Nowa geodezja w praktyce 2 - PDF Free Download

~o z Opłaty adiacenckie z tytułu podziałów nieruchomości GOSPODARKA NIERUCHOMOŚCIAM I 17 Mapa do celów projektowych ...

33 downloads 49 Views 13MB Size

~ o z

W PRAKTYCE

Opłaty

adiacenckie

z tytułu

podziałów

nieruchomości GOSPODARKA NIERU CHOMOŚ CIAM I

"'

17

_,,,.

.,,.,,.

~

..)

Mapa do celów projektowych

.j

INWESTYCJI

r s„

?.r..,

........................................... .......

OBSŁUGA

/,> .

7_,

11

0.?

~,

. ...,,.

?,>.;>

...,,,,.

„,,...?

Sprawozdanie techniczne z pomiaru satelitarnego techniką RTK DOKUMENTACJA

7,>..J

• · ..?ó'

)'..>.;> • . "cS>

J>os "".r • ·..?q

.. \..

31

";>

"

".>,;> • 0.>

Wyznaczenie wysokości normalnej techniką pomiarów satelitarnych GNSS POM IARY GEODEZYJNE

41

7.>.;> • )'.;>

)'.>..? • 0.9

Kontrola dokumentacji ...,....,_ technicznej w ODGiK odnie' z nowymi :--.• ;::;;o \.

\. Jl.:.

.

.

~rzep1sam1 ISSN 2299-1727

>.

• \J7

l PROBLEMY ADMINISTRACYJNE I PRAWNE W GEODEZJI

PJGbiemY

1

adm nisłri1.'Yin~~

• interpretacje rozporządzeń

•

przykłady

operatów

• praktyczne wskazówki techniczne • wytyczne GUGiK • najnowsze zmiany prawne

www.geodezja.e-forum.pl

Państwo,

Szanowni świetle

W

najnowszych zmian w prawie geo-

dezyjnym i kartograficznym, pytania o obowią zujące zasady zg łaszani a prac geodezyjnych

-

choć

zyskały

wcześni ej

i

na

liczne - jeszcze bardziej

aktual ności .

W

bi eżącym

nume-

rze przygotowali śmy dla Państwa artykuł pt. „Kontrola dokumentacji technicznej w ODGiK". wyjaśn i a

czyk, na p rzykładach omawi ając aktualne zasady naliczania i realizacji opłat adiacenckich, a także analizując specyfikę wycen nieruchomości ,

od sposobu szacowania wartości,

po prognozowanie zmian wartości nieruchomości

na skutek podziałów. W rubryce „Pomiary geodezyjne" tym razem

w nim m .in. jakie akty praw-

tekst Jacka Lamparskiego, pt. „Wyznaczanie

obecnie sposób funkcjonowania dokumentacji i wskazuje obowią-

wysokości normalnej techniką pomiarów satelitarnych GNSS. Autor wskazuje na co w szcze-

zujące terminy, zakres i zasady kontroli prac geodezyjnych oraz szczegółowe wymagania w zakresie kontroli poszczególnych elementów

gólności zwrócić uwagę planuj ąc pomiary GPS i jak obliczać wysokości normalne przy zastasowaniu transformacji matematycznej wyso-

dokumentacji. Nie tylko zasady przygotowania i

kości

Autor ne

re g ul ują

oś rodków

składani a

dokumentacji technicznej budzą wątpliwości geodetów. W iele pytań związanych jest równ i eż

z

kwestią

naliczania opłat adiacenckich

z

tytu łu podziałów nieruchomości.

w

bi eżącym

Szanowni

numerze

zajął si ę

Tematem

Marian Kowal-

elipsoidalnej do wysokości normalnej

oraz w przypadku wykorzystania dostępnego modelu geoidy. Zapraszam do lektury

Marta

Gończar

Redaktor naczelny

Państwo,

W d rugim numerze Magazynu Nowa Geo-

wewnętrznej

dezja w Praktyce przedstawiam Czytelnikom artykuł opisujący proced urę przeprowadze-

prac polowych i kameralnych. W opisanym przeze mnie studium przypad-

nia pomiarów geodezyjnych realizowanych

ku przedstawiam, krok po kroku, etapy wyko-

w przestrzeni l eśnej, na potrzeby wykonania numerycznej mapy do celów projektowych

nania numerycznej mapy do celów projektowych. Przypominam najważniejsze przepisy

pod drogę przeciwpożarową. Bez wątpi enia las jest specyficznym środowiskiem pomiarowym, determinującym projekt

prawne dotyczące powyższego zagadnienia. Opi suję metodę założeni a i pomiaru osnowy dwufunkcyjnej. Przedstawiam sposób genera-

osnowy pomiarowej, oraz niejako

skazuj ącym

-zas łonięty

na każdym etapie prowadzonych

lizacji i pomiaru

szczegółów.

Wreszcie, prezen-

ho-

tuję przebieg prac kameralnych, w tym sposób

ryzont - na pomiar tachimetryczny. Stosunkowo niewielka liczba rodzajów szczegółów

wyrównania osnowy pomiarowej i organizacji struktury mapy numerycznej.

nas, z przyczyn obiektywnych

terenowych, z jednej strony,

umożliwia

„auto-

matyzacj ę"

pomiaru, lecz przez to może równi eż spowodować pom inięcie tych elementów, które

są

istotne d la w iernego odtworzenia

Zawarte w artykule informacje powinny okazać się

przydatne w codziennej pracy oraz być pomocne w rozwiązaniu problemów, napotkanych przy realizacji map do celów projektowych.

na mapie sytuacji zastanej w terenie (np. przekroje poprzeczne, charakterystyczne drzewa).

Michał Krzyżański

Dlatego ważne jest przeprowadzenie kontroli

Przedstawiciel grona autorskiego

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012

- - - - - - - · SPIS

TREŚCI

TEMAT NUMERU Kontrola dokumentacji technicznej w ODGiK zgodnie z nowymi przepisami .. „

4

.......•.....•.•...

GEODEZYJNA OBSlUGA INWESTYCJI Mapa do celów projektowych - studium przypadku

11

„ . .... „ „ .. „ „ .. „ .. •.... „ •.. . . • „ ... . . ..... „ .... „ „ ..

GOSPODARKA NIERUCHOMOŚCIAMI Opiaty adiacenckie z tytułu podzi ałów ni eruchom ości - aspekty prawne i praktyczne ..„ 17 Ochrona danych osobowych w ewidencji gruntów i budynków ... „ „ .... „ ... „ „ .. „ . .... „ . ... „ . ... . 45

PRAWO DLA GEODETY Odpowiedzi alność zawodowa geodetów ............. „

..... „ .... • „ .... •.•....•..... „ .... • „ .......... „ ..... „ .... .

26

DOKUMENTACJA TECHNICZNA Sprawozdanie techniczne z pomiaru satelitarnego techniką RTK .. ....... ... ....... ... ....... ... .... ... 31

POMIARY GEODEZYJNE Wyznaczenie wysokości normalnej techniką pomiarów satelitarnych GNSS .......... „

SPRZĘT

..•...••.

41

I TECHNOLOGIE

Wykorzystanie u słu g sieciowych związanych z danymi przestrzennymi w administracji samorządowej ......... ............. ..... .. „ . ..... ... . ..... .. .. „ •••..•. .. .. „ .. ..... „ .. . .. „ . .. „ ......... 53 Wielkoskalowa mapa numeryczna - jakie oprogramowanie wybrać? „ .... „ „ ... „ „ ... „ „ ... „ .... 59

- - - RE DA KCJA

Firma

REKLAMA/BIURO REKLAMY

NAKŁAD

[email protected]

4 500 egzemplarzy

WYDAWCA & REDAKCJA

P~azna

Klientowi

W~wniclwo FORUM

Sp z o.o.

ul Polska 13, 60-595 Poznań

OBSŁUGA KLIENTA I PRENUMERATA

DRUK

lnlołilia: O801 88 44 22

Połigralia Janusz

Nowak

616655800 REDAKTOR NACZELNY

Marta Gonczar

SERWIS SKŁAD/DTP/ILUSTRACJE

ZDJĘCIOWY

Dreamstime.com

Bold:łesign - Gra~zak

SEKRETARZ REDAKCJI Szymon Borzęcki

PREZES PROJEKT WINIETY

ZARZĄDU

Anna Gadzińska-Buksa

Micha! f-bjnacki KOORDYNATOR PROJEKTU

2

WICEPREZESI

ZARZĄDU

Anna Gruszczyńska-Radecka

KOREKTA

Anna Morawska

anna.gruszczyń[email protected]

Edytorium

Radoslaw Lewandowski

I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

AKTUALNOŚC I --~~~~~~~

Ogólnopolska konferencja poświęcona najnowszym zmianom prawnym w geodezji i kartografii

Wyjaśnienia

GUGiK w sprawie pomiarów syt. i wys.

ydawca magazynu „Nowa Geodezja w Praktyce" zaprasza na I Ogólnopolską Konferencję Geodezyjną, podczas której będą wyjaśniane kwestie związane ze stosowaniem w praktyce nowych przepisów obowiązujących w geodezji i kartografii. Mimo że od wej ścia w życi e pierwszych rozporządzeń zmieni ających standardy techniczne minęło już kilka miesięcy, wiele zapisów nadal pozostaje niejasnych. Celem konferencji jest rozwianie wszelkich wątpliwości i sprawienie, że uczestnicy będą mieli pewność, że prowadzone pomiary i dokumentacja są zgodne z obowiązującym stanem prawnym. Taki efekt ma zapewni ć warsztatowo - konsultacyjna formuła spotkania, podczas którego n i ezależni eksperci pokażą na realnych przykładach , jak zgodnie z aktualnymi przepisami zakładać i utrzymywać osnowy geodezyjne, prowadzić pomiary sytuacyjno-wysokościowe oraz przygotowywać dokumentację techni czną. Dodatkowo po zakończeniu każdego panelu odbędzie się sesja dyskusyjna, podczas której będą udzielane odpowiedzi na wszystkie pytania uczestników.

W

Główne

punkty konferencji: • Aktualne standardy techniczne w geodezji i kartografii nowe rozporządzenia kontra instrukcje serii G, Ki O • Osnowy geodezyjne i pomiarowe - nowe wytyczne MSWiA iMAiC • Nowe wymagania w zakresie prowadzenia pomiarów sytuacyj no-wysokościowych

• Przygotowanie dokumentacji technicznej - aktualne wymagania ODGiK zgodnie z Dz. U. Nr 263, poz. 1572 Uczestni cząc

• • • • •

w konferencji, będzie można dowiedzi eć się m.in.: co faktycznie zmieniły nowe rozporządzenia MSWiA i MAiC, jakie zmiany weszły już w życie, a jakie będą wprowadzone w najbl iższym czasie, jak zm i eniły się wymagania ODGiK po 7 czerwca 2012 r„ jak uniknąć najczęściej pope łni anych błędów - dzięki analizie konkretnych przypadków, jak interpretować kontrowersyjne i niejednoznaczne przepisy.

Konferencja odbędzie ferencyjnym PIAP.

się

21 listopada 2012 r. w Centrum Kon-

a stronie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii opublikowano wyjaśnienia do przepisów rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Wyjaśni eni a są odpowiedzią na liczne pytania sformułowane przez przedstawicieli wykonawców prac geodezyjnych oraz organy Służby Geodezyjnej i Kartograficznej. Do wyjaśnień zostały dołączone przykładowe wzory dokumentów i map mających bezpośredni związek z przepisami ww. rozporządzenia.

N

Źródlo: GUGiK przyjął projekt rozporządzenia w sprawie

KRMC

G ESUT, BOOT 500 i mapy zasadniczej odczas XIX posiedzenia Komitetu Rady Ministrów do Spraw Cyfryzacji, które odbyło si ę 12 września 2012 r., p rzyj ęto projekt rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji w sprawie bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej. W projekcie rozporządzenia określ ono zakres informacji gromadzonych w bazie danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu (GESUT) oraz bazie danych obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych. Rozporządzenie reguluje również organizację, tryb i standardy techniczne tworzenia, aktualizacji i udostępniania baz oraz tworzenia mapy zasadniczej . Projekt zostanie przedstawiony na Komitecie Stałym Rady Ministrów.

P

Źródło: Centrum Kompetencji Forum

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 3

Źród lo: GUGiK

- - - - - - - · T EMAT N UM ER U

KONTROLA DOKUMENTACJI TECHNICZNEJ W ODGIK ZGODNIE Z NOWYMI PRZEPISAMI

Fot. O re• m stime..c:om

AUTOR: Marcin Cymerman

Praca

ośrodków

dokumentacji geodezyjno-kartograficznej

jest niezwykle istotna dla ujednolicenia zasad wykonywanych na danym terenie robót geodezyjnych oraz

uporządkowania

i kontroli

pozyskanych w ten spo sób danych terenowych . Zasadne zatem staje

s ię

pytanie, jakie dokumenty prawne

regulują

spo sób

funkcjonowania ODGiK w naszym kraju .

(j) Zadania OOGiK

środki

dokumentacji geodezyjno-kartograficznej (O DG i K) odgrywają ważną rol ę podczas wykonawstwa wielu prac geodezyjnych. Świadczą o tym główne zadania (j) stawiane przed tą s trukturą adminis tracyjno- urzęd n i czą. Można do nich zaliczyć: gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie państwowe-

O

4 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

go zasobu geodezyjno-kartograficznego czy systemu informacji o terenie, prowadzenie obs ług i zespo łu uzgodn i eń dokumentacji projektowej, sprawdzanie poprawności i ujednolicanie projektów zagospodarowania terenu czy wreszcie techniczne prowadzenie i kontrol ę operatów szeregu robót geodezyjnych.

T EMAT NU MERU

Z punktu w id zenia p rawa wśró d obec nie obowiązujących aktów, które wpływaj ą na sposób funkcjonowania i kontroli ODGiK, nal eży wym ienić Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 30 marca 2012 r. w sprawie osnów geodezyjnych grawimetrycznych i magnetycznych oraz Rozporząd zenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych p omiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Warto przypomnieć, że wciąż nie ukazało się wiele nowych rozporządzeń mających zaktualizować i zastąpi ć treść kilku starych instrukcji. Wśród tych, które nie m ają jeszcze swoich odpowiedników w postaci nowych rozporząd zeń, znajdują si ę m.in. Instrukcje 0 -4, G-7 oraz K-1. Ponadto rozporządzenie w sprawie standardów technicznych z założeni a scala w swojej treści kilka starych instrukcji technicznych. Aby zm niej szyć jego obj ętość, pom inięto część informacji pierwotnej wersji. W ten sposób owo rozporządzeni e uzyskało bardziej ogólny charakter. Ten fakt uwydatnił się w codziennej prak-

opisane w rozporząd zeniu . Wśród najbardziej pomocnych ze wzgl ędu na li czbę praktycznych i konkretnych wskazówek wymienianych przez inspektorów ODGiK niezmiennie pojawiaj ą si ę: Instrukcja techniczna 0 -3 „Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej", Instrukcja techniczna 0 -4 „Zasady prowadzenia Państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego" oraz Rozporządzeni e Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 2001 roku w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania systemów i przechowywania kopii zabezpie-

tyce, ponieważ, jak się okazało, nowe wytyczne nie do końca precyzuj ą sporą część kwestii związanych z wykonywaniem i kontrolą prac geodezyjnych. Jak wynika z relacji pracowników zarówno Miejskiego, jak i Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjno-Kartografi cznej w Ol-sztynie, ośrodki wciąż traktuj ą stare instrukcje techniczne ® jako materiał pomocniczy, który

snym autora, bazującym na Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartografi cznych (.. .), sugestiach pracowników ODGiK oraz opinii geodetów. Dlatego możliwe są pewne odstępstwa od podanego modelu, które są zal eżne od uwarun kowań oś rodka p anuj ących na danym obszarze. Niemniej jednak poniższy schemat m ożn a traktować

często

jako przybliżenie pracy przeciętnego ODGiK w naszym kraju.

instrukcje techniczne

Zgłaszanie

®

jest wręcz niezbędny do sprawnego funkcjonowania. Ponadto wiele z ośrod ków, b azuj ąc na istni ej ących przepisach, kreuje własne wewnętrzne wy tyczne zalecane ® do stosowania przy wykonywaniu części prac geodezyjnych. Słuszność takiego rozwiązani a potwierdza fakt, że często jest to jedyny sposób jakiejkolwiek kontroli, a zarazem jedyna możl iwość ograniczenia samowoli wykonywania tych robót, które niezbyt są szczegółowo

czaj ących

bazy danych, a także ogólnych warunków umów o udostępni ani e tych baz. Przed s zczegółowym opisem przebiegu kontroli dokumentacji technicznej przyjmowanej do zasob u warto poznać pokrótc e cały proces pracy ośrodków. Uzasadnia to opinia samych pracowników ODGiK. Podkreślaj ą oni bowiem, że każdy etap ich pracy © jest ze sobą zintegrowany i opi sując jedynie moment kontroli (w oderwaniu od pozostałych czynn ości), m ożn a pomin ąć wiele istotnych czynników rzutujących na przebieg samej kontroli. Należy zaznaczyć, że schemat funkcjonowania ośrodka jest opracowaniem wła

pracy geodezyjnej do ośrodka Aby rozp ocząć p roce durę p rzyj ęcia dokumentacji do państwowego zasobu geo dezyjnego i kartograficznego, należy zgłos ić robotę geode zyj ną. Wzór zg łos zen i a jest zawarty w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju

© etapy pracy OOGiK

®

wewnętrzne wytyczne

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 5

- - - - - - - · TEMAT NUM ERU

Regionalnego i Budownictwa w sprawie zgła szania prac geodezyjnych i kartografi cznych. W tym miejscu geodeta określa rodzaj i zakres zgłaszanej p racy oraz m ateri ały, które są niezbędne do wykonania roboty geodezyjnej. Ośrodek najpóźn iej w dniu następującym po otrzymaniu zgłoszenia potwierdza przyję cie, jednak w praktyce inspektor od razu informuje o statusie przyj ęcia bądź nieprzyjęci a zgłoszenia do realizacji. Wówczas ośrodkowi przysługuj e 10 dni roboczych na przygotowanie potrzebnych materi ałów, powiadomienie geodety o prowadzonych aktualnie pracach realizowanych w podanym zakresie oraz udostępnienie posiadanych materi ałów niezbęd nych d o wykonania roboty geodezyjnej. Są to najczęści ej: • osnowa geodezyjna, • mapa do porównania z terenem, • p lik m apy numerycznej w formacie, który obsług uje dany ośrodek (według zakresu).

Przygotowanie operatu technicznego Po wykonaniu prac geodezyjnych kompletuje si ę doku m entacj ę tech ni czną w postaci operatu technicznego. Do poprawnego wykonania operatu przydatny jest formularz zg ło szenia, na którym zawarte są obowi ązuj ące wytyczne techniczne. Są one ustanawian e przez oś rodek , k tóremu pod lega dany ob szar. Kompletny operat zawiera (w zal eżno ści od rodzaju zg łaszanej rob oty) materiały uzyskane z ośrod ka wraz z dokumentacją będącą efek tem pomiarów teren owych . W ten sposób wykonany operat przedkład a s i ę do kontroli. Co sprawdza inspektor kontroli, czyli kontrola formalno-prawna Przygotowany przez geodetę operat p od lega sprawdzeniu przez inspektorów kontroli dokum entacji technicznej. Osoby te opierają si ę w swojej pracy główn i e na Rozporzą dzeniu w sprawie standardów technicznych i Rozporządzeniu w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych. Jako m a-

6

I

NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

teriał p omocniczy wykorzystuje się stare instrukcje, jak 0-3 czy 0 -4, oraz wewnętrzne wytyczne ośrod ków. Kontrola poprawności wykonania operatu polega główni e na sprawdzeniu realizacji wytycznych wsp omnianych wyżej. Czynności z tego zakresu dokonywane są niezwłocznie po otrzym aniu dokumentacji i nie mogą trwać dłużej n iż 6 dni od dnia jej otrzymania. Wynik kontroli zostaje odnotowany na protokole kontroli.

Aktualizacja baz danych przestrzennych Ośrodki przyjmują współrzęd ne punktów pomierzonych w terenie naj częściej w formacie *.txt. Dzięki szkicom polowym oraz mapie porównania z terenem pracownicy aktu ali zują mapę zasad niczą. Na tym etapie inspektorzy kontrolują również spójność topol ogiczną dostarczonych danych z informacjami ośrodka, a także kontrolują prawid łowość wykonywania prac kreślarskich na mapach analogowych. Geodeci mogą równ i eż sami aktuali zować mapę zasad ni czą i wynik swojej pracy przes łać do ośrodka w różnych formatach. Najpop ularniejszym formatem jest *.dxf. Inne pliki zal eżą od programu, którym pos ługuje s i ę dany ośrodek. Po aktualizacji mapy (numerycznej bądź analogowej) inspektor przekazuje wydrukowane mapy geodecie. Opatrzenie aktualnych map klauzulami Geodeta po otrzymaniu map stawia swoje pieczątki na wszys tkich egzemplarzach, a następn i e zanosi je z powrotem do in spektora kontroli, który równi eż umieszcza na nich odpowiednie k lauzule. W ten sp osób przygotowaną mapę geodeta przedstawia projektantowi, przy czym jeden egzemplarz musi zostać umieszczony w operacie technicznym. Włączenie

dokumentacji do zasobu Inspektor obsługując klienta wystawia rachunek, a operat techniczny zostaje przekazany do archiwum, które stanowi własność Skarbu Państwa.

T EMAT NUMERU

geodeta

~ Rys. 1.

+

zgłoszenie

PRZYKŁAD OWY

roboty geodezyjnej

SCHEMAT PRACY

OD~iK etap kontroli, warto zauważyć, że fun kcję inspektora kontroli może pe łnić wyłącznie osoba mająca uprawnienia zawodowe do wykonywania samodzielnej funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii. Wśród za-

+

Anali zując

przygotowanie i wydanie materiałów

I

geodeta

+

prace terenowe i skompletowanie operatu technicznego

kresów kontroli® , którym poddawana jest dokumentacja przekazywana do zasobu, nal eży

®

OD~iK + ~-~~

wymienić:

• przestrzeganie zasad wykonywania prac, • osiągnięcie wymaganych dokładności , • kompletność przekazywanych materiałów. Oprócz tych czynności do obowiązku inspektora kontroli nal eży sprawdzenie spójności topologicznej informacji dostarczanej przez wykonawcę z informacjami uzyskanymi z oś rodka w trakcie realizacji pracy. Taką kontrolę przeprowadzają inspektorzy na stanowisku aktualizacji baz danych przestrzennych, którzy prowadzą nu me ryczną bądż anal ogową mapę zasadn i czą. Jeżel i dokumentacja techniczna zawiera wady, wynik kontroli jest umieszczany w protokole kontroli

ODGIK

zakresy kontroli

kontrola formalno-prawna wynik kontroli: pozytywny

negatywny

'

/

geodeta

r:lGiK wprowadzenie danych i wydruk map

~

usunięcie

usterek

~deta ~

oslempbwanie mapy pieczątkami firmy geodezyjnej i wykonawcy

OD~iK

+

opatrzenie mapy klauzulami ośrodka: włączenie aktualnej dc:kumentacji de zasobu i przygotowanie egzemplarza dla geodety

®, wykonywanym w dwóch egzemplarzach (jeden przeznaczony dla wykonawcy, drugi dołączany do zg łoszen i a pracy geodezyjnej). Jego treść musi zawierać następujące informacje: • imię i nazwisko oraz podpis osoby kontro-

I

® protokół kontroli

geodeta

+

przekazanie mapy zleceniodawcy

lującej,

• daty przyjęcia i zakończeni a kontroli, • określ enie wykonawcy pracy, • określenie rodzaju pracy i zakresu kontrolowanej dokumentacji, • wykaz stwierdzonych wad, usterek lub nieprawidłowości ,

• zalecenia dotyczące usu nięcia wad, usterek lub ni eprawidłowości, • uzasadnienie wraz z wnioskami końcowymi następujących rodzajów: a) o przyjęcie dokumentacji do zasobu po usunięciu wad, usterek lub nieprawid łowości, b) o odmowę włączenia dokumentacji do zasobu. W przypadku gdy inspektor nie dopuści operatu technicznego do wprowadzenia do zasobu państwowego, wykonawca może zło-

żyć

wniosek o zbadanie zasadnoś ci odmowy do właściwego organu nadzoru geodezyjnego i kartograficznego. Jeże li dokumentacja techniczna zostaje przyjęta bez zastrzeże ń , jest kierowana do aktualizacji baz danych przestrzennych, a materi ały przeznaczone dla zamawiają cego, po opatrzeniu klauzulami, ośro dek zwraca wykonawcy nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od zakończen ia czynności kontroli. Tryb kontroli CD i uwarunkowania, które mu towarzyszą, szczegółowo uregulowane w Rozporządze ni u Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca 2001 r. w sprawie zgłaszani a prac geodezyjnych i kartograficznych (.. .) przedstawiono

tryb kontroli

w tabelach 1. i 2.

