Opty 101 inter

MIESIĘCZNIK O ŻYWIENIU OPTYMALNYM POLECANY PRZEZ DR. JANA KWAŚNIEWSKIEGO

STYCZEÑ 2008

1/101

CENA 5,50 Z£ (0% VAT)

ARKADIA ZDROWIA 'COLONIA" W USTRONIU-JASZOWCU MALOWNICZO PO£O¿ONEJ MIEJSCOWOŒCI UZDROWISKOWEJ W GÓRACH BESKIDU ŒL¥SKIEGO

zaprasza na wczasy lecznicze z ¯ywieniem Optymalnym wg zaleceñ dr. Jana Kwaœniewskiego

* Zapewniamy: fachową opiekę lekarską, prądy selek− tywne, bardzo szczegółowy cykl szkoleniowy zakoń− czony indywidualnym ustawieniem modelu żywienia do domu, masaże, gimnastykę, siłownię,saunę, rowe− ry górskie, tenis stołowy, korzystanie z pobliskich ba− senów leczniczych, wycieczki. * Zapraszamy do naszej Restauracji, gdzie możecie Państwo zamówić optymalne dania, kupić chleb oraz ciasta naszej produkcji. Możecie tu także spędzić czas w większym gronie z rodziną i przyjaciółmi! * Służymy pomocą w leczeniu takich chorób jak: cu− krzyca, SM, neurastenia, astma oskrzelowa, choroby serca i naczyń krwionośnych, nadciśnienie, otyłość, choroby przewodu pokarmowego, gościec postępują− cy, inne choroby zwyrodnieniowe, miażdżyce i wiele innych. * Oferujemy państwu fachową opiekę lekarską i pielęgniar− ską. Naszymi lekarzami optymalnymi z certyfikatami OSBO są: dr Janina Kluczyñska, dr Marian Mandecki – kardiolog, dr Urszula Brych – specjalista chirurg-ortopeda, radiolog, USG, Jacek Kruszyñski – pr¹dy selektywne, Teresa Szczepanek – szkolenia.

OPTYMALNE TURNUSY W PROMOCJI!!!

TYLKO 699 z³ * Cena pakietu zawiera 7 noclegów w pokoju dwuosobowym, pe³ne wy¿ywienie (3 posi³ki), 6 dowolnych zabiegów (do wyboru: pr¹dy selektywne, œwiat³olecznictwo, ok³ady borowinowe, inhalacje), konsultacje lekarsk¹, 5 dniowe szkolenie na temat ¿ywienia optymalnego, prelekcje na temat dzia³ania pr¹dów selektywnych, gimnastykê, gimnastykê, korzystanie z si³owni. * Termin promocji 12.11.2007-12.12.2007. Iloœæ miejsc jest ograniczona. Promocja nie dotyczy okresów œwi¹tecznych.Regulamin promocji znajd¹ Pañstwo na naszej stronie internetowej.

* Oferujemy turnusy w dowolnych terminach Turnus 7-dniowy w pokojach dwuosobowych jednej osoby z pe³nym wy¿ywieniem 553 z³. (doba – 79 z³.) Turnus 14-dniowy w pokojach dwuosobowych jednej osoby z pe³nym wy¿ywieniem 1106 z³. (doba – 79 z³.)

* Oferujemy równie¿ pobyty hotelowe

Zaprasza na optymalny turnus Świąteczno Sylwestrowy 2007/2008

Cena pobytu obejmuje nocleg, wy¿ywienie, korzystanie z si³owni i gimnastyki. Dodatkowe us³ugi s¹ p³atne wed³ug aktualnego cennika.

Do Pañstwa dyspozycji jest: ● Siłownia ● Sauna ● Gimnastyka ● Tenis stołowy ● Rowery górskie * Dzięki współpracy z LUKAS bankiem istnieje możli− wość wykupienia wczasów w systemie ratalnym. In− formacji udzieli Państwu recepcja Arkadii Zdrowia. ul. WCZASOWA 9, 43-450 USTROÑ-JASZOWIEC, Tel./fax: +48 (033) 854-21-11, 854-21-25, 854-24-27 e-mail: [email protected]

Pensjonat

Strona int.: http://www.arkadiazdrowia.com

'
róde³ko"

ul. Lorentowicza 7, 87-720 Ciechocinek

zaprasza na wczasy optymalne 43-450 Ustroñ, ul.
ródlana 24

e-mail:

WILLA OBYWATELSKA

Nasze telefony: tel./fax (~33) 854 11 26; tel. (~33) 858 74 50; kom. 0603 952167

[email protected]

tel. 0~54 283 20 21

ZAPRASZAMY

Pragniesz zdrowia i wypoczynku?

W programie:

❖ Pokoje 1 i 2 osobowe

● konsultacje lekarskie:

❖ ¯ywienie Optymalne ❖ Konsultacje lekarskie

Serdecznie zapraszamy!

dr Arkadiusz Kuna,

❖ Pr¹dy selektywne

dr pediatra Jacek Kuna

❖ Szkolenia w praktycznym stosowaniu pr¹dów selektywnych

● pr¹dy selektywne ● codzienne wyk³ady szkoleniowe ● masa¿e ● sauna

CENY KONKU RENCY JN

E

PrzyjedŸ do Arkadii w Ciechocinku!

@pensjonat-zrodelko.pl e-mail: rezerwacja@ www.pensjonat-zrodelko.pl Zadzwoñ a wyœlemy pe³n¹ ofertê.

Polecamy turnusy zorganizowane: 02.01-12.01.2008; 24.02-05.03.2008; 30.03-09.04.2008; 20.04-30.04.2008; 25.05-04.06.2008; 24.08-03.09.2008; 28.09-08.10.2008; 19.10-29.10.2008; 09.11-19.11.2008. W wyznaczonych turnusach w programie: konsultacje lekarskie - dr Jacek Kuna (60 z³), pr¹dy selektywne (80 gr/1min.), wyk³ady szkoleniowe - p. Barbara Ciema³a (50 z³). Wy¿ywienie dwuposi³kowe o zmniejszonym bia³ku (70 z³), trzyposi³kowe dla pocz¹tkuj¹cych (80 z³). W pokoju jednoosobowym nocleg 10 z³ dro¿ej. Poza wyznaczonymi turnusami wczasy tylko z wy¿ywieniem optymalnym. Zapewniamy rodzinn¹ atmosferê - otwart¹ dla goœci kuchniê w czasie przygotowywania posi³ków. Mo¿na skorzystaæ z sauny i masa¿y.

Hanna Suchowiecka Dodatkowe informacje: tel. 0~54 283 20 21 www.ciechocinek-arkadia.q4.pl

Reklama

ARKADIA ZDROWIA 'COLONIA"

OD REDAKCJI

W numerze m.in.: żywienie optymalne

Drodzy Czytelnicy,

Dziesiêæ przykazañ ¿ywienia optymalnego Jan Kwaœniewski Na proœbê Czytelników publikujemy fragment rozdzia³u z pierwszej ksi¹¿ki dr. Jana Kwaœniewskiego. To praktyczne porady, jak dobrze stosowaæ ¿ywienie optymalne, wraz ze spisem produktów zalecanych i niezalecanych w ¿o. Przydatne dla wszystkich optymalnych - zarówno pocz¹tkuj¹cych, jak i d³ugoletnich.. . . . . . . . . . . . .

7

WARTO PRZECZYTAĆ

Ocena wartoœci od¿ywczej diety niskowêglowodanowej 'optymalnej". Cz. I. Sk³adniki podstawowe dr Izabela Boles³awska W roku 2006 w Katedrze Bromatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu rozpoczêto program badawczy, dotycz¹cy diety optymalnej. Celem badañ jest uzyskanie odpowiedzi dotycz¹cej zasadnoœci stosowania tego typu diety, jako alternatywnej w uzyskaniu redukcji masy cia³a oraz w zapobieganiu chorobom, u pod³o¿a których le¿y nieprawid³owy sposób od¿ywiania. Katedra i Zak³ad Bromatologii od ponad 20 lat zajmuje siê badaniem jakoœci zdrowotnej ¿ywnoœci, wp³ywem ¿ywnoœci oraz sposobu od¿ywiania na rozwój ró¿nych jednostek chorobowych, a tak¿e ocen¹ sposobu ¿ywienia i stanu od¿ywienia ró¿nych grup ludnoœci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

Dlaczego przeciwnicy ¿o nie maj¹ racji?

P

Wanda S³awek Doœwiadczona doradca ¿ywienia optymalnego przedstawia zarzuty jakie optymalnemu ¿ywieniu stawiaj¹ jego przeciwnicy i rzeczowo na nie odpowiada, stawiaj¹c na koñcu retoryczne pytanie: 'Czy¿ ¿ywienie optymalne z odpowiedni¹ iloœci¹ bia³ka, wartoœciowymi t³uszczami - jako gotowym paliwem - oraz dostosowan¹ do potrzeb organizmu iloœci¹ wêglowodanów, witamin i minera³ów nie jest ¿ywieniem idealnym?" ........................................................

31

ABC medycyny

Wiek biologiczny a wiek metrykalny, czyli jak zatrzymaæ up³yw czasu lek. Katarzyna Jañska Czy data urodzenia mo¿e k³amaæ? Jak mo¿na okreœliæ rzeczywisty wiek cz³owieka? Czym jest wiek metrykalny, a czym biologiczny? Odpowiedzi na te pytania udziela dyplomowany lekarz medycyny estetycznej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

rosimy o opinie o naszym piśmie 'na bieżąco": czy nowa szata graficzna spełnia Wasze oczekiwania, czy cykl 'Arkadie od kuchni" należy publikować w każdym numerze? Jakie wydarzenia włączylibyście do naszego 'Kalendarium"? Czekamy także na Państwa listy – to bardzo popularny i potrzebny dział, który sami tworzycie. Pamiętajcie: 'Optymalni" to Wasz miesięcznik!

P

Między nami

Pochwa³a tradycji - o smaku i zapachu, którego siê nie zapomina Ewa Borycka-Wypuko³ Kto z nas nie ma w pamiêci wyjazdu na wieœ i smaku serwowanych tam potraw? A aromat wêdzonej wêdliny? Przywoziliœmy go ze sob¹ nie jeden raz. Tradycyjne wyroby wêdliniarskie s¹ smaczne i zdrowe. Wybierajmy je œwiadomie, bo nie warto oszczêdzaæ na w³asnym zdrowiu. Rozpoczynamy cykl prezentacji producentów dobrej ¿ywnoœci. ...................................

W

październiku ubiegłego roku otrzymaliśmy ankiety dotyczące 'Optymalnych", a w nich Państwa sugestie – co zmienić, jakich tematów na naszych łamach brakuje. Dziękujemy za wszystkie pomysły, będziemy je realizować w miarę możliwości, w nowym roku. Będą pojawiać się ciekawostki kulinarne ze świata, wywiady z ciekawymi ludźmi (już w najbliższym numerze rozmowa z prof. Edwardem Polańskim, znanym językoznawcą).

27

Kuchnia optymalna

ozdrawiam i życzę wszystkim pomyślnego roku 2008!

Gwarancja Optymalnoœci

Arkadie od kuchni - Arkadia Ciechocinek W nowym, kulinarnym cyklu prezentowaæ bêdziemy przepisy na szczególnie smaczne i lubiane potrawy, polecane przez Arkadie. Zachêcamy wszystkich organizuj¹cych wczasy z ¿o do w³¹czenia siê w redagowanie tej rubryki. Czekamy tak¿e na propozycje naszych Czytelników.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

®

35

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

3

m i ę d z y n a m i

Kalendarium Optymalnych W tym roku 'Optymalni" zaczynają nową 'setkę", a OSBO obchodzić będzie swe 10-lecie. Pokusiłam się więc na stworzenie symbolicznego kalendarium, które podsumowuje naszą dotychczasową działalność. To mój autorski wybór - czekam na Państwa opinie i propozycje, jak go wzbogacić czy poszerzyć. (ebw) W £azach powstaje pierwszy Klub Optymalnych

1997

1998

Powstaje miesiêcznik 'Optymalni"; dr Kwaœniewski odbywa liczne spotkania z zainteresowanymi ¿o (przede wszystkim na Œl¹sku), a tak¿e z przedstawicielami w³adz; w Chicago tworzy siê Bractwo Optymalnych, na którego zaproszenie leci do USA twórca ¿o

1999

2000

Z okazji 35-lecia diety optymalnej i 3 rocznicy powstania OSBO w Górnoœl¹skim Centrum Kultury w Katowicach, odbywa siê konferencja rocznicowa zorganizowana przez OSBO; odbywa siê I Œwiatowy Zjazd Optymalnych w Poznaniu, w czasie którego wrêczono – po raz pierwszy – optymalnym lekarzom i fizjoterapeutom certyfikaty i dyplomy 4

Powstaje Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych z siedzib¹ w Jaworznie

Z inicjatywy Józefa Turostowskiego i Zuzanny Rzepeckiej powstaje Oddzia³ OSBO w Poznaniu (jedno z najprê¿niejszych i najliczniejszych Bractw w Polsce); w Wiedniu odbywa siê pierwsze spotkanie dr. Kwaœniewskiego z prof. Lutzem

2001

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

m i ę d z y n a m i

Odbywa siê II Œwiatowy Zjazd Optymalnych w Poznaniu; Maria Klajda z Gorzowa Wielkopolskiego organizuje I Kajakowy Sp³yw Optymalnych (w ub. roku odby³ siê ju¿ po raz szósty); Optymalni z Chicago organizuj¹ w USA (w Copernicus Center w Chicago) 'Forum Optymalnych"

2002

2003

W Ciechocinku odbywaj¹ siê pierwsze Konferencje Lekarzy i Fizjoterapeutów Optymalnych oraz Doradców ¯ywienia Optymalnego; w Miêdzywodziu odbywa siê konferencja pod has³em '¯ywienie Optymalne szans¹ dla niepe³nosprawnych" i pierwsze turnusy maj¹ce ¿o 'w programie rehabilitacji spo³ecznej"

2004

2005

Pocz¹tek programu badawczego dot. ¿o na UM w Poznaniu; we Lwowie odbywa siê uroczyste spotkanie z dr. Kwaœniewskim; z okazji dziewiêciolecia Klubu Optymalnych w £azach zorganizowano Pierwsze Jurajskie Spotkanie z dr. Kwaœniewskim i spotkanie z w³adzami samorz¹dowymi.

Polska poznaje nowego zwolennika 'diety Kwaœniewskiego", jest nim prezydent Lech Wa³êsa; w Sali Kongresowej PKiN w Warszawie odbywa siê wielkie spotkanie z dr. Kwaœniewskim, zorganizowane przez Centrum ¯O z Jastrzêbiej Góry, pod honorowym patronatem Instytutu Lecha Wa³êsy; 10 lat po œmierci ks. prof. Sedlak – patron OSBO – zostaje uhonorowany przez Sosnowiec i Radom (miejsce jego urodzin i œmierci)

W Turawie odbywa siê I spotkanie m³odzie¿y z dr. Kwaœniewskim; na Konferencji Optymalnych Lekarzy i Fizjoterapeutów w Miêdzywodziu medycy podpisuj¹ 'Oœwiadczenie", w którym podkreœlaj¹ pozytywy ¿o i deklaruj¹ jego stosowanie u siebie i pacjentów; w ramach Wielkopolskich Spotkañ z Ksi¹¿k¹, Pras¹, Radiem i Telewizj¹ poznañscy optymalni organizuj¹ Dzieñ Ksi¹¿ki Optymalnej – spotkanie z dr. Kwaœniewskim w hali 'Arena" w Poznaniu; odbywa siê presti¿owe spotkanie dr. Kwaœniewskiego w Zurychu, w którym bior¹ tak¿e udzia³ prezydent Lech Wa³êsa i prof. Wolfgang Lutz

2006

OSBO uzyskuje status organizacji po¿ytku publicznego; we Lwowie powstaje Ukraiñskie Stowarzyszenie Optymalnych; z okazji 70. urodzin dr. Kwaœniewskiego na Lwowskim Uniwersytecie Medycznym zorganizowana zostaje Konferencja Naukowa, a w Operze Lwowskiej – uroczysta gala; odbywa siê Konferencja Prezesów Bractw Optymalnych, na której prezentowane s¹ pierwsze wyniki badañ nad ¿o z Katedry Bromatologii UM w Poznaniu

2007

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

5

z ż y c i a stowarzyszenia

Jeden jêzyk ³¹czy ludzi Oœwiadczenie Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Bractw Optymalnych Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych im. ks. prof. Włodzimierza Sedlaka z siedzibą w Jaworznie (woj. śląskie) zamierza wystąpić do europejskich i światowych władz i agend odpowiedzialnych za kulturę języka i formę jego przekazu, o podjęcie działań zmierzających do wprowadzenia jednego uniwersalnego języka, którym (prócz języków narodowych) posługiwać się będą ludzie we wszystkich krajach. Nasza inicjatywa zmierza do przekonania rz¹dz¹cych o sensownoœci, a wrêcz koniecznoœci pos³ugiwania siê wspólnym jêzykiem przez wszystkich mieszkañców globu, gdy¿ w dobie b³yskawicznego przep³ywu informacji i narodzin nowej kultury komunikacyjnej przyniesie to wszystkim krajom i narodom wymierne korzyœci ekonomiczne i spo³eczne, nie wykluczaj¹c zachowania odrêbnoœci jêzyków narodowych. Liczymy na to, ¿e Polski Komitet UNESCO poprze nasz wniosek, spe³niaj¹c swoje przes³anie, którym jest budowanie wspó³pracy miêdzynarodowej w dziedzinie edukacji, nauki, kultury, informacji i komunikacji. Projekt 'Jeden jêzyk ³¹czy ludzi" skierowany jest równie¿ do instytucji specjalistycznych, fachowców – jêzykoznawców oraz do organizacji pozarz¹dowych, które doceni¹ wymierne jego korzyœci, a przede wszystkim: ❑ Kilkuprocentowe zwiêkszenie dochodu narodowego ka¿dego pañstwa. Uzyskane w ten sposób œrodki finansowe bêdzie mo¿na przeznaczyæ na takie potrzeby ludzi, jak ochrona zdrowia. Jak wynika z badañ przepro6

wadzonych w S³u¿bie T³umaczeñ Unii Europejskiej i Centrum T³umaczeñ dla Jêzyków Unijnych, w roku 1999 (kiedy w sk³ad Unii Europejskiej wchodzi³o 15 pañstw), koszt t³umaczeñ dokumentów wyniós³ ok. 686 mln euro. Dziœ, po rozszerzeniu Wspólnoty, koszty te przekraczaj¹ miliard euro. ❑ Zwiêkszenie komunikatywnoœci. Jêzyk, jako forma wyra¿ania swoich myœli przez cz³owieka, powinien byæ jednolity i powszechnie zrozumia³y, a wiêc taki sam. Tylko wtedy przekaz dotrze w oryginale, bez zbêdnej interpretacji, bez przek³amañ, nieœcis³oœci, domys³ów. Dziêki temu rzeczywistoœæ – przekazywana i odbierana – bêdzie prawdziwa i obiektywna. ❑ Liberalizm i uniwersalizm. Stanis³aw Gajda, pisze: 'Celem polityki jêzykowej powinno byæ doprowadzenie nosicieli i u¿ytkowników jêzyka do umiejêtnoœci /.../ swobodnego poruszania siê w z³o¿onej przestrzeni jêzykowej". Wi¹¿e siê to z takim wyborem opcji polityki jêzykowej, która by³aby drog¹ 'miêdzy liberalizmem i puryzmem oraz nacjonalizmem i uniwersalizmem". OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

(Program polskiej polityki jêzykowej [w:] 'Polska polityka jêzykowa na prze³omie tysi¹cleci", red. J. Mazur, Lublin 19994). ❑ Platforma zrozumienia miêdzyludzkiego. Firmy audytorskie, dzia³aj¹ce w wielu krajach, ju¿ doœæ dawno dosz³y do wniosku, ¿e aby w³aœciwie komunikowaæ siê w p³aszczyznach ekonomicznych i finansowych konieczne jest stworzenie jednej platformy porozumiewania siê, czyli ujednoliconego, miêdzynarodowego jêzyka specjalistycznego systemu rachunkowoœci. To samo sta³o siê w bran¿y komputerowej, a programy Windows, czy Excel, s¹ poniek¹d wspó³czesn¹ ³acin¹ i grek¹. Zapraszamy wszystkich do rzeczowej dyskusji. Adres strony internetowej stowarzyszenia: www.optymalni.org.pl Adres redakcji miesiêcznika OPTYMALNI wydawanego przez Stowarzyszenie: 43-600 Jaworzno ul. Grunwaldzka 200. e-mail: [email protected]. W imieniu Zarz¹du G³ównego OSBO Adam Jany, prezes

ż y w i e n i e optymalne

Dziesiêæ przykazañ ¿ywienia optymalnego Nie wolno 'łamać" zaleconej diety – albo należy stosować ją dokładnie i stale, albo w ogóle jej nie podejmować. Żywienie się tydzień optymalnie, a drugi tydzień 'tak sobie" – daje więcej szkody niż pożytku. A oto 10 praktycznych przykazañ ¿ywienia optymalnego z ksi¹¿ki '¯ywienie optymalne" dr. Jana Kwaœniewskiego: I. Iloœæ zjadanego pokarmu jest dowolna. Przy ¿ywieniu optymalnym bezb³êdnie dzia³aj¹ wewnêtrzne, organiczne mechanizmy reguluj¹ce apetyt i poczucie sytoœci. Podobnie nie okreœla siê liczby posi³ków. Jemy wtedy, gdy odczuwamy g³ód, przestajemy jeœæ, gdy czujemy siê najedzeni.

IV. Staramy siê przyrz¹dzaæ potrawy proste, oszczêdzaj¹c czas i energiê, ale równoczeœnie produkty w tych potrawach powinny byæ maksymalnie przetworzone, a zawarte w nich sk³adniki – skoncentrowane. V. W pe³ni zaspokajamy pragnienie, nie ograniczaj¹c picia, ale pijemy tylko napoje bez cukru.

umiejêtnoœci nag³ego zwiêkszenia energii w przypadku gwa³townego zapotrzebowania na ni¹ przez serce czy mózg. Wiêkszy wysi³ek trzy razy w tygodniu po godzinie bêdzie wystarczaj¹cy. Przy diecie optymalnej wysi³ek ten powinien sprawiaæ nam przyjemnoœæ, a podjêcie go nie powinno wywo³ywaæ w nas odruchu niechêci.

II. Bia³ko spo¿ywane jako materia³ do budowy i wymiany komórek naszego cia³a powinno byæ najwy¿szej wartoœci biologicznej, najbardziej chemicznie zbli¿one do sk³adu naszego cia³a, zaœ t³uszcze – jako Ÿród³o energii – powinny byæ g³ównie zwierzêce, o najwy¿szej wartoœci biologicznej i kalorycznej.

VI. Nie trzeba liczyæ kalorii w naszym po¿yOwoce jagodowe mało słodkie wieniu. Wystarczy zachowaæ zalecone proporcje mogą być okresowo spożywane miêdzy bia³kiem, t³uzamiast warzyw i ziemniaka szczem a wêglowodanami, by iloœæ spo¿ywalub zamiast mleka, nych kalorii, ró¿na dla w ilości do 300 g na dobę. ka¿dego cz³owieka, by³a taka, jak¹ nasz organizm potrzebuje. Kalorie liczymy tylko przy kupowaniu ¿ywnoœci. VIII. Na wszystkim mo¿na i trze-

III. Zachowujemy ¿elazn¹ zasadê okreœlaj¹c¹ proporcje miêdzy bia³kiem, t³uszczem i wêglowodanami: na 1 g bia³ka powinno przypadaæ w ¿ywieniu od 2,8 do 3,5 g t³uszczu i od 0,6 do 0,8 g wêglowodanów. Pod ¿adnym pozorem nie przekraczaæ 1,5 g wêglowodanów na 1 g bia³ka. Przy doborze produktów korzystaæ z tabel umieszczonych na koñcu tej ksi¹¿ki.

