się, że Halida i John Lethman znów szybko wymienili spojrzenia. — Tutaj? — spytała ciotka Harriet. — A co to znowu, jakiś zjazd rodzinny? Co, do diabła, mój bratanek Karol robi w Damaszku? — Och, przecież nie stryj Karol — odparłam szybko. — Karol, mój kuzyn... mój „bliźniak". On też spę117 dza tutaj wakacje. Chciał przyjechać razem ze mną, odwiedzić ciocię, ale chyba dopiero jutro wróci do Libanu, więc go ubiegłam. Prawdę mówiąc, to właśnie on mnie skłonił, żeby odwiedzić ciocię. Sam też zamierza to zrobić i gdyby nie jego namowy, nie ośmieliłabym się tak nalegać. Zapadło milczenie. Fajka bulgotała odrażająco, a ciotka przyglądała mi się spoza mgiełki dymu, mrugając oczami. Dym szczypał mnie pod powiekami, w pokoju zrobiło się jeszcze duszniej i czułam oblewające mnie fale gorąca. Wyprostowałam się na swoim taborecie. — Ciociu Harriet... pamiętasz chyba Karola? Przecież jego nie mogłaś zapomnieć, tak jak mnie... Zawsze byl twoim ulubieńcem. — Oczywiście, że pamiętam. Jakbym mogła zapomnieć? Taki ładny chłopak. Zawsze lubiłam ładnych chłopców. Uśmiechnęłam się. — Przyznam się, ciociu, że byłam o niego zazdrosna. Czy pamiętasz, jak to było... kiedy cię ostatni raz widziałam? Przyjechałaś nas odwiedzić ze swoją papugą i gromadą psów. Podarowałaś mi wachlarz z kości słoniowej, a Karolowi kadzielnicę i' laseczki kadzidła. Bawiąc się nimi, podpalił altankę. Tatuś był wściekły i chciał go odesłać do domu, ale ty powiedziałaś, że w takim razie też zaraz wyjedziesz, bo reszta rodziny jest nudna jak flaki z olejem, a wszystkie psikusy Karola są jak fajerwerki w tej piekielnej nudzie. Zapamiętałam to sobie doskonale, gdyż to powiedzenie weszło na zawsze do naszego rodzinnego słownika. — Tak, pamiętam. Jak ten czas mija. Czasem szybko, czasem wolno... jedne rzeczy się pamięta... inne się zapomina. Ładny chłopak... tak, tak. — Paliła przez chwilę w milczeniu, kiwając głową w takt własnych 118 myśli, a potem podała ustnik fajki Halidzie, nie patrząc w jej stronę. Znów utkwiła we mnie swoje czarne oczy. — Jesteś do niego podobna — powiedziała. — Mnie się też tak zdaje. Ale teraz dużo mniej, odkąd dorośliśmy... Chociaż sądzę, że dobrze go zapamiętałaś. Jakieś podobieństwo z pewnością zostało. Mamy ten sam koloryt. — Jesteś do niego bardzo podobna — powtórzyła, jak gdyby nie słysząc tego, co powiedziałam. Nadal kiwała głową w takt swoich myśli, jej czarne oczy były zamglone i nie widzące, a ręce nerwowo skubały szal. — Lady Harriet — powiedział stanowczo John Leth-man — teraz już nie ustąpię. Musi pani wziąć proszki i trochę odpocząć. Panna Mansel...

— Ależ naturalnie — wstałam szybko. — Może tylko jeszcze ciocia mi powie, co mam powtórzyć Karolowi? — Pozdrów go ode mnie. — Jej szept podobny był do szelestu zeschłych liści. — Ale... — spojrzałam na nią trochę bezradnie. — Czy nie chce go ciocia zobaczyć? Jutro pewnie będzie w Bejrucie i spotka się ze mną w „Fenicji". Czy może odwiedzić ciocię w poniedziałek? Albo, żeby nie robić tyle kłopotu, mógłby się tu zjawić jutro po obiedzie i poczekać. Jest samochodem. Nie musiałby zostawać na noc, jak ja. Bardzo by mi było miło, gdybym mogła z nim przyjechać i jeszcze raz się z ciocią zobaczyć, ale może dwie osoby to za dużo... — Nie. — To znaczy, że możemy przyjechać oboje? Ach, jak cudownie! W takim razie... —¦ To znaczy, że go nie przyjmę. Nie. Widziałam już ciebie i było mi bardzo przyjemnie, ale na tym koniec. Możesz przekazać wiadomości o mnie moim bratankom, 119 czyli waszym ojcom, ale poza tym nie liczcie na mc więcej. Otworzyłam usta, by coś powiedzieć, ale podniosła rękę i dodała trochę uprzejmiej: — Pewnie ci się to wszystko wydaje dziwne, ale jestem już starą kobietą, sama sobie narzuciłam ten tryb życia i wydaje mi się, że starość ma jedną dobrą stronę: można być arbitralnym i żyć. jak się człowiekowi podoba, póki środki materialne na to pozwalają. Chociaż pewnie wydaje ci się wszystko tutaj bardzo egzotyczne i dalekie od komfortu, mnie to odpowiada, i powiedz swojej rodzinie, że czuję się doskonale i że mój tryb życia bardzo mi dogadza — jak również odosobnienie, które sobie kupiłam razem z tymi wysokimi murami, głuchym idiotą przy bramie i obsługą, jaką Halida jest w stanie mi zapewnić. Tak że nie mówmy już o tym. — Ależ on będzie się czuł potwornie zawiedziony! I w dodatku będzie na mnie wściekły za to, że go ubiegłam odwiedzając cię i zajmując, jeśli można się tak wyrazić, jego miejsce. Z całej rodziny ciocię lubił najbardziej. A poza tym wydaje mi się, że miał jeszcze jakieś ważne sprawy. Nie wiem, ciociu, czy o tym słyszałaś, ale ostatnio postanowiono otworzyć oddział naszego banku w Bejrucie, sprawa zaczyna się już rozkręcać i Karol przypuszczalnie będzie tam pracował... przynajmniej przez pewien czas... Wiem, że chciałby ponawiązywać tu kontakty... — Nie. — Ciociu Harriet... — Już raz powiedziałam — powtórzyła wyniośle, robiąc władczy gest ręką, na której zalśnił wspaniały rubin. Miało mnie to zapewne unicestwić i tak się rzeczywiście stało. Poddałam się. 120 — Dobrze, ciociu, powtórzę mu to. Na pewno się ucieszy, że zastałam cię w tak dobrym zdrowiu. Czy życzysz sobie, żebyśmy ci coś przysłali z Anglii? Może jakieś książki? — Dziękuję ci, dziecko, ale mogę tu dostać wszystko, co zechcę. Jestem już teraz zmęczona, więc możesz odejść. Pozdrów ode mnie swoją rodzinę, ale nie wyobrażaj sobie, że chcę, by mnie zasypywano listami, wcale sobie tego nie życzę. Nie będę na nie odpowiadała. Jak umrę, John was o tym zawiadomi. Nie, nie musisz mnie całować. Jesteś bardzo ładna, moje dziecko, i twoja wizyta sprawiła mi dużą przyjemność, ale idź już. — Mnie też było bardzo przyjemnie. Dziękuję, że pozwoliłaś mi się odwiedzić. Dobranoc, ciociu Harriet. — Dobranoc. Johnie, wróć tu, jak tylko ją odprowadzisz do jej pokoju. Halida! Czy ta głupia dziewczyna będzie się przez całą noc guzdrała z tymi proszkami? Och, jesteś nareszcie. Nie zapomnij, Johnie, co powiedziałam, i wróć tu natychmiast.

— Oczywiście — odparł pan Lethman z wyraźną ulgą. Zdążył mnie już odprowadzić do drzwi. Chociaż rozstawałyśmy się na zawsze, ta zdawkowa forma pożegnania była naprawdę najodpowiedniejsza. Na chwilę zatrzymałam się w progu i obejrzałam za siebie. Halida znów stała przy komodzie i z małego flakonika wytrząsała coś sobie na dłoń. Dalej, poza kręgiem pomarańczowego światła lampy, wznosiło się w ciemnościach ogromne łoże. Kiedy Halida odwróciła się, by wejść po schodkach na podium, coś nagle ożyło w ciemnościach, w nogach łóżka... coś małego, szarego, co poruszało się szybko. Skóra mi ścierpła; pomyślałam, że szczury buszują nawet w sypialni ciotki, ale zaraz potem zobaczyłam, jak to coś wskoczyło na łóżko 121 i duża, biała ręka wysunęła się spoza kotary przy łóżku, by je pogłaskać. Był to mały kotek. Mały i dziki. Gdy Halida usiadła na brzegu łóżka, kot uskoczył w bok i zniknął. Młoda dziewczyna, w zielonej połyskliwej jedwabnej sukni, pochyliła się nad niewidoczną w ciemności starą kobietą. Podawała jej wodę w rżniętym kryształowym kieliszku. Robiło to wrażenie czegoś nieprawdopodobnego i nierealnego; jakby się to wszystko działo na źle oświetlonej scenie i nie mogło mieć nic wspólnego ze mną, z Karolem i z normalnym życiem. Odwróciłam się i pośpieszyłam za snopem światła padającym z latarki Johna Lethmana. Jasny promień podniósł się w górę i oświetlił na chwilę moją twarz. — Co się stało? Czy pani zimno? — Nie, nie, nic mi nie jest. — Odetchnęłam głęboko. Jak to cudownie znaleźć się znów na świeżym powietrzu. Miał pan słuszność, naprawdę trudno znieść zapach tego tytoniu. — Tylko to? Miałem wrażenie, że rozmowa z ciotką panią denerwuje. — Może trochę — przyznałam. —¦' Wydawało mi się to Wszystko bardzo dziwne, a poza tym rozmowa z nią bynajmniej nie jest łatwa. — W jakim sensie? — Chyba trudno... och, pan się już pewnie do tego przyzwyczaił! Wydała mi się jakaś nielogiczna, tyle rzeczy zapomniała, a poza tym tak wyraźnie starała mi się dokuczyć na początku rozmowy... W dodatku ten egzotyczny wygląd... i ta fajka! Boję się, że kilka razy byłam niezbyt taktowna, ale zawsze mi mówiono, że ciotka nie znosi potakiwaczy, i myślałam, że najlepiej będzie od razu wygarnąć jej całą prawdę. Wydawało 122 mi się, że ją trochę wyprowadziłam z równowagi, bo zaczęła na mnie burczeć, ale chyba się nie pogniewała, prawda? — Na pewno nie. Zupełnie szczerze mówiła, że rozmowa z panią ją bawi, proszę mi wierzyć. Pomyślałam sobie, że jest dość lakoniczny. Ale wszelkie moje gorzkie refleksje rozwiały się natychmiast, gdy powiedział: — Szkoda, że nie powiedziała mi pani wcześniej o swoim kuzynie Karolu. Może udałoby mi się ją przekonać. — Tak, niemądrze zrobiłam. Zdawało mi się, że lepiej będzie najpierw zbadać grunt. Czy jest szansa, żeby zmieniła zdanie? — Trudno powiedzieć. Naprawdę nie mam pojęcia. Jak raz coś postanowi, bardzo trudno jej to wyperswadować. Czasem mam wrażenie, że robi to dla czystej satysfakcji; chyba pani wie, co mam na myśli. Nie rozumiem, dlaczego nagle tak się uparła w tej sprawie. — Ja też nie rozumiem. Dawniej go naprawdę uwielbiała... jego jednego uznawała z całej naszej rodziny. — Po chwili dodałam ponuro: — Będzie na mnie wściekły, że mu tak wlazłam w paradę. Ogromnie mu zależy, żeby się z nią zobaczyć... i to nie przez zwykłą ciekawość, jak mnie. Nie wiem, co na to powie. Ciotka musiała chyba panu o nim opowiadać?

— Oczywiście. Gdybym wiedział, że jest tutaj... Proszę uważać na ten stopień, jest niepewny. Czy pani kuzyn jeszcze długo będzie w Libanie? —¦ Nie mam pojęcia. — W takim razie, jeśli się okaże, że ma trochę czasu, niech mu pani powie, żeby przez parę dni nie robił żadnych kroków... Co najmniej do połowy tygodnia. Zrobię, co będę mógł, i dam pani znać do „Fenicji". 123 Pomyślałam sobie, że właściwie nie pozostaje mi nic innego, jak wierzyć w jego dobre chęci. — Dziękuję panu — powiedziałam — powtórzę to Karolowi. Jestem pewna, że jak ciotka to sobie przemyśli, zmieni zdanie. — Zdarzały się już dziwniejsze rzeczy — krótko odparł John Lethman. Twoje obietnice podobne są ogrodom Adonisa, Co dziś kwitną, a jutro dają owoce. Szekspir: „Henryk W W nocy spadł deszcz. Wróciłam do mego pokoju między pół do drugiej i drugą nad ranem. Noc była upalna, czarna i tak spokojna, że nic nie zapowiadało zbliżającej się burzy. Pan Lethman odprowadził mnie aż do samych drzwi mojej sypialni, w której zostawiłam palącą się lampę naftową. Pożegnał mnie, powiedział dobranoc i szybko znikł. Zaniosłam lampę do hammamu, umyłam się, jak się dało, w wolno sączącej się zimnej wodzie i wróciłam do sypialni. W zamku nie było klucza, ale zauważyłam ciężką, drewnianą zasuwę po wewnętrznej stronie drzwi. Zasunęłam ją bardzo starannie, zdjęłam 125 wierzchnie ubranie, niezbyt zręcznie zmniejszyłam płomień lampy, zdmuchnęłam go i wśliznęłam się do łóżka. Mimo późnej pory i zmęczenia, przez pewien czas nie mogłam zasnąć i leżałam rozpamiętując wszystkie szczegóły swoich ostatnich przeżyć. Wyobrażałam sobie, co powiem Karolowi, a potem rodzicom, i jakoś żadne słowa nie wydawały mi się odpowiednie ani dość prawdziwe. „Wyglądała bardzo dziwnie, robiła wrażenie chorej, bardzo się postarzała; despotycznie rządzi w tej swojej samotni..." ¦—¦ żadne z tych zdań nie oddawało w pełni niezwykłej atmosfery naszej rozmowy. I co będzie, jeśli ciotka stanowczo odmówi zobaczenia się z Karolem? Trudno, to jego sprawa, nie moja. W końcu zasnęłam. Nie jestem pewna, co mnie obudziło, czy światło błyskawicy, czy niemal równoczesne uderzenie pioruna, ale gdy poruszyłam się na łóżku i otworzyłam oczy, szum ulewnego deszczu zagłuszał wszystkie inne dźwięki. Nie wyobrażałam sobie, że może tak padać. Nie było wcale wiatru, tylko trzask piorunów i ostre, białe zygzaki błyskawic na czarnym niebie. Usiadłam na łóżku i spojrzałam w okno. Wysokie, łukowate okna rozbłyskiwały dramatycznie w świetle błyskawic, a osadzone w nich kraty raz po raz rzucały na białe ściany wydłużoną szachownicę czarnych cieni. Przez okno, które zostawiłam otwarte, wpadał duszący zapach kwiatów, rozbudzonych przez deszcz. Razem z ich zapachem, o wiele prozaiczniej, przedostawała się do pokoju woda, której ciężkie krople odbijały się o parapet i z głośnym pluskiem rozpryskiwały się na podłodze. Wstałam niechętnie z łóżka i boso przeszłam po zimnej posadzce do okna, by je zamknąć. Wystarczyła krótka chwila, gdy w ciemnościach sięgałam po uchwyt, by smagająca ulewa zmoczyła mi rękę niemal do ra126 mienia. Zatrzasnęłam okno i siłując się z zardzewiałą, skrzypiącą klamką, usłyszałam nagle wycie jakiegoś dużego psa, dobiegające od strony głównej bramy. Jest to jeden z najbardziej niesamowitych głosów, budzący skojarzenia z rodem wilczym i szakalim, spotęgowane jeszcze niezliczonymi legendami o śmierci i żałobie. Wycie

pierwszego psa wznosiło się żałosną skargą i po chwili dołączyło się do niego wibrujące, przeciągłe tremolo drugiego. Były to na pewno podwórzowe psy, zdenerwowane burzą. Ale mimo to moje palce instynktownie zacisnęły się na mokrej, żelaznej klamce i wsłuchując się w wycie czułam, że przechodzą mnie ciarki. Zatrzasnęłam w końcu okno i sięgnęłam po ręcznik, by wytrzeć zmoczoną rękę. Nic dziwnego, że wycie psa uważa się za przepowiednię śmierci... Wycierając się przypomniałam sobie legendę Karola o ogarach archanioła Gabriela —¦ o psiej sforze śmierci, wędrującej po niebie... Dziś w nocy rozszalała się tam w górze jakaś wielka i zajadła sfora. W dawnych czasach z pewnością wszyscy mieszkańcy pałacu wierzyli, że wycie psów w czasie burzy zwiastuje śmierć. W dawnych czasach! Sama byłabyś wtedy równie przesądna i wierzyłabyś w tego rodzaju opowieści. Ale teraz... ach, głupstwo, nic się nie dzieje niezwykłego... Rzuciłam ręcznik na posadzkę i powędrowałam z powrotem do łóżka. W pięć sekund później odkryłam coś znacznie gorszego niż wszystkie ogary Gabriela razem wzięte. Okazało się, że przecieka dach, i to w kącie pokoju, nad moim łóżkiem. Przekonałam się o tym, mimo panujących ciemności, w bardzo prosty sposób. Wchodząc do łóżka trafiłam w środek mokrej plamy na prześcieradle i w tym sarn mym momencie wielka kropla wody spadła mi na kark. W ślad za nią spadła druga i zaraz potem trzecia... Wyskoczyłam z powrotem na zimny marmur i zaczęłam gorączkowo szukać pantofli. Jak na złość, akurat przestało się błyskać i w pokoju zrobiło się zupełnie ciemno. W końcu znalazłam jeden pantofel i potykając się polowałam na drugi, w żaden sposób nie mogąc go znaleźć. Nie pozostawało mi nic innego, jak zapalić lampę. Oczywiście przede wszystkim należało w tym celu znaleźć torebkę, w której powinny być zapałki... Ale zanim mi się to uda, co najmniej wiadro wody wleje mi się do łóżka. Najrozsądniej byłoby odsunąć je z zagrożonego miejsca i dopiero wtedy zacząć poszukiwania, ale pobieżna obserwacja stanu pałacowych mebli bynajmniej do tego nie zachęcała. Miotałam się więc po pokoju, klnąc i szukając po omacku zapałek. Wreszcie znalazłam. Zapalenie lampy zajęło mi następne pięć minut. Kiedy wreszcie zrobiło się jasno, w kilka sekund znalazłam drugi pantofel i narzuciłam coś na siebie. Dopiero wtedy z wysiłkiem odsunęłam łóżko od ściany. Ciągnęłam je po dziurawej marmurowej posadzce z piekielnym zgrzytem wyszczerbionych rolek. Kiedy je odsunęłam, woda zaczęła miarowo kapać na podłogę. Dopiero po chwili zorientowałam się, jak głośny był ten plusk. Deszcz przestał padać. Podeszłam znowu do okna. Ulewa ustała tak nagle, jakby ktoś zakręcił kran. Widać było nawet gwiazdy. Otworzyłam okno i spostrzegłam, że po burzy zerwał się lekki wietrzyk, który rozpraszał chmury i szeleścił wśród drzew w wąwozie. Po gwałtownym ochłodzeniu wiatr wydawał się ciepły, zostawiłam więc okno szeroko otwarte. Po chwili zaczęłam szukać wyjścia z tej niewesołej sytuacji. Większość pledów była sucha, gdyż wychodząc z łóż128 ka odrzuciłam je na bok. Zdjęłam je i uważnie rozłożyłam w suchej części okiennej wnęki, a potem jeszcze ostrożniej przewróciłam materac na drugą stronę. Był zrobiony ze zbitego końskiego włosia i świeżo pokryty mocnym bawełnianym materiałem, miałam więc nadzieję, że do końca nocy nie zdąży przemoknąć na wylot. Ściągnęłam wilgotne prześcieradło, rozłożyłam na łóżku suche pledy, zgasiłam lampę i położyłam się w ubraniu, by jakoś przespać do rana. Ale sen nie przychodził. Krople wody rozpryskiwały się na podłodze tuż koło mnie tak głośno, jak uderzenia w bęben. Wytrzymywałam to przez dziesięć minut, ale w końcu

doszłam do wniosku, że nie zasnę, póki jakoś temu nie zaradzę. Jeszcze raz wygramoliłam się z łóżka, odnalazłam po omacku zmięte, mokre prześcieradło i podłożyłam je pod spadające krople. W błogosławionej ciszy, która nastąpiła, doszedł mnie jakiś nowy dźwięk za oknem i usiadłam wyprostowana, nasłuchując uważnie. Tym razem nie były to psy śmierci. Umilkły już dość dawno. W ogrodzie zanosił się śpiewem jakiś ptak, a jego głos odbijał się dźwięcznym echem od powierzchni sadzawki i otaczających ogród murów. Odpowiedział mu drugi, a potem trzeci ptak i w czystym powietrzu nocy rozbrzmiały kaskady ptasich trylów. Odsunęłam zasuwę i wyszłam na krużganek. Jeziorko połyskiwało w świetle dalekich gwiazd. Z gałęzi krzewów skapywały od czasu do czasu strącane lekkim powiewem wiatru krople. Śpiew słowików wypełniał ogród, wydobywając się z gąszczu lśniących po deszczu krzaków. Z nocnej kryjówki w zachodniej części krużganka zerwała się para białych gołębi i łopocząc skrzydłami przeleciała nad moją głową. Coś, a raczej ktoś poruszył się w ciemnościach między kolumnami. Jakiś mężczyzna 9 — Ogary Gabriela 129 szedł krużgankiem. Poruszał się tak cicho, że śpiew słowików i szelest liści całkowicie tłumiły odgłos jego kroków, dostrzegłam jednak, że nie był to biało ubrany Arab. A więc nikt inny, tylko John Lethman. Zapewne przyszedł przekonać się, jak zniosłam burzę. Zaczekałam chwilę, ale nie pojawił się więcej. W ogrodzie, poza śpiewem słowików, panowała zupełna cisza. Nagle zadrżałam z zimna. Pięć minut tego nocnego koncertu najzupełniej mi wystarczyło. Wróciłam do swego pokoju, ze złością zamknęłam za sobą drzwi odgradzając się od śpiewu słowików i czym prędzej położyłam się spać. Obudziło mnie ostre słoneczne światło i stukanie do drzwi. Halida przyniosła mi śniadanie. Na tacy był talerz cienkich podpłomyków, trochę białego sera, nieodzowny dżem brzoskwiniowy i wielki dzbanek kawy. Dziewczyna wyglądała na zmęczoną i nadal mierzyła mnie ukradkowym, niechętnym spojrzeniem, ale nie zrobiła żadnej uwagi na temat panującego w pokoju nieładu i mokrego prześcieradła rzuconego na podłogę; nie zdziwiło jej też odsunięte o półtora metra od ściany łóżko. Podziękowałam jej za śniadanie i wspomniałam coś o niesamowitej nocy, ale w odpowiedzi skinęła tylko posępnie głową i wyszła z pokoju. Prócz niej wszystko było tego ranka pogodne — nawet hammam, gdzie przez okrągłe niebieskie i bursztynowe szybki w suficie wesoło prześwitywało słońce, pogrążając alabastrowe umywalnie i jasne, marmurowe ściany jak gdyby w podwodnej poświacie. Z paszczy delfina tryskała do srebrnej muszli woda, jeszcze zimniejsza niż zwykle. Opłukałam twarz i ręce, wróci130 łam do pokoju ubrać się, a potem zabrałam tacę i usiadłam w słońcu na brzegu sadzawki. Słońce zalewało ogród złocistym blaskiem, a niebo było czyste i błękitne, wydawało mi się więc nieprawdopodobne, by mogła w nocy szaleć burza, ale w niektórych miejscach chodnika, gdzie pozapadały się płytki, oraz w studzienkach wykopanych wkoło drzew połyskiwały kałuże na kilka cali głębokie. Rośliny zieleniące się między płytkami chodnika wydawały się o połowę wyższe, kwiaty barwniejsze, a krzewy lśniły świeżością. Nawet woda w sadzawce robiła wrażenie czystszej, a stojący nad nią paw, ze wspaniale rozpostartym ogonem, bacznie przyglądający się swemu odbiciu, wyglądał tak sztucznie, jak ilustracja z książki albo jak wysadzany klejnotami ptak ze sklepu jubilerskiego. Jakiś inny mały, złocisty ptaszek zawisł trzepocząc skrzydełkami nad różowym oleandrem. Pawilonik na wyspie,

umyty deszczem, ukazywał złotą kopułę i skrawek ściany pokrytej jaskrawobłękitnymi kafelkami. Jakiś gorliwy słowik śpiewał nadprogramowo w krzakach róż. Zastanawiałam się, w jaki sposób w nocy John Leth-man dostał się tutaj, a potem wyszedł, oraz w jakim celu to zrobił? Zjawił się pół godziny później. Ale najwyraźniej nocne wycieczki go nie zmęczyły. Był ożywiony i całkowicie rozbudzony, wyraz otępienia znikł z jego jasnoszarych, bystro teraz patrzących oczu. Szedł energicznym, miarowym krokiem i przywitał mnie niemal wesoło. — Dzień dobry pani. — Dzień dobry. W samą porę pan przyszedł. — Stanęłam w drzwiach ze swoim bagażem, czyli torebką, spakowana i gotowa do drogi. — Właśnie wybierałam 131 się, żeby pana poszukać, w nadziei, że psy będą zamknięte. — Są zawsze zamknięte w dzień. Czy obudziły panią w nocy? — Obawiam się, że nie było tu zbyt spokojnie. Przespała pani burzę? — Dopiero teraz spojrzał w głąb pokoju i zauważył panujący tam nieład. — Miałem rację, że noc nie minęła spokojnie, prawda? Co się stało? Czyżby dach przeciekał? — Jeszcze jak! — Roześmiałam się. — Widzę, że potraktował mnie pan jednak jak trzeciorzędnego gościa. Nie, żartuję. Przesunęłam łóżko i pod koniec spałam zupełnie nieźle. Ale boję się, że materac jest mokry. — Nic nie szkodzi, wyrzuci się go na dwór i wyschnie w pięć minut. Strasznie mi przykro, widocznie rynna na dachu znów się zatkała. Nasirulla przysięgał, że ją oczyścił. Czy naprawdę pani choć trochę spała? — Bardzo dziękuję, nad ranem spałam zupełnie dobrze. Niech się pan nie martwi, nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. — To znaczy? — Gdybym się tu nie zjawiła i nie przewróciła wszystkiego do góry nogami, to panu dostałby się prysznic. — Jest w tym trochę racji. Ale niech mi pani wierzy, że dobre wiatry panią tu przywiały. Pani ciotka była wczoraj w świetnym nastroju. — Naprawdę? Nie zmęczyłam jej? — Ani trochę! Trzymała mnie u siebie jeszcze długo po pani odejściu. — Nie zmieniła przypadkiem zdania w sprawie Karola? — Obawiam się, że nie, ale trzeba jej zostawić trochę czasu. Pani już jest gotowa? Możemy iść? — Ruszyliśmy w stronę furtki. — Bardzo długo pana trzymała? — zapytałam. — 132 Wyobrażam sobie, jakie to musi być męczące: wysiadywać do późna w nocy i potem rano wstawać. — Nie było aż tak źle. Położyłem się przed trzecią. — I oczywiście się pan obudził? — Ani na chwilę. — Zaśmiał się. — Ale niech pani nie myśli, że zaniedbuję swoje obowiązki. Pani ciotka uwielbia takie przygody, jak ta nocna burza. Powiedziała mi dziś, że była zachwycona. — „Ale dla uczonego niestraszny huk piorunów" — zadeklamowałam, a Lethman znów zaśmiał się cicho, sam do siebie. — Ciotka w pewnym sensie miała rację, mnie też podobała się ta burza, w każdym razie jej skutki. Ogród wyglądał cudownie. Pochwyciłam jego szybkie spojrzenie. — Wychodziła pani na dwór?

— Tylko na chwilę. Chciałam posłuchać słowików. O, niech pan spojrzy na te kwiaty. Rozkwitły chyba tak po burzy? Jeszcze jeden dowód, że wszystko ma swoje dobre strony, prawda? Przechodziliśmy przez mały dziedziniec, na którym wczoraj czekaliśmy z Hamidem. Tutaj deszcz także wymył wszystko do czysta i marmurowe kolumny świeciły olśniewającą bielą w blasku słońca. Pod nimi, w rzeźbionych donicach, kwitły bujnie jaskrawoczerwone anemony, lśniące w wysokiej trawie, niby krople świeżej krwi. — Moje ogrody Adonisa — powiedział pan Lethman. — Co takiego? — Ogrody Adonisa. Chyba zna pani legendę o Adonisie? — Wiem, że Afrodyta spotkała się z nim w Libanie i że tam umarł, a teraz co wiosna jego krew zabarwia rzekę, która czerwonym nurtem spływa do morza. Co to jest? Zawartość żelaza w wodzie? — Tak. To jeszcze jedna z opowieści o wiosennym 133 zmartwychwstaniu, jak legenda o Persefonie lub mit o Ozyrysie. Adonis był bogiem zbóż, bogiem płodności, i umarł, aby się odrodzić. „Ogrody Adonisa" są... można by o nich powiedzieć, że są jakimś drobnym symbolem śmierci i odrodzenia. Są również przejawem oddziaływania czarnoksięskiej magii, gdyż ludzie, którzy je uprawiali, robili, co mogli, by zasiewy i kwiaty rosły jak najszybciej, wierząc, że w ten sposób zwiększają roczne zbiory. Kwiaty i rośliny rosły bujnie, więdły i ginęły w ciągu kilku dni i wówczas owe „ogrody" wraz z wizerunkami boga zanoszono do morza i zatapiano przy wtórze żałosnego zawodzenia zrozpaczonych kobiet. Rozumie pani? Wszystko tu było pomieszane: kult Dionizosa, Ozyrysa i obrzędy ku czci Attysa... i przetrwało to do dziś... tyle, że w ładniejszej, czystszej formie... na całym świecie, choć trudno w to uwierzyć. — Przerwał i spojrzał na mnie. — Przepraszam bardzo za ten wykład. — Bardzo mnie to zainteresowało, niech pan mówi dalej. Dlaczego pan zasadził te ogrody? — Bez specjalnego powodu, tyle tylko, że była akurat odpowiednia pora. Chciałem się po prostu przekonać, jak szybko tu wszystko wyrasta i więdnie, właśnie tutaj, w samej dolinie Adonisu. Co pani o tym myśli? — Też tak uważam. Romantyzm bardzo silnie przemawia do mojej wyobraźni. Ale co pan ma z tym wspólnego? To znaczy, co Adonis i spółka może mieć wspólnego z psychiatrią? A może był to pomysł ciotki Harriet? — Z psy...? O ile pamiętam, wspomniałem pani, że piszę pewną pracę. Interesuję się psychologią obsesji religijnych i omawiam w swojej pracy pewne przejawy ekstaz religijnych na Bliskim Wschodzie... mity orfickie, kult Dionizosa oraz legendę Adonisa w ich różnych 134 formach. To wszystko. Udało mi się zebrać, tu na miejscu, sporo ciekawego materiału. — Uśmiechnął się z pewnym zażenowaniem. — Nie traktuję tego tematu powierzchownie. Korzystam z każdej wolnej chwili, by wymknąć się konno do którejś z wiosek w górach. Gdyby pani przyjechała tu na dłużej, mogłaby pani... — Pojeździć konno? Byliśmy w tym momencie na dużym dziedzińcu, czyli midanie, przy głównej bramie. Lethman wskazał zabudowania naprzeciwko. — Mamy tu już tylko jednego konia. Czy pani uwierzy, że ciotka jeszcze kilka lat temu jeździła konno? Jest naprawdę niezwykła... A to co takiego? Brama zamknięta. Widocznie Nasirulla jeszcze nie przyszedł. — Spojrzał na zegarek. — Spóźnia się. To potrwa najwyżej minutę, a tymczasem otworzę stajnię i wpuszczę koniowi trochę świeżego powietrza.

Odciągnął górną połowę wrót i umocował je przy ścianie zbutwiałym kołkiem. W ciemnym wnętrzu stajni stał koń, drzemiąc ze zwieszonym łbem i opuszczonymi uszami. Kasztanowaty arab. — Czy pan jeździ konno w arabskim stroju? — zapytałam. Spojrzał na mnie zdumiony. — Na ogół tak. Jest o wiele chłodniej. Czemu pani pyta? Aha... wspominała pani o swojej wczorajszej wycieczce do źródeł Adonisu. Może mnie tam pani widziała? —¦ Tak, w jakiejś wiosce poniżej wodospadu. Poznałam teraz tego konia. Pan jechał z psami. — Uśmiechnęłam się. — Wyglądał pan niezwykle romantycznie, głównie dzięki tym chartom. Muszę panu powiedzieć, że był to niezapomniany widok. — A teraz wszystko popsułem. Okazało się, że to nie był żaden arabski emir, polujący z sokołem i charta135 mi na gazele, lecz zwykły włóczęga, który znalazł sobie spokojną, słoneczną przystań i przypuszczalnie nigdy nie zdobędzie się na to, by ją opuścić. Nie odpowiedziałam, głównie dlatego, że nic stosownego nie przyszło mi na myśl. Jego słowa były gorzkie, ale wypowiedział je bez goryczy. Pomimo najlepszej woli moja odpowiedź w żadnym razie nie mogła być pocieszająca. John Lethman wiedział równie dobrze jak ja, że jego stanowisko, obojętne jakie, skończy się wraz z życiem mojej ciotki. Czy jednak musiało tak być? A może zabiegał teraz, by Dar Ibrahim i cicha, słoneczna przystań, jaką tu znalazł, stała się jego własnością? Powiedział przecież, że to jest „wspaniałe miejsce do pisania", i choć się z nim nie zgadzałam, mogłam sobie wyobrazić o wiele gorsze miejsca, gdzie pozbawiony większych ambicji człowiek mógłby się osiedlić i wieść życie z dnia na dzień, w cudownym klimacie, z piękną hurysą na dodatek... Być może prawdziwym powodem, dla którego pałac zmienił się w ruinę, był nie brak pieniędzy, tylko zaniedbanie. John Lethman z pewnością dobrze (najlepiej ze wszystkich) wiedział, jakie pozostaną środki nie tylko na komfortowe urządzenie części pałacu, ale i na ucieczkę z niego w razie potrzeby. Nie była to więc przystań do pogardzenia. Staliśmy przy bramie. Ponieważ nigdzie nie było widać Jassima, pan Lethman sam odciągnął ciężkie rygle i otworzył spiżowe wrota. Za bramą skaliste płasko-wzgórze lśniło bielą w blasku słońca. Nikogo nie było widać. — Pani kierowca jeszcze nie przyjechał — powiedział pan Lethman. — Może pani lepiej wróci i zaczeka... — Bardzo dziękuję, ale wolę zejść na dół. Spotkam się z nim po drodze. Jeszcze raz bardzo panu dziękuję 136 za wszystko, co pan dla mnie zrobił. — Wyciągnęłam rękę i pan Lethman ją uścisnął, ale gdy chciałam dalej mu dziękować, w bardzo miły sposób zaprotestował, zapewniając uprzejmie, że zarówno jemu, jak ciotce Harriet moja wizyta sprawiła wielką przyjemność. — Z pewnością zrobię wszystko, co będę mógł, w sprawie pani kuzyna, ale jeśli mi się nie uda... — zawahał się, jego jasne oczy spotkały się z moimi i szybko umknęły w bok. — Mam nadzieję, że nie będzie się pani czuła zawiedziona. — Ja? To nie moja sprawa. Ciotka ma prawo żyć, jak jej się podoba, a jeśli Karol będzie koniecznie chciał się z nią zobaczyć, sam sobie jakoś poradzi. A zatem do widzenia i jeszcze raz dziękuję. Życzę panu powodzenia w pisaniu pracy. — Do widzenia. Ciężkie wrota zamknęły się. Pałac znów zatrzasnął się jak sezam. Jego milczące, kamienne mury odcinały się surowo od podnóża białej skały, na której stał. Przede mną rozpościerała się dolina, niezwykle piękna w jasnym świetle poranka.

Miałam słońce za sobą, skalna ścieżka pogrążona była w cieniu. I tu także skutki wczorajszej ulewy od razu rzucały się w oczy. Nawet skały pachniały świeżością, a kurz skleił się w błoto, które wysychało gwałtownie, tworząc siatkę niezliczonych pęknięć. Mogłabym przysiąc, że na niektórych drzewach figowych, uczepionych skały, pokazały się świeże zielone pączki. Zastanawiałam się, czy zastanę na dole Hamida przeprawiającego się przez rzekę na spotkanie ze mną. Ale nie było go nigdzie widać i gdy doszłam do Nahr el-Sal'q, zrozumiałam, dlaczego. Rzeka wezbrała. Nieprzychylne wiatry wiały również i tutaj, ale tym razem nie mogłam się pocieszyć, że nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Gdzieś wysoko, w gór137 nym zlewisku, ulewa musiała być równie silna, a może nawet silniejsza niż tu, na dole. Być może dołączyła się jeszcze woda ze śniegu topniejącego na szczytach i cała ta powódź spłynęła w dolinę, Nahr el-Sal'q przybrał bowiem o przeszło dwie stopy i płynął niezwykle szybko. Wczoraj po południu kamienny filar dawnego rzymskiego mostu wystawał co najmniej o stopę nad wodą, teraz zaś nie tylko wcale nie było go widać, ale ponad nim utworzył się wir białej, groźnie spienionej wody, zabarwionej czerwonymi smugami błota, wartkim potokiem spływającej w dół, na spotkanie z Adonisem. W psychice ludzkiej jest coś, co nie pozwala od razu pogodzić się z nagłą i całkowitą zmianą sytuacji. Wydawało mi się wręcz niemożliwe, abym mogła zostać odcięta. Spodziewałam się, że tak jak wczoraj, woda będzie płynęła szybkim, lecz czystym nurtem i łatwo się przez nią przeprawię znalazłszy właściwe miejsce. Stojąc na skałce, która tego ranka tylko odrobinę wystawała nad poziom wzburzonej rzeki, rozglądałam się bezradnie wkoło. Teraz zrozumiałam, dlaczego Nasirul-la nie stawił się dziś do pracy. Gdyby nawet Hamid po mnie przyjechał (ale jak dotąd, nie było go widać), też nie mógłby przeprawić się przez rzekę. Byłam więc na dobre uwięziona w widłach między groźnie huczącym potokiem Nahr el-Sal'q i jeszcze potężniejszym Adonisem. Póki między tymi dwiema rzekami nie znajdę jakiejś dróżki, która zaprowadzi mnie w górę doliny, do miejsca, gdzie strumień będzie tak wąski, że zdołam przejść na drugą stronę, będę tu siedziała uwięziona. Byłam przekonana, że gdy wody zaczną opadać, ich poziom obniży się równie szybko, jak przedtem się podniósł, nie miałam jednak pojęcia, kiedy to może nastąpić. Hamid na pewno nadejdzie tymczasem od strony 138 wioski i będzie mnie szukał, nie pozostawało mi więc nic innego, jak usiąść nad brzegiem i czekać na jego przybycie. Pałac, wznoszący się za mną na szczycie skalnego cypla i ukryty za jego krawędzią, był niewidoczny, ale przed sobą miałam rozległy widok na wieś, rozciągniętą w górze wzdłuż przeciwległego skraju doliny. Rozejrzałam się wkoło, dostrzegłam wielki głaz czysto wymyty przez nocną burzę i usiadłam na nim, zdecydowana czekać. Wtedy właśnie zobaczyłam chłopca. Nic się nie poruszyło, mogę przysiąc. Siedziałam patrząc leniwie na rwącą rzekę i kamienisty brzeg po przeciwległej stronie, zalany słońcem i udekorowany paroma szorstkimi, zielonymi krzakami. I nagle na wprost mnie wyrósł chłopiec — krzepki, ale wyglądający ubogo w swoim obdartym chłopskim kaftanie. Mógł mieć jakieś dwanaście do piętnastu lat, był bosy i w przeciwieństwie do większości arabskich chłopców, jakich widziałam, miał odsłoniętą głowę, z gęstą, ciemną czupryną. Jego skóra miała odcień ciemnobrunatny. Stał nieruchomo obok jakiegoś krzaka, wsparty na grubym kiju. Zdawało mi się, że patrzy wprost na mnie. Po chwili wahania wstałam i podeszłam nad samą rzekę. Chłopiec nawet nie drgnął.

— Hej tam, słuchaj! Czy mówisz po angielsku? — Mój głos poszybował w powietrzu i utonął w ryku płynącej między nami rzeki, spróbowałam więc krzyknąć głośniej: — Czy mnie słyszysz? Skinął głową. Zrobił to w tak dystyngowany sposób, że takiego gestu można by się spodziewać raczej po jakimś aktorze, niż po zwykłym pastuchu. Teraz już bowiem wiedziałam, kim jest. Kilka kóz ze stada, które widzieliśmy wczoraj, wędrowało za nim po zbo139 czu, schodząc wolno w dół i szczypiąc po drodze jakieś nędzne kwiatki. Nagle, ruchem pozbawionym wszelkiego dostojeństwa i po prostu bardzo chłopięcym, wbił swój kij w kamienisty grunt i śmiałym skokiem o tyczce przeniósł się na brzeg rzeki. Dzieliła nas teraz odległość niewiele większa niż dwadzieścia stóp, ale między nami Nahr el-Sal'q toczył z głośnym szumem swe wody. Spróbowałam znowu. — Gdzie mogę przejść przez rzekę? Tym razem potrząsnął głową: — Jutro. — Nie pytam kiedy, tylko gdzie! — Ale w zasadzie chłopiec odpowiedział już na moje pytanie. Sens był zupełnie jasny. Przejście przez rzekę, przypuszczalnie jedyne, było właśnie tutaj, a woda opadnie dopiero za dwadzieścia cztery godziny. Moje rozczarowanie musiało być bardzo widoczne. Chłopiec machnął kijem w górę rzeki, wskazując skalny masyw zamykający dolinę, a potem skierował kij w przeciwną stronę, gdzie w kłębach białej piany, splamionej czerwonymi smugami, obie rzeki zlewały się w jedno koryto. — Niedobrze — krzyknął. — Wszędzie niedobrze. Niech pani tam zostanie! — Uśmiechnął się nagle, bardzo chłopięco, ukazując dwie szpary między białymi, równymi zębami. — Pani była u lady? U siostry ojca, tak? — Siostry?... — Musiałam się chwilę nad tym zastanowić. Wszystko się zgadzało. I na pewno zawdzięczałam Nasirulli, że cała wioska już się o tym zdążyła dowiedzieć. — Tak. Mieszkasz w tej wsi? Zrobił szeroki gest, wskazujący nie wioskę, tylko rozległe, nagie pustkowie i kozy. — Tutaj mieszkam. 140 — Czy mógłbyś zdobyć skądś muła? Albo osła? — przyszedł mi na myśl koń Johna Lethmana, ale nie wiem dlaczego, uznałam to za ostateczność. — Dobrze zapłacę! — krzyknęłam. Znów potrząsnął głową. — Muła tu nie ma. Osioł za mały. Utopilibyście się razem. To zła rzeka. — Po chwili namysłu dodał w formie wyjaśnienia: — Dziś w nocy padał deszcz. — Co ty powiesz! Zrozumiał moją żartobliwą ironię, choć z trudem mnie usłyszał. Uśmiechnął się znów szeroko, ukazując szpary między zębami, i wskazał na wioskę. Kiedy spojrzałam w tamtą stronę, zobaczyłam Hamida. Jego smukła postać, w granatowych spodniach i stalowoniebieskiej koszuli, wyłoniła się właśnie z cienia pod murem utrzymującym wioskę na szczycie wzgórza. Szybko schodził ścieżką. Odwróciłam się do chłopca. Kozy były na swoim dawnym miejscu i nadal pasły się spokojnie. Rzeka szumiała. Na szczycie wzgórza, poprzez rozedrgane fale nagrzanego powietrza, rysowała się odległa wioska, ale tam w dole, na skalistym brzegu rzeki, nie było śladu pastuszka. Tylko głazy skalne migotały w upale, a w miejscu, gdzie przedtem widziałam chłopca, stała czarna, włochata koza i patrzyła na mnie zimnymi, żółtymi oczami.

Kraj, w którym wszystko może się zdarzyć. — Klnę się na wszystkich bogów — powiedziałam głośno — że twoja przepowiednia była słuszna, drogi kuzynie, teraz i zawsze, i to bez żadnych żartów. W jakieś dziesięć sekund później spostrzegłam, że mała figurka widoczna w oddali to wcale nie Hamid, tylko Karol we własnej osobie. Schodził szybko ze zbocza, zdążając w moim kierunku. fe&>. Gdy Adonis z ojczystej skały Spływa ku morzu nurtem czerwieni... Milton: „Raj utracony". Z pewnością był to kraj, w którym wszystko mogło się zdarzyć. Po niesamowitej nocy, spędzonej wśród powieściowej wręcz scenerii pałacu — pawie, niemi służący, ogrody haremowe — żadne czarodziejskie sztuczki nie mogły mnie już zdziwić. Zastanowiło mnie natomiast to, że tak prędko i z tak daleka odróżniłam Karola od Hamida, którego oczekiwałam. Bardzo szybko i... z uczuciem głębokiej radości. Siedziałam spokojnie na moim kamieniu i grzejąc się na słońcu patrzyłam na Karola. Kiedy był jeszcze dość daleko, podniósł rękę, by 142 mnie powitać, i wtedy coś zwróciło jego uwagę. Przystanął, odwrócił się i przemówił do plamy cienia pod jakimś zakurzonym krzakiem. Gdy przyjrzałam się uważniej, plama cienia zmieniła się w czarnego kozła i siedzącego obok po turecku pastuszka. Jego kij leżał przed nim na ziemi. Rozmowa trwała zaledwie kilka minut, po czym chłopiec wstał i ruszyli razem w kierunku rzeki. Ja także zeszłam na brzeg i stanęliśmy przyglądając się sobie wzajemnie, rozdzieleni dwudziestostopowym pasem mętnej, pełnej czerwonych smug wody. — Jak się masz?! — zawołał Karol. — Jak się masz?! — odkrzyknęłam. I dodałam niezbyt inteligentnie: — Jesteśmy załatwieni. Rzeka wezbrała. — Wszystko na to wskazuje. Ale dobrze ci tak. Po coś się tak spieszyła? Jak się miewa ciotka H.? — Znakomicie. Jakim cudem tak wcześnie się tu zjawiłeś? — Dziś rano poinformowali mnie w hotelu. Widziałem się z twoim kierowcą i powiedziałem mu, że sam cię stąd zabiorę. — Naprawdę? To świetnie, im prędzej, tym lepiej! Ale, wiesz co — ten chłopak mówił, że woda opadnie dopiero jutro. Co my teraz zrobimy? — Przeprawię się do ciebie — odparł mój kuzyn. — To niemożliwe! Tu jest piekielnie głęboko! Czy w Bejrucie też padało wczoraj w nocy? — Czy co było wczoraj w Bejrucie? — Deszcz! — wskazałam na bezchmurne niebo. — Deszcz! — Nie rozumiem, po co stoimy o dwadzieścia kroków od siebie i dyskutujemy o pogodzie — powiedział Karol i zaczął odpinać guziki koszuli. Krzyknęłam rozpaczliwie: 143 — Nie rób tego, Karolu! Zresztą i tak nic z tego nie będzie, nawet gdybyś... — Możesz nie patrzeć, jak ci się nie podoba — odparł mój kuzyn. — Zapomniałaś już, jak nas pakowano do jednej wanny? Nie martw się, jakoś sobie poradzę. — Przykro mi będzie patrzeć, jak będziesz się topił — powiedziałam cierpko. — Gdybyś tylko zechciał posłuchać... Przestał odpinać guziki i spojrzał na mnie pytająco. — Co takiego?

Obejrzałam się szybko przez ramię. Wydało mi się bardzo nierozsądne, że tak stoimy i krzyczymy do siebie o swoich prywatnych sprawach, ale nie dostrzegłam nic poza gąszczem krzaków i drzew rosnących za mną. na skale. Pałac był niewidoczny i na ścieżce nie było żywego ducha. Krzyknęłam znowu: — Nic ci z tego nie przyjdzie, nawet jeśli uda ci się przeprawić. Ciotka powiedziała, że nie chce się z tobą widzieć. — Nie chce się ze mną widzieć? Skinęłam głową. — Dlaczego? Zrobiłam bezradny gest ręką. — Nie mogę ci teraz powiedzieć. Ale tak jest. — A kiedy zechce? — Nigdy... to znaczy wcale. Nie chce nikogo widzieć. Karolu, strasznie mi przykro. —1 Naprawdę tak ci powiedziała? — Tak. Wydała mi się trochę... — gardło rozbolało mnie od krzyku, rozkaszlałam się i musiałam przerwać. Zauważyłam, że Karol machnął niecierpliwie ręką i odwrócił się do chłopca, który stał tuż za nim w towarzystwie nieodłącznej kozy. Zupełnie o nim zapom144 niałam. Nie brałam go w ogóle pod uwagę jako świadka naszej rozmowy, a w każdym razie jego obecność nie krępowała mnie bardziej niż obecność pasących się kóz lub skał i głazów, w które tak idealnie potrafił się wtapiać. Obserwując ruchy chłopca, wskazującego coś kijem, doskonale rozumiałam, o co Karol go pyta. W końcu Karol znów odwrócił się do mnie i zaczął krzyczeć. — On mówi, że mogę przejść trochę wyżej. — A mnie powiedział, że nie ma tu żadnego przejścia. — Na szczęście jest jeszcze kilka rzeczy, które mogę zrobić, a których ty nie potrafisz — odkrzyknął mój kuzyn. — W każdym razie... to beznadziejne... nie możemy tu stać i wrzeszczeć przez szerokość rzeki o różnych sprawach naszej ciotki. — Wskazał ręką w stronę niewidocznego pałacu na skale, nade mną. — Akurat pod samym pałacem... Muszę z tobą porozmawiać. Ahmed mówi, że w górze rzeki jest przejście. Czy możesz tam dotrzeć? — Spróbuję. Odwróciłam się i ruszyłam przed siebie moją stroną rzeki. Nie było tu żadnej ścieżki, rzeka płynęła bezpośrednio przy samej skale i przejście było bardzo niewygodne, tym bardziej że poruszanie się ogromnie utrudniał zbity gąszcz niskich krzaków i drzewek. Wkrótce straciłam z oczu Karola i jego przewodnika, przedzierając się przez zarośla i głazy, skupiona wyłącznie na tym, by nie upaść. Nahr el-Sal'q chyba w całej swojej długości płynie bardzo gęsto zadrzewionym parowem, co w połączeniu z nierównością terenu uniemożliwiało mi stałe obserwowanie rzeki. Karol i pastuszek mignęli mi kilka razy, a potem znikli. Zapewne wędrowali jakimś krętym kozim szlakiem, wśród zarośli. 10 — Ogary Gabriela 145 Przeszłam z trudem swoją stroną wąwozu jakieś pół mili i znalazłam się w miejscu, gdzie rzeka skręcała, a jej koryto przypominało wąską gardziel, wznoszącą się w górę stromymi tarasami; woda spadała bystrym potokiem z progu na próg, z sadzawki do sadzawki, rwąca i głęboka. Karol z pastuszkiem ukazali mi się znowu, na ścieżce wijącej się nad samą rzeką, ale chociaż jej koryto było w tym miejscu wąskie i pełne wystających głazów, nadal nie widziałam miejsca, w którym można by bezpiecznie przeprawić się na drugą stronę. Im

bardziej zwężało się koryto, tym szybciej i głośniej płynęła woda, tak że można było porozumiewać się wyłącznie na migi. Chłopiec uparcie wskazywał w górę rzeki swoim wytwornym gestem. Karol wyciągnął do mnie ręce i dla dodania mi odwagi szybkim ruchem wyrzucił w górę kciuk prawej ręki. Wspinaliśmy się dalej, rozdzieleni spienionym, głośno szumiącym nurtem. Dopiero po całej mili tej uciążliwej wędrówki koryto rzeki nagle zmieniło kierunek, tworząc ostatni już zakręt i wbiegając, jeśli tak można powiedzieć, stromo pod górę. Oczywiście strumień wypływał bezpośrednio ze skały. Źródło zasilające Nahr el-Sal'q było niemal miniaturą źródła Adonisa i tryskało prosto w słoneczny blask z rozpadliny w suchej skale, która zamykała w górze koryto rzeki. Było o wiele mniejsze, nie tak malownicze i dużo rzadziej odwiedzane. Strumień zielonkawej wody bił ze skały z szumem, zwielokrotnionym przez echo, spienionym nurtem rozlewał się tworząc niewielką sadzawkę i spadał w dół, na białe głazy. Kilka uczepionych skały krzaków, ze zmoczonymi i poszarpanymi gałęziami, drżało w unoszącym się nad wodą powiewie. Słońce padało na skałę w miejscu, gdzie tryskał strumień, rozpalając w kaskadach wody 146 tysiące brylantowych ogni, ale trochę niżej, tam gdzie staliśmy, panował cień i wiejący znad wody wietrzyk przejmował nas chłodem. Z niepokojem rozejrzałam się wkoło. Już na dole, przy brodzie, trudno nam było się porozumieć, wyżej było jeszcze gorzej, ale tutaj, u źródła, wydawało się to wręcz niemożliwe. Szum wody, wielokrotnie wzmocniony przez echo, odbijał się od skał, zagłuszając wszystko; chociaż więc byliśmy z Karolem oddaleni od siebie najwyżej o jakieś dziewięć stóp, żadne z nas nie mogło usłyszeć ani słowa z tego, co drugie mówiło. W dodatku nadal nie widziałam żadnego przejścia. Wszelkie próby przeprawienia się przez tę rwącą rzekę byłyby równoznaczne z samobójstwem, a nad wodospadem wznosiła się oblana słońcem, spękana, stroma skała, dorównująca wysokością strzelistej katedrze. Właśnie ją chłopiec pokazywał Karolowi, który ku mojemu przerażeniu zaczął iść w tym kierunku. Ale mój krzyk protestu, a może moje rozpaczliwe gesty musiały chyba zwrócić jego uwagę, gdyż zatrzymał się, skinął mi głową i znów wykonał energiczny ruch kciukiem, po czym z pewną siebie miną podszedł do skały. Dopiero wtedy przypomniałam sobie, że wspinaczka była jednym z celów jego różnych wypraw na kontynent, na które (zdaniem mego ojca) zwykł marnować mnóstwo czasu. Odetchnęłam z ulgą. Nie pozostawało mi teraz nic innego, jak wierzyć, że Karol, jak zwykle (zdaniem mojej matki), marnował czas z jak najlepszym wynikiem. I chyba rzeczywiście tak było. Nie mam pojęcia, czy w tym wypadku wspinaczka naprawdę była łatwa, czy Karol udawał, że nie sprawia mu to specjalnych trudności, w każdym razie robiła wrażenie zupełnie prostej. Posuwał się ostrożnie, bo skała była gdzieniegdzie mokra lub groziła obsunięciem, ale mimo to bardzo 147 szybko znalazł się po mojej stronie Nahr el-Sal'q. Ostatni odcinek urwiska przebył już zupełnie swobodnie, po czym cały i zdrów wylądował koło mnie, — Jak się masz, Afrodyto! — Adonis, jak sądzę? Cieszę się, że cię widzę, ale jeśli ci się wydaje, że pokierujesz mymi chwiejnymi krokami i przeprowadzisz mnie przez tę północną ścianę Eigeru, to się grubo mylisz. Nic z tego nie będzie. — Nie ryzykowałbym swego cennego życia na takie próby. Obawiam się, że jesteś tu na dobre uwięziona, droga kuzynko. Diabelnie tu zimno i w dodatku ten piekielny hałas... A może zabralibyśmy się stąd i poszukali jakiegoś słonecznego miejsca, gdzie moglibyśmy porozmawiać?