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 7

- - - - - - - · TEMAT N UMERU

Tab. 1. ~

TERMINY

ISTOTNE TERMINY PRACY ODGIK ZGODNIE Z DZ. U. NR 78, POZ. 837.

potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia pracy geodezyjnej do ośrodka

najpóźniej

wydanie materiałów niezbędnych do wyjścia w teren oraz sporządzenia dokumentacji technicznej

1O dni roboczych, 3 dni robocze w przypadkach szczególnych, miesiąc w przypadku znacznej ilości m ateriałów

kontrola poprawności wykonania operatu technicmego przez inspektora

niezwłocmie, jednak nie później niż 6 dni roboczych od dnia złożenia dokumentacji do kontroli

przeznaczenie materiałów dla

zwrócenie materi ałów wykonawcy nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia zakończeni a czynności kontroli

zam awiającego

Tab. 2. ~

WARUNKI

w dniu następnym po otrzymaniu do zasobu

zgłoszenia

OBJAŚNIENIA

ZAKRES KONTROLI PRAC GEODEZYJNYCH

przestrzeganie zasad wykonywania prac

warunek ten dotyczy rygoru prowadzenia typowych prac geodezyjnych i obejmuje m.in. wymogi użycia odpowiedniego rodzaju osnów, typu stosowanych sprzętów pomiarowych oraz sposobu wyrównania pomierzonych współrzędnych itp.; szczegółowe wytyczne w tej sprawie zawarte są w Rozporządzeniu MAiC z dnia 14 lutego 201 2 r. w sprawie osnów geodezyjnych (...) oraz Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicmych (.„)

osiągnięcie wymaganych

powyższe rozporządzenie określa także dokładność, z którą

dokładności

należy wykonywać prace geodezyjne; warunek ten obliguje zarówno do zachowania odpowiedniej precyzji pomiaru współrzędnych terenowych, jak i dokładności zapisu oraz dostarczenia tych danych do ośrodków

zgodność opracowania ze standardami technicznymi dotyczącym i geodezji, kartografii oraz krajowego systemu informacji

w świ etle ostatnich zmian, które nastąpiły w obrębie aktów prawnych normali zujących tryb wykonywania robót geodezyjnych , dotyczy to zgodności z takimi dokumentami, jak np. Rozporządzeni e MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych („ .), Rozporządze ni e MAiC z dnia 14 lutego 201 2 r. w sprawie osnów geodezyjnych („.)

spójność topologiczna informacji dostarczanej przez wykonawcę z informacjami uzyskanymi z ośrodka w trakcie realizacji pracy

spełni enie tego założeni a sprawd za, oprócz inspektora kontroli, inspektor aktuali zuj ący bazę danych prze strzennych; ten etap charakteryzuje kontrola zgodności pomiędzy pomiarami wykonanymi przez geodetę w terenie a sytuacją terenową zarchiwizowaną w zasobie; następnie sprawdzana jest poprawność ewidencji adresów i budynków; wreszcie następuj e dokładna kontrola szkiców polowych; w przypadku aktualizacji map zasadniczych analogowych kontroluje si ę również prawidłowość kartowania i prac kreślarskich

kompletność

jest to wymóg, który warunkuje przyjęcie operatu technicmego do zasobu; przez niespełnienie tego kryterium rozumie się brak któregokolwiek z dokumentów, cechujących w pełni kompletny i poprawnie wykonany operat techniczny (w myśl stosowanych pomocniczo zapisów Instrukcji 0-3)

przekazywania materiałów

8 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

T EMAT NUMERU

Prak tyka stosowania nowych przepisów ukazała pewne n i ejasności , do których można zal i czyć brak ściś l e sprecyzowanych zasad prowadzenia części prac geodezyjnych z użyci em nowych technologii. J edna z takich sytuacji dotyczy zasad wykor zystania technik satelitarnych ® (w tym metody RTK w pracach takich jak pomiary sytuacyjno-wysokościowe czy pomiary inwentaryzacyjne). Aktualna forma rozporządzen i a regu l uj ącego tę kwes t i ę

w pewnym stopniu obliguje wykonawcę do przes trzegania ogólnych zasad prowadzenia pom iaru tą m etodą. Przepisy te pozostawi aj ą jednak dużo swobody i nie są tak dokładne jak chociażby wskazówki zamieszczone w starych wytycznych technicznych G-1.12. Jak podkreślaj ą pracownicy ODGiK, ta sytuacja negatywnie wpływa na zaufanie do precyzji uzyskiwanych metodą RTK wspó łrzędnych oraz znacznie ogranicza możl iwośc i jed noznacznej kon troli tych danych. Wyj ściem z impasu mogą być włas ne, wewnętrzne wytyczne zalecane do stosowania, które przygotowywane są przez konkretny oś rodek . Przykład wykorzystania własnej inicjatywy daje MODGiK w Olsztynie, który j uż w 201 O r. opracował wytyczne do wykonywania prac geodezyjnych metodą pomiarów satelitarnych na obszarze Miasta Olsztyna. Jego zalecenia w dużym stopniu narzucaj ą geodetom okreś l ony przebieg procesu pomiarowego, a tym samym pom agaj ą im w poprawny sposób przeprowadzi ć pomiar metodą RTK. Ponadto takie rozwiązanie daje geodetom możl iwość kontroli j uż na etapie prac terenowych. Automatycznie staje si ę to u łatwien i em w pracy inspektorów kontroli, dla których sprawdzanie roboty wykonanej technikami satelitarnymi sprowadza s i ę właściwi e do analizy poszczególnych punktów zamieszczonych w treści wspom nianych wytycznych. Inform acje te mogą okazać si ę przydatne dla wszystkich praktyków p racujących z odbiornikami sa-

telitarnymi. W tabeli 3. zaprezentowano najważn i ejsze wytyczne. Można odni eść wrażeni e , że nowe przepisy mocno komp l i k ują pracę przeciętne mu geodecie, któremu łatwo zag ubić s i ę w gąszczu nowych przepisów. Jak w związ ku z tym radzić sobie w tej sytuacji i poprawnie wykonywać pomiary geodezyjne? Przede wszystkim nie należy s i ę zbytnio przejmować, g dyż , jak łatwo zauważyć , now e rozporządzenia generalnie streszczają w swej treści zapisy starych instrukcji. Celem wprowadzenia nowych przepisów była potrzeba zaktualizowania i s tni ej ących wytycznych. Główne różnice dotyczą kwestii zinformatyzowania wymiany i gromadzenia baz danych oraz dopuszczenia do stosowania nowych technologii czy sp rzętów pomiarowych. Dla doświadczonych geodetów nowością będą przede wszystkim właśni e te informacje, zatern możn a m i eć nad ziej ę, że odnalezienie się w nowych przepisach nie będzi e dla nich zbyt trudne. Z drugiej strony młods i s tażem geodeci na ogół bardziej preferują nowoczesne rozwi ązania . Zatem równ i eż i po nich można s i ę spodzi ewać, że w m i arę łatwo odnajdą się w tej rzeczywistości . Na pewno pomocna okaże s i ę wiedza i stosunkowo duża biegłość w nowych wytycznych pracowników ODGiK. To oni poprzez pełnioną funkcję nadzorują, by geodeci wykonywali swą pracę poprawnie, zgodnie z treści ą nowych rozporządzeń. Oczywiście są jeszcze takie obszary wykonawstwa i kontroli prac geodezyjnych, które nie są zbyt ściś l e regulowane przez nowe dokumenty. Jednak i w tym przypadku można li czyć na ośrodki , które chcąc sprawnie funkcj onować, wprowadzaj ą własne wytyczne. Za przykład takiej inicjatywy mogą posłu żyć zamieszczone w tabeli 3. wytyczne MODGiK w Olsztynie w sprawie wykonywania prac metodą pomiarów satelitarnych. Nie można równie ż zapom i nać o samych geodetach, którzy poprzez rozmowy i wym ianę doświ adczeń we w łas nym gro-

® zasady wykorzystania

techniksatel~arnych

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 9

- - - - - - - · TE MAT N UMERU

SPRAWDZANY ELEMENT

WYMOGI • pomiary statyczne - odbiornik j ednoczęstotliwościowy • pomiary RTK - odbiornik dwu- lub wieloczęstotliwościowy z możliwością odbioru poprawek powierzchniowych {VRS lub FKP) • wewnętrzna dokładność zapewniona przez producenta

wymagania sprzętowe

• obserwacja przez odbiornik co najmniej 5 satelitów, wysokość horyzontalna co najmniej 10° • PDOP mniejszy od wartości 6,0 • rozwiązanie typu fixed • średnie błędy wyznaczenia współrzędnych spełniają wymogi odpowiednich grup

warunki pomiarowe

doktadnościowych

• odbieranie co najmniej dwu częstotliwości przy pomiarach RTK współrzędne płaskie

• współrzędne

punktów muszą zostać przeliczone, w przypadku korzystania z systemu ASG-EUPOS, w odbiorniku - wg ścisłych zależności matematycznych na układ „2000"

współrzędne wysokościowe

• współrzędne wysokościowe są

obliczane w odbiorniku wg ścisłych zależności matematycznych na układ wysokościowy „Kronsztad60" i wym agają dodania stałej wartości wynoszącej 0,075 m • wyznaczenie wysokości punktów z wymaganą dokładnością ±0,01 m n ależy wykonać niwelacją geometryczną; w innych przypadkach charakteryzujących się mniejszą dokładnością można stosować metodę RTK do pomiarów wysokościowych

kontrola pomiarów

• nal eży przyjąć punkty osnowy geodezyjnej jako punkt kontrolny • czas pomiaru na punkcie nie może być krótszy niż 1O sekund • pomiar trzeba wykonać na co najmniej 3 punktach kontrolnych rozmieszczonych równomierni e (do 500 m) • pierwsza i ostatnia sesja pomiarowa powinna być przeprowadzona na tym samym punkcie kontrolnym

• odchyłki

dopuszczalne pomiędzy współrzędnymi uzyskanymi

w terenie a tymi z

ośrodka:

-Vdx + dy ~ 0,15 m 2

pomiar punktów granicznych i punktów osnowy pomiarowej metodą RTK dokumentacja techniczna

Tab. 3. & ZASADY WYKONYWANIA PRAC GEODEZYJNYCH

2

dh ~ 0,05 m

• czas pomiaru nie krótszy niż 1O sekund • konieczny jest drugi, niezależny pomiar: • po ponownej inicjalizacji i upływi e co najmniej 5 min, • innym zestawem pomiarowym , • opracowanie obserwacji w trybie post-processingowym dołączenie

do operatu: sprawozdania technicznego z pomiaru satelitarnego szkicu przeglądowego lokalizacji pomiaru wykazu współrzędnych punktów kontrolnych wykazu uśred nionych współrzędnych • pełnego dziennika pomiaru i obl iczeń (raport z instrumentu)

• • • •

nie rozpows zechniają zasady poprawnego wykonywania swojej pracy. Jest to sytuacja zrozumiała, gdyż dobrze wykonany operat to

brak potrzeby dokonywania poprawek, czyli mniejsza ilość pracy i szybszy wpływ wynagrodzenia od zleceniodawcy. •

M ETODĄ POMIARÓW

SATELITARNYCH NA TERENIE MIASTA OLSZTY N

mgr inż. MARCIN CYMERMAN - doktorant Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej na UWM w Olsztynie. Specjalista osnów pomiarowych wyznaczonych metodami tradycyjnymi i satelitarnymi. Prowadzi badania nad skaningiem mobilnym. Do napisania artykulu wykorzystano wiedzę zdobytą podczas rozmów z inspektorami kontroli oraz inspek to rami d s. ba z danych przes trzen nyc h Miejskiego i Powiatowego Ośrodka Doku men ta cj i Geodezyjno -Ka tro graficznej w Olsztynie.

1 o I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

G EOD EZYJN A OBS ŁUG A IN W EST YC J I - - - - - - - - - -

,

MAPA DO CELOW PROJEKTOWYCH - STUDIUM PRZYPADKU Mapy do celów projektowych gałęziach

odgrywają istotną rolę

w wielu

AUTOR:

gospodarki narodowej , zwłaszcza obecnie , gdy popularne

i nośne stało się hasło „Polska w budowie".

Krzyżański

o kluczowych kwestii w przygotowaniu

Proces technologiczny powstawania mapy

inwestycji budowlanych, zarówno tych

do celów projektowych przedstawiono na ry-

większych,

sunku 1. Projekt zagospodarowania działki lub tere-

O

o znaczeniu strategicznym

dla kraju (np. drogi ekspresowe), jak i w przypadku indywidualnego budownictwa

mieszkaniowego jednorodzinnego,

należy

m.in.

nu należy sporządzić na kopii aktualnej mapy zasadniczej
zapewnienie wiarygodnych i kompletnych pod-

pomniejszenie lub

kładów

Czym jest mapa zasadnicza, wyj aśni a art. 2

geodezyjno-kartograficznych oraz po-

zyskanie

dokładnej

rzeźby terenu

w

W zgodzie z

informacji o ukształtowani u

zasięgu

literą

Najważniejsze

opracowania.

mapy.

wielkoskalowe opracowanie kartograficzne, zawi erające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych

prawa

oraz elementach ewidencji gruntów i budynków,

ce treść i zasady wykonania mapy do celów projektowych to:

a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych. Poni eważ treścią

• ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 1989 r. Nr 30, poz. 163 ze zm.),

mapy zasadniczej jest aktualny stan ewidencji gruntów i budynków, mapa do celów projektowych także powinna zawierać te informacje.

• Rozporządze nie Ministra Spraw Wewnętrz nych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wyko-

Rzeczą oczywistą jest, że przy sporządza niu map do celów projektowych należy stosować wymienione normy prawne. Wiadomo

przepisy prawne

nywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjwysokości owych

G) mapa zasadnicza

Prawa geodezyjnego i kartograficznego: to

regu l ują

jednak z

doświ adczeni a, i ż

przepisy nie za-

nia i przekazania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego

wsze dają gotową odpowi edź na problemy, które można napotkać bezpośrednio w produkcji geodezyjnej w trakcie prac terenowych

i kartograficznego (Dz. U. Nr 263, poz. 1572),

czy kameralnych. Dlatego należy ki erować się

nych i

Mich ał

oraz opracowa-

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego

równi eż zdobytą wiedzą

i

doświadczeni em.

Przedstawione poniżej studium przypadku

1995 r. w sprawie rod zaju i zakresu opra-

omawia proces przygotowania numerycznej

cowań

czynności geodezyjnych obowi ązuj ących

mapy do celów projektowych, przeznaczonej pod inwestycję związaną z przebudową drogi leśno

w budownictwie (Dz. U. Nr 25, poz. 133).

-pożarowej

geodezyjno-kartografi cznych oraz

w

Leśnictwie

Lubosz (gmina Kwilicz).

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 11

- - - - - - - · GEOD EZYJNA OBSŁUGA INWEST YCJ I

prace przygotowawcze

ustalenia z biurem projektowym - zasięg opracowania - szczegóły istot ne dla

/

J. pozyskiwanie materiałów z ODGiK

~

zgłoszenie

roboty

zamawiającego

l 1. wywiad terenowy 2. założenie i pomiar osnowy pomiarowej

prace polowe

__...

3. niwelacja techniczna 4. pomiar szczegółów

i Rys. 1. ~

1. obliczenie współrzędnych osnowy pomiarowej 2. obliczenie wysokości stanowisk tachimetrycznych

+--

prace kameral ne

PRODUKCJI MAPY DO CELÓW PR OJEKTOWYCH

® poszerzenie zasięgu

3. obliczenie współrzędnych pikiet terenowych 4. kontrola wewnętrzna

i

SCHEM AT TECHNOLOGICZNY

__...

sporządzenie

mapy do celów projektowych d la zamawiającego - mapa numeryczna - mapa analogowa

+--

złożenie do ODGiK operat u technicznego

Krok po kroku - w terenie Po przyj ęciu zlecenia dokonuj ę us tal eń z biurem projektowym co do zasięg u opracowania i treś ci mapy, która poza elementami stan owi ącymi treść mapy zasadniczej powinna zawi e rać także usytuowanie in nych obiektów i szczegółów wskazanych przez proj ektanta zgodnie z celem wykonywanej pracy. Przeznaczona do pomiaru istni ejąca droga o długości 3,3 km położona jest w lesie o wysokim wskaźniku zadrzewienia i zwarcia drzewostanu. W związku z tym wynikaj ący z przepisów wykonawczych zasi ęg opracowania obejmujący obszar otaczający teren inwestycji w pasie co najmniej 30 m w tym wypadku traci sens. W ostatecznym rozrachunku mam do wykonania pomiar tachimetryczny obejmujący koronę drogi 5,0 m oraz zgenerali zowaną linię zadrzewienia po obu stron ach jej krawęd z i. Wyjątek stanowi ą planowane w projekcie mijanki (rys. 2.) i zlokalizowane przy nich skład ni ce przyzrębowe . W przypadku wys tępowan i a takich obiektów jestem zobligowany do poszerzenia zasięg u ® do 20 m.

12 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

__...

uzupełnienie treści

mapy

zasadniczej

Następnie wysyłam

on-line zgłoszenie roboty do właściwego miejscowo Powiatowego Oś rodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej . Przy odbiorze przygotowanych mate riałów otrzymuję m.in. wyeksportowaną z systemu EWMAPA bazę danych ewidencji gruntów i budynków oraz kopię jednej sekcji mapy zasadniczej w skali 1 : 1OOO. Pozostałe interesujące mnie sześć sekcji muszę założyć w u kładzi e „1965". Pomimo iż Rozporządze nie Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000 r. w sprawie państwowego systemu od ni esień przestrzennych (Oz. U. Nr 70, poz. 821) zezwala na stosowanie układu współrzęd nych p ła skich prostokątnych ,,1965" tylko do 31 grudnia 2009 r„ to w wielu powiatach Wielkopolski nadal on funkcjonuje. Zgodnie z zapisem w § 7 pkt 1 Rozporzą dzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowania i przekazania wyników tych p omiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, zwanego dalej rozporządzenie m, prace po-

GEOD EZYJNA OBS ŁU GA IN W EST YC J I - - - - - - - - - -

P - p oszerzenie jezdni

STRONIE

Sm - szerokość mijanki

ŁUKU

Źródło: Drogi leśne -

poradnik techniczny

mijanka

zmianą

lowe poprzedzam wywiadem terenowym®.

stanowisku dwukrotnego pomiaru ze

Podczas tych prac odszukuj ę punkty osnowy

wysokości

poziomej li i Ili klasy oraz niezbędne repery, porównuj ę treść materiałów z zasobu ze stanem

konuję pomiary pojedyncze, ponieważ kieruję

faktycznym, a także przeprowadzam ogólne

uzyskuj ę odchyłkę +2 mm.

rozpoznanie terenu. Kolejnym k rokiem jest

osi celowej, podejm uję ryzyko i wy-

się ekonomią czasu. Na ciągu

® wywiad terenowy

o długości 9 km

pomia-

Po poprawnie przep rowadzonej niwelacji i nadaniu wysokości punktom osnowy pomia-

rowej osnowy sytuacyjno-wysokościowej © (dwufunkcyjnej). Na zewnątrz obiektu (lasu)

rowej mogę wreszcie przystąpić do pomiaru tachimetrycznego. Nie zapominam o czyn -

pomiarowa osnowa

m arkuję

drewnianymi palikami trzy pary punktów, których współrzędne mierzę w czasie rze-

nościach,

które mu szę wykonać na każdym stanowisku. Wykonuję pomiar względ nej wyso-

sytuacyjno-wysokościowa

czywistym za pom ocą GNSS techniką RTK w nawi ązaniu do sieci stacji referencyjnych

kości poziomej osi obrotu lunety nad punktem i kontroluję wysokość lustra (przy każdorazowej

założeni e

ASG-EUPOS. Odkryty horyzont

zapewni ają-

jej zmianie

dokon uję

odpowiedniej adnotacji

cy bezpośredni odbiór sygnałów emitowanych

na szkicu polowym). Pomiar sytuacyjno-wyso-

przez satelity oraz stosunkowo niska wartość PDOP równa 4 pozwal ają mi

kościowy realizuję w przekrojach poprzecznych

współczynn ika

na uzyskanie

do kład ności

współrzędnych rzędu

wyznaczanych

0 ,03 m. W trakcie se-

sji pomiarowej wykonuję pom iar kontro lny na dwóch punktach poziomej osnowy geodezyjnej z zachowaniem warunku większej niż

od ległości

nie

5 km od punktów będących przed-

istniejącej

drogi leśnej co 25 m. Aby zwiększyć

dokładność i wiarygodność mapy, zagęszczam

p rzekroje w sytuacji wyrazistej i

gwałtownej

deniwelacji terenu, a także na łukach i wyraż nych załamaniach trasy. Pikiety stawiam na osi

i krawędziach drogi, przy poś redni m sąsiedztwie

położonych

w bez-

drogi charakterystyczzadrze-

miotem pomiaru. Zakładam dwa dwustronnie n awiązan e ciągi poligonowe o łączn ej liczbie

nych drzewach

36 punktów. Jak stanowi rozporządzenie, ża den z nich nie przekracza długości 3000 m.

powierzchni terenu w zasi ęgu opracowania. Zapis § 31 pkt 1 rozporządze ni a stanowi, iż

N iezależne ciągi mają punkty wspólne, wobec

przestrzenne obiekty liniowe oraz przestrzenne

czego

otrzymuję kons trukcję

wyznaczaj ących lini ę

wienia oraz w charakterystycznych punktach

sieci z jednym

obiekty obszarowe w trakcie ich geodezyjnego

punktem węzłowym . Zarówno p omiar osnowy, jak i pomiar pikiet oraz innych szczegółów

pomiaru sytuacyjnego podlegają generalizacji poleg ającej na:

przeprowadzam tachimetrem elektrooptycz-

1) przedstawieniu obiektów krzywoliniowych

nym ELTA R50 o dokład ności pomiaru kąta 5". Przed pomiarem tachimetrycznym wyznaczam

za pomocą linii łamanych, 2) przedstawieniu obiektów obszarowych za po-

wysokości

stanowisk

metodą niwelacji geome-

mocą linii łamanych

lub punktów,

trycznej ze środka w nawiązaniu do dwóch reperów państwowych. Chociaż rozporządzeni e

jeżeli

narzuca kon ieczność wykonania na

prezentacji geometrycznej,

każdym

©

3)

pominięciu

punktów wyznaczających obiekt, nie spowoduje to zniekształcenia jego re-

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 13

- - - - - - - · GEOD EZYJNA OBSŁUGA INWEST YCJ I

cji i położeni a punktów wyznaczanych. Biorąc pod uwagę zapisy rozporządzenia, a także uwzgl ęd ni ając wpływ błędu centrowania instrumentu nad punktem, błędu niepionowego ustawienia sygnału na p unkcie nawi ązania i skorelowanego z nim błędu celowania, jak równ i eż zważając na błędy instrumentalne tachimetru, przyjmuję: • średni błąd położenia punktów osnowy pomiarowej mp= 0,10 m, • średni błąd pomiaru odl egłości md = 0,02 m, • średni błąd pomiaru kąta mk = 0,0030 g. Zgodnie z § 18 pkt 2 rozporządzenia, należy założyć bezbłędność punktów nawi ązan i a. Przyj muję zatem, iż mp 6 punktów pomierzonych techniką RTK, stanowi ących nawiązan ia osnowy pomiarowej, wynosi 0,00 m. Z praktycznego punktu widzenia nie jest to właści we założeni e, gdyż powszechnie wiadomo, że system GPS nie jest wolny od błędów.

4) pomiarze przebiegu osi obiektu liniowego z jednoczesnym okreś leniem jego wymiaru poprzecznego. Na podstawie treści powyższego paragrafu, w szczególności pkt 3, dokonuję generalizacji

®

linii zadrzewienia. Czynności terenowe kończę po czterech dniach z 1370 pikietami wrysowanymi na 24 szkicach polowych.

błędy średn ie wyrównanych

współrzędnych

Prace kameralne Prace kameralne przeprowad zam w program ie C -Geo. Zaczynam od obliczenia współrzędnych płaski ch i wysokości punktów osnowy pomiarowej. Ponieważ w terenie wykonałem obserwacje nadliczbowe, osnowę wyrównuję metodą najmniejszych kwadratów, korzystając z modułu wyrównanie ścis łe. Wyrównaniu podlegaj ą kąty, odleg łości i współ rzędne p rzyb liżone , uzyskane z obliczenia dwóch ci ągów dwustronnie nawi ązanych. Z teorii rachunku wyrównawczego wiem, iż w geodezji każdy pomiar obarczony jest nieuniknionym błędem . W pierwszej kolej ności definiuję więc a priori średnie błędy obserwa-

14 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

Po zaimportowaniu i wpisaniu do modułu obliczeniowego wszystkich danych przeprowadzam ich kontrolę. Software nie wymaga ode mnie zmian czy uzupełni eń, więc przechodzę już do samego wyrównania sieci poziomej. Wykonuję dwie iteracje, uzyskując minimalne b łędy wyrównanych współrzęd nych i pomiarów. Na rysunkach 3.- 5. przedstawiono liczebność otrzymanych błędów średnich wyrównanych współrzęd nych ®osnowy pomiarowej i obserwacji. Uzyskany przeze mnie błąd średni typowego spostrzeżenia mO wynosi 1,85. W tym miejscu ponownie odwołam się do podstaw teorii rachunku wyrównawczego. Jak wiadomo, wartość mO powinna si ę równać 1 lub oscylować bardzo blisko jedności. Doświad czalnie dowiedziono, że zadeklarowanie więk szych średni ch b łędów pomiarowych niż zapisano w rozporządzeniu umożliwia uzyskanie mO w przedziale <1,00- 1,30> {http://softline. xgeo.pl - 2012.08.01). Jednak takie działanie stoi w opozycji wobec przepisów prawa, dlatego po przeprowadzeniu analizy dokładno ści kończę proces obliczeniowy zapisaniem raportu.

GEOD EZYJNA OBSŁU GA INWEST YCJ I - - - - - - - - - -

~ Rys. 6.

WY RY S Z MAPY DO CELÓW PROJEKTOWYC H W SKALI 1 : 500

Następni e dokonuję

obliczenia współrzęd nych p łas kich i wysokości p ikiet, w wyniku czego otrzymuję kompletny materiał pozwal ający na wykonanie mapy do celów projektowych. Organizuj ę strukturę mapy numerycznej, zakład ając i definiując jej tematyczne warstwy

jako

obiektów. Map a, którą gene ruję, ma postać mapy hybrydowej ®w skali 1 : 1OOO, składającej się z warstwy skalibrowanego rastra jednej sekcji analogowej mapy zasadniczej i warstw obiektów wektorowych. Kali brację rastra przeprowadzam przy wykorzystaniu jako punktów dostosowania przeci ęć siatki kwadratów. Co do zasady punkty dostosowania umieszczam na ramce sekcyjnej oraz wewnątrz opracowywanego obszaru. We wstępnym etapie wykonuję liniową konforemną transformację Helmerta. Mimo że ten model transformacji w minimalnym stopniu eliminuje błędy i wpływ skurczu mapy, pozwala na szybkie znalezienie (bez eliminacji) błędów grubych na podstawie obliczenia odchyłek na punktach

• metoda kompresji bezstratnej LZW, • j akość JPG na poziomie 87, • rozdzi el czość obrazu 400 DPI. Na rysunku 6. pokazano wyrys z mapy do celów projektowych w skali 1 : 500. Mapę do celów projektowych sporządzam w układzie wieloarkuszowym na wielokrotności formatu A4. Treść jej opisu, zgodnie z wymogami zawart ymi w§ 81 rozporządzenia, przedstawiono w tabeli 1.

dostosowania. Błędy grube nie występują, więc przechodzę do właściwej transformacji afinicznej. Przewaga tej transformacji polega na uwzględ nieniu w postaci parametrów nieprostopad ło ści osi skanera i różną zmianę skali dla X i Y. W efekcie w większym stopniu eliminuję skurcz

identyfikator i nazwa jednostki ewidencyjnej

mapy i błędy przypadkowe (home.agh.edu.p/ 2012.08.03). Na poszczególnych warstwach łączę ze sobą pikiety i nadaję im symbole zgodne z Instrukcją K-1. Wygenerowaną mapę hybrydową w wyjściowej skali 1 : 1000 eksportuję do form atu *.dwg i przekazuj ę projektantowi

wersj ę roboczą. Mapę

w skali 1 : 500 gotową do wydruku otrzymuję po jej eksporcie do pliku rastrowego o rozszerzeniu tiff. Preferowane przeze mnie parametry eksportu, gwarantujące zadowalaj ącą jakość geometryczną

i radi ometryczną obrazu cyfrowego, to:

® mapa hybrydowa

• Tab. 1. TREŚ Ć OPI SU MAPY

ELEMENTY OPISU tytuł

mapy „Mapa do celów projektowych"

skala mapy nazwa miejscowości

identyfikator i nazwa obrębu ewidencyjnego imię i nazwisko lub nazwa podmiotu, który wykonał mapę, oraz podpis osoby reprezentuj ącej ten podmiot

l

imię i nazwisko, numer świadectwa nadania uprawnień geodety, który sporządzi ł mapę, oraz jego podpis ~ oznaczenie kancelaryjne

zg łoszenia

pracy geodezyjnej

nazwa układ u współrzędnych prostokątnych płaski ch oraz układ u wysokości

oznaczenie granic obszaru, który

był

przedmiotem aktualizacji

data opracowania mapy

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 1s

G EOD EZYJNA

OBSŁUG A

Dodatkowo zamieszczam

INWEST YC J I

klauzulę

o niedo-

konaniu ustal eń dotyczących gruntów obciążo nych służebnościami gruntowymi ujawnionymi w

księg ach

mapę,

w ieczystych. Tak

przygotowan ą

Trudno jednoznacznie

ocenić,

c zy p rzy-

gotowanie mapy do c elów jest czynnością skomplikowaną. Na pewno na poziom złożo ności

zagadnienia istotny wpływ ma sytuacja

wraz z operatem technicznym powsta-

zastana w terenie. Jednakże sam proces tech-

łym

w wyniku pomiaru, skład am do Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej

nologiczny ma często charakter powtarzalny, rutynowy i d oświ adczone m u geodecie nie

i Kartograficznej.

powinien sprawić większej trudności.

