Mendrala D. - Windows 8.1 PL

Spis treści Wstęp ...........................................................................................5 Windows 8.1 — nowy system operacyjny czy jedynie aktualizacja? ...................5 Dlaczego „Windows 8.1”? ..........................................................................................8 Konwencje i oznaczenia.............................................................................................9

Rozdział 1. Instalujemy Windows 8.1............................................................11 Czy mój komputer pozwoli w pełni wykorzystać możliwości nowego systemu Windows? ..........................................................11 Którą edycję systemu wybrać? ................................................................................16 Instalacja Windows 8.1 ............................................................................................19 Windows 8.1 jako dodatkowy system operacyjny ...............................................35 Aktualizujemy wcześniejsze wersje Windows ......................................................37 Przenosimy pliki i ustawienia z innego komputera .............................................41 Aktywujemy Windows 8.1 ......................................................................................45 Jak zmienić edycję systemu? ...................................................................................48

Rozdział 2. Nowa twarz Windows .................................................................49 Uruchamianie i zamykanie systemu ......................................................................49 Nowe funkcje ekranu blokady ................................................................................56 Zmiana domyślnego sposobu wyłączania i włączania urządzenia ....................58 Ekran startowy ..........................................................................................................59 Aplikacje nowego typu .............................................................................................78

Rozdział 3. Stara twarz Windows, czyli pulpit i okna ....................................89 Wyświetlanie pulpitu bezpośrednio po uruchomieniu systemu .......................90 Okna różnych programów są do siebie podobne .................................................91 Gdzie szukać pomocy?.......................................................................................... 101 Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików ........................................ 102

Rozdział 4. Wspólnie korzystamy z komputera ..........................................113 Konta użytkowników ............................................................................................ 114 Zarządzamy kontami innych użytkowników .................................................... 128 Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy ............... 132

4

Spis treści

Rozdział 5. Dostosowujemy Windows 8.1 do naszych potrzeb .................141 Konfigurujemy opcje użytkownika ..................................................................... 142 Konfigurujemy opcje systemowe ......................................................................... 159 Rozwiązywanie problemów.................................................................................. 174

Rozdział 6. Dyski, foldery, pliki i biblioteki ...................................................181 Praca z folderami ................................................................................................... 181 Praca z plikami....................................................................................................... 194 Praca z bibliotekami .............................................................................................. 199 Wyszukiwanie plików i folderów ......................................................................... 202 Historia plików ...................................................................................................... 205 Praca z dyskami ..................................................................................................... 209 Szyfrowanie ............................................................................................................ 214

Rozdział 7. Urządzenia zewnętrzne i dołączone aplikacje .........................221 Urządzenia i drukarki ........................................................................................... 222 Programy i multimedia ......................................................................................... 235

Rozdział 8. Dopiero sieć to komputer .........................................................253 Sieci lokalne ............................................................................................................ 254 Internet.................................................................................................................... 269

Ɣ =DZF]HĂQLHQDQRZ\:LQGRZV" Ɣ 'ODF]HJRķ:LQGRZVĵ" Ɣ .RQZHQFMHLR]QDF]HQLD

Wstęp Książka Windows 8.1 PL jest praktycznym przewodnikiem po systemie Windows 8.1 (Blue). Jej przystępny język, liczne ilustracje i ćwiczenia, pokazujące, jak krok po kroku należy wykonywać poszczególne zadania, pozwolą Ci łatwo i szybko opanować najnowszy system operacyjny firmy Microsoft. System, przy opracowaniu którego wzięto pod uwagę opinie i komentarze użytkowników Windows 8 i który ma dać drugą szansę firmie Microsoft na zdobycie rynku urządzeń mobilnych (tabletów), a jednocześnie pozwolić utrzymać pozycję lidera na rynku komputerów stacjonarnych i przenośnych.

Windows 8.1 — nowy system operacyjny czy jedynie aktualizacja? Ogólna strategia biznesowa firmy Microsoft, dotycząca nie tylko systemów operacyjnych, zakłada wypuszczanie na rynek kolejnych wersji produktów co 2,5 roku do 3 lat. Jako że premiera Windows 8 miała miejsce w październiku roku 2012, wprowadzenie na rynek nowego systemu rok po jego poprzedniku mogło wywołać konsternację u użytkowników i być dużym zaskoczeniem dla konkurencji. Jednak po bliższym przyjrzeniu się sytuacji, w jakiej znalazła się firma Microsoft, powody tej niewątpliwie koniecznej decyzji stają się zrozumiałe.

6

Windows 8.1 — nowy system operacyjny czy jedynie aktualizacja?

Przede wszystkim, Windows 8 był prawdziwą rewolucją, i to w dwóch obszarach: 1. Całkowicie zmieniono interfejs użytkownika (zastosowanie dwóch różnych interfejsów w jednym systemie, zastąpienie menu Start ekranem startowym, zastąpienie efektów Areo stylistyką Metro czy sterowanie dotykiem to tylko kilka najważniejszych zmian). Okazało się jednak, że wielu użytkowników, i to zarówno zawodowych informatyków, jak i zupełnych laików komputerowych, nie zaakceptowało nowego interfejsu. 2. Podjęto ambitną próbę stworzenia uniwersalnego systemu operacyjnego, przeznaczonego zarówno dla tabletów, jak i komputerów. Okazało się jednak, że urządzenia obu typów nie tylko zasadniczo się od siebie różnią, ale są używane do innych celów. Microsoft, chcąc ujednolicić sterujące tymi urządzeniami systemy operacyjne, musiał wprowadzić kompromisowe rozwiązania, które nie spodobały się zarówno użytkownikom tabletów, jak i komputerów. W rezultacie użytkownicy pecetów krytykowali Windows 8, a producenci i użytkownicy tabletów — Windows RT. W efekcie wyniki sprzedaży Windows 8 były znacznie niższe od zakładanych, i to pomimo faktu, że Windows 8 z wynikiem 100 milionów sprzedanych licencji w ciągu 10 miesięcy od premiery stał się najlepiej sprzedającym się systemem operacyjnym firmy Microsoft. Należy jednak pamiętać, że rynek komputerów i tabletów również ciągle rośnie. Bardziej miarodajnym wskaźnikiem jest więc procentowy udział w tym rynku systemu Windows 8 — po roku wyniósł on zaledwie 6%, a więc Windows 8 nie może się równać do najpopularniejszych systemów Windows 7 (ponad 40% udziału w rynku) i Windows XP (35% udziału w rynku). Przygotowywanie nowego produktu przez kolejne dwa lata nie mogło być więc brane pod uwagę, tym bardziej że rynek urządzeń przenośnych rozwija się w imponującym tempie i dwa lata to na nim wieczność. Wprowadzenie na rynek nowego systemu operacyjnego również było niemożliwe, nie tylko ze względu na politykę firmy, ale również z powodów czysto technicznych — prace nad nowymi wersjami są jeszcze dalekie od ukończenia i niemożliwością byłoby ich wielokrotne przyspieszenie. Firma Microsoft zdecydowała się więc na przygotowanie na tyle dużego pakietu zmian i poprawek, żeby można je było udostępnić pod nową nazwą. W ten sposób doczekaliśmy się premiery (i związanych z nią akcji promocyjnych) systemu Windows 8.1 (Blue).

Windows 8.1 — nowy system operacyjny czy jedynie aktualizacja?

Lista i zakres tych zmian rzeczywiście jest, jak na aktualizację, niespotykana i obejmuje: 1. Przywrócenie menu Start (przy czym jego funkcjonalność nie odpowiada znanemu choćby z Windows 7 menu). Jest to przykład zmiany, która ma zatrzeć różnice pomiędzy dwoma różnymi interfejsami zastosowanymi w Windows 8. 2. Pełniejsze dostosowanie i lepsze wykorzystanie ekranów powitalnego i startowego (na tym pierwszym możemy teraz wyświetlać zdjęcia, tło tego drugiego można teraz dowolnie ustawiać, łatwiejsze jest także organizowanie kafelków). 3. Poprawiono rozwiązania po raz pierwszy wprowadzone w Windows 8, takie jak wyszukiwanie w aplikacjach (teraz możemy jednocześnie przeszukiwać dane pochodzące z różnych aplikacji i zapisane w wielu miejscach), sklep Windows (w którym łatwiej jest teraz znaleźć interesujący nas program) czy dołączone do systemu aplikacje (np. narzędzie Zdjęcia pozwala teraz modyfikować grafiki). 4. Ułatwiono pracę z systemem przy użyciu myszki i klawiatury (Windows 8.1 znacznie lepiej reaguje na gesty wykonywane myszką niż jego poprzednik). 5. Oraz zmodyfikowano sam system operacyjny w celu poprawy wydajności i bezpieczeństwa. Windows 8.1, jak każda aktualizacja, jest dostępny za darmo.

7

8

Dlaczego „Windows 8.1”?

Dlaczego „Windows 8.1”? Oficjalna nazwa najnowszej odmiany systemu Windows, Windows 8.1, w sposób oczywisty nawiązuje do nazwy swojej podstawowej wersji. Jednak, jakkolwiek by nie liczyć, Windows 8 nie był ósmą wersją klienckich systemów Windows: 1. Gdybyśmy wzięli pod uwagę tylko główne wersje systemu (Windows 1.x, 2.x, 3.x, 95, NT, 2000, XP, Server 2003, Vista, Server 2008, Windows 7, Server 2008 R2), Windows 8 byłby trzynastą wersją systemu Windows. 2. Gdyby policzyć wersje graficznych systemów klienckich (Windows 3.x, 95, 98, Me, 2000, XP, Vista, Windows 7), Windows 8 okazałby się dziewiątą wersją systemu Windows. Problem z numeracją wersji Windows wynika z tego, że firma Microsoft używała trzech sposobów nazywania systemów Windows: 1. Początkowo nazwą systemu Windows był numer jego wersji (np. Windows 3.1). 2. Potem nazwą systemu Windows był rok jego premiery (np. Windows 95). 3. Następnie wersje systemu Windows otrzymywały nazwy własne (np. Windows XP). 4. Ostatnio nazwą klienckich wersji Windows jest ich numer, natomiast nazwy systemów serwerowych nadawane są na podstawie roku ich premiery (najnowszy z nich nosi nazwę Windows Server 2012). Oprócz nazw systemy Windows mają też wewnętrzne numery wersji — na przykład Windows Vista ma numer 6.0, a Windows 7 — 6.1. Wewnętrznym numerem wersji Windows 8 był 6.2, a Windows 8.1 ma numer 6.3, co oznacza, że nazwy Windows 8 i Windows 8.1 są nazwami własnymi.

Konwencje i oznaczenia

Konwencje i oznaczenia W książce użyto następujących konwencji do oznaczania różnych typów tekstu: Czcionka pochyła Nazwy plików, katalogów, opcji, cytaty, adresy internetowe i angielskie odpowiedniki wprowadzanych pojęć. Czcionka pogrubiona Nowe, istotne tematy, na które czytelnik powinien zwrócić uwagę. &]FLRQNDRVWDïHMV]HURNRĂFL]QDNöZ

Przykładowe programy, pojawiające się w treści akapitu fragmenty programów (instrukcje, słowa kluczowe, modyfikatory itp.), polecenia wprowadzane z klawiatury, teksty wyświetlane na ekranie.

i

Uwaga

Wskazówki, uwagi, dobre rady lub ostrzeżenia.

9

10

Konwencje i oznaczenia

Ɣ &]\PöMNRPSXWHUSR]ZROLZSHïQLZ\NRU]\VWDÊ PRĝOLZRĂFLQRZHJRV\VWHPX:LQGRZV" Ɣ .WöUÈHG\FMÚV\VWHPXZ\EUDÊ" Ɣ ,QVWDODFMD:LQGRZV Ɣ :LQGRZVMDNRGRGDWNRZ\ V\VWHPRSHUDF\MQ\ Ɣ $NWXDOL]XMHP\ZF]HĂQLHMV]HZHUVMH:LQGRZV

1

Ɣ 3U]HQRVLP\SOLNLLXVWDZLHQLD]LQQHJRNRPSXWHUD Ɣ $NW\ZXMHP\:LQGRZV Ɣ -DN]PLHQLÊHG\FMÚV\VWHPX"

Instalujemy Windows 8.1 Instalacja systemu operacyjnego to poważne zadanie — jeżeli się nie uda, stracisz czas, pieniądze, a w najgorszym razie również dane. W dodatku zamiast przyjemnej pracy z komputerem zafundujesz sobie nieustanną walkę z zawieszającym się systemem i odmawiającymi posłuszeństwa programami. Instalację należy więc dobrze zaplanować — wybrać najlepszą dla siebie edycję systemu i sprawdzić jej wymagania sprzętowe. Dzięki temu instalacja Windows 8.1 nie sprawi Ci żadnego problemu, niezależnie od tego, czy będziesz instalować go na nowym czy używanym komputerze. Po udanym zainstalowaniu systemu będziesz mógł zalogować się do niego, zweryfikować jego działanie i przeprowadzić jego aktywację.

Czy mój komputer pozwoli w pełni wykorzystać możliwości nowego systemu Windows? Najpewniejszą metodą wyboru urządzenia spełniającego wszystkie wymagania najnowszego systemu Windows jest zakup urządzenia z certyfikatem Windows 8.1. Taki certyfikat oznacza, że wszystkie komponenty, m.in. karta grafiki, karta sieciowa czy ekran dotykowy, zostały przetestowane pod kątem zgodności z systemem

12

Czy mój komputer pozwoli w pełni wykorzystać możliwości nowego systemu Windows?

Windows 8.1. Jednak tylko wyprodukowane po roku 2011 urządzenia mogą się pochwalić takim certyfikatem. Wynika to przede wszystkim z wymogu zainstalowania w nich następcy systemu BIOS, systemu UEFI.

i

System UEFI (ang. Unified Extensible Firmware Interface) został opracowany jako następca najstarszego elementu komputerów PC, opracowanego w latach 70. XX wieku systemu BIOS (ang. Basic Input/Output System). W przeciwieństwie do niego UEFI może być zarządzany z poziomu systemu operacyjnego (a więc zmiana jego ustawień nie wymaga restartowania urządzenia), ma modułową, niezależną od architektury komputera budowę i udostępnia jednolity interfejs programistyczny. Windows 8.1 wykorzystuje system UEFI do zagwarantowania bezpiecznego uruchomienia komputera. Dzięki temu, że UEFI uruchamia jedynie zaufane (podpisane cyfrowo i przeznaczone dla danego typu komputerów) moduły, na wyposażonych w ten system komputerach proces uruchamiania systemu Windows 8.1 przeprowadzany jest w sposób uniemożliwiający modyfikację sektora startowego dysku, modułów uruchomieniowych systemu oraz sterowników niskiego poziomu — próba umieszczenia w nich wirusa lub rootkita spowoduje automatyczne przywrócenie zaufanych plików i restart urządzenia.

Jednak brak certyfikatu zgodności z Windows 8.1 nie oznacza, że na danym urządzeniu nie da się zainstalować tego systemu. W ocenie, czy konfiguracja naszego komputera jest zgodna z jego wymaganiami, pomoże nam poniższa lista minimalnych wymagań sprzętowych. Według firmy Microsoft Windows 8.1 do prawidłowego działania wymaga co najmniej: 1. Procesora Pentium (lub równoważnego) taktowanego zegarem 1 GHz lub szybszym. 2. 1 GB pamięci RAM (w przypadku systemu 32-bitowego) lub 2 GB pamięci RAM w przypadku systemu 64-bitowego. 3. 40-gigabajtowego dysku twardego (32-bitowa wersja systemu Windows 8.1 wymaga do instalacji 16 GB, wersja 64-bitowa 20 GB, ale w miarę upływu czasu system zajmie mniej więcej dwa razy więcej miejsca na dysku). 4. Karty graficznej zgodnej ze standardem DirectX 91 obsługującej sterowniki WDDM (ang. Windows Display Driver Model).

1

Niektóre gry wymagają kart zgodnych z 10. wersją standardu DirectX.

Czy mój komputer pozwoli w pełni wykorzystać możliwości nowego systemu Windows?

Ponadto: 1. Nowy interfejs Windows 8.1 wymaga rozdzielczości 1024×768 lub wyższej. 2. Moduł TPM (ang. Trusted Platform Module) w wersji 2 (organizacja TPG nazwała tę wersję TPM.Next) umożliwi automatyczne przechowywanie kluczy kryptograficznych używanych do szyfrowania dysków funkcją BitLocker, używanie wirtualnych kart inteligentnych i przeprowadzenie monitorowanego uruchomienia systemu (poszczególne etapy uruchomienia są raportowane administratorowi). 3. System UEFI w wersji 2.3.1 lub nowszej umożliwi bezpieczne uruchomienie systemu. Z powodu rosnącego zagrożenia wirusami i rootkitami uruchamianymi jeszcze przed uruchomieniem systemu operacyjnego i skanera antywirusowego ta funkcjonalność uznana została za ważną na tyle, że urządzenia bez systemu UEFI nie otrzymają certyfikatu zgodności z Windows 8.1. 4. Wirtualizacja Hyper-V wymaga 64-bitowej wersji systemu Windows 8.1, procesora zgodnego ze standardem SLAT (ang. Second Level Address Translation) i dodatkowych 2 GB pamięci RAM. Aby sprawdzić, czy Twój komputer z zainstalowanym systemem Windows XP spełnia wymagania sprzętowe Windows 8.1 (komputer z preinstalowanym Windows 7 na pewno spełnia podstawowe wymagania): 1. Zaloguj się do systemu na konto administratora. 2. Z menu Start wybierz Pomoc i obsługa techniczna. 3. Kliknij znajdujący się w sekcji Wybierz zadanie odnośnik Użyj narzędzi, aby wyświetlić informacje o komputerze i przeanalizować problemy. 4. Z listy narzędzi wybierz Mój komputer — informacje, a następnie kliknij Wyświetl ogólne informacje o systemie dla tego komputera.

13

14

Czy mój komputer pozwoli w pełni wykorzystać możliwości nowego systemu Windows?

5a

5b

5c

5. Porównaj informacje na temat: a. procesora, b. pamięci, c. dysku z podanymi powyżej wymaganiami minimalnymi. 6. Dodatkowe informacje o komponentach komputera, w tym rozdzielczość ekranu i typ karty graficznej, wyświetlimy, wybierając z listy narzędzi Mój komputer — informacje, a następnie Znajdź informacje o sprzęcie zainstalowanym na tym komputerze.

7a

7b

Czy mój komputer pozwoli w pełni wykorzystać możliwości nowego systemu Windows?

7. Po wyświetleniu raportu: a. Sprawdź rozdzielczość ekranu. b. Zaznacz i skopiuj do schowka nazwę modelu karty graficznej. Wklejenie tych informacji do wyszukiwarki internetowej lub odwiedzenie strony WWW producenta tej karty pozwoli Ci sprawdzić, czy spełnia ona wymagania systemu Windows 8.1. Firma Microsoft udostępniła również serwis internetowy ułatwiający ocenę zgodności urządzeń zewnętrznych i aplikacji z systemem Windows 8.1. Pozwala on jeszcze przed zakupem systemu sprawdzić, czy będzie on wymagał wymiany jakichś urządzeń lub aktualizacji używanych programów. Żeby to sprawdzić: 1. Połącz się z witryną http://www.microsoft.com/en-us/windows/compatibility. 2. Wpisz nazwę programu lub urządzenia, którego zgodność z Windows 8.1 chcesz sprawdzić. 3. Jeżeli zostanie ono znalezione, wyświetlone zostaną: a. status, czyli zgodność lub brak zgodności według jego producenta/ wydawcy,

1

b. opinie innych użytkowników.

2

3

i

Windows 8.1 jest kompatybilny nie tylko z oryginalnym systemem Windows 8, ale UyZQLHĪ]MHJRSRSU]HGQLNLHPFRR]QDF]DĪHXĪ\WNRZQLF\:LQGRZVEH]SUREOHPX ]DLQVWDOXMąQDVZRLFKNRPSXWHUDFK:LQGRZV'RW\F]\WRUyZQLHĪSURJUDPyZ² MHĪHOL SURJUDP G]LDáD SRSUDZQLH Z V\VWHPLH :LQGRZV  WR EĊG]LH UyZQLHĪ G]LDáDá ZĞURGRZLVNX:LQGRZV

15

16

Którą edycję systemu wybrać?

Przed zastąpieniem starszej wersji systemu operacyjnego systemem Windows 8.1 warto raz jeszcze sprawdzić, czy nasz komputer spełnia jego wymagania sprzętowe i czy nasze aplikacje będą poprawnie działały w nowym środowisku. Jeżeli używasz systemu Windows XP z dodatkiem SP3 lub nowszego systemu Windows: 1. Uruchom komputer i zaloguj się na konto administratora. 2. Włóż do napędu DVD płytę instalacyjną Windows 8.1. 3. Jeżeli program instalacyjny nie zostanie automatycznie uruchomiony: a. Wyświetl okienko Mój komputer/Komputer. b. Dwukrotnie kliknij lewym przyciskiem myszki ikonę płyty DVD. 4. Zostanie wyświetlone pytanie, czy instalator może pobrać najnowsze aktualizacje — jeżeli masz połączenie z internetem, zaakceptuj tę domyślnie wybraną opcję i kliknij Dalej. 5. Instalator sprawdzi, czy na Twoim komputerze można zainstalować Windows 8.1, i jeżeli nie, poinformuje Cię o problemie i przerwie pracę. 6. Jeżeli zostało wyświetlone pytanie o klucz Twojej kopii systemu Windows 8.1, to znaczy, że jego instalacja jest możliwa. Przerwij pracę instalatora.

Którą edycję systemu wybrać? Chociaż Windows 8.1 został opracowany w czterech edycjach, to tylko dwie z nich są dostępne dla szerokiego kręgu odbiorców: 1. Windows 8.1 jest zalecany dla indywidualnych użytkowników, którzy systemu operacyjnego używają głównie do uruchamiania aplikacji. Dla sporej grupy klientów wybór tej edycji, będącej następcą systemów Vista Home Basic i Windows 7 Home, będzie właściwy. Pozwala ona pracować z komputerem niepodłączonym do domeny Active Directory, w tym bezpiecznie przeglądać internet, uruchamiać programy i gry oraz zmieniać wersję językową systemu. Niestety, wersja ta nie umożliwia zainstalowania pakietu multimedialnego zawierającego Windows Media Center i odtwarzacz DVD (dołączona do Windows 8.1 wersja programu Windows Media Player nie umożliwia już odtwarzania filmów z płyt DVD). 2. Windows 8.1 Pro jest adresowany do entuzjastów IT, informatyków i firm. Ta edycja, będąca następcą systemów Windows Vista Business i Windows 7 Professional, zawiera podstawowe funkcje pozwalające centralnie zarządzać

Którą edycję systemu wybrać?

systemem (przede wszystkim możliwość podłączenia urządzenia do domeny Active Directory), wirtualizować systemy operacyjne oraz zabezpieczyć przechowywane na urządzeniu dane funkcją BitLocker. Ta edycja umożliwia również doinstalowanie (płatnego) pakietu multimedialnego. Specjalnymi edycjami Windows 8.1 są: 1. Edycja Windows RT, przeznaczona dla urządzeń ARM (ang. Advanced RISC Machine), takich jak tablety. Na tego typu urządzeniach Windows 8.1 zawsze jest preinstalowany, a więc nie można kupić wersji instalacyjnej Windows RT. Funkcjonalność tej edycji mniej więcej odpowiada funkcjonalności podstawowej edycji Windows 8.1, ale Windows RT umożliwia szyfrowanie dysków i jest sprzedawany z zainstalowanymi aplikacjami pakietu Office. 2. Edycja Windows 8.1 Enterprise, przeznaczona dla dużych firm. Tak jak jej poprzednicy, Windows Vista Enterprise i Windows 7 Enterprise, zawiera ona funkcje pozwalające skutecznie zabezpieczyć duże systemy komputerowe (np. poprzez uruchamianie systemu z dysku USB) oraz poprawić wydajność takich systemów (np. poprzez buforowanie danych pobieranych z odległych oddziałów firmy). Windows 8.1 Enterprise jest dostępny tylko dla klientów wolumenowych, czyli firm, które wykupiły więcej niż 5 licencji na określony produkt w ramach jednego z programów wolumenowych.

i

Wszystkie edycje Windows 8.1, z wyjątkiem Windows RT, są dostępne w wersji 32- i 64-bitowej. Głównym ograniczeniem wersji 32-bitowych jest obsługa niecałych 4 GB pamięci RAM (dokładna wielkość obsługiwanej pamięci zależy od typu płyty głównej i mieści się w zakresie od 3 GB do 3,5 GB) oraz brak niektórych zabezpieczeń.

Szczegółowe porównanie poszczególnych edycji systemu Windows 8.1 zawiera tabela 1.1. Tabela 1.1. Lista najważniejszych funkcji dostępnych w różnych edycjach systemu Windows 8.1 Funkcja Ekran startowy z funkcjami zbliżeń i podglądu stanu aplikacji Windows 8.1 Sklep Windows Dołączone aplikacje (Poczta, Kalendarz, Kontakty, Zdjęcia, SkyDrive, Muzyka, Wideo) Internet Explorer 11 Konta Microsoft

Windows 8.1 X

Windows 8.1 Windows 8.1 Windows Pro Enterprise RT X X X

X X

X X

X X

X X

X X

X X

X X

X X

17

18

Którą edycję systemu wybrać?

Tabela 1.1. Lista najważniejszych funkcji dostępnych w różnych edycjach systemu Windows 8.1 – ciąg dalszy Funkcja Klasyczny pulpit Windows Explorer Windows Defender Filtr SmartScreen Windows Update Menedżer zadań Możliwość zmiany wersji językowej (pakiety językowe) Obsługa wielu monitorów Windows Media Player Exchange ActiveSync Historia plików Podłączanie plików ISO / VHD Obsługa sieci bezprzewodowych Hasła obrazkowe Odtwarzanie multimediów na zewnętrznych urządzeniach Klient zdalnego pulpitu Funkcje odświeżania i resetowania systemu Funkcja Snap Klawiatura ekranowa Usługa wczesnej ochrony przed złośliwym kodem Klient VPN Możliwość instalowania klasycznych aplikacji 32- i 64-bitowych Możliwość aktualizacji z systemów Windows 7 Starter, Home Basic, Home Premium Możliwość aktualizacji z systemów Windows 7 Professional, Ultimate BitLocker and BitLocker To Go Możliwość uruchomienia z pliku VHD Klient Hyper-V

Windows 8.1 X X X X X X X

Windows 8.1 Windows 8.1 Windows Pro Enterprise RT X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X

X X X X X X X X

X X X X X X X X

X

X X

X X

X X

X X

X X X

X X X

X X X

X X X

X X

X X

X X

X

X

X

X

X

X

X X X

X X X

X X X X X X

Instalacja Windows 8.1

Tabela 1.1. Lista najważniejszych funkcji dostępnych w różnych edycjach systemu Windows 8.1 – ciąg dalszy Funkcja

Windows 8.1

Możliwość podłączenia do domeny Active Directory Szyfrowanie plików funkcją EFS Zasady grupy Przyjmowanie połączeń pulpitu zdalnego Funkcja AppLocker Funkcja BranchCache Funkcja DirectAccess Możliwość preinstalowania pakietów aplikacji Windows 8.1 Wirtualizacja (RemoteFX) Funkcja Windows To Go Preinstalowany Microsoft Office (Word, Excel, PowerPoint, OneNote) Szyfrowanie urządzeń

Windows 8.1 Windows 8.1 Windows Pro Enterprise RT X X X X X

X X X

Dół formularza

X X X X X X X X

Instalacja Windows 8.1 Instalacja Windows 8.1 jest znacznie prostsza i szybsza niż instalacja wcześniejszych systemów Windows (instalowaliśmy Windows 8.1 na różnych urządzeniach i nigdy nie zajęło nam to więcej niż 20 minut). Instalacja może przebiegać według jednego z trzech scenariuszy: 1. Instalacja na nowym komputerze (komputerze bez zainstalowanego systemu operacyjnego Windows) i ewentualnie przeniesienie ustawień i danych użytkownika ze starego komputera na nowy. 2. Instalacja systemu Windows 8.1 jako dodatkowego systemu operacyjnego. W takim przypadku, włączając komputer, będziesz musiał wybrać, który system ma być uruchomiony. 3. Aktualizacja, czyli zastąpienie na tym samym komputerze wcześniejszej wersji systemu Windows systemem Windows 8.1.

i

: VSU]HGDĪ\ Vą GZLH UyĪQH Sá\W\ LQVWDODF\MQH :LQGRZV  MHGQD XPRĪOLZLD ]DUyZQR LQVWDODFMĊ MDN L XDNWXDOQLHQLH V\VWHPX RSHUDF\MQHJR GUXJD ² Z\áąF]QLH XDNWXDOQLHQLH WDND Sá\WD PXVL E\ü XUXFKRPLRQD Z ĞURGRZLVNX VWDUV]HJR V\VWHPX :LQGRZVDOHSR]ZDODQD]DLQVWDORZDQLH:LQGRZVMDNRGUXJLHJRV\VWHPX 

19

20

Instalacja Windows 8.1

Instalacja Windows 8.1 na nowym komputerze Aby przenieść system z jednego komputera na drugi, musisz: 1. Zainstalować na nowym komputerze system Windows 8.1. 2. Skopiować z poprzedniego komputera — działającego pod kontrolą systemu Windows XP lub nowszego — ustawienia systemowe i odtworzyć je na nowym komputerze.

i

-HĪHOL NXSLáHĞ NRPSXWHU ] ]DLQVWDORZDQ\P V\VWHPHP :LQGRZV  SU]HMGĨ RG UD]XGRSXQNWXGUXJLHJR -HĪHOLQLHFKFHV]SU]HQRVLüQDQRZ\NRPSXWHUXVWDZLHĔ SRSU]HGQLHJR V\VWHPX RSHUDF\MQHJR SRPLĔ WHQ UR]G]LDá -HĪHOL MHGQDN XĪ\ZDV] V\VWHPX:LQGRZVOXEVWDUV]HJREĊG]LHV]PXVLDáVDPRG]LHOQLHSU]HQLHĞüSOLNL ]HVWDUHJRNRPSXWHUDLRGQRZDVNRQ¿JXURZDüV\VWHP:LQGRZV

Żeby zainstalować system operacyjny: 1. Włóż do napędu DVD płytę instalacyjną Windows 8.1 i uruchom komputer. 2. Jeżeli po chwili zostanie wyświetlone pytanie, czy uruchomić system z płyty DVD, wciśnij Enter (możliwe, że instalator zostanie uruchomiony automatycznie). Jeżeli zamiast takiego pytania zobaczyłeś komunikat podobny do poniższego, czeka Cię zmiana ustawień BIOS-u lub systemu UEFI2. 2

3. W takim przypadku: a. Wyłącz i ponownie włącz komputer. b. Podczas uruchamiania komputera naciśnij klawisz DEL3. c. Przejdź do sekcji zawierającej listę i kolejność sprawdzanych dysków i napędów (ang. Boot order lub Boot sequence). d. Ustaw jako pierwszy napęd DVD.

2

Systemy UEFI konfiguruje się za pomocą myszki — choć ich wygląd jest różny, zmiana kolejności urządzeń startowych jest intuicyjna.

3

W niektórych komputerach, szczególnie laptopach, ustawienia BIOS-u lub zmianę sekwencji startowej wywołuje się innymi klawiszami, np. F2, F8 lub F12.

Instalacja Windows 8.1

i

Po zainstalowaniu systemu przywróć poprzednią konfigurację systemu BIOS lub UEFI — podczas następnego uruchamiania komputera jeszcze raz wyświetl jego właściwości i wskaż jako pierwsze urządzenie, które będzie sprawdzane podczas startu, ten dysk twardy, na którym zainstalowałeś Windows 8.1. Jeżeli zależy Ci na bezpieczeństwie, a do komputera mają też dostęp inne osoby, upewnij się, że ten dysk będzie jedynym urządzeniem startowym, i ustaw hasło administratora systemu BIOS/UEFI. Podanie tego hasła będzie wymagane jedynie do zmiany jego ustawień.

4. Uruchomiony zostanie graficzny instalator Windows 8.1. Po chwili zostaniesz poproszony o wybór opcji językowych: a. Wybierz instalowany język (Polski). b. Określ format godziny i waluty (Polski). 4a 4b 4c

5

c. Wybierz format klawiatury — w najczęściej używanym formacie Polski (programisty) znaki diakrytyczne (takie jak ą czy ł) wywołuje się kombinacją klawiszy Alt+odpowiednia litera.

5. Kliknij Dalej. 6. Wyświetlone zostanie pytanie, czy zainstalować system, czy naprawić istniejącą instalację systemu Windows 8.1 — wybierz opcję instalacji. 6

21

22

Instalacja Windows 8.1

7

7. Wprowadź klucz Twojej kopii systemu Windows 8.1. W przypadku systemów OEM znajdziesz go na umieszczonej na obudowie komputera naklejce COA (ang. Certificate of Authenticity), w przypadku systemów kupionych na licencji Retail — w pudełku z licencją.

7a

a. Aby wprowadzić kod za pomocą klawiatury ekranowej, kliknij jej ikonę.

8

8. Kliknij Dalej. 9. Zaakceptuj licencję końcowego użytkownika i kliknij Dalej. 10. Zostaniesz zapytany o typ instalacji:

9 9

a 10 b

a. Ponieważ komputer został uruchomiony z instalacyjnego dysku DVD, wybranie opcji Uaktualnienie spowoduje wyświetlenie informacji o niemożliwości zaktualizowania wcześniejszej wersji systemu i praca instalatora zostanie przerwana — będziemy mogli jedynie wrócić do poprzedniego pytania, klikając znajdującą się w lewym górnym rogu ikonę strzałki. b. Wybierz opcję Niestandardowa (zaawansowane).

Instalacja Windows 8.1

11. Kolejne pytanie będzie dotyczyło wyboru partycji (dysku logicznego), na której zostanie zainstalowany Windows 8.1. Jeżeli dysk twardy został wcześniej podzielony na partycje (czyli nie jest to nowo zakupiony dysk twardy): a. Kliknij odnośnik Opcje dysku (zaawansowane).

b 11

12 b a

i

b. Kolejno zaznacz i usuń wszystkie istniejące partycje — podczas instalacji na nowym, niepodzielonym na partycje dysku Windows 8.1 tworzy wymaganą przez Twoje urządzenie dodatkową partycję, która m.in. umożliwia zaszyfrowanie w przyszłości pozostałych dysków technologią BitLocker lub uruchomienie systemu wyposażonego w system UEFI i dyski GPT.

8VXZDMąFSDUW\FMĊVWUDFLV]ZV]\VWNLH]DSLVDQHQDQLHMGDQH3U]HGUR]SRF]ĊFLHP LQVWDODFML:LQGRZVQDOHĪ\XWZRU]\üNRSLH]DSDVRZH]QDMGXMąF\FKVLĊQDG\VNDFK GDQ\FK

12. Jeżeli dysk twardy nie został znaleziony: a. Kliknij odnośnik Załaduj sterownik. 12

b

b. Kliknij przycisk Przeglądaj i wskaż lokalizację sterowników Twojego dysku — sterowniki nietypowych dysków mogą być zapisane na dyskietce, płycie CD lub DVD albo na dysku USB.

23

24

Instalacja Windows 8.1

13. W większości przypadków wystarczy kliknąć przycisk Dalej i Windows 8.1 zostanie zainstalowany na zaznaczonym dysku. Spowoduje to utworzenie partycji o rozmiarze równym rozmiarowi dysku twardego, dodatkowej, ukrytej partycji o wielkości 100 MB i rozpoczęcie procesu instalacji. 13

14. Jeżeli jednak chcesz podzielić duży dysk twardy na partycje (np. na dysk C:, na którym będzie znajdował się system operacyjny, i dysk D:, na którym przechowywane będą dane użytkownika): a. Kliknij przycisk Nowy. b. Podaj rozmiar (w MB) tworzonej partycji. c. Kliknij Zastosuj. d. Powtórz powyższe kroki i utwórz kolejną partycję.

a b

c 14

i

e

e. Zaznacz partycję, na której ma być zainstalowany system Windows 8.1, i kliknij Dalej.

Teoretycznie system Windows 8.1 może być zainstalowany na dysku o wielkości 6 GB. Jednak z czasem na partycji systemowej zapisywane są, oprócz danych użytkownika, instalowane programy, punkty przywracania systemu, aktualizacje, plik stronicowania i plik hibernacji. Jeżeli zabraknie na nie miejsca, po kilku miesiącach konieczne będzie albo powiększenie partycji systemowej, albo ponowne zainstalowanie Windows 8.1. Zalecamy instalację systemu na partycji o rozmiarze co najmniej 40 GB.

15. Rozpocznie się automatyczny proces instalacji systemu Windows 8.1. W zależności od szybkości komputera zajmuje on od kilkunastu minut do pół godziny. W trakcie instalacji komputer zostanie dwukrotnie automatycznie uruchomiony — przed jego ponownym uruchomieniem należy ustawić

Instalacja Windows 8.1

w BIOS-ie komputera uruchamianie z dysku twardego albo nie naciskać żadnego klawisza podczas wyświetlania pytania, czy uruchomić komputer z płyty DVD. 16. Po pierwszym automatycznym uruchomieniu komputera instalator zainstaluje i skonfiguruje poszczególne urządzenia, po drugim przygotuje środowisko użytkownika.

15

15

17. Po zakończeniu instalacji zostaniesz poproszony o spersonalizowanie ustawień urządzenia: a. Jeżeli potrzebujesz pomocy (np. chcesz, żeby narrator odczytał Ci informacje o widocznych na ekranie opcjach, chcesz włączyć klawiaturę ekranową, powiększyć ekran lub zwiększyć jego kontrast), kliknij widoczną w prawym dolnym rogu ikonę (ta ikona znajduje się na wszystkich ekranach instalatora). b. Wybierz kolor ekranu startowego — pamiętaj, że nowy ekran startowy, zawierający kafelki aplikacji Windows 8.1, przejął rolę menu Start, a więc to przed nim będziesz od teraz spędzał sporo czasu (szczególnie jeżeli używasz urządzenia z ekranem dotykowym). c. Wpisz nazwę komputera (która pozwoli innym użytkownikom sieci lokalnej zidentyfikować Twój komputer).

b c

d. Kliknij Dalej. 17 a

d

25

26

Instalacja Windows 8.1

18. Zostaniesz poproszony o skonfigurowanie systemu. Jeżeli tylko urządzenie, na którym instalujesz Windows 8.1, jest podłączone do zaufanej (domowej lub firmowej) sieci, zalecamy wybór ustawień ekspresowych — są one bezpieczne i nie naruszają naszej prywatności.

19 18

a

19. Jeżeli jednak chcesz samodzielnie skonfigurować początkowe ustawienia systemu: a. Kliknij Dostosuj.

ii iii iv

b. Określ, czy chcesz udostępnić innym użytkownikom sieci lokalnej zasoby komb 19 putera, a więc czy komputer będzie podłączony do sieci domowej lub publicznej. c. Skonfiguruj funkcje gwarantujące właściwą pracę komputera i chroniące go zabezpieczenia: i. Określ sposób automatycznych aktualizacji systemu (domyślnie instalowane są ważne i zalecane aktualizacje, możemy jednak i zrezygnować z instalowania zalecanych aktualizacji lub całkowicie wyłączyć funkcję Windows Update) — zalecamy pozostawienie opcji domyślnej.

v vi

ii. Włącz lub wyłącz automatyczne instalowanie sterowników nowych, podłączonych do komputera urządzeń — zalecamy pozostawienie opcji domyślnej.

iii. Włącz lub wyłącz filtr SmartScreen systemu Windows 8.1 — ponieważ ten filtr chroni nas przed skutkami uruchomienia wrogich programów, które trafiły na nasz komputer pobrane przez inną przeglądarkę niż IE, jako załączniki do wiadomości e-mail, poprzez komunikatory czy programy do pobierania plików, zdecydowanie zalecamy pozostawienie opcji domyślnej.

Instalacja Windows 8.1

iv. Włącz lub wyłącz filtr SmartScreen przeglądarki Internet Explorer — ponieważ filtr ten chroni nas przed odwiedzeniem stron wyłudzających informacje (dołączony do poprzedniej wersji przeglądarki Internet Explorer filtr SmartScreen zablokował ponad półtora biliona wyświetleń stron wyłudzających informacje) i przed uruchomieniem niezaufanych programów (poprzednia wersja tego filtru zablokowała około 200 milionów prób uruchomienia wrogich programów), zalecamy pozostawienie opcji domyślnej. v. Włącz lub wyłącz wysyłanie do serwerów WWW nagłówka Nie śledź (po jego odebraniu serwery nie powinny przechowywać danych identyfikujących przeglądarkę). vi. Kliknij Dalej. d. Zdecyduj, czy chcesz wziąć udział w anonimowych programach poprawy jakości produktów firmy Microsoft (udział w każdym z tych programów polega na automatycznym wysyłaniu pewnych danych — użytkownik nie jest proszony o wypełnianie jakichkolwiek ankiet): i. Przesyłając informacje o stronach odwiedzonych przez pobrane ze Sklepu Windows aplikacje.

i

ii. Raportując wykryte niebezpieczne programy.

ii iii

iii. Przesyłając informacje o danych geolokacyjnych używanych przez pobrane ze Sklepu Windows aplikacje.

iv v vi

iv. Przesyłając informacje o używanych przez Ciebie programach. v. Przesyłając informację o sposobie korzystania z pomocy systemu Windows. vi. Kliknij Dalej. e. Włącz lub wyłącz (domyślnie włączone) funkcje: i. Zintegrowanego wyszukiwania — ta nowa funkcja pozwala z poziomu ekranu startowego przeszukać zainstalowane aplikacje, zasoby lokalnego komputera, dyski SkyDrive oraz internet. Włączenie tej opcji spowoduje automatyczne wysyłanie do firmy Microsoft informacji o wyszukiwanych frazach i pozwoli lepiej dopasować wyniki do naszych oczekiwań.

27

28

Instalacja Windows 8.1

ii. Pobierania listy stron WWW, które nie są prawidłowo wyświetlane przez przeglądarkę Internet Explorer 11 i powinny być automatycznie wyświetlone w widoku zgodności — zalecamy pozostawienie opcji domyślnej. iii. Udostępniania aplikacjom Windows 8.1 danych użytkowników, w tym nazw i ikon ich kont. iv. Umożliwiania aplikacjom Windows 8.1 posługiwania się publicznym identyfikatorem użytkownika. v. Wykrywania aktualnej lokalizacji urządzenia przez system Windows 8.1. vi. Ochrony antywirusowej w czasie rzeczywistym obejmującej przesyłanie informacji o podejrzanych plikach do firmy Microsoft. vii. Kliknij Dalej. 20. Następne pytanie instalatora będzie dotyczyło tworzonego konta użytkownika. Może to być konto typu Microsoft (czyli konto Windows Live ID) lub lokalne. Założenie konta Microsoft i zalogowanie się na nie wymaga połączenia z internetem, ale typ konta można zmienić w dowolnym momencie — jak to zrobić, dowiesz się z rozdziału 4. a. Jeżeli masz już konto Windows Live ID i chcesz za jego pomocą logować się do systemu, wpisz powiązany z tym kontem adres e-mail oraz hasło do tego konta. b. Jeżeli chcesz założyć konto Windows Live ID, kliknij odnośnik Utwórz konto. c. Jeżeli chcesz utworzyć lokalne konto (takie, jakie było używane we wcześniejszych wersjach Windows), również kliknij odnośnik Utwórz konto. d. Po wybraniu opcji Utwórz konto będziesz mógł zadecydować, czy chcesz założyć konto Microsoft czy konto lokalne. W tym punkcie opisane zostało konto lokalne. Po zapoznaniu się z oboma typami kont i wybraniu konta lokalnego: i. Podaj hasło chroniące właśnie utworzone konto użytkownika — pamiętaj, że administrator ma niczym nieograniczony dostęp do zasobów komputera, a więc jego hasło powinno być niemożliwe do odgadnięcia. Za bezpieczne uważa się hasła dłuższe niż 10-znakowe, o ile nie są one pojedynczymi wyrazami. ii. Wpisywane znaki hasła są zastępowane gwiazdkami. Żebyś miał pewność, że nie pomyliłeś się przy ich wpisywaniu (bez znajomości hasła nie uruchomisz systemu Windows), to samo hasło będziesz musiał wpisać ponownie.

Instalacja Windows 8.1

a

b c 20

21

iii. Wpisz również wskazówkę, która pozwoli Ci przypomnieć sobie to hasło. Ponieważ wskazówka do hasła wyświetlana jest na ekranie blokowania po pierwszej nieudanej próbie zalogowania się na dane konto, nie powinna ona umożliwić nikomu — z wyjątkiem Ciebie — odgadnięcia hasła.

21. Kliknięcie przycisku Zakończ kończy proces instalacji systemu Windows 8.1. Po chwili (w trakcie której będziemy mieli zobaczyć demonstracje nowych sposobów pracy z systemem) zostaniemy zalogowani na utworzone konto i wyświetlony zostanie ekran startowy.

Instalacja na dysku zawierającym wcześniejszą wersję systemu Windows Planujesz instalację Windows 8.1 na komputerze z pojedynczym dyskiem, na którym zainstalowany jest Windows XP, Vista lub Windows 7 i nie chcesz aktualizować starszej wersji Windows? W takim przypadku usunięcie jedynej partycji dysku twardego oznaczałoby utracenie wszystkich zapisanych na tym dysku danych. Rozwiązaniem tego problemu mogłoby być zmniejszenie partycji, ale jeżeli nadal chcesz mieć jedną, dużą partycję i nie stracić znajdujących się na niej danych, zastosuj się do poniższych wytycznych: 1. Uruchom komputer z instalacyjnej płyty DVD systemu Windows 8.1 (uruchomienie instalatora systemu Windows 8.1 z poziomu wcześniejszej wersji systemu Windows oznaczałby rozpoczęcie aktualizacji). 2. Postępując według wskazówek instalatora, dojdź do pytania o metodę instalacji systemu Windows 8.1. 3. Wybierz opcję Niestandardowa (zaawansowane). 4. Zaznacz partycję zawierającą wcześniejszą wersję systemu Windows (prawdopodobnie będzie to dysk C:) i kliknij Dalej (nie usuwaj tej partycji).

29

30

Instalacja Windows 8.1

5. Zostanie wyświetlone ostrzeżenie, że wybrana partycja może zawierać pliki wcześniej zainstalowanej kopii systemu Windows. Potwierdź swoją decyzję, klikając OK.

4

5

6. Postępując według procedury instalacji systemu na tym komputerze, zainstaluj Windows 8.1. Instalator przeniesie całą zawartość folderów Windows, Program Files i Użytkownicy (Documents and Settings w przypadku systemu Windows XP) do folderu Windows.old.

7. Po zakończeniu instalacji uruchomienie wcześniejszej wersji systemu Windows będzie niemożliwe, ale z poziomu właśnie zainstalowanego systemu Windows 8.1 będziemy mieli dostęp do wszystkich plików znajdujących się w folderach systemowych i dokumentów użytkowników wcześniejszej wersji systemu.

Co zrobić, jeżeli niektóre urządzenia nie zostały prawidłowo zainstalowane? Instalacja może być uznana za zakończoną sukcesem, jeżeli wszystkie składniki systemu Windows 8.1 działają poprawnie, a podłączone do komputera urządzenia zostały prawidłowo wykryte i skonfigurowane. Konfigurowaniu urządzeń został poświęcony rozdział 7., teraz sprawdzimy tylko, czy wszystkie urządzenia komputera działają prawidłowo. 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X. 2. Z wyświetlonego menu administracyjnego wybierz opcję Menedżer urządzeń — zostanie wyświetlony klasyczny pulpit Windows i uruchomiona konsola administracyjna Menedżer urządzeń. 3. W głównym oknie konsoli zostanie wyświetlona lista urządzeń komputera. Jeżeli któreś z nich nie zostało prawidłowo wykryte i skonfigurowane, będzie wyróżnione żółtą ikoną ostrzeżenia.

Instalacja Windows 8.1

3 4

4. Kliknij nieprawidłowo skonfigurowane urządzenie prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierz opcję Aktualizuj oprogramowania sterownika.

5. Wybierz opcję Wyszukaj automatycznie zaktualizowane oprogramowanie sterownika.

6. Windows 8.1 sprawdzi, czy w internecie dostępny jest właściwy sterownik dla tego urządzenia, i jeżeli go znajdzie, pobierze go i automatycznie zainstaluje. Procedura postępowania w przypadku nieznalezienia sterownika zależy od tego, czy producent urządzenia dostarczył wraz z nim program instalacyjny lub same sterowniki. 1. Jeżeli nie mamy programu instalacyjnego, w pierwszej kolejności musimy zidentyfikować to urządzenie. Niestety, w oknie Menedżera urządzeń nie zawsze znajdziemy te informacje. Jeżeli jakieś urządzenie nie zostało prawidłowo wykryte, może być widoczne np. jako Nieznane urządzenie lub Nieznane urządzenie wielofunkcyjne.

31

32

Instalacja Windows 8.1

2. Skutecznym i wygodnym sposobem zidentyfikowania niewykrytych urządzeń jest skorzystanie z programu AIDA64: a. Kliknij znajdującą się na ekranie startowym ikonę przeglądarki Internet Explorer (ekran startowy można wyświetlić klawiszem Windows). b. Połącz się ze stroną http://www.aida64.com/ i pobierz 30-dniową wersję demonstracyjną programu AIDA Extreme Edition. 3. Zainstaluj, a następnie uruchom program AIDA64 (zostaniesz automatycznie przełączony do klasycznego pulpitu Windows). 4. W pierwszej kolejności należy zainstalować właściwe sterowniki płyty głównej. Żeby poznać jej typ, rozwiń sekcję Płyta główna i wybierz pozycję o tej samej nazwie. 5. W głównym okienku programu wyświetlone zostaną właściwości płyty głównej (w tym jej nazwa) oraz dane jej producenta, często uzupełnione o adres jego strony WWW i strony WWW zawierającej aktualizację BIOS-u.

4 5

6. Kliknij odnośnik strony WWW z informacjami o płycie głównej i znajdź na niej, a następnie zainstaluj sterowniki przeznaczone dla systemu Windows 8.1 lub, w ostateczności, dla systemu Windows 7 lub Windows Server 2008 R2. 7. Następnie należy zainstalować sterowniki niewykrytych urządzeń — można to zrobić, rozwijając sekcję Sprzęt/Windows’owe sterowniki urządzeń/Inne urządzenia (ang. Devices/Windows Devices/Unknown) i kolejno sprawdzając znajdujące się w niej urządzenia.

Instalacja Windows 8.1

8. W głównym okienku programu wyświetlone zostaną informacje o typie urządzenia. Na ich podstawie znajdź w internecie sterowniki przeznaczone dla systemu Windows 8.1. Po samodzielnym znalezieniu sterowników urządzenia należy je zainstalować. Wiele sterowników udostępnianych jest w postaci programów instalacyjnych. Żeby zainstalować taki sterownik, wystarczy uruchomić pobrany plik. Jeżeli sterownik jest w postaci archiwum (takiego jak ZIP czy RAR) albo jest to folder zawierający różne pliki, w tym plik z rozszerzeniem .inf (w takiej postaci zapisywane są sterowniki przeniesione ze starego komputera za pomocą opisanego w następnym punkcie programu DriverMax): 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X. 2. Z wyświetlonego menu administracyjnego wybierz opcję Menedżer urządzeń. Zostanie uruchomiona znana nam już konsola Menedżera urządzeń. 3. Kliknij prawym przyciskiem myszy niewykryte urządzenie i wybierz opcję Aktualizuj oprogramowanie sterownika. 4. Uruchomiony zostanie kreator aktualizacji sterowników. Skoro urządzenie nie zostało prawidłowo wykryte, wybranie opcji automatycznego wyszukania sterownika raczej nic nie da. Kliknij przycisk Przeglądaj mój komputer w poszukiwaniu oprogramowania sterownika. 5. Kliknij Przeglądaj i wskaż lokalizację folderu zawierającego pliki sterownika. 5

6. Po kliknięciu Dalej wskazany sterownik zostanie zainstalowany.

6

Przenosimy sterowniki z poprzedniego systemu Chociaż Windows 8.1 prawidłowo wykrywa większość urządzeń komputera, to przed jego zainstalowaniem na komputerze działającym pod kontrolą wcześniejszej wersji Windows warto wykonać kopię sterowników wszystkich urządzeń.

33

34

Instalacja Windows 8.1

i

Podczas aktualizacji systemu operacyjnego, inaczej niż podczas jego instalacji, sterowniki są automatycznie przenoszone do systemu Windows 8.1, a więc nie ma potrzeby tworzenia ich dodatkowych kopii.

Do przeniesienia sterowników z poprzedniego systemu do systemu Windows 8.1 można użyć darmowego programu DriverMax: 1. Uruchom przeglądarkę IE i połącz się z witryną http://www.drivermax.com/. 2. Przejdź na zakładkę Download i pobierz dostępny na tej witrynie darmowy program DriverMax. 3. Zainstaluj ten program w aktualizowanym systemie Windows Vista lub Windows 7. 4. Uruchom program DriverMax. 5. Kliknij przycisk Backup drivers. 5

6. Kliknij Backup i wybierz opcję Backup all drivers.

6

7. Sterowniki wszystkich zainstalowanych urządzeń zostaną zapisane w archiwum ZIP. 8. Skopiuj ten plik w bezpieczną lokalizację, np. na dysk USB. Jeżeli okaże się, że system Windows 8.1 nie zainstalował jakiegoś urządzenia: a. Wypakuj archiwum ze sterownikami. b. Postępując według podanych wcześniej wskazówek, zaktualizuj sterownik nierozpoznanego urządzenia, wskazując jako jego lokalizację folder utworzony podczas wypakowywania archiwum ze sterownikami.

Windows 8.1 jako dodatkowy system operacyjny

Windows 8.1 jako dodatkowy system operacyjny Osoby, które chcą sprawdzić możliwości Windows 8.1, zanim zdecydują się na jego używanie, mogą zainstalować go jako drugi system operacyjny. Dzięki temu poprzednia wersja systemu będzie mogła być nadal używana w codziennej pracy, a Windows 8.1 — do testów.

i

Nawet jeżeli Windows 8.1 będzie używany na tym samym komputerze, na którym masz zainstalowaną wcześniejszą wersję Windows, konieczne będzie kupienie dla niego osobnej licencji.

Aby zainstalować Windows 8.1 jako drugi system operacyjny: 1. Upewnij się, czy na dysku twardym jest wystarczająca ilość miejsca na utworzenie osobnej partycji albo czy nie ma odpowiednio dużej, pustej partycji. W tym celu: a. Prawym przyciskiem myszy kliknij ikonę Komputer (znajdziesz ją w menu Start lub na pulpicie) i wybierz z menu kontekstowego Zarządzaj. b. Kliknij opcję Zarządzanie dyskami. Wyświetlone zostaną wszystkie podłączone do komputera dyski twarde. c. Sprawdź, czy wybrana do instalacji systemu partycja jest pusta i odpowiednio duża. Aby wyświetlić zawartość dysku, należy kliknąć na nim prawym przyciskiem myszy i wybrać Otwórz.

1b

1c

35

36

Windows 8.1 jako dodatkowy system operacyjny

2. W systemie Windows XP, aby utworzyć nową partycję, należy kliknąć wolny (nieprzydzielony) obszar dysku i wybrać Utwórz partycję — uruchomiony zostanie kreator, który przeprowadzi Cię przez proces tworzenia i formatowania partycji. 3. W systemach Windows Vista i Windows 7 Menedżer dysków może zmniejszyć istniejący wolumin (dysk logiczny) i w ten sposób utworzyć na dysku twardym wolne miejsce, które potem może być użyte do utworzenia partycji dla systemu Windows 8.1: a. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę zmniejszanego woluminu. b. Z menu kontekstowego wybierz opcję Zmniejsz wolumin. c. System sprawdzi ilość wolnego miejsca na wybranym woluminie.

3c 3d

3e

d. Domyślnie woluminy zmniejszane są tak bardzo, jak to tylko jest możliwe. e. Jeżeli zmniejszenie woluminu pozwoli utworzyć dysk dla systemu Windows 8.1, kliknij przycisk Zmniejsz.

4. Włóż do napędu DVD płytę instalacyjną Windows 8.1 i uruchom komputer z tej płyty. 5. Zainstaluj Windows 8.1 na przygotowanym wcześniej dysku. 6. Po zakończonej instalacji przy każdym uruchamianiu komputera wyświetlane będzie pytanie o to, który system uruchomić — Windows 8.1 czy wcześniejszy. Aby zmienić domyślne ustawienia startowe, na przykład żeby wcześniejszy system był domyślnie uruchamiany, a pytanie było wyświetlane tylko przez 10 sekund: 1. Uruchom Windows 8.1. 2. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X — wyświetlone zostanie menu administracyjne. 3. Wybierz opcję System. 4. Kliknij znajdujący się z lewej strony okna właściwości systemu odnośnik do zadania Zaawansowane ustawienia systemu.

Aktualizujemy wcześniejsze wersje Windows

5. Kliknij znajdujący się w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie przycisk Właściwości. 6 7

6. Wybierz domyślny system operacyjny (Windows 8.1 lub wcześniejszy). 7. Skróć czas oczekiwania na wybór systemu podczas włączania komputera. 8. Potwierdź swoje decyzje, klikając OK.

8

Aktualizujemy wcześniejsze wersje Windows Możliwa jest bezpośrednia aktualizacja następujących systemów: 1. Windows 7 Starter, Home Basic i Home Premium do systemu Windows 8.1 — w takim przypadku zachowane zostaną ustawienia systemowe, zainstalowane aplikacje i dane użytkowników. 2. Windows 7 Starter, Home Basic, Home Premium, Professional i Ultimate do systemu Windows 8.1 Pro — w takim przypadku również zachowane zostaną ustawienia systemowe, zainstalowane aplikacje i dane użytkowników. 3. Windows 7 Professional i Windows 7 Enterprise do systemu Windows 8.1 Enterprise — ta ścieżka aktualizacji również umożliwia zachowanie ustawień systemowych, zainstalowanych aplikacji i danych użytkowników.

37

38

Aktualizujemy wcześniejsze wersje Windows

Aktualizacja poniższych systemów musi być wykonana dwuetapowo — w pierwszym etapie należy zaktualizować je do wersji Windows 8, a następnie do wersji Windows 8.1: 1. Windows Vista z dodatkiem SP1 lub nowszym do systemu Windows 8.1 — w takim przypadku zachowane zostaną ustawienia systemowe i dane użytkowników. 2. Windows Vista do systemu Windows 8.1 — podczas takiej aktualizacji zachowane zostaną jedynie dane (pliki) użytkowników. 3. Windows XP z dodatkiem SP3 lub nowszym do systemu Windows 8.1 — taka aktualizacja również pozwala jedynie zachować dane użytkowników. Ponadto podczas aktualizacji, czyli zastąpienia wcześniejszej wersji Windows systemem Windows 8.1, niemożliwa jest zmiana architektury (z 32-bitowej na 64-bitową lub odwrotnie) aktualizowanego systemu operacyjnego. Ostatnie ograniczenie związane jest ze zmianą wersji językowej systemu operacyjnego (np. zaktualizowanie polskiej wersji Windows 7 do angielskiej wersji Windows 8.1) — w takim przypadku zachowane zostaną jedynie dane użytkowników. Aby zaktualizować system operacyjny, musisz uruchomić komputer pod kontrolą starego systemu, zalogować się na konto administratora, zrobić pełną kopię zapasową systemu operacyjnego i wszystkich dokumentów, wyłączyć skaner antywirusowy i dopiero wtedy włożyć do napędu DVD płytę instalacyjną Windows 8.1. Prawdopodobnie instalator zostanie automatycznie uruchomiony; jeżeli tak się nie stanie, dwukrotnie kliknij ikonę napędu DVD w okienku Komputer. Rozpocznie się aktualizacja systemu operacyjnego: 1. Jeżeli system o to poprosi, potwierdź posiadanie uprawnień administracyjnych.