VII. ¯ycie bez ruchu nie jest ¿yciem. Starajmy siê ruszaæ. Gospodarka energetyczna ustroju, bardzo sprawna w normalnym ¿yciu, mo¿e zawieœæ przy du¿ym obci¹¿eniu wysi³kiem fizycznym, a zw³aszcza psychicznym. Nasz mózg potrzebuje wtedy du¿o energii, ale – nie energii z wêglowodanów. Stosuj¹c w codziennym ¿yciu pewien trening ruchowy, trzeba przygotowaæ w³asny organizm do OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

ba oszczêdzaæ, ale nie mo¿na oszczêdzaæ na jedzeniu. W³asnego organizmu oszukaæ siê nie da. ¯yjemy tylko raz. Obowi¹zkiem ka¿dego cz³owieka wobec siebie, rodziny i w³asnego kraju jest dbanie o w³asne zdrowie i o maksymalne przed³u¿enie pe³nosprawnego ¿ycia. Oszczêdzanie w ¿ywieniu optymalnym – to wybieranie z produktów o równej wartoœci od¿ywczej tych, które s¹ najtañsze. 7

ż y w i e n i e optymalne malnym za niejadalny po spo¿yciu musi spowodowaæ w organizmie niekorzystne skutki. Po d³u¿szym stosowaniu ¿ywienia optymalnego, organizm np. po nag³ej du¿ej dawce cukru mo¿e reagowaæ tak jak po zatruciu. Mog¹ wyst¹piæ bóle brzucha, biegunka, z³e samopoczucie. Spo¿ywanie produktów, Żyjemy tylko raz. Obowiązkiem które do ¿ywienia cz³owieka nie nadaj¹ siê, jest każdego człowieka wobec siebie, postêpowaniem bezrorodziny i własnego kraju jest zumnym. Nie nale¿y tego czyniæ. dbanie o własne zdrowie IX. Nie wolno '³amaæ" zaleconej diety: albo nale¿y stosowaæ j¹ dok³adnie i stale, albo w ogóle jej nie podejmowaæ. ¯ywienie siê tydzieñ optymalnie, a drugi tydzieñ 'tak sobie" – daje wiêcej szkody ni¿ po¿ytku. Ka¿dy produkt uznany w ¿ywieniu opty-

i o maksymalne przedłużenie pełnosprawnego życia.

PRODUKTY ZALECANE W ¯YWIENIU OPTYMALNYM ● jajka, ● podroby, galarety miêsne, t³uste roso³y, ● wszystkie rodzaje serów, ● ka¿de miêso, najlepiej t³uste, wieprzowe, ● wszystkie wêdliny – najlepiej podrobowe: salcesony, pasztetowe, pasztety, ● ryby, najlepiej t³uste, konserwy rybne, ● drób – mo¿liwie t³usty, ● t³uszcze, najlepsze utwardzone – mas³o, smalec, s³onina, szpik kostny, smalec gêsi, margaryna; nieco gorsze p³ynne, roœlinne – olej s³onecznikowy i oliwa z oliwek, ● mleko – jak najt³uœciejsze lub œmie-

8

X. Nie nale¿y g³odziæ siê ani poœciæ. Posty niszcz¹ cia³o i umys³ cz³owieka, skracaj¹ ¿ycie. tana, w iloœci do 0,5 litra na dobê (dostarcza organizmowi oko³o 23 g wêglowodanów), ● warzywa o mo¿liwie ma³ej zawartoœci wêglowodanów, pieczarki i inne grzyby w iloœci nie przekraczaj¹cej 300 g dziennie (zawieraj¹ oko³o 10 g wêglowodanów), ● jeden œredniej wielkoœci ziemniak dziennie w postaci frytek usma¿onych na smalcu lub ³oju (oko³o 10 g cukru), ● owoce jagodowe ma³o s³odkie; porzeczki, maliny, agrest, poziomki, truskawki; mog¹ byæ okresowo spo¿ywane zamiast warzyw i ziemniaka lub zamiast mleka, w iloœci do 300 g na dobê; mog¹ byæ dobrym dodatkiem do pe³not³ustej œmietany,

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

G³odzenie cz³owieka jest form¹ zabijania go. Poszczenie – to prosta droga do s³aboœci cia³a i ducha oraz do wszelakich chorób. Wiedzia³ ju¿ o tym m¹dry Rabelais pisz¹c [35]: 'W poœcie jest posiew wszelakich chorób; to prawdziwe ich gniazdo, naturalna i p³odna wylêgarnia wszelakich cierpieñ. A jeszcze zwa¿cie, ¿e je¿eli post z¿era cia³o, tako¿ i duszê doprowadza do oszo³omienia. Wówczas diab³y odprawiaj¹ swoje nabo¿eñstwa: ob³udniki wychodz¹ na ¿er, œwiêtoszki maj¹ swoje wielkie dni, swoje sesje, stacje; odpusty, spowiedzi, biczowana, przeklinania." Jan Kwaœniewski www.dr-kwasniewski.pl ● wszelkie p³yny i napoje, byle bez cukru, a tak¿e soki owocowe nies³odzone w dawce 2-3 ³y¿ki na szklankê wody, ● orzechy, migda³y, ziarna s³onecznika, ● majonez, wszelkie przyprawy i dodatki smakowe (ale nie s³odkie i bez udzia³u m¹ki zbo¿owej lub kartoflanej), kawa, herbata.

PRODUKTY NIEZALECANE W ¯YWIENIU OPTYMALNYM ✖ cukier i wszelkie s³odycze, ✖ miód, ✖ owoce i przetwory owocowe s³odzone: d¿emy, powid³a, kompoty itp., ✖ ry¿ i kasze, ✖ chleb i wszelkie inne pieczywo, ✖ wszelkie potrawy m¹czne: ciasta, kluski, placki itp., ✖ ziemniaki we wszystkich postaciach (poza przypadkiem wymienionym wy¿ej), ✖ m¹kê ziemniaczan¹, budynie, kisiele i inne potrawy z m¹k¹ ziemniaczan¹, ✖ ziarno grochu i fasoli, ✖ wszelkie p³yny i napoje s³odzone, nawet lekko, w tym mleko odci¹gane, ✖ wszelkie produkty pochodzenia roœlinnego, zawieraj¹ce cukier, a wiêc s³odkie, ✖ sól od momentu, gdy potrawy solone przestan¹ smakowaæ.

W A R T O PRZECZYTAĆ

OCENA WARTOŒCI OD¯YWCZEJ DIETY NISKOWÊGLOWODANOWEJ "OPTYMALNEJ" C Z . I . - S K £ A D N I K I P O D S TAW O W E Od marca 2006 r. w poznańskim ośrodku zrzeszającym osoby żywiące się 'optymalnie", kierowanym przez Panią Zuzannę Rzepecką, prowadzone są badania mające na celu ocenę sposobu żywienia oraz stanu odżywienia osób stosujących ten model żywienia. Mają one na celu udzielenie odpowiedzi na nurtujące wielu zwolenników i przeciwników tej diety pytanie, jaki wpływ ma dieta na zdrowie? Pomimo bowiem licznych deklaracji osób ¿ywi¹cych siê optymalnie oraz nielicznych badañ, wskazuj¹cych na korzystny wp³yw tego sposobu ¿ywienia na niektóre biochemiczne wskaŸniki stanu od¿ywienia, dieta 'optymalna" Kwaœniewskiego wzbudza liczne kontrowersje. Dlaczego tak jest? Otó¿, ró¿ni¹ca siê w zasadniczy sposób od diety tradycyjnej, struktura spo¿ycia produktów w racjach pokarmowych osób stosuj¹cych dietê dr. Kwaœniewskiego, w aspekcie aktualnego stanu wiedzy, wskazuje na mo¿liwoœæ wyst¹pienia ró¿nego rodzaju chorób dietozale¿nych wœród osób stosuj¹cych ten sposób ¿ywienia. Ocenê sposobu ¿ywienia przeprowadzono metod¹ wywiadu ¿ywieniowego o spo¿yciu w ci¹gu ostatnich 24 godzin. Badania prowadzono przez okres 7 dni z ka¿d¹ z ankietowanych osób. Ogó³em zebrano 819 wywiadów charakteryzuj¹cych sposób ¿ywienia 117 osób w wieku od 18 do 75 lat – 62 kobiet i 55 mê¿czyzn. Do badañ w³¹czono tylko osoby stosuj¹ce dietê zalecon¹ i nadzorowan¹ przez dietetyka 'optymalnego". Oce-

nê stopnia realizacji norm ¿ywienia Niski by³ równie¿ poziom spo¿ycia przeprowadzono, wykorzystuj¹c kra- bia³ka, a ró¿ni¹ca siê znacznie od jowe normy ¿ywienia oraz zalecenia zwyczajowego sposobu ¿ywienia struktura spo¿ycia produktów ¿ywnoFAO/WHO. Przeprowadzone badania wykaza³y, œciowych spowodowa³a czterokrotnie ¿e ca³odzienne racje pokarmowe osób wiêksz¹ poda¿ bia³ka zwierzêcego stosuj¹cych dietê niskowêglowodano- ani¿eli roœlinnego. Bia³ko zwierzêce w¹, wbrew powszechnym opiniom, jest co prawda bia³kiem pe³nowartocharakteryzowa³y siê ni¿sz¹ w stosunku do zalePodaż tłuszczu w badanej grupie ceñ ¿ywieniowych wartokobiet przekraczała zalecane normy œci¹ energetyczn¹ (Tabela 1, Rycina 1). Zalecana o 53% i o 40% wśród badanych norma na energiê zosta³a mężczyzn. Bardzo wysoki był pokryta jedynie w 68,0% również udział energii z tego w racjach pokarmowych badanych kobiet w 60,4% składnika, który wynosił w obu w racjach mê¿czyzn. Ta grupach około 67%. niska wartoœæ energetyczna diety mo¿e t³umaczyæ skutecznoœæ diety niskowêglo- œciowym, jednak¿e z uwagi na Ÿród³o wodanowej w redukcji masy cia³a. pochodzenia czêsto towarzyszy mu Utrzymuj¹cy siê przez d³u¿szy czas znaczna zawartoœæ t³uszczu pochododatni bilans energetyczny, spowo- dzenia zwierzêcego, bogatego w kwadowany nadmiern¹ wartoœci¹ energe- sy t³uszczowe nasycone oraz cholestetyczn¹ racji pokarmowej, prowadzi do rol. Zarówno jeden, jak i drugi sk³awzrostu masy cia³a, nadwagi i oty³o- dnik s¹ uwa¿ane za ¿ywieniowe czynœci oraz rozwoju zwi¹zanych z tym niki ryzyka rozwoju chorób uk³adu chorób cywilizacyjnych. kr¹¿enia oraz niektórych rodzajów OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

9

W A R T O PRZECZYTAĆ

Tabela 1. Wartoœæ energetyczna oraz zawartoœæ wybranych sk³adników od¿ywczych w CRP (ca³odziennych racjach pokarmowych) osób stosuj¹cych 'dietê niskowêglowodanow¹"

Analizowany sk³adnik Energia (kcal) (g) Bia³ko (% en) (g) T³uszcz (% en) (g) Wêglowo(% en) dany Bia³ko roœlinne (g) Bia³ko zwierzêce(g) B³onnik (g) Sacharoza (% en)

Mê¿czyŸni n=55

Kobiety n=62 X±SD

Norma/zalecenia

X±SD

Norma/zalecenia

1564 ± 416 49,9 ± 11,6 13,2 ± 2,80 118 ± 37,8 66,7 ± 6,25 77,8 ± 25,6 20,5 ± 5,32 8,76 ± 2,65 41,1 ± 10,8 7,70 ± 2,67 4,20 ± 2,17

2300 kcal 80 g 12-14% 77 g 30% 322 g 55-65% 27-40 g 10%

1872 ± 483 57,3 ± 13,4 13,0 ± 3,37 144 ± 49,1 67,3 ± 9,31 88,5 ± 30,6 20,0 ± 7,39 10,2 ± 3,43 47,1 ± 12,2 8,73 ± 3,39 3,91 ± 2,52

3100kcal 87,5 g 12-14% 103 g 30% 456 g 55-65% 27-40 g 10%

n - liczba osób; X - wartoœæ œrednia; SD - odchylenie standardowe œredniej arytmetycznej X - mean value; SD - standard deviation

nowotworów. Spo¿ywanie zbyt du¿ych iloœci bia³ka, zw³aszcza zwierzêcego, wywo³uje tak¿e odwapnienie koœci i sprzyja osteoporozie. Rozpatruj¹c jednak ca³odzienne racje pokarmowe pod wzglêdem udzia³u energii pochodz¹cej z bia³ka, stwierdzono prawid³owy udzia³ tego sk³adnika zarówno w CRP (ca³odziennej racji pokarmowej) kobiet, jak i mê¿czyzn. Pomimo stwierdzonej, obni¿onej wartoœci energetycznej analizowane racje pokarmowe by³y bogatot³uszczowe, co wynika z za³o¿eñ samej diety. Poda¿ t³uszczu w badanej grupie kobiet przekracza³a zalecane normy o 53% i o 40% wœród badanych mê¿czyzn. Bardzo wysoki by³ równie¿ udzia³ energii z tego sk³adnika, który wynosi³ w obu grupach oko³o 67%. Zatem wysokie spo¿ycie t³uszczu przez osoby stosuj¹ce tzw. 'dietê optymaln¹" jest spraw¹ bezdyskusyjn¹. Wynikaj¹ce z za³o¿eñ diety niskowêglowodanowej, niskie spo¿ycie wêglowodanów, które w analizowanych racjach pokarmowych stanowi³o zaledwie 1/4 zalecanej iloœci i udzia³ energii wynosz¹cy zaledwie oko³o 20%, zosta³o potwierdzone przez analizê badanych, ca³odziennych racji pokarmowych. Zaobserwowanym, niekorzystnym zjawiskiem, by³o niskie, w stosunku 10

do zaleceñ ¿ywieniowych – spo¿ycie b³onnika pokarmowego. Wielokierunkowe dzia³anie, jakie b³onnik wywiera na funkcje przewodu pokarmowego oraz procesy trawienia i wch³aniania, spowodowa³o, ¿e jego niedoborom w diecie przypisuje siê powstawanie i rozwój wielu chorób przewodu pokarmowego, a tak¿e innych schorzeñ metabolicznych, jak: mia¿d¿ycy, choroby wieñcowej serca i cukrzycy oraz nowotworów jelita grubego, raka jajnika i gruczo³u sutkowego u kobiet. Korzystnym natomiast zjawiskiem, wynikaj¹cym z niewielkiego spo¿ycia produktów bêd¹cych dobrym Ÿród³em wêglowodanów przez osoby stosuj¹ce dietê niskowêglowodanow¹, by³o niskie spo¿ycie sacharozy, której nad-

miar w diecie jest jednym z czynników wywo³uj¹cych wzrost zachorowalnoœci na niektóre choroby metaboliczne. Przeprowadzone dotychczas badania zdaj¹ siê potwierdzaæ tezê o korzystnym wp³ywie diety niskowêglowodanowej - optymalnej- na redukcjê masy cia³a. Jednak¿e wzajemne relacje iloœciowe pomiêdzy analizowanymi sk³adnikami od¿ywczymi odbiegaj¹ od obserwowanych w tradycyjnym modelu ¿ywienia, co potwierdza przestrzeganie przez badane osoby zaleceñ wynikaj¹cych z za³o¿eñ diety optymalnej. dr Izabela Boles³awska Katedra Bromatologii UM w Poznaniu

Rycina 1. Stopieñ realizacji zalecanych norm dla energii, bia³ka, t³uszczu i wêglowodanów w ca³odziennej racji pokarmowej kobiet i mê¿czyzn stosuj¹cych dietê niskowêglowodanow¹ OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

odpowiedzi n a l i s t y

Optymalni lekarze

odpowiadaj¹ Zapotrzebowanie na składniki odżywcze i energetyczne zależne jest również od wieku. Osoby w wieku rozwojowym mają zdecydowanie większe zapotrzebowanie na białka, tłuszcze i węglowodany niż osoby dorosłe i w wieku podeszłym. Szanowny Panie Doktorze! Do napisania tego listu sprowokowa³ mnie artyku³ w 'Optymalnych", w miesi¹cu paŸdzierniku 2006 roku, napisany przez pana Jacka Kruszyñskiego z Arkadii 'Colonia" w Jaszowcu. Artyku³ bardzo ciekawy, ale zawieraj¹cy ra¿¹c¹ pomy³kê odnoœnie stosowania pr¹dów selektywnych na niedoczynnoœæ tarczycy. Mianowicie proponowa³ on pr¹dy typu PS. Dziwiê siê, ¿e nikt nie sprostowa³ tej pomy³ki. Pan dr Kwaœniewski w ksi¹¿ce 'Odpowiedzi na listy cz. III" str. 63 odp. nr 22, pisze: 'W niedoczynnoœci tarczycy organizm wytwarza ma³o katecholamin, natomiast wiêcej hormonów sterydowych. Poziom cholesterolu jest wysoki i wystêpuje przewaga uk³adu parasympatycznego". Uwa¿am, ¿e z tej definicji wynika, ¿e powinno siê stosowaæ pr¹dy selektywne typu S. Dalej czytamy na tej samej stronie: 'Dobrze siê sta³o, ¿e mo¿na by³o zmniejszyæ dawkê leków o po³owê". Jak to jest z tymi lekami? Braæ do koñca ¿ycia czy te¿ nie? Wraz z ma³¿onk¹ ju¿ od szeœciu lat stosujemy ¿ywienie optymalne wg zaleceñ dr. Jana Kwaœniewskiego. Ma³¿onka choruje na niedoczynnoœæ tarczycy prawdopodobnie od wielu lat, ale choroba wy-

kryta zosta³a w maju 2003 roku. Od tego czasu, tj. prawie ju¿ 4 lata, by³y wykonywane co 3 miesi¹ce badania laboratoryjne (w sumie by³o ich 12) oraz pr¹dy selektywne (typu S) – wykonano 4 zabiegi w ci¹gu 4 lat (10 x 30 minut). Poni¿ej podajê w skrócie wyniki badañ: rok 2003 – 1 badanie TSH 14.0 ul/ml(0400-4000) Ftu 059 ng/dl (08-1.9) norma rok 2005 - badanie 7 TSH 3-cia generacja 9.32 ulU/ml (04-4000) Ftu 1.1 ng/dl (08-1.9) rok 2006 - badanie 9 TSH 0607 mlU/l (0340-5600) Ftu 17.13mol/l (11.5-22.7) rok 2007 - badanie 12 TSH 0500 mlU (0340-5.600) Ftu 15.95 mlU (11.5-22.7) Ma³¿onka za¿ywa lek Enthyrox N 100 na pocz¹tku 50. Optymalni lekarze we wszystkich artyku³ach (by³o ich niewiele), jak równie¿ dr Kwaœniewski, nie wypowiadali siê jednoznacznie o lekach i ewentualnym zaprzestaniu ich brania. Podkreœlano, ¿e na skutek zaburzeñ hormonalnych zosta³ zachwiany metabolizm i zwi¹zane z nim trudnoœci wyleczenia niektórych chorób. Pos³u¿y³em siê bardzo skrótoOPTYMALNI STYCZEÑ 2008

wym okreœleniem tych zaleceñ, bowiem w artyku³ach s¹ one opisane bardziej szczegó³owo i naukowo. To samo mo¿na powiedzieæ odnoœnie artyku³ów o oty³oœci (a jest ich znacznie wiêcej) i skutecznego pozbywania siê nadwagi – stosuj¹c w³aœciwe ¿ywienie optymalne, przestrzegaj¹c proporcji BTW (zwiêkszaæ lub zmniejszaæ t³uszcz, albo bia³ka, czy te¿ wêglowodany, a przede wszystkim obserwowaæ w³asny organizm itp.). Ale stwierdzenia, ¿e przy niedoczynnoœci tarczycy pozbycie siê oty³oœci jest wrêcz niemo¿liwe, nie ma. A mo¿e jednak mo¿na schudn¹æ? Proszê napisaæ, jak to zrobiæ. Ma³¿onka przy wzroœcie 169 cm wa¿y 85 kg, ja natomiast przy wzroœcie 180 cm wa¿ê 74 kg – w ci¹gu pó³ roku pozby³em siê 13 kg i od 5 lat waga ta utrzymuje siê. Wszystkie podejmowane próby w walce z nadwag¹ ma³¿onki opracowywaliœmy na bazie ¿ywienia optymalnego oraz pr¹dów selektywnych na brzuch (pr¹dy typu S 60 mA 10 x 30 min). Pr¹dy wykonujê osobiœcie (posiadamy rodzinny aparat), oczywiœcie po uprzedniej konsultacji telefonicznej z lekarzem optymalnym. W ci¹gu 5 lat wykonywa³em równie¿ pr¹dy na inne schorzenia ze skutkiem pozytywnym, ale o tym byæ mo¿e w nastêpnym liœcie. 11

odpowiedzi n a l i s t y Próbowaliœmy ró¿nych proporcji BTW, opieraliœmy siê na ksi¹¿kach dr. Kwaœniewskiego, a tak¿e propozycjach zamieszczanych w 'Optymalnych" przez lekarzy optymalnych i przez doradców ¿ywieniowych. Waga nie drgnê³a nawet o 1 kg. Ma³¿onka oprócz nadwagi mia³a podwy¿szone ciœnienie, lecz ostatnio ju¿ siê prawie unormowa³o, wysoki cukier wahaj¹cy siê od 150 do 1-5 mg%, wysokie triglicerydy 279 mg/dl. Nie oznacza to jednak, ¿e zdrowie ma³¿onki uleg³o pogorszeniu, wrêcz przeciwnie – w³aœnie ¿ywienie optymalne pomo-

g³o pozbyæ siê kilku przykrych schorzeñ, a kondycjê mamy zupe³nie dobr¹ (ja na przyk³ad od 5 lat nie za¿ywam ¿adnych leków), a mamy ju¿ po 80 lat. Ale to temat zupe³nie inny. Mam zamiar napisaæ o szeœcioletnich zmaganiach z ¿ywieniem optymalnym, sukcesach i pora¿kach, mam ciekawe obserwacje, notatki, wyniki badañ laboratoryjnych sprzed ¿ywienia optymalnego, jak i trakcie ¿ywienia optymalnego, sk³adniki najczêœciej spo¿ywanych produktów, jad³ospisy stosowane, proporcje oraz zaobserwowanie reakcji naszych organizmów. Podsta-

w¹ naszego ¿ywienia s¹ przede wszystkim jaja kupowane na wsi, pochodz¹ce od niosek hodowanych ekologicznie. List ten jest przede wszystkim reakcj¹ na beznadziejne, kilkuletnie usi³owanie pozbycia siê nadwagi ma³¿onki. S¹dziliœmy, ¿e przy niedoczynnoœci tarczycy i stosowaniu ¿ywienia optymalnego powinno to zakoñczyæ siê sukcesem, a jednak nie daliœmy rady...

