Opty 93 inter

CENA

5,50 ZŁ (0% VAT) MAJ 2007 5/93

REKLAMA

ARKADIA ZDROWIA 'COLONIA" W USTRONIU-JASZOWCU MALOWNICZO PO£O¿ONEJ MIEJSCOWOŒCI UZDROWISKOWEJ W GÓRACH BESKIDU ŒL¥SKIEGO

zaprasza na wczasy lecznicze z ¯ywieniem Optymalnym wg zaleceñ dr. Jana Kwaœniewskiego * Oferujemy turnusy w dowolnych terminach

* Zapewniamy: fachową opiekę lekarską, prądy selek− tywne, bardzo szczegółowy cykl szkoleniowy zakoń− czony indywidualnym ustawieniem modelu żywienia do domu, masaże, gimnastykę, siłownię,saunę, rowe− ry górskie, tenis stołowy, korzystanie z pobliskich ba− senów leczniczych, wycieczki.

Turnus 7-dniowy w pokojach dwuosobowych jednej osoby z pe³nym wy¿ywieniem 553 z³. (doba – 79 z³.) Turnus 14-dniowy w pokojach dwuosobowych jednej osoby z pe³nym wy¿ywieniem 1106 z³. (doba – 79 z³.)

* Zapraszamy do naszej Restauracji, gdzie możecie Państwo zamówić optymalne dania, kupić chleb oraz ciasta naszej produkcji. Możecie tu także spędzić czas w większym gronie z rodziną i przyjaciółmi!

* Oferujemy równie¿ pobyty hotelowe

* Służymy pomocą w leczeniu takich chorób jak: cu− krzyca, SM, neurastenia, astma oskrzelowa, choroby serca i naczyń krwionośnych, nadciśnienie, otyłość, choroby przewodu pokarmowego, gościec postępują− cy, inne choroby zwyrodnieniowe, miażdżyce i wiele innych.

Zapraszamy na turnusy do Colonii w Ustroniu!

NOWOή !!!

* Oferujemy państwu fachową opiekę lekarską i pielęgniar− ską. Naszymi lekarzami optymalnymi z certyfikatami OSBO są: dr Janina Kluczyñska, dr Marian Mandecki – kardiolog, dr Urszula Brych – specjalista chirurg-ortopeda, radiolog, USG, Jacek Kruszyñski – pr¹dy selektywne, Teresa Szczepanek – szkolenia. Do Pañstwa dyspozycji jest: ● Siłownia ● Sauna ● Gimnastyka ● Tenis stołowy ● Rowery górskie * Dzięki współpracy z LUKAS bankiem istnieje możli− wość wykupienia wczasów w systemie ratalnym. In− formacji udzieli Państwu recepcja Arkadii Zdrowia.

Jesteœmy oœrodkiem uprawnionym do organizowania turnusów rehabilitacyjnych, z mo¿liwoœci¹ dofinansowania pobytu ze œrodków PFRON-u.

ARKADIA ZDROWIA 'COLONIA" ul. WCZASOWA 9, 43-450 USTROÑ-JASZOWIEC, Tel./fax: +48 (033) 854-21-11, 854-21-25, 854-24-27 e-mail: [email protected]

Strona int.: http://www.arkadiazdrowia.com

Cena pobytu obejmuje nocleg, wy¿ywienie, korzystanie z si³owni i gimnastyki. Dodatkowe us³ugi s¹ p³atne wed³ug aktualnego cennika.

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych im. ks prof. Włodzimierza Sedlaka z siedzibą w Jaworznie z a p r a s z a lekarzy ze wszystkich krajów do udziału w

MIĘDZYNARODOWYM KONGRESIE LEKARZY we Lwowie który odbędzie się w dniu 09.06.2007 roku w Sali Konferencyjnej Korpusu Teoretycznego Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Medycznego we Lwowie przy ul. Piekarskiej 69. Rozpoczęcie Kongresu o godz. 1000 Przerwa na optymalny poczęstunek 1400- 1500 Przewidywane zakończenie Kongresu godz. 1700 W KONGRESIE udział weźmie

Twórca Żywienia Optymalnego Doktor Jan Kwaśniewski oraz Lekarze Optymalni z Polski, Niemiec, a zaproszenie kierujemy do znanych nam Lekarzy Optymalnych z Francji, Szwecji, Norwegii, Wielkiej Brytanii, Austrii, Słowacji, Szwajcarii, Chicago, Toronto i wszystkich pozostałych krajów świata, gdzie mieszkają Lekarze Optymalni. Kongres dokumentowany będzie przez telewizje: TV Ukraina z Lwowa, TVP 3 z Lublina oraz liczne gazety.

2

OPTYMALNI MARZEC 2007

Szczegółowych informacji udzielają: ❑ w Polsce - Biuro OSBO w Jaworznie. Tel. + 48 32 616 51 82 ❑ na Ukrainie - dr Oleg Ivanciv. Tel. + 380 322 649 887. Szczególne zaproszenie do wzięcia udziału w Kongresie kierujemy do polskich lekarzy, którzy mogą i będą pomagać lekarzom ukraińskim w praktycznym stosowaniu u pacjentów Żywienia Optymalnego i Prądów Selektywnych.

OD REDAKCJI

OPTYMALNE ŻYWIENIE - ZDROWE ŻYCIE W numerze m.in.: Księga Cudów Dr Kwaśniewski odpowiada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-10 Między Nami Ryby mają głos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11-12 Czy naprawdę wiemy, co jemy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15-16 Natura dla kur niosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35-36 Arkadia Zdrowia 'Colonia" Z praktyki fizjoterapeuty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12-13 Akademia Zdrowia i Urody Cała prawda o cholesterolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17-19 Warto Przeczytać Stop kontuzjom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19-20 Choroba wrzodowa żołądka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22-24 Z Życia Stowarzyszenia Ukraińskie Stowarzyszenie Optymalnych . . . . . . . . . . . . . . . .25

Drodzy Czytelnicy, Przed nami wyj¹tkowo d³ugi weekend majowy. Takie ma³e wakacje. SpêdŸmy je efektywnie. Warto ten czas poœwiêciæ najbli¿szym – rodzinie i przyjacio³om, bo przecie¿ w biegu dnia codziennego nie zawsze mamy dla nich czas. A na pewno na nas czekaj¹... Piknik - to jest to! Przy okazji zachêcam do wziêcia udzia³u w naszym konkursie – szczegó³y na stronie 25. Dla higieny musimy jednak przeznaczyæ parê chwil tak¿e dla siebie. Mo¿e na ryby? Dlaczego nie?! 'Ryby maj¹ g³os" – tylko trzeba chcieæ siê o tym przekonaæ. O tym, ¿e dobra rybka nie jest z³a przekonuje w swym artykule na stronie 11 Piotr Budnik. Polecam tak¿e do wnikliwej lektury artyku³y lekarzy optymalnych – dr. n. med. Mariusza G³owackiego i lek. med. Agaty P³oweckiej dotykaj¹ce wci¹¿ tajemniczej, dla wielu, kwestii cholesterolu i homocysteiny.

Homo Optimus Homocysteina - cholesterol XXI wieku? . . . . . . . . . . . . . . .26-27

Pozdrawiam

ABC Medycyny Organizacja komórek i tkanek (cz. I) . . . . . . . . . . . . . . . . .30-31 ®

Gwarancja Optymalności Redaktor naczelny: Ewa Borycka-Wypuko³ dy¿ur w biurze OSBO w ka¿d¹ œrodê w godz. od 900 do 1500

Publicystyka: dr Jan Kwaœniewski

Nr 5/93 (maj 2007) Nakład nie przekracza 15 000 egz.

Wspó³praca: dr n. med. Mariusz G³owacki dr n. med. Kazimierz Komarski lek. med. Przemys³aw Pala lek. med. Agata P³owecka lek. med. Jan Gawlik mgr in¿. Józef Wasilik Piotr Budnik Adam Jany Teresa Szczepanek Renata Poschlod W³adys³aw Makles

Konsultacja medyczna: Komisja Zdrowia ZG OSBO Wydawca: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych im. ks. prof. W³odzimierza Sedlaka z siedzib¹ w Jaworznie 43-600 Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200 tel. (032) 616 51 82, fax (032) 616 63 74 Konto bankowe Wydawcy: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych im. ks. prof. W³odzimierza Sedlaka z siedzib¹ w Jaworznie: PKO BP O/Tychy Nr 93 1020 2528 0000 0402 0014 3495 Druk: 'Text-Art" Agencja Reklamowa Jaworzno ul. Grunwaldzka 172 tel. (0-32) 751 13 743

Ok³adka: Amur foto: Remigiusz Dyñski - fotografia wyró¿niona w konkursie "Optymalne wakacje" Adres do korespondencji: 43-600 Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200 Redakcja przyjmuje zamówienia na zamieszczanie reklam. Cennik modu³ów reklamowych i regulamin dostêpne s¹ w siedzibie Stowarzyszenia. Tel. (032) 6165182, fax (032) 6166374, [email protected] Redakcja nie zwraca materia³ów niezamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadsy³anych tekstów i nie odpowiada za treœæ zamieszczonych reklam.

OPTYMALNI MAJ 2007

3

MIĘDZY NAMI

Zaproszenie do Opery Lwowskiej Ogólnopolskie Stowarzyszenie Bractw Optymalnych im. ks. prof. Włodzimierza Sedlaka ma zaszczyt zaprosić Państwa na niezwykłą uroczystość w dniu 10 czerwca 2007 roku:

70 Urodziny Pana Doktora Jana Kwaśniewskiego PROGRAM uroczystości przewiduje: Rozpoczęcie o godz. 1100 1 Uroczyste otwarcie spotkania przez znakomitych konferansjerów – Artura Kalickiego z TVP 3 Lublin oraz prezenterów Telewizji Lwów, Zoriany Depczak i Walerego Łazarczuka. 2 Występ chórów i zespołów: ● Chóru "Męskość" Zarządu Weteranów Policji z Łucka, ● Polskiego Chóru Mieszanego "ECHO" z Lwowa, ● Żeńskiego Zespołu Śpiewaczego "OSTOJA" z Chełma. 3 Życzenia Urodzinowe dla Pana Doktora - wystąpienia licznych gości z Polski, Ukrainy, Szwajcarii, Niemiec i innych krajów. 4 Przemówienie Doktora Jana Kwaśniewskiego. 5 Humoreski w wykonaniu Kapeli "Wesoły Lwów". 6 Koncert Zespołu Folklorystycznego "LUBAWA" z Lubomla. 7 Przerwa 8 Godz. 1400 - Koncert Rozrywkowy "Strauss - Król Walca" w wykonaniu wybitnych artystów Opery Lwowskiej. Po Koncercie, gości przybyłych z Polski i innych krajów zapraszamy na kameralne przyjęcie do przepięknej Sali Lustrzanej Opery. Oferujemy optymalny poczęstunek i program artystyczny.

Patronat medialny: Telewizja Ukraińska Lwów ● Regionalna TVP 3 Lublin (gościnnie) ● "Gazeta Lwowska" wydawana przez Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej ● Miesięcznik "Optymalni" ●

Bezpłatne zaproszenia będą przesyłane do Oddziałów, Bractw i Klubów OSBO. Wszelkich informacji udziela Biuro OSBO w Jaworznie. Organizator wycieczek na Ukrainę "Lider - Tour" z Chełma, ul. Lubelska 51 tel. 082/565-44-66 przyjmuje zamówienia na wyjazd. Program wycieczki - obok.

Do miłego spotkania na uroczystości, która przyniesie dobro dla Narodu Polskiego i Ukraińskiego!

4

OPTYMALNI MAJ 2007

KSIĘGA CUDÓW BIURO US£UG TURYSTYCZNYCH i EDUKACYJNYCH: 20-081 Lublin, ul. Staszica 18, tel. (081)743-76-47 BIURO OBS£UGI KLIENTA: 22-100 Che³m, ul. Lubelska 51a tel. (082) 565-44-66 NIP 712 112 73 35, REGON 430893752, PKO BP S.A. II o/Lublin nr 58102031500000300200039297

ŻÓŁKIEW-LWÓW 8-10. 06.2007 r. Wyjazd godz. 5.00

Dzień I ( 8.06) ❑ ¯Ó£KIEW: koœció³, ruiny Zamku ❑ Przyjazd do Lwowa: zakwaterowanie w Hotelu 'Lwów" ❑ Obiad ❑ Cmentarz £yczakowski i Cmentarz Orl¹t Lwowskich

Dzień II (9.06) ❑ godz. 10.00 - Kongres Lekarzy (dla zainteresowanych) ❑ zwiedzanie Lwowa z przewodnikiem ❑ LWÓW: Wysoki Zamek (panorama miasta), Arsena³, Cerkiew Wo³oska, Wie¿a Korniaktowska, koœció³ Dominikanów, Apteka – muzeum, kamienica Sobieskich, Ratusz, Kaplica Boimow, katedra ³aciñska, pomnik A. Mickiewicza ❑ Obiad ❑ Czas wolny

DOKTOR KWAŚNIEWSKI ODPOWIADA Szanowny Panie Doktorze! Od pocz¹tku kwietnia ja, m¹¿ i córka ¿ywimy sie optymalnie. Nasz jad³ospis opiera siê na jajach, serach i miêsie wieprzowym, rzadko jemy drób i ryby. Czujemy siê znakomicie i mamy du¿o energii. Mam jednak kilka pytañ, jeœli chodzi o ¿ywienie mojej 3-letniej córeczki. Na co trzeba zwracaæ szczególn¹ uwagê w ¿ywieniu dzieci? Czy dieta ma³ego i starszego dziecka ró¿ni¹ siê od diety doros³ego? Czy proporcje miêdzy wêglowodanami a bia³kiem oraz t³uszczem s¹ inne i czy zmieniaj¹ siê z wiekiem? Czy s¹ pokarmy szczególnie wskazane dla dzieci? Czy dopuszczalne jest podawanie ró¿nych twaro¿ków, jogurtów i serków dla dzieci, które s¹ dostêpne na rynku (je¿eli

OdpowiedŸ:

Dzień III ( 10.06) ❑ godz 11.00 – Opera Lwowska – uroczyste obchody 70-tych urodzin dr. Jana Kwaœniewskiego ❑ obiad ❑ Powrót do Che³ma w póŸnych godzinach wieczornych

Cena: 300,00 zł Cena zawiera: ❑ transport autokarowy ❑ przewodnika we Lwowie ❑ opiekê pilota ❑ noclegi, wy¿ywienie jak w programie ❑ bilety wstêpu do zwiedzanych obiektów ❑ ubezpieczenie NNW i KL ❑ podatek VAT

tak, to jakiego typu)? Wiem, ¿e dieta optymalna zapewnia wszystkie potrzebne witaminy, makro- i mikroelementy, wiêc nie trzeba podawaæ dziecku ¿adnych preparatów witaminowych. Wiem, ¿e dzieci ¿ywi¹ce siê optymalnie s¹ drobniejsze i szczuplejsze od nieoptymalnych rówieœników. Mo¿e Pan ma jeszcze inne uwagi, jeœli chodzi o ¿ywienie dzieci i m³odzie¿y? Jestem przekonana, ¿e zainteresuje to wielu czytelników, bo przecie¿ wszyscy chcemy, by nasze dzieci by³y zdrowe i prawid³owo sie rozwija³y, no i umia³y stworzyæ sobie œwiat lepszy od naszego. Z wyrazami szacunku Sonia Œwi¹tek

Podstaw¹ wy¿ywienia dziecka powinno byæ mleko matki – przynajmniej do wieku 3 lat – stopniowo uzupe³niane produktami pochodzenia g³ównie zwierzê-

cego, przy doborze których dziecko samo powinno decydowaæ, gdy¿ przewa¿nie dobiera takie produkty, których sk³ad chemiczny jest zbli¿ony do sk³adu chemicznego mleka w³asnej matki. Jeœli dziecko jakiegoœ produktu jeœæ nie chce, to nie nale¿y go do zjadania tego produktu namawiaæ. Przy produktach przetworzonych kierowanie siê smakiem, zapachem, wygl¹dem czasami zawodzi u dziecka i tu powinni pomóc dziecku rodzice. Sk³ad mleka matki jest ró¿ny w zale¿noœci g³ównie od sk³adu diety matki. Kobiety od¿ywiaj¹ce siê produktami zbo¿owymi i warzywami wytwarzaj¹ mleko najbardziej chemicznie zbli¿one do sk³adu mleka matek zwierz¹t trawo¿ernych, matki od¿ywaj¹ce siê g³ównie 'pastersk¹ straw¹", czyli produktami pochodzenia zwierzêcego, maj¹ mleko o sk³adzie zbli¿onym do sk³adu mleka drapie¿ników, ale nie do OPTYMALNI MAJ 2007

5

KSIĘGA CUDÓW koñca. U wiêkszoœci zwierz¹t miêso¿ernych sk³ad mleka jest dostosowany do potrzeb organizmu szybko rosn¹cego i szybko osi¹gaj¹cego dojrza³oœæ. Krótki okres wieku 'niemowlêcego" u zwierz¹t zwiêksza szansê potomstwa na osi¹gniêcie przez nie dojrza³oœci, zwiêksza szansê na prze¿ycie. U ludzi dzieci rodz¹ siê najbardziej bezradne, a okres dzieciñstwa jest najd³u¿szy wiek osi¹gniêcia pe³nej samodzielnoœci wystêpuje u nich najpóŸniej. W przyrodzie nie ma nic za darmo. Wszystko kosztuje. Szybko roœniesz, szybko uzyskujesz dojrza³oœæ – musisz ¿yæ krócej. Uzyskujesz wzrost i wagê cia³a wy¿sz¹ od optymalnej dla swojego gatunku – musisz ¿yæ krócej. Uzyskujesz wzrost i wagê ni¿sz¹ od przeciêtniej – masz szansê ¿yæ d³u¿ej. Wiewiórka ¿yje 10 razy d³u¿ej od szczura, co spowodowane jest odmienn¹ diet¹ u tych zwierz¹t. Wiewiórka je t³usto, szczur je chudo. Wed³ug Ksiêgi Rodzaju, ludzie w tak zwanym Raju dojrzewali dopiero po 60. roku ¿ycia. Tak mog³o byæ, bowiem nawet u wspó³czesnego cz³owieka narz¹d najlepiej od¿ywiony, czyli rdzeñ krêgowy (znacznie krótszy od kana³u kostnego w którym siê znajduje, który jest znacznie gorzej od¿ywiony od rdzenia krêgowego i przez to bardziej 'dorodny"), osi¹ga pe³n¹ dojrza³oœæ w 45-50 roku ¿ycia, a pozosta³e tkanki i narz¹dy dojrzewaj¹ tym wczeœniej, czym gorzej s¹ zaopatrywane. Aby dzieci by³y zdrowe, prawid³owo siê rozwija³y, nie chorowa³y na ¿adne prawie choroby, w tym na choroby zakaŸne, 'no i umia³y stworzyæ sobie œwiat lepszy od naszego", ich rodzice, a szczególnie matki, powinny od¿ywiaæ siê optymalnie jeszcze przed poczêciem dziecka. Dzieci optymalne nie rodz¹ siê zbyt du¿e i ciê¿kie, a same porody u matek optymalnych s¹ szybkie i z zasady 'bez bólu i mêki", jak by³o kiedyœ, jak przesta³o byæ z powodu du¿ych b³êdów w ¿ywieniu u przodków cz³owieka, znanych jako grzech pierworodny, jak bêdzie w przysz³oœci, jeœli ludzie potrafi¹ zrozumieæ i wykorzystaæ wiedzê, która powsta³a w Polsce i która daje szansê ludzkoœci na zorganizowanie swego ¿ycia na Ziemi w oparciu o WIEDZÊ, a nie o wiarê czy (i) pogl¹dy, jak by³o dotychczas i jak jeszcze

6

OPTYMALNI MAJ 2007

jest obecnie. Mleko kobiece zawiera znacznie wiêcej t³uszczu i znacznie mniej sk³adników powoduj¹cych szybki wzrost dziecka ni¿ powszechnie stosowane mleko krowie, które nie nadaje siê ani dla osesków, ani dla dzieci, ani dla doros³ych. Na 1 gram bia³ka w mleku kobiecym przypada od 2,5 gram t³uszczu u matek ¿ywi¹cych siê produktami roœlinnego, a¿ do 11 gram t³uszczu u matek od¿ywiaj¹cych siê 'pastersk¹ straw¹". Najlepsze mleko dla dziecka powinno zawieraæ najmniej bia³ka, naj-

Jeśli dziecko jakiegoś produktu jeść nie chce, to nie należy go do zjadania tego produktu namawiać. mniej wêglowodanów i najwiêcej t³uszczów 'zwierzêcych". Przy czym wêglowodany, g³ównie pentozy, stanowi¹ materia³ budulcowy wielu tkanek w organizmie. Zawarty w mleku cukier mleczny (maltoza) jest w ok. 90% przetwarzany na t³uszcz. W efekcie ponad 90% energii organizmu dziecka karmionego piersi¹ pochodzi z t³uszczów dostarczanych w pokarmie i wytwarzanych przez organizm dziecka z cukru mlecznego. Nie ma w przyrodzie bia³ka tak dobrego dla oseska, jakim jest bia³ko z mleka kobiecego – w mleku matki w ogóle, a matki stosuj¹cej ¿ywienie optymalne w szczególnoœci. Drugim z kolei bia³kiem pod wzglêdem wartoœci s¹ bia³ka z ¿ó³tek jaj od kur utrzymywanych na wolnym wybiegu, ¿ywi¹cych siê g³ównie owadami, d¿d¿ownicami oraz ziarnem zbó¿. Nastêpnym produktem, który nadaje siê dla oseska, jest w¹tróbka, najlepiej drobiowa, ale tylko od 'wiejskiego" drobiu. Najlepszym Ÿród³em t³uszczu jest szpik kostny, mas³o, œmietana, ³ój zwierz¹t trawo¿ernych, s³onina i smalec. Twaro¿ki, jogurty i serki

dla dzieci dostêpne w handlu nie powinny byæ stosowane w ¿ywieniu ma³ych dzieci. Serki 'zero procent", wywodz¹ce siê z 'zero rozumu" u producentów i s³u¿b dopuszczaj¹cych tak¹ ¿ywnoœæ do sprzeda¿y nie nadaj¹ siê ani dla starszych dzieci, ani dla doros³ych. ¯adne od¿ywki dla dzieci, ¿adne soczki nie powinny byæ spo¿ywane przez dzieci. Dzieci optymalne siêgaj¹ same po owoce, najczêœciej jagodowe, dopiero powy¿ej roku ¿ycia i zjadaj¹ ich niewiele. Jarzyn nie lubi¹. ¯adne s³odzone p³yny nie powinny byæ dzieciom podawane, gdy¿ powoduj¹ one tylko szkody. Proporcje miêdzy bia³kiem, t³uszczem i wêglowodanami w diecie dziecka powinny byæ zbli¿one do proporcji wystêpuj¹cych w sk³adzie mleka kobiecego. Dzieci powinny wchodziæ w wiek dojrzewania jak najpóŸniej. Wiemy, ¿e w 1830 roku pierwsza miesi¹czka u dziewcz¹t w Anglii wystêpowa³a œrednio w 21. roku ¿ycia, ¿e ch³opcy z bogatych rodzin ucz¹cych siê (i jedz¹cych) w Carskim Siole, w XIX wieku przechodzili mutacjê w wieku oko³o 20 lat i byli ni¿si od kilkanaœcie centymetrów w ka¿dej grupie wieku ni¿ wspó³czeœni ch³opcy. Wiemy, ¿e kilkanaœcie lat temu dzieci w Szwajcarii by³y ni¿sze i l¿ejsze od dzieci w Polsce, a dziewczêta zaczyna³y miesi¹czkowaæ œrednio w 18. roku ¿ycia. Wiemy, ¿e 'TAK wczesnego dojrzewania jak u dziewcz¹t œl¹skich, nie stwierdzono nigdzie w Polsce, ani w ¿adnym innym kraju europejskim". Wiemy, ¿e 'u 70% 16-letnich dziewcz¹t œl¹skich, dobrze rozwiniêtych fizycznie, rozwój umys³owy by³ znacznie poni¿ej normy i zdecydowanie z³y". Nie wiemy, to znaczy lekarze, uczeni i politycy nie wiedz¹, ¿e wszystkie te objawy s¹ niekorzystne, ¿e zosta³y spowodowane niekorzystnym od¿ywianiem, ¿e s¹ objawami postêpuj¹cej nadal degeneracji narodu polskiego, a dopiero ta degeneracja jest przyczyn¹ niskiej stopy ¿yciowej, niskiej

Od Redakcji: Ca³y czas czekamy na informacje od Czytelników o tym, jak ¿ywienie optymalne wp³ynê³o na ich zdrowie i ¿ycie.

KSIĘGA CUDÓW wydajnoœci pracy, niskiej jakoœci pracy, niskiego dochodu narodowego, braku jakichkolwiek istotnych wynalazków, braku istotnych odkryæ naukowych, bezrobocia, przestêpczoœci, nie-

mo¿noœci znalezienia przez uczonych i polityków sposobu na przyczynowe uzdrowienie nie tylko chorych, ale i chorej gospodarki, niemo¿noœci zrozumienia przez uczonych i polityków

wiedzy, która dopiero mog³aby skierowaæ naród na drogê rzeczywistego postêpu w ka¿dej dziedzinie ¿ycia.

Szanowny Panie Doktorze!