— Och tak, chodźmy czym prędzej! Muszę przyznać, że ta chwilka rozmowy kosztowała cię wiele trudu. — Dla ciebie gotów jestem na wszystko — odparł mój kuzyn. — Zaczekaj chwilkę, powiem o tym chłopcu... gdzież on się podział? — Nie zorientowałeś się? To nie jest chłopiec, tylko faun. Znika, kiedy mu się spodoba. — Bardzo możliwe — spokojnie zgodził się Karol. — Zjawi się na pewno po napiwek. Wyszłam za nim z wąwozu i wkrótce znaleźliśmy się na małym, skalnym, silnie nasłonecznionym tarasie. Tutaj także wyraźnie zaznaczało się podobieństwo do źródła Adonisu, gdyż na cyplu wznosiły się ruiny jakiejś starożytnej świątyni. Zostały z niej tylko strome schody portyku, skrawek dziurawej podłogi oraz dwie kolumny. W przeszłości była to zapewne jakaś mała świątyńka, być może podrzędniejszy przybytek kultu wielkich bogów Afki, wzniesiony u źródła dopływu Adonisu. Obecnie miejsce to, zarośnięte zielskiem i zapomniane, utraciło całą swą świetność. Między kamieniami rosły kępki jakichś żółtych kwiatów, 148 a w połowie jednej kolumny wykruszył się spory otwór, w którym zagnieździł się sokół, szczodrze znaczący ruiny białymi śladami swoich odchodów. Mimo to kwadratowo ciosane, dostojne rzymskie głazy, kolumny w miodowym odcieniu i poszczerbione, porośnięte ostem schody oryginalnie i uroczo harmonizowały z tym dzikim krajobrazem. Schody okazały się wygodnym miejscem do porozmawiania, rozsiedliśmy się więc na nich, w cieniu kolumny. Wysokie ściany wąwozu głuszyły szum wodospadu i wkoło nas było zupełnie cicho. Karol wyjął papierosy i poczęstował mnie. — Nie, dziękuję. Nie masz pojęcia, jak się cieszę, że przyjechałeś. Ale co robić? Za żadne skarby nie sforsuję tej skały, a faun powiedział, że woda opadnie dopiero jutro. — Tak mi się zdaje. Jest jeszcze jedno wyjście. Chłopak mówił mi, że jest coś w rodzaju ścieżki wzdłuż grani w pobliżu Afki, ale to piekielnie długa droga i gdybym miał tam przyprowadzić po ciebie samochód, musiałabyś iść sama i pewnie być nie trafiła. Chłopak prawdopodobnie mógłby się przeprawić przez rzekę i służyć ci za przewodnika, ale obawiam się, że mimo to nie spotkalibyśmy się nawet za milion lat. Tutejsze góry są usiane tego rodzaju ścieżkami. — Iz pewnością roi się na nich od dzików i wyjących wojowniczo szczepów z Midjanu lub innych okolic. Nic na świecie — oświadczyłam stanowczo — nie zmusi mnie do łażenia po szczytach Libanu — czy to z chłopcem, czy bez niego. — Święta racja! — Karol, oparty leniwie o kolumnę, puszczał kłęby dymu prosto w słońce. — Jeśli woda nie opadnie przed wieczorem, nie pozostanie ci nic innego, jak wrócić do pałacu. — Spojrzał na mnie z ukosa. — Sam miałem właśnie zamiar to zrobić. Czy 149 możesz mi wyjaśnić, dlaczego ciotka nie chce mnie przyjąć? — Powiedziała tylko, że nie chce, ale prawdę mówiąc, wcale nie mam ochoty tam wracać. Zaraz ci wszystko powiem... Jeszcze tylko jedno... czy rzeczywiście widziałeś się z moim kierowcą Hamidem? Miał po mnie przyjechać dziś rano. — Tak, widziałem się z nim i wszystko jest w porządku. Przyjechałem zamiast niego. Jak wiesz, ojciec Bena opóźnił swój przyjazd i miał wrócić dopiero w niedzielę... czyli wczoraj. Wieczorem zatelefonował i powiedział, że się spóźni, bo musi wstąpić do Aleppo i pewnie jeszcze do Homs. Nie wiedział dokładnie, kiedy wróci, więc powiedziałem Benowi, że jeszcze do niego przyjadę, ale chcę zaraz wyruszyć do Bejrutu, żeby cię tam złapać, zanim wyjedziesz. Nie próbowałem rozmówić się z tobą, bo ojciec Bena zatelefonował późnym wieczorem. Wyjechałem dziś wczesnym rankiem... dosłownie o świcie. Droga była zupełnie pusta, przejechałem więc trasę przez Dolinę Barada z szybkością dźwięku. Posterunek

graniczny przepuścił mnie w ciągu dwudziestu minut, co musiało stanowić ich życiowy rekord. Około ósmej rano byłem już w Bejrucie. Kiedy zaszedłem do hotelu, żeby się o ciebie dowiedzieć, twój kierowca czekał w halu. Mówił mi, że zostałaś tu na noc i że obiecał po ciebie przyjechać, ale powiedziałem mu, żeby się nie martwił, że załatwię to sam. — Nie wiem tylko, czy nie stracił przez to innego zamówienia, zarezerwowałam go na cały dzień. — Nie kłopocz się o to, zapłaciłem mu — odparł Karol. —- Poza tym jestem święcie przekonany, że złapie jakiegoś innego klienta, w „Fenicji" ludzie rozbijają się o samochody. Wydawał się bardzo zadowolony. — W takim razie wszystko w porządku. Ten chłopak 150 jest bardzo miły. Bardzo przyjemnie mi się wczoraj jechało. Karol strącił popiół z papierosa na kępkę jakiegoś zielska. — To właśnie chciałem wreszcie usłyszeć. Po tych wszystkich tarapatach dobrze byłoby powiedzieć sobie coś przyjemnego. Co ci, u licha, strzeliło do głowy, żeby mnie ubiec, moja mała? Czy zrobiłaś na ciotce H. takie okropne wrażenie, że nie chce już nikogo widzieć? — Przypuszczalnie. — Wyprostowałam się. — Och, mój drogi, mam ci tyle do opowiedzenia! Wcale nie miałam zamiaru zachodzić do pałacu, ale kiedy dojechaliśmy do tej wioski, Hamid zatrzymał samochód, i wydawało mi się, że jesteśmy już bardzo blisko. Pałac wyglądał niezwykle pięknie i romantycznie, a poza tym nawet mi przez myśl nie przeszło, że ciotka mogłaby odmówić przyjęcia któregokolwiek z nas. Spójrz tam w dół. Zobaczysz go zupełnie dobrze, nawet stąd. Czy nie wygląda wspaniale? Z tej odległości nie widać, w jak fatalnym jest stanie... Właściwie to już ruina. Z naszej wysokiej skały widać było koniec cypla, na którym stał pałac. W linii prostej dzieliło nas od niego najwyżej trzy czwarte mili, a dzień był tak pogodny, że odróżnić można było nawet gałęzie liściastych drzew. Patrzyliśmy w dół, na tyły pałacu. Widziałam wysoki, ślepy mur, a za nim łuki obrośniętych kwiatami krużganków, otaczających niewyraźnie prześwitujące jeziorko. Za haremem ciągnął się labirynt dachów i dziedzińców, których topografii nawet teraz nie umiałam sobie uświadomić. Z tej odległości pałac wydawał się zupełnie opuszczony i w rażącym świetle słońca robił wrażenie ruiny. — Widzisz ten zielony dziedziniec i jeziorko? — spytałam. — To harem, w którym nocowałam. 151 — Bardzo odpowiednie miejsce — odparł Karol. — A ciotka H.? — Ona zajmuje książęcy dwór. — Oczywiście. Opowiedz mi teraz wszystko. Hamid mówił, że byli zaskoczeni twoją wizytą, ale w końcu udało ci się tam dostać. — Rzeczywiście „w końcu", a do ciotki H. dostałam się dopiero około północy. Opowiedziałam mu swoje przygody, starając się nie pominąć żadnego szczegółu. Wysłuchał mnie do końca, prawie nie przerywając. Potem poruszył się gwałtownie, zgasił starannie papierosa na kamieniu koło swojej nogi i zadeptał go. Spojrzał na mnie, marszcząc czoło. — Zupełnie jak w powieści. Spodziewaliśmy się czegoś dziwnego, prawda? Ale to wszystko jest jeszcze dziwniejsze, niż myślisz. — Jak to rozumiesz? Zapytał mnie wprost: — Czy ciotka wydała ci się normalna? Często czytałam o chwilach „olśnienia". Zazwyczaj przychodzą nagle... oślepiające światło na drodze do Damaszku, łuski spadają z oczu, i tak dalej. Nigdy się nad tym dłużej nie zastanawiałam, zaliczałam to zjawisko po prostu do cudów, o których czyta się w Biblii lub

jakiejś innej wzniosłej lekturze, ale które nie zdarzają się w zwykłym życiu. A jednak w mniejszej skali i w bardziej osobisty sposób doznałam teraz olśnienia. Siedział koło mnie mój kuzyn, którego znałam od dwudziestu dwóch lat, patrzył na mnie i o coś mnie pytał. Znałam go, odkąd pamiętam siebie, kąpałam się z nim w jednej wannie. Widziałam, jak dostawał w sikorę. Kpiłam z niego, gdy spadł w sadzie z muru i płakał. Dyskutowałam z nim o sprawach płci, w latach, kiedy nie mieliśmy przed sobą żadnych fizycznych 152 tajemnic. A potem, kiedy je mieliśmy, patrzyłam na niego wyrozumiale, z obojętnością siostry. Ucieszyłam się, gdy spotkałam go parę dni temu na Straight Street, ale nie szalałam z radości. A teraz nagle, gdy odwrócił głowę, spojrzał na mnie i o coś zapytał, zobaczyłam — jak gdybym nigdy przedtem tego nie widziała — jego długie rzęsy, jego gęste i miękkie, starannie ostrzyżone włosy... zauważyłam nagie delikatną linię lekko zapadniętych policzków, trochę arogancki i niezwykle uroczy zarys jego nozdrzy i górnej wargi oraz żywą inteligencję, radość życia i energię, malujące się na jego męskiej twarzy. — Co się stało? — zapytał poirytowany. — Nic. O czym mówiłeś? — Pytałem, czy ciotka H. wydała ci się normalna? — Och! — zebrałam rozproszone myśli. — Ależ tak, oczywiście! Mówiłam ci, że jest dziwna, jak gdyby niespokojna i o wielu rzeczach zapomina. Była oschła i nawet trochę złośliwa, ale... — zawahałam się. — Trudno mi to dokładnie wytłumaczyć, ale niewątpliwie wyglądała zupełnie normalnie. Jest bardzo dziwna, jej strój jest niezwykły i w ogóle... ale, wiesz, jej oczy były zupełnie normalne. Skinął głową. — Właśnie o to mi chodziło. Nie, poczekaj, nie słyszałaś jeszcze, co ja mam ci do powiedzenia na ten temat. — Co ty masz mi do powiedzenia? Czy dowiedziałeś się czegoś więcej od czasu naszego ostatniego spotkania? — Owszem. Zatelefonowałem w piątek wieczorem do moich starych, żeby ich zawiadomić, że wkrótce wyjeżdżam z Damaszku do Bejrutu. Powiedziałem im, że spotkałem ciebie i że zamierzamy spędzić razem kilka dni oraz że wybieramy się odwiedzić ciotkę H. Za153 pytałem, czy chcą, abym jej coś powtórzył, lub czy nie mają jakichś innych poleceń, i wtedy matka mi powiedziała, że mieli od niej list. Spojrzałam na niego zdumiona? — List? Znów jakiś nowy testament czy coś w tym rodzaju? — Nie, zwykły list. Przyszedł mniej więcej trzy tygodnie temu, kiedy byłem w północnej Afryce. Pewnie zaraz po twoim wyjeździe. Matka napisała nawet do mnie, żeby mnie o tym zawiadomić, i kiedy zatelefonowałem, powiedziała mi, że odbiorę jej list w Bejrucie, w biurze Cooka. Co więcej, przysłała mi także list ciotki. — Jego ręka powędrowała do wewnętrznej kieszeni marynarki. —- Dostałeś go już? — Odebrałem dziś rano. Przeczytaj, a potem mi powiesz, czy coś z tego rozumiesz. Podał mi list. Napisany był na zwykłym, grubym papierze, używanym do pakowania. Pismo było pełne zakrętasów i kleksów, jak gdyby list został napisany gęsim piórem. Zresztą zupełnie możliwe, że tak było naprawdę. Pomimo to pismo było bardzo czytelne. „Drogi Bratanku! W zeszłym miesiącu otrzymałam list od Humphreya Forda, przyjaciela i kolegi mego kochanego męża, który, jak zapewne pamiętasz, był z nami w Rezadzie w 1949, a potem w 53

i 54 roku. Pisze mi, że niedawno dowiedział się od jakiegoś swego przyjaciela, że mój wnuk, a twój syn, Karol, studiuje języki Wschodu, z zamiarem (jak sądzi) obrania w przyszłości tego samego zawodu, co mój mąż. Biedny Humphrey nie pisze o tym zbyt jasno, gdyż niestety zrobił się ostatnio żałośnie roztargniony, ale powiadomił ' mnie, że młody Karol wybiera się w tym roku do Syrii. Jeśli będzie chciał mnie odwiedzić, chętnie się z nim zobaczę. Jak 154 ci wiadomo, nie pochwalam swobody, jaką pozostawia się obecnie młodzieży, a twój syn niewątpliwie jest urwisem, jak mawiała moja matka, ale jest przy tym bardzo inteligentny i jego odwiedziny z pewnością by mnie rozerwały. Znajdzie tu wiele rzeczy, które go zainteresują z punktu widzenia jego studiów nad życiem i obyczajami Bliskiego Wschodu. Radzę sobie zupełnie dobrze, z pomocą mego nielicznego, ale bardzo starannego i troskliwego personelu oraz jednego jeszcze służącego ze wsi, który opiekuje się psami. Samson jest pełen nadziei, że młody pan Karol jeszcze go pamięta. Łączę serdeczne pozdrowienia dla Twojej żony oraz mego drugiego bratanka i jego żony. Ich dziewczynka jest już pewnie dorosłą panną. Bardzo była zabawna i na tyle podobna do twego chłopca, że można ją było uważać za przystojną. Twoja szczerze oddana ciotka Harriet Boyd. Postscriptum: »Times« w dalszym ciągu wychodzi na podłym papierze, wydaje mi się więc, że Twoje interwencje nie były wystarczająco energiczne. Post postscriptum: Udało mi się zakupić, tu na miejscu, znakomity kamień nagrobny". Przeczytałam list raz, a potem jeszcze raz, wolniej, zdaje się przez cały czas z szeroko otwartymi ustami. Spojrzałam zdumiona na mego kuzyna. Siedział wygodnie oparty o kolumnę, z głową odrzuconą w tył i przyglądał mi się uważnie spod długich rzęs. — No i jak? — Ależ, Karolu... kiedy ona to... czy tu jest jakaś data? Na górze jest jakiś zygzak, ale nie mogę tego przeczytać. — To po arabsku — wyjaśnił mi krótko. — Pisała go w lutym. Sądząc ze stempla pocztowego, ciotka nie 155 wysłała go od razu i nie pocztą lotniczą, dlatego szedł prawie trzy tygodnie. Ale nie o to chodzi. Z pewnością napisała go po testamencie, który otrzymaliśmy na Boże Narodzenie. Przyznasz chyba, że to jest bardzo wyraźne zaproszenie? — Niewątpliwie. Dwa miesiące temu? Wobec tego musiało coś zajść i dlatego zmieniła zdanie. — John Lethman? — Czy myślisz, że to możliwe? — zapytałam. —¦ Dopóki nie widziałem całego tego towarzystwa, trudno mi coś powiedzieć. Jaki on jest? — Dość wysoki i szczupły, trochę się garbi. Ma jasne oczy... — Moja kochana, naprawdę nie interesuje mnie jego powierzchowność. Czy uważasz, że jest uczciwy? — Skąd mogę wiedzieć? — Nie potrafisz ocenić charakteru człowieka na podstawie twarzy? Zgadzam się, że to jest trudne, ale jakie zrobił na tobie wrażenie? — Raczej dobre. Mówiłam ci, że na początku zachowywał się jakoś niewyraźnie, ale jeśli podejrzenia Ha-mida są słuszne, prawdopodobnie był jeszcze trochę odurzony. W każdym razie z całą pewnością spełnia tylko to, co ciotka Harriet mu każe. Po zobaczeniu się z nią zachowywał się zupełnie poprawnie. Pewnie mu powiedziała, że nic mu nie grozi ze strony tej zabawnej dziewczyny, mimo jej podobieństwa do pewnego ładnego chłopca. Karol nie uśmiechnął się. — Czy myślisz, że pan Lethman ściele tu sobie gniazdko?

— Mnie też przyszło to na myśl — odparłam — kiedy Hamid o tym wspomniał. Ale oboje uznaliśmy, że jesteśmy paskudnie podejrzliwi. Czy uważasz, że to jest groźne? 156 — Nie sądzę — póki jej to odpowiada w tym samym stopniu, co jemu. — Myślę, że możesz się o to nie martwić. Odniosłam wrażenie, że ciotka w stu procentach robi zawsze i tylko to, co chce. Wątpię, czy pan Lethman potrafiłby ją powstrzymać od zrobienia czegoś, na czym jej naprawdę zależy. — Jeśli to jest prawdą... — Mogę przysiąc. Nie ma sensu podejrzewać nie mając do tego żadnych podstaw. Ciotka musiała po prostu zmienić zdanie po napisaniu tego listu. Przecież to zupełnie możliwe, że zapomniała, jaki jesteś zabójczo uroczy. Zdarza się. — Będziesz mi musiała kiedyś obszerniej o tym opowiedzieć. — Poruszył się niespokojnie. — Nic mnie zresztą nie obchodzą jej plany i sposób myślenia, póki wszystko układa się zgodnie z jej wolą. Ale jest stara jak świat i zupełnie samotna. Ma przecież tylko tego faceta, o którym nic nie wiemy, a to, co opowiadałaś o nim i o paleniu haszyszu, wcale nie brzmi pocieszająco. Na razie może być wszystko w porządku, ale facet jest na pochyłej drodze, o czym nie powinnaś zapominać. — Znów poruszył się niespokojnie. — Ciotka żyje tu już od tak dawna, że z pewnością wie, co w trawie piszczy, a poza tym mówiłaś, że, twoim zdaniem, doskonale umie sobie z nim radzić... — Poradziłaby sobie z sześcioma takimi jak on. — W porządku. Ale wolałbym sam się o tym przekonać. Musisz przyznać, że jej zachowanie tej ostatniej nocy niezupełnie zgadza się z jej listem. — A czego się spodziewałeś? Stałość nie jest chyba mocną stroną jej charakteru. — Tak, ale... czy nie podała żadnych powodów tego bojkotu mojej osoby? — Nie, nic. Ale mówiąc poważnie, wydaje mi się, 157 że moja wizyta zaspokoiła jej ciekawość i chce po prostu wrócić do swego normalnego trybu życia. Mówiłam ci, że były długie chwile, kiedy wydawała mi się stuprocentowo normalna, a potem nagle robiła wrażenie, jak gdyby przebywała gdzieś oddalona o sto mil, i plotła przedziwne rzeczy. Jeszcze nigdy nie rozmawiałam z nikim, kto ma klepki nie w porządku, więc nie potrafię ci tego dokładnie określić, ale myślę, że jest po prostu bardzo stara i chwilami bywa roztargniona. John Lethman zrobił na mnie raczej korzystne wrażenie, a ciotka Harriet wydawała się zupełnie szczęśliwa, zadowolona z życia i w niezłym stanie zdrowia, tylko jakoś dziwnie sapała. Ale nie zapominaj, że ja jej prawie nie znam, więc skąd mogłam wiedzieć, co ona myśli. W dodatku sama nie byłam wtedy w formie: ten okropny tytoń, duszny pokój i obrzydliwe bulgotanie nargilu. Ach, Karolu, dopiero teraz mi się przypomniało... w pokoju był kot, a ja o tym nie wiedziałam. Pewnie siedział schowany gdzieś za zasłonami łóżka. Czułam się jakoś dziwnie i strasznie mi było słabo, ale myślałam, że to przez ten brak powietrza albo z jakiegoś innego powodu. Ale pewnie wszystkiemu winien był kot. — Kot? — Karol oderwał głowę od kolumny. Teraz on patrzył na mnie z niedowierzaniem. — Jezus, Maria, naprawdę tam był kot? To bluźnierstwo pomimo wszystko miło zabrzmiało mi w uszach. A więc Karol nie zapomniał o mojej odrazie do kotów. Trudno wyjaśnić przyczyny alergii, ale alergia na koty, jako takie, jest czymś tak groteskowym, że aż niewiarygodnym. Podziwiam koty. Bardzo mi się podobają. Z przyjemnością oglądam je na obrazku, ale nie mogę przebywać z nimi w jednym pomieszczeniu, i gdy parę razy w życiu usiłowałam przemóc lęk i dotknąć 158

kota, byłam potem nieomal chora. Koty są moją zmorą. Kiedy jeszcze chodziłam do szkoły, moje drogie koleżanki wykryły tę słabość i zamknęły mnie w pokoju z kociakiem. Wyprowadzono mnie stamtąd po dwudziestu minutach, trzęsącą się jak galareta w ataku histerii. To moja jedyna słabość, której Karol, nawet w swoim najgorszym okresie dorastania, nigdy przeciwko mnie nie wykorzystywał. Sam nie cierpiał na ten rodzaj alergii, ale byliśmy dostatecznie sobie bliscy, aby mógł to zrozumieć. Uśmiechnęłam się do niego. — Nie, nie wyrosłam z tego i nie wydaje mi się, aby to było możliwe. Zobaczyłam go w chwili, gdy wychodziłam z pokoju. Wyśliznął się spoza tych zasłon i wskoczył ciotce na łóżko, a ona zaczęła go głaskać. Nie mógł tam być cały czas, bo już wcześniej poczułabym się okropnie i domyśliłabym się, że jest gdzieś w pobliżu. Sądzę, że muszą tam być jakieś drugie drzwi, których nie zauważyłam. Biorąc na zdrowy rozsądek, byłoby to zupełnie logiczne — w takim wielkim pokoju. Nic nie odpowiedział. Zaczęłam znowu czytać list. — Kto to jest Humphrey Ford? — Kto taki? Ach, chodzi ci o ten list! Emerytowany profesor orientalistyki. „Żałośnie roztargniony" to stuprocentowo trafne określenie. Opowiadają o nim, że wygłaszał na początku semestru inauguracyjny wykład, a potem spokojnie wynosił się do Arabii Saudyjskiej, na jakiś wieczyście trwający sabat. Było to, jeszcze zanim zacząłem studiować, chwała niech będzie Allachowi, ale profesor nadal kręci się po naszej uczelni, parę razy zaprosił mnie na śniadanie i nawet czasem poznaje mnie na ulicy. Bardzo miły starszy pan. — Dlaczego sam nie zawiadomiłeś ciotki, że się do niej wybierasz? — Nie miałem pewności, kiedy przyjadę, i pomyśla159 łem, że lepiej będzie osobiście się zgłosić już z Bejrutu. — A Samson? Czy to rzeczywiście ma być Samson, bo tu jest jakiś kleks? Czy to kot? — Nie, pies. Tybetański terier. Dostała go, jak była ostatni raz w kraju... należał do któregoś z jej nie żyjących kuzynów ze strony Boyda i ciotka go wzięła, a potem przywiozła tutaj na męża dla Dalili. Nazywał się przedtem Wu albo Pu czy jakoś tak po tybetań-sku, ale ciotka zmieniła mu imię i nazwała Samsonem, może się domyślasz dlaczego? -— To dla mnie za trudne. — Oddałam mu list. — Nie widziałam tych psów na oczy, bo są stale zamknięte i spuszcza się je tylko na noc. John Lethman mówił, że są niebezpieczne. — Jeśli Samson nabrał do niego awersji, to przypuszczalnie Lethman sam się go boi. — Złożył list i wsunął go do kieszeni. Miałam wrażenie, że po prostu mówi, aby mówić. — O ile pamiętam, był bardzo wojowniczym psem, ale nie dotyczyło to naszej rodziny. Nic by ci nie zrobił. Podobno istnieje jakieś rodzinne podobieństwo, nie pamiętam dokładnie — w głosie czy w zapachu — ale psy jakoby od razu to rozpoznają, nawet jeśli kogoś nigdy przedtem nie widziały. — Naprawdę? — Splotłam dłonie na kolanie i odchyliłam się do tyłu, wystawiając twarz na słońce. — Wiesz, Karolu, ten list może mieć dwojaki skutek... Jeśli ciotka, widząc się ze mną, nie pamiętała, co w nim napisała, to teraz już też pewnie nie pamięta, że powiedziała, abyś nawet nie próbował się z nią zobaczyć. Rozumiesz, o co mi chodzi? W każdym razie, jak ci już mówiłam, John Lethman obiecał z nią porozmawiać, i jeśli można mu wierzyć, na pewno to zrobi. A nawet jeśli nie można, to co z tego...? Nie ośmieli się przecież cię zignorować. Zresztą nic na to nie wskazywało, bo mówił, że chciałby z tobą nawiązać kontakt. Więc 160 możesz mu pokazać list ciotki H. i na pewno cię wpuści. — Tak mi się zdaje — odpowiedział, ale głos jego był roztargniony i zbyt wiele uwagi poświęcał zapalaniu nowego papierosa.

— Dlaczego nie chcesz iść tam teraz ze mną, skoro i tak jestem uwięziona i muszę wrócić do pałacu? Możemy zaraz pokazać ten list Lethmanowi i wtedy okaże się, czy nie potrafisz utorować sobie drogi i dziś w nocy zobaczyć się z ciotką Harriet. Trudno mu będzie ci w tym przeszkodzić i odprawić cię z kwitkiem... Karolu, czy ty słyszysz, co mówię? Wyglądało na tó, że nie. Siedział z głową odwróconą ode mnie i patrzył na oświetloną słońcem dolinę, w stronę pałacu. — Spójrz tam. Z początku nic nie widziałam prócz starych ruin drzemiących w upale, lśniącej w słońcu skały, pokreślonej ostrymi rysami cienia, oraz dalekiej zieleni drzew, przesłoniętych oparem rozgrzanego powietrza. Nie było chmur ani wiatru, który by je gnał po niebie. I nie było słychać żadnego dźwięku. Nagle zobaczyłam to, na co patrzył Karol. W pewnej odległości od pałacu, pośród skałek i gąszczu krzaków wyznaczających krawędź koryta Adonisu, coś się poruszyło. Jak się po chwili okazało, był to mężczyzna wędrujący powoli w stronę pałacu, niemal niewidoczny na tle krajobrazu, w arabskim stroju piaskowego koloru i w brunatnym zawoju na głowie. Gdybyśmy oboje z Karolem nie mieli tak nienormalnie dobrego wzroku, z pewnością w ogóle byśmy go nie dostrzegli. Poruszał się bardzo powoli, od czasu do czasu znikając nam z oczu, gdy ścieżka wiodła między skalnymi występami lub wśród gęstych zarośli, ale w końcu wyłonił się na odkryty cypel na tyłach pałacu. Podpierał się laską, a przez ramię miał przerzucony jakiś węzełek. li — Ogary Gabriela 161 — Wygląda jak pielgrzym — powiedziałam. — Jeśli zmierza do pałacu, spotka go zawód, a nie widzę innej możliwości. Nasz faun miał rację, tam rzeczywiście jest jakaś ścieżka. — Przecież to zupełnie oczywiste, że tam musi być ścieżka — odparł mój kuzyn. — Czy cię nie zastanowiło, w jaki sposób John Lethman wrócił wczoraj do pałacu, zanim ty tam dojechałaś? — Jestem naprawdę głupia, ale zupełnie o tym nie pomyślałam. Tak, teraz sobie przypominam. Mówiono mi, że pałac leży jakoby na dawnym wielbłądzim szlaku, prowadzącym z Libanu Górskiego do morza. Wszystko wskazuje, że ten szlak musi być dosyć przystępny. — Uśmiechnęłam się do Karola. — Ale to i tak nie dla mnie, najmilszy. — Wprost przeciwnie — odparł mój kuzyn. — Zaczyna mi się wydawać... Chwileczkę, nie spuszczaj z oczu tego człowieka. Pielgrzym dotarł do tylnej ściany pałacu, ale zamiast skręcić na północ i obejść mury haremu, poszedł w przeciwną stronę, zmierzając do narożnika, gdzie mur dosłownie wyrastał ze skalnego zbocza wąwozu Adonisu. Na samym skraju urwiska rosła kępa drzew i w niej skrył się pielgrzym. — Przecież tam nie ma wejścia! — zawołałam. — Na tę stronę wychodzą okna pokoju, w którym spałam. Ściana spada tam prosto do rzeki. — Ktoś wyszedł na jego spotkanie — powiedział Karol. Zmrużyłam oczy, oślepiona słońcem. Zobaczyłam wtedy w kępie krzaków naszego Araba, a przy nim drugiego mężczyznę, ubranego po europejsku. Szli wolno między krzewami, najwyraźniej pogrążeni w rozmowie, a gdy zatrzymali się w zaroślach, zmniejszone przez odległość 162 postacie wyglądały jak małe figurki migoczące na skraju cienia. — John Lethman? — zapytał Karol. — Chyba tak. Ale spójrz, tam jest ktoś trzeci, na pewno widziałam jeszcze kogoś między krzewami. Dla odmiany w białym stroju. — Tak, jakiś drugi Arab. To pewnie ten odźwierny, Jassim.

— Albo Nasirulla... ach nie, zupełnie zapomniałam, że nie mógł się dziś rano przeprawić przez rzekę. W takim razie to musi być Jassim. — Zmarszczyłam brwi. — Nic nie rozumiem... czy oni czekali tam na niego tyle czasu? Nie uważałam specjalnie, ale gdyby wyszli z głównej bramy, musielibyśmy ich widzieć. — Czy jest tam dookoła jakaś ścieżka? — Tak, od strony północnej, poniżej krużganków haremu. Między drzewami, nad Nahr elSal'q, tuż pod murem pałacu. — Gdyby szli tamtędy, na pewno byśmy ich zobaczyli. Nie, tam musi być jakieś boczne wejście. To zupełnie oczywiste. Jest ukryte gdzieś między tymi drzewami. — Wejście dla kupców? — zapytałam. — Pewnie masz rację. Patrz, oddał im ten swój tajemniczy węzełek. Teraz odchodzi. Czy nas zobaczą, jeśli spojrzą w tę stronę? — Nie ma mowy. Siedzimy w cieniu kolumny, a poza tym słońce świeci im prosto w oczy. Żałuję, że nie mamy lornetki, chętnie przyjrzałbym się temu twojemu panu Lethmanowi. Tak, rzeczywiście odchodzi. Patrz na tamtych. Założę się, że nie zauważymy, jak znikną nam z oczu. Z dalekiej perspektywy cała ta mikroskopijna scenka robiła wrażenie jakiejś baśniowej pantomimy. Najpierw widzieliśmy trzech mężczyzn w zaroślach pod murem, 163 potem pielgrzym w arabskim stroju odwrócił się i zaczął powoli schodzić w dół skalną ścieżką, a pozostali dwaj mężczyźni znikli w cieniu między drzewami. Czekaliśmy w milczeniu. Arab odszedł, ale tamci dwaj nie wynurzyli się z zarośli. Upewniło nas to, że znajduje się tam drugie wejście do pałacu. Powietrze było przejrzyste, barwy wyraźne, ale pałac wydawał się bardzo odległy. Ze znużeniem, a potem ze złością pomyślałam o długiej drodze, jaką będę musiała odbyć wracając wąwozem wzdłuż Nahr el-Sal'q. — Wcale nie mam ochoty tam wracać — powiedziałam nagle. — Czy nie dałoby się tego uniknąć? — Decydujesz się na wędrówkę szlakiem pielgrzymów przez Liban Górski? — Nie, ale może mógłbyś ostatecznie jakoś mnie przeprowadzić przez Eiger? To wyglądało bardzo łatwo. — Naprawdę? — uśmiechnął się bez komentarza. — Nie możesz? — Nie, kochanie, nie mogę. A poza tym nie zrobiłbym tego, nawet gdybym mógł. Jest wyraźną wolą Allacha, abyś wróciła do Dar Ibrahim, i przynajmniej raz wola Allacha objawiła się w samą porę. To znaczy, że idealnie zgadza się z moją. Wrócisz tam... a ja pójdę razem z tobą. — Pójdziesz? To znaczy, pokażesz ten list Johnowi Lethmanowi i zmusisz go, żeby cię wpuścił? — Nie. John Lethman nie będzie miał z tym nic wspólnego. To ty mnie wpuścisz do pałacu. Wyprostowałam się gwałtownie. — Jeśli cię dobrze rozumiem, to... — Tak sądzę. Jest tam jakieś boczne wejście, może jakaś ukryta furtka. — No i co z tego? — zapytałam niecierpliwie. — Myślałem... — mówił powoli, nie odwracając oczu od dalekiej sylwetki pałacu. — To miejsce, gdzie 164 spotkaliśmy się dziś rano, nad brodem... chyba go nie widać z pałacu? — Nie. Ale, Karolu... — Mówiłaś, zdaje się, że jak mnie zobaczyłaś schodzącego zboczem od strony wsi, wzięłaś mnie za swego kierowcę?

— Tak. Ale, Karolu... — No więc słuchaj, ci w pałacu także widzieli twego kierowcę, a mnie nie znają i tak samo jak ty, wcale się mnie nie spodziewają. Jeśli nawet śledzili cię przez cały ranek, mogli co najwyżej zobaczyć, że zeszłaś nad rzekę, na spotkanie ze swoim kierowcą, który przyszedł od strony wsi. Jasne? — Tak, ale nie możesz tego zrobić, Karolu. Czy ty myślisz, że... —¦ Oczywiście. Ale teraz siedź cicho i słuchaj. Chcę się dostać do pałacu i sam zobaczyć, co się tam dzieje. W dodatku chcę to zrobić zaraz, nie czekając na dość problematyczną dobrą wolę Lethmana. Wszystko się dobrze składa. Wygląda na to, że ta powódź spadła nam z niebios. Wola Allacha, to jasne i oczywiste. Twoja rola będzie bardzo łatwa i prosta. Wrócisz teraz do pałacu, zadzwonisz i powiesz staremu Jassimowi mniej więcej prawdę. Wytłumaczysz mu, że ani ty, ani twój kierowca nie mogliście przeprawić się przez rzekę i że oboje poszliście w górę, brzegami Nahr el-Sal'q, jak daleko się dało. Doszliście aż do źródła, ale nie znaleźliście miejsca, w którym mogłabyś się przeprawić, nawet z pomocą kierowcy. — Uśmiechnął się do mnie. — Jak dotąd wszystko jest prawdą. Wobec tego kazałaś kierowcy wrócić do Bejrutu i przyjechać po siebie jutro rano, kiedy prawdopodobnie woda już opadnie. Poleciłaś również kierowcy zawiadomić twego kuzyna Karola, że spędzisz tu jeszcze jedną noc i spotkasz się z nim jutro w „Fenicji". 165 — Ale, Karolu... — 'Nie będą mogli cię nie wpuścić. Zresztą, o ile pamiętam, mówiłaś, że panu Lethmanowi bardzo odpowiadało twoje towarzystwo. Trudno mu się dziwić. Jak ktoś mieszka w takiej pustelni, ucieszyłby się nawet na widok Yeti. — Dziękuję ci bardzo. — Bardzo proszę. Wrócisz więc do pałacu. Wspominałaś, że pozwolono ci zwiedzać wszystko, co chcesz, bylebyś nie wchodziła do apartamentów księcia. Skorzystaj z tej propozycji. Tym razem będziesz miała jeszcze dobrych kilka godzin dziennego światła. Postaraj się znaleźć boczne wejście. Mówiłaś, że musi znajdować się gdzieś po twojej stronie pałacu. — Z pewnością. Opowiadałam ci o mężczyźnie, którego wczoraj w nocy widziałam w ogrodzie w haremie. Nie wiem, kto to był, ale mogę przysiąc, że nie przeszedł obok mego pokoju idąc do głównych drzwi wejściowych, musiał więc dostać się do ogrodu jakąś inną drogą. Tylko... czy mówisz to serio? Naprawdę chcesz się zakraść do pałacu? —¦ Dlaczego by nie? Jeśli znajdziesz te drzwi, postaraj się, żeby były dziś o zmroku otwarte, a Mahomet przyjdzie do góry. — A jeśli ich nie znajdę? —¦ Wtedy pomyślimy o innym sposobie. Czy nie ma w pałacu jakiegoś okna wychodzącego na płasko wzgórze... nie, nawet stąd widzę, że nic z tego. Ale mówiłaś, że z północnej strony jest jakiś krużganek czy coś w tym rodzaju, z którego widać wieś, a w dole jest podobno ścieżka? — Owszem, ale wszystkie okna są zakratowane. Nie zapominaj, że tam był harem. — Mówiłaś, że się wszystko wali. Może któraś z krat jest wyłamana? A może dałoby się ją wyłamać? 166 — Chyba tak. Ale są bardzo wysoko i... — Potrafię się tam wdrapać — odparł Karol. — Jeśli mur jest w złym stanie, będzie w nim pełno wyrw. Zawsze marzyłem o tym, żeby się zakraść do haremu. —¦ Wierzę ci. Ale dlaczego nie spróbujesz wpierw dostać się tam normalnie? To znaczy wejść ze mną przez główną bramę?

— Dlatego, że jeśli to się nie uda, ty też możesz nie dostać się do pałacu, a wtedy nie będę miał szansy tam się zakraść. A poza tym wolałbym ominąć Lethmana. Chciałam zapytać dlaczego, ale spojrzawszy na twarz mego kuzyna, postanowiłam nie tracić czasu i energii. Znam Karola. Zapytałam więc tylko: — A jak się tam dostaniesz, to co dalej? I co będzie, jeśli cię złapią? — Byłoby wtedy trochę zamieszania, a w najgorszym razie będę miał ostrą rozmowę z Johnem Leth-manem. Ale zaryzykuję. Zresztą wszystko mi jedno... bylebym dostał się do ciotki H., choćby miała mnie potem obedrzeć ze skóry. Spojrzałam na niego uważnie. — Nie mogę tego zrozumieć. Ciekawość to inna sprawa, ale ten nagły wybuch uczuć... Nie, Karolu, tu coś nie gra. Wszystko to bardzo pięknie brzmi, ale nie możesz zrobić czegoś podobnego. — Nie mogę? Spójrz więc na tę sprawę z innej strony. Masz tam wrócić na noc. Nie masz na to ochoty. Czy nie wolałabyś, żebym był z tobą? — W takich okolicznościach — odparłam — ucieszyłoby mnie nawet towarzystwo Yeti. — Dziękuję ci. A zatem, słodka Christabel... Oczywiście protestowałam jeszcze przez chwilę i oczywiście Karol, jak to zawsze bywało, postawił na swoim. Jego ostatni argument z pewnością był najbardziej 167 przekonywający. Chociaż noc, jaką spędziłam w Dar Ibrahim, była niezwykle romantyczna, nie miałam najmniejszej ochoty drugi raz znaleźć się tam sama. — Uzgodniliśmy już wszystko — powiedział Karol wstając ze zdecydowaną miną. — Przejdę teraz na drugą stronę i jeśli ich to będzie interesowało, w odpowiednim momencie zobaczą mnie wracającego do wsi. O ile pamiętam, mówiłaś, że skończyłaś kolację około dziesiątej, a ciotka H. przysłała po ciebie dopiero o północy. Ponieważ może zechcieć jeszcze raz cię zobaczyć, będę na wszelki wypadek czekał z tyłu za pałacem już od wpół do jedenastej. Jeśli nie będziesz mogła otworzyć bocznego wejścia, zaszczekam parę razy pod murem jak pustynny lis, a ty na znak, że mogę bezpiecznie się wspinać, wywiesisz przez okno ręcznik albo jakąś inną jasną szmatę, w każdym razie coś, co łatwo mógłbym zobaczyć. Wiem, że to wygląda na scenariusz kiepskiego melodramatu, ale takie proste pomysły zawsze najlepiej wychodzą. W gruncie rzeczy, jeśli to tylko będzie możliwe, wolałbym wejść przez okno ze względu na psy, które w nocy są spuszczone. — Ach, Boże, zupełnie o tym zapomniałam... nie mam pojęcia, co mogłabym z nimi zrobić. Gdyby Leth-man miał mnie zaprowadzić do ciotki H., byłaby pewna nadzieja, że je zamknie, ale jeśli nie... — Muszę zaryzykować i nie martw się o to. Pałac jest bardzo duży. No, jak tam, idziemy? — A co z naszym faunem? — Myślę, że uda mi się kupić jego milczenie, jak sądzisz? — Jestem tego zupełnie pewna —¦ odparłam. — I nikt ze wsi nie będzie mógł się przeprawić przez Nahr el-Sal'q, aby opowiedzieć w pałacu, że biały porsche przez cały dzień stał w wiejskiej uliczce. Na wszelki wypadek zaczekam tu, by się upewnić, że 168 cię wpuścili. Gdybyś się nie dostała, zejdź do brodu i namyślimy się wtedy, co zrobić. Ale jestem pewny, że cię wpuszczą. — Dobrze ci mówić. Wcale mi się nie uśmiecha spanie bez nocnej koszuli. — To nie moja wina, widocznie tak chciał Allach. Przyniosę ci wieczorem szczoteczkę do zębów, ale niech mnie szlag trafi, jeśli się będę pchał przez ten cholerny wodospad z nocną koszulą dla ciebie. Możesz sobie pożyczyć dżibbę od ciotki Harriet.

Wygłosiwszy te słowa wątpliwej pociechy, Karol ruszył przodem w stronę wodospadu i gardzieli Nahr el-Sal'q. Któż cię oświeci, kim był ów nocny przybysz? Koran: Sura LXXXVI Wszystko później potoczyło się tak, jak Karol sobie życzył. Wydawało się niemal zbyt łatwe. Jassim prawdopodobnie przypuszczał, że to Nasirulla, bo natychmiast otworzył, a kiedy zobaczył, kto dzwonił, wpuścił mnie, mrucząc tylko coś niezbyt życzliwego pod nosem. W chwilę potem wyjaśniłam Johnowi Lethmano-wi, co się stało. Jeśli nawet był zaskoczony, znakomicie potrafił to ukryć. — Jak to głupio z mojej strony, że o tym nie pomyślałem, zwłaszcza że Nasirulla nie przyszedł do prano cy. To się już parę razy zdarzało po dużym deszczu, kiedy śnieg topniał jeszcze w górach. Musi pani zostać, to jasne. Czy pani naprawdę szła cały ten kawał drogi brzegiem rzeki, żeby znaleźć jakieś przejście? — Tak, aż do samego źródła, a przynajmniej zdawało mi się, że to jest źródło, ten wodospad tryskający ze skały. Kierowca sądził, że z jego pomocą mogłabym w tym miejscu przedostać się na drugi brzeg, ale ponieważ wymagałoby to alpinistycznych umiejętności, nie miałam ochoty ryzykować. Daliśmy więc spokój i przyszłam tutaj. — Kierowca wrócił do Bejrutu? Skinęłam głową. — Powiedział, że nie ma nadziei, by woda opadła wcześniej niż jutro. Zawiadomiłam więc przez niego mego kuzyna, Karola, żeby tu nie przyjeżdżał, bo ciotka Harriet niedobrze się czuje i nie będzie mogła go przyjąć. Uważałam, że na razie lepiej mu to zakomunikować w tej formie — dodałam szybko. — Wyjaśnię mu wszystko dokładniej, jak się zobaczymy. Czy pan powie ciotce, że wróciłam? Zawahał się, a potem rozkładając z uśmiechem ręce odpowiedział: — Sam jeszcze nie wiem. Odłóżmy decyzję do chwili, kiedy ciotka pani się obudzi. — Uzależnia pan to od jej nastroju? — Właśnie o to chodzi. Proszę bardzo, niech pani idzie teraz do swego ogrodu. Trafiła pani akurat na obiad. Trudno powiedzieć, czy Jassim zdążył już zawiadomić Halidę o moim powrocie, czy zazwyczaj jadała obiady razem z Johnem Lethmanem, ale zaledwie zdążył odprowadzić mnie do haremu, dziewczyna zjawiła się tam, niosąc tacę z nakryciem na dwie osoby. Postawiła ją na stole z wyraźną niechęcią i spojrzawszy 171 na mnie wściekłym wzrokiem, obrzuciła Johna Leth-mana potokiem gniewnych słów po arabsku, co brzmiało zupełnie jak parskanie rozzłoszczonej kotki. Przyjął to spokojnie i tylko raz przerwał jej z lekkim zniecierpliwieniem, aż w końcu, spojrzawszy na zegarek, powiedział jakieś krótkie zdanie, które ją widocznie zadowoliło. W każdym razie umilkła i rzuciwszy mi jeszcze jedno wrogie spojrzenie, wyszła z pokoju, zawijając czarnymi spódnicami. Zauważyłam, że nie miała dziś na sobie pięknego jedwabnego stroju i nie była umalowana. Była ubrana w zrudziałą, czarną, roboczą suknię, w dodatku niezbyt czystą. Trochę zirytowana, a trochę ubawiona, pomyślałam sobie, że jeśli obawia się konkurencji, nic jej z mojej strony nie grozi. Nie widziałam gorącej wody ani grzebienia od przeszło dwudziestu czterech godzin i na pewno nie pomogła mi długa wędrówka w upale w górę Nahr el-Sal'q i z powrotem. Ale nie mogłam jej przecież tego wytłumaczyć. Lethman robił wrażenie zakłopotanego. — Bardzo panią przepraszam. Napije się pani wina?

Przyniósł pełny kieliszek i podał mi. Kiedy go brałam, nasze dłonie zetknęły się. Jego opalenizna miała odcień czerwonawy, moja żółtawy, ale oboje mieliśmy białą skórę. Może dziewczyna miała jednak trochę racji? — Biedna Halida — powiedziałam kosztując wino. Był to ten sam chłodny, złocisty trunek, który piłam wczoraj. — Ma przeze mnie tyle roboty — dodałam szybko. — Czy nie obrazi się, jeśli jej zostawię jakiś napiwTek? Nie zrobiłam tego dziś rano, bo nie byłam pewna, czy można. — Obrazi się? — W jego głosie zabrzmiała kpiąca nutka. — To w porządku — powiedziałam nabierając por172 cję kefty. Są to gałki z mielonego mięsa, przyprawione korzeniami i podawane na piramidzie ryżu. — Czy ten wodospad u źródła Nahr eljSal'q odgrywał jakąś rolę w kulcie Adonisa, o którym mi pan opowiadał? — Raczej nie, choć niedaleko stamtąd są niewielkie ruiny, podobno za dawnych czasów była tam jakaś podrzędna świątyńka Wenus z Afki. Żeby ją zobaczyć, trzeba wejść jeszcze wyżej, poza kraniec wąwozu... nie doszła tam pani. Nie uważam zresztą, by warto było specjalnie się tam wybierać. Obiad już do końca upłynął w przyjemnej atmosferze, tym bardziej że celowo omijałam w rozmowie tematy osobiste. Było mi to na rękę. Nie bardzo wierzyłam w swój talent do odgrywania komedii, a niedawne spotkanie z Karolem zbyt świeżo miałam jeszcze w pamięci. Wolałam więc unikać wszelkich dyskusji o sprawach rodzinnych i nie zamierzałam nalegać, by ciotka Harriet zechciała mnie drugi raz przyjąć. Przypuszczam, że przynajmniej w tym punkcie nasze intencje z Johnem Lethmanem były zgodne. Zaledwie skończyliśmy jeść, pan Lethman wstał od stołu. Czy mu zechcę wybaczyć? Musi osobiście czegoś dopilnować... Jeśli więc pozwolę mu odejść... Zapewniłam go szybko, może nawet zbyt gorąco, że nie mam nic przeciwko temu. Ogród wygląda tak sennie w popołudniowym upale, że chętnie sobie usiądę i zdrzemnę się nad książką. Czy będę mogła potem zwiedzić trochę pałac? .Oczywiście, z wyjątkiem dworu księcia. Pałac jest tak szalenie ciekawy... może już nigdy nie będę miała okazji... Nie ośmieliłabym się niepokoić ciotki Harriet... nie widzę żadnego powodu, dlaczego miałaby w ogóle wiedzieć... Rozstaliśmy się z obopólnym, starannie maskowanym uczuciem ulgi. Gdy wyszedł, zabierając ze sobą 173 tacę, wzięłam z ławeczki pod oknem kilka poduszek i wyniosłam je do ogrodu, gdzie usadowiłam się na brzegu sadzawki, w cieniu tamaryszka. Było bardzo cicho. Drzewa stały nieruchomo, kwiaty przywiędły w upale. Na kamieniu koło mnie spała jaszczurka, która nie poruszyła się nawet wtedy, gdy przepiórka przefrunęła tuż nad nią i z rozpostartymi skrzydłami usiadła na ziemi. Na uszkodzonym mostku stał paw, bez zbytniego zapału czarując swą towarzyszkę, która nawet na niego nie patrzyła. Gdzieś pośród jaskr a wopurpur owych kwiatów bougainvilli zarastającej krużganek śpiewał ptak i po chwili rozpoznałam słowika, solistę nocnego koncertu. Ale śpiew jego nie brzmiał teraz tak przejmująco jak wczoraj przy świetle gwiazd, po burzy. Kilka zięb i turkawka odzywały się mu na przekór, wydał więc ostatni tryl, który zabrzmiał jak ziewnięcie, i umilkł. Nie miałam mu tego za złe. Zasnęłam. Kiedy obudziłam się w godzinę potem, senność upalnego popołudnia zawładnęła całym ogrodem. Nie było słychać żadnego dźwięku. Kiedy podniosłam się z moich poduszek, jaszczurka wprawdzie umknęła, ale przepiórka nawet nie wysunęła łebka spod skrzydła. Wyruszyłam na badanie terenu. Nie miałoby sensu opisywanie szczegółowo mojej popołudniowej wędrówki. Ponieważ było mało prawdopodobne, żeby jakaś furtka na świat znajdowała się w obrębie apartamentów

kobiecych, a ukryte wejście było na pewno w tyle budynku, przy czym harem, ze swymi licznymi pokojami i ogromnym ogrodem, zajmował całą szerokość tylnej części pałacu, doszłam do wniosku, że właśnie tam powinnam zacząć swoje poszukiwania. Tajemnicze wejście musiało być ukryte w kępie drzew rosnącej przy południowo-wschodnim rogu murów. Przez okno mojej sypialni widziałam 174 czubki tych drzew, wystające za rogiem. Były na równym poziomie z parapetem mego okna. Harem znajdował się zatem jakieś półtora piętra nad poziomem cypla. Stąd wniosek, że „tajemnicze wejście" kryło się na końcu korytarza zbudowanego pod haremem lub u podnóża prowadzących na górę schodów. Poszukiwania prowadzone wzdłuż wschodniego krużganka i w pomieszczeniach w pobliżu haremu przekonały mnie, że nie ma tam żadnych schodków ani drzwi, które mogłyby na nie wychodzić, wkrótce więc wyszłam z haremu i zagłębiłam się w rozległy labirynt pałacu. Jestem przekonana, że w rzeczywistości nie był on tak wielki, jak mi się wydawało, ale było tam tyle krętych schodów, wąskich, ciemnych korytarzy i małych, niespodziewanie łączących się pokoików (w wielu z nich panował półmrok, a wszystkie były zaśmiecone i zrujnowane), że bardzo szybko straciłam poczucie kierunku i po prostu błądziłam na chybił-trafił. Ilekroć mijałam jakieś okno, wyglądałam przez nie, aby zorientować się, gdzie jestem, ale w wielu pokojach były jedynie świetliki w suficie albo wąskie okienka wychodzące na korytarz. Tylko przez niektóre okna widać było okolicę. Na jednym małym dziedzińcu był odkryty krużganek, wychodzący wprost na dolinę Ado-nisu, z którego roztaczał się przepiękny widok na pokryte śniegiem szczyty oraz na strome urwisko, spadające do rzeki. Pamiętam, że przy końcu ciemnego korytarza na parterze okno wychodziło na północ i widać było wieś. Ale w oknie tkwiła krata, a obok znajdowało się dwoje ciężkich drzwi, również z kratami. Bez najmniejszej trudności zorientowałam się, że zamykają one więzienne cele. Po blisko dwugodzinnym błądzeniu miałam brudne ręce i szare od kurzu buty, ale nie udało mi się zna175 leźć żadnych drzwi, za którymi mogłoby się kryć tajemnicze przejście, ani schodków, które by do niego prowadziły. W czasie mojej wędrówki mijałam oczywiście niejedne zamknięte drzwi. Najbardziej obiecująco wyglądały wysokie drzwi z zakratowanym okienkiem, znajdujące się po wschodniej stronie midanu. Kiedy jednak (korzystając z tego, że pałac jest opustoszały w czasie popołudniowej sjesty) podciągnęłam się na rękach, zobaczyłam tylko kilka metrów chodnika z kocich łbów wiodącego w ciemność i biegnącego, jak mi się wydało, na równym poziomie i w zupełnie niewłaściwym kierunku. Ani śladu schodów — a w dodatku drzwi te były zamknięte na wszystkie spusty. Napotykałam oczywiście po drodze, w najbardziej nieoczekiwanych miejscach mnóstwo różnyoh schodów, które prowadziły z jednego poziomu na drugi, nie udało mi się jednak odnaleźć niczego, co mogłabym zdecydowanie uznać za piwnicę lub pomieszczenie ukryte w dolnej części pałacu. Najdłuższe schody liczyły zaledwie dwanaście stopni i prowadziły na galerię otaczającą jakąś olbrzymią salę, gdzie każdy dźwięk odbijał się głośnym echem. Była to zapewne kiedyś sala balowa, teraz jednak pod sufitem gnieździły się jaskółki i pędy bougainvilli wdzierały się do środka przez pozbawione szyb okna, które biegły wzdłuż galerii, na wysokości moich kolan. Jeden rząd okien wychodził na południe, a drugi na wewnętrzny korytarz, pozbawiony innego oświetlenia. Ukośne smugi słońca wpadały przez strzeliste południowe okna, nad którymi w lekkich, nieruchomych girlandach zwieszały się szkarłatne kwiaty. Jedynym dźwiękiem był cichy szmer płynącej w wąwozie rzeki. Była za kwadrans piąta. Przeszłam na zacienioną stronę galerii i czując zmęczenie usiadłam na szerokim parapecie we wnęce okiennej, aby trochę wypocząć.

176 Albo „tajemne przejście" było tylko tworem naszej wyobraźni, albo kryło się za jednymi z zamkniętych drzwi. Oczywiście, moje poszukiwania były bardzo powierzchowne, nie miałam jednak odwagi zagłębiać się dalej. Tym razem szczęście mi nie dopisało. Karol będzie musiał wspiąć się po murze. I dobrze mu tak — pomyślałam ze złością, otrzepując kurz ze spodni. Pod pewnym względem miałam jednak trochę szczęścia. Przez całe popołudnie nie spotkałam nikogo, chociaż na wszelki wypadek, defilując przed rozmaitymi okienkami, spoza których ktoś mógł mnie obserwować, zachowywałam pozory naiwnej turystki, pobieżnie zwiedzającej pałac. Kilka razy zastanawiałam się, czy psy nie są spuszczone i czy fakt, że widziały mnie w towarzystwie Johna Lethmana, usposobi je do mnie przyjaźnie. Ale niepotrzebnie się martwiłam, bo w ogóle ich nie spotkałam. Jeśli nadal były zamknięte na małym dziedzińcu, nie dawały o sobie znać. Zapewne również spały, zmęczone popołudniowym upałem. Z moich rozmyślań wyrwał mnie odgłos drzwi otwieranych gdzieś poniżej, w dalekim końcu korytarza. Sjesta się skończyła i pałac zaczynał ożywać. Pomyślałam, że lepiej będzie wrócić do siebie, na wypadek gdyby ktoś wpadł na pomysł przyniesienia mi herbaty. Usłyszałam lekkie kroki na kamiennej posadzce i błysnął mi rąbek purpurowego jedwabiu. Halida zatrzymała się w progu i odwrócona, mówiła coś cicho do kogoś w głębi pokoju. Smukłymi, brązowymi palcami leniwie poprawiała złoty pasek, otaczający jej talię. Zrzuciła swój roboczy strój. Była teraz w purpurowej sukni na jasnozielonym spodzie, a jej złote sandałki miały wysokie obcasy i perskie, wygięte nosy. Ptak znów ustroił się w piórka, jeszcze piękniejsze niż przedtem. Strój godowy, to jasne. Z głębi pokoju odpowiedział 12 — Ogary Gabriela 177 jej głos Johna Lethmana, a w chwilę potem on sam stanął przy niej w drzwiach. Miał na sobie długą arabską szatę z białego jedwabiu, otwartą na piersiach. Był boso. Wyglądał, jak gdyby tylko co się obudził. Było za późno, bym mogła się poruszyć nie zwracając na siebie ich uwagi; zamarłam więc. Dziewczyna powiedziała kilka słów i zaśmiała się, a on przyciągnął ją do siebie, wciąż jeszcze na pół sennym ruchem, i szepnął coś w odpowiedzi, muskając ustami jej włosy. Odsunęłam się od okna, w nadziei, że są zbyt zajęci sobą, by spojrzeć w górę. Ale niemal w tej samej chwili rozległ się dźwięk, znany mi już, a jednak tak wstrząsający w tej sennej ciszy, że przykuł mnie z powrotem do ławeczki. Sygnał dzwonka z książęcego dwToru. I zaraz potem nieodłączne ujadanie psów. Nie wiedziałam, jak Halida zareaguje: czy okaże lęk, jak poprzedniego wieczoru? W każdym razie byłam pewna, że natychmiast rzuci się, by odpowiedzieć na to natarczywe wezwanie. Ale nic podobnego się nie stało. Oboje podnieśli głowy, lecz nie ruszyli się z miejsca. Halida, wyraźnie zaniepokojona, rzuciła Lethmanowi jakieś pytanie. Odpowiedział jej krótko, a ona roześmiała się. Zasypała go potokiem arabskich słów, przerywanych śmiechem. I on też się roześmiał. Psy nagle przestały ujadać i zupełnie się uspokoiły. John Leth-man energicznym gestem odsunął od siebie dziewczynę, robiąc przy tym głową ruch wyraźnie mówiący: ,.Lepiej już idź", lecz ona, śmiejąc się nadal, uniosła rękę i odsunęła mu zwichrzone włosy z czoła, a potem pocałowała go i bez pośpiechu odeszła. Nie poruszyłam się nawet. Siedziałam na miejscu, patrząc za nią. I po raz pierwszy od chwili, gdy Karol wystąpił ze swoim fantastycznym projektem włamania się do pałacu, z całego serca się z niego ucieszyłam. 178 Nie mogłam się doczekać, żeby mu powiedzieć, co zobaczyłam. Hałida miała na palcu pierścionek z rubinem należącym do mojej ciotki.

Nie mogłam się mylić. Kiedy podniosła rękę, żeby przygładzić Lethmanowi włosy, jakiś promień światła przedostał się zza jego pleców, z głębi pokoju, i rubin zalśnił pełnym blaskiem. A. w dodatku śmiała się, gdy zadzwonił dzwonek, i odeszła wcale się nie spiesząc. Patrzyłam za nią, przygryzając wargi. Nagle pojawiła mi się przed oczami wizja oświetlonej lampą komnaty, w której byłam w nocy. Stara kobieta na swoim łożu w kokonie wełen i jedwabiów. Obok Hali-da, wpatrzona w nią z niepokojem, a za mną John Lethman... Wszedł do pokoju i zamknął za sobą drzwi. Odczekałam trzy minuty, spokojnie zeszłam z galerii i wróciłam do haremu. Z początku wydawało mi się, że drugi plan Karola (ten melodramatyczny) również spełznie na niczem. Tuż przed samym krótkotrwałym zmierzchem, między szóstą i siódmą wieczorem, zbadałam dokładnie krużganek położony od północnej strony jeziorka. Nadal starannie udając, że interesuje mnie tylko widok na rzekę, przechodziłam od okna do okna i sprawdzałam stan krat oraz muru, w którym były osadzone. Wszystkie siedziały mocno... o wiele za mocno, żebym mogła dać sobie z nimi radę, a jedyne nie zakratowane okno miało ciężkie, solidne okiennice. Tu i ówdzie, co prawda, trafiał się jakiś wyłamany lub wygięty pręt czy też przerdzewiała na końcu krata luźno siedziała w kruszącym się murze. Ale pręty były z masywnego żelaza i tworzyły gęste, sześciocalowe kratki, musiałyby więc zostać wyłamane co najmniej w połowie okna, 179 żeby człowiek mógł się przez nie prześliznąć. Nigdzie jednak nie było takiego otworu, a jeśli gdzieś zdarzyła się dziura, to tak niewielka, że zdołałby się przez nią przedostać jedynie kot lub mały, zwinny pies. Zresztą, nawet gdyby coś takiego było — pomyślałam z goryczą, zdziwiona, że to rozczarowanie aż tak mnie zezłościło — na pewno w jakiś sposób zostałoby zabezpieczone. Oboje z Karolem daliśmy się ponieść fantazji. Pałac leżał na uboczu, a ciotka Harriet miała opinię osoby bardzo bogatej. Po prostu zdrowy rozsądek nakazywał, by niezależnie od stanu, w jakim znajdowało się wnętrze budynku, zabezpieczyć go od zewnątrz. Ze wstydem muszę się przyznać, że przez całe pięć minut gapiłam się na zakratowane okna, zastanawiając się, co u licha powinnam teraz zrobić, zanim wpadłam na pomysł równie olśniewający w swojej prostocie, jak ten, na który wpadł Newton, kiedy jabłko uderzyło go w głowę. Jedno z okien, to w samym końcu, zamykała okiennica. Okiennicę zamkniętą od wewnątrz prawie na pewno można od wewnątrz zdjąć. Przebiegłam wzdłuż krużganka i przyjrzałam się jej, w szybko już teraz zapadającym zmroku. Na pierwszy rzut oka wydała mi się bardzo solidna. Ciężkie drewniane okiennice, z łebkami gwoździ wielkości włoskiego orzecha, zwierały się szczelnie w środku, niby skrzydła masywnych drzwi, a ryglująca je ciężka belka, a raczej gruba deska, siedziała mocno. Kiedy jednak dokładniej zbadałam okiennice, macając palcami gwoździe, którymi przybito deskę, przekonałam się z radością, że były to śruby, po dwie na każdym końcu. Miały duże łby, i doszłam do wniosku, że chyba sobie z nimi poradzę. Wśród mnóstwa rupieci, poniewierających się po całym pałacu, na pewno znajdę cos odpowiedniego do tej roboty. 180 Nie musiałam nawet daleko szukać. Większość pokojów była pusta, niektóre stały otworem, z powyłamy-wanymi lub otwartymi na całą szerokość drzwiami. Zapamiętałam sobie, że trzecie za rogiem prowadzą do pokoju, przez który musiałam niedawno dosłownie torować sobie drogę, szukając przejścia do ukrytych drzwi. Jego wnętrze wyglądało jak skład rupieci. Kiedyś musiał służyć za sypialnię, ale nawet w naj-podrzędniejszym hotelu z trudem zaliczono by go do czwartej kategorii. Na zapadniętym łóżku, na połamanym stole i dosłownie na każdym skrawku pokrytej kurzem podłogi piętrzyły się jakieś bezużyteczne graty. Z trudem przelazłam przez wielbłądzie siodło, starą maszynę do szycia i kilka mieczy, by dostać się do komody, na której obok stosu zakurzonych książek leżał nóż do papieru.

Był mocny i ciężki, nadawał się więc znakomicie do moich celów. Zabrałam go i gdy przedostawszy się z powrotem do drzwi zdmuchnęłam z niego kurz, okazało się, że to wcale nie nóż do papieru, lecz autentyczny sztylet, z pięknie inkrustowaną rękojeścią i grubym stalowym ostrzem. Szybko pobiegłam z powrotem do okna. Pierwsza śruba, do której się zabrałam, była zardzewiała i tkwiła głęboko w drzewie, więc po kilku minutach daremnych prób zostawiłam ją w spokoju i zaatakowałam następną. Z początku siedziała twardo, ale w końcu udało mi się ją poruszyć. Przeszłam na drugą stronę okiennicy. Poprzeczna belka leżała na wspornikach i musiałam wspinać się na palce, ale z pewną trudnością udało mi się odkręcić jedną z dwóch następnych śrub, a drugą obluźnić. Zostawiłam ją w tym stanie. Nie było sensu zdejmować okiennic, póki nie pożegnam Johna Lethmana. Nie martwiłam się również zardzewiałą śrubą. Skoro udało mi się uwolnić je181 den koniec belki, będę ją mogła z łatwością zdjąć. Zardzewiała śruba posłuży za oś i belka po prostu na niej zawiśnie. Na pewno nikt nie zauważy, że sztylet zniknął. Wetknęłam go między poduszki we wnęce okiennej w moim pokoju, poszłam się umyć w hammamie i w samą porę wróciłam do pokoju, gdzie czekał już na mnie Jassim, z zapaloną lampą, butelką araku i kartką od Johna Lethmana, który donosił, że musi towarzyszyć ciotce Harriet, ale że o dziewiątej przyniosą mi kolację, a on wpadnie na chwilę o dziesiątej upewnić się, czy mi niczego nie potrzeba. Kartka kończyła się słowami: „Nie powiedziałem jej, że pani wróciła. Chwila nie wydawała mi się odpowiednia. Jestem przekonany, że pani mnie zrozumie". Pomyślałam, że doskonale go rozumiem. Schowałam kartkę do torebki i ze wstrętem spojrzałam na arak. Wiele bym dała za filiżankę dobrej herbaty. Przyszedł zgodnie z obietnicą, pogawędził pół godzinki i pożegnał mnie parę minut po pół do jedenastej, zabierając tacę z nakryciem po kolacji. Zaraz po jedenastej usłyszałam znów piekielny dzwonek ciotki Harriet i gdzieś w pałacu głośno trzasnęły drzwi. Potem wszystko ucichło. Zgasiłam lampę, posiedziałam chwilkę, żeby przyzwyczaić oczy do ciemności, po czym ostrożnie otworzyłam drzwi i wyszłam do ogrodu. Noc była ciepła i przepojona zapachem kwiatów, niebo czarne, ale ta czerń była jak gdyby rozświetlona i zdawała się prowadzić w zaświaty. Wisiały na nim konstelacje gwiazd, wielkich jak astry, i widać było sierp księżyca. Jego blade światło rzucało tu i ówdzie srebrne błyski na taflę jeziorka. Dwa słowiki wznosiły niebotyczne trele, prześcigając się w śpiewie, któremu 182 towarzyszy] odzywający się rytmicznie znad wody skrzekliwy rechot żab. W pewnej chwili o mało nie przewróciłam się przez uśpioną w cieniu kolumny pawicę, która poderwała się z głośnym wrzaskiem i tłukąc się między kolumnami spłoszyła stadko górskich przepiórek, które z kolei, jazgocząc przeraźliwie, rozpierzchły się po krzakach. Kilka żab plusnęło w wodę, tak głośno jak strzelające korki od szampana. / W rezultacie narobiłam tyle hałasu, że skradałam się do okna z napiętymi do ostateczności nerwami, czekając tylko, kiedy jeszcze do tego wszystkiego rozlegnie się ujadanie psów. Ale nie dały o sobie znać. Pomimo to nasłuchiwałam chwilę, zanim zabrałam się do otwierania okiennic. Przy pomocy sztyletu śruba dała się łatwo odkręcić i zdołałam opuścić w dół ryglującą belkę. Bałam się, czy przypadkiem okiennice nie okażą się w jakiś specjalny sposób umocowane, ale prawe skrzydło ustąpiło, gdy tylko je pociągnęłam, a w końcu otwarło się z przeraźliwym zgrzytem zardzewiałych zawiasów, który głośnym echem odbił się w uśpionym ogrodzie. Nie zważając na to odciągnęłam je aż do ściany i zaczekałam chwilę wytężając słuch. Ale nic nie było słychać, nawet słowików, które umilkły, zapewne z przerażenia. Tym lepiej. Odciągnęłam drugie skrzydło i wychyliłam się przez okno. Nie przedstawiało to najmniejszych trudności.