2

3

2. Przebieg całej instalacji jest kontrolowany przez instalator. Tobie pozostaje tylko udzielenie odpowiedzi na kilka prostych pytań. Pierwsze będzie dotyczyło tego, czy instalator może skorzystać z uaktualnianej i uzupełnianej na bieżąco internetowej bazy sterowników i poprawek. Jeżeli wybierzesz tę opcję, komputer powinien być podłączony do internetu podczas całej instalacji.

Aktualizujemy wcześniejsze wersje Windows

3. Jeżeli pole wyboru Chcę pomóc w ulepszeniu instalacji systemu Windows zostanie zaznaczone, do firmy Microsoft zostaną wysłane informacje na temat konfiguracji Twojego komputera i przebiegu instalacji Windows 8.1. 4. Jeżeli wybrałeś zalecaną opcję Przejdź do trybu online, rozpocznie się wyszukiwanie dostępnych aktualizacji. W zależności od szybkości połączenia internetowego i liczby aktualizacji może ono trwać od kilku do kilkunastu minut. 5. Zostaniesz poproszony o podanie numeru seryjnego (to na podstawie tego numeru wybierana jest instalowana edycja systemu Windows 8.1): a. Wpisz znajdujący się na opakowaniu płyty DVD, w instrukcji lub otrzymany e-mailem numer Twojej kopii systemu Windows 8.1.

5a

b. Jeżeli chcesz wprowadzić go za pomocą klawiatury ekranowej, kliknij tę ikonę.

5b

c. Kliknij Dalej. 5c

6. Przeczytaj i zaakceptuj umowę końcowego użytkownika. Pamiętaj, że kupując system Windows 8.1, kupujesz licencję na jego używanie. Nieprzestrzeganie postanowień licencyjnych (np. instalowanie jednej kopii systemu na kilku komputerach) jest niezgodne z prawem. 7. Zostaną wyświetlone możliwe opcje aktualizacji, zależne od Twojego poprzedniego systemu operacyjnego: a. Wybierając opcję Zachowaj ustawienia systemu Windows, pliki osobiste i aplikacje, zaktualizujesz poprzednią wersję systemu operacyjnego do wersji Windows 8.1, zachowując konfigurację poprzedniego systemu, zainstalowane w nim aplikacje i dane użytkowników. b. Wybierając opcję Zachowaj ustawienia systemu Windows i pliki osobiste, zaktualizujesz poprzednią wersję systemu operacyjnego do wersji Windows 8.1, zachowując konfigurację poprzedniego systemu i dane użytkowników, natomiast aplikacje będą wymagały ponownej instalacji. c. Wybierając opcję Zachowaj tylko pliki osobiste, zaktualizujesz poprzednią wersję systemu operacyjnego do wersji Windows 8.1, zachowując jedynie dane użytkowników, a więc system będzie wymagał ponownej konfiguracji, a aplikacje — instalacji.

39

40

Aktualizujemy wcześniejsze wersje Windows

d. Wybierając opcję Nic, zastąpisz poprzednią wersję systemu operacyjnego wersją Windows 8.1. Pamiętaj, że oznacza to utratę wszystkich plików użytkowników.

7a 7c 7d

e. Kliknij Dalej.

7e

8

8. Instalator sprawdzi zgodność aktualizowanego systemu Windows z wybraną opcją aktualizacji. Jeżeli aktualizacja systemu będzie niemożliwa, wyświetlony zostanie raport zawierający wszystkie wykryte problemy. Oprócz opisu problemów znajdziemy w nim również pozwalające je rozwiązać podpowiedzi.

9. Rozpocznie się aktualizacja systemu operacyjnego. Przebiega ona w sześciu etapach: a. kopiowanie plików systemu Windows 8.1 na dysk twardy, b. zbieranie informacji na temat plików, ustawień i programów, c. rozpakowywanie plików systemu Windows 8.1, d. instalacja urządzeń i funkcji systemowych, e. instalowanie aktualizacji, f. przenoszenie plików, ustawień i programów ze starszego systemu Windows — ten etap występuje tylko podczas aktualizacji. 10. Od tego momentu proces aktualizacji przebiega według punktów 15. – 22. podrozdziału „Instalacja Windows 8.1 na nowym komputerze”.

Przenosimy pliki i ustawienia z innego komputera

41

Przenosimy pliki i ustawienia z innego komputera Jeżeli instalacja nowego systemu operacyjnego jest połączona z zakupem nowego urządzenia — na przykład wynikającym z faktu, że Windows 8.1 w pełni obsługuje dyski SSD oraz ekrany dotykowe — po zainstalowaniu na nim systemu Windows 8.1 należy przenieść do niego z poprzedniego komputera pliki z dokumentami. Przy okazji można też przenieść ustawienia poprzedniego systemu operacyjnego oraz zainstalowane w nim aplikacje — restrykcje dotyczące migracji są takie same, jak w przypadku aktualizacji systemu, np. niemożliwe jest przeniesienie ustawień 32-bitowego systemu Windows 7 do 64-bitowej wersji Windows 8.1.

i

Zanim rozpoczniesz przenoszenie ustawień poprzedniego systemu operacyjnego, zdecyduj, w jaki sposób przeniesiesz dane ze starego komputera na nowy. Masz do wyboru nagranie ich na dysku wymiennym, przeniesienie ich poprzez sieć lub za pomocą łączącego oba komputery kabla łatwego transferu4.

Aby przeprowadzić sieciową migrację ustawień, aplikacji i danych: 1. Zainstaluj na nowym komputerze Windows 8.1. 2. Zaloguj się na starym komputerze na konto administratora. 3. Włóż do napędu DVD starego komputera płytę instalacyjną systemu Windows 8.1. 4. Wyświetl zawartość tej płyty, wybierając w okienku autoodtwarzania opcję Otwórz folder, aby wyświetlić pliki.4 5. Przejdź do folderu support\migwiz i uruchom znajdujący się w nim plik migsetup.exe. 5

4

6. Po potwierdzeniu posiadania uprawnień administracyjnych zostanie uruchomione narzędzie Łatwy transfer w systemie Windows.

Kabel łatwego transferu to specjalny kabel USB, dostępny w sklepach komputerowych. Jego cena wynosi od 50 do 200 złotych.

42

Przenosimy pliki i ustawienia z innego komputera

7. Kliknij przycisk Dalej i wybierz sposób przenoszenia plików pomiędzy starym a nowym komputerem. Najszybszym i jednocześnie najprostszym sposobem przenoszenia systemu jest transfer przy użyciu sieci. Jeżeli oba komputery są ze sobą połączone, wybierz tę opcję. 8. Potwierdź, że komputer, na którym uruchomione zostało narzędzie Łatwy transfer w systemie Windows, jest starym komputerem. 9. Zostanie wyświetlony sześciocyfrowy klucz — zapisz go. Ten klucz należy wprowadzić na docelowym komputerze. 10. Wróć do docelowego komputera (komputera z zainstalowanym systemem Windows 8.1). 11. Wyświetl ekran startowy (naciśnij klawisz Windows) i zacznij wpisywać nazwę uruchamianego programu, czyli ’DWZ\WUDQVIHU— po wpisaniu pierwszej litery wyświetlony zostanie pasek wyszukiwania. 12. W miarę wpisywania kolejnych liter w lewej części ekranu startowego wyświetlane będą ikony do znalezionych programów, w tym do narzędzia Łatwy transfer w systemie Windows — uruchom je. 13. Kliknij Dalej i wybierz ten sam sposób przenoszenia plików (np. Przy użyciu sieci).

13

14. Odpowiadając na następne pytanie, wybierz opcję To jest mój nowy komputer. 15. Ponieważ na starym komputerze uruchomiliśmy już to narzędzie, odpowiadając na kolejne pytanie, wybierz opcję Narzędzie jest już zainstalowane na moim starym komputerze. 16. Zapoznaj się z opisem działania tego narzędzia i kliknij Dalej.

Przenosimy pliki i ustawienia z innego komputera

17. Wpisz zanotowany w punkcie 9. klucz (klucz należy wpisać razem z myślnikiem). 18. Po kliknięciu przycisku Dalej uruchomione na obu komputerach narzędzia nawiążą połączenie i rozpocznie się sprawdzanie, jakie pliki i ustawienia mogą być przeniesione. Po jego zakończeniu narzędzie oszacuje ilość przenoszonych danych.

i

Na tym etapie może być wyświetlone pytanie, czy zezwolić programowi Łatwy transfer na przesyłanie danych przez Zaporę systemu Windows — w takim wypadku wybierz opcję Zezwalaj.

19. Domyślnie przenoszone są wszystkie zapisane w standardowych lokalizacjach dokumenty i ustawienia użytkowników oraz wszystkie udostępnione na starym komputerze pliki. Żeby określić, które pliki i ustawienia użytkownika mają być przeniesione, kliknij widoczny pod jego kontem odnośnik Dostosuj.

18 19 18

20. Odznacz te typy plików i lokalizacje, których nie chcesz przenieść na nowy komputer. 20

21

21. Żeby przenieść pliki zapisane w innych lokalizacjach, kliknij odnośnik Zaawansowane.

43

44

Przenosimy pliki i ustawienia z innego komputera

22

23

22. Wyświetlone zostanie okno z widokiem dysków i folderów starego komputera. W tym oknie można zaznaczyć, które pliki i foldery (a nie tylko jakiego typu pliki) zostaną przeniesione. 23. Po wybraniu przenoszonych plików kliknij Zapisz. 24. W ten sam sposób wybierz przenoszone pliki pozostałych użytkowników oraz pliki udostępnione na starym komputerze. 25. Kliknij przycisk Opcje zaawansowane. 26. Na zakładce Mapowanie kont użytkowników określ powiązania pomiędzy kontami użytkowników założonymi na starym i nowym komputerze: a. Jeżeli na starym komputerze było założonych więcej kont użytkowników, rozwiń listę kont użytkowników nowego komputera. b. Wybierz Utwórz użytkownika. c. Wpisz nazwę użytkownika i hasło. a 26 b

Aktywujemy Windows 8.1

27. Przejdź do zakładki Mapowanie dysków i w podobny sposób określ powiązania pomiędzy dyskami starego i nowego komputera. 28. Zapisz wprowadzone mapowania. 29. Rozpocznij przenoszenie, klikając przycisk Transferuj. 30. Po zakończeniu transferu możesz wyświetlić listę przeniesionych plików oraz programów, które były zainstalowane na starym, a nie ma ich na nowym komputerze. Kliknięcie przycisku Zamknij kończy przenoszenie ustawień, danych i aplikacji.

Aktywujemy Windows 8.1 Tak jak inni producenci, w szczególności producenci oprogramowania, firma Microsoft stara się ograniczać liczbę podróbek swoich produktów. Systemy Windows XP i Windows Vista chronił antypiracki mechanizm WGA (ang. Windows Genuine Advantage). Ponieważ każdy komputer, a właściwie prawie każda jego część, ma swój unikatowy identyfikator (numer seryjny), wykrywał on zainstalowane na wielu komputerach, a więc niezgodnie z umową licencyjną, kopie sytemu Windows. Działanie tego mechanizmu polegało na wygenerowaniu (na podstawie numerów seryjnych podzespołów) unikatowego numeru komputera. Także system Windows ma swój identyfikator (klucz licencji). Poprzez połączenie obu numerów (komputera i oprogramowania) zostaje utworzony unikatowy identyfikator wykorzystywany podczas aktywacji. Sam proces aktywacji sprowadza się do podania firmie Microsoft (poprzez internet, telefonicznie lub SMS-em) wygenerowanego w opisany powyżej sposób numeru. W odpowiedzi użytkownik otrzymuje klucz potwierdzający. Wprowadzenie go do komputera (automatycznie w przypadku aktywacji przez internet) kończy proces aktywacji. W przypadku gdy użytkownik nie aktywował systemu Windows XP lub Visty zaraz po instalacji, był przez 30 dni co pewien czas monitowany i informowany o konieczności przeprowadzenia aktywacji. Również zmiana podzespołów komputera powodowała konieczność ponownej aktywacji systemu. Jeżeli nie została ona wykonana w określonym czasie, blokowane były wszystkie funkcje systemu, z wyjątkiem narzędzia do aktywacji. Ponieważ liczba automatycznych aktywacji była ściśle określona, ten sam klucz produktu nie mógł być wielokrotnie użyty do instalowania systemu na jednym lub na różnych komputerach.

45

46

Aktywujemy Windows 8.1

To rozwiązanie było powszechnie krytykowane przez użytkowników — jeżeli ktoś zapomniał aktywować swoją kopię systemu, tracił dostęp do zapisanych na komputerze dokumentów. Dlatego wraz z dodatkiem Service Pack 1 dla systemu Vista działanie mechanizmu WGA zostało zmienione — zamiast blokować nieaktywowane kopie, Windows informował użytkowników o zagrożeniach związanych z używaniem nieoryginalnego oprogramowania. W systemie Windows 7 mechanizm WGA został zastąpiony przez mechanizm WAT (ang. Windows Activation Technologies), według firmy Microsoft trudniejszy do obejścia. Jego działanie było następujące: 1. Przez pierwsze trzy dni po zainstalowaniu nieaktywowanego systemu nie były wyświetlane żadne powiadomienia. 2. Po trzech dniach w obszarze powiadomień paska zadań pojawiała się informacja o konieczności aktywowania systemu. 3. Po 27 dniach informacje o konsekwencjach nieaktywowania systemu były wyświetlane na ekranie co 4 godziny. 4. Po przekroczeniu czasu aktywacji informacje o zagrożeniach związanych z używaniem nieoryginalnego oprogramowania były wyświetlane co godzinę i przy każdym otwarciu Panelu sterowania. Co godzinę również tło pulpitu było ustawiane na czarne. Ponadto została zablokowana możliwość pobierania aktualizacji. System Windows 8.1 jest chroniony poprawionym mechanizmem WAT i trzecią wersją mechanizmu aktywacji kopii preinstalowanych przez partnerów OEM na nowych komputerach OA (ang. OEM Activation), która ma zapobiec powtórzeniu się sytuacji sprzed trzech lat, kiedy to klucz OEM systemu Windows 7 został złamany jeszcze przed premierą tego systemu. W przeciwieństwie do swoich poprzedników Windows 8.1 jest też automatycznie aktywowany podczas instalacji — jeżeli aktywacja jest niemożliwa (np. komputer nie ma połączenia z internetem), instalacja uważna jest za niedokończoną i niektóre funkcje systemu pozostaną niedostępne. Aby aktywować system: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+I i kliknij znajdujący się na wyświetlonym w ten sposób pasku ustawień przycisk Zmień ustawienia komputera. 2. Zostanie wyświetlona sekcja Informacje o komputerze, a w niej informacje o stanie i możliwych sposobach przeprowadzenia obowiązkowej aktywacji. 3. Aktywacja online jest całkowicie automatyczna — po wybraniu tej opcji Twoja kopia systemu Windows 8.1 zostanie aktywowana.

Aktywujemy Windows 8.1

2

3

4. Jeżeli automatyczna aktywacja nie będzie możliwa, wybierz aktywację przez telefon, a następnie wybierz kraj (Polska) i kliknij Dalej. 5. Wyświetlone zostanie okienko aktywacji, a w nim: a. Numery, na które można zadzwonić. b. Kod aktywacyjny, który należy podać w celu zweryfikowania legalności systemu. c. Pola, w które należy wpisać otrzymany kod aktywacyjny.

5a

5b

5c

6. Po udanej aktywacji odblokowane zostaną wszystkie funkcje systemu Windows 8.1.

47

48

Jak zmienić edycję systemu?

Jak zmienić edycję systemu? Ponieważ wszystkie edycje Windows 8.1 instalowane są z tej samej płyty instalacyjnej (w rzeczywistości ta płyta zawiera kilka obrazów systemu, a to, która edycja zostanie zainstalowana, jest określane podczas instalacji), zmiana wydania wymaga jedynie kupienia nowego klucza. Całą operację możemy przeprowadzić przez internet i nie zajmuje ona z reguły więcej niż 15 minut. Aby zmienić edycję zainstalowanego systemu Windows 8.1: 1. Naciśnij kombinację klawiszy :LQGRZV:— wyświetlony zostanie pasek wyszukiwania, ale przeszukiwane będą funkcje i ustawienia systemu operacyjnego, a nie zainstalowane aplikacje. 2. Wpisz w polu wyszukiwania 8SJUDGH i uruchom znaleziony program Skorzystaj z większej liczby funkcji. Możesz też wyświetlić okno właściwości systemu (nacisnąć kombinację klawiszy Windows+X i wybrać opcję System) i kliknąć odnośnik Skorzystaj z większej liczby funkcji w nowej wersji systemu Windows 8.1. 3. Potwierdź posiadanie uprawnień administracyjnych. 4. Jeżeli masz już klucz uaktualnienia (nie jest to ten sam klucz co klucz systemu Windows): a. Wybierz opcję Klucz produktu został już kupiony. b. Wpisz 25-znakowy klucz uaktualnienia. c. Postępując według wskazówek kreatora, zmień edycję system Windows 8.1. 5. Jeżeli nie masz jeszcze klucza uaktualnienia: a. Wybierz opcję aktualizacji online — wyświetlona zostanie strona WWW zawierająca porównanie poszczególnych edycji systemu Windows 8.1. b. Kup interesującą Cię edycję systemu — zostaniesz poproszony o zalogowanie się za pomocą konta Windows Live ID. c. Wybierz sposób płatności i podaj wymagane dane. d. Zakupiony klucz zostanie wyświetlony na ekranie — jeżeli planujesz przełożyć zmianę edycji na później, zapisz go. e. Akceptując umowę licencyjną, rozpoczniesz automatyczną zmianę edycji systemu Windows 8.1.

i

Po zmianie edycji systemu Windows konieczna będzie ponowna aktywacja systemu.

Ɣ Uruchamianie i zamykanie systemu Ɣ Nowe funkcje ekranu blokady Ɣ =PLDQDGRP\ĂOQHJRVSRVREXZ\ïÈF]DQLD LZïÈF]DQLDXU]ÈG]HQLD Ɣ Ekran startowy Ɣ $SOLNDFMHQRZHJRW\SX

2

Nowa twarz Windows Interfejs Windows 8.1 jest interfejsem typograficznym, czyli koncentrującym się na użyciu znaków, a nie grafiki, nawiązującym do opracowanego w latach 50. XX wieku stylu szwajcarskiego. Nowy interfejs systemu Windows 8.1 został zaprojektowany zgodnie z ostatnio obowiązującymi zasadami maksymalnej funkcjonalności uzyskanej dzięki akcentowaniu treści, a nie formy. Tworząc go, firma Microsoft bazowała na interfejsach programu Media Center, odtwarzacza multimediów Zune i systemu Windows Phone. W tym rozdziale przekonamy się, czy codzienna praca z interfejsem Windows 8.1 jest tak samo łatwa i szybka na komputerach PC jak na tabletach, poznamy podstawowe zasady pracy z tym interfejsem, nauczymy się dostosowywać go do własnych potrzeb i sprawdzimy, jak wygląda praca z przykładowymi aplikacjami Windows 8.1.

Uruchamianie i zamykanie systemu Jeżeli prawidłowo zainstalowałeś system Windows 8.1, zostanie on automatycznie uruchomiony po włączeniu urządzenia. Wyjątkiem od tej reguły są dwie sytuacje: 1. Gdy na komputerze zainstalowałeś kilka systemów operacyjnych — w tym przypadku musisz wybrać, który system ma być jako pierwszy uruchomiony.

50

Uruchamianie i zamykanie systemu

2. Gdy próba uruchomienia systemu zakończy się błędem — wtedy nastąpi automatyczny restart urządzenia i po usunięciu błędu (np. po wykryciu i usunięciu wirusa przez funkcję bezpiecznego uruchamiania systemu) system zostanie uruchomiony normalnie; jeżeli natomiast błędu nie uda się automatycznie usunąć, zostanie uruchomione środowisko diagnostyczne Windows. Zasady pracy z tym środowiskiem opisane zostały w rozdziale 5. Z tego podrozdziału dowiesz się, jak rozpocząć, przerwać i zakończyć pracę z systemem Windows 8.1.

Pierwsze uruchomienie systemu Windows 8.1 Żeby uruchomić system Windows 8.1: 1. Włącz urządzenie. 2. Jeżeli proces uruchamiania został zatrzymany, a na ekranie została wyświetlona prośba o wybór systemu operacyjnego, to: a. Jeżeli zaznaczona jest nazwa Windows 8.1, naciśnij klawisz Enter (ustawienia domyślne). b. W przeciwnym razie za pomocą klawiszy ¯ wybierz Windows 8.1 i naciśnij klawisz Enter. 3. Po chwili zostanie wyświetlony nowy ekran blokady — jest on ładny, ale nie zawiera żadnych informacji, co powinniśmy zrobić, aby zalogować się do systemu. Znajdziemy za to na nim: a. bieżący czas, b. datę, c. stan połączeń sieciowych, d. w przypadku komputerów zasilanych z baterii — również jej stan naładowania. 4 3a 3b 3c 3d

4. Na ekranie blokady można też umieszczać zgłaszane przez aplikacje Windows 8.1 powiadomienia, np. dotyczące aktualnej pogody, oraz — co było niemożliwe w Windows 8 — wyświetlać na nim zdjęcia.

Uruchamianie i zamykanie systemu

5. Kliknij za pomocą myszy dowolny obszar ekranu blokady. Alternatywnym sposobem wyświetlenia ekranu logowania jest naciśnięcie klawisza spacji, a na urządzeniach wyposażonych w ekran dotykowy — muśnięcie go palcem.

6 7

6. Zostanie wyświetlona lista kont użytkowników (po instalacji systemu będzie ona zawierać jedno konto — osoby, która zainstalowała Windows 8.1). Wybierz swoje konto.

7. Podaj chroniące to konto hasło i naciśnij klawisz Enter albo kliknij strzałkę. 8. Jeżeli podane przez Ciebie hasło będzie nieprawidłowe, będziesz musiał podać je ponownie, a jako podpowiedź zostanie wyświetlona wskazówka dotycząca hasła. 9. Po podaniu prawidłowego hasła zostanie wyświetlony ekran startowy wybranego użytkownika. Poprawne kończenie pracy z systemem Windows 8.1 Poprawnie zakończyć pracę z systemem Windows 8.1 można na kilka sposobów. Najbardziej oczywistym jest zamknięcie systemu i wyłączenie komputera, ale możemy też zakończyć naszą sesję i pozostawić uruchomiony komputer albo pozwolić na zalogowanie się do systemu innemu użytkownikowi bez zamykania uruchomionych przez nas programów. Prawidłowe zamknięcie systemu Windows 8.1 na urządzeniach niewyposażonych w klawiaturę jest nieco bardziej skomplikowane: 1. Muśnij w stronę środka prawy róg ekranu startowego — wzdłuż prawej krawędzi ekranu wyświetlony zostanie pasek boczny (Charm). 2. Kliknij ikonę Ustawienia. Wyświetlony zostanie pasek konfiguracyjny zawierający m.in. przycisk Zasilanie.

51

52

Uruchamianie i zamykanie systemu

3a 3b 3

3. Kliknij ten przycisk i wybierz z menu kontekstowego: a. Opcję Wyłącz, jeżeli chcesz wyłączyć urządzenie. b. Opcję Uruchom ponownie, jeżeli chcesz zrestartować system Windows 8.1.

Najwygodniejszym sposobem wyłączenia urządzenia za pomocą myszki jest skorzystanie z nowego menu Start: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszki znajdującą się w lewym dolnym rogu ikonę Windows. 2. Z menu kontekstowego wybierz opcję Zamknij lub wyloguj się. 3. Wybierz żądaną akcję. Wyłączyć, uśpić czy zrestartować system Windows 8.1 na komputerze PC możemy na dwa sposoby: 1. Naciskając kombinację klawiszy Windows+I i klikając ikonę zasilania. 2. Naciskając kombinację klawiszy Ctrl+Alt+Del i klikając znajdującą się w prawym dolnym rogu ekranu ikonę zasilania. Blokowanie komputera Tożsamość użytkownika jest sprawdzana tylko raz, podczas logowania do systemu. Jeżeli po zalogowaniu pozostawimy niezablokowany komputer, każda osoba będzie mogła w naszym imieniu — i z naszymi uprawnieniami — modyfikować lub usuwać pliki, wysyłać e-maile, zalogować się na portalu społecznościowym itd. Dlatego za każdym razem, gdy odchodzimy na dłużej od komputera, należy go zablokować. Żeby zablokować komputer bez zamykania uruchomionych przez nas programów: 1. Kliknij znajdującą się w prawym górnym roku ekranu startowego ikonę konta użytkownika. 2. Z wyświetlonego menu wybierz opcję Zablokuj — wyświetlony zostanie ekran blokady.

Uruchamianie i zamykanie systemu

1

2

Innym sposobem zablokowania komputera jest: 2

1. Naciśnięcie kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+Del. 2. Wybranie opcji Zablokuj. Ponieważ jest to opcja domyślna, żeby ją wybrać, wystarczy nacisnąć Enter.

Zablokowany komputer można odblokować i kontynuować pracę, wyświetlając ekran logowania i podając ponownie hasło użytkownika, który zablokował urządzenie. Żeby umożliwić zalogowanie innemu użytkownikowi, należy: 1. Ukryć ekran blokady — wyświetlony zostanie ekran logowania z wybranym już kontem zalogowanego użytkownika. 2. Nacisnąć przycisk Przełącz użytkownika. Spowoduje to wyświetlenie znanego nam ekranu logowania, ale tym razem pod naszą nazwą użytkownika znajdować się będzie napis Zalogowany. 2

3. Wybrać konto innego użytkownika i podać chroniące to konto hasło.

53

54

Uruchamianie i zamykanie systemu

Wyłączenie lub ponowne uruchomienie systemu wymaga: 1. Kliknięcia znajdującego się w prawym dolnym rogu ekranu logowania przycisku zasilania. 2. Wybrania z wyświetlonego menu odpowiedniej opcji. Wylogowanie i szybkie przełączanie użytkowników Windows 8.1 umożliwia jednoczesne zalogowanie do systemu wielu użytkowników. Podobnie jak w przypadku kilku jednocześnie uruchomionych programów, z których tylko jeden może być wyświetlany w aktywnym oknie, tylko jedna sesja użytkownika może być aktywna. Chociaż uruchomione w pozostałych sesjach aplikacje nadal działają, to dostęp do nich jest ograniczony (tylko administratorzy mają dostęp do programów działających w ramach sesji innych użytkowników). Żeby przełączyć użytkownika: 1. Kliknij znajdującą się w prawym górnym roku ekranu startowego ikonę konta użytkownika. 2. Z wyświetlonego menu wybierz konto, na które chcesz się zalogować. Jeżeli jest ono chronione hasłem, wyświetlony zostanie ekran logowania, jeżeli nie — ekran startowy tego użytkownika. W obu przypadkach system umożliwi zalogowanie się na konto innego użytkownika, ale nie zakończy działania uruchomionych przez Ciebie aplikacji. Dzięki temu będziesz mógł po pewnym czasie ponownie zalogować się na swoje konto i kontynuować rozpoczętą pracę. Listę wszystkich sesji użytkowników można wyświetlić za pomocą Menedżera zadań: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+Shift+Esc. 2. Rozwiń sekcję Więcej szczegółów. 3. Przejdź do zakładki Użytkownicy.

3

4. Zaznacz sesję innego użytkownika — takie sesje nazywa się odłączonymi.

4

2

5

Uruchamianie i zamykanie systemu

5. Żeby wylogować wybranego użytkownika (a więc zakończyć bez zapisywania wyników działanie wszystkich uruchomionych przez niego programów), kliknij Wyloguj i potwierdź swoją decyzję.

i

7\ONRDGPLQLVWUDWRUPRĪHZ\ORJRZDüLQQ\FKXĪ\WNRZQLNyZL]DNRĔF]\üZWHQVSRVyE G]LDáDQLHZV]\VWNLFKXUXFKRPLRQ\FKSU]H]QLFKSURJUDPyZ

6. Żeby przełączyć się na konto wybranego użytkownika, wybierz opcję Przełącz użytkownika i podaj chroniące je hasło. Hibernacja i uśpienie systemu Wyłączenie urządzenia jest jednym z trzech sposobów zakończenia lub przerwania pracy. W systemie Windows 8.1 możemy dodatkowo zahibernować oraz uśpić większość urządzeń (wyjątek stanowią starsze komputery stacjonarne). W pierwszym przypadku zawartość całej pamięci zostanie zapisana na dysku, po czym urządzenie zostanie wyłączone. Odtworzenie zapisanego stanu systemu nastąpi po włączeniu urządzenia. Taki sposób przerywania pracy oznacza, że uruchomienie systemu będzie trwało około 10 sekund. Usypiając urządzenie, przełączymy je w tryb minimalnego poboru energii (w trybie uśpienia urządzenie zużywa tylko kilka procent normalnie pobieranej energii), w którym podtrzymywana jest zawartość pamięci operacyjnej. Dzięki temu ponowne włączenie (obudzenie) urządzenia jest bardzo szybkie (nie przekracza kilku sekund). Żeby uśpić urządzenie: 1. Wyświetl pasek ustawień (można to zrobić kombinacją klawiszy Windows+I lub wysuwając pasek boczny, a następnie naciskając ikonę Ustawienia). 2. Kliknij przycisk zasilania. 3. Wybierz opcję Uśpij lub Zahibernuj.

i

W laptopach uśpienie jest domyślnym sposobem wyłączania komputera, a więc żeby go uśpić, wystarczy zamknąć obudowę lub nacisnąć przycisk zasilania.

4. Obudź lub odhibernuj urządzenie, naciskając znajdujący się na jego obudowie przycisk zasilania lub otwierając obudowę laptopa.

55

56

Nowe funkcje ekranu blokady

5. Ze względów bezpieczeństwa uśpienie lub zahibernowanie urządzenia powoduje jego automatyczne zablokowanie. Żeby kontynuować pracę z systemem, wprowadź hasło użytkownika i naciśnij Enter. Jeżeli opcja hibernacji jest niedostępna: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X. 2. Z menu administracyjnego wybierz opcję Wiersz polecenia (administrator) i potwierdź swoją decyzję. 3. W okienku wiersza polecenia wpisz powercfg

–h on.

4. Hibernacja zostanie włączona albo wyświetlona zostanie informacja na temat powodu niemożliwości jej włączenia.

Nowe funkcje ekranu blokady Jedną z nowych funkcji systemu Windows 8.1 jest możliwość wykorzystania ekranu blokady do wyświetlania pokazu slajdów. Żeby wykorzystać urządzenie z zainstalowanym systemem Windows 8.1 w roli ramki na zdjęcia: 1. Wysuń basek boczny (np. naciskając kombinację klawiszy Windows+I). 2. Kliknij odnośnik Zmień ustawienia komputera. 3. Z prawej strony ekranu wyświetlona zostanie sekcja Personalizacja, a w niej okienko Ekran blokady — kliknij ten ekran. 4. Włącz odtwarzanie pokazu slajdów. 5. A następnie wskaż foldery, w których znajdują się grafiki, które mają być na nim wyświetlane. 6. Przewijając okienko ustawień w dół, będziemy mogli dodatkowo: a. Wyświetlać grafiki zapisane na dysku SkyDrive oraz pobrane z aparatu fotograficznego. b. Ograniczyć wyświetlane grafiki do tych, których wielkość i proporcje są dopasowane do ekranu blokady. c. Wybrać, czy ekran ma być automatycznie wyłączany i po jakim czasie nieaktywności wyświetlanie pokazu slajdów ma być zakończone.

Nowe funkcje ekranu blokady

4 5

Na ekranie blokady możemy też umieścić powiadomienia wybranych aplikacji oraz, po raz pierwszy, umożliwić bezpośrednie uruchamianie apartu fotograficznego z poziomu tego ekranu. W tym celu: 1. Przewiń w dół okienko ustawień ekranu blokady. 2. Wybierz aplikacje, które będą automatycznie uruchamiane podczas startu systemu operacyjnego. 3. Wybierz jedną aplikację, której stan będzie widoczny na tym ekranie. 4. Dodatkowo, możliwe jest wskazanie aplikacji używanej do pokazywania alarmów. 5. Włącz możliwość uruchamiania aparatu fotograficznego.

2 3 4

1

5

57

58

Zmiana domyślnego sposobu wyłączania i włączania urządzenia

Zmiana domyślnego sposobu wyłączania i włączania urządzenia Jeżeli regularnie kończymy pracę z systemem Windows w inny sposób niż wyłączając urządzenie (np. hibernując system), możemy zmienić działanie przycisków uśpienia (to ten przycisk lub klawisz z ikoną półksiężyca) i zasilania. Użytkownicy laptopów mogą dodatkowo zmienić efekt zamknięcia obudowy komputera. 1. Przełącz się na ekran startowy (np. naciśnij klawisz Windows) i zacznij wpisywać nazwę Panel sterowania. 2. Uruchom znalezioną i wyświetloną z lewej strony aplikację Panel sterowania. 3. Wybierz kategorię Sprzęt i dźwięk. 4. Kliknij znajdujący się w sekcji Opcje zasilania odnośnik Zmień działanie przycisków zasilania. 5. Rozwiń listę możliwych reakcji na naciśnięcie każdego z tych przycisków i dostosuj je do własnych potrzeb.

5

8

6. Użytkownicy laptopów mogą dodatkowo w tym miejscu wybrać reakcję systemu na zamknięcie obudowy komputera. 7. Użytkownicy urządzeń przenośnych mogą z kolei osobno skonfigurować efekt naciśnięcia przycisku zasilania, uśpienia i zamknięcia pokrywy, gdy urządzenie jest podłączone do sieci 230 V oraz gdy działa na baterii. 8. Zatwierdź wprowadzone zmiany przyciskiem Zapisz zmiany.

Ekran startowy

To samo okno Panelu sterowania pozwala włączyć hibernację oraz wyłączyć tryb szybkiego uruchamiania systemu: 1. Kliknij oznaczony ikoną tarczy (w ten sposób oznaczone są wszystkie operacje, których wykonanie wymaga posiadania uprawnień administracyjnych) odnośnik Zmień ustawienia, które są obecnie niedostępne. 2. W dolnej części okienka wyświetlone zostaną dodatkowe ustawienia: a. Włącz szybkie uruchamianie — ta domyślnie włączona funkcja pozwala skrócić czas uruchomienia systemu Windows 8.1 poprzez zapisanie na dysku podczas wyłączania urządzenia najważniejszych danych. Jednym z powodów, dla których system Windows 8.1 uruchamia się tak szybko, jest właśnie to, że jego uruchomienie częściowo jest odhibernowaniem. b. Uśpij — domyślnie włączona funkcja pozwala zminimalizować zużycie energii poprzez wyłączenie niepotrzebnych urządzeń i zwolnienie pracy pozostałych. c. Hibernacja — domyślnie wyłączona funkcja pozwala zapisać na dysku twardym zawartość całej pamięci, dzięki czemu ponowne uruchomienie systemu sprowadza się do wczytania tych danych z powrotem do pamięci RAM. d. Zablokuj — domyślnie włączona funkcja pozwala zablokować pozostawiany bez nadzoru komputer.

Ekran startowy Chyba najbardziej krytykowaną zmianą w systemie Windows 8 było zastąpienie menu Start nowym ekranem startowym. Choć funkcjonalność tego menu zmieniała się wraz z kolejnymi wersjami Windows, przyzwyczailiśmy się do tego, że to właśnie menu Start: 1. Daje nam dostęp do zainstalowanych programów, wyróżniając te najczęściej używane. 2. Pozwala uruchomić narzędzia systemowe, takie jak Panel sterowania. 3. Umożliwia wyłączenie systemu czy wylogowanie bieżącego użytkownika. 4. Pozwala wyszukiwać pliki.

59

60

Ekran startowy

Wszystkie funkcje menu Start (i wiele nowych) przejął wyświetlany zaraz po zalogowaniu się użytkownika do systemu ekran startowy. Przełączyć się na ten ekran można na różne sposoby, np.: 1. Nacisnąć klawisz Windows. 2. Przejechać palcem od prawej krawędzi ekranu do środka i wybrać logo Windows. 3. Ustawić kursor myszki w lewym dolnym rogu ekranu i kliknąć miniaturę tego ekranu. W systemie Windows 8.1 menu Start powróciło, ale jego funkcjonalność została zmieniona. Teraz jeżeli klikniemy znajdującą się w lewym dolnym rogu ekranu ikonę Windows lewym przyciskiem myszki, wyświetlimy po prostu ekran startowy. Na szczęście, nie jest to jedyna akcja, jaką możemy wykonać za pomocą nowego menu Start: 1. Kliknięcie tej ikony prawym przyciskiem myszki spowoduje wyświetlenie kontekstowego menu administracyjnego. 2. Menu to pozwala m.in.: a. Uruchomić najczęściej używane narzędzia administracyjne. b. Wyświetlić okienko wiersza polecenia.

a

c. Uruchomić Eksplorator plików. d. Znaleźć (nie tylko na lokalnym urządzeniu) plik, aplikację lub stronę WWW.

b

e. Uruchomić wskazany program.

c

f. Zakończyć pracę z systemem Windows 8.1.

d e f 1

Ekran startowy

Wysokość ekranu startowego jest stała, natomiast jego szerokość zależy od liczby umieszczonych na nim kafelków. Przewijać ekran startowy możemy za pomocą: 1. gestów, 2. umieszczonego na dole paska przewijania, 3. pokrętła myszy (obrót w przód powoduje przewinięcie w lewo, obrót w tył — w prawo).

2

Czym są kafelki? Nowe, napisane specjalnie dla systemu Windows 8 aplikacje reprezentowane są na ekranie startowym za pomocą kafelków — ikon nowego typu, z których większość zawiera na bieżąco aktualizowane informacje, takie jak liczba nowych wiadomości e-mail, newsy, miniatury zdjęć i wiele innych. Windows 8.1 zawiera kilkanaście preinstalowanych aplikacji tego typu, dodatkowe dostępne są w Sklepie Windows. Na ekranie startowym znajdziemy też ikony klasycznych aplikacji — te same programy, które wcześniej podczas instalacji rejestrowały się w menu Start, teraz będą przypinały swoje ikony do ekranu startowego.

Układanie kafelków na ekranie startowym Ponieważ ekran startowy pełni funkcję znanego z poprzednich wersji Windows menu Start, warto zadbać o czytelność i przejrzystość umieszczonych na nim kafelków, tym bardziej że niektóre aplikacje automatycznie przypinają do ekranu startowego wiele kafelków. Przykładowo, zainstalowanie Visual Studio oznacza umieszczenie na ekranie kilkudziesięciu nowych ikon, a wszystkie dodane do ulubionych strony WWW, przeglądane za pomocą nowej wersji przeglądarki Internet Explorer 11, będą na nim reprezentowane za pomocą osobnych kafelków.

61

62

Ekran startowy

Żeby odpiąć kafelki z ekranu startowego (odpięcie reprezentującego daną aplikację kafelka nie oznacza jej odinstalowania — nadal będziemy mogli uruchamiać tę aplikację, możliwe będzie również jej ponowne przypięcie do ekranu startowego): 1. Zaznacz wybrane kafelki (można to zrobić, klikając je prawym przyciskiem myszy lub muskając je palcem w dół). 2. Po zaznaczeniu pierwszego kafelka na dole ekranu pojawi się pasek aplikacji, będący odpowiednikiem znanego z wcześniejszych wersji Windows menu kontekstowego. 3. Wybierz opcję Odepnij od ekranu startowego. 4. Wybrane kafelki zostaną usunięte z ekranu startowego, a pozostałe zostaną automatycznie na nim ułożone.

3

2

Windows 8.1 pozwala zmieniać rozmiar poszczególnych kafelków. W tym celu: 1. Zaznacz wybrany kafelek/kafelki (np. kliknij kafelek prawym przyciskiem myszy). 3

2. Kliknij ikonę Zmień rozmiar. 3. Wybierz jeden z czterech dostępnych rozmiarów.

2

Ekran startowy

Zwróć uwagę, że kafelki tworzą oddzielone pionowymi paskami grupy. Pozycję poszczególnych grup można zmienić po zmniejszeniu zawartości ekranu startowego. W tym celu: 1. Kliknij przycisk – znajdujący się po prawej stronie paska przewijania (w prawym dolnym rogu ekranu) lub ściśnij ekran za pomocą gestu dwóch palców. 2. Złap grupę kafelków (jeżeli używasz myszki, naciśnij i przytrzymaj lewy przycisk) i przeciągnij ją w odpowiednie miejsce.

3

3. Kliknij wolny obszar ekranu startowego — przywrócona zostanie standardowa wielkość przypiętych do niego kafelków.

2

Grupom kafelków można też nadawać nazwy. W systemie Windows 8.1 operację tę można wykonać bez wcześniejszego zmniejszenia zawartości ekranu startowego:

4 3

2

1. Wyświetl pasek aplikacji (nowe menu kontekstowe), np. klikając dowolny kafelek prawym przyciskiem myszy lub muskając go w dół palcem. 2. Kliknij widoczną na pasku operacji ikonę Nazwij grupę. 3. Wpisz nową nazwę grupy kafelków. 4. Aby zastosować zmiany, kliknij dowolny obszar ekranu startowego.

63

64

Ekran startowy

Możemy też przenosić kafelki pomiędzy grupami lub zmieniać ich pozycje w ramach grupy. Aby przenieść kafelek w inne miejsce ekranu startowego, wystarczy: 1. Kliknąć i przytrzymać go lewym przyciskiem myszy lub przytrzymać palcem. 2. Przeciągnąć go do docelowej lokalizacji. Tworzenie nowych grup wygląda podobnie, ale tym razem należy upuścić przeciągany kafelek na oddzielającym dwie grupy pionowym pasku albo po prawej stronie (czyli na samym końcu) ekranu startowego. Przypiąć na ekran startowy aplikację możemy po wyświetleniu lub przeszukaniu listy wszystkich zainstalowanych aplikacji. W tym wypadku użyjemy pierwszej metody: 1. Kliknij znajdujący się na ekranie startowym przycisk skierowanej w dół strzałki — wyświetlony zostanie pasek aplikacji zawierający jedynie ikonę Wszystkie aplikacje. 2. Po jego kliknięciu wyświetlone zostaną miniaturki wszystkich zainstalowanych aplikacji, w tym również narzędzi systemowych.

2

3

3. Po wyświetleniu paska konfiguracyjnego wybranej aplikacji (czyli aplikacji zaznaczonej prawym przyciskiem myszki lub palcem) będziemy mogli przypiąć jej kafelek do ekranu startowego — wystarczy kliknąć opcję Przypnij do ekranu startowego.

Ekran startowy

Gdybyśmy jednak mieli zainstalowanych wiele różnych programów, w znalezieniu właściwego pomoże nam widok kategorii. Żeby go wyświetlić, należy skorzystać z funkcji Semantic Zoom (nazwanej tak dlatego, że zmniejszając zawartość ekranu, zmieniamy na bardziej ogólny sposób prezentowania informacji): 1. Przełącz się do widoku wszystkich aplikacji. 3

4

2. Kliknij przycisk – znajdujący się po prawej stronie paska przewijania (w prawym dolnym rogu ekranu) lub gestem dwóch palców zmniejsz miniatury kafelków. 3. Zostanie wyświetlony widok kategorii. Aplikacje są grupowane na podstawie ich nazw, czyli np. aplikację Gry znajdziemy w grupie G.

4. Kliknij kategorię G — w centralnej części ekranu startowego wyświetlone zostaną miniatury programów o nazwach zaczynających się od tej litery. 5. Zaznacz i przypnij do ekranu startowego aplikację Gry.

Przełączanie się pomiędzy ekranami i programami Choć system Windows 8.1 pozwala jednocześnie uruchomić wiele aplikacji, to aplikacje nowego typu automatycznie uruchamiane są w trybie pełnoekranowym, a więc tylko jedna z nich jest jednocześnie widoczna. Wyjątkiem od tej reguły jest uruchomienie aplikacji na ekranie o rozdzielczości przekraczającej 1366×768 pikseli — wtedy możemy jednocześnie wyświetlić obok siebie okienka dwóch aplikacji.

65

66

Ekran startowy

Co więcej, aplikacji nowego typu nie można uruchomić, tak jak klasycznych aplikacji Windows, w trybie okienkowym, nie da się również ich zminimalizować i umieścić na pasku zadań, bo tego paska nie znajdziemy na nowym ekranie startowym. Oznacza to, że praca z wieloma jednocześnie działającymi aplikacjami Windows 8.1 wymaga przełączania się pomiędzy ich okienkami. Umożliwia to wyświetlany z lewej strony ekranu startowego pasek uruchomionych aplikacji. Żeby przełączyć się do działającej w tle aplikacji: 1. Naciśnij kombinację Windows+Tab. Z lewej strony ekranu pojawi się pasek z miniaturami wszystkich działających w tle aplikacji.

2

1

2. Trzymając wciśnięty klawisz Windows, naciśnij klawisz Tab — zaznaczona zostanie druga z działających w tle aplikacji.

3. Puść klawisz Windows — wybrana w poprzednim kroku aplikacja zostanie wyświetlona na ekranie. 4. Natomiast kliknięcie ikony aplikacji prawym przyciskiem myszy spowoduje wyświetlenie menu pozwalającego zakończyć jej działanie lub zastąpić okienko tej aplikacji okienkiem innej, wcześniej uruchomionej. Przełączać się pomiędzy uruchomionymi aplikacjami możemy też za pomocą kombinacji klawiszy Alt+Tab — po jej naciśnięciu w centralnej części ekranu wyświetlone zostaną miniatury działających aplikacji. Żeby wyświetlić jedną z nich na ekranie, należy ją wybrać, trzymając wciśnięty klawisz Alt i naciskając odpowiednią liczbę razy klawisz Tab.

Ekran startowy

Pasek aplikacji Cechą charakterystyczną nowego interfejsu Windows 8.1 jest uniwersalność jego elementów. Oznacza to, że te same paski (np. wyświetlany po prawej stronie ekranu pasek ustawień, pasek wyszukiwania czy wyświetlany u dołu ekranu pasek aplikacji) mogą być wywołane po zaznaczeniu dowolnej funkcji systemowej czy aplikacji nowego typu i za każdym razem umożliwią one wykonanie tych samych operacji, z tym że kontekst ich wykonania ulegnie zmianie. Na przykład, zastępujący menu kontekstowe i wywoływany prawym przyciskiem myszki pasek aplikacji pozwala (liczba opcji zależy od zaznaczonej aplikacji i jej bieżącej konfiguracji): 1. Jeżeli zostanie wywołany z poziomu ekranu startowego: a. Odpiąć aplikację z ekranu startowego. Odpięte aplikacje są niewidoczne na ekranie, ale nadal można je uruchamiać, możliwe jest też przypięcie ich z powrotem. b. Odpiąć aplikację od paska zadań. Ten pasek widoczny jest tylko na klasycznym pulpicie Windows. c. Odinstalować aplikację. Odinstalowane aplikacje są natychmiast usuwane z systemu. d. Wyświetlić nowe okienko tej aplikacji. e. Zmienić rozmiar kafelka. f. Wyłączyć lub włączyć interaktywność kafelka. Po jej wyłączeniu kafelek będzie przedstawiał tylko ikonę aplikacji oraz ewentualnie liczbę powiadomień (jeśli takie będą dostępne). g. Ukryć pasek aplikacji. h. Niektóre paski aplikacji zawierają dodatkowe, specyficzne dla tych aplikacji opcje, pozwalające np. uruchomić daną aplikację z uprawnieniami administracyjnymi lub uruchomić ją w nowym okienku. 1a

1b

1c

1d

1e

2. Jeżeli zostanie wywołany dla aplikacji nowego typu — skonfigurować tę aplikację. Większość aplikacji nowego typu wyświetla dwa paski aplikacji: 2a

a. Dolny pozwala ustawić opcje danej aplikacji, np. zmienić sposób wyświetlania temperatury przez aplikację Pogoda ze stopni Fahrenheita na stopnie Celsjusza.

67

68

Ekran startowy

b. Górny pozwala przełączać się pomiędzy poszczególnymi funkcjami bądź okienkami aplikacji. Na przykład, górny pasek poleceń aplikacji Pogoda (pasek, który jest dostępny po włączeniu wybranej aplikacji i kliknięciu jej okienka prawym przyciskiem myszki) pozwala: i. Wybrać jako lokalizację, dla której chcemy sprawdzić prognozę pogody, lokalizację określoną jako domową (przy pierwszym uruchomieniu programu zostaniemy zapytani, czy chcemy automatycznie zidentyfikować naszą lokalizację domową).

I

II

III

ii. Zarządzać listą predefiniowanych lokalizacji (chcąc wskazać lokalizację domową, możemy wyświetlić dla niej pasek poleceń). iii. Wyświetlić globalną mapę pogody.

3. Zamknąć pasek aplikacji można klawiszem Esc lub klikając w pusty obszar ekranu.

Pasek boczny (Charm) Kolejnym uniwersalnym paskiem systemu Windows 8.1 jest pasek boczny. Żeby go wyświetlić, wystarczy w dowolnym momencie (np. z poziomu ekranu startowego, aplikacji nowego typu czy klasycznego pulpitu): 1. Ustawić kursor myszki w prawym górnym lub dolnym rogu ekranu. 2. Musnąć palcem w lewą stronę, prawą krawędź ekranu. 3. Nacisnąć kombinację klawiszy Windows+C. W każdym wypadku wyświetlone zostaną: 1. W lewej dolnej części ekranu okienko z: a. aktualną datą, c

b

a

b. aktualnym czasem, c. stanem połączenia sieciowego (i jego siłą w przypadku połączeń bezprzewodowych),

d. w przypadku urządzeń zasilanych z baterii również informacją o aktualnym stanie ich naładowania.

Ekran startowy

2. Z prawej strony ekranu — pasek Charm z pięcioma przyciskami: a

b

c

d

e

a. Wyszukiwanie — jego kliknięcie umożliwia wyszukiwanie aplikacji, narzędzi czy plików mniej więcej tak samo, jak pole wyszukiwania znanego z Windows 7 menu Start. Nowością w systemie Windows 8.1 jest zintegrowanie tego narzędzia z wyszukiwarką Bing, co pozwala nam bezpośrednio z poziomu systemu przeszukiwać zasoby internetu. b. Udostępnianie — ten przycisk umożliwia udostępnianie innym osobom, za pomocą poczty elektronicznej lub portali społecznościowych, aktualnie przeglądanych informacji. Tylko niektóre aplikacje Windows 8.1 obsługują tę funkcję. c. Start — kliknięcie tego przycisku wyświetli ekran startowy. Ponieważ pasek Charm umieszczony jest przy krawędzi ekranu, ten sposób przełączania się na ekran startowy nie wymaga od użytkowników tabletów odrywania rąk od ekranu urządzenia. d. Urządzenia — przycisk pozwalający pracować z podłączonymi do komputera urządzeniami zewnętrznymi. Na przykład, pozwala on z poziomu aplikacji graficznej wyświetlić zaznaczone zdjęcia na rzutniku multimedialnym.

e. Ustawienia — w Windows 8.1 przycisk ten pozwala m.in.: i. Wyświetlić Panel sterowania. ii. Spersonalizować klasyczny pulpit. iii. Skonfigurować wyświetlaną podczas jego kliknięcia funkcję systemu lub aplikację Windows 8.1 (np. jego kliknięcie z poziomu ekranu startowego pozwoli wyświetlić na nim ikony narzędzi administracyjnych, a kliknięcie tego samego przycisku w czasie, gdy na ekranie widoczna jest aplikacja Pogoda, pozwoli przełączyć się pomiędzy skalą Fahrenheita i Celsjusza lub skasować historię lokalizacji, dla których sprawdzaliśmy prognozę pogody). iv. Wyświetlić pomoc i dodatkowe informacje na temat aktywnej funkcji systemu operacyjnego lub aplikacji Windows 8.1. v. Skonfigurować najważniejsze ustawienia systemu.

69

70

Ekran startowy

Pasek ustawień W górnej części paska ustawień (paska wyświetlanego kombinacją klawiszy Windows+I) znajdują się przyciski pozwalające skonfigurować aktywną aplikację. Natomiast dolna część paska ustawień zawiera zawsze te same przyciski, niezależnie od tego, czy pasek został wyświetlony z poziomu ekranu startowego czy uruchomionej aplikacji. Pozwalają one: 1. Połączyć się z dostępną siecią bezprzewodową oraz włączyć lub wyłączyć dla wybranego połączenia funkcję udostępniania w sieci zasobów komputera. 2. Ustawić głośność głośników. 3. Ustawić jasność ekranu. 1

2

3

4. Wyłączyć na określony czas powiadomienia. 5. Wyłączyć urządzenie.

4

5

6

7

6. Zmienić ustawienia językowe i układ klawiatury. 7. Wyświetlić ekran konfiguracyjny systemu Windows 8.1.

Najważniejsze gesty Posiadacze urządzeń wyposażonych w ekrany dotykowe mogą sterować działaniem systemu Windows 8.1 za pomocą zestawu intuicyjnych gestów. Pozostali użytkownicy systemu mogą albo próbować symulować gest myszką, albo zapamiętać listę skrótów klawiaturowych.

Sterowanie za pomocą myszki 1. Żeby przełączyć się na ekran startowy, wystarczy przesunąć kursor w lewy dolny róg ekranu i kliknąć lewym przyciskiem myszki miniaturkę tego ekranu. Gdy wyświetlany jest ekran startowy, ustawienie kursora myszki w jego prawym dolnym rogu spowoduje wyświetlenie miniaturki klasycznego pulpitu. 2. Wyświetlenie paska aplikacji wymaga kliknięcia prawym przyciskiem myszki wolnego obszaru ekranu. Ponowne kliknięcie ekranu prawym przyciskiem myszki ukrywa ten pasek.

Ekran startowy

3. Powiększać i zmniejszać aktualną zawartość ekranu można: a. Za pomocą znajdujących się w prawym dolnym rogu przycisków + i –. Nie wszystkie aplikacje udostępniają te przyciski. b. Za pomocą pokrętła myszki, trzymając wciśnięty klawisz Ctrl. 4. Przełączyć się do poprzednio wyświetlonej, uruchomionej aplikacji możemy, umieszczając kursor myszki w lewym górnym rogu ekranu — po chwili pojawi się pod nim miniatura tej aplikacji. Jej kliknięcie spowoduje wyświetlenie aplikacji na ekranie. 5. Wyświetlić obok siebie okienka dwóch aplikacji możemy następująco: a. Najpierw należy wyświetlić (kombinacją klawiszy Windows+Tab) pasek uruchomionych aplikacji. b. Następnie kliknąć miniaturę wybranej aplikacji lewym przyciskiem myszy i przeciągnąć ją (trzymając wciśnięty ten przycisk) do prawego lub lewego boku ekranu. c. Po puszczeniu przycisku myszy, o ile tylko rozdzielczość ekranu naszego urządzenia była wystarczająco duża, okienko aplikacji zostanie przypięte do wybranej krawędzi ekranu. d. Zmienić rozmiar przypiętego w ten sposób okienka aplikacji możemy, przesuwając w lewo lub prawo jej wewnętrzną krawędź. e. W ten sam sposób możemy przypiąć do drugiego boku ekranu okienko drugiej aplikacji. 6. Żeby zakończyć działanie aplikacji, należy chwycić górną krawędź jej okienka i trzymając wciśnięty lewy przycisk myszy, zrzucić ją na dół ekranu. Sterowanie za pomocą dotyku 1. Żeby przełączyć się na ekran startowy, należy dotknąć ikonę menu Start lub musnąć w lewą stronę prawą krawędź ekranu. Możemy też wyświetlić pasek Charm, a następnie kliknąć przycisk Start. 2. Wyświetlenie paska aplikacji wymaga muśnięcia w górę dolnej krawędzi ekranu. Ukrycie tego paska polega na powtórzeniu tego samego gestu. 3. Powiększanie i pomniejszanie aktualnej zawartości ekranu wymaga wykonania tych samych gestów, co w systemach iOS, Android czy Windows Phone — dwoma palcami albo rozciągamy zawartość ekranu (powiększamy), albo kurczymy (pomniejszamy). Aby powiększenie bądź pomniejszenie było możliwe za pomocą dotyku, musimy posiadać ekran multidotykowy, z co najmniej dwoma punktami rozpoznawanymi równocześnie.

71

72

Ekran startowy

4. Przełączyć się do poprzednio wyświetlonej, uruchomionej aplikacji możemy na dwa sposoby: a. Pierwszy pozwala na przywrócenie okienka ostatnio wyświetlonej aplikacji i polega na chwyceniu palcem lewej krawędzi ekranu i przesunięciu jej energicznym ruchem w prawo. b. Drugi polega na wyświetleniu paska uruchomionych aplikacji. W tym celu chwytamy lewą krawędź ekranu, energicznie przesuwamy nieco w prawo i — cały czas trzymając palcem — z powrotem przesuwamy ku lewej krawędzi. Po pojawieniu się miniatur uruchomionych aplikacji klikamy tę, którą chcemy wyświetlić na ekranie. 5. Aby obok okienka aktualnie wyświetlonej aplikacji umieścić okienko drugiej aplikacji, należy: a. Wyświetlić pasek uruchomionych aplikacji (chwycić lewą krawędź ekranu, energicznie przesunąć ją nieco w prawo i — cały czas trzymając palcem — z powrotem przesunąć ku lewej krawędzi). b. Chwycić miniaturę aplikacji, którą chcemy przypiąć do ekranu. Okienko tej aplikacji możemy upuścić z lewej albo z prawej strony ekranu. c. Aby zmienić położenie okienka aplikacji, należy chwycić aplikację palcem za jej górną krawędź (z lewej bądź prawej strony, zależnie od tego, gdzie znajduje się aplikacja) i energicznym ruchem przeciągnąć aplikację na drugą stronę ekranu. d. Żeby zmienić rozmiar okienka przypiętych aplikacji, wystarczy przeciągnąć środkową, rozdzielającą je belkę w lewo bądź prawo. 6. Żeby zakończyć działanie aplikacji, należy chwycić górną krawędź jej okienka i energicznie przesunąć ją na sam dół ekranu. 7. Przesuwanie kafelków polega po prostu na ich przesuwaniu palcem. 8. Wywołanie menu kontekstowego dla kafelka wymaga muśnięcia go energicznym ruchem w kierunku dołu ekranu. 9. Żeby obrócić ekran, dotknij go dwoma palcami, a następnie obróć je o 90 stopni (gest ten wymaga ekranu multidotykowego, z co najmniej dwoma punktami rozpoznawanymi równocześnie).

