Rachel Hartman Serafina (tom 1) Serafina

Spis treści Karta redakcyjna Prolog Rozdział 1 Rozdział 2 Rozdział 3 Rozdział 4 Rozdział 5 Rozdział 6 Rozdział 7 Rozdział 8 Rozdział 9 Rozdział 10 Rozdział 11 Rozdział 12 Rozdział 13 Rozdział 14 Rozdział 15 Rozdział 16 Rozdział 17 Rozdział 18 Rozdział 19 Rozdział 20 Rozdział 21 Rozdział 22

Rozdział 23 Rozdział 24 Rozdział 25 Rozdział 26 Rozdział 27 Rozdział 28 Rozdział 29 Rozdział 30 Rozdział 31 Rozdział 32 Rozdział 33 Rozdział 34 Rozdział 35 Rozdział 36 Rozdział 37 Postacie Słowniczek Podziękowania O autorce

Tytuł oryginału: SERAPHINA Redakcja: URSZULA OKRZEJA Korekta: MAGDALENA GÓRNICKA Projekt okładki: Dark Crayon / KoMa / kasto Opracowanie graficzne okładki: PIOTR CHYLIŃSKI Projekt typograficzny, skład i łamanie: TOMEK LAISAR FRUŃ Copyright © 2012 by Rachel Hartman Copyright for the Polish translation © 2014 by Wydawnictwo MAG Wydanie II ISBN 978-83-7480-509-4 Wydawnictwo MAG ul. Krypska 21 m. 63, 04-082 Warszawa tel./fax 22 813 47 43 e-mail: [email protected] www.mag.com.pl Konwersja: eLitera s.c.

Prolog Pamiętam swoje narodziny. Właściwie, pamiętam czas przed nimi. Nie było w nim światła, tylko muzyka – trzeszczenie stawów, szmer krwi, kołyszące do snu bicie serca, bogata symfonia trawienia. Otaczał mnie dźwięk i byłam bezpieczna. Później mój świat pękł i zostałam wyrzucona w zimną, cichą jasność. Próbowałam wypełnić pustkę swoimi krzykami, ale przestrzeń była olbrzymia. Wściekałam się, lecz nie było drogi powrotu. Więcej nie pamiętam. Byłam w końcu noworodkiem, choć szczególnym. Krew i panika niewiele dla mnie znaczyły. Nie przypominam sobie przerażonej położnej, płaczu ojca ani błogosławieństwa księdza nad duszą mojej matki. Matka pozostawiła mi skomplikowane i uciążliwe dziedzictwo. Ojciec ukrywał potworne szczegóły przed wszystkimi, łącznie ze mną. Zabrał mnie ze sobą z powrotem do Lavondaville, stolicy Goreddu, i znów podjął porzuconą praktykę adwokacką. Wymyślił sobie również bardziej akceptowalną zmarłą żonę, uroczą prowincjuszkę imieniem Amaline Ducanahan. Wierzyłam w nią tak, jak niektórzy wierzą w raj. Byłam trudnym niemowlęciem, nie chciałam ssać, jeśli mamka nie śpiewała idealnie czysto. – To ma doskonały słuch – zauważył Orma, wysoki, kanciasty znajomy ojca, który często zaglądał do nas w owym czasie. Orma mówił o mnie per „to”, jakbym była zwierzęciem. Mnie przyciągała jego wyniosłość, w taki sposób, w jaki koty ciągną w stronę ludzi, którzy woleliby raczej uniknąć ich towarzystwa. Orma był nadnaturalnie spokojny, kiedy spoglądał na mnie, pozwalał jedynie, by na jego twarzy pojawiała się niejaka konsternacja, jakby nie umiał sobie wyobrazić, skąd się wzięłam i dlaczego nie rozpłynęłam się w powietrzu. Pewnego wiosennego ranka towarzyszył nam do katedry. Mocny wiatr od strony gór szarpał welonem mojej niańki i pozbawiał promienie słońca

ciepła. Ojciec poprowadził nas dłuższą drogą, obok targu rybnego i przez Wilczy Most, aby ominąć radosną procesję z okazji uroczystości świętej Festiny. Niósł stertę pergaminów i porfiriańską skrzynkę na zwoje, nie chciał bowiem marnować czasu, który mógłby poświęcić pracy nad kolejną sprawą. Niosła mnie niańka w czepku, obok zaś kroczył energicznie Orma, trzymając pod pachą nasz psałterz. Kapłan uniósł brew, kiedy zobaczył, że nie jestem noworodkiem, lecz mam prawie sześć miesięcy i zostałam przywieziona aż z prowincji Ducana. Ojciec nie zaproponował mu żadnych wyjaśnień, odszedł na bok i oparł się o kolumnę. Młody ksiądz namaścił moje rzadkie włosy olejkiem lawendowym i powiedział mi, że w oczach Niebios jestem jak królowa. Ja wrzeszczałam jak każde szanujące się dziecko, moje krzyki odbijały się echem od ścian nawy. Nie podchodząc bliżej ani nawet nie podnosząc głowy znad dokumentów, ojciec obiecał, że wychowa mnie w wierze we Wszystkich Świętych. Kapłan podał mi psałterz, a ja upuściłam go jak na zawołanie. Otworzył się na portrecie świętej Yirtrudis, której twarz została zamazana. Ksiądz ucałował się w dłoń z uniesionym małym palcem. – W twoim psałterzu wciąż znajduje się heretyczka! – To bardzo stary psałterz – odparł ojciec, nie podnosząc wzroku – a ja nienawidzę okaleczać książek. – Doradzamy wiernym-bibliofilom, by skleili kartki Yirtrudis w celu uniknięcia takiej pomyłki. – Ksiądz przewrócił kartkę. – Niebiosom z pewnością chodziło o świętą Capiti. Ojciec wpatrywał się w przestrzeń, zaciskając wąskie wargi. – To bez znaczenia. Te zabobonne oszustwa przecież i tak nie działają. Po tej deklaracji ojciec i ksiądz zaczęli gwałtowną dyskusję, której jednak nie pamiętam. Wpatrywałam się jak urzeczona w procesję mnichów idących przez nawę. Przechodzili obok w miękkich pantoflach, z szelestem ciemnych szat i stukaniem różańców, po czym zajęli miejsca na chórze. Siedzenia zgrzytały i skrzypiały, kilku mnichów zakasłało. Zaczęli śpiewać. Można było odnieść wrażenie, że katedra rozbrzmiewająca pieśnią mężczyzn rozrasta się na moich oczach; słońce wpadało przez wysokie okna,

na marmurowej posadzce pojawiły się złote i szkarłatne plamy. Muzyka unosiła moją drobną postać, wypełniała mnie i otaczała, czyniła mnie większą. To była odpowiedź na pytanie, którego nigdy nie zadałam, o sposób na wypełnienie tej straszliwej pustki, w której się narodziłam. Uwierzyłam – nie, wiedziałam – że mogę przekroczyć ten bezmiar i dotknąć dłonią sklepienia. Spróbowałam to zrobić. Niańka pisnęła, kiedy szarpnęłam się w jej rękach. Chwyciła mnie za kostkę pod niewygodnym kątem. Wpatrywałam się w oszołomieniu w podłogę, która wyglądała, jakby się przechylała i wirowała. Ojciec chwycił mnie w pasie swoimi długimi dłońmi i uniósł na wyciągniętych rękach, jakby odkrył właśnie przerośniętą, niesamowitą żabę. Wpatrzyłam się w jego smutne szare oczy, zmrużone w kącikach. Ksiądz wyszedł wściekły, nie pobłogosławiwszy mnie wcześniej. Orma patrzył, jak znika za rogiem Złotego Domu, po czym się odezwał: – Claude, czy mógłbyś to wyjaśnić? Czy odszedł, ponieważ przekonałeś go, że jego religia jest oszustwem? Czy też był... jak to się nazywa? Obrażony? Wydawało się, że ojciec go nie słyszy, coś we mnie zwróciło jego uwagę. – Popatrz na jej oczy. Mógłbym przysiąc, że ona nas rozumie. – To ma całkiem przytomne spojrzenie jak na niemowlę – przyznał Orma, poprawiając okulary i przeszywając mnie wzrokiem. Oczy miał ciemne, jak moje. W przeciwieństwie do mojego spojrzenia, jego było odległe i nieprzeniknione jak burzowe niebo. – Nie nadaję się do tego zadania, Serafino – powiedział cicho ojciec. – Być może nigdy nie będę się do niego nadawał, ale mogę bardziej się postarać. Musimy znaleźć sposób, by stać się dla siebie rodziną. Pocałował mnie w czubek głowy. Nigdy wcześniej tego nie zrobił. Wpatrywałam się w niego z oszołomieniem. Głosy mnichów otaczały nas i trzymały całą naszą trójkę razem. Na jedną wspaniałą chwilę odzyskałam to pierwsze uczucie, to, które utraciłam podczas narodzin – że wszystko jest tak, jak powinno być, a ja znajduję się tam, gdzie jest moje miejsce. I znikło. Przeszliśmy przez rzeźbione brązowe wrota katedry i muzyka ucichła

za naszymi plecami. Orma bez słowa pożegnania ruszył przez plac katedralny, a jego płaszcz łopotał jak skrzydła olbrzymiego nietoperza. Ojciec podał mnie niańce, mocniej owinął się płaszczem i skulił się dla ochrony przed podmuchami wiatru. Wołałam go, ale się nie odwrócił. Nad nami wznosiło się niebo, puste i odległe.

*** Zabobonne oszustwo czy nie, wiadomość przekazana przez psałterz była jasna: „Prawdy nie należy wypowiadać na głos. Oto akceptowalne kłamstwo”. Nie mam na myśli tego, że święta Capiti – niech ma mnie w swoim sercu – była kiepskim zastępstwem. W rzeczy samej wydawała się zaskakująco stosowna. Święta Capiti nosiła własną głowę na talerzu jak pieczoną gęś – patrzyła na mnie z kartki, rzucając mi wyzwanie, bym ją oceniła. Oznaczała życie umysłowe, całkowicie oddzielone od wstrętnych spraw cielesnych. Doceniałam ten podział, kiedy zaczęłam dorastać i przytłoczyła mnie moja własna groteskowa cielesność, ale nawet kiedy byłam małym dzieckiem, odczuwałam instynktowne współczucie dla świętej Capiti. Kto mógł pokochać kogoś z odciętą głową? Jak mogła osiągnąć cokolwiek znaczącego na świecie, kiedy ręce miała zajęte tym talerzem? Czy byli w jej otoczeniu ludzie, którzy ją rozumieli i nazywali swoją przyjaciółką? Ojciec pozwolił niańce skleić strony ze świętą Yirtrudis – biedaczka nie mogła usiąść w spokoju w naszym domu, dopóki nie wypełniła tego zadania. Nigdy nie udało mi się spojrzeć na heretyczkę. Kiedy unosiłam kartkę do światła, widziałam zarysy sylwetek obu świętych, złączone razem w jedną straszliwą Potworną Świętą. Wyciągnięte ręce świętej Yirtrudis wyrastały z pleców świętej Capiti jak para bezużytecznych skrzydeł, a jej cienista głowa unosiła się tam, gdzie powinna być głowa świętej Capiti. Była podwójną świętą pasującą do mojego podwójnego życia. Miłość do muzyki w końcu skłoniła mnie do opuszczenia bezpiecznej przystani domu ojca, kierując mnie do miasta i na królewski dwór. To było straszliwe ryzyko, ale nie mogłam postąpić inaczej. Nie rozumiałam, że noszę przed sobą samotność na talerzu, a muzyka stanie się padającym na mnie światłem.

1 Z wysokości chóru patrzyłam na ciało biednego księcia Rufusa owinięte w całun. Spoczywało w Złotym Domu, którego dach rozwijał się jak ptak, by ukazać sprytnie zaprojektowane zagłębienie, zwane dłonią świętego Eustace’a, które służyło temu właśnie smutnemu celowi. Książę Rufus leżał przygotowany do drogi na tamten świat, owinięty w biel i złoto, ze stopami wspartymi o błogosławiony próg, a z głową pośród gwiazd. To ostatnie oczywiście nie było nigdy dosłowne, ale w tym wypadku okazało się bardziej symboliczne niż zazwyczaj. Księciu Rufusowi obcięto głowę. Dziesięciu gwardzistów przez pięć dni przeszukiwało mokradła, ale nie udało im się odnaleźć głowy księcia, który miał wobec tego zostać pochowany bez niej. Po zakończeniu modlitwy przez biskupa miałam zagrać Inwokację do świętego Eustace’a, który miał odprowadzić duszę księcia po Niebiańskich Schodach. Czułam się wyjątkowo nieprzygotowana do tego zadania. Nie byłam religijna – to jedno wciąż jeszcze łączyło mnie z ojcem. A jeśli święty Eustace nie przyjdzie na wezwanie kogoś takiego jak ja? Zakołysałam się niepewnie ponad tłumem zebranym na pogrzebie, przerażona, jakby kazano mi zagrać na flecie na wietrznym urwisku. Właściwie wcale nie poproszono mnie, żebym zagrała. Nie uwzględniono mojej osoby w programie, a kiedy odchodziłam, obiecałam ojcu, że nie będę grała publicznie. Słyszałam Inwokację raz czy dwa razy, ale nigdy wcześniej jej nie grałam. To nawet nie był mój flet. Jednakże Guntard usiadł na swojej szałamai, a mój drugi solista, młody baronet Postlerude, poprzedniego wieczoru spełnił zbyt wiele toastów za duszę księcia Rufusa i próbował zwymiotować wnętrzności na wewnętrznym dziedzińcu klasztoru. Byłam odpowiedzialna za muzykę, więc wszystko zależało ode mnie. Modlitwa biskupa dobiegała końca – opisywał niebiański dom, mieszkanie Wszystkich Świętych, gdzie pewnego dnia każdy z nas

odpocznie w wiecznej błogości. Nie wymieniał wyjątków, nie musiał. Moje spojrzenie odruchowo przeniosło się ponad morzem odzianych w biel dworzan w stronę przedstawicielstwa ambasady smoków, wraz z samym ambasadorem. Byli w saarantrai – ludzkiej postaci – lecz nawet z tej odległości wyróżniały ich srebrne dzwoneczki na ramionach, puste miejsca wokół nich i niechęć do pochylania głów podczas modlitwy. Smoki nie mają dusz. Nikt nie oczekuje od nich pobożności. – Niech tak się stanie! – ogłosił biskup. To był sygnał, bym zaczęła grać, lecz w tej właśnie chwili zauważyłam ojca w tłumie. Jego twarz była blada i ściągnięta. Słyszałam w głowie słowa, które wypowiedział przed zaledwie dwoma tygodniami, kiedy opuszczałam dom i wyruszyłam na dwór: „W żadnym wypadku nie wolno ci zwracać na siebie uwagi. Jeśli nie myślisz o swoim bezpieczeństwie, pomyśl o wszystkim, co ja mam do stracenia!”. Biskup odchrząknął, lecz ja czułam się jak zlodowaciała i z trudem łapałam oddech. Rozpaczliwie rozejrzałam się dookoła, szukając czegoś, na czym mogłabym się skupić. Skośne promienie zimowego słońca; białe sztandary unoszące się między kolumnami; czyżyki gnieżdżące się w przezroczach? Moje spojrzenie padło na rodzinę królewską, trzy pokolenia, obraz smutku w bieli i złocie. Królowa Lavonda miała siwe loki rozpuszczone i spływające na ramiona, a jej wodniste niebieskie oczy były zaczerwienione od płaczu po śmierci syna. Księżniczka Dionne stała wyprostowana i rozglądała się z wściekłością, jakby planowała zemstę na zabójcach młodszego brata albo na samym Rufusie za to, że nie dożył czterdziestych urodzin. Księżniczka Glisselda, jasnowłosa córka Dionne, oparła głowę o ramię babki, by ją pocieszyć. Książę Lucian Kiggs, kuzyn i narzeczony Glisseldy, siedział nieco na uboczu i patrzył przed siebie niewidzącym wzrokiem. Nie był synem księcia Rufusa, lecz bastardem od dawna nieżyjącej siostry Dionne, ale wydawał się wstrząśnięty i poruszony, jakby utracił rodzonego ojca. Potrzebowali spokoju Niebios. Niewiele wiedziałam o Niebiosach, ale znałam smutek, i muzykę jako najlepsze na niego lekarstwo. Takie pocieszenie mogłam im dać. Uniosłam flet do ust, a oczy do sklepienia

i zaczęłam grać. Zaczęłam zbyt cicho, niepewna melodii, ale nuty same mnie odnajdywały i moja pewność siebie wzrastała. Muzyka opuszczała mnie jak gołębica wypuszczona w głąb nawy, sama katedra nadawała jej głębi i bogactwa, jakby również i ta wspaniała budowla była moim instrumentem. Są melodie, które przemawiają równie dobitnie jak słowa, które płyną logicznie i w sposób nieunikniony z jednego, czystego uczucia. Należy do nich Inwokacja, jakby jej kompozytor próbował wydestylować najczystszą kwintesencję żałoby, powiedzieć „Oto jak to jest, utracić kogoś”. Powtórzyłam Inwokację dwa razy, nie chciałam jej wypuścić, czułam bowiem, że zakończenie utworu będzie dla mnie kolejną namacalną stratą. Wreszcie uwolniłam ostatnią nutę, wytężyłam słuch w oczekiwaniu na ostatnie gasnące echo i poczułam, jak zapadam się w sobie, wyczerpana. Nie było oklasków, stosownie do powagi okoliczności, lecz sama cisza zdawała się ogłuszająca. Popatrzyłam na równinę twarzy, od zebranych szlachetnie urodzonych i innych wysoko postawionych gości po tłum pospólstwa za barierkami. Nie było żadnego poruszenia, poza smokami kręcącymi się niespokojnie na ławkach i Ormą, przyciśniętym do barierki i machającym kapeluszem w moją stronę. Byłam zbyt wyczerpana, by uznać jego zachowanie za żenujące. Pochyliłam głowę i wycofałam się za zasłonę chóru.

*** Byłam nowym Asystentem Nadwornego Kompozytora, a ubiegając się o to stanowisko, pokonałam dwudziestu siedmiu innych kandydatów, od wędrownych muzykantów po uznanych mistrzów z konserwatorium Świętej Idy. Byłam zaskoczeniem, nikt ze Świętej Idy nie zwracał na mnie uwagi, ponieważ byłam protegowaną Ormy. Orma był poślednim nauczycielem teorii muzyki, a nie prawdziwym muzykiem. Przyzwoicie grał na klawesynie, ale też ten instrument grał sam z siebie, jeśli tylko trafiało się we właściwe klawisze. Ormie brakowało pasji i muzykalności. Nikt się nie spodziewał, by jego uczennica cokolwiek osiągnęła. Moja anonimowość nie była przypadkowa. Ojciec zakazał mi bratać się z innymi uczniami i nauczycielami – widziałam w tym sens, choć czułam się

samotna. Nie zabronił mi otwarcie ubiegać się o zatrudnienie, ale doskonale wiedziałam, że mu się to nie spodoba. Tak to u nas zwykle wyglądało – on nakreślał granice, a ja byłam posłuszna, dopóki mogłam wytrzymać. I to zawsze muzyka skłaniała mnie do wykraczania poza to, co on uważał za bezpieczne. Mimo to, nie przewidziałam rozmiarów jego wściekłości, kiedy usłyszał, że opuszczam dom. Wiedziałam, że jego złość to tak naprawdę strach o mnie, ale i tak nie było mi dzięki temu łatwiej. Teraz pracowałam dla Viridiusa, Nadwornego Kompozytora, który był słabego zdrowia i rozpaczliwie potrzebował asystenta. Nieuchronnie zbliżała się czterdziesta rocznica podpisania traktatu przez Goredd i smoczy rodzaj, a sam Ardmagar Comonot, wielki smoczy generał, miał przybyć na uroczystości już za dziesięć dni. Viridius odpowiadał za koncerty, bale i wszelkie inne rozrywki muzyczne. Ja miałam mu pomagać w przesłuchaniach muzyków i przygotowywaniu programów, jak również udzielać księżniczce Glisseldzie lekcji gry na klawesynie, co Viridius uznawał za nużące. To zajęło mi pierwsze dwa tygodnie, a niespodziewana przerwa w przygotowaniach w postaci pogrzebu tylko dodała mi pracy. Atak podagry wyłączył Viridiusa z wszelkiej działalności, wobec czego cały program muzyczny spoczął na moich barkach. Ciało księcia Rufusa przeniesiono do krypt z towarzyszeniem jedynie rodziny królewskiej, kapłanów i najważniejszych gości. Chór katedralny zaśpiewał Wyjście i tłumy zaczęły się rozpraszać. Ja zatoczyłam się do absydy. Nigdy wcześniej nie występowałam dla widowni liczącej więcej niż jedna, dwie osoby i nie spodziewałam się zdenerwowania przed występem i wyczerpania po nim. Święci w Niebiosach, to było jak stanie nago przed całym światem. Szłam niepewnym krokiem, gratulując muzykom i nadzorując ich odejście. Guntard, mój samozwańczy asystent, podbiegł do mnie od tyłu i położył mi rękę na ramieniu, na co nie miałam większej ochoty. – Mistrzyni muzyki! To było więcej niż piękne! Podziękowałam mu zmęczonym skinieniem głowy i odsunęłam się poza zasięg jego ramion. – Widziałeś baroneta Postlerude’a? – spytałam, machając w jego stronę

fletem. Guntard trajkotał dalej, a jego okrągła twarz świeciła jak księżyc. – Viridius powiedział, że masz talent, ale nikt z nas cię wcześniej nie słyszał. Mieliśmy uwierzyć mu na słowo? Zesztywniałam. –Wrobiliście mnie? Zarumienił się aż po same uszy. – Nic takiego nie powiedziałem! Uśmiechnęłam się, mimo irytacji i wyczerpania. Moi muzycy robili mi kawały, jakbym była jedną z nich. Może w tej pracy jednak znajdę przyjaciół. – Och – odezwał się Guntard, klaskając w dłonie, jakby nagle coś sobie przypomniał. – Czeka na ciebie pewien starszy mężczyzna. Pojawił się w czasie twojego solo, ale kazaliśmy mu zaczekać. Wyciągnął rękę wzdłuż absydy w stronę kaplicy świętego Polypousa, gdzie kręcił się starszy Porfirianin. Siwe włosy miał zaplecione w warkoczyki, a na jego brązowej twarzy pojawił się uśmiech. – Kto to? – spytałam. Guntard potrząsnął z pogardą obciętą na pieczarkę czupryną. – Przyprowadził gromadkę tancerzy pygegyrii, bo wpadł na idiotyczny pomysł, że chcielibyśmy, żeby zatańczyli na pogrzebie. Na wargach Guntarda pojawił się charakterystyczny grymas, jednocześnie pełen potępienia i zazdrości, który Goreddowie przybierali, kiedy mówili o dekadenckich cudzoziemcach. Nawet bym się nie zastanowiła nad uwzględnieniem pygegyrii podczas ceremonii – my, mieszkańcy Goreddu, nie tańczymy na pogrzebach. Nie mogłam jednak zignorować szyderstwa Guntarda. – Pygegyria to starożytna i godna szacunku forma tańca. Mój towarzysz prychnął. – „Pygegyria” oznacza dosłownie „kręcenie tyłkiem”! – Posłał nerwowe spojrzenie Świętym w ich alkowach, zauważył zmarszczone czoła kilkorga z nich i pobożnie ucałował kostkę dłoni. – Tak czy inaczej, jego zespół jest w klasztorze, mieszając mnichom w głowach.

Rozbolała mnie głowa. Podałam Guntardowi flet. – Oddaj go baronetowi Postlerude. I odeślij tancerzy... ale uprzejmie, jeśli można. – Już wracasz? – spytał. – Idziemy całą bandą do Słonecznej Małpy. Położył dłoń na moim lewym ramieniu. Zamarłam, z trudem walcząc z impulsem, by go odepchnąć lub uciec. Odetchnęłam głęboko, by się uspokoić. – Dziękuję za propozycję, ale nie mogę – powiedziałam, zdejmując jego dłoń. Miałam nadzieję, że się nie obrazi. Mina Guntarda świadczyła o tym, że poczuł się odrobinę urażony. To nie jego wina. Zakładał, że jestem zwykłym człowiekiem, którego można bezkarnie chwytać za ramię. Czyż przed chwilą nie pomyślałam, że w tej pracy być może nawiążę przyjaźnie? Później zawsze następowało przypomnienie, jak dzień po nocy – nigdy nie mogłam do końca opuścić zasłony. Odwróciłam się w stronę chóru, by zabrać płaszcz, a Guntard odszedł, by wypełnić moje polecenie. Z tyłu starszy mężczyzna zawołał: – Pani, czekać! Abdo przyjechać tak daleko, żeby was spotkać! Patrząc prosto przed siebie, wspięłam się po schodach i zniknęłam mu z oczu. Mnisi skończyli śpiewać Wyjście i znów je zaczęli, ale nawa wciąż była na wpół wypełniona, wydawało się, że nikt nie chce odejść. Książę Rufus był popularny. Nie miałam okazji lepiej go poznać, ale kiedy Viridius mnie przedstawiał, zwrócił się do mnie uprzejmie, a jego oczy błyszczały. Błyszczały dla połowy miasta, jeśli oceniać po liczbie zebranych mieszkańców, którzy rozmawiali przyciszonymi głosami i z niedowierzaniem kręcili głowami. Rufus został zamordowany podczas polowania, a Gwardia Królowej nie znalazła żadnych wskazówek co do tożsamości zabójcy. Niektórzy mogli uznać, że brak głowy obciążał smoki. Sądziłam, że saarantrai obecni na pogrzebie byli tego aż za bardzo świadomi. Pozostało nam dziesięć dni do przybycia Ardmagara i czternaście do rocznicy Traktatu. Jeśli

to rzeczywiście smok zabił księcia Rufusa, wybrał bardzo zły moment. Obywatele i tak czuli się niepewnie w obecności smoczego rodzaju. Ruszyłam południowym przejściem, ale południowy transept został odgrodzony sznurami ze względu na prace remontowe. Sterta drewnianych i metalowych rur zajmowała pół posadzki. Ruszyłam dalej nawą w stronę wielkich wrót. Rozglądałam się przy tym uważnie, zastanawiając się, czy ojciec nie wyskoczy nagle zza kolumny. – Dziękuję! – wykrzyknęła starsza dama dworu, kiedy ją mijałam. Uniosła dłonie do serca. – Nigdy nie byłam tak poruszona. Dygnęłam, mijając ją, lecz jej entuzjazm przyciągnął uwagę pobliskich dworzan. – Transcendentne! – słyszałam. – Wzniosłe! Z wdziękiem skłoniłam głowę i próbowałam się uśmiechać, jednocześnie unikając wyciągniętych w moją stronę rąk. Wyślizgnęłam się z tłumu. Zdawało mi się przy tym, że mój uśmiech jest równie wymuszony i pusty, jak u saarantrasa. Założyłam na głowę kaptur płaszcza, mijając grupkę obywateli w tunikach z białego samodziału. – Pochowałem więcej ludzi niż mogę zliczyć... oby wszyscy usiedli przy niebiańskim stole – ogłosił potężny członek gildii z wciśniętym na głowę białym filcowym czepkiem – ale aż do dziś nie widziałem niebiańskich schodów. – Nigdy wcześniej nie słyszałem, by ktoś tak grał. To nie było całkiem kobiece, nie sądzicie? – Może jest cudzoziemką. Zaczęli się śmiać. Założyłam ręce na piersi i przyśpieszyłam kroku w stronę wielkich wrót. Ucałowałam kostkę dłoni w stronę Niebios, ponieważ tak się robiło przy wyjściu z katedry, nawet jeśli było się... mną. Wyszłam na słaby blask popołudnia, a kiedy napełniłam płuca zimnym, czystym powietrzem, poczułam, jak moje napięcie się rozprasza. Zimowe niebo było oślepiająco niebieskie, a wychodzący żałobnicy wyglądali jak liście niesione przez ostry wiatr.

Dopiero wtedy zauważyłam smoka czekającego na mnie na schodach katedry. Na jego twarzy malowało się wyjątkowo jak na niego udane naśladownictwo ludzkiego uśmiechu. Nikt poza mną nie uznałby napiętej miny Ormy za dodającą otuchy.

2 Jako uczony Orma zwolniony był z obowiązku noszenia dzwoneczka, więc niewielu ludzi orientowało się, że jest smokiem. Miał swoje dziwactwa, rzecz jasna. Nigdy się nie śmiał i niezbyt dobrze pojmował modę, obyczaje i sztukę. Gustował w trudnej matematyce i tkaninach, które nie drapały. Inny saarantras rozpoznałby go po zapachu, ale niewielu ludzi miało wystarczająco dobry węch, by wyczuć saar i wiedzę, by rozpoznać, co czują. Dla reszty Goreddu był mężczyzną – wysokim, chudym, brodatym i w okularach. Broda była fałszywa – raz ją oderwałam, kiedy byłam dzieckiem. Saarantrai płci męskiej nie mogli sprawić, by wyrosła im broda. To była specyficzna cecha ich przeobrażenia, podobnie jak srebrna krew. Orma nie potrzebował zarostu, by udawać człowieka – sądzę, że po prostu mu się podobał. Zamachał w moją stronę kapeluszem, jakby istniała szansa, że go przegapię. – Wciąż za szybko wygrywasz glissanda, ale wydaje się, że w końcu opanowałaś frullato – powiedział, przechodząc od razu do rzeczy bez najmniejszego powitania. Smoki nie widzą w nim sensu. – Ciebie też miło widzieć – powiedziałam i od razu pożałowałam sarkazmu, choć on i tak go nie zauważył. – Cieszę się, że ci się podobało. Zmrużył oczy i przechylił głowę, jak zawsze, kiedy wiedział, że przegapił jakiś kluczowy szczegół, ale nie umiał się domyślić, o co dokładnie chodzi. – Sądzisz, że najpierw powinienem się przywitać – zaryzykował. Westchnęłam. – Chyba jestem zbyt zmęczona, żeby przejmować się tym, że nie osiągnęłam technicznej doskonałości. – I tego właśnie nigdy nie pojmę – powiedział, znowu machając w moją stronę filcowym kapeluszem. Wydawało się, że zapomniał, iż służy on do

noszenia na głowie. – Gdybyś zagrała doskonale... jak mógłby saar... nie wywarłabyś takich emocji u swoich słuchaczy. Ludzie płakali, i to nie dlatego, że czasami nucisz, kiedy grasz. – Żartujesz sobie – powiedziałam. Czułam się upokorzona. – Tworzyło to ciekawy efekt. Przede wszystkim było harmonijne, same kwarty i kwinty, ale od czasu do czasu pojawiała się dysharmonijna septa. Dlaczego? – Nie wiedziałam, że to robię! Orma nagle spuścił wzrok. Mała ulicznica, nosząca tunikę białą w duchu żałoby, nawet jeśli nie w rzeczywistości, natarczywie szarpała za połę krótkiego płaszcza Ormy. – Przyciągam małe dzieci – mruknął, mnąc kapelusz w dłoniach. – Odpędź ją, dobrze? – Panie? – odezwała się dziewczynka. – To dla pana. Wsunęła małą łapkę w jego dłoń. Zauważyłam błysk złota. Co to za szaleństwo – żebraczka dająca Ormie monetę? Orma wpatrywał się w przedmiot w dłoni. – Czy towarzyszyła temu jakaś wiadomość? Zająknął się, mówiąc te słowa, a mnie przeszedł dreszcz. To były uczucia, jasne jak słońce. Nigdy wcześniej nie słyszałam czegoś takiego. – „Znak jest wiadomością” – wyrecytowała dziewczynka. Orma uniósł głowę i rozejrzał się, przesuwając wzrokiem od wrót katedry, przez schody, ponad pełnym ludzi placem, po Moście Katedralnym, wzdłuż rzeki i z powrotem. Ja również popatrzyłam odruchowo, choć nie miałam pojęcia, czego szukamy. Zachodzące słońce płonęło nad dachami, na moście zebrał się tłum, jaskrawy Zegar Comonota na placu wskazywał „Dziesięć dni”, a pozbawione liści drzewa nad rzeką kołysały się na wietrze. Niczego poza tym nie widziałam. Spojrzałam z powrotem na Ormę, który teraz wpatrywał się w ziemię, jakby coś upuścił. Założyłam, że zgubił monetę, ale nie. – Gdzie ona poszła? – spytał. Dziewczynka zniknęła.

– Co ci dała? – spytałam. Nie odpowiedział, starannie wsunął przedmiot za swój wełniany żałobny kaftan, na chwilę odsłaniając jedwabną koszulę. – Dobrze – powiedziałam. – Nie mów mi. Wydawał się zdezorientowany. – Nie mam zamiaru ci powiedzieć. Odetchnęłam powoli, próbując się na niego nie złościć. W tej właśnie chwili na Katedralnym Moście powstało zamieszanie. Spojrzałam w stronę źródła krzyków i zrobiło mi się słabo – sześciu zbirów w kapeluszach z czarnymi piórami – Synowie świętego Ogdy – otoczyło półokręgiem jakiegoś biedaka, przyciskając go do barierki mostu. Ludzie gromadzili się na miejscu tego zajścia. – Wejdźmy do katedry i zaczekajmy, aż to się rozejdzie – powiedziałam, sekundę za późno łapiąc Ormę za rękaw. Zauważył, co się dzieje, i już szedł pośpiesznie po schodach w stronę zbiegowiska. Osobnikiem przyciśniętym do barierki był smok. Widziałam srebrny błysk jego dzwonka jeszcze ze schodów świętej Gobnait. Orma przepychał się wśród zgromadzonych. Próbowałam trzymać się blisko, ale ktoś mnie popchnął i wytoczyłam się na pustą przestrzeń przed tłumem. Synowie świętego Ogdy unosili pałki nad skulonym saarantrasem. Recytowali „Przekleństwo świętego Ogdy przeciwko bestii”: „Przeklęte niech będą twoje oczy, robaku! Przeklęte niech będą twoje dłonie, twoje serce, twoje potomstwo aż po kres czasu! Wszyscy Święci cię przeklinają, Oko Niebios cię przeklina, niech każda twoja gadzia myśl zwróci się przeciwko tobie jako przekleństwo!”. Pożałowałam smoka, kiedy zobaczyłam jego twarz. Był świeżakiem, chudym i zaniedbanym, niezgrabnym i o błędnym spojrzeniu. Na jego ziemistym policzku pojawił się siniec. Tłum wył za moimi plecami, jak wilk gotów pogryźć krwawe ochłapy rzucone przez Synów. Dwaj z Synów wyciągnęli noże, a trzeci długi łańcuch zza skórzanej kamizeli. Machał nim groźnie za plecami, jak ogonem. Metalowe ogniwa brzęczały na bruku mostu. Orma pojawił się w polu widzenia saarantrasa i gestem wskazał

na kolczyki, by pokazać towarzyszowi, co powinien robić. Świeżak nie poruszył się. Orma sięgnął do swojego kolczyka i aktywował go. Smocze kolczyki były cudownymi urządzeniami, zdolnymi widzieć, słyszeć i przemawiać na odległość. Saarantras mógł wezwać przez nie pomoc lub być nadzorowanym przez zwierzchników. Orma kiedyś rozebrał swoje kolczyki, by mi je pokazać – były maszynami, lecz większość ludzi uważała je za coś o wiele bardziej diabolicznego. Jeden z Synów, czerwony na twarzy od krzyków, warknął do świeżaka: – Jeszcze pożałujesz, że wypełzłeś z Quigówna, ty oślizgły quigu! – Nie jestem quigutlem, tylko saarem – stwierdził świeżak. Jego głos przypominał skrzypienie zawiasów. – Czy odgryzłeś głowę księcia Rufusa, robaku? – spytał drugi Syn, umięśniony flisak. Chwycił świeżaka za cienkie ramię, jakby chciał je złamać. Saarantras wił się w swoich źle dopasowanych ubraniach. Synowie cofnęli się, jakby w jednej chwili z jego ciała mogły wyrosnąć skrzydła, rogi i ogon. Tamten odsunął włosy z oczu i znów się odezwał: – Traktat nie pozwala nam odgryzać ludziom głów, ale nie będę udawał, że zapomniałem już, jak smakują. Synom wystarczyłby jakikolwiek pretekst, żeby go pobić, ale ten, który im podał, był tak przerażający, że przez chwilę stali jak sparaliżowani. Wtedy z dzikim rykiem ożył tłum. Synowie rzucili się na świeżaka, popchnęli go na barierkę. Zauważyłam jeszcze ranę na jego czole i strumień srebrnej krwi płynący po twarzy, zanim otoczyli mnie ludzie, zasłaniając mi widok. Przepychałam się w stronę sztywnych ciemnych włosów i haczykowatego nosa Ormy. Aby tłum zwrócił się przeciwko niemu, wystarczyłoby pęknięcie wargi i widok jego srebrnej krwi. Wykrzykiwałam jego imię, wywrzaskiwałam je, ale on nie słyszał mnie w panującym wokół zgiełku. Od strony katedry dobiegły krzyki, na placu rozległ się tętent kopyt. W końcu z wyciem dud pojawiła się Gwardia. Synowie świętego Ogdy odrzucili kapelusze i zniknęli w tłumie. Dwaj skoczyli przez barierkę, ale usłyszałam tylko jeden chlupot.

Orma kucał obok skulonego świeżaka. Pobiegłam w jego stronę, przebijając się między uciekającymi mieszkańcami miasta. Nie odważyłam się go objąć, ale poczułam tak wielką ulgę, że uklękłam i wzięłam go za rękę. – Dzięki niech będą Wszystkim Świętym! Orma odsunął mnie. – Pomóż mi go podnieść, Serafino. Stanęłam z drugiej strony i wzięłam świeżaka pod ramię. Gapił się na mnie tępo, opuścił głowę na mój bark, brudząc mój płaszcz swoją krwią. Stłumiłam obrzydzenie. Podnieśliśmy rannego saara i pomogliśmy mu stanąć prosto. Odrzucił naszą pomoc i stanął sam, kołysząc się na ostrym wietrze. Podszedł do nas kapitan Gwardii, książę Lucian Kiggs. Ludzie rozstępowali się przed nim jak fale przed świętą Fionnualą. Wciąż był w stroju żałobnym, krótkiej białej houppelande z długimi rozszerzanymi rękawami, ale smutek na jego twarzy zastąpiła wyjątkowa irytacja. Pociągnęłam Ormę za rękaw. – Chodźmy. – Nie mogę. Ambasada będzie się kierować moim kolczykiem. Muszę trzymać się blisko świeżaka. Widywałam księcia w zatłoczonych salach dworu, ale nie był obecny, kiedy Viridius przedstawiał mnie królowej. Miał opinię wnikliwego i upartego śledczego – dużo pracował i nie był tak towarzyski jak jego wuj. Urodą również nie dorównywał księciu Rufusowi – niestety, nie zapuścił brody – ale widząc go z bliska, zrozumiałam, że nadrabiał to inteligencją. Odwróciłam wzrok. Na psy Świętych, całe ramię miałam zalane smoczą krwią. Książę Lucian zignorował mnie i Ormę, zwracając się bezpośrednio do świeżaka. Z zaniepokojeniem zmarszczył czoło. – Na kamień świętego Mashy, krwawisz! Świeżak uniósł głowę. – Wygląda gorzej niż w rzeczywistości, wasza łaskawość. W tych ludzkich głowach jest wiele naczyń krwionośnych, łatwych do przebicia... – Tak, tak.

Książę skrzywił się na widok rany i gestem wezwał jednego ze swoich ludzi, który podbiegł z kawałkiem materiału i manierką wody. Świeżak otworzył manierkę i zaczął wylewać wodę na głowę. Spływała strugami po jego czaszce, zalewając kaftan. Święci w Niebiosach. Zaraz zamarznie, a najwspanialsi przedstawiciele Goreddu stali obok i mieli mu zamiar na to pozwolić. Wyrwałam szmatkę i manierkę z jego rąk, namoczyłam tkaninę i pokazałam mu, jak ma nią ocierać twarz. Wziął materiał i cofnął się nieco. Książę Lucian podziękował mi serdecznym skinieniem głowy. – Wyraźnie widać, że jesteś tu nowy, saar – powiedział książę. – Jak się nazywasz? – Basind. Brzmiało to bardziej jak beknięcie niż imię. W spojrzeniu księcia dostrzegłam litość i obrzydzenie. – Jak to się wszystko zaczęło? – spytał. – Nie wiem – odparł Basind. – Wracałem do domu z targu rybnego... – Ktoś tak nowy jak ty nie powinien spacerować samotnie – warknął książę. – Z pewnością ambasada cię o tym poinformowała? W końcu przyjrzałam się ubraniom Basinda – kaftan, pludry i charakterystyczne insygnia. Rzeczywiście przybył z ambasady, nie z Quigowa. To oznaczało, że „domem” był zamek Orison, a on sam... – Poszedłeś w złą stronę. Zgubiłeś się? – dopytywał się książę Lucian, który również się tego domyślił, a Basind wzruszył ramionami. Książę odezwał się łagodniej: – Śledzili cię? – Nie wiem. Rozmyślałem nad sposobami przyrządzenia gładzicy. – Zamachał przed twarzą księcia przemoczonym pakunkiem. – Otoczyli mnie. Książę Lucian uchylił się przed paczuszką, nie przerywając przesłuchania. – Ilu ich było? – Dwieście dziewiętnaścioro, choć niektórych mogłem nie widzieć. Książę sprawiał wrażenie zdezorientowanego. Najwyraźniej nie był przyzwyczajony do przesłuchiwania smoków. Postanowiłam mu pomóc. – Ilu z czarnymi piórami w kapeluszach, saar Basind? – Sześciu – odparł, mrugając jak ktoś nieprzyzwyczajony do zaledwie

dwóch powiek. – Czy tobie udało się im przyjrzeć, Serafino? – spytał książę, któremu najwyraźniej ulżyło, że się wtrąciłam. Tępo pokiwałam głową. Poczułam niejakie przerażenie, kiedy książę wypowiedział moje imię. W pałacu byłam nikim – skąd mógł je znać? Wciąż zwracał się do mnie: – Każę swoim chłopakom przyprowadzić tych, których udało im się złapać. Ty, świeżak i twój przyjaciel – wskazał na Ormę – powinniście się im przypatrzeć i sprawdzić, czy uda się wam opisać tych, których nie uda się nam schwytać. Książę wezwał swoich ludzi, by przyprowadzili bliżej więźniów, po czym pochylił się i odpowiedział na pytanie, którego nie zadałam. – Kuzynka Glisselda cały czas o tobie mówi. Była już gotowa zrezygnować z muzyki. Dobrze, że się pojawiłaś. – Viridius był wobec niej zbyt surowy – wymamrotałam z zawstydzeniem. Spojrzał na Ormę, który odwrócił się i wyglądał saarantrai z ambasady. – Jak się nazywa twój wysoki przyjaciel? Jest smokiem, nieprawdaż? Ten książę był aż zbyt bystry. – Dlaczego tak sądzicie? – Takie przeczucie. Nie mylę się, prawda? Mimo zimna zaczęłam się pocić. – Nazywa się Orma. Jest moim nauczycielem. Lucian Kiggs spojrzał mi w oczy. – Rozumiem. Chcę zobaczyć jego dokumenty zwalniające. Dopiero odziedziczyłem to stanowisko, nie znam naszych wszystkich Ukrytych Uczonych, jak nazywał ich wuj Rufus. – W jego ciemnych oczach pojawiła się zaduma, jednak zaraz się z niej otrząsnął. – Jak przypuszczam, Orma wezwał ambasadę? – Tak. – Ech. W takim razie lepiej skończmy z tym, zanim będę musiał przejść do pozycji obronnej. Jeden z jego ludzi przyprowadził więźniów – złapali tylko dwóch.

Sądziłam, że ci, którzy wskoczyli do rzeki, mogą być łatwi do rozpoznania, kiedy wyjdą z niej mokrzy i drżący, ale może Gwardia nie wiedziała... – Dwóch przeskoczyło przez barierkę mostu, ale słyszałam tylko jedno chlupnięcie... – powiedziałam. Książę Lucian natychmiast mnie zrozumiał. Czterema szybkimi gestami skierował swoich żołnierzy na obie strony mostu. Po chwili wskoczyli pod most i rzeczywiście, jeden z Synów nadal tam był, trzymał się krokwi. Wypłoszyli go jak kuropatwę, ale w przeciwieństwie do kuropatwy on nie mógł przelecieć nawet kawałka. Skoczył do rzeki, a za nim podążyło dwóch gwardzistów. Książę spojrzał na mnie z uznaniem. – Jesteś spostrzegawcza. – Czasami – odparłam, nie patrząc mu w oczy. – Kapitanie Kiggs. Z tyłu dobiegł nas niski kobiecy głos. – I się zaczyna – mruknął, omijając mnie. Odwróciwszy się, zobaczyłam, jak z końskiego grzbietu zeskakuje saarantraska o krótkich czarnych włosach. Jeździła jak mężczyzna, miała na sobie porfiriańskie spodnie, rozcięty kaftan z Ziziby i srebrny dzwonek wielkości jabłka przypięty ostentacyjnie do klamry płaszcza. Trzej saarantrai za nią nie zsiedli z koni, lecz trzymali swoje wierzchowce w gotowości. Ich dzwoneczki wygrywały na wietrze niepokojąco wesołą melodyjkę. – Podsekretarz Eskar. Książę podszedł do niej z wyciągniętą ręką. Nie zniżyła się do jej uściśnięcia i zdecydowanym krokiem ruszyła w stronę Basinda. – Raportuj – powiedziała. Basind zasalutował zgodnie z manierą saarów, dłonią uniesioną do nieba. – Wszystko w ard. Straż ruszyła na pomoc z umiarkowanym pośpiechem, pani podsekretarz. Kapitan Kiggs przybył prosto znad grobu wuja. – Katedra jest dwie minuty marszu stąd – powiedziała Eskar. – Różnica czasu między twoim sygnałem a drugim wynosi prawie trzynaście minut. Gdyby w tamtym momencie była tu straż, drugi nie byłby konieczny. Książę Lucian wyprostował się powoli, na jego twarzy malował się

wymuszony spokój. – Czyli to była swego rodzaju próba? – Tak – odpowiedziała beznamiętnie smoczyca. – Uważamy wasze środki bezpieczeństwa za niewystarczające, kapitanie Kiggs. To trzeci atak w ciągu trzech tygodni i drugi, w którym saar został ranny. – Atak, który sami zaplanowaliście, nie powinien się liczyć. Wiecie, że to nie jest typowe. Ludzie są zdenerwowani. Generał Comonot przybędzie za dziesięć dni... – I dlatego właśnie musicie bardziej się postarać – powiedziała chłodno. – ...a książę Rufus został zamordowany w sposób podejrzanie przypominający smoki... – Nie ma żadnych dowodów, że zrobił to smok – sprzeciwiła się. – Jego głowa zniknęła! – Książę wskazał gwałtownie na swoją głowę, a jego zaciśnięte zęby i szarpane wiatrem włosy dodały temu gestowi ekspresji. Eskar uniosła brew. – Żaden człowiek nie mógłby dokonać czegoś takiego? Książę Lucian odwrócił się i zaczął chodzić w kółko, pocierając twarz dłonią. Nie warto złościć się na saarantrai – im bardziej gorący ludzki temperament, tym zimniejsze się stają. Eskar pozostała irytująco neutralna. Zapanowawszy nad sobą, książę znów się odezwał. – Eskar, proszę, zrozum. To przeraziło ludzi. Pozostało wiele głęboko zakorzenionej nieufności. Synowie świętego Ogdy to wykorzystują, sięgają do ludzkich strachów... – Czterdzieści lat – przerwała mu Eskar. – Mieliśmy czterdzieści lat pokoju. Nie było cię na świecie, kiedy podpisano Traktat Comonota. Twoja własna matka... – Oby spoczywała przy niebiańskim ognisku – wymamrotałam, jakby moim zadaniem było rekompensowanie smoczego braku manier. Książę posłał mi pełne wdzięczności spojrzenie. – ...była jedynie plamką w łonie królowej Lavondy – kontynuowała spokojnie Eskar, jakbym ja wcale się nie odezwała. – Jedynie wasi starsi pamiętają wojnę, ale to nie oni przystępują do Synów świętego Ogdy czy wywołują zamieszki na ulicach. Jak może istnieć zakorzeniona nieufność

w ludziach, którzy nie przeżyli pożarów wojny? Mój ojciec padł ofiarą waszych rycerzy i ich podstępnej drakomachii. Wszyscy saarantrai pamiętają te dni, wszyscy utraciliśmy wtedy członków rodziny. Wszyscy o tym zapomnieliśmy, jak było konieczne, w imię pokoju. Nie żywimy urazy. Czy ludzie przekazują uczucia przez krew, z matki na dziecko, jak my, smoki, wspomnienia? Czy dziedziczycie swoje strachy? Nie rozumiem, jakim sposobem to uczucie przetrwało w populacji... albo dlaczego go nie zmiażdżycie – mówiła dalej Eskar. – Wolimy nie miażdżyć nikogo z naszych. Możesz to nazwać jedną z naszych irracjonalnych cech – odparł z ponurym uśmiechem książę. – Może w przeciwieństwie do was nie potrafimy rozumem zwyciężyć uczuć, może potrzeba kilku pokoleń, by nasze obawy zniknęły. Z drugiej strony, to nie ja oceniam cały gatunek po działaniach jednostek. Eskar była nieporuszona. – Ardmagar Comonot otrzyma mój raport. Zobaczymy, czy odwoła swoją zaplanowaną wizytę. Książę Lucian wciągnął na twarz uśmiech jak białą flagę. – Oszczędziłoby mi wielu trudności, gdyby zdecydował się pozostać w domu. Jakże to miło z twojej strony, że wzięłaś pod uwagę moje dobre samopoczucie. Eskar przechyliła głowę, po czym otrząsnęła się z konsternacji. Kazała swoim towarzyszom zabrać Basinda, który tymczasem przeniósł się na drugi koniec mostu i ocierał się o niego jak kot. Tępe pulsowanie za oczami zmieniło się w nieustające walenie, jakby ktoś domagał się wypuszczenia. Kiepska sprawa, moje bóle głowy nigdy nie były jedynie bólem. Nie chciałam odejść, nie dowiadując się, co ulicznica dała Ormie, jednak Eskar odprowadziła go na bok i teraz cicho rozmawiali. – Musi być doskonałym nauczycielem – powiedział książę Lucian. Jego głos rozległ się tak blisko i tak nagle, że poczułam się zaskoczona. W milczeniu dygnęłam. Nie mogłam z nikim rozmawiać o Ormie, a już szczególnie z kapitanem Gwardii Królowej. – Musiał nim być – powtórzył. – Byliśmy zadziwieni, kiedy Viridius wziął sobie do pomocy kobietę. Nie chodzi o to, że kobieta nie była zdolna do wykonywania tej pracy, po prostu Viridius jest staromodny. Musiałaś

mieć w sobie coś oszałamiającego, żeby zwrócić jego uwagę. Tym razem złożyłam głęboki ukłon. – Twoja solówka była naprawdę poruszająca – kontynuował. – Z pewnością wszyscy ci to mówili, ale w katedrze wszyscy mieli łzy w oczach. Oczywiście. Wydawało się, że nigdy już nie będę wygodnie anonimowa. Takie są skutki lekceważenia rad ojca. – Dziękuję – powiedziałam. – Proszę o wybaczenie, Wasza Wysokość. Muszę porozmawiać z nauczycielem o, no, frullato... Odwróciłam się do niego plecami. To był szczyt nieuprzejmości. Przez chwilę stał za mną, po czym odszedł. Obejrzałam się. Ostatnie promienie zachodzącego słońca nadawały jego żałobnym szatom złocisty odcień. Zabrał konia jednemu ze swoich sierżantów, wskoczył na siodło z niemal baletowym wdziękiem i kazał oddziałowi ustawić się w szyku. Pozwoliłam sobie na jedno ukłucie smutku z powodu jego nieuniknionej pogardy, po czym odepchnęłam to uczucie i ruszyłam w stronę Ormy i Eskar. Kiedy do nich dotarłam, Orma wyciągnął rękę, jednak mnie nie dotknął. – Przedstawiam Serafinę – powiedział. Podsekretarz Eskar popatrzyła na mnie z góry, jakby zaznaczała na liście ludzkie cechy. Dwie ręce – stwierdzono. Dwie nogi – nie potwierdzono, ze względu na długą houppelande. Dwoje ciemnych oczu – stwierdzono. Włosy koloru mocnej herbaty, wymykające się z warkocza – stwierdzono. Piersi – nie rzucają się w oczy. Wysoka, ale w normalnych granicach. Wściekła lub zawstydzona czerwień na policzkach – stwierdzono. – Hm – powiedziała. – To nie jest nawet tak brzydkie, jak mi się zawsze wydawało. Orma, dzięki niech będą za jego skurczone smocze serce, poprawił ją. – Ona. – Czy to nie jest bezpłodne, jak muł? Poczułam takie gorąco na twarzy, że bałam się, iż moje włosy zaraz się zapalą. – Ona – powtórzył stanowczo Orma, jakby sam na początku nie popełniał tego błędu. – Wszyscy ludzie stosują wobec siebie męskie lub żeńskie zaimki

osobowe, niezależnie od zdolności do rozmnażania. – Inaczej się obrażamy – powiedziałam ze słabym uśmiechem. Eskar gwałtownie straciła zainteresowanie i odwróciła wzrok. Jej podwładni wracali z drugiego końca mostu, prowadząc nerwowego konia z Basindem na grzbiecie. Podsekretarz Eskar wsiadła na swojego gniadosza, obróciła go i ruszyła przed siebie, nie zaszczycając mnie i Ormy spojrzeniem. Jej orszak podążył za nią. Kiedy mnie mijali, Basind przez dłuższą chwilę wpatrywał się we mnie. Poczułam nagłą odrazę. Orma, Eskar i pozostali nauczyli się udawać, ale to było dobitne przypomnienie tego, co kryło się w głębi. To nie było ludzkie spojrzenie. Odwróciłam się do Ormy, który z namysłem wpatrywał się w przestrzeń. – To było do głębi upokarzające – powiedziałam. Wydawał się zaskoczony. – Naprawdę? – Co sobie myślałeś, kiedy jej o mnie powiedziałeś? – spytałam. – Może wyszłam już spod opieki ojca, ale stare zasady nadal obowiązują. Nie możemy tak po prostu mówić wszystkim... – Ach – powiedział, unosząc smukłą dłoń, by odrzucić moje argumenty. – Nie powiedziałem jej. Eskar zawsze wiedziała. Kiedyś była jedną z Cenzorów. Poczułam ściskanie w żołądku. – Cudownie. Co tym razem zrobiłeś, że zwróciłeś na siebie ich zainteresowanie? – Nic – odpowiedział szybko. – Tak czy inaczej, ona już nie jest Cenzorem. – Pomyślałam, że może mają do ciebie pretensje o okazywanie mi zbytniej sympatii – stwierdziłam, po czym dodałam złośliwie: – Choć można by pomyśleć, że sama bym coś takiego zauważyła. – Traktuję cię ze stosownym zainteresowaniem, w akceptowalnych granicach. Niestety, wydawało się to przesadzonym stwierdzeniem. Trzeba mu przyznać, że wiedział, iż ta kwestia mnie denerwuje. Nie każdy saar by się przejął. Wił się, jak zwykle niepewny, co zrobić z tą informacją.

– Przyjdziesz na lekcję w tym tygodniu? – zapytał, kierując rozmowę na znajome sprawy. Nic bliższego pocieszeniu nie udało mu się wymyślić. Westchnęłam. – Oczywiście. A ty powiesz mi, co dało ci to dziecko. – Chyba sądzisz, że jest tu coś do powiedzenia – stwierdził, ale jego dłoń odruchowo uniosła się do miejsca, w którym ukrył kawałek złota. Poczułam ukłucie niepokoju, ale wiedziałam, że nie ma sensu go zamęczać. Powie mi, kiedy sam podejmie taką decyzję. Nie pożegnał się ze mną, co było dla niego typowe. Odwrócił się bez słowa i ruszył w stronę katedry. Jej fasada płonęła czerwienią w blasku zachodzącego słońca, a oddalająca się sylwetka Ormy była czarną plamą na jej tle. Patrzyłam, aż zniknął za krańcem północnego transeptu, a później wpatrywałam się w miejsce, w którym zniknął. Prawie już nie zauważałam samotności, to był mój normalny stan, z konieczności, jeśli nie z wrodzonych inklinacji. Jednakże po dzisiejszych stresujących wydarzeniach ciążyła mi bardziej niż zwykle. Orma wiedział o mnie wszystko, ale był smokiem. W dobre dni był wystarczającym przyjacielem. W złe dni zderzenie się z jego niedoskonałościami było jak potknięcie się na schodach. Bolało, ale wydawało się, że to moja wina. Niestety, poza nim nikogo nie miałam. Jedynymi dźwiękami, jakie słyszałam, był szum rzeki poniżej, wiatr pośród nagich gałęzi drzew i ciche fragmenty piosenki, niesione od strony tawern przy szkole muzycznej. Zaplotłam ręce na piersi, słuchałam i patrzyłam, jak na niebie pojawiają się gwiazdy. Otarłam oczy rękawem – z pewnością zaczęły łzawić od wiatru – i ruszyłam do domu, myśląc o Ormie, o wszystkim, co moim zdaniem musiało zostać niewypowiedziane, i o każdym długu wobec niego, którego nie mogłam spłacić.

3 Orma uratował mi życie trzy razy. Kiedy miałam osiem lat, Orma znalazł mi smoczą nauczycielkę, młodą smoczycę imieniem Zeyd. Ojciec stanowczo się temu sprzeciwiał. Gardził smokami, choć był ekspertem Korony do spraw Traktatu i nawet bronił saarantrai w sądzie. Zdumiewały mnie osobliwości Zeyd – jej kanciasta sylwetka, nieustanny brzęk dzwoneczka, zdolność rozwiązywania skomplikowanych równań w głowie. Ze wszystkich moich nauczycieli – a był ich legion – była moją ulubienicą, aż do chwili, gdy próbowała zrzucić mnie z dzwonnicy katedry. Ściągnęła mnie tam pod pretekstem przeprowadzenia lekcji fizyki, po czym błyskawicznie chwyciła mnie i wystawiła na odległość wyciągniętej ręki za balustradę. Wiatr wył w moich uszach. Odprowadziłam wzrokiem spadający bucik, odbijający się od guzowatych łbów gargulców, aż uderzył o bruk placu przed katedrą. – Dlaczego przedmioty spadają w dół? Wiesz? – spytała Zeyd głosem tak miłym, jakby prowadziła tę lekcję w pokoju dziecinnym. Byłam zbyt przerażona, by odpowiedzieć. Straciłam drugi bucik i z trudem utrzymywałam w żołądku śniadanie. – Istnieją niewidzialne siły, które działają na nas wszystkich, przez cały czas, i działają w przewidywalny sposób. Gdybym zrzuciła cię z tej wieży... – tu mną potrząsnęła i miasto zakręciło się jak wir gotów mnie połknąć – ...twoje ciało spadałoby z przyśpieszeniem trzydziestu dwóch stóp na sekundę kwadratową. Podobnie mój kapelusz, a wcześniej twoje buty. Wszystkich nas zagłada przyciąga w taki sam sposób i z taką samą siłą. Miała na myśli grawitację – smoki nie są mistrzami metafory – ale jej słowa trąciły we mnie osobistą strunę. Niewidzialne siły w moim życiu w nieunikniony sposób doprowadzą do upadku. Wiedziałam to od samego początku. Nie było ucieczki. Orma pojawił się, jakby znikąd, i udało mu się dokonać niemożliwego,

uratować mnie w taki sposób, by wydawało się, że mnie nie ratował. Dopiero wiele lat później zrozumiałam, że to była pułapka zastawiona przez Cenzorów, a mająca na celu ocenę emocjonalnej stabilności Ormy i jego przywiązania do mnie. Po tym doświadczeniu pozostał mi ogromny, niepokonany lęk wysokości, ale, co dziwne, nie czułam strachu przed smokami. Fakt, że to smok mnie uratował, nie odegrał najmniejszej roli w tym ostatnim. Nikt nigdy nie raczył mi wspomnieć o tym, że Orma jest smokiem.

*** Kiedy miałam jedenaście lat, w moich kontaktach z ojcem nastąpił kryzys. Znalazłam flet matki ukryty w pokoju na piętrze. Ojciec nie pozwalał, by nauczyciele uczyli mnie muzyki, ale nie powiedział otwarcie, że nie wolno mi uczyć się samej. Byłam w połowie prawnikiem, zawsze zauważałam luki. Grałam w tajemnicy, kiedy ojciec był w pracy, a macocha w kościele, pracując nad niewielkim repertuarem przyzwoicie wykonywanych piosenek ludowych. Kiedy ojciec urządził przyjęcie z okazji Wigilii Traktatu, ukryłam flet w pobliżu kominka, planując zaimprowizowany występ przed wszystkimi gośćmi. Ojciec znalazł flet wcześniej, domyślił się, jakie miałam zamiary, i zaprowadził mnie do pokoju. – Co ty wyprawiasz?! – wykrzyknął. Nigdy nie widziałam, by miał takie oszalałe spojrzenie. – Chcę cię zawstydzić, żebyś pozwolił mi brać lekcje – powiedziałam spokojnie, choć wcale tak się nie czułam. – Kiedy wszyscy usłyszą, jak dobrze gram, uznają cię za głupca, że nie pozwalasz... Przerwał mi gwałtownym gestem, uniósł flet, jakby mógł mnie nim uderzyć. Skuliłam się, ale nie poczułam ciosu. Kiedy odważyłam się znów podnieść wzrok, ojciec mocno przycisnął instrument do kolana. Flet złamał się z paskudnym trzaskiem, jak kość albo jak moje serce. Aż zadzwoniło mi w uszach. Opadłam na kolana. Ojciec upuścił połamany flet na podłogę i cofnął się o krok. Minę miał tak zbolałą, jakby flet był częścią jego osoby.

– Nigdy tego nie rozumiałaś, Serafino – powiedział. – Zneutralizowałem wszystkie ślady twojej matki, nadałem jej inne imię, inne otoczenie, inną przeszłość... inne życie. Mogą nas skrzywdzić tylko dwie rzeczy, które po niej pozostały. Jej nieznośny brat, ale tego nie zrobi, mam na niego oko... i jej muzyka. – Miała brata? – spytałam. – Jak jej muzyka może nas skrzywdzić? I jak się nazywała, jeśli nie Amaline Ducanahan? Mówiłam przez łzy. Tak niewiele zostało mi po matce, a on to wszystko odbierał. Pokręcił głową. – Próbuję nam obojgu zapewnić bezpieczeństwo. Zamykając za sobą drzwi, przekręcił klucz. To nie było konieczne, nie miałam siły wracać na przyjęcie z okazji Wigilii Traktatu. Było mi niedobrze. Oparłam czoło o podłogę i zapłakałam. Zasnęłam na ziemi, z palcami zaciśniętymi na pozostałościach fletu. Pierwszą moją myślą po przebudzeniu była refleksja, że powinnam zamieść pod łóżkiem. Drugą, że w domu jest dziwnie cicho, biorąc pod uwagę to, jak wysoko znajdowało się słońce. Obmyłam twarz w miednicy, a zimna woda mnie orzeźwiła. Oczywiście, że wszyscy spali – poprzedniego wieczoru była Wigilia Traktatu i bawili się aż do rana. To oznaczało, że nie mogłam wyjść z pokoju do czasu, aż ktoś się obudzi i mnie wypuści. Mój niemy smutek miał całą noc, by przerodzić się w gniew, a to sprawiło, że stałam się lekkomyślna, przynajmniej jak na mnie. Ubrałam się najcieplej, jak mogłam, przywiązałam sakiewkę do przedramienia, otworzyłam okno i wyszłam przez nie. Szłam, gdzie mnie nogi prowadziły, uliczkami, mostami i oblodzonymi nabrzeżami. Ku swemu zaskoczeniu, na mieście widziałam ludzi, ruch uliczny, otwarte sklepy. Obok mnie prześlizgiwały się z brzękiem dzwonków sanie załadowane drewnem lub sianem. Służący dźwigali dzbany i koszyki ze sklepów, nie zwracając uwagi na błoto na drewniakach. Młode mężatki ostrożnie omijały kałuże. Przechodnie mogli wybierać między pasztecikami i pieczonymi kasztanami, a handlarz grzanym winem obiecywał ciepło w kubku.

Dotarłam do placu świętej Looli, gdzie po obu stronach pustej drogi zebrał się ogromny tłum. Ludzie rozmawiali i przyglądali się z oczekiwaniem, skuleni i stłoczeni dla ochrony przed zimnem. Stojący obok mnie stary mężczyzna mruknął do sąsiada: – Nie mogę uwierzyć, że królowa na to pozwala. Po wszystkich naszych poświęceniach i walce! – A mnie dziwi, że ciebie jeszcze coś dziwi – odparł jego młodszy towarzysz, uśmiechając się ponuro. – Na świętego Mashę, jeszcze pożałuje tego traktatu, Maurizio. – Trzydzieści pięć lat i jeszcze go nie pożałowała. – Królowa jest szalona, jeśli sądzi, że smoki mogą zapanować nad żądzą krwi! – Przepraszam? – pisnęłam, pełna strachu przed obcymi. Maurizio spojrzał na mnie z góry, unosząc lekko brwi. – Czy czekamy na smoki? Uśmiechnął się. Był przystojny, nawet zarośnięty i nieumyty. – A tak, panieneczko. To procesja pięcioletnia. – Widząc moją niepewność wyjaśnił: – Co pięć lat nasza szlachetna królowa... – Nasza obłąkana despotka! – wykrzyknął starszy mężczyzna. – Spokojnie, Karalu. Nasza łaskawa królowa, jak już mówiłem, pozwala, by przybrały naturalną postać wewnątrz miejskich murów i pomaszerowały w procesji dla uczczenia Traktatu. Chyba sądzi, że to złagodzi nasze obawy, jeśli regularnie będziemy widywać ich w całej siarkowej potworności. Choć mnie wydaje się, że jest raczej odwrotnie. Wyglądało na to, że połowa Lavondaville zebrała się na placu dla przyjemnego dreszczyku przerażenia. Jedynie starcy pamiętali czasy, kiedy smoki widywano powszechnie, kiedy cień na tle słońca wystarczył, by wywołać panikę. Wszyscy znaliśmy opowieści o spalonych doszczętnie wioskach, o tym, jak człowiek zmieniał się w kamień, jeśli odważył się spojrzeć smokowi w oczy, o odwadze rycerzy w obliczu tak przerażającego przeciwnika. Rycerze zostali zapomniani wiele lat po wejściu w życie Traktatu. Z braku smoków zajęli się antagonizowaniem sąsiadów Goreddu, Ninysu i Samsamu. Trzy kraje przed dwie dekady prowadziły graniczne wojenki, aż

nasza królowa położyła temu kres. Wszystkie zakony rycerskie z Krain Południa zostały rozwiązane – nawet te z Ninysu i Samsamu – lecz plotka głosiła, że starzy wojownicy żyli w tajemnych enklawach w górach albo daleko na prowincji. Odkryłam, że spoglądam z ukosa na starszego mężczyznę, Karala. Tyle mówił o poświęceniach, że zastanawiałam się, czy kiedykolwiek walczył ze smokami. Wydawał się w odpowiednim wieku. Zebrani otworzyli szeroko usta. Rogata bestia wychodziła właśnie zza rogu ulicy pełnej sklepów, jej wygięty grzbiet wznosił się na wysokość pierwszego piętra, a skrzydła były skromnie złożone, by nie zaczepić o pobliskie kominy. Jego elegancka szyja opadała w dół jak u posłusznego psa – taka postawa miała sprawiać wrażenie niegroźnej. Ja przynajmniej, widząc opuszczone kolce na głowie, uznałam go za nieszkodliwego. Inni ludzie najwyraźniej nie rozumieli mowy ciała smoka, wszędzie wokół mnie przerażeni obywatele tulili się do siebie nawzajem, robili znaki świętego Ogdy i mamrotali w dłonie. Jedna z kobiet zaczęła wrzeszczeć histerycznie: „Jego straszliwe zęby!”, aż mąż odprowadził ją na bok. Patrzyłam, jak znikają w tłumie, żałując, że nie mogłam jej pocieszyć, powiedzieć, że widok smoczych zębów jest dobrym znakiem. Smok z zamkniętym pyskiem najprawdopodobniej wzbudzał w sobie płomień. Ta zależność wydawała mi się zupełnie oczywista. To zmusiło mnie do zastanowienia. Wszędzie wokół obywatele łkali z przerażenia na widok tych zębów. Wydawało się, że to, co dla mnie jest jasne, dla innych pozostaje całkowicie nieprzejrzyste. W sumie smoków było dwanaście. Procesję zamykała jadąca saniami księżniczka Dionne z córeczką Glisseldą. Pod białym zimowym niebem smoki wydawały się rdzawe, co było rozczarowującym kolorem dla tak bajkowego gatunku. Wkrótce jednak zorientowałam się, że ich odcienie są bardziej subtelne. Słońce padające pod odpowiednim kątem wzbudzało tęczowy poblask na ich łuskach, migotanie bogatych odcieni od purpury do złotego. Karal wyciągnął butelkę ciepłej herbaty, której skąpą porcję nalał Maurizio.

– Musi nam starczyć do wieczora – mruknął, siąkając nosem. – Jeśli mamy świętować Traktat Comonota, można by się spodziewać, że sam Ard-magik raczy się pojawić. On jednak gardzi południem albo przybieraniem ludzkiej postaci. – Słyszałem, że się ciebie boi, sir – powiedział Maurizio głosem pozbawionym emocji. – To chyba rozsądne. Później nie byłam pewna, jak to się stało, że zrobiło się niebezpiecznie. Stary rycerz – czułam, że użycie „sir” to potwierdza – zaczął wykrzykiwać obelgi: „Robaki! Gazowe worki! Bestie z piekła rodem!”. Kilku otaczających go porządnych obywateli dołączyło do niego. Niektórzy zaczęli rzucać śnieżkami. Jeden ze smoków bliżej środka przestraszył się. Może tłum zbliżył się za bardzo albo uderzyła go śnieżka. Uniósł głowę i ciało, dorównując wzrostem dwupiętrowej gospodzie po drugiej stronie placu. Widzowie stojący najbliżej spanikowali i rzucili się do ucieczki. Nie było gdzie uciekać. Otaczały ich setki na wpół zamarzniętych mieszkańców miasta. Doszło do zderzeń. Zderzenia prowadziły do krzyków. Krzyki sprawiały, że kolejne smoki z niepokojem unosiły głowy. Smok na przedzie krzyknął, a był to mrożący krew w żyłach zwierzęcy ryk. Ku swojemu zaskoczeniu zrozumiałam go: – Opuścić głowy! Jeden ze smoków rozłożył skrzydła. Tłum kołysał się i kłębił jak wzburzone morze. Ich przywódca znów krzyknął: – Fikri, złóż skrzydła. Jeśli zerwiesz się do lotu, pogwałcisz ustęp siódmy, artykuł piąty, a ja zaciągnę twój ogon przed trybunał tak szybko... Dla tłumu jednak nawoływanie smoka brzmiało jak zwierzęce wrzaski i serca ludzi wypełniła groza. Ruszyli w stronę bocznych uliczek. Pociągnęli mnie za sobą. Ktoś uderzł mnie łokciem w szczękę, kopnięcie w kolano mnie przewróciło. Ktoś przeszedł po mojej łydce, ktoś inny potknął się o głowę. Zobaczyłam gwiazdy i okrzyki ucichły. Nagle znów poczułam powietrze i przestrzeń. I gorący oddech na szyi. Otworzyłam oczy.

Stał nade mną smok, a jego łapy były jak cztery kolumny bezpiecznego schronienia. Prawie znów zemdlałam, ale jego siarkowy oddech przywrócił mi przytomność. Trącił mnie nosem i wskazał boczną uliczkę. – Odprowadzę cię tam! – krzyknął tak samo przerażającym głosem, jak wcześniej drugi smok. Wstałam i oparłam drżącą rękę o jego nogę, żeby zachować równowagę. Była szorstka i nieruchoma jak drzewo, i, co niespodziewane, ciepła. Śnieg pod nim zaczynał się topić. – Dziękuję, saar – powiedziałam. – Zrozumiałaś, co powiedziałem, czy reagujesz na moje zamiary, jak je postrzegasz? Znieruchomiałam. Rozumiałam, ale jak? Nigdy nie uczyłam się mootya, niewiele ludzi to robiło. Wydawało mi się, że brak odpowiedzi będzie bezpieczniejszy, więc bez słowa ruszyłam w stronę uliczki. Szedł za mną, a ludzie schodzili nam z drogi. Uliczka kończyła się ślepo i była pełna beczek, więc tłumy nie przepychały się przez nią gorączkowo. On i tak ustawił się w wejściu. Przybyła Gwardia Królowej, jechali w szyku przez plac, kołysząc piórami i grając na dudach. Większość smoków ustawiła się w kręgu wokół powozu księżniczki Dionne, chroniąc ją przed tłuszczą, teraz przekazali ten obowiązek Gwardii. Resztki tłumu zaczęły wiwatować i powróciła odwaga, jeśli nie porządek. Dygnęłam w podziękowaniu, oczekując, że smok odejdzie. Opuścił głowę na wysokość mojej twarzy. – Serafino! – krzyknął. Gapiłam się na niego, wstrząśnięta, że zna moje imię. On patrzył na mnie, z jego nozdrzy wypływał dym, a oczy były czarne i obce. A jednak nie tak obce. Wydawały się znajome w sposób, którego nie umiałam nazwać. Wszystko rozmyło się, jakbym patrzyła na niego przez wodę. – Nic?! – wykrzyknął saar. – Była taka pewna, że uda jej się zostawić ci choć jedno wspomnienie. Zaczęło mi się robić ciemno przed oczami, krzyk zmienił się w syczenie. Padłam twarzą w śnieg.

*** Leżę w łóżku w zaawansowanej ciąży. Pościel jest lepka. Drżę i szarpią mną mdłości. Orma stoi po drugiej stronie pokoju w plamie słońca i wygląda przez okno niewidzącym wzrokiem. Nie słucha. Wiję się z niecierpliwością. Nie zostało mi wiele czasu. – Chcę, żeby to dziecko cię znało – mówię. – Nie interesuje mnie twój pomiot – odpowiada, wpatrując się w swoje paznokcie. – Ani nie mam zamiaru pozostać w kontakcie z twoim żałosnym mężem po twojej śmierci. Płaczę, niezdolna się powstrzymać, choć zawstydzona, że zobaczy, jak utraciłam panowanie nad sobą. Przełyka ślinę, jego twarz wykrzywia się, jakby posmakował żółci. W jego oczach jestem potworem, wiem to, ale kocham go. To może być nasza ostatnia rozmowa. – Zostawiam dziecku pewne wspomnienia – mówię. Orma w końcu na mnie patrzy, ale w jego ciemnych oczach dostrzegam powątpiewanie. – Możesz to zrobić? Nie jestem pewna i nie mam siły, by o tym dyskutować. Przekręcam się pod kołdrą, by złagodzić ostry ból miednicy. – Zamierzam zostawić dziecku perłę umysłu. Orma drapie się po chudej szyi. – Jak zakładam, perła będzie zawierać wspomnienia o mnie. Dlatego mi to mówisz. Co ją wyzwala? – Widok ciebie jakim naprawdę jesteś – mówię, dysząc lekko, ponieważ ból się nasila. Parska jak koń. – A w jakich okolicznościach dziecko mogłoby mnie zobaczyć w prawdziwej postaci? – Ty zadecydujesz, kiedy będziesz gotów przyznać, że jesteś wujem. Dyszę ciężko, gdy ostre skurcze przeszywają moje podbrzusze. Zostało niewiele czasu do stworzenia perły umysłu. Nie jestem nawet pewna, czy będę miała zasoby, by odpowiednio się skupić. Zwracam się do Ormy najspokojniej jak umiem.

– Idź po Claude’a. Już. Proszę. Wybacz mi, dziecko, że zawarłam w tym cały ból. Nie ma czasu, by go usunąć.

*** Otworzyłam oczy, czując przeszywający ból głowy. Leżałam jak niemowlę na rękach Maurizia. W odległości kilku stóp stary Karal tańczył dziwny taniec na śniegu. Rycerz znalazł halabardę, którą wymachiwał w stronę smoka, odganiając go. Stwór cofnął się w stronę placu, do swoich braci. Nie, nie stwór. On. To był Orma, mój... Nawet nie mogłam o tym myśleć. Zatroskana twarz Maurizia to pojawiała się w moim polu widzenia, to z niego znikała. – Dom Dombegh, przy świętej Fionnuali – wykrztusiłam i znów straciłam przytomność. Odzyskałam ją dopiero, kiedy Maurizio przekazał mnie ojcu. Ten pomógł mi wejść na górę, a ja padłam na łóżko. Kiedy walczyłam o odzyskanie przytomności, słyszałam, jak ojciec na kogoś wrzeszczy. Obudziłam się, a Orma stał przy moim łóżku i mówił. Najwyraźniej uznał, że już się obudziłam. – ...otoczone matczyne wspomnienie. Nie wiem, co dokładnie ci ujawniła, jedynie, że chciała, żebyś poznała prawdę o mnie i o niej. Był smokiem i bratem mojej matki. Jeszcze nie odważyłam się wywnioskować, czym czyniło to ją, ale on mnie do tego zmusił. Wychyliłam się za łóżko i zwymiotowałam. Dłubał paznokciem w zębach i gapił się na wymiociny na podłodze, jakby mogły mu powiedzieć ile już wiedziałam. – Nie spodziewałem się, że weźmiesz udział w procesji. Nie chciałem, żebyś dowiedziała się tego teraz... albo w ogóle. W tej kwestii zgadzaliśmy się z twoim ojcem – powiedział. – Ale nie mogłem pozwolić, żeby stratował cię tłum. Nie jestem pewien dlaczego. Tyle tylko usłyszałam z jego wyjaśnień, gdyż porwała mnie wizja. Nie było to kolejne ze wspomnień mojej matki. Pozostałam sobą, choć byłam bezcielesna i spoglądałam z góry na ożywione portowe miasto leżące

w szczelinie między przybrzeżnymi górami. Nie tylko je widziałam – czułam zapach ryb i przypraw na targowisku, słony oddech oceanu na bezcielesnej twarzy. Szybowałam na nieskalanym błękitnym niebie jak skowronek, krążyłam nad białymi kopułami i iglicami i prześlizgiwałam się nad rojnymi dokami. Zwabił mnie bujny świątynny ogród, pełen fontann i kwitnących drzewek cytrynowych. Tam było coś, co musiałam zobaczyć. Nie, to był ktoś. Chłopiec w wieku około sześciu lat, wiszący do góry nogami jak nietoperz na patykowatym figowcu. Jego skóra była brązowa jak zaorane pole, włosy jak puszysta ciemna chmura, oczy ruchliwe i błyszczące. Jadł pomarańczę, cząstka po cząstce, i wydawał się bardzo zadowolony z siebie. Jego spojrzenie było inteligentne, ale patrzył przeze mnie, jakbym była niewidzialna. Wróciłam do siebie na wystarczająco długo, by złapać oddech przed dwoma kolejnymi wizjami, które uderzyły we mnie jedna po drugiej. Widziałam umięśnionego samsamskiego górala grającego na dudach na dachu kościoła, a później staruszkę w grubych okularach gromiącą swoją kucharkę za dodanie zbyt wiele kolendry do sosu. Każda nowa wizja tylko wzmagała ból głowy, a w ściśniętym żołądku nie miałam już nic, co mogłabym z siebie wyrzucić. Przez tydzień byłam przykuta do łóżka, wizje nadchodziły tak często i szybko, że jeśli próbowałam wstać, padałam pod ich ciężarem. Widziałam groteskowych i zdeformowanych mężczyzn z koralami i szponami, kobiety ze szczątkowymi skrzydłami i wielką bestię, przypominającą pozbawionego skorupy ślimaka, która wzburzyła bagno. Na ich widok wrzeszczałam aż do utraty tchu, rzucałam się w mokrej pościeli i wprawiałam w przerażenie macochę. Moje lewe przedramię i brzuch zaczęły swędzieć, palić, a na końcu pojawiła się na nich sącząca, zaskorupiała wysypka. Drapałam ją gorączkowo, co tylko pogarszało sytuację. Gorączkowałam i nie mogłam utrzymać w żołądku jedzenia. Orma cały czas siedział przy mnie, a mnie dręczyła iluzja, że pod jego skórą – za skórą każdego – jest pustka, atramentowa czarna nicość. Podwinął mój rękaw, żeby obejrzeć ramię, a ja wrzasnęłam, wierząc, że odwinie moją skórę i zobaczy pustkę pod nią.

Pod koniec tygodnia wysypka stwardniała i zaczęła się łuszczyć, ukazując pas bladych zaokrąglonych łusek, wciąż miękkich jak u świeżo wyklutego węża, biegnący od wewnętrznej strony nadgarstka aż do łokcia. Szerszy pas otaczał mnie w talii. Na ich widok płakałam tak długo, że aż zrobiło mi się niedobrze. Orma siedział nieruchomo przy łóżku, nie mrugając ciemnymi oczami, a jego głowę wypełniały nieprzeniknione smocze myśli.

*** – Co ja mam z tobą zrobić, Serafino? – spytał ojciec. Siedział za biurkiem, nerwowo przeglądając dokumenty. Ja siedziałam naprzeciwko niego na zydlu; to był pierwszy dzień, kiedy poczułam się na tyle dobrze, by wyjść z pokoju. Orma zajmował rzeźbione dębowe krzesło przy oknie, a szary blask porannego słońca podświetlał jego rozczochrane włosy. Anne-Marie przyniosła nam herbatę i uciekła, lecz tylko ja sobie nalałam. Wystygła w filiżance. – A co w ogóle zamierzałeś ze mną zrobić? – spytałam z goryczą, pocierając kciukiem brzeg filiżanki. Ojciec wzruszył wąskimi ramionami, a spojrzenie jego szarych oczu było odległe. – Miałem nadzieję wydać cię za mąż, zanim te przerażające oznaki pojawiły się na twoim ramieniu i... – Gestem objął moje ciało, od góry do dołu. Próbowałam zapaść się w sobie. Czułam obrzydzenie aż do głębi duszy – jeśli w ogóle miałam duszę. Moja matka była smokiem. Nic już nie było pewne. – Rozumiem, dlaczego nie chciałeś, żebym wiedziała – wymamrotałam do filiżanki, a mój głos był pełen wstydu. – Przed tym... atakiem mogłabym nie rozumieć, że dyskrecja jest niezbędna, mogłabym zwierzyć się jednej ze służących albo... – Nigdy nie miałam wielu przyjaciół. – Wierz mi, teraz widzę sens. – Ach tak? Naprawdę? – Ojciec skupił na mnie wzrok. – Twoja znajomość Traktatu i prawa nie skłoniłaby cię do zachowania milczenia, ale bycie brzydką sprawiło, że nagle wszystko stało się jasne?

– Nad Traktatem i prawem trzeba się było zastanowić, zanim ją poślubiłeś – powiedziałam. – Nie wiedziałem! – krzyknął. Potrząsnął głową i zaczął mówić łagodniejszym tonem: – Nigdy mi nie powiedziała. Umarła podczas porodu, zalewając łóżko srebrną krwią, a ja zostałem rzucony w morze bez pomocy kobiety, którą kochałem najbardziej na świecie. Ojciec przeczesał dłonią rzedniejące włosy. – Mógłbym zostać wygnany lub stracony, zależnie od humoru królowej, ale ostatecznie nie musiało to zależeć od niej. Niewiele spraw o „konkubinat ze smokami” dotarło do sądu, oskarżeni zazwyczaj zostawali rozerwani na strzępy przez tłuszczę, spaleni żywcem w domach albo po prostu wcześniej znikali. Miałam tak sucho w gardle, że nie mogłam się odezwać. Przełknęłam łyk zimnej herbaty. Była gorzka. – A c-co stało się z ich dziećmi? – Nie ma informacji o tym, żeby mieli dzieci – stwierdził ojciec. – Ale nie myśl sobie, że obywatele nie wiedzieliby, co z tobą zrobić, gdyby poznali prawdę. Wystarczy, że zwrócą się do pisma. Orma, który wpatrywał się w przestrzeń, nagle znów się skupił. – O ile dobrze pamiętam, święty Ogdo przedstawił szczegółowe zalecenia – powiedział, drapiąc się po brodzie. – „Jeśli robactwo splugawi wasze kobiety, płodząc zniekształcone, skrzyżowane abominacje, nie pozwólcie, by tak potworne potomstwo przeżyło. Rozłupcie czaszkę noworodka po trzykroć błogosławionym toporem, nim ciemiączko stwardnieje jak stal. Odrąbcie jego łuskowate kończyny i spalcie je w osobnych ogniskach, by nie powróciły w nocy, pełzając jak robactwo, by zabijać prawy lud. Otwórzcie brzuch potwornego dziecka, nasikajcie na jego wnętrzności i podpalcie go. Mieszańce rodzą się ciężarne – jeśli pochowacie łono nietknięte, dwadzieścia kolejnych wyskoczy z ziemi...”. – Wystarczy, saar – powiedział ojciec. Jego oczy o barwie morza podczas burzy wpatrywały się w moją twarz. Patrzyłam na niego z przerażeniem, zaciskając usta, by się nie rozpłakać. Czy odrzucił religię, ponieważ sami Święci pochwalali zabicie jego dziecka? Czy Goreddowie wciąż nienawidzili smoków po trzydziestu pięciu latach

pokoju, ponieważ wymagały tego niebiosa? Orma w ogóle nie zwrócił uwagi na moje cierpienie. – Zastanawiam się, czy Ogdo i inni, którzy wyrażają podobną odrazę, między innymi święty Vitt i święty Munn, mieli doświadczenie z mieszańcami. Rzecz jasna, nie dlatego, że Serafina przypomina ich opis, ale że w ogóle dopuszczają taką możliwość. W wielkiej bibliotece w Tanamoot nie ma opisanego żadnego przypadku narodzin mieszańca, co samo w sobie jest zadziwiające. Można by pomyśleć, że w ciągu prawie tysiąca lat ktoś by to wypróbował. – Nie – stwierdził ojciec. – Ja bym tak nie pomyślał. Jedynie amoralny smok mógłby o tym pomyśleć. – Dokładnie – zgodził się Orma, który wcale się nie obraził. – Amoralny smok by o tym pomyślał, wypróbował... – Jak? Siłą? – Ojciec wykrzywił usta, jakby poczuł żółć. Orma wcale nie przejął się sugestią zawartą w tych słowach. – ...i zapisał wynik eksperymentu. Być może wcale nie jesteśmy tak amoralnym gatunkiem, jak się powszechnie uważa w Krainach Południa. Nie mogłam dłużej powstrzymywać łez. Miałam zawroty głowy i czułam się pusta, chłodny podmuch spod drzwi sprawił, że się zakołysałam. Wszystko mi odebrano – moją ludzką matkę, własne człowieczeństwo i wszelką nadzieję na opuszczenie domu ojca. Zobaczyłam nicość pod powłoką świata. Groziła, że mnie wciągnie. Nawet Orma nie mógł nie zauważyć mojego cierpienia. Przechylił głowę. – Przekaż mi jej edukację, Claude – powiedział. Odchylił się do tyłu i przeciągnął palcem po zaparowanych szybkach niewielkiego okna. Posmakował wilgoć. – Tobie? – powtórzył szyderczo ojciec. – A co ty z nią zrobisz? Nie ma godziny, żeby nie dostawała ataku od tych piekielnych wizji. – Na początek moglibyśmy nad tym popracować. My, saar, mamy swoje techniki panowania nad zbuntowanym umysłem. Orma postukał się palcem w czoło, po czym to powtórzył, jakby to odczucie go zaintrygowało. Dlaczego nigdy wcześniej mnie nie uderzyło to, jak bardzo był dziwaczny?

– Nauczysz ją muzyki – powiedział mój ojciec, a jego ciepły głos wzniósł się o oktawę za wysoko. Widziałam jego walkę wewnętrzną tak wyraźnie, jakby jego skóra była ze szkła. Nigdy nie chronił tylko mnie; chronił swoje złamane serce. – Tato, proszę. – Wyciągnęłam ręce jak błagalnik przed Świętymi. – Nic więcej mi nie pozostało. Ojciec zamrugał, ukrywając łzy. – Nie pozwól, bym cię usłyszał. Dwa dni później do naszego domu dostarczono szpinet. Ojciec rozkazał ustawić go w składziku na tyłach domu, daleko od jego gabinetu. Nie było miejsca na taboret, więc ostatecznie usiadłam na skrzyni. Orma przysłał również zeszyt z fantazjami kompozytora imieniem Viridius. Nigdy wcześniej nie widziałam zapisu nutowego, ale od razu wydał mi się znajomy, podobnie jak mowa smoków. Siedziałam aż do zachodu słońca, czytając tę muzykę jakby to była literatura. Nie wiedziałam nic o szpinetach, ale zakładałam, że należało otworzyć klapę. Jak się okazało, po jej wewnętrznej stronie wymalowano idylliczną scenę – kociaki bawiące się na ganku, chłopi koszący zboże za nimi. Jeden z kociaków – ten agresywnie atakujący kłębek niebieskiej wełny – miał niezwykłe szklane oko. Zmrużyłam oczy w półmroku i postukałam je palcem. – Ach, jesteś – usłyszałam głęboki głos. Wydawało się, że dochodzi, co dziwne, z pyszczka malowanego kotka. – Orma? Jak on do mnie mówił? Czy to było jakieś smocze urządzenie? – Jeśli jesteś gotowa – powiedział – zaczynajmy. Mamy wiele do zrobienia. I tak uratował moje życie po raz trzeci.

4 Przez następne pięć lat Orma był moim nauczycielem i jedynym przyjacielem. Jak na kogoś, kto postanowił nigdy nie nazwać się moim wujem, bardzo poważnie traktował wynikające z pokrewieństwa obowiązki. Uczył mnie nie tylko muzyki, ale wszystkiego, co jego zdaniem powinnam wiedzieć o smokach – historia, fizjologia, filozofia, wyższa matematyka (najbliższe religii, co mieli). Odpowiadał na moje najbardziej bezczelne pytania. Tak, smoki w odpowiednich warunkach czuły zapach barw. Tak, to był bardzo zły pomysł, zmienić się w saarantrasa tuż po zjedzeniu tura. Nie, nie pojmował do końca natury moich wizji, ale wierzył, że zna sposób, by mi pomóc. Smoki uznawały kondycję ludzką za dezorientującą i często przytłaczającą i przez lata wymyśliły różne strategie, by zachować głowy „w ard”, kiedy przyjmowały ludzką postać. Ard to centralna koncepcja smoczej filozofii. Samo słowo oznaczało w przybliżeniu „porządek” lub „poprawność”. Goreddowie używali go na określenie smoczego zastępu – i była to jedna z definicji. Ale smoki traktowały tę ideę o wiele głębiej. Ard oznaczało stan, w jakim powinien znajdować się świat, narzucenie porządku w chaosie, etyczną i fizyczną prawidłowość. Ludzkie uczucia, pełne nieładu i nieprzewidywalne, były dla smoków sprzeczne. Wykorzystywali coś, co Orma nazywał „architekturą kognitywną”, by podzielić umysły na osobne pomieszczenia. W jednym z nich trzymali na przykład matczyne wspomnienia, gdyż były niepokojąco mocne. Jedyne matczyne wspomnienie, jakiego doświadczyłam, powaliło mnie. Uczucia, które saar uznawali za nieprzyjemne i przytłaczające, zamykali bezpiecznie na klucz i nigdy nie pozwalali im się wydostać. Orma nigdy nie doświadczał takich wizji jak ja i nie wiedział, co je wywołało. Tak czy inaczej, wierzył, że system architektury kognitywnej mógłby powstrzymać wizje przed pozbawianiem mnie przytomności. Próbowaliśmy wariacji na temat pomieszczenia z jego matczynymi

wspomnieniami, zamykając wizję (to znaczy, wyimaginowaną księgę, która je oznaczała) w skrzyni, w grobowcu, a w końcu w więzieniu na dnie morza. To działało przez kilka dni, aż zemdlałam w drodze do domu ze Świętej Idy i musieliśmy zacząć od nowa. Wizje ukazywały mi ciągle tych samych ludzi – stali się tak znajomi, że nadałam im przezwiska. Było ich siedemnaścioro, ładna liczba pierwsza, co niezmiernie zainteresowało Ormę. W końcu wpadł na pomysł, by uwięzić jednostki, nie wizje same w sobie. – Spróbuj utworzyć przedstawienie, mentalnego awatara, dla każdej z osób i stworzyć przestrzeń, w której miałby ochotę pozostać – powiedział Orma. – Tamten chłopiec, Nietoperz, ciągle wspina się na drzewa, więc wyhoduj w umyśle drzewo. Zobacz, czy jego awatar na nie wejdzie i tam zostanie. Może jeśli będziesz pielęgnować i utrzymywać swoje związki z tymi jednostkami, nie będą domagać się twojej uwagi w niedogodnych chwilach. Z tej sugestii wyrósł cały ogród. Każdy awatar miał swoje miejsce w tym Ogrodzie Grotesek. Zajmowałam się nimi każdego wieczoru albo musiałam znosić bóle głowy i wizje. Dopóki troszczyłam się o spokój tych szczególnych mieszkańców, wizje mnie nie dręczyły. Ani Orma, ani ja nie rozumieliśmy dokładnie, jak to działało. Wuj utrzymywał, że nigdy nie słyszał o dziwniejszej strukturze mentalnej, i żałował, że nie może napisać rozprawy na ten temat. Byłam tajemnicą, nawet wśród smoków. Od czterech lat nie opanowała mnie żadna niechciana wizja, ale nie mogłam zmniejszyć czujności. Ból głowy, który rozwinął się po pogrzebie księcia Rufusa, oznaczał, że Groteski z mojego Ogrodu były poruszone – wtedy właśnie zazwyczaj spadała na mnie wizja. Kiedy Orma zostawił mnie na moście, pośpieszyłam do zamku Orison, spodziewając się godzinnej pracy nad „higieną umysłu”, jak to określił wuj, przywracając mój umysł do stanu ard. Moje mieszkanie w zamku składało się z dwóch pokojów. Pierwszym był salon, w którym ćwiczyłam. Szpinet, który dostałam od Ormy, stał przy ścianie, a obok niego regał z książkami, moje flety i oud. Wtoczyłam się do drugiego pokoju, w którym mieściły się szafa na ubrania, stół i łóżko. Miejsce poznałam zaledwie przed dwoma tygodniami, ale wydawało mi się na tyle znajome, że czułam się jak u siebie w domu. Służba pościeliła łóżko

i rozpaliła ogień. Rozebrałam się do lnianej halki. Powinnam umyć i natłuścić łuski, ale marzyłam tylko o położeniu się w miękkim łóżku, a musiałam jeszcze zająć się swoją głową. Zdjęłam wałek z łóżka i usiadłam na nim ze skrzyżowanymi nogami, jak mnie nauczył Orma. Zamknęłam oczy. Cierpiałam tak bardzo, że z trudem udało mi się wystarczająco spowolnić oddech. Powtarzałam mantrę „Wszystko w ard”, aż uspokoiłam się wystarczająco, by zobaczyć rozległy, kolorowy Ogród Grotesek sięgający aż po horyzont mojego umysłu. Przez chwilę z dezorientacją rozglądałam się dookoła – rozkład ogrodu zmieniał się za każdym razem. Przed sobą widziałam murek ze starożytnych płaskich cegieł – z każdego zakamarka wyrastały paprocie jak kępki zielonych włosów. Za nim widziałam fontannę Pani bez Twarzy, kępę maków i trawnik z kopulastymi, przerośniętymi formowanymi krzewami. Jak nauczył mnie Orma, zawsze zatrzymywałam się, kładłam dłonie na furtce – tym razem z kutego żelaza – i mówiłam: „To jest ogród mojego umysłu. Pielęgnuję go, nadaję mu porządek. Nie mam się czego bać”. Człowiek-Pelikan krył się między krzewami, jego wielkie, zwiotczałe korale wisiały nad jego tuniką niczym śliniak z ciała. Zawsze było trudniej, jeśli najpierw wpadłam na jednego ze zdeformowanych, ale przylepiłam uśmiech do twarzy i weszłam na trawnik. Zaskoczyła mnie chłodna rosa między palcami stóp – nie zauważyłam, że byłam boso. Człowiek-Pelikan nie zwrócił uwagi na moje przybycie i wpatrywał się w niebo, które w tej części ogrodu zawsze było gwiaździste. – Dobrze się pan czuje, panie P? Człowiek-Pelikan niechętnie przewrócił oczami, był poruszony. Próbowałam wziąć go za łokieć – nie dotykałam dłoni Grotesek, jeśli mogłam tego uniknąć – ale on się cofnął. – Tak, to był dzień pełen nerwów – powiedziałam łagodnie, okrążając go i prowadząc w stronę jego kamiennej ławki. Płytkie siedzisko wypełniono ziemią i obsadzono lebiodką, która wydzielała piękny zapach, kiedy się na niej usiadło. Człowiek-Pelikan uważał to za uspokajające. W końcu skierował się ku niej i zwinął się wśród ziół. Obserwowałam go jeszcze przez chwilę, by się upewnić, że rzeczywiście

odzyskał spokój. Ciemna skóra i włosy sprawiały, że wyglądał na Porfirianina. Jego czerwone, workowate podgardle, wydymające się i klęsnące przy każdym oddechu, nie przypominało niczego z tego świata. Choć moje wizje były bardzo obrazowe, niepokoiła mnie myśl, że żył gdzieś na świecie ktoś taki jak on, czy też inni, jeszcze bardziej zdeformowani. Z pewnością bogowie Porfirii nie byli tak okrutni, by pozwolić na istnienie komuś takiemu jak Człowiek-Pelikan? W porównaniu z nim moje brzemię okropności było lekkie. Pozostał spokojny. Tę sprawę załatwiłam i nie było to trudne. Intensywność mojego bólu głowy wydawała się nieproporcjonalna, ale może inni byli bardziej poruszeni. Podniosłam się, by ruszyć dalej, lecz moje bose stopy natrafiły na coś zimnego i skórzastego na trawie. Pochyliwszy się, znalazłam duży kawałek skórki pomarańczy, a później kilka innych rozrzuconych między wysokimi bukszpanami. Nadałam Ogrodowi stałe cechy charakterystyczne dla każdej Groteski – drzewa Nietoperza, gwiaździste niebo Pelikana – ale mój głębszy umysł, ukryty prąd, który Orma nazywał „podmyślą”, tworzył całą resztę. Nowe ozdoby, osobliwe rośliny czy rzeźby pojawiały się bez ostrzeżenia. Jednakże odpadki na trawniku wydawały się niewłaściwe. Rzuciłam skórki pod żywopłot i wytarłam dłonie o spódnicę. W tym ogrodzie było tylko jedno drzewko pomarańczowe. Zacznę się przejmować dopiero kiedy do niego dotrę. Odnalazłam Miserere wyrywającą sobie pióra przy kołyszącym się słupku. Odprowadziłam ją do gniazda. Tryton wił się pod jabłoniami, miażdżąc dzwonki. Zaprowadziłam go do bajora i natarłam mu błotem delikatną głowę. Upewniłam się, że kłódka na Małym Domku nadal trzyma, po czym ruszyłam na bosaka przez pole ostów, którego nie spodziewałam się w tym miejscu. Przed sobą widziałam wysokie drzewa zagajnika Nietoperza. Ruszyłam drogą między lipami, po drodze zaglądając do zielonych bocznych ogrodów, cmokając, uspokajając, układając spać, zajmując się wszystkimi. Kiedy dotarłam do końca lipowej alei, drogę zablokowała mi przepaść. Wąwóz Głośnego Chłopa zmienił miejsce i uniemożliwiał mi dotarcie do daktylowców Nietoperza.