•

mgr inż. MICHAŁ KRZYŻAŃSKI - geodeta, pracownik Wydzialu Nieruchomości w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Oddzi ał w Poznaniu. Źródła

1. Ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 1989 r. Nr 30, poz. 163 ze zm.). 2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Ad minis tracji z d nia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geo dezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowycl1 oraz op racowania i przekazania wyników tych pomiarów do pańs1wowego zasob u geodezyjnego i kartograficznego (Dz. U. Nr 263, poz. 1572). 3. Rozporządzenie Minis1ra Go spodarki Prze s1rzennej i Budow nic twa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kar1o graficznycl1 oraz czynności geod ezyjnych obowiązujących w b udownic1wie (Dz. U. Nr 25, poz. 133). 4 . Rozporządzenie Rad y Ministrów z dnia B sierpnia 2000 r. w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych (Dz. U. Nr 70, poz. 821). 5 . http://softline.xgeo. pVwiki/index.p hp?tille=Wyr%C3%B 3wnanie _%C5%9Bcis%C5%B2e - 2012.OB. 01. 6. home.agl1.edu.pl/-krisfoto/lib/exe/ fe tch.pl1p?media=si1:6 „ .pdf - 2012. OB. 03. 7. ht tp://www.lasy.gov.pl/dokumenty/dro gi_le sne/a1_d ownload/file

16 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

GOS PODARKA N IE RUCHOMOŚC I AM I - - - - - - - - -

OPŁATY

ADIACENCKIE Z TYTUŁU, PODZIAŁOW

20 ,

NIERUCHOMOSCI -ASPEKTY PRAWNE I PRAKTYCZNE Z

opłatam i

adiacenckimi

nieruchomo ś ci dotyczą,

czy

mogą być

wiążą się

kto jest

liczne pytania - jakich rodzajów

zobowiązany

do ich ponoszenia ,

realizowane „w naturze" lub czy

mogą być rozłożone

AUTOR: Marian Kowalczyk

na raty.

Zasady i warunki naliczania opłat adiacenckich oraz ich realizacji Opłaty adiacenckie są opłatam i ustalanymi w zwi ązku ze wzrostem wartości nieruchom ości
Op łat y

ad iacenckie usankcjonowane przepisami Ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce n i eruchomościam i (u .g.n.) maj ą charakter opłat lokalnych i ustalane są na podstawie uchwał podj ętych przez radę gminy, wyłączn i e w drodze decyzji wójta (burm istrza lub prezydenta miasta) jako forma rekompensaty poniesionych przez Skarb Państwa lub jednostki samorząd u terytorialnego kosztów zwi ązanych z czynności ami, które spowodowały wzrost wartości ni eruchomości [6]. Ustawa o gospodarce n ieruchomości ami wyróżnia opłaty adiacenckie związane z: a) podzi ałem nieruchomości (art. 98 a u.g.n.), b) scaleniem i podzi ałem n i e r uchomości (art. 107 u.g.n.),

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 11

- - - - - - - · GOSPODA RKA

N I E RUC H O M OŚ C IA M I

Rys. 1. li> SCHEMAT PO STĘPOWANIA

URZĘDU

GMINY

W SPRAWIE OPŁAT A DIACENCKICH WG ART. 98A USTAWY O GOSPODARCE

N I ERUCHOM OŚCIA MI

1. identyfikacja podziałów nieruchomości do opłat adiaoenckich

• • • •

2. zlecenie wyko nania operatów szacunkowych

3. naliczenie opłat ad iacenckic:h z wykorzystaniem o peratów szacunkowych

4 . wydanie decyzji adm inistracyjnych o ustaleniu opłat adiaoenckic h

5. us1alenie formy wnoszenia opłat i ic h egzekwowanie

® operat szacunkowy

c) wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej (art. 143- 148b u.g.n.). Warunkiem koniecznym do ustalenia opłaty adiacenckiej jest uzyskanie przyrostu wartości nieruchomości spowodowanego wyżej wymienionymi przeds i ęwzi ęci ami , w przypadku budowy infrastruktury technicznej finansowanymi ze środków publicznych. W artykule op isano opłaty adiacenck ie zwi ązane z podzi ałam i n ieruchom ości. Kolejne etapy postępowani a urzędu gminy w tej sprawie przedstawia rysunek 1. Pierws zym warunkiem ustalenia opłaty adiacenckiej jest wykonanie podziału geodezyjnego (ewidencyjnego) dzi ałki na wniosek właściciela n ieruchomości lub jej użytkown i ka wieczystego, który wn i ósł opłaty roczne za cały okres użytkowani a wieczys tego (od 1985 r. taka możl iwość wnoszenia opłat została zlikwidowana). Opłata adiacencka może być także ustalona w przypadku prawomocnego orzeczenia sądowe go o podziale ewidencyj-

® Stawka procentowa opłaty adiacenckiej

nym działki [9]. Drugim warunkiem naliczenia opłaty adiacenckiej jest, wykazany przez gminę (poprzez operat szacunkowy), ni ewątpliwy wzrost wartości ni eruchomości na skutek zwi ększeni a jej atrakcyjności inwestycyjnej spowodowanej wyłącznie jej podziałem.

18 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

Według Cymermana, Kowalczyka i Telegi [1], wzrost wartości podzielonej geodezyjnie nieru chomości jest powodowany: 1) kosztami ponoszonymi przez wnioskodawcę podziału n i e ruchom ości (są to koszty

opracowania geodezyjnego projektu po dzi ału, sporządzenia stosownej dokumentacji geodezyjnej oraz realizacji tego podziału na gruncie, a także koszty postępowań administracyjnych zwi ązanych z podziałem ni eruchom ości),

2) kosztami ponoszonymi przez jednostki samorząd u terytorialnego i Skarb Państwa, 3) uwarunkowaniam i rynkowymi (wi ęks zy p opyt na d zi ałk i bud owlane, łat wo ść sprze daży dzi ałek o małych pow ierzc h niach, otrzymanie jednorazowo należności za sprzedane dzi ałki) . Wzrost wartości nieruchomości jest określa ny przez rzeczoznawcę m ajątkowego w operacie szacunkowym wedłu g cen na dzień wydania decyzji o ustaleniu opłaty adiacenckiej. Praktycznie wykonanie operatu szacunkowego poprzedza wydanie decyzji o ustaleniu opłaty adiacenckiej, a wysokość opłaty wynika z określ oneg o w operacie w zros tu wartoś ci ni eruchomości i uchwalonej przez radę gminy stawki procentowej. Jest ustawową zasad ą, że jeżeli w trakcie podzi ału zos tały wydzielone działki gruntu przeznaczone pod drogi publiczne, wzg l ędnie na ich poszerzenie, to do określeni a wartości nieruchomości, tak wedłu g stanu przed podziałem, jak i po podziale, powierzchni ę n ieru chomości pomniejsza się o powi erzch ni ę dzi ałek gruntu wydzielo nych p od te drogi lub pod ich poszerzenie (art. 98 a ust. 3 u.g.n.). Trzeci warunek stanowi, że ustalenie opła ty adiacenckiej m oże nastąpić, jeżeli w dniu, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchom ości stała si ę ostateczna (lub orzeczenie sądu o podziale ni eruch omości stało s ię prawomocne), obowi ązywała u chwała rady gminy o ustaleniu stawki procentowej opłaty adiacenckiej®. Artykuł 98a ust. 1 u.g.n. nakłada na radę gminy obowiązek ustalenia (w formie

GOS PODARKA N IE RUCHOMOŚCIAM I - - - - - - - - - -

uchwały) wysokości opłaty

adiacenckiej z tyspowo-

• w trybie art. 95 u.g.n„ tzn. jego ni ezależności od ustal eń planu miejscowego,

dawanej jej podziałem poprzez określe ni e stawki procentowej w wysokości nie większej niż 30% (wg zmiany po nowelizacji ustawy w 2007 r.) przyrostu wartości ni eruchomości od stanu przed podziałem do stanu po jej podziale. Wprowadzenie w uchwale przez radę gminy stawki 0% stanowiłoby obej ście art. 98a ust. 1 u.g.n. i uni emożliwienie gminie realizacji

• z urzędu , dla realizacji celów publicznych (art. 97 ust. 3 u.g.n.), • w wyniku których wydzielono dzi ałki budowlane w rozumieniu art. 4 ust. 3a u.g.n„ a wi ęc podzi ału już zabudowanej dzi ałki

tułu

wzrostu

wartości nieruchomoś ci

ustawowego celu opłaty adiacenckiej. Nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 24 sierpnia 2007 r.

gruntu [1]. Uchwały rad gmin wydane w tej sprawie przed wprowadzeniem Ustawy z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o gospodarce ni eruchomościami oraz o zmianie niektórych

innych ustaw ut raciły swoj ą sku te czność

wp rowadzi ła możl i wość wyw i ązan i a s i ę

prawną.

„w naturze" z obowiązku uiszczenia opłaty adiacenckiej z tytu łu podziału nieruchomości poprzez sprzedaż na rzecz gminy i za jej zgodą dzi ałki gruntu wydzielonej w wyniku podziału (art. 98a ust. 4 u.g.n.) [9]. Obowiązek wniesienia opłaty adiacenckiej, o której mowa w art. 98a u.g.n„ ciąży na osobie będącej jej właścicielem w dniu, w którym decyzja organu gminy (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta) zatwi erdzająca projekt podzi ału ni eruchomości stała się ostateczna. Obowiązek ten dotyczy właścici ela nieruchomości , który osiąga korzyści finansowe z tytułu jej pod zi ału, a w przypadku współwłasno ści obci ąża proporcjonalnie do ich udzi ałów wszystkich współwłaścici el i ni e ruchom ości (bądż wszystkich wspó łużytkowników wieczystych, również tych, którzy wnieśl i opłaty roczne za cały okres użytkowania wieczystego). W razie podziału ni eruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste op łatę ad i acencką wnosi osoba będąca jej użytkowni kiem wieczys tym w dniu, w którym decyzja zatwierdzająca projekt podziału stała się ostateczna. Opłata może być, na wniosek strony (stron), rozłożona na oprocentowane roczne raty, p łat ne w okresie 1O lat. Op łaty adiacenckiej nie pobiera s i ę przy dokonywaniu podziału nieruchomości :

Decyzja wójta (burmistrza, prezydenta miasta) ustal ająca wielkość opłaty adiacenckiej może być wydana tylko przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja zatwierdzająca podzi ał nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie sądu o podziale stało si ę prawomocne. Po upływi e tego 3-letniego terminu uprawnienie organu do wydania decyzji o ustaleniu op łaty adiacenckiej wygasa. Decyzja o ustaleniu op łaty adiacenckiej podlega zaskarżeni u do właściwego samorządowego kolegium odwoławczego. Opłata adiacencka może stanowić przeciwwagę dla wypłaty odszkodowań przez gminy z tytu łu przejęcia d ziałek gruntu pod drogi publiczne w trybie art. 98 u.g.n. Taki charakter opłaty adiacenckiej może zostać j uż uwzgl ędniony w uchwale określającej stawkę opłaty adiacenckiej poprzez zróżnicowa

• rolnej lub leśnej (wed ług ustal eń planu miejscowego, a w przypadku jego braku według sposobu wykorzystywania),

nie opłat w zal eżności od tego, czy podzi ał geodezyjny spowodował skutki ok reślone art. 98 ust. 1 u.g.n.

Specyfika wycen nieruchomości dla naliczania opłat adiacenckich J ednym z warunków naliczenia opłaty adiacenckiej jest wykazanie w operacie szacunkowym wzrostu wartości nieruchomości wskutek jej podz i ału geodezyjne go. Główne etapy procedury szacowania n i eruchomośc i dla tego celu przedstawia rysunek 2.

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 19

- - - - - - - · GOSPODARKA

N I ER UC HOMOŚC IAM I

Rys. 2. 1Ji> 1 identyfikacja nieruchomości jako przedmiotu wyceny

SCHEMAT

• • • •

PROCEDURY SZAC OWANIA N I ER UCH O MO ŚCI

2 identyfikacja prawa majątkowego do wyceny (t utaj - prawo wlasności gruntów)

DLA NALICZANIA OPŁAT

ADIACENCKICH

Zbieraj ąc dane o nieruchomości wycenianej oraz o nieruchomościach przyjmowanych do analizy rynku nieruchomości podobnych,

należy:

a)

3 określenie celu i zakresu wyceny

4 zebranie danych o nieruchomości oraz o rynku nieruchomości podobnych

5 opracowanie operatu szacunkowego z uwzględnieniem jego specyfiki

Operaty szacunkowe dla naliczania opłat adiacenckich mają swoją specyfikę, a ich wykonanie wymaga odpowiednio dużej staranności metodycznej i rachunkowej. W pierwszej fazie wyceny należy: a) zide ntyfikować nieruchomość jako przedmiot wyceny (z decyzji zatwierdzającej podzi ał ni eruchomości określić powierzchn ię

przed podziałem oraz li czbę i powierzchnie działek powstałych w wyniku podziału - dane potrzebne do określenia zakresu powierzchni przy tworzeniu 2 baz cen transakcyjnych nie ruchomości : przed podziałem (tzw. pól inwestycyjnych) i po podzi ałki

dziale (pod zabudowę mieszkan iową lub o innym przeznaczeniu), b) zidentyfikować prawa majątkowe (rzeczowe) do wyceny (tutaj prawo własności gruntów), c) okreś li ć cel wyceny (tutaj do naliczenia opłat adiacenckich z tytułu podzi ału nieruchomości),

d)

e)

określi ć zakres wyceny (tutaj dotyczy wyceny praw do gruntu bez części składo

wych gruntu), określić ewentualne warunki ograniczające (np. wpis ni eruchomości do rejestru zabytków).

2 o I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

określić

stan ewidencyjny ni eruchomości wycenianej (wg danych ewidencji gruntów i budynków - dane te powinny być zgod ne z danymi zawartymi na mapie podziału nieruchomości , stanowiącej załączni k

do decyzji

zatwierdzaj ącej podzi ał

nieru -

chomości),

b)

określić

stan prawny nieruchomości wycenianej (stan ujawniony w ks i ędze wieczystej),

c)

określ i ć

przeznaczenie nieruchomości (wg

aktualnie obowiązujących dokumentów planistycznych planowania miejscowego), d) zebrać dane transakcyjne o nieruchomościach podobnych (dane do utworzenia 2 baz - n i e ruchomości podobnych do nie ruchomości przed podziałem i nieruchomości

po podziale, w szczególnodotyczy to powierzchni działek w tych 2 bazach). Podstawami materialno-prawnymi do ści

wyceny są: a) Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomości ami, b) Rozporządzen ie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości

i sporządzenia operatu szacunkowego. Jako uzupełnienie (uszczegółowi eni e) tych przepisów traktowane są uregulowania zawarte w krajowych standardach wyceny podstawowych i notach, takich jak: a) KSWP 1 „Wartość rynkowa i wartość odtworzeniowa", b) KSWP 3 „Operat szacunkowy", c) Nota interpretacyjna NI 1 „Zastosowanie podejścia porównawczego w wycenie nieruchomości".

W źródłach danych merytorycznych w operacie szacunkowym wym i en i ć należy źród ła informacji, z których korzystano w trakcie dokonywanej wyceny:

GOS PODARKA N IE RU C H OMOŚC I AM I - - - - - - - - - -

a) o przedmiocie wyceny wg art. 155 ust. 1 ustawy u.g.n. (m.in. kataster nieruchomości , ewidencja sieci uzbrojenia terenu, ksi ęgi wieczyste, dokumenty planowania przestrzennego itp.), b) o rynku nieruchomości podobnych wykorzystywanych w analizie i charakterystyce tego rynku, w szczegól ności dotyczy to rejestru cen nieruchomości prowad zanych w katastrze nieruchomości, c) o innych źródłach informacji (np. mapach tematycznych). N ależy pami ętać, że w operacie szacunkowym dla określenia opłat adiacenckich z tytułu podzialu nieruchomości n al eży umieści ć nie jak w innych operatach 4, lecz 5 dat istotnych dla operatu: sporządzeni a operatu, określen ia wartości ni eruch omości, dokonania og l ędzin nieruchom ości, określenia stanu nieruchomości przed podziałem (data wydania decyzji zatwi erdzającej podział nieruchomości), określ eni a stanu nieruchomości po podziale (data, w której decyzja zatwi erdzaj ąca podzi ał stała si ę ostateczna). Opis stanu nieruchomości ©powinien zawi erać: określeni e stanu jej zagospodarowania, stanu prawnego, stanu techniczno-u żytkoweg o, stopi eń wyposażeni a w urzą dzenia infrastruktury technicznej, a także stan otoczenia nieru chomości , w tym wiel kość, charakter i stopień zurbanizowania miejscowości , w której nieru chom ość jest położona (art. 4 pkt 17 u.g.n.). Opis przeznaczenia wycenianej nieruchomości następ uj e w operacie szacunkowym wg zapisów planu miejscowego (art. 154 pkt 1 u.g.n.). W przypadku braku planu miejscowego przeznaczenie nieruchomości ustala s ię na podstawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W przypadku braku studium lub decyzji, o których mowa wyżej , uwzględ ni a się faktyczny sposób użytkowania ni e ruchom ości (art. 154 pkt 2 i 3 u.g.n.).

Analiza i charakterystyka rynku niepoprzedza w operacie szacunkowym określ eni e wartości nieruchomości . W analizie nal eży z i den tyfi kować rodzaj rynku nieruchomości podobnych, obszar rynku, z którego zebrane zostały transakcje, oraz okres, w k tórym wystąp i ły te transakcje (maksymalnie 2 lata przed d atą wyceny). Ponadto oczekiwane są inform acje o popycie i pod aży (w tym oferty), o potencjale rozwojowym oraz innych czynnikach ekonomicznych, które rzeczoznawca majątkowy uzna za istotne (wg Noty interpretacyjnej NI 1 „Zastosowanie podej ści a porównawczego w wycenie ni eru chom ości "). Przez nieruchomoś ci podobne © nal eży rozumieć ni eruchomości, które są porównywalne z n i eru ch omością stanowi ącą przedmiot wyceny ze wzgl ęd u na położenie , stan prawny, przeznaczenie, sposób korzystania oraz inne cechy wpływające na jej wartość (art. 4 pkt 16 u.g.n.). Po utworzeniu zbioru ni eruch om ości podobnych, o znanych cenach transakcyjnych i cechach rynkowych, nal eży wykon ać aktualizację cen transakcyjnych na datę wyceny oraz okreś li ć wpływ cech rynkowych (atrybutów) na zróżnicowanie cen transakcyjnych (poprzez wagi atrybutów). Nal e ży pami ętać, że specyfika opisywanej wyceny wymaga, aby sporząd zon e były dwa zbiory ni eruchom ości podobnych powierzchniowo: a) do nieruch om ości przed pod zi ałem, b) do ni eruchomości po podziale geodezyjnym. Wycenę nieruchomości (a właściwi e dwie rów n ol eg łe wyceny) wykon uje s i ę w podejściu porównawczym®, korzystając z metody porównywania parami albo z metody korygowania ceny średn iej. Artykuł 154 pkt 1 u.g.n. brzmi: „Wyboru właściwego podejścia oraz metody i techniki szacowania nieruchomości dokonuje rzeczoznawca maj ąt kowy, uwzgl ędniając cel wyceny, rodzaj i polożenie ni eruchomości , przeznaczenie w planie miejscowym, stan nieruchomości oraz dostępruchomości

© nieruchomości podobne

© o pis stanu nieruchomości

® podejście porównawcze

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 21

- - - - - - - · GOSPODARKA

N I ER UC HOMOŚC IAM I

ne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych". Dość często decyzje o ustaleniu opłat adiacenckich bywaj ą zaskarżane do właściwego samorządowego kolegium odwoławczego, a głównym argumentem jest kwestionowanie poprawności operatów szacunkowych. Z dwóch wymienionych metod wyceny łatwi ejsza do wyjaśnienia zainteresowanym stronom na posiedzeniach samorzą dowego kolegium odwoławczego jest metoda

0 kandydaci na rzeczoznawców

majątkowych

porównywania parami, korzystająca z porównania nieruchomości wycenianej z 3 nieruchomościam i podobnymi. Dlatego niek tóre gminy zlecając rzeczoznawcom majątkowym opracowanie operatów szacunkowych do opisywanego celu, oczekują zastosowania metody porównywania parami. Przewidując zarzuty o ni epoprawnośc i operatu szacunkowego i niejako broni ąc się przed nimi, wykonawcy powinni pamiętać m.in.

o tym, że : • operat szacunkowy powinien być opracowany w sposób sformalizowany, zgodnie z przepisami prawa zawartymi w Ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce ni eruchomościami oraz w Rozporządzen iu Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporzą dzenia operatu szacunkowego, • operat szacunkowy jako dokument, sporzą dzony z pełną starannością pod względem prawnym, metodycznym i rachunkowym oraz jako dzie ło skończone, powinien „broni ć się sam" - dzi ęki usystematyzowanym wyczerpującym informacjom napisanym poprawnym i komunikatywnym j ęzykiem powinien być zrozum i ały przez jego odbiorców, • opis stanu ni eruchomości powinien wynikać z zebranych dokumentów i oględzin nieruchomości, a ponadto być na tyle szczególewy, aby można było w dalszej części operatu poprawnie określić wartość nieruchomości poprzez porównanie z ni eruchomości am i podobnymi o znanych i opisanych cechach rynkowych i przytoczonych cenach transakcyjnych.

22

I

NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

Analiza wyników wycen dla opłat adiacenckich

nieruchomości

Stowarzyszenie Rzeczoznawców Majątko wych we Wrocławi u prowadzi dla kandydatów na rzeczoznawców majątkowych 0 praktyki zawodowe w zakresie wyceny ni eruchomości (15 różnych operatów wg tematyki określonej przepisami). Obecnie prowadzana jest j uż 1O. edycja tych praktyk. Autor artykułu od 2007 r. nadzoruje m .in. opracowanie przez praktykantów operatów szacunkowych nieruchomości gruntowych w celu naliczenia opłat adiacenckich [11]. W tabeli 1. umieszczono wyniki wycen ni eruchomości dla opłat adiacenckich z tytułu podzi ałów ni eruchomości zawarte w operatach szacunkowych opracowanych przez praktykantów. Przedstawione wyniki dotyczą nieruchom ości położonych na bardzo zróżn i cowa nych terenach zurbanizowanych (na tere nach zabudowanych wsi, małych m iast i miasta wojewódzkiego) o różnym stopniu wyposażenia terenu w urządzenia infrastruktury technicznej, o różnych powierzchniach działek przed podziałem i po podziale geodezyjnym. N ajwiększą powierzchnię 24 667 m2 miało „pole inwestycyjne" w Galewicach w gm in ie Żórawin a k . Wrocławi a, k tóre podzielono na 25 dz i ałe k o średni ch powierzchniach 987 m2 . Wartości jednostkowe wycenianych „pól inwestycyjnych" w latach 2007- 201 1 zawieraj ą się w przedziale 12,71-471,59 zł/m 2 (te maksymalne we Wrocławiu) , wartości jed nostkowe dzi ałek po podziale w p rzedziale 33 ,88-478,21 zł/m 2 . Obliczone wskażn i ki przyrostu wartości jednostkowych zawierają si ę w przedziale 1,014- 2,666. Najmniejszy przyrost wartości (1,4%) określono w obrę b ie Ołtaszyn we Wrocławi u p rzy podziale jedynie na 3 dzi ałki . Naj wi ększy przyrost (166,6%) określono w obrębi e Walany gmina Szczytna w Kotlinie Kłodzk i ej, gdzie na „polu inwestycyjnym" o powierzchni 18 551 m2 wydzielono 13 działek o średni ch powierzchniach 1427 m2 .

GOSPODARKA N IE RUCH OMOŚC IAM I - - - - - - - - - -

LP.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

POŁOŻENIE

WARTOŚĆ 1 M 2

WSKAŹNIK

PRZED PODZIAŁEM/PO PODZIALE [ZŁZA M 2 ]

WARTOŚCI 1 M2

DATA WYCENY [ROK.

NIERUCHOMOŚCI

POWIERZCHNIA PRZED

GRUNTOWEJ

PODZIAŁEM/PO

MIESIĄC]

[OBRĘB/GMINA]

PODZIALE (M 2)

07.11 08.02

Ślęza/Kobierzyce

5046/ 5 X 1009 3287/ 4 X 822 13 900/9 X 1544 18 951 /16 X 1184 14 002/13 X 1077 6446/ 6 X 107 4 4285/ 4 X 1071 4015/ 5 X 803 3539/ 5 X 708 2813/ 7 X 402 3505/3 x1 168 7769/ 7 x1 11O 2117/3 X 706 4621 /3 X 1540 21 700/14 X 1550 3002/ 2 X 1501 3690/3 X 1230

33,46/84,1o 59,02/95,02 18,28/ 25,93 65,64/1 33,06 126,76/193,86 630,40/690,32 98,39/1 58,97 85,38/1 58,86 11 6,34/1 79,02

64,13/89,59 36,05/ 45,86 80,22/147,64 82,44/ 159,59

1,840 1,936

5170/5 X 1034 1687/5 X 337 4170/5 X 834 43 21 /3 X 1440 1072/2 X 536 13057/1 3X1004 18551 /1 3X1427 24667/ 25 X987 8221 / 2 X411 0 6884/8 X860

36,04/ 40,80 89,05/ 116,00

1,1 32 1,303

190,96/ 244,03 471 ,59/ 478,21

1,278 1,014

50,00/ 63,80 46,46/ 56,90 12,71/33,88 140,00/ 193,00 129,96/ 150,81

1,276 1,225

08.07 08.08 08.08 08.08 09.04 09.04 09.04 09.04 09.04 09.07 09.10 09.10 09.11 10.01 10.01

Garncarska/Sobótka Dąbrowa/Wieluń

Kotowi ce/Święta Katarzyna Brzezia Łąka/Długołęka Oltaszyn/Wrocław Bielawa/Oleśnica Oleśni czka/Oleśnica Wi lczyce/Długołęka

Gubin/Gubin Rem i szów/Długołęka Wilczyce/Długołęka Oleśni ca/Oleśni ca

Stary Zdrój/Wałbrzych Jakubów/ Radwanice Lutynia/M i ękinia Lutyni a/M i ękinia

10.1o 10.1o 10.12

Bi ały Kościół/Strzel in

11 .01 11 .01 11 .04 11 .05 11 .08 11 .08 11 .08 11.1o 11 .11 11 .11

Ołtaszyn/Wrocław

Wołów/Wołów Widawa/Wrocław

Bystrzyca Górna/Świdni ca Gogolin/Gogolin Walany/Szczytna

Galewice/Żórawina Groblice/Siechnice Jędrzychów/Nysa Widawa/Wrocław Widawa/Wrocław Widawa/Wrocław

Wzrost wartości nieruchomości na Iokalnych rynkach zależy głównie od wieikości powierzchni nieruchomości , k tóra była przedmiotem podziału, jak również od wielkości powierzchni i liczby działek, które zostały wydzielone w ramach podziału, i od zmiennych relacji rynkowych między podażą a popytem. Przedstawione w tabeli 1. przykładowe wyniki wycen dla określ eni a opłat adiacenc-

4515/5 X903 4170/5 X834 2772/ 3 X924 kich z

PRZYROSTU

2,513 1,61o 1,418 2,027 1,529 1,095 1,616 1,861 1,539 1,144 1,720 1,596

39,50/ 45, 19 115,04/1 97,83 109,00/1 73,94 182,51 / 206,74

1,1 33 1,397 1,272

2,666 1,378 1,160 1,718

54, 10/ 92,95 201 ,99/ 221,46 1 72,00/ 216,00 169,09/ 217,02

tytułu podzi ału nieruchomości

nie pozwalają na uogólnienie bądź poszukiwania czynników ponadlokalnych wpływających na przyrost wartości. Należy pamiętać , że wyniki te uwzględniają jedynie uwarunkowania rynków lokalnych, a w szczególności relacje popytu i podaży zarówno na „pola inwestycyjne", jak i na działki powstałe po podziałach nieruchomości , docelowo przeznaczone i przygotowane do zabudowy.

1,096 1,256 1,283 .A Tab. 1. PRZYKŁADY

WYNIKÓW WYCEN NIE R UCHO MOŚCI DLA OPŁAT

ADIACENCKICH

(LATA 2007-2011) Źró dło: Opracowanie własne

w g danych

z operat ów prakt ykantów (11)

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 2 3

...... .„......

.i,' ~----)~:, Fot. o re.ms time..c:om

Badania p rzeprowadzone w roku 2000 w Olsztynie wskazały na wzrost wartości dzia-

Wrocławiu wynosił odpowiednio

łek

przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne średni o o 104%, mnożni k 2,04 [10].

wyniosły

odpowiednio: w 2009 r. 276 301 zł, w 2010 r. 178 741 zł, w 201 1 r. 240 158 zł i sta-

W gminie Kwidzyn w latach 2006- 2008 dla

nowiły

72

podzi ałów n i eruchomości

że średni

wzrost wartości

niósł jedynie

stwierdzono,

nieruchomości

6% [5].

