Projekt Rosie

GRAEME SIMSION
PROJEKT „ROSIE”
Przełożył
Maciej Potulny
===bFU0VWRWN1FlXGpSZwIzC2hQYQcyVzEHPgxvCTEEMQU=
Tytuł oryginału: THE ROSIE PROJECT
Projekt logotypu Gorzka Czekolada: DOROTA WĄTKOWSKA
Projekt graficzny serii: ANDRZEJ KOMENDZIŃSKI
Projekt okładki: WH Chong
Copyright © 2013 by Graeme Simsion.
By arrangement with the author. All rights reserved. First published by The Text Publishing Company Australia
Copyright © 2013 for the Polish edition by Media Rodzina Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk lub kopiowanie całości albo fragmentów książki
– z wyjątkiem cytatów w artykułach i przeglądach krytycznych
– możliwe jest tylko na podstawie pisemnej zgody wydawcy.
Wydanie I elektroniczne
ISBN 978-83-7278-807-8
Media Rodzina Sp. z o.o.
ul. Pasieka 24, 61-657 Poznań
www.mediarodzina.pl
[email protected]
Konwersja: eLitera s.c.
===bFU0VWRWN1FlXGpSZwIzC2hQYQcyVzEHPgxvCTEEMQU=
Spis treści
Dedykacja
Rozdział 1
Rozdział 2
Rozdział 3
Rozdział 4
Rozdział 5
Rozdział 6
Rozdział 7
Rozdział 8
Rozdział 9
Rozdział 10
Rozdział 11
Rozdział 12
Rozdział 13
Rozdział 14
Rozdział 15
Rozdział 16
Rozdział 17
Rozdział 18
Rozdział 19
Rozdział 20
Rozdział 21
Rozdział 22
Rozdział 23
Rozdział 24
Rozdział 25
Rozdział 26
Rozdział 27
Rozdział 28
Rozdział 29
Rozdział 30
Rozdział 31
Rozdział 32
Rozdział 33
Rozdział 34
Rozdział 35
Rozdział 36
Podziękowania
===bFU0VWRWN1FlXGpSZwIzC2hQYQcyVzEHPgxvCTEEMQU=
Dla Roda i Lynette
===bFU0VWRWN1FlXGpSZwIzC2hQYQcyVzEHPgxvCTEEMQU=
Z
1
daje się, że znalazłem rozwiązanie problemu matrymonialnego. Jak zwykle
w przypadku przełomowych odkryć, odpowiedź jest oczywista, kiedy
spojrzymy na nią z dystansu. Jednak gdyby nie seria nieprzewidzianych
czynników, prawdopodobnie nie wpadłbym na jej trop.
Sekwencja zdarzeń została zainicjowana przez Gene’a, który nalegał, żebym
wystąpił z prelekcją na temat zespołu Aspergera, chociaż wcześniej sam zgodził
się ją wygłosić. Termin był niezwykle irytujący. Mogłem skoordynować
przygotowania z konsumpcją lunchu, ale mój harmonogram na ten wieczór
przewidywał dziewięćdziesiąt cztery minuty na sprzątanie łazienki. Miałem więc
do wyboru trzy opcje, wszystkie obarczone defektami.
1. Posprzątam łazienkę po prelekcji, niestety kosztem snu, co się przełoży na
obniżenie mojej kondycji fizycznej i umysłowej.
2. Przesunę sprzątanie na następny wtorek, narażając łazienkę na ośmiodniową
degradację higieny, a siebie na ryzyko infekcji.
3. Odmówię Gene’owi i nadszarpnę naszą przyjaźń.
Przedstawiłem mu swój dylemat, a on jak zwykle zaprezentował alternatywną
propozycję:
– Don, załatwię ci kogoś do tej łazienki.
Wyjaśniłem mu – nie po raz pierwszy zresztą – że wszystkie sprzątaczki oprócz
pewnej Węgierki w minispódniczce popełniały błędy. Ta w mini, która była też
gosposią Gene’a, nagle zniknęła z pola widzenia, bo między Gene’em i Claudią
wybuchł jakiś konflikt.
– Dam ci numer telefonu Evy. Tylko nie powołuj się na mnie.
– A jeśli zapyta? Co mam powiedzieć?
Czasami ludzie stawiają żądania niemożliwe do spełnienia.