Głośny Chłop symbolizował samsamskiego dudziarza z moich wizji. Był moim ulubieńcem, z zawstydzeniem muszę przyznać, że ciągnęło mnie raczej do mieszkańców z wyglądu bardziej przypominających ludzi. Ten awatar był niezwykły, ponieważ robił hałas (stąd nazwa) i czasem opuszczał przeznaczony sobie teren. Z początku wprawiło mnie to w panikę. Istniała jeszcze jedna Groteska, Jannoula, która miała skłonności do wędrówek, i przerażała mnie tak bardzo, że zamknęłam ją na klucz w Małym Domku. Wizje były jak przyglądanie się cudzemu życiu przez mistyczną lornetkę. Co się tyczy Jannouli, jakimś sposobem była zdolna patrzeć na mnie przez swój awatar. Odzywała się do mnie, wtrącała, kradła i kłamała. Spijała moje strachy jak nektar i wyczuwała na wietrze moje życzenia. Przerażona opowiedziałam o tym Ormie, a on pomógł mi odnaleźć sposób, by wygnać ją do Małego Domku. Z trudem skłoniłam ją, żeby do niego weszła. Trudno oszukać kogoś, kto wie, co myślisz. Jednakże w wypadku awatara Głośnego Chłopa poruszanie się wydawało się po prostu jego cechą charakterystyczną – nie miałam poczucia, że realny samsamski dudziarz patrzył na mnie z drugiej strony. W całym ogrodzie wyrastały altanki i pergole, dary od Jego Głośności, a ich widok sprawiał mi przyjemność. – Głośny Chłopie! – zawołałam z brzegu rozpadliny. – Potrzebuję mostu! Ze środka wyłoniła się twarz o szarych oczach i okrągłych policzkach, a za nią pojawiło się całe potężne ciało odziane w samsamską czerń. Usiadł na brzegu wąwozu, wyjął z torby trzy ryby i koszulę nocną – nie przerywając przy tym robienia hałasu – i rozwinął z nich most, bym mogła po nim przejść. Mój Ogród był jak śnienie. Próbowałam nie kwestionować jego logiki. – Jak się masz? Nie jesteś zdenerwowany? – spytałam, gładząc go po jasnej, szorstkiej czuprynie. Zaryczał i zniknął w swojej rozpadlinie. To nie było niczym niezwykłym, zazwyczaj wydawał się spokojniejszy od pozostałych, może dlatego, że miał co robić. Pośpieszyłam w stronę zagajnika Nietoperza. Znów zaczynałam odczuwać zdenerwowanie. Nietoperz był moją ulubioną Groteską, a jedyne drzewko pomarańczowe w Ogrodzie rosło w jego gaju figowców,

daktylowców, cytryn i innych porfiriańskich drzew owocowych. Dotarłam do zagajnika i uniosłam wzrok, ale nie było go pośród liści. Spojrzałam w dół – ułożył opadłe owoce w piramidy, ale jego samego nigdzie nie widziałam. Nigdy wcześniej nie opuścił swojego miejsca, ani razu. Stałam przez długi czas, wpatrując się w puste drzewa, próbując wyjaśnić jego nieobecność. Próbując spowolnić bicie przerażonego serca. Jeśli Nietoperz krążył po ogrodzie, to by wyjaśniało skórkę pomarańczy na trawniku Człowieka-Pelikana i równie dobrze mogło też wyjaśniać mój potężny ból głowy. Jeśli mały chłopiec z Porfirii znalazł sposób, by spojrzeć z drugiej strony lornetki jak Jannoula... Przeszedł mnie zimny dreszcz. To było niewyobrażalne. Musiało istnieć inne wyjaśnienie. Miałabym złamane serce, gdybym musiała przerwać kontakt z kimś, kogo w tak niewyjaśniony sposób polubiłam. Wędrowałam dalej, uspokajając pozostałych mieszkańców, ale nie wkładałam w to serca. Znalazłam kolejne skórki w Mamroczącym Strumieniu i na Trzech Wydmach. Tego wieczoru ostatnią częścią Ogrodu był Ogród Różany, królestwo panny Grymaśnicy. Była to niska, krępa kobieta, nosząca czepek i okulary o grubych szkłach, mało urodziwa, lecz nie groteskowa. Ją również widziałam podczas tego pierwszego ataku wizji, kiedy grymasiła nad sosem. Stąd się też wziął jej przydomek. Minęła chwila, zanim ją zauważyłam – chwila, w trakcie której znów dostałam ataku paniki – ale ona jedynie kucała na ziemi za szczególnie wielkim krzewem białej róży. Wyrywała chwasty, nim zdążyły wykiełkować. Było to skuteczne, choć nieco zbijające z tropu. Nie wydawała się szczególnie poruszona, całkowicie mnie zignorowała. Spojrzałam ponad trawnikiem z zegarem słonecznym w stronę furtki wyjściowej. Tęskniłam za łóżkiem i odpoczynkiem, ale w tej chwili nie odważyłam się odejść. Musiałam znaleźć Nietoperza. Na tarczy zegara słonecznego leżała skórka z całej pomarańczy. I znalazłam też chłopca, na starym wiązie przy murku. Wydawał się zadowolony, że go zauważyłam – pomachał, zeskoczył i pobiegł po trawniku w moją stronę. Gapiłam się na niego, przestraszona jego błyszczącymi oczami i uśmiechem, obawiając się, co mogą oznaczać.

Wyciągnął przed siebie brązową dłoń, na której leżała cząstka pomarańczy, zwinięta jak krewetka. Wpatrywałam się w nią z konsternacją. Mogłam świadomie wywołać wizję, biorąc Groteskę za ręce. Zrobiłam tak raz z każdą z nich, przejmując kontrolę nad wizjami i kończąc ich panowanie nade mną. Uczyniłam tak tylko raz. Wydawało mi się to właściwe, jakbym szpiegowała ludzi. Czy Nietoperz po prostu proponował mi pomarańczę, czy chciał, żebym wzięła go za rękę? Ta druga perspektywa sprawiła, że przeszył mnie dreszcz. – Dziękuję, Nietoperzu – powiedziałam – ale nie jestem teraz głodna. Znajdźmy twoje drzewa. Podążał za mną jak szczeniak, obok Bagna Szarlotki, przez Ogród Motyli, aż do zagajnika, który był jego domem. Spodziewałam się, że od razu wskoczy na drzewo, ale on popatrzył na mnie szeroko otwartymi czarnymi oczyma i znów uniósł cząstkę pomarańczy. – Masz zostać tutaj i się nie włóczyć – złajałam go. – Wystarczy, że Głośny Chłop to robi. Rozumiesz? W żaden sposób nie pokazał po sobie, że rozumie. Zjadł kawałek pomarańczy, wpatrując się w przestrzeń. Poklepałam go po puszystych włosach i odeszłam dopiero, kiedy upewniłam się, że wspiął się na drzewo. Dotarłam do bramy, ukłoniłam się trawnikowi z zegarem słonecznym i wypowiedziałam słowa pożegnania: – To mój Ogród, cały w ard. Wiernie go pielęgnuję i niech on zachowa wierność wobec mnie. Otworzyłam oczy we własnym pokoju i przeciągnęłam zesztywniałe kończyny. Nalałam sobie trochę wody z dzbana stojącego na stole i rzuciłam wałek z powrotem na łóżko. Ból głowy zniknął – najwyraźniej rozwiązałam problem, nawet jeśli go nie pojmowałam. Orma mógł mieć jakiś pomysł na ten temat. Postanowiłam spytać go o to następnego dnia i ta perspektywa pozwoliła mi spokojnie zasnąć.

*** Moja poranna rutyna jest skomplikowana i czasochłonna, więc Orma podarował mi zegar quigutlej roboty, który o ustalonej przeze mnie wczesnej

godzinie wydawał z siebie mordercze świergotanie. Trzymałam go na szczycie regału w drugim pokoju, w koszyku z innymi quigowymi drobiazgami, więc musiałam się tam powlec i przeszukać koszyk, żeby go wyłączyć. To był dobry system, za wyjątkiem okazji, kiedy byłam zbyt wyczerpana, żeby nastawić budzik. Obudziłam się przerażona pół godziny przed ustalonym terminem ćwiczeń chóru. Wysunęłam ręce z rękawów halki i przepchnęłam je przez dekolt, opuszczając lniany strój na biodra jak spódnicę. Wlałam wodę z dzbana do miednicy i dodałam zawartość czajnika, która podgrzała się jedynie odrobinę po całej nocy na palenisku. Miękką szmatką umyłam łuski na ramieniu i w pasie. Łuski nie reagowały na zmianę temperatury, ale to, co spływało w dół, było nieprzyjemnie zimne. Wszyscy inni kąpali się raz w tygodniu, ale nikt poza mną nie był podatny na roztocza łusek albo drążące chibbety. Osuszyłam się i pośpiesznie zdjęłam z regału słoiczek z maścią. Jedynie pewne zioła rozprowadzone w gęsim smalcu powstrzymywały swędzenie moich łusek – Orma znalazł dobrego dostawcę w Quigowie. Zazwyczaj ćwiczyłam uśmiech, kiedy nakładałam mazidło na łuski, doszłam bowiem do wniosku, że jeśli uda mi się uśmiechać w takiej sytuacji, to uda mi się w każdej. Dziś jednak nie miałam czasu. Podciągnęłam halkę i obwiązałam lewą rękę sznurkiem, żeby rękaw nie mógł się rozsunąć. Nałożyłam spodnią suknię, suknię i płaszcz – nawet latem nosiłam minimum trzy warstwy odzieży. Narzuciłam białą szarfę z szacunku dla księcia Rufusa, pośpiesznie przeczesałam włosy i wypadłam na korytarz, zdecydowanie niegotowa, by stawić czoło światu.

*** Viridius, ze względu na atak podagry rozwalony na kanapie, zaczął ćwiczenia z chórem w chwili, gdy dotarłam zdyszana, trzymając w ręku bułki ze śniadania. Patrzył na mnie ze złością. Jego krzaczaste brwi nadal były w większości rude, choć wąski pasek włosów wokół głowy już całkowicie posiwiał. Basy zawahały się, a wtedy warknął:

– Glo-ri-a, bando guzdrałów! Dlaczego wasze usta się zatrzymały? Czy moja ręka się zatrzymała? W rzeczy samej, nie! – Przepraszam za spóźnienie – wymamrotałam, ale on nie raczył na mnie spojrzeć, nim rozległ się ostatni dźwięk. – Lepiej – powiedział w stronę chóru, po czym posłał mi złowrogie spojrzenie. – I jak? Udawałam, że sądzę, iż chce się dowiedzieć o występy poprzedniego dnia. – Pogrzeb przebiegał dobrze, jak już pewnie słyszeliście. Szałamaja Guntarda... – Miałem jednak zapasową piszczałkę – wtrącił Guntard, który śpiewał również w chórze. – Ale znalazłeś ją dopiero później, w tawernie – zaszydził inny chórzysta. Viridius uciszył ich ponurym grymasem. – Chór idiotów ma powstrzymać się od idiotyzmu. Panienko Dombegh, chodziło mi o usprawiedliwienie twojego spóźnienia. I lepiej niech będzie dobre! Przełknęłam ślinę, powtarzając w duchu „To jest praca, której pragnęłam!”. Byłam wielbicielką twórczości Viridiusa od chwili, kiedy mój wzrok spoczął na jego „Fantazjach”, ale trudno mi było pogodzić kompozytora wzniosłej „Suity Infanta” z despotycznym staruszkiem na sofie. Chórzyści patrzyli na mnie z zainteresowaniem. Wielu również ubiegało się o moje stanowisko i kiedykolwiek Viridius mnie łajał, cieszyli się, że cudem udało im się uniknąć mojego losu. Dygnęłam sztywno. – Zaspałam. To już się nie powtórzy. Viridius potrząsnął głową tak gwałtownie, że jego policzki się zakołysały. – Czy muszę podkreślać, bando amatorów, że ocena gościnności naszej królowej, nie... wartości całego naszego narodu będzie zależeć od jakości waszych występów, kiedy dotrze tu Ardmagar Comonot? Kilku muzyków roześmiało się. Viridius stłumił wszelką wesołość ponurym grymasem. – Myślicie, że to zabawne, głuche łotry? Muzyka to jedyne, w czym smoki

nie są lepsze od nas. Żałują tego, są zafascynowane i wielokrotnie próbowały. Być może osiągają techniczną doskonałość, ale czegoś zawsze im brakuje. Wiecie, dlaczego? Wygłosiłam odpowiedź razem z resztą chóru, choć zrobiło mi się zimno. – Smoki nie mają dusz! – Dokładnie! – powiedział Viridius, unosząc zniekształconą podagrą pięść. – Nie mogą zrobić tej jednej rzeczy... wspaniałej, zesłanej przez Niebiosa, która nam przychodzi naturalnie... i naszym zadaniem jest podstawić im to pod nosy! Chórzyści wydali radosny okrzyk i rozeszli się. Ja zostałam – Viridius z pewnością oczekiwał, że z nim porozmawiam. Oczywiście, siedmiu czy ośmiu śpiewaków miało niecierpiące zwłoki pytania. Stali wokół jego sofy, podbechtując jego ego jakby był paszegą Ziziby. Viridius przyjmował ich pochwały jako rzecz zupełnie naturalną, jak zdawanie strojów chórzystów. – Serafino! – zagrzmiał mistrz, w końcu skupiając na mnie uwagę. – Słyszałem pochlebne komentarze na temat twojej Inwokacji. Żałuję, że mnie tam nie było. Ta piekielna choroba sprawia, że ciało staje się więzieniem. Pomacałam lewy rękaw. Rozumiałam go o wiele lepiej niżby się spodziewał. – Bierz tusz, panienko – stwierdził. – Chcę poskreślać punkty na liście. Przyniosłam przybory piśmiennicze i spis zadań, który mi podyktował, kiedy zaczęłam dla niego pracować. Pozostało jedynie dziewięć dni do przybycia generała Comonota, Ardmagara całego smoczego rodzaju. Pierwszego wieczoru miał się odbyć powitalny koncert i bal, a kilka dni później uroczystości z okazji Wigilii Traktatu, które miały trwać całą noc. Pracowałam przez dwa tygodnie, lecz zostało jeszcze dużo do zrobienia. Czytałam listę na głos, punkt po punkcie, a on od czasu do czasu mi przerywał. – Scena jest gotowa! Skreśl ją! – wykrzyknął, a później dodał: – Dlaczego nie rozmawiałaś jeszcze z winiarzem? To najłatwiejsze ze wszystkich zadań na liście! Myślisz, że zostałem Nadwornym Kompozytorem, uprawiając mistrzowską prokrastynację? Wątpię! Dotarliśmy do punktu, którego się obawiałam – przesłuchań. Viridius zmrużył wodniste oczy i spytał:

– Właśnie, jak one idą, panienko Dombegh? Doskonale wiedział, jak szły, najwyraźniej miał ochotę popatrzeć, jak się pocę. Starałam się mówić spokojnie. – Musiałam odwołać większość z nich ze względu na niedogodną śmierć księcia Rufusa... oby usiadł ze Świętymi przy niebiańskim stole. Przełożyłam kilka na... – Przesłuchań nigdy nie należy odkładać na ostatnią chwilę! – krzyknął. – Chciałem mieć potwierdzonych artystów już miesiąc temu! – Z całym szacunkiem, mistrzu, ale przed miesiącem nie byłam jeszcze zatrudniona. – Myślisz, że tego nie wiem? – Otworzył usta i je zamknął, spojrzał na obandażowane dłonie. – To bolesne doświadczenie, nie móc robić wszystkiego, do czego było się przyzwyczajonym. Umrzyj młodo, Serafino. Tertius miał rację. Nie wiedziałam, jak na to zareagować. – Nie jest tak źle, jak się wydaje. Każdy z waszych licznych protegowanych się pojawi, program jest już w połowie zapełniony. Pokiwał z namysłem głową na wzmiankę o swoich studentach. Ten człowiek miał więcej protegowanych niż większość ludzi przyjaciół. Nadszedł już niemal czas na lekcję księżniczki Glisseldy, więc zamknęłam kałamarz i zaczęłam pośpiesznie czyścić pióro ściereczką. – Kiedy możesz się spotkać z człowiekiem od megaharmonii? – Z kim? – spytałam, odkładając pióro do pudełka. Przewrócił zaczerwienionymi oczami. – Wyjaśnij mi, dlaczego robisz notatki, skoro ich nie czytasz? Projektant megaharmonii pragnie się z tobą spotkać. – Najwyraźniej nadal miałam pusty wzrok, gdyż mówił głośno i powoli, jakbym była głupia. – Ten ogromny instrument, który budujemy w transepcie świętej Gobnait? Me-ga-harmonia? Przypomniałam sobie konstrukcję, którą widziałam w katedrze, ale nie notatkę, którą musiałam przegapić. – To instrument muzyczny? Wygląda jak maszyna. – To obie te rzeczy naraz! – powiedział. Jego oczy błyszczały

zadowoleniem. – I jest prawie ukończony. W połowie go ufundowałem. Stosowny projekt dla staruszka, którego życie się kończy. Dziedzictwo. Wyda z siebie dźwięk, jakiego nie słyszał świat! Gapiłam się na niego. Oto ujrzałam podekscytowanego młodzieńca wewnątrz gniewliwego staruszka. – Musisz go poznać, mojego drugiego protegowanego, Larsa – ogłosił, jakby był Biskupem Sofy, wypowiadającym się ex cathedra. – Zbudował również zegar odliczający czas do przybycia Comonota na placu przed katedrą, jest wyjątkowo utalentowany. Świetnie się będziecie dogadywać. Zagląda zazwyczaj dość późno, ale przekonam go, żeby odwiedził mnie o jakiejś rozsądnej porze. Powiem ci, kiedy spotkamy się dziś wieczorem w Niebieskim Salonie. – Nie dzisiaj, proszę o wybaczenie – powiedziałam, podnosząc się i zdejmując z jednej z zatłoczonych półek Viridiusa podręczniki nauki gry na klawesynie. Księżniczka Glisselda niemal codziennie urządzała wieczorek w Niebieskim Salonie. Zapraszała mnie, bym się tam pojawiła, ale ja nigdy nie przychodziłam, mimo że Viridius mnie zadręczał. Zachowywanie ostrożności przez cały dzień sprawiało, że wieczorami byłam przemęczona, a nie mogłam wracać późno do swoich pokojów, gdyż musiałam zająć się Ogrodem i zatroszczyć o łuski. Nie mogłam o tym wspomnieć Viridiusowi, więc cały czas powtarzałam, że jestem nieśmiała, lecz on wciąż naciskał. Staruszek uniósł krzaczastą brew i podrapał się po policzkach. – Izolując się, nigdzie nie zajdziesz na dworze, Serafino. – Podoba mi się, gdzie jestem – odparłam, głaszcząc zwoje pergaminu. – Odrzucając zaproszenie księżniczki Glisseldy, ryzykujesz, że ją obrazisz. – Zmrużył przebiegle oczy i dodał: – Taka nietowarzyskość nie jest do końca normalna, nieprawdaż? Wewnątrz zesztywniałam. Wzruszyłam ramionami, zdecydowana nie dać mu żadnej wskazówki, że jestem wrażliwa na słowo „normalny”. – Przyjdziesz dziś wieczorem – powiedział staruszek. – Już mam plany na dzisiejszy wieczór – odparłam z uśmiechem; dlatego właśnie ćwiczyłam.

– To przyjdziesz jutro wieczorem! – wykrzyknął, wybuchając gniewem. – Niebieski Salon, dziewiąta! Będziesz tam albo gwałtownie stracisz pracę! Nie wiedziałam, czy blefował, nie znałam go jeszcze wystarczająco dobrze. Odetchnęłam niepewnie. Nie zabije mnie, jeśli raz tam zajrzę na pół godziny. – Proszę o wybaczenie, sir – powiedziałam, pochylając głowę. – Oczywiście, że przyjdę. Nie miałam pojęcia, że to dla was takie ważne. Niosąc uśmiech na twarzy jak tarczę, dygnęłam i opuściłam pomieszczenie.

*** Słyszałam ich chichot jeszcze z korytarza. Księżniczka Glisselda i jedna z dam dworu, którą zdecydowała się tym razem ściągnąć. Wysokie tony wskazywały, że to jedna z jej rówieśnic. Przez chwilę zastanawiałam się, jak mógłby brzmieć koncert chichotów. Potrzebowalibyśmy chóru... – Czy ona jest bardzo, bardzo stuknięta? – spytała dama dworu. Zamarłam. To pytanie nie mogło odnosić się do mnie? – Zachowuj się! – wykrzyknęła księżniczka, śmiejąc się perliście. – Powiedziałam „drażliwa”, nie „stuknięta”. Poczułam, że się rumienię. Drażliwa? Naprawdę taka byłam? – Ale i tak ma dobre serce – dodała księżniczka Glisselda – co czyni ją przeciwieństwem Viridiusa. I byłaby nawet ładna, gdyby nie miała tak koszmarnego gustu w doborze sukni. Nie mam też pojęcia, co właściwie usiłuje osiągnąć ze swoimi włosami. – To da się łatwo naprawić – stwierdziła dama dworu. Usłyszałam dość. Weszłam do środka gotując się wewnętrznie, ale próbując nie potwierdzić swojej reputacji. Dwórka była półkrwi Porfirianką, oceniając po ciemnych lokach i skórze w ciepłym brązowym odcieniu. Uniosła dłoń do warg, zawstydzona tym, że została podsłuchana. – Fino! – odezwała się księżniczka Glisselda. – Właśnie o tobie mówiłyśmy! Przywilejem księżniczek jest nie czuć się nigdy niezręcznie w sytuacjach

społecznych. Uśmiechnęła się, absolutnie i wspaniale pozbawiona wstydu, a słońce wpadające przez okna za jej plecami sprawiało, że złociste włosy otaczały jej głowę jak aureola. Dygnęłam i podeszłam do klawesynu. Księżniczka Glisselda zeszła z siedzenia w oknie i podążyła za mną. Miała piętnaście lat, czyli była o rok młodsza ode mnie. Do tego była drobna jak na swój wiek, co sprawiało, że czułam się jak niezdarna olbrzymka. Uwielbiała brokat naszywany perłami i miała więcej pewności siebie niż umiałam sobie wyobrazić. – Fino – zaświergotała – poznaj lady Milifrenę. Podobnie jak ty, jest obciążona przesadnie długim imieniem, więc nazywam ją Millie. Przywitałam Millie skinieniem głowy, ale powstrzymałam uwagę, że taki komentarz nie brzmi zbyt mądrze w ustach kogoś o imieniu Glisselda. – Podjęłam decyzję – ogłosiła księżniczka. – Wystąpię na koncercie podczas Wigilii Traktatu, z galiardą i pawaną. Nie suita Viridiusa, tylko Tertiusa. Ustawiałam właśnie nuty na stojaku. Przerwałam z książką w dłoni, ważąc kolejne słowa. – Jeśli sobie przypominacie, arpedżia u Tertiusa były dla was wyzwaniem... – Sugerujesz, że moje umiejętności są niewystarczające? – Glisselda niebezpiecznie uniosła brodę. – Nie. Jedynie przypominam wam, że nazwaliście Tertiusa „paskudną zepsutą ropuchą” i rzuciliście nutami przez pokój. Obie dziewczyny zaczęły się śmiać. Dodałam, ostrożnie jak człowiek wkraczający na niepewny most: – Jeśli będziecie ćwiczyć i przyjmiecie moje rady dotyczące położenia palców, powinniście poradzić sobie wystarczająco dobrze... „...by nie przynieść sobie wstydu”, mogłabym dodać, ale wydawało mi się to nieostrożne. – Chcę pokazać Viridiusowi, że źle zagrany Tertius jest lepszy niż jego żałosne melodyjki dobrze zagrane – powiedziała, unosząc palec. – Czy uda mi się osiągnąć ten poziom małostkowej złośliwości? – Bez wątpienia – odparłam i zaczęłam się zastanawiać, czy powinnam

odpowiadać tak szybko. Obie dziewczyny jednak znów zaczęły się śmiać, więc założyłam, że to bezpieczne. Glisselda usadowiła się na taborecie, rozciągnęła swoje eleganckie palce i zabrała się za Tertiusa. Viridius ogłosił kiedyś, że jest „równie muzykalna, co gotowana kapusta” – głośno i w obecności całego dworu – lecz ja odkryłam, że traktowana z szacunkiem jest pracowita i zainteresowana. Tłukłyśmy te arpedżia przez ponad godzinę. Miała małe dłonie – to nie będzie łatwe – ale nie narzekała ani nie opadła z sił. Mój żołądek zakończył lekcję burczeniem. Możecie być pewni, że moje ciało potrafi być bardzo niegrzeczne! – Powinnyśmy puścić twoją biedną nauczycielkę na obiad – stwierdziła Millie. – To był twój żołądek? – spytała wesoło księżniczka. – Mogłabym przysiąc, że w pokoju jest smok. Niech nas święty Ogdo chroni, jeszcze zmiażdży nasze kości. Przeciągnęłam językiem po zębach i odczekałam, aż będę zdolna mówić bez łajania. – Wiem, że szydzenie ze smoków jest narodowym sportem nas, Goreddów, ale Ardmagar Comonot wkrótce przybędzie i nie sądzę, by rozbawiły go tego rodzaju komentarze. Na psy Świętych. Byłam drażliwa, nawet kiedy bardzo się starałam tego uniknąć. Ona nie przesadzała. – Smoków nigdy nic nie bawi – stwierdziła Glisselda, unosząc brew. – Ale ona ma rację – wtrąciła Millie. – Nieuprzejmość to nieuprzejmość, nawet jeśli nieświadoma. Glisselda przewróciła oczami. – Wiesz, co by powiedziała lady Corongi. Musimy udowodnić im swoją wyższość i pokazać, gdzie ich miejsce. Zdominować albo zostać zdominowanym. Smoki nie znają pośrednich wyjść. To wydawało mi się skrajnie niebezpiecznym sposobem interakcji ze smokami. Zawahałam się, niepewna, czy mam prawo poprawiać lady Corongi, guwernantkę Glisseldy, która przewyższała mnie pod każdym możliwym względem.

– A jak myślisz, dlaczego w końcu się poddały? – spytała księżniczka. – Dlatego że uznały naszą wyższość... militarną, intelektualną, moralną... – Tak twierdzi lady Corongi? – spytałam. Byłam zaniepokojona, choć starałam się tego po sobie nie pokazać. – Tak twierdzą wszyscy – prychnęła Glisselda. – To oczywiste. Smoki nam zazdroszczą, dlatego przyjmują naszą postać, kiedy tylko mogą. Gapiłam się na nią. Sina święta Prue, Glisselda pewnego dnia zostanie królową! Musiała zrozumieć prawdę. – Nie pokonaliśmy ich, cokolwiek mogłyście słyszeć. Drachomachia zapewniła nam względną równość, nie mogły zwyciężyć, nie ponosząc nieakceptowalnych strat. To nie poddanie się, lecz raczej rozejm. Glisselda zmarszczyła nos. – Sugerujesz, że wcale ich nie zdominowaliśmy. – Bo nie zdominowaliśmy... na całe szczęście! – powiedziałam. Wstałam i próbowałam ukryć poruszenie, poprawiając nuty na stojaku. – Tego by nie zniosły, zaczekałyby na właściwy moment, aż poczujemy się pewni. Glisselda wydawała się głęboko zaniepokojona. – Ale jeśli jesteśmy słabsi od nich... Oparłam się o klawesyn. – Tu nie chodzi o siłę i słabość, księżniczko. Jak myślicie, dlaczego nasze narody walczyły przez tak wiele lat? Glisselda złożyła dłonie, jakby wygłaszała kazanie. – Smoki nas nienawidzą, ponieważ jesteśmy sprawiedliwi i w łasce u Świętych. Zło zawsze pragnie zniszczyć dobro, które mu się przeciwstawia. – Nie. Omal nie uderzyłam dłonią w klawesyn. Powstrzymałam się w ostatniej chwili i tylko dwa razy stuknęłam w niego knykciem. Mimo to, dziewczęta patrzyły na mnie szeroko otwartymi oczyma, w oczekiwaniu na wyjaśnienie mojego sprzeciwu. Próbowałam złagodzić go spokojnym tonem. – Smoki chciały odzyskać te ziemie. Goredd, Ninys i Samsam były niegdyś ich terenami łowieckimi. Żyła tu wielka zwierzyna, łosie, tury i jelenie, a stada ciągnęły się aż po horyzont, zanim nasz rodzaj się tu sprowadził

i zaorał ziemię. – To było bardzo dawno temu. Z pewnością nie mogą nadal za tym tęsknić – zauważyła Glisselda. Doszłam do wniosku, że byłoby nierozsądne ocenianie jej inteligencji na podstawie anielskiego oblicza. Spojrzenie miała równie przenikliwe jak jej kuzyn Lucian. – Nasz lud przeniósł się tutaj dwa tysiące lat temu – wyjaśniłam. – To dziesięć smoczych pokoleń. Stada wymarły przed tysiącem, ale smoki w rzeczy samej nadal odczuwają ich stratę. Są ograniczone do gór, gdzie ich populacja się kurczy. – Nie mogą polować na północnych równinach? – spytała księżniczka. – Mogą i to robią, ale północne równiny są trzy razy mniejsze od zjednoczonych Krain Południa i też nie są puste. Smoki konkurują z barbarzyńskimi plemionami o coraz mniejsze stada. – Nie mogą po prostu zjeść barbarzyńców? – spytała Glisselda. Nie podobał mi się jej wyniosły ton, ale nie mogłam powiedzieć tego na głos. Palcami przeciągałam po ozdobnej intarsji na wieku instrumentu, kierując swoją irytację w zakrętasy, i stwierdziłam: – My, ludzie, nie stanowimy dobrego pożywienia... jesteśmy zbyt żylaści... a polowanie na nas nie sprawia przyjemności, ponieważ łączymy się w grupy i walczymy. Mój nauczyciel słyszał kiedyś, jak smok porównuje nas do karaluchów. Millie zmarszczyła nos, lecz Glisselda spojrzała na mnie pytająco. Najwyraźniej nigdy nie widziała karalucha. Pozwoliłam, by Millie jej wyjaśniła, a opis ten sprawił, że księżniczka pisnęła i spytała ostro: – W jaki sposób przypominamy to robactwo? – Ze smoczej perspektywy jesteśmy wszędzie, łatwo się ukrywamy, rozmnażamy się względnie szybko, przeszkadzamy im w polowaniu i śmierdzimy. Dziewczyny skrzywiły się. – Żadna z nas nie śmierdzi! – sprzeciwiła się Millie. – Dla nich śmierdzimy. – Ta analogia okazała się wyjątkowo stosowna, więc doprowadziłam ją do logicznej konkluzji. – Wyobraźcie sobie, że

cierpicie z powodu wyjątkowej plagi karaluchów. Co robicie? – Zabijamy je! – wykrzyknęły obie dziewczyny. – Ale gdyby karaluchy były inteligentne i współpracowały, wykorzystując przeciwko nam karaluszą drakomachię? A gdyby miały realną szansę zwyciężyć? Glisselda wstrząsnęła się z obrzydzeniem, ale Millie stwierdziła: – Zawarlibyśmy z nimi rozejm. Niech sobie zachowają pewne domy, pod warunkiem, że zostawią w spokoju te, w których żyjemy. – Ale wcale nie potraktowalibyśmy tego poważnie – powiedziała ponuro księżniczka, stukając palcami w wieko klawesynu. – Udalibyśmy, że zawieramy pokój, a później podpalilibyśmy ich domy. Roześmiałam się. Zaskoczyła mnie. – Muszę pamiętać, żeby nie zasłużyć sobie na waszą wrogość, księżniczko. Ale gdyby karaluchy nas zdominowały, czybyśmy się nie poddali? Oszukalibyśmy je? – Absolutnie. – Dobrze. Czy możecie wymyślić coś... cokolwiek... co mogłyby zrobić karaluchy, żeby przekonać nas, że warto pozwolić im żyć? Dziewczęta wymieniły sceptyczne spojrzenia. – Karaluchy jedynie wchodzą we wszystkie zakamarki i psują jedzenie – powiedziała Millie nerwowo. Doszłam do wniosku, że miała już z nimi doświadczenie. Glisselda jednak wyraźnie się zastanawiała, wysunąwszy czubek języka z ust. – A gdyby sprawowały sądy, budowały katedry albo pisały poezję? Pozwolilibyście im żyć? – Być może. Ale w rzeczywistości, jak bardzo są paskudne? Uśmiechnęłam się. – Za późno. Już zauważyliście, że są interesujące. Rozumiecie, kiedy mówią. A gdybyście mogli zmienić się w jednego z nich, na krótki czas? Zwijały się ze śmiechu. Poczułam, że zrozumiały, ale podkreśliłam puentę. – Nasze przetrwanie zależy nie od naszej wyższości, ale od tego, czy

jesteśmy wystarczająco ciekawi. – A jak myślisz, dlaczego w końcu się poddały? – spytała księżniczka. – Dlatego że uznały naszą wyższość... militarną, intelektualną, moralną... – Tak twierdzi lady Corongi? – spytałam. Byłam zaniepokojona, choć starałam się tego po sobie nie pokazać. – Tak twierdzą wszyscy – prychnęła Glisselda. – To oczywiste. Smoki nam zazdroszczą, dlatego przyjmują naszą postać, kiedy tylko mogą. Gapiłam się na nią. Sina święta Prue, Glisselda pewnego dnia zostanie królową! Musiała zrozumieć prawdę. – Nie pokonaliśmy ich, cokolwiek mogłyście słyszeć. Drachomachia zapewniła nam względną równość, nie mogły zwyciężyć, nie ponosząc nieakceptowalnych strat. To nie poddanie się, lecz raczej rozejm. Glisselda zmarszczyła nos. – Sugerujesz, że wcale ich nie zdominowaliśmy. – Bo nie zdominowaliśmy... na całe szczęście! – powiedziałam. Wstałam i próbowałam ukryć poruszenie, poprawiając nuty na stojaku. – Tego by nie zniosły, zaczekałyby na właściwy moment, aż poczujemy się pewni. Glisselda wydawała się głęboko zaniepokojona. – Ale jeśli jesteśmy słabsi od nich... Oparłam się o klawesyn. – Tu nie chodzi o siłę i słabość, księżniczko. Jak myślicie, dlaczego nasze narody walczyły przez tak wiele lat? Glisselda złożyła dłonie, jakby wygłaszała kazanie. – Smoki nas nienawidzą, ponieważ jesteśmy sprawiedliwi i w łasce u Świętych. Zło zawsze pragnie zniszczyć dobro, które mu się przeciwstawia. – Nie. Omal nie uderzyłam dłonią w klawesyn. Powstrzymałam się w ostatniej chwili i tylko dwa razy stuknęłam w niego knykciem. Mimo to, dziewczęta patrzyły na mnie szeroko otwartymi oczyma, w oczekiwaniu na wyjaśnienie mojego sprzeciwu. Próbowałam złagodzić go spokojnym tonem. – Smoki chciały odzyskać te ziemie. Goredd, Ninys i Samsam były niegdyś ich terenami łowieckimi. Żyła tu wielka zwierzyna, łosie, tury i jelenie,

a stada ciągnęły się aż po horyzont, zanim nasz rodzaj się tu sprowadził i zaorał ziemię. – To było bardzo dawno temu. Z pewnością nie mogą nadal za tym tęsknić – zauważyła Glisselda. Doszłam do wniosku, że byłoby nierozsądne ocenianie jej inteligencji na podstawie anielskiego oblicza. Spojrzenie miała równie przenikliwe jak jej kuzyn Lucian. – Nasz lud przeniósł się tutaj dwa tysiące lat temu – wyjaśniłam. – To dziesięć smoczych pokoleń. Stada wymarły przed tysiącem, ale smoki w rzeczy samej nadal odczuwają ich stratę. Są ograniczone do gór, gdzie ich populacja się kurczy. – Nie mogą polować na północnych równinach? – spytała księżniczka. – Mogą i to robią, ale północne równiny są trzy razy mniejsze od zjednoczonych Krain Południa i też nie są puste. Smoki konkurują z barbarzyńskimi plemionami o coraz mniejsze stada. – Nie mogą po prostu zjeść barbarzyńców? – spytała Glisselda. Nie podobał mi się jej wyniosły ton, ale nie mogłam powiedzieć tego na głos. Palcami przeciągałam po ozdobnej intarsji na wieku instrumentu, kierując swoją irytację w zakrętasy, i stwierdziłam: – My, ludzie, nie stanowimy dobrego pożywienia... jesteśmy zbyt żylaści... a polowanie na nas nie sprawia przyjemności, ponieważ łączymy się w grupy i walczymy. Mój nauczyciel słyszał kiedyś, jak smok porównuje nas do karaluchów. Millie zmarszczyła nos, lecz Glisselda spojrzała na mnie pytająco. Najwyraźniej nigdy nie widziała karalucha. Pozwoliłam, by Millie jej wyjaśniła, a opis ten sprawił, że księżniczka pisnęła i spytała ostro: – W jaki sposób przypominamy to robactwo? – Ze smoczej perspektywy jesteśmy wszędzie, łatwo się ukrywamy, rozmnażamy się względnie szybko, przeszkadzamy im w polowaniu i śmierdzimy. Dziewczyny skrzywiły się. – Żadna z nas nie śmierdzi! – sprzeciwiła się Millie. – Dla nich śmierdzimy. – Ta analogia okazała się wyjątkowo stosowna,

więc doprowadziłam ją do logicznej konkluzji. – Wyobraźcie sobie, że cierpicie z powodu wyjątkowej plagi karaluchów. Co robicie? – Zabijamy je! – wykrzyknęły obie dziewczyny. – Ale gdyby karaluchy były inteligentne i współpracowały, wykorzystując przeciwko nam karaluszą drakomachię? A gdyby miały realną szansę zwyciężyć? Glisselda wstrząsnęła się z obrzydzeniem, ale Millie stwierdziła: – Zawarlibyśmy z nimi rozejm. Niech sobie zachowają pewne domy, pod warunkiem, że zostawią w spokoju te, w których żyjemy. – Ale wcale nie potraktowalibyśmy tego poważnie – powiedziała ponuro księżniczka, stukając palcami w wieko klawesynu. – Udalibyśmy, że zawieramy pokój, a później podpalilibyśmy ich domy. Roześmiałam się. Zaskoczyła mnie. – Muszę pamiętać, żeby nie zasłużyć sobie na waszą wrogość, księżniczko. Ale gdyby karaluchy nas zdominowały, czybyśmy się nie poddali? Oszukalibyśmy je? – Absolutnie. – Dobrze. Czy możecie wymyślić coś... cokolwiek... co mogłyby zrobić karaluchy, żeby przekonać nas, że warto pozwolić im żyć? Dziewczęta wymieniły sceptyczne spojrzenia. – Karaluchy jedynie wchodzą we wszystkie zakamarki i psują jedzenie – powiedziała Millie nerwowo. Doszłam do wniosku, że miała już z nimi doświadczenie. Glisselda jednak wyraźnie się zastanawiała, wysunąwszy czubek języka z ust. – A gdyby sprawowały sądy, budowały katedry albo pisały poezję? Pozwolilibyście im żyć? – Być może. Ale w rzeczywistości, jak bardzo są paskudne? Uśmiechnęłam się. – Za późno. Już zauważyliście, że są interesujące. Rozumiecie, kiedy mówią. A gdybyście mogli zmienić się w jednego z nich, na krótki czas? Zwijały się ze śmiechu. Poczułam, że zrozumiały, ale podkreśliłam puentę.

– Nasze przetrwanie zależy nie od naszej wyższości, ale od tego, czy jesteśmy wystarczająco ciekawi.

5 Wieczorny powrót do pokoju jak zawsze przyniósł mi ulgę. Musiałam jeszcze poćwiczyć, do tego czekała na mnie książka o pieśniach z Ziziby, którą bardzo pragnęłam przeczytać – i oczywiście miałam kilka pytań do wuja. Najpierw usiadłam przy szpinecie i zagrałam szczególnie dysharmonijny akord, sygnał dla Ormy, że muszę porozmawiać. – Dobry wieczór, Fino – zagrzmiał basem kociak. – Nietoperz zaczął wędrować po Ogrodzie. Niepokoję się, że... – Stop – przerwał mi Orma. – Wczoraj byłaś obrażona, kiedy cię nie przywitałem, a dziś sama od razu przechodzisz do rzeczy. Życzę sobie uznania za to, że powiedziałem „dobry wieczór”. Roześmiałam się. – Masz je. Ale posłuchaj, mam problem. – Z pewnością – odparł – lecz za pięć minut przychodzi do mnie uczeń. Czy to problem na pięć minut? – Wątpię. – Zastanowiłam się. – Mogę przyjść do Świętej Idy? I tak nie czuję się najzręczniej, omawiając tę kwestię przez szpinet. – Jak sobie życzysz – zgodził się. – Ale daj mi choć godzinę. Ten uczeń jest wyjątkowo mało uzdolniony. Ubierając się, odkryłam, że nic nie zrobiłam z krwią Basinda na płaszczu. Smocza krew już dawno wyschła, ale wciąż była błyszcząca. Uderzyłam w nią, wzbudzając nawałnicę srebrzystych płatków. Wytrzepałam plamę na ile się dało i zamiotłam błyszczące odpadki do kominka. Ruszyłam Królewską Drogą, która opadała w dół szerokimi, pełnymi wdzięku łukami. Ulice były ciemne i ciche, oświetlone jedynie przez księżyc w kwadrze, rozświetlone okna i od czasu do czasu wystawione z niejakim wyprzedzeniem speculusowe lampiony. Nad rzeką powietrze wypełniał słodki aromat drzewnego dymu i zapach czosnku z czyjegoś obiadu, a później smród kloaki. A może odpadków, w końcu znajdowałam się

w pobliżu rzeźnika. Z cieni wyłoniła się postać i stanęła na ulicy przede mną. Zamarłam z sercem mocno bijącym w piersiach. Postać ruszyła niezgrabnie w moją stronę i duszący odór się wzmógł. Rozkaszlałam się i sięgnęłam po nożyk ukryty w rąbku płaszcza. Ciemna postać uniosła lewą dłoń w moją stronę, jakby żebrała. Później uniosła drugą lewą dłoń i powiedziała: – Thlu-thlu-thluuu? Wokół jej ust, przypominających kształtem dziób, na chwilę pojawił się błękitny płomyk, podświetlając jej rysy – gładka skóra pokryta łuskami, nastroszony grzebień jak u iguany z Ziziby, wybałuszone stożkowate oczy, które poruszały się niezależnie od siebie. Odetchnęłam z ulgą. To był jedynie błagający o jałmużnę quigutl. Quigutle były drugą odmianą smoków, o wiele mniejszą od saarów. Ten był mojego wzrostu, wysoki jak na przedstawiciela tego gatunku. Quigutle nie umiały się przeobrażać. Żyły między saarami w górach, wciskając się w pęknięcia i szczeliny leży większych smoków, żywiły się odpadkami i wykorzystywały cztery ręce do budowania skomplikowanych, miniaturowych urządzeń, takich jak kolczyki, które nosili wszyscy saarantrai. Quigi uwzględniono w Traktacie Comonota z uprzejmości, nikt się nie spodziewał, że tak wiele przybędzie na południe, ani też że wszystkie miejskie zakamarki – jak również śmieci – tak bardzo przypadną im do gustu. Quigi nie umiały mówić w języku Goreddów, gdyż nie miały warg, a ich język przypominał pustą w środku trzcinę, ale większość z nich go rozumiała. Ja z kolei rozumiałam ich język – posługiwali się mootya, lecz bardzo przy tym seplenili. Stwór powiedział: „Szy szuję monete, panienko?”. – Nie powinieneś żebrać po zmroku – złajałam go. – Co robisz z dala od Quigowa? Na ulicach nie jesteś bezpieczny. Jeden z twoich braci saarów został wczoraj zaatakowany w biały dzień. – Tak, fisiałem szysko spod magazynu – powiedział, a jego przypominający rurkę język prześlizgiwał się między zębami, krzesząc iskry. – Masz pszyjasny zapach, ale nie jesteś saarem. Sifie się, że mnie rosumiesz. – Mam talent do języków – powiedziałam.

Orma twierdził, że moje łuski pachną saarem, ale niezbyt mocno. Mówił, że saarantras musiałby zbliżyć nos tuż do mnie, żeby to wyczuć. Czy quigutle miały bardziej wrażliwe powonienie? Podszedł bliżej i poniuchał zaschłą plamę krwi na moim ramieniu. Oddech quiga był tak przeraźliwie paskudny, że nie pojmowałam, jak mógł wyczuć coś bardziej delikatnego. Mnie samej nie udało się wyczuć saara, nawet na Ormie. Kiedy quig się cofnął, sama powąchałam plamę. Wyczuwałam w nozdrzach obecność woni – odczucie bardziej dotyku niż zapachu – ale poza tym nic szczególnego. Moją głowę przeszył gwałtowny ból, jakbym wbiła sobie gwoździe w zatoki. – Masz dwa sapachy saarów – powiedział stwór. – A taksze małą sakiefkę z pięcioma srebrnymi i ośmioma miesianymi monetami oraz nóż, z taniej stali, raczej tępy. Nawet te małe smoki były aż do przesady precyzyjne. – Wyczuwasz, jak ostry jest mój nóż? – spytałam, przyciskając dłonie do skroni, jakbym mogła zmiażdżyć ból. Nic mi to nie dało. – Mógłbym fyszuć, jak fiele masz fłosów na głowie, gdybym miał ochotę, ale nie mam. – Cudownie. Cóż, nie mogę ci dać monety. Wymieniam metal na metal – powiedziałam. Kiedyś w mojej obecności Orma odpowiedział w taki sposób żebrzącemu quigowi. To nie była zwyczajowa odpowiedź Goreddów i nie użyłabym jej, gdyby ktoś mnie widział, ale Orma w ten sposób nabył dla mnie kilka drobiazgów. Trzymałam tę ekscentryczną kolekcję z dala od ciekawskich spojrzeń w małym koszyku. Nie były zakazane – to tylko zabawki – ale takie „demoniczne urządzenia” mogłyby przestraszyć pokojówki. Quigutl zamrugał i oblizał wargi. Stwory nie interesowały się pieniędzmi dla ich wartości, pragnęły metalu, w którym mogłyby pracować, a my nosiliśmy go w dogodnych, starannie odmierzonych porcjach. Za plecami quigutla, pół kwartału dalej, otworzyły się drzwi stajni. Wyszedł z niej chłopiec niosący dwie latarnie i zawiesił je po obu stronach wejścia w oczekiwaniu na powrót jeźdźców. Quig obejrzał się przez ramię, ale chłopiec patrzył w przeciwną stronę.

Blask latarni podświetlał sylwetkę quigutla. Jego stożkowate oczy wysuwały się i cofały, gdy rozważał, co ma na sprzedaż. Sięgnął do gardła, w głąb elastycznego worka skórnego, i wyciągnął dwa przedmioty. – Mam se sobą tylko dfie małe rzeczy, miedziano-srebrną filigranową rybkę – rybka zawisła między dwoma kciukami jednej z prawych rąk – i to, f fiększości z cyny, jaszszurka z luską głofą. Zmrużyłam oczy w słabym blasku padającym ze stajni. Jaszczurka o ludzkiej twarzy wyglądała koszmarnie. Nagle zapragnęłam ją mieć, jakby była porzuconą Groteską, która szuka nowego domu. – Fymienię to za dfa srebra – powiedział quig, zauważając, na czym skupia się moja uwaga. – Mosze się fydafać, że to fięcej niż farta jest cyna, ale jest mechanicznie skomplikowane. Za plecami mojego gadziego towarzysza rozległ się tętent kopyt. Uniosłam wzrok, obawiając się, że ktoś nas zobaczy. W tym mieście zdarzały się pobicia quigów za zaczepianie ludzkich kobiet, a ja wolałam się nie zastanawiać, co działo się z kobietami, które były miłe dla tych stworów. Jeźdźcy jednak zatrzymali się przy stajni i nawet nie spojrzeli w naszą stronę. Ich ostrogi zabrzęczały, kiedy dotknęły kamieni bruku. Każdy miał sztylet za pasem, stal błyszczała w świetle latarni. Nagle zapragnęłam odesłać quiga do domu, a sama dotrzeć do Ormy. Zakładałam, że to zapach krwi saara wywołał nagły ból głowy, który jeszcze nie minął. Bóle głowy w dwa kolejne dni mogły oznaczać jedynie problemy. Wyjęłam sakiewkę z rękawa. – Wymienię się, ale musisz mnie zapewnić, że „mechanicznie skomplikowane” nie oznacza „nielegalne”. Niektóre z urządzeń wytwarzanych przez quigutle – te, które widziały, słyszały lub przemawiały na odległość – zgodnie z prawem mogli nosić przy sobie jedynie saarantrai. Inne, jak robaki i wszystko, co wybuchało, były zakazane dla wszystkich. Stwór udał zaskoczenie. – Nic nielegalnego. Jestem prafosządnym... – Pomijając kwestię przebywania w Quigowie po zmroku – złajałam go i zapłaciłam mu srebrem.

Stwór wrzucił monety do ust. Włożyłam figurkę jaszczurki do sakiewki i zaciągnęłam rzemień. Kiedy uniosłam wzrok, quigutla już nie było, zniknął bezszelestnie. Dwaj jeźdźcy śpieszyli w moją stronę z wyciągniętymi sztyletami. – Na kociołek świętego Daana! – wykrzyknął jeden z nich. – Ten lepki gównojad wspiął się prosto po ścianie w domu! – Wszystko w porządku, panienko? – spytał drugi, niższy, chwytając mnie za ramię. Jego oddech było czuć karczmą. – Dziękuję, że go odpędziliście – powiedziałam, wyślizgując się z jego uścisku. Głowa mnie bolała. – Żebrał. Wiecie, jacy potrafią być wytrwali. Niski zauważył sakiewkę w mojej dłoni. – A niech to, nie dałaś mu żadnych pieniędzy, prawda? To tylko zachęca te szkodniki. – Żebrzące robactwo! – warknął wyższy mężczyzna, wciąż wpatrując się w ścianę budynku, ze sztyletem w gotowości. Wyglądał na brata Niskiego, miał równie szeroki nos. Domyślałam się, że są kupcami – ich dobrze uszyte, ale wytrzymałe wełniane ubrania świadczyły o bogactwie połączonym z praktycznością. Wysoki splunął. – Nie można przejść pięciu przecznic, żeby się na nich nie natknąć. – Nie można wejść do własnej piwnicy, żeby nie znaleźć jednego zwiniętego w kłębek na skrzynce cebuli – powiedział Niski, machając gorączkowo rękami. – Nasza siostra Louisa raz znalazła jednego przyczepionego od spodu do stołu w jadalni. Zionął zarazą na całą jej ucztę z okazji Speculusa i wpędził dziecko w padaczkę. Ale czy jej mąż mógł się obronić przed tym intruzem we własnym domu? Wylądował w więzieniu! Słyszałam o tej sprawie. Ojciec bronił quigutla, ale w wejściach do Quigowa pojawiły się bramy, zamykające jej nieludzkich mieszkańców na noc – oczywiście, dla ich własnego bezpieczeństwa. Praworządni uczeni saarantrai z Kolegium Świętego Berta sprzeciwili się, ich również reprezentował mój ojciec, ale bezskutecznie. Quigowo stała się jeszcze gorszą dziurą. Chciałam powiedzieć tym braciom, że quigutl nie chciał zrobić nic złego,

że te stwory są niezdolne pojąć różnicy między „moje” a „twoje”, kiedy chodzi o przestrzeń życiową, i że świnie śmierdzą równie paskudnie, a nikt nie oskarża ich o złowrogie intencje rozsiewania zarazy. Wiedziałam jednak, że ci mężczyźni nie podziękowaliby mi za oświecenie. Bracia świecili – ostry blask wylewał się spod ich skóry, jakby ich wnętrzności były stopionym ołowiem, jakby w każdej chwili mogli stanąć w ogniu. O, nie. To była aura, jedyne ostrzeżenie przed wizją. Nie mogłam jej teraz powstrzymać. Usiadłam na ulicy i ukryłam głowę między kolanami, by nie uderzyć nią o ziemię, kiedy upadnę. – Źle się czujesz? – spytał Niski, a jego głos docierał do mnie falami, jakby mówił przez wodę. – Nie pozwólcie, żebym odgryzła sobie język – wykrztusiłam, zanim upadłam i całą moją świadomość pochłonął wir wizji.

*** Moje niewidzialne oko wizji unosiło się pod sklepieniem pokoju, w którym znajdowały się trzy potężne łóżka i sterta nierozpakowanego bagażu. W rogu leżały zwinięte w kłębek jedwabne szale, zielone, złote i różowe, zmieszane z tęczowymi paciorkami, wachlarzami z piór i sznurami spatynowanych monet. To była z pewnością gospoda, a w każdym łóżku zmieściłoby się sześć osób. Teraz w pokoju znajdowała się tylko jedna osoba. Poznałam go, choć wyrósł przez te wszystkie lata od mojej ostatniej wizji i tym razem nie był na drzewie. W drzwiach ukazała się głowa porfiriańskiej kobiety, jej twarz otaczały sfilcowane kosmyki włosów, a każdy był zakończony srebrnym paciorkiem. Odezwała się po porfirańsku do Nietoperza, który siedział na środkowym łóżku ze skrzyżowanymi nogami i wpatrywał się w sufit. Wzdrygnął się. Kobieta przepraszająco uniosła brwi i zrobiła taki gest, jakby coś jadła. Potrząsnął głową, a ona bez słowa zamknęła drzwi. Wstał, jego bose stopy zagłębiły się w nierównym sienniku. Miał na sobie porfiriańskie spodnie i sięgającą do kolan tunikę, urok paedis zawieszony

na sznurku na szyi i małe złote kolczyki. Powoli poruszał dłońmi w powietrzu, jakby rozrywał pajęczyny nad głową. Słomiany materac nie był szczególnie elastyczny, ale on skakał z całych sił i za trzecim podejściem dotknął sufitu. Nigdy wcześniej nikt w moich wizjach nie był świadom mojej obecności. Jak mogli? Wcale mnie tam nie było. Nie mógłby dotknąć mojej twarzy, ponieważ nie było tam żadnej twarzy, ale poczułam, że cofam się przed jego wyciągniętą ręką. Zmarszczył czoło i z namysłem podrapał się po głowie. Jego włosy uczesano w ciasne węzełki na całej czaszce, a linie podziału tworzyły malutkie sześciokąty. Znów usiadł i ze zmarszczonym czołem wpatrzył się w sufit. Gdyby to nie było niemożliwe, powiedziałbym, że patrzy prosto na mnie.

*** Obudziłam się ze słoną skórzaną rękawiczką w zębach. Otworzyłam oczy i zobaczyłam kobietę trzymającą moją głowę i górną część ciała na kolanach. W dłoni trzymała paciorki modlitewne i przesuwała je pośpiesznie kciukiem, a jej usta poruszały się szybko. Nie mogłam się skupić, ale usłyszałam jej słowa: – Święty Fustianie i święta Branche, módlcie się za nią. Święty Ninnianie i święty Munnie, bądźcie u jej boku. Święty Abasterze i święty Vitcie, brońcie jej... Wyprostowałam się gwałtownie i wyrwałam rękawiczkę z ust. – Przepraszam – jęknęłam, zanim zawartość mojego żołądka wyrwała się na bruk. Kobieta przytrzymała moją głowę, a później podała mi nieskazitelnie białą chusteczkę do otarcia ust. – Bracia! – zawołała. – Wróciła jej przytomność! Jej bracia, Niski i Wysoki, wyłonili się ze stajni, prowadząc zaprzęg i wóz, na którego boku wymalowano czarnymi literami napis „Bracia Broadwick, Sukiennicy”. Cała trójka owinęła mnie wełnianym kocem i ułożyła z tyłu. Korpulentna kobieta, którą uznałam za wspomnianą przez Niskiego siostrę,

usadowiła się obok mnie i spytała: – Dokąd mamy cię zabrać, panienko? – Zamek Orison – powiedziałam. Wiedziałam, że nie dotrę do Ormy. Z niejakim opóźnieniem przypomniałam sobie, że powinnam dodać też „proszę”. Roześmiała się miło i pokierowała braćmi, którzy z pewnością mnie słyszeli. Wóz kołysał się i podskakiwał. Wzięła mnie za rękę i spytała, czy nie jest mi zimno. Nie było. Przez resztę drogi doradzała mi, jak wywabić plamy z sukni, którą zabrudziłam, siadając na ulicy. Po jakimś czasie mój puls zwolnił i przestałam się trząść. Nie mogłam uwierzyć w swoje szczęście, że zemdlałam przy ludziach, którzy chcieli mi pomóc. Mogłam leżeć w bocznej uliczce, obrabowana i pozostawiona na śmierć. Louisa wciąż gadała, ale nie o plamach: – ...koszmar! Biedactwo. Musiał cię strasznie przerazić. Silas i Thomas chcą opracować sposób na otrucie tych zielonych diabłów, coś, co można zakopać w śmieciach, żeby tego nie zauważyli. Większość rzeczy jest dla nich jadalna, prawda, Silasie? – Od mleka chorują – odparł niższy z braci, który trzymał wodze – ale to ich nie zabije. Ser tolerują całkiem nieźle, więc musi chodzić o serwatkę. Jeśli zagęścimy serwatkę... – Nie zjedzą jej – powiedziałam głosem chrapliwym po wymiotach. – Mają takie dobre powonienie, że jej unikną. – Dlatego ukryjemy ją w śmieciach – odparł, jakbym była głupia. Zamknęłam usta. Coś, co mogło wyczuć, jak ostry jest mój nóż, wyczuje serwatkę nawet w stercie nawozu. Ale niech spróbują. Spróbują i nie uda im się, i będzie to najlepsze wyjście dla wszystkich zainteresowanych. Dotarliśmy do barbakanu, gdzie straże zatrzymały wóz. Louisa pomogła mi wyjść. – Co tu robisz? – spytała z podziwem. Nie wyglądałam na szlachetnie urodzoną, ale nawet skromna pokojówka damy miała pewien prestiż. – Jestem asystentką mistrza muzyki – powiedziałam, dygając. Nadal nie

czułam się pewnie na nogach. – Panienka Dombegh? Grałaś na pogrzebie! – wykrzyknął Silas. – Wzruszyłaś mnie i Thomasa do łez. Z wdziękiem pochyliłam głowę, ale kiedy to zrobiłam, poczułam trzask w umyśle, jak odgłos pękającej struny i moją głowę znów wypełnił ból. Najwyraźniej ten wieczór jeszcze się dla mnie nie skończył. Odwróciłam się, żeby wejść do środka. Zatrzymała mnie ręka na ramieniu. To był Thomas. Z tyłu Silas i Louisa rozmawiali ze strażnikami, prosząc, by ci wspomnieli królowej o braciach Broadwick, dostawcach mocnego wełnianego sukna. Thomas odciągnął mnie nieco na bok i szepnął mi do ucha. – Silas zostawił mnie z tobą, kiedy poszedł po Louisę. Widziałem quigowego bożka w twojej sakiewce. Zaczerwieniłam się wbrew wszystkiemu, jakbym to ja była winna, a nie człowiek, który przeglądał rzeczy nieprzytomnej kobiety. Zacisnął mi palce na ramieniu. – Znałem kobiety takie jak ty. Zarobaczone kochanki quigów. Nie wiesz, jak blisko byłaś uderzenia się w głowę podczas ataku. Nie mógł mieć na myśli tego, co według mnie miał na myśli. Jego wzrok był lodowaty. – Kobiety takie jak ty znikają w tym mieście – warknął. – Związane w workach, wrzucone do rzeki. Nikt się nie domaga sprawiedliwości, bo dostają to, na co zasłużyły. Ale mój szwagier nie mógł zabić brudnego quiga we własnym domu bez... – Thomasie! Jedziemy! – zawołała Louisa. – Święty Ogdo wzywa cię do pokuty, panienko Dombegh. – Puścił mnie gwałtownie. – Módl się o cnotę i módl się, byśmy się nigdy więcej nie spotkali. Z tymi słowy odszedł w stronę rodzeństwa. Zakołysałam się, z trudem zachowując równowagę. Uważałam ich za życzliwych, mimo ich uprzedzeń, ale Thomas miał pokusę uderzyć moją głową o bruk, i to tylko dlatego, że miałam przy sobie figurkę zrobioną przez quigutle. Ta rzeźba nie niosła jakiegoś głębszego

znaczenia, prawda? Czy wybrałam taką, która sugerowała, że oddaję się określonemu zboczeniu? Może Orma będzie widział. Zatoczyłam się, wchodząc do strażnicy, i mimo drżenia kolan ruszyłam do pałacu. Strażnicy spytali, czy potrzebuję pomocy – musiałam wyglądać koszmarnie – ale tylko machnęłam ręką. Podziękowałam wszystkim Świętym, jacy przyszli mi na myśl, i modliłam się, by źródłem blasku na zamkowych wieżyczkach było światło pochodni i księżyca, a nie zapowiedź kolejnego ataku.

6 Choć byłam chora i wyczerpana, nie mogłam odłożyć na później zajęcia się Nietoperzem. Przeniosłam wałek na podłogę, opadłam na nią i spróbowałam wejść do Ogrodu. Minęło kilkanaście minut, zanim przestałam zaciskać zęby i rozluźniłam się na tyle, by wyobrazić sobie to miejsce. Nietoperz siedział na drzewie w swoim zagajniku. Krążyłam wokół pnia, starannie wybierając drogę między powykręcanymi korzeniami. Wyglądał, jakby spał – wydawało się również, że ma dziesięć albo jedenaście lat i włosy uczesane w węzełki, jak w wizji. Mój umysł najwyraźniej odmienił Groteskę, potwierdzając tę nową informację. Spojrzałam mu w twarz i poczułam ukłucie smutku. Nie chciałam go zamknąć, ale nie widziałam innego rozwiązania. Wizje były niebezpieczne – mogłam uderzyć się w głowę, udusić, zdradzić się. Musiałam się bronić, jak tylko mogłam. Otworzył jedno oko i natychmiast je zamknął. Łobuziak nie spał, jedynie chciał, żebym tak myślała. – Nietoperzu – powiedziałam, starając się, żeby w moim głosie brzmiała surowość, a nie strach. – Zejdź, proszę. Zszedł na dół, z zawstydzeniem odwracając wzrok. Pochylił się, wziął garść daktyli z jednej ze stert i zaproponował mi je. Tym razem przyjęłam dar, starając się nie dotknąć jego dłoni. – Nie wiem, co zrobiłeś – powiedziałam powoli. – Nie jestem pewna, czy było to świadome, ale... sądzę, że wciągnąłeś mnie w wizję. Wówczas napotkał moje spojrzenie. Przeraziła mnie przenikliwość jego czarnych oczu, ale nie było w nich złej woli. Zebrałam odwagę i kontynuowałam: – Cokolwiek zrobiłeś, przestań, proszę. Kiedy wizja nadchodzi wbrew mojej woli, przewracam się. To stanowi dla mnie zagrożenie. Proszę, nie rób tego więcej albo będę musiała cię zamknąć.

Otworzył szerzej oczy i gwałtownie potrząsnął głową. Miałam nadzieję, że sprzeciwia się możliwości wygnania z Ogrodu, a nie odmawia współpracy. Wspiął się z powrotem na drzewo figowe. – Dobranoc – powiedziałam i miałam tylko nadzieję, że wie, że się na niego nie złoszczę. Zaplótł ręce na piersi i niemal natychmiast zasnął. Musiałam zająć się całą resztą Ogrodu. Ruszyłam w stronę przeciwległego krańca, czując zmęczenie aż do szpiku kości i niechęć do rozpoczęcia pracy. Z pewnością ten jeden raz mogłabym pominąć resztę. Wydawało się, że poza tym panuje spokój, ciemnozielone liście wyglądały tak ładnie na tle padającego wokół nich kolorowego śniegu. Kolorowy śnieg? Wpatrzyłam się w niego. Nade mną zebrały się gęste chmury, z których spadały tysiące osobliwych płatków, różowych, zielonych i żółtych, bardziej przypominających confetti niż śnieg. Wyciągnęłam ręce w ich stronę, a one opadły na mnie, migotliwe i eteryczne. Powoli obróciłam się wokół własnej osi, a wtedy wokół moich stóp pojawiły się zawirowania. Złapałam jeden językiem. Zatrzeszczał w moich ustach jak miniaturowa błyskawica i przez jedno uderzenie serca spadałam przez niebo, nurkując za turem. Płatek rozpłynął się, a ja znów byłam sobą w Ogrodzie. Serce waliło mi w piersiach. W tej krótkiej, przeszywającej chwili byłam kimś innym. Widziałam cały świat rozciągający się przede mną w niewiarygodnych szczegółach – każde źdźbło trawy na ziemi i szczecina na pysku tura, temperatura ziemi pod jego kopytami, prądy powietrza. Posmakowałam kolejny płatek i przez jedno mrugnięcie leżałam na szczycie góry w promieniach słońca. Moje łuski migotały, w ustach miałam posmak popiołu. Uniosłam gadzią szyję. I powróciłam do zagajnika Nietoperza. Zamrugałam, poczułam się wstrząśnięta. To były wspomnienia mojej matki, jak to, którego doświadczyłam, kiedy po raz pierwszy zobaczyłam Ormę w naturalnej postaci. Wiedziałam z tamtego wspomnienia, że matka próbowała zostawić mi inne. Najwyraźniej jej się udało. Dlaczego działo się to teraz? Czy wydarzenia ostatnich dwóch dni

wywołały kolejną turę zmian? Czy Nietoperz mógł je jakoś poruszyć? Śnieg padał coraz rzadziej. Na ziemi pojedyncze płatki zbliżały się do siebie i łączyły, jak kropelki rtęci. Zmieniały się w kawałki pergaminu i zaczynały fruwać po okolicy. Nie mogłam sobie pozwolić, by mieć wspomnienia matki rozrzucone po całej głowie. Jeśli doświadczenie czegoś mnie nauczyło, to tego, że moje osobliwości zazwyczaj spadały na mnie znienacka. Zebrałam kawałki pergaminu, przydeptując je, kiedy mnie mijały; goniłam za nimi przez Bagno Szarlotki i Trzy Wydmy. Potrzebowałam czegoś, by je przechować – pojawiło się cynowe pudełko. Otworzyłam je, a pergaminy wyleciały z mojej dłoni, jakbym tasowała karty, i wypełniły pudełko. Pokrywka zatrzasnęła się za nimi. To było podejrzanie proste. Zajrzałam do pudełka – wspomnienia stały jak fiszki, każda opisana na górnej krawędzi dziwnym kanciastym pismem, które, jak zakładałam, należało do mojej matki. Przejrzałam je – wydawało się, że są ułożone chronologicznie. Wyciągnęłam jedną. Napis na górze brzmiał: „Toast dla Ormy z okazji 59. rocznicy wyklucia”, ale poza tym kartka była pusta. Tytuł mnie zaintrygował, lecz odłożyłam ją z powrotem. Niektóre kartki były kolorowe. Wyciągnęłam różową i z zaskoczeniem stwierdziłam, że nie jest pusta – znajdowała się na niej jedna z pieśni matki, zapisana z jej charakterystycznymi zawijasami. Znałam już tę pieśń – znałam wszystkie jej pieśni – ale czułam smutek zmieszany z radością, gdy zobaczyłam ją zapisaną jej pismem. Tytuł brzmiał „Wiara ma nie przychodzi łatwo”. Nie mogłam się oprzeć, z pewnością to było jej wspomnienie pisania tej pieśni. Płatki rozpływały się na języku, domyślałam się, że tu obowiązuje ta sama zasada. Kartka trzeszczała i iskrzyła w moich ustach, jak wełniany koc w zimową noc. Co śmieszne, smakowała truskawkami.

*** Moje dłonie przesuwają się błyskawicznie po kartce, w każdej trzymam smukły pędzelek, jeden do kropek, drugi do pociągnięć i łuków. Krążą wokół siebie, jakbym tkała koronkę klockową, a nie zapisywała melodię. Powstały zapis jest kaligraficzny

i wysoce zadowalający. Za oknem śpiewa skowronek i moja lewa ręka – ta bardziej swawolna – poświęca chwilę na zanotowanie nut w kontrapunkcie do głównej melodii (ale z niewielką zmianą w rytmie). To szczęśliwy przypadek. Tak wiele rzeczy istnieje, jeśli tylko zechce nam się spojrzeć. Znam jego krok tak dobrze, jak swój puls – może nawet lepiej, mój puls bowiem zaczął się ostatnio zachowywać niewytłumaczalnie w odpowiedzi na te kroki. Obecnie uderza siedem razy na jego trzy. To za szybko. Doktor Caramus się nie przejął, kiedy mu powiedziałam. Nie uwierzył mi, gdy stwierdziłam, że tego nie rozumiem. Podniosłam się, nie wiedząc nawet, jak to zrobiłam, zanim rozległo się pukanie do drzwi. Ręce mam zaplamione atramentem, a mój głos jest niepewny, gdy wołam: – Proszę! Claude otwiera drzwi, ma ten ponury wyraz twarzy, który pojawia się na niej, kiedy stara się nie mieć przesadnej nadziei. Chwytam ścierkę, żeby wytrzeć ręce i ukryć zmieszanie. Czy to zabawne, czy przerażające? Nie miałam pojęcia, że te dwie rzeczy mogą być tak blisko. – Słyszałem, że chcesz mnie widzieć – mamrocze. – Tak, przepraszam. Powinnam odpowiadać na twoje listy. Musiałam się nad tym poważnie zastanowić. – Czy pomożesz mi napisać te pieśni? – pyta, a w jego głosie jest coś dziecinnego. Nadąsanie. Co z jednej strony jest irytujące, a z drugiej rozczulające. Ten tutaj jest ewidentnie prosty, a jednocześnie niespodziewanie skomplikowany. I promiennie piękny. Podaję mu kartkę i patrzę, jak jego twarz łagodnieje i pojawia się na niej zadziwienie. Unoszę ręce do piersi, jakbym mogła nimi ścisnąć serce i je spowolnić. Oddaje mi pieśń, a jego głos drży. – Zaśpiewasz ją? Wolałabym raczej zagrać ją na flecie, ale on wyraźnie chce usłyszeć razem słowa i melodię. Wiara ma nie przychodzi łatwo, Bez cierpień Niebios nie może być. Dni me nie odejdą bez wspomnień, Lecz przeszłością też nie chcę już żyć,

Kiedy w całości przeminie. Nie pozwól mi poddać się żalom, Nadzieją mą i Świętym jest miłość. Miłość jedyną mą wiarą. Patrzy na mnie, słuchając ostatnich wersów, a ja boję się, że głos mi się załamie. I tak prawie brakuje mi tchu na słowo „wiarą”. Oddycham, lecz powietrze zatrzymuje się, jak rozedrgany oddech po płaczu. Uczucie to denerwuje mnie swoim skomplikowaniem. Przypomina zauważenie trudnej ofiary na ziemi po całym dniu bezskutecznego polowania – podniecenie ekscytującą pogonią połączone z obawą, że może skończyć się niczym, ale nigdy nie ma żadnych wątpliwości, czy warto spróbować, bo od tego zależy życie. Przypomina mi się również pierwszy raz, kiedy zeskoczyłam z klifu, przyciskając skrzydła do ciała do ostatniej możliwej chwili, a później uniosłam się nad wzburzonymi falami tuż poza zasięgiem ich pienistych palców, śmiejąc się z niebezpieczeństwa, a jednocześnie przerażona, jak było blisko. – Tak się cieszę, że tu jesteś – mówię. – Rozumiem teraz, że bardzo cię zasmuciłam. To nie było moim zamiarem. Claude rozmasowuje kark i marszczy nos, ma zamiar mi powiedzieć, że nigdy się nie smucił. Sądzę, że to nazywa się „brawurą” i nie ogranicza się do prawników ani nawet mężczyzn, choć to połączenie czyni ją niemal nieuniknioną. Zazwyczaj wzruszyłabym tylko ramionami, ale dziś jest dla mnie ważne, by mówił prawdę. Dziś jest początkiem i końcem. Biorę go za rękę. Wstrząs, jaki oboje czujemy – widzę bowiem, że jego też to uderzyło – przypomina elektryczność, ale tą przenośnią nigdy nie będę mogła się z nim podzielić, to pojęcie nie może zostać wprowadzone. Niestety, jako jedno ze zbyt wielu, ale mam nadzieję – nie, ryzykuję własne życie – że w ostatecznym rozliczeniu to nie będzie miało znaczenia, że wystarczy to coś, ta rzecz między nami, ta tajemnica. – Linn – mówi, chrapliwie, a jego broda nieco drży. On też się boi. Dlaczego to musi być przerażające? Jakiemu celowi to służy? – Linn – zaczyna znowu – kiedy wierzyłem, że nie chcesz mnie więcej widzieć, czułem się, jakbym zszedł ze skalnej półki w powietrze, a ziemia zbliżała się do mnie z przerażającą prędkością. Metafora jest niezręczna, ale uczucie z samej swojej natury nie pozwala na inne podejście. Jeszcze nie opanowałam tej sztuki, ale porównania zawsze poruszają mnie

swoją precyzją. Chcę wykrzyknąć „eureka!”, ale ograniczam się do: – Ja też to poczułam! Właśnie to! Moja druga dłoń chce dotknąć jego twarzy, a ja jej pozwalam. On nadstawia się jak kot. I wtedy właśnie wiem, że go pocałuję, a myśl ta napełnia mnie... cóż, jakbym właśnie rozwiązała Równania Prognostyczne Skivvera albo lepiej: jakbym pojęła Jedno Równanie, widziała liczby kryjące się za księżycem i gwiazdami, górami i historią, sztuką, śmiercią i tęsknotą, jakby moje zrozumienie było wystarczająco szerokie, by objąć wszechświaty, od początku do końca czasu. I muszę się zaśmiać z tego zarozumialstwa, gdyż nie rozumiem nawet tej chwili, i na świecie nie ma nic poza tym pocałunkiem.

*** Wspomnienie skończyło się, wyrzucając mnie nie do Ogrodu, lecz do rzeczywistości – twarda, zimna podłoga; zmięta halka; gorzki posmak w ustach; samotność. Byłam zamroczona, zdezorientowana i... i czułam się paskudnie. Mężczyzną, z którym się całowałam, był mój ojciec. Oparłszy głowę o łóżko, oddychałam powoli, próbując odepchnąć uczucie tak paskudne, że nie chciałam na nie nawet patrzeć. Przez pięć lat tłumiłam każdą myśl na jej temat. „Amaline Ducanahan” z dziecięcych wyobrażeń została zastąpiona przez pustkę, szczelinę, rozpadlinę, w której wył wiatr. Nie mogłam wypełnić tej przestrzeni „Linn”. To imię nic dla mnie nie znaczyło, było wypełniaczem, jak zero. To jedno wspomnienie tysiąckroć zwiększyło moją wiedzę na jej temat. Wiedziałam, jak leżało pióro w jej dłoni, jak szybko biło jej serce na widok mojego ojca, jak poruszały ją piękne dźwięki. Wiedziałam co czuła – byłam nią i sama to czułam. Taki wgląd mógł z pewnością wzbudzić empatię. Powinnam poczuć jakąś więź, radość, że ją odkryłam, ciepły blask, spokój, cokolwiek. A w każdym razie coś dobrego. Chyba nie miało znaczenia to, jaki byłby odcień tego dobra? Na Niebiosa, w końcu była moją matką! Niestety, nie poczułam niczego w tym rodzaju. Z daleka zobaczyłam

uczucie, zorientowałam się, jak ciężko będzie, i stłumiłam je, żeby nic nie czuć. Podniosłam się z trudem i zatoczyłam do drugiego pokoju. Zegar wskazywał drugą po północy, ale nie obchodziło mnie, czy obudzę Ormę. Zagrałam nasz akord, a później raz jeszcze, z pewną irytacją. Orma odezwał się nadspodziewanie głośno. – Zastanawiałem się, czy się odezwiesz. Dlaczego nie poszłaś do miasta? Z trudem zapanowałam nad głosem. – Jak sądzę, nie martwiłeś się? – A o co miałbym się martwić? – Jedna z moich Grotesek dziwnie się zachowywała. Miałam zamiar przejść przez miasto po zmroku, ale nie dotarłam do celu. Nie przyszło ci na myśl, że coś mogło mi się stać? Zapanowała cisza, kiedy się zastanawiał. – Nie. Podejrzewam, że powiesz mi, że coś się stało. Otarłam oczy. Nie miałam siły się kłócić. Opowiedziałam mu o wszystkim, co się wydarzyło – dziwne zachowanie Nietoperza, wizja, matczyne wspomnienia. Milczał tak długo, że aż postukałam w kocie oko. – Jestem – odpowiedział. – Całe szczęście, że nie przytrafiło ci się nic gorszego, kiedy spadła na ciebie wizja. – Masz jakiś pomysł związany z zachowaniem Nietoperza? – spytałam. – Wygląda na to, że jest ciebie świadom – odparł Orma – ale nie rozumiem, dlaczego to się zmieniło. Jannoula widziała cię od początku. – I stała się tak silna i spostrzegawcza, że trudno było się jej pozbyć – zauważyłam. – Może bezpieczniej będzie zamknąć Nietoperza teraz, póki wciąż mogę to zrobić. – Nie, nie. Jeśli będzie spełniał twoje prośby, może okazać się raczej pożyteczny niż niebezpieczny. Na tak wiele pytań nadal nie znamy odpowiedzi. Dlaczego go widzisz? Jak on widzi ciebie? Nie zaprzepaść tej okazji. Możesz wzbudzić wizje; odszukaj go. Przeciągnęłam palcami po klawiszach szpinetu. Ostatnia sugestia była lekką przesadą, ale całkowite odcięcie Nietoperza też wydawało mi się niewłaściwe.

– Może w końcu znajdzie sposób, by się do ciebie odezwać – powiedział Orma. – A może pewnego dnia udam się do Porfirii, odnajdę go i uścisnę mu rękę – odparłam z lekkim uśmiechem. – Ale dopiero po odwiedzinach Ardmagara Comonota. Wcześniej będę zbyt zajęta. Viridius jest wyjątkowo wymagający. – To doskonały pomysł – stwierdził Orma, najwyraźniej sądząc, że mówię poważnie. – Mógłbym pojechać z tobą. Podobno porfiriański Bibliagathon wart jest zobaczenia. Uśmiechnęłam się na myśl o jego książkowej obsesji i wciąż się uśmiechałam, gdy się kładłam. Nie mogłam spać, w myślach już podróżowałam z wujem, spotykałam Nietoperza i w końcu uzyskiwałam jakieś odpowiedzi.

7 Położyłam się późno spać, a wstałam wcześnie ze względu na poranne obowiązki, co nie pozostawiło mi dużo czasu na sen. Stoicko wypełniałam wszystkie swoje zadania, ale Viridius zauważył, że się męczę. – Wytrę twoje pióra – powiedział, wyjmując jedno z mojej dłoni; nie opierałam się. – Masz się położyć na mojej sofie i pozwolić sobie na pół godziny drzemki. – Mistrzu, zapewniam, że... – Potężne ziewnięcie podważyło moje słowa. – Oczywiście, że tak. Ale dziś wieczorem w Niebieskim Salonie musisz być w pełni sił, a ja nie jestem do końca przekonany, czy wystarczająco uważnie słuchałaś tego, co ci dyktowałem. – Prześlizgnął się wzrokiem po pergaminie, na którym zapisywałam jego pomysły na melodie, kiedy je nucił. Zmarszczył brwi i nieco poczerwieniał. – Zapisałaś to na trzy. To gawot. Tancerze będą się potykać o siebie nawzajem. Miałam zamiar mu odpowiedzieć, ale już padłam na sofę. Przyciągnęła mnie, a moje wyjaśnienia zmieniły się w sen o świętym Polypousie, tańczącym gawota na trzy czwarte. Ale też miał trzy nogi.

*** Tego wieczoru przybyłam do Niebieskiego Salonu wcześnie, z nadzieją, że złożę uszanowanie, spotkam się z protegowanym Viridiusa i wyjdę, nim zbierze się większość gości. Od razu spostrzegłam swój błąd – mistrza jeszcze nie było. Oczywiście, że go nie było, najpewniej się spóźni, ten podstarzały fircyk. Nie uznałby mojej obecności, gdybym wymknęła się przed jego przyjściem. W efekcie zapewniłam sobie jeszcze więcej czasu, by czuć się niezręcznie. Na przyjęciach zawsze byłam do niczego, i to zanim wiedziałam, ile mam do ukrycia. Duże grupy nie do końca znanych ludzi sprawiały, że się zamykałam. Wyobrażałam sobie, że cały wieczór będę stała w kącie

i wpychała do ust maślane ciasteczka. Nawet Glisselda jeszcze się nie pojawiła, tak absurdalnie wcześnie przyszłam. Służący rozpalali kandelabry i wygładzali obrusy na kredensach, posyłając mi ukradkowe spojrzenia. Przeniosłam się na tył salonu, mijając tapicerowane krzesła i pozłacane kolumny, aż wyszłam na szeroki parkiet przeznaczony do tańca. W kącie zauważyłam stojaki na nuty i taborety. Zaczęłam ustawiać je dla kwartetu, z nadzieją, że robię coś pożytecznego, a nie jedynie ekscentrycznego. Przybyło pięcioro muzyków – Guntard, dwie wiole, kobza i bęben – więc przygotowałam piąte miejsce. Wydawali się ucieszeni na mój widok i nie do końca zaskoczeni, że asystentka mistrza muzyki jest tutaj i przygotowuje im miejsce. Może mogłabym cały wieczór stać w tym kącie, przewracać kartki i przynosić im piwo. To znaczy wino. W końcu byliśmy w pałacu, nie w Słonecznej Małpie. Powoli zbierali się dworzanie, olśniewający w swoich jedwabiach i brokatach. Ja włożyłam najlepszą suknię z ciemnoniebieskiej wełny ze skromnymi haftami przy wszystkich obrębieniach, ale to, co w mieście uchodziło za strojne, tu wydawało się nędzne. Przywarłam do ściany i miałam nadzieję, że nikt się do mnie nie odezwie. Znałam niektórych z tych dworzan – pałac zatrudniał zawodowych muzyków, takich jak Guntard i jego zespół, ale wielu młodych panów lubiło bawić się muzyką. Zazwyczaj śpiewali w chórze, ale tamten jasnowłosy Samsamczyk po drugiej stronie wyśmienicie grał na viola da gamba. Nazywał się Josef, hrabia Apsig. Zauważył moje spojrzenie i przeczesał palcami pszeniczne włosy, jakby chciał podkreślić swoją urodę. Odwróciłam wzrok. Samsamczycy słynęli z ascetyzmu, ale nawet oni mnie przyćmiewali. W mieście ich kupcy nosili brązy, dworzanie jednak wybierali najdroższe czarne tkaniny, które robiły wrażenie jednocześnie luksusowych i surowych. Na wypadek, gdyby Goreddowie nie umieli na pierwszy rzut oka rozpoznać cennego materiału, Samsamczycy nosili również koronkowe rękawy i sztywne białe kryzy. Dworzanie z Ninysu wręcz przeciwnie, próbowali uwzględnić w swoich kreacjach wszystkie możliwe kolory – hafty, wstążki, różnobarwne

pończochy, jaskrawy jedwab wyglądający przez rozcięcia rękawów. Ich kraj leżał na dalekim, ponurym południu, nie widziano tam wielu barw poza tymi, które zawsze nosili na sobie. Zauważyłam ninyski czepek w jaskrawym odcieniu zieleni, na głowie starszej kobiety. Okulary o grubych szkłach sprawiały, że jej oczy wydawały się wybałuszone i pełne irytacji, a zmarszczki wokół ust nadawały jej wygląd olbrzymiej, pełnej dezaprobaty ropuchy. Biedna staruszka wyglądała zupełnie jak Panna Grymaśnica. Nie, to bez wątpienia była Panna Grymaśnica. To rozzłoszczone spojrzenie nie mogło należeć do nikogo innego. Żołądek podszedł mi do gardła. Wcale nie musiałam udawać się do Porfirii, jedna z moich Grotesek znajdowała się po drugiej stronie sali! Panna Grymaśnica, która była bardzo drobna, zniknęła za gromadką dam dworu, lecz chwilę później znów się ukazała w towarzystwie rudowłosego ninyskiego dworzanina. Zaczęłam powoli przesuwać się w jej stronę. Nie dotarłam jednak zbyt daleko, bo w tej właśnie chwili przybyła księżniczka Glisselda, pod rękę z księciem Lucianem. Tłum rozstąpił się, żeby umożliwić im przejście, a ja nie odważyłam się przekroczyć tej luki. Księżniczka promieniała w złocie i bieli, brokacie ozdobionym drobnymi perełkami. Obdarzyła całą salę błogim uśmiechem, po czym pozwoliła, by ninyski dworzanin odprowadził ją na miejsce. Książę Lucian, odziany w szkarłatny kaftan Gwardii Królowej, rozluźnił się dopiero w chwili, gdy pełne uwielbienia spojrzenia tłumów podążyły za jego kuzynką na drugi koniec sali. Księżniczka Glisselda zajęła ciemnoniebieską sofę, na której nikt inny nie odważył się usiąść, i zaczęła rozmawiać uprzejmie ze wszystkimi. Lucian Kiggs nie usiadł, ale stał nieco na uboczu, obejmując salon spojrzeniem. Wydawało się, że nigdy nie schodzi ze służby. W sali obok muzycy w końcu zaczęli grać przyjemną sarabandę. Szukałam Panny Grymaśnicy, ale zniknęła. – Inni mogą wątpić, że to był smok. Ja nie – powiedział ktoś za moimi plecami z monotonnym samsamskim akcentem. – Och, jakie to straszne! – odpowiedziała młoda kobieta.

Odwróciłam się i zobaczyłam, jak Josef, hrabia Apsig zabawia trzy goredzkie damy dworu swoją opowieścią. – Brałem udział w jego ostatnim polowaniu, grausleine. Właśnie wjechaliśmy do Lasu Królowej, kiedy ogary rozproszyły się we wszystkie strony, jakby tam było dwadzieścia jeleni, a nie jeden. Rozdzieliliśmy się, niektórzy ruszyli na północ, inni na zachód, a każda grupa sądziła, że książę Rufus jest z jedną z pozostałych, lecz kiedy znów się połączyliśmy, nigdzie go nie było. Szukaliśmy go aż do zmroku, po czym wezwaliśmy Gwardię Królowej i szukaliśmy całą noc. Znalazł go w końcu jego własny pies, piękny cętkowany ogar imieniem Una, leżącego na brzuchu i bez głowy w pobliskich mokradłach. Trzy damy aż sapnęły. Ja odwróciłam się i wpatrywałam w twarz hrabiego. Miał bladoniebieskie oczy, a idealnie gładka cera, bez plam i zmarszczek, nie pozwalała ocenić jego wieku. Próbował zrobić wrażenie na damach, to fakt, ale jednocześnie mógł mówić prawdę. Choć nie lubiłam się wtrącać do rozmowy bez zaproszenia, to musiałam poznać odpowiedź. – Jesteście tacy pewni, że to smok go zabił? Czy na mokradłach były wyraźne ślady? Josef zaatakował mnie całą mocą swojej urody. Uniósł brodę i uśmiechnął się jak Święty w wiejskim kościółku – sama pobożność i łaskawość. Otaczający go chórek anielskiej urody dam dworu patrzył na mnie i trzepotał z szelestem jedwabnych sukni. – A jak sądzisz, kto inny mógłby go zabić, mistrzyni muzyki? Założyłam ręce na piersi dla ochrony przed jego urokiem. – Zbójcy, którzy ukradli głowę dla okupu? – Nie było żądania okupu. – Uśmiechnął się z wyższością, a jego aniołki uśmiechnęły się razem z nim. – Synowie świętego Ogdy, podsycający drakofobię przed przybyciem Ardmagara? Odrzucił głowę do tyłu i roześmiał się. Miał bardzo białe zęby. – Daj spokój, Serafino, pominęłaś jeszcze możliwość, że zauważył śliczną pastereczkę i po prostu stracił głowę. Niebiańskie Zastępy nagrodziły jego uwagę symfonią chichotów.

Właśnie miałam się odwrócić – wyraźnie nie miał o niczym pojęcia – kiedy zza moich pleców dobiegł znajomy baryton. – Panienka Dombegh ma rację. Najprawdopodobniej zrobili to Synowie. Zrobiłam krok w bok, by książę Lucian Kiggs mógł bez przeszkód zwrócić się do Josefa. Uśmiech Samsamczyka zbladł. Książę Lucian nie skomentował pozbawionej szacunku uwagi na temat jego wuja Rufusa, ale z pewnością słyszał każde słowo. Hrabia ukłonił się przesadnie. – Z całym szacunkiem, książę, ale dlaczego nie wyłapiecie wszystkich Synów i nie zamkniecie ich, jeśli jesteście tacy pewni, że oni to zrobili? – Nie aresztujemy nikogo bez dowodów – odparł książę obojętnym tonem. Trzy razy tupnął lewą stopą. Zauważyłam to i zastanawiałam się, czy ja też mam takie tiki. Książę mówił dalej, wciąż swobodnie: – Bezpodstawne aresztowania byłyby pożywką dla Synów i wypłynęliby kolejni. Poza tym, to z zasady niewłaściwe. „Niech ten, który szuka sprawiedliwości, sam będzie sprawiedliwy”. Spojrzałam na niego, rozpoznawszy ten cytat. – Pontheus? – Ten sam. Książę Lucian pokiwał głową; Josef prychnął. – Z całym szacunkiem, ale regent Samsamu nigdy by nie pozwolił, żeby szalony porfiriański filozof kierował jego decyzjami. Nie pozwoliłby też smokom na oficjalną wizytę w Samsamie... bez obrazy dla waszej królowej, rzecz jasna. – Być może to dlatego regent Samsamu nie doprowadził do zawarcia pokoju – powiedział książę spokojnym tonem, przy akompaniamencie przytupywania. – Bez żadnych skrupułów korzysta z naszego traktatu, zainspirowanego przez szalonego porfiriańskiego filozofa, i jest wolny od wszelkiego ryzyka. On również przybywa tu z oficjalną wizytą, co stanowi dla mnie dodatkowy problem... i mówię to z całym szacunkiem i miłością na świecie. Choć ta uprzejma, dworska agresja była fascynująca, nagle moje spojrzenie przyciągnęła Panna Grymaśnica w sali obok. Przyjęła od pazia

kieliszek płowego porto. Nie mogłam do niej podejść, nie przemykając się między tancerzami, a właśnie zaczęli voltę, co oznaczało mnóstwo wywijania kończynami. Pozostałam na miejscu i nie odrywałam od niej wzroku. Nagły dźwięk trąb gwałtownie przerwał entuzjastyczny taniec. Zespół urwał gwałtownie, a na parkiecie doszło do kilku zderzeń. Nie odrywałam wzroku od Panny Grymaśnicy, by zobaczyć, o co chodzi z całym tym zamieszaniem, a to oznaczało, że stałam samotnie w szerokiej pustej przestrzeni, która nagle się pojawiła. Książę Lucian chwycił mnie za ramię – prawe – i odciągnął z drogi. W wejściu stała królowa Lavonda we własnej osobie. Jej twarz pomarszczyła się ze starości, ale plecy pozostały proste. Miała kręgosłup ze stali, tak o niej mówiono, i jej postawa to potwierdzała. Wciąż nosiła biel ze względu na syna, od jedwabnych pantofli po kwef i haftowany czepek. Szerokie rękawy jej sukni sięgały aż do ziemi. Glisselda zerwała się z sofy i ukłoniła głęboko. – Babciu! Zaszczycasz nas! – Nie zostanę, Seldo, i nie przyszłam tu dla siebie – stwierdziła królowa. Miała taki sam głos, jak jej wnuczka, ale podstarzały i pełen władczości. – Przyprowadziłam ci kilku dodatkowych gości – stwierdziła, wprowadzając czworo saarantrai, w tym Eskar. Stali sztywno, jakby w wojskowym szyku. Nie wystroili się szczególnie, ich dzwonki nie były na tyle błyszczące, by móc uchodzić za biżuterię. Eskar znów miała na sobie porfiriańskie spodnie. Wszyscy się na nich gapili. – Och! – pisnęła Glisselda. Znów się ukłoniła, próbując odzyskać panowanie nad sobą. Kiedy się podniosła, nadal miała szeroko otwarte oczy. – Czemu zawdzięczamy ten, no... – Traktatowi zawartemu przed prawie czterdziestu laty – powiedziała królowa, zwracając się do całej sali. – Wierzyłam, że nasze narody po prostu się do siebie przyzwyczają po zakończeniu działań zbrojnych. Czy jesteśmy jak oliwa i woda, że nie możemy się mieszać? Czy byłam nierozsądna, oczekując, że zwyciężą rozsądek i przyzwoitość, choć powinnam zakasać rękawy i je wymusić? Ludzie wydawali się zażenowani, smoki zaś skonsternowane.

– Glisseldo, zajmij się swoimi gośćmi! – warknęła królowa i opuściła salę. Glisselda struchlała. Stojący obok mnie książę Lucian zaczął się wiercić. – Dalej, Seldo – mruknął. Nie mogła go usłyszeć, ale uniosła brodę, jakby to zrobiła, próbując naśladować emanujące z jej babki zdecydowanie. Ruszyła w stronę Eskar i ucałowała ją w oba policzki. Drobna księżniczka musiała stanąć przy tym na palcach. Smoczyca poddała się temu z wdziękiem, pochylając głowę i wszyscy zaklaskali. Później wieczorek zaczął się na nowo, saarantrai stali razem z jednej strony jak stado przerażonego bydła, a ich dzwoneczki brzęczały żałośnie. Pozostali goście omijali ich szerokim łukiem. Ja również trzymałam się na odległość. Eskar mnie znała, ale nie mogłam ryzykować, że inni mnie wyczują. Nie byłam pewna, co by wtedy zrobili. Mogliby mnie uznać za uczoną zwolnioną z noszenia dzwonka lub też Eskar mogła ogłosić wszem wobec moje pochodzenie, przy wszystkich zgromadzonych. Choć raczej by tego nie zrobiła. Orma powiedział mi, że związki międzyrasowe stanowiły tak poważne pogwałcenie ard, że żaden smok nie wziąłby pod uwagę takiej możliwości, nie mówiąc już o wypowiedzeniu tego na głos. – Spróbuj poprosić ją do tańca – powiedział jeden z gości za moimi plecami, wyrywając mnie z zamyślenia. Przez chwilę sądziłam, że chodzi mu o mnie. – Którą? – spytał wszechobecny hrabia Apsig. – Twój wybór – odparł ze śmiechem jego towarzysz. – Chodziło mi o to, który z nich to „ona”. Te smocze samice są takie męskie. Najeżyłam się na te słowa, ale właściwie dlaczego? Nie mówili o mnie – tyle tylko, że w pewien zawoalowany sposób właśnie to mówili. – Prawdziwym problemem z tymi gadzicami – powiedział Josef – jest ich skrajnie niedogodne uzębienie. – Uzębienie? – powtórzył jego towarzysz, który wyraźnie wolno kojarzył. Poczułam, że się czerwienię.

– Zęby – stwierdził Josef. – W różnych niewłaściwych miejscach, jeśli wiesz, co chcę powiedzieć. – Zęby w... och! Auć! – „Auć” to niedopowiedzenie, przyjacielu. Ich mężczyźni nie są lepsi. Wyobraź sobie harpun! A nic im nie sprawia większej przyjemności od nabijania naszych kobiet i wyrywania ich... Nie mogłam tego znieść. Pośpiesznie okrążyłam parkiet, aż dotarłam do okna. Otworzyłam je drżącymi dłońmi, rozpaczliwie pragnąc zaczerpnąć świeżego powietrza. Z zamkniętymi oczami wyobrażałam sobie spokój Ogrodu, aż zażenowanie zastąpił smutek. To była tylko żartobliwa rozmowa dwóch arystokratów, ale słyszałam w tym wszystkie żarty, które opowiadaliby sobie o mnie, gdyby wiedzieli. Przeklęty Viridius. Nie mogłam zostać. Postanowiłam powiedzieć mu następnego dnia, że przyszłam; w końcu miałam zasnąć. Jednakże Święci patroni komedii postanowili inaczej i napotkałam staruszka w drzwiach, kiedy wychodziłam. Zablokował mi drogę laską. – Nie możesz już wychodzić, Serafino! – wykrzyknął. – Jeszcze nie ma dziesiątej! – Przykro mi, sir, ja... – Głos mi się załamał. Gestem objęłam zgromadzonych i miałam tylko nadzieję, że nie zauważy łez w moich oczach. – Lars też nie przyjdzie. Jest równie nieśmiały, jak ty – stwierdził Viridius zadziwiająco łagodnym tonem. – Czy złożyłaś już uszanowanie księżniczce i księciu? Nie? To przynajmniej musisz zrobić. Chwycił mnie za ramię obandażowaną dłonią, drugą wsparł na lasce. Poprowadził mnie do sofy księżniczki Glisseldy. Migotała jak gwiazda na niebieskiej tapicerce, a dworzanie krążyli wokół niej jak planety. Zaczekaliśmy na swoją kolej, a później Viridius popchnął mnie do przodu. – Infanto – powiedział, kłaniając się. – Ta urocza młoda osóbka ma mnóstwo do zrobienia... dla mnie... ale dałem jej dobitnie do zrozumienia, jak niewybaczalnie nieuprzejme byłoby odejście bez złożenia wyrazów szacunku. Glisselda rozpromieniła się. – Przyszłaś! Z Millie założyłyśmy się, czy kiedykolwiek to zrobisz. Jestem

jej teraz winna dodatkowy dzień wolny, ale cieszę się z tego. Czy poznałaś już kuzyna Luciana? Otworzyłam usta, by zapewnić ją, że tak, ale ona już wzywała księcia do siebie. – Lucianie! Zastanawiałeś się, skąd u mnie nagle takie ciekawe opinie na temat smoków... cóż, oto i ona, moja doradczyni w smoczych kwestiach! Książę wydawał się spięty. Z początku założyłam, że czuł się urażony, że byłam niegrzeczna i nawet tego nie zauważyłam, ale wtedy zobaczyłam, że spogląda na Eskar i jej towarzyszy, stojących bez celu w pobliskim kącie. Może czuł się niezręcznie, słysząc, jak księżniczka omawia „smocze kwestie” tak głośno w zasięgu słuchu prawdziwych, żywych smoków, których zdawało się, że nie zauważa. Księżniczka sprawiała wrażenie skonsternowanej panującą atmosferą zakłopotania, jakby to był zapach, którego wcześniej nie znała. Spojrzałam na księcia Luciana, ale on odwrócił wzrok. Czy odważę się zwrócić uwagę na to, na co on nie chciał? To strach pozwalał Thomasom Broadwickom tego świata rozkwitać – strach przed odezwaniem się, strach przed samymi smokami. To drugie mnie nie dotyczyło, a sumienie musiało przezwyciężyć to pierwsze. Mogłam odezwać się w imieniu Ormy. – Wasza Wysokość – powiedziałam – proszę o wybaczenie mojej bezpośredniości. – Wzrokiem wskazałam na saarantrai. – Waszej łaskawej naturze przystoi, byście zaprosili saarantrai do siebie albo nawet przez chwilę zatańczyli z jednym z nich. Glisselda zamarła. Teoretyczna dyskusja na temat smoków to jedno, a kontakty z nimi to coś zupełnie innego. Posłała kuzynowi przerażone spojrzenie. – Ona ma rację, Seldo – stwierdził. – Dwór podąża za naszym przykładem. – Wiem! – jęknęła księżniczka. – Ale co mam... jak mam... nie mogę tak... – Musisz – powiedział stanowczo książę Lucian Kiggs. – Ardmagar Comonot przybędzie za osiem dni i wtedy co? Nie możemy przynieść babce wstydu. – Pociągnął za rękawy kaftana, poprawiając je. – Pójdę pierwszy, jeśli będzie ci łatwiej.

– Ależ tak, dziękuję, Lucianie, oczywiście, że będzie łatwiej – wyrzuciła z siebie z ulgą. – On jest w takich sprawach o wiele lepszy ode mnie, Fino. Dlatego dobrze, że bierzemy ślub. On zna się na kwestiach praktycznych i prostych ludziach. W końcu jest bastardem. Byłam z początku pod wrażeniem, że może tak od niechcenia nazywać swojego narzeczonego bastardem, a on nie ma nic przeciwko, lecz wtedy zobaczyłam jego oczy. Miał coś przeciwko. Miał dużo przeciwko, lecz może czuł, że nie ma prawa się odezwać. Wiedziałam, jak to jest. Pozwoliłam sobie na najmniejsze z najmniejszych uczuć. Współczucie. Tak. To właśnie czułam. Wyprostował się z całą godnością, a jako wojskowy umiał się poruszać. Podszedł do Eskar, jak rozsądny człowiek mógłby podejść do płonącej, syczącej bestii z piekła rodem – z nieufnym spokojem i absolutnym panowaniem nad sobą. Rozmowy ucichły albo urwały się, gdy wszyscy zwrócili głowy w stronę księcia. Odkryłam, że wstrzymuję oddech – z pewnością nie jako jedyna. Ukłonił się z wdziękiem. – Pani podsekretarz – powiedział, a w nagle cichym salonie było go słychać doskonale – czy zatańczy pani ze mną galiardę? Eskar rozejrzała się po zgromadzonych, jakby szukając pomysłodawcy tego dowcipu, lecz powiedziała jedynie: – Sądzę, że tak. Wzięła go pod rękę. Fiolet jej zibouskiego kaftana gryzł się z jego szkarłatnym strojem. Wszyscy odetchnęli. Zostałam jeszcze przez kilka minut i patrzyłam jak tańczą, uśmiechając się pod nosem. To się mogło udać, ten pokój. Potrzebna była jedynie gotowość. W milczeniu podziękowałam księciu Lucianowi za jego determinację. Napotkałam spojrzenie Viridiusa – wydawało się, że mnie rozumie i gestem pozwolił mi odejść. Odwróciłam się, żeby wyjść z salonu, szczęśliwa, że pomogłam osiągnąć coś dobrego, ale też głównie pełna ulgi, że mogę zostawić za sobą tłum i rozmowy. Niepokój – lub perspektywa bycia wolną od niego – sprawiły, że pośpieszyłam w stronę drzwi jak bańka w stronę powierzchni jeziora. Korytarz obiecywał mi swobodny oddech. Wyszłam z sali z takim pośpiechem, że omal nie wpadłam na lady

Corongi, guwernantkę księżniczki Glisseldy.

8 Lady Corongi była drobną kobietą, wiekową i staromodną. Nosiła wykrochmalony kwef oraz welon – który wyszedł z mody dziesięć lat temu – tak usztywniony drutami, że mogłaby nim wybić komuś oko. Rękawy zupełnie zakrywały jej dłonie, co znakomicie utrudniało jedzenie czy pisanie, ale należała do starej szkoły, dla której dobre maniery równały się skomplikowanym rytuałom. Ubiór, który utrudniał funkcjonowanie, najwyraźniej dawał jej więcej okazji do drobiazgowości i pedantyczności. Wpatrywała się we mnie wstrząśnięta, wybałuszając oczy za welonem, a umalowane usta zacisnęła z dezaprobatą. Nie odezwała się ani słowem – to ja miałam przepraszać, ponieważ to mnie najwyraźniej brakowało dobrych manier. Ukłoniłam się tak nisko, że prawie straciłam równowagę. Przewróciła oczami, widząc moje zachwianie. – Pokornie błagam o wybaczenie, milady – powiedziałam. – Zadziwia mnie, że takiej niezręcznej małpce jak ty wolno tak swobodnie hasać po korytarzach – prychnęła. – Nie masz właściciela? Smyczy? Miałam nadzieję porozmawiać z nią o edukacji księżniczki. Widok Glisseldy tak zastraszonej przez prawdziwych, żywych saarantrai jeszcze zwiększył moją determinację, ale teraz sama czułam się zastraszona. Lady Corongi wydęła wargi w pogardliwym grymasie i ruszyła przed siebie, odpychając mnie z drogi ostrym kuksańcem w żebra. Zrobiwszy dwa kroki, odwróciła się gwałtownie. – Jak się właściwie nazywasz, panienko? Dygnęłam pośpiesznie. – Serafina, milady. Uczę księżniczkę Glisseldę... – Gry na klawesynie. Tak, wspomniała o tobie. Powiedziała, że jesteś bystra. – Stanęła znów przede mną, uniosła welon, by lepiej mnie widzieć, i przypatrzyła mi się niebieskimi oczyma. – Czy to dlatego wkładasz jej

do głowy te bzdury o smokach? Ponieważ jesteś tak bardzo bystra? Oto była kwestia, którą chciałam omówić, i nawet nie musiałam nakierować na nią rozmowy. Próbowałam ją uspokoić. – To nie kwestia bycia bystrą, milady. To kwestia przyzwyczajenia. Mój ojciec, jak możecie wiedzieć, jest ekspertem Korony w dziedzinie Traktatu Comonota. Przez lata uczył mnie smok. Mam pewną wiedzę... – Że smoki uważają nas za insekty? To jest wiedza? – Stanęła tak blisko, że widziałam makijaż zbierający się w jej zmarszczkach i czułam duszące ninyskie perfumy. – Próbuję nauczyć drugą następczynię tronu pewności siebie, uczynić ją dumną ze swojego narodu i zwycięstwa nad smokami. – To nie pewność siebie, lecz pogarda – powiedziałam, nabierając zapału do dyskusji. – Szkoda, że nie widzieliście jej obaw na samą myśl o rozmowie z saarantrai kilka chwil temu. Jest pełna obrzydzenia i przestraszona. Pewnego dnia zostanie królową i nie może sobie pozwolić na żadne z tych uczuć. Lady Corongi utworzyła krąg z kciuka i palca wskazującego i przycisnęła go do serca – znak świętego Ogdy. – Kiedy z woli Niebios zostanie królową, zakończymy ten konflikt tak jak powinniśmy go zakończyć, zamiast podpisywać traktat jak tchórze. Obróciła się na pięcie i wkroczyła do Niebieskiego Salonu.