Ekran startowy

Najważniejsze skróty klawiszowe Osoby, które używają tradycyjnych komputerów lub laptopów, a więc ci wszyscy, którzy pracują z systemem Windows 8.1 za pomocą klawiatury i myszki, powinni jak najszybciej zapamiętać poniższe skróty klawiaturowe — chociaż praca z systemem Windows 8.1 na tradycyjnych komputerach jest znacznie przyjemniejsza, niż to miało miejsce w systemie Windows 8, wykonywanie typowych operacji za pomocą skrótów klawiaturowych jest znacznie szybsze niż przy użyciu myszki: 1. Spacja lub kombinacja Windows+Z wyświetlają pasek aplikacji. 2. Klawisz Windows przełącza pomiędzy aktywnym okienkiem (np. okienkiem aplikacji lub klasycznym pulpitem Windows) a ekranem startowym. 3. Kombinacje Alt+Tab oraz Windows+Tab pozwalają przełączać się pomiędzy otwartymi okienkami. 4. Kombinacja Alt+F4 zamyka bieżące okienko (naciśnięcie tych klawiszy, gdy aktywny jest tradycyjny pulpit Windows, spowoduje zamknięcie systemu). 5. Kombinacja Windows+E uruchamia (znany z wcześniejszych wersji systemu) Eksplorator i wyświetla okienko Komputer. 6. Kombinacja Windows+L blokuje urządzenie (wyświetla ekran logowania). 7. Kombinacja Ctrl+Alt+Del wyświetla ekran pozwalający zakończyć lub przerwać pracę z systemem. 8. Kombinacja Windows+C wyświetla pasek Charm. 9. Kombinacja Windows+I wyświetla pasek ustawień. 10. Kombinacja Windows+D wyświetla klasyczny pulpit. 11. Do przesuwania ekranu startowego można używać klawiszy Home/End (przesuwają ekran na początek i koniec) oraz Page Up/Page Down (przesuwają ekran o jedną stronę w przód lub tył). 12. Kombinacja Windows+Q pozwala przeszukać zainstalowane aplikacje. 13. Kombinacja Windows+W pozwala przeszukać funkcje systemowe, włącznie z funkcjami dostępnymi w Panelu sterowania. 14. Kombinacja Windows+F pozwala przeszukać pliki. 15. Kombinacja Windows+R pozwala uruchomić wskazany plik wykonywalny (wyświetla znane z wcześniejszych wersji Windows okienko Otwórz).

73

74

Ekran startowy

16. Kombinacja Windows+X wyświetla menu administracyjne pozwalające uruchomić najczęściej używane konsole administracyjne, wiersz polecenia czy Eksplorator plików. 17. Kombinacja Windows+H pozwala udostępnić (np. poprzez maila lub komunikator) aktywne zasoby, takie jak przeglądaną stronę WWW. 18. Kombinacja Windows+P pozwala przełączyć, zduplikować lub rozszerzyć obraz na dodatkowy monitor lub rzutnik. Ponadto podczas przeglądania stron WWW za pomocą najnowszej wersji Internet Explorera możemy: 1. Otworzyć nową zakładkę kombinacją Ctrl+T. 2. Otworzyć nową zakładkę w trybie InPrivate kombinacją Ctrl+Shift+P. 3. Zamknąć aktywną zakładkę kombinacją Ctrl+T. 4. Przełączać się pomiędzy zakładkami kombinacją Ctrl+Tab.

Konfiguracja ekranu startowego, powiadomień i pasków bocznych Nowością w systemie Windows 8.1 jest możliwość konfiguracji całego systemu operacyjnego za pomocą pasków bocznych. Oznacza to, że w przeciwieństwie do osób pracujących z systemem Windows 8, użytkownicy tej wersji nie muszą w ogóle wyświetlać panelu sterowania, żeby dostosować swoje urządzenie do indywidualnych potrzeb — sposób konfiguracji najważniejszych opcji opisany został w dalszej części książki. Kolejną zmianą jest możliwość pełniejszego dostosowania ekranu startowego do indywidualnych upodobań użytkownika. Aby dostosować wygląd i działanie ekranu startowego: 1. Przełącz się na ekran startowy. 2. Wyświetl Pasek ustawień (np. naciskając kombinację klawiszy Windows+I). 3. Kliknij przycisk Personalizacja (kliknięcie tego przycisku, gdy wyświetlony był tradycyjny pulpit, spowoduje wyświetlenie okna personalizacji tego pulpitu).

Ekran startowy

4

4. Wyświetlony zostanie pasek pozwalający wybrać: a. tapetę ekranu startowego, b. kolor jego tła c. kolor wiodący

a

b

c

Windows 8.1 pozwala też skonfigurować powiadomienia, czyli sposób, w jaki wybrane aplikacje będą mogły informować nas o różnych zdarzeniach (np. zbliżającym się spotkaniu czy odebraniu nowego e-maila). Aby to zrobić: 1. Wyświetl Pasek ustawień. 2. Kliknij przycisk Zmień ustawienia komputera. 3. Z lewej strony wyświetlona zostanie lista kategorii — wybierz Wyszukiwanie i aplikacje. 4. Następnie przejdź do sekcji Powiadomienia i zdecyduj: a. Czy aplikacje będą mogły wyświetlać powiadomienia na swoich kafelkach. b. Czy powiadomienia będą wyświetlane na ekranie blokady. c. Czy chcesz otrzymywać dźwiękowe powiadomienia.

75

76

Ekran startowy

d. Czy odebranie powiadomienia ma spowodować włączenie ekranu.

a b 4

e. W jakich godzinach powiadomienia nie będą zgłaszane.

c d

f. Które aplikacje będą mogły zgłaszać powiadomienia.

e

Zamknij okienko ustawień systemowych (przeciągnij je na dół ekranu lub naciśnij klawisze Alt+F4). Wprowadzone przez Ciebie zmiany zostaną automatycznie zapisane. Użytkownicy Windows 8 narzekali, że z jednej strony pasek boczny był wyświetlany, gdy chcieli oni za pomocą gestów przełączyć się pomiędzy okienkami uruchomionych aplikacji, a z drugiej strony przypadkowe dotknięcie lewej krawędzi ekranu powodowało wyświetlenie paska z listą uruchomionych aplikacji. W systemie Windows 8.1 efekt dotknięcia (palcem lub myszką) obu górnych (lewego i prawego) rogów ekranu można skonfigurować: 1. Wyświetl Pasek ustawień. 2. Kliknij przycisk Zmień ustawienia komputera. 3 a b

4 c d

3. Z lewej strony wyświetlona zostanie lista kategorii — wybierz Komputer i urządzenia. 4. Wybierz opcję Narożniki i krawędzie.

Ekran startowy

5. Zdecyduj: a. Czy możliwe będzie przełączanie pomiędzy okienkami aplikacji. b. Jaki będzie efekt przeciągnięcia okienka aplikacji do lewej krawędzi ekranu. c. Czy wskazanie prawego górnego rogu spowoduje wyświetlenie paska Charm. d. Czy wskazanie lewego górnego rogu spowoduje wyświetlenie paska uruchomionych aplikacji.

Zintegrowane wyszukiwanie W systemie Windows 8 wprowadzona została zintegrowana funkcja wyszukiwania — jej działanie przypominało znane z systemu Windows 7 pola wyszukiwania. Mogliśmy więc za jej pomocą znaleźć zapisany na dysku plik, zainstalowaną aplikację lub funkcję systemową. W Windows 8.1 działanie funkcji wyszukiwania zostało znacznie zmienione. Teraz, dzięki integracji z wyszukiwarką Bing, pozwala ona przeszukiwać nie tylko zasoby lokalnego komputera, ale również dysków SkyDrive oraz internetu. Co więcej, domyślnie przeszukiwane są wszystkie te lokalizacje, a nie, jak to miało miejsce w Windows 8, dane aplikacji, dla której wyświetlony został pasek wyszukiwania. W pierwszej kolejności dowiemy się, jak używać tego paska do uruchamiania aplikacji. Aplikacje możemy uruchamiać, klikając przypięte do ekranu startowego ich kafelki lub ikonki. Alternatywnym sposobem uruchomienia aplikacji jest ich wyszukanie. Wykorzystując oba sposoby, możemy uruchomić nie tylko aplikacje Windows 8.1, ale również tradycyjne aplikacje Windows. Żeby wyświetlić pasek wyszukiwania i znaleźć interesującą nas aplikację, np. Kalkulator: 1. Wyświetl ekran startowy.

1 2

3 4

2. Wpisz pierwsze litery nazwy szukanej aplikacji. 3. Wyświetlony zostanie pasek wyszukiwania. 4. Uruchom znalezioną aplikację.

77

78

Aplikacje nowego typu

Działanie paska wyszukiwania może być dostosowane do indywidualnych potrzeb: 1. Wyświetl Pasek ustawień. 2. Kliknij przycisk Zmień ustawienia komputera. 3. Z lewej strony wyświetlona zostanie lista kategorii — wybierz Wyszukiwanie i aplikacje. 4. Domyślnie wybraną opcją będzie Wyszukiwanie. Pozwala ona: a. Wyczyścić historię wyszukiwania. a

b. Wyłączyć przeszukiwanie przy użyciu wyszukiwarki Bing. c. Skonfigurować działanie wyszukiwarki Bing. b

c

d. Określić poziom filtrowania treści przeznaczonych dla osób dorosłych. e. Wyłączyć przeszukiwanie internetu, gdy komputer połączony jest poprzez połączenie taryfowe lub połączenie taryfowe w roamingu.

Aplikacje nowego typu W przypadku domowych użytkowników jedynym sposobem zainstalowania aplikacji nowego typu jest ich pobranie ze Sklepu Windows (administratorzy mogą podpisywać cyfrowo i instalować na urządzeniach użytkowników tak podpisane aplikacje za pomocą Zasad grupy). Cechami odróżniającymi aplikacje nowego typu od klasycznych aplikacji Windows są: 1. Działanie z obniżonymi uprawnieniami, co oznacza, że nie mogą one w żaden sposób zmienić konfiguracji systemu operacyjnego ani uzyskać bez wiedzy użytkownika dostępu do jego plików.

Aplikacje nowego typu

2. Całkowicie automatyczna instalacja i aktualizacja (dotyczy to również automatycznej synchronizacji aplikacji pomiędzy różnymi urządzeniami tego samego użytkownika). 3. Odizolowanie poszczególnych aplikacji od siebie, co oznacza, że jedna aplikacja Windows 8.1 nie ma dostępu do danych przetwarzanych przez inne aplikacje, uruchomione przez tego samego użytkownika. Oznacza to, że nowe aplikacje Windows 8.1 nie tylko są bezpieczniejsze niż klasyczne aplikacje Windows, ale również prostsze w zarządzaniu. Jednak zanim je zainstalujemy, będziemy musieli zalogować się na konto Windows Live ID.

Konto Microsoft Windows Live ID to usługa firmy Microsoft umożliwiająca uwierzytelnianie (sprawdzanie tożsamości) użytkowników serwisów WWW oraz przeprowadzanie przez nich bezpiecznych operacji, w tym handlowych i finansowych. Podstawą jej działania jest to, że identyfikatory i hasła użytkowników, tak samo jak podane przez nich dane (np. numery kart kredytowych, adres wysyłkowy) są przechowywane na serwerach Microsoftu, co umożliwia dokonywanie zakupów i korzystanie z innych usług bez wielokrotnego logowania się w różnych serwisach. Bezpłatne konto Microsoft będzie nam potrzebne, jeżeli chcemy, aby ustawienia systemowe były automatycznie synchronizowane pomiędzy urządzeniami, do pobierania i kupowania dostępnych w Sklepie Windows (usłudze przypominającej Apple Store) aplikacji nowego typu oraz do korzystania z usługi Sky Drive. Posiadacze kont Microsoft mogą ponadto korzystać z innych usług firmy Microsoft, takich jak Hotmail czy Xbox LIVE. Aby założyć konto (konto Microsoft można też założyć bezpośrednio z poziomu systemu Windows 8.1): 1. Uruchom przeglądarkę Internet Explorer i połącz się z adresem https://signup.live.com. 2. Konto Windows Live ID można założyć: a. Jednocześnie zakładając konto pocztowe w usłudze MSN Hotmail. b. Używając posiadanego konta pocztowego. 3. Aby utworzyć konto, wystarczy wypełnić formularz na stronie WWW.

79

80

Aplikacje nowego typu

4. Pamiętaj, że jeżeli łączymy konto e-mail z kontem Windows Live ID, hasła do obu kont powinny się różnić. Nie należy więc używać hasła do konta pocztowego, którego użyliśmy jako identyfikatora Windows Live ID, jako hasła do konta Windows Live ID.

i

Osoba, która odgadnie nasze hasło do konta Windows Live ID, nie tylko będzie mogła zalogować się jako my do systemu Windows 8.1, ale w przypadku kont połączonych z kontami Hotmail odbierać nasze wiadomości e-mail, wysyłać e-maile w naszym imieniu, przeglądać nasz kalendarz czy nawet płacić za kupowane towary naszą kartą kredytową. Zakładając konto Windows Live ID, naprawdę warto poświęcić chwilę na wymyślenie hasła, które jest bezpieczne, czyli ma co najmniej 10 znaków i nie jest wyrazem żadnego języka (lub też naszym nazwiskiem uzupełnionym o datę urodzenia czy cyfry 123).

5. Po poprawnym wpisaniu danych czeka nas jeszcze zaakceptowanie umowy końcowego użytkownika. 6. Ostatnim etapem rejestracji będzie potwierdzenie odebrania informacji weryfikującej pod podanym adresem e-mail.

Przykładowe aplikacje nowego typu Po zainstalowaniu systemu Windows 8.1 będziemy mogli skorzystać z kilku preinstalowanych aplikacji nowego typu. Niektóre z nich związane są z internetem (i te zostały szczegółowo omówione w rozdziale 8.); aplikacje multimedialne przedstawiliśmy w rozdziale 7.; w tym miejscu jedynie zapoznamy się z zasadami pracy z aplikacjami nowego typu. Domyślnie na ekranie startowym znajdziemy dwie grupy aplikacji — wśród nich proste aplikacje informacyjne zatytułowane Wiadomości, Sport, Podróże, Finanse i Mapy. Żeby się z nimi zapoznać: 1. Przewiń w prawo (za pomocą gestu lub pokrętła myszy) ekran startowy. 2. Kliknij aplikację Sport — zostanie ona uruchomiona w trybie pełnoekranowym. 3. Przewijając ekran w prawo, wyświetlisz kolejne wiadomości, harmonogram rozgrywek i ulubione drużyny. 4. Możemy też wyświetlić listę kategorii — w tym celu należy zminimalizować zawartość ekranu.

Aplikacje nowego typu

5. Zamknij tę aplikację. Możemy to zrobić, łapiąc (myszą lub palcem) aplikację za jej górną krawędź (kształt kursora zmieni się w rękę) i przeciągając ją na sam dół ekranu startowego. Alternatywnym sposobem zamknięcia aplikacji jest naciśnięcie klawiszy Alt+F4. 6. Ponieważ dana aplikacja została przynajmniej raz uruchomiona, od teraz reprezentujący ją kafelek będzie pokazywał aktualne informacje. 7. Zapoznaj się z pozostałymi aplikacjami z tej grupy — pamiętaj, że każda z nich ma swój pasek aplikacji i pasek ustawień. Na przykład, żeby z pomocą aplikacji finansowej przeliczyć waluty: a. Uruchom aplikację Finanse. b. Wyświetl pasek aplikacji. c. Kliknij znajdującą się na górnym pasku aplikacji ikonę Waluty — zostaną wyświetlone aktualne kursy walut. d. Możesz też kliknąć znajdującą się na dolnym pasku aplikacji ikonę kalkulatora walut — zostanie wyświetlony prosty kalkulator pozwalający przeliczyć wartość kwoty w wybranych walutach.

7c

7b

7c

7d

7b

7d

8. Zakończ działanie aplikacji. 9. Uruchom Kalendarz — to jedna z nowych aplikacji Windows 8.1, która wymaga zalogowania się na konto Windows Live ID. 10. W pierwszej kolejności zostaniesz poproszony o potwierdzenie swojej tożsamości — w tym celu wpisz hasło chroniące lokalne konto.

81

82

Aplikacje nowego typu

11. Następnie wpisz swój login (adres e-mail będący identyfikatorem Windows Live ID). 11

12. Podaj chroniące to konto hasło (hasło do usługi Windows Live ID, nie hasło do powiązanego z nią konta e-mail).

12

13. Kliknij Dalej. 14 13

14. Jeżeli nie masz jeszcze konta Microsoft, kliknij odnośnik Utwórz nowe konto i wypełnij wyświetlony formularz.

15. Wyświetlone zostanie pytanie o sposób weryfikacji Twojej tożsamości. Najprostszym rozwiązaniem jest wpisanie wysłanego SMS-em na numer telefonu podany podczas zakładania konta Microsoft kodu. Proces ten jest o tyle ważny, że właśnie przeprowadzamy łączenie konta Microsoft z kontem użytkownika komputera. 16. Jeżeli byłeś zalogowany na inne konto Windows, pierwsze uruchomienie spowoduje wyświetlenie pytania o zsynchronizowanie kalendarza systemu Windows 8.1 z kalendarzem użytkownika — może to być kalendarz serwera Exchange lub innego serwera poczty elektronicznej. Nie synchronizuj na razie kalendarza (naciśnij Anuluj). 17. Domyślnie kalendarz wyświetlany jest w widoku miesięcznym. Żeby dodać nowy termin: a. Wyświetl pasek aplikacji. b. Kliknij znajdujący się w prawym rogu paska aplikacji przycisk Nowe (alternatywnym sposobem tworzenia terminów jest kliknięcie okienka dnia, w którym planujemy dane zdarzenie).

c c

d

c. Wprowadź dane dotyczące dodawanego terminu. d. Zapisz ten termin w kalendarzu.

Aplikacje nowego typu

Celem ostatniego ćwiczenia jest zapoznanie się z paskiem ustawień aplikacji nowego typu — pozwala on m.in. konfigurować aplikacje i współdzielić z innymi osobami przetwarzane w nich dane: 1. Po uruchomieniu Kalendarza wyświetl pasek Charm. 2. Wyświetl pasek Ustawienia. 3. W górnej części paska ustawień wyświetlone zostaną ustawienia bieżącej aplikacji, czyli Kalendarza. Wybierz sekcję Konta. 4. W tym momencie Kalendarz zsynchronizowany jest tylko z jednym kontem — kontem Windows Live ID, na które zalogowaliśmy się, uruchamiając tę aplikację. Kliknij Dodaj konto. 5. Kalendarz, tak samo jak kilka innych dołączonych do systemu Windows 8.1 aplikacji nowego typu, pozwala w prosty sposób korzystać z trzech rodzajów kont e-mail:

5a

a. kont założonych na serwerze Hotmail, b. kont założonych na serwerze Exchange,

5b

c. kont gmail. 5c

6. Wybierz odpowiedni typ konta. 7. Konfiguracja kont Hotmail i gmail sprowadza się do podania adresu e-mail i hasła. W przypadku konta na serwerze Exchange konieczne może być podanie dodatkowo adresu tego serwera i nazwy obsługiwanej przez ten serwer domeny. 8. Po kliknięciu Połącz w Kalendarzu pojawią się terminy zaplanowane w zsynchronizowanym Kalendarzu.

Sklep Windows Sklep Windows to jedyne miejsce, gdzie możemy znaleźć aplikacje nowego typu — w przeciwieństwie do klasycznych aplikacji Windows, aplikacje te nie mogą być instalowane z płyt DVD czy pobierane ze stron WWW. Wszystkie dostępne w Sklepie Windows aplikacje muszą przejść szczegółowe testy gwarantujące ich bezpieczeństwo. Ponadto każda dostępna w tym sklepie aplikacja musi obsługiwać zarówno klasyczny interfejs (a więc być sterowana za pomocą myszki i klawiatury), jak i interfejs dotykowy.

83

84

Aplikacje nowego typu

Oprócz darmowych, w Sklepie Windows znajdziemy płatne aplikacje — ich ceny mieszczą się w przedziale od 1,49 $ do 999,99 $ (a więc minimalna cena jest wyższa niż w innych sklepach, np. Sklepie Apple), a każdą aplikację możemy przed zakupem za darmo przetestować. Żeby zajrzeć do Sklepu Windows: 1. Uruchom aplikację Sklep. 2. Wyświetl pasek Charm i kliknij ikonę Ustawienia albo naciśnij kombinację klawiszy Windows+I. 3. W pierwszej kolejności należy skonfigurować nasze konto Windows Live ID: a. Kliknij odnośnik Twoje konto. b. Jeżeli nie byłeś wcześniej zalogowany, zaloguj się na swoje konto Windows Live ID. c. Ponieważ w Sklepie Windows obok bezpłatnych dostępne są też płatne aplikacje, przed dokonaniem zakupu konieczne jest podanie naszych danych teleadresowych oraz danych naszej karty kredytowej. d. Jeżeli nie chcesz potwierdzać kupna aplikacji, zmień ustawienia opcji Zawsze pytaj o hasło na Nie, my jednak odradzamy wybór tej opcji.

3c 3d

3e

e. Aplikacje nowego typu mogą być instalowane na maksymalnie pięciu urządzeniach — nazwy urządzeń, na których zainstalowałeś już takie aplikacje, będą widoczne w dolnej części ekranu. Zanim możliwe będzie zainstalowanie aplikacji na szóstym urządzeniu, jedno z wcześniejszych będziemy musieli usunąć.

4. Wróć do sklepu, a następnie raz jeszcze wyświetl pasek ustawień.

Aplikacje nowego typu

5. W sekcji Preferencje możesz wybrać: a. Czy interesują Cię aplikacje w języku polskim — odradzamy wybór tej opcji. b. Czy interesują Cię aplikacje oferujące ułatwienia dostępu, czyli opcje ułatwiające pracę osobom niedowidzącym lub niedosłyszącym. 6. W sekcji Aktualizacje aplikacji możesz: a. Wyłączyć lub włączyć domyślnie włączony mechanizm automatycznego, codziennego aktualizowania zainstalowanych aplikacji Windows 8.1. b. Zsynchronizować wykupione licencje (ta operacja jest wymaga tylko, jeżeli na liście licencji nie znajduje się któraś z zakupionych przez nas aplikacji). c. Po zapoznaniu się z listą najczęściej zadawanych pytań (dostępną w sekcji Warunki użytkowania) oraz licencją końcowego użytkownika możemy pobrać pierwszą aplikację ze sklepu. Instalujemy i odinstalowujemy aplikację nowego typu Jedną z zalet Sklepu Windows jest uproszczenie do maksimum procesu instalacji pobranych z niego aplikacji. Żeby zainstalować wybraną aplikację: 1. Uruchom aplikację Sklep. 2. Aplikacje podzielone są na kategorie. Ponieważ aplikacji w Sklepie jest sporo, najłatwiej jest je przeglądać według kategorii. W tym celu należy kliknąć prawym przyciskiem myszy wolny obszar ekranu i zaznaczyć interesującą nas kategorię. 3. Przypuśćmy, że interesują nas gry — po kliknięciu tej kategorii zostanie ona powiększona i będziemy mogli zapoznać się z jednym z kilku najpopularniejszych programów z wybranej kategorii. 4. Możemy też przeszukać Sklep Windows — w tym celu wystarczy wpisać fragment nazwy szukanej aplikacji i nacisnąć Enter. 4

3

85

86

Aplikacje nowego typu

5. Po znalezieniu interesującej Cię aplikacji kliknij jej ikonę. 6. Wyświetlone zostanie szerokie okienko z: a. Informacjami o samej aplikacji, w tym jej oceną, ceną, kategorią, opisem wymaganych uprawnień i klasyfikacją wiekową. b. Komentarzami innych użytkowników Sklepu Windows. c. Opisem producenta. d. Informacjami technicznymi. 7. Jeżeli chcesz poinformować znajomych o znalezionej aplikacji: a. Wyświetl pasek Charm. b. Kliknij Udostępnianie. c. Wybierz sposób wysłania znajomym linku do tej aplikacji — może to być wiadomość e-mail lub aplikacja do obsługi portali społecznościowych (te aplikacje zostały opisane w rozdziale 8.). 7c

8. Zainstaluj wybraną aplikację — proces instalacji będzie całkowicie automatyczny — i wyjdź ze sklepu. 9. Nowo zainstalowana aplikacja została automatycznie podpięta do ekranu startowego — uruchom ją. 10. Zakończ działanie aplikacji i odinstaluj ją. W tym celu kliknij kafelek aplikacji prawym przyciskiem myszy, a następnie kliknij znajdującą się na pasku konfiguracyjnym ikonę Odinstaluj i potwierdź swoją decyzję.

Dysk SkyDrive SkyDrive to usługa firmy Microsoft pozwalająca osobom posiadającym konto Microsoft przechowywać na wirtualnym dysku swoje pliki. Dostęp do takich plików mamy z każdego, podłączonego do internetu urządzenia, a więc zamiast nosić ze sobą dyski USB czy wysyłać do siebie samych wiadomości z załączonymi plikami, możemy po prostu zapisać je na dysku SkyDrive.

Aplikacje nowego typu

i

Bezpłatna wersja usługi SkyDrive pozwala na przechowywanie na wirtualnym dysku do 7 GB danych. Jeżeli potrzebujemy większego dysku wirtualnego, możemy go wykupić — dodatkowe 20 GB kosztuje mniej więcej 35 złotych rocznie, kolejne 50 GB to koszt 85 złotych rocznie, a za dalsze 100 GB zapłacimy około 170 złotych rocznie.

Windows 8.1 zawiera preinstalowaną aplikację nowego typu o nazwie SkyDrive. Żeby przy jej pomocy zapisać zdjęcia na wirtualnym dysku: 1. Uruchom aplikację SkyDrive. 2. Zaloguj się na swoje konto Windows Live ID. 3. Zostanie wyświetlona lista folderów i plików znajdujących się na Twoim dysku SkyDrive. 4. Żeby zapisać pliki w wybranym folderze (np. folderze Dokumenty): a. Kliknij ten folder. b. Wyświetl pasek właściwości (kliknij prawym przyciskiem myszy pusty fragment ekranu). c. Kliknij ikonę Dodaj pliki. d. Otwórz folder zawierający dodawane pliki. e. Zaznacz je i kliknij Kopiuj do usługi SkyDrive. 4d

4e

4e

87

88

Aplikacje nowego typu

5. Zapisane na dysku SkyDrive pliki otworzymy we właściwej aplikacji, po prostu ją klikając, tak samo jak pliki zapisane na lokalnym dysku. 6. Najszybszym sposobem na pobranie lub usunięcie wszystkich plików z wybranego folderu jest: a. Wyświetlenie paska aplikacji. b. Wybranie opcji Zaznacz wszystkie. c. A następnie kliknięcie ikony Pobierz lub Usuń.

6c 6a

6b

Skype Aplikacją o której jedynie wspominamy, z powodu jej dołączenia do systemu Windows 8.1, jest popularny komunikator internetowy Skype. Po tym jak w październiku 2011 firma Microsoft przejęła grupę Skype, rozpoczęła ona intensywne prace nad zintegrowaniem tego komunikatora z swoimi systemami operacyjnymi. Wraz z premierą Windows 8.1 proces ten został zakończony, a Skype zastąpił mało popularną aplikację Messenger. W rezultacie możemy teraz prowadzić rozmowy (głosowe i tekstowe) z poziomu ekranu blokady, z wykorzystaniem menu kontekstowego przeglądarki Internet Explorer, a sam Skype może powiadamiać nas o nieodebranych połączeniach.

Ɣ :\ĂZLHWODQLHSXOSLWXEH]SRĂUHGQLR SRXUXFKRPLHQLXV\VWHPX Ɣ 2NQDUöĝQ\FKSURJUDPöZVÈGRVLHELH SRGREQH Ɣ *G]LHV]XNDÊSRPRF\" Ɣ 1DMZDĝQLHMV]HRNQRV\VWHPX Ľ(NVSORUDWRUSOLNöZ

3

Stara twarz Windows, czyli pulpit i okna Nazwa systemu operacyjnego — Windows — pochodzi od jego bardzo charakterystycznej cechy — komunikuje się on z użytkownikami poprzez okna. I chociaż Windows 8.1 został wzbogacony o zupełnie nowy interfejs, to użytkownicy komputerów nadal wiele czasu będą spędzać, pracując z klasycznym pulpitem i znanymi z poprzednich wersji okienkami. Nie tylko uruchomienie tradycyjnych programów spowoduje automatyczne przełączenie nas na klasyczny pulpit, ale również niektóre często wykonywane operacje, między innymi kopiowanie plików, przeprowadzane są za pomocą okienek. Dzięki lekturze tego rozdziału dowiesz się, jak zmieniać rozmiary okien, uruchamiać i kończyć działanie programów oraz jak przełączać się pomiędzy działającymi oknami klasycznych programów Windows. Poznasz też bardzo ważne okno systemowe — okno Eksploratora plików, za pomocą którego możesz nie tylko tworzyć, usuwać czy kopiować pliki i foldery, ale również wyszukiwać i organizować dane, uruchamiać zadania administracyjne itd.

90

Wyświetlanie pulpitu bezpośrednio po uruchomieniu systemu

Wyświetlanie pulpitu bezpośrednio po uruchomieniu systemu Domyślnie, po zalogowaniu się do systemu Windows 8.1 wyświetlany jest nowy ekran startowy, opisany w poprzednim rozdziale. Jednak wielu użytkowników komputerów PC i laptopów na co dzień pracuje z klasycznym pulpitem. Windows 8.1 pozwala zmienić to domyślne działanie i bezpośrednio po zalogowaniu się użytkownika wyświetlić ten pulpit. W tym celu należy: 1. Wyświetlić pulpit (można to zrobić, naciskając klawisz Windows). 2. Kliknąć prawym przyciskiem myszy wolny obszar paska zadań (paska znajdującego się na dole ekranu). 3. Z menu kontekstowego wybrać Właściwości.

4

4. Przejść na zakładkę Nawigacja. 5. Zaznaczyć pole wyboru Po zalogowaniu lub zamknięciu wszystkich aplikacji na ekranie przejdź do pulpitu zamiast do ekranu startowego.

5

6. Potwierdzić swoją decyzję, klikając OK.

6 2

Okna różnych programów są do siebie podobne

Okna różnych programów są do siebie podobne Każdy uruchomiony program, otwarty plik czy folder wyświetlany jest w oknie, dlatego tak ważna jest umiejętność pracy z tym elementem systemu Windows 8.1.

Wspólne elementy okien Wszystkie okna, niezależnie od różnorodnej ich zawartości, posiadają pewne elementy wspólne. Jednym z takich elementów są otaczające je ramki. Na ramkach znajdują się: 1. Pasek tytułowy zawierający ikonę menu systemowego, nazwę okna lub wyświetlonego w nim programu oraz przyciski umożliwiające określenie wielkości okna i jego zamknięcie. Pasek tytułowy pozwala: a. Przywrócić oryginalny rozmiar okna — wystarczy kliknąć go dwa razy. b. Przesunąć okno w dowolne miejsce pulpitu — w tym celu należy umieścić wskaźnik myszy na pasku tytułowym, nacisnąć lewy przycisk myszy, przeciągnąć okno w wybrane miejsce i puścić przycisk myszy. 2. Na pasku tytułowym umieszczone są dodatkowo trzy przyciski: a. Przycisk Minimalizuj — Po jego kliknięciu okno znika z ekranu i jest reprezentowane przez ikonę na pasku zadań. Aby powtórnie wyświetlić okno, kliknij tę ikonę. b. Przycisk Maksymalizuj — Jego kliknięcie sprawia, że okno zajmuje cały obszar ekranu. W trybie pełnoekranowym przycisk Maksymalizuj zostaje zastąpiony przyciskiem Przywróć. Kliknięcie tego przycisku spowoduje przywrócenie poprzedniego rozmiaru okna. Przycisk ten reprezentowany jest przez dwa malutkie okna i znajduje się pomiędzy przyciskami Minimalizuj oraz Zamknij. c. Przycisk Zamknij — Jego kliknięcie spowoduje zamknięcie okna i wyłączenie działającego w nim programu, jednocześnie zniknie także przycisk reprezentujący okno na pasku zadań. Jeśli przed zamknięciem okna pracowałeś nad jakimś dokumentem i wcześniej go nie zapisałeś, to teraz będziesz miał okazję, żeby to zrobić. 3. Większość okien ma także, umieszczony w prawym dolnym rogu, specjalny uchwyt zmiany wielkości, który jest na tyle duży, iż z łatwością można umieścić na nim wskaźnik myszy.

91

92

Okna różnych programów są do siebie podobne

2a

2c 2b

4

4

3

4. Jeżeli obszar okna nie jest wystarczający do wyświetlenia wszystkich danych, automatycznie pojawią się paski (pionowy, poziomy lub oba) przewijania — za ich pomocą możesz przewijać widoczną zawartość okna. 5. Wiele okienek ma menu główne wyświetlane poniżej górnej krawędzi okna. W systemie Windows 8.1 stosowane są dwa typy menu głównego: standardowe oraz wprowadzona w pakiecie Office 2007 Wstążka. a. Każda z opcji standardowego menu zawiera kolejne podmenu; aby je otworzyć, wystarczy kliknąć lewym przyciskiem myszy daną opcję. Jeśli wolisz posługiwać się klawiaturą, a nie myszą, to każde z tych menu możesz otworzyć, wciskając klawisz Alt i podkreśloną literę z nazwy wybranej opcji menu standardowego. Na przykład naciśnięcie kombinacji klawiszy Alt+P spowoduje wyświetlenie menu odpowiadającego opcji Plik. Opcję z rozwiniętego menu można wybrać, posługując się przyciskami strzałek, skrótem klawiszowym lub myszą. Kiedy klawiszami strzałek zaznaczysz odpowiednią opcję, uaktywnij ją, naciskając klawisz Enter.

5a

Okna różnych programów są do siebie podobne

b. W przypadku programów umożliwiających wykonanie wielu różnych operacji standardowe menu byłoby zbyt rozbudowane i zajmowałoby zbyt wiele miejsca na ekranie, dlatego zastąpiła je Wstążka. W przeciwieństwie do standardowego menu wyświetlana w danym momencie zawartość Wstążki zależy od typu wykonywanych w programie operacji. Dzięki temu większą część Wstążki zajmuje pasek narzędzi — żeby wykonać daną operację, wystarczy kliknąć ikonę odpowiedniego narzędzia lub nacisnąć klawisz Alt i wybrać odpowiedni skrót klawiszowy.

5b

c. Wielu osobom, które wcześniej nie używały Wstążki, największy problem sprawi znalezienie najczęściej stosowanych poleceń, takich jak Zapisz jako lub Otwórz. Podpowiadamy — żeby wyświetlić te polecenia, należy kliknąć znajdującą się w lewym rogu Wstążki ikonę Plik. 5c

6

93

94

Okna różnych programów są do siebie podobne

6. Niektóre okna, oprócz menu głównego, posiadają także, często domyślnie ukryte, paski narzędzi, które pozwalają na szybkie wywołanie najczęściej używanych poleceń danego programu. Aby je wyświetlić, należy kliknąć prawym przyciskiem myszy górną krawędź okna i wybrać z menu kontekstowego te paski narzędzi, które chcesz wyświetlić. Paski te wyświetlane są poniżej menu głównego. 7. Pasek stanu wyświetlany wzdłuż dolnej krawędzi okna prezentuje informacje o bieżącym działaniu programu. Uchwyt zmiany wielkości znajdujący się w prawym dolnym rogu okna jest widoczny wyłącznie po wyświetleniu paska stanu. Aby wyświetlić lub ukryć pasek stanu, wybierz z menu głównego opcję Widok/Pasek stanu lub kliknij prawym przyciskiem myszy górną krawędź okna programu i w menu kontekstowym zaznacz pasek stanu. Zmiana rozmiarów okna Najprostszym sposobem na zmianę rozmiaru okna jest umieszczenie kursora myszy na jego rogu lub krawędzi — jego wygląd się zmieni. Przytrzymując naciśnięty lewy przycisk myszy, będziesz mógł płynnie zmieniać wielkość okna. Po zwolnieniu lewego przycisku okno będzie miało ustalony przez Ciebie rozmiar.

Nawigacja Aero Interfejs Aero został wprowadzony w Windows Vista i następnie rozbudowany o kilka przydatnych technik przełączania pomiędzy oknami oraz kontrolowania ich wyglądu i układu w systemie Windows 7. W systemie Windows 8.1 efekty graficzne Aero (takie jak półprzeźroczyste obramowania okien) nie są już dostępne — firma Microsoft uznała, że ważniejsze od tego typu efektów jest maksymalne wydłużenie czasu pracy urządzeń zasilanych z baterii, ponadto tego typu efekty graficzne nie są zgodne z wytycznymi nowego interfejsu Windows 8.1 (którego podstawową zasadą jest Treść jest ważniejsza niż forma). Na szczęście, mechanizmy Aero związane z sterowaniem okienkami pozostały i uzupełniają one przedstawione w poprzednich punktach metody wykonywania standardowych operacji: 1. Chcąc zmaksymalizować okno, możemy przeciągnąć je do górnej krawędzi pulpitu. Żeby przeciągnąć okno: a. Umieść kursor myszki nad jego paskiem tytułowym. b. Wciśnij i przytrzymaj lewy przycisk myszki. c. Przesuń kursor myszki (w tym przypadku na samą górę pulpitu). d. Puść lewy przycisk myszki.

Okna różnych programów są do siebie podobne

2. Żeby zmaksymalizować okno w pionie (czyli maksymalnie zwiększyć jego wysokość bez zmieniania szerokości): a. Ustaw kursor myszki nad dolną lub górną krawędzią okna (wybierz tę, która znajduje się bliżej krawędzi pulpitu). b. Kursor myszki zmieni kształt i będzie wyglądał jak skierowane w górę i dół strzałki — przytrzymaj lewy przycisk myszki i przesuń krawędź okna do krawędzi pulpitu. c. Puść lewy przycisk myszki. 3. Aby rozmieścić okna w pionie (np. w celu porównania ich zawartości), możemy przeciągnąć je do lewej lub prawej krawędzi pulpitu. 4. Żeby przywrócić poprzednią wielkość okna, przeciągnij je od krawędzi pulpitu i upuść w dowolnym miejscu. 5. Żeby zminimalizować wszystkie otwarte okna z wyjątkiem jednego: a. Ustaw kursor myszki nad paskiem tytułowym wybranego programu. b. Wciśnij i przytrzymaj lewy przycisk myszki. c. Poruszaj kilka razy energicznie kursorem w lewo i prawo, tak jakbyś potrząsał wybranym oknem — wszystkie pozostałe okna zostaną zminimalizowane. 6. Żeby przywrócić ukryte okna, raz jeszcze potrząśnij aktywnym oknem.

Otwieranie plików i uruchamianie programów Dwukrotne kliknięcie lewym przyciskiem myszy dowolnego pliku lub ikony spowoduje: 1. Uruchomienie skojarzonego z tym typem plików programu i otwarcie w nim pliku, na przykład kliknięcie dokumentu tekstowego spowoduje wyświetlenie go w edytorze tekstu. Jeżeli dwukrotnie klikniemy plik graficzny, będziemy mieli okazję zobaczyć, jak przenikają się oba interfejsy Windows 8.1 — domyślnie pliki graficzne wyświetlane są w aplikacji nowego typu, a więc po jej uruchomieniu zostaniemy przełączeni do tego interfejsu. Niestety, po zamknięciu aplikacji Zdjęcia wyświetlony zostanie ekran startowy, a nie folder z plikami, które właśnie przeglądaliśmy — żeby do niego wrócić, będziemy musieli nacisnąć klawisz Windows. 2. Wyświetlenie informacji o niemożliwości otworzenia pliku tego typu (pliku o danym rozszerzeniu) i pytania o sposób rozwiązania zaistniałego problemu:

95

96

Okna różnych programów są do siebie podobne

2a 2b

a. Wybór pierwszej opcji przeniesie nas do Sklepu Windows. Niestety, dostępne w nim aplikacje nie zostaną w żaden sposób przefiltrowane pod kątem zgodności z plikiem, który próbujemy otworzyć. b. Wybór drugiej opcji spowoduje wyświetlenie listy sugerowanych, zainstalowanych na naszym komputerze aplikacji.

3. W związku z tym, że odwiedzenie Sklepu Windows na niewiele się przyda, do otworzenia pliku spróbujemy użyć jednej z zainstalowanych aplikacji: a. Jeżeli żadna z najczęściej używanych aplikacji nie umożliwi otwarcia tego typu pliku, poniżej znajdziemy przycisk pozwalający przeglądać dysk komputera w poszukiwaniu właściwego programu.

3b

3a

b. Zwróć uwagę, że pole wyboru Użyj tej aplikacji do otwierania plików w Windows 8.1 nie jest zablokowane (tak jak to miało miejsce w Windows 7, gdzie tylko administrator mógł na trwałe skojarzyć typ plików z programem używanym do otwierania plików o tym samym rozszerzeniu) — jego zaznaczenie spowoduje, że od teraz pliki tego typu będą automatycznie otwierane przy pomocy wybranego programu.

Natomiast dwukrotne kliknięcie pliku wykonywalnego (pliku programu) spowoduje jego uruchomienie.

i

Typowym sposobem uruchamiania programów jest korzystanie z opisanego w poprzednim rozdziale ekranu startowego. Umożliwiający przeglądanie i uruchamianie dowolnych plików Eksplorator plików został opisany w dalszej części tego i w 6. rozdziale. Użytkownicy klasycznych, wyposażonych w klawiatury urządzeń do uruchamiania programów będą też z pewnością regularnie korzystali z kombinacji klawiszy Windows+R.

Okna różnych programów są do siebie podobne

Zmiana programu powiązanego z plikami danego typu Instalator programów automatycznie wiąże je z plikami określonych typów (plikami o pewnych rozszerzeniach1). To dlatego po zainstalowaniu np. nowego programu multimedialnego dwukrotne kliknięcie pliku muzycznego spowoduje jego odtworzenie za pomocą programu ostatnio zainstalowanego, a nie tego samego, co wcześniej. Możemy jednak w każdej chwili zmienić program powiązany z plikami danego typu. W tym celu: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+E. W rezultacie zostanie uruchomiony Eksplorator plików. 2. Znajdź plik o rozszerzeniu, które chcesz powiązać z innym programem (informacje na temat wyszukiwania plików znajdują się w rozdziale 6.). 3. Kliknij ten plik prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierz opcję Otwórz za pomocą. 4. Domyślnie na liście aplikacji, które mogą być używane do otwierania plików tego typu, będzie tylko jedna — ta, z którą pliki zostały skojarzone. Żeby wyświetlić dodatkowe aplikacje, kliknij odnośnik Więcej opcji. 5. Upewnij się, czy zaznaczone jest pole wyboru Użyj tej aplikacji do otwierania plików. 6. Kliknij aplikację, której chcesz użyć do otwierania plików wybranego typu. 7. Widoczna przy nazwie pliku ikona skojarzonego z nim programu zmieni się, a sam plik zostanie otworzony w wybranej aplikacji. Od teraz dwukrotne kliknięcie plików tego samego typu spowoduje ich otworzenie w nowym programie.

Zamykanie programów za pomocą Menedżera zadań Zamknąć okno programu możesz, albo klikając umieszczony w prawym górnym rogu przycisk Zamknij, albo wybierając odpowiednie polecenie z menu — z reguły jest to polecenie Zamknij znajdujące się w menu Plik. Możesz również zamknąć dowolne okno (w tym okno programu, który przestał działać) za pomocą systemowego Menedżera zadań. W tym celu: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+Shift+Esc albo kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar paska zadań (więcej informacji na temat paska zadań znajdziesz w następnym rozdziale) i z menu kontekstowego wybierz opcję Menedżer zadań. 1

Rozszerzeniem pliku jest występująca po ostatniej kropce część jego nazwy, najczęściej trzy- lub czteroliterowa. Domyślnie rozszerzenia plików powiązanych z jakimkolwiek programem nie są wyświetlane, zamiast tego z lewej strony nazwy pliku umieszczona jest ikona skojarzonego z nim programu.

97

98

Okna różnych programów są do siebie podobne

2. Na liście aplikacji zaznacz tę, której działanie chcesz zakończyć. 2

3. Kliknij przycisk Zakończ zadanie. 3

4. Wybrana aplikacja zostanie natychmiast zamknięta. Oznacza to, że otwarte w niej pliki nie zostaną zapisane, a więc ten sposób kończenia pracy programów może spowodować utratę przetwarzanych w nich danych.

Przełączanie okien Tylko jedno okno może być w danym momencie aktywne (pierwszoplanowe). System Windows 8.1 jest systemem wielozadaniowym (czyli jednocześnie możemy uruchomić w nim dowolną liczbę programów), ale komunikować się z nimi za pomocą myszki lub klawiatury musimy po kolei. Przełączać się pomiędzy otwartymi oknami — czyli zmieniać aktywne okno — można na cztery sposoby: 1. Przy użyciu kombinacji klawiszy Alt+Tab (ten sposób jest też dostępny dla aplikacji nowego typu) — po ich naciśnięciu wyświetlone zostaną ikony wszystkich otwartych okien. Przytrzymując na chwilę klawisz Tab na wybranym oknie programu, zobaczysz zarówno jego ikonę, jak i miniaturę. Te miniatury pozwalają sprawdzić działanie programu bez konieczności przełączania się do niego. Żeby przełączyć się do następnego okna, naciśnij klawisz Tab.

1

2. Przy użyciu kombinacji klawiszy Alt+Esc (ten sposób jest też dostępny dla aplikacji Windows 8.1) — po jej naciśnięciu przełączymy się do następnego otwartego okna.

Okna różnych programów są do siebie podobne

3

i

3. Przy użyciu kombinacji klawiszy Windows+T — w tym przypadku podświetlane będą kolejne znajdujące się na pasku zadań ikony uruchomionych programów. Żeby wyświetlić okno wybranego programu, należy nacisnąć klawisz Enter.

Zwróć uwagę, że klasyczny pulpit też jest traktowany jako okno — jest oknem systemu operacyjnego — a więc w dowolny z przedstawionych powyżej sposobów możemy zminimalizować wszystkie otwarte okna i przełączyć się do pustego pulpitu.

Natomiast znany z Windows 7 sposób przełączania okien przy użyciu kombinacji klawiszy Windows+Tab (w Windows 7 naciśnięcie tej kombinacji klawiszy powodowało wyświetlenie dużych, umieszczonych pod kątem miniatur okien, które na bieżąco pokazywały działanie uruchomionych programów) w Windows 8.1 jest zarezerwowany wyłącznie dla aplikacji nowego typu.

Skróty klawiszowe Wiele z opisanych w tym punkcie operacji można przeprowadzić za pomocą skrótów klawiszowych, a więc bez odrywania rąk od klawiatury. Co więcej, niektóre operacje można wykonać tylko w ten sposób: 1. Kombinacja klawiszy Windows+Home minimalizuje wszystkie okna programów z wyjątkiem bieżącego. Ponowne naciśnięcie tych klawiszy przywraca na pulpit wszystkie okna. 2. Kombinacja klawiszy :LQGRZVVWU]DïNDZJöUÚ maksymalizuje (wyświetla na całym pulpicie) aktywne okno. 3. Kombinacja klawiszy :LQGRZVVWU]DïNDZGöï ma dwa działania: a. Jeżeli aktywne okno było zmaksymalizowane, przełącza je w tryb okienkowy. b. Aktywne okno wyświetlane w trybie okienkowym zostanie zminimalizowane. 4. Kombinacja klawiszy Windows+M minimalizuje wszystkie otwarte okna. 5. Kombinacje klawiszy :LQGRZVVWU]DïNDZSUDZR oraz :LQGRZVVWU]DïNDZOHZR maksymalizują aktywne okno w pionie i przypinają je do prawej lub lewej krawędzi pulpitu.

99

100

Okna różnych programów są do siebie podobne

6. Jeżeli używamy kilku monitorów, kombinacje klawiszy :LQGRZV6KLIWVWU]DïND ZSUDZR oraz:LQGRZV6KLIWVWU]DïNDZOHZR przenoszą aktywne okno na lewy lub prawy monitor. 7. Kombinacja klawiszy Windows+P pozwala (o ile do komputera podłączony jest drugi ekran): a. Wyświetlić pulpit tylko na głównym ekranie. b. Wyświetlić kopię pulpitu na podłączonym do komputera projektorze. c. Rozszerzyć pulpit na monitor i projektor. d. Przenieść pulpit na projektor. 8. Jeżeli przytrzymując klawisz Windows, naciśniemy klawisz +, uruchomimy program Lupa: a. Zwiększyć lub zmniejszyć powiększenie widocznego w nim fragmentu pulpitu (powiększany jest ten fragment, w którym znajduje się kursor myszki) możemy klawiszami + oraz –. b. Przesuwać powiększony fragment pulpitu możemy, ustawiając kursor myszki przy jego odpowiedniej krawędzi. c. Żeby wyłączyć lupę, należy kliknąć lewym przyciskiem myszki jej ikonę — spowoduje to wyświetlenie klasycznego okna programu Lupa, zawierającego m.in. przycisk Zamknij. d. Kombinacja klawiszy Ctrl+Alt+D dzieli pulpit na dwie części: w górnej będziemy widzieli powiększony fragment, wybrany w dolnej części. e. Kombinacja klawiszy Ctrl+Alt+L włącza tryb soczewki, w którym możemy powiększyć wybrany fragment ekranu. W tym trybie możemy też odwrócić kolory powiększanej części ekranu — w tym celu należy nacisnąć kombinację klawiszy Ctrl+Alt+I.

8a 8e

9. Zamknąć aktywne okno (jeżeli żadne okno nie będzie aktywne, zamknięty zostanie system Windows 8.1) możemy kombinacją klawiszy Alt+F4.

Gdzie szukać pomocy?

Gdzie szukać pomocy? Centrum pomocy technicznej pojawiło się pierwszy raz w systemie Windows XP. Wtedy była to niezbyt udana próba połączenia specjalistycznej dokumentacji z szeroką gamą narzędzi diagnostycznych, a centrum pomocy zamiast pomagać, odstraszało użytkowników mnóstwem niewiele im mówiących opcji. W Windows 8.1 opcje pomocy są znacznie łatwiejsze w użyciu.

i

Najczęściej występujące problemy można rozwiązać automatycznie, za pomocą narzędzi opisanych w rozdziale 5.

Pomoc i obsługa techniczna jest miejscem, w którym użytkownik znajdzie odpowiedź na swoje pytania dotyczące pracy z systemem. Aby je uruchomić: 1. Po przełączeniu się na klasyczny pulpit wyświetl pasek Charm — obecność tego paska na klasycznym pulpicie to kolejny przykład na przenikanie się starego i nowego interfejsu Windows 8.1. 2. Wybierz Ustawienia, a następnie Pomoc — wyświetlone zostanie okienko Pomocy i obsługi technicznej.

5a

5b

5c

3. Informacje dostępne w Pomocy i obsłudze technicznej pochodzą nie tylko z zapisanych na dysku plików, ale również ze źródeł internetowych — sprawdź, czy w prawym dolnym rogu okna pomocy widoczne są reprezentująca internet ikona kuli ziemskiej i przycisk Pomoc online. 4. Jeżeli zamiast nich widoczny jest przycisk Pomoc offline, a masz połączenie z internetem, kliknij przycisk Pomoc online i przełącz się do trybu online. 5. Tę samą operację można przeprowadzić: a. Klikając ikonę ustawień.

3

b. Zaznaczając pole wyboru Uzyskaj Pomoc w trybie online. c. Klikając OK.

101

102

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

Zasoby pomocy technicznej mogą być przeszukiwane pod kątem interesujących nas tematów: 1. Wpisz w polu wyszukiwania dowolną frazę (np. NRQWURODG]LHFL) i kliknij ikonę lupy. 2. W głównym oknie pomocy wyświetlone zostaną posortowane według trafności odnośniki do znalezionych artykułów i samouczków. 3. Wyświetl interesujący Cię artykuł. Artykuły pomocy są interaktywne: a. Zaznaczone na zielono hasła mają opisowe definicje — żeby je zobaczyć, kliknij takie hasło. b. Zaznaczone na niebiesko opcje to odnośniki do opisywanych funkcji — po ich kliknięciu otworzone zostanie okno odpowiedniego programu. 4. Klikając ikonę drukarki, możesz wydrukować znaleziony artykuł. Kliknij znajdującą się po jej lewej stronie ikonę domku — wrócisz do głównej strony pomocy. Drugim sposobem korzystania z pomocy jest przeglądanie jej jak podręcznika lub instrukcji obsługi: 1. Kliknij odnośnik Przeglądaj pomoc. 2. W oknie pomocy wyświetlony zostanie spis treści — kliknij odnośnik do interesującego Cię zagadnienia (np. odnośnik Bezpieczeństwo i prywatność). 3. Wyświetlona zostanie lista tematów i kategorii dotyczących bezpieczeństwa i prywatności użytkowników. 4. Kliknij odnośnik do tematu poświęconego aktualizacji komputera — wyświetlona zostanie kolejna lista odnośników do związanych z tym tematem zagadnień. 5. Kliknij odnośnik do tematu związanego ze sprawdzaniem, czy zainstalowane są wszystkie dostępne aktualizacje, i zapoznaj się z wybranym artykułem.

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików Eksplorator plików, następca znanego z poprzednich wersji systemu Eksploratora Windows, to wydajne i łatwe w użyciu narzędzie umożliwiające zarządzanie zasobami komputera, przede wszystkim dyskami, plikami i folderami. W porównaniu z wcześniejszą wersją Eksplorator, dzięki uzupełnieniu o Wstążkę, zapewnia lepszą kontrolę i dostęp do większej liczby informacji, jednocześnie upraszczając pracę z plikami.

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

Najważniejsze elementy Eksploratora plików rzeczywiście ułatwiają pracę z plikami i folderami: 1. Funkcja szybkiego wyszukiwania jest dostępna zawsze, gdy trzeba natychmiast znaleźć pliki. 2. Okienko nawigacji zawiera listę najczęściej odwiedzanych lokalizacji, w tym biblioteki i ulubione foldery użytkownika czy udostępnione w sieci zasoby — te typy obiektów opisaliśmy dokładnie w dalszych rozdziałach książki. 3. Okienko podglądu i ikony zawartości plików umożliwiają wyświetlenie pierwszej strony dokumentu, podgląd fotografii lub okładek płyt bezpośrednio w oknie Eksploratora, co znacznie upraszcza znalezienie odpowiednich plików. 4. Na Wstążce automatycznie widoczne są tylko te zadania, które najlepiej odpowiadają wykonywanym właśnie operacjom (żeby rozwinąć Wstążkę, kliknij znajdujący się w prawym górnym rogu przycisk strzałki). Na przykład: a. Jeżeli w głównym okienku Eksploratora widoczne będą pliki graficzne lub zawierające takie pliki foldery, na Wstążce pojawi się dodatkowa zakładka Narzędzie obrazów, za pomocą której będziemy mogli m.in. wyświetlić te pliki jako pokaz slajdów. b. Zaznaczenie w głównym oknie Eksploratora plików graficznych pozwoli dodatkowo: i. Obrócić je wszystkie naraz w prawo lub lewo o 90 stopni. ii. Ustawić je jako tło pulpitu.

i

ii 4a 1

2

4a

103

104

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

c. Jeżeli w głównym okienku zaznaczymy plik wykonywalny, zakładka Narzędzia aplikacji pozwoli nam: i. Przypiąć wybrany program do paska zadań. ii. Uruchomić ten program z uprawnieniami administratora. iii. Uruchomić go z uprawnieniami wskazanego użytkownika.

i ii

iv iii

iv. Rozwiązać problem ze zgodnością programu z systemem Windows 8.1.

d. Po wyświetleniu w głównym okienku Eksploratora dysku pojawi się zakładka Narzędzia dysku, pozwalająca m.in.: i. Zaszyfrować ten dysk funkcją BitLocker. ii. Zdefragmentować znajdujące się na tym dysku pliki.

i

ii

iii

iv

v

iii. Oczyścić dysk poprzez usunięcie niepotrzebnych plików tymczasowych. iv. Sformatować dysk. v. W przypadku napędów DVD — wysunąć płytę czy rozpocząć jej odtwarzanie.

e. Jedną ze standardowych zakładek nowej Wstążki, dostępnych dla wszystkich plików, folderów i bibliotek, jest zakładka Narzędzia główne. Pozwala ona nie tylko wykonywać typowe operacje (takie jak kopiowanie, przenoszenie, usuwanie czy zmienianie nazwy), ale również kopiować do schowka ścieżkę wskazującą na zaznaczony plik czy folder.

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

f. Do wyświetlania (w bieżącej lokalizacji) okna wiersza polecenia możemy użyć menu Plik. Zawiera ono opcje pozwalające: i. Otworzyć nowe okienko Eksploratora (uruchomione przez ten sam lub osobny proces). ii. Wyświetlić w bieżącej lokalizacji okienko wiersza polecenia (działające ze standardowymi lub administracyjnymi uprawnieniami). i ii

ii iii

iii. Wyświetlić w bieżącej lokalizacji okienko wiersza edytora PowerShell (działające ze standardowymi lub administracyjnymi uprawnieniami).

Komputer Po naciśnięciu kombinacji klawiszy Windows+E wyświetlone zostanie podobne do poniższego okno Eksploratora plików — chociaż zawartość okna będzie różna, to nie ulegnie zmianie kilka jego elementów:

i

Eksplorator plików można też uruchomić, klikając znajdującą się z lewej strony paska zadań ikonę folderu. W takim przypadku w głównym oknie Eksploratora zobaczymy listę standardowych folderów, dysków i lokalizacji sieciowych.

1. Okienko nawigacji — za jego pomocą możesz zmienić zawartość głównego okna Eksploratora; wystarczy kliknąć widoczny w nim odnośnik, żeby zobaczyć dokumenty, obrazy czy posłuchać muzyki. Okienko to zawiera:

1

105

106

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

a. Ulubione — domyślnie na liście ulubionych znajdują się ostatnio wyświetlane miejsca, folder Pobieranie i Pulpit. Żeby dodać lokalizację do listy ulubionych: i. Wyświetl ją w głównym okienku Eksploratora.

ii

a b iii

i

c

ii. Kliknij prawym przyciskiem myszy Ulubione. iii. Wybierz z menu kontekstowego opcję Dodaj bieżącą lokalizację do ulubionych.

b. Dysk SkyDrive. Ten całkowicie zintegrowany z systemem wirtualny dysk został opisany w rozdziale 6. c. Skróty do grupy domowej, komputera i sieci. Sieciom i grupom domowym został poświęcony rozdział 8. 2. Przyciski Wstecz i Dalej — pozwalają szybko przywrócić jedną z poprzednio wyświetlanych zawartości. Z prawej strony przycisku Dalej widoczna jest mała, skierowana w dół strzałka — po jej kliknięciu lewym przyciskiem myszy zobaczysz listę ostatnio odwiedzanych lokalizacji. 3. Pasek adresu — pozwala zastąpić bieżącą zawartość głównego okna Eksploratora nową. Po zasobach komputera możesz nawigować na kilka sposobów: a. Klikając wolny obszar paska adresu lewym przyciskiem myszy (w tym momencie zobaczysz w nim ścieżkę do bieżącej lokalizacji) i wpisując adres nowej lokalizacji, na przykład d:, c:\Windows. b. Możesz również wpisać nazwy typowych lokalizacji, na przykład: 3DQHO6WH rowania, 'RNXPHQW\, .RPSXWHU. Eksplorator plików będzie Ci pomagał, wyświetlając możliwe lokalizacje, na przykład po wpisaniu litery P zobaczysz listę lokalizacji zaczynających się na tę literę, a po dopisaniu litery X — pulpit.