³am na rehabilitacjê, bra³am masa¿e, jad³am witaminy, jednak ca³y czas traci³am si³y, ostatecznie ledwo mog³am utrzymaæ siê na nogach. By³am zrozpaczona. Dopiero w tym roku, w lutym, kole¿anka (pielêgniarka), która od pewnego czasu by³a na diecie optymalnej, podsunê³a mi Pañsk¹ ksi¹¿kê. Przyznam, ¿e podesz³am do tego z pewnym sceptycyzmem. I dosta³am olœnienia! Wreszcie uzyska³am odpowiedŸ na od dawna drêcz¹ce mnie pytania. Zda³am sobie sprawê z tego, jak fatalnie siê od¿ywia³am. Aby utrzymaæ figurê, od kiedy pamiêtam by³am stale na jakiejœ diecie, ³¹cznie z g³odówkami, wiecznie licz¹c kalorie i oszukuj¹c g³ód byle czym. Nigdy nie przysz³o mi do g³owy, ¿e mo¿e to mieæ tak fatalne skutki i taki wp³yw na moje zdrowie. Natychmiast przesz³am na ¿ywienie optymalne. Wszystkie Pañskie argumenty i wyjaœnienia by³y wed³ug mnie jak najbardziej logiczne i przekonywuj¹ce. Wprawdzie stosujê ¯O dopiero 2 i pó³ miesi¹ca, ale ju¿ zauwa¿y³am wiele zmian. Uregulowa³a mi siê miesi¹czka, z czym zawsze mia³am problemy - by³y nawet okresy, ¿e nie miesi¹czkowa³am przez kilka miesiêcy. Zauwa¿y³am, ¿e wzmacniaj¹ mi siê paznokcie, w³osy zaczynaj¹ b³yszczeæ, poprawia mi siê cera, a figura staje siê

coraz ³adniejsza. Jestem pogodniejsza, mniej zmêczona, rzadziej mnie boli g³owa, sta³am siê mniej dra¿liwa. Z wiêkszym optymizmem patrzê w przysz³oœæ. Dopiero teraz zorientowa³am siê, ¿e mia³am prawie wszystkie objawy neurastenii. A co najwa¿niejsze, po raz pierwszy, odczuwam stopniowe wzmacnianie siê nóg. Wiem, ¿e to dopiero dwa miesi¹ce, ale fakt, ¿e organizm tak zareagowa³ potwierdza moje przypuszczenia, ¿e win¹ za moj¹ chorobê mogê obarczyæ moje fatalne od¿ywianie! Przy okazji mam nadziejê, ¿e pozbêdê siê i ³uszczycy. Trudno wyraziæ, jak bardzo Panu jestem wdziêczna. Wróci³ mi Pan Nadziejê! Ogromnie dziêkujê! W³aœnie przeczyta³am drug¹ Pana ksi¹¿kê 'T³uste ¯ycie", w której Pan pisze, ¿e w przypadku niedow³adów i pora¿eñ bardzo dobre rezultaty daje zastosowanie pr¹dów selektywnych. Zastanawiam siê, czy s¹ one wskazane w moim przypadku, czy nie przeszkadza³yby p³ytki tytanowe, które mam w krêgos³upie? Czy mia³by Pan jakieœ szczególne wskazania dotycz¹ce mojej diety? Mam wra¿enie, ¿e chyba Opatrznoœæ mi Pana zes³a³a i to w momencie, gdy tego najbardziej potrzebowa³am. Jeszcze raz ogromnie dziêkujê! £¹czê najszczersze wyrazy szacunku.

zapalne koœci – gruŸlica, choroba Pageta, ropnie, nacieki przebiegu siatkowicy i bia³aczki, cysty paso¿ytów, nowotwory pierwotne, takie jak oponiaki czy nerwiakow³ókniaki. Ucisk na rdzeñ powodowany j¹drem mia¿d¿ystym powinien byæ usuwany operacyjnie, podobnie jak w niektórych innych chorobach, w których leczenie operacyjne jest wskazane. T³uszczak, jako przyczyna

ucisku na rdzeñ krêgowy, wystêpuje niezmiernie rzadko. Po zastosowaniu ¿ywienia optymalnego u chorych z t³uszczakami z zasady spotyka siê stopniowe miêkniêcie i zmniejszanie t³uszczaków, czasem prowadzi ono do ich zaniku. W Pani chorobie ¿ywienie optymalne mo¿e byæ leczeniem przyczynowym i mo¿e powodowaæ stopniowe zmniejszanie siê t³uszczaka, co powinno mani-

Piszê do Pana przede wszystkim, aby bardzo podziêkowaæ i przy okazji prosiæ o radê. Obecnie mam 30 lat, a ju¿ od 17. roku ¿ycia borykam siê z moj¹ chorob¹. Nagle zaczê³am odczuwaæ postêpuj¹cy niedow³ad obu nóg. Szczegó³owe badania wykaza³y rozleg³y t³uszczak zajmuj¹cy ca³y krêgos³up piersiowy - zarówno wewn¹trz, jak i na zewn¹trz kana³u krêgowego. Objawy cofa³y siê i nasila³y, po roku dosz³o do ca³kowitego pora¿enia obu nóg. Musia³am przerwaæ studia. W Poznaniu usuniêto operacyjnie znaczn¹ czêœæ tego t³uszczaka, stopniowo moja sprawnoœæ fizyczna polepsza³a siê, mog³am pójœæ na studia, a póŸniej do pracy. Niestety, objawy choroby zaczê³y powracaæ. Mia³am wykonany zabieg operacyjny w Nowym Jorku - usuniêto znaczn¹ czêœæ t³uszczaka i wzmocniono krêgos³up p³ytkami tytanowymi. Operacje te by³y przeprowadzone ponad 4 lata temu. Po pó³ roku intensywnej rehabilitacji by³am w stanie wróciæ do pracy. Jednak nastêpnie, powoli zaczê³am traciæ si³y. Ostatecznie musia³am zrezygnowaæ z pracy, bo przesta³am byæ samodzielna. Nie mog³am tego zrozumieæ. Przecie¿ robi³am wszystko, aby poprawiæ swoje zdrowie, chodzi-

Jan Kwaœniewski www.dr-kwasniewski.pl

Kamila K.

OdpowiedŸ: Objawy ucisku rdzenia krêgowego powodowane s¹ ró¿nymi przyczynami, z których niektóre cofaj¹ siê pod wp³ywem ¿ywienia optymalnego, co owocuje zmniejszaniem siê objawów chorobowych lub nawet ich ustêpowaniem. Najczêœciej spotykane przyczyny to: przerzuty nowotworowe, uwypuklenie siê j¹dra mia¿d¿ystego do wnêtrza kana³u rdzeniowego z uciskiem na rdzeñ, stany

OPTYMALNI MAJ 2007

7

KSIĘGA CUDÓW festowaæ siê stopniowym zmniejszaniem siê niedow³adu nóg, bowiem ¯O powoduje prawie zawsze spadek wagi u oty³ych, a¿ do uzyskania wagi nale¿nej. W przeciwieñstwie do skutków odchudzania uzyskiwanych wszystkimi innymi metodami, które s¹ zawsze szkodliwe dla organizmu i jeœli spowoduj¹ spadek wagi, to po 5 latach œrednio 95 % oty³ych wraca do poprzedniej wagi lub nawet ich waga siê zwiêksza. Zjawisko takie nie wystêpuje wœród Optymalnych. Otyli, którzy uzyskali nisk¹ wagê cia³a 5, 10, 15, a nawet 30 lat temu i utrzymuj¹ nadal ¿ywienie optymalne, utrzymuj¹ bez k³opotów nisk¹ wagê cia³a, a przy tym nie odczuwaj¹ ani g³odu, ani pragnienia, a co najwy¿ej niewielk¹ ochotê na zjedzenie posi³ku czy napicie siê p³ynu. Zawsze maj¹ w organizmie pewien zapas tkanki t³uszczowej i nawet jeœli nic nie zjedz¹ przez dzieñ czy dni kilka, g³odu nie odczuwaj¹, nie odczuwaj¹ te¿ silnego pragnienia. Ich organizmy ³atwo uruchamiaj¹ kwasy t³uszczowe, kierowane do krwi, sk¹d pobierane s¹ przez wszystkie (prawie) tkanki, a w tym przez mózg i spalane na dwutlenek wêgla i wodê. Z 200 g spalonego kwasu t³uszczowego nasyconego, pobranego z w³asnej tkanki t³uszczowej, organizm uzyskuje 240 ml wody i 1860 kcal. Wielb³¹dy s¹ odporne na niedobór wody, ale tylko te wielb³¹dy, które zmagazynowa³y w garbie (czy garbach) du¿o t³uszczu. Opty-

malni s¹ odporni na przejœciowy niedobór po¿ywienia czy wody. Tylko do nich stosuje siê biblijna obietnica, ¿e 'g³odni zostan¹ nakarmieni, a spragnieni napojeni". Pani przez ca³e ¿ycie stosowa³a dietê niskokaloryczn¹ i niskot³uszczow¹, podobnie jak czyni to wiele m³odych dziewcz¹t i kobiet, zapewniaj¹c sobie zamiast szczêœliwego ¿ycia

bez ¿adnych chorób, nêdzn¹ wegetacjê z zawsze chor¹ czynnoœci¹ umys³u, ustawicznym lêkiem, chorobami, rodz¹cych chore dzieci, a nawet jeœli 'zdrowe", to przeznaczone do nêdznego, niewolniczego bytu. To niska wartoœæ biologiczna naszego narodu, utrzymuj¹ca siê od ponad 350 lat, by³a przyczyn¹ naszej smutnej (i g³upiej) historii i nie-

mo¿noœci rozumnego zorganizowania ¿ycia ludzi w oparciu o wiedzê. Prawie wszystkie choroby uk³adu nerwowego powoduj¹ce zmiany organiczne w ró¿nych piêtrach tego¿ uk³adu, daj¹ce w skutkach niedow³ady czy pora¿enia koñczyn, powoduj¹ równoczeœnie silne niedokrwienie, czyli niedo¿ywianie tkanek z niedow³adem czy pora¿onych. Rehabilitacja w tych chorobach jest ma³o skuteczna, czasem szkodliwa, gdy¿ zmuszanie do wysi³ku miêœni niedokrwionych na zdrowie tym miêœniom nie wychodzi. Leki poprawiaj¹ce ukrwienie rozszerzaj¹ têtnice i 'pogarszaj¹ ukrwienie w miejscach niedokrwionych". W tych chorobach zawsze wystêpuje przewaga uk³adu sympatycznego, która zwiêksza zwê¿anie têtnic i powoduje, ¿e koñczyny s¹ zimne. Przewagê uk³adu sympatycznego i zwê¿enie têtnic jej towarzysz¹ce, mo¿na usun¹æ pr¹dami pobudzaj¹cymi uk³ad parasympatyczny i rozszerzaj¹cymi têtnice na d³u¿szy okres czasu. U Pani powoli t³uszczak powinien zanikaæ, a nogi mo¿na wzmocniæ, poprawiaj¹c ich ukrwienie w³aœnie pr¹dami selektywnymi. Przy odpowiednim roz³o¿eniu elektrod mo¿na stosowaæ te zabiegi na nogi, omijaj¹c okolice krêgos³upa wzmocnion¹ p³ytkami tytanowymi. Najlepiej, gdyby Pani skonstatowa³a siê z lekarzem optymalnym. Jan Kwaœniewski www.dr-kwasniewski.pl

Szanowny Panie Doktorze!

skie ksi¹¿ki. Rzeczywiœcie jest Pan bardzo kontrowersyjny, teraz nie dziwiê siê, ¿e Pañskie nieprzejednanie i autorytatywne pogl¹dy nie znajduj¹ Panu zwolenników w elitach decydentów. Pisze Pan, ¿e od dawna ludŸmi najgorzej ¿ywionymi w Polsce byli piloci wojskowi i to jest prawda. Znam to z autopsji, by³em pilotem samolotów naddŸwiêkowych i poddŸwiêkowych. Szkoda, ¿e nie dane mi by³o wczeœniej zapoznaæ siê z Pañsk¹ diet¹. Zawsze jad³em doœæ t³usto, nie lubi³em makaronów, pieczywa, sa³atek, natomiast uwielbia³em s³odycze i to w olbrzymich iloœciach. Po miesi¹cu stosowania ¿ywienia optymalnego cholesterol spad³ do 227 mg%, a wa-

ga zmniejszy³a siê o 6 kg. Po szeœciu miesi¹cach nast¹pi³ wzrost cholesterolu do 332 mg%, po dziewiêciu miesi¹cach pojawi³ siê parali¿ lewej po³owy twarzy, nastêpnie do³¹czy³y siê zaburzenia widzenia, a nastêpnie niedow³ad prawego podudzia. Wykonany rezonans magnetyczny mózgu wykaza³ zmiany typowe dla stwardnienia rozsianego. Potrzebujê Pañskiej pomocy! Wszyscy woko³o zapa³ali nienawiœci¹ do Pañskiej diety, ja mimo to przy niej trwam i wierzê, ¿e to niekorzystny zbieg okolicznoœci i wczeœniejsze uwarunkowania. Byæ mo¿e pope³ni³em jakieœ b³êdy w ¿ywieniu. Pomimo 47 lat - to bardzo póŸno jak na SM - obecnie wiele objawów ust¹pi³o, znowu zacz¹-

W 1998 r. podczas badañ w WIML (Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej) stwierdzono u mnie poziom cholesterolu 300 mg%. Jestem 'deficytowym" instruktorem lotniczym, dlatego dano mi 3 miesi¹ce czasu na poprawê wyniku. Jednoczeœnie zalecono dietê, o której nie chcê mówiæ, ale wytrzyma³em na niej tylko 3 dni. Znajomy powiedzia³ mi, ¿e s³ysza³ o osobach stosuj¹cych Pañsk¹ dietê i o rewelacyjnych rezultatach, które ona powoduje u chorych. Natychmiast do kosza powêdrowa³y 'musli" i mleko 0%. Kupi³em pieczon¹ golonkê i œwiat nabra³ innych barw. Przeczyta³em Pañ-

8

OPTYMALNI MAJ 2007

Z 200 g spalonego kwasu tłuszczowego nasyconego, pobranego z własnej tkanki tłuszczowej, organizm uzyskuje 240 ml wody i 1860 kcal.

KSIĘGA CUDÓW ³em du¿o æwiczyæ. Chorujê na SM od czerwca 1999 r., od tej pory by³em dwukrotnie leczony Solumedrolem. Rozmawia³em z lekarzami optymalnymi. Jeden z nich, dr W., zaleci³ mi zmniejszenie spo¿ycia bia³ka do 20 g na dobê. Przez 1,5 roku stara³em siê

do tego stosowaæ. Nie doœæ, ¿e jest to bardzo trudne w realizacji, to nie zauwa¿y³em pozytywów, chyba ¿e wyniszczenie organizmu. Przera¿a mnie komercja, jaka siê nasila wokó³ Pañskiej diety. Pieni¹dze i zwi¹zana z tym pazernoœæ przes³oni-

³a wszystko. A przecie¿ mia³o byæ tak piêknie - zdrowe spo³eczeñstwo, zdrowo myœl¹ce i ludzkie... Czy da siê to uratowaæ?

Dlaczego choruj¹ na choroby uk³adu pokarmowego, stawów, wczesn¹ mia¿d¿yce, inne choroby, dlaczego po nieco ponad piêciu latach s³u¿by przestaj¹ lataæ z powodu z³ego stanu zdrowia. Dlaczego siê Pan godzi na taki stan rzeczy? Czy przyczyn¹ jest rozpaczliwa g³upota tak zwanych fachowców, czy te¿ œwiadoma dywersja naszych ówczesnych 'przeciwników", posiadaj¹cych tajn¹ wiedzê i potrafi¹cych tê wiedzê wykorzystaæ do najbardziej skutecznego wyniszczania ludzi, na których wyszkolenie trzeba przeznaczaæ ogromne œrodki? W tym samym mniej wiêcej czasie prezydent USA Nixon powiedzia³, ¿e wolny œwiat zmienia strategiê walki z komunizmem. Dotychczas dla kapitalistów najlepszy komunista to by³ martwy komunista, a obecnie najlepszy komunista to bêdzie 't³usty komunista". 'Trybuna Ludu" przedrukowa³a tê informacjê. Nie znalaz³ siê ani jeden uczony, filozof czy polityk, który by potrafi³ wyci¹gn¹æ korzystne dla Narodu wnioski z tej wypowiedzi Nixona i usi³owa³ przeciwdzia³aæ jej skutkom – popartym zreszt¹ konkretnymi dzia³aniami na naszym ówczesnym rynku ¿ywnoœciowym. Nie trafi³ siê ani jeden, który potrafi³by zrozumieæ, o co tu chodzi. A chodzi³o o mo¿liwie du¿e biologiczne podniszczenie 'komunistów", co zreszt¹ po kilkunastu latach siê uda³o. Nasz¹ tragedi¹ jest to, ¿e po upadku 'komunizmu" nie przerwano biologicznego wyniszczania naszego narodu, a nawet te szkodliwe dzia³ania nasili³y siê. Dowódca Wojsk Lotniczych zaprosi³ mnie na konferencjê poœwiecon¹ sprawie ¿ywienia lotników wojskowych. Na konferencji zauwa¿y³em, ¿e zebrani tam uczeni nie dysponuj¹ ¿adn¹ wiedz¹ w tej materii, a tylko pogl¹dami lub (i) wiar¹. Zmieniono sk³ad diety pilotów na jeszcze gorszy, przeznaczono 20 milionów z³otych na

szkolenia personelu s³u¿by ¿ywnoœciowej. Zabra³em g³os, mówi¹c m.in. ¿e dotychczasowy model ¿ywienia jest z³y u pilotów, a proponowane zmiany, zw³aszcza w tak zwanej diecie odchudzaj¹cej dla lotników, stosowanej w oœrodkach kondycyjnych, posz³y w z³ym kierunku i spowoduj¹ dalsze szkody. Po roku powrócono do poprzedniej diety, a w oœrodku dla pilotów w Zakopanem, gdzie kierowano pilotów na odchudzanie, stosuj¹c dietê niskokaloryczn¹ i 'odchudzaj¹c¹" przy du¿ym obci¹¿eniu wysi³kiem, uzyskiwano po 3 tygodniach pobytu œredni 'spadek wagi" + 3,5 kg. Jednym z czynników sprzyjaj¹cych powstawaniu oty³oœci i wszystkich (prawie) chorób towarzysz¹cych oty³oœci jest niska zawartoœæ tlenu w powietrzu. Czy wiedzieli o tym nasi ówczeœni 'przeciwnicy" i wp³ynêli tak¿e na usytuowanie oœrodka odchudzaj¹cego dla lotników w najwy¿ej po³o¿onym w Polsce oœrodku? Przy niedoborze tlenu w powietrzu i wysi³ku wzrasta zapotrzebowanie organizmu na tlen i jest ono pokrywane czêœciowo tlenem z glukozy, przy jej zamianie na kwasy t³uszczowe. Ponad po³owa wagi glukozy to tlen (96 g tlenu na 180 g glukozy), podczas gdy 2 gramocz¹steczki tlenu w kwasie t³uszczowym nasyconym o 22 wêglach, to tylko 32 g na 358 g wagi gramocz¹steczki kwasu t³uszczowego. Nad morzem ci sami lotnicy, przy stosowaniu tej samej diety, mogliby nawet ubywaæ na wadze, ale w przypadku lotników, nie o to chodzi³o... Napisa³em list do ówczesnego Ministra Obrony Narodowej, proponuj¹c inne rozwi¹zanie. Proponowa³em (jeœli by³oby to niezbêdne) przeprowadzenie badañ na zwierzêtach, a póŸniej na ochotnikach. Ostrzega³em, ¿e przyjête zmiany w diecie lotników s¹ jeszcze gorsze ni¿ dotychczasowa dieta, poniewa¿ o tym WIEDZIA£EM! OdpowiedŸ otrzyma³em

Roman G.

OdpowiedŸ:

Ju¿ w 1968 r. opracowa³em optymalny dla cz³owieka model ¿ywienia oparty o prawa obowi¹zuj¹ce w naukach œcis³ych. Po sprawdzeniu w praktyce dzia³ania tego modelu ¿ywienia na ludzi chorych i 'zdrowych", coraz czêœciej poleca³em go chorym na ró¿ne choroby, uzyskuj¹c rezultaty znacznie bardziej korzystne, ni¿ uzyskiwano przy pomocy dotychczas stosowanych modeli leczenia. Poszukiwa³em najbardziej niekorzystnego dla cz³owieka modelu ¿ywienia. Za taki s³usznie przyj¹³em dietê mieszan¹, przy której najwiêcej ze spo¿ywanych wêglowodanów jest przetwarzane na trójglicerydy, a nastêpnie na cholesterol. LudŸmi od¿ywianymi przymusowo w sposób najbardziej niekorzystny okazali siê byæ lotnicy wojskowi. W rozdziale ksi¹¿ki 'T³uste ¯ycie" na str. 160 poda³em normy ¿ywienia lotników i ewolucjê tych norm w kolejnych latach. Normy 'poprawiano" w coraz to gorsz¹ stronê. Jesieni¹ 1971 r. zapyta³em dowódcê Wojsk Lotniczych, dlaczego piloci wojskowi od¿ywiani s¹ tak Ÿle. Dlaczego ponad 65% pilotów jest oty³ych, lub z nadwag¹, dlaczego a¿ 90% tych ludzi reaguje na stres ¿ar³ocznoœci¹?

OPTYMALNI MAJ 2007

9

KSIĘGA CUDÓW w kwietniu 1972 r. (za³¹cznik), z której wynika³o, ¿e 'najwy¿sze w tym wzglêdzie autorytety absolutnie nie podzielaj¹ 'Waszych" pogl¹dów". A ja ju¿ pogl¹dów nie mia³em. Ju¿ wiedzia³em, ¿e 'wszelkie z³o pochodzi z pogl¹dów" – Ko³³¹taj i ¿e 'pogl¹dy bêd¹ najszkodliwsze ludziom" – Staszic. Mia³em wiedzê i to wiedzê œcis³¹. Napisa³em powtórnie do ministra, informuj¹c ¿e te najwy¿sze w tym wzglêdzie autorytety nie wiedz¹ nic, ¿e wprowadzi³y ministra w b³¹d, ¿e skutki ich niewiedzy bêd¹ tragiczne nie tylko dla lotników. Po latach by³y minister doszed³ do wniosku, ¿e 'gospodarka nie jest na generalskie g³owy", a Krakowianin XX wieku prof. Julian Aleksandrowicz napisa³, ¿e 'zdrowie jest zbyt cenne, by je powierzaæ lekarzom". Napisa³ równie¿, ¿e wszelkie choroby i wszelkie trudnoœci gospodarcze, spo³eczne i polityczne s¹ spowodowane powszechnie wadliw¹ budow¹ i czynnoœci¹ mózgów ludzkich. Tak¿e mózgów genera³ów i mózgów uczonych. Wiedza, to znajomoœæ rzeczy. B³êdów nie pope³niaj¹ ludzie znaj¹cy siê na rzeczy i ci z nieznaj¹cych siê na rzeczy, którzy wiedz¹, ¿e siê nie znaj¹ (Sokrates). B³êdy pope³niaj¹ tylko ci, którzy nie znaj¹c siê na rzeczy, s¹ przekonani, ¿e siê znaj¹. 'Tylko taki rodzaj wiedzy jest przyczyn¹ z³a i jest godnym nagany nieuctwem" – Sokrates. Tylko ludzi z tej trzeciej grupy mamy od wielu lat w polityce, gospodarce, medycynie i w innych dziedzinach ¿ycia. Dlatego jest Ÿle, dlatego jest coraz to gorzej, dlatego wszelkie próby naprawy Rzeczypospolitej z zasady powoduj¹ coraz to wiêksze szkody. ¯adne pochody nie ogranicz¹ przestêpczoœci czy bandytyzmu, natomiast mog¹ te zjawiska nasilaæ, tak jak 'walka" z narkomani¹ przyczyni³a siê do przyrostu liczby narkomanów. Nie têdy droga. S¹dz¹c z treœci Pañskiego listu, który musia³em czêœciowo skróciæ, jest Pan kolejn¹ ofiar¹ medycyny lotniczej, co te¿ mog³o mieæ wp³yw na nierzetelne stosowanie ¯ywienia Optymalnego. Jeœli po miesi¹cu ¯O uby³ Pan na wadze 6 kg, a poziom cholesterolu obni¿y³ siê o 73 mg%, to w nastêpnych miesi¹cach powinno byæ podobnie, gdyby Pan nadal jad³ tak, jak w pierwszym miesi¹cu. Makarony, pieczywo, sa³atki, których Pan nie lubi³, s¹ jednak znacznie lepsze

10

OPTYMALNI MAJ 2007

od s³odyczy, które Pan uwielbia³ i to w olbrzymich iloœciach. Na SM rzadko choruj¹ np. Hindusi, których nie staæ na s³odycze, którzy jedz¹ du¿o produktów zbo¿owych (z pe³nego przemia³u) i du¿o warzyw. Gdy trafi¹ do Anglii, na ogó³ utrzymuj¹ indyjskie nawyki ¿ywieniowe, dlatego na SM zapadaj¹ nieczêsto - ale ich dzieci choruj¹ równie czêsto, jak rodowici mieszkañcy Anglii. G³ówn¹ przyczyn¹ SM jest cukier i s³odycze. Jest to choroba z autoagresji, a jej leczeniem przyczynowym jest ¯ywienie Optymalne. Na temat kontrowersji w nauce tak pisa³ Sosnowiczanin XX wieku w dziedzinie nauki, ks. prof. W³odzimierz Sedlak: 'Kontrowersja w nauce jest zawsze czymœ wiêkszym, ni¿ dogmatyczne przekonanie. G³upszych od siebie nigdy nie nazywamy kontrowersyjnymi. Nie ma wejœcia w naukê bez kontrowersyjnoœci". Solumedrol i inne sterydy, stosowane w 'leczeniu" zaostrzeñ choroby, pomagaj¹ dlatego, ¿e os³abiaj¹ si³y obronne organizmu tak, ¿e organizm nie ma si³ i œrodków na walkê z buntuj¹cymi siê (strajkuj¹cymi) os³onkami mielinowymi w uk³adzie nerwowym. 'Leki" te powoduj¹ rozliczne szkody w organizmie. Zdecydowana wiêkszoœæ lekarzy, którzy poznali zasady ¯O oraz zasady leczenia pr¹dami selektywnymi, potrafi¹ te metody stosowaæ u chorych poprawnie. Dla wiêkszoœci z nich 'dobro chorego jest najwy¿szym prawem" i zgodnie z tym postêpuj¹, uzyskuj¹c wyniki niespotykane przy stosowaniu innych metod leczenia. Otrzymujê wie-

le listów i telefonów od chorych wyra¿aj¹cych doskona³e opinie o wielu lekarzach optymalnych, z którymi siê ci chorzy kontaktowali. Ale jak wszêdzie bywaj¹ wyj¹tki. Negatywnych opinii o lekarzach nazywaj¹cych siê lekarzami optymalnymi jest wielokrotnie mniej. Wiêcej jest skarg na niektóre Arkadie, prowadz¹ce leczenie stacjonarne, gdzie rzeczywiœcie pazernoœæ przes³ania wiele, a stosowane ¿ywienie zwane optymalnym, nie ma wiele wspólnego z prawdziwym ¯ywieniem Optymalnym. Nie ka¿dy w³aœciciel Arkadii sam stosuje u siebie ¿ywienie, optymalne, dlatego u niektórych liczy siê g³ównie pieni¹dz. Na 'zdrowe spo³eczeñstwo, zdrowo myœl¹ce i ludzkie", trzeba bêdzie jeszcze poczekaæ. Zalecenie 20 g bia³ka na dobê, któr¹ to iloœæ Pan stara³ siê stosowaæ przez 1,5 roku, nie mog³o wyjœæ z ust lekarza, który zna zasady ¯ywienia Optymalnego i podstawy biochemii. W Oœwiêcimiu spo¿ycie bia³ka by³o wy¿sze, aczkolwiek by³o to bia³ko o niskiej wartoœci biologicznej. ¯ywienie Optymalne zaleca spo¿ywanie bia³ka o najwy¿szej wartoœci biologicznej, ale nic nie mówi o jego iloœci. Nale¿y tylko utrzymywaæ okreœlone proporcje miêdzy B:T:W w diecie, a ile cz³owiek zje przy tym bia³ka, bêdzie zale¿a³o od zapotrzebowania organizmu na g³ówne sk³adniki od¿ywcze i energiê. Jan Kwaœniewski www.dr-kwasniewski.pl

MIĘDZY NAMI

RYBY MAJĄ GŁOS Wiele naczytaliœmy siê o zaletach produktów spo¿ywczych pochodzenia zwierzêcego. Jednak nawet dla ludzi od¿ywiaj¹cych siê w³aœciwie, zaspokajaj¹c potrzeby w³asnego organizmu, wa¿ne jest równie¿ od czasu do czasu urozmaicenie diety.

