ODPOWIEDZI DO OBRONY

1.

Omów zastosowanie zaopatrzenia ortopedycznego w skoliozach. „Halo”- wyciąg za głowę z przeciwwyciągiem za miednicę/uda. Używany przy skrajnie dużych skoliozach oraz kifoskoliozach.

Łóżeczko Zimmera - forma ortezy korygującej w leczeniu skolioz u niemowląt i dzieci w pierwszych latach życia. Gorset Milwaukee- dla skrzywień obejmujących górną część odcinka piersiowego i część szyjną. Odciąża kręgosłup dzięki oparciu na talerzach biodrowych oraz podparciu żuchwy i potylicy. Główną zasada działania jest pobudzanie mięśni tułowia do czynnego prostowania. Jest przeciwwskazany w lordoskoliozach. CTSLO= C-Th-L-S Gorset TLSO–skrzywienia, których szczyt jest na/ poniżej Th8. Pokrywa ciało od pach do bioder

Gorset Boston-Do korekcji skrzywień lędźwiowych i piersiowych, oraz rotacji kręgów. Mechanizm działania polega na zastosowaniu wielokrotnych trójpunktowych układów sił korekcyjnych. Nacisk realizowany jest poprzez peloty korekcyjne. Zalecany w przypadku skolioz o kącie Cobba 20 - 40 stopni. Każdy gorset jest wykonywany indywidualnie dla danego pacjenta. Gorset powinien być zdejmowany tylko do czynności toaletowych i ćwiczeń korekcyjych Gorset Charleston –na noc, powoduje hiperkorekcję skrzywienia przez 8 godzin dziennie Gorset CTM–u pacjentów z kątem skrzywienia wg Cobba od 20 stopni do 50 stopni Gorset dynamiczny- 4h dziennie może myc ściągnięty, mniej sztywny (taśmy)

2.

Przedstaw postępowanie rehabilitacyjne (kinezy- i fizykoterapeutyczne) u pacjenta z RZS.

Okres ostry walka z bólem, nauka świadomego rozluźniania mm, utrzymanie sprawności układu krążeniowo-oddechowego, zapobieganie postępowi ograniczenia ROM Pozycje ułożeniowe i przeciwprzykurczowe, ( zmiany średnio co 30 minut) Ćwiczenia rozluźniające, treningi autogenne itp Ćw. Oddechowe Delikatne ćw bierne, Ćw. Synergistyczne, Ćw.kontrlateralne. krioterapia miejscowa, TENS, Magnetronie, Muzykoterapia,Aromaterapia 3.

Okres remisji rehabilitacja ręki i stopy reumatoidalnej, zapobieganie powstawaniu zniekształceń, utrzymywanie siły mm, zwiększanie/utrzymanie ROM, walka z przykurczami, poprawa ADL, wypracowanie prawidłowych kompensacyji Pionizacja, Nauka chodu, Ćw. Czynne, wspomagane, samowspomagane w odciążeniu, Ćw.rozciągające, izometryczne PIR, autoredresje, Trening wzmacniający np. ćw. w wodzie, Ćw.równoważne, koordynacyjne, Ćw. samoobsługi. Wszystkie zabiegi rozluźniające, rozgrzewające, p/zapalne, masaże, hydroterapia

Przedstaw skalę służącą do oceny stopnia korektywności ręki reumatoidalnej.

Podział deformacji (według Instytutu Reumatologicznego w Warszawie): ●

I stopień – deformacja może być skorygowana czynnie przez pacjenta

●

II stopień – deformacja może być skorygowana biernie, a korekcja utrzymana czynnie

●

III stopień – deformacja może być skorygowana biernie, a korekcja nie może być utrzymana czynnie

●

IV stopień – deformacja nie może być skorygowana biernie

4.

Przedstaw wzorzec chodu pacjenta po udarze mózgu. Chód koszący (hemiparetyczny) – występuje u pacjentów z niedowładem spastycznym, połowiczym pochodzenia mózgowego. Chód umożliwiają zachowane ruchy w stawie biodrowym (chory zatacza półokręgi), brak zgięcia w stawie kolanowym, stopa w ustawieniu końsko-szpotawym. Noga „idzie” na zewnątrz, aby nie zahaczyć o podłoże. Brak skoordynowanych z kroczeniem ruchów kończyny górnej po tej samej stronie.

5. Przedstaw cele fizjoterapii wczesnoszpitalnej pacjenta po udarze mózgu. W procesie rehabilitacyjnym wyróżnia się 3 okresy, których czas trwania jest zmienny: Okres profilaktyki funkcjonalnej,rehabilitacja szpitalna 1-14-21 dni Okres rehabilitacji funkcjonalnej Od 2-3 tyg.do 12-24 mies. Okres adaptacji, rehabilitacja środowiskowa Od 12-24 mies.do 2-5 lat Inny podział związany jest z okresami udaru: Okres wiotkości Do 3 tygodni Okres spastyczności 6-12 miesięcy (do roku) Okres względnego wyzdrowienia Od roku do końca życia Cele rehabilitacji : - zapobieganie przykurczom, zesztywnieniom, odleżynom, powikłaniom układowym, nieprawidłowym wzorcom ruchowym - kształtowanie pamięci ruchowej - odzyskiwanie sprawności funkcjonalnej - nauka chorego , aby nie starał się niepotrzebnie i w sposób szkodliwy dla zdrowia kompensować niepełnosprawność przy pomocy zdrowej części ciała - usamodzielnienie pacjenta Pierwszy okres rehabilitacji polega na profilaktyce powikłań wynikających z unieruchomienia pacjenta, drugi jest działaniem w kierunku zmniejszenia rozmiaru dysfunkcji wynikających zlokalizacji i wielkości ogniska. Profilaktyka powikłań polega na: a. Optymalizacji funkcjonowania układu oddechowego (poprawa saturacji krwi, zapobieganie powikłaniom zapalnym i zachłystowym). b. Mobilizacji krążenia obwodowego, obrzęków wazomotorycznych, co oznacza działanie w kierunku profilaktyki zmian zakrzepowo-zapalnych w kończynach dolnych i miednicy małej. c. Profilaktyce przeciwodleżynowej. Kolejnym celem wczesnej rehabilitacji jest zapobieganie wytworzeniu tzw. zespołu nieużywania, pobudzenie mechanizmów plastyczności w ośrodkowym układzie nerwowym, zmniejszenie ryzyka występowania patologicznych wzorców ruchowych, nadmiernej spastyczności czy przedłużającej się wiotkości. Dzięki rehabilitacji neurologicznej zapobiega się zaburzeniom ortostatycznym, poprawia sprawność ruchową i psychiczną. Ważna jest również diagnostyka i rehabilitacja zaburzeń mowy. Celem rehabilitacji jest zmniejszenie lub zlikwidowanie dolegliwości bólowych, ograniczenie procesu zapalnego, reedukacja ubytków funkcji oraz poprawa jakości życia pacjentów. 6.

Zaproponuj postępowanie fizjoterapeutyczne u pacjenta po urazie rdzenia kręgowego w okresie szoku rdzeniowego.

7.

Wymień powikłania występujące u pacjentów po urazie rdzenia, przedstaw rolę fizjoterapii w profilaktyce tych powikłań.

8.

Przedstaw standardy postępowania fizjoterapeutycznego po uszkodzeniach nerwów obwodowych w zależności od stopnia ich uszkodzenia. (na podstawie http://www.pmurz.nazwa.pl/PDF/2008/1/01_z1_2008.pdf ) neuropraksja - przejściowe przerwanie czynności bez zmian strukturalnych (objawy: przejsciowe porażenie i niedowład, przejściowe zaburzenia czucia, bez zaników mięśni, odczynu zwyrodnienia i zmian elektromiograficznych) axonotmesis - całkowite przerwanie włókien osiowych przy zachowaniu osłonek (objawy: pełny obraz porażenia z zanikiem mięśni i odczynem zwyrodnienia, ale powrót funkcji po dłuższym okresie czasu) neurotmesis - przerwanie włókien osiowych i osłonek (objawy: pełne porażenie bez możliwości powrotu do stanu prawidłowego, konieczne leczenie chirurgiczne, występują nerwiaki) rehabilitacja: Pierwszy okres związany jest z pierwotną, a zwłaszcza ostateczną rekonstrukcją nerwu, co stwarza optymalne warunki do regeneracji nerwu i reinerwacji narządów końcowych. Okres drugi regeneracji do pojawienia się pierwszych skurczów mięśni lub powrotu czucia powierzchniowego i okres trzeci regeneracji narządów końcowych manifestujący się dowolnymi skurczami mięśni i powrotem czucia powierzchniowego. W tym okresie elektrostymulacja nie powinna być już stosowana. Leczenie operacyjne stosowane jest zwłaszcza w urazowych ostrych uszkodzeniach, a także w niektórych przewlekłych uszkodzeniach niepoddających się leczeniu zachowawczemu. Przeprowadza się chirurgiczne zeszycie nerwu z wykorzystaniem mikroskopu operacyjnego, przeszczep nerwu, uwolnienie ze zrostów,odbarczenie, przemieszczenie nerwu w inne łożysko (nerw łokciowy). W każdej sytuacji rehabilitacja powinna być prowadzona od pierwszych dni po wystąpieniu urazu i leczeniu chirurgicznym. W pierwszych dniach po leczeniu operacyjnym stosuje się jedynie łagodne okłady cieplne, impulsowe pole magnetyczne i ćwiczenia synergistyczne kontralateralne oraz ćwiczenia oddechowe. Po kilku (kilkunastu) dniach zabiegi fizykalne i usprawnianie ruchowe trzeba intensyfikować, a po około 3–4 tygodniach można prowadzić intensywny, pełny program. W przypadkach braku powrotu funkcji prowadzone też są u niektórych pacjentów tzw. operacje zastępcze polegające na przeniesieniu przyczepów ścięgien mięśni, części mięśni czyusztywnieniu stawów. Pozwalają one na poprawę czynności i lepsze wykorzystanie ortez. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza przy uszkodzeniu splotu ramiennego. Największy wpływ na regenerację nerwu mają zabiegi z ciepłolecznictwa: okłady parafinowe, borowinowe, parafango, ciepłe kąpiele i okłady z żeli, dodatkowo IR, diatermię krótkofalową, impulsowe pole magnetyczne, magnetostymulacja. Elektrostymulacja do pierwszych objawów reinerwacji, masaż. Zabiegi fizykalne kilka razy w ciągu dnia przez 6 dni/tydzień, aż do uzyskania poprawy, tj nawet kilka miesięcy. W przypadku wystąpienia bólu - p/bólowe zabiegi (jonoforeza, prądy interferencyjne, diadynamik, krio miejscowa). W każdym przypadku stosuje się kinezyterapie, od ćwiczeń biernych do czynnych z obciążeniem, w miarę poprawy. W drugim i trzecim okresie wykorzystywać sprzężenie zwrotne w postaci biofeeedbacku (ćw. przed lustrem, przy podłączeniu do emg). Dodatkowo ćwiczenia ogólnokondycyjne i terapia zajęciowa (szczególnie przy kkg). 9.

Omów specyfikę postępowania fizjoterapeutycznego u pacjentów z chorobą Parkinsona.

Potrzeby i zakres rehabilitacji powinny być ustalane dla każdego pacjenta indywidualnie. Podstawą usprawniania jest kinezyterapia tj. gimnastyka lecznicza i nauka czynności codziennych. Ważne są także terapia zajęciowa, terapia mowy i ćwiczenia relaksacyjne. Ustalając cel i strategię swoich działań fizjoterapeuta ocenia stadia niesprawności chorego na podstawie skali Hoehn i Yahr . Jest to pięciostopniowa skala, w której stopień pierwszy oznacza najmniejsze nasilenie objawów. Fizjoterapia ukierunkowana na:

· · · · · · · · · · · · ·

poprawa ogólnej ruchomości poprawa chodu: współudział, angażowanie kkg w chodzie, balansowanie kkg nauka skrętu, zawrotu poprzez chód po linii okrężnej postępowanie podczas tzw.”zamarznięcia” - nagłe nieruchomienie podczas chodzenia nauka padania poprawa równowagi i koordynacji poprawa postawy ciała zmniejszenie napięcia mięśniowego np.masaż ćwiczenia poprawiające mimikę twarzy reedukacja wstawania i siadania ćwiczenia funkcjonalne dnia codziennego poprawa pracy rąk

Metody : 1) Poprawa ogólnej ruchomości – przykłady · ·

Wszelkie ćwiczenia czynne, wspomagane, czynne z oporem które zwiększą zakres ruchomości. Ćwiczenia w pozycji leżącej szczególnie zalecane rano gdy występuje największa sztywność oraz w innych pozycjach : siedzącej, stojącej.

2) Reedukacja chodu · Wykorzystanie toru przeszkód · Podczas chodu zaznaczyć przesadne unoszenie stóp · Stawianie większych, dłuższych kroków · Utrzymywać odpowiednią odległość między stopami · Angażowanie kkg podczas chodu · Zastosowanie Nordic Walking · Ćwiczenia z pomocą Terapi – Master · Ćwiczenia z użyciem taśm thera-band · Dodać rotację tułowia · Zastosowanie chodu metodą PNF · - Postępowanie podczas „zamarznięcia”: -przerwać próby dalszego chodu -przycisnąć pięty do podłoża -stać prosto, z uniesioną głową ale nie przechylać się do tyłu -patrzeć prosto przed siebie a nie w dół -wybrać sobie określony obiekt i iść w jego kierunku -uderzyć ręką w kończynę dolną np.w udo

3) Ćwiczenia równoważne i koordynacyjne Ćwiczenia równoważne dają nam samokontrolę nad organizmem i pewność, stabilność podczas poruszania się. Ćwiczenia koordynacyjne - poprawiają zborność ruchów, co ułatwia poruszanie się. 4) Kształtowanie postawy ciała – przykłady · ·

Stosowanie ćwiczeń ze szkoły pleców Ustawienie pacjenta w poprawnej pozycji , polecenie utrzymania postawy

· ·

Wytrącanie z pozycji, pacjent ma się przeciwstawić Ćwiczenia Brugger’a

5) Reedukacja wstawania i siadania ·

Ćwiczenia ułatwiające wstawanie (W pozycji siedzącej prawa kd lub silniejsza wysunięta do przodu nauka przenoszenia ciężaru na kd , nacisk na kolano) · Nauka przenoszenia tułowia w przód „ huśtanie” · W p.w jak wyżej stąpnięcie na piętę ( palce w górę, stopa zgięta grzbietowo ) unoszenie kd i powolne opuszczanie · Reedukacja siadu (Podchodzimy do krzesła, obracamy się tyłem do krzesła, tak aby kończyną dotknąć brzegu siedziska. Jedną kończynę górną opieramy o poręcz boczną krzesła dla zapewnienia lepszej stabilności, kończynę dolną słabszą przesuwamy w przód, tułów pochylamy do przód i zginamy silniejszą kd w kolanie) 10. Omów rodzaje patologicznego napięcia mięśniowego, możliwości oceny i leczenia spastyczności.

Napięcie mięśniowe patologiczne : · wiotkość : - ↓ oporu podczas wykonywania ruchów biernych -mięśnie zwiotczałe, kontury zatarte, -nadmierna ruchomość stawów (możliwe wyprostowanie, lub zgięcie w zakresie przekraczającym granice fizjologiczne) -podczas wykonywania szybkich ruchów biernych (potrząsanie) przedramieniem w różnych kierunkach łatwo można zauważyć nadmierne wychylenie ręki - występuje w uszkodzeniach dolnego neuronu motorycznego ·

stan spastyczny (kurczowy) :

-wzmożenie napięcia mięśniowego typu scyzorykowego -podczas wykonywania biernych ruchów szybkich na początku ruchu opór jest największy, po czym dość nagle ↓ się i w miarę wykonywania ruchów czasem zupełnie ustępuje (objaw scyzorykowy) -towarzyszy uszkodzeniu drogi korowo – rdzeniowej ·

sztywność (rigiditas) :

-podczas wykonywania ruchów biernych występuje opór stały w trakcie całego ruchu -może być sztywność typu rury ołowiowej(opór stawiany przez mięśnie kończyny jest jednakowy w zakresie pełnego ruchu), lub koła zębatego (opór podlega małym zmianom o charakterze oscylacji, spowodowanych nakładaniem się drżenia rozciąganego mięśnia w wyniku naprzemiennego kurczenia się i relaksacji) -występuje w chorobach zwojów podstawy http://www.fizjoterapeutom.pl/materialy/artykuly/neurologia/badanie-neurologiczne-pacjenta Skale i testy stosowane w spastyczności. Skala Ashwortha 0 – Bez zwiększonego napięcia mięśniowego 1 – Niewielkie zwiększenie napięcia powodujące „przytrzymanie” podczas poruszania kończyną w kierunku zgięcia lub wyprostu

2 – Bardziej zaznaczone zwiększenie napięcia, ale kończyna zgina się lub prostuje z łatwością 3 – Znaczne zwiększenie napięcia, ruch bierny trudny do wykonania 4 – Kończyna usztywniona w zgięciu lub wyproście Zmodyfikowana skala Ashwortha 0 – Napięcie prawidłowe lub obniżone 1 – Nieznaczny wzrost napięcia objawiający się oporem i uwolnieniem lub minimalnym wzrostem napięcia mięśni w końcowej fazie ruchu zginania lub prostowania + 1 – Nieznaczny wzrost w stanie napięcia mięśnia objawiający się oporem i uwolnieniem oraz występujący w drugiej połowie zakresu ruchu w stawie 2 – Bardziej zaznaczony wzrost napięcia mięśnia przez większą część zakresu ruchu w stawie, ale dotknięta część kończyny daje się łatwo poruszać 3 – Wyraźny wzrost napięcia mięśnia, ruch bierny trudny do wykonania 4 – Dotknięta część sztywna w zgięciu i wyproście Skala Tardieu Metoda określa ograniczenie zakresu przy ruchu biernym prowadzonym : - wolno - szybko Pierwszy pomiar interpretowany jest jako ograniczenie spowodowane zwiększoną wtórnie sztywnością mięśni i tkanki łącznej. Drugi pomiar interpretowany jest jako spastyczność. Podstawę pomiaru spastyczności stanowi kąt zatrzymania ruchu i szybkość, przy której uzyskano zatrzymanie. Napięcie mięśniowe oceniane jest na podstawie oceny odpowiedzi mięśniowej na różne prędkości rozciągania. Ocenie zostaje poddana jakość reakcji mięśniowej podczas ruchu kończyną z określoną prędkością oraz kąt, przy którym pojawia się reakcja mięśniowa. Kąt spastyczności : to różnica między kątem zatrzymania przy powolnym ruchu (V1) a kątem zahamowania ruchu wykonywanego z największą prędkością (V3). Szybkość ruchu części kończyny opadającej pod wpływem siły ciężkości (V2) stanowi wartość pośrednią Dla każdej grupy mięśniowej określa się reakcje na rozciągnięcie przy różnej szybkości za pomocą : jakości reakcji mięśniowej i kąta reakcji mięśniowej.