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

3b

3c

c. Żeby wyświetlić którąś z tych lokalizacji, wystarczy wybrać jej nazwę i nacisnąć klawisz Enter lub kliknąć przycisk Przejdź do. d. Możesz też sam wybrać lokalizację. Jeżeli jest ona widoczna, wystarczy ją kliknąć lewym przyciskiem myszy, w przeciwnym razie należy kliknąć strzałkę widoczną tuż za lokalizacją nadrzędną (na przykład, żeby przejść do dowolnego dysku twardego, należy kliknąć strzałkę widoczną po prawej stronie Komputera, a chcąc przejść do folderu znajdującego się na dysku C: — strzałkę widoczną po prawej stronie litery tego dysku) i z wyświetlonej listy wybrać żądaną lokalizację.

3d

4. Przycisk odświeżania zawartości — po jego kliknięciu bieżąca zawartość głównego okna Eksploratora zostanie odświeżona. Ten przycisk na czas wyszukiwania zostaje zastąpiony przyciskiem Stop. 5. Pasek wyszukiwania — wpisując w nim dowolną frazę, rozpoczniesz przeszukiwanie zasobów komputera widocznych w głównym oknie. Jeżeli bieżącym widokiem jest Komputer, przeszukane zostaną wszystkie dyski twarde. Więcej informacji na temat wyszukiwania i katalogowania danych znajduje się w rozdziale 6. 6. Domyślnie ukrytą Wstążkę. Pozwalający ją wyświetlić lub ukryć przycisk znajduje się powyżej paska adresu (Wstążkę można też rozwinąć i zwinąć kombinacją klawiszy Ctrl+F1).

107

108

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

7. Na Wstążce znajdują się podzielone na zakładki przyciski najczęściej wykonywanych zadań — wiemy już, że ich lista zmienia się w zależności od tego, co oglądamy w głównym okienku. Wybierając Komputer i zaznaczając dysk c:, będziemy mogli m.in: a. Na zakładce Komputer wyświetlić właściwości systemu, zarządzać programami, podłączyć dysk sieciowy czy przejść do Panelu sterowania. b. Na zakładce Widok (ta zakładka jest dostępna niezależnie od tego, czy w głównym okienku widoczny jest komputer, dysk, folder czy zaznaczony plik) zmienić sposób prezentowania informacji. Temat ten został szerzej omówiony w punkcie Widoki. c. Na zakładce Zarządzanie (ta zakładka dostępna jest również dla dysków i napędów DVD) sformatować dysk, uporządkować znajdujące się na nim pliki, zaszyfrować dysk funkcją BitLocker czy nagrać pliki na dysku DVD. 7a

7b

7c 6

4

5

8

8. Główne okno — zawiera informacje o wybranych zasobach, na przykład listę dysków twardych komputera czy listę plików i folderów wybranego dysku.

Dyski Po dwukrotnym kliknięciu ikony dysku twardego w głównym oknie Eksploratora zobaczysz znajdujące się na nim pliki i foldery. 1. Jeżeli w głównym okienku widoczna jest lista plików i folderów, domyślnie pokazywane są one w układzie kolumnowym. Klikając nagłówek dowolnej kolumny, posortujesz i opcjonalnie pogrupujesz widoczne w głównym oknie informacje według wskazanego atrybutu. Aby na przykład posortować je alfabetycznie według nazw, wystarczy kliknąć nagłówek Nazwa. Kolejne kliknięcie tego samego nagłówka odwróci porządek sortowania.

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

1

2

2. Niezależnie od wybranego widoku, ustawiając na chwilę kursor myszy nad plikiem lub folderem, zobaczysz jego szczegółowy opis, zawierający na przykład rozmiar obiektu, datę jego utworzenia i informacje na temat jego zawartości. 3. Przeglądanie dokumentów bez ich otwierania umożliwia kolejne okienko Eksploratora — Okienko podglądu. Aby je wyświetlić: a. Przejdź do zakładki Widok. b. Kliknij opcję Okienko podglądu. 4. W prawej części głównego okna Eksploratora pojawi się duża ikona podglądu wybranego pliku (nie wszystkie typy plików mogą być w ten sposób podglądane). Dwukrotnie kliknij folder Windows i przewiń w dół jego zawartość. Zwróć uwagę na wyświetlane w nowo dodanym panelu informacje. Dla programów i folderów będą to ich ikony (czy zwróciłeś już uwagę, że ikona pustego folderu różni się od ikony folderu zawierającego jakieś pliki?), dla plików z nieznanymi rozszerzeniami — ikona pustej kartki, ale jeżeli Eksplorator rozpozna typ pliku, to zobaczysz jego zawartość. Tak będzie na przykład w przypadku plików tekstowych czy graficznych. 3a 3b

4

109

110

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

Widoki Znajdujące się w głównym oknie Eksploratora informacje mogą być wyświetlane na różne sposoby, różna może być też ilość widocznych w tym okienku danych: 1. Przełączać się pomiędzy widokiem listy a dużymi ikonami dysków, folderów i plików możemy za pomocą znajdujących się w prawym dolnym rogu Eksploratora przycisków. 2. W pełni sterować widokiem Eksploratora pozwala zakładka Widok. Umożliwia ona: a. Określenie sposobu wyświetlania danych — Eksplorator może prezentować informacje w widoku: i. Ikon różnej wielkości. ii. Listy obiektów — ten widok różni się od małych ikon ułożeniem obiektów. iii. Szczegółów — w tym widoku każdy obiekt prezentowany jest w osobnym wierszu tabeli, której kolumny zawierają dodatkowe informacje o obiekcie (np. jego typ, datę modyfikacji czy rozmiar). b. Sortowanie wyświetlanych danych według wielu różnych, dynamicznie dostosowywanych kryteriów — możemy np. posortować zdjęcia według ich rozdzielczości. 2f

2b i

2d

iii

ii

2e 2c

2a

3

1

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

c. Grupowanie wyświetlanych danych według wielu różnych, dynamicznie dostosowywanych kryteriów — możemy np. pogrupować zdjęcia według ich rozdzielczości. d. Ukrywanie lub wyświetlanie rozszerzeń plików. e. Ukrywanie lub wyświetlanie plików oznaczonych jako ukryte. f. Zaznaczanie plików i folderów za pomocą widocznego po lewej stronie ich nazw pola wyboru (ta opcja jest szczególnie przydatna na urządzeniach sterowanych dotykiem, np. tabletach). 3. Jeżeli główne okienko Eksploratora zostało przełączone w tryb szczegółów, kliknięcie prawym przyciskiem myszki nagłówka dowolnej kolumny pozwoli wyświetlić dodatkowe lub ukryć już wyświetlone kolumny. Zestaw kolumn może być odrębny dla każdej lokalizacji, np. dla folderu Projekty możemy wyświetlić informacje o dacie jego utworzenia, nazwisko osoby, która go utworzyła, i zajmowane przez nią stanowisko pracy.

111

112

Najważniejsze okno systemu — Eksplorator plików

Ɣ .RQWDXĝ\WNRZQLNöZ Ɣ =DU]ÈG]DP\NRQWDPLLQQ\FKXĝ\WNRZQLNöZ Ɣ .RQWUROXMHP\Xĝ\WNRZQLNöZLXUXFKDPLDQH SU]H]QLFKSURJUDP\

4

Wspólnie korzystamy z komputera Konto użytkownika jest wykorzystywane do: 1. Sprawdzenia tożsamości korzystającej z komputera osoby (ten mechanizm nazywa się uwierzytelnieniem — użytkownik jest uwierzytelniany podczas każdego logowania do systemu). 2. Sprawdzenia, czy dana osoba ma wystarczające uprawnienia do wykonania określonej operacji (ten mechanizm nazywa się autoryzacją i jest każdorazowo stosowany przed takimi akcjami, jak uruchomienie programu czy wyświetlenie zawartości folderu). 3. Dostosowania systemu operacyjnego do indywidualnych potrzeb użytkownika. Z tego rozdziału dowiesz się, jak zarządzać kontami użytkowników (zakładać je, modyfikować i usuwać), poznasz nowy typ kont użytkowników — konta Microsoft — oraz dowiesz się, czym są mechanizmy kontroli konta użytkownika i kontroli rodzicielskiej i jak nimi zarządzać.

114

Konta użytkowników

Konta użytkowników Praca z systemem Windows 8.1 wymaga posiadania konta użytkownika. Po zainstalowaniu systemu automatycznie tworzone są w nim dwa specjalne, nieaktywne konta: Administrator (osoba zarządzająca całym systemem i posiadająca maksymalne uprawnienia) i Gość (konto umożliwiające anonimowy dostęp do komputera z bardzo ograniczonymi uprawnieniami). Tworzone jest także konto osoby przeprowadzającej instalację (to konto ma uprawnienia administratora). Każdemu kontu użytkownika zostaje przypisany jeden z dwóch predefiniowanych typów: Administrator komputera lub Użytkownik standardowy — tworząc konta poprzez Panel sterowania (z poziomu ekranu startowego można jedynie zakładać konta standardowych użytkowników), należy wybrać typ konta. W rzeczywistości typ konta wynika bezpośrednio z jego przynależności do grup użytkowników: 1. Konto z ograniczeniami to konto, które należy do grupy Użytkownicy i daje użytkownikowi: a. Uprawnienia do modyfikowania własnego konta. b. Nieograniczony dostęp do własnych plików i folderów. c. Ograniczony dostęp do pozostałych zasobów komputera. W systemie Windows 8.1 standardowi użytkownicy mogą m.in.: i. Instalować aktualizacje za pomocą usługi Windows Update. ii. Instalować sterowniki pobrane z usługi Windows Update lub lokalnego magazynu sterowników komputera. iii. Przeglądać ustawienia systemowe. iv. Podłączać urządzenia Bluetooth do komputera. v. Resetować połączenia sieciowe i przeprowadzać ich typowe operacje diagnostyczne. vi. Konfigurować połączenia sieci WiFi. vii. Zmienić strefę czasową. 2. Konto typu Administrator komputera należy do grupy Administratorzy i daje użytkownikowi nieograniczone uprawnienia (przy czym przed skorzystaniem z nich administrator musi potwierdzić swoją decyzję), obejmujące: a. Uprawnienia konta standardowego użytkownika. b. Możliwość zarządzania kontami innych użytkowników.

Konta użytkowników

c. Uprawnienia do zmian konfiguracji komputera. d. Dostęp do wszystkich plików. e. Możliwość instalowania sprzętu i oprogramowania.

i

Tylko administrator, czyli osoba, która zainstalowała system albo której konto zostało później dodane do grupy administratorów, może zmienić ustawienia kont innych użytkowników.

Zmieniamy typ naszego konta Każdy użytkownik może zmienić typ swojego konta z konta Microsoft na lokalne i odwrotnie, wymaga to jedynie wcześniejszego założenia konta Windows Live ID. Korzystanie z zalecanego konta Microsoft daje wiele korzyści: możemy pracować z aplikacjami nowego typu (takimi jak Sklep Windows) bez konieczności wielokrotnego logowania się, zapisywanie i pobieranie plików z dysku SkyDrive także nie będzie wymagało dodatkowego logowania. Ponadto wiele ustawień systemowych, m.in. konfiguracja ekranu startowego i klasycznego pulpitu Windows, historia stron WWW odwiedzonych za pomocą przeglądarki Internet Explorer oraz poświadczenia używane do logowania do serwisów internetowych i zdalnych komputerów również będą automatycznie synchronizowane pomiędzy naszymi komputerami. Jeżeli zdecydujemy się na używanie konta Microsoft, to naszym loginem będzie połączony z kontem Windows Live ID adres e-mail. A to oznacza, że zarówno hasło do konta e-mail, jak i hasło do konta Windows Live ID muszą być naprawdę bezpieczne, bo będą narażone na wiele ataków, w tym na próby ich odgadnięcia. Osobom, które chcą skorzystać z zalet konta Microsoft, ale obawiają się o bezpieczeństwo, radzimy założenie konta technicznego (konta w domenie passport.com) i logowanie się do systemu Windows na to konto. Żeby zmienić typ konta: 1. Kliknij ikonę Twojego konta widoczną w prawym górnym rogu ekranu startowego i wybierz opcję Zmień awatar (chociaż nie chcemy zmieniać awatara, to w ten sposób szybko wyświetlimy okno ustawień użytkownika). 2. Domyślnie wybraną kategorią będzie Twoje konto. 3. Kliknij Połącz z kontem Microsoft.

115

116

Konta użytkowników

2 3

4. Zostaniesz poproszony o bieżące hasło (hasło chroniące lokalne konto użytkownika) — podaj je i kliknij Dalej. 5. Podaj login do konta Microsoft (adres e-mail) oraz hasło do tego konta. 6. Jeżeli nie masz jeszcze takiego konta, kliknij odnośnik Utwórz nowe konto — wyświetlony zostanie formularz pozwalający założyć konto Windows Live ID.

5

7. Kliknij Dalej.

6 7

8. Zostanie wyświetlony formularz pozwalający wybrać sposób potwierdzenia Twojej tożsamości: a. Wybierz sposób otrzymania kodu weryfikującego. b. Lub odłóż weryfikację. c. Kliknij Dalej.

Konta użytkowników

a

b c

9. Po zweryfikowaniu poprawności Twoich danych (zalogowaniu się na konto Microsoft) wyświetlone zostanie pytanie o konfigurację dysku SkyDrive. Klikając Dalej, włączymy integrację z tym dyskiem, co oznacza, że dokumenty zapisywane w standardowych lokalizacjach (takich jak folder Dokumenty) będą automatycznie zapisywane na dysku SkyDrive, a następnie synchronizowane z komputerami działającymi pod kontrolą systemu Windows 8.1, na których zalogujemy się na konto Microsoft. 10. Po kliknięciu przycisku Przełącz zmiana typu konta zostanie zakończona. Podczas następnego logowania do systemu będziesz musiał podać hasło do konta Microsoft.

Konfigurujemy nasze konto Każdy użytkownik może sam zmienić nazwę, hasło i ikonę swojego konta, określić dodatkowe sposoby logowania i zaufać wybranemu urządzeniu. Natomiast administrator może zarządzać kontami wszystkich użytkowników, z ważnym ograniczeniem dotyczącym użytkowników posługujących się kontami Microsoft — w systemie Windows 8.1 administrator nie może resetować (zmieniać) ani ustawiać haseł chroniących konta Microsoft. Wynika to z tego, że zmiana hasła konta Microsoft oznacza zmianę hasła konta Windows Live ID, a to konto z kolei może być używane przez użytkownika do odbierania i wysyłania maili, logowania się do usług internetowych itd.

117

118

Konta użytkowników

W pierwszej kolejności zaufamy urządzeniu — możemy to zrobić tylko, jeżeli posługujemy się kontem Microsoft, a nie lokalnym i wcześniej zalogowaliśmy się na to konto na przynajmniej jednym, innym komputerze. Zaufanie urządzeniu oznacza, że chcemy, aby nasze hasła do witryn WWW, usług internetowych czy lokalizacji sieciowych zostały pobrane z usługi Windows Live ID i zapisane na tym urządzeniu. Żeby zweryfikować konto Microsoft: 1. Wyświetl pasek ustawień. 2. Kliknij przycisk Zmień ustawienia komputera. 3. Przejdź do sekcji Konta. 4. Pod nazwą Twojego konta Microsoft widoczny będzie komunikat informujący Cię, że musisz zweryfikować swoją tożsamość. 5. Kliknij znajdujący się pod nim przycisk Weryfikuj. 6. Wybierz sposób weryfikacji (np. SMS) i wpisz otrzymany kod weryfikujący. 3

4 5

Użytkownicy tradycyjnych, wyposażonych w klawiatury komputerów mogą bezpiecznie wpisywać hasła chroniące ich konta (w szczególności konta Microsoft). Jednak użytkownicy tabletów, mający skłonność do tworzenia krótkich i bardzo łatwych do złamania haseł, są w innej sytuacji — w ich przypadku wpisywane na widocznej na ekranie klawiaturze hasła mogą być łatwo podglądnięte. Dlatego Windows 8.1 umożliwia dodanie do konta alternatywnych sposobów logowania — za pomocą gestów lub kodu PIN. Żeby dodać alternatywne sposoby logowania: 1. Wyświetl okno ustawień i przejdź do sekcji Konta. 2. Wybierz kategorię Opcje logowania. 3. Najpierw dodaj hasło obrazkowe, składające się z trzech gestów, z których każdy może być kombinacją linii, okręgów i kliknięć:

Konta użytkowników

1

2

3a

a. Kliknij przycisk Dodaj. b. Zostaniesz poproszony o podanie bieżącego hasła. c. Po potwierdzeniu Twojej tożsamości zostaniesz poproszony o wybór obrazka, na którym będziesz mógł utworzyć hasło. d. Kliknij Wybierz obraz, a następnie wybierz rysunek i kliknij Otwórz. e. Potwierdź wybór rysunku. f. Zostaniesz poproszony o narysowanie na nim trzech gestów — pamiętaj, że ten rysunek zostanie wyświetlony każdej osobie, która będzie chciała zalogować się na Twoje konto, a więc nie obrysowuj ewidentnych elementów rysunku. g. Po udanym potwierdzeniu wszystkich trzech gestów Twoje hasło obrazkowe zostanie ustawione — kliknij przycisk Zakończ.

2d 2f

119

120

Konta użytkowników

4. Następnie utworzymy kod PIN (pamiętaj, że odgadnięcie czterocyfrowego kodu PIN wymaga sprawdzenia jedynie 10 000 kombinacji, a więc taki sposób logowania jest znacznie mniej bezpieczny niż tradycyjne czy obrazkowe hasła): a. Kliknij znajdujący się w sekcji Numer PIN przycisk Dodaj. b. Zostaniesz poproszony o podanie bieżącego hasła. c. Następnie dwukrotnie wpisz czterocyfrowy kod PIN i kliknij Zakończ. Przy następnym logowaniu będziesz mógł wybrać sposób potwierdzenia Twojej tożsamości: 1. Domyślnie wybrany będzie ostatnio użyty sposób logowania. 2. Pamiętaj, że zalogowanie się za pomocą PIN-u jest najszybsze, ale mniej bezpieczne niż zalogowanie się za pomocą hasła obrazkowego, które wymaga wiernego powtórzenia trzech gestów.

1

2

Każdy użytkownik może też sam zmienić ikonę swojego konta i chroniące je hasła. W tym celu: 1. Kliknij widoczną w prawym górnym rogu ekranu startowego ikonę Twojego konta i wybierz opcję Zmień awatar. 2. Jeżeli chcesz, żeby ikoną Twojego konta był plik graficzny, kliknij Przeglądaj i wybierz ten plik. 3. Jeżeli do komputera podłączona jest kamera lub aparat fotograficzny, wybierz opcję Aparat/Kamera i zrób sobie zdjęcie. 4. Wybierz kategorię Opcje logowania — wyświetlone zostanie okienko pozwalające zmienić standardowe hasło, hasło obrazkowe (o ile zostało ustawione) i PIN (jeżeli został ustawiony).

Konta użytkowników

i

Ze względów bezpieczeństwa hasło konta użytkownika powinno być regularnie, co miesiąc lub dwa, zmieniane — im dłużej i częściej używamy tego samego hasła, tym większe jest ryzyko, że ktoś je zdobędzie. W dodatku osoba, która pozna nasze hasło, będzie mogła przez dłuższy czas bezkarnie korzystać z komputera i ze znajdujących się na nim naszych poufnych informacji.

5. Zmiana hasła obrazkowego i PIN-u niczym nie różni się od ich ustawienia: a. Po wybraniu odpowiedniej opcji najpierw zostaniesz poproszony o podanie aktualnego hasła. b. Następnie będziesz mógł podać nowe hasło obrazkowe lub PIN. 6. Zmiana hasła lokalnego konta wymaga podania aktualnego hasła, a następnie dwukrotnego wpisania nowego. Hasło konta lokalnego można także zmienić, wykorzystując kombinację klawiszy Ctrl+Alt+Delete. Po ich naciśnięciu należy wybrać opcję Zmień hasło, a następnie wpisać stare i nowe hasło. Naciśnięcie klawisza Enter kończy operację zmiany hasła.

8

7. Natomiast zmiana hasła konta Microsoft jest możliwa tylko poprzez okienko ustawień komputera albo połączenie się z usługą Windows Live ID i również wymaga podania aktualnego hasła, a następnie dwukrotnego wpisania nowego. 8. Zamknij okno ustawień.

9

Zakładamy nowe konto Każdy użytkownik komputera powinien posiadać własne konto — dzięki temu tylko on będzie znał chroniące to konto hasło i system Windows 8.1 będzie mógł zapewnić poufność jego danych. Żeby założyć nowe konto: 1. Kliknij ikonę swojego konta widoczną w prawym górnym rogu ekranu startowego.

121

122

Konta użytkowników

2. Wybierz opcję Zmień awatar. 3. Przejdź na zakładkę Inne konta. 4. Kliknij przycisk Dodaj konto. 5. Jeżeli zakładane konto jest typu Microsoft: a. Wpisz powiązany z kontem Windows Live ID adres e-mail użytkownika. b. Kliknij Dalej. c. Jeżeli podany adres e-mail zostanie znaleziony w usłudze Windows Live ID, konto użytkownika zostanie założone — tworząc konta Microsoft, nie podaje się chroniących je haseł. d. Ostatnie pytanie będzie dotyczyło objęcia utworzonego konta opisaną w dalszej części rozdziału ochroną rodzicielską — nie włączając tej ochrony, kliknij Zakończ. 6. Jeżeli zakładane jest konto lokalne: a. Kliknij odnośnik Zaloguj się bez użycia konta Microsoft (niezalecane). b. Wybierz konto lokalne. c. Wpisz nazwę nowego użytkownika i początkowe hasło. d. Kliknij Dalej. e. Ostatnie pytanie będzie dotyczyło objęcia utworzonego konta opisaną w dalszej części rozdziału ochroną rodzicielską — nie włączając tej ochrony, kliknij Zakończ. 7. Poproś nowego użytkownika, żeby przy pierwszym logowaniu zmienił swoje hasło.

Najważniejsze są hasła Każdy użytkownik, logując się do systemu Windows 8.1, musi potwierdzić swoją tożsamość. W większości przypadków hasło jest jedynym sposobem sprawdzenia, czy dana osoba jest tą, za którą się podaje (tożsamość można też potwierdzić za pomocą karty inteligentnej). W związku z tym, jeżeli ktokolwiek pozna Twoje hasło, to będzie mógł skutecznie podszyć się pod Twoją tożsamość i uzyskać w ten sposób dostęp do wszystkich Twoich danych i skonfigurowanych przez Ciebie programów.

Konta użytkowników

W Twoim własnym interesie jest więc używanie bezpiecznych haseł, czyli takich, które znasz tylko Ty i które są wystarczająco skomplikowane, aby nie mogły być zdobyte przez nieupoważnione osoby. W większości przypadków do zdobycia hasła atakujący wykorzystują specjalne programy, umożliwiające sprawdzenie kilkudziesięciu, a nawet kilkuset tysięcy kombinacji na minutę, tak więc hasło typu AAA albo 1234 zostanie przez nich odkryte w ciągu paru sekund. Atakujący do zdobycia Twojego hasła może wykorzystać: 1. Swoją wiedzę o Tobie, na przykład znając Twoją datę urodzenia, przezwisko czy drugie imię, sprawdzi, czy któreś z nich nie jest Twoim hasłem. 2. Plik słownika — sprawdzenie wszystkich zapisanych w nim słów ujawni hasło będące dowolnym wyrazem języka polskiego albo jakiegokolwiek innego języka. Co więcej, używane do tego typu ataków programy automatycznie modyfikują sprawdzane hasła, np. kolejno dodając do nich (na początku i na końcu) cyfry 1, 2, 12 itd. 3. Program, który będzie sprawdzał wszystkie możliwe kombinacje liter, cyfr i znaków specjalnych. Atak tego typu wymaga sprawdzenia ogromnej liczby kombinacji (np. Aa1, A1a, aA1, a1A, 1Aa, 1aA), ale w niektórych przypadkach bywa skuteczny. Znając sposoby zdobywania haseł, możesz określić wymogi, jakie powinny spełniać hasła, aby ich zdobycie było praktycznie niemożliwe: 1. Po pierwsze, hasło nie może w ogóle przypominać: nazwy użytkownika, Twojego imienia, nazwiska, daty urodzenia, adresu, imienia ulubionego zwierzęcia, autora filmu czy książki. 2. Po drugie, hasło nie może być wyrazem jakiegokolwiek języka — hasła inwentaryzacja, agrokultura czy uporządkowywanie są tak samo łatwe do złamania jak hasła typu 1234. 3. Po trzecie, hasło nie może być krótsze niż ośmioznakowe, a jeżeli nie ma żadnych specjalnych przeciwwskazań, długość hasła powinna wynosić co najmniej 10 znaków. 4. Po czwarte, hasło powinno zawierać przynajmniej kilka: a. wielkich liter alfabetu (od A do Z), b. małych liter alfabetu angielskiego (od a do z), c. cyfr (od 0 do 9), d. znaków specjalnych (np. :, !, $, #, %).

123

124

Konta użytkowników

Jak wymyślić bezpieczne hasło? Nie jest to tak trudne, jak mogłoby się wydawać. Podstawowym błędem, który większość użytkowników popełnia przy wymyślaniu haseł, jest próba znalezienia jakiegoś skomplikowanego wyrazu i dodanie na jego początku lub na końcu kilku cyfr. Efektem takiego podejścia są hasła typu: Eklezjologia4, 12indosatariuszy czy merkantylizacja111. W rezultacie wymyślasz trudne do zapamiętania hasło, którego złamanie jest równie łatwe, co złamanie hasła typu Marcin1 albo 1qwerty — oba rodzaje haseł są z równą łatwością sprawdzane przez programy, którymi dysponują atakujący. Zamiast próbować utworzyć hasło na podstawie jednego wyrazu, wykorzystaj w tym celu całe zdania bądź frazy. Na przykład hasła WstajeO6:16 czy LubięSwojąPracę! są łatwe do zapamiętania i jednocześnie spełniają wszystkie wymogi bezpieczeństwa. Żeby przekonać się, na ile bezpieczne jest hasło, którego zamierzałeś użyć: 1. Uruchom przeglądarkę internetową i połącz się ze stroną http://howsecureismypassword.net/. 2. Wpisz kilka haseł, które jako pierwsze przyszły Ci do głowy. 3. Jeżeli tło strony zmieniło kolor na czerwony, to znaczy, że właśnie użyłeś hasła banalnie prostego do odgadnięcia, prawdopodobnie jednego z najpopularniejszych — a więc najłatwiejszych do odgadnięcia i złamania. W żadnym wypadku nie użyj tego hasła do ochrony jakiegokolwiek ze swoich kont!

Konta użytkowników

4. Spróbuj wymyślić bezpieczniejsze hasło. Zwróć uwagę, że siła hasła nie zależy wyłącznie od jego długości, ale od zastosowania w nim różnorodnych znaków specjalnych, cyfr oraz małych i dużych liter. 5. Po każdej próbie przeanalizuj: a. Średni czas potrzebny na złamanie hasła. b. Charakterystykę wymyślanych haseł — pamiętaj, że Twoje hasło musi być zupełnie inne niż hasła pozostałych osób. c. Różnorodność użytych znaków — im jest ona większa, tym lepiej.

6. Gdy już opanujesz sztukę wymyślania bezpiecznych haseł, pamiętaj, żeby nie użyć żadnego z podanych na tej stronie haseł do ochrony jakiegokolwiek ze swoich kont — w końcu właśnie wysłałeś je jawnym tekstem przez internet do nieznanej strony WWW.

125

126

Konta użytkowników

Resetujemy zapomniane hasło Chyba każdemu zdarzyło się przynajmniej raz zapomnieć swoje hasło — na szczęście, w systemie Windows 8.1 nie jest to jakiś poważny problem. Jeżeli używasz konta lokalnego, dzięki kreatorowi przypominania hasła będziesz mógł zalogować się do systemu na własne konto nawet po zapomnieniu hasła, o ile tylko wcześniej przezornie utworzyłeś dysk resetowania hasła. Jeżeli natomiast używasz konta Microsoft, będziesz mógł zresetować swoje hasło w usłudze Windows Live ID.

i

Prostym i bardzo skutecznym sposobem na niezapominanie haseł jest ich rozsądne wymyślanie. Jeżeli Twoje hasło będzie następujące: Qol^%34bAZZ9$, to nic dziwnego, że natychmiast je zapomnisz. Jeżeli jednak na hasło wybierzesz sobie znaczącą coś frazę — ale nie nazwę Twojego zwierzaka, imię żony czy ksywę, które mogą być łatwo odgadnięte przez Twoich znajomych — na przykład 1DniowyS0kPorzeczkowy, z jego zapamiętaniem i poprawnym wpisaniem nie powinieneś mieć żadnych problemów.

Aby utworzyć dysk resetowania hasła do lokalnego konta użytkownika: 1. Zaloguj się na swoje konto — dysk resetowania hasła można utworzyć tylko dla konta, na które jesteś zalogowany. 2. Podłącz do komputera dysk USB, na którym zostanie zapisany klucz użytkownika (plik userkey.psw). 3. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X i wybierz Panel sterowania (jeżeli wyświetlony był klasyczny pulpit, Panel sterowania można też uruchomić, klikając prawym przyciskiem myszki menu Start). 4. W Panelu sterowania wybierz kategorię Konta i bezpieczeństwo rodzinne/Konta użytkowników. 5. W widocznym z lewej strony okna pasku zadań kliknij Utwórz dysk resetowania hasła. Zostanie uruchomiony Kreator przypominania hasła. 6. Kliknij przycisk Dalej. 7. Wybierz dysk USB, na którym ma być zapisany klucz umożliwiający zmianę hasła, i kliknij przycisk Dalej. 8. Wpisz swoje hasło i kliknij Dalej. Jeżeli wybrany dysk USB był wcześniej użyty jako dysk resetowania hasła, zostaniesz zapytany, czy chcesz zastąpić poprzedni klucz nowym.

Konta użytkowników

9. Kliknij Dalej — kreator zapisze na wskazanym nośniku plik userkey.psw. 10. Kliknij Dalej i zakończ działanie kreatora.

8

8

i

Dysk resetowania hasła powinien być równie dobrze chroniony, jak na przykład karta kredytowa. Każdy, kto się nim posłuży, będzie mógł zresetować nasze hasło i uzyskać pełny dostęp do wszystkich zapisanych przez nas w komputerze — również zaszyfrowanych — dokumentów.

Podczas logowania do systemu po wpisaniu nieprawidłowego hasła pod wskazówką dotyczącą hasła pojawi się odnośnik Resetuj hasło. Aby zresetować zapomniane hasło, wystarczy: 1. Kliknąć ten odnośnik — zostanie uruchomiony kreator przypominania hasła. 2. Następnie, postępując według wskazówek kreatora, należy podłączyć do komputera wcześniej utworzony dysk resetowania hasła i kliknąć Dalej. 3. Wpisać dwukrotnie nowe hasło i opcjonalnie nową wskazówkę do hasła.

3

4

4. Po kliknięciu Dalej hasło zostanie bezpiecznie zmienione, tzn. że nie stracisz żadnych zaszyfrowanych wcześniej danych. Zakończ działanie kreatora i zaloguj się do systemu, podając nowe hasło.

127

128

Zarządzamy kontami innych użytkowników

Procedura resetowania hasła do konta Windows Live ID (a więc do konta Microsoft) wygląda następująco: 1. Połącz się ze stroną https://account.live.com/resetpassword.aspx/. 2. Wpisz adres e-mail będący loginem konta Windows Live ID, przepisz kod CAPTCHA i kliknij Dalej. 3. Wybierz jedną z możliwości zresetowania hasła: a. Wyślij wiadomość e-mail z łączem resetowania, jeżeli chcesz otrzymać wiadomość z łączem pozwalającym zresetować hasło na podany przez Ciebie alternatywny adres e-mail. b. Wyślij kod na mój telefon, jeżeli chcesz otrzymać pozwalający zresetować hasło kod SMS-em na podany przez Ciebie w Twoim profilu numer telefonu. Po otrzymaniu kodu należy go wpisać na tej właśnie stronie. c. Pytanie zabezpieczeń, jeżeli chcesz odpowiedzieć na pytanie podane podczas konfiguracji konta. d. Nie mogę użyć żadnej z tych opcji, jeżeli chcesz, aby pracownik firmy Microsoft skontaktował się z Tobą i po zweryfikowaniu Twojej tożsamości zresetował hasło. e. Podczas następnego logowania na konto Microsoft użyj zmienionego hasła.

Zarządzamy kontami innych użytkowników Administrator, mając pełną kontrolę nad kontami innych użytkowników systemu, może resetować ich hasła do kont lokalnych oraz blokować lub usuwać ich konta.

Włączamy automatyczne logowanie na konto standardowego użytkownika Żeby nie używać na co dzień konta administratora, powinniśmy założyć dla siebie konto standardowego użytkownika. Jeżeli tylko my używamy komputera i nikt niepowołany nie ma fizycznego dostępu do niego (na przykład jest to nasz domowy komputer), możemy włączyć automatyczne logowanie na nasze dodatkowe konto.

Zarządzamy kontami innych użytkowników

W ten sposób samo włączenie komputera spowoduje uruchomienie systemu operacyjnego i zalogowanie standardowego użytkownika. Żeby dodać konto standardowego użytkownika (dodawanie kont zostało opisane w punkcie Zakładamy nowe konto, konta lokalnych użytkowników można też założyć z poziomu opisywanego panelu Konta użytkowników) i włączyć automatyczne logowanie wybranego użytkownika:

2

1. Naciśnij kombinację Windows+R, wpisz netplwiz i naciśnij Enter. 2. Wyświetlone zostanie ukryte okno Panelu sterowania Konta użytkowników.

4

3

3. Wybierz używane na co dzień konto standardowego użytkownika. 4. Odznacz pole wyboru Aby używać tego komputera, użytkownik musi wprowadzić nazwę użytkownika i hasło.

5

5. Kliknij przycisk OK — zostanie wyświetlone okno ustawień logowania automatycznego: a. Wpisz hasło chroniące konto użytkownika, który będzie automatycznie logowany.

5a 5b 5c

b. Potwierdź to hasło. c. Kliknij OK.

6. Okienko Panelu sterowania zostanie zamknięte, a przy następnym uruchomieniu komputera wybrany użytkownik zostanie automatycznie zalogowany.

129

130

Zarządzamy kontami innych użytkowników

Resetujemy hasło Chociaż administrator nie zna hasła użytkownika, to dla kont lokalnych może je zmienić — taka operacja nazywa się resetowaniem hasła. Jej przeprowadzenie umożliwi użytkownikowi zalogowanie się do systemu, ale spowoduje, że wcześniej zaszyfrowane przez tę osobę pliki i przechowywane lokalnie przez nią hasła do stron WWW czy usług sieciowych zostaną utracone. Żeby zresetować hasło: 1. Naciśnij kombinację Windows+X i wybierz Panel sterowania. Alternatywnym sposobem wyświetlania tego panelu jest wpisanie na ekranie startowym Panel i uruchomienie znalezionego narzędzia lub kliknięcie prawym przyciskiem myszy menu Start i wybranie z menu kontekstowego opcji Panel sterowania). 2. Wybierz kategorię Konta i bezpieczeństwo rodzinne. 3. Kliknij Konta użytkowników/Zarządzaj innym kontem. 4. Dwukrotnie kliknij lewym przyciskiem myszy ikonę konta użytkownika, który zapomniał swojego hasła. 5. Kliknij odnośnik Zmień hasło.

6

7

6. Wpisz i potwierdź nowe hasło. 7. Po kliknięciu przycisku Zmień hasło hasło użytkownika zostanie zresetowane. 8. Poproś użytkownika, żeby zmienił sobie hasło przy pierwszym logowaniu do systemu.

Zarządzamy kontami innych użytkowników

Zmieniamy poziom uprawnień użytkownika Skonfigurować konta użytkowników można też za pomocą Panelu sterowania, konsoli MMC Użytkownicy i grupy lokalne, instrukcji wiersza polecenia net, paska ustawień i skryptów PowerShell. My ograniczymy się do pierwszej metody, która w przeciwieństwie do poznanego okna ustawień pozwoli nam zmienić poziom uprawnień użytkownika, czyli zamienić konto administracyjne na konto standardowego użytkownika lub odwrotnie. Aby zmienić poziom uprawnień użytkownika (tylko administratorzy mogą zarządzać kontami innych użytkowników i dodawać nowych użytkowników do grupy administratorów): 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X i wybierz Panel sterowania. 2. Wybierz kategorię Konta i bezpieczeństwo rodzinne — wyświetlone zostanie okienko pozwalające na zarządzanie kontami i konfigurację kontroli rodzicielskiej. 3. Wybierz pozycję Konta użytkowników — zostanie wyświetlona lista ustawień Twojego konta. Zwróć uwagę, że większość ustawień została usunięta z tego miejsca i przeniesiona do omawianego wcześniej okienka ustawień komputera. 4. Żeby nadać lub odebrać innemu użytkownikowi uprawnienia administracyjne: a. Kliknij odnośnik Zarządzaj innym kontem — zostanie wyświetlona lista kont użytkowników. b. Wybierz konto użytkownika. c. Kliknij odnośnik Zmień typ konta.

4d 4e

5

d. Nadaj uprawnienia standardowego użytkownika (liczba kont administracyjnych powinna być jak najmniejsza). e. Lub uprawnienia administratora.

i

Konto standardowego użytkownika jest wystarczające do codziennej pracy z komputerem. Dodatkowe konta administracyjne należy tworzyć tylko w uzasadnionych przypadkach.

5. Potwierdź swoją decyzję, klikając Zmień typ konta, i zamknij okno Panelu sterowania.

131

132

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

Usuwamy nieużywane konto Konta użytkowników, którzy już nie korzystają z komputera, powinny być usunięte lub zablokowane. W tym celu: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+W. 2. Wpisz w polu wyszukiwania konta. 3. Kliknij znalezioną funkcję Dodawanie i usuwanie innych kont użytkowników oraz zarządzanie nimi — zostanie wyświetlone odpowiednie okno paska ustawień. 4. Kliknij ikonę konta, które chcesz usunąć. 5. Z listy dostępnych zadań wybierz Usuń. 6. Zostaniesz poinformowany, że usunięcie konta spowoduje skasowanie dokumentów tego użytkownika. 7. Odpowiadając na kolejne pytanie, kliknij przycisk Usuń konto i dane — konto użytkownika zostanie skasowane.

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy System Windows 8.1 pozwala zarówno kontrolować uprawnienia, z jakimi działają uruchomione programy, jak i samych użytkowników.

Mechanizm kontroli konta użytkownika Zasada minimalnych uprawnień to jedna z podstawowych, najważniejszych zasad bezpieczeństwa komputera. Według tej zasady użytkownik powinien mieć tylko takie uprawnienia, jakie są mu potrzebne do pracy z komputerem — i żadnych więcej. Niestety, w systemach Windows większość użytkowników ma uprawnienia administracyjne, a prawie wszyscy administratorzy na co dzień, podczas sprawdzania poczty czy przeglądania stron WWW, korzystają z konta administratora. Firma Microsoft, chcąc rozwiązać ten problem, w systemie Windows Vista ograniczyła uprawnienia uruchamianych przez administratorów programów — jeżeli jakiś program miał działać z podwyższonymi uprawnieniami, administrator musiał potwierdzić taką decyzję.

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

Konieczność ciągłego potwierdzania uprawnień administracyjnych — w skrajnych przypadkach skasowanie jednego pliku wymagało nawet czterokrotnego potwierdzenia posiadanych uprawnień — była jedną z najbardziej krytykowanych funkcji Visty. W systemie Windows 7 mechanizm kontroli konta użytkownika został znacznie ulepszony i możemy tygodniami pracować z komputerem i ani razu nie zobaczyć pytania o zezwolenie programowi na działanie z podwyższonymi uprawnieniami. Ten sam mechanizm, uzupełniony jedynie o ochronę nowych aplikacji, chroni użytkowników systemu Windows 8.1. Żeby przekonać się, jak działa mechanizm kontroli konta użytkownika: 1. Zaloguj się do systemu na konto standardowego użytkownika. 2. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+X i uruchom Panel sterowania. 3. Kliknij odnośnik do zadania Zmień typ konta. 4. Zostanie wyświetlone okno z listą kont administratorów i pytaniem o hasło jednego z nich — dopóki nie zostanie ono podane, nie można będzie przełączyć się do żadnego innego okienka. a. Podaj błędne hasło i kliknij Tak — jak widać, użytkownicy przed uruchomieniem programu wymagającego uprawnień administratora muszą podać hasło użytkownika posiadającego takie uprawnienia.

4

4a

5. Wyloguj standardowego użytkownika i zaloguj się na konto administratora.

133

134

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

6. Spróbuj raz jeszcze wykonać czynności z punktów 2. i 3. — tym razem panel sterowania kontami użytkowników zostanie wyświetlony bez konieczność potwierdzania posiadania uprawnień administracyjnych. Stało się tak dlatego, że programem wymagającym dodatkowych uprawnień była zaufana (podpisana cyfrowo) funkcja systemu operacyjnego, której działanie może być z góry przewidziane. 7. Zamknij okno Panelu sterowania. 8. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+R, wpisz mmc i kliknij OK.

9

10

9. Tym razem ten sam administrator spróbował uruchomić uniwersalne narzędzie — konsolę MMC (ang. Microsoft Management Console), za pomocą której można przeprowadzić dowolną zmianę ustawień systemu, a więc wyświetlona została prośba o potwierdzenie tej decyzji. 10. Kliknij Nie.

Mechanizm kontroli konta użytkownika stanowi też jeden z dwóch poziomów ochrony systemu Windows 8.1 przed uruchamianiem i instalowaniem nowych, potencjalnie niebezpiecznych programów: 1. Jeżeli program instalacyjny nie jest cyfrowo podpisany (a więc jego pochodzenie jest nieznane), wyświetlone zostanie ostrzeżenie. Niepodpisane cyfrowo programy mogą działać inaczej, niż to wynika z ich opisu, mogą na przykład wykradać Twoje dane lub pozwolić na przejęcie zdalnej kontroli nad komputerem: a. Jeżeli nie jesteś absolutnie pewien, kto jest autorem programu i jakie jest jego działanie, kliknij Nie. b. Jeżeli nadal chcesz uruchomić taki program, kliknij Tak. 1b

1a

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

2. Uruchamianie podpisanych cyfrowo programów jest bezpieczniejsze, a więc ostrzeżenie zostanie w ich przypadku zastąpione pytaniem: a. Kliknij przycisk Pokaż szczegóły — zostanie on zamieniony na przycisk Ukryj szczegóły. b. Wyświetl certyfikat, którym program został cyfrowo podpisany. 2a 2b

3. Na zakładce Ogólne znajdziesz nazwę właściciela certyfikatu, czyli firmy, która jest twórcą danego programu. 4. Jeżeli dane na certyfikacie są poprawne, kliknij OK i zgódź się na uruchomienie programu. Działanie mechanizmu kontroli konta użytkownika można dostosować do indywidualnych potrzeb: 1. Naciśnij kombinację Windows+X i wybierz Panel sterowania. 2. Wpisz w polu wyszukiwania (polu znajdującym się w prawym górnym rogu okienka Panelu sterowania) Centrum i kliknij znaleziony odnośnik do Centrum akcji. 3. Kliknij odnośnik do zadania Zmień ustawienia funkcji Kontrola konta użytkownika. 4. Wyświetlone zostanie okno pozwalające wybrać operacje, których wykonanie będzie wymagało potwierdzenia posiadania uprawnień administracyjnych. 5. Domyślnie powiadomienia funkcji kontroli konta użytkownika są wyświetlane na bezpiecznym pulpicie. Dopóki nie odpowiemy na pytanie, czy zgadzamy się na uruchomienie programu czy narzędzia systemu Windows, pulpit użytkownika będzie zablokowany. W przypadku administratorów powiadomienie może być wyświetlone: a. Za każdym razem, gdy zmieniane będą ustawienia komputera (np. usuwana będzie dodatkowa partycja dysku twardego), ustawienia systemowe (np. zmieniane będzie hasło użytkownika) oraz podczas instalowania programów (najbezpieczniejsza opcja Zawsze powiadamiaj).

135

136

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

b. Tylko gdy zmieniane będą ustawienia komputera (opcja domyślna). 5a 5b 5c 5d

6

c. Tylko gdy zmieniane będą ustawienia komputera, ale pytanie zostanie wyświetlone w standardowym oknie dialogowym, a nie na bezpiecznym pulpicie (opcja Nie przyciemniaj pulpitu). d. Nigdy (opcja Nie powiadamiaj nigdy).

6. Jeżeli nie musisz (np. nie uruchamiasz niekompatybilnej z systemem Windows 8.1 aplikacji), nie obniżaj poziomu działania funkcji kontroli konta użytkownika i kliknij Anuluj.

Bezpieczeństwo rodzinne Windows 8.1 został wyposażony w mechanizm kontroli rodzicielskiej, umożliwiający kontrolowanie sposobu korzystania z komputera przez dzieci. Rodzice mogą zezwolić na korzystanie z pewnych gier, ograniczyć dostęp do stron WWW i gier z określonym oznaczeniem wiekowym, a także uniemożliwić odwiedzanie stron WWW i uruchamianie programów zawierających treści, których zdaniem rodzica dziecko nie powinno oglądać ani słuchać. Mechanizm ten w najnowszej wersji systemu Windows został rozbudowany o nowy typ kont użytkowników — konto dziecka, a więc w Windows 8.1 mamy trzy podstawowe typy kont użytkowników: administrator, standardowy użytkownik i dziecko. Ponadto został on przeniesiony do Chmury, dzięki czemu raz skonfigurowane ograniczenia mogą być stosowane na różnych komputerach, a rodzic ma możliwość obserwowania aktywności dzieci z dowolnego komputera. W pierwszej kolejności zmienimy typ konta jednego z użytkowników na konto dziecka: 1. Wyświetl pasek ustawień i kliknij Zmień ustawienia komputera. 2. Wybierz kategorię Konta. 3. Kliknij Inne konta i zaznacz konto, które będzie kontem dziecka.

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

2

3

5 6

4. Kliknij przycisk Edytuj. 5. Zmień typ konta na Dziecko. 6. Potwierdź swoją decyzję przyciskiem OK. Teraz możemy już skonfigurować kontrolę rodzicielską: 1. Uruchom Panel sterowania i kliknij Konfiguruj funkcję Bezpieczeństwo rodzinne dla wszystkich użytkowników. 2. Kliknij ikonę użytkownika, którego dostęp do komputera ma być ograniczony. Kontrola rodzicielska może być zastosowana tylko dla kont dzieci.

i

Mechanizm kontroli rodzicielskiej będzie nieskuteczny, jeżeli objęte nią osoby będą w stanie zalogować się na niechronione hasłem albo chronione słabym hasłem konto administratora.

3. Zostanie wyświetlone okno pozwalające skonfigurować funkcję Bezpieczeństwo rodzinne w trybie online (odnośnik o dokładnie takiej nazwie znajduje się też na pasku ustawień, w kategorii Konta/Inne konta). 4. W pierwszej kolejności zostaniesz poproszony o podanie hasła do swojego konta Microsoft. 5. Po udanym zalogowaniu wyświetlona zostanie strona WWW z listą kont dzieci i rodziców oraz komputerów i smartfonów Windows Phone, które objęte są kontrolą. Kliknij konto dziecka. Wyświetlona zostanie strona ustawień tego użytkownika.

137

138

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

6. Sekcja Filtrowanie sieci Web pozwala ograniczyć dostęp użytkownika do stron WWW. Po jej kliknięciu: a. Zezwól użytkownikowi na odwiedzanie wszystkich lub wyłącznie dozwolonych stron WWW. b. Ograniczenie dostępnych stron WWW spowoduje uaktywnienie dwóch opcji: c. Pierwsza z nich pozwala określić poziom dozwolonych dla użytkownika stron WWW. d. Wybór drugiej, uniemożliwi mu pobieranie jakichkolwiek plików z internetu.

a 6

c

d

7. Aby uniemożliwić użytkownikowi korzystanie z komputera w określonych godzinach, przejdź do sekcji Ograniczenia czasowe. a. Określ, przez ile godzin w ciągu tygodnia i w ciągu weekendu dziecko będzie mogło korzystać z komputera. b. Bardziej intuicyjny i jednocześnie pozwalający precyzyjniej określić limity czasu jest jednak drugi sposób, polegający na zaznaczeniu pór dni, kiedy użytkownik będzie mógł lub nie korzystać z komputera — wybierz opcję Blokada czasowa. c. Włącz tę funkcję. d. Zaznacz na kalendarzu, kiedy wybrany użytkownik nie będzie mógł korzystać z komputera. e. Zwróć uwagę, że ponowne zaznaczenie tego samego przedziału czasu zezwoli użytkownikowi na korzystanie we wskazanych godzinach z komputera.

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

c

d

8. Kliknij ikonę Ograniczenia dotyczące Sklepu Windows i gier i określ, w jakie gry będzie mógł zagrać dany użytkownik i jakie programy będzie mógł pobierać ze Sklepu Windows: a. Włącz te restrykcje. b. Producenci gier oceniają wiek osób, dla których dana gra jest przeznaczona. Aby na podstawie tej klasyfikacji zezwolić na uruchamianie gier lub je uniemożliwić, kliknij Ustaw klasyfikacje gier i Sklepu Windows i wskaż typ gier nieodpowiedni dla tego użytkownika. c. Zdecyduj również, czy będzie on mógł uruchamiać niesklasyfikowane gry (klasyfikacja gier, szczególnie tych komercyjnych, jest dużo bardziej powszechna niż klasyfikacja stron WWW).

a

b

c

139

140

Kontrolujemy użytkowników i uruchamiane przez nich programy

9. W celu uniemożliwienia użytkownikowi uruchamiania jakichkolwiek — z wyjątkiem wskazanych przez Ciebie — programów: a. Przejdź do kategorii Ograniczenia dostępu do aplikacji. b. Zaznacz opcję zezwalającą danej osobie wyłącznie na uruchamianie wskazanych aplikacji. c. Zaznacz na liście te programy, które użytkownik będzie mógł uruchamiać. Pamiętaj, że wszystkie pozostałe programy zostaną dla tego użytkownika zablokowane. b

a

c

10. Zwróć uwagę, że mechanizm kontroli rodzicielskiej pozwala też monitorować aktywność objętych nim użytkowników — pod ikoną reprezentującą użytkownika znajduje się odnośnik do raportu zawierającego podsumowanie jego aktywności. Po kliknięciu odnośnika zobaczymy m.in. adresy najczęściej odwiedzanych przez użytkownika stron WWW i adresy zablokowanych stron WWW (czyli stron, które chciał odwiedzić ten użytkownik, choć nie powinien).

Ɣ .RQğJXUXMHP\RSFMHXĝ\WNRZQLND Ɣ .RQğJXUXMHP\RSFMHV\VWHPRZH Ɣ 5R]ZLÈ]\ZDQLHSUREOHPöZ

5

Dostosowujemy Windows 8.1 do naszych potrzeb Spędzając przy komputerze kilka godzin dziennie, warto poświęcić trochę czasu na dostosowanie do własnych potrzeb sytemu, pod kontrolą którego on działa. Nasza praca stanie się nie tylko efektywniejsza, ale też przyjemniejsza. Z tego rozdziału dowiesz się, jak skonfigurować klasyczny interfejs systemu Windows 8.1 (m.in. pulpit i jego elementy) oraz kilka opcji systemowych, mających ogromny wpływ na wydajność i funkcjonalność całego komputera.

142

Konfigurujemy opcje użytkownika

Konfigurujemy opcje użytkownika Interfejs użytkownika systemu Windows 8.1 został tak zaprojektowany, aby ułatwić wyświetlanie, wyszukiwanie i porządkowanie informacji podczas korzystania z komputera. Tworząc system Windows 8.1, firma Microsoft postawiła sobie dwa zadania: 1. Przystosować system operacyjny do urządzeń takich jak tablety, wyposażonych w ekrany dotykowe, ale pozbawionych klawiatury. Trzeba przyznać, że funkcje, które w systemie Windows 8 zostały zaimplementowane w sposób mało optymalny, w Windows 8.1 działają znacznie lepiej. 2. Poprawić wydajność i bezpieczeństwo systemu Windows 8, zachowując jednocześnie jego funkcjonalność i łatwość użycia w przypadku korzystania z klasycznych komputerów i laptopów.

Pulpit Windows 8.1 dostosowuje wygląd interfejsu użytkownika do możliwości sprzętowych komputera, na którym jest zainstalowany. Oznacza to, że na wolniejszych, wyposażonych w mniejszą ilość pamięci urządzeniach wygląd pulpitu i okien programów domyślnie będzie nieco inny niż na komputerach szybszych, obsługujących wszystkie efekty graficzne. Niezależnie od włączonych bądź wyłączonych efektów graficznych klasyczny pulpit nadal zajmuje — szczególnie w przypadku klasycznych komputerów i laptopów — ważne miejsce w organizowaniu pracy z komputerem.

Kompozycje Kompozycje są zestawami ustawień zawierającymi tło pulpitu, kolory okien, schemat dźwięków i wygaszacz ekranu, a więc zmieniając kompozycję, zmienimy wszystkie jej elementy. Windows 8.1 zawiera kilka wbudowanych kompozycji. Kilkanaście dodatkowych kompozycji można pobrać z internetu, np. pod adresem http://www.windows8themepack.com/. Żeby zmienić aktualną kompozycję: 1. Wyświetl klasyczny pulpit (np. naciśnij kombinację klawiszy Windows+D). 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy pusty obszar pulpitu.

Konfigurujemy opcje użytkownika

3. Z menu kontekstowego wybierz opcję Personalizuj. 4. Wbudowane kompozycje zostały podzielone na kilka kategorii: a. Kategoria Moje kompozycje zawiera kompozycje stworzone przez nas oraz dodatkowe. b. Kategoria Domyślne kompozycje systemu Windows zawiera kilka predefiniowanych kompozycji, w tym Windows i Kwiaty. c. Kategoria kompozycji wysokiego kontrastu zawiera przeznaczone dla osób niedowidzących kompozycje o dużym kontraście. 5. Wybierz jedną z wbudowanych kompozycji.

4a

4b 5 4c 6

6. Zwróć uwagę, że po wybraniu kompozycji zmieniły się elementy widoczne w dolnej części okna Personalizacja składające się na tę kompozycję, czyli tło pulpitu, kolor okna, dźwięki i wygaszacz. 7. Zminimalizuj okno Personalizacja (sposoby minimalizacji okien zostały przedstawione w rozdziale 3.) — wybrana kompozycja została już zastosowana.

143

144

Konfigurujemy opcje użytkownika

Pokaz slajdów, czyli tworzenie własnych kompozycji Kompozycje mogą być dowolnie modyfikowane. Żeby utworzyć własną kompozycję, bazującą na domyślnej: 1. Przywróć okno Personalizacja (można to zrobić m.in. kombinacją klawiszy Alt+Tab albo klikając lewym przyciskiem myszy widoczną na znajdującym się na dole pulpitu pasku narzędzi ikonę tego okna). 2. Zaznacz kompozycję Windows. 3. Kliknij odnośnik Tło pulpitu. 4. Systemowe tła pulpitu zostały podzielone na kilka kategorii: a. Wybierz dowolną kategorię. b. Kliknij jakiś obrazek — zostanie on ustawiony jako tło pulpitu. c. Zminimalizuj okno Tło pulpitu i sprawdź, czy takie tło Ci odpowiada. d. Przywróć okno konfiguracyjne. 4c

4a

4b

5. Tłem pulpitu może być dowolny plik graficzny — możesz go wskazać w oknie Tło pulpitu: a. Rozwijając listę lokalizacji obrazów — na liście dostępnych lokalizacji, oprócz folderu z tłami pulpitu systemu Windows, znajdują się biblioteka użytkownika, najwyżej ocenione zdjęcia i paleta kolorów.

Konfigurujemy opcje użytkownika

5b 5a

5d

5c

6a

6b 8

b. Klikając przycisk Przeglądaj i wskazując lokalizację pliku graficznego. c. Zaznaczając grafikę, którą chcesz wyświetlić jako tło pulpitu. d. Naciskając i przytrzymując klawisz Ctrl, aby zaznaczyć kilka dodatkowych grafik — system Windows 8.1 daje nam możliwość cyklicznego wyświetlania jako tła pulpitu wielu grafik. 6. Po zaznaczeniu więcej niż jednego pliku graficznego uaktywnione zostaną trzy dodatkowe pola: a. Pole pozwalające określić czas, po jakim zmieni się tło pulpitu. b. Pole pozwalające włączyć losowy sposób zmieniania wyświetlanych grafik. c. Pole wyboru pozwalające wyłączyć pokaz slajdów w czasie, gdy komputer przenośny działa na baterii (ta opcja dostępna jest tylko na urządzeniach wyposażonych w baterie). 7. Skróć czas zmieniania obrazów do 5 minut i włącz ich losową zmianę. 8. Zatwierdź wprowadzone zmiany tła pulpitu. 9. Kliknij znajdujący się w oknie Personalizacja odnośnik Zapisz kompozycję. 10. Podaj nazwę stworzonej przez siebie kompozycji i kliknij Zapisz. 11. Zamknij okno Personalizacja.

145

146

Konfigurujemy opcje użytkownika

Ikony na pulpicie Domyślnie na pulpicie znajduje się tylko ikona Kosza, do którego trafiają usunięte pliki i foldery; więcej informacji na temat korzystania z kosza systemowego znajdziesz w następnym rozdziale. Pomimo że menu Start powróciło do systemu Windows 8.1, to jego funkcjonalność nie polega już na umożliwieniu szybkiego znalezienia i uruchomienia aplikacji — tę rolę pełni ekran startowy. Dlatego umieszczenie na pulpicie lub pasku zadań skrótów (ikon) najczęściej uruchamianych programów i otwieranych dokumentów jest najlepszym sposobem ich znalezienia bez konieczności przełączania się do ekranu startowego. Aby dodać pozostałe specjalne ikony (takie jak Komputer, Panel sterowania, Sieć czy Pliki użytkownika): 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny pusty obszar pulpitu i z menu kontekstowego wybierz opcję Personalizuj. 2. Z widocznej po lewej stronie okna listy zadań wybierz Zmień ikony pulpitu. 3. Zaznacz ikony, które chcesz umieścić na pulpicie. 4. Wygląd wszystkich ikon, również tych specjalnych, może być zmieniony. W tym celu: a. Zaznacz jedną z ikon (na przykład ikonę Komputer). 3

4a

4b

b. Kliknij przycisk Zmień ikonę — zobaczysz listę alternatywnych ikon.