*** Spotkanie z lady Corongi bardzo mnie wzburzyło. Wróciłam do swoich pokojów, dla uspokojenia ćwiczyłam grę na szpinecie i oud, a położyłam się dopiero po wielu godzinach, wciąż nie czując zmęczenia. Rzecz jasna, musiałam zająć się Ogrodem, ale to mogłam zrobić w pozycji leżącej. Połowa Grotesek już spała, kiedy do nich dotarłam. Nawet Nietoperz kołysał się sennie. Przeszłam obok niego na palcach. Kiedy dotarłam do ogrodu różanego, długo wpatrywałam się w Pannę Grymaśnicę zestrzeliwującą mszyce z liści za pomocą miniaturowej kuszy. Zdążyłam już zapomnieć o spotkaniu na wieczorku, ale głębsza część mojego umysłu pamiętała. Teraz miała na sobie suknię z zielonego aksamitu, jaką nosiła tego wieczoru. W rzeczy samej, cała jej osoba

wydawała się ostrzejsza i bardziej obecna, potężniejsza i bardziej materialna. Czy to dowód, że naprawdę ją widziałam, czy że w to wierzyłam? Gdybym wzięła ją teraz za ręce, co bym zobaczyła? Jeśli nadal przebywała w Niebieskim Salonie, natychmiast bym go rozpoznała. Dręczyło mnie poczucie winy na myśl o tym, że miałabym ją szpiegować, ale ciekawość je przezwyciężyła. Musiałam wiedzieć. Panna Grymaśnica bez żadnego zamieszania podała mi dłonie. Wejście w wizję przypominało spływanie rurą i wypadanie na świat. Słabo oświetlone pomieszczenie w mojej wizji nie było Niebieskim Salonem, co dziwiło mnie tylko przez chwilę. Minęło kilka godzin, mogła pójść do domu. Spoglądałam z góry na zadbany buduar – ciężkie rzeźbione meble w starym stylu, puste łoże z baldachimem, regały, dziwaczna rzeźba, wszystko oświetlone jedynie ogniem na kominku. Pomieszczenie nie wyglądało jak jedna z komnat w pałacu, ale może miała dom w mieście. Ale gdzie ona była? – Kto tam? – spytała gwałtownie, niemal wyrzucając mnie z wizji. Kształt, który uznałam za rzeźbę, poruszył się, bardzo powoli, unosząc jedną dłoń, macając powietrze, jak ślepiec albo ktoś szukający czegoś niewidzialnego. – Nie wiem, kim jesteś – warknęła staruszka – ale masz dwie możliwości: przedstaw się albo zaczekaj, aż cię odnajdę. Tego drugiego nie chcesz. Nie obchodzi mnie, że to środek nocy. Przyjdę prosto do ciebie i sprawię, że tego pożałujesz. Wciąż miałam kłopot z rozpoznaniem jej. Winiłam za to blask ognia, lecz nie była to jedynie kwestia słabego oświetlenia. Wyglądała inaczej. Była rozebrana i o wiele szczuplejsza niż w sukni. Właściwie wydawało się, że ma chłopięcą sylwetkę. Czy jej masywna pierś była wywatowana? Prawdopodobnie zamierzała właśnie się położyć i choć czułam się bardzo zażenowana, nie mogłam zamrugać ani odwrócić wzroku. Można by pomyśleć, że tak szlachetnej damie, nawet ze sztucznymi piersiami, nie brakowało służących, które pomogłyby jej zdjąć suknię. Wtedy właśnie zobaczyłam, dlaczego tak się działo, a wstrząs wyrzucił mnie z wizji w rzeczywistość. Miałam wrażenie, że spadłam na łóżko ze znacznej wysokości – kręciło

mi się w głowie, byłam zdezorientowana i poruszona tym, co widziałam. Miała szczątkowy ogonek, w całości pokryty srebrnymi łuskami. Łuskami takimi jak moje.

*** Naciągnęłam kołdrę na głowę i leżałam, drżąc, przerażona tym, co widziałam, po dwakroć przerażona własnym przerażeniem i absurdalnie podekscytowana jego implikacjami. Była w połowie smokiem. Z pewnością tych łusek nie dało się wyjaśnić w żaden inny sposób. Nie byłam jedyna w swoim rodzaju! Jeśli Panna Grymaśnica była w połowie smokiem, czy mogło to znaczyć, że reszta Grotesek również ma w sobie smoczą krew? Nagle wszystkie te rogi, korale i szczątkowe skrzydła w moim Ogrodzie nabrały sensu. Miałam spore szczęście, że dostałam tylko wizje, łuski i od czasu do czasu burzę matczynych spojrzeń. Wciąż nie spałam, kiedy godzinę później rozległo się pukanie do moich drzwi. – Otwieraj natychmiast te drzwi albo wezwę zarządcę, żeby otworzył je dla mnie. Bez trudu rozpoznałam głos Panny Grymaśnicy. Wstałam i przeszłam przez salon, przygotowując wyjaśnienia. Nietoperz wyczuwał moją obecność, ale nikomu innemu w wizji to się nie udało. Co się zmieniło? Że zobaczyłam ją w rzeczywistości? Byłam tak blisko? Gdybym wiedziała, że mogła odkryć moją obecność, nigdy bym jej tak nie podglądała. Mogłam jedynie przeprosić. Otworzyłam drzwi, gotowa właśnie to zrobić. Uderzyła mnie prosto w twarz, aż zobaczyłam gwiazdy i poczułam ostry ból. Zatoczyłam się do tyłu, ledwo świadoma, że krwawię z nosa. Panna Grymaśnica stała w drzwiach, unosząc olbrzymią księgę – swoją broń – i dysząc ciężko, a w oczach miała szaleńczy błysk. Pobladła, kiedy zobaczyła, że krwawię, co błędnie uznałam za oznakę litości.

– Jak to zrobiłaś? – warknęła przez zaciśnięte zęby. Podeszła i kopnęła mnie w łydkę. Znów próbowała uderzyć mnie w głowę, ale udało mi się uchylić. Otaczała ją woń bzu, która wydawała się zupełnie nie na miejscu. – Dlaczego mnie szpiegujesz? – Ghaa! – powiedziałam. Nie było to najbardziej spójne wyjaśnienie, ale wcześniej nie miałam okazji poćwiczyć wypowiadania się z twarzą zalaną krwią. Zamknęła drzwi. Przez chwilę obawiałam się, że to oznaczało, że ma w planach coś gorszego, ale ona zwilżyła kawałek materiału i podała mi go, pokazując na nos. Usadowiła się na stołku przed szpinetem, kiedy się wycierałam, a jej żabie usta poruszały się w górę i w dół, od obrzydzenia, przez irytację, po rozbawienie i z powrotem. Oczywiście, była teraz ubrana i emanowała godnością. Jakim cudem udawało jej się siadać na tym ogonie? Zaczęłam wycierać krew z halki, żeby się na nią nie gapić. – Proszę mi wybaczyć, pani – powiedziałam, znów przyciskając poczerwieniałą tkaninę do nosa. – Nie wiem nawet, kim jesteście. Uniosła brwi w zaskoczeniu. – Naprawdę? Cóż, ja wiem, kim jesteś, panienko Dombegh. Poznałam twojego ojca. To doskonały prawnik, przyzwoity i łagodny człowiek. – Spochmurniała. – Mam nadzieję, że odziedziczyłaś po nim dyskrecję. Nie mów nikomu. – Czego mam nikomu nie mówić? Że przyszliście w środku nocy, żeby mnie pobić? Zignorowała to i wpatrzyła mi się w oczy. – Może nie zrozumiałaś tego, co zobaczyłaś. – Może niczego nie widziałam. – Kłamiesz. Żołądek mnie tu doprowadził, a mój żołądek nigdy się nie myli. Słowo „kłamiesz” zabolało. Obróciłam się na siedzeniu. – Skąd wiedzieliście, że ktoś was obserwuje? Widzieliście mnie? – Nie. Wyczułam obecność... Wzrok? Nie umiem tego wyjaśnić, nigdy wcześniej czegoś takiego nie czułam. Czy to czary? Nie wierzę w nie, ale jak

mniemam, są też ludzie, którzy nie uwierzyliby w istnienie kogoś takiego jak ja. – Zaplotła ręce na sztucznie potężnej piersi. – Cierpliwość mi się kończy. Co zrobiłaś i jak to zrobiłaś? Bawiłam się zakrwawioną ściereczką i siąkałam ponuro – wnętrze mojego nosa pachniało żelazem. Byłam jej winna wyjaśnienie, może nawet prawdę. Była mieszańcem jak ja, musiała czuć się równie samotna. Mogłam pokazać jej, że nie jest sama, po prostu unosząc rękaw i ukazując łuski. Marzyłam o tym, ale teraz, kiedy przyszło co do czego, głos mnie zawiódł. Ciężar tego, co zamierzałam zrobić, przytłaczał mnie. Nie mogłam. Coś musiało mnie powstrzymać. Niebiosa się zawalą. Podwinę rękaw i stanę w płomieniach. Rękaw halki nie był związany. Uniosłam dłoń i pozwoliłam, by luźny mankiet opadł, ukazując moją rękę aż do łokcia. Otworzyła szeroko usta i przez jedną chwilę wydawało się, że czas się zatrzymał. Gapiła się z wybałuszonymi oczami i milczała tak długo, że zaczęłam wątpić, czy naprawdę widziałam to, co widziałam. Może to było złudzenie albo tak rozpaczliwie pragnęłam znaleźć krewnych, że wszystko sobie wyobraziłam. Opuściłam rękę i osłoniłam ją, zawstydzona. – Nie wierzę – powiedziała w końcu. – Nie ma innych. To jakaś sztuczka. – Przysięgam, że nie. Jestem tym... no... kim wy jesteście. Unikała użycia określenia półsmok, ja sama odkryłam, że jestem nim absurdalnie zażenowana. – I mam uwierzyć, że masz ogon? – spytała, wyciągając szyję, by zobaczyć moje plecy. – Nie – odpowiedziałam. – Tylko łuski na ręce i w talii. Wykrzywiła wargi. – I pewnie bardzo użalasz się nad sobą. Zaczerwieniłam się. – Nie są tak spektakularne jak ogon, ale... – Tak, tak, biedactwo. Musisz mieć problemy z siadaniem i szyć sobie specjalne ubrania, by robić wrażenie, że pod spodem jest normalne ludzkie ciało. Musiałaś żyć nieprawdopodobnie długo z przekonaniem, że jesteś sama na tym świecie. Och nie, przepraszam, to ja.

Czułam się jak spoliczkowana. Czegokolwiek się spodziewałam, z pewnością nie była to wrogość. Spojrzała na mnie ze złością. – Nic z tego nie wyjaśnia, jak szpiegujesz ludzi. – Nie w sposób zamierzony. Mam wizje. Zazwyczaj nikt w wizji nie jest świadom mojej obecności. I na tym skończyłam. Nie musiała wiedzieć, że mogę ją zobaczyć, kiedy zechcę – niech sądzi, że jest wyjątkowa, zdolna bez zaproszenia pojawić się w mojej głowie i jako jedyna zdolna mnie spostrzec. Już nigdy więcej celowo na nią nie spojrzę. Dostałam nauczkę. Jej twarz częściowo złagodniała, najwyraźniej moje mentalne dziwactwa nie były tak irytujące jak łuski. – Mam coś podobnego – powiedziała. – Zdolność przewidywania na bardzo, ale to bardzo małą skalę. W gruncie rzeczy to zadziwiająca zdolność do znajdowania się we właściwym miejscu we właściwym czasie. – O to wam chodziło z żołądkiem? – zaryzykowałam. Położyła dłoń na watowanym brzuchu. – To nie magia, bardziej przypomina niestrawność. Zazwyczaj polecenia są niejasne albo proste, w rodzaju: „skręć tutaj”, „nie jedz ostryg”, ale teraz miałam silne przekonanie, że uda mi się odnaleźć właściciela tych niewidzialnych oczu. – Pochyliła się w moją stronę i wykrzywiła wargi w grymasie niezadowolenia. – Nie rób tego więcej. – Macie moje słowo! – wykrztusiłam. – Nie mogę pozwolić, żebyś tupała w mojej głowie. Pomyślałam o Nietoperzu i Jannouli i poczułam niejakie współczucie. – Jeśli to coś pomoże, ja jedynie widzę ludzi z góry, jak wróbel. Nie czytam w myślach... inaczej znałabym wasze imię. Jej sroga mina nieco złagodniała. – Pani Okra Carmine – powiedziała, pochylając głowę. – Jestem ninyskim ambasadorem w Goreddzie. Wydawało się, że w końcu opuścił ją wszelki gniew. Podniosła się, by odejść, po czym zatrzymała się z dłonią na klamce.

– Proszę o wybaczenie, jeśli zachowałam się mało dyplomatycznie, panienko Dombegh. Źle reaguję na niespodzianki. „Źle” było sporym niedopowiedzeniem. – Oczywiście – odpowiedziałam i podałam jej księgę, którą zostawiła na stołku przy szpinecie. W zamyśleniu pogłaskała jej grzbiet i pokręciła głową. – Muszę przyznać, kręci mi się w głowie na myśl, że twój ojciec, którego ukochaną panią jest prawo, tak poważnie je zlekceważył, spotykając się z twoją matką. – Nie wiedział, czym była, aż do chwili, gdy umarła podczas porodu. – Ach. – Wpatrzyła się w przestrzeń. – Biedak. Zamknęłam za nią drzwi i zerknęłam na quigutlowy zegar. Gdybym się do tego odpowiednio zabrała, mogłabym się jeszcze chwilę przespać przed rankiem. Przez godzinę przewracałam się z boku na bok, podekscytowana i niezdolna stłumić myśli. Jak mogłam jeszcze kiedyś zasnąć? Nietoperz, wspinający się na drzewa w Porfirii, był taki jak ja. Mój brat Głośny Chłop grał na dudach na dachach Samsamu. Nag i Nagini ścigali się po piaskach odległych krain, potężny Szarlotka wylegiwał się na bagnach. Zacięta Miserere walczyła ze zbójcami, zła Jannoula spiskowała, a reszta mieszkańców Ogrodu chodziła po tym świecie i była jak ja. Rozproszeni i dziwaczni – niektórzy sceptyczni i rozgoryczeni – stanowiliśmy jeden lud. A ja byłam piastą tego ogromnego koła. Mogłam zgromadzić nas razem. W pewien sposób już to zrobiłam.

9 Oczywiście nie mogłam wyruszyć na poszukiwanie mojego ludu. Miałam pracę. Viridius wymagał, bym późno się kładła i wcześnie wstawała. Ledwie miałam czas zajmować się Ogrodem; wzięcie Nietoperza za ręce i zlokalizowanie go nie wchodziło w grę. Obiecałam sobie, że później go poszukam, kiedy minie już Wigilia Traktatu. Nietoperz ze swej strony dotrzymywał umowy i nie sprawiał mi kłopotów, choć w trakcie każdych odwiedzin wpatrywał mi się w twarz czarnymi oczyma, a ja podejrzewałam, że każdy szelest w zaroślach oznacza, że podąża za mną przez ogród. Brak snu i posiniaczony, opuchnięty nos sprawiły, że zrobiłam się opryskliwa, a to z kolei sprawiało, że czas mi się potwornie dłużył. Muzycy się nie przejmowali, byli przyzwyczajeni do Viridiusa, którego zrzędliwość nie znała granic. Samego mistrza bawiłam. Im więcej warczałam, tym weselszy się robił, aż prawie zaczął chichotać. Nie nalegał jednak, bym pojawiała się na kolejnych wieczorkach, ani nie próbował ustalić terminu spotkania z geniuszem Larsem, twórcą mechanicznej megaharmonii. Chodził wokół mnie na paluszkach, a ja mu pozwalałam. Musiałam ustalić program powitalnego koncertu dla generała Comonota i rozrywki na Wigilię Traktatu. Chciał doświadczyć części z tego, co my, Goreddowie, nazywamy Złotym Tygodniem – nagromadzeniem świętych dni rozpoczynających się Speculusem, najdłuższą nocą w roku. To był czas spotkań i pojednań; wielkich aktów miłosierdzia i jeszcze większych uczt; okrążania Złotego Domu i modlitw, by święty Eustace przez kolejny rok trzymał ręce przy sobie; oglądania Złotych Sztuk i trup mimów krążących od domu do domu; składania wielkich obietnic na nadchodzący rok i błagania Niebios o przychylność. Tak się złożyło, że królowa Lavonda zawarła pokój z Comonotem w Złotym Tygodniu, więc Traktat świętowano podczas Wigilii Traktatu, kiedy wszyscy bawiliśmy się przez całą noc, i Dnia Traktatu, kiedy odsypialiśmy. Taki był początek nowego roku. Zapełniłam połowę programu uczniami Viridiusa zgodnie z jego

rekomendacją, nie prowadząc przesłuchań. Jego pupilek Lars dostał najlepszą porę, choć staruszek mruknął „Żebym tylko nie zapomniał mu przekazać, że ma zagrać!”, co nie było zachęcające. Pozostało dużo czasu do zapełnienia, szczególnie w Wigilię Traktatu, i nadal miałam za mało muzyków do przesłuchania. Spędziłam kilka kolejnych dni na czytaniu próśb potencjalnych występujących i przesłuchaniach. Niektórzy byli doskonali, ale większość koszmarna. Zapowiadało się, że trudno będzie zapełnić całą noc bez powtórzeń. Liczyłam na większą różnorodność. Jedna prośba cały czas pojawiała się na szczycie sterty – trupa tancerzy pygegyrii. To musiał być ten sam zespół, któremu odmówiłam podczas pogrzebu, chyba że w mieście odbywał się festiwal pygegyrii. Nie miałam zamiaru ich przesłuchiwać, to było bez sensu. Księżniczka Dionne i lady Corongi miały wystarczająco duże problemy z zaakceptowaniem naszych tańców ludowych, które pozwalały młodym kobietom bawić się w sposób ich zdaniem zdecydowanie niestosowny (tak twierdziła księżniczka Glisselda, której niechętne podejście matki i guwernantki przysparzało sporo kłopotów). Mogłam sobie jedynie wyobrazić, co pomyślałyby o obcym tańcu uważanym za lubieżny. Porwałam prośbę i wrzuciłam ją do ognia. Pamiętałam o tym następnego dnia, kiedy prośba tancerzy pygegyrii znów pojawiła się na wierzchu sterty.

*** Viridius czasami pozwalał mi brać sobie wolne, żebym mogła kontynuować naukę z Ormą. Uznałam, że zasługuję na przerwę trzy dni przed przybyciem Comonota i chaosu. Ubrałam się ciepło, zarzuciłam oud na plecy, schowałam flet do torby i z samego rana ruszyłam w stronę konserwatorium Świętej Idy. Prawie że zbiegłam w dół wzgórza, czując się przyjemnie lekko. Zima jeszcze nie zaczęła się na dobre i szron na dachach stopił się w pierwszych promieniach słońca. Kupiłam sobie śniadanie nad rzeką, gulasz rybny i szklankę herbaty. Nadłożyłam drogi i przeszłam przez targowisko świętego Willibalda, które było pod dachem, zatłoczone i ciepłe. Pozwoliłam, by jaskrawe ninyskie wstążeczki mnie rozradowały, śmiałam się z wybryków psa kradnącego kluski i podziwiałam ogromne solone szynki. Dobrze było znów być anonimową twarzą w tłumie i napawać się

wspaniale przyziemnymi rzeczami. Niestety, nie byłam już tak anonimowa jak kiedyś. Sprzedawca jabłek zawołał do mnie ze śmiechem: – Zagraj nam coś, kochanie! Założyłam, że zwrócił uwagę na mój oud, który przewiesiłam przez plecy, ale on gestem naśladował grę na flecie. Tego instrumentu nie mógł zobaczyć. Rozpoznał mnie z pogrzebu. Nagle tłum rozstąpił się przede mną jak zasłona, i oto ujrzałam kram Braci Broadwick, zastawiony wysokimi stertami filcu. Sam Thomas Broadwick właśnie uchylał spiczastego kapelusza przed biodrzastą matroną, dumną nową właścicielką kilkunastu jardów tkaniny. Podniósł wzrok i nasze spojrzenia spotkały się na dłużej, jakby czas się zatrzymał. Pomyślałam, że mogłabym podejść do niego, pomaszerować odważnie i powiedzieć mu, że oto ujrzałam światłość i żałuję swojej sympatii do quigów. W tej samej chwili przypomniałam sobie jednak, że w sakiewce wciąż mam figurkę jaszczurki, nawet nie pomyślałam, żeby ją wyjąć. To sprawiło, że zbyt długo się wahałam. Zmrużył oczy, jakby na mojej twarzy wyraźnie malowała się wina. Moja szansa na wprowadzenie go w błąd zniknęła. Odwróciłam się i rzuciłam w najgęstszy tłum, oud przesunęłam przy tym na brzuch, żeby ochronić go przed przypadkowymi uderzeniami. Targowisko zajmowało trzy kwartały ulic, co dawało mi spore szanse na zniknięcie. Ominęłam kram kotlarza i spojrzałam pomiędzy błyszczącymi czajnikami. Był tam, poruszał się powoli i zdecydowanie przez tłum, jakby brodził przez głęboką wodę. Dzięki Wszystkim Świętym, że był wysoki, a spiczasty kapelusz dodawał jego sylwetce trzy cale jaskrawej zieleni. Z pewnością mnie było łatwiej zobaczyć jego, niż odwrotnie. Znów ruszyłam w głąb targowiska. Krążyłam najlepiej jak umiałam, ale kiedy patrzyłam za siebie, on wciąż tam był, za każdym razem odrobinę bliżej. Dogoniłby mnie zanim udałoby mi się dotrzeć do wyjścia, chyba żebym ruszyła biegiem, co zwróciłoby uwagę wszystkich dookoła. Na targowisku biegają jedynie złodzieje.

Zaczęłam się pocić. Głosy kupców odbijały się echem od wysokiego sklepienia, ale pod cichym mamrotaniem krył się inny dźwięk, ostrzejszy i bardziej piskliwy. Wydawało mi się to dobrą okazją do wykorzystania. Wyszłam za róg i zobaczyłam dwóch Synów świętego Ogdy stojących przy publicznej fontannie. Jeden perorował, a drugi stał obok, robił wrażenie twardego i rozglądał się za Gwardią. Ominęłam tłum i ukryłam się za wielkim, tłustym szewcem – oceniając po skórzanym fartuchu i szydłach – skąd mogłam obserwować Thomasa, a on nie mógł mnie zobaczyć. Jak liczyłam, Thomas zatrzymał się na widok Syna z czarnym piórem w kapeluszu, który podskakiwał wokół fontanny. Wraz z resztą tłumu słuchał z otwartymi ustami. – Bracia i siostry pod Niebiosami! – wykrzyknął wysłannik świętego Ogdy z ogniem w oczach, a jego pióro podskakiwało. – Czy wyobrażacie sobie, że kiedy już Główny Potwór postawi stopę w Goreddzie, będzie chciał go opuścić? – Nie! – rozległy się rozproszone okrzyki. – Wygnać diabły! Syn uniósł guzowate dłonie, by uciszyć zgromadzonych. – Ten tak zwany „traktat” – ta szmata! – to jedynie podstęp. Zwodzą nas pokojem, podstępem skłaniają królową do wygnania rycerzy, którzy niegdyś byli chlubą Krain Południa, i czekają, aż będziemy całkiem bezradni. Gdzie się podziała potężna drachomachia, nasza sztuka wojenna? Już nie ma drakomachii. Dlaczego robactwo miałoby z nami walczyć? Już wysłali śmierdzącą awangardę quigów, która zagrzebała się w przegniłym sercu tego miasta. A teraz, po czterdziestu latach, sami wkraczają, na zaproszenie królowej. Czterdzieści lat to nic dla tak długowiecznych bestii! To te same potwory, z którymi nasi dziadkowie walczyli do ostatniej kropli krwi... I my im ufamy? Rozległy się głośne okrzyki. Thomas wrzeszczał entuzjastycznie z pozostałymi – obserwowałam go przez las wzniesionych pięści. To była szansa, by się wymknąć. Przepchnęłam się przez ciasny tłum i wypadłam z labiryntu targowiska na słaby słoneczny blask. Chłodne powietrze mnie orzeźwiło, ale nie zwolniło przyśpieszonego bicia serca. Wyszłam zaledwie przecznicę od Świętej Idy. Ruszyłam szybkim

krokiem z obawą, że wciąż za mną podąża. Wbiegłam, pokonując po dwa schodki na raz, i w ciągu kilku minut dotarłam do biblioteki. Drzwi do gabinetu Ormy znajdowały się w przestrzeni między dwoma regałami – wyglądały jakby po prostu zostały o nie oparte i też tak było. Kiedy zapukałam, Orma podniósł drzwi w całości, bym mogła wejść, po czym odstawił je na miejsce. Jego gabinet tak naprawdę nie był pomieszczeniem. Został stworzony z książek, a dokładnie z przestrzeni między książkami w miejscu, gdzie trzy małe okienka uniemożliwiły oparcie regałów o ścianę. Spędzałam tu mnóstwo czasu, czytając, ćwicząc i przyjmując nauki, czasami nawet spałam, gdy sytuacja w domu robiła się zbyt napięta. Orma zdjął dla mnie stertę książek z taboretu, lecz sam usiadł na innej stercie. Ten jego zwyczaj nie przestawał mnie bawić. Smoki już nie gromadziły złota – reformy Comonota tego zakazywały. Dla Ormy i jego pokolenia skarbem była wiedza. I podobnie jak robiły to smoki przez całe pokolenia, gromadził ją, a później na niej siadał. Samo przebywanie z nim w tej przestrzeni sprawiło, że znów poczułam się bezpieczna. Rozpakowałam instrumenty i zaczęłam mówić, dając upust swojemu zdenerwowaniu. – Zostałam właśnie przegoniona przez świętego Willibalda, a wiesz, dlaczego? Bo byłam miła dla quiga. Skrupulatnie ukrywam każdy uprawniony powód, by ludzie mnie nienawidzili, a nagle okazuje się, że oni nie potrzebują uprawnionych powodów. Niebiosa wykuły ostrze z ironii, by mnie nim przebić. Nie spodziewałam się, że Orma się roześmieje, ale tego dnia był jeszcze mniej kontaktowy niż zazwyczaj. Wpatrywał się w pyłki tańczące w promieniach słońca wpadających przez okienka. Odbicie w okularach sprawiało, że wyraz jego twarzy był dla mnie nieczytelny. – Nie słuchasz – powiedziałam. Nie odezwał się. Zdjął okulary i przetarł oczy kciukiem i palcem wskazującym. Czy to wzrok go męczył? Nigdy się nie przyzwyczaił do ludzkich oczu, o wiele słabszych od smoczych odpowiedników. W naturalnej postaci mógł zauważyć myszkę na polu pszenicy. Żadne okulary, niezależnie od mocy, nie mogły zniwelować tej różnicy.

Wpatrzyłam się w niego. Istniały rzeczy, które moje oczy – i ludzki umysł – umiały rozpoznać, a jego nie. Wyglądał koszmarnie – blady, ze ściągniętą twarzą, podkrążonymi oczami i... ledwie ważyłam się to wypowiedzieć, nawet w myślach. Wydawał się zdenerwowany. Żaden smok by tego nie spostrzegł. – Jesteś chory? Podeszłam do niego, jednak nie odważyłam się go dotknąć. Skrzywił się i przeciągnął. Zdjął kolczyki i umieścił je w szufladzie biurka – cokolwiek miał zamiar mi powiedzieć, nie chciał, by usłyszała to Rada Cenzorów. Z fałd kaftana wyciągnął drobny przedmiot i położył go na mojej dłoni. Był ciężki i zimny, a ja od razu zorientowałam się, że to właśnie wręczyła mu mała żebraczka po pogrzebie księcia Rufusa. To była złota moneta, bardzo stara. Rozpoznałam królową na awersie, a w każdym razie jej symbole. Na rewersie bawił się Pau-Henoa, bohater przechera. – Czy to pochodzi z okresu rządów Belondweg? – spytałam. Była pierwszą królową Goreddu, przed prawie tysiącem lat. – Gdzie można zdobyć coś takiego? I nie mów mi, że miejscy żebracy rozdawali je wszystkim, bo ja nic takiego nie dostałam. Oddałam mu monetę. Orma zaczął się nią bawić. – Dziecko było przypadkowym posłańcem. Bez znaczenia. Moneta pochodzi od mojego ojca. Przeszedł mnie dreszcz. Tłumiąc wszelkie myśli o matce – a nie ważyłam się zbyt często myśleć o Ormie jako o wuju, żeby mi się to przypadkiem nie wymknęło – nabrałam zwyczaju duszenia w zarodku wszystkich rozważań na temat dalszej smoczej rodziny. – Skąd wiesz? Uniósł brew. – Znam każdą monetę w skarbcu ojca. – Wydawało mi się, że gromadzenie złota jest nielegalne? – Nawet ja jestem starszy niż to prawo. Pamiętam jego skarb z dzieciństwa, każdą monetę i każdy puchar. – Zapatrzył się w przestrzeń i oblizał wargi, jakby złoto było czymś, za czego smakiem tęsknił. Otrząsnął

się i spojrzał na mnie, krzywiąc usta. – Ojciec oczywiście został zmuszony, by go oddać, choć latami się opierał. Ardmagar dał mu spokój do czasu, gdy nas wszystkich zhańbiła jej niesława. Rzadko wspominał o mojej matce, więc aż wstrzymałam oddech. – Kiedy Linn zaczęła spotykać się z Claudem i odmówiła powrotu do domu, Cenzorzy dokładnie przyjrzeli się zdrowiu psychicznemu całej naszej rodziny. Moja matka zabiła się ze wstydu, dostarczając drugi niezbity dowód na szaleństwo w naszej rodzinie. – Pamiętam – powiedziałam chrapliwie. – Pamiętasz też, że mój ojciec był wybitnym generałem. Nie zawsze zgadzał się z Ardmagarem Comonotem, ale jego lojalność i wspaniała kariera nie podlegały dyskusji. Po tym, jak Linn... – Umilkł, jakby nie mógł powiedzieć „zakochała się”, to było zbyt straszne. – Nagle ojciec był obserwowany, każde jego działanie badano, każde słowo rozważano. Nagle nie mogli udawać, że nie widzą jego skarbca ani sporadycznych aktów oporu. – Uciekł przed rozprawą, czyż nie? – spytałam. Orma pokiwał głową, nie odrywając wzroku od monety. – Comonot wygnał go zaocznie i od tego czasu nikt go nie widział. Wciąż jest poszukiwany za podżeganie do oporu przeciwko reformom Ardmagara. Jego wystudiowana neutralna mina łamała mi serce, ale cokolwiek ludzkiego mogłabym zrobić, nie pomogłoby mu to. – Cóż więc oznacza ta moneta? – spytałam. Orma popatrzył na mnie znad okularów, jakby to było najbardziej niepotrzebne pytanie na świecie. – Jest w Goreddzie. Możesz być tego pewna. – Czy jego skarb nie został wchłonięty przez skarbiec Wysokiego Keru? Wzruszył ramionami. – Któż wie, co przebiegłemu saarowi udało się zabrać ze sobą. – Czy nie mógł tego przysłać nikt inny? Rada Cenzorów, by ocenić twoją reakcję? Orma zacisnął wargi i pokręcił głową. – Nie. To był nasz sygnał, kiedy byłem dzieckiem. Ta właśnie moneta.

Napominała mnie, bym zachowywał się w szkole. „Nie przynieś nam wstydu”, to oznaczała. „Pamiętaj o rodzinie”. – Cóż może znaczyć w tym kontekście? Jego twarz wydawała się bardziej pociągła niż wcześniej, fałszywa broda źle przylegała albo też nie kłopotał się jej równym przyklejeniem. – Wierzę, że Imlann był na pogrzebie i podejrzewa, że mogłem go zobaczyć, choć wcale tak nie było. Każe mi trzymać się z dala, udawać, że nie poznaję jego saarantrasa, gdybym go spotkał, i pozwolić, by zrobił to, czego wymaga od niego honor. Założyłam ręce na piersi. Nagle poczułam chłód. – To znaczy, co zrobić? I, co ważniejsze, komu? Mężczyźnie, którego poślubiła jego córka? Ich dziecku? Orma szerzej otworzył oczy. – To mi nie przyszło na myśl. Nie. Nie martw się o siebie, on wierzy, że Linn zmarła bezdzietnie. – A mój ojciec? – Nigdy nie pozwolił, by w jego obecności wypowiedziano imię twojego ojca. Samo jego istnienie gwałci ard i wszyscy gwałtownie mu zaprzeczali. Orma zdjął paproch z wełnianych pończoch – pod spodem nosił jedwabne, inaczej drapałby się jak zapchlony pies. – Któż wie, nad czym rozmyślał przez te ostatnie szesnaście lat? – spytał. – Nie ma powodu przestrzegać prawa ani ukrywać swoich ludzkich uczuć. Nawet na mnie, ciągle pilnowanym i przestrzegającym prawa najlepiej jak potrafię, ten kształt odciska swoje piętno. Granice szaleństwa były niegdyś znacznie wyraźniejsze niż obecnie. – Jeśli nie sądzisz, by chciał dopaść ojca i mnie, to o co chodzi? Dlaczego tu jest? – Tak blisko odwiedzin Comonota? – Znów spojrzał na mnie znad okularów. – Zabójstwo? – Albo on robił wielkie przeskoki myślowe, albo ja. – Sądzisz, że spiskuje przeciwko Ardmagarowi? – Sądzę, że byłoby głupotą zamknąć oczy i zachowywać się, jakby tego nie robił.

– Cóż, w takim razie musisz powiedzieć o tym księciu Lucianowi i Gwardii. – Ach. I tu jest właśnie problem. – Odchylił się do tyłu i postukał monetą w zęby. – Nie mogę. Jestem... jak to wy mówicie... między kamieniem a drugim kamieniem? Jestem zbyt uwikłany. Nie wierzę, że mógłbym podjąć decyzję w sposób pozbawiony emocji. Znów wpatrzyłam się w jego twarz, zmarszczkę między brwiami. Wyraźnie coś go męczyło. – Nie chcesz go zdradzić, bo jest twoim ojcem? Orma przewrócił oczami, ukazując białka jak u przerażonego zwierzęcia. – Wręcz przeciwnie. Chcę nasłać na niego Gwardię, chcę, żeby został oddany pod sąd, chcę, żeby zawisł. I nie dlatego, że jest w rzeczywistości, na logikę, zagrożeniem dla Ardmagara... ponieważ masz rację, nie musi nim być... ale ponieważ w rzeczywistości ja... ja go nienawidzę. Co absurdalne, moją pierwszą reakcją był nagły atak zazdrości, jak cios w brzuch, że nie tylko coś czuł, ale darzył intensywnym uczuciem kogoś, kto nie był mną. Przypomniałam sobie, że to nienawiść, że nie mogłam woleć jej od dobrodusznej obojętności, prawda? – Nienawiść to poważna sprawa – powiedziałam. – Pewien jesteś? Pokiwał głową, w końcu pozwalając, by wszystkie uczucia pojawiły się przez krótką chwilę na jego twarzy. Wyglądał koszmarnie. – Od jak dawna to czujesz? – spytałam. Bezradnie wzruszył ramionami. – Linn nie była jedynie moją siostrą, ale i nauczycielką. Orma często mi powtarzał, że wśród smoków nie było większego wyrazu szacunku od określenia „nauczyciel”, że są szanowani bardziej od rodziców, współmałżonków czy nawet samego Ardmagara. – Kiedy umarła i na naszą rodzinę spadła hańba – powiedział – nie mogłem jej potępić tak, jak zrobił to mój ojciec... tak, jak wszyscy mieliśmy to zrobić, by zadowolić Ardmagara. Pokłóciliśmy się, on mnie ugryzł... – Ugryzł cię? – Fino, jesteśmy smokami. Wtedy, kiedy zobaczyłaś mnie... – Zrobił gest dłonią, jakby nie chciał wypowiedzieć tego na głos, jakbym widziała

go nagiego... I formalnie rzecz biorąc, tak właśnie było. – Miałem złożone skrzydła, więc pewnie nie zauważyłaś uszkodzenia lewego, które kiedyś było złamane. Potrząsnęłam głową, przerażona tą wizją. – Możesz latać? – Tak – odpowiedział w zamyśleniu. – Ale musisz zrozumieć, w końcu ją potępiłem, pod naciskiem. Moja matka i tak się zabiła. Ojciec i tak został wygnany. W ostatecznym rozliczeniu... – jego wargi drżały – ...nie wiem, po co to było. Ja miałam łzy w oczach, nawet jeśli on nie. – Rada Cenzorów wysłałaby cię na wycięcie, gdybyś tego nie zrobił. – Tak, to bardzo prawdopodobne – zgodził się, znów wracając do starannie obojętnego tonu. Cenzorzy rutynowo przystrzygali kłopotliwe części smoczych umysłów. Wycięliby też moją matkę, sięgnęliby w głąb i ukradli każde pełne miłości wspomnienie ojca. W mojej głowie cynowa puszka ze wspomnieniami zadrżała. – Potępienie jej nie uwolniło mnie nawet od nadzoru cenzorów – stwierdził Orma. – Nie mają pojęcia o moich prawdziwych trudnościach, ale zakładają, że jakieś mam, biorąc pod uwagę historię mojej rodziny. Z pewnością podejrzewają, że troszczę się o ciebie bardziej niż to dozwolone. – To dlatego Zeyd została wysłana, by cię sprawdzić – powiedziałam, próbując stłumić gorycz w głosie. Zadrżał, niedostrzegalnie dla każdego poza mną. Nigdy nie okazał ani odrobiny wyrzutów sumienia, że w dzieciństwie znalazłam się przez niego w śmiertelnym niebezpieczeństwie – ta chwila zdenerwowania była najlepszym, czego mogłam się spodziewać. – Nie zamierzam im w żaden sposób zdradzić, jak wielkie są moje prawdziwe trudności – powiedział, podając mi monetę. – Zrób z nią, co uważasz za słuszne. – Przekażę ją księciu Lucianowi Kiggsowi, choć nie wiem, co zrobi z twoim niejasnym przeczuciem. Jakieś rady, jak rozpoznać saarantrasa

Imlanna? – Ja bym go poznał, chyba że się przebrał. Rozpoznałbym jego zapach – stwierdził Orma. – Saarantras ojca był szczupły, ale mógł spędzić ostatnie szesnaście lat, ćwicząc albo pasąc się słodyczami. Nie wiem. Miał niebieskie oczy, niezwykłe jak na saara, ale nie południowca. Jasne włosy łatwo ufarbować. – Czy Imlann mógłby udawać człowieka tak dobrze jak Linn? – spytałam. – Czy zna dworskie maniery albo jest muzykalny jak jego dzieci? Gdzie mógłby się najlepiej ukryć? – Najlepiej poradziłby sobie jako żołnierz, tak sądzę, albo ukryty gdzieś we dworze, ale wiedziałby, że tego bym się po nim spodziewał. Będzie gdzieś, gdzie nikt by tego po nim nie oczekiwał. – Jeśli był na pogrzebie i widział ciebie, a ty go nie widziałeś, najprawdopodobniej stał... – Na psy Świętych. Orma był pośrodku wszystkiego. Ja widziałam go z chóru, był widoczny z każdej strony. Orma zesztywniał. – Nie próbuj sama szukać Imlanna. Mógłby cię zabić. – Nie wie o moim istnieniu. – Nie musi wiedzieć, że ty to ty, żeby cię zabić – zauważył Orma. – Wystarczy, że uzna, że próbujesz powstrzymać go przed zrobieniem tego, po co tu przybył. – Rozumiem – stwierdziłam z lekkim uśmiechem. – Lepiej, żeby to był książę Lucian Kiggs niż ja. – Tak! Gwałtowność tego okrzyku sprawiła, że aż się cofnęłam. Nie mogłam odpowiedzieć, miałam zaciśnięte gardło. Ktoś pukał do przechylonych drzwi. Odsunęłam je, spodziewając się ujrzeć jednego z pracujących w bibliotece mnichów. Za nimi stał Basind, niezgrabny świeżak, i dyszał ciężko. Jego oczy patrzyły w dwie różne strony. Cofnęłam się, trzymając drzwi przed sobą jak tarczę. On przecisnął się obok, brzęcząc jak girlanda Wszystkich Świętych, zagapił się i potknął o stertę książek. Orma natychmiast poderwał się na równe nogi.

– Saar Basind – powiedział. – Co sprowadza cię do Świętej Idy? Basind obmacał koszulę, później spodnie, w końcu zlokalizował złożony list adresowany do Ormy. Ten przeczytał go szybko i podał mnie. Odstawiłam drzwi na miejsce, wzięłam list w dwa palce i przeczytałam go. Ormo, z pewnością pamiętasz saara Basinda. Uznaliśmy, że dla ambasady jest bezużyteczny. Najwyraźniej Ardmagar winien jest matce Basinda przysługę za to, że zadenuncjowała swojego gromadzącego złoto męża. Inaczej nikt nie pozwoliłby mu udać się na południe. Potrzebuje wyrównawczych zajęć z ludzkiego zachowania. Biorąc pod uwagę historię Twojej rodziny i zdolność udawania, doszłam do wniosku, że możesz okazać się idealnym nauczycielem. Daj mu tyle czasu, ile możesz poświęcić, ale pamiętaj przy tym, że w swojej sytuacji nie możesz odmówić. W szczególności przekonaj go, by w miejscach publicznych nie zdejmował ubrań. Sytuacja jest aż tak poważna. Wszystko w ard, Eskar. Orma nie krzyknął. Ja zrobiłam to za niego. – Na kociołek świętego Daana! – Najwyraźniej nie chcą, żeby plątał im się pod nogami, kiedy przygotowują się na przybycie Ardmagara – stwierdził spokojnie Orma. – Nie jest to pozbawione sensu. – Ale co z nim zrobisz? – Ściszyłam głos, gdyż po drugiej stronie półek mógł ktoś być. – Próbujesz udawać człowieka wśród studentów muzyki, jak więc wyjaśnisz nagłe obciążenie świeżakiem? – Coś wymyślę. – Łagodnie wyjął książkę z dłoni Basinda i odłożył ją na wysoką półkę. – O tej porze roku zapalenie płuc mogłoby całkiem przekonująco zmusić mnie do pozostania w domu. Nie chciałam odejść, dopóki nie upewnię się, że wszystko w porządku, a szczególnie nie chciałam zostawiać go ze świeżakiem, ale Orma był niewzruszony. – Masz wiele innych spraw do załatwienia – powiedział, otwierając mi drzwi. – O ile dobrze pamiętam, czeka cię spotkanie z księciem Lucianem Kiggsem.

– Liczyłam na lekcję muzyki – jęknęłam. – Mogę zadać ci pracę domową – odparł, irytująco nieświadomy mojego zdenerwowania. – Zajrzyj do świętej Gobnait i obejrzyj nową megaharmonię. Właśnie ją ukończyli, a jak mi się wydaje, wprowadza ona w życie pewne interesujące prawa akustyki, do tej pory niesprawdzone na tak wielką skalę. Spróbował się uśmiechnąć, pokazać mi, że wszystko w porządku. Po czym zamknął mi drzwi przed nosem.

10 Jak zasugerował mi Orma, udałam się do katedry, gdyż nie miałam ochoty wracać do pałacu. Słońce zakryła warstwa cienkich białych chmur i wzmógł się wiatr. Może wkrótce spadnie śnieg, w końcu zostało już tylko pięć dni do Speculusa, najdłuższej nocy w roku. Jak to mówi przysłowie? Dzień się wydłuża, a zimno wzburza. Zegar Odliczania było widać z drugiego końca placu katedralnego. Najwyraźniej zmieniał liczby późnym przedpołudniem, w porze, w której miał przybyć Comonot. Umiałam docenić taką dokładność i zatrzymałam się, by popatrzeć, jak mechaniczne figurki wyłaniają się z niewielkich drzwiczek na tarczy. Jaskrawozielony smok i odziana w purpurę królowa wystąpili naprzód, ukłonili się, przez chwilę się gonili, a później wznieśli między sobą zasłonę, która, jak założyłam, oznaczała traktat. Rozległ się zgrzyt i trzask, i potężna wskazówka zegara wskazała trójkę. Trzy dni. Zastanawiałam się, czy Synowie świętego Ogdy czują presję czasu. Czy trudno zorganizować zamieszki? Czy mieli wystarczająco dużo pochodni i czarnych piór? Wystarczająco wielu wściekłych mówców? Znów odwróciłam się w stronę katedry świętej Gobnait, czując niejakie zainteresowanie protegowanym Viridiusa. Z pewnością skonstruował interesujący zegar. Poczułam megaharmonię zanim jeszcze ją usłyszałam, podeszwami stóp, przez nawierzchnię ulicy. Doświadczyłam tego nie jako dźwięk, lecz wibrację i szczególny nieprzyjemny nacisk powietrza. Bliżej katedry pojęłam obecność dźwięku, ale miałabym problemy z nazwaniem go. Stałam w przedsionku północnego transeptu i odczuwałam megaharmonię do szpiku kości. Była głośna. Nie czułam się jeszcze gotowa wyrazić bardziej szczegółowej opinii. Otworzyłam drzwi północnego transeptu i muzyka niemal wyrzuciła mnie z powrotem na zewnątrz. Całą katedrę wypełniał dźwięk, każdy jej

zakamarek, jakby dźwięk był materialny i nie pozostawiał żadnego powietrza, żadnego medium, przez które mogłabym się poruszać. Weszłam dopiero, gdy mój słuch się przyzwyczaił, co trwało zaskakująco krótko. Kiedy przestałam się bać, poczułam zadziwienie. Mój śmieszny flet wprawiał budynek w drżenie, lecz ten cichy dźwięk wznosił się jak dym ze świecy, to zaś był pożar. Przebijałam się w stronę Złotego Domu na wielkim skrzyżowaniu, brodząc w dźwięku, po czym przedostałam się do południowego transeptu. Widziałam teraz, że instrument ma cztery ręczne klawiatury, błyszczące jak rzędy zębów, i jedną większą, poruszaną stopami. Ponad nimi, wokół nich i za nimi ustawiono rzędy piszczałek, tworzących razem palisadę. Całość wyglądała jak nieślubne dziecko dud i... smoka. Na ławie siedział potężny mężczyzna w czerni, jego stopy tańczyły na klawiaturze basowej, a szerokie ramiona sprawiały, że miał zasięg zibouskiego małpiszona. Sama nie byłam niska, ale gdybym próbowała sięgać w tak różnych kierunkach naraz, z pewnością coś bym sobie naciągnęła. Na stojaku nie leżały nuty, z pewnością nie skomponowano jeszcze żadnego utworu na to monstrualne urządzenie. Czy ta kakofonia była jego własną kompozycją? Podejrzewałam, że tak. Była olśniewająca, w taki sam sposób jak burza nad wrzosowiskiem albo rozszalały potok, o ile można powiedzieć, że siły natury są obdarzone geniuszem. Oceniłam go zbyt pośpiesznie. Im dłużej słuchałam, tym lepiej słyszałam strukturę utworu. Głośność i intensywność odwróciły moją uwagę od samej melodii, kruchej, niemal nieśmiałej. Otaczająca ją pompatyczność mnie zmyliła. Wypuścił ostatni akord jak kamień z katapulty. Gromadka mnichów, kryjąca się w pobliskich kaplicach jak przestraszone myszy, wymknęła się na zewnątrz i zaatakowała muzyka szeptami: – Bardzo ładnie. Dobrze, że działa. Koniec prób, zaraz zacznie się nabożeństwo. – Mógłbym sagrać w czasie naboszeństwa, tak? – spytał potężny mężczyzna z ciężkim samsamskim akcentem. Pokornie pochylił głowę; miał krótko obcięte jasne włosy.

– Nie. Nie. Nie. Odmowa odbijała się echem w całym transepcie. Ramiona potężnego mężczyzny opadły, nawet od tyłu wydawał się załamany. Poczułam ukłucie litości, co mnie zaskoczyło. Z pewnością to był ten złoty chłopiec Viridiusa, Lars. Zaprojektował robiącą wrażenie machinę, której piszczałki, kondukty i miechy zajęły całą kaplicę. Zastanawiałam się, który Święty został wyeksmitowany, żeby zrobić dla niej miejsce. Powinnam go przywitać. Wydawało mi się, że spostrzegłam jego człowieczeństwo, jego serce w tej melodii. Byliśmy przyjaciółmi, choć on jeszcze tego nie wiedział. Podeszłam i cicho odchrząknęłam. Odwrócił się w moją stronę. Jego zwyczajna broda, okrągłe policzki i szare oczy zaparły mi dech w piersi. To był Głośny Chłop, który grał na dudach, jodłował i budował pergole w ogrodzie mojego umysłu.

*** – Witaj – powiedziałam spokojnie, choć serce biło mi szybciej z podekscytowania i przerażenia. Czy wszystkie moje Groteski, cała dziwaczna diaspora półsmoków jedna po drugiej wkroczą do mojego życia? Czy ujrzę Gargulca występującego na rogu ulicy, a Ziarnojada w pałacowych kuchniach, obracającego rożen? Może wcale nie będę musiała wyruszyć na poszukiwanie ich? Głośny Chłop ukłonił się z samsamską prostotą i powiedział: – Nie przesstawiono nas zobie, grausleine. Uścisnęłam jego wielką dłoń. – Jestem Serafina, nowa asystentka Viridiusa. Pokiwał z przejęciem głową. – Wiem. Nasywam się Lurse. Lars. Mówił naszym językiem tak, jakby miał w ustach pełno kamyków. Podniósł się z ławy – był wyższy od Ormy i przynajmniej dwa i pół raza potężniejszy. Wydawał się jednocześnie silny i miękki, jakby przypadkiem

wylądował z mnóstwem mięśni i wcale nie przejmował się ich utrzymaniem. Nos miał jak igła kompasu – wskazywał nim. Teraz wskazał w stronę chóru, gdzie mnisi zaczęli wyśpiewywać radosne hymny na cześć świętej Gobnait i jej błogosławionych pszczół. – Mają naboszeństwo. Mosze moglibyźmy... Wskazał ponad Złotym Domem w stronę północnego transeptu. Podążyłam za nim w zamglony blask popołudnia. Doszliśmy do Wilczego Mostu, a między nami wisiała nieśmiała cisza. – Chciałbyś coś zjeść? – spytałam, wskazując w stronę stłoczonych wózków z jedzeniem. Nic nie odpowiedział, ale podszedł bliżej. Kupiłam nam paszteciki i ciemne piwo, zanieśliśmy je do balustrady mostu. Lars podciągnął się z niespodziewanym wdziękiem i usiadł na balustradzie z nogami wiszącymi nad rzeką. Jak wszyscy porządni Samsamczycy nosił ponury strój – czarny kaftan, kamizela i proste rajtuzy. Żadnej kryzy ani koronek, rozcięć ani pantalonów. Jego buty robiły wrażenie, jakby należały do niego już od dawna, a on nie miał serca się z nimi rozstać. Przełknął kawałek pasztecika i westchnął. – Muszę z tobą porosmawiać, gausleine. Słyszałem cię potczas pogrzebu i wieziałem, że jesteś moją... Umilkł. Czekałam, pełna zaciekawienia i przerażenia. Rybitwy krążyły, czekając, aż upuścimy najmniejsze okruchy. Lars rzucał kawałki ciasta nad rzekę, a ptaki łapały je w powietrzu. – Zacznę od nowa – powiedział. – Zaufaszyłaś, że instrument może być jak głos? Sze można powiedzieć, kto gra, nie wiząc, tylko słuchając? – Jeśli znam tego wykonawcę, to owszem – zgodziłam się ostrożnie, nie wiedząc, do czego zmierza. Wydął policzki i spojrzał w niebo. – Nie myśl, że jestem żalony, grausleine. Słyszałem, jak grasz, we źnie, w... – Wskazał na swoją głowę. – Nie wieziałem, kogo słyszę, ale uwieszyłem. To jak okruchy na ścieszce przes las, poszedłem sa nimi. Doprowadziły mnie tutaj, gdzie mogłem sbudować machinę i gdzie jestem mniej, no...

vilishparaiah... przeprażam, nie mówię dopsze po goresku. Goredzkim posługiwał się lepiej niż ja samsamskim, ale vilishparaiah brzmiał jak wyraz pokrewny. A przynajmniej element „paraiah”. Nie ważyłam się go spytać, czy jest półsmokiem – choć liczyłam, że taki jest związek między wszystkimi Groteskami a mną, nie miałam jeszcze dowodów. – Podążyłeś za muzyką... – powiedziałam. – Twoją muzyką! – ...by uciec przed prześladowaniem? – Mówiłam łagodnie, próbując zawrzeć w swoim głosie współczucie i dać mu do zrozumienia, że wiem, jak ciężko być mieszańcem. Energicznie pokiwał głową. – Jestem daanitą – powiedział. – Och! To było dla mnie zaskoczenie i zaczęłam postrzegać w nowym świetle wszystko, co Viridius mówił o swoim protegowanym, błysk w jego oczach. Lars wpatrywał się w pozostałości swojego posiłku, znów otaczała go nieśmiałość. Miałam nadzieję, że nie uznał mojego milczenia za dezaprobatę. – Viridius jest bardzo dumny z twojej megaharmonii. Uśmiechnął się, ale nie podniósł wzroku. – Jak obliczyłeś akustykę machiny? Spojrzał na mnie szarymi oczyma. – Akustyka? Prostota. Ale potszebuję czegoś do pisania. Wyjęłam niewielki ołówek z grafitowym wkładem – smoczy wynalazek, rzadki w Goreddzie, ale bardzo użyteczny – z kieszeni płaszcza. Z uśmiechem na ustach zaczął wypisywać równanie obok siebie na balustradzie. Zabrakło mu miejsca, kiedy dotarł do pośladków – pisał lewą ręką – więc stanął na barierce, balansując jak kot, i pisał pochylony. Szkicował dźwignie i miechy, ilustrował rezonans, jaki zapewniały różne gatunki drewna i objaśniał swoją teorię, że można naśladować dźwięki innych instrumentów, manipulując właściwościami fali. Wszyscy odwracali głowy, by popatrzeć na tego ogromnego

i niespodziewanie zwinnego mężczyznę balansującego na balustradzie, zgiętego wpół i trajkoczącego o swojej megaharmonii, częściowo po samsamsku. Uśmiechałam się do niego i przepełniało mnie zadziwienie, że ktokolwiek mógłby darzyć taką namiętnością machinę. Do mostu zbliżyła się grupa konnych dworzan, ale mieli problemy z przebiciem się przez tłum kupców i mieszczan gapiących się na wyczyny Larsa. Arystokraci zrobili zamieszanie swoimi końmi, ludzie uciekali im z drogi, by uniknąć stratowania. Jeden dworzanin, odziany w bogatą czerń, uderzał powolnych gapiów swoją szpicrutą. To był Josef, hrabia Apsig. Nie zauważył mnie, wpatrywał się w Larsa. Lars podniósł wzrok, napotkał wściekłe spojrzenie hrabiego i pobladł. Goreddowie twierdzą, że cokolwiek by powiedzieć po samsamsku, brzmi to jak przekleństwa, ale ton głosu Josefa i mowa jego ciała nie pozostawiały wątpliwości. Ruszył prosto w stronę Larsa, gestykulując i krzycząc. Znałam słowa „kundel” i „bękart” i zgadywałam fragmenty niektórych zdań. Spojrzałam z przerażeniem na Larsa, ale on spokojnie przyjmował wyzwiska. Josef podjechał do balustrady, utrudniając Larsowi zachowanie równowagi. Hrabia ściszył głos do wściekłego szeptu. Chłopak był na tyle silny, że mógłby zrzucić drobnego Josefa z siodła, ale nic nie zrobił. Rozejrzałam się z nadzieją, że ktoś przyjdzie Larsowi na pomoc, ale nikt na zatłoczonym moście się do tego nie kwapił. Chłopak był moim przyjacielem, nawet jeśli znałam go od dwóch godzin – Głośnego Chłopa znałam od pięciu lat i zawsze był jednym z moich ulubieńców. Podeszłam do konia i postukałam okryte czarną tkaniną kolano hrabiego Apsig, z początku delikatnie, a później mocniej, kiedy mnie zignorował. – Ej – powiedziałam, jakbym miała prawo mówić tak do hrabiego. – Dajcie mu spokój. – To nie twoja sprawa, grausleine – prychnął Josef znad wykrochmalonej kryzy. Jasne włosy opadały mu na oczy. Zawrócił konia, by mnie odepchnąć. Niechcący – być może – zad jego wierzchowca uderzył w Larsa i zrzucił go do lodowatej rzeki. Wtedy wszyscy zerwali się do biegu – niektórzy ruszyli w stronę brzegu

rzeki, inni starali się znaleźć jak najdalej od całej awantury. Rybacy już odpychali łódki od brzegu, wyciągali bosaki nad wzburzoną wodą, wykrzykiwali wskazówki do miotającej się postaci. Wargi Larsa nabrały sinego odcienia i miał problemy z pochwyceniem wyciągniętych bosaków. W końcu jeden z nich zahaczył o jego ubranie i pociągnął go do brzegu, gdzie stare rybaczki już zdjęły sterty koców z barek. Jeden z mężczyzn wyciągnął metalowy piecyk i rozpalił go, dodając nutę drzewnego węgla do rybnych woni na nabrzeżu. Poczułam łzy w oczach, poruszona widokiem ludzi zbierających się razem, by pomóc obcemu. Gorycz, którą miałam w sobie od ranka, od incydentu na targowisku świętego Willibalda, zniknęła. Ludzie z pewnością bali się tego, czego nie znali, ale wciąż mieli ogromną zdolność czynienia dobra, gdy jeden z nich... Tyle tylko, że Lars nie był jednym z nich. Wyglądał normalnie, poza wzrostem i masą. Ciekawe, co kryło się pod jego czarną kamizelą? Łuski? Coś gorszego? A otaczali go pełni dobrych intencji, lecz łatwi do przestraszenia mieszczanie, którzy mieli właśnie zdjąć jego przemoczone ubranie. Z nieśmiałością odpychał pomocne dłonie staruszki. – Daj spokój! – Zaśmiała się. – Nie musisz się wstydzić. Przez pięćdziesiąt lat wszystko już widziałam. Lars zadrżał, a były to potężne dreszcze, pasujące do jego sylwetki. Musiał wybuchnąć. Przyszedł mi do głowy pewien pomysł, ale był nieco szalony. Wskoczyłam na jedną ze stert na nabrzeżu i wykrzyknęłam: – Chcecie posłuchać piosenki? Następnie zaczęłam śpiewać a capella poruszającą wersję „Brzoskwini z serem”. Wędrowne słońce miga w drzew koronach, Wiatr lekki niesie białych bzów aromat, Mili moi, dzień taki mym celem, Perfumy wąchać I rozpraszać mroki, I jak król ucztować na brzoskwiniach z serem.

Po świecie gdzie zechcę będę tak wędrować, Nie mogę przestać, to jest jak choroba, Żałuję tylko, gdy stoję za sterem, co pozostawiam, co odnaleźć pragnę, Złociste miasto i brzoskwinie z serem! Ludzie śmiali się i klaskali, większość wpatrywała się we mnie. Larsowi chwilę zajęło zorientowanie się, że lepszej zasłony nie dostanie. Odwrócił się skromnie w stronę wału z kocem zarzuconym na ramiona i zaczął ściągać ubranie. Musiał ruszać się szybciej, piosenka miała tylko pięć zwrotek. Przypomniałam sobie, że mam oud za plecami, przekręciłam go i zaczęłam improwizowane interludium. Ludzie wiwatowali. Lars znów się na mnie zagapił, ku mojej irytacji. Czyżby nie wierzył, że umiem też grać? Dzięki za pochwały, Viridiusie. Później jednak to ja zagapiłam się na Larsa, gdyż wyglądało na to, że nie ma w nim nic dziwnego. Nie zauważyłam śladu srebra na nogach, choć szybko osłonił je pożyczonymi spodniami. Otaczał ramiona kocem, aż ten się zsunął. Obejrzałam od góry do dołu jego tors. Nic. Nie, zaraz, znalazłam, na prawym bicepsie – wąski pasek łusek otaczający jego ramię dookoła. Z tej odległości wyglądał jak bransoletka w stylu porfiriańskim – nawet znalazł sposób, by wyłożyć ją kolorowymi szkiełkami. Ktoś, kto nie spodziewał się łusek, łatwo mógł je wziąć za biżuterię. Nagle zrozumiałam irytację pani Okry. Jakże łatwe musi być życie, jeśli jedynym fizycznym zniekształceniem jest taki wąski pasek. A oto ja stałam przed wszystkimi i ryzykowałam, choć on nie miał wiele do ukrycia. Nie wiem, czy zgodzi się ma ukochana, chociaż powinna, padłem na kolana, Jill najmilejsza, nie gardź mym deserem. Kiedy zjeść czas nadszedł słodycz dla najsłodszej,

Niech odpowiedź zabrzmi: to brzoskwinie z serem! Zakończyłam z emfazą. Lars był ubrany, miał na sobie strój rybaka, jedynie odrobinę za mały. Tłum prosił o więcej, ale ja skończyłam, opuściła mnie energia wywołana przerażeniem. Pozostała jeszcze kwestia, jak mam zejść. Patrząc z góry, nie byłam pewna, jak się tam wspięłam. Najwyraźniej desperacja dodaje sił. W moją stronę wyciągnęła się ręka – spojrzawszy z góry, ujrzałam ciemne loki i rozbawione oczy księcia Luciana Kiggsa. Uśmiechnął się, rozbawiony absurdalnością całej sytuacji, a ja nie mogłam nie odpowiedzieć z uśmiechem. Zeskoczyłam, nie do końca zręcznie. – Kierowałem się w stronę zamku Orison z wieczornym patrolem – powiedział książę. – Pomyślałem, że zatrzymamy się i zobaczymy, co to za zamieszanie... i śpiewy. Niezła robota. Większość zgromadzonych rozproszyła się po przybyciu niewielkiego oddziału Gwardii, lecz ci, którzy pozostali, z entuzjazmem opowiedzieli naszą historię, jakby mogła zastąpić „Belondweg”, nasz poemat narodowy. Tytułowy „Brutalny hrabia Apsig” prześladuje niewinnego ciołka na balustradzie mostu! Śliczna panienka próbuje go uratować, bohaterscy mieszczanie wyławiają go z rzeki, a później następuje triumfalna muzyka. Księciu Lucianowi opowieść chyba się podobała. Cieszyłam się, że nie musiałam wyjaśniać, co naprawdę robiłam – wszystkim wydawało się to zupełnie logiczne. Lars stał w ciszy, ignorując oficera, który próbował go przesłuchać. Sfrustrowany podwładny zwrócił się do księcia. – Nie ma zamiaru dochodzić sprawiedliwości za ten incydent, kapitanie Kiggs. – Znajdźcie hrabiego Josefa. Porozmawiam z nim o tym. Nie może tak po prostu wrzucać ludzi do rzeki i odjeżdżać – stwierdził książę i gestem odprawił swoich ludzi. Jego oddział odszedł. Słońce zaczynało zachodzić i wzmógł się wiatr. Książę spojrzał na mojego drżącego przyjaciela. Lars był starszy i o głowę wyższy, ale książę Lucian stał

jak kapitan Gwardii Królowej. Lars wyglądał jak mały chłopiec, który chciałby zapaść się pod ziemię. Książę odezwał się niespodziewanie łagodnym tonem: – Jesteś protegowanym Viridiusa. – Tak – wymamrotał Lars głosem pasującym do człowieka, który zapadł się pod ziemię. – Czy w jakiś sposób sprowokowałeś hrabiego? – Uroziłem się w jego poziadłości – powiedział i wzruszył ramionami. – Trudno to uznać za prowokację, czyż nie? – zauważył książę Lucian. – Jesteś jego chłopem pańszczyźnianym? Lars zawahał się. – Spęziłem więcej nisz rok i jeden dzień poza jego ziemią. Sgodnie z prawem jestem wolnym szłowiekiem. W mojej głowie pojawiło się pytanie: skoro Lars dorastał na ziemiach Josefa, czy hrabia mógł wiedzieć, że jest półsmokiem? Wydawało się to prawdopodobne, a wrogość Josefa zaczynała nabierać sensu w świetle jego nastawienia wobec smoczego rodzaju. Niestety, nie mogłam o to spytać w obecności Kiggsa. Książę wydawał się zdegustowany. – Być może w Samsamie można dręczyć swoich byłych chłopów pańszczyźnianych, ale tutaj tak nie postępujemy. Porozmawiam z nim. – Wolałbym, szebyście tego nie robili – powiedział Lars. Książę Lucian otworzył usta, żeby się sprzeciwić, ale Samsamczyk mu przerwał. – Mogę iść, tak? Książę odesłał go machnięciem ręki. Lars oddał mi ołówek, nieco zamoknięty, i przez chwilę patrzył mi w oczy, po czym odwrócił się. Miałam ochotę go objąć, ale czułam przedziwną niechęć do zrobienia tego w obecności księcia. Dzieliliśmy tajemnicę, Lars i ja, nawet jeśli on jeszcze o tym nie wiedział. Bez słowa wspiął się po kamiennych stopniach Wilczego Mostu. Jego szerokie ramiona opadły, jakby pod ciężarem całych światów, których nie byliśmy zdolni zobaczyć.

11 – ...Ale oczywiście mógłbym powiedzieć cokolwiek, ponieważ jesteś teraz całkiem daleko – powiedział książę Lucian, który najwyraźniej mówił już od dłuższej chwili. – Przepraszam. – Oderwałam wzrok od Larsa i złożyłam księciu pełen ukłon. – Myślę, że z części ceremoniału możemy zrezygnować – powiedział, kiedy się wyprostowałam, i uniósł brwi z rozbawieniem. Sięgnął dłonią do szkarłatnego kaftana, położył ją na sercu i powiedział poważnie: – W tej chwili jestem zaledwie kapitanem Gwardii. Wystarczy dygnięcie i możesz mi mówić kapitan Kiggs... albo Kiggs, jeśli wolisz. Wszyscy inni tak robią. – Księżniczka Glisselda zwraca się do ciebie Lucianie – odparłam śmiało, ukrywając zdenerwowanie. Zaśmiał się. – Selda jest wyjątkowa we wszystkim, jak pewnie zauważyłaś. Własna babka mówi do mnie Kiggs. Chciałabyś sprzeciwić się królowej? – Nie odważyłabym się – odpowiedziałam, próbując naśladować jego brak powagi. – Nie w tak ważnej kwestii. – Tak właśnie sądziłem. – Szerokim gestem wskazał stopnie prowadzące na most. – Jeśli nie masz nic przeciwko, możemy porozmawiać po drodze. Muszę wrócić do zamku Orison. Podążyłam za nim, niepewna, o czym chciał ze mną rozmawiać, ale przypomniałam sobie, że Orma dał mi zadanie. Położyłam dłoń na sakiewce u pasa; obecność figurki jaszczura sprawiała, że czułam się niepewnie, jakby mogła bez pytania wystawić głowę. Jak zareagowałby ten książę, gdyby ją zobaczył? Może mogłam po prostu opowiedzieć mu całą historię. Jeden z miejskich strażników stał teraz na balustradzie, jak wcześniej Lars, i zapalał latarnie przed zbliżającym się zachodem słońca. Roześmiani

kupcy zwijali swoje kramy. Książę... Kiggs szedł przez rozpraszające się tłumy kupujących, absolutnie swobodnie, jakby był zwyczajnym mieszkańcem miasta. Ruszyłam w stronę łagodnie nachylonej Królewskiej Drogi, ale on wskazał na węższą uliczkę, skrót. Alejka, sama z siebie niezbyt szeroka, nad naszymi głowami zwężała się jeszcze bardziej. Wyższe piętra wznosiły się na wspornikach nad ulicą jakby domy nachylały się ku sobie, by poplotkować. Kobieta po jednej stronie mogłaby pożyczyć masło od sąsiadki po drugiej, nie wychodząc w tym celu z domu. Wysokie budynki sprawiły, że niebo zmieniło się w szybko ciemniejącą wstążkę. Kiedy zgiełk targowiska ucichł za nami i na ulicy rozlegał się jedynie dźwięk jego kroków, Lucian Kiggs odezwał się do mnie. – Chciałem ci podziękować za twoją interwencję w sprawie saarantrai tamtego wieczoru. Minęła chwila, zanim przypomniałam sobie, o czym mówi. Pani Okra waląca mnie książką w twarz raczej przyćmiła inne wydarzenia tamtego dnia. – Nikt inny nie odważył się zwrócić tak bezpośrednio do Seldy – mówił dalej. – Nawet ja. Byłem tak samo sparaliżowany jak ona, jakby problem mógł się rozwiązać sam, gdybyśmy tylko wszyscy udawali, że go nie ma. Ale rzecz jasna, Selda wspominała, że wiesz wiele o smokach. Wydaje się, że ma rację. – To miło, że tak mówisz – odparłam spokojnie, nie zdradzając nerwowego ucisku w piersiach, które wywołały jego słowa. Nie podobało mi się to, że kojarzy mnie ze smokami. Był zbyt bystry. – Oczywiście pojawiają się pytania – stwierdził, jakby czytał mi w myślach. – Selda powiedziała, że źródłem twojej wiedzy jest lektura Traktatu z ojcem. Częściowo pewnie tak, ale bez wątpienia nie w całości. Twoja swoboda w obecności saarantrai, zdolność do rozmawiania z nimi bez zimnego potu roszącego czoło... czegoś takiego nie uzyskuje się po lekturze Traktatu. Sam wczytywałem się w Traktat; jest dziurawy jak ducanahański ser, przez co człowiek zaczyna raczej odnosić się do nich z nieufnością. Jeszcze bardziej ścisnęło mnie w piersiach. Przypomniałam sobie, że ser z prowincji Ducanahan słynie ze swoich dziur – to było proste porównanie, nie zawoalowana aluzja do „Amaline Ducanahan”, mojej fikcyjnej ludzkiej

matki. Kiggs uniósł wzrok w stronę nieba, które nabierało już fioletowego odcienia, i założył ręce za plecami, jak jeden z moich nauczycieli starej daty. – Domyślam się, że to wiąże się z twoim smoczym nauczycielem. Orma, tak się nazywał? Rozluźniłam się nieco. – Owszem. Znam go właściwie od zawsze i traktuję niemal jak członka rodziny. – To ma sens. W jego obecności czujesz się swobodnie. – Wiele mnie nauczył o smokach. Ciągle go wypytuję, z natury jestem ciekawska. Cieszyłam się, że w końcu mogę powiedzieć księciu coś, co jest prawdą. Ulica w tym miejscu była tak stroma, że pojawiły się na niej schody – wskakiwał na nie przede mną jak górska owca. Wzdłuż tego rzędu domów wisiały speculusowe latarnie – odłamki szkła za świeczkami rzucały oślepiające plamy światła na ulicę i mury. Obok nich zawieszono speculusowe dzwonki, które Kiggs poruszył. Wymamrotaliśmy zwyczajowe słowa, zagłuszone przez ich kakofonię: „Rozprosz mrok, rozprosz ciszę!”. Wydawało się, że nadeszła właściwa chwila, by wspomnieć o niepokoju Ormy, gdyż właśnie o nim rozmawialiśmy. Otworzyłam usta, ale daleko nie zaszłam. – Kto jest twoim psałterzowym świętym? – spytał książę. W głowie układałam sobie, co powinnam powiedzieć o Ormie, więc przez chwilę nie umiałam mu odpowiedzieć na niespodziewane pytanie. Obejrzał się na mnie, jego ciemne oczy migotały w płomieniach świec. – Nazwałaś się ciekawską. My, ciekawskie typy, zazwyczaj jesteśmy dziećmi trojga Świętych. Popatrz. – Sięgnął za kaftan i wyciągnął błyszczący srebrny medalion na łańcuszku. – Ja należę do świętej Clare, patronki wnikliwości. Ty jednak raczej nie masz obsesji na punkcie tajemnic, a nie jesteś dość towarzyska, by należeć do świętego Willibalda. Zgaduję, że chodzi o świętą Capiti i życie umysłowe! Zamrugałam w zadziwieniu. Owszem, mój psałterz otworzył się na heretyczce świętej Yirtrudis, ale Capiti była moją zastępczą Świętą. Trafił

wystarczająco dobrze. – Skąd... – W mojej naturze leży zauważanie różnych rzeczy. Oboje z Seldą zwróciliśmy uwagę na twoją inteligencję. Nagle zrobiło mi się ciepło od wysiłku wspinaczki i zimno na przypomnienie, że był tak spostrzegawczy. Musiałam zachować ostrożność. Mimo że książę zachowywał się przyjacielsko, nie mogliśmy zostać przyjaciółmi. Ja miałam tak wiele tajemnic, a w jego naturze leżało wyszukiwanie. Prawą dłonią sięgnęłam najgłębiej jak mogłam pod związany lewy mankiet i gładziłam pokryty łuskami nadgarstek. To był jeden z tych nieświadomych nawyków, które on zauważał. Zmusiłam się, żeby przestać. Kiggs spytał o mojego ojca, ja odpowiedziałam coś niezobowiązująco. Prosił mnie o opinię na temat nauk lady Corongi. Wyraziłam pewną dozę uprzejmego zaniepokojenia. On wypowiedział swoje zdanie na ten temat, otwarcie i niepochlebnie. Ja się nie odzywałam. Droga przestała się wznosić i wkrótce przeszliśmy przez barbakan zamku Orison. Strażnicy zasalutowali, Kiggs w odpowiedzi pochylił głowę. Zaczęłam się rozluźniać; już prawie dotarliśmy do domu i przepytywanie z pewnością zaraz się skończy. Z chrzęstem żwiru przeszliśmy przez Kamienny Dziedziniec, nie odzywając się do siebie. Kiggs zatrzymał się na schodach i odwrócił do mnie z uśmiechem. – Twoja matka musiała być bardzo uzdolniona muzycznie. Pudełko matczynych wspomnień zadrżało boleśnie w mojej głowie, jakby chciało, żebym mu odpowiedziała. Próbowałam uciec bez słowa, jedynie z dygnięciem. Wyszło mi kiepsko – tak mocno wzięłam się pod boki, że prawie nie mogłam się pochylić. – Nazywała się Amaline Ducanahan, prawda? – powiedział, patrząc mi w oczy. – Sprawdziłem ją, kiedy byłem młodszy, zaintrygowany tajemniczym pierwszym małżeństwem twojego ojca, tym, o którym nikt nie słyszał, aż pojawiłaś się jak kukułka na jego drugim ślubie. Byłem tam. Słyszałem twój śpiew. Cała zmieniłam się w lód za wyjątkiem bijącego mocno serca i pudełka, które podskakiwało jak źrebak w moim umyśle.

– To była pierwsza tajemnica. Kim była ta śpiewająca dziewczynka i dlaczego doradca Dombegh wydawał się tak zawstydzony, kiedy się pojawiła – powiedział w zamyśleniu. Jego bezgłośny śmiech ujawnił się w postaci chmurki pary w powietrzu. Potrząsnął głową, jakby zadziwiony swoją młodzieńczą obsesją. – Nie mogłem dać sobie spokoju, aż odkryłem prawdę. Może miałem nadzieję, że jesteś nieślubnym dzieckiem, jak ja, ale nie, wszystko było w porządku. Gratulacje! Wszystko z pewnością było w idealnym porządku, ojciec w swojej paranoi nie pominął żadnego szczegółu – akt ślubu, świadectwa narodzin i zgonu, listy, potwierdzenia... – Wróciłaś do prowincji Ducana? – spytał nagle Kiggs. – Dlaczego miałabym? Straciłam wątek jego wypowiedzi. Czułam się jak naciągnięta kusza – każde jego słowo coraz dalej przekręcało lewar. – Żeby zobaczyć jej nagrobek. Twój ojciec zamówił bardzo ładny. Sam tam nie pojechałem – dodał pośpiesznie. – Miałem dziewięć lat. Jeden z ludzi wuja Rufusa miał rodzinę w Trowebridge, więc go poprosiłem. Zrobił odrys. Może jeszcze gdzieś go mam, gdybyś chciała zobaczyć. Nie umiałam udzielić mu odpowiedzi. Byłam tak bardzo przerażona faktem, że zbadał historię mojej rodziny, że bałam się swoich słów. Jak blisko dotarł? Byłam spięta i zdenerwowana. Zamachałam ostatnią białą flagą jaką miałam. – Wolałabym nie rozmawiać o matce. Wybacz mi, proszę. Zmarszczył czoło z troską. Widział, że jestem zdenerwowana, ale nie wiedział, dlaczego. I tym razem źle się domyślił. – Ciężko ci, że opuściła cię tak wcześnie. Moja mnie też. Ale nie żyła na próżno. Cóż za cudowne dziedzictwo ci pozostawiła! Dziedzictwo? Na ramieniu, wokół talii i rozproszone w głowie? Pohukujące pudełko wspomnień, które mogło rozpaść się w każdej chwili? – Dała ci zdolność dotykania ludzkich dusz – powiedział łagodnie. – Jak to jest, być tak uzdolnioną? – Jak to jest być bastardem?

Z przerażeniem uniosłam dłoń do ust. Czułam zbliżający się wystrzał, ale nie uświadamiałam sobie, że kusza jest naładowana tym właśnie bełtem, doskonale wyważonym, by ugodzić go jak najboleśniej. Jaka część mojego umysłu badała go, zbierając wiedzę jako amunicję? Jego przyjazna mina zniknęła, nagle wyglądał jak obcy, jego spojrzenie było nieznajome i zimne. Przyjął postawę obronną, a ja cofnęłam się o krok, jakby mnie uderzył. – Jak to jest? Jest tak – powiedział, wskazując gniewnym gestem przestrzeń między nami. – Prawie przez cały czas. I zniknął, jakby wiatr porwał go za sobą. Stojąc samotnie na dziedzińcu, zorientowałam się, że nie porozmawiałam z nim o Ormie. Moja irytacja, że o tym zapomniałam, bledła w porównaniu ze wszystkimi innymi uczuciami, które domagały się mojej uwagi, więc trzymałam się jej mocno, jak kawałka drewna na wzburzonym morzu. Moje obolałe nogi jakimś sposobem zaniosły mnie do środka.

12 Tego wieczoru znalazłam pocieszenie w normalności mojego Ogrodu. Długo kręciłam się na brzegu rozpadliny Głośnego Chłopa, patrząc, jak buduje namiot z pałek i zrzuconej skóry Szarlotki. Podobnie jak Panna Grymaśnica, tak i Głośny Chłop wydawał się ostrzejszy i bardziej szczegółowy od chwili, gdy zobaczyłam go w rzeczywistości. Jego palce były długie i zręczne, a ramiona przygarbione w przygnębieniu. Nietoperz wciąż był jedyną Groteską, która odpowiadała mi spojrzeniem. Mimo że prosiłam go, by pozostał w zagajniku, przyszedł i usiadł obok mnie na brzegu rozpadliny, przewieszając chude brązowe nogi przez krawędź. Odkryłam, że mi to nie przeszkadza. Przyszło mi na myśl, żeby wziąć go za ręce, ale odkryłam, że samo myślenie o tym mnie przytłacza. I tak miałam dość zmartwień. – Poza tym – powiedziałam mu, jakbym wcześniej prowadziła z nim rozmowę – sytuacja tak się kształtuje, że w każdej chwili mogę się spodziewać twoich odwiedzin. Nie odpowiedział, ale jego oczy błyszczały. Następnego ranka nie śpieszyłam się z myciem i natłuszczaniem łusek. Obawiałam się lekcji księżniczki Glisseldy – z pewnością Kiggs porozmawiał z nią o mnie. Kiedy w końcu dotarłam do południowego solarium, nie było jej. Usiadłam przy klawesynie i zaczęłam grać, by w muzyce odnaleźć pocieszenie. Ton tego instrumentu jest dla mnie odpowiednikiem ciepłej kąpieli. Dziś była zimna. Przybył posłaniec z wiadomością od księżniczki, odwołującą lekcję bez wyjaśnienia. Długo wpatrywałam się w liścik, jakby pismo mogło mi zdradzić jej nastrój, ale nie mogłam mieć nawet pewności, czy napisała go własnoręcznie. Czy zostałam ukarana za obrażenie jej kuzyna? Wydawało się to prawdopodobne i rzecz jasna, zasłużyłam na to. Spędziłam resztę dnia,

próbując o tym nie myśleć. Wypełniałam (nadąsane) obowiązki wobec Vidiriusa, ćwiczyłam z orkiestrą symfoniczną (rozkapryszone) pieśni państwowe, nadzorowałam budowę (rozzłoszczonej) sceny w wielkiej sali, kończyłam tworzyć listę muzyków występujących podczas (użalającej się nad sobą) Ceremonii Powitana, od której dzieliły mnie zaledwie dwa dni. Rzuciłam się (zdenerwowana) do pracy, żeby odepchnąć od siebie (rozczulające się nad sobą) uczucie, które dopadało mnie, kiedy przestawałam. Zapadł wieczór. Ruszyłam w stronę północnej wieży i kolacji. Najkrótsza droga z apartamentów Viridiusa prowadziła obok komnat reprezentacyjnych – gabinetu królowej, sali tronowej i sali rady. Zawsze mijałam je pośpiesznie, tego rodzaju miejsca miał w zwyczaju nawiedzać mój ojciec. Tego wieczoru, niemal jakby słyszał moje myśli, ojciec wyszedł z sali rady i stanął mi na drodze, pogrążony w rozmowie z samą królową. Zobaczył mnie – jesteśmy na siebie bardzo wyczuleni – ale udawał, że tego nie zrobił. Nie miałam ochoty na upokorzenie, gdyby królowa wskazała mnie palcem, sądząc, że mnie nie zauważył, więc dałam nura w boczny korytarzyk i czekałam po drugiej stronie rzeźby królowej Belondweg. Nie byłam do końca schowana, ale znalazłam się na tyle na uboczu, że nie zauważyłby mnie nikt, kto mnie nie szukał. Z sali rady wyszli kolejni dygnitarze – pani Okra Carmine, lady Corongi i Lucian Kiggs minęli mój korytarz, nie zaglądając do środka. – Kogo szpiegujemy? – spytał ktoś wesoło za moimi plecami. Podskoczyłam. Księżniczka Glisselda uśmiechnęła się do mnie promiennie. – Z sali rady prowadzi tajemne wyjście. Unikam tej zwiędłej cukinii, lady Corongi. Przeszła już? Pokiwałam głową i z zaskoczeniem stwierdziłam, że księżniczka Glisselda jest w swoim typowym niewzruszonym i przyjacielskim wcieleniu. Niemal tańczyła z radości, a złociste loki podskakiwały wokół jej głowy. – Przepraszam, że nie przyszłam dziś na lekcję, Fino, ale byliśmy strasznie zajęci. Właśnie odbyło się najbardziej ekscytujące posiedzenie rady w historii, a ja wyszłam na wyjątkowo bystrą, głównie dzięki tobie. – To... to cudowne. Co się stało?

– Do zamku przybyli dziś dwaj rycerze! – Z trudem panowała nad sobą, jej dłonie trzepotały jak dwa małe ptaszki. Na chwilę opadły na moje lewe ramię, a mnie udało się powstrzymać drżenie. – Twierdzą, że widzieli smoka renegata, latającego po okolicy w naturalnej postaci. Czyż to nie okropne? Tak okropne, że uśmiechała się od ucha do ucha. Dziwna z niej była księżniczka. Odkryłam, że głaszczę łuski na nadgarstku. Pośpiesznie założyłam ręce na piersi. – Głowa księcia Rufusa zniknęła – szepnęłam, myśląc na głos. – Jakby została odgryziona, owszem – zgodziła się księżniczka Glisselda, energicznie potakując. – Czy rada podejrzewa związek między tym smokiem a jego śmiercią? – Babci nie podoba się ten pomysł, ale wydaje się nieunikniony, prawda? – powiedziała, kołysząc się na piętach. – Zrobiliśmy sobie przerwę na kolację, a resztę wieczoru spędzimy na rozważaniach, co robić dalej. Znów dotykałam nadgarstka. Wcisnęłam prawą dłoń pod pachę. Przestań, dłoni. Zostałaś wygnana. – Ale nie powiedziałam ci najlepszego – mówiła dalej Glisselda, unosząc dłoń do piersi, jakby miała wygłosić przemówienie. – Ja sama zwróciłam się do rady i powiedziałam, że smoki widzą w nas interesujące karaluchy i że może dla niektórych z nich pokój to podstęp! Może w tajemnicy planują spalić dom karaluchów! Osłupiałam. Być może właśnie dlatego guwernantka nic jej nie mówiła – dać jej cal, a rozciągnie go aż po sam księżyc. – I j-jak to przyjęto? – Wszyscy byli zadziwieni. Lady Corongi wykrztusiła coś głupiego o tym, że smoki zostały pokonane i upadły na duchu, ale to sprawiło tylko, że wyszła na głupka. Wierzę, że skłoniłyśmy resztę do namysłu. – My? Na kamień świętego Mashy. Wszyscy pomyślą, że to ja napełniłam głowę księżniczki takimi pomysłami. Owszem, zrobiłam analogię z karaluchami, ale analogia z paleniem domów – nie mówiąc już o pokoju jako podstępie! – to jej własna ekstrapolacja.

– Cóż, nie przypisałam tobie zasługi, jeśli na to liczyłaś – prychnęła. – Nie, nie, to nic takiego – powiedziałam pośpiesznie. – Nigdy nie musicie przypisywać mi zasług. Księżniczka Glisselda nagle spoważniała i wydała się wręcz surowa. – Nie powiedziałabym, że nigdy. Jesteś bystra. To użyteczne. Są ludzie, którzy by to docenili. W rzeczy samej – dodała, nachylając się w moją stronę – są ludzie, którzy to doceniają, a tobie nie pomoże, jeśli będziesz ich do siebie zrażać. Gapiłam się na nią. Chodziło jej bez wątpienia o Kiggsa. Złożyłam jej pełen ukłon, a ona znów się uśmiechnęła – jej delikatna twarz nie była stworzona do surowości. Odbiegła, pozostawiając mnie z myślami i żalami.

*** Rozważałam jej wiadomości aż do kolacji. Smok renegat krążący po okolicy nie miał precedensu. Kto był za niego odpowiedzialny? Dobrze znałam Traktat, lecz nie zawierał on odpowiedzi na tak szczegółowe pytanie. Ze swej strony, Goreddowie z pewnością spróbują skłonić smoki, by się nim zajęły – ale by pojmać renegata, musieliby przyjąć swoją prawdziwą postać. To było nieakceptowalne. A co później? Przy wprowadzaniu traktatu w życie bardzo polegaliśmy na smoczej współpracy. Gdyby choć kilkoro z nich stwierdziło, że przestaje go przestrzegać, czyż nie musielibyśmy uciec się do pomocy innych smoków? Czy to nie byłoby w rzeczywistości zaproszenie ich do walki na naszym niebie? Zwolniłam. Nie chodziło tylko o jednego smoka renegata. Mój rodzony dziadek, wygnany generał Imlann, brał udział w pogrzebie i posłał Ormie tę monetę. Czy wszędzie wokół nas mogły krążyć nielegalne, niezarejestrowane smoki, wyrzekające się dzwonków i wtapiające w tłum? A może jednak był tylko jeden? Czy rycerze mogli widzieć Imlanna? Czy mój dziadek mógł zabić księcia Rufusa? Ta perspektywa sprawiła, że poczułam ściskanie w żołądku. Prawie zawróciłam, rezygnując z kolacji, ale odetchnęłam głęboko i zmusiłam się do zrobienia kolejnego kroku naprzód. Jeśli o smoku renegacie było

wiadomo coś więcej, mogłam się tego dowiedzieć z jadalnianych plotek. Przeszłam przez długą salę do stołu muzyków i wcisnęłam się na ławkę. Chłopaki prowadzili ożywioną rozmowę i właściwie nie zwrócili uwagi na moje przybycie. – Dwadzieścia lat pod ziemią... czy te stare dziady mają jeszcze po kolei w głowie? – spytał Guntard, przełykając budyń. – Pewnie widzieli żurawia na tle słońca i uznali go za smoka! – Chcą wywołać zamieszanie, żeby powstrzymać przybycie Comonota, zupełnie jak Synowie – stwierdził bębniarz, wybierając rodzynki z deseru. – I wcale im się nie dziwię. Nie macie gęsiej skórki, kiedy myślicie o smokach chodzących swobodnie wśród nas jakby byli ludźmi? Wszyscy jednocześnie spojrzeli w stronę stołu saarów, gdzie wspólnie spożywali kolację najniżsi rangą urzędnicy smoczej ambasady. Dziś było ich ośmioro, siedzieli wyprostowani, jakby połknęli kije, i prawie się nie odzywali. Służący unikali tego kąta – jeśli saarantrai chcieli dokładki, jeden z nich wracał z miskami do kuchni. Jedli chleb i warzywa korzeniowe, a pili jedynie wywar z jęczmienia, niczym wstrzemięźliwi mnisi albo niektórzy ascetyczni Samsamczycy. Chudy puzonista nachylił się. – Skąd wiemy, czy wszyscy noszą dzwonki? Jeden z nich mógłby siedzieć z nami, przy tym stole, a my nie mielibyśmy najmniejszego pojęcia! Moi muzycy popatrzyli po sobie podejrzliwie. Ja starannie podążyłam ich śladem, ale poczułam, że przepełnia mnie ciekawość. – Co się stało z rycerzami? – spytałam. – Wypuścili ich z powrotem w dzicz? – Wygnańców, a do tego być może podżegaczy? – Guntard prychnął. – Zamknęli ich we wschodniej piwnicy, bo donżon zapełniły beczułki wina przygotowane na pewną ważną wizytę na szczeblu państwowym. – Słodka święta Siucre, o którą może chodzić? – spytał ktoś ze śmiechem. – Tą, kiedy twoja matka bierze do łożnicy saara, a następnie składa jajo. Omlet dla wszystkich! Zaśmiałam się mechanicznie razem z pozostałymi. Rozmowa zeszła na rozkład koncertów i nagle wszyscy mieli do mnie

pytania. Ja jednak wpadłam na pewien pomysł i byłam nim zbyt zaabsorbowana, by skupić się na ich pytaniach. Odesłałam wszystkich do harmonogramu wywieszonego na drzwiach sali prób, oddałam resztki jedzenia pieskom czekającym pod stołem i zebrałam się do odejścia. – Serafino, zaczekaj! – wykrzyknął Guntard. – Ludzie, jak mamy podziękować panience Serafinie za całą jej pracę? Zagwizdał, a jego towarzysze szybko przełknęli jedzenie i popili winem. Ku wielkiemu rozbawieniu wszystkich pozostałych zgromadzonych w jadalni, za wyjątkiem saarantrai, zaczęli śpiewać. Panienko Serafino Mnie poślubić chcieć racz, Wiedziałem, żeś mą damą, Kiedy ujrzałem twą twarz. Nie tylko, że harda jesteś, I mądra jesteś jak błysk, Lecz Viridiusowi dajesz W ten wredny świński pysk! – Hurra! – wykrzyknęli moi muzycy. – Dzielnie stawiasz czoło Viridiusowi, żebyśmy my już nie musieli! – wykrzyknął jeden mądrala. Wszyscy wybuchnęli śmiechem. Kiedy machałam im na pożegnanie, na mojej twarzy pojawił się uśmiech – prawdziwy – i nie znikał z niej przez całą drogę do wschodniego skrzydła. Przyszło mi na myśl, że ci rycerze mogliby opisać smoka wystarczająco szczegółowo, by Orma mógł rozpoznać w nim Imlanna. Wtedy miałabym konkretne dowody dla Luciana Kiggsa, nie tylko monetę, smoczy niepokój i mało precyzyjny opis. Wtedy może uda mi się zebrać odwagę i znów z nim porozmawiać. Byłam mu winna przeprosiny. Samotny strażnik stał na szczycie schodów prowadzących do wschodniej piwnicy. Wyprostowałam się i starłam resztki uśmiechu z twarzy –

potrzebowałam całkowitego skupienia, jeśli miało mi się udać. Starałam się, by moje kroki brzmiały pewnie, kiedy się zbliżałam. – Przepraszam – odezwałam się. – Czy kapitan Kiggs już dotarł? Mężczyzna pociągnął za wąsik. – Ja żem go nie widział, ale dopiero żem zaczął służbę. Może być na dole. Miałam nadzieję, że nie, ale gdyby tak było, musiałam sobie z tym poradzić. – Kto ma służbę na dole? John? – John było dobrym, pospolitym imieniem. Otworzył szerzej oczy. – Tak, John Łęk. I Mikey Ryba. Pokiwałam głową, jakbym znała ich obu. – Cóż, sama mogę ich przesłuchać. Jeśli kapitan Kiggs się pojawi, czy mógłbyś mu przekazać, że jestem już na dole? – Zaraz – powiedział. – O co w tym wszystkim chodzi? Kim jesteś? Zrobiłam nieco osłupiałą minę. – Serafina, córka słynnego prawnika Claude’a Dombegha, eksperta Korony do spraw Traktatu Comonota. Kapitan Kiggs chciał wykorzystać moją wiedzę podczas wieczornego przesłuchania rycerzy. Czy trafiłam w niewłaściwe miejsce? Wydawało mi się, że tu są przetrzymywani. Strażnik podrapał się pod hełmem, wydawał się rozdarty. Przypuszczałam, że nie miał szczegółowych rozkazów, by nie wpuszczać nikogo na dół, ale nadal sądził, że nie powinien. – Chodź ze mną, jeśli chcesz – zaproponowałam. – Mam kilka pytań dotyczących smoka, którego widzieli. Liczę, że uda się nam go zidentyfikować. Zawahał się, ale zgodził się udać wraz ze mną na dół. Dwaj strażnicy siedzieli po drugiej stronie mocnych drewnianych drzwi i grali w karty na odwróconej beczce. Na nasz widok z dezorientacją odłożyli karty. Mój strażnik pokazał kciukiem w stronę schodów. – Mikey, stań na górze. Kiedy przyjdzie kapitan, powiedz mu, że panienka Dombegh już tu jest. – O co z tym chodzi? – spytał ten imieniem John, kiedy mój strażnik otwierał drzwi.

– Ma przesłuchać więźniów. Ja z nią wejdę, ty zostań tutaj. Nie chciałam jego obecności, ale nie widziałam sposobu, żeby temu zapobiec. – Wchodzisz, żeby zapewnić mi ochronę? Są bardzo niebezpieczni? Zaśmiał się. – Panienko, to staruszkowie. Będziesz musiała mówić bardzo głośno. Dwaj rycerze siedzieli na siennikach i mrugali w świetle. Dygnęłam, stojąc przy drzwiach. Nie wydawali się tak niedołężni, jak o nich mówiono. Owszem, byli posiwiali i kościści, ale wyczuwałam w nich pewną żylastą twardość, a oceniając po błysku w ich oczach, ze wszystkich sił odgrywali „bezradnych staruszków”. – Co nam przyprowadziłeś, chłopcze? – spytał bardziej krępy z mężczyzn, łysy i wąsaty. – Dostarczacie więźniom kobiety, czy to jakiś nowomodny sposób, by skłonić nas do mówienia? Podawał w wątpliwość moją cnotę. Powinnam czuć się oburzona, ale z jakiegoś powodu ten pomysł mnie rozśmieszył. To się mogło stać moim nowym zawodem – narzędzie tortur! Uwodzenie więźniów, a później pokazywanie im łusek! Przyznaliby się z czystego przerażenia. Strażnik poczerwieniał. – Miejcie trochę szacunku! – wrzasnął przez wąsy. – Ona przyszła tu w imieniu kapitana Kiggsa i doradcy Dombegha. Będziesz stosownie odpowiadał na jej pytania albo znajdziemy ci gorszą kwaterę, dziadku. – Nic się nie stało – stwierdziłam. – Mógłbyś nas zostawić? – Panienko Dombegh, słyszałaś, co właśnie powiedział. To by było niestosowne. – Nic się nie stanie – zapewniłam go uspokajającym głosem. – Kapitan Kiggs zaraz przyjdzie. Umieścił pochodnię w uchwycie i wyszedł, mamrocząc pod nosem. Pomieszczenie przez większość czasu służyło jako magazyn i znajdowało się w nim również kilka niewielkich beczułek. Przyciągnęłam sobie jedną z nich, usiadłam i uśmiechnęłam się ciepło do staruszków. – Który z was jest który? – spytałam, uświadamiając sobie, że gdybym była tu legalnie, już znałabym ich nazwiska.

Z zawstydzeniem zorientowałam się, że rozpoznaję chudszego z nich, tego, który jeszcze się nie odezwał. To on przed pięciu laty podczas tamtej katastrofalnej procesji odpędził ode mnie Ormę i pomógł Mauriziowi zanieść mnie do domu. Od tamtego czasu bardzo wyrosłam, a on był stary – może nie będzie mnie pamiętał. – Sir Karal Halfholder – powiedział, prostując się. Był ubrany jak chłop, w tunikę i drewniaki, wszystko brudne, ale oblicze miał szlachetne. – Mój towarzysz broni, sir Cuthberte Pettybone. To sir Cuthberte uznał mnie za ladacznicę. Teraz ukłonił się i stwierdził: – Proszę o wybaczenie, panienko Dombegh. Nie powinienem odezwać się tak ordynarnie. Sir Karal próbował uprzedzić moje następne pytanie. – Nigdy ci nie powiemy, gdzie się ukrywają nasi bracia! – Musiałabyś nas najpierw uwieść! – Sir Cuthberte podkręcił wąsa. Sir Karal posłał mu wściekłe spojrzenie, a wtedy jego towarzysz wykrzyknął: – Ale ona się uśmiecha! Wie, że stroję sobie żarty! Wiedziałam. Z jakiegoś powodu wciąż wydawało mi się to zabawne. Staruszkowie, ukryci przez dziesiątki lat w towarzystwie innych staruszków, uważali, że warto ze mną flirtować. To już coś. – Korona wie, gdzie przebywa wasz zakon – powiedziałam, przypuszczając, że to prawda. – Chcę wiedzieć, gdzie zobaczyliście smoka. – Przyleciał prosto nad nasz obóz! – stwierdził sir Karal. – Przecież to mówiliśmy. Ojej. Wiedziałabym to, gdybym nie kłamała. Postarałam się mówić ze zniecierpliwieniem. – Ale z której strony? Z północy? Od strony wioski? Od lasu? Święci w Niebiosach, niech tam w okolicy będzie wioska i las. W Goreddzie można się było ich spodziewać, ale nigdy z całkowitą pewnością. Skłoniłam ich do zastanowienia i nie zwrócili uwagi na moją niewiedzę. – Było ciemno – odparł sir Karal, drapiąc się po zaroście na chudej grdyce. – Ale masz rację, stwór mógł przebywać w wiosce jako saarantras. To nie przyszło nam na myśl, szukaliśmy w wapiennych jaskiniach na południu.

Zwątpiłam. Jeśli było ciemno, niewiele widzieli. – Macie pewność, że to był smok? Spojrzeli na mnie lekceważąco. – Panienko – powiedział sir Karal – walczyliśmy w wojnach. Byłem Lewym Pchnięciem w jednostce drakomachii. Wisiałem na harpunie wbitym w smoczy bok i wznosiłem się w niebo, a wokół mnie gwizdała płonąca pyria. Rozglądałem się rozpaczliwie po ziemi w poszukiwaniu miejsca do miękkiego lądowania, kiedy bestia w końcu zajmie się ogniem. – Wszyscy tak robiliśmy – dodał cicho sir Cuthberte, kładąc dłoń na ramieniu towarzysza. – Smoków się nie zapomina – warknął sir Karal. – Kiedy będę ślepy i głuchy, zdziecinniały i zniedołężniały, i tak rozpoznam, czy znajduję się w obecności smoka. Sir Cuthberte uśmiechnął się słabo. – Emanują gorącem i śmierdzą siarką. – Emanują złem! Moja dusza będzie wiedziała, nawet jeśli ciało i umysł odmówią posłuszeństwa. Jego nienawiść zabolała mnie bardziej niż powinna. Przełknęłam ślinę i spróbowałam mówić uprzejmym tonem. – Czy udało wam się przyjrzeć temu smokowi? Podejrzewamy, że wiemy, który to, ale wszelkie szczegóły potwierdzające jego tożsamość mogą nam pomóc. Na przykład, charakterystyczne uszkodzenia rogów albo skrzydeł czy ubarwienie. – Było ciemno – powtórzył beznamiętnie Karal. – Miał otwór w prawym skrzydle – stwierdził sir Cuthberte. – Na błonie najbliższej ciała. W kształcie... nie wiem. Szczura, powiedziałbym. Tak, jak wyginają grzbiet przy jedzeniu. Zaprezentował to, zorientował się, jak głupio wygląda i roześmiał. Odpowiedziałam śmiechem i wyciągnęłam ołówek. – Gdybyś mógł narysować to na ścianie. Obaj rycerze wpatrywali się w ołówek z przerażeniem na twarzach. Święty Masho i święty Daanie. To był smoczy wynalazek. Na szczęście, winą obciążyli nie mnie, tylko pokój.