Skala Napięcia Mięśni Przywodzicieli (Adduktor Tone Rating Scale) 0 – brak wzmożonego napięcia 1 – napięcie nieznacznie wzmożone, łatwe odwiedzenie do kąta 45 stopni 2 – odwiedzenie do kąta 45 stopni wymaga lekkiego wysiłku 3 – odwiedzenie do kąta 45 stopni wymaga umiarkowanego wysiłku 4 – odwiedzenie do kąta 45 stopni wymaga współpracy dwóch osób Skala oceny odruchów ścięgnistych

0 – odruch zniesiony +/- odruch wywołany jedynie wzmocnieniem +1 – odruch prawidłowy, lecz stłumiony +2 – odruch prawidłowy +3 – odruch wzmożony +4 – skurcz kloniczny Skala częstości występowania spazmów mięśniowych wg.Penna 0 – brak spazmów 1 – łagodny spazm wywołany stymulacją 2 – nieregularny, silny spazm pojawiający się rzadziej niż raz na godzinę 3 – spazmy pojawiające się częściej niż raz na godzinę 4 – spazmy pojawiające się 10 i więcej razy na godzinę Skala częstości występowania spazmów mięśniowych wg.Snowa 0 – brak spazmów 1 – jeden lub mnie w ciągu doby 2 – od jednego do pięciu 3 – od pięciu do dziewięciu 4 – powyżej dziesięciu w ciągu doby Skala MRC (Medical Research Council Scale) 0 – brak napięcia mięśniowego 1 – wyczuwalny ślad napięcia mięśniowego podczas próby wykonania ruchu 2 – czynny ruch w warunkach odciążenia 3 – czynny ruch przeciwko sile ciężkości 4 – czynny ruch przeciwko sile ciężkości z dodatkowym obciążeniem 5 – prawidłowa siła mięśniowa

Skala Brunnstrom : http://www.fizjo-spec.pl/dokumenty/24-dokumenty/57-skala-brunstrom2

Leczenie spastyczności: Spastyczności ocenionej wg zmodyf. Sk. Ashword na 1 i +1 nie należy leczyć (nieznaczna spastyczność jest korzystna w zapobieganiu osteoporozie, zanikom mięśni, zakrzepom w żyłach głębokich oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała. Celem leczenia spastyczności jest zapobieganie rozwojowi powikłań takich jak: utrwalone przykurcze, odleżyny, zaniki mięśniowe, uporczywe dolegliwości bólowe a także wtórnym zmianom w ścięgnach i stawach( skrócenie, zwłóknienie, zwapnienie).

Bobath Terapia neuro-rozwojowa, zwana również podejściem Bobath’a, ma na celu ograniczenie nieprawidłowych odruchów oraz wyćwiczenie mięśni w taki sposób, a by osiągnąć normalne, zrównoważone reakcje. Takie cele osiągane są poprzez analizę aktywności odruchów postawy oraz uzyskiwanie prawidłowych wzorców ruchów do takiego stopnia, jak jest to możliwe, albo w sposób czynny, albo bierny, ze wsparciem, jeśli jest konieczne. Ostatnio w tej terapii dąży się do tego, aby ograniczyć kończynę bardziej sprawną i zmotywować pacjenta do korzystania z kończyny chore PNF Podobnie jak w terapii neuro-rozwojowej, technika proprioceptywnego usprawnienia neuro-mięśniowego ma na celu wytrenowanie mięśni spastycznych tak, aby zaczęły podejmować ruch prawidłowy. Pacjenci uczeni są turlać się po podłodze, podnosić do pozycji siedzącej, stać oraz chodzić. Filozofia, na której opiera się takie usprawnianie to pogląd, że zachowanie motoryczne to seria reakcji na serię sensorycznych rozkazów. Mięsnie silniejsze i mniej spastyczne maja za zadanie wzmocnić oraz pobudzać słabsze mięśnie. Seria ćwiczeń ruchowych wykonywana jest po przekątnej, najpierw na mięśniach silniejszych, przesuwając się następnie do słabszych części dłoni lub stopy, próbując w ten sposób wzmocnić proprioceptywną informację zwrotną w mięśniach. Integracja senso-motoryczna Podstawową przesłanką integracji sensorycznej jest założenie, że uszkodzone przetwarzanie bodźców sensorycznych prowadzi do nieprawidłowych reakcji motorycznych. Dlatego też należy dostarczyć odpowiedniej informacji sensorycznej tak, aby osoba ze spastycznością mogła wykorzystać taką informację. Zadania do wykonania są przyswajane poprzez ciągłe ich powtarzanie, często przy pomocy terapeuty, który kieruje kończyną, a pacjent w tym momencie pozostaje bierny tak, aby w ten sposób „przeszkolić” mózg do wykonywania prawidłowych ruchów.

Biofeedback

Biofeedback może być wykorzystany, aby zmniejszyć nadaktywność mięśni spastycznych lub też wzmocnić mięśnie osłabione. W tym celu wykorzystywane jest specjalne urządzenie, które monitoruje aktywność mięśni, podłączone do przyrządu wydającego dźwięk lub ukazującego na wyświetlaczu moment skurczu lub rozluźnienia mięśnia

spastycznego. W ten sposób osoba ze spastycznością może się nauczyć świadomie redukować lub podnosić napięcie mięśniowe.

Stymulacje elektryczne Metoda Hufschmidta polega na stymulacji mięśnia spastycznego krótkim impulsem prostokątnym, który powoduje jego skurcz, a następnie krótko trwające rozluźnienie. W okresie rozluźnienia stymuluje się mięsień antagonistyczny, uzyskując jego skurcz w warunkach rozluźnienia mięśnia porażonego spastycznie. W metodzie tej stosuje się impulsy prostokątne o czasie trwania 0,2 do 0,5 milisekund i przerwą między impulsami około jednej sekundy dla kończyny górnej i półtorej sekundy dla kończyny dolnej. Pomiędzy obwodem mięśnia spastycznego a obwodem pobudzającym mięsień antagonistyczny występuje opóźnienie od 100 do 300 milisekund. Natężenie prądu dobiera się tak, by uzyskać intensywny skurcz mięśni. Skurcze prostowników powinny być silniejsze niż skurcze zginaczy. Metoda tonolizy jest modyfikacją metody Hufschmidta. Różni się kształtem impulsów pobudzających mięśnie antagonistyczne, które są pakietem impulsów o obwiedni trapezu. Korygowanie Korygowanie pod postacią opatrunku unieruchamiającego, szelek lub szyn, to każdy sprzęt, który ma za zadanie podeprzeć pozycje ciała, wyprostować ją, zapobiec i skorygować deformacje lub też poprawić funkcjonowanie ruchomych części ciała. Tymczasowy opatrunek gipsowy stosuje się na chore ramię lub nogę, o 5 stopni mniej od maksymalnego zakresu ruchu, jaki może być osiągnięty, bez wywoływania spastyczności. Taki gips jest usuwany co 3 do 5 dni, kończyna rozciągana jest trochę bardziej i nakładany jest kolejny gips. Kontynuuje się taką procedurę aż do osiągnięcia maksymalnego ustawienia stawu. Farmako -leki działające na neuroprzekaźniki, hamujące odruchy polisynaptyczne na poziomie tworu siatkowateo, rdzenia kręgowego i włókna mięśniowego ( baklofen, diazepam, tizanidyna, dantrolen). - środki działające miejscowo w postaci blokady nerwów obwodowych lub nastrzyknięć punktów motowycznych mięśnia przez wstrzynięcie 50% roztworu alkoholu lub 3-4,5% fenolu do nerwów ruchowych niszcząc w ten sposób włókna nerwowe. - toksyna botulinowa

11. Omów postępowanie fizjoterapeutyczne w SM, w zależności od postaci, okresu (rzuty i remisje) oraz stopnia zaawansowania choroby. OKRES OSTRY: CZĘSTA ZMIANA POZYCJI CIAŁA ĆW. ODDECHOWE ĆWICZENIA IZOMETRYCZNE: kilka razy dziennie USPRAWNIANIE KOŃCZYN: zaczynamy od ruchów, których wykonywanie sprawia najmniej trudności i nie wywołuje zmęczenia ĆWICZENIA BIERNE I CZYNNO-BIERNE: ruchy w płaszczyznach złożonych; np. bodźcowanie jednej ręki drugą; stabilizacja stawu od strony bliższej; powolne tempo * ćwiczenie rozpoznawania czucia ułożenia własnego ciała w pozycji stojącej czy siedzącej, a nawet leżącej

ćw. dna miednicy jak nietrzymanie moczu walka ze spastyką: pozycje ułożeniowe, pobudzanie eksteroreceptywne- splinty, TONOLIZA *PNF/NAP-> redukowanie spastyczności na obwodzie poprzez tułów *Masaż głęboki na przyczepach mięśni ZNACZNY wysiłek fizyczny, hipertermia i gorąca kąpiel NASILAJĄ: NIEDOWŁAD, WZMOŻONE NAPIĘCIE MM, WYGÓROWANIE ODRUCHÓW ŚCIĘGNISTYCH * nigdy trenować „na siłę” !!!!; dopuszczalne jest tylko takie zmęczenie, które chory odczuwa jako radosne i przyjemne (tutaj są różne opinie; Skubis mówił, że sam prowadził badanie i wyszło, że lepiej działać intensywnie) * Bezboleśnie * należy ograniczać ćwiczenia w dni upalne * ćwiczyć w chłodnym pomieszczeniu (przewietrzony pokój) * maksymalnie OSZCZĘDZAJĄCY tryb życia w okresie OSTRYM związanym z zaostrzeniem choroby * maksymalnie CZYNNY i jak najbardziej RUCHLIWY w okresie REMISJI OKRES PRZEWLEKŁY: Kluby/ Stowarzyszenia Osób ze Stwardnieniem Rozsianym * - PNF, * - NDT-Bobath, * - ćwiczenia w wodzie, * - metoda Feldenkraisa * -taśmy Thera-Band, piłki Thera-Band, poduszek sensomotorycznych * -nordic walking, tai-chi, joga, pilates, * - Trening autogenny Schultza, muzykoterapia, hipoterapia, terapia zajęciowa. * masaż realaksacyjny dla pacjentów z zespołami bólowymi na okolicę największych dolegliwości * PRZEDE WSZYSTKIM DZIAŁAMY TAK, ŻEBY CHORY MÓGŁ PRACOWAĆ, UCZYĆ SIĘ I TAK DALE hipoterapia krioterapia ogólnoustrojowa magnetostymulacja W zależności od zaawansowania: to znaczy czy zwieracze pęcherza dobrze pracują, czy bardzo duży niedowład i robimy bierne, jak dużą ma spastykę, na jaką intensywność można sobie pozwolić, czy są jakieś zaburzenia poznawcze, czy chory poradzi sobie w basenie itp.

12. Omów przyczyny, obraz kliniczny i postępowanie fizjoterapeutyczne w polineuropatiach. Przyczyny: · mechaniczne urazy neuronu obwodowego (czemu sprzyja aktywność fizyczna osób młodych oraz powierzchowny przebieg pni nerwowych), · procesy zapalne, · procesy zwyrodnieniowe – wynik mikrourazów, które stopniowo mogą doprowadzić do drąznienia lub ucisku nerwu, · uszkodzenia toksyczne – zatrucia metalami ciężkimi, lekami, alkoholem, · niedokrwienie z ucisku (porażenie sobotniej nocy), · zaburzenia przemiany materii w przebiegu cukrzycy, · niedobór witamin, · infekcje. Obraz kliniczny: ü przy uszkodzeniu neuronu obwodowego (porażenie wiotkie):

· · · · · · · ·

porażenie lub niedowład mięśni, zniesienie odruchów, obniżenie napięcia mięśniowego (wiotkość), zanik troficzny mięśni, drżenia pęczkowe mięśni, zapis neurogenny EMG, zaburzenia naczynioruchowe, zaburzenia czucia.

ü przy uszkodzeniu neuronu ośrodkowego (porażenie spastyczne): · brak lub obniżenie czynności ruchowej, · wzmożenie odruchów głębokich, · wzmożenie napięcia mięśniowego (spastyczność), · zanik mięśni z nieczynności, · współruchy patologiczne, · zmiany w zapisie EMG, · zniesienie odruchów powierzchownych (skórnych), · odruchy patologiczne. Postępowanie fizjoterapeutyczne: - proces terapeutyczny w uszkodzeniu n. obwodowego składa się z fizjoterapii i terapii zajęciowej, a w przypadku cięższych uszkodzeń ( IV, V) włączone zostaje leczenie chirurgiczne, - w przypadkach pełnego przerwania łączności z pniem nerwu nie można spodziewać się pełnej regeneracji uszkodzonych jednostek motorycznych rokowanie zależy od liczby zachowanych komórek ruchowych oraz wytworzenia przez nie sieci połączeń docierających do jak najwięcej liczby odnerwionych włókien mięśniowych. W tych przypadkach proces całkowitego zwyrodnienia nerwu następuje w ciągu 90 dni. - stopień uszkodzenia nerwu można określić wykorzystując metody elektrodiagnostyczne zarówno tradycyjne [chronaksymetria, współczynnik akomodacji, krzywa i (t)], jak i zapis EMG oraz ENG. - przy planowaniu rehabilitacji należy przede wszystkim uwzględnić fakt, w jakim okresie po urazie jest pacjent, wyróżnia się trzy okresy: · okres odnerwienia tkanek, · okres po reinerwacji tkanek, · okres tworzenia wzorców ruchowo-czuciowych. OKRES ODNERWIENIA TKANEK: - podstawowe zadanie fizjo: opóźnienie powstawania zmian wstecznych i przyśpieszenie regeneracji włókien nerwowych: · termoterapia, · elektrostymulacja, · masaż, · kinezyterapia - w pierwszych dniach po uszkodzeniu występuje przede wszystkim porażenie wiotkie, dlatego kinezyterapia początkowo będzie ograniczała się do ćwiczeń biernych we wszystkich stawach kończyny porażonej- do czasu pojawienia się pierwszych ruchów czynnych, w calu przeciwdziałania powstaniu przykurczów, utrzymania biernej ruchomości w stawach, ułatwienia krążenia żylnego i dostarczania bodźców proprioreceptywnych. Przyjmuje się, że terapię ruchem należy wykonywać 2X dziennie. - termoterapia w pierwszej fazie terapii polega na utrzymywaniu uszkodzonych nerwów w temp. 37-38 st C. przez możliwie jak najdłuższy czas (16-18h/24), - w okresie przed reinerwacją odnerwione mięśnie powinny być odpowiednio stymulowane, tak aby trzymały swoją wielkość i strukturę, co po wtórnym unerwieniu pozwoli na maksymalnie szybki powrót ich funkcji;

- taki efekt zapewnia elektrostymulacja mięśni 2-4x na dobę przez 15-20min lub jednorazowo przez 30min, tak aby uzyskać skurcz izometryczny, który najskuteczniej zapobiega zanikowi mięśni. - do stymulacji używa się impulsów trójkątnych o odpowiednim natężeniu i czasie narastania impulsu, które wywołują reakcje jedynie mięśni porażonych, należy jednocześnie pamiętać, że w przypadkach całkowitego uszkodzenia nerwu jedynie bezpośrednie drażnienie włókien nerwowych powoduje ich skurcz. - jako terapię wspomagając ą stosuje się zabiegi masażu wykonywane w celu zmniejszenia obrzęków, poprawy trofiki, zapobiegania powstawaniu zaników mięśniowych i przykurczów. Techniki stosowane w trakcie masażu to: głaskanie, delikatne rozcieranie, ugniatanie, przy czym trzeba pamiętać, że nie masuje się miejsca bezpośredniego urazu nerwu. - bardzo ważne jest również możliwie najwcześniejsze wykorzystywanie zaopatrzenia ortopedycznego (stabilizatory, ortezy). OKRES REINERWACJI TKANEK: - w drugim okresie terapii- po reinerwacji odnerwionych tanek, wraz z powrotem pierwszych ruchów czynnych szczególną uwagę należy zwrócić na jakość wykonywanych ruchów, -dobór ćwiczeń uzależniony jest od stopnia powrotu siły mięśniowej, a ich intensywność i skala trudności powinny być zwiększane ostrożnie – pamiętając o rozpoczynaniu ruchów czynnych po ustąpieniu bólu przy wykonywanych ruchach biernych, ocenę siły wykonuje się przy pomocy skali Lovetta. - początkowo stosuje się ćwiczenia czynno-bierne i ćwiczenia w odciążeniu, a następnie przechodzi się do ćwiczeń w wodzie i z obciążeniem; ćwiczenia siłowe rozpoczyna się dopiero przy przywróceniu zborności ruchów, wykonuje się je w krótkich seriach – kilkakrotnie w ciągu dnia. Dodatkowo stosuje się ciepło oraz masaż. OKRES TWORZENIA WZORCÓW RUCHOWO-CZUCIOWYCH: - w trzecim okresie rahabilitacji za podstawową formę mobilizacji ruchowej uważa się terapię zajęciową, która znacznie przyśpiesza powrót utraconej koordynacji mięśniowo-nerwowej i precyzji ruchów, jednocześnie zapewniając odpowiednie zaangażowanie pacjenta, - stosowanie zaopatrzenia ma na celu poprawę funkcji kończyny niedowładnej, a także w pewnym stopniu ochronę przed zmianami wtórnymi (przykurcze mm antagonistycznych), rehabilitacja oprócz usprawniania pacjenta powinna także obejmować uświadamianie jego bliskich oraz przystosowanie środowiska domowego, zawodowego do nowej sytuacji, w jakiej osoba chora się znalazła.