– Że dzwonisz do niej, bo jest jedyną porządną gosposią. A gdyby wspomniała
o mnie, udawaj, że nie dosłyszałeś.
Oto idealny konsensus, a także ilustracja wysokich umiejętności
Gene’a w zakresie interakcji międzyludzkich. Oczywiście Eva ucieszy się, że jej
umiejętności zostały docenione, a może nawet wróci na stałe, dzięki czemu
zaoszczędzę przeciętnie trzysta szesnaście minut w tygodniowym planie zajęć.
Gene nie mógł wygłosić prelekcji, bo niespodziewanie otworzyła się przed nim
perspektywa seksu z chilijską badaczką, która przyleciała do Melbourne na
konferencję. Gene realizuje projekt naukowy, który wymaga współżycia
z kobietami z szerokiego spektrum narodowości. Jako profesor psychologii jest
zafascynowany pociągiem seksualnym wśród ludzi – cechą uwarunkowaną
genetycznie, jak sądzi.
Ten pogląd jest spójny z jego wykształceniem – Gene jest genetykiem.
Sześćdziesiąt osiem dni po zatrudnieniu mnie do badań podoktoranckich
awansował na dziekana wydziału psychologicznego. Była to bardzo
kontrowersyjna nominacja, mająca zapewnić uniwersytetowi prymat w dziedzinie
psychologii ewolucyjnej oraz poprawić wizerunek uczelni.
Kiedy pracowaliśmy razem na wydziale genetyki, prowadziliśmy wiele
ciekawych dyskusji, których nie zaprzestaliśmy po jego zmianie stanowiska. Już
sam ten fakt wystarczyłby, żeby nasza znajomość była dla mnie satysfakcjonująca.
Tymczasem Gene zaprosił mnie na obiad do domu i poddał różnym przyjacielskim
rytuałom, które sprawiły, że nasze stosunki noszą znamiona przyjaźni. Jego żona
Claudia, psycholog kliniczny, też została moją przyjaciółką. To znaczy, że bilans
wynosi dwoje.
Gene i Claudia usiłowali wspierać moje próby rozstrzygnięcia problemu
matrymonialnego. Niestety, ich metody nie różniły się od tych, które w przeszłości
nie przyniosły oczekiwanego rezultatu i które odrzuciłem, uważając, że
prawdopodobieństwo sukcesu nie usprawiedliwia włożonego wysiłku ani
negatywnych doświadczeń. Skończyłem trzydzieści dziewięć lat, jestem
inteligentnym, sprawnym fizycznie kawalerem, cieszę się doskonałym zdrowiem
i całkiem wysokim statusem społecznym, a jako profesor nadzwyczajny otrzymuję
pensję powyżej średniej krajowej. Według kanonów logiki powinienem być
atrakcyjnym kandydatem dla wielu osobników płci żeńskiej. W królestwie
zwierząt miałbym istotny potencjał reprodukcyjny.
Niestety, jeden z moich atrybutów zniechęca kobiety. Nigdy nie było mi łatwo
się spoufalać i wygląda na to, że braki leżące u podłoża tej cechy wpłynęły także
na próby nawiązania relacji intymnych. Dobrym przykładem może być katastrofa
z lodami morelowymi w tle.
Claudia zaaranżowała dla mnie spotkanie z jedną ze swoich przyjaciółek.
Elizabeth była informatyczką o wielkiej inteligencji i krótkim wzroku, który
skutecznie korygowała za pomocą okularów. Wspominam o okularach dlatego, że
Claudia pokazała mi jej zdjęcie i zapytała, czy ten fakt mi nie przeszkadza.
Niebywałe! Cóż za zaskakujące pytanie z ust psychologa! Oceniając użyteczność
Elizabeth jako partnerki, z którą przyjdzie mi dzielić zainteresowania, która
miałaby zapewnić stymulację mojemu intelektowi i stanowić potencjalną
kandydatkę do procesu rozmnażania, Claudia przede wszystkim martwiła się, jak
zareaguję na oprawki okularów, chociaż Elizabeth zapewne nie wybrała ich sama,
lecz kierowała się sugestią optyka. I jak tu żyć w takim świecie?
– Elizabeth jest bardzo stanowcza – powiedziała takim tonem, jakby
stanowczość była wadą.
– Czy to postawa oparta na przesłankach empirycznych? – zapytałem
z oczywistych powodów.
