Pasterski M. - Efektywna nauka

EFEKTYWNANAUKA — Michał Pasterski Wstęp

● str. 4

Wstęp

Czy wiesz, że ludzie przeznaczają więcej czasu na poznanie instrukcji obsługi pralki niż na poznanie instrukcji obsługi własnego mózgu? Największym paradoksem w całym systemie edukacji jest to, że nikt nas nie uczy, jak się uczyć. A jest to podstawowa wiedza, którą powinien posiąść każdy uczeń, student i nie tylko. Niestety, przekonanie, że albo ktoś ma predyspozycje do nauki, albo ich nie ma, jest tak głęboko zakorzenione w naszym społeczeństwie, że ludzie boją się sięgać po instrukcje obsługi swojego

najważniejszego

narządu — mózgu. Równie dobrze mógłbym kupić pralkę, wrzucić do

EFEKTYWNANAUKA — Michał Pasterski Wstęp

●

str. 5

niej byle jakie ubrania i nie tylko, wsypać cokolwiek i wcisnąć na chybił trafił guziki. A potem z nadzieją czekać, że wszystko będzie czyste i pachnące. Ku mojemu wielkiemu zaskoczeniu okazałoby się, że niektóre ubrania się zniszczyły, inne przebarwiły, a jeszcze inne wciąż są brudne. Pytanie brzmi — czy powiedziałbym wtedy, że to pralka jest zła, że to ona nie posiada predyspozycji do prania? Nie, to ja nie dowiedziałem się, jak prać. Tak samo jest z nauką. Ludzie nie dowiadują się, jak się uczyć, a potem osiągają złe wyniki. Na całe szczęście Ty nie zaliczasz się do tej grupy, ponieważ czytasz teraz te słowa. A to oznacza, że jesteś na dobrej drodze, aby znacznie usprawnić umiejętność szybkiej, skutecznej i przyjemnej nauki. Z tej książki dowiesz się, jak używać mózgu, aby działał on na najwyższyc h obrotach. Nauczysz się, że Twoja pamięć ma niemal nieograniczoną pojemność. Przedstawię Ci proste techniki, z których będziesz mógł skorzystać tu i teraz. Efekty będą natychmiastowe, a Ty będziesz zaskoczony, jak wiele teraz możesz się nauczyć.

Część I: Rozejrzyj się po swoim mózgu

1. Twój mózg

●

str. 7

1. Twój mózg Twój mózg jest niewiele większy od dużego grejpfruta, waży poniżej 1500 gramów, a mimo to ma możliwości tysiące razy większe niż najpotężniejsze ko mputery. Ta zwarta masa tkanki tworzy niezwykle skomplikowane środowisko przetwarzania informacji. Składa się z biliona komórek mózgowych, z których 100 miliardów to aktywne komórki nerwowe (neurony), a 900 miliardów to inne komórki, odżywiające lub chroniące te pierwsze. Mózg ma budowę modularną, co znaczy, że poszczególne jego obszary zajmują się różnymi funkcjami, np. widzeniem, koordynacją ruchową, podejmowaniem decyzji.

Czym jest neuron? To podstawowa jednostka ludzkiego układu nerwowego. Od innych komórek mózgowych różni się zdolnością przesyłania informacji.

1. Twój mózg

● str. 8

Neuron ma ok. 0,1 mm średnicy, ale jego długość może osiągnąć aż kilka metrów! Składa się on z wypustek krótkich i rozgałęzionych, zwanych dendrytami, oraz długich i pojedynczych, zwanych aksonami. Miejsce styku neuronu z inną komórką nerwową to synapsa. Tam za pomocą neuroprzekaźników przekazywana jest informacja w postaci impulsu elektrycznego. Każdy ze 100 miliardów neuronów może utworzyć około 20 000 połączeń z innymi neuronami. Każdy bodziec zewnętrzny albo wewnętrzny umacnia lub tworzy nowe połączenia. Ich liczba jest niewiarygodnie wielka, a powstają one w tempie trzech miliardów połączeń na sekundę. Jak najlepiej wykorzystać tak ogromny potencjał, który ma każdy z nas? Tak samo, jak nie wiesz, czym dokładnie jest elektryczność, a mimo to korzystasz z niej na co dzień, nie musisz dokładnie wiedzieć, czym jest mózg, aby używać go do niezwykłych rzeczy. Tony Buzan, psycholog i ekspert w dziedzinie pamięci, twierdzi, że: „Chcąc jak najlepiej wykorzystać swój mózg, musisz przede wszystkim go poznać. Najpierw dowiedz się, jak jest zbudowany, a następnie, jak pracuje. Jak działa pamięć? W jaki sposób się koncentrujemy? W jaki sposób przebiega proces twórczego myślenia? Musisz więc dosłownie zacząć badać i zgłębiać samego siebie”.

2. Budowa mózgu

● str. 9

2. Budowa mózgu Ludzki mózg dzieli się na dwie półkule, a każda z nich składa się z czterech płatów: potylicznego, ciemieniowego, skroniowego oraz czołowego.

Zewnętrzna warstwa mózgu to kora mózgowa, która ma powierzchnię wynoszącą ok. 2200 cm2 i ok. 4,5 cm grubości. Kora mózgowa nazywana jest również istotą szarą. Komórki nerwowe są tam bardzo gęsto ułożone — jest ich ok. 9 miliardów. Wiąże się to z odpowie dzialnością kory za wyższe czynności poznawcze, takie jak analiza danych przychodzących ze zmysłów, planowanie, myślenie, analiza emocji oraz świadomość. Funkcjonalnie kora mózgowa podzielona jest na korę czuciową, ruchową oraz kojarzeniową. Wewnętrzna część mózgu to istota biała, w której skład wchodzą przede wszystkim włókna nerwowe i tkanka glejowa oraz naczynia krwionośne. Głębiej zaś znajdują się dwie ewolucyjnie starsze struktury — pień

● str. 10

2. Budowa mózgu

mózgu (odpowiedzialny za bicie serca i oddychanie) oraz móżdżek (odpowiedzialny za koordynację mięśni i równowagę). Odkrycie, że każda z półkul mózgowych ma inne funkcje, zrewolucjonizowało świat nauki. Lewa i prawa półkula przetwarzają różnego rodzaju informacje.

Lewa półkula

Prawa półkula

Mowa — funkcje językowe

Intuicja

Analiza i logiczne myślenie

Rytm

Zdolności matematyczne

Wyobraźnia Obrazy Emocje Twórczość

Jak widać, różnica między funkcjami obu półkul jest znaczna i bardzo charakterystyczna — lewa półkula jest bardziej logiczna, a prawa twórcza. Obie półkule łączy ciało modzelowate (wiązka włókien nerwowych), które synchronizuje informacje z mózgu logicznego oraz twórczego i tworzy z nich jedną, spójną całość. Często jest tak, że jedna z półkul jest dominująca. Przykładowo, gdy Twoja prawa półkula jest dominująca, możesz być osobą, która jest kreatywna, ma bardzo rozwiniętą wyobraźnię oraz intuicję. Jednak nasza efektywność jest szczytowa, gdy między półkulami panuje harmonia. Półkule mózgowe możesz w bardzo łatwy sposób synchronizować dzięki prostym ćwiczeniom. Warto również zauważyć, że lewa półkula jest

2. Budowa mózgu

● str. 11

odpowiedzialna za narządy znajdujące się po prawej części ciała — i odwrotnie, czyli prawa odpo wiada za te po lewej stronie. U lewo ręcznych osób zaś to prawa półkula jest tą logiczną, a lewa tą twórczą. Oczywiście nasz mózg jest bardzo plastyczny i w ekstremalnych przypadkach niektóre jego obszary potrafią przejąć zadania innych. W czasopiśmie Lancet, w numerze z 9 lutego 2002 roku, jest opisany nawet przypadek trzyletniej dziewczynki, której wskutek przewlekłego zapalenia mózgu zagrażającego śmiercią usunięto całą lewą półkulę. Można było się spodziewać, że jeśli dziewczynka w ogóle to przeżyje, to będzie mocno upośledzona, przynajmniej jeśli chodzi o funkcje, za które odpowiedzialna jest lewa półkula. Dziewczynka teraz ma już ponad siedem lat i jest całkowicie normalna, a co więcej — posługuje się biegle dwoma językami! Poszczególne płaty mózgu są odpowiedzialne za różne funkcje: 1. Płat potyliczny — odpowiada za widzenie (ośrodki wzroku) i ocenę parametrów obrazu, takich jak głębia, kolor, kształt, ruch. 2. Płat ciemieniowy — wrażenia czuciowe, dochodzące z powierzchni skóry (czucie bólu, dotyku, temperatury), poza tym orientacja przestrzenna, integracja ruchu i wzroku w jedno wrażenie, celowe ruchy.

● str. 12

2. Budowa mózgu

3. Płat

skroniowy

—

analiza

wrażeń

słuchowych

oraz

węchowych. 4. Płat czołowy — działanie, funkcja ruchowa, analiza i kontrola stanów emocjonalnych, podejmowanie decyzji, planowanie, ocena sytuacji. 5. W tylnej części mózgu, poniżej, znajduje się jeszcze móżdżek — część mózgu, która pozwala nam utrzymać właściwą postawę i równowagę. Poza tym odpowiada za wyuczone działania, jak na przykład jazda na rowerze, działa jak swoisty „autopilot”. Przed wstrząsami i uderzeniami mózg jest chroniony nie tylko kością, ale także tzw. oponami mózgowymi, które są trójwarstwowymi błonami znajdującymi się między mózgiem a czaszką. Ponadto tkanki mózgu są omywane przez płyn mózgowo-rdzeniowy, składający się z wody i ze składników odżywiających komórki mózgu. Mózg jest centralną częścią układu nerwowego. Niektóre włókna nerwowe wychodzą z mózgu, unerwiając przede wszystkim głowę, szyję i górną część ciała. Pozostałe tworzą grubą wiązkę — rdzeń kręgowy, od którego odchodzą nerwy zaopatrujące pozostałe części ciała. Nadzorują one setki czynności jednocześnie.

3. Dieta mózgu

● str. 13

3. Dieta mózgu To, co jesz, ma ogromne znaczenie dla wydajności Twojego mózgu. U dorosłej osoby zużywa on około dwudziestu procent energii wytwarzanej przez organizm. Dlatego ważne jest, abyś stosował dietę wysokoenergetyczną, dzięki której Twój mózg będzie mógł dawać z siebie wszystko.