Okazało się, że trafnie odgadłam, dlaczego to okno zabezpieczono okiennicami. Z muru, jako jedyna pozostałość po kratach, sterczało tu i ówdzie tylko kilka krótkich kawałków żelaza. Przechyliłam się przez parapet i wytężyłam wzrok, usiłując coś zobaczyć. Okno znajdowało się około trzydziestu stóp nad zie183 mią, a wprost pod nim biegła ścieżka okalająca północną część murów pałacu. Za ścieżką skaliste zbocze opadało łagodnie ku rzece. -Porastały je jakieś krzaki i karłowate drzewka oraz kilka cienkich topoli, zgrupowanych nad samym brzegiem Nahr el-Sal'q. Po lewej stronie dostrzegłam lasek figowców, w którym nikła górna część skalistej ścieżki wiodącej od brodu. W pobliżu muru nie rosło żadne wysokie drzewo, prócz cienkich topól, po których i tak nie można byłoby się wspiąć, a w murach z pewnością nie było haków. Pomyślałam jednak, że Karol miał rację i że opłakany stan pałacu będzie dla niego Okolicznością sprzyjającą. W słabym świetle księżyca niewiele mogłam zobaczyć, ale w murze poniżej dostrzegłam pęknięcia i szczerby, wskazujące, że paproć lub jakieś pnącza wykruszyły zaprawę murarską, a skaliste zbocze w dole, choć strome, wydawało się dostatecznie nierówne, by doświadczonemu alpiniście umożliwić wspinanie. Ale to już była sprawa mojego kuzyna. Wytężyłam wzrok, żeby sprawdzić, czy nic nie porusza się w dole, czy nie widać choćby przelotnego błysku latarki, ale niczego nie zobaczyłam. Za czarnymi konturami pobliskich drzew rozciągała się ciemność, rozległa i cicha, w której majaczyły tylko jakieś jeszcze czarniejsze cienie, ale niczego nie można było wyraźnie rozróżnić, poza rzędem światełek dalekiej wioski i śniegiem na odległych szczytach, bielejących w księżycowej poświacie. Karol będzie musiał przeprawić się nad źródłem Nahr el-Sal'q w świetle księżyca lub latarki elektrycznej, lecz przypuszczalnie okaże się to o wiele łatwiejsze od wspinaczki po stromym murze, na który patrzyłam z góry, gdyż tutaj nie ośmieli się używać światła. Nagle przyszło mi na myśl, że w tej rupieciarni, albo w ogóle gdzieś w pałacu, znajdę zapewne jaki 184 kawałek liny. A któryś z wystających szczątków kraty na pewno by ją utrzymał. Wywiesiłam za okno biały ręcznik, na znak, że droga jest wolna, i szybko pobiegłam przez krużganek na poszukiwanie sznura. Coś poruszyło się w krzakach przy złamanym mostku. Nie był to paw — coś dużo większego, co zdradzało wyraźne poczucie kierunku. Stanęłam w miejscu; serce zaczęło mi bić gwałtownie. Coś przedzierało się przez trzeszczący gąszcz, podnosząc falę zapachów tak silnych, jak aromat roztartych ziół. W końcu to coś wyszło powoli na wyłożoną płytkami ścieżkę i w świetle księżyca, wlepiając we mnie ślepia, stanął pies. Niemal w tej samej chwili usłyszałam plusk, potem szybki tupot łap po kamieniach i zobaczyłam drugiego psa, biegnącego w moją stronę brzegiem jeziorka. Stałam obezwładniona strachem. Nie wydaje mi się jednak, by ten paraliżujący lęk wzbudziły we mnie psy. Byłam przekonana, że towarzyszą one Lethmano-wi, który zaraz za nimi nadejdzie. Przeraziła mnie myśl o oknie za moimi plecami, z którego zwiesza się flaga, wymownie zapraszająca Karola do wspinaczki... Drugi pies zatrzymał się obok pierwszego i oba tkwiły czujnie w miejscu, bark przy barku, z uniesionymi łbami i nastawionymi uszami. Wydawały mi się bardzo duże i groźne. Odcinały mi drogę odwrotu. Nagle przestało mnie obchodzić, co będzie z Karolem, i wiele bym dała, żeby usłyszeć kroki Johna Lethma-na oraz jego głos przywołujący psy. Ale nic się nie poruszyło... widocznie psy same patrolowały ogród. Przez sekundę zastanawiałam się, w jaki sposób dostały się do haremu. Widocznie Leth-man, wychodząc z tacą, zostawił główne drzwi otwarte, a ja byłam tak głupia, że tego nie sprawdziłam. Jeśli psy zaczną szczekać, Karol je usłyszy i zostanie

185 w porę ostrzeżony. A jeśli mnie zaatakują, zacznę krzyczeć, wzywając Lethmana na ratunek... Najbezpieczniej było nie ruszać się i patrzeć im prosto w ślepia, wlepione we mnie i lśniące w świetle księżyca. Psy, z nastawionymi uszami i wąskimi, wydłużonymi łbami, wyglądały drapieżnie, jak lisy. — Dobre pieski — powiedziałam obłudnie, z drżeniem serca wyciągając w ich stronę rękę. Nastąpiła chwila okropnego wyczekiwania, a potem jeden z nich, ten większy, zaskomlał cicho i zobaczyłam, że położył po sobie uszy. Z niezmierną ulgą zauważyłam, że zaczął machać przyjaźnie strzępiastym ogonem. Mniejszy, zapewne suka, uznał to za obowiązujące i również położył uszy, spuścił łeb i merdając ogonem przysunął się bliżej mnie. Pod wpływem nagłego odprężenia kolana ugięły się pode mną. Usiadłam na krawędzi kamiennej donicy z kwitnącym tytoniem i niemal bez tchu szeptałam: — Dobry piesek, dobry, bardzo dobry! Chodźcie tu, łobuzy..', tylko zaklinam was, bądźcie cicho... — Jak one się, do diabła, nazywają? Sapi? Sopi? Stąpi? Nie. jakoś inaczej... Ach, prawda... Sofi... Sofi i Star! — Powiedziałam — Sofi! Chodźcie tu... tak, grzeczne psy... Spokojnie, brytany, spokojnie, nie wstyd wam? Idź sobie, nieznośne psisko, jesteś cały mokry... Psy robiły wrażenie uszczęśliwionych. Choć były mokre, bawiłam się z nimi w najlepsze dłuższą chwilę, starając się nie narobić przy tym hałasu, póki się nie upewniłam, że będą mnie słuchały. Wtedy wstałam i chwyciłam je za obroże, aby je wyprowadzić, zapewniając w ten sposób Karolowi swobodę działania. — Idźcie już sobie, pieski. Wracajcie do swojej roboty. Zaraz nas odwiedzi włamywacz i wolę, żeby was tu wtedy nie było. Dokładnie w tej samej chwili od północnej strony 186 muru doleciał sygnał Karola: krótkie dwukrotne szczęknięcie pustynnego lisa. Psy, oczywiście, też je usłyszały. Uniosły łby i poczułam, że większy sztywnieje. Widocznie jednak nie były przekonane, że to naprawdę lis (w dodatku zupełnie obcy), bo gdy szepcząc uspokajająco chwyciłam je znów za obroże, dały się pociągnąć w stronę bramy. Były tak rosłe, że nawet nie musiałam się nachylać, szybko więc szłam po kamienistej ścieżce, ciągnąc je za sobą. Ściślej mówiąc, starałam się iść prędko, gdyż na każdy dźwięk dobiegający z głębi ogrodu zaciekawione brytany reagowały natychmiast i opierając się, obracały do tyłu łby, skomląc z cicha. Bardzo mnie to denerwowało, gdyż obawiałam się, że lada chwila roz-szczekają się na dobre. Ale nie wydały żadnego głośniejszego dźwięku i w końcu udało mi się dowlec je do bramy, która — ku mojemu najwyższemu zdumieniu — okazała się szczelnie zamknięta. Nie miałam nawet czasu przystanąć i zastanawiać się, jakim cudem psy zdołały się dostać do haremu... w rozsypujących się murach było z pewnością co najmniej dziesięć dziur, dobrze im znanych. Zebrałam wszystkie siły, żeby je wygonić za bramę. Musiałam się dobrze namęczyć, żeby utrzymać obydwa psy i jednocześnie otworzyć zasuwę, w końcu jednak jakoś mi się to udało. Poklepałam je przyjaźnie na pożegnanie i wypchnęłam za bramę, którą potem starannie zamknęłam. Przez chwilę panowała zupełna cisza. Odgłosy w głębi ogrodu umilkły, ale gdy wytężyłam wzrok, wydało mi się, że widzę coś poruszającego się w dalekim cieniu. W chwilę potem usłyszałam szelest kroków. Tak, przyszedł Karol. Chciałam pobiec mu naprzeciw, gdy ku swemu przerażeniu usłyszałam, że psy znów skomlą i szczekają 187 tuż za bramą. Drapały łapami zmurszałe drewno z łomotem głośnym jak tętent galopujących koni. Nadal przejawiały niezwykle przyjazne uczucia — i aż za głośno je manifestowały.

Czyżby tak entuzjastycznie witały nie znanego włamywacza? Widziałam go teraz dość wyraźnie, idącego szybko pod kolumnadą wschodniego krużganka. Rzuciłam mu się na spotkanie. — To wszystko przez te przeklęte psy! Jakimś cudem się tu dostały i potwornie hałasują, a ja zupełnie nie wiem, co z nimi zrobić! Nagle urwałam przerażona. Pozostający dotychczas w cieniu krużganka mężczyzna wyszedł na ścieżkę. — Jakże mi przykro! — powiedział. — Czy bardzo panią przestraszyły? Ten głupi Jassim zostawił któreś drzwi otwarte i psy wydostały się na swobodę. To nie był Karol. Przede mną stał John Lethman. Z tego metalu wytoczy się klucz, który otworzy drzwi... Z „Rubajjatów" Omara Chajjama Całe szczęście, że w ciemnościach nie można było dojrzeć wyrazu mojej twarzy. Nastąpiła długa, rozpaczliwa chwila milczenia, gdyż zupełnie nie wiedziałam, co powiedzieć. Zmusiłam się do straszliwego wysiłku, żeby szybko sobie przypomnieć, jak go przywitałam, i doszłam do wniosku, że niepotrzebnie się obawiam, bo gdybym się czymś zdradziła, w jego głosie nie zabrzmiałoby tak szczere zdziwienie. Podziękowałam w duchu Allachowi, że nie zawołałam do niego ,,Ka189 rolu", i uznałam, że najlepszą formą obrony będzie przejście do ataku. — Jakim cudem pan się tu dostał? Odniosłam wrażenie, że się .przez chwilę zawahał. Potem wskazał głową za siebie. — Tam, na samym końcu krużganka, są drzwi. Nie odkryła ich pani podczas swojej wędrówki? — Nie. Czy były otwarte? — Obawiam się, że tak. W zasadzie nigdy ich nie używamy, bo prowadzą tylko do pustych pokojów między haremem i dworem księcia. Prawdopodobnie zajmowała je kiedyś jego świta i niewolnicy- do osobistych posług. — Zaśmiał się krótko. — Teraz nie nadają się nawet dla niewolników i tylko szczury się tam panoszą. Przypuszczam, że psy właśnie dlatego tam pobiegły... nigdy nie dopuszcza się ich tak blisko apartamentów księcia, ale widocznie Jassim zostawił któreś drzwi otwarte. Czy bardzo panią przestraszyły? Mówił szeptem, ale w ciszy nocnej każdy instynktownie zniża głos. Słuchałam go jednym uchem. Cały czas zastanawiałam się, czy odgłosy, które docierały do mnie przedtem, były spowodowane przez wspinającego się Karola, czy też po prostu było to echo kroków Johna Lethmana. Gdyby to ostatnie przypuszczenie okazało się słuszne, pozostawały dwie możliwości: albo Karol usłyszał te kroki i zatrzymał się u stóp muru, albo lada chwila wynurzy się z okna. Odezwałam się głośniej: — Tak, trochę mnie przestraszyły. Ale dlaczego powiedział mi pan, że są złe? Wprost przeciwnie, były bardzo przyjacielskie. Zaśmiał się znowu, trochę zbyt nerwowo. — Czasem się tak zachowują. Widzę, że jakoś udało się pani je stąd wygonić. — Pewnie 'poznały, że jestem członkiem rodziny... 190 a może uważają, że mam prawo tu być, bo widziały mnie wczoraj z panem. Czy są tu tylko te dwa psy? Czy ciotka nie ma jakichś małych, pokojowych piesków? — Miała kiedyś sforę spanieli, potem teriery. Ostatni zdechł równo miesiąc temu. Nie dałaby sobie pani tak łatwo rady, gdyby jeszcze tu był. — Znów ten nerwowy chichot. — Trudno go było nazwać pokojowym pieskiem, zaręczam pani... Ale naprawdę, bardzo mi przykro, że psy się tu wdarły. Jak widzę, jeszcze się pani nie położyła?

— Nie. Właśnie miałam zamiar to zrobić. Zgasiłam lampę i wyszłam na chwilę do ogrodu. Czy czuje pan ten zapach jaśminu i kwitnącego tytoniu? I czy róże nigdy nie zasypiają? — Nie przestawałam mówić, kierując się zdecydowanie w stronę bramy, a Lethman posłusznie mi towarzyszył. — A pan czemu jeszcze nie śpi? Czy robi pan wieczorny obchód pałacu, czy po prostu szukał pan psów? —¦ I jedno, i drugie. Zastanawiałem się, czy nie liczyła pani na powtórne zobaczenie się z ciotką. — Ach, nie. Niech mi pan wierzy, że to nie z tego powodu nie śpię. Miałam właśnie zamiar się położyć. Naprawdę, niech pan sobie nie robi wyrzutów, ja to wszystko doskonale rozumiem. Dobranoc panu. — Dobranoc. I proszę spać spokojnie, bo nic już dzisiejszej nocy pani nie przeszkodzi. Zamknąłem dokładnie tamte drzwi, a teraz zamknę tę bramę. — Sama to zrobię — obiecałam. Brama zamknęła się za nim. Psy powitały go stłumionym, przyjaznym skomleniem, po czym wszelkie odgłosy ścichły w labiryncie ogromnego pałacu. Ow drobny, niefortunny incydent miał przynajmniej tę dobrą stronę, że dostarczył mi doskonałego pretekstu do zamknięcia wrót haremu od wewnątrz. Klucz obró191 cii się w zamku z uspokajającym szczękiem, po czym pospieszyłam w stronę otwartego okna. Ale była to noc niespodzianek. Zdążyłam zaledwie przejść dwie trzecie ścieżki nad jeziorkiem, gdy cichy szept „Christy" osadził mnie w miejscu. Z ciemnego krużganka wyłonił się jakiś cień i zmaterializował się w osobie mojego kuzyna. Odetchnęłam głęboko i wpadłam na niego z wściekłością, całkowicie niesłusznie. — Ty skończony idioto, wystraszyłeś mnie jak nie wiem co! Myślałam... kiedy tu wszedłeś? — Tuż przed nim. — To znaczy, że go widziałeś? — Tak mi się zdaje. Czy to był Lethman? — Tak. Wszedł tu przez jakieś drzwi w końcu ogrodu. Widocznie psy... — Akurat! Przyszedł tu z wyspy — krótko oświadczył Karol. — Z wyspy? To niemożliwe! — Mówię ci, że go widziałem. Już w połowie muru posłyszałem jakieś dziwne odgłosy, więc posuwałem się dalej bardzo ostrożnie i najpierw zapuściłem tylko żurawia zza parapetu, żeby zobaczyć, co się dzieje. Zobaczyłem ciebie, jak szłaś z psami. Poczekałem, aż odejdziesz pod bramę, i ponieważ trudno mi było dłużej wisieć na rękach, przelazłem przez okno. Zaraz potem zobaczyłem go idącego przez mostek. — Ale... czy jesteś tego pewny? — Chyba żartujesz? Przeszedł o krok ode mnie. Jestem cały pokłuty, bo musiałem przytulić się do opun-cji. Gdy tylko przeszedł, przemknąłem się do któregoś z pustych pokojów i tam się schowałem. — Ale jeśli Lethman cały czas był na tej wysepce, to musiał widzieć, jak otwierałam okno. Te okiennice narobiły piekielnego hałasu. Na pewno od razu do192 myśliłby się, dlaczego je otwieram; czemu mnie na tym nie przyłapał albo nie zaczekał dłużej, żeby przekonać się, po co to zrobiłam? Wiesz co, Karolu, wcale mi się to nie podoba! Jestem pewna, że właśnie w tym domu nie wahano by się wygarnąć do ciebie z dubeltówki lub jakoś inaczej cię zaatakować. I dlaczego on nie zaczekał? Gdzie poszedł teraz? — Moja droga, przestań się tak denerwować. Gdyby cię widział przy oknie, na pewno nie omieszkałby cię zapytać, co tam robisz, a jeśli domyśliłby się czegoś, nie pozwoliłby ci otworzyć okna. Jasno z tego wynika, że cię nie widział. Quod erat...

— Tak mi się zdaje... — i szybko dodałam: — kiedy teraz sobie wszystko uświadamiam... tak, psy mogły być na wyspie. Zobaczyłam Stara... to ten większy... przy mostku, a Sof i narobiła strasznego plusku i była potem cała mokra. Może Lethman usłyszał, że są tam, i poszedł je wypędzić...? Nie, to niemożliwe, bo musiałby mnie widzieć. Ale zobaczyłby mnie także, gdyby wszedł przez te drzwi w końcu krużganka. Musiałby przejść obok mnie, gdy stałam przy oknie. Och, poddaję się! Karolu, co to wszystko znaczy? Dlaczego on kłamie? — Nie wiem. Ale jak tylko rozszyfrujemy jego kłamstwo, na pewno zrozumiemy, po co to robi. Czy w końcu krużganka naprawdę są jakieś drzwi? — Nie wiem. Nie zauważyłam. Ale tamten kąt jest strasznie zarośnięty i nie przeszukałam go dokładnie, bo uważałam, że nie może tam być żadnego ukrytego przejścia. — Może pójdziemy sprawdzić? Lethman jakoś się tu jednak dostał, a wiemy, że nie wszedł przez bramę. Jeśli rzeczywiście był cały czas na tej wyspie i nie zapytał cię, po co właściwie otworzyłaś okno, mógł13 — Ogary Gabriela 193 bym to sobie może jakoś wytłumaczyć. Czy główna brama zamyka się na jakąś zasuwę? — Sama ją zamknęłam na klucz. — Moja śliczna Christy, warto dla ciebie żyć. A to co znowu za paskudztwo? — To paw. Błagam cię, Karolu, uważaj, bo je pobudzisz. — Będziemy się skradali cichutko, jak koty. Czy widzisz w ciemnościach, skarbie? — Teraz już tak — odparłam. — Ale John Lethman też to potrafi. Czy wyobrażasz sobie, że on obchodzi to cmentarzysko bez latarki? Co o tym myślisz? A czy tobie chociaż przyszło do głowy wziąć latarkę? — Ciągle mnie nie doceniasz... Brutusie! Ale spróbujemy radzić sobie po ciemku, póki to będzie możliwe. — Jesteś dziś w znakomitym humorze. — Twoje towarzystwo tak na mnie działa. A poza tym doskonale się bawię. — Muszę się przyznać, że ja też — odkąd tu jesteś. — Uważaj — ostrzegł mnie nagle — na tę kłującą opuncję. — Odciągnął w bok pęd i niedbale otoczył mnie ramieniem, aby ułatwić mi przejście. Widocznie zauważył, że się uśmiechnęłam, bo zapytał: — Co się stało? Dam pensa za twoje myśli. — Ogarnęła mnie siostrzana miłość. — Do mnie? — O ile wiem, jesteś moim jedynym bratem. —- Im bliższe pokrewieństwo, tym gorętsza nienawiść — powiedział bezmyślnie, wpatrując się uważnie przed siebie. — Chyba tu są te twoje drzwi. — Gdzie? Wskazał palcem. — Pod tym wspaniałym zielskiem... diabli wiedzą, jak się to nazywa. 194 — Przecież to jaśmin, ty beznadziejny mieszczuchu! Strasznie tu ciemno... czy nie mógłbyś poświecić latarką? Aha... już mam! — Co za „aha"? — Patrz! Karol spojrzał we wskazanym kierunku. Trudno było nie spostrzec, o co mi chodzi. W końcu krużganka rzeczywiście były drzwi, i to zmurszałe ze starości, przez które ani psy, ani żaden człowiek z pewnością nie przechodził już od dawna. Przed nimi rosło zielsko metrowej wysokości, a zawiasy wyglądały jak kłę-buszki wełny, tak grubo osnuły je pajęczyny. — Tak, masz rację — powiedział Karol. — I mamy tu także śliczną pajęczynę na całych drzwiach, żebyśmy nie potrzebowali łamać sobie głowy, czy ktoś tędy przechodził. Cóż za

banalna dekoracja! Nie brak tu żadnych szczegółów... i właśnie te szczegóły są ważne, gdyż mnóstwo z nich można wyczytać. Nie, tych drzwi nie otwierano od czasu, gdy stary emir w 1875 roku wlókł się tędy do swego haremu. Videlicet... jeśli jest to odpowiednie słowo, w co wątpię... pająki. A zatem nasz John Lethman tędy nie przyszedł. Tak mi się zresztą zdawało. Wracamy, wracamy, Horacy. Stanęłam oszołomiona. — Przecież to niemożliwe, żeby dostał się z wyspy! — Będziemy musieli to sprawdzić — rozsądnie odparł Karol. — O, a to co takiego? — Wąski, jasny promień światła latarki przebił się przez zielsko rosnące pod murem i oświetlił jakiś nagrobek — małą, płaską płytę kamienną, na której widniał głęboko wyryty napis: JAZID. — Z całą pewnością cmentarz. Nic innego. — Karol poświecił parę kroków dalej. Znów kamień, z innym napisem: OMAR. — Błagam cię, daj spokój! — zawołałam. — Czy naprawdę myślisz, że to cmentarz? Tutaj? Co za po195 mysł!... A w dodatku same męskie imiona. Przecież to niemożliwe, by... Przerwałam. Światło padło na jeszcze jeden napis: ERNIE. — Karolu... — Wszystko się zgadza. Doskonale pamiętam Ernie. — Na miłość boską, przestań się wygłupiać — powiedziałam, doprowadzona do rozpaczy. — Wiesz przecież, że stryj Ernest... — Nie, nie, przecież mówię o psie! To był jeden ze spanielów króla Karola, które ciotka przywiozła ze sobą, kiedy tu pierwszy raz przyjechała. Nie pamiętasz Ernie? Ciotka zawsze mówiła, że go tak nazwała, bo, podobnie jak stryj Ernest, zawsze był roztargniony i pamiętał tylko o jedzeniu. — Karol sam robił w tej chwili wrażenie roztargnionego. Widać było, że się nad czymś głęboko zastanawia i nie myśli o tym, co mówi. Światło latarki przesunęło się dalej. — To cmentarz jej ulubionych psów, zobacz: NELL, MINETTE, JAMIE, wszystko spaniele... HAYDEE, LALOUK, to już wschodnie imiona. Aha, jest i DALILA... Biedna Dali-la! No, to chyba koniec. — Jeszcze nie zdążyli postawić mu nagrobka. — Komu? — Samsonowi. John Lethman mówił, że zdechł w zeszłym miesiącu. Słuchaj, czy będziemy całą noc siedzieli na tym psim cmentarzu? Czego tu jeszcze szukasz? Światło latarki przemknęło wzdłuż muru, nie napotykając na nic prócz splątanej masy jakichś pnączy i upiornie białych kwiatów jaśminu. — Nie ma tu już nic więcej — powiedział Karol. — Chodźmy stąd. — Już idę. — Zgasił latarkę i odgarnął kępę jakichś chwastów, torując mi drogę. — To chyba słowik wy196 śpiewuje swoje miłosne sekrety, tam w górze...? Niech diabli wezmą te róże, mój sweter na pewno już jest cały w strzępach. — Co cię tak romantycznie usposabia? — Kiedyś ci powiem. Potrafisz przez to przejść? „To" okazało się mostkiem. W bladym świetle księżyca, odbijającym się od wody, wyrwa w mostku stała się bardziej widoczna. Nie była tak duża, jak mi się przedtem wydawało. Mogła mieć najwyżej pięć stóp szerokości. Karol przeskoczył pierwszy, lekko i zwinnie, a potem schwycił mnie niemal w powietrzu. Trzymając go za rękę przeszłam spokojnie do końca i po chwili znalazłam się na skalistym brzegu wysepki.

Była bardzo mała, sztucznie zbudowana ze spiętrzonych głazów, obsadzona krzewami, które dawno zdziczały, ale zgodnie z pierwotnym założeniem nadal stanowiły harmonijne przejście do wieńczącej wyspę kępy wysokich, liściastych drzew (nie znanego mi gatunku), wśród których kryła się kopuła letniego pawiloniku. Był to, jak już wspomniałam, mały, okrągły budynek, ze smukłymi kolumienkami, na których wspierała się pozłacana kopuła. Wchodziło się pod kamiennym łukiem, a umieszczone między kolumnami rzeźbione, kamienne szachownice okien tworzyły fantastyczne desenie, tam gdzie padało na nie światło księżyca. Szerokie, płaskie schody prowadziły od jeziorka do wejścia, nad którym zwisały splątane pnącza. Karol puścił moją rękę, odgarnął część pnączy i ostrym błyskiem latarki oświetlił wnętrze pawiloniku. Dwa spłoszone gołębie, trzepocząc skrzydłami, przeleciały tak nisko, że ledwie zdążył uchylić głowę. Karol zaklął brzydko i pierwszy wszedł do pawiloniku. Było tam zupełnie pusto, tylko na samym środku posadzki widniał mały, sześciokątny basen, zapewne kiedyś z fontanną. Zielona, zaśniedziała ryba rozdziawiała 197 wyschniętą paszczę nad martwo stojącą wodą, w której nie odbijało światło latarki. Wzdłuż dwóch ścian stały szerokie, półkoliste ławy, bez poduszek, ubrudzone zgniłym zielskiem i ptasimi odchodami. Ściana naprzeciwko wejścia stanowiła jednolitą płaszczyznę, pokrytą jakimiś malowidłami. Karol skierował na nią latarkę. Malowidła były raczej w perskim niż arabskim stylu, gdyż widniały na nich drzewa, ustrojone w owoce i liście, a pod nimi jakieś siedzące postacie w bogatych niebieskich i zielonych szatach oraz coś, co przypuszczalnie miało być lampartem, rzucającym się na gazelę, która uciekała złocistą ścieżką. W świetle dziennym malowidła te okazałyby się zapewne brudne i wyblakłe, jak wszystko wokoło, ale w intensywnym, żółtym świetle elektrycznej latarki wydawały się niezwykle piękne. Obraz składał się z trzech panneaux. Był to tryptyk, rozdzielony pniami drzew, namalowanymi sztywno i konwencjonalnie wzdłuż kolumn, które obramowywa-ły ścianę. Na samym brzegu środkowego panneau, wzdłuż linii pnia, widać było czarną rysę. — Otóż i wejście — powiedział Karol zbliżając się do ściany. — Myślisz, że tam są drzwi? Nie odpowiedział. Przesuwał powoli światło latarki po obrazie i wiodąc ręką za odkrywczym promieniem, gładził i lekko opukiwał ścianę. Po chwili mruknął z zadowoleniem. W środku pomarańczowego drzewa pęk liści nagle jak gdyby poruszył się pod dotknięciem jego dłoni. Obrócił go i pociągnął do siebie. Malowane panneau otworzyło się cicho na sprawnie działających zawiasach, ukazując czarną czeluść. Serce zaczęło mi bić szybciej. Znalezienie ukrytych 198 drzwi jest zawsze emocjonujące, a cóż dopiero w tych okolicznościach... — Dokąd one mogą prowadzić? — Ale Karol uciszył mnie gestem, wskazując kciukiem w dół; zapytałam więc zduszonym szeptem, nie mogąc z podniecenia złapać tchu: — Czy naprawdę myślisz, że tam jest podziemne przejście? — A cóż może być innego? Ta ściana jest płaska, ale gdybyśmy wyszli na zewnątrz i od tyłu obejrzeli budynek, na pewno okazałoby się, że jego linia jest wypukła. Tam właśnie musi się znajdować wyjście z szybu. — Roześmiał się, widząc moje zdumienie. — To normalne! W tych starych pałacach jest niemal tyle samo drzwi, korytarzy i ukrytych przejść, co dziur po robakach... pozostałość z dawnych, dobrych czasów, kiedy władca sypiał ze zbrojną strażą u łoża i trzymał specjalnych niewolników, którzy kosztowali potraw, sprawdzając, czy nie są zatrute. —Po chwili dodał: — Przecież tu był harem! Emir na pewno miał tu jakieś swoje prywatne przejście. — O Boże, tego jeszcze było tu trzeba. Teraz brakuje nam już tylko czarodziejskiego dywanu albo złego ducha w zakorkowanej butelce.

Karol znów się uśmiechnął. — Nie trać nadziei, i to może się tu znajdzie — światło latarki ślizgało się po otwartych drzwiach. — A więc on tędy przyszedł i psy również. A zatem te drzwi muszą się łatwo otwierać od wewnątrz, chociaż nie jestem tego zupełnie pewien i wolałbym nie dać się tu zatrzasnąć na wieki jak w grobie. Poszukajmy lepiej czegoś, czym można by je zabezpieczyć, żeby się nie zamknęły. — Chcesz iść na dół? — zapytałam przerażona. — Chyba nie masz zamiaru tam zejść? 199 — Czemu nie? A ty potrafiłabyś się oprzeć tej pokusie? — Bez najmniejszego wysiłku... Nie, Karolu, mówmy poważnie. Wszystko to jest szalenie emocjonujące, ale nie powinniśmy tam schodzić. To za duże ryzyko. — Ulegasz nastrojowi. Gdyby to były zapasowe schody w jakimś zwyczajnym domu, nie wahałabyś się ani chwili, ale w tym pałacu z tysiąca i jednej nocy strach cię obleciał. — Chyba masz rację. Czy coś widzisz? — zapytałam, gdyż właśnie w tej chwili Karol skierował światło latarki w ciemną czeluść i przeszedł przez próg. — Tak, widzę doskonale. Są tu strome schodki, w zupełnie dobrym stanie i nawet dość czyste. — Nie mogę w to uwierzyć — odparłam, chwytając jego wyciągniętą rękę i stając za nim w progu. Ale rzeczywiście tak było. Od malowanych drzwi prowadziły w dół strome schodki, okręcając się spiralą wkoło centralnej kolumny. Była bogato rzeźbiona, a na łuku zewnętrznej ściany widniały malowidła przypominające te na drzwiach. Z pewnym trudem udało mi się rozróżnić pnie drzew, zielone, splątane gałęzie i jasny, upstrzony kwiatami trawnik, po którym biegł wielbłąd, dziwacznie wyciągnięty na krzywiźnie muru i dźwigający na grzbiecie wąsatego wojownika z szablą oraz jakąś damę, beztrosko grającą na cytrze. Na murze umocowana była poręcz z jakiegoś sczerniałego ze starości metalu, być może mosiądzu, którą podtrzymywały pięknie rzeźbione jaszczurki i małe smoki, przykute w niewielkich odstępach do głazów. Bardzo ważne schody, wspaniałe, z pewnością przeznaczone na użytek księcia, odwiedzającego swój harem. Na pewno regularnie używał tego przejścia, bynajmniej nie tajemnego. Były to po prostu jego prywatne schody, równie ozdobne i piękne, jak jego apartamenty. Pawilo200 nik zaś stanowił najwyższą kondygnację okrągłej, kamiennej wieży, wydrążonej pośrodku jeziorka w twardej skale, na której założono ogród. — Idziesz ze mną? — zapytał Karol. — Nie... nie, zaczekaj... — przytrzymałam go za rękę. — Pomyśl... jeśli to przejście łączy harem z pokojami księcia, to przecież teraz mieszka tam ciotka Har-riet, która na pewno jeszcze nie śpi i słucha, jak John Lethman czyta jej dwudziestą siódmą surę Koranu. Karol zawahał się. — Może masz rację. Ale to przejście powinno prowadzić jeszcze gdzie indziej. — Tak myślisz? — Przecież psy się tędy przedostały. Bardzo wątpię, żeby im pozwolono biegać w nocy po sypialni starszej pani, musiały się tu dostać jakoś inaczej. A poza tym, czy nie wydaje ci się, że to przejście może prowadzić do ukrytych drzwi? — Oczywiście! Przecież one znajdowały się na niższym poziomie! Ale może zaczekajmy jeszcze trochę. Gdybyśmy kogoś spotkali... — Muszę przyznać, że wolałbym tego uniknąć — powiedział Karol. — Masz rację, lepiej chwilę poczekajmy. — Cofnął się za mną do pawiloniku, a malowane drzwi zamknęły się za nim bezgłośnie, oddzielając nas od szybu wypełnionego nieruchomym, stęchłym powietrzem.

W sączącym się przez kraty świetle księżyca widzieliśmy dosyć wyraźnie. Karol zgasił latarkę. — O której ciotka zasypia? — Nie mam pojęcia —¦ odparłam. — Ale John Lethman na pewno jeszcze jakiś czas będzie się kręcił po pałacu. Czy chcesz zobaczyć się z ciotką, jak on wreszcie sobie pójdzie? — Nie. Nie chcę tego robić, skoro nie muszę. Każda starsza osoba mogłaby dostać ataku serca, gdyby ktoś 201 nagle w środku nocy pojawił się w jej sypialni. Nie, jeśli w ogóle miałbym się z nią zobaczyć, 'to tylko zupełnie legalnie. Przyszedłbym w dzień, główną bramą, i oficjalnie poprosił o przyjęcie. Ale chyba rozumiesz, że po tym, co dotychczas stwierdziłem, nie mam zamiaru grzecznie się stąd wynieść, zanim dobrze się nie rozejrzę. Zgadzasz się ze mną? — Chyba tak. Ale jeśli już muszę spędzić tu resztę nocy, to wolę oczywiście w twoim towarzystwie. — Cóż za namiętny wybuch uczuć! — spokojnie zauważył mój kuzyn. Byliśmy już blisko mostku, urwał więc i przechyliwszy głowę nadstawił ucha. Ale panowała zupełna cisza. Nigdzie nie poruszył się żaden cień. Karol wszedł cicho na mostek, a ja ruszyłam jego śladem. — Lepiej nie wychodź z tego ogrodu — szepnęłam prędko. — Psy mogą narobić piekielnego hałasu... — Jasne. Zresztą woale mnie nie interesuje ta część pałacu, po której oni pozwolili ci spokojnie chodzić, tylko właśnie ta, gdzie cię nie puścili. Ta dziura w moście wydaje się z tej strony dużo większa, prawda? Jak myślisz, uda ci się ją przeskoczyć, jeśli cię złapię? — Spróbuję. Słuchaj, przed chwilą powiedziałeś „oni". Czy wydaje ci się, że w tym wszystkim jest coś podejrzanego? Chyba nie ma żadnego powodu, aby przypuszczać... — Możliwe, że nie ma. Prawdopodobnie się mylę. Powiem ci później. A teraz skacz! — Skoczyłam i pośliznęłam się lądując, ale Karol schwycił mnie w porę i przytrzymał. Zabawne, że dotąd nie zdawałam sobie sprawy, jaki Karol jest silny. Zeszliśmy z mostku i zaczęliśmy torować sobie drogę przez szeleszczące krzaki. — Ponieważ może się tak zdarzyć, że jednak nie 202 znajdziemy tych ukrytych drzwi — powiedział Karol przez ramię — pomyślmy o jakimś innym sposobie zabezpieczenia mi odwrotu. Co o tym sądzisz? W tamtej rupieciarni widziałem jakąś linę... przynajmniej tak mi się zdawało. Bardzo by mi to ułatwiło powrót na dół. — Mnie też się wydawało, że tam jest jakaś lina. Wybierałam się po nią właśnie, kiedy mnie złapały psy. Czy myślisz, że John Lethman wczoraj w nocy też przyszedł tu przez tę wyspę? — Mogę dać za to głowę — krótko odparł Karol. — Ale dlaczego tego nie powiedział? Po co kłamał? Czy to takie ważne? — Mogło mu zależeć, żebyś się nie dowiedziała, że pod jeziorkiem jest przejście. — Myślisz, że się bał, abym go nie pominęła i nie wybrała się na własną rękę do ciotki H.? — Możliwe. Choć wydaje mi się, że nie zadawałby sobie z tego powodu aż tyle trudu, jak myślisz? — Też mi się tak zdaje. I przecież ostatecznie mogłam sama znaleźć to przejście. Pozwolił mi zwiedzać, co mi się podoba. Wyszliśmy na kamienną ścieżkę. Po ciemnościach panujących w pawiloniku i w gąszczu wysokich krzewów wydawało nam się tu zupełnie jasno. Coś z szelestem przemknęło w trawie, kwokcząc cicho. Karol spojrzał na mnie z ukosa. — Czemu sama nie wybrałaś się przedtem na tę wyspę? Spodziewałbym się, że to będzie pierwsza rzecz, którą zrobisz. Tam jest tak romantycznie!

— Myślałam o tym, ale jak podeszłam do mostku... — urwałam nagle. — Ach, rozumiem! Sądzisz, że on właśnie na to liczył, prawda? Ostatecznie mogłabym się jakoś sama przedostać przez tę dziurę, ale nie wydawało mi się to warte aż takiego zachodu. 203 — Ano właśnie! Co innego gdyby ci na tym jakoś szczególnie zależało, ale skoro nie — mógł śmiało liczyć, że nie będziesz się zbytnio wysilała. A zresztą, gdybyś nawet przeskoczyła przez tę dziurę, pewnie byś i tak nie odkryła w tej malowanej ścianie drzwi. — Ale jeśli rzeczywiście nie chciał, żebym znalazła te schody, to po co mnie umieszczał w haremie? Wiem. że ta sypialnia była jedynym pokojem w jakim takim stanie, ale jeśli to było aż tak ważne... — Po prostu dlatego, że jest zbudowany jak luksusowe więzienie. W każdym innym zakamarku pałacu jest pewnie milion wyjść i wejść, więc umieścił cię tutaj i naopowiadał o złych psach, żebyś bała się ruszyć. I w dodatku — dorzucił po chwili, bynajmniej nie okazując zdenerwowania — prawie na pewno u wylotu kręconych schodów znajdziemy drugie ukryte drzwi... właśnie te, przez które dostały się psy i które Jassim rzekomo zostawił otwarte... a w dodatku jestem niemal pewny, że teraz będą zamknięte. Spojrzałam na niego, ale nie zapalił latarki, więc nie mogłam dojrzeć wyrazu jego twarzy.— I co wtedy zrobimy? —¦ No cóż... — odparł Karol i urwał. — Chyba nie uważasz, że potrafisz otworzyć zamek? — spytałam szybko. Roześmiał się. — Oto pierwsza nutka szczerego uznania dla mnie, jaką usłyszałem w twym głosie od czasów, kiedy przy pomocy karbidu wysadziłem drzwi w spiżarce z jabłkami. Chfisty, urodziłaś się na żonę bankiera. Wierz mi, że otwieranie zamków za pomocą wytrycha wchodzi w zakres praktycznego wychowania w rodzinie Man-selów. — Doskonale o tym wiem. Ale... — urwałam i dodałam po pewnym namyśle: — Wszystko to wskazuje, 204 że naprawdę dzieje się tu coś niedobrego... nie zdążyłam ci jeszcze powiedzieć, że dziś po południu widziałam na ręce Halidy pierścionek ciotki Harriet... Wiesz, ten z rubinem. Jestem pewna, że Halida romansuje z Johnem Lethmanem i że niewiele sobie robią z ciotki H. I właśnie to wydaje mi się podejrzane, tym bardziej, że wczoraj wieczorem okazywali jej w mojej obecności tak niezwykły szacunek i przywiązanie. Opowiedziałam mu szybko scenkę, którą podpatrzyłam tego popołudnia. Zatrzymał się i w bladym świetle księżyca zauważyłam, że przechylił głowę, słuchając uważnie moich słów, ale gdy skończyłam, nic nie powiedział, tylko ruszył dalej krużgankiem. — I dlaczego mnie okłamywał? — nalegałam idąc za nim. — Musiał mieć jakiś powód, żeby mi mówić, że wszedł tymi drzwiami, i żeby mi opowiadać o psach... Dzisiaj wieczorem zresztą tylko o tym wspomniał, ale przedtem bardzo obrazowo opowiadał, jakie są złe i na jakie naraziłabym się niebezpieczeństwo błąkając się samotnie po pałacu. Bardzo wyraźnie podkreślał, że na noc wypuszcza się psy z zamknięcia. — Może chodziło mu o to, żebyś siedziała u siebie, jak on będzie romansował z Halidą? — Nie łudź się — odparłam krótko. — Wcale się nie krępował dziś po południu. Czego jak czego, ale miejsca to tu jest dość na wszystko, możesz być pewien! Karolu, ona naprawdę miała ten pierścionek na palcu i jeśli chcesz wiedzieć, co o tym myślę... — Nie mów teraz przez chwilę, bo chcę zapalić latarkę. Czy coś słyszysz? — Nie. — Stań tutaj i uważnie słuchaj, a ja pójdę poszukać liny. Zniknął za drzwiami rupieciarni. 205

Patrzyłam za nim, zamyślona. Nie widziałam go cztery lata, ale nadal równie łatwo wyczuwałam każdą zmianę w jego głosie, jak we własnym. Z jakiegoś powodu zaczął nagle coś przede mną ukrywać. Na pewno coś wiedział albo doszedł do jakichś wniosków, którymi nie chciał się ze mną podzielić. Wykręcał się bardzo zręcznie, ale mimo to doskonale zdawałam sobie z tego sprawę. — Mam! — odezwał się z głębi pokoju. — Znalazłeś linę? —¦ Jest krótsza od psiego ogna i słabsza niż pajęczyna, ale może mi się na coś przyda. Proszę cię, poświeć mi latarką, chcę ją wypróbować... Psiakrew, ależ to brudne... nie wybrałbym się z nią na zdobycie zachodniej ściany Dru, ale chyba zdołam opuścić się na niej z tego muru, jeśli nie znajdziemy bocznych drzwi. Wynurzył się z pokoju, otrzepując zakurzone ręce. — A teraz dobra kąpiel i trochę poczekamy. Chyba z godzinę, jak myślisz? Bylebym tylko zdążył wydostać się stąd i przeprawić przez rzekę przed świtem... Bardzo możliwe, że Nahr el Sal'q gwałtownie opadnie do rana, co by mi zaoszczędziło wiele kłopotu: mógłbym przeprawić się brodem i zniknąć, zanim mnie ktoś zauważy. — Gdzie zostawiłeś tym razem samochód? — Jakieś pół mili poniżej wioski. W takim niewielkim kamieniołomie, do którego udało mi się wjechać. Zastanawiałem się nawet, czy nie spędzić reszty nocy w wozie i nie przyjechać tu po ciebie rano, ale byłoby to zbyt ryzykowne, bo ktoś mógłby wczesnym rankiem zauważyć stojący samochód, i Nasirulla przyniósłby tę wiadomość do pałacu, zanim byś stąd wyszła. Gdybym miał ochotę zobaczyć się z ciotką H., nie wyobrażam sobie, jakbym mógł się z tego wytłumaczyć... Za206 wiadomiłem więc Hamida, żeby przyjechał po ciebie jutro o pół do dziesiątej rano, a ja wrócę do Bejrutu i będę cię tam oczekiwał. A teraz, najmilsza Christy, zaprowadź mnie do swojej łazienki. Po kąpieli, kiedy będę dobierał wytrychy, posłuchamy razem śpiewu słowików. —Och, stąpaj cicho — rzekła Christabel. S. T. Coleridge: „Christabel" Ale wytrychy okazały się niepotrzebne. Kiedy wróciliśmy do ogrodu, księżyc wzeszedł już wysoko ponad drzewa na wyspie i w jego bladym świetle przeprawiliśmy się ponownie przez mostek i weszli po schodkach do pawiloniku. Malowane drzwi uchyliły się bezgłośnie i Karol podparł je kamieniem, żeby się za nami nie zatrzasnęły. Kierując światło latarki w głąb ciemnej czeluści, ostrożnie przekroczyliśmy próg i zaczęli schodzić po spiralnych schodkach. W ruchomym świetle malowidła przesuwały nam się przed oczami niczym widma. Wschodnie budowle i minarety, smukłe cyprysy, gazele, sokoły, rumaki arab208 skie, drzewa owocowe i śpiewające ptaki... a na samym dole drzwi. Oczywiście zamknięte. W świetle latarki wydawały się masywne i niezdobyte, ale ku mojemu zdumieniu poddały się łatwo, gdy Karol pchnął je lekko. Podobnie jak na górze, zawiasy były dobrze naoliwione, gdyż drzwi otwarły się bez szmeru. Dopiero wtedy zauważyłam, że nie miały klamki, a w miejscu dawnego zamka widniała zbutwiała deszczułka. Pomyślałam, że ten wyłamany zamek niewątpliwie odegrał jakąś rolę w historii pałacu... Stosunkowo niedawno drzwi zostały zabezpieczone mocną zasuwą, skoblem i kłódką, ale 0 mocy zamka decyduje jego oprawa, a tu, podobnie jak w reszcie pałacu, wszystko było zmurszałe. Zamknięta kłódka wisiała na swoim miejscu, ale z jednej strony skobel był wyrwany z rozpadającej się framugi 1 zasuwa zwisała na jednej, bezużytecznej już śrubie, ziejąc drugim pustym otworem.

A więc tędy przedostały się psy! Przypuszczalnie same wyłamały zamek i w dodatku zrobiły to dziś wieczorem, inaczej bowiem z pewnością byłby już naprawiony. Było zresztą wyraźnie widać świeże ślady uszkodzenia: na podłodze leżały drzazgi i trociny, a kiedy Karol poświecił latarką, błysnęła mi wśród nich śruba. — Mamy szczęście — powiedział cicho. — Podziękujmy za to ogarom Gabriela — szepnęłam. Uśmiechnął się i skinął na mnie ręką. Po cichu weszłam za nim. Znaleźliśmy się w bardzo ciemnym, przestronnym tunelu, z wspartym na ostrych łukach sklepieniem. Światło naszej latarki rozpraszało się, dając jedynie mdły blask. Staliśmy u wylotu podziemnego skrzyżowania, w kształcie dużego T, w krypcie utworzonej 14 — Ogary Gabriela 209 przez potężne, zbiegające się w górze łuki. Nasze drzwi zamykały jedno ramię górnej poprzeczki T. Z lewej strony, o kilka jardów od nas, za otwartym, wysoko sklepionym łukiem, ciągnął się tunel, z którego ciemnej czeluści dochodził powiew świeższego powietrza. Na wprost nas inne drzwi zamykały drugi koniec górnej poprzeczki T. Podobnie jak główna brama pałacu, były wykute w brązie i ozdobione pięknymi rzeźbami. Choć z biegiem lat uległy zniszczeniu, zachowały subtelne piękno i jedwabistą gładkość ręcznie kutego metalu. Po obu stronach zawieszone były ozdobne żelazne uchwyty, w których niegdyś zapewne płonęły pochodnie. Pod nimi znajdowały się wykute w murze wnęki, wysokości człowieka, prawdopodobnie przeznaczone na stanowiska straży. Łuk u wejścia był rzeźbiony i zachował ślady łuszczącej się farby. — To na pewno drzwi do pokojów księcia — szepnęłam. — Miałeś rację, to jest jego podziemne przejście do haremu. Zobacz, czy są zamknięte. Ale Karol potrząsnął przecząco głową i przesunął światło latarki z drzwi w głąb tunelu ciągnącego się z lewej strony. — Najpierw trzeba zabezpieczyć sobie drogę odwrotu — powiedział cicho. — Ten tunel prowadzi do ukrytego wyjścia, może chcesz się założyć? Pójdziemy sprawdzić? Tunel był długi, kręty, lekko spadzisty i bardzo ciemny. Posuwaliśmy się w nim powoli. O ile mogłam zauważyć, ściany zbudowane były z surowych kamieni (bez żadnych malowideł) i wisiały na nich żelazne, zardzewiałe świeczniki, rozwieszone w niewielkich odstępach. Podłoga była nierówna, ułożona z dużych płyt. po brzegach wybrukowana kocimi łbami, w całości bardzo zniszczona, brudna i pełna zdradzieckich dziur. W pewnej chwili stanęłam jak wryta i chwyciłam Ka210 rola za rękę, spłoszona szmerem w ciemności, ale szczur czy jakieś inne stworzenie umknęło, zanim zdążyłam je dostrzec. Tunel skręcił w lewo, potem trochę pod górę i zaraz spotkał się z innym, prostopadle położonym korytarzem. Zatrzymaliśmy się na chwilę na skrzyżowaniu. Nasz tunel stanowił pionową odnogę drugiego wielkiego T, z tym, że przecinający go w górze korytarz był dużo obszerniejszy. Karol zgasił latarkę i przez chwilę staliśmy nasłuchując. Powietrze było tu świeższe, z czego łatwo wywnioskowaliśmy, że to przejście prowadzi poza mury pałacu. Gdzieś z prawej strony, z daleka, dobiegł mnie stłumiony odgłos sapania i skomlenia psów. Karol na chwilę skierował tam światło latarki i zobaczyliśmy, że wyboista podłoga przechodzi w tym miejscu w szerokie i bardzo płaskie schody. — To przejście pewnie prowadzi do furtki, którą widziałaś na dziedzińcu, co oznacza, jeśli się nie mylę... — Poświecił latarką w lewo; środkiem spadzistego korytarza ciągnął się przerywany ślad odchodów konia lub muła. — Nie, nie mylę się — powiedział Karol. — Chodźmy tędy. W jakieś dwie minuty później patrzyliśmy spoza kępy drzew na brzeg doliny Adonisu.

Boczne drzwi były wmurowane głęboko w litą skałę, poniżej poziomu płaskowyżu za pałacem. Wykuty w kamieniu stromy chodnik prowadził do nich przez kępę drzew, a nagie korzenie sykomorów, poskręcane jak konary mangrowców, wystawały z górnej krawędzi skały, sięgając u szczytu drzwi do połowy szerokości chodnika. Skalny występ osłaniał wejście od zewnątrz, a pieniące się bujnie między korzeniami zielsko i pnącza zakrywały rozpadlinę od góry. Przybysz zbliżający się od strony płaskowyżu mógł więc widzieć tyl211 ko występ skały sięgający do kępy drzew, a poza nią strome urwisko opadające ku wąwozowi Adonisu. Chodnik był wystarczająco szeroki, by mogło nim przejść juczne zwierzę, a ciężkie drzwi były w doskonałym stanie, bardzo mocne, nabijane gwoździami, zamykane na klucz oraz na mocną zasuwę. — Widzisz? — powiedział Karol. — Są dość duże, by mógł tędy przejść muł albo koń... ukryte drzwi... a dalej długi korytarz pod haremem, aż do midanu. Ale chwała niech będzie Allachowi, bo mi to oszczędzi złażenia po sznurze. Bardzo ładnie z ich strony, że zostawili klucz w zamku, prawda? Chodź, wracajmy... nie mocuj się z tą zasuwą, lepiej zostawić to tak jak jest. — Zamknęliśmy drzwi i Karol znów spojrzał na zegarek. — Po drugiej. Chyba nie będą czuwali całą noc, jak myślisz? — Jeśli jeszcze ktoś nie śpi, to chyba tylko ciotka Harriet. — Tak — odparł Karol. — No to... Patrzył w ziemię bawiąc się guzikiem latarki. Kiedy ją znów zaświecił, udało mi się dostrzec wyraz jego twarzy. Był zamyślony, niemal ponury. Nagle spojrzał na mnie: — Wrócimy tam teraz? — Gdzie? Do drzwi księcia? Przypuszczam, że też będą zamknięte. — Wydaje mi się, że tajemnice związane z przeszłością pałacu musiały stwarzać jakiś szczególny, udzielający się nastrój. Ze zdumieniem skonstatowałam, że powiedziałam to niemal z ulgą, a Karol znów szybko na mnie spojrzał. — Możliwe, wątpię jednak, żeby ze wszystkich stron pozamykali się na cztery spusty, jeśli można się tak wyrazić. Christy... — Słucham? — Czy chcesz tam iść? 212 — Tam? — doszliśmy do pierwszego rozgałęzienia wielkiego T i skręciliśmy w znany nam tunel. — Wracamy tą samą drogą. Czy to miałeś na myśli? Chyba nie mamy wyboru? — Myślałem o drzwiach do apartamentów księcia. A może wolisz od razu wrócić do haremu ? — A ty? —¦ Nie, jeszcze nie teraz. Ale jeśli nie masz ochoty, wracaj tam zaraz, a ja pójdę sam. — Pozwól mi coś powiedzieć, ja się nie boję Johna Lethmana, nawet jeśli ty masz pietra. Chciał mi odpowiedzieć, ale widocznie zrezygnował, bo tylko uśmiechnął się i wyrecytował: — En avant, mes braves. — Poszliśmy więc razem. A jednak książęce drzwi nie były zamknięte! Otworzyły się bez szmeru, a za nimi ukazał się długi korytarz, z wysokim łukowatym sklepieniem, bardzo ciemny, cichy i zupełnie pusty. Karol zatrzymał się. Światło latarki zdawało się gubić w czarnej czeluści przed nami. Wydawało mi się, że Karol zawahał się przez chwilę, zaraz jednak ruszył naprzód, a ja poszłam za nim. Korytarz, podobnie jak kręcone schody, był niegdyś bardzo ozdobny, ale choć był zamieciony i podłoga wydawała się względnie czysta, widać było ogromne zniszczenia: łuszczące się malowidła na ścianach były wyblakłe i nawet w mdłym świetle latarki zauważyłam, że są bardzo brudne. Na marmurowej posadzce leżały jakieś brązowe wystrzępione maty, które tłumiły ogłoś naszych kroków. W stęchłym, dusznym powietrzu unosiła się woń kurzu.

Po obu stronach korytarza znajdowały się większe i mniejsze pokoje, wyglądające tak samo jak te, które widziałam w czasie moich wędrówek po pałacu. Większość miała powyłamywane drzwi, za którymi ziała czar21S na pustka lub piętrzyły się w ciemnościach jakieś rupiecie. Karol oświetlił pierwsze z brzegu wnętrze i zobaczyliśmy szereg stojących tam wielkich glinianych dzbanów. Poza tym pokój był pusty. — Brakuje tylko czterdziestu rozbójników — zażartował. — A czego się spodziewałeś? — Sam nie wiem... A oto piwnica Aladyna! Chwileczkę, zajrzyjmy do środka. W pierwszej chwili nie zorientowałam się, co zwróciło jego uwagę. Pokój wydawał się równie zagracony, jak „rupieciarnia" w haremie. Meble, rozmaite ozdoby, pajęczyny — taki sam ponury i zapomniany skład starzyzny. Na koślawej etażerce leżał stos książek, może trochę mniej zakurzonych od reszty rzeczy. Światło latarki padło na książki i Karol natychmiast zaczął je przerzucać z zadziwiającą wprawą. Odwrócił najgrubszy tom grzbietem do góry. — Tak mi się zdawało — powiedział. — Co to takiego? — Słownik Chambersa. Książka otworzyła mu się w ręku. Zajrzałam mu przez ramię. — Bardzo pouczające. Czy wiedziałeś, co to jest brozma? Okazuje się, że to to samo, co miętus. I co ty wiesz? Rozwiązuj krzyżówki, Karolu. — Masz rację. — Zamknął książkę, rozpylając tuman kurzu, i wziął do ręki następną. Była mniejsza od słownika, ale wyglądała znacznie okazalej, gdyż była oprawiona w grubą skórę i mimo powłoki kurzu widać było, że ma bogato wytłaczaną okładkę. Karol trzymał ją ostrożnie, a gdy zdmuchnął kurz, błysnął mi jakiś złoty ornament. — Co to takiego? 214 — Egzemplarz Koranu, i to w dodatku zdaje się bardzo wspaniały. Spójrz... Papier był gruby i robił wrażenie kosztownego, a arabski druk, piękny sam w sobie, zdobiły jeszcze ornamenty na początku każdej sury i każdego rozdziału. Książka była tak piękna, że wydawało mi się nie do pojęcia, jak można było wyrzucić ją do tej rupieciarni, skazując na zapomnienie. Karol odłożył ją na miejsce bez żadnych komentarzy i światło latarki znów zaczęło się ślizgać po coraz to innych przedmiotach. Nagle zatrzymało się. — Czy ty też to widzisz? Z początku, wśród mnóstwa nieokreślonych, zakurzonych gratów, udało mi się rozróżnić tylko jakieś połamane skrzypce, coś, co mogło być parą wrotek, oraz pęk skórzanych rzemieni, ozdobnych wisiorków i sprzączek, który w końcu okazał się kilkoma związanymi uzdami. Za tym wszystkim leżały jakieś dwa ledwie widoczne zakurzone przedmioty, podobne do posążków. Porcelanowe psy. Trudno mi było w to uwierzyć i patrzyłam na nie z parę sekund, zanim pojęłam, że to naprawdę one. — Karolu! Czy to twoje ogary Gabriela!? — Tak, to one! — Ukląkł na zakurzonej podłodze, obok pęku rzemieni. — Proszę cię, weź latarkę i poświeć mi trochę — powiedział. Przyglądałam mu się, gdy odsunąwszy ostrożnie uzdy na bok, wziął do ręki jedną z figurek. Byłam zaskoczona patrząc, jak delikatnie, niemal z szacunkiem ją trzyma. Wydobył z kieszeni chustkę i zaczął ścierać kurz.

Po dłuższej chwili pieczołowitych zabiegów figurka ukazała się nam w całym swym pięknie. Wyobrażała jakieś zwierzę, które równie dobrze mogło być psem, jak lwem, miała około sześciu cali wysokości i była zro215 biona z jaskrawożółtej porcelany, pokrytej lśniącą glazurą. Zwierz siedział na zadzie, z jedną łapą wyprostowaną, a drugą wspartą lekko na pięknie ozdobionej kuli. Łeb miał skręcony w bok, uszy położone, jak gdyby czegoś wypatrywał, i pysk otwarty w szerokim, psim uśmiechu. Miał gęstą, falującą grzywę i lwi ogon, zakręcony aż na grzbiet. Jego sylwetka wyrażała radosną czujność, coś w rodzaju pogodnego okrucieństwa. Leżąca na podłodze zakurzona suka miała jasną sierść i zamiast kuli trzymała pod łapą szczenię z lwim ogonem. — Mój Boże, kto by pomyślał... — miękko szepnął Karol. — Jak ci się podobają? — Ja się na tym nie znam. Czy to rzeczywiście mają być psy? — Były znane jako psy Fo lub buddyjskie lwy. Chyba nikt nie wie dokładnie, jaki to był gatunek zwierząt. — Kto to był Fo? — Budda, we własnej osobie. Są to jedyne stworzenia, którym mitologia buddyjska pozwala zabijać, a i to także tylko w obronie samego Buddy. Sprawują funkcję strażników jego świątyni. — Obracał w rękach lśniące figurki. Pomarszczony pysk krzywił się nad kulą przypominając mordkę pekińczyka. — Wiesz ¦— powiedziałam — teraz mi się wydaje, że je sobie przypominam. Ale dlaczego je tu wyrzucono? Zdawałoby się, że... —¦ Tak — odparł Karol. Odłożył psa na podłogę, wyprostował się szybko i wziął ode mnie latarkę. Miałam wrażenie, że nie słyszał ani słowa z tego, co powiedziałam. — No, jak tam, realizujemy nasz program? Nie czekając na odpowiedź i nie rzuciwszy nawet okiem na resztę sprzętów, wyszedł szybko na korytarz. 216 Panowały tam ciemności i absolutna cisza, a w powietrzu wyczuwało się duszącą woń stęchlizny i kurzu. Drzewa na wyblakłych malowidłach przesuwały się obok nas, przerywane czarnymi piwnicznymi otworami pustych pokojów. Po chwili zobaczyliśmy, że korytarz lekko skręca w lewo, i na wklęsłej ścianie nasza latarka oświetliła jeszcze jedną wnękę, z takim samym łukowatym sklepieniem jak korytarze, ale jednocześnie zupełnie od nich odmienną. Nie był to żaden pusty, czarny loch, a we framugach nie zwisały zbutwiałe drzwi. W sklepionej wnęce tkwiły ciężkie dębowe odrzwia, zupełnie nowe i mocne jak wrota skarbca, zamknięte nie tylko na klamkę, lecz także na nową błyszczącą kłódkę. Światło zatrzymało się na nich przez chwilę, po czym przesunęło się na następne drzwi. Tutaj również błysnęła nowa kłódka. — Jak skarbiec, co? — szepnęłam cicho. Ale Karol nie odpowiedział. Światło przesunęło się powoli z drzwi na zakratowany wentylator nad nimi i znów powędrowało w dół, by spocząć na chwilę na czymś, co stało obok. Karol podszedł bliżej, aby się temu przyjrzeć, a ja podążyłam za nim. Pod ścianą między jednymi a drugimi drzwiami piętrzyło się około dwudziestu blaszanych baniek, o rozmiarach małych pojemników na benzynę. Były jaskrawożółte, a w świetle latarki zobaczyłam na najbliższej z nich wypisane wyraźnie czarnymi literami: „Najlepsza oliwa kuchenna. Doskonała do smażenia oraz jako przyprawa do majonezów i sałatek". A pod tym jeszcze jakiś znak. Zatrzymałam się nagle. Latarka natychmiast zwróciła się w moją stronę. — Co się stało? — Na tych bańkach... — powiedziałam mrugając oczami, oślepiona nagłym światłem, które szybko zsu-

217 nęło się z mojej twarzy wracając na spiętrzone koło drzwi pojemniki. — Zobaczyłam na nich... nie mogę sobie przypomnieć, gdzie to widziałam... Ach, tak! Teraz już wiem. To nic ważnego, Karolu. To tylko ten czerwony biegnący pies, wymalowany na bańkach. — Tak. I co z tego? — Ach, głupstwo. Nic ważnego. Po prostu już ten znak gdzieś przedtem widziałam. — Gdzie? — spojrzałam na niego ze zdziwieniem. W jego głosie zabrzmiała ciekawość, a nawet pewne napięcie. — Wczoraj wieczorem, w tej wiosce, do której zawiózł mnie Hamid. Czyżbym ci o tym nie mówiła? O polu słonecznikowym i małym czerwonym znaku na pniu drzewa? Przedstawiał psa, który wydał mi się podobny do saluki. — I był taki sam jak ten? — Chyba tak. Podeszliśmy bliżej i pod rysunkiem biegnącego psa zobaczyłam wymalowany drobniejszymi czarnymi literami napis: „Gatunek z myśliwskim psem. Najwyższa jakość, wystrzegać się falsyfikatów". — Sal'q — powiedział Karol, jak gdyby do siebie. Latarka oświetlała teraz dokładnie żółtą bańkę. Karol był pochłonięty oglądaniem napisu. — Co powiedziałeś? — SaPq to znaczy właśnie „myśliwski pies", nie wiedziałaś o tym? Słowo „saluki", po arabsku „seluqi", albo „slughi", znaczy pies. Przypuszczam, że Nahr el-Sal'q jest pewnym zniekształceniem nazwy „Psia Rzeka". A więc miejscowa produkcja, mówiąc innymi słowy. Czy rzeczywiście tamten znak był taki sam? — Identyczny. — Wyprostowałam się. — Tak, to miejscowa produkcja... myślę, że to jest olej słonecznikowy, a ten rysunek, który widziałam, był zapewne 218 znakiem firmowym producenta. Chyba gdzieś nawet czytałam, że wieśniacy oznaczają swoje zbiory tego rodzaju symbolami... wydaje mi się, że to ma pewien sens, bo wielu z nich nie umie czytać. O Boże, to musi być chyba zapas co najmniej z dziesięciu lat. Jak myślisz, po co im tyle tego? Podniósł jedną bańkę i zaraz odstawił ją z powrotem. — Pusta — powiedział krótko, odwracając się. Spojrzałam na niego zaciekawiona. — Powiedz mi, czemu się tym tak interesujesz? — Nie tutaj — odparł — i nie teraz. Chodźmy dalej, dobrze? I lepiej przestańmy rozmawiać. Posuwaliśmy się ostrożnie naprzód i gdy minęliśmy zakręt korytarza, zobaczyliśmy o jakieś trzydzieści kroków przed sobą szerokie schody prowadzące na podest, a nad nim następne pięknie zdobione łukowe sklepienie. Szeroko otwarte drzwi dotykały ściany korytarza, ale wejście przesłaniała zwisająca ciężka kotara. Wzdłuż jej brzegu połyskiwał z jednej strony wąski pasek światła. W martwej ciszy nawet nasze oddechy wydawały mi się bardzo głośne. Ale nic się nie poruszyło i spoza kotary nie dobiegł naszych uszu żaden szmer. Osłaniając starannie latarkę dłonią, tak że spomiędzy palców przedostawał się tylko różowy punkcik światła, tańczący po kotarze niby świętojański robaczek, Karol wszedł po schodkach na podest i wolniutko zbliżył się do zasłoniętego wejścia. Zatrzymał się przy kotarze, a ja stanęłam przy nim. Zgasił latarkę. Panowała niczym nie zmącona cisza. Ale teraz wyraźnie czułam niezwyle ostry zapach tytoniu ciotki Harriet. To była na pewno komnata księcia. Ciotka musiała być tuż obok. Przyszło mi na myśl, że może czytała do późna w nocy i zasnęła nad książką. Nie 219 słyszałam jej oddechu, ale komnata była naprawdę ogromna i jeśli ciotka zaciągnęła zasłony przy łóżku...

