Notatki kolos 1

Rachunkowość jest systemem odzwierciedlania w mierniku pieniężnym informacji o sytuacji
majątkowej i finansowej jednostek gospodarczych oraz kompletnego ujmowania zachodzących w nich
zjawisk i procesów gospodarczych, w uporządkowany sposób za pomocą specyficznych metod, form
rozwiązań organizacyjnych i technicznych.
Rachunkowość pozwala na uzyskanie sformalizowanego, wewnętrznie spójnego i zbilansowanego
obrazu działalności gospodarczej o uniwersalnym charakterze. Jest to możliwe dzięki zarejestrowaniu
w systemie rachunkowości zdarzeń gospodarczych, strumieni rzeczowych i finansowych, a także ich
relacji oraz prezentowania syntetycznych informacji w sprawozdaniach finansowych według przyjętych
w danym kraju norm prawnych, ogólnie akceptowanych zasad i standardów.
Aktywami nazywamy kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie
określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do
jednostki korzyści ekonomicznych.
Z definicji tej wynika, iż ujęcie danego zasobu majątkowego w aktywach zależy od spełnienia
następujących warunków:
• jednostka sprawuje kontrolę nad składnikiem zasobów (kryterium nadrzędnym jest kontrola a nie
własność), który powstał w wyniku uprzednio zaistniałych zdarzeń,
• zasób ten dostarczy w przyszłości jednostce korzyści ekonomicznych,
• jednostka może w sposób wiarygodny określić wartość składnika zasobów
Pasywa Źródła finansowania składników aktywów jednostki określa się mianem pasywów. Pasywa
mogą mieć charakter kapitału własnego i kapitału obcego.
Przychody i zyski to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści
ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo
zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego łub zmniejszenia
jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Przychody powstają w ramach działalności gospodarczej jednostki, natomiast zyski to pozycje, które spełniają wymogi
definicyjne przychodów, ale stanowią przyrost korzyści ekonomicznych lubsą zyskami jeszcze niezrealizowanymi
Koszty i straty to uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści
ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo
zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub
zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Koszty powstająw wynikupodstawowej działalności gospodarczej jednostki i zazwyczaj przybierają formę rozchodu łub
spadkuwartości aktywów. Natomiast straty, chociaż spełniają warunki definicji kosztów, stanowią zmniejszenie korzyści
ekonomicznych np. wywołane klęskami żywiołowymi, powstałe z tytułu zbycia aktywówtrwałychlubsą stratami
niezrealizowanymi, wynikającymi z obowiązującej wycenyna dzieńbilansowy.
Wpływy i wydatki to kategorie związane z regulowaniem należności i zobowiązań lub zapłatą za
dobra i usługi, polegające na przepływie środków pieniężnych niepowodujące zmian w kapitale
własnym.
Klasyfikacja przychodów:
przychody podstawowe operacyjne –
kwoty należne lub uzyskane, bez względu na to, czy zostały zapłacone czy nie, za sprzedane
produkty, towary i materiały, skorygowane o udzielone rabaty, bonifikaty i tym podobne opusty
oraz przewidziane dopłaty i zmniejszone o należny od tej sprzedaży podatek VAT
przychody pozostałe operacyjne
• z działalnością socjalną,
• ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości nie-materialnych i
prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do
inwestycji,
• z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczonych do
inwestycji, w tym także z aktualizacją wartości tych inwestycji, jak również z ich
przekwalifikowaniem odpowiednio do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i
prawnych, jeżeli do wyceny inwestycji przyjęto cenę rynkową bądź inaczej określoną wartość
godziwą,
• z odpisaniem przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych zobowiązań,
• z rozwiązaniem uprzednio utworzonych rezerw (innych niż związane z operacjami
finansowymi,
• z korektami odpisów aktualizujących wartość aktywów,
• z otrzymanymi odszkodowaniami, karami i grzywnami,
• z otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków
pieniężnych na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w
budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.
przychody finansowe –
• otrzymane i naliczone odsetki od udzielonych pożyczek, środków zgromadzonych na
rachunkach bankowych, posiadanych obligacji obcych (inwestycje w aktywa finansowe),
• otrzymane i naliczone odsetki od należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych
należności innych niż zaliczane do aktywów finansowych,
• przychody ze zbycia inwestycji w aktywa finansowe,
• otrzymane dywidendy (udziały w zyskach),
• odpisy aktualizujące wartości inwestycji w aktywa finansowe,
• dodatnie różnice kursowe powstałe przy wycenie w walutach obcych,
• rozwiązane rezerwy z tytułu przewidywanych strat finansowych.