Dlaczego dieta jest tak ważna dla prawidłowego działania naszego mózgu? Każdy akson (długie włókno, wzdłuż którego przekazywany jest impuls elektryczny z jednej komórki nerwowej do innej) jest otoczony otoczką mielinową, która pełni funkcję izolatora. Im lepsza jest stosowana przez nas dieta, tym ta izolacja jest lepsza, a informacja jest sprawniej przekazywana. To, co jemy, ma również wpływ na prawidłowe działanie komórek glejowych, które wytwarzają osłonki mielinowe oraz odżywiają aktywne komórki nerwowe. Z pew-

3. Dieta mózgu

● str. 14

nością więc warto dowiedzieć się, jaka żywność sprzyja sprawności naszego umysłu, a jaka nie. Aby przesyłanie informacji w mózgu działało prawidłowo, wytwarza on neuroprzekaźniki, czyli substancje chemiczne, które przekazują sygnał przez synapsę (połączenie między komórkami nerwowymi). Nasz mózg wytwarza około siedemdziesięciu różnych neuroprzekaźników, w tym adrenalinę oraz endorfiny. W książce „Brain Food” Brian i Roberta Morgan piszą, że „jakiekolwiek niedobory składników odżywczych mogą obniżyć poziom pewnych neuroprzekaźników, a tym samym niekorzystnie wpłynąć na zachowania, za które są one odpowiedzialne. Ma tu również miejsce sytuacja odwrotna: można wyeliminować problemy fizyczne lub psychiczne, podnosząc poziom odpowiednich neuroprzekaźników poprzez proste zmiany w składzie diety”. W takim razie co warto zjeść, aby Twój mózg pracował wydajnie?

1. Owoce i warzywa — są one bogatym źródłem potasu, który do poprawiania pracy umysłu nadaje się znakomicie. Najbardziej bogate w potas owoce to banany, pomarańcze, morele, brzoskwinie. Pomarańcze jedz również ze względu na bogactwo witaminy C. Jeśli zaś chodzi o warzywa, to warto jeść pomidory i ziemniaki. 2. Pamiętaj o tłuszczach rybnych i roślinnych. Ryby to bardzo bogate źródło kwasó w ome ga 3. Brak tego kwasu przyczynia

3. Dieta mózgu

● str. 15

się do powstawania depresji. Orzechy stanowią zaś źródło kwasu linolowego, potrzebnego mózgowi do naprawy osłonek mielinowych. Ponadto orzechy pobudzają pracę mózgu i łagodzą stany depresyjne. Z tych samych powodów warto też jeść ciemne pieczywo z nasionami i kasze. Jedz jajka, gdyż są one bogate w tzw. prekursory acetylocholiny, neuroprzekaźnika odpowiedzialnego m.in. za zapamiętywanie słów. 3. Pij duże ilości wody, unikaj herbaty i kawy. Woda pozwala oczyścić ciało z toksyn, szybko i skutecznie gasi pragnienie. Takie napoje, jak kawa, herbata czy napoje gazowane, niszczą witaminy z grupy B, odwadniają organizm, a także Twój mózg. 4. Ogranicz spożywanie słodyczy. Co prawda dostarczają one dużych ilości energii i poprawiają nastrój, jednak na bardzo krótki czas, po którym następuje gwałtowny spadek formy.

5. Zawsze jedz śniadanie. Jest to zdecydowanie najważniejszy posiłek dnia. Niech będzie bogate w węglowodany i białko. Dzięki zdrowemu śniadaniu energia będzie uwalniana stopnio-

3. Dieta mózgu

● str. 16

wo, co pozwoli Twojemu mózgowi cały czas być w dobrej formie. 6. Nie objadaj się na noc. Po posiłku żołądek jest zmuszony do trawienia, angażuje do pracy serce, wątrobę oraz nerki. Ciało zamiast odpoczywać, będzie musiało pracować, a przez to również Twój mózg nie będzie wypoczęty. A jak wiadomo, dobry sen sprzyja nauce. W czasie, gdy śnimy, dokonuje się tzw. konsolidacja śladów pamięciowych. Informacje, które zostały do mózgu wprowadzone podczas dnia, w pewnym sensie się kodują i zapisują, dlatego bardzo ważne jest, aby Twój sen był spokojny i niezakłócony. Dlatego też dużo lepszym pomysłem jest przeznaczenie większej ilości czasu na sen niż na naukę do rana. 7. Oprócz pokarmu do wydajnej produkcji niezbędnych neuroprzekaźników potrzebne są duże ilości tlenu. Dlatego regularnie uprawiaj ćwiczenia fizyczne!

4. Synchronizuj półkule mózgowe

● str. 17

4. Synchronizuj półkule mózgowe Synchronizacja półkul mózgowych zapewnia harmonijną współpracę obu półkul, szybsze przetwarzanie informacji oraz łatwiejszą ich syntezę. Jak już wiemy, lewa i prawa półkula przetwarzają inny rodzaj informacji, dlatego ważne jest, aby — w celu skutecznej i wydaj nej pracy mózgu — zawsze pracowały one w harmo nii. 1. Doskonałym ćwiczeniem na synchronizację półkul jest żonglerka. Jest ona jak jazda na rowerze, gdy się jej nauczysz, będziesz ją wykonywać automatycznie. Rozłożona na czynniki żonglerka to dla naszego mózgu bardzo skomplikowana czynność. Zaangażowane są w nią kora czołowa (planowanie ułożenia rąk, ciała, głowy), kora ruchowa (wykonanie złożonej sekwencji ruchów), móżdżek (utrzymanie równowagi, ruch gałek ocznych) i wiele innych obszarów mózgu. Badania naukowe dowiodły, że synchronizacja wszystkich tych czynności przyczynia się do rozwoju tkanki mózgowej, tak jak na siłowni rozwijają się mięśnie. W Internecie jest wiele stron z dokładnym opisem, krok po kroku, jak się nauczyć żonglerki. Na początek znajdź sobie jakieś piłeczki (można kupić takie na Allegro, możesz użyć owoców, np. mandarynek, lub zrobić piłeczki samodzielnie). Gdy już będziesz umiał dobrze żonglować trzema piłeczkami, możesz spróbować zwiększyć ich liczbę albo uatrak-

4. Synchronizuj półkule mózgowe

● str. 18

cyjnić to, co już umiesz (rzucać piłeczki szybciej i niżej, dużo wyżej lub z szerzej rozstawionymi rękoma). Do dzieła! 2. Ostatnio popularną metodą synchronizacji półkul mózgowych jest słuchanie muzyki z dudnieniami różnicowymi. Płyty z takimi nagraniami sprzedają się jak świeże bułeczki. Teksty reklamowe, które towarzyszą sprzedaży tych płyt, to w dużej mierze przesada, jednak jeśli trafisz na dobrą jakościowo płytę, odprężysz się i założysz słuchawki, z pewnością w połączeniu z odpowiednim nastawieniem pomoże Ci ona bardzo skutecznie zsynchronizować półkule. Ponadto taka muzyka znakomicie nadaje się do ćwiczeń relaksacyjnych, które opisane są w dziale o szybkiej nauce. 3. W doskonaleniu współpracy Twoich półkul bardzo przydatna będzie wizualizacja. Nie tylko w połączeniu z muzyką relaksacyjną, ale również sama w sobie. To, jakie obrazy będziesz sobie tworzyć, zależy tylko od Ciebie. Możesz stworzyć sobie obraz dużych półkul, między którymi jest pusta szczelina. Wyobraź sobie, jak między półkulami tworzą się mosty lub innego rodzaju połączenia, a każde nowe połączenie to coraz większa harmonia i współpraca. Dodaj do tego różnego rodzaju afirmacje, a efekty będą jeszcze lepsze!

Część II: Zapamiętuj za pomocą mnemotechnik

1. Wprowadzenie do mnemotechnik

● str. 20

1. Wprowadzenie do mnemotechnik Ile razy zdarzyło Ci się, że mimo usilnych prób nie mogłeś zapamiętać jakiejś daty lub definicji? Czy zdajesz sobie sprawę z tego, że za pomocą prostych technik możesz znacznie zwiększyć wydajność swojej pamięci? Najwyższy czas, abyś się ich nauczył. Mnemotechniki to metody, dzięki którym możesz w łatwy i ciekawy sposób zapamiętać potrzebne Ci informacje. Takich technik istnieje wiele i są bardzo zróżnicowane, a wszystkie opierają się na wizualizacji i umiejętności tworzenia skojarzeń. Te dwa elementy to podstawa. Dzięki temu zapamiętywanie niektórych informacji będzie znacznie prostsze niż dotąd. Zanim przystąpisz do poznawania poszczególnych mnemotechnik, zapoznaj się z kilkoma zasadami, których będziesz przestrzegać podczas ich używania. Pamiętaj o nich, a zaskoczy Cię skuteczność technik zapamiętywania.

1. Wprowadzenie do mnemotechnik

● str. 21

1.1. Podejście do własnej pamięci Bardzo ważne jest, abyś myślał o swojej pamięci w jak najbardziej pozytywny sposób. Jeśli kiedykolwiek twierdziłeś, że masz słabą pamięć, że łatwo zapominasz lub że zapamiętywanie niektórych rzeczy jest trudne, zmień to przekonanie. Ludzki mózg to organ o ogromnych, wręcz nieograniczonych możliwościach, dla którego skuteczny proces zapamiętywania to tylko kwestia treningu. Nasza pamięć jest niezwykła — każdego dnia zapamiętujemy aż kilka milionów różnych informacji. Każde wydarzenie, które ma miejsce w naszym otoczeniu, pozostawia swój ślad w postaci połączeń między komórkami w mózgu, których ilości wręcz nie da się zliczyć. Twoim zadaniem jest nauczyć się utrwalać te połączenia oraz wydobywać informacje, które są w Twojej głowie i czekają na użycie. Jedyny powód, dla którego czasem trudno jest Ci coś zapamiętać, to Twoje nieprawidłowe podejście. Myśl o swoim mózgu jako o doskonałej maszynie, która zapamiętuje dosłownie każdą napotkaną informację. Wyobraź sobie swoją pamięć jako nieskończenie wielką szafę z tysiącami szuflad, które czekają na zapełnienie. Gdy napotykasz informację, którą chcesz zachować w pamięci, uwierz, że Ci się to uda. Pomyśl, że jest to ważna informacja i że chcesz ją zapamiętać. Jeśli jesteś pewien, że coś zapamiętasz — odniesiesz sukces. Wykorzystuj afirmacje — w wolnych chwilach mów sobie w myślach, że Twoja pamięć jest nieskończenie pojemna. Już sama zmiana podejścia sprawi, że Twoja pamięć poprawi się w bardzo dużym stopniu.

