Polecenia Linux

Podstawowe komendy i polecenia w Linux I.

II.

III.

IV.

V.

Polecenia zwi zane z u ytkownikami, grupami, loginami i zamykaniem systemu o shutdown(zamykamy Linuxa) o adduser (dodajemy nowego u ytkownika) o newgrp (dodajemy now
grup ) o passwd (zmieniamy hasła) o logout (wylogowanie si ) who (sprawdzamy kto jest aktualnie zalogowany) o o users (j/w) o w (j/w) whoami (sprawdzamy kim jeste my) o o mesg (zezwolenie na przyjmowania komunikatów) o write (wysłanie wiadomo ci do danego u ytkownika) wall (j/w tylko do wszystkich u ytkowników) o o rwall (j/w tylko do wszystkich w sieci) o ruser (wy wietla u ytkowników pracuj
cych w systemie) o talk (mo liwo interaktywnej rozmowy) o finger(szczegółowe informacje o u ytkownikach) o su (zmieniamy si w innego u ytkownika) o chmod (zmieniamy parametry pliku) chown (zmieniamy wła ciciela pliku) o o chgrp (zmieniamy jaka grupa jest wła cicielem pliku) Polecenia zwi zane z plikami i katalogami o Polecenia zwi zane z katalogami ls (pokazuje nam zawarto  katalogu) dir (okrojona wersja ls, pochodz ca z msdos'a) pwd (pokazuje nam katalog w którym si znajdujemy) cd (zmieniamy katalog) rmdir (usuwamy katalog) mkdir (nowy katalog) o Polecenia zwi zane z plikami cat (edytowanie tekstu) rm (usuwamy plik(i)) o Polecenia zwi zane z kopiowaniem i przenoszeniem, plików i katalogów mv (przenosimy plik lub zmieniamy jego nazw ) cp (kopiujemy plik) mvdir (przenosimy katalog lub zmieniamy jego nazw ) Polecenia zwi zane z procesami o ps (pokazuje nam jakie procesy s aktualnie wykonywane) o kill ("zabijamy" procesy) Polecenia zwi zane z pomoc o help (wy wietla nam wszystkie polecenia w Linuxie) o man (pokazuje nam pomoc do programu) Polecenia zwi zane z kompresj i archiwilizacj o gzip(kompresuje nam archiwum *.gz)

o

tar (archiwizuje nam archiwum *.tar)

I. Polecenia zwi zane z u ytkownikami, grupami, loginami i zamykaniem systemu: shutdown |-Przeznaczenie: zamykanie systemu |-Parametry: shutdown [minuty] [informacja dla zalogowanych u ytkowników] | shutdown - natychmiastowe zamkni cie systemu | shutdown now - j/w | shutdown 0 (zero) - j/w | shutdown 2 - system zamknie si za 2minuty | shutdown 2 2minuty do wył. systemu - system zamknie si za 2minuty pokazuj c komunikat |-Opis: to polecenie słu y do zamykania systemu, jest mo liwo ustawienia tej komendy, eby | zamykn ła Linuxa za np. 2 min. powiadamiaj c zalogowanych u ytkowników |-Patrz tak e: --|_________________________________________________________________ adduser |-Przeznaczenie: dodawanie nowego u ytkownika |-Parametry:adduser [nazwa u ytkownika] | adduser jan - dodaje u ytkownika do komputera o nazwie(imieniu) jan |-Opis: je li jeste zalogowany jako root masz prawo dost pu do tej komendy, je li nie jeste musisz | si najpierw przelogowa na root'a |-Patrz tak e: [passwd] [newgrp] |_________________________________________________________________ newgrp |-Przeznaczenie: dodawanie nowej grupylub przeł czanie na inn |-Parametry:newgrp [nazwa grupy] | newgrp programmers - dodaje now grup o nazwie programmers |-Opis: je li jeste zalogowany jako root masz prawo dost pu do tworzenia grupy, je li nie masz | prawo do zmieniania si mi dz nimi |-Patrz tak e: [adduser] |_________________________________________________________________ passwd |-Przeznaczenie: zmiana hasła |-Parametry: passwd [u ytkownik] | adduser - zmienia hasło loginu na którym jeste zalogowany | adduser thomson - zmienia hasło u ytkownika thomson, je li jeste zalogowany jako root i nie | musisz zna poprzedniego hasła zwykłego u ytkownika |-Opis: je li jeste zalogowany jako root masz prawo dost pu do tej komendy, je li nie jeste musisz | si najpierw przelogowa na root'a |-Patrz tak e: [adduser] |_________________________________________________________________ logout |-Przeznaczenie: słu y do wylogowania si |-Parametry: brak