zyski nadzwyczajne - zdarzenia trudne do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i nie
są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia np. odszkodowania
Klasyfikacja kosztów:
koszty działalności operacyjnej – są ponoszone w celu zrealizowania podstawowej, statutowej
działalności, dla której jednostka została powołana. Działalność ta może mieć charakter wytwórczy,
usługowy lub handlowy. Dzielą się na:
1. Koszty podstawowej działalności operacyjnej
W układzie rodzajowym:
1. amortyzacja - koszty zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych;
2. zużycie materiałów i energii - koszty zużycia materiałów podstawowych i surowców,
materiałów biurowych, części zapasowych maszyn i urządzeń, opakowań, energii
elektrycznej, gazu, wody, pary i energii w innej postaci;
3. usługi obce - transportowe, sprzętowe, składowania, remontowe i konserwacji,
telekomunikacyjne i pocztowe, dozór mienia, najem, dzierżawa, leasing operacyjny, obsługa
bankowa;
4. podatki i opłaty - podatki i opłaty kosztowe, np. podatek od nieruchomości, opłaty
skarbowe, notarialne, sądowe i inne opłaty na rzecz gminy, itp.;
5. Wynagrodzenia (brutto) - ogół wynagrodzeń pieniężnych
6. ubezpieczenia społeczne – inne świadczenia (emerytury, fundusze pracy, świadczenia
specjalne, urlopy, szkolenia)
7. pozostałe koszty rodzajowe – pozostałe służbowe, reklamy, ubezpieczenia majątkowe,
darowizny
W układzie kalkulacyjnym:
1. Koszty bezpośrednie to te, których odniesienie wprost na produkty, materiały czy towary w
oparciu o dokumentację źródłową jest możliwe, istotne i opłacalne. (zużycie materiałów, płace
bezpośrednie + świadczenia, wartość zużycia energii, narzędzi, delegacje)
2. Koszty pośrednie - odniesienie na produkty (wyroby i usługi), materiały lub towary w
oparciu o dokumentację źródłową jest niemożliwe, nieistotne i nieopłacalne. Koszty pośrednie
wstępnie są ujmowane według miejsc ich powstawania, a następnie rozliczanie na produkty
lub wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym je poniesiono.
Składają się na nie:
a) wytworzenia produktów (wartość zużycia materiałów)
b) zarządu (czynsz na lokal, wypłata dyrektora, księgowej)
c) sprzedaży (koszty transportu, opakowania)
2. Koszty pozostałe operacyjne –
• utrzymaniem obiektów działalności socjalnej,
• zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i
prawnych, a także, zaliczanych do inwestycji,
• z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczonych do
inwestycji, w tym także z aktualizacją wartości tych inwestycji
• odpisaniem należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych,
• utworzeniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
• odpisami aktualizującymi wartość aktywów, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty
finansowe,
• zapłaconymi odszkodowaniami, karami i grzywnami,
• przekazaniem nieodpłatnie (darowizny) aktywów, w tym także środków pieniężnych.
• odpisem amortyzacyjnym od dodatniej wartości firmy,
3. Koszty finansowe –
• koszty zbycia inwestycji w aktywa finansowe,
• odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek, jeżeli nie dotyczą środków trwałych
w budowie lub zakupu środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,
• opłaty odsetkowe z tytułu leasingu finansowego,
• odsetki lub dyskonto od wyemitowanych prze jednostkę obligacji,
• odpisy aktualizujące wartości inwestycji w aktywa finansowe,
• odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie zobowiązań finansowych i niefinansowych,
• dyskonto przy sprzedaży obcych czeków, weksli i papierów wartościowych,
• rezerwy tworzone na pewne lub prawdopodobne straty z tytułu operacji finansowych
będących w toku,
• nadwyżkę kosztów emisji akcji ponad różnicę między wartością emisyjną akcji a ich
wartością nominalną,
• ujemne różnice kursowe powstałe przy wycenie w walutach obcych.
4. Koszty nadzwyczajne - powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza
działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia
ZDAZRENIA GOSPODARCZE:
Zdarzenia bilansowe (zdarzenia wywierające wpływ na zasoby majątkowe i źródła ich pochodzenia):
TYP 1 - wpływ tylko na aktywa bilansu, bez zmiany sumy bilansowej A + Z - Z = P
(np. wpłacono gotówkę z kasy na rachunek bankowy 4 000, kupiono nowy samochód płacąc z
rachunku bankowego 35 000)
TYP 2 - wpływ tylko na pasywa bilansu, bez zmiany sumy bilansowej A = P + Z - Z
(np. zaciągnięto kredyt na spłatę zobowiązania wobec dostawcy 2 000, zasilono z kapitału
zapasowego Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych na kwotę 1 200)
TYP 3 - wpływ jednocześnie na aktywa i na pasywa bilansu, zwiększające sumę bilansową.