1. Wprowadzenie do mnemotechnik

● str. 22

1.2. Wizualizacja i skojarzenia Aby zapamiętać informacje za pomocą mnemotechnik, będziesz wyobrażał sobie barwne i bogate w szczegóły obrazy. Jest to umiejętność, którą da się z łatwością wyćwiczyć, i w miarę ćwiczenia Twoje wizualizacje będą stawać się coraz wyrazistsze, a ich wpływ na Twój umysł będzie coraz większy. Jakie elementy powinien zawierać obraz utworzony w Twojej wyobraźni?

—

Niech będzie pozytywny. Staraj się zawsze w myślach zobaczyć coś przyjemnego, ponieważ umysł łatwiej zapamiętuje takie informacje i chętniej do nich powraca.

—

Spraw, aby obraz posiadał jak najwięcej barw. Niech kolory będą wyraźne i pełne odcieni.

1. Wprowadzenie do mnemotechnik

—

● str. 23

Obrazy powinny być ruchome. Będziesz mógł to wykorzystać do tworzenia skojarzeń między różnymi przedmiotami. To tak, jak gdybyś oglądał film w swojej głowie. Niech Twoje obrazy ożyją — ruch to bardzo ważny składnik skutecznych wyobrażeń w mnemotechnikach. OBRAZ + AKCJA = PAMIĘĆ (Tony Buzan).

—

Im bardziej humorystyczne i śmieszne będą Twoje wyobrażenia, tym łatwiej je zapamiętasz. Staraj się czasem przesadzać, dodawać zabawne elementy, zacznij się bawić swoimi obrazami.

—

Łącz wyobrażenia ze swoimi doświadczeniami. Staraj się wykorzystywać w wizualizacjach rzeczy, które są Ci wyjątkowo bliskie. Umieszczaj swoje obrazy w kontekście wydarzeń, które mają dla Ciebie duże znaczenie emocjonalne.

—

Niech obrazy będą szczegółowe. Poświęć trochę czasu na to, aby pomyśleć o jak największej ilości szczegółów Twojego obrazu.

—

Korzystaj ze zmysłów. Oddziałuj w wyobraźni na każdy z nich. Rozwój pamięci wymaga, abyś w myślach uruchamiał każdy zmysł: —

wzrok;

—

słuch;

1. Wprowadzenie do mnemotechnik

—

węch;

—

smak;

—

dotyk.

● str. 24

Przykładowo, wyobrażając sobie drzewo, zauważ coś więcej niż tylko zielony kształt. Zobacz wyraźniej barwę jego kory, jaskrawą zieleń liści, rozwiniętą sieć gałęzi. Usłysz, jak delikatnie szumią liście na wietrze, jak pień przechylając się, cicho skrzypi. Poczuj zapach drewna, zapach żywicy. Poczuj, jak dotykasz ręką szorstkiej, twardej kory, a następnie gładkich, mokrych od deszczu liści. Tak wyraźne wyobrażenia sprawią, że obraz zostanie na pewno zapamiętany, i to na długi czas. Im więcej szczegółów, im większe oddziaływanie na zmysły, tym lepsze działanie naszej pamięci.

1.3. Jak działają mnemotechniki? Każda mnemotechnika w jakimś stopniu opiera się na wykorzystaniu zakładek pamięciowych, haków, które pozwalają nam gdzieś „zaczepić” poszczególne informacje. Mogą być to obrazy, słowa, dźwięki. Działanie większości mnemotechnik polega na łączeniu informacji, które chcemy zapamiętać, z zakładkami, które już mamy przygotowane wcześniej. Mnemotechnika to zazwyczaj zestaw łatwych do zapamiętania zakładek, z którymi później kojarzymy rzeczy, które chcemy pozostawić w pamięci.

2. Zapamiętuj za pomocą Łańcuchowej Metody Skojarzeń

● str. 25

2. Zapamiętuj za pomocą Łańcuchowej Metody Skojarzeń Jest to podstawowa technika pamięciowa, pozwalająca w szybki i łatwy sposób zapamiętać krótkie szeregi informacji, np. listy zakupów. Jak wszystkie mnemotechniki, opiera się ona na wyobraźni i skojarzeniach. Polega na łączeniu każdego elementu listy z kolejnym za pomocą rozmaitych wyobrażeń poprzez tworzenie barwnej historyjki. Pamiętaj, aby wyobrażenia były „żywe”. Jak przeczytałeś we wstępie do mnemotechnik, im bardziej będą one ruchome, kolorowe, śmieszne lub absurdalne, szczegółowe, a nawet przesadzone, tym łatwiej je zapamiętasz. Dużą rolę odgrywa tu oddziaływanie na każdy zmysł w wyobraźni. Zobacz barwy, wielkość, ruch obrazu, usłysz dźwięk, jaki on wydaje, poczuj zapach, dotyk, zastanów się, jak smakuje. Im więcej wrażeń zmysłowych będzie obejmować Twój obraz, tym lepiej dla Twojej pamięci. Działanie techniki poznasz na konkretnym przykładzie. Załóżmy, że planujesz iść na zakupy i chcesz pamiętać o następujących rzeczach: ●

woda mineralna;

●

chleb;

●

banany;

2. Zapamiętuj za pomocą Łańcuchowej Metody Skojarzeń

●

piłka;

●

nożyczki;

●

makaron.

● str. 26

Historyjka, która pomoże Ci zapamiętać tę listę zakupów, może wyglądać następująco: Wyobrażasz sobie, że wchodzisz do dużego sklepu. Już przy wejściu, ku Twojemu zdziwieniu, zostajesz oblany litrami wody, która leje się z sufitu [woda mineralna]. Jest zimna i orzeźwiająca, sprawia, że czujesz się niezwykle świeżo. Cały mokry podchodzisz do pierwszego regału, gdzie widzisz, jak półki pełne chlebów napełniają się wodą. Patrzysz, jak każdy chleb pęcznieje, robiąc się coraz większy [chleb]. Woda wciąż leci z sufitu, a chleby wciąż rosną do tak dużych rozmiarów, że aż w końcu pękają, a ze środka wyskakują wielkie małpy z pękami bananów w łapach [banany]. Skaczą po całym sklepie, wrzeszcząc i jedząc duże banany. Gdy te im się kończą, biegną do działu sportowego, z którego biorą piłki i zaczynają kopać je po całym sklepie [piłka]. Panuje chaos — regały upadają, szklanki się rozpadają z hukiem. Nagle wszystkie piłki zaczynają pękać — cała banda nożyczek przybywa z odsieczą i wbija się bezlitośnie w każdą piłkę [nożyczki]. Słychać odgłos pękających piłek, widać, jak chmary latających nożyczek szukają swoich ofiar. W tym momencie z długich opakowań wydostaje się ogromna ilość makaronu typu nitki, który leci z wielką szybkością w kierunku grupy nożyczek [makaron]. Każda nitka zajmuje się jedną parą nożyczek, owijając się silnie wokół nich. Każda związana para noży-

2. Zapamiętuj za pomocą Łańcuchowej Metody Skojarzeń

● str. 27

czek upada bezbronnie na ziemię. Po chwili w sklepie oprócz masy owiniętych makaronem nożyczek i leżących w bałaganie regałów nie ma już nic. Pora iść na zakupy! Zauważ, że ważne jest, aby każdy element był jakoś powiązany z poprzednim. Historyjka musi mieć zachowaną ciągłość, musi być spójna. Twoja wyobraźnia nie zna granic, tylko od Ciebie zależy, co wykorzystasz, aby zapamiętać listę zakupów czy inny szereg informacji. Po wymyśleniu takiej sekwencji skojarzeń zamknij oczy i odtwórz ją sobie w wyobraźni jeszcze raz od początku, pamiętając o każdym jej szczególe i o oddziaływaniu na każdy zmysł. Poczuj chłód wody, zobacz jaskrawy kolor bananów, poczuj ich zapach, poczuj gładkość skóry piłki, dotknij w myślach ostrza nożyczek, posmakuj makaronu. To wszystko sprawi, że już nigdy nie będziesz potrzebować kartki i długopisu, a zakupy zawsze będą udane. Oczywiście to jest tylko jeden z przykładów wykorzystania tej techniki, nadaje się ona znakomicie do różnego rodzaju spisów zasad, praw, chronologicznie ułożonych wydarzeń itp. Aby nabrać biegłości w używaniu Łańcuchowej Metody Skojarzeń, stwórz ciekawą, barwną historyjkę dla następującej listy zakupów: krem, jabłka, ramka na zdjęcia, herbata, jajka. Wyobraź ją sobie z każdym szczegółem, a po jakimś czasie sprawdź, jak dobrze ją pamiętasz. Powtórz ćwiczenie kilka razy.

● str. 28

3. System Kształtów Cyfr

3. System Kształtów Cyfr System kształtów cyfr to bardzo prosta technika, która opiera się na tworzeniu w umyśle zakładek, „kołków”, na których będziesz wieszał zapamiętane przedmioty czy inne informacje, które chcesz zachować w pamięci. Polega ona na tym, iż każdej cyfrze przypisujesz obraz jakiegoś przedmiotu, który kojarzy Ci się z tą cyfrą, najczęściej z racji podobieństwa. Jest to bardzo skuteczna meto da, gdyż mózg znacznie lepiej sobie radzi z operowaniem na konkretnych kształtach niż na abstrakcyjnych cyfrach. Aby przygotować własny System Kształtów Cyfr, musisz tylko wybrać jakiś przedmiot, który zawsze będzie się pojawiał w Twojej wyobraźni, gdy pomyślisz o danej cyfrze. Przedstawiam tu kilka przykładów, spośród których możesz wybrać najlepiej Ci pasujący:

0 — opona, pączek

1 — świeczka, ołówek, pędzel, kij

● str. 29

3. System Kształtów Cyfr

2 — łabędź, kaczka

3 — motyl, serce, koniczyna

4 — żaglówka, krzesło

5 — hak, kobieta w ciąży

6 — fajka, trąba słonia

● str. 30

3. System Kształtów Cyfr

7 — siekiera, chorągiewka

8 — bałwanek, klepsydra

9 — flaga, kijanka, rakieta tenisowa Gdy już wybierzesz najbardziej odpowiadające Ci przedmioty, wyobraź je sobie dokładnie, kojarząc je z poszczególnymi cyframi. Zobacz je wyraźnie w swoim umyśle, tak aby dana cyfra zawsze kojarzyła Ci się z tym przedmiotem. Zobaczmy teraz, jak ten system sprawdza się w praktyce. Przyjrzyj się, jak poszczególne elementy z listy łatwo można skojarzyć z cyframi, które są im przypisane.