Konfigurujemy opcje użytkownika

c. Wybierz tę, która najbardziej Ci się podoba, i kliknij przycisk OK. d. Aby zatwierdzić zmiany, raz jeszcze kliknij OK.

4c

4c

i

W każdej chwili możesz przywrócić domyślny wygląd ikon systemowych — wystarczy w oknie Ustawienia ikon pulpitu kliknąć przycisk Przywróć domyślną.

Domyślnie umieszczone na pulpicie ikony są średniej wielkości, a ich pozycja może być dowolnie zmieniana poprzez przeciągnięcie myszką. Aby dostosować ich wygląd do naszych potrzeb: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny pusty obszar pulpitu i z menu kontekstowego wybierz opcję Widok. 2. Wyświetlone zostanie menu kontekstowe pozwalające m.in.: a. Zwiększyć wszystkie ikony. b. Zmniejszyć umieszczone na pulpicie ikony.

1 3

2a 2b

2d

2c

c. Włączyć mechanizm ich automatycznego układania — domyślnie ikony układane są według ich typów. d. Ukryć wszystkie ikony.

147

148

Konfigurujemy opcje użytkownika

3. Po zmianie sposobu wyświetlania ikon raz jeszcze kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny pusty obszar pulpitu i z menu kontekstowego wybierz opcję Sortuj według. 4. Wyświetlone w ten sposób menu kontekstowe pozwoli określić sposób automatycznego układania ikon. Do wyboru mamy cztery opcje: według nazw, wielkości wskazywanych przez nie plików, typu tych plików i daty ich ostatniej modyfikacji. Skróty do programów Ponieważ klasyczny pulpit zawiera zmienione menu Start, możemy uruchamiać aplikacje, przełączając się do ekranu startowego (klawiszem Windows), wyszukując je (kombinacją klawiszy Windows+Q) czy wpisując nazwy ich plików uruchomieniowych w wywołanym kombinacją klawiszy Windows+R okienku Otwórz. Jeżeli jednak regularnie uruchamiamy jakiś program czy otwieramy dany plik, wygodniej będzie umieścić skrót do niego na ekranie. Aby utworzyć skrót do programu Kalkulator: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar ekranu i z menu kontekstowego wybierz Nowy/Skrót. 2. Uruchomiony w ten sposób kreator przeprowadzi Cię przez procedurę tworzenia skrótu. Odpowiadając na pierwsze pytania, należy wskazać lokalizację pliku, do którego ma prowadzić tworzony skrót. Możemy to zrobić na dwa sposoby: a. Kliknij Przeglądaj. Wyświetlone zostanie okienko pozwalające zlokalizować plik uruchomieniowy programu. Żeby utworzyć skrót, musimy znać nazwę tego pliku i wiedzieć, w jakim folderze się on znajduje. 2a

2b

2b

b. Ponieważ program Kalkulator uruchamiany jest przez plik calc.exe znajdujący się w folderze Windows\System32, rozwiń ten folder, a następnie zaznacz plik calc.exe i kliknij OK.

Konfigurujemy opcje użytkownika

2c

3

c. Alternatywny sposób wskazania docelowego pliku polega na wpisaniu jego lokalizacji i nazwy — po wpisaniu początkowych liter nazwy folderu czy pliku wyświetlona zostanie lista obiektów o odpowiednich nazwach, pasujących do podanej przez nas. Wybierając je, nie tylko unikniemy błędu (literówki), ale również skrócimy czas tworzenia skrótu.

3. Po kliknięciu Dalej będziemy mogli jeszcze zmienić domyślną nazwę skrótu. 4. Kliknięcie przycisku Zakończ kończy procedurę. Żeby uruchomić program, do którego utworzyliśmy skrót na ekranie, wystarczy dwukrotnie kliknąć ten skrót. Wybór wygaszacza ekranu Wszystkim monitorom szkodzi długie wyświetlanie tego samego, nieruchomego obrazu — w skrajnych przypadkach zostanie on tak utrwalony, że jego delikatny kontur będzie widoczny nawet po wyłączeniu monitora. To pierwszy powód, dla którego warto skonfigurować automatyczne włączanie — po określonym czasie braku aktywności użytkownika — wygaszacza ekranu, czyli prostej animacji, która będzie wyświetlana zamiast nieruchomego obrazu. Ten argument w przypadku systemu Windows 8.1 częściowo stracił na aktualności. Jeżeli przez większość czasu pracujemy z nowym interfejsem Windows 8.1, to zawartość ekranu startowego, nawet podczas naszej bezczynności, będzie automatycznie zmieniana — przypięte do niego kafelki będą na bieżąco aktualizowały wyświetlane na nich informacje. Jednak konfigurując w omówiony poniżej sposób wygaszacz ekranu, możemy poprawić bezpieczeństwo komputera — pozostawiony bez opieki komputer po chwili zostanie automatycznie zablokowany, a jego odblokowanie będzie wymagało podania hasła. Niestety, ponieważ wygaszacz ekranu włączy się niezależnie od tego, czy wyświetlany jest ekran startowy, czy klasyczny pulpit, oznacza to, że poprawimy bezpieczeństwo kosztem częściowej rezygnacji ze śledzenia automatycznej aktualizacji informacji prezentowanych przez przypięte do ekranu startowego kafelki.

149

150

Konfigurujemy opcje użytkownika

Żeby mimo wszystko włączyć wygaszacz ekranu (uważamy, że bezpieczeństwo jest ważniejsze niż możliwość oglądania zmieniających się kafelków, a automatyczne blokowanie pozostawionego bez nadzoru urządzenia ma rzeczywisty wpływ na poprawę naszego bezpieczeństwa): 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny pusty obszar pulpitu. 2. Wybierz z menu kontekstowego opcję Personalizuj. 3. Kliknij odnośnik Wygaszacz ekranu.

8

4. Z listy dostępnych wygaszaczy wybierz Tekst 3W — na obrazie miniatury ekranu zobaczysz podgląd wybranej animacji.

9

5. Zmień czas, po którym wygaszacz zostanie włączony, na 15 minut.

6 7

4 5

6. Niektóre wygaszacze można dodatkowo konfigurować; dotyczy to także wybranego wygaszacza ekranu: a. Kliknij przycisk Ustawienia. b. Zaznacz pole wyboru Godzina — zamiast tekstu wyświetlany będzie bieżący czas systemowy. c. Zmień jeszcze sposób animacji na Wirujący i kliknij OK. 7. Aby sprawdzić efekt zmian, kliknij przycisk Podgląd. Możesz przerwać prezentację, naciskając dowolny przycisk klawiatury albo po prostu poruszając myszą. 8. Zaznacz pole wyboru Po wznowieniu wyświetl ekran logowania. 9. Zamknij okno Ustawienia wygaszacza ekranu, klikając OK.

Konfigurujemy opcje użytkownika

Pasek zadań Pasek zadań to znajdujący się na dole ekranu obszar, który w Windows XP służył głównie do wyświetlania różnorodnych komunikatów, ikon zminimalizowanych okien oraz do umieszczania pasków narzędzi. Najczęściej na pasku zadań umieszczany był pasek narzędzi szybkiego uruchamiania — po dodaniu do niego ikony programu można było szybko uruchomić dany program, bez rozwijania menu Start. W systemie Windows 7 pasek zadań przejął rolę udoskonalonego paska szybkiego uruchamiania i zachował ją również w systemie Windows 8.1. W środkowej, największej części paska zadań nadal znajdują się ikony zminimalizowanych okien programów. Aby je przywrócić, wystarczy kliknąć ikonę wybranego programu lewym przyciskiem myszy. Zwróć uwagę, że znajdująca się na pasku zadań ikona programu zawiera informacje o postępie wykonywania długotrwałej operacji, na przykład kopiowania czy pobierania plików. Z prawej strony paska zadań znajduje się zintegrowany z nim pasek powiadomień, opisany w dalszej części rozdziału. Natomiast krawędzie paska zadań pełnią specjalne funkcje: 1. W lewym rogu znajduje się nowe menu Start. Jego kliknięcie lewym przyciskiem myszy przełączy nas na ekran startowy. 2. Po umieszczeniu kursora w prawym dolnym rogu wyświetlony zostanie pasek Charm. 3. Wzdłuż prawej krawędzi paska zadań umieszczony jest niewielki przycisk podglądu pulpitu. Jego kliknięcie ukryje wszystkie wyświetlane na pulpicie okienka, przywrócić je możemy, ponownie klikając ten przycisk. Uruchamianie programów z paska zadań Żeby zapoznać się z możliwościami paska zadań: 1. Uruchom dwa programy, np. Notatnik i Paint. Można to zrobić na kilka sposobów: a. Umieszczając skróty do tych programów na pulpicie i klikając te skróty. b. Korzystając z mechanizmu wyszukiwania ekranu startowego — po kliknięciu kombinacji klawiszy Windows+Q należy wpisać nazwę programu i kliknąć znalezioną ikonę. c. Naciskając kombinację klawiszy Windows+R i wpisując nazwę pliku wykonywalnego danego programu (w tym przypadku będą to pliki notepad i mspaint).

151

152

Konfigurujemy opcje użytkownika

3

3

2. Ikony obu programów pojawią się na pasku zadań. Zwróć uwagę, że programy reprezentowane są tylko przez ikony. Na pasku zadań nie znajdziemy nazw uruchomionych programów i dopóki nie zapamiętamy, jak wyglądają ich ikony, nie będziemy wiedzieć, co to za aplikacje. 3. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę edytora Paint i wybierz z menu kontekstowego opcję Przypnij ten program do paska zadań.

4. Zakończ działanie programu Paint — jego ikona pozostanie na pasku zadań.

i

Do przypiętych do paska zadań aplikacji automatycznie przypisywane są skróty klawiaturowe. W celu uruchomienia pierwszej aplikacji (przeglądarki Internet Explorer) wystarczy nacisnąć kombinację klawiszy Windows+1. Naciśnięcie kombinacji klawiszy Windows+2 włączy drugą aplikację (Eksplorator plików), kombinacja Windows+3 włączy trzecią z przypiętych do paska zadań aplikację itd.

5. Ponieważ nowy pasek zadań zawiera zarówno skróty do programów, jak i ikony działających programów, konieczne było ich zróżnicowanie — zwróć uwagę, że w przeciwieństwie do ikony programu Internet Explorer ikona Notatnika (działającego programu) jest obramowana.

i

Programy, które do dalszego działania wymagają interwencji użytkownika (np. wskazania lokalizacji pobieranego pliku) albo które zgłaszają jakieś zdarzenia, wyróżniane są na pasku zadań migającym obramowaniem.

6. Od tego momentu, żeby uruchomić program Paint, nie musimy go wyszukiwać; wystarczy kliknąć jego ikonę znajdującą się na pasku zadań. 7. Przypnij do paska zadań program Notatnik. 8. Zwróć uwagę, że ikona kolejnego programu przypinana jest po prawej stronie ostatnio przypiętego do paska zadań programu. W tej samej kolejności układane są na pasku zadań ikony działających programów — ikona programu uruchomionego jako pierwszy znajduje się po lewej, ikona później uruchomionego programu — po prawej. 9. Chcąc zmienić porządek, w jakim zostały ułożone ikony, kolejno uruchom programy: Notatnik, Paint i Pasjans.

Konfigurujemy opcje użytkownika

10. Następnie ustaw kursor myszki nad znajdującą się po prawej stronie ikoną uruchomionego jako ostatni Pasjansa i przeciągnij ją przed ikonę Notatnika, trzymając wciśnięty lewy przycisk myszki.

i

W systemie Windows 8.1 pozycje ikon na pasku zadań (zarówno ikon przypiętych programów, jak i ikon uruchomionych aplikacji) można dowolnie zmieniać.

Konfiguracja paska zadań Domyślnie pasek zadań wyświetlany jest wzdłuż dolnej krawędzi ekranu. Możemy jednak przenieść go na dowolną krawędź. Rozwiązanie to jest często stosowane na małych ekranach oraz na ekranach prostokątnych, o proporcjach 16×9. Możemy też zmienić ilość informacji i sposób ich wyświetlania na pasku zadań. Żeby dostosować pasek zadań do własnych potrzeb: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar paska zadań. 2. Z menu kontekstowego wybierz opcję Właściwości. 3. Wyświetlone zostanie okienko właściwości paska zadań, zawierające cztery zakładki. Pierwsza zakładka pozwala: a. Zablokować lub odblokować pasek zadań, czyli zezwolić lub nie na zmianę jego wielkości.

3 3a 3b 3c

3e

3d

b. Włączyć lub wyłączyć automatyczne ukrywanie tego paska — jeżeli pasek jest automatycznie ukrywany, umieszczenie kursora myszki w miejscu, w którym się on znajduje, spowoduje jego wyświetlenie. c. Zmniejszyć rozmiar znajdujących się na tym pasku ikon, co nie tylko pozwala zmieścić na nim więcej ikon, ale również powoduje zwężenie samego paska. d. Przenieść pasek zadań na dowolną krawędź ekranu.

153

154

Konfigurujemy opcje użytkownika

e. Zaznaczając pole wyboru Użyj funkcji podglądu pulpitu po wskazaniu myszą przycisku Pokaż pulpit na końcu paska zadań, włączysz funkcję opisaną w punkcie Podgląd pulpitu, znajdującym się w dalszej części rozdziału. f. Pozostałe opcje również omówione zostały w dalszej części rozdziału. 4. Zakładka Nawigacja jest jedną z nowości wprowadzonych w systemie Windows 8.1. Pozwala ona sterować działaniem pasków bocznych oraz skonfigurować ekran startowy, w tym: a. Wyłączyć wyświetlanie pasków bocznych poprzez zaznaczenie krawędzi ekranu, b. Zastąpić okno wiersza polecenia oknem powłok PowerShell,

a b

c. Włączyć wyświetlanie pulpitu po zalogowaniu się użytkownika,

c

d. Użyć bieżącej tapety na ekranie startowym,

d

e. Zmienić domyślny sposób wyświetlania kafelków na ekranie startowym na widok aplikacji (widok, w którym widoczne są miniatury wszystkich aplikacji).

e

b

a

5. Trzecia zakładka pozwala skonfigurować znany z Windows 7 mechanizm wyświetlania listy plików ostatnio otwartych za pomocą danego programu: a. Możemy wyłączyć lub włączyć wyświetlanie listy ostatnio otwartych plików prawym przyciskiem myszy. b. Możemy też określić liczbę wyświetlanych w ten sposób nazw plików.

Konfigurujemy opcje użytkownika

6. Ostatnia zakładka pozwala umieścić na pasku zadań wybrane paski narzędzi. Użytkownikom urządzeń pozbawionych tradycyjnej klawiatury polecamy włączenie w ten sposób klawiatury dotykowej: a. Po zaznaczeniu pola wyboru Klawiatura dotykowa i kliknięciu OK lub Zastosuj po prawej stronie paska zadań umieszczona zostanie ikona klawiatury. b. Jej kliknięcie spowoduje wyświetlenie klawiatury dotykowej. c. Układ tej klawiatury możemy zmieniać za pomocą przycisku znajdującego się w jej prawym dolnym rogu.

5b 5c

Scalanie ikon tego samego programu Wiele programów pozwala na jednoczesną pracę z wieloma dokumentami — na przykład w edytorze Microsoft Word można jednocześnie otworzyć wiele dokumentów tekstowych, a w przeglądarce Internet Explorer wiele stron WWW. Możliwe jest również jednoczesne uruchomienie wielu kopii niektórych programów — na przykład sześciu kopii edytora Notatnik. Ponieważ ikona każdego otwartego dokumentu pokazywana jest na pasku zadań, całe dostępne miejsce mogłyby zająć na przykład ikony notatników. Żeby zaoszczędzić miejsce i ułatwić korzystanie z paska zadań, ikony tego samego programu uruchomionego kilka razy są automatycznie scalane. Dzięki temu możesz zarządzać wszystkimi uruchomionymi kopiami programu za pomocą pojedynczego kliknięcia myszą. Żeby przetestować działanie tej funkcji: 1. Uruchom kilka kopii Notatnika. Szybkim sposobem uruchomienia wielu kopii tego samego programu jest naciśnięcie kombinacji Windows+R — ponieważ w polu Otwórz znajduje się nazwa poprzednio uruchomionego programu, wystarczy kliknąć Enter. Drugi sposób uruchomienia dodatkowych kopii programu wykorzystuje opisane poniżej menu kontekstowe paska zadań. 2. Zwróć uwagę, że reprezentująca ten program ikona zmieniła się na pasku zadań i wygląda teraz tak, jakby miała kilka zakładek. Te zakładki informują o tym, że działa więcej niż jedna kopia Notatnika.

155

156

Konfigurujemy opcje użytkownika

3. Niestety, na tej podstawie nie można stwierdzić, ile kopii programu zostało uruchomionych. Żeby się tego dowiedzieć, musimy ustawić na chwilę kursor myszy nad ikoną paska zadań.

3

2

Jeżeli klikniemy prawym przyciskiem myszy ikonę grupy programów znajdującą się na pasku zadań, wyświetlone zostanie menu kontekstowe zawierające kilka przydanych opcji: 1. Na samym dole znajdziemy przycisk pozwalający zamknąć wszystkie kopie programu jednym kliknięciem myszy. 2. Powyżej niego znajduje się polecenie pozwalające przypiąć ikonę programu do paska zadań (niezależnie od liczby scalonych kopii programu przypięta zostanie tylko jedna jego ikona).

4

3. Trzecie polecenie od dołu pozwala uruchomić kolejną kopię programu (w tym przypadku Notatnika). 3 2 1

4. W górnej części menu znajdziemy listę z nazwami ostatnio otwieranych w tym programie plików — żeby otworzyć któryś z tych plików w programie, wystarczy kliknąć jego nazwę lewym przyciskiem myszki.

W tym przypadku ikony Notatnika zostały scalone, chociaż na pasku zadań była wystarczająca ilość miejsca, żeby wyświetlić je jedna obok drugiej. Aby to zmienić: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar paska zadań i wybierz opcję Właściwości. 2. Przyciski (ikony programów) paska zadań mogą być: a. Zawsze scalane (opcja domyślna). 2a 2b 2c

b. Scalane tylko wtedy, jeżeli na pasku brakuje miejsca — wybierz tę opcję.

Konfigurujemy opcje użytkownika

c. Niepogrupowane — po wybraniu tej opcji ikony najpierw będą zmniejszane, a następnie na pasku zadań pojawi się pasek przewijania. 3. Zatwierdź zmiany przyciskiem OK. Podgląd pulpitu Wiele osób umieszcza na pulpicie skróty do często uruchamianych programów oraz bieżących dokumentów. Ponadto na pulpicie można umieszczać miniaplikacje, czyli gadżety. Oznacza to, że dostęp do pulpitu musi być szybki i wygodny. Tymczasem jeżeli jednocześnie uruchomionych mamy kilkanaście czy kilkadziesiąt aplikacji, przełączanie się między nimi za pomocą kombinacji klawiszy Alt+Tab czy minimalizowanie i przywracanie wszystkich ich okien jest czasochłonne i niewygodne. W systemie Windows 7 można było podejrzeć pulpit bez konieczności przełączania się pomiędzy oknami uruchomionych programów, przesuwania ich czy minimalizowania. Tej samej funkcji możemy, po jej włączeniu, użyć w systemie Windows 8.1: 1. Uruchom kilka programów, np. Pasjans, Notatnik i Paint. 2. Ustaw kursor myszki nad przyciskiem Pokaż pulpit, znajdującym się w prawym końcu paska zadań. W rezultacie okna programów staną się przezroczyste i będziemy mogli spojrzeć przez nie na pulpit. W ten sposób nie będziemy jednak mogli kliknąć umieszczonych na pulpicie skrótów, ale bez problemu zobaczymy znajdujące się na nim gadżety.

2

2

157

158

Konfigurujemy opcje użytkownika

3. Przesunięcie kursora myszki poza przycisk Pokaż pulpit spowoduje przywrócenie wszystkich znajdujących się na nim okien. 4. Żeby zminimalizować wszystkie otwarte okna, kliknij przycisk Pokaż pulpit lewym przyciskiem myszy — teraz możemy kliknąć dowolny z umieszczonych na pulpicie skrótów. 5. Ponowne kliknięcie przycisku Pokaż pulpit spowoduje przywrócenie wszystkich otwartych okien. Powiadomienia Z prawej strony paska zadań, tuż przed informacją o bieżącej dacie i godzinie, znajduje się obszar powiadomień. W starszych wersjach Windows na pasku powiadomień znajdowały się ikony najróżniejszych programów — skanerów antywirusowych, menedżerów urządzeń, komunikatorów itd. W systemie Windows 7 pasek powiadomień został zintegrowany z paskiem zadań, a wszystkie dodatkowe ikony zostały z niego usunięte. W domyślnie skonfigurowanym systemie Windows 8.1 w obszarze powiadomień znajdziemy tylko komunikaty Centrum akcji, ikonę stanu baterii (dotyczy wyłącznie laptopów), ikonę połączenia sieciowego i ikonę głośnika. 1. Ustaw kursor myszki nad flagą oznajmującą zgłoszenie ważnej wiadomości przez Centrum akcji — wyświetlony zostanie komunikat informujący o liczbie wiadomości.

2 1

2. Kliknij tę flagę lewym przyciskiem myszy — wyświetlone zostanie okienko wiadomości zawierające wskazówki dotyczące rozwiązania problemu (w tym przypadku po kliknięciu treści wiadomości wyświetlona zostanie strona WWW z listą dostępnych programów antywirusowych) i odnośnik do Centrum akcji.

3. Kolejno ustaw kursor myszy nad widocznymi w obszarze powiadomień ikonami — za każdym razem wyświetlona zostanie krótka dodatkowa informacja (np. o połączeniu z internetem). Programy, które wcześniej umieszczały swoje ikony w obszarze powiadomień, w systemie Windows 8.1 wyświetlają jedynie powiadomienia. Jeżeli chcesz ukryć którąś z widocznych w obszarze powiadomień ikon systemowych lub umieścić w nim ikonę innego programu:

Konfigurujemy opcje systemowe

1. Kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar paska zadań, z menu kontekstowego wybierz opcję Właściwości i kliknij znajdujący się w sekcji Obszar powiadomień przycisk Dostosuj. 2. Znajdź program lub funkcję systemową, których ikony chcesz ukryć lub wyświetlić w obszarze powiadomień. 3. Wybierz sposób pokazywania ikon systemowych i powiadomień. 4. Zatwierdź wprowadzone zmiany przyciskiem OK.

2 3

4

Konfigurujemy opcje systemowe Po dostosowaniu do własnych potrzeb klasycznego interfejsu użytkownika pora na skonfigurowanie środowiska systemu operacyjnego. Te ustawienia będą miały wpływ na pracę wszystkich użytkowników, nie tylko osoby przeprowadzającej zmiany w konfiguracji systemu.

Ustawienia systemu Najważniejsze ustawienia, związane z codzienną pracą z komputerem, można wprowadzić za pomocą paska ustawień: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+I.

159

160

Konfigurujemy opcje systemowe

2. Górna część paska ustawień będzie zawierała opcje konfiguracyjne właściwe dla ekranu systemowego lub aplikacji wyświetlanych w momencie wywołania paska ustawień. Natomiast w dolnej części znajdziemy zawsze te same przyciski, między innymi przycisk Zmień ustawienia komputera — kliknij go. 3. Pierwsza kategoria, Komputer i urządzenia, pozwala, co w Windows 8 z poziomu nowego interfejsu było niemożliwe, skonfigurować nasz komputer: a. Przedstawiona w rozdziale 2. sekcja Ekran blokady pozwala ustawić tło, pokaz slajdów i wyświetlane na tym ekranie powiadomienia. b. Sekcja Ekran pozwala m.in. zmienić rozdzielczość i orientację ekranu. c. W sekcji Urządzenia znajdują się przyciski pozwalające: i. Wykryć i skonfigurować nowe, podłączone do komputera urządzenie, ii. Dodać i skonfigurować zainstalowane drukarki, iii. Odinstalować sterowniki wybranych urządzeń, iv. Włączyć opcję pobierania sterowników również wtedy, gdy korzystamy z połączeń taryfowych, v. Zmienić domyślne lokalizacje zapisywanych plików muzycznych, obrazów i wideo.

a

i

b c

ii

iii

iv

Konfigurujemy opcje systemowe

d. Sekcja Mysz i płytka dotykowa pozwala skonfigurować oba te urządzenia, np. wybrać podstawowy przycisk myszki czy efekt obrócenia kółkiem myszy. e. W sekcji Pisanie znajdziemy opcje pozwalające włączyć lub wyłączyć funkcje automatycznego podświetlania i poprawiania słów wpisanych z błędem. f. Sekcja Narożniki i krawędzie pozwala, co zostało wyjaśnione w rozdziale 2., włączać i wyłączać wyświetlanie pasków bocznych w wyniku wykonania gestów na rogach ekranu. g. Sekcja Zasilanie i uśpienie umożliwia zmianę ustawienia pokazu slajdów oraz określenie czasu, po jakim komputer zostanie automatycznie wyłączony. h. W sekcji Autoodtwarzanie możemy włączyć funkcję automatycznego wykonywania wybranych akcji po podłączeniu do komputera dysku wymiennego lub karty pamięci oraz określić tę akcję. i. Sekcja Informacje o komputerze nie tylko zawiera najważniejsze dane na temat naszego komputera, ale pozwala również: i.

Zmienić jego nazwę,

ii. Zmienić klucz naszej wersji systemu Windows 8.1.

i

i

ii

4. Pozwalająca zarządzać własnym kontem i zakładać konta innym użytkownikom kategoria Konta została omówiona w rozdziale 4. Dysk SkyDrive został opisany w następnym rozdziale. Funkcję zintegrowanego wyszukiwania przedstawiliśmy w rozdziale 2.

161

162

Konfigurujemy opcje systemowe

5. Sekcja Prywatność pozwala włączyć lub wyłączyć opcje mające wpływ na ochronę naszej prywatności: a. Możemy zezwolić lub nie aplikacjom na posługiwanie się nazwą naszego konta użytkownika i jego ikoną.

a

b

c

d

e

b. Dodatkowo udostępnić nasze dane aplikacjom do celów reklamowych. c. Włączyć lub wyłączyć chroniący nas przed witrynami wyłudzającymi informacje filtr SmartScreen (więcej informacji na ten temat znajduje się w rozdziale 8.). d. Włączyć lub wyłączyć funkcję automatycznego uzupełniania wpisywanych tekstów. e. Włączyć lub wyłączyć dostosowywanie wyników wyszukiwania na podstawie wybranego języka.

6. Kategoria Sieć podzielona została na cztery sekcje (sieciom komputerowym poświęcony został ostatni rozdział książki): a. Sekcja Połączenia pozwala odczytać informacje na temat bieżącej konfiguracji karty sieciowej, włączyć lub wyłączyć funkcję udostępniania w bieżącej sieci zasobów lokalnego komputera oraz dodać połączenie VPN. b. Druga sekcja — skonfigurować serwer Proxy. c. Trzecia — podłączyć komputer do grupy domowej. d. Czwarta — podłączyć komputer do zdalnej sieci firmowej. 7. Przejdź do kategorii Czas i język.

Konfigurujemy opcje systemowe

a. Sekcja Data i godzina pozwala:

a

i. Włączyć lub wyłączyć funkcję automatycznego synchronizowania zegara komputera z internetowym wzorcem czasu.

i

ii. Ręcznie ustawić zegar komputera.

ii

iii. Zmienić strefę czasową.

iii

iv. Włączyć lub wyłączyć funkcję automatycznej zmiany czasu na letni i zimowy.

iv

v. Zmienić formaty daty i godziny. b. Sekcja Region i język umożliwia: i. Ustawienie bieżącego języka. v

ii. Dodanie i skonfigurowanie wersji językowej Windows. Tak samo jak w Windows 8, zmiana wersji językowej nie jest zarezerwowana dla najwyższej edycji systemu.

8. Sekcja Ułatwienia dostępu pozwala skonfigurować funkcje ułatwiające pracę z systemem osobom niepełnosprawnym. Możemy: a. Włączyć i skonfigurować narratora — funkcję automatycznego odczytywania wyświetlanych na ekranie informacji. b. Włączyć i skonfigurować narzędzie Lupa. c. Wyłączyć lub włączyć wysoki kontrast. d. Włączyć klawiaturę ekranową oraz skonfigurować trzy znane z wcześniejszych wersji Windows funkcje klawiatury: klawisze trwałe, przełączające i filtru. e. Skonfigurować mysz. f. Skonfigurować kilka dodatkowych opcji wyświetlania: wyłączyć lub włączyć animację, tła, ustalić czas wyświetlania komunikatów powiadomień oraz grubość kursora.

163

164

Konfigurujemy opcje systemowe

8 a b c d e f

9. Kategoria Aktualizacje i odzyskiwanie pozwala: a. W sekcji Windows Update zmienić sposób pobierania i instalowania dostępnych aktualizacji oraz przejrzeć i zainstalować dostępne aktualizacje. b. Skonfigurować Historię plików (funkcję opisaną w następnym rozdziale). c. Przywrócić system do wcześniejszego lub początkowego stanu — te funkcje opisane zostały w ostatnim punkcie bieżącego rozdziału.

Właściwości systemu Po kliknięciu prawym przyciskiem myszy ikony Komputer i wybraniu opcji Właściwości zobaczysz okno podstawowych właściwości komputera. Innym sposobem na wyświetlenie tego okna jest naciśnięcie kombinacji Windows+X i wybranie opcji System. Znajdziesz w nim: 1. Informacje o edycji systemu Windows 8.1. 2. Odnośnik pozwalający zmienić (wyłącznie na wyższą) edycję systemu Windows 8.1. 3. Ocenę wydajności Twojego komputera. 4. Informacje o procesorach i pamięci RAM. 5. Informacje o architekturze (32- lub 64-bitowej) systemu.

Konfigurujemy opcje systemowe

6. Informacje o podłączonym do komputera urządzeniu dotykowym. 7. Nazwę Twojego komputera i nazwę grupy roboczej lub domeny, do której on należy. 8. Informacje o stanie obowiązkowej aktywacji systemu.

1 2 3

4 5

6

7

8

Nazwa i przynależność komputera Każdy komputer ma niepowtarzalną nazwę w domenie lub grupie roboczej, do której należy. W ten sposób możliwe jest jednoznaczne odwoływanie się do udostępnionych przez niego zasobów. Aby zmienić nazwę swojego komputera: 1. Kliknij widoczny w okienku System odnośnik Zmień ustawienia. 2. Zostanie wyświetlone okno Właściwości systemu. a. Podaj opis komputera, dzięki któremu łatwiej będzie zidentyfikować go w sieci. 3. Aby zmienić nazwę i przynależność komputera do sieci, kliknij przycisk Zmień.

165

166

Konfigurujemy opcje systemowe

a. Wprowadź nową nazwę komputera. b. Jeżeli komputer ma być przyłączony do domeny (większość sieci firmowych to właśnie domeny), zaznacz pole Domena i podaj nazwę domeny.

2a

3

c. Po kliknięciu OK zostaniesz zapytany o nazwę i hasło administratora tej domeny — tylko on może przyłączać do domeny nowe komputery.

d. Jeżeli komputer ma należeć do grupy roboczej (większość sieci domowych i osiedlowych to grupy robocze), wystarczy, że zaznaczysz opcję Grupa robocza i podasz nazwę tej grupy roboczej. 4. Zatwierdź zmiany, klikając przycisk OK.

Rozdzielczość ekranu, wielkość wyświetlanych na nim elementów i kalibracja kolorów Ustawieniem mającym ogromny wpływ na komfort pracy z komputerem jest dostosowanie rozdzielczości ekranu do rozmiaru i możliwości monitora, wydajności karty graficznej oraz własnych preferencji.

i

Rozdzielczość ekranu określa, ile punktów (pikseli) obrazu jest wyświetlanych na ekranie — jest to dość mylące, gdyż nie dotyczy ona rozdzielczości wyświetlacza, ale obrazu na tym wyświetlaczu. Im większa rozdzielczość, tym więcej punktów można wyświetlić i będą one (skoro rozmiar samego wyświetlacza się nie zmienia) mniejsze.

Aby zmienić rozdzielczość: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy pusty obszar klasycznego pulpitu i z menu kontekstowego wybierz Rozdzielczość ekranu. 2. Kliknij przycisk Rozdzielczość i za pomocą suwaka ustaw nową rozdzielczość ekranu — pamiętaj, że im większa rozdzielczość, tym więcej informacji jest wyświetlanych, ale tym mniejsze są poszczególne okna.

Konfigurujemy opcje systemowe

2

3

3. Kliknij Zastosuj — ekran może przez chwilę być przyciemniony lub migotać. 4. Po chwili powinieneś zobaczyć ekran w nowej rozdzielczości i pytanie, czy chcesz zastosować wprowadzone zmiany: a. Domyślnie zaznaczony jest przycisk Przywróć, a więc po upływie 15 sekund zmiany zostaną wycofane (dzięki temu jeżeli ustawisz rozdzielczość nieobsługiwaną przez kartę graficzną lub monitor, wystarczy cierpliwie poczekać, żeby została przywrócona poprzednia, poprawna konfiguracja).

4b

4a

b. Jeżeli jesteś w stanie zobaczyć to pytanie, a nowa rozdzielczość Ci odpowiada, kliknij Zachowaj zmiany.

Powszechnym problemem użytkowników najnowszych monitorów jest to, że po ustawieniu maksymalnie dużej rozdzielczości wyświetlane na nich teksty są zbyt małe. Windows 8.1 umożliwia ich powiększenie: 1. Kliknij znajdujący się w okienku Rozdzielczość ekranu odnośnik Zmień wielkość tekstu i innych elementów. 2. Wybierz odpowiadającą Ci wielkość tekstu i okien programów. 3. Możesz też dopasować wielkość poszczególnych elementów do swoich potrzeb.

167

168

Konfigurujemy opcje systemowe

4. Kliknięcie przycisku Zastosuj wprowadzi zmiany. 2

3 4

Osoby, którym zależy na wierności wyświetlanych kolorów, mogą albo znaleźć firmę specjalizującą się w kalibracji monitorów, albo samodzielnie (czyli „na oko”) skalibrować swój monitor. Kalibracja monitora sprowadza się do: 1. Wyświetlenia okienka Ekran i kliknięcia odnośnika do zadania Kalibruj kolor (ten sam kreator kalibracji można też uruchomić, naciskając kombinację klawiszy Windows+R i wpisując dccw). 2. Po kliknięciu Dalej i zapoznaniu się z procedurą kalibracji zostaniemy zapytani, czy chcemy pominąć kalibrację jasności. Kliknij Dalej. 3. Wyświetlone zostaną trzy wersje tego samego obrazka: za jasna, właściwa i za ciemna. Zapamiętaj, jak wygląda właściwie skalibrowana wersja, i kliknij Dalej. 4. Zmień ustawienia jasności ekranu tak, aby na wyświetlonym obrazku dało się zobaczyć wszystkie szczegóły (czyli tak jak na wcześniej pokazanej właściwej wersji), i kliknij Dalej. 5. Powtórz tę samą procedurę, tym razem kalibrując kontrast. 6. Ostatnie ustawienia będą dotyczyły barw RGB i znowu będą polegały na dostosowaniu ustawień monitora tak, aby ekran kontrolny RGB był prawidłowo wyświetlany.

Konfigurujemy opcje systemowe

Użytkownicy ciekłokrystalicznych monitorów LCD powinni dodatkowo skonfigurować technologię ClearType (ClearType jest opatentowanym przez Microsoft sposobem wygładzania czcionek poprzez zapalanie subpikseli, a nie całych pikseli, co pozwala nawet trzykrotnie poprawić ostrość obrazu). Ostatnie pytanie kreatora kalibracji będzie dotyczyło właśnie włączenia tej technologii. 1. Kliknij znajdujący się w okienku Ekran odnośnik do zadania Dopasuj tekst ClearType. 2. Upewnij się, czy zaznaczone jest pole Włącz technologię ClearType, i kliknij Dalej. 3. Jeżeli bieżąca rozdzielczość monitora będzie różna od jego rozdzielczości macierzystej (rozdzielczości odpowiadającej liczbie pikseli ekranu), zaakceptuj sugerowaną zmianę rozdzielczości i kliknij Dalej. 4. Zostanie wyświetlonych pięć próbek tekstu — za każdym razem wybierz tę, która według Ciebie wygląda najlepiej. 5. Zaakceptuj zmiany przyciskiem Zakończ.

Co się stało z indeksem wydajności komputera? Komputer jest tak wydajny, jak jego najwolniejszy element — kierując się tą uproszczoną, ale prawdziwą zasadą, firma Microsoft dodała do systemu Windows Vista mechanizm klasyfikacji komputerów pod względem ich wydajności. Wyniki tej oceny miały być przydatne przy zakupie nowych programów — jeżeli producent programu gwarantował jego poprawną pracę na komputerach ocenionych na 3 punkty, a Twój komputer otrzymał ich tyle lub więcej, mogłeś być pewny, że po zainstalowaniu ten program będzie właściwie działał. Tego obecnego w systemach Windows 7 i Windows 8 mechanizmu nie znajdziemy już w systemie Windows 8.1. Powodem tej decyzji było wprowadzenie do Sklepu Windows (a więc miejsca, z którego według firmy Microsoft pochodzić będzie zdecydowana większość używanych z nowym system aplikacji) nowej funkcjonalności — teraz Sklep Windows automatycznie blokuje próby pobrania i zainstalowania aplikacji, której wymagania są większe niż wydajność naszego komputera. Czyli indeks wydajności, który zresztą nigdy nie zyskał popularności, przestał być potrzebny.

169

170

Konfigurujemy opcje systemowe

Jak poprawić wydajność systemu? W celu poprawienia wydajności komputera możesz ustawić kilka dostępnych z poziomu okna właściwości systemu opcji wydajności: 1. Wyświetl okno System. 2. Kliknij odnośnik Zaawansowane ustawienia systemu. 3. A następie kliknij znajdujący się w sekcji Wydajność przycisk Ustawienia. Wyświetlone zostanie zawierające trzy zakładki okno Opcje wydajności. Pierwsza z nich pozwala dostosować mające największy wpływ na wydajność komputera efekty wizualne: 1. Domyślnie Windows 8.1 automatycznie dostosowuje efekty wizualne do wydajności Twojego komputera. 1 2 3

2. Możemy jednak poprawić wygląd kosztem wydajności. 3. Wyłączyć wszystkie efekty. 4. Odznaczyć te efekty, które według Ciebie zbyt silnie obciążają Twój komputer. 5. Potwierdź swoją decyzję klawiszem OK.

4

5

Konfigurujemy opcje systemowe

Automatyczna konserwacja systemu W systemie Windows 8.1 nie musimy martwić się o regularne defragmentowanie dysków (Windows 8 po raz pierwszy umożliwiał defragmentowanie dysków SSD), samodzielne wyszukiwanie rozwiązań wykrytych problemów, pobieranie aktualizacji czy skanowanie plików pod kątem niechcianego oprogramowania. Wszystkie te zadania wykonywane są automatycznie. Żeby skonfigurować ten mechanizm: 1. Przełącz się na klasyczny pulpit. 2. Kliknij znajdującą się na pasku zadań ikonę Centrum akcji i kliknij odnośnik Otwórz Centrum akcji. 3. Rozwiń sekcję Konserwacja. Zawiera ona listę (i raporty z wykonania) typowych zadań konserwacyjnych, między innymi odnośnik Zmień ustawienia konserwacji — kliknij go. 4. Określ godzinę, o której system automatycznie będzie defragmentował dyski, pobierał aktualizacje, wyszukiwał rozwiązania wykrytych problemów i skanował pliki w poszukiwaniu wirusów. Zadania konserwacyjne wykonywane są tylko wtedy, gdy urządzenie jest bezczynne — jeżeli o wybranej porze system będzie obciążony, uruchomione zostaną później, gdy system wykryje brak aktywności użytkowników. 5. Domyślnie zaznaczona opcja Zezwalaj na wznawianie oznacza, że urządzenie będzie wybudzane o określonej godzinie. Jeżeli nie chcesz, żeby włączało się co noc, odznacz to pole wyboru. 6. Kliknięcie OK kończy konfigurację automatycznej konserwacji systemu.

4 5

6

171

172

Konfigurujemy opcje systemowe

Czym są domyślne ustawienia programów i czemu warto je ustawić? Różne programy mogą być używane jako przeglądarka internetowa, klient poczty czy odtwarzacz multimediów. Windows 8.1 umożliwia określenie domyślnych programów pełniących te funkcje. Możesz również zdefiniować automatyczną reakcję systemu na włożenie do napędu płyt CD lub DVD z określoną zawartością, a także powiązać rozszerzenia plików z programami — wtedy dwukrotne kliknięcie lewym przyciskiem myszy takiego pliku spowoduje uruchomienie domyślnego dla tego typu plików programu. Zacznij od określenia domyślnych programów pełniących funkcje przeglądarki, programu pocztowego itd. 1. Uruchom Panel sterowania (naciśnij kombinację Windows+X i wybierz Panel sterowania, wyszukaj go za pomocą kombinacji Windows+Q lub kliknij umieszczony na pulpicie skrót) i wybierz kategorię Programy. 2. Kliknij zadanie Programy domyślne/Ustaw programy domyślne. 3. Wyświetlona zostanie lista wszystkich zainstalowanych programów. Jeżeli chcesz używać któregoś z nich jako domyślnego: a. Zaznacz ten program. b. Wyświetlony zostanie jego krótki opis uzupełniony o informację, dla ilu typów plików został on wybrany jako domyślny.

3b 3a

3c 3d 4

Konfigurujemy opcje systemowe

c. Klikając Ustaw ten program jako domyślny, skojarzysz wybrany program z wszystkimi obsługiwanymi przez niego typami plików (np. z wszystkimi plikami graficznymi). d. Kliknięcie przycisku Wybierz ustawienia domyślne dla tego programu pozwoli wybrać rozszerzenia plików, które zostaną skojarzone z tym programem. 4. Po wprowadzeniu zmian kliknij OK. W drugiej kolejności określ automatyczną reakcję systemu na włożenie do napędu płyty z określoną zawartością: 1. Kliknij widoczne w oknie Programy domyślne zadanie Zmień ustawienia funkcji Autoodtwarzanie. 2. Włącz lub wyłącz funkcję autoodtwarzania (choć jest ona wygodna, to w przeszłości została kilkukrotnie wykorzystana do przeprowadzenia mających skalę światową ataków na użytkowników systemu Windows).

2 3

4

5

3. Wskaż akcje, które zostaną automatycznie wykonane po podłączeniu do komputera różnych urządzeń. 4. Możesz też określić automatyczne zachowanie systemu w zależności od typu zawartości podłączonego nośnika. 5. Po skonfigurowaniu automatycznie uruchamianych programów kliknij Zapisz.

173

174

Rozwiązywanie problemów

Rozwiązywanie problemów Osoby, które muszą samodzielnie rozwiązywać problemy ze swoim komputerem, z pewnością ucieszy narzędzie do automatycznego rozwiązywania problemów. Jego działanie polega na wykrywaniu i usuwaniu typowych problemów związanych z systemem, jego konfiguracją, zainstalowanymi programami czy podłączonymi do komputera urządzeniami. Żeby wyświetlić wszystkie narzędzia automatycznego rozwiązywania problemów, uruchom Panel sterowania i kliknij znajdujący się w sekcji System i zabezpieczenia odnośnik Znajdź i rozwiąż problemy. My działanie tej funkcji przedstawiliśmy, rozwiązując problemy z połączeniem sieciowym: 1. Przełącz się do klasycznego pulpitu (np. naciśnij kombinację klawiszy Windows+D). 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy znajdującą się na pasku zadań ikonę sieci i wybierz opcję Rozwiąż problemy.

3

4

3. Uruchomione zostanie narzędzie, które przeprowadzi serię testów i zwróci informację o prawdopodobnej przyczynie problemu. 4. Jeżeli tylko możliwe jest rozwiązanie problemu, wyświetlony zostanie odpowiedni przycisk — kliknij go. 5. W takim przypadku kreator zastosuje odpowiednie rozwiązanie, a następnie sprawdzi jego skuteczność.

Rozwiązywanie problemów

Sprawdzanie błędów dysku We wcześniejszych wersjach Windows dyski twarde były sprawdzane pod kątem błędów tylko na żądanie użytkownika. Ponieważ rozmiar dysków stale rośnie, sprawdzenie 500 MB lub większego dysku było operacją zbyt długotrwałą. Dlatego Windows 8.1 na bieżąco monitoruje stan dysków twardych i jeżeli wykryje na nich uszkodzone sektory, automatycznie próbuje przenieść zapisane w nich dane w inne miejsce dysku. Nadal jednak powinniśmy samodzielnie sprawdzać, czy na używanych dyskach USB nie występują błędy: 1. Uruchom Eksplorator plików. 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy sprawdzany dysk i wybierz opcję Właściwości. 3. Przejdź do zakładki Narzędzia. 4. Kliknij przycisk Sprawdź. 5. Windows 8.1 sprawdzi, czy na dysku są jakieś błędy. Nawet jeżeli nie zostaną one znalezione, nadal będziesz mógł uruchomić dokładny test. 6. Kliknij Skanowanie dysku — jeżeli jakikolwiek znajdujący się na tym dysku plik jest otwarty, zostanie wyświetlone pytanie, czy wymusić odłączenie dysku. W takim przypadku kliknij Anuluj (wymuszenie odłączenia może uszkodzić pliki), zamknij okienka korzystających z tego dysku programów i powtórz operację. 7. Po zakończeniu sprawdzania dysku wyświetlony zostanie raport z informacjami o wykrytych błędach i podjętych akcjach ich naprawy.

Przywracamy poprzednią wersję sterownika urządzenia Co zrobić, jeżeli po zaktualizowaniu sterownika urządzenie przestało działać lub działa niestabilnie? Na szczęście, Windows 8.1 przechowuje kopie wszystkich sterowników, a więc przywrócenie poprzedniego — działającego — sterownika sprowadza się do: 1. Uruchomienia Menedżera urządzeń (można go uruchomić kombinacją klawiszy Windows+X, po wybraniu z menu administracyjnego opcji Menedżer urządzeń). 2. Dwukrotnego kliknięcia urządzenia, które przestało działać. 3. Przejścia do zakładki Sterownik.

175

176

Rozwiązywanie problemów

4. Znajdujące się w tej zakładce przyciski pozwalają: a. Wyświetlić informacje na temat plików sterownika. b. Uruchomić kreatora aktualizacji sterowników.

3

c. Przywrócić poprzednią wersję sterownika — kliknij ten przycisk i potwierdź swoją decyzję. 4a 4b 4c 4d 4e 5

d. Wyłączyć urządzenie. e. Odinstalować urządzenie (jeżeli jest to urządzenie Plug and Play, to przy ponownym uruchomieniu komputera zostanie ono wykryte i ponownie zainstalowane).

5. Zamknięcia okna właściwości urządzenia i ewentualnego restartu systemu.

Awaryjne uruchomienie systemu Firma Microsoft uznała, że znany z wcześniejszych wersji Windows ekran awaryjnego uruchamiania systemu nie będzie dostępny w systemie Windows 8.1 — jego wywołanie i korzystanie z jego tekstowego menu byłoby niepraktyczne na pozbawionych klawiatury urządzeniach, takich jak tablety. W rezultacie systemu Windows 8.1 nie można włączyć w trybie awaryjnym poprzez nerwowe naciskanie w początkowej fazie jego uruchamiania klawisza F8. Teraz uruchomienie komputera w trybie awaryjnym, pozwalającym naprawić problemy z działaniem systemu operacyjnego, wymaga: 1. Wyświetlenia okna ustawień systemu (okna wywoływanego kombinacją klawiszy Windows+I lub naciśnięciem znajdującego się na pasku Charm przycisku Ustawienia). 2. Wybrania opcji Zmień ustawienia komputera. 3. Przejścia do kategorii Aktualizacja i odzyskiwanie/Odzyskiwanie. 4. Kliknięcia znajdującego się na dole tej sekcji przycisku Uruchom teraz.

Rozwiązywanie problemów

5. Po ponownym uruchomieniu zostanie wyświetlony ekran pozwalający: a. Włączyć (w standardowy sposób) Windows 8.1.

5a

b. Skorzystać z narzędzi do rozwiązywania problemów. c. Wyłączyć komputer.

5b

5c

6. Wybranie drugiej opcji spowoduje wyświetlenie ekranu pozwalającego zresetować lub odświeżyć system Windows (obie te opcje zostały opisane w następnym punkcie), lub wybrać jedno z zaawansowanych narzędzi rozwiązywania problemów. 7. Pomimo swojej nazwy, większość zaawansowanych narzędzi do rozwiązywania problemów jest bardzo prosta w użyciu: a. Przywrócenie systemu do wcześniejszego stanu polega na ponownym uruchomieniu komputera, zalogowaniu się na konto jego administratora i wybraniu jednego z automatycznie tworzonych punktów przywracania (takie punkty Windows tworzy m.in. przed zainstalowaniem aktualizacji), do którego ma być przywrócony Windows 8.1. Operacja ta oznacza, że wszystkie wprowadzone po wybranym punkcie przywracania zmiany w konfiguracji systemu zostaną wycofane, a zainstalowane później programy — odinstalowane (listę tych programów możemy wyświetlić przyciskiem Skanuj w poszukiwaniu zależnych programów). b. Przywrócenie obrazu systemu wymaga wskazania lokalizacji wcześniej utworzonej kopii systemu. c. Zadaniem funkcji automatycznej naprawy jest znalezienie i usunięcie problemów uniemożliwiających uruchomienie systemu Windows 8.1. d. Wiersz polecenia jest jedyną naprawdę zaawansowaną opcją — pozwala ona z poziomu wiersza polecenia pracować z uszkodzonym systemem Windows 8.1.

177

178

Rozwiązywanie problemów

7a

7d

7b

7e

7c

e. Wybór ostatniej opcji spowoduje uruchomienie systemu Windows 8.1 w wybranym trybie specjalnym, np. w trybie awaryjnym, czyli w trybie, w którym uruchomione zostaną tylko najważniejsze usługi systemowe, większość urządzeń pozostanie wyłączona, wyłączona zostanie również ochrona procesu uruchamiania systemu Windows 8.1 przed wirusami, a ustawienia grafiki zostaną zmienione na podstawowe (czyli o niskiej rozdzielczości i małej głębi kolorów).

Resetowanie i odświeżanie systemu Jak rozwiązać problem za pomocą opisanych powyżej narzędzi, jeżeli system operacyjny się nie uruchamia? Na szczęście, system Windows 8.1 zawiera wbudowane narzędzia pozwalające zresetować (przywrócić do stanu z instalacji) lub odświeżyć (zainstalować na nowo, zachowując niektóre ustawienia i zainstalowane aplikacje Windows 8.1) system operacyjny. Jeżeli uruchomienie systemu okaże się niemożliwe, Windows 8.1 spróbuje zainicjować konsolę odzyskiwania, która pozwala przeprowadzić obie operacje. Tak więc z reguły będziemy musieli jedynie uruchomić komputer i wybrać opcję zresetowania lub odświeżenia systemu. W najgorszym wypadku czeka nas uruchomienie komputera z płyty instalacyjnej systemu, wybranie opcji Napraw, a następnie zdecydowanie, czy chcemy zresetować, czy odświeżyć nasz system. Obie operacje możemy przeprowadzić z poziomu systemu operacyjnego. W tym celu należy: 1. Wyświetlić pasek ustawień. 2. Wybrać Zmień ustawienia komputera i przejść do kategorii Aktualizacja i odzyskiwanie.

Rozwiązywanie problemów

3. W sekcji Odzyskiwanie znajdziemy obie interesujące nas opcje: a. Odświeżenie polega na ponownym zainstalowaniu systemu z zachowaniem naszych plików, niektórych ustawień systemowych i aplikacji Windows 8.1 (wszystkie klasyczne aplikacje będą wymagały ponownego zainstalowania).

3a

b. Zresetowanie oznacza, że system zostanie ponownie zainstalowany i domyślnie skonfigurowany, a wszystkie znajdujące się na dyskach pliki użytkowników zostaną usunięte (jeżeli przygotowujemy komputer do przekazania innej osobie, należy wybrać opcję trwałego usunięcia wszystkich plików z dysku).

3b

4. Obie operacje są w pełni automatyczne. Po kilkunastu lub kilkudziesięciu minutach Windows 8.1 zostanie ponownie zainstalowany, a my będziemy mogli dalej z nim pracować: a. W przypadku odświeżenia będziemy mogli zalogować się na swoje konto. b. W przypadku zresetowania będziemy musieli założyć sobie nowe konto użytkownika.

179

180

Rozwiązywanie problemów

Ɣ Praca z folderami Ɣ Praca z plikami Ɣ Praca z bibliotekami Ɣ Wyszukiwanie plików i folderów Ɣ Historia plików Ɣ Praca z dyskami Ɣ Szyfrowanie

6

Dyski, foldery, pliki i biblioteki Wszystkie gromadzone przez nas zasoby — dokumenty tekstowe, arkusze kalkulacyjne, dane, muzyka, filmy — zapisywane są na dyskach w postaci plików. Ponieważ liczba wszystkich plików na dyskach typowego komputera jest liczona w setkach tysięcy, żeby usprawnić ich przechowywanie, wyszukiwanie i modyfikowanie, umieszczane są one w folderach — tak jak tradycyjne, papierowe dokumenty wkładane są do segregatorów. W systemie Windows 8.1 informacje o plikach można dodatkowo umieszczać w bibliotekach. Z tego rozdziału dowiesz się, jak pracować z plikami, folderami, bibliotekami i dyskami oraz jak wykorzystywać w tej pracy możliwości systemu Windows 8.1, takie jak wersjonowanie (odtwarzanie poprzednich wersji plików), wyszukiwanie oraz kompresowanie lub szyfrowanie dysków, plików i folderów.

Praca z folderami W folderze możesz przechowywać pliki lub inne foldery (foldery umieszczone w innym folderze nazywa się podfolderami). Foldery reprezentowane są za pomocą ikony segregatora — pustego, jeżeli w folderze nie ma żadnych plików, lub pełnego, jeżeli zawiera on jakieś pliki.

182

Praca z folderami

Przeglądanie i filtrowanie Podstawowym narzędziem pracy z folderami i innymi opisanymi w tym rozdziale obiektami jest Eksplorator plików. W systemie Windows 8.1 uruchomić go można na kilka sposobów, na przykład klikając znajdującą się na pasku zadań ikonę Eksploratora, klikając prawym przyciskiem myszy menu Start lub naciskając kombinację klawiszy Windows+E. 1. Uruchom Eksplorator plików. 2. Kliknij znajdującą się w okienku nawigacji (to to okienko po prawej stronie Eksploratora) ikonę dysku systemowego. W głównym okienku Eksploratora zostaną wyświetlone znajdujące się na tym dysku pliki i foldery. 3. Za pomocą znajdującego się w prawym dolnym rogu przycisku przełącz się do widoku dużych ikon — w tym widoku pliki i foldery w głównym okienku reprezentowane są przez ładnie wyglądające ikony, ale ilość informacji na ich temat jest mniejsza (np. nie znajdziemy już daty ich ostatniej modyfikacji). 4. Wyświetlić zawartość folderu można na trzy sposoby: a. Rozwijając ikonę dysku w okienku nawigacji i zaznaczając wybrany folder. b. Dwukrotnie klikając lewym przyciskiem myszki ikonę folderu w głównym okienku Eksploratora. c. Podając nazwę folderu w pasku adresu. 5. Wyświetl zawartość folderu Windows. 6. Ten folder zawiera kilkadziesiąt podfolderów i plików. W znalezieniu interesujących nas folderów i plików pomoże ich przefiltrowanie. a. Domyślnie pliki i foldery wyświetlane są w widoku szczegółów — w tym widoku każdy obiekt wyświetlany jest w osobnym wierszu tabeli. Zwróć uwagę, że widok ustawia się osobno dla każdego folderu. b. Ustaw kursor myszki nad nagłówkiem kolumny Data modyfikacji — z prawej strony pojawi się skierowana w dół strzałka. c. Kliknij ją lewym przyciskiem myszy. Ponieważ wybraną kolumną była kolumna daty modyfikacji, wyświetlone zostanie okno pozwalające określić zakres interesujących nas dat. d. Żeby wyświetlić pliki i foldery utworzone lub zmodyfikowane w ciągu ostatniego miesiąca, zaznacz pole wyboru Wcześniej w tym roku. e. Kliknij lewym przyciskiem myszy dowolny pusty obszar głównego okienka Eksploratora — przy nagłówku kolumny Data modyfikacji pojawi się znak akceptacji symbolizujący filtrowanie według tego atrybutu. f. Kliknij ten znak i wyłącz filtrowanie według daty modyfikacji.

Praca z folderami

5

6b 6a

6f

6c

6d

7. Aby wyświetlić wyłącznie informacje o programach i skrótach aplikacji MS-DOS: a. Kliknij strzałkę umieszczoną po prawej stronie nagłówka Typ. b. Zaznacz dwa interesujące Cię w tym momencie typy plików: Aplikacja i Skrót do programu MS-DOS. 8. Zawartość głównego okienka Eksploratora może być filtrowana na wiele różnych sposobów — konieczne jest tylko dodanie do widoku szczegółów odpowiedniej kolumny: a. Kliknij prawym przyciskiem myszy nagłówek dowolnej kolumny. b. Jeżeli na liście znajduje się interesujący Cię atrybut, zaznacz go. c. Jeżeli chcesz użyć rzadziej stosowanych atrybutów plików i folderów, kliknij Więcej i wybierz je z listy 272 predefiniowanych atrybutów. 9. Wyłącz filtrowanie i zamknij okno Eksploratora plików.

i

Wybranie dysku czy folderu w okienku nawigacji powoduje wyświetlenie ich zawartości w głównym oknie Eksploratora. Tymczasem wybranie dysku czy folderu w głównym okienku nie powoduje jego wyświetlenia w okienku nawigacji, a więc zawartość obu okienek synchronizowana jest tylko w jedną stronę. Żeby to zmienić, kliknij prawym przyciskiem myszy wolny obszar okna nawigacji i z menu kontekstowego wybierz Przejdź do bieżącego folderu. Żeby przywrócić domyślne działanie okienka nawigacji, odznacz to pole wyboru.

183

184

Praca z folderami

8a

8c

Tworzenie folderu Najprostszym sposobem na utrzymanie porządku w plikach jest systematyczne zapisywanie ich w specjalnie dla nich utworzonych folderach. W systemie Windows 8.1 foldery powinny być tworzone w odpowiednich bibliotekach — w ten sposób zapisywane w nich pliki będą automatycznie indeksowane i będziemy mogli je szybko przeszukiwać. Co więcej, tylko zawartość predefiniowanych bibliotek może być chroniona za pomocą wprowadzonej w systemie Windows 8 funkcji Historia plików (funkcję tę włączymy i skonfigurujemy w dalszej części tego rozdziału). 1. Uruchom Eksplorator plików i kliknij widoczną w okienku nawigacji bibliotekę Dokumenty. Otworzona zostanie opisana w dalszej części tego rozdziału biblioteka dokumentów. 2. Tworzyć obiekty możemy na dwa sposoby: używając przycisków poleceń znajdujących się na Wstążce lub za pomocą menu kontekstowego. Użycie pierwszego sposobu sprowadza się do: a. Kliknięcia znajdującego się na zakładce Narzędzia główne, w sekcji Nowy, przycisku Nowy folder.