– Chyba tak – odparła Claudia.
Doskonale. Równie dobrze mogłaby to powiedzieć o mnie.
Spotkaliśmy się w tajskiej restauracji. Restauracje to prawdziwe pola minowe
dla dyletantów w domenie stosunków społecznych, więc byłem zdenerwowany jak
zwykle w takich sytuacjach. Jednak wszystko zaczęło się znakomicie, ponieważ
obydwoje dotarliśmy na miejsce punktualnie o siódmej wieczorem, czyli zgodnie
z planem. Brak synchronizacji to karygodne marnotrawienie czasu.
Jakoś przebrnęliśmy przez posiłek bez żadnych krytycznych uwag pod moim
adresem. Trudno jest prowadzić dysputę, kiedy cały czas zastanawiasz się, czy
patrzysz na właściwą część ciała rozmówcy, ale za radą Gene’a skupiłem wzrok na
oczach Elizabeth za szkłami okularów. W rezultacie brakowało mi precyzji
podczas procedury podawania jedzenia do ust, ale zdawało się, że Elizabeth nie
zwraca na to uwagi. Wręcz przeciwnie – odbyliśmy wielce owocną dyskusję
o algorytmach symulacji. Elizabeth okazała się naprawdę ciekawą osobą! Od razu
zacząłem rozważać możliwość stałego związku.
Kiedy kelner przyniósł kartę deserów, Elizabeth powiedziała:
– Nie lubię orientalnych słodyczy.
Niemal na pewno było to jedynie błędne założenie oparte na niedostatecznej
liczbie testów i możliwe, że powinienem je uznać za sygnał ostrzegawczy. Jednak
dało mi sposobność sformułowania nieszablonowej propozycji:
– Moglibyśmy pójść na lody do kawiarni naprzeciwko.
– Świetny pomysł, o ile mają morelowe.
Oceniłem, że do tej pory radzę sobie całkiem dobrze, i nie spodziewałem się, że
preferencje smakowe mogą wszystko skomplikować. Niestety to był błąd.
Lodziarnia oferowała szeroki wachlarz lodów w różnych smakach, ale akurat
wyczerpał się zapas morelowych. Zamówiłem dwie gałki – czekoladową z chilli
i lukrecjową – i poprosiłem Elizabeth, żeby określiła zamiennik dla siebie.
– Nie. Jeśli nie mają morelowych, to dziękuję.
Nie mogłem w to uwierzyć! Wszystkie lody smakują w zasadzie tak samo.
Przyczyną tego fenomenu – szczególnie wyraźnego w przypadku lodów
owocowych – jest wyziębienie kubków smakowych. Zaproponowałem mango.
– Nie, dziękuję. Naprawdę nie trzeba.
Korzystając z okazji, dosyć szczegółowo opisałem fizjologiczny mechanizm
wyziębienia kubków smakowych. Postawiłem tezę, że jeżeli zakupię lody o smaku
mango i brzoskwiniowym, to nie będzie w stanie poczuć różnicy. Ditto obu można
użyć jako ekwiwalentu lodów morelowych.
– Wykluczone – powiedziała Elizabeth. – To zupełnie inne smaki. Jeśli nie
czujesz różnicy, to twój problem.
Mieliśmy więc przed sobą dylemat, który można by łatwo rozwikłać za pomocą
prostego eksperymentu. Wyjaśniłem to i zamówiłem najmniejszą jednostkę lodów
o smaku mango oraz najmniejszą jednostkę brzoskwiniowych. Jednak kiedy
ekspedientka je przygotowała, a ja odwróciłem się, żeby poprosić moją partnerkę
o zamknięcie oczu dla dobra nauki, już jej nie było. Tyle zatem były warte
„przesłanki empiryczne” Elizabeth i jej niby-naukowy tytuł.
Później Claudia pouczyła mnie, że trzeba było zaniechać eksperymentu, zanim
Elizabeth postanowiła odejść. To oczywiste. Ale w którym momencie? Co było
sygnałem alarmowym? Właśnie takich detali nie potrafię zauważyć. Wszakże nie
rozumiem też, dlaczego zdolność odczytywania niejasnych komunikatów
dotyczących smaku lodów miałaby decydować o tym, czy ktoś się nadaje na
partnera życiowego. Chyba słusznie zakładam, że niektóre kobiety nie mają takich
wymagań. Niestety, proces poszukiwań, który wymaga poświęcenia każdej
kandydatce całego wieczoru, jest wysoce nieefektywny. Morelowa katastrofa
kosztowała mnie dużo czasu, a zysk ograniczył się do kilku ciekawostek
o algorytmach symulacji.