13. Przedstaw cele i zasady postępowania rehabilitacyjnego w zależności od stopnia zaawansowania choroby SLA. Ze względu na specyficzny charakter SLA rehabilitacja powinna być bardzo łagodna, ale częsta i systematyczna- duża podatność na zmęczenie Zwiększenie zakresu ruchów chorego, jak najdłuższe utrzymanie jego zdolności do samodzielnego wykonywania czynności codziennych, jest głównym zadaniem rehabilitacji ruchowej, która powinna być prowadzona od momentu postawienia rozpoznania.. Zabiegi rehabilitacyjne powinny być stosowane kilkakrotnie w ciągu dnia i, co szczególnie ważne, dostosowane do możliwości ruchowych chorego (ćwiczenia w sali gimnastycznej, zajęcia ruchowe w basenie wzmacniające odpowiednie grupy mięśni, ćwiczenia czynne na sali chorych - chodzenie w balkonikach, stabilizatorach czy też ćwiczenia bierne w łóżku chorego połączone z masażem leczniczym W przypadku obecności zaburzeń chodu u chorego (opadanie stopy, niestabilność, trudności w utrzymaniu równowagi, upadki przy zwrotach ciała) stosuje się łuski, strzemiona, laski, balkoniki, w bardziej zaawansowanych stanach - wózki inwalidzkie. U chorych leżących stosuje się wielofunkcyjne łóżka ortopedyczne zmieniające pozycję chorego co kilka godzin oraz materace przeciwodleżynowe. Warto

pamiętać o wyższym ułożeniu stóp i dłoni, co zmniejsza objawy wegetatywne występujące w dystalnych odcinkach kończyn u chorych (obrzęk, zasinienie, oziębienie) Cele: poprawa jakości życia oraz jak najdłuższe utrzymanie samodzielności. Na początku choroby- optymalizacja utrzymywanych funkcji Potem- utrzymanie funkcjonalnej mobilności Na końcu w ostatnim stadium- walka o jak najlepszą jakość życia 14. Jakie są wskazania i przeciwwskazania do rehabilitacji wczesnodziecięcej? ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

zaburzenie ośrodkowej koordynacji nerwowej (ZOKN) asymetria w ułożeniu ciała, zaburzenia napięcia mieśniowego, mózgowe porażenie dziecięce, przepuklina oponowo-rdzeniowa, okołoporodowe uszkodzenie splotu ramiennego oraz inne uszkodzenia nerwów obwodowych, artrogrypoza, nabyte uszkodzenia mózgu, rdzenia kręgowego, miopatie, opóźnienienie rozwoju psychoruchowego, wady postawy(skolioza, hiperlordoza, hiperkifoza), dysplazja stawu biodrowego

Przeciwwskazania: ● ● ● ● ● ● ● ●

wysoka temperatura, ostra infekcja, biegunka, wymioty, aktywny nowotwór, niewydolność krążeniowa, niewydolność oddechowa, okres 4-6 tygodni od ostatniego krwawienia w OUN, dzień szczepienia

15. Zdefiniuj mózgowe porażenie dziecięce i omów charakterystyczne objawy tej choroby. Mózgowe porażenie dziecięce (łac. paralysis cerebralis infantium, ang. cerebral palsy), nazywana również chorobą Little'a – zespół objawów określający różnorodne zaburzenia ruchu i postawy, wynikające z trwałego, niepostępującego[1] uszkodzenia mózgu we wczesnym stadium rozwoju

Można wyróżnić cztery postacie MPD w zależności od obszaru uszkodzenia: ● Postacie piramidowe (spastyczne) ● Postacie pozapiramidowe (atetoza) ● Postać móżdżkowa (ataksja) ● Postacie mieszane Z uwagi na zróżnicowane objawy, wyróżnia się kilka podstawowych postaci mózgowego porażenia dziecięcego: ● hemiplegia - porażenie połowiczne – to zaburzenia postawy, ruchów i napięcia mięśniowego, dotyczące jednej strony ciała. Charakteryzuje się spastycznym (zgięciowym) ustawieniem ręki i nogi. Czasami po stronie zaburzonej występują trudności z czuciem, dotykiem. Ponadto mogą się pojawić ograniczenia w widzeniu. ● diplegia - porażenie obustronne - najczęściej obejmuje kończyny dolne, ręce pozostają dość sprawne, choć takie ruchy jak pisanie, szycie czy majsterkowanie mogą sprawiać trudności. Dzieci dotknięte tym rodzajem schorzenia poruszają się charakterystycznie, na palcach, z przywiedzionymi kolanami. Nierzadko chorzy na tę odmianę muszą pomagać sobie kulami lub poruszają się przy pomocy balkonika.

●

● ●

●

quadriplegia - porażenie czterokończynowe - zaburzenia postawy i ruchów dotyczą całego ciała. Tak porażone dzieci mają duże trudności z utrzymaniem głowy i kontrolą mięśni okołoruchowych, ponadto mogą mieć trudności z gryzieniem, połykaniem, mową. W zasadzie mogą tylko leżeć, pełzać lub siedzieć. dyskineza - porażenie pozapiramidowe – w tej odmianie charakterystyczne są ruchy mimowolne, zwłaszcza obejmujące mięśnie twarzy. ataxia - porażenie móżdżkowe - tu cechą charakterystyczna jest tzw. drżenie zamiarowe. Objawia się ono w ten sposób, że przy próbie wykonywania jakiegoś ruchu następuje drżenie kończyn. Ma tez miejsce wiotkość mięśniowa. postacie mieszane

16. Omów postępowanie rehabilitacyjne u dziecka z przepukliną oponowo - rdzeniową. - częste zmiany pozycji, należy stymulować wszystkie partie ciała, każdą stronę (unikać leżenia tylko na brzuchu, częsty błąd ze względu na bliznę pooperacyjną), - praca nad propriocepcją, - korekcja stopy końsko szpotawej: -> ciepło, -> masaże stóp, -> zabezpieczenie stóp łuskami w jak najbardziej pośredniej pozycji (jeśli się da to pionizację), -> Metoda Ponsettiego – korekcja stopy końsko-szpotawej, gł. u dzieci z przepuklinami. Najpierw korekcja manualna – kilka chwytów ustawiających stopy w jak najbardziej pośredniej pozycji, a następnie gipsowanie w max korekcji i utrzymanie kilka dni. Następnie kolejna korekcja, aktualizacja korekcji, kolejne gipsowanie itd. -> Przezskórna tenotomia – przecięcie ścięgien Achillesa w celu korekcji stopy końsko-szpotawej. - unikać przedwczesnego siedzenia tych dzieci – i tak raczej nie będą chodzić, więc unikamy przedwczesnego sadzania dziecka, bo większość życia spędzi w tej pozycji, która nie jest sprzyjająca dla kręgosłupa (hiperlordoza, skolioza, zniekształcenia w płaszczyźnie czołowej), - wzmacnianie kkg i obręczy barkowej, - profilaktyka przykurczów zgięciowych stawów biodrowych, - praca nad równowagą, - utrzymanie pełnego biernego ROM we wszystkich stawach, zwykle przez ćw. bierne, czynno-bierne, - przygotowanie do korzystanie z zaopatrzenia ortopedycznego, odpowiedni jego dobór - u dzieci starszych nauka transferu: z łóżka na wózek, z ziemi na wózek, nauka upadania, podnoszenia się, poruszania się po różnych podłożach. 17. Opisz wyciąg grawitacyjny – na czym polega i kiedy jest stosowany. Wyciąg Majocha- grawitacyjny Stosowany jako przygotowanie do operacji w przypadku skoliozy III i IV stopnia. Polega na zwisie głową w dół,zawieszeniu dziecka na pasie biodrowym za miednicę przy drabinkach. Rolę pomocniczą stanowi dodatkowe zawieszenie za KKD. Najlepiej tolerowany przez dzieci, ze względu na lepsze krążenie. Daje stałe obciążenie, najlepiej rozciąga mięśnie ( rozciągnięcie skróconych elementów okołostawowych, strony wklęsłej skrzywienia) 45-60 min- obciążenie za pomocą pętli Glissona ¼ ciężaru ciała, 4-8 tygodni przed operacją 18. Porównaj zastosowanie gorsetu gipsowego i gorsetu dynamicznego Spine-Cor w skoliozach 19. Omów etiologię, klasyfikację, typowe objawy kliniczne, oraz sposoby leczenia i usprawniania w chorobie Dupuytrena w zależności od stopnia zaawansowania. Przykurcz rozcięgna dłoniowego, zwany chorobą Dupuytrena, charakteryzuje się bliznowaceniem rozcięgna dłoniowego z następczym przykurczeniem zgięciowym palców.

Na początku choroby na dłoni tworzą się twarde grudki lub guzki, często na linii czwartego palca (serdecznego). Są one spowodowane przez zgrubienie warstwy tkanki znajdującej się bezpośrednio pod skórą. Guzki te zazwyczaj nie są bolesne. U około jednej na trzy chorujące osoby guzki rosną, tworząc podobne do sznura pasma przyciągające palec w kierunku dłoni i uniemożliwiające jego pełne wyprostowanie. Chociaż wygląda to tak, jakby za problem odpowiadało ścięgno, to w rzeczywistości powoduje go zgrubiała warstwa tkanki podskórnej. Bez leczenia palec (lub kilka palców) może na stałe pozostać w zgięciu. Stan ten nazywany jest przykurczem. Proces powstawania przykurczu palców jest zwykle powolny i trwa wiele miesięcy lub lat. Zmiany patologiczne w obrębie rozcięgna dłoniowego można podzielić na trzy fazy: 1.

Faza proliferacji. W obrazie przeważają fibroblasty z dużą tendencją do rozplemu i form nietypowych. W okresie tym zdarzały się rozpoznania histopatologiczne mięsakowłókniaka.

2.

Faza przerostu rozcięgna, zwana również stadium przykurczeń. W tym okresie powstają główne przykurczenia w stawach. W obrazie histopatologicznym przeważają fibrocyty.

3.

Faza końcowa, czyli zbliznowacenia. Przykurcz jest utrwalony i nie wykazuje tendencji do progresji. Obraz histologiczny wykazuje zbite bezkomórkowe pasma włókniste o minimalnym unaczynieniu.

Podział przykurczu Dupuytrena, uwzględniający zsumowaną wartość kątową przykurczu oraz problem zajęcia rozcięgna grzbietowego prostowników: ·

Stadium I - zajęcie głównie włókien podłużnych rozcięgna - przykurcz w stawie śródręcznopaliczkowym do 30°. Stawy międzypaliczkowe wolne.

·

Stadium II - wyraźny zgięciowy przykurcz w stawach śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliższych. Suma kątów przykurczu mniejsza niż 90°.

·

Stadium III - przykurcz obejmuje warstwy głębsze rozcięgna. Suma kątów powyżej 90°. Ręka zwężona, zwykle ograniczenie odwodzenia palców.

·

Stadium IV - przykurcz jak w stadium III, jednak występują objawy zajęcia procesem bliznowatym więzadła Landsmera oraz rozcięgna prostowników, co powoduje przeprost w stawie międzypaliczkowym dalszym. W stadium tym są najgorsze rokowania, co do wyników leczenia.

Przebieg choroby jest długotrwały i nie zawsze typowy. Przykurcz rozpoczyna się najczęściej w 5. dekadzie życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet. Zwykle pojawia się delikatne zgrubienie bądź drobny guzek w obrębie dłoni. W tym stadium rozwój choroby może być zahamowany. Zwykle jednak po pewnym czasie następuje faza szybkiego tworzenia się przykurczeń i w okresie około 6 miesięcy-roku pojawiają się przykurczenia palców, najczęściej serdecznego i małego. Leczenie przykurczu Dupuytrena jest przede wszystkim operacyjne. W przebiegu leczenia stosuje się również zabiegi fizykoterapeutyczne między innymi: nagrzewanie dłoni, ultradźwięki, hydrokortyzową jonoforezę. Ważną funkcję zarówno przed jak i po operacji odgrywa kinezyterapia oraz masaże. Rehabilitacja zastosowana we wczesnym okresie może hamować postęp choroby. Kinezyterapia pooperacyjna obejmuje ćwiczenia usprawniające ręki. 20. Omów zasady postępowania fizjoterapeutycznego w leczeniu zespołu cieśni nadgarstka. · unieruchomienie i usztywnienie nadgarstka ·

ortezy nadgarstka, leki p/zapalne, odpoczynek

·

wstrzykiwanie hydrokortyzonu redukując stan zapalny i obrzęki

·

jonoforeza sterydowa , z vit B1, Butapirazol (+),Novokaina (+),Hydrokortyzon (-), Olfen (-), Diclac (-)

·

galwanizacja podłużna kark-ręka (+) 10x , 5-6mA , 20min

·

DD ( DF, CP, LP ) na bazie galwanu 1-2mA

·

kąpiele elektryczno-wodne , jednokomorowe

·

ultradźwięki 10x , 0,3-0,3W na cm2 , 7-12 min wzdłuz nerwu pośrodkowego

·

krioterapia

·

akupunktura pól nerwu nadgarstka

·

elektrostymulacja punktowa trójkątna obejmująca mięśnie niedowładne odwodziciela krótkiego kciuka i mięśnie przeciwstawiacza kciuka

·

masaż podwodny wirowy

·

okłady borowinowe

·

rękawiczka parafinowa

·

ćwiczenia „wyciągowe”

·

ćwiczenia bierne ze zgięciem dłoniowym nadgarstka

·

ćwiczenia zmniejszające obrzęki np.unoszenie ręki do góry

·

ćwiczenia manualne ręki

2.Leczenie operacyjne ·

operacyjne przecięcie więzadła poprzecznego nadgarstka

Zapobieganie ·

przed pracą zrobić rozgrzewkę ramienia, ręki i palców

·

częste przerwy na rozluźnienie i odpoczynek ręki

·

zmienić lub zmodyfikować swoją codzienną aktywność zarówno podczas pracy jaki i uprawiania hobby na mniej obciążającą nadgarstek

21. Omów postępowanie w kompleksowym zespole bólu regionalnego, jako powikłaniu po złamaniu dalszej nasady kości promieniowej – podaj przyczyny, przebieg, typowe objawy w poszczególnych etapach tej choroby. Kompleksowy zespół bólu regionalnego (ang. complex regional pain syndrome. Inne nazwy to: zespół Sudecka, zespół algodystroficzny, zespół odruchowej dystrofii współczulnej, zespół ramię-ręka, kauzalgia) – rzadki zespół chorobowy, charakteryzujący się bólem i obrzękiem kończyny połączony z zaburzeniami krążenia w obrębie tejże kończyny, zmianami troficznymi skóry i osteoporozą w obrębie zajętej kończyny. Średnia wieku dla zachorowania wynosi 42 lata, kobiety zapadają na chorobę 3 razy częściej niż mężczyźni Uważa się, że przyczyną tego zespołu jest nieprawidłowa aktywność nerwów współczulnych unerwiających daną kończynę, która może być spowodowana następującymi przyczynami: ● urazy kończyn ● zawał mięśnia sercowego ● udar mózgu ● w przebiegu stosowania leków: ○ barbiturany

○ ○

●

cyklosporyna A leki przeciwgruźlicze w 1/3 przypadków tło jest nieznane

Przebiega trójfazowo: ● faza I – parzący ból i obrzęk dystalnej części kończyny, którym towarzyszy ocieplenie, nadmierna tkliwość skóry, wzmożone pocenie i często nadmierny porost włosów, ograniczone i bolesne ruchy w stawach ● faza II – pojawia się w przeciągu 3–6 miesięcy i przejawia się zanikami skóry – skóra staje się cienka, chłodna i ma błyszczący wygląd ● faza III – pojawia się po kolejnych 3–6 miesiącach, przejawia się dalszymi zmianami zanikowymi skóry, która się staje sucha i towarzyszą jej przykurcze w obrębie stawów, co powoduje szponowanty wygląd kończyny, w badaniu rtg kości stwierdza się obecność plamistego zaniku. Wykazano, że przyjmowanie witaminy C w dawce 500 mg na dzień zmniejsza ryzyko wystąpienia zespołu algodystroficznego w przypadku złamań w obrębie nadgarstka Nie jest znane leczenie przyczynowe. Dlatego stosuje się różne próby leczenia oparte na: ● farmakoterapii ○ lekach przeciwdepresyjnych, ○ kortykosteroidach, ○ lekach rozszerzających naczynia, ○ β-blokerach, ○ α-blokerach ○ miejscowych iniekcjach lignokainy ● metodach fizjoterapeutycznych ○ elewacji (uniesieniu) kończyny ○ TENS (ang. transcutaneous electrical nerve stimulation) ○ krioterapii ○ kinezyterapii ○ stymulacji nerwów ● psychoterapii ● sympatektomii (uszkodzeniu unerwienia współczulnego) w najcięższych przypadkach takich jak niedokrwienie chorej kończyny, poprzez: ○ metody chirurgiczne ○ radioterapię ○ środki chemiczne Leczenie : 1) w pierwszym okresie : Cel : ● uśmierzenie bólu i zmniejszenie wzmożonego przepływu krwi Środki ● unieruchomienie w pozycji czynnościowej ● ćwiczenia czynne wykonywane do granicy bólu ● kąpiele oziębiające zdrowej kończyny ( wykorzystanie współdziałania odruchowej reakcji) ● leczenie farmakologiczne ● Przeciwwskazania : ○ zabiegów ciepłoleczniczych (spowodują jeszcze większe przekrwienie – a tego nie chcemy)