Nie ma to jak w³asna, z³owiona rybka, jednak coraz czêœciej nie mamy na to czasu i wybieramy siê na po³owy ryb do supermarketu lub do sklepu rybne-

we, a jednoczeœnie maj¹ mniejsz¹ zawartoœæ t³uszczu i cholesterolu. Ryby nale¿¹ do produktów niskokalorycznych i mog¹ byæ z powodzeniem uwzglêdniane w diecie osób z nadwag¹. U osób odchudzaj¹cych siê, poza obni¿eniem iloœci spo¿ywanych wêglowodanów, obni¿amy równie¿ spo¿ycie t³uszczy w stosunku do spo¿ywanego bia³ka. Zawartoœæ t³uszczu w miêsie ryb zale¿y od rodzaju ryb i pory roku. Skorupiaki i bia³e ryby zawieraj¹ poni¿ej 5% t³uszczu (krewetki, homary, ma³¿e, ka³amarnice, ³upacz, dorsz, p³astuga, sola). Bardziej t³uste ryby zawieraj¹ przeciêtnie 5-25% t³uszczu (sardynki i tuñczyk 5-10%; œledŸ wêdzony, sardela, makrela, ³osoœ 10-20%, a najwiêcej wêgorz – 25%). W sk³ad t³uszczu rybiego wchodz¹ przede wszystkim nienasycone kwasy t³uszczowe, a zw³aszcza niezwykle cenne dla naszego organizmu, pomocne w profilaktyce i leczeniu wielu chorób, kwasy t³uszczowe omega-3. S¹ to zw³aszcza frakcje d³ugo³añcuchowe – EPA i DHA (kwas eikozapentaenowy i dokozaheksaenowy), które wystêpuj¹

Foto: R. Dyñski

Spo¿ywanie ró¿norodnych produktów dostarcza wielu sk³adników od¿ywczych i ogólnie jest korzystniejsze ni¿ dieta jednostronna. Mo¿emy skosztowaæ zupe³nie czegoœ nowego, ma³o docenianego przez innych. Nie warto wiêc ograniczaæ siê tylko do w¹skiej grupy produktów, bo przecie¿ jedzenie nie tylko dostarcza nam sk³adników pokarmowych, ale sprawia te¿ du¿o przyjemnoœci. Dlatego dziœ chcia³bym przedstawiæ jedn¹ z grup produktów spo¿ywczych, jak¹ s¹ ryby.

go. Tam mo¿emy wybraæ rybê, jak¹ tylko chcemy. Czêsto jednak nie wiemy, któr¹ wybraæ. Sprzedawcy zachwalaj¹ i polecaj¹ najczêœciej bia³e, chude ryby, za które cena jest te¿ doœæ wygórowana. Czy jednak takie ryby s¹ dla nas odpowiednie? Ka¿dy kto ju¿ trochê wie na temat ¿ywienia wie te¿, ¿e najcenniejsze s¹ ryby t³uste. Dlaczego? Bo nie tylko t³uszcz wieprzowy czy wo³owy jest dobry, ale te¿ t³uszcze rybie, które równie¿ zawieraj¹ cenne sk³adniki dla naszego organizmu. Np. bardzo popularny jest tran, jako Ÿród³o t³uszczu zawieraj¹cego witaminê D i E. Tak, te witaminy s¹ bardzo potrzebne dzieciom w czasie wzrostu i dojrzewania. Wartoœæ od¿ywcza ryb jest zró¿nicowana. Ryby zawieraj¹ ma³o t³uszczu, ale s¹ doskona³ym Ÿród³em bia³ka. Porcja 100 g wiêkszoœci jadalnych ryb i skorupiaków dostarcza oko³o 20 g bia³ka. Bia³ko ryb, o wysokiej wartoœci od¿ywczej, zawiera du¿o niezbêdnych aminokwasów egzogennych. Bia³ko to jest ³atwostrawne i przyswajalne przez organizm ludzki w ka¿dym wieku. Owoce morza na ogó³ zawieraj¹ tyle samo bia³ka co miêso wo³owe, drobiowe czy wieprzo-

OPTYMALNI MAJ 2007

11

MIĘDZY NAMI

Z listów do Redakcji BABKA MAKOWA Stosujê dietê optymaln¹ od 6 lat i uwielbiam babkê makow¹ dr. Jana Kwaœniewskiego z 'Ksi¹¿ki Kucharskiej", przepis nr 545. Liczy³am B T W w babce i dosz³am do wniosku, ¿e wartoœci, które s¹ podane w ksi¹¿ce, s¹ mylne. W 100 gramach produktu jest ponad 7 g bia³ka, ponad 32 g t³uszczu i ponad 13 g wêglowodanów. Nie tak jak podano, odpowiednio –1,7; 5,8; 2. Je¿eli to mo¿liwe, proszê o poinformowanie o tym b³êdzie na ³amach pisma 'Optymalni", aby optymalni mieli dobre dane, bo ró¿nice BTW s¹ du¿e... Jolanta S. Niemcy Od redakcji: Zgadza siê. Powinno byæ w 100 g produktu: B – 7,7 g; T – 35 g; W – 15,5 g

POZNAÑSKIE CENTRUM ¯YWIENIA OPTYMALNEGO 61 -561 Poznañ, ul. Wierzbiêcice 15 t.061/8333 788, k. 0501 405 968

ARKADIA - POZNAÑ ● ● ● ●

leczenie metod¹ doktora Jana Kwaœniewskiego konsultacje lekarskie konsultacje dyplomowanych doradców ¿ywienia optymalnego pr¹dy selektywne

KLUB - KAWIARNIA ●

kawa po wiedeñsku i tybetañsku, gofry, lody, desery i ciasta optymalne oraz œniadania i obiady SIEDZIBA ODDZIA£U OSBO w POZNANIU

Reklama

Spotkania Optymalnych i zainteresowanych ¿ywieniem optymalnym w ka¿d¹ œrodê o g. 17.00 i pierwsz¹ niedzielê miesi¹ca o g. 11.00. Czynne od poniedzia³ku do pi¹tku w godz. 8.00 do 17.00, w soboty do 14.00

12

OPTYMALNI MAJ 2007

w rybach i zwierzêtach morskich, a w³aœciwie w ich t³uszczu. Szczególnie bogatym Ÿród³em tych kwasów s¹ t³uste ryby morskie, np.: œledzie. Okazuje siê, ¿e w³aœnie te kwasy t³uszczowe maj¹ du¿e znaczenie dla zdrowia ludzi. Po raz pierwszy korzystne efekty dzia³ania kwasów omega-3 zauwa¿ono w latach 70., kiedy to naukowcy duñscy Bang i Dyerberg, prowadz¹c badania na grenlandzkich Eskimosach, zaobserwowali bardzo ma³¹ zapadalnoœæ na choroby uk³adu kr¹¿enia (m.in. mia¿d¿ycê, cukrzycê i ³uszczycê) w porównaniu do Duñczyków. Efekty te przypisano diecie Eskimosów bogatej w kwasy omega-3 EPA i DHA, sk³adaj¹cej siê z ryb i ssaków morskich. Inne badania wykaza³y, ¿e wszystkie spo³ecznoœci spo¿ywaj¹ce znaczne iloœci kwasów omega-3, zw³aszcza z ryb morskich, cechuj¹ siê mniejsz¹ czêstoœci¹ wystêpowania wspomnianych schorzeñ w porównaniu do tych spo³ecznoœci, w których jest ono niewielkie (œmiertelnoœæ z powodu chorób kr¹¿enia u Eskimosów wynosi ok. 7%, w Japonii ok. 12%, zaœ w Europie i USA ok. 45%). Od tego czasu w wielu badaniach potwierdzono i wyjaœniono zauwa¿one wczeœniej korzystne efekty dzia³ania kwasów omega-3, a tak¿e odkryto nowe. EPA i DHA wywo³uj¹ ró¿ne efekty metaboliczne - EPA wp³ywa g³ównie na uk³ad sercowo-naczyniowy, zaœ DHA jest wa¿nym sk³adnikiem strukturalnym tkanki nerwowej, zw³aszcza kory mózgu i siatkówki. Ponadto DHA odgrywa wa¿n¹ rolê w rozwoju uk³adu nerwowego zachodz¹cym podczas ¿ycia p³odowego i we wczesnym dzieciñstwie - zbyt niski poziom DHA w diecie kobiet mo¿e prowadziæ do skrócenia trwania ci¹¿y oraz niskiej masy urodzeniowej dziecka. Wykazano równie¿, ¿e kwasy EPA i DHA hamuj¹ m.in.: rozwój schorzeñ uk³adu kr¹¿enia, obni¿aj¹c ciœnienie krwi, obni¿aj¹ krzepliwoœæ krwi, co zabezpiecza przed powstawaniem zakrzepów naczyniowych, hamuj¹ rozwój niektórych nowotworów, reakcji zapalnych i alergicznych, obni¿aj¹ poziom trójglicerydów i podwy¿szaj¹ korzystn¹ frakcjê cholesterolu (HDL) we krwi. £agodz¹ objawy zapalne ³uszczycy, zapalenia okrê¿nicy, zapalenia stawów i astmy. Zapobiegaj¹ wyst¹pieniu tocznia rumieniowatego. Kwasy omega-3 wystêpuj¹ równie¿ w mleku kobiecym, pe³ni¹

wa¿n¹ rolê w rozwoju i prawid³owym funkcjonowaniu uk³adu nerwowego, zw³aszcza mózgu i narz¹du wzroku noworodków. Ryby i owoce morza to nie tylko Ÿród³o wartoœciowego bia³ka i t³uszczu, ale tak¿e skarbnica wielu cennych substancji mineralnych, takich jak ¿elazo, cynk i wapñ (najwiêksze iloœci wapnia zawieraj¹ drobnooœciste ryby, np. wêdzone szprotki). Miêso ryb w porównaniu z miêsem zwierz¹t rzeŸnych charakteryzuje siê wiêksz¹ iloœci¹ fosforu, potasu i magnezu. Ryby, szczególnie morskie, s¹ naturalnym Ÿród³em jodu w po¿ywieniu. Wszystkie ryby s¹ równie¿ doskona³ym Ÿród³em witamin z grupy B, a niektóre takie jak np. œledŸ, sardynki, ³osoœ czy makrela tak¿e dostarczaj¹ znacz¹cych iloœci witamin A i D. Ryby równie¿ s¹ dobrym Ÿród³em kolagenu. Wiêcej tego sk³adnika zawieraj¹ ryby s³odkowodne, np. karpie - szczególnie w skórze, krêgos³upie i p³etwach.

W skład tłuszczu rybiego wchodzą przede wszystkim nienasycone kwasy tłuszczowe, a zwłaszcza niezwykle cenne dla naszego organizmu, kwasy tłuszczowe omega-3. Jednak¿e osoby dostarczaj¹ce w swojej diecie t³uszcze zwierzêce w dostatecznej iloœci, nie musz¹ siê martwiæ o stan swojego zdrowia. W naszych warunkach ryby nie mog¹ byæ podstaw¹ diety, lecz jedynie jej uzupe³nieniem. Wystarczy, jeœli od czasu do czasu, kiedy mamy na to ochotê, zjeœæ jak¹œ t³ust¹ rybkê, a na pewno taka rybka korzystnie wp³ynie na nasze zdrowie.

Piotr Budnik Poznañ

ARKADIA ZDROWIA 'COLONIA"

OSOBISTE DOŚWIADCZENIA PACJENTÓW ARKADII COLONIA W ŻO

NAPRAWDĘ JESTEM SZCZĘŚLIWA Przez ca³e moje ¿ycie jad³am bardzo chudo – du¿o jarzyn, owoców. Jajek i t³uszczy zwierzêcych – wcale. Chcia³am mieæ piêkn¹ figurê, a wmawiano mi, ¿e od t³uszczu bêdê tyæ. Po 40. roku ¿ycia rozpoczê³y siê bóle stawów i krêgos³upa - wyskakiwa³y dyski z ca³ego krêgos³upa. Bra³am wiele leków przeciwbólowych. Z roku na rok czu³am siê coraz gorzej. Lekarz mówi³ mi, ¿e czeka mnie wózek inwalidzki. Obecnie mam 59 lat. Od 13 lat mieszkam w Wiedniu. Czêsto odwiedzam moj¹ rodzinê w Polsce. Cztery lata temu, jad¹c do Polski na nastawianie krêgów, spotka³am przypadkowo pani¹ ¿ywi¹c¹ siê optymalnie. Posz³yœmy razem na herbatkê. Pani El¿bieta opowiedzia³a mi du¿o na temat diety optymalnej oraz ksi¹¿ek dr. Kwaœniewskiego. Zachêcona pozytywnymi wiadomoœciami postanowi³am iœæ t¹ sam¹ drog¹. Z Polski sprowadzi³am cztery ksi¹¿ki dr. Jana Kwaœniewskiego. Przeczyta³am i natychmiast zrozumia³am, ¿e to jest to, czego szukam. Piekê chleb i ciasta optymalne, gotujê galaretki i zupki kolagenowe, jem codziennie co najmniej 5 ¿ó³tek. Po miesi¹cu stosowania ¯O schud³am, zaczê³y ustêpowaæ bóle krêgos³upa i stawów, poczu³am siê znacznie lepiej. Po 2 latach na wizycie u pani dr Matuszewskiej w Koninie okaza³o siê, ¿e mój krêgos³up powraca do normy. 3 lata temu postanowi³am zrealizo-

waæ swoje m³odzieñcze marzenia. Zaczê³am jeŸdziæ na rolkach, ³y¿wach i nartach. Te sporty, pomimo mojego wieku, uprawniam systematycznie w ka¿dym tygodniu. Czuje siê tak, jakbym mia³a 30 lat. W ogóle siê nie mêczê. Biegam, p³ywam, pracujê i naprawdê jestem szczêœliwa i wdziêczna losowi, ¿e dane mi by³o poznaæ tak prost¹ metodê leczenia. Zdecydowanie polecam ka¿demu wiedzê dr. Kwaœniewskiego stosowan¹ w Polsce. Dziêkujê geniuszowi wszechczasów. Obecnie przebywam w Arkadii 'Colonia" z moimi znajomymi. Pragnê i muszê pomóc bardzo chorej kole¿ance (SLA). Wierzê, ¿e ta metoda przed³u¿y jej ¿ycie, czego sobie i jej z ca³ego serca ¿yczê. Helena Romanowska Wiedeñ

ZNÓW MAM CHĘĆ DO ŻYCIA Od wielu lat ¿ywi³em siê korytkowo. Du¿o, t³usto i s³odko. W 2002 r. wyl¹dowa³em w szpitalu, gdzie stwierdzono ostre zapalenie trzustki ze zwapnionymi fragmentami. Leczono mnie 2 tygodnie i zalecano dietê bezt³uszczow¹, bezalkoholow¹. Zgodnie z tym zaleceniem jad³em du¿o warzyw, stosowa³em du¿o oleju roœlinnego, ale czu³em wzdêcia, by³em s³aby i pomimo brania

zalecanych leków ci¹gle odczuwa³em dyskomfort w obrêbie jamy brzusznej. W marcu 2007 r. znalaz³em siê ponownie w szpitalu. Rozpoznanie: 'Chory przyjêty do Oddzia³u Chirurgii z bólami w nadbrzuszu z za¿ó³ceniem pow³ok cia³a trwaj¹cymi od 4 dni. Na podstawie badañ obrazowych i biochemicznych stwierdzono ostre zapalenie trzustki i w¹troby". Po zastosowaniu leczenia ostre objawy zapalne ust¹pi³y. WskaŸniki bilirubiny obni¿y³y siê, ale pomimo tego samopoczucie by³o bardzo z³e. Znowu dieta bezt³uszczowa i leki. Pod koniec marca tego roku dowiedzieliœmy siê o diecie dr. Kwaœniewskiego. Pomimo zakazu spo¿ywania t³uszczów zwierzêcych zdecydowaliœmy siê z ¿on¹ na ¿ywienie optymalne. O dziwo – od razu zanik³y wzdêcia. Zniknê³y te¿ bóle trzustki i w¹troby. Postanowiliœmy poszerzyæ nasz¹ wiedzê i przyjechaliœmy na wczasy optymalne do Arkadii 'Colonia". Jesteœmy tu ju¿ 2 tygodnie. Pan dr Mandecki podczas konsultacji odstawi³ mi wszystkie leki. Pomimo t³ustego wy¿ywienia moja trzustka i w¹troba funkcjonuj¹ normalnie. Nie odczuwam bólów, zdecydowanie odczuwam natomiast przyp³yw energii i chêci do ¿ycia. Na wyk³adach szkoleniowych poszerzyliœmy nasz¹ wiedzê z zakresu ¯O u starszego doradcy, pani Teresy Szczepanek, za co jesteœmy jej bardzo wdziêczni. Moja ¿ona przybra³a ku mojej uciesze na wadze (wa¿y³a tylko 51 kg przy wzroœcie 164 cm). Ja czujê siê doskonale. Tych wszystkich, którzy boj¹ siê t³ustego ¿ywienia, bo maj¹ chor¹ w¹trobê i trzustkê, zapewniam, ¿e obawy te s¹ bezpodstawne, a zalecenia medycyny konwencjonalnej w tej sprawie po prostu nierealne. Dziêkujê panu dr. Janowi Kwaœniewskiemu za prawdziw¹ wiedzê, a personelowi Arkadii 'Colonia" za moje dobre samopoczucie. Zofia i Jacek Mazur Falaszowice k/ Sandomierza

OPTYMALNI MAJ 2007

13

ARKADIA ZDROWIA 'COLONIA"

Z PRAKTYKI FIZJOTERAPEUTY SUCHOŚĆ W JAMIE USTNEJ Suchoœæ w jamie ustnej powstaje wtedy, gdy zmniejszone wytwarzanie œliny przez gruczo³y œlinowe powoduje jej niedostatek, a powsta³a œlina jest gêstsza ni¿ normalnie. W zale¿noœci od nasilenia choroby pacjent mo¿e odczuwaæ nie tylko suchoœæ w jamie ustnej, ale równie¿ zwiêkszone pragnienie, mieæ suche wargi lub w najciê¿szych przypadkach – trudnoœci w ¿uciu i prze³ykaniu pokarmów.

Istnieje tak¿e zwiêkszone ryzyko wystêpowania próchnicy zêbów i chorób dzi¹se³, poniewa¿ suchoœæ w jamie ustnej powoduje szybszy rozwój bakterii. Suchoœæ w ustach jest czêsto wynikiem palenia tytoniu lub ubocznym skutkiem przyjmowania leków, zw³aszcza zmieniaj¹cych przekrwienie b³ony œluzowej, leków o dzia³aniu przeciwhistaminowym, przeciwdepresyjnym, atropiny oraz innych specyfików stosowanych w chorobach serca i chorobie wrzodowej. Do pewnego stopnia suchoœæ w jamie ustnej wystêpuje u wszystkich starszych osób, gdy¿ z wiekiem zmniejsza siê wytwarzanie œliny. Schorzenie gruczo³ów œlinowych czêsto mo¿e rozpoznaæ lekarz, obmacuj¹c te gruczo³y oraz zwracaj¹c uwagê na zmniejszon¹ wilgotnoœæ w jamie ustnej. Jeœli jednak trudno w ten sposób ustaliæ przyczynê, lekarz zaleca badanie krwi na wykrycie przeciwcia³, autoprzeciwcia³, które atakuj¹ w³asny organizm. Je¿eli suchoœæ w jamie ustnej powoduje choroba autoimmunologiczna, np. toczeñ czy zespó³ Sjogrena, leczy siê chorobê podstawow¹ i ³agodzi suchoœæ. W ciê¿kich przypadkach stosuje siê leki immunosupre-

14

OPTYMALNI MAJ 2007

Zapraszamy do COLONII po odpoczynek i zdrowie.

jest wprowadzenie ¿ywienia optymalnego dr. Jana Kwaœniewskiego, które powoduje poprawê metabolizmu i regeneracjê chorych narz¹dów - œlinianek. Dla szybszego procesu regeneracji tkankowej mo¿na zastosowaæ pr¹dy selektywne, pobudzaj¹ce w³aœciwoœci trofotropowe uk³adu parasympatycznego (PS), które spowoduj¹ wyrównanie przewagi uk³adu sympatycznego, odpowiedzialnego za to schorzenie. ¯ywienie optymalne i pr¹dy selektywne w wiêkszoœci przypadków s¹ jedyn¹ metod¹ leczenia przyczynowego w schorzeniach, którym towarzyszy suchoœæ w jamie ustnej, której leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Jacek Kruszyñski specjalista fizjoterapii

43-450 USTROŃ-JASZOWIEC, ul. WCZASOWA 9 Tel./fax: +48 (033) 854-21-11

choroby autoimmunologiczne, jak: toczeñ rumieniowaty, trzewny, reumatoidalne zapalenie stawów oraz twardzina skóry, nerwice i depresje. Osoby cierpi¹ce na nerwice czêsto narzekaj¹ na suchoœæ w jamie ustnej, spowodowan¹ przewag¹ uk³adu sympatycznego, powoduj¹c¹ mniejsze wydzielanie œliny i jej zagêszczenie. Przyczyn¹ tych dolegliwoœci jest destabilizacja uk³adu wegetatywnego, wymuszona niekorzystnym od¿ywianiem – wysokowêglowodanowym. Czêsto jedyn¹ skuteczn¹ metod¹ leczenia suchoœci w jamie ustnej

Zapraszamy na nasze optymalne turnusy Organizujemy turnusy rehabilitacyjne z mo¿liwoœci¹ dofinansowania ze œrodków PFRON. Uwaga!!! Opiekun osoby niepe³nosprawnej mo¿e równie¿ ubiegaæ siê o dofinansowanie. Szczegó³owych informacji udziela recepcja. ARKADIA ZDROWIA ul. WCZASOWA 9, 43-450 USTROÑ-JASZOWIEC

Tel./fax: +48 (033) 854-21-11, 854-21-25, 854-24-27 e-mail: [email protected] Strona int.: http://www.arkadiazdrowia.com

Reklama

syjne, by st³umiæ napad uk³adu odpornoœciowego na zdrowe tkanki. Czêsto suchoœci w jamie ustnej towarzyszy nerwica oraz pora¿enie nerwu twarzowego (parali¿ Bella). Wyj¹tkowa suchoœæ jest podstawowym objawem zespo³u Sjogrena – przewlek³ego procesu zapalnego, w którym uk³ad odpornoœciowy atakuje gruczo³y œlinowe. Zespó³ Sjogrena wystêpuje sam lub towarzysz¹ mu inne

MIĘDZY NAMI

LISTA DODATKÓW NAJCZĘŚCIEJ "WZBOGACAJĄCYCH" WĘDLINY E-300 kwas askorbinowy (wit. C) - przeciwulteniacz, regulator kwasowości E-301 askorbinian sodu - (syntetyczny) przeciwulteniacz, regulator kwasowości E-621 glutaminian monosodowy (glutaminian sodu) - wzmacniacz smaku i zapachu E-407 karagen - zagęstnik, substancja klarująca E-331 cytryniany sodu - regulator kwasowości, emulgator E-321 butylohydroksytoluen - przeciwulteniacz, konserwant (uzyskiwany z ropy naftowej) E-551 dwutlenek krzemu - środek przeciwzbrylający E-635 5'rybonukleotyd disodowy wzmacniacz smaku i zapachu E-316 izoaskorbinian sodu - przeciwutleniacz E-330 kwas cytrynowy - regulator kwasowości E-120 kwas karminowy, karmina, koszenila - barwnik czerwony E-450 difosforany - środek buforujący, maskujący, substancja klarująca, spulchniająca, stabilizator (w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy) E-452 polifosforany - emulgator, stabilizator (w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy) E-627 guanylan disodowy - wzmacniacz smaku i zapachu E-508 chlorek potasu - regulator kwasowości E-451 trifosforany - emulgator, stabilizator (w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy) E-425 guma konjac - emulgator, zagęstnik, substancja żelująca E-412 guma guar - zagęstnik, stabilizator E-575 lakton kwasu glukonowego - regulator kwasowości (w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy) Kolorem czerwonym oznaczyłam dodatki, których powinniśmy zdecydowanie unikać. (ebw)

CZY NAPRAWDĘ WIEMY, CO JEMY? grzechy główne optymalnych Badania nad zawartoœci¹ cukru w cukrze, znane ze znakomitej komedii Stanis³awa Barei 'Poszukiwany – poszukiwana", obecnie nie musz¹ byæ prowadzone w ukryciu. Ka¿dy doros³y obywatel wie dlaczego. Obecnie – ju¿ ca³kiem powa¿nie – nale¿a³oby przeprowadziæ badania nad zawartoœci¹ miêsa w miêsie, a szczególnie miêsa w kie³basie.