Aspekt ekonomiczny związany ze wzrostem wskutek podzi ału wykorzys tany przy optymalizacji

struktury portfela inwestycyjnego land develo-

® pera [8] . Autor opisuje działania deweloperskie a nalizy rynku nieruchomości

Wpływy z opisywanych opiat adiacenckich

zaledwie 1- 2% dochodów rocznych

gminy Wrocław [7].

wy-

wartości nieruchomoś ci może być

3,8% i 1,0% [3].

Prognozowanie zmian wartości nieruchomości spowodowanych podziałami

Ze wzgl ędu na niewielkie niekiedy wzrosty wartości nieruchomości

wskutek ich

podzi ału

powodujące wzrost wartości od zakupu gruntu

podejmowane są analizy rynku nieruchomości ® mające na celu określenie opłacalności nalicza-

do sprzedaży j uż „przetworzonych" nierucho-

nia opłat z opisywanego tytulu.

mości

gruntowych nowym inwestorom.

Działa

Anal izą taką

dla warszawskiej dzielnicy

objęto

nia te obejmują: zmianę przeznaczenia gruntu, podział gruntu na działki pod zabudowę oraz

Mokotów

realizację

uzbrojenia technicznego terenu. Przy

analizy wyodrębniono 4 przedziały powierzch-

podziale ni eruchomości nal eży przewidzieć jednak pomniejszenie zysku land developera

ni nieruchomości: do 800 m2, 800- 1800 m 2 , 1800- 5000 m2, ponad 5000 m2 . Najwyższe

przez opisywane opłaty adiacenckie [7]. W latach 2009- 2011 wykonano we Wrodawiu 1228 podziałów nieruchomości; w odniesie-

ceny jednostkowe uzyskały grunty z przedziału do 800 m2, najniższe z przedziału 1800- 5000 m2. Wynika z tego, że samo kryterium wielkości

niu do 165 nieruchomości

działki

zaistniały

podstawy

115 transakcji zawartych od stycznia 2007 r. do połowy 2009 r. [4]. Oo

nie zawsze

przesądza

o skali zmiany

prawne do wszczęcia i prowadzenia postępo

wartości nieruchomości

wań w sprawie ustalenia i pobrania opłat adiacenckich. W opisywanych latach wydano 129

autorki podziały nieruchomości (na analizowanym rynku i w określ onym okresie) wpłynęły

decyzji administracyjnych, 106 decyzji

stało się

ostatecznymi. Wzrost wartości nieruchomości objętych opłatami adiacenckimi z tytułu podziału nieruchomości

we Wroctawiu w latach 2009-

na wzrost ich działek

z uwagi na uzyskanie

cieszących się najwi ęk

Szeroką analizę dotyczącą ustalania

zm ian

ruchomości

wanych

24 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

Według

szym popytem lub przy zapewnieniu wzrostu walorów inwestycyjnych nieruchomości.

- 2011 odnotowano w przedziale 2,0- 3,7% [7]. W latach 2007-2008 średni wzrost wartości niez tytułu podziału ni eruchomości we

wartości

o parametrach

po podziale.

wartości ni eruchomości

spowodo-

podz i ałam i opubli kowała

grupa

GOS PODA RK A N IERU CHOMOŚC I AM I

rzeczoznawców majątkowych z Lublina [2]. Do analizy tej wykorzystano 450 transakcji gruntów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne i położonych w Lublinie z okresu od dnia 1 stycznia 2006 r. do 31 stycznia 2011 r. Dokonano korekty cen transakcyjnych na skutek upływu czasu na poziom m i esiąca kwietnia 2011 r. Celem analizy było wyznaczenie wskaźnika wzrostu wartości ni eruchomości , przy którym kom-

opłaty z uwagi na koszt dotyczący tej procedury (dotyczy to nieruchomości gruntowych przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne). Naliczenie opłat adiacenckich dla nieruchomości o innym przeznaczeniu w Lublinie jest zdaniem autorów niezwykle trudne, a wręcz ni emożliwe. Oceniono, że możliwy do udowodnienia w procedurze wyceny nieruchomości wskaźni k wzrostu wartości na skutek dokonanego podzi ału może być okreś l ony

pensowana jest opłata adiacencka i koszty operatu szacunkowego. Z analizy zal eżności pomi ędzy stawką pro-

w przedziale od 5% do 9% [2]. N ajogólniej można zat em s twi erdzi ć , że poziom opłat adiacenckich, wynikaj ący ze wzrostu wartości nieruchomości na skutek podzi ałów nieruchomości , w znaczącym stopniu zależy od zmiennych w czasie relacji rynkowych między popytem a podażą na lokalnych rynkach ni eruch omości gruntowych i może być określ any jedynie poprzez bieżące

centową opłaty

adiacenckiej, powi erzchnią ni eruchomości , wartością jednostkową nieru chomości przed podziałem oraz wskaźni kiem wzrostu wartości potrzebnym do ustalenia opłaty adiacenckiej wynika, że określenie stawki opłaty adiacenckiej poniżej 10% może spowodować problem opłacal ności pobierania

analizy tych rynków.

•

dr inż. MARIAN KOWALCZYK - geodeta uprawniony i rzeczoznawca maj ątkowy oraz nauczyciel akademicki. Obecnie prowadzi wykłady i ćwiczeni a w Dol nośl ąski ej Szkole Wyższej we Wrocławiu na kierunku geodezja i kartografia. Literatura 1. Cymerman R., Kowalczyk C„ Telega T.Opłaty adiacenckie. Wydawnic two Educaterra. Wyd. 3. Olsztyn 2008. 2. Czajecki J„ Januszewski Z „ Zyga J . Opłata adiacencka - podział nieruchomo ści. Rzeczoznawca Majątkowy 201 1, nr 2(70), s. 23-33. 3. Heldak M., Stacherzak A. Opłaty adiacenckie z tytułu podziału nieruchomości na terenie miasta Wrocła wia. Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości. 2011, Volume 19, Number 4, s. 109-1 19. 4 . Jędrzejowska-Szmek D. Podział nieruchomości a zmiana wartości. Rzeczoznawca Majątkowy 2009, nr 4(64). 5. Juchniewicz K. Wzrost wartości nieruchomości na skutek podziałów nieruchomości lub budowy urzą dzeń infrastruk tury technicznej na przykładzie gminy Kwidzyn. Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego N ieruchomości 2011, Volume 19, Number 3, s. 134-145 . 6. Malina R„ Kowalczyk M. Geodezja katastralna. Procedury geodezyjne i p rawne. Przykłady operatów. Wyd. 2. Wyd awnictwo Gall. Katowice 2011, s. 728. 7. Kowalczyk M. Doradztwo w zakresie rynku nieruchomości dotyczące podziałów nierucl1omości. Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości 2012, Volume 20, Number 4, s. 213-222. 8. Szreder J . Op tymalizacja struktury portfela inwestycyjnego land dewelopera. Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości 2011, Volume 19, Number 1, s. 143-154. 9. Wolanin M. Podziały i scalenia nieruchomości. Wydawnictwo C.H. Beck. Warszawa 201 1. 1 O. Źróbek S„ Źróbek R„ Kuryj J. Gospodarka nierucl1omościami z komentarzem do wybranych procedur. Wyd. 2. Wydawnictwo Gall, Katowice 2012. 11. Operaty szacunkowe wyceny nierucl1omości do opłat adiacenckich z tytułu podziału nieruchomości opracowane przez kandydatów na rzeczoznawców majątkowych pod kierunkiem au tora artykułu w ramach prak tyk w Stowarzyszeniu Rzeczoznawców Majątkowych we Wrocławiu w latacl1 2007- 2012. Au torami operatów są: Biela D., Musiał G„ Kru piński P„ K rajcewicz A„ Bogus S„ Kamińska H„ Płóc ienniczak D., Danelczuk J., Krzysztoń G„ Kątnik J„ Pochybełko K„ Andrzejczuk M„ Wierciucl1 K„ Klimek J„ Warzecha S„ Fornal A„ Dachowski t ., Szymariska M „ Dziarska J„ Dobrowolska M „ Szpala B„ Karczewska G„ Knapa D., Strycharek M„ Froń K„ Pelczar B„ Basiak P., Kościńska A„ Opyc A „ Grela J.

NR 2/W R ZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 201 2 I 25

- - - - - - - · P RAWO D LA G EOD ET Y

„ „

ODPOWIEDZIALNOSC „ ZAWODOWA GEODETOW AUTOR: Adam Wójcik

Odpowiedzialność

polega na ponoszeniu ujemnych konsekwencji,

czyli zastosowaniu sankcji wobec określonego podmiotu, związanych

z zaistnieniem negatywnie ocenianego stanu rzeczy.

Geodeci, z racji wykonywania swojego zawodu , ponoszą różnego rodzaju

odpowiedzialno ś ć ,

Zgodnie z

obowiązującym i

ponoszona jest przed

® naruszenie przepisów art. 48 ustawy

© odpowiedzialność karna

w tym

przep isami

odpowiedzialność

Głównym Geodetą

Odpowiedzi alność prawna, czyli sankcje określ one prawem Do kategorii od powi ed zial ności prawnej z pewnością nal eży zaliczyć odpowiedzialność cywil ną
2 6 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

odpow i edzialność zawodową.

zawodowa

Kraju.

wyni kająca

z art. 227 ustawy Kodeks karny, niszczenia, uszkadzania, przesuwania, czynienia niewidocznymi lub fałszywe go wystawiania znaków granicznych. Ustawodawca dla tego prze stępstwa przewi dzi ał karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Przepis ten dotyczy ogółu osób (ustawodawca posługuje si ę okreś l en i em „kto"), jednak do osób potencjalnie narus zających ten przepis n ależy zaliczyć także geodetów. Wykonuj ący swój zawód geodeta podlega też odpowiedzi aln ości za pope łni on e przez siebie wykroczenia. Do wykroczeń zaliczyć należy w szczegól n ości naruszenie przepisów art. 48 ustawy ® Prawo geodezyjne i kartograficzne (PGiK), np. ni ezgłas zani e prac geodezyjnych i kartografi cznych czy też nieprzekazywanie wyników tych prac do Pań stwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego. dotycząca

Odpowiedzialność

dyscyplinarna ta polega na ponoszeniu konsekwencji za czyny naruszaj ące obowiąz ki służbowe . Jakkolwiek często w ustawach zwrot „od powie dzialność dyscyplinarna" odnosi si ę zarówno do odpowi edzialności pracewników (funkcjonariuszy publicznych), jak Odpowied zi alność

PRAWO DLA GEOD ET Y - - - - - - - ·

i osób wykonujących okreś lony zawód (odpowiedzi al ność zawodowa), to w przypadku

Prawo geodezyjne i kartografi czne i ponoszona jest przed Głównym Geodetą Kraju.

zawodu geodety ten rodzaj odpowiedzialności n ależy bezwzgl ędnie rozdzielić. O ile bowiem geodeta - związany ze swoim pracodawcą

Jej podstawą jest art. 46 ustawy PGiK© ,

©

stan owiący że:

ustawa PGiK

stosunkiem pracy - ponosi przed nim odpo-

, 1. Osobom, o których mowa w art. 42,

wi edzialność dyscypl i narną,

o tyle nie ponosi

które ze swojej winy naruszyły

w żadnym razie w tym zakresie odpowiedzial-

przepisy art. 42 ust. 3, można: 1) udzielić upomnienia;

n ości zawodowej©. Odpowiedzi alność dyscyplinarna może być

udzielić

2)

ponadto ponoszona przez członków pozarzą dowych organizacji społecznych lub przed samorządam i

zawodowymi. Przy tego rodzaju

odpowi edzialności

też możliwość obrońcy

rejestru osób posiadających uprawnienia zawodowe; 3)

- co do zasady - orzekają

sądy dyscyplinarne (sądy koleżeński e), wystę puje instytucja rzecznika dyscyplinarnego czy

ustanawiania przez obwinionego

(adwokata).

nagany z wpisem do centralnego

zawiesić

miesięcy do

jednego roku; zawiesić wykonywanie uprawnier1 zawodowych do czasu ponownego złożenia

egzaminu z wynikiem pozytywnym; 5) odebrać uprawnienia zawodowe

Odpowiedzialność Odpowi edzial ność

moralna i etyczna

z możliwością ubiegania się o ponowne

ta jest całkowicie poza-

ich uzyskanie po upływi e 3 lat od dnia

kodeksowa, a wi ęc nieuregulowana obowią

ich odebrania

zującym

'W sprawach wymienionych w ust. 1

prawem. Wyznaczana jest przez nor-

my moralne i etyczne obowiązuj ące w danym środowisku zawodowym. Wśród

a odpowiedzialność zawodowa

wykonywanie uprawnień

zawodowych na okres od 6 4)

odpowiedzialność dyscyplinarna

in nych rodzajów odpowied zial-

orzeka, w drodze decyzji, Główny Geodeta Kraju na wniosek wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego•.

noś ci wym i en i ć nal eży odpowi edzi aln ość adm i ni stracyj ną, pol egaj ącą

na nakładaniu przez organy administracji - w drodze wyda-

Analiza tego uregulowania prowadzi do ustalenia, że jedynym organem uprawnionym

nia decyzji - kar administracyjnych. Odpo-

do wnioskowania o nałożeni e kary z zakresu

wi edzialność tę mogą egzekwować organy w stosunku do osób (w tym do geodetów)

odpowiedzialności zawodowej jest wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficz-

np. naruszających przepisy w dziedzinie ochrony środowis ka. Całkowi cie odrębnym rodzajem odpowie-

nego ® (WINGiK).

dzi aln ości

jest odpowi edzialność polityczna,

sprowadzaj ąca się

w swej istocie do ewen-

tualnej utraty zajmowanego stanowiska. W p rzypadku zawodu geodety ten rodzaj odpowi edzi al ności dotyczy właściwi e wyłącznie

stanowiska Głównego Geodety Kraju.

® wojewódzki inspektor

Oznacza to, nie

może być

że wnioskodawcą

w

szczegól ności :

nadzoru geodezyjnego i kartograficznego

• sam Główny Geodeta Kraju; • geodeta powiatowy (starosta) czy też geodeta gminny (wój~ burmistrz lub prezydent miasta); • kierownik ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej; • właściciel, sąsiad

Odpowiedzialność

zawodowa geodetów - podstawy prawne W przypadku geodetów odpowiedzialzawodowa wynika z przepisów ustawy

albo inna osoba trzecia, w której przekonaniu geodeta uprawniony naruszył obowiązujące

przepisy prawa

w dziedzinie geodezji i kartografii.

ność

NR 2/WRZESIEŃ- PAŹDZIERNIK 2012 I 27

PRAWO DLA GEO D ET Y

Terytorialny charakter dzi ałania poszczególnych wojewódzkich inspektorów nadzoru determinuje możliwość wnioskowania o ukaranie w zwi ązku z wykonywaniem przez geodetę samodzielnych funkcji z zakresu geodezji i kartografii właśni e na terenie danego (konkretnego) województwa.

CD geodeci z uprawnieniami

Zakres podmiotowy odpowiedzialności zawodowej geodetów Zakres ten został numeratywnie określony w art. 42 ust. 2 ustawy PGiK i dotyczy wyłącz nie geodetów mających uprawnienia zawodowe, wykonuj ących samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii.

zawodowymi

,Art. 42 ust. 2. Przez wykonywanie samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii rozumie si ę: 1) kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi, podlegaj ącymi zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, oraz sprawowanie nad nimi bezpośredniego

® Główny Geodeta

Kraju

nadzoru; 2) wykonywanie czynności rzeczoznawcy z zakresu prac geodezyjnych i kartograficznych, podlegających zgloszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego; 3) pelnienie funkcji inspektora nadzoru z zakresu geodezji i kartografii; 4) wykonywanie czynności technicznych i administracyjnych związanych z rozgraniczaniem nieruchomości; 5) wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbędnych do dokonywania wpisów w księgach wieczystych oraz prac, w wyniku których mogłoby n astąpi ć zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego".

® postępowanieadministracyjne

Z powyższego uregulowania prawnego jednoznacznie wynika, że odpowiedzialności zawodowej nie ponoszą:

2 8 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

• geodeci wykonujący swój zawód, ale którzy nie uzyskali uprawn i eń zawodowych; • geodeci, którzy co prawda uzyskali uprawnienia, ale nie wykonują samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii, tj. o których mowa w art. 42 ust. 2 ustawy PGiK. Należy tu jednocześnie zauważyć, że nawet ustawowy wymóg posiadania uprawnień zawodowych do zajmowania określonego stanowiska nie jest tożsamy z pełnieniem samodzielnej funkcji w rozumieniu art. 42 ust. 2 ustawy. Z kolei z przepisu art. 47 ustawy PGiK wynika, że jeżel i przy wykonywaniu funkcji biegłych sądowych jest ni ezbędne prowadzenie prac geodezyjnych i kartograficznych podlegających obowiązkowi zgłoszenia do państwowego zasobu geodezyjnego i kartografi cznego, osoby wykonujące te prace powinny posiadać uprawnienia zawodowe zgodnie z przepisami ustawy. Jako przykład można wskazać orzeczenie WSA w Warszawie w wyroku z dnia 14 stycznia 2009 r. sygn. IV SA/Wa 1776/08, w którym stwi erdził, że:

,Osoba posiadaj ąca uprawnienia w dziedzinie geodezji i kartografii, która sporządza jako bi egły sądowy opi nię, nie może ponosić odpowiedzialności zawodowej za nierzetelne sporządzenie takiej opinii. Może to być natomiast pods tawą do zwolnienia tej osoby z funkcji biegłego przez prezesa sąd u okręgowego". Postępowanie

Jedynym organem uprawnionym do wszczynania i prowadzenia tego postępowania jest Główny Geodeta Kraju®, przy czym każdora zowo organem wnioskującym o jego wszczęcie jest właściwy wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego. Postępowanie z zakresu odpowiedzial ności zawodowej geodetów uprawnionych jest postę powaniem administracyjnym®, w związku z czym w takim postępowaniu pełne zastosowanie mają przepisy ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Oznacza to w szczególności, że:

PRAWO DLA GEOD ET Y - - - - - - - ·

1. Geodeta uprawniony, jako strona postępowania

Art. 77 § 1. Organ administracji publicznej jes t obowiązany

administracyjnego,

w sposób wyczerpujący zebrać

winien być zawiadomiony o jego

i rozpatrzyć cały materiał dowodowy".

wszczęciu

5 . Geodeta m a prawo wnioskować

(art. 61 § 4).

2. Geodeta ma prawo brać czynny udział

o przeprowadzenie n iezbędnych dowodów.

w postępowaniu .

„Ar t. 75 § 1. Jako dowód należy dopuścić

„Art. 1O § 1. Organy administracji publicznej

wszys tko, co może przyczynić się

obowiązane są zapewnić stronom

do wyjaśn i enia sprawy, a nie jest sprzeczne

udział

czynny

w każdym stadium postępowania,

a przed wydaniem decyzji umożliwić im

z prawem . W szczególności dowodem m ogą być

dokumenty, zeznania świadków,

wypowiedzenie się co do zebranych dowodów

opinie biegłych oraz oględziny.

i materiałów oraz zgłoszonych żądań".

Ar t. 78 § 1. Żądani e strony dotyczące

3. Geodeta ma prawo do uzyskania wszelkich

przeprowadzenia dowodu n ależy uwzgl ęd nić,

in form acji dotyczących postępowania.

j eżel i

przedmiotem dowodu jest okoliczność

,Art. 9. Organy administracji publicznej są

mająca

obowiązane do należytego i wyczerpującego

Art. 79 § 1. Strona powinna być zawiadomiona

znaczenie dla sprawy.

informowania stron o okolicznościach

o miejscu i terminie przeprowadzenia

faktycznych i prawnych, które mogą mieć

dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin

wpływ na ustalenie

przynajmniej na siedem d ni przed termi nem.

będących

ich praw i obowiązków

przedmiotem postępowania

§ 2. Strona ma prawo

brać udział

administracyjnego. Organy czuwają nad

w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać

tym, aby strony i inne osoby uczestniczące

py tania świadkom, bi egłym i stronom oraz

w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu

składać wyjaśni enia•.

nieznajomości

6 . Geodeta ma prawo do żądania wyłączenia

prawa i w tym celu udzielają im

niezbędnych wyjaśnień

i wskazówek.

z udziału w postępowaniu pracownika organu

Art. 73 § 1. Strona ma prawo wgląd u w akta

administracji publicznej, jeżeli zachodzą

sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii

przesłanki określone

lub odpisów. Prawo to przysługuj e również

postępowania

po zakor'lczeniu postępowania.

7. Od decyzji orzekającej o ukaraniu

§ 2. Strona może

geodeta ma prawo zwrócić s i ę do GGK,

żądać

uwierzytelnienia

w art. 24 Kodeksu

administracyjnego (k.p.a.).

odpisów lub kopii akt sprawy, lub wydania

jako centralnego organu administracj i

jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów,

rządowej,

o ile jest to uzasadnione ważnym interesem

rozpatrzenie sprawy (art. 127 § 3 k .p .a .),

strony•.

a w przypadku jego ni euwzględni enia

z w nioski em o ponowne

4. Geodeta m a prawo żądać, aby wszelkie

- złożyć skargę do Wojewódzkiego Sąd u

okoli czności

Ad ministracyjnego w Warszawie.

faktyczne sprawy były rzetelnie

wyjaś nione .

„Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej s toją na s traży praworządności,

z urzęd u lub na wniosek

stron podejm uj ą wszelkie czynności niezbędne

do dokładnego wyjaśnienia stanu

faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając

na wzg l ędzie interes społeczny

i słuszny interes obywateli.

Nal eży zauważyć, że organ wn i oskuj ący o ukaranie (WINGiK) nie ma prawnego obowiązku formalnego wszczynania postę powania administracyjnego i jego prowadzenia w rygorach określ onych w k.p.a. © Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 listopada 201 O r. sygn. akt IV SA/Wa 1755/ 10 s twi erdzi ł bowiem, że:

© Kodeks postępowania

administracyjnego

NR 2/WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK 2012 I 29

PRAWO DLA GEODET Y

„(...) organ ten - w

związku

z art.

46 ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne - jedynie wnioskuje o nałożeni e kary dyscyplinarnej, o której orzeka Główny Geodeta Kraju. Skoro zaś kara

Dyskusyjne jest ponadto, czy j akąkolwi ek od-

orzekana jest w drodze decyzji, to znaczy,

powiedzi alność zawodową ponoszą geodeci

że postępowanie

upoważnieni

o jej wydanie wszczynane

jest dopiero przez Głównego Geodetę Kraju. Jakkolwiek więc, przed

złożeniem

wniosku,

wojewódzki inspektor powinien przeprowadzić

® zawocbwageodetów

troli dokumentacji technicznej, wnioskowanej o przyjęcie jej do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartografi cznego.

ustaleniu

Ustawa PGiK - w zakresie odpowiedzialności

zasadności wnioskowania o nałożenie kary

dyscyplinarnej na uprawnionego geodetę, o tyle

zawodowej geodetów® - nie przewiduje ani instytucji przedawnienia ścigania, ani przedaw-

samo postępowanie o wydanie w tym przed-

nienia karalności. Pierwsza z nich

miocie decyzji wszczyna Główny Geodeta Kraju,

po jakim nie wszczyna się postępowania, natomiast druga - ustawowy termin odstąpienia od

postępowanie wyjaśniające służące

odpowiedzialność

do dokonywania obligatoryjnej kon-

i dopiero w tym postępowaniu dokonuje się oceny wszystkich dowodów i dokumentów, i w miarę potrzeby uzupełnia się to postępowanie o kolejne dowody i dokumenty dla zachowania wymogów określonych

w art. 7 i w art. 77 § 1 k.p.a„ alby

w wydanej decyzji -

podejmując stosowne

strzygnięcie - uzasadnić je

roz-

z odniesieniem się

do wszystkich zarzutów i wniosków zgłasza nych przez stronę postępowania''.

określa okres,

wymierzenia kary (po wszczęciu postępowania i ustaleniu winy). Z uwagi na fakt, że nawet najci ęższe przestępstwa ulegają przedawnieniu, obecne uregulowania w tym zakresie należy uznać

za całkowicie nieadekwatne.

Z kolei przyjęcie do

Państwowego

Zasobu

Geodezyjnego i Kartograficznego geodezyjnej dokumentacji technicznej skutkuje domniemaniem

prawidłowości

jej wykonania, w tym

Odpowiedzialność

zawodowa w praktyce Geodeci uprawnieni, chyba jako jedyna gru-

zgodności z obowiązującymi przepisami prawa i standardami technicznymi. Jednakże praktyka

pa zawodowa, pod legają odpowiedzialności zawodowej ponoszonej przed organem ad-

stosowana przez organy wnioskujące o ukaranie, jak też organu orzekającego wskazuje, że całko-

ministracji

rządowej .

właściwym

Sprawowanie pieczy nad

wykonywaniem danego zawodu,

witą winę za sporządzenie i przyjęcie

do zasobu

wadliwej dokumentacji geodezyjnej przypisuje

zgodnie z art. 17 Konstytucji, winno być bowiem wyłączną kompetencją samorządów zawodo-

pracy, podczas gdy włączenie jej do zasobu nie jest możliwe bez uprzedniej

wych. Z tego też powodu,

„akceptacji" przez osoby dokonujące obligato-

wołania samorządu

i pozbawianie l eżeć

właśnie

do czasu po-

zawodowego, zawieszanie zawodowych winno

uprawnień

sądów

się wykonawcy tej

ryjnej kontroli. Problematyka

odpowi edzi alności

zawo-

a nie jakiegokolwiek organu administracji. Odpowiedzialność zawodową - w obecnym

dowej geodetów uprawnionych opiera si ę na przepisach Prawa geodezyjnego i kartograficznego - w zasadzie niezmiennych od

porządku

ki lkudziesi ęciu

w kompetencji

powszechnych,

prawnym - ponosi wyłączni e

mała

grupa osób wykonujących zawód geodety, a nie wszyscy geodeci. Zawężenie podmiotowe, tj. do osób sprawujących samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii, powodu je, że uregulowaniem tym nie jest objęty sam Główny Geodeta Kraju, wojewódzcy inspekto-

lat. I choć przepisy te przewi-

duj ą jedynie na okres przejściowy nadawa-

nie uprawni eń zawodowych (ich zawieszanie i odbieranie) przez organ administracji, to stan ten trwa nadal. I nic nie wskazuje, zwłaszcza w dobie zapowiadanej deregulacji zawodów, którą obj ęty jest też zawód geodety, że ten

rzy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego,

stan tymczasowości w najbliższym okresie

geodeci powiatowi czy też geodeci gminni.

zostanie zmieniony.

ADAM WÓJCIK - członek zarządu Polskiego Towarzystwa Geodezyjnego.

3 o I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

•

Technologia RTK ma szerokie zastosowanie w pracach geodezyjnych , szczególnie

zaś

w pracach

związanych

z modernizacją i budową dróg. omiary techniką RTK (!) (Real Time Kinematic) są stosowane m.in. przy: 1) odszukiwaniu punktów osnów geodezyjnych, 2) pracach inżynieryj nych, 3) inwentaryzacji osnów geodezyjnych, 4) pomiarach sytuacyj no-wysokości owych , 5) zakładani u osnów pomiarowych, 6) rozgraniczeniach, 7) ustalaniu granic i 8) pracach inwentaryzacyjnych urządzeń inżyni erskich.

P

WYMAGANIA

SPRZĘTOWE

AUTOR: J acek Lamparski

W zal eżności od rodzaju wykonywanej przez geodetę pracy tworzony jest odpowiedni operat z pomiaru RTK i jego opracowania.