3. System Kształtów Cyfr

● str. 31

1. Zeszyt [1 — świeczka]: Wyobraź sobie, jak stos zeszytów jest podpalany przez wielką, czerwoną świecę. 2. Sok pomarańczowy [2 — łabędź]: Wyobraź sobie, jak duży, biały łabędź pływa z przyjemnością po jeziorze wypełnionym jaskrawożółtym sokiem pomarańczowym, popijając go ze smakiem. 3. Płyty CD [3 — serce]: Wyobraź sobie, jak wkładasz do sprzętu stereo płytę w kształcie serca, po której włączeniu lecą spokojne, romantyczne utwory. Teraz, gdy będziesz chciał przypomnieć sobie poszczególne przedmioty z listy, z łatwością będą się one pojawiać w Twojej głowie. Myśląc o jedynce, automatycznie pomyślisz o świeczce, a to przywoła obraz palących się zeszytów. Ta prosta technika jest niezwykle skuteczna oraz nie wymaga dużej ilości wysiłku. Gdy będziesz chciał zapamiętać nową listę za pomocą tej techniki, będziesz musiał „zmazać” starą, najlepiej w taki oto prosty sposób — wyobraź sobie kolejno każdy przedmiot powiązany z poszczególnymi cyframi, już bez skojarzenia z rzeczą ze starej listy. Tak więc teraz zobaczysz samą świeczkę, bez zeszytów. Takie usuwanie starych powiązań pozwoli Ci używać tej techniki wciąż na nowo, doskonalić ją i sprawić, że stanie się ona dla Ciebie jedną z ważniejszych mne motechnik.

4. Pałace Pamięci

● str. 32

4. Pałace Pamięci Pałace Pamięci to moja ulubiona mnemotechnika. Opiera się ona na wyobrażonej podróży przez sekwencję miejsc. Tymi miejscami mogą być pokoje w Twoim mieszkaniu czy domu. Każdy z nas ma pewną wytyczoną „ścieżkę”, według której porusza się po domu po tym, jak wstanie z łóżka. Zaczynając od pokoju, kierujesz się ku łazience, po czym idziesz do kuchni itp. Uporządkowanie tych miejsc i wytyczenie takiej sekwencji, którą będziemy się już zawsze posługiwać dla dobra mnemotechniki, pozwoli Ci stworzyć niezwykłe narzędzie, dzięki któremu zapamiętasz wiele ważnych dla Ciebie informacji. Do stworzenia swojej pierwszej podróży wykorzystaj miejsce, które jest Ci bardzo dobrze znane. Doskonale nadaje się do tego dom lub mieszkanie, w którym mieszkasz na co dzień. Podróż ta mogłaby wyglądać np. w ten sposób: sypialnia, łazienka, kuchnia, korytarz, salon, przedpokój, schody, garaż itd. Ważne jest, aby ćwiczyć w pamięci zawsze taką samą sekwencję, nie omijając żadnych miejsc i nie zmieniając kolejności ich występowania. Tworząc własną podróż przez własne Pałace Pamięci, wyobrażaj sobie każde miejsce bardzo dokładnie, pamiętając nawet o najdrobniejszych detalach. Obraz tych miejsc w Twojej wyobraźni musi być czysty i łatwy do odtworzenia. Upewnij się, że jesteś w stanie odtworzyć w umyśle całą sekwencję od początku do końca. Innym przykładem stworzenia sobie włas-

4. Pałace Pamięci

● str. 33

nej podróży przez Pałace Pamięci może być droga do pracy lub szkoły (park, ławka, przejście dla pieszych, plac przed budynkiem itp.). Gdy już masz przygotowaną pierwszą podróż, możesz zabrać się za praktyczne używanie techniki. Polega ona na umieszczaniu rzeczy, które chcesz zapamiętać, w poszczególnych miejscach Twojej podróży. Robisz to za pomocą tworzenia rozbudowanych i dokładnych obrazów. Aby łatwo było je zapamiętać, niech będą one przesadzone, humorystyczne, wyraźne, dynamiczne, głośne itp. Im więcej naszych zmysłów będą one angażować, tym lepiej dla naszej pamięci. Jeśli chcesz, możesz stworzyć kilka różnych podróży, tak abyś w razie potrzeby zapamiętania czegoś ważnego miał możliwość wyboru tej bardziej Ci w tym momencie odpowiadającej. W wypadku gdy jedna podróż będzie za krótka, możesz ją połączyć z inną — Twoja wyobraźnia nie zna ograniczeń. Gdy już użyłeś takiej podróży do zapamiętania czegoś, będziesz potrzebował trochę czasu, aby aktualne asocjacje się rozmyły i abyś mógł użyć nowych. Można to przyśpieszyć poprzez wyobrażanie sobie podróży przez Pałace Pamięci z wszystkimi miejscami pustymi, bez dawnych skojarzeń. A teraz przykład, który pozwoli zobaczyć, jak łatwo można wykorzystać tę technikę w praktyce. Poniżej przedstawiam 10 miejsc mojej podróży przez dom i wykorzystanie jej do zapamiętania 10 z 22 głównych praw marketingu. 1. Sypialnia. 2. Łazienka.

4. Pałace Pamięci

● str. 34

3. Schody. 4. Korytarz. 5. Kuchnia. 6. Salon. 7. Balkon. 8. Piwnica. 9. Garaż. 10. Przed domem. 1. Prawo pierwszeństwa — z szafy z ubraniami w mojej sypialni wyskakują setki małych żółtych jedynek z nogami, po czym biegają po całym pokoju i głośno krzyczą. 2. Prawo sukcesu — wychodząc z sypialni, kieruję się w stronę drugiego pomieszczenia. A tam, na środku łazienki, znajduje się wielkie podium, na którym stoi człowiek z wielkim uśmiechem i pucharem w ręce. 3. Prawo zasobów — idę dalej, jednak ledwo mogę przejść schodami, gdyż są całe zawalone różnymi workami i kartonami. 4. Prawo szczerości — wychodzę na korytarz, a tam siedzi na krześle człowiek testowany przez innego wykrywaczem kłamstw. 5. Prawo przesady — wchodzę do kuchni, a tam wszystko jest przesadnie duże. Ogromne talerze stojące na wielkim stole, niezwykle duże widelce i noże, niezwykle pojemne szklanki.

4. Pałace Pamięci

● str. 35

6. Prawo powiększenia asortymentu — gdy przechodzę do salonu, widzę mały kartonik na środku. Nagle obok pojawiają się inne, jest ich coraz więcej, aż w końcu jest ich wielka góra. 7. Prawo drabiny — gdy wychodzę na balkon, aby zaczerpnąć świeżego powietrza, zamiast schodów zauważam grubą, drewnianą drabinę. 8. Prawo przeciwieństwa — schodząc do piwnicy, zauważam dwóch mężczyzn, którzy zaciekle się tam kłócą na jakiś temat, na który mają zupełnie przeciwne poglądy. 9. Prawo trendu — wchodzę do garażu, a tam pokaz mody, najświeższe zimowe trendy. 10. Prawo nieprzewidywalności — spokojnie wychodzę przed dom, a tam moim oczom ukazuje się latający spodek. Zdecydowanie nieprzewidywalna sytuacja :)

● str. 36

5. Rozszerzenie Pałaców Pamięci

5. Rozszerzenie Pałaców Pamięci Jeśli spodobała Ci się technika Pałaców Pamięci, mam dla Ciebie dobrą informację. Istnieje jej modyfikacja, dzięki której będziesz mógł zapamiętać 10 razy więcej informacji!

4

3

5

10 2

6 9

1

1. Lewy bliższy narożnik. 2. Lewa ściana. 3. Lewy dalszy róg. 4. Górna ściana. 5. Prawy górny róg. 6. Prawa ściana. 7. Prawy dolny róg. 8. Dolna ściana.

8

7

5. Rozszerzenie Pałaców Pamięci

● str. 37

9. Podłoga. 10. Sufit. Teraz każdą informację, którą chcesz zapamiętać, możesz umieścić w odpowiednim miejscu pokoju. Aby było to łatwiejsze, nazywaj te 10, jak tylko najbardziej Ci pasuje, niekoniecznie tak jak podałem wyżej. Przykładowo niektóre z tych miejsc mogłyby się nazywać „za łóżkiem”, „przy szafie”, „za telewizorem”, „pod biurkiem” itp. To nada każdemu z tych miejsc niepowtarzalność, a dzięki temu łatwiej zapamiętasz rzeczy, które tam umieścisz. Wyobraź sobie, że mając wymyśloną jedną podróż z 10 przystankami, poszerzając tę technikę o powyższą modyfikację, będziesz mógł zapamiętać aż 100 informacji! To naprawdę niesamowite. Wystarczy użyć ciekawych skojarzeń, dokładnie sobie wyobrazić każde miejsce — i posiadasz naprawdę potężne narzędzie pamięciowe!

6. Główny System Pamięciowy (GSP)

● str. 38

6. Głó w ny Syst em P a mi ęci o w y ( GSP) Główny System Pamięciowy, inaczej zwany też Systemem Wielkich Liter, jest jednym z najczęściej używanych narzędzi mnemotechnicznych. Został on wprowadzony przez Stanislausa Minka von Wennsheina w XVII wieku. Jest zatem używany i doskonalony od ponad 300 lat. GSP pozwala zapamiętać nawet bardzo długie ciągi liczb. PIN-y, numery telefonów i kont bankowych od teraz będą dla Ciebie niezwykle łatwe do zapamiętania. Technika ta posługuje się słowami jako zakładkami, podobnie jak System Kształtów Cyfr. Jednak w tym wypadku cyfry kojarzyć będziesz ze spółgłoskami, z których później zbudujesz słowa-kołki. Poniżej znajduje się tabela, z której dowiesz się, które cyfry kojarzyć z poszczególnymi literami, oraz krótki komentarz, który Ci to ułatwi. 0

s, z

„Z” to pierwsza głoska w słowie „zero”.

1

t, d

Litery „d” i „t” mają jedną pionową kreskę.

2

n

Litera „n” ma dwie pionowe kreski.

3

m

Litera „m” ma trzy pionowe kreski.

4

r

„R” to dominująca głoska w słowie „cztery”.

5

l

„L” to rzymskie 50.

6

j

Litera „j” to lustrzane odbicie 6.

7

k, g

Litera „k” to dwie złączone cyfry 7.

8

f, w

Pisane „f” przypomina cyfrę 8.

9

p, b

Litery „p” i „b” to lustrzane odbicia cyfry 9.