CZY NAPRAWDĘ WIEMY, CO JEMY? Optymalni chórem odpowiedz¹ – tak, oczywiœcie! Warto zastanowiæ siê jednak, czy jest to wiedza skoñczona? Prawd¹ jest, ¿e ¿ywienie optymalne ze sw¹ 'z³ot¹ proporcj¹" BTW jest podstaw¹ zdrowego od¿ywiania i ¿ycia. Wa¿ny jest te¿ dobór produktów spo¿ywczych. Jednak równie wa¿na jest wiedza, z czego te produkty zosta³y wytworzone.

WARTO WIEDZIEĆ Producenci maj¹ do wyboru ponad 10 tysiêcy ró¿nych substancji. Wiadomo, ¿e ponad tysi¹c z nich jest szkodliwych. Ta szokuj¹ca liczba zwi¹zków chemicznych dopuszczonych do u¿ycia nigdy nie zosta³a przetestowana pod k¹tem d³ugoterminowego wp³ywu na ludzkie zdrowie. Dowolnoœæ powoduje, ¿e w jednym kraju dopuszczony jest doda-

tek, zabroniony w innym. Sprawia to, ¿e tak naprawdê trudno zorientowaæ siê w tym g¹szczu chemii. Szczególnie dotyczy to wêdlin, które faszerowane s¹ niemo¿ebnie. Masarze t³umacz¹ to czasem z³¹ jakoœci¹ miêsa – pó³tusze s¹ za chude, by zapewniæ odpowiedni¹ spoistoœæ wyrobu. W konsekwencji, by kie³basa siê 'trzyma³a", gdy nie ma naturalnego t³uszczu, lepi siê j¹ sztucznymi, chemicznymi dodatkami. A by 'op³aca³a siê" produkcja, miêso miesza siê

z dodatkami fosforanowymi, które powoduj¹, ¿e masa miêsna... roœnie – nawet do 200%!

ILE JEST MIĘSA W MIĘSIE Mielonka tyrolska – miêso wieprzowe, peklosól, skrobia, emulsja E407, izolat bia³ka, soja, przyprawy naturalne, wzmacniacz smaku E621, przeciwutleOPTYMALNI MAJ 2007

15

MIĘDZY NAMI Uprzejmie informujemy zainteresowanych, że

ARKADIA na Wybrzeżu Szczecińskim organizuje turnus szkoleniowy dla kandydatów na

Doradców Żywienia Optymalnego Turnus odbędzie się w Ośrodku w Międzywodziu w terminie od 11 do 15 maja 2007 r. Osoby chcące wziąć udział ww. turnusie mogą uzyskać szczegółowe informacje u: Anny Kazuby - Starszego Doradcy Żywienia Optymalnego tel. 091 484 50 65, 0 602 106 391,, [email protected]

INFORMACJA Szczeciñscy optymalni spotykaj¹ siê w ka¿d¹ œrodê o godz. 16.00 w Szczecinie, w budynku Przychodni Kolejowej, ul. 3 Maja 25/27. Sala 148 a - parter. Zapraszamy!

niacz E301. Kie³basa krakowska parzona miêso wieprzowe i wo³owe, peklosól, izolat bia³ka sojowego, emulsja, m¹ka ziemniaczana, wzmacniacz smaku E621, przeciwutleniacz E301. Szynka wiejska – miêso wieprzowe z szynki, fosforany, peklosól, wzmacniacz smaku E621, przeciwutleniacz E301, izolat bia³ka, soja, przyprawy naturalne. Kie³basa podwawelska – miêso wieprzowe klasy IIa, IIb, III, peklosól, wzmacniacz smaku E621, przeciwutleniacz E301, izolat bia³ka, przyprawy naturalne, skrobia. To tylko przyk³ady sk³adu kilku smakowicie wygl¹daj¹cych wêdlinek – z t³uszczykiem, a jak¿e (producent autentyczny!). Trzeba dobrze zastanowiæ siê przed zakupem tego typu specja³ów, a ju¿ na pewno przed konsumpcj¹... W wiêkszoœci produkowanych obecnie wêdlin miêso stanowi od 20 do 50% masy. Reszta to bia³kowe substytuty i przede wszystkim woda pompowana bez ograniczeñ! Ale najgorsze w wêdlinach s¹ konserwanty i inne zwi¹zki chemiczne. Jak mo¿na odró¿niæ dobre wêdliny od tych z chemi¹ w œrodku? Nie jest to proste, bo nie ka¿dy producent (wbrew zaleceniom) podaje sk³ad swych wyrobów. Có¿, najlepiej by by³o pokosztowaæ. Problem w tym, ¿e niewielu 'miastowych" ludzi zna smak dobrej wêdliny (mam to szczêœcie, ¿e wiem, jak smakuje prawdziwa, wiejska kie³basa). Ponadto trzeba zdaæ sobie sprawê, ¿e nadmiernie spo¿ywana chemia (nierzadko przez lata) zniekszta³ca poczucie smaku. Wskazówk¹ mo¿e byæ 'konsystencja" wêdliny – dobra szynka bêdzie siê kruszyæ, mo¿e nawet rozpadaæ siê na kawa³ki i nie bêdzie ³atwo krajaæ j¹ na cienkie plasterki maszyn¹ w sklepie. Dobra polêdwica nie mo¿e mieæ œrednicy 20 cm, bo przecie¿ w naturze jest w¹ska! Przede wszystkim jednak ostrzegaæ powinna nas cena – kie³basy za 3,99 z³ za kilogram po prostu nie mo¿na zrobiæ z miêsa.

KIEDY WRZUCAMY "COŚ" NA RUSZT Warto tak¿e pamiêtaæ, ¿e przy grillowaniu, w wyniku temperatury, spalania t³uszczu i dzia³ania dymu, mog¹ tworzyæ siê ró¿ne szkodliwe substancje. Na przyk³ad: heterocykliczne aminy i wielopierœcieniowe wêglowodory aromatyczne o dzia³aniu rakotwórczym oraz nadtlenki lipidowe i wolne rodniki. I tak, w trakcie grillowania z t³uszczu wytapianego i skapuj¹cego na roz¿arzone wêgle powstaj¹ lotne wêglowodory aromatyczne. Zwi¹zki te paruj¹c, osiadaj¹ na grillowanym produkcie, a co za tym

16

OPTYMALNI MAJ 2007

idzie – zjadamy je. Jeœli dodamy do tego w¹tpliwy sk³ad kie³baski, któr¹ akurat sobie przyrz¹dzamy, to mamy istotnie po¿ywny posi³ek... A wiêc, jeœli grillowaæ - to tylko sprawdzon¹ wêdlinê lub po prostu miêso. Dla przyjemnoœci podniebienia i dla zdrowia. Drodzy Optymalni! Nie traktujcie tych danych, jako ostateczne (choæ spo¿ywanie na d³u¿sz¹ metê tablicy Mendelejewa ostatecznie skoñczyæ siê musi – jakkolwiek to zinterpretujemy). Niech bêdzie to przyczynek do Waszych poszukiwañ. Poszukiwañ zdrowej ¿ywnoœci. Ewa Borycka-Wypuko³ Osobiœcie polecam produkcjê w³asn¹ z miêsa wiadomego pochodzenia. 'Sparzy³am siê" ostatnio nieŸle, kupuj¹c miêso z ³opatki w sklepie. Wêdzenie trzeba by³o przyspieszyæ, a dwucentymetrowa warstwa 'kleju" zosta³a na dnie garnka... Za miesi¹c napiszê o problemach z dodatkami do grillowanych potraw.

CO ZNAJDUJE SIĘ W WĘDLINACH Miêso: najczêœciej 20-50% Przyprawy smakowe, np.: w kie³basie popularnej – przyprawy naturalne, ekstrakty przypraw, sól, substancja wzmacniaj¹ca smak i zapach E621, laktoza, olej sezamowy, hydrolizat bia³ka roœlinnego, maltodekstryna, ocet ry¿owy, substancja przeciwzbrylaj¹ca E551, ekstrakt dro¿d¿owy, naturalne wyci¹gi z papryki, imbiru i selera, cukry. Preparaty przed³u¿aj¹ce œwie¿oœæ, np.: Meat Fresh® – E331, E301, E316, E330, maltodekstryna. Barwniki oraz preparaty stabilizuj¹ce barwê, np.: Pure Colour® – ekstrakty przypraw, E120, maltodekstryna. Funkcjonalne preparaty fosforanowe, np.: Activ Ham 60 – przeznaczony do wysokich wydajnoœci powy¿ej 180%. Sk³ad: E450, E452, E627, E635, E301, hydrolizat bia³ka roœlinnego, E331, E407, E508, E621. Preparaty przyspieszaj¹ce dojrzewanie, np.: Pokel Ham IN – cukry, sól, E301, dodatki smakowe, aromaty.

AKADEMIA ZDROWIA I URODY

CAŁA PRAWDA O CHOLESTEROLU Od wielu lat uczeni prowadz¹ dysputy, ile to w³aœciwie jajek dziennie powinno siê zjadaæ. Najpierw mówi³o siê – jedno na tydzieñ, obecnie obowi¹zuje jedno dziennie, ale nikt oprócz optymalnych nie lansuje iloœci 10 ¿ó³tek dziennie, co mo¿e przyprawiaæ gorliwych kardiologów o dreszcz przera¿enia...

Jajka zawieraj¹ ¿ó³tka, a ¿ó³tka kojarz¹ siê z zawartoœci¹ cholesterolu, o którym wiedza jest tak naprawdê niewielka. Znany jest jako z³o konieczne, które nale¿y zwalczaæ. Czy tak jest naprawdê? Niewielka grupa optymalnych mo¿e mieæ œwiadomoœæ, jakie naprawdê znaczenie ma cholesterol w organizmie. Nie nale¿y siê go baæ. Cholesterol w przeciwieñstwie do powszechnie panuj¹cej fobii jest cennym dla ¿ycia zwi¹zkiem. Chemicznie jest to alkohol steroidowy, poniewa¿ posiada grupê OH. Jest g³ównym sk³adnikiem b³on komórkowych u ludzi i u zwierz¹t oraz prekursorem wielu innych p³ynów ustrojowych, takich jak kwasy ¿ó³ciowe oraz hormony steroidowe. Praktycznie ca³y cholesterol w organizmie pochodzi nie z pokarmów, a z syntezy tego zwi¹zku de novo w w¹trobie. W tym co zjadamy znajduj¹ siê g³ównie trójglicerydy, czyli t³uszcze. Chemicznie s¹ to zwi¹zki kwasów t³uszczowych z glicerolem. Cholesterol z pokarmów jest wch³aniany w bardzo niewielkich iloœciach. Wiêkszoœæ czytelników zetknê³a siê z tym, ¿e cholesterol wystêpuje w postaci cz¹stek nazwanych: trójglicerydami i cholesterolem HDL, LDL – ina-

czej, popularnie, cholesterolem dobrym i z³ym. Jak to siê dzieje, ¿e dochodzi do powstania tzw. cz¹steczek cholesterolu we krwi? PrzeœledŸmy po kolei ca³¹ drogê. T³uszcze (g³ównie trójglicerydy), które zjadamy, ulegaj¹ emulsyfikacji, czyli rozbiciu na drobniejsze cz¹steczki poprzez po³¹czenie siê z kwasami ¿o³ciowymi i fosfolipidami, tworz¹c tzw. micelle. Micelle te hydrolizowane s¹ przez enzymy trzustkowe w dwunastnicy. Produktami hydrolizy s¹: cholesterol, kwasy t³uszczowe i monoglicerydy, które z micelli wch³aniane s¹ do komórek nab³onkowych jelita cienkiego i krêtego, gdzie z powrotem zachodzi reakcja resyntezy trójglicerydów i estrów cholesterolu. Potem z tych cz¹steczek powstaj¹ du¿e cz¹stki, czyli chylomikrony, które dostaj¹ siê do przewodu mlecznego, a stamt¹d do krwi. Wiêkszoœæ cholesterolu obecnego w tkankach nie pochodzi z cholesterolu pokarmowego, który w ogóle nie ulega absorpcji z diety. Synteza cholesterolu zachodzi na nowo w w¹trobie, która jest najwa¿niejszym miejscem jego syntezy. PrzeœledŸmy, w jaki sposób powstaj¹ cz¹steczki cholesterolu dobrego, czyli HDL. W nab³onku naczyñ w³osowatych, które perfunduj¹ tkankê t³uszczow¹ oraz miêœnie znajduje siê enzym – lipaza lipoproteinowa. Chylomikrony, czyli du¿e cz¹stki zawieraj¹ce trójglicedy i cholesterol, pod wp³ywem wy¿ej wspomnianej lipazy rozpadaj¹ siê na mniejsze cz¹stki, usuwane s¹ z nich trójglicerydy i powstaj¹ mniejsze pozosta³oœci z³o¿one z bia³ka, cholesterolu i fosfolipidów, które nazywane s¹ remnantami, a z nich z kolei tworz¹ siê

cz¹steczki HDL. Cz¹steczki HDL nazywane s¹ 'szczotkami" organizmu, poniewa¿ kr¹¿¹c we krwi, wychwytuj¹ z powierzchni b³on komórkowych naczyñ krwionoœnych cholesterol wchodz¹cy w sk³ad blaszek mia¿d¿ycowych i transportuj¹ go z powrotem do w¹troby. Podobnie z chylomikronów powstaj¹ cz¹steczki HDL w w¹trobie i jelicie. Cz¹steczki LDL, zwane popularnie z³ym cholesterolem, powstaj¹ podobnie – i z chylomikronów w w¹trobie, i z du¿ych lipidowych cz¹steczek zawieraj¹cych trójglicerydy. Pod wp³ywem enzymu lipazy w¹trobowej ciê¿kie mia¿d¿ycogenne cz¹stki cholesterolu LDL powstaj¹ w w¹trobie i nastêpnie, transportowane z krwi¹, bior¹ udzia³ w powstawaniu blaszek mia¿d¿ycowych. Przy odbiorze wyników z laboratorium lub u lekarza pacjent dostaje wynik sk³adaj¹cy siê z czterech sk³adników. S¹ to: cholesterol ca³kowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL oraz trójglicerydy. Normy prawid³owego poziomu tych frakcji s¹ nastêpuj¹ce: ● Cholesterol ca³kowity: 200 mg% lub 5,2 mmol/l ● Cholesterol HDL 40 mg% lub 1,0 mmol/l ● Cholesterol LDL 150 mg% lub 3,9 mmol/l ● Trójglicerydy do 180 mg% lub 2,0 mmol/l Przy stosowaniu ¿ywienia optymalnego normy wy¿ej przedstawione ulegaj¹ pewnej zmianie. Z regu³y cholesterol ca³kowity jest powy¿ej tej normy, czyOPTYMALNI MAJ 2007

17

AKADEMIA ZDROWIA I URODY li osi¹ga poziomy znacznie powy¿ej 200 mg%, czasem nawet siêga granicy 300 mg% i wiêcej. Równoczeœnie ulega podwy¿szeniu poziom cholesterolu LDL i tak¿e HDL, gdy¿ s¹ one sk³adnikami puli cholesterolu ca³kowitego. Wysoki poziom HDL zapewnia ochronê serca przed mia¿d¿yc¹. U optymalnych spotyka siê nawet poziomy cholesterolu HDL w granicach 90 mg%, a nawet powy¿ej 100 mg%, co nazywane jest w podrêcznikach medycznych 'zespo³em d³ugowiecznoœci". Poziom trójglicerydów do 180 mg% jest dla optymalnych zdecydowanie za wysoki. Utrzymuje siê zawsze poni¿ej wartoœci 100 mg%. Im wiêksza jest rozpiêtoœæ pomiêdzy poziomem cholesterolu ca³kowitego a poziomem trójglicerydów, tzn. im ni¿sze trójglicerydy i im wy¿szy poziom cholesterolu ca³kowitego, tym mniejsza szansa na rozwój mia¿d¿ycy têtnic i choroby naczyniowej. Przyk³adowy lipidogram: cholesterol ca³kowity 285 mg%, LDL 230 mg%, HDL 60%, TG 85 mg% nie bêdzie budzi³ zastrze¿eñ w³aœnie dlatego, ¿e zaznaczona jest ró¿nica pomiêdzy tymi dwoma sk³adnikami lipidogramu i wystêpuje wysoki poziom cholesterolu HDL. Natomiast lipidogram o wartoœciach przyk³adowo: cholesterol ca³kowity 180 mg%, cholesterol LDL 165 mg%, cholesterol HDL 30 mg% i trójglicerydy 156 mg% bêdzie lipidogramem patologicznym z tego powodu, ¿e pomimo ca³kowitego cholesterolu poni¿ej normy, poziom trójglicerydów jest w stosunku do niego doœæ wysoki, a poza tym bardzo niski jest poziom HDL. Oto przyk³ad lipidogramu takiego, przy którym mia¿d¿yca rozwija siê bardzo szybko: cholesterol ca³kowity 239 mg%, cholesterol HDL 27 mg%, cholesterol LDL 162 mg%, trójglicerydy 249 mg%. Poziom trójglicerydów jest nawet nieco wy¿szy od poziomu cholesterolu ca³kowitego, co œwiadczy o bardzo szybkim rozwoju mia¿d¿ycy. W zale¿noœci od ró¿nego typu zmian w lipidogramie, a wiêc zale¿nie od podwy¿szenia tej czy innej frakcji cholesterolu powstaj¹ schorzenia, które nazywane s¹ hyperlipidemiami. Medycyna uwa¿a, ¿e hyperlipidemie s¹ uwarunkowane genetycznie i jest tak oczywiœcie, ale w zdecydowanej mniejszoœci przypadków. Charakterystyczne cechy hyperlipidemii to kêpki ¿ó³te, p³askie ¿ó³tawe brodawki, które wystêpo-

18

OPTYMALNI MAJ 2007

waæ mog¹ w ró¿nych okolicach cia³a, a najczêœciej na powiekach, na d³oniach, ale te¿ i na skórze ró¿nych okolic cia³a. Charakterystyczn¹ cech¹ zaburzeñ powstawania i przemiany lipidów s¹ tak¿e: powiêkszenie w¹troby i œledziony, choroby serca i naczyñ obwodowych oraz lipidowe nacieczenie siatkówki widoczne w badaniu dna oka.

Cholesterol jest głównym składnikiem błon komórkowych u ludzi i u zwierząt oraz prekursorem wielu innych płynów ustrojowych, takich jak kwasy żółciowe oraz hormony steroidowe. Do mia¿d¿ycogennego profilu lipidogramu nale¿¹: ❑ umiarkowanie podwy¿szone stê¿enie trójglicerydów, ❑ podwy¿szone stê¿enie cholesterolu LDL powy¿ej 130 mg%, ❑ obni¿one stê¿enie cholesterolu HDL. Takimi wartoœciami charakteryzuje siê lipidogram przeciêtnego pacjenta od¿ywiaj¹cego siê wed³ug tradycyjnych zaleceñ dietetycznych. Wysoki poziom cholesterolu i zaburzone frakcje lipidowe s¹ g³ównym czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej miêœnia sercowego. Dlatego tak wa¿ne jest dbanie o w³aœciwe proporcje i prawid³owy poziom cholesterolu we krwi. W³aœciwe proporcje lipidogramu generuje nie tylko zestaw genów, który przekazali nam rodzice, ale przede wszystkim talerz, czyli nasze codzienne po¿ywienie. W ¿ywieniu i w naszych upodobaniach kulinarnych kierujemy siê najczêœciej typowym odczuwaniem przyjemnoœci. Okazuje siê, ¿e najlepsze wyniki maj¹ te osoby, które nie kieruj¹ tzw. zaleceniami dietetycznymi typu: jedz piêæ razy dziennie warzywa i owoce. Im bardziej cz³owiek kieruje siê odczuciem zadowolenia

w dobieraniu potraw, tym bli¿ej – najczêœciej – jest ¿ywienia optymalnego. Zadowolenie z jedzenia oznacza najczêœciej uczucie sytoœci i dobrego smaku, a taki stan daje zjedzenie potraw ze sto³u optymalnego. Przy modelu ¿ywienia optymalnego proporcje miêdzy sk³adnikami lipidogramu s¹ jak najbardziej prawid³owe i nie wystêpuje zagro¿enie mia¿d¿yc¹. Zaburzenia lipidowe urastaj¹ do rangi powszechnej epidemii. Leczone s¹ przez medycynê za pomoc¹ farmakologii. Aby uzyskaæ zadowalaj¹cy wynik i znaczne obni¿enie frakcji do poziomów prawid³owych czêsto wymagane s¹ dwa, a nawet trzy leki równoczeœnie. Niektóre nazwy tych leków to: atorwastatyna, simwastatyna, perwastatyna, clofibrat, ¿ywice wi¹¿¹ce kwasy ¿ó³ciowe. Maj¹ one sporo dzia³añ ubocznych – najczêœciej uszkodzenie w¹troby lub przewlek³e zapalenie miêœni, objawiaj¹ce siê bólem miêœni. Nazywane s¹ one aspiryn¹ XXI wieku. Jak trudno jednak przekonaæ lekarzy i ogó³ spo³eczeñstwa, ¿e lek to nie tylko wszechpanuj¹ca tabletka i ¿e znacznie bardziej bli¿szym naturze cz³owieka lekiem, i bardziej skutecznym, jest zdrowe, dobre jedzenie. Na zakoñczenie tego artyku³u poka¿ê Pañstwu przyk³ad pacjentki, która rozpoczê³a ¿ywienie optymalne z bardzo du¿¹ nadwag¹. PrzeœledŸmy, jak zmieni³y siê wyniki. Pani Gra¿yna P. lat 51 rozpoczê³a ¿ywienie optymalne z wag¹ 115 kg po blisko 7 latach podpowiedzi, co do skutecznoœci tego modelu ¿ywienia, które to s³ysza³a w praktyce lekarza rodzinnego, czyli u mnie. Rozpoczê³a ¿ywienie na modelu 2 posi³kowym: œniadanie – placuszki serowo-jajeczne, obiadokolacja – optymalny posi³ek sk³adaj¹cy siê ze 100 g t³ustszego miêsa, podrobów lub omleta, ziemniaka, warzyw, w ci¹gu dnia do wypicia pó³ szklanki œmietany kremówki. Oto jak zmieni³y siê wyniki badañ w ci¹gu 2 miesiêcy ¿ywienia optymalnego. Wyniki badañ w momencie rozpoczêcia ¿ywienia, z dnia 30.01.2007 r.: Podwy¿szone znacznie próby w¹trobowe: ALAT 162 U/l, ASPAT 155 – norma odpowiednio 34 i 37, lipidogram: cholesterol ca³kowity 204 mg%, cholesterol HDL 61 mg% cholesterol LDL 118 mg%, trójglicerydy 123 mg% –

WARTO PRZECZYTAĆ charakteryzuje siê niewielkim podwy¿szeniem trójglicerydów. W morfologii krwi obwodowej cechy niewielkiego stopnia anemii: Hb 11,5 G/L przy najni¿szej normie 12 G/L, cukier podwy¿szony 130 mg%, OB 24. Po dwóch miesi¹cach ¿ywienia wyniki uleg³y znacznej poprawie. Wyniki z dnia 06.03.2007 r.: Próby w¹trobowe: ALAT 19, ASPAT 27 U/L – nieporównywalnie lepsze od poprzednich wyników. Morfologia uleg³a normalizacji: hemoglobina 12,3 G/L, glukoza obni¿y³a siê do poziomu 100 mg%. Lipidogram wygl¹da³ po 2 miesi¹cach nastêpuj¹co: cholesterol ca³kowity 214 mg%, cholesterol HDL 57 mg%, TG 86 mg%. Rzuca siê w oczy znaczne obni¿enie poziomu trójglicerydów, co powoduje korzystn¹ poprawê stanu zdrowia i usuwa czynnik ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Do tego dodaæ nale¿y, ¿e w ci¹gu tych dwóch miesiêcy waga cia³a spad³a o 15 kg, poprawi³a siê cera i ogólne samopoczucie, ust¹pi³y chroniczne bóle g³owy. Pacjentka kontynuuje ¯O z pozytywnym dla siebie efektem. Wyniki powy¿sze jednoznacznie potwierdzaj¹ wartoœæ optymalnego sto³u w leczeniu i zapobieganiu mia¿d¿ycy, cukrzycy, oty³oœci i innych powszechnych problemów chorobowych. lek. med. Agata P³owecka