Karol wyciągnął rękę i ostrożnie odchylił kotarę. Przyłożył oko do szpary, a ja wspięłam się na palce, aby też coś zobaczyć. Nie ulegało wątpliwości, że mamy przed sobą sypialnię księcia i stoimy za kotarą wiszącą w głowach łoża ciotki Harriet. W pokoju było prawie ciemno. Smuga światła wzdłuż brzegu zasłony wydawała się bardzo jasna tylko przez kontrast z panującymi wokoło nas ciemnościami. Stojąca na stole lampa miała przykręcony knot i rzucała zaledwie cień światła. Ale ponieważ znałam już ten pokój, mogłam się względnie łatwo zorientować w sytuacji. Wyglądał zupełnie tak samo, jak poprzedniej nocy: krzesło z czerwonej laki, brudne naczynia na stole, apteczka na komodzie, na podłodze miska z napisem PIES, napełniona do połowy mlekiem dla kota, a na łóżku... Na chwilę wstrzymałam z wrażenia oddech, gdyż wydało mi się, że ciotka Harriet siedzi o krok od nas, w swoim kokonie z pledów i jedwabi. Zaraz jednak przekonałam się, że w pokoju nie ma nikogo. W ciemnym kącie, w głowach łóżka, kłębiła się rozrzucona pościel, czerwony kaftan ciotki i stos wełnianych pledów. Oblałam się zimnym potem, gdyż ukryty w zmierzwionej pościeli kot podniósł nagle głowę i spojrzał na nas błyszczącymi oczami. Karol zauważył go w tej samej sekundzie, co ja, kiedy gwałtownie odskoczyłam w tył, natychmiast znalazł się przy mnie i objął mnie ramieniem. —- Już dobrze, już dobrze, nie bój się, on tu nie przyjdzie. -— Na pewno? 220 — Tak, na pewno. Wszystko będzie dobrze, kochanie, nic się nie bój. Trzęsłam się jak w febrze, więc objął mnie mocniej. Czubek mojej głowy sięgał mu akurat do policzka. — Odpocznijmy trochę — szepnął — zanim stąd pójdziemy. Trzymał mnie chwilę w uścisku, póki dreszcze nie ustąpiły i nie zrobiło mi się cieplej. Wokoło nas było bardzo ciemno i cicho. Po jego oddechu zorientowałam się, że odwrócił głowę i wpatruje się w ciemność, nasłuchując. Potem nabrał tchu, jak gdyby chciał coś powiedzieć, a jego policzek na krótką, przelotną chwilę dotknął moich włosów. — Christy... — Co? Sekunda ciszy. Jego oddech, jak lekkie westchnienie, musnął moje włosy. — Nic. Już dobrze się czujesz? — Tak. — No to chodźmy. — Czy... naprawdę nie chcesz jeszcze trochę zaczekać i zobaczyć się z nią? Nie wydaje mi się, by... — Nie, zapomnij o tym. Idziemy z powrotem. — Bardzo mi przykro, Karolu. — Wcale ci się nie dziwię. ¦— W jego szepcie zabrzmiała nutka ironii. — Trzymaj się, kochanie, on nie może się tutaj dostać. Bądź dzielna. Karol da sobie radę z niegrzecznym kotem i potrafi cię przed nim obronić. Przerażenie minęło. Roześmiałam się. — Dzielny, duży Karol — powiedziałam. — Co by było, gdybyśmy spotkali psy? Dziękuję ci, czuję się już doskonale. — Naprawdę? No, chyba wystarczy na dzisiaj. Wracaj teraz do swego haremu, moja panienko. 221 Malowane drzwi, podparte uprzednio przez Karola,, były w dalszym ciągu otwarte, a gdy wyszliśmy z pawiloniku, ogarnęło nas cudownie świeże powietrze pogodnej nocy.

Dobrnęliśmy mostkiem aż do dziury, którą przeskoczyłam w ślad za Karolem. Ale nie puścił: mnie od razu. — Christy... — Mówił szybko i cicho. — Powinienem ci coś powiedzieć. — Wiedziałam. Czułam, że coś przede mną ukrywasz. No więc? — To nie jest takie proste. Właściwie nic nie wiem na pewno. Ale nasunęło mi się kilka podejrzeń — nazwijmy to tak. Tylko co do jednej rzeczy mam pewność: że to jakaś bardzo śmierdząca sprawa. Ale... wybacz... nie mogę ci tego powiedzieć teraz. — Dlaczego? — Dla tej prostej przyczyny, że musisz tu zostać do rana, a ja nie. Nie, słuchaj, Christy... będziesz musiała spotkać się z Johnem Lethmanem, być dla niego uprzejma i zachowywać się normalnie, a poza tym nie wiadomo, czy ciotka Harriet nagle nie zapragnie jeszcze raz się z tobą zobaczyć, więc... — Mam zachowywać się normalnie i być uprzejma dla Johna Lethmana? Czy to znaczy, że on też jest nie w porządku? — Powiedziałem ci, że to tylko moje podejrzenia. Prawie wszystko. Ale ty będziesz musiała tu zostać. — I dlatego im mniej będę wiedziała, tym lepiej? — zapytałam ironicznie. — Nie rób ze mnie idiotki, drogi Karolu. Możesz być pewien, że doskonale potrafię grać niewiniątko. Cały czas to robię. Oszaleć można! Ostatecznie to ja jestem najbardziej zagrożona. No, jazda, musisz mi zaraz wszystko powiedzieć! Czy John Leth-man jest kochankiem ciotki Harriet, czy coś w tym rodzaju? 222 — O Boże — westchnął Karol — gdyby tylko o to chodziło... Oczywiście upierałam się przy swoim, ale nie udało mi się go przekonać. W końcu pożegnał się ze mną i odwrócił, by przeskoczyć przez dziurę w mostku. — Dlaczego chcesz tędy wracać? — zapytałam. — Czy nie prościej byłoby spuścić się z okna po linie? Potrząsnął głową. — Tak będzie lepiej. Proszę cię, zamknij zaraz okiennicę, żeby nie było żadnych śladów. Ale na wszelki wypadek nie zakładaj jeszcze tej belki. Muszę już iść. Połóż się spać, przyjdę do ciebie rano do hotelu. — Nagle zawahał się. — Nie boisz się, powiedz prawdę? — Czy się nie boję? A czegóż miałabym się bać? — To pięknie i oby tak było dalej — powiedział Karol i zniknął. Groza minęła i wolni od lęku Szli przez dziedziniec —¦ niezmiernie szczęśliwi. S.T. Coleridge: „Christabel" Myślałam, że nie będę dobrze spała, ale zasnęłam natychmiast i spałam kamiennym snem przez jakieś pięć godzin. Obudziłam się dopiero, gdy przyniesiono mi śniadanie. Ranek był cudowny, ogród haremu tonął w ciszy i słońcu, woda w sadzawce falowała lekko w łagodnym podmuchu wiatru i ptaki śpiewały wesoło. Pamiętam jednak, że wbrew temu wszystkiemu romantyczny spokój otoczenia nie oddziaływał na mnie 224 kojąco, a w mojej podświadomości tkwiło jakieś mętne przeczucie, jak gdyby cień obawy przed tym, co mi przyniesie rozpoczynający się dzień. I nawet gdy uświadomiłam sobie, że to zapewne tylko skutek wczorajszych rozmów z Karolem na temat Johna Lethmana, z którym znów za chwilę będę musiała się spotkać, oraz że resztę dnia spędzimy we dwójkę z Karolem, nadal czułam, że harem i cały ten pałac, zamknięty w dusznej dolinie, oddziałują na mnie tak, jak gdybym cierpiała na klaustrofobię. Wstałam więc szybko i pośpiesznie łyknęłam kawę,

marząc o tym, by jak najprędzej wydostać się z tego miejsca i wrócić do mego hotelu oraz do ruchliwych, barwnych i pospolitych ulic Bejrutu. A także do Karola. Hamid miał po mnie przyjechać o pół do dziesiątej, ale nie było jeszcze nawet pół do dziewiątej, gdy skończyłam pić kawę, przyniesioną mi przez Nasirullę. Wyszłam na chwilę, by po raz ostatni rzucić okiem na ogród i złocącą się w słońcu kopułę pawiloniku, po czym opuściłam harem — tym razem drogą jak najbardziej legalną. Moje najgorsze obawy rozwiały się na widok Nasi-rulli, który mi przyniósł śniadanie. Widocznie można już było przeprawić się przez rzekę, skoro pojawił się od rana w pałacu. Postanowiłam natychmiast wyruszyć w drogę, dojść do wioski i spotkać się tam z Ha-midem. Starałam się wytłumaczyć Nasirulli na migi, że chcę wyjść wcześnie, i chociaż patrzył na mnie ponuro, pozornie nie rozumiejąc ani słowa z tego, co mówię, musiał jednak przekazać tę wiadomość Leth-manowi, który wyszedł pożegnać się ze mną i z którym spotkałam się na drugim dziedzińcu. Zauważyłam, że anemony rosnące w ogrodach Adonisa zwiędły w ciągu jednego dnia, zwarzone upałem. Pomyślałam, że Lethman fatalnie wygląda po źle 15 — Ogary Gabriela 225 przespanej nocy, i byłam ciekawa, czy to samo można powiedzieć o mnie. — Wcześnie pani wstała — powiedział na przywitanie. — To chyba perspektywa przeprawy przez rzekę wytrąciła mnie z równowagi. Ale zdaje się, że wszystko jest w porządku i będę mogła przedostać się na drugi brzeg? — O, tak. Czy udało się pani w końcu zasnąć po tym całym alarmie i nocnych wycieczkach? — Po nocnych... Ach, myśli pan o psach. Dziękuję, spałam dobrze. Czy pan zamknął te biedne stworzenia? Przyznaję, że z początku trochę się wystraszyłam, ale okazały się bardzo przyjacielskie i będę miała jeszcze jedno romantyczne wspomnienie. Chyba jednak nie łaszą się tak do wszystkich, prawda? — Ależ skąd! Widocznie jest w pani coś specjalnego. — Uśmiechnął się, ale jego oczy nie zmieniły wyrazu. — Nie powiedziałbym, że są zupełnie dzikie, ale są dobrymi stróżami po prostu dlatego, że wszczynają piekielny hałas, gdy tylko usłyszą jakiś podejrzany szmer. Tak, zamknąłem je i okazało się, że źle zrobiłem. Nie chciałam go pytać dlaczego, ale przerwał na chwilę, jak gdyby tego oczekując, a pytanie wyraźnie samo się narzucało. Ta krótka przerwa pozwoliła mi jednak przybrać obojętny wyraz twarzy. Zapytałam spokojnie: — Dlaczego? — Powinienem był zostawić je na straży. Znaleźliśmy boczne wejście otwarte. Mógł się ktoś tamtędy dostać w nocy do pałacu. — Boczne wejście? Czy jest jakieś inne wejście poza główną bramą? — Jest. Z tyłu pałacu są drzwi wychodzące na zbo226 cze. Jassim musiał sobie wczoraj wyprawić niezły bal, skoro zostawił je otwarte i pozwolił psom przedostać się do haremu. Zdobyłam się na możliwie najobojętniejszy ton: — Czy naprawdę ktoś się tamtędy zakradł? Znalazł pan jakieś ślady? — Ach, nie. Po prostu nie mam zwyczaju darzyć zaufaniem całego świata. O której kierowca ma po panią przyjechać? — O dziewiątej — skłamałam szybko. — Ale myślę, że równie dobrze mogę iść zaraz, przeprawię się przez rzekę i spotkam się z nim w wiosce. To bardzo uprzejmie z pana strony, że pan ze mną tak długo wytrzymał. To samo mówiłam już wczoraj, ale dziś należy się panu podwójna porcja podziękowań. — Bardzo mi było przyjemnie. Odprowadzę panią do wyjścia.

Dzisiaj nie usiłował nawet udawać szczerości. Jego wczorajszy spokój znikł bezpowrotnie i widać było, że jest przygnębiony i zdenerwowany. Przeprowadził mnie przez mniejszy dziedziniec idąc szybkim, nerwowym krokiem i bezwiednie pocierając twarz tym samym niespokojnym gestem, który zauważyłam pierwszego dnia — jak gdyby piekła go skóra. Był trochę spocony i miał zaczerwienione oczy. Zauważyłam, że nie patrzy na mnie, lecz odwraca twarz w drugą stronę, jak gdyby był zażenowany lub czegoś się wstydził. Przyszło mi na myśl, że może go trawić „głód" narkotyczny, i, czując się nieswojo, również unikałam jego wzroku. — Pańskie „ogrody Adonisa" umierają — powiedziałam. — Tak. Wiedziałem, że tak będzie. — Oczywiście. Ciotka nie wie, że wróciłam? — Nie. — Nic nie szkodzi, wcale się nie spodziewałam, że 227 pan jej powie. Byłam tylko ciekawa, czy nie mówiła czegoś o moim kuzynie. — Ani słowa. Krótko, zwięźle i wyczerpująco. Z pewnością marzył, żebym już wreszcie sobie poszła, tak jak ja chciałam jak najprędzej się stamtąd wydostać. Wyszedł ze mną przed bramę i stanął na skraju zbocza, patrząc, jak schodzę ścieżką. Kiedy znalazłam się nad rzeką, obejrzałam się i zobaczyłam, że stoi nadal. Widocznie chciał się przekonać, czy naprawdę już sobie poszłam. Odwróciłam się więc po raz drugi od murów Dar Ibrahim i zaczęłam ostrożnie przechodzić po kamieniach przez rzekę. Wystawały już teraz wyraźnie i były suche, ale kłębiąca się wokoło woda była głębsza niż podczas mojej poprzedniej przeprawy, a nurt jeszcze się czerwienił, wskutek zawartości rudy lub może od krwi zabitego Adonisa. Zielsko, liście i purpurowe kwiaty płynęły z prądem rzeki, która wyrzucała ich szczątki na brzeg. Pośród głazów błąkały się dwie kozy skubiąc wyrzucone resztki, nigdzie jednak nie było widać śladu pastucha. Gdy tylko przeprawiłam się na drugą stronę i zaczęłam wdrapywać się po kamienistym brzegu, zobaczyłam Hamida (tym razem nie miałam wątpliwości, że to on), idącego ścieżką w moim kierunku. Spotkaliśmy się w cieniu rozłożystej figi, pod którą spały trzy kozy, przytulone do siebie i pokryte kurzem. Zaraz po przywitaniu zadałam mu pytanie, tkwiące w mojej podświadomości od momentu, gdy Nasirulla przyniósł mi rano kawę. — Czy widziałeś się dzisiaj z moim kuzynem? — Nie. — Hamid uśmiechnął się. — Jest niezwykle do pani podobny, prawda? Można by pomyśleć, że jesteście rodzeństwem. 228 — Wszyscy nas zawsze brali za bliźnięta. Czy jadąc z Bejrutu nie minąłeś po drodze białego sportowego samochodu? A może stał gdzieś zaparkowany? — Dziś rano? Nie spotkałem żadnego samochodu, poza jednym... czarnym, z kierowcą Arabem... i łazikiem, w którym jechało trzech ojców maronitów. — Spojrzał na mnie z nie ukrywaną ciekawością. — Wiem, jak wygląda samochód pani kuzyna, widziałem go wczoraj. To on też spędził noc w pałacu? Skinęłam głową. — Wobec tego udało mu się wymknąć niepostrzeżenie. To wielka ulga... Hamidzie, musisz mi obiecać, że nikomu o tym nie powiesz. Prawdę mówiąc, to nawet moja ciotka nie wie, że on tu był. Widziała się ze mną w niedzielę wieczorem... później ci wszystko opowiem... ale oświadczyła, że nie przyjmie mojego kuzyna; niech sobie oszczędzi fatygi i nie wybiera się do Dar Ibrahim. Wiesz, wczoraj rano przyjechał tu z Damaszku, żeby mnie zabrać, ale rzeka wezbrała i musiałam znów przenocować w pałacu. W pewnej mierze właśnie dlatego postanowił koniecznie dostać się do pałacu i rozejrzeć się trochę. — Opowiedziałam Hami-

dowi pośpiesznie najważniejsze fakty: nasze spotkanie koło świątyni i nasz plan „włamania się" do Dar Ibrahim. — Pomogłam mu wejść i razem zbadaliśmy trochę teren. Nie widzieliśmy się z ciotką, bo Karol uważał, że byłoby niewłaściwe wdzierać się do niej na siłę. Wróciłam więc do swego pokoju, a on miał się wydostać po cichu, bocznym wyjściem. Mam nadzieję, że udało mu się odjechać, zanim ktokolwiek zdołał zauważyć jego samochód. — Ja go z pewnością nie widziałem. — Hamid był bardzo zaciekawiony moim opowiadaniem, ale przede wszystkim starał się mnie uspokoić. — To porsche, 229 prawda? Uważam, że nie ma pani co się martwić. Znam te kamieniołomy i przejeżdżając obok na pewno zauważyłbym samochód, gdyby tam był. Rozmawiając szliśmy ścieżką pod górę, w stronę wioski. Nagle zobaczyłam to, za czym się od dawna rozglądałam, a mianowicie plamę cienia pod odległym o trzydzieści 'kroków drzewem, gdzie wypoczywało sześć kóz, żując bez przerwy i przyglądając się nam z pełną pogardy obojętnością. Wśród nich przykucnął w kurzu mój kędzierzawy faun. Uśmiechnięty od ucha do ucha, żuł jakiś listek, z równą dokładnością i brakiem zainteresowania, jak kozy. — Ach, to ty tutaj jesteś! — wykrzyknęłam. — Zawsze jestem tutaj. — Powiedział to z tak kosmiczną prostotą, że nie można mu było nie uwierzyć. — W porządku — zwróciłam się do Hamida, który wydawał się trochę zaniepokojony. —¦ On pasie tu kozy. — Nigdy go nie widziałem. — Przyglądał się chłopcu podejrzliwie. —¦ Jeśli widział pani kuzyna, cała wioska zdążyła się już na pewno dowiedzieć, że był - w nocy w Dar Ibrahim. — Nie sądzę. Wydaje mi się, że ten chłopiec nie jest paplą... Ale gotowa jestem założyć się, że gdyby Na-sirulla się o tym dowiedział, pan Lethman miałby rano coś do powiedzenia. — Ahmedzie — zawołałam do mego fauna. — Czy widziałeś dziś rano Anglika wychodzącego z Dar Ibrahim? — Tak. — O której? — Jak tylko zaczęło świtać. — Pewnie było około czwartej — powiedział Hamid. — W takim razie musiał się jeszcze zatrzymać przez jakiś czas po pożegnaniu ze mną. Ciekawa jestem dla230 czego. A w każdym razie... — Zwróciłam się znów do chłopca. — Poszedł tą ścieżką do wioski? — Tak. Poszedł do białego samochodu, 'który stał w kamieniołomie przy drodze. Wzrok Hamida spotkał się z moim. Roześmiałam się, a on wzruszył ramionami, wydymając wargi. — Słyszałeś, jak odjeżdżał? — spytałam chłopca, który szybko skinął głową i wskazał ręką w stronę Bejrutu. Zdziwiłam się, że wiadomość ta sprawiła mi aż tak wielką ulgę. — Rozmawiał z tobą? — Nie, byłem tam, na górze. — Ruchem głowy wskazał jakiś odległy o ćwierć mili niedostępny cypel skalny. — Wyszedł tymi drzwiami w tyle pałacu. W jego głosie nie było śladu ciekawości, ale przez cały czas przyglądał mi się uważnie. Spojrzałam na niego z namysłem. — Czy było bardzo wcześnie? Nikt się jeszcze tutaj nie kręcił? Potrząsnął przecząco głową. — I nikt go nie widział?

— Nikt, tylko ja. — Ale ty też już o tym zapomniałeś, prawda, Ahme-dzie? I o tym, że tu był jakiś samochód? Białe zęby, zaciśnięte na Uściu, błysnęły olśniewająco. — Nic już nie pamiętam. Wydobyłam z torebki kilka banknotów, ale choć jego czarne oczy przez cały czas uważnie mnie śledziły, nie ruszył się z miejsca. Zawahałam się. Nie chciałam go urazić. Położyłam pieniądze na pobliskiej skałce i przycisnęłam je kamieniem, aby nie pofrunęły. — Bardzo ci dziękuję — powiedziałam. — Niech Allach ma cię w swojej opiece. 231 Nie zdążyłam zrobić nawet dwóch kroków, gdy brązowe nogi śmignęły w obłoku kurzu i banknoty znikły w brudnym kaftanie. Godność ustąpiła przed zdrowym rozsądkiem. — Kozy by je zjadły — wyjaśnił skrupulatnie, a potem wyrzucił z siebie potok arabskich słów, które Ha-mid, śmiejąc się, przetłumaczył mi po drodze: — Niechaj błogosławieństwo Allacha spłynie na ciebie i na twoje dzieci, i na dzieci twoich dzieci, i na ich dzieci, i na wszelki dobytek w twoim domu... Doznałam dziwnego uczucia widząc, że hotel wygląda tak samo, jak przedtem: czułam się tak, jak gdybym go opuściła na zawsze, niby Śpiąca Królewna ze świata baśni. W recepcji dyżurował nawet ten sam urzędnik i na mój widok skinął z uśmiechem ręką, coś do mnie mówiąc, ale odpowiedziałam: — Przepraszam, trochę później — i przeszłam obok niego do windy, marząc o dwóch rzeczach: jak najprędzej zrzucić z siebie ubranie i zanurzyć się w cudownie ciepłej wodzie, zanim odezwę się do kogokolwiek lub pomyślę o Karolu. Cóż to była za rozkosz znaleźć się znowu w moim przestronnym, nowoczesnym, pozbawionym wyrazu, superkomfortowym pokoju, móc zrzucić z siebie obrzydliwie brudne ubranie na podłogę w łazience i wejść do wanny. Gdy siedziałam w kąpieli, dwa razy dzwonił telefon i raz pukano do drzwi, ale zignorowałam to z całą obojętnością. Pławiłam się niebezpiecznie długo w skoncentrowanym roztworze olejków kąpielowych, po czym leniwie wyszłam z wody, wytarłam się, wyszukałam i włożyłam swoją najlżejszą suknię, bia-ło-żółtą i świeżą jak stokrotka, zadzwoniłam, żeby mi 232 przyniesiono kawę, i w końcu spróbowałam połączyć się z moim kuzynem. Ale wtedy recepcjonista wreszcie mnie dopadł i pozornie zasmucony, a w gruncie rzeczy z pewną satysfakcją, zakomunikował mi niemiłą nowinę. Pana Mansela nie ma w noteiu. Tak, zajmuje numer pięćdziesiąty, ale go nie ma. Portier chciał mi to powiedzieć. Próbował doręczyć mi list od pana Mansela, ale nie chciałam się zatrzymać... Potem' dwa razy telefonował, ale nikt się nie zgłaszał. List? Tak, pan Mansel zostawił dla mnie list, oddał go dziś rano i kazał mi go doręczyć, gdy tylko przyjadę... Ależ tak, posłali mi go już do pokoju... Ponieważ nie odpowiadałam na telefon, recepcjonista wysłał do mnie chłopca z tym listem. Ale nie odpowiadałam także na pukanie, więc chłopiec wsunął list w szparę pod drzwiami... List leżał w przedpokoju na podłodze. Biała koperta wyglądała alarmująco na granatowym chodniku. Rzuciłam się na nią i pobiegłam do światła. Sama nie wiem, czego się po tym liście spodziewałam. Nawet po przeżyciach ostatniej nocy sytuacja z ciotką Harriet wydawała mi się tylko niezwykle dziwaczna, ale moje rozczarowanie, że nie zobaczę się zaraz z Karolem, doprowadziło mnie do pasji, rozerwałam więc kopertę i spojrzałam na list z taką odrazą, jak gdybym się spodziewała, że będzie to jakiś obrzydliwy anonim lub w najlepszym wypadku próba szantażu. Ale nie ulegało wątpliwości, że pisał go mój kuzyn. W dodatku list był najzwyklejszy w świecie i bardzo prozaiczny, czym doprowadził mnie do furii: „Kochana kuzyneczko!

Bardzo mi przykro, gdyż naprawdę niczego nie pragnąłem tak gorąco, jak spotkać się z tobą dziś rano, by 233 usłyszeć, co ci się przydarzyło w haremie. Przede wszystkim chciałbym wiedzieć, czy J. L. pozwolił ci się jeszcze raz zobaczyć z ciotką H. Kiedy rozstałem się z tobą, o mało mnie nie złapano. Ciotka H. przechodziła z tą dziewczyną przez podziemny korytarz, w momencie gdy miałem tam wejść. Byłem na dole, przy krętych schodkach, i zdążyłem się cofnąć, ale w ostatniej chwili udało mi się rzucić okiem na ciotkę. Miałaś rację, wyglądała niesamowicie, ale wydała mi się bardzo ożywiona i bez przerwy plotła coś do dziewczyny. Korciło mnie, żeby się pokazać i zamienić z nimi kilka słów, ale mogły się śmiertelnie wystraszyć, nie ruszyłem się więc z ukrycia, póki nie znikły w książęcej komnacie. Dopiero wtedy wykradłem się z pałacu. Wszystko poszło zupełnie gładko. Uruchomiłem samochód i przyjechałem tutaj nie spotkawszy żywej duszy po drodze. Wolałem nie zjawiać się w hotelu o świcie, zjadłem więc śniadanie w jakiejś kawiarni i zatelefonowałem do Aleppo, w nadziei, że może złapię tam ojca Bena. Powiedziano mi, że wyjechał do Homs, ale ma wrócić dzisiaj do domu. Wiem, że będziesz na mnie za to wściekła, szczególnie po tych ponurych wizjach, jakie snułem dziś w nocy. Wydaje mi się jednak, że się mocno myliłem... Coś, co ciotka powiedziała do Halidy, wiele mi wyjaśniło. Powiem ci wszystko, jak się zobaczymy. Są jednak jeszcze pewne kłopoty i jedyną osobą, która może tu coś pomóc, jest ojciec Bena. Dowiedziałem się, że niemal zaraz po powrocie ma znów wyjechać do Mediny, jadę więc do Damaszku, aby go złapać. Bardzo mi z tego powodu przykro i wiem, że będziesz na mnie wściekła, ale trudno. Postaram się wrócić jak najprędzej, może jutro, a może w czwartek rano. Czekaj więc na mnie i ostrz pazurki. Ale poza tym, bardzo cię proszę, nie rób absolutnie nic i bądź grzeczną dziewczyn234 ką... odłóż tylko swój wyjazd, a jak wrócę, trochę poszalejemy. Wydaje mi się, że pomimo wszystko (jeśli spełnią się moje plany), zobaczę się z ciotką H. Załączam wiele serdeczności i jednego całusa, K." Przeczytawszy dwukrotnie ten list, doszłam do wniosku, że moje paznokcie są wystarczająco ostre, a Karol ma naprawdę szczęście, że znajduje się w połowie drogi do Damaszku. Nalałam sobie kawy i usiadłam przy telefonie. Oczywiście, jestem samodzielna i od dobrych kilku lat decyduję sama o sobie... Mam dwadzieścia dwa lata i należę do rodziny chlubiącej się swoim poczuciem niezależności. Na pewno nie potrzebuję niczyjej rady ani pomocy i nie żywię zbyt gorących uczuć do ciotki Harriet... Ale pomimo to z prawdziwą przyjemnością opowiem 0 wszystkim ojcu. Oczywiście tylko dla śmiechu. Zamówiłam połączenie z Krzysztofem Manselem z firmy Mansel w Londynie, usiadłam wygodnie w fotelu 1 w oczekiwaniu telefonu piłam kawę, udając, że czytam „Środkowy Wschód" w wydaniu Hachette'a, i patrząc na niezmiennie błękitne niebo nad betonowymi drapaczami chmur wciąż zmieniającego się Wschodu. Rada ojca była krótka i rzeczowa: — Czekaj na Karola. — Ależ, tatusiu... — No więc co zamierzasz zrobić? — Nie wiem. Jestem na niego po prostu wściekła. Mógł na mnie zaczekać! Ale to zupełnie w jego stylu, egoista! —¦ Niewątpliwie — odparł ojciec. — Ale jeśli tak 235

mu zależało, żeby złapać ojca Bena, to chyba nie mógł czekać, aż przyjedziesz, prawda? — Ale dlaczego mu zależało? I co ojciec Bena ma z tym wspólnego? Jeśli Karol chciał nawiązać jakieś kontakty, mógł się zwrócić do któregoś z naszych ludzi w Bejrucie. Nastąpiła krótka chwila milczenia. — Jestem pewny, że miał jakieś powody —- powiedział ojciec. — Nie wiesz przypadkiem, czy Karol po przyjeździe już się z kimś porozumiewał? — Chyba mógł to zrobić tylko telefonicznie, dziś rano. A może rozmawiał z kimś wczoraj, po naszym pierwszym spotkaniu. Ale nic mi o tym nie mówił. — Rozumiem. — Czy mam się skomunikować z naszymi ludźmi tutaj ? — Jeśli masz ochotę... Ale mnie się wydaje, że należałoby na razie pozostawić nasze rodzinne sprawy Karolowi. — Dobrze, tatusiu — powiedziałam. — Ale w dalszym ciągu nie jestem w stanie zrozumieć, dlaczego Karol tak się szaleńczo śpieszył, skoro jego „ponure wizje" z ostatniej nocy się nie potwierdziły? — Czy powtórzyłaś mi wszystko, co pisał w tym liście? — Tak. — Wobec tego uważam, że jedyne rozsądne wyjście to przestać o tym myśleć. Zdaje mi się, że Karol dobrze wie, o co mu chodzi, i pod jednym względem jasno stawia sprawę. — To znaczy? — To znaczy, moje dziecko, nie rób żadnych głupstw tylko dlatego, że Karol cię rozzłościł — - szczerze odparł mój ojciec. — Zapomnij o nim, zwiedzaj sobie spokojnie miasto i zatelefonuj do niego wieczorem, żeby 236 się dowiedzieć, co zdziałał. Tylko nie waż się jeździć tam znowu bez niego... Christy? — Jestem, tatusiu. — Słyszałaś, có powiedziałem? — Słyszałam. Nie daruję ci tego, tatusiu. Wszyscy mężczyźni są tacy sami, a ty wciąż jeszcze żyjesz w epoce kamiennej. Doskonale potrafię sama sobie radzić i dobrze o tym wiesz. Powiedz mi, co w tym złego? Dlaczego nie 'mogę tam pojechać, gdybym miała ochotę? — A masz ochotę? — Właściwie nie. —¦ No to nie udawaj głupszej, niż cię Bóg stworzył — lakonicznie stwierdził mój ojciec. — Czy nie trzeba ci pieniędzy? — Dziękuję, mam jeszcze dosyć. Czy naprawdę myślisz, tatusiu, że... Telefonista z międzynarodowej wmieszał się do rozmowy, informując uprzejmie urzędowym tonem: — Minęły trzy minuty. Czy państwo życzą sobie przedłużyć rozmowę? — Tak — odparłam szybko. — Nie — zaprzeczył ojciec. — Idź się rozerwać, moje dziecko, i czekaj na Karola. Na razie nie uważam, aby ci miało coś grozić, ale wolałbym, żebyś była z Karolem, to wszystko. On jest naprawdę rozsądny. — Jest niemożliwie zepsuty i robi tylko to, co mu sprawia przyjemność. — Wydaje mi się, że to doskonale świadczy o jego rozsądku. —¦ Czy uważasz mnie za nierozsądną? — Ty jesteś podobna do swojej matki. — Dziękuję za to Bogu —¦ odparłam lodowato, a ojciec roześmiał się i skończył rozmowę. Nie wiadomo dlaczego, poczułam się ogromnie uspo237

kojona i wpadłam w doskonały humor. Odwiesiłam słuchawkę i zajęłam się niezwykle ważnymi sprawami — poprawianiem makijażu i uczesania — zbliżała się bowiem pora obiadu. Od początku podróży planowałam sobie, że będę zwiedzała Bejrut samotnie i bez pośpiechu, byłoby więc idiotycznie z mojej strony, gdybym się teraz czuła rozczarowana dlatego, że Karol zostawił mnie samą. Wybrałam się więc na zwiedzanie miasta, tym bardziej że i tak nie miałam tego popołudnia nic innego do roboty. Bazary w Bejrucie są brudne, zatłoczone i niemal równie beznadziejne, jak sklepy Woołwortha *. Chociaż -moja niedawna wizyta w Dar Ibrahim i książki o Bejrucie, których się naczytałam, usposobiły mnie romantycznie i oczekiwałam niezwykłych przygód oraz mnóstwa wrażeń, muszę stwierdzić, że nie spotkało mnie nic osobliwego, poza tym, że wszedłszy w resztki jakichś zgniłych ryb, zniszczyłam sobie doszczętnie sandał. Kiedy zaś spytałam o egzotycznie wyglądający niebieski proszek w przezroczystej torebce, spodziewając się, że będzie to haszysz lub co najmniej opium, odpowiedziano mi, że to „Orno". Bazar jubilerów okazał się najciekawszy. Naszyjnik z ogromnych turkusów naprawdę mnie zachwycił i niemal zdecydowałam się za przykładem Halidy otworzyć nowe konto bankowe — takie ładne i tanie były wąskie złote bransoletki, pobrzękujące i połyskujące całymi setkami na cienkich prętach w poprzek wystawowych okien. Oparłam się jednak pokusie i kiedy wreszcie wyszłam z bazaru na Plac Męczenników, mogłam pochwalić się tylko •Woolworth — angielska firma handlowa znana z rzeczy tanich i w kiepskim gatunjku. 238 tubą kremu do rąk i oprawnym w złoto turkusikiem, który kupiłam jako maskotkę do samochodu Karola, zanim zdążyłam sobie przypomnieć, że jestem na niego wściekła i że im prędzej dosięgnie go zły urok, tym lepiej. Gdyby na zawsze zniknął z moich oczu, byłabym tylko szczęśliwa. Zaczynało już zmierzchać i pomyślałam, że niedługo zrobi się zupełnie ciemno. Może Karol dojechał już do Damaszku? Może telefonował do mnie? Wskoczyłam do przejeżdżającej taksówki i w chwilę potem znalazłam się przed wejściem do hotelu. Pierwszą osobą, którą zobaczyłam, był Hamid, ' z wdziękiem oparty o kontuar i pogrążony w rozmowie z recepcjonistą. Tym razem był to jakiś nie znany mi urzędnik, ale Hamid uśmiechnął się do mnie z daleka i coś mu powiedział. Zanim zdążyłam przejść przez hall, recepcjonista sprawdził moją przegródkę na pocztę i potrząsnął głową. Listów nie było. Przypuszczam, że zdradził mnie wyraz twarzy, gdyż Hamid zapytał szybko: — Czy spodziewała się pani czegoś ważnego? — Tylko wiadomości od mego kuzyna. Ostatni raz widziałam się z nim dziś w nocy. — Och! Nie było go tu, jak wróciliśmy rano? — Nie, wyjechał już do Damaszku'— odparłam. — Do Damaszku? Skinęłam głową. — Zostawił dla mnie list, który dostałam rano, po powrocie do hotelu. Musiał wcześnie wyjechać. Sądziłam, że może jest już w Damaszku i do mnie telefonował... Słucham, co takiego? To pytanie skierowane było do recepcjonisty, który wysłuchiwał cierpliwie reklamacji jakiegoś ponurego arabskiego dżentelmena w czerwonym fezie, a teraz zwrócił się do mnie: 239 — Bardzo przepraszam, ale słyszałem co pani przed chwilą powiedziała, i obawiam się, czy przypadkiem nie zaszła pewna pomyłka. Niedawno był telefon z Damaszku. Sądziłem, że wzywano pana Mansela, ale nie wykluczone, że chodziło o „pannę Mansel". — Rozłożył ręce. — Bardzo mi przykro...

— Och!... Ale nawet gdyby to był telefon do mnie, nie mogłam go odebrać — powiedziałam rozsądnie. — Dopiero teraz wróciłam do hotelu. O której mógł być ten telefon? — Niedawno. Najwyżej godzinę temu. Właśnie kiedy zaczynałem dyżur. — Dziękuję bardzo. Myślę, że to był ten telefon, na który czekam. Ale proszę się nie martwić, to nic ważnego... zresztą mój kuzyn pewnie zatelefonuje drugi raz, jeśli mu będzie zależało. Czy nie zostawił przypadkiem swego numeru? — Chyba nie, ale zaraz sprawdzę. Sięgnął po kartkę leżącą w przedziałce Karola i podał mi ją. Ale było tam tylko napisane, że o godzinie 17.05 był telefon z Damaszku. Bez nazwiska. Bez numeru. Oddałam mu kartkę. — Nie wyjdę już dziś z hotelu, więc gdyby był telefon, proszę mnie zaraz zawiadomić, dobrze? — Oczywiście. Zaraz uprzedzę naszą centralkę telefoniczną. — Podniósł słuchawkę i zaczął coś mówić po arabsku. — Gdyby pani wiedziała, gdzie się zatrzymał, mogłaby pani sama do niego zatelefonować — powiedział Hamid. — Ale tego właśnie nie wiem. Pojechał zobaczyć się ze swoim przyjacielem, ale dopiero teraz przypomniałam sobie, że nie pamiętam jego nazwiska... nie jestem pewna, czy je w ogóle znałam, ale wydaje mi się, że 240 raczej tak. Byłam nawet u niego w domu, ale nie mam pojęcia, jaka to była ulica. — Roześmiałam się. — Mogłabym się tego z łatwością dowiedzieć, gdybym trochę po telefonowała... znajomi mego kuzyna mają krewnych w Bejrucie, jeden ze szwagrów jest jakąś figurą w rządzie... ministrem spraw wewnętrznych czy coś w tym rodzaju. — Pozostaje jeszcze policja — wesoło zauważył Ha-mid — która z pewnością łatwo go odnajdzie. Czy mam się zapytać? — Ach, nie. Naprawdę nie warto. Nie chcę ich trudzić. Mój kuzyn na pewno drugi raz zatelefonuje. — Czy zamierza wrócić do Bejrutu? — We środę albo czwartek, sam jeszcze dobrze nie wiedział. — Proszę pani! —- zawołał recepcjonista. — Mamy trochę szczęścia. Znów ten sam telefon. Rozmówca wzywał pana Mansela, ale gdy się dowiedział, że go nie ma, prosi panią. Czeka przy telefonie. — A więc to nie mój kuzyn? Wszystko jedno... Skąd mam rozmawiać? — Z tej budki, proszę. Budka okazała się otwartą kabiną, jedną z tych, które w zasadzie mają wyciszać dźwięki, jeśli człowiek wsunie się dostatecznie głęboko, ale w rzeczywistości są równie akustyczne, jak słynna galeria w katedrze św. Pawła. Tuż obok dwie Angielki rozprawiały głośno o ruinach Babylosu, grupka Amerykanów rozmawiała o jedzeniu, a jakiś młody Francuz kręcił gałkami tranzystora. W sąsiedniej kabinie ponury Arab bezskutecznie usiłował uzyskać połączenie. Zakryłam ręką wolne ucho i starałam się coś zrozumieć. Okazało się, że telefonuje Ben, ale w ogólnym rozgardiaszu dopiero po dłuższej chwili udało nam się ja18 — Ogary Gabriel* 241 koś wzajemnie zrozumieć. Był trochę zdziwiony, ale mimo to bardzo rzeczowy: — Karol? Tutaj? Niestety jeszcze go nie ma. O której wyjechał? — Nie mam pojęcia, ale bardzo wcześnie. Nie telefonował do pana? — Nie, ale pomimo to bardzo się cieszę, że go zobaczę. Czy nie mógł trochę zaczekać i zabrać pani ze sobą?

— Byłoby mi bardzo przyjemnie, ale o ile wiem, miał jakąś niezwykle pilną sprawę, którą chciał omówić z pańskim ojcem i bał się z nim rozminąć. — Właśnie w tej sprawie do niego dzwonię. Mój ojciec wraca jutro z Homs. Spodziewamy się go na obiad. Obiecałem Karolowi, że go zawiadomię. — Ale przecież Karol powiedział z całą pewnością!... —' wykrzyknęłam zdumiona. — Widocznie musiało mu się coś poplątać. — Co takiego? ¦— Nic, naprawdę nic, bardzo przepraszam. Mówię z hallu i okropnie tu hałasują, tuż za moimi plecami. Chyba Karol pomylił dni... spodziewał się, że pana ojciec wróci dzisiaj. A więc jednak mógł na mnie zaczekać i nie zostawiać mnie tutaj na lodzie! I jeszcze jedno... przepraszam, że robię panu tyle kłopotu, ale czy mógłby pan go poprosić, żeby do mnie zatelefonował, jak tylko przyjedzie? —• Z pewnością mu to powtórzę. Ale pani się nie denerwuje, prawda? —: Ani trochę — odparłam — tylko jestem po prostu wściekła. Roześmiał się. — Wie pani, przyszedł mi do głowy pewien pomysł. Zawsze bardzo chciałem panią poznać i wiem, że mój ojciec też bardzo by się ucieszył; niech pani tu 242 przyjedzie, spotka się pani z Karolem... i weźmie udział w tej tajemniczej konferencji. Zostanie pani na kilka dni, pokażę pani Damaszek. Jeśli Karol w końcu wcale się nie zjawi, tym lepiej. Co pani o tym myśli? — To brzmi bardzo kusząco. — No właśnie! Pokusa nic nie jest warta, jeśli człowiek potrafi się jej oprzeć. Proszę, niech pani koniecznie przyjeżdża. Ma pani samochód? — Nie, nie mam. Dotychczas w razie potrzeby wynajmowałam... — zawahałam się. — Wie pan co — dodałam po chwili — namyśliłam się: z wielką przyjemnością skorzystam z pana propozycji. Czy to rzeczywiście możliwe? — Ależ naturalnie! — Wydawało mi się, że jest naprawdę zadowolony i szczerze mnie zaprasza. —¦ Zrobi nam pani wielką przyjemność. Bardzo żałowałem, że nie widzieliśmy się ostatnim razem, i wiem, że ojciec też się na pewno bardzo ucieszy. A więc postanowione! Będziemy na panią czekali. Czy udało się pani odwiedzić Panią na Libanie? —• Panią na... Och, zupełnie zapomniałam, że pan 0 tym wie. Tak, widziałam się z nią, ale Karolowi się nie udało. Jeśli mam być szczera, to ma o to do mnie trochę żalu, a poza tym wynikły pewne komplikacje 1 chyba właśnie w związku z tym Karol chce porozmawiać z pana ojcem. Był jakiś dziwnie tajemniczy. Mieliśmy dość niezwykłe przygody, ale wolę o tym nie mówić przez telefon. — Zaintrygowała mnie pani. Mam nadzieję, że nie mieliście żadnych poważniejszych kłopotów? — Nie! Ale Karolowi wydaje się, że tam coś jest nie w porządku. Zachowywał się bardzo tajemniczo, a teraz ulotnił się bez słowa i dlatego jestem na niego taka zła. Roześmiał się. 243 — Ostrzegę go. — Dużo go to obchodzi! — Nie warto się przejmować, wspólnymi silami wyciągniemy z niego tę tajemnicę. Bardzo bym chciał dowiedzieć się czego o Dar Ibrahim! A więc zobaczymy się jutro! Czy ma pani nasz adres? — O Boże, nie! Ciekawe, co pan sobie teraz o mnie pomyślał? Chwileczkę, znalazłam tu jakiś ołówek... Może pan dyktować. Pana nazwisko? Dziękuję bardzo... I może na wszelki wypadek numer telefonu... Tak, już zapisałam. Zaraz, powtórzę. Zgadza się? To świetnie, mój

kierowca na pewno sobie poradzi. To naprawdę niezwykle uprzejmie z pana strony i ogromnie się cieszę na myśl o jutrze. Czy mam przyjechać o jakiejś określonej godzinie? ¦— Kiedy tylko będzie pani wygodnie, proszę się nie krępować. Będziemy pani oczekiwali i tym razem pokażemy pani prawdziwy Damaszek. W telefonie rozległy się zgrzyty i trzaski i połączenie (z pewnością podsłuchiwane na granicy) urwało się. Angielki za moimi plecami przerzuciły się na ruiny Krak des Chevaliers, Amerykanie w dalszym ciągu rozmawiali o jedzeniu, a Arab w sąsiedniej kabinie, uwieszony kurczowo słuchawki, spoglądał na mnie z wściekłą zawiścią. Popatrzyłam na niego współczująco i opuściłam budkę. Hamid nadal stał przy kontuarze. Recepcjonista spojrzał na mnie uważnie. — To nie był ten telefon, na który pani czekała, prawda? — Do pewnego stopnia tak. Telefonowali z Damaszku znajomi mego kuzyna, do których właśnie pojechał. Pewnie zadzwoni później, zaraz po przyjeździe. — Dopilnuję, żeby panią natychmiast zawiadomiono — obiecał recepcjonista. 244 — Bardzo dziękuję. — Zwróciłam się do Hamida. — Czy jesteś już zamówiony na jutro? — Jeszcze nie. Będę pani potrzebny? — Czy mógłbyś zawieźć mnie do Damaszku? Chcę zobaczyć się z tymi znajomymi. Nazywają się Sifara, a tu jest ich adres. Trafisz tam? — Z pewnością. — Nie będę wracała tego samego dnia, ale oczywiście zapłacę ci za powrotną drogę. — Już mi pani zapłaciła dużo więcej, niż mi się należało. Proszę się o to nie martwić, na pewno złapię jakiś powrotny kurs z Damaszku do Bejrutu. To jest zupełnie normalne, często tak robimy. O której mam jutro rano po panią przyjechać? — O dziesiątej, jeśli możesz. — A jeśli pani kuzyn zatelefonuje? — Niech sobie telefonuje — odparłam. — I tak pojedziemy do Damaszku. Ale tego wieczoru Karol do mnie nie zadzwonił. Ale zostaną pojmani niespodzianie. Z „Rubajjatów" Omara Chajjama Następnego dnia rano też nie było telefonu. Trzy razy sięgałam po karteczkę, na której nagryzmoliłam numer, trzy razy brałam do ręki słuchawkę i trzy razy ją odkładałam. Jeśli będzie miał ochotę, zatelefonuje do mnie, jeśli tego nie zrobi, na pewno nie będę mu się narzucała. Te czasy, kiedy za nim latałam, minęły bezpowrotnie. A poza tym i tak miałam przecież jechać do Damaszku. Zostawiłam milczący telefon i zeszłam do hallu. Ranek był gorący, niebo pogodne. Znany mi duży 246 samochód zajechał o dziesiątej przed drzwi hotelu i wsunęłam się na siedzenie obok kierowcy. Hamid, jak zawsze w nieskalanej, najbielszej na świecie koszuli, przywitał mnie wesoło i ruszył szybko spod krawężnika. Ruchliwą Bab-Edriss i wąskimi uliczkami za Wielkim Meczetem dotarliśmy do długiego łuku Route de Damas, a potem oddaliliśmy się od morza i minąwszy ogrody bogatej dzielnicy willowej, wjechaliśmy na podgórze libańskie. Tuż za Bar Elias droga rozgałęzia się, prowadząc na północ do Baalbek i na południowy wschód do skrzyżowania, skąd lewym rozwidleniem jedzie się do Wadi el Harrir oraz na przełęcz między Mount Hermon i Djebel of Sheikh Mandour, gdzie biegnie granica. Granicę tę przekroczyłam uprzednio w odwrotnym kierunku, jadąc z wycieczką z Damaszku do Bejrutu, byłam więc z góry przygotowana na długie czekanie, mozolne przesuwanie się z miejsca na miejsce i czterokrotne nudne postoje. Nasz samochód był czwarty z rzędu od strony libańskiej, ale jakieś dwieście jardów dalej, w pasie neutralnym, uformował się długi

wąż pojazdów zdążających na północ, wśród których był również autobus. Czekali w upale i kurzu, by wydostać się z Syrii. Hamid wziął papiery wozu oraz mój paszport i zniknął w betonowym baraku, gdzie mieściła się straż graniczna. Czas wlókł się rozpaczliwie wolno. Pierwszy samochód przejechał przez szlaban, zatrzymał się znowu dla kontroli, po czym wolno pojechał na drugą stronę, by powtórzyć dokładnie tę samą ceremonię. W kwadrans później drugi wóz ruszył za nim. Przed nami pozostał już tylko jeden. W stojącym na słońcu samochodzie zrobiło się bardzo gorąco. Wysiadłam i idąc brzegiem skarpy znalazłam jakiś trochę mniej zakurzony głaz, na którym usiadłam. 247 Hotel zaopatrzył nas w prowiant na drogę, jadłam więc powoli kanapkę, póki nie dostrzegłam wlepionych we mnie oczu wychudłego psa, który wpełznął na brzeg drogi i patrzył na mnie pożądliwie, zachowując dystans mniej więcej długości kija. Wyciągnęłam do niego rękę z resztką kanapki. Spojrzał na nią głodnym wzrokiem, ale nie podszedł bliżej. Chciałam mu ją rzucić, ale zaledwie poruszyłam ręką, gwałtownie odskoczył w tył. Wstałam powoli, zrobiłam dwa kroki i położyłam ostrożnie chleb z wędliną w pyle drogi, po czym cofnęłam się trochę w stronę samochodu. Nie spuszczając mnie z oka, pies wolniutko wysunął się do przodu. Pod brudną sierścią można mu było policzyć kości. Pożarł kanapkę i podziękował mi prawie niewidocznym poruszeniem ogona. — Smakowało? — powiedziałam łagodnie, mimo wzbierającej we mnie irytacji. Pies błysnął białkami oczu i znów lekko pokiwał ogonem, tak mocno przyklejonym do ciała, że poruszał tylko samym koniuszkiem. Byłam zresztą niemal pewna, że zdarzyło mu się to pierwszy raz od wielu lat. Wzięłam drugą kanapkę (świeżutki rogalik z apetycznie wyglądającym kurczęciem) i położyłam na drodze. Pies tym razem schwycił kąsek trochę śmielej, ale natychmiast odwrócił się i uciekł z pełnym pyskiem. Rozejrzałam się wkoło. Hamid wyszedł właśnie z budynku straży. Otworzyłam już drzwiczki, gdy spostrzegłam, że potrząsa przecząco głową. — Obawiam się, że coś jest nie w porządku. Powiedzieli, że nie możemy przekroczyć granicy. — Nie możemy? Dlaczego, na litość boską? — Podobno pani paszport jest nie w porządku. — Co za nonsens! Na pewno jest w porządku. Co mają mu do zarzucenia? Hamidowi najwyraźniej było przykro. 248 — Nie ma pani odnotowanego wjazdu do Libanu... urzędnik mówi, że nie zaznaczono pani w paszporcie wyjazdu z Syrii, więc oficjalnie biorąc, w ogóle nie ma pani w Libanie. I nie może pani teraz wypuścić. Osłupiałam. W pierwszej chwili nie byłam w stanie tego pojąć. — Oficjalnie mnie nie ma... Więc co on sobie wyobraża — że jak ja się tutaj dostałam? Przekradłam się jakimś podziemnym tunelem? — Przypuszczam, że się nad tym w ogóle nie zastanawiał. Doszedł do wniosku, że zaszła jakaś pomyłka, to jasne, ale na razie nic na to nie może poradzić. — A to pięknie! — wybuchnęłam. — Czy masz ten paszport? Mogę zobaczyć? Niech to licho porwie, przecież nie dalej jak w piątek właśnie tutaj przejechałam granicę i musi być jakaś pieczęć... Hamidzie, czemu macie taki okropny alfabet? Czy sprawdziłeś, o co mu chodzi? — Tak, proszę pani. Ale obawiam się, że on ma rację. Nie ma żadnej pieczęci. W moim paszporcie było niewiele stempli, szybko więc go przejrzałam i przekonałam się, że urzędnik chyba jednak rzeczywiście miał rację. Spojrzałam na Hamida, ale w dalszym ciągu nie mogłam uwierzyć, że ta zaskakująca omyłka może przeszkodzić mi w podróży do Damaszku.

— Powtarzam ci jeszcze raz, że przejeżdżałam tędy w piątek. Powinni byli wtedy postawić swoją pieczęć, prawda? Jeśli tego nie zrobili, to ich wina. Doskonale pamiętam, że pokazywałam paszport, i przepuścili mnie bez żadnych trudności... Czy powiedziałeś temu urzędnikowi, że przejeżdżałam tędy w piątek? — Powiedziałem mu, że niedawno przyjechała pani tutaj z Damaszku. Nie byłem pewny, którego to było dnia. 249 — Jechałam z grupą wycieczkową, w pięciu samochodach... były dwadzieścia dwie osoby i przewodnik, Anglik. W piątek, około południa. Jeśli ten sam urzędnik miał wtedy dyżur, powinien pamiętać, że nas wszystkich przepuścił, a zresztą chyba muszą prowadzić tu jakąś ewidencję? Przewodnik miał wypisaną listę uczestników i moje nazwisko na pewno na niej było. Czy możesz jeszcze raz tam pójść i wszystko to mu powtórzyć? — Oczywiście, że mu to powiem. Ale wydaje mi się, że właśnie stąd wynikły kłopoty. Jeśli przejeżdżała pani granicę z wycieczką, pani nazwisko było z pewnością wpisane do zbiorowego paszportu... W takich przypadkach na ogół nie stemplują paszportów indywidualnych, chyba że ktoś tego zażąda. Ale pani ich o to nie prosiła, prawda? — Oczywiście, że nie. Nawet mi to do głowy nie przyszło. Nasz przewodnik powinien był o tym pamiętać... przecież wiedział, że mam zamiar zostać dłużej w Libanie. Ale słuchaj, Hamidzie, to naprawdę jest jakiś nonsens! Przecież oni doskonale wiedzą, że nie mogłam przedostać się tutaj nielegalnie. Znają ciebie i twój samochód. Na pewno bardzo często tędy przejeżdżasz. — Co tydzień. O tak, mnie znają i mnie puszczą. Moje papiery są w porządku. Ale obawiam się, że pani nic nie poradzi. Przepisy są bardzo surowe. Następny samochód ostentacyjnie, jak mi się wydawało, dodał gazu i minął szlaban. Z drugiej strony nadjechał jakiś rozklekotany autobus, warcząc głośno i wznosząc tumany kurzu. Cofnęłam się i zeszłam na brzeg drogi. Ludzie przyglądali mi się, ale bez większego zainteresowania. Takie rzeczy musiały zdarzać się codziennie. Przepisy, jak powiedział Hamid, były bardzo surowe. 250 — Jakie to wszystko głupie! — wykrzyknęłam ze złością. — To zupełnie tak, jakby się wyprawiało jakieś ceregiele na granicy między Anglią i Szkocją. Im mniejszy kraj, tym więcej robi zamieszania... Przepraszam, Hamidzie, nie chciałam sprawić ci przykrości. Tylko, że to wszystko jest takie denerwujące... i w dodatku to wściekłe gorąco. Bardzo cię przepraszam. — Nic nie szkodzi — wspaniałomyślnie i zupełnie szczerze odparł Hamid. Był zakłopotany i współczuł mi. — Ale on ma wrócić jutro rano, prawda? — Kto taki? — Pani kuzyn. — Wcale o nim nie myślałam — odparłam ze złością. Ale w rzeczywistości nie przestawałam o nim myśleć i Hamid wiedział o tym, zanim ja sama zdałam sobie z tego sprawę. Zrobiłam się nagle dziwnie przewrażliwiona i to zupełnie nowe dla mnie uczucie było bardzo nieprzyjemne. — Doskonale rozumiem, że nasze przepisy graniczne muszą wydawać się cudzoziemcom bardzo uciążliwe, ale mamy tu dużo problemów, w dodatku bardzo poważnych. Między innymi przemyt... Proszę mnie źle nie zrozumieć, na pewno nikt nie myśli, że pani bierze w tym udział, ale przepisy obowiązują wszystkich i trzeba ich ściśle przestrzegać. Tak się fatalnie złożyło, że pani podpadła... — Padłam ich ofiarą. — Przepraszam?

— Padłam ofiarą tych przepisów. „Podpaść" znaczy coś zupełnie innego. A więc tu chodzi o przemyt? Ale o jaki przemyt, na litość boską? Czy wyglądamy na obładowanych bronią, wódką... już sama nie wiem czym? — Och, na pewno nie wódką, to nie tutaj. Ale mogłaby pani bez trudu przemycać narkotyki. 251 Uniosłam wysoko brwi. — Narkotyki? No tak, rzeczywiście mogłabym. W jakiejś książce w bibliotece mojego kuzyna nazwano tę trasę „szlakiem haszyszu". Roześmiał się. — Nie wiedziałem, że to się tak nazywa. Bejrut ma... powiedzmy, dość wątpliwą reputację. W dodatku to nie tylko haszysz... w Turcji i Iranie produkuje się opium i tędy odbywa się przemyt do portów. Mówiłem pani, że została wprowadzona ostra kontrola, ale będzie jeszcze ostrzejsza. Zgromadzenie Narodowe Zjednoczonej Republiki Arabskiej wystąpiło z wnioskami do rządów poszczególnych krajów i kary będą teraz surowsze, a na granicach, jak się pani przekonała, wprowadzono duże obostrzenia. — Przypuszczam, że są konieczne. Ale wydaje mi się, że nie powinno to dotyczyć turystów. — Paru turystów zostało schwytanych na przemycie. Ostatnio zatrzymano dwóch angielskich studentów, którym udowodniono winę. Nie czytała pani o tym w gazetach? Potrząsnęłam głową. — Co z nimi zrobili? Jaka im za to grozi kara? — W ich przypadku, więzienie. Jeszcze są w Bejrucie. Dawniej dostawało się za taką sprawę jakieś trzy lata, ale teraz skazują na długoletnie ciężkie roboty. Obywatele libańscy, pomijając wyrok, tracą jeszcze prawa obywatelskie i zostają wciągnięci do rejestrów policyjnych jako handlarze narkotyków. A w innych krajach wyroki są dużo surowsze. Na przykład w Turcji skazują na śmierć... w Egipcie obecnie także, i myślę, że tak samo w Iranie. Widzi pani, jak surowo się to traktuje. — Ale, o ile dobrze pamiętam, przedwczoraj mówiłeś, że na Środkowym Wschodzie jest inaczej. W każ252 dym razie zapewniałeś mnie, że nikt nie uważa palenia haszyszu za zbrodnię. — Gdy jakiś rząd traktuje coś serio, zawsze się okazuje, że w grę nie wchodzą względy moralne, tylko ekonomiczne — cynicznie odparł Hamid. — W Egipcie, na przykład, to bardzo poważny problem... Narkomani, jak pani wie, są bardzo mało warci jako robotnicy... i tamtejszy rząd miał wiele kłopotu z powodu nielegalnego importu narkotyków z Libanu. Występował więc z ciągłymi protestami do Zgromadzenia Narodowego, a wszystkie nasze kraje muszą obecnie bardzo się liczyć z tym, co Egipt myśli i czego pragnie. — Uśmiechnął się. — Chyba już pani rozumie, skąd te trudności? Ale trzeba przyznać, że wiele trudności mają także celnicy. Widzi pani ten autobus? W autobusie na całe szczęście zgaszono silnik i wóz stał nieruchomo przy szlabanie, po stronie libańskiej. Pasażerowie wysiedli i stali na drodze, czekając, aż skończy się kontrola ich dokumentów. Wszyscy mieli zrezygnowane miny ludzi przygotowanych na całodzienne czekanie i łatwo było zrozumieć tego przyczynę, gdyż dach autobusu uginał się dosłownie pod ciężarem bagażu, jakby mieścił cały ruchomy dobytek pasażerów. Pośród tej góry rzeczy widać było nawet fotele i materace stłoczone obok dywanów, tłumoków z odzieżą i brudnych płóciennych toreb, które niegdyś nosiły napisy „Air France" albo „B.O.A.C.", oraz wiklinową klatkę pełną nieszczęśliwie wyglądających kur. — Muszą to wszystko przeszukać — objaśnił Hamid. — Dla kilku paczuszek jakiegoś proszku?! — wykrzyknęłam. — Czy to możliwe? Roześmiał się.