● str. 39

6. Główny System Pamięciowy (GSP)

Skojarzenia te pozwolą Ci tworzyć słowa, którym będzie odpowiadać jakaś liczba. Teraz wybierzesz sobie słowa zawierające tylko jedną daną głoskę odpowiadającą danej cyfrze, a w przypadku liczb obie. Dla cyfry 1 możliwości jest wiele — Dach, Tusz, Dusza, auTo. Zaś np. liczba 34 musi zawierać głoski „m” i „r”, w takiej właśnie kolejności. Słowa, które możesz z tą cyfrą kojarzyć, to np. MaRa, MuR, chMuRa. Do Ciebie należy teraz wybranie słów dla pierwszych 100 liczb. Poniżej podaję przykładowe skojarzenia. Jeśli Ci któreś z nich nie pasuje, wymyśl swoje własne. Ważne jest, aby były to zakładki łatwe do przywołania w myślach, dlatego muszą być to słowa, które będziesz potrafił sobie szybko wyobrazić. Liczba 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Słowo auTo Noe Mysz Ryż Liść Jeż Kosz uFo Pszczoła TeZeusz TaTa ToNa DoM TiR TaLerz TuJa TKacz ToFfi DąB NoS

Liczba 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70

Słowo LoDy LiNa LaMa LiRa LaLa oLeJ LeK LeW LeP JaZ YeTi JeżyNa JaMa JaR JeLeń JaJo JasieK JaWa JoPek KoS

● str. 40

6. Główny System Pamięciowy (GSP)

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

NiT NiaNia NeMo NuR aNioŁ NoSze uNiK NóW NaPa MąŻ MaTa MiNa MaMa MuR MoL żMiJa MaK MeWa MoP RóŻa RaDio RaNa RaMa RuRa RoLa RóJ RaK RaFa RyBa LaS

71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

KoT KuNa KaMień KoRa KuLa, KoaLa KiJ KuK KaWa KaPeć WóZ WaTa WiNo, WeNa WyMię, FaMa WóR FaLa WiJ, WoJ FoK, WeK FiFa, WarzyWa WiePrz PieS BuT, BuDa PioN PuMa BicZ, BaR BaL, PaL BoJa BąK PaW PuB, BiBa DZeuS

Teraz, gdy masz do zapamiętania jakiś dłuższy numer, wystarczy podzielić go na dwucyfrowe liczby, a ze skojarzonych z nimi odpowiedników z powyższej listy stworzyć historyjkę. Załóżmy, że masz do zapamiętania numer telefonu 8965224184. Dzieląc go na dwucyfrowe liczby, otrzymujesz 89 65 22 41 84.

6. Główny System Pamięciowy (GSP)

● str. 41

89 — WiePrz 65 — JeLeń 22 — NiaNia 41 — RaDio 84 — WóR Z tych słów tworzysz historyjkę, na tej samej zasadzie, na której działa Łańcuchowa Meto da Skojarzeń. Może to być wielki, wściekły wieprz [89] goniący bezbronnego jelenia [65] przez las. Jeleń wybiega na drogę, przy której jest mały domek. Wbiega do niego w popłochu, aby się schować, a tam widzi wystraszoną nianię [22], czyszczącą stare, brudne radio [41], po czym wrzuca je do wielkiego wora [84]. Ćwicz, a opanujesz tę technikę znakomicie. Dobrze jest zapamiętać powiązania cyfr z literami z pierwszej tabelki, a następnie solidnie oswoić się z drugą tabelą. Gdy już poświęcisz na to trochę czasu, zobaczysz, że technika ta wejdzie Ci w krew i z łatwością będziesz ją wykorzystywać za każdym razem, gdy będziesz chciał zapamiętać jakąś dłuższą liczbę! A teraz — co zrobisz, aby zapamiętać liczbę 2576506682 ?

7. Wykorzystaj System Dominica

● str. 42

7. Wykorzystaj System Dominica Dominic O’Brien, ośmiokrotny Mistrz Świata w Zapamiętywaniu, jest twórcą mnemotechniki, która pozwoliła mu pobić rekord świata i zapamiętać kolejność ułożenia kart w talii — zawierającej 52 karty — w około 40 sekund. Wcześniej rekord należał do Creightona Carvello, któremu udało się tego dokonać w niecałe 3 minuty. Stworzona przez niego technika to System Dominica. Opiera się ona na prostej zamianie cyfr na litery, a następnie łączeniu ich w inicjały znanych ludzi. Opanowanie tej techniki zajmuje trochę czasu i na początku może się wydawać nieco nużące, jednak gdy już nauczysz się nią biegle posługiwać, będziesz mógł zapamiętywać długie zestawy liczb w mgnieniu oka. Dobre przygotowanie jest podstawą do wykorzystania pełnego potencjału Systemu Dominica, dlatego warto, abyś poświęcił kilka chwil na jego opanowanie, co przyniesie Ci ogromne korzyści za każdym razem, gdy zechcesz zapamiętać zestaw liczb o jakiejkolwiek długości. Na czym to polega? Na początek uczysz się skojarzeń między cyframi a literami. Wyglądają one następująco: 1 = A (pierwsze pięć cyfr to pierwsze pięć liter alfabetu) 2 =B

7. Wykorzystaj System Dominica

● str. 43

3=C 4=D 5=E 6 = S (Sześć, Six) 7 = G (7 i 8 są również kojarzone z odpowiadającymi im literami alfabetu) 8=H 9 = N (Nine) 0 =O Działanie techniki jest bardzo proste. Liczby od 00 do 99 zapamiętujesz poprzez łączenie ich z inicjałami znanych ludzi. Tak więc np. liczba 15 (AE) może Ci się kojarzyć z Albertem Einsteinem. Wybierasz sobie jakąś charakterystyczną dla niego czynność (np. pisanie wzoru na tablicy), która będzie zawsze w Twojej wyobraźni połączona z tą osobą. Wybranie tej czynności jest bardzo ważne, gdyż będzie Ci później łatwiej łączyć różne osoby w histo ryjki. Gdy już postanowisz, że liczba 15 będzie Ci się kojarzyć z Albertem Einsteinem, tę asocjację pozostawiasz — od teraz widząc liczbę 15, będziesz w myślach widzieć szalonego naukowca piszącego coś na tablicy. Innym przykładem może być skojarzenie liczby 27 z Billem Gatesem liczącym pieniądze. Ten etap tworzenia własnego systemu Dominica może wydawać się nużący, gdyż dla każdej liczby od 00 do 99 musimy znaleźć jakąś osobę (niekoniecznie sławną, może to być ktoś Ci bliski, może to być również coś, co kojarzy Ci się z jakąś osobą — skrót od nazwy filmu, książki itp.).

7. Wykorzystaj System Dominica

● str. 44

Pod tym adresem jest lista przykładowych skojarzeń, które możesz wykorzystać do tworzenia własnego Systemu Dominica: http://www.minezone.org/wiki/MVance/DominicSystem. A tutaj kilka przykładów ode mnie: OB — Orlando Bloom AB — Antonio Banderas AC — Al Capone AG — Ali G AH — Adolf Hitler BA — Ben Affleck BB — Bilbo Baggins BD — BraD Pitt BE — Billy Elliot BS — Ben Stiller CO — Clive Owen CD — Cameron Diaz CN — Chuck Norris DB — Drew Barrymore Gdy już każda liczba będzie Ci się kojarzyć z kimś sławnym oraz jakąś czynnością przez niego wykonywaną, możesz zacząć wykorzystywać System Dominica. Tak więc widząc liczbę 2715, wyobrazisz sobie Billa Gatesa liczącego pieniądze, na których widnieje wizerunek Alberta Einsteina. Skojarzenia zależą wyłącznie od Ciebie — możesz sobie wyobrazić cokolwiek, im bardziej dziwne

7. Wykorzystaj System Dominica

● str. 45

i śmieszne będą Twoje wyobrażenia, tym łatwiej będzie Ci je zapamiętać. Aby zapamiętać liczby posiadające nieparzystą liczbę cyfr, do znanych postaci dołączasz symbol z Systemu Kształtów Cyfr albo innej mnemotechniki. Puść wodze wyobraźni — ta znakomita technika sprawi, że zapamiętywanie długich liczb stanie się dla Ciebie niezwykle przyjemne i łatwe. Oto przykład wykorzystania Systemu Dominica do zapamiętania 8-cyfrowej liczby: 72180266 Na początku dzielimy ten ciąg na dwie części: 7218 0266 Pora na zastosowanie Systemu Dominica: 72 18 = GB AH = George Bush — Adolf Hitler 02 66 = OB SS = Orlando Bloom — Sylvester Stallone Historyjka może wyglądać tak: George Bush trzymając w rękach flagę Sanów Zjednoczonych, strąca nią Adolfa Hitlera stojącego na podwyższeniu i przemawiającego do tysięcy żołnierzy, a ten spada po schodach i ląduje u stóp Orlando Blooma, elfa z „Władcy Pierścieni”, który napina

7. Wykorzystaj System Dominica

● str. 46

łuk i strzela do Sylvestra Stallone’a, umięśnionego Rambo z opaską na czole, który łapie strzałę i łamie na pół. Jak widzisz, sposób ten pozwala zapamiętać długie liczby w naprawdę zaskakującym tempie. Dlatego jeśli liczby są ważne tam, gdzie się aktualnie uczysz lub pracujesz, poświęć trochę czasu na opanowanie Systemu Dominica, a owoce tej pracy znacznie zwiększą Twoją efektywność.

Część III: Ucz się szybciej i efektywniej

1. Od czego zacząć usprawnianie procesu nauki?

● str. 48

1. Od czego zacząć usprawnianie procesu nauki? Możliwości masz ogromne — zapamiętanie wiedzy, która do tej pory wydawała Ci się nudna i nieciekawa, teraz może stać się dla Ciebie czymś niezwykle łatwym. Zobaczysz, że nie tylko nauka będzie przyjemniejsza, ale również zaoszczędzisz wiele czasu dzięki efektywnemu działaniu.

W całym poradniku znajdziesz przydatne informacje, które pomogą Ci w uczeniu się, jak się dobrze uczyć.

Najważniejsze jest Twoje podejście do nauki. Przyjmij przekonanie, że nauka jest łatwa i przyjemna. Jeśli naprawdę w to uwierzysz, Twój umysł będzie się zachowywał, jakby to była prawda.

1. Od czego zacząć usprawnianie procesu nauki?

● str. 49

To, czy nauka będzie męcząca, czy będzie dobrą zabawą, zależy wyłącznie od Ciebie. Spraw, abyś się czuł dobrze, trzymając w rękach książkę. Twoje samopoczucie podczas nauki ma ogromne znaczenie. Kolejne przydatne przekonanie to takie, że każda wiedza w jakiś sposób jest Ci przydatna. Przestań myśleć, że biologia czy geografia jest dla Ciebie bezużyteczna. Każda dziedzina ma w sobie coś wartościowego, każda wiedza jest cenna! Już sama zmiana podejścia powinna w Tobie wywołać większą chęć do nauki.