○ ćwiczenia bierne 2) w drugim okresie : Cel : ● poprawa przepływu krwi Środki ● ćwiczenia czynne ● kąpiele rozgrzewające zdrowej kończyny ● kąpiele wirowe chorej kończyny ● masaż za pomocą szczotki 3) w trzecim okresie : Cel :

●

wzmocnienie siły mięśniowej

● ●

aparaty korekcyjne przykurczów i zniekształceń kończyn ćwiczenia z obciążeniem

Środki

Inne : Zastosować Kinesio Taping technika limfatyczna 22. Przedstaw działania profilaktyczne, terapeutyczne i edukacyjne stosowane w fizjoterapii pacjenta z zespołem bólowym kręgosłupa na tle przeciążeniowym. Profilaktyka obejmuje przyjmowanie i zachowywanie prawidłowej postawy (zwłaszcza w pozycji siedzącej); pozycje ergonomiczne podczas pracy (dotyczy to głównie obciążeń statycznych) Terapia: ● przywrócenie właściwego balansu mięśniowego, rozluźnienie mm. nadmiernie napiętych (punkty spustowe, PIR), i wzmocnienie mm. osłabionych (ćw. izometryczne, oporowe) ● reedukacja postawy, “szkoły pleców” (relaksacja, gimnastyka funkcjonalna, trening postawy - nauka poprawnych wzorców ruchowych) Edukacja - ergonomia w życiu codziennym (dostosowanie warunków miejsca pracy - wysokość biurka, krzesła, fotela samochodowego…), samodzielne wykonywanie ćwiczeń w domu! 23. Określ cele fizjoterapii pacjenta z przerwaniem rdzenia kręgowego w odcinku piersiowym, przedstawiając przykładowe sposoby ich realizacji. Przy uszkodzeniu odcinka piersiowego występuje pełne działanie rąk i palców. Na poziomie Th1, tzw. „wysokiej paraplegii”, słaba jest jednak równowaga w pozycji siedzącej, a i niekiedy występują zaburzenia oddechowe. Zdecydowanie lepsza stabilizacja, ze względu na większą ruchomość górnej części tułowia, jest przy uszkodzeniu Th2-Th5. Czucie zachowane jest od poziomu przepony. Osoby z uszkodzeniem Th6-Th12 mogą oddychać mięśniami klatki piersiowej, w związku, z czym są zdolne do dużego wysiłku fizycznego. Wykazują możliwości stania w aparatach szynowo-opaskowych. Cele fizjoterapii : W pierwszym okresie (od 3 tyg-kilku miesięcy ) działanie profilaktyczne, zapobieganie zmianom wtórnym ● płucne ● odleżyny ● obrzęki ● urologiczne ● przykurczom

●

zanikom mięśniowym

Stosujemy :

●

ćwiczenia oddechowe, sprężynowanie, oklepywanie, pozycje ułatwiające odpływ, inhalacje, nauke efektywnego kaszlu, ćwiczenia oddechowe różnymi torami ● zmiany pozycji ułożeniowych ● ćwiczenia bierne części porażonych ● ćwiczenia czynne części wolnych nie porażonych ● naukę stymulacji zewnętrznej mogącej wywołać odruch wypróżnienia ( kichnięcie, kaszel, uruchomienie tłoczni brzusznej, uciskanie ) ● pionizację możliwie jak najwcześniej zależy od metody leczenia ○ Operacyjna – kilka dni po zabiegu ○ Zachowawcze – po 3 miesiącach ● masaż limfatyczny ● solux ● magnetostymulacja ● elektrostymulacja FES ● ćwiczenia izometryczne W drugim okresie ● pionizacja ● lokomocja ● ćwiczenia ogólnousprawniające ● ćwiczenia samoobsługi Przy uszkodzeniu poniżej Th6 możliwa jest całkowita niezależność, gdy nauczymy pacjenta posługiwania się wózkiem. Wysoki balkonik z podpasznikami przy niedowładzie i upośledzeniu funkcji chwytnej rąk. Teleskopowy aparat stabilizujący „LEKTOR” – aparat stabilizujący stopy i stawy kolanowe Aparat ParaWalker, Walkerbout i nne ortezy typu RGO, ARGO – umożliwiają czynną pionizację oraz naukę chodzenia osób z wysokim uszkodzeniem rdzenia. Nauka chodzenia krokiem kangurowym – przy uszkodzeniu odcinka lędźwiowego ● Uraz odcinka szyjnego – wózek z napędem elektrycznym z indywidualnie dopasowanym mechanizmem sterującym. ● Uraz odcinka szyjno-piersiowego – wózek z dość wysokim podparciem pleców. ● Uraz odcinka piersiowego – wózek z niskim oparciem W trzecim okresie Celem jest podtrzymywanie uzyskanych efektów i rozwiązywanie problemów społecznozawodowych. 24. Scharakteryzuj postępowanie rehabilitacyjne u pacjenta z rozpoznaną osteoporozą uwzględniając profilaktykę oraz kinezy- i fizykoterapię. Postępowanie rehabilitacyjne u pacjenta z osteoporozą, jest dobierane ze względu na stopień ryzyka złamania. Gdy ryzyko złamań: 1. Niskie/umiarkowane – stosuje się ćwiczenia ogólnousprawniające oraz ćwiczenia oporowe – modulujące kości z dawkowanym niewielkim obciążeniem. o Nauka bezpiecznego upadania, ćwiczenia równoważne, koordynacyjne, nauka bezpiecznych zachowań, korekcja wad postawy, ćwiczenia w odciążeniu z oporem. o Codzienna aktywność ruchowa – spacery, nordic walking, pływanie, joga, pilates. Zakazane – sporty o dużym ryzyku upadku – jazda konna, gry zespołowe, sporty walki. o Dieta – wysoka zawartość wapnia. Jeśli BMI<18, należy przybrać na wadze. o Przebywanie na słońcu, rzucenie palenia, alkoholu, kawy (wzmożona utrata wapnia z moczem)

o Fizykoterapia – naświetlania emita, UV (wit. D), tens, jonoforeza (ze względu na starszy wiek pacjenta z osteoporozą zwracamy uwagę na przeciwwskazanie tj. rozrusznik, nowotwory, stan po udarze etc.) 2. Ryzyko złamań wysokie – codzienna aktywność ruchowa, ograniczyć sport i rekreację, nauka nowych wzorców, ćwiczenia czynne BEZ OBCIĄŻENIA, ogólnousprawniające, ćwiczenia w łańcuchach zamkniętych, zaopatrzenie ortopedyczne (laski, balkoniki – wszystko co zapobiegnie wypadku)(fizyko j.w.) 3. Ryzyko złamań wysokie + złamania kręgów – ćwiczenia ogólnousprawniające, wykluczyć ryzyko upadku i urazów podczas ćwiczeń – ćwiczenia w łańcuchach zamkniętych, zaopatrzenie ortopedyczne, farmakoterapia przeciwbólowa(fizyko ta sama) 25. Uzasadnij dlaczego pacjent z ZZSK powinien jak najkrócej przebywać w unieruchomieniu w okresie zaostrzenia choroby. Głównymi celami rehabilitacji chorego na ZZSK są: uwolnienie od bólu, zapobieganie deformacjom i przykurczom, utrzymanie zakresu ruchomości kręgosłupa najbardziej zbliżonego do fizjologicznej, utrzymanie zakresu ruchomości klatki piersiowej i stawów obwodowych (biodrowych, kolanowych i barkowych), wyrobienie prawidłowych mechanizmów kompensacyjnych oraz poprawa ogólnej sprawności i jakości życia. Przyjęcie pozycji leżące może przyczynić się do wzrostu sztywności u pacjenta, prowadzi do przykurczów i spadku ogólnej sprawności. 26. Scharakteryzuj kliniczne objawy gonartrozy oraz przedstaw sposób postępowania fizjoterapeutycznego w tym schorzeniu. Objawy kliniczne: ·

·

Podmiotowe o Ból podczas ruchu o Trzeszczenie drobnoziarniste o Bóle podczas wchodzenia/schodzenia ze schodów o Bóle w spoczynku o Odczuwalne osłabienie mięśni Przedmiotowe o Jeśli stan zapalny to – obrzęk, ocieplenie, zwiększenie obrysów stawu etc. o RTG – Osteofity, zwężenie szpary stawowej o Zaburzenia morfologii płynu stawowego o Poszerzenie pola podstawy powierzchni stawowych o Ograniczenie ruchomości – przykurcz zgięciowy o Zaburzenia chodu o Pogrubienie obrysów – przez nadbudowy

Postępowanie fizjoterapeutyczne · Kinezyterapia o Ćwiczenia ogólnousprawniające o Ćwiczenia w odciążeniu o Ćwiczenia zwiększające masę mięśniową – w odciążeniu z oporem (UNIKANIE DUŻYCH OBCIĄŻEŃ) o Wyciągi poprawiające ruchomość stawów o Unikanie przeciążeń o Zaopatrzenie ortopedyczne – laska, balkonik etc. · Fizykoterapia (uważać na przeciwwskazania ze względu na wiek tj. rozruszniki i inne) o UD o Kąpiele solankowe

o o o o

Tens Borowina DD Magnetoterapia

27. Dobierz dwa odpowiednie testy kliniczne służące do badania pacjenta z koksartrozą. · Test Drehmanna o Cel - test na schorzenie stawu biodrowego P.w.l – leżenie tyłem Ruch – terapeuta zgina kd w staw ie kolanowym i biodrowym, chwyt za stopę i na wysokości stawu kolanowego Wynik – gdy narasta rotacja zewnętrzna w stawie biodrowym świadczy o schorzeniu stawu, u młodych osób o złuszczeniu głowy kości udowej , lub świadczy o infekcji i rozpoczynających się zmianach zwyrodnieniowych · Test Anvila o P.w. – leżenie tyłem, KKD wyprostowane Ruch – terapeuta jedną ręką lekko unosi wyprostowaną kończynę, a drugą uderza pięścią w piętę w kierunku osiowym, siła uderzenia przenosi się na staw biodrowy Wynik - bóle w pachwinie lub w udzie w pobliżu stawu biodrowego świadczą o jego patologii 28. Wymień zabiegi fizykalne, które można wykorzystać w procesie usprawniania pacjenta z bolesnym barkiem. ● prądy DD (zwłaszcza CP i LP - działanie p/bólowe, zmniejszają napięcie mm.) ● galwanizacja ● pr. interferencyjne ● TENS ● pr. Traeberta ● magnetoterapia ● laser ● UD ● krioterapia ● parafinoterapia ● masaż ● jonoforeza ( hydrokortyzon, naklofen, lignokaina, chlorek wapnia 1%) 29. Jakie mogą być konsekwencje interferencji fal ultradźwiękowych w tkankach poddawanych ich działaniu? Podczas stosowania ultradźwięków może dojść do zjawiska interferencji - sumowania się fal rozprzestrzeniających się w tkankach z falami odbitymi. Powstaje wówczas fala o większej amplitudzie niż jest to wskazane terapeutycznie - tzw. fala stojąca. Powstawanie fali stojącej w tkankach może doprowadzić do uszkodzenia śródbłonka naczyniowego i zaburzenia przepływu krwi. Aby zapobiec powstawaniu fali stojącej korzystniej jest stosować UD impulsowe niż ciągłe - wówczas impulsy są emitowane rytmicznie, a nie docierają do organizmu przez cały czas. 30. Omów pierwotne efekty działania zabiegów ultradźwiękowych. Zgodnie z prawem Grotthusa-Drapera energia ultradźwięków wywołuje w tkankach odczyn, jeśli zostanie przez nie w dostatecznej ilości pochłonięta. Pierwotne, czyli miejscowe efekty działania zabiegów ultradźwiękowych występują w chwili nadźwiękawiania i związane są bezpośrednio z pochłoniętą energią. Zaliczamy, tu:

·

Działanie mechaniczne – nazywane mikromasażem, spowodowane jest wahaniem ciśnień w przebiegu fali ultradźwiękowej · Cieplne – powstaje w wyniku wytworzonego w tkankach ciepła, którego rozproszenie zależy od rodzaju tkanki. Stopień przegrzania jest zależny od dawki natężenia ultradźwięków, czasu nadźwiękawiania oraz właściwości fizycznych tkanki. Najsilniej przegrzewa się tkanka nerwowa a najsłabiej tłuszczowa. Największe przegrzanie występuje w pobliżu powierzchni granicznych niejednorodnych struktur tkankowych np. tkanki kostnej i tkanki mięśniowej, ze względu na największe zagęszczenie energii, spowodowane głównie odbiciem fal ultradźwiękowych · Fizykochemiczne – UD ma duży wpływ na chemizm i właściwości chemiczne tkanek. Wpływa na koloidy tkankowe – przyspiesza rozpad białek i ich przemiany ze stanu żelu w zol oraz zwiększenie przewodności elektrycznej. Zachodzące pod wpływem UD reakcje chemiczne, polegają w większości na utlenianiu. W roztworach wodnych dochodzi do rozpadu wody na wodór i rodnik hydroksylowy (OH-) stanowiący bardzo czynną biologicznie grupę atomów. Nasilenie zmian fizyko-chemicznych zależy przede wszystkim od natężenia a później od czasu, rodzaju tkanki i innych parametrów. (ZMIANA ODCZYNU TKANEK W KIERUNKU ZASADOWYM, ZMIANY W UKŁADACH JONOWYCH TKANEK, ZMIANY W STRUKTURZE KOLOIDÓW TKANKOWYCH I ICH UWODNIENIE) (Wzmożenie przepuszczalności błon komórkowych i usprawnienie oddychania tkankowego, pobudzenie przemiany materii komórek).

31. Omów co jest przyczyną rozszerzenia naczyń krwionośnych po zabiegu masażu? REAKCJA LOKALNA: podwyższenie temperatury a także podrażnienie skóry podczas zabiegu masażu prowadzi do odruchowego rozszerzenia naczyń-> w obrębie masowanych tkanek zwiększa się wydzielanie histaminy , mleczanów w obrębie mięśni-> efekt spotęgowany przez dostarczane ciepło . Odbywa się to na drodze: 1)mechanicznej: przepchnięcie krwi w kierunku dosercowym, zassanie krwi z obwodu- dzialanie bezpośrednie 2)odruchowej 3)chemicznej (2 i 3 działanie pośrednie) REAKCJA OGÓLNA:poprzez masaż następuje odbarczenie mechanoreceptorów obszaru niskociśnieniowego oraz baroreceptorów przedsionkowych-> prowadzi do rozszerzenia naczyń i obniżenia ciśnienia. Następnie dochodzi do zwiększenia zapotrzebowania na tlen i substancje odżywcze co powoduje pogłębienie oddechów i przyspieszenie akcji serca a to utrzymuje efekt rozszerzenia naczyń krwionośnych w skórze i mięśniach 32. Omów, jak wygląda zabieg masażu u osób z dolegliwościami bólowymi, jakie techniki wybierzesz, jak je wykonasz, z jakich technik zrezygnujesz? 33. Omów, jaką role spełniają użyte do masażu środki poślizgowe, a jaką środki wspomagające masaż? Środki poślizgowe – to preparaty obojętne chemiczne, których zastosowanie przy masażu ma zmniejszyć siłę tarcia. Do środków poślizgowych zaliczamy: talk kosmetyczny (działa wysuszająco, nie ma właściwości leczniczych), oliwki do masażu (natłuszczają i zatrzymują wilgoć), kremy do masażu, wazelinę (nie wysycha, nie wchłania się przez skórę, nie powoduje podrażnień), lanolinę, mydło. Dobieramy je w zależności od rodzaju skóry pacjenta (skóra sucha – środki natłuszczające, skóra tłusta – talk), od rodzaju zabiegu który był robiony przed masażem (jeśli zabieg wodny – mydło), jeśli mamy zamiar stosować środek wspomagający masaż to dajemy troszkę wazeliny lub lanoliny (nie zatykamy porów), zwracamy uwagę na upodobania pacjenta/masażysty.

Środek wspomagający – preparaty chemiczne lub na bazie surowców naturalnych, których zastosowanie w trakcie leczenia wspomaga efekt leczniczy (np. środki p/zapalne, p/bólowe, uszczelniające naczynia krwionośne, rozgrzewające, schładzające, preparaty odżywcze). Ze względu na konsystencję wyróżniamy: zawiesiny, roztwory, mleczka, emulsje, żele, maści, kremy. Zawsze sprawdzamy czy preparat nie wywołuje reakcji uczuleniowej (na dłoniowej str przedramienia nakładamy niewielką ilość i sprawdzamy czy jest reakcja) Śkładniki rozgrzewające: kapsaicyna, olejek eukaliptusowy, olejek terpentynowy, salicylan metylu, kamfora NLPZ: Diclofenac, ketoprofen, ibuprofen, naproksen, salicylan dietyloaminy Inne: Heparyna (Lioton 1000), benzokaina (znieczulająco), escyna (uszczelnia naczynia) 34. Wymień i uzasadnij 5 przeciwwskazań do masażu. 1. Ostre stany zapalne ( np. zaostrzenia RZS, ZZSK) – ponieważ poprzez masaż możemy pogłębić stan zapalny. 2. Choroba nowotworowa – przez usprawnienie przepływu krwi i limfy może dojść do przerzutów komórek nowotworowych oderwanych od guza 3. Zakrzepowe zapalenie żył – podczas masażu wzrasta szybkość przepływu krwi, co może spowodować oderwanie zakrzepu od ściany żyły. Może to być niebezpieczne dla zdrowia i życia, ponieważ może spowodować zator np. tętnicy płucnej. 4. Zaawansowana miażdżyca – przyspieszenie przepływu krwi podczas masażu może być przyczyną pękania blaszki miażdżycowej, tworzący się skrzep może przesunąć się: do serca powodując zawał, lub do mózgu powodując udar. 5. Choroby skóry, którym towarzyszą pęcherze, wypryski, przerwanie ciągłości – masaż może powodować uszkodzenie skóry, przerwanie jej ciągłości, co będzie również przyczyną bólu. 35. Uzasadnij dlaczego zapalenie zakrzepowe żył jest przeciwwskazaniem do masażu. Zakrzepowe zapalenie żył – podczas masażu wzrasta szybkość przepływu krwi, co może spowodować oderwanie zakrzepu od ściany żyły. Może to być niebezpieczne dla zdrowia i życia, ponieważ może spowodować zator np. tętnicy płucnej. 36. Jak reaguje organizm ludzki na zabieg masażu?. Opisz wpływ tego zabiegu na narząd ruchu. a. tkanka mięśniowa: - lepsze zaopatrzenie w tlen i substancje odżywcze - wzrost szybkości wydalania produktów przemiany materii - wzrost zdolności mięśni do pracy - pobudzenie włókien mięśni do skurczu i wzrost ich napięcia (zapobieganie zanikom) b. stawy i aparat więzadłowy - wzrost elastyczności i wytrzymałości aparatu więzadłowego oraz stopnia ruchomości stawu - poprawa ukrwienia stawu, co powoduje szybszą wymianę produktów rozpadu na substancje odżywcze - szybsze przywracanie zdolności stawów i aparatu więzadłowego do pracy c) kości - polepszenie odżywienia - wzrost szybkości kostenienia i wzrost uwapnienia - opóźnienie postępu zmian zwyrodnieniowych 37. Omów, jaką rolę spełniają ćwiczenia oddechowe w procesie usprawniania pacjentów po zabiegach chirurgicznych?