— Ależ tak. Czasem znajdują znacznie więcej. Jest mnóstwo sposobów ukrywania i przewożenia narkotyków. Nie dawniej jak w zeszłym tygodniu został za283 trzymany mężczyzna, który podawał się za szewca. W jego szewskim ekwipunku była duża walizka, pełna zelówek. Ale okazało się, że to była marihuana, bardzo drobno zmielona, a potem sprasowana w kształt zelówek. Czasem wygląda to jak guma, marmolada lub owcze odchody. — Uważam — powiedziałam — że każdego, kto przewozi przez granicę walizkę odchodów, należy niewątpliwie zamknąć. — Ma pani rację — odparł poważnie Hamid. — Jeśli pani pozwoli, pójdę teraz wyjaśnić sprawę zbiorowego paszportu. Czy pani tu na mnie zaczeka? — Pójdę z tobą. jeśli nie masz nic przeciwko temu. Spróbuję sama się z nim rozmówić. Czy któryś z nich zna angielski? — Nie sądzę, ale będę pani służył za tłumacza. Pokój w baraku był mały, przeraźliwie duszny i pełen tęgich, przekrzykujących się mężczyzn o oliwkowej cerze. Gdy weszłam z Hamidem, wszelkie rozmowy nagle ucichły, a siedzący za barierką mężczyzna w mundurze (również tęgi, z oliwkową cerą) wzniósł desperacko oczy w górę i potrząsnął głową. Wyjaśniłam, o co chodzi, a Hamid przetłumaczył. Urzędnik wysłuchał nas z najlepszą wolą, pomimo że kolejka samochodów przed barakiem wciąż rosła i kierowcy ze swoimi mocno sfatygowanymi i postrzępionymi dokumentami przepychali się do barierki. Muchy brzęczały monotonnie w upale, a w powietrzu wisiał zgęszczony odór potu, atramentu i tureckiego tytoniu. Wszystko na próżno. Urzędnik był uprzejmy, ale stanowczy. Podczas moich wyjaśnień kiwał ze zrozumieniem głową i nawet mi współczuł, ale nic więcej nie mógł dla mnie uczynić. Sprawa była jasna. Nie miałam ostemplowanego wjazda. W jaki sposób mógłby wobec tego przybić mi pieczątkę wyjazdu? Bardzo mu 254 przykro, ale to niemożliwe. Musi słuchać poleceń władz. Bardzo żałuje, ale prawo jest prawem. Widać było, że nie robi trudności, a nawet przeciwnie, stara się w tej nieprzyjemnej sytuacji być wyrozumiały i cierpliwy. Dałam w końcu za wygraną, bojąc się, że sama dłużej nie wytrzymam w tym lepkim upale i zacznę krzyczeć, podziękowałam mu więc i z trudem przecisnęłam się do wyjścia. Po zaduchu panującym w baraku upalne powietrze na zewnątrz wydawało się niemal chłodne. Wróciłam do samochodu, myśląc ze złością, co mam robić dalej. Było oczywiste, że muszę wracać. Aby uratować coś z tego dnia, mogłam zrobić tylko jedno — poprosić Hamida, żeby mnie gdzieś zawiózł. Na przykład do Baalbek... Byłam już tam z wycieczką, ale wtedy program dnia był ogromny i wszystko odbywało się w wielkim pośpiechu. Moglibyśmy teraz pojechać, nie spiesząc się, doliną Bk'aa, zwiedzić jeszcze raz Baalbek, a potem wrócić do Bejrutu przez góry... Będę mogła zatelefonować do Bena, jak wrócę, bo to nic pilnego, i powiem mu wtedy, co mi się wydarzyło. Doznałam dużego zawodu i byłam wściekła, ale w gruncie rzeczy nie stało się nic wielkiego. Wielkiego może nie — tylko że nerwy miałam napięte do ostateczności. Zauważyłam, że Hamid na mnie patrzy, i nagle powiedziałam bez zastanowienia: — Wiem, że pewnie zobaczę go jutro, ale chcę zobaczyć go dzisiaj, i to jak najprędzej. Nie potrafię ci tego wytłumaczyć... widzisz, Hamidzie, on nie jest dla mnie zwykłym kuzynem, jesteśmy niemal bliźniakami. Wiem, że o bliźniakach opowiada się mnóstwo rozmaitych bredni, ale chyba naprawdę jest w tym coś szczególnego. Ma się ochotę być... no, powiedzmy, blisko. Wiem tylko jedno, że koniecznie chcę zobaczyć Karola 255

dzisiaj. Chcę usłyszeć, co mi będzie miał do powiedzenia. I być z nim razem. Och, wcale nie w tym znaczeniu, jak sobie może pomyślałeś... tego się nie da wytłumaczyć, ale... — wzruszyłam ramionami i rozłożyłam ręce bardzo nieangielskim gestem, ale za to bardzo zwykłym i z pewnością zrozumiałym dla każdego Araba. — Czy pani się obawia, że mu się coś stało? — szybko zapytał Hamid. — Ach, nie... nic podobnego! Cóż mogło mu się stać? Powiedziałam już, że nie potrafię tego wytłumaczyć. Ale trudno, nie chcą nas puścić przez granicę i nie ma na to rady. Nie ma sensu dłużej stać tutaj i dyskutować na ten temat. Musimy jechać z powrotem i zatelefonuję z hotelu do Damaszku. Bardzo ci dziękuję, Ha-midzie, byłeś bardzo cierpliwy... to naprawdę ładnie z twojej strony, że mi się starałeś pomóc i poświęciłeś mi tyle czasu. O Boże, chwileczkę... zupełnie zapomniałam! Czy nie umówiłeś się już z kimś w Damaszku na powrotną drogę? I co będzie, jeśli nie zgłosisz się w oznaczonej godzinie po swoich klientów? — To nie ma znaczenia. Byłem umówiony dopiero na jutro rano. Wystarczy, że zatelefonuję, i pojedzie ktoś inny. — Otworzył przede mną drzwiczki samochodu. — Proszę się o to nie martwić, jestem dziś do pani wyłącznej dyspozycji. Gdzie mam panią zawieźć? Czy była już pani w Baalbek? Zawahałam się. — Chyba już za późno, żeby jechać do Homs? — Nie byłoby za późno, ale tam też jest granica. — Piekło! Oczywiście masz rację. Ładnie nas urządzili. Jeśli jesteś pewny, że w Damaszku nikt nie będzie miał do ciebie pretensji, bardzo chętnie jeszeze raz pojadę do Baalbek, żeby je zwiedzić na własną rękę i bez pośpiechu. — Ale gdy wsiadałam do samochodu, 256 znów mi się coś przypomniało i zatrzymałam się na chwilę. — Wiesz, zdaje mi się, że jednak będziemy musieli na tym zakończyć i wrócić do Bejrutu. Właśnie mi przyszło na myśl... co będzie przy wyjeździe z powrotem do Londynu? Czy będę musiała starać się 0 nową wizę, czy zwrócić się do konsula i próbować załatwić ten przeklęty stempel wjazdowy? Sama nie wiem... Ale jeśli wynikną jakieś trudności, może to długo potrwać. Lepiej zaraz to wyjaśnić. — Myślę, że ma pani rację, ale nie wydaje mi się, żeby zajmował się tym pani konsul. Sądzę, że będziemy musieli pojechać do szefa policji w Bejrucie i uzyskać nową wizę. Jeśli zechce pani chwilę zaczekać, pójdę jeszcze raz do tego urzędnika i zapytam, co mamy zrobić. Kto wie, może to wcale nie będzie tak długo trwało? Może nawet uda nam się tu wrócić i zdążymy dojechać do Damaszku przed wieczorem? Wcale się nie spodziewałam, że aż tak się ucieszę 1 że ta propozycja przyniesie mi taką ulgę. Uśmiechnęłam się do Hamida. — Och, jak by to było cudownie! A ty mógłbyś wywiązać się ze swego zobowiązania i zrobić powrotny kurs. Strasznie ci dziękuję, Hamidzie, jesteś naprawdę nieoceniony! — Za taki uśmiech — odparł Hamid — gotów byłbym popełnić nawet przestępstwo. Pani kuzyn to szczęściarz! . Odszedł szybko w stronę baraku. W samochodzie było gorąco jak w łaźni, wolałam więc czekać na drodze. Autobus (z napisem „Baalbek") był już rozładowany, brudne bagaże leżały w kurzu i spoceni celnicy przeszukiwali je z posępnymi minami. Ludzie stali dookoła, przyglądając się, paląc fajki i spluwając co chwila. Paru młodych Arabów przysunęło się bliżej, uważnie mnie obserwując. 17 — Ogary Gabriela 257 Spojrzałam na barak po drugiej stronie drogi. Przez otwarte drzwi widać było rozkrzyczany tłum, przepychający się i stłoczony koło barierki. Hamid na pewno zabawi tam dłużej. Odeszłam od samochodu i znów wdrapałam się na zbocze przy drodze.

Tym razem weszłam wyżej, unikając kurzu i wyziewów benzyny, nie spuszczałam jednak z oczu samochodu. Droga biegła w tym miejscu płytkim wykopem i zaledwie weszłam trochę wyżej, znalazłam się pośród trawy i kwiatów. Było tu dużo chłodniej. Kwiaty nie rosły tak bujnie, jak przy drodze do Af-ki, ale zbocze było zielone, rzadkie źdźbła trawy falowały w lekkim wietrzyku, a szare główki ostów i rozsiane wokoło małe, białe kwiatki wyglądały z daleka jak posrebrzone szronem. Nad tym wszystkim, w żywym kontraście, złociły się oślepiająco na tle szarych głazów pędy bujnie kwitnących żarnowców. Wszędzie zaś, śmiało strzelając do góry, rosły malwy — zwykłe, poczciwe malwy z wiejskich angielskich ogródków. Czerwone, żółte i białe, wykwitały zwycięsko spośród głazów, na górskim zboczu w Libanie. O ćwierć mili dalej rosły takie same malwy i kwitły takie same żarnowce, na takich samych skałach, ale była to już Syria. Wdrapałam się jakieś sto stóp w górę i z tej wysokości, poprzez pas ziemi niczyjej, za syryjskim posterunkiem granicznym, zobaczyłam drogę, która okrążywszy cypel skalny schodziła w dół, by przeciąć rzekę płynącą na dnie doliny. Jak we wszystkich spragnionych wody okolicach, zieleń drzew i pól skupiała się przy rzece, która żłobiła sobie drogę na południe wśród szerokich pasów drzew, pól i winnic, pokrywających dno doliny. Tu i ówdzie, niby zielone żyłki na zeschłym liściu, biegły mniejsze dopływy, łączące się z dużą rzeką. Widziałam 258 wyraźnie jedną taką rzeczułkę, płynącą o jakieś ćwierć mili od granicy syryjskiej. Wiła się zieloną wstęgą przez nagą, pagórkowatą okolicę, a nad nią ciągnęło się kilka poletek zbóż i rosły topole, o pniach białych jak kość i młodych listkach, bielejących w powiewie wiatru. Tuż obok biegła pokryta kurzem dróżka, po której wlókł się osioł, a za nim wolno szła kobieta z glinianym dzbanem na głowie. Przez jakiś czas obserwowałam ją bezmyślnie, lecz nagle wyprostowałam się i z wytężoną uwagą utkwiłam wzrok w miejscu, gdzie daleka polna dróżka zbiegała się z główną drogą. Tuż przy skrzyżowaniu rosła niewielka kępa drzew. A pod tymi drzewami połyskiwało coś białego. Samochód. Dobrze mi znany samochód, zaparkowany w cieniu i zwrócony przodem na południe. O ile pamiętam, wspominałam już, że jestem wyjątkowo dalekowzroczna. Po minucie, a może dwóch usilnego wpatrywania się nie miałam wątpliwości, że to porsche mego kuzyna. Zasłona z liści nie pozwalała mi dojrzeć, czy Karol siedzi w samochodzie, ale po krótkiej chwili byłam nieomal pewna, że widziałam za krzakami jakiś ruch. Odwróciłam się i zaczęłam szybko schodzić. Zadyszana, stanęłam w kurzu przy samochodzie akurat w chwili, gdy Hamid wyszedł z baraku. Bez żadnych wstępów oznajmił: — Zdaje się, że wszystko będzie dobrze. Musimy jechać na policję, więc jeśli zaraz wyruszymy... Czy coś się stało? Podniecenie i szybki marsz ze stromego zbocza pozbawiły mnie tchu. — Widziałam przed chwilą jego samochód... to znaczy samochód Karola... mego kuzyna! Stoi zaparkowany o jakieś ćwierć mili za granicą syryjską. Weszłam tam, na górę — pokazałam mu palcem — widać stam259 tąd rzekę za tym urwiskiem i za kępą drzew stoi zaparkowany porsche. Może Ben mu powiedział, że mnie oczekują w Damaszku, i Karol wyjechał mi na spotkanie? Jak myślisz, Hamidzie? — Może, ale nie wydaje mi się to prawdopodobne — odparł Hamid. — Czy to na pewno jego samochód?

— Jestem zupełnie pewna. W każdym razie mogę ręczyć, że to biały porsche, a takie samochody raczej rzadko się tu spotyka. — W którą stronę jest skierowany? — Na południe. — Obok nas szlaban opadł z trzaskiem za jadącym na południe samochodem i strażnik arabski, odszedłszy na bok, usiadł w kucki na brzegu drogi i zapalił papierosa. Dalej, za syryjską granicą, słońce jarzyło się w szybach czekających samochodów. Zmarszczyłam brwi, oślepiona blaskiem. — Masz rację, to nie ma sensu. Jeśliby mu się rzeczywiście tak spieszyło, żeby się ze mną spotkać, zaczekałby na mnie wczoraj albo zatelefonował, nie licząc na przypadek. Ale w takim razie, co on tutaj robi? Jeśli przyjechał wczoraj wieczorem do Damaszku, wydaje się dość nieprawdopodobne, żeby chciał zaraz wracać, nie czekając na pana Sifarę i wiedząc od Bena, że niedługo się zjawię. Tak czy inaczej, wyraźnie jedzie na południe. — Właśnie się nad tym zastanawiałem... — wolno powiedział Hamid. — Może jedzie na południe z Homs? O ile pamiętam, mówiła pani, że pan Sifara ma wrócić z Homs, prawda? Zupełnie możliwe, że pani kuzyn zatelefonował do Damaszku, dowiedział się o tym i postanowił pojechać najpierw do Homs. — I tam przenocował? To możliwe... ale wobec tego czemu nie przyjechał rano do Bejrutu? Gdyby nawet miał jeszcze coś ważnego do załatwienia w Damaszku, 260 powinien był wstąpić po mnie do Bejrutu albo przynajmniej zatelefonować. — I pewnie to zrobił. Jeśli dziś rano zadzwonił z Homs i dowiedział się, że pani wyjechała, mógł dojść do wniosku, że zamiast przez pustynię, lepiej będzie jechać tą drogą i złapać panią na granicy. Jeśli mu powiedzieli, że pani jeszcze tędy nie przejeżdżała, mógł postanowić zaczekać na panią po tamtej stronie. — To zupełnie możliwe... ale równie dobrze może to być zwykły przypadek... po prostu mój kuzyn mógł wybrać tę drogę, żeby nie jechać przez pustynię. A teraz ta heca z wizą! — Patrzyłam bezradnie na pokrytą kurzem drogę. — Karol może w każdej chwili odjechać, a ja nawet nie jestem w stanie się tam przedostać, żeby go zawiadomić. — Pani nie może — powiedział Hamid — ale ja mogę. — Jego uśmiech dodał mi otuchy. — Proszę się nie martwić, bo nie ma powodu. Zaraz tam pojadę i zobaczę się z pani kuzynem. — Naprawdę? Zrobisz to? — Oczywiście. Powiem mu, że pani tu jest i nie może przejechać przez granicę. Może będzie wolał wrócić i osobiście zawieźć panią na policję, do Bejrutu? Jeśli się na to zdecyduje, pojadę wprost do Damaszku i zgłoszę się u moich klientów na powrotną jazdę. Jeśli nie, wstąpię tutaj po panią. Czy nie będzie pani przykro zostać samej? — Ależ co znowu! Jestem ci strasznie wdzięczna. Masz rację, że trzeba się spieszyć, bo Karol może odjechać. Wezmę resztę śniadania i będę czekała na tym zboczu. — Tu jest pani torebka... żakiet też może się przydać. — Nie tracąc czasu Hamid wydobywał moje rzeczy z samochodu. — Termos z kawą i owoce... tak, to 261 chyba wszystko, jeśli na granicy będzie tłok, może pani dość długo czekać. — Nie martw się o mnie. W każdym razie będę ze zbocza widziała, co się z wami dzieje. — Czy pani kuzyn szybko jeździ? — Jak czasem — odparłam. — Dlaczego o to pytasz? — Jeżeli rzeczywiście nie wie, że pani tu jest, i tylko przypadkiem się zatrzymał... mógł już odjechać. — Spróbujesz go dogonić? — Jeśli tylko to będzie możliwe. Czy pani udźwignie sama to wszystko? Wydaje mi się, że powinienem natychmiast jechać. — Dam sobie świetnie radę, jedź zaraz. Hamid wsiadł do samochodu i zapuścił silnik.

— Mówiła pani, że stoi za drzewami? Widać go z drogi? Gdzie to jest? — Jakieś ćwierć mili od granicy, kępa drzew po prawej stronie i obok garbaty mostek. Na pewno trafisz. Akurat masz wolną drogę, więc szybko ruszaj. Dziękuję, Hamidzie, serdecznie ci dziękuję... — Bardzo proszę... zawsze do pani usług. Uśmiech, szybki pożegnalny ruch ręką i już go nie było. Dysząc, wdrapałam się z powrotem na zbocze. Porsche stał jeszcze za drzewami. Położyłam swoje rzeczy na trawie i osłoniłam dłonią oczy, żeby lepiej widzieć. Ponieważ jeszcze nie odjechał, moje obawy, że zatrzymał się tylko na chwilę „z konieczności", musiały być niesłuszne. Albo przystanął, żeby coś zjeść, albo rzeczywiście na mnie czekał. Spojrzałam w dół na najbliższy odcinek drogi. Szlaban po libańskiej stronie podniósł się w górę i wielki samochód, błyskając szybami, przemknął szybko przez kawałek ziemi niczyjej. Zatrzymał się przed szlabanem syryjskim i zobaczyłam, że Hamid pośpiesznie wysko262 czył z wozu i pobiegł do baraku pokazać dokumenty. Ponieważ nie wiózł pasażera i często tędy przejeżdżał, byłam przekonana, że puszczą go po pobieżnym obejrzeniu papierów. Spojrzałam w drugą stronę, żeby sprawdzić, co dzieje się z porsche'em. Było to akurat w momencie, gdy biały samochód wypadł zza kępy drzew, niby chart spuszczony ze smyczy. Skręcił w prawo w tumanach kurzu i pomknął drogą w kierunku Damaszku. W chwilę potem usłyszałam chrzęst skrzynki biegów, gdy samochód wjeżdżał na mostek. Ale gdy dźwięk ten dobiegł do mnie, samochodu nie było już widać. Pewna, że z niebios spłynie ratunek, Nie spodziewałam się, jak nędzni są ci ludzie... S. T. Coleridge: „Christabel' Nie wiem, jak długo stałam na wystawionym na wiatr zboczu, patrząc na opustoszały odcinek" drogi, na którym przedtem widziałam białego porsche'a. Czułam się tak, jak gdybym została porwana w powietrze jego pędem, a potem rzucona bez przytomności na pełną kurzu drogę. Opanowałam się z trudem i spojrzałam na drogę, by zorientować się, gdzie jest Hamid. Był już przy drugiej syryjskiej barierze i pokazywał przez okienko papiery (zapewne samochodu). Strażnik 264 wziął je i zaledwie spojrzawszy oddał Hamidowi. Szlaban podniósł się i samochód przejechał, a potem nabierając coraz większej szybkości znikł mi z oczu za skalnym cyplem. Porsche mógł mieć nad nim przewagę najwyżej czterech minut. Po kilku sekundach Hamid pojawił się na drodze przed mostkiem i zobaczyłam kłąb kurzu, który wzniósł się w górę, gdy wielki samochód zahamował gwałtownie na brzegu drogi, koło kępy drzew. Hamid wysiadł, ale widocznie od razu spostrzegł, że dość rzadka kępa nie mogłaby całkowicie zasłonić białego porsche^, gdyż odwrócił się i osłoniwszy dłonią oczy spojrzał w głąb ciągnącej się na południe doliny. Stał tak zaledwie kilka sekund, po czym szybko wskoczył do samochodu, zatrzasnął drzwiczki i przejechawszy przez mostek również zniknął mi za zakrętem z oczu. Łatwo było domyślić się, że zobaczył biały samochód na drodze przed sobą. Ale znacznie trudniej było odgadnąć, kiedy uda mu się go dogonić. Wykombinowałam sobie, że zawodowy kierowca, doskonale znający trasę, łatwo nadrobi różnicę czasu wywołaną wcześniejszym startem Karola, mimo technicznej przewagi porsche'a nad miejską taksówką. Cztery minuty to dużo, ale gdyby Karol naprawdę się spieszył, nie stałby tak długo w przydrożnym lasku. Jego gwałtowny start był na pewno tylko przejawem nadmiaru energii. Teraz jedzie oczywiście dużo wolniej i rozkoszując się pogodą podziwia dzikie malwy na stokach Djebel of Sheikh Mandour.

Usiadłam obok rozłożystego, pachnącego dzikim miodem żarnowca i zaczęłam jeść śniadanie. Oprócz rogalików z wędliną zapakowano mi torebkę czarnych oliwek, porcję śmietankowego sera i małe paszteciki z pikantnym nadzieniem z kiełbasy, przyprawionej jakimiś ziołami. Zaspokoiwszy głód zabrałam się do soczystej 265 brzoskwini. Tymczasem droga opustoszała i pojawił się tylko jeden autobus — tym razem jadący na południe. Strażnik zniknął na dobre, prawdopodobnie poszedł odbyć popołudniową drzemkę. Spojrzałam na zegarek. Pół do drugiej. A na drodze ani śladu Hamida czy Karola. O drugiej droga była nadal pusta. O pół do trzeciej tak samo. Nie było również mowy, bym mogła spokojnie odpocząć na tym ukwieconym zboczu. Kilku młodych Arabów, wałęsających się dotąd leniwie koło baraku celnego, po dłuższej konferencji, pełnej znaczących uśmiechów i trącania łokciami (udawałam, że ich nie widzę), zdecydowało się wejść na zbocze i zacząć ze mną rozmowę. Zapewne kierowała nimi tylko zwykła ciekawość, ale znali zaledwie kilka angielskich słów, a ja ani słowa po arabsku. Stali więc koło mnie, szczerząc zęby i gapiąc się, aż w końcu nie wytrzymałam. Wstałam i zaczęłam zbierać swoje rzeczy. Wiedziałam, co mogło się stać. Hamid pewnie źle zrozumiał mój wybuch rozpaczy spowodowany długą zwłoką i moje rozczarowanie wziął za gwałtowny niepokój o Karola, któremu grozi zapewne jakieś niebezpieczeństwo. Albo nadal zawzięcie ścigał porsche'a, albo temu z nich, który wracał po mnie, coś się musiało przydarzyć. Ale jeśli będę dłużej czekała i nikt się nie zjawi, nie zdążę na czas do głównego komisariatu policji w Bejrucie, nie załatwię sprawy mojej wizy i taki będzie koniec. Kiedy więc któryś z młodzieńców, mrugając znacząco, usiadł na sąsiednim kamieniu i po raz dwunasty powtórzył: — New York? London? Miss? — a potem dodał kilka słów po arabsku, na co jego towarzysze odpowiedzieli głośnym śmiechem, skorzystałam z okazji, że 286 autobus z napisem „Baalbek" zatrzymał się akurat w tej chwili u stóp zbocza, zabrałam resztę rzeczy i grzecznie, ale stanowczo powiedziawszy ,,Do widzenia" zeszłam na drogę. W cieniu stojącego na drodze samochodu leżał wychudzony pies. Spojrzał na mnie przyjaźnie, ale (jak mi się wydało) bez większej nadziei. Przechodząc obok niego, upuściłam ostatni rogalik z wędliną i zobaczyłam, że chwycił go w zęby i natychmiast umknął przed młodymi Arabami, którzy w dalszym ciągu szli za mną. Tłum pasażerów stał w upale koło autobusu, z rezygnacją przyglądając się celnikom, którzy przerzucali ich dobytek. Cała ta scena wyglądała jak ponury exodus. Jakiś urzędnik dość pobieżnie przeglądał ich dokumenty. Strażnik przepuścił następny samochód i znów zapadł w drzemkę. Nikt się niczym nie przejmował. Nawet dwaj młodzi Arabowie przestali mnie ścigać. Przeszłam do baraku, gdzie przywitało mnie lekko zamglone i wyraźnie niechętne spojrzenie urzędującego za barierką dżentelmena o oliwkowej cerze. Upłynęło dobrych kilka minut, zanim udało mi się znaleźć w tłumie kogoś mówiącego na tyle po angielsku, aby mógł przetłumaczyć moje pytanie. W końcu jednak mi się to udało. — O której godzinie odchodzi stąd autobus do Baalbek? — zapytałam. — O pół do czwartej. — Czy jest stąd jakiś autobus do Bejrutu? — O tak! — O której? — O piątej. — Wzruszenie ramion. — Może trochę później. Do Bejrutu przyjeżdża o szóstej. Zastanawiałam się przez chwilę. Baalbek leży dość daleko z drogi, ale istniała poważna szansa, że uda mi się wynająć tam jakiś samochód i pojechać do Bejrutu 267

skrótem przez góry. W ten sposób byłabym tam dużo wcześniej niż jadąc autobusem, który ewentualnie miał stąd odejść o piątej. Nie uśmiechało mi się czekać tu jeszcze dwie godziny, a może nawet dłużej. — Z dwojga złego wolałam wybrać się do Baalbek. — Czy w Baalbek będę mogła wynająć taksówkę albo jakiś samochód bez kierowcy? — Na pewno. — Ale towarzyszyło temu wzruszenie ramionami. — Sama pani rozumie, jest już dość późno, może jednak... — Gdzie mam szukać taksówki? — Przed świątyniami albo na głównej ulicy. Można się również zapytać w hotelu „Adonis", przed którym staje autobus. Wiedziałam, gdzie jest ten hotel. Zajechaliśmy tam z wycieczką w piątek na obiad i przypomniałam sobie, że kierownik zupełnie dobrze mówi po angielsku. — Gdzie jest w Bejrucie główny komisariat policji? — Na ulicy Badaro. — O której kończą urzędowanie? Na tym utknęliśmy. Pierwsza niepewna odpowiedź brzmiała: — O pierwszej. Potem ktoś inny powiedział: — O piątej. I znowu: — Pracują od piątej do ósmej. Ktoś poprawił: — Nie, nie... tylko do siódmej. W końcu wszyscy wokoło zaczęli wzruszać ramionami. — Skąd mamy wiedzieć? Ponieważ to ostatnie stwierdzenie na pewno zawierało więcej prawdy niż poprzednie, przestałam zadawać pytania i zakończyłam rozmowę: 268 — Jeśli mój kierowca albo ktoś inny będzie się o mnie dowiadywał, proszę mu powiedzieć, że pojechałam do komisariatu policji przy ulicy Badaro w Bejrucie, a potem do mego hotelu, który nazywa się „Fenicja". Będę tam czekała. Compris? Ponieważ zgodzili się, że compris, poprzestałam na tym i podziękowawszy wszystkim wokoło, wyszłam z baraku. Silnik autobusu warczał głośno i czarne kłęby spalin wydobywały się z rury wydechowej. Miałam tylko sekundę czasu, by szybko spojrzeć na drogę, czy nie nadjeżdża biały porsche lub czarna taksówka. W chwilę potem z przeraźliwym wyciem silnika wyruszyliśmy przez Bar Elias i Bk'aa do Baalbek. Była to straszliwa jazda, która zdawała się trwać wiecznie, aż wreszcie autobus skończył swój kurs zatrzymując się w dusznej, brudnej uliczce, niedaleko ruin świątyni i tuż przed wejściem do hotelu „Adonis". Wysiadłam szybko i strzepnęłam wymiętą spódnicę, z głębokim przekonaniem, że wyganiam z niej chmarę pcheł. Autobus zniknął za zakrętem, pasażerowie rozeszli się, a czarne kłęby spalin rozwiały się w powietrzu. Ulica była prawie pusta, tylko przy krawężniku stał duży, lśniący, czarny samochód, a tuż za nim — zupełnie szokujący kontrast — obdarty Arab trzymał za uzdę białego wielbłąda. Rzucił się na mnie natychmiast, zasypując mnie gradem arabskich słów urozmaiconych kilkoma angielskimi wyrazami, z których zrozumiałam, że proponuje mi przejażdżkę na swoim wielbłądzie za drobną sumę pięciu angielskich funtów. Z pewnym trudem udało mi się przed nim obronić, jak również odrzucić jego ofertę sfotografowania mnie za marnych dziesięć szylingów. Wbiegłam szybko po schodach do hotelu. 269 Ucieszyłam się na widok kierownika, obawiałam się bowiem, że może odbywać popołudniową sjestę. Znalazłam go na małym, wysypanym żwirem dziedzińcu, spełniającym

rolę ogródka przy hotelowej restauracji. Pił piwo, siedząc z jakimś mężczyzną przy jednym z małych stolików rozstawionych pod sosnami. Był to niski Arab, o okrągłej twarzy, z krótko przystrzyżonym wąsikiem. Zauważyłam, że nosi zegarek i sporo innych drobiazgów z bejruckiego złota. Jego towarzysz, którego w pierwszej chwili ledwie zauważyłam, wyglądał na Anglika. Kierownik wstał i szybko wybiegł mi na spotkanie: — Madame... mademoiselle? Wróciła pani do nas? Zdawało mi się, że pani wycieczka opuściła już Liban... — Jakim cudem mnie pan poznał?! — zawołałam. Pocałował mnie w rękę na przywitanie, ostentacyjnie manifestując swoją radość. Można było pomyśleć, że spędziłam w tym hotelu cały miesiąc, zajmując najlepszy apartament z pełnym utrzymaniem, gdy w rzeczywistości wypiłam tylko kieliszek jakiegoś alkoholu, kiedy parę dni temu wstąpiłam tu razem z moją wycieczką, aby zjeść kanapki, które wzięliśmy na drogę. — Ma pan naprawdę wspaniałą pamięć. Myślałam, że mając tak wielu turystów już ich pan właściwie nie dostrzega. — Jakże mógłbym panią zapomnieć, mademoiselle? — Jego głęboki ukłon i szarmanckie spojrzenie potwierdzały szczerość słów. — A poza tym pracuję tu dopiero od początku sezonu. Jak dotąd, pamiętam wszystkich moich gości. Proszę bardzo... może zechce pani spocząć? Byłoby nam bardzo przyjemnie, gdyby pani zechciała usiąść z nami. Wolałam nie skorzystać z tej propozycji. — Och nie... bardzo dziękuję... . — odparłam. — Chciałam tylko pana o coś zapytać. Podróżuję teraz na 270 własną rękę i potrzebuję pomocy, przyszło mi więc na myśl, żeby się zwrócić do pana. — Oczywiście. Proszę powiedzieć, o co pani chodzi. Zrobię wszystko, co będę mógł. Widać było, że ma najlepsze zamiary, ale ku memu przerażeniu, gdy tylko zaczęłam mu wyjaśniać swoje kłopoty i wspomniałam o samochodzie, bezradnie rozłożył ręce. — Oczywiście postaram się pani pomóc... ale o tej godzinie prawie wszystkie miejscowe samochody na pewno zostały już wynajęte i są poza miastem. Ale może znajdzie pani jeszcze jakiś samochód koło świątyni... Czy mówi pani po arabsku? — Nie. — Wobec tego poślę z panią kogoś, kto pani pomoże. Może mają jeszcze jakiś samochód. Jeśli nie... postaram się coś znaleźć... może nawet któryś z moich przyjaciół... Czy to bardzo pilne? — Chciałabym jak najprędzej dostać się do Bejrutu. — Proszę się nie martwić, mademoiselle, dla pani zrobię wszystko. Bardzo mi przyjemnie, że zechciała pani zwrócić się do mnie o pomoc. Zatelefonowałbym zaraz w tej sprawie, ale tak się akurat złożyło, że dziesięć minut temu musiałem zamówić samochód dla jednego z moich gości i miałem z tym trochę kłopotu. Ale za dwadzieścia minut lub pół godziny można będzie znowu spróbować. — Przepraszam bardzo — wtrącił się do rozmowy mężczyzna wyglądający na Anglika. Tak dalece o nim zapomniałam, że odwróciłam się ze zdumieniem, w chwili gdy odstawiał szklankę z piwem i wstawał od stolika. — Mimo woli słyszałem rozmowę państwa. Jeśli pani tak na tym zależy, żeby się dostać do Bejrutu i ma pani jakieś trudności, bardzo miło mi będzie 271 zaofiarować pani miejsce w moim samochodzie. Właśnie jadę w tę stronę. — Bardzo panu dziękuję, ale... — byłam trochę zaskoczona tą propozycją, kierownik jednak szybko wtrącił się do rozmowy, wyraźnie ucieszony tak szczęśliwym obrotem sprawy.

— Ależ oczywiście, to świetne wyjście. Doskonały pomysł! Czy mogę państwa wzajemnie sobie przedstawić? To jest pan Lovell, mademoiselle. Przepraszam bardzo, obawiam się, że nie znam pani nazwiska... — Mansel. Bardzo miło mi pana poznać — zwróciłam się do pana Lovella. — Mnie również. — Sądząc z brzmienia jego głosu, był kulturalnym człowiekiem. Mógł mieć około czterdziestu lat, był trochę mniej niż średniego wzrostu, jego cera nabrała od słońca oliwkowego odcienia, właściwego Arabom, a ciemne włosy były lekko przerzedzone nad wysokim czołem. Miał na sobie elegancki, lekki szary garnitur i jedwabną koszulę. Nosił ciemne okulary w ciężkiej oprawie. W jego wyglądzie było coś znajomego, jak gdybym go już kiedyś widziała. Zaledwie zdążyłam to pomyśleć, pan Lovell uśmiechnął się i potwierdził moje przypuszczenie. — Właściwie spotkaliśmy się już z panią przedtem, ale nie zostaliśmy sobie przedstawieni i nie sądzę, aby pani to pamiętała. — Mnie też zdawało się, że już gdzieś pana widziałam. Gdzie to było? — W zeszłym tygodniu, w Damaszku. Chyba we środę... a może w czwartek? Tak, w czwartek rano, w Wielkim Meczecie. Była tam pani z wycieczką, prawda? Rozmawiałem z waszym przewodnikiem, a panie podziwiały w tym czasie dywany. Przewodnik musiał interweniować, gdyż doszło do drobnego międzynarodowego incydentu, i wtedy zamieniliśmy kilka 272 słów. Nie pamięta pani? Ale proszę mi powiedzieć, czy ta pani znajoma zdjęła w końcu pantofle? Roześmiałam się. — Ach, więc to nazywa pan „międzynarodowym incydentem"! Tak, zdjęła. I nawet przyznała, że też by nie chciała, aby cały ten tłum chodził po jej dywanach w zakurzonym obuwiu. Zabawna scenka. Zdawało mi się, że już gdzieś słyszałam pana głos. A to było wtedy... — Czy pani teraz sama podróżuje? — Tak. Wolałabym nie opowiadać na razie całej tej historii, ale właśnie dlatego nagle tu wylądowałam i szukam samochodu. Czy pan naprawdę jedzie prosto do Bejrutu? — Ależ tak! — podniósł wypielęgnowaną rękę 0 krótkich palcach, żeby mi wskazać samochód, stojący za ogrodowym murem przy drodze. Dopiero teraz zobaczyłam, że jest to czarny renault, za którego kierownicą siedzi nieruchomo Arab w narodowym stroju 1 białym turbanie. — Jeśli mogę się na coś przydać, będzie mi bardzo przyjemnie. I tak miałem wyjechać stąd za kilka minut. Chyba że pani chce zostać trochę dłużej i zwiedzić miasto. W takim razie trzeba będzie wynająć taksówkę. Pan Nadżar na pewno pani pomoże. — Uśmiechnął się. — Gdyby to było kiedy indziej, z wielką przyjemnością służyłbym pani za przewodnika, ale tak się złożyło, że właśnie dziś umówiłem się z kimś w Bejrucie i nie mogę nie stawić się na spotkanie. Muszę jechać zaraz. — Bardzo panu dziękuję za tak uprzejmą propozycję i z radością z niej skorzystam — odparłam. — Widziałam już Baalbek... byłam tu w piątek razem z wycieczką... ale przede wszystkim chciałabym jak najprędzej dostać się do Bejrutu. 18 — Ogary Gabriela 273 — A więc możemy jechać? Kierownik hotelu odprowadził nas do samochodu. Arab wyskoczył zza kierownicy, żeby otworzyć nam drzwiczki, pan Lovell pomógł mi wsiąść, powiedział do kierowcy kilka słów po arabsku i usiadł obok mnie Pożegnaliśmy kierownika i samochód ruszył.

Kierowca szybko i zręcznie przemknął przez wąskie uliczki i dodał gazu na szosie do Bejrutu. W kilka minut potem minęliśmy ostatnie domki, schowane w małych ogródkach. Z prawej strony ciągnęły się teraz wzgórza i rozległe doliny, zalane blaskiem popołudniowego słońca. Przez uchyloną szybkę wpadało świeże, chłodne powietrze. Z ulgą oparłam się o poduszki. — To prawdziwy raj po tym autobusie. Czy jechał pan kiedyś miejscowym autobusem? Roześmiał się. — Nie. chwalą niech będzie Allachowi, nigdy jeszcze mi się to nie zdarzyło. — Powinnam była pana uprzedzić, żeby się pan trzymał z daleka ode mnie, póki się nie wykąpię. — Zaryzykuję. Gdzie się pani zatrzymała w Bejrucie? — W „Fenicji". Ale proszę nie robić sobie kłopotu, przesiądę się do taksówki tam, gdzie będzie panu wygodnie. — To żaden kłopot. Będziemy przejeżdżali obok tego hotelu. — Bardzo panu dziękuję, ale mam jeszcze coś do załatwienia na ulicy Badaro i najpierw muszę tam wstąpić. Nie mam pojęcia, gdzie to jest, ale może pan wie? — Oczywiście. Będzie to jeszcze prostsze, bo właśnie tamtędy jedziemy. Ulica Badaro przecina pierwszą ulicę przed placem, gdzie mieści się Muzeum Narodowe. Możemy w Bejrucie skrócić sobie drogę bocznymi 274 uliczkami i od razu tamtędy pojechać, podrzucę panią na samo miejsce. — Bardzo panu dziękuję. Jego głos nie zdradzał najmniejszego zainteresowania. Gdy wymieniłam ulicę Badaro, obrzucił mnie krótkim spojrzeniem, ale przez ciemne szkła nie mogłam dostrzec wyrazu jego oczu. Pomyślałam sobie: z pewnością wie, że główny komisariat policji znajduje się przy tej ulicy, ale albo go to wcale nie obchodzi, albo jest zbyt dobrze wychowany, żeby się interesować moimi prywatnymi sprawami. Zapytał tylko: — Co się stało z resztą wycieczki? — Zapewniam pana, że wcale się im dzisiaj nie urwałam! Wylądowałam tutaj i znalazłam się na pana łasce po prostu dlatego, że moja wiza okazała się nie w porządku i mój samochód pojechał... to znaczy, z pewnych względów musiałam wysłać mego kierowcę do Damaszku, chociaż wiedziałam, że niełatwo mi będzie dostać się na własną rękę do Bejrutu. Wycieczka wyjechała w sobotę i w pewnym stopniu właśnie przez nich mam te kłopoty. — Wyjaśniłam mu krótko nieporozumienie z wizą. — Rozumiem. To bardzo nieprzyjemne. Musi pani pewnie teraz starać się o nową wizę i wobec tego jedzie pani do komisariatu policji na ulicę Badaro? — Tak. — Mimo woli spojrzałam niecierpliwie na zegarek. — Czy nie wie pan przypadkiem, w jakich godzinach tam urzędują? Nie odpowiedział mi od razu, ale rzucił okiem na swój zegarek, nachylił się do kierowcy i powiedział kilka słów po arabsku. Duży samochód gładko pomknął naprzód, zwiększając szybkość. Pan Lovell uśmiechnął się do mnie. — Na pewno pani zdąży. Przypuszczam, że będę 275 mógł pani pomóc, gdyby to się okazało potrzebne. Proszę się nie martwić. — Pan? Czy to znaczy, że pan tam kogoś zna? —• Można to tak określić. Sądząc z tego, w jaki sposób powstała ta omyłka, nie było w tym niczyjej winy, więc jestem pewien, że nie będzie pani miała żadnych trudności z uzyskaniem nowej wizy. Obawiam się tylko, że będzie pani musiała powtórnie zapłacić dwa i pół szylinga i zaczekać, aż wypełnią jeden czy dwa formularze, w ¦trzech egzemplarzach, ale na tym koniec. Niech już pani więcej o tym nie myśli, póki nie przyjedziemy na miejsce. Obiecuję

pani, że wszystko będzie dobrze. I jeśli pani sobie życzy, pójdę z panią i pomogę załatwić tę sprawę. — Och... naprawdę? To znaczy... czy będzie pan miał czas? To bardzo uprzejmie z pana strony — ten niespodziewany ratunek tak mnie ucieszył, że zabrakło mi słów. — Nie ma o czym mówić — odparł spokojnie. — Czy pani pali? — Nie... właściwie bardzo rzadko. Dziękuję panu, chętnie zapalę. Czy to tureckie papierosy? — Nie, to Latakia... najlepszy tytoń syryjski. Proszę, niech pani spróbuje. Wzięłam papierosa, a pan Lovell podał mi ogień. Kierowca, który przez cały czas się nie odzywał, także palił. Pan Lovell, również zaciągając się papierosem, oparł się wygodnie o poduszki. Zauważyłam, że ma złotą zapalniczkę i złotą papierośnicę. W mankietach jego jedwabnej koszuli połyskiwały grube złote spinki, z pięknie grawerowanymi tarczami. Niewątpliwie zamożny człowiek i bardzo pewny siebie. Może jest jakąś ważną osobistością? Robił takie wrażenie. Zaczęłam się zastanawiać, czy przypadkiem nie jestem w trakcie nawiązywania „pożytecznych kontaktów" w Bejrucie, 276 B! o których rozmawiałam z ojcem. Wszystko wskazywało na to, że mogę się już nie martwić moją wizytą na policji i wizą. Pan Lovełl milczał i odwrócony ode mnie patrzył przez okno. Siedzieliśmy przez jakiś czas paląc i nic nie mówiąc, a wielki samochód sunął cicho na południowy zachód. Potem, przejechawszy szybko przełęcz Libanu Górskiego, zaczął zjeżdżać w kierunku rozpościerającego się daleko w dole Bejrutu. Byłam szczęśliwa, że mogę siedzieć spokojnie i przestać myśleć o czymkolwiek. Była to krótka pauza, chwila zupełnego wypoczynku przed następnym wysiłkiem. Ale ten następny wysiłek nie będzie już taki ciężki dzięki uprzejmemu i wpływowemu panu Lovellowi. Czułam, że się odprężam, że moje nerwowe napięcie rozpływa się powoli jak karmelek i ogarnia mnie rozkoszny bezwład psychiczny i fizyczny zarazem. Jednocześnie zdałam sobie sprawę, jak bezsensownie i niepotrzebnie przygotowywałam się na spotkanie z jakimś niebezpieczeństwem, które mogło być tylko tworem mojej wyobraźni. Biedny Hamid zbytnio się tym przejął i w rezultacie zostałam zdana na własne siły, zmuszona sama sobie radzić... I chyba mi się to w końcu udało... Samochód gładko sunął naprzód, słońce grzało mocno przez szybę, wietrzyk strącał popiół z mego papierosa i unosił w dal przezroczystą, błękitną mgiełkę dymu, a ja, leniwie odgarnąwszy ją sprzed oczu, siedziałam spokojnie, wygodnie oparta, o niczym nie myśląc. Mój towarzysz, który zdawał się równie błogo wypoczywać, w dalszym ciągu siedział odwrócony ode mnie i patrzył przez okno. Strome zbocze opadało w tym miejscu gwałtownie, a w dole, w ciemnozielonym lesie, srebrzył się wartko płynący strumień. Po drugiej stronie potoku piętrzyło się następne zbocze, 277 a za tarasowatymi zielonymi i ciemnozłotymi poletkami ukazywały się znów nagie szczyty i leżące na nich szare smugi śniegu. Przydrożne topole wyskakiwały nagle i migały przed oczami, niby słupy telegraficzne, a ich nagie korony rysowały się delikatną siatką na tle odległego śniegu i błękitnego nieba. — O Boże! — Pan Lovell, który dotychczas sennie patrzył na krajobraz, wyprostował się szybko, błyskawicznie zdjął ciemne okulary i osłaniając dłonią oczy, wypatrywał czegoś na zboczu. — Co się stało? — Nie, nic... po prostu bardzo piękny widok. I bynajmniej nie taki niezwykły w tym kraju, jak by się mogło wydawać. — Zaśmiał się krótko. — Jeszcze ciągle żyje tu romantyczna legenda... Haroun Al Raschid, arabskie perfumy i krew na płatkach róż. Jakiś Arab jedzie

konno, tam w dole, z parą perskich chartów... Widziała pani kiedyś takie psy? Cudowne saluki. Co za romantyczny widok! W pierwszej chwili nie zrozumiałam tego, co powiedział. Usiłowałam właśnie strzepnąć popiół do popielniczki umieszczonej z tyłu przedniego oparcia. — Powinien mieć jeszcze sokoła na ręku... zresztą może go ma, ale jest za daleko, żebyśmy mogli zobaczyć — dodał pan Lovell. Spojrzałam na niego szybko: — Czy pan naprawdę powiedział „jeździec i dwa saluki"? Tutaj? Musiał to być tylko zwykły zbieg okoliczności, nic więcej. Znajdowaliśmy się po przeciwnej stronie Bejrutu i Dar Ibrahim było bardzo daleko. To nie mógł być John Lethman ze swymi psami. Mimo to wyprostowałam się i zapytałam ciekawie: — Gdzie? Czy mogę zobaczyć? 278 Musiałam przechylić się na jego stronę, żeby spojrzeć w dół. Cofnął się, aby mi to ułatwić, i pokazał mi jakiś punkcik daleko w dole. Samochód mknął właśnie szybko po zewnętrznym łuku zakrętu. Droga nie była ogrodzona murkiem ani żywopłotem i od skraju urwistego zbocza oddzielał nas jedynie pas zeschłej gliny, szerokości jarda, na którym rosły osty i topole. Zaraz za tym pasem zaczynało się skalne urwisko. Spojrzałam w dół. , — Nic nie widzę. Jakiej maści jest koń? — Jasny kasztan. — Znów pokazał mi palcem. — O tam, niech pani patrzy, wjeżdża teraz między drzewa. Prędko. Jeździec jest biało ubrany. Widzi pani? Kiedy wychyliłam się, aby zobaczyć to, co mi wskazywał prawą ręką, objął mnie spokojnie lewym ramieniem i mocno przytrzymał. W pierwszej chwili pomyślałam, że chce mnie zabezpieczyć przed zarzuceniem na ostrym wirażu. Potem, gdy przycisnął mnie jeszcze mocniej, zaczęłam obawiać się, że padłam ofiarą niewybrednych zalotów. Napięłam mięśnie i starałam się wyrwać, ale on trzymał mnie jak w żelaznych kleszczach, zaciskając rękę na moim lewym ramieniu tak mocno, że wszelkie moje wysiłki były daremne. W ten sposób moja prawa ręka była również uwięziona. — Jeśli będzie się pani zachowywała spokojnie, nic się pani nie stanie. Teraz, gdy mówił szeptem, poznałam ten głos. I oczy, które patrzyły na mnie nie przesłonięte szkłami okularów. Ten długi nos i twarz o oliwkowej cerze, która wyglądała tak blado w świetle lampy... Przecież to obłęd! Ale jeśli szaleństwem było przypuszczać, że John Lethman jedzie tu konno, gdy w rzeczywistości od Dar Ibrahim dzieliło nas czterdzieści mil, to jeszcze większym szaleństwem była myśl, że 279 ciotka Harriet, przebrana za czterdziestokilkuletniego mężczyznę, jedną ręką dusi mnie w miażdżącym uścisku, a w drugiej, uniesionej nade mną, trzyma coś błyszczącego... Krzyknęłam. Arab nadal spokojnie prowadził samochód i nawet się nie obejrzał. Odjął tylko na chwilę rękę od kierownicy, żeby strząsnąć popiół do popielniczki, umocowanej na desce rozdzielczej. — Co pajj robi? Kim pan jest? —¦ Dysząc i wijąc się w jego uścisku, walczyłam ze wszystkich sił, a samochód zakołysał mną silnie, zataczając szeroki łuk na następnym zakręcie. Ale nikt nie nadjeżdżał. Droga była pusta. Ostre, śmiałe zakręty, ze ścianą skalną z jednej strony i błękitem nieba z drugiej, przypominały lot mewy w pogodne popołudnie; rytmicznie migające cienie przydrożnych topoli i niema obojętność Araba przy kierownicy... wszystko to działało na mnie dziwnie oszołamiająco, odsuwając myśl o koszmarze, który nie mógł, na pewno nie mógł być prawdą.

Pan Lovell uśmiechnął się. Z odległości kilku cali jego zęby wyglądały ohydnie i przywodziły na myśl jakiś makabryczny film. Przymrużone oczy ciotki Harriet lśniły nade mną, gdy usiłował mnie unieruchomić. — Kim pan jest? — zapytałam z trudem. Był to mój ostatni zryw, już na granicy histerii, i spostrzegłam, że mój prześladowca to zauważył. Jego głos brzmiał łagodnie. Byłam teraz zupełnie bezsilna, odrętwiała i nieruchoma. — Tak, teraz sobie pani przypomniała. Powiedziałem pani, że spotkaliśmy się już przedtem, ale nie zostaliśmy sobie właściwie przedstawieni. Henry Lovell Grafton, jeśli życzy sobie pani znać moje pełne nazwisko... Czy pani to coś mówi? Tak, słusznie przy230 puszczałem, że mnie pani poznała. A teraz proszę się zachowywać spokojnie, żeby nie zabolało. W tym samym momencie jego prawa ręka opadła na moje nagie ramię. Coś mnie ukłuło, zapiekło, ale trwało to sekundę. Pan Lovell wsunął strzykawkę do kieszeni i uśmiechnął się znowu, nie zwalniając mocnego uścisku. — Pentothal — powiedział. — Czasem wygodnie jest być lekarzem. Ma pani dziesięć sekund, panno Christy. Nie wiem, jak długo to trwało, Leżałam bowiem uśpiona... S. T. Coleridge: „Christabel Przekonałam się, że doktor Henry Grafton miał zwyczaj przesadzać. Wystarczyło siedem sekund, żebym usnęła, a kiedy się obudziłam, było prawie ciemno. Otaczał mnie duszny mrok, gdyż znajdowałam się w zamkniętym, pozbawionym okna pokoju, do którego przedostawała się tylko odrobina światła przez mały, zakratowany otwór w ścianie, umieszczony wysoko nad drzwiami. Z początku, zanim się na dobre obudziłam, czułam się zupełnie normalnie. Otworzyłam mętne oczy i zobaczyłam przed sobą ciemną ścianę, na której poruszały się jakieś cienie, niby łachmany kołyszące się na wietrze. Było ciepło i bardzo cicho i właśnie pod wpły282 wem tej martwej ciszy i duszności powoli zaczęłam zdawać sobie sprawę, że jestem zamknięta. Poprzez opary narkotycznego snu przenikało niewyraźnie do mojej świadomości jakieś lekkie kołatanie, podobne do trzepotania ćmy o szybę. Bardzo mnie to męczyło. Powinnam wstać i wypuścić to biedne stworzenie. Muszę otworzyć okno i wpuścić trochę świeżego powietrza. Ale jeszcze nie teraz. Na razie nie mogłam się poruszyć. Leżałam bezsilna i ociężała; bolała mnie głowa i było mi zimno. Przynajmniej to jedno miało swoje dobre strony, bo gdy podniosłam rękę do pulsującego czoła, jej zimny, wilgotny dotyk przyniósł mi pewną ulgę. Zobaczyłam, że leżę na prześcieradłach. Naciągnęłam je na siebie i ukryłam w nich twarz, przytulając zimne dłonie do czoła i policzków. Oszołomienie narkotykiem jeszcze trwało i w jakiś niejasny sposób byłam z tego zadowolona. Wydawało mi się, że jakiś wielki, czarny potwór czai się i bełkocze coś tuż koło mnie, i instynktownie unikałam spotkania z nim. Z trudem zapanowałam. nad majaczeniami i zamknęłam pod prześcieradłem oczy, starając się zasnąć. Nie mam pojęcia, jak długo trwało, zanim znowu wróciłam do przytomności — wydaje mi się jednak, że chyba krótko. Tym razem odzyskałam świadomość $zybko, całkowicie i z uczuciem przerażenia. Obudziłam się nagle, w pełni świadoma tego, co się ze mną dzieje. Wiedziałam nawet, gdzie jestem. Z powrotem w Dar Ibrahim. Poczułam to węchem, jeszcze zanim umysł objął kontrolę nad zmysłami: zapach kurzu, stę-chlizny i swąd naftowej lampy oraz nie dająca się określić ostra woń fajki ciotki Harriet. Byłam w jednym z pomieszczeń pod haremową sadzawką, za któ-cymiś zamkniętymi na wszystkie spusty drzwiami w

podziemnym korytarzu, przez który przechodziliśmy z Karolem szukając wejścia do książęcej komnaty. 283 A więc o to chodziło. Taki był sens natrętnej myśli, która czekała przyczajona, aż mój umysł ożyje. Prawda, przed którą instynktownie się broniłam. Rozmowa w książęcej komnacie. Ciotka Harriet. Henry Grafton... Doszłam do wniosku, że tylko jedna mogła być przyczyna maskarady Graftona, obliczonej na zmylenie mojej czujności... ta sama przyczyna, dla której ulubione książki ciotki i bezcenna chińska porcelana poniewierały się w kurzu, a pierścionek z rubinem zdobił rękę Halidy: coś się stało z ciotką Harriet i zbrodniczy gang za wszelką cenę usiłował to ukryć. Nie mogła być po prostu chora czy nawet obłąkana — na pewno wiedzieli, że nie muszą obawiać się rodziny w związku z testamentem ciotki. Zresztą, niezależnie od tego, jakie mogło być w tej sprawie stanowisko Lethmana i Halidy, nie przypuszczałam, by Henry Grafton pretendował do spadku. Ryzyko byłoby na pewno większe od spodziewanych korzyści. Nie mogli również jej uwięzić, jak mnie. Pozwolili mi przecież w (biały dzień swobodnie poruszać się po pałacu. A więc na pewno nie żyje. I z jakiegoś powodu musiało to pozostać tajemnicą. Leżałam oblana zimnym potem, w tym gorącym i dusznym więzieniu, i byłam prawie pewna, że powód może być tylko ten jeden. Ale co ich zmusiło do tej maskarady i wałęsania się o północy po zamku, a później do ściągnięcia mnie z taką perfidią z powrotem w swoją sieć, dowiem się dopiero za chwilę — niewątpliwie w bardzo przykry sposób. A Karol, który, nie wiem jakim cudem, domyślał się prawdy, jest teraz o wiele mil stąd — zdąża do Damaszku. Goni go Hamid. Ale nawet jeśli Hamidowi uda się go złapać i namówić, żeby po mnie wrócił, sporo czasu upłynie, nim wpadną na mój ślad. W „Fenicji" nikt nie zainteresuje się moją nieobecnością. A Ben 284 powiedział: „Proszę przyjechać, kiedy tylko będzie się pani podobało"... Christy Mansel znikła bez śladu. Jak ciotka Harriet i jej piesek Samson. Albo jak ogary Gabriela, skazane na wieczną poniewierkę w brudnej piwnicy rozpadającego się pałacu... Wszystko to było jakimś szczytowym idiotyzmem. Narkotyk obezwładnił mnie w najmniej odpowiedniej chwili i pod jego wpływem załamałam się nerwowo i fizycznie. Z trudem się opanowałam, usiadłam na łóżku i zaczęłam rozglądać się dokoła. Stopniowo pokój nabierał realnych kształtów. Kilka stóp zakurzonej podłogi przy łóżku, w miejscu gdzie padało mdłe światło, niski sufit obrośnięty pajęczynami, skrawek szorstkiego, kamiennego muru, gdzie na zardzewiałym haku wisiał pęk rzemieni i żelastwa (może uprząż?). Znów usłyszałam dobiegający z zewnątrz ściszony, natarczywy dźwięk — skwierczenie knota naftowej lampy. Za małym, zakratowanym okienkiem migotało blade światło, gubiąc się o dwa kroki dalej w nieprzeniknionej ciemności, na której skraju majaczyły niewyraźnie zarysy jakichś pak, skrzyń i puszek, przypominających małe pojemniki z benzyną... Byłam już teraz pewna, że trafnie odgadłam, gdzie jestem. Otwór nad drzwiami z pewnością znajduje się na wprost kaganka oświetlającego podziemny korytarz, a grube, zamknięte na wszystkie spusty drzwi to na pewno jedne z tych, które oglądaliśmy razem z Karolem. Nie miałoby sensu mocować się z nimi. I oczywiście nie było okna. Otaczała mnie absolutna cisza, duszna i przygnębiająca, jak zwykle w piwnicach. Milczenie podziemi. Nie ruszałam się, nasłuchując. Moje mięśnie były nadal sztywne i tu i ówdzie obolałe, jak gdybym była posiniaczona. Ból głowy minął i zupełnie oprzytomnia285

łam, ale w danej chwili było to jeszcze gorsze, gdyz z kolei zaczęła mnie męczyć nadmierna jasność myśli i pobudliwość nerwowa. Czułam się jak ślimak wyrwany ze swej skorupy i pragnący jak najprędzej znow się w niej schować. Otaczała mnie zupełna cisza. Trudno było domyślić się, czy ktoś prócz mnie przebywa w pałacu. Byłam jak gdyby żywcem pogrzebana. Z początku wcale mi to nie przeszkadzało, ale po chwili poprzez senne oszołomienie przebił się, niby zatruta strzała, ostry błysk świadomości, gdy wyobraziłam sobie ogrom ciążącej nade mną góry... całe tony głazów i ziemi, a nad tym ciężka warstwa wody. Dzieło rąk ludzkich. Niedoskonałe. I zapewne tak przegniłe, jak reszta pałacu. Ciężar musi być straszliwy! Gdyby w tej skale nade mną powstała najmniejsza rysa, jakieś drobne obsunięcie... Zerwałam się na równe nogi, spocona i rozdygotana; dopiero po chwili przebłysk zdrowego rozsądku otrzeźwił mnie niby powiew świeżego powietrza. Ow szmer był po prostu tykaniem mego zegarka. Podeszłam na palcach do drzwi i wyciągnęłam rękę z zegarkiem do wentylatora. Z trudem zobaczyłam małą, znajomą tarczę, która wydała mi się bliska jak przyjaciel. Dobrze znane tykanie uspokoiło mnie i dopiero teraz zorientowałam się w czasie. Była za kilka minut szósta, a dokładnie o czwartej przyjęłam propozycję Henry;ego Graftona i wsiadłam do jego samochodu. Byłam nieprzytomna przeszło dwanaście godzin. Położyłam rękę na klamce i bez większego przekonania spróbowałam otworzyć drzwi. Klamka poruszyła się z największą łatwością, ale drzwi nie ustąpiły nawet o milimetr. Tak dalece się tego spodziewałam, że właściwie przyjęłam to obojętnie. Przez cały czas byłam 286 świadoma, że robię wszystko, co mogę, by nie myśleć 0 setkach ton głazów i wody nad moją głową. Dźwięk, którego jeszcze tak niedawno oczekiwałam z lękiem, teraz zabrzmiał niby wyzwolenie. Zgrzyt klucza w zamku. Kiedy drzwi otworzyły się bezszelestnie na dobrze naoliwionych zawiasach, siedziałam na łóżku (mam nadzieję, opanowana), starając się wyprostowaną postawą 1 kamiennym wyrazem twarzy zamaskować swoją słabość, gdyż czułam, że nie potrafię utrzymać się na nogach. Wargi miałam wyschnięte i serce biło mi mocno. Nie wiem czego, ale się bałam. Do pokoju wszedł John Lethman niosąc lampę, a za nim ukazała się Halida z nieodłączną tacą. Gdy tylko drzwi się otworzyły, poczułam zapach zupy i kawy. Gdybym się nad tym zastanowiła, na pewno wydawałoby mi się, że umieram z głodu, ale wcale o tym nie myślałam. Lethman umieścił lampę we wnęce, a dziewczyna, przeszedłszy obok niego, ustawiła tacę na jakiejś pustej skrzynce. Jej duże, uczernione oczy spojrzały na mnie ukradkiem i dostrzegłam w nich błysk zadowolenia. Złośliwy uśmieszek wykrzywił kąciki jej warg. Jedwabna, obramowana złotem suknia zalśniła w mroku i nagle uświadomiłam sobie, jak okropnie muszę wyglądać, w wygniecionej sukience i z rozczochranymi włosami. Z kamiennym spokojem zignorowałam obecność dziewczyny i zwróciłam się szorstko do Lethmana — Co się z nią stało? — Z kim? — Z ciotką Harriet, oczywiście. Niech się pan nie wysila i nie usiłuje grać dłużej tej komedii, doskonale wiem, że to pański znakomity przyjaciel urządził tę maskaradę. Gdzie ona jest? — Umarła. 287 — Umarła? — powtórzyłam ostro. — Zapewne chce pan powiedzieć, że została zamordowana?

Kątem oka zauważyłam nagły błysk jedwabnej sukni Halidy. Dziewczyna drgnęła gwałtownie, a John Leth-man odwrócił się szybko, żeby na mnie spojrzeć. Stał tyłem do lampy, nie widziałam więc wyraźnie jego twarzy, ale głos zdradzał zdenerwowanie. — Dajmy spokój melodramatom. Oczywiście nic podobnego nie powiedziałem. Ciotka pani umarła śmier-oią naturalną. — Melodramatom! I kto to mówi! Pan, z tymi podziemnymi lochami, czarnooką uwodzicielką i tą całą idiotyczną komedią! Z tym łotrem o metodach handlarza niewolnikami! Akurat jestem skłonna uwierzyć w tę śmierć naturalną! — krzyknęłam ze złością. — Niech pan mówi prawdę. Na co umarła i kiedy? — Nie odpowiem pani na żadne pytanie — odparł chłodno. — Doktor Grafton ją leczył i on pani udzieli wyjaśnień. — Niech spróbuje tego nie zrobić! Był już prawie przy drzwiach, ale widocznie ton mego głosu zaniepokoił go, gdyż znów się odwrócił, aby na mnie spojrzeć. Stał teraz w świetle lampy. Zobaczyłam ,na jego twarzy wyraz zaskoczenia, może nawet niepokoju. Otworzył usta, jak gdyby chciał coś powiedzieć, ale zrezygnował. Pomyślałam, że jego twarz zdradza równie silne zdenerwowanie, jak przedtem głos. Stał ze wzrokiem wbitym w ziemię, worki pod oczami świadczyły o niewyspaniu, a prócz tego dostrzegłam zmarszczki, których przedtem nie zauważyłam i których nie powinno jeszcze być. Ale na pewno nie było przedtem na jego twarzy opuchlizny i siniaka w kąciku ust ani brzydkiej czerwonej pręgi ciągnącej się od połowy policzka do ucha. Przyglądałam się temu wszystkiemu, gdy nagle Halida odezwała się jadowicie: 288 — Nie pozwól jej tak do siebie mówić. Ty jesteś tutaj panem! Roześmiałam się. — Nawet na to wygląda! Ale przede wszystkim kto pana tak poczęstował? I panu się wydaje, że to ja jestem w trudnej sytuacji? Jeszcze zobaczymy. Lepiej będzie dla pana, jeśli mnie pan usłucha i wypuści stąd. Chcę zaraz stąd wyjść. Natychmiast, słyszy pan? Westchnął głęboko, ze złości lub wysiłku. Zmuszał się, żeby mówić spokojnie. — Dobrze wiem, że chciałaby pani wyjść. Ale mimo to zostanie pani tutaj. Doktor Graf ton później z panią porozmawia. — Porozmawia ze mną zaraz. Jak tylko się wykąpię. A poza tym chciałabym dostać z powrotem moją torebkę. — Stoi przy łóżku. Niech pani przestanie się wygłupiać i zrozumie, że trzeba się słuchać i robić to, co pani każą. Przynieśliśmy tu coś do zjedzenia. Wyjdziemy teraz i jeśli ma pani choć trochę rozumu, proszę spokojnie zabrać się do jedzenia. Jeśli będzie się pani dobrze sprawowała, nic złego pani nie spotka. Chodź, Halido. — Nie będę jadła waszego przeklętego śniadania! — krzyknęłam ze złością. — Może wreszcie przestanie się pan zachowywać jak błazen i zaprowadzi mnie do łazienki? — Później. — Halida odwróciła się i prześlizgując się obok Lethmana do drzwi, rzuciła mi na pożegnanie triumfujące spojrzenie, za które chętnie wymierzyłabym jej policzek. John Lethman wyszedł także i miał zamiar zamknąć za sobą drzwi. Ale zerwałam się z łóżka i powiedziałam ostro: — Niech pan się nie upiera jak osioł. Muszę iść do dwóch zer. Rozumie pan... do toalety, do ubikacji, do W.C.... czy naprawdę muszę to panu literować? !9 — Ogary Gabriela 289 — Och! — Zawahał się i z przyjemnością zauważyłam, że znów się zmieszał. Widać było, że oczekiwał zwykłego w takich sytuacjach wybuchu oburzenia lub histerycznego strachu i ta prozaiczna wzmianka o naturalnej potrzebie, w scenerii powieści sensacyjnej, odebrała mu

pewność siebie. W końcu powiedział niepewnie: — No trudno, musi pani teraz ze mną iść. Tylko bez głupich pomysłów. Nic to pani nie pomoże... — Nic pani nie pomoże wzywanie pomocy, bo stu nubijskich strażników czeka na moje zawołanie... — dokończyłam za niego pogróżkę. Moje szyderstwo było celne, co mnie niezmiernie podniosło na duchu. — No, niech pan się wreszcie ruszy i zaprowadzi mnie do tej ubikacji, o wodzu wiernych! Nic nie odpowiedział. Roześmiałam się znowu i przeszłam obok niego. Mój triumfalny przemarsz nie wypadł zbyt efektownie, gdyż potknęłam się na jakiejś dziurawej płytce w źle oświetlonej izbie, wciąż bowiem kręciło mi się jeszcze w głowie. Wziął mnie za rękę i z trudem powstrzymałam się, żeby go nie odtrącić. Ale potrzebowałam pomocy i jasne było. że postanowił sobie nie opuszczać mnie ani na chwilę, nie pozostawało mi więc nic innego, jak potraktować ten gest jako wyraz uprzejmości. Podziękowałam mu i pozwoliłam wyprowadzić się na korytarz. Nie .wiem. czy Halida wyszła za nami, bo nawet nie spojrzałam w jej stronę. Miałam rację. Był to korytarz pod jeziorem, a ja zostałam zamknięta w jednym ze składów. Koło drzwi nadal piętrzył się pod ścianą stos puszek. John Leth-man pomógł mi wejść po schodkach prowadzących do pokoju ciotki Harriet. Stanęliśmy przed ciężką zasłoną, którą odgarnął, odsłaniając łoże, a ja mimo woli wydałam okrzyk zdziwienia. — Niech pani nie udaje, że nie znała pani tego przejścia — powiedział cierpko. 290 — Niczego nie udaję — odparłam. I była to prawda. Zdumiało mnie światło. Przypuszczałam, że jest już ciemna noc, a tymczasem słońce świeciło jasno; była szósta po południu. A więc był to ten sam piękny dzień, w którym wyjechałam do Damaszku; inaczej mój zegarek na pewno by stanął. Pentothal uśpił mnie na niecałe dwie godziny. John Lethman wszedł ostrożnie na podium i podał mi rękę. — Zdziwiłam się, że jeszcze jest dzień — wyjaśniłam. — Wydawało mi się, że upłynął miesiąc, odkąd byłam na świeżym powietrzu i w tak miłym towarzystwie. Niech mi pan odpowie tylko na jedno pytanie: w jaki sposób przetransportowaliście mnie tutaj? Niech mi pan nie wmawia, że w biały dzień przynieśliście mnie tu z wioski. — Samochód wcale nie jechał przez Bejrut ani przez Sał'q. W pobliżu Zahle jest droga, która łączy się z zupełnie wygodnym szlakiem, zaczynającym się u wejścia do wąwozu. Trzeba było panią przenieść tylko kilka kilometrów od samochodu. — Tą ścieżką z tyłu pałacu? To pewnie dlatego jestem taka zesztywniała. W jaki sposób to zrobiliście — przewieźliście mnie na mule? Może się to wydawać śmieszne, ale właśnie w tym momencie ogarnęła mnie najgorsza złość; byłam zła i zawstydzona. Poczułam się upokorzona świadomością, że ci dwaj mężczyźni obchodzili się ze mną bezceremonialnie, wykorzystując mój brak przytomności i fizyczną niemoc. W pierwszej chwili zapragnęłam jak najprędzej stąd uciec i znaleźć się w samotności. A może potem moja złość w jakiś sposób mi dopomoże? — Łazienka jest tam — wskazał Lethman. Były to drugie drzwi od wejścia do ogrodu księcia. 291 Skryłam się w labiryncie hammamu, niby królik umykający do bezpiecznej nory. Niegdyś ów hammam musiał być jeszcze wspanialszy od tego, którym szczyciły się apartamenty kobiet. Ściany były z marmuru i światło wpadało do wszystkich sal z góry, przez kolorowe romby witraży, mieniąc się barwami bursztynu, nefrytu i lapis-lazuli na różanych posadzkach. Promienie słoneczne, przedostające się przez tę barwną zaporę, rozpraszały się tęczowym blaskiem w labiryncie jasnożółtych kolumn, jak gdyby przenikały przez przezroczystą muszlę, a szmer wody przepływającej wolno płytkimi kanalikami i ściekającej do marmurowych basenów, odbijał się wielokrotnym echem, przypominając szum morza w podziemnym korytarzu.