Szanowny Panie Andrzeju,

¿onki. Przede wszystkim obecnoœæ (np. Choroba Hashimoto) lub brak przeciwcia³ przeciwko komórkom tarczycy, poziom jodu w œrodowisku, w którym Pañstwo mieszkacie; schorzenia dodatkowe, na które cierpi Pañska ma³¿onka. Jest jeszcze jeden fakt, którego nie mo¿na pomin¹æ. Od¿ywiacie siê Pañstwo optymalnie od szeœciu lat. To du¿o i… ma³o, bior¹c pod uwagê iloœæ lat, przez które nie zwracaliœcie uwagi na to, co i ile spo¿ywacie. Je¿eli dosz³o do atrofii (zaniku) lub zw³óknienia tarczycy, ma³e s¹ szanse na odtworzenie niezbêdnej iloœci aktywnych komórek tarczycy zapewniaj¹cych tzw. eutyreozê (prawid³owy poziom hormonów tarczycy). Stosowanie pr¹dów selektywnych typu S oczywiœcie wspomaga aktywne komórki tarczycy, ale je¿eli jest ich za ma³o, to... 'i Salomon z pró¿nego nie naleje".

ozê, jest czas, aby zmodyfikowaæ (skorygowaæ) sposób od¿ywiania. Dieta optymalna jest diet¹ niskowêglowodanow¹. Energiê do ¿ycia i prawid³owej aktywnoœci nasz organizm czerpie z t³uszczów nasyconych. Ich iloœæ w po¿ywieniu powinna korelowaæ z aktywnoœci¹ fizyczn¹, jaka nas cechuje. Co to oznacza? Osoba ciê¿ko pracuj¹ca fizycznie mo¿e zjadaæ bezkarnie du¿o wiêcej t³uszczu ani¿eli pracownik biurowy, prowadz¹cy siedz¹cy tryb ¿ycia. Zapotrzebowanie na sk³adniki od¿ywcze i energetyczne zale¿ne jest równie¿ od wieku. Osoby w wieku rozwojowym maj¹ zdecydowanie wiêksze zapotrzebowanie na bia³ka, t³uszcze i wêglowodany ni¿ osoby doros³e i w wieku podesz³ym. W niektórych schorzeniach (np.: cukrzyca) wa¿ny jest równie¿ sk³ad posi³ków z uwzglêdnieniem pory dnia, w której je spo¿ywamy. Je¿eli Pana ma³¿onka po przeanalizowaniu powy¿szych informacji i zastosowaniu nowych zasad nadal nie bêdzie chud³a, zapraszam do Arkadii Kraus w Bielsku-Bia³ej, gdzie organizujemy tygodniowe pobyty lecznicze. Zrobiê wszystko, aby pomóc Pañstwu w pokonaniu tego problemu. Oczywiœcie koniecznie proszê przywieœæ ze sob¹ wyniki wszystkich wykonanych dotychczas badañ i wypisy szpitalne, je¿eli ma³¿onka by³a hospitalizowana.

Przede wszystkim pragnê pogratulowaæ Panu i Pañskiej ma³¿once wytrwa³oœci i skrupulatnoœci w stosowaniu diety dr. Kwaœniewskiego. Bystroœæ umys³u, umiejêtnoœæ postrzegania detali oraz wnikliwa analiza œwiadczy o doskona³ej funkcji dobrze od¿ywianego mózgu. Nawi¹zuj¹c do Pañskiego listu, chcê przeprosiæ Pana i wszystkich Czytelników naszego miesiêcznika za b³¹d jaki siê wkrad³ w opisie pr¹dów selektywnych w leczeniu niedoczynnoœci tarczycy. Oczywiœcie w takich wypadkach stosuje siê pr¹dy S. Wróæmy jednak do Pañskiej ma³¿onki i do pytañ: 1. Czy mo¿na zrezygnowaæ z leków stosowanych w niedoczynnoœci tarczycy (wyleczenie)? oraz 2. Czy pacjent z niedoczynnoœci¹ tarczycy ma szansê schudn¹æ? Ad.1. Aby precyzyjnie odpowiedzieæ na to pytanie, potrzebujê du¿o wiêcej informacji dotycz¹cych przyczyn niedoczynnoœci tarczycy u Pañskiej ma³12

Ad.2. Na drugie pytanie mogê odpowiedzieæ bardziej optymistycznie. Mo¿na stworzyæ sytuacjê, w której Pañska ma³¿onka zacznie traciæ na wadze. Jednak¿e ze wzglêdu na wiek i schorzenia dodatkowe wymagana jest œcis³a kontrola lekarska. Dobrze leczona niedoczynnoœæ tarczycy powoduje ustabilizowanie siê poziomów TSH, FT3, FT4 oraz niewystêpowanie objawów przedawkowania hormonów tarczycy (np.: czêstoskurcz, bezsennoœæ, wybuchowoœæ). Taka sytuacja hormonalna powoduje ustabilizowanie siê metabolizmu. Gdy osi¹gniemy eutyreOPTYMALNI STYCZEÑ 2008

Z powa¿aniem Andrzej Lessman Gi¿ycko

Z wyrazami szacunku lek. Gra¿yna Milerska Arkadia Kraus

A B C medycyny

Wiek biologiczny a wiek metrykalny, czyli jak spowolniæ up³yw czasu W jaki sposób określić rzeczywisty wiek człowieka? Trudne pytanie. Z pewnością nie powinniśmy się w tym wypadku opierać jedynie na dacie urodzenia, gdyż ta nie zawsze mówi prawdę. Czym więc jest wiek metrykalny a czym biologiczny? Wiek kalendarzowy (inaczej wiek metrykalny) okreœla liczbê lat od czasu urodzenia. Wiek biologiczny jest realnym wskaŸnikiem kondycji organizmu, niezale¿nie od wieku metrykalnego. Wartoœæ jego mo¿e byæ wy¿sza, ni¿sza lub porównywalna z wiekiem metrykalnym. Wiek biologiczny mo¿na oznaczyæ za pomoc¹ okreœlonych badañ i testów. Samodzielnie porównuj¹c swój wiek metrykalny i wiek biologiczny, trudno zdobyæ siê na bezstronnoœæ. Na ocenê wp³ywa bowiem wiele subiektywnych odczuæ oraz punkt widzenia, z którego ocenia siê swoj¹ obecn¹ sytuacjê. Nie ma przesady w stwierdzeniu, ¿e cz³owiek szczêœliwy kwitnie, a zgorzknia³y wiêdnie. Jeœli chce siê pozostaæ m³odym z wygl¹du i samopoczucia, to powinno siê wiedzieæ, co jest wrogiem m³odoœci. Wbrew pozorom nie jest to staroœæ. Definicja mówi, ¿e staroœæ to okres ¿ycia nastêpuj¹cy po wieku dojrza³ym. Jest to zatem normalny etap egzystencji cz³owieka. G³ównym problemem jest dysymilacja, czyli utrata przez organizm zwi¹zków biochemicznych i magazynowanych przez nie energii. Dysymilacja jest wiêc ca³okszta³tem procesów biologicznych, prowadz¹cych do rozk³adu ustroju. Procesy destrukcji tkanek pocz¹tkowo przebiegaj¹ powoli, niezauwa¿enie, póŸniej jednak gwa³townie przyspie-

szaj¹. Chocia¿ dysymilacja jest rezul- tylko nara¿amy siê na zawa³, wylew tatem uwarunkowañ genetycznych, to lub z³amanie, ale doprowadziæ mo¿etempo zmian zale¿y w du¿ym stopniu my – poprzez nadmierne eksploatood tego, jak dostosowujemy siê do wanie – do przyspieszonego starzenia warunków œrodowiska. Czy funkcjo- siê. Starzenie siê to bardzo konkretne nuj¹c w konkretnym otoczeniu, czer- zmiany, jakim z up³ywem czasu podpiemy z niego to, co buduje nasz orga- lega organizm cz³owieka. To, jak siê nizm i pozwala gromadziæ energiê, czujemy, jak wygl¹damy i jak bardzo czy te¿ obchodzimy siê z nim w spo- jesteœmy sprawni, zale¿y przede sób prowadz¹cy w przyœpieszonym wszystkim od parametrów, wed³ug tempie do samounicestwienia? Ta dru- których przebiegaj¹ procesy ¿yciowe ga ewentualnoœæ nie musi byæ wcale w komórkach i tkankach. Zmiany zanastêpstwem wyj¹tkowo niezdrowego chodz¹ce w nich maj¹ kilka charaktetrybu ¿ycia. Znacznie czêœciej szkody, rystycznych cech: jakie sobie wyrz¹dzamy, wynikaj¹ z nieznajomoœci Procesy odnawiania i regeneracji potrzeb organizmu. Jeœli zachodzą nie tylko w następstwie nie zapewnimy sobie teprzebytych chorób. Większość go, co niezbêdne, a jednoczeœnie nie zdo³amy skuskładników naszego ciała odnawia tecznie zabezpieczyæ siê się w określonym cyklu. Procesy przed szkodliwymi czynte w różnych narządach zachodzą nikami, zestarzejemy siê w różnym tempie. zbyt szybko. Wa¿nym jest zatem, ¿eby zmiany, jakie zachodz¹ z wiekiem w poszczegól- ❑ nastêpuje stopniowe zwalnianie nych tkankach, narz¹dach i uk³adach, tempa przemiany materii traktowaæ ze zrozumieniem. Próby ❑ zmniejsza siê zawartoœæ wody niedopuszczenia do œwiadomoœci w tkankach konkretnych objawów starzenia do ni- ❑ pogarsza siê napiêcie i sprê¿ystoœæ czego nie doprowadz¹, a w koñcu motkanek, np. skóry g¹ staæ siê przyczyn¹ powa¿nych k³o- ❑ obni¿a siê ogólny poziom bia³ek, potów. Zapominaj¹c o dostosowaniu hemoglobiny, enzymów i witamin swojej aktywnoœci i stylu ¿ycia do sta- ❑ wzrasta poziom glukozy i cholestenu zdrowia i wieku biologicznego, nie rolu OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

13

A B C medycyny ❑ rozwijaj¹ siê zmiany narz¹dowemia¿d¿yca têtnic, zanik gruczo³ów, ró¿nego rodzaju zwyrodnienia, np. stawów i komórek nerwowych. Nawet kilka tych punktów pozwala zorientowaæ siê, ¿e wczeœniej czy póŸniej nast¹pi kryzys. Kiedy nadejdzie, bêdziemy wiedzieli, ¿e nasze problemy, to nie nastêpstwo zmêczenia, stresu czy choroby, lecz staroœæ. Od nas tak naprawdê zale¿y, czy zauwa¿ymy j¹ po czterdziestce czy kilkadziesi¹t lat póŸniej. OD CZEGO ZALE¯Y WIEK BIOLOGICZNY? Po pierwsze tkanka ³¹czna. W potocznym rozumieniu o naszym wieku œwiadczy g³ównie liczba zmarszczek, siwych w³osów, wyraz oczu czy wreszcie postawa cia³a i sposób poruszania. Jednak tak naprawdê o tym ile mamy lat, decyduje najmniej znana tkanka spoœród wszystkich tkanek naszego organizmu. Jest to tkanka ³¹czna, która zgodnie ze swoja nazw¹ – ³¹czy, spaja i nadaje kszta³ty narz¹dom. Pe³ni funkcje podtrzymuj¹ce, ochronne, poœredniczy w od¿ywianiu komórek, a dodatkowo ma w³aœciwoœci odnawiania i regenerowania sk³adników ludzkiego cia³a. Jest to prawdziwa tkanka m³odoœci. Swoje liczne funkcje pe³ni miêdzy innymi dziêki komórkom o ma³ym stopniu zró¿nicowania. Mog¹ one w razie potrzeby przekszta³caæ siê w komórki w danym momencie najbardziej potrzebne. Naprawiaj¹ one szkody powsta³e np. przy zranieniu czy wylewie. Procesy odnawiania i regeneracji zachodz¹ nie tylko w nastêpstwie przebytych chorób. Wiêkszoœæ sk³adników naszego cia³a odnawia siê w okreœlonym cyklu. Procesy te w ró¿nych narz¹dach zachodz¹ w ró¿nym tempie, ale z biegiem lat nawet w tkankach tak stabilnych pod wzglêdem struktury jak koœci, nie wystêpuj¹ te same sk³adniki co dawniej. Aktywnie w tej wymianie uczestniczy tkanka ³¹czna. Dopóki tkanka ³¹czna jest biologicznie m³oda, to organizm mo¿e siê skutecznie broniæ i wzmacniaæ przed niekorzystnym wp³ywem czynników szkodliwych. W miarê starzenia siê tkanki 14

³¹cznej coraz silniej odczuwamy nastêpstwa chorób, wysi³ku, stresu czy zmêczenia. Wzrasta równie¿ okres, jaki trzeba poœwiêciæ na odpoczynek po wysi³ku, ¿eby dojœæ do siebie, d³u¿ej trwa rekonwalescencja po przebytych chorobach. Szczególn¹ postaci¹ tkanki ³¹cznej jest krew. Gdy tkanka ³¹czna zaczyna siê zbyt szybko starzeæ, to widaæ to dobrze w zmieniaj¹cym siê obrazie morfologii. Mimo prawid³owego poziomu ¿elaza, a nawet uzupe³niania jego zwi¹zków, prawid³owej iloœci witaminy B12, bêdzie nastêpowa³ spadek liczby komórek krwi i trombocytów. Porównuj¹c zatem wyniki morfologii wykonywanych co kilka lat, zauwa¿ymy systematyczne obni¿anie siê poziomu erytrocytów, leukocytów i p³ytek krwi, a co za tym idzie – obni¿enie odpornoœci oraz niedostateczne zaopatrzenie tkanek w odpowiedni¹ iloœæ tlenu. Procesy te automatycznie przyspieszaj¹ uszkadzanie komórek w narz¹dach, a tym samym ich starzenie siê. Zwykle wystêpuje równie¿ problem z przekazywaniem tlenu i sk³adników od¿ywczych pomiêdzy krwi¹ a komórkami innych tkanek, poniewa¿ na styku naczyñ w³osowatych i komórek w narz¹dach równie¿ znajduje siê tkanka ³¹czna, która poœredniczy w przekazywaniu miêdzy nimi wymienianych substancji. Po drugie genetyka. Istotnym jest, jak¹ tkankê ³¹czn¹ odziedziczyliœmy po rodzicach. Jeœli zosta³a nam przekazana mocna budowa tkanki ³¹cznej, to szanse na d³ugowiecznoœæ s¹ wiêksze. Równie¿ podatnoœæ na wiêkszoœæ schorzeñ i nasilenie ich objawów bêd¹ mniejsze. Jeœli jednak dostaliœmy tkankê ³¹czn¹ s³ab¹, to musimy uwa¿aæ, aby pocz¹tkowo b³ahy problem nie przekszta³ci³ siê w dolegliwoœæ, której nie bêdziemy siê mogli pozbyæ. Poniewa¿ omawiana szeroko tkanka stanowi te¿ barierê dla rozprzestrzeniania siê chorób, oczywistym jest, ¿e tkanka o s³abszej strukturze nie bêdzie stanowi³a mechanicznej przeszkody dla rozprzestrzeniania siê schorzenia. U posiadaczy mocniejszej tkanki ³¹cznej ³atwiej dochodzi do opanowania procesu chorobowego, a po jego powstrzymaniu tkanka ³¹czna ³atwiej oczyszcza organizm z pozosta³oœci OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

zmian patologicznych. Jednak nie tylko uwarunkowania genetyczne decyduj¹ o tym, jak prezentuje siê nasza tkanka ³¹czna. Po trzecie styl ¿ycia. Stan naszej tkanki m³odoœci zmienia siê ustawicznie od sposobu od¿ywiania oraz aktywnoœci fizycznej. Niekorzystny wp³yw ma równie¿ przewlek³y stres i napiêcie nerwowe. Nierzadko zdarza siê, ¿e osoba posiadaj¹ca mocn¹ tkankê ³¹czn¹, trwoni j¹ przez niew³aœciw¹ dietê, nadmiernie wyczerpuj¹cy tryb ¿ycia lub nawet lenistwo, pozbawiaj¹c swój organizm solidnej podpory. I odwrotnie. Spotykamy ludzi, którzy mimo delikatnej genetycznie struktury, potrafi¹ w³aœciwie zadbaæ o swój organizm. Jak wiêc sprawdziæ, jak¹ tkankê ³¹czn¹ posiadamy? Otó¿ jest takie miejsce w naszym organizmie, gdzie tkanka ³¹czna nie jest przykryta skór¹. Jest to têczówka oka, któr¹ swobodnie mo¿emy obserwowaæ za przeŸroczyst¹ rogówk¹. Têczówka sk³ada siê miêdzy innymi z miêœni zwieracza i rozwieracza Ÿrenicy, i licznych naczyñ krwionoœnych. Nas interesuje fakt, ¿e jej powierzchnia zawiera elementy typowe dla tkanki ³¹cznej: komórki barwnikowe, fibrocyty, histiocyty oraz bardzo liczne w³ókna kolagenowe. Stwierdzono zwi¹zek miêdzy spoist¹, jednolit¹ struktur¹ têczówki, a dobr¹ jakoœciowo tkank¹ ³¹czn¹. Kiedy pojawiaj¹ siê w niej rozluŸnienia beleczek têczówkowych, to struktura staje siê coraz s³absza. U osób z delikatn¹ tkank¹ ³¹czn¹ zamiast jednolitej powierzchni têczówki widzimy pêczki delikatnych w³ókien krzy¿uj¹cych siê ze sob¹ i tworz¹cych coœ na kszta³t drobnej siateczki. Ju¿ w latach osiemdziesi¹tych przeprowadzono badania naukowe, które wykaza³y, ¿e tylko 5% populacji ma têczówkê o idealnie zwartej budowie, a w grupie osób po dziewiêædziesi¹tce by³o ju¿ ich 20%. Œwiadczy to o tym, ¿e silna struktura tkanki ³¹cznej jest przepustk¹ do d³ugowiecznoœci. (cdn) Katarzyna Jañska Dyplomowany Lekarz Medycyny Estetycznej Konsultacja:

dr n. med. Kazimierz Komarski Polimed Katowice

W A R T O PRZECZYTAĆ

Raz jeszcze o 'Zielonej Ksiêdze" W poprzednim numerze 'Optymalnych" starałam się przybliżyć Państwu (w niewielkim zarysie – z powodu ograniczonego miejsca) udział naszego Stowarzyszenia w realizacji dokumentu 'Zielona Księga" opracowanego przez Radę Unii Europejskiej. Postanowiłam omówić temat ten szerzej, gdyż warto zaakcentować udział naszego kraju w tych, jakże istotnych, przedsięwzięciach. Koordynatorem dzia³añ wynikaj¹cych z realizacji programu 'Zielona Ksiêga" by³ Instytut ¯ywnoœci i ¯ywienia oraz Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne. Nale¿y zaznaczyæ, ¿e Rada Unii Europejskiej oczekiwa³a tak¿e na opinie i propozycje organizacji pozarz¹dowych, dotycz¹ce 'Promowania zdrowego ¿ywienia i aktywnoœci fizycznej, europejskiego wymiaru zapobiegania nadwadze, oty³oœci i chorobom przewlek³ym". Nasze Stowarzyszenie dowiedzia³o siê o 'Zielonej Ksiêdze" nieco okrê¿n¹ drog¹, dziêki panu Tadeuszowi Czopowi, burmistrzowi £az i panu Stanis³awowi Mucowi, doradcy ¿o z oddzia³u OSBO w £azach. Wymienieni Panowie, jako pierwsi optymalni, dostrzegli szansê przedstawienia optymalnego modelu ¿ywienia na forum Unii Europejskiej. Zareagowali na propozycje zawarte w Programie i zasygnalizowali 'o praktycznych dowodach stosowania faktycznie zdrowego sposobu ¿ywienia opartego na wiedzy lek. med. Jana Kwaœniewskiego udostêpnionej w jego ksi¹¿kach

i publikacjach". 'Podjêcie i ukoñcze- i aktywnoœci fizycznej". Pragnê nie badañ naukowych nad wp³ywem w tym miejscu przeprosiæ panów Tadiety optymalnej na zdrowie ludzi deusza Czopa i Stanis³awa Muca za (…) mo¿e spowodowaæ, ¿e (…) ludz- pominiêcie ich dzia³añ. koœæ pozbêdzie siê nie tylko plagi oty- Chcia³abym teraz szerzej odnieœæ siê ³oœci, ale i wielu innych zwi¹zanych do monografii pt.: 'Narodowy Proz ni¹ chorób". Cytaty pochodz¹ gram Zapobiegania Nadwadze i Otyz pism wys³anych z £az do Komisji ³oœci oraz Przewlek³ym Chorobom Europejskiej oraz do Zarz¹du G³ów- NiezakaŸnym poprzez Poprawê ¯ynego OSBO. wienia i Aktywnoœci Fizycznej w laPrezes Adam Jany natychmiast przekaza³ poczt¹ elektroniczn¹ wszystkim Nadwaga i otyłość dotyka ok. 25% prezesom Bractw OSBO wiadomoœæ o mo¿liwoœci ogółu dzieci i młodzieży w naszym zaprezentowania dzia³alkraju. Z drugiej strony problemem noœci naszego Stowarzyszenia i w³¹czenie siê do zdrowotnym jest niedożywienie, 'szeroko zakrojonego procesu konsultacji oraz rozktóre dotyczy szczególnie dzieci. poczêcie dyskusji, której uczestnikami s¹ instytucje Unii Europejskiej, pañstwa cz³onkowskie i spo³eczeñstwo tach 2007-2016". 'Narodowy Proobywatelskie, maj¹cej na celu okre- gram" opracowany zosta³ w 2006 roœlenie mo¿liwego przyczynienia siê ku przez Instytut ¯ywnoœci i ¯ywienia na poziomie wspólnotowym do pro- w Warszawie i zatwierdzony przez mowania zdrowego sposobu ¿ywienia Ministra Zdrowia. OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

15

W A R T O PRZECZYTAĆ Cele Programu: 1. Zmniejszenie, g³ównie poprzez poprawê ¿ywienia i wzrost aktywnoœci fizycznej, czêstoœci wystêpowania nadwagi i oty³oœci. 2. Zmniejszenie zachorowalnoœci i umieralnoœci na przewlek³e choroby niezakaŸne w Polsce (choroby uk³adu kr¹¿enia, nowotwory, cukrzycê typu 2, nadciœnienie têtnicze i inne). 3. Zmniejszenie wydatków na ochronê zdrowia zwi¹zanych z leczeniem przewlek³ych chorób niezakaŸnych, a w tym w szczególnoœci oty³oœci i jej powik³añ, a tak¿e zmniejszenie skutków ekonomicznych niepe³nosprawnoœci i przedwczesnej umieralnoœci. Program obejmuje dzia³ania na rzecz zwiêkszania œwiadomoœci spo³eczeñstwa na temat roli ¿ywienia i aktywnoœci fizycznej dla zachowania zdrowia. W tym celu konieczne jest podjêcie edukacji ró¿nych grup spo³ecznych, w tym grup zawodowo zwi¹zanych z ochron¹ zdrowia i edukacj¹ dzieci i m³odzie¿y. Kadry medyczne nie s¹ dostatecznie przygotowane do poradnictwa dietetycznego i do prze-

kazywania wspó³czesnych zaleceñ odnoœnie aktywnoœci ruchowej. Lekarze nie maj¹ dostatecznej wiedzy, jak równie¿ czasu, aby podczas wizyty pacjenta udzielaæ porad dietetycznych, odnosz¹cych siê do stylu ¿ycia. Konieczne jest zatem opracowanie sprawnego, skoordynowanego systemu opieki dietetycznej. Obok b³êdów w ¿ywieniu, najwa¿niejsz¹ przyczyn¹ wzrastania liczby osób z nadwag¹ i oty³oœci¹ jest ma³a ich aktywnoœæ fizyczna. Siedz¹cy tryb ¿ycia jest uznawany za czynnik zwiêkszaj¹cy dwukrotnie ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych. Warunkiem skutecznoœci aktywnoœci fizycznej w zachowaniu zdrowia, w tym profilaktyki nadwagi i oty³oœci, jest systematycznoœæ wysi³ku fizycznego, optymalnego dla danej osoby. Miejscem kszta³towania prozdrowotnego stylu jest przede wszystkim rodzina, a najlepszym sposobem edukacji jest przyk³ad samych rodziców. To rodzice pierwsi powinni zwracaæ uwagê dziecku i kszta³towaæ w nim prozdrowotne nawyki ¿ywieniowe, zachêcaæ do aktywnoœci fizycznej. Profilaktyka oty³oœci rozpoczyna siê od pierwszych dni ¿ycia dziecka i powinna ona byæ czynni-

Foto: Agnieszka Fornal

Anna Kazuba

'Obok b³êdów w ¿ywieniu, najwa¿niejsz¹ przyczyn¹ wzrastania liczby osób z nadwag¹ i oty³oœci¹ jest ma³a ich aktywnoœæ fizyczna. Siedz¹cy tryb ¿ycia jest uznawany za czynnik zwiêkszaj¹cy dwukrotnie ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych" – czytamy w 'Narodowym Programie...". Optymalnych nie trzeba namawiaæ do ruchu – na zdjêciu wycieczka górska m³odzie¿y. 16

kiem motywuj¹cym m³od¹ matkê, np. do karmienia dziecka piersi¹. Wyniki badañ przeprowadzonych w Szkocji, wœród 32 000 pacjentów, sugeruj¹, i¿ u dzieci karmionych piersi¹ ryzyko rozwoju nadwagi jest mniejsze, ni¿ u dzieci karmionych sztucznym pokarmem. Nadwaga i oty³oœæ dotyka ok. 25% ogó³u dzieci i m³odzie¿y w naszym kraju. Z drugiej strony problemem zdrowotnym jest niedo¿ywienie, które dotyczy szczególnie dzieci. Niedo¿ywienie dotyka równie¿ osoby z nadmiern¹ mas¹ cia³a, poniewa¿ posi³ki tych osób, mimo wysokiej gêstoœci energetycznej, s¹ ubogie w inne, cenne sk³adniki pokarmowe. A zatem, zarówno nadwaga, oty³oœæ, a tak¿e niewystarczaj¹ca dla zachowania dobrego stanu zdrowia aktywnoœæ ruchowa s¹ obecnie najwa¿niejszymi problemami nêkaj¹cymi nasze spo³eczeñstwo. Z omawianej monografii wynika, i¿ Polska nale¿y do krajów o czêstym wystêpowaniu chorób ¿ywieniowozale¿nych, wœród których dominuj¹ choroby uk³adu kr¹¿enia i nowotwory z³oœliwe. Zauwa¿a siê równie¿, ¿e jest szansa na dalsze zmniejszenie umieralnoœci w wyniku odpowiednio zaplanowanych dzia³añ profilaktycznych, zmierzaj¹cych do zwalczania czynników ryzyka przewlek³ych chorób niezakaŸnych poprzez racjonalizacjê stylu ¿ycia, ze szczególnym uwzglêdnieniem ¿ywienia i zwiêkszenia aktywnoœci fizycznej. W Polsce nie by³o do tej pory krajowego programu dotycz¹cego zapobiegania nadwadze, oty³oœci oraz przewlek³ym chorobom niezakaŸnym poprzez poprawê ¿ywienia i aktywnoœci fizycznej. Skutecznoœæ lecznicza optymalnego modelu ¿ywienia, zapewne ju¿ nied³ugo sprawi, ¿e ¿ywienie optymalne stanie siê lekarstwem XXI wieku.