-

utrzymanie ruchomości klp. ograniczonej w wyniku rany po zabiegu i związanego z nim bólu wzmocnienie przepony i pomocniczych mm oddechowych wspomaganie usuwania gromadzącej się wydzieliny z dróg oddechowych zmniejszenie niedodomy płuc i częśtości powikłań infekcyjnych ułatwienie wymiany gazowej w płucach i zapewninie prawidlowego utleowania tkanek- min. przyspieszenie gojenia 38. Na czym polega profilaktyka przeciwodleżynowa i w jakich przypadkach jest uzasadniona? Najistotniejszym elementem profilaktyki przeciwodlezywnowej jest eliminacja długotrwałego ucisku na pkt. podporowe ciała. Najczęstsze miejsca odleżyn : okolice- k. krzyżowej, krętarzy większych, k. piętowych, kostek bocznych i przyśr., potylica, małżowiny uszne. Konieczne jest zapewnienie częstej zmiany pozycji. Zaleca się zmianę ulożenia ciała dla osób szczupłych co 2 h a dla normalnie odżywionych i otyłych co 4h. Osoby z grupy zwiekszonego ryzyka wyst. odlezyn powinny leżeć na materacu przeciwodl. Kolejnym elementem jest właściwa pielęgnacja skóry: utrzymywanie prawidl. higieny, eliminacja kontaktu skóry z wilgocią(pot, mocz), unikanie tarcia o podłoże w czasie zmiany pozycji. Ważnym elementem jest edukacja chorego i jego rodziny. Profilaktyka przeciwodl. konieczna jest u: osób po urazie rdzenia kręgowego, osób w śpiączce, osób długotrwale leżących. 39. Przedstaw negatywne skutki braku aktywności fizycznej w różnych grupach wiekowych. DZIECI I MŁODZIEŻ: - gorsza mineralizacja kośca i wzrastanie kości - nadwaga, otyłość - nieprawidłowy rozwój psychoruchowy - ogólne złe samopoczucie, gorsze wyniki w nauce, słabsza koncentracja - większa podatność na stres - występowanie wad postawy DOROŚLI: - nadwaga - zaburzenia równowagi lipidowej - mniejsza wydolność - utrata masy mięśniowej - utrata gęstości kości - sprzyjanie rozwojowi nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy (wzrost ryzyka zawału czy udaru) - obniżenie odporności - osłabienie koordynacji ruchowej - sprzyja zaburzeniom hormonalnym - wzrost ryzyka przeciążeń i urazów - sprzyja rozwojowi nerwic i depresji - przyspieszenie starzenia organizmu - spadek ilości erytrocytów - spadek masy mięśnia sercowego OSOBY STARSZE - zaniki mięśniowe - przykurcze - spadek produkcji mazi stawowej -> zwyrodnienia, zmniejszenie szpary stawowej

-

hipotonia ortostatyczna spadek pojemności płuc ograniczenie ruchomości klatki piersiowej (zmiana toru oddychania z mieszanego na przeponowy) - usztywnienia stawów - obrzęki - zaburzenia pracy pompy mięśniowej -> zastoje żylne 40. Zaplanuj usprawnianie ruchowe w przypadku ograniczenia ruchomości stawu kolanowego po długotrwałym unieruchomieniu, w wyniku przebytego urazu. 41. Przedstaw jakie możliwości w procesie usprawniania leczniczego zapewnia UGUL. -utrzymanie zakresu ruchomości w stawach -zapobieganie powstawaniu przykurczów -leczenie istniejących deformacji -zwiększenie możliwości siłowych oraz ruchomości w stawach -wyzwalanie prawidłowej kompensacji zewnętrznej i wewnętrznej -możliwość odciążenia powierzchni stawowych podczas ćwiczeń 42. Przedstaw rolę i zadania ćwiczeń ogólnousprawniających dla pacjentów oddziału geriatrycznego. 43. Omów ocenę siły mięśniowej wg skali Lovetta i wskaż przykłady doboru ćwiczeń, w zależności od wyniku pomiaru. LovettŁ 0 - ćw. bierne 1 - ćw. ierne, izometryczne i samowspomagane 2 - j/w + w odciążeniu i w odciążeniu z oporem 3 - j/w + ćw czynne wolne 4 - j/w + z częściowym oporem 5 - j/w + z całkowitym oporem 44. Omów na czym polega ogólne badanie pacjenta dla celów kinezyterapii.

45. Przedstaw wskazania i przeciwwskazania do stosowania ćwiczeń biernych (Lovett 0-1) · wskazania: porażenia i niedowłady mięśni zarówno wiotkie jak i spastyczne początkowy okres uruchomiania stawu po zabiegu operacyjnym stan po długotrwałym unieruchomieniu kończyny zła trofika tkanek miękkich (pacjenci nieprzytomni) · -

przeciwwskazania: przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach) stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych stany zapalne żył rany skóry, mięśni i tkanek miękkich stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem) występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości) temperatura powyżej 38° ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe) ogólny ciężki stan pacjenta stan po tomografii komputerowej z kontrastem

-

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

46. Przedstaw wskazania i przeciwwskazania do stosowania ćwiczeń czynnych Przedstaw systematykę tych ćwiczeń. ćwiczenia czynne w odciążeniu - Lovett 2; 5-15 min, 1x/d wskazania: zaniki i znaczne osłabienie siły mięśniowej niepełny zrost kostny zmiany zwyrodnieniowe stawów ograniczenia ruchomości w stawach stany po unieruchomieniu zespoły bólowe w obrębie aparatu ruchu przeciwwskazania: stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych stany zapalne żył rany skóry, mięśni i tkanek miękkich stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem) występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości) temperatura powyżej 38° ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe) ogólny ciężki stan pacjenta stan po tomografii komputerowej z kontrastem stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego) ćwiczenia czynne wolne (właściwe) - samodzielne wykonywanie ruchów w stawie z pokonaniem ciężaru ćwiczonego odcinka ciała, zwykle u os. starszych; Lovett minimum 3; 15-45min, kilka razy/d Wskazania: ● Osłabienie siły mięśniowej ● Ograniczenia zakresu ruchomości ● Wzmożone spoczynkowe napięcie mięśni ● Zaburzenia koordynacji nerwowo-mięśniowej Przeciwwskazani Ćwiczenia czynne z oporem - Lovett 4-5 Wskazania: ● Osłabienie siły mięśniowej ● Unieruchomienie (np. w opatrunku gipsowym) Przeciwwskazania: ● j/w ● Wszystkie schorzenia upośledzające krążenie obwodowe

47. Podaj definicję i omów rolę oraz formy ćwiczeń izometrycznych. Def: czynne napinanie mm bez zmiany długości włókien -> skurcz izometryczny nie powoduje ruchu Rola: p/działanie zanikom mm w unieruchomionych odc. ciała lub gdy ruch w stawie nie jest wskazany; uzyskanie przyrostu masy i siły mm Formy: (wg Nowotnego, tom II str. 250, “podstawowe sposoby postępowania”) 1. Zwykłe ● stos. w I-ych etapach usprawniania, na ogół u pacj. unieruchomionych ● nap. mm 80-100% siły maksymalnej, t=5-6sek, przerwa 10 sek ● zaczyna się od mniejszych wartości: 50-60%, napięcie 2-3 sek ● codziennie, liczba powtórzeń nie jest podana, ale chyba będzie 6-10

2. ● ● ● 3. ● ● ●

Krótkie opór submax (90%), 5-6 sek, przerwa 5-10 sek 1 set = 10 powtórzeń, zwiększa się co tydz (do 3 setów); po każdym secie kilkumin przerwa 5x/tydz Długie opór 33-66%, 30 sek 1 skurcz/dzień, codziennie obciążenie dobiera się co tydzień

● 48. Omów mechanizm (wyznaczniki) chodu fizjologicznego i podaj przykłady jego zaburzeń. 49. Podaj definicję i scharakteryzuj (pokrótce) skoliozy idiopatyczne wieku młodzieńczego. 50. Wymień przykłady badań orientacyjnych wykorzystywanych w kinezyterapii. Kiedy korzysta z nich fizjoterapeuta? 51. Omów możliwe przyczyny powstawania przykurczów w stawach. Przyczyn przykurczów: - porażenia spastyczne - uszkodzenia nerwów obwodowych - długotrwałe unieruchomienie - brak ruchu (akinezja) - krwiak, obrzęk, ból - starszy wiek - uszkodzenie tkanki mięśniowej - zrosty zwłóknienia - dysbalans mięśniowy - blizny - choroby zapalne stawów ( ZZSK, RZS, ch. zwyrodnieniowa) - urazy 52. Co to jest zapis SFTR i do czego służy? Podaj przykłady jego zastosowania i wykorzystania. SFTR to system pomiaru i zapisu ruchów w stawie. S- sagital (strzałkowa), F- frontal (czołowa), T- transverse (poprzeczna), R- rotation (rotacja) wyniki zapisywane są według zasad: 1. jako pierwsze ruchy wyprostu, ruchy od ciała, rot. zewn.,skłony i skręty kręołupa w lewo, odwodzenie, odwracanie 2. środkowa cyfra to pozycja wyjściowa (zazwyczaj fizjologicznie 0) 3. ostatnia cyfra to zgięcie i ruchy do ciała, rot. wewn., przywodzenie, nawracanie, skłony boczne kręgosłupa i skręty w prawo 4. 53. Wyjaśnij, co to są testy funkcjonalne? Podaj kilka przykładów testów stosowanych najczęściej w kinezyterapii. testy funkcjonalne to specjalne badania lub objawy umożliwiające szybkie rozpoznanie zaburzenia narządu ruchu lub postawienie diagnozy. Zwykle wykonuje się je wtedy, gdy prowadzone badanie wskazuje na istnienie ściśle określonej dysfunkcji. Przykłady: objaw Otta (piersiowy) i Schobera (lędźwiowy), Laseque’a, Thomasa (przykurcz stawu biodrowego) 54. Wymień fazy i elementy pionizacji w zależności od rodzaju dysfunkcji chorego.

55. Scharakteryzuj i przedstaw zadania ćwiczeń koordynacyjnych. Podaj przykłady ich zastosowania. Równowaga to umiejętność utrzymania pozycji ciała w zróżnicowanych warunkach wykonywania różnorodnych ruchów lub utrzymania pozycji statycznej. Równowagę dzielimy na statyczna i dynamiczną. Statyczna to taka w której utrzymujemy pozycje ciała w miejscu – postawa zasadnicza, stanie jednonóż, waga przodem, stanie na rekach. Równowaga dynamiczna występuje w trakcie wykonywania różnorodnych ćwiczeń, gdy ciało znajduje się w ruchu - marsze, biegi, skoki, rzuty, wahania, ćwiczenia na przyrządach. Zachowanie równowagi wymaga współdziałania: • układu przedsionkowego ucha - relacja głowy względem pionu • wzroku, • receptorów nacisku stóp - odchylenie środka ciężkości ciała • priopriocepcji. Równowaga jest tak ważna, ponieważ jest kwintesencją dobrej siły, wytrzymałości i mocy. Posiadanie dobrej równowagi lub kontroli ciała, oznacza także posiadanie dobrej koordynacji ruchowej. Zdolność mięśnia lub grupy mięśniowej do równoważenia w odpowiednim czasie ruchów skracania i wydłużania w obrębie tułowia z ruchami kurczenia się mięśni w obrębie stawów, przyczynia się do dobrego samopoczucia i stabilności całego ciała. Istnieje duże prawdopodobieństwo upadku osoby w podeszłym wieku podczas próby wstawania z krzesła, głównie z powodu zaburzeń równowagi i braku koordynacji ruchów, niż na skutek słabej siły mięśniowej. Im więcej ćwiczeń równoważnych wprowadzimy do treningu, tym bardziej zwiększymy kontrolę nad naszym ciałem. Koordynacja z punktu widzenia wykonywania ruchu oznacza prawidłowe jak najbardziej precyzyjne jego wykonanie. To umiejętność napięcia i rozluźnienia określonych grup mięśniowych w przebiegu całego ruchu. Brak koordynacji powoduje różne dysfunkcje. Można mieć doskonałą kondycję fizyczną, jednak brak koordynacji powoduje, że ruchy są albo zbyt duże, albo zbyt małe. Decydujące znaczenie ma włączanie i wyłączanie w odpowiedniej kolejności określonych grup mięśniowych i z odpowiednią siłą lub rozluźnieniem dostosowaną do zadania ruchowego. Koordynacyjne zdolności motoryczne są ważne przede wszystkim dla sportowców. Prowadzą do skutecznego wykonywania najtrudniejszych zadań techniczno-taktycznych. W przypadku wielu chorób, zwłaszcza neurologicznych, dochodzi do zaburzeń koordynacji. Tutaj również niezwykle istotne jest ponowne wyuczenie skoordynowanych ruchów od tych najprostszych do coraz trudniejszych. Ćwiczenia koordynacyjne polegają na wielokrotnym powtarzaniu ruchów o określonym stopniu złożoności i trudności i prowadzą do osiągnięcia maksymalnego efektu precyzji ruchu. Uczą doskonałości. Cel ćwiczeń koordynacyjnych: Wyuczenie wykonywania ruchów dowolnych, celowych, zaplanowanych w ich maksymalnej precyzji działania. Wskazania:

● ● ● ● ●

Osłabienie mięśni – zanik możliwości wykonywania pewnych czynności Wzmożone napięcie mięśni Ataksja móżdżkowa Utrata czucia kinestetycznego Poprawa techniki wykonywania ruchu

Zasady wykonania: ● Celowo dobrana pozycja wyjściowa ● Stawianie jasnych i możliwych do wykonania celów ● Koncentracja ćwiczącego na wykonaniu czynności

● ● ● ●

Dbałość o precyzję wykonania najprostszego zadania ruchowego Stopniowanie trudności, zmiana tempa, rytmu, kierunku wykonywania ruchu, ułatwianie lub utrudnianie niektórych faz ruchu Wielokrotna liczba powtórzeń dla utrwalenia odruchów koordynacji Poprawność wykonania umożliwia dobrą jakość wzorca

56. Wymień zasady prowadzenia ćwiczeń w odciążeniu. Podaj formy i przykłady ich stosowania. Ćwiczenia czynne w odciążeniu Ćwiczenia te polegają na samodzielnym wykonywaniu ruchów w stawach przy odciążeniu ćwiczonego odcinka ciała. Cel: przeciwdziałanie zanikom mięśni i uzyskanie przyrostu ich siły, zapobieganie przykurczom w stawie, zwiększenie zakresu ruchów w stawie. Wskazania: zaniki i znaczne osłabienie siły mięśni (od plus 1 do plus 2 w skali Lovetta), słaby zrost kostny, zmiany chorobowe powierzchni stawowych, kiedy to dążymy do zmniejszenia ich tarcia o siebie w czasie ruchu. Przeciwwskazania: takie same jak przy ćwiczeniach biernych. Wykonanie: odciążenie uzyskuje się przez podwieszenie ćwiczonej kończyny, zmniejszenie tarcia o podłoże, zanurzenie chorego w wodzie, podtrzymywanie ćwiczonej kończyny rękami kinezyterapeuty. Podwieszenie ćwiczonej kończyny Rozróżnia się podwieszenie osiowe i pozaosiowe. Przy podwieszeniu osiowym punkt zawieszenia ćwiczonej kończyny znajduje się prostopadle nad osią ruchu. Ruch odbywa się w płaszczyźnie poziomej wokół osi pionowej przy pełnym odciążeniu i zrównoważeniu ćwiczonej kończyny. Ruch powinien się zaczynać od momentu bezwładności kończyny, to znaczy, że po każdym wykonaniu ruchu kończyna pozostaje przez chwilę w pozycji wyjściowej. Tempo ćwiczeń zależy od aktualnej siły mięśni. Przy niewielkiej sile mięśni tempo jest wolne, a w miarę jej przyrostu – szybsze. Czas trwania ćwiczeń grupy mięśni wykonujących określone ruchy wynosi około 2 minut, można go jednak zwiększać w zależności od przyrostu siły i wytrzymałości mięśni, nie przekraczając jednak 5 minut. Chory ćwiczy zwykle raz dziennie. Ćwiczenia czynne w podwieszeniu osiowym należy prowadzić w myśl następujących zasad: – pozycja wyjściowa musi być tak dobrana, aby ruchy ćwiczonej kończyny odbywały się w płaszczyźnie poziomej (z wyjątkiem ruchów rotacyjnych), – podwieszki zakłada się tak, aby ćwiczona kończyna była w pełni odciążona, – punkt zaczepienia linek połączonych z podwieszkami znajduje się prostopadle nad stawem, w którym odbywa się ruch. Ćwiczenia czynne w odciążeniu dogodnie jest wykonywać w urządzeniu składającym się z trzech ścian bocznych i ściany sufitowej wykonanych z grubej siatki stalowej. Do siatki przymocowuje się haki służące do zaczepienia linek połączonych z podwieszkami. Wewnątrz tego urządzenia znajduje się stół lub krzesło do ćwiczeń. Urządzenie to pod nazwą Uniwersalny Gabinet Usprawniania Leczniczego (UGUL) wraz z pełnym wyposażeniem produkuje Wojewódzka Spółdzielnia Inwalidów „Odnowa” w Opolu.( ta informacja odmieniła moje życie :)) W podwieszeniu pozaosiowym punkt zaczepienia linek połączonych z podwieszkami znajduje się poza osią ruchu, co daje pełne odciążenie ćwiczonej kończyny, lecz bez jej zrównoważenia. Ruch odbywa się wówczas jakby po wycinku koła, mając moment wznoszenia (utrudnienie) oraz opadania (wspomaganie). Dla uzyskania zwiększenia lub zmniejszenia tych momentów należy punkt zawieszenia przesuwać dogłowowo, odgłowowo lub dobocznie w stosunku do osi ruchu. W celu uzyskania utrudnienia ruchu punkt zawieszenia należy przesunąć w kierunku przeciwnym do wykonywanego ruchu. W celu wspomagania ruchu punkt zawieszenia należy przesunąć w kierunku wykonywanego ruchu. Pozycje wyjściowe i miejsca zakładania podwieszek są takie same jak przy ćwiczeniach w podwieszeniu osiowym.