Orzeźwiająco zimna woda, światło dzienne i rzut oka na przepiękny mały ogródek w drodze do hammamu natychmiast rozproszyły beznadziejny nastrój mojego więzienia. Wędrowałam powoli przez amfiladę sal, aż do środka tego marmurowego labiryntu. Tutaj woda lśniącą kaskadą spływała do sczerniałej muszli, nad którą nachylał się marmurowy faun, trzymając w ręce czarkę z cienkiego jak opłatek alabastru. Wzięłam ją, napełniłam wodą i ugasiłam pragnienie. Potem zrzuciłam z siebie wszystko, prócz majtek i stanika, umyłam się w rozkosznie chłodnej wodzie i wytarłam własną halką. Wpadające przez okno bursztynowe i ametystowe promienie słońca zdawały się wsiąkać w moją skórę jak oliwa, łagodząc obolałość zesztywniałego i posiniaczonego ciała. Włożyłam sukienkę, którą przedtem starannie wytrzepałam, doprowadziłam do porządku twarz i włosy, a potem wytarłam nogi i nałożyłam sandałki. Rzuciłam w jakiś kąt mokrą halkę, wypiłam jeszcze łyk wody, wypłukałam alabastrową czarkę, oddałam ją faunowi i wyszłam z hammamu wprost na oczekującego mnie Lethmana. Siedział na brzegu wyschłej fontanny. Kiedy poprzednim razem przechodziłam przez ten ogródek, była noc, teraz zaś zaledwie zdążyłam zauważyć, że kwitnie w nim mnóstwo żółtych róż i pędy kapryfolium owijają się wokół potrzaskanych kolumn. Lethman wstał szybko i zaczął coś mówić, ale nie pozwoliłam mu dojść do słowa. — Niech pan sobie nie wyobraża, że pozwolę się znowu zamknąć w tej śmierdzącej piwniczce. Jeśli doktor Grafton chce ze mną rozmawiać, możemy rozmawiać tutaj. I to zaraz, w dzień. Niech już nie udaje, że lubi przesiadywać do północy. Turban i nocna koszula też mu nie będą potrzebne. — Przeszłam obok niego i wchodząc do sypialni ciotki Harrie!; rzuciłam przez ramię: — A jeśli pan chce, żebym coś zjadła, niech ta dziewczyna mi to tutaj przyniesie. Zawahał się i miałam wrażenie, że będzie próbował zmusić mnie do posłuszeństwa. Ale powiedział tylko: — Na wszelki wypadek przypominam pani, że ta część pałacu jest dobrze zamknięta. Nie ucieknie pani daleko, a jeśliby nawet udało się pani gdzieś ukryć, psy szybko panią odnajdą. Roześmiałam się. — I rozerwą mnie na kawałki? Umieram ze strachu. Podeszłam do fotela z czerwonej laki i usiadłam, starając się zachować jak najwięcej godności. Lethman spojrzał na mnie z wyraźną niechęcią i wszedłszy na podium pociągnął za uchwyt dzwonka. W panującej ciszy rozległ się dobrze znany, ostry dźwięk, a zaraz potem nieodłączne szczekanie psów. Ale hałas ten dziwnie mnie uspokoił. „Ogary Gabriela" to przecież moi sprzymierzeńcy, psy ciotki H., które znają mój głos oraz kroki mego kuzyna i które za293 dałam ją faunowi i wyszłam z hammamu wprost na oczekującego mnie Lethmana. Siedział na brzegu wyschłej fontanny. Kiedy poprzednim razem przechodziłam przez ten ogródek, była noc, teraz zaś zaledwie zdążyłam zauważyć, że kwitnie w nim mnóstwo żółtych róż i pędy kapryfolium owijają się wokół potrzaskanych kolumn. Lethman wstał szybko i zaczął coś mówić, ale nie pozwoliłam mu dojść do słowa. — Niech pan sobie nie wyobraża, że pozwolę się znowu zamknąć w tej śmierdzącej piwniczce. Jeśli doktor Grafton chce ze mną rozmawiać, możemy rozmawiać tutaj. I to zaraz, w dzień. Niech już nie udaje, że lubi przesiadywać do północy. Turban i nocna koszula też mu nie będą potrzebne. — Przeszłam obok niego i wchodząc do sypialni ciotki Harrie^ rzuciłam przez ramię: — A jeśli pan chce, żebym coś zjadła, niech ta dziewczyna mi to tutaj przyniesie. Zawahał się i miałam wrażenie, że będzie próbował zmusić mnie do posłuszeństwa. Ale powiedział tylko:

— Na wszelki wypadek przypominam pani, że ta część pałacu jest dobrze zamknięta. Nie ucieknie pani daleko, a jeśliby nawet udało się pani gdzieś ukryć, psy szybko panią odnajdą. Roześmiałam się. — I rozerwą mnie na kawałki? Umieram ze strachu. Podeszłam do fotela z czerwonej laki i usiadłam, starając się zachować jak najwięcej godności. Lethman spojrzał na mnie z wyraźną niechęcią i wszedłszy na podium pociągnął za uchwyt dzwonka. W panującej ciszy rozległ się dobrze znany, ostry dźwięk, a zaraz potem nieodłączne szczekanie psów. Ale hałas ten dziwnie mnie uspokoił. „Ogary Gabriela" to przecież moi sprzymierzeńcy, psy ciotki H., które znają mój głos oraz kroki mego kuzyna i które za293 pewne (dopiero teraz przyszło mi to na myśl, jak nagłe olśnienie) równie gorąco nie znoszą „doktora", jak go nie znosił Samson. Właśnie dlatego są trzymane w zamknięciu i wypuszczane tylko w nocy, by pilnie stróżowały i nie pozwoliły wścibskiej pannie Mansel na wycieczki w niedozwolone miejsca. Zanim echo dzwonka przebrzmiało, zasłony przy łóżku zostały energicznie rozsunięte i w drzwiach nagle ukazał się Henry Grafton, niby diablik wyskakujący z butelki. — Co się, do diabła, stało z tą dziewczyną?! — krzyknął ze złością. — Drzwi są otwarte i jeśli uda się jej przedostać do głównej bramy, to ten stary idiota, który z pewnością zapomniał już, co miał przykazane, wypuści ją stąd ze wszystkimi honorami. — Wszystko w porządku — odparł Lethman — ona jest tutaj. Doktor Grafton okręcił się w miejscu, jak rażony prądem elektrycznym, i wylądował przede mną. Siedziałam na fotelu z bardzo wysokim oparciem. Przez krótką, niemiłą chwilę myślałam, że się na mnie rzuci, ale pohamował się z widocznym wysiłkiem i ogarnął mnie tylko długim taksującym spojrzeniem, które wcale nie sprawiło mi przyjemności. — Co ona tu robi? — zapytał Lethmana, nie odrywając ode mnie wzroku. — Powiedziała, że musi iść do łazienki. — Ach, tak. — Wzmianka o tej naturalnej potrzebie zaskoczyła go zdaje się tak samo, jak przedtem Lethmana. Kołysał się na krawędzi podium, wyraźnie zbity z tropu, a ja siedziałam sztywno wyprostowana w fotelu, starając się zachować lodowaty wygląd i przygotowując się do stawienia im zajadłego oporu, gdyby chcieli przemocą zaprowadzić mnie z powrotem do mego więzienia. 294 — Pan dzwonił? — zapytała Halida ukazując się w drzwiach do ogrodu. Właściwie domyśliłam się tylko, że to powiedziała, gdyż odezwała się po arabsku. Na palcu miała pierścionek ciotki Harriet. Patrzyła na Graftona, ale wyręczyłam go i odpowiedziałam jej po angielsku. — Tak, dzwoniliśmy. Nie na ciebie, ale skoro się już zjawiłaś, przynieś mi tutaj tacę z jedzeniem. Nie mam ochoty na zupę, ale zjem trochę chleba i sera. Wypiję też chętnie filiżankę kawy w czasie tej rozmowy. Parsknęła coś pod moim adresem (nie dbała już o pozory) i z furią zwróciła się do mężczyzn: — Chyba nie pozwolicie jej tutaj zostać? Czemu nie zamkniecie jej z powrotem w piwnicy? Dlaczego pozwalacie jej rozpierać się tak w fotelu i wydawać rozkazy? Co ona sobie wyobraża? Ona jest nikim, mówię wam... nikim i bardzo prędko się o tym przekona. Jak ją zmusimy... — Słuchaj, Halido... — niepewnie odezwał się Leth-man, ale zignorowała go i z wściekłością krzyczała dalej do Graftona: — Czy pan też się jej boi? Dlaczego? Nie ma pan odwagi jej tam zostawić? Czemu nie uśpi jej pan mocniej i nie wsadzi do tamtej drugiej celi? Można ją związać. Zrobiłabym to, gdybym mogła.

—¦ Och, przestań się drzeć — powiedziałam znużonym tonem — możesz nie przynosić mi tacy, nie umrę z głodu, tylko przestań wrzeszczeć. Mówiłam ci już, że mam ochotę napić się kawy. Możesz ją podgrzać, nie znoszę letniej kawy. Spojrzenie, jakim mnie obrzuciła, było równie zabójcze, jak sztylet lub wrząca oliwa, a mnie sprawiło tym większą przyjemność, że sobie w pełni na nie zasłużyłam. Pieniąc się ze złości zwróciła się znów do Graftona, ale on uciął krótko: 295 — Milcz i rób, co ci każą. Na litość boską, John, czy nie mógłbyś jej nauczyć rozsądku? Przecież to już niedługo się skończy. — Dodał pojednawczym tonem kilka słów po arabsku i nastąpiła między nimi wymiana zdań, która trochę udobruchała Halidę. Wyszła po chwili, mrucząc coś pod nosem. Lethman westchnął z ulgą i zarazem z rozpaczą: — Bardzo mi przykro. Ta dziewczyna zrobiła się od pewnego czasu jadowita jak żmija. Ale znów będzie posłuszna jak pies, kiedy się to wszystko skończy. — Pogładził dłonią twarz, skrzywił się i znów pogładził policzek. — Czy mam odprowadzić pannę Mansel do piwnicy ? — Jeszcze nie teraz. Możesz odejść. Rozmówię się z nią tutaj. A potem... — skończył zdanie po arabsku, a Lethman ze zrozumieniem skinął głową. Jego odpowiedź była niema, ale przerażająca. Przejechał sobie wymownie brzegiem dłoni po krtani, a Henry Grafton roześmiał się. — Jeśli potrafisz — powiedział po angielsku — proszę cię bardzo, ruh. Lethman wyszedł z pokoju. Aby zachować choćby pozory panowania nad sytuacją, zaczęłam natychmiast mówić. Ze zdenerwowania mówiłam ochryple i zbyt głośno, lecz mimo to mój głos miał zadziwiająco mocne brzmienie: — Proponuję, żeby pan zaczął, panie doktorze. Uważam, że winien mi pan jest sporo wyjaśnień... I pochowajcie mnie na skraju pięknego ogrodu. Z „Rubajjatów" Omara Chajjama Przez chwilę nie odpowiedział. Stał nieruchomo, obserwując mnie spod opuszczonych powiek, wciąż tym samym taksującym, niemal lekarskim spojrzeniem. Jego oczy były ciemne i błyszczące jak agat, a ciężkie powieki wydawały się przy nich, siłą kontrastu, rażąco grube, woskowe. Skóra wkoło oczu była sinobrązowa, jak przejrzałe śliwki. — No więc, słucham? — spytałam krótko. Uśmiechnął się. — Niełatwo się pani poddaje, prawda? Podziwiam panią za to. — Brak mi słów, żeby wyrazić, jak mnie to wzrusza. Niech pan usiądzie i zacznie nareszcie mówić. — 297 Zszedł z podium i przyniósł sobie spod przeciwległej ściany krzesło. Przebrał się już i zamiast eleganckiego garnituru, w którym wyglądał jak biznesmen, włożył ciemne spodnie i oliwkowozieloną koszulę z wysokim kołnierzykiem jak u rubaszki. Wyglądał w tym stroju blado i jego ciężka budowa wyraźnie rzucała się w oczy. Wydawał się bardzo silny, co szczególnie uwidoczniało się w karku, mocnym jak u byka. Moja arogancja nie zdołała wyprowadzić go z równowagi. Zachowywał się bardzo grzecznie, a nawet uprzejmie. Usiadł na krześle koło mnie. — Zapali pani papierosa? — Nie, dziękuję. — To by pani dobrze zrobiło. Na nerwy. — Nie wydaje mi się, żeby to było potrzebne. —¦ Niechże pani da spokój. Zdawało mi się, że jest pani osobą trzeźwo myślącą. — I ja też tak sądzę. A więc dobrze. O, widzi pan,-ręka mi się trzęsie. Cieszy to pana?

— Bynajmniej. — Podał mi ogień i zdmuchnął zapałkę. — Bardzo mi przykro, że musiałem tak postąpić. Zapewniam panią, że nie mam wobec pani żadnych złych zamiarów. Po prostu musiałem panią tu sprowadzić, żeby z panią porozmawiać. — Musiał pan ? — patrzyłam na niego szeroko otwartymi oczami. — Niechże pan przestanie opowiadać bajki, doktorze! Doskonale mógł pan rozmówić się ze mną w samochodzie. Albo zanim opuściłam Dar Ibrahim, skoro zdecydował się pan zrezygnować z przebrania. — Oparłam się wygodnie, zaciągając się papierosem. Ten gest pomógł mi odzyskać trochę tak bardzo mi potrzebnej pewności siebie i poczułam, że zaczynam się uspokajać. — Muszę się przyznać, że dużo bardziej mi się pan podobał tamtej nocy w tym ślicznym stroiku. Teraz rozumiem, dlaczego przyjmuje pan 298 gości tak późno. I pan. i ten pokój o wiele lepiej prezentował się po ciemku. Jeśli chodzi o pokój, była to zupełna prawda. Wszystko, co w świetle lampy mogło uchodzić za artystyczny nieład, w dzień okazało się po prostu brudem i nieporządkiem. Zasłony łoża były wystrzępione i całe w plamach, stojący obok mnie stół zastawiony był brudnymi filiżankami i talerzykami, a jeden ze spodków pełen był niedopałków. — Ale mniejsza z tym — nadal mówiłam agresywnym tonem — wróćmy do rzeczy. Niech pan zacznie od samego początku. Co się stało z ciotką Harriet? Spojrzał mi prosto w oczy i wykonał pełen ubolewania gest. — Proszę mi wierzyć, że gorąco pragnę wszystko pani opowiedzieć. Przyznaję, że ma pani wszelkie podstawy do podejrzeń i gniewu, ale niech mi pani wierzy, że może to dotyczyć tylko pani osoby, i zaraz to pani wyjaśnię. Jeśli zaś chodzi o pani ciotkę, to naprawdę nie ma pani żadnych powodów do niepokoju... absolutnie żadnych. Umarła bardzo spokojnie. Wie pani przecież, że byłem jej lekarzem. Nie odstępowałem jej przez cały czas i John tak samo. — Kiedy umarła? — Dwa tygodnie temu. — Na co? — Proszę pani, przecież ona miała przeszło osiemdziesiąt lat! — Doskonale o tym wiem, ale musiała być jakaś bezpośrednia przyczyna. Co to było? Serce? A może ta jej astma? Czy może po prostu brak opieki? Zauważyłam, że lekko zacisnął wargi, ale odpowiedział mi uprzejmie i z tą samą pozorną szczerością, co przedtem. — Ta astma to był mój wymysł, proszę pani. Naj299 trudniej mi było zmienić głos. Kiedy John powiedział mi, jak uparcie żąda pani widzenia się z ciotką, doszliśmy do wniosku, że nie uda się pani spławić, i wymyśliliśmy tę historię po to, abym mógł mówić szeptem. Chyba zdaje już sobie pani sprawę, że obraz zapominającej o wszystkim i bardzo zdziwaczałej staruszki, jaki pani przedstawiłem, był bardzo daleki od prawdy. Pani ciotka do ostatniej chwili zachowała pełną jasność umysłu. — Więc co było powodem jej śmierci? — Przede wszystkim serce. Zeszłej jesieni miała zupełnie lekki atak anginy pecloris, który powtórzył się w lutym... i wtedy przeniosłem się tu na stałe. Poza tym, jak pewno pani wie, była grymaśna, jeśli chodzi 0 jedzenie, i ostatnio dość często chorowała na żołądek, co ją bardzo osłabiało. Trzy tygodnie temu znów zaniemogła, tym razem bardzo ciężko, i serce nie wytrzymało. Jeszcze raz powtarzam, że miała przeszło osiemdziesiąt lalt. Trudno się było spodziewać, że z tego wyjdzie. Przez chwilę nic" nie mówiłam, paląc papierosa 1 przyglądając się uparcie Graf tonowi. Potem zapytałam nagle: — A akt zgonu? Czy ma go pan tutaj?

— Tak, dla porządku podpisałem jeden egzemplarz. W każdej chwili może go pani zobaczyć. — Nie wierzę w ani jedno słowo z tego, co pan tu opowiedział. Ukrywał pan przede mną jej śmierć, do spółki z Johnem Lethmanem i tą dziewczyną. Można powiedzieć, że posunął się pan bardzo daleko, aby utrzymać mnie w tym przekonaniu. Dlaczego? Wzniósł ręce w górę. — Bóg świadkiem, że nie biorę pani tego za złe. W tych okolicznościach sam bym w to nie uwierzył. Ale faktem jest, że będąc bardzo daleki od chęci po300 zbycia się pani ciotki, zrobiłbym bardzo wiele... to znaczy zrobiłem bardzo wiele, aby ją utrzymać przy życiu. Nie spodziewam się, by mi pani uwierzyła, gdy powiem, że lubiłem pani ciotkę, ale może pani jednak uwierzy w to, że jej śmierć była mi bardzo nie na rękę, właśnie w tym momencie, i mogła mnie kosztować utratę pokaźnej fortuny. Miałem więc zasadnicze powody, żeby starać się utrzymać ją przy życiu. — Strzepnął na podłogę popiół. — Stąd ta tajemnica i maskarada... zresztą za chwilę dokładniej to pani wytłumaczę. Wcale mi nie odpowiadała nieunikniona inwazja adwokatów i rodziny, nie zawiadomiłem więc nikogo o jej śmierci i ludność miejscową utrzymywaliśmy także w przekonaniu, że ciotka pani żyje. — I wtedy nagle, w najbardziej nieodpowiednim momencie, zjawiliśmy się tutaj z moim kuzynem. Rozumiem. Ale dlaczego ten moment był taki nieodpowiedni? Naprawdę lepiej będzie, jak mi pan wszystko opowie od początku, nie sądzi pan? Oparł się wygodniej na krześle. — Bardzo słusznie — powiedział. — Leczyłem pani ciotkę od sześciu lat, a przez ostatnie trzy czy cztery lata bywałem tu co dwa tygodnie; czasem nawet częściej. Miała się zupełnie dobrze i była bardzo czynna, jak na swój wiek; trochę może chora z urojenia, jak by to można nazwać, a poza tym była stara i chyba mimo swojej manii samodzielności czuła się trochę samotna. Wyobrażam sobie, że żyjąc w takim odosobnieniu, tylko z arabską służbą, musiała bać się choroby lub jakiegoś wypadku, które pozostawiłyby ją całkowicie na ich... opiece. Pomyślałam sobie, że chciał zapewne powiedzieć „na ich łasce", i przypomniała mi się Halida z wielkim rubinem ciotki na palcu, przysadzisty, ociężały i ponury Nasirulla oraz idiotycznie mamroczący Jassim. 301 — I co dalej? — spytałam. — Odwiedzałem ją więc regularnie i to ją uspokajało... a poza tym lubiła towarzystwo rodaka. Muszę się przyznać, że i ja lubiłem te wizyty. Potrafiła być bardzo interesująca i zabawna, gdy była w dobrej formie. — A John Lethman? Opowiedział mi co prawda własną wersję tego, skąd tu się wziął, ale nie wiem, czy można mu wierzyć. — Och, z pewnością. To był jeden z tych nielicznych przypadków, kiedy John wykazał błyskotliwość umysłu. Chyba się już pani zorientowała, że o psychiatrii wie tyle samo, co pani. Jest archeologiem. — Ach, tak... To dlatego wzbudził takie zainteresowanie w mojej ciotce. No tak. Teraz sobie przypominam, że byłam trochę zdziwiona, kiedy mi opowiadał o „domu wariatów". Lekarze na ogół tak się nie wyrażają, zbyt dobrze wiedzą, co to oznacza. A te ogrody Adonisa? ~ — Jest w tym coś z prawdy. Można by powiedzieć, że uważał je za swoje królestwo. Pisał pracę na temat kultu Adonisa, i przypuszczam, że to go natchnęło do wymyślenia tej patologicznej opowiastki... tych bredni o „religijnej ekstazie", którymi panią uraczył, gdy poczuł się przyciśnięty do muru. Niezłe, co? Ale przypuszczam, że poza tym mówił pani prawdę. Podróżował po tych okolicach szukając materiałów do swojej pracy, rozbił obóz w pobliżu małej świątyńki w górach nad pałacem i pewnego dnia złapała go burza, podobnie jak panią. Przyszedł wtedy do Dar Ibrahim. Spodobał się pani ciotce, która zaproponowała mu,

żeby został u niej, póki nie skończy pisać pracy. A potem, właściwie bez żadnych dalszych dyskusji, Lethman osiadł tu na dobre i zaczął zarządzać majątkiem. Muszę przyznać, że bardzo się ucieszyłem, kiedy zdecydował 302 się tu zamieszkać. Ogromnie mi to ułatwiło pracę. — Na jego ustach pojawił się uśmieszek, który wcale mi się nie podobał. Znów delikatnie strzepnął popiół z papierosa. — Bardzo miły chłopak. — I pożyteczny?. — Oczywiście. Wiele się tu dzięki niemu zmieniło. Pani na Libanie miała o nim jak najlepszą opinię. — Niewątpliwie. Ale myślałam o panu. Przecież to pan korzystał z jego pomocy? Ciężkie powieki uniosły się. Wzruszył lekko ramionami. — Och, tak. Przede wszystkim ja. Okazał się doskonałym wspólnikiem w moich interesach. — No właśnie. Przejdźmy teraz do tych spraw. Do pana interesów. Czy mieszkał pan w Dar Ibrahim cały czas po opuszczeniu Bejrutu? Tak, to się zgadza. To pan był „osobistym lekarzem" ciotki, a nie John Leth-man. Pan był tym „doktorem", o którym mówił Jassim, kiedy zjawiliśmy się z Hamidem przed główną bramą... trzeba przyznać, że John Lethman szybko zorientował się w sytuacji! Byłam jednak trochę zdziwiona, że psy Gab... że psy go lubią. — Jakie psy? — Och, głupstwo. Dostaliśmy w lutym od ciotki list... Nie wiem, czy pan o nim wiedział? Pisała, że jej pies nie znosi doktora. — Ach, tak! Zapewne chodziło jej o tego przeklętego kundla, którego... który zdechł... Tak, to ja byłem jej „osobistym lekarzem". Był to jeden z zasadniczych elementów legendy lady Stanhope, jak pani pewnie wiadomo. Pani ciotce ogromnie zależało na tym, żeby mieć swego „doktora Meryona na usługi". — Wydawał się tym trochę ubawiony. — Niewiele ją to kosztowało. Miała prawo do własnej legendy, mimo że nie bardzo widziałem siebie w roli tego nieszczęsnego czło303 wieka, całymi dniami i nocami wysiadującego u boku potwornej egoistki. — Chyba nie zamierza mi pan wmówić, że ciotka Harriet też była potworną egoistką i wymagała, żeby się pan nią opiekował dniami i nocami? Nawet jeśli była egoistką, co wydaje się o tyle prawdopodobne, że pochodziła z rodziny Manselów, na pewno miała poczucie humoru. — Ale niech pani nie szuka dodatkowych motywów. Mówiłem już pani, że ją lubiłem. — Uśmiechnął się trochę cierpko. — Muszę jednak powiedzieć, że w ostatnich latach przeciągnęła trochę strunę. Czasem to utożsamianie się z legendą bywało bardzo męczące. Spojrzałam wymownie na strzelbę i szpicrutę, wiszące na ścianie nad łóżkiem. — Czy mogę mieć choć cień nadziei, że wypróbowy-wała tę szpicrutę na Halidzie? Roześmiał się, zupełnie szczerze. — Rzucała tylko czasem jakimiś przedmiotami w Jas-sima i na tym kończyły się jej rękoczyny. Nie powinna pani zbyt surowo sądzić Halidy. Bardzo ciężko pracuje, aby osiągnąć wymarzony cel. — To znaczy, by zdobyć Johna Lethmana? Czy może pałac? Szczytem jej marzeń jest jedno i drugie, zapewniam pana. — Pochyliłam się nad stołem, żeby zdusić niedopałek papierosa na spodku. — Wie pan, jestem skłonna uwierzyć w to, co pan mówił o mojej ciotce... to znaczy, że nie chciał pan jej skrzywdzić. Zauważyłam, że wcale pana nie interesuje, co mogła do nas pisać w swoich listach... chyba że kontrolował pan całą jej korespondencję. Wiem jednak, że tak nie było, gdyż słyszałam, że ciotka mogła swobodnie rozmawiać z ludźmi z wioski i z posłańcami, którzy przynosili do pałacu zamówione prowianty. Na pewno nie widział

304 pan jej ostatniego listu, w którym zapraszała Karola, ani listu Humphreya Forda. Spodziewałam się, że zaraz mnie zapyta, o co właściwie mi chodzi, ale nie zrobił tego. Patrzył tylko na mnie uważnie. — Jestem również skłonna wykluczyć Johna Leth-mana — mówiłam dalej — ale pozostaje jeszcze służba. Czy nie uważa pan, że Halida mogła mieć jakiś ważny powód, aby pozbyć się swojej pani? — Ach nie, to naprawdę nonsens. Pani ciotka bywała czasem bardzo przykra dla służby... która zresztą zawsze stara się wymigać od wszelkiej roboty, jeśli nie jest pilnowana... ale lubiła tę dziewczynę. — Co nie przeczy moim podejrzeniom. — Halida opiekowała się nią z wielkim oddaniem. Wspominałem już, że pani ciotka bywała bardzo przykra i naprawdę miała zwyczaj długo przesiadywać po nocach. Ta dziewczyna czasem padała na nos ze zmęczenia. — Zatoczył szeroki łuk ręką. — A te pokoje... są zaniedbane dopiero od czasu jej śmierci, niech pani o tym pamięta. Usunęliśmy stąd, być może trochę brutalnie, najgorsze rupiecie, bo chcieliśmy korzystać z tych pomieszczeń (kiedyś były utrzymywane dużo staranniej od reszty pałacu, gdyż tu koncentrowało się całe życie), ale po prostu nie mieliśmy dość czasu, żeby wszystko doprowadzić do porządku, zanim panią tu wpuścimy. — Rozejrzał się wkoło. — Woleliśmy, żeby tu było ciemno z wielu powodów. Och, dawniej te pokoje też dość nędznie wyglądały — pani ciotka lubiła rozgardiasz — ale dopóki żyła, zawsze było tu czysto... mój Boże, niechby było inaczej! Ale posądzać Halidę o taką nienawiść, żeby aż... O nie, proszę pani! Przerwał, gdyż weszła Halida z tacą. Postawiła ją koło mnie na stole, może trochę zbyt hałaśliwie, a potem nie patrząc na żadne z nas w milczeniu wyszła z po1« — •gary Gabriala koju. Wykonała dosłownie, co jej poleciłam, i przyniosła mi tylko kawę. Kawa była trochę za słaba, ale świeżo zaparzona i gorąca. Nalałam sobie pełną filiżankę, wypiłam parę łyków i od razu poczułam się lepiej. —¦ A poza tym — ciągnął Henry Grafton — to samo, co powiedziałem o sobie, odnosi się również do Johna i Halidy. Oni też mieli więcej powodów życzyć lady Harriet zdrowia niż śmierci. — Czy to znaczy, że należą do pańskiego gangu? — Można i tak to określić. — Czy moja ciotka zostawiła jakiś testament? — zapytałam go wprost. Uśmiechnął się. —¦ Co tydzień pisała nowy. Poza krzyżówkami była to jej ulubiona rozrywka. — Wiem o tym. Dostawaliśmy co jakiś czas nowy egzemplarz. Co się z tym wszystkim stało? — Miała zwyczaj chować swoje papiery po różnych zakamarkach — w jego głosie nie było śladu niepokoju. — Obawiam się jednak, że niełatwo będzie tu coś znaleźć, ale proszę bardzo, niech pani próbuje. Nie potrafiłam ukryć zdziwienia. — Czy naprawdę pozwoli mi pan przeszukać ten pokój ? — Oczywiście. Bardzo możliwe, że to wszystko należy teraz do pani... albo raczej do pani kuzyna, co wydaje się jeszcze prawdopodobniejsze. — Albo do Johna Lethmana? Spojrzał na mnie szybko. — Ma pani rację. Bardzo go lubiła. — Jeszcze jedno z jej dziwactw? — Bardzo często spotykane. Ale obawiam się, że niewiele zostało rzeczy wartościowych. Może uda się pani znaleźć w tym rozgardiaszu jakieś osobiste pamiątki, 306

_ na których będzie pani zależało, więc jak już powiedziałem, proszę szukać. — Jak na przykład ten pierścionek, który nosi Ha-lida? Spojrzał na mnie ze zdziwieniem. — Ten z rubinem? Chciałaby pani go mieć? Pani ciotka z pewnością najbardziej go lubiła, nosiła go stale... O ile wiem, podarowała go Halidzie... ale oczywiście... myślę, że Halida się zgodzi... — Panie doktorze, proszę mnie nie posądzać, że czyham na spadek po ciotce, ale ten pierścionek ma dla nas, jak się to mówi, uczuciową wartość i jestem pewna, że moja rodzina będzie walczyła, aby go odzyskać. Ciotka przeznaczyła go dla mnie. Jeśli rzeczywiście dała go Halidzie, musiała być wtedy nieświadoma tego, co robi, i żaden sąd nie uzna tej darowizny. — Czy przedstawia tak wielką wartość? — Nie znam się na wartości biżuterii — powiedziałam i tym razem byłam wyjątkowo szczera — ale może mi pan wierzyć, że takich prezentów nie daje się służącej, choćby była nie wiem jak oddana. Ten pierścionek należał do mojej prababki, więc proszę mi go oddać. — Wobec tego rzeczywiście należy do pani. Porozmawiam z Halidą. — Niech pan jej powie, że dam jej coś w zamian lub może znajdzie się tu jakiś inny drobiazg, który chciałaby mieć. Odstawiłam filiżankę. Przez chwilę panowało milczenie. Jakiś duży owad, zapewne chrząszcz, wpadł przez otwarte drzwi ze skąpanego w słońcu ogrodu, przez chwilę błądził po pokoju i wyleciał z powrotem. Poczułam się nagle bardzo zmęczona i miałam wrażenie, że cała dotychczasowa rozmowa zaciera mi się w pa307 mięci. Uwierzyłam mu, że ciotka H. zmarła śmiercią naturalną, a wszystko inne niewiele mnie obchodziło. — No tak! — powiedziałam w końcu. — Doszliśmy, teraz do tego, co się tu działo po śmierci mojej ciotki. Ale zanim zaczniemy o tym mówić, czy nie zechciałby mi pan pokazać jej grobu? Wstał natychmiast. — Ależ oczywiście. Pochowaliśmy ją tutaj, w książęcym ogrodzie, tak jak sobie życzyła. Wyprowadził mnie na mały dziedziniec, minęliśmy wyschniętą fontannę i wśród ukośnych pasów słońca i cienia przeszliśmy między spękane z upału grządki, na których wczesną wiosną zapewne zakwitną irysy i papuzie tulipany. Z wysokiego muru zwisały gałęzie białego jaśminu, a obok nich złociły się festony żółtych róż, tworząc oszołamiająco piękną zasłonę. Widok był cudowny. Rozkwitłe krzewy ocieniały białą, płaską, zupełnie gładką marmurową płytę, w której głowach wznosiła się kolumna uwieńczona wyrzeźbionym w marmurze turbanem, charakterystycznym dla grobów mahometan. Patrzyłam przez chwilę w milczeniu. — Czy to jej grób? — spytałam. — Tak. — Bez nazwiska? — Nie było na to czasu. — Przecież pan wie równie dobrze jak ja, że to jest grób mężczyzny. Drgnął gwałtownie i choć zaraz się opanował, przeszył mnie ostry dreszcz lęku. Koło mnie stał ten sam mężczyzna, który napadł mnie w samochodzie i który prowadził jakąś brudną grę... Gdzieś blisko, tuż pod powierzchnią... pod tą spoconą skórą, za tymi maślanymi czarnymi oczami... kryło się coś, czego nie dało się pogodzić z pozornym spokojem i miłym sposobem bycia 308

doktora Graftona, który pragnął uśpić moją czujność. Ale odpowiedział mi z całą swobodą i niemal szczerym rozbawieniem: — Och, naprawdę, chyba nie może mnie pani na serio podejrzewać o coś podobnego. Przecież pani wie... musi pani wiedzieć... że ciotka ubierała się i zachowywała jak mężczyzna. Przypuszczam, że zapewniało jej to swobodę, z której kobieta w krajach arabskich normalnie nie może korzystać. Kiedy była młodsza, Arabowie nazywali ją księciem, bo jeździła konno po męsku, utrzymywała dużą stajnię i żyła na wielką skalę. Sama to sobie zaplanowała — wskazał ręką grób — niedługo przed śmiercią. Jeszcze jeden przejaw manii wielkości. Patrzyłam w milczeniu na smukłą kolumnę z rzeźbionym turbanem. Nie wiem czemu, ale ze wszystkiego, co widziałam, właśnie to było dla mnie najwymowniejszym symbolem obcości tego kraju. Przypomniały mi się pochyłe, omszałe grobowce na naszym starym cmentarzu w Anglii, rozłożyste wiązy, cisy przy bramie cmentarnej i gawrony krążące koło wieży kościelnej w wieczornym wietrze. Deszcz żółtych płatków posypał się na rozpaloną marmurową płytę, jaszczurka śmignęła z jakiejś szpary, na chwilę znieruchomiała patrząc na nas i pulsując oddechem, po czym znów znikła. :— „Udało mi się zakupić na miejscu wspaniały nagrobek". — Co takiego? — zapytał Grafton. — Ach, przepraszam, nie zdawałam sobie sprawy, że mówię głośno. Ma pan rację, chciała mieć taki grobowiec. I przynajmniej jest razem ze swymi przyjaciółmi. — Z przyjaciółmi? — Mam na myśli groby psów w sąsiednim ogrodzie. Odwróciłam się. Uczucie zmęczenia narastało. Nasycony zapachami upał, brzęczenie pszczół, a może dalsze 309 skutki zastrzyku i przeżytych w tym dniu emocji ciążyły mi nieznośnie. — Niech pani zejdzie ze słońca. — Czarne oczy przyglądały mi się badawczo. Były bardzo skupione. — Czy pani dobrze się czuje? — Znakomicie. Czuję się, jak gdybym płynęła, ale to wcale nie jest takie nieprzyjemne. Czy to był tylko pentothal? — Tak. Nie była pani długo uśpiona i to jest zupełnie nieszkodliwy środek. Wracajmy. W pokoju wydawało się dość chłodno po upale, jaki panował w ogrodzie. Z ulgą usiadłam w fotelu z laki i oparłam się wygodnie. Kąty pokoju zacierały mi się. Henry Grafton wziął szklankę ze stołu i nalał do niej wody. — Proszę to wypić. Już lepiej? Niech pani wypali jeszcze jednego papierosa. Dobrze to pani zrobi. Wzięłam automatycznie papierosa, a Grafton podał mi ogień i cofnął się trochę, aby postawić swoje krzesło poza smugą promieni słonecznych, które wpadały teraz ukośnie przez okno. Usiadł o parę kroków ode mnie. Trzymałam się mocno rękami poręczy fotela. Ten drobny przejaw troskliwości z jego strony zmienił nastrój naszej rozmowy. Traktując mnie jak lekarz pacjentkę, uzyskał znów pewną przewagę nade mną. Pomimo coraz silniej ogarniającego mnie zmęczenia usiłowałam przybrać z powrotem chłodny, oskarżyciel-ski ton: — A więc zakończyliśmy pierwszą część śledztwa. Na razie gotowa jestem przyjąć, że moja ciotka umarła śmiercią naturalną, a pan robił wszystko, aby ją uratować. Przejdźmy z kolei do powodów, dla których starał się pan ukryć jej śmierć, czyli do przyczyn tej „tajemnicy i maskarady", jak pan to nazwał... oraz do 310 tego, co pan zrobił ze mną. Ma pan jeszcze mnóstwo rzeczy do wyjaśnienia. Niech pan zaczyna. Przyglądał się przez chwilę swoim rękom, splecionym na kolanie. Potem spojrzał na mnie.

— Kiedy pani zatelefonowała do mego mieszkania i dowiedziała się, że wyjechałem, czy powiedziano pani coś o mnie? — Nic ściśle określonego, ale powtarzające się chwile milczenia były bardzo wymowne. Domyśliłam się, że ma pan kłopoty. — To prawda. Miałem kłopoty i dlatego ulotniłem się w odpowiedniej chwili. Znam wiele miejsc znacznie przyjemniejszych niż libańskie więzienie. — Aż tak źle z panem było? — O, bardzo. Nielegalny handel lekarstwami. W tym kraju łatwiej uniknąć kary za morderstwo. — A może po prostu deportowaliby pana? — Niewiele by to pomogło. Tak się składa, że jestem obywatelem tureckim, a tam wyroki są jeszcze surowsze. Proszę mi wierzyć, że byłem zmuszony uciekać, i to prędko. Miałem jednak w tym kraju pokaźny majątek i diabli by mnie wzięli, gdybym wyjechał nie zrealizowawszy go przedtem. Oczywiście już od dawna byłem przygotowany na najgorsze, poczyniłem więc pewne kroki, aby się zabezpieczyć. Dar Ibrahim było moim ośrodkiem i... nazwijmy to... magazynem już od pewnego czasu, a kilka miesięcy temu udało mi się — opuścił ciemne powieki i przerwał na chwilę — pozyskać Johna. Moje zniknięcie zdołałem dość łatwo upozorować. Odwieziono mnie na lotnisko i przeszedłem przez kontrolę dokumentów, a potem ktoś inny poleciał z moim biletem. Gdyby pani znała tutejsze lotnisko, wiedziałaby pani, że to jest możliwe. John czekał na mnie poza terenem portu lotniczego i przywiózł mnie tu boczną drogą... tą samą, którą ja dziś panią 311 przywiozłem... a stamtąd poszedłem już pieszo do Dar Ibrahim. Pani ciotka oczekiwała mnie. Oczywiście nie powiedziałem jej prawdy. Wymyśliłem jakąś bajeczkę o przerwaniu ciąży i dostarczaniu za darmo leków odurzających uboższym pacjentom. Podobnie jak lady Stanhope, nic sobie nie robiła z tutejszego prawodawstwa, przyjęła mnie więc bez wahania i utrzymywała ten fakt w tajemnicy. Była zachwycona, że ma swego lekarza stale przy sobie i może go zasypywać pytaniami, a poza tym za bardzo sama lubiła mówić, by zbytnio interesować się cudzymi sprawami. A służba... Ha-lida pilnuje Johna, gdyż liczy, że on ją stąd wyciągnie, a jej brat już od dawna dla mnie pracuje. Jassimowi można było spokojnie nie płacić za milczenie. Trzeba mieć sporo wprawy, żeby zrozumieć cokolwiek z tego, co on mówi, a poza tym jest za głupi, by zdawać sobie sprawę, co się wkoło niego dzieje. Siedziałem więc sobie spokojnie, mając doskonałą bazę i zagwarantowaną pomoc Johna, który był moim agentem. Zaczynał już inkasować dla mnie należności. Wszystko układało się jak w bajce i praca szła jak w zegarku, należności wpływały i zamierzałem zlikwidować się ostatecznie w końcu lata... Przerwał na chwilę. Pochyliłam się, żeby strząsnąć popiół na spodek, ale nie trafiłam i popiół rozsypał się po stole. Graf ton podjął: — I nagle, równo dwa tygodnie temu, umiera pani ciotka. Mój Boże, i pani myślała, że ja ją zabiłem! Przez dziewięć godzin nie ruszałem się od jej łóżka... tu, w tym pokoju... walcząc o jej życie jak tygrysica o swoje małe... — Otarł górną wargę. — Teraz pani już wie wszystko. Umarła... a jej śmierć mogła otworzyć bramy Dar Ibrahim na oścież i zostałbym wydany lwom na pożarcie. Postanowiliśmy więc w końcu nie dać się 312 zwariować... zdaje się, że tak się teraz mówi, prawda?... i utrzymywać jej śmierć w tajemnicy. Myśleliśmy, że przez parę tygodni jakoś się to nam uda, a właśnie tyle czasu potrzebowaliśmy, żeby zakończyć całą operację. Nie mogłem marzyć, aby udało mi się dłużej utrzymać tę tajemnicę, a i tak było to bardzo ryzykowne. Musieliśmy pogodzić się ze stratami i postanowiliśmy zlikwidować się w wielkim pośpiechu... co okazało się możliwe.

Przeszkodą, której nie przewidzieliśmy, stała się pani. Z rozmów z pani ciotką wcale nie wynikało, że już za kilka dni kochająca rodzina spadnie nam tu na głowę i zacznie kołatać do drzwi. A jednak... właśnie w najmniej odpowiednim momencie... pani się tu zjawiła. Słońce przesunęło się dalej i tylko ostatnia smuga światła rozjaśniała półmrok, przecinając ukośnie pokój na wysokości moich kolan. Pyłki kurzu tańczyły w niej wolno. Patrzyłam na nie na wpół świadomie. Mężczyzna siedzący za tą ruchomą smugą blasku wydawał mi się dziwnie daleki. — Z początku myśleliśmy, że łatwo zdołamy panią spławić — mówił Grafton — ale jest pani wyjątkowo upartą młodą osobą i bardzo zdecydowaną. Udało się pani napędzić strachu Johnowi i baliśmy się, że zwoła pani posiłki i wróci z armią prawników, nakazami ha-beas corpus i Bóg wie czym jeszcze. Doszliśmy więc do wniosku, że niewiele ryzykujemy urządzając tę maskaradę i jeśli okaże się, że panią przekonaliśmy, da nam pani święty spokój przez tych kilka dni, tak bardzo nam potrzebnych do zakończenia sprawy. Był to desperacki pomysł, ale myślałem, że może mi się udać, gdyż rozmowa potrwa zaledwie kilka minut, w pokoju będzie prawie ciemno, a fakt, że pani ciotka ubierała się po męsku, będzie dodatkowym ułatwieniem. Właściwie to ten jej zwyczaj natchnął mnie tym pomysłem. Gdy313 byśmy pani stanowczo odmówili widzenia z ciotką, byłaby pani przekonana, że jest chora lub że John ma jakieś specjalne powody, aby pani do niej nie dopuścić. Gdyby zaś pani nabrała dostatecznie silnych podejrzeń i sprowadziła z Bejrutu lekarza lub adwokata, bylibyśmy zgubieni. Zaryzykowaliśmy więc i jakoś się udało. Skinęłam głową, przypominając sobie tę rozmowę. Ochrypły szept maskujący głos mężczyzny, kawałki łysiny groteskowo ukazującej się spod turbanu, zapadnięte usta, z których zapewne przezornie wyjął dolną protezę, i przenikliwe, czarne oczy. Zdenerwowanie Ha-lidy i czujny, niespokojny wzrok Johna Lethmana nie były wywołane żadnym z powodów, które sobie wyobraziłam. — Już teraz rozumiem — powiedziałam. — Cała ta rozmowa z Lethmanem przy kolacji... Starał się jak najwięcej dowiedzieć o mojej rodzinie, żeby dostarczyć panu różnych szczegółów, o których ciotka H. nigdy wam nie mówiła. Wiedział pan, że ostatni raz widziałam ją będąc jeszcze dzieckiem, więc przypuszczał pan, że stosunkowo łatwo dam się nabrać, ale Karola, który spotkał się z nią niedawno, „ciotka Harriet" oczywiście nie chciała przyjąć. To bardzo sprytnie pomyślane, panie doktorze! — Wypuściłam potężny kłąb dymu w powietrze między nas. — Iw dodatku zupełnie nieźle się pan bawił, prawda? John Lethman próbował skrócić moją wizytę i zapewniam pana, że byłabym wyszła, ale pan nie chciał mnie puścić, gdyż za dobrze się pan bawił robiąc ze mnie idiotkę. Uśmiechał się przez cały czas. Ze zdziwieniem stwierdziłam, że jego twarz stała się twarzą ciotki Harriet z moich wspomnień. Poprzez obłok dymu i zamgloną pyłem smugę słońca widziałam niewyraźnie jej 314 zarys i wydawała się tak daleka, jak gdybym patrzyła na nią przez odwrdtną stronę lornetki. — No tak, wszystko zagrało. Dałam się nabrać i zdołał pan spławić Karola, uzyskując całkowitą swobodę działania. Dlaczego więc ściągnął mnie pan tutaj z powrotem? Wyszłam stąd przecież zupełnie uspokojona. Dlaczego tak podle mnie pan uprowadził? — Dlatego, że wcale nie udało nam się spławić pani kuzyna, o czym pani dobrze wie. Och, niech pani nie robi takich wielkich, niewinnych oczu, bo to wcale do pani nie pasuje. Czy mam pani powiedzieć, co się stało? Kiedy pani za pierwszym razem stąd wyszła, wcale się pani nie spotkała z kierowcą, tylko ze swoim kuzynem, i we dwoje postanowiliście, że w poniedziałek w nocy wpuści go pani do pałacu. Przyszedł i razem zwiedzaliście pałac. Tak, moja droga, teraz pani oczy już nie kłamią. — Skąd pan to wie?

— Pani kochany kuzyn sam mi to wszystko opowiedział. Nie byłam w stanie wymówić słowa. Patrzyłam tylko na niego. Nie mogłam uwierzyć w to, co mówił. Pokój wirował mi przed oczami, a dym i smuga słońca oślepiały mnie niczym mgła. — Kiedy pani wróciła tego wieczora do swego pokoju, on miał wyjść boczną bramą... wykutą w skale, prawda? — Głos Graf tona był słodki jak miód. —- Ale nie wyszedł. Razem z Johnem przyłapaliśmy go w podziemnym korytarzu, kiedy usiłował sforsować zamknięte na kłódkę drzwi. Nie próbował nawet ukrywać, kim jest... za bardzo jesteście do siebie podobni. Siedzi teraz bezpiecznie zamknięty w pałacowym więzieniu. Chyba to pani nie dziwi, że tu są więzienne cele? Niestety, tylko ta jedna nadawała się do użytku, więc panią musieliśmy umieścić w magazynie. 315 — Tutaj? Karol tutaj? Nie wierzę panu. To niemożliwe! — Moje myśli błądziły po omacku, jak ktoś, kto szuka wyjścia z pokoju pełnego dymu i nie orientuje się, gdzie są drzwi ani jak daleko znajduje się okno. Przyłożyłam, zdaje się, rękę do czoła. — Pan kłamie. Doskonale pan wie, że to kłamstwo. Karol napisał do mnie list i zostawił go w Bejrucie. Pojechał do Damaszku zobaczyć się z ojcem Bena... nie, do Aleppo. I widzieliśmy... tak, na pewno widzieliśmy go na drodze... — Och, niewątpliwie napisał do pani list. Sam to zaproponował. Gdyby tego nie zrobił, aby nas upewnić, że pani nie wróci do Dar Ibrahim i nie będzie go pani szukała, kiedy nie zjawi się w „Fenicji", nie moglibyśmy rano pani stąd wypuścić. — A dlaczegoście mnie puścili? — Ze względu na pani kierowcę — odparł krótko — i hotel. Pani kuzyn zwrócił nam uwagę, że lepiej będzie panią wypuścić, niż ryzykować, że ktoś zacznie pani szukać. A poza tym zapewnił nas, że pani jest przekonana, iż widziała ciotkę żywą i zdrową, pomoże więc pani w rozpowszechnianiu opinii, że wszystko jest w porządku. — I dlatego napisał ten list... te wszystkie starannie obmyślone kłamstwa... że ją widział i poznał... Bardzo mnie to zdziwiło, ale myślałam, że widział pana i tak samo dał się nabrać... Więc pan mówi... że napisał ten list... umyślnie? Po to, żeby mnie z tego wyłączyć? — Właśnie o to mu chodziło. Nic nie odpowiedziałam. Mój udział w tej rozmowie właściwie już się skończył. Graf ton uśmiechał się nadal i gdy patrzyłam na niego, oszołomiona tym wszystkim, zauważyłam, że jego uśmiech staje się coraz szerszy. Górne zęby miał własne. Siekacze były długie i żół316 tawe. Zaczął znów mówić, a różne informacje padały niby strzępki podartego papieru, układając się w jakąś obłędną całość: John Lethman... czyli ten Anglik, którego mój faun widział z daleka... odstawił o świcie porsche'a do Bejrutu, ukrył go na czyimś podwórku, obudził jakiegoś mężczyznę (nazywał się chyba Yusuf?) i wręczył mu list. Potem Yusuf go odwiózł, już sam oddał w hotelu list i pojechał zastawić na mnie pułapkę na drodze... — Ale pani wcale nie wycofała się z linii ognia. Tak, moja droga, wcale pani nie ukrywała, że zamierza pani zadawać bardzo kłopotliwe pytania i nawiązać równie kłopotliwe kontakty. Telefonowała pani nawet do Anglii. I po tym, co nasz człowiek usłyszał z pani telefonicznej rozmowy z Damaszkiem, zdecydowaliśmy się panią... hm... potrzymać w odosobnieniu... — Ten Arab w czerwonym turbanie. Był w sąsiedniej budce — powiedziałam raczej do siebie niż do niego. — Właśnie. No cóż, ogłaszała pani całemu światu, co zamierza pani zrobić, w dodatku ten pani przeklęty kierowca był tam razem z panią, a my wcale nie chcieliśmy, żeby ktokolwiek zaczął się interesować Dar Ibra-him. Postanowiliśmy więc zwabić panią na drugą stronę granicy i tam panią porwać. To bardzo proste, nic złego by się nie stało... pani samochód zostałby zatrzymany, obrabowano by panią, zabrano by pani dokumenty i uszkodzono

samochód... miało się to wszystko stać gdzieś za Antylibanem albo nawet w pobliżu Quatany. Yusuf był pewny, że potrafi na dość długo panią unieszkodliwić. Zabrał więc porsche'a i przejechał przez granicę, żeby tam zaczekać. Była to, oczywiście, przynęta. Na pewno dałaby się pani złapać... — Hamid! Jeśli zrobiliście mu coś złego... — Jeśli był rozsądny, nic mu się nie stało. — Roze317 śmiał się. — Kiedy panią zatrzymano na granicy, w pierwszej chwili myślałem, że wszystkie nasze plany wzięły w łeb, ale później wszystko samo się ułożyło jak w bajce. Pani mnie nie widziała, ale byłem tam i obserwowałem, co się dzieje. Mój kierowca poszedł za pani kierowcą na posterunek graniczny i wszystko słyszał, posłałem go więc do Yusufa z poleceniem: niech jedzie na południe i pozbędzie się samochodu pani kuzyna. Ale szczęście nam sprzyjało i pani sama zobaczyła ten samochód ze zbocza. Przybiegła pani do swego kierowcy i poprosiła go, żeby zaraz jechał za por-sche'em. Mój samochód akurat wtedy wracał i kierowca powiedział mi, że minął się z pani samochodem na granicy. Ponieważ ani porsche'a, ani pani kierowcy dotąd nie.ma, należy się spodziewać, że Yusuf potrafił przemówić mu do rozumu albo postąpił z nim zgodnie z poprzednim planem i gdzieś go potem zostawił, żeby ochłonął do rana. Nie mogliśmy ryzykować zostawiając go gdzieś w pobliżu telefonu, chyba to pani rozumie. — Zachichotał radośnie. — A potem wszystko poszło tak gładko, że aż trudno uwierzyć. Ogłosiła pani wszystkim wokoło, że jedzie pani do hotelu „Adonis", aby wynająć samochód do Bejrutu, więc po prostu pojechałem tam pierwszy i zaczekałem na panią. Kierownik jest nowy, mogłem się więc nie obawiać, że mnie pozna. Ale jestem przekonany, że zanim pani zdążyła przyjechać, był niemal pewien, że zna mnie od wielu lat. Za nic w świecie nie skorzystałaby pani z propozycji autostopu, ale ktoś, kogo pani poznała w hotelu i kto został pani formalnie przedstawiony... — znów ten sam pełen satysfakcji uśmiech. — Mam nadzieję, że doceniła pani tę wzmiankę o Wielkim Meczecie? Pewnie pani pamięta, jak pani opowiadała o tym swojej „ciotce"? — Bardzo sprytnie. Rzeczywiście jest pan niezwykle sprytny. Stworzył pan sobie własne udzielne księstwo. 318 z całym sztabem szpiegów, kierowców i mnóstwem samochodów do dyspozycji. Musiało się to panu świetnie opłacać. Niech pan przestanie szczerzyć do mnie te swoje spróchniałe zęby, nędzny, mały kombinatorze! Co zrobiliście z Karolem? — Już pani mówiłem. Siedzi zamknięty. — Uśmiech znikł z jego twarzy. — Zrobiliście mu coś złego? — Trochę mu się wczoraj w nocy oberwało. — Ośmieliliście się uderzyć Karola? Aha, to już rozumiem, dlaczego John ledwie trzyma się na nogach. Zauważyłam wczoraj jakąś szramę na jego policzku, to dlatego ciągle odwracał twarz w drugą stronę. To się Karolowi udało! No, a ty, „kochana cioteczko"... czy tobie też się dostało? Teraz nie było już cienia uśmiechu na jego twarzy. Zaczerwienił się mocno i zauważyłam, że żyłka na jego skroni zaczęła mocno pulsować. — Mnie nie tknął, ja miałem rewolwer. Przyznaję, że John pokpił sprawę, ale przecież on się narkotyzuje. — Narkotyzuje się? — Przypuszczam, że nie zdołałam wymówić tego głośno, i chyba wyraziłam to pytanie tylko oczami. Grafton znów dziwnie oddalił się ode mnie. Cały pokój ogarnął teraz mrok. Nachyliłam się, aby zobaczyć, gdzie się podział doktor. Podświadomie czułam, że powinnam szaleć z niepokoju o Karola i o siebie. Ale nie mogłam uporządkować myśli. Nie chciały być mi posłuszne. Bujały gdzieś wysoko, płynęły pociągając mnie za sobą i unosząc z fotela w górę, w mroczne kąty pokoju.

Grafton zrobił się nagle olbrzymi i znalazł się tuż koło mnie. Wstał z krzesła i stanął nade mną. Mówił jadowitym głosem: — Tak, narkotyki, ty głupia, rozpuszczona smarkulo. Nazwałem to, zdaje się, lekarstwami? Mam tu w piw319 nicach haszysz, wart majątek, i dziś w nocy go sprzedam, a na polach nad Laklouh rośnie drugie tyle i gdyby twoja ciotka nie umarła, też bym go sprzedał, bo mógłbym spokojnie doczekać zbiorów. — Odetchnął głęboko. — I nie tylko haszysz. W Turcji i w Iranie uprawiają opium, nie wiedziałaś o tym? To jest dopiero towar. Opium, morfina, heroina... mam w całej Syrii siatkę agentów, którzy pracują jak w zegarku — potrzeba mi tylko trochę czasu i takiej kryjówki, jaką mieliśmy tu, w Dar Ibrahim... Chciałam zgasić papierosa, ale spodek stał za daleko i wysiłek okazał się zbyt wielki. Niedopałek wypadł mi z palców na podłogę. Zdawało mi się, że leci w zwolnionym tempie, ale nie próbowałam go podnieść, tylko siedziałam nieruchomo, przyglądając się własnej ręce, jakiejś dziwnie odległej i nie połączonej z resztą ciała. — Oto jak sprawy wyglądały, kiedy się tu zjawiłaś. W sąsiednim pokoju, za ścianą magazynu, w którym cię zamknęliśmy, mamy urządzone laboratorium. Pracowaliśmy jak niewolnicy, przerabiając surowiec po nadejściu ostatniej partii. Z pewnością musielibyśmy w tym roku wszystko zwinąć i przenieść naszą bazę... Ci dranie z Oddziału Narkotyków w ONZ mocno przykręcili śrubę i Zgromadzenie Narodowe obiecało w przyszłym roku wziąć się za to energiczniej... Oczywiście po śmierci lady Harriet i tak trzeba byłoby wyprowadzić się z Dar Ibrahim. Wycofać się na z góry upatrzone pozycje... czy tak się to mówi? Karawana przybędzie tutaj dziś w nocy... — Umilkł i znów się zaśmiał. Schylił się, podniósł niedopałek i położył go na spodku. Jego twarz nagle znalazła się blisko mojej. — Bujasz w obłokach, prawda? I nie chce ci się walczyć? Dostałaś w samochodzie papierosa z marihuaną, a teraz wypaliłaś dwa, moja ślicznotko. Wrócisz zaraz do swego miłego pokoiku i będziesz spała... aż do rana. .320 Chciałabym móc się tym przejąć. Powinnam była się przejąć. Fragmenty różnych scen majaczyły mi w mroku niby senne zjawy. Szczupła sylwetka Johna Lethmana, jego zniszczona młoda twarz z zapadniętymi szarymi oczami. Zapamiętale wpatrzona w niego Arab-ka. Grządka konopi oznaczona wizerunkiem myśliwskiego psa. Paki w piwnicy. Ale wszystko to nagle zatarło się i światło zaczęło pulsować stałym rytmem, w takt bicia mojego serca, czyjś głos narastał i cichł w wibrującym powietrzuł jak werbel, a ja byłam poza tym wszystkim i szybowałam bezpiecznie w górze, wśród pajęczyn zwisających z sufitu, piękna i wszechmocna jak anioł. Tymczasem tam, w dole, w osnutym mrokiem pokoju, na fotelu z czerwonej laki, siedziała dziewczyna, bezsilna i senna, ubrana w prostą, ale drogą sukienkę. Była blada, na jej policzkach lśniły kropelki potu, a usta uśmiechały się niepewnie. Miała czarne, jedwabiste, modnie obcięte włosy, opalone ramiona i długie, wąskie ręce, a na jednej z nich tkwiła ciężka złota bransoletka, za którą zapłaciła całe osiemdziesiąt funtów... Nazwał ją rozpuszczoną, głupią smarkulą. Patrzyła teraz na niego zmrużonymi oczami. Miała bardzo duże oczy, w ciemnej oprawie, które zdawały się jeszcze większe dzięki makijażowi, a teraz po narkotyku... Biedna, głupia smarkata. Była w niebezpieczeństwie, a ja nie mogłam jej pomóc, choćbym nie wiem jak chciała. I nawet nie wyglądała na przestraszoną... Nawet wtedy, gdy John Lethman cicho wszedł do pokoju, przesunął się powoli jak jeszcze jeden cień, stanął nad nią i zapytał Graf tona obojętnym tonem: — Ma dosyć? — Dwa papierosy. Dobrze się nią zająłem. A chłopak? — Wykończony. W celi błękitno od dymu, a on leży jak nieżywy. Nie będzie z nim kłopotu. 21 — Ogary Gabriela

321 Chciałabym móc się tym przejąć. Powinnam była się przejąć. Fragmenty różnych scen majaczyły mi w mroku niby senne zjawy. Szczupła sylwetka Johna Lethmana, jego zniszczona młoda twarz z zapadniętymi szarymi oczami. Zapamiętale wpatrzona w niego Arab-ka. Grządka konopi oznaczona wizerunkiem myśliwskiego psa. Paki w piwnicy. Ale wszystko to nagle zatarło się i światło zaczęło pulsować stałym rytmem, w takt bicia mojego serca, czyjś głos narastał i cichł w wibrującym powietrzu* jak werbel, a ja byłam poza tym wszystkim i szybowałam bezpiecznie w górze, wśród pajęczyn zwisających z sufitu, piękna i wszechmocna jak anioł. Tymczasem tam, w dole, w osnutym mrokiem pokoju, na fotelu z czerwonej laki, siedziała dziewczyna, bezsilna i senna, ubrana w prostą, ale drogą sukienkę. Była blada, na jej policzkach lśniły kropelki potu, a usta uśmiechały się niepewnie. Miała czarne, jedwabiste, modnie obcięte włosy, opalone ramiona i długie, wąskie ręce, a na jednej z nich tkwiła ciężka złota bransoletka, za którą zapłaciła całe osiemdziesiąt funtów... Nazwał ją rozpuszczoną, głupią smarkulą. Patrzyła teraz na niego zmrużonymi oczami. Miała bardzo duże oczy, w ciemnej oprawie, które zdawały się jeszcze większe dzięki makijażowi, a teraz po narkotyku... Biedna, głupia smarkata. Była w niebezpieczeństwie, a ja nie mogłam jej pomóc, choćbym nie wiem jak chciała. I nawet nie wyglądała na przestraszoną... Nawet wtedy, gdy John Lethman cicho wszedł do pokoju, przesunął się powoli jak jeszcze jeden cień, stanął nad nią i zapytał Graf tona obojętnym tonem: — Ma dosyć? — Dwa papierosy. Dobrze się nią zająłem. A chłopak? — Wykończony. W celi błękitno od dymu, a on leży jak nieżywy. Nie będzie z nim kłopotu. 21 — Ogary Gabriela 321 Henry Grafton zaśmiał się. — Nie będziemy mieli w ogóle żadnych kłopotów. Wypuścimy ich dopiero po wszystkim. A ty, Johnie, ograniczysz się do swojej porcji i na tym koniec. Sądząc z twego wyglądu, skończyłeś już swój przydział, prawda? Pamiętaj, że więcej nie dostaniesz. Och, możesz palić, ile ci się podoba, ale nie przychodź po nic mocniejszego, bo ci nie dam, póki ładunek nie przebrnie przez Bejrut. Słyszałeś, co powiedziałem? W porządku. Zabierz ją teraz. Młodszy mężczyzna pochylił się nad fotelem. Dziewczyna sennie poruszyła głową i uśmiechnęła się do niego. Oczy miała zamglone. Usiłowała coś powiedzieć, ale jej się to nie udało. Głowa opadła jej w tył, na oparcie fotela. — Przyznam się — powiedział Lethman — że znacznie ją wolę taką, jaka jest teraz. — Jest rzeczywiście za ładna, by mieć język jak żądło osy. Zgadzam się z tobą. Mój Boże, co za rodzinka! Przypomina mi naszą lady, gdy miała zły dzień. No cóż, sama zasłużyła na to, co ją spotkało. Zabierz ją. Obawiam się, że będziesz musiał ją zanieść. Lethman pochylił się nad fotelem z laki. Dotknął ręki dziewczyny i wtedy oszołomienie narkotykiem na chwilę ustąpiło. Gdy pociągnął mnie lekko w przód, by mnie otoczyć ramieniem i podnieść w górę, wróciłam z wyżyn, na których szybowałam. Z trudem udało mi się powiedzieć powoli i, jak mi się zdawało, z ogromną godnością: — Sama dam sobie radę, dziękuję panu. — Nic podobnego — powiedział zniecierpliwiony. — Niech pani się nie opiera, nie zrobię pani nic złego. Proszę się nie bać. — Pana? — odparłam. — Niech pan nie będzie śmieszny! 322 Zagryzł usta, uniósł mnie z fotela i przerzucił sobie przez ramię, jak pierwotny człowiek zdobycz. Wstyd mi się przyznać, że popsułam tę bohaterską scenę, śmiejąc się jak idiotka przez cały czas, kiedy mnie niósł z powrotem do mojej celi. Wiele ponieśliśmy trudów, ale zbiory będą nam odebrane.