Agata P³owecka certyfikat lekarza optymalnego OSBO nr 11

chirurg, specjalista medycyny rodzinnej przyjmuje:

NpZOZ Przychodnia Medycyny Rodzinnej ul. Szajnowicza-Iwanowa 57 42-200 Czêstochowa

Reklama

tel. 0-604

24 66 97 rejestracja tel. (0-34) 322 51 14

STOP KONTUZJOM możliwości zastosowania prądów selektywnych u sportowców i osób aktywnych W pracy porównuj¹cej model ¿ywienia optymalnego i tradycyjnego u osób aktywnych fizycznie dosyæ szczegó³owo opisa³am jak du¿e ryzyko uszczerbku na zdrowiu ponosz¹ sportowcy i osoby aktywnie fizycznie (pracê tê publikowaliœmy w dwóch poprzednich numerach - przyp. red.). Pomimo to w dalszym ci¹gu uwa¿am, ¿e 'sport to zdrowie", ale w wymiarze rekreacyjnym. Ludzie uprawiaj¹cy sport nara¿eni s¹ na ró¿nego typu dolegliwoœci, a szczególnie na schorzenia krêgos³upa i narz¹du ruchu oraz niestety równie¿ ca³y ci¹g ró¿nych urazów. Jak twierdzi dr Kwaœniewski przyczyn¹ wy¿sz¹ prawie wszystkich chorób jest niekorzystny model od¿ywiania, który mo¿e spowodowaæ w organizmie ludzkim zaburzenie równowagi. ¯eby mo¿na by³o mówiæ o dobrym zdrowiu, uk³ad nerwowy musi pozostawaæ w absolutnej równowadze. Aby taki stan osi¹gn¹æ, a potem utrzymaæ do koñca ¿ycia, nale¿y pamiêtaæ o optymalnym zasilaniu organizmu, czyli o od¿ywianiu optymalnym, które najkorzystniej wp³ywa na kondycjê ca³ego organizmu, a w tym uk³adu nerwowego. Im gorszy model zasilania, tym wiêksze zmiany w uk³adzie nerwowym i w ca³ym organizmie. Jeœli do tych niekorzystnych zmian dodamy jeszcze obci¹¿enie organizmu wysi³kiem fizycznym, to ³atwo zauwa¿yæ, ¿e ryzyko chorób wzrasta. Pr¹dy selektywne maj¹ bardzo szerokie zastosowanie w leczeniu wielu chorób, które czêsto uwa¿a siê za nieuleczalne przez medycynê oficjaln¹. Dzia³aj¹ one na uk³ad nerwowy wegetatywny, który sk³ada siê z poduk³adów sympatycznego – S i parasympatycznego – PS. Dzia³aj¹ one na organizm poprzez stymulacjê uk³adu nerwowego pr¹dem elektrycznym o odpowiedniej czêstotliwoœci i przebiegu,

który powoduje uporz¹dkowanie pól elektromagnetycznych w nieodpowiednio od¿ywionych tkankach. Mo¿na je ró¿nie klasyfikowaæ – w zale¿noœci od rodzaju pr¹du i obszaru, na którym s¹ aplikowane. Wp³ywaj¹ one bezpoœrednio na: ❑ uk³ad wegetatywny, ❑ centralny uk³ad nerwowy, ❑ nerwy obwodowe, ❑ naczynia krwionoœne, ch³onne – limfatyczne, ❑ miêœnie g³adkie narz¹dów wewnêtrznych, ❑ miêœnie pr¹¿kowane. Aby rozró¿niæ podstawowe zastosowania pr¹dów, oznaczono je nastêpuj¹cymi nazwami: PS – powoduje ust¹pienie niekorzystnej przewagi uk³adu sympatycznego w danym obszarze, rozszerzaj¹c naczynia krwionoœne ze sta³ym skutkiem; S – dzia³aj¹ naczyniozwê¿aj¹co i znajduj¹ zastosowanie w leczeniu jednostek chorobowych, w których wskazane jest zmniejszenie ogólnej lub miejscowej przewagi uk³adu parasympatycznego, wywo³anie przewagi uk³adu sympatycznego, spowodowanie miejscowego niedokrwienia; SVU – dzia³aj¹ pobudzaj¹co na miêsieñ zwieracza pêcherza moczowego; O – dzia³aj¹ pobudzaj¹co na miêœnie g³adkie jelit; NF – dzia³aj¹ jak pr¹dy faradyczne. OPTYMALNI MAJ 2007

19

WARTO PRZECZYTAĆ

KTO Od lutego po listopad wszêdzie bêdzie œmieci opad.

Przyk³adem zastosowania pr¹dów selektywnych na okreœlone schorzenia mo¿e byæ: 'PS" na centralny uk³ad nerwowy ❑ stany po wstrz¹œnieniu mózgu ❑ zaburzenia w kr¹¿eniu p³ynu mózgowo-rdzeniowego ❑ nadciœnienie chwiejne 'PS" na tkanki obwodowe ❑ choroba zwyrodnienia stawów koñczyn ❑ choroba zwyrodnienia krêgos³upa ❑ goœciec przewlekle postêpuj¹cy ❑ kuracja wstêpna przed rehabilitacj¹ ruchow¹ i elektrostymulacja miêœni ❑ nadciœnienie têtnicze ❑ nadkwasota i brak apetytu ❑ oziêbliny i odmro¿enia ❑ postêpuj¹cy zanik miêœni

Akademia Zdrowia

Revital Wroc³aw ul. Pilczycka 142 Tel. (0-71) 356 70 52

✔ Doradztwo ¿ywieniowe ✔ Ksi¹¿ki i prasa ¿.o. ✔ Konsultacje lekarza optymalnego

✔ 'Szko³a Pleców": ❑ zabiegi przeciwbólowe – pr¹dy selektywne, masa¿e Reklama

❑ zabiegi bañkowe

20

OPTYMALNI MAJ 2007

❑ stany po z³amaniach koñczyn ❑ stany pourazowe i zapalne obwodowego uk³adu nerwowego ❑ zaburzenie rytmu serca z szybk¹ jego czynnoœci¹, napadowe migotanie przedsionków 'S" na tkanki obwodowe ❑ choroba wrzodowa ¿o³¹dka i dwunastnicy ❑ migrena brzuszna ❑ nadkwasota ❑ wrzodziej¹ce zapalenie jelita grubego ❑ zaburzenie rytmu serca z bradykardi¹ ❑ zaparcie spastyczne Zastosowanie pr¹dów selektywnych w grupie osób aktywnych fizycznie jest bardzo szerokie. Wskutek nadwyrê¿ania si³ wœród tych osób czêsto spotykanymi dolegliwoœciami s¹: ❑ schorzenia stawów, ❑ schorzenia krêgos³upa, ❑ schorzenia uk³adu krwionoœnego, ❑ schorzenia uk³adu pokarmowego na tle nerwowym, ❑ wszelkiego rodzaju urazy. Jak widaæ, pr¹dy selektywne maj¹ bardzo szerokie zastosowanie w ka¿dej grupie spo³ecznej, równie¿ w tej bardziej usportowionej. Mo¿na mieæ tylko nadziejê, ¿e stosowanie aparatów z pr¹dami selektywnymi upowszechni siê w najbli¿szych latach. W po³¹czeniu z od¿ywianiem optymalnym daj¹ one du¿¹ szansê dla wielu ludzi w powrocie do zdrowia i pe³ni si³. Renata Poschlod 'Szko³a pleców" Wroc³aw

Uprzejmie proszê Czytelnika o chwilê refleksji. Czemu¿ to my, ludzie cywilizowani, tak pospiesznie, ¿eby nie powiedzieæ rabunkowo, oga³acamy Ziemiê z wêgla, ropy naftowej, gazu, rud metali i niemetali, drewna i roœlin? Po co 'wygryzamy" du¿e, œrednie i nawet ma³e drapie¿niki i zwierzêta roœlino¿erne? Czemu odbieramy im miejsce do ¿ycia? Wiem, ¿e wiêkszoœæ z nas odpowie: 'Jesteœmy panami œwiata i wolno nam robiæ, co siê nam podoba". Moja riposta jest nastêpuj¹ca: Nasza technologia ma to do siebie, ¿e powoduje dusznoœæ, bo spalamy mnóstwo tlenu, produkujemy jeszcze wiêcej dwutlenku wêgla, a ponadto emitujemy gigantyczne iloœci innych zanieczyszczeñ. Powietrze zatruwa dwutlenek siarki, tlenki azotu, py³y; ziemiê – nawozy sztuczne, œrodki ochrony roœlin, odpady; wodê - œcieki, œmieci, odpady oraz to, co zostanie sp³ukane z ziemi i to co spadnie z powietrza. Z czasem, gdy dotrze do nas, ¿e narastaj¹ca dewastacja, degradacja i zanieczyszczenie powietrza, ziemi i wody zaczyna obracaæ siê tak¿e przeciwko nam, sprawcom, bêdziemy posy³aæ do diab³a nasz szowinizm antropologiczny.

Kto wygra tę wojnę? Cz³owiek walczy³ z przyrod¹. Wygra³. Ona przegra³a. Wówczas okaza³o siê, ¿e on te¿ przegra³. Ludzie aktywni chc¹ po³o¿yæ kres zwiêkszaniu zanieczyszczenia powietrza, ziemi i wody oraz drastycznemu naruszaniu równowagi w przyrodzie. Protestuj¹, postuluj¹, demonstruj¹, pikietuj¹. Walka jest nierówna. O jej wyniku prêdzej czy póŸniej, ale raczej prêdzej ni¿ póŸniej, zadecyduje odpowiedŸ na pytanie: Co jest wa¿niejsze – cywi-

WARTO PRZECZYTAĆ

NAS TAK URZĄDZIŁ lizacyjne potrzeby cz³owieka czy jakaœ tam ¿aba albo jaŸwiec? By³o ju¿ tak, ¿e tur by³ objêty ochron¹. Innym razem ochron¹ objêto wydry w podkrakowskich potokach. Teraz pod ochron¹ s¹ gin¹ce setki gatunków miêczaków, stawonogów, ryb, p³azów, gadów, ptaków i ssaków. Pracy urzêdnikom nie brakuje. Jedne gatunki trzeba wykreœlaæ w miarê ich znikania, a inne, nowe, które wchodz¹ w strefê zag³ady, trzeba wci¹gaæ do wykazów gatunków objêtych ochron¹.

Nasze argumenty Zjawi³ siê na planecie mocarz i rzek³: Odwrócê bieg rzek. Ruszê z posad bry³ê œwiata. Pokonam przestrzeñ i czas. Czy mu siê to uda? Nie zostanê, mam nadziejê, ukamienowany, jeœli napiszê, ¿e istnieje konflikt miêdzy ludŸmi, takimi jak my, a przyrod¹. Na czym w najwiêkszym skrócie polega ten konflikt? Primo – tacy ludzie jak my, od pocz¹tku, jak mo¿na przypuszczaæ, oddzielili siê od przyrody. ¯yjemy w odrêbnym, zbudowanym specjalnie œrodowisku, a niezale¿ne od nas roœliny i zwierzêta usuwamy ze swojego s¹siedztwa. Secundo – ludzie, tacy jak my, nie byli zapewne przewidziani do ¿ycia na tej planecie. Wymagamy ochrony przed zimnem, przed gor¹cem, przed ciemnoœci¹, przed wiatrem, przed opadami, przed pyleniem roœlin, a przyda³oby siê jeszcze przed wahaniami ciœnienia i frontami atmosferycznymi. W przeciwieñstwie do dawnych stworzeñ nie wystarcza nam energia s³oñca i energia naszego organizmu. Aby coœ zjeœæ, czegoœ siê napiæ, jakoœ siê okryæ, aby siê przespaæ wytwarzamy energiê g³ównie ze spalania paliw. Zbudowaliœmy domostwa, miasta, przemys³, transport. Powstaj¹ce z naszego powodu produkty, odpady, œcieki, gazy, œmieci niszcz¹ œwiat. Tertio – w przyrodzie istnieje obieg materii i energii zwany ³añcuchem pokarmowym. Roœliny rosn¹ i plonuj¹ dziêki energii s³oñca i materii. Konsumenci, czyli zwierzêta roœlino¿ernem, ¿ywi¹

siê roœlinami. Drapie¿niki ¿ywi¹ siê konsumentami, a martwe szcz¹tki roœlin i zwierz¹t rozk³adane s¹ przez destruentów do postaci przyswajalnej przez roœliny. Czy my jesteœmy jakimœ ogniwem w tym ³añcuchu? Trudno tak to nazwaæ. Przypomnê, ¿e my konsumujemy mnóstwo roœlin, ale oprócz tego po¿eramy prawie wszystkie, zw³aszcza wiêksze, zwierzêta roœlino¿erne i drapie¿niki. Mimo, i¿ lubimy z¿ymaæ siê na prawo d¿ungli, sami w pe³ni wykorzystujemy to prawo. Jesteœmy najgroŸniejszymi drapie¿nikami. Przy nas krokodyl czy lew to p³otki. Ma³o tego, poszliœmy znacznie dalej ni¿ pozwala prawo d¿ungli, bowiem nie tylko konsumujemy roœliny i po¿eramy zwierzêta, ale zabijamy je te¿ dla innych celów, a ponadto doprowadzamy coraz to nastêpne z nich do zag³ady. Otrzyma³em przybli¿one dane, z których wynika, ¿e ka¿dego dnia eliminujemy ze œwiata œrednio ok. piêciu gatunków zwierz¹t i trzy gatunki roœlin. Podkreœlam, nie chodzi o egzemplarze, ale o ca³e gatunki. Tempo zag³ady roœnie gwa³townie. W ³añcuchu pokarmowym mamy wielki przywilej – nie musimy baæ siê, ¿e po¿re nas jakaœ bestia. Zdarzaj¹ siê wyj¹tki, jak jakiœ tasiemiec czy inny robak, pch³a, komar albo bakteria czy wirus, ale to nie to, co niedŸwiedŸ czy tygrys. Gdy nie mamy ju¿ czego ³owiæ, na co polowaæ lub czego zbieraæ w lesie, nie musimy ograniczaæ swojej populacji, jak to siê dzieje w przyrodzie, mamy bowiem dodatkowe, obfite Ÿród³o po¿ywienia: rolnictwo i hodowlê. Myœlê tu o takich ludziach, jak my. W przyrodzie ¿adne stworzenie, poza bardzo rzadkimi i marginalnymi wyj¹tkami, nie zajmuje siê rolnictwem ani hodowl¹. Ta nasza cecha – uprawianie rolnictwa i hodowli – by³a naszym najwiêkszym dobrem, ale coraz bardziej staje siê naszym najwiêkszym nieszczêœciem, doprowadza nas bowiem do takiego rozmno¿enia, przy którym nie bêdzie ju¿ miejsca dla olbrzymiej wiêkszoœci gatunków zwierz¹t i roœlin, a ludzie, odsuniêci od dobroczynnego kontaktu z przyrod¹, st³oczeni w zatrutych, betonowych gettach, ulegn¹, obawiam

cz. III siê, zdegenerowaniu i zwyrodnieniu w nieopisanym stopniu. Ju¿ obecnie coraz czêœciej dowiadujemy siê o podobnych zdarzeniach. Arcyciekawym pytaniem, czemu dawni przodkowie ludzi, takich jak my, zaczêli uprawiaæ rolnictwo i hodowlê, zajmê siê w jednym z nastêpnych odcinków.

Ojciec poszukiwany Chcia³y pó³sierotki ojczulków sobie dobraæ. Wymarzy³y sobie tatusiów godnych siebie Lecz DNA nie mo¿na by³o od nich pobraæ Bo dobrzy tatusiowie wszyscy byli w niebie. Teraz proponujê zastanowienie nad dwoma pytaniami: 1. Czy ewolucja, która wykorzystuj¹c bosk¹ zdolnoœæ materii i przyrody do konstruktywnych przekszta³ceñ, zdo³a³a stworzyæ w okresie ok. 600 milionów lat ponad 500 tysiêcy gatunków roœlin i ponad jeden milion gatunków zwierz¹t (nie licz¹c tych, które uleg³y zag³adzie wskutek kosmicznych katastrof), mog³a po setkach milionów lat stworzyæ nagle cz³owieka, takiego jak my, to znaczy niszczyciela, likwidatora i grabarza swojego ewolucyjnego dorobku? 2. Czy Bóg móg³ stworzyæ takie indywidua, które bez zmru¿enia oka unicestwiaj¹ stwarzany przez setki milionów lat œwiat roœlin i zwierz¹t? W nastêpnych odcinkach zechcê przybli¿yæ odpowiedzi na te pytania tym, którzy do tego dojrzeli. W najbli¿szym odcinku zacznê jednak od tematu: Kiedy pojawili siê pierwsi ludzie? Józef Wasilik Na podstawie ksi¹¿ki 'Bastard na ³onie Macochy" e-mail: [email protected] OPTYMALNI MAJ 2007

21

WARTO PRZECZYTAĆ

CHOROBA WRZODOWA ŻOŁĄDKA przyczyny występowania, diagnostyka oraz możliwości skutecznego leczenia żywieniem optymalnym Choroba wrzodowa to proces chorobowy, w którym dzia³anie kwasu ¿o³¹dkowego prowadzi do wytworzenia wrzodu w œcianie przewodu pokarmowego. Nale¿y ona do najczêstszych schorzeñ przewodu pokarmowego. Jej istot¹ jest cykliczne pojawianie siê wrzodów trawiennych w ¿o³¹dku i/lub dwunastnicy. Rozpowszechnienie choroby wrzodowej w ró¿nych krajach jest oceniane na 5-10% doros³ych populacji. Tak znaczne rozpowszechnienie tej choroby powoduje, ¿e stanowi ona powa¿ny problem spo³eczny i lekarski. Jeszcze nie tak dawno temu przyczyn powstawania wrzodów ¿o³¹dka i dwunastnicy upatrywano g³ównie w niew³aœciwym stylu ¿ycia: z³ym od¿ywianiu i ci¹g³ym nara¿eniu na stres. Na przestrzeni ostatnich kilku lat podejœcie do choroby wrzodowej diametralnie siê zmieni³o. O ile dawniej przypuszczano, ¿e mog¹ tu odgrywaæ rolê niektóre czynniki zwi¹zane z dzia³aniem oœrodkowego uk³adu nerwowego, np. stres czy czynniki ¿ywieniowe, to obecnie nie ma ju¿ w¹tpliwoœci, i¿ istnieje zwi¹zek pomiêdzy zaka¿eniem przewodu pokarmowego specyficznymi drobnoustrojami, a powstawaniem ró¿nych stanów zapalnych w b³onie œluzowej ¿o³¹dka i dwunastnicy. Dzisiaj wiadomo na pewno, ¿e przyczyn¹ 95% przypadków owrzodzeñ dwunastnicy jest zaka¿enie Helicobacter pylori. Jest to zaka¿enie przewlek³e, u wielu osób trwaj¹ce cale ¿ycie. W etiopatogenezie choroby wrzodowej odgrywaj¹ tak¿e rolê czynniki genetyczne, œrodowiskowe i psychogenne, z których tylko niektóre zosta³y zidentyfikowane. Za udzia³em czynników genetycznych przemawiaj¹: 1. rodzinne wystêpowanie choroby wrzodowej, 2. wzrost stê¿enia pepsynogenu I w surowicy obserwowany u czêœci chorych z owrzodzeniami dwunastnicy,

22

OPTYMALNI MAJ 2007

3. czêstsze wystêpowanie wrzodów dwunastnicy u osób z grup¹ krwi 0, niewydzielaj¹cych substancji grupowych ABH i antygenem zgodnoœci tkankowej HLA-B5.

Dzisiaj wiadomo na pewno, że przyczyną 95% przypadków owrzodzeń dwunastnicy jest zakażenie Helicobacter pylori. Do czynników œrodowiskowych o udowodnionym dzia³aniu wrzodotwórczym nale¿y: 1. nadmierne palenie papierosów, 2. nara¿enie na stres oraz niehigieniczny tryb ¿ycia, 3. regularne za¿ywanie Aspiryny i niesterydowych leków przeciwzapalnych. Wbrew powszechnemu mniemaniu sposób od¿ywiania i u¿ywki nie maj¹ wyraŸnego wp³ywu na powstawanie owrzodzeñ, a mo¿liwoœæ ich wytworzenia przez glikokortykoidy jest ci¹gle dyskutowana, z wyj¹tkiem u chorych na RZS, u których wrzodotwórcze dzia³anie tych leków zosta³o udowodnione.

U podstaw patofizjologii genezê choroby wrzodowej nale¿y rozpatrywaæ w aspekcie zachwiania równowagi miêdzy czynnikami agresji i obrony b³ony œluzowej przewodu pokarmowego. Czynniki agresji: ❏ HCL ❏ pepsyna ❏ kwasy ¿ó³ciowe ❏ lizoleucyna Czynniki obrony: ❏ bariera œluzówkowa, czyli wzglêdna nieprzepuszczalnoœæ b³ony œluzowej dla jonów wodorowych dyfunduj¹cych zwrotnie ze œwiat³a ¿o³¹dka do krwi ❏ zdolnoœæ odnowy komórek nab³onkowych ❏ sekreacja œluzu i wodorowêglanów przez b³onê œluzow¹ ❏ prawid³owy œluzówkowy przep³yw krwi ❏ miejscowa synteza prostoglandyn G³ównym zaburzeniem patofizjologicznym we wrzodach dwunastnicy jest nadprodukcja HCL i pepsyny, które wskutek wzmo¿onej perystaltyki ¿o³¹dka szybko przedostaj¹ siê do opuszki. Z kolei wrzodom ¿o³¹dka towarzyszy zapalenie b³ony œluzowej podtrzymywane toksycznym dzia³aniem kwasów ¿ó³ciowych i lizolecytyny, które cofaj¹ siê z dwunastnicy (refluks ¿ó³ciowy). Dane te sugerowa³yby, ¿e u pod³o¿a wrzodów ¿o³¹dka le¿y uszkodzenie b³ony œluzowej, a u pod³o¿a wrzodów dwunastnicy wzrost si³y trawi¹cej soku

WARTO PRZECZYTAĆ ¿o³¹dkowego. W istocie wszystkie owrzodzenia trawienne powstaj¹ najprawdopodobniej w wyniku wspó³dzia³ania obu mechanizmów lub œciœlej, wskutek wzglêdnej przewagi czynników agresji nad czynnikami obronnymi. Za koncepcj¹ t¹ przemawia fakt, ¿e u wiêkszoœci pacjentów z owrzodzeniami ¿o³¹dka lub dwunastnicy wydzielanie HCL i pepsyny jest prawid³owe, a zatem przynajmniej w tej grupie chorych, w grê wchodzi przede wszystkim os³abienie zdolnoœci ochronnych b³ony œluzowej. W sumie z rozwa¿añ patogenetycznych wynika, ¿e leczenie przeciwwrzodowe powinno byæ ukierunkowane na zmniejszenie si³y trawi¹cej soku ¿o³¹dkowego i/lub wzmocnienie w³aœciwoœci obronnych b³ony œluzowej, a jego celem powinno byæ: ❏ zlikwidowanie dolegliwoœci bólowych, ❏ zagojenie niszy, ❏ zapobieganie nawrotom i powik³aniom. W diagnostyce nale¿y rozwa¿yæ charakterystyczny wywiad, bóle po posi³kach, bóle nocne, badania labolatoryjne: obecnoœæ krwi utajonej w stolcu (je¿eli jest, wymaga to przebadania okrê¿nicy), stê¿enie gastryny w surowicy, w celu wykluczenia zespo³u Zollingera-Ellisona, analiza soku ¿o³¹dkowego (w celu wykluczenia bezkwaœnoœci i hipersekrecji kwasu), oznaczenie aktywnoœci pepsynogenu w surowicy, badanie na obecnoœæ Helicobakter pylori. Diagnostyka obrazowa stanowi podstawê do rozpoznania wrzodu. Gastroskopia jest dok³adniejsza ni¿ badanie radiologiczne, jej czu³oœæ > 95%, biopsja b³ony œluzowej, cytologia (wyklucza chorobê nowotworow¹ w > 99%), laparatomia zwiadowcza. By w pe³ni zrozumieæ istotê leczenia i jego prawid³owoœæ, zawsze nale¿y mieæ na uwadze czynniki patogenetyczne oraz rolê receptorów gastrynowych, histaminowych i cholinergicznych zlokalizowanych w komórkach wydzielniczych b³ony œluzowej. Cele lecznicze osi¹gamy poprzez: ❏ postêpowanie ogólne, poprzez ocenê pacjenta: wiek, si³a biologiczna, czy jest to pierwsze zachorowanie, czy jest to nawrót choroby, czy jest to refluks ¿o³¹dkowy, ❏ eliminacjê czynników wrzodotwórczych,

❏ leczenie dietetyczne, ❏ leczenie farmakologiczne. 2. Preparaty farmakologiczne stosowane w chorobie wrzodowej mo¿emy podzieliæ na: 1. Leki obni¿aj¹ce kwaœnoœæ soku ¿o³¹dkowego: a) leki zobojêtniaj¹ce (alkalizuj¹ce), do których mo¿na zaliczyæ Gealcid, Maalox. Podstaw¹ dzia³ania œrodków alkalizuj¹cych jest wi¹zanie jonów wodorowych i czêœciowa lub ca³kowita inaktywacja pepsyny. Obowi¹zuje zasada tzw. masywnej alkalizacji, tzn. czêstego i w dostatecznie wysokiej dawce podawania alkaliów. b) leki antycholinergiczne – celem stosowania tych œrodków w chorobie wrzodowej jest zmniejszenie wydzielania HCL kontrolowanego przez nerw b³êdny, a we wrzodach dwunastnicy dodatkowo zwolnienie szybkoœci opró¿nienia ¿o³¹dka, nale¿y do nich Spasmophen, Scopolam. Szczególn¹ pozycjê zajmuje Pirenzepina (Gastrozepin). Lek ten cechuje wybiórczy wp³yw na receptor muskarynowy ¿o³¹dka i w zwi¹zku z tym znaczne ograniczenie dzia³añ ubocznych i przeciwwskazañ. c) leki zmniejszaj¹ce sekrecjê HCL na drodze ró¿nych mechanizmów: preparaty blokuj¹ce H2 – receptory, hamuj¹ce pompê protonow¹ zale¿n¹ od ATP-azy sodowo-pota-

3.