Podobny efekt jak przy ćwiczeniach w podwieszeniu pozaosiowym uzyskujemy przy zmianie kąta nachylenia podłoża. Ruch po płaszczyźnie w górę jest utrudniony (ćwiczenie z oporem), a w czasie powrotu do pozycji wyjściowej następuje wspomaganie ruchu. Zanurzenie chorego w wodzie Zanurzenie chorego w wodzie stwarza najlepsze warunki dla pracy słabych mięśni. Środowisko wodne powoduje nie tylko odciążenie i rozluźnienie mięśni, lecz również umożliwia wykorzystanie siły unoszącej ciało (dynamiczna siła parcia) dla wspomagania ruchów. Ćwiczenia mięśni rąk i stóp jest dogodnie wykonywać w naczyniu z ciepłą wodą. Podtrzymywanie ćwiczonej kończyny przez kinezyterapeutę Odciążenie uzyskuje się wówczas, kiedy kinezyterapeuta podtrzymuje ćwiczony odcinek ciała w czasie ruchu. Sposób ten stwarza również możliwość wspomagania lub utrudnienia ruchu. Niżej podano przykłady ćwiczeń czynnych w podwieszeniu osiowym. Przykład: Mm. odwodzące i przywodzące udo Pw.: leżenie tyłem, kd. ćwiczona wyprostowana, kd. nie ćwiczona odwiedziona, wyprostowana lub zgięta. Stab. miednicy pasem. Odciążenie: jedna podwieszka obejmuje udo w 1/2 jego długości, druga (dwustawowa) obejmuje goleń w 1/2 jej długości oraz stopę. Punkt zaczepienia linek połączonych z podwieszkami znajduje się prostopadle nad stawem biodrowym. Ruch: odwodzenie i przywodzenie uda. 57. Przedstaw budowę kręgosłupa uwzględniając jego poszczególne role. Funkcje kręgosłupa: Lokalizacja oraz budowa kręgosłupa, pozwala mu pełnić istotne funkcje dla naszego organizmu. Główne zadania jakie pełni kręgosłup człowieka to : -

ochrona rdzenia kręgowego

-

podpora dla ciała

-

stanowi narząd ruchu

Funkcje te zapewniają prawidłowe wykonywanie wielu czynności przez człowieka.

Odcinek szyjny kręgosłupa: Odcinek szyjny kręgosłupa zbudowany jest z 7 kręgów. Kręgami charakterystycznymi na tym poziomie są: -

pierwszy kręg - atlas ( kręg szczytowy )

-

drugi kręg – kręg obrotowy

-

siódmy kręg

Pierwsze dwa kręgi mają istotne znaczenie pod względem funkcjonalnym. Atlas pełni funkcje podporową głowy, oraz tworzy wraz z kłykciami potylicznymi staw górny głowy. W stawie tym odbywają się ruchy zgięcia głowy w przód i w tył. Atlas posiada charakterystyczną budowę, gdyż nie ma wykształconego trzonu, oraz wyrostka kolczystego. Kręg obrotowy wraz z Atlasem tworzy staw dolny głowy, umożliwiający wykonywanie ruchów głowy w kierunkach bocznych i obrotowych. Ten kręg posiada również charakterystyczną anatomię, w postaci trzonu

znacznie wydłużonego w górę. Ta odmienna budowa dwóch pierwszych kręgów, pozwala na znaczną ruchomość w odcinku szyjnym kręgosłupa. Kręg siódmy charakteryzuje się wydatniejszym niż pozostałe kręgi wyrostkiem kolczystym, który jest łatwo wyczuwalny palpacyjnie.

Odcinek piersiowy kręgosłupa: Odcinek piersiowy zbudowany jest z 12 kręgów. Cechą charakterystyczną kręgów piersiowych jest ich połączenie z żebrami, wraz z którymi tworzą stawy żebrowo-kręgowe. Kręgi na poziomie piersiowym posiadają mocne i masywne zarówno trzony, jak i łuki kręgowe. Ruchomość w tym odcinku jest znacznie ograniczona w porównaniu do odcinka szyjnego. Dwa ostatnie kręgi piersiowe ( tj. 11 i 12 ) posiadają budowę zbliżoną już do kręgów lędźwiowych.

Odcinek lędźwiowy kręgosłupa: Odcinek lędźwiowy kręgosłupa buduje 5 kręgów. Podobnie jak kręgi piersiowe odznaczają się dużą wielkością, w odróżnieniu od kręgów szyjnych. Ruchomość na tym poziomie jest większa niż w odcinku piersiowym. Często ruchy w kręgosłupie lędźwiowym występują jako ruchy towarzyszące ruchom w stawach barkowym i biodrowym.

Odcinek krzyżowy kręgosłupa: Odcinek krzyżowy kręgosłupa to 5 kręgów, które u dorosłego człowieka ( ok. 20 roku życia ) zrastają się tworząc kość krzyżową. Kość krzyżowa jest częścią składową miednicy, tworząc jej tylną część.

Kość ogonowa: Kość ogonową tworzy 4 – 5 kręgów o szczątkowej budowie, u których wyraźnie zachowane są trzony kręgowe. Podobnie jak w przypadku kości krzyżowej u dzieci w odcinku tym występują oddzielne kręgi, które następnie zrastają się tworząc kość ogonową. 58. Omów fizjologiczne krzywizny kręgosłupa i scharakteryzuj ruchomość poszczególnych odcinków. U człowieka przystosowanie kręgosłupa do utrzymywania wyprostowanej postawy ciała i unoszenia głowy przejawia się zarówno w jego kształcie, jak i w sposobie zestawienia trzonów kręgowych. Można to zaobserwować na przykład u dziecka, które uczy się chodzić. Jego kręgosłup początkowo jest łukowaty i stopniowo przybiera kształt podwójnej litery S. Odcinki szyjny i lędźwiowy wygięte są do przodu, co określa się mianem lordozy, natomiast piersiowy i krzyżowy wygięte są do tyłu, co określa się mianem kifozy. Zakresy ruchomości: odcinek szyjny: s 40-0-40 f 45-0-45 r 50-0-50 odcinek piersiowo-lędzwiowy: s 30-0-85 f 30-0-30 r 45-0-45

Pomiary CENTIMETROWE ( LUBOMSKA approves) Pomiar ruchomości kręgosłupa odcinka szyjnego; obejmuje pomiary: zgięcia do przodu, zgięcia do tyłu (przeprost), zgięcia bocznego oraz skrętu. Pomiar zgięcia do przodu przeprowadza się od guzowatości potylicznej zewnętrznej do wyrostka kolczystego C7. Po wykonaniu maksymalnego skłonu głowy do przodu dokonuje się powtórnego pomiaru. Różnica między pierwszym a drugim pomiarem (norma ok. 3 cm) stanowi wartość ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa przy zgięciu do przodu. Pomiar zgięcia do tyłu przeprowadza się od szczytu bródki do wcięcia szyjnego rękojeści mostka. Po wykonaniu maksymalnego odchylenia głowy do tyłu dokonuje się powtórnego pomiaru. Różnica w pomiarach (norma ok. 8 cm) stanowi wartość ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa przy zgięciu do tyłu. Pomiar zgięcia bocznego w prawo i w lewo przeprowadza się od wyrostka sutkowatego kości skroniowej do wyrostka barkowego łopatki. Po wykonaniu maksymalnego zgięcia głową w bok, w kierunku przeciwnym do mierzonej strony, dokonuje się powtórnego pomiaru. Różnica w pomiarach (norma ok. 8 cm) stanowi wartość ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa przy zgięciu w bok. Pomiar skrętu w prawo i w lewo przeprowadza się od szczytu bródki do wyrostka barkowego łopatki. Po wykonaniu maksymalnego skrętu głową, w kierunku przeciwnym do mierzonej strony, dokonuje się powtórnego pomiaru. Różnica w pomiarach (norma ok. 8 cm) stanowi wartość ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa przy skrętach. Pomiar ruchomości kręgosłupa odcinka piersiowego; przeprowadza się od wyrostka kolczystego Th1 do wyrostka kolczystego Th12. Po wykonaniu maksymalnego skłonu tułowia do przodu przy wyprostowanych stawach kolanowych, dokonuje się powtórnego pomiaru. Różnica między pierwszym a drugim pomiarem (norma ok. 3 cm) stanowi wartość ruchomości odcinka piersiowego kręgosłupa przy zgięciu do przodu Pomiar ruchomości kręgosłupa odcinka lędźwiowego; przeprowadza się od wyrostka kolczystego L1 do wyrostka kolczystego L5. Po wykonaniu maksymalnego skłonu tułowia do przodu przy wyprostowanych stawach kolanowych, dokonuje się powtórnego pomiaru. Różnica między pierwszym a drugim pomiarem (norma ok. 6 cm) stanowi wartość ruchomości odcinka lędźwiowego kręgosłupa przy zgięciu do przodu. Pomiar ruchomości kręgosłupa całkowity; przeprowadza się od guzowatości potylicznej zewnętrznej do podstawy kości krzyżowej. Po wykonaniu maksymalnego skłonu tułowia do przodu przy wyprostowanych stawach kolanowych dokonuje się powtórnego pomiaru. Różnica między pierwszym pomiarem a drugim (norma ok. 11 cm) stanowi wartość ruchomości całego kręgosłupa przy zgięciu do przodu. 59. Przedstaw budowę i omów działanie stawu kulistego, podaj przykład i zakresy ruchów Staw o kulistych powierzchniach stawowych. Składa się z główki (powierzchni wypukłej) i panewki (powierzchni wklęsłej). Jest to staw wieloosiowy, w którym wykonywane jest 6 podstawowych ruchów: zgięcie/wyprost, przywodzenie/odwodzenie i rotacja zewnętrzna/wewnętrzna. U człowieka występują 2 tego typu stawy, ramienny i biodrowy. Staw ramienny to staw kulisty wolny. Oznacza to, że kulistej głowie odpowiada bardzo mała wklęsła panewka. Pozwala to na bardzo szeroki zakres ruchów, we wszystkich płaszczyznach. Staw biodrowy to staw kulisty panewkowy. Panewka tutaj jest dużo większa, obejmuje ponad połowę powierzchni głowy. W związku z tym zakres ruchów, w stosunku do stawu kulistego wolnego jest mniejszy. Zakresy ruchów w stawie biodrowym : c. 15 – 0 - 120 S (wyprost/zgięcie)`

b. 20 – 0 - 130 F (odwiedzenie/przywiedzenie)

c. 40 – 0 - 30 b. 45 – 0 - 45 c. 35 – 0 - 35

R (rotacja zewn/wewn) b. 40 – 0 - 40

60. Przedstaw budowę i omów działanie stawu zawiasowego, podaj przykład i zakresy ruchów. Jest to staw jednoosiowy, w którym odbywają się dwa podstawowe ruchy, zięcia i wyprostu. Jedna z powierzchni stawowych ma formę bloczka, druga jest jego negatywem. Oś ruchu jest ustawiona prostopadle do osi długiej kości. Zawsze występują więzadła poboczne ustalające staw i zabezpieczające przed przesunięciami bocznymi. Przykład – stawy międzypaliczkowe. Główki stanowią głowy paliczków bliższych, a panewki – powierzchnie stawowe końców bliższych paliczków środkowych. Stawy międzypaliczkowe bliższe palców II – V S (wyprost/zgięcie) 0 – 0 – 100. 61. Zdefiniuj postawę prozdrowotną i podaj kilka przykładów takiego działania. Rozpatrując związek pomiędzy stylem życia a zdrowiem używa się różnych terminów: zdrowy (lub niezdrowy) styl życia, styl życia sprzyjający (lub zagrażający) zdrowiu, prozdrowotny styl życia. Zdefiniowanie zachowań prozdrowotnych oraz określenie, jakie elementy (wzory zachowań) składają się na to pojęcie, napotyka często na znaczne problemy. Antonina Ostrowska podaje następujące dwie definicje: 1. Wzory świadomych zachowań związanych ze zdrowiem, będących efektem wyborów dokonywanych przez ludzi na podstawie dostępnych, determinowanych ich sytuacją życiową alternatyw. 2. Nie tylko wzory zachowań związanych ze zdrowiem, ale także wartości i postawy reprezentowane przez ludzi w odpowiedzi na warunki ich społecznego, kulturowego i ekonomicznego środowiska. Według E. Mazurkiewicza zachowania zdrowotne to: "Wszelkie zachowania (nawyki, zwyczaje, postawy, uzanane wartości przez jednostki ludzkie i przez grupy społeczne) w dziedzinie zdrowia. To, jaki jest człowiek pod względem zdrowotnym wyraża się w jego zachowaniu zdrowotnym: jak rozumie zdrowie, jak je ocenia, w jaki sposób nim dysponuje, jak reaguje na zdrowie innych”. Natomiast T. Abel zauważa, że na prozdrowotny styl życia składają się nie tylko wzory zachowań z obszaru zdrowia, ale również postawy prezentowane przez ludzi jako odpowiedź na warunki społecznego i kulturowego środowiska. Styl życia w dużej mierze zależy od przyjęcia określonej postawy wobec zdrowia, prozdrowotnej lub antyzdrowotnej i jest jej odzwierciedleniem. Prowadzi to do podejmowania lub zaniechania zachowań prozdrowotnych, które stanowią jeden z elementów postawy prozdrowotnej. Przez postawę rozumiemy tutaj ustosunkowanie się wobec różnych zjawisk, dostrzeganie w danym zjawisku jakieś wartości, mniejszej lub większej lub jej brak. Sposób ustosunkowania się pozytywnie lub negatywnie wobec jakiegoś zjawiska, odnosi się do zdrowia i zachowań zdrowotnych. Codzienne zachowania zdrowotne stanowią element naszej postawy wobec zdrowia i określają nasz styl życia. Wybór wzorca zachowań zależy od czynników natury emocjonalnej i poznawczej. Wzorce zachowań mogą być kształtowane pod wpływem czynników środowiskowych lub samodzielności i charakteryzują się one korzystnym, bądź niekorzystnym wpływem na zdrowie. Zachowania składają się z wyuczonych reakcji, nabytych i utrwalonych w procesie socjalizacji i wychowania. Kształtują się w trakcie interakcji społecznych z rodziną, grupą rówieśniczą, lub za posrednictwem środków masowego przekazu. Podlegają one ciągłym zmianom w oparciu o nowe doświadczenia i interpretacje danych sytuacji. Zachowania zdrowotne, które stanowią jeden z komponentów postawy prozdrowotnej są określane jako wszystkie działania lub ich zaniechanie, które bezpośrednio bądź pośrednio wpływają na nasze zdrowie. Zachowania zdrowotne możemy ogólnie podzielić na zachowania antyzdrowotne i prozdrowotne. Postawa prozdrowotna zawiera w sobie: 1. Komponent poznawczy. Odnosi się on do poziomu wiedzy na temat zdrowia, zdrowego stylu życia i zachowań zdrowotnych. 2. Komponent emocjonalny. Jest przejawem zaangażowania emocjonalnego oraz motywacji do zdobywania wiedzy na temat własnego zdrowia oraz podejmowania określonych działań, które mają na celu utrzymanie lub polepszeniu zdrowia. Pozwala odpowiedzieć na pytanie, czym kierują się ludzie dbający o swoje samopoczucie psychofizyczne, a także wykazujący zainteresowanie lub jego brak wiedzą na temat

zdrowia i zdrowego stylu życia. 3. Komponent behawioralny. Jest to zespół określonych zachowań, podejmowanych codziennie działań, określających styl życia jednostki. Zachowania te mogą być prozdrowotne lub antyzdrowotne. Taki podział występuje w modelu podanym przez B. Woynarowską. Model ten zakłada że: „zachowania zdrowotne można określić jako postępowania, działania (lub ich zaniechania), które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na zdrowie i samopoczucie człowieka”. Można wśród nich wyróżnić: 1.zachowania sprzyjające zdrowiu (zachowania prozdrowotne, pozytywne) - aktywność fizyczna, - higiena ciała i otoczenia, - zachowanie bezpieczeństwa, - higiena psychiczna: (utrzymywanie właściwych relacji międzyludzkich, radzenie sobie ze stresem), - właściwe zachowania seksualne. 2. zachowania zagrażające zdrowiu ( antyzdrowotne, negatywne ) - palenie tytoniu, -nie właściwe zachowania seksualne. - nadużywanie alkoholu i innych środków uzależniających, - brak zachowań prozdrowotnych, - nieprawidłowe odżywianie. Można również dokonać podziału zachowań prozdrowotnych według kryterium zawartego w definicji zdrowia WHO, ze względu na obszary i płaszczyzny funkcjonowania człowieka: - zachowania prozdrowotne odnoszące się do zdrowia fizycznego: racjonalny sposób odżywiania aktywność fizyczna, nie stosowanie używek (tytoń, alkohol, narkotyki), utrzymywanie czystości ciała i otoczenia, profilaktyczne badania lekarskie, - zachowania prozdrowotne odnoszące się do zdrowia psychicznego: rozwiązywanie konfliktów w sposób konstruktywny, radzenie sobie ze stresem i w sytuacjach trudnych - zachowania prozdrowotne odnoszące się do zdrowia społecznego takie jak: utrzymywanie satysfakcjonujących relacji z innymi, asertywność. 62. Wymień główne zalety i korzyści z uczestnictwa w aktywności ruchowej. Skóra: - lepsze ukrwienie - spowolnienie procesów starzenia się-[ - młodszy wygląd Mięśnie: - zwiększenie siły, wytrzymałości i objętości mięśni - poprawienie koordynacji nerwowo-mięśniowej (ruchy są harmonijne, bardziej precyzyjne, szybsze) - możliwość dłuższej pracy bez zmęczenia - lepsza, sprężysta sylwetka (prawidłowy stan napięcia mięśni) Stawy: - większy zakres ruchów - większa odporność na urazy Kości: - elastyczniejsze - mniej podatne na odwapnienie (zmniejszenie ryzyka osteoporozy) - bardziej odporne na złamanie