|-Opis: po wpisaniu polecenia widzimy napis do zalogowowania si |-Patrz tak e: [adduser] |_________________________________________________________________ who |-Przeznaczenie: sprawdzamy kto jest aktualnie zalogowany |-Parametry: who [parametry] | who - pokazuje np: root tty01 Dec 13 12:42 | who am i - pokazuje nam informacje o naszym loginie |-Opis: mo esz za pomoc tego polecenia sprawdzi kto jest zalogowany lub "kim" jeste w systemie |-Patrz tak e: [users] [w] [whoami] |_________________________________________________________________ users |-Przeznaczenie: pokazuje kto jest zalogowany |-Parametry: brak |-Opis: ta komenda jedynie pokazauje po przecinku nazwy u ytkowników zalogowanych w systemie |-Patrz tak e: [who] [w] [whoami] |_________________________________________________________________ w |-Przeznaczenie: pokazuje kto jest zalogowany |-Parametry: brak |-Opis: po wpisaniu widzisz napisy : | 8:43pm up 13 min, 3 users, load average: 0.07, 0.20, 0.20 | USER TTY FROM LOGIN@ IDLE JCPU PCPU WHAT | ^^^a co poszczególne rzeczy oznaczaj ^^^ | 8:43pm - bie aca godzina (20:43) | up 13 min - jak długo pracuje nasz system (13min) | 3 users - ilu u ytkowników pracuje w systemie | load average - obci enie systemu przez programy | USER - identyfikator u ytkownika | TTY - nazwa terminalu | FROM - informacja dodatkowa | LOGIN@ - godzina zalogowania | IDLE - ile czasu upłyn ło od ostatniego naci ni cia klawisza | JCPU - czas zu yty przez wszystkie programy na danym terminalu | PCPU - oraz przez wszystkie programy w danym momencie | WHAT - nazwa aktywnego procesu |-Patrz tak e: [who] [whoami] [whoami] [users] |_________________________________________________________________ whoami |-Przeznaczenie: sprawdzamy nazw loginu na którym si zalogowali my |-Parametry: brak |-Opis: je li jeste zalogowany jako root to wy wetla napis w nast pnej linijce "root" |-Patrz tak e: [who] [w] [users] |_________________________________________________________________ mesg