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

prezes szczeciñskiego Bractwa OSBO starszy doradca ¿o (091) 48 45 065, 0602 106 391 [email protected]

W A R T O i n d e k s

Indeks tematów z miesiêcznika "Optymalni"

od numeru 1 do 100 Po wydaniu stu numerów miesięcznika 'Optymalni", nadszedł czas na przedstawianie Czytelnikom spisu treści, indeksu, bądź innej formy ułatwiającej wyszukanie opublikowanych materiałów. INDEKS opracowała nasza wolontariuszka, Ania Jany, porządkując tematycznie zagadnienia, które ze względu na treść mogą być pomocne w codziennym stosowaniu żywienia optymalnego. ABC OPTYMALNEGO S¹ to artyku³y i publikacje dr. Jana Kwaœniewskiego, profesorów oraz wielu lekarzy – uczniów Twórcy ¯ywienia Optymalnego, a tak¿e wielu doradców ¿ywienia optymalnego i osób, które doœwiadczy³y skutecznoœci ¿o. W kolejnych numerach miesiêcznika przedstawialiœmy ich fachow¹ wiedzê, spostrze¿enia i uwagi, a teraz przedstawimy to Pañstwu w swego rodzaju spisie treœci. Wykazy drukowaæ bêdziemy w kolejnych numerach, w opracowaniu s¹ równie¿ listy Czytelników i odpowiedzi na te listy, w których mo¿na znaleŸæ mnóstwo bardzo ciekawych i wa¿nych informacji. Po tym pierwszym 'odcinku" oczekujemy na Pañstwa sugestie i uwagi, co do tego, jaka forma INDEKSU najbardziej Pañstwu odpowiada. Zgromadzone ze stu numerów materia³y pozwalaj¹ nawet na wydanie p³ytek CD lub DVD ze wszystkimi miesiêcznikami 'Optymalni", z ³atw¹ wyszukiwark¹ tematów, nazwisk, zdjêæ. Czy bêdzie takie zainteresowanie? Czekamy na sugestie: nasz adres pocztowy, e-mailowy oraz telefony s¹ do Pañstwa dyspozycji. (AJ)

1. VI. 1999. Dr J. Kwaœniewski. Do Optymalnych. 2. IX 1999. Dr A. Kuna. Co wiedzieæ nale¿y. Cz. I. 3. X 1999. Dr A. Kuna. Co wiedzieæ nale¿y. Cz. II. 4. XI 1999. Dr A. Kuna, dr J. Kuna. Co wiedzieæ nale¿y. Cz. III. 6. II 2000. Dr D. Sztwiernia. Z doœwiadczeñ lekarza optymalnego. 10. VI. 2000. Dr E. Nowosad-Litwin. Z doœwiadczeñ lekarza optymalnego. 13. IX 2000. Dr J. Kwaœniewski. W staropolskiej kuchni. 10/26. X 2001. Dr M. G³owacki. Relacja z pobytu w Australii. Cz. I. 10/26. X 2001. Dr J. Kwaœniewski. Trzeba usun¹æ pierwsz¹ przyczynê. 10/26. X 2001. Dr J. Kwaœniewski. Przes³anie do Optymalnych. 11/27. XI 2001. Dr W³. Ponomarenko. Tekst wyst¹pienia na Konferencji w Katowicach. 11/27. XI 2001. Dr M. G³owacki. Relacja z pobytu w Australii. Cz. II. 3/31. III 2002. Dr J. Kwaœniewski. Warzywa i owoce. OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

5/33. V 2002. Dr P. Pala. Poprawianie diety optymalnej. 6/34. VI 2002. Dr J. Kluczyñska. Miêdzy nami optymalnymi. 8/36. VIII 2002. Dr J. Kwaœniewski. Do Optymalnych. 11/39. XI 2002. Prof. St. K. Wi¹ckowski. ¯ywnoœæ przemys³owa. Zwi¹zane z ni¹ zagro¿enia. Cz. I. 12/40. XII 2002. Prof. St. K. Wi¹ckowski. ¯ywnoœæ przemys³owa. Zwi¹zane z ni¹ zagro¿enia. Cz. II. 2/42. II 2003. Dr J. Kwaœniewski. S³owniczek. 2/42. II 2003. Dr P. Pala. Nareszcie bli¿ej zdrowia. 4/44. IV 2003. Dr P. Pala. Co zagra¿a optymalnym? 4/44. IV 2003. Dr M. G³owacki. Z wizyt¹ u Optymalnych w Australii. 6/46. VI 2003. Dr P. Pala. Przychodzi baba do lekarza. 8/48. VIII 2003. Dr J. Kwaœniewski. Tania ¿ywnoœæ optymalna. 8/48. VIII 2003. M. Chyliñski. Postawi³em na Kwaœniewskiego. Rozmowa z by³ym prezydentem Lechem Wa³ês¹. 17

i n d e k s 9/49. IX 2003. Dr J. Kwaœniewski. Prawda o ¯ywieniu Optymalnym.

6/70. VI 2005. Dr A. Garbieñ. Co robiæ z przykrym zapachem z ust.

11/51. XI 2003. Dr J. Kwaœniewski. ¯ywnoœæ oznaczona znakiem ¯O.

7/71. VII 2005. Lech Wa³êsa. Nic, co wielkie, nie jest ³atwe.

11/51. XI 2003. Dr A. Garbieñ. Od¿ywianie... i co dalej?

7/71. VII 2005. Dr A. P³owecka. ¯yæ d³ugo i dobrze.

2/54. II 2004. Dr P. Pala. Tekst wyst¹pienia na Spotkaniu Optymalnych w Zurychu.

8/72. VIII 2005. Dr M. Garbieñ. Z gazem czy bez?

4/56. IV 2004. Dr J. Kwaœniewski. O przyczynach chorób. 4/56. IV 2004. Dr B. D¹browska. Dlaczego warto siê spotykaæ. 5/57. V 2004. Dr P. Pala. Czy aby optymalnie w 'Samym Zdrowiu"? 10/62. X 2004. Tabela porównywalna cen 200 g i t³uszczu w wybranych produktach.

8/72. VIII 2005. Dr K. Komarski. Czy lato jest afrodyzjakiem? 7/83. VII 2006. Dr K. Komarski. Kleszcze. Niebezpieczni, wakacyjni intruzi.

11/75. XI 2005. Dr A. P³owecka. B¹dŸmy zdrowi... zim¹.

11/87. XI 2006. Dr A. P³owecka. ¯ywnoœæ przemys³owa i zwi¹zane z ni¹ zagro¿enia zdrowia cz³owieka.

12/76 XII 2005. Dr M. G³owacki. Czy warzywa i owoce naprawdê s¹ zdrowe?

2/66. II 2005. Dr P. Pala. Z praktyki lekarza optymalnego.

12/76 XII 2005. Dr K. Komarski. Ptasia grypa. Czy nale¿y siê jej rzeczywiœcie baæ?

2/66. II 2005. Dr M. Garbieñ. Badanie ¿ywej kropli krwi.

12/76 XII 2005. Dr A. P³owecka. Preludium badañ nad ¯O. Cz. I.

2/66. II 2005. Dr A. P³owecka. W stronê zdrowia i urody.

12/76 XII 2005. Dr M. Garbieñ. GroŸna influenza ptaków?

3/67. III 2005. Dr A. P³owecka. Cz³owiek jest czêœci¹ przyrody.

1/77. I 2006. Dr A. P³owecka. Preludium badañ nad ¯O. Cz. II.

4/68. IV 2005. Dr P. Pala. Z praktyki lekarza optymalnego.

2/78. II 2006. Dr K. Komarski, Zb. Czerwiñski. Walentynki 2006. Czy mo¿emy uczyæ siê 'zalotów" od zwierz¹t?

6/70. VI 2005. Dr D. Laskowska. Wspomaganie zdrowotnych efektów ¯O innymi metodami naturalnymi. 6/70. VI 2005. Oœwiadczenie 21 lekarzy z III Konferencji Lekarzy i Fizjoterapeutów w sprawie stosowania zasad ¿ywienia optymalnego. 18

10/86. X 2006. Dr J. Kwaœniewski. O kryzysie medycyny.

10/86. X 2006. Dr M. Garbieñ. Ciekawostki medyczne. Cz. II.

1/77. I 2006. Dr K. Komarski. Czy warto szczepiæ siê na grypê? Argumenty za i przeciw.

6/70. VI 2005. Dr E. Kiedrowska. ¯O jako forma rehabilitacji spo³ecznej osób niepe³nosprawnych.

9/85. IX 2006. Dr K. Komarski. Lato stulecia – niebezpieczeñstwo upalnych dni.

10/74. X 2005. Dr G. Milerska. Nasz obroñca. Cz. I.

11/63. XI 2004. Dr U. Brych. Z praktyki lekarza optymalnego.

5/69. V 2005. Dr A. P³owecka. Dobra energia Ziemi.

9/85. IX 2006. Dr A. P³owecka. Najczêstsze b³êdy w ¿ywieniu optymalnym. Cz. II.

10/86. X 2006. Dr A. P³owecka. W szczup³ym ciele zdrowy duch.

11/75. XI 2005. Dr G. Milerska. Nasz obroñca. Cz. II.

2/66. II 2005. Dr J. Kluczyñska. ¯ywienie optymalne daje odpornoœæ.

9/85. IX 2006. Dr M. Garbieñ. Ciekawostki medyczne. Cz. I.

10/74. X 2005. Dr M. Garbieñ. Wszechobecne promieniowanie.

10/62. X 2004. Dr J. Kluczyñska. Optymalni - dlaczego siê dzielimy?

1/65. I 2005. Prof. St. K. Wi¹ckowski. Bioterroryzm. Realne zagro¿enie.

9/85. IX 2006. Prof. St. K. Wi¹ckowski. Wp³yw pola magnetycznego na zdrowie cz³owieka.

12/88. XII 2006. Dr G. Milerska. Instrukcja obs³ugi cz³owieka. 12/28. XII 2001. Dr J. Kwaœniewski. Mo¿liwe skutki powszechnego stosowania diety optymalnej. 1/89. I 2007. Dr K. Komarski. Co nam daje tzw. 'myœlenie pozytywne", czyli o przyczynach wiêkszoœci chorób przewlek³ych. 2/90. II 2007. Dr P. Maciñski, dr P. Komarska. Fizjoterapia. Czy mo¿e zast¹piæ klasyczn¹ terapiê farmakologiczn¹? 6/94. VI 2007. Dr J. Kwaœniewski. Dla poszukuj¹cych przyczyny rzeczy, czyli co warto przeczytaæ. 7/95. VII 2007. Dr M. G³owacki. Tropikalne podró¿e. 7/95. VII 2007. Dr E. Kiedrowska. S³ów kilka o Kongresie Lekarzy.

2/78. II 2006. Dr E. Kiedrowska. Popraw swoje zdrowie.

7/95. VII 2007. Dr A. P³owecka. Zmieniamy oblicze medycyny.

3/79. III 2006. Dr M. G³owacki Zmieñ na lepsze swe nawyki ¿ywieniowe.

8/96. VIII 2007. Dr M. G³owacki. ¯ywienie na wakacjach w tropiku.

6/82. VI 2006. Dr G. Milerska. Pierwsze kroki. 8/84. VIII 206. Dr A. P³owecka. Najczêstsze b³êdy w ¯O. 8/84. VIII 206. Dr K. Komarski. Czy opalanie szkodzi zdrowiu? OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

9/97. IX 2007. Dr A. P³owecka. Czy problemy s³u¿by zdrowia s¹ nie do rozwi¹zania? 9/97. IX 2007. Dr E. £uakszek-GwóŸdŸ, Alina Szekiel.Nie tylko sama dieta. 11/99. XI 2007. Dr J. Kluczyñska. Stwórzmy realny program opieki.

i n d e k s Tekst wyst¹pienia wyg³oszonego na Konferencji Prezesów Bractw OSBO 06-07.10. 2007 w Ciechocinku. 12/100. XII 2007. Dr E. £ukaszek GwóŸdŸ. SprawdŸ, jak stosujesz dietê optymaln¹? 12/100. XII 2007. Dr Gra¿yna Milerska Co jest wa¿ne w ¿yciu.

ALERGIA 2/42. II 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... alergii. 4/68. IV 2005. Prof. St. K. Wi¹ckowski. ¯ywnoœæ genetycznie modyfikowana a problem alergii. 2/78. II 2006. Dr M. G³owacki. Pod³o¿e genetyczne chorób alergicznych. Cz. I. 3/79. III 2006. Dr M. G³owacki. Pod³o¿e genetyczne chorób alergicznych. Cz. II. 7/95. VII 2007. Dr Ma³gorzata Farnik. Co to jest alergia? Cz. I. 8/96. VIII 2007. Dr Ma³gorzata Farnik. Co to jest alergia? Cz. II.

ANOREKSJA 8/48. VIII 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... anoreksji.

11/51. XI 2003. Dr K. Komarski. Mikroelementy. Pierwiastki œladowe obecne w ¿ywnoœci. Problem sztucznych, chemicznych dodatków i konserwantów.

5/93. V 2007. Dr K. Komarski. Organizacja komórek i tkanek. Cz. I.

12/52. XII 2003. Dr K. Komarski. Równowaga kwasowo-zasadowa p³ynów ustrojowych cz³owieka.

BÓL

1/53. I 2004. Dr K. Komarski. Gospodarka wodno-elektrolitowa ustroju. 5/57. V 2004. Dr K. Komarski. Metabolizm w ¿ywieniu optymalnym. Wêglowodany – budowa, metabolizm, znaczenie i niebezpieczeñstwa dla organizmu. 6/58. VI 2004. Dr K. Komarski. Metabolizm w ¿ywieniu optymalnym. Bia³ka, peptydy, aminokwasy – budowa, metabolizm, znaczenie i niebezpieczeñstwa dla organizmu. 7/59. VII 2004. Dr K. Komarski. Metabolizm w ¿ywieniu optymalnym. Budowa t³uszczów. Spalanie kwasów t³uszczowych. 12/64. XII 2004. Dr M. G³owacki. O... lekach zmniejszaj¹cych poziom lipidów w surowicy krwi.

3/19. III 2001. Dr A. Grigorjew, Dr M. G³owacki. O... astmie oskrzelowej.

4/68. IV 2005. Dr K. Komarski. Utlenianie komórkowe w przebiegu ¿ywienia konwencjonalnego oraz ¿ywienia optymalnego. Ró¿nice w zapotrzebowaniu na tlen oddechowy (O2).

5/57. V 2004. Dr J. Kwaœniewski. Przyczynowe leczenie astmy oskrzelowej.

5/69. V 2005. Dr K. Komarski. Transport gazów we krwi cz³owieka, rola barwników oddechowych.

9/85. IX 2006. Dr G. Milerska. Astma oskrzelowa.

10/74 X 2005. Dr K. Komarski. Biologia genów. Wstêp do genetyki wspó³czesnej.

ASTMA

6/94. VI 2007. Dr Ma³gorzata Farnik. Astma oskrzelowa.

BIOCHEMIA

11/75. XI 2005. Dr K. Komarski. Biologia genów. Niebezpieczeñstwa genetyki wspó³czesnej.

13. IX 2000. Dr P. Pala. Podstawowe prawa biochemii. Przyk³ady z 'Biochemii Harpera".

1/77. I 2006. Dr J. Kwaœniewski. ¯ywienie optymalne i jego skutki w metabolizmie organizmu.

6/46. VI 2003. Dr K. Komarski. Morfologia krwi obwodowej – parametry, normy, znaczenie i interpretacja.

3/79. III 2006. Dr K. Komarski. Dbajmy o swój szkielet wewnêtrzny.

7/47. VII 2003. Dr K. Komarski. Osocze krwi. Raport z badañ laboratoryjnych dla ka¿dego.

1/89. I 2007. Dr E. £ukaszek-GwóŸdŸ. Znaczenie cynku w organizmie.

7/83. VII 2006. Dr A. Garbieñ. Metabolizm.

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

11/99. XI 2007. Dr M. G³owacki. Ach, te triglicerydy.

5/57. V 2004. Dr M. G³owacki. Hiperlekomania. Leki przeciwbólowe. Cz I. 6/58. VI 2004. Dr M. G³owacki. Hiperlekomania. Leki przeciwbólowe. Cz. II. 12/88. XII 2006. Dr M. G³owacki. Bóle g³owy. Cz. I. 12/88. XII 2006. Dr K. Komarski. Bóle krzy¿a, czy to tylko konsekwencja pionizacji i siedz¹cego trybu ¿ycia? 1/89. I 2007. Dr M. G³owacki. Bóle g³owy. Czêœæ II. 2/90. II 2007. Dr M. G³owacki. Bóle barku. 3/91. III 2007. Dr M. G³owacki. Jak leczyæ bóle barku.

CELIAKIA 3/43. III 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... celiakii.

CUKRZYCA 16. XII 2000. Dr P. Pala, Dr A. Grigorjew. O cukrzycy. 8/24. VIII 2001. Dr J. Kwaœniewski. Glukoza u optymalnych. 2/54. II 2004. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... cukrzycy insulinozale¿nej typu I. 3/55. III 2004. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... cukrzycy insulinozale¿nej typu II 7/59. VII 2004. Dr J. Kwaœniewski. Przyczynowe leczenie cukrzycy. 4/68. IV 2005. Dr M. Garbieñ. W sprawie cukrzycy... 9/73 IX 2005. Dr J. Kluczyñska. Cukrzyca typu II. 7/83. VII 2006. Dr G. Milerska. Cukrzyca.

CHOLESTEROL 11. VII 2000. Dr Bogdan Sikorski. Phyto-estrogeny i cholesterol. 19

i n d e k s 2/30. II 2002. Dr P. Pala. Co ka¿dy optymalny wiedzieæ powinien. O... cholesterolu. 8/48. VIII 2003. Dr K. Komarski. Lipoproteidy osocza – czyli popularnie 'O z³ym" i 'dobrym" cholesterolu. 9/49. IX 2003. Dr W³. Ponomarenko. Straszenie cholesterolem. 10/50 X 2003. Dr W³. Ponomarenko. Straszenie cholesterolem. C.d. 6/70. VI 2005. Dr J. Kwaœniewski. Rola cholesterolu w mia¿d¿ycy. 5/93. V 2007. Dr A. P³owecka. Ca³a prawda o cholesterolu. 5/93. V 2007. Dr M. G³owacki. Homocysteina. Cholesterol XXI wieku?

DIETY 10. VI. 2000. Dr J. Kwaœniewski. ¯ywienie Optymalne a dieta Atkinsa, Lutza, dieta punktowa czy inne diety niskowêglowodanowe. 12. VIII 2000. Dr J. Kwaœniewski. Dieta pastwiskowa, korytkowa czy Optymalna? 9/25. IX 2001. Dr P. Pala. Dieta kontra dieta. Dieta Atkinsa. 10/26. X 2001. Dr P. Pala. Dieta kontra dieta. Dieta wegetariañska. 11/27. XI 2001. Dr J. Kwaœniewski. Sk¹d siê wziê³a Dieta Optymalna. 11/27. XI 2001. Dr P. Pala. Dieta kontra dieta. Cztery grupy krwi, cztery diety? 1/29. I 2002. Dr P. Pala. Dieta kontra dieta. Tombak pod lup¹. 1/29. I 2002. Dr P. Pala. Jeszcze o diecie D`Adamo. 6/34. VI 2002. Dr P. Pala. Dieta Montignac. 6/94. VI 2007. Dr E. Kiedrowska. ¯ywienie optymalne lekarstwem XXI wieku. 11/39. XI 2002. Dr P. Pala. Dieta kontra dieta. Dobre t³uszcze, z³e t³uszcze. 4/44. IV 2003. Dr J. Kwaœniewski. ¯ywienie optymalne a dieta Atkinsa. 20

3/55. III 2004. Dr J. Kwaœniewski. Dieta przeciw chorobom. 7/71. VII 2005. Dr M. G³owacki. Dieta niskowêglowodanowa. Czy dr. Ponomarenko ma racjê? 3/79. III 2006. Prof. St. K. Wi¹ckowski. Zdrowie ludów 'prymitywnych i cywilizowanych" w zale¿noœci od diety. 3/79. III 2006. Dr K. Komarski. Kompletne zaskoczenie. (Doniesienia amerykañskie o z³ej diecie niskot³uszczowej). 12/88. XII 2006. Dr Izabela Boles³awska. W³aœciwe ¿ywienie. 10/98. X 2007. Prof. Wolfgang Lutz. Profesor o diecie.

DNA MOCZANOWA 12/28. XII 2001. Dr A. Grigorjew, Dr P. Pala. O... dnie moczanowej. 10/74 X 2005. Dr A. P³owecka. Dna moczanowa. 4/92. IV 2007. Dr K. Komarski. Hiperurykemia i dna moczanowa. Patogeneza, objawy, zapobieganie.

4/32. IV 2002. Dr J. Kwaœniewski. Gospodarka ¿ywnoœciowa wed³ug wiedzy. Cz. I. 5/33. V 2002. Dr J. Kwaœniewski. Gospodarka ¿ywnoœciowa wed³ug wiedzy. Cz. II. 7/35. VII 2002. Dr J. Kwaœniewski. Do Zarz¹du OSBO. 11/39. XI 2002. Dr J. Kwaœniewski przedstawia. Prof St. Wi¹ckowski. 1/41. I 2003. Dr J. Kwaœniewski. Refleksje z Forum Optymalnych w Chicago. 5/45. V 2003. Dr J. Kwaœniewski. Optynurki z Chicago. 6/46. VI 2003. Dr J. Kwaœniewski. List prof. Gorochowa do dr. Jana Kwaœniewskiego. List dr. Jana Kwaœniewskiego do prof. W.A. Gorochowa. 3/55. III 2004. Dr J. Kwaœniewski. Ksi¹¿ka prof. Stanis³awa K. Wi¹ckowskiego 'Wybrane problemy ekologii i ochrony œrodowiska".

11/99. XI 2007. Str. 14. Dr Gra¿yna Milerska. Dna moczanowa. Lepiej wiedzieæ wiêcej.

5/69. V 2005. Dr J. Kwaœniewski. Widzimy koniecznoœæ zmian. O mo¿liwoœci badañ nad ¿ywieniem optymalnym i sposobie na naprawê rodzaju ludzkiego.