– Te robaki wszędzie się dostaną! – wykrzyknął sir Karal. – Sprawiają, że nasze kobiety noszą ich przeklęte wynalazki równie swobodnie, jak sole trzeźwiące! Sir Cuthberte i tak go wziął i narysował kształt na poszarzałym tynku ściany. Sir Karal go poprawił. Trochę się spierali, ale w końcu uzgodnili coś, co rzeczywiście wyglądało jak gryzoń jedzący ziarno. – To był jego jedyny znak szczególny? – spytałam. – Było ciemno – przypomniał sir Cuthberte. – Mieliśmy szczęście, że udało się nam zobaczyć aż tyle. – Mam nadzieję, że wystarczy. Wieloletnie doświadczenie z Ormą podpowiadało mi, że to mało prawdopodobne. – Jakie są wasze podejrzenia dotyczące jego tożsamości? – spytał sir Karal, zaciskając pięści na kolanach. – Że to smok imieniem Imlann. – Generał Imlann, który został wygnany? – spytał sir Cuthberte z niespodziewanie zadowoloną miną. Obaj rycerze zagwizdali, nisko i długo, wywołując stosowny dysonans. – Znacie go? – Prowadził Piąty Ard, prawda? – spytał sir Cuthberte swojego towarzysza. Sir Karal ponuro pokiwał głową. – Dwa razy walczyliśmy z Piątym, ale nigdy nie zaczepiłem hakiem generała. Sir James Peascod z naszego obozu specjalizował się w identyfikacji. On mógłby sobie z tym poradzić. Pewnie nie spytałeś sir Jamesa, czy znał tego smoka, Cuthberte? – Nie przyszło mi to na myśl. – Szkoda – mruknął sir Karal. – Ale w jaki sposób znajomość jego imienia pomoże go złapać? Teraz, kiedy o tym wspomniał, nie miałam pojęcia, ale spróbowałam udzielić mu logicznej odpowiedzi. – Nie złapiemy go bez pomocy ambasady, a oni nam nie pomogą, jeśli nam nie uwierzą. Mogą zyskać większą motywację, jeśli udowodnimy, że to Imlann.

Sir Karal niebezpiecznie poczerwieniał, widziałam pulsującą żyłkę na jego skroni. – Ten pożerający niemowlęta robak w sposób oczywisty pogwałcił Traktat. Można by pomyśleć, że to powinno im wystarczyć, gdyby mieli choć trochę honoru! Niech będzie wszystkim wiadome, że my dotrzymaliśmy swojej części tej przeklętej ugody. Nie zaatakowaliśmy go, choć mogliśmy! Sir Cuthberte prychnął. – A kto miałby to zrobić? Pender i Foughfaugh? Wszystko skończyłoby się w ciągu paru chwil. Sir Karal posłał swojemu towarzyszowi pełne jadu spojrzenie. – Mam tego dosyć. Gdzie kapitan Kiggs? – Dobre pytanie – powiedziałam, wstając i otrzepując spódnice. – Idę go poszukać. Dziękuję wam za poświęcony czas, szlachetni rycerze. Sir Karal wstał i ukłonił się. – Co? Żadnego całusa? – spytał sir Cuthberte. Ze śmiechem posłałam mu buziaka i wyszłam. Strażnicy na zewnątrz wydawali się zaskoczeni, widząc mnie. – Kapitan Kiggs jeszcze nie przybył, panienko Dombegh – powiedział John, unosząc dłoń do hełmu. Uśmiechnęłam się, pełna ulgi, że wszystko się skończyło i uszło mi płazem. Miałam zamiar wrócić do pokojów, skontaktować się z Ormą przez kociaka w szpinecie i zobaczyć, czy uda mu się rozpoznać ojca po ranie. – Kapitana Kiggsa musiało coś zatrzymać. Nieważne, już tu skończyłam. Zobaczę, czy uda mi się go odnaleźć. – Nie będziesz musiała daleko szukać – powiedział ktoś ze schodów. Książę Lucian zszedł po schodach, a mnie serce podjechało do gardła.

13 Nie otworzyłam szerzej oczu, gdyż strażnicy od razu by to zobaczyli. By kupić sobie trochę czasu, ukłoniłam się głęboko, licząc powoli do trzech. Książę, kiedy w końcu odważyłam się podnieść na niego wzrok, wydawał się rozbawiony. – Na pewno już tu skończyłaś? – spytał z szerokim gestem. – Tak, dziękuję – odpowiedziałam, z trudem powstrzymując drżenie głosu. – Jeśli życzysz sobie sam przesłuchać rycerzy, moglibyśmy się zobaczyć jutro rano... – Ależ nie – odpowiedział swobodnie, ale jego uśmiech stężał. – Sądzę, że spotkamy się teraz. Bądź tak miła i zaczekaj na mnie na górze. Nie miałam innego wyjścia, jak tylko wspiąć się po schodach. Za moimi plecami książę zwrócił się do strażników: – Który pamięta, jak wygląda mój znak? Dobrze. A czy panienka Dombegh okazała mój znak? – Ale panie, mieliśmy zacząć stosować ten protokół dopiero po przybyciu Comonota! – Zaczynamy dzisiaj. Tylko ktoś niosący mój znak wypowiada się w moim imieniu. – Czy popełniliśmy błąd, wpuszczając ją tutaj, kapitanie? – spytał John. Lucian Kiggs przez chwilę zastanawiał się nad odpowiedzią. – Nie. W jej kwestii posłuchaliście swojego instynktu i on nie zwiódł was na manowce. Ale czas nieco wzmocnić środki ostrożności. W pałacu wkrótce będzie pełno obcych. Ruszył po schodach. Pośpieszyłam na górę, żeby znaleźć się tam przed nim. Spojrzenie, które mi posłał, kiedy dotarł na szczyt, było mniej niż rozbawione. Przyjął salut Mikeya Ryby, chwycił mnie za prawe ramię i poprowadził korytarzem. – Dla kogo pracujesz? – spytał, kiedy znaleźliśmy się poza zasięgiem

strażników. Czy to było podchwytliwe pytanie? – Dla Viridiusa? Zatrzymał się i spojrzał mi w twarz, ponuro marszcząc czoło. – Teraz masz szansę powiedzieć prawdę. Nie lubię zabawy w kotka i myszkę. Zostałaś złapana, nie baw się ze mną. Na Słodki Niebiański Dom, sądził, że jestem jakąś agentką obcego rządu... a może jednostki. Powiedzmy, że smoka. I może się nie mylił. – Proszę, czy moglibyśmy porozmawiać w jakimś innym miejscu? Obrzucił okolicę spojrzeniem i zmarszczył czoło. We wschodnim skrzydle było pełno służby i magazynów, kuchni i warsztatów. Poprowadził mnie krótkim korytarzem, wyjął klucz i otworzył ciężkie drzwi na jego końcu. Zapalił latarnię wiszącą na ścianie, wprowadził mnie do środka i zamknął drzwi za nami. Znajdowaliśmy się u podnóża spiralnych schodów niknących w mroku. On jednak nie wspiął się po schodach, usadowił się na piątym stopniu i postawił latarnię obok siebie. – Co to za miejsce? – spytałam, wyginając szyję, by spojrzeć w górę. – Moja „paskudna wieża”, jak ją nazywa Glisselda. Wydawało się, że nie ma ochoty na dalsze omawianie tej kwestii. Latarnia rzucała na niego niesamowity blask, utrudniając mi odczytanie jego miny. Na pewno się nie uśmiechał. – Mogłabyś swobodnie porozmawiać z rycerzami z moim błogosławieństwem. Musiałaś tylko poprosić. Nie podoba mi się, że fałszywie powołałaś się na moje imię. – Nie powinnam tego robić. Przepraszam – wykrztusiłam. Dlaczego wydawało mi się to dobrym pomysłem? Dlaczego byłam bardziej gotowa oszukiwać zupełnie obcych ludzi niż porozmawiać otwarcie z księciem? Ostrożnie otworzyłam sakiewkę, starannie zasłaniając quigową figurkę i podałam mu złotą monetę. – Mój nauczyciel, Orma, jest zaniepokojony pewną kwestią związaną ze smokiem-renegatem. Obiecałam mu, że z tobą porozmawiam. Lucian Kiggs w milczeniu przyjrzał się monecie w blasku latarni. Wcześniej był taki rozmowny, że teraz jego milczenie wytrącało mnie

z równowagi. Ale oczywiście był pełen wątpliwości, kiedy stwierdziłam, że mówię w imieniu kogoś innego. A jakżeby inaczej? Na psy Świętych, popełniłam błąd, oszukując jego strażników. – Posłaniec dał mu tę monetę po pogrzebie twojego wuja – mówiłam dalej. – Orma twierdzi, że należała do jego ojca. – To pewnie się nie myli – odparł, przyglądając się rewersowi. – Smoki znają swoje monety. – Jego ojcem jest generał Imlann, okryty niesławą i wygnany za gromadzenie skarbów. – Gromadzenie skarbów zazwyczaj nie jest karane wygnaniem – zauważył książę i zacisnął wargi. Nawet jego cień wydawał się sceptyczny. – Jak sądzę, Imlann dopuścił się też innych zbrodni. Orma nie opisał tego ze szczegółami. – I oto już kłamałam. To się nigdy nie kończyło. – Wierzy, że Imlann jest tutaj, w Goreddzie, i być może planuje wyrządzenie krzywdy Ardmagarowi albo przeszkodzenie w świętowaniu albo... sam nie wie, co. Niestety, to wszystko mało precyzyjne przypuszczenia. Lucian Kiggs spoglądał to na mnie, to na monetę. – Nie jesteś pewna, czy słusznie się przejmuje. – Owszem. Rozmawiając z rycerzami, liczyłam, że podadzą mi jakieś szczegóły, które pozwolą mnie i Ormie potwierdzić, że ich smok-renegat to w rzeczy samej Imlann. Nie chciałam marnować twojego czasu na domysły. Pochylił się. – Czy Imlann mógłby chcieć zrobić krzywdę mojemu wujowi? Był zainteresowany, co napełniło mnie niezmierną ulgą. – Nie wiem. Czy rada doszła do wniosku, że renegat miał coś wspólnego ze śmiercią księcia Rufusa? – Rada nie doszła do poważniejszych wniosków. Co najmniej połowa zgromadzonych przypuszczała, że rycerze wszystko sobie wymyślili, by wywołać zamieszanie i nie dopuścić do wizyty Comonota. – A co ty sądzisz? – pytałam dalej. – Sądzę, że byłem w drodze na rozmowę z rycerzami, kiedy dowiedziałem się, że ktoś już z nimi rozmawia w moim imieniu. – Pogroził mi palcem, ale

była to jedynie żartobliwa połajanka. – Jakie jest twoje wrażenie? Czy naprawdę widzieli smoka? – Tak. Uniósł brew. – Skąd ta pewność? – Ja... wydaje mi się, że cechy, które umieli opisać i te, których mi nie opisali. Chciałabym móc powiedzieć, że na poparcie swojego stwierdzenia mam coś więcej niż tylko intuicję. Chciałam również móc powiedzieć, że jako kłamczucha mam pewien wgląd w te kwestie. – Nie odrzucaj tak beztrosko intuicji! Radzę moim ludziom, by zwracali uwagę na przeczucia. Oczywiście, w twoim przypadku się mylili. – Posłał mi zirytowane spojrzenie, ale nagle zmienił zdanie. – Nie, poprawka. Mylili się, wierząc, że pozwoliłem ci na rozmowę z więźniami, ale nie mylili się, jeśli chodzi o ciebie. Jak mógł wciąż mieć dobre zdanie na mój temat, choć byłam wobec niego tak niemiła? Zalała mnie fala poczucia winy. – Ja... przepraszam... – Nic złego się nie stało. – Zbył mnie machnięciem ręki. – Właściwie wyszło całkiem nieźle. Wygląda na to, że mamy ten sam cel. Teraz, kiedy to już wiemy, możemy sobie pomagać. Myślał, że przepraszałam za kłamstwo. To już zrobiłam. – Ja, no, chciałam też przeprosić za to, co ci powiedziałam. Wczoraj. – Ach! – Uśmiechnął się w końcu, a ja poczułam, jak opuszcza mnie niepokój. – To druga część twojego wahania. Zapomnij. Ja już to zrobiłem. – Byłam niegrzeczna! – A ja obrażony. Wszystko zgodnie z zasadami. Ale odsuńmy to na bok, Serafino. Ciągniemy w tym samym zaprzęgu. – Nie kupowałam takiego łatwego przebaczenia. On najwyraźniej zauważył moje wahanie i dodał: – Długo rozmawiałem z Seldą na twój temat. Wypowiadała się dość elokwentnie w twojej obronie. – Nie mówiła, że jestem drażliwa? – Ależ tak. Bo i taka jesteś. – Wydawał się nieco rozbawiony miną, która

pojawiła się na mojej twarzy. – Przestań patrzeć tak gniewnie. Nie ma nic złego w tym, że dajesz innym znać, kiedy nadepną ci na ogon. Kiedy gryziesz, należy sobie zadać tylko pytanie: dlaczego? „Gryziesz”. „Ogon”. Zaplotłam ręce na piersi. – Selda zauważyła, że nie lubisz osobistych pytań, a ja z pewnością robiłem pewne osobiste wycieczki. Tak więc przepraszam. Spuściłam z zawstydzeniem wzrok. – W tym szczególnym przypadku sądzę, że chodziło o coś więcej – kontynuował. – Szczerze odpowiedziałaś na moje pytanie. – Uśmiechnął się z zadowoleniem, jakby rozwiązał trudną układankę. – Zapytałem, jak to jest być tak utalentowaną, a ty odpowiedziałaś mi bezpośrednim porównaniem: to jak być bastardem! I po pewnym zastanowieniu zrozumiałem to. Wszyscy gapią się na ciebie ze względu na coś, na co nic nie możesz poradzić i na co w żaden sposób nie zasłużyłaś. Sama twoja obecność sprawia, że inni czują się niezręcznie. Wyróżniasz się, choć wolałabyś nie. Przez krótką chwilę nie mogłam oddychać. Coś w moim wnętrzu zadrżało, jakaś struna poruszona jego słowami, a gdybym odetchnęła, przestałaby. Nie znał prawdy na mój temat, a jednak widział we mnie coś prawdziwego, czego nikt inny nigdy wcześniej nie zauważył. I wbrew temu – może ze względu na to – uważał mnie za dobrą, uważał za wartą potraktowania poważnie, a jego wiara przez jedną krótką, oszałamiającą chwilę sprawiła, że chciałam być lepsza niż jestem. Jaka ze mnie idiotka, że pozwoliłam sobie tak się poczuć. Byłam potworem, i to się nie mogło zmienić. Omal na niego nie warknęłam, omal nie zagrałam na poważnie potwora, jak to tylko ja potrafiłam, ale coś mnie powstrzymało. Nie był smokiem, który obserwował mnie chłodnym okiem. W zamian dawał mi coś prawdziwego o sobie. Świeciło jak diament. To nie było nic trywialnego, lecz bardzo szczodrego. Gdybym wytrąciła mu ten dar z ręki, drugiego bym nie dostała. Odetchnęłam z drżeniem. – Dziękuję, ale... – rzekłam. Nie, żadnych ale. – Dziękuję. Uśmiechnął się. – Jest w tobie więcej, niż się wydaje na pierwszy rzut oka. Zauważyłem

to wielokrotnie. Którego z porfiriańskich filozofów cenisz najbardziej? Te słowa padły tak niespodziewanie, że prawie się roześmiałam, ale on mówił dalej. W końcu znów poczuł się ze mną swobodnie. – Tamtego wieczoru rozpoznałaś ten cytat, a ja pomyślałem sobie „Wreszcie ktoś, kto czytał Pontheusa!”. – Obawiam się, że niezbyt wiele. Ojciec ma jego „Dialogi”... – Ale czytałaś innych filozofów. Przyznaj się! – Pochylił się z przejęciem, opierając łokcie na kolanach. – Zgaduję, że lubisz... Archiborosa. Był tak wielkim zwolennikiem „życia umysłu”, że nigdy nawet nie sprawdził, czy jego teorie zadziałają w rzeczywistości. – Archiboros był nadętym osłem – stwierdziłam. – Wolałam Necansa. – Ten ponury staruch?! – wykrzyknął Kiggs, klepiąc się po udzie. – Wyciąga zbyt daleko idące wnioski. Gdyby miał rację, wszyscy bylibyśmy jedynie bezcielesnymi umysłami, unoszącymi się i efemerycznymi, całkowicie oddzielonymi od materii tego świata. – Czy to by było takie straszne? – spytałam niepewnie. Znów trącił coś osobistego albo też byłam tak obolała, że wszystko mnie raniło, choćby najbardziej niewinnego. – Po prostu wydawało mi się, że wolisz Pontheusa – stwierdził, zrzucając niewidzialny pyłek z rękawa kaftana i pozwalając mi w ten sposób zebrać myśli. – Filozofa prawa? – Najwyraźniej czytałaś jedynie jego wczesne dzieła. Geniusz widać w tych późniejszych. – Czy on nie oszalał? – Próbowałam odezwać się wyniośle, ale jego mina uświadomiła mi, że się pomyliłam i wyszło mi zabawnie. – Jeśli to szaleństwo, Fino, o takim szaleństwie ty i ja możemy tylko pomarzyć. Znajdę ci jego ostatnią książkę. Znów na mnie spojrzał, a jego oczy błyszczały w świetle latarni lub też wewnętrznym blaskiem radosnego wyczekiwania. Entuzjazm czynił go pięknym. Gapiłam się na niego. Pośpiesznie przeniosłam spojrzenie na własne dłonie. Zakaszlał i wstał, wsuwając monetę za kaftan.

– No tak. Dobrze. Jutro zabiorę monetę Ormy do Eskar i zobaczę, co powie. Znając moje szczęście, pewnie założy, że ukrywamy zbrodniarzy. Nie sądzę, by wybaczyła mi, że pozwoliłem, by temu świeżakowi stała się krzywda... ani że z nią zatańczyłem, skoro już o tym mowa. Zapytaj nauczyciela o szczegóły, które podali ci dziś rycerze, bardzo bym to docenił. Jeśli uda nam się zidentyfikować tego renegata, może przekonamy ambasadę, że w dobrej wierze staramy się... miałem zamiar powiedzieć „utrzymać porządek”, ale na to chyba już za późno. – W takim razie do jutra – powiedziałam. Oczywiście, to on powinien mnie pożegnać, nie odwrotnie. Wzdrygnęłam się. Chyba nie zauważył tego naruszenia etykiety. Dygnęłam, żeby to nadrobić. Uśmiechnął się i otworzył dla mnie drzwi wieży. W głowie miałam mętlik, próbowałam wymyślić choć jedną rzecz, którą mogłabym mu powiedzieć przed odejściem, ale niczego nie znalazłam. – Dobranoc, Serafino – powiedział i zamknął drzwi. Słyszałam jego cichnące kroki, kiedy wspinał się na wieżę. Co tam robił? To oczywiście nie była moja sprawa, ale stałam przez dłuższą chwilę z dłonią na dębowych drzwiach. Stałam tak nieruchomo, przez tak długo, że prawie wyskoczyłam ze skóry, kiedy ktoś się odezwał: – Mistrzyni muzyki? Chorzy jesteście? Obejrzałam się – za mną stał jeden z moich muzyków, ten chudy puzonista, którego imienia nie mogłam zapamiętać. Najwyraźniej przechodził obok i zauważył mnie stojącą w bezruchu. Zrobił niepewny krok w moją stronę. – Czegoś potrzebujecie? – Nie – wychrypiałam głosem tak szorstkim, jakbym łamała wieloletnią przysięgę milczenia. – Dziękuję – dodałam. Pochyliłam głowę, ominęłam go pokornie i ruszyłam z powrotem korytarzem w stronę swojego pokoju.

14 Następny dzień był ostatnim przed przybyciem Comonota i Viridius miał zamiar zamęczyć nas próbami. Wstałam wyjątkowo wcześnie, musiałam wpierw skontaktować się z Ormą, żebym mogła przekazać otrzymane od niego informacje Kiggsowi. Zagrałam nasz akord na szpinecie i czekałam, parząc język herbatą i zastanawiając się, gdzie o tej porze dnia odnajdę kapitana. Wiedziałam, że miał biuro w pobliżu głównej wartowni, ale dużo czasu spędzał również w mieście. Kiedy kociak ze szpinetu w końcu się odezwał, zaskoczyło mnie to tak bardzo, że niemal upuściłam filiżankę. – Nie mogę rozmawiać – powiedział Orma. – Opiekuję się Basindem. Zupełnie zapomniałam o świeżaku. – Kiedy będziesz mógł? – W porze kolacji? W Młocie i Rybie? O szóstej? – Dobrze, ale niech to będzie siódma. Viridius będzie nas dziś zamęczał aż do pierwszej krwi. – To do zobaczenia. Nie jedz tego! Popatrzyłam na swoją filiżankę z herbatą i z powrotem. – Czego mam nie jeść? – Nie ty. Basind. – Kotek zachrypiał i umilkł. Westchnęłam, odsunęłam się od instrumentu i usłyszałam, że wielki zegar nad dziedzińcem wygrywa kurant na pełną godzinę. Miałam więcej niż dosyć czasu na poranne zajęcia i śniadanie. Tym lepiej. Nie narażę się Viridiusowi. Do wielkiej sali zamku Orison dotarłam przed czasem i całkowicie przytomna. Po scenie krążyli cieśle, co nie mogło być dobrym znakiem, lecz nigdzie nawet nie mignęły mi siwe włosy podagrycznego staruszka. Muzycy kłębili się wszędzie wokół jak mrówki, lecz Viridiusa wśród nich nie było. W końcu jego flegmatyczny służący Marius podszedł do mnie ostrożnie

i przekazał wiadomość. – Mistrza tu nie ma. – Co to znaczy, że go tu nie ma? To próba generalna. Marius odchrząknął nerwowo. – Jeśli mam go dosłownie zacytować: „Powiedz Serafinie, że pozostawiam wszystko w jej więcej niż kompetentnych rękach. Nie zapomnij poćwiczyć gładkich wejść i wyjść!”. Zdusiłam pierwsze słowo, które przyszły mi na myśl, drugie zresztą też. – To gdzie on jest? Mężczyzna pochylił siwą głowę, najwyraźniej mówiłam niezbyt łagodnym tonem. – W katedrze. Jego protegowany miał jakiś problem... – Lars? – spytałam. Ktoś obdarzony dobrym słuchem zatrzymał się gwałtownie za moimi plecami. Zniżyłam głos. – Jaki dokładnie problem? Sługa Viridiusa wzruszył ramionami. – Mistrz nie mówił. – Pewnie ten sam co zawsze – zaszydził za moimi plecami hrabia Josef. – Awantury, sprowadzanie obmierzłych radt-grauser do katedry, upijanie się i niszczenie własnej machiny. Zrozumiałam słowo „czerwone kobiety”. – W Goreddzie noszą czerń z żółtymi paskami – powiedziałam, próbując ukryć wzburzenie pod żartem. – Ale spodziewam się, że wiecie o tym z własnego doświadczenia. Hrabia przesunął językiem po idealnych zębach i obciągnął koronkowe rękawy. – Zazwyczaj bym się tym nie przejmował, ale lubię cię, grausleine. Trzymaj się z dala od Larsa. To daanita, kłamca i wcielenie kłopotów. Jest ledwie człowiekiem. – Viridius mu ufa – sprzeciwiłam się. – Mistrz Viridius obdarzył go niebezpieczną sympatią – poprawił hrabia. – Żadne z was nie pojmuje, kim on jest. Każdego dnia modlę się, by święty Ogdo go zniszczył.

Bardzo chciałam powiedzieć, że doskonale wiem, kim jest Lars, i nie mam mu tego za złe, ale udało mi się jedynie wykrztusić: – Nie obchodzi mnie, co mówicie. Jest moim przyjacielem. Nie będę dłużej słuchać tych potwarzy. Wbrew mojej woli objął mnie w pasie. Próbowałam się wyrwać, ale chwyt miał jak homar. – Jesteś najsłodszą i najbardziej niewinną z grausleiner – wyszeptał. – Ale są na tym świecie ludzie, którzy dopuszczają się przerażających i nienaturalnych aktów wykraczających poza wszystko, co w swej naiwności mogłabyś sobie wyobrazić. On jest twoim najgorszym koszmarem i trzymaj się od niego z dala. Inaczej grozi ci niebezpieczeństwo. Pochylił się i pocałował mnie w ucho, jakby chciał przypieczętować swoje słowa. Cofnął się gwałtownie. – Cóż to za dziwne perfumy? – Proszę mnie puścić – powiedziałam przez zaciśnięte zęby. Josef prychnął wyniośle i puścił mnie, po czym odszedł dumnym krokiem, nie oglądając się za siebie. Stłumiłam atak paniki. Wyczuł mój zapach. Czy rozpoznał w nim saara? Zebrałam resztki godności, jakie udało mi się wykrzesać po tak bezceremonialnym potraktowaniu, i zbliżyłam się do zgromadzonych muzyków, gotowa zrobić z siebie Viridiusa. Oni zresztą niczego innego się nie spodziewali. Scena była piękna, ale okazała się niepewna wokół zapadni pośrodku, co odkryliśmy ku swemu przerażeniu, gdy nagle zniknęło pięć kontrabasów. Nawrzeszczałam na cieśli i ćwiczyłam z chórem po drugiej stronie sali, gdy oni wprowadzali zmiany. Później mechanizm kurtyny nie działał, strój szczudlarza spadł z niego w połowie kroku – co byłoby zabawne, w innych okolicznościach – a solo Josefa na violi cały czas zmieniało tonację. To ostatnie wcale nie sprawiło, że poczułam się lepiej. W rzeczy samej podejrzewałam podstęp z jego strony, bym na niego spojrzała. Ponuro wpatrywałam się w inną stronę. Jak na próbę generalną nie było tego wiele, ale więcej niż mógł znieść mój nastrój. Warczałam na każdego, czy na to zasłużył, czy nie. Wędrowni

artyści wydawali się przerażeni, ale muzycy pałacowi uznawali to za zabawne – nawet w najbardziej zrzędliwym nastroju niezbyt dobrze udawałam Viridiusa. Fragmenty piosenki pochwalnej unosiły się za mną, gdy przechodziłam wściekłym krokiem, co utrudniało mi zachowanie ponurej miny. W końcu nadszedł wieczór i moi muzycy uznali, że to najwyższa pora, by odmówili pracy. Co oczywiście oznaczało, że zorganizowali potężny improwizowany koncert w wielkiej sali, wygrywając dla własnej przyjemności skoczne nuty. Muzyka jest pracą tylko wtedy, gdy ktoś inny dyktuje, co masz grać. Chętnie bym do nich dołączyła – zdecydowanie na to zasłużyłam – ale Orma czekał. Spakowałam się i ruszyłam w dół wzgórza do miasta. Ciepło Młota i Ryby było przyjemne, choć nigdy nie czułam się swobodnie wśród nieznajomych i dymu, rozmów i brzęku talerzy. Ogień i lampy dawały zbyt mało światła. Minęła chwila, nim zorientowałam się, że Orma jeszcze nie dotarł. Zajęłam miejsce w pobliżu kominka, zamówiłam wywar z jęczmienia, co wywołało pogardliwe rozbawienie obsługi. Orma zazwyczaj się nie spóźniał. Popijałam swój napój i wpatrywałam się w stół przed sobą, aż zamieszanie przy drzwiach stało się zbyt głośne, bym mogła je zignorować. – Nie możesz tu wprowadzić kogoś takiego – warknął właściciel, wychodząc zza baru. Jako wsparcie miał masywnego kucharza. Odwróciwszy się, ujrzałam Ormę stojącego w przedsionku i rozpinającego klamrę płaszcza. Za nim krył się Basind, jego dzwoneczek pobrzękiwał żałośnie. Klienci w pobliżu drzwi robili znak świętego Ogdy lub przyciskali do nosów torebeczki z wonnościami, jakby chcieli odegnać chorobę. Właściciel zaplótł ręce na obszarpanym fartuchu. – To szacowny przybytek. Przyjmowaliśmy gości w rodzaju baroneta Meadowburna i hrabiny du Paraday. – Ostatnio? – spytał Orma, otwierając szerzej oczy. Właściciel uznał to za oznakę braku szacunku i wypiął pierś. Kucharz postukał w tasak. Ja już się poderwałam i rzuciłam monetę na stół.

– Wracajcie na zewnątrz. Powietrze na dworze przyniosło mi ulgę, w przeciwieństwie do skulonej postaci Basinda. – Dlaczego zabrałeś go ze sobą? – spytałam z irytacją, kiedy ruszyliśmy pustą ulicą. – Powinieneś wiedzieć, że jego nie obsłużą. Orma otworzył usta, ale Basind odezwał się jako pierwszy. – Gdzie idzie mój nauczyciel, tam idę i ja. Orma wzruszył ramionami. – Są miejsca, w których możemy coś zjeść. Być może, ale tylko w jednej części miasta.

*** Quigowo teoretycznie zamykano po zmroku. Jedynie dwie ulice prowadziły do dawnego Dziedzińca Świętego Jobertusa, obecnie wyposażone w bramy z kutego żelaza, które Gwardia Królowej każdego wieczoru zamykała z wielkim ceremoniałem na kłódki. Oczywiście, budynki wokół placu miały tylne wejścia, więc wystarczało przejść przez sklep, gospodę albo dom pełen quigów, by dostać się do środka i wyjść z powrotem, zawsze pozostawały też tunele. Zdegustowani saarantrai nazywali Quigowo więzieniem. Jeśli nawet, to było bardzo dziurawe. Stary Święty Jobertus był niegdyś kościołem. Kiedy parafia stała się zbyt wielka dla budynku, po drugiej stronie rzeki, gdzie było więcej miejsca, wybudowano nowy kościół Świętego Jobertusa. Po podpisaniu Traktatu Comonota pewna grupa smoków postanowiła otworzyć niewielkie kolegium, by wypełnić zobowiązanie międzygatunkowej wymiany wiedzy. Stary kościół Świętego Jobertusa był największym nieużywanym budynkiem, jaki udało im się znaleźć. Podczas gdy zwolnieni od dzwonka smoczy studenci tacy jak Orma krążyli ukradkowo i badali nasze tajemnicze zwyczaje, inni uczeni, w pełni wykształceni i noszący dzwonki, przybywali do Świętego Berta (jak go teraz nazywano), by krzewić wśród zacofanych ludzi nauki ścisłe. Nie mieli wielu studentów, a jeszcze mniej chętnych, którzy by się do tego przyznali. Święty Bert kształcił najlepszych lekarzy, ale niewielu ludzi

chciało leczyć się u doktora praktykującego dziwaczną medycynę saarów. Ostatni skandal dotyczący sekcji ludzkich zwłok w tym nie pomógł. Zamieszki w całym mieście omal nie zmieniły się w krwawą łaźnię, ludzie żądali zemsty na saarantrai – i ich studentach – którzy odważyli się bezcześcić ludzkie szczątki. Był proces, mój ojciec jak zwykle znalazł się w samym środku. Sekcji zakazano, kilka smoków odesłano do Tanamoot, ale lekarze wciąż kształcili się w tajemnicy. Byłam w Quigowie tylko raz, kiedy Orma zabrał mnie ze sobą po maść przeciwświądową. To nie było miejsce, w którym powinny się pokazywać szanujące się panienki i ojciec stanowczo stwierdził, że mam unikać tych okolic. Choć odrzuciłam lub zignorowałam wiele z jego sprzeciwów, tego chętnie przestrzegałam. Orma poprowadził nas wąską uliczką, sięgnął ponad furtką, żeby ją otworzyć, i poprowadził nas przez czyjś błotnisty kuchenny ogródek. Martwe pędy cukinii pękały z mlaśnięciami pod naszymi stopami. W jednej zagrodzie chrząkała świnia, inna była pełna gnijących warzyw. Bałam się, że właściciel domu w każdej chwili pogoni nas z widłami, ale Orma podszedł do drzwi i zapukał trzy razy. Nikt nie odpowiedział. Zapukał jeszcze trzy razy, po czym podrapał łuszczącą się farbę. Otworzyło się małe okienko. – Kto tam? – spytał ktoś chrapliwie. – Tchórz – powiedział Orma. – Przyszedłem sprzeciwić się norce. Drzwi otworzyła nam bezzębna, szeroko uśmiechnięta staruszka. Podążyłam za Ormą w dół schodów, w cuchnący półmrok. Znaleźliśmy się w wilgotnej, smrodliwej piwnicy oświetlonej przez duży kominek, niewielkie lampy i wiszący kandelabr w kształcie rogatej syreny, odsłaniającej pierś przed całym światem i dzierżącej dwie świece jak miecze. Wybałuszyła oczy na mój widok, jakby była zadziwiona, że widzi innego potwora. Mój wzrok przyzwyczaił się do ciemności. Trafiliśmy do swego rodzaju podziemnej gospody. Znajdowały się w niej rozchwiane stoły i różnorodni klienci – ludzie, saarantrai i quigutle. Ludzie i saarantrai siedzieli tu przy wspólnych stolikach, studenci pogrążeni w rozmowie z nauczycielami. Oto jeden z saarów demonstrował zasadę napięcia powierzchniowego, podobnie jak pokazała mi to Zeyd przed tą szczególną lekcją na temat grawitacji.

Trzymał szklankę z wodą odwróconą do góry dnem, a jedynie cienki arkusz pergaminu chronił jego urzeczonych studentów przed zalaniem. W innym kącie widziałam improwizowaną sekcję małego ssaka, kolację albo obie te rzeczy naraz. Nikt nie przychodził do Quigowa, jeśli nie musiał – ja miałam więcej osobistych kontaktów z saarantrai niż większość ludzi, a byłam tu tylko raz. Nigdy nie widziałam obu moich... moich ludów tak blisko siebie. Poczułam się nieco przytłoczona. Ludzcy studenci nie nawiązywali większego kontaktu z quigutlami, ale i tak dziwiło mnie, jak niewielkie wrażenie robiła na nich obecność tych stworów. Nikt nie odsyłał jedzenia, które zostało dotknięte przez quigi – mieli tu quigowską obsługę! – i nikt nie wrzeszczał, kiedy odkrył jednego z nich pod stołem. Quigutle czepiały się krokwi i ścian, inne tłoczyły się wokół stolików saarantrai. Z pewnością były źródłem wszechobecnego smrodu, ale powonienie szybko się przyzwyczaja. Nim znaleźliśmy stolik, właściwie przestałam już cokolwiek czuć. Orma poszedł zamówić nam kolację, zostawiając mnie z Basindem. Nasz stół pokrywały wypisane kredą równania. Udawałam, że się im przyglądam, obserwując z ukosa świeżaka. Wpatrywał się tępo w pobliski stolik oblężony przez quigów. Nie mogłam rozmawiać z Ormą w obecności Basinda, ale nie mogłam nic na to poradzić. Podążyłam za spojrzeniem Basinda i aż sapnęłam. Quigi wysunęły języki, leciały iskry. W półmroku trudno to było ocenić, ale wydawało się, że zmieniają kształt butelki, topią szkło skupionym gorącem swoich języków i wyciągają je jak karmel. Długie palce ich grzbietowych rąk – przypominających gałązki, zręcznych kończyn, które zastępowały im skrzydła – wydawały się niewrażliwe na gorąco. Wyciągnęły cieniutkie nitki ze szkła, znów je podgrzały i zaczęły przeplatać, tworząc koronkową strukturę. Orma powrócił z naszymi napitkami. Podążył za moim spojrzeniem w stronę tkających szkło quigutli. Stworzyły puste w środku, wielkie jak koszyk jajo z zielonych szklanych nici. – Dlaczego dmuchacze szkła ich nie zatrudniają? – spytałam.

– A dlaczego złotnicy ich nie zatrudniają? – spytał Orma, podając Basindowi kubek wywaru z jęczmienia. – Po pierwsze, niechętnie wypełniają polecenia. – Jak to możliwe, że wy, saarowie, nie rozumiecie sztuki? – spytałam, wpatrując się w zadziwieniu w ich połyskujące dzieło. – Quigi tworzą sztukę. – To nie sztuka – stwierdził beznamiętnie Orma. – A skąd możesz to wiedzieć? Zmarszczył czoło. – Nie cenią jej w taki sposób jak ludzie. Nie ma żadnego znaczenia. – Jeden z quigów wszedł na stół i spróbował usiąść na szklanym jaju. Rozpadło się na tysiąc odłamków. – Widzisz? – spytał Orma. Pomyślałam o jaszczurce o ludzkiej twarzy w sakiewce. Wcale nie byłam pewna, czy miał rację – ta figurka dziwnie do mnie przemawiała. Właściciel ruszył w stronę quigów, unosząc miotłę i wrzeszcząc. Stwory rozproszyły się, niektóre zniknęły pod spodem, inne wbiegły na ściany. – Posprzątajcie to! – wykrzyknął mężczyzna. – Nie możecie tu przychodzić, jeśli będziecie skakać dookoła jak małpy. Quigi obrzuciły go niewyraźnymi obelgami, ale wróciły i posprzątały stół, wykorzystując lepkie palce brzusznych rąk, by zebrać odłamki szkła. Wzięły je do ust, przeżuły i wypluły stopione, syczące krople do szklanek z piwem. Na naszym stole też było piwo, należało do Ormy. Basind skupił na nim wzrok i pochylił się nad kuflem, wąchając. Uniósł głowę z kroplą napoju na końcu nosa. – To środek odurzający. Powinienem cię zgłosić. – Przypomnij sobie klauzulę dziewiątą dokumentów zwalniających – stwierdził chłodno Orma. – „Uczony działający incognito może naginać Protokoły Standardowe 22 i 27, jak również inne Protokoły, które uzna za stosowne, by skutecznie podtrzymać swoje przebranie”? – O to właśnie chodzi. Basind mówił dalej: – „Klauzula 9a: Wyżej wymieniony uczony ma wypełnić formularz 89XQ dla każdego swojego odstępstwa i może być zobowiązany do stawienia się

na badania psychologiczne i/lub do obrony konieczności swoich działań przed obliczem Rady Cenzorów”. – Wystarczy, Basindzie – stwierdził Orma. Chyba musiał na nas patrzeć z góry Święty patron komedii, gdyż w tej właśnie chwili quigutl przyniósł nam kolację – jagnięcy gulasz dla mnie, zupę z porów i rzepy dla Basinda, a dla mojego wuja tłustą gotowaną kiełbasę. – Powiedz mi, czy musisz wypełniać osobny formularz dla każdego elementu, czy możesz wpisać razem kiełbasę i piwo spożyte podczas tego samego posiłku? – spytał Basind z zadziwiającą przenikliwością. – Osobne formularze, kiedy czeka mnie audyt – odparł Orma. Pociągnął łyk. – Później możesz pomóc mi je wypełnić. – Eskar mówi, że zasady obowiązują nie bez powodu – wychrypiał Basind. – Muszę nosić ubrania, żeby nie przerażać ludzi. Nie wolno mi smarować swędzącej skóry masłem, bo to obraża właścicielkę domu. Podobnie nie wolno nam jeść ciał zwierząt, bo to sprawia, że zaczynamy pragnąć obfitego mięsa wokół stołu. Basind spojrzał na mnie swoimi koszmarnymi wybałuszonymi oczyma. – Taki jest pogląd, owszem – zgodził się Orma. – Choć osobiście nigdy tego nie zauważyłem... zwłaszcza z kiełbasą, w której mięso właściwie nie przypomina mięsa. Basind rozejrzał się po ciemnej piwnicy, obrzucając spojrzeniem innych saarantrai i wymamrotał: – Powinienem zgłosić całą tę salę. Orma zignorował jego słowa. Zza kaftana wyciągnął niewielką garść monet, opuścił dłoń na kolana i monety zabrzęczały. Nagle otoczyły nas quigi, wciskały się pod stół, przeciskały obok naszych kostek jak węże. Tego było trochę za dużo, nawet dla mnie. Orma rzucił monety na podłogę, jakby karmił kurczaki. Quigi rzuciły się na nie, na chwilę znieruchomiały, po czym otoczyły Basinda. – Wcale nie – powiedział świeżak niepewnie. – Dajcie mi spokój. Gapiłam się na Basinda, aż wuj chwycił mnie za ramię, odciągnął od stołu i szepnął:

– Znam quigowską mowę gestów. Powiedziałem im, że Basind ma w domu skarb. Jeśli masz jakieś wieści, mów teraz. – Pokazałam Kiggsowi monetę i poinformowałam o twoich podejrzeniach. – I? – Poza miastem zauważono smoka-renegata. Dwaj rycerze przybyli, by o tym donieść. Rozmawiałam z nimi. Mówią, że smok miał charakterystycznie przebite lewe skrzydło, ślad w kształcie szczura. Czy twój ojciec miał... – Lód uszkodził jedno z jego skrzydeł, ale zostało naprawione. Jednak szesnaście lat to mnóstwo czasu, by dorobić się kolejnych urazów. – Innymi słowy, to mógł być Imlann albo i nie. – Westchnęłam z frustracją. – Co możesz mi opowiedzieć o jego prawdziwej postaci? Jak Kiggs mógłby go rozpoznać? Orma opisał saarantrasa swojego ojca tak ogólnikowo, że nie spodziewałam się bogactwa szczegółów, które podał mi teraz – blask skóry Imlanna (inny w świetle księżyca), jak ostre miał zazwyczaj pazury, dokładny kształt i kolor oczu (inny, kiedy nasunął na nie trzecią powiekę), wygięcie rogów i złożenie skrzydeł (opisane z matematyczną precyzją), ostrość siarkowego tchnienia, tendencję, by robić zwód na lewo, a atakować na prawo, szerokość ścięgien przy piętach. Orma pamiętał smoczą postać swojego ojca tak dokładnie, jakby to był jego skarb. Miałam wrażenie, że opisuje stertę złotych monet, którą ja miałam następnie po samym opisie odróżnić od innej sterty monet. Nie było sensu pytać o więcej. Czy smoki uważały, że opisy ludzi są niejasne? Czy odróżnianie nas od siebie nawzajem wymagało doświadczenia? – Widzę, że nic z tego nie zapamiętasz – powiedział Orma. – Masz tę charakterystyczną bezmyślną minę, jak kiedyś na lekcjach historii. Mogłabyś poszukać Imlanna... – Mówiłeś mi, że mam tego nie robić! – Daj mi dokończyć. Mogłabyś poszukać go we własnej głowie, pośród matczynych wspomnień. Z pewnością Linn zostawiła ci jakiś obraz naszego ojca. Otworzyłam usta i znów je zamknęłam. Nie miałam ochoty grzebać w tym pudełku, jeśli tylko mogłam tego uniknąć.

Rycerze wspomnieli o sir Jamesie jako o specjaliście od identyfikowania smoków. To z nim musiałam porozmawiać – to znaczy Kiggs musiał. Miałam jedynie nadzieję, że książę nie odłożył na później rozmowy z Eskar, wierząc, że uda mi się zdobyć jakieś informacje. Basindowi, z pomocą właściciela i jego miotły, udało się pozbyć większości quigów. Nasz czas się kończył. – Odwróć się plecami do Basinda – wyszeptał Orma. – Nie chcę, żeby widział, jak ci to daję. Było trochę za późno, by zaczął udawać, że jest praworządnym saarem. – Dajesz mi co? Nie odrywając wzroku od świeżaka, Orma udał, że drapie się po głowie. Opuścił rękę i wcisnął w moją dłoń coś zimnego. To był jeden z jego kolczyków. Sapnęłam i próbowałam go oddać. – Cenzorzy nie patrzą – powiedział Orma. – Jeden quig zmodyfikował je dla mnie. – Cenzorzy nie zauważą, że już nie mogą cię sprawdzić? – Z pewnością już to zauważyli. Wcisną mi nową parę. Tak bywało już wcześniej. Włącz go, jeśli będziesz w kłopotach, a ja przybędę jak najszybciej. – Obiecałam, że nie wyruszę na poszukiwanie Imlanna. – Kłopoty mogą same cię odnaleźć – odparł. – Jestem zainteresowany tym szczególnym problemem. Wsunęłam kolczyk za dekolt i odwróciliśmy się znów w stronę stołu. Tunikę Basinda pokrywały brudne odciski rąk. Jego kolacja zniknęła, ale nie mogliśmy mieć pewności, czy to on ją zjadł. Wydawał się oszołomiony, wyglądał jakby jego twarz zaczęła się topić. – Musimy wracać do Świętej Idy – powiedział Orma, wyciągając do mnie rękę, by pokazać Basindowi, jak się to robi. Uścisnęłam ją, próbując ukryć rozbawienie. Nigdy nie ściskaliśmy sobie dłoni. Następnie spróbował Basind, ale nie chciał mnie puścić. Kiedy w końcu udało mi się uwolnić, posłał mi spojrzenie, którego wolałam nie rozpoznać. – Dotknij mnie jeszcze raz! – wychrypiał, a ja poczułam ściskanie

w żołądku. – Wracamy – powiedział Orma. – Czeka cię ćwiczenie w rozdzielaniu i medytacja. Basind jęknął i zaczął gorączkowo wycierać rękę, jakby wciąż czuł mój dotyk, ale podążył za wujem w górę schodów, pokorny jak owieczka. Poszłam do właściciela, żeby się upewnić, że Orma zapłacił za naszą kolację – nigdy nie można było mieć pewności, że będzie o czymś takim pamiętał. Rozejrzałam się po raz ostatni po tym szczególnym, smrodliwym miejscu międzygatunkowej koegzystencji, hałaśliwym urzeczywistnieniu szalonego marzenia Traktatu i ruszyłam w stronę schodów. – Panienko? – zapytał ktoś z wahaniem za moimi plecami. Odwróciwszy się, ujrzałam młodego studenta z włosami przyprószonymi kredowym pyłem i ściskającego w dłoni bardzo krótką słomkę. Za nim dostrzegłam stolik, przy którym siedziało kilku młodych mężczyzn, starannie udających, że się nie gapią. – Uciekasz już? – Nie zająknął się, ale dłonie mu drżały i mrugał nerwowo. – Może dołączyłabyś do nas? Wszyscy jesteśmy tu ludźmi... no, poza Jimem... i nie jesteśmy złym towarzystwem. Nie musimy rozmawiać o matematyce. Po prostu... w Quigowie nie widzieliśmy ani jednej ludzkiej dziewczyny od czasu, kiedy zakazano sekcji zwłok! Prawie wszyscy zgromadzeni przy stoliku wybuchnęli śmiechem. Saarantras wydawał się zakłopotany reakcją pozostałych i spytał: – Ale przecież on ma rację? Nie mogłam pohamować śmiechu. W rzeczy samej, czułam, że ta propozycja kusi mnie bardziej niż zaproszenie Guntarda do Słonecznej Małpy. Ci pokryci kredowym pyłem młodzieńcy, spierający się i wypisujący równania trygonometryczne na stole wydawali mi się znajomi, jakby Kolegium Świętego Berta przyciągało ludzi najbardziej podobnych saarom. Poklepałam go przyjaźnie po ramieniu i stwierdziłam: – Naprawdę żałuję, że nie mogę zostać. Tak na przyszłość, nie lekceważ uwodzicielskiej mocy matematyki. Jeśli znów przyjdę, spodziewam się razem z wami pisać po stołach. Przyjaciele przywitali go przy stoliku, wznosząc toasty i okrzyki na cześć jego odwagi. Uśmiechnęłam się pod nosem. Najpierw tamci podstarzali

rycerze, a teraz to. Najwyraźniej byłam ukochaną całego Goreddu. Ta myśl sprawiła, że się roześmiałam, a śmiech dodał mi odwagi, by wyjść w mrok i znaleźć się z dala od ciepła tego zgromadzenia.

15 Kiedy dotarłam do zamku Orison, było na tyle późno, że nie wiedziałam, gdzie znajdę Luciana Kiggsa. Przyszło mi na myśl, żeby zajrzeć do Niebieskiego Salonu, gdzie księżniczka Glisselda miała swój dwór w miniaturze, ale bałam się, że śmierdzę gospodą – albo jeszcze gorzej, quigutlami. Z pewnością, zanim zdążyłabym się obmyć i przebrać, byłoby zbyt późno i wszyscy już by sobie poszli. Wiedziałam, oczywiście, że tak naprawdę po prostu nie chciałam tam iść. Poszłam do pokoju i napisałam wiadomość do Kiggsa. Wasza Wysokość, rozmawiałam z Ormą, ale nie umiał rozpoznać smoka-renegata po opisie. Zapomniałam jednak wspomnieć, że zgodnie ze słowami rycerzy, jeden z ich zakonu, sir James Peascod, specjalizował się w rozpoznawaniu smoków podczas wojny. Myślę, że warto by go przepytać w tej kwestii. Mam nadzieję, że nie odłożyłeś rozmowy z Eskar na później, wierząc, że powrócę z użytecznymi informacjami. Przepraszam za ogólnikowość Ormy. Nie wiedziałam jak zakończyć, wszystko wydawało się zbyt śmiałe lub absurdalnie sztywne. Uznałam, że sztywna forma będzie bezpieczniejsza, biorąc pod uwagę, jak rozpoczęłam wiadomość. Wyszłam na korytarz, znalazłam pazia i przekazałam mu liścik. Powiedziałam dobranoc wszystkim Groteskom i położyłam się wcześnie spać. Następny dzień miał być najdłuższy z długich.

*** Słońce wzeszło na niebie pokrytym drobnymi chmurkami, różowym i szarym jak brzuch pstrąga. Pokojówki waliły do drzwi mojego pokoju zanim jeszcze skończyłam się myć, w jadalni panowała atmosfera

niecierpliwego wyczekiwania. Zielono-fioletowe chorągwie Belondweg, pierwszej królowej Goreddu, powiewały na każdej wieżyczce i wisiały na każdym domu w mieście. Długi szereg powozów ciągnął się od Kamiennego Dziedzińca aż do podnóża Wzgórza Zamkowego – dygnitarze przybywający ze wszystkich Krain Południa. Nikt nie ważył się przegapić rzadkiej okazji na spotkanie z Ardmagarem Comonotem w ludzkiej postaci. Obserwowałam powolną procesję Ardmagara z barbakanu, razem z większością muzyków. Comonot przyleciał do Południowej Bramy przed świtem, by jego pokryta łuskami postać nie wywołała większego niepokoju, ale wszyscy w mieście wiedzieli o jego przybyciu i tłum zebrał się jeszcze poprzedniego wieczoru. Reprezentanci Korony czekali, by przywitać Ardmagara i zapewnić mu oraz całemu jego orszakowi ubrania, gdy już się przeobrażą. Comonot nieśpiesznie spożył śniadanie i dopiero późnym przedpołudniem wyruszył w stronę pałacu wraz z orszakiem. Nie przyjął konia i nalegał na przebycie miasta pieszo, by móc osobiście powitać ludzi – i tych wznoszących wiwaty, i tych, którzy nie byli tak przyjaźni – wypełniających ulice. Najwyraźniej dotarł na plac przed katedrą dokładnie w chwili, gdy Zegar Odliczania uderzył po raz ostatni. Powiadano, że zagrał dziwną, mechaniczną melodię jak z katarynki, i że królowa i smok zatańczyli ze sobą. Ludzie, którzy to widzieli, upierali się, że to nie była maszyna, a teatr marionetek. Żadna machina nie byłaby do tego zdolna. Byłam gotowa się założyć, że dzieło Larsa by było, ale niestety, nie widziałam tego na własne oczy. Choć Ardmagar miał na sobie jaskrawoniebieski strój, trudno go było zauważyć wśród kłębiących się tłumów i machających flag – jego saarantras nie był wysokim mężczyzną. Ci z nas, którzy drżeli na barbakanie, nie byli pod zbyt wielkim wrażeniem. – Jest taki malutki! – zagruchał chudy puzonista. – Mógłbym go zmiażdżyć obcasem! – I kto jest teraz karaluchem, Ard-bydlaku?! – wykrzyknął jeden z bębniarzy, nieszczególnie cicho. Skuliłam się z nadzieją, że nie usłyszał tego nikt znaczny. Czyżby wieści

rozchodziły się tak szybko? – Żadnych niegrzecznych uwag – powiedziałam. – I dotyczy to was wszystkich. Inaczej na kolację będziecie zarabiać, grając na rogu ulicy. Posłali mi pełne sceptycyzmu spojrzenia. – Viridius dał mi prawo do podejmowania takich decyzji – zapewniłam ich. – Sami sprawdźcie, jeśli wyobrażacie sobie, że nie mówiłam poważnie. Spuścili wzrok. Podziękowałam świętej Looli, patronce dzieci i głupców, że nikt nie miał ochoty sprawdzić mojego blefu. Ci z nas, którzy byli odpowiedzialni za fanfary, ruszyli w stronę sali powitalnej. Ta okazała się wypełniona aż po krokwie zebraną arystokracją Krain Południa. Z miejsca na galerii widziałam, że hrabia Pesavolta z Ninysu i regent Samsamu zajęli po jednej czwartej pomieszczenia, przy czym pierwszy był ekstrawagancki i hałaśliwy, a drugi posępny i surowy. Wśród przedstawicieli Ninysu zauważyłam panią Okrę. Nosiła się bardziej powściągliwie niż pozostali, ale też od wielu lat mieszkała w Goreddzie. Ardmagar stanął w wejściu i w sali natychmiast zapanowało milczenie. Był równie korpulentny jak Viridius i miał podobnie obwisłe policzki. Jego ciemne włosy robiły wrażenie, jakby zostały zamoczone i uczesane, a w miarę wysychania fryzura stawała się coraz bardziej niesforna. Jednakże orli nos i przenikliwe spojrzenie sprawiały, że robił onieśmielające wrażenie. Emanował mocą, jakby wypełniał go wewnętrzny ogień, nad którym z trudem panował, powietrze wokół niego jakby drżało, jak nad rozgrzanymi miejskimi ulicami w lecie. Nosił dzwonek jak medal, na ciężkim złotym łańcuchu na grubej szyi. Uniósł dłoń w pozdrowieniu, a wszyscy zgromadzeni wstrzymali oddech. Królowa wstała. Księżniczka Dionne również to uczyniła, wyraźnie oszołomiona. Glisselda i Kiggs, stojący razem po lewej, byli jedynie cieniami bawiącymi się na peryferiach historii. My, szczury z galerii, mieliśmy w tym właśnie punkcie zagrać fanfarę, ale wszyscy oniemieliśmy. Moi muzycy musieli uznać, że z bliska Comonot robi nieco większe wrażenie. Ja z kolei oblałam się zimnym potem. Trzęsłam się, wypełniała mnie kakofonia uczuć – strach, gniew, obrzydzenie. Tyle że ta mieszanka emocji nie należała do mnie. Zamknęłam oczy i zobaczyłam, że cynowe pudełko wspomnień stoi

pośrodku kałuży i przecieka. Po jego bokach spływały duże krople rosy. Nie mogłam wykonywać swojego zadania, kiedy uczucia, jakie moja matka żywiła wobec Comonota, przenikały do mojej świadomości. Rozejrzałam się we wnętrzu głowy w poszukiwaniu... ręcznika. Pojawił się, wezwany moją myślą. Wytarłam nim pudełko od spodu i owinęłam je. Kłębowisko uczuć rozproszyło się, otworzyłam oczy. Comonot nie ruszył dalej po dywanie w stronę podwyższenia. Wciąż unosił rękę – wyglądał jak gipsowa figura samego siebie. – Obudźcie się, gamonie! – syknęłam do muzyków. Wzdrygnęli się, jakby zostali wyrwani z transu, i na mój znak zaczęli grać. Na dźwięk tej opóźnionej fanfary generał ruszył w stronę podwyższenia, pozostawiając za sobą urok, kiedy przechodził, uśmiechając się i machając ręką. Wydawało się, że mruga do każdego z nas z osobna. Zatrzymał się, ucałował upierścienioną dłoń królowej i głębokim basem zwrócił się do tłumu: – Królowo Lavondo. Księżniczki. Zgromadzeni szlachetni. Przybyłem, by uhonorować czterdzieści lat pokoju między naszymi narodami. Zaczekał, aż ucichną oklaski, a minę miał przy tym zadowoloną jak kot. – Wiecie, dlaczego smoki nauczyły się przybierać ludzką postać? Zmieniamy się, by móc z wami porozmawiać. W naturalnej postaci nasze gardła są tak chropowate od dymu, że nie umiemy wypowiadać waszych słów. Wy ze swej strony nie uznajecie naszego mootya za język. To smoczy mędrzec imieniem Golya, lub też Golymos, jak zwą go w Porfirii, niemal przed milenium odkrył, jak doprowadzić do tej przemiany. Pragnął porozmawiać z porfiriańskimi filozofami i stworzyć wielki uniwersytet dla naszych ludów. To był pierwszy przypadek, kiedy smoki zwróciły się do ludzi w poszukiwaniu czegoś dobrego i pożytecznego, ale nie ostatni. Golya zapisał się w historii jako jeden z naszych wielkich... i ja też mam taki zamiar. Salą znów wstrząsnęły oklaski. Comonot przeczekał je i wsunął lewą dłoń w przestrzeń między guzikami satynowego kaftana, jakby miał zamiar ukradkowo podrapać się po brzuchu. – Idea pokoju przyszła do mnie we śnie, kiedy byłem studentem Danlo Mootseye, uniwersytetu Golyi. My, smoki, nie śnimy. Chodziłem na zajęcia

ze śnienia. Spaliśmy w postaci saarantrai i każdego dnia opowiadaliśmy o cudach, które widzieliśmy. Pewnej nocy zobaczyłem skarb, świecący jak słońce. Podszedłem do niego, by przeciągnąć po nim palcami, lecz to nie było złoto, tylko wiedza! I pojąłem niezwykłą prawdę, że wiedza może być naszym skarbem, że ludzkość wie rzeczy, których my nie wiemy, że nasz podbój nie musi oznaczać brania siłą i zabijania, lecz może składać się nań wspólna walka przeciwko ignorancji i nieufności. Zaczął spacerować po podwyższeniu i gestykulować w dziwnie precyzyjnych odstępach czasu, jakby widział wcześniej jak robi to człowiek i założył, że to rytualny taniec, którego kroki może opanować. – Opowiedziałem swój sen na zajęciach i zostałem wyśmiany. „Jak wygląda wiedza? Czy wiedza, której sami nie możemy odkryć, może mieć w ogóle jakąś wartość?”. Ale ja zrozumiałem prawdę, uwierzyłem w nią aż do rozpalonego serca i od tego dnia wszystko, co robiłem, czyniłem w imię tej wizji. Dla niej zyskałem potęgę. Wykułem pokój ze stali. Zmagałem się z problemem, jak najlepiej poznać waszą sztukę, waszą dyplomację, waszą zdolność współpracy, jednocześnie zachowując kwintesencję naszej smoczości. To nie było proste. Smoki nie zmieniają się łatwo. Każdy z nas chce lecieć w swoją stronę. Jedynym sposobem, by przewodzić, jest pociągnąć za sobą resztę, machającą skrzydłami i ziejąc ogniem, w stronę tego co właściwe. W tajemnicy pertraktowałem z królową Lavondą, wiedziałem bowiem, że łatwiej będzie narzucić pokój mojemu ludowi niż znieść stulecie debat w Ker. Miałem rację. Traktat odniósł i wciąż odnosi sukces, dzięki reformom po naszej stronie i nieustającej dobrej wierze po waszej. Wznoszę toast za kolejne czterdzieści lat lub, jeśli wolno mi ekstrapolować, za setkę. Moja odpowiedniczka będzie już wówczas martwa, a ja będę się zwracał do waszych wnuków, ale pragnę, by ten pokój przetrwał do końca moich dni i jeszcze dłużej. Zebrana arystokracja zawahała się, być może zbita z tropu tak swobodnym odniesieniem do naszego krótszego życia, ale w końcu wszyscy zaczęli klaskać. Królowa wskazała Comonotowi krzesło umieszczone między nią a księżniczką Dionne i zaczął się długi, uciążliwy rytuał składania wyrazów szacunku. Wszyscy w tej sali, od regenta Samsamu po Małego Pana Nikt z Dziury nad Świńskim Bajorem, długo czekali na okazję, by poznać Ardmagara Comonota i ucałować pierścienie na jego grubych palcach.

Zauważyłam, że hrabia Apsig stanął w kolejce ze wszystkimi i poczułam pewną ponurą satysfakcję. Niekończąca się kolejka wymagała rzecz jasna akompaniamentu muzycznego. Grałam na oud, ale zapomniałam plektronu i do południa dorobiłam się pęcherzy na palcach. Do tego męczył mnie ból głowy. Zaczął się od przeciekającego pudełka z matczynymi wspomnieniami i nasilał z każdą godziną. – Wszystko w porządku, mistrzyni muzyki? – usłyszałam czyjś głos, dobiegający z... nie umiałam ocenić skąd. Popatrzyłam w stronę muzyków, którzy wydawali się dziwnie odlegli. Ich twarze się zachwiały. Zamrugałam. – Jak bardzo zbladła! – powiedział ktoś niezmiernie powoli, głosem jak ciemny miód przesączający się przez sito. Zastanawiałam się, czy przegapię obiad, i wtedy zaatakowało mnie wspomnienie matki.

*** 161 smoków siedzi na szczycie Wysokiego Gniazda. Pod nami góry. Nad nami chmury typu nimbus przemieszczające się na południe-południowy wschód z prędkością 0,0034 terminusa. Z okazji rozpoczęcia nowego semestru Ardmagar wygłasza wykład dla studentów i kadry akademickiej Danlo Mootseye. Tytuł: „Podstępna choroba”. Wiem, do czego się to odnosi. Nie mogę spać, rozmyślając nad tym. Najprawdopodobniej jestem zarażona. Wyciągam mój blok notujący i włączam go. Zrobił go jeden z quigutli mojego ojca. Pomaga mi pamiętać, ale też nic nie pomaga mi zapomnieć. – Ludzkość może być naszym Nauczycielem! – wykrzykuje Ardmagar. – Sensem pokoju jest wymiana wiedzy. Moje reformy, choćby zakaz wendety i gromadzenia skarbów, znajdują poparcie w ludzkich filozofiach. Gdzie takie filozofie są logiczne, etyczne i wymierne, możemy uczynić je swoimi. Ale pozwólcie, że was ostrzegę, was wszystkich, od świeżaka w pierwszej podróży na południe do szlachetnego Nauczyciela, który wleciał w potężną chmurę braku czujności: w ludzkości kryje się niebezpieczeństwo. Nie pogrążcie się w mokrym mózgu. Skuszone przez chemiczne

upojenie uczuć, smoki zapominają, kim są. W tej kwestii Ardmagar się myli. Nigdy nie zapomniałam, do trzech miejsc po przecinku, nawet kiedy chciałam. I oto siedzę tutaj, nie zapominając o Claudzie. – Uczucia są uzależniające! – woła Ardmagar. – Nie mają znaczenia, są antytezą rozumu. Prowadzą w stronę nielogicznej, niesmoczej moralności. – Prowadzą w stronę sztuki – szepcę. Słyszy echo mojego głosu – akustyka Wysokiego Gniazda została przez tysiąclecie udoskonalona, by każdy był słyszany. – Kto się odezwał poza Ard? Unoszę głowę pod kątem czterdziestu stopni, odchodząc od uległej postawy. Wszyscy na mnie patrzą. – Powiedziałam, Ardmagarze, że uczucia prowadzą ludzi w stronę sztuki. – Sztuka. – Wpatruje się we mnie okiem drapieżnika, oceniając moją prędkość i obronę. – Sztuka promienieje przed nami wszystkimi, jak niezmierzony skarb. Rozumiem to, pisklę. Ale my badamy sztukę. Przelatujemy nad nią z każdej strony, w rozsądnej, bezpiecznej odległości. Pewnego dnia zrozumiemy jej moc. Sprawimy, że znajdzie się w Ard. Nauczymy się ją wysiadywać i dlaczego warto ją wysiadywać. Ale niech cię nie skusi ludzka ścieżka lotu. Czy krótkie tchnienie sztuki jest warte uwięzienia przez całe życie w smrodliwych pozostałościach tego mięsnego mózgu? Opuszczam głowę, tłumiąc instynkt. Dla ludzi to byłby gniew, odczuwałam go. W umyśle smoka objawia się jako „pal albo uciekaj”. Dlaczego się odezwałam? Oceni moje słowa i wyliczy, że jestem zakażona. Cenzorzy przyjdą w nocy, zostanę wysłana na wycięcie. To, co niewymierne, zostanie usunięte. Moje neurony powrócą do Ard. Pragnęłam zapomnieć, dlatego powróciłam do domu. Pragnę tego i nie pragnę jednocześnie. Nie można lecieć w dwóch kierunkach naraz. Nie mogę siedzieć wśród tych, którzy sądzą, że jestem uszkodzona. Obrzucam wzrokiem tekst zapisany na bloku notującym. Dodaję do niego słowa: „Miłość nie jest chorobą”.

*** Otworzyłam oczy i znów je zamknęłam, gdyż zobaczyłam Kiggsa

pochylonego nade mną, z dłonią na moim czole. Na psy Świętych, zemdlałam pod ciężarem tego wspomnienia. Dlaczego nie wypadłam od razu przez barierkę, co oszczędziłoby mi upokarzającego przebudzenia pod spojrzeniami wszystkich? – Odzyskuje przytomność – powiedział. – Fino, słyszysz mnie? – Tu jest duszno – zauważył nasz najlepszy trębacz. – Gramy od trzech godzin. Z nią naprawdę wszystko w porządku? – To wina tego bękarta Viridiusa. Pozwala jej brać wszystko na siebie! – Ten głos należał chyba do Guntarda. Dłoń na moim czole stężała na słowo „bękart”. Otworzywszy oczy, zobaczyłam jeszcze ślad irytacji na twarzy Kiggsa, jednak jej wyraz złagodniał, kiedy zobaczył, że się obudziłam. Pomógł mi wstać. Kołysałam się niepewnie – ziemia była tak daleko! – aż zrozumiałam, że wciąż stoję na galerii i spoglądam z góry na niemal pustą salę. Kilku ostatnich dygnitarzy wychodziło powoli, próbując udawać, że wcale się na mnie nie gapią. – Co się stało? – wychrypiałam. Gardło miałam wysuszone jak pergamin. – Zemdlałaś – wyjaśnił Guntard. – Pomyśleliśmy, że się przegrzałaś, ale nie wiedzieliśmy, jak cię ochłodzić w przyzwoity sposób. Zdjęliśmy ci buty... wybacz nam, proszę... i mieliśmy właśnie podwinąć ci rękawy... Odwróciłam wzrok i zacisnęłam dłonie na balustradzie, by nie zauważyli, że drżą. – ...ale książę Lucian zaproponował, żebyśmy cię powachlowali. Twój oud nie został uszkodzony. – Dziękuję, Guntardzie – powiedziałam, unikając jego spojrzenia i sięgnęłam po buty. Muzycy kręcili się wokół mnie z troską, jakby nie mieli pewności, czego potrzebuję. Odprawiłam ich gestem, niemal się stratowali w drodze na obiad. Kiggs przyciągnął sobie krzesło i usiadł na nim tyłem, opierając brodę na dłoniach. Obserwował mnie. Dziś miał na sobie bardziej wyszukany szkarłatny kaftan, przecięty złotymi warkoczami. Przez kontrast biała opaska na jego ramieniu wyglądała jeszcze bardziej żałobnie. – Nie powinieneś znaleźć się w bardziej oficjalnym miejscu? – spytałam,

zapinając buty. Próbowałam być zabawna, ale bałam się, że usłyszy marudny ton w moim głosie. Uniósł brwi. – W rzeczy samej. Ale moim obowiązkiem jest też zapewnienie bezpieczeństwa, a zrobiło się tu spore zamieszanie, kiedy się przewróciłaś. Selda obiecała, że przypilnuje mojego talerza. Sprowadzę cię na dół, jeśli zechcesz. – Nie mam ochoty na jedzenie. – Na wymioty też, dzięki niech będą Wszystkim Świętym. Usiadłam i przetarłam oczy. Głowa wciąż mnie bolała. – Dostałeś moją wiadomość? Wyprostował się. – Tak. Dziękuję. Wygląda na to, że twoje wczorajsze wysiłki były równie próżne, jak moje. Nie udało mi się porozmawiać z Eskar. Wraz z resztą pracowników Ambasady udała się do Przyczółku Dewcomba, by tam oczekiwać na przybycie Ardmagara. – Czy ambasada wie o tym, co powiedzieli rycerze? Wydął policzki i wypuścił powietrze z ust. – Babka spotkała się z ambasadorem Fuldą przed jego wyjazdem, informując go o „pogłosce”. – Pogłosce? – powtórzyłam zaskoczona. – Nie wierzy, że sir Karal widział smoka? Kiggs z irytacją potrząsnął głową. – Przykro mi to mówić, ale ona nie chce uwierzyć, że jakiś smok mógłby pogwałcić jej traktat. Całe swoje rządy oparła na przekonaniu, że możemy ufać smokom i odmawia rozważenia możliwości, że jakiś smok bezprawnie krąży po okolicy... o zabiciu wuja Rufusa nie wspominając... o ile nie dostanie całej masy jednoznacznych dowodów. – Moneta Ormy... – zaczęłam mówić. – Nie przekonała jej do niczego – powiedział, stukając palcami w oparcie krzesła. Paznokcie miał krótkie, jakby je ogryzał, czego bym się nie spodziewała po kapitanie Gwardii. Z namysłem zmrużył oczy. – Nie przypuszczam, by twój nauczyciel opisał saarantrasa Imlanna? – Niebieskie oczy, jasne włosy – odparłam. – To pasuje do dwóch trzecich

ninyskich dworzan. – Pasuje do wszystkich gości z Ninys, włączając w to rudych, i połowy samsamskich górali – stwierdził książę. – Ale z pewnością nie ma powodu sądzić, że jest we dworze? Gdzie przebywa, zdaniem Ormy? – Orma rzecz jasna nie ma pojęcia. Wie jedynie, że Imlann był na pogrzebie. Kiggs pogroził mi palcem. – Rozmawiałem o tym z Seldą. Sądzimy, że twój pomysł dotyczący rozmowy z sir Jamesem i rycerzami... Przerwał mu hałas na dole. Do sali wkroczyła grupa straży pałacowej. Na widok Kiggsa na galerii strażnicy stanęli na baczność. – Kapitanie! Królowa jest niezadowolona, że lekceważycie wymogi uprzejmości wobec naszego... – Zaraz przyjdę – stwierdził Kiggs, wstając. Odwrócił się do mnie przepraszająco. – Nie skończyliśmy. Zajmij dla mnie czwarty taniec podczas balu. Odliczyłam kolejność tańców. – Pawana? – Doskonale. Wtedy porozmawiamy dłużej. Uniósł dłoń, jakby chciał po żołniersku klepnąć mnie po ramieniu, ale płynnie przeszedł w uprzejmy ukłon. Wyszedł na obiad z Ardmagarem. Siedziałam przez kilka chwil, w głowie miałam mętlik. Przyjęłam zaproszenie do tańca. Nikt by nie powiedział, że umiem tańczyć. Poza tym nie miałam powodu tańczyć z księciem żadnego rodzaju, nawet takim, który zdaje się zapominał o dzielących nas różnicach pozycji społecznej i który najwyraźniej, z niezrozumiałych powodów, uznał, że może mi się zwierzać. Oparłam czoło o chłodną kamienną balustradę. Uważał, że jestem normalna, a to sprawiało, że czułam się normalna, co było po prostu okrutne. Mogłabym rozwiać jego złudzenia w jednej chwili, unosząc rękaw. Po co żyć w strachu, że pewnego dnia uzna mnie za obrzydliwą, skoro mogłam to zrobić tu i teraz? Wsunęłam prawą dłoń pod wiązanie na lewym rękawie, poczułam zimne płytki, ostre ząbkowane krawędzie, moją cielesną grozę, i nienawidziłam ich.

Dlaczego wspomnienie zaatakowało mnie tak nagle? Czy była to kolejna „perła umysłu”, jak ta, którą Orma przywołał ukazaniem się w swojej prawdziwej postaci? Czy było ich więcej? Czy moja głowa była pełna chrustu, czekającego jedynie na iskrę? Wstałam z drżeniem i wróciły do mnie słowa matki: „Nie mogę siedzieć wśród tych, którzy sądzą, że jestem uszkodzona”. Irytowały mnie jej arogancja i jej szczęście. – Cały problem, matko, polega na tym, że ty wcale nie byłaś uszkodzona – mruknęłam, jakby stała obok mnie. – Ja jestem. I to ty mnie taką uczyniłaś. W mojej głowie pudełko zadrżało jak żywa istota.

16 Wróciłam do pokoju, żeby się trochę zdrzemnąć, ale obudziłam się na tyle wcześnie, by mieć dość czasu na przebranie się w oficjalną houppelande. Była rdzawoczerwona, haftowana czarną nicią, dodałam też pełną szacunku białą szarfę przez wzgląd na księcia Rufusa. Próbowałam się ładnie uczesać, gdyż uwagi Glisseldy sprawiły, że poczułam się niepewnie. Czesałam się kilka razy, bez efektu. W końcu, z frustracji pozostawiłam włosy rozpuszczone i założyłam ładne kolczyki jako rodzaj przeprosin dla każdego, kogo to obchodziło. Nie miałam więcej biżuterii poza kolczykiem, który dał mi Orma. Przez chwilę myślałam, by wpiąć go we włosy – byłby ciekawą ozdobą, a żaden człowiek by go nie rozpoznał – jednakże saarantras mógłby rozpoznać dzieło quigutla. Zostawiłam go w pokoju. Przygotowywaliśmy koncert powitalny przez ponad miesiąc, ale sama skala spektaklu wciąż mnie zadziwiała. Może wszystko robi większe wrażenie w blasku setki świec, a może to pełna zachwytu widownia dodaje występom uroku, nie wiem, w każdym razie jakaś magia w powietrzu sprawiła, że wszystko poszło dobrze. Nikt się nie spóźnił i nie wyszedł w złej kolejności, nikt nie spadł ze sceny, a jeśli ktoś zagrał złą nutę, to grał ją z takim przekonaniem, że brzmiała dobrze. To tajemnica występów – przekonanie. Właściwa nuta zagrana niepewnie nie trafia w cel, ale jeśli zagra się ją odważnie, nikt nie będzie jej kwestionował. Jeśli ktoś wierzy, że w sztuce kryje się prawda – jak ja – to może zacząć się niepokoić, jak bardzo sztuka występów jest bliska kłamstwu. Być może samo kłamstwo również jest sztuką. Myślę o tym więcej niż powinnam. Podczas występów Ardmagar siedział z przodu widowni, w samym środku, i słuchał uważnie, z błyszczącymi oczyma. Obserwowałam go zza zasłony podczas solowego występu Guntarda na szałamai, próbując pogodzić wyraz twarzy Comonota z jego wykładem w Wysokim Gnieździe. Jak na kogoś przekonanego o toksyczności ludzkich uczuć, z pewnością

dobrze się bawił. Glisselda siedziała obok Comonota, odgrywając rolę ozdóbki, jej matka usiadła po jego drugiej stronie. Widziałam królową, panią Okrę i Viridiusa, ale nie Kiggsa, dopóki nie spojrzałam dalej. Krążył na tyłach sali, rozmawiając ze strażnikami; miał baczenie zarówno na występy, jak i na bezpieczeństwo. To była stresująca praca, oceniając po jego minie. Nie umieściłam siebie w programie. Dzieliłam czas między przypominanie kolejnym artystom, że mają się przygotować, i słuchanie zza kulis. Podczas występu kwartetu puzonistów zobaczyłam, że nikt się nie przygotowuje. Zajrzałam do harmonogramu. Następny był Lars. Miał zagrać na binou, mniejszym i łagodniejszym krewniaku dud. Poczułam ściskanie w żołądku, tego dnia nie widziałam jeszcze Larsa. Ruszyłam korytarzem, zaglądając za zasłony do wnęk, które zajęliśmy jako nasze garderoby. Szczerze mówiąc, spodziewałam się, że pomieszczenia te będą wykorzystywane do rozgrzewki, a nie rzeczywiście do zmiany stroju. Na mój widok baronet Postlerude zaczął wrzeszczeć, jakby znalazł w łóżku quiga. Kawałek dalej usłyszałam głosy dochodzące zza ostatniej zasłony. Podeszłam ostrożnie, nie chcąc znów kogoś zaskoczyć, i od razu rozpoznałam głos Larsa. Uniosłam dłoń w stronę zasłony, ale się zawahałam. Lars wydawał się wściekły i mówił po samsamsku. Podeszłam bliżej, nasłuchując uważnie i przestawiając się na inny język. Dawno nie posługiwałam się samsamskim, nigdy też nie opanowałam go do końca. Drugi głos, co wcale mnie nie zaskoczyło, należał do hrabiego Apsig. – Śledzisz mnie! To zrozumiałam, ale nie resztę. – Nigdy! – zaprzeczył gwałtownie Lars. Później: – Jestem tutaj... – coś niezrozumiałego – dla machiny i muzyki fletu. A, faktycznie. Słyszał mnie z daleka. Josef zaczął kląć, po czym powiedział coś w rodzaju „flet szaleństwa”, co uderzyło mnie jako zabawna fraza. Buty Josefa stukały na podłodze, kiedy spacerował, jego głos stał się błagalny. – Nikt nie może się dowiedzieć, kim jesteś!

– A ty? – spytał Lars. – Co zrobisz, jeśli dowiedzą się, kim ty jesteś? Josef warknął coś, czego nie zrozumiałam, a później rozległo się uderzenie i trzask. Gwałtownie odsunęłam zasłonę. Hrabia stał odwrócony do mnie plecami, a Lars leżał rozciągnięty na podłodze między futerałami na instrumenty. Na dźwięk odsuwanej zasłony hrabia Josef obrócił się na pięcie i pchnął mnie na ścianę. Staliśmy tak bez ruchu przez krótką chwilę – Josef przyciskał mnie do ściany i dyszał ciężko, a ja próbowałam odzyskać dech, którego mnie pozbawił. Puścił mnie gwałtownie i zaczął obciągać koronkowe rękawy, jednocześnie przepraszając: – Mówiłem ci, że nie powinnaś mieć z nim wspólnego! Czego potrzebujesz, by zrozumieć, że jest niebezpieczny? – To wy jesteście niebezpieczni. Spochmurniał. – Mistrzyni muzyki, ja tylko... – Pobiliście mojego dudziarza? Rzuciliście mną o ścianę? – Potrząsnęłam głową. – Zdejmuję was z programu. Weźcie swoją violę i odejdźcie. Przeciągnął drżącą dłonią po jasnych włosach. – Nie możesz mówić poważnie. – Pójdę po Luciana Kiggsa, jeśli wolicie, będziecie mogli mu wszystko wytłumaczyć. Hrabia Josef przecisnął się obok mnie, wbijając mi łokieć w żołądek, i gwałtownym szarpnięciem zasunął za sobą zasłonę. Zostawił violę – nie miałam zamiaru wołać za nim, żeby po nią wrócił. Odwróciłam się do Larsa, który właśnie się podnosił. Unikał mojego wzroku, najpewniej tak samo jak Josef przerażony, że usłyszałam coś, czego nie powinnam. Byłam mu gotowa wszystko wyznać, kiedy usłyszałam Guntarda. – Mistrzyni Serafino! Twój koncert się rozpada! Odsunęłam zasłonę. – Co takiego? – No, jeszcze nie – powiedział Guntard, bawiąc się guzikiem kaftana – ale puzoniści prawie już skończyli, nikt nie jest gotów zająć ich miejsca, a ciebie

nigdzie nie było. Lars chwycił swój instrument i przebiegł obok mnie, ruszając po schodach w stronę kulis. Guntard uśmiechnął się złośliwie. – Mam nadzieję, że to ci poprawiło humor! – powiedział, trzepocąc rzęsami. Miał pewne podejrzenia co do mnie i Larsa, ze względu na zaciągniętą zasłonę. Wspólne strojenie lutni, jak to się mówi. Ćwiczenie polifonii. Gra na krzywule. – Z Viridiusem też tak flirtujesz? – spytałam. – Wynocha! Ze śmiechem ruszył korytarzem. Odwrócił się, by coś jeszcze powiedzieć, ale wtedy właśnie rozległ się wybuch. Jego siła sprawiła, że cofnęłam się o krok. To był Lars. Nie grał na binou. Przez chwilę przyszło mi na myśl, że jakimś sposobem przywlókł ze sobą megaharmonię, ale tak naprawdę grał na samsamskich dudach bitewnych, największych i najdzikszych z rodziny dud. Samsamscy górale wymyślili instrument, by grozić górskim enklawom swoich przeciwników – wydawały dźwięk jak góra potrząsająca pięścią w kierunku tych sukinsynów po drugiej stronie. Nie zaprojektowano ich do użytku w pomieszczeniach. Dźwięk wypełniał każdy zakamarek korytarza. Podniosłam wzrok i skuliłam się, spodziewając się, że z sufitu zacznie się osypywać tynk. Miałam wrażenie, że ktoś mi wbija gwoździe w ucho. Wściekła pobiegłam za kulisy. Bez chwili zastanowienia – nie zamykając nawet oczu ani nie wchodząc do Ogrodu – sięgnęłam w głąb po wyobrażoną dłoń Głośnego Chłopa. „Miałeś grać na binou! To jest za głośne!”. Lars przerwał gwałtownie. Cisza była jak cios, jak fala uderzeniowa ulgi, ale on nie skończył grać, zrobił sobie jedynie przerwę. – Lubię głoźno! Dzikie dudy znów ożyły w kakofonii dźwięków, lecz usłyszałam również śmiech i oklaski, jakby jego stwierdzenie dodało występowi trochę humoru albo przynajmniej sensu. „Wielki gość lubi głośno, ha ha! No faktycznie!”. Ja jednak nie mogłam pozostać w tym miejscu, i to nie ze względu

na gwóźdź znów przebijający bębenki głosowe. Wybiegłam i ruszyłam korytarzem do garderoby, z której przybyłam. Na szczęście, nikogo w niej nie było. Opadłam na podłogę i przycisnęłam dłoń do ust. Lars mi odpowiedział. Odezwałam się do niego w myślach – żadnego Ogrodu, żadnej medytacji, żadnego awatara. Spotkanie z Groteskami w rzeczywistości było dość przerażające – to jednak przeraziło mnie jeszcze bardziej. Albo podekscytowało. Nie wiedziałam, co właściwie czuję. Z tego miejsca brzmiał nieźle. Moja ocena rosła proporcjonalnie do kwadratu odległości między nami, to jest, proporcjonalnie do zmniejszającego się natężenia dźwięku. Oparłam głowę o ścianę i słuchałam, stukając palcami w rytm „Niezręcznego kochanka” i „Niezdecydowanej panienki”. Gdy skończył, aplauz wydawał się stłumiony, jakby widownia nie była skłonna przerywać słodkiej ciszy klaskaniem. Zaczęło się kolejne solo. Pozostały już tylko trzy przed wielkim finałem, zamkowym chórem śpiewającym Hymn Zwierciadeł w poruszającej aranżacji Viridiusa. Miałam dyrygować. Zmusiłam się do wstania. Chórzyści, ci nicponie, musieli zostać odpowiednio wcześnie ostrzeżeni. Odsunęłam zasłonę i wpadłam na ścianę. Ścianą był Lars. – Jedno to słyżeć muzykę w głofie – powiedział z drżeniem głosu. Zrobił krok do przodu, wpychając mnie z powrotem do małego pomieszczenia. – Ale to... to był twój głos! – Wiem. Nie chciałam. – Dlaszego to się zieje? Jego krótkie włosy były nastroszone jak szczotka z dziczej sierści, dyszał ciężko. Założył ręce na piersi, jakby nie miał zamiaru się ruszyć, dopóki się nie wytłumaczę. – Ja muszę ci... coś pokazać. Miałam nadzieję, że w pomieszczeniu nie było zbyt ciemno, żeby zauważył mignięcie mojej Groteski. Wzdrygnęłam się. Demonstracja przed panią Okrą nie wyszła tak, jak się

spodziewałam, nie miałam pojęcia, jak zareaguje Lars. A ta garderoba nie miała nawet drzwi. W każdej chwili za zasłonę mógł zajrzeć Guntard albo ktokolwiek inny. Lars patrzył na mnie spode łba, jakby oczekiwał, że go zbesztam albo wyznam mu miłość. Tak, o to chodziło, myślał, że złożę mu niestosowną propozycję. Miał zamyśloną minę, jakby ćwiczył w głowie przemówienie, sposób, by odmówić mi łagodnie po tym, jak się przed nim rozbiorę. „Przeprażam, Serafino, nie lubię grausleiner, które mogą mófić w mojej głofie”. A może: „Fcale nie lubię ziewczyn. Lubię Viridiusa”. To nie było takie śmieszne, ale pozwoliło mi zebrać odwagę, by rozwiązać rękaw i unieść go. Znieruchomiał na trzy uderzenia serca, po czym łagodnie, niemal z szacunkiem, sięgnął do mojego przedramienia i wziął je w swoje wielkie dłonie, przeciągając palcem po obręczy z łusek. – Ach – westchnął. – Teraz to jasne. Żałowałam, że nie mogę podzielać tego przekonania, żałowałam tak bardzo, że po policzkach pociekły mi łzy. Znów spochmurniał. Myślałam, że to złość, ale poprawiłam na „opiekuńczość”, kiedy objął mnie w miażdżącym uścisku. Staliśmy tak bardzo długo. Dzięki Niebiosom, że nikt nie przyszedł, pałacowe plotkarki miałyby używanie przez całe miesiące. Ktoś przechodzący obok nie usłyszałby, jak potężny, odziany w czerń mężczyzna szepce mi do ucha: – Sesterleine! Siostrzyczka.

17 Hymn Zwierciadeł przebiegł gładko. Widzowie za moimi plecami wstali, a niektórzy nawet śpiewali. Udało mi się utrzymać stosowne tempo, choć nie byłam tak uważna, jak powinnam. Przeżywałam w głowie te chwile z Larsem – tę, w której nazwał mnie siostrą, i późniejszą rozmowę. – Kim jest dla ciebie Josef? – spytałam. – Co się dzieje i czy mogę ci jakoś pomóc? – Nie fiem, co masz na myźli – odparł, a jego spojrzenie stało się chłodne. – Nie powieziałem nic przecifko Josefowi. – Nie, mnie nie – naciskałam. – Ale nie możesz zaprzeczyć... – Mogę. I zrobię to. Nie móf o nim fięcej, grausleine. Z tymi słowy odszedł. Muzyka otaczała mnie, kiedy dyrygowałam, unosząc moje serce i sprawiając, że wróciłam do siebie. Chór pełnym głosem wyśpiewał dwa ostatnie wersy: „My, niegodni, łaskę otrzymamy, niczym do Niebios wzniesione zwierciadło”. Uśmiechnęłam się ciepło do śpiewaków, a oni odpowiedzieli mi tym samym. Chór opuścił scenę i miejsce zajęła orkiestra. Skończyłam pracę i mogłam tańczyć ile zechcę, co oznaczało dokładnie raz. Miło ze strony Kiggsa, że wybrał pawanę, na którą składało się spokojne kroczenie po okręgu. Z tym mogłam sobie poradzić. Służący biegali dookoła, przeciągając krzesła i ławy pod ściany, przestawiając kandelabry i przynosząc trunki. Sama byłam spragniona, stanie na scenie wysusza. Ruszyłam w stronę stolika z napitkami w rogu i odkryłam, że znajduję się za Ardmagarem, który zwracał się górnolotnie do służącego: – To prawda, nasi uczeni i dyplomaci nie piją napojów odurzających, ale to bardziej wytyczne niż ścisła zasada, ustępstwo wobec was, których przeraża myśl o smoku tracącym panowanie nad sobą. Smoki, podobnie jak

wy, cechują się różną wytrzymałością. Ktoś tak moralny jak ja może wypić odrobinę wina i nie stanie się nic złego. Jego oczy migotały, gdy przyjął podany kielich. Rozejrzał się po sali, jakby była ze złota. Inni goście, barwni jak maki, dobrali się w pary w oczekiwaniu na taniec. Orkiestra skończyła strojenie i zagrała ciepłą nutę. – Od czterdziestu lat nie przyjmowałem ludzkiej postaci – powiedział Ardmagar. Z zaskoczeniem stwierdziłam, że zwraca się do mnie. Obracał kielich w grubych palcach, spoglądając na mnie z ukosa. – Zapomniałem już jak to jest, jak bardzo wasze zmysły różnią się od naszych. Wzrok i węch są frustrująco stłumione, ale rekompensujecie to sobie intensywnością innych. Dygnęłam, nie chcąc angażować się w rozmowę. Kolejne wspomnienia mojej matki w każdej chwili mogły się na mnie rzucić, choć na razie cynowe pudełko było spokojne. On nie ustępował. – Dla nas wszystko smakuje popiołem, a łuski zmniejszają wrażliwość na dotyk. Słyszymy dobrze, ale wasz nerw słuchowy łączy się z jakimś ośrodkiem uczuć... wszystkie wasze zmysły łączą się z uczuciami, co absurdalne, ale ten szczególny... czy to dlatego tworzycie muzykę? By podrażnić tę część umysłu? Mogłam tolerować tego rodzaju brak zrozumienia u Ormy, ale ten arogancki saar mnie irytował. – Nasze powody są bardziej skomplikowane. Machnął ręką i pogardliwie wydął wargi. – Badaliśmy sztukę pod każdym możliwym kątem. Nie ma w niej nic racjonalnego. W ostatecznym rozliczeniu to jedynie kolejna forma samozaspokojenia. Przełknął wino i wrócił do obserwowania balu. Był jak dziecko gapiące się na spektakl, oszołomione przez nieprzebrany bankiet dla zmysłów – słodkie perfumy i korzenne wino, stukot pantofli do tańca, zgrzyt smyczków o struny. Wyciągnął rękę i musnął zieloną jedwabną suknię hrabiny, która przechodziła obok. Na szczęście, nie zauważyła tego. Pary zajęły parkiet w oczekiwaniu na galiardę. Comonot przyglądał im się z czułością, jakby byli kwiatami wiśni – to nie był typowy wyraz twarzy dla saarantrasa – i zastanawiałam się, ile kieliszków wina wypił. Nie podobało

mi się, że mógł stać tutaj i bawić się zmysłowymi doznaniami, a Orma nie mógł nawet ze mną spokojnie porozmawiać, nie podejmując środków ostrożności przed Cenzorami. – Czy ten taniec jest trudny? – spytał, pochylając się w moją stronę. Cofnęłam się nieco – nie powinien wyczuć moich łusek, kiedy pił, ale wolałam nie podejmować niepotrzebnego ryzyka. – To mnie intryguje – powiedział. – Chciałbym spróbować wszystkiego. Być może minie kolejne czterdzieści lat, zanim znów przyjmę tę postać. Czy prosił mnie do tańca? Nie, prosił mnie, żebym to ja go poprosiła. Nie umiałam ocenić, czy to mi to pochlebia, czy irytuje. Starałam się zachować obojętny ton głosu. – Nigdy nie tańczyłam galiardy. Jeśli będziecie starannie obserwować tancerzy i przeanalizujecie kroki, powinniście zauważyć powtarzające się wzory, które, jak przypuszczam, odzwierciedlają powtórzenia w muzyce. Gapił się na mnie. Oczy miał lekko wyłupiaste, co nieprzyjemnie przypominało mi świeżaka Basinda. Oblizał mięsiste wargi i stwierdził: – Smok tak właśnie podszedłby do tego problemu. Widzisz, nasze nacje jednak tak bardzo się nie różnią. Nim zdołał odezwać się ponownie, za nami pojawiła się majestatyczna postać i rozległ się surowy kobiecy głos: – Ardmagarze, czy miałbyś ochotę poznać jeden z tańców Goreddów? To była matka Glisseldy, księżniczka Dionne. Miała na sobie suknię z migotliwego żółtego jedwabiu, do tego prosty diadem, lekki welon i włosy upięte pod siateczką. Świeciła jak feniks z Ziziby. Ja, w swojej brązowej houppelande, byłam jak pozbawiona uroku pawica. Cofnęłam się z ulgą, że przyćmiła mnie w obecności Ardmagara, ale Comonot, ten szczwany lis, wskazał na mnie. – Rozmawiałem właśnie o tańcach z tą niezwykłą młodą osobą. Księżniczka spojrzała na mnie chłodno. – To asystentka naszego mistrza muzyki. Pomagała Viridiusowi w zorganizowaniu dzisiejszego koncertu. Najwyraźniej nie miałam imienia, co mi nie przeszkadzało. Dygnęłam i oddaliłam się najszybciej, jak się odważyłam.

Coś satynowego i różowego uderzyło mnie w bok głowy. Z zaskoczeniem uniosłam wzrok, a wtedy długi rękaw sukni księżniczki Glisseldy trafił mnie prosto w twarz. Zaśmiała się i zawirowała. Jej partner, hrabia Apsig, tańczył bardzo zręcznie. Spochmurniałam na jego widok, ale on nawet na mnie nie spojrzał. Był znakomitym tancerzem i przystojnym mężczyzną, kiedy nikomu nie groził. Jego surowa czerń stanowiła doskonałe tło dla różanej sukni Glisseldy – przyciągali spojrzenia wszystkich zebranych. Pociągnął ją z powrotem w moją stronę. Przygotowałam się na kolejny cios rękawem, ale ona zawołała do mnie: – Czy Lucian z tobą rozmawiał?! Nie widziałam, żebyście tańczyli! Kiggs wspominał, że rozmawiał z nią o Imlannie. Miałam nadzieję, że bezmyślnie nie wygadała wszystkiego hrabiemu. – Czekamy na pawanę – powiedziałam, gdy znów mnie mijała. – Tchórze! Wiesz, taniec był moim pomysłem! Trudniej was będzie pod... – Josef znów ją odciągnął. Nie dosłyszałam drugiej części słowa, ale zrozumiałam sens. Drugi taniec się skończył, muzycy płynnie przeszli do sarabandy. Patrzyłam na przechadzające się pary – nie tylko Comonota urzekła cała pompa. Glisselda wciąż tańczyła z Josefem, aż matka posłała jej znaczące spojrzenie. Hrabia Apsig pewnie nie był nikim, ale druga w kolejności następczyni tronu nie mogła tańczyć wyłącznie dla przyjemności; na parkiecie zajmowano się poważną polityką. Kiggs zatańczył galiardę z Amertą, córką hrabiego Pesavolty z Ninysu, gawota z reginą Samsamu, a teraz stawiał powolne kroki sarabandy z jakąś księżną, której jednak nie rozpoznawałam. Tańczył nieźle, choć nie tak efektownie jak Josef. Uśmiechnął się do księżnej, a był to wspaniały, nieskrępowany uśmiech i przez chwilę Kiggs stał się dla mnie przezroczysty. Miałam wrażenie, że mogę zajrzeć do jego wnętrza. Z zaskoczeniem uświadomiłam sobie, że to samo widziałam na pogrzebie. Może nie do końca obnosił się ze swoimi uczuciami, ale trzymał je w miejscu, w którym mogłam je zobaczyć. Sarabanda dobiegła końca. Połowa orkiestry wstała – po każdych trzech tańcach połowa muzyków robiła sobie „przerwę na placek”, a reszta grała w tym czasie powtarzalny wypełniacz, dopóki wszyscy nie wrócili. To był

całkiem niezły system, który pozwalał złapać oddech tancerzom, a starszym – w tym przede wszystkim królowej – zachować siły. Obok mnie stanęły księżniczka Dionne i lady Corongi, i zabrały się za jedzenie placka. „Przerwa na placek” była oczywiście eufemizmem i rozbawiło mnie, że te dwie wysoko urodzone damy rzeczywiście zrobiły sobie przerwę na placek. – Muszę przyznać, że jestem zgorszona Ardmagarem – powiedziała lady Corongi, ocierając kąciki ust chusteczką, bardzo ostrożnie, by nie rozmazać szkarłatnej pomadki. – To nie była jego wina – rzekła księżniczka. – Jest niski i się potknął. A mój dekolt przypadkiem znalazł się na jego drodze. Próbowałam sobie wyobrazić, co się wydarzyło, i natychmiast tego pożałowałam. – To głupiec – powiedziała lady Corongi, marszcząc twarz, jakby Ardmagar był równie skwaszony, jak ona. Rozejrzała się jednak przebiegle i stwierdziła: – Ciekawe, jak to by było, wziąć jednego z nich do łożnicy? – Clarisso! – Śmiech księżniczki Dionne skojarzył mi się z Glisseldą. – Teraz jestem wstrząśnięta, ty niegrzeczna. Przecież nienawidzisz smoków! Lady Corongi uśmiechnęła się nieprzyjemnie. – Nie powiedziałam, żeby wyjść za jednego z nich. Ale słyszy się... Nie miałam zamiaru zaczekać, żeby się dowiedzieć, co się słyszy. Ruszyłam w stronę stolika z napitkami, ale tam ujrzałam Josefa, który skarżył się gorzko. – My, Samsamczycy... to znaczy, ci z nas, którzy biorą sobie wiarę do serca... nie upajamy się diabelskim trunkiem – warknął do nieszczęsnego służącego. – Święty Abaster nigdy tego nie robił. Czy mam plunąć w twarz jego świętego przykładu? Przewróciłam oczami. Sama nie byłam przesadną wielbicielką wina, ale istniały milsze sposoby, by poprosić o herbatę. Wmieszałam się w tłum, przepychając się przez zarośla koronkowych welonów i lamowanych gronostajowym futrem sukni, aż znalazłam się w połowie sali. Orkiestrowy wypełniacz dobiegł końca i zaczęli grać pierwsze nuty pawany. Ruszyłam w stronę parkietu, ale nigdzie nie dostrzegłam czerwonego kaftana.

– Ładnie wyglądasz! – szepnął mi do ucha Kiggs, aż podskoczyłam. Zamrugałam idiotycznie. Istniała typowa odpowiedź na komplementy, coś, co normalni ludzie wypowiadali instynktownie, ale ja czułam szum krwi w uszach i nie umiałam sobie jej przypomnieć. – Wcale nie – powiedziałam. Wyszczerzył się, pewnie dlatego, że to zabrzmiało absurdalnie. Podał mi ramię i zaprowadził mnie na środek parkietu. Nie wiedziałam, gdzie stanąć. Przyciągnął mnie do siebie i ustawiliśmy się w postawie początkowej, z dłońmi złożonymi razem i uniesionymi do wysokości ramion. – Twój dudziarz był wyjątkowy – powiedział, kiedy zaczął się korowód. – Nie jest moim dudziarzem – odparłam. Ze względu na wcześniejszą insynuację Guntarda byłam bardziej drażliwa niż powinnam. – To dudziarz Viridiusa. Przeszliśmy w lewo, a później w prawo. – Wiem dokładnie, kim jest dla Viridiusa – powiedział Kiggs. – Każ swojemu nieczystemu sumieniu się uspokoić. Widzę, że kochasz kogoś innego. Wzdrygnęłam się. – Co masz na myśli? Wolną ręką dotknął skroni. – Domyśliłem się. Nie musisz się bać. Nie oceniam cię. Nie ocenia mnie? Co on sobie wyobrażał, że w kim się zakochałam? Chciałam wiedzieć, ale nie tak bardzo, by podtrzymywać rozmowę skupioną na mnie. Zmieniłam temat. – Od jak dawna znasz hrabiego Apsiga? Kiggs uniósł brwi, gdy powoli krążyliśmy w prawo. – Przebywa tu od dwóch lat. – Wpatrzył mi się w twarz. – Czemu pytasz? Wskazałam na innych tancerzy w naszym kręgu. Czarny kaftan Josefa wyraźnie rzucał się w oczy, dzieliły nas tylko dwie inne pary. – Utrudnia życie dudziarzowi Viridiusa. Przydybałam go na tym, jak w garderobie sprawił temu biedakowi lanie.

– Sprawdziłem pochodzenie Josefa, kiedy przybył na dwór – stwierdził Kiggs podczas pas de segosh, kiedy nasz krąg zmienił kierunek ruchu. – Jest pierwszym Apsigiem, który od trzech pokoleń wypełzł z gór. Wierzono, że ten ród wymarł, więc byłem ciekaw. – Ty? Ciekaw? – odezwałam się. – Trudno mi w to uwierzyć. Reakcją na moją bezczelność był szeroki uśmiech. – Najwyraźniej jego babka była ostatnią z rodu, a on przyjął jej nazwisko. W Samsamie plotkuje się też, że ma nieślubnego przyrodniego brata. Może się okazać, że Lars wcale nie jest zwykłym chłopem pańszczyźnianym. Zmarszczyłam czoło. Jeśli Lars nie był jedynie przypadkowym półsmokiem, tylko ucieleśnionym wstydem rodziny, to by wyjaśniało wrogość Josefa. Mimo to, wciąż miałam wrażenie, że chodzi o coś bardziej skomplikowanego. Kiggs wciąż mówił. Skupiłam się znów na jego słowach. – W Samsamie surowo traktują nieślubne dzieci. Tutaj jest to jedynie nieprzyjemne dla samego biednego bękarta, tam plami całą rodzinę. Samsamczycy są wielkimi wyznawcami świętego Vitta. – „Twoje grzechy płoną jasno w przeszłość przez stulecia?” – zaryzykowałam. – „I naprzód aż po horyzonty wszystkich twoich synów”, owszem. Dobry cytat! – Znów zmienił kierunek. Jego oczy błyszczały, co przypominało mi księcia Rufusa. Nachylił się i dodał poważnym tonem: – Rozumiem, że prowadzisz badania na ten temat, ale radziłbym, żebyś nie pytała Larsa, jak to jest być bastardem. Z zaskoczeniem podniosłam wzrok. Uśmiechał się. Po chwili oboje się roześmialiśmy i wtedy coś się zmieniło. Zupełnie jakbym patrzyła na świat przez natłuszczony pergamin lub zadymione szkło, które zostały gwałtownie odsunięte. Wszystko stało się bardzo jasne i wyraziste, muzyka rozbłysła pełnią chwały, staliśmy nieruchomo, a sala obracała się wokół nas – a pośrodku tego wszystkiego stał Kiggs i się śmiał. – Będzie mi musiało wystarczyć, że zapytałam ciebie – wydukałam zdenerwowana. Zrobił szeroki gest, obejmujący całą salę.