Dzięki komunikacji bezprzewodowej w stołówce przy bibliotece medycznej
wystarczyły mi dwie przerwy na lunch, żeby zebrać materiały i przygotować
wykład, nie zaniedbując dostarczenia organizmowi substancji odżywczych. Do tej
pory nie interesowałem się zaburzeniami ze spektrum autystycznego, bo
wykraczały poza moją specjalizację. Temat prelekcji mnie zafascynował.
Jako genetyk uznałem, że słusznie będzie się skupić na aspektach genetycznych
zespołu Aspergera, z którymi wcześniej moi słuchacze mogli nie mieć do
czynienia. Większość chorób ma podłoże w naszym DNA, chociaż w wielu
wypadkach to źródło wciąż czeka na odkrycie. Moja praca dotyczy przede
wszystkim marskości wątroby. Duża część mojej praktyki zawodowej polega na
upijaniu myszy.
Oczywiście książki opisują objawy zespołu Aspergera. Sformułowałem doraźny
wniosek, że większość z nich to po prostu różnice w funkcjonowaniu mózgu
niewłaściwie zidentyfikowane jako problem medyczny, bo nie mieszczą się
w sztucznych normach społecznych, które odzwierciedlają najpospolitsze relacje
międzyludzkie zamiast ich spektrum.
Prelekcję zaplanowano na godzinę siódmą wieczorem w jednej z podmiejskich
szkół. Oszacowałem, że dojazd rowerem zajmie dwanaście minut, więc dodałem
jeszcze trzy na uruchomienie komputera i podłączenie projektora.
Dotarłem na miejsce zgodnie z planem o szóstej pięćdziesiąt siedem.
Dwadzieścia siedem minut wcześniej wpuściłem do mieszkania Evę, gosposię
w minispódniczce. W sali zgromadziło się circa dwadzieścia pięć osób, ale od
razu zidentyfikowałem organizatorkę wykładu, Julie. Pomógł mi opis dostarczony
przez Gene’a: „cycata blondyna”. Dla ścisłości dodam, że parametry jej biustu
mieściły się w ramach standardowej anomalii – odchylenia o półtora raza od
średniego współczynnika masy ciała – i trudno było to uznać za cechę
charakterystyczną. Chodziło raczej o spiętrzenie i ekspozycję tej części ciała za
sprawą stroju, którego wybór zdawał się usprawiedliwiony względami
praktycznymi, jeśli wziąć pod uwagę, że na dworze panował styczniowy upał.
Chyba za dużo czasu poświęciłem weryfikacji tożsamości tej osoby, bo dziwnie
na mnie popatrzyła.
– Julie to pani? – zapytałem.
– Czym mogę służyć? – odparła.
Doskonale. Rzeczowe podejście.
– Proszę mi wskazać przewód VGA.
– Och, pan to na pewno profesor Tillman. Cieszę się, że pan do nas dotarł.
Kobieta wyciągnęła rękę, ale zbyłem ją stanowczym gestem.
– Kabel VGA. Proszę. Jest szósta pięćdziesiąt osiem.
– Spokojnie – powiedziała Julie. – Nigdy nie zaczynamy przed siódmą
piętnaście. Napije się pan kawy?
Dlaczego ludzie tak nisko cenią czas innych osób? Już wiedziałem, że nie
unikniemy pogaduszki, a mogłem zostać w domu kwadrans dłużej i poćwiczyć
aikido.
Byłem skoncentrowany na Julie i ekranie z przodu sali. Teraz rozejrzałem się
dookoła. Szybkie oględziny pomieszczenia uświadomiły mi, że do tej pory nie
zauważyłem dziewiętnastu osób siedzących przy stołach. Były to dzieci, głównie
rodzaju męskiego. Domyśliłem się, że są ofiarami zespołu Aspergera. Niemal cała
literatura na temat tej przypadłości dotyczy małoletnich.