Koran: Sura LVI Nazwałam to udzielnym księstewkiem i niewiele się pomyliłam. Klucze do niego miałam przedtem w ręce, tylko trzeba było umieć się nimi posłużyć. Ale teraz wiedziałam już wszystko. Minęły długie godziny. Mój zegarek wskazywał jedenastą bez kilku minut. Czas upłynął jak we śnie, a raczej dosłownie we śnie. Rozwiał się jak dym z papierosów, po których szybowałam w powietrzu. Teraz czułam się przykuta do ziemi... Znalazłam się znów na łóżku w mojej celi. Siedziałam na stosie zmiętej pościeli, trzymając w dłoniach obolałą głowę i wcale nie 324 byłam już tą bezwładną, nonszalancką dziewczyną, oszołomioną marihuaną, tylko osobą pogrążoną w rozpaczliwej depresji po narkotyku, w pełni świadomą swojego losu i sprawnie władającą wszystkimi pięcioma zmysłami, napiętymi do ostateczności ze strachu. Tym razem zostawili mi światło. Wysoko w niszy trójramienny kaganek palił się trzema małymi płomykami. Przy łóżku stał dzbanek z wodą i szklanka. Wypiłam kilka łyków i na chwilę przestało mi się wydawać, że ktoś szoruje mi pumeksem język i usta. Spróbowałam spuścić nogi z łóżka i oprzeć stopy na podłodze. Poczułam jej twardość, co przypuszczalnie było dobrą oznaką. Starałam się unikać wszelkich wysiłków i dlatego nie wstałam z łóżka, lecz siedziałam, mocno trzymając się za głowę, i możliwie jak najwolniej wodziłam oczami po mrocznym pokoju. Był dużo większy, niż myślałam, gdyż jego ściany kryły się w ciemnościach. Z korytarza widać było tylko rumowisko połamanych mebli oraz stos szmat i uprzęży, teraz jednak zobaczyłam, że pokój jest zapchany, ale to dosłownie zapchany, spiętrzonymi skrzynkami, kartonowymi pudłami i małymi puszkami. Część z nich, pomyślałam, ma zapewne maskować autentyczny towar i zawiera na przykład olej kuchenny, ale jeśliby nawet w drobnej ich części znajdował się haszysz, opium lub jakieś pochodne, ten magazyn byłby wart cztery razy więcej niż skarby w piwnicy Ala-dyna. Przypomniało mi się opowiadanie Hamida o owczych odchodach, ale jakoś wcale nie wydało mi się teraz zabawne. Na najbliższych kartonach wyraźnie i złowieszczo rysowało się godło z ogarem, a pod nim widniała starannie wymalowana groteskowa formuła: „Najwyższa jakość, wystrzegać się naśladownictwa". Znalazło się ostatnie brakujące ogniwo i chaotyczna opowieść Graf325 tona, z wszystkimi opuszczeniami i przemilczeniami, stała się zupełnie jasna. Haszysz, troskliwie uprawiany, obficie rósł w górach; John Lethman doglądał zbiorów, targował się z producentami lub organizował dostawę towaru przynoszonego drobnymi partiami przez wieśniaków — jednym z nich mógł być właśnie ów Arab, którego widzieliśmy z Karolem, gdy szedł w stronę bocznego wejścia do pałacu. Dar Ibrahim zapewne już od dłuższego czasu służyło jako ośrodek tego brudnego procederu, a może nawet pełniło tę rolę, jeszcze zanim wprowadziła się ciotka Harriet. Był to idealny punkt przerzutowy i wymarzona kryjówka dla każdego, kto znalazł się w podobnej sytuacja, jak Henry Grafton — samotna forteca na szczycie wzgórza, pod absolutnymi rządami starej despotki, która nie przyjmowała żadnych wizyt (podobnie jak jej prototyp, lady Hester), kilkakrotnie przekroczyła prawo i która zapewne uczyniłaby to jeszcze raz, by ratować przyjaciela. Nigdy nie uwierzyłabym, żeby ciotka zgodziła się ukrywać Graf-tona wiedząc, czym się trudni, ale historyjka, którą jej opowiedział, musiała być przekonywająca i zapewne równie przekonywające były jego wyjaśnienia na temat „doświadczeń", jakie wspólnie z Johnem Leth-manem prowadzili w podziemnym magazynie. Rola Lethmana w tym procederze stała się dla mnie tragicznie jasna i zrozumiała. Przypuszczalnie zaczęło się to dość niewinnie. Po prostu uległ zapewnieniom pozbawionego wszelkich skrupułów Graftona, że wypalenie od czasu do czasu papierosa z

marihuaną z pewnością mu nie zaszkodzi. Potem powoli i konsekwentnie Grafton przyzwyczajał go do coraz silniejszych narkotyków, aby go w ten sposób od siebie uzależnić i zapewnić sobie stałą pomoc. To nie ciotka Harriet padła ofiarą tego aferzysty (z wielu względów byłam teraz głęboko 326 przekonana, że Grafton za żadne skarby nie chciałby się jej pozbyć), tylko John Lethman. Zaczęłam się poważnie obawiać, że wkrótce przybędą dwie dalsze ofiary. Henry Grafton mógł sobie opowiadać, że nie zamierza wyrządzić ani mnie, ani memu kuzynowi żadnej poważniejszej krzywdy, ale mordowano już ludzi z błahszych powodów niż chęć ocalenia fortuny w narkotykach i uniknięcia wyroku śmierci (Grafton był przecież obywatelem tureckim). Grafton nie miał chyba wątpliwości, że Karol czy ja nie omieszkamy donieść o wszystkim władzom, gdy tylko będziemy mogli, a jednak sam, z beztroską, która mnie przerażała, dostarczył mi (i zapewne również memu kuzynowi) wszelkich informacji i rzeczowych dowodów swej winy. Niezależnie od tego, czy już obecnie w pełni zdaje sobie z tego sprawę, czy nie, będzie nas musiał zamordować, by ratować własną skórę. Drzwi musiały być bardzo grube. Nie słyszałam żadnego szelestu na korytarzu, a mimo to otworzyły się nagle i ukazała się w nich Halida, jak zawsze z tacą w rękach. Nikt jej nie towarzyszył i otwierając drzwi manipulowała tylko jedną wolną ręką, co nasunęło mi myśl, że moi prześladowcy musieli dobrze się orientować, do jakiego stanu doprowadzi mnie narkotyk. Halida oparła się ramieniem o drzwi i stojąc w progu przyglądała mi się ze zwykłą pogardą i nienawiścią. — O, już się pani obudziła. Ma tu pani jedzenie. I niech pani nie myśli, że uda się pani odepchnąć mnie i uciec, bo można się stąd wydostać tylko bocznym wyjściem, które tym razem jest dobrze zamknięte i klucza nie ma w zamku. Jassim jest na pierwszym dziedzińcu, a tamci dwaj robią coś w pokoju starej pani. Spojrzałam na nią kwaśno. 327 —: Gdybyś wiedziała, jak ty źle mówisz po angielsku. — Quoi? — Och, nic ważnego. — Porównując własny wygląd z jej wdzięczną sylwetką (była znów w zielonej jedwabnej sukni), poczułam się okropnie. Co gorsze, nawet przez chwilę się nie łudziłam, że mój fortel z łazienką uda się po raz drugi. Patrzyłam na nią, nie próbując wstać. Halida z wdziękiem przeszła przez pokój i postawiła tacę na skrzynce z takim trzaskiem, że zabrzęczały wszystkie naczynia. — Halido... — Tak? — Przypuszczam, że wiesz, czym się oni... czym się ci mężczyźni zajmują i dlaczego zamknęli mnie i mego kuzyna? — Och, tak, John — wymówiła to imię z pewnego rodzaju przechwałką — o wszystkim mi mówi. — Można ci pozazdrościć. Czy mówił ci także, jakie kary grożą za handel narkotykami w tej zapadłej dziurze? — Quoi? — zapytała znowu. — Nawet tu, na tym wygnaniu... Nawet w Bejrucie ! Czy John nie ostrzegał cię, co zrobią z tobą i z twoim bratem, jeśli wykryją, co się dzieje w Dar Ibrahim? — O, tak! — uśmiechnęła się. — Wszyscy to wiedzą. Ale tu, w Libanie, wszyscy to robią. Już przez dobrych kilka lat, dawniej niż przyjechał doktor, mój brat przynosił haszysz z gór. Tylko najdzielniejsi mężczyźni kursują jako tragarze między górami i morzem.

Trudno było się spodziewać, aby tak prymitywna dziewczyna mogła widzieć w tym coś innego poza brawurą i odwagą w stylu Robin Hooda. Haszysz dawał wieśniakom przyjemność i pieniądze. Jeśli głupiemu 328 rządowi spodobało się wydać zakaz uprawiania haszyszu na własny użytek, nie pozostaje nic innego, jak go oszukiwać. Proste 'i oczywiste. Ten sam rodzaj moralności reprezentują zresztą ludzie w krajach bardziej cywilizowanych, uważając, że przepisy podatkowe i drogowe są po to, aby je łamać. — Niepotrzebnie się pani boi — powiedziała Halida pogardliwie. — Myślę, że oni nie mają zamiaru pani zabić. — Wcale się nie boję. — Wytrzymałam jej szydercze spojrzenie z całym spokojem, na jaki mogłam się zdobyć. — Ale myślę, że ty powinnaś się bać, Halido. Nie, posłuchaj, co mówię... Zdaje mi się, że jednak niezupełnie zdajesz sobie sprawę z tego, co się tu dzieje, nie jestem też wcale pewna, czy John naprawdę wie, w co się wplątał. Tu nie chodzi o to, że ty i twoi przyjaciele wypalicie czasem spokojnie odrobinę haszyszu, a twój brat, w drodze nad morze, postrzela sobie trochę do zbyt gorliwych policjantów czy oni do niego. To handel na wielką skalę i rządy wszystkich szanujących się państw postanowiły zdecydowanie z tym skończyć. Czy sądzisz, że uda ci się zwiać stąd z twoim Johnem, kiedy ta partia towaru zostanie przerzucona i John zainkasuje swoją część zysku? I jak myślisz — gdzie będziecie mogli uciec? Przecież nie do Syrii; tam by was od razu złapano. I nie do Turcji, bo tam za to, co robicie, grozi kara śmierci. To samo odnosi się do Iranu, Egiptu i jeszcze paru innych krajów. Wierz mi, Halido, to nie jest żadna przyszłość dla ciebie ani dla Johna. Nie wyobrażaj sobie, że mógłby cię zabrać do Anglii — tam was schwytają, gdy tylko ja lub mój kuzyn powiemy jedno słowo. — Ale wy jeszcze długo stąd nie wyjdziecie. — Pleciesz głupstwa — odparłam. — Wiesz równie dobrze jak ja, że lada moment policja z Damaszku 329 zacznie nas poszukiwać i gdzie zaprowadzi ich pierwszy ślad, jeśli nie do Dar Ibrahim? Doktor Graf ton będzie mógł sobie powinszować, jeśli w ogóle uda mu się wyprawić tę partię towaru. — Na pewno mu się uda. Pani nie zdaje sobie sprawy, która jest teraz godzina i jaki to dzień. Jest prawie północ i mamy środę. Karawany tylko patrzeć. Przed świtem będzie po wszystkim. — Może rzeczywiście... — powiedziałam powoli. Straciłam rachubę czasu. Przyłożyłam rękę do czoła, mocno przyciskając skroń, jak gdyby to mogło rozjaśnić mi myśli. W każdym razie ból głowy ustał. — Posłuchaj, Halido, uważnie posłuchaj tego, co mówię. I przestań na mnie tak patrzeć. O nic cię nie proszę, chcę ci tylko coś zaproponować, tobie i Lethmanowi, bo on jest nie tyle zły, co słaby i głupi, a ty skąd niby masz być mądra? Nasza rodzina... moja i mego kuzyna... jest bardzo bogata i, jak się to mówi, ma duże stosunki. Z pewnością nie mogę ofiarować ci takiej sumy, jaką dostałabyś pomagając Graftonowi w tej operacji, ale mogę ci zaproponować pomoc, a wiesz, że już wkrótce będziesz jej potrzebowała, i to bardzo. Nie znam waszego prawodawstwa, ale jeśli wypuścisz teraz mnie i mego kuzyna oraz jeśli ty i twój John będziecie świadczyli przeciwko Graftonowi, a policja zatrzyma transport narkotyków, przekonasz się zapewne niedługo, że ani ty, ani twój brat nie będziecie ścigani przez prawo, a może nawet uniknie tego John Lethman. Obserwowałam ją cały czas, ale jej twarz była ukryta w cieniu, nie mogłam więc dostrzec, jaki skutek odnoszą moje słowa. Zawahałam się. Nie miało sensu prowadzić z nią rozmów na temat prawa i bezprawia ani tłumaczyć jej, dlaczego staram się przeszkodzić w przemyceniu tego transportu narkotyków nad morze,

330 choć nie jest to moja osobista sprawa. Dodałam więc po prostu: — Nie wiem, czy wasz rząd daje jakieś nagrody za tego rodzaju informacje, ale niezależnie od tego postaram się, żeby moja rodzina dała ci pewną sumę pieniędzy. — Ach, ty! — W głosie jej zabrzmiała pogarda, równająca się najgorszej obeldze. — Nie mam zamiaru cię słuchać! Nic mnie nie obchodzi twoje gadanie o policji, rządach i prawach. Jesteś tylko głupią kobietą, tak głupią, że nawet nie masz swojego mężczyzny. Kim ty w ogóle jesteś? •— Splunęła mi pod nogi. Tego tylko brakowało. Ze złości nagle rozjaśniło mi się w głowie dzięki nagłemu przypływowi adrenaliny do mózgu. Roześmiałam się. — Jeśli chodzi o ścisłość, mam swego mężczyznę, i to od dwudziestu dwóch lat. A jeżeli chcesz wiedzieć, kim jestem, przypomnij sobie, że jestem cioteczną wnuczką i bliską krewną lady Harriet, twojej pani. Prawdopodobnie jestem również obecnie właścicielką lub współwłaścicielką tego pałacu i jego zawartości. A na początek, moja bezczelna panienko... bo mimo twoich wysiłków nie uwierzę, aby John Lethman związał się z tobą na stałe... możesz mi oddać pierścionek mojej ciotki. Ostrzegam cię, że twój nieoceniony doktor Grafton zmusi cię do tego, nawet jeśli mnie by się to nie udało. No, dawaj go tutaj, ślicznotko. Nie ulegało wątpliwości, że doktor Grafton już z nią o tym mówił. Halida spochmurniała i zauwTażyłam, że na chwilę ukryła zaciśniętą pięść w fałdach swojej jedwabnej sukni. Potem królewskim gestem zsunęła pierścionek z palca. — Weź go sobie. Ale tylko dlatego, że tak mi się podoba. Nie zależy mi na nim. Weź go, ty córko suki. Cisnęła we mnie pierścionkiem, gestem cesarzowej 331 rzucającej miedziaka żebrakowi. Wylądował w samym środku miski z zupą z precyzją, której nie osiągnęłaby rozmyślnie, nawet ćwicząc przez dziesięć lat. — Świetnie! — powiedziałam pogodnie. — Od razu się wydezynfekuje. A zresztą nie wiem. Nie znam tutejszej kuchni. Póki byłam gościem, nie wypadało mi okazywać braku zaufania. Ale teraz jestem tylko więźniem, mogę nie zmuszać się do jedzenia tego, na co nie mam ochoty, prawda? Pochyliłam się, wzięłam z tacy widelec, wyłowiłam z zupy pierścionek ciotki Harriet, wrzuciłam go do szklanki z wodą, a potem wytarłam serwetką. Dopiero wtedy zauważyłam, że w pokoju panuje cisza. Spojrzałam na Halidę. Kiedy się odezwała, natychmiast spostrzegłam, że coś musiało ją zaniepokoić. — Nie będzie pani jadła? — Och, chętnie coś zjem, mądry więzień niczym nie gardzi. Zjem trochę chleba z serem. Dziękuję ci za pierścionek. — Wsunęłam go sobie na palec. — Nie zje pani zupy? Pierścionek był czysty... — Na pewno był czysty. Nie mówiłabym tak ostro, moja dumna królewno, gdybyś mnie nie nazwała córką suki. Mnie to nie robi różnicy, bo lubię psy, ale moją mamę mogłoby to trochę zirytować. Nie, Halido, nie będę jadła zupy. Z całą pewnością nie dotarło do niej nic z tego, co mówiłam, poza pierwszym i ostatnim zdaniem. — Zaraz przyniosę pani świeżą... bardzo proszę... Spojrzałam na nią i zdumiałam się jeszcze bardziej. Od samego początku wydawało mi się dziwne, że w ogóle chce mi usługiwać, ale w jej ostatnim zdaniu zabrzmiała nuta gorącej prośby. — Zaraz przyniosę zupę. To żaden kłopot. Lada chwila przyjdą tu ludzie, żeby ładować skrzynki. Zabiorą 332

wtedy panią i wsadzą do jednej celi z tamtym mężczyzną, więc powinna pani zjeść, póki można. Bardzo proszę, niech się pani zgodzi. — W jej naleganiu było coś odstręczającego. Bezwiednie pochyliła ramiona, wysunęła brodę i rozłożyła ręce obrócone do góry — ta jej służalcza postawa dużo wymowniej niż wszelkie dokumenty świadczyła o głęboko zakorzenionej tradycji niewolnictwa i strachu przed batem. — Bardzo to uprzejmie z twojej strony, ale naprawdę nie potrzeba. — Z gorzką ironią złapałam się na tym, że moją reakcję również można było przewidzieć. Dopóki dziewczyna była bezczelna, byłam zła i przykra dla niej, ale gdy tylko spokorniała, potrafiłam zdobyć się na chłodną uprzejmość. — Nie mam ochoty na zupę, dziękuję ci — powiedziałam z wysiłkiem. — Chleb i ser zupełnie mi wystarczą. — W takim razie zaraz ją zabiorę, bo może... — Och, nie trudź się. Ale chciałabym, żebyś zaraz poszła do doktora Graftona... Nie dokończyłam tego zdania. Obie wyciągnęłyśmy jednocześnie ręce: ona, żeby zabrać miseczkę z zupą, a ja, żeby jej w tym przeszkodzić. Przez chwilę, z odległości kilku cali, patrzyłyśmy sobie w oczy. Potem znienacka chwyciłam ją za przegub ręki, zanim zdołała dotknąć miski. Wyraz jej twarzy i nagle wstrzymany oddech zdradziły mi, choć trudno było w to uwierzyć, że się nie pomyliłam. — Co jest w tej zupie? — zapytałam. — Proszę mnie puścić! — Co w niej jest? — Nic. To dobra zupa, sama ją ugotowałam. — Nie wątpię. Czego do niej dodałaś? Trochę waszego cannabis indica, żeby mnie znów unieszkodliwić, czy coś jeszcze gorszego? — Nie wiem, o czym pani mówi! Niczego nie doda333 wałam, powtarzam pani. Kura. zioła, jarzyny, odrobina zajaranu i... — I na końcu parę kropel trucizny, prawda? Wyrwała mi się gwałtownie. Puściłam jej rękę i wyprostowałam się. Byłyśmy tego samego wzrostu, ale miałam wrażenie, że jestem o wiele wyższa, a wściekłość i pogarda natchnęły mnie jakimś lodowatym spokojem. Tego rodzaju atak raczej doprowadza do pasji, niż przeraża. Fakt, że się żyje i normalnie reaguje, świadczy o tym, że zamach się nie udał i niebezpieczeństwo minęło, a ulga, jaką się z tego powodu odczuwa, wyładowuje się w pogardzie dla truciciela i w ślepej złości wywołanej podłością jego metod. — No więc? — powiedziałam zupełnie spokojnie. — Nie, nic podobnego! Głupstwa pani plecie! Trucizna? A skąd bym ją wzięła? Słowa zamarły jej na ustach, gdyż nagle w drzwiach za jej plecami stanął Henry Graf ton i zapytał: — Co się tu dzieje? Kto mówi o truciźnie? Odwróciła się gwałtownie w jego stronę, wyciągając ręce obronnym gestem, i znów pochyliła się z tą samą nieuchwytną lekkością i gracją, którą podziwiamy w rzeźbionych w kości słoniowej figurkach japońskich dam. Otworzyła usta i przesunęła językiem po wargach, ale nie wymówiła ani słowa. Grafton patrzył na mnie ponad jej schyloną postacią. — To ja powiedziałam — zwróciłam się do niego, — Ta rozkoszna osóbka zdaje się dodała mi czegoś do zupy i woli o tym nie mówić. A może zrobiła to na pana polecenie? — Niech pani nie plecie głupstw Uniosłam brwi. — Narkotyki — tak, ale trucizna... och, broń Boże? Ta pana hipokryzja i wierność przysiędze Hipokrate-sa...! Może ta dziewczyna prędzej panu powie, co to 334

było i dlaczego to zrobiła. Czy też woli pan zabrać zupę i przeprowadzić analizę w swoim małym laboratorium za ścianą? Rzucił mi krótkie spojrzenie i przeniósł wzrok na tacę. — Czy skosztowała pani tej zupy? — zapytał. — Nie, bo gdybym to zrobiła, na pewno wiłabym się teraz w bólach na podłodze. — Więc skąd pani wie, że jest w niej coś szkodliwego? — Nie wiem, ale coś mnie tknęło. Halidzie za bardzo zależało, żebym zjadła tę zupę, a dotychczas zbytnio się o mnie nie troszczyła. Niechcący wrzuciła do niej pierścionek, a kiedy powiedziałam, że odebrało mi to apetyt, bardzo się zaniepokoiła. Wtedy wszystko stało się jasne. Niech mnie pan nie pyta, jak to odgadłam, ale gotowa jestem zaraz założyć się o grube pieniądze, że mam rację. I doskonale wiem, że pan myśli to samo. Niech pan na nią spojrzy. A jeśli chciałby pan wiedzieć, skąd wzięła tę truciznę, to miała jej chyba pod dostatkiem do dyspozycji w pokoju ciotki Harriet, zastawionym medykamentami. Niech pan jej zapyta — ruchem głowy wskazałam milczącą dziewczynę — może ta mała Lukrecja Borgia powie panu, jak to było. Już od dłuższej chwili cała jego uwaga skoncentrowała się znów na Halidzie i jego czarne, lśniące oczy przeszywały ją groźnym spojrzeniem. Poczułam nagle wielką ulgę, że pomimo tylu pilnych zajęć, jakie go czekały tej nocy, nie zawahał się poświęcić aż tyle czasu i na serio zająć się tą sprawą. Można to było wytłumaczyć sobie jedynie tym, że naprawdę nie zamierzał wyrządzić poważniejszej krzywdy ani mnie, ani Karolowi. Ale wyraz jego oczu, gdy patrzył na dziewczynę, oraz jej paniczny strach zaskoczyły mnie. Splotła cias335 no dłonie pod brodą, nerwowo ściągając fałdy pięknej jedwabnej sukni, jak gdyby było jej zimno. — Czy to prawda? Potrząsnęła głową i po chwili odzyskała głos: — To wszystko kłamstwo, podłe kłamstwo. Dlaczego miałabym ją truć? Nic tam nie ma w tej zupie... tylko mięso, zioła, cebula i zafaran... — Wobec tego — powiedział Henry Grafton — pewnie chętnie sama jej skosztujesz? Zanim zorientowałam się, oo zamierza zrobić, schwycił miseczkę i zbliżył się do dziewczyny, trzymając zupę na wysokości jej ust. Wydaje mi się, że jęknęłam cicho: — Och, nie! — Nie mogłam już tego znieść, cała ta scena w jakiś absurdalny sposób przypominała mi sytuację z bajek z tysiąca i jednej nocy. Wschodni melodramat zaczął się nagle zamieniać w rzeczywistość. — Na litość boską — powiedziałam — chyba lepiej zawołać psy i na nich przeprowadzić tę próbę. Błagam pana, niech pan da spokój, cofam swoje oskarżenie. Urwałam nagle, gdyż spostrzegłam, że ta dramatyczna scena przesuwa się coraz bardziej od drzwi w głąb pokoju... A tam, nad łóżkiem księcia, wisi na ścianie strzelba i jeśli zdążyłabym ją porwać, zanim mnie dogonią... Żadne z nich nie zwracało na mnie uwagi. Dziewczyna cofała się, aż oparła się plecami o stos skrzynek spiętrzonych przy łóżku, a wtedy wyciągnęła przed siebie ręce, żeby odepchnąć miskę. Grafton cofnął się szybko, aby zapobiec wylaniu zupy. — Dlaczego nie chcesz spóbować? Czy mam uwierzyć, że te bzdury są prawdą? — Nie, nie, to wszystko kłamstwo! Ona tylko dlatego to powiedziała, że mnie nienawidzi! Przysięgam! 336 Jeśli pan sobie życzy, przysięgnę na głowę mego ojca! Skąd bym wzięła tę truciznę?

— Biorąc pod uwagę, że pokój mojej ciotki dokładnie przypomina swoim wyglądem aptekę w dniu remanentu — powiedziałam z ironią — przypuszczam, że każdy z łatwością może tam znaleźć wszystko, co zechce. Grafton nie obejrzał się na mnie, kiedy to mówiłam. Cała jego uwaga była skupiona na dziewczynie, która wpatrywała się w niego jak zahipnotyzowany królik, w każdej chwili gotowy skryć się w swojej norze za stosem skrzynek. Przesunęłam się trochę bliżej drzwi. — Dlaczego daje się pan tak zwodzić? —- zapytałam. Nie zrobił żadnego ruchu, ale widocznie dziewczyna przewidziała jego zamiar, gdyż nagle się poddała. — No dobrze, skoro nie chce mi pan wierzyć... Dodałam coś do tej zupy i chciałam, żeby ją zjadła, ale to nie była trucizna, tylko środek na przeczyszczenie, żeby dostała bólów i się pochorowała. To zwykła suka i córka suki, a pan mi kazał oddać jej pierścionek, choć jest taka bogata... Wcale nie chciałam jej otruć, tylko jej nienawidzę i dolałam oleju do zupy, żeby trochę pocierpiała... tylko trochę... — Głos jej się załamał i przez chwilę nie mogła mówić, zapewne przytłoczona głuchą ciszą zatęchłych podziemi. — Czarujące, naprawdę czarujące! — byłam teraz o dwa kroki od drzwi. — A potem chciałaś mnie zamknąć z Karolem, żebym się tam pochorowała? Nie zwracali na mnie najmniejszej uwagi. — Jeśli pan zażąda, wypiję to, żeby udowodnić, że to prawda... ale dziś w nocy będzie pan potrzebował mojej pomocy i John także, więc niech pan lepiej da to psu albo Jassimowi, a wtedy się pan przekona... Twarz Graftona była purpurowa i brzydka żyłka znów zaczęła mu pulsować na skroni. Stałam obserwu!2 — Ogary Gabriela 337 jąc ich walkę i bojąc się poruszyć, aby nie skierować na siebie ich furii. — Skąd to wzięłaś? — zupełnie spokojnie zapytał Grafton. — Zapomniałam. Chyba z jej pokoju... mam to już od dawna... kilka buteleczek... — W jej pokoju nie było żadnych środków przeczyszczających, doskonale o tym wiem. Nie opowiadaj bredni, nie mogłaś tego wziąć stamtąd. Pilnowałem, żeby nie było tam nic, co by jej mogło zaszkodzić, a odkąd zaczęła miewać te swoje ataki, wszystko dokładnie sprawdzałem, żeby się upewnić, czy sama nie aplikuje sobie jakichś lekarstw. No, gadaj, co to było! Czy dostałaś to świństwo z wioski, czy sama przyrządziłaś? — Nie... mówię panu, że to nie było nic szkodliwego. Wzięłam to od Johna, z jego pokoju. — Od Johna? A skąd się coś takiego mogło u niego wziąć? Powiedziałaś, że to olej. Czy to był olej rycynowy? — Nie, nie, już panu mówiłam, że nie wiem, co to jest. Znalazłam to w czarnej butelce. Dlaczego pan nie zapyta Johna? Na pewno powiedziałby panu, że to nic szkodliwego. Mówił mi, że to ma bardzo przykry smak, więc dodawałam dużo ziół i pieprzu... — Kiedy pierwszy raz tego użyłaś? Czy wtedy, jak wyjechałem do Chiby? — Tak, tak, ale dlaczego pan na mnie tak patrzy? To nic groźnego... jedna czy dwie kropelki... Trochę potem chorowała... Ale prawie wcale jej nie bolało... i zawsze potem robiła się taka spokojna i dobra... Za nic w świecie bym się teraz stąd nie ruszyła, choćby wszystkie drzwi stały otworem. Miska zaczęła drżeć w rękach Graftona i jego głos nabrał wysokiego, jednostajnego brzmienia, jakie ma struna przed pęknięciem. Ale dziewczyna zdawała się nie dostrzegać 338 tych oznak. Nie była już teraz wystraszona i opuściła ręce, kryjąc je w fałdach spódnicy. Patrzyła na Graf-tona wyzywająco, posępnie nachmurzona. Sama nie wiem, w którym

punkcie ich szybkiej, beznamiętnej wymiany zdań zdałam sobie sprawę, że nie mówią już o mnie, lecz o ciotce Harriet. —¦ Spokojna i dobra — powtórzył bez żadnej intonacji. — Teraz rozumiem. Mój Boże, a ja tak się głowiłem... Teraz zaczynam rozumieć... Czy robiłaś to za każdym razem, gdy wyjeżdżałem? — Nie zawsze. Tylko czasem, jak była bardzo nieznośna. Och, po co tyle krzyku, wcale jej to nie zaszkodziło. Sam pan wie, jak ją pielęgnowałam! Wie pan dobrze, jak ciężko pracowałam i troszczyłam się o nią przez tyle miesięcy, a ona tylko dzwoniła o każdej porze dnia i nocy... Żadne z nas nie miało chwili wytchnienia; ciągle trzeba było biegać — a to po to, a to po tamto — i gotować jakieś specjalne potrawy... Ale nie zrobiłabym jej najmniejszej krzywdy, sam pan wie! Dawałam jej najwyżej jedną lub dwie kropelki, potem pielęgnowałam ją w czasie choroby i przez kilka dni był spokój. — A ona była ci za to wdzięczna. Tak, naturalnie. Bardzo jesteś sprytna, Halido. Czy to wtedy podarowała ci ten pierścionek? Tak? Co jeszcze ci podarowała? — Mnóstwo rzeczy! I chciała, żeby to było moje! Tak mówiła! Podarowała mi to wszystko z własnej woli, bo się nią opiekowałam. Nie odbierze mi pan tego... Zresztą pan się nie odważy, bo oddałam te rzeczy memu ojcu i bratu na przechowanie! A jak będę już angielską lady... — Zabiłaś tę starą kobietę — powiedział Grafton przez zaciśnięte zęby. — Czy jeszcze teraz nie zdajesz sobie z tego sprawy, ty głupia dziwko? — To nieprawda! — Była wściekła i jej głos nabrał 339 piskliwych tonów. — Jak pan śmie tak mówić? To było tylko lekarstwo, mówię panu, i wzięłam je od Johna, z apteczki, którą trzyma w swoim pokoju... z tej starej skrzynki, którą mąż naszej pani woził ze sobą na wyprawy... — Z tej prehistorycznej kolekcji? Bóg jeden wie, co tam było! To znaczy, że John o.tym wiedział? — Nie, mówię panu, że sama to wzięłam! Ale pytałam go, oo to jest, zanim pierwszy raz tego użyłam. Nie zrobiłabym tego, gdybym nie była pewna, że to zupełnie nieszkodliwy środek. To nie była trucizna! John powiedział mi, że to środek przeczyszczający, wywar z nasion jakiejś rośliny... Tak, z wilczomlecza... zapamiętałam tę nazwę, bo jest taka dziwna i... Graf ton powąchał zupę i odetchnął głęboko, jak gdyby zabrakło mu powietrza. — A więc to tak! Wywar z wilczomlecza, mój Boże! Przecież to jest olej krotonowy i sądzę, że nawet stary Boyd w ciągu ostatnich piętnastu lat używał go tylko do leczenia wielbłądów! Jedną lub dwie kropelki, ładna historia! Dwadzieścia kropel wystarczy, żeby zabić zdrowego konia! A ty dawałaś to paskudztwo starej kobiecie, w dodatku chorej. — Wcale jej to nie zaszkodziło! Sam pan wie, że nie mogło jej zaszkodzić! Trzy razy jej to dawałam i za każdym razem wyzdrowiała... — A ostatnim razem — powiedział Henry Grafton bardzo spokojnie, ale głos zaczął mu drżeć — miała atak serca trzy tygodnie przedtem. I dlatego umarła... a gdybyś ty nie maczała w tym swoich brudnych palców, żyłaby dotąd, nie mielibyśmy tych przeklętych ludzi na karku, wszystko poszłoby gładko, mielibyśmy forsy jak lodu za pierwszą partię i dość czasu, żeby zgarnąć drugie tyle po zbiorach... Ale ty... ty... W ataku ślepej furii rzucił jej miskę z zupą w twarz. 340 Zupa nie była już gorąca, ale bardzo tłusta i zalała jej oczy. Miseczka rozprysła się w kawałki. Musiała być z cienkiej porcelany, gdyż rozbiła się od razu na policzku Halidy. Przez sekundę było zupełnie cicho i dopiero potem dziewczyna wrzasnęła, ale jej wrzask stłumiła gęsta bryja, która wlała jej się do ust i gardła. Zachłysnęła się, a potem zgięła wpół, dławiąc się i krztusząc, a krew, spływająca strużką z jej policzka, zmieszała się z obrzydliwą, zielonkawą mazią zupy.

Grafton zamierzył się, jak gdyby chciał ją uderzyć. Z głośnym okrzykiem protestu skoczyłam naprzód i chwyciłam go za rękę. — Na litość boską! Dość tego! Szarpnął się, żeby się oswobodzić. Zrobił to tak gwałtownie, że zatoczyłam się w tył, strąciłam tacę i nieomal wpadłam na drzwi. Jego twarz stała się niebezpiecznie sina, a chrapliwy oddech z trudem wydobywał mu się z gardła. Nie wiem, czy uderzyłby dziewczynę po raz drugi, gdyż nagle coś błysnęło w jej ręku i kocim, drapieżnym skokiem rzuciła się do jego twarzy. Był zwinny, jak większość mężczyzn niedużego wzrostu, i sądzę, że działał instynktownie, bez chwili zastanowienia, gdyż szybciej, niż zdążyłby pomyśleć, zrobił unik przed jej zakrzywionymi jak szpony palcami i damasceńskim ostrzem błyskawicznie wydobytego skądś noża. Miała nad nim przewagę. Ostrze noża lśniło złowrogo. Grafton nie miał przy sobie broni i ze stosu rupieci chwycił pierwszy przedmiot, jaki wpadł mu w rękę. W pierwszej chwili myślałam, że sięga po szpicrutę leżącą na wielbłądziej uprzęży, ale chybił o kilka centymetrów i zamiast giętkiej szpicruty, chwycił ciężką, okutą pałkę. Trafiła dziewczynę w samą skroń. Halida zgięła się wpół, jak gdyby nagle pękła w niej jakaś sprężyna. 341 Jej zakrzywione palce osunęły się bezwładnie po szyi mężczyzny, nie robiąc mu krzywdy, a mordercze ostrze ominęło o cal jego gardło. Ciało dziewczyny zwaliło się na niego i osuwając się stopniowo znalazło się u jego stóp. O sekundę wcześniej upadł z brzękiem na podłogę nóż. Potem górna część ciała dziewczyny nagle zwiotczała i głowa uderzyła głucho o kamienną posadzkę. W panującej ciszy słychać było znów skwierczenie knota w lampie, podobne do trzepotania się uwięzionej ćmy. Kolana uginały się pode mną. Znów ogarnął mnie obłok dymu i bezwolnie odpływałam gdzieś daleko. Przypominam sobie że musiałam odepchnąć się od drzwi, by podejść do Halidy. Zapomniałam, że Grafton jest lekarzem. Zanim zdecydowałam się ruszyć, już przykląkł nad jej ciałem. Posunęłam się o krok naprzód i z trudem wykrztusiłam : -— Czy ona żyje? Był nią zajęty najwyżej przez sekundę i zaraz potem wstał. Nie odpowiedział mi, ale było to niepotrzebne. Nigdy jeszcze nie widziałam zmarłego człowieka, tylko aktorów symulujących śmierć na scenie lub na ekranie, ale zapewniam was, że w takiej chwili nikt nie może mieć wątpliwości. Usiłowałam coś powiedzieć, ale jakaś kula u więzła mi w gardle i nie wydobyłam z siebie ani słowa. Henry Grafton odwrócił się teraz do mnie. Trzymał jeszcze w ręce tę straszliwą pałkę. Z pewnością nie chciał jej zabić. Ale nie żyła, a ja byłam świadkiem jej śmierci. I nagle dotarło do mnie jeszcze coś — sama nie wiem, jak to odgadłam, ale w tym okropnym, małym pokoiku, cuchnącym zupą, swędem lampy i czymś jeszcze, co mogło być związane 342 ze śmiercią, nerwy miałam napięte do ostateczności i każdy drobiazg nabierał w mojej świadomości szczególnego znaczenia. Grafton nikogo dotąd nie zabił i być może jeszcze nie zdawał sobie sprawy, że to uczynił i że jest to tak łatwe. Może przedtem okłamywał sam siebie w związku z Karolem i ze mną, ale teraz już wiedział. Decyzja zapadła samoistnie. Zrobił pierwszy krok na bardzo śliskiej drodze... A te jego czarne, wysadzone na wierzch oczy mogły być dowodem, że też się narkotyzował i że przeklęta marihuana uczyniła z niego mordercę.

Nigdy nie będę wiedziała na pewno, czy to, co wtedy zrobiłam, było najgorszą rzeczą, jaką mogłam uczynić, czy nie. Może powinnam zostać i mówić do niego spokojnie, póki wypieki nie zejdą mu z twarzy i nie oprzytomnieją jego nabiegłe krwią oczy. Ale widziałam tylko, że drzwi są otwarte i że jestem bliżej nich aniżeli on. Nie marnowałam czasu na przekonywanie go. Odwróciłam się i wybiegłam z pokoju. Gwiazdy bledną i karawana wyrusza ku zorzy nicości — och, śpieszcie się! Z „Rubajjatów" Omara Chajjama Korytarz był dość jasno oświetlony. Ktoś umieścił oliwne lampki w kilku uchwytach po dawnych pochodniach (zapewne przygotowując teren do nocnej pracy) i w ich świetle z łatwością odnalazłam drogę do komnaty księcia. Była to jedyna możliwość. Nie było sensu uciekać do haremu, gdyż wiedziałam, że nie potrafię sama wydostać się przez okno. Boczne wyjście było zamknięte, a głównej bramy pilnował Jassim. Pomyślałam jeszcze o Karolu. Moją jedyną nadzieją była więc teraz książęca komnata i strzelba. 344 Przebiegłam jedną trzecią schodów, gdy zasłona na górze odsunęła się gwałtownie i wypadł spoza niej John Lethman, jak pocisk wystrzelony z katapulty, krzycząc: — Graf ton! Graf ton! — Przeskakiwał po trzy schody na raz, a ja, zanim zdołałam się zatrzymać, wpadłam prosto na niego. Wydał stłumiony okrzyk zdziwienia i chwycił mnie mocno za rękę. Najbardziej chyba zdumiało go to, że wcale nie usiłowałam się wyrwać. Gdybym była w stanie myśleć, zapewne zdawałabym sobie sprawę, że zamordowanie Halidy powinno uczynić z niego mego sprzymierzeńca przeciwko Grafionowi, ale nie myślałam i tylko instynkt kazał mi widzieć w nim niemal mego zbawcę, człowieka ulegającego złym wpływom, ale jeszcze nie zdeprawowanego, który z pewnością nie będzie się biernie przyglądał, jak mnie mordują. — W jaki sposób się pani wydostała?! —- krzyknął ze złością. I zaraz potem zapytał: — Co się stało? Nie mogłam mówić i tylko trzymałam się go kurczowo, wskazując na drzwi magazynu. Po krótkiej chwili w korytarzu ukazał się Henry Grafton, wciąż jeszcze z pałką w ręku. Kiedy nas zobaczył, stanął jak wryty i powoli opuścił pałkę, aż jej okuty koniec uderzył o podłogę. Zapanowała cisza i przez chwilę nikt się nie odzywał. Potem Lethman, wciąż mocno ściskając moje ramię, sprowadził mnie ze schodów i doholował z powrotem do drzwi magazynu. Nie zajrzałam do środka. Wydaje mi się, że zamknęłam oczy. Lethman nie wszedł do magazynu, lecz przerażony zatrzymał się na progu. Henry Grafton odchrząknął. — To był wypadek — powiedział. — Rzuciła się na mnie. — A potem, ponieważ nikt się nie odzywał, krzyk345 nął nagle do mnie z wściekłością: — Powiedz mu, że to był wypadek, ty głupia dziewczyno! Powiedz mu, co się stało! Nie patrzyłam na żadnego z nich. — Och tak, to był wypadek — powiedziałam. — Wcale nie chciał jej zabić, jestem tego pewna. W ataku złości chlusnął w nią zupą, a ona rzuciła się na niego. Sięgnął wtedy po jakiś przedmiot, żeby się bronić... pewnie po szpicrutę... i ta pałka sama wpadła mu w rękę. W przystępie furii pewnie nie zauważył, że jest z żelaza. — I dodałam z zaciętością, której nigdy bym się po sobie nie spodziewała: — Nie będę udawała, że mi jej żal. Z tego, co mówili, zrozumiałam, że zabiła moją ciotkę.

Ta wiadomość wstrząsnęła Lethmanem. Nadal trzymał mnie za przegub ręki, ale wydawało mi się, że zupełnie zapomniał o moim istnieniu. Błyskawicznie odwrócił się do Graf tona: — Co takiego? Halida zabiła starą lady? Co to wszystko ma znaczyć? — To prawda. — Grafton wpatrywał się w trzymany w ręce przedmiot, jak gdyby nigdy go przedtem nie widział. — Okazało się, że Halida od czasu do czasu aplikowała jej dawki oleju krotonowego. — Dawki oleju... Ach, więc o to jej chodziło... Doskonale pamiętam, że kilka razy pytała mnie o to świństwo. — Przyłożył rękę do czoła. Był wstrząśnięty i wyraźnie pobladł. — Ale po co? Nie mogę tego zrozumieć. To świństwo... mój Boże, ale cóż ona mogła na tym zyskać? — Posag — sucho odparł Grafton. — Wcale nie chciała jej zabić, nie wiedziała, co robi. Ale była na tyle sprytna, że dawała jej to tylko wtedy, kiedy mnie nie było. Przyznaję, że nigdy mi to nie przyszło do głowy... a przecież można się było tego po niej spodzie346 wać... Zależało jej na tym, by stara lady była od czasu do czasu chora i bezradna, gdyż mogła ją wtedy pielęgnować z tą pieczołowitością i oddaniem, które od razu rzucają się w oczy i zasługują na nagrodę. I tak też było. Mówiąc to przyglądał się uważnie młodemu człowiekowi. Lethman nic nie odpowiedział. Ale nietrudno odgadnąć, gdy ktoś sobie coś przypomina, wraca do dawnych wspomnień. Lethman przygryzł górną wargę. Nadal był blady i widać było, że jest wstrząśnięty. Wydało mi się nagle, że spoza tej apatycznej twarzy i zwężonych źrenic narkomana wyjrzała na chwilę sympatyczna twarz młodego człowieka, który dał się wciągnąć w orbitę Graftona. I pomyślałam również, że przez sekundę przemknął przez nią, szybko i ze wstydem powściągnięty, wyraz ulgi, że pozbył się ciężaru. Grafton też to zauważył. — O tak, często była nagradzana. Wiesz, jaka stara lady potrafiła być czasem hojna. Sądzę, że większość łupów Halida przechowywała u swojej rodziny, na wsi. Jak już powiedziałem, zbierała posag. — Na miłość boską — wtrąciłam się nagle — przykryjcie jej twarz i chodźmy stąd, bo nie mogę patrzyć. Grafton rzucił mi szybkie spojrzenie i zaraz potem spełnił moją prośbę. Pochylił się nad leżącym na podłodze ciałem, by je przykryć zatłuszczonym rąbkiem jej pięknej jedwabnej sukni. John Lethman odwrócił się szybko i ciągnąc mnie za sobą skierował się w stronę schodów. Towarzyszyłam mu tym razem aż nazbyt chętnie. Zaledwie znaleźliśmy się na podeście schodów i Lethman odsunął zasłonę, Grafton wyszedł z magazynu na korytarz zatrzaskując za sobą drzwi, ale potem widocznie coś sobie przypomniał, gdyż znów je otworzył i wrzucił pałkę do środka. Usłyszałam, jak 347 upadła ze szczękiem na podłogę. Potem drzwi zatrzasnęły się ostatecznie, zasłaniając straszliwe wnętrze. Tej nocy komnata książęca była rzęsiście oświetlona. Jedna lampa, jak zawsze, stała pośrodku niższej części, na przykrytej blattem fontannie zastępującej stół. Oprócz niej paliły się jeszcze dwie w niszach po obu stronach drzwi, a w zawieszonym wysoko na ścianie dwuramiennym oliwnym kaganku dymiły dwa czerwone płomyki. Po krótkiej chwili Graf ton przyłączył się do nas i gdy zasłona opadła za jego plecami, płomienie kaganka strzeliły w górę i zamigotały w nagłym przeciągu, rzucając na ściany chwiejne, dziwaczne cienie. — Na Boga! Pilnuj dobrze tej dziewczyny! — Graf-ton mówił ostrym, ale opanowanym głosem, znów obejmując komendę. — Jeśli pozwolisz jej uciec, będziemy zgubieni. Przysięgam, że żałuję tego, co się stało, John... To prawda, że Halida zabiła starą lady i wpakowała nas obu w tę kabałę, ale nie przypuszczasz chyba, że uderzyłbym ją, gdyby nie

rzuciła się na mnie z nożem? Uważam, że powinniśmy przede wszystkim wydobyć się z tej cholernej sytuacji, a dopiero potem będziemy sobie wzajemnie wypominali swoje winy. Na razie dość tego i zabierajmy się do roboty. I jeszcze jedno... przypuszczam, że zdajesz sobie sprawę, co będzie, jeśli Na-sirulla zacznie coś podejrzewać? Musimy zaraz ukryć gdzieś ciało i pomyśleć, co mu zełżemy, jeśli będzie się 0 nią dopytywał. Przestań się na mnie tak gapić! — krzyknął nagle ze złością. — Co się stało, już się nie odstanie, a kiedy będziesz wolny jak ptak, z kupą forsy w kieszeni, jeszcze mi serdecznie podziękujesz za to, że żadna śniada piękność nie owija ci się wkoło szyi jak boadusiciel. Na początek zabierz stąd tę pannicę 1 zamknij ją gdzieś... tylko się pośpiesz, bo wygląda, jakby miała zaraz zemdleć. Zamknij ją razem z tym chłopakiem, nie będziesz musiał daleko chodzić. 343 Rzeczywiście, nie czułam się dobrze. Podtrzymywana przez Lethmana, dotarłam jakoś do fotela z czerwonej laki, ale zaledwie puścił moje ramię, kolana ugięły się pode mną i bezsilnie opadłam na fotel, próżno starając się zapanować nad sobą. To wstrząsały mną lodowate dreszcze, to znów oblewały mnie fale gorąca. Mimo skrajnego wyczerpania zdawałam sobie jednak sprawę, że koło mnie toczy się burzliwa wymiana zdań. Nie dosłyszałam, co powiedział Lethman, ale reakcja Graftona była bardzo gwałtowna. — Co takiego? Co ty wygadujesz?! — Przyszedłem panu o tym powiedzieć. Chłopak uciekł. — To niemożliwe! — A jednak to prawda. Nie ma go. Uciekł. Bez śladu. Na chwilę odzyskałam siły. — Brawo Karol! — powiedziałam. — I wróci za kilka godzin — mówił Lethman — ze wszystkimi przeklętymi gliniarzami, jakich tylko uda mu się ściągnąć. — Wróci? — Graf ton doznał nagłego olśnienia. — Czy to ma znaczyć, że... że wydostał się z pałacu? — Prawdopodobnie. Znalazłem Jassima nieprzytomnego i główną bramę otwartą. Nie wiedział, że mamy tutaj dziewczynę, bo wówczas... — Ty skończony idioto! A ty siedzisz tutaj i marnujesz czas! — Jego słowa były najlepszym dowodem, jak niewiele znaczyła dla niego śmierć Halidy. — Jak dawno uciekł? — Myślę, że niedawno. Przewrócił dzbanek z wodą i ślady jego stóp były jeszcze mokre, kiedy pobiegłem pana szukać. — Spuść psy! — krzyknął Graf ton. — Zaraz, natychmiast! Pewnie poszedł do wioski, ale nie mógł jeszcze zajść daleko. Dogonią go łatwo... I powiedz Na349 sirulli, że może się nie przejmować, co się z nim stanie, byleby go zatrzymały. — Myślę, że go w ogóle nie ruszą. Niech pan sobie przypomni, co panu mówiłem... — Co to ma za znaczenie? Czy nie rozumiesz, że trafiła się okazja, żeby upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu?... Nasirulla pójdzie z psami, a my tymczasem uprzątniemy magazyn na dole. Psy na pewno znajdą chłopaka, a jeśli Nasirulla będzie miał ze sobą strzelbę... Trzeba go za wszelką cenę zatrzymać, słyszysz? Jassim już chyba oprzytomniał... No, jazda, śpiesz się, zostaw tu tę smarkatą, już ja się nią zajmę! Ale wracaj jak najprędzej, bo musisz mi pomóc z tą robotą na dole. Lethman odwrócił się, aby wybiec z pokoju, ale zdążyłam chwycić go za rękaw. — Niech pan mnie nie zostawia samej z tym łajdakiem, błagam pana. Czy pan nie widzi, że on już nie wie, co robi? Najpierw Halida, teraz Karol... a potem pan. Czy pan nie rozumie, że nie ma pan żadnej szansy? Ściskałam go za ramię, mocno nim potrząsając. Ale z równym skutkiem mogłam przemawiać do słupa. — Wiem, że pan robił tylko to, co on panu kazał!

Nie ma pan nic wspólnego ze śmiercią Halidy. Jeśli pan pozwoli uciec Karolowi i mnie stąd wypuści, przysięgam, że będę świadczyła za panem i powiem im. że... — Pośpiesz się — powiedział Grafton. Lethman wyrwał mi się i wybiegł. Grafton kiwnął na mnie głową. — Zabieraj się. No, jazda, zabieraj się. — Gdzie mam iść? — Do swojej klatki, panienko. Chwyciłam się poręczy fotela tak mocno, że aż wbiły mi się w dłonie. 350 — Tam, gdzie oha leży? — Tam będziemy pracowali, chyba słyszałaś? Tym razem będziesz miała prawdziwą więzienną celę do dyspozycji, ale nie łudź się, że uda ci się z niej uciec, za przykładem twego kuzyna. Zaczęłam powoli wstawać, wspierając się na poręczach fotela. Odurzenie minęło i czułam się dość pewnie, widocznie jednak nie wyglądałam groźnie, bo Graf-ton najwyraźniej przestał zaprzątać sobie mną głowę, koncentrując myśli na dużo ważniejszych problemach. — No, jazda, szkoda mi czasu. Ruszaj się prędzej. Spełniłam jego życzenie. Wyprostowałam się nagle i odepchnęłam mocno ciężki fotel, który przejechał po marmurowej posadzce, odgradzając Graftona ode mnie. Rzuciłam się szybko w przeciwną stronę, w kierunku łoża, wbiegłam po schodkach na podium, wskoczyłam na łóżko i zerwałam ze ściany strzelbę. Stojąc niepewnie na miękkim łóżku, odwróciłam się błyskawicznie i oparłszy się plecami o ścianę skierowałam broń w jego brzuch, zanim zdążył zrobić trzy kroki. Nie miałam pojęcia, czy strzelba jest nabita. Przypuszczałam, że raczej nie, ale Grafton mógł nie być tego pewny. A trzeba mieć zupełną pewność, by spokojnie stanąć przed lufą wycelowanej broni. Taką próbę ryzykuje się tylko raz w życiu. Zatrzymał się, zgodnie z moim przewidywaniem. — Odłóż tę strzelbę, jest nie nabita. — Na pewno? — Z całą pewnością. Nagle rozległo się zajadłe szczekanie psów, zapewne wypuszczonych przez Nasirullę w błogiej nadziei, że pochwycą Karola. Zaśmiałam się Graftonowi prosto w twarz. 351 — Niech pan spróbuje zbliżyć się do mnie — zaproponowałam mu. Nie ruszył się z miejsca. Zaśmiałam się znowu i trzymając wycelowaną strzelbę, oparłam się ręką o ścianę, aby utrzymać równowagę schodząc z łóżka. I wtedy nagle znów mnie to chwyciło... Ogarnęła mnie fala gorąca, poczułam duszące mdłości, oblałam się potem i zabrakło mi tchu. Chwyciłam się zasłony i zawisłam na niej, niejasno zdając sobie sprawę, że moja ręka ze strzelbą opada, że Graf ton zawahał się, ale zaraz się na mnie rzuci, że psy wściekle ujadają i ktoś krzyczy. Wyprostowałam się z trudem. Ale było za późno. Graf ton już był przy mnie. Wyrwał mi z osłabłych rąk strzelbę, złamał ją, sprawdził, że magazynek jest pusty, kopnął ją pod łóżko i silnym ciosem w skroń zwalił mnie z nóg. W tym samym momencie spośród koców wyskoczył jak błyskawica szary kot i wściekle parskając, z szybkością wystrzelonej rakiety, przeleciał o centymetr nade mną, nieomal ocierając się sierścią o moją twarz. Wrzasnęłam dziko. Grafton coś krzyknął i wyciągnął rękę usiłując mnie schwycić, ale nie bałam się go już, a nawet zupełnie zapomniałam o jego istnieniu. Opętana swoim osobistym koszmarem, walcząc nie z kotem, ale z własnym lękiem, broniłam się rękami i nogami, turlając się jednocześnie ku drugiemu końcowi łóżka.