4.

5.

sowej. Nale¿y tu np.: Ranigast, Omeprazol. Leki dzia³aj¹ce ochronnie, cytoprotekcyjnie na b³onê œluzow¹ ¿o³¹dka i dwunastnicy: preparaty DE-NOL, Sucralfat, Gealcid po doustnym podaniu wi¹¿¹ siê z b³on¹ œluzow¹ ¿o³¹dka i dwunastnicy na jej powierzchni nierozpuszczaln¹ warstw¹, odporn¹ na destrukcyjne dzia³anie kwasu solnego, pepsyny i ¿ó³cianów. Leki o dzia³aniu oœrodkowym – posiadaj¹ znaczenie wspomagaj¹ce w leczeniu choroby wrzodowej. W tej grupie nale¿y wymieniæ: ❑ pochodne benzodiazepiny, ❑ trójcykliczne zwi¹zki antydepresyjne - Sulpiryd. Leki prokinetyczne – u podstaw teoretycznych stosowania tych leków w chorobie wrzodowej ¿o³¹dka le¿y przed³u¿ony kontakt kwaœnej treœci ze œluzówk¹ ¿o³¹dka oraz zjawisko refluksu dwunastniczo-¿o³¹dkowego. Preparaty te: Metoclopramid, Cisaprid, Debridat zwiêkszaj¹ ciœnienie w dolnym zwieraczu prze³yku i nasilaj¹ perystaltykê czêœci przedodzwiernikowej ¿o³¹dka, przez co przyspieszaj¹ opró¿nianie ¿o³¹dka i zapobiegaj¹ wstecznemu zarzucaniu zawartoœci dwunastnicy. W 1994 r. konferencja uzgodnieniowa Narodowych Instytutów Zdrowia Stanów Zjednoczonych zaleci³a leczenie przeciwbakteryjne skierowane przeciwko Helicobakter pylori u ka¿dego chorego z wrzodem trawien-

Przy chorobie wrzodowej w pierwszych tygodniach stosowania ¯O nale¿y zrezygnowaæ ca³kowicie ze spo¿ycia cukrów prostych i wypijaæ codziennie 1 szklankê s³odkiej 30% œmietany. OPTYMALNI MAJ 2007

23

WARTO PRZECZYTAĆ nym, niezale¿nie od tego czy jest to pierwszy epizod, czy te¿ nawrót choroby. Proces gojenia siê wrzodu trwa oko³o 3-4 tygodnie. Nie jest b³êdem uzupe³nienie kuracji przeciwbakteryjnej stosowaniem jednego z inhibitorów pompy protonowej w zwyk³ych dawkach jeszcze przez miesi¹c od zakoñczenia leczenia antybiotykami. Schemat leczenia choroby wrzodowej ¿o³¹dka przedstawia siê nastêpuj¹co: w pierwszej fazie podejmuje siê leczenie przeciwbakteryjne, podobnie jak w przypadku wrzodu dwunastnicy. Jeœli objawy kliniczne ustêpuj¹, traktujemy to jako dobry kierunek leczenia i tylko po 4, 6, lub 8 tygodniach ponownie kontrolujemy endoskopowo czy wrzód siê zagoi³. Dobrze jest wtedy pobraæ tak¿e wycinki i sprawdziæ, czy zaka¿enie zosta³o usuniête – czego nie robimy przy owrzodzeniach dwunastnicy. Je¿eli wrzód siê nie zagoi³, to dalej leczymy chorego inhibitorami pompy protonowej. Leki te stosujemy nadal, gdy oka¿e siê, ¿e zaka¿enie zosta³o usuniête, a mimo to wrzód siê nie goi. W sytuacji, kiedy zaka¿enie nie zosta³o usuniête i wrzód siê nie zagoi³, ponownie w³¹czamy leczenie przeciwbakteryjne polegaj¹ce na skojarzeniu inhibitora pompy protonowej z zestawem antybiotyków. O ile w pierwszym rzucie podawano amoksycylinê i klarytromycynê, to w drugim rzucie jeden z antybiotyków zamieniamy na metronidazol, albo dodajemy inny lek z grupy bizmutu kolaidalnego. Jeœli przy takim postêpowaniu wrzód nie goi siê w ci¹gu trzech miesiêcy, robimy kolejne wycinki i w wiêkszoœci wypadków stosujemy ju¿ leczenie operacyjne. Czy wrzód ¿o³¹dka mo¿e leczyæ lekarz poz czy raczej specjalista? Pierwsz¹ fazê leczenia trawiennego wrzodu ¿o³¹dka mo¿e prowadziæ lekarz poz (podstawowej opieki zdrowotnej) – pod warunkiem wykonania badania endoskopowego i po pobraniu wycinków. Musi jednak pamiêtaæ, ¿e o ile w leczeniu wrzodów dwunastnicy nie trzeba pacjenta kontrolowaæ po leczeniu, to w przypadku wrzodu ¿o³¹dka taka kontrola jest bezwzglêdnie konieczna. Zawsze musimy braæ tak¿e pod uwagê aspekt onkologiczny, bo czasami wrzód ¿o³¹dka mo¿e powstaæ w nowotworze ju¿ istnie-

24

OPTYMALNI MAJ 2007

j¹cym albo nowotwór mo¿e powstaæ na obrze¿u owrzodzenia. I z tego powodu niezbêdna jest endoskopia, mikroskopowa weryfikacja wrzodu i pobranie wielu wycinków z obrze¿a wrzodu. W przypadku wrzodu ¿o³¹dka prawdopodobieñstwo wyleczenia jest zdecydowanie mniejsze ni¿ w przypadku dwunastnicy, poniewa¿ postêpowanie eradykacyjne leczy tylko owrzodzenia spowodowane zaka¿eniem bakteryjnym. Tymczasem oko³o 30-40% pacjentów ma wrzody o innej nieco etiologii, miêdzy innymi bêd¹ce efektem stosowania ró¿nych typów leków, np. popularnej aspiryny polecanej w kardiologii. Jak jesz tak ¿yjesz. To, co masz na talerzu, masz te¿ w g³owie! Odpowiednie zasilanie organizmu jest niezbêdne do jego zdrowego funkcjonowania – ina-

Przyczyną choroby wrzodowej i nadżerek błony śluzowej jest miejscowa przewaga układu parasympatycznego w żołądku. czej bêdzie on zbiorowiskiem 'œmieci". Przyczyn¹ choroby wrzodowej i nad¿erek b³ony œluzowej jest miejscowa przewaga uk³adu parasympatycznego w ¿o³¹dku. Przy tej przewadze wêglowodany dostarczane w po¿ywieniu s¹ przetwarzane w tzw. szlaku pentozowym, co powoduje nadmierne, miejscowe wytwarzanie dwutlenku wêgla. CO2 ³¹czy siê wod¹, daj¹c kwas wêglowy, a ten z kolei reaguje z sol¹ kuchenn¹ (NaCL), w wyniku czego powstaje kwas solny i wêglan sodu. Im wiêcej dwutlenku wêgla jest wytwarzane w komórkach b³ony œluzowej ¿o³¹dka, tym wiêcej powstaje kwasu solnego i tym czêœciej wystêpuje choroba wrzodowa czy nadkwaœny nie¿yt ¿o³¹dka. Stosowane w leczeniu tych chorób leki blokuj¹ce nerw b³êdny likwiduj¹, b¹dŸ znacznie ograniczaj¹ przemianê glukozy w cyklu pentozowym, co powoduje zmniejsze-

nie miejscowego wytwarzania dwutlenku wêgla. Niestety, leki te dzia³aj¹ krótko i 'nie wiedz¹", ¿e powinny usuwaæ przewagê nerwu b³êdnego tylko w ¿o³¹dku. Dzia³aj¹ na ca³y organizm, co zawsze powoduje okreœlone szkody. Skutecznym sposobem na usuniêcie przewagi nerwu b³êdnego w ¿o³¹dku, czyli tylko tam, gdzie to jest potrzebne, jest leczenie pr¹dami selektywnymi S, stosowanymi na okolicê ¿o³¹dka. Dzia³anie pr¹dów selektywnych jest ograniczone do obszaru przep³ywu pr¹du, w tym przypadku ¿o³¹dka, a korzystne rezultaty mog¹ utrzymaæ siê przez wiele lat. Przewagê nerwu b³êdnego mo¿na usun¹æ tylko przez okreœlony sk³ad diety. Brak wêglowodanów w diecie w ci¹gu kilku godzin uniemo¿liwia ich spalanie w szlaku pentozowym w ¿o³¹dku, zatem uniemo¿liwia nadmierne wytwarzanie dwutlenku wêgla, co uniemo¿liwia powstawanie w nadmiarze kwasu wêglowego, co z kolei uniemo¿liwia nadmierne wytwarzanie kwasu solnego. Z choroby wrzodowej mo¿na wyleczyæ siê, zwiêkszaj¹c w po¿ywieniu zawartoœæ najbardziej wartoœciowego t³uszczu: ¿ó³tka jajek, mas³o, s³onina, œmietana 30%. Przesuwa to chorego bli¿ej 'sto³u", a tam ju¿ siê nie choruje. Nale¿y skorzystaæ z diety Sippy-ego, pij¹c do 0,5 litra œmietany 30%, co doskonale uzupe³ni brakuj¹cy t³uszcz. Dieta ta nie jest ¿ywieniem optymalnym, ale jest zbli¿ona do ¿ywienia optymalnego na tyle, ¿e chroni przed mia¿d¿yc¹ i powoduje ustêpowanie mia¿d¿ycy u wrzodowców. ¯ywienie optymalne powoduje to samo, tylko o wiele szybciej. W pierwszych dniach, tygodniach nale¿y zrezygnowaæ ca³kowicie ze spo¿ycia cukrów (owoce, soki, s³odycze, miód, cukier), a zjadaæ warzywa duszone, obierane oraz wypijaæ codziennie 1 szklankê s³odkiej œmietany. Moj¹ pracê pozwolê sobie zakoñczyæ s³owami dr. Kwaœniewskiego: 'Te same prawa chemii i fizyki, które cz³owiek wykorzystuje i stosuje w technice, maj¹ tak¿e zastosowanie do ¿ycia zwierz¹t i ludzi. Ka¿dy b³¹d w 'obs³udze" w³asnego organizmu musi spowodowaæ i powoduje okreœlone zaburzenia w jego funkcjonowaniu, a udowadnia to fakt, ¿e podobne b³êdy w ¿ywieniu powoduj¹ u ró¿nych osób podobne zaburzenia i podobne choroby". lek. med. Jan Gawlik Gi¿ycko

Z ŻYCIA STOWARZYSZENIA

UKRAIŃSKIE

SŁONECZNY KONKURS PIKNIKOWY

STOWARZYSZENIE OPTYMALNYCH

Zapraszamy naszych Czytelników do udziału w "Słonecznym Konkursie Piknikowym".

Mi³o nam powiadomiæ wszystkich Optymalnych o powo³aniu do ¿ycia Ukraiñskiego Stowarzyszenia Optymalnych. Dotychczas odby³y siê dwa zebrania cz³onków tego Stowarzyszenia. Prezesem Ukraiñskiego Stowarzyszenia Optymalnych wybrany zosta³ dr Oleg Ivanciw (wywiad z dr. Ivanciwem oraz doc. dr Ewelin¹ Ma³anicz prezentowany by³ w miesiêczniku 'Optymalni" nr 11/87 z listopada 2006 r.). Wiceprezesem tego Stowarzyszenia wybrano dr. Andreja Bazylewicza z Instytutu Prezydenta Ukrainy ds. Ochrony Zdrowia. Nowoutworzone Ukraiñskie Stowarzyszenie Optymalnych przejê³o na siebie organizacjê Miêdzynarodowego Kongresu Lekarzy we Lwowie, w dniu 9 czerwca br. W sobotê 24 marca br., w auli Wydzia³u Medycznego Pañstwowego Lwowskiego Uniwersytetu Medycznego odby³a siê Konferencja, podczas której wyst¹pi³ nasz lekarz optymalny, dr n. med. Kazimierz Komarski z Katowic. Fakt uczestnictwa w Konferencji ponad 50 osób, w tym w wiêkszej czêœci lekarzy, œwiadczy o mo¿liwoœci dynamicznego rozwoju ¿ywienia optymalnego w tej czêœci Europy. Mamy nadziejê, ¿e z nasz¹ pomoc¹ Ukraiñskie Stowarzyszenie Optymalnych z po-

wodzeniem promowaæ bêdzie zdrowe ¿ycie tak¿e wœród lekarzy Lwowa i nie tylko. 25 marca br. wraz z dr. Przemys³awem Pal¹ wzi¹³em udzia³ w spotkaniu z gronem profesorskim Uniwersytetu Medycznego we Lwowie, w którym uczestniczy³a równie¿ znana Czytelnikom 'Optymalnych" doc. dr Ewelina Ma³anicz. Kierownik Katedry Kardiologii tego Uniwersytetu, prof. Julian Kijak, zapowiedzia³ mo¿liwoœæ uruchomienia badañ naukowych na Ukrainie dotycz¹cych wp³ywu ¿ywienia optymalnego na mo¿liwoœæ leczenia chorób kardiologicznych. Uczestnicz¹cy w tym spotkaniu lekarze byli ¿ywo zainteresowani mo¿liwoœci¹ odbycia przeszkolenia w zakresie wykorzystania ¿ywienia optymalnego, które chc¹ propagowaæ w praktyce lekarskiej swoim pacjentom. Mówi¹c jêzykiem lekarskim – dobrze rokuje to na przysz³oœæ. Adam Jany

Coraz cieplejsza aura zachęca do wycieczek na łono natury. Jakie miejsce najlepiej wybrać? Jakie produkty zapakować do piknikowego koszyka? Na te odpowiedzi czekamy do 15 września. Mile widziane zdjęcia i przepisy na optymalne, piknikowe potrawy. Najciekawsze pomysły nagrodzimy: Nagroda główna prenumerata roczna na rok 2008 5 wyróżnień książki "Żywienie Optymalne" wyd. III z autografami autora Nagrodzone prace będziemy prezentować na łamach "Optymalnych" od listopada 2007 do kwietnia 2008. Na pewno będą one inspiracją dla amatorów wypoczynku na świeżym powietrzu.

Foto: A. Jany

Życzymy miłych wrażeń i... zapraszamy na piknik! Propozycje najciekawszych miejsc na udany piknik oraz przepisy i zdjęcia prosimy nadsyłać na adres: OSBO, ul. Grunwaldzka 200, 43-600 Jaworzno lub e-mailem: [email protected] KONKURS". - z dopiskiem "K

OPTYMALNI MAJ 2007

25

HOMO OPTIMUS

HOMOCYSTEINA CHOLESTEROL XXI WIEKU? Choroby nowotworowe i mia¿d¿yca têtnic stanowi¹ obecnie najwa¿niejszy problem zdrowotny w krajach rozwiniêtych. Rozpowszechniona szeroko opinia o podstawowym znaczeniu cholesterolu w patomechanizmie mia¿d¿ycy nie znalaz³a ostatecznie potwierdzenia.

Zauwa¿ono, ¿e znaczna czêœæ osób dotkniêtych nastêpstwami mia¿d¿ycy mia³a prawid³owy poziom cholesterolu. Ponadto wprowadzenie nowych leków obni¿aj¹cych poziom cholesterolu ostatecznie nie spe³ni³o pok³adanych nadziei. Poszukiwanie innych czynników sprzyjaj¹cych mia¿d¿ycy posz³o w ró¿nych kierunkach. W œrodkach

masowego przekazu pojawiaj¹ siê sensacyjne wiadomoœci o rozwi¹zaniu zagadki mia¿d¿ycy. Popularne teorie to infekcje bakteryjne lub pierwotniakowe, stres, depresja i zwi¹zane z nimi zaburzenia biochemiczne oraz bardzo modna ostatnio substancja – homocysteina. Analizuj¹c wnikliwie wyniki tych wszystkich doniesieñ, jasny staje siê wniosek, ¿e w profilaktyce mia¿d¿ycy kluczowe znaczenie ma w³aœciwy sposób od¿ywiania – taki jaki zaproponowa³ dr Jan Kwaœniewski. W tym artykule pominê wszystkie pogl¹dy na temat mia¿d¿ycy poza homocystein¹. Homocysteina jest aminokwasem zawieraj¹cym siarkê, ale nie bêd¹cym sk³adnikiem bia³ek. Powstaje w organizmie w trakcie przemiany innego aminokwasu siarkowego dostarczanego z pokarmem, metioniny, który od-

Optymalni nie musz¹ obawiaæ siê mia¿d¿ycy i badanie poziomu homocysteiny w surowicy krwi ma dla nich znaczenie jedynie poznawcze.

26

OPTYMALNI MAJ 2007

grywa g³ówn¹ rolê w procesach metylacji bia³ek. Koenzymem enzymów bior¹cych udzia³ w przemianie homocysteiny s¹ witaminy B6, B12 i kwas foliowy, a ich niedobór prowadzi do wzrostu stê¿enia homocysteiny w p³ynach ustrojowych. Mechanizm szkodliwego dzia³ania homocysteiny nie zosta³ dotychczas w pe³ni wyjaœniony. Wykazano, ¿e cz¹steczki homocysteiny bezpoœrednio uszkadzaj¹ komórki œródb³onka, nasilaj¹ utlenianie lipoprotein niskiej gêstoœci (LDL), zwiêkszaj¹ agregacjê p³ytek krwi, stymuluj¹ proliferacjê miêœni g³adkich naczyñ krwionoœnych oraz nasilaj¹ stres oksydacyjny (jeden z mechanizmów niszczenia komórek). Wprowadzenie homocysteiny do bia³ka powoduje znaczne zmiany jego w³aœciwoœci ze wszystkimi negatywnymi skutkami dla komórek œródb³onka naczyñ krwionoœnych. Prawid³owy poziom homocysteiny w surowicy krwi ustalono metod¹ statystyczn¹ na 15mmol/l, chocia¿ czêœciej podaje siê, ¿e optymalny poziom to 10mmol/l, poniewa¿ ju¿ przy tych wartoœciach obserwuje siê toksyczne dzia³anie tego aminokwasu. Podwy¿szony poziom homocysteiny mo¿e byæ wrodzony lub nabyty. Przypadki wrodzonych zaburzeñ s¹ stosunkowo rzadkie i wystêpuj¹ u jednej na 100 000 osób. Dotyczy to ciê¿kich postaci choroby. £agodniejsza forma wrodzona, wynikaj¹ca z mutacji genu enzymu katalizuj¹cego inn¹ formê przemiany homocysteiny, wystêpuje du¿o czêœciej i oceniana jest na 10 do 40% populacji. Nabyta hiperhomocysteinemia jest spowodowana niedoborem witaminy B6, B12 i kwasu folio-

HOMO OPTIMUS

ul. Cieszkowskiego 1/3 lok. 80C 01- 636 Warszawa tel. 022 839 93 31 e-mail: [email protected] Prowadzimy porady w zakresie: ❑ ¿ywienia optymalnego i pr¹dów selektywnych – dr n.med. Mariusz G³owacki konsultant Centrum ¯ywienia Optymalnego

Reklama

❑ neurochirurgii – dr n. med. Mariusz G³owacki, specjalista neurochirurg ❑ psychologii, neuropsychologii i psychoterapii, rehabilitacji – konsultuj¹ pracownicy Polskiej Akademii Nauk

i zdrowych ochotników. Zdecydowana wiêkszoœæ badañ prospektywnych dostarczy³a dowodów na poparcie tezy o zwi¹zku miêdzy ³agodn¹ hiperhomocysteinemi¹, a przedwczesnym rozwojem mia¿d¿ycy. Badania retrospektywne, metodologicznie mniej rygorystyczne ni¿ prospektywne, równie¿ wykazuj¹ zwi¹zek miêdzy stê¿eniem homocysteiny, a ryzykiem choroby naczyniowej. W badaniach podkreœla siê równie¿ znaczenie diety, która powinna dostarczaæ jak najwiêcej witamin B6 i B12 oraz kwasu foliowego, zwraca siê jednoczeœnie uwagê na niekorzystny wp³yw nadmiernych iloœci bia³ka zwierzêcego w diecie oraz u¿ywki takie jak alkohol i papierosy. Najnowsze badania wskazuj¹ równie¿ na bardzo negatywny wp³yw homocysteiny na choroby degeneracyjne oœrodkowego uk³adu nerwowego, takie jak m.in. choroba Alzheimera. Ograniczaj¹c siê jedynie do oceny wp³ywu ¯ywienia Optymalnego na rozwój mia¿d¿ycy w aspekcie poziomu homocysteiny znajdujemy jedynie pozytywne fakty. Polecane wprowadzanie dodatkowych dawek witamin z grupy B i kwasu foliowego nie jest w ¯ywieniu Optymalnym konieczne, poniewa¿ te substancje wystêpuj¹ w du¿ej koncentracji w stosowanych w ¿ywieniu produktach i z pewnoœci¹ nie ma ich niedoborów. Ponadto dieta ta nie zawiera zbyt du¿ych iloœci bia³ka zwierzêcego – stosowanie 0,5-1,0g bia³ka na 1kg masy cia³a na dobê to iloœci najwy¿ej normobia³kowe, zgodnie z normami Œwiatowej Organizacji Zdrowia (WHO). Równie¿ sprzyjaj¹ce wy¿szym poziomom homocysteiny choroby ustêpuj¹ pod wp³ywem ¯ywienia Optymalnego. Powy¿sze fakty wskazuj¹, ¿e tak¿e w mechanizmie zale¿nym od homocysteiny Optymalni nie musz¹ obawiaæ siê mia¿d¿ycy i badanie poziomu tego aminokwasu w surowicy krwi ma znaczenie jedynie poznawcze. dr n.med. Mariusz G³owacki 'Homo Optimus"

JASTRZÊBIA GÓRA ARKADIA - AURA ul. Ba³tycka 15 (BY£E CENTRUM ¯YWIENIA OPTYMALNEGO)

ZAPRASZA NA WCZASY Z ¯YWIENIEM OPTYMALNYM

OFERUJEMY:

❑ konsultacje lekarskie: ● dr Andrzej Garbieñ ● dr Tomasz Piêtowski ● dr n. med. Mariusz G³owacki

❑ pr¹dy selektywne ❑ opieka dietetyka z certyfikatem ❑ szkolenie z zakresu prawid³owego stosowania ¯O ❑ masa¿e ❑ si³ownia ❑ sauna

www.aura.jastrzebiagora.pl tel. 058 6748 047 058 6749 236 0 510 478 150 email: [email protected]

OPTYMALNI MAJ 2007

Reklama

wego, przyjmowaniem niektórych leków m.in. karbamazepiny, fenytoiny, leków onkologicznych. Niekorzystny wp³yw maj¹ równie¿ takie choroby jak niedoczynnoœæ tarczycy, niewydolnoœæ nerek, cukrzyca typu I i II, ³uszczyca i choroby nowotworowe. Pierwsz¹ osob¹, która zwróci³a uwagê na mo¿liwy zwi¹zek pomiêdzy podwy¿szonym stê¿eniem homocysteiny we krwi a mia¿d¿yc¹ by³ Kilmer McCully. W 1969 r., przeprowadziwszy badanie sekcyjne zw³ok dwojga dzieci zmar³ych w wyniku powik³añ homocystynurii – zespo³u zaburzeñ metabolicznych objawiaj¹cych siê zwiêkszonym stê¿eniem homocysteiny w moczu, stwierdzi³ on rozleg³¹ zakrzepicê i mia¿d¿ycê têtnic. Na tej podstawie sformu³owa³ hipotezê, ¿e skoro wysokie stê¿enie homocysteiny powoduje du¿e nasilenie zmian mia¿d¿ycowych, prowadz¹ce czêsto do œmierci w wieku m³odzieñczym, to umiarkowanie podwy¿szone jej stê¿enie mo¿e powodowaæ odpowiednio mniej nasilone zmiany, niedaj¹ce ¿adnych objawów klinicznych. Badania epidemiologiczne na du¿¹ skalê rozpoczê³y siê dopiero w latach 90., po wprowadzeniu pewnych i rutynowych metod oznaczania homocysteiny. Od tego czasu zrealizowano ponad 100 prospektywnych programów badawczych z udzia³em wielotysiêcznych grup pacjentów

27

ODPOWIEDZI NA LISTY

OPTYMALNI LEKARZE ODPOWIADAJĄ Szanowny Panie Doktorze, Mam 25 lat i od ok. 3 miesiêcy jestem na ¿ywieniu optymalnym (po radzie osoby bêd¹cej na tym ¿ywieniu od ponad 3 lat oraz po lekturze ksi¹¿ki Doktora), chocia¿ czasem nie wiem, czy nie pope³niam b³êdów w doborze sk³adników od¿ywczych i ich proporcji. Myœlê, ¿e mam problemy z zapamiêtaniem, które produkty maj¹ jakie wartoœci i dostosowaniem siê do zalecanych norm (proporcji). Ale to nie

jest mój najwiêkszy problem i nie s¹dzê, ¿e w e-mailu bêd¹ mi Pañstwo w stanie pomóc w tym temacie. Prowadzê bardzo intensywny tryb ¿ycia, 5x w tygodniu trenujê (p³ywanie i tenis) i dieta optymalna daje mi do tego odpowiednie si³y witalne i energiê. Mam jednak w¹tpliwoœæ, czy wspomaganie organizmu zestawami witamin i mikroelementów (magnez, ¿elazo, itp.) nie koliduje z za³o¿eniami

¿ywienia, a ponadto czy stosowanie preparatów, takich jak L-Karnityna czy Bio C.L.A., które spalaj¹ t³uszcze i przenosz¹ energiê z ich spalania do miêœni, które z kolei wydajniej pracuj¹, mija siê z celem spo¿ywania wysokot³uszczowych produktów?! Bardzo bêdê wdziêczny za odpowiedŸ i radê.