– To jest właśnie to. Kwintesencja bycia bastardem. Nie ma pokoju dla bezbożników. Taniec za tańcem, aż nogi ci odpadają. Krąg po raz ostatni zmienił kierunek obrotu, przypominając nam obojgu, po co tu właściwie jesteśmy. – Do rzeczy – powiedział. – Babka może sądzić, że na wsi nie ma nic do odkrycia, ale oboje z Seldą sądzimy, że się myli. – Nachylił się bardziej. – Powinnaś zrobić to, co zaplanowałaś. Jednak omówiliśmy całą kwestię i nie możemy puścić cię samej. Cofnęłam się zaskoczona. – Puścić mnie samej dokąd? – Na poszukiwanie sir Jamesa Peascoda. To nie jest bezpieczne. – Zmarszczył z troską czoło. – I nie jestem przekonany, że wiesz, dokąd masz się udać. Z pewnością blefowałaś, kiedy powiedziałaś tamtym starszym dżentelmenom, że wiesz, gdzie mieszkają? Otworzyłam usta, ale w moim odrętwiałym umyśle nie pojawiły się żadne słowa do wypowiedzenia. Kiedy napisałam o odwiedzinach u rycerzy, chodziło mi o to, by udał się tam Kiggs, nie ja! Przed ostatnią promenadą Kiggs położył dłoń na mojej talii. Jego oddech ogrzewał moje ucho. – Jadę z tobą. To moje ostatnie słowo. Jutro nikt nie zauważy naszej nieobecności, ty nie masz żadnego muzycznego programu, a najważniejsi oficjele cały dzień spędzą zamknięci na spotkaniach, w tym Selda, ku jej wielkiemu niezadowoleniu. Proponuję, żebyśmy wyjechali o świcie, odwiedzili rycerzy, a później, zależnie od pory... Nic więcej nie słyszałam. Dzwoniło mi w uszach. Jak ktokolwiek mógł uznać za choć odrobinę prawdopodobne, że miałam zamiar wyjechać poza miasto – samotnie albo i nie? Cóż, sama się o to prosiłam, kiedy podstępem udało mi się dotrzeć do rycerzy. Z tego były tylko kłopoty. Teraz wszyscy mieli zupełnie błędne zdanie na mój temat, uważali mnie za dzielną i lekkomyślną. Jednakże, patrząc w ciemne oczy Kiggsa, poczułam się nieco lekkomyślna. Nie – nieco pozbawiona tchu. – Wahasz się – powiedział. – Przypuszczam, że wiem dlaczego.

Przypuszczałam, że nie wiedział. Uśmiechnął się, a cała sala jakby zamigotała wokół niego. – Martwisz się, że to niestosowne, jeśli wyjedziemy we dwoje, bez żadnego towarzystwa. Ja nie widzę w tym najmniejszego problemu. Większa grupa mogłaby spłoszyć rycerzy, co się zaś tyczy przyzwoitości, no cóż. Moja narzeczona się nie przejmuje, babce by to nie przeszkadzało, lady Corongi najbliższe kilka dni spędzi w odwiedzinach u chorej krewnej, a nie widzę innej liczącej się persony, która byłaby skłonna nas oceniać. Łatwo mu było tak mówić, w końcu był księciem. Ja spodziewałam się zostać osądzoną. Chór poprowadzi lady Corongi, nieobecność nie będzie dla niej żadną przeszkodą. Okrążyliśmy się w ostatnim pas de segosh. – Twój kawaler nie wydaje się zazdrośnikiem. Mamy sporą szansę, że nikogo w żaden sposób nie zgorszymy. Nie był zazdrośnikiem? Kto? Niestety, moje usta znów nie wypowiedziały stosownych pytań, a potem było już za późno. Pawana się skończyła, ludzie klaskali. – Świt – wyszeptał. – Spotkajmy się przed gabinetem królowej. Wyruszymy przez tylną bramę. Puścił mnie. Czułam chłód w miejscu, które opuściła jego ciepła ręka.

18 Wkrótce wyszłam z balu i powróciłam do bezpiecznego schronienia pokoju. Musiałam zająć się ogrodem i pójść spać, jeśli miałam wcześnie wstać. Z pewnością były to dwa doskonałe powody, by wyjść. To nie były moje powody. Nie odwiedziłam Grotesek i nie spałam. Moje kończyny mrowiły z niepokoju. Rozebrałam się, z obsesyjną starannością złożyłam houppelande i suknię, ściskając palcami ich fałdy, jakby to mogło mnie uspokoić. Zazwyczaj nie zdejmowałam halki – nienawidziłam swojego nagiego ciała – ale teraz zdjęłam ją, złożyłam, znów złożyłam, cisnęłam nią ze złością o parawan, podniosłam, znów rzuciłam. Spacerowałam, głaszcząc łuski na brzuchu, z jednej strony gładkie jak lustro, z drugiej ostre jak tysiące zębów. Tym właśnie byłam. To tutaj. To. Zmusiłam się, żeby spojrzeć na nakładające się na siebie półksiężyce, ohydną linię wyrastającą z ciała jak zęby wyrzynające się z dziąseł. Byłam potworem. Na tym świecie istniały rzeczy, których nie mogłam mieć. Wczołgałam się do łóżka, zwinęłam w kłębek i rozpłakałam, zaciskając powieki. Widziałam gwiazdy. Nie weszłam do Ogrodu, nie znajdowałam się w miejscu, które miało nazwę. Niespodziewanie w niezróżnicowanej mgle mojego umysłu pojawiły się drzwi. Przeraziło mnie, że mogły się tak pojawić, nieproszone, ale jednocześnie wyrwało mnie to z użalania się nad sobą. Otworzyły się. Wstrzymałam oddech. Zza nich wyjrzał Nietoperz. Struchlałam. Zachowywał się tak grzecznie od czasu, kiedy go o to poprosiłam, że prawie zapomniałam, że kiedyś sprawiał kłopoty. Jego widok poza Ogrodem przeraził mnie. Nie mogłam przestać myśleć o Jannouli, jej podglądactwie i wścibstwie, i o tym, jak w pewnym momencie rządziła w mojej głowie. Twarz Nietoperza rozpromieniła się, kiedy mnie zobaczył. Wydawał się niezainteresowany moim prywatnym umysłem – on jedynie mnie szukał. Przerażona zorientowałam się, że we własnej głowie jestem naga –

zmieniłam to myślą. – Odnalazłeś mnie – powiedziałam, wygładzając wyobrażoną suknię, a może upewniając się, że jest na miejscu. – Wiem, nie byłam dziś w Ogrodzie. Ja... nie mogłam tego znieść. Mam dość tego, że muszę się nim zajmować. Mam dość... że tym jestem. Wyciągnął żylaste brązowe ręce. Rozważyłam tę propozycję, ale nie mogłam się zmusić do wywołania wizji. – Przepraszam – powiedziałam. – W tej chwili wszystko wydaje mi się takie ciężkie i... – Nie mogłam mówić dalej. Musiałam go odciąć. Nie wiedziałam, jak uda mi się zebrać siły, żeby to zrobić. Przytulił mnie. Był tak niski, że nie sięgał mi nawet do ramienia. Tuliłam go, oparłam policzek o miękkie węzełki jego ciemnych włosów i płakałam. Aż jakimś sposobem, nie wiem jak, zasnęłam. *** Kiggs był niepokojąco radosny jak na człowieka, który przespał nie więcej niż cztery godziny. Nie śpieszyłam się z porannymi czynnościami, zakładając, że nic nas nie goni, ale on dotarł do gabinetu królowej przede mną, ubrany w bury strój w chłopskim stylu. Z bliska jednak nikt nie pomyliłby go z chłopem – krój jego kamizeli był zbyt elegancki, wełna zbyt miękka, a uśmiech zbyt szeroki. Obok niego stał przygarbiony mężczyzna. Z zaskoczeniem zorientowałam się, że to Lars. – Pytał o ciebie wczoraj wieczorem, kiedy już uciekłaś – wyjaśnił Kiggs, kiedy się zbliżyłam. – Powiedziałem mu, że może cię złapać dziś rano przed naszym wyjazdem. Lars sięgnął za czarną kamizelę i wyciągnął duży, złożony pergamin. – Zaprojektowałem to fczoraj i chcę, szebyś to miała, panno Dombegh, bo nie fiem, jak ci inaczej... poziękować. Z niejaką emfazą podał mi arkusz, a później, zadziwiająco szybko jak na tak potężnego mężczyznę, zniknął w korytarzu. – Co to takiego? – spytał Kiggs. Pergamin zaszeleścił, kiedy go rozłożyłam. Wyglądał jak schemat

maszynerii, jednak nie miałam pojęcia, jak go zinterpretować. Kiggs miał bardziej konkretny pomysł. – Balista? Czytał mi przez ramię, jego oddech pachniał anyżkiem. – Czym jest balista? – spytałam. – Coś jak katapulta, ale wyrzuca włócznie. Ta jednak wyrzuca... co to właściwie jest? Wyglądem przypominało to harpun z pęcherzem o bliżej nieokreślonej zawartości. – Chyba nie chcę wiedzieć – odparłam. Wyglądał zupełnie jak ogromna gruszka do robienia smokom lewatywy, ale nie odważyłam się wypowiedzieć tej myśli na głos w obecności księcia, nawet jeśli był bastardem. – Włóż to tutaj – zaproponował, podając mi juki, w których najwyraźniej znajdował się też nasz obiad. – Ubrałaś się wystarczająco ciepło na drogę? Miałam taką nadzieję. Jako dziewczyna z miasta nigdy wcześniej nie jeździłam konno, ale udało mi się wyżebrać parę porfiriańskich spodni, a do tego jak zwykle włożyłam kilka warstwo odzieży. Kolczyk Ormy zawiesiłam na rzemyku na szyi. Czułam jego chłodny ciężar, gdy uniosłam dłoń do piersi. Ruszyliśmy pałacowymi korytarzami, przeszliśmy przez drzwi ukryte za gobelinem i powędrowaliśmy przejściami, których nie widziałam nigdy wcześniej. Schodami zeszliśmy poniżej poziomu piwnic i znaleźliśmy się w prymitywnym tunelu. Przekroczyliśmy troje zamkniętych na klucz drzwi, które Kiggs skrupulatnie zamknął za nami, a ja trzymałam w tym czasie latarnię. Wewnętrzny kompas podpowiadał mi, że kierujemy się na zachód. Za potężnymi dwuskrzydłowymi drzwiami z kamienia tunel rozszerzył się, przechodząc w naturalny system jaskiń. Kiggs unikał węższych odgałęzień, za każdym razem wybierając najszerszą i najrówniejszą drogę, aż dotarliśmy do otworu jaskini na zboczu wzgórza poniżej zachodniego muru zamku. Przed nami rozciągała się szeroka dolina Stajennej Rzeki, spowita poranną mgłą. Gęste chmury skrywały słońce. Kiggs stanął, wziąwszy się pod boki, i podziwiał widok.

– Podczas wojny z tego miejsca prowadzono wypady na wroga, z dołu go nie widać. Oszczędziliśmy sobie w ten sposób drogi przez miasto. U podnóża wzgórza jest stajnia, tam czekają na nas konie. Kurz na dnie jaskini został niedawno poruszony. – Kto korzysta teraz z tych jaskiń? – Wuj Rufus, niech spoczywa na łonie Wszystkich Świętych, wykorzystywał tę drogę podczas wypadów na polowania. Pomyślałem, że nie zaszkodzi, jeśli pójdziemy jego śladem. O ile mi wiadomo, nikt inny ich nie używa. – Popatrzył na mnie. Wskazałam na porzucone ubrania leżące za jedną ze skał. – Hm. Pasterze szukający schronienia podczas burzy? – Podniósł jeden ze strojów, dobrze uszytą, ale prostą suknię. Każda kobieta w pałacu miała ich kilka, ja również. – Służące spotykające się z kochankami? Ale jak przeszły przez troje drzwi zamkniętych na klucz i dlaczego zostawiły ubrania? – To zadziwiające. Wyszczerzył się. – Jeśli to największa tajemnica, na jaką dziś natrafimy, uznam, że mamy szczęście. – Ponownie złożył suknię i odłożył ją za skałę. – Jesteś spostrzegawcza. Postaraj się mieć tę umiejętność na podorędziu, zbocze jest strome, a najpewniej również mokre. Kiedy ruszyliśmy w dół, odkryłam, że oddycham swobodniej. Powietrze było czyste, w porównaniu z nim atmosfera miasta i dworu wydawała się gęsta, przesycona problemami i ciężka od zmartwień. Byliśmy samotni pod tym nieważkim, bezgranicznym niebem, aż westchnęłam z ulgą, po raz pierwszy zauważając, jak klaustrofobicznie czułam się w mieście. I w rzeczy samej, czekały na nas konie. Kiggs najwyraźniej posłał wiadomość, że będzie jechał z kobietą, ponieważ siodło mojego wierzchowca stanowił koszyk do jazdy bokiem, wyposażony również w podnóżek. To wydało mi się rozsądniejsze niż zwykłe oporządzenie, Kiggs jednak nie był zadowolony. – John! – zawołał. – To się nie nada! Potrzebujemy normalnego rzędu! Stary stajenny zmarszczył czoło. – Ostry powiedział, że jedziecie z księżniczką.

– Nie, Ostry ci tego nie powiedział! Tak założyłeś. Panienka Dombegh chce sama kierować swoim koniem, a nie siedzieć na kucu i dać się prowadzić! – Odwrócił się do mnie. – Masz zamiar sama jechać, prawda? – Ależ tak – odparłam zrezygnowana. Uniosłam rąbek spódnic, by pokazać porfiriańskie spodnie i w ten sposób udowodnić, że jestem gotowa. Zamrugał, a ja uświadomiłam sobie, że był to gest zdecydowanie niegodny damy – ale czyż on właśnie nie oczekiwał, że będę jeździć konno w sposób niegodny damy? Niezależnie od tego, co robiłam, zawsze zachowywałam się niestosownie. Może to znaczyło, że mogłam się przestać tak bardzo tym przejmować. Przyprowadzili mojego konia ze zmienionym rzędem, ja zadarłam spódnice i wsiadłam za pierwszą próbą – wolałam, żeby nikt nie chwytał mnie w talii, próbując mi pomóc. Koń obrócił się. Nigdy nie jeździłam, ale znałam teorię i już wkrótce klacz jechała względnie prosto, niemal we właściwą stronę. Kiggs mnie dogonił. – Tak bardzo nie możesz się doczekać, kiedy wyruszymy w drogę? Odjechałaś bez juków. Udało mi się zatrzymać klacz i niemal ją unieruchomić, kiedy Kiggs mocował juki, po czym wyruszyliśmy. Klacz miała zdecydowany pogląd na to, dokąd powinniśmy się udać – bardzo jej się podobały leżące przed nami łęgi i jej zdaniem powinniśmy znaleźć się tam jak najszybciej. – Co jest za tym kanałem?! – zawołałam do niego, jakbym miała jakieś pojęcie, gdzie się udajemy. – Mokradła, na których znaleziono wuja Rufusa! – odkrzyknął, wyciągając szyję. – Możemy się tam zatrzymać, choć wątpię, by Gwardia wiele przegapiła. Klacz zwolniła, kiedy dotarliśmy do wąskiego kanału. Chciała znaleźć się na łęgach, a nie na zarośniętym ciernistymi krzewami bagnisku. Gestem poprosiłam księcia, by ruszył przodem, jakbym celowo zwolniła. Klacz próbowała odwrócić się od mostu. – Wcale nie – szepnęłam do niej. – Czemu udajesz tchórza? Jesteś największa z nas wszystkich.

Kiggs pokłusował przodem, jego bury płaszcz łopotał. Siedział lekko w siodle, a jego koń zachowywał się tak, jakby reagował na myśli jeźdźca – żadnego nieeleganckiego szarpania za wodze, które ja zmuszona byłam stosować. Mokradło było względnie suche o tej porze roku, resztki stojącej wody zamarzły, tworząc szklistą skorupę, która trzaskała pod kopytami. Mnie i tak się udało znaleźć błotnistą kałużę, na której kopyta klaczy się ślizgały. – Skieruj ją w stronę traw – poradził Kiggs, ale mój wierzchowiec, mądrzejszy ode mnie, już ruszył w tę stronę. Kiggs zatrzymał się przed pozbawionymi liści zaroślami i wskazał na wzgórza na północ od nas, porośnięte czarnymi drzewami. – Polowali tam, w Lesie Królowej. Dworzanie twierdzą, że ogary się rozproszyły... – A myśliwi rozproszyli się za nimi? – Nie, to nie tak działa. Ogary mają sprawdzać wszystkie tropy, ich hodowla kładzie nacisk na niezależność. Podążają za śladem aż do końca, a jeśli nie doprowadzi do niczego użytecznego, wracają do stada. Po to są, żeby myśliwi nie musieli podążać za każdą ślepym tropem w lesie. – Ale hrabia Apsig powiedział, że książę Rufus ruszył za swoimi ogarami. Kiggs zagapił się na mnie. – Wypytałaś go o ten dzień? Hrabia nie wymagał przesłuchania, chełpił się przed damami dworu w Niebieskim Salonie. W rzeczy samej, Kiggs trafił na tę rozmowę, ale najwyraźniej przegapił dyskusję o ogarach. Wydawało się jednak, że powinnam zadbać o swoją reputację wnikliwego śledczego, więc odparłam: – Oczywiście. Kiggs w zadziwieniu potrząsnął głową, a ja od razu poczułam się winna. – Przypuszczają, że wuj ruszył za swoim najcenniejszym ogarem, Uną, ponieważ oddzielił się od grupy i nikt nie widział, gdzie się udał. Ale nie miał powodu tego robić. Ona wiedziała, co robi. – To dlaczego odłączył się od grupy? – Być może nigdy się tego nie dowiemy – odparł Kiggs. – Tam go znaleźli... z pomocą Uny skądinąd... następnego ranka, przy tym strumyku.

Niewiele tam było do zobaczenia, żadnej krwi, żadnych śladów walki. Nawet odciski kopyt Gwardii zamazał deszcz i przesączająca się bagienna woda. Widziałam dość głęboką, wypełnioną wodą jamę i zastanawiałam się, czy to tam leżał książę. Nie miała wyraźnego kształtu ciała Rufusa. Kiggs zsiadł z konia i sięgnął do pasa, by wyjąć spatynowany ze starości medalion Świętego. Nie zwracając uwagi na błoto, ukląkł na brzegu i z szacunkiem uniósł medalion do ust, szepcąc, jakby chciał go wypełnić modlitwą. Zacisnął powieki, modląc się gorliwie, a jednocześnie powstrzymując łzy. Współczułam mu, też kochałam swojego wuja. Co bym zrobiła, gdyby odszedł? Nie byłam szczególnie pobożna, ale i tak się pomodliłam, do wszystkich Świętych, którzy mogli to usłyszeć. „Weź Rufusa w swoje ramiona. Strzeż wszystkich wujów. Błogosław tego księcia”. Książę wstał, ukradkowo otarł oczy i wrzucił medalion do stawu. Zimny wiatr szarpał jego włosami, zmarszczki po wrzuceniu medalionu zniknęły pośród niewielkich fal. Nagle przyszło mi na myśl, że powinnam rozumować jak smok. Czy smok mógłby siedzieć tutaj w świetle dnia i zabić kogoś w sposób niezauważony? Absolutnie nie. W pewnej odległości widziałam drogę i miasto. Nic nie zasłaniało tego widoku. Odwróciłam się do Kiggsa, który już na mnie patrzył, i powiedziałam: – Jeśli zrobił to smok, twój wuj musiał zostać zabity gdzie indziej i przeniesiony tutaj. – Dokładnie tak sądzę. – Spojrzał w niebo, które zaczęło opluwać nas mżawką. – Musimy ruszać dalej albo przemokniemy. Wsiadł na konia i wyprowadził nas z bagniska z powrotem na położoną wyżej suchą drogę. Skręciliśmy na północ, w stronę falujących wzgórz Lasu Królowej – przejeżdżaliśmy przez południowy róg tego ogromnego boru. Powiadano, że jest ciemny, ale my przez cały czas widzieliśmy światło dnia, czarne gałęzie dzieliły niebo na szybki, jak ołowiane ramki w katedralnym oknie. Deszcz był coraz mocniejszy i coraz zimniejszy. Za trzecią granią las zmienił się w młodnik, a falujące wzgórza w zapadliska i wąwozy. Kiggs zwolnił. – Gdyby smok miał kogoś zabijać, to się wydaje lepszym miejscem. Młodnik jest rzadszy niż las, więc mógłby wygodniej manewrować, nawet

jeśli nie do końca swobodnie. Mógł się kryć w jednym z zapadlisk, niewidoczny, dopóki się na niego nie weszło. – Sądzisz, że książę Rufus przypadkiem natknął się na smoka renegata? Kiggs wzruszył ramionami. – Jeśli to rzeczywiście smok go zabił, wydaje się to prawdopodobne. Smok planujący zabójstwo księcia Rufusa mógłby znaleźć sto łatwiejszych sposobów, by to zrobić, nie ściągając podejrzenia na smoki. Gdybym to ja nim był, przeniknąłbym na dwór, zdobył zaufanie księcia, ściągnął go do lasu i wbił mu strzałę w tył czaszki. Nazwałbym to wypadkiem na polowaniu... albo zniknął. Żadnego nieeleganckiego odgryzania głów. – Kiggs westchnął. – Zanim przybyli do nas rycerze, byłem przekonany, że zrobili to Synowie świętego Ogdy. Teraz nie wiem, co sądzić. W mojej świadomości powoli pojawił się hałas, niczym świergotanie szarańczy latem. Stał się na tyle głośny, że go zauważyłam. – Co to za odgłos? Kiggs nadstawił uszu. – Zakładam, że to stado gawronów. W wąwozie na północ stąd jest ich ogromna kolonia. Ptaki są tak liczne, że zawsze wznosi się nad nim cała ich chmara, widoczna z odległości wielu mil. Chodź, pokażę ci. Zjechał z drogi i ruszył przez młodnik na szczyt grani. Podążyłam za nim. Ze szczytu widzieliśmy oddaloną o około pół mili, leniwie krążącą chmurę czarnych ptaków, razem unoszących się i opadających. Musiały ich być tysiące, skoro słyszeliśmy ich krzyki z takiej odległości. – Dlaczego się tam zbierają? – A dlaczego ptaki w ogóle coś robią? Nie sądzę, by ktoś zadał sobie trud i to sprawdził. Zagryzłam wargi. Wiedziałam coś, czego on nie wiedział, i próbowałam wymyślić, jak mu to powiedzieć. – A jeśli smok tam był? Może pozostawił jakąś, no, padlinę – stwierdziłam, krzywiąc się na myśl o własnej słabości. Rzecz jasna, gawrony lubiły padlinę, ale nie było to jedyne, co smok zostawiał po sobie. – Fino, tamta kolonia znajduje się tam od lat – odparł.

– Imlanna wygnano przed szesnastu laty. Kiggs miał sceptyczną minę. – Nie możesz wierzyć, że obozował w dokładnie tym samym miejscu przez szesnaście lat! To młodnik. Zajmują się nim drwale. Ktoś by zauważył. Ech. Musiałam wypróbować inne podejście. – Czytałeś kiedyś „Belondweg”? – Nie mógłbym się nazywać wykształconym, gdybym tego nie zrobił – stwierdził. Był uroczy i prowokował mnie do uśmiechu, ale nie mogłam pozwolić, by to zobaczył. – Pamiętasz, w jaki sposób Szalony Królik, Pau-Henoa, oszukał Mordondeyów, by uwierzyli, że armia Belondweg jest potężniejsza niż w rzeczywistości? – Stworzył fałszywe pole bitwy. Mordondeyowie uwierzyli, że przypadkiem natrafili na miejsce straszliwej rzezi. Dlaczego musiałam wszystkim wszystko wyjaśniać? On był gorszy od mojego wuja. – A jak Pau-Henoa udało się sfałszować masakrę na taką skalę? – Rozrzucił smoczy nawóz na polu, przyciągając miliony padlinożernych ptaków i... och! – Spojrzał z powrotem w stronę chmury gawronów. – Nie sądzisz chyba... – Tam może znajdować się smocza kloaka, owszem. Nie porzucają tego w przypadkowych miejscach, są pedantyczne. W górach istnieją „doliny sępów”. To samo. Spojrzałam na niego, zakłopotana, że muszę prowadzić taką rozmowę, a jeszcze bardziej zakłopotana, że Orma wyjaśnił mi takie kwestie – rzecz jasna, w odpowiedzi na moje pytania. Próbowałam ocenić, jak bardzo zażenowany jest książę. Patrzył na mnie szeroko otwartymi oczyma, nie z obrzydzeniem, nie ze śmiechem, ale z prawdziwym zainteresowaniem. – Dobrze – powiedział. – Sprawdźmy to. – Będziemy musieli bardzo zboczyć z drogi, Kiggs. To tylko przeczucie... – A ja mam przeczucie dotyczące twoich przeczuć – odparł, łagodnie ściskając boki konia. – To nie zajmie długo.

Hałaśliwe krakanie stawało się coraz głośniejsze w miarę, jak się zbliżaliśmy. Kiedy przebyliśmy połowę drogi, Kiggs uniósł dłoń i gestem kazał mi się zatrzymać. – Nie chcę przypadkiem wpaść na tego gościa. Jeśli to przydarzyło się wujowi Rufusowi... – Smoka tu nie ma – sprzeciwiłam się. – Gawrony z pewnością byłyby zaniepokojone albo milczące. Te tutaj wydają mi się nieporuszone. Jego twarz rozpromieniła się, gdy coś przyszło mu do głowy. – Może to właśnie ściągnęło tu wuja Rufusa... ptaki dziwnie się zachowywały. Jechaliśmy powoli przez młodnik. Przed nami znajdowało się szerokie zapadlisko. Zatrzymaliśmy konie na jego krawędzi i zajrzeliśmy do środka. W miejscu, gdzie zapadła się podziemna jaskinia, dno było kamieniste. Nieliczne drzewa były wysokie, patykowate i aż czarne od sprzeczających się ptaków. Tu smok miałby możliwość swobodnego manewrowania, widzieliśmy też bezsprzeczne dowody na jego obecność. – Czy smoki są siarkowe aż do szpiku kości? – wymamrotał Kiggs, osłaniając twarz płaszczem. Poszłam za jego przykładem. Swobodnie znosiliśmy smród ścieków, w końcu mieszkaliśmy w mieście, ale ten odór zepsutych jajek wywoływał mdłości. – Dobrze – powiedział. – Rozpal ogień pod czajnikiem swojego umysłu. To tutaj wydaje się dosyć świeże, zgodzisz się? – Tak. – Widzę tylko jedno. – Nie sądzę, by przylatywał tu częściej niż raz na miesiąc. Smoki trawią bardzo powoli, a jeśli regularnie przybierał formę saarantrasa, jak rozumiem, czyniło to... – Nie. Nie miałam zamiaru wchodzić w szczegóły. – Może gawrony wyżarły wszystko, co było starsze – dokończyłam niezręcznie. Płaszcz zakrywał wszystko poza oczami Kiggsa, lecz wokół nich pojawiły się zmarszczki rozbawienia moim zmieszaniem. – Albo deszcz je rozpuścił. Zgoda. Ale nie możemy potwierdzić, że zamieszkały tu gawrony, ponieważ smok regularnie korzystał z tego

miejsca. – Wcale nie musimy tego potwierdzać. Bez wątpienia niedawno przebywał tu smok. Kiggs zmrużył oczy. – Powiedzmy, że gawrony dziwnie się zachowywały. Wuj przybył tu, żeby zobaczyć, co się dzieje. Wpadł na smoka. Ten go zabił i pod osłoną nocy przeniósł bezgłowe ciało z powrotem na mokradło. – Dlaczego przenosił ciało? – myślałam na głos. – Mógł przecież zjeść wszystkie dowody. – Gwardia nie przerwałaby poszukiwań ciała wuja Rufusa. To doprowadziłoby nas w końcu do tego miejsca i niekwestionowanego dowodu na obecność smoka. – Kiggs znów spojrzał na mnie. – Ale z drugiej strony, dlaczego zjadł jego głowę? – Smok miałby problem z upozorowaniem, że Rufusa zabił ktoś inny. Odgryzienie głowy jest dość niejednoznaczne. I może wiedział, że ludzie będą winić Synów świętego Ogdy – dodałam. – W końcu ty to zrobiłeś, nieprawdaż? Potrząsnął głową, nie do końca przyznając mi rację. – To dlaczego ukazał się rycerzom? Z pewnością wiedział, że połączymy te dwa fakty! – Może nie spodziewał się, że rycerze zaryzykują uwięzienie, zgłaszając to wydarzenie królowej. A może założył, że królowa nigdy nie uwierzy w tę historię... i tak też się stało, czyż nie? – Zawahałam się, miałam bowiem wrażenie, że mówię coś osobistego, ale w końcu dodałam: – Czasami prawda ma problem z przebiciem murów naszych przekonań. Kłamstwo, odziane w stosowną liberię, przechodzi o wiele łatwiej. On mnie jednak nie słuchał. Wpatrywał się w obiekt ogromnego gawroniego zainteresowania na dnie zapadliska. – Co to takiego? – Martwa krowa? – odparłam, krzywiąc się. – Przytrzymaj mojego konia. Podał mi wodze, zsiadł i ruszył ostrożnie na dół, zanim zdążyłam wyrazić zaskoczenie. Zaniepokojone gawrony wzniosły się z hałasem w powietrze,

zasłaniając go. Gdyby miał na sobie mundur, widziałabym szkarłat pośród czerni, ale teraz mogłam go łatwo pomylić z omszałą skałą. Gawrony zawirowały i zanurkowały, po czym rozproszyły się między drzewami. Kiggs unosił ręce, by osłonić głowę. Dotarł już niemal na dno kamienistego zapadliska. Klacz nerwowo przestępowała z nogi na nogę. Koń Kiggsa szarpał za wodze i rżał. Gawrony prawie zniknęły, a młodnik i jamę wypełniła niesamowita cisza. Ani trochę mi się to nie podobało. Miałam ochotę zawołać Kiggsa, ale wtedy jego koń szarpnął się gwałtownie i całą moją uwagę zajęło utrzymywanie się w siodle. Zimna mżawka nie przestawała padać i nagle zauważyłam, że na północ od nas nad młodnikiem wznosi się chmura pary. Może to była mgła, w końcu góry dalej na północy nazywano „Matką Mgieł”. Jednakże ten opar wydawał się zbyt ograniczony. Coś takiego można zobaczyć, gdy zimny deszczyk pada na coś ciepłego. Uniosłam dłoń do serca, do kolczyka Ormy, ale jeszcze go nie wyjęłam. Orma wpakowałby się w ogromne kłopoty, gdyby się przeobraził i przyszedł mi na pomoc, dlatego nie mogłam sobie pozwolić na wezwanie go, dopóki nie byłam absolutnie pewna. Mgła się rozpływała albo jej źródło się poruszało. Czy potrzebowałam większej pewności? Minie sporo czasu, zanim Orma tu dotrze – przez kilka minut po przeobrażeniu nie mógł latać, a my znajdowaliśmy się w odległości kilku mil. Pasma oparu przesunęły się na zachód, po czym zwinęły w stronę zapadliska. W całym młodniku panowała cisza. Nasłuchiwałam charakterystycznego zgrzytu gałęzi o grubą skórę, szumu gorącego oddechu, ale nic nie usłyszałam. – Chodźmy – powiedział Kiggs, który znalazł się obok mnie, a ja omal nie spadłam z konia. Wskoczył na siodło. Podałam mu wodze, zauważając srebrny błysk w jego dłoni. W tej chwili nie mogłam o to spytać. Serce waliło mi w piersiach. Mgła kłębiła się coraz bliżej, a my robiliśmy hałas. Nie wiem, czy Kiggs był świadom niebezpieczeństwa, ale w milczeniu spiął konia i pośpieszyliśmy z powrotem w stronę drogi. Dopiero kiedy wyjechaliśmy z młodnika i znaleźliśmy się na pofalowanych

polach po drugiej stronie, pokazał mi, co znalazł. Dwa medaliony z końskiej uprzęży. – To był patron wuja Rufusa, święty Brandoll. Ten, który wita, życzliwy dla nieznajomych – powiedział Kiggs, próbując się uśmiechnąć, co mu jednak nie wychodziło. Nie opisał drugiego medalionu, wydawało się, że zabrakło mu słów. Uniósł go jednak, a ja zobaczyłam herb królewskiego rodu – Belondweg i Pau-Henoa, korona Goreddu, miecz świętego Ogdy i pierścień. – Nazywała się Hilde – powiedział, kiedy odzyskał głos ćwierć mili dalej. – Była bardzo dobrą klaczą.

19 Później ruszyliśmy szybciej, rzekomo w celu nadrobienia opóźnienia. Wisiała nad nami obawa na myśl o tym, jak blisko niebezpieczeństwa być może się znaleźliśmy. Mijaliśmy leżące ugorem zimowe pola i brązowe pastwiska. Niskie kamienne murki wspinały się po zboczach wzgórz. Mijaliśmy wioski – Gorse, Rightturn, Fetter’s Mill, Remy, kilka zbyt małych, by miały własną nazwę. Towarzyszące im rezydencje ziemskie wznosiły się surowo w pobliżu. W Sinkpond otworzyliśmy moje juki i po drodze zjedliśmy posiłek – gotowane jajka, ser i ciężki słodki placek, którym się podzieliliśmy. – Posłuchaj – powiedział Kiggs, pogryzając placek. – Wiem, że to nie moja sprawa i że nie mogę cię oceniać, ale nie mogę też milczeć, nie po tym, co widzieliśmy w tym wąwozie. Wiem, że jesteś już w wieku, w którym możesz sama decydować o sobie... „autonomiczna istota, niepohamowana i wolna, krocząca w stronę pierwszego cierpienia serca...”. Teraz cytował tragedię, co nie mogło mi dobrze wróżyć. – To chyba brzmi „nieposłuszna, niepohamowana i wolna”? – spytałam, próbując zatuszować przerażenie drobiazgowością. Zaśmiał się. – To do mnie podobne, pominąć najważniejsze słowo! Nie powinienem cytować przy tobie Necansa. – Znów spoważniał, a jego spojrzenie stało się boleśnie szczere. – Wybacz mi, Fino, ale czuję się zobowiązany jako twój przyjaciel... Jako mój przyjaciel? Mocno chwyciłam siodło, by z niego nie spaść. – ...że to zły pomysł, zakochać się w smoku. Cieszyłam się, że przytrzymałam się siodła. – Sina święta Prue! – wykrzyknęłam. – A kogóż to masz na myśli? Bawił się wodzami. – Twojego „nauczyciela”, tak? Smoka Ormę.

Osłupienie odebrało mi mowę. – Nie mogłem uwierzyć, że jest jedynie twoim nauczycielem – powiedział, zdejmując rękawiczkę i uderzając nią z roztargnieniem w grzbiet konia. – Znasz go zbyt dobrze, to po pierwsze. Zbyt wiele wiesz o smokach. – W młodniku nie było to aż tak wielkie obciążenie – powiedziałam, starając się mówić spokojnie. – Nie, nie! To nigdy nie było obciążenie – powiedział, szerzej otwierając oczy. Wyciągnął rękę w moją stronę, ale powstrzymał się przed dotknięciem mojego ramienia. – Nie chciałem, żeby to tak zabrzmiało! Mamy teraz konkretne dowody łączące mojego wuja i smoka, a to wszystko dzięki tobie. Ale zadajesz sobie wyjątkowo wiele trudu dla tego Ormy. Darzysz go sympatią, jesteś wobec niego opiekuńcza... – Sympatia i opiekuńczość równają się miłości? – Nie byłam pewna, czy się roześmiać, czy rozpłakać. – Uniosłaś rękę do serca – stwierdził. Nie uśmiechał się. Nieświadomie sięgnęłam do kolczyka Ormy. Opuściłam dłoń. – Wiesz, mam swoich agentów. – Wydawało się, że teraz się broni. – Widzieli, jak się z nim spotkałaś tamtego wieczoru. Widzieli, jak poszliście do Quigowa. – Śledzisz mnie? Zaczerwienił się w dość uroczy sposób. – Nie ciebie! Jego. Utrzymuje, że jego ojciec jest zagrożeniem dla Ardmagara. Uznałem, że rozsądnie będzie dowiedzieć się więcej o nim i jego rodzinie. Zakręciło mi się w głowie. Horyzont zakołysał się nieco. – I czego się dowiedziałeś? Rozpromienił się. Znów wracaliśmy do omawiania tajemnic. – Całą jego rodzinę otacza chmura podejrzliwości, ale nikt nie chce otwarcie powiedzieć, jaką zbrodnię popełniono. Wydaje się jednak, że chodzi nie tylko o jego ojca. Gdybym miał zgadywać, biorąc pod uwagę absolutne milczenie ambasady, powiedziałbym... – Pytałeś w ambasadzie? – A ty gdzie byś zapytała? Tak czy inaczej, moim domysłem jest

szaleństwo. Zdziwiłabyś się, jak wiele zwykłych rzeczy smoki uważają za szaleństwo. Może jego ojciec zaczął opowiadać dowcipy albo jego matka zaczęła wyznawać religię... Nie mogłam się powstrzymać. – Albo siostra zakochała się w człowieku? Kiggs uśmiechnął się ponuro. – Choć brzmi to absurdalnie, to owszem. Ale widzisz, do czego zmierzam. Twój chłopak znajduje się pod nadzorem. Gdyby cię kochał... nie mówię, że tak jest... zostałby odesłany do domu i przemocą wycięty. Usunęliby wszystkie wspomnienia ciebie i... – Wiem, co znaczy wycięcie! – warknęłam. – Na kości Świętych! On do mnie nic nie czuje. Nie musisz się martwić. – Ach – powiedział, wpatrując się w przestrzeń. – Cóż. W takim razie jest idiotą. Gapiłam się na niego, próbując ocenić, co ma na myśli. Uśmiechnął się i próbował wyjaśnić. – Ponieważ wyraźnie widzę, że cię zranił. Nie, to wcale nie było jasne, ale nie protestowałam. – Może to ja jestem idiotką, że go kocham. Na to nie znalazł odpowiedzi, choć sposób, w jaki wpatrywał się w przestrzeń i marszczył czoło, sprawił, że nie mogłam uznać jego milczenia za zgodę.

*** Skręciliśmy na południe i ruszyliśmy dróżką, która bardziej przypominała ścieżkę wydeptaną przez owce niż drogę. Zaczynałam się denerwować długością podróży. Był Speculus, najkrótszy dzień w roku. Kiedy dotrzemy do rycerzy, właściwie od razu będziemy musieli wracać, żeby zdążyć przed zmrokiem. Kiggs chyba nie miał zamiaru wracać po ciemku? Być może dla doświadczonego jeźdźca to nie był żaden problem, ale ja czułam, że ledwo trzymam się w siodle. Dotarliśmy do ponurej starej stodoły z zapadniętym dachem. Jej tylna

ściana była poczerniała i wypaczona, a cała okolica śmierdziała dymem. Ktoś ugasił pożar albo była zbyt wilgotna, by się spalić. Kiggs wpatrzył się w nią, a następnie gwałtownie skręcił z dróżki w stronę zarośli. Przejechaliśmy dookoła zarośli, które okazały się niewielkim lasem – to, co z wzniesienia wyglądało na krzewy, okazało się drzewami, kiedy dotarliśmy na dno zagłębienia. Wjechawszy od szerszej strony, jechaliśmy środkiem płytkiego strumienia, aż dotarliśmy do jego źródła, jaskini u podnóża pagórka. Kiggs zeskoczył z konia, chwycił juki i pieszo podszedł do jaskini. Ja nie byłam taką mistrzynią w zsiadaniu. Miałam spore problemy, by przekonać klacz, że ma stać bez ruchu. Na szczęście, Kiggs na mnie nie patrzył. Stanął przed jaskinią, położył dłonie na głowie w geście poddania się i wykrzyknął: – Na Belondweg i Orisona, przybywamy w pokoju! – Nie udawaj, że się mnie boisz. Z cieni wyłonił się rozczochrany, chudy, nie najmłodszy mężczyzna z kuszą opartą o ramię. Miał na sobie prostą chłopską koszulę, absurdalnie haftowaną w owoce, a do tego drewniaki na butach. – Maurizio! – wykrzyknął Kiggs ze śmiechem. – Pomyliłem cię z sir Henrim. Tamten uśmiechnął się jak szaleniec. – Henri czekałby w gotowości i miałby z tobą trochę zabawy. Ja nie mógłbym do ciebie strzelić, kusza nawet nie jest naciągnięta. Uścisnęli sobie dłonie, najwyraźniej się znali. Wpatrzyłam się w dłonie, nagle onieśmielona. Zastanawiałam się, czy Maurizio rozpozna we mnie dziewczynkę, którą przed pięciu laty zaniósł do domu. Dręczyło mnie wrażenie, że w czasie drogi wymiotowałam, i miałam szczerą nadzieję, że nie na niego. – Co mi przywiozłeś? – spytał Maurizio, unosząc brodę i spoglądając nie na juki, ale na mnie; znajdowałam się w połowie drogi na ziemię. – Yyy. Wełnę – powiedział Kiggs, podążając za spojrzeniem Maurizia i patrząc na mnie z zaskoczeniem. Pomachałam ręką. Maurizio ruszył w moją stronę. – Głodni jesteście? – spytał, pomagając Kiggsowi w trzymaniu uprzęży

mojej klaczy. Spojrzał na mnie błyszczącymi niebieskimi oczyma. – Mamy dziś dobrą owsiankę. Ani trochę nie zapleśniałą. Moje stopy dotknęły ziemi w chwili, gdy z jaskini wyłonił się stary mężczyzna w przetartym tabardzie i zamrugał. Miał starcze plamy na łysej głowie, a za laskę służyła mu paskudna z wyglądu gizarma. – Chłopcze! Kto to? – Właśnie skończyłem trzydzieści lat – powiedział Maurizio tak cicho, by stary rycerz go nie usłyszał – ale wciąż nazywają mnie „chłopcem”. Czas się tu zatrzymał. – Możesz swobodnie odejść – zauważył Kiggs. – Byłeś zaledwie giermkiem, kiedy zostali wygnani, formalnie rzecz biorąc ciebie nikt nie wygnał. Maurizio potrząsnął czupryną i podał mi chude ramię. – Sir Jamesie! – powiedział głośno, jak do kogoś, kto ma problemy ze słuchem. – Popatrzcie, co przyniósł smok! *** W jaskini kryło się w sumie szesnastu rycerzy, a do tego dwóch giermków. Przebywali w niej od dwudziestu lat i ucywilizowali to miejsce, wykuli dla siebie nowe pomieszczenia, które były czystsze i suchsze od głównej jaskini. Wyszukali lub sami zbudowali solidne meble, a na końcu głównej sali stało dwadzieścia pięć kompletnych, ognioodpornych zbroi do drakomachii w kolorze czarnym, z przeszywanicami. Nie znałam oficjalnych nazw broni wywieszonej na ścianach – haki, harpuny i coś, co wyglądało jak płaska łopatka na drzewcu – ale zakładałam, że wszystkie odgrywały wyspecjalizowaną rolę w drakomachii. Zaprosili nas do ognia i podali ciepły cydr w kubkach. – Nie powinniście dziś wyjeżdżać! – wykrzyknął sir James, który był głuchy przynajmniej na jedno ucho. – Zapowiada się na śnieg. – Nie mieliśmy wyboru – odparł Kiggs. – Musimy zidentyfikować smoka, którego widzieliście. Może być zagrożeniem dla Ardmagara. Sir Karal i sir Cuthberte powiedzieli nam, że w swoim czasie rozpoznawaliście jego generałów. Sir James wyprostował się i zadarł posiwiałą brodę.

– W najlepszym okresie odróżniałem generała Ganna od generała Gonna. – A wszystko w generalnym chaosie – zaszczebiotał znad kubka Maurizio. Sir James popatrzył na niego. – To były straszliwe czasy. Musieliśmy wiedzieć, kto jest kim, by mieć jakieś pojęcie, co zrobią. Smoki nie umieją współpracować, wolą wykorzystywać dogodną okazję do ataku, jak zibouskie krokodyle, i diabelnie szybko zauważają odsłonięte punkty. Jeśli wiecie, z kim macie do czynienia, wiecie, co najprawdopodobniej zrobi, i możecie skusić go fałszywą okazją... nie za każdym razem, ale z drugiej strony, wystarczy, by zadziałało raz. – Czy rozpoznaliście tego, który zbliżył się do waszego obozu? – spytał Kiggs, rozglądając się dookoła. – I co właściwie zrobił? Wsadził łeb do jaskini? – Podpalił stodołę. Tam jest nasze trzecie ukryte wyjście i dym przedostawał się aż do tej wielkiej sali. – Dwaj giermkowie przez tydzień latali ze szmatami nasączonymi octem, by pozbyć się tego smrodu – dodał oschle Maurizio. – Sir Henri poszedł zobaczyć, co wywołało pożar. Wrócił z informacją o smoku przykucniętym przy stodole, a my oczywiście go wyśmialiśmy. – Wyszczerzył się na to wspomnienie. Brakowało mu kilku zębów trzonowych. – Dym robił się coraz gęstszy, stodoła paliła się bardzo kiepsko, bo była wilgotna i zbutwiała. Rozdzieliliśmy się. Od dawna nie ćwiczyliśmy, ale podstawowego podejścia się nie zapomina. – Wysyłacie przodem giermków, jako przynętę – wyjaśnił Maurizio. Sir James go nie usłyszał albo zignorował tę uwagę. – Ja znajdowałem się po nawietrznej, więc to ja się odezwałem. Powiedziałem: „Stój, jaszczuro! Gwałcisz Traktat Comonota, o ile nie masz dokumentów stwierdzających, że jest inaczej!”. – Ostro! – stwierdził Kiggs. Sir James machnął powykręcaną ręką. – Te smoki są jak zdziczali urzędnicy. Kiedyś układały alfabetycznie monety w swoich skarbcach. Tak czy inaczej, ten się ani nie odezwał, ani nie poruszył. Próbował ocenić naszą liczbę, ale wykorzystaliśmy nasz

standardowy podstęp. – To znaczy? Sir James popatrzył na Kiggsa, jakby ten był szaleńcem. – Ukrywa się swoją liczbę, co jest trudniejsze niż się wydaje. Umieją rozpoznawać jednostki po zapachu, więc po zawietrznej ustawia się swoich ludzi, a po nawietrznej źródło rozpraszającego smrodu. Przynieśliśmy pochodnie na przynętę i dwa worki podgrzanej kapusty, narobiliśmy też hałasu. Nie uśmiechaj się tak, młody szubrawcu! Nigdy nie pozwól, by smok dowiedział się, ilu was jest i gdzie się ukrywacie! – Właśnie nazwałeś szubrawcem księcia tego królestwa – zauważył Maurizio. – Będę go nazywał jak zechcę! I tak zostałem wygnany! – Jestem pod wrażeniem, że macie w gotowości podgrzaną kapustę – stwierdził Kiggs. – Zawsze. Zawsze jesteśmy gotowi na wszystko. – I co zrobił wtedy smok? – spytałam. Sir James spojrzał na mnie, a w jego wodnistych oczach pojawił się błysk sympatii. – Odezwał się. Zdążyłem już zapomnieć sporo mootya, a nigdy nie znałem go bardzo dobrze, ale powiedziałbym, że próbował nas skłonić do działania. Oczywiście, nic nie zrobiliśmy. Przestrzegamy prawa, nawet jeśli potwory tego nie robią. To brzmiało zabawnie w ustach wygnańca, który w rzeczy samej nie został wygnany szczególnie daleko. Kiggs spojrzał mi w oczy, w milczeniu dzieliliśmy rozbawienie. Po chwili skłonił sir Jamesa do powrotu do tematu rozmowy. – Czy ten smok był kimś, kogo znaliście? Sir James podrapał się po łysej głowie. – Byłem tak wstrząśnięty, że się nad tym nie zastanawiałem. Przypominał mi jednego, któremu stawiałem czoło, ale gdzie? Biały Strumień? Piece do suszenia chmielu w Mackingale? Dajcie mi się zastanowić. Straciliśmy smolarza i widlarza, wracaliśmy powoli do Fortu Szczerego Serca, kiedy wpadliśmy na... tak. Piece do suszenia chmielu w Mackingale i Piąty Ard.

Przeszył mnie dreszcz. To było to. – Smok z Piątego Ardu? – zachęcił Kiggs, pochylając się z zainteresowaniem. – Który smok? – Generał. Wiem, że one wszystkie nazywały się „generałami”, smoki to nie ogary, nie przyjmują rozkazów... ale ten osobnik był rzeczywiście kimś, kogo moglibyśmy nazwać generałem. Wiedział, co robi, i utrzymywał resztę „w ard”, jak to określają. – Przetarł oczy kciukiem i palcem wskazującym. – Ale jego imię... Pewnie przypomnę je sobie, kiedy odjedziecie. Bardzo chciałam wypowiedzieć imię, ale Kiggs posłał mi ostrzegawcze spojrzenie. Zrozumiałam, mój ojciec był prawnikiem. Świadkowie często łatwo poddają się sugestiom. – Giermku Foughfaugh! – wykrzyknął staruszek, najwyraźniej mając na myśli Maurizia. – Przynieś mi stary rejestr Ardów z mojej skrzyni. Nie wiem, czemu próbuję wycisnąć wodę z kamienia mojego umysłu, skoro mam to wszystko zapisane. Maurizio przyniósł księgę. Karty pękały, kiedy sir James je przekładał, a atrament się łuszczył, ale imię było wciąż czytelne. – Generał Imlann. Tak, to brzmi odpowiednio. Wiedziałam, że mogę się tego spodziewać, ale i tak zadrżałam. – Jesteście pewni, że to on? – spytał Kiggs. – Nie. Ale to jedyne, co mogę powiedzieć po tygodniu. Więcej nie mogę wam dać. To wystarczyło, choć jednocześnie nie wystarczało. Przebyliśmy całą tę drogę, żeby to potwierdzić, a teraz, kiedy wszystko wiedzieliśmy, nadal nie mieliśmy pojęcia, jak go schwytać ani w ogóle co zrobić. Rycerze zaparzyli herbatę i rozmawiali z nami, pytając o uwięzionych towarzyszy i wieści z miasta. Maurizio ciągle żartował – wydawało się to jego głównym obowiązkiem jako giermka – ale Kiggs, zatopiony w myślach, nie reagował na jego gadaninę, ja również siedziałam w milczeniu, próbując obmyślić kolejny krok. Żaden plan działania nie wydawał mi się odpowiedni. Przeczesać młodnik? Przeszukać wioski w poszukiwaniu jego saarantrasa? Żeby wysłać

tu odpowiednio wielu ludzi, Kiggs musiałby zmniejszyć ochronę Comonota. Powiedzieć Eskar? A może samemu Ardmagarowi i królowej? Zmusić twórców traktatu, tych najbardziej zainteresowanych utrzymaniem pokoju, by załatwili tę kwestię. – Chyba powinniśmy już jechać – wyszeptałam do Kiggsa, kiedy rozmowy ucichły. Większość naszych gospodarzy poszła się zdrzemnąć, inni patrzyli tępo w ogień. Maurizio i Pender, drugi giermek, gdzieś zniknęli. – Nie mam wielkiej ochoty jechać po zmroku. Przeczesał włosy dłonią i zrobił minę, jakby próbował się nie roześmiać. – Czy przed dzisiejszym dniem w ogóle jeździłaś konno? – Co takiego? Oczywiście, że... – Jego spojrzenie sprawiło, że przerwałam. – Aż tak źle mi idzie? – Masz prawo prosić o pomoc, kiedy jej potrzebujesz. – Nie chciałam nas spowalniać. – I nie robiłaś tego aż do chwili, kiedy okazało się, że nie umiesz zsiąść. – Przygryzł paznokieć, w oczach nadal miał rozbawienie. – Po raz kolejny jednak wzbudzasz we mnie podziw. Czy naprawdę niczego się nie boisz? Gapiłam się tępo. – D-dlaczego w ogóle tak pomyślałeś? Zaczął odliczać na palcach. – Oszukałaś moich strażników i zdecydowałaś się wyruszyć tu sama. Wsiadłaś na konia jakbyś wiedziała, co robisz, i zakładała, że samo do ciebie przyjdzie. – Nachylił się. – Przeciwstawiłaś się Viridiusowi i hrabiemu Apsigowi. Zaprosiłaś szalonego dudziarza do pałacu, zakochałaś się w smoku... Ujęta w taki sposób całość rzeczywiście brzmiała dość wariacko, ale tylko ja wiedziałam, jak bardzo się bałam. Siedzenie tak blisko niego było właściwie najbardziej przerażające ze wszystkiego, gdyż życzliwość na jego twarzy sprawiała, że czułam się bezpiecznie, a wiedziałam, że to tylko iluzja. Przez najkrótszą z chwil pozwoliłam sobie wyobrazić, jak mówię mu, że boję się wszystkiego, że odwaga to tylko przykrywka. A później uniosłabym rękaw i powiedziała mu, że to dlatego. Oto jestem. Zobacz mnie. A on jakimś cudem nie poczułby obrzydzenia.

Jasne. Skoro już korzystałam ze swojej ekstrawaganckiej wyobraźni, może powinnam również wyobrazić sobie, że nie jest zaręczony. Może by mnie pocałował. Nie miałam prawa tego pragnąć. Wstałam. – Szanowni panowie – powiedziałam, zwracając się do naszych gospodarzy, którzy drzemali na ławkach. – Dziękujemy za waszą gościnność, ale naprawdę musimy... – Myślałem, że zostaniecie na pokaz?! – wykrzyknął Maurizio, wyłaniając się z bocznego pomieszczenia. Na głowie miał hełm. Popatrzyliśmy po sobie z Kiggsem. Najwyraźniej byliśmy tak zajęci, że zgodziliśmy się na coś, nawet tego nie zauważając. – Jeśli nie zajmie to zbyt wiele czasu – powiedział Kiggs. – Wkrótce zrobi się ciemno, a przed nami daleka droga. Maurizio wyszedł ubrany w kompletną zbroję do drakomachii. Towarzyszył mu drugi giermek. – Musimy wyjść na pastwisko, żeby odpowiednio to zademonstrować – powiedział drugi giermek, Pender. – Idziemy na zieloną trawkę – dodał Maurizio. – Weźcie konie. Możecie odjechać stamtąd. W jaskini nastąpiło poruszenie, kiedy starcy zorientowali się, że młodzi mają zamiar zademonstrować pozostałości ich starożytnej dumy. Drakomachia była niegdyś potężną sztuką wojenną – Pender i Foughfaugh najpewniej byli ostatnimi sprawnymi mężczyznami w Goreddzie, którzy umieli się nią posługiwać. Podążyliśmy za starymi rycerzami w dół strumienia na rżysko i utworzyliśmy półokrąg wokół przechylonego stogu siana. W czasie, który spędziliśmy w jaskini, zrobiło się znacznie chłodniej, mżawka zmieniła się w lekki śnieg, który lepił się do połamanych źdźbeł, otaczając je bielą, a do tego wzmógł się wiatr. Owinęłam się płaszczem i miałam nadzieję, że to nie potrwa długo. Pender i Foughfaugh nieśli długie bronie drzewcowe z osobliwymi hakami na każdym końcu, ustawionymi pod takim kątem, że nie

przeszkadzały im w wykorzystywaniu drzewca do skoków. Robili salta i gwiazdy, podskakiwali i obracali się, wymieniali się broniami w powietrzu i brutalnie atakowali stóg. Sir James postanowił nas oświecić. – Te haki nazywamy Cięcie. Teraz pokażemy wam Pchnięcie. Giermkowie! Harpuny! Giermkowie wymienili haki na broń bardziej przypominającą włócznię, demonstrując jej użycie na biednym, zmaltretowanym stogu. – Smoki są łatwopalne – stwierdził sir James. – Wykształciły ognisty oddech do walki między sobą. W końcu nie gotują nim swoich posiłków. Nie boją się żadnej innej bestii... a raczej nie bały się, aż nauczyliśmy się latać. Ich skóra jest twarda, ale się pali, jeśli poddać ją wystarczająco dużej temperaturze przez wystarczająco długi czas. Ich wnętrzności są wybuchowe, stąd się zresztą bierze płomień. Kluczem do drakomachii jest podpalenie potwora. Mamy pyrię... ogień świętego Ogdy... która się do nich lepi i nie daje się łatwo zgasić. Jedno dobre przebicie, a ich krew wypływa na zewnątrz jak para. Jeśli to podpalić, już po nich. – Ilu rycerzy składało się na jednostkę? – spytał Kiggs. – Zależy. Dwa Cięcia, dwa Pchnięcia, Widły, Pająk, Szybki. To siedmiu rycerzy, ale mieliśmy też smołowych rzucających pyrią i giermków donoszących broń... Czternaście to komplet, choć udało mi się zabić smoka z pomocą zaledwie trzech ludzi. Oczy Kiggsa błyszczały. – Ach, zobaczyć to na własne oczy, choć raz! – Nie bez pancerza, chłopcze. Gorąco było nieznośne... i ten smród! Jeden giermek wspinał się na ramiona drugiego, robił salto i przelatywał nad stogiem. Uznałam ich siłę i precyzję za porywające. Jako wygnańcy nie mieli zbyt wiele do roboty i najwyraźniej wiele czasu poświęcili na ćwiczenia. Wszyscy powinniśmy być podobnie oddani naszej sztuce. – Słodka święta Siucre! – wykrzyknęłam. – Co się stało? – spytał Kiggs, zaniepokojony, kiedy pobiegłam prosto do koni. Przeglądałam juki mojej klaczy, aż znalazłam schemat, który podarował

mi Lars. Kiggs od razu pojął, o co mi chodzi, i pomógł mi rozwinąć pergamin na końskim boku. Popatrzyliśmy na balistę z gruszką, a potem po sobie. – Pęcherze zawierają pyrię – powiedziałam. – Ale jak byście ją zapalili? – wysapał ktoś za nami. Jak się okazało, był to giermek Foughfaugh. – Samozapłon, Maurizio. Popatrz tylko – stwierdził Kiggs, wskazując na zamek lontowy, którego działania nie rozumiałam. – Sprytne – przyznał Maurizio. – Czymś takim mogliby się posługiwać giermkowie... właściwie każdy. Rycerze właściwie straciliby pracę. Sir James podszedł, by zobaczyć, o co chodzi z całym zamieszaniem. – Bzdura. Maszyneria ogranicza zdolność poruszania się. Polowanie na smoki to nie kwestia brutalnej siły, bo strącalibyśmy je z nieba za pomocą katapult. To sztuka, która wymaga finezji. Maurizio wzruszył ramionami. – Coś takiego mogłoby nam się przydać. Starszy rycerz pogardliwie pociągnął nosem. – Moglibyśmy wykorzystać ją jako przynętę. Nic tak nie przyciąga smoka jak dziwaczne ustrojstwa. Śnieg był coraz gęstszy, już dawno powinniśmy ruszać. Pożegnaliśmy się. Maurizio nalegał, by pomóc mi wsiąść na konia. Wzdrygnęłam się, irracjonalnie obawiając się, że wyczuje moje łuski. – To wielka ulga, dowiedzieć się po tylu latach, że doszłaś do siebie po tamtych chwilach strachu – powiedział cicho, ściskając moją dłoń – i że wyrosłaś na taką ładną kobietę! – Martwiłeś się? – spytałam ze wzruszeniem. – Tak. Ile miałaś wtedy lat? Jedenaście? Dwanaście? W takim wieku wszyscy jesteśmy niezdarni, a ostateczny wynik pozostaje sprawą otwartą. Mrugnął, klepnął moją klacz po zadzie i machał nam, aż zniknęliśmy mu z oczu. Kiggs poprowadził nas z powrotem do owczej ścieżki, a ja popędziłam konia za nim. – Widzę, że nie masz rękawiczek – powiedział Kiggs, gdy podjechałam do niego.

– Nic mi nie będzie. Moje rękawy zakrywają prawie całą dłoń, widzisz? Nic nie odpowiedział, ale zdjął własne rękawiczki i podał mi je z miną, która powiedziała mi, że mam się nie sprzeciwiać. Były rozgrzane, a ja nawet sobie nie uświadamiałam, jak bardzo zgrabiały mi palce, dopóki ich nie założyłam. – W porządku, jestem głupcem – powiedział Kiggs, kiedy już przejechaliśmy w milczeniu kilka mil. – Miałem szczery zamiar szydzić z twojego strachu przed jazdą po zmroku, ale jeśli nie przestanie tak padać, nie zauważymy drogi. Miałam odwrotne wrażenie – droga się teraz wyróżniała, dwie równoległe linie w miejscu, gdzie śnieg wypełnił koleiny. Jednakże prawie już zapadł zmrok. To była najdłuższa noc w roku, a gruba warstwa chmur zapowiadała, że będzie jeszcze dłuższa niż zwykle. – W Rightturn była gospoda – zauważyłam. – Inne wioski są za małe. – To mógł powiedzieć tylko ktoś nieprzyzwyczajony do podróżowania z księciem! – odpowiedział ze śmiechem. – Możemy zająć dowolną rezydencję ziemską po drodze. Pytanie brzmi tylko: którą? Nie Remy, chyba że chcesz spędzić wieczór z lady Corongi i jej kuzynką, preferującą samotność księżną. Gdybyśmy dotarli aż do Pondmere Park, nasza poranna droga trwałaby krócej. Jutro czekają mnie pewne obowiązki. Pokiwałam głową, jakbym ja też je miała. I pewnie tak było, ale za nic nie umiałam sobie przypomnieć ani jednego. – Przez cały dzień chciałem ci powiedzieć – mówił dalej Kiggs – że mam pewne dodatkowe przemyślenia na temat bycia bastardem, o ile oczywiście chciałabyś je usłyszeć. Nie mogłam powstrzymać śmiechu. – Ty... naprawdę? W takim razie, pewnie. Ściągnął wodze konia, by jechać równo ze mną. Nie nałożył kaptura płaszcza i we włosach miał śnieg. – Może uznasz mnie za ekscentryka, ale nie mogłem przestać o tym myśleć. Nikt mnie nigdy o to nie spytał. – Mój ojciec był samsamskim generałem. Moja matka, księżniczka Laurel, była najmłodszą córką królowej Lavondy, wedle legendy nieco upartą

i rozpuszczoną. Uciekli, kiedy miała piętnaście lat. W Samsamie był to równie wielki skandal, jak tutaj. On został zdegradowany do stopnia kapitana statku handlowego. Urodziłem się na lądzie, ale jako dziecko dużo pływałem. Nie zabrali mnie w swoją ostatnią podróż: dzień przed tym, kiedy mieli wypłynąć z ninyskiego portu Asado, spotkali się z panią Okrą Carmine i zgodzili się, by zabrała mnie do Goreddu na spotkanie z babką. Uważałam jej zdolność przewidywania najbliższej przyszłości za dość śmieszną. Myliłam się. Wpatrzył się w chmury. – Zginęli w straszliwym sztormie. Miałem pięć lat, cieszyłem się, że żyję, ale też miałem mętlik w głowie. Nawet nie mówiłem po goredzku. Babka z początku nie darzyła mnie sympatią, a ciotka Dionne od razu mnie znienawidziła. – Dziecko rodzonej siostry? Wzruszył ramionami. Jego płaszcz łopotał na wietrze. – Moje istnienie było wstydem dla wszystkich. Co mieli zrobić z tym niespodziewanym dzieckiem, jego paskudnymi manierami... nawet jak na Samsamczyka... i żenującym etnicznym nazwiskiem? – Kiggs to samsamskie nazwisko? Uśmiechnął się smutno. – Tak naprawdę nie brzmi Kiggs, tylko Kiggenstane. „Cięcie kamienia”. Najwyraźniej ktoś z przodków był kamieniarzem. Ale w końcu wszystko dobrze się ułożyło. Przyzwyczaili się do mnie. Pokazałem im, że mogę się przydać. Wuj Rufus, który spędził wiele lat na samsamskim dworze, wiele mi ułatwił. – Wyglądałeś tak smutno, modląc się za niego dziś rano. Jego oczy błyszczały w półmroku, oddech parował w zimnie. – Zostawił ogromną lukę w tym świecie, to prawda. Może się z tym równać jedynie śmierć mojej matki. Ale, widzisz, do tego właśnie zmierzałem, to właśnie chciałem ci powiedzieć, bo czuję, że ty to zrozumiesz. Wstrzymałam oddech. Wszędzie wokół nas cicho padał śnieg. – Mam takie mieszane uczucia wobec niej. To znaczy, kochałem ją, była

moją matką, ale czasem jestem na nią zły. – Dlaczego? – spytałam, choć wiedziałam. Czułam dokładnie to samo. Z trudem mogłam uwierzyć, że umie wypowiedzieć to na głos. – Jestem zły na nią, że zostawiła mnie w tak młodym wieku... też mogłaś to czuć wobec swojej matki... ale również, ku swemu zawstydzeniu, jestem zły na nią, że tak lekkomyślnie się zakochała. – Wiem – wyszeptałam w lodowate powietrze, z nadzieją i obawą, że mnie usłyszy. – Jakiż to łotr żałuje swojej matce miłości jej życia? Zaśmiał się z pogardą dla samego siebie, ale w oczach miał smutek. Mogłabym wyciągnąć rękę i dotknąć go. Chciałam to zrobić. Mocniej chwyciłam wodze i wpatrzyłam się w drogę przed nami. – Nie jesteś łotrem – powiedziałam. Albo też oboje byliśmy łotrami. – Hm. Przypuszczam, że jestem. Umilkł. Przez chwilę było słychać jedynie trzask śniegu pod kopytami i skrzypienie siodeł. Spojrzałam na niego. Mroźne powietrze sprawiło, że jego policzki się zaczerwieniły, dmuchnął w dłonie, żeby je ogrzać. Popatrzył na mnie, jego oczy były głębokie i pełne smutku. – Nie rozumiałem – powiedział cicho. – Oceniałem ją, ale nie rozumiałem. Odwrócił wzrok, spróbował się uśmiechnąć, przerwać tę dziwną chwilę. – Oczywiście, ja nie padnę ofiarą tej samej niszczycielskiej impulsywności. Wystrzegam się jej. – A poza tym, i tak jesteś zaręczony – dodałam, próbując brzmieć nonszalancko, ponieważ bałam się, że może usłyszeć bicie mojego serca, tak gwałtowne. – Owszem, to dobra ochrona przed niespodziewanym – powiedział zachrypniętym głosem. – To, i wiara. Święta Clare trzyma mnie na drodze prawości. Oczywiście, że tak. Dzięki za nic, święta Clare. Jechaliśmy w milczeniu. Zamknęłam oczy. Śnieg uderzał w moje policzki,

ostry jak piasek. Przez chwilę próbowałam sobie wyobrażać, że nie mam smoczych łusek, a jego nie ograniczają obietnice, które już złożył. Tam, w lodowatej ciemności, pod nieskończonym niebem, mogło to być prawdą. Nikt nas nie widział, mogliśmy być kimkolwiek. Okazało się, że ktoś nas widział, ktoś zdolny widzieć ciepłe przedmioty w ciemnościach. Poczułam uderzenie gorąca o skórę, wyczułam smród siarki, a kiedy otworzyłam oczy, ujrzałam, jak mój dziadek w całym swym ohydnym smoczym ogromie ląduje na zaśnieżonej drodze przed nami.

20 Klacz stanęła dęba i wylądowałam na ziemi, płasko na plecach, całkowicie pozbawiona tchu. Kiggs błyskawicznie zeskoczył z konia, wyciągnął miecz i ustawił się między mną a cuchnącą siarką ciemnością, umięśnionymi skrzydłami na tle nieba. Wyciągnął do tyłu lewą rękę, żeby pomóc mi się podnieść, macał nią na ślepo. Zmusiłam się, żeby usiąść, chwycić go za rękę, wciągnąć powietrze do płuc. Poderwał mnie na nogi i tak oto staliśmy, ramię w ramię, naprzeciwko przerażającego behemota, mojego dziadka. Ku swemu ogromnemu zaskoczeniu, rozpoznałam Imlanna, mimo zapadającego szybko zmroku. Nie dzięki absurdalnemu opisowi Ormy – to przyszło od mojej matki, z pudełka z wspomnieniami, które zadymiło we wnętrzu mojego umysłu. Znałam zarys jego kolczastej głowy, łuk wężowatej szyi przypominał Ormę... Orma. Szyja. Jasne. Pomacałam szyję, lewą ręką, gdyż Kiggs wciąż trzymał mnie za prawą, i poszukałam sznurka z kolczykiem Ormy. Kiggs zrobił krok do przodu, znów mnie osłaniając, i powiedział: – Pogwałciłeś Traktat Comonota... o ile nie masz dokumentów, które wskazują, że jest inaczej. Skrzywiłam się. Łatwo myśleć o smokach jako o zdziczałych urzędnikach, kiedy nie stoi przed wami olbrzymi, wybuchowy osobnik dyszący wam w twarz siarką. Znalazłam kolczyk, przesunęłam malutki włącznik i znów schowałam go pod ubraniem. Orma mnie zabije. Miałam nadzieję, że wcześniej mi pomoże. Smok wrzasnął: – Śmierdzisz saarem! Miał na myśli mnie. Wzdrygnęłam się. Kiggs, który nie rozumiał mootya, wykrzyknął: – Cofnij się! Natychmiast powróć do postaci saarantras!

Imlann zignorował te słowa, skupiając spojrzenie czarnych oczu na mnie i znowu wrzasnął: – Kim jesteś?! Po czyjej jesteś stronie?! Czy mnie szpiegowałaś?! Nie odpowiedziałam. Nie wiedziałam, co robić. Imlann uważał, że jestem saarantrasem. Czy Kiggs dojdzie do tego samego wniosku, jeśli dowie się, że znam mootya? Wpatrywałam się w śnieg. Kiggs zamachał mieczem. Dużo to da. – Udajesz głuchotę! – wykrzyknął mój dziadek. – Co mogę zrobić, żeby zmusić cię do słuchania? Czy mam zabić to irytujące książątko? Drgnęłam, a saar zaśmiał się. To znaczy, u człowieka uznalibyśmy ten odgłos za śmiech. Brzmieniem przypominał raczej krakanie, przerażające zwycięskie wycie. – Trafiłem w nerw! Z pewnością nie możesz być aż tak przywiązana do zwykłego człowieka? Może jednak cię nie zabiję. Nadal mam przyjaciela w Radzie Cenzorów, może pozwolę, by wywrócił cię na nice. Musiałam coś zrobić. Tylko jedno przyszło mi na myśl. Zrobiłam krok naprzód: – To tobą powinni się zająć Cenzorzy. Imlann cofnął się, poruszając na boki gadzią szyją, i wypuścił z nozdrzy chmurę gryzącego dymu. Kiggs chwycił mnie za ramię i zawołał: – Co ty robisz?! Nie mogłam go uspokoić. Saarantras by tego nie zrobił, a takie właśnie wrażenie musiałam robić, jeśli miałam oszukiwać Imlanna wystarczająco długo, by Orma tu dotarł. Jeśli Orma w ogóle tu dotrze. Jak daleko to było? Jak szybko mógł latać? – Skontaktowałam się z ambasadą – wykrzyknęłam. – Eskar jest już w drodze, z całym komitetem. – Dlaczego się nie przeobrazisz, żebyśmy mogli to załatwić we właściwy sposób? To było przerażająco rozsądne pytanie. – Przestrzegam prawa, nawet jeśli ty tego nie robisz. – Co mnie powstrzyma przed zabiciem cię w tej właśnie chwili? Wzruszyłam ramionami.

– Najwyraźniej nie wiesz o urządzeniu umieszczonym w mojej głowie. Smok przechylił łeb i wydął nozdrza, najwyraźniej zastanawiając się. Miałam nadzieję, że doszedł do wniosku, który pozwoli mi pożyć odrobinę dłużej. – Jest w moim zębie – dodałam. – Zaatakuj mnie płomieniem albo uderz, a wybuchnie, niszcząc i ciebie. Jeśli odgryziesz mi głowę i połkniesz ją, mój ząb będzie wciąż nadawał z twojego żołądka. Ambasada cię wyśledzi, generale Imlannie. Wydawał się zdezorientowany, nigdy nie słyszał o takich urządzeniach – i nie mógł, bo je wymyśliłam – ale też od szesnastu lat nie było go w Tanamoot. Dumnie uniosłam brodę, choć drżałam, i rzuciłam: – Gra skończona. Poddaj się i powiedz nam wszystko. Gdzie się ukrywałeś? I wtedy czar prysł. Wypełniło go samozadowolenie. Wiedziałam, że to samozadowolenie, jedynie dzięki matczynym wspomnieniom – moje ludzkie oczy widziały jedynie, że kolce u podstawy jego głowy zmieniają kąt ustawienia. – Jeśli nie wiesz tego, to nie wiesz nic, co warto wiedzieć. Zostawię cię z twoim obrzydliwym zauroczeniem. Plany się rozwijają, wszystko w swoim czasie. Pozwolę im na to. Znów się spotkamy, i to wcześniej niż się spodziewasz. Obrócił się, machając w naszą stronę kolczastym ogonem, i wzniósł się w powietrze. Zatoczył szeroki, niski krąg na niebie, prawdopodobnie rozglądając się za smokami z ambasady, po czym poleciał szybko na południe i zniknął w chmurach. Kolana mi drżały, a głowa ćmiła bólem, ale czułam uniesienie. Nie mogłam uwierzyć, że to zadziałało. Odwróciłam się w stronę Kiggsa, i musiałam mieć spojrzenie pełne szalonej ulgi. On cofnął się z ponurą miną. – Kim jesteś? Święty Masho i święty Daanie. Uratowałam nas oboje, ale teraz musiałam za to zapłacić. Uniosłam dłonie, jakbym się poddawała. – Jestem tym, kim zawsze byłam. – Jesteś smokiem.

– Nie jestem. Na Niebiosa, nie jestem. – Posługujesz się mootya. – Rozumiem je. – Jak to możliwe? – Jestem bardzo, ale to bardzo bystra. Nie zakwestionował tego. Ja bym to zrobiła. – Masz smocze urządzenie – powiedział. – Zgodnie z prawem, ludzie nie mają prawa posiadać wykonanych przez quigutle urządzeń komunikacyjnych... – Nie! Nic nie mam! To było oszustwo. Oddychał ciężko. W końcu z opóźnieniem zaczęła go dopadać panika. – Oszukałaś go? Podwójną porfiriańską tonę ognia i siarki, z kłami jak miecze, szponami jak... jak miecze! A ty go... po prostu oszukałaś?! Wrzeszczał. Próbowałam nie traktować tego osobiście. Zaplotłam ręce na piersi. – Tak. Zrobiłam to. Przeczesał włosy dłońmi. Zgiął się wpół, jakby miał zamiar zwymiotować, zebrał trochę śniegu, wtarł go w twarz. – Na słodki niebiański dom, Serafino! Czy pomyślałaś, co mogłoby się z nami stać, gdyby to nie zadziałało? – Nie przyszedł mi na myśl żaden lepszy pomysł. – Niebiosa, brzmiałam zimno jak jakiś smok. W pewnym momencie upuścił miecz – teraz podniósł go ze śniegu, wytarł w płaszcz i schował do pochwy, a oczy nadal miał szeroko otwarte. Był wstrząśnięty. – Nie mogłaś tak po prostu... to znaczy, odwaga to jedno. To było szaleństwo. – Chciał cię zabić – powiedziałam drżącym głosem. – Musiałam coś zrobić. Przeklęte konwenanse. Wybacz mi, święta Clare. Podeszłam bliżej i wzięłam go w ramiona. Był dokładnie mojego wzrostu, co mnie zaskoczyło – podziw sprawiał, że wydawał mi się wyższy. Wydał z siebie okrzyk sprzeciwu, a może zaskoczenia, ale objął mnie i ukrył twarz

w moich włosach, na wpół łkając, na wpół mnie besztając. – Życie jest takie krótkie – powiedziałam, niepewna, dlaczego to mówię, niepewna nawet, czy dla kogoś takiego jak ja jest to prawdą. Wciąż tam staliśmy, tuląc się do siebie, z nogami marznącymi w śniegu, kiedy Orma wylądował na sąsiednim wzgórzu, a zaraz za nim Basind. Kiggs uniósł głowę i wpatrzył się w nich szeroko otwartymi oczyma. Struchlałam. Powiedziałam mu, że nie mam urządzeń. Skłamałam księciu prosto w twarz i oto był dowód – smok, którego wezwałam, i jego tępy towarzysz.

21 W założeniu Goreddowie powinni spędzać Speculus, rozważając swoje grzechy i niedoskonałości. To najdłuższa noc w roku, symbolizująca długą ciemność śmierci dla dusz, które odrzucają światłość Niebios. Z pewnością była to najdłuższa noc, którą przeżyłam. Kiggs oczywiście znów wyjął miecz, który jednak wisiał w jego dłoni. Był bezużyteczny przeciwko jednemu smokowi, przeciwko dwóm był jedynie symbolem oporu. – Nie jesteśmy w niebezpieczeństwie – powiedziałam, próbując go uspokoić, obawiałam się jednak, że moje dobre intencje są równie bezużyteczne, jak jego miecz. – To Orma, a za nim jest Basind. Basinda nie wzywałam. – Ale wezwałaś Ormę? Za pomocą tego urządzenia, którego nie masz? – Nie mam tego, o którym powiedziałam Imlannowi... wymyśliłam je w tamtej chwili... a później próbowałam cię uspokoić i... zapomniałam. – Rozumiem. Czyli Orma dał ci to urządzenie i przybył natychmiast, jakby był twoim pieskiem, ponieważ... Jak to dokładnie sformułowałaś?... Nic do ciebie nie czuje? – Nie jesteśmy... nie. To nie tak. – To jak? – spytał, wściekły na mnie. – Jesteś jego agentką? Jest twoim niewolnikiem? Jest coś między wami, za tą fasadą układu uczeń-nauczyciel, wykraczające poza wszelkie dopuszczalne kontakty między ludźmi a smokami. To nienormalne, a ja nie umiem się domyślić, co to jest, i dość już mam zgadywania! – Kiggs... – Nie wiedziałam, co powiedzieć. – Książę Lucianie, gdybyś była tak uprzejma – stwierdził. – Powiedz im, żeby się zmniejszyli. Orma podszedł bliżej, opuszczając głowę w geście poddania. Najwyraźniej kazał Basindowi rozpłaszczyć się w śniegu, ponieważ tamten doskonale

udawał jaszczurkę rozjechaną przez wóz – wielką jaszczurkę i niewyobrażalnie ogromny wóz. – Wszyscy jesteście aresztowani – powiedział Kiggs, głośno i powoli. – Wy dwaj za nieautoryzowane przeobrażenie; panienka Dombegh, ponieważ najwyraźniej jest w zmowie z dwoma nieautoryzowanymi smokami... – Kontakty ze smokami nie są przestępstwem – zauważyłam. – Ale posiadanie wykonanego przez quigutle urządzenia komunikacyjnego jest. Pomoc smokom w przestępstwie i podżeganie do niego jest. Mógłbym mówić dalej. – Odwrócił się do smoków i powiedział: – Zmniejszcie się. Orma wykrzyknął: – Serafino, jeśli przeobraziłem się bez powodu, to wpakowałem się w niewymierne kłopoty! Powiedz mi, dlaczego mam ci nie odgryźć głowy. To w żadnym stopniu nie pogorszy mojej sytuacji. Przetłumaczyłam to jako: – Pójdziemy spokojnie, książę, i wypełnimy każde wasze rozsądne polecenie, ale nie możemy się zmniejszyć, gdyż nie macie dla nas ubrań i zamarzniemy. – Kochasz księcia Luciana?! – wrzasnął wuj. – Czym się zajmowaliście, kiedy przybyliśmy? Chyba nie mieliście zamiaru się parzyć na tym śniegu, prawda? Dałam sobie chwilę na zapanowanie nad głosem, po czym powiedziałam: – Smoki sugerują, że pójdą przodem. Dzięki swojemu bystremu wzrokowi lepiej zobaczą drogę niż my. Nie uciekną. – Mówiłem ci, żebyś nie szukała Imlanna! – wrzasnął Orma. – Wiem, że tu był, wyczuwam go. Dlaczego go tu nie zatrzymałaś, żebym mógł go zabić? Miałam dosyć. – Orma, nie możesz mieć wszystkiego! – Wsiadaj na konia – powiedział Kiggs, któremu udało się złapać zwierzęta. W obecności smoków konie wciąż były zdenerwowane, więc wspięcie się na siodło zajęło mi trochę czasu. Kiggs trzymał klacz za uzdę, ale poza tym na mnie nie patrzył. Smoki posłusznie spuściły głowy i ruszyły drogą. Pozostawiały mokre

odciski łap, wielkie i pazurzaste. W milczeniu podążyłam za nimi wraz z księciem. Dało mi to dużo czasu na zastanowienie. Jak Imlann nas odnalazł? Czy wypatrzył nas z młodnika, czy czekał, aż będziemy wracać tą samą drogą? Jak mógł wiedzieć, że będziemy wracać? – Książę Lucianie? – zagadnęłam, podjeżdżając do niego. – Wolałbym, żebyś się nie odzywała, panienko Dombegh – odparł, wpatrując się w saary. To bolało, ale mówiłam dalej. – Podejrzewam, że Imlann wiedział, dokąd się udajemy, i że będziemy wracać. Ktoś z pałacu mógł mu powiedzieć... albo też on jest kimś z pałacu. Kto mógł znać cel naszej wycieczki? – Moja babka – odparł krótko. – Glisselda. Żadna z nich nie jest smokiem. Ledwie ważyłam się to zasugerować, ale musiałam. – Czy Glisselda mogła o tym napomknąć hrabiemu Apsigowi? Gwałtownie odwrócił się w moją stronę. – Jeśli to zrobiła... co uważam za mało prawdopodobne... co sugerujesz? Że jest zdrajcą czy że jest smokiem? – Pojawił się znikąd przed dwoma laty... sam tak mówiłeś. Nie pije wina. Ma jasne włosy i niebieskie oczy. – Poczuł też zapach moich łusek, ale oczywiście o tym szczególe nie mogłam wspomnieć. – Brał udział w ostatnim polowaniu twojego wuja – zaryzykowałam. To jednak nie były dowody, jedynie poszlaki. – Pomijasz sporo dowodów przeciwko tej tezie – powiedział książę Lucian, w końcu zainteresowany, nawet jeśli chodziło jedynie o udowodnienie mi, że się mylę. – Chyba doszliśmy do wniosku, że Lars jest jego przyrodnim bratem. – Sam mówiłeś, że to pogłoska. Może być fałszywa. Nie odważyłam się wypowiedzieć na głos tego, co przyszło mi na myśl – jeśli Josef był smokiem, mógł być ojcem Larsa. – Gra na violi jak anioł. Utrzymuje, że nienawidzi smoczego gatunku. – Imlann mógł strategicznie przybrać taką pozę, by odsunąć od siebie podejrzenia – powiedziałam.

Nie mogłam odnieść się do uwagi dotyczącej anielskiej gry na violi, nie wspominając przy tym o mojej matce, która zdaniem Ormy grała na flecie z niesamowicie ludzką kadencją. Książę posłał mi sarkastyczne spojrzenie, więc pośpiesznie dodałam: – Proszę cię jedynie, żebyś rozważył taką możliwość. Sprawdź, czy ktokolwiek widział dziś Josefa na dworze. – Czy to już wszystko, panienko Dombegh? Szczękałam zębami z zimna i nerwów. – Nie do końca. Chcę usprawiedliwić Ormę. – Naprawdę nie chcę tego słuchać – powiedział i spiął konia, wysuwając się nieco naprzód. – Uratował mi życie! – krzyknęłam do jego pleców. Chciałam, by to usłyszał. – Kiedy byłam malutka, Orma był moim nauczycielem. Pamiętasz, że jego rodzina jest pod szczególnym nadzorem. Cóż, Cenzorzy obawiali się, że mógł stać się zbyt przywiązany do swoich uczniów, gdyż szczerze pokochał nauczanie i był w tym dobry. Wysłali smoczycę imieniem Zeyd, by go sprawdziła. Zwabiła mnie na szczyt dzwonnicy świętej Gobnait obietnicą lekcji fizyki, a później uniosła mnie nad placem, jakby miała zamiar mnie zrzucić. Widzisz, gdyby Orma mnie uratował, to by oznaczało, że jest upośledzony. Nie powinien tak bardzo się przejmować. Przełknęłam ślinę. Wciąż robiło mi się sucho w ustach, kiedy przypominałam sobie przerażenie w chwili, gdy spadły mi buty, wiatr szumiący w uszach, kołyszący się świat. Kiggs słuchał wbrew sobie, moja klacz dogoniła jego konia. – Orma przybył – powiedziałam – i moją pierwszą myślą było: „Hura, uratował mnie!”. Ale on oparł się o balustradę, zupełnie niezainteresowany moją sytuacją, i zaczął ją przekonywać, że to będzie koniec jej kariery... nie wspominając już o pokoju... jeśli mnie upuści. Potrząsała mną, pozwoliła, bym na chwilę wysunęła się z jej uścisku, ale on nawet nie drgnął. Ja go wcale nie obchodziłam, pomagał innemu saarowi. – Szczerze mówiąc, ten fragment wciąż mnie bolał. – W końcu postawiła mnie na pomoście. Orma wziął ją pod ramię i odeszli razem, zostawiając mnie bosą i zapłakaną. Spełzłam po schodach, wszystkich czterystu dwudziestu, a kiedy w końcu dotarłam do domu, Orma zbeształ mnie, że zaufałam smokowi, i nazwał

mnie idiotką sawantką. – Ale on jest smokiem – zauważył rozsądnie Kiggs, bawiąc się wodzami konia. A niech to. Doszłam do wniosku, że nie będzie miało znaczenia, jeśli mu powiem: „Wtedy o tym nie wiedziałam”. Wpatrywał się we mnie, ale ja nie umiałam spojrzeć mu w oczy. – Dlaczego mi to mówisz? Ponieważ chcę ci powiedzieć coś, co jest prawdą, a to jest najbliższe, co mogę wykrztusić. Ponieważ myślę, że na pewnym poziomie zrozumiesz tę historię. Ponieważ musisz ją zrozumieć. – Chcę, żebyś zrozumiał, dlaczego muszę mu pomóc – powiedziałam. – Ponieważ był dla ciebie zimny? – spytał Kiggs. – Ponieważ zostawił cię, żebyś sama wróciła do domu, i nazwał cię idiotką? – Ponieważ uratował mi życie – wykrztusiłam zdezorientowana. – Można by pomyśleć, że jako kapitan Gwardii Królowej powinienem wcześniej usłyszeć tę historię. Smok, który prawie kogoś zabił, to nie jest drobiazg, a jednak twój ojciec nie wniósł przeciwko niemu oskarżenia? Poczułam ściskanie w żołądku. – Nie. Kiggs spochmurniał. – Chciałbym wiedzieć, ile z twojej opowieści jest prawdą. Spiął konia i ruszył naprzód, zostawiając mnie samą.

*** Bardzo powoli zbliżaliśmy się do miasta. Smoki poruszające się pieszo nie są tak szybkie jak konie, a ci dwaj wyraźnie się nie śpieszyli. Minęła północ nim dotarliśmy do stajni pod wzgórzem. Smoki przeobraziły się na widok stajni, ochładzając się, skupiając i zwijając w sobie do postaci dwóch nagich mężczyzn. Podążyli za mną i końmi do stajni, Kiggs zaś poszedł sprawdzić, jakie zapasowe ubrania ma John Stajenny. Orma nie miał już fałszywej brody – mogłam mieć tylko nadzieję, że schował okulary w jakieś bezpieczne miejsce zanim się

przeobraził. – Zadziwia mnie, że nic wam się nie stało – powiedział, szczękając zębami. W ludzkiej formie był nieco bardziej empatyczny. – Jak ci się udało uratować życie? Odciągnęłam go na bok, z dala od Basinda, i powiedziałam, jak oszukałam Imlanna. Słuchając mnie, Orma zmrużył oczy. – Na szczęście, uwierzył, że jesteś saarem. Nie przewidziałem, że twoje szczególne cechy mogą okazać się tak użyteczne. – Nie sądzę, by prawda w ogóle przyszła mu na myśl. – Prawda? – spytał Kiggs, który stanął tuż za nami. W ramionach trzymał tuniki i spodnie. – Nie mów mi, że się na nią spóźniłem – dodał, rozdając ubrania saarantrai. Nie umiałam spojrzeć mu w oczy. Prychnął z odrazą. Basind, chwała niech będzie jego grubej czaszce, był jedynym z nas, który sprawiał wrażenie, że dobrze się bawi. Podczas długiego marszu do domu ciągle dopytywał się Ormy, co się wydarzy później i czy już dotarliśmy do celu. Teraz, powróciwszy do postaci saarantras, wychrypiał: – Wrzucą nas do lochów? Wydawał się niemal uradowany tą perspektywą. – Nie wiem – odparł ponuro Kiggs. Jego ramiona opadły. Poprzedniej nocy przespał zaledwie cztery godziny i w końcu zaczynał czuć się wyczerpany. – Przekażę was w ręce królowej i Ardmagara. Oni zadecydują, co z wami robić. Dostaliśmy nowe konie i znów wyruszyliśmy, tym razem w stronę bram miasta. Kiggs nie chciał pokazać smokom bocznego wyjścia. Strażnicy szorstko zastąpili nam drogę, ale cofnęli się, kiedy rozpoznali księcia. Wspinaliśmy się po nietkniętym śniegu śpiącego miasta w stronę zamku. Rzecz jasna, zarówno królowa, jak i Ardmagar już spali, ale Kiggs nie spuszczał nas z oczu. Zostaliśmy zamknięci w przedsionku gabinetu królowej pod czujnym spojrzeniem trzech strażników. Basind, który usadowił się obok mojego wuja na eleganckiej, krytej aksamitem kanapie, zdrzemnął się, opierając głowę o ramię Ormy. Kiggs spacerował. Na jego policzkach pojawił się zarost, oczy błyszczały nerwową, gorączkową energią, ostatnim stadium wyczerpania. Nie mógł utrzymać spojrzenia w jednym

miejscu, patrzył wszędzie, byle nie na mnie. Ja nie mogłam przestać na niego spoglądać, nawet jeśli za każdym razem, kiedy to robiłam, budziło się we mnie coś przerażającego. Moje ciało wypełniał niepokój, lewe przedramię zaczynało swędzieć. Musiałam się stąd wydostać, a na myśl przyszedł mi tylko jeden sposób, żeby to zrobić. Wstałam, trzej strażnicy natychmiast stanęli na baczność. Wtedy Kiggs na mnie spojrzał. – Książę, nie chciałabym robić kłopotu – powiedziałam – ale muszę skorzystać z garderoby. Wpatrywał się we mnie, jakby nie rozumiał. Czy słowo „garderoba” nie było używane w eleganckim towarzystwie? Jak by to określiła lady Corongi? Komnata Nieszczęsnej Konieczności? Nagląca potrzeba sprawiła, że mój głos stał się nienaturalnie wysoki. – Nie jestem smokiem. Nie mogę po prostu przykucnąć w wąwozie albo wysikać się siarką na śnieg. To ostatnie było nawiązaniem do czegoś, co Basind zrobił w drodze powrotnej. Kiggs zamrugał, jakby miał się obudzić, i zrobił dwa gesty. Nim się zorientowałam, jeden ze strażników prowadził mnie korytarzem. Wydawał się zdecydowany, by uczynić sprawę najbardziej nieprzyjemną, jak tylko się dało – minęliśmy wszystkie względnie ciepłe latryny wewnętrznej twierdzy i przeszliśmy przez Kamienny Dziedziniec, kierując się w stronę żołnierskiego wychodka na południowym murze. Minęliśmy nocną straż, zgromadzoną wokół mosiężnych piecyków, czyszczącą kusze i śmiejącą się głośno. Umilkli i zaczęli się gapić, gdy ich towarzysz poprowadził mnie obok. Nie obchodziło mnie to. Mógł mnie zaprowadzić aż do Trowebridge. Musiałam się znaleźć z dala od Kiggsa. Zamknęłam drzwi malutkiego pomieszczenia i starannie zasunęłam zasuwę. Latryna nie śmierdziała tak bardzo jak się obawiałam – miała dwa miejsca, a jej zawartość wylatywała prosto do fosy. Przez otwory widziałam zaśnieżoną ziemię poniżej. Do środka wpadł lodowaty podmuch, wystarczająco zimny, by odmrozić zadek najdzielniejszego żołnierza. Otworzyłam okiennicę pozbawionego szyby okna, by wpuścić do środka

trochę światła. Uklękłam na drewnie między smoczymi ślepiami (jak niektórzy nazywają takie otwory). Oparłam łokcie na parapecie, ukryłam głowę w dłoniach. Zamknęłam oczy, powtarzając mantry, których nauczył mnie Orma, by uspokoić umysł, lecz jedna myśl wciąż bzyczała wokół mnie, żądląc mnie jak szerszeń, raz za razem. Kochałam Luciana Kiggsa. Zaśmiałam się z goryczą, gdyż nie mogłam sobie wybrać bardziej niedorzecznego miejsca dla takiego objawienia. Później się rozpłakałam. Jakże głupia byłam, pozwalając sobie czuć rzeczy, których nie powinnam czuć, wyobrażając sobie, że świat mógłby być inny niż w rzeczywistości. Byłam pokrytą łuską bestią, mogłam to potwierdzić, wsuwając dłoń pod rękaw. To się nie mogło zmienić. Dzięki niech będą wszystkim Świętym, że książę miał zasady, jak również narzeczoną, co stanowiło barierę między nami. Dzięki Niebiosom, że swoim paskudnym kłamstwem zraziłam go do siebie. Powinnam się cieszyć tymi przeszkodami, gdyż uchroniły mnie przed skrajnym upokorzeniem. A jednak mój umysł z całą przekorą powracał do tego, co wydarzyło się po tym, jak Imlann odleciał. Przez jedną chwilę – moment unieśmiertelniony przez mą upartą pamięć – on też mnie kochał. Wiedziałam to ponad wszelką wątpliwość. Jedna chwila, choćby ulotna, to o wiele więcej niż sobie wyobrażałam i stanowczo za mało. Nie powinnam sobie pozwolić nawet na tyle – świadomość, co traciłam, jeszcze wszystko pogarszała. Otworzyłam oczy. Chmury się rozstąpiły i księżyc rozświetlał wspaniałym blaskiem zaśnieżone dachy miasta. Było pięknie, przez co cierpiałam jeszcze bardziej. Jak świat mógł być tak piękny, gdy ja byłam tak przerażająca? Zsunęłam zewnętrzne rękawy i ostrożnie rozwiązałam płócienną opaskę przytrzymującą rękaw halki. Odsunęłam ten ostatni rękaw, odsłaniając łuski. Księżyc dawał tyle światła, że widziałam każdą łuskę w wąskiej, okrągłej obręczy. Pojedyncze łuski były malutkie w porównaniu z łuskami prawdziwego smoka – każda miała wielkość paznokcia i twarde, ostre krawędzie. Wypełniała mnie nienawiść. Rozpaczliwie pragnęłam przestać ją czuć – jak lis we wnykach, byłam gotowa odgryźć sobie łapę, by przed nią uciec.

Wysunęłam sztylecik z rąbka płaszcza i uderzyłam się w ramię. Sztylet zsunął się, ale uderzył w delikatną ludzką skórę obok łusek. Zacisnęłam wargi, by stłumić okrzyk, lecz tępe ostrze nie przebiło skóry. Za drugim razem cięłam obręcz z łusek bokiem ostrza, co trudno było robić w ciszy – stal ześlizgiwała się, krzesząc iskry. Tymi iskrami mogłabym skrzesać ogień – chciałam podpalić cały świat. Nie, chciałam zgasić ogień. Nie mogłam żyć, nienawidząc się tak bardzo. W mojej głowie, niczym lodowy kwiat na szkle, rozkwitła myśl. Poruszyłam nadgarstkiem, by unieść krawędź łusek. Wsunęłam ostrze pod koniec jednej z nich. A gdybym je oderwała? Czy odrosłyby? Gdyby na ramieniu pozostały blizny, czy to naprawdę byłoby czymś gorszym? Podważyłam. Łuska nawet nie drgnęła. Powoli wsunęłam ostrze, do przodu i do tyłu, jakbym obierała cebulę. Bolało, a jednak... poczułam, jak moje serce wypełnia lodowaty chłód, gasząc ogień wstydu. Zacisnęłam zęby i podważyłam mocniej. Krawędź się uniosła. Zgięłam się wpół z bólu i wciągnęłam przez zęby lodowate powietrze. Znów poczułam chłód, całą sobą, i odczułam to jaką ulgę. Nie mogłam nienawidzić, kiedy ręka bolała mnie tak bardzo. Zacisnęłam powieki i szarpnęłam po raz ostatni. Mój krzyk wypełnił malutkie pomieszczenie. Z płaczem przycisnęłam rękę do siebie. W miejscu, gdzie była łuska, wezbrała ciemna krew. Sama łuska błyszczała na końcu noża. Wrzuciłam ją do latryny – migotała, spadając. Na ręce miałam prawie dwie setki łusek. Nie mogłam tego zrobić. To było jak wyrywanie paznokci. Orma powiedział mi kiedyś, że gdy smoki przed stuleciami nauczyły się przybierać ludzką postać, niektóre miały skłonność do robienia sobie krzywdy, zębami rozszarpywały swoje ciało, gdyż zaskoczyła ich intensywność ludzkich uczuć. Wolały raczej znosić ból fizyczny niż udrękę duchową. To był jeden z wielu powodów, dlaczego tak bardzo kontrolowały swoje ludzkie emocje. Gdybym tylko umiała to zrobić. U mnie nigdy nie działało, jedynie odkładałam je na później. W odpowiedzi na mój krzyk żołnierze walili do drzwi. Jak długo tu siedziałam? Nagle poczułam się przemarznięta, drżącymi rękami schowałam nóż i owinęłam zakrwawiony nadgarstek halką. Zebrałam

resztki godności i otworzyłam drzwi. Strażnik popatrzył na mnie spod przyłbicy. – Królowa Lavonda i Ardmagar Comonot wstali i czekają na ciebie – warknął. – Święty Masho i święty Daanie, co ty tam wyprawiałaś? – Kobiece sprawy – odpowiedziałam i patrzyłam, jak wzdryga się na wzmiankę o niewymownym. Nawet moja ludzka połowa mogła przerazić ludzi. Ze złością przecisnęłam się obok niego. Gdzieś w moim sercu wciąż płonął ogień.

22 Nim dotarłam na miejsce, Kiggs złożył sprawozdanie królowej i Comonotowi, po czym udał się do łóżka. Odczuwałam jego nieobecność jak cios w brzuch. Gabinet królowej przypominał mi ten należący do mojego ojca, choć było w nim mniej ksiąg, a więcej starożytnych rzeźb. Królowa siedziała za szerokim biurkiem, dokładnie w miejscu, gdzie usiadłby mój ojciec. Ardmagar Comonot zajął przypominający tron fotel w pobliżu okna. Za jego plecami niebo zaczynało się różowić. Oboje przyprowadzili ze sobą niewielkie orszaki, które stały wzdłuż ścian, jakby chroniąc księgi przed naszymi brudnymi rękami. Naszej trójcie szubrawców nie zaproponowano miejsc siedzących. Ucieszyłam się, że nikt nie pomyślał o zawiadomieniu mojego ojca. Byłby na mnie wściekły, ale może dla innych nie było to tak oczywiste. Może obawiali się, że zwróciłby w ich stronę złowrogie spojrzenie prawnika. Orma nie okazał żadnego zaniepokojenia moją długą nieobecnością, choć kiedy się zbliżyłam, dość głośno pociągnął nosem. Musiał zauważyć, że krwawiłam. Nie miałam zamiaru tego omawiać. – Jedna prośba – powiedział Orma, odzywając się pierwszy i poza kolejnością. – Zwolnijcie Basinda z tego postępowania. Przydzielcie jego winy mnie. Jest świeżakiem, niedoświadczonym i wyjątkowo głupim. Mam go uczyć, on jedynie podążył moim śladem. – Zgoda – powiedział Comonot, unosząc brodę. – Świeżaku Basindzie, możesz odejść. Basind zasalutował Ardmagarowi i wyszedł, królowej nawet nie skinął głową. – Książę Lucian zdał nam relację z waszego spotkania ze smokiem Imlannem – powiedziała królowa, ze zmarszczonym czołem odprowadzając wzrokiem Basinda. – Chciałabym usłyszeć twoją wersję, panienko Dombegh. Powiedziałam jej wszystko, co mogłam, podkreślając nasze oddanie

sprawie pokoju i pragnienie odkrycia prawdy, by lepiej chronić Ardmagara. Królowa słuchała z niewzruszonym spokojem, Comonot wydawał się poruszony, że postanowiliśmy ocenić to zagrożenie. Można by wręcz uznać ich za własne przeciwieństwa – Comonot, współczujący człowiek; królowa Lavonda, beznamiętny saar. Być może te właśnie cechy pozwoliły im dojść do porozumienia po stuleciach nieufności i wojny. Każdy widział coś znajomego w drugiej stronie. – Panienka Dombegh nie dopuściła się istotnego pogwałcenia traktatu – powiedziała królowa. – Nie widzę powodu, by ją zatrzymywać. Posiadanie urządzenia komunikacyjnego jest sprzeczne z prawem, ale jestem skłonna przymknąć na to oko, jeśli je odda. Zdjęłam kolczyk z rzemyka na szyi i podałam go Ormie. Comonot zwrócił się do Ormy: – Zgodnie z prawem, powinienem odwołać twoje stypendium i zezwolenie na podróżowanie ze względu na nieautoryzowane przeobrażenie. Jestem jednak pod wrażeniem twojej inicjatywy i pragnienia, by zapewnić bezpieczeństwo swemu Ardmagarowi. Najwyraźniej odpowiednio podkoloryzowałam tę część opowieści. Orma zasalutował do nieba, zgodnie ze zwyczajem saarów. – Postanowiłem odstąpić od ukarania cię – powiedział Comonot, spoglądając z ukosa na królową, jakby chciał ocenić jej reakcję na swoją wielkoduszność. Ona wydawała się jedynie zmęczona. – Z Radą wybierzemy najlepszy kierunek działania – dodał. – Samotny malkontent nie stanowi zbyt wielkiego zagrożenia dla mnie, dzięki doskonałym środkom ostrożności naszych gospodarzy, ale wciąż łamie traktat i musi zostać pojmany. Orma znów zasalutował. – Ardmagarze, czy mogę wykorzystać tę niespodziewaną audiencję, by osobiście przedstawić prośbę? Comonot zgodził się, machnąwszy grubymi palcami. Królowa i jej świta odeszli na śniadanie, pozostawiając Ardmagara z niewielką grupką saarantrai. Ja również odwróciłam się, by odejść, ale Orma powstrzymał mnie, kładąc mi dłoń na łokciu.