|-Przeznaczenie: zezwolenie lub nie na przyjmowania komunikatów |-Parametry: adduser [Yn] | mesg y - mo esz otrzymywa wiadomo ci | mesg n - nie mo esz otrzymywa wiadomo ci |-Opis: jest to mo liwo ustawienia czy do ciebie maj przychodzi komunikaty |-Patrz tak e: [write] [wall] [rwall] [ruser] |_________________________________________________________________ write |-Przeznaczenie: wysyłanie komunikatów |-Parametry: write [u yykownik] [wiadomo ] | write pasternak wiadro - wysłanie wiadomo ci do u ytkownika pasternak, u pasternaka pojawi si tekst: | Message from silverstar!root on tty1 at 23:33 wiadro | po polsku i ludzku: "Wiadomo od root wysłana o godz. 23:33" i teraz wiadomosc "wiadro" |-Opis: polecenie daje mo liwo wysłania komunikaty do wybranej osoby |-Patrz tak e: [mesg] [wall] [rwall] [ruser] |_________________________________________________________________ wall |-Przeznaczenie: wysyłanie komunikatów |-Parametry: wall [plik tekstowy] | wall mes.txt - wysłanie do wszystkich u ytkowników wiadom ci z pliku mes.txt |-Opis: polecenie daje mo liwo wysłania wiadomo ci do wszystkch osób |-Patrz tak e: [mesg] [write] [rwall] [ruser] |_________________________________________________________________ rwall |-Przeznaczenie: wysyłanie komunikatów |-Parametry: wall [plik tekstowy] | wall mes.txt - wysłanie do wszystkich sieci wiadom ci z pliku mes.txt |-Opis: polecenie daje mo liwo wysłania wiadomo ci do wszystkch sieci |-Patrz tak e: [mesg] [write] [wall] [ruser] |_________________________________________________________________ ruser |-Przeznaczenie: wysyłanie komunikatów |-Parametry: wall [plik tekstowy] | wall mes.txt - wysłanie do wszystkich pracuj cych w systemie u ytkowników wiadom ci z pliku mes.txt |-Opis: polecenie daje mo liwo wysłania wiadomo ci do wszystkch sieci |-Patrz tak e: [mesg] [write] [wall] [ruser] |_________________________________________________________________ talk |-Przeznaczenie: interaktywna rozmowa |-Parametry: talk [login][@sie ] | talk parker - wtedy poka e si wiadomo | No connect yet - brak polaczenia | Waiting for your party to respond - czekanie na odp. | Your party is not logged on - brak partnera w sieci | Ringing your party again - ponowne wezwanie

| Connection established - nawiazano polaczenie | U odbiorcy pojawi napis | Message from [email protected] at 23:33 | talk: connection requested by root | talk: respond with: talk root | Czyli jesli adresat po odczytaniu tego napisze | talk root, to polaczenie zostanie nawiazane |-Opis: mozemy nawiazac interaktywny kontakt nie tylko z | osoba z naszego komputera, ale tez innego z sieci |-Patrz tak e: [mesg] [write] [wall] [rwall] [ruser] |_________________________________________________________________ finger |-Przeznaczenie: informacja o u ytkownikach |-Parametry: finger [user] | finger - pokarze si nam okienko w rodzaju: | LOGIN NAME TTY IDLE WHEN WHERE | root root ttyp1 1.01s Jan 20:33 Unknow | finger root - pokarze si nam okienko w rodzaju: | Login name: root In real life: root | Directory: /root Shell: /bin/bash | On since Jan 27 20:33:11 on ttyp1 at Unknow | No unread mail | No Plan. | ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ | Jak widac dowiadujemy si , jakie s prawdziwe personalia u ytkownika | (In real life), nazwy jego kartoteki prywatnej (Directory), | rodzaj shell'a (Shell), kiedy si zalogowal (On since), lub kiedy ostatnio | byl w sieci (Last login), czy dostal/czytal ostatni paczk poczty |-Opis: S to szczegółowe informacje o u ytkownikach |-Patrz tak e: [who] |_________________________________________________________________ su |-Przeznaczenie: szybka zmiana loginu |-Parametry: su [user] | su root - zmieniamy si w u ytkownika root po podaniu jego hasła |-Opis: jesli jestesmy jako root nie trzeba podawa hasła |-Patrz tak e: [logout] |_________________________________________________________________ chmod |-Przeznaczenie: zmieniamy parametry pliku |-Parametry: chmod [u(user)|g(grupa)|o(wła ciciel)|a(wszyscy)][+|][r(czytanie)|w(pisanie)|x(uruchamianie)][nazwa pliku] | chmod ugo-rw file - odbieramy prawa dost pu do czytania i modyfikowania pliku wła cicielowi,grupie oraz u ytkownikom | chmod a-rw - j/w | chmod a+r - wszyscy maj prawo do czytania pliku | chmod a+rwx - wszyscy maj prawo do czytania,zapisywania i uruchamiania pliku