DR JAN KWAŒNIEWSKI PRZEDSTAWIA

8/72. VIII 2005. Dr J. Kwaœniewski. Lech Wa³êsa na prezydenta. Dlaczego on?

4. XI 1999. Dr J. Kwaœniewski. O Stanis³awie Staszicu. 9. V 2000. Dr J. Kwaœniewski. O Stanis³awie Staszicu. 11. VII 2000. Str. 6. Dr J. Kwaœniewski. OdpowiedŸ prof. Pokrowskiego na list dr. Kwaœniewskiego. List dr Kwaœniewskiego do prof. Pokrowskiego. 14. X 2000. Dr J. Kwaœniewski. O przyczynach najwa¿niejszych dla ludzi. Cz. I. 15. XI 2000. Dr J. Kwaœniewski. O przyczynach najwa¿niejszych dla ludzi. Cz. II. 6/22. VI 2001. Dr J. Kwaœniewski. II wydanie '¯ywienia Optymalnego" z 1990 roku. 2/30. II 2002. Dr J. Kwaœniewski. Przes³anie do rz¹dz¹cych ludŸmi i tych usi³uj¹cych kierowaæ duszami ludzkimi. OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

8/72. VIII 2005. Dr J. Kwaœniewski. Ochrona przed chorob¹. List do premiera Piotra Jaroszewicza. 8/72. VIII 2005. Dr J. Kwaœniewski. List do premiera Mieczys³awa Rakowskiego. 9/73 IX 2005. Dr J. Kwaœniewski. Szczeroz³oty klucz do zdrowia. List do I Sekretarza KC PZPR, przewodnicz¹cego Rady Pañstwa Wojciecha Jaruzelskiego. 9/73 IX 2005. Dr J. Kwaœniewski. Czas jest niewyobra¿alnie drogi. List do Premiera Rz¹du RP Leszka Millera. 10/74 X 2005. Dr J. Kwaœniewski. Proszê nie przeszkadzaæ. List do Rzecznika Praw Obywatelskich. 11/75. XI 2005. Dr J. Kwaœniewski. Czy mo¿liwe jest odrodzenie gatunku ludzkiego? Pismo do Prezesa

i n d e k s Polskiej Akademii Nauk, prof. Jana Kostrzewskiego. 2/78. II 2006. Teksty listów dr. Jana Kwaœniewskiego do ks. prof. W³odzimierza Sedlaka z X 1992 r. i odpowiedzi na te listy. 3/79. III 2006. Dr Tomasz Dangel. Znowu bez prze³omu. 3/79. III 2006. Dr J. Kwaœniewski. List dyrektora 'Teatru laboratorium" Jerzego Grotowskiego do dr Jana Kwaœniewskiego, t³umaczki Heleny Gordziej dla Pani Krystyny Kwaœniewskiej. 3/79. III 2006. Dr J. Kwaœniewski. Wszystko ma swoj¹ przyczynê i skutek. List do Przewodnicz¹cego Komitetu Rady Ministrów ds. Przestrzegania Prawa, Porz¹dku Publicznego i Dyscypliny, gen. broni Czes³awa Kiszczaka.

3/91. III 2007. Dr J. Kwaœniewski. Gospodarka ¿ywnoœciowa wed³ug wiedzy. 5/93. V 2007. Pismo p³k. Micha³a Janiszewskiego z Gabinetu Ministra Obrony Narodowej do dr. Jana Kwaœniewskiego. 6/94. VI 2007. Dr J. Kwaœniewski. Przes³anie dla rz¹dz¹cych ludŸmi i tych usi³uj¹cych kierowaæ duszami ludzkimi. 6/94. VI 2007. Dr J. Kwaœniewski. Przes³anie dla rz¹dz¹cych ludŸmi i tych usi³uj¹cych kierowaæ duszami ludzkimi. Tekst w jêzyku ukraiñskim. 7/95. VII 2007. Rezolucja lekarzy ukraiñskich skierowanej do Prezydenta Ukrainy. 8/96. VIII 2007. Lwowskie echa. Z lwowskiej gazety 'Wysoki Zamek"

3/79. III 2006. OdpowiedŸ dr. Janowi Kwaœniewskiemu na w/w list.

12/100. XII 2007. Dr J. Kwaœniewski. Glukoza jako Ÿród³o tlenu endogennego.

6/82. VI 2006. Dr J. Kwaœniewski. Drodzy ukraiñscy s¹siedzi. Tekst wyst¹pienia dr. Jana Kwaœniewskiego w Operze we Lwowie.

12/100. XII 2007. Gdyby Ewa nie zjad³a jab³ka... Z dr. Janem Kwaœniewskim rozmawia Ewa BoryckaWypuko³

8/84. VIII 206. Dr J. Kwaœniewski. List do Marsza³ka Senatu Andrzeja Stelmachowskiego.

HEINE-MEDINA

9/85. IX 2006. Dr J. Kwaœniewski. Do Rzecznika Praw Obywatelskich. 10/86. X 2006. Dr J. Kwaœniewski. List do Jerzego Giedroycia. List od Jerzego Giedroycia do dr. Jana Kwaœniewskiego. 11/87. XI 2006. Dr J. Kwaœniewski. Dziêkujê Pracownikom Instytutu Medycyny Doœwiadczalnej i Klinicznej im. Mossakowskiego PAN. 12/88. XII 2006. Dr J. Kwaœniewski. List do Premiera Rz¹du RP Kazimierza Marcinkiewicza. 12/88. XII 2006. Dr J. Kwaœniewski. Centrum Przeciwko Wypêdzeniom a Centrum Przeciwko Zabijaniu. 12/88. XII 2006. Martwi zmartwychwstan¹. Przedruk z rosyjskiej gazety ¯yŸñ. 1/89. I 2007. Dr J. Kwaœniewski. Ramowe zasady uporz¹dkowania gospodarki ¿ywnoœciowej.

3/67. III 2005. Dr J. Kwaœniewski. Stracone z³udzenia. O mo¿liwoœci leczenia z powodzeniem chorobê Heinego-Medina.

KARMIENIE NIEMOWL¥T 11/39. XI 2002. Dr M. Garbieñ. Dlaczego karmiæ piersi¹?

6/70. VI 2005. Dr J. Kwaœniewski. Rola cholesterolu w mia¿d¿ycy. 6/70. VI 2005. Dr A. P³owecka. Zespo³y antymia¿d¿ycowe. 8/72. VIII 2005. Dr A. P³owecka. Mia¿d¿yca têtnic a cholesterol. 12/76 XII 2005. Dr U. Brych. Choroby têtnic obwodowych. 8/84. VIII 206. Dr A. Garbieñ. Jeszcze o metabolizmie i... mia¿d¿ycy. 8/96. VIII 2007. Dr G. Milerska. Choroba Buergera, czyli zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyñ.

NADCIŒNIENIE 2/18. II 2001. Dr A. Grigorjew, Dr P. Pala. O... nadciœnieniu. 4/56. IV 2004. Dr J. Kwaœniewski. Przyczynowe leczenie nadciœnienia.

NIEDOKRWISTOŒÆ 11/51. XI 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... niedokrwistoœci.

NOWOTWORY 3/67. III 2005. Dr T. Materniak-Chudzicka. W poszukiwaniu bariery antynowotworowej. 2/78. II 2006. Dr M. Garbieñ. Jak powstaj¹ nowotwory? 3/79. III 2006. Dr M. Garbieñ. Uwaga palacze. Prawid³owe od¿ywianie jedynie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka. 6/82. VI 2006. Dr M. Garbieñ. Nowotwory sutka.

12/64. XII 2004. Dr M. G³owacki. Smak niemowlaka, czyli jak karmiæ nasze maleñstwo.

OCZY

MIA¯D¯YCA

OSTEOMALACJA

17. I 2001. Dr A. Grigorjew, Dr P. Pala. O mia¿d¿ycy.

9/49. IX 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... osteomalacji.

7/23. VII 2001. Dr J. Kwaœniewski. Pr¹dy selektywne w leczeniu chorych na mia¿d¿ycê koñczyn dolnych (AO) i chorobê Buergera (EO).

7/35. VII 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... jaskrze.

OSTEOPOROZA 9. V 2000. Dr A. Strzalkowski. Osteoporoza.

6/46. VI 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O ... zakrzepicy ¿ylnej.

2/30. II 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... osteoporozie.

10/62. X 2004. Dr J. Kwaœniewski. Wygraj z mia¿d¿yc¹.

2/66. II 2005. Dr A. P³owecka. Nie daj siê z³amaæ osteoporozie.

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

21

i n d e k s 6/82. VI 2006. Dr K. Komarski. Osteoporoza. 1/89. I 2007. Dr U. Brych. Osteoporoza.

OTY£OŒÆ 9/25. IX 2001. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... oty³oœci.

3. X 1999. Dr P. Pala, dr A. Rutkowski. Pr¹dy selektywne. Cz. I.

Dietetyczne znaczenie kurzego jaja w œwietle ostatnich badañ naukowych.

4. XI 1999. Dr P. Pala, dr A. Rutkowski. Pr¹dy selektywne. Cz. II.

12/40. XII 2002. Prof. J. Buczyñski. Dobre bo pstre.

6. II 2000. Dr A. Rutkowski, dr P. Pala. Pr¹dy selektywne. Cz. III.

1/41. I 2003. Dr J. Kozak. Wartoœci od¿ywcze i lecznicze jajek w ¿ywieniu optymalnym.

PR¥DY SELEKTYWNE

9/49. IX 2003. Dr P. Pala. Sk¹d siê bierze oty³oœæ?

10. VI. 2000. Dr Irena Staniszewska. Pr¹dy selektywne w praktyce lekarskiej i ich skutecznoœæ w terapii.

7/59. VII 2004. Dr M. G³owacki. Oty³oœæ epidemi¹ XXI wieku.

16. XII 2000. Dr J. Kwaœniewski 'Pr¹dy selektywne". Fragment ksi¹¿ki.

5/81. V 2006. Dr M. G³owacki.

10/26. X 2001. Dr M. G³owacki. Pr¹dy selektywne.

Oty³oœæ. Anatomia, biochemia i patofizjologia. 6/82. VI 2006. Dr M. G³owacki. Oty³oœæ. Cz. II. Trawienie i metabolizm t³uszczów. 7/83. VII 2006. Dr M. G³owacki. Oty³oœæ. Trawienie i metabolizm bia³ek. Cz. III. 8/84. VIII 206. Dr G. Milerska. Oty³oœæ. 8/84. VIII 206. Dr M. G³owacki.

12/28. XII 2001. Dr M. G³owacki. Pr¹dy selektywne. 2/30. II 2002. Dr M. G³owacki. Pr¹dy selektywne. C.d. 10/38. X 2002. Dr M. G³owacki. Pr¹dy selektywne. 12/40. XII 2002. Dr P. Pala. Pr¹dy selektywne. 3/91. III 2007. J. Kruszyñski. Z praktyki fizjoterapeuty.

Oty³oœæ. Cz IV.

PROSTATA PADACZKA 1/41. I 2003. Dr A. Grigorjew i Dr M. G³owacki. O... padaczce. 6/94. VI 2007. Dr M. G³owacki. Wszystko o padaczce.

P£UCA 6/70. VI 2005. Dr K. Komarski. Przewlek³a obturacyjna choroba p³uc. Medyczne badania spirometryczne we wczesnej diagnostyce i prewencji.

8/24. VIII 2001. Dr A. Grigorjew, dr M. G³owacki. O... prostacie. 6/34. VI 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... impotencji. 11/87. XI 2006. Dr A. Garbieñ. Tylko dla mê¿czyzn, czyli o prostacie. Cz. I. 12/88. XII 2006. Dr A. Garbieñ. Tylko dla mê¿czyzn, czyli o prostacie. Cz. II

SKÓRA

PNEUMOKOKI

11/27. XI 2001. Dr A. Grigorjew, Dr P. Pala. O... ³uszczycy.

1/77. I 2006. Dr M. G³owacki. Pneumokoki. Szczepiæ czy nie?

9/61. IX 2004. Dr K. Komarski. Uwaga na skórê!

PRÓCHNICA ZÊBÓW

5/81. V 2006. Dr A. P³owecka. Rybia ³uska.

7/83. VII 2006. Dr J. Kluczyñska. Próchnica uwielbia cukier.

SEPSA

11/87. XI 2006. Dr K. Komarski. Próchnica zêbów - Konsekwencja cywilizacji i diety wysokowêglowodanowej.

4/92. IV 2007. Dr M. G³owacki. Czy baæ siê sepsy?

ŒWINIE i JAJA KURZE 11/27. XI 2001. Prof. St. Wê¿yk.

22

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

4/44. IV 2003. Prof. T. Trziszka. Jajeczko? Na zdrowie!

STARZENIE SIÊ 7/35. VII 2002. Dr J. Kwaœniewski. O przyczynach starzenia. 7/71. VII 2005. Dr K. Komarski. Biologia starzenia siê ustrojów ¿ywych. Fakty, konsekwencje i hipotezy. 5/81. V 2006. Dr J. Kwaœniewski. O przyczynach starzenia.

STWARDNIENIE ROZSIANE 10/38. X 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... stwardnieniu rozsianym. 9/61. IX 2004. Dr J. Kwaœniewski. Przyczynowe leczenie stwardnienia rozsianego i stwardnienia bocznego zanikowego. 10/62. X 2004. Dr J. Kluczyñska. Jeszcze raz o stwardnieniu rozsianym. ¯ywienie optymalne zapobiega zachorowaniu na SM. 3/79. III 2006. Dr G. Milerska. Stwardnienie rozsiane.

TARCZYCA 4/32. IV 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... niedoczynnoœci tarczycy. 5/33. V 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... nadczynnoœci tarczycy. 4/56. IV 2004. Dr K. Komarski. Tarczyca jako regulator szybkoœci przemiany materii. 1/77. I 2006. Dr G. Milerska. Skomplikowana fabryka (dot. zaburzeñ tarczycy).

TOCZEÑ RUMIENIOWY 5/57. V 2004. Dr A. Grigorjew, Dr P. Pala. O... toczniu rumieniowym uk³adowym.

i n d e k s

TOKSOPLAZMOZA 12/100. XII 2007. Dr M. G³owacki. Toksoplazmoza.

W¥TROBA 10/26. X 2001. Dr A. Grigorjew, Dr P. Pala. O... kamicy ¿ó³ciowej.

GwóŸdŸ. Standardowe i optymalne leczenie choroby refluksowej prze³yku.

CHOROBA SZALONYCH KRÓW

10/62. X 2004. Dr K. Komarski Uk³ad, który rz¹dzi i dzieli. 11/63. XI 2004. Dr K. Komarski. Autonomiczny uk³ad nerwowy jako pozornie niezale¿ny od naszej woli regulator œrodowiska wewnêtrznego.

5/21. 2001. Dr P. Pala, dr M. G³owacki. O epidemii choroby szalonych krów i pryszczycy.

12/64. XII 2004. Dr K. Komarski. Nadnercza jako narz¹dy stresu.

UK£AD KR¥¯ENIA

O... stresie.

4. XI 1999. Dr J. Kwaœniewski. Od¿ywianie a choroby serca.

3/67. III 2005. Dr M. G³owacki. O... migrenie.

9/37. IX 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... kardiomiopatii.

7/71. VII 2005. Dr U. Brych. Nerwica i choroby uk³adu nerwowego.

2/66. II 2005. Dr K. Komarski. Budowa i funkcje w¹troby.

2/54. II 2004. Dr K. Komarski. Fizjologia i patologia uk³adu kr¹¿enia.

3/79. III 2006. Dr G. Milerska. Udar mózgu.

3/67. III 2005. Dr K. Komarski. W¹troba, trzustka i drogi ¿ó³ciowe w stanach patologii.

3/55. III 2004. Dr K. Komarski. Kr¹¿enie obwodowe. Têtnice, naczynia w³osowate i ¿y³y.

12/100. XII 2007. Prof. Br. Cymbrowski. Smutek pochmurnego dnia.

9/73 IX 2005. Dr A. P³owecka. Schorzenia w¹troby.

8/60. VIII 2004. Dr J. Kwaœniewski. Przyczynowe leczenie chorób serca.

11/99. XI 2007. Dr Agata P³owecka. W¹trobê masz tylko jedn¹.

3/67. III 2005. Dr T. Piêtowski. Uk³ad kr¹¿enia – uniwersalny 'spedytor".

WITAMINY

5/81. V 2006. Dr G. Milerska. Choroby serca.

12. VIII 2000. Dr J. Kwaœniewski. Witaminy.

2/90. II 2007. Dr G. Milerska. Serce na d³oni.

1/29. I 2002. Dr A. Grigorjew, Dr P. Pala. O... marskoœci w¹troby. 6/58. VI 2004. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... wirusowym zapaleniu w¹troby. 7/59. VII 2004. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... Przewlek³ym zapaleniu trzustki.

3/43. III 2003. Dr P. Pala. Czy grozi nam witaminofobia? 10/50 X 2003. Dr K. Komarski. Witaminy - cenne dodatki do codziennej diety.

UK£AD MOCZOWY 8/36.VIII 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... nietrzymaniu moczu.

2/66. II 2005. Dr M. G³owacki

UK£AD RUCHU 4/20. IV 2001. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... chorobie reumatycznej. 11/39. XI 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... chorobie zwyrodnieniowej stawów i krêgos³upa. 10/50 X 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... chromaniu przestankowym 4/56. IV 2004. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... zesztywniaj¹cym zapaleniu stawów krêgos³upa. 6/58. VI 2004. Dr J. Kwaœniewski. Przyczynowe leczenie choroby Bechterewa.

9/97. IX 2007. Dr G. Milerska. Najwiêcej witaminy... Cz. I.

2/66. II 2005. Dr K. Komarski. Budowa i funkcja uk³adu wydalniczego. Dzia³anie nerek.

10/98. X 2007. Dr G. Milerska. Najwiêcej witaminy... Cz. II.

UK£AD NERWOWY

11/63. XI 2004. Dr M. G³owacki. O... chorobach zwyrodnieniowych uk³adu ruchu.

CHOROBA BUERGERA

7/23. VII 2001. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O ... nerwicy.

12/64. XII 2004. Dr J. Kwaœniewski. Przyczynowe leczenie GPP.

12/40. XII 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... chorobie Buergera.

8/24. VIII 2001. Dr M. G³owacki. Pr¹dy selektywne. Uk³ad nerwowy.

2/66. II 2005. Dr M. G³owacki. O... bólach krzy¿a.

11/63. XI 2004. Dr J. Kwaœniewski. Przyczynowe leczenie choroby Buergera.

3/31. III 2002. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... migrenie.

12/76 XII 2005. Dr G. Milerska. Bóle krêgos³upa.

5/45. V 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... chorobie Alzheimera.

2/78. II 2006. Dr G. Milerska. Choroba zwyrodnieniowa stawów.

12/52. XII 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... pourazowym zespole uszkodzenia centralnego uk³adu nerwowego.

3/79. III 2006. Dr U. Brych. Uszkodzenia kr¹¿ków miêdzykrêgowych. Dyskopatie.

4/68. IV 2005. Dr M. Garbieñ. O... Chorobie ¿ylakowej koñczyn dolnych.

CHOROBA REFLUKSOWA PRZE£YKU 11/99. XI 2007. Dr E. £ukaszek

1/53. I 2004. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... stanach pourazowych mózgu. OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

5/81. V 2006. Dr K. Komarski. Choroba zwyrodnieniowa uk³adu kostno-stawowego. 23

i n d e k s 9/85. IX 2006. Dr M. G³owacki. Schorzenia krêgos³upa. Cz. I.

czyli podstawowe sk³adniki pokarmowe.

O przewodzie pokarmowym ci¹g dalszy. Trawienie i wch³anianie.

10/86. X 2006. Dr M. G³owacki. Schorzenia krêgos³upa. Cz. II.

12/52. XII 2003. Dr A. Garbieñ. Masz wzdêcia? Co dalej?

5/81. V 2006. Dr A. Garbieñ. O przewodzie pokarmowym, C.d.

11/87. XI 2006. Dr M. G³owacki. Schorzenia krêgos³upa. Cz. III.

8/60. VIII 2004. Dr K. Komarski. Zatrucia pokarmowe.

10/86. X 2006. Dr G. Milerska. Choroby przewodu pokarmowego.

2/90. II 2007. Dr A. P³owecka. Uwaga! Reumatyzm.

8/72. VIII 2005. Dr T. Maternak-Chudzicka. Uwaga na... lody.

9/97. IX 2007. Dr M. G³owacki. Choroby zwyrodnieniowe uk³adu ruchu.

9/73 IX 2005. Dr A. Garbieñ. Nigdy doœæ wiedzy o uk³adzie trawiennym, czyli pokarmowym.

10/86. X 2006. Dr K. Komarski. Kompedium proktologii dla ka¿dego - czyli o problemach jelita grubego.

6/22. VI 2001. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... chorobie wrzodowej.

9/73 IX 2005. Dr K. Komarski. Grzyby. Ciekawy, aczkolwiek czasami niebezpieczny dodatek do diety optymalnej.

4/44. IV 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... wrzodziej¹cym zapaleniu jelita grubego.

11/75. XI 2005. Dr A. Garbieñ. Anatomii uk³adu pokarmowego ci¹g dalszy.

7/47. VII 2003. Dr A. Grigorjew, dr P. Pala. O... zespole jelita dra¿liwego.

1/77. I 2006. Dr A. Garbieñ. Jeszcze o uk³adzie trawiennym, czyli pokarmowym.

UK£AD POKARMOWY

9/49. IX 2003. Dr K. Komarski. Bia³ka, wêglowodany, t³uszcze -

NASI AUTORZY

5/93. V 2007. Dr J. Gawlik. Choroba wrzodowa ¿o³¹dka. Przyczyny wystêpowania, diagnostyka oraz mo¿liwoœci skutecznego leczenia ¿ywieniem optymalnym.

¯YLAKI 7/95. VII 2007. Dr G. Milerska. ¯ylaki - jak siê ich ustrzec.

- lekarze wspó³pracuj¹cy stale z naszym miesiêcznikiem

Lek. Jan Kwaœniewski

Dr n. med. Mariusz G³owacki

Lek. Ewa £ukaszek-GwóŸdŸ

Lek. Ewa Kiedrowska Kiedrowska

Lek. stom. Janina Kluczyñska

Dr n. med. Kazimierz Komarski

Lek. Gra¿yna Milerska

24

3/79. III 2006. Dr A. Garbieñ.

12/88. XII 2006. Dr J. Kluczyñska. Niektóre schorzenia wywo³ane niew³aœciwym ¿ywieniem czy niew³aœciwe pokarmy powodem schorzeñ.