– Czy odeślesz również swoje sługi, Ardmagarze? – spytał. Ku mojemu zaskoczeniu, Ardmagar spełnił tę prośbę. Orma musiał się wydawać wyjątkowo nieszkodliwy, mimo okrytego niesławą ojca. – Wszystko w ard – powiedział Orma. – To wiąże się z Cenzorami, a ja nie chciałbym... – Nie widzę, jak twoja rodzina mogłaby upaść jeszcze niżej – stwierdził Ardmagar. – Szybko, jeśli możesz. Odkryłem, że to ciało łatwo zirytować przed śniadaniem. Orma zmrużył oczy; brakowało mu okularów. – Przez ostatnie szesnaście lat Cenzorzy bezustannie mnie dręczyli; bez ustanku sprawdzali, obserwowali, ponownie sprawdzali, sabotowali badania. Jak wiele jeszcze potrzebują? Kiedy będą zadowoleni? Comonot obrócił się na siedzeniu. – To pytanie do Cenzorów, uczony. Nie podlegają mojej kompetencji. Tak też musi być. W swojej neutralności mają nad nami kontrolę, kiedy zniżamy się do małpiego umysłu. – Nic nie możesz zrobić? – Jest coś, co ty mógłbyś zrobić, uczony... dobrowolne wycięcie. Ja zaplanowałem je dla siebie, kiedy tylko wrócę. – Postukał w swoją wielką głowę. Włosy przylepione do czaszki nadawały jej wygląd skały porośniętej wodorostami. – Każę usunąć wszelkie emocjonalne odpadki. To niespodziewanie orzeźwiające. Orma nie ważył się okazać niepokoju. Miałam nadzieję, że ten niewielki mięsień drgający na jego szczęce był widoczny tylko dla mnie. – To nic nie da, Ardmagarze. Oni w sposób nieunikniony usuwają również wspomnienia, a to zaszkodziłoby moim badaniom. Ale gdybym wytropił Imlanna? – Wydawało się, że Orma nie wie, kiedy przerwać. – Czy to by nie udowodniło, wobec kogo jestem lojalny, i sprawiło, że państwo miałoby wobec mnie dług... – Państwo nie spłaca długów w taki sposób, jak dobrze wiesz – stwierdził Comonot. Szybkość, z jaką udzielił tej odpowiedzi, sprawiła, że się zjeżyłam. Kłamał. – Basinda tu nie powinno być, a jednak jest – warknęłam. – Eskar otwarcie

powiedziała, że to był wyraz wdzięczności dla jego matki, która zadenuncjowała swojego męża. – Nie przypominam sobie tej sprawy, ale z pewnością nie obowiązuje taka zasada – powiedział Comonot. W jego głosie wyczuwałam ostrzeżenie. – Serafino – rzekł wuj, unosząc rękę koło mojego ramienia. Zignorowałam go, jeszcze nie skończyłam. – Dobrze. Nazwijmy to wyjątkowymi okolicznościami, ale czy wyjątku nie można zrobić też dla mojego wuja, który nie uczynił nic... – Uczony Ormo, kim jest ta osoba? – spytał Ardmagar, poderwawszy się z miejsca. Z otwartymi ustami odwróciłam się do wuja. Miał zamknięte oczy i palce wzniesione przed twarzą jakby się modlił. Odetchnął głęboko przez nos, otworzył oczy i powiedział: – Serafina jest córką mojej bezimiennej siostry, Ardmagarze. Comonot wybałuszył oczy. – Nie... nie z tym... – Z nim, owszem. Człowiekiem, C... – Nie wypowiadaj jego imienia – rozkazał Ardmagar, nagle najbardziej beznamiętny spośród saarantrai. Zastanawiał się przez chwilę. – Zgłosiłeś, że umarła bezdzietnie. – Owszem, tak zgłosiłem – zgodził się Orma. Moje serce łamało się razem z jego głosem. – Cenzorzy wiedzieli, że skłamałeś – domyślił się Ardmagar. – To świadczy przeciwko tobie, dlatego nie dadzą ci spokoju. Dziwne, że nie doniesiono o tym Ker. Orma wzruszył ramionami. – Jak powiedziałeś, Ardmagarze, Cenzorzy nie odpowiadają przed tobą. – Oni nie, ale ty tak. Twoja wiza uczonego w tej chwili zostanie cofnięta. Wrócisz do domu i poddasz się wycięciu. Niezgłoszenie się do chirurgów w ciągu tygodnia doprowadzi do deklaracji magna culpa. Rozumiesz? – Tak. Comonot nas zostawił. Odwróciłam się do Ormy tak pełna wściekłości,

przerażenia i smutku, że przez chwilę brakowało mi słów. – Zakładałam, że on wie! – wykrzyknęłam. – Eskar wiedziała. – Eskar należała kiedyś do Cenzorów – odparł cicho Orma. Uniosłam ręce w próżnej rozpaczy i krążyłam wokół niego. Orma stał nieruchomo, wpatrując się w przestrzeń. – Przepraszam – powiedziałam. – To moja wina. Psuję wszystko... – Nie – sprzeciwił się spokojnie Orma. – Powinienem odesłać cię z komnaty. – Zakładałem, że masz zamiar mnie przedstawić, jak z Eskar! – Nie. Zatrzymałem cię tutaj, ponieważ.... chciałem, żebyś tu była. Myślałem, że to pomoże. – Otworzył szerzej oczy w przerażeniu. – Mają rację. Jestem emocjonalnie upośledzony w sposób nierokujący poprawy. Tak bardzo chciałam dotknąć jego ramienia albo wziąć go za rękę, żeby wiedział, że nie jest sam na świecie, ale nie mogłam tego zrobić. Pacnąłby mnie jak komara. A jednak ujął mnie za łokieć i chciał, żebym tu została. Walczyłam z łzami. – Czyli wracasz do domu? Spojrzał na mnie tak, jakby odpadła mi głowa. – Do Tanamoot? Nigdy. Tu nie chodzi tylko o wymiecenie „emocjonalnych odpadków”, nie w moim przypadku. Rak jest zbyt rozległy. Wycięliby wszystkie wspomnienia Linn. Wszystkie wspomnienia ciebie. – Ale przeżyjesz. Magna culpa oznacza, że jeśli cię znajdą, mogą zabić cię na miejscu. Ojciec byłby wstrząśnięty, wiedząc, jak wiele razy odgrywałam dziś rolę prawnika. Uniósł brwi. – Skoro Imlann przeżył szesnaście lat na południu, sądzę, że ja też parę przeżyję. – Odwrócił się, by odejść, jednak rozmyślił się. Zdjął kolczyk i oddał mi go. – Wciąż możesz go potrzebować. – Orma, proszę. Już wpakowałam cię w tak wielkie kłopoty... – Że w większe już się nie da wpakować. Weź go. – Wpatrywał się we mnie, aż znów zawiesiłam kolczyk na rzemieniu. – Jesteś wszystkim,

co zostało po Linn. Jej rodacy nawet nie wypowiadają jej imienia. Ja... cenię twoje dalsze istnienie. Nie mogłam się odezwać, dotknął najczulszej struny. Jak to miał w zwyczaju, nie pożegnał się. Ciężar wszystkiego, co na mnie spadło w tę najdłuższą noc w roku, przygniótł mnie i stałam tak bardzo długo, wpatrując się w przestrzeń.

23 Nie spałam przez całą noc. Zatoczyłam się w stronę łóżka. Zazwyczaj nie umiem usnąć w ciągu dnia, ale prawdę mówiąc, nie chciałam czuwać. Czuwanie było zdecydowanie nieprzyjemnym stanem. Czułam się cała obolała, a kiedy nie przejmowałam się wujem, nie mogłam przestać myśleć o Lucianie Kiggsie. Późnym popołudniem obudziło mnie walenie do drzwi. Usnęłam w ubraniu, więc wytoczyłam się z łóżka i powlokłam do drzwi, mrużąc oczy. Migotliwa istota, perłowa i opalizująca, władczo przeszła obok mnie. Księżniczka Glisselda. Łagodniejszą osobą, która zaprowadziła mnie do krzesła, była Millie. – Coś ty zrobiła Lucianowi? – wykrzyknęła Glisselda, stając nade mną z rękami na biodrach. Nie mogłam się do końca obudzić. Gapiłam się na nią bezmyślnie. I co miałam jej właściwie powiedzieć? Że uratowałam mu życie i sprawiłam, że mnie znienawidził, wszystko za jednym zamachem? Że przepełniają mnie uczucia, których nie powinnam żywić, i jest mi przykro? – Spotkanie Rady zostało odroczone – mówiła, chodząc w stronę kominka i z powrotem. – Lucian opowiedział nam o spotkaniu z renegatem poza miastem i o twojej odwadze, z jaką przekonałaś smoka, by was nie zabijał. Niezła z was para bohaterskich śledczych. – Jaką decyzję podjęła Rada? – wychrypiałam, przecierając oczy. – Wysyłamy za miasto grupę smoków... petit ard, tak to nazwaliśmy... pod wodzą Eskar. – Bawiła się długim sznurem pereł, zawiązała na nich gruby węzeł. – Mają pozostać w postaci saarantrai, dopóki nie znajdą się w niebezpieczeństwie. Zaczną od kolonii gawronów, wiedzą bowiem, że w tym miejscu niedawno przebywał Imlann, i spróbują wytropić go od tego miejsca. Ale, widzisz, to mnie właśnie skonsternowało. – Zmarszczyła czoło i potrząsnęła w moją stronę związanym naszyjnikiem. – Byłaś tak pomocna i pełna wiedzy, że można by się spodziewać, iż Lucian będzie pod Niebiosa

wyśpiewywał twoją chwałę. Tak nie jest. Wiem, że aresztował cię pod drobnym pretekstem. Widzę, że jest na ciebie wściekły, ale nie chce powiedzieć, dlaczego. Zamknął się w paskudnej wieży. Jak mam między wami pośredniczyć, jeśli nie wiem, co się dzieje? Nie mogę pozwolić, żebyście się kłócili! Musiałam się nieco zakołysać, bo Glisselda warknęła: – Millie! Zrób tej biedaczce herbatę! Herbata trochę pomogła. – Oczy mi łzawią – powiedziałam. – To nic takiego – stwierdziła Glisselda. – Też bym się rozpłakała, gdyby Lucian był na mnie tak zły. Nie wiedziałam, co jej powiedzieć. Nigdy wcześniej mi się to nie przytrafiło – zawsze wiedziałam, co można powiedzieć, a co nie, i choć nie lubiłam kłamać, nigdy nie stanowiło to dla mnie takiego ciężaru. Próbowałam sobie przypomnieć swoje zasady – im prościej, tym lepiej. – Jest zły, bo go okłamałam – powiedziałam drżącym głosem. – Dla Luciana to drażliwa kwestia – zgodziła się Glisselda. – Dlaczego skłamałaś? Gapiłam się na nią, jakby spytała, dlaczego oddycham. Nie mogłam jej powiedzieć, że kłamanie nie było tym, co robiłam, a raczej samym sensem mojego istnienia, albo że próbowałam uspokoić Kiggsa, że jestem człowiekiem, rozpaczliwie pragnęłam, by się mnie nie bał, ponieważ pośród tego niesionego wiatrem śniegu i popiołu wiedziałam, że... W obecności jego narzeczonej nie mogłam nawet pomyśleć tego słowa, co samo w sobie było kolejnym kłamstwem. To się nigdy nie kończyło. – Tak się baliśmy po spotkaniu z Imlannem – wykrztusiłam. – Odezwałam się bezmyślnie, próbując go uspokoić. Szczerze mówiąc, w tamtej chwili nawet nie pamiętałam, że miałam... – Widzę szczerość w twojej twarzy. Powiedz mu to, a wszystko będzie dobrze. Oczywiście, już mu to powiedziałam, mniej więcej takimi słowami, i to wszystko pogorszyło. Księżniczka Glisselda ruszyła w stronę drzwi, Millie podążyła za nią jak cień.

– Spotkacie się ze sobą i pogodzicie. Ja to zorganizuję. Wstałam i dygnęłam. – Musisz coś wiedzieć – odezwała się jeszcze. – Hrabia Josef był wczoraj przez cały dzień nieobecny w pałacu. Lucian wspomniał o twoich podejrzeniach, a ja kazałam mu się rozpytać. Apsig twierdzi, że był w mieście i odwiedzał swoją utrzymankę, ale nie chciał podać jej imienia. – Popatrzyła na mnie niemal przepraszająco. – Rzeczywiście wspomniałam mu na balu o waszej wyprawie. Chciał wiedzieć, dlaczego Lucian pragnie z tobą porozmawiać. Być może postąpiłam nierozważnie. Ale – dodała, znów rozpromieniona – teraz mamy go na oku. Dziewczęta pożegnały się, ale Glisselda zatrzymała się w drzwiach i uniosła palec, jakby chciała mnie złajać. – Nie mogę pozwolić, żebyś kłóciła się z Lucianem! Potrzebuję was! Kiedy wyszła, zatoczyłam się do drugiego pokoju i znów padłam na łóżko, żałując, że nie podzielam jej optymizmu, i zastanawiając się, czy byłaby taka skłonna nas godzić, gdyby wiedziała, co kryło się niewypowiedziane w głębi mojego serca.

*** Obudziłam się przerażona o północy, ponieważ coś się paliło. Wyprostowałam się gwałtownie, ale trzęsawisko mojego materaca znów ściągnęło mnie w dół, jakby pościel próbowała mnie pożreć. Byłam zlana potem. Zasłony łóżka kołysały się delikatnie, oświetlone zupełnie spokojnym blaskiem ognia w kominku. Śniło mi się coś? Nie przypominałam sobie snu i wiedziałam, że ogień... nadal płonie. Niemal wyczuwałam dym, czułam też jego gorąco we wnętrzu głowy. Czyżby coś się działo w Ogrodzie Grotesek? Na psy Świętych. Uwierzyłabym, że zwariowałam, gdyby takie rzeczy nie działy się ciągle w moim umyśle. Znów padłam na łóżko, zamknęłam oczy i weszłam do Ogrodu. W pewnej odległości widziałam dym – biegłam, aż dotarłam na krawędź bagna Szarlotki. Na szczęście, sam Szarlotka spał pod wodą i mogłam go ominąć. Była to najmniej ludzka z moich Grotesek, przypominająca wielkiego ślimaka wodna istota. Jego widok napełniał mnie litością i przerażeniem, ale

istota była jednym z nas w tym samym stopniu co Lars. W sercu bagna kulił się Nietoperz. Płonął. Choć nie do końca – źródłem płomieni było pudełko wspomnień, które przyciskał do siebie, otaczając je całym swoim ciałem. Znów jęknął, co wyrwało mnie z otępienia. Podbiegłam, chwyciłam je – poparzyło mi palce – i wrzuciłam do ciemnej wody. Zasyczało, wyrzucając w powietrze chmurę ohydnej pary. Uklękłam przed Nietoperzem – był w końcu tylko dzieckiem! – i zbadałam jego nagi brzuch, wewnętrzną stronę ramion i twarz. Nie widziałam pęcherzy, ale jego skóra była tak ciemna, że mogłam nie rozpoznać poparzeń. – Coś ci się stało?! – wykrzyknęłam. – Nie – odparł, przesuwając palcami po ciele. Na kamień świętego Mashy, odezwał się do mnie. Walcząc ze strachem, zwróciłam się do niego: – Co robiłeś? Próbowałeś otworzyć moje pudełko tajemnic? – Pudełko się zapaliło – odparł. – Ponieważ próbowałeś do niego zajrzeć! – Nigdy, madamina. – Skrzyżował kciuki i ułożył dłonie na kształt ptaka, w porfiriańskim geście błagania. – Wiem, co jest twoje, a co moje. Wczoraj w nocy stanęło w płomieniach. Rzuciłem się na nie, by nie zrobiło ci krzywdy. Dobrze zrobiłem? Odwróciłam się gwałtownie w stronę wody. Cynowe pudełko unosiło się na jej powierzchni, ale ogień nie zgasł. Nietoperz już nie tłumił płomieni i sama zaczynałam odczuwać ból. Wiedziałam, choć nie wiem skąd, że zapłonęło w chwili, kiedy Imlann wylądował na zaśnieżonym polu, podobnie jak wcześniej popłynęła z niego woda na widok Comonota. To było wyjątkowo fortunne, że Nietoperz się na nie rzucił – gdyby opanowało mnie wspomnienie w chwili, gdy Imlann się do nas zbliżył, wkrótce w ogniu stanęłoby coś więcej niż tylko wyimaginowane pudełko. Znów odwróciłam się do chłopca. Białka jego oczu wyróżniały się na ciemnej twarzy. – Jak masz na imię? W rzeczywistości – wydukałam.

– Abdo – powiedział. Wydawało się znajome, choć nie umiałam go umiejscowić. – A gdzie jesteś, Abdo? – Jestem w gospodzie, z rodziną. Trzymanie tego pudełka wywołało ból głowy i cały dzień spędziłem w łóżku. Dziadek bardzo się martwi, ale teraz mogę zasnąć i uspokoić go. Płonące pudełko sprawiało mu ból, ale trzymał je przez ponad dobę. – Skąd wiedziałeś, jak pomóc? – spytałam. – Na świecie istnieją dwie uświęcone przyczyny – powiedział, unosząc serdeczny i mały palec. – Przypadek i konieczność. Przypadkiem znalazłem się we właściwym miejscu, kiedy potrzebowałaś pomocy. Był z niego mały filozof. Może w jego kraju wszyscy nimi byli. Otworzyłam usta, żeby zadać mu kolejne pytania, ale on położył dłonie na moich policzkach i spojrzał na mnie z powagą. – Usłyszałem cię, odszukałem cię i znalazłem cię. Sięgnąłem do ciebie, przez przestrzeń, rozsądek i prawa natury. Nie wiem jak. – Czy z innymi też rozmawiasz w taki sposób? Czy oni odzywają się do ciebie? Mój strach się rozpłynął. On był taki niewinny. Wzruszył ramionami. – Znam tylko troje innych ityasaari, w Porfirii. Ale ty też ich znasz, są tutaj. To Tryton, Miserere i Człowiek-Pelikan. Żadne z nich nie zwraca się do mnie w umyśle, ale też żadne z nich mnie nie wezwało. Tylko ty. – Kiedy cię wezwałam? – Usłyszałem twoją grę na flecie. Zupełnie jak Lars. – Madamina – rzekł – muszę iść spać. Dziadek się martwi. Wypuścił mnie i ukłonił się. Odkłoniłam się niepewnie i spojrzałam w stronę płonącego pudełka. Szarlotka zabulgotał pod wodą i z irytacją machnął ogonem, posyłając pudełko z powrotem w moją stronę. Czułam teraz intensywny ból głowy. Nie mogłam odłożyć tej sprawy na później, wspomnienie z pewnością by mnie opanowało, gdybym spróbowała je stłumić, jak tamto wcześniej. Spojrzałam na Abda, ale on zwinął się do snu

pod wielką skupnią. Pociągnęłam pudełko w stronę brzegu za pomocą dużej pałki. Kiedy go dotknęłam, wybuchło w moich rękach. Krztusiłam się dymem, zastanawiając się, jak to możliwe, że czuję smak złości i zapach zieleni na skórze.

*** Wylatuję ze zbocza góry i wznoszę się w stronę słońca. Uderzam ogonem, sprawiając, że otwór zasypuje lawina. Połączony ciężar dwunastu starych generałów pokona ten lód – kupiłam sobie jedynie trochę czasu. Nie mogę go zmarnować. Nurkuję na wschód, razem z wiatrem, przebijam niskie soczewkowate chmury i wpadam do lodowego cyrku. Pod lodowcem znajdę jaskinię, jeśli uda mi się do niej dotrzeć. Przelatuję zbyt blisko kredowobiałej wody z rozpuszczonego śniegu, zimno parzy moje podbrzusze. Odpycham się od moreny w deszczu kamieni, wznoszę szybko, by uniknąć lodowych iglic, wystarczająco ostrych, by mnie wypatroszyły. Słyszę za sobą ryk i grzmot, wysoko w górze. Generałowie i mój ojciec są wolni, ale ja leciałam wystarczająco szybko. Za szybko – uderzam w krawędź cyrku, posyłając łupki w dół urwiska i zaczynam się martwić, że zauważą zmiażdżone porosty. Wślizguję się do jaskini, błękitny lód topnieje pod moim dotykiem, ułatwiając mi przejście. Słyszę ich krzyk na niebie, głośniejszy nawet od strumieni na lodowcu. Wchodzę głębiej, żeby para nie zdradziła mojego położenia. Lód ochładza moje myśli i kondensuje moją racjonalność. Widziałam i słyszałam coś, czego nie powinnam słyszeć – ojca i jedenastu generałów rozmawiających w jego skarbcu. Zgodnie ze starożytnym porzekadłem, słów wypowiedzianych w skarbcu należy strzec. Mogliby mnie zabić za podsłuchiwanie. Co gorsza, mówili o zdradzie. Takich słów nie mogę strzec. Jaskinia sprawia, że czuję się klaustrofobicznie. Jak quigutle wytrzymują wciśnięte w rozpadliny i nie popadają od tego w szaleństwo? A może i popadają? Staram się myśleć o czymś innym – o moim malutkim bracie, który uczy się w Ninys i będzie bezpieczny, jeśli tam pozostanie; o najszybszej drodze powrotnej do Goreddu; i o Claudzie, którego kocham. Nie czuję miłości, kiedy przybieram naturalny kształt, ale

pamiętam ją i pragnę odzyskać. Ogromna pustka w miejscu, gdzie niegdyś znajdowało się uczucie, sprawia, że wiję się niezręcznie. Och, Ormo. Nie zrozumiesz tego, co mi się przytrafiło. Nadchodzi noc, błękitny lód czernieje. Jaskinia jest zbyt ciasna, by się w niej obrócić – nie jestem tak zręczna i wężowata jak niektórzy – więc wycofuję się, krok po kroku, śliskim przejściem. Koniuszek mojego ogona wyłania się na zewnątrz. Wyczuwam go za późno. Ojciec gryzie mnie w ogon pod pretekstem wyciągnięcia mnie, a później jeszcze raz, za głową, jako reprymendę. – Generale, przywróć mnie do ard – mówię, poddając się trzem kolejnym ugryzieniom. – Co słyszałaś? – warczy. Nie ma sensu udawać, że nic nie słyszałam. Nie wychował mnie na mało pojętnego tępaka, a mój zapach w przejściu powiedział mu, jak długo nasłuchiwałam. – Że generał Akara zinfiltrował goreddzkich rycerzy, a jego działania doprowadziły do wygnania ich. To najmniej ważne ze wszystkiego. Mój ojciec jest częścią zdradzieckiej koterii, spiskującej przeciwko naszemu Ardmagarowi. Wzdrygam się, by powiedzieć to na głos. Pluje ogniem na lodowiec, zamykając wejście do jaskini. – Mógłbym cię tam pogrzebać żywcem. Nie zrobiłem tego. Czy wiesz dlaczego? Trudno przez cały czas udawać uległą, ale mój ojciec nie przyjmuje innej postawy u swoich dzieci, a jest ode mnie dwa razy cięższy. Nadejdzie dzień, kiedy siła naszych intelektów będzie ważniejsza od siły fizycznej. Takie jest marzenie Comonota i ja w nie wierzę, ale na razie spuszczam głowę. Smoki zmieniają się bardzo powoli. – Pozwoliłem ci żyć, ponieważ wiem, że nie powiesz Ardmagarowi o tym, co usłyszałaś – mówi. – Nikomu nie powiesz. – Jakie są podstawy takiego przekonania? – Spłaszczam się jeszcze bardziej, nie jestem dla niego żadnym zagrożeniem. – Twoja lojalność i honor rodziny powinny stanowić wystarczającą podstawę! – krzyczy. – Ale przyznaję, że brakuje ci ich. – A jeśli jestem lojalna wobec Ardmagara? – A raczej jego poglądów. Ojciec pluje ogniem na moje stopy. Odskakuję, ale czuję smród przypalonych pazurów.

– To posłuchaj tego, Linn... Moi sojusznicy wśród Cenzorów mówią mi, że wpakowałaś się w kłopoty. Nie doszły mnie oficjalne wieści, ale tego się właśnie spodziewałam. Mimo wszystko rozdymam nozdrza i unoszę kolce na głowie, jakbym była zaskoczona. – Mówili? Dlaczego? – Strzegą szczegółów, ale nieważne, co zrobiłaś. Jesteś na liście. Jeśli wyjawisz, co powiedziano w moim skarbcu... albo kogo widziałaś, czy jak wielu... będzie to twoje słowo przeciwko mojemu. Ja nazwę cię niebezpiecznym odszczepieńcem. Rzeczywiście jestem niebezpiecznym odszczepieńcem, ale aż do tej chwili byłam niebezpiecznym odszczepieńcem, który miał wątpliwości w kwestii powrotu do Goreddu. Już ich nie mam. Ojciec wspina się na lodowiec, by łatwiej wznieść się w powietrze. Letnie roztopy osłabiły lód, bloki wielkości mojej głowy odpryskują pod jego pazurami, spadają w moją stronę, roztrzaskują się. Zawalenie tunelu wywołało duże naprężenia w lodowcu – widzę głębokie pęknięcie. – Wspinaj się, smoczę! – wykrzykuje. – Odprowadzę cię z powrotem do matki. Już nie wrócisz na południe, upewnię się, że Ker anuluje twoje wizy. – Generale, jesteś mądry – mówię wyższym głosem, naśladując świergot niedawno wyklutego smoczęcia. Nie wspinam się, dokonuję obliczeń. Muszę go opóźnić. – Przywróć mnie do ard. Jeśli nie wolno mi powrócić na południe, to czyż nie nadszedł czas, bym znalazła sobie parę? Dotarł do szczytu lodowego urwiska. Wygina szyję w łuk, mięśnie drgają. Za jego plecami w niebo wzniósł się księżyc, otaczając go onieśmielającym blaskiem. Jest przerażający, kulę się niemal bez premedytacji. Muszę uwzględnić jeszcze kilka wektorów i tarcie. Czy tarcie będzie moim przyjacielem, czy wrogiem? Niewinnie wyciągam skrzydło, by lepiej ocenić temperaturę. – Jesteś córką Imlanna! – wrzeszczy. – Mogłabyś mieć każdego z tych generałów, których dziś widziałaś. Mogłabyś mieć ich wszystkich, w dowolnie wybranej przez siebie kolejności. Cofam się w przesadnym podziwie, wręcz teatralnym jak na smoka, ale ojciec przyjmuje go bez żadnych wątpliwości, jakby mu się należał. – Zorganizuję to – mówi. – Nie jesteś najpotężniejszą z samic, ale dobrze latasz i masz zdrowe zęby. Będą zaszczyceni, mogąc połączyć swoje rody z moim. Obiecaj tylko, że zmiażdżysz wszystkie słabe jajka zanim się wyklują, jak ja powinienem był

zrobić z Ormą. Och, Ormo. Tylko za tobą będę tęsknić. Błyskawicznie wypuszczam chirurgicznie precyzyjną kulę ognia, celując w smukłą przyporę pod lodową ścianą. Jej zniszczenie narusza równowagę całej struktury. Pod ojcem pojawia się nagle ziejąca szczelina, lód zgrzyta, gdy odrywa się cała ściana lodowca. Uskakuję z drogi lecącego lodu i schodzę po morenie, skacząc nad kamieniami, aż w końcu mogę odepchnąć się w powietrze. Halsuję na podmuchach wywołanych przez walący się lodowiec, wznosząc się po spirali. Powinnam lecieć ze wszystkich sił, gdziekolwiek, byle dalej stąd, ale nie mogę się zmusić do odejścia. Muszę zobaczyć, co zrobiłam – to mój ból, zasłużyłam na niego i będę go ze sobą nieść przez resztę swoich dni. Oboje na to zasługujemy. Zgodnie z moimi obliczeniami, lód pod jego rozgrzanym ciałem był zbyt miękki i śliski, by mógł zacisnąć na nim szpony. Nie odepchnął się na czas i poleciał do tyłu w rozpadlinę. Lodowa iglica wznosząca się wyżej – tej okolicy nie uwzględniłam w swoich kalkulacjach – spadła na niego, przyciskając mu skrzydło. Może je przebijając. Krążę, próbując ocenić, czy go zabiłam. Czuję zapach jego krwi, siarkowy i różany, ale warczy i szarpie się, a ja dochodzę do wniosku, że nie zginął. Włączam wszystkie quigutlowe urządzenia, jakie mam przy sobie, i rzucam je na jego ciało – migoczą w blasku księżyca i oceniam, że z pewnej odległości ktoś mógłby uznać go za skarb. Znajdą go. Zataczam kręgi na niebie, żegnając się z Tanamoot – z górami, niebem, wodą, wszystkimi smokami. Zniszczyłam swoją rodzinę, ojca, złamałam obietnice, wszystko. Teraz jestem zdrajcą. Och, Ormo, trzymaj się bezpiecznie z dala od niego.

*** Zasłony łóżka tańczyły widmową sarabandę w podmuchach ciepłego powietrza. Wpatrywałam się w nie przez dłuższą chwilę, niczego nie widząc. Czułam się wyżęta i miękka jak szmata. Każde kolejne wspomnienie wypełniało luki w moim pojmowaniu. To pierwsze wspomnienie, sprzed tak dawna, gwałtownie zerwało łuski z moich ślepych oczu i zniszczyło mój spokój, uznałam, że być może

na zawsze. Następne sprawiło, że miałam jej za złe jej egoizm – teraz mogłam to przyznać przed samą sobą. Po trzecim jej zazdrościłam, ale teraz... coś się zmieniło. Nie ona – była martwa i niezmienna – ale ja. Ja się zmieniłam. Przycisnęłam obolały lewy nadgarstek do piersi, pojmując naturę tej przemiany. Tym razem czułam jej walkę, echa mojej własnej. Wybrała ojca ponad wszystko, rodzinę, kraj, własny rodzaj, wszystko, z czym dorastała. Troszczyła się o Ormę, na ile smoki są zdolne do takich uczuć – to zaskarbiło jej sporą sympatię. Co zaś się tyczy dźwięczącej pustki w jej sercu, znałam ją aż za dobrze. – Myślałam, że tylko ja to czuję, matko – wyszeptałam do zasłon. – Myślałam, że jestem samotna i może odrobinę szalona. Miękkie posłanie dało sobie spokój z próbami pożarcia mnie – teraz wydawało się raczej chmurą unoszącą mnie w stronę jasnego objawienia – ona odkryła istnienie koterii wrogiej Ardmagarowi. Choć było to dla mnie trudne, i nawet jeśli Kiggs miał mną jeszcze bardziej gardzić, a Ardmagar potępić, nie mogłam strzec tych słów.

24 Ale komu mogłam powiedzieć? Kiggs był na mnie wściekły. Glisselda zaczęłaby się zastanawiać, skąd wiedziałam i dlaczego nie powiedziałam o tym wcześniej. Pewnie mogłabym skłamać i powiedzieć, że Orma mnie właśnie poinformował, ale na samą myśl o Ormie zrobiło mi się słabo. Powinnam powiedzieć Ormie. Przyszło mi na myśl, że chciałby wiedzieć. Wstałam o świcie i usiadłam przy szpinecie, drżąc w porannym chłodzie. Zagrałam akord Ormy, nie mając pojęcia, czy odpowie, czy też już odszedł w nieznanym kierunku. Kociak ożył. – Jestem tu. – To osiemdziesiąt trzy procent tego, co chciałam wiedzieć. – A pozostałe siedemnaście? – Kiedy wyjeżdżasz? Muszę z tobą porozmawiać. Zapadła cisza podkreślona łupnięciami, jakby odstawiał bardzo ciężkie księgi. Jeśli zamierzał spakować każdą książkę, która do niego należała, raczej nie wyruszy przed końcem tygodnia. – Pamiętasz tego świeżaka, którym mnie obciążyli? Wciąż tu jest. Na psy Świętych. – Czy nie uznano cię za niezdolnego, by go nauczać? – Albo nikogo nie obchodzi, że sprowadzam go na manowce... co możliwe, biorąc pod uwagę, jak jest bezużyteczny... albo uznali, że pomoże mi w pakowaniu... co było błędnym założeniem. Kociak przekazał niezadowolone mamrotanie, a później wuj powiedział całkiem wyraźnie: – Nie, wcale nie. Uśmiechnęłam się ze słabym współczuciem do kociego oka.

– W odpowiedzi na twoje pytanie – powiedział w końcu. – Wyruszę w stronę domu i chirurgów za trzy dni, po waszym Nowym Roku, jak już tu wszystko spakuję. Zrobię dokładnie to, czego wymaga ode mnie prawo. Zostałem pochwycony, przywołany do porządku i nie ma innej możliwości. – Muszę z tobą porozmawiać w cztery oczy. Chcę się z tobą pożegnać, dopóki mnie poznajesz. Na dłuższą chwilę zapadła cisza i myślałam, że sobie poszedł. Z zaniepokojeniem postukałam w kocie oko, aż w końcu usłyszałam jego słaby głos. – Proszę o wybaczenie, absurdalna krtań tego ciała się zacisnęła, ale wygląda na to, że już funkcjonuje. Czy jutro na mieście będziesz oglądać z resztą dworu Złote Sztuki? – Nie mogę. Jutro jest próba generalna przed koncertem z okazji Wigilii Traktatu. – To nie wiem, jak mógłbym z tobą porozmawiać. Wydaje mi się, że tu powinienem wypowiedzieć głośne przekleństwo. – Zrób to – zachęciłam go, ale tym razem rzeczywiście odszedł. Namaszczając łuski, ubierając się i popijając herbatę, rozważałam jego dziwne akcenty. Być może byłam świadkiem pierwszej smoczej próby użycia sarkazmu w wypowiedzi. Szkoda, że nie wiedziałam, jak działało urządzenie w szpinecie, gdyż z pewnością mogłoby nagrać jego słowa ku nauce kolejnych pokoleń smoków – „to, smoczęta, jest śmiała próba, która jednak nie do końca się powiodła”. Próbowałam się roześmiać, ale mój śmiech zabrzmiał pusto. Orma odchodził, a ja nie wiedziałam kiedy, gdzie ani na jak długo. Jeśli uciekał przed Cenzorami, nie mógł ryzykować pozostania blisko mnie. Odejdzie na dobre. Może nawet nie będę miała okazji się pożegnać.

*** Coś się zmieniło w ciągu dnia, który spędziłam w łóżku. W korytarzach nie rozlegały się pogaduszki, wszyscy zajmowali się swoimi sprawami, z ponurymi lub niespokojnymi minami. Smoki krążące swobodnie po okolicy najwyraźniej nikomu nie przypadły do gustu. Idąc na śniadanie,

zauważyłam ludzi kryjących się na mój widok w bocznych pokojach, niepatrzących mi w oczy i niewitających się, jeśli byli zmuszeni minąć mnie na korytarzu. Z pewnością nikt mnie nie winił? To ja odnalazłam Imlanna, ale nie wysłałam za nim petit ard, tę decyzję podjęła królowa wraz z Radą. Powtarzałam sobie, że to mi się tylko wydaje, aż weszłam do sali jadalnej w północnej wieży i zapanowała w niej cisza. Na ławie między Guntardem a chudym puzonistą było wolne miejsce, gdyby każdy z nich posunął się o cal. – Przepraszam – powiedziałam, ale udawali, że mnie nie słyszą. – Chciałabym tu usiąść – dodałam, ale każdy z nich miał przed sobą wyjątkowo interesującą miskę owsianki i nie mógł podnieść wzroku. Zadarłam spódnicę i w bardzo nieelegancki sposób weszłam za ławę – wtedy błyskawicznie się odsunęli. W rzeczy samej, puzonista uznał, że jego śniadanie jednak nie jest aż tak interesujące, i je zostawił. Służący nie chciał spojrzeć mi w oczy. Nikt przy stole się ze mną nie przywitał. Nie mogłam tego znieść – ci ludzie byli może nie do końca przyjaciółmi, ale współpracownikami i autorami pieśni pochwalnej. Z pewnością to się liczyło. – Mówcie – powiedziałam. – Co zrobiłam, że zasłużyłam na takie traktowanie? Popatrzyli po sobie, z ukosa i niepewnie. Nikt nie chciał być tym, który się odezwie. W końcu zrobił to Guntard. – Gdzie byłaś wczoraj wieczorem? – W łóżku, odsypiałam poprzednią nieprzespaną noc. – Ach, tak, twoja bohaterska wyprawa, by odnaleźć smoka-renegata – powiedział grający na krzywule, grzebiąc ością w zębach. – Cóż, dałaś smokom pretekst, by swobodnie wędrować po Goreddzie, a księżniczce Glisseldzie powód, by nas wszystkich pokłuć! – Pokłuć? Wokół stołu muzycy unieśli obandażowane palce. Niektórzy w niegrzecznych gestach. Próbowałam nie traktować tego osobiście, ale nie było to proste.

– Księżniczka postanowiła sprawdzić gatunek – mruknął Guntard. Istniał tylko jeden sposób, by ponad wszelką wątpliwość rozpoznać smoka – srebrna krew. Glisselda próbowała wypłoszyć Imlanna, jeśli ukrywał się we dworze. Lutnista zamachał widelcem do ryb. – Popatrzcie tylko na nią, nie ma zamiaru dać się pokłuć! Smoki się nie czerwienią, lecz bledną. Moje czerwone policzki mogłyby rozproszyć wszelkie podejrzenia, ale oczywiście tak się nie stało. – Z chęcią będę współpracować – powiedziałam. – Po prostu słyszę o tym po raz pierwszy. – Mówiłem wam, głupki – stwierdził Guntard, obejmując mnie ramieniem. Nagle stał się moim obrońcą. – Plotki się nie liczą, nasza Fina nie jest smokiem! Serce podjechało mi do gardła. Sina święta Prue. Istniała wielka różnica między „nie da się pokłuć jak my wszyscy” a „wedle pogłosek, jest smokiem w przebraniu”. – A jakie to plotki? – Próbowałam mówić spokojnie, ale wyszło piskliwie. Nikt nie wiedział, skąd się wzięły, ale poprzedniego dnia przeszły przez dwór, jak pożar przez pola w letnim upale. Byłam smokiem. Wyruszyłam nie po to, by wytropić renegata, ale by go ostrzec. Znałam mootya. Miałam urządzenia. Umyślnie naraziłam księcia. Siedziałam oszołomiona, próbując dojść, kto mógłby powiedzieć takie rzeczy. Być może Kiggs, ale nie chciałam uwierzyć, że byłby tak mściwy. Nie „nie chciałam”, to zbyt łagodne określenie, to było „nie do pomyślenia”. Nie miałam wielkiej wiary w Niebiosa, ale wierzyłam w jego honor, nawet gdy był wściekły. Być może właśnie gdy był wściekły – robił na mnie wrażenie kogoś, kto pod naciskiem jeszcze mocniej trzyma się swoich zasad. W takim razie, kto? – Nie jestem smokiem – powiedziałam słabym głosem. – Sprawdźmy to teraz – zaproponował Guntard, uderzając dłońmi w blat. – Uspokoimy wszystkich i trochę się zabawimy, wszystko za jednym zamachem. Cofnęłam się, myśląc, że zamierza mnie ukłuć – czym, łyżką do owsianki?

– ale on wstał i chwycił mnie za lewe ramię. Wyrwałam je gwałtownie, a mój uśmiech był przy tym kruchy jak szkło, ale wstałam z nadzieją, że nie będzie chciał mnie znów chwycić, jeśli pójdę za nim z własnej woli. Wszyscy odprowadzali nas wzrokiem. Przeszliśmy przez dziwnie cichą jadalnię i zatrzymaliśmy się przy stole smoków. Dziś rano było ich tylko dwoje, blady mężczyzna i krótko ostrzyżona kobieta, podrzędni sekretarze, którzy nie wyruszyli zapolować na Imlanna, lecz pozostali na miejscu, by kierować biurami ambasady. Siedzieli sztywno z bułkami uniesionymi do ust, gapiąc się na Guntarda jakby był gadającą rzepą, która nagle się do nich podkradła. – Proszę o wybaczenie, saarantrai! – krzyknął Guntard, zwracając się do całej sali, stołów, okien, służących i w ogóle wszystkich. – Umiecie rozpoznać swój rodzaj po zapachu. Prawda? Saarantrai wymienili niepewne spojrzenia. – Słowo saarantrasa nie stanowi dowodu w pewnych kwestiach, a to jest jedna z nich – stwierdził mężczyzna, starannie wycierając palce w serwetkę. – Jeśli chcesz uniknąć sprawdzenia gatunku, nie możemy ci pomóc... – Nie ja. Nasza mistrzyni muzyki, Serafina. Podda się kłuciu, jak my wszyscy, po okolicy bowiem krążą paskudne, nienawistne pogłoski, a ja chciałbym położyć im kres. – Guntard uniósł jedną dłoń do piersi, a drugą w powietrze, jak samochwała w przedstawieniu. – Jest moją przyjaciółką, nie paskudnym, zdradzieckim smokiem! Powąchajcie ją i potwierdźcie to. Nie mogłam się poruszyć. Założyłam ręce na piersi, jakby tylko to mogło mnie powstrzymać przed spontanicznym samozapłonem. Saarantrai musieli wstać i podejść do mnie, by móc cokolwiek wyczuć. Kobieta poniuchała za moim uchem, odsuwając moje włosy. Mężczyzna teatralnie pochylił się nad moją lewą ręką – wyraźnie coś poczuł. Rano zmieniłam opatrunek na ranie, którą sama sobie zadałam, ale on z pewnością to wyczuwał. Może pachniałam jadalnie – w końcu moja krew była równie czerwona jak u innych Goreddów. Zacisnęłam zęby, gotując się na cios. Saarantrai odeszli i bez słowa wrócili na miejsca. – I? – spytał Guntard. Wszyscy wstrzymali oddech.

Nadchodziło. Zmówiłam cichą modlitwę. Odezwała się kobieta. – Wasza mistrzyni muzyki nie jest smokiem. Guntard zaczął klaskać, co brzmiało jak garść żwiru zrzucona po zboczu, i po chwili dołączyli do niego inni, aż utonęłam pod lawiną oklasków. Gapiłam się na saarantrai. Nie mogli nie wyczuć smoka. Czy uznali, że jestem uczoną zwolnioną z obowiązku noszenia dzwonka, i zachowali milczenie ze względu na moje rzekome badania? Może. – Powinniście się wstydzić, że uwierzyliście w plotki! – powiedział Guntard. – Serafina zawsze była uczciwą, sprawiedliwą i życzliwą, dobrą przyjaciółką i doskonałym muzykiem... Mężczyzna saar zamrugał powoli, jak żaba połykająca obiad. Kobieta wskazała na niebo, dyskretnie, lecz znacząco. Moje wątpliwości się rozwiały – wyczuli mnie. Skłamali. Może mieli nadzieję, że jestem nieautoryzowanym smokiem, i chcieli zrobić na złość Guntardowi i wszystkim innym, którzy teraz kiwali głowami, potwierdzając wszystkie moje szlachetne, moralne i nie-smocze przymioty. Nigdy wcześniej tak wyraźnie nie widziałam rozziewu między naszymi nacjami. Ci saarantrai nie kiwnęliby palcem dla żadnego z ludzi w tym pomieszczeniu, być może nie zadenuncjowaliby nawet samego Imlanna. Ile smoków stanęłoby po jego stronie, gdyby mieli wybór między podporządkowaniem się goreddzkiej bigoterii a złamaniem prawa? Guntard wciąż klepał mnie po plecach i wychwalał moje ludzkie cnoty. Odwróciłam się i wyszłam z sali bez śniadania. Wyobrażałam sobie, że Guntard nie zauważył mojego odejścia, i klepał dalej pustą przestrzeń.

*** – Chcę, żebyś jutro zrobiła sobie wolne. Obejrzała Złote Sztuki, odwiedziła rodzinę, poszła się napić, cokolwiek. Ja zajmę się próbą generalną – powiedział Viridius w swoim gabinecie po próbie chóru. Dyktował właśnie swoją kompozycję, jego słowa zaskoczyły mnie tak bardzo, że niezręcznie zaczepiłam piórem o szorstki fragment pergaminu, pozostawiając wielkiego kleksa.

– Zrobiłam coś nie tak, sir? – spytałam, zbierając atrament ściereczką. Usadowił się wygodniej na aksamitnej poduszce i wyjrzał przez okno na zachmurzone niebo i zaśnieżony dziedziniec. – Wręcz przeciwnie. Ulepszasz wszystko, czego dotkniesz. Sądzę, że zasłużyłaś na dzień odpoczynku. – Właśnie miałam dzień odpoczynku. Dwa, jeśli bycie osaczonym przez smoki liczy się jako odpoczynek. Zagryzł dolną wargę. – Wczoraj wieczorem Rada przegłosowała uchwałę... – Sprawdzanie gatunku? Guntard mi powiedział. Przyjrzał mi się uważnie. – Wydawało mi się, że być może wolałabyś nie być tutaj. Ręce mi się spociły, wytarłam je w spódnicę. – Sir, jeśli nawiązujecie do plotek, które krążą na mój temat, rozpowszechniane przez osoby mi nieznane, mogę was zapewnić... Położył swoją napuchniętą, szponiastą dłoń na moim przedramieniu i uniósł rudawe brwi. – Wstawię się za tobą – powiedział. – Wiem, że nie jestem najmilszym staruszkiem, nie zawsze łatwo się ze mną pracuje, ale dobrze sobie poradziłaś. To, że nie powtarzam tego zbyt często, nie znaczy, że tego nie zauważam. Jesteś najbardziej utalentowaną istotą, jaką mieliśmy w tych okolicach od czasu, gdy odebrano nam Tertiusa, oby zasiadł przy niebiańskim stole. – Wstawić się za mną? Ale dlaczego? Jego mięsiste wargi zadrżały. – Serafino, znałem twoją matkę. – Mylicie się, sir – wydyszałam. Wydawało mi się, że w pokoju jest za mało powietrza. – Słyszałem, jak występuje w Chateau Rodolphi w Samsamie, przed około dwudziestu laty, gdy podróżowałem z Tertiusem... oby spoczywał w Niebiosach. Była absolutnie urzekająca. Kiedy Tertius powiedział mi, że była saarem, z początku mu nie uwierzyłem.

Viridius wskazał na dzban. Nalałam mu kubek wody, ale kiedy uniosłam go w jego stronę, odmówił. – Nie, nie, to dla ciebie. Aż posiniałaś. Uspokój się, dziecko. Wiedziałem od początku, prawda? I nic nie powiedziałem? Niepewnie pokiwałam głową. Kubek uderzył o moje zęby. Od niechcenia stukał laską w podłogę, aż byłam znów gotowa go wysłuchać. – Zaproponowałem Linn, by uczyła u Świętej Idy, gdzie pełniłem w owym czasie funkcję dyrektora. Powiedziała, że nie może, sama była studentką, dopiero kończącą badania. Poparłem jej prośbę o zwolnienie z obowiązku noszenia dzwonka, by mogła prowadzić tu swoje badania, nie strasząc bibliotekarzy... ani uczniów, miałem bowiem nadzieję, że będzie uczyć. Wydawało mi się to idealne. Miałam wielką ochotę go spoliczkować, jakby to on był przyczyną wszystkich moich problemów. – Nie było idealne. – Patrząc wstecz, być może nie wydaje się to zaskakujące. Twoja matka rzeczywiście umiała się dostosować i była wyjątkowa. Nie przejmowała się delikatnością, fałszywą skromnością ani innymi odmianami głupoty, była silna i praktyczna, twardo stąpała po ziemi. Gdyby w ogóle interesowały mnie kobiety, nawet ja mógłbym się w niej zakochać. To oczywiście rozważanie akademickie, jak ten pomysł, że można by poruszyć ziemię, gdyby tylko mieć odpowiednią dźwignię. Mógłbym, ale nie mogłem. Zamknij usta, moja droga. Serce boleśnie biło mi w piersi. – Wiedzieliście, że jest saarem, a mój ojciec człowiekiem, ale nikomu nie powiedzieliście? Podniósł się z trudem i pokuśtykał do okna. – Jestem daanitą. Nie mam zwyczaju wtrącać się w romanse innych ludzi. – Jako jej opiekun, czy nie powinniście zwrócić się do ambasady, nim sprawy zaszły zbyt daleko? – spytałam przez łzy. – Nie mogliście choć ostrzec mojego ojca? – Z perspektywy czasu to się wydaje tak oczywiste – odparł cicho,

wpatrując się w plamę na luźnej lnianej koszuli. – Wówczas jedynie cieszyłem się jej szczęściem. Odetchnęłam z drżeniem. – Dlaczego teraz mi to mówicie? Nie postanowiliście chyba... – Zrezygnować z niezrównanej asystentki? Wyglądam na szalonego, panienko? A jak myślisz, dlaczego ostrzegam cię przed kłuciem? Gdzieś cię ukryjemy albo znajdziemy jedną godną zaufania osobę, która umie dotrzymać tajemnicy. Książę... – Nie – odpowiedziałam zbyt szybko. – Nie ma takiej potrzeby. Moja krew jest równie czerwona, jak wasza. Westchnął. – Czyli bez powodu ujawniłem, jak bardzo cenię twoją pracę. Teraz pewnie czujesz, że możesz się swobodnie obijać i pławić w wysokim mniemaniu o sobie! – Viridiusie, nie – powiedziałam, podchodząc bliżej i pod wpływem impulsu całując jego łysiejącą głowę. – Doskonale wiem, że to twoje zadanie. – Przeklęta racja – mruknął. – I sam na to zasłużyłem. Pomogłam mu wrócić na kanapę i dokończyłam zapisywanie głównego tematu i dwóch tematów pobocznych jego kompozycji, łącznie z pomysłem, jak przejść od jednego do drugiego, co wymagało niezwykłej transpozycji. Z początku wszystko zapisywałam mechanicznie, minęło trochę czasu, zanim doszłam do siebie po tym, jak Viridius objawił swoją wiedzę o mojej matce, lecz muzyka mnie uspokoiła, a później oszołomiła. W głębi duszy stałam z otwartymi ustami, jak wieśniaczka po raz pierwszy widząca katedrę. Oto tu były łuki przyporowe i rozety muzyki; tam kolumny i sklepienia, bardziej prozaiczne elementy budowli; a wszystko to w służbie jednego celu, by objaśnić i udoskonalić majestatyczną przestrzeń wewnątrz, ogromny przestwór wywołujący równie wielki podziw, jak architektura, która go otaczała. – Przypuszczam, że nie traktujesz mnie poważnie – mruknął Viridius, kiedy wyczyściłam pióra i gotowałam się do wyjścia. – Sir? – spytałam wstrząśnięta. Spędziłam ostatnią godzinę pełna podziwu dla jego mistrzostwa. Moim

zdaniem kwalifikowało się to jako traktowanie kogoś poważnie. – Jesteś na tyle nowa we dworze, że być może nie rozumiesz szkód, jakie mogą wyrządzić plotki. Zniknij, panienko. Nie ma wstydu w odwrocie strategicznym, w oczekiwaniu, aż Skandal, ten przeklęty bazyliszek, zwróci swoje mordercze spojrzenie w inną stronę... szczególnie jeśli chodzi o kogoś takiego jak ty, kto rzeczywiście ma coś do ukrycia. – Wezmę to pod uwagę – powiedziałam, dygając. – Wcale nie – wymamrotał, gdy odwróciłam się do odejścia. – Jesteś zbyt podobna do swojej matki.

*** Światło dnia przygasło niezwykle wcześnie, gdyż niebo zakryły złowrogie chmury. Zapowiadała się kolejna śnieżyca. Po dniu wypełnionym sprawami do załatwienia i obowiązkami pozostała mi jeszcze tylko lekcja gry na klawesynie. Księżniczka sama miała gorączkowy dzień, pełen zadań związanych z pracami Rady – w ciągu dnia odnalazło mnie pięciu posłańców, a każdy prosił o odłożenie lekcji na późniejszą godzinę, aż do pory kolacji. Kiedy zbliżałam się do południowego solarium, zatrzymał mnie kolejny. Musiałam przewrócić oczami, bo chłopiec pokazał mi język zanim uciekł korytarzem. Wiadomość wyraźnie została podyktowana. Brzmiała „Księżniczka prosi, byś spotkała się z nią na dole, w drugiej pralni. To pilne. Przyjdź natychmiast”. Zamrugałam zdezorientowana. Dlaczego Glisselda miałaby się ze mną spotkać w tak dziwnym miejscu? Może bała się, że zostaniemy podsłuchane. Zeszłam schodami dla służby i znalazłam się w wąskich korytarzach poniżej. Przeszłam pod wielką salą i komnatami królowej, minęłam magazyny, pokoje służby i zabite deskami, ponure wejście do donżonu. Minęłam pełną pary pralnię, ale to nie była ta właściwa – o czym świadczyła wyraźna nieobecność księżniczki Glissseldy. Spytałam praczkę, która wskazała mi korytarz prowadzący w mrok. Dotarłam do paleniska ogrzewającego hypokaustum w Łaźni Królowej. Trzej brudni mężczyźni wpychali węgiel do jego otwartej paszczy, która

nieprzyjemnie przypominała mi Imlanna. Mężczyźni też gapili się na mnie i wsparci na łopatach uśmiechali się, ukazując braki w uzębieniu. Zatrzymałam się, czując w nozdrzach smród węgla. Czyżbym źle zrozumiała praczkę? Z pewnością nikt by nie chciał nosić ubrań pranych tak blisko węglowego dymu? Przez chwilę zastanawiałam się, czy nie spytać palaczy o drogę, ale robili na mnie złowieszcze wrażenie. Patrzyłam, jak wrzucają węgiel, nie umiałam się odwrócić. Gorąco buchało w moją odsłoniętą twarz, nawet z tej odległości. Ich sylwetki były ciemnymi lukami w gorączkowym blasku ognia. Całe pomieszczenie wypełniał dym. W końcu zapiekły mnie oczy i płuca. Miejsce przypominało Infernum, udrękę czekającą na dusze, które odrzuciły światłość Niebios. Z jakiegoś powodu wieczne cierpienie wciąż uważano za lepsze od braku duszy. Nie rozumiałam dlaczego. Odwróciłam się plecami do tej piekielnej wizji. Na drodze stanęła mi ciemna rogata postać.

25 Ku mojemu zaskoczeniu, to była lady Corongi – uznałam za rogi dwa szczyty jej staromodnego czepca. – Czy to ty, panienko Dombegh? – spytała, mrużąc oczy. – Wydajesz się zagubiona, moja droga. Roześmiałam się z ulgą i dygnęłam, ale uznałam, że nie powinnam przyznawać się, iż jestem gdzieś tu na dole umówiona na spotkanie z księżniczką. – Szłam do Glisseldy na lekcję muzyki. – Wybrałaś dziwaczną drogę. – Posłała spojrzenie usmolonym troglodytom za moimi plecami i z niesmakiem zmarszczyła upudrowany nos. – Chodź, pokażę ci drogę powrotną. Stanęła w oczekiwaniu, jej lewy łokieć wystawał jak kurze skrzydełko. Domyśliłam się, że mam wziąć ją pod rękę. – Tak – powiedziała, kiedy ruszyłyśmy z powrotem wąskim korytarzem. – Minęło trochę czasu od naszej ostatniej rozmowy. – Hm. Chyba tak – odparłam, niepewna, o co jej chodzi. Uśmiechnęła się pod welonem. – Słyszałam, że od tego czasu zrobiła się z ciebie dzielna poszukiwaczka przygód, flirtowałaś z rycerzami, stawiałaś czoło smokom, całowałaś narzeczonego drugiej następczyni tronu. Zamarłam. Czy ta historia też się rozeszła? Czy to właśnie Viridius miał na myśli, że plotki w miarę krążenia nabierały rozpędu, aż powstrzymanie ich nie było możliwe? – Milady – powiedziałam drżącym głosem – ktoś wam naopowiadał kłamstw. Jej dłoń na moim ramieniu zacisnęła się jak szpony. – Myślisz, że wiesz tak dużo – powiedziała osobliwie uprzejmym tonem. – Ale zostałaś wyprowadzona w pole, kochana. Wiesz, co święty Ogdo mówi

o arogancji: „We wzroku kryje się ślepota, a w sprycie szaleństwo. Bądźcie cierpliwi, gdyż nawet najjaśniejszy ogień w końcu się wypala”. – Mówił o smokach – zauważyłam. – I cóż takiego uczyniłam, że uważacie mnie za arogancką? Czy to dlatego, że skrytykowałam wasze nauczanie? – Wszystko stanie się jasne dla sprawiedliwych – powiedziała lekko, ciągnąc mnie za sobą. Skręciłyśmy na zachód i weszłyśmy do pralni. Drugiej pralni. Kotły stały odwrócone dnem do góry, a praczki poszły na kolację, ale ogień wciąż płonął. Na wieszakach u sufitu wisiały prześcieradła, ich brzegi muskały podłogę jak suknie na widmowym balu. Cienie drgały groteskowo na tle tych bladych zasłon, rosnące i malejące wraz z kapryśnymi płomieniami. Jeden cień się poruszył. Ktoś tu był. Lady Corongi poprowadziła mnie przez labirynt suszącej się pościeli do kąta pomieszczenia, gdzie czekała na nas księżniczka Dionne, spacerująca jak lwica w klatce. To mi się wydawało niewłaściwe. Zatrzymałam się gwałtownie, lady Corongi popchnęła mnie do przodu. Księżniczka prychnęła. – Sądzę, że byłoby sprawiedliwie, gdybym pozwoliła ci się wytłumaczyć, panienko Dombegh. Pomieszczenie nie miało drugiego wyjścia i jedynie malutkie okienko, wysoko na ścianie, całkowicie zaparowane. Zaczęłam się pocić. Nie wiedziałam, z czego miałabym się wytłumaczyć. Że uniknęłam kłucia? Że rzekomo jestem smokiem? Z drugiego oskarżenia lady Corongi? Ze wszystkich? Nie odważyłam się zgadywać. – A co dokładnie miałabym wytłumaczyć, Wasza Wysokość? Wyciągnęła sztylet zza gorsetu. – Proszę zauważyć, byłam sprawiedliwa. Clarisso, przytrzymaj ją. Lady Corongi była zaskakująco silna jak na kogoś tak drobnego i nobliwego. Złapała mnie chwytem zapaśniczym – „klamra”, tak go nazywają, ponieważ jest jak klamra spinająca ramiona i szyję. Księżniczka Dionne zrobiła gest, jakby chciała chwycić mnie za lewą rękę. Szybko podałam jej prawą. Skinęła lekko głową i pociągnęła nosem,

zadowolona, że współpracuję. Spodziewałam się, że wbije ostrze w jeden z palców, ale ona odsunęła rękawy, cofnęła moją rękę i szybko przeciągnęła nożem po moim bladym nadgarstku. Krzyknęłam. Serce waliło mi w piersiach. Wyrwałam rękę, a wtedy na wiszących przed nami prześcieradłach rozkwitły czerwone krople jak pole maków albo ohydna parodia prześcieradła z nocy poślubnej. – Cóż. To irytujące – powiedziała księżniczka z obrzydzeniem. – Nie! – krzyknęła lady Corongi. – To sztuczka! Wiem z dobrego źródła, że ona śmierdzi saarem! – Twoje dobre źródło się pomyliło – odparła księżniczka Dionne, marszcząc nos. – Ja nic nie czuję i ty też nie. Plotki zmieniają się w miarę opowiadania, być może to nie o nią pierwotnie chodziło. Te prymitywy z pospólstwa są do siebie tak podobne. Lady Corongi mnie puściła. Osunęłam się na podłogę. Uniosła rąbek sukni, pedantycznym gestem, z odgiętymi małymi palcami, i kopnęła mnie spiczastymi butami. – Jak to zrobiłaś, potworze? Jak ukryłaś swoją krew? – Ona nie jest saarantraską. Zza gęstwiny prześcieradeł dobiegł nas spokojny kobiecy głos. Ktoś ruszył przez pomieszczenie, nie zwracając uwagi na labirynt, odsuwając pościel na bok i przepychając się na drugą stronę. – Przestań ją kopać, ty chuda suko – powiedziała pani Okra Carmine. Zakrwawione prześcieradło opadło za jej plecami. Księżniczka Dionne i lady Corongi gapiły się, jakby masywna postać pani Okry była bardziej przekonującym duchem niż wszystkie wydęte prześcieradła wokół niej. – Usłyszałam krzyk – wyjaśniła pani Okra. – Rozważyłam zawołanie straży, ale uznałam, że najpierw sprawdzę, co się dzieje. Ktoś mógł po prostu zobaczyć szczura. – Posłała szyderczy uśmiech lady Corongi. – I byłam blisko. Lady Corongi kopnęła mnie po raz ostatni, jakby chciała udowodnić, że pani Okra nie może jej powstrzymać. Księżniczka Dionne wytarła sztylet chusteczką, którą wyrzuciła do pobliskiego kosza, i ominęła mnie dostojnym

krokiem. Zatrzymała się na chwilę, by spojrzeć na mnie ze złością. – Nie wyobrażaj sobie, że bycie człowiekiem wystarczy, by odzyskać mój szacunek, ladacznico. Moja córka być może jest głupia, ale ja nie. Wzięła lady Corongi pod rękę i obie odeszły, emanując dystyngowaną aurą szlachetnie urodzonych dam, które nie miały się czego wstydzić. Pani Okra milczała do chwili, kiedy odeszły, po czym rzuciła mi się na pomoc. – Ależ tak, jesteś idiotką, że poszłaś za nimi do pustej pralni. Myślałaś, że chcą ci pokazać piękną pościel? – O tym bym nigdy nie pomyślała! Trzymałam się za rękę, która niepokojąco krwawiła. Pani Okra wyjęła chusteczkę księżniczki Dionne i opatrzyła mój nadgarstek. – Rzeczywiście czuć cię saarem – powiedziała cicho. – Odrobina perfum to zamaskuje. Ja tak robię. Nie możemy pozwolić, by przeszkodził nam taki drobiazg jak pochodzenie, prawda? Pomogła mi się podnieść. Powiedziałam jej, że muszę dotrzeć do południowego solarium. Poprawiła okulary grubym palcem i zrobiła minę, jakbym oszalała. – Potrzebujesz pomocy, i to na wielu frontach – powiedziała. – Żołądek ciągnie mnie w dwie strony naraz, co jest bardzo denerwujące. Nie wiem, dokąd pójść najpierw. Wyszłyśmy na górze w pobliżu Niebieskiego Salonu. Pani Okra ostrzegawczo uniosła dłoń. Cofnęłam się, gdy ona wyjrzała za róg. Usłyszałam głosy i kroki – to Millie i księżniczka Glisselda wyszły z południowego solarium, gdzie czekały na lekcję muzyki, która się nie odbyła. Pani Okra ścisnęła mnie za łokieć i szepnęła: – Cokolwiek może o niej mówić jej matka, Glisselda nie jest głupia. – Wiem – odpowiedziałam, przełykając ślinę. – Ty też nie bądź. Pani Okra wyciągnęła mnie za róg, prosto przed idące dziewczęta. Księżniczka Glisselda krzyknęła cicho.

– Serafino! Święci w Niebiosach, co ty ze sobą zrobiłaś? – Wygląda na to, że ma dobre usprawiedliwienie dla spóźnienia – zauważyła Millie. – Jesteś mi coś winna. – Tak, tak, zamknij się. Gdzie ją pani ambasador znalazła? – Nie mam teraz czasu na wyjaśnienia – odparła pani Okra. – Powinniście ją zabrać w jakieś bezpiecznie miejsce, infanto. Ktoś może jej szukać. I trzeba zająć się jej ręką. Ja mam jeszcze jedną sprawę do załatwienia, a później was odnajdę. Chusteczka zupełnie przesiąkła, moją suknię plamiła krew. Zrobiło mi się ciemno przed oczami, ale wtedy dwie młode kobiety chwyciły mnie za łokcie, podtrzymały, poprowadziły, zagadywały. Wprowadziły mnie do mieszkania, które musiało należeć do Millie. – ...prawie ten sam rozmiar – pisnęła podekscytowana Glisselda. – W końcu będziesz wyglądać ślicznie. – Najpierw to, co najważniejsze – wtrąciła Millie. – Zajmijmy się tą ręką. Potrzebne było szycie. Wezwały osobistego chirurga królowej. Podał mi szklankę śliwkowej brandy, później kolejną, aż wypiłam trzy. Wydawałam się odporna na jej działanie, więc w końcu się poddał i zaszył ranę, cmokając nad moimi łzami i głośno żałując, że nie jestem bardziej pijana. Spodziewałam się, że dziewczęta odwrócą wzrok, ale tego nie zrobiły. Wzdychały i tuliły się do siebie, ale patrzyły na każde wbicie igły i pociągnięcie nici. – Czy wolno mi spytać, jak to sobie zrobiłaś, mistrzyni muzyki? – spytał chirurg, flegmatyczny stary mężczyzna, całkowicie łysy. – Upadła – wyjaśniła Glisselda. – Na ostre... coś. – W piwnicy – dodała Millie, co z pewnością dodawało historii wiarygodności. Chirurg przewrócił oczami, ale nie chciało mu się pytać dalej. Kiedy dziewczęta w końcu go wyprosiły, Glisselda spoważniała. – Jak do tego doszło? Alkohol w końcu uderzył mi do głowy. Brandy, utrata krwi i brak kolacji sprawiły, że pokój zaczął się kołysać. Choć bardzo chciałam skłamać – ponieważ jak mogłam powiedzieć Glisseldzie, że raniła mnie jej matka? – nie

udało mi się wymyślić żadnej prawdopodobnej historyjki. Uznałam jednak, że nie wspomnę o księżniczce Dionne. – Słyszeliście plotki, że jestem... jestem saarem? Niech mnie Niebiosa chronią, jeśli słyszała drugą plotkę. – Była nikczemna – odparła księżniczka – i najwyraźniej bezpodstawna. – Nie zostałam jeszcze ukłuta. Pewni, no, nadgorliwcy postanowili zrobić to za mnie... Glisselda zerwała się na równe nogi. Gotowała się z wściekłości. – Czy tego właśnie nie chcieliśmy uniknąć? – Owszem, księżniczko – zgodziła się Millie, kręcąc głową. Postawiła czajnik na ogniu. – Serafino, jestem przerażona, że do tego doszło – powiedziała księżniczka. – Moim pierwotnym pomysłem... – I Luciana – wtrąciła Millie, której najwyraźniej wolno było przerywać drugiej następczyni tronu. Glisselda posłała jej zirytowane spojrzenie. – Jeden z jego porfiriańskich filozofów też miał w tym swój udział, jeśli chcesz być tak dokładna. Pomysł był taki, że każdy da się ukłuć, absolutnie wszyscy, od babci po najmniej znaczącą pomywaczkę, szlachetnie urodzeni i pospólstwo, ludzie i smoki. To by było sprawiedliwe. Jednakże kilku szlachetnie urodzonych i dygnitarzy głośno się temu sprzeciwiało. „Powinniśmy zostać zwolnieni! Jesteśmy szlachetni!”. Skończyło się na tym, że tylko dworzanie przebywający tu krócej niż dwa lata i plebejusze muszą się poddać próbie... i widzisz efekty, moja Millie? Nadgorliwość, a ten bękart Apsig nawet nie został draśnięty. Glisselda mówiła dalej, nie mogłam się na tym skupić. Pokój kołysał się jak pokład statku. Byłam całkowicie upojona. Dręczyło mnie złudzenie, że głowa mi odpadnie, wydawała się stanowczo zbyt ciężka. Ktoś się odezwał, ale minęło kilka minut, nim słowa dotarły do mojej świadomości. – Powinnyśmy przynajmniej zdjąć tę zakrwawioną suknię zanim wróci pani Okra. Nie, nie, powiedziałam, a raczej miałam zamiar. Pragnienie i działanie wydawały się dziwnie rozmyte, a osąd najwyraźniej poszedł już spać. Millie

miała wysoki parawan, wymalowany w wierzby płaczące i lilie wodne, a ja pozwoliłam się za niego zaprowadzić. – Dobrze, ale wystarczy zmienić tylko wierzchnią suknię – powiedziałam, a moje słowa unosiły się nad parawanem jak blade, nieskuteczne bańki. – Okropnie krwawiłaś! – zawołała Millie. – Z pewnością krew przesiąkła. – Nikt nie może zobaczyć, co jest pod... – zaczęłam mówić niewyraźnie. Glisselda zajrzała za lakierowany parawan. Sapnęłam i prawie się przewróciłam, choć wciąż byłam osłonięta. – Wiedziałam – zaszczebiotała księżniczka. – Millie! Górna i dolna warstwa! Millie wyjęła halkę z najdelikatniejszego i najbielszego lnu, jakiego kiedykolwiek dotykałam. Chciałam ją włożyć, co jeszcze przyćmiło mój osąd. Zaczęłam się rozbierać. Po drugiej stronie pokoju dziewczęta kłóciły się o kolor sukni – najwyraźniej dopasowanie jej do mojej cery i koloru włosów wymagało skomplikowanych obliczeń. Zaśmiałam się i zaczęłam wyjaśniać, jak rozwiązać równanie kwadratowe, choć sama nie do końca to pamiętałam. Pozbyłam się wszystkich ubrań – i zdrowego rozsądku też – kiedy Glisselda zajrzała za parawan i powiedziała: – Unieś ten szkarłat do brody, a zobaczymy... och! Jej okrzyk sprawił, że świat przez chwilę powrócił do równowagi. Odwróciłam się w jej stronę, unosząc przed sobą halkę Millie jak tarczę, ale ona zniknęła. Pokój się zakołysał. Widziała pas srebrnych łusek na moich plecach. Uniosłam rękę do ust, by nie zacząć krzyczeć. Szeptały coś między sobą. Głos Glisseldy był piskliwy z przerażenia, Millie spokojny i opanowany. Przełożyłam halkę Millie przez głowę, w pośpiechu niemal rozrywając szew na ramieniu, gdyż nie miałam pojęcia, gdzie znajdują się moje kończyny ani jak nimi poruszać. Zwinęłam się w kłębek na podłodze, przyciskając sukienkę do ust, gdyż oddychałam za głośno. Czekałam w udręce, aż któraś z nich w końcu się odezwie. – Fino? – odezwała się w końcu Glisselda, stukając w parawan, jakby to były drzwi. – Czy to był... ciężar Świętego?

Mój otępiały umysł nie umiał przeanalizować jej słów. Czym był ciężar Świętego? Odruchowo chciałam odpowiedzieć, że nie, ale na szczęście udało mi się to powstrzymać. Dawała mi szansę na wyjaśnienie, gdybym tylko ją zrozumiała. Udało mi się zachować milczenie. Nie słyszała łez płynących po moich policzkach. Odetchnęłam głęboko i powiedziałam drżącym głosem: – Czy co jest ciężarem Świętego? – Ten srebrny pas, który nosisz. Podziękowałam wszystkim Świętym w Niebiosach i ich psom. Nie uwierzyła własnym oczom. Czyż to nie było szaleństwo, pomyśleć, że widziało się smocze łuski wyrastające z ludzkiego ciała? To musiało być coś innego, cokolwiek. Zakaszlałam, by w moim głosie nie było słychać łez, i odezwałam się od niechcenia. – A, to. Tak. Ciężar Świętego. – Dla którego ze Świętych? Który Święty... który Święty... Nie umiałam sobie przypomnieć żadnego. Na szczęście, Millie znów się wtrąciła. – Moja ciotka nosiła żelazny łańcuszek na kostce dla świętego Vitta. Zadziałało, już nigdy nie zwątpiła. Zamknęłam oczy. Łatwiej mi było myśleć, kiedy wzrok mnie nie rozpraszał. Dodałam trochę prawdy. – W dniu błogosławieństwa moją patronką została święta Yirtrudis. – Heretyczka? – Obie sapnęły. Wydawało się, że nikt nie wie, na czym polegała herezja świętej Yirtrudis, ale to nie miało znaczenia. Sama idea herezji była dość przerażająca. – Ksiądz powiedział nam, że Niebiosom chodziło o świętą Capiti – mówiłam dalej – ale od tego dnia muszę nosić srebrny pas dla, no, ochrony przed herezją. To zrobiło na nich duże wrażenie i najwyraźniej je usatysfakcjonowało. Podały mi suknię – szkarłat wygrał. Uczesały mnie i wykrzyknęły, że kiedy się postaram, wyglądam ślicznie. – Zatrzymaj suknię – nalegała Millie. – Włóż ją na Wigilię Traktatu. – Jesteś wcieleniem szczodrości, moja Millie! – powiedziała Glisselda,

z dumą szczypiąc Millie w ucho, jakby sama wymyśliła swoją damę dworu. Rozległo się pukanie do drzwi. Pani Okra stanęła na palcach, by spojrzeć ponad ramieniem Millie. – Już połatana? Znalazłam odpowiednią osobę, która zabierze ją w bezpieczne miejsce... a później chciałabym z wami porozmawiać, infanto. Millie i księżniczka pomogły mi wstać. – Tak mi przykro – szepnęła mi Glisselda do ucha. Spojrzałam na nią z góry. Świat wydawał się bardziej jaskrawy, gdy patrzyło się na niego przez trzy szklanki brandy, ale migotanie w kącikach jej oczu było prawdziwe. Pani Okra wyprowadziła mnie za drzwi, gdzie czekał na mnie ojciec.

26 Zimny wiatr w odkrytych saniach niewiele mnie otrzeźwił. Ojciec powoził, ja siedziałam tuż obok, korzystaliśmy z tego samego pledu i podnóżka. Moja głowa kołysała się niepewnie – pozwolił, bym oparła ją o jego ramię. Gdybym miała zapłakać, łzy z pewnością zamarzłyby mi na policzkach. – Przepraszam, tato. Próbowałam to zachować dla siebie, nie chciałam, żeby poszło nie tak – wymamrotałam w jego ciemny wełniany płaszcz. Nic nie powiedział, co z niewyjaśnionych powodów uznałam za zachęcające. Objęłam szerokim gestem ciemne miasto, stanowiące stosowne tło dla mojego pijackiego poczucia tragicznego losu na skalę epicką. – Ale odsyłają Ormę i to moja wina, i grałam na flecie tak pięknie, że zakochałam się w każdym i teraz pragnę wszystkiego. I nie mogę tego mieć. I wstydzę się, że uciekam. – Nie uciekasz – powiedział ojciec, chwycił wodze jedną urękawiczoną dłonią, a drugą niepewnie poklepał mnie po kolanie. – A w każdym razie aż do rana nie musisz podejmować decyzji. – Nie zamkniesz mnie na dobre? – spytałam i prawie się przy tym rozbeczałam. Jakaś trzeźwa część mojego umysłu przyglądała się wszystkiemu, co robię, cmokając przy tym pogardliwie i informując mnie, że powinnam czuć się zawstydzona, jednak w żaden sposób nie próbowała mnie powstrzymać. Ojciec zignorował tę uwagę, co prawdopodobnie było mądre. Jego szara czapka prawnika skrzyła się od śniegu, małe kropelki lepiły do brwi i rzęs. Mówił wyważonym tonem. – Zakochałaś się w kimś określonym czy po prostu w rzeczach, których nie możesz mieć? – I to, i to – odparłam – oraz w Lucianie Kiggsie. – Ach.

Przez jakiś czas było słychać jedynie brzęk dzwoneczków na uprzęży, parskanie koni i skrzypienie ubitego śniegu pod płozami sań. Głowa mi opadała. Obudziłam się gwałtownie. Ojciec coś mówił. – ...że ona nigdy mi nie zaufała. To raniło bardziej niż cokolwiek innego. Wierzyła, że przestanę ją kochać, jeśli poznam prawdę. Tak wiele razy ryzykowała, ale w najważniejszej sprawie nie odważyła się zaryzykować. Szansa jeden na tysiąc jest lepsza od zera, ale ona wybrała zero. Ponieważ, jak mogłem ją kochać, jeśli jej nie widziałem? Kogo właściwie kochałem? Pokiwałam głową i znów się obudziłam. Powietrze było pełne życia, jasne od płatków śniegu. Powiedział: – ...czas to rozważyć i już się nie boję. Mierzi mnie, że odziedziczyłaś jej chylący się ku ruinie dom kłamstw, a ja, zamiast go zburzyć, wzmocniłem go kolejnymi kłamstwami. Ma to swoją cenę, ale ją zapłacę. Jeśli boisz się o siebie, rozumiem to, ale nie bój się o mnie. Później lekko mną potrząsnął, trzymają mnie za ramię. – Serafino. Jesteśmy w domu. Zarzuciłam mu ręce na szyję. Opuścił mnie na ziemię i zaprowadził do jasno oświetlonego wnętrza.

*** Następnego ranka długo leżałam w łóżku, wpatrując się w sufit mojego starego pokoju i zastanawiając się, czy nie wyobraziłam sobie większości tego, co powiedział. To nie brzmiało jak rozmowa, którą mogłabym przeprowadzić z moim ojcem, nawet gdybyśmy oboje byli kompletnie pijani. Słońce świeciło okropnie jasno, a w ustach miałam paskudny posmak, ale poza tym nie czułam się źle. Zajrzałam do Ogrodu, który zaniedbałam poprzedniego wieczoru, ale wszyscy byli spokojni – nawet Nietoperz siedział na drzewie i nie domagał się mojego zainteresowania. Wstałam i włożyłam starą suknię, którą znalazłam w garderobie – szkarłatna, w której przybyłam, była zbyt strojna na zwykły dzień. Zeszłam do kuchni. W korytarzu unosił się śmiech i zapach świeżego chleba. Zatrzymałam się z dłonią na drzwiach,

rozpoznając głosy jeden po drugim. Bałam się wejść do tego ciepłego pomieszczenia, by go nie zamrozić. Odetchnęłam głęboko i otworzyłam drzwi. Przez najkrótszą z chwil, zanim zauważono moją obecność, upajałam się przytulną domową sceną – ryczący ogień na palenisku, trzy dekoracyjne kamionkowe talerze zawieszone nad kominkiem, malutkie okienne ołtarzyki ku czci świętej Looli i świętego Yane’a – i nowy, świętego Abastera – wiszące zioła i pęki cebuli. Moja macocha, po łokcie ubrudzona wyrabianym ciastem, podniosła wzrok na dźwięk otwieranych drzwi i pobladła. Bliźniaczki Tessie i Jeanne, które siedziały przy masywnym kuchennym stole i obierały jabłka, zamarły i gapiły się. Z ust Tessie wystawał długi kawałek skórki, przypominający zielony język. Moi malutcy przyrodni bracia, Paul i Ned, niepewnie patrzyli na matkę. Byłam obca w tej rodzinie. Od samego początku. Anne-Marie wytarła dłonie o fartuch i spróbowała się roześmiać. – Serafino. Witaj. Jeśli szukasz ojca, już wyruszył do pałacu. – Zmarszczyła czoło. – Przyszłaś stamtąd? Musiałaś minąć go po drodze. Kiedy się nad tym zastanowiłam, nie pamiętałam, by wieczorem ktokolwiek wyszedł nam na powitanie. Czy mój ojciec przemycił mnie do domu i na górę, nic jej o tym nie mówiąc? To było podobne do niego bardziej niż rozmowa o miłości, kłamstwach i strachu. Spróbowałam się uśmiechnąć. Taka była moja niewypowiedziana umowa z macochą – obie się starałyśmy. – Ja... właściwie wróciłam do domu, żeby coś zabrać. Z mojego, no, pokoju. Zapomniałam to zabrać ze sobą, a teraz jest mi potrzebne. Anne-Marie gorliwie pokiwała głową: tak, tak, dobrze, niewygodna pasierbica wkrótce wyjdzie. – Proszę, idź na górę. To wciąż twój dom. Powlokłam się na górę, nieco oszołomiona. Żałowałam, że nie powiedziałam jej prawdy, bo co teraz miałam zjeść na śniadanie? Co zadziwiające, moja sakiewka przetrwała wszystkie wydarzenia i nie leżała teraz na podłodze w pokoju Millie. Kupię sobie jakąś bułkę albo... moje serce zadrżało. Mogłam spotkać się z Ormą! Liczył, że się z nim dzisiaj spotkam. Taki był przynajmniej plan. Zaskoczę Ormę, nim zniknie na dobre.

Odepchnęłam tę myśl. Starannie zapakowałam szkarłatną suknię do torby i pościeliłam łóżko. Nie umiałam tak wytrzepać materaca jak Anne-Marie – domyśli się, że tu spałam. Cóż, ojciec będzie musiał jej to wyjaśnić. Anne-Marie nie oczekiwała pożegnania. Wiedziała, kim jestem, i chyba czuła się swobodniej, kiedy zachowywałam się jak bezmyślny saar. Kiedy otworzyłam frontowe drzwi, gotowa wyjść na zaśnieżone miasto, z tyłu rozległy się ciche kroki. Odwróciwszy się, ujrzałam przyrodnie siostry. – Czy znalazłaś to, po co tu przyszłaś? – spytała Jeanne, marszcząc blade czoło. – Bo tato powiedział, że mamy ci to dać. Tessie trzymała w jednej ręce długie wąskie pudełko, a w drugiej złożony list. – Dziękuję. – Schowałam je do torby, przypuszczając, że powinnam obejrzeć je w samotności. Zagryzły wargi w dokładnie taki sam sposób, choć nie były identyczne. Włosy Jeanne miały odcień koniczynowego miodu, Tessie podobnie jak ja odziedziczyła po ojcu ciemne loki. – Za kilka miesięcy kończycie jedenaście lat, prawda? – powiedziałam. – Czy... czy chciałybyście na urodziny przyjść do pałacu? To znaczy, jeśli wasza matka nie będzie miała nic przeciwko. Nieśmiało pokiwały głowami. – W takim razie dobrze. Załatwię to. Poznacie księżniczki. Nie odpowiedziały, a ja nie wiedziałam, co jeszcze powiedzieć. Postarałam się. Pomachałam im słabo na pożegnanie i uciekłam przez zaśnieżone ulice do wuja.

*** Mieszkaniem Ormy był pokój nad sklepem kartografa. Znajdowało się bliżej domu mojego ojca niż Święta Ida, więc od niego zaczęłam. Basind otworzył drzwi, ale nie miał pojęcia, gdzie zniknął mój wuj. – Gdybym wiedział, byłbym tam razem z nim – wyjaśnił, a jego głos był jak piasek w moich pończochach.

Gapił się w przestrzeń, obgryzając skórkę przy paznokciu, gdy zostawiałam wiadomość. Nie byłam pewna, czy zostanie przekazana. Niepokój sprawił, że pośpiesznie ruszyłam do Świętej Idy. Na ulicach zgromadziły się tłumy, zebrane by obejrzeć Złote Sztuki. Przez chwilę myślałam, żeby pójść wzdłuż rzeki, gdzie nie było tak tłoczno, ale nie ubrałam się dość ciepło. Ścisk na ulicach przynajmniej chronił przed wiatrem. Co kwartał ustawiono duże węglowe piece, by widzowie nie zamarzli. Korzystałam z nich, kiedy mogłam się przepchnąć bliżej. Nie miałam zamiaru oglądać sztuk, ale trudno było się nie zatrzymać na widok olbrzymiej, plującej ogniem głowy świętego Vitta przed magazynem Gildii Dmuchaczy Szkła. Z jego ust wystrzelił płomienny język długi na dziesięć jardów i wszyscy zaczęli krzyczeć. Święty Vitt podpalił swoje brwi – przypadkowo – ale, na Niebiosa, jakże groźnie wyglądał z płonącym czołem. – Świętego Vitta, pluje i prycha! – zaintonował tłum. Rzecz jasna, święty Vitt za życia nie posiadał takich smoczych talentów. To była metafora jego wybuchowego charakteru lub sądu nad niewiernymi. Albo też ktoś z Gildii Dmuchaczy Szkła obudził się w środku nocy z tym naprawdę fantastycznym pomysłem, nieważne, że wątpliwym z punktu widzenia teologii. Złote Sztuki naciągały hagiografię we wszystkie możliwe strony, ponieważ tak naprawdę niewiele było wiadomo. W „Żywotach Świętych” znajdowało się wiele sprzeczności, poematy z psałterza niczego nie wyjaśniały, pozostawała jeszcze kwestia figur. Na przykład, święty Polypous w „Żywotach” miał trzy nogi, lecz w niektórych wiejskich kapliczkach dorobił się nawet dwudziestu. W naszej katedrze święta Gobnait miała rój błogosławionych pszczół; South Forkey słynęło z jej wizerunku jako pszczoły, wielkiej jak krowa, z żądłem długości ludzkiego ramienia. Moja zastępcza patronka, święta Capiti, zazwyczaj nosiła swoją odciętą głowę na tacy, ale w niektórych historiach jej głowa miała własne malutkie nóżki i poruszała się samodzielnie, besztając ludzi. Zagłębiając się jeszcze bardziej, mój psałterz pierwotnie wyrzucił świętą Yirtrudis. Nigdy nie widziałam jej twarzy, zawsze była zaczerniona lub starta na pył, więc z pewnością Yirtrudis była najstraszliwszą z wszystkich

Świętych. Ruszyłam dalej, obok jabłka świętej Looli i ogromnej nurogęsi świętej Kathandy, obok świętego Ogdy zabijającego smoki i świętego Yane’a oddającego się swoim zwyczajowym błazenadom, które często obejmowały zapłodnienie całej wioski. Mijałam sprzedawców kasztanów, ciastek i pasztecików, od czego zaburczało mi w żołądku. Przed sobą słyszałam muzykę – syrinks, oud i bęben, charakterystyczne porfiriańskie połączenie. Nad głowami tłumów zauważyłam górne piętro piramidy akrobatów, Porfirian, oceniając po wyglądzie, i... Nie, nie akrobatów. Tancerzy pygegyrii. Ten na szczycie wyglądał jak Nietoperz. To znaczy Abdo. Słodka święta Siucre. To był Abdo. Miał na sobie luźne spodnie z zielonej satyny, a jego nagie ramiona wiły się na tle zimowego nieba. Był tu przez cały czas, próbując mnie odnaleźć, a ja go odsyłałam. Wciąż gapiłam się z otwartymi ustami na tancerzy, kiedy ktoś chwycił mnie za ramię. Krzyknęłam z zaskoczenia. – Cicho. Idź – szepnął mi Orma do ucha. – Nie mam dużo czasu. Wyślizgnąłem się Basindowi. Nie jestem pewien, czy uda mi się to powtórzyć. Przypuszczam, że ambasada płaci mu, by mnie pilnował. Wciąż trzymał mnie za ramię. Zasłoniłam jego dłoń swoją. Tłum opływał nas jak rzeka wyspę. – Dowiedziałam się czegoś nowego o Imlannie z jednego z matczynych wspomnień – powiedziałam mu. – Czy możemy znaleźć jakieś spokojne miejsce, żeby porozmawiać? Puścił mnie i zniknął w bocznej uliczce. Podążyłam za nim przez otoczony ceglanymi ścianami labirynt beczek i drewna opałowego, po czym wspięłam się po schodach do małej kapliczki świętej Clare. Wzdrygnęłam się, kiedy ją zobaczyłam – pomyślałam o Kiggsie i odebrałam jej niezadowolone spojrzenie jako krytykę – ale z szacunkiem ucałowałam kostki palców i skupiłam się na wuju. Jego fałszywa broda zaginęła albo może już się nią nie przejmował. Obok ust miał głębokie zmarszczki, przez co robił wrażenie niespodziewanie starego. – Szybko – powiedział. – Gdybym cię nie zauważył, już bym zniknął.

Odetchnęłam niepewnie. – Twoja siostra raz podsłuchała Imlanna spiskującego z koterią zdradzieckich generałów, w sumie około tuzina. Jeden z nich, generał Akara, odegrał dużą rolę w doprowadzeniu do wygnania goreddzkich rycerzy. – Akara brzmi znajomo – stwierdził Orma. – Został złapany, ale Ardmagar kazał przyciąć jego mózg zbyt blisko pnia; praktycznie utracił zdolność funkcjonowania. – Czy królowa o tym wie? – spytałam wstrząśnięta. – Rycerze zostali wygnani pod fałszywym pretekstem, ale nie zrobiono nic, by to naprawić! Wuj wzruszył ramionami. – Wątpię, by Comonot miał coś przeciwko. Niestety, mogłam w to uwierzyć. Comonot nie stosował swoich zasad konsekwentnie. – Jeśli koterii udało się zinfiltrować rycerzy, to mogą być naprawdę wszędzie. Orma wpatrywał się z namysłem w świętą Clare. – To nie do końca tak, nie mogą być wszędzie, nie bez kłopotów. Na dworze istniałoby niebezpieczeństwo, że wyczują ich inne, praworządne smoki. Mogli natomiast liczyć, że pośród rycerzy nie znajdzie się żaden inny przedstawiciel ich gatunku. Wtedy właśnie oświeciło mnie, co mógł robić Imlann. – A jeśli twój ojciec obserwował rycerzy? Mógł spalić ich stodołę i pokazać się im, by ostatecznie ocenić ich możliwości. – Ostatecznie ocenić? – Orma usiadł bezbożnie na ołtarzu, zatopiony w myślach. – To znaczy, że Akara nie doprowadził do wygnania rycerzy wyłącznie z zemsty? To znaczy, że ta koteria świadomie działała w celu wyniszczenia drakomachii? Wnioski były jasne. Spojrzałam na Ormę pytająco, on jednak już pokręcił głową. – Pokój nie jest podstępem – powiedział. – To nie wybieg mający na celu uśpienie czujności Goreddu do czasu, aż smoczy rodzaj odzyska wyraźną przewagę... – Oczywiście, że nie – odparłam pośpiesznie. – A przynajmniej nie taka

była intencja Comonota. Wierzę w to, ale czy to możliwe, że jego generałowie jedynie udawali, że się na to zgadzają, przez ten cały czas robiąc za plecami znaki świętego Polypousa... że tak to ujmę? Orma bawił się monetami w miseczce ofiarnej na ołtarzu. Miedziaki przepływały między jego palcami jak woda. – To bardzo poważnie się przeliczyli – powiedział. – Kiedy oni siedzieli i czekali, aż rycerze się zestarzeją, młodsze pokolenie zostało wychowane w duchu pokoju, nauki i współpracy. – A gdyby Ardmagar zginął? Gdyby ten, kto zajął jego miejsce, pragnął wojny? Czy ta koteria potrzebowałaby ciebie i twoich rówieśników? Czy nie mogliby walczyć w wojnie bez was, zwłaszcza gdyby nie było przeciwko nim drakomachii? Orma zagrzechotał monetami, ale nic nie odpowiedział. – Czy młodsze pokolenie przeciwstawiłoby się starszemu, gdyby do tego doszło? – naciskałam, przypominając sobie dwoje saarantrai w jadalni. Byłam wobec niego ostra, ale to była kluczowa kwestia. – Czy obecne pokolenie uczonych i dyplomatów w ogóle umie walczyć? Cofnął się, jakby już wcześniej słyszał to oskarżenie. – Wybacz mi – powiedziałam – ale jeśli wojna gotuje się w sercach starych generałów, młode pokolenie może być zmuszone do podjęcia bolesnych decyzji. – Pokolenie przeciwko pokoleniu? Smok przeciwko smokowi? To brzmi dla mnie jak zdrada – powiedział ktoś chrapliwie za moimi plecami. Odwróciwszy się, ujrzałam Basinda wspinającego się po schodach do kapliczki. – Co ty tu robisz, Ormo? Z pewnością nie modlisz się do świętej Clare? – Czekam na ciebie – odpowiedział Orma lekko. – Zastanawiałem się tylko, co zabrało ci tyle czasu. – Twoja dziewka mnie tu przyprowadziła – stwierdził Basind. Jeśli liczył na reakcję Ormy, to się rozczarował. Twarz mojego wuja pozostała całkiem beznamiętna. – Mógłbym cię zgłosić – dodał świeżak. – Umawiasz się na schadzki w przydrożnych kapliczkach. – Proszę cię bardzo – odparł Orma, machając lekceważąco ręką. – Ruszaj. Pobiegnij złożyć raport.

Basind wydawał się niepewny, jak zareagować na taką brawurę. Odsunął cienkie włosy z oczu i pociągnął nosem. – Domyśliłem się tego – kontynuował Orma. – Ale jak pamiętasz, moja siostrzenica... tak, moja siostrzenica, córka mojej bezimiennej siostry... chciała się ze mną pożegnać i zrobić to w cztery oczy. W końcu jest w połowie człowiekiem i boli ją, że jej nie rozpoznam, jeśli znów się spotkamy. Gdybyś dał nam choć kilka minut... – Nie mam zamiaru więcej spuścić cię z oczu. – Basind wybałuszył oczy, żeby podkreślić swoje słowa. Orma wzruszył ramionami z wyraźną rezygnacją. – Jeśli umiesz znieść ludzkie beczenie, to jesteś silniejszy niż większość. Wuj posłał mi ostre spojrzenie i ten jeden raz rozumieliśmy się bez słów. Zaczęłam głośno zawodzić, dając z siebie wszystko. Wyłam jak banshee, jak wichura na zboczu gór. Zawodziłam jak niemowlę z kolką. Spodziewałam się, że Basind się nie cofnie – to się wydawało bardzo głupim sposobem, by go odpędzić – on jednak cofnął się z odrazą. – Będę pełnił straż na zewnątrz. – Jak sobie życzysz – powiedział wuj. Odprowadzał Basinda wzrokiem, aż ten odwrócił się do nas plecami, po czym zbliżył się i szepnął mi do ucha. – Wyj dalej, jak długo możesz. Popatrzyłam na niego, rzeczywiście zasmucona i niezdolna wypowiedzieć pożegnania, gdyż cały oddech zużywałam na płacz. Nie oglądając się za siebie, Orma wszedł za ołtarz i zniknął mi z oczu. Pod kapliczką musiała znajdować się krypta, jak to czasem bywało, która z pewnością łączyła się z wielkim labiryntem tuneli pod miastem. Zawodziłam, szczerze i uczciwie, wpatrując się w świętą Clare, waląc pięścią w rąbek jej sukni, aż ochrypłam i się rozkaszlałam. Basind obejrzał się za siebie, po czym przyjrzał się uważnie, zaskoczony. Nie mogłam pozwolić, by zorientował się, gdzie się podział Orma. Popatrzyłam za Basinda, ponad jego ramieniem, udając, że widzę twarz wuja w uliczce, i wykrzyknęłam: – Ormo! Uciekaj! Basind obrócił się na pięcie, wyraźnie osłupiały. Nie miał pojęcia, jak Orma mógł się znaleźć w tej uliczce. Ja rzuciłam się na niego, popchnęłam

go w stertę drewna na opał, wywołując niewielką lawinę polan. Ruszyłam biegiem. On odzyskał równowagę szybciej niż się spodziewałam, słyszałam za plecami uderzenia jego płaskich stóp o ziemię i ostrzegawcze podzwanianie srebrnego dzwonka. Nie byłam dobrym biegaczem. Przy każdym kroku miałam wrażenie, że w moje kolana wbija się gwóźdź. Rąbek mojej sukni, mokry od brudnego śniegu, lepił się do moich kostek, aż prawie się potknęłam. Uskoczyłam w lewo, po czym skręciłam w prawo, ślizgając się na zakrwawionym lodzie za rzeźnikiem. Wspięłam się po drabinie na czyjś warsztat, wciągnęłam ją za sobą i wykorzystałam, by zejść po drugiej stronie. Uważałam to za mądre posunięcie do chwili, gdy zobaczyłam ręce Basinda zaciśnięte na przeciwległej krawędzi dachu. Był na tyle silny, by się podciągnąć – tego się po nim nie spodziewałam. Zeskoczyłam z drabiny i wylądowałam z hukiem, wywołując przerażenie wśród kurczaków na czyimś podwórku. Wybiegłam przez furtkę na kolejną uliczkę. Skręciłam na północ, później znów na północ, kierując się w stronę zatłoczonej drogi wzdłuż rzeki. Z pewnością tłum powstrzymałby Basinda – nie tylko go spowolnił, ale i zatrzymał. Żaden Goreddi nie mógł przyglądać się bezczynnie, kiedy saarantras goni jego rodaka. Słyszałam oddech Basinda na karku. Jego dłoń dotknęła mojej torby, ale nie mógł jej chwycić. Wypadłam z uliczki na słoneczny blask. Ludzie rozproszyli się przede mną, krzycząc z zaskoczenia. Minęła chwila, nim mój wzrok się przyzwyczaił, a to, co wtedy zobaczyłam, zatrzymało mnie w miejscu. Usłyszałam, jak Basind zatrzymuje się niemal w tej samej chwili, ze względu na ten sam widok. Wyłoniliśmy się pośrodku grupki mężczyzn w kapeluszach z czarnymi piórami, Synów świętego Ogdy.

27 Zrobiłam pierwsze, co przyszło mi na myśl. Pokazałam na Basinda i krzyknęłam: – On chce mi zrobić krzywdę! Możliwe, że tak właśnie było. Z pewnością wyglądał na winnego, gdy wypadł za mną z bocznej uliczki, a w głębi duszy wiedziałam, że rzucam oszczerstwa na jednego smoka, by uratować innego. Mimo to, nigdy nie powinnam powiedzieć czegoś takiego, nie w obecności Synów świętego Ogdy, którzy nie potrzebowali większego pretekstu, by zrobić krzywdę saarowi. Otoczyli go i przycisnęli do ściany budynku, a ja wiedziałam, że sprowokowałam coś o wiele większego niż zamierzałam. W tej grupce musiało być co najmniej czterdziestu Synów – po przybyciu Ardmagara ich liczba rosła każdego dnia. Napotkałam spojrzenie jednego z Synów i z zaskoczeniem rozpoznałam hrabiego Apsiga. Był w przebraniu – ubranie z samodziału, fartuch szewca, płaska czapka z czarnym piórem – ale nic nie mogło ukryć tych aroganckich niebieskich oczu. Z pewnością widział mnie, kiedy wypadłam z uliczki. Teraz próbował się ukryć za towarzyszami, odwracając twarz, gdy skandował Przekleństwo świętego Ogdy przeciwko bestii: „Oko Niebios, wyszukaj saara. Niech się nie kryje pośród nas, ukaż go w pełni nieczystości. Jego bezduszna nieludzkość unosi się niczym sztandar przed wnikliwym spojrzeniem sprawiedliwych. Oczyścimy z niego świat!”. Rozejrzałam się rozpaczliwie w poszukiwaniu Gwardii i ujrzałam, jak żołnierze zbliżają się od północy, jadąc całym oddziałem. Eskortowali królewskie powozy w drodze na Złote Sztuki. Synowie też ich zauważyli i zaczęli do siebie wołać. Pozostawili zaledwie dwóch mężczyzn, by przytrzymali Basinda, który wisiał bezwładnie między nimi, reszta zaś ustawiła się na całej szerokości drogi – dokładnie tak stali,

kiedy wypadłam z uliczki. Synowie czekali na powóz Ardmagara. Kątem oka zobaczyłam, jak Josef znika w bocznej alejce. Miał dobry pomysł. Już wcześniej widywałam zamieszki, a urok nowości szybko przemijał. Przepchnęłam się przez tłum i znalazłam się w bocznym przejściu w chwili, gdy Gwardia dotarła do pierwszych szeregów Synów. Za moimi plecami rozległy się krzyki, ale nie odwróciłam się. Nie mogłam. Uciekłam przed walką najszybciej, jak mogły mnie ponieść zmarznięte stopy.

*** Jak odkryłam, bandy Synów grasowały w całym mieście. Wcale nie sprowokowałam najgorszych zamieszek, jakie widziało miasto, ale to nie było wielkie pocieszenie. Synowie opanowali Wilczy Most, a w dzielnicy magazynów rzucali cegłami. Trzymałam się bocznych uliczek, ale i tak musiałam przekraczać główne arterie, za każdym razem ryzykując, że ktoś rozbije mi głowę. Orma miał szczęście, że znajdował się pod ziemią. Miałam nadzieję, że dotrę do domu ojca. Udało mi się dojść do katedry, ale sytuacja na placu i na Moście Katedralnym wyglądała poważnie. Gwardii udało się zapanować nad placem, lecz Synowie ustawili barykadę na moście, podpalili ją i bronili się za nią. Ktoś zdewastował Zegar Odliczania, zamieniając głowy Smoka i Królowej, i ustawiając ich sugestywnie razem. Na tarczy zegara nabazgrano pytanie „Ale ile mamy czekać, aż brudne quigi sobie pójdą?”. Ktoś inny dopisał odpowiedź „Musimy sami wypędzić te diabły!”. Katedra mogła zapewnić mi schronienie do chwili, gdy Gwardia opanuje most. Nie byłam jedyną, która na to liczyła. W nawie przebywało około pięćdziesięciu ludzi, głównie dzieci i starcy. Księża zgromadzili ich razem i opatrywali rany. Nie chciałam kulić się z pozostałymi. Żaden z kapłanów nie zauważył, że prześlizgnęłam się wokół wschodniej ściany Złotego Domu i cichutko przekradłam w stronę południowego transeptu. Megaharmonia wznosiła się w swojej alkowie pod plandeką, która miała ją chronić przed kurzem i tłustymi palcami. Weszłam za nią, żeby przyjrzeć się

uważniej, jak również dlatego, że kaplica zapewniała schronienie przed pytającymi spojrzeniami księży. Za megaharmonią znajdowały się miechy, które sięgały mi do ramion. Czy ktoś musiał tam siedzieć, pompować bez końca i powoli głuchnąć? Uznałam to za nieprzyjemną pracę. Kaplica robiła wrażenie, że od dawna jest pusta. Ściany pozbawiono ozdób, pozostały jedynie ślady złotej farby w pęknięciach boazerii. Rozpoznałam ciemne kształty, które kiedyś były malowanymi literami. Przez chwilę musiałam mrużyć oczy, ale w końcu odczytałam słowa „Nie ma Niebios poza tym”. To było motto świętej Yirtrudis. Zadrżałam. Nade mną wznosił się zarys jej sylwetki ukryty pod warstwami wapna. Szorstka plama w miejscu, z którego starannie usunięto jej twarz, a wokół jej cień – wyciągnięte ramiona, falująca suknia, jej... włosy? Miałam nadzieję, że to jej włosy, a nie macki, pajęcze nogi albo coś jeszcze gorszego. Jedynie sylwetka rysowała się wyraźnie. Usłyszałam szepty i wysunęłam nos z kaplicy. Stał tam Josef, hrabia Apsig, już bez czapki z czarnym piórem. Rozmawiał przyciszonym głosem z księdzem. Widziałam jedynie plecy kapłana, ale na szyi miał bursztynowe paciorki modlitewne. Wycofałam się cicho i ukryłam za instrumentem, obserwując ich nogi między nogami ławy. Porozmawiali, objęli się i rozdzielili. Kiedy poczułam, że mogę bezpiecznie wstać, Josef zdążył już wyjść południowymi wrotami. Wróciłam do wielkiego skrzyżowania, stanęłam za Złotym Domem i pośród księży, którzy w nawie opatrywali rannych, zaczęłam szukać tego, z którym rozmawiał Josef. Żaden jednak nie nosił bursztynowych paciorków. Mój wzrok przyciągnął szczególny ruch w północnej nawie. Z początku myślałam, że postać w kapturze i sutannie jest kapłanem, ale poruszała się w bardzo dziwny sposób. Długo stała nieruchomo w nienaturalnej pozie, po czym następowało niemal niedostrzegalne poruszenie, jakby ktoś obserwował wskazówki zegara albo chmury w bezwietrzny dzień, a następnie niezmiernie krótkie, gwałtowne ruchy. Najwyraźniej ów ktoś zamierzał poruszać się ukradkowo, ale nie znał zwyczajowych sposobów, w jaki się to osiągało. Przypuszczałam, że to saar.