2. 10 sposobów na nieograniczoną motywację

● str. 50

2. 10 sposobów na ni eog ra ni cz o ną m o ty w a cj ę Czym jest motywacja? Ile razy zdarzyło Ci się, że tak bardzo chciałeś coś zrobić, że mógłbyś rzucić wszystko, aby się za to zabrać? Ile razy czułeś tak silną chęć zrobienia czegoś, że nikt nie mógłby Cię powstrzymać? Jeśli choć raz tego doświadczyłeś, to znaczy, że byłeś wtedy prawdziwie zmotywowany. Problem w tym, że zazwyczaj jesteśmy zmotywowani do tych najbardziej fascynujących rzeczy, a gdy chodzi o takie czynności jak nauka, już nie jest tak pięknie. Motywacja to psychiczny i fizjologiczny stan pełnej gotowości i chęci do wykonania określonego zadania. Być może znasz jakieś domowe sposoby motywacyjne. Jeśli tak, to już wiesz, że to tylko od Ciebie zależy, czy poczujesz tę niepowstrzymaną chęć zrobienia tego, co musisz zrobić. A także wiesz, że zmotywować się możesz do praktycznie każdej, nawet najnudniejszej czynności. Pytanie — jak? Oto kilka sposobów, dzięki którym zmotywujesz się, do czego tylko zechcesz. Jedne z nich mogą Ci bardziej pasować, inne mniej, jednak chodzi o to, abyś wybrał sobie kilka najlepszych według Ciebie sposobów i przyswoił je sobie poprzez ciągłe ich ćwiczenie. Efekty zauważysz od zaraz. 1. Wyznaczaj sobie cele. Jest to absolutna podstawa. Wyznaczanie celów nastawia Twój umysł na ich osiągnięcie. Zanim zaczniesz coś robić, dokładnie zastanów się nad tym, co chcesz

2. 10 sposobów na nieograniczoną motywację

● str. 51

osiągnąć. O wiele łatwiej jest być zmotywowanym, gdy wiesz, jaki ma być efekt Twojego działania. Jakie cele wyznaczać? Niech będą one ambitne — im większy cel, tym większe pobudzenie Twojego umysłu. Oczywiście cele nie powinny być zupełnie niemożliwe do spełnienia, ale pozwól sobie na odrobinę fantazji. Szybko zauważysz, że wyznaczanie naprawdę ambitnych celów znacznie ulepsza Twoją efektywność. Jeśli Twoje cele wydają Ci się za duże — nie zmieniaj ich, po prostu podziel je na mniejsze, zastanów się nad poszczególnymi elementami większego celu. Jak ustanawiać cele? Najlepiej je wszystkie wypisać. Jeśli chcesz po prostu się nauczyć materiału na egzamin, zapisz to na kartce. Jeśli zaś pragniesz nadać ogólny kierunek swoim działaniom, możesz wykonać następujące ćwiczenie: Na kartce A4 narysuj cztery duże okręgi (dwa okręgi w dwóch rzędach, niech zajmują całą kartkę). W ostatnim okręgu wypisz lub narysuj symbolami wszystko, co chcesz osiągnąć w całym swoim życiu. Pomyśl, jak chcesz, aby wyglądało Twoje życie w przyszłości. W przedostatnim okręgu zrób to samo, tylko że dla całego przyszłego roku. Pomyśl, co chcesz osiągnąć w trakcie nadchodzącego roku. Drugi okrąg to Twoje cele na przyszły miesiąc, a pierwszy to cele na jutrzejszy dzień. Jeśli osiągniesz cele z pierwszego okręgu, dużo łatwiej będzie Ci osiągnąć te z drugiego — i tak dalej.

2. 10 sposobów na nieograniczoną motywację

● str. 52

2. Wizualizuj osiągnięty cel. Znajdź pięć minut na wizualizację efektu swojej pracy. Jakiekolwiek zadanie masz zaplanowane — pomyśl, jak to będzie, gdy już to zrobisz. Jak będziesz wyglądać? Jak się będziesz czuć? Niech to będą pozytywne obrazy. Zobacz efekt swojej pracy w jak najlepszym świetle, poczuj ogrom wiedzy, którą zdobyłeś. Pomyśl, co teraz, gdy już masz to z głowy, będziesz robić. Poczuj całym sobą przyjemność płynącą z dobrze wykonanego zadania. Ciesz się z tego, co sobie wizualizujesz. Postaraj się, aby stworzony obraz był bogaty w szczegóły. Wykonuj to ćwiczenie przynajmniej raz dziennie, przez kilka minut. Jest to jedno z silniejszych narzędzi do osiągnięcia prawdziwej motywacji. 3. Wypisz korzyści. Weź pustą kartkę i długopis i zacznij wypisywać wszystkie korzyści, jakie przychodzą Ci do głowy w związku z wykonaniem danego zadania. Więcej wolnego czasu, radość kogoś bliskiego, otrzymanie wynagrodzenia, możność spotkania się z przyjaciółmi, nauczenie się czegoś nowego. Nie wszystkie muszą być silnie uargumentowane i logiczne. Wypisz wszystko, co Ci przychodzi na myśl, nawet jeżeli Twoje powody będą śmieszne czy pozbawione sensu. Ważne jest, aby było ich jak najwięcej. Gdy już stworzysz taką listę, zupełnie inaczej będziesz podchodził do zaplanowanego zadania — przed wypisaniem listy ledwo mogłeś znaleźć jeden powód, a teraz masz już ich tak wiele.

2. 10 sposobów na nieograniczoną motywację

● str. 53

4. Planuj. Dokładnie zaplanuj to, co masz do zrobienia. Świadomość tego, jak ma wyglądać efekt, nie zawsze wystarczy. Planowanie pozwala na ujrzenie również całego procesu, nie tylko efektu. Każde skomplikowane zadanie jest złożone z najprostszych elementów. Dlatego gdy dokładnie wypiszesz sobie poszczególne kroki, które doprowadzą Cię do osiągnięcia danego celu, łatwiej będzie Ci zabrać się za poszczególne elementy procesu. Całość nie będzie już się wydawać taka trudna, bo będzie składać się z prostych czynności. To pozwoli Ci również śledzić Twój postęp. Wiedza, w którym jesteś miejscu i jak daleko Ci do osiągnięcia celu, poprawi Twoją efektywność. 5. Wykorzystaj metodę pięciu minut. Gdy masz do zrobienia coś, na co nie masz ochoty, zdecyduj się na robienie tego tylko przez pięć minut. Powiedz sobie: „Pięć minut, ani chwili dłużej”. Taka perspektywa znacznie ułatwi Ci zabranie się do tego zadania, a co więcej — często okaże się, że gdy już będziesz robić coś przez te pięć minut, nie skończysz po tych pięciu minutach, ale będziesz robić to znacznie dłużej, niż zaplanowałeś. 6. Połącz cel z najwyższą wartością. Zastanów się, co stanowi dla Ciebie najważniejszą rzecz w życiu? Zdrowie, rodzina, miłość, wykształcenie, dobra zabawa? Co przedkładasz nad wszystkie inne wartości? Dla którego z tych obszarów jesteś w stanie naprawdę się poświęcić? Gdy już ustalisz (może być więcej niż jedna) najważniejszą wartość, połącz ją z zadaniem, które masz do wykonania. Możesz zrobić to poprzez zadawanie

2. 10 sposobów na nieograniczoną motywację

● str. 54

sobie pytania: „Co mi to da?”. Co Ci da nauka tego materiału? Zdasz egzamin. Co Ci da zdanie egzaminu? Nie będziesz miał poprawki. Co Ci to da? Będziesz miał więcej wolnego czasu. Co Ci da wolny czas? Będziesz mógł spędzać czas z przyjaciółmi albo gdzieś wyjechać, co oznacza dobrą zabawę. Proste, prawda? 7. Bądź pozytywnie nastawiony. Zwracaj uwagę na swoje myśli. Obserwuj je cały czas, zwłaszcza gdy myślisz o czekającym Cię zadaniu. Gdy okaże się, że są one negatywne, zamień je na pozytywne. Skończ z wszelkimi „nie uda mi się”, „to jest trudne”, „nie dam rady”. Gdy to sobie mówisz, masz rację. Nastawiasz swój umysł na porażkę, a w efekcie Twoja wydajność znacznie spada — i rzeczywiście nic Ci się nie udaje. To jak samospełniająca się przepowiednia. Gdy myślisz, że dasz radę, że to będzie łatwe, że wszystko Ci pięknie wyjdzie — również masz rację. Nastawiając swój umysł na sukces, pobudzasz go do działania. Twoja efektywność znacznie wzrasta. Wyrób sobie nawyk pozytywnego myślenia. Masz ogromne możliwości i uwierz w to, a będziesz działać dużo lepiej. Co więcej, perspektywa sukcesu natychmiast pobudzi Twoją motywację. 8. Zobacz siebie zmotywowanego. To technika, która pobudza motywację na poziomie emocjonalnym. Polega na wizualizowaniu siebie na ekranie kinowym. Pomyśl, że siedzisz sam w kinie naprzeciwko wielkiego ekranu, a tam widzisz film, na którym Ty sam wykonujesz zadanie, do którego chcesz się zmotywować. Wyobraź sobie siebie ogromnie zafascynowane-

2. 10 sposobów na nieograniczoną motywację

● str. 55

go wykonywaną czynnością. Poczuj zapał, który wręcz wre w Tobie z ekranu. Zobacz wszystkie szczegóły — sposób poruszania się, wyraz oczu, gwałtowność ruchów. Zwróć uwagę na kolory filmu, na dźwięki, które słyszysz. Wejrzyj w swoje myśli, widząc siebie na tym filmie, ogromnie zmotywowanego. Gdy już zobaczysz dokładny obraz siebie w tak silnym stanie na ekranie kinowym, razem ze wszystkimi szczegółami i razem z wszystkimi emocjami, wejdź w ekran i wejdź w swoje ciało. W momencie, gdy to zrobisz, poczuj to wszystko, zachowuj się tak, jak przed chwilą to widziałeś na ekranie. Zintensyfikuj wszystkie te doznania. Jest to bardzo silne narzędzie i pozwoli Ci poczuć motywację natychmiastowo. 9. Słuchaj motywującej muzyki. Zdarzyło Ci się kiedyś coś takiego, że słuchałeś jakiejś piosenki, a ona wywołała w Tobie określony stan emocjonalny? Jest to zjawisko warunkowania emocjonalnego, zwanego inaczej kotwicą. Są bodźce, które wywołują w nas określone stany emocjonalne. Jak to możesz wykorzystać? Dzięki wszystkim sposobom, o których właśnie przeczytałeś, możesz wywołać silne uczucie motywacji. W momencie, gdy osiągniesz już ten stan, i wystarczająco mocno go zintensyfikujesz, włącz jakąś piosenkę — najlepiej wesołą i energiczną. Wybierz taką, której wcześniej nie słuchałeś. I podczas gdy ona będzie sobie lecieć, Ty upajaj się swoim silnym stanem. Twój mózg połączy ten stan z bodźcem zewnętrznym, którym jest piosenka, i gdy następnym razem jej będziesz słuchać, stan motywacji znów się pojawi. Tę technikę możesz