Praca z folderami

2a

3a

3c

3. Skorzystanie z menu kontekstowego wymaga: a. Ustawienia kursora myszy tak, aby nie wskazywał żadnego obiektu. b. Naciśnięcia prawego przycisku myszy. c. Wybrania z menu podręcznego opcji Nowy/Folder. 4. Niezależnie od wybranej metody zostanie utworzony folder o nazwie Nowy folder. Zmień jego nazwę na Służbowe (w momencie tworzenia pliku czy folderu jego domyślna nazwa jest automatycznie zaznaczana, a więc żeby ją zmienić, wystarczy zacząć wpisywać nową nazwę). 5. Przejdź do folderu Służbowe i utwórz dwa podfoldery, np.: Raporty i Korespondencja.

Zmiana nazwy Nazwy folderów mogą być w dowolnej chwili zmienione — wystarczy w Eksploratorze plików zaznaczyć wybrany folder, a następnie: 1. Albo kliknąć go lewym przyciskiem myszy, odczekać chwilę i powtórzyć kliknięcie — poprzednia nazwa zostanie zaznaczona i będziesz mógł ją zmienić (jeżeli przerwa pomiędzy kliknięciami będzie za mała, folder zostanie otworzony, jeżeli za duża — nic się nie stanie).

185

186

Praca z folderami

3

2. Albo kliknąć folder prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybrać opcję Zmień nazwę. 3. Albo zaznaczyć folder i kliknąć znajdujący się na zakładce Narzędzia główne, w sekcji Organizowanie, przycisk Zmień nazwę.

1

4. Albo zaznaczyć folder i nacisnąć klawisz F2.

2

i

5. W każdym wypadku poprzednia nazwa folderu zostanie zaznaczona i będziemy mogli wpisać jego nową nazwę. Kliknięcie poza zaznaczonym folderem lub naciśnięcie klawisza Enter zatwierdza zmianę.

W identyczny sposób możesz zmieniać nazwy plików.

Przenoszenie, kopiowanie i usuwanie Kopiując folder, automatycznie kopiujemy całą jego zawartość, to samo dotyczy przenoszenia i usuwania folderów. Co więcej, sposób wykonywania operacji przenoszenia, kopiowania i usuwania jest taki sam dla folderów i plików. Aby przenieść folder: 1. Uruchom Eksplorator plików i znajdź folder, który chcesz przenieść do innej lokalizacji. 2. Zaznacz wybrany folder.

i

Aby jednocześnie zaznaczyć kilka wybranych plików lub folderów, podczas ich zaznaczania przytrzymaj wciśnięty klawisz Ctrl. Chcąc zaznaczyć wszystkie pliki lub foldery widoczne pomiędzy dwoma wskazanymi przez Ciebie, zaznacz pierwszy, przytrzymaj klawisz Shift i zaznacz ostatni. Naciskając kombinację klawiszy Ctrl+A, zaznaczysz wszystkie widoczne w głównym okienku Eksploratora pliki i foldery.

Praca z folderami

3. Podczas wskazywania kursorem folderu docelowego naciśnij i przytrzymaj lewy przycisk myszy. 4. Umieść folder w docelowej lokalizacji. Innym sposobem na przeniesienie folderu jest: 1. Kliknięcie go prawym przyciskiem myszy i wybranie z menu kontekstowego opcji Wytnij. W tym momencie folder zostanie zaznaczony na szaro. 2. Przejście do miejsca, do którego chcesz go przenieść, kliknięcie prawym przyciskiem myszy wolnego obszaru i wybranie z menu kontekstowego Wklej. Trzeci sposób przypomina poprzedni, z tym że folder zostaje wycięty kombinacją klawiszy Ctrl+X, a wklejony po naciśnięciu Ctrl+V. Najprostszy sposób przenoszenia folderów zostawiliśmy na koniec: 1. W głównym okienku Eksploratora znajdź przenoszony folder. 2. Kliknij znajdujący się na zakładce Narzędzia główne, w sekcji Organizowanie, przycisk Przenieś do. 3. Wyświetlona zostanie lista lokalizacji, na której znajdziemy ostatnio wyświetlane foldery oraz cztery predefiniowane biblioteki. Żeby przenieść folder do którejś z nich, wystarczy ją kliknąć.

2

3

4

1

187

188

Praca z folderami

4. Żeby przenieść wybrany folder do innej lokalizacji, wybierz opcję Wybierz lokalizację. Wyświetlone zostanie okienko pozwalające: a. Wskazać docelową lokalizację. b. Założyć w wybranej lokalizacji nowy folder.

4a

4b

Kopiowanie różni się od przenoszenia tym, że po jego zakończeniu folder pozostaje w pierwotnej lokalizacji, a we wskazanym przez Ciebie miejscu zostaje zapisana tylko jego kopia. Aby zapisać kopię folderu: 1. Znajdź w głównym okienku Eksploratora folder, który chcesz skopiować. 2. Jeżeli chcesz skopiować folder do jednej z typowych lokalizacji, takich jak dyskietka, płyta CD lub udział sieciowy, kliknij folder prawym przyciskiem myszy, z menu kontekstowego wybierz Wyślij do i wskaż żądaną lokalizację folderu. 3. Aby skopiować folder do widocznej na ekranie lokalizacji, kliknij go prawym przyciskiem myszy, przytrzymaj naciśnięty przycisk i przeciągnij folder do wybranej lokalizacji. 4

4. Po zwolnieniu prawego przycisku myszy wyświetlona zostanie lista możliwych operacji. Będziesz mógł skopiować folder, przenieść go lub utworzyć do niego skrót. Wybierz Kopiuj tutaj.

5. Trzeci sposób kopiowania wykorzystuje kombinację klawiszy i przypomina analogiczny sposób przenoszenia folderów, z tym że folder zostaje skopiowany (a nie wycięty). Do skopiowania folderu służy kombinacja klawiszy Ctrl+C, do wklejenia zaś znana już kombinacja Ctrl+V. 6. Czwarty sposób wykorzystuje znajdujący się na Wstążce, na zakładce Narzędzia główne, w sekcji Organizowanie, przycisk Kopiuj do — praca z nim nie różni się od pracy z przyciskiem Przenieś do.

Praca z folderami

Jeżeli kopiowane czy przenoszone obiekty będą duże, to niezależnie od wybranego sposobu na ekranie będzie wyświetlany nowy pasek postępu operacji (w systemie Windows 8.1 po raz pierwszy informacje o szybkości kopiowania plików i szacowanym czasie ukończenia operacji są dokładne i wiarygodne, nawet jeżeli jednocześnie kopiujemy wiele plików do różnych lokalizacji): 1. Aby przerwać operację, wystarczy kliknąć przycisk Zatrzymaj. 1

2. Kliknięcie przycisku Wstrzymaj wstrzymuje kopiowanie plików aż do jego wznowienia. 3. Aby wyświetlić szczegółowy stan postępu operacji, kliknij przycisk Więcej szczegółów; zostanie on zastąpiony przyciskiem Mniej szczegółów.

2

3

4. Jeżeli w lokalizacji docelowej znajduje się już folder o tej samej nazwie, z plikami o tej samej nazwie, zobaczysz pytanie, czy scalić oba foldery. Windows 8.1 pomoże Ci w podjęciu decyzji, podając datę utworzenia obu folderów. 5. Jeżeli zdecydujesz się na scalenie folderów, to przed skopiowaniem pliku o takiej samej nazwie jak plik znajdujący się już w folderze docelowym zostaniesz raz jeszcze zapytany, co chcesz zrobić: a. Zastąpić pliki o tych samych nazwach znajdujące się w docelowym folderze. b. Zachować pliki o tych samych nazwach znajdujące się w docelowym folderze.

5a 5b 5c

c. Podjąć powyższą decyzję dla każdego pliku o takiej samej nazwie osobno.

189

190

Praca z folderami

6. Po wybraniu opcji Pozwól mi zdecydować dla każdego pliku osobno Windows 8.1 ułatwi Ci podjęcie decyzji, wyświetlając okienko z informacjami o rozmiarze obu plików, czasie ich ostatniej edycji, a nawet z ich podglądem. Na tej podstawie możesz zdecydować, czy: a. Zastąpić plik znajdujący się w docelowym folderze plikiem kopiowanym. 6a

6c

6b

6c

b. Zachować plik znajdujący się w docelowym folderze. c. Zachować oba pliki — jeżeli zaznaczysz obie powyższe opcje, nazwa nowego pliku zostanie uzupełniona o numer kopii. d. Możesz też automatycznie wykonać tę samą operację dla pozostałych plików.

6d

Niepotrzebne pliki i foldery powinieneś usuwać — inaczej po pewnym czasie zabraknie Ci miejsca nawet na największym dysku. Choć zwykłe usunięcie danych nie jest operacją nieodwracalną, zastanów się, czy na pewno kasujesz te foldery i pliki, których zamierzałeś się pozbyć. Aby usunąć plik lub folder: 1. Uruchom Eksplorator plików i znajdź usuwane obiekty. 2. Zaznacz usuwany plik lub folder (możesz zaznaczyć wiele obiektów, tak samo jak przy kopiowaniu lub przenoszeniu). 3. Naciśnij klawisz Delete lub kombinację klawiszy Ctrl+D. Tę samą operację możesz wykonać, klikając prawym przyciskiem myszy i wybierając z menu kontekstowego 8VXñ lub klikając znajdujący się na zakładce Narzędzia główne Wstążki przycisk Usuń. 4. Niezależnie od wybranego sposobu zaznaczone obiekty trafią do kosza. 5. W systemie Windows 8.1, inaczej niż w Windows 7, Vista czy XP, wyrzucanie plików i folderów do kosza nie wymaga potwierdzenia. Żeby to zmienić, kliknij znajdującą się na Wstążce, pod przyciskiem Usuń strzałkę i zaznacz pole wyboru Pokaż potwierdzenie odzyskiwania.

Praca z folderami

6. Jeżeli chcesz usunąć dane bez przenoszenia ich do kosza, podczas kasowania trzymaj wciśnięty klawisz Shift. 7. Ponieważ odzyskanie tak skasowanych danych może być kosztowne1, próba usunięcia w ten sposób pliku lub folderu wymaga potwierdzenia — potwierdź swoją decyzję przyciskiem Tak.

Przywracanie wyrzuconego do kosza pliku lub folderu Domyślnie na pulpicie znajduje się tylko ikona kosza, w którym, tak jak we wcześniejszych wersjach systemu Windows, przechowywane są usunięte pliki i foldery. Jednak w trakcie usuwania plików i folderów zobaczymy stopniowo wypełniający się śmieciami kosz. Żeby odzyskać wyrzucone do kosza pliki lub całe foldery (przywracając folder, przywrócimy wszystkie zapisane w nim pliki): 1. Kliknij dwukrotnie lewym przyciskiem myszki widoczną na pulpicie ikonę kosza. W głównym oknie Eksploratora plików wyświetlona zostanie jego zawartość. 2. Znajdź i zaznacz przypadkowo usunięty plik lub folder. a. Po pewnym czasie w koszu znajdują się tysiące plików i folderów. Znalezienie wśród nich tego, który chcemy przywrócić, ułatwi przełączenie się do widoku szczegółów i posortowanie oraz przefiltrowanie ich według daty usunięcia. 3. Kliknij przycisk Przywróć zaznaczone elementy lub kliknij folder prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Przywróć. Wybrany plik lub folder zostanie przeniesiony z kosza do miejsca, z którego został usunięty. 3

2a 3

1

W przypadku usunięcia potrzebnego pliku w najlepszym razie wystarczy specjalistyczny program, w najgorszym czeka Cię wizyta w firmie zajmującej się odzyskiwaniem danych.

191

192

Praca z folderami

Jeżeli na dysku brakuje Ci miejsca, możesz usunąć z kosza wszystkie wyrzucone do niego pliki i foldery. Wystarczy kliknąć znajdującą się na pulpicie ikonę kosza prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybrać opcję Opróżnij Kosz.

Specjalne foldery Podczas zakładania konta użytkownika system Windows 8.1 automatycznie tworzy dla niego kilkanaście specjalnych folderów. Użytkownicy, szczególnie osoby korzystające z wyposażonych w niewielkie dyski twarde tabletów, docenią fakt, że domyślnie foldery specjalne umieszczane są na dysku SkyDrive i automatycznie synchronizowane z lokalnym dyskiem — w ten sposób mogą oni przechowywać gigabajty danych w Chmurze i mieć do ich łatwy dostęp z każdego komputera z systemem Windows 8.1. Żeby się zapoznać z tymi folderami: 1. Uruchom Eksplorator i wyświetl zawartość dysku systemowego (z reguły jest to dysk C:). 2. Przejdź do folderu Użytkownicy — każdy użytkownik, który przynajmniej raz zalogował się do systemu, ma w nim podfolder nazywający się tak samo jak jego konto. 3. Wyświetl zawartość swojego folderu. Poszczególne podfoldery pełnią specjalne funkcje: a. Dokumenty zawiera Twoje prywatne dokumenty. b. Kontakty zawiera wizytówki znajomych. c. Linki zawiera skróty do pozostałych specjalnych folderów. d. Muzyka zawiera skrót do prywatnego folderu z muzyką. W tym folderze powinieneś zapisywać własne pliki muzyczne. e. Obrazy zawiera skrót do prywatnego folderu z grafiką. W tym folderze powinieneś zapisywać własne pliki graficzne. f. Pobranie jest domyślnym miejscem zapisywania pobranych z internetu plików. g. Pulpit zawiera elementy pulpitu, z wyjątkiem specjalnych ikon (takich jak Kosz czy Komputer) i gadżetów. Otwórz ten folder i utwórz w nim skrót do dowolnego folderu — zwróć uwagę, że pojawi się on na Twoim pulpicie. h. Ulubione zawiera — podzielone pomiędzy podfoldery — adresy ulubionych stron WWW przeglądarki Internet Explorer. i. Wideo zawiera skrót do prywatnego folderu z filmami. W tym folderze powinieneś zapisywać własne pliki multimedialne.

Praca z folderami

j. Folder Wyszukiwania zawiera zapisane definicje wyszukiwania plików i folderów. Więcej informacji na temat wyszukiwania znajdziesz w dalszej części tego rozdziału. k. W folderze Zapisane gry znajdziesz pliki z zapisanymi grami. 4. Lokalizację każdego z tych podfolderów można łatwo zmienić. W tym celu: a. Kliknij wybrany folder systemowy prawym przyciskiem myszy. b. Z menu kontekstowego wybierz opcję Właściwości. c. Przejdź do zakładki Lokalizacja. d. Kliknij przycisk Przenieś i wskaż nową lokalizację folderu. e. Po naciśnięciu klawisza OK lub Zastosuj i po potwierdzeniu swojej decyzji folder z całą zawartością zostanie przeniesiony do nowej lokalizacji.

2

4c

3 4d

4e

5. Aby przywrócić oryginalną lokalizację folderu systemowego, wystarczy kliknąć widoczny na zakładce Lokalizacja przycisk Przywróć domyślny. 6. Przejdź do folderu Użytkownicy. Oprócz folderów poszczególnych użytkowników zawiera on folder Publiczny. Otwórz go. 7. W podfolderach tego folderu przechowywane są publiczne (wspólne) pliki wszystkich użytkowników komputera. Po zainstalowaniu systemu Windows 8.1 znajdziesz w nich przykładowe pliki różnego typu.

193

194

Praca z plikami

Praca z plikami Praca z plikami jest prawie taka sama jak praca z folderami — poniżej opisaliśmy najważniejsze różnice.

i

Jedną z widocznych różnic pomiędzy plikiem a folderem jest ta, że nazwa pliku zawiera rozszerzenie, a nazwa folderu — nie. Z poprzednich rozdziałów dowiedziałeś się, że na podstawie tego rozszerzenia (typu) pliki są powiązane z różnymi programami, w których są domyślnie otwierane.

Tworzenie pliku Aby utworzyć nowy, pusty plik: 1. W oknie Eksploratora plików wyświetl folder, w którym chcesz umieścić ten plik. 2. Jeżeli chcesz użyć Wstążki Eksploratora: a. Kliknij znajdujący się na zakładce Narzędzia główne, w sekcji Nowy, przycisk Nowy element.

2a

b. Zostanie wyświetlona lista najpopularniejszych typów plików. Wybierz typ tworzonego pliku.

2b

3. Jeżeli chcesz skorzystać z menu kontekstowego:

3b 3a

a. Kliknij wolny obszar głównego okna Eksploratora prawym przyciskiem myszy. b. Z menu kontekstowego wybierz Nowy i wskaż typ tworzonego pliku.

Praca z plikami

4. Jednak znacznie częściej, niż tworzyć puste pliki, będziesz zapisywać w nich wyniki działania najróżniejszych programów. Prawie wszystkie z nich mają menu Plik. Po jego rozwinięciu będziesz mógł zapisać plik w domyślnej lokalizacji (Zapisz) albo podać nową nazwę i lokalizację pliku (Zapisz jako) — w ten sposób można też tworzyć kopie plików.

Otwieranie pliku Najprostszym sposobem na otwarcie pliku jest jego dwukrotne kliknięcie lewym przyciskiem myszy — właśnie w tym celu nadajesz plikom właściwe rozszerzenia i wiążesz je z odpowiednimi programami. Czasami jednak chcesz otworzyć plik danego typu (plik o danym rozszerzeniu) w innym programie. W takim przypadku: 1. Uruchom Eksplorator plików i znajdź interesujący Cię plik. 2. Kliknij ten plik prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierz opcję Otwórz za pomocą. 3. Zobaczysz listę programów powiązanych z danym typem pliku. Jeżeli nie znajdziesz na niej interesującego Cię programu: a. Kliknij Wybierz program domyślny. 3b

b. Odznacz pole wyboru Użyj tej aplikacji dla wszystkich plików. c. Kliknij przycisk Więcej opcji. d. Jeżeli na liście programów nadal nie znajdziesz odpowiedniego, wybierz opcję Wyszukaj inną aplikację na tym komputerze i wskaż lokalizację pliku uruchomieniowego tego programu.

3d

195

196

Praca z plikami

Pakowanie plików Windows 8.1 ma wbudowaną możliwość pakowania plików i folderów do postaci archiwów zip. Tak spakowane pliki nie tylko zajmują mniej miejsca, ale również są łatwiejsze do zarządzania i można je bezpiecznie przesyłać jako załącznik do poczty elektronicznej — zamiast wysyłać komuś 49 plików, prościej jest wysłać jeden, zawierający je wszystkie, plik archiwum.

i

Zawsze pakuj pliki wysyłane komuś jako załączniki do wiadomości e-mail — w ten sposób będziesz miał pewność, że program pocztowy i skaner antywirusowy odbiorcy pozwolą mu na ich odebranie.

Aby spakować wybrane pliki: 1. Wyświetl w głównym oknie Eksploratora plików folder zawierający pakowane pliki. 2. Zaznacz te pliki (na przykład trzymając podczas zaznaczania wciśnięty klawisz Shift). 3. Kliknij zaznaczone pliki prawym przyciskiem myszy, a następnie: a. Albo z menu kontekstowego wybierz Wyślij do/Folder skompresowany (zip). b. Albo przejdź na zakładkę Wstążki Udostępnianie i kliknij przycisk zip.

3b

3a

2

Praca z plikami

4. W bieżącym folderze pojawi się plik archiwum (plik z ikoną podobną do ikony folderu, ale z zamkiem błyskawicznym) — zmień nazwę na opisującą jego zawartość. 5. Kliknij dwukrotnie lewym przyciskiem myszy plik archiwum — zostanie on otworzony tak jak standardowy folder. 6. Żeby rozpakować wybrany plik archiwum: a. Kliknij plik archiwum prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Wyodrębnij wszystkie, a następnie zmień docelową lokalizację (domyślnie archiwum zostanie wypakowane do bieżącego folderu) i kliknij Wyodrębnij. b. Albo kliknij dwukrotnie plik archiwum — zostanie on otworzony, tak jakby był to standardowy folder. Teraz możesz już kopiować czy przenosić spakowane pliki za pomocą standardowych, wcześniej poznanych technik.

Dodatkowe informacje o pliku Plik, oprócz nazwy i rozszerzenia, ma mnóstwo dodatkowych atrybutów. Niektóre są związane z datą utworzenia pliku czy jego rozmiarem, wartości innych możesz dowolnie zmieniać (na przykład dane autora czy komentarz).

i

Takie dodatkowe informacje opisujące jakiś obiekt nazywa się metadanymi (danymi o danych). Metadane mogą być używane do wyszukiwania i filtrowania plików — możemy na przykład wyszukać wszystkie zdjęcia wybranej osoby czy dokumenty poświęcone systemom Windows.

1. Wyświetl w głównym oknie Eksploratora plików dowolny plik. 2. Kliknij ten plik prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Właściwości. 3

3. Zostanie wyświetlone okno Właściwości wybranego pliku. Przejdź do zakładki Szczegóły — znajduje się tam całe mnóstwo dodatkowych informacji, zależnych od typu (rozszerzenia) pliku.

197

198

Praca z plikami

Zwróć uwagę, że niektóre z tych informacji mogą być poufne (na przykład nie chciałbyś, żeby osoby, które dostaną kopię pliku, wiedziały, że jego autorem był X). Windows 8.1 ułatwia usunięcie tych informacji: 1. Kliknij odnośnik Usuń właściwości oraz informacje osobiste. 2

2. Zostaniesz zapytany, które informacje usunąć — domyślnie zaznaczone jest pole Utwórz kopię bez wszystkich właściwości, które można usunąć.

4

3. Jeżeli klikniesz OK, metadane zostaną usunięte z automatycznie utworzonej kopii pliku — oryginalny plik nadal będzie je zawierał. 4. Zaznacz pole Usuń następujące właściwości z tego pliku. 5. Po kliknięciu przycisku Zaznacz wszystko zobaczysz, które metadane mogą być usunięte z plików.

5 3

6. Przerwij bieżącą operację klawiszem Anuluj. 7. Przejdź do zakładki Ogólne — tu, oprócz zapoznania się z najważniejszymi właściwościami pliku, możesz:

8

7a

7c

7b

9

a. Zmienić program używany do otwierania danego typu plików. Jeżeli wolisz pracować z klasycznym pulpitem Windows, zmień domyślny program dla plików graficznych na np. Przeglądarkę fotografii systemu Windows. b. Ukryć plik. c. Zabezpieczyć plik przed zmianami.

Praca z bibliotekami

8. Zakładka Zabezpieczenia pozwala kontrolować dostęp użytkowników do pliku lub folderu — opis list ACL wykracza jednak poza zakres tej książki. 9. Zamknij okno właściwości pliku.

Praca z bibliotekami W systemie Windows XP znajdowały się specjalne foldery, takie jak Dokumenty czy Obrazy. W Windows Vista te dokumenty po raz pierwszy były automatycznie indeksowane. Ponieważ wiele osób przechowuje dokumenty w różnych folderach, czasami znajdujących się na dodatkowych dyskach, takie rozwiązanie okazało się niewystarczające. W systemie Windows 7 użytkownicy po raz pierwszy mogli w pełni kontrolować biblioteki będące następcami tych specjalnych folderów i wybierać foldery, które chcieli, aby były częścią tych bibliotek. W systemie Windows 8 biblioteki zostały uzupełnione o funkcję automatycznego tworzenia kopii zmieniających się plików (ich wersjonowania). W Windows 8.1 biblioteki nadal są dostępne, ale domyślnie w Eksploratorze plików widoczne są tak, jakby były zwykłymi folderami. Praca z bibliotekami przypomina pracę z folderami — w ten sam sposób możemy przeglądać ich zwartość i pracować ze znajdującymi się w nich plikami. Jednak biblioteki nie przechowują kopii plików, są tylko sposobem ich wyświetlania i indeksowania. W rezultacie biblioteka może zawierać pliki zapisane w różnych (maksymalnie 50) folderach.

Wbudowane biblioteki Windows 8.1 zawiera cztery predefiniowane biblioteki: Dokumenty, Muzyka, Obrazy i Wideo. Przekonajmy się, czy praca z tymi bibliotekami różni się od pracy z folderami: 1. Uruchom Eksplorator plików i zaznacz pozycję Ten komputer. 2. W górnej części głównego okna Eksploratora wyświetlone zostaną ikony sześciu predefiniowanych folderów, z których cztery znajdują się we wbudowanych bibliotekach. 3. Wyświetl zawartość folderu Obrazy. 4. Wykorzystując dowolny z opisanych wcześniej sposobów, skopiuj do niego kilka plików graficznych — do biblioteki można kopiować pliki tak samo jak do folderów.

199

200

Praca z bibliotekami

5. Skoro biblioteki, w przeciwieństwie do folderów, nie przechowują plików, to gdzie zostały zapisane skopiowane przed chwilą pliki? Żeby to sprawdzić, musimy najpierw wyświetlić biblioteki w okienku nawigacji. W tym celu kliknij znajdującą się z lewej strony Wstążki ikonę Okienko nawigacji i zaznacz pole wyboru Pokaż biblioteki, a następnie: a. Kliknij ikonę biblioteki Obrazy prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Właściwości.

5b

b. Zwróć uwagę, że wbudowane biblioteki mają skonfigurowany folder, w którym domyślnie zapisywane są dokumenty.

5c

c. Istnieje również folder, w którym domyślnie zapisywane są dokumenty publiczne — domyślnie jest to podfolder folderu użytkownika Public. d. Kliknij Anuluj.

5d

6. Konfigurować lokalizacje zapisu bibliotek można też za pomocą Wstążki: a. Zaznacz bibliotekę. b. Przejdź na zakładkę Zarządzanie.

6c

6c

6a

c. Kliknij przycisk Zarządzaj biblioteką — zostanie wyświetlona lista folderów biblioteki wraz z informacjami, który z nich pełni rolę domyślnej lokalizacji zapisu.

Praca z bibliotekami

7. Utwórz w bibliotece Obrazy dwa foldery (np. Wakacje i Zwierzęta). 8. Przenieś do tych folderów pliki graficzne, tak żeby zdjęcia z wakacji trafiły do folderu Wakacje, zdjęcia zwierząt do folderu Zwierzęta, a w głównym folderze biblioteki (czyli folderze Moje obrazy) pozostały inne pliki graficzne. 9. Domyślnie zawartość biblioteki wyświetlana jest według folderów, a więc biblioteka wygląda jak folder z podfolderami. Do biblioteki można jednak dołączać dowolne foldery, o ile tylko znajdują się one na dysku, który system Windows 8.1 może poindeksować. Możemy więc np. dodać do biblioteki obrazów folder z dysku D:: a. Kliknij dodawany do biblioteki folder prawym przyciskiem myszy. b. Zaznacz opcję Umieść w bibliotece i wybierz bibliotekę Obrazy. c. Folder fizycznie pozostanie w tym samym miejscu, ale jego zawartość będzie widoczna w bibliotece obrazów. 10. Żeby zmienić domyślną lokalizację zapisu biblioteki: a. Kliknij znajdującą się w okienku nawigacji nazwę biblioteki Obrazy. b. Wybierz z menu kontekstowego opcję Właściwości. c. Zaznacz folder, który będzie domyślną lokalizacją zapisu. d. Kliknij przycisk Ustaw lokalizację zapisu. 11. Żeby usunąć folder z biblioteki (folder i znajdujące się w nim pliki nie zostaną fizycznie usunięte, ale nie będą już należeć do biblioteki), kliknij przycisk Usuń.

Zakładamy własną bibliotekę Żeby założyć własną bibliotekę: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy znajdującą się w okienku nawigacji Eksploratora plików pozycję Biblioteki. 2. Wybierz Nowy/Biblioteka. 3. Podaj nazwę biblioteki (np. .VLÈĝNL) i naciśnij Enter. 4. Spróbuj skopiować do tej biblioteki dowolny plik — okaże się to niemożliwe. 5. Zaznacz bibliotekę Książki — w głównym oknie Eksploratora wyświetlona zostanie informacja, że ta biblioteka nie zawiera jeszcze żadnego folderu, i przycisk pozwalający dodać do niej pierwszy folder. 6. Kliknij przycisk Umieść folder.

201

202

Wyszukiwanie plików i folderów

5 6 5

7. Wskaż dodawany do biblioteki folder i kliknij przycisk Umieść folder.

i

Pierwszy dodany do biblioteki folder staje się domyślną lokalizacją zapisu tej biblioteki.

Wyszukiwanie plików i folderów Wyszukiwać pliki możemy na ekranie startowym — wystarczy zacząć wpisywać nazwę pliku, a następnie kliknąć znajdujący się na pasku wyszukiwania przycisk Pliki (domyślnie zwracane są wyniki dotyczące aplikacji, nie plików). Jednak możliwości Eksploratora plików w zakresie wyszukiwania plików są znacznie większe. W tym punkcie poznamy je, szukając „zagubionego” gdzieś na komputerze dokumentu. 1. Uruchom Eksplorator plików i przejdź do widoku komputera. 2. W prawym górnym rogu znajduje się pole wyszukiwania — wpisz w nim Windows. 3. Rozpocznie się wyszukiwanie plików i folderów spełniających podane kryterium wyszukiwania. Ponieważ w głównym okienku Eksploratora widoczne były wszystkie dyski komputera, wszystkie one zostaną przeszukane. Przesuwający się w pasku adresu zielony pasek będzie sygnalizował postęp wyszukiwania.

Wyszukiwanie plików i folderów

2

3

4

5

4. Po chwili w głównym oknie Eksploratora zobaczysz wszystkie pliki spełniające podane kryterium. Zwróć uwagę, że wśród nich mogą znajdować się również pliki, które nie zawierają w swojej nazwie słowa „Windows” — Windows 8.1 przeszukuje zapisane w bibliotekach pliki również na podstawie ich zawartości oraz opisujących je metadanych. 5. Wyszukiwanie plików na podstawie ich nazwy nie zawsze przynosi zamierzone efekty. Nie dość, że z reguły nie pamiętamy nazwy pliku, to przy tak ogólnych kryteriach liczba otrzymanych wyników może skutecznie zniechęcić do poszukiwań wśród nich naszego „zagubionego” pliku — w tym przypadku znalezionych zostało ponad 17 tysięcy plików i folderów. 6. Zaznacz widoczną w okienku nawigacji lokalizację Biblioteki. 7. Kliknij pole wyszukiwania i wybierz z listy ostatnio stosowanych kryteriów wyszukiwania słowo Windows. Tym razem wyszukiwanie będzie znacznie szybsze, chociaż przeszukana będzie również zawartość i opisy plików, a nie tylko ich nazwy. Szybkie wyszukiwanie nie tylko na podstawie nazw, ale również treści plików jest jednym z powodów, dla których powinniśmy zapisywać własne dokumenty w odpowiednich bibliotekach.

203

204

Wyszukiwanie plików i folderów

8. Jeżeli na dyskach komputera przechowujemy tysiące czy nawet miliony plików, wynik ich przeszukania będzie za każdym razem zawierał zbyt wiele pozycji, żeby rzeczywiście ułatwić nam znalezienie tego jednego, szukanego dokumentu. Rozwiązać ten problem możemy, definiując dodatkowe filtry wyszukiwania: a. Kliknij lewym przyciskiem myszy okienko wyszukiwania. Zostanie wyświetlona lista ostatnio wyszukiwanych fraz — wybierz z niej frazę windows. b. Zwróć uwagę, że aktywną zakładką Wstążki stała się zakładka Wyszukiwanie — znajdują się na niej przyciski pozwalające doprecyzować warunki wyszukiwania. c. Kliknij przycisk Rodzaj i wybierz rodzaj szukanego dokumentu, np. Dokument. 8b 8c 8a

d. Następnie określ datę jego modyfikacji (np. W tym miesiącu). e. W głównym okienku Eksploratora plików wyświetlone zostaną wszystkie dokumenty zawierające frazę „Windows” utworzone lub zmodyfikowane w bieżącym miesiącu.

8d

8e

Historia plików

Utworzone kryteria wyszukiwania możemy zapisać w celu ponownego ich użycia. Dzięki temu raz zdefiniowane filtry mogą być wielokrotnie stosowane. Żeby zapisać zdefiniowane przez nas kryterium zwracające zmodyfikowane w bieżącym roku pliki graficzne dotyczące Windows: 1. Kliknij znajdujący się na zakładce Wyszukiwanie przycisk Zapisz. 2. Zaakceptuj domyślną nazwę oraz lokalizację zapisywanego kryterium wyszukiwania i kliknij Zapisz. Żeby w dowolnym momencie znaleźć aktualne grafiki poświęcone Windows, wystarczy: 1. W okienku nawigacyjnym wyświetlić ulubione lokalizacje. 2. Kliknąć wybrane, wcześniej zapisane kryterium wyszukiwania. 3. W głównym okienku Eksploratora zobaczymy wyniki ponownego przeszukania zasobów komputera.

1 3

Historia plików Każdemu zdarza się przypadkowo zastąpić ważny dokument innym, usunąć go czy błędnie zmienić jego treść. W takich sytuacjach najlepszym rozwiązaniem problemu byłaby możliwość dostępu do poprzedniej wersji pliku. W systemie Windows 7 zastosowano (ten sam co w Windows Vista czy serwerze Windows 2003) mechanizm przywracania poprzedniej wersji plików i folderów. W systemie Windows 8.1 za przywracanie wcześniejszych wersji plików odpowiada wprowadzona w Windows 8 funkcja Historia plików, będąca rozwinięciem znanego z systemu Windows 7 mechanizmu przywracania poprzedniej wersji plików i folderów. Dzięki tej funkcji regularne wykonywanie kopii zapasowych modyfikowanych dokumentów sprowadza się do kilku kroków:

205

206

Historia plików

i

Domyślnie historia plików jest przechowywana dla folderów Kontakty, Pulpit, Ulubione oraz bibliotek Dokumenty, Muzyka, Obrazy i Wideo.

1. Jeżeli Twój dysk twardy jest w całości przeznaczony na system Windows (jest na nim tylko partycja C:), podłącz do urządzenia dodatkowy dysk twardy (np. dysk USB). Historia plików musi być przechowywana na osobnym dysku lub na dysku sieciowym — w przeciwnym wypadku jego uszkodzenie spowodowałoby utratę zarchiwizowanych plików. 2. Uruchom Panel sterowania (np. naciśnij kombinację Windows+X i wybierz z menu Panel sterowania). 3. Przejdź do sekcji System i zabezpieczenia. 4. Wybierz opcję Historia plików i kliknij opcję Włącz dla dysku, na którym chcesz archiwizować pliki.

4

5. Zostaniesz zapytany, czy ten sam dysk ma być zasugerowany innym użytkownikom sieci domowej — jeżeli jest to dysk przeznaczony na kopie zapasowe, wybierz opcję Tak. Rozpocznie się tworzenie pierwszej kopii plików. 6. Po włączeniu historii plików możemy wskazać biblioteki, których zawartości nie chcemy archiwizować, oraz określić częstotliwość tworzenia kopii. Na przykład, jeżeli nie chcesz przechowywać historii zmian plików wideo: a. Kliknij odnośnik Wyklucz foldery. b. Kliknij Dodaj i wskaż bibliotekę Wideo. c. Po kliknięciu przycisku Zapisz zmiany pliki znajdujące się w wybranej bibliotece nie będą archiwizowane.

Historia plików

7. Żeby określić częstotliwość wykonywania kopii i czas ich przechowywania: a. Kliknij odnośnik Ustawienia zaawansowane. b. Domyślnie pliki archiwizowane są co godzinę — rozwiń listę Zapisz kopie plików i wybierz nową częstotliwość z zakresu od 10 minut do raz na dzień. c. Rozwiń listę Zachowaj zapisane wersje i określ, jak długo każda wersja plików będzie przechowywana. Domyślnie pliki przechowywane są w nieskończoność (usunąć starsze wersje możemy ręcznie, klikając odnośnik Oczyść wersje). d. Jeżeli wybrany dysk jest przeznaczony na kopie zapasowe, zwiększ do 20% limit miejsca, które może być zajęte przez kopie wcześniejszych wersji plików. e. Zapisz wprowadzone zmiany.

7b 7d 7c

7e

8. Zamknij okno Panelu sterowania. Żeby przywrócić wcześniejszą wersję błędnie zmodyfikowanego pliku: 1. Uruchom Eksplorator plików i przejdź do biblioteki Obrazy. 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy wybrane zdjęcie, wybierz opcję Edytuj i pobazgraj je. 3. Zamknij okno edytora Paint, zapisując wprowadzone zmiany.

207

208

Historia plików

4. Zaznacz zmodyfikowany plik. 5. Na zakładce Narzędzia główne Wstążki znajduje się przycisk Historia — kliknij go. Zostanie wyświetlona historia zmian wybranego pliku. 6. Żeby przywrócić poprzednią, niezniszczoną wersję pliku, kliknij przycisk Przywróć. 7. Zostaniesz zapytany, czy zastąpić bieżącą wersję dokumentu wcześniejszą. Potwierdź swoją decyzję i zamknij dodatkowe okienko Eksploratora plików.

5

5

4 6

Przywrócenie skasowanych plików wygląda bardzo podobnie: 1. Wyświetl w głównym oknie Eksploratora bibliotekę Obrazy. 2. Skasuj dowolne pliki. 3. Upewnij się, że nie został zaznaczony żaden plik, i kliknij przycisk Historia. 4. Tym razem zostanie wyświetlona historia zmian folderu, a więc historia wszystkich przechowywanych w nim plików. 5. Przejdź do wersji zawierającej usunięty plik. 6. Zaznacz przywracany plik i kliknij przycisk Przywróć (jeżeli nie zaznaczysz żadnego pliku, przywrócony zostanie cały folder, a więc wszystkie znajdujące się w nim pliki). 7. Kończąc, zamknij wszystkie okna Eksploratora plików.

Praca z dyskami

3

1

2

4

5

6

Praca z dyskami Każdy komputer działający pod kontrolą systemu Windows 8.1 musi być wyposażony w co najmniej jeden dysk twardy. Na tym dysku stworzona musi być co najmniej jedna partycja — partycja systemowa, na której znajdują się pliki systemu operacyjnego. Ta partycja (dysk logiczny) jest tworzona i formatowana podczas instalowania Windows 8.1, ale dodatkowe partycje musimy samodzielnie przygotować, zanim będziemy mogli zapisać na nich pliki i foldery. 1. Wyświetl menu administracyjne (naciśnij kombinację Windows+X) i wybierz opcję Zarządzanie dyskami. 2. W lewej dolnej części okna uruchomionej konsoli Zarządzanie dyskami widoczne będą dyski twarde i napędy DVD. 3. Po prawej stronie ikony dysku widoczne będą jego partycje. Zwróć uwagę, że każda widoczna w Eksploratorze plików partycja ma przypisaną literę2.

2

Usuwając literę dysku, ukryjemy go przed większością funkcji i programów systemu Windows 8.1. Żeby ponownie udostępnić dysk i wszelkie znajdujące się na nim pliki, wystarczy z powrotem przypisać mu dowolną literę.

209

210

Praca z dyskami

4. Jeżeli na jakimś dysku pozostało nieprzydzielone miejsce, żeby je wykorzystać, należy albo utworzyć na tym dysku dodatkową partycję, albo powiększyć już istniejącą. 5. Żeby utworzyć nową partycję: a. Kliknij nieprzydzielone miejsce prawym przyciskiem myszy. b. Wybierz opcję Nowy wolumin prosty.

3

2 5b 5a

c. Uruchomiony zostanie kreator nowych woluminów — kliknij Dalej. d. Podaj rozmiar (w MB) tworzonej partycji i kliknij Dalej. e. Opcjonalnie zmień literę nowego dysku logicznego i kliknij Dalej. f. Zostaniesz zapytany, czy sformatować partycję. Dopiero po sformatowaniu można używać dysku logicznego. Zaakceptuj domyślne ustawienia (ewentualnie podaj opisową nazwę partycji, np. Multimedia) i kliknij Dalej. g. Po kliknięciu Zakończ partycja zostanie utworzona i sformatowana. 6. Żeby powiększyć lub zmniejszyć istniejącą partycję: a. Kliknij powiększaną partycję prawym przyciskiem myszy. b. Z menu kontekstowego wybierz Rozszerz wolumin lub Zmniejsz wolumin. c. Uruchomiony zostanie kreator zmiany wielkości woluminów — kliknij Dalej.

Praca z dyskami

d. Domyślnie partycja zostanie powiększona o całe nieprzydzielone miejsce na dysku lub zmniejszona do minimalnego, wynikającego z wielkości zapisanych na niej plików rozmiaru— jeżeli chcesz zmienić te wielkości, wybierz ilość miejsca (w MB), o ile dysk będzie powiększany lub zmniejszany. e. Kliknij Dalej i Zakończ — rozmiar wybranego dysku logicznego zostanie zmieniony. 7. Zamknij konsolę administracyjną Zarządzanie dyskami.

Dysk SkyDrive Wspomniana w rozdziale 2. usługa SkyDrive pozwala nie tylko przechowywać nasze pliki w Chmurze, ale dodatkowo tworzyć dokumenty Office na komputerach niemających zainstalowanego tego pakietu (np. prezentacji PowerPoint). Dzięki integracji z systemem Windows 8.1 możliwe jest również kopiowanie plików i folderów znajdujących się na wirtualnym dysku z poziomu Eksploratora. Co więcej, urządzenia z zainstalowaną aplikacją kliencką mogą być ze sobą synchronizowane. Żeby przekonać się, jak wygląda praca z dyskiem SkyDrive za pośrednictwem przeglądarki internetowej: 1. Uruchom przeglądarkę Internet Explorer i połącz się z adresem https://skydrive. live.com. 2. Po zalogowaniu się na swoje konto Windows Live ID (automatycznym, jeżeli używasz konta Microsoft) w głównym okienku przeglądarki wyświetlony zostanie Twój dysk SkyDrive. 3. Zwróć uwagę na znajdujący się na górnym pasku przycisk Utwórz — umożliwia on tworzenie i edytowanie w webowych wersjach aplikacji pakietu Office dokumentów Word, Excel, PowerPoint i OneNote.

3

2

i

Użytkownicy wcześniejszych wersji Windows lub innych systemów operacyjnych mogą ułatwić sobie pracę z dyskiem SkyDrive poprzez zainstalowanie aplikacji SkyDrive. W tym celu wystarczy kliknąć znajdujący się w lewej dolnej części ekranu odnośnik Pobierz aplikacje SkyDrive.

211

212

Praca z dyskami

SkyDrive został całkowicie zintegrowany z systemem Windows 8.1, co oznacza, że nie tylko możemy pracować z tym dyskiem w dokładnie taki sam sposób, jak z innymi dyskami, ale również że wbudowane aplikacje korzystają z niego automatycznie. Na przykład, aplikacje Muzyka i Wideo w pierwszej kolejności pozwalają odtwarzać pliki zapisane właśnie na dysku SkyDrive. Żeby przekonać się, jak wygląda praca z dyskiem SkyDrive z poziomu Eksploratora plików: 1. Zwróć uwagę, że na liście ulubionych lokalizacji Eksploratora znajduje się dysk SkyDrive. 2. Poniżej nazwy tego dysku widoczne są założone na nim foldery. 3. Domyślnie zapisane na dysku SkyDrive pliki i foldery przechowywane są wyłącznie w Chmurze, czyli do pracy z nimi konieczne jest połączenie internetowe. Możemy jednak pobrać na lokalny dysk zawartość całego dysku SkyDrive, wybrane foldery wraz z ich zawartością lub pojedyncze pliki. Co więcej, Windows 8.1 będzie automatycznie synchronizował skopiowane w ten sposób obiekty. W tym celu należy: a. Kliknąć prawym przyciskiem dysk, folder lub plik, który chcemy zapisać lokalnie. b. Z menu kontekstowego wybrać opcję Udostępnij w trybie offline. c. Przy ikonach synchronizowanych obiektów wyświetlona zostanie dodatkowa ikona reprezentująca pliki i foldery trybu offline.

1 1a 2

1b

Praca z dyskami

Zwiększamy pojemność dysków, kompresując znajdujące się na nich pliki i foldery Chociaż dyski twarde są coraz większe i tańsze, to ilość przechowywanych na nich danych znacznie przewyższa ich możliwości. Jeżeli zaczyna Ci brakować miejsca na dysku, może warto skompresować foldery przechowujące rzadko odczytywane dane. W tym celu: 1. Uruchom Eksplorator plików i znajdź folder, którego zawartość chcesz skompresować. Chociaż jest to możliwe, unikaj kompresowania i szyfrowania pojedynczych plików — zamiast tego kompresuj lub szyfruj całe foldery. 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy znaleziony folder i z menu kontekstowego wybierz opcję Właściwości. 3. W dolnej części zakładki Ogólne znajduje się sekcja atrybutów folderu. Kliknij przycisk Zaawansowane. 4. Zaznacz opcję Kompresuj zawartość, aby zaoszczędzić miejsce na dysku i naciśnij OK. Okno Atrybuty zaawansowane zostanie zamknięte. 5. Naciśnij klawisz OK. Zostanie wyświetlone okno potwierdzania zmiany atrybutów. Wybierz opcję Zastosuj zmiany do tego folderu, podfolderu i plików i naciśnij OK. Rozpocznie się kompresowanie zawartości folderu.

6

7

6. Zwróć uwagę na to, że skompresowane pliki i foldery są zaznaczone niebieskim kolorem — to jedyny widoczny dla użytkownika znak, że plik lub folder został skompresowany. Raz jeszcze wyświetl właściwości skompresowanego folderu. 7. Porównaj rozmiar folderu z ilością zajmowanego przez niego miejsca na dysku — różnica wynika ze skompresowania plików folderu.

213

214

Szyfrowanie

8. Zamknij okno właściwości folderu i przekonaj się, że skompresowane pliki otwierają się tak samo jak wcześniej — system Windows 8.1 w okamgnieniu kompresuje zapisywane pliki i dekompresuje pliki podczas ich otwierania. Żeby zdekompresować plik lub folder, wystarczy wyświetlić jego właściwości zaawansowane i usunąć zaznaczenie pola Kompresuj zawartość, aby zaoszczędzić miejsce na dysku.

Wirtualne dyski Prawdopodobnie słyszałeś o wirtualizacji systemów operacyjnych, czyli jednoczesnym uruchamianiu na tym samym komputerze wielu różnych systemów operacyjnych. Wirtualne systemy operacyjne nie są instalowane bezpośrednio na dysku twardym, tylko w pliku wirtualnego dysku. W systemie Windows 8.1 pliki wirtualnych dysków (pliki z rozszerzeniem .vhd lub .vhdx) mogą być tworzone i podłączone do komputera, następnie używane jak każdy inny dysk. Żeby podłączyć plik wirtualnego dysku: 1. Wyświetl menu administracyjne (naciśnij kombinację Windows+X) i wybierz opcję Zarządzanie dyskami. 2

2. Z menu Akcja wybierz Dołącz dysk VHD. 3. Kliknij Przeglądaj i wskaż lokalizację pliku wirtualnego dysku.

4. Po kliknięciu OK dysk zostanie podłączony i będziesz mógł z nim pracować tak samo jak z każdym innym dyskiem. 5. Żeby odłączyć dysk wirtualny, uruchom konsolę Zarządzanie dyskami, kliknij ten dysk prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Odłącz dysk VHD. Po potwierdzeniu decyzji przyciskiem OK dysk zostanie odłączony.

Szyfrowanie Szyfrowanie jest jedyną metodą gwarantującą poufność danych, która działa nawet wtedy, gdy system operacyjny jest wyłączony. W zależności od edycji system Windows 8.1 umożliwia zaszyfrowanie plików, folderów i całych dysków twardych, w tym dysku systemowego i dysków USB. Szyfrowanie całych dysków domyślnie wymaga modułu TPM, którego omówienie wykracza poza zakres książki, dlatego poniżej przedstawiliśmy tylko jedną wersję tej technologii, pozwalającą szyfrować dyski wymienne.

Szyfrowanie

Szyfrowanie wymiennych dysków USB technologią BitLocker Wymienne dyski USB są coraz tańsze i jednocześnie coraz bardziej pojemne — nic więc dziwnego, że przechowujemy na nich i przenosimy za ich pomocą coraz więcej danych. Niestety, małe dyski USB łatwo zgubić. W takim przypadku zapisane na nich dane mogą trafić w niepowołane ręce. Żeby się przed tym zabezpieczyć: 1. Podłącz dysk USB do komputera. 2. Uruchom Eksplorator plików — na przykład wybierając dostępną w wyświetlanym przez chwilę po podłączeniu nośnika okienku autoodtwarzania opcję Otwórz folder, aby wyświetlić pliki. 3. Kliknij prawym przyciskiem myszy widoczną w okienku nawigacyjnym Eksploratora ikonę podłączonego dysku. 4. Wybierz opcję Włącz funkcję BitLocker. 5. Zaznacz pierwszą opcję, chyba że wszystkie komputery, do których planujesz podłączyć zaszyfrowany dysk USB, mają czytniki kart inteligentnych, a Ty posiadasz taką kartę. 6. Wpisz silne (długie i niebędące wyrazem żadnego języka) hasło — podanie tego hasła będzie konieczne do ponownego podłączenia dysku USB do komputera — i kliknij Dalej. 7. Dodatkowym zabezpieczeniem, pozwalającym podłączyć dysk USB i odzyskać jego zawartość w przypadku zapomnienia hasła, jest klucz odzyskiwania. Wydrukuj go, zapisz do pliku lub zapisz w usłudze Windows Live ID.

5 6

6

215

216

Szyfrowanie

8. Kliknij Dalej. 9. Następne pytanie będzie dotyczyło tego, czy zaszyfrować znajdujące się na dysku dane, czy cały dysk (włącznie z wolnym miejscem). Windows 8.1 jest pierwszą wersją Windows, która pozwala zaszyfrować same dane — ponieważ wybór tej opcji może wielokrotnie skrócić czas zabezpieczenia dysku, a zapisywane na nim później pliki i tak będą automatycznie szyfrowane, wybierz domyślną opcję Zaszyfruj tylko zajęte miejsce i kliknij Dalej. 10. Kliknij przycisk Rozpocznij szyfrowanie. Szyfrowanie dysków USB i USB2 jest dość wolne (zaszyfrowanie 1 GB zajmuje od kilku do kilkunastu minut).

10 11

i

11. Gdybyś musiał wyjąć dysk przed zakończeniem jego szyfrowania, kliknij przycisk Wstrzymaj — dysk nie zostanie zaszyfrowany i będzie go można normalnie używać.

Zaszyfrowane dyski USB mogą być odczytywane i zapisywane na komputerach działających pod kontrolą systemu Windows 7 lub Windows 8.1. Po podłączeniu takiego dysku (i podaniu chroniącego dysk hasła) do komputera z systemem Windows Vista lub Windows XP możliwe będzie jedynie odczytanie jego zawartości.

12. Po zakończeniu szyfrowania ikona dysku USB zostanie uzupełniona o kłódkę i to będzie jedyny widoczny znak, że dysk z całą zawartością został zaszyfrowany. 13. Odłącz i podłącz ponownie dysk USB. 14. Zostanie wyświetlone okno pozwalające wpisać chroniące dysk hasło. a. A po kliknięciu Więcej opcji również: i. Wprowadzić klucz odzyskiwania. a

14

ii. Zapamiętać wpisane hasło na komputerze — jeżeli tylko Ty korzystasz z komputera, zaznacz to pole wyboru.

i

ii 15

15. Kliknij Odblokuj — dysk USB zostanie podłączony i będziesz mógł używać go tak, jak każdego innego dysku.

Szyfrowanie

Żeby zmienić chroniące dysk hasło: 1. Podłącz dysk USB do komputera. 2. Uruchom Eksplorator plików i zaznacz ikonę tego dysku. 3. Na Wstążce pojawi się zakładka Narzędzia dysku — przejdź do niej i kliknij znajdujący się z prawej strony przycisk BitLocker. 4. Wybierz opcję Zmień hasło. 5. Wpisz aktualne hasło. 6. Wpisz i potwierdź nowe hasło. 7. Kliknięcie przycisku Zmień hasło, a następnie Zamknij kończy operację. Zwróć uwagę, że zmiana hasła nie wymagała odszyfrowania i ponownego zaszyfrowania całego dysku.

3 5 6

7 2

Żeby odszyfrować dysk (zaszyfrowany dysk można sformatować bez jego wcześniejszego odszyfrowywania — w ten sposób dysk USB będzie gotowy do użycia i będziemy mogli go dać innym osobom bez obawy, że odczytają nasze pliki znajdujące się na tym dysku): 1. Podłącz dysk USB do komputera. 2. Uruchom Eksplorator plików i kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę tego dysku. 3. Z menu kontekstowego wybierz Zarządzaj funkcją BitLocker. 4. Wyświetlone zostanie okno Panelu sterowania z informacjami o stanie szyfrowania wszystkich dysków twardych podłączonych do komputera.

217

218

Szyfrowanie

4

6

5

5. Kliknij znajdujący się po prawej stronie ikony zaszyfrowanego dysku USB odnośnik Wyłącz funkcję BitLocker. 6. Kliknij Wyłącz funkcję BitLocker — rozpocznie się, trwające mniej więcej tyle samo czasu co szyfrowanie, odszyfrowywanie dysku USB.

Szyfrujemy pliki i foldery technologią EFS Jedyną osobą, która będzie miała dostęp do zaszyfrowanych technologią EFS danych, jest ich właściciel oraz — jeżeli zostanie zdefiniowany — agent odzyskiwania. Oznacza to, że po usunięciu czy utracie konta użytkownika nikt już nie otworzy zaszyfrowanych przez niego informacji. Dlatego po zaszyfrowaniu pierwszego pliku lub folderu w obszarze powiadomień pojawi się przedstawiona w dalszej części ćwiczenia informacja. Aby zaszyfrować zawartość folderu: 1. W Eksploratorze plików kliknij prawym przyciskiem myszy wybrany folder. 2. Wybierz opcję Właściwości/Ogólne/Zaawansowane. 3. Zaznacz opcję Szyfruj zawartość, aby zabezpieczyć dane i kliknij OK. 4. Naciśnij przycisk OK. Zostanie wyświetlone okno potwierdzania zmiany atrybutów. Wybierz opcję Zastosuj zmiany do tego folderu, podfolderu i plików i naciśnij OK. Rozpocznie się szyfrowanie zawartości folderu.

Szyfrowanie

5. Zawartość folderu została zaszyfrowana i jest dostępna wyłącznie dla właściciela danych. Zwróć uwagę, że wyświetlone zostało ważne powiadomienie — jeżeli skasujesz konto użytkownika lub administrator zresetuje jego hasło, dostęp do zaszyfrowanych plików zostanie na zawsze utracony. Dlatego warto, postępując według wskazówek kreatora, utworzyć i zapisać w bezpiecznym miejscu (nie na dysku komputera, ale np. na noszonym razem z kluczami dysku USB) certyfikat użytkownika.

i

Certyfikat zawiera klucz potrzebny do odszyfrowania danych. Zapisanie jego kopii w bezpiecznym miejscu (np. na płycie CD czy na dysku USB) jest jedynym sposobem na odzyskanie zaszyfrowanych danych po przypadkowym skasowaniu konta użytkownika czy uszkodzeniu jego profilu.

6. Zwróć uwagę na to, że zaszyfrowane pliki i foldery są zaznaczone zielonym kolorem — to jedyny widoczny dla użytkownika znak, że plik lub folder został zaszyfrowany. Przejdź do zaszyfrowanego folderu i upewnij się, że nadal możesz otwierać dokumenty — nikt inny już tego nie zrobi.

i

Zarówno otwieranie, jak i kopiowanie zaszyfrowanych plików przez nieuprawnione do tego osoby jest niemożliwe. Natomiast osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia — na przykład administrator — może usunąć zaszyfrowany dokument.

7

7

7. Otwórz zaszyfrowany folder, wyświetl zaawansowane właściwości jednego z zaszyfrowanych plików i kliknij przycisk Szczegóły. Zobaczysz listę użytkowników, którzy dysponują potrzebnym do odszyfrowania pliku kluczem.

219

220

Szyfrowanie

8. Zamknij okno właściwości pliku. 9. Kliknij nowe powiadomienie, widoczne po prawej stronie paska zadań. 10. Wybierz zalecaną opcję Wykonaj kopię klucza teraz. Uruchomiony zostanie kreator eksportu certyfikatów. 11. Kliknij Dalej. Zaakceptuj format pliku certyfikatu i kliknij Dalej. 12. Zostaniesz poproszony o podanie hasła chroniącego wyeksportowany certyfikat.

i

Pamiętaj, że osoba, która zaimportuje Twój certyfikat, uzyska dostęp do wszystkich zaszyfrowanych przez Ciebie plików. Postaraj się wymyślić trudne do złamania, najlepiej kilkunastoznakowe hasło i zapisz je na kartce, którą schowasz w bezpiecznym miejscu.

13. Ostatnie pytanie będzie dotyczyło nazwy pliku certyfikatu — wpisz ją bez rozszerzenia (kreator dodaje je automatycznie). Po zakończeniu pracy kreatora przenieś (a nie skopiuj — pozostawienie pliku z certyfikatem na dysku jest prowokowaniem innych do prób jego zaimportowania) ten folder na bezpieczny nośnik. 14. Jeżeli będziesz kiedyś chciał odtworzyć zaszyfrowane dane, po prostu klikniesz dwukrotnie folder certyfikatu i postępując zgodnie z podpowiedziami kreatora importu certyfikatów, po zakończeniu importu uzyskasz dostęp do zaszyfrowanego folderu.

Ɣ 8U]ÈG]HQLDLGUXNDUNL Ɣ 3URJUDP\LPXOWLPHGLD

7

Urządzenia zewnętrzne i dołączone aplikacje Do komputera podłącza się, oprócz niezbędnych do jego działania urządzeń, takich jak klawiatura czy monitor, różne urządzenia dodatkowe. Dzięki nim możemy używać komputera do drukowania, skanowania i faksowania dokumentów, do przechowywania zdjęć czy kopii zapasowych zapisanych w telefonie komórkowym numerów telefonów. Zanim zaczniemy korzystać z podłączonego do komputera urządzenia, trzeba będzie je zainstalować, a w niektórych przypadkach również skonfigurować. Z pierwszej części tego rozdziału dowiesz się, jak pracować z najpopularniejszymi urządzeniami zewnętrznymi. Nawet największe możliwości multimedialne komputera byłyby mało przydatne, jeżeli dysponowalibyśmy jedynie samym zainstalowanym systemem operacyjnym. Prawie wszystko, co robisz za pomocą komputera, wymaga uruchomienia odpowiedniego programu: chcąc przygotować dokument, korzystasz z edytora tekstu, do przeglądania stron WWW używasz przeglądarki internetowej itd. Z drugiej części tego rozdziału dowiesz się, jak korzystać z dołączonych do Windows 8.1 programów, wśród których znajdziemy m.in.: 1. Aplikacje multimedialne pozwalające odtwarzać muzykę i filmy. 2. Umożliwiającą wyświetlanie i edycję plików graficznych aplikację Zdjęcia.