A + Z = P + Z
(np. kupiono towary z odroczonym terminem zapłaty za 2 800, przyjęto nowego udziałowca, który
wpłacił swój udział na rachunek bieżący jednostki 5 000)
TYP 4 - wpływ jednocześnie na aktywa i na pasywa bilansu, zmniejszające sumę bilansową
A – Z = P – Z
(np. spłacono kredyt z rachunku bieżącego 3 000, zapłacono gotówką zobowiązanie wobec
pracownika 900)
Zdarzenia wynikowe (zdarzenia bilansowe, oraz na zdarzenia wywierające wpływ na wynik
finansowy jednostki):
TYP 1 - zdarzenia powodujące powstanie kosztu poprzez zmniejszenie aktywów
(np. zapłata gotówką za wydane do zużycia materiały biurowe 250, zapłata z rachunku bieżącego
odsetek od kredytu 600)
TYP 2 - powodujące powstanie kosztu poprzez zwiększenie zobowiązań
(np. zakup materiałów z odroczonym terminem zapłaty, wydanych bezpośrednio do produkcji na
kwotę 2500, naliczenie karnych odsetek za nieterminowe regulowanie zobowiązań 500)
TYP 3 – zdarzenia powodujące powstanie przychodu poprzez zwiększenie aktywów
(np. otrzymano na rachunek bieżący darowiznę 1500, sprzedano towary za gotówkę na kwotę 3 300)
TYP 4 - zdarzenia powodujące powstanie przychodu poprzez zmniejszenie zobowiązań
(np. nastąpiło przedawnienie zobowiązania 700, sprzedaż towarów, która była z góry opłacona 1500)
Konto księgowe:
Dt (Debit) Ct (Credit)
Obciążenie konta
Obrót debetowy konta
Uznanie konta
Obrót kredytowy konta
Rodzaje kont:
1. Konto bilansowe służą do ewidencji stanu i zmian składników bilansu.
2. Konta niebilansowe. Obowiązuje na nich zasada podwójnego księgowania:
a) bezwynikowe (rozliczneniowe) – służą do rejestracji kilku dokumentów dotyczących tego
samego zdarzenia gospodarczego i nie mogą wykazywać sald końcowych.
b) wynikowe - służą do rejestracji związanych z prowadzoną działalnością procesów
gospodarczych, powodujących ponoszenie kosztów i strat nadzwyczajnych w celu osiągnięcia
przychodów i zysków nadzwyczajnych oraz do rejestracji efektów tych działań
- kosztów - działają jak bilansowe konta aktywów. Oznacza to, że powstanie kosztów
zapisywane jest po stronie debet, a po stronie kredyt ewentualne zmniejszenia, korekty kosztów
oraz przeksięgowania kosztów na inne konta
- przychodów - działają jak bilansowe konta pasywów. Oznacza to, że powstanie przychodów
zapisywane jest po stronie kredyt a po stronie debet ewentualne zmniejszenia, korekty
przychodów oraz przeksięgowania przychodów na inne konta.
3. Konta pozabilansowe - służą do ewidencji zdarzeń niewpływających na bilans czy wynik
finansowy jednostki, ale ze względu na konieczność dostarczenia wiernego i rzetelnego obrazu
firmy oraz na funkcję kontrolną rachunkowości, muszą być rejestrowane
Konta syntetyczne - zbiorcze, ponieważ gromadzą dane dotyczące całych grup zasobów
majątkowych i źródeł ich pochodzenia
Konta analityczne - Powstają one w wyniku poziomego podziału przedmiotu ewidencji konta
syntetycznego i przeznaczenia odrębnych kont dla wyodrębnionych w ten sposób elementów
składowych
Zasada wiarygodnego i rzetelnego obrazu jednostki. Koncepcji tej, niezależnie od konkretnych
rozwiązań legislacyjnych i stosunków polityczno-ekonomicznych danego kraju, są
podporządkowane wszystkie inne zasady rachunkowości. W myśl tej zasady jednostka
obowiązana jest stosować przyjętą politykę rachunkowości, rzetelnie i jasno przestawiając
sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy
Zasada memoriałowa - w księgach rachunkowych jednostki gospodarczej są ujmowane
wszystkie zdarzenia gospodarcze, które wystąpiły w danym okresie sprawozdawczym. Zasada ta
polega na tym, że przychody i koszty związane z tymi przychodami uznaje się w momencie ich
wystąpienia niezależnie od tego, czy miały miejsce równoczesne przepływy pieniężne. Przychody
i koszty są wykazywane w sprawozdaniach finansowych okresu, w którym wystąpiły.