W ogrodzie wybuchł nagle przeraźliwy zgiełk; ktoś krzyczał ochrypłym głosem i usłyszałam tupot psich łap, a potem rozdzierający wrzask przerażonego kota, zagłuszony straszliwym ujadaniem psów, które zwietrzyły ofiarę. Kot wpadł z powrotem do pokoju jak szara błyskawica, a za nim, z głośnym ujadaniem, sa-luki (jeden z nich wlókł u obroży zerwaną smycz) i goniący je z krzykiem Nasirulla. 352 Kot potężnym susem wskoczył na zasłony przy łóżku. Psy rzuciły się za nim. Ciężki fotel wyleciał w powietrze, uderzył w stół i z trzaskiem upadł na podłogę, przewracając lampę, z której trysnął strumień nafty. Płomień przebiegł po cieknącej strudze jak kulisty piorun. Grafton z głośnym krzykiem zerwał z łóżka jakiś koc, zeskoczył ze stopni podium, wyminął psy, pośliznął się na płonącej strudze i upadł uderzając mocno głową o kamienny brzeg stołu. Kot, jak srebrzysty ptak, przeleciał nad moją głową, wylądował na wysokim parapecie i zniknął za oknem. Wszystko to trwało zaledwie kilka sekund. Ogień rozprzestrzeniał się coraz bardziej, aż objął draperie przy łóżku i wspiął się po nich, wybuchając jasnym płomieniem. Stoczyłam się z łóżka, wygramoliłam z fałd zasłony i uciekłam na ciemny, cichy korytarz. Ale zanim zasłona zdążyła opaść, zobaczyłam Nasirullę pochylonego nad Graftonem i usiłującego wywlec go przez drugie drzwi. Psy pobiegły za mną. Sofi, skomląc ze strachu, prze-czołgała się pod zasłoną i pognała na oślep schodami. Drugi pies był już na dole. Zatrzasnęłam drzwi i pobiegłam za nimi. — Do nogi! — wołałam, z trudem łapiąc oddech. — Tutaj! Tędy! — Pobiegłam korytarzem, mijając pokój, w którym leżała biedna Halida. Nawet tutaj czuć było gryzący dym, ale na nic nie zważałam i po chwili zobaczyłam przed sobą książęce wrota. Ręce mi drżały i skaczące, oszalałe ze strachu psy dwukrotnie odepchnęły mnie od drzwi, zanim udało mi się uporać z ciężką zasuwą. Ale wreszcie odsunęłam ją i byliśmy wolni. Ciężkie wrota otworzyły się łatwo, bez zgrzytu. W dusznym korytarzu mogła powstać zapora powietrzna zapobiegająca rozprzestrzenianiu się ognia. Zatrzasnęłam wrota i starannie je zaryglowałam. 13 — Ogary Gabriela 353 Potem odwróciłam się i zobaczyłam, że płomienie już się tu przedostały. Tak mi się przynajmniej wydawało przez jeden krótki, przerażający moment, gdy ujrzałam przed sobą główny korytarz, rozjaśniony migotliwym blaskiem. Ale zaraz dostrzegłam prawdziwą tego przyczynę. I ten korytarz również został specjalnie oświetlony z myślą 0 nocnej pracy. Po obu stronach bramy umieszczono w starych uchwytach sporządzone naprędce pochodnie, które płonęły ponurym, czerwonym światłem, dymiąc obficie. Chyba właśnie ten dym czułam przed chwilą, biegnąc korytarzem. Oddychałam ciężko, nie mogąc na nic się zdecydować. Psy drżały, skomląc cicho i trzymając się blisko mnie. Pomyślałam, że karawana powinna zjawić się tu lada chwila, zapewne przez 'boczną bramę. Ale Ha-lida mówiła, że to wejście jest zamknięte, a klucz wyjęto z zamka. Pozostawała więc tylko główna brama 1 musiałam spróbować się przez nią wydostać. Skręciłam w prawo i potykając się przebiegłam około dwudziestu kroków wyboistym i źle oświetlonym korytarzem. Ale Sofi znów zaczęła skomleć i usłyszałam pomieszane, głośne okrzyki, dobiegające ze znajdującego się przede mną głównego dziedzińca. Stanęłam jak wryta. Na pewno są tam wszyscy: Graf ton, Lethman, Nasirulla i Jassim, jeśli więc pójdę dalej, wpadnę wprost na nich. A poza tym, jeżeli mają jeszcze resztkę nadziei, że uda im się uratować cenny towar, lada chwila ukażą się właśnie

tutaj. Nie miałam złudzeń, że gdyby nawet cała rudera płonęła wkoło jak pochodnia, każdy z nich bez chwili wahania wrzuci mnie w sam środek pożaru. Zawróciłam i pobiegłam do drzwi prowadzących na schody do haremu. Otworzyłam je i razem z nie odstępującymi mnie 354 psami stłoczyłam się w wąskim przejściu. Ciemność okryła nas aksamitną zasłoną — było duszno i przerażająco cicho. Zatrzasnęłam za sobą drzwi, zrobiłam niepewnie dwa kroki, potknęłam się na pierwszym schodku i upadłam, uderzając się boleśnie w nogę. Sofi zaskomlała, przyciskając się do mnie. Przez jedwabistą sierść czułam jej dygocące, rozgrzane ciało. Pies przytulił wąski łeb do mego drugiego boku, więc chwyciłam go za obrożę, co pomogło mi wstać. Jedną ręką trzymając się obroży, a drugą szukając poręczy, weszłam na kręcone schody. — Prowadźcie mnie, przyjaciele — szepnęłam. Psy zapamiętale ciągnęły pod górę i pomyślałam, że chyba muszą widzieć nawet w tych ciemnościach. Zastanawiałam się, czy czują zapach wody. Ale sama niemal go czułam. Myśl o wielkiej sadzawce nad głową już mnie teraz nie przerażała. Była podnoszącą na duchu obietnicą ratunku. Wielki pies ciągnął mnie energicznie pod górę, moja lewa ręka przesuwała się obok niewidzialnych minaretów, cyprysów i śpiewających ptaków i w ten sposób, ciężko dysząc, wspinałam się kręconymi schodami. Idąca przodem Sofi pchnęła malowane drzwi i razem z psami znalazłam się w jasno oświetlonym ogrodzie. W powietrzu unosił się swąd dymu, a nocne ciemności rozświetlały skaczące czerwone i złote płomienie. Zbiegłam ze stopni pawiloniku i zatrzymałam się nad brzegiem wody. Psy nie odstępowały mnie ani na krok. Wszystkie budynki po zachodniej stronie sadzawki stały w ogniu. Stare, zbutwiałe, wysuszone na wiór drewno paliło się jak pochodnia w powiewie wiatru. Nagle snop iskier strzelił w górę, przeleciał jak ogon komety nad jeziorem i spadł na wschodnie skrzydło pałacu, w pobliżu okna Karola. Dach zaczął płonąć. 355 Lecz nie ochronią was przed pożarem, ani nie przyjdą wam pomóc. Koran, sura LXXVII Ale pożar miał także swoją dobrą stronę — było jasno jak w dzień. Miałam jeszcze odrobinę nadziei, że uda mi się dotrzeć do rupieciarni pod zachodnim krużgankiem, wyszukać linę i spuścić ją z okna, zanim ogień obejmie tę część budynku. Jeśli chodzi o psy (o które nie przestawałam się troszczyć), nie potrafiłabym ich spuścić z okna, nawet przy pomocy liny, ale znajdowały się w najbezpieczniejszym miejscu w całym pałacu. Wystarczyło po prostu, by weszły do wody. Wbiegłam na mostek. Psy trzymały się blisko mnie — 356 a nawet za blisko, bo gdy stanęłam nad dziurą, Sofi skoczyła pierwsza, a Star, przepychając się za nią, otarł się o moje nogi. Pośliznęłam się, próbując odzyskać równowagę nadepnęłam na jakiś niepewny kamień i z krzykiem runęłam do wody. Przypuszczam, że jeziorko miało około czterech stóp głębokości. Zniknęłam w wodzie, pod gęstą siecią lilii, ich sztywnych, błyszczących liści i wodorostów. Dopiero po chwili udało mi się zgruntować i wynurzyć się na powierzchnię. Stałam po kostki w mule, woda sięgała mi do piersi, włosy i wplątane w nie wodorosty kleiły mi się do twarzy, a z mostku przyglądały mi się podniecone i zaciekawione psy. Nagle Sofi szczeknęła cicho i wskoczyła do wody, tuż koło mnie. Star, oczywiście, natychmiast poszedł za jej przykładem. Pływały uparcie wokoło, skomląc' Parskały i przebierały łapami, starając się trzymać jak najbliżej mnie i nic sobie nie robiąc z moich chaotycznych rozkazów, które rzucałam ochrypłym głosem, usiłując odepchnąć je między

trzeszczące łodygi irysów i jednocześnie przedrzeć się na brzeg, poprzez gęstwę wielkich liści wodnych lilii. Ale już nie w stronę krużganka. W ciągu tych kilku minut opóźnienia spowodowanego moim wypadkiem utraciłam możność dostania się do rupieciarni. Palące się źdźbła słomy i strzępy szmat, porwane wiatrem przeleciały nad wodą i spadły na dach, który zajął się w kilku miejscach. Był kryty gontem, wysuszonym w ciągu kilkudziesięciu lat do białości, i porośnięty pnączami, które już zaczynały się kruszyć, spalone upałem rozpoczynającego się lata. Kapryfolium zajęło się jak słoma i jego płonące gałązki spadały na ziemię wzdłuż całej kolumnady lub porwane wiatrem wzlatywały w powietrze jak ogniste strzały, coraz dalej rozprzestrzeS'37 niając ogień. Drzwi do rupieciarni zasłaniały kłęby dymu. Nawet ogród już się teraz palił. Tu i ówdzie tliły się kępki uschniętych zarośli, a czubek młodego cyprysa, na który spadła płonąca żagiew, przypominał pochodnię. Dym był nasycony aromatycznym zapachem palących się ziół. Północny krużganek był jeszcze nie tknięty ogniem, ale nie miałam liny, więc okno nie mogło stanowić dla mnie ratunku. Nie mogła też nim być furtka prowadząca w głąb pałacowych pomieszczeń. Pozostało mi więc tylko jedno, do czego zresztą przed chwilą zmusiły mnie psy — zanurzyć się w wodzie. Ale na razie było to niepotrzebne. Wyspa stanowiła jeszcze dość bezpieczne miejsce, gdyż większość roślin była silnie nawodniona i ogień nie mógł się tak łatwo zaprószyć. A ja, dzięki psom, byłam również na wskroś przemoknięta. Dowlokłam się do obmurowanego brzegu i wgramoli-łam na wyspę. Ociekające wodą psy poszły za moim przykładem i oczywiście, natychmiast otrząsnęły się wprost na mnie; w blasku szalejącego ognia spadające krople przemieniły się w ogniste iskierki. Przedarłam się przez chłodny gąszcz zielonych krzewów i weszłam na stopnie pawiloniku. Kłąb dymu zawirował nagle koło mnie, więc się zakrztusiłam, ale szybko poleciał dalej i powietrze znów się oczyściło. Wbiegłam na schodki, aby schronić się w pawilonie, ale nogi odmówiły mi posłuszeństwa. Usiadłam na najwyższym stopniu, a psy skuliły się koło mnie, szukając opieki; dopiero teraz zaczęłam się bać na dobre. Objęłam ramionami drżące ze strachu psy. Co jakiś czas nowa ognista żagiew przelatywała nad jeziorem. Niebo wokoło nas było objęte ogniem, a płomienie, 358 iskry i ogniste race strzelały tak wysoko w górę, że błyszczące na niebie konstelacje gwiazd zdawały się świecić zimno, w niezmierzonej dali. Płomienie pulsowały fioletem, zielenią i purpurą, a towarzyszący temu hałas przypominał tętent stada dzikich koni. Dymu było niewiele i na szczęście lekki wiatr, podsycający płomienie, przeganiał go w przeciwną stronę. Jeziorko wyglądało jak tafla płynnej miedzi, tak błyszczącej, że oczy bolały, gdy się na nie patrzyło. Między czarnymi, sztywnymi łodygami irysów przebiegały czerwone, srebrne i złote błyski, a woda ożyła, pomarszczona i rozświetlona blaskiem ognia, jak niebo. Przetarłam piekące oczy myśląc, że to złudzenie. Ale gdy znów spojrzałam na wodę, przekonałam się, że to była prawda. Jeziorko falowało, choć nie było wiatru. Ogród był cichym zakątkiem i wiatr niósł się górą, ale mimo to wodę pokrywało mnóstwo ukośnych zmarszczek — to zwierzęta, w ucieczce przed ogniem, płynęły w stronę wyspy. Pierwsze zjawiły się pawie. Dwie pawice w panicznym strachu przelatywały niezdarnie z jednej płyty na drugą, na uszkodzonym mostku, a samiec, obciążony wspaniale na wiosnę upierzonym ogonem, z głośnym krzykiem przefrunął tuż nad taflą jeziorka, częściowo lecąc, a częściowo wiosłując skrzydłami po wodzie. Jego wielkie bezużyteczne skrzydła biły o złocistą taflę, a długi, oblepiony mułem i wodorostami ogon pozostawiał za sobą szerogą smugę jak wodujący hydroplan. Wszystkie trzy ptaki, ignorując obecność moją i psów,

wbiegły z nastroszonymi piórami na kamienny brzeg, po czym głośno kwokcząc rozsiadły się w pobliżu nas na twardym marmurowym stopniu jak na grzędzie. Małe, górskie przepiórki łatwiej przefrunęły na wyspę. Siedem ich skuliło się u moich stóp, niby małe, 3-59 puszyste kuleczki. Patrzyły na płomienie opasujące ogród. Ich bystre oczka lśniły jak rubiny, a piórka błyszczały w szkarłatnym blasku ognia jak wyrzeźbione w jakimś metalu. Jedna z nich siedziała tak blisko mojej nogi, że wyczuwałam drżenie i ciepło jej ciała. Nagle na schodku koło mnie pojawiła się wiewiórka. Usiadła sztywno wyprostowana, o sześć cali od Stara, i ociekając błotem cmokała nerwowo. Dopiero wtedy spostrzegłam, że sadzawka roi się od łebków, prujących wodę jak małe, czarne strzałki skierowane ku wyspie. Były tam myszy polne i domowe oraz małe ryjówki. Zobaczyłam mnóstwo szarych cieni poruszających się z piskiem w zaroślach. Oczywiście nie brakowało szczurów, wielkich zwierząt we wszystkich odcieniach szarości, czerni i brązu. Wdrapując się na brzeg patrzyły na nas podejrzliwie bystrymi, inteligentnymi oczkami, a potem przemykały szybko, kryjąc się w bezpiecznym cieniu. Jaszczurki śmigały zygzakiem po kamieniach, niby jakieś dziwne stwory z pijackiego koszmaru, i nawet dwa węże, z nisko opuszczonymi pięknymi, śmiercionośnymi głowami, prześliznęły się, jak smuga dymu, o dłoń od moich butów. Psy nawet nie drgnęły i ja też się nie poruszyłam. Nie bałam się ich ani one mnie. Teraz liczył się tylko ogień. Wszystko, co żyło — szczury, ptaki, węże, psy i jedna dziewczyna — miało równe prawa do tej wyspy, póki nie minie niebezpieczeństwo. Psy nie poruszyły się nawet wtedy, gdy jeden ze szczurów przebiegł przez moją nogę, a potem przez jedwabisty ogon Sofi. Z nieba spadł gołąb. Ptaki były w zasadzie bezpieczne, gdyż odfrunęły przy pierwszym powiewie gorącego powietrza. Ale jeden gołąb spadł, z uszkodzonym lub lekko nadpalonym skrzydłem, niemal prosto w moje ręce. Leciał ukosem, jak niedbale zrobiona papierowa strzała, i zaczął trzepotać się między moimi stopami. 360 Odsunęłam psy i podniosłam go tuląc w dłoniach. Poniżej mnie, tuż przy brzegu wysepki, woda kipiała od kłębiących się w niej ryb, które uciekły od rozświetlonych pożarem brzegów sadzawki ku spokojnemu środkowi. Widziałam je tuż pod powierzchnią wody, migające jak złociste strzały, to znów jak czerwone smugi płomienia. Ogień szalał hucząc i trzeszcząc, ale nad tym hałasem górował chór zwierzęcych głosów. Psy skomlały, przerażone pawie skrzeczały ochryple, przepiórki nawoływały się w panicznym strachu, szczury i wiewiórki piszczały i cmokały, a ja, tuląc do siebie Sofi i Stara, powtarzałam co chwila z rozpaczą: — Karolu... Karolu... Och, na miłość boską, Karolu... Nie dosłyszałam nawet głośnego plusku, dobiegającego z północno-wschodniej strony sadzawki, ani nie dostrzegłam gwałtownego drżenia i falowania błyszczącej złociście wody, którą pruła czarna głowa pływaka, zmierzającego ku wysepce. Siedziałam kołysząc się w przód i w tył, skarżyłam się głośno, tuliłam w dłoniach szarego gołębia i oparta policzkiem o mokry łeb Stara zastanawiałam się, kiedy będę zmuszona doczołgać się do brzegu i znów zanurzyć się w wodzie, pośród kłębiących się ryb. Nieznany przybysz dopłynął do brzegu wyspy. Wynurzył się z wody, odrzucił z czoła kosmyk czarnych włosów i wyszedł na ląd. Wyprostował się i wtedy rozpoznałam w nim mego kuzyna. Ociekał wodą, był oblepiony wodorostami i ubrany w coś, co przypominało przemoczone bufiaste arabskie spodnie ze złotym paskiem, a na nogach miał nasiąknięte wodą sandały. Zbliżył się do schodów i popatrzył na mnie oraz na zebraną na wyspie menażerię. — Wyglądasz jak Ewa w rajskim ogrodzie. Jak się

361 masz, kochanie? Czy koniecznie musiałaś podpalić ten cholerny pałac, żeby sprowadzić mnie z powrotem? — Karolu! — Nie potrafiłam powiedzieć nic więcej. Psy skomlały i przepychały się koło mnie, a Sof i przyjaźnie poruszała mokrym ogonem. Gdy Karol wbiegł po stopniach, co najmniej sześć jaszczurek umknęło mu z drogi, a kiedy zatrzymał się przede mną, jedna z przepiórek odsunęła się o kilka cali, uchylając się przed kapiącą z niego wodą. Spojrzałam na Karola. — To nie ja podpaliłam pałac — powiedziałam niepewnie — to psy. Przewróciły lampę. Myślałam, że ciebie tu nie ma, powiedzieli mi, że uciekłeś... Oni... oni zamknęli mnie w piwnicy... Och, Karolu, mój kochany... — Christy! Nie pamiętam, kiedy się zbliżył i stanął nade mną. Po jego mokrej skórze ślizgały się różowe i fioletowe cienie, rzucane przez płonący ogień. W sekundę potem klęczał już przy mnie na marmurowej posadzce, energicznie odtrącając Stara. Objął mnie i całował zapamiętale zgłodniałymi ustami, które parzyły jak ogień. Wydawało mi się, że pożar ogarnął nas oboje. Podobno strach i nagłe odprężenie wyzwalają tego rodzaju uczucia. Pamiętam tylko, że stopniałam w jego ramionach jak wosk. Przeszkodził nam zazdrosny Star, wpychając mokry łeb między nas. Karol, klnąc żartobliwie, odchylił się na bok, broniąc się przed natarczywymi łapami i językiem Sofi. — Hej, spokój, dość tego... Do licha, odwołaj te przeklęte psy! Czy musiałaś wleźć w sam środek tej menażerii? Niech diabli wezmą tego pawia... jest cały zabłocony... przysiadłem mu ogon... Zjeżdżaj, przyjacielu.... Znam tę dziewczynę zaledwie od dwudziestu 362 dwóch lat, więc mi nie przeszkadzaj. Kiedy cię ostatni raz całowałem, Christabel? — Miałeś wtedy chyba dziesięć lat. Trochę się zmieniłeś. —¦ Musisz mi kiedyś opowiedzieć... Tym razem rozdzieliła nas jaszczurka, która spadła z kopuły pawiloniku. Karol zaklął, zamierzył się żartobliwie, gdy umykała w panice, i usiadł wyprostowany. — Kocham cię, Christy — powiedział — i mógłbym spędzić resztę życia na całowaniu się z tobą, co się prawdopodobnie spełni, ale jeśli mamy stąd iść, to im prędzej to zrobimy, tym lepiej, nicht wahr? — Co takiego? Co powiedziałeś? — Mówiłem, że powinniśmy już iść. — Tak. Ja cię też kocham. Czy ci już to mówiłam? — Dałaś mi to jasno do zrozumienia — odparł. — Och, Christy najmilsza... Christy. — Co? Choć trzymał mnie nadal w objęciach, nagle stał się znów moim kuzynem i w bardzo prozaiczny sposób potrząsnął mnie za ramiona. — Weź się w garść, kochanie. Co się z tobą dzieje, zachowujesz się, jakby cię czymś odurzyli. — Czuję się zupełnie dobrze. — Musimy się stąd wydostać, póki jeszcze jest jakaś szansa. — Och... tak, chodźmy. — Usiadłam i zmrużonymi oczami patrzyłam na strzelające w górę płomienie. — Ale jak? A może umiesz latać? Ach, ty sadysto, niemal zgniotłeś mego gołębia... Nie, chwała Bogu poleciał, pewnie tylko oszołomił go dym. — Spróbowałam się podnieść. — Uważaj, nie nadepnij na wiewiórkę! Roześmiał się. 363 — I co jeszcze? Och, spójrz na te rozkoszne szczurki! Chodźmy prędzej. — Zerwał się i pomógł mi wstać. Przytrzymał mnie jeszcze przez chwilę w ramionach. — Nie bój się,

kochanie. Pewnie nic by nam nie groziło, nawet gdybyśmy zostali na wyspie, ale może się tu zrobić nieprzyjemnie i trochę za gorąco, więc lepiej zabierzmy się stąd jak najprędzej. Została nam już tylko jedna droga i dlatego lepiej się pośpieszyć. — Jaka droga? Nie wydostaniemy się przez okno, bo nie znajdziemy liny, a ja nie dam sobie inaczej rady, naprawdę nie potrafię... — Nie martw się, kochanie, wcale nie myślałem o oknie, tylko o ukrytym przejściu. — Korytarz na pewno płonie już jak pochodnia! Przecież ci mówiłam, że ogień wybuchł w książęcej komnacie. — Mimo to wątpię, żeby się tam paliło. Ta klatka schodowa — wskazał na malowane drzwi — spełniałaby rolę komina, gdyby się naprawdę paliło w korytarzu, a jak dotąd wcale nie czuć dymu. Chodź, zobaczymy. Ostrożnie uchylił drzwi. Nie poczuliśmy silniejszego zapachu dymu niż na dworze, a kręcone schody tonęły w nieprzeniknionych ciemnościach. Sofi zaskomlała za moimi plecami, więc ją pogłaskałam, szepcząc: — Nie bój się. Pójdziesz z nami. Karol odwrócił głowę. — Czy te wielkie drzwi z brązu w książęcym korytarzu były zamknięte? — Tak, sama je zamknęłam. Właśnie tamtędy przyszłam. Zdawało mi się, że będą stanowiły zaporę dla przeciągów. — Miewasz czasem przebłyski geniuszu! Powietrze jest tam tak nieruchome, że ogień z książęcej komnaty 364 posuwa się zapewne bardzo powoli. W każdym razie warto się przekonać. — Ale jeśli nawet wszystko jest tam w porządku, nie przedostaniemy się do głównej bramy... na pewno już się tam pali... spójrz tylko! I nie ma co myśleć o bocznym wyjściu, Karolu, bo jest zamknięte, a klucz wyjęli z zamka... tak mi powiedzieli. Chyba nie potrafisz wyłamywać zamków w ciemności? — Nie martw się o to, mam przy sobie klucz. — Uśmiechnął się widząc moje zdumienie i zaczął czegoś szukać w fałdach swoich mokrych i wybrudzonych, ongiś białych spodni. Po chwili wydobył z triumfem kółko z kluczami, które błysnęły i zabrzęczały. — Założysz się, że któryś z nich będzie pasował? Zwędziłem je biednemu Jassimowi, kiedy go ogłuszyłem. Niewiele by mi pomogły, gdybym chciał dostać się tu z powrotem, bo ryglują bramy od wewnątrz, ale jeśli któryś z nich będzie pasował do tych ukrytych drzwi, z pewnością łatwo się wydostaniemy. — Zatrzymał się nagle, już z ręką na drzwiach. — Zanim zejdziemy na dół, zamocz lepiej chusteczkę łub jakąś inną szmatkę w sadzawce, żebyś miała czym zakryć sobie usta, jeśli dym okaże się bardzo gęsty. Chodź, to nam zabierze najwyżej minutę czasu. — A ty masz coś takiego? — Połowa nogawki zupełnie mi wystarczy, jeśli uda mi się ją odedrzeć. Zbiegliśmy ze schodów. — Skąd wytrzasnąłeś ten piękny strój? — zapytałam. — Och, to cała historia, później ci powiem. Przypuszczam, że to są spodnie Jassima, ale nie ma się co tym przejmować, bo uprały się w sadzawce i pachną ślicznie wodorostami, miętą i błockiem. Mam nadzieję, że uda mi się oderwać kawałek nogawki, choć są mo365 kre i twarde jak diabli... No, nareszcie. Teraz dopiero wyglądam jak szanujący się włóczęga. Pozwól, że cię trochę ochłapie wodą, bo... Wydawało mi się, że klęczę na brzegu sadzawki pełnej płynnego ognia, ale woda była chłodna i bardzo mnie orzeźwiła. W połyskliwym zwierciadle ujrzałam roześmianą twarz Karola i jego błyszczące oczy. Uśmiechnęłam się do niego. Strach opuścił mnie całkowicie. Czułam radosne, niemal szaleńcze podniecenie, ale było to normalne i pozytywne uczucie,

następstwo znacznie silniejszego narkotyku niż wszystkie trucizny, którymi odurzał mnie doktor Grafton. Karol zerwał się i stanął wyprostowany. — Dobrze to nam zrobiło. Czy możemy już iść? —• Wbiegliśmy na schody. Większość drobnych zwierząt i ptaków schroniła się już w chłodnym cieniu krzewów lub w wilgotnych zaroślach nad brzegiem sadzawki. —¦ Tędy, piękna damo mojego serca. Podaj mi swoją mokrą rączkę. Gdyby ktoś powiedział mi to dwadzieścia łat temu, kiedy kąpano nas w jednej wannie... — Przerwał, przeprawialiśmy się bowiem przez wysoki próg malowanych drzwi. Nie było to wcale łatwe, gdyż Karol cały czas obejmował mnie, a ja jego... — Ale jak sobie przypominam, już wtedy nie miałem żadnych wątpliwości. Po prostu pobujaliśmy sobie parę lat swobodnie po świecie, aż igła kompasu wskazała prosto na północ, i spotkaliśmy się. Czy jesteś tego samego zdania, kochanie? — Zawsze byłam. Kiedy cię zobaczyłam na Straight Street, dzwony uderzyły na alarm i pomyślałam sobie: no, nareszcie się zjawił... — Trudno sobie wyobrazić coś prostszego. Czy dobrze się czujesz? Mimo wszystko dostało się tu trochę dymu. Prawdę mówiąc, dostało się go sporo. Gdybym była 366 w stanie bać się czegokolwiek, z pewnością właśnie w tym momencie ogarnąłby mnie strach. Schodziliśmy kręconymi schodami bardzo powoli, gdyż nie mieliśmy światła, a nawet najlżejsze skręcenie nogi mogło stać się przyczyną klęski. W miarę jak posuwaliśmy się w dół, robiło się coraz goręcej i zaczął nas otaczać gęsty, gryzący dym, drapiący w gardło jak rozżarzony pilnik. Psy skomlały cicho za naszymi plecami. Tylko one poszły za nami. — Czy nic im się nie stanie... tym wszystkim zwierzętom? — zapytałam kaszląc. — Chyba nic. W ostateczności mogą schronić się w wodzie. Jak tylko ogień wygaśnie i pogorzelisko trochę ostygnie, ptaki będą mogły wynieść się do doliny, a jest mi najzupełniej obojętne, jaki los spotka szczury i myszy. Uważaj, tu są drzwi. Zajrzyjmy, co się tam smaży. Zrobił wąską szparę w drzwiach. Wpadły przez nią jeszcze gęstsze kłęby dymu i mignęło czerwone, przyćmione światło. Karol szybko zamknął drzwi. — Niech to diabli! Wydaje mi się, że jednak będziemy musieli spróbować wydostać się przez okno. Możemy.... — A może to tylko światło pochodni, które zapalili na dzisiejsze igrzyska? — powiedziałam szybko. — Potwornie mnie wystraszyły, kiedy biegłam w tę stronę. Jedna pali się przy samych drzwiach. Znów odrobinę uchylił drzwi i wsadził głowę w szparę. Usłyszałam ciche westchnienie ulgi. — Miałaś rację, chwała niech będzie Allachowi, to tylko pochodnie. Mamy szczęście. Przez szparę pod książęcymi wrotami wali gęsty dym, ale ogień jeszcze się nie przedostał. — Popchnął mnie na korytarz, przepuścił psy i zatrzasnął za nimi drzwi. — Pośpiesz 367 się, kochanie, teraz musimy kawałek przebiec. Dzięki Bogu, że coś widzimy. Czy możesz biec? — Oczywiście. Mam nadzieję, że nie wpadniemy w sam środek karawany. — Nadciągają wielbłądy, yoho, yoho... Nie przejmuj się tym, najmilsza, powiedziałem ci, że szczęście nam sprzyja, i wierzę, że nas nie opuści. I rzeczywiście szczęście nas nie zawiodło. W dwie minuty później, po straszliwym biegu przez rozpalony korytarz, krztusząc się dymem dotarliśmy po omacku do drzwi. Karol dobierał klucz, a ja tymczasem nama-całam zasuwy i odsunęłam je z trudem. Klucz z cichym szczękiem obrócił się w starannie naoliwionym zamku i Karol szeroko otworzył wrota.

Psy wybiegły ocierając się o nas. Otoczyło nas świeże, czyste powietrze i usłyszeliśmy szelest liści... Karol objął mnie ramieniem i nieomal przeniósł przez kamieniste zbocze na gładką skałę pod drzewami. Ciężkie wrota zatrzasnęły się, odcinając nas od Dar Ibrahim. ...Oczarowałeś mnie, szlachetny Karolu... S.T. Coleridge: „Z gałęzi lipy cienista altana — to moje więzienie" Dopiero wtedy usłyszałam krzyki. Nie było to echo wrzawy dobiegającej z midanu, którą przez cały czas podświadomie słyszałam, ale jakieś inne dźwięki — jak gdyby wzburzony tłum krzyczał po zachodniej stronie za murem, gdzie znajdowała się główna brama. Posuwaliśmy się ostrożnie naprzód (psy, zupełnie teraz spokojne, maszerowały obok nas) wśród tańczących cieni drzew, a potem pod tylnym murem pałacu. Panował tu nieprzenikniony mrok, choć niebo nad naszymi głowami jaśniało czerwienią, jak gdyby wschodziła zorza. Zatrzymaliśmy się na chwilę przy narożniku haremu, pod oknem Karola, żeby zorientować się w sytuacji. 24 — Ogary Gabriela 369 Nie zauważyliśmy nikogo w pobliżu. Przebiegliśmy szybko przez ścieżkę i skryliśmy się w cieniu drzew, rosnących wzdłuż brzegu Nahr el-Sal'q. Nad nami, głośno skrzecząc, kołowały kawki, wypłoszone pożarem z murów pałacu. Pomiędzy pniami zobaczyłam płynącą nisko w dole rzekę, połyskującą smugami purpury, ale tym razem był to czerwony blask pożaru. Przystanęliśmy w kępie figowców. Czuliśmy lekki, choć wyraźny zapach dymu, ale w porównaniu z ogrodem powietrze wydawało nam się tutaj ożywczo świeże. Karol obejmował mnie mocno ramieniem. — Drżysz, Christy. Zimno ci? — Nie, wcale mi nie zimno, nie zdążyłam jeszcze zmarznąć... a przyznasz, że tam, na górze, było aż za gorąco. Dlaczego oni tak krzyczą, Karolu? Czy nie powinniśmy iść tam na pomoc? — Nie ma najmniejszej potrzeby — odparł krótko. — Niezależnie od tego, że wcale bym się nie zmartwił, gdyby Grafton i Lethman spalili się na popiół, sądząc z tego hałasu, na pewno zleciało się tam już pół wioski, a ponieważ pałac pali się jak pochodnia, za chwilę zjadą wycieczkowe autokary z Bejrutu. Poza tym pamiętam jeszcze o drobnym fakcie, że żaden z nich nie zainteresował się, co się z tobą stało. Niech się spalą żywcem. Ale błagam, powiedz mi, skąd się tam wzięłaś. Byłem przekonany, że jesteś o całe mile stąd i bujasz beztrosko jak motylek. Co się stało? — Porwali mnie. — Opowiedziałam mu pokrótce swoje przygody i przerwałam wybuch jego oburzenia pytając szybko: — A ty? Jakim cudem po mnie wróciłeś? Skąd wiedziałeś, że tam jestem? — Usłyszałem cię, najmilsza, kiedy się darłaś jak opętana, tuż przed wybuchem pożaru. — Sam byś wrzeszczał, gdybyś był na moim miejscu! Ale mniejsza o to... powiedz mi, jak się dostałeś 370 do ogrodu? Oni mówili, że uciekłeś przez główną bramę. — Zgadza się. Chcieli mnie zamroczyć tymi swoimi narkotykami, więc zadymiłem celę, aż było szaro, i udawałem, że śpię jak kamień. Biedny Jassim nabrał się na to, więc dałem mu w łeb i uciekłem. Cała trudność polegała na tym, że kiedy mnie obezwładnili i zamknęli w tej ciupie, zabrali mi ubranie... Nie mam pojęcia, dlaczego Lethman sądził, że mi to przeszkodzi w ucieczce, gdyby mi się udało wydostać z celi, ale najwyraźniej tak myślał. — Przypuszczam, że chciał się za ciebie przebrać. Miał odprowadzić stąd twój samochód, więc pewnie na wypadek, gdyby go ktoś zobaczył, wolał upodobnić się do ciebie. — Bardzo możliwe. Ale w takim razie mógł mi zostawić w zamian coś więcej niż stare prześcieradło. Niech diabli wezmą tego drania, bardzo lubiłem moją koszulę. No więc potem

zabrałem Jassimowi klucze i goły jak święty turecki zwiałem. W stróżówce przy bramie leżały jakieś łachmany, które sobie wziąłem. Jak ci się podobają? Schwyciłem tylko niezbędne minimum i natychmiast uciekłem. Wiedziałem, że jeśli będą mnie gonić, pobiegną najpierw do brodu na rzece, przekradłem się więc tą ścieżką na tyłach pałacu, pod oknami haremu. Wspaniale to wyglądało. Goluteńki, maszerujący ze spodniami w ręku i podskakujący jak konik polny za każdym razem, gdy nadepnąłem na oset... — Moje biedactwo. Pociesz się, że nie byłeś pierwszy. — Jak to? Aha, że nie ja pierwszy oblegałem harem... Na pewno. Przystanąłem potem na chwilę pod drzewami, żeby wciągnąć spodnie. I wtedy okazało się, że zabrałem także koszulę i kefisz, ale nie wiem, czy 371 je odnajdę... potem usłyszałem twój krzyk. Czy ten drań cię uderzył? — Niegroźnie. Wrzeszczałam nie przez niego, tylko przez kota. Ale mów dalej, chcę dokładnie wiedzieć, co się z tobą działo. Jak dostałeś się do ogrodu? W czasie naszej rozmowy Karol szukał czegoś pod drzewami i nagle z okrzykiem radości rzucił się na jakąś zdobycz. — Znalazłem tę koszulę... pewnie ją będę jeszcze błogosławił, bo noc może być chłodna... O czym mówiłem? Aha, byłem pod oknami haremu... właśnie gdzieś tutaj... kiedy usłyszałem twój krzyk. Włożyłem spodnie i sandały, a potem popędziłem z powrotem do głównej bramy, ale już ją zamknęli. Kiedy próbowałem się przez nią dostać, w pałacu wybuchło istne piekło, a potem poczułem swąd dymu. Przypuszczałem, że jeśli pożar okaże się groźny, otworzą bramę, ale nie dałoby to nam wielkich szans, wróciłem więc szybko tutaj. Wiedziałem, że po uwięzieniu mnie zamknęli boczne wejście, nie tracąc więc czasu pobiegłem od razu pod to okno i wlazłem po ścianie. Nie było to nawet takie trudne. — Nie było trudne! — Dopiero teraz zobaczyłam z zewnątrz, jak to wyglądało. Patrzyłam osłupiała na stromy, czarny mur. — To się wydaje niemożliwe. — Twój duży, dzielny kuzyn wszystko potrafi! Bardzo szybko zorientowałem się, że jesteś w ogrodzie, bo w połowie wspinaczki usłyszałem, jak klęłaś psy, a kiedy znalazłem się w haremie, zobaczyłem tę arkę na wyspie. To chyba wszystko... Wolałbym, żeby w skład garderoby Jassima wchodziły również skarpetki... nie ma nic obrzydliwszego niż mokre sandały. Czy nie zarzuciłabyś sobie na ramiona kefiszu Jassima? Chyba nawet nie jest taki okropnie brudny, a za to na pewno suchy. Pozwól, że ci go zawiążę... Co ty masz na szyi? 372 — Och, zupełnie o tym zapomniałam. To talizman, który dla ciebie kupiłam od uroku. Mówiłeś, że chcesz sobie kupić coś takiego do samochodu. — Mówiłem, że chcę to kupić dla mojej ostatniej miłości. Zachowaj go, chyba naprawdę przynosi szczęście... No, już. Teraz już prawie odpowiadasz moim kryteriom urody. — Uprzedzam cię, że komplementy nie robią na mnie wrażenia. — To nie są komplementy, naprawdę ślicznie wyglądasz. We włosach masz zielsko, twoja suknia wygląda, jakby ktoś wylał na ciebie wiadro brudnej wody, a oczy masz wielkie jak koła młyńskie i czarne jak otchłań. — To pewnie skutek tego, że paliłam to ich paskudztwo. — Tak przypuszczałem. I jak ci smakowało? — Ohydne. Z początku to nawet dość przyjemne uczucie, człowiek jest taki beztroski, ale potem wydaje się, że wszystkie kości się rozłażą, w głowie ma się kłąb łachmanów zamiast mózgu i nie można zebrać myśli. Och, Karolu, to okropne, że oni handlują narkotykami... przygotowywali to już od wielu miesięcy... — Wiem, kochanie. Lethman powiedział mi wiele rzeczy, chyba niezupełnie zdając sobie z tego sprawę. Czy wiesz, że on się narkotyzuje?

— Grafton mi mówił. Powinnam była sama się tego domyślić; czasem tak dziwnie wyglądał. Ale jakoś nie zastanawiałam się nad tym. Mówił ci, że ciotka H. nie żyje? — Wiedziałem już o tym. Spojrzałam na niego zdumiona. — Czy to ma znaczyć, że już od dawna o tym wiedziałeś? I dlatego byłeś taki tajemniczy? — Tak. 373 — W jaki sposób się tego dowiedziałeś? — Jakoś się domyśliłem. Czy nie słyszałaś, że ciotka była równie uczulona na koty, jak ty? — Naprawdę? Nic o tym nie wiedziałam. Oczywiście nigdy nie trzymaliśmy kotów w domu, więc kiedy ciotka u nas mieszkała, jej alergia nie mogła się ujawnić. Tak, teraz wszystko rozumiem. Kiedy ci powiedziałam, że w jej pokoju był kot, od razu się domyśliłeś, że coś jest nie w porządku. Ale Grafton musiał o tym wiedzieć, jak myślisz? — Pewnie nie zdawał sobie wtedy sprawy, że kot jest w pokoju. Prawdopodobnie w ogóle o tym nie myślał. Koty chyba były stale w pomieszczeniach gospodarczych... Kiedy wspomnę to stado szczurów w haremie, jestem pewny, że tak było... Za życia ciotki H. żaden kot nie ośmieliłby się pokazać w jej pokoju. — Z powodu psów? — Chyba tak. Sądząc z tego, jak te groźne bestie zachowywały się wobec ciebie i mnie... — wskazał głową Stara i Sof i, które przyjacielsko pokazały zęby i pomachały pierzastymi ogonami — były pewnie okropnie rozpieszczane i wolno im było wszędzie biegać. Wiem na pewno, że Samson stale sypiał na łóżku ciotki, a był katem na koty. Ale jeśli doktor bal się psów i kazał je zamknąć, musiały zapanować inne obyczaje... Chodźmy poszukać jakiegoś miejsca, skąd można by zobaczyć, co się dzieje. Ruszyliśmy wolno przez kamienisty szczyt, zanurzając się w najgęstszą część lasku. — Proszę cię, mów dalej. — Ta cała historia z kotem nasunęła mi podejrzenia, postanowiłem więc wejść do pałacu i rozejrzeć się, co się stało z prawdziwą ciotką H. Fakt, że Lethman i spółka pozwolili ci swobodnie poruszać się po pałacu, wyraźnie wskazywał na to, że jej tam nie ukrywa374 ją. Pomyślałem, że pewnie nie żyje. Potem, kiedy się dostałem do środka i zobaczyłem ulubione rzeczy ciotki wyrzucone do rupieciarni... takie jak Koran i psy Fo... oraz gdy się przekonałem, że Samson zdechł i nie został z należytą pompą i asystą duchowieństwa pochowany razem z innymi psami, nabrałem już zupełnej pewności. Kiedy poszłaś do swego pokoju położyć się spać, wróciłem, by dokończyć poszukiwań, i już wiesz, co się potem stało. Złapali mnie, obezwładnili i zamknęli. Tak się to wszystko skończyło. No, jesteśmy na miejscu, nie ruszaj się teraz i pilnuj psów, żeby nas nikt nie zobaczył. O Boże! Doszliśmy do końca muru i przed nami otwarła się wolna przestrzeń. Widok, który się nam ukazał, robił wrażenie jakiejś gigantycznej sceny z kolorowego filmu. Wysokie, poszczerbione mury pałacu czerniały posępnie na tle strzelających w górę płomieni, a płonący jak pochodnia dach wieży był już tylko rozpadającym się na kawałki belkowaniem. W oknach jarzyło się światło. Przy każdym podmuchu wiatru gęste kłęby jasnoszarego dymu, pełne iskier, przewalały się w dół, nad głowy zgromadzonego przy głównej bramie tłumu. Arabowie pierzchali z krzykiem, klnąc i śmiejąc się z podniecenia, ale zaledwie dym zdążył rozpłynąć się w powietrzu, przysuwali się jeszcze bliżej bramy. Wielkie podwójne wrota były na oścież otwarte i jacyś mężczyźni przebiegali przez nie bezustannie, co wskazywało, że toczy się jakaś akcja ratunkowa... oraz że Grafton będzie mógł uważać się za szczęśliwca, jeśli kiedykolwiek ujrzy choć drobną część swego towaru. Należało przypuszczać, że reszta mieszkańców pałacu znajduje się w bezpiecznym miejscu. Muły były z pewnością wyprowadzone, gdyż widziałam ich złośliwe pyski wyzierające tu i ówdzie spośród tłumu, blask ognia

375 odbijał się w ich zębach i w wypukłych oczach, a Arabowie z krzykiem ciągnęli je za uzdy. Nagle zobaczyłam kasztanka. Jego sierść lśniła w blasku ognia, a stojący przy nim mężczyzna mógł być tylko Johnem Lethmanem. Ściągnął z łba konia jakąś płachtę — koc albo prześcieradło. Pewnie zasłonił mu oczy i nozdrza wyprowadzając go z płonącej stajni. Przerażony koń stawał dęba i mimo wysiłków Lethmana nie pozwalał wyciągnąć się z tłumu. Chwyciłam Karola za ramię. — Lethman tam jest! Wyprowadził konia. Karolu, wsiada na niego! Zaraz ucieknie! — Niech ucieka. Nic na to nie poradzimy. Tylko Graf ton się liczy... oho, spójrz, już go zatrzymują! Lethman, siedząc na koniu, kolanami, szpicrutą i wodzami usiłował skierować go w stronę narożnika, za którym staliśmy przedtem ukryci. Chciał pewnie wypaść na ścieżkę pod murem haremu i pagalopować przez otwarty stok, ku wolności. Zwierzę, tuląc uszy, tańczyło w miejscu, wznosząc tumany kurzu. Wszyscy się przed nim rozstąpili — z wyjątkiem jednego mężczyzny, który rzucił się pod groźne kopyta, chwycił za wodze i przytrzymał je mocno. Zawołał coś do Lethmana, który wskazał ręką płonący budynek i krzyknął coś w odpowiedzi. Jego głos, nadspodziewanie mocny i czysty, wzbił się ponad wycie wzburzonego tłumu. Wszystkie twarze obróciły się ku niemu, niby liście w podmuchu wiatru. Wtedy Lethman z rozmachem uderzył szpicrutą w głowę powstrzymującego go mężczyznę, spiął konia i pełnym galopem ruszył w stronę lasku, gdzie staliśmy z Karolem. Arab, pchnięty przez konia, upadł na ziemię koziołkując. Ale natychmiast zerwał się na równe nogi, najwidoczniej zdrów i cały, a wtedy poznałam w nim Na376 sirullę. Kilku mężczyzn na próżno puściło się biegiem za Lethmanem, by. go zatrzymać. Jeden z nich, wyjąc jak derwisz, wymachiwał strzelbą. Nasirulla wyrwał mu ją z rąk, obrócił się szybko, wycelował i strzelił. Ale koń był już poza zasięgiem broni, zasłonięty występem muru. Przemknął o kilka kroków od nas. Nie zdążyłam nawet dojrzeć twarzy Lethmana. Schylony nad jasną grzywą, mignął jak cień wśród tętentu i błysku kopyt oraz parskania przerażonego konia. Nie zauważyłam też, kiedy opuściły nas Star i Sofi. W pewnej chwili wydało mi się, że widzę dwa cienie, szybsze niż koń, pędzące cicho między drzewami. Znikły w tumanie kurzu, wznieconym przez konia. Kula, nie wyrządzając nikomu krzywdy, odłupała kawałek tynku. Mężczyźni biegnący w naszą stronę zawahali się i stwierdziwszy, że dalsza pogoń mija się z celem, krzycząc coś, niezdecydowanie kręcili się w miejscu. — Najwyższy czas, żebyśmy stąd poszli, kochanie — szepnął mi Karol do ucha. — Lada chwila tu przyjdą, bo wygląda, że chcą obejść pałac dokoła. — Jeszcze chwileczkę... spójrz! To, co się teraz stało, nastąpiło zbyt szybko, by można było cokolwiek zrozumieć, a tym bardziej opisać. Nasirulla nawet nie przystanął, by sprawdzić, czy jego strzał był celny. Tynk jeszcze osypywał się z muru, gdy zawrócił w stronę bramy. Reszta mężczyzn tłumnie ruszyła za nim. Wtedy zobaczyliśmy Graftona. Uderzenie w głowę nie pozbawiło go przytomności na długo i, jak się wydawało, dowodził teraz akcją ratowniczą. Gdy skłębiony w bramie tłum przerzedził się na chwilę, zobaczyłam go, jak mijał stróżówkę, niosąc stertę pakunków. Kilku mężczyzn podbiegło, zapewne chcąc mu pomóc. Ktoś inny podprowadził bliżej muły. Wtedy Na377

sirulla krzyknął coś, wyraźnie i donośnie. Zauważyłam, że tłum znów się zatrzymał, i ludzie odwrócili głowy. Chyba były tam również kobiety. Usłyszałam, że któraś z nich krzyknęła coś przeraźliwie... musiała to być jakaś obelga. Grafton przystanął i zachwiał się lekko, gdyż mężczyzna, który właśnie odbierał od niego połowę ładunku, cofnął się nagle. Nasirulla podbiegł, nadal krzycząc, i w momencie gdy Grafton odwrócił się twarzą do niego, podniósł broń i z odległości najwyżej dziesięciu jardów ponownie wystrzelił. Grafton upadł. Upuścił ładunek i powoli, niezmiernie powoli, pochylał się wprzód, a Nasirulla, ze wzniesioną w górę kolbą, rzucił się w stronę pałacu. Tłum ruszył za nim. Karol pociągnął mnie znów między drzewa. — Nie. Nie. I tak nic nie poradzisz. Grafton nie żyje... na pewno nie żyje. Wiejmy stąd, Christy, kochanie! Drżałam tak mocno, że przez chwilę musiałam kurczowo trzymać się Karola. — To był Nasirulla — powiedziałam szczękając zębami. — Czy myślisz, że to... z powodu Halidy? — Z pewnością. Może Nasirulla poszedł ratować towar, zanim Grafton zdążył go zatrzymać, i znalazł ciało. Albo może po prostu zapytał Lethmana i byliśmy świadkami, jak tamten zwalił całą winę na Graftona. Chodź, kochanie, wydaje mi się, że tędy dojdziemy do brodu. Starczy ci sił? Wynośmy się z tego piekła. — Podziwiam cię, mój duży, dzielny kuzynie. Karol wziął mnie za rękę i przy świetle dogasającego już ognia ruszyliśmy razem, skalistą ścieżką w dół. Przeprawiliśmy się' przez rzekę, wciąż jeszcze czerwoną na cześć Adonisa, i schroniliśmy się po drugiej stronie, w bezpiecznym cieniu rozległej doliny. Mój pies, przez królów przywieziony z Saluq. Stara poezja arabska Działo się to następnego dnia w południe. Słoneczny żar zalewał uliczkę wioski. Siedząc na niskim murku okalającym cmentarz czekaliśmy na samochód, który miał nas zabrać do Bejrutu. Trudno nam było dokładnie przypomnieć sobie, co się z nami działo wczoraj w nocy, od chwili opuszczenia płonącego pałacu. Nie pamiętam wędrówki ścieżką pod górę do leżącej na szczycie wioski. Widocznie byłam w transie, w który wprawiły mnie miłość i haszysz. Jedyne wspomnienie zachowane do dziś to koszmar patrzących nieruchomo oczu, stuku drobnych kopytek uderzających o ziemię jak krople deszczu oraz zapachu kóz, gdyż (jak mi potem powiedział Karol) 3T9 spłoszyliśmy uśpione stado. Zupełnie niespodziewanie z ciemności wyłonił się mój faun i wyrzekając się fascynującego widoku pożaru zaofiarował nam bardzo rzeczowo swoją pomoc, proponując, że nas zaprowadzi do wioski. Był naszym przewodnikiem, gdy szliśmy przez opustoszałą wioskę do położonej na samym końcu chaty, stojącej trochę na uboczu i ukrytej za niewielkim sadem jabłoni. Nie paliło się w niej ani jedno światło, ale jakaś kobieta czuwała przy uchylonych drzwiach, bojaźłiwie obserwując pożar, języki ognia bowiem wciąż jeszcze wydobywały się z dymiących ruin, po drugiej stronie rzeki. Pastuszek wykrzyknął coś na powitanie, a potem długo i elokwentnie wyjaśniał jej, kim jesteśmy. Byłam zbyt oszołomiona i wyczerpana, aby interesować się tym, co mówił, albo tym, co się wkoło mnie działo. Chciałam tylko jak najprędzej zrzucić z siebie brudne i przemoczone ubranie, położyć się byle gdzie i zasnąć. Karol niemal wniósł mnie na rękach po stromych schodkach na mały taras. Musiał być chyba równie zmęczony jak ja, bo niejasno sobie przypominam, że dłuższą chwilę odpoczywał, zanim spróbował rozmówić się po arabsku z właścicielką chaty. W kilka minut później, po krótkiej dyskusji, w której żywo pomagał mój faun (znowu stał ukryty w ciemnościach),

zostaliśmy wpuszczeni do domu. Tam, za zasłoną przedzielającą jedyną izbę na dwie części, rozebrałam się przy świetle kopcącej, żółtej świeczki i owinęłam w luźną, bawełnianą szatę, wydobytą ze stojącej w kącie skrzyni. Pachniała świeżością, czego nie można było powiedzieć o łóżku, na którym się położyłam. Usnęłam natychmiast. Ostatnią rzeczą, którą pamiętam, był głos mego kuzyna, mówiącego coś cicho i powoli po arabsku. Jak się potem okazało, czekał na powrót męża go380 spodyni (piastującego urząd starszego wioski), który razem z innymi mężczyznami poszedł do pożaru. Tak więc wszystko się ostatecznie wyjaśniło. Graf-ton zginął lekką śmiercią — od kuli — a Lethman skrył się gdzieś w Libanie Górskim. Nigdy się nie dowiedziałam — ale też nie interesowałam się tym zbytnio — co się z nim stało. Zniknął w mroku, jak tajemniczy nocny myśliwy, razem z koniem i ogarami. Padł tak samo ofiarą samolubnej chciwości Graftona, jak biedna Halida. Ciało dziewczyny odnaleziono. Dzięki szczególnemu kaprysowi wiatru i ognia podziemny korytarz pozostał prawie nie uszkodzony, a tym samym ocalał również magazyn z towarem. Policja, która przybyła o świcie, stwierdziła ze zdumieniem, że został on w tajemniczy sposób ograbiony, ale nawet to, co pozostało, warte było zabezpieczenia dla śledztwa. Potem przyszła kolej na nas. Odpowiedzieliśmy rano na pierwszą serię pytań, a potem policja przeniosła się na drugą stronę rzeki, gdzie na urwistej skale wciąż jeszcze lekko dymiły ruiny zamku. Ze wzniesienia, na którym siedzieliśmy, widać było spokojną taflę jeziorka, błyszczącą w oprawie nie wypalonej zieleni. Na zboczu i w ruinach spalonego pałacu mrowił się tłum ludzki. Po dłuższej chwili ocknęłam się z zamyślenia. — Ciekawa jestem, czy ciotka ucieszyłaby się, gdyby wiedziała, że byliśmy tutaj. — O ile pamiętam kochaną staruszkę — żywo odparł Karol — byłaby uszczęśliwiona, że jej pałac przestał istnieć razem z nią... I na pewno śmiałaby się jak szalona, widząc, jak kręcimy się w sadzawce wśród szczurów i myszy. Ale trzeba przyznać, że jej ukochane psy postarały się o imponujące zakończenie jej legendy. 381 Ludzie już opowiadają sobie o pogrzebowym stosie. Nikt w Libanie teraz o niej nie zapomni. — W każdym razie wszystko na to wskazuje, że miejscowa ludność będzie miała po niej niejedną pamiątkę — powiedziałam ironicznie. — A twoje ogary Gabriela, Karolu? Jeśli magazyny się nie spaliły, powinny gdzieś tam leżeć. — Wątpię, żeby mogły to przetrwać. — Wskazał na ludzi rojących się w pałacu. — Może kiedyś znajdę podobną parkę, a wtedy kupię je dla uczczenia pamięci ciotki. Cóż robić... Gromadka dzieci, zbyt małych, by być w szkole lub uczestniczyć w grabieży, przybiegła kopiąc przed sobą blaszaną puszkę. Zatrzymały się w kurzu pod murem cmentarza i zaczęły się bawić. Kilka wychudłych psów wyszło nieśmiało na drogę, węsząc za jakimiś resztkami pożywienia. Trzyletni chłopczyk rzucił kamieniem w najmniejszego psa, który odruchowo uskoczył w bok i skrył się za zardzewiałą bańką po oliwie. Brudny, biały kogucik przemaszerował obok w pogoni za dropiatą, brązową kurą. — Miłość jest wszędzie — powiedział Karol. — Co mi przypomniało, Christy, kochanie... Ale nigdy nie dowiedziałam się, co mu to przypomniało, i nigdy go o to nie zapytałam. Wielki turystyczny autokar zatrzymał się z piskiem hamulców w czarnej chmurze spalin, o pięćdziesiąt metrów od nas. Kierowca odwrócił się do pasażerów, wskazując im ruiny Dar Ibrahim, zanim jeszcze zdążył zgasić silnik i wyjść, by otworzyć drzwi wozu. Pasażerowie wysypali się na drogę. Była to grupa Anglików. Najwyraźniej wszyscy się znali, gdyż śmiali się głośno i rozmawiali, idąc dwójkami lub trójkami w kierunku zbocza i patrząc na dymiące w dole ruiny. Aparaty fotograficzne poszły w ruch. Usłyszałam z daleka, że kie-

382 A rowca opowiada komuś własną wersję wydarzeń ostatniej nocy. Powstawała nowa legenda. Siedzieliśmy z Karolem w milczeniu. Dzieci cofnęły się, unikając spotkania z nieznajomymi, i zatrzymały się tuż koło nas. Mały piesek, z brudną, kudłatą sierścią, wysunął się ostrożnie zza blaszanej bańki i chciwymi, błyszczącymi oczami patrzył na ciastko, które jadła jedna z turystek. Jej przyjaciółka, tęga pani w praktycznym dżersejo-wym kostiumie i w słomkowym kapeluszu z szerokim rondem, opuściła aparat i rozejrzała się wkoło. — Co za szkoda, że ta wioska jest taka brudna! — Miała donośny głos i mieszczańskie maniery. — Ale ten meczet jest zupełnie ładny. Ciekawa jestem, co by powiedzieli, gdybym spróbowała go sfotografować? — Daj im kilka szylingów. — Och, to nie jest tyle warte. Czy pamiętasz, jak okropnie zachował się ten człowiek w Baalbek... Ten tutaj też wygląda tak, że można się go przestraszyć. Spójrz, jak na nas patrzy. Byłby nawet zupełnie przystojny, gdyby był czysty. Dopiero wtedy, czując, że Karol trzęsie się obok mnie ze śmiechu, zrozumiałam, o kim mówiły. Karol był zupełnie czysty, bo szorował się rano zimną wodą i zamiast mydła zużył pełną puszkę Orno, ale nie golił się od dwóch dni i miał na sobie te same co wczoraj brudne bawełniane spodnie, przepasane tanim i popękanym złotym paskiem, oraz koszulę, która raczej odsłaniała, niż zakrywała jego opalony tors. Moja sukienka okazała się po wysuszeniu nieprzyzwoicie brudna, a nogi miałam gołe, podrapane i pełne siniaków. Mimo moich wysiłków, Orno i zimna woda niewiele pomogły. Brodzenie w sadzawce nie wyszło moim sandałkom na dobre, kefisz w czerwoną kratkę, ofiarowany mi wczoraj przez Karola, zakrywał mi włosy, na których nie zo383 stało śladu po pięknej bejruckiej fryzurze, a pierścionek ciotki Harriet wyglądał na mojej ręce jak świecidełko z bazaru. Otworzyłam usta, żeby im coś odpowiedzieć, ale Karol szepnął: — Nie psuj zabawy. — Turystki zbierały się już do odejścia. — Szkoda pieniędzy — powiedziała ta chudsza — z pewnością będziemy jeszcze zwiedzali dużo ciekawsze miejsca. Och, spójrz, już odjeżdżamy! Miałyśmy naprawdę niezwykłe szczęście, że mogłyśmy to zobaczyć. Czy nie pamiętasz, jak ta miejscowość się nazywa? Włożyła do ust resztkę ciastka i wytarła palce chusteczką do nosa. Dzieci były wyraźnie zawiedzione, mały piesek żałośnie opuścił uszy, ale ona wcale tego nie zauważyła. Autokar odjechał. Dzieci rzuciły za nim kilka kamieni, a potem znów zaczęły dręczyć psiaka, aż wreszcie Karol pstryknął palcami i powiedział coś po arab-sku. Psiak umknął do nas i skrył się za nogami Karola. — Miały świętą rację! — powiedziałam z oburzeniem. — Rzeczywiście wyglądasz tak, że można się przestraszyć, a do tego jesteś potwornym leniuchem. Siedzisz tu i śmiejesz się. Mógłbyś przynajmniej coś od nich wyżebrać. Przydałoby nam się trochę gotówki. Jeśli policja nas nie zabierze... — To pójdziemy piechotą i ty będziesz szła za mną w należytej odległości, prowadząc swoje dzieci. Oho! Znów jakiś samochód! Jak myślisz, czy to jeszcze policja? Ale na pewno nie po nas, takim samochodem może jechać tylko jakaś gruba szyszka. — Wygląda na taksówkę. Czy myślisz, że kierowca weźmie nas na kredyt, jeśli mu powiemy, że mieszkamy w „Fenicji"? — Szkoda marzyć! Tak pięknie wyglądamy, że nie pozwoli nam nawet zajrzeć do środka. , 384 — Och, wcale nie jestem taka pewna... byłbyś zupełnie przystojny, gdybyś był czysty.

— O, Boże! ¦— Karol, który już wstawał, usiadł z powrotem na murze. Wielki, błyszczący samochód zwolnił i zatrzymał się na skraju wioski, za sznurem policyjnych wozów. Kierowca wyskoczył i otworzył tylne drzwiczki, a z samochodu wysiadł wysoki mężczyzna. Jego ubranie nieomylnie wskazywało, że jest Anglikiem, a sposób bycia świadczył o pewności siebie. — Ojciec! — zawołał Karol. — Tatuś! — krzyknęłam jednocześnie. — To mój ojciec — powiedział Karol — a nie twój. Po moim telefonie z Damaszku zdecydował się... — To nie twój ojciec, tylko mój. Telefonowałam do niego z Bejrutu i pewnie złapał ostatni nocny samolot. Co — nie poznałabym rodzonego ojca? — Chcesz się założyć? Dzień dobry, tatusiu! — Dzień dobry, tatusiu! Przybysz poznał nas z daleka i na pewno nie miał żadnych wątpliwości. Szedł ku nam, nie śpiesząc się. Nie ruszyliśmy się z miejsca. Zatrzymał się przed nami i patrzył na nas przez chwilę. — Mój Boże! — Jego głos był tak uderzająco podobny do głosu Karola, że mnie to zastanowiło, i zmrużyłam oślepione słońcem oczy, żeby mu się lepiej przyjrzeć. — Przyjmujesz zakład? Dwadzieścia do jednego? — szepnął mi Karol do ucha. — N... nie. — Było mi obojętne, kto ma rację, wystarczyło, że któryś z naszych ojców nareszcie się zjawił. Z pewnością było to bardzo niedorosłe i niemądre z mojej strony, ale poczułam szaloną radość i ulgę na jego widok. 25 — Ogary Gabriela 385 Stryj nadal na nas patrzył. Jeśli czul się podobnie jak my, doskonale potrafił to ukryć. — Biedne dzieci. Bardzo się cieszę, że was widzę. To cud, że tak szczęśliwie udało wam się wybrnąć z tego wszystkiego. Jeszcze nigdy nie widziałem was w takim opłakanym stanie, ale mam nadzieję, że po gorącej kąpieli odzyskacie humor i siły, prawda? — Przeniósł wzrok na ruiny Dar Ibrahim, leżące po drugiej stronie rzeki. — Więc to jest ten pałac? — Patrzył przez chwilę w milczeniu na dalekie mury. Potem odwrócił się do nas. — Wszystko mi później dokładnie opowiecie, a teraz zabieram was do Bejrutu i tam przede wszystkim wsadzę was do wanny. Porozumiałem się już z policją. Pozwolili wam jechać, a potem może was znowu wezwą. — Przypuszczam, że wiesz już wszystko o naszych przygodach? — zapytał Karol. — Z grubsza. Cały Bejrut tylko o tym mówi. O ile dobrze zrozumiałem, zachowaliście się jak para żółtodziobów i wpakowaliście się po uszy w jakąś paskudną aferę. Co cię opętało, Karolu, że pozwoliłeś Christy mieszać się do takich spraw? — Krzywdzisz mnie, tatusiu — spokojnie odparł Karol. — Ta głupia smarkata sama wpakowała się w tę awanturę, a ja ją uratowałem. Poczekajmy, aż jej rodzony ojciec dowie się o wszystkim, bo zamierzam domagać się nagrody należnej bohaterowi oraz połowy jego królestwa. A na razie może zechcesz rozstrzygnąć nasz zakład i powiesz jej, czyim jesteś ojcem. — Mądre dziecko. — Stryj uśmiechnął się do mnie porozumiewawczo, unosząc brew. — W tej chwili nie mam ochoty przyznawać się do żadnego z was. Karol zsunął się z muru. — Obawiam się, że jednak będziesz musiał przyznać się do nas obojga. Jedno z nas zamierza domagać się 386 twojej zgody, a drugie życzeń, błogosławieństwa czy czegoś podobnego... pozostawiam ci wolny wybór.

— Ach tak? Bardzo się cieszę. Chodź tu, kochanie! — Stryj otoczył mnie ramieniem i mocno przytulił do siebie, a drugą rękę wyciągnął do Karola. — Winszuję ci, synu. Zaczynaliśmy już tracić nadzieję, że się zdecydujesz. Uważam zresztą, że wcale na to nie zasłużyłeś. — Ucałował nas oboje po kolei. Karol wykrzywił się do mnie: — A widzisz! — Oczywiście wygrałeś. Z tobą tak zawsze. Och, stryju, strasznie się cieszę, że tu jesteś! — Uściskałam go jeszcze raz. — Dziękuję ci, że przyjechałeś. Czy ojciec nie mógł przyjechać z tobą? — Obawiam się, że nie. Ale wydelegował mnie. Wyglądasz na zmęczoną, jak się czujesz? — Dobrze! Karol naprawdę się mną opiekował. To prawdziwy bohater, przekonasz się, jak ci wszystko opowiemy. — Wydaje mi się, że to bardzo odpowiednia chwila, żeby ci oznajmić, że mój porsche przepadł — powiedział Karol. — Porsche stoi w „Fenicji". — Zawsze uważałem cię za cudotwórcę — z podziwem zauważył Karol. — Powiedz, jak to zrobiłeś? — Kierowca Christy odstawił samochód do hotelu. — Hamid! — wykrzyknęłam z radością. — Ach, jak się cieszę! Co się"z nim działo? — Człowiek, który ukradł samochód Karola, za bardzo się śpieszył i wypadł z drogi na zakręcie. Nie martw się, Karolu, nic strasznego się nie stało, tylko kilka powierzchownych zadrapań... to wszystko. Po prostu zjechał do rowu i utknął w miejscu. Hamid jechał tuż za nim i znokautował łobuza, zanim tamten zdążył się zorientować, co się dzieje. Będziesz mógł 337 sam mu podziękować, bo jest tutaj. To on mnie przywiózł. — Tą taksówką? — zapytałam. — Wszystkie tu wyglądają zupełnie jednakowo i pewnie dlatego jej nie poznałam. Ach, jak to cudownie! Czy stryj uważa, że możemy już jechać? — A dlaczegóż by nie? — Odwrócił się i tym razem przez dłuższą chwilę patrzył na Dar Ibrahim. Staliśmy w milczeniu. Było bardzo cicho. Dzieci już dawno nas opuściły i pobiegły na pogawędkę z Hamidem. Mały psiak, prawdopodobnie ośmielony panującą ciszą, wynurzył się ze swojej kryjówki i podpełznął w kurzu do stóp stryja. — A więc taki jest koniec tej długiej historii — powiedział stryj, odwracając się wreszcie od Dar Ibrahim. — Kiedy odpoczniecie, opowiecie mi wszystko dokładnie, i Karol będzie mógł tu ze mną wrócić, gdy tylko ten zamęt trochę się uspokoi. Na razie powinniście oboje jak najprędzej zapomnieć o swoich przygodach. Sam się wszystkim zajmę. — Wyciągnął do mnie rękę. — Chodź, dziecko, wyglądasz na bardzo zmęczoną... A to co znowu takiego? — Odwracając się o mało nie nastąpił na psa, który leżał rozpłaszczony u jego stóp, jak zakurzony, bezkształtny kłębek kudłów. Spośród brudnej i potarganej sierści błagalnie zerkało jedno oko, a szczątek ogona merdał pokornie. —- Mam nadzieję, że to nie wasz pies? ¦— Oczywiście, że nie! — odparł Karol. — To przybłęda z tej nieszczęsnej wioski. — Pozwolisz zatem, że sprawimy zawód tej biednej, małej pokrace? Obawiam się, że nie moglibyśmy... co się stało? — Karol, który schylił się posłusznie, żeby odciągnąć psa na bok, wykrzyknął coś niezrozumiale. — Trudno w to uwierzyć, ale on ma obrożę... — Zajrzałam Karolowi przez ramię, gdy odgarniał brudne 388 kudły. — I nawet jest tu jakaś plakietka. Oho, widzę napis. „Swoją wiernością zasłużyłeś na odrobinę uznania"... Jeśli jest jeszcze adres, to znaczy, że biedak zgubił się, i może zdołam zwrócić go właścicielowi. W tym kraju pies noszący obrożę z całą pewnością należy do ary... —¦ Nagle umilkł.

— Do kogo należy? W tejże chwili zobaczyłam wyryte na obroży imię: SAMSON. Karol podniósł głowę. — Poznał nas po głosie. — Zabrzmiało to jakoś ochryple i od razu wiedziałam, że Karol jest równie głęboko wzruszony, jak ja. — Poznał nas. Mnie i ciebie, tatusiu. „Odrobinę uznania"... Niech ich diabli wezmą! Pewnie uciekł po śmierci ciotki albo, co jest o wiele prawdopodobniejsze, ten podły łobuz wyrzucił go z domu, żeby zdechł z głodu. — A więc jednak znacie tego psa? — zapytał stryj. — Tak, znamy go. — Karol wziął psa na ręce. — Coś mi się wydaje, że będzie musiał odbyć krótką kwarantannę w „Fenicji". — Kwarantannę? Chyba sobie nie wyobrażasz, że zabierzemy do domu tego małego kudłacza? — Jak możesz go obrażać? — odparł Karol. — Czy nie pamiętasz Samsona? To mój prezent ślubny od ciotki Harriet, tatusiu. Zamiast tych porcelanowych psów Gabriela. Nie możemy go tu zostawić na pastwę losu. Jest członkiem rodziny. Przy drzwiczkach samochodu czekał radośnie uśmiechnięty Hamid. Usiadłam z tyłu, między Karolem i stryjem. Karol objął mnie mocno, a ja oparłam głowę na jego ramieniu. I pies, i ja usnęliśmy głęboko, zanim samochód przejechał pierwszą milę w stronę Bejrutu.