Lek. Przemys³aw Pala OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

Lek. Agata P³owecka

m i ę d z y n a m i

Mazurskie spotkania optymalnych Wierzbiny to niewielka miejscowość położona w woj. mazurskowarmińskim. Puszcza Piska, jezioro Orzysz, niczym nieskażone tereny - to zielone płuca Polski, a również Europy. Można się tu zaopatrzyć w ekologiczne produkty żywnościowe: jajka prosto z kurnika, wiejską śmietanę i sery, zdrowe warzywa. Rolnicy nie stosują tu dodatków do pasz, po prostu ich na to nie stać. Dzięki temu wszystko jest naturalne. W miejscowoœci Wierzbiny znajduj¹ siê tylko 52 domy i niewiele mieszkañców. Na jeziorze swoj¹ przystañ znalaz³y ³abêdzie, tysi¹ce kormoranów, dzikich gêsi i kaczek. Niedaleko znajduje siê przystañ ¿eglarska, stadnina koni, wypo¿yczalnia quadów. Nad jeziorem, w zaciszu sosnowego lasu, ukryte s¹ niewielkie, dzikie pla¿e. Rozsiane po jeziorze wysepki, a w lasach ukryte wodne oczka, przyci¹gaj¹ swym urokiem turystów. W odleg³oœci oko³o 30 km znajduj¹ siê najpiêkniejsze mazurskie miejscowoœci: E³k, Ruciane-Nida, Miko³ajki, Pisz. W Wierzbinach, niedaleko sosnowego lasu i jeziora Orzysz, wybudowa³ pensjonat nasz optymalny kolega Ryszard £ukowski z Kolna. Z us³ug turystycznych tego oœrodka korzystaj¹ turyœci 'tradycyjni" oraz ¿ywi¹cy siê optymalnie. Ca³a rodzina Ryszarda tak siê w³aœnie ¿ywi. Ryszard wraz z ¿on¹ Danut¹ posiadaj¹ dyplomy ukoñczenia szkolenia z zakresu ¿ywienia optymalnego i stosowania pr¹dów selektywnych. Prowadzona przez nich kuchnia serwuje optymalne produkty i posi³ki. Sami wykonuj¹ wyroby wêdliniarskie oraz œwietn¹ 60% nalewkê alkoholow¹. Ryszard mówi: 'Ja po zakupy do sklepów w ogóle nie chodzê,

wszystko kupujê na wsi u s¹siadów – nych przyjació³. Ryszard prowadzi³ do indywidualnych rolników. Oni s¹ za- niedawna grupê optymalnych. Z podowoleni, bo sprzedaj¹ i zarobi¹, a my wodu braku czasu nie organizuje ju¿ jemy zdrowo. Koszty utrzymania tu cyklicznych spotkañ, ale tym razem dla nas s¹ naprawdê mniejsze, bo za- z racji mojej wizyty, zorganizowa³ kupy dokonywane t¹ drog¹ s¹ tañsze. spotkanie w swoim pensjonacie. Wczeœniej mieszkaliœmy w mieœcie, W spotkaniu tym uczestniczy³ lek. mam wiêc skalê porównawcz¹". Pen- med. Jan Gawlik z Gi¿ycka, burmistrz sjonat 'Danusia" to oaza prawdziwej, miasta Orzysz pan Jan Aleszczyk, restaropolskiej goœcinnoœci, spokoju, ci- daktor 'Gazety Gi¿yckiej" S³awomir szy i optymalnej, rodzinnej atmosfery. Kêdzierski, ksi¹dz proboszcz Bogdan Ryszard – z zawodu mgr in¿ynier rol- Malinowski, prezes klubu optymalnictwa – to nie tylko znawca optymal- nych z Gdañska pan Franciszek Wynej kuchni i znawca fotografii (prowa- socki oraz optymalni z Wierzbin, E³dzi wraz z ¿on¹ zak³ad fotograficzny), ale te¿ doMałżeństwo 80-latków z Giżycka skona³y muzyk. Szko³ê œredni¹ ukoñczy³ w klasie ma w sobie ogromny entuzjazm akordeonu i pianina. spowodowany wspaniałym Swoje zdolnoœci muzyczsamopoczuciem. Stosują już 10 lat ne wykorzystuje na co dzieñ, przygrywaj¹c gożywienie optymalne - wiele œciom przy kolacji. Pod schorzeń poszło w niepamięć. koniec paŸdziernika mia³am mo¿liwoœæ przekonaæ siê o tym wszystkim osobiœcie. Poniewa¿ sama pochodzê ku, Orzysza, Gi¿ycka Szczuczyna z Pojezierza Augustowskiego, przeby- i Piszu. Spotkanie przebiega³o w mi³ej waj¹c z wizyt¹ u mojej rodziny z oka- atmosferze. W swoim wyst¹pieniu zji Dnia Wszystkich Œwiêtych, posta- zwróci³am uwagê nie tylko na tematy nowi³am zaplanowaæ tam d³u¿szy po- zwi¹zane z ¿ywieniem optymalnym, byt i przy okazji odwiedziæ optymal- ale te¿ i na sprawy teraŸniejszoœci OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

25

m i ę d z y n a m i i przysz³oœci naszego ruchu. Po tym spotkaniu stwierdzam, ¿e optymalni z Mazur s¹ zdecydowanymi zwolennikami idei dr. Jana Kwaœniewskiego. Nie popieraj¹ ¿adnych zmian, ani tych, którzy próbowali je kiedykolwiek narzucaæ. Razem z dr. Gawlikiem odpowiadaliœmy na pytania goœci. Ciekawe by³y wypowiedzi niektórych uczestników spotkania na temat dobroczynnych i ogromnych zdrowotnych korzyœci, jakie uzyskali dziêki stosowaniu ¿ywienia optymalnego. Oto niektóre z nich. Pan Wójtowicz – wa¿y³ kiedyœ 167 (kg!), mia³ przerost miêœnia sercowego i z powodu tego wiele problemów zdrowotnych. Dziêki ¿ywieniu optymalnemu schud³ 40 kg, odrzuci³ wszystkie leki i czuje siê doskonale. Tryska energi¹ i optymizmem. Ma³¿eñstwo 80-latków z Gi¿ycka ma w sobie ogromny entuzjazm spowodowany

ma. Pojawia siê wtedy, gdy jadam za ma³o kolagenu. Obecnie gram w pi³kê siatkow¹ na hali sportowej, kiedyœ nie umia³em w³o¿yæ sobie skarpetek na nogi. Czujê ogromn¹ ulgê i to mnie najbardziej cieszy." Ka¿dy z uczestników spotkania mia³ coœ pozytywnego do powiedzenia. Mi³o by³o tego s³uchaæ, tym bardziej, ¿e by³am wœród swoich ziomków i w mojej rodzinnej W miejscowości Wierzbiny okolicy. Spotkanie zaznajdują się tylko 52 domy koñczyliœmy wspólnym, i niewiele mieszkańców. optymalnym posi³kiem przygotowanym przez Na jeziorze swoją przystań Ryszarda, którego ¿ona znalazły łabędzie, tysiące nazywa pieszczotliwie kormoranów, dzikich gęsi i kaczek. 'Marysi¹" (gospodyni domowa). Wspaniale przyrz¹dzony, optymalny wspania³ym samopoczuciem. Stosuj¹ bigos z produktów ekologicznych, ju¿ 10 lat ¿ywienie optymalne – wie- sernik w wykonaniu pana Franciszka le schorzeñ posz³o w niepamiêæ. Pañ- Wysockiego z Gdañska, kaszanka pastwo Zofia i Eugeniusz Fejferowie ni Haliny Wareckiej ze Szczuczyna, z E³ku stosuj¹ ¿ywienie optymalne 3,5 nalewka Ryszarda – wszystko by³o po roku. U pani Zofii usta³y bóle migre- prostu pyszne, a atmosfera wspania³a. nowe, a obecnie ustêpuj¹ ¿ylaki. Myœlê, ¿e spotkanie przynios³o nam Znacznie obni¿y³a siê te¿ waga i pod- wszystkim po¿ytek i ¿e takie spotkanios³a siê odpornoœæ na przeziêbienia. Pan Eugeniusz mia³ ogromne problemy za stawami kolanowymi. Zniszczona chrz¹stka w tym stawie nie pozwala³a normalnie funkcjonowaæ, a zabiegi i leki nic nie pomaga³y. Po pó³ roku ¿ywienia optymalnego nast¹pi³a ca³kowita odbudowa chrz¹stki mo¿na to obejrzeæ na zdjêciu rentgenowskim. Eugeniusz jad³ codziennie kolagen, wprowadzi³ wiêcej ruchu. Kiedyœ mia³ te¿ problemy z krêgos³upem. 'Podczas poruszania g³ow¹ – mówi³ – s³ysza³em trzask, teraz go nie 26

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

nia powinny byæ organizowane czêœciej. Ryszard zapewni³ goœci, ¿e bêdzie to mo¿liwe. Dowiedzia³am siê równie¿, ¿e podobne spotkanie odby³o siê niedawno w Gi¿ycku. Zaproponowa³am tak¿e, ¿eby reaktywowaæ grupê optymalnych w E³ku. Istnieje wiêc nadzieja, ¿e optymalni ziemi mazurskiej bêd¹ spotykaæ siê czêœciej... Pobyt mój w pensjonacie 'Danusia" zakoñczy³ siê piesz¹ wycieczk¹ po okolicy. Warto skorzystaæ z uroków tego zak¹tka Polski i goœcinnoœci, jak¹ oferuje rodzina £ukowskich, bo w pensjonacie tym niczym przy dworku Sopliców: 'Brama na wskroœ otwarta przechodniom og³asza, ¿e goœcinna i wszystkich w goœcinê zaprasza." I ja tam by³am, nalewkê Ryszarda pi³am, a com widzia³a i s³ysza³a, powy¿ej zamieœci³am. Z podziêkowaniem za wspólne optymalne spotkanie Teresa Szczepanek prezes Bractwa Optymalnych w Ustroniu

m i ę d z y n a m i

Pochwa³a tradycji o zapachu i smaku, k t ó re g o s i ê n i e z a p o m i n a Nasz rodzimy rynek przetwórstwa mięsnego cechuje się silną konkurencją i pogonią za wydajnością. Mało który z producentów wędlin zastanawia się nad tym, co zrobić, by jego wyroby były smaczne i zdrowe. Trzeba więc za wszelką cenę promować tych, których to jeszcze obchodzi. Dzięki nim nie zginie smak i zapach tradycyjnych wędlin. Piêæ lat temu odwiedzi³am masarniê w Kozach. Zapach wêdzonki ³agodnie rozchodzi³ siê po terenie, a ja zastanawia³am siê, jak to mo¿liwe, ¿e – by³o nie by³o – w przemys³owym zak³adzie pachnie tak samo, jak przy naszej dzia³kowej wêdzarni... 'Ca³y sekret tkwi w doborze drewna u¿ywanego do wêdzenia i recepturze marynaty" – wyjaœni³ w³aœciciel, pan Stanis³aw Kapecki, od 12 lat optymalny. Kiedy w 1991 roku otwiera³ z synem rodzinn¹ firmê wiedzia³, ¿e chce produkowaæ dobre wyroby. Wychowany na swojskich przetworach masarskich wiedzia³, jak powinna pachnieæ i smakowaæ wêdzona s³onina i prawdziwa szynka – zdrowo obroœniêta t³uszczem. Wiedzia³ te¿, ¿e dobrego wyrobu nie zrobi siê z byle czego. Trzeba najpierw wydaæ wiêcej i kupiæ miêso od zwyk³ego rolnika, który hoduje byd³o i trzodê chlewn¹ w ma³ej iloœci. Tylko z takiego miêsa mog¹ powstaæ wyroby o dobrym, tradycyjnym smaku, którymi œmia³o mo¿-

na siê pochwaliæ. I tak siê zaczê³o. Dziœ firma Kapecki & Syn ma sieæ sklepów i punktów sprzeda¿y (Warszawa, Gliwice, Sosnowiec, Kêty, Kozy, Bielsko-Bia³a, Katowice, Zabrze, Cieszyn), i sta³¹ klientelê. Do sklepu przy Starowiejskiej w Katowicach przyje¿d¿aj¹ nawet klienci z s¹siednich miast. 'Skoro chce im siê pokonaæ 20 km, ¿eby zrobiæ zakupy, to chyba o czymœ œwiadczy?" – pyta retorycznie pan Kapecki. W sklepie znaleŸæ mo¿na wyroby ca³kowicie tradycyjne bez konserwantów (to te 'szare", 'bez wygl¹du") oraz wyroby z minimaln¹, niezbêdn¹ zawartoœci¹ konserwantów (lekko zaró¿owione). S¹ oczywiœcie tak¿e wyroby optymalne, z ma³¹ zawartoœci¹ soli, z mó¿d¿kiem, skórkami itp. Zak³ad Kapeckich zajmuje siê przetwórstwem miêsa wo³owego, cielêcego i wieprzowego z w³asnego uboju – ¿ywiec skupowany jest od drobnych rolników – dlatego te¿ warto zaopatrywaæ siê tu tak¿e w miêso. OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

'Wielu klientów sklepów miêsnych daje siê nabraæ na ³adny wygl¹d. Nie domyœlaj¹ siê nawet, ¿e jest on wynikiem dodatków chemicznych. W marketach zdarzaj¹ siê nawet kie³basy w cenie poni¿ej 5 z³, ale miêsa siê tam raczej nie uœwiadczy. To ju¿ nie produkt spo¿ywczy, ale chemiczny mówi pan Stanis³aw. Trzeba jednak przyznaæ, ¿e œwiadomoœæ kupuj¹cych oraz producentów roœnie. Powoli, ale jednak tak. Coraz wiêcej osób zwraca uwagê na jakoœæ, i to nie tylko zapach i smak, ale tak¿e wartoœæ od¿ywcz¹ i ma³¹ iloœæ chemii. Wiadomo – polêdwica nie mo¿e mieæ œrednicy 20 cm, bo przecie¿ w naturze jest w¹ska! Jak ma te 20 cm, to po prostu musi byæ 'napompowana". Niekiedy masarze t³umacz¹ to, ¿e dodaj¹ chemiê, z³¹ jakoœci¹ miêsa. Mówi¹, ¿e pó³tusze s¹ za chude i tylko ¿eby kie³basa siê 'trzyma³a" lepi¹ j¹ sztucznymi, chemicznymi dodatkami. A prawda jest taka – robi¹ to z chêci szybkiego zysku. Niektóre 27

m i ę d z y n a m i

Ka¿da firma ma swoje tajemnice. W firmie Kapecki & Syn strze¿e siê przepisu na firmow¹ marynatê. To jej sk³ad w du¿ym stopniu decyduje o smaku danego wyrobu. Zanim trafi on do wêdzarni (w Kozach, na Jaworowej 3 do wêdzenia u¿ywa siê tylko buku i olchy) 'naci¹ga" aromatem przypraw z marynaty.

dodatki powoduj¹, ¿e masa miêsna roœnie nawet 200-300 procent!" Polifosforany. Fosfor to pierwiastek ³atwopalny, silnie truj¹cy, stosowany miêdzy innymi w przemyœle pirotechnicznym oraz do produkcji nawozów sztucznych i zapa³ek. Fosforany œwietnie wi¹¿¹ wodê, dziêki czemu na przyk³ad do szynki mo¿na wpompowaæ ogromne iloœci solanki i z kilograma miêsa uzyskaæ nawet 3 kilogramy wyrobu. Azotyn sodu, inaczej nitryt – bardzo silna trucizna. Œrodek ten przyspiesza peklowanie miêsa i nadaje mu ró¿owy kolor. Karageny – œrodki produkowane na bazie alg morskich. S¹ tañsze od miêsa, obojêtne dla organizmu, a co najwa¿-

niejsze rewelacyjnie wi¹¿¹ wodê – kilogram potrafi zwi¹zaæ a¿ sto litrów. Glutaminian sodu – œrodek poprawiaj¹cy i uwypuklaj¹cy smak produktu. Bia³ko sojowe – izolaty i koncentraty sojowe, z których oko³o 20 procent to preparaty zmodyfikowane genetycznie. S¹ tañsze od tradycyjnych, dlatego wielu producentów chêtnie po nie siêga... Wystarczy tej chemii? Pewnie, ¿e tak! Siêgajmy po zdrowe i sprawdzone produkty. Wspierajmy polskich producentów, których znamy 'zza miedzy". Tylko dziêki nam, œwiadomym klientom, tradycyjny smak i zapach wêdlin mo¿e przetrwaæ. Ale uwaga producenci! – to klienci, a nie wszelakie kontrole, najlepiej weryfikuj¹ wasze wyroby. Wœród optymal-

nych smakoszy wêdzonej s³oniny szansê maj¹ tylko najlepsi. Optymiœci generalnie postrzegaj¹ ludzi i zdarzenia jako dobre. Maj¹ tak zwany 'pozytywny" stosunek do ¿ycia. Wierz¹ w to, i¿ rzeczy z czasem u³o¿¹ siê poprawnie. 'Jestem optymalnym optymist¹" – deklaruje pan Stanis³aw Kapecki. I uœmiecha siê. Jest w³aœcicielem nowoczesnego i ci¹gle modernizowanego przedsiêbiorstwa, spe³niaj¹cym wszystkie warunki weterynaryjnie i sanitarne oraz wymogi HACCAP. Jego zak³ad otrzyma³ w³aœnie unijny certyfikat i znak jakoœci. Uda³o siê pogodziæ tradycjê z nowoczesnoœci¹. Ewa Borycka-Wypuko³

Pan Stanis³aw Kapecki sklep na Starowiejskiej 11 w Katowicach tworzy³ od podstaw. Dlatego jest tam miejsce na wszystkie artyku³y potrzebne optymalnym – oprócz miêsa i wêdlin znajdziemy tam prawdziwe jajka z kurnika, nabia³ firmy 'Klimeko", tradycyjne pieczywo bez 'polepszaczy", wyroby piekarnicze firmy 'Janiccy", ekologiczne soki z ma³¹ iloœci¹ cukru. Jest równie¿ w sprzeda¿y miesiêcznik 'Optymalni", a w najbli¿szym czasie – bêd¹ tak¿e ksi¹¿ki dr. Kwaœniewskiego. 28

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

W A R T O PRZECZYTAĆ

Kto nas tak urz¹dzi³

cz. XI

Nie wiemy, kiedy spotka nas szczęście. Wielu badaczy uwierzyło w cud i próbuje wykazać, że małpa sama przeobraziła się w człowieka. Kwadratura koła. Nie będzie sukcesu. A szczęście było tak blisko. Wystarczyło sięgnąć po Pismo Święte, dzieło pradawnych mędrców, i wczytać się uważnie w jego pierwsze strony...

Wed³ug Biblii zakazane by³o konsumowanie owocu z pewnego drzewa, a nawet jego dotykanie. Wszyscy chyba traktujemy z³amanie tego zakazu, jako grzech pierworodny. Ale proszê zauwa¿yæ, ¿e w Biblii nie nazwano grzechu pierworodnego po imieniu. Przypowieœæ biblijna to przenoœnia, symbol. Pozwalam sobie zaproponowaæ nastêpuj¹c¹ interpretacjê tego grzechu: Adam – to symbol wielu 'synów bo¿ych", Ewa – to symbol wielu m³odych niewiast z pierwotnych negroidów, W¹¿ – to symbol mêskoœci synów bo¿ych. Zabronione konsumowanie zakazanego owocu, czyli grzech pierworodny, by³o to wg mnie zabronione odbywanie stosunków p³ciowych miêdzy 'synami bo¿ymi" a córkami ludzkimi (Murzynkami), w wyniku czego rodzi³y siê noworodki inne, ni¿ niemowlêta ludzi pierwotnych. Z tego skrzy¿owania siê rasy 'synów bo¿ych" z ras¹ murzyñsk¹ (prawdopodobnie buszmenów) pojawi³a siê na Ziemi nowa rasa. W porównaniu z buszmenami byli to ludzie wy¿si, o jaœniejszej skórze, o ortognatycznym profilu twarzy. W³osy na g³owie mieli d³ugie o przekroju poprzecznym jak

u ludzi czarnych. Iloraz inteligencji 1) Wstydzenie siê swoich narz¹dów mieli wy¿szy, ni¿ maj¹ czarni o ok. 15 p³ciowych. Pismo podaje: przed grzepunktów. Psychikê mieli wewnêtrznie chem 'oboje byli nadzy, a nie wstysprzeczn¹. Wszystko przemawia za dzili siê". Po grzechu 'poznali, ¿e bytym, ¿e wybryki jurnych m³odzieñców li nagimi, spletli liœcie figowe i poczyboskich nie spodoba³y siê prawowiernej starszyŸnie. Grzech pierworodny By³a to w ich pojêciu hoZabrzmiał na Andamanach głos białego pana: mofilia czy negrofilia, ¿eby nie powiedzieæ zoofilia. Hej! Witam cię czarniawy! Twój los jest łaskawy. ¯ywio³owe stwarzanie noW morzu pławisz się goły, śpisz nago, wesoły. wej, nieprzewidzianej Nie skradnie ci nikt kasy, nie wyleje z pracy. przez boskich uczonych raPosłuchaj, biały panie! Powiem moje zdanie. sy, zagra¿a³o rasom ju¿ wczeœniej stworzonym na My też ludzie jesteśmy, choć dzicy i leśni. naukowych podstawach. Spisać nie umieliśmy naszych słów i pieśni. Nic dziwnego, ¿e nast¹pi³o Biali wszędzie buszują i ziemię skalpują. 'wygnanie z raju". To te¿ Spotka dziki białego, już służy u niego. jest symbol i chyba oznaCzekam, aż tu ten zbłądzi, kto nas tak urządził. cza on wyrok potêpiaj¹cy ze strony prawowiernej Nie narzekaj tak, mały, rzekł znów człowiek biały. starszyzny; byæ mo¿e, odJa przeżywam tortury, bo wciąż mi się zdaje, suniêcie od pokarmu, zaŻe zza mojej kultury pysk zwierza wystaje. pewniaj¹cego d³ugowieczŚwięty pośród grzeszników tak rzadko się zdarza, noœæ i, byæ mo¿e, zapoJak wariat pośród zdrowych, i to mnie przeraża. wiedŸ jeszcze jakiejœ kary. Modlę się przed figurą, diabła mam za skórą. Jakie bezpoœrednie skutki Przyroda nie pasuje, przemysł denerwuje. grzechu pierworodnego s¹ Czekam, aż tu ten zbłądzi, kto nas tak urządził. wymienione w Piœmie Œwiêtym? OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

29

W A R T O PRZECZYTAĆ nili sobie zas³ony". Jak rozszyfrowaæ tê przenoœniê? Czy tak, ¿e 'synowie bo¿y" samowolnie przyjêli murzyñsk¹ mod³ê chodzenia nago i dopiero na wezwanie w³adz wrócili do swoich boskich 'uniformów"? Czy mo¿e tak, ¿e przechodzenie od nagoœci do noszenia odzie¿y nast¹pi³o póŸniej, gdy z rozwojem gospodarki rolnej powstawa³a w³asnoœæ prywatna, zró¿nicowanie na bogatszych i biedniejszych, na wy¿ej i ni¿ej usytuowanych w hierarchii spo³ecznej? Chodzenie nago zdaje siê eksponowaæ równoœæ ludzi, a tego nie chc¹ demonstrowaæ stoj¹cy wy¿ej w spo³ecznej hierarchii. Obna¿ony artysta móg³by byæ pomylony z obna¿onym kloszardem. Nagi profesor przy nagim 'strongmanie" nie zyska³by, podobnie jak obna¿ony major przy takim¿e poruczniku lub go³y stra¿nik przy go³ym wiêŸniu. Proszê zauwa¿yæ, ¿e nasza wysoka kultura nie przeszkadza nam nosiæ siê nago tam, gdzie nierównoœæ spo³eczna nie ma znaczenia np. wœród szeregowców w ³aŸni, w zbiorowych aktach artystycznych, na pla¿y nudystów, w sytuacjach intymnych. W tropikach jest ciep³o. Ludzie zwykle nie chc¹ robiæ tego, czego nie musz¹. Chodzili wiêc nago. Czy Bóg im na to pozwala³? Oni jakby czuli, ¿e im kto ma cie-

niewiast¹, i miêdzy nasieniem twojem i nasieniem jej." Starszyzna boska wiedzia³a, jakie bêd¹ skutki b³êdu, którego dopuœcili siê synkowie. To by³ najgorszy efekt grzechu pierworodnego. Sta³ siê on najwiêkszym nieszczêœciem ludzi ras bia³ych i nie tylko, i tak pozostanie do koñca istnienia ludzi. Jaka szkoda, ¿e nie mamy takiej genetycznej nanochirurgii, która umia³aby – dopóki jeszcze nie przebrzmia³ ostatni dzwonek – uwolniæ nasz¹ rasê od tego feleru... Geny Murzynek by³y takie, jak geny ludzi pierwotnych: przyjazne przyrodzie, klimatowi i ustrojowi plemiennemu. Geny 'synów bo¿ych" przenios³y na potomstwo nieprzystosowanie do klimatu, niechêæ, bojaŸñ i wrogoœæ do przyrody, a oprócz tego jeszcze inne predyspozycje, których mo¿emy siê domyœlaæ. W rezultacie biali ludzie zaczêli ¿yæ zupe³nie inaczej ni¿ ludzie naturalni. Rezultatem jest takie œrodowisko ludzkie, jakie mamy i taki stan przyrody jaki mamy. A to jeszcze nie koniec.