2. 10 sposobów na nieograniczoną motywację

● str. 56

również wykorzystać, nie posługując się muzyką. Zrób to w ten sposób — wywołaj bardzo silny stan, a gdy osiągnie on maksimum, złącz palec wskazujący z kciukiem. Po chwili pomyśl o czymś innym, niezwiązanym z tym, co teraz robisz, i zrób to ponownie. Od teraz gdy połączysz palec wskazujący z kciukiem, poczujesz stan silnej motywacji. 10.Nagradzaj się. Stara, dobra metoda, którą wszyscy lubią. Pomyśl, jak możesz się nagrodzić za osiągnięcie celu. Co zrobisz, gdy uda Ci się wykonać zadanie dobrze? Zjesz coś słodkiego? Pójdziesz do kina? Pozwolisz sobie na godzinę relaksu? Wybór należy do Ciebie, a warto o tym pomyśleć, bo przestawia to Twoje myślenie z trudu zadania na przyjemność nagrody. Wykorzystaj te techniki, które Ci najbardziej odpowiadają. Poświęć na nie znaczną część swojego czasu, bo gdy już będziesz dobrze zmotywowany, zrobisz wszystko dużo szybciej, dużo lepiej — i w dodatk u będziesz czerpał z tego sporą przyjemność. Do dzieła!

● str. 57

3. Rób sobie przerwy

3. Rób sobie przerwy Na początek tego rozdziału wykonasz proste doświadczenie pochodzące z książki Tony’ego Buzana, które uświadomi Ci bardzo ważną rzecz. Pozwoli Ci ono sprawdzić, jak funkcjonuje pamięć w trakcie procesu nauki. Poniżej znajduje się lista przypadkowo dobranych słów. Przeczytaj ją całą, słowo po słowie (każde słowo tylko raz), bez używania jakichkolwiek technik pamięciowych. Przygotuj sobie kartkę do pisania, bo po przeczytaniu słów zapiszesz na niej te, które zapamiętałeś. byłem

kiedy

zakres

daleko

gdzie

gdzie

lewy

poniżej

co

dwa

Leonardo da Vinci

co

jego

który

jeszcze

i

kiedy

gdzie

kiedy

muszę

chodzić

z boku

co

pokój

gdzie

gdzie

palec

do

mogłem

mały

tamten

kiedy

zmiana

Zapisz teraz na kartce te słowa, które zapamiętałeś.

3. Rób sobie przerwy

● str. 58

Zdecydowana większość ludzi zapamiętuje początek oraz koniec listy słów, zapominając resztę. Jedynymi słowami ze środka zazwyczaj są słowa: co, gdzie, kiedy — gdyż powtarzają się, więc łatwiej je zapamiętać, oraz Leonardo da Vinci, gdyż on nie pasuje do całości (jeśli jakieś inne słowo miało dla Ciebie większe znaczenie lub skojarzyło się z czymś, to również je zapamiętałeś). Główną jednak tendencją jest to, że najwięcej zapamiętujesz tego, co było na początku i na końcu.

Jest to dla Ciebie bardzo ważna informacja. Biorąc bowiem pod uwagę godzinny proces nauki jakiegoś materiału, najlepiej zapamiętujemy pierwsze i ostatnie 10 minut. Jaki z tego wniosek?

Częściej robiąc przerwy, zapamiętamy więcej. Dzieląc godzinę nauki na dwa etapy półgodzinne, zapamiętamy znacznie więcej, bo lepiej przyswoimy początki i końce obu półgodzinnych etapów.

Fakt robienia przerw ma ogromny wpływ na proces zapamiętywania. Zwiększa się ilość punktów maksymalnych, czyli momentów, gdy najlepiej zapamiętujesz materiał. Ponadto, robiąc sobie przerwy, dajesz swojemu mózgowi czas na uporządkowanie zapamiętanych informacji na poziomie podświadomym. No i oczywiście odpoczywasz, co sprawia, że wracając do nauki po przerwie, masz na nią więcej energii oraz lepiej przyswajasz no we infor macje.

3. Rób sobie przerwy

● str. 59

Pamiętaj, że przerwy nie powinny trwać dłużej niż 10 minut. W tym czasie możesz iść na krótki spacer, zjeść coś, poćwiczyć fizycznie, zdrzemnąć się.

Pomyśl tylko, co się stanie, gdy do procesu nauki z przerwami jeszcze dodasz wykorzystywanie mnemotechnik!

4. Powtarzaj materiał

● str. 60

4. Powtarzaj materiał

Skuteczna nauka z przerwami to jednak nie wszystko — w ciągu 24 godzin średnio zapominasz 80% szczegółów nowego materiału. Oczywiście jeśli Twoja nauka była efektywna, będzie to na pewno mniejszy procent.

Chcę jednak, abyś wiedział, że powtórki są konieczne, abyś wyuczony materiał zapamiętał na długo.

Wystarczą krótkie powtórki. Wypisz w punktach to, co zapamiętałeś, przejrzyj cały materiał, dopisz to, o czym zapomniałeś. Sprawdź, czy na pewno wszystko rozumiesz.

4. Powtarzaj materiał

● str. 61

Według Tony’ego Buzana najskuteczniejsze zapamiętanie nowego materiału przypada mniej więcej 10 minut po nauce (jeśli uczyłeś się ok. 1 godziny). To właśnie wtedy powinieneś zrobić pierwszą powtórkę. Ona sprawi, że nabyta wiedza głęboko osiądzie w pokładach Twojej pamięci. Następne powtórki powinny być wykonywane po 24 godzinach, po tygodniu, po miesiącu, po sześciu miesiącach.

Jeśli będziesz powtarzać, to przekonasz się, że im więcej się uczysz, tym szybciej zapamiętujesz nowo nabytą wiedzę. Stosowanie tego systemu powtórek pozwoli Ci zapamiętać materiał na naprawdę długi czas!

5. Sporządzaj Mapy Myśli

● str. 62

5. Sporządzaj Mapy Myśli Jesteś studentem, uczniem szkoły średniej albo gimnazjum? Jeśli tak, to zapewne codziennie sporządzasz notatki. Pomagają Ci one zachować najważniejsze informacje z wykładu, tak aby łatwo je było powtórzyć przed egzaminem. Jednak zastanów się, czy rzeczywiście są Ci przydatne? Ile razy zdarzyło Ci się, że patrzyłeś na kartkę zapisaną jakimiś zdaniami i nie wiedziałeś, jak się za to zabrać? Czytałeś tekst, ale nie wiedziałeś, o czym właściwie mówi? Aby skończyć z tym problemem, przedstawię Ci tu niezwykle skuteczną technikę robienia notatek, która nie tylko zamieni ich sporządzanie w przyjemność, ale również zwiększy ich skuteczność kilkakrotnie. Nauczysz się robić Mapy Myśli. Jest to technika wymyślona i opracowana przez Tony’go Buzana, eksperta w dziedzinie pamięci oraz twórcę wielu mnemotechnik. Mapy Myśli zawdzięczają swoją skuteczność odwzorowaniu naszego naturalnego sposobu myślenia. Myślimy obrazami, abstrakcjami, luźnymi skojarzeniami (jest to również dowód na nieskuteczność notatek linearnych — dużym utrudnieniem dla mózgu jest zmuszanie go do rozumienia samych zdań). Budowa Map Myśli jest niezwykle przejrzysta dla naszego umysłu — połączenia między elementami na kartce wszak odzwierciedlają połączenia między neuronami, co usprawnia działanie skojarzeń. Korzystanie z obrazów, kolorów, symboli i połączeń pozwala zaangażować wszystkie ośrodki mózgu

5. Sporządzaj Mapy Myśli

● str. 63

w proces sporządzania notatki. Synchronizuje to także nasze półkule mózgowe oraz sprzyja twórczemu myśleniu. Jak sporządzać Mapy Myśli? Jest to bardzo prosta czynność. Zawsze zaczynaj od środka kartki, rysując tam obrazek lub pisząc z użyciem kolorów główny temat notatki. Od tego miejsca we wszystkie strony powinny odchodzić grube linie, które będą łączyć główny temat z poszczególnymi ważnymi odnośnikami. I tak dalej, każdy kolejny odnośnik może tworzyć nowe połączenia z innymi, mniej ważnymi. Zasada tworzenia Map Myśli jest niezmiernie prosta, jednak aby sporządzić dobrą notatkę, należy pamiętać o ważnych zasadach:

1. Używaj jak największej ilości kolorów. 2. Rysuj wiele obrazków i symboli — nie muszą być one wyraźne i zrozumiałe dla wszystkich — ważne, abyś TY wiedział, o co chodzi. Pamiętaj, że Twój mózg dużo łatwiej zapamiętuje obrazy niż słowa. 3. Najważniejsze słowa czy pojęcia staraj się najmocniej oznaczać. 4. Każdą linię łącz tylko z jednym słowem lub rysunkiem. 5. Stosuj różne wielkości liter i staraj się pisać na różne sposoby.

5. Sporządzaj Mapy Myśli

● str. 64

6. Zapisuj wszystko, co Ci przyjdzie do głowy — nie tylko fakty, ale też pytania, problemy, skojarzenia. 7. Im dalej od centrum kartki, tym bardziej szczegółowe są zagadnienia. Im bardziej szczegółowe zagadnienia, tym cieńsze rysuj połączenia między nimi. 8. Wykreuj własny styl sporządzania Map Myśli i ćwicz go cały czas. Jak widzisz, tworzenie Map Myśli jest bardzo łatwe, teraz musisz tylko sprawdzić, jak wiele korzyści przyniesie ono Tobie. Aby być coraz lepszym w ich sporządzaniu, cały czas ćwicz. Im częściej będziesz tworzył Mapy Myśli, tym lepsze będziesz osiągać efekty. A co najważniejsze, zaczniesz zauważać, że z wykładów zapamiętujesz coraz więcej. Zacznij wykorzystywać cały potencjał swojego umysłu i baw się przy tym świetnie!