Pomimo swojego schorzenia o wiele lepiej wykorzystywali czas niż ich rodzice,
którzy zajmowali się czczą paplaniną. Prawie wszyscy używali przenośnych
urządzeń elektronicznych. Oceniłem ich wiek na osiem do trzynastu lat. Miałem
nadzieję, że uważali na lekcjach przedmiotów ścisłych, bo przygotowując
materiały, założyłem, że będą dysponowali wiedzą praktyczną z zakresu chemii
organicznej i struktury DNA.
Nagle zorientowałem się, że pozostawiłem bez odpowiedzi pytanie o kawę.
– Nie – powiedziałem.
Niestety, z powodu przerwy w komunikacji Julie zapomniała o swojej
propozycji.
– Nie będę pił kawy – wyjaśniłem. – Nigdy nie piję kawy po trzeciej
czterdzieści osiem, bo to zakłóca sen. Czas połowicznego rozpadu kofeiny
w organizmie wynosi od trzech do czterech godzin, więc serwowanie kawy
o siódmej wieczorem to lekkomyślność, chyba że dana osoba nie zamierza spać co
najmniej do północy. Jeżeli jednak wykonuje tradycyjną pracę, to takie
postępowanie prowadzi do niedoboru snu.
Próbowałem spożytkować czas oczekiwania, udzielając Julie praktycznych rad,
ale ona wyraźnie wolała rozmawiać o błahostkach.
– U Gene’a wszystko w porządku? – zapytała.
Był to oczywiście jeden z wariantów najpospolitszego paradygmatu
interakcjonistycznego: „Co słychać?”.
– Dziękuję, dobrze się czuje – odparłem, nadając konwencjonalnej wypowiedzi
formę osoby trzeciej.
– Och, myślałam, że jest chory.
– Gene cieszy się doskonałym zdrowiem, jeśli nie liczyć nadwagi. Dzisiaj rano
uprawialiśmy jogging. Umówił się na wieczorną schadzkę, więc musiałby ją
odwołać, gdyby się rozchorował.
Julie przyjęła moje wyjaśnienia z obojętną miną. Później, rozważywszy tę
interakcję z perspektywy czasu, zrozumiałem, że Gene zapewne podał fałszywy
powód swojej nieobecności. Prawdopodobnie zrobił to, żeby oszczędzić Julie
wrażenia, że jej wykład jest dla niego mało istotny (co oczywiście było prawdą),
i usprawiedliwić oddelegowanie mniej prestiżowego prelegenta na swoje
zastępstwo. Analiza tak zawiłej sytuacji – wymagającej doboru wiarygodnego
kłamstwa, żeby złagodzić reakcję emocjonalną rozmówcy, i to pod presją czasu,
ponieważ interlokutor czeka na odpowiedź – jest niemal niemożliwa. Tymczasem
niektórzy oczekują od ciebie właśnie takich cudów.
Wreszcie podłączyłem komputer i mogliśmy zacząć. Z osiemnastominutowym
opóźnieniem! Żeby zmieścić się w wyznaczonym czasie, czyli do ósmej,
musiałbym mówić o czterdzieści trzy procent szybciej. Takie osiągi są
niemożliwe. Wiedziałem, że skończymy później, a mój wieczorny rozkład zajęć
legnie w gruzach.
===bFU0VWRWN1FlXGpSZwIzC2hQYQcyVzEHPgxvCTEEMQU=
Z
2
atytułowałem swoją prelekcję: Genetyczne prognostyki zaburzeń ze
spektrum autystycznego i przygotowałem naprawdę znakomite diagramy
przedstawiające strukturę DNA. Moje wystąpienie trwało dopiero dziewięć minut –
mówiłem nieco szybciej niż zwykle, chcąc nadrobić stracony czas – kiedy Julie mi
przerwała.
– Profesorze Tillman, większość z nas nie jest naukowcami. Może spróbowałby
pan używać mniej hermetycznego języka?
Takie reakcje są nieprawdopodobnie irytujące. Ludzie godzinami rozwodzą się
nad domniemanymi cechami charakteru osób spod znaku Bliźniąt czy Byka albo
pięć dni pod rząd oglądają mecz krykieta, a nie potrafią poświęcić czasu ani uwagi
na przyswojenie podstawowej wiedzy o materii, z której są skonstruowani.
Prowadziłem zatem wykład tak, jak zaplanowałem. Już było za późno na
zmiany, zresztą część audytorium na pewno znała się na rzeczy w stopniu
umożliwiającym zrozumienie.