Zasady przewagi treści nad formą - ujęcie w rachunkowości zdarzeń gospodarczych powinno
być adekwatne do ich treści ekonomicznej i wpływu na rzeczywistość finansową jednostki
gospodarczej, a nie tylko do ich formy prawnej
Zasada współmierności kosztów i przychodów - zakłada merytoryczną i czasową zgodność
kosztów, strat i podobnych kategorii wynikowych z przychodami, zyskami i podobnymi kategoriami
wynikowymi. Oznacza to ujęcie w wyniku finansowym danego okresu tych wszystkich kosztów,
które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniły się do powstania przychodów danego
okresu sprawozdawczego.
Zasada periodyzacji - trzeba podzielić czas działania jednostki na okresy sprawozdawcze.
Sporządzanie sprawozdań finansowych wymaga wprowadzenia sztucznego podziału całego
działania jednostki na określonej długości przedziały czasowe.
Zasada ostrożności - Zasada ostrożności wynika z faktu niepewności, która nieustannie
towarzyszy wielu transakcjom i odnosi się do wyceny bilansowej i pomiaru wyniku finansowego.
Wycena poszczególnych składników aktywów i pasywów odbywa się przy zastosowaniu
rzeczywiście poniesionych (historycznych) cen zakupu bądź nabycia lub ponoszonych na ich
wytworzenie kosztów, ale zgodnie z zasadą ostrożności wartość aktywów nie może być
zawyżona, a wartość zobowiązań zaniżona
Zasada kontynuacji działania - jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć
przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie
Zasada istotności - wiąże się obowiązek oddzielnego ustalania w sprawozdaniach finansowych
wartości wszystkie pozycje aktywów i pasywów oraz wyniku finansowego. Nie można
kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów
związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych
Zasada ciągłości - jest realizowana przez stosowanie przyjętej polityki rachunkowości w sposób
ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowych zasad grupowania operacji
gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzania
sprawozdań finansowych.
Pozostałe przychody operacyjne
Pozostałe koszty operacyjne
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
Przychody finansowe
Koszty finansowe
Zysk (strata) z działalności gospodarczej
Wynik zdarzeń nadzwyczajnych
I. Zyski nadzwyczajne
II. Straty nadzwyczajne
Zysk (strata) brutto
Podatek dochodowy
Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
Zysk (strata) netto
WARIANT PORÓWNAWCZY
A Przychody netto ze sprzedaży produktów Kr = Kws +Sk
Zmiana stanu produktu Kr Koszty rodzajowe
Przychody ze sprzedaży towarów Koszt własny sprzedanych produktów
B Koszty rodzajowe 1. Sum kosz wytw sprzed produktów
Wartość sprzedaży towarów 2. Koszty zarządu
C Zysk ze sprzedaży 3. Koszty sprzedaży
D Pozostałe przychody operacyjne
E Pozostałe koszty operacyjne
F Zysk z działalności operacyjnej
G Przychody finansowe
H Koszty finansowe
I Zysk z działalności gospodarczej
J Zysk nadzwyczajny
K Straty nadzwyczajne
L Zysk brutto
M Podatek dochodowy
N Zysk netto
WARIANT KALKULACYJNY WARIANT PORÓWNAWCZY
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, A. Przychody netto ze sprzedażyi zrównane
towarów i materiałów z nimi
I. Przychody netto ze sprzedażyproduktów I. Przychody netto ze sprzedaży
II. Przychody netto ze sprzedaży towarów produktów
i materiałów II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie
- wartość dodatnia, zmniejszenie -
wartość ujemna)
III. Koszt wytworzeniaproduktów na
własne potrzeby jednostki
IV. Przychody netto ze sprzedażytowarów
i materiałów
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów B. Koszty działalności operacyjnej
i materiałów I. Amortyzacja
I. Koszt wytworzeniasprzedanych II. Zużycie materiałów i energii
produktów III. Usługi obce
II. Wartość sprzedanych towarów rv. Podatki i opłaty
i materiałów
V. Wynagrodzenia
VI. Ubezpieczeniaspołeczne i inne
C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży świadczenia
VII. Pozostałe koszty rodzajowe
D. Koszty sprzedaży VIII. Wartość sprzedanych towarów
E. Koszty ogólnegozarządu i materiałów
E Zysk (strata) ze sprzedaży C. Zysk (strata) ze sprzedaży
(prawa majątkowe i przywileje)
(fundusz przedsiębiorstwa, fundusz zasobowy)(pieniądze na załatanie
) ewentualnych strat)
umowy
najmu dzierżawy
w okresie dłuższym niż 12 miesięcy
(nabywane w celu zużycia)
(wytworzone lub przetworzone przez
jednostkę wyroby lub usługi)
(rzeczowe składniki aktywów obrotowych nabyte wcelu sprzedaży)
akcje i pożyczki, lokaty, weksle
inne papiery wartościowe
weksle,lokata terminowa