Szanowny Panie,

cych, czyli dla pozyskania tej samej iloœci kalorii trzeba ich zjeœæ dwa razy wiêcej. Oczywiœcie objêtoœæ produktów wêglowodanowych jest znacznie wiêksza ni¿ bia³kowo-t³uszczowych. Dodatkowo spalanie glukozy w tkankach wymaga dostarczenia wiêkszej iloœci tlenu do komórek. Przy intensywnym wydatku energetycznym miêœni dochodzi cza-

¿ywienie optymalne zapotrzebowanie na tlen bêdzie oczywiœcie mniejsze, co bardzo szybko skutkuje popraw¹ wydolnoœci i tolerancji wysi³ku. Procesy komórkowe pozyskania energii tylko w marginalnym stopniu bêd¹ dotyczy³y procesów spalania glukozy, st¹d wzrasta ich si³a i ustêpuje powysi³kowe znu¿enie. Tak wiêc samo wprowadzenie ¿ywienia optymalnego daje ju¿ wymierne rezultaty dla sportowców. Oczywiœcie ponadprzeciêtny wysi³ek fizyczny powoduje wiêksze zu¿ycie nie tylko energii i bia³ka, ale równie¿ pewnych witamin i mikroelementów, poniewa¿ szybsze s¹ procesy przemian metabolicznych w organizmie. Wiêkszoœæ tych substancji wystêpuje w dostatecznej iloœci w po¿ywieniu i stosuj¹c prawid³owo dietê mo¿na pokryæ w pe³ni zapotrzebowanie. Powinien Pan stosowaæ odpowiedni¹ proporcjê pomiêdzy bia³kiem, t³uszczem i wêglowodanami, tak aby na 1g B przypada³o 3-5g T i 0,8g W – i jadaæ do woli. W zasadzie nie ma potrzeby wyliczania dobowej iloœci poszczególnych sk³adników, poniewa¿ bêdzie Pan to regulowa³ uczuciem g³odu. Automatycznie wiêcej zje Pan w dni intensywnego wysi³ku, a mniej w czasie odpoczynku. W czasie forsownych treningów fizycznych nale¿y wzi¹æ pod uwagê utratê mikroelementów z powodu pocenia. W celu ich uzupe³nienia mo¿na spo¿ywaæ tzw. p³yny izotoniczne do-

Jak sam Pan zauwa¿y³ po wprowadzeniu ¿ywienia optymalnego wzrasta wydolnoœæ fizyczna i szybko poprawia siê kondycja. Skróceniu ulega równie¿ okres regeneracji po intensywnym treningu oraz zmniejszaj¹ siê powysi³kowe bóle miêœni tzw. 'zakwasy". Osoby uprawiaj¹ce intensywnie sport zauwa¿aj¹ po rozpoczêciu diety oko³o 20-30% poprawê wydolnoœci i tym samym lepiej znosz¹ wysi³ek. Dzieje siê tak dlatego, ¿e dochodzi do zmiany Ÿród³a energii dla komórek miêœniowych. Zazwyczaj dieta sportowców opiera siê na bia³ku i wêglowodanach, poniewa¿ istnieje powszechne przekonanie, ¿e s¹ one szybkim, ³atwo dostêpnym Ÿród³em energii i do tego prêdko uzupe³niaj¹cym zu¿yte zapasy miêœniowego glikogenu. Tymczasem energia z wêglowodanów w przeliczeniu na 1 gram jest oko³o dwa razy mniejsza ni¿ z t³uszczów zwierzê-

28

OPTYMALNI MAJ 2007

Ponadprzeciętny wysiłek fizyczny powoduje większe zużycie nie tylko energii i białka, ale również pewnych witamin i mikroelementów. sem do deficytu tlenu, poniewa¿ jego transport przez b³ony komórkowe ma te¿ okreœlon¹ wydolnoœæ. W sytuacjach niedoboru tlenu pracuj¹ce miêœnie zaci¹gaj¹ tzw. 'd³ug tlenowy", który musi byæ póŸniej wyrównany. W tym czasie glukoza jest spalana do kwasu mlekowego, który gromadzi siê w miêœniach powoduj¹c ich bóle. U osób stosuj¹cych

Pozdrawiam serdecznie. D.S.

MIĘDZY NAMI stêpne pod postaci¹ musuj¹cych tabletek do rozpuszczania. Wa¿nym mikroelementem, którego niedobór mo¿e wyst¹piæ w po¿ywieniu jest magnez. Jego utratê mo¿e wyrównaæ picie odpowiedniej wody. Na naszym rynku dostêpna jest woda 'Muszynianka", która jako jedyna zawiera du¿e iloœci tego pierwiastka. Mo¿na gasiæ ni¹ pragnienie w czasie intensywnego pocenia. Je¿eli chodzi o preparaty spo¿ywcze, o które Pan pyta, nie ma naturalnie przeciwwskazañ do ich stosowania. S¹ one powszechnie dostêpne i dopuszczone do spo¿ycia, praktycznie nie daj¹ ¿adnych efektów ubocznych. G³ówne dzia³anie L-karnityny polega w³aœnie na przyspieszeniu komórkowego spalania kwasów t³uszczowych i ich transportu przez b³ony komórkowe, co daje ³atwiejsze pozbycie siê tkanki t³uszczowej. Uwa¿am jednak, ¿e przy stosowaniu ¿ywienia optymalnego i tak intensywnych treningach nie ma koniecznoœci stosowania suplementów, ale decyzjê pozostawiam Panu. lek. med. Przemys³aw Pala konsultant medyczny Akademii Zdrowia Arkadia 'Lido"

WILLA OBYWATELSKA ul. Lorentowicza 7, 87-720 Ciechocinek

KIERUNEK LWÓW - POZNAŃ Urodzi³a siê 1 marca 1920 roku we Lwowie. By³a córk¹ aktorów: Katarzyny Feldman i Ferdynanda Feldmana. Zmar³a 24 stycznia 2007 roku w Poznaniu. Krystyna Feldman. Debiutowa³a na scenie Teatru Miejskiego we Lwowie jako siedemnastolatka. Po zakoñczeniu wojny wystêpowa³a w wielu miejscach, a¿ w koñcu zwi¹za³a siê z Teatrem Nowym w Poznaniu. Poznaniowi by³a wierna do koñca. Zarówno w kinie, teatrze, jak i TV uchodzi³a za mistrzyniê drugiego planu. Jej filmowym debiutem by³a drobna rola w socrealistycznej 'Celulozie" Jerzego Kawalerowicza z 1953 roku. Na festiwalu 'Prowincjonalia 2001" we Wrzeœni otrzyma³a nagrodê za ca³okszta³t twórczoœci. Jej najwiêksz¹ rol¹ okaza³a siê jednak kreacja Nikifora w filmie Krzysztofa Krauzego 'Mój Nikifor" z 2004 roku. Za tê rolê otrzyma³a nagrodê za pierwszoplanow¹ rolê kobiec¹ na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Potem by³y inne wyró¿nienia: pierwsze miejsce w XII edycji plebiscytu 'Z³ota Pi¹tka Telerzeczypospolitej" organizowanego przez ga-

zetê 'Rzeczpospolita" za rok 2004, 'SuperWiktor" 2004. W 2005 roku zosta³a odznaczona Krzy¿em Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Pochowana w Alei Zas³u¿onych na Mi³ostowie w Poznaniu. W portalu filmowym filmweb.pl znajdziemy wiele ciep³ych s³ów o aktorce: 'Odwo³uj¹c siê do najprostszych uczuæ Feldman wzrusza³a i rozœmiesza³a z jednakow¹ ³atwoœci¹, daj¹c popis swobodnego operowania œrodkami wyrazu. Aktorka potrafi³a wywo³aæ coœ, co rzadko spotyka siê w filmie – a co tak ceni¹ sobie widzowie – œmiech przez ³zy, najczystsze wzruszenie, bez którego przecie¿ nie istnieje prawdziwe kino"... (red.) Zachêcamy optymalnych z kraju i zagranicy, by dzielili siê wspomnieniami o wielkich ludziach z ich rodzinnych stron. (red.)

tel. 0~54 283 20 21 e-mail: [email protected]

Pragniesz zdrowia i wypoczynku?

❖ Pokoje 1 i 2 osobowe ❖ ¯ywienie Optymalne ❖ Konsultacje lekarskie ❖ Pr¹dy selektywne ❖ Szkolenia w praktycznym stosowaniu pr¹dów selektywnych

Foto: Z. Rzepecka

PrzyjedŸ do Arkadii w Ciechocinku!

Serdecznie zapraszamy

Reklama

Hanna Suchowiecka Dodatkowe informacje:

tel. 0~54 283 20 21 tel. 0~54 416 26 07 (po 2000) www.ciechocinek-arkadia.q4.pl

Poznañscy optymalni pod pomnikiem Nikifora we Lwowie. Nikifor ma twarz Krystyny Feldman – aktorki z Poznania, która gra³a Nikifora – najlepsza jej rola. (z.rz.) OPTYMALNI MAJ 2007

29

ABC MEDYCYNY

ORGANIZACJA KOMÓREK I TKANEK

(CZ. I)

Komórka jako podstawowa jednostka organizacyjna procesów życiowych Ju¿ w 1839 roku dwaj badacze niemieccy Shleiden i Schwann sformuowali prawo biologiczne, zwane po prostu teori¹ komórkow¹. Prawo to okreœla podstawowy uk³ad organizacyjny procesów ¿yciowych. Mówi¹c inaczej, ka¿dy organizm roœliny czy zwierzêcia zbudowany jest z elementarnych podjednostek zwanych komórkami. Podjednostki te, w wysokim stopniu autonomiczne, 'pracuj¹" jednak w skomplikowanym systemie, jaki tworzy ka¿dy organizm, a poprzez organizacjê w tkanki buduj¹ narz¹dy, a te z kolei sk³adaj¹ siê na ca³e nasze cia³o. Rozwa¿ania dotycz¹ce funkcjonowania ustroju w stanie fizjologii i patologii rozpoczniemy od opisania budowy i funkcji komórki. Jest to w koñcu najprostsza podjednostka dojrza³ego ¿ycia. BUDOWA I FUNKCJA KOMÓRKI Istniej¹ zasadnicze ró¿nice w budowie komórek roœlin i zwierz¹t. Komórka roœlinna posiada siln¹, stabiln¹, zbudowan¹ przewa¿nie z celulozy œcianê komórkow¹. Stanowi ona swoisty 'szkielet zewnêtrzny", utrzymuj¹cy sta³y kszta³t i objêtoœæ komórki. Inaczej jest u zwierz¹t. Komórka zwierzêca stabilizowana jest wewnêtrzn¹ siateczk¹ bia³kowych mikrofilamentów i mikrotubul, które zapewniaj¹ du¿¹ elastycznoœæ jej kszta³tów.

Rys. 1

Podobne ró¿nice wystêpuj¹ w mo¿liwoœci komunikacji komórki z innymi, j¹ otaczaj¹cymi. U roœlin poszczególne komórki kontaktuj¹ siê bezpoœrednio ze sob¹ za pomoc¹ przechodz¹cych przez œciany komórkowe plasmodesmów – d³ugich wypustek cytoplazmy. W przypadku zwierz¹t komórki wykazuj¹ wiêksz¹ autonomiê, s¹ izolowane jedna od drugiej, a ewentualne miejsca ich bezpoœredniego styku – desmosomy – s¹ jakby tylko 'sklejeniem" ich bok

Rys. 2 Budowa b³ony komórkowej

30

OPTYMALNI MAJ 2007

do boku, nie zapewniaj¹ w ka¿dym razie mo¿liwoœci bezpoœredniego przelewania siê treœci (cytoplazmy) jednej komórki do drugiej (rys. 1). Ka¿da komórka, zarówno roœlinna jak i zwierzêca, pokryta jest specjaln¹ b³on¹ komórkow¹. Jest to podwójna warstwa fosfolipidów, w której zlokalizowane s¹ du¿e kompleksy bia³kowe. Ze wzglêdu na t³uszczowy charakter b³ony przepuszcza ona bez problemów substancje chemiczne rozpuszczalne w t³uszczach (hydrofobowe), natomiast substancje rozpuszczalne w wodzie (hydrofilowe) przechodz¹ przez b³onê z du¿¹ trudnoœci¹. Zwykle musz¹ one posiadaæ specjalne, zbudowane z bia³ek, kana³y przepustowe. Samo przechodzenie przez kana³y zwi¹zane jest czêsto z wydatkiem energetycznym i zale¿y od obecnoœci niektórych hormonów. Najlepszym przyk³adem jest choæby transport najpopularniejszego

ABC MEDYCYNY cukru prostego (glukoza). Cukier ten, aby wejœæ na teren komórki, wymaga obecnoœci wydzielanej przez trzustkê insuliny. Jego cz¹steczka musi byæ specjalnie zaktywowana (wymaga to hydrolizy wysokoenergetycznego ATP) i dopiero po spe³nieniu tych wszystkich warunków mo¿e pojawiæ siê na terenie cytoplazmy. Co innego z substancjami hydrofobowymi (kwasy t³uszczowe, cia³a ketonowe). Mog¹ one dostawaæ siê do komórek w mechanizmie niezale¿nym od insuliny, o wiele ³atwiej ani¿eli cukry, zwykle na zasadzie prostej dyfuzji z miejsca o wy¿szym stê¿eniu do miejsca o ni¿szym stê¿eniu. Budowê bia³kowo-lipidowej b³ony komórkowej przedstawia rysunek nr 2. ORGANELLA KOMÓRKOWE Po bli¿szej analizie okazuje siê, i¿ komórka to nie tylko prosty worek z b³ony komórkowej, pokrywaj¹cy szczelnie koloidaln¹ cytoplazmê. Wewn¹trz umieszczone s¹ liczne, pe³ni¹ce ró¿ne funkcje, urz¹dzenia zwane organellami komórkowymi. Oto najwa¿niejsze z nich. Najwa¿niejsz¹ jednostk¹ wewn¹trzkomórkow¹ jest j¹dro. Otoczone podwójn¹ b³on¹ bia³kowo-lipidow¹ wydziela czêœæ przestrzeni, w której zlokalizowane s¹ noœniki dziedziczenia. Mowa tutaj o kwasach nukleinowych (DNA). W postaci specjalnie zakodowanych sekwencji zawieraj¹ one podstawowe informacje o budowie komórkowych bia³ek strukturalnych oraz czynnoœciowych. Informacje zawarte w j¹drze komórkowym s¹ zwykle kopiowane i przekazywane dok³adnie do komórek potomnych. Zapewnia to kontynuacjê linii komórkowych, a tym samym w³aœciw¹ budowê i dzia³anie tkanek oraz narz¹dów. Poza j¹drem komórki wystêpuje skomplikowany uk³ad b³on wewnêtrznych, zwanych retikulum endoplazmatycznym. Pe³ni on funkcjê poœrednika w realizacji dzia³ania genów zawartych w j¹drze komórkowym. W wiêkszoœci komórek zwierzêcych obserwujemy du¿e, istotne, wrzecionowate struktury zwane mitochondriami. Stanowi¹ one centra energetyczne, zajmuj¹ce siê produkcj¹ zwi¹zków wysokoenergetycznych typu ATP w mechanizmie tlenowego spalania wêglowodanów i t³uszczów. Podobnie jak j¹dro komórkowe otoczone s¹ podwójn¹ b³on¹ bia³kowo-lipidow¹.

Nie brak te¿ w komórce ró¿norodnych wakuol, wodniczek. Niektóre z nich, zwane lizosomami, zawieraj¹ enzymy trawienne, pozwalaj¹ce hydrolizowaæ i rozk³adaæ docieraj¹ce do cytoplazmy sk³adniki pokarmowe. W momencie uwolnienia enzymów lizosomalnych do wnêtrza komórki mo¿e dojœæ do jej samostrawienia. Poszczególne typy komórek zawieraj¹ jeszcze du¿o innych organelli pe³ni¹cych ró¿ne specjalistyczne funkcje, ale tym razem skupimy siê na organizacji komórek w grupy i tworzeniem tkanek. Rys. 3 przedstawia schemat budowy komórki zwierzêcej. POWSTAWANIE TKANEK Tkanki s¹ to zespo³y wyspecjalizowanych komórek, po³¹czonych odpowiednio ze sob¹ w przestrzeni oraz pe³ni¹cych okreœlon¹ funkcjê (okrywaj¹c¹, podporow¹, receptorow¹ czy magazynuj¹c¹). Tkanki to miliardy pojedynczych komórek utrzymuj¹cych ze sob¹

kontakt i zapewniaj¹cych sta³¹ koordynacjê dzia³ania. Prawid³owe ich funkcjonowanie zapewnia istnienie naszego ustroju. Podstawowy mechanizm podzia³u wyró¿nia ich nastêpuj¹ce typy: A. Tkanki nab³onkowe – grupy komórek œciœle ze sob¹ po³¹czonych, pe³ni¹ funkcje okrywaj¹ce, ochronne, wydzielnicze, a nawet receptorowe, zawieraj¹ jedn¹ b¹dŸ wiele warstw komórek, do nich nale¿y choæby pokrywaj¹cy nas z zewn¹trz naskórek B. Tkanki ³¹czne – komórki luŸniej ze sob¹ zwi¹zane, zawieraj¹ce rozbudowan¹ le¿¹c¹ pomiêdzy nimi – substancjê miêdzykomórkow¹, pok³ady takie buduj¹ skórê w³aœciw¹, tkanki podporowe œciêgien i koœci, zaliczamy do nich równie¿ krew kr¹¿¹c¹ oraz p³yn limfatyczny C. Tkanki miêœniowe – zbudowane z wyspecjalizowanych komórek mo-

Rys. 3 Schemat budowy komórki zwierzêcej OPTYMALNI MAJ 2007

31

WARTO PRZECZYTAĆ g¹cych podejmowaæ funkcjê skurczu, w zale¿noœci od rozbudowania, znaczenia, a tak¿e od udzia³u naszej woli w inicjowaniu skurczu, dzielimy je na miêœnie g³adkie oraz poprzecznie pr¹¿kowane D. Tkanki nerwowe – to swoiste sieci komórkowe, utworzone z komórek wysoce pobudliwych, mog¹ one przewodziæ bodŸce elektryczne na d³ugim odcinku – nerwy obwodowe – czy te¿ tworzyæ skomplikowane ci¹gi przewodzenia, jak to wystêpuje w oœrodkowym uk³adzie nerwowym. Tkanki ³¹cz¹ siê ze sob¹ œciœle i formuj¹ w ten sposób poszczególne narz¹dy. Funkcjonowanie poszczególnych komórek musi byæ zatem niesamowicie dok³adnie skoordynowane. Musz¹ one dobrze 'wiedzieæ", kiedy rozpocz¹æ i zakoñczyæ podzia³y, kiedy utworzyæ œcis³e, a kiedy bardziej luŸne po³¹czenia, kiedy zsyntezowaæ substancjê miêdzykomórkow¹ oraz jak¹ ma mieæ ona budowê i strukturê. Wszystko to oparte jest na informacji zawartej w naszych genach, jednak w znacz¹cy sposób modyfikowanej poprzez wp³yw œrodowiska i czasu. Wyobra¿enie sobie i zrozumienie tego mechanizmu uœwiadamia nam, jak delikatn¹ istot¹ jest cz³owiek oraz jak du¿o szkody mog¹ wywo³aæ wszystkie sprzeczne z natur¹ dzia³ania 'ulepszaj¹ce". dr n. med. Kazimierz Komarski chirurg, biochemik 'Polimed" Katowice

¯ywienie Optymalne pod opiek¹ lekarzy specjalistów Lekarze optymalni: Specjalista kardiolog - Ewa Tymczyñska Internista - Ewa GwóŸdŸ, Ilona Wo³ek Psycholog - Ma³gorzata Farnik Zabiegi - Alina Szekiel Badania laboratoryjne: EKG, USG, ECHO, HOLTER, wizyty domowe, transport sanitarny

Reklama

❑ W centrum Katowic ❑ Lekarze optymalni z certyfikatami ❑ Dietetyka i pr¹dy selektywne

www.poli-med.pl

32

Katowice, ul. 3 Maja 10/1 tel.: (032) 2538876, 2587304 0503 144 481

OPTYMALNI MAJ 2007

CHORZY NA BLUESA Ksi¹¿ka Williama Dufty`ego 'Sugar blues. Zniewoleni przez cukier" jest zdecydowanie warta polecenia. Pierwszy raz wydana w 1975 roku, poza walorami poznawczymi posiada naprawdê rzadk¹ wartoœæ – jest ponadczasowa. Niestety... Mi³oœnikowi 'czarnej muzyki" blues kojarzy siê bardzo dobrze. Bluesowa 'choroba" przechodzi z pokolenia na pokolenie, inspiruje. Gorzej jest z kimœ, kto trafi do gabinetu lekarskiego i us³yszy obco brzmi¹c¹ diagnozê. 'Bluesem" (z angielskiego smutek, rozpacz) jest czêsto nazywany nienajlepszy stan ducha – przygnêbienie prowadz¹ce do depresji i totalnego zniechêcenia. William Dufty w swej ksi¹¿ce udowadnia, ¿e wspó³czeœnie najbardziej niebezpieczny jest blues cukrowy – 'z³o¿ony stan fizycznej i psychicznej niewoli spowodowany spo¿ywaniem rafinowanej sacharozy, popularnie nazywanej cukrem". To efekt d³ugofalowych dzia³añ producentów cukru. Cukier uzale¿nia bodaj w tym samym stopniu, co narkotyki czy tytoñ i wyniszcza nasze organizmy! Bezkarnie i bezmyœlnie (!) jest podawany nawet dzieciom! Minê³o 20 lat od pierwszego wydania ksi¹¿ki Dufty`ego, a wystarczy przypatrzeæ siê telewizyjnym reklamom produktów, by zauwa¿yæ, ¿e nic siê nie zmieni³o. W³aœnie – niestety – bo osobiœcie wola³abym, by mechanizmy opisane w 'Sugar blues" przez Dufty`ego nale¿a³y ju¿ do historii... Biografia Williama Dufty`ego (19162002) jest bardzo bogata i, co ciekawe, ma w¹tek polski. W wieku lat dwunastu prowadzi³ w³asn¹ audycjê radiow¹. Na Uniwersytecie w Wayne Dufty by³ felietonist¹, autorem przemówieñ i producentem radiowym. W roku 1942 zosta³ powo³any do wojska i spêdzi³ cztery lata s³u¿¹c w Europie i Pó³nocnej Afryce. Dufty pracowa³ tak¿e dla The New York Post, a za swoje osi¹gniêcia otrzyma³ w roku 1955 nagrodê George`a Polka

za raporty z metropolii, a tak¿e nagrodê Guild Page One. W latach piêædziesi¹tych Dufty pracowa³ ze swoj¹ przyjació³k¹ Billie Holiday, pisz¹c jej s³awn¹ biografiê 'Lady Sings the Blues". W latach szeœædziesi¹tych zainspirowany ksi¹¿k¹ makrobiotycznego guru George`a Ohsawy pt. 'Zen makrobiotyczny" porzuci³ jedzenie cukru, miêsa i przetworzonej ¿ywnoœci na rzecz pe³nych ziaren zbó¿ i warzyw. W latach siedemdziesi¹tych Dufty po³¹czy³ swoje si³y z bogini¹ ekranu (uznawan¹ za jedn¹ z najwybitniejszych gwiazd kina niemego) i aktywistk¹ na rzecz zdrowia Glori¹ Swanson (1897-1983). W roku 1975 Dufty opublikowa³ 'Sugar Blues", opisuj¹c bez ogródek spustoszenia, jakie czyni cukier na zdrowiu. 'Sugar Blues", który odwa¿nie piêtnuje ca³y przemys³ spo¿ywczy na czele z CocaCol¹, by³ wychwalany przez prasê i szybko sta³ siê bestsellerem nr 1 – sprzedano ponad pó³tora miliona egzemplarzy tej ksi¹¿ki. W roku 1976 Dufty o¿eni³ siê Glori¹ Swanson (by³ jej szóstym, ostatnim mê¿em), której matka Adelaide Klonoski by³a pochodzenia polskiego. W 1981 roku opublikowa³ biografiê swojej ¿ony pt. 'Swanson on Swanson". W sierpniu 2001 roku za ¿yciowe osi¹gniêcia Instytut Kushiego odznaczy³ go pierwsz¹ nagrod¹ im. Aveline Kushi. W nastêpnym numerze postaram siê szczegó³owo przybli¿yæ zagadnienia poruszane przez Williama Dufty`ego w jego ksi¹¿ce 'Sugar blues" i zestawiæ je z doœwiadczeniami optymalnych. Ewa Borycka-Wypuko³ Notka biograficzna W.D.: www.hito.pl

KUCHNIA OPTYMALNA

SAŁATKA Z DORSZA 300 g dorsza wêdzonego 100 g cebuli ● 7 jajek (350g) ● 200 g oleju s³onecznikowego ● sól, pieprz – do smaku ● ●

MAKARON Z JAJKAMI ●

50 g s³oniny wêdzonej

●

20 g smalcu

●

30 g cebuli

●

50 g makaronu optymalnego

●

1 jajko (50 g)

●

4 ¿ó³tka (60 g)

NALEŚNIKI ZAPIEKANE Z SEREM ciasto naleœnikowe: ● 12 szt. jajek (600 g) ● 70 g œmietany 30% ● 70 g smalcu

✄

nadzienie: ● 210 g sera twarogowego ● 70 g œmietanki 30% dodatki: ● 70 g mas³a ● 70 g czekolady

OPTYMALNI MAJ 2007

33

KUCHNIA OPTYMALNA

Dorsza podzieliæ na cz¹stki. Dodaæ pokrojon¹ drobno cebulê. Jaja ugotowaæ na twardo i pokroiæ w kostkê. Dodaæ do pozosta³ych sk³adników i wlaæ olej. Wymieszaæ. Doprawiæ pieprzem i ewentualnie sol¹.