CD pomiar techniką RTK

Pomiary RTK z wykorzystaniem poprawek ze stacji referencyjnych ASG-EUPOS Do rejestracji danych i wyznaczenia współ oraz warunki przedstawione w tabeli 1. rzędnych n iezbędne są urządzeni a

WARUNKI POMIARU

odbiorniki dwuczęstotl iwościowe

GPS

lub dodatkowo odbieraj ące sygnały satelitów GLONASS, maj ące możl iwość pomiaru w czasie rzeczywistym, tzw. RTK

- wymóg bezpośredni ego dotarcia sygnałów z co najmniej 5 satelitów do odbiorników, co w miejscach o złej widoczności nieba może skutecznie og raniczyć obszary pomiaru, szczególnie w terenach zurbanizowanych czy zadrzewionych , - konieczność definicji parametrów transformacji współrzędnych geocentrycznych (w układzi e WGS84) do układu obowi ązującego na danym terenie

I WARUNKI KONIECZNE DO POMIARÓW ATK

NR 2/WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK 2012 I 31

DOKU MEN TACJA T ECH N ICZNA

® uklad ETRF89, układ . 2000·

© własna s tacja referencyjna

®

Pomiary za pom ocą odbiornika GPS powinny rozpocząć się na punkcie o okreś l o nych wcześniej dokładnych współrzędnych 8 , L, h w układzi e ETRF89 ® (WGS84) lub x, y w układzie „2000''. Pomiar na każdym punkcie nal eży wykonać kilkakrotnie (bez uśrednian ia wyników - błąd jednego z wyznaczeń znie kształca wynik końcowy!). Nal eży pamiętać o zapisie wszystkich pomierzonych wielkości. Pomiar wszystkieh punktów - zarówno wytyczonych, jak i istniejących - n ależy powtórzyć po pewnym czasie (co najmniej 60 min). Ze wzg l ęd u na możli wość wys tąpi eni a błędów w osnowach ni ższych klas (w okolicy pomiaru) nal eży odszukać wszystkie istniejące punkty i ponownie je pomierzyć. W przypadku koni eczności wyznaczenia wysokości norm alnych nowych punktów wymaga s i ę d okonania pom iaru na reperach lub punktach pomocniczych o wysokościach przeniesionych z reperów (dogodnych do pomiaru satelitarnego). Punkty nawiązani a winny być usytuowane równomiernie wokół obszaru, na którym znajduj ą się nowe punkty.

pomiary kontrolne

Zawsze wymagane jest przeprowadzenie transformacji od u kładu wysokości elipsoidalnych do układu wysokości normalnych! Aby uzyskać prawidłowe i dokładne wysokości normalne, należy wyznaczyć w pomiarze prawi d łowe i dokładne wysokości elipsoidalne! Nal eży pomi erzyć wszystkie punkty w obszarze objętym nowym pomiarem, aby określić, czy ich współrzędne są prawidłowe (za-

Pomiar RTK z zastosowaniem stacji referencyjnej

Przy zastosowaniu własnej stacji referencyjnej obowi ązuj ą te same zasady pomiaru co w metodzie wykorzystującej stacje referencyjne ASG -EUPOS. Różni ca w pomiarach polega tylko na wyborze punktu odpow iedniego d o przyj ęcia jako włas na stacja referencyjna© . Punkt ten powinien spe łni ać n astępujące kryteria: 1) mieć dobrą stabilizację (może to być podcentr punktu I klasy lub znak punktu POLREF), 2) m i eć dokładn i e okreś l one współrzęd ne w układzi e „ 2000" lub w układzi e 8, L, h ETRF89, 3) m ieć dokład nie określoną wysokość zarówno el ipsoidalną, jak i normalną. Pomiary powinny odbywać się przy przyję ciu zasad podobnych jak w pomiarach z wykorzystaniem stacji ASG-EUPOS. Dodatkowo należy pamiętać o ograniczonym zasi ęgu działani a radiomodemu stacji referencyjnej oraz o konieczności wykonania pomiarów kontrolnych ® na co najmniej jednym punkcie kontrolnym mającym współrzędne tak samo dokładni e określone jak punkt stacji bazowej.

Operat z pomiaru RTK Doku mentację tech niczną z wykonanych prac n ależy przekazać zgodnie z ustaleniami Instrukcji Technicznej „0-3" - Zasady kom pletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.

Dodatkowo nal eży dołączyć: a) sprawozdanie techniczne z podaniem: - producenta, rodzaju, typu i modelu od-

pewni ają wym aganą dokładność) .

®

Analizę dokładności

analiza dokladności

można przeprowadzić

mierzonych punktów

mierzonych punktów ® na miejscu pomiaru lub

-

po pomiarze. Należy wcześni ej przygotować sobie odpowiednie dane - są to współrzęd ne w układzie „2000" lub 8, L, h w u kładzie ETRF89. Współrzędne te m ożna przel iczyć

-

z u kładu ,.1965" (występują n ajczęściej) , pamiętając o uwzględnieniu w przeliczeniach dystorsji układu „1965".

32 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

własnej

-

biornika (odbiorników) oraz anteny (anten), przydzielonej nazwy użytkownika dostępu do serwisu ASG-EUPOS, daty wykonania pomiarów, czasu obserwacji satelitarnych i interwału rejestracji danych, rodzaju oprogramowania użytego w obliczeniach, rodzaju i formatu wykorzystanych korekt w metodzie RTK,

DOK UM ENTAC JA T ECHN ICZNA - - - - - - - ·

współ

Wykorzystanie wsp ółczesnej technologii pomiarów satelitarnych pozwala na szyb-

- przebiegu przeprowadzonej tran sformacji

kie i dokładne wyznaczenie współrzędnych znaków poziomej osnowy geodezyjnej oraz

- sposobu obliczenia ostatecznych rzędnych,

w raz z danymi przej ści owymi , - analizy otrzymanych dokładności transformacji i

d okładności

ostatecznych współ

rzędnych;

znaków granicznych zarówno i stniej ących , jak i wyznaczanych. Należy pam i ętać jednak o tym,

że współrzędne są określane

w sto-

b) szkic przeglądowy lokalizacji pomiaru sporządzony w skali z zaznaczeniem położen ia

sunku do „bezbłędnych" współrzędnych stacji referencyjnych. Określone techniką satelitarną

punktów kontrolnych oraz punktów dostoso-

współrzędne są najczęściej

wania układów współrzędnych (transformacji); c) wykaz współrzędnych katalogowych punk-

zapisane są w katalogach lub operatach danego p omiaru . W szczególności dotyczy to

tów kontrolnych oraz różni c tych

współrzęd nych

współrzęd -

nych wynikaj ących z pomiaru; d) wykaz wszys tk ich pomierzonych rzędnych

osnów

inne

ni ższych

niż

te, które

klas i osnów

pomiarowych. współ

Uwzględniając wymienione wyżej zarządzenie

oraz zestawienie różnic dla kilkakrot-

oraz mając na uwadze wysoką jakość wykonanej pracy geodezyjnej, należy przeprowadzić nastę

nych pomiarów każdego punktu (co najmniej 3 pomiary); e) raport z pomiaru i obliczeń instrumentu

pujące działania:

(oprogramowanie producenta).

liwie największej liczby punktów osnowy położo

Wskazówki dotyczące pomiaru i określania ws półrzędnych znaków granicznych (wznawianych i wyznaczanych) G łówny Urząd

Geodezji i Kartografii przy-

1) wykonać

techniką satelitarną

pomiar moż

nych w okolicy danego pomiaru, 2) wykonać transformację współrzędnych punktów wyznaczanych na podstawie odpowiedniej liczby punktów łącznych, których współ rzędne obliczone są zarówno na podstawie po-

w znow ienia znaku

miarów pierwotnych, jak i pomiarów wykonanych aktualnie, traktując układ współrzędnych pomia-

granicznego lub wyznaczenie punktu granicznego® , prowadzone w trybie art. 39 ustawy

ru pierwotnego jako układ pierwotny, zaś układ współrzędnych aktualny jako układ wtórny,

z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne

3) dla uściślenia położenia wznawianego zna-

i kartografi czne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 z póżn. zm .), m ają na celu odtworzenie

ku lub wyznaczanego punktu wykorzystać wszelkie miary kontrolne i opisy topograficzne zawarte

pomina,

że: „czynnoś ci

na gruncie

p ołożenia

tego znaku lub punk-

tu na podstaw ie dokumentacji określającej jego pierwotne ustalone położenie . W świetle ww. przepisu prawa należy przyjąć, że punkt graniczny jest wyznaczony z nal eżytą starannością, zgodnie z zasadami ws półczesnej w ied zy technicznej i obowiązującym i prze-

pisami, j eżeli

czynności

wyznaczenia

zostały

® wznowienie znaku g ranicznego, wyznaczenie punktu granicznego

na szkicach polowych pomiaru pierwotnego, 4) wykonać transformaqę od

układu

pierwot-

nego do układu wtórnego na podstawie pomiaru jak największej liczby punktów (najmniej 4), przy czym ich rozmieszczenie winno

być

zgodne

z wymogami prawid łowej transformacji mierzonych punktów), 5) przed

przystąpieniem

(wokół

do zasadniczego po-

wykonane o te same punkty poziom ej osnowy geodezyjnej, która wykorzystana była do

miaru, na podstawie dostępnych współrzęd nych osnowy i znaków granicznych, odszukać istnieją

pomiaru pierwotnego, oraz przy wykorzysta-

ce fizycznie znaki - tyczenie

niu danych obserwacyjnych, pozyskanych w czasie pomiaru pierwotnego, w tym danych

doskonale się do tego nadaje. Należy zwróci ć uwagę na fakt, że informa-

kontrolnych".

cje zawarte na mapie zasadniczej lub ewi-

metodą satelitarną

NR 2/WRZESIEŃ- PAŹDZIERNIK 2012 I 33

DOKUME NTACJA T ECHN ICZN A

Fot. 1. •

ZESTAW GPS TOTAL STATION TRIMBLE S6 ORAZ WSPÓŁPRACUJĄCY

Po zakończeniu czynności związanych ze wznowieniem lub założeniem nowych znaków granicznych w każdym przypadku powinien być wykonany ponowny pomiar wszystkich punktów. Jest to zgodne z wymogami dotyczącymi przeprowadzania pomiarów satelitarnych (ponowny pomiar po upływie co najmniej 60 min!).

Z NIM TRIMBLE

bezpośrednio

5800 li

Jeżeli spełnione zostały wszystkie

® kompletowanie operatu

0 jakość osnów geodezyjnych

dencyjnej mogą być b łędne . Wyn ikaj ą one w wielu przypadkach z różnej jakości osnów geodezyjnych 0 wykonywanych w różnych okresach, w których stosowano różne kryteria dopuszczalnych to

koni eczność

dury

dokładności .

wymagania,

można przystąpić do kompletowania operatu ® . Jego zawartość jest uzależniona od charakte-

ru wykonywanej pracy. W niniejszym artykule przedstawiono te fragmenty operatów, które dotyczą obliczenia współrzędnych, ni ezbęd

Potwierdza

nych do realizacji konkretnego zadania. Nie

przeprowadzenia ww. proce-

przedstawiono tu natomiast wyników konkret-

dotyczącej

wykonania odpowiednich

pomiarów sprawdzaj ących jakość istn iejącej osnowy. Obliczone na podstawie nowego pomiaru

nych zadań, takich jak szkice realizacyjne, mapy sytuacyjno-wysokościowe , szkice graniczne, szkice osnowy itp. W iadom o , że kontroler

współprac uj ący

także mały,

współrzęd ne punktu granicznego ujawnia się w bazie danych ewidencyjnych, w miejsce wspól-

wiednio oprogramowany komputer,

rzędnych

cy

dotychczasowych, jeżeli różnica I prze-

kracza wartość ól~ 0,5 m, przy czym ól = -..fax2 + óy2 oraz óH ~ 0 ,07 m

(0,02 m dla elementów naziemnych uzbrojenia terenu i punktów osnowy wysokościowej).

3 4 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

z odbiornikiem GPS to różne

zadania geodezyjne. W

odpo-

realizują

zależności

od producenta zestawu RTK i stnieją różne formy sprawozdań - operatów. Każda firma w oprogramowaniu kontrolera ma opracowaną nieco i n ną postać raportu. Dla przykładu podano raport z zestawu firmy Trimble G PS

Total Station (zdj. 1„ tab. 2.- 6.).

DOK UM ENTACJA T ECH NICZNA

'f" Tab. 2. RAPORT Z OBLICZENIA WSPÓŁRZĘDNYCH PŁASKICH X, Y NA PODSTAWIE POMIERZONYCH WSPÓŁRZĘDNYCH SATELITARNYCH Z POMIARU

METODĄ

ATK, WYPROWADZONY Z REJESTRATORA TRIMBLE TSC 2

Raport Pomiarowy Nazwa pliku .Job .Jednostki kąta

Wersja Jednostk i ciśnien ia

sytwys dp pd Sto1rnie

12.44 hPa

Jednostk i od ległości Jednostk i Temperatury

Metry Celsjusza

Sy!lt('m w~pć1lrz~dnycb

Syst em współrzęd nych

(Plik)

Str efa

Ukł.

odn.

Od,nnrow11nic

Odwzorowanie B punktu głównego L punktu głównego X punktu głównego Y punktu głównego Skala Azymut od południa (wspołrz.) Współrz. ukł. prostok. Elipsoida U kład

Jcokalny Tra ndormuja

ITyp

I Ukł. prostok

~.-------------~----------------------------------~

układu

odnil'sil'nia

7-para metrowa 6378137.000 298.257223 - 0' 00'00.3587" - 0' 00'00.0528" 0' 0000.8435" - 33.430 146.575 76.287 0.84077pp m

Typ Półoś większa Spłaszczenie

Obrót dookoła X

Obrót dookola Y Obrót dookoła Z Przesunięcie X Przesunięcie Y Przesunięcie Z Skala Wyrównanie pcn:iumc

X punktu Y punktu

głównego głównego

Przesunięcie Przesunięcie

na Północ na Wschód

Skręceni e Wyrówna nil' pionowe

Ukł. odn. 53' 00'07.00000 'N 2 1' 30' 10.00000"E 5806000.000 4603000.000 0.99980000 Nie Na Półn. i Wsch. X i Y zwiększają się Półoś większa : 6378245.000 Spłaszczen ie: 298.30000000

Współczynnik

skali

X punktu głównego Y punktu głównego Pochylenie na Półn oc Pochylenie na Wschód Stał a

Plik geoidy

5898833 .311 4554822.501 - 0.051 0.123 0' 00 '00.59 11 " 0.99999208 5898023.242 4557666.280 - 0.000006 - 0.000004 - 0.0 12 WARM -M AZ_GEO

Za r cjc!;trnwanc dane p11lc1wl'

Poprawki atmoi;fcrynnc

Azymut od poludnia (wspólrz.) Odleglości

Nie Ukl. prostok.

Wspó lrz. ukl. prosto k. Wy równanie Neighborhood

Na

Półn.

i \\fsch. X i Y zwięks zają się

Dek linacja magnetyczna

Wył

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 35

DOKU MENTACJA T ECHN ICZN A

T Tab. 3. RAPORT Z WPASOWANIA

UKŁADU

SATELITARNEGO W

UKŁAD

„1965" (STREFA 2)

Raport z wpasowania układu WGS-84 w układ „1965" Producent, mode l odbiorn ika i numer seryjny odbiorn ika:

T rimble, 5800 U, 48171 5 1658

Producent i model anteny:

Wykorzystan ie systemu ASG -EUPOS:

T ak

dostępowego

b986

Typ wykorzystanych poprawek:

NAWGEO_VR S_3_ 1

Wykorzystany strumień poprawek systemu ASG -EUPOS:

RTCM 3.1

Adres IP:, Port IP:

bttp://91 .198.76.2: 8080

Zapis surowych obserwacji:

Nie

Maska elewacji odbiorn ika ruchomego:

10

Maska PDOP odb iornika ruchomego

6

Data pierwszego zmierzonego punktu:

16 września 201 O

Data ostatniego zmierzonego punktu

16

Nazwa

T rimbl e R8/5800/SPS78x lnternał

użytkow ni ka

do system u ASG-EUPOS:

września

2010

Dodatkowe informacje:

Parametry odwzorowania: Kraj Uk lad/strefa Elipso ida odniesienia Duża półoś eli psoidy Splaszczenie elipso idy Tvo odwzorowan ia Równoleżn ik osiowy Południk osiowy Pun kt główny X Pun kt głównv Y Skala w punkcie głównym Azymut Orientacja siatk i Transformacja wysokościowa Model Geoidy

Po lska Układ lokalny zdefin iowany na punktach kalibracji Krasowski I 940 6378245 0.00335232986926 Podwójne stereograficzne 53.OO19444444 21.5027777778 5806000 4603000 0.9998 Na północ Rosnąca pólnoc-wschód Geo ida + olaszczyzna pochylona WARM-MAZ GEO

Punkty kalibracji: Punkt w 150 300 303 6 15 6 17 4345 8071 7923 7645

układzie

lokalnym

Punkt GPS 150-!!DS 300-i!DS 303-LrnS 615-!.'DS 617-l!DS AU-4345 GPS2 807 1 GPS 7923 GPS 7645P GPS

3 6 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

Użycie

20 20 20 20 20 ID ID ID ID

dHD 0.035 0.028 0.020 0.027 0.020

dVD

0.001 O.OOO O.OOO - 0.001

DOK UM ENTAC JA T ECHNICZNA

'f' Tab.4. RAPORT Z WYNIKÓW POMIARÓW PUNKTÓW KONTROLNYCH

Transformacja pozioma: Typ transformacj i 7-oarametrowa

X punktu

Y punktu

Przesunięcie

głównego

głównego

północ

5898833.311

4554822.50 I

-0.051

Transformac·a w X unktu łówne o 5898023.242

Przesunięcie

na

na

wschód 0.123

Skręcenie

Skala

0.000 18

0.999992

sokościowa:

Y unktu łówne o 4557666.280

Poch lenie na Północ 0.000014

Poch lenie na Wschód - 0.0000 18

Odst 1.046

' k ont ro Inyc h - rozmce: Tb a eIa pun ktow Numer punktu 1006 1006 1005 1004 IOO I

Data i godzina pom iaru 20 10-06-08 14: 18:27 20 I0-06-08 14:21: 13 20 I0-06-09 13 :46:39 20 10-06-14 10:51:01 20 10-06-14 12:23:16

Różnica

Azymut 302. 17869 299. 11650 372.99405 339.41487 345.38734

Różnica

pozioma [m]

0.092 O.Q98 0.037 0.022 0.081

pionowa [m]

- 0.023 - 0.033 0.048 0. 104 - 0.029

Tabela wektorów GPS: S1acja

Numer

bazowa

l)Ullktu

PRS3302345 26230 PRS3302345 26230 PRS3302345 26230 PRS3302345 26230 PRS3302345 26230 PRS330 2345 26230 PRS3302345 26230 PRS3302345 26230 PRS3302345 26230

Rozwiązanie

101

Fixed

102

Fixed

103

Fixed

104

Fixed

105

Fixed

106

Fixed

107

Fixed

pomgps

5 pom gps 6

Fixed Fixed

Dn ta i ~odzlna 2010-09-16 11: 12: 13 2010-09-16 11: 12:27 2010-09-16 11:13:12 2010-09-16 11: 13:52 2010-09-16 11: 14:03 2010-09-16 li: 16:05 2010-09-16 11: 17:06 2010-09-16 11:21 : 13 20!0-09-16 11:30:29

Wysoko*

Prec Hz

Pr ee

'"''

V(ml

Sal

C1.as

0.013

1.5

21

9

7

0.010

0.014

1.5

20

9

6

O.Ol I

0.015

1.5

21

9

7

O.Ol I

0.0 16

1.6

20

8

7

O.Ol I

0.016

1.6

23

9

7

- 4264.127

0.012

0.016

1.6

22

9

7

- 4252.552

0.012

0.016

1.6

24

9

7

11202.2 44

-4234.208

O.Ol I

0.015

1.6

24

9

7

11199.965

- 4234.956

O.Ol I

0.016

2.0

22

8

li

ECEF AX

ECEl'&Y

ECEl'AZ

2.060

1953.960

11233.067

- 4244.410

0.010

2.060

1946.712

112 19.538

- 4235.920

2.060

1951.466

11199.584

- 4233.990

2.060

1964.725

11186.503

- 4239.734

2.060

1987.258

11195.644

- 4257.586

2.060

1985.622

11225.680

2.060

1964.231

11 237.457

2.060

1950.523

anteny

2.060

1952.508

PDOP

RMS l llllll)

'ł wsporze ' d ne pun ktow: Nr punktu PRS330234526230 101 102 103 104 105 106 107

WGS '84 rETRF89) B 59.88044157 59.80864697 59.80879032 59.80882304 59.80872678 59.80842570 59.80831346 59.80850905

L 22.96659704 23.13230321 23.13213329 23.13179006 23.13150424 23.13151327 23.13199682 23.13231086

h

187.101 181.452 181.469 181.464 181.398 181.336 181.453 181.467

KOD

Układ

X

5905423.828 5898138.022 5898152.476 5898155.947 5898146.469 5898116.310 5898104.794 5898124.205

lo ka lny y

4548377.964 4558112.094 4558102.164 4558081.859 4558064.831 4558065.077 4558093.620 4558112.415

H 157.704 151.979 151.996 151.991 151.924 151.862 151.979 151.993

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 37

DOKU MENTACJA T ECHN ICZN A

'Y Tab. 5. RAPORT Z WPASOWANIA 3-D WYNIKÓW POMIARÓW (UKŁAD LOKALNY) ODBIORNIKA LEICA SYSTEM 1200, WYKONANY PODCZAS PRAC NA BUDOWIE AUTOSTRADY A1

Proje<:t: GEO MBS Poland 65 Zone 111

@

sBG•GEO

G:\PROJECTS\Al MOTORWAY PROJECT\8020_TECHNICAL OEPARTMENT\8026_SURVEYING\GEO MBS\ E:\ptaca mgr\GEO-pllkl wsadowe do transf\transf.Helmert30.rep

Transformation parameters, 30 Helmert

Created: 2008-01-02

Transformation paramet er file: Paramet ers not saved From syst em

Left hand

To system

l eft han d

Rotation around X-axis Rotat ion around V-axis Rotation aroun d Z-axis

0,0007 0,0001 0,0001

X-tra nslat ion Y-translat ion Z· t ranslat ion

31,037 1,307 - 36,749

Sca le

1,000

Difference RM S Max difference

0,016 0,041

0,30

0,019

X-Difference

Y-Difference

Z-Difference

0,007 --0,008 0,007 0,001 0,012 0,004

--0,013 --0,012 0,002 --0,009 0,000 --0,005 0,000 --0,002 0,004 0,006 0,006 0,011 0,006 0,004 0,000 --0,003 --0,004 0,004 0,003 0,006 0,000 0,002 0,011 0,000 0,001 0,005 0,001 0,002 --0,016 0,007 0,012 --0,002 0,005 0,013 --0,002 --0,018 --0,005 --0,002 0,005 0,000 0,016 --0,017

--0,003 --0,009 0,001 --0,011 0,009 --0,006

Points <1 227/1227> <1 226/1226> <1 225/1225> <1224/1224> <1 223/1223> <1 221/1221> <1 220/1220> <1 219/1219> <1 218/1218> <1 217/1217> <1 216/1216> <1 215/1215> <1 214/1214> <1213/1213> <1212/1212> <1 211/1211> <1 210/1210> <1 209/1209> <1 208/1208> <1 207/1207> <1 204/1204> <1 203/1203> <1 202/1202> <1 201/1201> <1 200/1200> <1199/1199> <1197/1197> <1196/1196> <1193/1193> <1192/1192> <1191/1191> <1189/1189> <1188/1188> <1184/1184> <1183/1183> <1182/1182> <1181/1181> <1180/1180> <1178/1178> <1177/1177> <1175/1175>

3 8 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

0,000 0,002 0,004 --0,006 0,003 --0,015 --0,007 --0,008 --0,007 0,004 --0,010 --0,010 --0,005 --0,015 --0,012 --0,002 --0,010 --0,003 0,000 0,005 0,007 0,011 0,018 0,009 0,033 0,008 0,004 --0,016 0,004 --0,015 0,000 --0,003 0,007 0,003 0,024 --0,001

0,006 0,004 0,008 --0,007 --0,001 0,002 0,003 --0,002 0,007 --0,011 0,000 0,001 0,002 --0,002 0,003 0,005 --0,001 --0,005 0,006 --0,001 --0,008 0,001 0,013 0,018 0,001 --0,009 --0,006 0,019 --0,008 0,001 --0,019 --0,003 0,008 0,015 0,011 --0,004

DOK UM ENTACJA T ECHN ICZNA

'ł'

Tab. 6.

RAPORT Z TRANSFORMACJI WYKONANY PO PRZEPROWADZENIU POMIARÓW ODBIORNIKIEM LEICA SYSTEM 1200 Z

WŁAS NĄ STACJĄ BAZOWĄ

78890_79250L

110707

KRU

Kito

System 1200 Logf; le - Begin +-+-+-++++++„++++-++++++

Lei ca system 1200 setup, vers . s.11 Logfile

--·----------------------------------------rnstruir:cnt Type TCP1201 rnstrUT.ent serial

Z26880

NO.

ll0707KRU_L 11. 07.07, 15:17:50

Store to Job Setup Start

setup

lł.ethod

"Resection"

Observat ions

Point I D refl COr>St 1207 1 .300 0.0231 79253 1.300 0. 0231 79130

1. 300

HZ

0.0231

hr

SD

V

188.S398 174.5102

100.0008

64.991

392.7939

100.0285

59.276

100.0634

210. 706

Residuals of Point 1207 dllD= -o. 008 use : 30

dHZa

0.0021

dHeight•

0.001

Residuals of Point 79253 0.009 use: Jo Residuals of Point 79130 dHOo< -0.001 us e : 3o

dHZ= -0.0097

dHei ght•

-0.000

dHt• -0.0071

dHeight•

-0.001

Cft11>=

Results Station 10 80.021

: 110707.2 Ea 3607201.009

o.ooo

hł;

ori corr. Scalc

N=

5997&50.759

"'

370.4875

s. oev. East s. oev. North Hei9ht s. oev. Ori

0.007 0 .006 0.001 0.0028

s. oev.

ti't ł" t T ł''ł+ ł+ ł ł·'ł ł' t ł' ł +ł' ++++ ++++t+·+-++++ i 1' +'ł t'ł t-1't++'ł+ ł'ł tł' 't ł-ł ł 'ł tł ł 'ł+ ł + ++++++++++ +++-+++ t + ++t+t+++tt + ł tttłt+

Syst cn 1200 Log f1 1t -

-

CAUBRATION

-

CALIBRATION

HResidual

I CBIWGS Poinl

.. -

C.\UBRATION

oricntatiM

I CBIWGS Polni

HRcsidual

~RA!!2.!!.,

CBIWCS Polnt HRcsldvol _I CBIWGS Point

CAUBRATION

I CBIWGS Point

-

-

snesttnws

HRcsldual HResldual

I CBIProject 111

1 ' 18'06.236"

Unit variance 0 105801 Grid Point 0.010 V R csidual o10580l Grid P.int

o.oos VRuidu• I 01061 Crld Point V Rcsłduo l g106Z Gfhl Pohl\ 0.019 V Residua! gt063 Grid P1ln1 0.01 5 V R esidua! 53"46'37.60817"N Prolect long

tńd

0.0363374315 105801 Oimensions 0.802 30 Rc stdual 105803 Oim t nslons

30 30

O .ł02 30 Rcs:idu•I tł61

Dlm enslona

Oimcnslons o.906 30 Residua! 1063 Dlmcnslons 0.004 JO Residua!

20'32'27.722111"E Pioject helghl

10.006

10

o.aoz 30 Rcslduol tł62

I· 0.011

I·

o.ozo 30

UZYSKANE PARAMETRY

I·

30

~ Tab. 7.