Kryłam się aż do chwili, gdy postać dotarła do północnego transeptu, gdzie mogłam się jej lepiej przyjrzeć. Popatrzyłam, rozpoznałam profil i zamarłam. To był Ardmagar. Podążyłam za nim przez zatopioną w półmroku absydę, zachowując odległość. Posadzka była marmurowa, tak doskonale wypolerowana, że wydawała się wilgotna. Setki malutkich świeczek odbijały się od pozłacanego sklepienia, sprawiając, że pachnące kadzidłem powietrze wyglądało, jakby połyskiwało. Comonot szedł teraz bardziej normalnym krokiem, mijając ponurego świętego Vitta i podstępnego świętego Polypousa. Udał się do kaplicy na samym końcu, gdzie święta Gobnait, pucołowata i dobrotliwa, siedziała na tronie z błogosławionym ulem na kolanach. Jej głowę wieńczył plaster miodu. Jej oczy promieniowały nieziemskim błękitem, a ich białka kontrastowały z ciemną twarzą. Comonot zatrzymał się, opuścił kaptur i odwrócił się w moją stronę z uśmiechem. Ten uśmiech na twarzy smoka mnie zaskoczył. Zaraz jednak zniknął, kiedy Ardmagar mnie rozpoznał. Odwrócił się do mnie plecami, z powrotem w stronę Świętej Koszki, którą mnisi na wiosnę wynosili na zewnątrz, by zamieszkały w niej Jej Błogosławione Pszczoły. – Czego chcesz? – spytał Comonot, zwrócony twarzą do świętej Gobnait. Ja patrzyłam na jego przylepione do czaszki włosy. – Nie powinniście przebywać tu samotnie. – Bez najmniejszych problemów przeszedłem przez całe miasto pieszo – odparł, robiąc szeroki gest. Uderzyła mnie woń niepasujących do niego perfum. – Mnichowi nikt nie poświęci drugiego spojrzenia. Perfumowanemu mnichowi z pewnością poświęci, ale dyskusja na ten temat nie miała sensu. – Muszę wam coś powiedzieć. To dotyczy mojego dziadka. Wciąż stał odwrócony do mnie plecami, udając, że przygląda się Koszce. – Wszyscy o nim wiemy. Eskar pewnie właśnie odgryza mu głowę. – Mam matczyne wspomnienia... – Prychnął na te słowa, ale ja nie ustąpiłam. – Imlann wyjawił mojej matce, że nie jest jedynym, który gardzi

pokojem. Jest ich cała koteria. Czekają, aż Goredd wystarczająco osłabnie, a wtedy, jak się mogę tylko domyślać... – Jestem pewien, że nie znasz żadnych imion. – Generał Akara. – Pochwycony i zmodyfikowany przed dwudziestu laty. Dałam sobie spokój z próbami przyjaznego podejścia. – Nigdy nie poinformowaliście o tym naszej królowej. – Moi generałowie są lojalni – prychnął ponad ramieniem. – Jeśli chcesz mnie przekonać o spisku, musisz się bardziej postarać. Otworzyłam usta, by mu odpowiedzieć, lecz wtedy ktoś chwycił mnie od tyłu za gardło, a później wbił nóż w plecy.

28 A w każdym razie spróbował. Napastnik wydał z siebie okrzyk przerażenia. Jego sztylet nie przebił moich pokrytych łuskami pleców. Mężczyzna z brzękiem upuścił broń na marmur. Na ten dźwięk Comonot obrócił się na pięcie i wysunął miecz ukryty pod szatą. Uskoczyłam. Ardmagar uderzył szybciej, niż wydawało się możliwe w wykonaniu mężczyzny o jego tuszy i w jego wieku – ale z drugiej strony, on nie był zwyczajnym mężczyzną. Nim uniosłam głowę, na podłodze absydy leżał martwy ksiądz w splątanych szatach, a wokół biskupiego tronu utworzyła się szkarłatna kałuża. Krew parowała na zimnym powietrzu. Ujrzałam sznur bursztynowych paciorków na jego szyi. To z pewnością był kapłan, z którym rozmawiał Josef. Przetoczyłam go na plecy i krzyknęłam przerażona. To był sukiennik, który mi groził. Thomas Broadwick. Nozdrza Comonota wydęły się. To nie mogło wróżyć niczego dobrego, saarantras czujący świeżą krew. Usłyszałam głosy i odgłos kroków pośpiesznie zbliżających się w naszą stronę – zgiełk krótkiej walki nie przeszedł niezauważony. Zamarłam w przerażeniu, nie wiedząc, czy mam zmusić Ardmagara do ucieczki, czy go wydać. Uratował mi życie albo ja jemu. To nie było do końca jasne. Dobiegli do nas trzej mnisi, na widok tej przerażającej sceny zatrzymali się gwałtownie. Odwróciłam się do Comonota, gotowa przyjąć jego rozkazy, ale on był niespodziewanie wstrząśnięty i blady. Patrzył na mnie tępo, kręcąc głową. Odetchnęłam głęboko i powiedziałam: – To była skrytobójcza napaść.

*** Wraz z Comonotem nie zostaliśmy oficjalnie zatrzymani, ale

„dobrowolnie” udaliśmy się do gabinetu biskupa, by tam zaczekać na przybycie Gwardii Królowej. Biskup kazał przysłać z kuchni Seminarium dobre jedzenie i wino, zachęcił nas też do skorzystania ze swojego księgozbioru. Chętnie bym się rozejrzała po jego biblioteczce, ale Comonot spacerował po całym pomieszczeniu, a kiedy tylko się poruszyłam, on się wzdragał, jakby się bał, że do niego podejdę i go dotknę. Pewnie mogłabym zapędzić go w kąt za pulpitem, gdybym tylko wpadła na ten pomysł. – Wyjaśnij mi to ciało! – wybuchnął w końcu. Pytał właściwą osobę. Dziesiątki razy odpowiadałam na podobne pytania Ormy. – A co dokładnie was niepokoi, Ardmagarze? Usadowił się naprzeciwko mnie i po raz pierwszy spojrzał prosto na mnie. Jego twarz była blada, a włosy przylepione do spoconego czoła. – Dlaczego to zrobiłem? – spytał. – Dlaczego odruchowo zabiłem tego człowieka? – Instynkt samozachowawczy. Dźgnął mnie, wy moglibyście być następni. – Nie – odparł, kręcąc głową. – To znaczy, być może by mnie zaatakował, ale nie to pojawiło się w moim umyśle. Chroniłem cię. Prawie mu podziękowałam, ale wydawał się tak głęboko wstrząśnięty całą sytuacją, że się powstrzymałam. – Dlaczego żałujecie, że mnie chroniliście? Ze względu na to, kim jestem? Odzyskał nieco wyniosłości – wygiął wargi i opuścił ciężkie powieki. – To, kim jesteś, wciąż jest dla mnie równie odrażające jak wcześniej. – Nalał sobie duży kieliszek wina. – Jednak jestem teraz twoim dłużnikiem. Gdybym był sam, mógłbym już nie żyć. – Nie powinniście przychodzić tu samotnie. Jak udało wam się opuścić orszak? Pociągnął kilka dużych łyków i wpatrzył się w powietrze przed sobą. – Nie było mnie w powozie. Nie miałem zamiaru oglądać Złotych Sztuk. Nie interesuje mnie wasza dziwaczna religia ani dramaty, jakie rodzi. – To co robiliście w katedrze? Można założyć, że nie chodziło o odnalezienie religii.

– Nie twoja sprawa. – Napił się wina i zmrużył oczy w zamyśleniu. – Jak się nazywa coś, co robi się dla kogoś innego bez żadnego widocznego powodu? Altruizm? – Chodzi wam o to, co zrobiliście dla mnie? – Oczywiście, że o to właśnie mi chodzi. – Ale mieliście powód. Byliście wdzięczni, że uratowałam wam życie. – Nie! – wykrzyknął, a ja aż podskoczyłam. – To przyszło mi na myśl dopiero, gdy było już po wszystkim. Broniłem cię, nie poświęcając temu jednej myśli. Przez najkrótszą chwilę... – Przerwał, dysząc ciężko, a oczy miał przerażone. – Twoja sytuacja wywołała we mnie bardzo silne uczucia. Może się przejąłem! Wizja, że mogłaś cierpieć, sprawiła, że... cierpiałem! – Pewnie nazwałabym to „empatią” – stwierdziłam, sama jednak nie do końca ją czułam na myśl, jak wielkim obrzydzeniem napełniała go ta idea. – Ale to nie byłem ja, rozumiesz?! – wykrzyknął. Wino sprawiło, że zaczął się zachowywać teatralnie. – To przez to przeklęte ciało. Wypełnia je wielki przypływ uczuć, zanim zdąży się pomyśleć. Może zadziałał instynkt zachowania gatunku, by chronić młodych i bezradnych, ale wcale się o ciebie nie troszczę. To ciało pragnie rzeczy, których ja nigdy bym nie zapragnął. I w tej właśnie chwili kapitan Kiggs otworzył drzwi. Wydawał się zakłopotany. Ja pewnie wyglądałam podobnie. Kiedy ostatnio rozmawialiśmy, byłam aresztowana. – Ardmagarze. Panienko Dombegh – powiedział, kiwając nam głową. – Zostawiliście niezły bałagan przy Koszce. Opowiecie mi, co się wydarzyło? Comonot mówił. W jego wersji udaliśmy się do absydy, by porozmawiać w cztery oczy. Wstrzymywałam oddech, ale nie wymknęło mu się nic na temat mojego pochodzenia i matczynych wspomnień. Twierdził po prostu, że miałam dla niego poufne informacje. – Odnoszące się do czego? – spytał Kiggs. – Odnoszące się do czegoś, co nie jest twoją sprawą – odparł zrzędliwie Ardmagar. Wypił tyle wina, że nie umiał już znaleźć wejścia do pomieszczenia w umyśle, w którym miał chować swoje uczucia. O ile w ogóle miał takie pomieszczenie.

Kiggs wzruszył ramionami, a Comonot mówił dalej, opisując szczegółowo krótką i krwawą walkę. Książę wyjął zza pasa sztylet Broadwicka i obrócił go w palcach. Czubek zgiął się pod absurdalnym kątem. – Jakiś pomysł, jak do tego doszło? Comonot zmarszczył czoło. – Czy mógłby uderzyć w ziemię w taki sposób, by... – Mało prawdopodobne, chyba że rzucił nim w kamień – stwierdził Kiggs i po raz pierwszy spojrzał prosto na mnie. – Serafino? Zwrócił się do mnie po imieniu, a mnie wypełniło znów to dawne, niechciane uczucie. – Dźgnął mnie – powiedziałam ze spuszczonym wzrokiem. – Co? Nikt mi nie powiedział! Gdzie? Wydawał się tak zaniepokojony, że podniosłam wzrok i od razu pożałowałam, że to zrobiłam. Bolało mnie, kiedy widziałam, że tak się o mnie troszczy. Pomacałam się w okolicy prawej nerki. Ostrze przebiło mój płaszcz i wszystkie warstwy sukni, zresztą nic dziwnego. Czy mogłabym tak zapiąć pas, żeby to zakryć? Znów spojrzałam na Kiggsa – otworzył szeroko usta. Miał rację – powinnam być martwa. – Glisselda nic ci nie mówiła? Mam... ciężar Świętego. Srebrny pas, który chroni mnie przed herezją. Uratował mnie. Kiggs w zadziwieniu potrząsnął głową. – Z tobą nie można się nudzić. Słowo przestrogi. Cios tak silny, by do tego doprowadzić – uniósł zgięty sztylet – pozostawi bolesny siniec, może nawet otarcie. Na twoim miejscu pokazałbym się pałacowym lekarzom. – Będę o tym pamiętać – odparłam. Plecy mnie bolały. Zastanawiałam się, jak wyglądają posiniaczone łuski. – Ardmagarze, sytuacja w mieście została opanowana – powiedział Kiggs. – Oddział Gwardii odeskortuje was do zamku Orison. Spodziewam się, że pozostaniecie w nim do końca swojej wizyty. Comonot pośpiesznie pokiwał głową. Jeśli wcześniej wątpił w sens pozostawania pod strażą, zmienił zdanie. – Co robiliście tutaj sami? – spytał Kiggs.

Comonot udzielił mu tej samej odpowiedzi co mnie, choć jego głos ociekał teraz dramatyzmem. Książę zmarszczył czoło. – Pozwolę, byście rozważyli tę odpowiedź. Ktoś wiedział, że tu będziecie. Ukrywacie istotne informacje. Mamy prawa obowiązujące w takich sytuacjach i nie wątpię, że moja babka z przyjemnością je wam przytoczy podczas dzisiejszej kolacji. Ardmagar nadął się jak rozzłoszczony jeż, ale Kiggs otworzył drzwi, wezwał swoich ludzi i w ciągu kilku chwil wyprawił starego saara w drogę. Znów zamknął drzwi i spojrzał na mnie. Wpatrywałam się w należący do biskupa ozdobny porfiriański dywan, poruszona i zaniepokojona. – Nie sądzę, byś pomogła Ardmagarowi uciec przed strażami. – Nie – zgodziłam się. – Co robiłaś z nim przy Koszce? Potrząsnęłam głową, nie ważąc się unieść wzroku. Kiggs oparł dłonie na biodrach i przeszedł przez pokój, udając, że przygląda się oprawionemu w ramki wykaligrafowanemu błogosławieństwu świętej Gobnait, które wisiało między regałami. – Cóż – powiedział – przynajmniej wiemy, kim był skrytobójca. – Tak – zgodziłam się. Odwrócił się w moją stronę, a ja zorientowałam się, że „my” nie oznaczało jego i mnie. Oznaczało jego i Straż. – Czyli go znałaś – powiedział lekko. – To nieco zmienia sytuację. Czy wiesz, dlaczego mógł chcieć cię zabić? Drżącymi dłońmi przejrzałam torbę, aż pod szkarłatną suknią i prezentem od ojca znalazłam sakiewkę. Opróżniłam ją na pulpit biskupa, najbliższą płaską powierzchnię. Cieniem, który padł na moje dłonie, był Kiggs, który podszedł bliżej, żeby się przyjrzeć. Podniosłam jaszczurkę ze sterty monet i podałam ją księciu bez słowa. – Wygląda trochę groteskowo – powiedział, obracając ją w dłoni i wpatrując się w twarz. Uśmiechał się przy tym, więc przynajmniej nie założył od razu, że to kolejne nielegalne urządzenie. – Jak zakładam, kryje się

za tym jakaś historia. – Dałam monetę żebrzącemu quigutlowi, a on w zamian dał mi to. Książę z namysłem pokiwał głową. – Teraz quig uzna, że znalazł szczególnie obiecujący róg, sąsiedzi zaczną się denerwować i dwa razy w tygodniu będą nas wzywać, żebyśmy odprowadzili go do Quigowa. Ale jaki to ma związek z martwym sukiennikiem? I teraz musiały zacząć się kłamstwa – w środku tej wizji było omdlenie i wizje, łączące się ze wstydem i strachem. – On widział tę transakcję – powiedziałam. – Bardzo się zdenerwował i zaczął mnie wyzywać. – A jednak odwiózł cię do pałacu – zauważył cicho Kiggs. Podniosłam wzrok, zaskoczona że wie, ale rzecz jasna, straż na barbakanie pisała raporty i mu je przedstawiała. Spojrzenie miał spokojne, był to jednak spokój letniego nieba, na którym w każdej chwili mogły się pojawić burzowe chmury. Musiałam zachować ostrożność. – Jego brat Silas nalegał, żeby mnie podwieźli, w ramach przeprosin za nieuprzejmość Thomasa. – Musiał być skrajnie niegrzeczny. Odwróciłam się i schowałam sakiewkę do torby. – Nazwał mnie zarobaczoną kochanką quigów i powiedział, że kobiety takie jak ja trafiają w workach do rzeki. Kiggs milczał tak długo, że uniosłam wzrok i napotkałam jego spojrzenie. Na jego twarzy malowała się mieszanina zaskoczenia, niepokoju i irytacji. Jako pierwszy odwrócił wzrok i potrząsnął głową. – Szkoda, że Ardmagar go zabił, miałbym ochotę porozmawiać o tych kobietach w workach. Powinnaś mi o tym powiedzieć. Albo swojemu ojcu. – Masz rację. Powinnam – wykrztusiłam. Dostrzegłam, że potrzeba ukrycia się zaczyna mi przeszkadzać we właściwym postępowaniu. Powrócił do figurki, którą trzymał na dłoni. – Co ona robi?

– Robi? – Nie chciało mi się sprawdzić. Uznał tę odpowiedź za oznakę niewiedzy. – Regularnie konfiskujemy „demoniczne urządzenia”. Wszystkie coś robią, nawet te legalne. Obracał ją w dłoniach, naciskając palcami. Oboje pochylaliśmy się nad figurką jak dwójka małych dzieci, które złapały cykadę. Jak przyjaciele. Wskazałam na pęknięcie u podstawy szyi – Kiggs natychmiast zrozumiał, o co mi chodziło. Pociągnął za głowę. Nic. Przekręcił ją. – Thluuu-thluuu-thluuuuu! Głos zabrzmiał tak wyraźnie, że Kiggs upuścił figurkę. Nie rozpadła się, ale odtoczyła pod pulpit, gdzie nadal trajkotała, gdy książę próbował ją znaleźć. – To quigutlowa mootya, prawda? Rozumiesz ją? – spytał, obracając głowę w moją stronę i jednocześnie próbując wymacać urządzenie. Wsłuchałam się uważnie. – Wydaje się, że ciska gromy na smoki przeobrażające się w saarantrai. „Widzę cię, oszuście! Myślisz, że ich nabrałeś, że jesteś niewidoczny w tłumie, ale twoje łokcie dziwnie odstają i śmierdzisz. Jesteś oszustem. My, quigutle, przynajmniej jesteśmy uczciwi...”. I tak dalej w tym stylu. Kiggs uśmiechnął się krzywo. – Nie miałem pojęcia, że quigi mają swych krewniaków w tak wielkiej pogardzie. – Wątpię, by wszyscy tak uważali – odparłam, ale uświadomiłam sobie, że wcale nie wiem. Nie bałam się quigów tak bardzo jak większość ludzi, ale nawet ja nie próbowałam się dowiedzieć, co myślą. Obrócił głowę figurki z powrotem i chrapliwa, sepleniąca mowa ucichła. – Jakie koszmarne sztuczki można by robić z takim urządzeniem – zauważył książę. – Czy możesz sobie wyobrazić uruchomienie go w Niebieskim Salonie? – Połowa ludzi wdrapałaby się z wrzaskiem na meble, a druga połowa wyciągnęłaby sztylety – odparłam ze śmiechem. – Dla dodatkowej rozrywki można by się zakładać, kto będzie należał do której kategorii.

– A ty? – spytał. Jego głos stał się ostry. – Zgaduję, że do żadnej z nich. Zrozumiałabyś, co mówi i stałabyś całkowicie nieruchomo, wsłuchując się. Nie chciałabyś, żeby ktokolwiek go skrzywdził, gdybyś tylko mogła to powstrzymać. Zrobił krok w moją stronę. Każdy cal mojego ciała drżał w jego bliskości. – Choć jesteś wyszkolona w sztuce udawania, nie możesz przewidzieć każdej możliwości – powiedział cicho. – Prędzej czy później coś cię zaskakuje, reagujesz szczerze i się wyróżniasz. Zatoczyłam się, wstrząśnięta. Jak mógł tak szybko zmienić się w śledczego? – Czy odnosisz się do czegoś konkretnego? – spytałam. – Próbuję zrozumieć, co robiłaś tu z Ardmagarem i dlaczego zostałaś dźgnięta. To tego nie wyjaśnia. – Pomachał moją figurką, którą ściskał między kciukiem a palcem wskazującym. – To nie była zbrodnia w afekcie, mężczyzna przebrał się za księdza. Kto mu powiedział, że Comonot tu będzie? Czy spodziewał się, że Comonot spotka się z kimś innym... z kimś, kogo również zamierzał zabić... czy też po prostu znalazłaś się w niewłaściwym miejscu w niewłaściwym czasie? Gapiłam się na niego z otwartymi ustami. – Dobrze – powiedział Kiggs z ponurą miną. – Cisza jest lepsza od kłamstwa. – Nigdy nie chciałam cię okłamać! – wykrzyknęłam. – Hm. To musi być okropne, zmuszać się do kłamstwa wbrew własnej woli. – Tak! – Nie mogłam dłużej się powstrzymywać. Rozpłakałam się, ukrywając twarz w dłoniach. Kiggs stał kilka kroków ode mnie i patrzył jak płaczę. – Wszystko to zabrzmiało ostrzej niż zamierzałem, Fino – powiedział łagodniejszym tonem. – Przepraszam. Ale to drugi z kolei dzień, w którym ktoś zaatakował cię sztyletem. Gwałtownie podniosłam głowę, a on odpowiedział na moje niewypowiedziane pytanie. – Ciotka Dionne się przyznała, a raczej ubolewała nad błędnymi

informacjami otrzymanymi od lady Corongi w obecności każdego, kto chciał jej wysłuchać. Seldę przybiła świadomość, że to jej matka cię raniła. Podszedł bliżej. Wpatrywałam się w złote guziki jego kaftana. – Serafino, jeśli masz kłopoty, jeśli potrzebujesz ochrony przed kimś, chcę ci pomóc. A nie mogę ci pomóc, dopóki nie dasz mi wskazówek, co się dzieje. – Nie mogę ci powiedzieć. – Moja broda drżała. – Nie chcę cię okłamać, ale jeśli tego nie zrobię, nie mam nic do powiedzenia. Mam związane ręce. Podał mi swoją chusteczkę. Ukradkiem spojrzałam na jego twarz – wydawał się taki zatroskany, że nie mogłam tego znieść. Chciałam go wziąć w ramiona, jakby to on potrzebował uspokojenia. Wróciły do mnie słowa, które ojciec wypowiedział poprzedniego wieczoru. A jeśli miał rację? A jeśli istniała szansa, najmniejsza szansa, że Kiggs mną nie pogardzi, jeśli pozna prawdę? Jedna szansa na milion to więcej niż zero. Na tę myśl zakręciło mi się w głowie – zbytnio przypominało to wiszenie za oknem dzwonnicy i patrzenie, jak pantofel wiruje w powietrzu i spada na ziemię. Dzieliły nas nie tylko moje łuski. On miał służbę, obowiązki i przesadną potrzebę, by postępować właściwie. Kiggs, którego kochałam, nie mógł mnie pokochać w obecnej sytuacji – gdyby mógł, nie byłby moim Kiggsem. Raz sięgnęłam do niego, a on był tak przerażony, że nie zaprotestował, ale nie mogłam sobie wyobrazić, by to się powtórzyło. Kiggs odchrząknął. – Dziś rano Selda wręcz wychodziła z siebie ze zmartwienia. Powiedziałem jej, że na pewno wrócisz, że ciotka Dionne nie wypłoszyła cię na dobre. Mam szczerą nadzieję, że to prawda. Pokiwałam niepewnie głową. Otworzył przede mną drzwi i przytrzymał je, ale chwycił mnie za ramię, kiedy przechodziłam. – Ciotka Dionne nie jest ponad prawem, nawet jako pierwsza następczyni tronu. Jeśli chcesz domagać się sprawiedliwości za to, co stało się z twoją ręką, Seldą, ja cię poprę. Odetchnęłam głęboko. – Rozważę to. Dziękuję. Wydawał się zbolały. Coś ważnego nie zostało jeszcze powiedziane.

– Byłem zły na ciebie, Fino, ale również zmartwiony. – Wybacz mi, książę... – Kiggs. Proszę – powiedział. – Byłem zły również na siebie. Zachowałem się głupio po naszym spotkaniu z Imlannem, jakbym mógł niefrasobliwie zlekceważyć wszystkie swoje zobowiązania i... – Nie – przerwałam mu, nieco zbyt gwałtownie potrząsając głową. – Wcale nie. Ludzie zachowują się dziwnie, kiedy są przerażeni. Nawet się nad tym nie zastanawiałam. – Ach. To dla mnie wielka ulga. – Która jednak wcale nie malowała się na jego twarzy. – Chciałbym, żebyś wiedziała, że uważam się za twojego przyjaciela, pomimo wszelkich wybojów, jakie napotkaliśmy na tej drodze. Masz dobre serce. Jesteś inteligentną i nieustraszoną śledczą, a do tego, jak słyszałem, dobrą nauczycielką. Glisselda przysięga, że bez ciebie by sobie nie poradziła. Chcemy, żebyś została. Wciąż trzymał mnie za ramię. Wyślizgnęłam się łagodnie i pozwoliłam, by zabrał mnie do domu.

29 Niebo zaczynało właśnie ciemnieć, kiedy nasz powóz wtoczył się na Kamienny Dziedziniec. Czekała na nas księżniczka Glisselda. Mną się bardzo przejęła, Kiggsa zaś skrytykowała za to, że pozwolił, by znów stała mi się krzywda, jakby opieka nade mną powinna być jego priorytetem, gdy całe miasto było pod bronią. Kiggs skwitował jej nadopiekuńczość uśmiechem. Glisselda stanęła stanowczo między nami, objęła nas i trajkotała, jak to miała w zwyczaju. Stwierdziłam, że jestem potwornie zmęczona, i przy pierwszej okazji zostawiłam ich samych. Byłam wyczerpana, choć dopiero dochodziła piąta. Powlokłam się do pokoju i padłam na fotel, pozwalając, by torba zsunęła się na podłogę między moimi nogami. Nie mogłam żyć tak blisko Kiggsa, jeśli to miało przez cały czas tak boleć. Zostanę do Wigilii Traktatu, czyli następnego wieczora, a później wręczę Viridiusowi swoje wymówienie. A może i nie. Po prostu zniknę, ucieknę do Blystane, Porfirii albo Sehoshu, jednego z wielkich miast, w których zniknę w tłumie i nikt już mnie nigdy nie zobaczy. Lewy nadgarstek swędział pod bandażem. Chciałam tylko zobaczyć strup po łusce. Sprawdzić, jak się goi. Zaczęłam rozwiązywać bandaż, szarpiąc go zębami. I rzeczywiście, w miejscu łuski znajdował się strup. Kulił się złowrogo między gładkimi srebrnymi łuskami po obu stronach. Przeciągnęłam po nim palcem – wydawał się szorstki i bolesny. W porównaniu z tym grubym czarnym strupem łuski nie wyglądały nawet tak źle. Cała ja – wrodzoną ohydę zmieniłam w coś jeszcze bardziej okropnego. Nienawidziłam tego strupa. Podważyłam jego krawędź, później jednak musiałam odwrócić wzrok, zaciskając zęby i krzywiąc się z odrazą. Mimo to, nie miałam zamiaru przestać, aż znów zrobię sobie dziurę w ręce.

Torba pod moimi stopami otworzyła się. Musiałam ją kopnąć. Ze środka wypadło długie smukłe pudełko i list, który tego ranka – wydawało się to o wiele dawniej – wręczyły mi siostry w imieniu ojca. Na chwilę zostawiłam nadgarstek i wzięłam pudełko. Serce waliło mi w piersiach – miało właściwy rozmiar i kształt, by znajdował się w nim pewien szczególny instrument muzyczny. Nie byłam pewna, czy zniosłabym cierpienie, gdyby okazało się, że tak nie jest. Sięgnęłam po list i otworzyłam go. Córeczko, jak podejrzewam, nie będziesz pamiętać zbyt wiele z naszej wczorajszej rozmowy, i dobrze. Obawiam się, że wygadywałem głupoty. Jednak to jestem Ci przynajmniej winien. Twoja matka miała więcej niż jeden flet, inaczej nigdy bym nie zniósł połamania tamtego. Wciąż tego żałuję, również ze względu na Twoje zranione spojrzenie. To ja byłem potworem w naszym domu, nie Ty. Co będzie to będzie. Żyję w pokoju z przeszłością i z przyszłością. Zrób, co uważasz za konieczne, i nie bój się. Kocham Cię, na dobre i na złe. Tato. Drżącymi dłońmi otworzyłam drewniane pudełko. Wewnątrz, owinięty długim paskiem szafranowej tkaniny, leżał flet z wypolerowanego hebanu, zdobiony srebrem i macicą perłową. Ten widok zaparł mi dech w piersiach – od razu rozpoznałam, że flet należał do niej. Uniosłam go do warg i zagrałam gamę, gładką jak woda. Oba nadgarstki pulsowały boleśnie, gdy moje palce się poruszały. Wzięłam szafranowy materiał i owinęłam nim pobliźniony lewy nadgarstek. To był dar od obojga rodziców. Niech przypomina mi, że nie jestem sama i chroni mnie przed samą sobą. Wstałam z nową energią i ruszyłam do drzwi. Było jeszcze wiele do zrobienia i tylko ja mogłam to zrobić.

***

Comonot był na tyle ważny, że dostał pokój w prywatnym skrzydle rodziny królewskiej, najbardziej luksusowej i najpilniej strzeżonej części pałacu. Kiedy zbliżałam się do strażnicy, czułam ściskanie w żołądku. Tym razem nie miałam żadnego pomysłu nad podstęp, żadnego kłamstwa, które mogłam im powiedzieć. Zamierzałam poprosić, by przepuścili mnie na spotkanie z Ardmagarem, i zobaczyć, co się stanie. Prawie stanęłam jak wryta, kiedy rozpoznałam Mikeya Rybę, jednego ze strażników z poprzedniego razu, ale chwyciłam opatrzony szafranową tkaniną nadgarstek, uniosłam brodę i podeszłam do niego. – Muszę porozmawiać z Ardmagarem – powiedziałam. – Jak się mam za to zabrać? Mikey Ryba nawet się do mnie uśmiechnął. – Proszę za mną, mistrzyni muzyki – rzekł, otworzył ciężkie podwójne drzwi i skinął głową w stronę swoich towarzyszy. Wprowadził mnie do zakazanego mieszkalnego skrzydła pałacu. Korytarz zdobiły wiszące na ścianach kolorowe gobeliny, a co jakiś czas również marmurowe rzeźby, portrety i postumenty, na których ustawiono delikatną porcelanę i kruche szkło. Królowa słynęła z zamiłowania do sztuki – najwyraźniej to tutaj właśnie ją trzymała. Wstrzymywałam oddech z obawy, żeby niczego nie przewrócić. – Oto jego apartamenty – powiedział Mikey, odwracając się, żeby odejść. – Uważaj na siebie... księżniczka Dionne twierdzi, że stary saar składał jej niedwuznaczne propozycje. Co niepokojące, uznałam to za całkiem prawdopodobne. Patrzyłam, jak strażnik wycofuje się korytarzem, i zauważyłam, że nie wraca do strażnicy, lecz wchodzi w głąb Rezydencji. Powiedziano mu, że ma mnie wpuścić, a teraz udał się złożyć raport, że przybyłam. Cóż, nie miałam zamiaru kwestionować swojego szczęścia. Zapukałam do drzwi Comonota. Służący Ardmagara – ludzki chłopiec, wybrany spośród zamkowych paziów – natychmiast otworzył drzwi, ale na mój widok zrobił dziwną minę. Najwyraźniej oczekiwano kogoś innego. – Czy to mój obiad? Przynieś go – powiedział Ardmagar z drugiego pokoju. – To jakaś kobieta, ekscelencjo! – wykrzyknął chłopiec, kiedy ominęłam

go i weszłam do przedsionka, a następnie pomieszczenia, które bez wątpienia pełniło funkcję gabinetu. Chłopiec ujadał wokół moich kostek jak terier: – Nie wolno ci wchodzić bez pozwolenia Ardmagara! Comonot siedział przy szerokim biurku i pisał. Na mój widok podniósł się i patrzył na mnie bez słowa. Ukłoniłam mu się. – Proszę o wybaczenie, sir, ale jeszcze nie skończyłam z wami rozmawiać, kiedy ów niedoszły skrytobójca przerwał nam w tak nieuprzejmy sposób. Zmrużył czujnie oczy. – Chodzi o tę twoją teorię koterii? – Lekceważycie wiadomość z pogardy dla posłańca. – Usiądź, Serafino – powiedział, wskazując na tapicerowany fotel rzeźbiony w zakrętasy i haftowany w eleganckie, nieprawdopodobne listowie. Jego pokój wypełniał wytłaczany aksamit i ciemny dąb – nawet na sklepieniu ze środka każdego kasetonu wyrastały duże rzeźbione szyszki, niczym pokryte łuskami palce olbrzyma. Wystrój tego skrzydła pałacu był o wiele bardziej skomplikowany od mojego. Miał czas wytrzeźwieć od naszej rozmowy w bibliotece biskupa i teraz przeszywał mnie spojrzeniem równie wnikliwym jak Orma. Usadowił się naprzeciwko mnie i z namysłem przeciągnął językiem po zębach. – Musisz mnie uważać za przesądnego głupca – powiedział, chowając dłonie w obszernych rękawach haftowanej houppelande. Zanim odpowiedziałam, potrzebowałam więcej informacji; być może rzeczywiście tak sądziłam. – Przyznaję – stwierdził – że do niedawna nim byłem. Jesteś czymś, co nie powinno istnieć. Smoki mają problem z tym, co sprzeczne z faktami. Prawie się roześmiałam. – Jak mogę być sprzeczna z faktami? Przecież tu jestem. – Gdybyś była duchem, który twierdzi tak samo, czy powinienem ci uwierzyć? Czy raczej powinienem uznać cię za oznakę własnego szaleństwa? W katedrze powiedziałaś mi, że jesteś materialna. Pragnę zrozumieć naturę tej materii. – Dobrze – odparłam z niejaką obawą.

– Stoisz w rozkroku między światami. Jeśli masz matczyne wspomnienia, widziałaś, jak to jest być smokiem, w porównaniu do bycia saarantrasem, a to z kolei w porównaniu do bycia człowiekiem... lub prawie. Z czymś takim mogłam sobie poradzić. – Owszem, doświadczyłam tych stanów. Pochylił się. – I co sądzisz o byciu smokiem? – Ja... szczerze mówiąc, uważam to za nieprzyjemne. I dezorientujące. – Naprawdę? Pewnie mogłem się tego spodziewać. To coś zupełnie innego. – Męczą mnie bezustanne obliczenia wektorów wiatru i smród całego świata. Złożył tłuste dłonie i uniósł je przed twarzą. – Ale być może pojmujesz, jak obcy jest dla nas ten kształt. Świat wokół nas wygląda inaczej, łatwo się gubimy, i na zewnątrz, i w swoich wnętrzach. Jeśli ja, jako saarantras, reaguję inaczej, niż zareagowałbym jako smok, to kim teraz naprawdę jestem? Czy cię kocham? – spytał. – Przyszło mi na myśl, że jednym z możliwych powodów, by cię chronić, byłaby miłość. Tyle tylko, że nie jestem pewien, na czym ona polega. Nie mam jak jej zmierzyć. – Nie kochacie mnie – powiedziałam beznamiętnie. – Ale może to czułem choć przez chwilę? Nie? – Nie. Całkowicie wysunął rękę z rękawa. Jego dłoń wyłoniła się w dekolcie houppelande i podrapała obwisłe policzki. Gapiłam się, zaskoczona takim manewrem. – Miłość wymaga znaczącej korekty – powiedział. – Uczymy naszych studentów, by jak najstaranniej chronili się przed tym stanem emocjonalnym. Stanowi ona prawdziwe niebezpieczeństwo dla saarów, gdyż, jak powinnaś wiedzieć, nasi uczeni, którzy się zakochają, nie chcą wracać. Już nie chcą być smokami. – Jak moja matka – zauważyłam, zakładając ręce na piersi. – Zgadza się! – wykrzyknął, nieświadom, że mogłabym się poczuć urażona jego tonem. – Mój rząd podjął zdecydowane kroki przeciwko wszelkiej

przesadnej uczuciowości, ale szczególnie miłości, i postąpiliśmy właściwie. Ale będąc tutaj, będąc tym, z ciekawości chciałbym poczuć wszystko choć raz. Wymażą mój umysł, kiedy wrócę do domu... nie chcę się zatracić... ale chciałbym zmierzyć to niebezpieczeństwo, spojrzeć prosto w przerażającą paszczę miłości, przeżyć jej morderczy podmuch i znaleźć lepsze sposoby, by leczyć tych, którzy cierpią na tę przypadłość. Omal się nie roześmiałam. Tak wiele wycierpiałam z powodu Kiggsa, że nie mogłam się nie zgodzić ze słowami „przerażająca” i „przypadłość”, ale nie mogłam pozwolić mu myśleć, że aprobuję jego plan. – Jeśli kiedykolwiek doświadczycie miłości, mam nadzieję, że wzbudzi niejakie współczucie wobec łamiących serce, niemożliwych wyborów, jakich musiała dokonać w samotności moja matka, między swoim ludem i ukochanym mężczyzną, między swoim dzieckiem i życiem! Comonot wybałuszył oczy. – W obu kwestiach dokonała błędnego wyboru. Zaczynał mnie złościć. Niestety, przyszłam tu w określonym celu, którego jeszcze nie osiągnęłam. – Generale, co się tyczy koterii... – Twojej obsesji? – Umieścił rękę z powrotem w rękawie i zaczął stukać palcami w podłokietnik. – Dobrze, skoro rozważamy to, co jest sprzeczne z faktami, zajmijmy się tym. Jeśli z matczynych wspomnień dowiedziałaś się o istnieniu koterii, to te informacje mają prawie dwadzieścia lat. Skąd wiesz, że nie zostali wyłapani i rozproszeni? Zacisnęłam ręce, próbując ukryć irytację. – Na to pytanie moglibyście bez trudu udzielić mi odpowiedzi. Pociągnął za kolczyk. – Skąd wiesz, że sami się nie rozproszyli, kiedy Imlann został wygnany? – Wygląda na to, że Imlann nadal kieruje ich założeniami, jakby wierzył, że wciąż istnieją – zauważyłam. – Doprowadzili do wygnania rycerzy. Teraz sprawdza, czy drakomachia jest już wystarczająco martwa. Jeśli tak jest, znajdą sposób, by uzyskać władzę. Wystarczyłoby, gdybyście zostali zamordowani, a może w Tanamoot właśnie dokonuje się zamach stanu. Comonot machnął ręką, pierścienie na jego tłustych palcach błyszczały.

– Usłyszałbym o zamachu stanu. Imlann mógłby działać samodzielnie, jest wystarczająco szalony, by wierzyć, że inni są z nim. A gdyby koteria pragnęła mojej śmierci, o wiele łatwiej mogliby mnie zamordować w Tanamoot, czyż nie? – Efektem byłaby jedynie wojna domowa. Oni chcą wciągnąć w nią Goredd – powiedziałam. – To zbyt daleko sięgające spekulacje – powiedział. – Nawet jeśli kilku niezadowolonych generałów spiskuje przeciwko mnie, moi lojalni generałowie... nie wspominając o młodszym pokoleniu, które najbardziej skorzystało na pokoju... szybko stłumią wszelkie bunty. – Ktoś właśnie próbował dokonać zamachu na wasze życie! – wykrzyknęłam. – Który udaremniliśmy. Po wszystkim. – Zdjął jeden z pierścieni i w zamyśleniu znów go założył. – Książę Lucian powiedział, że mężczyzna był jednym z waszych Synów świętego Ogdy. Nie mogę sobie wyobrazić Synów współpracujących ze smoczą koterią, a ty? Jaki smok uznałby za realne to, by ich wykorzystać? Piekielnie sprytny smok, jak sobie nagle uświadomiłam. Gdyby Synowie zaczęli mordować ludzi, królowa musiałaby się z nimi rozprawić. Gorliwi przeciwnicy smoków zrobiliby za Imlanna jego brudną robotę, a następnie Korona rozwiązałaby jego problem z gorliwymi przeciwnikami smoków – on zaś patrzyłby i czekał, jak prawdziwy gad. – Ardmagarze – powiedziałam, wstając. – Muszę was pożegnać. Zmrużył oczy. – Nie przekonałem cię, że się mylisz, a jesteś zbyt uparta, by zrezygnować. Co zamierzasz? – Porozmawiać z kimś, kto mnie wysłucha – powiedziałam – a kiedy dowie się o czymś, co wcześniej wydawało się sprzeczne z faktami, dostosuje swoje przekonania do rzeczywistości, a nie odwrotnie. Wyszłam. Nie próbował mnie zatrzymać. Kiggs czekał na korytarzu, oparty o przeciwległą ścianę, w dłoni trzymał małą książkę. Na mój widok ją zamknął i schował za szkarłatnym kaftanem. – Czy jestem aż tak przewidywalna? – spytałam.

– Jedynie wtedy, gdy robisz dokładnie to, co sam bym zrobił. – Dziękuję, że powiedziałeś strażnikom, żeby mnie przepuścili. Oszczędziło to zakłopotania obu stronom. Ukłonił się, niżej niż na to zasługiwałam. – Selda uważa, że powinienem spytać cię raz jeszcze, o czym właściwie rozmawialiście. Obiecałem, że to zrobię, choć przypuszczam... – Właśnie chciałam was odnaleźć. Są rzeczy, które powinnam wam powiedzieć, a tego... nie zrobiłam. Przepraszam. Ale najpierw odnajdźmy twoją kuzynkę, ona też musi to usłyszeć. Wyglądał, jakby nie był pewien, czy może zaufać mojej nagłej gotowości do mówienia. Zasłużyłam na ten sceptycyzm – nawet teraz nie zamierzałam wyjawić prawdy na swój temat. Westchnęłam, ale spróbowałam się do niego uśmiechnąć. Odprowadził mnie do Niebieskiego Salonu.

30 Glisselda zauważyła nas od razu w migotliwym tłumie dworzan. Uśmiechnęła się, ale coś w naszych minach sprawiło, że na jej twarzy pojawił się namysł. – Proszę o wybaczenie – powiedziała otaczającej ją grupce szlachetnie urodzonych. – Sprawy wagi państwowej, rozumiecie. Wstała władczo i zaprowadziła nas do bocznego pokoiku wyposażonego w jedną porfiriańską sofę. Zamknęła drzwi i gestem poleciła nam usiąść. – Jakie są najnowsze wieści z miasta? – spytała. – Godzina policyjna. Zamknięte bramy – powiedział Kiggs, sadowiąc się ostrożnie, jakby był zbolałym staruszkiem. – Boję się jutra, jeśli rozejdą się wieści, że Comonot zabił obywatela w katedrze... i nieważne, że w samoobronie. – Nie możesz zataić tej informacji? – spytałam, kręcąc się przy drzwiach. Nie chciałam usiąść obok niego, ale nie wiedziałam, co zrobić ze sobą, jeśli nie usiądę. – Próbujemy – odpowiedział krótko – ale obywatele bardzo szybko dowiedzieli się o Imlannie i petit ard. Wygląda na to, że pałac jest pełen przecieków. Podejrzewałam, kim może być jeden z tych „przecieków”. – Mam wam dużo do powiedzenia – stwierdziłam. Glisselda chwyciła mnie za rękę i posadziła na sofie między sobą i Kiggsem, uśmiechając się, jakbyśmy byli najszczęśliwszym, najprzytulniejszym zgromadzeniem, jakie można sobie wyobrazić. – Mów, Fino. Odetchnęłam głęboko. – Zanim Comonot został zaatakowany, widziałam w katedrze hrabiego Apsiga. Rozmawiał z zakapturzonym księdzem, którym moim zdaniem był Thomas Broadwick – zaczęłam mówić.

– Twoim zdaniem – powtórzył Kiggs, kręcąc się na siedzeniu. Cała jego sylwetka emanowała sceptycyzmem. – To znaczy, że nie jesteś całkiem pewna. Nie przypuszczam, byś słyszała, co mówili? – Do tego wcześniej widziałam Josefa na mieście, jak recytował Przekleństwo świętego Ogdy z grupą Synów – mówiłam z uporem dalej. – Jeśli dołączył do Synów, to poważna sprawa – zgodził się Kiggs – ale w twoim rozumowaniu jest luka: albo jest Synem świętego Ogdy, albo smokiem. Musisz wybrać. Dzięki rozmowie z Comonotem byłam gotowa na ten argument. Wyjaśniłam, jak piekielnie sprytnym posunięciem było zaangażowanie Synów, i dodałam: – Orma powiedział, że Imlann będzie tam, gdzie się go najmniej spodziewamy. A gdzie spodziewalibyśmy się go mniej, niż pośród Synów? – Wciąż nie rozumiem, jak smok mógłby żyć we dworze... przez ponad dwa lata... i uniknąć wywęszenia przez inne smoki – sprzeciwił się Kiggs. – Najwyraźniej udaje, że nimi gardzi, by móc opuszczać pomieszczenie, kiedy jeden z nich wchodzi do środka – powiedziała Glisselda. – Mógłby łatwo zatuszować swój zapach za pomocą perfum – dodałam. Czułam się żałośnie. Oto ja, potwór, siedziałam wciśnięta między nich, a oni nie mieli pojęcia, kim jestem. Wcisnęłam dłonie między kolana, by powstrzymać się przed macaniem nadgarstka. – Ale posłuchajcie – dodałam. – To jeszcze nie wszystko. Wyjaśniłam swoje podejrzenia dotyczące Imlanna i koterii, po prostu pomijając matczyne wspomnienia – że Imlann był tutaj, by ocenić, jak bardzo nieskuteczna stała się drakomachia i że koterii z pewnością zależało na śmierci Comonota. – Może już po wszystkim, może to była ich najlepsza próba, ale nie sądzę, byśmy mogli zaryzykować. Przypuszczam, że znów spróbują. – „Oni”, to znaczy kto? – spytał Kiggs. – Ta koteria, która ci się nagle wzięła z powietrza? Synowie? Imlann, nagle tajemniczo rozmnożony do liczby mnogiej? – Lucianie, nie bądź taki drobiazgowy – wtrąciła Glisselda, obejmując mnie ramieniem.

– Większość to ekstrapolacja – wydukałam – ale moim zdaniem niemądrze byłoby ignorować możliwość... – Ekstrapolacja na jakich podstawach? – spytał Kiggs. Glisselda sięgnęła za moimi plecami i pacnęła go w bok głowy. – Co? To ważne pytanie! Jakie są źródła tych informacji i na ile można im zaufać? Księżniczka wyzywająco uniosła brodę. – Fina jest źródłem, a Fina jest godna zaufania. Nie kłócił się, choć wyraźnie miał ochotę. – Powiedziałabym wam, gdybym mogła. Ale mam swoje zobowiązania i... – Moim pierwszym zobowiązaniem jest prawda – powiedział gorzko. – Zawsze. Glisselda wyprostowała się, odsuwając się nieco ode mnie, a ja uświadomiłam sobie, że wzmianka o „zobowiązaniach” w takim stopniu podała moją lojalność w wątpliwość, że księżniczka nie mogła już mnie bronić. Odezwała się spokojnym głosem. – Niezależnie od tego, czy koteria naprawdę istnieje, faktem jest, że ktoś próbował zamordować Ardmagara i mu się nie powiodło. Nie zostało wiele czasu na następną próbę. Kiggs wypuścił głośno powietrze przez usta i przetarł twarz dłonią. – Masz rację, Seldo. Nie możemy sobie pozwolić, by nic nie robić. Zbytnia ostrożność jest lepsza niż niewystarczająca. Odłożyliśmy spory na bok i wspólnie wymyśliliśmy plan, pomijając królową i Comonota, biorąc na swoje ramiona ciężar pokoju. Musieliśmy zapewnić Ardmagarowi bezpieczeństwo przez jedną noc, przetrwać Wigilię Traktatu bez żadnych śmierci, a później Comonot wróci do domu. Gdyby ta koteria rzeczywiście istniała i zamordowała go w Tanamoot, cóż, to już było poza naszym zasięgiem. *** Kiggs miał wzmocnić ochronę pałacu, choć miał wielkiego pola manewru, o ile nie chcieliśmy, by zagraniczni dygnitarze tańczyli na balu z gwardzistami. Miał również poinformować ambasadora Fuldę, że jego zdaniem prawdziwe niebezpieczeństwo dla Comonota kryje się tutaj,

i poprosić, by Eskar i jej petit ard zostali wezwani na pomoc. Kiedy ostatni raz składali raport, znajdowali się w odległości wielu mil i nie mogliśmy być pewni, czy wrócą na czas. Glisselda miała się trzymać najbliżej Ardmagara, jak tylko mogła. Narzekała, że nie będzie miała okazji poćwiczyć Tertiusa przed koncertem, ale błysk w jej oku świadczył, że intryga interesowała ją bardziej niż muzyka. Ja oczywiście miałam swoje obowiązki, towarzyszyłam Viridiusowi i przygotowywałam rozrywki. To na nich musiałam się skupić aż do balu, podczas którego miałam na zmianę z Glisseldą sprawować pieczę nad Ardmagarem. W tajemnicy wyznaczyłam sobie również dodatkowe zadania. Chciałam, by trójka pozostałych mieszańców była obecna. Potrzebowaliśmy wszelkiej możliwej pomocy. Kiedy tylko wróciłam do pokoju, odszukałam Abdo w Ogrodzie Grotesek. Wisiał do góry nogami na swoim figowcu, ale zeskoczył, kiedy się pojawiłam, i zaproponował mi orzeszki gola. – Dziś widziałam z daleka waszą trupę – powiedziałam, siadając ze skrzyżowanymi nogami na ziemi obok niego. – Żałuję, że nie mogłam się przedstawić, bo czuję się niezręcznie, prosząc cię o pomoc, choć nawet cię nie poznałam. – Nie mów tak, madamino. Oczywiście, że pomogę, jeśli będę mógł. Powiedziałam mu, co się działo. – Sprowadź całą trupę. Znajdę dla was miejsce na liście występów. Ubierzcie się... no... – Wiemy, co jest stosowne na goreddzkim dworze. – Oczywiście, że tak. Wybacz mi. Będą tam też inni naszego rodzaju, inni... jak brzmiało to porfiriańskie słowo, którego użyłeś? – Ityasaari? – Tak. Znasz Głośnego Chłopa i Pannę Grymaśnicę, z Ogrodu? – Oczywiście – odparł. – Widzę wszystko, co pozwalasz mi zobaczyć. Stłumiłam drżenie, zastanawiając się, czy może wyczuć moje uczucia na wietrze, jak Jannoula. – Będę chciała, żebyście współpracowali i pomagali sobie, jak pomagacie

mnie. – Ty wydajesz rozkazy, madamino. Takie jest twoje prawo. Będę tam czekał w gotowości. Uśmiechnęłam się do niego i wstałam, otrzepując spódnicę. – Czy „madamina” to porfiriańskie określenie na „panienkę”, jak grausleine po samsamsku? Otworzył szerzej oczy. – W żadnym wypadku. Znaczy „generał”. – D-dlaczego tak mnie nazywasz? – A dlaczego ty nazwałaś mnie Nietoperzem? Jakoś musiałem cię nazwać, a przychodzisz tu każdego dnia jakbyś robiła przegląd swoich legionów. – Uśmiechnął się nieśmiało i dodał: – Kiedyś, dawno temu, powiedziałaś komuś tutaj... tej dziewczynie o pięknych zielonych oczach, tej, którą odesłałaś. Wypowiedziałaś swoje imię na głos, ale go nie dosłyszałem. Wokół nas wiał zadziwiony wiatr.

*** Nie wiedziałam, gdzie sypiał Lars, ale słyszałam wystarczająco dużo aluzji z różnych stron i obawiałam się, że mogłabym zobaczyć zdecydowanie więcej Viridiusa, niżbym chciała. Zaczekałam do ranka, zrobiłam sobie kubek wzmacniającej herbaty i poszłam prosto do Ogrodu. Wzięłam Głośnego Chłopa za ręce, wchodząc w wizję. Ku mojemu zdziwieniu, cały świat rozciągał się pode mną – miasto, emanujące różowym blaskiem świtu, błyszcząca wstążka rzeki, odległe falujące pola. Lars stał na blankach barbakanu, grając na dudach dla świtu i miasta u stóp. Moja widmowa obecność go nie powstrzymała. Pozwoliłam mu skończyć, w cichości ducha delektując się uczuciem, że lecę nad miastem, wznosząc się na jego muzyce. To było upajające, znajdować się tak wysoko i nie bać się upadku. – Szy to ty, Serafino? – spytał w końcu. – Tak. Potrzebuję twojej pomocy. Powiedziałam mu, że boję się o życie Ardmagara, że mogę go potrzebować

bez uprzedzenia, że inni z naszego rodzaju – Abdo i pani Okra – będą gotowi pomóc i jak ich rozpoznać. Jeśli Lars był zaskoczony, że istnieją inne półsmoki, jego samsamski stoicyzm nie pozwolił mu pokazać tego po sobie. – Ale jak nadejdzie to niebezpieszeństwo, Serafino? Atak na samek? Zdrajca w murach? Nie wiedziałam, jak powiedzieć mu, kogo podejrzewamy. Zaczęłam ostrożnie. – Wiem, że nie lubisz rozmawiać o Josefie, ale... Przerwał mi. – Nie. Nie mam nic do pofiedzenia o nim. – Może być w to zamieszany. Być może on za tym stoi. Posmutniał, ale nie zmniejszyło to jego zdecydowania. – Jeźli tak, stanę z fami przecifko niemu. Ale przyzięgałem, sze nie powiem, kim jest. – W zamyśleniu bawił się piszczałką dud. – Mosze – powiedział w końcu – pszyjdę usbrojony. – Nie sądzę, by Kiggs pozwolił komukolwiek poza Gwardią wnieść broń. – Zafsze mam pięści i dudy! – No tak. Dobre podejście, Lars. Zapowiadał się szczególny wieczór.

*** Dobrze wiedziałam, że nie mogę skontaktować się z panią Okrą poprzez umysł. Nie chciałam mieć sinego nosa na Wigilię Traktatu. Cały ranek pracowałam szybko i dużo zrzędziłam, nadzorując wieszanie girland, ustawianie lichtarzy i bocznych stolików, przeniesienie klawesynu – który wyglądał jak trumna, kiedy czterech mężczyzn przenosiło go przez drzwi – i niezliczone inne szczegóły. Przez cały czas świadomie próbowałam zwrócić uwagę pani Okry, nie kontaktując się z nią. Moje próby, by skłonić ją do pojawienia się, by emanować fałszywą potrzebą – westchnienia, narzekania i mamrotanie „naprawdę przydałaby mi się pomoc pani Okry!” – zupełnie się nie powiodły. Ledwie miałam czas pobiec do pokoju i przebrać się na kolację. Wcześniej

przygotowałam sobie szkarłatną suknię, którą podarowała mi Millie. Potrzebowałam jedynie zmienić suknię. Żadnej ryzykownej nagości – w każdej chwili mogła się pojawić pokojówka, żeby mnie uczesać. W tej kwestii Glisselda się uparła i zagroziła mi nawet Millie, gdybym nie przyrzekła, że nie będę się sama czesać. Przybyła pokojówka, moje włosy zostały opanowane. Kiedy zobaczyłam się w lustrze, moją pierwszą reakcją było zaskoczenie, jak długą mam szyję. Włosy zazwyczaj to zasłaniały, ale kiedy zostały zebrane w kok, wyglądałam prawie jak żyrafa. Dekolt sukni Millie jeszcze pogarszał sytuację. Ech. Zawiesiłam kolczyk Ormy na złotym łańcuszku na szyi, bardziej by uspokoić nerwy czymś, co było dla mnie cenne, niż ze względu na jego przydatność. Kto wiedział, gdzie był i czy w ogóle mógł odebrać sygnał. Wisiorek wyglądał intrygująco. Już się nie bałam, że Ardmagar go rozpozna. Niech powie choć dwa słowa na temat Ormy, niech tylko spróbuje. Dostanie więcej, niżby się spodziewał. Z pewnością nikt nie spróbuje go zamordować, kiedy będę go besztać.

*** Nigdy nie brałam udziału w uczcie na taką skalę. Rzecz jasna, wyznaczono mi miejsce jak najdalej od królewskiego stołu, ale nic nie zasłaniało mi widoku. Ardmagar siedział między królową a księżniczką Dionne, Kiggs i Glisselda zajęli miejsca po drugiej stronie babki i oboje z niepokojem rozglądali się po sali. Z początku uznałam to za zwykłą czujność, aż Glisselda mnie zauważyła, pomachała i wskazała mnie kuzynowi. Mimo to, minęła chwila, nim mnie zobaczył, gdyż wcale nie byłam do siebie podobna. W końcu się uśmiechnął, kiedy już z jego twarzy zniknęło oszołomienie. Nie umiem sobie przypomnieć liczby i rodzaju potraw – powinnam robić notatki. Jedliśmy mięso dzika i sarninę, wszelkiego rodzaju ptactwo, pasztet z pawia z szeroko rozłożonym wielkim ogonem, sałatki, miękki biały chleb, budyń migdałowy, ryby, figi, daktyle z Zibou. Moi towarzysze, dalecy krewni książąt i hrabiów zasiadających na drugim końcu sali, łagodnie wyśmiewali moją chęć, by spróbować wszystkiego. – Tego się nie da zrobić – powiedział starszy mężczyzna z kozią bródką. –

Nie, jeśli masz nadzieję wyjść zza stołu o własnych siłach. Uczta skończyła się ogromnym, płonącym, sześciopoziomowym tortem, który przedstawiał ni mniej, ni więcej, tylko latarnię morską z Ziziby. Niestety, byłam zbyt najedzona – i w tym momencie zbyt zdenerwowana – żeby skosztować choć kawałek. Dzięki Niebiosom mogłam liczyć na swoich muzyków, ponieważ utknęłam w tłumie ludzi kierujących się w stronę Wielkiej Sali i nigdy nie zdążyłabym na czas, by ustawić wszystkich na miejscach. Gdy weszłam do środka, orkiestra wygrywała już uwerturę, jeden z tych nieskończenie zapętlonych utworów, które można odgrywać raz za razem aż do przybycia rodziny królewskiej i pierwszego tańca. Ktoś chwycił mnie za ramię i szepnął mi do ucha: – Gotowa? – Jak tylko można być gotowym na nieznane – odparłam, nie ważąc się na niego spojrzeć. Pachniał migdałowo, jak marcepanowy tort. Kącikiem oka zauważyłam, że skinął głową. – Selda schowała gdzieś na scenie butelkę zibouskiej kawy, na wypadek gdybyś zaczęła przysypiać. – Kiggs klepnął mnie w ramię i dodał: – Pawana jest moja. Zniknął w tłumie.

31 Kiedy tylko mnie zostawił, dopadła mnie pani Okra. – Czego tym razem potrzebujesz? – spytała opryskliwie. Pociągnęłam ją w stronę ściany, z dala od tłumów. Stanęłyśmy przy wysokim lichtarzu, prawie jak pod drzewem. – Obawiamy się o bezpieczeństwo Ardmagara tego wieczoru. Czy mogę liczyć na twoją pomoc, jeśli będę jej potrzebować? Uniosła brodę i rozejrzała się po tłumie w poszukiwaniu Comonota. – Co mam robić? Śledzić go? – Owszem, obserwować go dyskretnie. I zachować skupienie, no, żołądka. Jej grube szkła odbijały blask świec, kiedy na mnie patrzyła. – W porządku. Kiedy zaczęła się odwracać, chwyciłam za rękaw jej satynowej sukni. – Czy wolno mi nawiązać kontakt umysłem? – Absolutnie nie! – Stłumiła moje sprzeciwy w zarodku. – Jeśli będziesz mnie potrzebować, będę na miejscu. Westchnęłam. – Dobrze. Ale tu nie chodzi tylko o mnie, jeden z pozostałych też może cię potrzebować. Zmarszczki wokół jej warg pogłębiły się. – Jakich pozostałych? Otworzyłam i zamknęłam usta. Z oszołomieniem stwierdziłam, że zapomniałam, że ona nie żyje we wnętrzu mojej głowy. Tylko Abdo widział Ogród. – Pozostali... tacy jak my – wyszeptałam z naciskiem. Po jej twarzy w ciągu kilku chwil przebiegło pełne spektrum uczuć – zadziwienie, smutek, oszołomienie, radość – kończąc się na tym, w którym była szczególnie dobra, czyli irytacji. Pacnęła mnie wachlarzem.

– Nie powiedziałaś mi tego? Wiesz chociaż, ile mam lat? – Yy, nie? – Sto dwadzieścia osiem! – warknęła. – Spędziłam tyle lat, wierząc, że jestem sama. A później ty wpadłaś w moje życie, niemal doprowadzając mnie do ataku, a teraz raczysz mi powiedzieć, że są jeszcze inni. Ilu ich jest? – Osiemnaścioro, włączając w to nas obie – odparłam, nie ważąc się nic przed nią ukrywać. – Ale tylko dwóch jest tutaj, dudziarz... Zachichotała, najwyraźniej go sobie przypomniała. – ...i jeden z tancerzy pygegyrii. Mały porfiriański chłopczyk. Uniosła brwi. – Zaprosiłaś tancerzy pygegyrii? Dzisiaj? – Odrzuciła głowę do tyłu i roześmiała się. – Cokolwiek jeszcze można o tobie powiedzieć, robisz wszystko po swojemu, z przyjemnym dla oka uporem. Podoba mi się to! Zniknęła w barwnym tłumie, pozostawiając mi do rozważenia ten komplement.

*** A skoro mowa o pygegyrii, nie widziałam nigdzie trupy. Sięgnęłam umysłem: Gdzie jesteś? Mała sala przyjęć. Jest nas zbyt wielu i nie mieścimy się w malutkich garderobach. Zostań tam. Przyjdę. Wyślizgnęłam się na korytarz i bez trudu odnalazłam podwójne drzwi małej sali. Zawahałam się z dłonią na mosiężnych klamkach. Abdo tak bardzo się różnił od wszystkich innych, których poznałam – jego umysł działał jak mój albo Jannouli – że czułam pewien niepokój na myśl o spotkaniu z nim. Kiedy go poznam, nierozerwalnie połączy się z moim życiem, na dobre i na złe. Odetchnęłam głęboko i otworzyłam drzwi. Przywitało mnie zawodzenie i głośne bębnienie. Trupa poruszała się, krąg wewnątrz kręgu, każdy obracający się w inną stronę. Przez chwilę nie mogłam się na niczym skupić – widziałam jedynie

niewyraźne plamy barwnych szali i welonów, brązowe ręce i migoczące sznury monet. Kręgi się rozsunęły, tancerze rozbiegli się na boki, ukazując Abdo pośrodku, odzianego w jaskrawozieloną tunikę i spodnie. Jego stopy były bose, a ramiona falowały. Zawirował, szeroko rozkładając ręce, a frędzle na pasie tworzyły halo w jego talii. Po raz pierwszy zrozumiałam sens tańca. Przyzwyczaiłam się, że to muzyka jest narzędziem wyrazu, ale oto on mówił do mnie, nie umysłem, lecz ciałem: „Czuję tę muzykę we krwi. Tym właśnie jest bycie mną, tutaj i teraz, materialne ciało, eteryczne powietrze, eteryczne poruszenia. Czuję to, a jest to prawdziwe ponad wszelką prawdę”. Niebiosa obracały się razem z nim, słońce i księżyc, sam czas. Wirował tak szybko, że można było odnieść wrażenie, że stoi nieruchomo. Mogłabym przysiąc, że czuję zapach róż. Przy akompaniamencie głośnego uderzenia w bębny znieruchomiał jak rzeźba. Nie byłam pewna, czy Porfirianie klaszczą, ale zaryzykowałam i zaklaskałam. To sprawiło, że czar prysł – tancerze uśmiechnęli się i rozproszyli, zaczęli rozmawiać między sobą. Podeszłam do Abdo, który czekał na mnie z błyszczącymi oczyma. – To było piękne – powiedziałam. – Sądzę, że widownia was pokocha, choćby nawet tego nie chcieli. Uśmiechnął się. – Umieściłam was późno w programie, kiedy ludzie będą potrzebować czegoś, co ich rozrusza. Dla występujących przygotowano jedzenie i napitki w małym pomieszczeniu przy... – Madamino! – wykrzyknął starszy mężczyzna. Dopiero po chwili rozpoznałam w nim człowieka, który chciał rozmawiać ze mną po pogrzebie księcia Rufusa, gdyż teraz spowijały go jedwabie. Założyłam, że to dziadek, o którym wspomniał Abdo. – Proszę o wybaczenie! – powiedział. – Przyszliście tutaj, próbujecie mówić z Abdo, ale on nie może mówić do was bez pomocy. Proszę o wybaczenie. – On... co? – Nie byłam przekonana, że rozumiem.

Spojrzałam na Abdo, który wydawał się zirytowany. Zrobił kilka gestów w stronę starszego mężczyzny, który w odpowiedzi również zaczął gestykulować. Czy był... głuchy? A jeśli tak, to jakim sposobem w Ogrodzie mówił tak płynnie po goredzku? W końcu przekonał towarzysza, by ten odszedł, co mnie zaskoczyło. Miał dziesięć, może jedenaście lat, ale starszy mężczyzna traktował go z szacunkiem. Podobnie jak wszyscy tancerze. On był przywódcą tej trupy. Uśmiechnął się do mnie przepraszająco i usłyszałam jego głos w umyśle. Głośny Chłop i Panna Grymaśnica. Wiem, co mam robić. Nie zawiodę cię. Nie możesz mówić? – zapytałam w myślach, nie chcąc wypowiadać na głos oczywistości. Posłał mi zbolały uśmiech, po czym odchylił głowę i otworzył szeroko usta. Jego długi język, dziąsła, podniebienie, całe widoczne gardło pokrywały błyszczące smocze łuski.

*** Ta noc trwała całą wieczność i zarazem minęła w zawrotnym tempie. Kiggs umieścił Gwardię wszędzie, gdzie tylko znalazł miejsce, kilku w strojach cywilnych okupowało bufet, a jeden na scenie straszył moich muzyków. Widziałam jak królewskie kuzynostwo pilnuje Ardmagara – Glisselda zatańczyła z nim trzy razy albo tańczyła w jego pobliżu z Kiggsem. Pani Okra prowadziła z nim luźną rozmowę w pobliżu stołu z przekąskami, ja zaś stałam za kurtyną i obserwowałam tłum przez szczelinę. Nikt nie robił nic podejrzanego – cóż, księżniczka Dionne dużo się uśmiechała, co było nietypowe, i plotkowała z lady Corongi, co już nietypowe nie było. Hrabia Apsig zatańczył z każdą damą i wydawało się, że wcale się nie męczy. Viridius siedział w fotelu na kółkach, a młodzi mężczyźni przynosili mu wino i sery. Po tak wielkiej ilości ciężkiego jedzenia przez tydzień będzie w paskudnym humorze i unieruchomiony – nie rozumiałam, jak mógł uznać, że to mu się opłaca. Orkiestra opuściła scenę, a Lars i Guntard wynieśli klawesyn dla księżniczki Glisseldy, która nagle znalazła się za kulisami obok mnie. Z chichotem chwyciła mnie za ramię.

– Nie zrobię tego, Fino! – Oddychaj – poradziłam i wzięłam ją za ręce, żeby ją uspokoić. – Nie przyśpieszaj w trakcie arpedżiów. Pawana musi być dostojna. Będziesz wspaniała. Pocałowała mnie w policzek i wyszła na światło, gdzie gwałtownie przeobraziła się ze zdenerwowanej, piszczącej dziewczynki w dystyngowaną młodą kobietę. Jej błękitna suknia miała odcień Niebios, a złote włosy słońca. Pewnym siebie gestem pozdrowiła widownię, dumnie uniosła brodę. Zamrugałam w oszołomieniu, choć nie powinno mnie zaskoczyć to jej spokojne, władcze wcielenie. Wciąż jeszcze do niego dorastała, ale podstawą było coś, co miała w sobie od zawsze. Co zaś tyczy się umiejętności muzycznych... cóż. Była oszałamiająco przeciętna, ale to się nie liczyło. Jej pewność siebie i prezencja zdominowały występ, do tego pokazała Viridiusowi, gdzie jego miejsce. Obserwowałam go zza zasłony. Opadła mu szczęka. To było bardzo przyjemne z wielu różnych powodów. Obserwowałam również Comonota, gdyż najwyraźniej nikt inny tego nie robił. Uwagę pani Okry przyciągnął ktoś, kogo bardzo nie lubiła, czyli lady Corongi, i teraz spoglądała na nią podejrzliwie. Stojący po lewej Kiggs uśmiechał się ciepło, obserwując występ kuzynki. Poczułam ukłucie bólu, spojrzałam w inną stronę. Ardmagar, którego rzekomo obserwowałam, stał z tyłu z księżniczką Dionne, nic nie mówił, tylko obserwował występ. W jednej dłoni trzymał kieliszek, drugą objął księżniczkę w pasie. Wydawało się, że jej to nie przeszkadza, ale... uch. Zaskoczyła mnie odraza, jaką poczułam. Ja, spośród wszystkich ludzi, nie miałam powodu, by czuć obrzydzenie na myśl o człowieku z saarantrasem. Nie, z pewnością źródłem mojego wstrętu były paskudne charaktery osób, o które chodziło, i fakt, iż właśnie wyobraziłam sobie Ardmagara w negliżu. Musiałam wyszorować umysł do czysta. Glisselda skończyła i rozległy się burzliwe oklaski. Spodziewałam się, że ucieknie ze sceny, ale ona tego nie zrobiła. Wystąpiła do przodu, uniosła dłoń, by uciszyć widownię i powiedziała: – Dziękuję za szczodre oklaski. Mam jednak nadzieję, że część oszczędziliście dla osoby, która najbardziej na nie zasługuje, mojej

nauczycielki muzyki Serafiny Dombegh! Znów zabrzmiały oklaski. Gestem zaprosiła mnie, bym dołączyła do niej na scenie. Wzdrygnęłam się. Podeszła do mnie, chwyciła mnie za ramię i pociągnęła. Dygnęłam przed morzem twarzy, głęboko zawstydzona. Uniosłam wzrok i zobaczyłam Kiggsa, który mi pomachał. Próbowałam odpowiedzieć uśmiechem, ale wątpię, by mi się to udało. Glisselda gestem uciszyła tłum. – Mam nadzieję, że panienka Dombegh wybaczy mi, iż naruszyłam jej starannie opracowany harmonogram, ale wszyscy zasługujecie na wspaniałą muzykę w nagrodę, że wytrzymaliście mój mizerny koncert... występ samej Serafiny. I proszę, pomóżcie mi uprosić królową, by uczyniła Finę Nadwornym Kompozytorem, na równi z Viridiusem. Jest za dobra, żeby pełnić obowiązki jego asystentki! Spodziewałam się, że Viridius się skrzywi, on jednak odrzucił głowę do tyłu i zaśmiał się. Widownia znów zaklaskała, a ja wykorzystałam tę okazję, by odezwać się do Glisseldy: – Nie przyniosłam żadnych instrumentów z pokoju. – Kochana, za nami stoi klawesyn – szepnęła. – I muszę ci się przyznać, że pozwoliłam sobie przynieść twój flet i oud. Wybór należy do ciebie. Przyniosła flet mojej matki. Poczułam ukłucie bólu, kiedy go zobaczyłam. Pragnęłam na nim zagrać, ale w jakiś sposób było to zbyt osobiste. Oud, który przed wielu laty dostałam w prezencie od Ormy, najmniej obciążał prawy nadgarstek – to pomogło mi podjąć decyzję. Guntard przyniósł mi instrument i plektron, a Lars krzesło. Trzymałam oud na kolanach, sprawdzając dźwięk wszystkich jedenastu strun, ale nie był rozstrojony. Jednocześnie spojrzałam na widownię. Kiggs patrzył na mnie. Glisselda dołączyła do niego, a on objął ją ramieniem. Nikt nie obserwował Ardmagara. Sięgnęłam do Larsa umysłem i posłałam go w tamtym kierunku. Kiedy upewniłam się, że przebił się przez tłum, zamknęłam oczy i zaczęłam grać. Nie miałam w planach żadnej szczególnej melodii, do oud podchodziłam jak mieszkańcy Ziziby, improwizując, szukając kształtu w dźwiękach, niczym obrazów w chmurach, a później utrwalając go. Moje myśli wciąż powracały do Kiggsa stojącego z Glisseldą i morza ludzi między nami, a to

nadawało mojej muzyce kształt, który się nie podobał, smutny i pochłonięty sobą. Kiedy jednak grałam, wyłonił się inny kształt. Ocean nie zniknął, ale moja muzyka była mostem, statkiem, promieniem latarni morskiej. Wiązała mnie ze wszystkimi obecnymi, trzymała nas w swoich ramionach, przenosiła do lepszego miejsca. Zmieniła tonację (zmarszczki na morzu), znów ją zmieniła (stado mew) i wylądowała w tonacji, którą kochałam (kredowe urwisko, szarpana wiatrem latarnia morska). Tuż pod powierzchnią wyczuwałam inną melodię, jedną z kompozycji mojej matki. Zagrałam nieśmiałą wariację na jej temat, raczej aluzję niż otwarte nawiązanie. Przeleciałam nad jej piosenką, zatoczyłam krąg, dotknęłam lekko, po czym znów się wzniosłam. Raz za razem wciągała mnie w swoją orbitę, aż oddałam jej sprawiedliwość. Zagrałam jej kompozycję, zaśpiewałam tekst ojca i przez jedną świetlistą chwilę wszyscy troje byliśmy razem: W miłości tysiąc razy żałowałam, Tysiące razy przeszłość zmienić chciałam. Wiem, ukochany, że powrotu nie ma, I nikt nie zdejmie z barków nam ciężaru. Zaś mimo bólu dalej trzeba iść. W miłości tysiąc razy żałowałam, Lecz nigdy tego, że z tobą zostałam. Wówczas pieśń mnie wyzwoliła i znów mogłam swobodnie improwizować, kręgi stawały się coraz szersze i dalsze, aż znów okrążałam świat muzyką. Otworzywszy oczy, ujrzałam widownię z otwartymi ustami, jakby chcieli zachować smak tej ostatniej dźwięczącej nuty. Nikt nie zaczął klaskać, dopóki nie wstałam, a wtedy aplauz stał się tak głośny, że aż się cofnęłam. Dygnęłam, wyczerpana i pełna radości. Wśród zebranych zobaczyłam ojca. Nawet nie wiedziałam, że był obecny. Zbladł podobnie jak po pogrzebie, ale teraz inaczej rozumiałam wyraz jego twarzy. Nie był na mnie wściekły – na jego twarzy malowało się cierpienie, i żelazna determinacja, by nad nim nie zapanowało. Posłałam mu całusa.

Kiggs i Selda stali razem po lewej, co wywołało cierpienie we mnie. Uśmiechnęli się i pomachali – byli moim przyjaciółmi, oboje, i to napełniało mnie radością zaprawioną kroplą goryczy. Z tyłu pani Okra stała razem z Larsem i Abdo, który aż podskakiwał. Odnaleźli się – wszyscy się odnaleźliśmy. Gra na pogrzebie wyczerpała mnie, ale tym razem było inaczej. Otaczali mnie przyjaciele, a dwór dał mi coś swoimi oklaskami. Przez dłuższą chwilę czułam się na miejscu. Znów dygnęłam i zeszłam ze sceny.

*** Nieubłagane żarna nocy zmieliły naszą czujność w proch – o trzeciej po północy zorientowałam się, że pragnę, by ktoś zadźgał Comonota, żebyśmy wszyscy mieli już spokój i mogli pójść spać. Trudno było mieć na niego oko, kiedy on sam najwyraźniej wcale się nie męczył. Tańczył, jadł, pił, zagadywał księżniczkę Dionne, ze śmiechem przyglądał się tancerzom pygegyrii i wciąż miał energię trzech zwykłych ludzi. Usłyszałam, jak zegar wybija czwartą godzinę, i właśnie postanowiłam spytać towarzyszy, czy mogłabym wyślizgnąć się na krótką drzemkę, kiedy Kiggs we własnej osobie stanął obok mnie i wziął mnie za rękę. – Pawana! – powiedział jedynie i ze śmiechem pociągnął mnie na parkiet. Mój zmęczony umysł przestał już rozumieć tańce, ale nagle wszystko znalazło się na swoim miejscu – muzyka, świece, dostojni tancerze, cała sala. Kiggs działał lepiej niż kawa. – Zaczynam myśleć, że denerwowaliśmy się zupełnie bez powodu – powiedziałam, robiąc krok z o wiele większą energią niż miałam jeszcze przed chwilą. – Z radością uznam, że się myliliśmy, kiedy Comonot bezpiecznie wróci do domu – odparł Kiggs. Na jego twarzy malowało się zmęczenie. – Nie płać Pau-Henoa, dopóki nie przewiezie cię na drugą stronę. Poszukałam Ardmagara wśród tancerzy, ale jak raz go tam nie było. W końcu zauważyłam, że opiera się o ścianę z kieliszkiem wina w dłoni, z nikim nie rozmawia, a wzrok ma szklisty. Zaczynał się męczyć? Dobre wieści.

– Gdzie księżniczka Glisselda? – spytałam, gdyż jej nie zauważyłam. Obrócił mnie. – Albo drzemie, albo omawia coś z babką. Zamierzała zrobić obie te rzeczy, ale nie była pewna co do kolejności. Może jednak mogłabym się przespać. W tej chwili wcale nie miałam na to ochoty. Nie chciałam, by ten taniec się kończył, by Kiggs puścił moją dłoń. Nie chciałam, by odwrócił wzrok, ani nie pragnęłam żyć w żadnej innej chwili. Wypełniło mnie uczucie, a ja mu na to pozwoliłam, bo co innego mogłam zrobić? Pozostały mi jeszcze tylko trzydzieści dwa powolne takty życia w tym świecie. Dwadzieścia cztery. Szesnaście. Jeszcze osiem taktów kiedy cię kocham. Trzy. Dwa. Jeden. Muzyka skończyła się, a ja go puściłam, ale on mnie nie. – Jeszcze chwilę, Fino. Mam coś dla ciebie. Poprowadził mnie w stronę sceny, w górę po schodach i za kulisy, gdzie spędziłam większość tego wieczoru. W rogu stała butelka z kawą zostawiona przez Glisseldę, już dawno pusta, a obok niej niewielka paczuszka owinięta tkaniną, której nie ruszałam, bo nie wiedziałam, do kogo należy. Podniósł ją i mi podał. – Co to? – Rzecz jasna, nie dowiesz się, dopóki jej nie otworzysz – powiedział, a jego oczy błyszczały w półmroku. – Szczęśliwego Nowego Roku! To był cienki tomik, oprawiony w cielęcą skórę. Otworzyłam go i roześmiałam się. – Pontheus? – Jedyny w swoim rodzaju. – Stał obok mnie, jakby chciał mi czytać przez ramię, nie dotykając mnie. – To jego ostatnie dzieło, „Miłość i praca”, to, o którym wspomniałem wcześniej. Jak można się spodziewać, jest o pracy, ale również o myślach, samoświadomości, tym, co dobre w życiu i... Umilkł. W tytule było oczywiście jeszcze jedno słowo. Leżało między nami jak wybój. – I prawdzie? – spytałam, szukając gorączkowo jakiegoś neutralnego tematu. Zbyt późno zorientowałam się, że ten nim absolutnie nie jest.

– Cóż, tak, ale miałem powiedzieć... no... o przyjaźni. – Uśmiechnął się przepraszająco, a ja znów spuściłam wzrok na książkę. – I o szczęściu – dodał. – Dlatego uważają go za szaleńca. Wszyscy porfiriańscy filozofowie zawierają pakt, że będą nieszczęśliwi. Nie mogłam powstrzymać śmiechu, Kiggs też się roześmiał, aż Guntard, który był właśnie w połowie solo na szałamai, popatrzył na nas ze złością. – Teraz czuję się zakłopotana – powiedziałam – ponieważ nie mam nic dla ciebie. – Nie bądź śmieszna! – odparł gwałtownie. – Dziś dałaś prezent nam wszystkim. Odwróciłam się, a serce waliło mi w piersi, i wtedy przez szparę w kurtynie ujrzałam panią Okrę Carmine stojącą w drzwiach po drugiej stronie sali i machającą długim zielonym rękawem. – Coś się dzieje – powiedziałam. Kiggs nie spytał mnie, co, ale podążył za mną po schodach, przez tłum tancerzy i na korytarz. Tam pani Okra Carmine ciągnęła Comonota za ramię, powstrzymując go przed odejściem, a zdezorientowani strażnicy stali w pobliżu, nie wiedząc, czyje polecenia mają wykonywać. – Twierdzi, że idzie się zdrzemnąć, ale ja mu nie wierzę! – krzyknęła. – Dziękuję, pani ambasador – powiedział Kiggs, niepewny, dlaczego pani Okra w ogóle była w to zamieszana. Musiałam wymyślić jakiś powód. Znów spadł na mnie ciężar tej nocy. Comonot patrzył z zaciśniętymi zębami i rękami założonymi na piersi, jak pani Okra dyga sarkastycznie i znika wśród tłumu. – Teraz, gdy uwolniliśmy się od tej wariatki – powiedział – czy wolno mi będzie zająć się swoimi sprawami? Kiggs ukłonił się. – Sir, obawiam się, że muszę nalegać, byście wzięli ze sobą strażnika albo dwóch. Niepokoimy się o wasze bezpieczeństwo tego wieczoru i... Comonot potrząsnął głową. – Wciąż jesteś przekonana o istnieniu tego spisku przeciwko mojej władzy, Serafino? Żałuję, że nie mogę spojrzeć na to twoje wspomnienie. Twoja paranoja w tej kwestii niemal wystarcza, bym zaczął oglądać się przez

ramię. To kolejna reakcja ludzkiego ciała, prawda? Strach przed ciemnością i nieznanym? Strach przed smokami? – Ardmagarze – odezwałam się, głęboko zaniepokojona, że tak niefrasobliwie wspomniał o moim matczynym wspomnieniu – proszę, spełnijcie naszą prośbę w tej kwestii. – Twoja teoria ma bardzo kruche podstawy. – Pokój zależy od waszych nieprzerwanych rządów – błagałam. – Mamy bardzo wiele do stracenia, gdyby coś się wam stało. Zmrużył oczy. – Czy wiesz, od czego jeszcze zależy pokój? Od królewskiego rodu Goreddu... a o ile dobrze pamiętam, jeden z jego książąt został niedawno zamordowany. Czy swoich strzeżecie równie pilnie, jak mnie? – Oczywiście – odparł Kiggs, ale pytanie wyraźnie nim wstrząsnęło. Widziałam, że próbuje zorientować się w miejscu pobytu babki, ciotki i kuzynki, i dochodzi do niepokojącego wniosku, że nie wie, gdzie jest każda z nich. – Wiem, że nie wiesz, gdzie jest twoja cioteczka – powiedział Comonot z nieprzyjemnym uśmiechem. Patrzyliśmy na niego przerażeni. – Co sugerujesz, Ardmagarze? – spytał Kiggs z drżeniem głosu. – Jedynie to, że nie jesteś tak spostrzegawczy, jak ci się wydaje – odparł Comonot – i że... – Przerwał gwałtownie, jego twarz pobladła. – Na wszystko, co się świeci, jestem równie głupi, jak wy. Ruszył biegiem. Ja i Kiggs deptaliśmy mu po piętach. Książę krzyknął: – Gdzie ona jest?! Ardmagar ruszył w stronę szerokich marmurowych schodów. Wbiegał po dwa stopnie na raz. – Kogo miał zamiar zadźgać skrytobójca – wykrzyknął Comonot – zanim zdecydował się na Serafinę?! – Gdzie jest ciotka Dionne, Ardmagarze?! – krzyknął Kiggs. – W moich pokojach! – odpowiedział saar, dysząc ciężko. Kiggs minął go na schodach i ruszył w stronę skrzydła pałacu należącego

do rodziny królewskiej.

32 Dotarłam do komnat w tej samej chwili co Comonot. Kiggs przybył dużo wcześniej przed nami wraz z dwójką strażników, których zgarnął po drodze. Kiedy wchodziliśmy, jeden ze strażników wybiegł i wkrótce zorientowaliśmy się, dlaczego – książę posłał go po lekarza. Książę i drugi strażnik pomogli księżniczce Dionne podnieść się z podłogi i spróbowali umieścić ją w pozycji półleżącej na sofie. Kiggs wsunął palce do jej ust, próbując zmusić ją do wymiotów. Wyrzuciła z siebie lepką purpurową maź prosto do nadstawionego hełmu strażnika, ale wcale nie wyglądała po tym lepiej. Pozieleniała i miała problem ze skupieniem wzroku. – Apsig! Wino! – wychrypiała. Strażnik, który uznał to za polecenie, sięgnął po stojącą na stole butelkę i zaczął nalewać do kieliszka, ale Kiggs uderzył go w rękę. Szkło roztrzaskało się na podłodze. – To wino wywołało jej chorobę – powiedział Kiggs przez zaciśnięte zęby, próbując powstrzymać ciotkę przed upadkiem z sofy. Comonot ruszył mu na pomoc. – Od jak dawna masz tę butelkę, Ardmagarze? – Nie należy do mnie. Musiała przynieść ją ze sobą. – Szerzej otworzył oczy. – Miała zamiar mnie otruć? – Nie bądź głupcem! – Kiggs pozwolił, by złość pokonała jego dobre maniery. – Dlaczego miałaby sama się go napić? – Wyrzuty sumienia z powodu tego, co miała zamiar zrobić? – To nie tak działa, ty tępy smoku! – krzyknął Kiggs głosem stłumionym przez łzy, ocierając pianę z jej warg. – Dlaczego miała się tu z tobą spotkać? Dlaczego przyniosła ci wino? Dlaczego myślisz, że możesz przyjechać sobie do Goreddu i bawić się w bycie człowiekiem, choć nie masz o tym najmniejszego pojęcia? – Kiggs – powiedziałam, ostrożnie kładąc dłoń na jego ramieniu.

Szarpnął się. Comonot oszołomiony opierał się o tył sofy. – Ja... nie wiem absolutnie nic. To znaczy, coś czuję. Nie wiem, co to jest. Posłał mi błagalne spojrzenie, ale ja nie wiedziałam, co mu powiedzieć. Lekarz przybył wraz z trzema asystentkami. Pomogłam im zanieść Dionne na łóżko, gdzie ją rozebrali, obmyli gąbką, spuścili krew, nakarmili sproszkowanym węglem drzewnym i zbadali wino oraz wymiociny w poszukiwaniu wskazówek, jakiego antidotum powinni użyć. Comonot, który nie powinien oglądać jej nagiej, wszedł do środka i gapił się na nią. Kiggs spacerował w drugim pokoju. Nagle uderzyła mnie straszliwa myśl. Odwróciłam się, żeby wybiec, ale Comonot chwycił mnie za rękaw. – Pomóż mi – powiedział. – Czuję coś... – Poczucie winy – warknęłam, próbując się uwolnić. – Spraw, żeby odeszło! – Wydawał się wyraźnie przerażony. – Nie umiem. – Mój wzrok przyciągnęło zamieszanie na łóżku; Dionne znów dostała konwulsji. Poczułam ukłucie litości wobec starego saara. Wszyscy byliśmy w rozterce, smoki i ludzie, w obliczu śmierci. Położyłam dłoń na jego mięsistym policzku i zwróciłam się do niego jak do dziecka: – Zostań. Pomóż, na ile będziesz umiał. Może jeszcze da się ją uratować. Ja muszę się upewnić, że już nikt nie zginie. Pośpieszyłam do Kiggsa. Siedział na kanapie, opierając łokcie na kolanach, z dłonią uniesioną do ust i szeroko otwartymi oczyma. – Kiggs! – Nawet na mnie nie spojrzał. Uklękłam przed nim. – Wstawaj. To jeszcze nie koniec. Spojrzał na mnie tępo. Pozwoliłam sobie dotknąć jego rozczochranych włosów. – Gdzie Selda? Gdzie wasza babka? Musimy się upewnić, że są bezpieczne. To zadziałało. Zerwał się na równe nogi. Pośpieszyliśmy do ich komnat, ale ani królowa, ani księżniczka nie drzemały w swoich łóżkach. – Glisselda zamierzała z nią porozmawiać – zauważył Kiggs. – Pewnie są razem. W gabinecie królowej albo... Wzruszył ramionami. Skierowałam się w tamtą stronę, ale on chwycił

latarnię, złapał mnie za ramię i poprowadził mnie przez ukryte drzwi w ścianie sypialni królowej, a następnie przez labirynt korytarzy. Przejście było wąskie, szłam za nim. Kiedy nie mogłam już dłużej znieść ciszy, spytałam: – Słyszałeś, jak twoja ciotka powiedziała „Apsig”? Pokiwał głową. – Sugestia wydaje się oczywista. – Że Josef dał jej wino? Czy było przeznaczone tylko dla Ardmagara, czy...? – Obojga, bez wątpienia. – Odwrócił się w moją stronę, lecz jego twarz skrywał cień. – Ciotka Dionne miała się spotkać z Comonotem w katedrze. – Thomas nie mógł mnie z nią pomylić. – Jak sądzę, rozpoznał cię i pod wpływem chwili uznał, że równie dobrze może zabić ciebie. Ale pamiętaj, że widziałaś Josefa w pobliżu miejsca zbrodni. – Sam sądziłeś, że to jedynie poszlaka. – Owszem, do chwili, kiedy jego imię znów się pojawiło! – wykrzyknął. Zdenerwowanie tego wieczoru zwyciężyło jego zwyczajową powściągliwość. Dotarliśmy do gabinetu królowej, lecz on również był pusty. Kiggs zaklął. – Powinniśmy się rozdzielić – stwierdziłam. – Sprawdzę w Wielkiej Sali. Ponuro pokiwał głową. – Ja zmobilizuję straż. Odnajdziemy je. Śpiesząc korytarzem, sięgnęłam umysłem do Abdo. Abdo, znajdź Larsa. Zaczekaj na mnie w pobliżu sceny. Widzisz panią Okrę? Chłopiec zauważył panią ambasador w pobliżu deserów, a później powiedział mi, że rusza do garderoby w poszukiwaniu Larsa. Sięgnęłam do Larsa, żeby dać mu znać, że Abdo nadchodzi. Rozważyłam złamanie obietnicy i sięgnięcie do pani Okry, ale już wcześniej wydawała się zrzędliwa, a teraz potrzebowałam jej pomocy. Było dla mnie ważne, by jej dziwaczna moc spełniła swoją obietnicę. Kiedy dotarłam do wielkiej sali, była dokładnie w miejscu, które opisał Abdo, i prowadziła ożywioną rozmowę z Fuldą, preferującym samotność ambasadorem smoków. Omijałam tańczące pary, dziwiąc się, że ktokolwiek

ma jeszcze siłę na voltę, choć musiał już nadchodzić świt. Podeszłam do pani Okry i powiedziałam: – Proszę o wybaczenie, ambasadorze Fuldo, ale muszę na chwilę ukraść panią Okrę. Obawiam się, że to pilne. Odezwałam się tak uprzejmie bardziej ze względu na nią niż na niego. Wyprostowała się dumnie – co nie uczyniło jej wcale wyższą – i stwierdziła: – Słyszałeś ją, Fuldo. Sio. Oczy ambasadora Fuldy błyszczały, gdy wpatrywał się we mnie. – Ty jesteś panienka Dombegh. Jestem zaintrygowany, że mogę cię w końcu poznać. Wpatrywałam się w niego, zastanawiając się, co słyszał. – Fuj! – krzyknęła pani Okra i trzepnęła go. – Nie jest bardziej wyjątkowa ode mnie, a mnie znasz od lat. Chodź, Serafino! – Wzięła mnie pod rękę i odciągnęła. – Dobrze, czego chcesz? – spytała, kiedy znalazłyśmy się same w kącie. Odetchnęłam głęboko. – Musimy odnaleźć królową i Glisseldę. – Jak mniemam, nie ma ich w gabinecie? Gapiłam się na nią. – A co ci mówi żołądek? – Mój żołądek nie przyjmuje rozkazów, panieneczko! – powiedziała dumnie. – Kieruje mną, a nie odwrotnie. Spojrzałam z góry na jej żabią twarz, demonstrując bez żadnej wątpliwości, że nie tylko dorównuję jej w umiejętności wykrzywiania się, ale pewnego dnia ją przewyższę. – Powiedziałaś mi, że żołądek pozwala ci znaleźć się we właściwym miejscu we właściwym czasie. Królowa i Glisselda w tej chwili mogą się znajdować w śmiertelnym niebezpieczeństwie, powiedziałabym więc, że za właściwie miejsce należy uznać to, w którym się znajdują, a właściwy czas to ten, zanim stanie im się krzywda! – Cóż, dziękuję za dodatkowe informacje – prychnęła. – Naprawdę potrzebuję tła. Zrozum, to nie magia. Bardziej przypomina niestrawność. – Kieruje cię w jakąś stronę czy nie?

Myślała przez chwilę, stukając palcem w wargi. – Tak. Tędy. Poprowadziła mnie w stronę jednego wyjścia z sali w chwili, gdy Kiggs pojawił się w drugim. Zawołałam go i zamachałam – ruszył prosto przez parkiet, rozpraszając i dezorientując tancerzy. Pani Okra nie zaczekała na niego. Wyszła na korytarz i skierowała się w stronę wschodniego skrzydła. Podążałam za nią w pewnej odległości, aż Kiggs nas dogonił. – Gdzie idziemy? – spytał zdyszany. – Znamy miejsce pobytu Glisseldy i królowej – powiedziałam, obawiając się jego następnego pytania. – Gdzie są? – Święty Vitcie, a skąd mam wiedzieć? – warknęła pani Okra, przyśpieszając. Kiggs spojrzał na mnie z niedowierzaniem. – Co to ma być? – Ona ma przeczucie. Ufam mu. Dajmy jej szansę. Kiggs chrząknął sceptycznie. Dotarliśmy do jego paskudnej wieży. Pani Okra nacisnęła klamkę, ale drzwi były zamknięte na klucz. – Dokąd to prowadzi i czy macie klucz, książę? – spytała pani Okra. – Nie może ich tam być – mruknął, ale sięgnął po klucz. – Jak by się dostały do środka? – spytałam, gdy zamek szczęknął. – Glisselda ma klucz. To nie jest niemożliwe, ale prawdopodobne też nie... – Zatrzymał się gwałtownie. Na schodach było słychać echa głosów. – Na kości Świętych! Pani Okra sprawiała wrażenie, że chce ruszyć w górę schodów, ale Kiggs powstrzymał ją, spoglądając bacznie w górę. Uniósł palec do warg i poruszał się cicho, z dłonią na rękojeści miecza. Podążyłyśmy za nim. Drzwi na górze były lekko uchylone, dzięki czemu przez szczelinę przesączały się światło i dźwięk. Usłyszeliśmy śmiech i trzy... nie, cztery różne głosy. Kiggs kazał nam się zatrzymać. – Dosyć. Wspaniale – zabrzmiał głos królowej, jak zakładałam. – Dziękuję! – zaświergotała Glisselda. – Nie powinniśmy zaczekać na moją matkę i księcia Luciana?

Trzeci głos odpowiedział coś niewyraźnie, po czym rozległ się brzęk szkła o szkło, jakby napełniano kolejny kielich wina. Kiggs odwrócił się do nas i odliczył na palcach: trzy, dwa, jeden... Otworzył gwałtownie drzwi w chwili, gdy królowa, Glisselda i lady Corongi wzniosły winem toast za nowy rok. Josef, hrabia Apsig stał nieco na uboczu, trzymając w dłoni butelkę wina.

33 – O, jesteś, Lucianie! – zaświergotała Glisselda, która stała zwrócona w stronę drzwi. – Nie! – wykrzyknął Kiggs i rzucił się do babki, która jako jedyna z obecnych zdążyła już unieść kielich do ust. – Pomyślałam, że z tego miejsca będzie piękny widok na wschód słońca – mówiła dalej jego kuzynka, powoli rejestrując jego działania. Znieruchomiała, gdy Kiggs wyrwał jej kieliszek z dłoni. – Co się dzieje? – Ktoś otruł twoją matkę. Coś w winie. Temu winu też nie możemy ufać, podejrzewam, że pochodzi z tego samego źródła. Poproszę kieliszek, lady Corongi. Lady Corongi podała mu swój trunek. Wydawała się oburzona. – Mam nadzieję, że się mylisz – stwierdziła królowa, siadając niepewnie na zydlu. Oparła łokieć o pobliski stolik, zarzucony książkami i mapami. – Obawiam się, że wypiłam łyk swojego zanim wpadłeś przez te drzwi. – Musimy zaprowadzić was do lekarza – powiedziała pani Okra z taką pewnością w głosie, że nikt nie odważył się zakwestionować jej słów. Pomogła królowej wstać i poprowadziła ją do schodów. – Doktor Ficus jest w pokojach Ardmagara! – zawołał za nią Kiggs. – A doktor Johns powinien być... – Wiem, dokąd mamy iść! – odpowiedziała zrzędliwym tonem ze schodów. – Seldo, mam nadzieję, że nie wypiłaś nawet kropli? – spytał Kiggs, odwracając się do kuzynki. Selda oparła się o regał, jakby kręciło się jej w głowie, lecz odparła: – Nie. Wpadłeś w ostatniej chwili. Ale co z wami, lady Corongi? Staruszka pokręciła głową. Jakakolwiek trucizna znajdowała się w trunku, nie mogła się równać z jadem w spojrzeniu, które posłała hrabiemu Apsigowi.

Josef zbielał. Podał butelkę Kiggsowi i uniósł dłonie, jakby się poddawał. – Proszę – powiedział – wiem, że to źle wygląda... – Zauważyłem, że sobie nic nie nalałeś, hrabio Josefie – rzekł Kiggs, stawiając butelkę na stole. – Nie jesteś chyba saarem? – Jestem Samsamczykiem! – zabulgotał Josef. – My nie raczymy się diabelskim... – Urwał i odwrócił się w stronę lady Corongi. – Na to liczyłaś. Jaki był twój plan, wiedźmo? Królowa i księżniczka piją, ty udajesz, że pijesz, wszystkie padacie, a kiedy ja biegnę po lekarzy, co robisz? Wyślizgujesz się w tajemnicy? Zostawiasz mnie, żebym odpowiedział za twoje zbrodnie? – Oskarżasz tę szlachetną damę o coś, ty potworze? – spytała Glisselda, obejmując ramieniem drobną staruszkę. – Była moją nauczycielką od kiedy pamiętam! Białka oczu Josefa błyszczały, wydawało się, że się chwieje. Jego wargi poruszały się, jakby przeprowadzał jakieś straszliwe obliczenia. Przeczesał jasne włosy dłońmi. – Książę – wychrypiał – w żaden sposób cię nie przekonam. Moje słowo przeciwko jej. – Dałeś mojej ciotce butelkę zatrutego wina – stwierdził Kiggs. Jego wcześniejszy gniew zmienił się w lód. – Przysięgam, niczego nie podejrzewałem. Dlaczego miałbym kwestionować dar, o którego przekazanie prosiła jej najbliższa przyjaciółka lady Corongi? – Szarpał się, szukał wszelkich argumentów. – Nie wiesz, czy to wino tutaj jest zatrute... tylko to zakładasz. A jeśli nie jest? – Wiem, że byłeś w katedrze w dniu, w którym Serafina została zaatakowana – powiedział Kiggs, od niechcenia przestawiając przedmioty na swoim stole do pracy. – Widziałam, jak rozmawiasz z Thomasem Broadwickiem – dodałam, zaplatając ręce na piersi. Josef gwałtownie potrząsnął głową. – Przekazywałem wiadomość od Synów świętego Ogdy. Była zaszyfrowana, nie miałem pojęcia, co znaczyła – powiedział błagalnym tonem. – Kłamca! – wykrzyknęłam.

– Spytajcie ją! – odkrzyknął, wskazując na lady Corongi. – To ona skontaktowała mnie z Synami. To ona przekazuje im informacje z pałacu. Jest matką wszystkich moich kłopotów! – Bzdura – prychnęła lady Corongi, patrząc na jego wyciągnięty palec, jakby obrażał ją bardziej niż wszystko, co mówił hrabia. – Książę, nie rozumiem, dlaczego jeszcze nie związałeś tej żałosnej istoty. Josef otworzył usta, ale w tej właśnie chwili w okolicy Kiggsa rozległ się okropny dźwięk: Thluu-thluu-thluuuu! Księżniczka Glisselda wskoczyła na zydel i wykrzyknęła: – Na nogi świętego Polypousa, gdzie to jest? Josef wyciągnął sztylet i zaczął się rozglądać gorączkowo. Jedynie lady Corongi stała nieruchomo z szeroko otwartymi oczyma, gdy głos seplenił: Widzę cię, oszuście! Spojrzałam na Kiggsa. Pokiwał głową i za plecami otworzył dłoń, ukazując moją figurkę człowieka-jaszczura. – Kogo nazywa oszustem, lady Corongi? – spytał. Dama otrząsnęła się z szoku. Zwróciłam się do niej. Jedynie na krótką chwilę napotkałam spojrzenie jej przenikliwych niebieskich oczu, ale w tej kruchej chwili wieczności ujrzałam umysł pod manierami; w tej niekończącej się sekundzie zrozumiałam. Lady Corongi wpadła na Glisseldę, która nadal stała na zydlu. Księżniczka wrzasnęła i wpadła na ramię Corongi. Szacowna dama obróciła się na pięcie i pobiegła po schodach. Szok zatrzymał nas w miejscu o uderzenie serca za długo. Kiggs otrząsnął się pierwszy, chwycił mnie za ramię i pociągnął w ciemność za nią. Josef krzyczał coś za nami, ale nie umiałam rozróżnić, czy wołał do nas, czy do Corongi. Na dole schodów Kiggs spojrzał w prawo, a ja w lewo. Ujrzałam rąbek sukni lady Corongi znikający za rogiem. Pobiegliśmy, podążając najsłabszym ze śladów – otwarte drzwi, nuta jej perfum, zasłona poruszona nieistniejącym podmuchem – aż dotarliśmy do serwantki, którą odsunięto od ściany, ukazując ukryte przejście. Kiggs przerwał pościg. – I to był błąd, lady – powiedział.