Skład w 100 g potrawy Białko 8,5 Tłuszcz 25,0 Węglowodany 0,6 Stosunek B : T : W 1 : 2,9 : 0,1

Skład w 100 g potrawy Białko 7,7 Tłuszcz 34,3 Węglowodany 4,7

Smalec i s³oninê stopiæ na patelni. Dodaæ cebulê i podsma¿yæ. Dodaæ ugotowany makaron i wymieszaæ. Nastêpnie dodaæ roztrzepane jajko z ¿ó³tkami i ponownie wymieszaæ. Mo¿na dodaæ paprykê, pieprz, czosnek – do smaku. Wszystkie sk³adniki po doprawieniu dok³adnie wymieszaæ.

A EK C LE CIN PO O ISY IECH P ZE A C R P DI KA R A

Makaron optymalny: 100 g ¿ó³tek zagnieœæ ze 110 g m¹ki. 30 g m¹ki pozostawiæ do podsypywania przy rozwa³kowywaniu ciasta. Ciasto rozwa³kowaæ na 1mm placek i pokroiæ. W 100 g produktu jest 12,2 g bia³ka, 13,7 g t³uszczu i 43,7 g wêglowodanów. Porcja na osobê to 25 g makaronu.

Stosunek B : T : W 1 : 4,5 : 0,6

Skład w 100 g potrawy Białko 9,5 Tłuszcz 24,0 Węglowodany 4,9 Stosunek B : T : W 1 : 2,6 : 0,5

34

OPTYMALNI MAJ 2007

! O EG N Z AC SM ✄

Jajka zmiksowaæ ze œmietan¹. Upiec na smalcu naleœniki (7 szt.). Ser po³¹czyæ ze œmietank¹, nak³adaæ masê na naleœniki i zwijaæ w rulon. U³o¿yæ na blasze. Na ka¿dy naleœnik w³o¿yæ 10 g mas³a i zapiec. Rumiane naleœniki polaæ rozpuszczon¹ czekolad¹.

MIĘDZY NAMI

NATURA DLA KUR NIOSEK ZDROWIE DLA NAS - PROSTY WNIOSEK Zasiać lucernę, marchew lub dynię w dobrze uprawioną glebę Uwa¿am, ¿e zainteresowani zaorali odpowiednie poletko ziemi z obornikiem pod zasiew lucerny, wed³ug wskazañ z poprzedniego miesiêcznika. 'Siejmy i uprawiajmy zdrowe produkty na karmê dla kur niosek, takie jak: lucerna, dynia, marchew itp. – ekologicznie. A one odwdziêcz¹ siê nam produkcj¹ eko-jajek dla naszego zdrowia i potomnych d³ugowiecznoœci". Pod uprawê lucerny, jak równie¿ warzyw, ziemia wymaga wykonania szeregu zabiegów uprawowych.

Właściwy wybór pola (działki) pod zasiew Lucerna wymaga bardzo dobrego stanowiska, wysokiej kultury gleby, wolnej od chwastów, zaopatrzonej w substancje organiczne, które zwiêkszaj¹ plonowanie roœlin. Lucerna, a tak¿e warzywa wymagaj¹ odczynu gleby o pH 6,5-7,0 tj. lekko kwaœny lub obojêtny. Roœliny s¹ najbardziej wra¿liwe na zakwaszenie gleby, a do takich nale¿¹ w pierwszej kolejnoœci: pszenica, jêczmieñ, buraki, lucerna, koniczyna, warzywa i roœliny str¹czkowe.

siewn¹ – tu wskazane jest wapno wêglanowe. Na zaoran¹ glebê rozsiewamy nawóz – w sprzeda¿y pod nazw¹: nawóz mineralny wapniowo-magnezowy, jego zawartoœæ: min. 45% tlenku wapnia i magnezu (CaO+MgO) w tym min. 15% tlenku magnezu. Nawóz wapniowo-magnezowy jest nawozem przedsiewnym. Rozsiewamy go g³ównie na lucernê w zale¿noœci od zasobnoœci gleby w wapñ, jesieni¹ po ostatnim zbiorze lucerny, najlepiej co 2 lata w formie wêglanowej. Nawóz mineralny nadaje siê do stosowania pod wszystkie roœliny uprawne i wszystkie gleby, niezale¿nie od ich sk³adu mechanicznego. Nale¿y zmieszaæ go z gleb¹ kultywatorem na g³êbokoœæ 15-20 cm. Mo¿e byæ on stosowany w ogrodnictwie i warzywnictwie, jako samodzielny nawóz. Zalecana dawka nawozu przez producenta powinna siê mieœciæ w granicach:130-350 kg/ha, przy czym dawkê nale¿y skorygowaæ od zasobnoœci gleby w wapñ i magnez. Radzê zastosowaæ, jeœli przez ostatnie 4 lata nie by³ stosowany ww. nawóz mineralny – pod siew lucerny nawet w podwójnej dawce, tj. 700kg/ha – na 10 arów by³oby 70 kg. A to dlate-

go, ¿e lucerna ma du¿e wymagania odnoœnie wapnia i magnezu – przy ich braku liœcie roœlin bêd¹ w barwie bladozielonej, prawie ¿ó³tej, a powinny byæ w barwie intensywnie zielonej, po tym te¿ miêdzy innymi mo¿na rozpoznaæ kwasowoœæ gleby. Jak wczeœniej zaznacza³em mo¿na nawoziæ jesieni¹ w mniejszej dawce i zastosowaæ nawóz mineralny – wapno wêglanowe. Powierzchnia gleby przed siewem powinna byæ doprawiona i wyrównana. Po zmieszaniu wapna kultywatorem zastosowaæ bronê ciê¿k¹ i dobrze uprawiæ, wyrównaæ.

Siew lucerny Na tak przygotowan¹ glebê wysiewa siê lucernê. Na du¿ych powierzchniach - siewnikiem, w rozstawie rzêdów 1015 cm w iloœci 20 kg/ha, a na ma³ych powierzchniach mo¿na rozsiaæ rêcznie, do czego trzeba mieæ umiejêtnoœæ siewu z rêki. Jeœli ktoœ tego nie potrafi, polecam wynaj¹æ znajomego rolnika z takimi umiejêtnoœciami. Wysiewamy w dawce 15-20 kg/ha. Najkorzystniejszy jest wiosenny termin siewu nasion – po 15 kwietnia do po³owy maja. Na-

Na zaorane pole pod lucernę może być także siana koniczyna

Foto: W. Makles

Najpierw rozsiewamy wapno. Dostêpne s¹ dwa rodzaje nawozów wapniowych: wapno tlenkowe i wêglanowe. Nawozy tlenkowe dzia³aj¹ bardzo szybko i gwa³townie. Zalecane s¹ przede wszystkim na gleby ciê¿kie i zlewne, gdy¿ wp³ywaj¹ korzystnie na ich strukturê. Najczêœciej stosuje siê je na zaoran¹ glebê. Wapniowanie gleb przeprowadza siê najczêœciej raz na 4 lata, zwykle wapno rozsiewa siê póŸnym latem lub jesieni¹, po zbiorze przedplonu, przykrywaj¹c podorywk¹ lub ork¹ OPTYMALNI MAJ 2007

35

MIĘDZY NAMI siona powinny byæ umieszczone p³ytko w glebie, na g³êbokoœci 1,01,5 cm. Po zasiewie zastosowaæ lekk¹ bronê i, jeœli jest to mo¿liwe, uwa³owaæ glebê lekkim walcem.

Charakterystyka gatunków i odmian lucerny W Polsce uprawia siê dwa gatunki lucerny, a mianowicie lucernê mieszañcow¹ lub siewn¹. Przeznaczenie i u¿ytkowanie obu gatunków jest podobne. Odmiany i charakterystyka lucerny mieszañcowej: Kometa – odmiana wytwarza doœæ du¿y plon zielonki i suchej masy. Zimotrwa³oœæ dobra. Têpo odrastania roœlin zarówno wiosn¹, jak i po skoszeniu doœæ szybkie, roœliny s¹ œrednio podatne na wyleganie. Przejawia œredni¹ odpornoœæ na werticiliozê. Inne odmiany: Radius, Tula, Vital. Licerna siewna i jej odmiany to: Bardesi – odmiana daje du¿y plon zielonki i siana w poszczególnych latach u¿ytkowania. Roœliny zimuj¹ dobrze, szybko odrastaj¹ zarówno wiosn¹, jak i po skoszeniu, s¹ œrednio podatne na wyleganie. Wykazuje podwy¿szon¹ odpornoœæ na choroby uwi¹dowe lucerny – werticilioze i fuzariozê. Inne odmiany: Crown II, Derby, Krima, Legend,Maga, Planet, Pondus, Sanditi, Sitel, Socza, Vela, Verko. Polecam siew lucerny ze wzglêdu na jej zimotrwa³oœæ, wysokie plony zielonki i siana, a tak¿e odpornoœæ na choroby. Polecam odmiany lucerny, takie jak: Kometa, Radius, Tula, Bardesi, Krima, Planet, Pondus, Verko.

Siejemy warzywa korzeniowe w redlinach, takie jak: marchew, pietruszka, buraki czerwone itp. W poprzednim miesiêczniku pisa³em, ¿e pod marchew i inne warzywa nie dajemy bezpoœrednio obornika, lecz minimum rok wczeœniej

36

OPTYMALNI MAJ 2007

– tak¿e wczeœniej nale¿y stosowaæ wapniowanie gleby. Gleba musi byæ o dobrej strukturze uprawnej wolnej od chwastów. Na tak przygotowan¹ glebê wykonujemy wysiew, u¿ywaj¹c zwyk³ego agregatu glebowego, jakim jest pielnik do ci¹gnika, stosowany do uprawy miêdzyrzêdzi ziemniaka. Na przedniej czêœci jest zamocowany nó¿ pielnika i ³apy kultywatora (lub pog³êbiacza), a na koñcu – w tylnej czêœci – korpus obsypnika. Najpierw wykonujemy redliny, nastêpnie wa³ujemy wa³em, aby utworzyæ z wierzcho³ka redliny p³aszczyznê odpowiednio szerok¹ – œrednio 15 cm – do prowadzenia rêcznego siewnika ogrodniczego dwurzêdowego z napêdem ³añcuchowym TP – 92P-na jednym kó³ku. Prawid³owo wykonany zabieg formowania redlin powoduje zwiêkszenie porowatoœci gleby, w wyniku czego nastêpuje zwiêkszenie masy korzeniowej. Gatunków marchwi i dyni jest wiele, ja polecam odmianê marchwi konsumpcyjnej 'KORAL" i dyni 'BAMBINO" ze wzglêdu na wydajnoœæ urodzaju, dobre przechowywanie i wysok¹ zawartoœæ karotenu – 15-18 mg (procentowo). Wy¿ej wymienione lucerna, marchew i dynia maj¹ bardzo istotny wp³yw na naturalne wybarwienie ¿ó³tka i wbudowanych w nie du¿e iloœci witamin, makromikro elementów i enzymów tak bardzo istotnych w ¿ywieniu cz³owieka. Nasiona warzyw na zamówienie telefoniczne przesy³k¹ pocztow¹ otrzymujê od: KRAKOWSKA HODOWLA I NASIENNICTWO OGRODNICZE POLAN. 30-130 Kraków, ul. Lucjana Rydla 53/55, tel. (0-12) 63715-47. ¯yczê udanych zasiewów i wysokich plonów. W nastêpnym numerze o zbiorach suszu lub masy zielonej lucerny i uprawie mechanicznej marchwi. W³adys³aw Makles Cz³onek Komisji Rolnej OSBO Kontakt: (0-34) 318 71 81 póŸnym wieczorem kom.0 512 291 302

WARTO PRZECZYTAĆ

TYLKO WE LWOWIE Lwów to najwiêksze miasto zachodniej Ukrainy, stolica obwodu lwowskiego. W latach minionych by³ stolic¹ ksiêstwa halicko-wo³yñskiego, jednym z g³ównych miast I i II Rzeczypospolitej, a w okresie rozbiorów oœrodkiem kultury polskiej i stolic¹ Galicji. Polskie miasta partnerskie Lwowa to obecnie Przemyœl, Rzeszów i Wroc³aw.

Do Bałtyku i do morza Czarnego jest ze Lwowa równie daleko - 600 km. Lwów le¿y na styku trzech wielkich krain geograficznych: Podola, Roztocza i Wo³ynia, nad rzek¹ Pe³twi¹, która na terytorium miasta ma swe Ÿród³a. Do Pe³twi sp³ywaj¹ z okolicznych wzgórz potoki: Pasieka, Soroka i ¯elazna Woda. Do ciekawostek nale¿y fakt, ¿e miasto jest po³o¿one dok³adnie na dziale wodnym - Pe³tew poprzez Bug i Wis³ê odprowadza swoje wody do Ba³tyku, zaœ potoki Zubrza, Zimna Woda i Bi³ohorski – poprzez Dniestr - do morza Czarnego. Do obydwu mórz jest ze Lwowa równie daleko - 600 km. Wed³ug legendy Lwów, tak jak i Rzym, jest po³o¿ony na siedmiu wzgórzach. Najwy¿szym punktem miasta jest góra Wysoki Zamek, która mierzy 413 m n. p.m. zaœ najni¿szy punkt w mieœcie le¿y na wysokoœci 245 m n.p.m. Pierwsza wzmianka o Lwowie pochodzi z roku 1256, choæ wiemy, ¿e gród istnia³ wczeœniej. Za za³o¿yciela miasta uwa¿a siê ksiêcia halickiego Dany³ê, który nazwa³ je na

czeœæ swojego syna Lwa - Lwowem. W 1998 r. lwowskie Stare Miasto zosta³o zapisane na liœcie œwiatowego dziedzictwa UNESCO. Najwa¿niejszymi zabytkami Lwowa s¹: ❑ Katedra £aciñska z kaplicami: Kampianów i Boimów, ❑ Sobór œw. Jura, ❑ Katedra ormiañska i dzielnica ormiañska, ❑ zespó³ Cerkwi Wo³oskiej i ulica Ruska, ❑ Koœció³ Dominikanów, ❑ Koœció³ i klasztor Bernardynów, ❑ Koœció³ Jezuitów, ❑ Rynek (Kamienica Królewska, Czarna Kamienica, pa³ac arcybiskupów ³aciñskich, kamienica Bandinellich, Ratusz), ❑ Kopiec Unii Lubelskiej, ❑ Arsena³ królewski, ❑ Arsena³ miejski, ❑ Baszta Prochowa, ❑ Teatr Miejski, ❑ Teatr Skarbkowski, ❑ Ossolineum, ❑ Dworzec G³ówny, ❑ Uniwersytet Lwowski, ❑ Politechnika Lwowska, ❑ Cmentarz £yczakowski. Polscy turyœci na pewno chêtnie zobacz¹ te¿ pomnik Adama Mickiewicza i Cmentarz Orl¹t Lwowskich. (ebw) Wiadomoœci o Lwowie, reprodukcje starych zdjêæ: Ÿród³o – Internet Fotografie wspó³czesne – Zuzanna Rzepecka

OPTYMALNI MAJ 2007

37

REKLAMA

OPTYMALNI W PRENUMERACIE Prenumerata Roczna Wszelkie informacje dotycz¹ce prenumeraty miesiêcznika Stowarzyszenia OPTYMALNI uzyskaj¹ Pañstwo w biurze OSBO: Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200, tel. (032) 616-51-82, fax (032) 616-63-74. Adres do korespondencji: 43-600 Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200 Cena: 66 z³ (OSBO pokrywa koszty przesy³ki; przy zamówieniu telefonicznym dodatkowy koszt 8,00 z³ pokrywa zamawiaj¹cy). UWAGA: Z dniem 1 kwietnia br. doliczamy czêœæ kosztów obs³ugi Pañstwa przesy³ki – koszty opakowania w wysokoœci 1 z³ miesiêcznie (12 z³ na rok).

Prenumerata Półroczna Wszelkie informacje dotycz¹ce prenumeraty miesiêcznika Stowarzyszenia OPTYMALNI uzyskaj¹ Pañstwo w biurze OSBO: 43-600 Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200, tel. (032) 616-51-82, fax (032) 616-63-74. Adres do korespondencji: 43-600 Jaworzno, ul. Grunwaldzka 200 Cena: 43,20 z³ (w tym 10,20 z³ koszt przesy³ki; przy zamówieniu telefonicznym dodatkowy koszt 8,00 z³). UWAGA: Z dniem 1 kwietnia br. doliczamy czêœæ kosztów obs³ugi Pañstwa przesy³ki – koszty opakowania w wysokoœci 1 z³ miesiêcznie (6 z³ na pó³ roku).

Prenumerata w Europie Cena: 152,00 z³ /rok Wp³aty na prenumeratê zagraniczn¹: IBAN: PL 105750806 SWIFT: BPKO PL PW nr konta 93 100 2528 0000 0402 0014 3495

NUMERY ARCHIWALNE

- GRATIS! Posiadamy jeszcze pewn¹ iloœæ niektórych archiwalnych numerów miesiêcznika "OPTYMALNI" (od stycznia 2005 r. do grudnia 2006 r. bez niektórych numerów). Zainteresowanych nabyciem tych miesiêczników nieodp³atnie, prosimy o zamawianie listowne wysy³aj¹c (na adres biura OSBO w Jaworznie) znaczki pocztowe: na wys³anie 6 szt. miesiêcznika – znaczki za 4,30 z³, a na wys³anie 12 szt. – znaczki za 5,80 z³. Wysy³amy równie¿ za zaliczeniem pocztowym. Koszt wysy³ki 13 z³. Do Oddzia³ów, Bractw i Klubów OSBO, do ARKADII i domów wczasowych z ¿ywieniem optymalnym numery archiwalne wysy³amy równie¿ (po ich zamówieniu) BEZP£ATNIE. P³atna jest tylko przesy³ka pocztowa: koszt wysy³ki 20-30 sztuk wynosi 15,00 z³, a koszt wysy³ki 80 egzemplarzy miesiêcznika wynosi 19,00 z³. Egzemplarze archiwalne wysy³amy do wyczerpania zapasów. Zapewniamy szybk¹ realizacjê zamówieñ.

38

OPTYMALNI MAJ 2007

REKLAMA

Pensjonat

'
róde³ko"

Emisja reklamy zleconej, ale nieopłaconej w terminie będzie wstrzymana do czasu uregulowania należności. Wydawca

zaprasza na wczasy optymalne 43-450 Ustroñ, ul.
ródlana 24

Nasze telefony: tel./fax (~33) 854 11 26; tel. (~33) 858 74 50; kom. 0603 952167

Optymalna wdowa z Warszawy lat 54,

Wagi optymalne - TANIO!

SZAMY ZAPRA

ryby, 161/65, wykszta³cenie wy¿sze, niezale¿na, nie pal¹ca, pozna pana bez zobowi¹zañ. Cel - powa¿na znajomoœæ.

W programie:

Tel. 0 601 492 172

Wagi, które wyliczaj¹ zawartoœæ bia³ka, t³uszczu i wêglowodanów, kcalorii, cholesterolu itd. w ponad 400 produktach spo¿ywczych, zaprogramowane wg najaktualniejszych tabel optymalnych. Naprawa wag. Zamówienia: 0509 569 194, (032) 204 65 44

● konsultacje lekarskie – dr Arkadiusz Kuna, – dr pediatra Jacek Kuna ● pr¹dy selektywne ● codzienne wyk³ady szkoleniowe ● masa¿e ● sauna

Warszawa, ul. Lêdzka 46 (ko³o bazarku na Kole) tel. 22/8771032, 0605092928

CENY KONKU RENCY JN

7 dni w tygodniu: ¿ywnoœæ optymalna, wêdliny: Krotoszyn, Rolmiês, Kapecki i inne, nabia³: Klimeko, wypieki: Janiccy, jaja: zielononó¿ki i ekologiczne ksi¹¿ki, czasopisma.

E

@pensjonat-zrodelko.pl e-mail: rezerwacja@ www.pensjonat-zrodelko.pl Zadzwoñ a wyœlemy pe³n¹ ofertê.

Organizujemy pobyty na dowoln¹ iloœæ dni. Zapewniamy rodzinn¹ atmosferê – otwart¹ dla goœci kuchniê, tak¿e w trakcie przygotowywania posi³ków i pieczenia chleba. Praktycznych rad udzielaj¹ kucharki, doœwiadczone w przygotowywaniu posi³ków optymalnych. Mamy wy¿ywienie 3-posi³kowe dla pocz¹tkuj¹cych i 2-posi³kowe dla zaawansowanych. Istnieje mo¿liwoœæ ustalenia indywidualnego sposobu ¿ywienia.

ARKADIA URSYNÓW 02-776 Warszawa, ul. Hawajska 3

tel. 022 648-72-36 Konsultacje lekarza pr¹dy selektywne, porady ¿ywieniowe, literatura dotycz¹ca ¿ywienia. W ka¿dy ostatni czwartek miesi¹ca wznawiamy spotkania optymalnych o godz. 1830.

200 z³

OGŁOSZENIA DROBNE Cena modułu pojedynczego ogłoszenia drobnego: 30 zł, modułu podwójnego: 50 zł. Ceny netto.

Szczecin. Optymalny Janusz ● doradztwo ¿ywieniowe (bogate doœwiadczenie - 9 lat na ¯O) ● pr¹dy selektywne ● ¿ywnoœæ optymalna (wêdliny – KoŸminek, nabia³ – Klimeko, wypieki – Janiccy, jaja ekologiczne i inne) ● ksi¹¿ki i publikacje ¯O ● lekarz optymalny ● spotkania optymalnych Tel./fax:

(091) 487 43 13, 0606 24 04 74

Fizykoterapeuta Adam Mateja z D¹browy Górniczej. Pr¹dy selektywne (dyplom nr 144) oraz doradztwo w zakresie stosowania ¯.O. (dyplom nr 202). Tel. 0-602 807 436 lub po 1700 (032) 262 30 21 Ponadto, w ka¿d¹ drug¹ i trzeci¹ œrodê miesi¹ca w godzinach od 1700-1800 udzielam bezp³atnie, telefonicznie praktycznych porad z zakresu stosowania ¿ywienia optymalnego.

OPTYMALNI MAJ 2007

39

39 z³ Dieta Optymalna Dieta Idealna

W Naszej Księgarni Wysyłkowej OBCOJÊZYCZNE

50 z³

Marek Chyliñski Jan Kwaœniewski

w jêzyku angielskim

Optimal Nutrition

Jan Kwaœniewski

30 z³ W pogoni za nieznanym

Jan Kwaœniewski

25 z³

25 z³

50 z³

Odpowiedzi na listy (cz. 2)

Mała Monografia Bioelektroniki

50 z³ Optimal Essen

Jan Kwaœniewski

25 z³

Jan Kwaœniewski

Odpowiedzi na listy (cz. 3)

25 z³ Listy do Matki

w jêzyku niemieckim

25 z³

Optimale Kost

Jan Kwaœniewski

Quo Vadis, Homo?

Jan Kwaœniewski

30 z³

85 z³

39 z³ Dieta Optymalna

Homo electronicus

50 z³

J. Kwaœniewski M. Chyliñski

25 z³

Optimalnoje Pitanije Jan Kwaœniewski w jêzyku rosyjskim

33 z³ Tłuste Życie

Żywienie Optymalne

Życie jest światłem

Jan Kwaœniewski Marek Chyliñski

25 z³

25 z³

30 z³

Homo Optimus

Odpowiedzi na listy (cz. 1)

Jan Kwaœniewski

Ksi¹¿ki ks. W³odzimierz Sedlaka

NO

ΠWO

Pójdź za Mną

25 z³

Æ

25 z³

Teologia Światła

Bastard na łonie macochy

25 z³

Józef Wasilik

Boży Kram

Jan Kwaœniewski

55 z³ Książka Kucharska Jan Kwaœniewski

30 z³

Ród Ludzki Stanis³aw Staszic

Leszczyna

Jak nie chorować

21 z³ Żywienie Optymalne Jan Kwaœniewski

Człowiek i Góry Świętokrzyskie

19 z³ Henryk Zdyb

Jan Kwaœniewski

25 z³

95 z³

25 z³

25 z³

25 z³

16 z³ Orzech włoski Henryk Zdyb

30 z³

30 z³

Pamiętniki

NOWOŒCI

Sprzedaż książek jest prowadzona w biurze OSBO Jaworzno ul. Grunwaldzka 200 Zamówienia można składać pisemnie lub telefonicznie pod numerem (032) 6165182, fax (032) 6166374 oraz w sklepie internetowym www.optymalni.org.pl. Realizacja zamówień: do 14 dni od daty zamówienia. Do kosztów przesyłki doliczamy 1 zł (koszty pakowania).

III WYD ANIE ju ¿w

sprzeda¿y