3) Grzech pierworodny ukierunkowa³ tych ludzi, których dotyczy³, to znaczy wszystkie rasy jasnoskóre, na uprawê wybranych roœlin i udomowienie wybranych zwierz¹t. Boska starszyzna przewidzia³a to bezb³êdnie – Pan Bóg Według Biblii zakazane było do Adama: 'przeklêta bêdzie ziemia dla ciebie, konsumowanie owocu z pewnego w pracy z niej po¿ywaæ drzewa, a nawet jego dotykanie. bêdziesz po wszystkie dni ¿ywota twego. A ona Wszyscy chyba traktujemy ciernie i oset rodziæ bêzłamanie tego zakazu, dzie tobie; i bêdziesz po¿ywa³ ziela polnego. jako grzech pierworodny. W pocie oblicza twego bêdziesz po¿ywa³ chleba". Na marginesie tego mniejsz¹ karnacjê, tym wiêcej winien zg³aszam uwagê pod adresem miewystawiaæ nagie cia³o na s³oñce, aby szczuchów – wasza opinia, ¿e 'ch³op zyskaæ witam. D. Eskimosów nie trze- sobie le¿y, a zbo¿e samo mu roœnie" ba by³o popêdzaæ do wk³adania odzie- nie ma boskiej akceptacji. ¿y. Zrobi³ to mróz, a witaminê D zjadali w rybach. 4) Szanownym czytelnikom, a zw³aszcza czytelniczkom, pozostawiam do 2) Genetyczna wewnêtrzna sprzecz- interpretacji kolejny skutek grzechu noœæ ludzi ras bia³ych. Napisane jest, pierworodnego zapowiedziany przez ¿e do wê¿a Pan Bóg rzek³: 'Nieprzy- Pana Boga. 'Do niewiasty rzek³: ObjaŸñ te¿ po³o¿ê miêdzy tob¹ i miêdzy ficie rozmno¿ê boleœci twoje i poczê30

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

cia twoje; w boleœci rodziæ bêdziesz dzieci, a wola twoja poddana bêdzie mê¿owi twemu, a on nad tob¹ panowaæ bêdzie". Aby lepiej sobie uzmys³owiæ, jak znacz¹ce nastêpstwa mia³y wymienione w punkcie 2 i 3 skutki grzechu pierworodnego, spróbujmy porównaæ sytuacjê sprzed tamtych feralnych zdarzeñ z naszym aktualnym po³o¿eniem. Wybitny ¿eglarz Krzysztof Kolumb (wg 3) w trakcie swej pierwszej wyprawy do 'Indii", odkrywaj¹c wyspy nazywane obecnie m. in. Kub¹ i Haiti, by³ zachwycony ludŸmi i przyrod¹ i tak to opisywa³ w dzienniku pok³adowym swoim niewyszukanym jêzykiem: 'S¹ nie biali i nie czarni, chodz¹ zupe³nie nago, jak ich Bóg stworzy³, maj¹ mi³y wygl¹d, s¹ dobrze zbudowani, roœli, urodziwi, inteligentni; wszyscy czo³o i g³owy maj¹ bardzo szerokie; oczy du¿e, przewa¿nie bardzo piêkne; w³osy maj¹ g³adkie o gruboœci w³osia koñskiego przyciête nad oczami. 'Wcale nie maj¹ brzucha." 'Mieczy nie znali. Chwytali je za ostrze i pociêli sobie palce." 'Domy w kszta³cie namiotów mieli czyste i wewn¹trz umiecione". 'Drzewa ciemnozielone, wysokopienne. Wonie kwiatów i drzew. Chmary papug i innych ptaków. Tysi¹c rodzajów drzew, pachn¹ce owoce. Œpiew wielkich i ma³ych ptaków". 'Najpiêkniejsza kraina ze wszystkich, jakie ogl¹da³y oczy cz³owieka". ' Nad zatok¹ wysokie sosny, dêby i poziomkowce". 'Tak piêknej zatoki nie widzia³y dot¹d oczy ludzkie." 'Nie wierzê, aby gdziekolwiek pod s³oñcem istnia³ klimat ³agodniejszy, wiêksza obfitoœæ wód najzdrowszych". To by³a próbka tego, jak zapewne bywa³o na œwiecie przez liczne tysi¹clecia. Byæ mo¿e, by³oby tak do dziœ, gdyby nie grzech... Wiemy wiêc z grubsza, jak ¿yli pierwotni. A ilu ich by³o? O tym w nastêpnym numerze. Józef Wasilik jzef. wasilik@neostrada. pl Przypisy: 1) Józef Wasilik – Bastard na ³onie Macochy 3) Krzysztof Kolumb – Pisma, PIW, Warszawa 1970 4) Irena Fierli – Geografia gospodarcza œwiata, Warszawa 1998

W A R T O PRZECZYTAĆ

Dlaczego przeciwnicy ¯O

nie maj¹ racji? Zacznę od przytoczenia mądrej myśli Zbigniewa Bastowskiego z Arkadii Cairns w Australii: 'Chciałbym jedynie, aby wszyscy zdawali sobie sprawę z tego, że jeżeli komuś coś nie wychodzi, nie należy dreptać w tym samym miejscu, lecz szukać dalej i tym wzbogacać dorobek naszego Rodaka" ('Optymalni", październik 2007).

Wiele osób odnosi wra¿enie, ¿e nasz ruch optymalny w Polsce zacz¹³ ostatnio 'dreptaæ w tym samym miejscu" – nie da siê ukryæ – mniej siê dzieje, ni¿ np. przed 3 laty. Niestety, jest to przede wszystkim ze szkod¹ dla tych wszystkich nieuleczalnie chorych, którzy dziêki poznaniu odkrycia dr. Jana Kwaœniewskiego mogliby ju¿ odzyskiwaæ zdrowie, a przynajmniej uzyskiwaæ poprawê stanu zdrowia. Dlatego te¿ z du¿ym aplauzem przyjê³am informacjê o prowadzonych przez Uniwersytet Medyczny w Poznaniu badaniach dotycz¹cych ¿ywienia optymalnego. Z tymi badaniami wi¹zaæ nale¿y nadziejê na wytr¹cenie broni z r¹k przeciwników zdrowego ¿ywienia. Jakie zarzuty optymalnemu ¿ywieniu stawiaj¹ jego przeciwnicy? Przypisuj¹ ¿ywieniu optymalnemu niedobór witaminy C, nadmiar witaminy A, ewentualny nadmiar ¿elaza, nadmiar nasyconych kwasów t³uszczowych oraz niedobór wapnia, magnezu i potasu. Byæ mo¿e nie wszyscy ¿ywi¹cy siê optymalnie znaj¹ treœæ ksi¹¿ki 'Dieta

Optymalna - Dieta Idealna" dr. Jana mg), kalafior (69 mg), sa³ata wodna Kwaœniewskiego i Marka Chyliñ- (59 mg), kapusta bia³a (47 mg), skiego, w której s¹ wyraŸne dyrekty- szczypior (47 mg), czarne porzeczki wy na temat dostarczania organizmo- (189 mg), truskawki œwie¿e (62 mg), wi wszystkich sk³adników pokarmo- truskawki mro¿one (60 mg), maliny wych we w³aœciwych iloœciach. Tak (25 mg). Poczciwy ziemniak zawiera na marginesie: czekamy na kolejne 17 mg witaminy C i przy tradycyjwydanie ksi¹¿ki – mo¿e bêdzie mniej nym gotowaniu w wodzie traci 42% droga – w którym zapewne pojawi siê errata Bezzasadna jest też krytyka żo za w punktach dotycz¹cych zawartoœci wapnia w mlestosowanie wartościowych ku i normy dziennej winasyconych, długołańcuchowych taminy C. Otó¿ niedobotłuszczów. Wszak napisano ry witaminy C mog¹ wyw 'Biochemii" Harpera, że właśnie st¹piæ przy ka¿dym modelu ¿ywienia, je¿eli nie długołańcuchowe, nasycone uwzglêdni siê w posi³tłuszcze omijają wątrobę kach warzyw i owoców przy przyswajaniu i spalaniu. z wiêksz¹ zawartoœci¹ tej¿e witaminy i nie zmieni siê technologii przyrz¹dzania jej zawartoœci. Traci te¿ du¿o potasu potraw. Do warzyw i owoców zawie- i wapnia. Warto zatem pamiêtaæ, ¿e raj¹cych znaczne iloœci witaminy przy duszeniu ziemniaków w maœle, C nale¿¹: zielona pietruszka (166 mg wed³ug przepisu dr. Jana Kwaœnieww 100 gramach produktu), czerwona skiego (Ksi¹¿ka Kucharska, przepis papryka (140 mg), broku³y (115 mg), 491), straty zarówno witaminy C, jak chrzan œwie¿o utarty (114 mg), bru- i minera³ów s¹ minimalne. Z uwagi kselka (112 mg), koper ogrodowy (93 na potrzebê odnowy stawów, naczyñ OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

31

W A R T O PRZECZYTAĆ min. Niedobory wapnia, magnezu czy potasu praktycznie nie zagra¿aj¹ osobom ¿ywi¹cym siê optymalnie, zw³aszcza przy uwzglêdnieniu w potrawach orzechów, migda³ów i pieczeniu chleba biszkoptowego z dodatkiem nasion s³onecznika, sezamu, siemienia lnianego, maku, wiórków kokosowych czy orzechów w³oskich. Dla uwiarygodnienia tej tezy przytaczam zawartoœæ potasu, wapnia i magnezu w niektórych orzechach i nasionach Niedobory witaminy C mogą (na podstawie: 'Wielkie tabele kalorii i wartoœci wystąpić przy każdym modelu od¿ywczych" – prof. dr żywienia, jeżeli nie uwzględni się J. Elmadfa i prof. dr E. w posiłkach warzyw i owoców Muskat) – tabela 1.

krwionoœnych i skóry u prawie wszystkich dojrza³ych osób warto by³oby uwzglêdniæ wy¿ej wymienione warzywa i owoce w ¿ywieniu, zw³aszcza przy spo¿ywaniu potraw kolagenowych. W innych warzywach i owocach te¿ wystêpuje witamina C, ale w mniejszych iloœciach. Nadmiar witaminy A mo¿e wyst¹piæ u osób, które natknê³y siê w sklepach miêsnych na w¹tróbkê wieprzow¹

z większą zawartością tejże witaminy i nie zmieni się technologii przyrządzania potraw. pochodz¹c¹ od tuczników karmionych pasz¹ z dodatkiem witaminy A. Hodowcy stosuj¹ tak¹ paszê dla szybszego przyrostu masy miêœniowej tuczników. Witamina A z pasz gromadzi siê w w¹trobie wieprzowej, st¹d mo¿e jej byæ trzy razy tyle co przed 15 laty. Jednym z objawów nadmiaru witaminy A jest wypadanie w³osów, ale mo¿e to byæ mylny symptom, bowiem przyczyn wypadania w³osów jest kilka. Prof. dr Elmadfa z Instytutu ¯ywienia w Wiedniu radzi kupowaæ w¹tróbki u sprawdzonych dostawców, niestosuj¹cych paszy z witamin¹ A. Oddzielnym zagadnieniem jest wystêpowanie ¿elaza we krwi przy nieodpowiednim ¿ywieniu. 'Dziennik Zachodni" sygnalizowa³ ten problem w swym dziale o zdrowiu ju¿ oko³o 4 lata temu. Wed³ug obserwacji naukowców nadmiar ¿elaza we krwi mo¿e powodowaæ uszkodzenia naczyñ w³osowatych szczególnie w obrêbie g³owy. Postuluje siê nawet obowi¹zkowe badania poziomu ¿elaza we krwi, podobnie jak siê bada poziom cukru czy cholesterolu. Na podniesienie poziomu ¿elaza we krwi nara¿one mog¹ byæ osoby, które w sposób niekontrolowany przyjmuj¹ syntetyczne mieszanki minera³ów i wita32

W 'Ksi¹¿ce Kucharskiej" dr. Jana Kwaœniewskiego jest dwanaœcie przepisów na pieczenie chleba biszkoptowego z ró¿nymi orzechami i nasionami. S¹ te¿ przepisy na ryby sma¿one w panierce z dodatkiem nasion sezamu, migda³ów, wiórków kokosowych, na kurczaka duszonego z migda³ami i na marchewkê z orzechami oraz na desery z orzechami i migda³ami. Bezzasadna jest te¿ krytyka ¿ywienia optymalnego za stosowanie wartoœciowych nasyconych, d³ugo³añcuchowych t³uszczów. Wszak napisano w 'Biochemii" Harpera, podrêczniku dla studentów medycyny, ¿e w³aœnie d³ugo³añcuchowe, nasycone t³uszcze omijaj¹ w¹trobê przy przyswajaniu i spalaniu. W¹troba odpoczywa, co ma szczególne znaczenie przy leczeniu jej schorzeñ. W¹-

troba ciê¿ko pracuje przy stosowaniu w ¿ywieniu t³uszczów roœlinnych, a tak¿e przy nadmiarze bia³ka i wêglowodanów. Sama Natura podpowiada, które paliwo jest dla cz³owieka najw³aœciwsze. Przetwarzanie bia³ka na materia³ energetyczny jest niekorzystne i - obci¹¿aj¹c dodatkow¹ prac¹ w¹trobê i nerki – przyspiesza starzenie siê organizmu. Wêglowodany – w nadmiarze – okaza³y siê przyczyn¹ chorób cywilizacyjnych. T³uszcze, nawet zjedzone w nadmiarze, specjalnie nie zaszkodz¹, choæ nale¿y jeœæ je z umiarem, czyli w proporcji B : T, jak 1 : 2,5-3,5. Bo po co siê 'przesycaæ". Nadmiar cukrów, czyli wêglowodanów w ¿ywieniu prowadzi poprzez oty³oœæ i mia¿d¿ycê do cukrzycy. Nadmiar t³uszczu nie powoduje 't³uszczycy", jest po prostu przez przewód pokarmowy wydalany. Ale pos³uguj¹c siê zdrowym rozs¹dkiem, nale¿y jeœæ tyle t³uszczu, aby nie by³o wydalania niestrawionego nadmiaru. Czy¿ ¿ywienie optymalne z odpowiedni¹ iloœci¹ bia³ka, wartoœciowymi t³uszczami – jako gotowym paliwem – oraz dostosowan¹ do potrzeb organizmu iloœci¹ wêglowodanów, witamin i minera³ów nie jest ¿ywieniem idealnym? Pamiêtajmy, przy ¿ywieniu optymalnym w¹troba i nerki mniej pracuj¹ i sprawniej odtruwaj¹ organizm, co sprzyja zachowaniu m³odoœci. Wanda S³awek doradca ¿ywienia optymalnego

Tabela 1 Nazwa produktu

Potas

Wapñ

Magnez

(mg w 100 gramach produktu ) Orzech laskowe

630

Wiórki kokosowe

750

22

90

Migda³y

835

252

170

Mak

705

2

333

Nasiona sezamu

458

783

347

Siemiê lniane

225

150

brak danych

198

brak danych

Nasiona s³onecznika

725

100

420

Orzechy w³oskie

570

87

135

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

m i ę d z y n a m i

Adieu marzenia? Większość jubileuszów jest powodem do wspomnień, różnej miary refleksji i podsumowań – różnej, bo wynikającej z naszych osobistych, mniej lub bardziej bogatych doświadczeń. Zanim się jednak podzielę swoimi refleksjami, słowo pioniera daję, że nie kieruje mną chęć 'przekonywania", 'nawracania", czy innej podobnej 'perswazji".

SETNY NUMER NASZEGO MIESIÊCZNIKA!... Piêknie to brzmi i jest niew¹tpliwym powodem do dumy. Szczerze gratulujê twórcom 'Optymalnych", ¿ycz¹c Jubilatowi co najmniej tysiêcznej edycji – równie interesuj¹cej i barwnej (notabene, bardzo zainteresowa³a mnie zapowiedŸ nowych tematów, szczególnie tych dotycz¹cych kultury i religii). Wiêkszoœæ jubileuszów jest powodem do wspomnieñ, ró¿nej miary refleksji i podsumowañ - ró¿nej, bo wynikaj¹cej z naszych osobistych, mniej lub bardziej bogatych doœwiadczeñ. Zanim siê jednak podzielê swoimi refleksjami, s³owo pioniera dajê, ¿e nie kieruje mn¹ chêæ 'przekonywania", 'nawracania", czy innej podobnej 'perswazji". Borykaj¹c siê ze swoimi problemami, znajdujê na nie sposób, moim zdaniem najlepszy - ale czy rzeczywiœcie najlepszy? S³owem: Feci, quod potui, faciant meliora potentes (Zrobi³em, co mog³em, kto potrafi, niech zrobi lepiej). Zatem, albo ktoœ mnie skoryguje, za co wdziêczny bêdê, albo przydadz¹ siê komuœ, kto jest dopiero na pocz¹tku

optymalnej drogi – przecie¿ nowicjusze byli, s¹ i bêd¹ (oby ich by³o jak najwiêcej), nie mo¿na wiêc powiedzieæ, ¿e wszyscy Optymalni maj¹ taki czy inny temat za sob¹. Myœlê, ¿e pozostajê w zgodzie z ks. prof. W³odzimierzem Sedlakiem, który mówi³, ¿e nawet najpiêkniejszej idei nie nale¿y nikomu narzucaæ, ani usilnie przekonywaæ, lecz 'jakoœ" pokazaæ. Zatem staram siê 'jakoœ" pokazaæ zalety (i byæ mo¿e wady) mojego, osobistego od¿ywiania siê optymalnego. UPÓR BYWA G£UPSZY, NI¯ PRZYZWYCZAJENIE – Powiedz mi – zapyta³ mnie kiedyœ mój szanowny szwagier, a wtedy nie by³em na ¿o – czy smakuj¹ ci te twoje kanapeczki? – Oczywiœcie! – odpar³em zgodnie z prawd¹. – A co bardziej – chleb, czy to co masz na nim? Pasztetowa, salceson, boczek… – Smakuj¹ mi, bo bardzo lubiê salceson, boczek… i te inne. – No to jesteœ prawie 'optymalnym". Nie rozumiem jednak, po co jesz to, OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

co nie lubisz, albo co lubisz mniej? – Bo siê przyzwyczai³em. – No w³aœnie – przyzwyczai³eœ siê! – spointowa³ szwagier, a ja poczu³em siê trochê jak niewolnik œmiesznego nawyku. Ale kanapki z chlebem jad³em nadal. W³aœnie z powodu przyzwyczajenia (albo i uporu, który bywa jeszcze g³upszy ni¿ przyzwyczajenie). Mimo wszystko ziarno zosta³o zasiane. Przyzwyczajenie jest drug¹ natur¹ powtarzali za Cyceronem staro¿ytni i mieli wielk¹ racjê. Tylko po co nam taki ersatz w ¿ywieniu? – 'druga", to zawsze jest druga, zastêpcza, substytut jednym s³owem. O JEDZENIU ŒMIESZNE POLAKÓW ROZMOWY Przejœcie na ¿ywienie optymalne u wiêkszoœci nowicjuszy budzi o¿ywienie w szerokim tego s³owa rozumieniu, ale najczêœciej objawia siê to poprzez swoist¹ logoreê. Nieustannie zamêczaj¹ (wiem, bo sam zamêcza³em) otoczenie opowieœciami o diecie dra Kwaœniewskiego, zasadach, przepisach kulinarnych – oczywiœcie, eks33

m i ę d z y n a m i ponuj¹c w tym wszystkim swoj¹ rolê, za to maj¹c raczej liche rozeznanie w temacie. Zamêczane w ten sposób otoczenie próbuje siê czasami broniæ, oponowaæ – i rodz¹ siê zaciête dyskusje. Wœród oponentów prym wiod¹ jarosze, nazywaj¹c optymalnych 'kanibalami", u¿alaj¹c siê nad 'biednymi zwierz¹tkami", a czasami powo³uj¹c siê nawet na dekalog. – Przecie¿ zwierzêta czuj¹, prze¿ywaj¹ stresy, a niektóre mo¿e nawet myœl¹ – powiadaj¹ nasi adwersarze i ani im w g³owie, ¿e zjadane przez nich trawki te¿ 'czuj¹" i 'prze¿ywaj¹ stresy", co udowodniono wielokrotnie w ró¿nych laboratoriach. Przyciskany przez swoich adwersarzy broni³em siê najczêœciej, zadaj¹c pytania retorycznej natury, na przyk³ad: ❑ Czy mój rozmówca stosuje filtry powietrza i wody, w stu procentach wykluczaj¹ce uœmiercenie niewidocznego dla oka ¿yj¹tka?

nili swoje pogl¹dy, ale do tematu ju¿ nie wracali. Szkoda, bo mog³oby to byæ interesuj¹ce i korzystne dla obu stron.

ADIEU MARZENIA? W setnym numerze naszego miesiêcznika – w artykule 'SprawdŸ, jak stosujesz dietê optymaln¹?" doktor Ewa £ukaszek-GwóŸdŸ z katowickiego Polimedu pisze: 'Dieta optymalna nie jest i nie mo¿e byæ jednym przepisem kulinarnym dla wszystkich" i dalej 'Osoby (…) z nadwag¹ lub oty³e nie powinny jednak spo¿ywaæ tak du¿ych iloœci t³uszczu. Dla nich proporcja B:T nie mo¿e przekraczaæ 1:1,52,0g/d/kg wagi cia³a, a¿ do uzyskania wagi nale¿nej." Jak ju¿ kiedyœ wspomina³em, z ¿ywieniem optymalnym wi¹¿¹ siê dwie moje najwiêksze nadzieje. Pierwsza ¿e osi¹gnê kiedyœ wagê dwucyfrow¹, druga – ¿e stanie siê cud i cofnie siê ta moja polineuropatia (przynajmniej w znaczI z czego tu się śmiać? – zapyta nym stopniu, jeœli nie ca³kiem). A teraz?... Czarktoś z posępną miną. Z własnej no to widzê, Pani Dokniedoskonałości, z wszystkiego co tor. Nie mam w¹tpliwojest naszym wrogiem, bo stwarza œci, je¿eli chodzi o pierwsze przytoczone zdanam problemy - wyśmiany wróg, nie, rzecz jednak w tym, choć niebagatelizowany, ¿e determinuje ono równie¿ dalsz¹ czêœæ Pani jest mniej straszny. wypowiedzi, sprowadzaj¹c w moim przypadku rzecz ca³¹ do sfery samodzielnych ❑ Czy nie korzysta³ (i nigdy nie bêdzie korzysta³) z dobroci antybio- eksperymentów, b¹dŸ do indywidualtyków, pozbawiaj¹cych przecie¿ nych badañ. Mo¿e to dlatego nie ¿ycia mikroby, nie tylko te z³e dla otrzyma³em ¿adnej odpowiedzi na pytania dotycz¹ce moich zdrowotorganizmu? ❑ Czy jest pewien, ¿e zjadane przez nych problemów. Zatem adieu, marzenia!... niego jaja nie by³y zap³odnione? ❑ Czy zdaje sobie sprawê, ¿e œwinie Adieu? Owszem, poprzez ¿ywienie jako gatunek nie wymar³y tylko optymalne odzyska³em czêœæ czucia dlatego, ¿e istnieje swoista sym- w prawej stronie cia³a – ale tylko niebioza, w której jesteœmy sobie na- wielk¹ czêœæ. Straci³em sporo kilowzajem potrzebni (choæ nie z tych gramów – ale od dwóch lat nie schodzê poni¿ej stu dwudziestu kilku. samych powodów)? Mo¿e to jest uzale¿nione od czasu Takich pytañ by³o wiêcej i z owych trwania mojej 'nadwa¿noœci"? A morozmów wychodzi³em zwyciêsko, bo ¿e by tak ca³e moje cielesne ustrojjeœli pytania wydaj¹ siê komuœ œmie- stwo potraktowaæ pr¹dami selektywszne, to zapewniam, ¿e odpowiedzi nymi? Jak do tego 'przyst¹piæ" i czeby³y jeszcze œmieszniejsze. Nie go oczekiwaæ? Na razie pozostaje mi wiem, czy potem moi oponenci zmie- tylko cieszyæ siê tym, ¿e zatrzyma³ 34