Miałem rację. Jeden ze słuchaczy podniósł rękę. Interpelant był mniej więcej
dwunastoletnim osobnikiem rodzaju męskiego.
– Zakłada pan, że nie mamy do czynienia z pojedynczym znacznikiem
genetycznym, lecz raczej z sumarycznym oddziaływaniem grupy genów, których
eksterioryzacja wynika z indywidualnego fenotypu? Może pan to potwierdzić?
W stu procentach!
– Istotnie. Jest to sytuacja analogiczna do zaburzeń afektywnych
dwubiegunowych, które...
Nie dokończyłem, bo Julie znowu przerwała moją wypowiedź.
– Przetłumaczę słowa profesora Tillmana dla tych, którzy nie urodzili się
geniuszami. Chyba chodzi o to, że zespołem Aspergera nie można się zarazić. To
niczyja wina, że tacy jesteście.
Wstrząsnęło mną użycie słowa „wina”, które wywołało wiele negatywnych
skojarzeń, zwłaszcza że wypowiedziała je osoba ciesząca się szacunkiem.
Zrewidowałem więc poprzednie zamiary i jednak zrobiłem dygresję. Komentarz
Julie sprawił, że zawrzała we mnie złość, i zapewne dlatego użyłem głośniejszego
tonu.
– Wina?! Zespołu Aspergera nie wolno rozpatrywać w kategoriach winy. To
jedynie wariant, a potencjalnie nawet ważna zaleta. Zespół Aspergera wiąże się
z dobrą organizacją, koncentracją, innowacyjnym myśleniem i racjonalnym
dystansem wobec rzeczywistości.
Jedna z kobiet w głębi sali podniosła rękę. Całkowicie pochłonięty sporem
popełniłem drobne uchybienie towarzyskie, które na szczęście szybko
zatuszowałem.
– Proszę grubą... otyłą panią z ostatniego rzędu o zabranie głosu.
Kobieta przez chwilę milczała. Rozejrzała się po sali, ale w końcu zapytała:
– Czy „racjonalny dystans wobec rzeczywistości” to eufemizm oznaczający
brak emocji?
– Raczej synonim – odparłem. – Emocje bywają przyczyną wielu poważnych
problemów.
Stwierdziłem, że warto się posłużyć przykładem ilustrującym, w jaki sposób
emocjonalne reakcje mogą doprowadzić do katastrofy.
– Proszę sobie wyobrazić, że ukrywają się państwo w piwnicy. Wróg poszukuje
państwa i państwa przyjaciół. Wszyscy muszą zachować absolutną ciszę, ale nagle
państwa dziecko zaczyna płakać. – Dokonałem prezentacji, jak zrobiłby to Gene,
żeby uwiarygodnić tę scenę: – Aaaaa! – Zrobiłem dramatyczną pauzę. – Macie
przy sobie broń.
Kilka rąk uniosło się w górę. Julie gwałtownie wstała, a ja mówiłem dalej:
– Z tłumikiem. Zbliżają się. Zabiją wszystkich. Co państwo zrobią? Dziecko
wciąż płacze...
Dzieciaki nie mogły się doczekać, żeby udzielić odpowiedzi. Jeden z nich
zawołał:
– Zastrzelić dziecko!
Po chwili już wszyscy się przekrzykiwali:
– Zastrzelić dziecko! Zastrzelić!
Chłopiec, który przedtem zapytał mnie o kwestie genetyczne, zaproponował:
– Zastrzelić wrogów.
– Wciągnąć ich w zasadzkę – dodał inny.
Pojawiły się kolejne propozycje:
– Użyć małego jako przynęty.
– Ile mamy broni?
– Zasłonić mu usta.
– Jak długo wytrzyma bez oddychania?
Zgodnie z moimi oczekiwaniami jedynymi autorami pomysłów byli „cierpiący”
na zespół Aspergera. Ich rodzice nie zaproponowali żadnych konstruktywnych
rozwiązań. Niektórzy nawet próbowali poskromić twórczą inicjatywę swoich
dzieci. W końcu uniosłem ręce.
– Wystarczy. Doskonale. Racjonalne rozwiązania zostały przedstawione jedynie
przez aspich. Wszystkich innych sparaliżowały emocje.
– Aspi górą! – krzyknął jeden z chłopców.
Odnotowałem obecność tego skrótu w literaturze, ale widocznie te dziecia...