Płuca: - zwiększenie pojemności i lepsze jej wykorzystanie - wzmocnienie mięśni oddechowych - sprawniejsze oczyszczanie oskrzeli Przewód pokarmowy: - lepsze trawienie - normalizacja apetytu - mniej problemów z zaparciami Układ krwionośny i limfatyczny: - poprawa krążenia krwi i limfy - przeciwdziałanie powstawania zmian miażdżycowych - normalizacja ciśnienia krwi Krew: - dostarcza więcej tlenu do tkanek - lepsza eliminacja zbędnych produktów przemiany materii - poprawa składu lipidów (mniej „złego”, a więcej „dobrego” cholesterolu) - lepsza regulacja poziomu cukru we krwi Mózg: - poprawa ukrwienia - poprawa procesów koncentracji, uwagi, funkcji intelektualnych - dobry wpływ na pamięć i kreatywność System nerwowy: - lepsza koordynacja ruchowa - szybszy refleks Psychika: - poprawa obrazu „własnego Ja” - odwaga i optymizm - chęć do działania - łatwiejsze radzenie sobie ze stresem · Zmniejszenie ryzyka otyłości Badania wykazały, że obniżenie poziomu aktywności fizycznej jest jedną z głównych przyczyn występowania epidemii otyłości wśród ludzi. Istnieje wiele badań dobitnie potwierdzających, że najlepiej jest zapobiegać otyłości wybierając aktywny styl życia i ćwiczenia fizyczne. Regularna aktywność fizyczna pomaga w obronie organizmu przed zyskaniem nadmiernych kilogramów szczególnie w wieku średnim. · Zmniejszenie ryzyka chorób serca Ludzie prowadzący aktywny tryb życia i regularnie uprawiający ćwiczenia fizyczne wykazują o połowę mniejsze ryzyko zachorowania na choroby serca. Również otyli, którzy są bardziej aktywni, znajdują się w grupie osób o mniejszym ryzyku zapadalności na choroby serca i cukrzycę w porównaniu do osób, które borykają się z otyłością i nie ćwiczą. · Cukrzycy Brak ćwiczeń, niska lub żadna aktywność fizyczna mogą być czynnikami ryzyka dla rozwoju cukrzycy typu 2. Ryzyko powstania cukrzycy u osób bardzo aktywnych jest zredukowane o 33 do 50%. Natomiast u ludzi chorych na cukrzycę regularna aktywność fizyczna sprzyja prawidłowej kontroli stężenia cukru we krwi. · Zmniejszone ryzyko zachorowania na raka

Wykonywanie umiarkowanych ćwiczeń oraz większa aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko raka płuc, piersi i okrężnicy. · Mięśnie i kości Regularnie wykonywane ćwiczenia prowadzą do wzmocnienia mięśni, ścięgien, więzadeł i większej gęstości kości. Ćwiczenia takie jak bieganie, jazda na rolkach czy taniec zwiększają gęstość kości u młodzieży, pomagają ją utrzymać u dorosłych i spowalniają utratę gęstości kości u osób w starszym wieku. · Zdrowie umysłowe Badania potwierdzają, że ćwiczenia i aktywność fizyczna polepszają nasze samopoczucie. Wykazano, że wysoka aktywność fizyczna wpływa pozytywnie na prawidłowe funkcjonowanie umysłu (tj.: podejmowanie decyzji, planowanie, pamięć krótkotrwałą) zmniejsza niepokój, poprawia jakość snu, nawet w organizmie będącym pod wpływem stresu. Badania kliniczne udowodniły, że ćwiczenia mogą być pomocne w leczeniu depresji. U starszych ludzi aktywność fizyczna może pomóc w redukcji ryzyka demencji i zapadalności na chorobę Alzheimera. 63. Wymień skutki hipokinezy w odniesieniu do poszczególnych układów człowieka. a) Układ krążenia ( cały sercowo – naczyniowy ): - zmniejszenie objętości wyrzutowej i pojemności minutowej <3 - zmniejszenie objętości osocza - zmniejszenie napięcia ścian żył (przez zmniejszenie pracy mm. szkieletowych) -gorsze ukrwienie tkanek obwodowych -skłonność do powstawania żylaków KKD -zwiększenie lepkości krwi - wolniejszy przepływ krwi b)Układ wydalniczy: - zwiększona diureza (grozi odwodnieniem) -wzrost wydzielania jonów Na+, K+ i Ca2+ - większy przepływ krwi przez śledzionę -spadek liczby erytrocytów i leukocytów -spadek swoistej i nieswoistej odporności organizmu c)Układ oddechowy: -zmniejszenie maksymalnej wentylacji płuc -zmniejszenie pojemności życiowej płuc -trudność z wymianą gazową -niedodma -możliwość wystąpienia zapalenia płuc -niedobór tlenu, co w konsekwencji daje ogólne niedotlenienie -zaleganie wydzieliny w drzewie oskrzelowym d)Układ pokarmowy: -spowolnienie i zmniejszenie metabolizmu -magazynowanie tłuszczu w tkankach -zmniejszenie wrażliwości receptorów na insulinę i przyswajanie glukozy przez tkanki -zaburzenia lipidowe -mniejsza perystaltyka jelit -ryzyko lub wystąpienie cukrzycy typu II -skłonność do otyłości -nasilenie rozwoju miażdżycy -skłonność do zaparć i rozwoju przepukliny e)Układ nerwowy:

-osłabienie koordynacji ruchowej -zaburzenia czucia proprioreceptywnego -zaburzenia równowagi w neuroprzekaźnikach -zaburzenia w utrzymaniu równowagi i chodu -niestabilność emocjonalna -skłonność do depresji -zaburzenia snu i koncentracji f)Układ kostno-stawowy: -słabsze odżywienie tkanki kostnej i chrzęstnej -wzrost wydalania jonów Ca2+ i fosforanów -przykurcze więzadeł i torebek stawowych ( oraz mm.) -odwapnienie kości -rozwój osteoporozy -wzrost ryzyka uszkodzeń stawów -zanik chrząstki stawowej -zmniejszenie zakresu ruchomości w stawach g)Układ mięśniowy: -spadek masy mięśniowej -przykurcze mięśniowe -obniżenie siły mięśniowej -stopniowy zanik mięśni

64. Wymień najważniejsze elementy i formy ćwiczeń, które uwzględnisz w treningu ukierunkowanym na zwiększenie siły i masy mięśniowej. Ćwiczenia: · Wysiłek wytrzymałościowy zwiększa siłę włókien czerwonych: interwały 20-30 min, treningi statyczne na bieżni, rowerze, cykloergometrze 45-60 min · Ćwiczenia siłowe pobudzają do rozwoju włókna białe: ćwiczenia oporowe, z hantlami i ciężarami, z taśmami, z wykorzystaniem ciężaru własnego ciała Ćwiczenia siłowe mają ogromne znaczenie u pacjentów po operacjach i urazach które doprowadziły u nich do spadku masy mięśniowej. U osób w podeszłym wieku ćwiczenia siłowe wpływają korzystnie na poprawę mobilności, zmniejszają ryzyko upadków i naciągnięcia mięśni, zmniejsza się ryzyko złamań gdyż zwiększa się gęstość kości i ochronna rola mięśni. Przerwy 7-10 dni by zapobiegać urazom, zmiana cyklu treningowego by nie doprowadzić do przyzwyczajenia się mięśni Dieta: · Zażywnie Witaminy A i E aby zapobiec procesom utlenienia kwasów tłuszczowych wywołanych wysiłkiem zachodzącym w komórkach mśniowych · Wprowadzenie do diety większej ilości białka · Uzupełnianie płynów Fizykoterapia: · Elektrostymulacja · Prądy Kotza · Prądy diadynamiczne: RS i MM

·

TENS

Masaż: · Izometryczny · Sportowy

65. Co to są ćwiczenia synergistyczne i w jakich przypadkach je zastosujesz? Są to ćw, gdzie wykonujemy ruch jedną gr. mm wywołując odruchowe napięcie innej gr. mm, wykorzystujemy zjawisko synergizmów (kontrlateralne - przeciwna kończyna, ipsilateralnie - ta sama konczyna) Kiedy; przy unieruchomieniach konczyn i jako ćw. przeszczepionych mm 66. Omów rolę i rodzaje ćwiczeń rozluźniających. Podaj przykłady ich zastosowania w fizjoterapii. Ćwiczenia rozluźniające przyczyniają się do zmniejszenia napięcia mięśni poprzez określone ułożenie ciała lub poprzez wykonywanie odpowiednich ruchów. Celem tego rodzaju ćwiczeń jest świadome i kontrolowane umożliwienie zmniejszenia napięcia mięśniowego czyli rozluźnienia mięśni. Zalecenia: ćwiczenia te potrzebne są przed rozpoczynaniem ćwiczeń leczniczych, a także w trakcie ich wykonywania. Jeżeli rozpoczniemy ćwiczenia mięśni bez wcześniejszego zmniejszenia napięcia mięśniowego możemy napotkać się z dużymi trudnościami, aby przeprowadzić wszelkie ćwiczenia. Ćwicząc napięte mięśnie spowodujemy ból, nastąpi odruch na rozciąganie, który będzie przyczyną wzmożonego napięcia mięśni Sposób wykonania ćwiczeń: I. Aby uzyskać rozluźnienie ogólne mięśni poprzez ćwiczenia musimy zacząć od wygodnego ułożenia ciała pacjenta w następujących pozycjach: leżenie przodem, tyłem, na boku, w pozycji półsiedzącej, siedzącej lub przez podwieszenie całego ciała. Rozluźnienie ogólne mięśni w pozycji leżącej tyłem uzyskamy układając ćwiczącego na materacu i podkładając mu pod kolana poduszkę. W pozycji zerowej stopy należy oprzeć podeszwami o woreczek z piaskiem, ramiona nieznacznie odwiedzone, zaś przedramiona położone w zgięciu na poduszkach. Stosując pozycję siedzącą albo leżącą ważne jest, aby tułów i głowa miały odpowiednio wygodne oparcie. W leżeniu przodem głowę spoczywającą na poduszce należy zwrócić w bok. Poduszki ułożone tak samo jak przy pozycji leżenia tyłem - to znaczy pod biodrami i brzuchem, jedną poduszkę należy podłożyć pod golenie, tak aby uzyskać ich zgięcie i ustawienie stóp w pozycji zerowej, a palcami stóp nie dotykać podłoża. Kończyny górne ułożyć w lekkim odwiedzeniu, przedramiona ugiąć, kończyny dolne leżące na podłożu nieznacznie skierować do środka. W leżeniu na boku głowę kładziemy na poduszce, poduszki podkładamy również pod kończyny znajdujące się wyżej od podłoża. Kończyny dolne uginamy w stawie kolanowym i biodrowym tworząc kąt 30-40o, kończyny górne uginamy w stawie łokciowym i kolanowym. Pozycja - podwieszenie całego ciała:Podwieszenie powoduje całkowite rozluźnienie mięśni całego ciała. Do tego celu stosuje się specjalne linki i podwieszki, które mocuje się do metalowej kraty bądź ramy. Czasami stosuje się podwieszanie na sprężynach w celu uzyskania lepszego komfortu ćwiczącego. Oddzielnie podwiesza się każdą część ciała: klatkę piersiową, głowę, miednicę oraz kończyny dolne (stawy kolanowe, stawy skokowe, stawy śródstopia) i kończyny górne (stawy łokciowe, stawy śródręcza).

67. Przedstaw cele i rolę fizjoterapii wczesnoszpitalnej u pacjentów po zabiegach chirurgicznych. Do głównych celów i zadań fizjoterapii w okresie pooperacyjnym należy: zapobieganie powikłaniom płucnym, stosowanie postępowania przeciwzakrzepowego oraz ogólne przywracanie sprawności chorego. W okresie pooperacyjnym stosuje się: elewację kończyn dolnych – bezpośrednio po operacji pacjent powinien mieć ułożone kończyny dolne powyżej poziomu serca, w celu zapobiegania zalegania krwi żylnej w kończynach dolnych. Ćwiczenia oddechowe – w pierwszych dniach po operacji chory powinien wykonywać ćwiczenia

oddechowe, co godzinę po 3– 4 powtórzenia w kilku seriach, zwiększając stopniowo liczbę powtórzeń do 8–10 w jednej serii. Ćwiczenia wykonuje się w pozycjach półsiedzących i siedzących pacjenta z podparciem pod plecy. Pozycje te powodują obniżenie przepony i zwiększenie powierzchni oddechowej. Ćwiczenia skutecznego kaszlu – należy wykonywać je bezpośrednio po ćwiczeniach oddechowych i prowadzić w pozycjach ułatwiających odkrztuszanie zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych oraz w pozycjach łagodzących ból pooperacyjny. Przy kaszlu stosuje się również stabilizację miejsca operowanego, polegającą na przytrzymaniu operowanej okolicy ręką fizjoterapeuty lub przez samego chorego, co również zapobiega rozejściu się rany i powstawaniu przepuklin w bliźnie pooperacyjnej. Stosowanie inhalacji – jest to jedna ze skutecznych metod pobudzania pacjenta do kaszlu. Zaleca się rytm oddechowy 5–6 oddechów na minutę. Na szczycie wdechu powinna nastąpić 3–5- sekundowa przerwa, powodująca całkowite zniesienie ruchu powietrza w drogach oddechowych, co sprzyja odkładaniu się w nich aerozolu. Masaż klatki piersiowej – podczas wykonywania masażu od podstawy do szczytu płuc należy dużo uwagi poświęcić technikom oklepywania oraz wibracji. Ćwiczenia kończyn dolnych – od pierwszych dni po operacji ważną rolę odgrywają ćwiczenia kończyn dolnych, zapobiegające zastojowi żylnemu, szczególnie u osób dodatkowo obciążonych żylakowatością. Zastosowanie odpowiedniego uniesienia i ułożenia kończyn dolnych ułatwia odpływ krwi żylnej przy uszkodzonych i zmienionych patologicznie zastawkach żylnych. W leczeniu prewencyjnym i usprawniającym stosuje się: ćwiczenia czynne zgięcia podeszwowego i grzbietowego stóp w tempie około 15 razy na minutę, ćwiczenia bierne lub czynne w stawach kolanowych i biodrowych we wszystkich płaszczyznach w zależności od stopnia sprawności pacjenta. Zaleca się stosowanie, w pozycji siedzącej pacjenta, zginania i prostowania w stawach skokowych i kolanowych. W pozycji stojącej możemy przeprowadzić trening przy łóżku chorego, stosując: zginanie i prostowanie w stawach kolanowych, stawanie na palcach oraz chód w miejscu w rytmie dostosowanym do aktualnej wydolności organizmu chorego. Podstawową zasadą skuteczności tych ćwiczeń jest ich systematyczne wykonywanie w jednakowych przedziałach czasowych. We wczesnym okresie pooperacyjnym, jeżeli nie ma innych przeciwwskazań zdrowotnych, pacjent powinien wykonywać ćwiczenia kończyn dolnych najlepiej w odstępach 1–2-godzinnych. Wczesna pionizacja – szybka możliwość pionizacji chorego (1–2 doba po operacji) i wczesne zalecenie chodzenia są bardzo ważnymi czynnikami w procesie zdrowienia pacjenta. Terapia uciskowa– niekiedy zdarza się, że ze względu na przebyty duży zabieg operacyjny, możliwość uzyskania właściwego uruchomienia chorego może nastąpić dopiero po kilkudniowym przymusowym „bezruchu” w łóżku. W tych przypadkach celowe jest stosowanie terapii uciskowej (kompresyjnej) w celu zapobieżenia zalegania krwi żylnej w kończynach dolnych. Terapia uciskowa zmniejsza refluks żylny poprzez poprawę prędkości przepływu krwi, przywraca wydolność zastawek żylnych oraz poprawia działanie pompy mięśniowej w kończynach dolnych. Stosowanie leczenia kompresyjnego możemy oprzeć na jednej z metod: 1. Użycie bandaży elastycznych. 2. Zastosowanie gotowych wyrobów uciskowych (podkolanówki, pończochy do połowy długości uda, pończochy obejmujące całe udo). 3. Wykorzystanie przerywanego masażu pneumatycznego. Ćwiczenia ogólnousprawniające i kondycyjne – w kolejnych dniach po operacji w coraz większym stopniu wprowadza się te rodzaje ćwiczeń usprawniających, które mają spowodować jak najszybszy powrót chorego do samodzielnego funkcjonowania. 68. Omów na czym polega płaskostopie podłużne, jakie postępowanie rehabilitacyjne zastosujesz w jego przypadku, w zależności od stopnia zaawansowania wady oraz przedstaw profilaktykę płaskostopia podłużnego. Płaskostopie podłużne to wada kończyn dolnych, charakteryzująca się: - obniżeniem łuków podłużnych stopy (zwłaszcza podłużnego przyśrodkowego) - koślawością kości piętowej - szybkim męczeniem się i bolesnością stóp i łydek