6. Twórz asocjacje

● str. 65

6. Twórz asocjacje Opisana tutaj technika jest czymś w rodzaju mnemotechniki, która podczas nauki języka obcego pomoże Ci uczyć się słówek w bardzo szybki i efektywny sposób. Robienie asocjacji polega na skojarzeni u w jakiś sposób danego słówka z jakimś przedmiotem, wydarzeniem itp., a następnie utrwaleniu sobie tego skojarzenia w wyobraźni jako poruszającego się obrazu. Raz wykonaną asocjację zapamiętasz na bardzo długo. Zrobienie jej na jednym słówku może potrwać około 1 minuty. Możesz więc nauczyć się 1000 słówek w języku obcym w niecałe 17 godzin! Na przykładzie kilku hiszpańskich słówek pokażę Ci teraz, jak robić asocjacje:

—

el pollo (kurczak) — wyobraź sobie kurnik pełen kur, gdzie każda z nich nosi na sobie koszulkę polo; zobacz kolory każdej z nich, usłysz odgłosy, jakie wydaje każdy kurczak;

—

la cena (kolacja) — wyobraź sobie talerz, sztućce oraz typową scenerię, w której jesz kolację; na talerzu zobacz dużą naklejkę z wypisaną na niej ceną, taką jakie są w sklepach na produktach; wyobraź sobie, że ją kroisz i jesz;

6. Twórz asocjacje

—

● str. 66

cartero (listonosz) — pomyśl o listonoszu, który zamiast roznosić listy, gra z każdym mieszkańcem kolejnego domu w karty; pomyśl, w co gra, jakie ma karty, czy wygrywa, czy nie; zobacz go w swojej głowie wraz z każdym szczegółem;

—

lavarse (myć się) — zobacz, jak odkręcając kran w swojej łazience w celu umycia rąk, widzisz, że z kranu zamiast wody leci lawa; poczuj, jak parzy Cię w ręce, zobacz jej kolor i poczuj zapach.

Jeśli wystarczająco dużo zaangażowania włożyłeś w zrobienie powyższych asocjacji, tych słówek już nie zapomnisz. Takie skojarzenia pozostają w pamięci na bardzo długo. Możesz ich robić nieskończenie wiele i tym samym błyskawicznie uczyć się słownictwa każdego języka obcego. Ponadto jest to świetna zabawa, a także znakomite ćwiczenie na rozwój Twojej kreatywności. Pamiętaj, aby Twoje wyobrażenia były: 1. Zawsze ruchome. Twórz w głowie filmy, nie statyczne obrazki. Niech zawsze coś się dzieje, jeździ, skacze, kręci, porusza. Umysł zapamiętuje rzeczy ruchome znacznie łatwiej niż nieruchome. 2. Wyraziste. Angażuj każdy zmysł. Gdy już wymyśliłeś skojarzenie, zajmij się tym, aby to wyobrażenie było pełne odczuć. 3. Zabawne. Postaraj się, aby Cię rozśmieszały. Tym sposobem nie tylko będziesz się lepiej bawić, ale i lepiej zapamiętasz.

7. Stosuj techniki relaksacyjne

● str. 67

7. Stosuj techniki relaksacyjne Techniki relaksacyjne to jedna z najbardziej przydatnych rzeczy, których się nauczysz za pomocą tego poradnika. Są idealne do wykorzystania nie tylko jako zwykły odpoczynek, dają także wiele innych korzyści. Za pomocą tych technik wprowadzamy nasz mózg w stan, w którym pracuje on w częstotliwości alfa (częstotliwość fal mózgowych beta to stan całkowitej przytomności i świadomości, a częstotliwość alfa towarzyszy nam podczas lekkiego snu, po przebudzeniu, gdy się zamyślimy oraz w stanie głębokiego skupienia). Jest to stan niezwykle korzystny dla procesów optymalizacji pracy mózgu. Warto wprowadzać nasz mózg w częstotliwość alfa nie tylko dla samej relaksacji, ale również podczas nauki. Techniki relaksacyjne to poza wywoływaniem odpowiedniego stanu — również odpowiednie afirmacje oraz wizualizacje. Zobacz, dlaczego warto z nich korzystać: 1. Będziesz osiągać znacznie lepszą koncentrację, zarówno podczas nauki, jak i każdej innej czynności (ćwicząc regularnie, w stan wysokiej koncentracji będziesz mógł wchodzić kiedykolwiek, nie tylko podczas ćwiczenia). 2. Oczyścisz umysł z niepotrzebnych zmartwień, trapiących Cię myśli, problemów. Rozładujesz stres nagromadzony w ciągu całego dnia, a regularne ćwiczenie technik relaksacyjnych całkowicie uodporni Cię na stres. Gdy się stresujesz, Twój or-

7. Stosuj techniki relaksacyjne

● str. 68

ganizm wydziela kortyzol — hormon stresu, który jest bardzo niekorzystny dla procesu nauki. 3. Stan głębokiego relaksu to stan niezwykle przyjemny, podczas którego całe ciało odpoczywa, nawet bardziej niż podczas snu. Uczucie głębokiego rozluźnienia niektórych partii ciała sprawi, że będziesz chciał relaksować się dużo częściej. Już piętnastominutowa relaksacja zabije nawet spore zmęczenie. 4. Według przeprowadzonych przez naukowców badań ludzie, którzy stosują techniki relaksacyjne, znacznie bardziej cieszą się z życia, są częściej optymistycznie nastawieni i znacznie spokojniejsi, lepiej sobie radzą z wyzwaniami, a także dużo szybciej się uczą i łatwiej zapamiętują. Wszystko to się stanie, jeśli tylko będziesz regularnie stosować relaksację. W dużej mierze w samym procesie chodzi o to, abyś wykonując to ćwiczenie, potrafił skupić swoje myśli na jednej rzeczy. Na początku może to nie być aż tak łatwe — Twoje myśli mogą Ci uciekać. Może się zdarzyć, że zaśniesz. To jest normalne i wymaga jedynie regularnego ćwiczenia, aż będziesz potrafił przez kilkanaście minut być skupionym wyłącznie na jednej rzeczy. Konkretnych technik relaksacyjnych, z których możesz korzystać, jest bardzo wiele. Różnią się one zazwyczaj kolejnością czynności lub sposobem wizualizacji. Dlatego to Ty stworzysz sobie tę, która Ci najbardziej będzie odpo wiadać. Poniżej znajdziesz przykład, jak mo żesz skutecznie wykonać ćwiczenie relaksacyjne. Sprawdź, jak

7. Stosuj techniki relaksacyjne

● str. 69

działa ono na Ciebie. Możesz je modyfikować według swojego uznania. Zapoznaj się dokładnie z każdym punktem: 1. Usiądź wygodnie lub połóż się (najlepiej na plecach), tak aby każdy mięsień mógł być rozluźniony. Wybierz najbardziej dogodną dla Ciebie pozycję. Upewnij się, że w ćwiczeniu Ci nikt nie przeszkodzi. Ważne jest, abyś wykonywał je w miejscu spokojnym i cichym, a także takim, w którym dobrze się czujesz. 2. Zamknij oczy, wykonaj kilka głębokich oddechów. Pierwszy etap polega na wyobrażeniu sobie, że od stóp, idąc coraz wyżej, Twoje ciało ogarnia błękitny obłok, który sprawia, że każdy Twój mięsień rozluźnia się coraz bardziej. Poczuj, jak napięcie opuszcza każdy Twój mięsień. Skup się po kolei na stopach, łydkach, udach, brzuchu, ramionach, dłoniach itd. Samo zwrócenie uwagi na konkretny mięsień powoduje jego rozluźnienie. 3. Gdy już całkowicie się rozluźnisz, pora na drugi etap. Zacznij odliczać od 20 wstecz. Wizualizuj wszystkie liczby na różne sposoby. Przyglądaj się im, dotykaj ich, sprawdzaj, z czego są zrobione. Niech Twoje obrazy będą wyraziste i pełne kolorów (sprawdź, jak tworzyć efektywne obrazy, we wstępie do mnemotechnik). Na każdą liczbę możesz poświęcić od 5 do 10 sekund. 4. Podczas odliczania stosuj afirmacje. Co jakiś czas mów sobie, że stajesz się coraz bardziej rozluźniony, bardziej zrelaksowa-

7. Stosuj techniki relaksacyjne

● str. 70

ny. Powtarzaj sobie, że wchodzisz coraz głębiej w trans. Mów te słowa z pewnością siebie i zawsze w pełni ufaj temu, co mówisz. 5. Po odliczaniu, gdy już będziesz głęboko w transie, przejdź do trzeciego etapu ćwiczenia. Wybierz sobie jakiś przedmiot i wizualizuj go przez kilka minut. Zwróć uwagę na każdą jego cechę, cały czas bądź skupiony tylko na tym przedmiocie. Może to być na przykład pomarańcza. Poczuj jej zapach, wagę, dotyk skórki. Obierz ją, poczuj smak. Postaraj się, aby Twoje obrazy były jak najbardziej wyraźne. Gdy już nabierzesz wprawy, mogą to być bardziej skomplikowane przedmioty albo nawet konkretne miejsca. 6. Gdy już będziesz chciał wyjść z transu, policz od 1 do 10. Mów sobie przy tym, że gdy dojdziesz do 10, to otworzysz oczy i będziesz wypoczęty oraz w znakomitym nastroju. Oczywiście możesz modyfikować to ćwiczenie, jak tylko zechcesz. Sprawdź, jaka opcja najbardziej Tobie pasuje. Na początek możesz odliczać od 30 lub 40, jeśli ułatwi Ci to wchodzenie w stan relaksu. Możesz również zmienić kolejność poszczególnych etapów. Zawsze pamiętaj jednak o tym, że: 1. Ćwiczenie to powinno trwać od 15 do 20 minut. Dłuższa relaksacja może sprawić, że po prostu zaśniesz. Po wyjściu z ponadpółgodzinnego snu możesz czuć się zmęczony.

7. Stosuj techniki relaksacyjne

● str. 71

2. Jeśli zdarzy się, że zaczniesz myśleć o czymś innym, nie rezygnuj. Gdy się na tym przyłapiesz, spokojnie wróć do tego, o czym myślałeś wcześniej. 3. Zadbaj, aby nikt Ci nie przeszkodził. Nawet drobny hałas może Cię wytrącić z osiągniętego stanu głębokiego relaksu. 4. Do ćwiczenia relaksacji możesz używać muzyki synchronizującej półkule, o której pisałem w artykule o synchronizacji półkul. 5. Ćwicz regularnie, staraj się przeznaczyć na to 15 minut dziennie, a bardzo szybko dostrzeżesz zmiany na lepsze.