222

Urządzenia i drukarki

3. Dwa proste edytory tekstu — Notatnik i WordPad (ten drugi umożliwia formatowanie dokumentów). 4. Prosty edytor grafiki rastrowej — Paint.

Urządzenia i drukarki Miejscem, w którym znajduje się lista podłączonych do komputera urządzeń, jest sekcja Urządzenia okna ustawień komputera (okna wyświetlane poprzez naciśnięcie kombinacji Windows+I i kliknięcie przycisku Zmień ustawienia komputera). Okno to pozwala również wykryć i zainstalować podłączone do komputera urządzenia. Jeżeli po podłączeniu do komputera urządzenia nie zostało automatycznie zainstalowane: 1. Upewnij się, że komputer jest podłączony do internetu — Windows 8.1 automatycznie wyszukuje sterowniki wielu urządzeń. 2. Wyświetl pasek ustawień. 3. Kliknij Zmień ustawienia komputera. 4. Wybierz kategorię Komputer i urządzenia. 5. Przejdź do sekcji Urządzenia. 6. Kliknij przycisk Dodawanie urządzenia — Windows 8.1 spróbuje wykryć podłączone urządzenie i zainstalować odpowiednie sterowniki. 4 6

5

Urządzenia i drukarki

Znacznie więcej informacji o wszystkich podłączonych do komputera urządzeniach udostępnia okno Panelu sterowania nazywające się Urządzenia i drukarki. Żeby się z nim zapoznać: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+W i wpisz w okienku wyszukiwania drukarki. 2. Jedno ze znalezionych narzędzi systemowych będzie się nazywało Urządzenia i drukarki — kliknij jego ikonę. 3. Wyświetlone zostanie okno zawierające realistyczne ikony podłączonych do komputera urządzeń i samego komputera. 4. W górnej części okna znajdować się będą ikony drukarek i faksów — nawet jeżeli nie podłączyliśmy do komputera żadnej drukarki czy faksu, znajdziemy w nim: a. Drukarkę dokumentów XPS. XPS (ang. XML Paper Specification) jest opracowanym przez Microsoft formatem dokumentów pozwalającym „drukować” do plików. Plik XPS można przenosić pomiędzy komputerami i otwierać w przeglądarce plików XPS — na każdym komputerze dokument XPS będzie wyglądał tak samo. b. Faks — po podłączeniu komputera za pomocą modemu do linii telefonicznej Windows 8.1 może wysyłać i odbierać faksy. Kliknięcie tej ikony uruchomi służący do tego program Faksowanie i skanowanie w systemie Windows. 5. W środkowym okienku znajdować się będą ikony samego komputera i podłączonych do niego urządzeń zewnętrznych, takich jak głośniki, mysz czy klawiatura. 6. W dolnej części okna wyświetlone zostaną ikony dostępnych w sieci lokalnej urządzeń multimedialnych. 7. Zaznacz dowolne urządzenie — na pasku stanu pojawi się jego opis.

i

Ikony zainstalowanych, ale niepodłączonych urządzeń, mają szary odcień

8. Kliknij dowolne urządzenie prawym przyciskiem myszy — wyświetlone zostanie menu kontekstowe pozwalające zarządzać urządzeniem i z nim pracować. Jeżeli było to urządzenie wielofunkcyjne, menu kontekstowe będzie zawierało opcje pozwalające zarządzać poszczególnymi funkcjami urządzenia.

223

224

Urządzenia i drukarki

4

5

8

6

7

9. Niewłaściwie skonfigurowane lub uszkodzone urządzenia oznaczone są ikoną ostrzeżenia. Po kliknięciu takiego urządzenia w menu kontekstowym znajdziemy opcję Rozwiązywanie problemów. Jej wybranie uruchomi kreatora automatycznego rozwiązywania problemów: a. Kreator spróbuje zidentyfikować problem i zaproponuje jego rozwiązanie — na przykład jeżeli okaże się, że sterownik urządzenia nie jest zainstalowany, zasugeruje jego instalację. b. Jeżeli zgodzimy się z sugestią kreatora i klikniemy przycisk Zastosuj to rozwiązanie, wyszuka on i zainstaluje brakujący sterownik urządzenia. c. Gdyby zainstalowanie sterownika nie rozwiązało problemu albo gdyby odpowiedni sterownik nie został znaleziony, zostaniesz o tym poinformowany. Kreator podpowie też, gdzie szukać dalszej pomocy. 10. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę komputera — menu kontekstowe będzie zawierać m.in. opcje pozwalające ustawić rozdzielczość ekranu i opcje zasilania, skonfigurować mysz, klawiaturę i inne podzespoły komputera.

Urządzenia i drukarki

Dyski wymienne i inne urządzenia USB USB (ang. Universal Serial Bus) stał się standardowym interfejsem podłączania różnorodnych urządzeń zewnętrznych (jego najnowsza, trzecia wersja jest w pełni wspierana przez Windows 8.1) — myszek, drukarek, aparatów cyfrowych, nośników pamięci itd. Jeżeli tylko system Windows 8.1 dysponuje sterownikami urządzeń, ich podłączanie i odłączanie przebiega bardzo podobnie: 1. Podłącz urządzenie do wolnego portu USB. Jeżeli urządzenie wymaga instalowania sterowników producenta (tak jest w przypadku większości drukarek czy myszek), a planujesz używać go regularnie, podłączaj je zawsze do tego samego portu USB. W ten sposób unikniesz kłopotów z wielokrotnym instalowaniem tego samego urządzenia. 2. W obszarze powiadomień pojawi się informacja, że zostało wykryte urządzenie, a po chwili kolejna — że jest ono gotowe do użycia lub że należy samodzielnie zainstalować odpowiednie sterowniki. 3. Załóżmy, że naszym urządzeniem był dysk wymienny. W takim przypadku w okienku Komputer znajdziemy nowy wymienny napęd dysków (praca z kartami pamięci nie różni się od pracy z dyskami USB, tyle tylko że karty należy włożyć do zainstalowanego wcześniej czytnika). 4. Po zakończeniu pracy z urządzeniem (np. po skopiowaniu na niego wszystkich danych) nie wyjmuj go od razu z portu USB — odłączając urządzenie od portu USB bez jego wcześniejszego wysunięcia, narażasz się na uszkodzenie zapisanych na nim danych. Najpierw zamknij okna wszystkich programów, które zapisywały jakiekolwiek dane na dysku — w przypadku Eksploratora wystarczy, jeżeli w głównym oknie wyświetlisz inny dysk, np. dysk c: lub biblioteki użytkownika. 5. Następnie, jeżeli w obszarze powiadomień nie znajduje się ikona wtyczki USB z zielonym znakiem akceptacji: a. Kliknij umieszczoną po prawej stronie obszaru powiadomień skierowaną w górę strzałkę. b. Kliknij Dostosuj. c. Znajdź powiadomienie Eksploratora o bezpiecznym usuwaniu sprzętu i zmień sposób jego wyświetlania na Pokaż ikony i powiadomienia. d. Kliknij OK. Od teraz zaraz po podłączeniu dysku USB na pasku zadań wyświetli się ikona pozwalająca bezpieczne go odłączyć. 6. Na końcu kliknij lewym przyciskiem myszy ikonę wtyczki USB z zielonym znakiem akceptacji.

225

226

Urządzenia i drukarki

7. I wysuń odpowiednie urządzenie z portu USB. 8. Po wyświetleniu komunikatu, że sprzęt może być bezpiecznie usunięty, odłącz wtyczkę USB urządzenia od komputera.

7

Drukarki Najpopularniejszym urządzeniem zewnętrznym (peryferyjnym) jest drukarka. Z tego podrozdziału dowiesz się, jak wybrać, zainstalować i skonfigurować drukarkę oraz w jaki sposób drukować najróżniejsze dokumenty. Drukować możesz prawie każdy typ dokumentów i plików graficznych, w tym strony WWW. Niektóre z drukarek (drukarki wielofunkcyjne) umożliwiają dodatkowo kopiowanie, skanowanie i faksowanie dokumentów. Ciekawostką jest fakt, że Windows 8.1 jest pierwszym systemem Windows, który wspiera druk 3D — jedyne, czego potrzebujemy, żeby wydrukować sobie np. zapasowe klucze, jest odpowiednia drukarka. Instalacja Zanim będziesz mógł wydrukować pierwszy dokument, musisz wybrać i zainstalować drukarkę. Drukarki lokalne

Drukarka bezpośrednio podłączona do komputera nazywana jest drukarką lokalną. Aby zainstalować drukarkę lokalną: 1. Podłącz komputer do internetu — Windows 8.1 automatycznie wyszukuje i pobiera sterowniki urządzeń (w tym drukarek) z witryny Windows Update. 2. Jeżeli drukarka nie jest podłączona do komputera, a wykorzystuje port USB (mała prostokątna wtyczka) — podłącz ją do komputera.

i

Porty USB tylko wyglądają na identyczne. Po podłączeniu drukarki do jednego z nich i zainstalowaniu sterowników urządzenie będzie działało poprawnie, ale jak tylko przepniesz kabel drukarki do innego portu USB, konieczna będzie jej ponowna instalacja. Dlatego przed odłączeniem kabli USB warto zrobić zdjęcie komputera — przyda się nam ono przy ponownym podłączaniu tych urządzeń.

Urządzenia i drukarki

3. W przypadku gdy system Windows 8.1 prawidłowo rozpozna urządzenie, zobaczysz powiadomienie o instalowaniu i konfigurowaniu urządzenia. Po chwili drukarka będzie gotowa do użycia. Jeżeli Twoja drukarka nie została automatycznie zainstalowana: 1. W pierwszej kolejności sprawdź, czy drukarka jest włączona i podłączona do komputera. Jeżeli jest to drukarka USB, spróbuj podłączyć ją do innego portu — zdarza się, że nie wszystkie porty USB są aktywne. 2. Jeżeli system Windows 8.1 nadal nie wykrył drukarki, wyświetl okno Panelu sterowania Urządzenia i drukarki. 3. Kliknij znajdujący się na pasku narzędzi przycisk Dodaj drukarkę. 4. Zostanie uruchomiony kreator dodawania drukarek. 5. Jeśli drukarka nie została automatycznie zainstalowana, to prawdopodobnie nie zostanie również wykryta. Nie martw się tym i kliknij Drukarki, której szukam, nie ma na liście. 6. Jeżeli drukarka jest podłączona bezpośrednio do urządzenia, wybierz opcję Dodaj drukarkę lokalną lub sieciową z ustawieniami ręcznymi i kliknij Dalej. 7. Z listy istniejących portów wybierz ten, do którego podłączyłeś drukarkę, i kliknij Dalej. 8. Jeżeli dysponujesz sterownikami do drukarki: a. Kliknij przycisk Z dysku i wskaż lokalizację sterowników urządzenia. b. Jeżeli chcesz, możesz zmienić nazwę drukarki, udostępnić ją w sieci oraz określić ją jako domyślną. c. Po zainstalowaniu drukarki będziesz mógł wydrukować stronę testową. Kliknięcie Zakończ kończy pracę kreatora. 9. W przeciwnym wypadku skorzystaj z systemowych sterowników: a. Wybierz producenta i model drukarki. b. Kliknij Dalej. 9a

9a

9b

c. Zakończ działanie kreatora.

227

228

Urządzenia i drukarki

Jeżeli masz zainstalowanych kilka lokalnych drukarek, wszystkie dokumenty będą drukowane na domyślnej, chyba że przed wydrukowaniem dokumentu wskażesz inną drukarkę. Wybrać drukarkę domyślną możemy właśnie w oknie Urządzenia i drukarki — domyślną drukarką, oznaczoną zielonym znakiem akceptacji, będzie zawsze ostatnio zainstalowana drukarka. Drukarki sieciowe

Jedną z największych zalet sieci komputerowych jest — oprócz przesyłania danych — możliwość korzystania z zasobów wszystkich połączonych ze sobą komputerów; dotyczy to również udostępnionych na innych komputerach drukarek. Instalacja drukarki sieciowej przebiega następująco: 1. Wyświetl okno Urządzenia i drukarki (np. naciśnij kombinację Windows+X, wybierz Panel sterowania i kliknij odnośnik do zadania Wyświetl urządzenia i drukarki). 2. Kliknij przycisk Dodaj drukarkę. 3. Rozpocznie się wyszukiwanie dostępnych drukarek, w tym drukarek bezprzewodowych. 4. Jeżeli drukarka, którą chcesz zainstalować, została wykryta, dwukrotnie kliknij jej ikonę. 5. Jeżeli drukarka nie została znaleziona, a jest to drukarka podłączona do innego komputera: a. Wybierz opcję Drukarki której szukam, nie na liście. b. Zaznacz pole wyboru Wybierz drukarkę udostępnioną według nazwy. c. Wpisz nazwę komputera, który udostępnia tę drukarkę, i nazwę drukarki lub kliknij Przeglądaj i znajdź tę drukarkę w sieci.

5b 5c

d. Kliknij Dalej.

5d

6. Od tego momentu instalowanie drukarki sieciowej będzie przebiegało tak samo jak instalowanie drukarki podłączonej do lokalnego komputera.

Urządzenia i drukarki

Konfiguracja W większości przypadków poprawnie zainstalowana drukarka jest od razu gotowa do pracy. Nie znaczy to jednak, że nie możesz jej tak skonfigurować, aby odpowiadała Twoim potrzebom. Zmienić domyślną drukarkę można w oknie Urządzenia i drukarki — wystarczy kliknąć ikonę wybranej drukarki prawym przyciskiem myszy i wybrać opcję Ustaw jako drukarkę domyślną.

i

Jeżeli nie masz dostępu do drukarki, wybierz drukarkę Microsoft XPS Document Writer. Brak jakiejkolwiek drukarki oznacza, że niektóre funkcje programów (np. podgląd wydruku dokumentów) będą niedostępne.

Producenci drukarek prześcigają się w przygotowywaniu programów umożliwiających wykorzystanie wszystkich możliwości ich drukarek. Każdy z tych programów wygląda i działa nieco inaczej — ich dokładne opisy dołączane są (przynajmniej w wersji elektronicznej) do drukarek. Dostosować swoją drukarkę (np. ustawić rozmiar papieru, jakość wydruku czy intensywność kolorów) możemy, dwukrotnie klikając ikonę drukarki.

Drukujemy Po zainstalowaniu i skonfigurowaniu drukarki pora na wykorzystanie jej do drukowania dokumentów. Możesz drukować dokumenty na kilka sposobów — poniżej zostały opisane trzy najczęściej używane. 1. Żeby wydrukować dokument z poziomu aplikacji Windows 8.1: a. Uruchom daną aplikację i wyświetl pasek Charm. b. Kliknij przycisk Urządzenia. c. Kliknij ikonę drukarki, na której chcesz wydrukować dokument. d. Ewentualnie dostosuj ustawienia wydruku do swoich potrzeb i kliknij Drukuj. 2. Aby wydrukować dokumenty z poziomu klasycznego programu: a. Otwórz dowolny program do edycji dokumentów (Notatnik, WordPad, Paint itd.). b. Przygotuj dokument, który chcesz wydrukować. c. Z menu Plik wybierz opcję Drukuj. Zostanie otworzone okno Drukuj. To samo okno wyświetlimy, naciskając kombinację klawiszy Ctrl+P. d. Naciśnij przycisk OK.

229

230

Urządzenia i drukarki

3. Innym sposobem drukowania dokumentów, szczególnie przydatnym, jeżeli chcesz tylko wydrukować wcześniej przygotowane czy otrzymane dokumenty, jest skorzystanie z menu kontekstowego pliku: a. Otwórz folder, w którym zapisany jest dokument. b. Kliknij plik prawym przyciskiem myszy. Zostanie wyświetlone menu kontekstowe tego pliku.

i

Opcje menu kontekstowego zależą od typu (rozszerzenia) pliku. Jeżeli jakieś rozszerzenie (np. .pdf, .eps) nie zostało zarejestrowane w systemie albo jeśli typ pliku nie nadaje się do drukowania (np. bazy danych programu Access), w menu podręcznym nie znajdzie się opcja Drukuj.

c. Wybierz opcję Drukuj. W zależności od typu drukowanego dokumentu może być wyświetlone okno konfiguracji wydruku — albo dokument zostanie po prostu wydrukowany na domyślnej drukarce. d. Drukując pliki graficzne, możesz wybrać: i. Drukarkę. ii. Rozmiar papieru. iii. Rozdzielczość wydruku w liczbie plamek na cal (DPI, ang. Dots per inch) — im większa, tym wierniejsze będzie odwzorowanie kształtów drukowanej grafiki.

i

ii

iii

vi v

iv

vii

Urządzenia i drukarki

iv. Typ papieru. v. Liczbę kopii. vi. Brak lub obecność ramki. vii. Dodatkowe opcje drukowania. e. Po zmianie dowolnej opcji w centralnej części okna drukowania zobaczysz podgląd dokumentu. Przed kliknięciem Drukuj sprawdź, czy w takiej postaci ma on być wydrukowany. Windows 8.1 ułatwia też drukowanie czy wysyłanie jako załączników do wiadomości e-mail zrzutów ekranów. Żeby zapisać w pliku zawartość bieżącego ekranu, wystarczy nacisnąć kombinację klawiszy Windows+PrtScn, a w bibliotece Obrazy, w folderze Zrzuty ekranu pojawi się plik Zrzut ekranu(1).png. Plik ten można wydrukować na dowolny z opisanych wyżej sposobów.

i Skanery

Skaner pozwala wczytać do komputera zapisane bądź wydrukowane dane i grafikę. O ile do specjalistycznych skanerów, pozwalających wiernie odtworzyć tekst i grafikę, dołączane są odpowiednie programy, to do korzystania ze skanerów wbudowanych w urządzenia wielofunkcyjne najczęściej używa się narzędzi systemowych. Zeskanować dokument możemy na dwa sposoby: przy użyciu programu Paint lub poprzez okno właściwości urządzenia wielofunkcyjnego: 1. Podłącz skaner do komputera. 2. Uruchom program Paint (np. wyszukaj go, wpisując nazwę paint na ekranie startowym, i kliknij ikonę znalezionego programu). 3. Rozwiń znajdujące się po lewej stronie Wstążki menu główne i wybierz opcję Ze skanera lub aparatu fotograficznego. 4. Określ: a. Podajnik, w którym znajduje się skanowany dokument. b. Typ tego dokumentu. c. Jego rozmiar. d. Możesz też określić rozdzielczość, jasność i kontrast skanowanej grafiki.

231

232

Urządzenia i drukarki

5. Kliknij Skanuj — rozpocznie się skanowanie dokumentu. Po jego zakończeniu dokument zostanie otworzony w programie Paint.

4a

4c 4b

4d 5

Kamery, głośniki, mikrofony… Zanim będziesz mógł obejrzeć film, posłuchać muzyki czy przejrzeć zdjęcia, musisz podłączyć do komputera odpowiednie urządzenia multimedialne: telewizor lub kartę telewizyjną, kartę muzyczną i głośniki, kamerę lub aparat cyfrowy. Jeżeli Twoje urządzenie posiada złącze USB, po jego podłączeniu do komputera zostanie ono automatycznie wykryte i odpowiedni kreator przeprowadzi Cię przez proces instalacji i konfiguracji. Po bezproblemowej instalacji już po chwili urządzenie będzie gotowe do pracy. Urządzenia niewykorzystujące technologii USB mogą wymagać ręcznego zainstalowania. Aby samodzielnie zainstalować urządzenie, do którego nie została dołączona płyta instalacyjna: 1. Wyłącz komputer i podłącz do niego urządzenie. 2. Uruchom system Windows 8.1. 3. Wyświetl menu administracyjne (naciśnij kombinację klawiszy Windows+X) i wybierz opcję Menedżer urządzeń. 4. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę Twojego komputera i wybierz opcję Dodaj starszy sprzęt. 4

Urządzenia i drukarki

5. Uruchomiony zostanie Kreator dodawania sprzętu — kliknij Dalej. 6. Upewnij się, czy zaznaczone jest pole Wyszukaj i zainstaluj automatycznie nowy sprzęt, i kliknij Dalej. 7. Jeżeli Windows 8.1 wykryje urządzenie, zostanie ono automatycznie zainstalowane. W innym przypadku kliknij Dalej. 8. Wybierz typ urządzenia i kliknij Dalej. 9. Zostanie wyświetlona lista producentów urządzeń tego typu i sterowników do poszczególnych modeli urządzeń: a. Jeżeli masz sterowniki instalowanego urządzenia, kliknij Z dysku i wskaż ich lokalizację. b. W innym przypadku wybierz z listy producenta i model urządzenia.

9b 9b 9a 10

10. Kliknij Dalej i zainstaluj urządzenie.

Nagrywamy płyty CD i DVD Większość montowanych w komputerach napędów CD i DVD pozwala nie tylko odczytywać, ale również zapisywać płyty. Żeby nagrać płytę CD: 1. Włóż pustą płytę do napędu — zostanie wyświetlone okienko z pytaniem, co  chcesz zrobić z tą płytą. 2. Po wybraniu opcji Nagraj pliki na dysku zostaniesz zapytany o tytuł nagrywanej płyty i rodzaj systemu plików: a. Wybierając pierwszą opcję, będziesz mógł pracować z płytą CD jak z dyskiem zewnętrznym, ale płytę będzie można odczytywać tylko w komputerach z zainstalowanym systemem Windows XP lub nowszym. b. Wybierając drugą opcję, nie będziesz mógł modyfikować i usuwać nagranych na płytę plików, ale będzie ją można odczytywać w większości odtwarzaczy CD/DVD.

233

234

Urządzenia i drukarki

3. Kliknij Dalej — płyta zostanie sformatowana. 4. Po zakończeniu formatowania będziesz mógł przenosić pliki i foldery na płytę, tak jakby to był bardzo wolny dysk zewnętrzny.

2a

2b

5. Jeżeli wybrałeś aktywny system plików, skopiowane na płytę pliki i foldery będzie można modyfikować i usuwać — możliwa będzie na przykład zmiana nazwy pliku.

5

6

6. Jeżeli otworzysz napęd CD/DVD, wyświetlony zostanie komunikat o przygotowywaniu płyty do wysunięcia — przed wyjęciem płyty system Windows 8.1 musi zamknąć sesję nagrywania.

7. Po chwili napęd CD/DVD zostanie otworzony i będziesz mógł wyjąć płytę z nagranymi na niej plikami. 8. Po ponownym włożeniu płyty do napędu będziesz mógł — o ile będzie jeszcze na niej wolne miejsce — nagrać kolejne pliki i foldery.

Programy i multimedia

Windows 8.1 pozwala również nagrywać pliki obrazów ISO1. Plików z rozszerzeniem .iso lub .img nie należy bezpośrednio nagrywać na płyty CD/DVD — w takich plikach zapisany jest obraz całej płyty i to ten obraz (a nie zawierający go plik) powinien być nagrany. Nagranie obrazu ISO płyty CD lub DVD sprowadza się do: 1. Kliknięcia pliku obrazu prawym przyciskiem myszy (dwukrotne kliknięcie tego pliku lewym przyciskiem spowoduje wyświetlenie jego zawartości). 2. Wybrania z menu kontekstowego opcji Nagraj obraz dysku.

3

4

3. Ewentualnego wybrania nagrywarki, w której znajduje się pusta płyta CD/ DVD (musi to być fabrycznie nowa płyta CD lub DVD — nagrywanie obrazów na płytach sformatowanych w opisany wcześniej sposób, nawet jeżeli nadal jest na nich wolne miejsce, jest niemożliwe). 4. Ewentualnego sprawdzenia nagranej płyty.

5

5. Kliknięcia przycisku Nagraj.

6. Po nagraniu płyta zostanie wysunięta. Jeżeli zamkniesz napęd CD/DVD i wyświetlisz jej zawartość, przekonasz się, że nie został na niej nagrany plik ISO, tylko jego zawartość.

Programy i multimedia Współczesne komputery to prawdziwe centra multimedialnej rozrywki, pozwalające słuchać muzyki, wyświetlać programy stacji telewizyjnych (również tych internetowych), obrabiać zdjęcia czy oglądać filmy. Z tej części rozdziału dowiesz się, jak wykorzystując możliwości systemu Windows 8.1, odtwarzać filmy i muzykę oraz przeglądać zdjęcia.

1

ISO jest standardowym formatem zapisu danych na dyskach optycznych (takich jak płyty CD i DVD). Obraz ISO zawiera wszystkie dane ze zarchiwizowanej CD/DVD, włącznie z metadanymi systemu plików i sektorem rozruchowym. Ponieważ pliki ISO nie są skompresowane, ich rozmiar odpowiada wielkości zarchiwizowanej w ten sposób płyty.

235

236

Programy i multimedia

Nagrywanie dźwięków Po podłączeniu do komputera mikrofonu można, korzystając z prostego narzędzia Rejestrator dźwięku, nagrywać na nim dźwięki: 1. Przełącz się na ekran startowy i wpisz nazwę szukanego programu — rejestrator. 2. Uruchom znaleziony program Rejestrator dźwięku. 3. Żeby rozpocząć nagrywanie, kliknij jedyny przycisk znajdujący się w okienku tego programu. 3

4. Żeby zakończyć nagrywanie, kliknij przycisk Zatrzymaj nagrywanie. Zostanie wyświetlone okienko pozwalające zapisać nagrane dźwięki. 5. Podaj nazwę zapisywanego pliku Windows Media Audio (pliku z rozszerzeniem .wma) i kliknij Zapisz.

Odtwarzanie multimediów Funkcjonalność dołączonej do wszystkich edycji systemu Windows 8.1 wersji programu Windows Media Player została znacznie zmieniona w porównaniu do wersji znanej z Windows 7 — przede wszystkim nie umożliwia już ona odtwarzania filmów DVD. Powodem tej decyzji była malejąca popularność filmów DVD. Szacuje się, że w 2012 r. filmy DVD i Blu-ray zostały wyświetlone tylko 2,5 miliarda razy, a liczba pobrań filmów przekroczyła zaledwie 3,5 miliarda. Tymczasem Microsoft, jako firma amerykańska, musi wnosić opłaty licencyjne za korzystanie z dekoderów MPEG w swoich produktach. Uznano więc, że dodawanie do wszystkich systemów Windows 8.1 dekoderów MPEG, z których korzysta coraz mniej użytkowników, jest nieopłacalne, i podjęto decyzję o wyodrębnieniu z systemu Windows 8.1 płatnego pakietu multimedialnego bazującego na znanym z Windows 7 Windows Media Center. Jeżeli chcemy więc oglądać filmy DVD na urządzeniu z systemem Windows 8.1, musimy skorzystać z programu firm trzecich, np. darmowego i otwartego (rozwijanego w ramach projektu open source) programu VLC Media Player. Co ciekawe, program VLC Media Player jest dziełem francuskich programistów, co oznacza, że — przynajmniej na razie — jego twórcy nie muszą wnosić opłat licencyjnych za korzystanie z dekoderów MPEG.

Programy i multimedia

Z drugiej strony, Windows 8.1 został wyposażony w dwie nowe aplikacje multimedialne: pozwalającą odtwarzać filmy aplikację Wideo i służącą do odtwarzania muzyki aplikację Muzyka.

Odtwarzanie filmów Żeby wyświetlić pobrany z internetu film (podczas powstawania książki usługi sklepów online wideo i muzycznych nie były dostępne dla klientów z Polski, dlatego te dwie aplikacje przedstawiamy w wersji angielskiej): 1. Kliknij znajdujący się na ekranie startowym kafelek Wideo. 2. Pierwsze uruchomienie tej aplikacji spowoduje wyświetlenie pytania, w jakich lokalizacjach ma ona szukać filmów — w tym momencie możemy wskazać dodatkowe lokalizacje. 3. Zostanie wyświetlona lista dostępnych (znajdujących się w lokalnej bibliotece Wideo, na dysku SyDrive oraz —w zależności od ustawień językowych systemu i naszego konta Microsoft — w sklepach z filmami i programami telewizyjnymi) filmów. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+Q i wpisz tytuł szukanego filmu. 4. Po kliknięciu znalezionego w jednym ze sklepów tytułu filmu będziemy mogli obejrzeć jego zapowiedź, zapoznać się z jego opisem, kupić ten film i wyświetlić go na podłączonej do sieci lokalnej konsoli XBOX.

3

4

237

238

Programy i multimedia

Odtwarzanie muzyki Odtwarzanie muzyki za pomocą dołączonej do systemu Windows 8.1 aplikacji Muzyka jest równie proste, co wyświetlanie filmów. Wystarczy, że będziemy pamiętać, że aplikacje Windows 8.1 mają zintegrowane z systemem paski Charm i aplikacji: 1. Kliknij znajdujący się na ekranie startowym kafelek Muzyka. 2. Znajdź (za pomocą paska wyszukiwania) lub wskaż odtwarzany plik muzyczny — może być to plik znajdujący się w bibliotece Muzyka, na dysku SkyDrive lub pochodzący ze sklepu muzycznego online. 3. W przypadku plików ze sklepu będziemy mogli odtworzyć urywki utworów, zapoznać się z opisem wybranego albumu i kupić go. 4. Do sterowania odtwarzaczem użyj paska aplikacji — pozwala on m.in. zmieniać kolejność utworów, wstrzymywać ich odtwarzanie czy odtworzyć następny utwór z albumu.

3

4

Programy i multimedia

Windows Media Player, czyli multimedia w starym stylu Pliki multimedialne — zarówno filmy, jak i muzykę — możemy też odtwarzać za pośrednictwem programu Windows Media Player. Podczas pierwszego uruchomienia będziemy mieli możliwość skonfigurowania tego programu: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+Q i wpisz w polu wyszukiwania media. 2. Kliknij ikonę znalezionego programu Windows Media Player. 3. Wybierz opcję Ustawienia niestandardowe i kliknij przycisk Dalej. 4. Pierwsze pytania będą dotyczyły ustawień prywatności: a. Żeby wyświetlać informacje o odtwarzanych utworach, Windows Media Player będzie wysyłał identyfikatory odtwarzanych filmów i utworów muzycznych do sklepów internetowych. b. Zaznaczenie drugiej opcji spowoduje pobieranie z internetu brakujących danych o odtwarzanych utworach (np. nazwisko autora). W tym celu Windows Media Player będzie wysyłał identyfikatory odtwarzanych przez Ciebie plików. c. Coraz częściej pliki multimedialne są chronione za pomocą technologii DRM — zaznaczenie trzeciej opcji spowoduje automatyczne pobieranie z sieci kluczy umożliwiających legalnym użytkownikom ich odtwarzanie.

i

DRM (ang. Digital Rights Management) to system zabezpieczeń mający przeciwdziałać używaniu danych cyfrowych w sposób sprzeczny z zamiarem ich wydawcy i chronić prawa autorskie ich twórców. Z reguły ochrona polega na zaszyfrowaniu utworu — żeby móc go odtworzyć lub skopiować, trzeba posiadać odpowiedni klucz deszyfrujący.

d. Czasami do odtwarzania pobieranych z internetu plików (np. audycji telewizyjnych) konieczne jest wysłanie do serwera, z którego je pobieramy, identyfikatora odbiorcy — ta opcja jest domyślnie wyłączona. Po jej włączeniu dostawca będzie w stanie zidentyfikować odbiorców audycji. e. Zaznaczając tę opcję, weźmiesz udział w anonimowym programie poprawy jakości produktów firmy Microsoft. f. Przechowywanie historii odwiedzanych stron WWW i odtwarzanych utworów może mieć wpływ na prywatność jedynie w przypadku, gdy z tego samego komputera korzysta wiele osób. g. Kliknij Dalej.

239

240

Programy i multimedia

a b c d

e f g

5. Zdecyduj, czy Windows Media Player ma być powiązany z wszystkimi typami plików multimedialnych (polecamy wybór tej opcji osobom korzystającym częściej z klasycznego pulpitu niż ekranu startowego i aplikacji nowego typu), czy chcesz ręcznie określić typy odtwarzanych za jego pomocą plików, i kliknij Dalej. 6. Jeżeli Twoje konto Microsoft i ustawienia regionalne systemu odpowiadają regionowi, w którym dostępna jest ta usługa, zostaniesz zapytany, czy będziesz chciał łączyć się ze sklepem muzycznym online, czy odtwarzać wyłącznie lokalnie przechowywane pliki muzyczne — sklepy muzyczne online można odwiedzać niezależnie od wybranej w tym momencie opcji. Ta opcja była niedostępna dla klientów z Polski podczas przygotowywania książki. 7. Kliknięcie Zakończ kończy działanie kreatora. 8. Program zostanie uruchomiony. Nawigacja po oknie programu przypomina w pewnym stopniu pracę z Eksploratorem: a. Na pasku narzędzi znajdują się ikony najczęściej wykonywanych operacji. Pozwalają one między innymi zatrzymać odtwarzanie, przewinąć utwór czy ustawić głośność. b. Po lewej stronie znajduje się okienko nawigacyjne — wybierz opcję Muzyka i jeżeli jest to potrzebne, wskaż folder z przykładową muzyką.

Programy i multimedia

8b

11

11 9 8a

9. Kliknij przycisk Odtwórz albo dwukrotnie kliknij ikonę wybranego utworu muzycznego — rozpocznie się jego odtwarzanie. 10. Z prawej strony zostanie wyświetlone okienko listy odtwarzania — żeby dodać do niej kolejne utwory, wystarczy przeciągnąć je myszką. 11. Możesz też kliknąć przycisk Sklep online i połączyć się z wybranym sklepem muzycznym. 1DJU\ZDQLHSá\WDXGLR

Zgrywanie muzyki z płyt CD i zapisywanie jej w skompresowanej postaci na dysku komputera to popularny sposób przygotowywania plików, które potem można odtwarzać podczas pracy z komputerem lub na odtwarzaczach MP3. Dzięki Windows Media Player operacja ta sprowadza się do: 1. Włożenia płyty audio do napędu — zostanie wyświetlone pytanie, co chcesz z nią zrobić. Wybierz opcję Otwórz dysk CD audio. (Jeżeli zmieniłeś sposób automatycznego odtwarzania płyt audio, samodzielnie uruchom ten program). Płyta zostanie odtworzona w programie Windows Media Player. 2. Kliknięcia ikony Zgraj dysk CD — rozpocznie się zgrywanie płyty audio do automatycznie utworzonego w bibliotece Muzyka folderu.

241

242

Programy i multimedia

3. Domyślnie zgrywane utwory zapisywane są w formacie WMA, a nie najpopularniejszym formacie MP3. Żeby skonfigurować format i jakość zgrywanej muzyki: a. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę Zgraj dysk CD.

3c

b. Wybierz Więcej opcji. c. Przejdź na zakładkę Zgrywanie muzyki. d. Wybierz format zgrywanych plików audio.

3d

e. Określ jeszcze jakość (częstotliwość próbkowania) plików muzycznych.

3e

3f

f. Kliknij przycisk Zastosuj.

4. Żeby zmienić sposób automatycznego tworzenia nazw plików, kliknij Nazwa pliku. a. Domyślnie nazwą pliku jest numer utworu (numer ścieżki) oddzielony spacją od jego tytułu. Żeby to zmienić, wystarczy zaznaczyć odpowiednie pola wyboru lub usunąć ich zaznaczenie. b. Możesz też zmienić znak separatora, na przykład zamiast spacji zastosować myślnik. c. Po wprowadzeniu zmian kliknij OK. 5. Zatwierdź wprowadzone zmiany przyciskiem OK.

Programy i multimedia

Importowanie fotografii Dołączona do systemu Windows 8.1 przeglądarka fotografii (aplikacja Zdjęcia) została wzbogacona o możliwość korekty zdjęć, oprócz tego nadal pozwala ona wyświetlać zdjęcia pojedynczo lub w formie pokazu slajdów. Możemy też z jej pomocą importować zdjęcia z cyfrowego aparatu fotograficznego: 1. Podłącz aparat do komputera.

2

3

2. Niezależnie od tego, czy widoczny będzie ekran startowy, czy klasyczny pulpit, w prawym górnym rogu pojawi się informacja o podłączeniu urządzenia USB. Kliknij ją. 3. Wyświetlone zostanie okienko z pytaniem, jaką operację chcesz wykonać — wybierz opcję Importuj zdjęcia i wideo.

4. Nowe zdjęcia i filmy (niezapisane jeszcze w bibliotekach komputera) zostaną automatycznie wybrane do zaimportowania. 5. Domyślnie zdjęcia zostaną zaimportowane do nowego folderu, którego nazwą będzie bieżąca data — jeżeli chcesz, zmień tę nazwę. Folder ten tworzony jest w bibliotece Obrazy. 6. Kliknij przycisk Importuj — rozpocznie się kopiowanie zdjęć. 7. Po skopiowaniu zostanie wyświetlone pytanie, czy chcesz wyświetlić w aplikacji Windows 8.1 nowy album, zawierający zaimportowane zdjęcia.

243

244

Programy i multimedia

Obróbka zdjęć Nowością w systemie Windows 8.1 jest możliwość obróbki zdjęć za pomocą dołączonej aplikacji Zdjęcia. Podstawową zaletą, którą docenią przede wszystkim użytkownicy tabletów, jest prostota i intuicyjność przygotowywania w ten sposób grafik. Aby poprawić jakość zapisanego na dysku SkyDrive zdjęcia: 1. Uruchom aplikację Zdjęcia (np. kliknij jej kafelek). 2. Kliknij znajdującą się po prawej stronie Biblioteki obrazów skierowaną w dół strzałkę i wybierz SkyDrive. 3. Przejdź do folderu zawierającego interesujące Cię zdjęcia. 4. Kliknij wybrane zdjęcie — zostanie ono wyświetlone w trybie pełnoekranowym.

4

a

b

c

d

e

f

g

5. Kliknij dowolny obszar zdjęcia prawym przyciskiem myszy — wyświetlony zostanie pasek pozwalający: a. Skasować to zdjęcie, b. Otworzyć je w innym programie, c. Użyć tego zdjęcia jako tła ekranu blokady lub domyślnego obrazu na kafelku aplikacji Zdjęcia, d. Rozpocząć wyświetlanie pokazu slajdów, e. Obrócić zdjęcie o 90 stopni w prawo, f. Przyciąć zdjęcie do dowolnego rozmiaru lub z uwzględnieniem wybranych proporcji, g. Wyświetlić menu edycji zdjęcia.

Programy i multimedia

6. Kliknij przycisk Edytuj. Ekran zostanie podzielony na trzy części: a. Z lewej pojawi się menu edycji. b. W środkowej widoczny będzie podgląd edytowanego zdjęcia. c. Z prawej strony wyświetlone zostaną opcje aktualnie wybranego narzędzia do edycji. Na przykład, dla narzędzia Napraw automatycznie będzie to podgląd kilku wersji zdjęcia, tak jak może ono wyglądać po naprawieniu. Automatyczna naprawa sprowadza się do wybrania jednej z proponowanych wersji.

a

b c

7. Z ciekawszych narzędzi do edycji dostępne są: a. W sekcji Podstawowe poprawki przycisk Retuszuj pozwalający usunąć (przykryć je kolorem tła danego obszaru) ze zdjęcia wybrane fragmenty, b. W sekcji Efekty przycisk Selektywny fokus pozwalający wskazać pierwszoplanowy (wyostrzony) obszar zdjęcia. 8. Ponadto dostępne są standardowe narzędzia do korekcji kolorów, jasności czy kontrastu.

Edytory tekstu Edytory tekstu to programy służące do tworzenia i edycji dokumentów tekstowych. Windows 8.1 zawiera dwa takie programy — prosty Notatnik i mający znacznie większe możliwości, bardziej rozbudowany WordPad. Natomiast w Centrum pobierania firmy Microsoft (pod adresem www.microsoft.com/downloads) dostępna jest darmowa przeglądarka dokumentów tekstowych. Po wpisaniu w znajdującym się na tej witrynie polu wyszukiwania Word Viewer możemy pobrać i zainstalować program pozwalający przeglądać i drukować dokumenty w formatach .docx, .doc, .rtf, .txt, .wpd i .wps.

245

246

Programy i multimedia

Notatnik Notatnik to prosty edytor tekstu, od początku dołączany do systemów Microsoft Windows. Jest jednym z najczęściej używanych edytorów tekstowych — między innymi dlatego, że nie blokuje on dostępu do otwartych plików. Mógłbyś zatem uruchomić drugą kopię Notatnika, otworzyć w nim ten sam plik i równocześnie wprowadzać w nich zmiany. Pliki wyjściowe (zapisywane zwykle z rozszerzeniem .txt) nie zawierają żadnych informacji na temat stylów. Żeby odczytać dokument tekstowy w Notatniku: 1. Przełącz się do ekranu startowego i wpisz nota — na liście znalezionych programów pojawi się Notatnik. 2. Kliknij ikonę Notatnika. 3. Z menu Plik wybierz opcję Otwórz albo naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+O, a następnie: a. Wyświetl zawartość dysku systemowego. b. Przejdź do folderu Windows. c. Zmień rozszerzenie otwieranych plików z Dokumenty tekstowe na Wszystkie pliki. d. Wpisz początek nazwy otwieranego pliku — w tym przypadku będzie to dziennik aktualizacji o nazwie WindowsUpdate. e. Wybierz sugerowaną nazwę pliku WindowsUpdate.log — dziennik aktualizacji zostanie otwarty w Notatniku. 4a

4d

4b

4c

Programy i multimedia

4. Żeby sprawdzić, czy danego dnia system Windows 8.1 został pomyślnie zaktualizowany: a. Z menu Edycja wybierz opcję Znajdź albo naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+F. b. W polu wyszukiwania wpisz bieżącą datę w formacie rrrr-mm-dd. c. Kliknij przycisk Znajdź następny. d. Jeżeli tego dnia była przeprowadzana próba aktualizacji, odpowiednie wpisy zostaną kolejno zaznaczone. 5. Notatnik nie umożliwia formatowania tekstu — jedyne, co możesz zrobić, to zmienić czcionkę: a. Z menu Format wybierz opcję Czcionka. b. Zwiększ rozmiar czcionki do 14 punktów. c. Zaznacz pogrubioną czcionkę. d. Kliknij przycisk OK. 6. Zwróć uwagę, że zmiany zostały zastosowane dla całego dokumentu. 7. Zamknij okno Notatnika, nie zapisując wprowadzonych zmian. WordPad Z pomocą WordPada możesz tworzyć i modyfikować proste dokumenty tekstowe, takie jak listy lub raporty. W przeciwieństwie do Notatnika ten edytor umożliwia formatowanie dokumentów (czyli możesz zmieniać wygląd poszczególnych części dokumentu) i umieszczanie w nich grafik. 1. Żeby uruchomić edytor, wyszukaj program WordPad. 2. W górnej części okna edytora znajduje się Wstążka — w tym programie zawiera ona tylko trzy zakładki: a. W zakładce Plik znajdziemy polecenia pozwalające utworzyć nowy, otworzyć istniejący i zapisać tworzony plik, jak również polecenia wysłania pliku mailem czy wydrukowania go. b. W zakładce Narzędzia główne znajdują się sekcje pozwalające kopiować i wklejać zaznaczone fragmenty tekstu, formatować czcionkę i akapit, wstawiać obrazki (oraz bieżącą datę i godzinę) oraz wyszukiwać i zamieniać fragmenty teksu.

247

248

Programy i multimedia

c. W zakładce Widok znajdują się sekcje pozwalające zmieniać wielkość wyświetlanego dokumentu (można też to zrobić za pomocą znajdującego się w prawym dolnym rogu suwaka), ukryć lub wyświetlić linijkę i pasek stanu oraz skonfigurować zawijanie wierszy i jednostki miary. 3. Wpisz dowolną frazę — na przykład Windows

8.1.

4. Zaznacz słowo Windows (wystarczy dwukrotnie kliknąć je lewym przyciskiem myszy) i skopiuj je do schowka (możesz to zrobić, naciskając kombinację klawiszy Ctrl+C lub z menu kontekstowego wybierając opcję Kopiuj). 5. Ustaw kursor w nowym wierszu. 6. Wypunktuj ten wiersz, klikając przycisk Rozpocznij listę. 7. Wklej skopiowane do schowka słowo — albo naciskając kombinację klawiszy Ctrl+V, albo z menu Edycja wybierając opcję Wklej. 8. Dokończ bieżący punkt, dopisując jest

... i naciśnij Enter.

9. Zauważ, że WordPad kontynuuje punktowanie wierszy. Zaznacz pierwsze zdanie i zmień kolor, wielkość i krój czcionki na pochylony i pogrubiony. 2b

2c 6

2a

3 5

8

9

10. Ustaw kursor w pustym punkcie i naciśnij Enter — punktor zostanie usunięty. 11. Zapisz dokument (albo naciskając kombinację klawiszy Ctrl+S, albo z menu Plik wybierając opcję Zapisz). Ponieważ przygotowywany dokument nie był jeszcze zapisany, zostaniesz zapytany o: a. Lokalizację. b. Nazwę. c. Typ zapisywanego pliku. Zwróć uwagę, że domyślnie dokumenty zapisywane są jako pliki .rtf, ale można je również zapisać jako dokumenty Open Office czy tekst niesformatowany.

Programy i multimedia

12. Po zapisaniu dokumentu skasuj słowo prosty i kliknij ikonę paska narzędzi Zapisz — tym razem pytanie o nazwę pliku nie zostało zadane, a nowa wersja dokumentu zastąpiła poprzednią.

Paint Paint to prosty program graficzny, pozwalający m.in. rysować podstawowe kształty, obracać, rozciągać, pochylać i odwracać kolory zaznaczonych fragmentów obrazów. Żeby się z nim zapoznać: 1. Uruchom — np. naciskając kombinację klawiszy Windows+R i wpisując mspaint — program Paint. 2. Wstążka programu Paint jest zbudowana tak samo jak Wstążka edytora WordPad. Zakładka Plik pozwala tworzyć, otwierać i zapisywać pliki, w zakładce Narzędzia główne znajdują się narzędzia edytorskie, zakładka Widok zawiera opcje konfiguracyjne i przycisk pozwalający przełączyć się w tryb pełnoekranowy (tryb pełnoekranowy można też włączyć klawiszem F11). 3. Kliknij widoczną w sekcji Narzędzia ikonę ołówka. 4. Narysuj kilka linii i figur. Linię idealnie prostą można uzyskać, wciskając klawisz Shift w trakcie rysowania ołówkiem. 5. Zaznacz narzędzie Gumka i wybierz jej wielkość. Trzymając wciśnięty lewy przycisk myszy, zmaż rysunek. 6. Kliknij narzędzie Wypełnianie kolorem i wybierz z palety kolorów odpowiadający Ci kolor. Następnie przenieś kursor (jest nim teraz pojemnik z farbą) na kartkę i kliknij lewy przycisk myszy. Kilkakrotnie zmień kolor tła rysunku. 7. Kliknij przycisk Kształty i z listy kształtów wybierz gwiazdę pięcioramienną. 8. Ustaw kursor myszki w punkcie, w którym chcesz umieścić jeden róg gwiazdy, i trzymając wciśnięty lewy przycisk, narysuj ją.

3

6 5

7

249

250

Programy i multimedia

9. Kliknij menu programu Paint i rozwiń sekcję Zapisz jako. Na liście dostępnych formatów znajdziesz: a. Zalecane pliki PNG — PNG (ang. Portable Network Graphics) to format plików graficznych o bezstratnej kompresji danych graficznych, opracowany jako następca formatu GIF. Do jego głównych zalet należą: obsługa stopniowanej przezroczystości i możliwość zredukowania głębi koloru do mniejszej niż 8-bitowa. Ograniczona paleta barw, przekładająca się na zmniejszenie rozmiaru pliku, szczególnie dobrze zdaje egzamin przy wykonywaniu zrzutów ekranowych i przy skanowaniu materiałów papierowych: grafik, dokumentów lub map. b. Pliki JPG — w tym przypadku rysunek zostanie skompresowany algorytmem przetwarzającym obrazy naturalne (zdjęcia, pejzaże lub portrety), a więc takie, które nie mają zbyt wielu ostrych krawędzi i małych detali. Kompresja JPEG jest stratna, a więc powoduje nieodwracalną utratę pewnych informacji i pogorszenie (często minimalne) jakości obrazu. c. Mapy bitowe o różnej głębi kolorów. W tym formacie zapisywane są informacje o kolorach (w trybie RGB) poszczególnych punktów rysunku. d. Pliki GIF — GIF (ang. Graphics Interchange Format) to format plików graficznych z kompresją bezstratną. Jego wadą jest brak możliwości zapisania kompletnej informacji o kolorach. e. Pliki TIFF — TIFF (ang. Tagged Image File Format) to jeden z najbardziej rozpowszechnionych i uniwersalnych formatów zapisywania grafiki bitmapowej.

Programy i multimedia

Kalkulator Dołączany do systemu Windows Kalkulator zmienił się w systemie Windows 8.1 — został wzbogacony o nowe tryby pracy, a jego wygląd dostosowano do ekranów dotykowych (a więc po raz pierwszy można rzeczywiście nacisnąć klawisze kalkulatora). Żeby zapoznać się z możliwościami tego programu: 1. Wyszukaj na ekranie startowym program Kalkulator i uruchom go. 2. Kliknij przycisk Widok. Kalkulator może pracować w trybie: a. Standardowym — ten tryb różni się od kalkulatora znanego z wcześniejszych wersji systemu Windows jedynie dodatkowym przyciskiem pozwalającym nie tylko zapisać (MS), odczytać (MR) i dodać (M+) liczbę do pamięci, ale również odjąć zapisany w pamięci wynik (M-). Oczywiście, nadal można również wyczyścić (MC) pamięć kalkulatora. b. Naukowym — ten tryb pozostał niezmieniony i nadal pozwala m.in. obliczyć silnię czy resztę z dzielenia. c. Programisty — nowy tryb pozwalający dodatkowo zmieniać format (na dziesiętny, szesnastkowy, ósemkowy lub dwójkowy) i konwertować liczby. d. Statystycznym — drugi nowy tryb, pozwalający przeprowadzać obliczenia statystyczne. 3. W każdym trybie można wyświetlić dodatkowe okno pozwalające na: a. Konwersję jednostek — na przykład przeliczenie prędkości z kilometrów na godzinę na węzły. b. Obliczenie czasu dzielącego dwie daty. c. Wykonanie dodatkowych obliczeń, na przykład miesięcznych rat czy zużytego paliwa.

2a 2b 2c 2d

3a 3b

251

252

Programy i multimedia

Panel zapisu matematycznego Wpisywanie wzorów matematycznych (np. w programie Word) jest uciążliwą i podatną na błędy operacją. Użytkownicy ekranów dotykowych mogą teraz wpisywać takie wzory ręcznie, korzystając z wbudowanego w Windows 8.1 Panelu zapisu matematycznego (w tym panelu można też pisać za pomocą myszki, ale takie rozwiązanie jest mało wygodne). 1. Na ekranie startowym wpisz mat i uruchom znaleziony program Panel zapisu matematycznego. 2. Uruchom także program, do którego chcesz wstawić zapisany wzór. (Niestety, niewiele programów pozwala na wstawienie zapisanych w ten sposób wzorów. Jednym z kompatybilnych z Panelem zapisu matematycznego programów jest Word 2010). 3. Wpisz w Panelu dowolne wyrażenie matematyczne. 4. W trakcie jego wpisywania w górnym okienku Panelu wyświetlone zostanie wyrażenie, tak jak zostało ono rozpoznane przez program. 5. Żeby wstawić gotowy wzór do Worda, kliknij Wstaw.

4

3

5

Ɣ Sieci lokalne Ɣ Internet

8 Dopiero sieć to komputer

Dopiero sieć to komputer — to hasło reklamowe firmy SUN z lat 80. z roku na rok stawało się coraz bardziej aktualne. Rosnąca popularność sieci komputerowych w ciągu ostatnich 30 lat spowodowała, że stały się one dzisiaj co najmniej tak powszechne jak telewizja. I chociaż hasło to wciąż jest prawdziwe, to ostatnio zmieniło ono swoje znaczenie — dziś mobilność i praca w sieci nie oznaczają już podróżowania z laptopem i podłączania go od czasu do czasu do różnych sieci komputerowych, ale pracę online 24 godziny na dobę, nie tylko w domu i pracy, ale również w drodze do nich i na wakacjach. System Windows 8.1 zawiera funkcje sieciowe, które ułatwiają konfigurowanie i używanie sieci oraz czynią je bezpieczniejszymi i bardziej niezawodnymi. Jedną z takich funkcji są grupy domowe, czyli zaufane sieci lokalne, w ramach których możliwa jest bezpieczna wymiana plików, udostępnianie drukarek czy przesyłanie multimediów; inną — możliwość ograniczenia ilości danych przesyłanych przez płatne sieci, takie jak sieci 3G.

254

Sieci lokalne

Sieci lokalne Z pierwszej części tego rozdziału dowiesz się, jak przygotować komputer do pracy w sieci: jak zainstalować kartę sieciową, jak utworzyć i skonfigurować połączenie sieciowe i protokół TCP/IP oraz jak udostępniać w sieci lokalnej zasoby Twojego komputera i korzystać z udostępnionych w tej sieci zasobów innych komputerów.

Karty sieciowe Większość komputerów ma wbudowane karty sieciowe, a więc zaraz po instalacji Windows 8.1 automatycznie utworzy dla nich połączenie sieciowe o nazwie Ethernet. W przypadku gdy komputer jest wyposażony w więcej niż jedną kartę sieciową tego samego typu, dla każdej z nich zostanie utworzone połączenie z kolejnym numerem. Takie połączenia mogą być wyłączane i włączane, możliwe jest także samodzielne zainstalowanie dodatkowej karty sieciowej — karty sieciowe instaluje się tak samo jak inne urządzenia, w sposób opisany w rozdziale 7.

Połączenia sieciowe Bardzo możliwe, że po zainstalowaniu karty sieciowej (i podłączeniu kabla sieciowego lub połączeniu się z siecią bezprzewodową) połączenie sieciowe zostanie automatycznie skonfigurowane. Jeżeli tak się nie stanie, Windows 8.1 wyświetli odpowiednią informację, a Tobie pozostanie samodzielne skonfigurowanie tego połączenia: 1. Przełącz się na klasyczny pulpit (pasek ustawień pozwala jedynie wyświetlić bieżącą konfigurację połączenia sieciowego). Jeżeli połączenie sieciowe nie zostało prawidłowo skonfigurowane (a więc jeżeli nie masz połączenia z internetem), przy znajdującej się na pasku powiadomień ikonie połączenia sieciowego wyświetlony zostanie żółty znak ostrzeżenia. 2. Kliknij tę ikonę prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Otwórz Centrum sieci i udostępniania. 3. Jeżeli w górnej części okienka wyświetlony jest komunikat Brak dostępu do Internetu: a. Kliknij odnośnik Rozwiąż problemy. b. Wybierz typ problemu — Połączenie internetowe.

Sieci lokalne

3c 3d

c. Uruchomiony zostanie kreator rozwiązywania problemów. Jeżeli problem występuje po stronie systemu Windows 8.1 (problemy sieciowe mogą być też skutkiem awarii urządzeń sieciowych), możliwe będzie jego automatyczne naprawienie. d. Zaakceptuj zaproponowane przez kreator rozwiązanie i rozwiąż w ten sposób wykryte problemy.

Automatyczne konfigurowanie protokołu TCP/IP Serwer, który umożliwia automatyczną konfigurację wykorzystywanego w prawie wszystkich sieciach protokołu TCP/IP, nazywa się serwerem DHCP (ang. Dynamic Host Configuration Protocol). Za jego uruchomienie i konfigurację odpowiada administrator sieci, jednak najczęstsze związane z tym serwerem problemy możesz rozwiązać samodzielnie.

i

Żeby komputer mógł w sieciach TCP/IP wysyłać i odbierać dane, musi mieć prawidłowy adres i maskę IP. Dodatkowo, żeby komunikować się z internetem, należy określić dla niego prawidłowy adres bramy domyślnej i serwera DNS. Do najczęstszych problemów związanych z serwerami DHCP zalicza się pobieranie adresu od niewłaściwego serwera DHCP lub trudności w nawiązaniu połączenia z tym serwerem. U posiadaczy laptopów dodatkowo może pojawić się problem wynikający z tego, że w jednej sieci (np. w firmie) działa serwer DHCP, a w drugiej (domowej) — nie.

Aby zdiagnozować problem: 1. Wyświetl okno Panelu sterowania Centrum sieci i udostępniania. 2. Kliknij odnośnik do aktywnego połączenia. 3. Kliknij przycisk Szczegóły. Zostanie wyświetlone okno dialogowe zawierające szczegółowe informacje o konfiguracji połączenia sieciowego, w tym: a. Adres karty sieciowej (adres MAC). b. Informacje o tym, czy komputer jest skonfigurowany jako klient DHCP. c. Adres IP protokołu w wersji 4. d. Maskę podsieci.

255

256

Sieci lokalne

e. Adres bramy domyślnej. f. Adresy serwera DNS.

2 3b 3

3a 3c

g. Informacje o konfiguracji wersji 6. protokołu IP.

3d 3e 3f 3g

4. Jeżeli komputer jest klientem DHCP, sprawdź, czy adres IP komputera nie należy do zakresu od 169.254.0.0 do 169.254.255.255, a maska podsieci nie jest ustawiona na 255.255.0.0. Jeżeli tak jest, to znaczy, że komputer nie mógł nawiązać połączenia z serwerem DHCP i w rezultacie sam nadał sobie adres IP, wykorzystując technologię APIPA (ang. Automatic Private IP Addressing). 5. Jeżeli adres IP został skonfigurowany, ale połączenie sieciowe nie działa, prawdopodobnie przez przypadek inny serwer DHCP nadał Twojemu komputerowi ten adres. W takim przypadku należy zrezygnować z dzierżawy tego adresu, a następnie poprosić odpowiedni serwer DHCP o nową dzierżawę: a. Zamknij okno szczegółów połączenia sieciowego i kliknij przycisk Wyłącz to urządzenie sieciowe. Wyłączenie i ponowne włączenie połączenia sieciowego jest najprostszym i najszybszym sposobem rozwiązania tego typu problemów. b. Okno właściwości połączenia sieciowego zostanie zamknięte, dlatego w oknie Centrum sieci i udostępniania kliknij odnośnik Zmień ustawienia karty sieciowej. c. Zaznacz wyłączone połączenie sieciowe i kliknij przycisk Włącz to urządzenie sieciowe. Ręczne konfigurowanie protokołu TCP/IP Jeżeli w jakiejś sieci nie działa serwer DHCP, będziesz musiał ręcznie skonfigurować protokół TCP/IP dla Twojego połączenia. W tym celu: 1. Otwórz Centrum sieci i udostępniania i kliknij odnośnik do aktywnego połączenia.

Sieci lokalne

2. Następnie kliknij przycisk Właściwości. 3. Zostanie wyświetlone okno właściwości wybranego połączenia. Pozwala ono dodawać, usuwać i konfigurować składniki (protokoły i usługi) dla tego połączenia.