I0.015 130.000

KALIBRACJ I PRZEDSTAWIONE W PROGRAMIE OC FILE EDITOR

NR 2/WRZESIEŃ- PAŹDZIERNIK 2012 I 39

DOKUMENTACJA T ECH N ICZNA

Tab. 8. ~ DOKŁADNOŚCI

UZYSKANE

Dokładność

Nr punktu osnowy

Czas pomiaru [s]

1061

78

1062

59

1063

W PROCESIE KALIBRACJI

Odległość

[m] pozioma

od bazy [m]

pionowa

0,002

260,39

0,019

0,006

409,09

60

0,015

0,004

526,28

105801

49

0,010

0,002

78,88

105803

51

0,006

0,002

108,93

'Y Fot. 2. ODBIORNIK TRIMBLE 5700

ZNAJDUJĄCY SIĘ

NA STACJI BAZOWEJ

A Rys.1.

"'4 Fot. 3.

POŁOŻENIE POMIERZONYCH PUNKTÓW

ODBIORNIK

WZGLĘDEM

RUCHOMY

STACJI BAZOWEJ

ORAZ PUNKTÓW OSNOWY UŻYTYCH

TR IMBLE 5800

W PROCESIE KALIBRACJI

Przedstawiono równ ież przykład raportu z przeprowadzenia transformacji po wykonaniu pomiarów zestawem do pomiaru RTK z własną stacją bazową firmy Trimble (zdj. 2., 3„ tab. 7., 8., rys. 1.). Przedstawione raporty to tylko część z bogatego wyposażenia programów towarzyszą cych pomiarom wykonanym techni ką GNSS RTK. Szczegółowe omówienie wszystkich możl iwości tych programów wymagałoby opracowania książkowego. Ważne są jednak zasady, którymi należy s ię ki erować, przystę pując do pomiaru. ' Rysu n ki i w yniki pomiaró w zostały zaczerpnięte z prac dyp lomo wych Pawia Ś liweckiego, Kaje ta na Licy i Grzegorza Krzana, ab solwentów Wydzialu Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Warmi ńsko -Mazurskiego, wykonane w Instytucie Geod ezji pod kierunkiem dr. inż. Jacka Lamparskiego.

40 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

POM IARY G EODEZ YJN E - - - - - - - - - -

,

WYZNACZENIE WYSOKOSCI NORMALNEJ , TECHNIKĄ

POMIAROW SATELITARNYCH GNSS

Fot. O ream sti me.c:om

W wielu przypadkach niwelacja klasyczna zastąpiona niwelacją satelitarną.

zalet w porównaniu z

Jej zastosowanie ma wiele

niwelacją klasyczną.

i erwszą z nich jest fakt, że niwelacja satelitarna
P

może zostać

przez cały dzi e ń, podczas gdy korzystając z metody satelitarnej, wyniki różnicy wysokości uzyskamy już po godzinie. Je żeli będzi e to pomiar ciągu IV klasy, może my liczyć s i ę z błędem okreś l enia wysokości punktu koń cowego 5 km x 10 mm = 5 cm , podczas gdy metodą satel i tarną tę wysokość możemy określić z błędem rzędu 1 cm lub mniejszym. Jeżeli będzie to pomiar ciągu pomiarowego, w niwelacji klasycznej uzyskamy dokładność rzędu tylko 1O cm!

AUTOR: Jacek Lamparski

CD niwela.cjasatel~arna

0 niwelacja klasyczna

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 41

POM IA RY G EO DEZYJN E

Dokładność

pomiarów Z m etody satelitarnej nale ży korzys tać z dużą starannością - ważny jest sposób zaplanowania pomiarów oraz sposób obliczania wysokości. Wieloletnia praktyka w prowadzeniu i opracowywaniu tych pomiarów pozwala na uzyskanie pewnych, dokładnych wyników. W szczególnych przypadkach, trudnych do realizacji, wskazana jest konsultacja ze specjalistami zajmuj ącymi się zawodowo pomiarami satelitarnymi, zn aj ącym i różne sposoby opracowywania tych pomiarów i mającym i doświ adczenia praktyczne. Wyznaczając wysokości metodą satelitarną. musimy liczyć si ę z tym, że oprócz tych samych błędów, które popełni amy podczas wyznaczenia współrzędnych poziomych, zdarzają si ę

® błędy związane z wysokością

nam jeszcze inne błędy, które wi ążą z wysokością®, a więc: • błąd zmierzenia wysokości anteny, • błąd określenia wysokości środka fazowego anteny, si ę

• błąd ni ewłaściwej wysokości nawi ązani a

(funkcjonuje w obliczeniach). N al eży jednak pamiętać, że nie wszystkie błędy wp ływaj ą na dokładność okreś l e ni a współrzędnych poziomych. Dlatego wyznaczaj ąc j ed nocześni e współrzędne poziome i wysokości, musimy zwrócić uwagę na kilka dodatkowych czynników, od których zależeć będzi e dokładn ość uzyskanych wysokości . Można je pod zielić na dwie grupy: pierws za związana jest z samą technologią pomi arową, druga to sposób przeliczania wysokości elipsoidalnych na normalne. Cały proces wyznaczania wysokości normalnych m ożna nazwać niwelacj ą satel itarną. Sposoby oblic zania wysokości normalnych zostały szczegółowo opisane w książce „GPS w praktyce geodezyjnej" (Lamparski J ., Świą tek K.; Wydawnictwo GALL). Przy wyznaczaniu wysokości metodą niwelacji satelitarn ej będzi emy mieli do czynienia z dwiem a różnym i wysokościami - elipsoidalnymi i normalnymi. W każdym z tych dwóch systemów wysokości są błędy - jed-

42 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

ne w dostępnych danych, drugie w wykonanych przez nas pomiarach. Zal eżn ości mi ę dzy systemami wysokości opi sał już w roku 1995 prof. K. Czarnecki w ks iążce „Geodezja współczesna w zarysie". N iwel ację satel itarną opisał również prof. W. Pachelski w jednym z rozdzi ałów książki „Niwelacja precyzyjna".

Na co zwrócić uwagę przy planowaniu pomiarów GPS? Przede wszystkim na to, aby w trakcie pomiaru nawiązać się do punktów o naj dokład niej w rejonie pomiaru określonych wysokościach normalnych. Zwracamy uwagę na to, w jakim układzi e - „Kronsztad60" czy „Kronsztad86" - są te wysokości okre ś l one . Trudno okreś li ć wysokości, j eże li korzystamy z dwóch różnych układ ów wysokości, których dokład nej relacji nie znamy. Istotna jest wi elkość obszaru obejm ującego wyznaczane punkty, a także punkty nawi ąza nia wysokościowego. Im wi ększy obszar, tym wi ększy stopień komplikacji problemów, które musimy rozwiązać. Zakładając na obszarze wielkości np. gminy (8 x 8 km) punkty osnowy poziomej Ili klasy, których wysokości chcemy w mi arę dokład nie okreś lić, pewne problemy m ożemy zgeneralizować. M ożna przyjąć, że powierzchnia elipsoidy na tym obszarze jest płaszczyzną oraz że płaszczyzną jest powierzchnia odniesienia wysokości normalnych - quasigeoida. Oczywiście spowoduje to pewne błędy, ale mogą one mi eścić s i ę w poziomie błędów dopuszczalnych dla okre ślen ia wysokości normalnych. Na przeważaj ącym obszarze Polski elipsoida jest nachylona w stosunku do geoidy w podobny sposób. Nachylenie wynosi przeciętnie 1-2 cm na 1 km w kierunku spadku elipsoidy. Obliczenie wysokości normalnych Istni eją dwa sposoby obliczenia wysokości normalnych. Pierwszym z nich jest transformacja matematyczna wysokości elipsoidalnej do wysokości normalnej. Ten sposób uniezależnia

POM IARY G EO DEZYJ NE

~ Rys. 1.

zasady wyrównania: oparte na punktach końcowe

wyrównanie s ieci satelttarnej 8 , L, h

nawiązania wysokościowego, mające dokładne wysokości

normalne, np. repery niwelacji precyzyjnej

„WPAS OWANIE" WYSOKOŚCI BEZ

STOSOWANIA MODELU GEOIDY

+ np. GPSTRANS lub TRANSH z pakietu GEONET-UNITRANS

uzyskane z pomiaru wysokości elipsoidalne od ich „przesuni ęcia", powstającego na skutek błędnych wysokości elipsoidalnych punktów nawiązania, którymi mogą być stacje referencyjne lub punkty o małej dokładności wysokości . Drugim sposobem jest obliczenie wysokości norm alnej z wykorzystaniem dostępnego modelu geoidy. Nie wd aj ąc s i ę w

szczegóły,

ob liczenia wysokości © można przedstawić w postaci schematów.

wyrównanie s ieci satelitarnej

B, L, h

zasady wyrównania: na podstawie jedego punktu o znanych współrzędnych:

B, L i dokladnie określonej wysokości

elipsoidalnej h (np. punki POLREF)

kontrola wyrównania

obliczenie na podstawie modelu geoidy N we wszystkich punktach sieci

odstępów

realizują

wpasowanie elipsoidalnych h w wysokości normalne H

wysokości

A. Bez zastosowania modelu geoidy, np. w przypadku obiektów o małych powierzchniach, w pobl iżu k tórych znajd uj ą się repery niwelacji o wystarczających do określonej pracy dokładnościach (rys. 1.). B. Z zastosowaniem modelu geoidy, np. gdy w pobliżu nie występują rep ery (ten sposób funkcjonuje w metodzie p om iaru RTK ASG EUPOS) (rys. 2.). „Wpasowanie" jednego układ u wysoko ści owego w drugi daje możliwość jak najlepszego wykorzys tania i stni ej ących punktów wysokościowych.

Powin ny to być rep ery niwelacji precyzyjnej, zapewniające dokład ność wysokości poni żej 1 cm, czyli zawsze

® obliczenia. wysokości z zastosowaniem geoidy lub bez jej wykorzystania.

o rząd d okład n i ej od wysokości uzyskanej z pomiarów satelitarnych GPS. „Wpasowanie" wysokości może być realizowane na różn e sposoby: może to być zwykła interpolacja liniowa, interpolacja biliniowa lub interpolacja kwadratowa. Ten ostatni sposób powinien być stosowany przy p omiarach wykonywanych na wi ększych obszarach , np. wi el kości gminy lub nawet powiatu. Używaj ąc w obliczeniach modelu geoidy obszaru Polski, musimy w pierwszej kolej ności zgromadzić dokładnie określone wysokości elipsoidalne punktów. Uzyskamy je tylko wtedy, gdy punktów do punktów

nawiążemy mierzoną sieć

obliczenie wysokości normalnych H wszystkich punktów: H = h - N

posiadających dokład nie określone wysokości

~ Rys. 2.

elipsoidalne. N ależy pamiętać o tym, że żaden z dostępnych modeli geoidy obszaru Polski nie zapewnia dokład ności lepszej niż 1- 2 cm. Mo-

NAJPROST SZ Y WYSOKOŚCI

żerny zastosować

NORMALNYCH

dwa sposoby obliczeń. Przed stawiony na rysunku 2. sposób obliczenia wysokości normalnych na podsta-

SPOSÓB OBLI CZENIA

Z ZAS TOSOWANIEM MODELU GEOIDY

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 4 3

PO M IA RY G EO DEZYJN E

Rys. 3. ~ SCHEMAT

zasady: wyrównanie jednopunktowe (pseudoswobodne)

wyrównanie sieci satelttarnej B. L, h

DOKŁADNEGO

OBLICZENIA kontrola jakości wyrównania

WYSOKOŚCI

zbyt daleko od ob szaru, na którym jest wykonywany pomiar.

NORMALNYCH Z WYKORZYSTANIEM

Dokładn iejs zy

obliczenie odstępów N z modelu geoidy

MODELU GEOIDY

ś ci, dający

sposób obliczania wysoko·

pewne gwarancje rzetel ności obli-

czeń, przedstawiono na rysunku 3 . Można go

(INSTRUKCJA G-2) obliczenie h = H + N na punktach s ieci o dokładnych wysokościach

normalnych (reperach)

zasady: wyrównanie z narzuconą stałością wysokości h reperów (kilka punktów)

Instrukcja G-2

2 wyrównanie sieci satelitarnej B. L, h

nazwać m etodą opartą

wysokości , realizowaną przez pomierzone repery (zalecany w Instrukcji G-2)©.

Warto pamiętać o następujących zaleceniach: W obliczeniach

kont rola jakości wyrównania

na modelu geoidy, ale

połączoną z „wpasowaniem" w lokalny system

wysokości

normalnych naj-

pewniejszy wynik uzyskamy, stosując wpasowanie wysokości i korektę Hausbrandta. Model geoidy do obliczania wysokości na-

obliczenie H = h - N wszystkich punktów

leży stosować

w przypadkach, w których nie

mamy bliskiego dostępu do reperów niwelacji precyzyjnej. N al eży pamiętać o tym, że modele geoidy

obszaru Polski cji o

od noszą si ę

do sieci niwela·

wysokości ach okreś l onych

w

u kładzi e

„ Kronsztad86". Wysci<.ości otrzymywane z systemu ASG-EUPOS są obarczone błędami wyznaczonej wysokości

elipsoidalnej oraz błędami modelu geoidy.

W Polsce

używamy

system u

wysokości

Rys. 4. ~

norm alnych odniesionych do zera mareografu

RÓŻNICE WYSOKOŚCI

w Kronsztadzie. W praktyce pomiary wysokości są nawiązywane do punktów-reperów sieci niwe-

W POLSCE.

lacji precyzyjnej i dalszych rzędów niwelacji, wyrównanej i skatalogowanej w układzie „Kronsz-

"KRONSZTAD60" I "KRONSZTAD86"

tad60" lub drugim - „Kronsztad86". Pomi ędzy wie danych z m odelu geoidy jest najprostszym i najszybs zym sp osobem ob l i czeń. Nie pozwala o n jedn ak na manych

wyso kości

w b ard zo wysokości

kontrol ę

i j e d n ocześ n i e

otr zy zal eży

d użym

sto pn iu od dokład n ości elipsoidalnej punktu nawiązania .

M ożna go s tosować w tedy, gdy są ob iek·

t ywne

trud ności

wysokościowych

z dos tęp e m d o znaków (reperów) lub gdy są on e

tymi układami różnice wysokości na terenie Polski wynoszą od O do prawie 11 cm (rys. 4.). Metoda satelitarna nie w każdym przypadku W niektórych

będzie wygodna do zastosowania.

przypadkach - przy bliskich reperach, przy krótkich ciągach, w terenie dogodnym do pomiaru klasycznego - wygodniej jest wykonać pomiar klasyczny. Wybór odpowiedniej metody należy uzależnić od istniejącej sytuacji pomiarowej. •

dr inż. JACEK LAMPARSKI - specjalista satelitarnych systemów nawigacyjnych. Komisji Geodezji Satelitarnej Komitetu

Badań

Członek

Kosmicznych i Satelitarnych PAN. Autor publi-

kacji: „Navstar GPS - od teorii do praktyki"; „GPS w geodezji"; „GPS w praktyce geodezyjnej".

44 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

GOS PODA RK A N IE RU CHOMOŚC I AM I - - - - - - - - - -

--

OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH W EWIDENCJI , GRUNTOW , I BUDYNKOW

Na jakiej podstawie

należy udostępniać

gruntów i budynków? Czy sytuacje te

dane osobowe z ewidencji

podlegaj ą

przepisom Ustawy

o ochronie da nyc h osobowych? Oto przewodni k po

gąszczu

AUTOR: Arkadiusz C iupa

przepisów prawnyc h.

O

chrona danych osobowych wynika z art. 51 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

„1. Nikt nie

może być obowiązany

inaczej

n iż

na podstawie ustawy do ujawniania inform acji dotyczących jego osoby.

2.

Władze

g romad zi ć

publiczne nie i

mogą pozyskiwać,

udos tępni ać

o obywatelach

innych inform acji

ni ż niezbędne

4. Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą. 5. Zasady i tryb gromadzenia oraz

udostęp

niania informacji określa ustawa". Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych jako delegacja art. 51 ust. 5

w demokratycz-

Konstytucji RP konkretyzuje zasady przetwarzania danych osobowych. Art. 5 tej ustawy stano-

3. Każdy ma prawo dostępu do d otyczących go urzędowych dokum entów i zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określ i ć

w i: „Jeżeli przepisy odrębnych ustaw, które od-

ustawa.

ustawy, stosuje si ę przepisy tych ustaw".

nym państwie prawnym.

noszą się do przetwarzania danych, przewidują

dalej idącą ich ochronę,

niż wynika to

z niniejszej

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 4 5

N I ER UC HOMOŚC IAM I

- - - - - - - · GOSPODARKA

D ane osobow e

Rys. 1. ... RODZAJE DANYCH

dane ,zwykłe"

dane wrażliwe

OSOBOW YCH imię

i nazwisko

pochodzenie rasowe

imiona rodziców

pochodzenie etnic zne

data urodzenia

poglądy poMyczne

miejsce urodzenia

przekonania religijne

adres zamieszkania lub pobytu

przekonania filozoficzne przynależność

numer ewidencyjny PESEL

wyznaniowa

przynależność

Numer Identyfikacji Podatkowej

partyjna

miejsce pracy

przynależność związkowa

zawód

stan zdrowia

wykształcenie

kod genetyczny

seria i numer oowodu csobistego

nałogi

numer telefonu

życie seksualne

ad res poczty elektronicznej

dotyczące skazań

pcsiadany majątek

ootyczące

mandatów karnych

o rzeczenia o ukaraniu orzeczenia sącbwe i adm inistracyjne

Takim przepisem szczególnym jest usta-

Osoba

zmarła

nie

może być

wia wymóg wykazania się interesem prawnym

fizyczną"

(www.giodo.gov.pl). Dane osobowe definiuje art. 6 Ustawy

lub organem

o ochronie danych osobowych: „1. W rozumieniu ustawy za dane osobo-

administracji publicznej albo podmiotem realizującym zadania publiczne związane z nieru-

we uważa si ę wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możl iwej do zidentyfiko-

chomościami.

Brak jednoznacznej definicji interesu prawnego w ustawodawstwie polskim powoduje

wania osoby fizycznej. 2. Osobą możl iwą do zidentyfikowania jest osoba, której tożsamość można określić bezpo-

różne

średni o lub pośred nio, w szczegól ności przez

(władającym i) nieruchomościam i

interpretacje tego przepisu przez organy

prowadzące ewi dencję

dane osobowe

śm i erci .

podmiotem praw i obowi ązków w stosunkach prawnych i nie m oże być uznana za osobę

w uzyskaniu danych osobowych w stosunku do podmiotów niebędących właści cielam i

0

jego

i kartograficzne (PGiK). Art. 24 ust. 5 PGiK sta-

wa z dnia 17maja1989 r. Prawo geodezyjne

osoba fizyczna

lą

gruntów i budynków.

powołanie się na numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynników okre-

Pojęcie osoby fizycznej i danych osobowych, kategorie danych osobowych, dane wrażliwe

ślających

Mimo iż osobom fi zycznym CD poświ ęcony jest jeden z działów Kodeksu cywilnego, nie

określenie tożsamości

słowe,

jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umy-

ekonomiczne, kulturowe lub

społeczne.

3. Informacji nie uważa si ę za umożliwiającą osoby, jeżeli wymagało

by to nadmiernych kosztów, czasu lub

działań''.

nie z powszechnie obowi ązuj ącą wykładnią

Dane osobowe 0 można podziel ić na dwie kategorie - dane wymienione w art. 27 Ustawy

osobą fizyczną jest człowi e k uczestniczący w stosunkach p rawnych. Zdol ność prawna człowieka, a tym samym zdolność do bycia

o ochronie danych osobowych jako tzw. dane wrażliwe oraz pozostate, zwyczajowo nazywane danymi zwykłymi. Przykłady takich danych

podmiotem praw i obowiązków, ustaje z chwi-

osobowych przedstawiono na rysunku 1.

zawiera on definicji osoby fizycznej. „Zgod-

46 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

GOS PODARKA N IE RU CHOMOŚC IAM I - - - - - - - - - -

czynienia jedynie z danymi zwykłymi. Są to:

Ostatni przykład m oże stanowić przedmiot dyskusji. Według autora imię i nazwisko w po-

• imię i nazwisko,

łączeniu z majątkiem nieruchomym stanowi

• imiona rodziców, • PESEL,

daną osob ową o charakterze podmiotowo-przedmiotowym. Zdecydowana więks zość

W ewidencji gruntów i budynków mamy do

• N IP/REGON,

nieruchomości

• numer dowodu osobistego,

stanowi miejsce zamieszkania ich

• adres zameldowania.

Powyższe dane umożliwi aj ą więc zidentyfikowanie osoby fizycznej (art. 6 ust. 1 Ustawy

Należy nadmienić, iż

tak szczegółowe dane

(budynkowych lub lokalowych}

o osobach fizycznych organy prowadzące ewi-

o ochronie danych osobowych}.

dencję gruntów i budynków gromadzą od niedawna. Wynika to przede wszystkim z prowadzenia

Udostępnianie

numerycznych baz ewidencji gruntów i budyn-

właściciel a.

danych osobowych

ków. Tradycyjne rejestry papierowe® zastąpione numerycznymi obejmowały właściwie tylko

Ustawa o ochronie danych osobowych nie definiuje pojęcia u dostępn iani a danych osobowych. Rozdzi ał 3 ustawy określa wyłączni e

imię

i nazwisko, imiona rodziców oraz adres za-

zasady p rzetwarzania danych osobowych.

meldowania. Dlatego też w starych wpisach nie znajdziemy informacji o numerze PESEL, NIP czy dowodu osobistego. W nowych wpisach dane do-

Według GIODO, w poj ęciu przetwarzania mie-

tyczące właścicieli i władających

osobowych .

nieruchomościami

poszczególnymi

organ prowadzący ewidencję

gruntów i budynków pozyskuje w szczególności z aktów notarialnych i oświadczeń wnioskodaw-

Każde

natomiast z

powyższych

określe ń należy traktować słownikowo.

W

myśl

art. 23 przetwarzanie danych jest

ców, w mniejszym zakresie natomiast z ksiąg wieczystych (PESEL). Tak szczegółowe gromadzenie informacj i o właścicielu

czących jej danych,

wynika

ni ezbęd ne

z informacyjnego charakteru ewidencji gruntów

2) jest to

i budynków, jak również pośrednio z innych prze-

uprawnienia lub

pisów wymagających korzystania z bazy danych operatu ewidencji gruntów i budynków (obliczanie

kającego z przepisu prawa,

zobowiązania wymiaru podatku od nieruchomości czy też dopłaty unijne).

osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to n i ezbęd ne do podjęcia dzi ałań

Wi ększość

pojed yncz ych info rm acji

o osobie fizyc zn ej n ie stanowi zgodn ie z art. 6 ww. u stawy danych osobowych. Zatem samo

i m ię

i nazwisko nie stanowi

d la zrealizowania

s pełni eni a obowiązku

wyni-

3) jest to konieczne do realizacji umowy, gdy

przed zawarciem umowy na żądani e osoby, której dane dotyczą, 4) jest niezbędne do wykonania nych prawem

zad ań

określ o

realizowanych dla dobra

danych osob owych. Jed nak w połączeniu z adresem zamieszkania jest to ju ż dana osob owa, bowiem bez wi ększego wys i łku

publicznego, 5) jest to ni ezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych

można taką osobę zi dentyfi kować.

p rzez administratorów danych alb o odbior-

Oto przykłady zestawów informacji stanowi ących dane osobowe ©:

1) imię i nazwisko + adres zameldowania,

rejestry papierowe; numeryczne

ści się zarówno u d ostępni anie, przekazywanie, zmienianie, jak i przechowywanie danych

dopuszczalne tylko wtedy, gdy: „1) osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, chyba że chodzi o usunięcie doty-

nieruchomości

®

ców danych, a p rzetwarzanie nie narusza praw i woln ości osoby, której dane dotyczą". Nal eży zaznaczyć, iż powyższe warunki

2) imię i nazwisko + miejsce pracy, 3) i m ię i nazw isko + dane dotyczące nieru-

ud ostępniania

chomości .

rzanie danych osobowych jest dopuszczalne

szą być

danych osobowych nie muspełnione jednocześni e . Przetwa-

© informacjestanowiące claneosobowe

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 4 7

- - - - - - - · GOSPODARKA

® zbbry danych osobowych

® zasady przetwarzania danych osobowych

N I ER U CHOMOŚC IAM I

w przypadku spe łnieni a każdego warunku z osobna. Główne zasady przetwarzania danych osobowych ® wyznacza natomiast art. 26 ust. 1 ustawy. Są to: • zasada l egaln ości - dane osobowe należy przetwarzać zgodnie z prawem, • zasada ce lowości - zbierane dla oznaczo nych, zgodnych z prawem celów i niepoddawane dalszemu przetwarzaniu niezgodnemu

Zbiorami danych osobowych ® są zarówno kartoteki, księg i , wykazy i inne zbiory ewidencyjne prowadzone w sposób tradycyjny, jak i zbiory prowadzone w systemach informatycznych. Na rysunku 2. przedstawio-

z tymi celami, • zasada merytorycznej poprawności - zgodn ość danych ze stanem faktycznym, • zasada adekwatności - dane winny być adekwatne do celów, w jakich są przetwarzane, •zasada ograniczenia czasowego - dane przechowywane w postaci umożl iwi aj ącej i dentyfikację osób, których dotyczą, nie d łu żej niż jest to ni ezbędne do osi ągnięcia celu przetwarzania.

danych osobowych, przepisy szczególne, np. ustawa Prawo bankowe. Natomiast w wi ęk szości rejestrów danych osobowych prowadzonych przez u rzędy i instytucje publiczne podstawą udostępnienia danych osobowych są przepisy szczególne. Różnica pomi ędzy powyższym i kategoriami

Rejestry

zawierające

dane osobowe zbioru danych osobowych określa art. 7 ust. 1 Ustawy o ochronie danych osobowych: „każdy posiadający strukturę zestaw danych o charakterze osobowym, dostępnych według określonych kryteriów, niezależni e od tego, czy zestaw ten jest rozproszony lub podzielony funkcjonalnie". Definicję

no przykładowe rejestry z awi erające dane osobowe. Istotne z punktu widzenia ochrony danych osobowych w przypadku sektora prywatnego są, oprócz przepisów Ustawy o ochronie

podmiotów przetwarzających dane osobowe polega na tym, iż podmioty prywatne działają na podstawie przepisów „sektorowych" wraz z Ustawą o och ronie danych osobowych, natomiast u rzędy i instytucje publiczne w wielu przypadkach ki erują się przepisami szczególnymi zamiast tejże ustawy. Przepisy szczególne stosowane przez różne komórki organ ów administracji publicznej często przewiduj ą

dalej idącą ochron ę przy udostępni a niu danych osobowych, wym agając wykazania interesu prawnego. Oto przykłady:

Rejestry danych osobowych

Rys.2. ~ PRZYKŁADOWE

REJESTRY DANYCH

urzędy

i instytucje publiczne

podmioty prywatne

OSOBOWYCH księgi wieczyste

sektor bankowy

ewidencja gruntów i budynków

sektor telekomu nikacyjny

ewidencja

ludności

akta sianu cywilnego

ZUS akta sądowe, prokuratorskie, policyjne ~p.

48 I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

sektor marketingowy

sektor ubezpieczeniowy

GOS PODA RK A N IERU CHOMOŚC I AM I - - - - - - - - - -

Art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 29września 1 986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego: „Odpisy aktów stanu cywilnego i zaświad czenia o dokonanych w ksi ęgach stanu cywilnego wpisach lub o ich braku m ogą być również wydane na wniosek innych osób niż wym ienione w ust. 1, k tóre wykażą w tym interes prawny („ .)". Art. 44h ust. 2 pkt 2) Ustawy z dnia 1O kw ietnia 1974 r. o ewidencji lud n ości i dowodach osobistych: „Dane, o których mowa w ust. 1 (dane ze zbiorów meldunkowych, zbioru PESEL oraz ewidencji wydanych i utraconych dowodów osobistych), mogą być udostępnione - osob om i jednostkom organizacyjnym - jeże l i wykażą w tym interes prawny". Art. 24 ust. 5 pkt. 3) ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartografi czne: „Staros ta u dos tę p n i a dane ewidencji gruntów i budynków zawi erające dane osob owe p odmiotów (...) na żądani e - innych podmiotów ni ż wymienione w pkt 1 i 2, które m aj ą interes prawny w tym zakresie".