Podstawowa przyczyna: niewydolność mięśni, odpowiedzialnych za utrzymanie łuków stopy (piszczelowy przedni, piszczelowy tylny, strzałkowy długi, mięśnie podeszwowej strony stopy). Wyróżnia się cztery okresy rozwoju płaksostopia: 1) niewydolność mięśniowa 2) niewydolność więzadłowa 3) stopa płaska przykurczona 4) stopa płaska zesztywniała Postępowanie rehabilitacyjne Postępowanie rehabilitacyjne w formie ćwiczeń prowadzi się w 1., 2. i ew. 3. okresie. Wady w okresie 3. są trudne w korekcji, w okresie 4. - nie poddają się jej. 1) ćw. wzmacniające mięśnie, odpowiedzialne za wysklepienie stopy - dużo ćwiczeń chwytnych, aktywizujących zginacze palców stóp (ćw. z woreczkami, z szarfami rolowanie, zaplatanie węzłów stopami, podnoszenie przedmiotów z podłoża itd.) - początkowo ćwiczenia prowadzimy w odciażeniu i w miejscu (leżenie, siad), zwracamy uwagę na prawidłowe ułożenie stóp podczas ćwiczeń. Później - ćwiczenia w obciążeniu i w ruchu (stanie na palcach, chodzenie na palcach). 2) inne: ćw. kształtujące odruch prawidłowej postawy, ćwiczenia proprioceptywne na niestabilnych podłożach, chodzenie boso po różnych fakturach, reedukacja chodu 3) rozluźnianie mięśni przykurczonych (stretching, PIR, głęboki masaż poprzeczny - rozcięgno podeszwowe, ścięgno Achillesa i trójgłowy łydki) - można prowadzić w każdym okresie 4) Mobilizacje manualne stawów, kinesiotaping (aplikacje korekcyjne, mięśniowe, powięziowe). 5) wkładki - decyduje lekarz! nie przesadzać (osłabiają mięśnie). Najczęściej wprowadzane w zaawansowanym 2. okresie wady. Profilaktyka (zasady postępowania profilaktycznego są także częścią rehabiliatcji) 1) prawidłowe obuwie (odpowiedniej wielkości, mocna, elastyczną podeszwą, szeroki przód, umożliwiający ruchy palców, sztywne zapiętki, stabilizujące pięty, wygodny szeroki obcas - 2cm, wierzch, który nie uciska stopy). 2) dbanie o nieprzeciążanie stóp (unikanie długotrwałego stania, biegów i skoków na twardym podłożu) 3) rozluźnianie stóp - chodzenie boso po miękkim podłożu (piasek, trawa) 4) kontrola/redukcja wagi 69. Czego dotyczy i jakie znaczenie diagnostyczne ma test Rissera w planowanym postępowaniu operacyjnym i rehabilitacyjnym. Test Rissera – test służący do ocenienia dojrzałości kostnej kręgosłupa. Test Rissera opiera się na fakcie, że kręgosłup i miednica rozwijają się równolegle i równocześnie kończą swój wzrost. Za pomocą badania RTG łatwo jest stwierdzić zakończenie wzrostu miednicy. Zapowiedzią zakończenia jej wzrostu jest pojawienie się pasma jądra kostnienia na grzebieniach biodrowych, blisko kolca biodrowego przedniego górnego. Następnie jądro to, jako pasmo kostne posuwa się wzdłuż grzebienia w ciągu od pół do półtora roku i po tym czasie dochodzi do kolca biodrowego tylnego górnego. Jeśli na radiogramie widać połączenie pasma jądra kostnienia z talerzem kości biodrowej w okolicy kolca tylnego górnego, stwierdza się zakończenie wzrostu miednicy, a więc również kręgosłupa. Skala stworzona przez Rissera składa się z 6 stopni: 0- brak cienia jądra kostnienia grzebienia biodrowego 1- widoczny cień kostnienia, najczęściej w okolicy kolca biodrowego przedniego górnego 2- cień kostnienia sięga do połowy długości grzebienia biodrowego 3- cień kostnienia sięga do kolca tylnego

4- cień kostnienia zlewa się z obrysem talerza biodrowego 5- całkowite połączenie cienia kostnienia z talerzem biodrowym Test Rissera ma duże znaczenie praktyczne w diagnostyce i leczeniu skoliozy idiopatycznej, ponieważ czynny proces skoliotyczny zostaje zahamowany z chwilą zakończenia kostnienia kręgosłupa. Do momentu osiągnięcia 5 stopnia w skali Rissera możliwe jest leczenie skoliozy przy pomocy ćwiczeń i gorsetów, natomiast po połączeniu cienia kostnienia z talerzem biodrowym, korekcja przy pomocy fizjoterapii nie jest możliwa. Leczenia operacyjnego wymagają skrzywienia powyżej 40-45 stopni. Jest to autorytarnie ustalona granica, ale powyżej tej granicy nie można oczekiwać pozytywnych wyników leczenia zachowawczego. Celem tego leczenia jest korekcja skoliozy, korekcja deformacji żeber, zabezpieczenie przed zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa. Najlepszym okresem do przeprowadzenia operacji jest wiek 13-15 lat, czyli końca okresu wzrostowego. Z leczeniem operacyjnym nie należy czekać do czasu uzyskania dojrzałości kostnej, a zabieg wykonać wcześniej, jeśli wymaga tego stopień skoliozy. Czekanie z zabiegiem do czasu osiągnięcia dojrzałości chorego może doprowadzić do bardzo dużej skoliozy, której leczenie nie jest już tak proste. 70. Omów zastosowanie zaopatrzenia ortopedycznego w skoliozach. Gorsety korekcyjne mają za zadanie zmniejszać skrzywienie oraz zapewnić prawidłowy wzrost i kształtowanie się krzywizn kręgosłupa w okresie rozwoju. Poprzez odciążenie stref wzrostowych kręgów po stronie wklęsłości skrzywienia gorsety sterują niejako wzrostem kręgosłupa. Leczenie gorsetem powinno być stosowane u dzieci i młodzieży z niedojrzałym kostnie kręgosłupem, który zawiera jeszcze dużo plastycznej chrząstki. Ma umożliwić tym pacjentom życie w pozycji skorygowanej i zapewnić kręgosłupowi oraz mięśniom poprawne warunki do rośnięcia i rozwijania się. Zakończenie leczenia gorsetem powinno nastąpić po osiągnięciu przez kręgosłup dojrzałości kostnej, która następuje u większości dziewcząt po 15 roku życia, natomiast u chłopców w 17 roku życia. O rodzaju i zastosowaniu zaopatrzenia ortopedycznego decyduje: 1. Kąt skrzywienia pierwotnego od 20 – 40 stopni u dzieci rosnących, 2. Progresja skrzywienia powyżej 5 stopni w ciągu roku, 3. Różnica kątów żebrowo – kręgowych, powyżej 20 stopni Gorset spełniając swoje zadanie musi zachować wiele podstawowych warunków: 1. Odpowiednia kwalifikacja i dobór gorsetu, 2. Dopasowanie powinno odbyć się w warunkach szpitalnych, 3. Musi istnieć ścisła współpraca między lekarzem prowadzącym, a technikiem ortopedycznym. Przykłady: 1. gorset Milwaukee. Ciągnie się od szyi do miednicy i składa się z plastikowego pasa oraz pierścienia wokół szyi, połą- czonego z nim za pomocą metalowych prętów. Podkładki, będące również częścią gorsetu, naciskają na skrzywienie, zapobiegając dalszej progresji, metalowe pręty pomagają wydłużyć ciało, a pierścień wokół szyi trzyma głowę centralnie nad miednicą 2. Gorset Boston – z przodu pokrywa obszar cia- ła poniżej piersi do miednicy, a z tyłu poniżej łopatek do kości ogonowej. Wzdłuż skrzywienia umieszczone są podkładki naciskające na kręgosłup. Gorset tego typu nie jest wykonywany na asymetrycznych odlewach gipsowych pacjentów, ale projektowany na zdjęciach Rtg, celem skorygowania pacjenta symetrycznie. Dzięki przemyślanej i zminimalizowanej konstrukcji gorsetu, pacjent może wykonywać wszelkie ruchy aktywnie, autokorygując go w kierunku prostowania skrzywienia. 3. Gorset dynamiczny (SpinaCor, DCB – Dynamic Correctve Brace) – jest najnowszym rodzajem gorsetu stosowanego w leczeniu skolioz. Badania wykazały, że jest skuteczny w 89%. Pacjenci noszący ten typ gorsetu mogą zdejmować go na 4 godziny dziennie, podczas gdy inne gorsety muszą być noszone 23

godziny na dobę. W porównaniu do innych gorsetów pozwala na dużo większą swobodę ruchów, jest mniej widoczny pod ubraniem i nie powoduje nadmiernego nagrzewania ciała. Nie wywołuje też efektów ubocznych, jak atrofia mięśni. 71. Jakich wskazówek należy udzielić rodzicom dziecka zagrożonego powstaniem wady postawy? 1) Rodzice powinni być świadomi zagrożeń, płynących z ewentualnego rozwinięcia się wady postawy u ich dziecka. 2) Głównym czynnikiem, zapobiegającym błędom i wadom postawy jest ruch - rodzice nie powinni ograniczać aktywności fizycznej dziecka, walka z ,,siedzącym trybem życia”. 3) Szczególnie cenne są formy aktywności ruchowej, które dziecko może i powinno kontynuować przez całe życie. 4) Należy proponować dziecku wszechstronne formy aktywności, negatywne jest skupienie się wyłącznie na jednym odcinku ciała lub jednym rodzaju aktywności 5) Niektóre formy aktywności, zwłaszcza aktywność wyczynowa, mogą być zbyt przeciążające dla dziecka - należy je ograniczyć lub z nich zrezygnować (najlepsza aktywność - basen) 6) Zapewnienie dziecku odpowiednich warunków do nauki, relaksu - dopasowane do dziecka stanowisko nauki (krzesło dostosowane kształtem i wielkością do wzrostu, blat biurka nachylony pod odpowiednim kątem, odpowiednie oświetlenie) - częste zmiany pozycji dziecka np. podczas oglądania telewizji (np. siad ugięty z oparciem pleców, siad skrzyżny, siad alternatywny na krześle, siad na piłce funkcjonalnej) - jeśli standardowy siad na krześle czy fotelu - plecy proste, pośladki wsunięte głęboko w krzesło, stopy oparte o podłoże lub podnóżek, głowa w przedłużeniu kręgosłupa 7) Utrwalanie nawyku utrzymywania prawidłowej postawy przez dziecko podczas codziennych czynności 8) Kontrolowanie sposobu noszenia ,,bagażu szkolnego” przez dziecko (niwelowanie zbędnego ciężaru, symetryczne obciążanie obu ramion itd.) 9) Inne - nieprzeciążanie dziecka pracą i nauką, zapewnienie dziecku odpowiedniej ilości i warunków snu (lepszy twardszy materac), odpowiednie odżywianie (zwłaszcza w okresach przyspieszonego wzrostu). Rodzaj postępowania zależy od rodzaju wady i wieku dziecka. 72. Wymień reakcje biochemiczne występujące w tkankach w wyniku działania pól magnetycznych na organizm ludzki.

-

przyspieszenie ruchu jonów, zmiany przepuszczalności błon komórkowych, wzrost stężenia rozpuszczonych w płynach ustrojowych gazów, głównie tlenu, zwiększenie wychwytu tlenu w tkankach, usprawnienie procesów oddychania tkankowego, wpływ na aktywność enzymów, wpływ na wolne rodniki, wpływ na syntezę DNA i białek.

73.Wytłumacz jak rozumiesz tolerancję i wrażliwość etyczną dla zachowań wynikających z odmiennych uwarunkowań religijnych, społecznych i kulturowych. (każda musi sobie sama na to odpowiedzieć, ale to są odpowiedzi, które powinny zadowolić komisję) Słowami-kluczami do rozumienia tego pytania jest brak oceniania czy brak stygmatyzowania. Każdy z nas ma prawo do odmienności religijnej, społecznej czy kulturowej. Jednak nie każdy musi się z nimi zgadzać czy utożsamiać. Uważam, że to właśnie jest tolerancja. Powinniśmy przyjmować odmienności, różne tradycje,

wierzenia, kultury. Posiadanie wrażliwości etycznej, która powinna być w zasobie cech osobowości każdego fizjoterapeuty, pozwala nam nie tylko przyjąć fakt odmiennych religii czy uwarunkowań społecznych ale i mieć świadomość, iż bezwzględna i bezpodstawna krytyka tych międzyludzkich różnic jest bynajmniej nie w naszej kwestii. Musimy się również liczyć z zasadami panującymi w danej społeczności. Niektóre z nich mają specyficzne zwyczaje, jak modlitwa w danych godzinach itp. Ale właśnie dzięki tolerancji i wrażliwości etycznej nie neguje się tych zachowań na głos czy udowadnia, że są one zbędne albo bezsensowne. Każdy ma prawo do wyboru i przestrzegania reguł, według których chce żyć. Jeśli odnosimy się w tym temacie dodatkowo do naszego zawodu należy pamiętać, że nie możemy szufladkować pacjentów. Zakładać, że przyjmujemy tylko heteroseksualnych praktykujących katolików. Powinniśmy traktować ich (pacjentów) jak osoby potrzebujące naszej pomocy i myśleć o tym ponad podziałami. To właśnie dzięki takim cechom jak tolerancja i wrażliwość etyczna w pełni możemy wykonywać nasz zawód.

74.Rozwiń myśl - fizjoterapeuta jest zobowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej. (przypis jak wcześniej =) ) Jak każdy pracownik służby zdrowia musimy zachować dla siebie informacje o pacjentach. Mamy dostęp do tzw. danych wrażliwych, które nie koniecznie są przeznaczone do ogólnego dostępu. Wchodzimy również w intymną strefę pacjentów, więc tym bardziej są to sprawy delikatne. Możemy konsultować się z innymi terapeutami czy lekarzami co do danego przypadku, ale w sposób uniemożliwiający ustalenie personaliów konkretnego pacjenta, z wyłączeniem sytuacji, w której konsultujemy się z przedstawicielami zespołu terapeutycznego również zajmującego się tym pacjentem. Należy też pamiętać, iż tajemnica zawodowa obowiązuje nas nawet po śmierci pacjenta. Chorzy mogą być dotknięci wstydliwymi schorzeniami. Mają do nas pełne zaufanie i są świadomi, że sprawy z nami poruszane zostają tylko do naszej wiadomości. Podczas pracy z pacjentem możemy też dowiedzieć się na jego temat różnych rzeczy, np. o jego życiu prywatnym czy intymnym, co też musi pozostać tylko do naszej wiadomości. Dlatego też zachowanie tajemnicy zawodowej jest w pewnym sensie zapewnieniem, że leczenie będzie przebiegało w sposób profesjonalny, obiektywny i swobodny dla obu stron, ale pozostanie tylko między pacjentem a terapeutą, oczywiście zgodnie z zasadami etyki zawodowej. Należy również pamiętać, iż za nieprzestrzeganie tajemnicy zawodowej grożą nam konsekwencje karne. 75.Jak widzisz swoją rolę w profesjonalnej organizacji własnej pracy i realizacji zadań zawodowych w sposób zapewniający bezpieczeństwo własne i otoczenia?

Przede wszystkim w organizowaniu własnej pracy należy zadbać o przestrzeganie norm BHP. Trzeba przemyśleć zarówno miejsce, wyposażenie jak i czas pracy z pacjentem. Jeśli chodzi o miejsce, są to pomieszczenia zapewniające komfort i wygodę obu stron. Muszą być one przestronne, dobrze oświetlone czy zawsze przewietrzone. Należy zadbać o miłą i profesjonalną atmosferę. Należy pomyśleć również o nietypowych sytuacjach, które mogą się wydarzyć. Stąd niezbędne jest posiadanie gaśnicy, czujników dymu. Wyposażenie musi spełniać wszystkie standardy bezpieczeństwa. Sprzęt powinien być z ważnymi atestami i co jakiś czas podlegać przeglądowi. Najważniejszą jednak sprawą, której dotyczy to pytanie, jest organizacja własnej pracy. Jako terapeuci powinniśmy być wypoczęci, oddzielać sprawy zawodowe od prywatnych i „nie wnosić” problemów domowych do gabinetu. Podczas umawiania wizyt powinniśmy zagwarantować każdemu pacjentowi dostateczny czas, umawiać ich z pewnymi odstępami, abyśmy mogli się zregenerować między kolejnymi chorymi. Należy też pamiętać o rozsądnym czasie pracy. Dotyczy to nie tylko zabiegów wymagających od nas wkładu wysiłku fizycznego, ale też zabiegów fizykalnych. Unikniemy tym sposobem ewentualnych niedopatrzeń czy błędów spowodowanych przemęczeniem i nadmiarem obowiązków. Podsumowując musimy pamiętać, że od organizacji naszej pracy pod względem czasu, harmonogramu czy miejsca zależy nie tylko nasza produktywność i sukces, ale też bezpieczeństwo zarówno swoje, jak i pacjentów.