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

siê proces zdrowotnej degrengolady. Na sta³e, czy na czas jakiœ? - nie wiem. I Z CZEGO TU SIÊ ŒMIAÆ? Czy zwróciliœcie Pañstwo uwagê na to, ¿e wiêkszoœæ wypowiedzi traktuje ¿o ze œmierteln¹ powag¹, staj¹c siê quasi-naukowym wywodem. Ja wiem, ¿e dieta doktora Kwaœniewskiego jest wielk¹ spraw¹ dla nas wszystkich i nie nale¿y z niej dworowaæ. Chodzi mi po prostu o to, ¿e nastroszony powag¹, mentorski ton jest trudniej przyswajalny – wszak nie ka¿dy jest naukowcem. Wzorem godnym do naœladowania jest sam Twórca diety, który bez w¹tpienia ma o diecie najwiêcej do powiedzenia, a mimo to nie stroni od dowcipnych wtrêtów czy komentarzy. K³oniê siê nisko nie tylko przed Jego wiedz¹, ale i przed wspania³ym poczuciem humoru. I z czego tu siê œmiaæ? – zapyta ktoœ z posêpn¹ min¹. Z w³asnej niedoskona³oœci, z wszystkiego co jest naszym wrogiem, bo stwarza nam problemy – wyœmiany wróg, choæ niebagatelizowany, jest mniej straszny. Wiem, co piszê, bo czêsto sam tak robiê, a jednym z moich 'wrogów" jest nadwaga (o czym wy¿ej). Od lat próbujê j¹ pokonaæ – bezskutecznie. Kupi³em sobie kiedyœ rower. – Jak sobie na rowerze poje¿d¿ê w te i we wte, to schudnê jak cholera! – pomyœla³em. Rower by³ chyba innego zdania, bo rozlaz³a mu siê rama. Ramê pospawa³ mi kolega, ale by³a uparta i rozlaz³a mi siê ponownie obok spawu. Pos³a³em syna z tym problemem do kumpla – ten poduma³, pospawa³ jak nale¿y, przyspawa³ dodatkow¹ rurkê i zakomunikowa³ synowi: – Wiesz co, powiedz ojcu, ¿eby do tego roweru wstawi³ sobie ramê od 'Junaka". Uœmia³em siê szczerze… i od razu lepiej mi siê jeŸdzi³o. Tym optymistycznym akcentem koñczê, ¿yczê wszystkim niebotycznych sukcesów na optymalnej niwie w ca³ym 2008 roku. Kazimierz Jakubowski

K U C H N I A OPTYMALNA

Arkadie od kuchni Zupa grzybowa

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

35

K U C H N I A OPTYMALNA

ZUPA GRZYBOWA Ciechocinek - o ka¿dej porze roku - przyci¹ga wiele osób. Jego ³agodny klimat i walory leczniczo-wypoczynkowe sprawiaj¹, ¿e chce siê tu wracaæ... Po wypoczynek i zdrowie! My zapraszamy na wczasy z ¿ywieniem optymalnym dr. Jana Kwaœniewskiego. 'Ciechocinek znamy z woja¿y turystycznych, ale w Arkadii Ciechocinek, u pañstwa Hanny i Tadeusza Suchowieckich jesteœmy pierwszy raz, pomimo ¿e ¿ywimy siê optymalnie od oko³o 4 lat. Korzystaliœmy ju¿ z innych oœrodków ¯O, jednak z pobytu tutaj jesteœmy najbardziej zadowoleni. Potrawy tu serwowane maj¹ smak domowy, a podawane s¹ w iloœciach wystarczaj¹cych organizmowi. Pr¹dy wykonywane w sposób fachowy przez pani¹ Haniê Suchowieck¹ przynosz¹ poprawê stanu zdrowia - tak by³o w naszym przypadku. Atmosfera panuj¹ca w Oœrodku pozwala na dobry wypoczynek. Wyje¿d¿amy pe³ni si³ i zadowolenia z pobytu. ¯yczymy dalszych sukcesów w prowadzeniu Arkadii i w pomaganiu ludziom potrzebuj¹cym pomocy. Wynalazca diety, dr Jan Kwaœniewski, niech ¿yje jak najd³u¿ej i wnosi now¹ wiedzê o ¿ywieniu optymalnym." ¯yczliwi Wam J. Z. Kie³bikowie z Sieradza

Proponujemy pokoje 1 i 2-osobowe. Dla chêtnych istnieje mo¿liwoœæ skorzystania w czasie pobytu z konsultacji lekarskiej i z zabiegów pr¹dami selektywnymi (aparatem PENTAPULS). Wychowaliœmy siê w Ciechocinku i znamy dobrze specyfikê tego uzdrowiska. W naszej Arkadii ograniczona iloœæ osób na turnusie (do 20) pozwala stworzyæ mi³¹, rodzinn¹ atmosferê oraz przygotowaæ smaczne, optymalne posi³ki. Stawiamy na JAKOŒÆ! Dla chêtnych organizujemy szkolenia w praktycznym stosowaniu pr¹dów selektywnych i ¿ywienia optymalnego. Moja ponad 25-letnia praca u boku dr. Jana Kwaœniewskiego na pewno bêdzie Pañstwu pomocna. Jako fizjoterapeutka i d³ugoletnia optymalna staram siê odpowiadaæ na ka¿de pytanie. Zapraszamy do nas ca³y rok. Zapraszamy zarówno pocz¹tkuj¹cych, jak i d³ugoletnich optymalnych. Szczegó³owe informacje na naszej stronie internetowej www.ciechocinek-arkadia.q4.pl oraz pod numerem telefonu (054) 283 20 21. Przyje¿d¿ajcie do Arkadii Ciechocinek - po zdrowie i wypoczynek!

●

30 g suszonych grzybów

●

1000 ml wywaru z koœci

●

440 g gêstej œmietany 30%

●

100 g cebuli

●

przyprawy: liœæ laurowy, ziele angielskie, sól, pieprz, natka pietruszki

Grzyby namoczyæ w 1/2 szklanki wody na parê godzin. Os¹czyæ i pokroiæ. Pokrojone grzyby ugotowaæ w wywarze z koœci, dodaj¹c przyprawy i cebulê (w ca³oœci). Po ugotowaniu z zupy usun¹æ liœæ laurowy i ziele angielskie oraz cebulê. Dodaæ œmietanê - nie gotowaæ, tylko mocno podgrzaæ. Przed podaniem posypaæ posiekan¹ natk¹ pietruszki.

W 100 g potrawy: Białko 3,4 Tłuszcz 14,2 Węglowodany 0,8 Stosunek B : T : W 1 : 4 : 0,2

Hanna i Tadeusz Suchowieccy e-mail: [email protected] 36

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

z ż y c i a stowarzyszenia

DECYDUJMY SAMI, NA CO ID¥ NASZE PODATKI!

JASTRZÊBIA GÓRA ARKADIA - AURA ul. Ba³tycka 15

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych im. ks. prof. W³odzimierza Sedlaka z siedzib¹ w Jaworznie jest ju¿ organizacj¹ po¿ytku publicznego, zarejestrowan¹ pod numerem 0000165877. Zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami prawa, ka¿dy podatnik ma mo¿liwoœæ przekazania 1% podatku na rzecz takiej organizacji.

(BY£E CENTRUM ¯YWIENIA OPTYMALNEGO)

ZAPRASZA NA WCZASY Z ¯YWIENIEM OPTYMALNYM OFERUJEMY:

❑ konsultacje lekarskie: ● ● ● ●

PRZEKA¯ 1% DLA ZDROWIA

Od tego roku 'jeden procent" – na wniosek podatnika – wp³aca naczelnik urzêdu skarbowego. Pocz¹wszy od rozliczenia dochodów za 2007 rok, podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych bêd¹ mogli przekazaæ jeden procent obliczonego podatku wy³¹cznie na konto organizacji, która znajdzie siê w wykazie opublikowanym w Monitorze Polskim. Przypomnijmy, ¿e w rozliczeniach podatku dochodowego od osób fizycznych za lata poprzednie podatnicy mogli sami wp³aciæ jeden procent obliczonego podatku na konto organizacji po¿ytku publicznego. Przy czym odliczenie to równa³o siê odliczeniu przekazanej kwoty od kwoty podatku wp³acanego na konto fiskusa. W przepisach obowi¹zuj¹cych od stycznia br. zmieniono te zasady. Oczywiœcie nie zmieni³a siê podstawowa regu³a – podatnik jest 'dysponentem" jednego procenta podatku, jednak w ograniczonym zakresie. Przede wszystkim podatnik nie mo¿e podzieliæ odliczonej od podatku kwoty miêdzy kilka organizacji, a ponadto 1 % mo¿e byæ tylko przekazany na rzecz organizacji po¿ytku publicznego, która znajdzie siê na liœcie przygotowywanej przez Ministra Pracy i Polityki Spo³ecznej wespó³ z Ministrem Sprawiedliwoœci. Aby by³o mo¿liwe przekazanie 'jednego procenta", podatnik zgodnie z przepisami wskazuje w zeznaniu podatkowym organizacjê po¿ytku publicznego, na rzecz której ma nast¹piæ przekazanie odliczonej kwoty podatku, poprzez podanie jej nazwy i numeru wpisu do Krajowego Rejestru S¹dowego. Dopóki jednak podatnik nie z³o¿y zeznania podatkowego za 2007 rok, i to – uwaga! przed up³ywem terminu okreœlonego dla z³o¿enia tego zeznania – procedura przekazania 'jednego procenta" nie zostanie przez urz¹d wszczêta. Oczywiœcie na konto fiskusa – w odró¿nieniu od lat poprzednich – wp³acamy pe³n¹ kwotê podatku, bez odliczenia kwoty na organizacjê po¿ytku publicznego. Emeryci i renciœci, je¿eli chc¹ przekazaæ 1% podatku, musz¹ wype³niæ zeznanie roczne PIT 37 Podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1378

OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

pod patronatem dr P³oweckiej

❑ pr¹dy selektywne ❑ opieka dietetyka z certyfikatem ❑ szkolenie z zakresu prawid³owego stosowania ¯O ❑ udzielanie indywidualnych porad telefonicznych na temat prawid³owego uk³adania jad³ospisów optymalnych

❑ ❑ ❑

masa¿e si³ownia sauna

tel. 058 6748 047, 058 6749 236 0510 478 150 email: [email protected] www.aura.jastrzebiagora.pl Oœrodek jest uprawniony do organizowania turnusów rehabilitacyjnych i szkoleniowych pozwalaj¹cych na dofinansowanie z MOPS-u i PFRON-u

Reklama

UWAGA - ZMIANY!

❑ turnusy odchudzaj¹ce

Zapraszamy na nasze optymalne turnusy Turnus 7-dniowy w pokojach dwuosobowych jednej osoby z pe³nym wy¿ywieniem 553 z³. (doba – 79 z³.) Turnus 14-dniowy w pokojach dwuosobowych jednej osoby z pe³nym wy¿ywieniem 1106 z³. (doba – 79 z³.)

ARKADIA ZDROWIA ul. WCZASOWA 9, 43-450 USTROÑ-JASZOWIEC

Tel./fax: +48 (033) 854-21-11, 854-21-25, 854-24-27

Reklama

Zbli¿a siê okres naszych rozliczeñ z fiskusem. Zachêcamy wszystkich optymalnych do skierowania 1% podatku na rzecz OSBO. Stowarzyszenie bêdzie mog³o uzyskane pieni¹dze przeznaczyæ, zgodnie z zadaniami statutowymi, na bardzo wa¿ne cele, a przede wszystkim na: 1) Sponsorowanie pobytu w Arkadiach i domach wczasowych z ¿ywieniem optymalnym dzieci i rodziców tych dzieci, których choroby prowadz¹ do kalectwa. 2) Sfinansowanie czêœci badañ naukowych, dotycz¹cych ¿ywienia optymalnego w zakresie wskazanym przez dr. Jana Kwaœniewskiego. 3) Dofinansowanie do kosztów szkoleñ lekarzy i fizjoterapeutów na Ukrainie.

dr Andrzej Garbieñ dr Tomasz Piêtowski dr Agata P³owecka dr n. med. Mariusz G³owacki

e-mail: [email protected] Strona int.: http://www.arkadiazdrowia.com

37

W A R T O PRZECZYTAĆ Gabinet Rehabilitacji i Odnowy Biologicznej 'Revital" Wroc³aw ul. Pilczycka 142, tel. 0603847765 ● Dieta optymalna- Doradztwo ● Pr¹dy selektywne, ● Zabiegi bañkowe ● Masa¿e ● Szko³a pleców: ❑ rehabilitacja, terapia ruchowa - rzeŸbienie sylwetki ❑ Szkó³ka NORDIC WALKING - czyli marsz z kijkami

"Biolife"- Biorezonans tel. 0508340103 ● Zabiegi terapeutyczne: ❑ likwiduj¹ce uzale¿nienia - nikotyna, alkohol, kofeina, leki ❑ alergie, testy i odczulanie ❑ wzmacniaj¹ce odpornoœæ po infekcjach i antybiotykoterapii

Nr 1/101 (styczeń 2008)

Szczecin Optymalny Janusz ● doradztwo ¿ywieniowe (doœwiadczenie - 10 lat na ¯O) ● pr¹dy selektywne ● ksi¹¿ki i publikacje ¯O Tel./fax: (091) 487 43 13, 0606 24 04 74 ● lekarz optymalny ● spotkania optymalnych ● ¿ywnoœæ optymalna ❑ wêdliny – KoŸminek ❑ nabia³ – Klimeko ❑ wypieki – Janiccy ❑ jaja zielononó¿ek i inne produkty ekologiczne stosowane w ¯O

OGŁOSZENIA DROBNE

Nakład nie przekracza 15 000 egz.

Redaktor naczelny: Ewa Borycka-Wypuko³ dy¿ur w biurze OSBO w ka¿d¹ œrodê w godz. od 900 do 1500

Przychodnia w Garwolinie zatrudni lekarza optymalnego Tel. 0 604 491 603

Emeryt pozna optymaln¹ Pani¹ z Wroc³awia lub okolic.

Tel.: 0607 690 640

Publicystyka: dr Jan Kwaœniewski Wspó³praca: lek. med. Gra¿yna Milerska lek. Katarzyna Jañska dr Izabela Boles³awska mgr in¿. Józef Wasilik Kazimierz Jakubowski Adam Jany Anna Kazuba Wanda S³awek Teresa Szczepanek Konsultacja medyczna: Komisja Zdrowia ZG OSBO Wydawca: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych im. ks. prof. W³odzimierza Sedlaka z siedzib¹ w Jaworznie 43-600 Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200 tel. (032) 616 51 82, fax (032) 616 63 74 Konto bankowe Wydawcy: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych im. ks. prof. W³odzimierza Sedlaka z siedzib¹ w Jaworznie: PKO BP O/Tychy Nr 93 1020 2528 0000 0402 0014 3495

Szprotawa

Optymalna wdowa lat 57,

porady z zakresu ¯ywienia Optymalnego tel. 068 376 42 98

164 cm, wykszta³cenie wy¿sze, niezale¿na, niepal¹ca, lubi¹ca turystykê i czytanie pozna odpowiedniego pana. Cel – powa¿na znajomoœæ. tel. 509 320 534

Wdowa lat 57 chêtnie pozna optymalnego Pana oko³o 60 lat. 'Mieszkam w Niemczech, ale czêsto bywam w Polsce."

Cena modułu pojedynczego ogłoszenia drobnego: 30 zł, modułu podwójnego: 50 zł. Ceny netto.

'S³oneczny Konkurs" - rozstrzygniêcie Informujemy, ¿e na konkurs dotar³o tylko jedno zg³oszenie. Pani Jadwiga Ga³uszka, która proponowa³a 'marsz z kijkami" (nordic walking) na wyspie 'Bolko" w Opolu otrzymuje od nas nagrodê w postaci ksi¹¿ki '¯ywienie Optymalne" z autografem autora.

Druk: 'Text-Art" Agencja Reklamowa Jaworzno ul. Grunwaldzka 172 tel. (0-32) 751 13 743 Zdjêcia: Ewa Borycka-Wypuko³ Ilustracja na s. 11 - fragment grafiki Aleksandra Ma³eckiego Ok³adka: Tradycyjne wyroby wêdliniarskie z firmy Kapecki i syn Foto: Ewa Borycka-Wypuko³ Adres do korespondencji: 43-600 Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200 Redakcja przyjmuje zamówienia na zamieszczanie reklam. Cennik modu³ów reklamowych i regulamin dostêpne s¹ w siedzibie Stowarzyszenia i na stronie internetowej www.optymalni.org.pl Tel. (032) 6165182, fax (032) 6166374, [email protected] Redakcja nie zwraca materia³ów niezamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadsy³anych tekstów i nie odpowiada za treœæ zamieszczonych reklam.

38

Prenumerata Roczna Wszelkie informacje dotycz¹ce prenumeraty miesiêcznika Stowarzyszenia OPTYMALNI uzyskaj¹ Pañstwo w biurze OSBO: Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200, tel. (032) 616-51-82, fax (032) 616-63-74. Adres do korespondencji: 43-600 Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200 Cena: 78 z³ (w tym – prenumerata 66 z³ + koszty opakowania 12 z³/rok; przy zamówieniu telefonicznym dodatkowy koszt 9,00 z³ pokrywa zamawiaj¹cy).

Prenumerata Półroczna Cena: 49,20 z³ (w tym 10,20 z³ koszt przesy³ki i 6 z³ koszty opakowania; przy zamówieniu telefonicznym dodatkowy koszt 9,00 z³).

Prenumerata w Europie Cena: 164,00 z³ /rok (152 z³ +12 z³ - koszty opakowania) Wp³aty na prenumeratê zagraniczn¹: IBAN: PL 105750806 SWIFT: BPKO PL PW nr konta 93 1020 2528 0000 0402 0014 3495 OPTYMALNI STYCZEÑ 2008

Katowice, ul. 3 Maja 10/1 tel.: (032) 2587304, 0503 144 481

Serdecznie zapraszamy wszystkich naszych klientów - tych stosuj¹cych Dietê Optymaln¹ i tych, którzy jej jeszcze nie stosuj¹

SKLEP FIRMOWY

www.poli-med.pl

¯ywienie Optymalne

Katowice ul. Starowiejska 11

❑ W centrum Katowic Specjalista kardiolog - Ewa Tymczyñska Internista - Ewa GwóŸdŸ, Ilona Wo³ek ❑ Lekarze optymalni Psycholog - Ma³gorzata Farnik z certyfikatami Zabiegi: pr¹dy selektywne oraz dietetyka - Alina Szekiel (503 144 481), ❑ Dietetyka i pr¹dy Badania laboratoryjne: EKG, USG, ECHO, selektywne HOLTER, wizyty domowe, transport sanitarny

- boczna Francuskiej (budynek Zwi¹zku Nauczycielstwa Polskiego).

Do sklepu dostarczane s¹ codziennie œwie¿e:

MIĘSA – wo³owe, wieprzowe, cielêce oraz drobiowe pochodz¹ce z ma³ych ekologicznych gospodarstw ch³opskich

Rejestracja: 1100−1700 − tel.: (032) 2510500, 1900−2000 − tel.: (032) 2587304

WĘDLINY – produkowane wg dawnych receptur, sprawdzonych w naszej dzia³alnoœci produkcyjno-handlowej, akceptowanych przez naszych klientów

ARKADIA

na Wybrze¿u Szczeciñskim w Miêdzywodziu

zaprasza na wczasy lecznicze (dotacje z PFRON-u)

WYROBY NABIAŁOWE – mas³o, œmietana, sery, jogurty firmy 'Klimeko", znane jako produkty najwy¿szej jakoœci

W programie pobytu:

w Miko³owie

❑ ❑ ❑ ❑ ❑

PIECZYWO – chleb z pe³nego przemia³u wyrabiany na naturalnym zakwasie z kwaœnego mleka, wypiekany w ma³ej piekarni w Zabrzegu k. Czechowic-Dziedzic

OLEJ LNIANY – 'Z³otopolski" - zimnot³oczony, z pe³n¹ gam¹ kwasów t³uszczowych omega 3 i omega 6

- Miêdzywodzie, ul. Kwiatowa 4

¿ywienie optymalne wg zasad dr. Jana Kwaœniewskiego zakwaterowanie w pokojach 2 i 3 os. z ³azienkami i RTV konsultacje medyczne szkolenie pr¹dy selektywne

Informacje: Anna Kazuba PREZES SZCZECIÑSKIEGO ODDZIA£U OSBO

Tel. 091 484 50 65 i 0602 106 391 e-mail: [email protected]

Spotkania w Szczecinie - w ka¿d¹ œrodê o godz.16.00

SERDECZNIE ZAPRASZAMY wszystkich tych, którym mi³e jest zdrowie w³asne i bliskich. Produkty sprzedawane w naszej sieci sklepów (Katowice, Kozy, Bielsko-Bia³a, Kêty, Cieszyn, Oœwiêcim, Andrychów, Sosnowiec, Gliwice) zaspokajaj¹ w pe³ni smaki najbardziej wytrawnych klientów. Nasze wyroby produkowane s¹ w 100% z miêsa pochodz¹cego z naszej ubojni, które skupujemy od okolicznych rolników. Nie maj¹c przed Pañstwem nic do ukrycia w naszej dzia³alnoœci, zapraszamy do odwiedzenia naszych sklepów i przekonania siê, ¿e jesteœmy wiarygodnym partnerem. ¯yczymy ci¹g³ego zadowolenia ze spotkañ z nami!

Reklama

PENSJONAT JOKER

JAJKA – pochodz¹ce z prywatnego gospodarstwa rolnego

www.kapecki.kozy.com.pl

pod opiek¹ lekarzy specjalistów

Lekarze optymalni:

W imieniu ca³ej za³ogi Zak³adu Stanis³aw Kapecki w³aœciciel

39 z³ Dieta Optymalna Dieta Idealna

W Naszej Księgarni Wysyłkowej OBCOJÊZYCZNE

Ksi¹¿ki ks. W³odzimierz Sedlaka

50 z³

Marek Chyliñski Jan Kwaœniewski

Homo Optimus

30 z³

Jan Kwaœniewski Marek Chyliñski

25 z³ Odpowiedzi na listy (cz. 1)

30 z³

w jêzyku angielskim

Optimal Nutrition

Jan Kwaœniewski

Jan Kwaœniewski

25 z³

W pogoni za nieznanym

25 z³

50 z³

Odpowiedzi na listy (cz. 2)

Życie jest światłem

25 z³

50 z³ Mała Monografia Bioelektroniki

Optimal Essen

Jan Kwaœniewski

25 z³

Listy do Matki

Jan Kwaœniewski w jêzyku niemieckim

Odpowiedzi na listy (cz. 3)

Optimale Kost

25 z³

30 z³

Jan Kwaœniewski

Jan Kwaœniewski

85 z³ 39 z³ Dieta Optymalna

50 z³

J. Kwaœniewski M. Chyliñski

Homo electronicus

Quo Vadis, Homo?

Optimalnoje Pitanije

25 z³ 25 z³

Jan Kwaœniewski w jêzyku rosyjskim

33 z³ Tłuste Życie

35 z³

Jan Kwaœniewski




 y  Jan Kwaœniewski

w jêzyku ukraiñskim

25 z³ Żywienie Optymalne

Teologia Światła

Pójdź za Mną

25 z³

25 z³ Boży Kram

25 z³

Człowiek i Góry Świętokrzyskie

Bastard na łonie macochy

Jan Kwaœniewski

30 z³

Józef Wasilik

55 z³ Książka Kucharska

Remanent wiary Kazania II

95 z³

Jan Kwaœniewski

Ród Ludzki Stanis³aw Staszic

30 z³ 25 z³

Jak nie chorować

25 z³

25 z³

Jan Kwaœniewski

21 z³ Żywienie Optymalne

19 z³ Leszczyna Henryk Zdyb

16 z³ Orzech włoski Henryk Zdyb

30 z³

30 z³

Pamiętniki Jan Kwaœniewski Sprzedaż książek jest prowadzona w biurze OSBO Jaworzno ul. Grunwaldzka 200 Zamówienia można składać pisemnie lub telefonicznie pod numerem (032) 6165182, fax (032) 6166374 oraz w sklepie internetowym www.optymalni.org.pl. Realizacja zamówień: do 14 dni od daty zamówienia. Do kosztów przesyłki doliczamy 1 zł (koszty pakowania).