Wrócił na korytarz, troje drzwi dalej znajdowała się strażnica. Otworzył drzwi, krzyknął, by zwrócić na siebie uwagę, i zrobił pięć szybkich gestów. Ze środka wypadli strażnicy i rozbiegli się we wszystkie strony. Kiggs wrócił do odsuniętej serwantki – obok już stał strażnik, który zasalutował i podał nam latarnię. – O co ich poprosiłeś? – spytałam. Mówiąc, zademonstrował mi gesty. – Rozgłosić; wszyscy; zamknąć dolne tunele; ostrzec miejski garnizon; i... – spojrzał mi w oczy. – Smok. Sygnały robiły wrażenie. – Czy podążą za nami w dół? – Wkrótce. Minie trochę czasu, zanim wszyscy zajmą miejsca. Jest siedem wejść. – Wliczając w to tajne wyjście do wypadów na wroga? Nie odpowiedział, jedynie ruszył dalej w mrok. Oczywiście, że straż pałacowa nie dotrze do tego wyjścia na czas, dlatego posłał wiadomość do miasta, ale oni też się spóźnią. Poczułam ściskanie w sercu. Glisselda może zginąć, zanim ktokolwiek z nas do niej dotrze. Miałam własne oddziały, które mogłam zmobilizować. Aktywowałam kolczyk Ormy na łańcuszku, modląc się, by go usłyszał, by nie zdążył się zbytnio oddalić i by dotarł do nas na czas. Później sięgnęłam do Abdo. Gdzie jesteś? – spytał. – Martwiliśmy się! Dzieją się złe rzeczy. Musicie pobiec z Larsem jak najszybciej na północnozachodnie zbocze Wzgórza Zamkowego. Z tajemnego wyjścia na zboczu wzgórza wkrótce może się wyłonić wrogi smok. Albo bardzo silna, nieprawdopodobnie szybka staruszka. Wciąż nie byłam do końca pewna. Jak mamy zejść po murze zamku z tamtej strony? Na kamień świętego Mashy. Znajdziecie sposób. Miałam nadzieję, że to prawda. A co nasza dwójka ma zrobić przeciwko wrogiemu smokowi? Nie wiem. Wiem tylko, że jestem teraz w tunelach za nim, a jeśli ty i Lars dotrzecie na miejsce, to będzie nas już dwa razy więcej. Nie musimy go zabić, wystarczy, że

go zatrzymamy do czasu, aż mój wuj tu dotrze. Puściłam go, bo wiedziałam, że znów się sprzeciwi i ponieważ ciągle potykałam się o nierówności, kiedy skupiałam się na czymś innym. Przeszliśmy przez troje drzwi, teraz szeroko otwartych, i wiedzieliśmy, że lady Corongi też tędy przeszła. Kiedy dotarliśmy do naturalnych jaskiń, Kiggs wyciągnął miecz. Otaksował mnie wzrokiem od góry do dołu. – Powinniśmy znaleźć ci broń, zanim tu zeszliśmy! – Jego oczy w blasku latarni wydawały się udręczone. – Chcę, żebyś zawróciła. – Nie bądź śmieszny. – Fino, nie wiem, co zrobię, jeśli stanie ci się krzywda! Proszę, zawróć! Wyprostował się, jakby miał zamiar zastąpić mi drogę. – Przestań! – krzyknęłam. – Marnujesz czas. Na jego twarz opadła zasłona smutku, ale pokiwał głową i wrócił do zadania, które nas czekało. Dotarliśmy do otworu jaskini, ale nie widzieliśmy nikogo, jedynie kobiece ubranie rozrzucone po całej ziemi jak zrzucona skóra. Popatrzyliśmy po sobie, przypominając sobie złożoną suknię, którą widzieliśmy wcześniej. Wszystko mieliśmy przed oczami, ale zabrakło nam rozumu, by to zobaczyć. Glisselda wyraźnie walczyła, gdy „lady Corongi” się rozbierała, więc pozostała pewna nadzieja, że stwór jeszcze nie mógł latać. Wypadliśmy z jaskini na śliską, zaśnieżoną trawę, rozglądając się za ściganą dwójką. Księżniczka krzyknęła – obróciliśmy się w stronę jej głosu. Nad wejściem do jaskini, na tle nieba różowiejącego pierwszym blaskiem świtu, malowała się sylwetka nagiego, żylastego mężczyzny, z Glisseldą przerzuconą przez ramię. Przebywał na dworze przebrany za kobietę przez niemal całe życie księżniczki. Zalany perfumami, unikał innych saarów, wkradł się w łaski księżniczki Dionne i czekał na okazję z cierpliwością, jaką mają jedynie gady. Mimo całego doświadczenia z saarantrai, nigdy wcześniej nie widziałam, jak jeden z nich przeobraża się z człowieka w smoka. Rozłożył się, przeciągnął, wyciągnął, jeszcze rozwinął. Wszystkie te przemiany wydawały się całkowicie logiczne, wszystkie ludzkie części ciała przekonująco smocze

– ramiona rozwijające się w skrzydła, kręgosłup przedłużający się w ogon, wydłużająca się twarz, łuski wyrastające ze skóry. Udało mu się dokonać tego wszystkiego, nie wypuszczając Glisseldy – skończył, trzymając ją mocno w przednich szponach. Gdybyśmy byli bystrzy, rzucilibyśmy się na niego, kiedy się przeobrażał, ale staliśmy jakby nogi wrosły nam w ziemię, zbyt osłupiali, by myśleć. Wszelkie wątpliwości zostały rozwiane – to był Imlann. Przez jeszcze kilka minut nie mógł latać – świeżo przeobrażony saar jest miękki i słaby, jak motyl, który właśnie wyłonił się z kokonu. Jego szczęki poruszały się – mógł zionąć ogniem. Wciągnęłam Kiggsa z powrotem do jaskini, zanim kula ognia uderzyła w ziemię przed wejściem, wyrzucając w powietrze osmalone kamienie. Imlann nie umiał wytworzyć dużej kuli, ale gdyby opuścił szyję do wnętrza jaskini, nie potrzebowałby pełnego płomienia, zwłaszcza gdyby Kiggs się nie wycofał. Ile czasu zajmie Larsowi i Abdo dotarcie na miejsce? I Ormie, jeśli w ogóle miał przybyć? Widziałam tylko jedno rozwiązanie – odwróciłam się, by znów wyjść z jaskini. – Oszalałaś?! – krzyknął Kiggs, chwytając mnie za ramię. Tak się składało, że oszalałam. Odwróciłam się i pocałowałam go w usta, ponieważ rzeczywiście mogło to być ostatnie, co uczynię w moim życiu, kochałam go i czułam się rozpaczliwie smutna na myśl, że on nigdy się tego nie dowie. Pocałunek zaskoczył go na tyle, że puścił moje ramię, a ja wybiegłam na zaśnieżone zbocze. – Imlannie! – krzyknęłam, podskakując i machając rękami jak wariatka. – Zabierz mnie ze sobą! Potwór przechylił głowę i wrzasnął: – Nie jesteś smokiem, sprawdziliśmy to w pralni. Kim jesteś, na płomienie? Teraz. Musiałam być wystarczająco interesująca, by nie zabił mnie od razu, a istniała tylko jedna informacja, która mogła zadziałać. – Jestem twoją wnuczką! – Niemożliwe. – Tak, możliwe! Linn poślubiła człowieka, Claud... – Nie wypowiadaj tego imienia. Chcę umrzeć, nie słysząc go ani razu. Jest

bezimiennym stworem, przeciwieństwem ardu. – Cóż, twoja bezimienna córka urodziła dziecko swojemu bezimiennemu stworowi mężowi. – Orma powiedział nam... – Orma skłamał. – Powinienem cię zabić. – Lepiej zabierz mnie ze sobą. Mogę się przydać w nadchodzącym konflikcie. – Rozłożyłam szeroko ręce, ustawiając się w dramatycznej pozie, a moja szkarłatna suknia była jak ziejąca rana w zaśnieżonym zboczu. – Bycie mieszańcem daje mi potężne zdolności, których nie mają ani smoki, ani ludzie. Mogę w umyśle kontaktować się z innymi mieszańcami, mogę myślą kierować nimi na odległość. Mam wizje i matczyne wspomnienia. Jak myślisz, skąd wiedziałam, kim jesteś? Imlann wydął nozdrza, choć nie umiałam ocenić, czy jest sceptyczny, czy zainteresowany. W jaskini Kiggs poruszył się, powoli i w ciszy ustawiając się w pozycji do ataku. – Wiem wszystko o twojej koterii – powiedziałam, czując pilną potrzebę, by poruszać ustami. – Wiem, że w domu w tej właśnie chwili trwa zamach stanu. Imlann uniósł kolce, jakby zaniepokojony, że to wiem. Czy dobrze się domyśliłam? Przepełniła mnie rozpacz, ale mówiłam dalej: – Zabiłeś Ardmagara i pół rodziny królewskiej, nadchodzi wojna. Ale Goredd nie jest wystarczająco słaby, byś mógł po prostu do niego wkroczyć. Przyda ci się moja pomoc. Imlann prychnął, z jego nozdrzy wydobywał się dym. – Kłamiesz. Wiem, że już wcześniej mnie oszukałaś. Nie powinnaś być tak skora do chełpienia się. Nawet gdybym uwierzył w twoje moce, jesteś lojalna wobec książątka w jaskini. Którą ze swoich „potężnych zdolności” wykorzystasz, kiedy pochylę się i go upiekę? Podsyciłem całkiem spory płomień. Otworzyłam usta i rozległ się dźwięk, który mógłby obwieścić koniec świata. To nie byłam ja, choć minęło absurdalnie dużo czasu zanim to pojęłam. Lars, który podkradł się od lewej, zaczął grać na wielkich dudach bitewnych,

wyjąc, miaucząc i wykrzykując muzyczne obelgi w blasku świtu. Imlann szarpnął głową w stronę źródła dźwięku, a wtedy cienista postać rzuciła się na niego z drugiej strony, wskoczyła po smoczej szyi i zacisnęła ręce i nogi na nadal miękkim gardle stwora. Imlann szarpał szyją, ale Abdo trzymał mocno – na tyle mocno, by uniemożliwić smokowi zianie ogniem. – Kiggs! Teraz! – krzyknęłam, ale on już tam był, ciął łapę przytrzymującą Glisseldę. Imlann zacharczał i odruchowo cofnął szpony. W tej właśnie chwili dotarłam do Kiggsa i razem przetoczyliśmy Glisseldę na bok. Pomogłam łkającej księżniczce zejść po skałach do wejścia do jaskini, a książę ciął drugą łapę smoka. Imlann uderzył Kiggsa, zrzucając go na nasz poziom. Książę wylądował na plecach i na chwilę stracił oddech. Glisselda podbiegła do niego. Poczułam podmuch gorącego siarkowego wiatru, a kiedy podniosłam wzrok, ujrzałam, że Imlann wznosi się w niebo, wciąż z Abdo na szyi. Krzyknęłam, ale nic nie mogłam zrobić. Chłopiec nie mógł go puścić, kiedy był w powietrzu, upadek by go zabił. Imlann zatoczył leniwie krąg w naszą stronę. Jeśli stwardniał na tyle, żeby latać, był zbyt twardy, by Abdo wciąż ściskał mu gardło, powstrzymując płomień. Wracał, by spalić nas na popiół. – Cofnijcie się! – krzyknęłam do Glisseldy i Kiggsa, popychając ich w stronę jaskini. – Najdalej jak możecie. – T-twoje kłamstwa nas uratowały! – wysapał Kiggs, wciąż oszołomiony po upadku. Moje kłamstwa. Tak. – Szybko! Biegnijcie! – zachęciłam go. Coś wielkiego zaświstało na niebie tuż nad nami. Kiedy uniosłam wzrok, ujrzałam Ormę spadającego w stronę Imlanna i rozpłakałam się z ulgi.

34 Imlann uciekł, a przynajmniej tak się wydawało. Pozwolił Ormie, by ten go prawie dogonił, po czym cofnął się gwałtownie i złapał go. Chwycili się nawzajem za skrzydła i zaczęli spadać, lecz udało im się wyślizgnąć zanim uderzyli w drzewa. Znów ruszyli w górę, a każdy szukał okazji do ataku. Imlann zionął ogniem. Orma, co rzucało się w oczy, nie zrobił tego. Zauważył Abdo i nie chciał mu zrobić krzywdy. Człowieczeństwo tego gestu zaparło mi dech w piersi, natomiast olbrzymia głupota napełniła rozpaczą. Przyciśnięty do szyi Imlanna Abdo nie tylko uniemożliwiał Ormie zionięcie ogniem, ale też utrudniał skuteczne odgryzienie mu głowy. Jedyną nadzieją Ormy było zrzucenie ojca z nieba, ale przeciwnik był od niego dłuższy o jedną czwartą. To nie było łatwe, a Abdo nadal mógł umrzeć. Nad miasto wzniosło się coś innego, wielkiego i ciemnego, i z dużą prędkością zbliżyło się do walczących. To był kolejny smok, ale nie wiedziałam, kto. W bezpiecznej odległości krążył wokół walczącej pary, nie atakując żadnego z nich, ale obserwując i czekając. Za mną Kiggs odezwał się cicho do Glisseldy: – Jesteś ranna? – Sądzę, że mogę mieć pęknięte żebro, Lucianie. Ale... czy Ardmagar naprawdę nie żyje? – To był blef. Widziałem, jak robi to wcześniej. To jej szczególny talent. – Idź po nią, dobrze? Stoi na śniegu w pantoflach do tańca i zaraz zamarznie. Aż do tej chwili nie uświadamiałam sobie, jak jest mi zimno. Nie miałam nawet płaszcza. Kiggs podszedł do mnie, ale nie odrywałam wzroku od podniebnej walki. Z każdym okrążeniem Imlann leciał odrobinę bardziej na wschód – wkrótce będą walczyć nad miastem. Jeśli Orma nie był skłonny zaryzykować życia jednego małego chłopca, to czy zrzuci Imlanna

na budynki pełne ludzi? Poczułam jeszcze większą rozpacz. Rozdzwoniły się katedralne dzwony, a tej szczególnej melodii nie słyszano od czterdziestu lat – ostrzeżenie przed Ardem. „Smoki! Kryć się!”. – Fino – powiedział Kiggs. – Wejdź do środka. Z otworu jaskini nie widziałabym już smoków, nie w miejscu, w którym znajdowały się teraz. Cofnęłam się od niego, weszłam w głębszy śnieg. Kiggs ruszył za mną i położył mi dłoń na ramieniu, jakby chciał mnie zaciągnąć z powrotem, ale jego wzrok również przyciągnęło jaśniejące niebo. – Kim jest ten trzeci smok? Przypuszczałam, że wiem, nie miałam jednak energii, by wyjaśniać. – Unosi się bezużytecznie – zauważył Kiggs. – Gdyby to był smok z ambasady, przypuszczam, że stanąłby po stronie twojego nauczyciela. Ostatnie słowo mi zazgrzytało. Naprawdę spodziewałam się, że powie „wuja”. W jego obecności powiedziałam prawdę, a on nie mógł lub nie chciał uwierzyć. Pokazywał mi łatwą drogę powrotu do normalności, która bardzo mnie kusiła. Tak łatwo byłoby go nie poprawić, odpuścić sobie. Nie wymagałoby to żadnego wysiłku. Ale ja go pocałowałam, powiedziałam prawdę i odmieniłam się. – On jest moim wujem – powiedziałam, na tyle głośno, by Glisselda też to usłyszała. Kiggs nie puścił mojego ramienia, choć jego dłoń wydawała się jak z drewna. Spojrzał na Glisseldę – jej miny nie widziałam. – Fino, nie żartuj – powiedział. – Uratowałaś nas. Już po wszystkim. Wpatrywałam się na niego, aż spojrzał mi w oczy. – Jeśli domagasz się ode mnie prawdy, mógłbyś być na tyle miły, by w nią uwierzyć. – To nie może być prawda. Takie rzeczy się nie dzieją. – Głos mu się załamał, zaczerwienił się aż po czubki uszu. – To właśnie mogła mieć w planach ciotka Dionne... Muszę przyznać, że takie rzeczy się dzieją. Może czasami. Nagle uświadomiłam sobie, że to również miało się wydarzyć pod wpływem sugestii lady Corongi. – Ale krzyżówki międzygatunkowe są z pewnością niemożliwe – upierał

się dalej Kiggs. – Jak to mówią, koty i psy. – Konie i osły – odparłam. Zimny wiatr sprawił, że łzawiły mi oczy. – Tak się dzieje. – Co powiedziałeś o mojej matce, Lucianie? – spytała Glisselda drżącym głosem. Kiggs nie odpowiedział. Puścił moje ramię, ale nie odszedł. Szerzej otworzył oczy. Podążyłam za jego spojrzeniem i zobaczyłam, jak Orma w ostatniej chwili powstrzymuje upadek, ogonem zrzucając komin i dach gospody. Po chwili do naszych uszu dotarł hałas, razem z wrzaskami przerażonych mieszkańców. – Święci w Niebiosach! – krzyknęła Glisselda, która niezauważalnie podeszła bliżej, trzymając się za bok. – Dlaczego tamten mu nie pomoże? W rzeczy samej „tamten” opadał leniwie w naszą stronę. Robił się większy i większy, aż w końcu wylądował na zboczu wzgórza pod nami. Podmuch siarkowego wiatru zmusił nas do cofnięcia się. Smok wyciągnął gadzią szyję, po czym przeprowadził odwrotność tego, co zrobił Imlann, zapadł się w sobie, schłodził i zmienił w mężczyznę. Na śniegu stał całkiem nagi Basind i zacierał ręce. – Saar Basind! – krzyknęłam, choć wiedziałam, jak próżne byłoby złoszczenie się na niego. – Zostawiasz Ormę na śmierć. Natychmiast zmień się z powrotem! Basind zwrócił spojrzenie w moją stronę, a ja zatrzymałam się gwałtownie. Jego wzrok był zimny, a ruchy gładkie i skoordynowane, kiedy szedł w moją stronę przez śnieg. Odsunął z oczu cienkie włosy i powiedział: – Ta walka nie ma ze mną nic wspólnego, Serafino. Zebrałem istotne informacje na temat twojego wuja i teraz wracam do domu. Gapiłam się na niego. – Jesteś... jesteś z... – Rady Cenzorów, owszem. Regularnie sprawdzamy twojego wuja, ale trudno było go złapać. Zazwyczaj zauważa i psuje próby. Tym razem doświadczał przesadnej uczuciowości w wielu aspektach i nie mógł zachować czujności. Rzecz jasna, Ardmagar już nakazał wycięcie Ormy, oszczędzając mi konieczności uzasadniania mojego stanowiska.

– Co takiego zrobił Orma? – spytała Glisselda zza moich pleców. Odwróciłam się – stała na skalnym występie i wyglądała zadziwiająco królewsko z różowo-złocistym niebem za plecami. – Wielokrotnie przedkładał swoją półludzką siostrzenicę ponad swój lud – odparł Basind z niejakim znudzeniem. – Okazywał różnorakie uczucia w stopniu przekraczającym dopuszczalne granice, w tym miłość, nienawiść i smutek. Nawet teraz przegrywa bitwę, którą mógłby bez trudu wygrać, z troski o ludzkiego chłopca, którego nawet nie zna. W czasie, gdy Basind mówił, Orma został rzucony o dzwonnicę katedry i grzbietem zmiażdżył jej dach. Łupek i drewno uderzyły w dzwony, zwiększając kakofonię ostrzeżenia przed Ardem, które wciąż dobiegało ze wszystkich kościołów w mieście. – Udzielam mu azylu – powiedziała Glisselda, zaplatając ręce na piersi. Basind uniósł brew. – Rujnuje twoje miasto. – Walczy ze zdrajcą własnego gatunku. Imlann próbował zamordować Ardmagara! Basind wzruszył kościstymi ramionami. – Zaiste, nie obchodzi mnie to ani trochę. – Nie przejmujesz się możliwym końcem pokoju? – My, Cenzorzy, poprzedzamy pokój i pozostaniemy długo po jego zakończeniu. – Spojrzał na siebie i jakby po raz pierwszy zauważył, że jest nagi. Ruszył w stronę wejścia do jaskini. Kiggs próbował go zatrzymać, jednak Basind przewrócił oczami. – To głupie ciało marznie. Na ziemi leży ubranie. Podaj mi je. Kiggs zrobił to bez słowa sprzeciwu. Jego skwapliwość dziwiła mnie do chwili, gdy na własne oczy zobaczyłam to, co on pamiętał – to była suknia lady Corongi. Basind włożył ją, narzekając, że jest za ciasna, ale poza tym nie zauważył nic nie zwykłego. Odwrócił się i przez nikogo niezatrzymywany ruszył w głąb tunelu. – Lucianie! – wykrzyknęła Glisselda. – Nie puszczaj go. Nie jestem do końca pewna, czy jest po naszej stronie. – Tunele są obsadzone. Zatrzymają go, zanim zrobi coś złego.

Gdyby to tylko była prawda. Już wydarzyło się coś złego. Spojrzałam z powrotem na niebo, gdzie mój wuj wciąż dostawał lanie. Nawet jeżeli przeżyje, zostanie odesłany do Tanamoot w celu wycięcia umysłu. Nie mogłam tego znieść. Imlann znów go trafił i tym razem Orma nie zdążył zareagować. Płonął. Spadł z nieba i wylądował w rzece, niszcząc przy tym Wilczy Most. W miejscu, gdzie upadł, wzniosła się chmura pary. Uniosłam dłoń do ust. Imlann zawirował na niebie, krzycząc triumfalnie i zionąc ogniem, a wschodzące słońce odbijało się od jego skóry. Wigilia Traktatu się skończyła. Goreddowie mieli w zwyczaju wznosić toast o świcie i wykrzykiwać: „Smocze wojny skończyły się na dobre!”. Tego roku jednak wszyscy wylegli na ulice, by patrzeć, jak smoki walczą nad ich głowami. Wciąż słyszałam wrzaski, ale to nie byli mieszczanie – nie ta tonacja. Nagle zorientowałam się, że ciemne plamy na południu, które uznałam za stado ptaków, lecą zbyt szybko i stają się zbyt wielkie na ptaki. Eskar wracała z petit ard. Smok Imlann, mój dziadek ze strony matki, nie próbował uciekać, nie zacisnął też zębów na swoim ogonie, co oznaczało poddanie się. Poleciał prosto ku zbliżającym się smokom, zionąc ogniem i wrzeszcząc. Był skazany na śmierć. Jako lady Corongi był przemyślny, okrutny i wyrachowany. Próbował zabić całą rodzinę królewską i swojego Ardmagara, być może udało mu się zabić własnego syna. Jego ostatnia szarża była tak naprawdę samobójstwem. A jednak, kiedy oglądałam go w bitewnej furii, szarpiącego pazurami i kłapiącego, jakby chciał rozerwać niebo na strzępy, poczułam straszliwy smutek. Był ojcem mojej matki. Zniszczyła jego życie tak samo jak swoje, kiedy poślubiła mojego ojca, ale czy jej upór w ostatecznym rozliczeniu tak bardzo różnił się od jego skazanej na porażkę szarży? Czy ona również nie postawiła się w sytuacji bez wyjścia? Sama Eskar nie była zdolna zrzucić go na ziemię. Trzy współdziałające smoki w końcu go podpaliły, a i wtedy utrzymał się w powietrzu dłużej, niż wydawało mi się to możliwe. Kiedy Eskar w końcu odgryzła mu głowę, był to raczej cios miłosierdzia niż zwycięstwo. Patrzyłam, jak ciało mojego

dziadka opada spiralą, jasne niczym kometa, i płakałam. Odwróciłam się z powrotem w stronę otworu jaskini, oczy mnie piekły, dłonie i twarz miałam zmarznięte, a w piersiach czułam straszliwą pustkę. Kiggs i Glisselda stali razem, oboje wpatrywali się we mnie z niepokojem, ale udawali, że tego nie robią. W cieniach za nimi stał Lars, o którym prawie zapomniałam. Zbielałymi palcami ściskał dudy. – Fino – powiedział, kiedy spojrzałam mu w oczy – co zię stało z Abdo? Smok, którego trzymał się Abdo, został podpalony i utracił głowę. Nie widziałam wielkiej nadziei. – Nie mogę go odszukać, Lars – powiedziałam. Myśl o sięgnięciu umysłem po dłoń Abdo i natrafieniu na pustkę przerażała mnie. – Nie moszesz czy nie chcesz? – Nie chcę! Lars posłał mi wściekłe spojrzenie. – Srobisz to! Jesteś mu to finna! Dał ci fszystko, i chętnie! Snalazł drogę w dół po murze, szucił się na tego smoka, srobił fszystko, o co prosiłaś i fięcej. Snajdź go! – A jeśli go tam nie ma? – To snajdziesz go go w Niebiosach, ale snajdziesz go. Skinęłam głową i ruszyłam przez śnieg w stronę Larsa. Kiggs i Glisselda rozstąpili się, żeby mnie przepuścić. Mieli szeroko otwarte oczy. – Przytrzymaj mnie, dobrze? – powiedziałam do Larsa, który w milczeniu objął mnie wolną ręką i pozwolił, bym oparła głowę o jego pierś. Zamknęłam oczy i sięgnęłam. Od razu odnalazłam Abdo. Przytomny, właściwie cały i zdrowy, siedział na czymś, co na pierwszy rzut oka wydawało się wyspą pośrodku rzeki. Przybliżyłam się w wizji. Abdo pomachał do mnie, uśmiechając się przez łzy, i dopiero wtedy zorientowałam się, na czym siedzi. To był Orma. Abdo, ten smok żyje, czy nie? – krzyknęłam, ale chłopiec nie odpowiedział. Może nie wiedział. Zatoczyłam krąg. Pierś Ormy się unosiła – czy to był oddech? Tłumy ludzi zgromadziły się na brzegach rzeki, krzycząc i machając

pochodniami, ale za bardzo się bali, by do niego podejść. Spadł na nich cień i rozproszyli się z krzykiem. To była Eskar – wylądowała na plaży i opuściła głowę w stronę mojego wuja. Z ogromnym wysiłkiem uniósł głowę i dotknął nosem jej nosa. – Abdo żyje – wychrypiałam, wracając. – Jest w rzece z wujem Ormą. Musiał w locie zmienić smoki. Lars uścisnął mnie i pocałował w czubek głowy, zaraz jednak zapanował nad swoją wylewnością. – A wuj? – Rusza się. Niedobrze z nim. Jest tam Eskar, zajmie się nim. Miałam nadzieję, że to zrobi. Czy naprawdę przestała być Cenzorem? To ona zmusiła wuja do opieki nad Basindem. Czy wiedziała, kim był? Płakałam w kamizelę Larsa. Na moim ramieniu spoczęła inna dłoń. Księżniczka Glisselda podała mi chusteczkę. – Czy to są te twoje potężne zdolności? – spytała. – Możesz widzieć w myślach swoich towarzyszy? Czy to tak mnie odnalazłaś? – Ona wizi tylko inne półsmoki – powiedział Lars, niepotrzebnie piorunując ją wzrokiem. – To są jeszcze inne półsmoki? – wyszeptała Glisselda z szeroko otwartymi oczyma. – Mise – powiedział Lars. – Ja. Księżniczka pokiwała powoli głową, z namysłem marszcząc czoło. – I ten porfiriański chłopczyk. To o nim rozmawiacie, prawda? Kiggs pokręcił głową, chodząc po jaskini. – Mógłbym uwierzyć, że jest jeden na świecie, ale troje? – Czworo, wliczając panią Okrę – poprawiłam go zmęczonym głosem. Równie dobrze mogłam ujawnić wszystkich, choć miałam przeczucie, że pani Okra się zirytuje. – W sumie mogłoby nas być siedemnaścioro, jeśli uda mi się zlokalizować pozostałych. – Osiemnaścioro, jeśli odnajdę Jannoulę albo ona mnie. Wydawało się, że Glisselda jest pod wrażeniem, ale Kiggs miał minę, jakby tego nie kupował.

– Słyszałeś, jak Basind nazywa Ormę moim wujem – powiedziałam mu. – Pamiętasz, jak myślałeś, że go kocham, jak miałeś dosyć zgadywania? Oto w końcu masz swoje wyjaśnienie. Kiggs z uporem kręcił głową. – Po prostu nie mogę... Twoja krew jest czerwona. Śmiejesz się i płaczesz jak wszyscy pozostali... Wydawało się, że Lars urósł, górował nade mną opiekuńczo. Położyłam mu dłoń na ramieniu i powiedziałam w umyśle: Już czas. Poradzę sobie. Książę i księżniczka gapili się na mnie, zahipnotyzowani tym, jak wiele rękawów i wiązań musiałam rozwiązać. Uniosłam w ich stronę odkrytą rękę. Promienie słońca odbijały się od spirali srebrnych łusek. Wiał lodowaty wiatr. Nikt się nie odzywał. Kiggs i Glisselda się nie ruszyli. Nie patrzyłam na nich, nie chciałam odczytać licznych wyrazów odrazy, jakie musiały malować się na ich twarzach. Poprawiłam ubiór, odchrząknęłam i wychrypiałam: – Powinniśmy wrócić do środka i sprawdzić, kto jeszcze żyje. Królewskie rodzeństwo cioteczne wzdrygnęło się, jakby budząc się ze straszliwego koszmaru, i pośpieszyło w głąb jaskini, przede mną i z dala ode mnie. Lars objął mnie ramieniem. Wspierałam się na nim przez całą drogę do zamku, płacząc w połowie nad Ormą, a w połowie nad sobą.

35 Kiedy wróciliśmy, w pałacu panowało zamieszanie, gdyż wszyscy szukali Glisseldy – nikt poza nami nie wiedział, gdzie się podziała. Wyszła z tunelu jako zmęczona, zmarznięta i przestraszona dziewczyna, ale w krótkiej chwili, zanim jeszcze poznała los matki i babki, przybrała królewską pozę i uspokajała spanikowanych dworzan oraz przerażone głowy państwa. Księżniczka Dionne nie przeżyła nocy. Królowa wciąż trzymała się przy życiu, ale ostatkiem sił. Glisselda pośpieszyła na górę, by być przy babce. Kiggs poszedł prosto do strażników, żądając raportów i upewniając się, że płynnie przejdą do obowiązków tego dnia. Zatrzymali Basinda – Kiggs uznał, że przyda mu się solidne przesłuchanie, i odszedł pośpiesznie. Larsa i mnie pozostawiono samym sobie. Bez słowa wziął mnie za ramię i poprowadził przez labirynt korytarzy, aż dotarliśmy do drzwi. Otworzył je Marius, służący Viridiusa. Z głębi komnat dobiegał nas krzyk nadwornego kompozytora. – Co to za sukinsyn puka do moich drzwi przed wschodem słońca? – Słońce już wzeszło, panie – odpowiedział Marius znużonym głosem, przewracając oczami i gestem zapraszając nas do środka. – To tylko Lars i... W drzwiach sypialni pojawił się Viridius wsparty na dwóch laskach. Na nasz widok złagodniał. – Wybaczcie mi, kochani. Obudziliście starszego pana po złej stronie łóżka. Lars, który mnie podpierał, stwierdził: – Ona muzi gzieś się przespać. – Nie ma już własnych komnat? – spytał Viridius, zdejmując z sofy poduszki i szlafrok. – Usiądź, Serafino, wyglądasz koszmarnie. – Jej prawziwa natura została ujafniona księżniczce i księciu – wyjaśnił Lars, kładąc dłoń na ramieniu starszego mężczyzny. – Nie powinna stafiać czoła źwiatu, dopóki nie wyposznie, w spokoju, z dala od luzi.

Marius poszedł do solarium, by przygotować dla mnie prowizoryczne posłanie, ale ja zasnęłam na sofie. Drzemałam przez cały dzień. Viridius i Lars nie wpuszczali nikogo i nie zadawali pytań. Kiedy obudziłam się następnego ranka, ujrzałam Larsa siedzącego na brzegu mojego zaimprowizowanego łóżka. – Księżniczka tu była – powiedział. – Chce, szebyśmy przyszli do gabinetu królofej, kiedy się ubieszesz. Duszo się wydarzyło. Pokiwałam niepewnie głową. Podał mi rękę i poszliśmy razem.

*** Księżniczka Glisselda zarekwirowała potężne biurko babki. Przed nim umieszczono w półokręgu osiem krzeseł o wysokich oparciach, z których część była już zajęta. Kiggs siedział za nią po lewej i przeglądał zwinięty list – posłał spojrzenie w stronę drzwi, kiedy weszłam z Larsem, ale nie uniósł głowy. Po prawicy księżniczki, niczym szary cień w pobliżu okien, stał mój ojciec. Uśmiechnął się słabo. Skinęłam mu głową i podążyłam za Larsem w stronę dwóch pustych krzeseł obok pani Okry Carmine. Abdo wyłonił się zza jej potężnej postaci i pomachał do mnie. Regent Samsamu, hrabia Pesavolta z Ninysu, ambasador Fulda i Ardmagar zajmowali pozostałe krzesła. Odziany w surową czerń regent miał siwe włosy sięgające do ramion, hrabia Pesavolta był masywny, pucołowaty i łysy, obaj jednak mieli takie same kwaśne miny. Lars osunął się obok mnie, jakby chciał się wydawać mniejszy, i posyłał ostrożne spojrzenia regentowi. Księżniczka Glisselda złożyła drobne dłonie na biurku i odchrząknęła. Miała na sobie białą houppelande i diadem pierwszej następczyni tronu, złota siateczka ograniczała swobodę jej bujnych loków. Choć była niewielka, wydawało się, że wypełnia pokój światłem. – Moja matka nie żyje, a babka jest ciężko chora – powiedziała. – Zgodnie z prawem, jestem pierwszą następczynią tronu. Niedyspozycja królowej... oby święty Eustace pozostawił ją jak najdłużej... wymaga, bym mówiła, podejmowała decyzje i działała w jej imieniu. – Regent i hrabia Pesavolta

zaczęli się kręcić na krzesłach, mrucząc pod nosami. – Doradco Dombegh! Precedens! – warknęła Glisselda. Mój ojciec odchrząknął. – Kiedy królową Favonię II unieruchomił udar, księżniczka Annette pełniła obowiązki królowej do czasu, aż Favonia wróciła do zdrowia. Żaden z Goreddów nie zakwestionuje waszego prawa, Wasza Wysokość. – Macie zaledwie piętnaście lat – zauważył hrabia Pesavolta. Na jego okrągłej twarzy malował się uśmiech, ale spojrzenie było ostre. – Bez obrazy. – Królowa Lavonda miała zaledwie siedemnaście lat, kiedy się ze mną układała – wtrącił niespodziewanie Comonot. Oparł dłonie na kolanach, na palcach miał kilka pierścieni quigowej roboty, przez co błyszczały jak miniaturowy skarb na tle ciemnoniebieskiej houppelande. – Młodość nie usprawiedliwia jej głupoty – stwierdził regent, patrząc z góry. Comonot nie skomentował tej uwagi, mówił wyłącznie do Glisseldy. – Już była pełnoprawną królową. Już była matką. W szalejącej burzy śnieżnej przeszła przez Ponurą Przełęcz, za towarzystwo mając jedynie dwie pasterki z Przyczółka Dewcomba, które pokazywały jej drogę. Założyłem, że żadna racjonalna istota nie odważy się stawić czoła takiej pogodzie, więc nie byłem nawet w saarantrasie, by ją przywitać. Zwiadowcy wprowadzili ją do naszej jaskini, tę malutką, na wpół zamarzniętą dziewczynkę, wokół niej wirował śnieg. Wszyscy się na nią gapiliśmy, nie wiedząc, co myśleć, aż odrzuciła lamowany futrem kaptur i odwinęła wełniany szal z twarzy. Spojrzała mi w oczy i już wiedziałem. Przez dłuższą chwilę panowała cisza, aż Glisselda spytała: – Co wiedziałeś, Ardmagarze? – Że natrafiłem na godnego siebie przeciwnika – odparł Comonot, zatopiony we wspomnieniach. Glisselda skinęła z lekkim uśmiechem Ardmagarowi. Wyciągnęła rękę do Kiggsa, który przekazał jej zwinięty pergamin. – Dziś rano otrzymaliśmy ten list. Ambasadorze Fuldo, czy zechcecie przeczytać go na głos?

Ambasador wyciągnął z kamizelki okulary i przeczytał: My, niżej podpisani wczoraj zdobyliśmy Keramę. Ogłaszamy się prawowitymi władcami Tanamoot, wszystkich jego ziem i armii, dopóki sami nie zostaniemy usunięci siłą. Zdrajca Comonot wciąż żyje. Jest poszukiwany za zbrodnie przeciwko smoczemu rodzajowi, między innymi: zawieranie traktatów i sojuszy wbrew woli Ker, szkodliwych dla naszych wartości i sposobu życia; folgowanie przesadnej uczuciowości; bratanie się z ludźmi; pobłażanie dewiantom; próby odmienienia podstaw naszej smoczej natury i uczynienia nas podobnymi ludziom. Żądamy jego natychmiastowego powrotu do Tanamoot. Niepodporządkowanie się uznamy za równoznaczne z aktem wojny. Zrozumcie, Goreddowie, że wasza sytuacja nie pozwala na walkę. Oczekujemy, że postąpicie w zgodzie z własnymi najlepszymi interesami. Macie trzy dni. – Podpisało go dziesięciu generałów – powiedział ambasador Fulda, ponownie zwijając pergamin. Comonot otworzył usta, ale Glisselda uciszyła go gestem. – Smok Imlann, jako moja guwernantka, uczył mnie, że Goredd jest potężny, a smoki słabe i zdemoralizowane. Wierzyłam w to do chwili, kiedy zobaczyłam, jak smoki walczą. Orma zniszczył Wilczy Most i zrzucił dach katedry świętej Gobnait. Tam gdzie spadł Imlann, spłonął cały kwartał domów. O ile gorzej by było, gdyby walczyli przeciwko nam, a nie między sobą? Drakomachia jest w katastrofalnym stanie. Obawiam się, że koteria ma rację, sami nie poradzimy sobie przeciwko smokom. Choć bardzo cię cenię, Ardmagarze, będziesz mnie musiał przekonać, bym cię nie wydawała. Odwróciła się do Fuldy. – Ambasadorze, czy smoki staną po stronie Ardmagara? Fulda wydął z namysłem wargi. – Dopóki Comonot żyje, to nie jest legalna sukcesja. Niektórzy mogą odrzucić koterię wyłącznie z tego powodu, ale podejrzewam, że starsze pokolenie będzie w większości popierać ich cele.

– Nie zgadzam się z tym – powiedział Ardmagar. – Młodsze pokolenie – mówił dalej Fulda – prawdopodobnie opowie się stanowczo za pokojem. To się może zmienić w wojnę międzypokoleniową. – Infanto! – odezwał się regent Samsamu, unosząc kościsty palec, jakby chciał ją złajać. – Z pewnością nie masz zamiaru udzielić temu stworowi azylu politycznego? Wystarczającym upokorzeniem było, że twoja szlachetna babka... oby święty Eustace ją omijał... musiała z nim negocjować. Nie okazuj mu miłosierdzia, kiedy jego własny rodzaj pragnie jego śmierci. – Wprowadzisz swój kraj... i niechętne Krainy Południa wraz z nim... w sam środek smoczej wojny domowej – powiedział powoli hrabia Pesavolta, stukając palcami w masywne brzuszysko. – Jeśli wolno mi się odezwać – wtrącił mój ojciec. – Traktat zawiera klauzulę zakazującą Goreddowi mieszania się w wewnętrzne sprawy smoków. Nie moglibyśmy wtrącić się w wojnę domową. – Związałeś nam ręce, Ardmagarze – powiedziała Glisselda, a na jej ślicznych usteczkach pojawił się sardoniczny uśmieszek. – Musielibyśmy złamać twój własny traktat, by cię ocalić. – Być może będziemy musieli złamać traktat, by ocalić traktat – stwierdził Ardmagar. Glisselda zwróciła się do przedstawicieli Ninysu i Samsamu. – Pragniecie wydania Comonota. Mogę podjąć inną decyzję. Jeśli dojdzie do wojny między Goreddem a smokami, czy mogę na was liczyć? Jeśli nie na waszą pomoc, to choć na to, że nie wykorzystacie okazji, by zwrócić się przeciwko nam? Regent Samsamu wydawał się blady i zirytowany, hrabia Pesavolta pełen wątpliwości. Każdy w końcu wymamrotał coś bliskiego słowu „tak”. – Traktat między Goreddem a Ninysem i Samsamem doprowadził do wygnania rycerzy z Krain Południa – mówiła dalej Glisselda, a spojrzenie jej niebieskich oczu było zimne i skupione na nich. – Nie zaryzykuję wojny, o ile nie będzie nam wolno ożywić drakomachii. To oznacza konieczność renegocjowania tego porozumienia. – Wasza Wysokość – odezwał się mój ojciec – wedle pogłosek, wielu z samsamskich i ninyskich rycerzy uciekło do Nadmorskiego Fortu na wyspie Paola. Ich drakomachia może być w lepszym stanie niż nasza.

Zmiana traktatu mogłaby pozwolić rycerzom ze wszystkich trzech nacji na współpracę. Księżniczka pokiwała z namysłem głową. – Chciałabym, żebyś pomógł przygotować ten dokument. – To dla mnie zaszczyt – odparł ojciec, kłaniając się. Regent Samsamu wyprostował się, a jego chuda szyja wyciągnęła się jak u sępa. – Jeśli to oznacza, że wolno nam będzie przywrócić honor naszym dzielnym wygnańcom, być może Samsam będzie skłonny wynegocjować z wami taki czy inny pakt o nieagresji. – Ninys nigdy nie stanąłby po stronie smoków przeciwko Goreddowi – ogłosił hrabia Pesavolta. – Oczywiście, że stoimy po waszej stronie! Glisselda skwitowała to wyniosłym skinieniem głową. Siedzący za nią Kiggs podejrzliwie zmrużył oczy. Ninys i Samsam zaczęliby kręcić się na krzesłach, gdyby tylko wiedzieli, pod jak bacznym nadzorem się znajdują. – To doprowadziło mnie w końcu do was – powiedziała księżniczka, eleganckim gestem wskazując na naszą grupkę półsmoków. – Mamy tu nieustraszonego chłopca, który siłował się ze smokiem w swojej własnej wersji drakomachii, mężczyznę, który projektuje wyszukane machiny wojenne... – I instrumenty muzyczne... – mruknął Lars. – ...kobietę, której żołądek pozwala przepowiadać przyszłość, i drugą, która może być zdolna znaleźć mi kolejnych ludzi obdarzonych tak nadzwyczajnymi talentami. – Glisselda uśmiechnęła się do mnie ciepło. – A przynajmniej wspominałaś, że jest ich więcej. Czy wszyscy są tak uzdolnieni? Omal nie odpowiedziałam, że nie wiem, ale nagle przyszło mi na myśl, że chyba jednak wiem. Gdybym się nad tym zastanowiła, wiedziałabym, czego mogłam się spodziewać po tej pierwszej trójce – Abdo zawsze się wspinał i zachowywał równowagę, Lars budował altanki i mosty, pani Okra wyrywała chwasty, zanim miały szansę wyrosnąć. Każda z moich Grotesek zachowywała się w charakterystyczny sposób. Człowiek-Pelikan patrzył w gwiazdy. Szarlotka

sam z siebie był potworem. Jannoula – jeśli odważę się ją odszukać – umiała wejść do mojego umysłu, ale może nie tylko mojego. – Sądzę, że wszyscy razem będziemy potężni – powiedziałam. – I myślę, że udałoby mi się odnaleźć pozostałych, gdybym wyruszyła na poszukiwanie. Chciałam ich odszukać. – Zrób to – stwierdziła Glisselda. – Czegokolwiek potrzebujesz... konie, strażnicy, pieniądze... porozmawiaj z Lucianem, on się tym zajmie. Skinęła na kuzyna, a on odpowiedział skinieniem, ale nie patrzył w moją stronę. Regent nie mógł dłużej tego znieść. – Proszę o wybaczenie, Wasza Wysokość, ale kim są ci ludzie? Znam ambasadorkę hrabiego Pesavolty, ale reszta? Łotrzyk z gór, porfiriański dzieciak i ta... ta kobieta... – Moja córka Serafina – powiedział tato z ponurą miną. – Och, to wszystko wyjaśnia! – wykrzyknął regent. – Księżniczko? Co się dzieje? Księżniczka Glisselda otworzyła usta, ale nie wydała z siebie żadnego dźwięku. W tej chwili wahania zorientowałam się, że była zażenowana – z mojego powodu, z powodu nas wszystkich. Byliśmy puentą setek nieprzyzwoitych dowcipów. Jak mogła mówić o tak obrzydliwych rzeczach w obecności przywódcy obcego kraju? Wstałam, gotowa oszczędzić jej upokorzenia. Ojciec wpadł na ten sam pomysł i odezwał się jako pierwszy: – Poślubiłem smoczycę. Moja córka, którą kocham, jest półsmokiem. – Tato! – wykrzyknęłam, przerażona z jego powodu, wdzięczna, smutna i dumna. – Infanto! – wyrzucił z siebie regent, zrywając się na równe nogi. – Na świętego Vitta, to nienaturalne plugastwa. Bezduszne bestie! Hrabia Pesavolta prychnął. – Nie mogę uwierzyć, że przejmujecie się naszą lojalnością, ale jesteście gotowi zaufać tym stworom. Jak możecie być pewni, po której stronie staną, smoczej czy ludzkiej? Moja ambasadorka już wydaje się zdecydowana wybrać Goredd ponad Ninysem. Z pewnością to dopiero pierwsza z jej zdrad?

– Wybieram to, co właściwe – warknęła pani Okra – i spodziewam się, że wy też, sir. Comonot odwrócił się do Ninysu i Samsamu. Jego oczy błyszczały, ale głos był pełen spokoju i autorytetu. – Czy nie widzicie, że tu już nie walczą smoki przeciwko ludziom? Linia podziału biegnie teraz między tymi, którzy uważają, że pokój warto zachować, a tymi, którzy chcieliby utrzymać nas w stanie wojny do czasu, aż jedna ze stron zostanie zniszczona. Są smoki, które widzą wartość traktatu. Przyłączą się do nas. Młodzi zostali wychowani w umiłowaniu pokoju, nie będą sympatyzować z tymi posiwiałymi generałami, którzy chcą odzyskać skarby i tereny łowieckie. Odwrócił się do Glisseldy i wskazał na niebo. – My, smoki, nauczyłyśmy się od was, że razem jesteśmy silniejsi. Nie musimy samotnie stawiać czoła światu. Stańmy razem w imię pokoju. Księżniczka Glisselda wstała, wyszła zza wielkiego dębowego biurka i objęła Comonota, usuwając wszelkie wątpliwości. Nie wyda go generałom. Ruszymy na wojnę w imię pokoju.

36 Spotkanie zostało zakończone. Regent i hrabia Pesavolta prawie potykali się o własne nogi, wychodząc z gabinetu. Glisselda i Kiggs już nachylili się ku sobie i planowali, jak najlepiej zwrócić się w południe do Rady. Księżniczka uśmiechnęła się do kuzyna z zawstydzeniem. – Miałeś rację, przez Ninys i Samsam źle to zostało przyjęte. Miałam nadzieję, że tak pójdzie sprawniej, ale powinnam się spotkać z każdym osobno. Triumfuj, jeśli musisz. – Wcale nie – odparł Kiggs łagodnie. – Instynkt cię nie zawiódł. I tak by się w końcu dowiedzieli o półsmokach i oskarżyli nas o dwulicowość. Przejdzie im. Wpatrywałam się w kark księcia, jakby mógł mi zdradzić, czy on sam już pogodził się z tą myślą. Jeśli jego odmowa patrzenia w moją stronę mogła być jakąś wskazówką, odpowiedź brzmiała: nie. Wyszłam z trudem, zostawiając ich samych. Ojciec czekał na mnie na korytarzu, z rękami założonymi na piersi i niespokojnym spojrzeniem. Wyciągnął rękę, kiedy mnie zobaczył. Przyjęłam ją i staliśmy w milczeniu. – Przepraszam – powiedział w końcu. – Tak długo żyłem w tym więzieniu i... nagle odkryłem, że dłużej już nie mogę. Ścisnęłam jego dłoń i puściłam ją. – Zrobiłeś to, co ja zamierzałan zrobić. Co teraz? Jeśli prawnik łamie prawo, musi się to wiązać z reperkusjami w jego gildii. Miał na utrzymaniu żonę i czwórkę dzieci, ale nie mogłam się zmusić, by mu o tym przypomnieć. Uśmiechnął się ponuro. – Przez ostatnie szesnaście lat przygotowywałem się do obrony swojej sprawy. – Przepraszam – powiedział ktoś po lewej.

Kiedy się odwróciliśmy, zobaczyliśmy Comonota. Odchrząknął i przeciągnął upierścienionymi palcami po masywnych policzkach. – Jesteś... byłeś... mężczyzną związanym z bezimienną... to znaczy z Linn, córką Imlanna? Tato ukłonił się sztywno. Comonot podszedł bliżej, ostrożnie jak kot. – Zostawiła dom, lud, studia, wszystko. Dla ciebie. Dotknął twarzy mojego ojca swoimi grubymi palcami – lewy policzek, prawy, nos i broda. Ojciec znosił to, nieruchomy jak kamień. – Kim jesteś? – spytał Ardmagar niespodziewanie szorstkim tonem. – Nie zdeprawowanym szaleńcem. Na północy znają cię jako bezstronnego interpretatora Traktatu... wiedziałeś o tym? Broniłeś smoków w sądzie, kiedy nikt inny nie chciał się tego podjąć, nie myśl, że nie zauważyliśmy. A jednak to ty zwabiłeś naszą córkę. – Nie wiedziałem – stwierdził chrapliwie ojciec. – Nie, ale ona wiedziała. – Comonot ze zdumieniem położył dłoń na łysiejącej głowie ojca. – Co widziała? I dlaczego ja tego nie widzę? Ojciec wyplątał się, ukłonił i ruszył korytarzem. Przez jedną krótką chwilę, w smutnym opuszczeniu ramion, widziałam to, czego nie mógł zobaczyć Comonot – rdzeń przyzwoitości; ciężar, który nosił od tak dawna; nieskończoną walkę, by postępować dobrze w następstwie tak wielkiego zła; cierpiącego męża i przerażonego ojca; autora tych wszystkich pieśni miłosnych. Po raz pierwszy zrozumiałam. Comonot najwyraźniej nie przejął się pośpiesznym odwrotem mojego ojca. Wziął mnie za rękę i szepnął mi do ucha, jak małe dziecko: – Twój wuj jest w Infirmerii w Seminarium. Gapiłam się na niego. – Przeobraził się? Ardmagar wzruszył ramionami. – Uparcie nie pozwalał, by zbliżył się do niego lekarz saar. Wydawał się przekonany, że wytną go na miejscu. Jutro i tak zniknie. Cofnęłam się. – Ponieważ Basind zabierze go, żeby okroili mu umysł?

Comonot oblizał mięsiste wargi, jakby musiał posmakować mojej goryczy, żeby ją zrozumieć. – W żadnym wypadku. Ułaskawiłem Ormę... choć nie sądzę, żeby Cenzorzy byli posłuszni edyktom wygnanego Ardmagara. O północy Eskar go ukryje, nawet ja nie wiem, gdzie. Może minąć długi czas, nim znów go zobaczysz. – Nie mów mi, że pobłażasz emocjonalnym dewiantom! W jego spojrzeniu kryła się inteligencja, której wcześniej nie zauważałam. – Nie pobłażam – powiedział – ale może lepiej rozumiem ukryte zawiłości. Sądziłem, że wiem, czego my smoki powinniśmy się nauczyć, a co nie jest konieczne, ale teraz widzę, że moje poglądy skamieniały. Byłem równie mało elastyczny w swoim sposobie myślenia jak starzy generałowie, którzy ukradli mój kraj. Sięgnął po moją rękę, uniósł ją i zacisnął na boku szyi. Próbowałam się cofnąć, ale on trzymał mnie mocno. – Niech to oznacza moje poddanie się twojemu nauczaniu, ponieważ wątpię, czy zgodzisz się ugryźć mnie w kark. Jesteś moim nauczycielem. Będę słuchał i postaram się nauczyć. – Postaram się być godna twojego szacunku – odpowiedziałam. Właściwe słowa przyszły z głębi pudełka ze wspomnieniami. Poczułam się zmuszona, by dodać też własne. – I postaram się wspierać twoje wysiłki, nawet jeśli ci się nie powiedzie. – Dobrze ujęte – stwierdził, puszczając mnie. – A teraz idź. Powiedz wujowi, że go kochasz. Bo go kochasz, prawda? – Tak – odpowiedziałam chrapliwie. – Idź. I, Serafino! – zawołał za mną. – Przykro mi z powodu twojej matki. Wierzę, że tak właśnie czuję. – Wskazał na brzuch. – Tutaj, tak? Tutaj się to czuje? Złożyłam mu pełen ukłon i odeszłam pośpiesznie. *** Stary mnich zaprowadził mnie do infirmerii. – Ma ją dla siebie. Kiedy inni chorzy dowiedzieli się, że nadchodzi smok, cudownie ozdrowieli! Chromi chodzili, a ślepi uznali, że wcale nie muszą

widzieć. Prawdziwe z niego panaceum. Podziękowałam mu i weszłam po cichu, na wypadek gdyby wuj spał. Leżał na drugim końcu oddziału, przy jedynym oknie, wsparty na poduszkach i rozmawiał z Eskar. Podeszłam bliżej i zorientowałam się, że nie do końca rozmawiał. Unieśli ku sobie ręce, stykając się tylko palcami, i na przemian przeciągali ich koniuszkami po wnętrzach dłoni. Odchrząknęłam. Eskar wstała, z beznamiętną miną i pełną godnością. – Przepraszam! – powiedziałam, choć nie była pewna, dlaczego właściwie to robię. Przecież nie przyłapałam ich na czymś nieprzyzwoitym. Choć może i tak właśnie było, ze smoczego punktu widzenia. Zacisnęłam zęby, żeby powstrzymać chichot. Eskar nie wyglądała, jakby mogła wybaczyć mi śmiech. – Chciałabym porozmawiać z wujem zanim go zabierzesz – powiedziałam. – Dziękuję, że mu pomagasz. Stanęła z boku, ale nie miała zamiaru odejść, aż Orma zwrócił się do niej: – Eskar, idź. Wróć później. Krótko skinęła głową, otuliła się płaszczem i wyszła. Spojrzałam na niego z ukosa. – Co wy dwoje...? – Stymulowaliśmy reakcje nerwów korowych – odpowiedział wuj, uśmiechając się. Mnisi bez wątpienia musieli mu podać coś przeciwbólowego. Wydawał się obluzowany pośrodku i rozmyty na krawędziach. Jego prawe ramię zostało obandażowane i usztywnione, a na twarzy miał białe plamy – takie się właśnie robią sińce, jeśli ktoś ma srebrną krew. Nie widziałam, gdzie został poparzony. Opuścił głowę na poduszki. – Jest dość majestatyczna w swojej prawdziwej postaci. Zapomniałem. Minęło tyle lat. Wiesz, była rówieśnicą Linn. Zaglądała do gniazda mojej matki, żeby patroszyć tury. – Możemy jej zaufać? – spytałam. Byłam zła na siebie, że podnoszę ten temat, choć on wydawał się tak spokojny. – Odpowiadała za Zeyd i Basinda. Jesteś pewien...? – Nie za Basinda.

Skrzywiłam się, ale nie drążyłam tematu. Żeby poprawić sobie humor, zażartowałam z niego. – Czyli w końcu zerwałeś się z haczyka, ty przebiegły stary dewiancie. Zmarszczył czoło i zaczęłam się zastanawiać, czy nie posunęłam się zbyt daleko. Jak się okazało, martwiło go coś innego. – Nie wiem, kiedy znów cię zobaczę. Poklepałam go po ramieniu i spróbowałam się uśmiechnąć do niego. – Przynajmniej mnie rozpoznasz, kiedy mnie zobaczysz. – Może minąć wiele lat, Serafino. Możesz być wtedy panią w średnim wieku i mieć szóstkę dzieci. Musiało go nieźle zamroczyć, skoro gadał takie bzdury. – Mogę być wtedy panią w średnim wieku, ale nikt się ze mną nie ożeni i z pewnością nie mogę mieć dzieci. Muły ich nie mają. Mieszańce są ostatnie z rodu. Wpatrywał się w przestrzeń. – Zastanawiam się, czy to rzeczywiście prawda. – Ja się nie zastanawiam. Przyszłam się z tobą pożegnać i życzyć ci udanej podróży, a nie spekulować o moich zdolnościach reprodukcyjnych. – Mówisz jak smok – powiedział z rozmarzeniem. Robił się coraz bardziej senny. Otarłam oczy. – Będę za tobą tak bardzo tęskniła! Obrócił głowę w moją stronę. – Uratowałem chłopczyka. Zeskoczył z szyi Imlanna na moją. Później wpadłem do rzeki, a on tańczył. Tańczył na moim brzuchu, a ja to czułem. – Tańczył na tobie. Oczywiście, że to czułeś. – Nie, nie tak. Odwrotnie. Nie byłem w saarantrasie, ale czułem się... szczęśliwy, choć połamałem nogi, a rzeka była lodowata. Byłem szczęśliwy. Wtedy wylądowała Eskar, a ja byłem wdzięczny. Świeciło słońce, a ja czułem się smutny z powodu mojego ojca. I ciebie. – Dlaczego z mojego powodu? – Ponieważ Cenzorzy w końcu mnie odszukali, miałem zostać wycięty,

a ty byś płakała. Rozpłakałam się. – Z Eskar będziesz bezpieczny. – Wiem. – Chwycił moją dłoń, ścisnął ją. – Nie mogę znieść tego, że będziesz sama. – Nie sama. Są inni tacy jak ja. Odnajdę ich. – Kto cię będzie całował? Kto ukołysze cię do snu? – powiedział powoli, zaspanym głosem. – Nigdy tego nie robiłeś – sprzeciwiłam się, próbując z niego zażartować. – Byłeś dla mnie bardziej ojcem niż mój rodzony ojciec, ale nigdy tego nie robiłeś. – Ktoś powinien. Ktoś powinien cię kochać. Ugryzę go, jeśli tego nie zrobi. – Cicho. Bzdury gadasz. – Nie bzdury. To ważne! – Spróbował się wyprostować, ale na próżno. – Twoja matka coś mi powiedziała, a ja muszę powiedzieć to tobie, bo ty musisz... zrozumieć... Jego powieki opadły i milczał tak długo, że uznałam, iż usnął, lecz wtedy odezwał się, tak cicho, że ledwie go słyszałam: – Miłość to nie choroba. Oparłam czoło na jego ramieniu, a wszystkie słowa, których nigdy mu nie powiedziałam, zebrały się nagle w moim gardle, blokując je całkowicie. Z wahaniem pogłaskał mnie po głowie. – Nie jestem do końca pewien, czy miała rację – wyszeptał. – Ale nie mogę im pozwolić, by cię ze mnie wycięli, tak samo jak ją. Będę się trzymał swojej choroby... jeśli to choroba... będę ją ściskał przy sobie jak... słońce i... Znów umilkł, tym razem na dobre. Obejmowałam go do chwili, kiedy wróciła Eskar. Wtedy wygładziłam mu włosy i pocałowałam go lekko. Smoczyca gapiła się na mnie. – Zaopiekuj się nim albo... cię ugryzę! – powiedziałam jej. Nie zrobiło to na niej wrażenia. Niebo na zewnątrz było niebieskie, zimne i bardzo odległe. Słońce zbyt jasne, by na nie patrzeć, nie wspominając o ściskaniu.

– Ale spróbuję, wuju – wyszeptałam – choć mnie pali. Będę je ściskać przy sobie. Pośpieszyłam w stronę domu przez pokryte topniejącym śniegiem ulice. Musiałam odnaleźć księcia.

37 Kiedy dotarłam do pałacu, przy bramach tłoczyły się powozy. Rajcy miejscy, biskup, Kapituła, przywódcy gildii, Gwardia Królowej – wszyscy liczący się mieszkańcy miasta przybyli jednocześnie. Wewnątrz tłum ludzi pociągnął mnie w stronę Wielkiej Sali. Jak się okazało, był zbyt wielki, by mógł się w niej zmieścić. Połowę z nas odesłano z powrotem na Kamienny Dziedziniec. Najwyraźniej posiedzenie Rady nie trwało zbyt długo. Mieliśmy usłyszeć jego oficjalny wynik. Balkon na połowie wysokości ściany otwarto zarówno na salę, jak i na dziedziniec, dzięki czemu donośny głos mógł być słyszany w obu tych miejscach. Pojawiła się na nim Glisselda i pomachała szalejącym tłumom. Działała w imieniu babki, lecz wszyscy, którzy widzieli ją tego dnia, odzianą w biel ze względu na matkę, ze złocistymi włosami błyszczącymi jak korona, wiedzieli, że znajdują się w obecności przyszłej królowej. Podziw sprawił, że zapanowała cisza. Podała zwinięty list heroldowi, wyjątkowo głośnemu osobnikowi, którego głos wznosił się ponad milczącym tłumem. Generałowie Tanamoot: Goredd nie uznaje zasadności waszych roszczeń do zwierzchnictwa nad Smoczymi Ziemiami. Ardmagar Comonot wciąż żyje, wasze błahe żądania nie skłonią nas, byśmy go wydali, nie uznajemy również zasadności rzekomych zarzutów wobec niego. Jest naszym sprawdzonym przyjacielem i sojusznikiem, twórcą i obrońcą pokoju, i prawowitym władcą Tanamoot. Jeśli dążycie do wojny, nie wyobrażajcie sobie niemądrze, że jesteśmy bezbronni i że wasz lud wybierze walkę w waszym imieniu zamiast obrony współpracy między naszymi gatunkami. Pokój był prawdziwym błogosławieństwem dla świata i zmienił go na lepsze. Nie możecie wrócić

do przeszłości. Ze szczerą nadzieją, że uda nam się to rozwiązać rozmową, Jej Wysokość Księżniczka Glisselda, Pierwsza Następczyni Tronu Goreddu W imieniu Jej Wysokości Królowej Lavondy Wspaniałej Klaskaliśmy z ciężkimi sercami, wiedząc, że to wystarczający pretekst, jakiego generałowie potrzebowali do wypowiedzenia wojny. Nadchodził kolejny konflikt, niezależnie od naszych pragnień. Widziałam uśmieszki na twarzach w tłumie i obawiałam się, że niektórzy z nas w rzeczy samej tego chcieli. Minęła wieczność, zanim tłum się rozproszył. Każdy chciał wykorzystać okazję, by złożyć petycję do księżniczki albo Ardmagara, przysięgać lojalność albo się kłócić. Straż pałacowa w miarę możliwości panowała nad tłumem, ale nigdzie nie widziałam Kiggsa. Takie przebywanie poza centrum wydarzeń nie pasowało do niego. Księżniczce Glisseldzie również udało się zniknąć. Podejrzewałam, że Kiggs może być z nią – w królewskim skrzydle pałacu były dwa miejsca, gdzie ktoś taki jak ja mógł ich poszukać. Jednakże w chwili, gdy postawiłam stopę na pierwszym stopniu okazałych schodów, zatrzymał mnie głos za plecami. – Powiedz mi, że to nieprawda, Serafino. Powiedz mi, że kłamią na twój temat. Odwróciłam się. Hrabia Apsig szedł przez atrium w moją stronę, jego kroki odbijały się echem od marmurowej posadzki. Nie pytałam, co ma na myśli. Ninys i Samsam rozgłosili wieści po całym dworze. Mocno chwyciłam się balustrady, przygotowując się na cios. – To nie kłamstwo – powiedziałam. – Jestem półsmokiem, jak Lars. Nie wzdrygnął się ani nie podbiegł, żeby mnie uderzyć – czego się trochę obawiałam. Jego twarz obwisła z rozpaczy, opadł na szeroki kamienny stopień i usiadł z głową w dłoniach. Przez chwilę zastanawiałam się, czy nie usiąść obok niego – wydawał się taki smutny! – ale był zbyt nieprzewidywalny. – Co mamy zrobić? – odezwał się w końcu, opuszczając dłonie i patrząc na mnie zaczerwienionymi oczami. – Zwyciężyli. Żadne miejsce nie jest

wyłącznie ludzkie, żadna strona w tym konflikcie nie jest tylko nasza. Infiltrują wszystko, kontrolują wszystko! Dołączyłem do Synów świętego Ogdy, ponieważ wydawali się jedynymi ludźmi gotowymi wziąć się do działania, jedynymi patrzącymi na Traktat i nazywającymi go po imieniu, naszym upadkiem. Przeczesał dłońmi włosy, jakby mógł je sobie wyrwać. – Ale kto skontaktował mnie z Synami i zachęcał, bym się zaangażował? Ten smok, lady Corongi. – Nie wszyscy chcą nas dopaść – powiedziałam cicho. – Nie? A co powiesz o tej, która oszukała twojego ojca, lub o tym, który zwiódł moją matkę i sprawił, że urodziła bękarta? Sapnęłam, a on spiorunował mnie wzrokiem. – Matka wychowała Larsa, jakby był mi równy. Pewnego dnia na ciele zaczęły mu wyrastać łuski. Miał zaledwie siedem lat i pokazał je nam wszystkim, niewinnie podwinął rękaw... – Jego głos załamał się, zakasłał. – Ojciec wbił jej nóż w gardło. Miał prawo, uraziła jego godność. Mógłby zabić też Larsa. Patrzył przed siebie, jakby nie chciał mówić dalej. – Nie pozwoliłeś mu – podpowiedziałam. – Przekonałeś go, żeby postąpił inaczej. Obrzucił mnie takim spojrzeniem, jakbym mówiła w mootya. – Przekonałem? Nie. Zabiłem starego. Zrzuciłem go z baszty. – Uśmiechnął się smutno, widząc szok na mojej twarzy. – Mieszkamy w najbardziej zapadłym zakątku gór. Takie rzeczy są tam codziennością. Przyjąłem nazwisko rodowe prababki, by uniknąć niewygodnych pytań, gdybym udał się na dwór w Blystane. Genealogia górali jest powikłana i nikt z Samsamczyków mieszkających na wybrzeżu jej nie śledzi. Oto, kim był. Nie smokiem, ale ojcobójcą, który zmienił nazwisko. – A co z Larsem? – Powiedziałem mu, że go zabiję, jeśli go kiedyś spotkam, i puściłem go wolno pośród wzgórz. Nie miałem pojęcia, gdzie był, aż pojawił się tutaj, niczym mściwy duch zesłany, by mnie dręczyć. Patrzył na mnie ponuro, nienawidząc mnie za to, że wiedziałam zbyt

wiele, i nieważne, że sam mi to powiedział. Odchrząknęłam. – I co teraz zrobisz? Wstał, poprawił czarny kaftan i ukłonił się szyderczo. – Wracam do Samsamu. Przemówię regentowi do rozumu. Ton jego głosu przeszył mnie dreszczem. – W jakim sensie? – Jedynym, jaki istnieje. Że ludzie są ważniejsi od zwierząt. Z tymi słowami odszedł przez atrium. Wydawało się, że zabrał ze sobą całe powietrze.

*** Znalazłam Glisseldę w komnatach Millie. Płakała z głową ukrytą w dłoniach. Millie, która masowała ramiona księżniczki, wydawała się zaniepokojona, że weszłam bez pukania. – Księżniczka jest zmęczona – powiedziała i zrobiła niepewny krok w moją stronę. – Nic się nie stało – wtrąciła Glisselda, ocierając oczy. Jej włosy opadały swobodnie na ramiona, a różowe plamy na policzkach sprawiały, że wydawała się bardzo młoda. Spróbowała się uśmiechnąć. – Zawsze się cieszę, gdy cię widzę, Fino. Serce ścisnęło mi się na widok jej smutku. Właśnie straciła matkę, na jej ramionach spoczywał ciężar całego królestwa, a ja byłam złą przyjaciółką. Nie mogłam spytać o Kiggsa, nie wiedziałam, dlaczego w ogóle uznałam to za dobry pomysł. – Jak się trzymacie? – spytałam, siadając naprzeciwko niej. Spuściła wzrok. – Wśród ludzi nieźle. Właśnie zrobiłam sobie trochę wolnego, żeby... żeby pozwolić sobie na bycie córką. Tej nocy musimy czuwać ze świętym Eustacem, na oczach całego świata, i uznaliśmy, że cichy, pełen godności smutek będzie najbardziej stosowny. To oznacza, że potrzebowałam trochę czasu, by ryczeć jak dziecko. Myślałam, że mówi o sobie w pluralis maiestatis, co było jej królewskim

prawem, ale ona kontynuowała: – Szkoda, że nie widziałaś, jak piszemy ten list po Radzie. Płakałam, Lucian próbował mnie pocieszyć, co sprawiało, że sam zaczynał płakać, a ja łkałam jeszcze bardziej. Wysłałam go do jego paskudnej wieży, kazałam mu wyrzucić to wszystko z siebie. – Ma szczęście, że się o niego troszczycie – powiedziałam i naprawdę tak sądziłam, nawet jeśli czułam się rozdarta. – Odwrotne jest prawdą – odparła łamiącym się głosem. – Ale słońce już zachodzi, a on jeszcze nie zszedł. – Zrobiła taką minę, jakby znów miała się rozpłakać. Millie natychmiast podbiegła do niej i objęła ją ramieniem. – Pójdziesz po niego, Fino? Uznam to za wielką przysługę z twojej strony. To był najgorszy moment, by zawiodła mnie zdolność kłamania, ale wypełniało mnie zbyt wiele sprzecznych uczuć. Gdybym była dla niej życzliwa z samolubnych powodów, czy byłoby to gorsze od bycia szlachetną i niepomocną? Czy mogłam zrobić cokolwiek, co nie przepełniłoby mnie poczuciem winy? Glisselda zauważyła moje wahanie. – Wiem, że był trochę zrzędliwy od czasu, kiedy dowiedział się, że jesteś w połowie smokiem – powiedziała, nachylając się do mnie. – Z pewnością rozumiesz, że może być mu trudno się z tym pogodzić. – Nie mam mu tego za złe – powiedziałam. – A... ja nie mam za złe tobie – stwierdziła stanowczo Glisselda. Wstała. Ja wstałam razem z nią, sądząc, że ma zamiar mnie odprawić. Uniosła odrobinę ręce, po czym je opuściła – falstart – lecz później zebrała się w sobie i objęła mnie. Przytuliłam ją, nie mogąc powstrzymać łez ani ocenić, czy ich źródłem jest ulga, czy może żal. Puściła mnie i stanęła z uniesioną brodą. – Zaakceptowanie tego nie było wcale takie trudne – powiedziała stanowczo. – To jedynie kwestia woli. Sprzeciwiała się zbyt gwałtownie, ale zrozumiałam dobre chęci Glisseldy i wierzyłam w jej stalową wolę. – Zbesztam Luciana, jeśli kiedykolwiek będzie wobec ciebie nieuprzejmy, Serafino. Wystarczy, że mi o tym powiesz.

Przytaknęłam, czując ból w sercu, i ruszyłam do Wschodniej Wieży.

*** Z początku nie byłam wcale pewna, że tam jest. Drzwi nie były zamknięte na klucz, więc pobiegłam po schodach z sercem w gardle, ale odkryłam, że pomieszczenie na górze jest puste. Cóż, nie do końca – było pełne książek, piór, palimpsestów, geod i soczewek, starożytnych skrzyneczek, rysunków. Królowa miała swój gabinet; ten należał do księcia Luciana – uroczo zabałaganiony. Nie doceniłam otoczenia, kiedy byliśmy tu z lady Corongi. Teraz widziałam kolejne powody, by go kochać, i to mnie zasmucało. Wiatr przeciągnął lodowatym palcem po moim karku – drzwi prowadzące na zewnętrzny pomost były uchylone. Odetchnęłam głęboko, zwalczyłam lęk wysokości i otworzyłam drzwi. Opierał się o balustradę, patrząc na zachód słońca nad miastem. Wiatr czochrał mu włosy, rąbek jego płaszcza drgał. Ostrożnie podeszłam do niego, omijając kawałki lodu. Mocniej otuliłam się płaszczem, dla odwagi i dla ciepła. Popatrzył na mnie, spojrzenie jego ciemnych oczu było nieobecne, ale nie do końca nieprzyjazne. Wydukałam swoją wiadomość: – Glisselda przysłała mnie, żebym ci przypomniała... no... że kiedy zajdzie słońce, wszyscy zbiorą się u Świętego Eustace’a dla jej matki, a ona, no... – Nie zapomniałem. – Odwrócił wzrok. – Słońce jeszcze nie zaszło, Serafino. Postoisz trochę ze mną? Podeszłam do balustrady i patrzyłam, jak w górach wydłużają się cienie. Wszelka determinacja, jaka mi pozostała, niknęła wraz ze słońcem. Może i dobrze. Kiggs zejdzie na dół do kuzynki, a ja wyruszę na poszukiwania reszty swojego rodzaju. Wszystko będzie tak, jak powinno być, przynajmniej na powierzchni, a każda nieporządna i niedogodna część mojej osoby zostanie ukryta tam, gdzie nikt jej nie zobaczy. Na kości świętych. Skończyłam już z takim życiem. – Prawda na mój temat wyszła na jaw – powiedziałam, a moje słowa skupiały się w postaci chmurki oddechu w lodowatym powietrzu. – Cała? – spytał.

Odzywał się mniej ostro niż kiedy mnie naprawdę przesłuchiwał, ale widziałam, że wiele zależy od mojej odpowiedzi. – Owszem, wszystkie kluczowe części – odparłam stanowczo. – Może nie wszelkie dziwaczne szczegóły. Pytaj, a odpowiem. Co chcesz wiedzieć? – Wszystko. – Wcześniej opierał się na łokciach, ale teraz odepchnął się i chwycił balustradę obiema dłońmi. – Ze mną zawsze tak jest: jeśli można się czegoś dowiedzieć, ja chcę to wiedzieć. Nie wiedziałam od czego zacząć, więc po prostu zaczęłam mówić. Opowiedziałam mu o tym, jak straciłam przytomność pod naporem wizji, o budowie Ogrodu i wspomnieniach matki padających wokół mnie jak śnieg. Powiedziałam mu, jak rozpoznałam Ormę w smoczej postaci, jak z mojej skóry wyrosły łuski, jakie to było uczucie, wierzyć, że jestem absolutnie obrzydliwa, i jak ciężar kłamstw stał się nie do zniesienia. Czułam się dobrze. Słowa tak gwałtownie opuszczały moje usta, że wyobrażałam sobie, że jestem dzbankiem, z którego wylewa się woda. Kiedy skończyłam, poczułam się lżej i choć raz pustka była przyjemną ulgą i stanem, który należało docenić. Spojrzałam na Kiggsa. Jego oczy nie zamgliły się, ale nagle uświadomiłam sobie, jak długo mówiłam. – Z pewnością o czymś zapomniałam, ale pewnych kwestii jeszcze nie udało mi się zgłębić. – „Świat w moim wnętrzu jest potężniejszy i bogatszy niż ten błahy plan, zaludniony przez zwyczajne galaktyki i bogów” – zacytował. – Zaczynam rozumieć, dlaczego lubisz Necansa. Spojrzałam mu w oczy, było w nich ciepło i współczucie. Wybaczył mi. Nie, lepiej, zrozumiał. Między nami dął wiatr, szarpiąc jego włosami. W końcu udało mi się wykrztusić: – Jest jeszcze jedna... jedna prawdziwa rzecz, którą powinieneś wiedzieć i... kocham cię. Popatrzył na mnie uważnie, ale się nie odezwał. – Tak mi przykro – powiedziałam z rozpaczą. – Wszystko, co robię, idzie nie tak. Ty jesteś w żałobie, Glisselda cię potrzebuje, do tego właśnie się dowiedziałeś, że jestem w połowie potworem...

– Żadna część ciebie nie jest potworna – sprzeciwił się gwałtownie. Minęła chwila, nim odzyskałam głos. – Chciałam, żebyś wiedział. Chciałam wyjść stąd z czystym sumieniem, wiedząc, że w końcu powiedziałam ci prawdę. Mam nadzieję, że w twoich oczach będzie to coś warte. Spojrzał na czerwieniejące niebo i odezwał się z autoironicznym śmiechem: – Zawstydzasz mnie, Serafino. Twoja odwaga zawsze mnie zawstydzała. – To nie odwaga, to tępy upór. Potrząsnął głową, wpatrując się w przestrzeń. – Umiem rozpoznać odwagę, kiedy ją widzę i kiedy mi jej brakuje. – Jesteś zbyt surowy wobec samego siebie. – Jestem bastardem, to nasza cecha – odparł z gorzkim uśmiechem. – Spośród wszystkich ludzi ty najlepiej rozumiesz ciężar, jakim jest konieczność udowadniania, że jesteś wystarczająco dobra, by istnieć, wystarczająco dobra, by być wartą bólu, jaki sprawiła wszystkim twoja matka. W leksykonach naszych serc bastard równa się potwór, dlatego masz tak wielki wgląd w tę kwestię. Roztarł zmarznięte dłonie. – Masz ochotę usłyszeć kolejną żałosną historyjkę z cyklu „byłem smutnym, smutnym małym bastardem”? – Z chęcią ją usłyszę, pewnie sama ją przeżyłam. – Nie tę – odparł, skubiąc porosty na balustradzie. – Kiedy moi rodzice się utopili i przybyłem tutaj, byłem wściekły. Odgrywałem rolę bastarda, zachowywałem się tak źle, jak tylko potrafi tak mały chłopiec. Kłamałem, kradłem, biłem się z paziami, zawstydzałem babkę przy każdej możliwej okazji. Trwało to całe lata, aż posłała po wuja Rufusa... – Oby spoczął w Niebiosach – powiedzieliśmy jednocześnie i Kiggs uśmiechnął się smutno. – Sprowadziła go aż z Samsamu, uznawszy, że jest wystarczająco stanowczy, by nade mną zapanować. I udało mu się to, choć minęło wiele miesięcy, nim się poddałem. Była we mnie pustka, której nie pojmowałem. On ją widział i nazwał ją dla mnie: „Jesteś jak swój wuj, chłopcze”,

powiedział. „Nam jest za mało świata bez prawdziwej pracy. Święci przeznaczyli ci jakiś cel. Módl się, chodź z otwartym sercem, a usłyszysz wezwanie. Zobaczysz swoje powołanie świecące przed tobą jak gwiazda”. I tak modliłem się do świętej Clare, ale posunąłem się o krok dalej. Złożyłem jej obietnicę. Jeśli pokaże mi cel, od tego dnia będę mówił tylko prawdę. – Święty Masho i święty Daanie! – wykrzyknęłam. – To znaczy... to wiele wyjaśnia. Uśmiechnął się niemal niedostrzegalnie. – Święta Clare mnie uratowała i związała mi dłonie. Ale wychodzę naprzód. Kiedy miałem dziewięć lat, wuj Rufus wziął udział w uroczystościach weselnych jako przedstawiciel rodziny królewskiej. Poszedłem z nim. Po raz pierwszy od lat zebrali się na odwagę i pozwolili mi na opuszczenie zamku, a ja bardzo chciałem pokazać, że sobie z tym poradzę. – Ślub mojego ojca, na którym zaśpiewałam – stwierdziłam chrapliwie. – Opowiedziałeś mi. Teraz przypominam sobie niewyraźnie, że widziałam was obu. – To była piękna pieśń. Nigdy jej nie zapomniałem. Na jej wspomnienie wciąż przeszywa mnie dreszcz. Patrzyłam na jego sylwetkę na tle rdzawego nieba, oszołomiona myślą, że pieśń autorstwa mojej matki była jego ulubioną. Wychwalała romantyczną lekkomyślność, czyli wszystko, czym gardził. Nie mogłam się powstrzymać. Zaczęłam śpiewać, a on się dołączył. Błogosławiony, który przechodzi, Pod oknem twym, miłości, I nie westchnie. Straciłam serce, straciłam duszę, Patrz na mnie, miłości, Nim umrę. Jedno spojrzenie, perło ma, jeden uśmiech, Wystarczy, by dodać mi sił, Daj mi to, Albo wezmę życie i uczynię je twym:

W tysiącu bitew walczyć mogę Za jeden pocałunek. – Nie jesteś złym śpiewakiem. Mógłbyś dołączyć do zamkowego chóru – stwierdziłam, rozpaczliwie szukając czegoś neutralnego do powiedzenia, by powstrzymać łzy. Moja matka była równie lekkomyślna, jak jego, ale wierzyła w to i poświęciła wszystko, co miała. A jeśli nasze matki nie były tak głupie, jak uważaliśmy? Jeśli miłość rzeczywiście była tego warta? Tysiąca bitew? Uśmiechnął się, wpatrując w dłonie na balustradzie. – Śpiewałaś, a mnie uderzyło to jak błyskawica, jak trąby Niebios: głos świętej Clare. Mówiła: „Prawda wyjdzie na jaw!”. Ty uosabiałaś prawdę, która nie mogła zostać ukryta ani powstrzymana... ani przez setkę ojców, ani przez setkę nianiek... wyrywała się nieproszona na wolność i napełniała świat pięknem. Wiedziałem, że muszę badać prawdę, że do tego zostałem powołany. Padłem na kolana, podziękowałem świętej Clare i przysięgałem, że nie zapomnę swojej obietnicy. Patrzyłam na niego jak rażona piorunem. – Byłam prawdą i pięknem? Niebiosa zaiste mają koszmarne poczucie humoru. – Pomyliłem cię z metaforą. Ale masz rację w kwestii Niebios, bo inaczej, jak bym się znalazł w takiej pozycji? Złożyłem przysięgę i dotrzymywałem jej w miarę możliwości... choć samego siebie okłamywałem, niech mi święta wybaczy. Ale miałem nadzieję uniknąć tej właśnie pułapki, w której się teraz znalazłem, uwięziony między własnym uczuciem a wiedzą, że jeśli wypowiem prawdę na głos, skrzywdzę kogoś bardzo mi bliskiego. Ledwie ważyłam się pomyśleć, o jaką prawdę mogło mu chodzić. Pełna nadziei i jednocześnie przerażenia czekałam na jego słowa. Jego głos wypełnił smutek. – Byłem tak zajęty tobą, Fino. Ciągle się zastanawiam. Czy mógłbym utrzymać ciotkę Dionne z dala od pokojów Comonota, gdybym z tobą nie tańczył? Tak bardzo zależało mi, żeby dać ci tę książkę. Gdyby nie pani Okra, moglibyśmy nie zauważyć, że Comonot wychodzi z balu.

– A może udałoby ci się powstrzymać ich oboje, a następnie poszedłbyś na górę i wzniósł noworoczny toast z lady Corongi – odparłam, próbując go uspokoić. – W innym scenariuszu to ty mógłbyś zginąć. Uniósł bezradnie ręce. – Całe życie starałem się przedkładać rozum nad uczucie, nie być tak pochopnym i nieodpowiedzialnym jak moja matka! – Ach, tak, twoja matka i jej straszliwe zbrodnie przeciwko rodzinie! – wykrzyknęłam, wściekła na niego. – Gdybym spotkała twoją matkę w Niebiosach, wiesz, co bym zrobiła? Pocałowałabym ją prosto w usta! A później zaciągnęłabym ją na dół Niebiańskich Schodów i pokazała na ciebie, mówiąc: „Popatrz, co narobiłaś, ty potworze!”. Wydawał się oburzony, a przynajmniej poruszony. Nie mogłam się powstrzymać. – Co sobie myślała święta Clare, wybierając mnie na swoje niegodne narzędzie? Wiedziała przecież, że nie mogę powiedzieć ci prawdy. – Fino, nie – powiedział Kiggs i przez chwilę myślałam, że beszta mnie za szkalowanie świętej Clare. On jednak uniósł dłoń, przez chwilę trzymał ją w powietrzu, po czym położył na mojej. Była ciepła i zaparło mi dech w piersiach. – Święta Clare nie dokonała złego wyboru – powiedział cicho. – Zawsze widziałem w tobie prawdę, niezależnie od tego, jak bardzo kręciłaś, nawet kiedy kłamałaś mi prosto w twarz. Ujrzałem twoje serce, czyste jak słoneczny blask, i było to coś niezwykłego. Ujął moją dłoń. – Twoje kłamstwa nie powstrzymały mojej miłości, twoja prawda również. Spojrzałam odruchowo w dół – trzymał moją lewą dłoń. Zauważył mój dyskomfort i zręcznie, choć delikatnie, odsunął mój rękaw – wszystkie cztery rękawy – wystawiając przedramię na lodowate powietrze, blask zachodzącego słońca i wschodzących gwiazd. Przeciągnął kciukiem po srebrnych łuskach, zmarszczył czoło z troską na widok strupa, po czym posłał mi przebiegłe spojrzenie, opuścił głowę i pocałował mój pokryty łuskami nadgarstek. Nie mogłam oddychać, byłam oszołomiona. Zazwyczaj niewiele czułam przez łuski, ale ten dotyk poczułam od stóp do głów. Z szacunkiem zsunął rękawy, jakby okrywał ołtarz. Wciąż trzymał moją

dłoń, ogrzewając ją. – Myślałem o tobie, zanim przyszłaś. Myślałem, modliłem się, ale nie doszedłem do żadnego wniosku. Skłaniałem się, by pozostawić ową miłość niewypowiedzianą. Przeżyjmy tę wojnę, niech Glisselda dorośnie do korony. Błagam Niebiosa, by nadszedł dzień, w którym będę mógł jej to powiedzieć bez wywoływania chaosu. Może zwolni mnie z przysięgi, może nie. Być może będę zmuszony i tak ją poślubić, ponieważ ona musi wyjść za mąż, a ja jestem najlepszym kandydatem. Przeżyjesz to? – Nie wiem – odparłam. – Ale masz rację, ona cię potrzebuje. – Potrzebuje nas obojga. I nie możemy być tak bardzo skupieni na sobie nawzajem, by uniemożliwiało nam to odegranie naszych ról w tej wojnie. Przytaknęłam. – Najpierw kryzys, później miłość. Ten dzień nadejdzie, Kiggs. Wierzę w to. Zmarszczył czoło. – Nie podoba mi się, że muszę to przed nią ukrywać. To oszustwo. Małe kłamstwa nie są lepsze od wielkich, ale jeśli moglibyśmy ograniczyć wszystko do minimum aż do... – Wszystko? – spytałam. – Porfiriańską filozofię? Zabawne opowiastki o życiu bastarda? Uśmiechnął się. Ach, mogłam żyć na samych tych uśmiechach. Będę je siać i zbierać jak pszenicę. – Wiesz, o co mi chodzi – powiedział. – Chodzi ci o to, że nie pocałujesz mnie znów w nadgarstek. Ale nic szkodzi, bo teraz to ja cię pocałuję. I to właśnie zrobiłam.

*** Gdybym mogła zachować jedną chwilę z całego czasu, to byłaby właśnie ta. Stałam się powietrzem, byłam pełna gwiazd. Byłam przestrzeniami między iglicami katedry, uroczystym oddechem kominów, szeptem

modlitwy na wietrze. Byłam ciszą i byłam muzyką, jednym czystym, transcendentnym akordem wznoszącym się do Niebios. Uwierzyłam wtedy, że wzniosłabym się z całym ciałem w niebo, gdyby nie kotwica jego dłoni w moich włosach i jego okrągłych, doskonałych ust. Nie ma Niebios poza tym! – pomyślałam i wiedziałam, że to była prawda w stopniu, któremu nie sprzeciwiłaby się nawet święta Clare.

*** A później się skończyło i trzymał mnie za obie dłonie, mówiąc: – W jakiejś balladzie czy porfiriańskim romansie ucieklibyśmy we dwoje. Spojrzałam mu w twarz, próbując ocenić, czy to właśnie mi proponował. Zdecydowanie w jego oczach mówiło mi, że nie, ale widziałam, gdzie musiałabym nacisnąć i jak mocno, żeby przełamać to zdecydowanie. Byłoby to zadziwiająco łatwe, ale odkryłam, że wcale tego nie pragnę. Mój Kiggs nie mógłby się zachować tak podle i wciąż pozostać moim Kiggsem. Inna część jego osoby pękłaby razem z jego zdecydowaniem, a ja nie widziałam sposobu, by go ponownie scalić. Poszarpana krawędź raniłaby go przez całe życie. Jeśli mieliśmy ruszyć dalej z tego punktu, to nie pochopnie, nie lekkomyślnie, lecz na sposób Kiggsa i Finy. Tylko tak mogło się nam udać. – Chyba słyszałam tę balladę – powiedziałam. – Jest piękna, ale kończy się smutno. Zamknął oczy i wsparł czoło na moim czole. – Czy będzie mniej smutna, jeśli poproszę cię, żebyś mnie więcej nie całowała? – Tak. Ponieważ to tymczasowe. Nadejdzie dzień. – Chciałbym w to uwierzyć. – Uwierz. Odetchnął niepewnie. – Muszę iść. – Wiem. Puściłam go przodem – moja obecność podczas rytuału tego wieczoru nie

byłaby stosowna. Oparłam się o balustradę, obserwując chmurki swojego oddechu na tle ciemniejącego nieba, jakbym była smokiem dyszącym dymem na wietrze. Ta wizja sprawiła, że się uśmiechnęłam, i nagle wpadłam na pewien pomysł. Ostrożnie, unikając lodu, wspięłam się na balustradę. Była szeroka, w sam raz, by na niej usiąść, ale ja nie zamierzałam jedynie siedzieć. Z komiczną powolnością, jak Comonot próbujący się skradać, wciągnęłam stopy na balustradę. Zdjęłam buty, pragnąc poczuć kamień pod stopami. Chciałam poczuć wszystko. Wyprostowałam się, jak Lars na barbakanie, a u moich stóp rozpościerało się ciemne miasto. W oknach gospód migotały światła, kołysały się przy odbudowie Wilczego Mostu. Kiedyś unosiłam się bezradnie nad tą ogromną przestrzenią, zdana na litość smoka. Kiedyś bałam się, że powiedzenie prawdy będzie jak spadanie, że miłość będzie jak uderzenie w ziemię, a oto teraz moje stopy spoczywały pewnie na kamieniu i stałam samodzielnie. Wszyscy byliśmy potworami i bękartami, i wszyscy byliśmy piękni. Dziś dostałam więcej niż należną sobie porcję piękna. Jutro trochę go oddam, przywrócę i uzupełnię. Zagram na pogrzebie księżniczki Dionne – tym razem umieściłam się w programie, celowo, ponieważ nie było sensu, bym się dłużej ukrywała. Równie dobrze mogłam stanąć wyprostowana i dać z siebie wszystko. Wiatr szarpał moje spódnice, a ja się zaśmiałam. Wyciągnęłam rękę w stronę nieba, rozcapierzając palce, wyobrażając sobie, że w dłoni mam gniazdo gwiazd. Pod wpływem impulsu wyrzuciłam buty w mrok, wykrzykując: – Rozprosz mrok! Rozprosz ciszę! Spadały z przyśpieszeniem trzydziestu dwóch stóp na sekundę kwadratową i wylądowały gdzieś na Kamiennym Dziedzińcu. Zeyd myliła się w kwestii naszego nieuniknionego dążenia do zagłady. Przyszłość nadejdzie, pełna wojny i niepewności, ale nie będę jej stawiać czoła samotnie. Miałam miłość i pracę, przyjaciół i ludzi. Miałam swoje miejsce.

Postacie DOMBEGH:

Serafina Dombegh – nasza czarująca bohaterka, zwana Finą Claude Dombegh – jej ojciec, prawnik ukrywający tajemnicę Amaline Ducanahan – rzekoma matka Finy Linn – niestety, prawdziwa matka Finy Orma – tajemniczy mentor Finy Zeyd – dawna nauczycielka Finy, smoczyca Anne-Marie – nie tak zła macocha Finy Tessie, Jeanne, Paul i Nedard – względnie złe przyrodnie rodzeństwo KRÓLEWSKI RÓD GOREDDU

królowa Lavonda – monarchini, która pognębiła smoki książę Rufus – jedyny syn królowej, zamordowany w tajemniczych okolicznościach księżniczka Dionne – opryskliwa córka królowej, pierwsza następczyni tronu księżniczka Glisselda – radosna córka księżniczki Dionne, druga następczyni tronu księżniczka Laurel – druga córka królowej, uciekła z ukochanym, co doprowadziło ją do śmierci książę Lucian Kiggs – syn księżniczki Laurel, zawstydzający bastard, narzeczony księżniczki Glisseldy, kapitan Gwardii Królowej, posiadacz zbyt wielu cech NA DWORZE

Viridius – wybuchowy nadworny kompozytor Guntard – zawodowy muzyk chudy puzonista – dokładnie taki, jak go sobie wyobrażacie lady Miliphrene – ulubiona dama dworu Glisseldy, zwana Millie lady Corongi – guwernantka księżniczki Glisseldy, stara despotka pani Okra Carmine – ninyska ambasadorka, kochana staruszka Josef, hrabia Apsig – samsamski panicz Regent Samsamu – regent Samsamu hrabia Pesavolta – władca Ninysu NASI SMOCZY PRZYJACIELE

Ardmagar Comonot – przywódca smoczego świata ambasador Fulda – najlepiej wychowany ze smoków podsekretarz Eskar – lakoniczna zastępczyni Fuldy Basind – świeżak o tępym spojrzeniu SZLACHETNI WYGNANI RYCERZE

sir Karal Halfholder – przestrzega prawa, nawet jeśli piekielne bestie tego nie robią sir Cuthberte Pettybone – jego nieco mniej pozbawiony poczucia humoru towarzysz sir James Peascod – niegdyś umiał odróżnić generała Ganna od generała Gonna giermek Maurizio Foughfaugh – jeden z ostatnich posługujących się drakomachią giermek Pender – ten drugi W MIEŚCIE

Synowie świętego Ogdy – niezadowoleni z traktatu Lars – geniusz stojący za zegarem Thomas Broadwick – sukiennik Silas Broadwick – powód, dla którego nazywają się Bracia Broadwick, sukiennicy Abdo – tancerz z trupy pygegyrii trupa pygegyrii – i pozostali W GŁOWIE FINY

Nietoperz – wspinacz Człowiek-Pelikan – element groteski w „Groteskach” Miserere – ta pierzasta Tryton – ten pławiący się Głośny Chłop – ten hałaśliwy Jannoula – zbyt ciekawska dla własnego dobra Panna Grymaśnica – ta wybredna Szarlotka – stwór z bagien Nag i Nagini – szybcy bliźniacy Gargulec i Ziarnojad – wspomnieni w przelocie Pięciu kolejnych – pojawi się w następnej publikacji W LEGENDZIE I WIERZE

królowa Belondweg – pierwsza królowa zjednoczonego Goreddu, główna bohaterka poematu epickiego Pau-Henoa – jej króliczy towarzysz przechera, zwany również Szalonym Królikiem i Hen-Wee święta Capiti – oznacza życie umysłu, patronka Finy święta Yirtrudis – niepokojąca heretyczka, niestety, druga patronka Finy święta Clare – pani wnikliwości, patronka księcia Luciana Kiggsa

Słowniczek absyda – część katedry za chórem i ołtarzem (i Złotym Domem, w katedrach Goreddu), często z promieniście umieszczonymi kaplicami ard – słowo z mootya oznaczające „porządek, poprawność”. Może też oznaczać batalion smoków Ardmagar – tytuł przywódcy smoczego rodzaju, oznacza w przybliżeniu „najwyższy generał” binou – rodzaj dud, w naszym świecie wykorzystywany w tradycyjnej muzyce bretońskiej chór – zamknięta przestrzeń za ołtarzem katedry (lub za Złotym Domem w goreddzkiej katedrze), gdzie chór i kapłani siedzą na ławkach ustawionych naprzeciw siebie daanita – homoseksualista, pochodzi od świętego Daana, zamęczonego z tego powodu wraz z ukochanym świętym Mashą drakomachia – sztuka wojenna opracowana do walki ze smokami. Wedle legendy wymyślił ją święty Ogdo Goredd – ojczyzna Serafiny houppelande – szata z grubej tkaniny z szerokimi rękawami, zazwyczaj noszona z paskiem. Kobieca sięga do ziemi, męska może kończyć się na wysokości kolan ityasaari – porfiriańskie określenie półsmoków Ker – rada smoczych generałów, która doradza Ardmagarowi Kolegium Świętego Berta – niegdyś kościół Świętego Jobertusa, teraz uczelnia w Quigowie, gdzie uczeni saarantrai wykładają matematykę, nauki ścisłe i medycynę wszystkim wystarczająco odważnym, by chodzili na zajęcia koszka – staromodny ul z plecionej słomy Krainy Południa – trzy kraje na południowym krańcu świata – Goredd, Ninys i Samsam

Lavondaville – rodzinne miasto Serafiny i największe miasto w Goreddzie, nazwane na cześć królowej Lavondy mootya – język smoków wyrażony dźwiękami, które może powtórzyć człowiek nawa – główna część katedry, gdzie kongregacja zbiera się na nabożeństwa Niebiosa – Goreddowie nie wierzą w pojedyncze bóstwo, ale wierzą w życie po śmierci, miejsce zamieszkiwania Wszystkich Świętych Ninys – kraj leżący na południowy wschód od Goreddu oud – instrument przypominający lutnię, popularny w muzyce Bliskiego Wschodu naszego świata. Często gra się na nim za pomocą plektronu Porfiria – mały kraj, właściwie państwo-miasto leżące na północny zachód od Krain Południa; pierwotnie kolonia ciemnoskórych ludzi z jeszcze dalszej północy psałterz – księga poezji religijnej, zazwyczaj ilustrowana. Goreddzkie psałterze zawierają jeden wiersz dla każdego z głównych Świętych pygegyria – porfiriańskie określenie na „kręcenie tyłkiem”; akrobatyczna wersja tańca brzucha pyria – lepka, palna substancja wykorzystywana w drakomachii do podpalania smoków; zwana też ogniem świętego Ogdy quigutl – rasa smoków, która nie może się przeobrażać. Nie latają, za to mają dodatkową parę rąk i paskudny oddech. Często skracana do quig saar – porfiriańskie określenie smoka, często używane przez Goreddów jako skrót od „saarantras” saarantras – porfiriańskie określenie smoka w ludzkiej postaci (liczba mnoga saarantrai) Samsam – kraj na południe od Goreddu Speculus – goreddzkie święto w noc przesilenia zimowego, ma to być długa noc przemyśleń szałamaja – średniowieczny instrument podobny do oboju świeżak – smok, który nie ma doświadczenia w przybieraniu ludzkiej postaci i życiu między ludźmi święta Capiti – patronka uczonych, nosi głowę na talerzu

święta Clare – patronka wnikliwych święta Yirtrudis – heretyczka. Pozostaje pytanie, jak może istnieć heretycki święty święty Masha i święty Daan – kochankowie. Często wzywani w gniewie, być może dlatego, że to bezpieczne – trudno sobie wyobrazić, by wcielenia romantycznej miłości kogoś zgromiły święty Ogdo – twórca drakomachii, patron rycerzy i Goreddu święty Vitt – obrońca wiary. Ten gromi ludzi, szczególnie niewiernych Świętego Willibalda – targowisko pod dachem w Lavondaville. Święty Willibald jest patronem targowisk i wieści Świętej Gobnait – katedra w Lavondaville. Święta Gobnait jest patronką pracowitych i wytrwałych. Jej symbolem jest pszczoła, stąd koszka w jej katedrze Świętej Idy – konserwatorium w Lavondaville. Święta Ida jest patronką muzyków Tanamoot – kraina smoków Traktat Comonota – porozumienie, które ustanowiło pokój między Goreddem a smokami transept – skrzydła katedry wybudowane prostopadle do nawy tury – wielkie, dzikie bydło; w Europie żyły aż do okresu renesansu Wigilia Traktatu – święto upamiętniające podpisanie Traktatu Comonota, równoczesne z wigilią Nowego Roku Wszyscy Święci – wszyscy Święci w Niebiosach, wzywani jednocześnie. Nie do końca bóstwo, raczej kolektyw Ziziba – zaiste, bardzo odległa kraina na północy, ojczyzna wielu dziwacznych bestii, takich jak krokodyle i żyrafy (przymiotnik: zibouski) Złote Sztuki – dramaty przedstawiające żywoty świętych, wystawiane przez gildie Lavondaville w Złotym Tygodniu Złoty Dom – model Niebios, który znajduje się pośrodku goreddzkich katedr i większych kościołów Złoty Tydzień – zbiorowisko dni Świętych w okolicy przesilenia zimowego, wciśnięte między Speculusa i Wigilię Traktatu. Tradycją tego okresu jest oglądanie Złotych Sztuk, chodzenie dookoła Złotego Domu,

wieszanie speculusowych latarni, urządzanie przyjęć, dawanie prezentów przyjaciołom i jałmużny, i wygłaszanie ambitnych zamiarów na nowy rok

Podziękowania Chciałabym serdecznie podziękować: siostrom (w tym Joshowi); rodzicom, ich małżonkom i teściom; doktorowi George’owi Pepe i całej bandzie z Children’s Book World; nieustraszonym pierwszym czytelnikom; George’owi Eliotowi; Lois McMaster Bujold; Arwenie, Els i Liz. Dziękuję Danowi Lazarowi, mojemu agentowi, który posiada niezwykłą zdolność widzenia rzeczy, których jeszcze nie ma. Dziękuję Jimowi Thomasowi, redaktorowi, który rozumie związek między śmianiem się z moich żartów i zmuszaniem mnie do ciężkiej pracy. Dziękuję Scottowi i Byronowi, którzy mnie rozśmieszali, kiedy byłam zrzędliwa, i dawali mi powód, bym pracowała dalej. I dzięki Unie, której malutki pęcherz whippeta sprawiał, że codziennie chodziłam na kilka spacerów.

O autorce Jako dziecko Rachel Hartman grała na wiolonczeli i wraz z siostrami udawała, że śpiewa opery Mozarta. Słynna renesansowa pieśń „Mille Regretz” skłoniła Rachel, by napisała powieść fantasy zakorzenioną w muzyce, ale jej inspiracje się na tym nie kończą. Napisała „Serafinę”, słuchając średniowiecznej włoskiej polifonii, bretońskiego rocka na dudach, progresywnego metalu, latynoskiego baroku i irlandzkich sean nos. Rachel Hartman mieszka z rodziną w Vancouver. Więcej informacji na jej temat można znaleźć na stronie RachelHartmannBooks.com