Interes faktyczny a interes prawny Częstym problemem powstającym w szeroko pojętych czynn ości ach administracyjnych jest rozróżni en i e poj ęci a interesu faktycznego i interesu prawnego. Wątpliwości powstają zarówno po stronie podmiotu wnioskującego o dane osob owe, jak i p o stro nie urzęd nika realizującego dane zlecenie. Powodów takiego stanu rzeczy jest kilka: 1) w u stawodawstwie nie ma definicji interesu prawnego. Ar t. 28 Kod eksu pos tępowan i a admini stracyjnego (k.p.a.) stwierdza jedynie: „Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowi ązku dot yczy postępowani e albo kto żąda czynności organu ze wzg l ęd u na swój interes prawny lub obowi ązek" ; 2) mylenie pojęć poszczególnych ustaw, np. utożsamiani e wiarygodnie uzasadnionej potrzeby posiadania danych osobowych (art.

29 ust. 2 Ustawy o ochronie danych osobowych) lub stwierdzenia „prawnie usprawiedliwiony cel" z interesem prawnym; 3) utożsamianie interesu prawnego z interesem faktycznym. Nal e ży zatem na wstęp i e zdefiniować pojęci a interesu prawnego i interesu faktycznego.

Definicje Brak definicji interesu prawnego powoduje wiele niedomówień . Jest równi eż częstym źró diem sporów w postępowan iu administracyjnym. Orzecznictwo sądów administracyjnych jest jednak dość jednolite. 1. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2009 r„ sygn. IV SA/Wa 718/09: „Istotą interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a. jest jego zwi ązek z konkretn ą n ormą prawa materialnego - taką normą, którą można wskazać jako jego podstawę i z której podmiot legitym ujący si ę tym interesem może wywodzi ć swoje racje". 2. Postanowienie N ajwyżs zego Sąd u Administracyjnego z dnia 5 lutego 1998 r., sygn. I S.A./ Po 1242/97: „O istnieniu interesu prawnego możemy mówić wówczas, gdy zg łaszane żądani e oparte jest na konkretnej normie prawnej, a konieczność jego obiektywnego charakteru oznacza, że o istnieniu interesu prawnego decyduje nie przekonanie zainteresowanego, lecz ocena ustawodawcy". 3. Wyrok Najwyższego Sądu Administracyjnego z dnia 22 lutego 1984 r„ sygn. I S.A. 1748/83: „Źródłem interesu prawnego jest zawsze norma prawa materialnego we wszystkich gałęziach prawa. Mieć interes prawny w postę powaniu administracyjnym oznacza ustalić taki przepis prawa powszechnie obowiązującego, na którego podstawie można zażądać wszczę cia czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiej ś potrzeby lub zaprzestania czynności organu, która jest sprzeczna z potrzebami jakiej ś osoby".

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 4 9

GOSPODARKA N IERUC H O M OŚCIAM I

© inteies pra m

wać literalnie, uwzględniając tylko i wyłącznie

4) udostępnianie danych ewidencyjnych, 5) ochrona danych ewidencyjnych przed

przepisy prawa materialnego. Można rów-

ich utratą, zniszczeniem, niepożądaną mody-

nież scharakteryzować go w następujących

fikacją,

Interes prawny

®należy

zatem trakto-

punktach:

nieuprawnionym do nich i ujawnieniem". Udostępnianie

• interes osobisty,

dostępem

danych osobowych z ope-

• interes wynikający z przepisów prawa,

ratu ewidencji gruntów i budynków nie odby-

• interes daj ący się obiektywnie stwi erdzić. Biorąc pod uwagę charakt er interesu

wa się zatem w trybie przepisów Ustawy o ochronie danych osobowych. Uzyskanie

®

prawnego, interes faktyczny ® m ożna

danych osobowych z ewidencji gruntów wy-

inte1es toktyczny

okreś li ć jako n i ewy n i k aj ący z prze p isów

maga wykazania interesu prawnego. W świetle obowiązującej ustawy PGiK (Dz. U.

prawa materialnego. Poprzez interes faktyczny nie można zatem skutecznie docho-

z 201O r. Nr 193, poz. 1287) interes prawny

dzić roszczeń przy czynności ach dokonywanych przez organy administracji. Osoba

przy uzyskaniu danych osobowych z operatu ewidencji gruntów i budynków reguluje art. 24

legitymująca się interesem faktycznym nie

ust. 5: „Starosta udostępnia dane ewidencji grun-

mieści się w definicji strony w postępowaniu Różnice pomiędzy interesem prawnym

tów i budynków zawierające dane osobowe podmiotów, o których mowa w art. 20 ust. 2

a interesem faktycznym przedstawiono

pkt 1 i art. 51 , oraz wydaje wypisy z operatu

administracyjnym.

ewidencyjnego, zawierające takie dane oso-

w tabeli 1.

bowe, na żądanie: 1) właścicieli oraz osób i jednostek organi-

Ustawa o ochronie danych osobowych w

świetle

przepisów ustawy Prawo

geodezyjne i kartograficzne Udostępniani e danych z operatu ewidencji

Ta b. 1. T RÓŻNI CE MIĘDZY INTERESEM PRAWNYM I FAK TYCZNYM

zacyjnych władających gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy udostępni any zbiór danych lub wypis;

gruntów i budynków regulują przepisy ustawy

2) organów administracji publicznej albo

PGiK oraz Rozporządzeni a Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewi-

podmiotów ni ebędących organami administracji publicznej, realizuj ących, na skutek

dencji gruntów i budynków. Paragraf 53 pkt 1

powierzenia lub zlecenia przez organ admi-

rozporządzeni a

stanowi: „Przy wykonywaniu zad ań, o których mowa

nistracji publicznej, zadania publiczne zwią zane z gruntami , budynkami lub lokalami,

w§ 44 pkt 5, stosuje się odpowiednio przepisy

których dotyczy udostępniany zbiór danych

o ochronie danych osobowych". Paragraf 44 natomiast mówi:

lub wypis; 3) innych podmiotów niż wymienione w pkt 1

„Do zadań starosty należy: (...)

i 2, które mają interes prawny w tym zakresie".

art.

28 k.p.a. i przepisy szczególne wynika z przepisów prawa

brak możliwości dochodzenia roszczeń

gwarantowany przez prawo

5 o I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

strona „zainteresowana"

GOS PODARKA N IERU CHOMOŚC I AM I - - - - - - - - - -

Jawność

informacji w ewidencji

Przed nowelizacją ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne inform acje ewidencji gruntów charakteryzowano jako informacje jawne ® (art. 24 ust. 2 - tekst pierwotny). Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne charakteryzowała informacje ewidencji gruntów jako jawne i powszechnie dostępne . Powyższa nowelizacja wprowadzi ła wiele zamieszania, prowadząc m.in. do tak abstrakcyjnie postawionych tez jak w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 17 czerwca 2009 r„ sygn. li SNGL 101/09: „Jawność oznacza jedynie to, że informacje zawarte w ewidencji nie mają charakteru informacji w rozumieniu prawa niejawnych, nie oznacza to jednak powszechnego dostępu do nich". Według „M ałego słowni ka j ęzyka polskiego" (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993) pod pojęciem jawność należy rozumieć „dokonywanie czegoś w sposób jawny, powszechnie widoczny; nieukrywanie czegoś , d ostępność

Zatem

pojęcia jawny oraz powszechnie

do-

stępny są

gruntów

dla ogółu; szczerość, otwartość".

synonimami. Natomiast ochronę informacji niejawnych regulują odrębne przepisy.

Zgodnie z art. 20 obecnie obowiązującego tekstu jednolitego ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne: .,1 . Ewidencja gruntów i budynków obejmuje

® informacje jawne

informacje dotyczące: 1) gruntów - ich położeni a, granic , powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla ni eruchomości, w skład której wchodzą grunty; 2) budynków - ich położeni a, przeznaczeni a, fun kcji użytkowych i ogólnych danych technicznych; 3) lokali - ich położenia, funkcj i użytkowych oraz powierzchni użytkowej . 2. W ewidencji gruntów i budynków wykazuje s i ę także: 1) właścici el a, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu zn ajdują s ię grunty i budynki lub ich części;

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 51

- - - - - - - · GOSPODARKA

N I ERUCHOMOŚC IAMI

osób

uprawomocnienia się decyzji, orzeczenia lub sporządzenia aktu notarialnego".

3) informacje o wpisaniu do rejestru za-

Bi orąc pod uwagę powyższe przepisy, ewidencja gruntów i b udynków powinna być stale aktualna. Niemniej jednak organ p ro-

2) miejsce zamieszkania lub wymienionych w p kt 1;

siedzibę

bytków; 4) wartość nieruchomości". Powrócono

równ ież

do poprzedniego zapi-

su art. 24 ust. 2: „ Informacje zawarte w operacie ewidencyjnym

są

jawne".

Jed nocześnie

nal eży zaznaczyć, iż odpłatność

za dane

ewidencji gruntów i budynków uregulowano w art. 40 ust. 3c i 3d. W przypadku odmowy

udostępni enia

da-

wadzący ewidencj ę często

na

liczby dokumentów oczekuna ujawnienie w ewidencji g runtów

i budynków. Przy pozyskaniu danych osobowych nal eży w szczegól ności zwrócić uwagę na aktualność użytkown ików

nych osobowych z ewidencji gruntów i budyn-

danych

oraz właścici eli lokali. Paragraf 12 pkt 1 ust. 3

na j awność informacji wyn ikającej z art. 24 ust. 2. Tymczasem w art. 24 ust. 4 i 5 ustawodawca precyzyjnie

określi ł,

jakie informa-

cje każdy może otrzymać. Dane „techniczne" ewidencji gruntów, budynków i lokali są jawne (powszechnie

dostępne),

natomiast w celu

uzyskania danych osobowych się

nal eży wykazać

interesem prawnym.

Ustawa Prawo geodezyjne i kartografi czne w art. 22 ust. 2 precyzuje: „Osoby, o których mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1

w ieczystych gruntów Rozporządzeni a

w sprawie ewidencji gruntów i budynków określa, iż

prawa osób do gruntów, budynków i lo-

kali uwidacznia się na podstawie m.in. „umów zawartych w formie aktów notarialnych, dotyczących

ustanowienia lub przeniesienia praw

rzeczowych do nieruchomości, z wyłączeniem umów dotyczących gruntów i

Dane osobowe a aktualność ewidencji gruntów i budynków

wp ływa

zwiększenie

j ących

ków dość często wnioskodawca powołuj e

si ę

jest ograniczo-

ny przep isami wykonawczym i, co

użytkowani a wieczystego

własności

lokali".

Tak sformułowane wytyczne uniemożliwiają utrzymanie rejestru danych osobowych w ewidencji gruntów i budynków w stanie ciąg łej aktualności. Jest to dość uci ążliwe, tym bardziej, iż

wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od dnia złożenia wniosku o jego dokonanie.

i art. 51, są obowiązane zgłaszać właściwemu staroście wszelkie zmiany danych objętych ewi-

Notariusz natomiast ma trzy dni na przes łanie

dencją

wypisu z aktu notarialnego do

licząc

gruntów i budynków w terminie 30 dni,

od dnia powstania tych zmian. Obowiązek

sądu

p rowa-

dzącego księgi wieczyste oraz trzydzi eści dni

ten nie dotyczy zmian danych objętych ewiden-

do organu

cją

i budynków. Częstą sytuacją jest posiadanie przez ewi dencję aktu notarialnego i brak u

gruntów i budynków, wynikających z decyzji właściwych organów", a w art. 23 stanowi:

prowadzącego ewidencję

„Organy, sądy i kancelarie notarialne przesyłają

zawiadomienia z

staroście

naniu wpisu. W

czeń

odpisy prawomocnych decyzji i orze-

oraz odpisy aktów notarialnych, z których zmiany danych objętych ewidencją

w

dużych

ksiąg

wieczystych o doko-

szczegól ności

ma to miejsce

aglomeracjach, gdzie ruch na rynku jest duży i gdzie powstaje wiele

wynikaj ą

nieruchomości

gruntów i budynków, w terminie 30 dni od dnia

nowych projektów deweloperskich.

mgr

inż.

ARKADIUSZ CIUPA - absolwent

Wydziału

gruntów

•

Geodezji i Kartografii Politechniki

Warszawskiej, geodeta uprawniony (zakresy 1, 2). Obecnie pracuje jako Naczelnik

Wydziału

Infrastruktury Urzędu Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy. Ma doświadczenie w zakresie m .in. wykonawstwa geodezyjnego, postępowań administracyjnych, ewidencji gruntów i budynków oraz zarządzania drogami publicznymi.

52

I

NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

SPRZĘT

I TECH NOLOG IE - - - - - - - - - -

WYKORZYSTANIE USŁUG SIECIOWYCH ZWIĄZANYCH Z DANYMI PRZESTRZENNYMI W ADMINISTRACJI

SAMORZĄDOWEJ

~

lt

r„

~

·1 Przystępując

do analizy wykorzystania

w administracji sieciowe i w

usług

sieciowych

samorządowej, należy przed stawić ,

rozwiązaniu

jakich problemów

są

czym

AUTORZY: są usługi

pomocne.

Waldemar Izdebski, Zbigniew

odstawowym zadaniem usługi sieciowej jest udostępni enie na żądani e informacji bez koni eczności posiadania jej fizycznej kopii. Dane są fizycznie przechowywane i aktualizowane jedynie u ich wytwórcy, natomiast ich aktualny obraz jest zawsze dostępny poprzez usługi serwera da-

P

N ajp owszechniejszym sp osobem udostępni an i a danych przestrzennych jest us/uga WMS (Web Map Service)(J), która zwraca obraz danych (w postaci mapy) ze wskaz anego w zapytaniu obszaru. Na rysunku 1. przedstawiono dwa warianty funkcjonowania us ługi WM S.

Malinowski Geo-System Sp. z o.o. (J) usługa w1v1s (Web Map Service)

nych przestrzennych.

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 5 3

-------· SPRZĘT I TECHNOLOGIE

Rys. 1. Iii> DWA WARIANTY FUNKCJONOWANIA

WMS

WMS

WMS

r

1

J

~~) l

1

Dane lokalne

Gdyby nie byto Internetu (a nawet komputerów), zadanie realizowane przez serwis WMS można wyobrazić sobie jako rozesłanie do róż nych instytucji „przeźroczystych folii" z prośbą o kartometryczne wrysowanie na nich posiadanych informacji przestrzennych z obszaru zapytania. Po otrzymaniu takiej informacji w wyniku nałożen ia poszczególnych folii uzyskal ibyśmy i nformację łączną (zintegrowaną).

Rola

usług

sieciowych w administracji

samorządowej

Dynamiczny rozwój usług związanych z danymi przestrzennymi przyczynił się do znacznego postępu informatyzacji i udostępniania rejestrów p rzestrzennych, których p rowa-

® obowiązek prowadzeniaewidencji miejscowości, ulic i adresów

® ustugi sieciowe

54

dzenie spoczywa, zgodnie z obowiązującym prawem, na jednostkach sam orządu teryto rialnego. Przyjrzyjmy si ę zatem korzyściom płynącym z informatyzacji dwóch kluczowych rejestrów i ewidencji: • ewidencji mi ejscowości, ulic i adresów, • miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dzi ęki usługom sieciowym®, w szczególności tym dostarczanym przez geoportal.gov.pl oraz powiatowe węzły katastralne, zaistniała możliwość zrewolucjonizowania obsługi p odstawowych rejestrów sam orz ądowych. Wprowadzono specjalistyczne oprogramowanie skupione jedynie na merytorycznych sprawach rejestru, a wykorzystujące usługi sieciowe do zorganizowania potrzebnych danych

I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

referencyjnych. Wiele z przydatnych usług istni ało ju ż wcześniej, ale dopiero uchwalenie Ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej dato zielone świ atło do ich szerszego wykorzystywania oraz, przede wszystkim, spowod owało znaczny wzrost ich liczby. Korzystając z danych w postaci us ług sieciowych, uzależniamy si ę od ich dostawców, ale jednocześnie uzyskujemy możliwość korzys tania z zasobów, które są prowadzone i aktualizowane na podstawie przepisów prawa przez powołane do tego instytucje. Doświ adczenia ze stosowania takich rozwi ązań wskazują, że osi ągnięte korzyści przeważają

nad drobnymi niedogodności ami. Wykorzystanie usług sieciowych do prowadzenia numeracji adresowej Obowiązuj ące prawo obliguje miasta i gminy do prowad zenia ewidencji miejscowości , ulic i adresów®, determinującej oznaczanie numerem porządkowym budynku (istni ej ące go lub planowanego). Obowiązek prowadzenia ewidencji nadal jest realizowany przede wszystkim metodami tradycyjnymi z wykorzystaniem papierowej mapy i rejestru, ewentualnie prostych plików MS Word lub MS Excel. Informatyzacja tych danych z wykorzystaniem rozwijających si ę technologii internetowych jest bardzo istotna ze wzg l ędu na fakt, że naj częś ciej lokalizujemy obiekty i zjawiska na podstawie adresu. Nie czekając na u rzę dowy rejestr, wiele firm (głównie związanych

SPRZĘT

z nawigacją satelitarną) stworzyło swoje zbiory ulic i punktów adresowych na bazie wizji terenowej, ale również z wykorzystaniem danych urzędowych . Nie mają one znaczenia urzę dowego, a ich aktualizacja nie jest w żaden sposób zapewniona ani zautomatyzowana. Czy można coś z tym zrobić? Czy wizja zapewnienia urzędom możliwości prowadzenia bazy numeracji adresowej na miarę XXI wieku i zapewnienia wszystkim zainteresowanym dostępu

do tych danych w postaci sprawnie sieciowej jest możliwa do zrealizowania? Pom ijaj ąc fakt, czy da się to j uż teraz zrealizować, chyba nie można mieć wątpl iwości, że takie działania powinny zostać podjęte. Pomocne tu będą zapisy dyrektywy INSPIRE, która w pierwszym aneksie wymienia adresy jako jeden z ważniejszych tematów przewidywanej infrastruktury informacji przestrzennej. Jednocześni e zgodnie z zapisami dyrektywy dostęp do tych danych w zakresie wyszukiwania i prezentacji będzie bezpłatny. W kompleksowym rozwiązani u problemu przeszkadza zróżnicowane podejści e do adresów oraz zasad aktualizowania informacji o nich. działaj ącej u sług i

I TECHNOLOGIE - - - - - - - - - -

--.----.. =-- - .------- ·-

---=----............, ...__

.................

---· -·- „ ....

--

--

-

-........._.

............-

„,• • _ „

--~

-

nikom prowadzenie rejestru, a jednocześni e automatycznie publikuje dane w Internecie, tak aby wszyscy potencjalni użytkownicy widzieli zmiany natychmiast po wprowadzeniu nowego punktu przez urzędnika. W tym celu stworzono serwis internetowy iMPA © bazujący na relacyjnej bazie danych punktów adresowych i osi ulic oraz dostępnych serwisach WMS dotyczących danych ewidencyjnych,

W ostatnim czasie została podjęta przez GUGiK inicjatywa stworzenia oprogramowania do prowad zenia bazy adresowej. Opracowano specyfikację istotnych warunków zamówienia i og łoszono przetarg na oprogramowanie. Został on rozstrzygnięty, a prace - z dość dużym opóźni eniem - podjęte. Niestety, trudno ocenić skutki działań GUGiK, gdyż z efektami tych prac w momencie pisania artykułu nadal zapoznać się nie można.

ortofotomapy, map topograficznych i innych. Uczba wszystkich punktów adresowych przechowywanych w ponad 230 bazach systemu iMPA firmy Geo-System przekroczyła już 1 1OO OOO punktów. System jest sukcesywnie wdrażany w kolejnych gminach i miastach. Serwis iMPA zapewnia kompleksowe zarządzanie bazą punktów adresowych oraz osi ulic©. Użytkownik otrzymuje możliwość pracy w układzie tabelarycznym bądź z wizualizacją punk tów adresowych na tle aktualnego podkładu mapy ewidencyjnej lub innych treści u dostępnionych w postaci usługi WMS. Treść referencyjna może być dowolnie konfigurowana i wzbogacana wraz z pojawianiem się nowych serwisów.

Serwis internetowy iMPA Niezal eżni e od działań GUGiK od wielu lat działani a w tym zakresie podej mują firmy komercyjne, w tym firma Geo-System Sp. z o.o. mająca liczne wdrożone oprogramowania związane z prowadzeniem numeracji adresowej w wielu miastach i gminach, m.in. w m.st. Warszawie. W roku 2009 firma rozpoczęła tworzenie i wdrażanie nowego systemu, który łączy w sobie dwie funkcje: u łatwia urzęd -

Funkcje serwisu Oprogramowanie, oprócz podstawowych funkcji zwi ązanych z wprowadzaniem nowych punktów, pozwala na wykonywanie m.in. takich czynności administracyjnych, jak ujednolicanie nazw ulic, modyfikacja słowni ków, generowanie raportów, importowanie i eksp ortowanie danych. W bazie gromadzi si ę wszystkie ni ezbędne informacje© dotyczące punktów adresowych i ulic zgodnie z obowi ą-

Rys. 2 . .A

INTERFEJS SERWISU IMPA

© serwis internetowy iMPA

© zarządzanie bazą punktów adresowych ; osi ulic

© gromadzone informacje

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 5 5

S PRZ Ę T

--

I T ECH NOLOG IE

--- ~

-..

~ ••

-.....

Unąd

Gminy Test

„. t.1711 .......... ,,,„ 011 IU··n>••tnlOh ·•l•W!'--•-.li Halinów. dni• 07-06-2011

GGK.6624.ZM.39.2012

ZAWIADOMIENIE

Na podstaw ie art. 47a us t. I pkt 1 i ust. 5 us t awy z dni• 17 maja 1989r. ł'r.lwo geodezyjne I unogr•llane (tj. Oz.U. 22010r. nr 193. po~U87). d2lata)ąc z

u)>Owa!nienia Prezydenta Miasta Sto!eanego Warszawy zawiadamiam. te: dla ~ oznaC10nego dotythaas numerem porządkowym 6 od ulicy Stefana 2eromskiego, usytuowan"9o oa dzutce ewidencyjnej • nr 399/14 z ołlręllu Halinów wdzielnicy Hallnow . OC>szar mlEjsla m.st. Warszawy ustala się numer porz~ dkowy 6 od ul. St efana Żeromsklego (sześć) łsłcwnie

numer: szcś<).

~

I. Jan Kowal!ll 2. ~I Al
s.

,,„

Dodanie nowego punktu i zmiana położenia punktów realizowana jest w intuicyjny sposób poprzez wskazanie lokalizacji w powi ązaniu z treścią niezbędnych danych referencyjnych. Po dodaniu punktu automatycznie generowany jest dokument - zawiadomienie o nadaniu adresu. Przy dodawaniu nowych punktów i zmianie statusu punktów zarezerwowanych i p rojektowanych istnieje m ożli wość wyko rzystania informacji z ewidencji gruntów, co pozwala na automatyczne uzupełnie nie generowanego dokumentu danymi osobowymi. Aplikacja pozwala na monitorowanie zmian dla każdego punk tu adresowego. Ważn ą funkcj ą serwisu jest udostępn i ani e z zawartych w bazie p unktów adresowych i ulic usłu g i WMS do wykorzystania w innych serwisach i aplikacjach. Wszystkie adresy d ostępnych serwisów WM S zawi eraj ących dane z nuistni ejących

m e racj ą ad res ową dostępne są

na stronie

www.punktyadresowe.pl. Planowanie przestrzenne

~

~ldc:""tl• W..CłlemoK.i ~-.att1:1th kle. IMI• poOrĄlocy wldoaini-. • ~ 9'\tMo• I MICl, -tw, lttótt: u kilri •nc~IWfif tll~ 111.;.---·~ł'C ~.Nl'll• łll khnlettO.uOMf OUCIJl'lbłUolllUll & • ...,...,,.....

t.

•14oan)'•""'*""'""

oomdi:.cw)'n w ttfltlnlt JOłf'li łCI dlli• et~ :twlaclomWil oon.;..- e.10 ~N Uiblic:c• 90l'6a n.mcru 'ornot:o~, :•m~ s~ ,;..nleł 111,.... Ulicy \li> P'ł<'ł. W pnypffb.I OdY Dl.ldJIMł poloiotly Jffl • •lll ogr04l0Nj .flitnltbonMc~ ~ł i llUmlrtl'I PO~ ~Iii

ro.mcz "" ~ fPOC$tnl "".,.. A•~uJL-1. im.ł 1"""'•VS""Y r d111 l f m$ unr,

Jni"'°~l~et+OiU :rl01& ttlłl,.pot.Uł1) Jll'łWldb'#tOO ~ ł •MłmU-.i•tłł.GcTaomo.i~ oeowl~"7ftlO'łÓW " łLłl.NłilV.hlit- l'lllt~ 1WlfOclC

z we:a

• oo ~ Dlog ~~ MSt ll.O'rftltlN U O. OMOt w~

1!11, U ł2'-0$.ł't. ll,29-U„ł, h.~2łłl!Mlo'L-.~-..... l.Jlrtepi$yCl(łWł~WłOtłflit
4. Hł PoCM.ł•lf alMfl.~o łtwłłOOtnitflb • ta1dłlt(jl 9\lfllłw I łM!yfltOw iownlt tłttNlllOWW ~„ tSllłłldltlUOJn.klil ~ltt.cj• ~~ta-16flt'......._ .tdd&l• łld.a~......"u.oi..;.-...;~„ ·~r ,,...,..1

,.._.,.ub_.

~Z.-. tdru11oKib~"1Ól•~9fllMi* l ~ł:6- ~ 9t~llilnti:ll~

FUNKCJE EDYCYJ NE W SERWISIE IMPA

plan zagospodarowania przestrzennego

56

zującym rozporządzeniem. Są

map zasadniczych albo w przypadku ich braku map katastralnych, gromadzonych w państwo wym zasobie geodezyjnym i kartograficznym. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie map w skali 1 : 500 lub 1 : 2000, a w przypadkach planów miej-

punktu adresowego.

scowych, które sporządza się wyłącznie w celu przeznaczenia gruntów do zalesienia lub wprowadzenia zakazu zabudowy, dopuszcza si ę stosowanie map w skali 1 : 5000". Uchwalony plan zagospodarowania przestrzen neg o 0 jest prawem lokalnym i ma wi ążące i nadrzęd n e znaczenie dla gospo-

to m .in.: nazwa ulicy, numer punktu, numer obrębu, nazwa dzielnicy, status punktu, dane o operatorach wprowad zaj ących zmiany. Poza standard ową i nform acją opisową związaną z numerem adresowym przechowywane są również inform acje o dokumentach oraz cała historia danego

Rys. 3 . ..&

I

J ednym z ważni ej szych zadań samorządu na szczeblu gminnym jest przygotowanie i prowad zenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zagadnienie jest regulowane Ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Kwestia wykorzystywanych map jest regulowana w art. 16. ust. 1.: „Plan m iejscowy sporząd za s i ę w skali 1 : 1000 z wykorzystaniem urzęd owych kopii

NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

SPRZĘT

darki nieruchomościam i w obszarze, który obejmuje. Podstawowym celem planu jest zagwarantowanie optymalnego ładu p rzestrzennego. Pochodnymi, ale równie ważny mi, są przestanki ekonomic zne i społeczne . Cele ekonomiczne wi ążą si ę z racjon alnym gospodarowaniem, zm i erzaj ącym do efektywnego wykorzys tania gruntów . Realizacj ę c elów społecznych natomiast os i ąga s ię przez p ołączen i e ws zystkich czynników maj ących wpływ na harmonijny rozwój gospodarczy. Mapy tradycyjne lub cyfrowe są podstawą do sporządzania miejscowych planów zagosp odarowania przestrzennego, ale równ i eż odgrywają istotną rolę w procesie prowadzenia planu (korzystania z planu). Na etapie tworzenia treść map jest podstawą do lokalizowania przestrzennego istotnych elementów planu, jak strefy funkcjonalne i linie rozgraniczające®.