|-Parametry: chmod [liczba od 000 do 777][nazwa pliku] | pierwsza liczba to u ytkownik, druga liczba to grupa a trzecia pozoztali | 0 lub --- brak praw dost pu | 1 lub --x wykonywanie | 2 lub -w- czytanie | 3 lub -wx zapis | 4 lub r-- zapis i wykonywanie | 5 lub r-x odczyt | 6 lub rw- odczyt i zapis | 7 lub rwx odczyt, zapis i wykonywanie | chmod 777 file - dajemy pełny dost p wła cicielowi,grupie oraz u ytkownikom | chmod 000 file - zabieramy pełny dost p wła cicielowi,grupie oraz u ytkownikom | chmod a+r - wszyscy maj prawo do czytania pliku | chmod a+rwx - wszyscy maj prawo do czytania,zapisywania i uruchamiania pliku |-Opis: s to prawodost pu daj ce lub nie prawa do zapisu, czytania i wykonywania | jakie s prawa mo na zobaczy wpisuj c ls -l na pocz tku jest -rwxr--r-- pierwszy znak oznacza | plik, katalog..., je li zwykły plik to jest minus-, 9 nast pnych to prawa dost pu 3 pierwsze dla | wł ciciela 3 nast pe dla grupy a 3 ostatnie dla wszystkich |-Patrz tak e: [write] [wall] [rwall] [ruser] |_________________________________________________________________ chown |-Przeznaczenie: zmieniamy parametry pliku |-Parametry: chmod [user] [plik] | chown rex doc6 - rex jest wła cicielom pliku doc6 | chown rex doc* - rex jest wła cicielom wszystkich plików w katalogu zaczynaj cych si na doc np. doc5, doc98 | chown rex ??? - rex jest wła cicielom wszystkich plików maj cych 3 litery np. doc, abc |-Opis: jest to mo liwo ustawienia wła ciciela pliku lub plików |-Patrz tak e: [chmod] [chgrp] [newgrp] |_________________________________________________________________ chgrp |-Przeznaczenie: ustawiamy która grupa jest wła cicielem pliku pliku |-Parametry: chgrp [grupa] [plik] | chgrp gracze spis - gracze s wła cicielami pliku spis | chgrp gracze * - gracze s wła cicielami wszystkich plików |-Opis: jest to mo liwo ustawienia czy d ciebie maj przychodzi komunikaty |-Patrz tak e: [write] [wall] [rwall] [ruser] |_________________________________________________________________ II. Polecenia zwi zane z plikami i katalogami: |-Polecenia zwi zane z katalogami: |--ls |--|-Przeznaczenie: sprawdzanie zawarto ci katalogu |--|-Parametry: ls [parametr] [katalog] |--| ls - zostan wy wietlone pliki i katalogi jeden po drugim |--| ls -a - zostan wy wietlone wszystkie pliki (ukryte) i katalogi |--| ls -l - zostan wy wietlone pliki i katalogi w postaci listy |--|-ls -t - zostan wy wietlone pliki i katalogi według daty, najpierw wy wietlane s pliki nowsze

|--| ls -r - zostan wy wietlone pliki i katalogi według daty, najpierw wy wietlane s pliki starsze |--|-Opis: jest mo liwo ł czenia parametrów w postaci ls -al jednak le b d rozpoznawane ls -a -l |--|-Patrz tak e: [dir] |--|_________________________________________________________________ |--dir |--|-Przeznaczenie: sprawdzanie zawarto ci katalogu |--|-Parametry: -brak|--|-Opis: to samo po napisaniu ls (bez parametrów) |--|-Patrz tak e: [ls] |--|_________________________________________________________________ |--pwd |--|-Przeznaczenie: sprawdzanie w którym jeste my katalogu |--|-Parametry: -brak|--|-Opis: po wpisaniu komendy pokazuje si odpowied |--|-Patrz tak e: --|--|_________________________________________________________________ |--cd |--|-Przeznaczenie: zmiana katalogu |--|-Parametry: ls [parametr lub katalog] |--| cd .. - cofamy si o 1 katakog na dół |--| cd ../.. - cofamy si o 2 katakogi na dół |--| cd gry - otwieramy katalog gry |--|-cd gry/tetris - otwieramy katalog tetris w katalogu gry |--| cd ../programy - otwieramy katalog programy w katlogu ni ej |--| cd /programy - otwieramy katalog programy na samym "dole" |--| cd - otwieramy własny katalog |--|-Opis: jest to mo liwo zmieniania aktualnego katalogu |--|-Patrz tak e: --|--|_________________________________________________________________ |--rmdir |--|-Przeznaczenie: usuwanie katalogu |--|-Parametry: rmdir [katalog(i)] |--| rmdir kat1 - usuniencie katalogu kat1 |--| rmdir kat1 kat2 - usuniencie katalogu kat1 i kat2 |--| rmdir kat1/kat10 - usuniencie katalogu kat10 w katalogu kat1 |--|-Opis: jest mo liwo usuni cia katalogu, UWAGA katalog musi by pusty |--|-Patrz tak e: [mkdir] |--|_________________________________________________________________ |--mkdir |--|-Przeznaczenie: sprawdzanie zawarto ci katalogu |--|-Parametry: mkdir [katalog] |--| mkdir kat8 - zostanie utworzony katalog kat8 |--| mkdir kat1 gry - zostanie utworzony katalog kat8 i gry |--| mkdir gry/nethach - zostanie utworzony katalog gry a wnim utworzony katalog nethack |--|-Opis: jest mo liwo utworzenia katalogu |--|-Patrz tak e: ---