3

4. Zaznacz opcję Protokół internetowy w wersji 4 i kliknij przycisk Właściwości.

4 4

5. Jeżeli jest to komputer stacjonarny, niepodłączony do sieci, w których działa serwer DHCP, zaznacz pole wyboru Użyj następującego adresu IP i wpisz podane przez administratora Twojej sieci: a. Adres IP Twojego komputera. b. Maskę podsieci.

5a 5b 5c

c. Adres bramy domyślnej (routera, poprzez który możliwa jest komunikacja z innymi sieciami, w tym z internetem). d. Adres przynajmniej jednego serwera DNS.

5d

i

Serwery DNS zastępują w pełni kwalifikowane nazwy komputerów ich adresami IP i odwrotnie, umożliwiając posługiwanie się łatwymi do zapamiętania nazwami (np. www.helion.pl), a nie tylko adresami IP (np. 213.186.88.113) komputerów, z którymi chcesz się połączyć.

257

258

Sieci lokalne

6. Jeżeli jest to komputer przenośny, tylko czasami podłączany do sieci, w których działa serwer DHCP, przejdź na zakładkę Konfiguracja alternatywna i wpisz podane przez administratora Twojej sieci dane dotyczące konfiguracji protokołu IP, te same co w punkcie 5. Sieci bezprzewodowe W systemie Windows 8.1 konfigurację połączenia bezprzewodowego upraszcza funkcja wykrywania dostępnych sieci Wi-Fi. Przesyłane przez sieci Wi-Fi dane coraz częściej są skutecznie chronione za pomocą zabezpieczeń WPA2, jeżeli jednak natrafisz na sieć niezabezpieczoną, pamiętaj, że każdy może odczytać przesyłane przez taką sieć Twoje dane. Nie używaj niezabezpieczonych sieci bezprzewodowych do sprawdzania poczty lub logowania się do stron WWW, jeżeli serwer poczty lub strona WWW same nie szyfrują przesyłanych do nich danych. Unikaj również sieci zabezpieczonych technologią WEP (ang. Wired Equivalent Privacy) — to przestarzała technologia, której zabezpieczenia można złamać w ciągu kilku minut. 1. Włącz kartę bezprzewodową. 2. Wyświetl pasek ustawień. Będzie on zawierał ikonę połączenia bezprzewodowego — kliknij ją. 3. Wyświetlona zostanie lista dostępnych sieci bezprzewodowych (połączenia komórkowe oraz dostępne sieci Wi-Fi i Bluetooth) — każde z nich może być włączone lub wyłączone.

4

4. Kliknij sieć Wi-Fi, z którą chcesz się połączyć.

5 6

5. Zaznaczenie opcji Połącz automatycznie oznacza, że gdy tylko znowu znajdziesz się w zasięgu tej sieci, Windows 8.1 połączy się z nią. 6. Kliknij przycisk Połącz. Zostaniesz poproszony o wpisanie klucza zabezpieczeń sieci. Wpisz podany przez jej administratora klucz i kliknij OK.

3

7. Jeżeli wpisane przez Ciebie hasło było prawidłowe, połączysz się z siecią bezprzewodową, a skonfigurowane połączenie zostanie dodane do listy połączeń sieci bezprzewodowych.

i

Korzystanie z wielu publicznych sieci bezprzewodowych wymaga wcześniejszego zalogowania się poprzez stronę WWW. Jeżeli wskazana przez Ciebie sieć również tego wymaga, po jej wybraniu zostanie wyświetlona odpowiednia informacja.

Sieci lokalne

8. Jeżeli pierwszy raz łączysz się z tą siecią, wyświetlone zostanie pytanie, czy ma ona być uznana za sieć publiczną, czy domową — wybierz pierwszą opcję, chyba że całkowicie ufasz wszystkim innym podłączonym do tej sieci urządzeniom. 9. Domyślnie, Windows 8.1 mierzy ilość danych przesłanych przez poszczególne sieci bezprzewodowe. Żeby wyświetlić te statystyki, wystarczy kliknąć ikonę połączenia i wybrać opcję Pokaż szacowane użycie danych. 10. Jeżeli płacisz za przesyłane przez daną sieć dane, kliknij jej ikonę i ustaw dla niej opcję Ustaw jako połączenie taryfowe. W ten sposób wyłączysz automatyczne pobieranie przez tę sieć aktualizacji (z wyjątkiem krytycznych aktualizacji zabezpieczeń) i ograniczysz ilość przesyłanych przez inne aplikacje danych1. 11. Windows 8.1 dodatkowo umożliwia wskazanie połączeń roamingowych — ilość danych pobieranych przez takie sieci jest minimalna. =DU]ąG]DQLHVLHFLDPLEH]SU]HZRGRZ\PL

Użytkownicy podłączanych do wielu różnych sieci bezprzewodowych komputerów przenośnych mogą zarządzać połączeniami bezprzewodowymi, na przykład mogą zmienić chroniący je klucz zabezpieczeń czy zmienić sposób automatycznego nawiązywania połączenia z tą siecią. 1. Wyświetl pasek ustawień i kliknij ikonę połączenia bezprzewodowego. 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy aktywne połączenie Wi-Fi i wybierz opcję Wyświetl właściwości połączenia. Zostanie wyświetlone okno właściwości tej sieci bezprzewodowej. 3. W zakładce Połączenie możemy: a. Włączyć automatyczne nawiązywanie połączenia z tą siecią.

3a 3b 3c

1

b. Włączyć automatyczne przełączanie się do innych sieci — zaznaczenie tej opcji może spowodować, że komputer będzie się automatycznie przełączał pomiędzy sieciami. c. Włączyć łączenie się z sieciami, których punkty dostępowe nie rozgłaszają swojej nazwy.

Jedną z takich aplikacji jest dołączony do systemu Windows 8.1 program pocztowy — w tego typu sieciach pobiera on automatycznie tylko pierwsze 20 KB każdej wiadomości e-mail. Cała wiadomość jest pobierana dopiero po jej otworzeniu.

259

260

Sieci lokalne

4. Na zakładce Zabezpieczenia możemy: a. Zmienić typ zabezpieczeń (najbezpieczniejsze są sieci WPA2, mniej bezpieczne sieci WPA, sieci otwarte i chronione technologią WEP nie gwarantują poufności przesyłanych przez nie danych). b. Zmienić algorytm szyfrowania przesyłanych przez tę sieć danych. c. Zmienić klucz zabezpieczeń — wszystkie te opcje muszą być ustawione w sposób odpowiadający konfiguracji punktu dostępowego tej sieci Wi-Fi. 5. Zamknij okno właściwości sieci bezprzewodowej. 6. Usuń nieużywane sieci bezprzewodowe przyciskiem Usuń. 7. Zamknij okno zarządzania sieciami bezprzewodowymi.

Grupa domowa Składająca się z zaufanych komputerów grupa domowa spełnia trzy funkcje: 1. Pozwala identyfikować podłączone do sieci domowej komputery. 2. Upraszcza udostępnianie innym użytkownikom grupy domowej zasobów naszego komputera. 3. Umożliwia przeglądanie i korzystanie z udostępnionych w grupie domowej zasobów innych zaufanych komputerów. Żeby utworzyć grupę domową lub połączyć się z już istniejącą: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+I, a następnie kliknij przycisk Zmień ustawienia komputera. 2. Wybierz kategorię Sieć. 3. Przejdź do sekcji Grupa domowa. 4. Jeżeli urządzenie będzie podłączone do sieci, w której istnieje grupa domowa, zostanie ona znaleziona. a. W takim wypadku wpisz (uwzględniając wielkość liter) podane Ci przez tę osobę hasło grupy domowej i kliknij Dołącz. b. Zostanie wyświetlona lista zasobów (bibliotek oraz drukarek), które możesz udostępnić innym użytkownikom grupy. Decydując się na ich udostępnienie, pamiętaj, że udostępnione w ten sposób zasoby będą dostępne wszystkim innym członkom grupy domowej, a więc wszystkim osobom, które zalogują się na dowolnym z należących do tej grupy urządzeń.

Sieci lokalne

2

3 3b

3c

c. Jeżeli w przyszłości będziesz chciał opuścić grupę domową, wystarczy raz jeszcze wyświetlić listę jej ustawień, przewinąć ekran w dół i wybrać opcję Opuść. 5. Jeżeli sieć, do której urządzenie jest podłączone, została określona jako prywatna, ale grupa domowa nie została w niej znaleziona, dostępna będzie opcja Utwórz grupę domową — wybierz ją. a. Wybierz zasoby, które będą udostępniane w grupie domowej — domyślnie udostępniane są pliki multimedialne i drukarki. b. Przewiń ekran w dół i zapisz hasło grupy domowej. To hasło będzie potrzebne do podłączenia do grupy domowej innych komputerów z systemem Windows 8.1 lub 7.

Korzystanie z udostępnionych w sieci zasobów Po skonfigurowaniu połączenia sieciowego i ewentualnym przyłączeniu się do grupy domowej możesz rozpocząć pracę w sieci — Windows 8.1 nie wymaga instalowania w tym celu żadnego dodatkowego oprogramowania. Oznacza to, że pozwala on wymieniać dane (np. poprzez gry sieciowe), udostępniać innym osobom zasoby naszego komputera (takie jak pliki, foldery czy drukarki) i korzystać z udostępnionych zasobów innych komputerów.

261

262

Sieci lokalne

Przeglądanie otoczenia sieciowego Eksplorator plików umożliwia nie tylko pracę z lokalnymi plikami czy folderami, ale również udostępnianie zasobów komputera oraz korzystanie z zasobów sieciowych. Na przykład w Eksploratorze wyświetlane są wszystkie podłączone do sieci komputery, urządzenia i drukarki. Możliwa jest też bezpośrednia interakcja z wybranymi urządzeniami — na przykład sterowanie odtwarzaniem muzyki. Praca w grupie domowej różni się od pracy w sieci lokalnej tym, że wybrane biblioteki i drukarki są automatycznie dostępne na wszystkich komputerach grupy roboczej, natomiast żeby z nich skorzystać w sieci lokalnej — trzeba znać nazwę i hasło użytkowników komputerów, na których są one udostępnione.

i

Żeby przejrzeć zasoby sieci lokalnej: 1. Uruchom Eksploratora plików. 2. Wybierz opcję Sieć (wybierając opcję Grupa domowa, wyświetlisz tylko komputery i urządzenia poszczególnych użytkowników grupy domowej). Można to zrobić: a. Wpisując lub wybierając tę opcję w pasku adresu. b. Klikając ją w okienku nawigacji. 3. W głównym oknie Eksploratora zostaną wyświetlone podłączone do sieci lokalnej komputery i urządzenia.

2a

3

2b

4. Żeby zobaczyć udostępnione przez wybrany komputer zasoby (drukarki, pliki i foldery), wystarczy dwukrotnie kliknąć jego ikonę.

Sieci lokalne

5. Jeżeli wybrany komputer należy do grupy domowej, zobaczysz listę udostępnionych przez niego bibliotek i drukarek. Zwróć uwagę, że pole wyszukiwania umożliwia teraz przeszukiwanie udostępnionych zasobów zdalnego komputera. Jednak kliknięcie na zasób nieudostępniony użytkownikom grupy domowej skończy się zgłoszeniem błędu.

4 5

6. Jeżeli Twój lub zdalny komputer nie należy do grupy domowej, nie będziesz miał wystarczających uprawnień do dokończenia operacji. W takim wypadku wyświetlone zostanie okienko z pytaniem o nazwę i hasło uprawnionego użytkownika: a. W polu Nazwa użytkownika należy wpisać pełną nazwę użytkownika (nazwę zdalnego komputera lub domeny, oddzieloną ukośnikiem od nazwy użytkownika, np. ms\marcin), który ma odpowiednie uprawnienia na zdalnym komputerze. b. W polu Hasło należy wpisać hasło użytkownika zdalnego komputera.

6a 6b 6c 6d

c. Po zaznaczeniu pola wyboru Zapamiętaj moje poświadczenia następne połączenia z tym samym komputerem nie będą wymagały podania nazwy użytkownika i hasła, chyba że zostaną one do tego czasu zmienione. d. Kliknięcie OK spowoduje próbę nawiązania połączenia ze zdalnym komputerem.

263

264

Sieci lokalne

7. Jeżeli chcesz zobaczyć dodatkowe informacje na temat udziału, ustaw na jego nazwie kursor myszy. Po kliknięciu nazwy udziału zobaczysz jego zawartość.

7

8. Dalsza praca z zasobami zdalnego komputera jest identyczna jak z folderami, plikami i drukarkami lokalnego komputera. Mapowanie dysków sieciowych W przypadku regularnego korzystania z udostępnionego zasobu wygodniejsze będzie podłączenie go (mapowanie) jako dysku sieciowego — dzięki temu będziesz mógł odwoływać się do zasobu zdalnego komputera jak do lokalnego dysku. 1. Uruchom Eksploratora plików. 2. W sieci lokalnej lub grupie domowej znajdź interesujący Cię udział i kliknij go prawym przyciskiem myszy. 3. Z menu kontekstowego wybierz opcję Mapuj dysk sieciowy. Zostanie wyświetlone poniższe okno dialogowe: a. Wybierz literę dysku, pod którą udział będzie dostępny. b. Określ, czy połączenie ma być jednorazowe, czy automatycznie nawiązywane przy uruchamianiu komputera.

Sieci lokalne

c. Jeżeli docelowy komputer nie należy do grupy roboczej i do nawiązania połączenia z nim konieczne jest podanie nazwy i hasła innego użytkownika, kliknij odnośnik Połącz przy użyciu innych poświadczeń i podaj wymagane dane.

3a 3b 3c

d. Kliknij Zakończ. 3d

4. Wybrany udział zostanie podłączony jako sieciowy dysk Twojego komputera. Od tej chwili możesz z nim pracować jak z lokalnym dyskiem twardym. 5. Żeby odłączyć dysk sieciowy, kliknij go prawym przyciskiem myszy (dysk sieciowy, tak jak wszystkie inne dyski, znajdziesz w okienku Komputer) i wybierz opcję Odłącz.

Udostępnianie zasobów naszego komputera W systemie Windows 8.1 udostępnianie zasobów naszego komputera jest równie łatwe, jak korzystanie z udostępnionych zasobów innych komputerów: 1. Jeżeli komputer należy do grupy domowej, drukarki i publiczne biblioteki są automatycznie udostępniane. 2. Kreator udostępniania wyświetla informacje o wszystkich osobach, które mają konta na Twoim komputerze, i udziela prawa dostępu tylko tym użytkownikom, którym dany zasób chcesz udostępnić. Umożliwia on nawet automatyczne wysłanie wiadomości e-mail z łączem do udostępnionej biblioteki, aby powiadomić osoby o dostępnych dla nich zasobach. 3. Udostępniając bibliotekę, automatycznie udostępnimy zawartość wszystkich należących do niej folderów. Windows 8.1 chroni nas przed zagrożeniami z sieci za pomocą automatycznie włączonej zapory sieciowej. Zapora ta posiada trzy predefiniowane zestawy reguł określających, jakie programy mogą wysyłać do nas dane, a jakie próby komunikacji zostaną zablokowane. Samodzielne tworzenie tych reguł wymaga pewnej wiedzy na temat zasad działania sieci komputerowych i wykracza poza zakres tej książki. Na szczęście, Windows 8.1 pozwala jednym kliknięciem przełączyć profil zapory sie-

265

266

Sieci lokalne

ciowej z publicznego (w którym nasz komputer jest niewidoczny w sieci i wszystkie udostępnione zasoby są automatycznie blokowane) na prywatny (w którym udostępnione zasoby naszego komputera będą rzeczywiście dostępne dla innych użytkowników sieci). Żeby włączyć lub wyłączyć udostępnianie zasobów komputera (określić sieć, z którą jesteśmy połączeni jako prywatną lub publiczną): 1. Naciśnij kombinację Windows+I i kliknij ikonę sieci. 2. Wyświetlony zostanie pasek ustawień sieciowych. Kliknij prawym przyciskiem myszy widoczną na nim ikonę połączenia sieciowego. 3. Kliknij opcję Włącz lub wyłącz udostępnianie. Jeżeli jesteś administratorem komputera, wyświetlone zostanie okienko nowego typu, w przeciwnym wypadku wyświetlone zostanie klasyczne okienko Windows. 4. Zdecyduj, czy: a. Sieć, z którą jesteśmy połączeni, jest potencjalnie niebezpieczna i nasz komputer powinien być chroniony przed innymi znajdującymi się w niej komputerami.

4a

4b

b. Sieć, z którą jesteśmy połączeni, jest zaufana i możemy udostępnić jej użytkownikom zasoby naszego komputera. Pamiętaj, że wybór tej opcji naraża Cię na wiele ataków, w tym ataki wykorzystujące błędy w konfiguracji komputera i wirusy wykorzystujące znane i jeszcze nieudokumentowane błędy w systemie Windows.

Sieci lokalne

Udostępnianie bibliotek i folderów Udostępnić innym użytkownikom sieci zasoby Twojego komputera możemy za pomocą Wstążki lub Kreatora udostępniania. Pierwszy sposób jest szybszy, ale drugi pozwala nam poinformować wybrane osoby o udostępnionym folderze. Aby udostępnić folder przy użyciu poleceń Wstążki Eksploratora plików: 1. Uruchom Eksploratora plików i zaznacz folder lub bibliotekę, które chcesz udostępnić innym użytkownikom sieci lokalnej lub grupy domowej. 2. Zwróć uwagę, że jedna z sekcji Wstążki nazywa się Udostępnianie — wyświetl ją. a. Jeżeli chcesz, żeby wszyscy członkowie grupy domowej mogli jedynie odczytywać zawartość folderu, kliknij przycisk Grupa domowa (wyświetlanie). b. Kliknięcie przycisku Grupa domowa (wyświetlanie i edycja) pozwoli im na odczytywanie, modyfikowanie, kasowanie i tworzenie nowych plików. c. Poniżej znajdują się ikony kont poszczególnych użytkowników komputera — jeżeli chcesz udostępnić zaznaczony folder wybranym użytkownikom, kliknij ich ikony.

2a 2b 2c

Aby skorzystać z menu kontekstowego: 1. Uruchom Eksploratora plików i znajdź folder lub bibliotekę, które chcesz udostępnić innym użytkownikom sieci lokalnej lub grupy domowej 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy nazwę tej biblioteki lub folderu.

267

268

Sieci lokalne

3. Z menu kontekstowego wybierz opcję Udostępnij. a. Wybranie pierwszej opcji, Zatrzymaj udostępnianie, pozwala wyłączyć udostępnianie danego zasobu. b. Jeżeli chcesz zezwolić członkom grupy domowej na odczytywanie (w tym kopiowanie) znajdujących się w tym udziale plików i folderów, wybierz Grupa domowa (wyświetlanie). c. Żeby zezwolić członkom grupy domowej na odczytywanie i modyfikowanie znajdujących się w tym udziale plików i folderów, wybierz Grupa domowa (wyświetlanie i edycja). d. Jeżeli chcesz zezwolić wybranemu użytkownikowi (ta osoba musi mieć konto na Twoim komputerze) na dostęp do zasobu, wybierz konto tej osoby albo kliknij opcję Określone osoby, a następnie wskaż konto użytkownika, który będzie mógł korzystać z zasobu poprzez sieć, i nadaj mu odpowiedni poziom dostępu (odczyt lub odczyt i zapis).

2

3a 3b 3c

3d

4. Jeśli zdecydowałeś się na udostępnianie zasobu wybranym osobom, po ich wskazaniu kliknij Udostępnij. Foldery publiczne Innym sposobem umożliwiającym użytkownikom sieci korzystanie z Twoich plików i folderów jest skopiowanie ich do domyślnie udostępnianych folderów publicznych. W tym celu: 1. Uruchom Eksploratora plików i skopiuj folder lub plik, który chcesz udostępnić, do folderu Użytkownicy\Publiczne (oryginalną nazwą tego folderu jest Users\Public — i taką nazwą powinni posługiwać się użytkownicy sieci lokalnej, tylko Eksplorator plików wyświetla spolszczoną nazwę tego folderu).

Internet

Udostępnianie drukarek Drukarki, tak jak biblioteki, pliki czy foldery, również mogą być udostępniane w sieci lokalnej. W ten sposób możesz znacznie ograniczyć ich liczbę — zamiast kupować drukarki do każdego komputera, kup jedną, szybszą, i udostępnij ją oraz zainstaluj na wielu komputerach. Żeby udostępnić lokalną drukarkę: 1. Naciśnij kombinację Windows+X, wybierz Panel sterowania i wyświetl okienko Urządzenia i drukarki. 2. Kliknij wybraną drukarkę prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierz opcję Właściwości drukarki (jeżeli jest to drukarka wielofunkcyjna, będziesz mógł teraz wybrać, jaką funkcję chcesz udostępnić użytkownikom sieci). 3. Zostanie wyświetlone okienko właściwości drukarki — przejdź do zakładki Udostępnianie: a. Zaznacz pole wyboru Udostępnij tę drukarkę.

3

b. Ewentualnie zmień nazwę, pod jaką drukarka będzie widoczna w sieci. 3a

3b

3c

c. Upewnij się, czy zaznaczone jest pole wyboru Renderuj zadania wydruku na komputerach klienckich (po jego odznaczeniu to Twój komputer zostanie obciążony przygotowywaniem drukowanych dokumentów). d. Kliknij OK.

3d

4. Zamknij okno Urządzenia i drukarki.

Internet Ostatni punkt książki został w całości poświęcony korzystaniu z zasobów internetu. Zapoznamy się z najnowszą wersją przeglądarki Internet Explorer, a następnie skonfigurujemy dołączony do systemu Windows 8.1 program pocztowy.

Internet Explorer 11 Internet Explorer 11 występuje w dwóch, dość znacznie się od siebie różniących wersjach — adresowanej do użytkowników przenośnych urządzeń (takich jak tablety) aplikacji Windows 8.1 i klasycznej.

269

270

Internet

Internet Explorer w nowym stylu W pierwszej kolejności zapoznamy się z nową wersją przeglądarki: 1. Kliknij znajdujący się na ekranie startowym kafelek Internet Explorer. 2. Po uruchomieniu przeglądarki zostanie wyświetlona strona startowa. Stronę startową tej wersji przeglądarki ustawia się za pomocą paska właściwości — zrobimy to w dalszej części tego punktu. 3. W dolnej części ekranu wyświetlony zostanie pasek adresu — wpisz w nim adres strony WWW, którą chcesz wyświetlić. 4. W trakcie jego wpisywania pojawiać się będą adresy ostatnio odwiedzonych stron WWW zgodnych z wpisanymi znakami oraz sugestie stron o podobnych nazwach. Żeby zaakceptować te sugestie, wystarczy kliknąć ich ikony, nacisnąć Enter lub kliknąć przycisk Przejdź.

2

4

3

4

5. Żądana strona zostanie wyświetlona na ekranie. Żeby przywrócić automatycznie ukryty pasek adresu, wyświetl pasek aplikacji (np. kliknij pusty fragment strony prawym przyciskiem myszy). 6. Powyżej pola adresu wyświetlone zostaną miniatury otwartych zakładek (w najnowszej wersji przeglądarki IE strony mogą być przeglądane w dowolnej liczbie jednocześnie otwartych zakładek). Żeby utworzyć nową zakładkę i wyświetlić ją na ekranie, kliknij przycisk +. 7. Przełącz się na poprzednią zakładkę — można to zrobić, wyświetlając pasek z zakładkami i klikając tę, którą chcemy wyświetlić, albo za pomocą kombinacji klawiszy Ctrl+Tab.

Internet

8. Ustaw kursor w pobliżu lewej krawędzi ekranu — zostanie wyświetlony przycisk pozwalający wrócić do poprzednio wyświetlanej strony. 9. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny odnośnik znajdujący się na stronie. Zostanie wyświetlone menu pozwalające skopiować adres, pod który on prowadzi, oraz wyświetlić docelową stronę w nowej bądź bieżącej zakładce. 10. Raz jeszcze kliknij wolny obszar strony prawym przyciskiem myszy. Po prawej stronie paska adresu wyświetlone zostaną przyciski pozwalające odświeżyć (przeładować) stronę i przypiąć tę stronę do ekranu startowego. Przycisk w kształcie klucza narzędziowego ma kilka funkcji, m.in. pozwala przeszukać stronę lub wyświetlić ją w klasycznej wersji przeglądarki Internet Explorer — wybierz tę opcję. 11. Wyświetl pasek Charm i kliknij przycisk Urządzenia — zostanie wyświetlona lista urządzeń, do których można wysłać bieżącą stronę. Oprócz zainstalowanej na naszym komputerze drukarki znajdziemy na nim przycisk pozwalający odtworzyć zawartość strony w odtwarzaczu multimedialnym oraz wyświetlić tę stronę na dodatkowym monitorze. 12. Po wybraniu drukarki wyświetlone zostanie okienko podglądu wydruku, pozwalające: a. Określić liczbę kopii. b. Zmienić układ drukowanej strony. c. Wskazać drukowane strony. d. Wybrać typ wydruku. e. Ustawić dodatkowe opcje, m.in. druku dwustronnego, marginesów czy jakości wydruku.

b c d e

f. Wydrukować stronę WWW.

a

f

271

272

Internet

13. Raz jeszcze wyświetl pasek Charm i kliknij tym razem przycisk Udostępnianie. Zostaną wyświetlone aplikacje pozwalające wysłać innym osobom link do odwiedzonej strony WWW. Domyślnie adresy stron WWW mogą być wysyłane mailem lub poprzez portale społecznościowe. Skonfigurować tę wersję przeglądarki możemy tak samo jak inne aplikacje Windows 8.1 — wyświetlając pasek ustawień. Po jego wyświetleniu (można to zrobić kombinacją klawiszy Windows+I) wybierz Opcje, dzięki którym możemy: 1. Wyłączyć automatyczne ukrywanie paska adresu — naszym zdaniem jest to jedno z domyślnych ustawień, które warto zmienić. 1

2. Ustawić domyślne powiększenie wyświetlanych stron WWW. 3. Wybrać stronę domową.

2

3

4

5

4. Dostosować sposób wyświetlania tekstów na stronach WWW. 5. Ustawić domyślną wielkość czcionki. 6. Skasować historię odwiedzanych stron WWW — po kliknięciu przycisku Wybierz zostaniemy zapytani, co dokładnie chcemy skasować (pobrane obrazy, ciasteczka, historię przeglądania, historię pobierania, zapisane dane na formularzach, zapisane hasła czy dane mechanizmu zapobiegającego śledzeniu). 7. Zdecydować, czy strony WWW (np. mapy Bing) będą mogły pytać o naszą bieżącą lokalizację.

8. Wyświetlić i usunąć wcześniej podane hasła do stron WWW. 9. Wyłączyć lub włączyć mechanizm integracji z programem Skype. 10. Określić sposób dekodowania znaków diakrytycznych (językowych) na stronach WWW — jeżeli strony wyświetlane są poprawnie, nie należy zmieniać tych opcji — oraz zmienić sposób wyświetlania stron od lewej do prawej albo od prawej do lewej.

Internet

Internet Explorer w stylu klasycznej aplikacji Windows Przeglądarki internetowe służą nam nie tylko do wyszukiwania informacji na stronach WWW czy wysyłania i odbierania e-maili. Coraz częściej używamy ich do kontaktowania się ze znajomymi (przykładem mogą być popularne portale społecznościowe, takie jak Nasza Klasa czy LinkedIn), publikowania materiałów (blogi), pracy z różnymi dokumentami (usługi Google Docs) czy tłumaczenia tekstów (najróżniejsze translatory online). Wydajność przeglądarki internetowej ma więc coraz większy wpływ na efektywność naszej pracy z komputerem. Nie chodzi tu jedynie o szybkość, z jaką przeglądarka wyświetla poszczególne strony, ale przede wszystkim o jej funkcjonalność. 3DVHNDGUHVX

Większość z nas regularnie odwiedza te same strony WWW, z reguły dodane do listy ulubionych. Pasek adresu przeglądarki Internet Explorer 11 dodatkowo ułatwia ponowne odwiedzenie tej samej strony WWW: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+1 — domyślnie pierwszą aplikacją (znajdującą się z lewej strony) z przypiętych do paska zadań jest Internet Explorer, a więc w ten sposób zostanie on uruchomiony. 2. Ustaw kursor na pasku adresu i rozpocznij wpisywanie nazwy witryny WWW. 3. W trakcie wpisywania kolejnych znaków adresu lub nazwy wyświetlona zostanie lista pasujących do nich, poprzednio odwiedzonych lub dodanych do ulubionych, nazw witryn WWW. Dodatkowo wyświetlane są sugestie wyszukiwarki Bing. 4. Lista sugerowanych witryn WWW może być modyfikowana. Jeżeli którąś stronę odwiedziliśmy przez pomyłkę, na przykład zamiast helion.pl wpisaliśmy adres heion.pl, możemy usunąć błędny wpis, podświetlając go myszką i klikając widoczny z prawej strony przycisk Usuń. 2

3 4

5. Po naciśnięciu klawisza Enter albo kliknięciu przycisku Przejdź przeglądarka spróbuje połączyć się ze stroną o podanej nazwie. Jeśli taka strona nie zostanie znaleziona, wpisane w polu adresu wyrażenie zostanie użyte do przeszukania internetu.

273

274

Internet

.DUW\

Umożliwiające jednoczesne wyświetlenie wielu stron WWW karty pojawiły się w siódmej wersji przeglądarki Internet Explorer. Od tego czasu zostały one znacznie ulepszone, m.in. w najnowszej wersji Internet Explorera jeżeli wyświetlana w którejś z kart strona WWW zgłosi błąd, zamknięta zostanie tylko ta jedna karta, inne karty pozostaną otwarte; ponadto strony WWW wyświetlone w osobnych kartach są od siebie całkowicie odizolowane, a więc nie musimy się martwić, że dane z jednej strony (np. portalu społecznościowego) zostaną odczytane przez stronę WWW wyświetlaną w innej karcie. 1. Połącz się ze stroną http://helion.pl. 2. Żeby otworzyć odnośnik do dowolnej książki w nowej zakładce: a. Kliknij go prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Otwórz w nowej karcie (wybierając opcję Otwórz w nowym oknie uruchomimy nową kopię przeglądarki). b. Albo przytrzymaj wciśnięty klawisz Ctrl podczas klikania odnośnika lewym przyciskiem myszy. 3. Zwróć uwagę, że karty, utworzone poprzez kliknięcie znajdującego się na stronie WWW odnośnika do innej strony, są grupowane. W rezultacie karty zawierające powiązane ze sobą strony WWW wyświetlane są zawsze obok siebie. 4. Kliknij ikonę nowej karty albo naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+T. Otwierając pustą kartę, za każdym razem wyświetlimy między innymi: a. Listę ostatnio odwiedzonych stron WWW. b. Odnośnik pozwalający wrócić do zamkniętej karty. c. Odnośnik pozwalający wrócić do ostatnio odwiedzonej strony WWW. d. Odnośnik pozwalający wyświetlić stronę WWW w trybie InPrivate. 3

4a

4b

4c

4d

Internet

5. Wpisz w polu adresu wss.pl2 i naciśnij klawisz Enter. 6. Kliknij prawym przyciskiem myszy nazwę dowolnej karty. Wyświetlone zostanie menu kontekstowe pozwalające między innymi: a. Zamknąć wybraną kartę. 6a 6b 6c 6d 6

b. Zamknąć całą grupę, do której należy ta karta (żeby ta opcja była dostępna, otwarta musi być przynajmniej jedna nienależąca do grupy karta). c. Zamknąć wszystkie pozostałe karty. d. Usunąć kartę z jej grupy. e. Odświeżyć wyświetlaną stronę WWW.

7. Żeby zamknąć bieżącą kartę: a. Kliknij widoczną po prawej stronie jej nazwy ikonę czerwonego krzyżyka. b. Albo naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+W. $NFHOHUDWRU\2

Akceleratory zadebiutowały w ósmej wersji przeglądarki Internet Explorer. Dzięki akceleratorom po znalezieniu na stronie WWW interesujących nas informacji (np. adresu restauracji, adresu e-mail kontrahenta czy obcojęzycznego zwrotu) nie musimy odwiedzać kolejnej strony WWW i wklejać do niej wcześniej znalezionych danych, żeby znaleźć trasę dojazdową do restauracji, wysłać komuś wiadomość e-mail czy przetłumaczyć fragment tekstu. Akceleratory pozwalają nam skorzystać z tych i wielu innych usług sieci Web bez opuszczania strony WWW zawierającej interesujące nas dane. Internet Explorer 11 zawiera kilka domyślnych akceleratorów, pozwalających m.in. opublikować na blogu zaznaczony tekst, wysłać go w wiadomości e-mail, przetłumaczyć zaznaczoną frazę czy przeszukać internet. Żeby skorzystać z jednego z tych akceleratorów: 1. Zaznacz znajdujący się na wyświetlanej stronie WWW angielski tekst. 2. Przy zaznaczonym tekście pojawi się przypominająca tag inteligentny ikona akceleratora — kliknij ją lewym przyciskiem myszy. 2

Adresy stron WWW nie muszą zawierać nazwy protokołu (http://) — przeglądarka sama ją dopisze.

275

276

Internet

3. Z menu kontekstowego wybierz właściwy akcelerator — w tym przypadku Przetłumacz przy użyciu usługi Bing.

1

2 3 4

4. W okienku dialogowym zostanie wyświetlona mapa z zaznaczoną lokalizacją szukanego obiektu. Żeby dodać nowy akcelerator: 1. Zaznacz dowolny fragment wyświetlanej strony WWW (nie musi to być tekst). 2. Kliknij ikonę akceleratora i wybierz z menu kontekstowego opcję Wszystkie akceleratory/Znajdź więcej akceleratorów — wyświetlona zostanie strona z dostępnymi akceleratorami. 3. Wybierz kategorię szukanego akceleratora. 4. Kliknij znajdujący się poniżej opisu akceleratora przycisk Dodaj do programu Internet Explorer.

3

2

Internet

5. Jeżeli chcesz, żeby dodawany przez Ciebie akcelerator został domyślnym akceleratorem tej kategorii akceleratorów (np. domyślnym translatorem), zaznacz pole wyboru Ustaw jako domyślnego dostawcę. 6. Kliknij Dodaj — wybrany akcelerator zostanie zainstalowany. Akceleratorami zarządza się tak samo, jak innymi dodatkami do przeglądarki: 1. Kliknij znajdujący się w prawym górnym rogu przycisk Narzędzia i wybierz opcję Zarządzaj dodatkami. 2. Z listy rodzajów dodatków wybierz Akceleratory.

2

3. W głównym okienku wyświetlone zostaną wszystkie zainstalowane akceleratory — wybierz jeden z nich.

3

4. Zdecyduj, czy będzie to domyślny akcelerator danej kategorii. 4

5

5. Nieużywane akceleratory wyłącz lub usuń.

8OXELRQH

Adresy często odwiedzanych witryn internetowych możesz zapisać na liście ulubionych stron WWW. W ten sposób nie będziesz musiał podczas każdych odwiedzin wpisywać na nowo adresu ulubionej strony, tylko wybierzesz go z listy. Ponieważ taka lista szybko się wydłuża, warto od początku zaplanować podział adresów na kategorie — dzięki temu znalezienie danego adresu będzie o wiele łatwiejsze i szybsze. W przeglądarce Internet Explorer 11 adresy ulubionych stron WWW możesz umieszczać na liście lub na pasku ulubionych. Nowy pasek ulubionych jest domyślnie ukryty. Żeby go wyświetlić, kliknij prawym przyciskiem myszy ramkę okna przeglądarki i zaznacz opcję Pasek ulubionych. Aby dodać stronę do listy ulubionych: 1. Połącz się z wybraną stroną WWW.

277

278

Internet

2. Kliknij wyglądający jak gwiazda przycisk Ulubione, znajdujący się w prawym górnym rogu — wyświetlone zostanie składające się z trzech zakładek okienko: a. Pierwsza zakładka zawiera odnośniki do ulubionych stron WWW — tak jak w poprzednich wersjach przeglądarki można je organizować w foldery. b. Druga zakładka zawiera subskrybowane kanały RSS i obiekty Web Slice — nazwy kanałów informacyjnych, które zostały zaktualizowane od ostatniego wyświetlenia, wyróżnione są pogrubioną czcionką. c. Trzecia zakładka zawiera historię odwiedzanych stron WWW — każdą witrynę i stronę WWW można z niej ręcznie usunąć. 3. Kliknij przycisk Dodaj do ulubionych. Domyślnie strona zostanie dodana do głównego folderu, ale: a. Rozwijając listę Utwórz w, możesz wskazać inny folder docelowy, 3a

3b 4

b. Przyciskiem Nowy folder możesz założyć dla niej nowy folder.

4. Po kliknięciu Dodaj strona zostanie dodana do ulubionych.

i

Nie musisz wyświetlać okienka ulubionych, żeby odwiedzić jedną z ulubionych stron WWW — w przeglądarce Internet Explorer 11 wystarczy, że zaczniesz wpisywać jej nazwę lub adres w pasku adresu i wybierzesz znalezioną stronę z listy stron WWW zawierających wpisany tekst.

Najlepszy dostęp do stron WWW uzyskamy, umieszczając je na pasku ulubionych: 1. Wyświetl często odwiedzaną stronę WWW. 2. Kliknij znajdującą się po prawej stronie paska ulubionych ikonę Dodaj do ulubionych. 3. Od tej chwili, żeby wyświetlić tę stronę, wystarczy kliknąć jej nazwę znajdującą się na pasku ulubionych.

Internet

.DQDá\566

Korzystając z technologii RSS (ang. Really Simple Syndication), użytkownik otrzymuje interesujące go informacje, zamiast je samodzielnie wyszukiwać na różnych stronach WWW. Dzięki subskrypcjom RSS możesz automatycznie odbierać powiadomienia zawierające nagłówki witryn internetowych. Program Internet Explorer rozpoznaje źródła RSS znajdujące się na stronach WWW i umożliwia ich przeglądanie i subskrybowanie. Po utworzeniu subskrypcji przeglądarka systematycznie łączy nagłówki z poszczególnych źródeł w jedną listę. W ten sposób możesz szybko przeglądać nowe informacje bez konieczności odwiedzania poszczególnych stron. Aby dodać subskrypcję wiadomości RSS: 1. Połącz się z wybraną stroną WWW (np. stroną http://helion.pl). 2. Kliknij ikonę kanału RSS (to pomarańczowy kwadrat z rozchodzącymi się falami) i zapoznaj się z informacjami o tym kanale. a. Zamiast szukać ikony kanału RSS na stronie, możesz też wyświetlić pasek poleceń (wyświetla się go tak samo, jak pasek ulubionych) i kliknąć znajdującą się na nim ikonę Wyświetl kanały informacyjne (jeżeli na stronie nie będzie kanału RSS, ikona ta będzie nieaktywna). 3. Kliknij odnośnik Subskrybuj ten kanał informacyjny. W efekcie zostanie wyświetlone okienko umożliwiające skonfigurowanie subskrypcji.

2a

3

279

280

Internet

4. Subskrypcjami zarządza się podobnie jak listą ulubionych stron WWW: a. Opcjonalnie zmień nazwę kanału RSS. b. Wskaż folder, w którym zostanie on zapisany. 4a 4b 4c 4d

c. Jeżeli chcesz go umieścić na pasku ulubionych, zaznacz to pole wyboru. d. Kliknij Subskrybuj.

Jeżeli w kanale RSS pojawią się nowe informacje (na przykład nowy wpis na forum), jego nazwa na przycisku zostanie wyróżniona pogrubioną czcionką. Żeby wyświetlić nagłówki wiadomości RSS, kliknij ten przycisk. Jeżeli któraś z informacji Cię zainteresowała, kliknij jej nagłówek — wiadomość zostanie wyświetlona w głównym okienku przeglądarki. Subskrybowane źródła RSS można konfigurować, w tym zmieniać częstotliwość ich aktualizacji: 1. Kliknij Ulubione i przejdź do zakładki Kanały informacyjne. 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy wybrany kanał RSS i z menu kontekstowego wybierz Właściwości. 3. Zostanie wyświetlone okno właściwości pozwalające skonfigurować: a. Nazwę subskrypcji. b. Adres strony WWW (nie modyfikuj go ręcznie, chyba że jesteś pewien, iż został on zmieniony). c. Nazwę użytkownika i hasło (wymagane tylko przy subskrypcji prywatnych kanałów RSS). d. Częstotliwość pobierania nowych wiadomości. e. Domyślny harmonogram aktualizacji wszystkich kanałów RSS. f. Automatyczne pobieranie dołączonych do nich załączników. g. Liczbę przechowywanych lokalnie wiadomości. 4. Zatwierdź wprowadzone zmiany przyciskiem OK.

Internet

:\V]XNLZDQLHQDVWURQLH

Internet Explorer 11 ułatwia wyszukiwanie zarówno stron WWW, jak i fraz znajdujących się na wyświetlanych stronach. Tym razem przyjrzymy się tej drugiej funkcjonalności. W najnowszej wersji przeglądarki Internet Explorer niewygodne i zasłaniające przeszukiwaną stronę WWW okienko dialogowe Znajdź zostało zastąpione osobnym paskiem narzędzi: 1. Wyświetl dowolną stronę WWW. 2. Naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+F — w ten sposób wyświetlisz pasek wyszukiwania informacji na bieżącej stronie WWW. 3. Wpisz w polu Znajdź szukaną frazę. 4. Pierwsze wystąpienie szukanej frazy na stronie WWW zostanie zaznaczone, a wszystkie kolejne jej wystąpienia — podświetlone.

3 5

6

4

5. Kliknij przycisk Następne i przejdź w ten sposób do kolejnego wystąpienia tej frazy. 6. Kliknij przycisk Opcje. Pozwala on wyszukiwać całe wyrazy lub ich fragmenty, z uwzględnieniem lub bez uwzględnienia wielkości ich liter.

281

282

Internet

Bezpieczne surfowanie Ponad połowa wrogich i niechcianych programów rozprzestrzenia się poprzez strony WWW. W dodatku w ciągu ostatnich kilku lat atakujący coraz częściej (i coraz bezczelniej) wykorzystują sztuczki socjotechniczne, próbując przekonać nas, żebyśmy pobrali i uruchomili ich programy, a nawet za nie zapłacili. Dlatego zabezpieczenia przeglądarki internetowej mają podstawowe znaczenie dla poziomu bezpieczeństwa całego systemu komputerowego. Kierując się tą zasadą, firma Microsoft po raz pierwszy domyślnie włączyła w przeglądarce IE11 tryb rozszerzonej ochrony. Osoby, dla których bezpieczeństwo jest mniej ważne niż ewentualne problemy wynikające z zablokowania potencjalnie niebezpiecznych typów aktywnej zawartości stron WWW, mogą wyłączyć tryb rozszerzonej ochrony. W tym celu: 1. Kliknij wyglądający jak koło zębate przycisk Narzędzia. 2. Wybierz Opcje internetowe. 3. Przejdź na zakładkę Zaawansowane. 4. Odznacz znajdującą się w sekcji Zabezpieczenia opcję Włącz rozszerzony tryb ochrony i ponownie uruchom przeglądarkę Internet Explorer. &HUW\¿NDW\LZ\UyĪQLDQLHQD]ZGRPHQ

Każdy z nas dostaje e-maile w przeróżny sposób zachęcające nas do kliknięcia znajdującego się w nich odnośnika. Jego wygląd odpowiada zaufanej stronie (np. stronie banku czy serwisu aukcyjnego), ale w rzeczywistości może to być adres wrogiego serwera, na którym znajduje się kopia znanej nam strony WWW: 1

2

3

1. Internet Explorer 11 chroni nas przed wpisaniem na takiej stronie naszych poufnych danych (np. hasła do usługi sieciowej czy numeru karty kredytowej), podświetlając adres URL bieżącej strony.

Internet

2. Większość godnych zaufania stron WWW, na których wpisujemy poufne dane, jest chroniona bezpiecznym protokołem https. Takie serwery WWW muszą przedstawić ważny certyfikat — żeby certyfikat był ważny, musi być wystawiony dla danej strony WWW (przeglądarka sprawdza zgodność adresu URL wyświetlanej strony z adresem zapisanym w certyfikacie), nie może być odwołany i jego ważność nie może wygasnąć. W innym przypadku przed wyświetleniem strony WWW Internet Explorer 11 zgłosi wyraźne ostrzeżenie. 3. Żeby wyświetlić stronę WWW posługującą się nieważnym certyfikatem, kliknij Kontynuuj przeglądanie tej witryny sieci Web. Pamiętaj, że może to być fałszywa witryna udająca zaufaną stronę w celu wyłudzenia od Ciebie informacji. )LOWU6PDUW6FUHHQ

Filtr SmartScreen zadebiutował w ósmej wersji przeglądarki Internet Explorer. Jego zadaniem jest ostrzeganie nas przed próbą wyświetlenia strony WWW podejrzewanej o próby wyłudzania informacji oraz blokowanie prób pobrania i uruchomienia podejrzanych plików z internetu. W obu przypadkach podstawą uznania strony lub pliku za niebezpieczne są automatycznie zbierane od użytkowników przeglądarki opinie na ich temat. O skuteczności filtru SmartScreen może świadczyć to, że jego wersja dołączona do przeglądarki Internet Explorer 9 zablokowała ponad półtora miliarda prób pobrania wrogich plików i dwieście milionów prób wyłudzenia informacji przez strony WWW. Przekonać się, jak działa filtr SmartScreen możemy: 1. Odwiedzając stronę http://ie.microsoft.com/testdrive/Browser/DownloadReputation/. 2. Pobierając obie wersje dostępnej pod tym adresem niby-aplikacji freevideo.exe.

2

3

283

284

Internet

3. Pierwsza z nich została zgłoszona jako niebezpieczna i jej uruchomienie za pomocą nowej wersji przeglądarki zostanie zablokowane, a próba uruchomienia jej za pomocą klasycznej wersji przeglądarki będzie wymagała wyświetlenia pobranych plików i samodzielnego pobrania zablokowanego pliku. 4. Druga wersja programu freevideo.exe cieszy się dobrą reputacją wśród internautów i będziesz ją mógł uruchomić. Projektując Windows 8.1, firma Microsoft uznała, że filtr SmartScreen nie powinien chronić wyłącznie przed niebezpiecznymi programami pobieranymi za pośrednictwem przeglądarki Internet Explorer, ale przed wszystkimi niebezpiecznymi programami, niezależnie od tego, czy trafiły na nasz komputer jako załączniki do wiadomości e-mail, z sieci P2P czy też pobraliśmy je, używając innej przeglądarki. W efekcie filtr SmartScreen został dodany również do samego systemu Windows 8.1. Żeby się o tym przekonać i przy okazji spróbować pobrać i ponownie uruchomić zablokowany wcześniej program: 1. Uruchom wersję programu z interfejsem immersyjnym (wersję, której kafelek znajduje się na ekranie startowym) przeglądarki i połącz się ze stroną http://ie.microsoft.com/testdrive/Browser/DownloadReputation/. 2. Wyświetl pasek aplikacji, kliknij ikonę Narzędzia strony i wybierz opcję Wyświetl na pulpicie. 3. Ta sama strona WWW zostanie wyświetlona w klasycznej wersji przeglądarki — kliknij odnośnik do wrogiego, udającego aplikację freevideo.exe programu i go uruchom. 4. Filtr SmartScreen ponownie zablokuje próbę jej uruchomienia, ale tym razem będziemy mogli wyświetlić pobrane pliki — kliknij widoczny na ostrzeżeniu przycisk Wyświetl pobrane pliki. 5. Okaże się, że plik nie został pobrany. Po kliknięciu go prawym przyciskiem myszki wyświetlone zostanie menu pozwalające m.in.: a. Pobrać niebezpieczny plik. b. Ocenić go jako bezpieczny.

5 5a 5b

Internet

6. Pobierz plik freevideo.exe. 7. Po zakończeniu pobierania automatycznie uruchomione zostanie skanowanie pliku w celu wykrycia potencjalnych zagrożeń. Wynikiem tego testu będzie zablokowanie próby uruchomienia programu przez zintegrowany z systemem Windows 8.1 filtr SmartScreen. 8. Jeżeli mimo wszystko chcesz uruchomić ten plik, kliknij odnośnik Więcej informacji i wybierz opcję Uruchom.

7 8

Usuwanie prywatnych danych i przeglądanie InPrivate Internet Explorer 11 chroni naszą prywatność, pozwalając usunąć z komputera wszystkie ślady po odwiedzonych stronach WWW oraz pozwalając przeglądać strony WWW w trybie InPrivate, w którym te dane są automatycznie usuwane po wyłączeniu przeglądarki. Żeby usunąć z komputera informacje na temat odwiedzonych stron WWW: 1. Uruchom przeglądarkę i naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+Shift+Del lub wybierz z menu Bezpieczeństwo opcję Usuń historię przeglądania. 2. Wyświetlone zostanie okno dialogowe pozwalające skasować z komputera: a. Tymczasowe pliki internetowe. b. Pliki cookies. c. Historię odwiedzonych stron WWW. d. Historię pobieranych plików. e. Informacje wprowadzone przez użytkownika w witrynach sieci Web oraz w pasku adresu. f. Zapisane hasła dostępu do stron WWW. g. Dane mechanizmu zapobiegającego śledzeniu. 3. Kliknij przycisk Usuń i wyłącz przeglądarkę — dane pozwalające niepowołanym osobom odtworzyć historię odwiedzonych stron WWW zostaną skasowane z dysku i pamięci komputera.

285

286

Internet

Jeżeli w okienku nowej karty klikniemy odnośnik Otwórz okno przeglądania InPrivate lub naciśniemy kombinację klawiszy Ctrl+Shift+P, uruchomione zostanie nowe okno przeglądarki Internet Explorer 11, działające w trybie InPrivate.

i

Okno przeglądania InPrivate wyróżnia widoczny po lewej stronie paska adresu wskaźnik InPrivate. Tryb przeglądania InPrivate jest niezastąpiony, gdy korzystamy z ogólnodostępnego lub cudzego komputera. Z kolei główną zaletą mechanizmu usuwania prywatnych danych jest jego selektywność — możemy usunąć historię odwiedzonych stron WWW, nie kasując jednocześnie wszystkich danych, takich jak lista ulubionych.

W tym trybie Internet Explorer nie przechowuje żadnych prywatnych danych związanych z odwiedzanymi stronami WWW — wszystkie pliki tymczasowe, ciasteczka, dane wprowadzone do formularzy stron WWW oraz nazwy użytkowników i ich hasła są automatycznie kasowane podczas wyłączania przeglądarki.

Konfiguracja przeglądarki Internet Explorer 11 jest w pełni konfigurowalny — użytkownicy oraz administratorzy mogą dostosować do własnych potrzeb działanie wszystkich funkcji przeglądarki. Najważniejsze opcje służące do jej konfiguracji znajdują się w dostępnym po uruchomieniu przeglądarki oknie Opcje internetowe — żeby je wyświetlić, należy wybrać Narzędzia/Opcje internetowe. Aby skonfigurować przeglądarkę: 1. Wyświetl okno Opcje internetowe. 2. Zakładka Ogólne pozwala m.in. na: a. Określenie strony, która będzie wyświetlana bezpośrednio po uruchomieniu przeglądarki: i. Naciśnięcie przycisku Użyj bieżącej automatycznie wstawi adres i nazwę przeglądanej strony. ii. Jeśli naciśniesz przycisk Użyj domyślnej, przywrócisz ustawienia standardowe. iii. Naciśnięcie przycisku Użyj pustej spowoduje wyświetlenie miniatur najczęściej odwiedzanych stron. b. Określenie, czy po uruchomieniu ma być wyświetlana strona startowa, czy ostatnio odwiedzona.

Internet

c. Skonfigurowanie działania zakładek, np. włączenie mechanizmu szybkiego przełączania między nimi kombinacją Ctrl+Q. 2a

ii

iii

i 2b

d. Usunięcie zapisanych haseł do stron WWW, cookies z Twoimi danymi czy historii odwiedzanych stron. e. Dostosowanie wyglądu przeglądarki do indywidualnych potrzeb.

2c

2d 2e

3. Niektóre witryny internetowe mają złą sławę, gdyż wyjątkowo łatwo można się na nich „zarazić” wirusem komputerowym czy ujawnić nasze poufne dane. Zakładka Zabezpieczenia umożliwia przypisanie różnych poziomów zabezpieczeń strefom: Internet, Lokalny intranet, Zaufane witryny i Witryny z ograniczeniami. Żeby wykorzystać ten łatwy w użyciu, a jednocześnie bardzo skuteczny mechanizm zabez3b pieczeń: a. Odwiedź stronę, której ufasz, a która wymaga dodatkowych uprawnień.

3c

3d

b. Wyświetl okno opcji internetowych i przejdź na zakładkę Zabezpieczenia. c. Zaznacz strefę Zaufane witryny. d. Kliknij przycisk Witryny i dodaj bieżącą stronę do tej strefy.

287

288

Internet

4. Zakładka Prywatność pozwala określić, jak będą traktowane wysyłane z różnych witryn cookies. Daje też możliwość skonfigurowania mechanizmu blokowania wyskakujących okienek. 5. Po pobieżnym zapoznaniu się z niektórymi stronami WWW pewnie nie chciałbyś, żeby ktokolwiek je jeszcze oglądał. Klasyfikator treści, dostępny poprzez zakładkę Zawartość, umożliwia ochronę przed odwiedzeniem strony zawierającej niepożądane treści. 6. Na tej samej zakładce możesz też: a. Zarządzać certyfikatami zaufanych stron WWW. b. Skonfigurować mechanizm autouzupełniania. 5

c. Zarządzać kanałami RSS oraz obiektami Web Slices.

6a

6b

6c

7. Zakładka Połączenia pozwala skonfigurować połączenie internetowe (dotyczy to tylko połączeń modemowych lub wirtualnej sieci prywatnej) i praktycznie dziś już nieużywany przez indywidualne osoby serwer Proxy.

Internet

8. Dzięki zakładce Programy:

8a

8b

a. Możesz zdecydować, czy przeglądarka Internet Explorer ma być zawsze uruchamiana w wersji Windows 8.1, klasycznej, czy też wersja przeglądarki będzie zależała od sposobu jej uruchomienia. b. Klikając przycisk Zarządzanie dodatkami, wyświetlisz okno zawierające listę wszystkich pobranych i zainstalowanych dodatków ActiveX. Każdy z nich może być zablokowany albo usunięty z systemu.

9

9. Dostosuj przeglądarkę do własnych potrzeb i kliknij OK.

Klient poczty elektronicznej Konfiguracja dołączonego do systemu Windows 8.1 klienta poczty elektronicznej została uproszczona do minimum. Żeby skonfigurować konto pocztowe, które zostało użyte jako identyfikator Windows Live ID: 1. Kliknij kafelek Poczta. 2. Podaj adres e-mail skojarzony z Twoim kontem Windows Live ID i hasło do konta pocztowego. 3. Kliknij OK — program pocztowy zostanie automatycznie skonfigurowany i uruchomiony.

289

290

Internet

Interfejs nowego programu pocztowego w stylu Windows 8.1 został znacznie uproszczony i stał się naprawdę funkcjonalny, również dla użytkowników tabletów: 1. Po lewej stronie mamy listę wiadomości, a po prawej treść wybranej wiadomości. 2. Znajdujące się w prawym górnym rogu przyciski pozwalają: a. Utworzyć nową wiadomość, b. Odpowiedzieć na wybraną wiadomość, odpowiedzieć na nią wszystkim nadawcom lub przesłać ją dalej (odpowiednie opcje wyświetlą się po wybraniu przycisku Odpowiedz). c. Usunąć wybraną wiadomość.

2a 2b

2c

1

1

Pisanie wiadomości przypomina rozwiązania znane ze smartfonów. Program pocztowy umożliwia: 1. Wybranie konta, z którego chcemy wysłać tę wiadomość. 2. Wpisanie lub wybranie z listy kontaktów adresu e-mail odbiorcy. 3. Ewentualne dołączenie do wiadomości wybranych plików. 4. Wpisanie tematu wiadomości. 5. Wpisanie treści wiadomości. 6. Jeżeli chcemy sformatować treść wiadomości, wystarczy wyświetlić pasek aplikacji i wybrać sposób formatowania. 7. Zapisać lub usunąć przygotowywaną wiadomość. 8. I wysłać ją do adresata.

Internet

4 8 2

7

5

3

6

Żeby skonfigurować swoje konto pocztowe: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+I. Wyświetlony zostanie pasek ustawień programu pocztowego. 2. Kliknij przycisk Konta i wybierz swoje konto. 3. Wyświetlony zostanie pasek pozwalający m.in.: 3a

a. Zmienić nazwę konta. 3b

3c

3d

b. Określić częstotliwość pobierania nowych wiadomości. c. Określić, które (jak stare) z przechowywanych na serwerze pocztowym wiadomości mają być pobierane. d. Wybrać typy synchronizowanych wiadomości. e. Utworzyć i włączyć domyślny podpis. f. Włączyć powiadomienia o nadejściu nowych wiadomości na ekranie. g. Usunąć konto.

3e

291

292

Internet

Dołączony do systemu Windows 8.1 program pocztowy pozwala też skonfigurować dodatkowe konta e-mail. Żeby dodać konto: 1. Naciśnij kombinację klawiszy Windows+I. Wyświetlony zostanie pasek ustawień programu pocztowego. 2. Kliknij przycisk Konta/Dodaj. 3. Wybierz typ dodawanego konta — może to być konto na serwerze Hotmail, Google, serwerze Exchange lub inne. Dodanie kont pierwszego typu sprowadza się do podania adresu e-mail i hasła; konfigurując konto założone na serwerze Exchange, będziemy musieli podać dodatkowo adres naszego serwera poczty elektronicznej; konfiguracja konta innego typu wymaga podania adresu e-mail, nazwy użytkownika, adresów serwerów poczty przychodzącej (obsługiwany jest tylko protokół IMAP, konta POP3 nie uda nam się w ten sposób skonfigurować) i adresu serwera poczty wychodzącej (serwera SMTP). 4. Po chwili konto zostanie dodane. 5. Do przełączania się pomiędzy kontami służy znajdujący się w lewym górnym rogu programu przycisk strzałki. Po jego kliknięciu wyświetlone zostaną wszystkie skonfigurowane konta, a foldery zaznaczonego konta (takie jak skrzynka odbiorcza) widoczne będą w dolnej części lewego paska programu.

Pakiet podstawowych programów Windows Firma Microsoft przygotowała również darmowy pakiet podstawowych programów Windows, w skład którego wchodzą: 1. Klient poczty elektronicznej pozwalający dodawać konta pocztowe założone na dowolnych serwerach. 2. Komunikator internetowy Messenger. 3. Doskonały edytor zdjęć Galeria fotografii. Program ten nie tylko pozwala korygować zdjęcia, ale również tworzyć zdjęcia panoramiczne, publikować je na serwisach społecznościowych i opisywać zdjęcia. 4. Pozwalający tworzyć i edytować filmy wideo program Movie Maker. 5. Intuicyjny w użyciu edytor blogów Writer. 6. Omawiany we wcześniejszych rozdziałach program SkyDrive. Pakiet nazwany Windows Essentials jest dostępny na witrynie http://windows.microsoft.com/pl-pl/windows-live/essentials, a jego instalacja jest całkowicie automatyczna.