Co dają nam mapy cyfrowe? Korzystanie z map cyfrowych zn acznie przyspiesza i u łatwia proces przygotowania planu zagospodarowania. Obecnie, w więk szości przypadków, plany sporządza si ę z wykorzystaniem techniki komputerowej. Nawet jeśli materiał bazowy otrzymany z ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartografi cznej, czyli mapa zasadnicza lub ewidencyjna, będzie miał tradycyjną postać, można go zeskanować i używać podkład u rastrowego. W przypadku istniejących już danych cyfrowych skanowanie jest niepotrzebne. W efekcie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest nałożen ie m tre śc i przestrzennych regulo wanych planem na dane bazowe w postaci wektorowej lub rastrowej. W części opisowej planu są przedstawione szczeg ółowo funkcje i stn i ejących lub projektowanych obiektów przestrzennych, a ich geometria i lokalizacja zapewnione są przez odniesienie do mapy. Od chwili, w której miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego staje się prawem miejscowym, rozpoczyna się proces si ęgania obywateli do tego prawa i pobierania z niego

I TECHNOLOGIE - - - - - - - - - -

-P·-w lll ,., -

p

[.]

"'"°ldl'MU«'JfW

1.ii- P ll w•""'r~

Ili

p •

ao.,1\lk:t

„p111„„ ' -...

*'. r ~. . „r l!'J .

•Pl;J-„r "" „r@ ~

„p

_ _

„r ~-

a.rg

informacji. W pobieraniu inform acji m ożna wyróżnić dwa aspekty: • inform acyjny, • formalny (urzędowy) . Z charakterem inform acyjnym ® mamy do czynienia w chwili, kiedy samodzielnie dokonujemy interpretacji zapisów planu dla wybranego terenu. Aspekt u rzędowy pojawia si ę w chwili, kiedy zwracamy się do urzędu prowadzącego plan o wypis i wyrys, które stanowią podstawę do rozpoczęcia działań związanych z interesuj ącym nas terenem. Wypis z wyrysem może otrzymać dowolna osoba i nteres uj ąca si ę danym terenem. Aby jednak zmniej szyć grono potencjalnych zaintere sowanych przych odzących do urzęd u

& Rys. 4. ILUSTRACJA MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA TLE DANYCH EWIDENCYJNYCH

® aspekt informacyjny pobierana infonnacji

® stretyfunkcjonalnei linie

rozgraniczające

w sprawie planu, warto plan zagospodarowania publikować w Internecie. Dotyczy to zarówno danych geometrycznych, jak i treści uchwały. Analiza wyników ankiet y p rzeprowadzo nej telefonicznie przez p racowników firmy Geo-System Sp. z o.o. na począt ku 2011 roku w wybranych gminach obj ętych publikacją planów miejscowych w Internecie (Halinów, Leszno, Marki, Wejherowo) wykazała, że w odczuciu pracowników urzędów liczba interesantów zm niej szyła s ię o co najmniej kilkadziesiąt

procent.

Wnioski Uchwalenie ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej korzystnie wpływa na pojawianie s ię wielu nowych u sług sieciowych zwi ązanych z informacją przestrzenną. Dzi ęki powszechnej dostępności u sług sieciowych w wielu dziedzinach aktywności człowieka poj awiły się nowe możliwości ich informatyzacji.

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 5 7

SPRZĘT

I TECHNOLOGIE

1.1111~0

„

~1 :200t

GMINY

łt041łoflo lt

ClłłWOH.t.•

U-GOI c.„wom„

'" ..... ... a._..._.... ~

CO«łt,A.

"""""'~

E ,,.,._.._,..c~c*ln---~--·łl~dło

N'ILQIOl łOf't ~ CJ„~

...._l'I_• '"-ot--

~M

-»"•

t orllO !1w•MiO2Cllir11 oglou, w • • ..,_."WO!e-oOtllltO

""'""............,„ 1'1 , _ . _ . . ......

~.

1. ....~~ - °"""'~4""'9b

•1„9f'l~łlll'ClltGCrt:H!l,0'

OIOCJliA..., ......... OC'~ł;:o

, __

... o

.....__,._,~,~~

,„..,.....,...,~,.-uaoiw~1~~ocq.u '-'~-„..,.__...,ir~J:u ~!'1'11„0łlrttt

1„... ~~-G ~

........._......,,,..„.:o

Or•l1/1 . . .

t:UO

Oltd_.~.....,,...,,_,..

1~

„o

.,.""""'*,.....,

......

_..,. . ,. . , . .

„.„...

Cllllt""""~~!Oj•••• ł

~\,ir;--J.t'"°"QO~IUI'~

Mitt

„..,,.,........,.....

_c~~~--• """-,......~-"' MOłłlt.A~~ 2. . , . . . . . . . . . . . . . . . , '"*"~~"

---„. . . . . .

,J.

.........

.----~,,._,..,..,.__

IC»t ..... ~ „ ........... .,....IDl(...,.,,. ••

--

...,._~""'°'<"

--___ ---·--=----- --==:::=.::.„ - ::;_---·------ -- --- ------- ---- • ·--

~~~l'OO!fCIOIO.IOOO~f!l,Olf ... ~l llf

"" ' V • u11ou•,_..,_..Cl_,... · ł'OQi.1 • •"u

PLANU

••

_...__ U•-...--.-N

może

wy-

to

możliwe, należy wspierać

proces jej infor-

matyzacji, ponieważ są to dane o charakterze podstawowym, bez których trudno wyobrazić

korzystywać je do zarządzani a j ednostką, jak

sobie funkcjonowanie jakiegokolwiek serwisu

równi eż realizować,

internetowego zwi ązanego z informacją prze-

prawem

obowiązki .

za ich

pom ocą, nałożone

Bardzo

ważną rol ę

w ca-

łej gamie u sług sieciowych odgrywaj ą usług i

PRZESTRZENNEGO

plQ

~-

procesu, bo w szerokim zakresie

ZAGOSPODAROWANIA

......... .......

~..-.c„~_,_.mo.uiooettte••~.........,.""'.-

t

Administracja sam orządowa jest niewątpliwie jednym z ważniej s zych beneficjentów tego

Z MIEJSCOWEGO

.Xl'f.Cft

~~,....,.....,..,....,~~ -~-

==---=-- -- ---·· ===-·

WYRYSU I WYPISU

~""~""'i-4 1~11 . . . -..

dllil ...... ~~-- .............~ •.-.-Clb9łl*.

•

- ~-

PRZYKŁAD

......,._1.........,........

........

, ........-*"cf ...................... „.,.,.„ ......

...

A. Rys. 5.

........

~-....,„

• --. ....'"'°""' .......1'111t'°__..._..... """~---

LEOEHCll\

.......

.... .,..„........,....,„I!\.

~J~.....,~

........„ .........„_..._„ ......

~

oparte na bazie

Państwowego

Zasobu Geo-

strzenn ą. Wsparcie jest potrzebne, ponieważ niejednokrotnie gminy nie są w stanie samo-

dzielnie

uporać si ę

z tym problemem.

Należy

dezyjnego i Kartograficznego, dostarczające

też pamiętać,

podstawowych danych referencyjnych, jakimi ni ewątpliwie są dane ewidencji gruntów i bu-

wisów zadbać o udos tępni ani e usługi WMS ze zgromadzonych w nich danych. Usługi takie

dynków. Usługi te stanowią doskonały materi ał

stanowią

referencyjny d la

różnych

serwisów

branżo

ny

aby przy tworzeniu nowych ser-

bowiem

doskonały

i

łatwo d ostęp

podkład

referencyjny dla innych serw isów. w zajemnej wymianie usług sieciowych

wych . Warto zwrócić uwag ę również na pilną konieczność zinformatyzowania numeracji

przyczyniamy

adresowej, co korzystnie wpłyni e na funkcjonowanie w ielu serwisów. Wprawdzie nume-

szej krajowej infrastruktury informacji prze strzennej, która potrzebna jest każdemu no -

racja adresowa jest zadaniem gminy, ale jeś l i

woczesnemu społeczeństwu.

Dzi ęki

si ę

do szybszego rozwoju na-

•

dr inż. WALDEMAR !ZDEBSKI - adiunkt na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej oraz Prezes Zarządu firmy GEO-SYSTEM Sp. z o.o. Autor licznych publikacji naukowych, członek zespołów powoływanych żania postępu

przez GUGiK. Od

początku

lat 90. czynnie uczestniczy w procesie wdra-

technicznego w geodezji. Twórca Systemu Informacji o Terenie GEO-MAP i iGeoMap.

Literatura 1. Izdebsk i W. .WMS - usługa z przyszłością". Magazyn geoinfo rmacyjny GEODETA 2008, s. 22-25. 2. Izdebski W. Analiza przyda1ności dos1ępnych usług sieciowych w realizacji zadań adminis1racji samorzą dowej. XVll Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe . Nowoczesre me1od y pozyskiwania i modelowania danych w fo1ogramelrii i teledetekcji". Wrocław, 23- 25 października 201 O r.

58

I

NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

SPRZĘT

I TECHNOLOGIE - - - - - - - - - -

F'ot. O rea m :otime.c:om

Cyfryzacja zasobów gromadzonych przez Geodezyjną

i

Kartograficzną

trwa. Warto

nad tym, jakich inwestycji trzeba

będzie

Państwową Służbę

już dziś zastanowić się

niebawem

produkty kartograficzne tworzone w biurach i kartograficznych lecz

sprostały

także rosnącym

aby

Szymon Ilczuk

geodezyjnych

nie tylko wymogom formalnoprawnym,

wymaganiom ze strony zleceniodawców.

ozporządzeni e

Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 263, poz. 1572) wprowadza do polskiej geodezji nie tylko nowe poj ęcie - geodezyjny pomiar kartometryczny - ale

R

też przywołuje,

usług

dokonać,

AUTOR:

i tym samym utrwala, termin

znany od kil kudzies ięciu lat - kalibracja (cyfrowego obrazu rastrowego mapy analogowej). Oba przywołane pojęcia związane są ści śl e z ob szernym, praktycznym zagadnieniem tworzenia materiałów kartograficznych w postaci cyfrowej. Z reguły ostatnim etapem prac nowoczesnego geodety-kartografa jest wykonanie kartometrycznego, wielkoskalowego opracowania kartograficznego nie tylko w formie analogowej, lecz także cyfrowej. Opracowanie takie zwykło się nazywać mapą

CD

nu merycznąCD.

mapa numeryczna

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 5 9

-------· SPRZĘ T I TECHNOLOGIE

Czy warto zainwestować „.? Sceptycy zapytają z pewnością: „Czy warto w ogóle inwestować w nowe i nowoczesne oprogramowanie? Przecież to, które obecnie wykorzystywane jest w wielu przedsiębiorstwach, w zupełności wystarcza do sprawnej realizacji szerokiego zakresu zadań produkcji geodezyjnej". Odpowiedż brzmi: „Zdecydowanie tak" - zwłaszcza z uwagi na to, że inwestycja ta wcale nie musi wi ązać się z dużymi nakładami finansowymi. Poza tym ciągle rosną ca konkurencja na rynku wykonawstwa geodezyjnego powoduje również obniżenie jakości świadczonych usług. Pracy nie trzeba już wykonać dobrze, pracę należy wykonać tak, aby ją sprzedać. Istnieją jednak możliwości poprawy jakości wykonywanej dokumentacji kartograficznej bez strat w czasie pracy, a także zwięk szenia asortymentu usług kartograficznych. Ten wzrost produktywności w przedsiębiorstwie geodezyjnym osiągnąć można właśnie przez mądry i przemyślany wybór oprogramowania CAD
poprzecznych i podłużnych terenu, rzutów poziomych i pionowych inwentaryzowanych budowli, map w przestrzeni 3D. Nie ulega wątpl iwości , że nale ży dobrze p rzemyśleć wybór oprogramowania, które będzie

wykorzystywane do tworzenia nowo-

czesnej mapy numerycznej w przedsi ębiorstwie geodezyjno-kartograficznym. Ostateczna decyzja o zakupie powinna zostać podjęta nie tylko na podstawie kryterium ceny aplikacji, lecz także

o przyszłości , w której można spodzi ewać się ponadstandardowych wymagań

z

myślą

zleceniodawców (projektantów) prac geo-

dezyjnych i kartograficznych.

Który program CAD wybrać? Do najpopularniejszych programów CAD w Polsce należą obecnie m.in. produkty firm (konsorcjów): • Autodesk (AutoCAD, AutoCAD Civil 3D, AutoCAD MAP 3D, AutoCAD LT), • Bentley (MicroStation, Bentley PowerMap), Bentley PowerSurvey, Bentley Redline), • łntelliCAD (konsorcjum): • BricsCAD (Classic, Pro, Platinum) - produkt amerykański ,

• GstarCAD (Standard, Professional) - produkt chiński,

cena aplikacji w wersji spełniającej minimalne wymagania wykonawcy prac kartograficznych popularność oprogramowania (standardów wymiany danych) na terenie, na którym dzi ała przedsiębiorstwo

możliwości szybkiego wdrożenia oprogramowania w przedsiębiorstwie (dostępność szkoleń z wieloma poziomami zaawansowania oraz profesjonalnej pomocy technicznej)

subiektywne opinie użytkowników konkretnych apłikaqi: geodetów. kartografów, projektantów

r

wymagania sprzętowe oprogramowania CAD (niektóre programy mają te wymagania przesadnie wygórowane)

J

dostępność na polskim rynku tematycznych nakładek geodezyjnych, umożliwiających

Tab. 1 . ... CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE

NA WYBÓR OPROGRAMOWANIA

wykonywanie opracowań kartograficznych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz instrukcjami (wytycznymi) technicznymi ewentualne promocje cenowe: sezonowe lub state, np. możl iwości zakupienia programu CAD z nakład ką geodezyjną w pakiecie (praktyka często spotykana wśród dystrybutorów oprogramowania z rodziny lntelliCAD)

6 o I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

SPRZĘT

I TECH NOLOG IE - - - - - - - - - -

• ProgeCAD (Professional) - produkt włoski, • ZwCAD (Standard, Professional) - produkt chi ński.

Teoretycznie wybór jest duży, jednak róż nice pom i ędzy poszczególnymi aplikacjami są także znaczące - zwłaszcza, że sami producenci uzależni ają cenę programów od ich wersji. Norm alną praktyką jest, że konkretne oprogramowanie rozprowadza si ę w kilku wersjach o różnych możliwości ach i różnej

Fot. 1. • WEKTOROWA MAPA NUMERYCZNA (AUTOCAD 2008)

fu nkcj onal ności.

Czym zatem n al eży s i ę ki erować? Przed wyborem konkretnego oprogramowania CAD n al eży zwrócić uwagę przede wszystkim na czynniki wymienione w tabeli 1. Bardzo ważne jest, aby zakupiony program CAD obsług iwał najnowsze form at y plików wymiany danych grafi cznych. W praktyce zdarza s i ę bowiem, że m ateri ały grafi czne, ni ezbędne w procesie produkcyjnym, otrzymuje s i ę od projektanta w formacie zgodnym z n ajnowszą wersją oprogramowania CAD. Jeżel i przeds i ębiorstwo nie posiada programu, który odczytuje taki form at, należy zwróci ć si ę do zleceniodawcy z proś bą o przestanie danych w starszym form acie lub skorzystać z pomocy innego, zaprzyj aź nionego biura us ług geodezyjnych. Jednak w obu przypadkach traci s i ę cenny czas, a w drugim również kontrolę nad procesem przetwarzania danych źród łowych . W raz z p o dj ęci em decyzji o zakupieniu kon kre tn ego oprogram owania C AD ogranic zeniu ulega wybór n akład ek geodezyjnych . Warto zate m z as tanowi ć s i ę j uż

na p o cz ątku , c zeg o ocze kuje s i ę od programu ws p i e raj ącego projek towanie, który będzi e g rafi czną podstawą produkcji kartograficznej w firmie. Można oczywi ście podej ść do sprawy od drugiej strony i rozpo cząć

zakupy od n akładki geodezyjnej. nawet okazać si ę trafniejsze , t ym b ardziej że właś ni e wybrana n akład ka będ zie przede wszystkim „d bała" o techni czną j akość opracowań karto grafi cznych i szyb kość ich tworzenia.

To

pod ej ście m oże

Fot. 2 . ... WEKTOROWA MAPA NUMERYCZNA (M ICROSTATI ON VS 2004 EDITI ON)

Fot. 3. A WEKTOROWA MAPA NUMERYCZNA (BR ICSCAD V1 2 PLATINUM )

Jaką nakładkę zakupić? Dostępne

na polskim rynku nakład ki geodezyjne dla programów CAD można pod zi elić wg różnych kryteriów. Wydaje się jednak, że kryteria te zawęzić należy do dwóch najważni ej szych: możliwości ws półpracy aplikacji z róż nymi programami CAD oraz sposobu integracji z programem CAD. Istni ej ą programy, które potrafią wykorzystywać kilka środ owi sk grafi cznych - można je nazwać nakładkami wieloplatformowymi (F.H.U. GeoX, MAPSOFT S. Plens)

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 61

SPRZĘT

I TECHNOLOGIE

- oraz programy, które dedykowane są dla konkretnego środowiska CAD - nakładki jedno-

® kartawaniewtasne

platformowe (BUliG Geodezy, SHH Sp. z o.o.). W przypadku wyboru drugiego kryterium nakładki geodezyjne dla programów CAD dzielimy na zintegrowane (MAPSOFT S. Plens, BUliG Geodezy) i zewnętrzne (F.H.U. GeoX). A które z nich najlepiej sprawdzają si ę w praktyce? Trudno odpowi edzi eć na to pytanie. Okazuje si ę bowiem, że w tym przypadku dużo zależy od charakteru użytkowni ka nakładki i jego indywidualnych upodobań. Jedni operatorzy stanowisk komputerowych chwalą sobie prostotę i niezawodność oprogramowania, a inni wysoką funkcjonalność i możliwości ingerencji w jego funkcje. A zatem na co należy zwrócić szczególną uwagę przed zakupem nakładki? Decyzja o wyborze konkretnego oprogramowania - szczególnie w przypadku użytkowni ków początkujących - powinna zostać poprzedzona analizą elementów przedstawionych w tabeli 2.

Tab. 2 . ...

Co na to wszystko praktyka? Bardzo dobrym przykładem dla zobrazowania procesu tworzenia numerycznych opracowań kartograficznych w prywatnych biurach us ług geodezyjnych jest procedura tzw. kartowania własnego®, istniejąca od dawna w miejskim ośrodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej dzi ałaj ącym przy Zarządzi e Geodezji Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu. Geodeta, który wyrazi taką wol ę, może podpisać z ośrod kiem umowę pozwal ającą mu samodzielnie aktuali zować cyfrową mapę zasadniczą w zakresie ujętym w zgłoszeniu pracy. Taka umowa z ośrodkiem daje wykonawcy przede wszystkim możliwość znacznego skrócenia czasu realizacji zlecenia. Podstawowym środowiskiem graficznym dla wizualizacji numerycznej mapy zasadniczej prowadzonej w ZGKiKM we Wrocławiu jest program MicroStation v8 firmy Bentley. Dodatkowo, do tworzenia i obsługi samej mapy zasad-

ELEMENTY ANALIZY

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE

NA

DECYZJĘ

O ZAKUPIE NAKŁADKI

cena nakładki lub pakietów nakładek fjeżel i producent ma takie w swojej ofercie) dostępność na stronie internetowej producenta oprogramowania pełnych wersji czasowych, wersji z ograniczeniami lub demonstracyjnych produktów (możliwość przetestowania przed zakupem)

dostępność szkoleń doświadczenie

oraz profesjonalnej pomocy technicznej

producenta nakładek oraz jego nastawienie na ciągły rozwój oferowanych

aplikacji wymagania oferowanych programów w zakresie hardware i software subiektywne opinie (rady) doświadczonych użytkowników nakładek uwzględnienie w aplikacjach wszelkich obowiązujących standardów technicznych i zapisów prawa, a w szczególności wprowadzonych w ostatnim czasie

zakres obsługi procesu tworzenia map: rastrowych, wektorowych, hybrydowych możliwość zautomatyzowania wybranych

siatki

krzyży,

obsługa

i powtarzalnych czynności kartograficmych: kreślenia ramek podziału sekcyjnego i jednostkowego, opisów pozaramkowych itp.

projektów umieszczonych w przestrzeni 3D

możliwość korzystania z najnowszych osiągnięć Państwowej Służby Geodezyjnej i Kartograficznej, np. internetowych serwisów WMS/TMS

dodatkowe

62

ułatwieni a obsługi

I NOWA GEODEZJA WPRAKTYCE

zaimplementowanych w oprogramowaniu

SPRZĘT

I TECH NOLOG IE - - - - - - - - - -

AutoCAD - http://www.autodesk.pl/

BUliG Geodezy - http://www.geodezy.com.pl/

MicroStation - http://www.bentley.com/pl-PU

F. H.U. GeoX - http://www.geox.geo.pl/

BricsCAD - http://www.bricsyspolska.pl/

MAPSOFT Stanisław Plens - http://www.mapa-sg.pl/

GstarCAD - http://www.gstarcad.pl/

SHH Sp. z o.o. - http://www.shh.pl/

ProgeCAD - http://www.progecad.pl/ ZwCAD - http://www.zwcad .pl/ niczej, pracownicy ośrodka wykorzystują nakładkę WinMapa. Program ten nie jest jedynie nakładką. Sposób prowadzenia mapy zasadniczej w skali 1 : 500 z wykorzystaniem WinMapa jest przyjętym standardem, który obowi ązuje wszystkich geodetów. Podstawowym formatem wymiany danych graficznych pom i ędzy ośrodkiem dokumentacji a wykonawcą jest format zapisu programu MicroStation v8 - pliki typu *.rdl (*.dgn). Wykonawca prac geodezyjnych, aby mógł s korzystać z dobrodziejstw umowy o kartowanie własne, powinien pos i adać oprogramowanie grafi czne firmy Bentley, ale nie tylko. Projektanci wykorzystuj ą w swej pracy przede wszystkim aplikacje firmy Autodesk (AutoCAD). Na etapie przekazania mapy projektantowi niezbęd ne jest zatem wykonanie konwersji plików *.rdl (*.dgn) do formatu *.dwg. W wyj ątkowych tylko sytuacjach zieceniodawcy życzą sobie, aby przekazywane m ate ri ały kartograficzne zapisane były równi eż w formacie MicroStation. Najlepszym sposobem na rozwi ązan i e tej niedogod ności jest tworzenie wszelkich op racowań kartografi cznych w formacie rdl, a dopiero dla wersji ostatecznych, które przekazane m aj ą być projektantowi, wykonywanie konwersji do formatu *.dwg. Ponieważ konwersja danych pomi ędzy formatami nie zawsze si ę dr

inż .

Tab. 3. A STRONY INTERNETOWE PRODUCENTÓW

Warto przemyśleć wybór! Przedstawiony przy k ład m iejs kiego ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej we Wrocławiu oraz obowi ązu jących w nim wybranych procedur ukazu je konieczność uwzględniania w prod ukcji geodezyjnej wymagań różnych stron procesu inwestycyjnego, które prod u kcję tę zl ecają lub kontrolują jej efekty. Okazuje się, że wybór od powied niego oprogramowania dla firm geodezyjnych chcących skutecznie tworzyć m apę num eryczną nie jest łatwy. Je d nocześ n ie zwi ę ksze n ie rynkowej kon ku rencyj ności przeds i ębi orstwa poprzez wprowadzenie lub usprawn ienie procesu kartowania numerycznego wcale nie musi pociągać za sobą kon i eczn ośc i dys ponawania dużym i nak ładam i finansowymi. Ostateczny wybór konkretnego oprogramowania CAD oraz nakładek geodezyjnych warto dobrze przemyśl eć. •

SZYMON ILC ZUK - geod eta uprawniony; absolw ent wrocławskiej Akademii Rolniczej .

Pracuje na stanow isku docenta w dowcą

udaje, nal eży skontrol ować jej poprawność. W tym celu wskazane jest, aby pracownia kameralna posiadała przynajmniej jedną licencję programu, który pracuje w formacie *.dwg. Otwarcie w takim programie wynikowego pliku *.dwg, przekonwertowanego z formatu *.rdl, daje możliwość lepszego sprawdzenia efektów operacji zmiany formatów plików.

w

Dolnoś ląskiej

Szkole

Wyższej

Wyższej.

Szkole Humanistycznej w e Wroclawiu. Jest

W pracy zawodowej interesuje

się

także

wykla-

szczeg ólnie numerycznym

opracowyw aniem geodanych.

NR 2/WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2012 I 6 3

~ o z

W PRAKTYCE

TEMAT NUMERU Zakładanie

i utrzymywanie osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji (Dz.U. z 2012, poz. 352) W artykule opiszemy co faktycznie zmieni nowe rozporządzenie i jak to się przełoży na pracę geodetów i ODGiK. Poza tym w tabelarycznym zestawieniu przedstawimy zakres zmian w aktualnych przepisach, a także zaprezentujemy przykłady zastosowania nowych wytycznych.

POMIARY GEODEZYJNE Zastosowanie MS EXCEL i programowania VBA w obliczeniu pola powierzchni z wykorzystaniem wzoru Gaussa SPRZĘT

działki

geodezyjnej

I TECHNOLOGIE

Jakie informacje możemy

uzyskać

z pomiarów naziemnym skanerem laserowym

DOKUMENTACJA TECHNICZNA Rola ortofotomapy w przygotowaniu inwestycji Kontrola dokumentacji technicznej z

podziału nieruchomości

GOSPODARKA NIERUCHOMOŚCIAMI Ochrona danych osobowych w ewidencji gruntów i budynków Kontynuacja artykułu z poprzedniego numeru w którym przedstawimy najczęściej występujące żądania podmiotów w zakresie uzyskania danych osobowych z EGiB wraz z komentarzem eksperta. Scalenia gruntów Skutki podziałów nieruchomości dla celów

sprzedaży

lokali mieszkalnych w miastach

Nowa geodezja w praktyce 1

Read more

marketing-internetowy-w-praktyce

Read more

marketing internetowy w praktyce

Read more

Internet w praktyce

Read more

Medycyna estetyczna w praktyce t.2

Read more

CHOROBY PAZNOKCI W PRAKTYCE KOSMETOLOGICZNEJ

Read more

Karpov S. - Irydologia w praktyce

Read more

Mysior M. - C w praktyce

Read more

PGP Koszty 2015 w praktyce

Read more

Dussel M. - Marketing w praktyce

Read more

Geodezja i kartografia -Wyklad

Read more

Jagielski A - Geodezja 1. wyd 2

Read more

geodezja-25-30

Read more

Stinson D. - Kryptografia. W teorii i praktyce

Read more

D. Popowicz Akupresura w Praktyce (105 str)

Read more

Jakubowska-Winecka A. - Psychologia w praktyce medycznej

Read more

Max Freedom Long - Wiedza tajemna w praktyce

Read more

Max Freedom Long Wiedza tajemna w praktyce

Read more

Programy partnerskie w praktyce -Tomasz Urban full

Read more

Marketing internetowy w praktyce - Angus McLeod full

Read more

E-marketing w praktyce - Artur Maciorowski

Read more

Marketing internetowy w praktyce : Angus Mcleod

Read more

Panfil M. - Wycena biznesu w praktyce

Read more

Paprocki K. - Mikrokontrolery STM32 w praktyce

Read more

Daniel Goleman Inteligencja Emocjonalna W Praktyce

Read more

Magia w teorii i praktyce - Aleister Crowley

Read more

Aleister Crowley - Magija W Teori I Praktyce

Read more

Bennewicz M. - Coaching i Mentoring w Praktyce

Read more

Stosowanie witaminy D w praktyce klinicznej

Read more

A.Crowley - MAGIJA w teorii i praktyce

Read more

Recommend Documents

Nowa geodezja w praktyce 1

marketing-internetowy-w-praktyce

marketing internetowy w praktyce

Internet w praktyce

Medycyna estetyczna w praktyce t.2

CHOROBY PAZNOKCI W PRAKTYCE KOSMETOLOGICZNEJ

Karpov S. - Irydologia w praktyce

Mysior M. - C w praktyce

PGP Koszty 2015 w praktyce

Dussel M. - Marketing w praktyce