|--|_________________________________________________________________ |-Polecenia zwi zane z plikami: |--cat |--|-Przeznaczenie: edytowanie tekstu |--|-Parametry: cat [parametr] [katalog] |--| cat >nowy.w - wpisany tekst jest zapisany do pliku nowy.w |--| cat nowy.w > dwa - plik nowy.w kopiujemy do pliku dwa |--|-cat dwa nowy.w >tr3 - plik nowy.w i dwa (zł czony jeden po drugim) kopiujemy do tr3 |--| cat tr3 > one > two > tree - plik tr3 kopiujemy do one, one do two, two do tree |--|-Opis: UWAGA przy plikach binarnych grozi ta metoda zawieszeniem terminala lub systemu |--|-Patrz tak e: --|--|_________________________________________________________________ |--rm |--|-Przeznaczenie: usuwanie pliku |--|-Parametry: rmdir [plik(i)] |--| rmdir plk1 - usuniencie pliku kat1 |--| rmdir plk1 plk2 - usuniencie pliku kat1 i kat2 |--|-Opis: jest mo liwo usuni cia pliku |--|-Patrz tak e: [rmdir] |--|_________________________________________________________________ |-Polecenia zwi zane z kopiowaniem i przenoszeniem, plików i katalogów : |--mv |--|-Przeznaczenie: przenoszenie plików |--|-Parametry: mv [plik] [cel] |--| mv qfile /tmp - przenosimy plik qfile do katalogu /tmp |--| mv f* kat - przenosimy wszystkie pliki zaczynaj ce si litere f do katalogu kat |--|-Opis: za pomoc tej komendy mo emy tak e zmieni nazw |--|-Patrz tak e: --|--|_________________________________________________________________ |--cp |--|-Przeznaczenie: kopiujemy plik |--|-Parametry: cp [plik/katalog] [cel] |--| cp plk1 plik198 - kopiujemy zawarto plk1 do plik198 |--| cp plk1 c - kopiujemy zawarto pliku plk1 do c |--|-Opis: jest mo liwo kopiowania plików i katalogów |--|-Patrz tak e: [mv] [mvdir] |--|_________________________________________________________________ |--mvdir |--|-Przeznaczenie: przenoszenie katalogu |--|-Parametry: mvdir [katalog] [cel] |--| mvdir homm3 gry - przenosimy katalog homm3 do gry |--| mvdir kosz /tmp - przenosimy katalog kosz do /tmp |--|-Opis: to polecenie działa podobnie jak mv |--|-Patrz tak e: [mv] |--|_________________________________________________________________ III. Polecenia zwi zane z procesami: ps








