notatek-pl-finanse-wyklad-1-3

FINANSE – WYKŁAD 1 Egzamin: Pytania otwarte, problemowe – dlaczego?, precyzyjne odpowiedzi przy użyciu odpowiedniego słownictwa, materiały z wykładów i ćwiczeń. _______________________________________________________________________ _______________________ GOSPODARKA RYNKOWA I MECHANIZM RYNKOWY Finanse – to ogół zjawisk ekonomicznych związanych z gromadzeniem, podziałem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Finanse, jako dyscyplina naukowa – bada strumienie pieniądza przepływające między podmiotami gospodarczymi w wyniku:  Wytwarzania  Podziału i wymiany  Spożycia  Akumulacji rzeczowej Finanse – to zjawiska i procesy pieniężne powstające w wyniku kreacji i ruchu zasobów pieniądza w czasie i przestrzeni. Model gospodarki rynkowej – przedstawia uproszczoną formę zorganizowania się podmiotów i zasad ich działania, w procesie produkcji, wymiany i konsumpcji przy udziale mechanizmu rynkowego  Rynek wymusza na podmiotach efektywne działanie (przy określonych środkach)  Wszystkie podmioty dążą do maksymalizacji zysku Warunki mechanizmu rynkowego:  Nikt nie dominuje na rynku – duża ilość podmiotów, aby nikt nie mógł narzucić ceny  Państwo – normy prawne dające pełną swobodę funkcjonowania podmiotów na rynku  Charakter dobra (jednorodne) Rynek doskonały – rynek, który na skutek równowagi popytu i podaży dąży do ceny równowagi. Rynek – jest doskonałym informatorem o cenach, im rynek doskonalszy tym lepsze informacje o cenach i procesy rynkowe, kreuje sieć powiązań miedzy podmiotami oraz rozstrzyga, co, jak i dla kogo produkować. Rynek – popyt, podaż i cena. Każde odstępstwo prowadzi do deformacji w procesach produkcji, wymiany i konsumpcji i do zakłóceń funkcjonowania gospodarki rynkowej. Główny podział rynku:  Rynek dóbr i usług

  

Rynek czynników produkcji Rynek pracy Rynek finansowy

Państwo:  Stoi na straży doskonałości rynku poprzez różne regulacje, czuwa nad właściwym funkcjonowaniem mechanizmu rynkowego, ochrania przed skutkami cyklu koniunkturalnego (kryzys)  Oszczędnie gospodaruje środkami publicznymi.  Regulacje prawne: o Gwarantują dobrą podstawę rynku, dbają o dobra i poszanowanie własności. o Swoboda działania dla wszystkich podmiotów (wejścia – wyjścia) o Ochrona przed deformacjami rynku np. monopole itp. Interwencjonizm państwowy – wpływ na koniunkturę gospodarczą (skutki kryzysu) Podział rynków:  Rynki rzeczowe – powstałe w wyniku dominacji dóbr materialnych lub usług, jako przedmiotu transakcji np. rynki dóbr i usług, dóbr inwestycyjnych i rynki pracy (usługa pracy).  Rynki finansowe (są częścią systemu finansowego) Wady gospodarki rynkowej:  Gospodarka rynkowa poddaje się powtarzającym sie zmianom aktywności gospodarczej – cykliczność, da się to zmienić jedynie wprowadzając gospodarkę centralnie planowaną Mówiąc o gospodarce rynkowej mamy na myśli gospodarkę XXI wieku, która jest nieporównywalna z wcześniejszą gospodarką rynkową m.in. poprzez niespotykany wcześniej podział pracy. Podział pracy – jest skutkiem rozwiązań technologicznych, skomplikował produkcję, dystrybucją, wybory konsumentów, zróżnicował i rozmnożył rynek, rozwinął gospodarkę rynkową. Gospodarka dzieli si na:  System finansowy (w jego skład wchodzą rynki finansowe)  Sferę rzeczową (uważany czasem za podsystem systemu finansowego) Podmioty gospodarki rynkowej:  Gospodarstwa domowe – maksymalizacja użyteczności  Przedsiębiorstwa – maksymalizacja zysku  Państwo – oszczędne gospodarowanie środkami publicznymi  Banki i instytucje finansowe – maksymalizacja zysku STRUMIENIE I PRZEPŁYWY MI DZY PODMIOTAMI

Strumień – przemieszczanie się zasobu rzeczowego i/lub finansowego w czasie i przestrzeni, jest związany z przenoszeniem praw własności. Strumień:  Musi zaistnieć zasób rzeczowy lub finansowe  Musi być skierowany do określonego podmiotu (odbiorcy)  Musi przemieszczać się w przestrzeni Rodzaje strumieni:  Wtórne – strumienie rzeczowe wyprzedzają strumienie finansowe np. na rynku pracy – najpierw pracujemy, później dostajemy wynagrodzenie, weksel.  Równoczesne – strumienie rzeczowy i finansowy przenikają się np. zakup w sklepie, również przy płatności kartą.  Przedpłata - strumienie finansowe wyprzedzają strumienie rzeczowe np. zaliczka za samochód. W relacjach między przedsiębiorstwami często strumienie rzeczowe wyprzedzają finansowe. Rodzaje strumieni:  Rzeczowe – jest wyceniony, ma wartość wyrażoną w pieniądzu, trafiając do określonego podmiotu uruchamia strumień finansowy, są wynikiem procesu podziału, wymiany i konsumpcji dóbr. o Strumienie rzeczowe są wyceniane – stają się odwzorowaniem strumieni finansowych przez rynek.  Finansowe – obecnie coraz bardziej dominują nad rzeczowymi, jest to efekt globalizacji.

Podmioty sfery finansowej – podmiot generujący i odbierający strumienie finansowe (banki i instytucje finansowe). Podmioty sfery rzeczowej – podmiot generujący strumienie rzeczowe i odbierający strumienie finansowe (gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa). Państwo trudno zaliczyć do którejś z kategorii podmiotów, gdyż wpływają do niego strumienie finansowe, a wypływają finansowe i rzeczowe.  Strumienie rzeczowe są ogromne – większe niż te generowane przez przedsiębiorstwa (np. wyposażenie dla uczelni publicznych), dlatego można zaliczać państwo do sfery rzeczowej.  Strumienie finansowe są jednak bardzo duże (bez porównywania do innych podmiotów), dlatego cz ściej zalicza si państwo do sfery finansowej! Strumienie dwukierunkowe – strumień sprzężeń zwrotnych, wpływy i wypływy strumieni finansowych. renty, zasiłki, emerytury

Państwo

podatki

Gospodarstwo domowe

Strumień finansowy może mieć charakter:  Gotówkowy – odzwierciedlenia strumienia rzeczowego w transakcji gotówkowej  Bezgotówkowy – rozliczenia bezgotówkowe  Instrumentalny – ani gotówkowy, ani bezgotówkowy, ale występują instrumenty finansowe, których nie można nazwać pieniądzem (weksle, akcje, obligacje, depozyty)