|-Przeznaczenie: sprawdzanie komunikatów |-Parametry: ps [parametry] | ps - zotanie wy wietlone | PID TTY STAT TIME COMMAND | 282 1 S 0:02 /bin/login -- root | 285 4 S 0:00 (mingetty) | 286 5 S 0:00 (mingetty) | 287 6 S 0:00 (mingetty) | 301 1 S 0:01 (bash) | 399 1 R 0:00 ps | ps -aux - zotanie wy wietlone | USER PID %CPU %MEM SIZE RSS TTY STAT START TIME COMMAND | bin 95 0.0 0.6 896 44 ? S 20:32 0:00 (portmap) | news 296 0.0 7.9 1580 516 ? S 20:33 0:00 /sbin/innd -p5 -r | news 300 0.0 0.3 872 24 ? S 20:33 0:00 (overchan) | jasio 283 0.1 11.0 1012 716 2 S 20:33 0:01 /bin/login -- jasio | jasio 344 0.1 10.1 1220 656 2 S 20:38 0:01 -bash | asia 358 0.2 10.7 1012 700 3 S 20:39 0:01 /bin/login -- asia | asia 359 0.1 9.7 1216 632 3 S 20:39 0:00 -bash | root 1 0.3 1.6 880 104 ? S 20:30 0:04 init | [...] | root 465 0.0 6.2 928 404 1 R 20:53 0:00 ps -aux |^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ | USER - uzytkownik procesu | PID - numer identyfikacyjny procesu | TTY - procesy zwiazane z naszym terminalem | STAT - status procesu | R - proces dzialajacy (ang. running) | T - proces zatrzymany (ang. stopped) | P - proces w stanie spoczynku (ang. page wait) | D - proces w stanie spoczynku (ang. disk wait) | S - proces w stanie spoczynku (ang. sleeping) | I - proces w stanie spoczynku (ang. idle) | Z - proces duch (ang. zombie), zakonczyl sie ale nie rozliczyl | sie jeszcze z procesami nadrzednymi! | TIME - jak dlugo dziala proces | COMMAND - nazwa programu, ktorej odpowiada proces | %CPU - ilosc zaangazowania procesora w procesie | %MEM - jaka czesc pamieci operacyjnej |-Opis: je li chcesz zobaczy kot jakie procesy wykonuje jest to polecenie dla ciebie |-Patrz tak e: [kill] |_________________________________________________________________ kill |-Przeznaczenie: zabijanie procesów |-Parametry:kill [parametr] [PID] | kill 200 - zabija proces z numerem 200 (PID) | kill -9 200 - je li jest oporny i nieche si wy czy jest to prawie pewny sposób

| kill -9 -1 - zabija wszystkie procesy procesy | kill -9 0 - !!!samobójstwo!!! |-Opis: wył czanie procesów |-Patrz tak e: [ps] |_________________________________________________________________ IV. Polecenia zwi zane z pomoc : help |-Przeznaczenie: wy wietla nam wszystkie polecenia w Linuxie |-Parametry: -brak|-Opis: wy wietlenie komunikatów dost pnych w systemie |-Patrz tak e: [man] |_________________________________________________________________ man |-Przeznaczenie: pokazuje nam pomoc do programu |-Parametry: man [program] | man mount - wy wietla pomoc do polecenia mount |-Opis: pomoc do konkretnych programów |-Patrz tak e: [man] |_________________________________________________________________ V. Polecenia zwi zane z kompresj i archiwilizacj : gzip |-Przeznaczenie: kompresuje nam archiwum *.qz |-Parametry: gunzip [parametry] [*.gz] | gzip arx - tworzy nam zkompresowany plikp arx.gz | gzip -d arx.gz - odkompresuje nam archiwum arx.gz |-Opis: Mo na tylko kompresowa jeden plik, w przypadku wi kszej ilo ci trzeba u y TAR'a |-Patrz tak e: [tar] |_________________________________________________________________ tar |-Przeznaczenie: achiwizuje nam archiwum *.qz |-Parametry: tar [parametry] [*.tar] | tar -cvf plik* - archwzuje nam wszystkie pliki do sk.tar | tar -xvf - rozarchwzuje nam wszystkie sk.tar |-Opis: TAR nie kompresuje nam plików, eby były z kompresowane trzeba u y GZIP'a |-Patrz tak e: [man] |_________________________________________________________________